Strana Ia
MONUMENTA HISTORICA BOEMIÆ NUSQUAM ANTEHAC EDITA, QUIBUS NON MODO PATRIÆ, ALIARUMQUE VICINA RUM REGIONUM, SED ET REMOTISSIMARUM GEE TIUM HISTORIA MIRUM QUANTUM ILLUSTRATUR. COLLEGIT, ET PARTIM EX AUTOGRAPHIS, PARTIM EX LEGITIMIS APO- GRAPHIS CODICIBUS RECENSUIT, CUM ALIIS MANUSCRIPTIS EXEMPLARI- BUS CONTULIT, PLURIMIS ANIMADVERSIONIBUS ADORNAVIT, DENI- QUE LOCUPLETISSIMO INDICE INSTRUXIT P. GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA E CLERICIS REGULARIBUS SCHOLARUM PIARUM. TOMUS III. QUO COMPREHENDUNTUR: Necrologium Bohemicum Sæculi XII. pag. 9. Chronica Bohemorum ab initio gentis ad Anonymi excerpta ex Chronico a Chriſti annum 1438. - P. 43. Domini Nativitate uſque ad annum Przibiconis , dicti Pulkavæ Chronicon ab - 1158. p. 17. initio gentis ad annum 1330. p. 72. Ducum & Regum Boh, uſque ad Series Curſus Manſionariorum Metropolitanæ Joannem Regem - - p. 32. Pragenſis eccleſiæ P. 299. Series Epiſcoporum Pragenſium omnium p.37. Eorundem Statuta, privilegia & diploma- Memoriæ primorum triumArchiepiſcopo- rum ta p. 39. p. 316. CUM FACULTATE CENSURÆ REGIÆ, ET SUPERIORUM ORDINIS NEC NON SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MA- JESTATIS PRIVILEGIO. — PRAGÆ, LITERIS JOHANNÆ SOPHIÆ CLAUSERIANÆ, REG. TYPOG. FACTORE ADALBERTO MACH 1774.

Strana Ib
Hiſtoriis veritatem , ac prudentiæ , ſapientiæque prin- cipia recondita omnes credimus. Dionyſius Halli- carnaſſ�us Antiquit. Roman. L. 1. Hiſtoriam communem humani generis magiſtram, atque doctricem jure dixerim , præeuntem nobis , ac præmonſtrantem, quæ capeſſere, & quæ, ut ina- nia, nihilque profutura aſpernari debeamus. Theo- phylactus in Proœmio Hſtoriœ.

Strana Ic
REVERENDISSIMO EXCELLENTISSIMO. DOMINO DOMINO FRANCISCO XAVERIO CASIMIRO 7 N 99 N Æ & MONe &b & ☞ E VETUSTIS S. R. I. EGUITIBUS DE STRACHOWITZ UTRIUSQUE SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MAJESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO IN UNIVERSITATE CAROLO-FERDINANDEA PRAGENSI SACRO- SANCTÆ THEOLOGIÆ TO D O C R PRIMO PRÆLATO REGNI BOHEMIÆ, AD INCLYTUM E GREMIO D.D. STATUUM DEPU- TATUM CONCILIUM, NEC NON REGIARUM COMMISSIO- NUM SUPREMI RECTIFICATORII, ET HÆREDITARIORUM RE- DITUUM ASSESSORI, METROPOLITANÆ PRAGENSIS AD DIVUM VITUM IN CA- STRO PRAGENSI ET REVERENDISSIMI SEMPER FIDELIS CAPITULI PRÆPOSITO, O M D I N O DYNASTIARUM PRÆPOSITURALIUM DEYWITZ, WOLIN, ET WY- HOSCHOWITZ, MOECENATI SUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.

Strana Id
omum, quem EXCELLENTISSIMO NO- ☞ MINI TUO inſcribendi TUA plena hu- 6 manitatis benevolenti�que erga omnes de literis bene merendi ſtudioſos voluntas fecit poteſtatem, EI- DEM multis nominibus titulisque pridem debitum profitear, neceſſe eſt ; tum ut monumentum aliquod maximorum in me domumque mihi creditam beneficiorum poſteritati relin- quam (nam quœſtum ſemper deputavi maximum memor gratusque videri) tum maxime quod inter cætera quæ hoc Tomo potiſſimum excuſa ſunt , hiſtoriam complectantur eccleſiæ , ad quam ab annis jam ſex ſupra viginti adlectus per omnes pene munerum honorumque gradus ſummæ pru- dentiæ, doctrinæ, pietatisque meritis ad ſumma eluctatus es. Non enim hic ſolum ſparſim legere eſt incunabula, pro- greſſus, viciſſitudines, pr�rogativas, donationes, immu- nita-

Strana Ie
nitatesque Metropolitanæ Pragenſis eccleſiœ , ſed & ipſo- rum Epiſcoporum & Archiepiſcoporum primorum ſe- riem, geſta, annos diesque tum auſpices tum emortuales, denique Prœceſſorum quorumque TUORUM Præpoſito- rum Metropolitanorum egregia de republica Chriſtiana pa- triaque promerita, & quod caput eſt, poſterior pars om- nis memoriis nusquam antehac editis Manſionariorum Pragenſium abſolvitur, quos Carolus IV. Impera- tor Rexque Bohemiæ ſub illud ipſum tempus , quo in- stitutionem Metropolitanæ Sedis Pragæ meditatus eſt, ad eccleſiæ iſtius majus decus ornamentumque, ad divini in ea cultus proferendi vivacius incitamentum, ad Archiepi- ſcopi Pr�latorumque ſplendidius numeroſius que minifterium munificentiſſime amplis prædiis donationibusque collatis fun- davit; ut Tomus hic jure quodam non TUUS non eſſe de- beat. Ha-

Strana If
Habes igitur MOECENAS GRATIOSISSIME opu- ſculo iſto argumentum, conſpectumque quendam, decorum, prærogativarum, geſtorumque, verbo: hiſtoriæ illius ve- tuſtiſſimæ principisque in Regno Bohemiæ eccleſiæ , cujus PRIMUS PRÆLATUS diceris, quæ TIBI intimis hœret medullis, quanta quanta in oculis TUIS habitat, quam pro pietate filiali vere matrem amas, fovesque. Nam ad eam exornandam, amplificandam, ditandamque omnis TUA cogitatio, ſtudium, ſollicitudoque converſa eſt, qui nuper ſumptuoſiſſimum iſthic Tumulum Divi Joannis Ne- pomuceni (cui vix parem novit Europa) etiam pretio vi- ginti facile millium auxiſti, dum quatuor angelos mole humana, pondere graves , ſolido fuſoque argento adjeciſti, dum eandem ad dierum ſollemnium gloriam augendam qua- draginta ſimilis metalli genere lampadibus exornare inſti- tuis,

Strana Ig
tuis, plura atque plura etiam in eam profuſurus, ſi Numi- nis ſupremi benevolentia vitæ TUÆ dies ( quod boni om- nes optant cives) longius prorogaveris. Cum tantum PRÆSUL EXCÉLLENTISSIME pro- fuſa eſt liberalitas TUA in principem matremque TUAM ec- cleſiam, non minus munificam manum aperuit aliis atque aliis piis locis ille TUUS divini cultus zelus, quo jam prima ado- leſcentia TUA uberrime imbuta eſt. Memoriam enimpie- tatis TUÆ, dum ſtabit, loquetur mons Divi Laurentii, cujus eccleſiam in conſpectu urbis poſitam elegantibus tur- ribus exornaſti ; prædicabit cumprimis Scharka, condi- tumque iſthic & ſumptuoſe reſtauratum Divi Matthœi tem- plum, cui non modo œre TUO de perpetuo Paſtore, ſed & adminiſtro, quem Capellanum vocant, ea piamente pro- ſpexiſti, ut longius ab urbe ſepoſiti, atque hinc inde per tugu-

Strana Ih
tuguria ſparſi vinicolæ ruricolæque & verbi divini pr�co- nio & Sacramentorum, divinorumque officio commodius frequentiusque utantur; teſtabitur Wolinenſis; aliœque quatuor per ditiones capitulares eccleſiæ, teſtabitur etiam in longe remotis Krkonoſſiis montibus Sacellum, quæ par- tim nova a fundamentis erexiſti, partim liberaliter dota- ſti, partim incredibili cura TUA innovaſti & conſumma- ſti, teſtabuntur denique eandem liberalitatem pauperum greges, �re alieno carceribusque arctati, presbyteri ſti- pendiorum manualium indigi, ut illud Apoſtoli BEATIUS DARE velut in ſuccum & ſanguinem convertiſſe, illudque Divo Chryſoſtomo familiare proverbium: Nolim quidpiam,quod eccleſiæ pauperibusque impenſum nolim proprium pror- ſusque TUUM feciſſe videaris. Qua in laude id pr�ci- puum eſt: quod ſumtus hos maximos frequentiſſimosque TIBI

Strana Ii
TIBI ſumtui non ducas, quod cum largiris perpetuo, non largitus videri velis. Quis vero mortalium pene omnium testem certiorem oculatioremque illius divinæ veritatis: Date & dabitur vobis, atque TU IPSE PRÆSUL EX- CELLENTISSIME agere poſſit? quem benedictionibus rerumque ubertate paſſim adeo beat cœlum, ut quantum liberalitate TUA effluit, tantum divinitus TIBI refundi ſarcirique experiaris , ipſeque non diffitearis. Piiſſimam hanc mentem non ſecus atque hæreditate traxiſti a claræ memoriæ Majoribus TUIS, quibus re- ligionem, Dei immortalis cultum, ſacerdotii venerationem, eccleſiarum decorem & frequentiam ſemper cordi fuiſſe produnt hiſtoriæ noſtræ, quorum avitam pietatem libera- litatemque ſtructuræ veteres templorum Lazanc, Nepo- mu-

Strana Ij
muci, Kamenæque commendant, quibus non ſatis viſum priſca nobilitate exſplendeſcere, niſi virtutem, & cumpri- mis religionem haberet ſociam. Dixi priſca nobilitate, quæ cera & œre nobilis, generoſa Majorum fama ima- ginibusque clara, primarum Bohemiæ ſtirpium affinitate, propinguitate, conjugiisque inclyta Equeſtrem ſuam ſedem in Prachinenſis Provinciæ caſtro Strachowitz a quatuor ſæculis jam auſpicata legitur, quæ iſthic cum gloria flo- rens, divitiisque aucta ſæculorum curſu dominationem ſuam longe lateque per Bohemiam in Dynaſtias Duben- kach, Lazan, Pomuk, Zitinie, Mokrzicz, Kozolup, Kameny, ampliſſima prœdia, poſſeſſionesque diffudit, unde generoſa ſimul atque numeroſa ſoboles , clariſſimi quique patriæ Proceres, toga ſagoque inclyti Viri, heroes ſtre- nui,

Strana Ik
nui, cives integri, Reipublicæque utiliſſimi in lucem dati, quorum compendium jam olim templi Nepomuceni vetuſti parietes exhibuere, quemadmodum Balbinus & Berg- hauerus ſuis libris teſtatum reliquerunt. Non libet bre- vitatis cauſa per singulorum nomina ire, Joannem, Pau- lum, Jaroslaum, Adamum, Georgiumque Strachowskyos Equites de Strachowitz retuliſſe ſufficiat, quorum prior ſub ipſius ſæculi XV. initiis heros strenuus ad Taborium pro fide & patria occidit, alter prudentia conſpicuus, fi- deque erga Reges clarus ab Imperatore Sigiſmundo primis Judicii regni Senatoribus adſcriptus, iſte ſuprema ad Ma- thiam Hungariæ Regem legatione functus, demum Wladi- slai Regis beneficio locum inter prima ſubſellia Regni me- ruit, iſti ſumma Marchionatus Moraviæ in cauſis juſti- 2 ti�,

Strana Il
tiœ, illi militaris annonæ Pr�fectura delata eſt, una iſto- rum cœterorumque œqualis & veluti congenita voluntas ſtu- diumque de eccleſia & patria præclare merendi. Ad Majorum iſtorum virtutem ut MOECENAS GRA- TIOSISSIME omnem vitæ rationem componeres, vesti- giis ipſis a prima pueritia illos perſequi cum animo TUO conſtituiſti, nihil ad TE pertinere magis ratus, quam ut hœreditate quadam ad TE tranſcriptam gloriam non ſe- cus atque pretioſiſſimum pignus ſervares cuſtodiresque , imo TUIS egregiis exemplis illuſtrares augeresque. Quare quoquo demum genere laudis eos præſtitiſſe cognoviſti, in eo excellere officii TUI deputaſti, eo maxime, quodad TE unicum hujus inclytæ ſtirpis ſuperstitem ſurculum avitæ nobilitatis, partæ virtutis & gloriæ complementum reci- diſſe

Strana Im
diſſe intelligeres, inferenda TEcum ſero aliquando in tu- mulum non minus plena luce ſolis inſtar occidiſſe, atque exorta videatur, nominis TUI famam immortalem inter poſteros relictura. Itaque cum ſacratioris vitæ iniiſſes conſilium,atque non ignorares,eam cum primis virtute ac doctrina non ſecus atque alis duabus in altum provehi, ad utriusque ſtudium abſolutamque comprehenſionem omni cu- ra & cogitatione incubuiſti, sic literis deditus, ut sibi pie- tatem ſociam adſciſcerent, ſic pietatem inſectatus, ut nihil omnium artium doctrinæ que liberalis cognitioni demeretur. Præmiavit hos egregios adhuc adoleſcentiæ TUÆ conatus inclyta Pragenſis Academia, cum TE primum Philoſophiæ Magiſterio, paulo poſt etiam ſuprema Theologiæ laurea nobilitavit, Doctorumque hujus Facultatis Collegio adle- git,

Strana In
git, ejusdem Præſidem Caputque aliquando veneratura. Tot vero pr�claris doctrinæ adminiculis prærogativis- que fulto haud aliud jam ſupererat, quam ad Ordinis Sa- cri Eccleſiaſtici, quem in Sancti Bartholomœi Convictu auſpicatus es, prœcepta omnem vitæ morumque rationem conformare, omne , inquam, conſilium ſtudiumque ad ani- marum ſalutem convertere, quo in genere quantum præ- ſtiteris, palam fecit præceps TUUS ad eminentiorem Sa- cerdotii gradum aaſcenſus, cum Kraſſilovienſis eccleſia Pa- ſtorem lætabunda excepit, cum a glorioſiſſimæ memoriœ Carolo VI. Imperatore & Rege Bohemiæ annos nonniſi octo ſupra viginti natus Regiæ liberæque civitatis Berau- nenſis Decanus renunciatus,paulo poſt Celſiſſimi Principis Archiepiſcopi Pragenſis decreto, Vicarii Archiepiſcopa- lis

Strana Io
lis Foranei per partem Diſtrictus Beraunenſis Dignita- tem & Prælaturam conſecutus es. Quam fructuoſa au- tem hæc piiſſimi Imperatoris optio Beraunenſi civitati acci- derit, illa ſubito intellexit, cum mox altero anno cura & potiſſimum œre TUO e ruderibus vidit conſurgere ſub- urbanum (hodie Piis Scholis in quotidianos uſus conceſ- ſum) B. Mariæ Virginis ſub titulo Annunciationis tem- plum, cum Sacellum prope urbem in monte Calvariæ po- ſitum reſtauratum, doteque perpetua per TE instructum gaviſu eſt. Quid dicam de primaria iſthic Decanatus ec- cleſia ? quam ara majori, altera Divi Joannis Nepo- muceni, tertia S. Antonii exornaſti, pretioſo veſtimento- rum ſacerdotalium apparatu donaſti, Confraternitate Doloroſæ Matris Dei noviter inducta multum in eam pie-

Strana Ip
pietatis decorisque invexiſti, denique ad exaltandos am- plificandosque latere utroque Choros ſubfidio largo adju- viſti, atque ut ipſi cives monumentum habeant aliquod pie- tatis TUÆ, Xenodochium auxiſti perpetuo annuo proven- tu unius e gremio pauperis ſpectatæ tamen vitæ civis alen- di cauſa. Hæc illa Beraunæ jacta promerita, ille in- quam divini cultus promovendi zelus, ille plusquam pa- ſtoralis ovium TUARUM amor & ſollicitudo, illud inpri- mis venuſtum, grave ac ſententioſum dicendi genus viamTI- BI anno MDCCXLVIII. IV. Iduum Januarii ad Sacer- rimum Canonicorum Metropolitanorum Collegium aperuit, quo munere ac honore auctus pro more vetuſto ſummeque laudabili hujus ad eloquentiam ſacram penitus comparati Capituli complures annos verbi divini pr�conio cum ſum- ma

Strana Iq
ma laude populique plauſu expendiſti, omne ſtudium ope- ramque ad perfecti oratoris virtutes conferens, ut gra- vis verbis, creber ſententiis, compreſſione rerum brevis, feſtivitate & leporibus jucundus, intellectu perſpicuus om- nibus videreris; ſcilicet ut non modo delectaretur au- diens multitudo, ſed etiam ipſa oratione quaſi voluptate quadam duceretur in eos affectus finesque, quos animo TUO præſtituiſti. Hoc genere laudis cum primis urbis hujus oratori- bus dubiam palmam faceres, advertere ſimul Spectatiſſimi Collegæ TUI magnum excellensque judicium, incredibi- lem quandam in rebus perſpiciendis ſagacitatem, in agen- do dexteritatem, in deliberando præſens confilium, in proſequendo induſtriam, maximam, inquam, diuturno ** re-

Strana Ir
rerum uſu collectam prudentiam; itaque ſupremam rei uni- verſæ familiaris, Dynaſtiarumque adminiſtrationem in TE transtulerunt, quam tanta circumſpectione aggreſſus, ut ſpes optimas prœſagiret, tanta ſedulitate perſecutus es, ut fructus uberrimi undequaque pullularent. Nam excul- tis prædiis, reſtauratis paſſim œdificiis, amplificatis pe- core villis, emendatis agris fundisque, inducto ubivis op- timo rerum ordine, redituum annuorum incrementa non modica fieri lœtati ſunt, quos pene uni ſolique ſagacitati prudentiœque TUÆ ſe debere non inficiabantur. Neque in hac tanta rei familiaris frequentia & ſollicitudi- ne tepefactus admirabilis ille divini cultus augendi fer- vor , qui venis medullisque inſedit: nam templum a fun- damentis recens erectum paulo poſt ſtetit TUO ductu au-

Strana Is
auſpiciisque Networzicii, alterum Auneticii, alterum Wranæ TUA induſtria conſummatum perpolitumque eſt. Tot tamque præclara de ſe rebusque ſuis merita pietati, doctrinc, avitœque Nobilitati conjuncta me- rito præmianda ſtatuit Peverendiſſimum ſemperque fide- le Pragenſe Capitulum, cum id quod pretiofiſſimum ſummeque honorificum in poteſtate ſua habuit, in TE plena memorique voluntate transferendum judicavit, anno, inquam, ſæculi hujus octavo ſupra ſexageſimum XIII. Kalendas Auguſti ſibi Caput Præpoſitumque ex omni numero optavit. Nec ipſa AUGUSTA Pallas Auſtriaca celare Universitatem Pragenſem voluit, quan- tum eminenti TUÆ rerum Theologicarum cognitioni * 2 iſta

Strana It
iſta debeat, illa clementer deferat, cum TE jam ante annos complures eidem Facultati Regium Directorem de- dit; quo munere ita perfunctus es, ut licet per ſe am- pliſſimo honorificentiſſimoque, TUÆ doctrinæ ornamentis plurimum addideris ſplendoris ac dignitatis, verbo, me- ritus ſis, quem ILLA annis abhinc duobus in præ- mium virtutis, doctrinæque, ad decus augmentumque avitæ ſtirpis TUÆ Conſiliarii Intimi & Actualis pr�rogativa, paucis admodum concedi ſolita, nobilita- verit. Sed pluribus in laudes TUAS excurrere ve- tat verecundia TUA, qui paſſim recte factorum con- ſcientiam, non civium laudes plauſusque ſpectas. Ni- hil idcirco dicere reliquum eſt, quam ut pro congenita TUA benignitate Tomus hic nonnihil auctoritatis pre- tii-

Strana Iu
„— 78. „n tiique ab EXCELLENTISSIMI NOMINIS TUI ſplen- doribus mutuet, qui cum authore veluti Parnaſſia laurus Parva ſub ingenti matris ſe ſubjicit umbra. REVERENDISSIMÆ EXCELLENTIÆ TUÆ Capellanorum infimus GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA Scholarum Piarum.

Strana I
PRÆFATIO. on libet Te benevole Lector ad ipſam rerum Tomo iſto contentarum cogni- tionem feſtinantem multis morari. Elen- chum manuſcriptorum denuo iſthic primum in lu- cem prolatorum exhibet ſua fronte prima pagina. Ea, quæ ad Codicum locorumque , unde tranſumta N ☞ ſunt,

Strana II
ſunt , ad ætatis , ad argumentorum , ad rariorum in iis comprehenſarum memoriarum cognitionem ſpe- ctant, abunde tum in præviis noſtris obſervationi- bus, tum ubivis ſubjectis animadverſionibus perſe- cuti ſumus, ut cramben recocturi videremur, ſi de his longius rurſum præfari animus eſſet. Unum eſt , quod Czechi adſertorum vindicumque vices doleamus, qui illius memoriam non modo in mo- numento iſthic ſæculi XII. reperturi non ſunt , quin immo prorſus alium gentis noſtræ auctorem nuſquam antehac cognitum lecturi , ut taceam , in altero eum ne quidem inter Duces primos Bohemiæ cen- ſum, agnituros. Qualia quantaque nova hiſtoriæ documenta non majori tamen fide ac auctoritate ab ipſis accipienda certi prævidemus, atque com- plura alia hujus & ſuperiorum ſæculorum pridem a nobis publicata, cum animum ſuum penitus ob- duraverint ad ejusmodi vetuſtatis teſtimonia, tan- quam ad Syrenum cantus, aures obfirmare, mal- leque cum recentiorum hiſtoricorum multitudine erra-

Strana III
errare, quam cum vetuſtate ſapere. Quod reli- quum eſt, Te amice Lector oratum velim, ut co- natibus noſtris faveas , & quotiescunque ex illis ali- quid commodi & utilitatis in rem tuam converte- ris , DEum laudes , qui eos mihi inſpiravit : illorum vero piis manibus, qui ad poſteritatem me- morias ſuas transmiſerunt , bene pre- ceris. Vale. Q

Strana 1
( M S AS A A 7 Ka OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN NECROLOGIUM, ET EXCERPTA CHRONI- CI BIBLIOTHECÆ AUGUSTÆ VINDO- BONENSIS. A I. sque adhuc nonniſi duo Necrologia Bohemica ve- tufta in oculos manusque meas incidere : alte- rum præſens eſt, alterum Doxanenſe, quod al- teri Tomo MSS. ineditorum ſervamus. De priore igitur ut jam quæpiam præjiciam, habetur illud in membranaceo Codice Auguftæ Bibliothecæ Vindobo- nenfis inter MSSos Codices latinos Hiſtoricorum Ecclefiaftico- rum Num. L. Complectitur autem is codex diverfi argumenti res, e quibus illa, quæ ad patrias memorias ſpectant, excerpsit Perilluſtris Eques de Rofenthal Auguftiſſimæ a Confiliis, & ſe- cretioris Archivi domeſtici primarius Cuftos, nobiſcumque be- nevole jam ante complures annos communicavit, quod grati animi teſtimonium hic prætermittere nequaquam debuimus. Tom. III. A No-

Strana 2
OBSERVATIONES Notitiam vero penitiorem hujus Codicis tranſcripſit poſteritati incomparabilis Vir Joannes Benedictus Gentilotus ejusdem Bi- bliothecæ Auguſtæe initio ſæculi hujus Præſes eruditiſſimus in vaſtiſſimo ſuo, necdum typis excuſo, Catalogo MSSorum Vindo- bonensium, quem decem juftis voluminibus complexus eft ; cu- jus verbis iſthic potius, quam noſtris uti libet: Membranaceus, inquit , foliorum 148. ſæculi XII. ut videtur, qui ut in fine adno- tatum eſt, pertinuit olim ad cœnobium Opatovicenſe. Continen- tur eo hæc: I. Martyrologium, cui (a fol. 1. usque ad6.) præmit- titur computus five ratio dierum, menſium, & annorum, item fol. 6. pag. verſa: Ordo ad includendum virum vel feminam. II. a fol. 35. pag, verſ. Regula Canonicorum edita in Concilio Aquisgranenſi A. DCCCXVI. - - - - - - - - Complectitur ve- ro tantummodo librum primum, eumque non integrum. Regulæ „ iſti ſubtextum eſt alia manu: „ Teſtamentum Cohan pro reme- „ „ dio anime ſue & parentum ſuorum tradidit Deo & Sancto „ „ Laurentio villam Cernocizih coram istis teſtibus: Dobromucel „ „ Judex. Cuzsud. Weſtes. cum filio. Matheo. Petrus, Bogu- „ zlaus cum fratre Heinrico. Sdizlaus. Thoma. Boges. Milic. „ Maurus presbyter. Zlauwa presbyter. Jarek presbyter. „ “ III. a fol. 83, pag. verſ. Formulæ Be- „ Clemens presbyter. nedictionum & abſolutionum &c. IV. a fol. 87. Hiſtoria rerum geſtarum Alexandri Macedonis sine auctoris nomine &c. V. a fol. 111. Chronicon a Chriſti Domini Nativitate usque ad annum 1158. &c. II. Ut ad Necrologium noſtrum redeamus : continetur id in hoc codice primo loco, marginibusque Martyrologii a fol. 7. usque ad 34. per menſes diesque adſcriptum eft, de quo rursum Reverendiſfimi ac Illuſtriſſimi Epiſcopi Gentiloti animadverſio- nes audire libet; Martyrologium istud, inquit, a fol. 7. usque 34. cum omnibus fere, qu� typis edita & nota sunt, a me colla- tum cum nullo ad amuſſim convenire inveni. Eſt in univerſum ſatis contractum, in quibusdam tamen feſtis mirum quantum ex- currit, & integras Sanctorum vitas & narrationes infarcit &c. o-- Arbitror ego eccleſiaſticos hos faſtos in Diœceſi Pre- 2

Strana 3
PRÆVIÆE. Pragenſi conſcriptos fuiſſe, & quidem a Canonico quodam regu- lari S. Auguſtini propterea, quod primo ad d. IV. Kal. Octobr. primo loco annunciatur feſtum , in civitate Praga S. Wencezlai, Martyris. Item III. Non. Octobr.“ Octava S. Wencezlai, Martyris. Deinde quod V. Kal. Septemb. præter morem, ut ſupra monui, bene longam de S. Auguſtini vita narrationem ex- hibeat, & die V. Id. Octobr. ejusdem Sancti translationem his verbis conſignet: „Eodem die Translatio Domini noſtri Sancti Utut fit, Eccleſiam quamdam vel cœnobium Regni Auguſtini. Bohemiæ Martyrologio iſto uſum fuiſſe ex eo mihi fit explora- tum, quod ad oram ejusdem adnotati ſunt dies emortuales plu- rium Epiſcoporum Pragenſium, Ducum Bohemiæ & aliorum &c. Monendus autem est Lector, Necrologium istud integrum una eademque manu, ut apparet, conſignatum eſſe, & quoad nonnul- los longiſſimo intervallo poſt eorum obitum. Quo fit, ut illi non plene fidere liceat. Optandum fuiſfet, ut Clar. Gentilotus nobis etiam indicaffet, num integer Codex una eademque manu ſcrip- tus ſit, an non potius uti diverſi argumenti, ita diverſi calami manuſcripta complectatur, quæ in hoc volumen acervata fuere. Nam poſterius innuere videtur ultimo loco confignatum Chro- nicon a Chriſti Domini Nativitate usque ad annum 1158. quod profecto ſeu integrum ſeu magnam partem ſcriptum constat a Monacho Benedictino Gradicenſi prope Olomucium, uti mox infra videbitur, quodque monaſterio hoc ad Præmonstratensem Ordinem translato demum ad Opatovicenſe cœnobium (mona- chis Gradicenfibus quibusque procul dubio huc ſefe ad Ordinis fui ſodales recipientibus) una fuit affumtum. Ceterum Marty- rologium iſtud integrum exſcribere haud vacat, quandoquidem a ceteris noſtris Martyrologiis haud diſcrepat, præterque fefta patria S. Adalberti, S. Wenceslai, Paſſionis S. Ludmillæ vix aliud ad notitiam hiſtoriæ noſtræ ecclefiafticæ faciens compre- hendat, fi unum illud excipias, quod ad VII. Idus Octobris in- tra ſeriem fanctorum relatorum atque extra Marginales Necro- logii apponat: Guntherus monachus obiit. Quod manifeſto de clarat, jam tum B. Guntherum aliqua fanctitatis opinione inter A 2 no-

Strana 4
OBSERVATIONES 4 noſtros claruiſſe. Porro cum ad IV. Non. Julii careat comme- moratione S. Procopii (non levi inter cetera argumento eft) Mar- tyrologium iſtud cum adjecto Necrologio ante initium Sæculi XIII. (quo S. Procopius in faftos ecclefiafticos relatus fuit) con- cinnatum aut finitum fuiſſe. III. Omnium primorum Epiſcoporum Pragenſium usque ad Danielem I. (qui anno 1167. obiit) emortuales dies ifthic rite confignantur. Danielis obitus cum nuspiam compareat, mors tamen patris ſui Magni ad VI. Kal. Martii adnotata ſit, merito conjectura capitur hoc Necrologium vivente adhuc Daniele Epi- ſcopo, ac proinde medio Sæculo XII. conſcriptum fuiffe, quem- admodum ætatem iftam rite indicavit doct. Gentilotus. Repe- rio quidem ad XI. Kal. Junii Andreæ Epiſcopi emortualem diem consignatum, quo nomine conftat decimum octavum inter Pra- genſes Epiſcopos annoque 1224. Romæ demortuum hiftoriis no- stris innotuiſſe, ut fuſpicionem hiftoriæ patriæ minus gnaris hoc nomen offundere poſſit, per illud Andream noſtrum notari, at- que idcirco rectius Necrologium iftud, cum una eademque ma- nu ſcriptum ſit, ad Sæculum XIII. rejici. Verum quisquis fue- rit Epiſcopus iste Andreas, Pragenfis non fuit. Andreas ob vitæ fuæ integritatem, longumque justitiæ amore toleratum exi- lium paſſim a noſtris Beati titulo fuit nobilitatus, ejusque emor- tualis dies in III. Kal. Auguſti incidit, quod ipſum Peſſina in Phoſphoro Septicorni p. 535. his verbis confirmat : Andreæ an- niverſaria obitus dies 30. Juliiterat Ecclesi� Pragenſi in bene- dictione. Huc accedit, quod in eodem Necrologio omnes no- ſtri Epiſcopi expreſsis verbis Pragensis Epiſcopus, aut Epiſcopus Pragenſis Eccleſi� notentur. E Ducibus Bohemiæ Chriſtianis primus hic refertur Wratislaus S. Wenceslai pater, ſed omiſ- fis tribus Boleslais & Wladibogio tranfilitur ad Jaromirum, ab eoque dein usque ad Wladislaum I. omnium Ducum noſtrorum dies emortuales rite commemorantur. Mirandum ſane Wla- dislai I. ſuccefforem Sobieslaum, qui anno 1140. XVI. Kal. Martii mortuus eſt, iſthic non amplius referri, cum tamen Otto Pragenfis Epiſcopus, qui eodem anno obiit, imo poſteriores qui-

Strana 5
PREVIE. 5 quique, uti Sdik Epiſcopus undecim annis ferius mortuus, aliique notati reperiantur. IV. Complurium filiorum filiarumque e Ducibus noſtris progenitorum primam veluti cognitionem ex hoc Necrologio diſcimus, quorum memoriam procul dubio æterna oblivio con- ſepeliviſſet. Præpoſitorum iſthic plura leguntur nomina Smil, Pribina, Alexander, Mac, Kojata, Zbud, Sebaſtianus, Heinri- cus, Petrus, Severus, Scedrata, Eustachius, Andreas, quibus paſſim Necrologus indicium apponere neglexit, cujus Ecclesia fuerint; eorum aliquos in fubjectis notis illuftravimus, ceteri num ad Pragenſem, num Boleslavienſem, Litomericensem, Wissehradensem aut Melnicensem Ecclesiam, quæ tum Præpo- situris inclytæ erant, ſpectent, comperire necdum potuimus, nec multum temporis operæque in exquirendo perdendum effe cenſuimus. Similiter referuntur iſthic tres incognitæ nobis Ab- batiſſæ Vencelmunt Adleyth, & Pertha, quas quidem vix dubi- tare velimus monaſterii S. Georgii in Caſtro Pragenſi Abbatiſ- ſas fuiſſe, quandoquidem constat Bohemiam eo præcipue tem- pore præter Abbatiſſam S. Georgii nullam aliam noviſſe. Ham- merſchmidii ſeries Abbatiſſarum S. Georgii tam manca tam mu- tila eſt, ut ſæculo cum primis XII. magis deploranda vix inve- niri poſſit, ad ipſam enim usque Agnetem Wladislai Regis fi- liam Ottocarique I. fororem, quæ circa annum 1212. Doxana ad Abbatialem S. Georgii dignitatem translata fuit, per ſemiter- tium ſæculum nonniſi duas Abbatiffas de nomine Mladam & Eliſabetham refert, adeo ut ne nomen quidem illius Teutoni- cæ, quæ a Spitignæo in exilium acta fuit, quæque a Coſma Bru- nonis filia dicitur, noverit, quam tamen nos ſuo loco in Anna- libus noſtris indicabimus. Abbates iſthic recenſentur numero quinque: Climata, Boſa, Albertus, Megnardus & Milota. Quos inter cum ne unus quidem Abbatum monasterii Gradicen- fis compareat, quorum nomina fubtexit fequens Chronicon, me- rito conjectura capitur hoc Necrologium non fuiffe Cœnobii Benedictini Gradicensis, quemadmodum Clar. Gentilotus id præſenſit, cum illud a Canonico quodam Regulari S. Auguſtini A 3 con-

Strana 6
OBSERVATIONES conſcriptum fuiſſe arbitratus eſt. Ex his vero Abbatibus ali- quos in notis noſtris indicare, cujus monaſterii fuerint, non in- termittemus. Qui & cujus ſedis fuerint Epiſcopi Tehan, Gec, Pervart, in eodem Necrologio commemorati cum ignorantiſ- fimis ſcio, Andream, cujus emortualis dies hactenus delituit, verofimillime Moravienſem fuiſſe Epiſcopum, fuo loco dicemus. Cetera illuſtrium quarumque perſonarum peregrina nomina, ubi ubi veſtigium in hiſtoriis noſtris deteximus, illuftrare non negle- ximus. Id unum ad majorem fidem huic Necrologio concilian- dam, quam ſupra relato loco nonnihil attenuare vifus eft doct. Gentilotus, non prætermittendum: emortuales ifthic confignatos dies, quanquam ætate Necrologi multo ſuperiores quique fint, accuratiſſime reſpondere iis, quos in Coſma, Vincentio, Ne- crologio Doxanensi, aliisque vetuftis monumentis deprehendi- inus , ut proinde plene eidem fidere liceat; dubitare enim vix licet, ex finchronis calamis eos hauſtos fuiffe. V. Quod ad Excerpta Chronici, quæ huic Necrologio ſub- jicimus, attinet, illa ex eodem laudato Vindobonenſi Codice hauſta funt. Merito autem Excerpta appellamus, quia ex ma- jori Chronico, quod a Chriſti Nativitate orditur, excerpta funt, illa videlicet tantummodo, quæ ad Hiftoriam patriam ſpectant, cetera negligenda duximus, quod ejusmodi Chronieis plenæ fint Collectiones Rerum Germanicarum. Jam eodem Chronico uſus fuit Reverendiſſimus Pitter in vita Sancti Guntheri, ex quo itidem quædam nobis excerpta dedit, quæ ad historiam Bene- dictini Gradicensis Monasterii nunc Præmonstratenfis in Mora- via pertinebant, e quo pariter ſeriem Abbatum iftius monaste- rii texuit, atque ex eadem ferie oftendere connifus: putidam eſſe fabellam de obmuratione Deocari & fratrum ſuorum ob am- plexum ex errore Duciſſæ uxoris Ottonis III. a quodam fratre Auguſtino Converſo attentatum, ac propterca monaſterium Gra- dicenſe PP. Præmonstratensibus extraditum fuiſſe. Author no- men fuum nuspiam prodit, ex interjectis tamen Gradicenfis mo- nasterii Abbatumque illius memoriis palam fit, Monachum Be- nedictinum fuiſſe, & quiden Cœnobii iſtius alumnum. Unde 6 etiam

Strana 7
PRÆVIÆ. 7 etiam Reverendiſſimus Pitter minime dubitavît eum appellare: Anonymum Benedictinum Gradicenſem. Quemadmodum autem ante de Necrologio diximus, illud viventibus Wladislao Rege & Daniele I. Epiſcopo Pragenſi ſeriptum fuiſſe, ita plane de Chronici hujus authore affirmare fas eft, qui ab anno 1128. usque ad annum 1143. res tanquam fibi præfentes ſcribit. Ad annum enim 1128. Deocaro Abbati ſuo precatur vitam & ſanitatem ac omnem proſperitatem, ut molem cœenobii, quam cœepit, perfi- ciat. Ad annum 1143. ſcribit ſe cum ceteris omnibus a Gui- done Cardinali ab excommunicationis vinculo abſolutum fuiſfe. Imo ad annum 1148. indubia indicia reliquit ſeſe ſub Abbate Mihloch adhuc vixiſſe, eundemque eſſe, qui priora adnotave- rat. Fuit itaque præſens Chronologus synchronus Vincentio, quem Tomo I. ineditorum publicavimus , imo etiam contem- poraneus fuit Cofmæ anno 1126. demortuo, cum ejus morte nonnifi duobus annis posterius certas habeamus memorias, quas pugno ſuo in Chronicon hoc adſcripſit. Lectum tamen ab eo jam fuiſſe Coſmam plura perſuadent: Nam paſſim Coſmæ Chro- nologiam ſequitur, & nonnulla etiam ad verbum ex eo exſcrip- fit, ſeu certe in compendium redegit. Id mirum, in principiis gentis Czechicæ Coſmam non ſecutum, neque eundem Condi- torem gentis Boemum nomine, ſed Crhokum ſeu Krokum feciſ- ſe, cujus verba hic afferre libet: Premisla, inquit, primus ab aratro in primum Boemie principatum eſt raptus vaticinante Lu- boſa filia patris increduli nomine Crhoko, qui eſt ipſe a primo nomine Boemus, a quo Boemia dicta eſt. Viderit jam deploran- da Czechistarum ſecta, ut rursum Czechum suum adversus hunc tam vetuftum, Coſmæque contemporaneum feriptorem tueatur. Cognoſcat ex hoc Cosma Excerptore ae Interprete, num ille per Boemum fuum indubie Czechum (uti illa fomniat) intelle- xerit ? quæ fi Czechum fuum duce Belio (Vah indignum tanti Viri fama judicium!) ſaltem perpetuæ & non interruptæ tradi- tionis opinione vindicare atque ftabilire connititur, edoceat jam nos, qui fieri potuerit, ut hi duo primi vetuſtiſſimique noſtri Chronologi eam ignoraverint ? Quid superest, quam ut illa tam Co-

Strana 8
8 OBSERVATIONES PRÆVIÆ. Coſmam, quam hunc Anonymum damnet pudendæ ſomnolen- tiæ, negligentiæque, qui hiſtoriam patriam ab incunabulis fuis ſcripturi ne id quidem operæ sibi ſumpſerint, ut traditionem hanc ab aliis explorarent, edocerenturque? Quod res eft, dicam : Cum præſens Anonymus nihil melius, nihil certius de Con- ditore gentis noſtræ atque Coſmas noviſſet, legiſſetque in Coſma fluctuationem illam: Quisquis fuit ille hominum, qui primus in has ſolitudines Bohemiæ intravit, legiſſet Coſmam in- genue confessum sefe ignorare hæc ne facta an ficta sint; legisset denique ab illo Boemum nonniſi ex ſenum fabuloſa relatione hau- ftum: etiam fibi in rebus tam obſcuris incertisque quidpiam li- cere arbitratus eft, & cum ex quibusdam traditionum reliquiis priorem vetuftioremque Croco non reperiffet inter patrias me- morias, eundem conditorem gentis effecit, primumque Bohe- mum adſtruxit. Simili licentia uſus Anonymus adhue ſæculi XIV. Chronologus, quem hoc quoque Tomo primum in lucem publicam proferimus. Is cum jam Czechum ſeu ex Dalimilo ſeu Pulkava hauſiſſet, ſuprafatum Crocum facit Conditorem Cracoviæ totiusque Poloniæ, Lechum vero Lechnitii ſeu ho- dierni Lignitii, totiusque Silefiæ auctorem. Vah ſolidos tibi- cines atque firmamenta ſeu hiſtoriæ ſeu traditionis de Czecho Lechoque adhuc Sæculo XIV. jam adulto ! Maneat itaque Czechus Lechusque fabula, maneat poſteriorum ſequiorumque fæculorum figmentum. Hos vero poſtremos flores (quemad- modum Leibnitius in tumulum Johannæ Papiſſæ ſparfit,) & nos Czechi Lechique tumulis inſpergimus, eosque faltem apud Vi- ros eruditos criticosque æternum conſepultum iri ſperamus, ce- terorum pervicaciam dicacitatemque haud moramur, obfirma- tusque prorfus in his eft cum Tacito l. 1. animus : Numquam volui iſtis placere, quæ ego ſcio, non probant, quæ probant, ego neſcio. Quo in argumento quidem nobis ipfis pridem filentium indiximus , at Croci Conditoris & auctoris Czechiæ Boemo- rumve memoriis ad hæc compendio inſerenda provocati ſumus. Ad ordinem redeamus : Complures in his brevibus Excerptis patrias memorias deprehendere eft, quas fruſtra in aliis quæsieris. Pri-

Strana 9
NECROLOGIUM BOHEMICUM. 9 Primas tenent Monafterii Gradicenfis Ordinis S. Benedicti prope Olomucium in Moravia initia & progreſſus, tum Abbatum ſe- ries eorumque nonnulla gefta, cetera benevoli Lectoris cupidi- tati diligentiæque exquirenda cognoſcendaque relinquimus, quæ uti & fupra commemoratum Necrologium quibusdam anim- adverſionibus noſtris dilucidavimus. NECROLOGIUM BOHEMICUM QUOD EST IN MARGINE MARTYROLOGII SÆC. XII. JANUARIUS. IIII. Non. O Detmarus Epiſcopus Pragensis. (a) III. Non. O Blag Comes. II. Non. O Cae. IIII. Idus. O Bracizlaus Dux. (b) XVIIII. Kl. O Wratizlaus Dux. (c) - - - - - — dota X. Kl. - - - Jud - - - du - - - - - (d) VI. Kl. O Spitigneus Dux. (e) V. Kl. IIII. Kl. O Mlaz Comes. O Iczo Epiſcopus pragenſis Eccleſiæ. (f) III. Kl. Tom. III. B FE- (a) Eandem diem obitus conſignant omnes veteriores ; mortuus autem eſt anno 982. ut P. IV. Annal. noſtrorum p. 283. & ſéqq. critice oftendimus. (b) Bracizlaus ſeu Brzetislaus iſte numero I. eſt, qui anne 1055. mortuus. (c) Is est Wratislaus Rex Bohemorum primus, cujus mortem etiam ad hunc diem conſignat Coſmas ad an- num 1092. (d) Aliqua hie , quemadmodum die ſuperiore, deſunt, veroſimillime ſupplendum : Adleyta mater Judithæ ductrix. Nam illam hoc ipſo die, anno 1062. obiiſſe prodit Coſmas. (e) Is est Spitigneus II. quem ad eundem diem anno 1061. obiiſſe refert Coſmas. (f ) Obitum illius ad annum 1030. reponit Coſmas , Ca- talogus Epiſcoporum Pragenſium poſterius excuſus ad an. 1033.

Strana 10
10 NECROLOGIUM FEBRUARIUS. IIII. Non. O Borivoy Dux. (g) © Caica Comes. O Regn. - - - com. - - - . V. Idus O Wratizlaus Dux pater S. Wencezlai. (h) Idus. Papa Lucius. (i) XV. Kl. O Sebaſtianus Prepoſitus. XII. Kl. VIIII. Kl. O Johannes Epiſcopus Moravienſis. (k) VIII. Kl. - - - Adleyth Abbatiſſa. (l) VII. Kl. O Suatobor Patriarcha. (m) O Magnus Canonicus. Pater Danielis Ep ſcopi. (n) VI. Kl. Richea filia Borivoy. (o) III. Kl. MAR- (g) Is Borivogius II. qui juxta Coſmam anno 1124. obiit. Memorabilis eſt locus Coſmæ ad obitum hujus Ducis, de quo dicit eum menſe Platonis exſulem in Ungaria mor- tuum , quem menſem Platonis a nemine usque adhue elucidatum reperio. Ego autom exiſtimo Coſmam perinde haud aliud indicare voluiſſe, quam Borivogium codem menſe, quo natus erat , etiam mortuum. Nam conſtat idem accidiſſe Plato- ni , qui eo die menſeque, quo natus erat , etiam obiit. Quod ſi ita ſe habet , prodi- tum jam habemus menſem Februarium, qui natalis & emortualis fuit Borivogio. (h) De anno mortis nihil certo compertum eſſe jam P. HI. Annal. p. 451. indica- vimus. (1) Is fuit Lucius II. veroſimillime hic locum meritus, quod Monaſterio iſti aliqua privilegia dederit, aut confirmaverit. (k) Is fuit Joannes dictus Ventro- ſus, qui juxta Auguſtinum Moravienſem anno 1126. mortuus. Perperam vero illum Canonicum Strahovienſem fecit, cum eo tempore Præmonſtratenſis ordo (nedum Canonia Strahovienſis) minime in Bohemia exſtiterit. Confudit Auguſtinus hunc Joannem cum eo , qui Henricum Zdik ſecutus, eum omnino Strahovienſem fuiſſe perhibet Vincentius ad annum 1151. (l) Eam veroſimillime S. Georgii fuiſſe jam in obſervationibus præviis præoccupavimus. (m) Hunc Suatoborum Patriarcham (ſi rectɇ memini) Aquilegenſem jam alias a me detectum cum maxime in Adver- ſariis meis quæro , non invenio. An idem fuerit Zwatoborus, qui apud Reveren- diſſimum Pitter p. 185. & 187. in utroque diplomate Fundationis Monaſterii Gra- dicenſis ad annum 1078. teſtis ſubſcriptus legitur, & qui in altero Swatobor Bru- uenſis vocatur , quod ſeu affirmem , ſeu negem , non invenio. Patriarcha profecto tum adhuc non fuit, cujus dignitatis apud nos inſolitæ indicium prætermiſſum haud fuiſſet, nee ibidem inter teftes Maynrado Abbati Brevnovienſi, & Vito Za- zavienſi poſtpoſitus fuiſſet. (n) Is fuit Daniel I. qui ex præpoſito Eccleſiæ Prag. ſactus Epiſcopus deeimus tertius , cujus res geſtas copioſe perſequitur Vincentius, quem Tomo I. ined, publicavimus. Pater tamen illius Magnus hucusque incogni- tus fuit. (o) Procul dubio Borivogii II, filia nobis adhucdum incognita.

Strana 11
BOHEMICUM. 11 MARTIUS. Kl. Marcii O Waczlau| Dux mor. (p) © Andreas Prepositus. III. Non. VIII. Id. © Bracizlaus Dux cecus. (q) o Heinricus Prepoſitus Pragensis. (r) VIII. Kl. APRILIS. IIII. Non. O Eufemia Ductrix. (f) VII. Id. © Albertus filius Borivoy. (t) VI. Id. © Walterius incluſus. II. Id. O Wladizlaus Dux o (u) Idus. © Robertus Epiſcopus Wratislauensis. (x) XVII. Kl. © Ifinus Canonicus. XIIII. Kl. O Tehan Epiſcopus. VII. Kl. © Deuca Rex Ung. III. Kl. O Zbud Prepoſitus. . (z MAJUS. VI. Non. O Smil Prepoſitus. B 2 V. Non. (p) Is fuit frater Sobieslai , qui tantum quatuor menſium ſpatio Bohemiæ Ducatum geſſit, (q) Hic fuit Conradi Ducis de quo vide Vincentium noſtrum p. 89. & 122. filius , cui anno 1130. ex captivitate deliberato exuſti oculi. (r) Heinricum hunc Peſſina in Phosph. ſeptic. p. 562. Baronem de Lippa (neſcio quo fonte) facit , qui poſt miſerabile incendium Eccleſiam Pragenſem anno 1142. reſtauravit. Provo- cat quidem in Scholiis ad Coſmæ Paralipomenu ad an. 1142. Verum Henricus, qui iſthic, uti & apud Vincentium ad eundem annum commemoratur, vocatur Epi- ſcopus , fuitque Henricus Zdik Olomucenſis Præſul , ut itaque adhuc obſeurum ma- neat, quo tempore iſte Henricus Præpositus Pragensis floruerit. (f) Fuit Belæ I. Ung. Regis filia, uxorque Ottonis I. Moraviæ Principis, quæ cum marito ſuo an- no I078. monasterium Gradicenſe fundavit. (t) Et iste Albertus Borivogii II. fi- lius , hucusque , quod ſcio , fuit incognitus. (u) Is fuit Wladislaus I. quem diem obitus etiam refert Coſmas ad annum 1125. (x) Secundum Sigismundi Rofizii Chronicon ordinatus anno 1127. mortuus anno 1140. Dies emortualis hactenus latuit. ( y) Hujus nominis nullum inter Reges Hungariæ reperio , nifi fortaſſis Ditmari Dejux ſeu Geiza pater S. Stephani eſt, de quo jam P. IV. Annal. p. 440. egimus, aut certe Denthe quem Pulkava noſter ad annum 1164. commemorat hoc ipſo Tomo. (z) Hunc Zbutkonem Peſſina c. 1. gente Kolowratæum & Præpoſi- tum Pragenſem facit. Sed ex allato infra documento nonniſi Canonicus Pragenfis, Præpoſitus vero Boleslavienſis fuiſſe convincitur. Qua de cauſa veroſimillime a Berg- hauero in ſerie Præpoſitorum Pragenſium omiſſus.

Strana 12
NECROLOGIUM V. Non. O Gervasius Canonicus & Magister. (a) eodem die Abbas Cli- nata O. XIIII. Kl. O Kuno Archidiaconus. XII. Kl. O Dioniſius frater iurate. XI. Kl. O Andreas Epiſcopus Mor. (b) VII. Kl. O Tutho Canonicus. II. Kl. G Mafridus Canonicus. JUNIUS. Kl. Junii. O Sdislaus Comes. (c) VI. Idus. O Jurco Canonicus. V. Idus. O Otto Dux Mor. (d) O Tegdagus Epiſcopus Pragenſis Ecclefie. (e) III. Id. © Benedictus Predicator. II. Idus. O Cac Comes. 12 XVII. (a) Procul dubio idem Gervaſius eſt, cui Coſmas Chronici ſui librum examinandum & limandum tradidit. Nam & iſthie Magiſtrum liberalium artium quibusque ſtudiis pleniter imbutum , & omnimodæ ſcientiæ ſapientia delibutum Archigerontam Gerva- ſium vocat. Quo loco ſimul prodit eum Magiſtrum & veroſimillime Canonicum Pragenſis Eccleſiæ fuiſſe. (b) Hunc Andream haud alium atque Moravienſem Epi- ſcopum deputo , qui poſt reſtitutam ſedem Epiſcopalem Olomucenſem ſecundus nu- mero fuit , atque ut Auguſtinus Moravienſis refert anno 1091. a Richardo Mogun- tino Epiſcopo conſecratus fuit. Emortualem illius diem ignoravit Auguſtinus, quem quinque annis præfuiſſe ſcribit. (c) Occurrunt in hoc Necrologio novem di- verſi nominis Comites. Nemo autem ſibi perſuadeat, illa ætate Comitis nomen ea prærogativa & conditione, qua hodie viget , acceptum fuiſſe , quemadmodum per- peram ſenſit Balbinus , qui ſeribit ſæculi XII. fine & XIII principio præcipuas no- ſtras illuſtres familias nomen Comitum ſubito depoſuiſſe, ac complures earum Equi- tum titulum adſciviſſe. Ea nobilitatis eminentia Comitum titulus ignorabatur apud gentem noſtram usque ad Ferdinandum II. quemadmodum copioſe jam P. II. p. 140. ſeqq. docuimus. Nobilitati noſtræ non niſi duo gradus ordinesve fue- re cogniti, ſcil. Dominorum (qui & paſſim in Diplomatibus Barones regni ap- pellantur) & Equitum. Comitum vero hoc ævo titulus non fuit nobilitatis , ſed of- ficii & muneris , ſignificabatque ſeu Caſtellanum ſeu Provinciæ Præfectum. Poſte- rins apud nos nomen iſtud in Burggraviorum tranſiit, ſic legitur Burggravius caſtri Pragenſis, Sazenſis , Klatzenſis, Carlsteinenſis &c. (d) Fuit is Dux Moraviæ ma- ritus Euphemiæ ſupra nominatæ , qui mortuus anno 1086. (e) Mortuus is juxta ſequentem ſeriem Epiſcoporum anno 1017. Perperam autem ibidem emortualis ejus dies refertur ad III. Non. Januarii. Nam & Coſmas III. Idus Junii diem con- fignat.

Strana 13
BOHEMICUM. 13 XVII. Kl. O Coſmas Decanus. (f) XII. Kl. O Wacek Comes. XI. Kl. O Abbas Boſa. Crivozud Comes occifus est. VIIII. Kl. VII. Kl. O Sdiko Epiſcopus Mor. (g) VI. Kl. O Gebardus Epiſcopus Pragenſis. (h) O Pribina Prepoſitus. III. Kl. JULIUS. V. Non. O Gec. Epiſcopus Mor. O Meginardus Epiſcopus Pragensis. (i) VI. Id. O Otto Epiſcopus Pragensis Ecclesie. (k) O Gertrud Borivoy u.. . . . (l) IIII. Id. IIII. Kl. O Vadislaus Rex Ungarorum. (m) AUGUSTUS. IIII. Non. Judita Ductrix. (n) VI. Id. O Ékardus Epiſcopus Pragenſis. (o) o Johannes Epiſcopus Pragensis. (p) B 3 IIII. (f) Hic alius eſt a Chronographo nostro, cujus dies emortualis ad XII. Kal. Novemb. rite ponitur. Peſſina in Phoſph. ſeptic. p. 608. Coſmam Chronographum inter De- canos nomine II. facit , illumque primum ponit , qui dein Jaromiro in Epiſcopatum ſucceſſit. Sed nec iſte ad hune diem mortuus, cujus obitus in Necrologio hoc ad IV. Id. Decembris reponitur, ut tectum itaque maneat , cujus Eceleſiæ hic Coſmas Decanus fuerit. (g) Hic Olomuceniis erat Epiſcopus alio nomine Henricus appel- latus, mortuusque annno 1151. de quo plura Vincentius noster. (h) Idem qui Jaromir , ſeptimus numero Epiſcopus, mortuus ſecundum ſeriem Epiſcoporum an- no 1089. ſecundum Coſmam vero anno 1090. (i) Mortuus anno 1134. emor- tualis vero dies hic primum , quod ſcio proditus. (k) Mortuus anno 1148. quem annum diemque etiam conſignavit Vincentius. (l) Supple : uxor. Scil. Borzivo- gii II. quæ ab aliis etiam Helbirga appellatur, fuitque filia Leopoldi Marchionis Auſtriæe , obiit anno 1441. (m) Non alium hunc ſuſpicor, quam Ladislaum I. Hungarorum Regem, qui circa annum 1096. bello Bohemico immortuus. Nam Vadislaum nullum inter Reges Hungariæ reperio , Ladislaus vero II. primum circa annum 1162. gubernaculis admotus , quousque memoriæ hujus Necrologii non pertingunt. (n) Fuit illa conjux Brzetislai I. mortuaque anno 1058. (€) Aliter Heligardus dictus , mortuusque anno 1023. (p) Is fuit primus hujus nominis, qui anno 1139. obiit. Diem hunc obitus etiam conſignat Catalogus ſequens Epiſco- porum.

Strana 14
14. IIII. Id. XVII. Kl. XII. Kl. X. Kl. V. Kl. III. Kl. II. Kl. NECROLOGIUM Bolezlaus filius Regis Uuratislai. (q) O Mac Presbiter & Prepoſitus. O Severus Prepofitus. (r) © Pervart Epiſeopus. © Koiata Prepoſitus. O Blaſius Canonicus. © Petrus Prepoſitus. O Zaviſa Comes. (ſ) SEPTEMBER. III. Non. O Albertus Abbas. (t) VIII. Id. O Konradus Dux Boe. (u) VII. Id. Gumpoldus Canonicus. XVI. Kl. O Ugrinus Canonicus. XV. K. O Adleth Ductrix. (x) Hermannus Episcopus Pragensis. (y) XII. Kl. O Jaromir Ducellus. (z) © Suatoplik Dux. (a) X. Kl. OCTOBER. III. Non. O Suac Canonicus. VII. Id. (q) Obiit is anno 1091. (r) Is veroſimillime Melnicenſis Ecclefiæ Præpoſitus eſt, cui Chronicon ſuum inſcripſit Coſmas , ſeu potius legendum obtulit , ut ne tertius ocu- lus id videret. (ſ) Non aſtimandus is Zawiſeh, qui anno 1233. ante caſtrum Hluboka plexus capite, ſepultusque in Viſſnybrod (Hohenfurth) cujus fundator erat. Nam Necrologo noſtro hæc geſta annis centum poſteriora ſunt. An vero Zaviſa hic ejusdem gentis Roſenbergicæ fuerit, qui paſſim hoc nomen gerere ſoliti, nihil exploratum habeo. (t) Hie verofimillime fuit Abbas Brevnovienſis, qui Megnardum ſeu Mainhardum , cujus memoria fir ad IV. Non. Nov. ſecutus. De quo hoc ſolum ex actis ſcitur Brevnovienſibus quod 20 annis præfuerit. Fuit qui- dem etiam circa hæc tempora Albertus Abbas Strahovienſis ex primo Præpoſito Doxanenfi ad eam dignitatem elevatus, ſed ejus obitus posterior memoriis hujus Necrologii. (u) Is Conradus 1. eſt, qui en Moraviæ Principe factus Dux Boh. mortuusque anno 1093. Nam alter Conradus , qui & Otto dictus , obiit V. Idus Septemb. anno I191. (x) En fuit Belæ II. Reg. Hung. filia uxor Sobieslai I. annum mortis hucusque conſignatum non reperi. (y) Numero nonus Pragenſis Epiſcopus. Sequens Catalogus Epiſcoporum cum eundem diem emortualem conſig- nat , mortem ad annum 1122. reponit. (z) Cujus is filius fuerit, ignotum. Fuit quidem Borzivogio II. etiam filius Jaromir, verum is Idibus Martii anno 1138. obiit. (a) Obiit is anno 1125. ut habet ſequens Ducum ſeries,

Strana 15
BOHEMICUM. 15 VII. Id. © Bogumilus Canonious. (b) IIII. Id. O Gaudencius Archiepiscopus, frater S. Adalberti. (c) XV. Kal. O Alexander Diaconus Visegradensis Ecclefie Prepositus & Cancellarius. (d) XII. Kl. O Coſmas Decanus Pragenfis Ecclefie. (e) XI. Kl. O Pertoldus Cuſtos Ecclefie. VIIII. Kl. O Vencelmunt Abbatiſſa. (f V. Kl. O Hic interfecti funt urſenſes. (g) NOVEMBER. IIII. Non. © Megnardus Abbas. (b) II. Non. O Jaromir Dux. (i) VI. Id. O Cica Decanus. V. Id. © Odalricus Dux. (k) Odalricus Dux Mor. (I) III. Id. Adái Idus &. (b) Ad hune diem intra ſeriem martyrologii , & extra margines Necrologii appoſitum legitur Guntherus monachus obiit, quem eundem diem profert Coſmas ; mortuus ve- ro anno 1045. (c) Annus mortis variat, quem certiorem definire in Parte V. Annalium noſtrorum conabimur. (d) Hammerſchmid in Hiſtoria Wiſſehradenſi, eum numero ſecundum Præpoſitum facit, ſed præter nomen nihil de eo poſteritati tranſcripſit. Provocat quidem p. 486. ad Lucii Papæ Bullam, qua ejus memoriam fieri innuit , ſed in ea Alexandri nulla mentio. Id jam per Necrologium hor ro- boratur : Wiſſegradenſes Præpoſitos a primo ſuo fundationis principio Cancellarios fuiſſe. (e) Is Chronici Bohemici auctor, quem diem etiam conſignat Coſmæ Co- dex Dreſdenſis , mortuus anno I126. (f ) Eadem veroſimillime eſt, quam Coſ- mas ad annum 1100. Windelmuth appellat , in cujus, ipſiusque Coſmæ præſentia miraculum circa peplum S. Ludmillæ inter flammas intactum aceidit. Fuit ea Ab- batiſſa S. Georgii, quam miror ab Hammerſchmidio in ſerie Abbatiſſarum fuiſſe prætermiſſam. Procul dubio deceptus ab Hagecio , qui ex nomine perſonæ Windel- muth nomen loci fecit. (g) Hos urſenſes non alios deputo a Werſſovicenſibus , de quibus tam Coſmas, quam ſequens Chronicon Vindobonenſe ad annum 1003. ſi- milibus verbis : Hie interfecti ſunt Verſovici. Vide de his Partem IV. nostrorum Annalium p. 502. (b) Suſpicor Mainhardum eſſe quintum ordine Abbatem Brev- novienſem , ſub quo monaſterium Rayhradenſe in Moravia anno 1048 fundatum a Brzetislao. Eum adhuc ad annum 1086. superfuisse vult Ziegelbauer in Hist. Monaſt. Brevnovienſis p. 61. Uti annus mortis, ita & dies hucusque latuit. (i) Mortuus is juxta ſequens Chronicon anno 1039. (k) Mortuus anno 1037. ut hune annum , ipſumque diem adnotat Coſmas. (l) Tres Odalricos ſeu Udalricos Duces , ducumve filios proditos habemus : Duorum obitus dies cogniti ſunt , ſeil. prioris & demum ſecundi qui in Martio mortuus. Non reſtat, quam ut tertio locum hune concedamus , quem Balbinus, V. Tabula Przemyslez ſtirpis, quoque III. nomine nobilitat.

Strana 16
16 NECROLOGIUM BOHEMICUM. Idus XVIII. Kl. XIII. Kl. XII. Kl. IIII. Kl. IIII. Non. V. Id. IIII. Id. II. Id. XI. Kl. II. Kl. O Paulik Canonicus. O Marcus Prepoſitus. (m) O Scedrata Prepoſitus. O Vratislaus filius Regis Vratislai. (n) O Damianus Canonicus. O Euſtachius Prepoſitus. O Pertha Abbatiſſa. DECEMBER. O Milota Abbas. O Severus Epiſcopus Pragenfis Ecclesie. (o) O Coſmas Epiſcopus Pragenſis Ecclefie. (p) O Albertus pie memorie. O Andreas Prepositus. O Lukarth Ductrix. (q) EX- S Q S A (m) Marcus hic erat Præpoſitus Eccleſiæ Pragenſis , qui ad annum 1098. mortuus, de quo plura leguntur in Coſma ad annum 1068. (n) Filium fuiſſe ex Adelaide , & in primo juventutis flore mortuum , diſcimus ex Coſma, ad annum 1062. quo anno mortuus , incompertum. (o) Mortuus anno 1067. ut hune annum ipſumque diem adnotavit Coſmas. (p) Mortuus anno 1098. quem annum ipſumque diem itidem apud Coſmam reperimus. (�) Alias Lucretia dicta, erat uxor Brzetislai II. Annus diesque obitus hactenus incogniti erant.

Strana 17
EXCERPTA EX CHRON. BIBLIOTH. VINDOB. 17 Excerpta ex Chronico a Chriſti Domini Nativitate usque annum 1158. ex Cod. MSt. Lat. Biblioth. Aug. Vindobon. Histor. Ecclesiast. N. L. fol. I11. & ſeqq. A nno DCCCXCIIII. Boriuoi eſt baptizatus primus dux boemie catholi- cus patris nomine Goztivit filius qui originem duxit a Premila. qui primus ab aratro in primum boemie principatum eft raptus uatici- nante Luboſa. a qua caſtrum Luboſin dictum eſt. filia patris increduli no- mine Crhoko (a) qui eſt ipſe a primo nomine boemus. a quo boemia dicta eſt, boemiam intravit. Originem duxit. & has tres filias habuit. Kazi. Theta. a qua caſtrum dictum eſt thetin. ille quidem ut iam dicere cepi- mus Boriuoi a Goztouit. G. a Neklan. N. a Crezamizl. C. ab Unezlau. V. a Uogen. V. a Mnata. M. a Nezamizl. N. a Premizl. Ab his predictis gentibus, ut iam dictum est, felicis memorie Dux boriuoi feliciter est baptizatus. ante cuius tempora Arnolfus Zuatopluk filio ſuo morauienſium & boemiensium anno Domini DCCCXC. concessit ducatum. Hac ipſa tem- pestate Cyrillus & methudius inventis bulgarorum litteris uerbum dei pre- dicaverunt morauicis. Eodem vero anno quo Dux boemie prefatus bo- riuoi eſt baptizatus. Zuatopluk predictus rex moravie monachus factus eſt, in Zober quodam cenobio per anno - - (b) ſed quot annis ibi uixe- rit poſteritas certitudinem non accepit. Boriuoi vero dux iam tocies no- minatus duos genuit filios Zpitigneum & Vratizlaum de Ludmila, Zlauo- boris Comitis filia. De caſtello pſov nomine orta. Quo uidelicet bori- uoi defuncto. Zpitigneus eius ſenior filius principatum boemie eft adep- tus. poſt eum Vratizlaus. qui genuit duos filios de Dragomir. luticensis principis filia. orta ex Ztodor nomine provincia beatum Wencezlaum & bolezlaum in eundem boemie ducatum est adoptatus. His tot interim an- nis defluentibus, quos infra ſerie certa ſubnotavimus. incerti quo quis- Tom. III. C que (a) Apud Coſmam pro diverſitate exemplarium vocatur Croh , Croco, & Crocus , de quo novo auctore gentis Czechorum ſententiam nostram in Obſervationibus præviis ape- ruimus. Quomodo autem Crocus Wandalorum Rex veroſimillime traditione aliqua in hiſtoriam patriam tranſierit, jam Parte II. Annal. p. 59. expedivimus. (b) Ift- hic hiatus eſt, veroſimillime ſubſtituendum, per annorum ſpatia, ſeu annos complu- res delituit. Quid porro de hac Suatopluci vita eremitica ſentiendum ſit, fuſe Par- te Il1. Annal. p. 370. alibique docuimus.

Strana 18
EXCERPTA EX CHRON. 18 que illorum trium, id eſt. Zpitignevi. Vratizlavi atque beati Vencezlai principatum poſt baptiſmum boriuoi & obitum acceperit. & quot eundem annis cum uita terminauit. — - - - - - - - - - - - - - - - - - - Anno Domini DCCCC. Arnolfus imperator obiit. moxque eodem anno ungari morte illius audita collecto permagno exercitu moraviano- rum gentem, quam illorum auxilio Arnolfus imperator ſibi ſubdiderat, inuadunt sibique uendicant. boioariorum quoque fines occupant. caftella diruunt, eccleſias igni conſumunt, populos ingulant. & ut magis magis- que timeantur. interfectorum ſe ſe fanguine potant. (c) — - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Anno Domini DCCCCVI. Vngarii a maruis occiduntur. (d) Beren- ger. Reginolt & Gerhart, germani fratres interficiuntur. - - - - - - - — - - - - - - - - - - - Anno Domini DCCCCXXVIIII. Sanctus Wencezlaus martirizatus eſt. Eodem anno bolezlaus infelix frater beati V. principatum boemie. Anno Domini DCCCCXXX. Sancti Viti ecclefia X. Kl. Octobris est dedicata a michaele ratisbonenſi epiſcopo. (e) Anno Domini DCCCCXXXI. Heinricus rex Boemiam petit. ( Anno Domini DCCCCXXXII. Translatum eft corpus beati W. de caſtello bolezlau in pragam. Anno Domini DCCCCL. Bolezlaus dux boemorum frater beati W. Ottoni regi rebellavit. quem rex Otto valida manu adiit, ſueque ditioni per omnia ſubdidit. Anno Domini DCCCCLVII. Bolezlaus frater beati W. idus Julii obiit cui filius eius bolezlaus piiſſimus ſucceſfit. huius ſoror mlada nomi- ne hoc ipſo mutato maria prima ad cenobium ſancti Georgii abbatiſſa con- stituitur, & detmbarus ecclefie pragenfis preſul primus efficitur. Anno (c) Videtur hie Anonymus Luitprandum inter ceteros legiſſe, ex cujus 1. 2. c. 1. hær excerpſit , riteque anno præſenti illigavit , quanquam mortem Arnulfi ſuperiori an- no innectere debuiſſet. (d) De hac clade Hungarorum memorato anno a Mora- vis accepta ſilent veteriores , eodem anno quidem Hungaros Saxoniam vaſtaſſe Chro- nicon Herveldenſe & Hildeshemenſe narrat. (e) Hanc conſecrationem Eccleſix S. Viti , nec a Michaele Epiſcopo , nec anno indicato accidere potuiſſe oſtendimus P. III. Annal. ad an. 933. (f) Annis tribus anterius Henricum in Boemiam irru- piſſe, Pragamque obſediſſe ex Reginone & Annaliſta Saxone comperimus, de an- ni hujus irruptione ſilent veteriores.

Strana 19
BIBLIOTH. VINDOB. Anno Domini DCCCCLXVIIII. Dethmharus pragensis epiſcopus IIII. non. Jan. obiit, cui beatus Adalbertus fucceffit XI. Kl. Mar. ejusdem anni in epiſcopum electus. Anno Domini DCCCCXC. Sanctus Adalbertus rome ad Sanctum Alexium ignotus quis eſſet monachus efficitur. Anno Domini DCCCCXCIIII. Sanctus Adalhertus epiſeopus de pra- ga ciuitate. a prucis martirio coronatur. (g) Berenuuardus epiſcopus Wirciburgenſis obiit. Anno Domini DCCCCXCV. Fratres Sancti Adalberti lubic funt in- terfecti. quorum nomina hec fuerunt. Zobebor. Zpitimir. Probrazlau. Portu. Caslau. Anno Domini DCCCCXVIII. Sanctus adalbertus eſt martirizatus feria VI. (b) quo Anno Domini DCCCCXCVIIII. anno paſcha fuit. VII. Kl. maii. & eodem anno teddagus epiſcopus non. Julii eft in epiſcopum confecratus. Item hic ſecundus bolezlaus dux patri diffimillimus utpote chriſtianiſſimus obiit. cui tercius bolezlaus ſuo fratri Wencezlao mortuo ſucceſfit, eui mes- ko dux polonie ad conuiuium inuitato oculos abſtulit, & boemiam anno Domini milleſimo VI. inuasit. & duobus eam annis tenuit. Item uriſſo- uici iaromir ivniorem filium bulezlai ducis ad montem veliz captum liga- uerunt. ſed per fidelem feruum deuboram (i) proditi in fugam dilapſi ſunt. Oldricus vero ſenior filius bolezlai traditus fuerat a patre ad im- perialem curiam. (k) Item eodem anno radim Sancti Adalberti frater ad egreznenſem (1) eccleſiam epiſcopus ordinatur. Anno Mil. II. Hic dux Oldricus, incertum eſt an clam, fuga elapfus, vel imperatoris gracia dimiſſus in boemiam regrediens meskone turpiter fugato ducatum patris fui obtinuit, & ex bozena coniuge aliena non ex propria bracizlaum filium genuit. Anno Mill. III. Hic interfecti ſunt Uriſſouici. 19 C 2 Anno (g) Veroſimillime legendum de Praga civitate egreditur a Pruſſis Martyrio coronandus- Nam Martyrium illius demum ad annum 998. conſignat. (h) Receſſit in hoc Martyrii anno author a Coſmæ Chronologia, qui annum 996. defixerat, ſed neu- trum ſuſtineri poſſe, verumque annuin Martyrii eſſe 997. Parte IV. Annal. ad eundem annum oſtendimus. (i) Exemplaria diverſa Coſmæ Dovoram & Hovoram appellant. (k) Hune errorem, quod Jaromirum & Udalrieum filios Boleslai, Odalricumque natu-majorem fecerit , hauſit author ex Coſima, de quibus copioſe eadem Parte egimus. (l) Lege Gneſnenſem. 7.

Strana 20
EXCERPTA EX CHRON. Anno Mill. IIII. Hic quinque fratres bolezlauenſes martirizati ſunt. (m) Anno Mill. XVII. Teddagus pragenſis epiſcopus IIII. idus iunii obiit, eui Heccardus ſucceffit. qui conftituit ut modius V. palmarum & duorum digitorum pro decimacione unus tritici & alter auene ſolue- retur. Anno Mill. XXIII. Heccardus preſul obiit VI. Idus auguſti. cui izo fucceſſit, qui ordinatus eodem anno IIII. Kl. Jan. Anno Mill. XXVIIII. Hoc anno Dux bracizlaus magna cede unga- ros stravit procedens de morauia. & usque ad ſtrigoniam terram illorum uaſtauit. Eodem anno izo epiſeopus obiit III. Kl. febr. cui Seuerus ſuc- ceſſit. & in feſto apostolorum petri & pauli epiſcopus eft ordinatus. (n) & eodem anno Zpitigneus filius Ducis bracizlai in morauia natus eft. Anno Mill. XXXV. Oldricus dux boemie obiit. & dux iaromir quem frater Oldricus excecauerat elegit nepotem ſuum bracizlaum Ducem boe- mie. Bolezlaus obiit. quem mesko Dux prius cecauerat frater eius. (o) & V. fratres bolezlauenſes. (p) Anno Mill. XXXVIIII. Hic de polonia transfertur beatus adalbertus & radim. Anno Mill. XL. Henricus ſecundus imperator cum ſuo exercitu in silva prope tugoze a boemis grauiter ſternitur & a bracizlao. Anno mill. XLI. Henricus imperator hoſtiliter inuadit boemiam, & igne uastat eam. ſui ulciſcens iniuriam. & usque ad Sybenii montem perueniens ibi castra metatus eſt, & ibidem dux bracizlaus redit in eius graciam per coniugem fuam. (q) Anno Mill. XLV. Gunterius heremita VI. idus octobris obiit. (r) 20 Anno (m) Hi ſunt Sancti quinque fratres Poloni paſſim appellati, quod in Polonia martyrio affecti fuerint. Boleslavienſes vero appellat author, quod demum a Brzetislao in Bohemiam translati, Boleslaviæ conditi fuerint. (n) His narratis Coſmas annum 1030. appoſuit. (o) Rurſum receſſit author in Chronologia a Coſima, qui utrius- que obitum ad annum 1037. refert. (p) Amanuenſis error eſt, hæc enim poste- riora verba ſequenti anno apponenda erant , quo hi V. fratres Boleslavienſes cum corporibus S. Adalberti & Gaudentii ex Polonia Pragam translati. (q) Bellum iſtud uno eodemque priore anno a Coſma copioſe narratum in duos diſpeſcuit author, quod num revera duplex fuerit in Annalibus Parte V. examinabimus. (r) Ex hoc loco mancus Coſmæ a Frehero editi locus reſtituitur , in quo deeſt : Gunte- rius heremita.

Strana 21
BIBLIOTH. VINDOB. 21 Anno Mill. XLVI. Eccleſia bolezlau a ſeuero epiſcopo dedicata eſt. XIIII. Kl. iunii. (ſ) Anno Mill. XLVIIII. Hic Bracizlao a polonicis eſt laudata pecunia quingentarum marcarum in perpetuum ſoluenda. (t) Anno Mill. LII. Obiit bozena coniux Oldrici mater bracizlai. Anno Mill. LV. Dux bracizlaus obiit IIII. idus ian. cui Zpitigneus frater (u) eius ſucceſfit. qui absque mora omnes teutonicos eiecit de terra. & cum matre ſua nomine Juditha Ottonis teuthonici filia, & Sanc- ti Georgii abbatiſſa. Anno Mill. LVIII. Judita uxor bracizlai ductrix boemie IIII. non. auguſti obiit. que prius eiecta fuerat de terra, quia petro regi ungaro- rum nupſerat. que poſtea a filio ſuo uratizlao reportata. iuxta uirum fuum bracizlaum in pragenſi eccleſia eſt ſepulta. Anno Mill. LVIIII. Dux Spitigneu de rotunda ſancti eccleſia, & de altera quaſi porta ubi corpus beati Adalberti iacebat unam maiorem facit. Anno Mill. LX. Dux Zpitigneu obiit VI. principatus ſui anno, eui uratizlaus frater eius ſucceſlit. qui mox inter fratres ſuos conradum & ottonem terram morauicam diuidit. ottoni orientalem. conrado dans au- ſtralem. (x) Anno Mill. LXVII. Seuerus episcopus V. idus decembris obiit. hic a Duce bracizlao captus & cathenatus ac carceri fuit mancipatus, qui fertur omni tempore ſui preſulatus boemie & morauie unum rexifſe epi- ſcopatum. niſi rogatu Ducis uratizlai conceſsisſet iohannem monachum de breunov (y) ſumptum ordinari in epiſcopum. Anno Mill. LXVIII. Gebardus (z) a fratribus conrado & otone de militari habitu reuocatus ad clericalem in episcopum eft electus. Lanco autem ab omnibus boemicis ſolo eum duce predicto eligente repudiatur. Eodem Anno marcus prepofitus pragenfis de fratribus eiusdem ecclesie irregularibus facit regulares, & inftiruit eis omni anno XXX, modios tri- C 3 tici, An annus iſte dedicationis ſuſtineri poſſit , an non potius præcedens fuerit , in Parte V. Annal. definiemus. (t) Coſmas quinque annis ſerius hæe reponit, && 30. mareas auri adjicit. (u) Imo filius ejus primogenitus. (x) Utrumque hune annum Coſmas uno anno prævertit. (y) Joannem hunc Auguſtinus in Catalogo Epiſco- porum Olomucenſium & veroſimillime ex eo Peſſina 1. 1. c. 3. p. 41. faeit Cano- nicum Pragenſem ; ſed monachum Brevnovienſem fuiſſe jam recte ex hoc Anony- mo diſcimus. (z) Idem eſt , qui Jaromir Epiſcopus numero ſeptimus.

Strana 22
EXCERPTA EX CHRON. tici, & totidem auene dari. qui poſt XXX. annos ſue prepoſiture XVIII. Kl. martii (a) obiit. Anno Mill. LXXIIII. Gebeardus epiſcopus romam adiit, pulfus a ſede ſua. ſed reſtituitur a Gregorio papa. Anno Mill. LXXVII. Pater patrie otto Dux morauie cum coniuge grata, nomine eufemia hoc in tempore construxit monaſterium, prope urbem Olomuc. ſancti Stephani in honore pro eterne retribucionis mune- re contemptoribus mundi Deo ad feruiendum. auro & argento. & omni- bus ornamentis bene ditatum. (b) Anno Mill. LXXVIII. III. Non. febr. glorioſa huius Oratorii dedi- catio ſcilicet fancti Stephani protomartiris ab umillimo III. Olomucenfis ecclefie epiſcopo. nomine iohanne facta eſt. preſente ſereniſſimo principe Ottone. eiusdem oratorii constructore. & coniuge fua. Eufemia & aliis. lohannes abbas hic ordinatus eſt. Anno Mill. LXXXI. Iohannes abbas obiit. Cui bermarus fuccesfit. Anno Mill. LXXXII. Principes boemie deuastauerunt racouzi. (c) Anno Mill. LXXXV. obiit Iudita polonica ductrix. Anno Mill. LXXXVI. obiit Otto dux morauie. Rex wratizlaus factus eſt. Anno mill. LXXXVII. Hic dux boemie unétus eft in regem. Wra- tizlaus. & uxor eius Zuataua in reginam. Eodem anno V. idus iun. Pa- ter morauie dux Otto migrauit ab hoc mundo. Viuat ut in celis. ubi uiuit quisque fidelis. (d) Anno Mill. XC. VI. Kl. Jul. obiit Gebeurdus VII. epiſcopus pragen- fis ecclefie, qui fuit pater clericorum & conſolator pupillorum. Anno Mill. XCI. Coſmas electus est in epiſcopum. Eodem anno monaſterium ſancti Wencezlai (e) combustum est. In illa hieme nec nix nec pluuia fuit. Anno Mill. XCII. Ecclipſis ſolis fuit. 22 Anno t (a) Rectius habet Necrologium & Coſmas XVIII. Kal. Novembris. (b) Reverendiſſi- mus Bonaventura Pitter in vita S. Guntheri p. 184. produxit diploma fundatio- nis una cum altero Wladìslai Ducis Boh. diplomate, quo eandem fundationem con- firmat. Sed minus recte primum fundationis diploma ad annum præſentem reje- ciu: cum ad ſequentem pertineat, quemadmodum id ſub finem Notula Chronologi- ca Iudictione I. & verba in conſecratioue Eccleſiæ innuunt, quæ omnino anno ſe- quente facta eſt, ut ipſe author ſubjungit. (c) Id eft Auſtriam ; ita antem dicti a caſtro limitaneo Rakuz hodie Retz. (d) Obitus hie priore anno commemoratus perperam geminatus est. (e) Id est Collegium Canonicorum in castro Pragensi.

Strana 23
BIBLIOTH. VINDOB Anno Mill. XCIII. obiit Wratizlaus rex. cui chonradus ſucceſſit. ſed eodem poſt menſes VII. mortuo chuonrado. Bracizlaus ſucceſſit. Ecclip- ſis ſolis fuit. Anno MCVII. Ones Abbas obiit. (f) Anno MCXXVII. obiit Julizlaus Abbas. Anno MCXXVIII. Blaſius Gratia Dei III. Kal. Jul. electus. fecundo- que Id. Auguſti ordinatus eſt. Eodem Anno Dominus Deocarus noſtri monaſterii Abbas, & Rector in omnibus diſcretus, videns valde destruétum monasterium cœpit origi- ualem partem latiorem a fundamento construere, quam ut perficiat, vi- tam & ſanitatem, ac omnem proſperitatem concedat ei Omnipotens Do- minus. Anno Dominicæ Incarnacionis MCXLIII. favente nobis Divina mi- ſericordia Card. ab Apoſtolica ſede ad nos usque pervenit, & nos omnes ab excommunicationis vinculo abſolvit. (g) Eodem anno idem Cardinalis nomine Guido priſtinam electionem Domini Blaſii Abbatis ſeipſum accufantis, & ab eo confilium petentis ſubtiliter examinavit, & eam illegitimam, & contra ſtatuta Canonum factam reperiens irritam omnimodis fecit. Deinde ipſius admonitione Prior cum cæteris Fratribus habito consilio præefatum B. Presbyterum unanimiter & canonice in præſentia Domini Cardinalis & hujus terræ An- tiſtitis sibi Abbatem elegerunt. Anno Mill. CXLVI. Blaſius Abbas obiit. Anno MCXLVIII. Mihloch ſucceſſit. Mihloch ætate grandævus, in deliberatione confilii conciliator prudentiſsimus, in fratrum exhortationi- bus delinquentium Corrector manfuetus, quietis, & otii impatiens, in- juriæ a quolibet illatæ impiger perſecutor, (b) in cultu divino pronus & aſſiduus. Hic quarto electionis ſuæ anno, Monaſterii hujus ædificia præ vetuſtate antiquiratis videns partim corruiſſe, partim caſum minari po- tiſſimum. duxit reliquum ædificii funditus deſtrui, & ex integro reædifi- cari, idipſum quibusdam ex fratribus annuentibus, quibusdam præ pravi- tate ſumptus renitentibus, fretus tamen pietate Dei omnipotentis funda- 23 menta (f ) Bermari Abbatis mortem conſignatam hie non reperimus, niſi fortaſſis excerptoris hujus Chronici oculos ſubterfugit. (g) Excommunicationis hujus cauſa haud alia fuiſſe videtur, quam quod vivente Blaſio Abbate ad electionem novi Abbatis Deo- cari progreſſi ſint Gradicenſes Monachi, quem dein rurſum in Abbatem ſibi adſci- verunt. (b) Id eft: contemtor.

Strana 24
6.1 24 OBSERVATIONES menta inchoavit, & fidelium adminiſtratione circumquaque ſuccurentium proſperatus feliciter conſumavit. Mira dicturi ſumus. Guotieseunque de tempore conſecrandi Monaſterii inter fratres eo præſente collocatio- nis diſceptatio agebatur, beatæ memoriæ Pater jam ductus quasi quodam præſagio, inter cætera non ſine gemitibus hoc a Deo ſummo opifice ob- tineri desideranter deprecabatur, ut circiter festum Beati Laurentii ipsi dedicatio Templi contingeret, maxime propter apparatum, qui eo tem- pore magnificentiſſime fuit, tum propter amicorum ejusdem temporis af- fluentiam, cujus deſiderio & menti Deus haud defuir. Anno MCLXIII. Monaſterium Sancti Laurentii a Daniele epiſcopo est conſecratum, & duo altaria. Principale videlicet inferius altare, & aliud ſuperius ſub titulo Sancti Michaelis Arch-Angeli præſente Rege Wladislao, & compluribus ejusdem Regis Primatibus, & hæc encænia in ipſo feſto ipſius ſanctiſſimi Patroni ſunt celebrata. (i) (i) Ex his aliquantum hiſtoria. Wladislai Regis & Danielis Epiſcopi Pragenſis ſarciri po- teſt, quæ in exemplari Vincentii a nobis Tomo I. editi ad hune annum ob hiatum majorem desideratur. ☞ OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN SERIEM DUCUM ET REGUM BOHEMIÆ EPISCOPORUM ET ARCHIEPISCOPORUM PRA- GENSIUM CHRONICON SÆCULI XV. ANONYMI. I. ria iſta diverſi argumenti monumenta coram ſiſtimus ex Codice Stehlikiano, cujus crebro in Annalibus noſtris me- minimus, & ex quo paſſim excerpta dare ſoliti. Stehlikianum autem Codicem iftum appellavimus, quod tum, cum nobis in- notuiſſet, in manibus fuerit Viri Conſularis Plſnenfis D. Fabia- ni

Strana 25
PREVIE. 25 ni Stehlik de Czenkow & Treuſtat, ante complures vero jam annos codex idem Collectioni Manuſcriptorum noſtrorum ac- ceſlit. Codex ifte, ut Lectori aliquam imaginem illius demus, chartaceus eft, ſcriptus in quarto, ut vocant, oblongo. Pleraque manu fæculi exeuntis XIV. quod characterum formæ innuunt, exarata funt ; comprehendit autem ſequentia: 1. Chronicam Bo- hemorum Anonymi, cui alia poſterior manus minoribus literis ſubſcripſit: Coſme Decani Eccleſie Pragenſis authenticata ab - - - E quibus verbis author Luciferi convincere adniſus Chronicon iſtud Coſmæ eſſe, ac proinde præter notam illam Coſmæ Chroni- cam in tres libros diviſam a Frehero & Menkenio editam, no- vum etiam iſtud Chronicon eidem affingere. Sed copioſe jam errorem iſtum in Epiſtola noſtra Apologetica pag. 294. & seqq. confutavimus, quo loco oftendimus, Chronicon iftud haud aliud eſſe a compendiato Pulkavæ Chronico, quod tam Ludevigius, quam Menkenius excuſum dedit, ex quo etiam hoc præſente Tomo aliquas emendationes & variantes lectiones pofterius ad- feremus, cum fincerum Pulkavæ Chronicon non per capita, ſed annos diſpertitum, cumque memoriis Hiftoriæ Marchionatus Brandeburgenfis (quæ a vulgatis. Pulkavæ exemplaribus abfunt) iſthic publicabimus. 2do Chronicæ iſti Bohemorum ſubnexa eſt brevis hiſtoria de Joanne Rege, Carolo IV. & Wenceslao ejus filio; poſterioris tamen memoriæ nonnisi ad annum 1378. pertin- gunt, quo patri in Regno Bohemiæ ſucceſſit. 3tio Nonnullis verfibus de morte & avaro interjectis ſequitur fine omni titulo aut infinuatione ſeries Epiſcoporum Pragenfium, quibus abſolu- tis in medio hæc verba adnotata ſunt : Hic adſcribuntur Ar- chiepiſcopi Pragenſis Eccleſie, clauditurque hæc feries cum electio- ne Joannis de Genzenstein, qui inter Archiepiſcopos nostros numero tertius fuit. 4to Hanc feriem excipit catalogus Ducum noſtrorum cum hac inſcriptione: Hic ſubſcribuntur Duces paga- ni terre Bohemie. Quibus recenſis fimilis præjicitur formula: Hic ſubſcribuntur Duces & Reges Chriſtiani Bohemie. Quorum feries usque ad Joannem Caroli IV. patrem pertingit. 5to Con- ſequitur Chronicon cum hoc titulo: Incipit Cronica Ottakari re- Tom. III. D gis

Strana 26
— OBSERVATIONES 26 gis Bohemie fundatoris ſancte Corone, quam fecît Dominus Pe- trus Abbas Aule Regie. Cui ſubjicitur Index Capitum Chronici Pulkavæ cum hac epigraphe: In iſto volumine continetur Croni- ca Bohemorum. Hæc omnia ſeu exeunte ſæculo XIV. quod cre- dibilius arbitramur, ſeu certe ineunte ſæculo XV. ſcripta funt, ſique prima 23. folia excipias, una eademque manu. Jam vero 6to Indici isti ſubsternitut Chronicon aliud Anonymi iſthic excu- dendum, de quo mox plura infra. Exaratum illud eſt poſterio- re manu, & majore quidem charactere, ut quemadmodum illud cum coronatione Alberti Regis Bohemiæ claudit, ita characte- rum ductus non obſcurum relinquant, illud eo ipſo ſæculo XV. ſcriptum eſſe. 7mo Agmen tandem claudit diverſum rurſus Chronicon Anonymi, quod folum præjectum titulum habet Cronica, ſcriptum id rurſum eſt alio calamo, orditur cum anno 1310. finit cum anno 1432. quod merito pro Continuatione Pul- kavæ habemus, & quo nomine id aliquando in Tomis noſtris edi- turi ſumus. Ceterum thecæ codicis iftius oftendunt, volumen iſtud principio vaſtius fuiffe, & facile quartam partem chartæ de- fiderari, quo fato id acciderit, chartane hæc vaciva fuerit, an plu- ribus monumentis hiſtoricis turgida, quod referam, non invenio. II. Ut jam ad præſentem Ducum ſeriem veniamus, quam ex hoc ipſo codice quarto loco pofitam primum in lucem profe- rimus : ea mihi ex hac ætate unica cognita eft. Plures quidem Ducum noſtrorum Catalogi hine atque illinc vifuntur partim ex- cuſi, partim adhuc in MSis deliteſcentes, ſed illi plerumque ſæ- culo demum XVI. aut plane fequente compilati funt. Author ſe nuspiam prodit, diverſum tamen & vetuſtiorem eſſe authore ſeriei Epiſcoporum Pragensium merito deputo, cum is Joannem postremum omnium Regum noſtrorum nominet, contra author ſeriei Epiſcoporum Pragenfium memoriis fuis ad Wenceslaum pigrum usque procurrat. Nec enim credibile, fi Joanne Rege poſterius concinnata fuiſſet ſeries iſta, Compilatorem vel nudo nomine ſuccefforem Joannis Carolum, hujusque filium Wences- laum indicaturum fuiſſe. Chronologia in hac ſerie plerumque reſpondet Coſmæ ejusque Continuatorum annotationibus. Pe- culia-

Strana 27
PRÆVIÆ. 27 culiare eſt : quod Author cuique Duci Regique fundationes mo- nasteriorum a ſe præstitas adjecerit, adeo ut iſthic velut uno con- ſpectu, compendio, & ordine Chronologico potiffimæ primorum monasteriorum Bohemiæ fundationes ſpectentur. Ex hac ipsa induſtria Compilatorem iſtum non profanuni quendam hominem (qui procul dubio potius præcipua Ducum Regumque gefta ad- notaffet) ſed monachum, religioſumve aut faltem facris addictum merito conjicimus. Inter cetera fumme memorabilis eft locus ad annum 1156. quo primus omnium, quod fcio, nobis annum indicat, quo Micro-Pragæ monaſterium Cruciferorum cum Al- ba Cruce Ordinis S. Johannis Jeroſolimitani (hodie Melitenſes dicimus) cœpit, cujusque fundatores Wladislaum II. Ducem nec non Gervasium Wissehradensem, & Martinum Pragenſem Præ- poſitum perhibet. Hucusque communis fuit inter noſtros Duce Hagecio ad an. 1179. perfuasio (quem demum Balbinus in Epi- tome p. 244. Bezkovskius p. 330. Hammerſchmid in Prodromo Gloriæ Pragenæ p. 454. aliique pofteriores fecuti) Ordinem Sancti Joannis Hieroſolimitani nonniſi ſub Friderico Duce in Bohemiam inductum, atque eo ipſo anno 1179. ad Pragam in loco Boiſſci ab Eliſabetha ejus uxore poſt victoriam eo loco ob- tentam fundatum, poſt complures vero annos primum religio- ſos ex Boifſci Micro-Pragam ad pedem pontis traductos fuiſſe. Sed jam alia omnia ex hoc Compilatore difcimus, annisque vi- ginti prius ordinem iſtum jam Micro-Pragæ exſtitiſſe, antequam ab Eliſabetha in loco (hodiernæ civitatis Neo-Pragenfis) Boiff- ci tum dicto fundaretur ; ac proinde verofimillime Religioſos illuc Micro-Praga: non contra, ut noftri volunt, traductos fuif- ſe. Compilatorem hunc vera ſcripfiſſe teſtatur ſuperstes hodie inſtrumentum fundationis in Archivo Melitenſium, quod ipſe hiſce oculis ſpectavi, quo Wladislaus Gervafio & Martino ter- ram Pragæ juxta pontem ſecus aquam inter quatuor vias dat ad ædificandam Eccleſiam & hoſpitale in honorem B. M. V. Di- ploma iſtud Wladislai etiam hodie ſigillo pendulo munitum cum omni nota Chronologica careat, inde factum, quod verus fun- dationis annus apud poſteritatem interciderit, quem jam ex præ- D 2 ſente

Strana 28
OBSERVATIONES 28 fente Compilatore refuſcitamus. Et vero ex compluribus Tabula- rii hujus Melitenfis monumentis (quæ una cum figillis deſcripsimus) manifeſtum fit quosdam Ordinis S. Joannis Hieroſolymitani Viros non modo ante Fridericum Ducem annumque 1179. fed ipfum etiam annum 1156. in Bohemia & Moravia fuiffe, quodque fum- me credibile eft, eos a Wladislao & Henrico fratre illius Prin- cipe Moraviæ Anno 1148. poſt expeditionem illam Hieroſoly- mitanam fecum in has terras adductos. Nam Fridericus Dux in diplomate ſuo dato anno 1185. expreffis verbis dicit: quod pater ſuus (Wladislaus) ſe hoſpitali Jeroſolimitano a principio principatus ſui devoverit, & ei aliqua in ſuo regno contulerit. Quod ipſum confirmat Wladislaus in diplomate ſuo anni 1169. dum hoſpitali S. Joannis Jeroſolimitani ad ſuſtentamentum pau- perum & infirmorum certas villas donat & affignat, maxime ob charitatem sibi Hieroſolymis a Magiſtro Raymundo ceterisque fratribus exhibitam. Similia de patre ſuo Henrico Principe Moraviæ dicit Henricus Epiſcopus Pragenfis in confirmatione Fundationis a Friderico & Éliſabetha in loco Boifſci facta : Jam dudum Jeroſolymis apud vos fraternitatem ſuſceperat tempore magiſtri Aſſaliti. Imo Eliſabetha uxor Friderici, filia Geizæ Re- gis Hungariæ, de matre ſua Euroſina in alio diplomate anni 1186. dicit: que domum hoſpitalis Jeroſolimitani ſemper dilexit, & promovit, in qua & habitum religionis poſtmodum ſuſcepit. Quæ omnia manifestum reddunt, ante Fridericum Ducem, annumque 1179. Ordinis S. Joannis Hieroſolymitani Religioſos quosque in Bohemia ejusque confiniis exstitiffe. Et ne fortaffis quemquam Martini Præpoſiti Pragenſis confundatoris memoria in hæſitatio- nem inducat, cum certo conftet, eum post Udalricum annumque 1162. primum in Præpoſituram Pragenſem evectum, adverten- dum iſthic a Compilatore per anteoccupationem Præpofitum Pragenſem appellatum, quo titulo eum minime nobilitat Inftru- mentum fundationis, Gervaſium enim Cancellarium Martinum Subcancellarium ſuum appellat Wladislaus. Testatum præterea eſt Gervaſium Wiſſehradenſem Præpoſitum jam anno 1178. 10. Februarii diem ſupremum obiiſſe, quod procul dubio convin- cit

Strana 29
PRÆVIÆ. 29 cit, ante Fridericum Ducem annumque 1179. jam Crucigeros cum alba cruce Ordinis S. Joannis Hieroſolymitani Micro-Pra- gæ fundatos fuiſſe. III. Seriem Epiſcoporum Pragenſium aliquanto poſterius ſupra memorato catalogo Ducum compilatam fuiſſe, jam ſupra meminimus. Ejus author quoque latet ; vixiffe illum autem fæ- culo exeunte XIV. quo res tanquam præfentes fibi locupletius narrat, ex eo maxime conjicitur, quod eam cum Joannis Archiepi- ſcopi tertii electione claudat, nec ex ejus geftis quicquam, nec ſucceſforem memoret. Exemplar hujus ſeriei, recentius qui- dem, ſervatur etiam in Archivo Ecclefiæ Metropolitanæ Pra- genfis in Codice membranaceo manu Hilarii Decani (qui me- dio Sæculo XV. vixit) ſcripto, vulgoque dicitur codex ifte Re- giſtrum Fundationum & altarium Eccleſiæ Pragensis, quemad- modum in Proto-Martyre fuo Pœnitentiæ p. 102. & 105, ad- notatum reliquit Berghauerus. Exemplar itaque noſtrum cum ifto conferemus, variantes lectiones, alterutriusque hiatus seu exceſfus infra in notis adponemus. Progreditur autem exem- plar Metropolitanum longius usque ad Conradum Westphalum Archiepiſcopum Pragenſem, imo conſecrationem M. Joannis Rokyczanæ Pſeudo-Archiepiſcopi ab eodem Conrado præstitam, quæ ab Hilario Decano adjecta atque ſuppleta fuiſſe nemo dubi- tabit. Chronologia Epiſcoporum nonnumquam recedit ab ea, quam in Coſma aliisque noſtris vetuftioribus proditam habemus, qua veriorem hic inquirere longum deputamus, merito itaque eam Annalibus noſtris ſervamus. Usque ad poſtremum Epiſco- porum Pragenſium, Archiepiſcopatusque in Bohemia erectionem paſſim author præter emortuales annos & dies vix quidpiam de Epiſcoporum noſtrorum geftis refert. At hic tandem locuple- tior eſſe incipit, oftenditque ſeſe iftis temporibus synchronum fuiſſe. Nec contemnendæ quæquæ illius funt memoriæ, quas de Arnesto & Joanne Ocello pofteritati reliquit. Et quidem ut aliqua commemorem, hucusque ignoratum fuit Joannem Ocel- lum Archiepiſcopum Pragenſem Eccleſiam Omnium Sanctorum in caſtro Pragenſi quam plurimis ſumtibus de novo conſtruxiſſe, D 3 ſci-

Strana 30
30 ſcilicet ea forma & amplitudine, qua hodie ſpectatur, quæ qui- dem post funeſtum illud anni 1541. Caſtri Pragenfis incendium ab Eliſabetha Maximiliani II. filia Ludovicique IX. Galliarum Regis conjuge reſtaurata priori decori reſtituta eſt. Quod alte- rum eſt, difcimus ex hac ſerie ſub eodem Joanne Archiepiſco- po feſtum S. Wenceslai cum hiſtoria & miſſæ officio in Eccle- ſiam Wratislavienſem & Budiſfinenſem inductum. Tertium eſt: hucusque paſſim Joannis de Genzenstein Archiepiſcopi electio & ex Miſnensi in Pragenſem Ecclefiam translatio in an- num, quo Joannes Ocellus mortuus, tranſcripta fuit. Cum ex hoc ipſo Authore jam compertum fiat, illum vivente adhuc Joanne Ocello, quam primum is in Cardinalium numerum ad- ſcriptus fuit (ac proinde duobus pene annis citius) Archiepiſco- pum Pragenſem electum fuiſſe, conſecratum denique eodem an- no & menſe, quo priori Pileus Cardinalitius extraditus fuit. Ex cujus hiſtoria fimul id lucis accipit Genealogia noſtra Fami- liarum illuſtrium, ſæculo pene exeunte XIV. necdum commu- nem uſum obtinuiſſe hereditariorum communiumque ejusdem ſtirpis nominum, quod jam alias quoque animadvertimus. Nam Joannes de Genzenstein isthic perhibetur filius Pauli de Genzen- stein, nepos vero Joannis de Wlaffim fratruelisque Joannis dic- ti Oczko ſeu Ocelli Archiepiſcopi Pragenfis, adeo ut Paulus de Genzenstein & Joannes de Wlafſim diversi penitus nominis germani fratres fuerint, clypeum tamen pene unum eundemque ſervaverint, ut hodie in Eccleſia Metropolitana exſtantia monu- menta testantur. Hæc verofimillime armorum uniformitas, quam Joannes Ocellus & Joannes de Genzenstein Archiepifcopi Pra- genſes ſuis monumentis ad poſteritatem tranſcripſere, ipſaque tam arcta agnatio & ejusdem ſtirpis propinquitas Hagecium in graviſſimum errorem induxit, ut hos duos Archiepiſcopos ſibi fuccedentes in unum eundemque Joannem de Genzenstein Pauli filium transfuderit. IV. Chronicon, quod ex eodem codice proferimus, compen- diuiu est plurium Chronicorum Bohemiæ, ut ipſe author in fron- te titulôve fatetur. Et quanquam ſat manifeſtum fit, eum Coſ- OBSERVATIONES mam

Strana 31
PRÆVIÆ. 31 mam eum ſuo Continuatore, Vincentium & Franciscum habuisfe præ manibus, tamen complura in eodem reperias, quæ fruſtra hodie in aliis quæsieris. Suſpicatus primum ſum etiam Bartoſ- ſium ab eo excerptum fuiſſe, ſed excuſſo collatoque utroque exemplari, deprehendi pluribus locis diſcrepare narrationes, ip- ſamque Chronologiam nonnunquam minime congruere, & quod caput eft, Authorem præfentem non eousque, quo pertigit Bar- toſſius, narratis fuis excurrere, ut potius exiſtimem (quod ipſæ characteruim formæ e ſæculo XV. innuunt) eundem poſteriora a ſe viſa auditave pugno ſuo adjeciſſe, ac proinde Bartoſlio (a nobis T. I. MSS. ineditorum vulgato) ſuifſe contempora- neum. Nomen ſuum Epitomator noſter nuspiam prodidit. Ex verbis iſtis, quæ ad annum 1334. refert: Poſtea Dominus Joan- nes Epiſcopus Pragenſis XXVII. Franciſcum Capellanum ſuum prædicatorem & pœnitentiarum ſcilicet Eccleſiæ Pragensis insti- tuit , qui ob reverentiam Epiſcopi hanc ſecundam partem Cronice conſcripſit, author Luciferi arbitratus eſt, Chronicon hoc a Franciſco Pragensi ſcriptum fuiſfe. In quem errorem & meip- ſum verbis ejus nimis credulum principio induxit, cum videli- cet codex ifte Stehlikianus in manibus ejus effet, nec Chroni- con iſtud penitius inſpicere ac cognoſcere licuiſſet. Sed jam copioſe in Epiſtola noſtra Apologetica p. 297. & feqq. errorem iſtum confutavimus, quo loco oftendimus Epitomatorem iftum hæc ipſa verba exſcripfifſe ex Francifci Chronicæ Pragenfis Par- te II. l. 3. c. 2. Kneislianæ editionis pag. 85. Non alius enim atque is ipsus Franciſcus Chronicæ ſupra memoratæ Pragensis & quidem Partis ſecundæ author fuit, quod clariffimis indiciis nominisque fui expreſſione teftatum reliquit, cum præſens ex- cudendum Chronicon mera epitome fit, in nullas Partes diviſa, nec titulum nomenque Chronicæe Pragenfis præſeferat, nec re ipfa narratisque ſuis fuftineat. Scilicet Epitomator præſens cum omni loco Franciſci Chronicam Pragensem excerpsiffet, hæc ip- ſa verba quoque in epitomen ſuam tranſcripfit. Ut taceam Franciſco Canonico Pragenfi ætatem centum triginta & ultra annorum concedendam, fi epitome ista eidem adſerenda eſſet. Nam

Strana 32
32 DUCES ET REGES Nam certo constat Franciſcum authorem Chronicæ Pragensis jan anno 1334. Canonicum & Prædicatorem fuiffe Ecclefiæ Pra- genfis, cum epitome ifta ad annum usque 1439- excurrat, quo ſolo annorum calculo 105. anni emergunt præter ætatem prædi- cationi Verbi divini competentem. Huc accedit, quod Epi- tomator noſter poſterioribus annis non obſcura indicia relinquat ſe lue Huffitica infectum, aut certe ſectæ Taboritarum Orpha- norumve fautorem fuifſe, quæ loca infra in ſcholiis noſtris ad- notavimus. Hæc omnia atque complura alia momenta cum jam in Epiſtola noſtra Apologetica protulimus, oſtendimusque ibi- dem epitomen istam nequaquam Franciſco Chronicæ Pragensis authori concedi poſſe, nihilominus Author Luciferi noviſſime in Triumviratu ſuo Slavico p. 114. neſcio quo lethargo conſo- pitus Epitomen iſtam denuo Franciſco vindicare ac ftabilire conniſus. Sed quandoquidem somnum oculis fuis excutere non vult, finamus eum ſolum ſomniis fuis perpetuo indormiſcere, cer- ti eum ſectatorem & patronum non habiturum ullum alium. Quod ad res ipſas Chronici hujus attinet, complura iſthic nus- piam alias prodita reperire eft, atque ut vel aliqua attingam: eft fincerus annus Fundationis Collegiatæ Ecclefiæ Boleslavien- fis & Carthufiæ Pragenfis, nec non Pragæ excuforum primorum parvorum denariorum minimi moduli. Eſt memoria primi leo- nis albi in clypeum Bohemiæ Regi dati, eft electio Caroli Mar- chionis Moraviæ in Regem Hungariæ &c. &c. quæ omnia fuis locis indicabimus, brevibusque notis illuſtrabimus. Hic ſubſcribuntur Duces pagani Terre Bohemie. rzemysl ruſticus & paganus vocatus de aratro, & factus est primus Dux Bohemie, (a) qui & duxit Libuſſam uxorem. Nezamysl ſecundus Dux Bohemie & paganus. Tercius Dux Netha (b) & paganus. Quar- (a) Hem ! Czechiſtis aliud rurſum (fi Diis placet) arguinentum , quo ſtabiliant Czechum ſuum primum gentis Ducem fuiſſe. (b) Coſmæ Mnata.

Strana 33
BOHEMIÆ. 33 Quartus Dux Woyn. paganus. Quintus Dux Wieneslaus (c) paganus. Sextus Dux Krzieſemysl (d) paganus. Septimus Dux Neklan neudatny, paganus. Octavus Dux Hoſtiwicz (e) paganus, filius ejusdem Neklan, quo- rum principum Deus dicebatur ydolum Zebud. (f) Hic ſubſcribuntur Duces & Reges Criſtiani Bohemie. u orziwoy, primus Dux Criſtianus in Bohemia, quem baptizat cum uxo- re ſua Ludmilla Sanctus Methodius epiſcopus Moravie, anno Domini DCCCXCIIII. Secundus Dux Criſtianus Spitigneus filius Borziwoy. Tercius Dux Criſtianus Wratislaus filius Borziwoy. Quartus Dux Criſtianus Sanctus Wenczeslaus filius Wratislay, & coronatur martyrio anno Domini DCCCCXXIX. IIII. Kalendas Octobris, primus fundator eccleſie pragenſis. Guintus Dux Boleslaus ſevus filius Wratyslai, & obiit anno Domi- ni DCCCCLXVII. Sextus Dux Bohemie Boleslaus pius filius Boleslai fevi, obiit autem anno Domini DCCCCLXXXIX. (g) hie creavit primum epiſcopum Pra- gensem, & fundavit monasteria tria, scilicet ad Sanctum Georgium, & Brevnoviam, & in Inſula Ordinis Beati Benedicti. Septimus Dux Boleslaus filius Boleslai dictus mitis, (h) qui per Mezkonem Ducem Polonie captus & excecatus, obiit anno Domini MXXXVII. Tom. III. E Octa- (c) Coſmæ Vnizlau. (d) Coſmæ Crezomisl. (e) Coſmæ Goſtivit, qui eodem ordine & numero hos Duces refert. (f) Non memini me uspiam hujus nominis Slavicum Deum unquam legiſſe , niſi fortaſſis ille Neplahonis & Hagecii Zelu eſt, de quo P. II. Annal. noſtr. p. 203. & P. III. p. 163. egimus. (g) Cum author in priorum Ducum obitu Coſmam ſecutus, Boleslai Pii obitum decem annis præver- tit, quod ſuſtineri haud poteſt. Niſi fortaſſis ſcribæ oſcitantia irrepſit, omiſſusque unus numerus X. (h) Iſtud agnomen Boleslai III. nuſpiam alibi reperitur, quin ex ejus geſtis P. IV. Annal, noſtra datis liquet, eum Boleslai Pii degenerem fuiſse filium & ferocem,

Strana 34
34 DUCES ET REGES Octavus Dux Wladymoy (i) de quo nihil boni legitur. Nonus Dux Jaromir filius Boleslay, per fratrem Odalricum captus & excecatus obiit anno Domini MXXXIX. Decimus Dux Odalricus filius Boleslay, (k) obiit anno Domini MLVII. Undecimus Dux Bretyslaus filius Odalrici, qui quinque filios ha- buit, obiit autem anno Domini MLV. Duodecimus Dux Spitigneus filius Bretyslay, dilatator ecclefie pra- genſis, obiit anno Domini MLX primo. Tercius decimus Dux Wratislaus primus Rex Bohemie, qui anno Domini MLXXXVI. coronatur in Regem, & regnavit annis ſex poſt coronacionem, qui & fuit filius Bretyslay, hic fundator eccleſie Wiſse- gradenſis, obiit anno Domini MLXXXXIIII. Quartus decimus Dux Conradus filius Wratislay, qui VII. mense regni ſui moritur. Quintus decimus Dux Bretislaus filius Wratislay, qui per Wrſfow- czones in venacione occiditur anno Domini MC. Sextus decimus Dux Borzywoy filîus Wratislay obiit anno Domini MCXXIIII. hie dedit letam Curiam, alias Tyn cum pondere & ſuis per- tinenciis capelle ecclesie pragensis. Septimus decimus Dux Swatopluk filius Wratislay, obiit anno Do- mini MCXXV. hic fundavit monaſterium in Cladrub. (l) Octavus decimus Dux Sobieslaus filius Wratislay, obiit anno Domi- ni MCXL. Nonus decimus Dux Wladislaus Rex Bohemie ſecundus, obiit anno Domini MCLXXVI. qui coronatur anno Domini milleſimo CXLIX. & regna- (i) Wladibojus, a Germanis etiam Bladimarius dictus, omnium primum hic, quod ſcio , inter gentis noſtræ ſcriptores comparet , quem cum Coſina paſſim poſteriores om- nes prætermiſere, ſi unum Marignolam excipias, qui plane corrupta voce illum Wnoy appellat ; ac præter nudum nomen haud quidpiam refert. Nos vero P. IV. Annalium geſta illius quæquæ invenire licuit , jam dedimus. (k) Scil. II. ſeu Pii , non III. ſeu Rufi, uti eadem IV. Parte errorem a Coſma in posteriores omnes fe- re diductum correximus. (l) Monaſterium Cladrubienſe Ord. S. Bened. hodie ſu- perſtes Wladislaum I. Ducem Boh. Fundatorem veneratur, qui iſthic etiam ſepul- tus, An Suatoplueus aliqua initia jam jecerit , ſuo loco examinabimus. Ceterum iſthic author eundem Wladislaum I. qui Suatopluco ſucceſſit , prætermiſit, qui ta- men cum paulo infra eundem Wladislaum monaſterii Cladrubenſis fundatorem faciat, pronum eſt conjicere , hic aliquam hallucinationem ſeu ipſius Authoris , ſeu ama- nuenſis irrepſiſſe.

Strana 35
BOHEMIE. 35 regnavit IIII. annis post coronacionem, hic fundavit monaſterium Stra- hovienſe. Hic eciam Wladislaus Rex una cum Honorabilibus Viris Do- mino Gervaſio prepoſito Eecleſie Wiſſegradenſis tunc Cancellario Regni Bohemie, & Domino Martino prepoſito eccleſie pragenſis anno Domini MCLVI. fundavit, & dotavit monasterium in honore beate Marie Virgi- nis in minori Civitate pragenſi juxta pontem, in quo locavit Cruciferos cum alba cruce Ordinis Sancti Johannis Jeroſolimitani, (m) hic Wla- dislaus fuit filius Wladislay fundatoris monaſterii Cladrubenſis, & ejus uxor prima Gedrudis fundavit monasterium in Doxano, & conjunx ejus Judita fundavit monaſterium Teplicz, (n) & pontem pragensem. Viceſimus Dux Sobieslaus uno anno regnavit, & in exilio moritur. Viceſimus primus Dux Fredericus obiit anno Domini MCLXXXVIII. filius Wladyslai. Viceſimus ſecundus Dux Conradus de Moravia obiit in Apulia anno Domini MCXC. Viceſimus tereius Bretyslaus, alias Henricus, qui & epiſcopus pra- genſis, obiit anno Domini MCXCVI. Vicesimus quartus Wenczeslaus regnavit tribus mensibus, quem ex- pulit Przemysl. Vicesimus quintus Dux Przemisl, Rex Bohemie tercius, obiit anno Domini MCCXXX. bujus conjunx Conſtancia fundavit monaſterium in Thuſſnowicz. (o) Viceſimus ſextus Dux Wenczeslaus filius Przemysl, Rex Bohemie quartus, obiit anno Domini MCCXL. qui coronatur anno Domini & MCCXXVIII. qui & monoculus fuit. Anno Dominì MCCLXXVI. VI. Nonas Marcii, obiit Illuftris Vir- go Agnes filia Przemysl dicti Ottakari Regis Bohemie, & filia Constancie fororis Andree Regis Ungarie, qui fuit pater Sancte Elizabeth, hec E 2 Vir- (m) Crugerius hos duos Præpoſitos Gervaſium & Martinum fratres Germanos facit. Am- bos quidem tam Peſſina quam Hammerſchmid in ſerie Præpoſitorum ſuorum refert, ſed utrique incognitum erat, eosdem confundatores fuiſſe Melitenſium Micro Pragæ. Ceterum ex his memoriis expleri poteſt denuo hiatus ad annum 1156. in Vincentio a nobis Tomo I. edito. Ad quem annum in Notis queſti ſumus, eum prorſus ni- hil de rebus memoriisque Bohemiæ referre. (u) Parthenon is fuit Ordinis S. Be- nedicti. Graviter hallucinatus Hagecius, cum ejusdem monaſterii fundationem tri- buit Gertrudi primæ Wladislai conjugi ſub annum 1146. Nonniſi poſt annum 1151. mortemque Gertrudis hæc fundatio reponenda eſt , conabimurque in Anna- libus noſtris verum annum definire. (o) Tuſchnovitz in Meravia hodie ſuperstes monaſterium Veſtalium Ordinis Ciſtercienſis.

Strana 36
36 Fundator Coronenſis. DUCES ET REGES BOHEM. Virgo Agnes cum fratre Wenceslao Rege Bohemie ſupradicto fundavit hoſpitale in pede pontis pragenfis cruciferorum cum stella, & fufficientis- ſime dotavit pro pauperibus nutriendis, & ad plenum construxit. Item fundavit monaſterium fratrum minorum in honore Sancti Franciſci (p) & cenobium Sororum Ordinis Sancte Clare in majori civitate Pragenſi, in quo fub regulari habitu annis XLVI. degens obdormit feliciter in Do- mino. Vicesimus ſeptimus Dux Przemysl, qui & Ottakarus filius Regis Wenceslai Rex Bohiemie quintus, & Dux Auſtrie, occiſus anno Domini MCCLXXIII. ſeptimo Kalendas Auguſti per Regem Rudolfum Romano- rum in Auſtria, qui anno Domini MCCLX. coronatur, & regnavit XVII. annis post coronacionem. Hic fundavit monasterium ad Sanctam Coro- nam Ordinis Ciſtercienſis. (q) Vicefimus octavus Wenceslaus pius filius Przemysl Rex Bohemie ſextus, fundator monaſterii Aule Regie, (r) qui coronatur anno Domini MCCXCVII. & regnavit octo annis poſt coronacionem, obiit anno Do- mini MCCCV. ſexto Kalendas Auguſti. Viceſimus nonus Wenceslaus tercius juvenis filius Wenceslai pii, Rex ſeptimus Bohemie & Rex Polonie atque Ungarie, hie occiditur in Olomucz anno Domini MCCCVI. pridie nonas Auguſti, & ſepultus in Aula Regia, occiditur autem anno etatis ſue XVII. & regnavit uno anno ſine corona. In iſto fuit naturalis stirps principum Bohemie maſculini generis, heu miſerabititer, & finaliter terminatus. Poſt naturales vero Principes Bohemie iſti fuerunt Principes in Bohemia. Primus Rudolfus Dux Auſtrie, qui medio anno regnavit fine corona. Secundus Henricus Dux Karynthie, qui tribus annis confuſe regnavit fine corona. Tercius Johannes Rex. ☞ Dyet- 1. (p) Hodie ad S. Jacobum vulgo audit. (q) De hujus monaſterii Fundatore in manibus no- ſtris Chronicon eít manu Sæculi XIII. ſcriptum needum typis excuſum cum hoc * titulo : Cronica Ottakari Regis Bohemiæ fundatoris Sancte Corone (hodie Spineæ Co- ronæ vulgo Gulden Kron) quam fecit Dominus Petrus Abbas Aule Regie. Id poste- rioribus noſtris Tomis ſervamus. (r) Supereſt ejusdem monaſterii mutilum Chro- nicon jam a Frehero vulgatum , cujus prima Pars deſideratur. An fortaſſis ſupra memorata Chronica Sancte Corone Primæ Partis titulum (cum utraque ab uno eodem- que authore ſcripta fuerit) geſſerit olim , ſuo loco & tempore inquiremus. Ter- tiæ Partis , quæ quoque deſideratur , ne quidem indicium ullum in hune diem de- tectum eſt, num uspiam lateat. 4

Strana 37
EPISCOPI ET ARCHIEP. PRAG. Dyetmarus primus Epiſcopus Pragenfis cepit anno Domini Nongen- teſimo LXVII. obiit autem anno Domini Nongenteſimo LXIX. IIII. No- nas Januarii, hic monachus erat. Sanctus Adalbertus Martyr ſecundus Epiſcopus Pragenfis, obiit anno Domini MVII. (a) hic monachus erat. (b) Strachquas, quod interpretatur horribile convivium, monachus erat, ſed non ponitur in numero epiſcoporum, quia non intraverat per hoſtium, ſed aliunde. (c) Tedagus epiſcopus Pragenfis III. obiit anno Domini MXVII. III. Nonas Januarii. (d) Helygradus (e) epiſcopus pragenſis IIII. obiit anno Domini MXXIII. VI. Idus Auguſti. Izo (ƒ ) epiſcopus pragenſis V. obiit anno Domini MXXX. III. Ka- lendas Februarii. Severus Epiſcopus Pragenſis VI. obiit anno Domini MLXVII. Idus Decembris, hic tranſtulit corpora ſanctorum beati (g) Adalberti, Gau- dencii ſui germani, & quinque fratrum de eccleſia Gneſnensi ad ecclesiaim pragenſem cum duce brzetislao filio Odalrici noni ducis. Gebhardus epiſcopus pragenſis VII. obiit anno Domini MLXXXIX. Coſmas epiſcopus pragenſis octavus, obiit anno Domini MXCVIII. IIII. Idus Decembris. Hermannus epiſcopus pragenſis nouus obiit anno Domini MCXXII. XV. Kalend. Octobris. Meynhardus (h) epiſcopus pragenſis decimus, obiit anno Domini MCXXXIII. hie creavit quinque prebendas canonicales in ecclefia pra- genſi. Johannes primus epiſcopus pragenfis undecimus, obiit anno Domini MCXXXIX. VI. Idus auguſti. 37 E 3 Otto (a) Rectius habet Codex Metropolitanus Anno DCCCCXCVII. VIII. Kal. Mají. (b) Hæc tria verba hic monachus erat deſiderantur in Cod. Metr. tam in Ditmaro quam S. Adalberto. (c) Iſtud de Strachiquate indicium totum abeſt a Cod. Metr. Cum vero Strachiquatem primum poſt Martyrium S. Adalberti ad conſecrationem Moguntiam miſſum fuiſſe in Annal. noſtr. IV. Parte oſtenderimus , an non ſaltem inter electos Epiſcopos Pragenſes locus ei concedendus sit, aliorum judicium esto. Veroſimillime nonniſi fabula illa , quod a dæmone ſuffocatus creditus fuerit, eum ex ſyllabo Epiſcoporum Prag. expunxit. (d) Rectius habet C. M. Junii, (e) C. (f) C. M. Jezo. (g) C. M. hanc vocem beati rectius apponit M. Helicardus. voci Gaudencii. (h) C. M. Megnardus.

Strana 38
EPISCOPI ET ARCHIEPISCOPI Otto epiſcopus pragensis XII. obiit anno Domini MCXLVIII. Daniel primus (i) epiſcopus pragenſis XIII. obiit anno Domini XVII. Fridericus epiſcopus pragenſis XIIII. obiit anno Domini MCLXXVIII. Valentinus pragenſis epiſcopus XV. obiit anno Domini MCLXXXII. Brzetislaus (k) qui & Henricus epiſeopus pragenfis XVI. obiit an- no Domini MCXCVIII. (l) Daniel ſecundus (m) epiſcopns pragenſis XVII. obiit anno Domini MCCXIIII. Andreas epiſeopus pragenſis XVIII. moritur in exilio, anno Domi- ni MCCXXIIII. Peregrinus epiſeopus pragenſis XIX. Eodem anno per Papam de- stituitur, & sepultus est ad fanctum Clementem Ordinis (n) predicatorum; & idem (o) monaſterium dilatavit. Budylow (p) epiſcopus pragenfis XX. obiit anno Domini MCCXXVII. Johannes fecundus, epiſcopus pragenfis XXI. obiit anno Domini MCCXXXVI. (q) Bernhardus (r) epiſcopus pragenſis XXII. obiit anno Domini MCCXXXIX. Nicolaus epiſcopus pragenfis XXIII. obiit anno Domini MCCLVIII. (ſ) Johannes tercius, epiſcopus pragenſis XXIIII. obiit anno Domini MCCLXXVII. Thobias (t) epiſcopus pragenſis XXV. obiit anno Domini MCCXC. VI. Kal. Marcii, Dominus in Bechin, hic incaſtellavit eccleſias parochia- les (u) in utroque Tyn, in Rokyczano, in Rzeczicz, in Sſtiepanow, in Krziwſudow, in Wiskytna, & in Herucz (x) etiam libros miſſales, & alios quam plures donavit Ecclefie Pragenfi. (y) Gregorius epiſcopus pragenſis XXVI. obiit anno Domini MCCC (z) primo, hie predicavit ad vulgus (a) in eccleſia pragenſi, usque ad mortem. MCL 38 Jo- (i) Vox primus abeſt a C. M. (k) C. M. Bretislaus. (1) in C. M. additur : Hic etiam ſimul fuit Dux Bohemiæ. (m) Vox ſecundus abeſt a C. M. (u) C. M. loco 2. Ordinis habet fratrum. (o) C. M. perperam quidem, (p) C. M. Bydylow. (q) C. M. addit : Cal. Septebr. (r) C. M. Bernardus. (ſ) Codex M. Auno. * MCCLXXVI. VIII. Cal. Februarii. (t) C. M. Tobias. (u) C. M. præjicit in Se Rudnicz (x) C. M. Heralecz, (y) Hæc poſterior nota abeſt in C. M. (z) C. M. Anno MCCCI. (a) C. M. vulgum.

Strana 39
PRAGENSES. Johannes quartus, epiſcopus pragenfis XXVII. obiit anno Domini MCCCXLIII. in octava Innocentum, hic fundavit, & dotavit monaſte- rium in Rudnicz, (aa) & pontem lapideum ibidem ſumptuoſe construxit de novo. Item caſtra duo solempnia Hersteyn videlicet & Kyersperch, (b) alias Zupie hora propriis emit ſumptibus, & eccleſie pragenſi pro epiſco- patu intabulari obtinuit predictus Dominus Johannes epiſcopus ultimus. Item tres prebendas canonicales in eccleſia pragenſi, ac altaria (c) fan- Ctorum Laurencii & Silveſtri, & fancte Marthe creavit, & dotavit. (d) 39 Hic ſubſcribuntur Archiepiſcopi Pragenſis Eccleſie. rneſtus Archiepiſcopus primus pragenſis, obiit anno Domini MCCCLXIIII. die dominico hora quaſi veſperarum, die ultima men- ſis Junii. Obiit autem in Caſtro (e) Rudnicz, anno ordinacionis ſue XXII. qui translatus in Glacz civitatem, & ibi ſepultus eft in ecclefia parochiali ſancte Marie Ordinis Cruciferorum ſancti Johannis Jeroſoli- mitani cum alba cruce, ad quos ſpecialem graciam habuit propter mira- culum, quod in eadem parochiali ecclefia juvenis clericus existens vide- rat in ymagine Beate Virginis puerum in manu baiulante in magno alta- rio, prout alias hoc deſcriptum propria manu ipfius Domini Arnefti fuit manifestum, & habetur in monasterio eodem. (f) Hic propriis fumpti- bus ad plenum edificavit, construxit, & dotavit monaſteria plura, & li- bris & ornatibus (g) de auro & argento ad plenum (b) Primum monafte- rium in Glacz in honore fancte Marie, in quo locavit canonicos Regula- res Ordinis ſancti Augustini. Secundum monaſterium conſtruxit in Fer- mer. (i) Tercium in Saczka. Quartum in Rokyczano Canonicorum Re- gularium predictorum. (k) Item hoſpitale in Broda Bohemicali construxit, & dotavit pro infirmis & debilibus nutriendis. Item hoſpitale in Lybano oppi- (aa) Seil. Canonicorum Regularium S. Auguſtini. (b) M. C. Hyrſchberg. (c) C. M. addit duo. (d) C. M. addit : jacet in Rudnicz. Inde vero Pragam translatum & in Capella S. Laurentii ſepultum fuiſſe veteri monumento ostendit Berghauerus c. 1. p. 101. (e) C. M. addit ſuo. (f) Hæe tota parentheſis de ſepultura illius in Glatz , & miraculo ſua juventute facto , a ſynchrono ſcripta , hic deeſt in Codice Metrop. refertur vero paulo infra mutila. (g) in C. M. hiatus eſt ſequentium quatuor vocum. (b) C. M. addit finivit (i) Jaromiri. (k) C. M. habet ejusdem ordiuis ut ſupra.

Strana 40
EPISCOPI ET ARCHIEPISCOPI 40 oppido patrimonii ſui construxit, & dotavit, eciam mediam Baroniam in (l) Roſental bonis ad certas vitas datis menſe epiſcopalis in Poczedyelicz epiſcopatui pragenſi tempore ſui regiminis incorporari, & uniri obtinuit, Caſtrum in Przibram de novo conſtruxit, edificia & muros in castris epiſcopatus reformavit. Item officium correccionis (m) cleri ad repri- mendam inſolenciam clericorum instituit, in domo fua eundem correcto- rem cum notario & famulo tenuit, de neceſſariis providendo oportunis, hic eciam fecit statuta ecclefie pragenſis, & provincialia. (n) Reverendiſſimus in Criſto pater Dominus Johannes quintus, Archi- epiſcopus 2dus Pragenſis (o) Apoſtolice ſedis legatus primus cepit anno Domini MCCCLXIIII. in die beati Galli in eccleſiam pragenſem & in poſſeſſionem Archiepiſcopatus inductus, & prefuit feliciter ecclesie pre- dicte annis XIIII. demum in fine anni quarti (p) decimi ſexta feria qua- tuor temporum, qua cantatur, Venite adoremus, que fuit dies XVII. menſis Septembris per Dominum Urbanum Papam ſextum in Cardinalem creatus, cui eciam capellum cardinalatus fuit miffum (q) per Dominum Pyleum (r) cardinalem Ravenenſem, (ſ) de anno Domini MCCCLXXIX. de menſe Marcii, die VI. ejusdem menſis, in Dominica Reminiſcere hora quaſi veſperarum per eundem cardinalem traditum extra civitatem pra- genſem in ſtrata montis Chutne circa cumulum lapidum, qui a vulgaribus dicitur pauſa ſeu requies beati Wenczeslai, (ſſ) in preſeneia ſereniſſime Principis Domine Elizabeth Imperatricis Romanorum, (t) & coram mul- titudine copioſa Baronum, nobilium, Regni prelatorum, magiſtrorum ſcolarium ſtudii pragenſis, & multorum advenarum parcium diverſarum. Hic Dominus Jobannes Archiepiſcopus ſecundus construxit, & dotavit capellam in eccleſia pragenſi, in honore ſanctorum Erhardi confeſso- ris, (u) & Ottylie Virginis, & in eadem elegit ſepulturam. Item in ca- ſtro Pragenſi ad Omnes Sanctos miſſam de Beata Virgine cantari inftituit per miniſtros fingulis diebus ante primam, quam fufficienter dotavit, & eciam predictam eccleſiam (x) Omnium Sanctorum quam pluribus ſumpti- bus ſuis de novo (y) conſtruxit. Item hoſpitale ſub Wiſſegrado in hono. re (l) C. M. de. (m) Rectius M. C. Correctoris. (n) C. M. addit: In cujus anniverſario Præpoſitus & conventus de Glacz tenetur dare quinque marcas graves ministris S. An- tonił , de quibus 32. Sr. pro officio & candelis. (o) Codex Metr. ita habet: Joan. nes Archiepiſcopus Pragenſis II. dictiis Ocellus de Wlaſſim. (p) C, M. quatuor. (q) Vox miſſum recte abeſt a C. M. (r) G. M. habet Petrum. (f) C. M. Ravenna- tenſem. (ſ ſ) Hujus pauſæ hac plaga nulla, quod ſcio ; ſupereſt amplius memoria. (t) C. M. Romanæ. (u) Vox confeſſoris deeſt in C. M. (x) C. M. Capellani. ) Co M. quam pluxinium de novo ſumplibns ſuis conſtruxita.

Strana 41
PRAGENSES. 41 re ſancte Marie de humilitate pro pauperibus, & in Hradczano ſancto- rum Antonii & Eliſabeth pro clericis infirmis civitatis & dyoceſis pra- genſis, que hoſpitalia dotavit optime. Item in eccleſia Wratislaviensi & collegio Budiſſinensi procuravit teneri ſollempniter feſtum ſancti Wen- czeslai cum hiſtoria propria & miſſe officio, & die ipſo certos cenſus per- petuo pro eccleſiis pretactis (z) inter canonicos (a) ministros ipſo die divi- no officio inter existentes (b) dividendos comparavit, & incorporavit, de con- ſenſu Domini Karoli (c) Imperatoris, (d) hic opidum Heska, (e) & caftrum Helfenburg cum fuis pertinenciis emit pro menſa epiſcopali, murosque dicti caſtri circulares, & alia edificia de novo construxit, (f) cui eciam tamquam legato novo Imperator opidum Lynow in Bavaria donavit Ra- tisponenſis dyoceſis, & eccleſiam in bernow in Jus patronatus, (g) do- mum eciam epiſcopalem in minori civitate Pragenſi, turres & quaſi om- nia commoda construxit, & reformavit, (h) & fimiliter turrim in Ru- dnycz perfecit, & omnia commoda (i) cum ceteris edificiis ſumptuoſe de novo erexit, ibidem in Rudnicz novam civitatem in loco vinearum ex oppoſito caſtri inſtituit a fundamento, prout patet intuenti. (k) Item fontem pulcerrimum pro uſu incolarum nove civitatis predicte fieri man- davit. Poſt que & alia multa virtutum opera, que hic cauſa brevitatis obmittuntur, de anno Domini MCCCLXXX. receptis facramentis, vide- licet ſalutari viatico corporis Dominici, & extrema unccione, in fidei pu- ritate, die XIIII. menfis Januarii hora noctis XI. vel quasi, plenus dierum bonorum migravit ad Dominum, videlicet anno etatis ſue LXXVII. vel circa, (1) ut ipſemet ſana mente fuis ſecretariis ſepius expreſſit. Sequi- tur. Poſt creacionem vero prefati patris Domini Johannis in cardina- lem de anno Domini quo ſupra, videlicet MCCCLXXVIII. die XX. men- Tom. III. F ſis (z) C. M. Eccleſia prætacta. (a) C. M. &. (b) C. M. intereſſentes. (c) C. M. non exprimit nomen Karoli, ſed habet : Imperatoris prænotati, (d) Codex M. interji- cit : Vicarii ejus Generales Jenczo & Buſco de Sezema Canonici Pragenſes. (e) C. M. Hoſtka. (f) C. M. addit: & reformavit. (g) Hæc poſt mortem illius pri- mum ſubjungit Codex M. oppidum vero Lynow nomine non refert, uti & loco in Jus patronatus dicit cum Jure patronatus, denique Bernow voeat Bernaw. (h) Hæc de Pragenſibus ædificiis penitus prætermifit C. M. (i) Berghauerus p. 103. hanc vocem commata legendam exiſtimavit, ſed nihil ſimile fignificabat medio ævo vox com- mata. Retinenda ſcriptio commoda : qua fignificabantur cubicula boſpitum (quaſi commoditates dicas) in qua ſignificatione Gloſſaria vocem illam paſſim vetuſtis mo- numentis roborant. Profecto mox ſupra eadem fignificatione accipitur, cum author de turri & omnibus commodis in Rudnicz loquitur, (k) Hæ 3 voces deſunt in C. M. ()) Hæ duæ voces denuo deſunt.

Strana 42
42 fis Octobris, (m) translatus eft Reverendus patèr & Dominus Johannes filius (n) Domini Pauli de Venczeſteyn (o) fratris germani prefati Domini cardinalis de eccleſia Miſnensi ad eccleſiam Pragenſem per prefatum Domi- num Urbanum ſextum, ac receptus concorditer per capitulum pragenſe, clerum & populum, & milſus in poſfeſſionem dicti fui Archiepiſcopatus Pragenſis, de anno Domini MCCCLXXIX. (p) die mensis Marcii. (q) EPISCOPI ET ARCHIEPISCOPI PRAGENSES. In- S 9 fin t ☞ ."nenuefa ná Th ka ranluda jsga ne nilke inito. (m) Hæe deſiderantur in C.M. (n) C. M. habet natus. (o) C. M. Genczſtein. (p) Perperam habet C. M. anno MCCCXXXI. Nam Joannes de Genzenstein ſtatim anno 1378. quo Joannes Ocellus in Cardinalem ab Urbano VI. adſcitus erat, in Archiepiſcopum Pragenſem electus eſt, & demum ſequente anno 1379. poſſeſſionem accepit, eo- dem menſe , quo pileus Cardinalitius priori traditus fuit. (q) Codex Metropolita- nus qui longius excurrit, hæc ſubnectit : Hic ædificavit caſtrum Kryſsberg cum mu- ris & turribus. Et iſte Joannes olim Epiſcopus Miſnenſis poſtea Archiepiſcopus Pra- genſis inſtituit celebrari feſtum Viſitationis B. V. Mariæ , & hiſtoriam de ieo feſto devotum compoſuit , & procuravit, quod per totum mundum illud feftum teneatur modo , & omnia beneficia ſua dicebat ſibi dari interceſſione B. Mariæ Virginis Viſi- tationis. Iſte mortuus eſt in Curia Romana & dicitur Beatus. Quia in domo ſua prope pontem Pragenſem videns ſomnium vel viſionem terribilem, quomodo vulgus in- vadit clerum , & perſequitur, & rapit ei claves vi, intellexit futura nala in Bohemia, & advocans Doctorem Aſtronomiæ Gallum Magnum, ille idem dicebat, ideo propter hanc viſionem ceſſit An. Dom. MCCCLXXXXVI. in Aprili Archiepiſcopatum in favorem ſui conſanguinei Wolframi, & mortuus eft An. Dom. MCCCC. die XV. Calend. Julii Romæ in monaſterio S. Praxedis. Hactenus his geſtis recentior author in ſæpe laudato Codice Metropolitano. Sed Joannem hune metu Wenceslai Pigri, qui eidem ſolitum ſuum bibes aquam minabatur, ſe e turri domui ſuæ vicina de- miſiſſe , ac per trajectum inferiorem Moldavæ fugam Romam ad Pontificem capeſſi- viſſe , ibidem Patriarchæ Alexandrini dignitate nobilitatum , ſuo loco in Annalibus noſtris oſtendemus. Reliquos Archiepiſcopos, quos ex eodem Codice apud Berg- hauerum p. 105. legere eſt, hic apponere ſupervacaneum credidimus , quandoqui- dem needum excuſa his Tomis publicare præcipuus ſcopus noſter eſt.

Strana 43
CHRONICON ANONYMI. 43 Incipit Cronica Bohemorum ab ipſorum inicio conſcripta, de mul- tis aliis Provincie Cronicis excerpta, que ita breviata memo- riam inducit poſteris, & tradita, qui fuerunt inventores ter- re, Judices , Duces, Principes, Reges, & Epiſcopi, Ar- chiepiſcopi ſcriptotenus relicta. uerunt tres fratres, unus nomine Czech, qui fundavit Bohemiam, ſe- cundus Krok, qui conſtruxit Cracoviam, & originavit Poloniam, ter- tius Lech, qui fundavit Lechnicz (a) & plantavit totam Sleſiam. Simili- ter de genere Czech excoluerunt, & inhabitare fecerunt terram Mora- vie, Miſnam, Budyſſin, Luzaczyam Principatus, primo qui ſunt ab ipſis inventi, & ab ipſorum genere poſſeſſi. Poſt multa vero tempora, quan- do vixerunt sic tamquam fimplices homines, herbas comedentes, & lim- phas bibentes, ſemina non habentes, omnia erant communia, eciam & uxores ; ceperunt ditari & rixas inter se continuas habentes propter di- latacionem & propagacionem ipſorum, in principio ſe locantes ſub monte Rzyp, elegerunt ſibi judicem, complanatorem rixarum, nomine Crok, qui primum fortalicium edificavit in Stebna, cujus filius nomine Crok (b) edificavit caftrum nomine Crakow & civitatem, nomen ſuum illi impo- nens. Crok vero tres filias habuit, prima Biela edificavit castrum Bielin, augur maxima. Secunda Tetka, que edificavit castrum Tetyn, que erat fortilega. Tercia Libusse, que edificavit castrum Libiefficz & Wyffyegrad, & erat Phytoniſſa, que loco patris defuncti judicavit Bohemos, post mor- tem ipſius, que eciam primum Principem ſibi elegit in maritum, nomi- ne Przemysl ab aratro de villa Stadycz, primum Ducem Bohemorum. (c) Defuncta vero Libufſe erexit ſe in faſtun Virgo nomine Wlaſta contra Przemysl, que edificavit caſtrum Diewyn, cum aliis puellis regnans ſep- tem annis in Bohemia potenter, quibus per Przemysl occifis omnibus, & caſtro deſtructo rexit principatum usque mortem. F 2 Ne- (a) Hodie Liguitz. De hoc novo Czechiſtarum præſidio jam præfati ſumus in obſerva- tionibus noſtris præviis hujus Tomi primo loco poſitis §. V. (b) Ex hoc loco veroſimillime alterum Crocum, Coſmæ aliisque vetuſtioribus incognitum, mutuavit We- leslavinus, de quo jam P. II. p. 105. Annalium noſtrorum egimus. (c) Hem! & Epitomatori iſti minime Czechus , ſed Przemyslaus fuit primus Dux Bohemo- rum.

Strana 44
44 CHRONICON 3. Nezamisl rexit (d) Doſt cujus obitum rexit filius ejus Nezamysl. Poſt hunc filius ejus Mnata. Poſt hune filius ejus Woyn, qui habuit duos filios, Vnislaum & Wladislaum, inter quos divifit Regnum Bohemie, Wladislao Lucensem alias Zacenſem provinciam. Poſt Vnislaum filius ejus Greſomysl. Poſt filius ejus Neklan, qui pugnavit cum Wladislao Lucenſi, alias Zacenſi in Tursk, & obtinuit provinciam Zacenſem omnibus ejus, & eo interfectis. Poſt Neklan filius ejus Hoſtinie, (e) cujus filius poſt mortem ipſam Borzi- woy primo paganus, ſed postea Criſtianus duxit in uxorem fanctam Lud- millam. Anno Domini DCCCXC. primus Dux Bohemorum Borziwoy bap- tizatus eſt (f) per primum epiſcopum ſanctum Metudium Moravie cum beata Ludmilla, feliciter regnantes, qui genuerunt duos filios fcilicet Spitigneum, & Wratislaum, mortuo itaque Borziwoy regnavit Spitigneus. Poſt cujus obitum regnavit Wratislaus frater ejus, qui fundavit monaſte- rium ſancti Georgii (ff) in caſtro Pragenſi, qui habuit duos filios Wen- ceslaum & Boleslaum, fanctus Wenceslaus ſucceſfit patri. De morte S. Wenceslai. nno Domini DCCCCXXIX. IV. Kal. Octobris fanctus Wenceslaus oc- ciditur per Boleslaum ſeniorem fratrem, qui Boleslaus poſtea fratre interfecto rexit Bohemiam XXXVII. annis. 5. De Translacione S. Wenceslai. nno Domini DCCCCXXXII. facta eſt translacio ſancti Wences- lai. De (d) Hi atque ſubſequentes tituli in medio poſiti alio minore charactere , ſed uti videtur ejusdem ſæculi XV. inſerti ſunt. (e) Hæc Ducum ſeries paulo mutatis nominibus depromta eſt ex Coſma. (f ) Hic Epitomator primus omnium eſt, quod ſeio , qui a Chronologia Coſmæ in baptiſmo Borzivogii, neſcio quo fonte , receſſit, eumque quatuor annis prius ad annum 980. defixit. Quem quidem annum priore veroſi- miliorem eſſe jam Parte II. Annalium noſtrorum ad eundem annum docuimus. (ff) Imo tantum Eccleſiam. Nam monaſterium poſterius a Boleslao Pio , & Mi- lada fundatum eſt. Niſi fortaſſis hic vox monaſterium pro Collegio Canonicorum accipienda , quod ab eodem jam Borzivogio iſthie fundatum ſuiſſe paſſim noſtri con- tendunt.

Strana 45
ANONYMI. 45 De Institucione Archiepiſcopi (g) Pragenſis. Anno Domini DCCCCLXVII. poſt mortem ſevi Boleslai filius ejus Pius Boleslaus rexit Bohemiam, qui procuravit eccleſiam Pragenſem ſub- limari in Kathedralem per Mariam ſororem ſuam, alias Mladam, ſancti Georgii Abbatiſſam. Incipiunt Epiſcopi Pragenſes. nno Domini DCCCCLXVIII. eligitur primus epiſcopus Pragensis Dithmarus. Anno Domini DCCCCLXIX. eligitur ſecundus epiſcopus ſanctus Adalbertus dictus Woytiech. De morte S. Adalberti. nno Domini DCCCCXCVI. ſanctus Adalbertus moritur , Pruſſie inter- fectus IX. Kalendas Maji. lo. Anno Domini DCCCCXCIX. Boleslaus Pius moritur VII. Idus Fe- bruarii, cui ſucceſſit filius ejus Boleslaus Tercius. V Anno Domini milleſimo ſecundo Odalricus filius ejus Dux eſficitur. Anno Domini milleſimo XVI. Erhardus (h) quartus epiſcopus. Anno Domini milleſimo XXIII. Yzzo quintus epiſcopus Pragenſis. Anno Domini MXXXVII. Severus ſextus epiſcopus. Anno MXXXVII. Boleslaus Tercius pater Odalrici (i) moritur. Et eodem anno etiam Odalricus Dux moritur. Anno M. tricesimo octavo facta eſt translacio fanctorum Adalberti, Gaudencii, Quinque fratrum de eccleſia Gneznenſi per Brzetislaum Du- cem, & Severum episcopum ad Bohemiam in ecclesiam Pragensem. Anno Domini M. tricefimo nono fundatur Canonicatus Boleslaviensis 19 per Brzetislaum Ducem. (k) F 3 Anno (g) Hæc hallucinatio non Epitomatoris, ſed Interpolatoris eſt, ut ſupra litera d mo- nuimus.(h) Iſte est Helicardus. (i) Fratrem fuiſle, ac proinde Boleslai Pii filium in Annalibus noſtris P. IV. ostendimus. (k) Annum dedicationis monaſterii ſeu Collegii Boleslavienſis ad Annum 1046. apud Coſmam proditum habemus, funda- tionis hactenus latuit , quem neque Balbinus in tam vaſto ſuo de Boleslavia opere detexerat.

Strana 46
CHRONICON 46 Anno Domini MXLV. Gutherus (1) monachus in Brzewnovia mo- ritur. De morte S. Procopii. 20 24 ZR. 22 nno Domini MLIIII. ſanctus Procopius moritur. (m ) Anno Domini MLV. Brzetislaus fidelis moritur, poſt cujus mortem Spitigneus Dux efficitur. Anno Domini milleſimo ſexageſimo primo Spitigneus moritur. Et eodem Anno Wratislaus in Ducem ſublimatur, poſtea primus Rex. Wratislaus coronatur in Regem Bohemie. 24 Z 2 20 nno Domini milleſimo octuageſimo ſexto Wratislaus coronatur in Regem Bohemie per Tereium Henricum Romanorum Imperatorem. Anno Domini milleſimo octuageſimo octavo fundatur eccleſia Wiſ- fegradensis per Regem Wratislaum. Anno Domini MXC. Cozmas VIII. epiſcopus efficitur. Anno Domini MXCII. Glorioſus Wratislaus moritur primus Rex Bohemie, & in eccleſia Wiſsegradensi sepelitur. Cui ſucceſsit frater ejus Conradus. Poſt hune filius Wratislai Bretislaus. Anno Domini M. Henrieus nonus epiſcopus elficitur. (n) Anno Domini MC. Brzetislaus Dux moritur , & Borziwoy in Ducem frater ejus erigitur. Anno Domini MCV. Swatopluk Dux efficitur. De conſecracione eccleſie Pragenſis. nno Domini MCVI. eccleſia Pragenfis conſecratur. Anno Domini MCVIII. Swatopluk moritur. Anno Domini MCX. Wladislaus filius Wratislai primi Regis Dux efficitus. A de- (l) Lege Guntherus. (m) Priorem annum 1053. & quidem diem VIII. Kal. Aprilis cer- tiorem nobis reliquit Monachus Zazavienſis Coſmæ continuator in Codice Dres- denſi. (n) Iſthic tam in numeros quam narrationem error ſcribæ irrepſit , pro Henrico enim legendum Hermannus , qui omnino nonus Pragenſis fuit epiſcopus, is vero anno 1093, quo mortuus Coſmas, electus fuit.

Strana 47
ANONYMI. 47 A deportacione multarum reliquiarum Pragam per- Wladislaum Ducem. nno Domini MCXII. Wladislaus filius Brzetislai primogenitus per Ducem Wladislaum Romam destinatus cum CCC. Galleis in auxilium Imperatori Henrico ubi multas fanctorum reliquias abinde Pragam depor- tavit. (o) Anno Domini MCXXII. X. (p) epiſcopus efficitur. Anno Domini MCXXV. Sobieslaus filius Wratislai Regis primi & VI. filius Dux efficitur. Anno Domini MCXXVI. urbs Tachovienſis cum Przimda, cum ec- cleſia in Rzip instauratur ex novo per Sobieslaum. (q) De fundacione Miſe & Gorlicz. (r) nno Domini MCXXI. Miza (s) & Garlicz civitates construuntur per A eundem Sobieslaum. Anno Domini MCXXXV. Joannes XI. epiſcopus efficitur. Anno Domini milleſimo CXL. Sobieslaus moritur, & in Wiſſegrad ſepelitur. Anno Domini MCXL. Wladislaus filius Wratislai primi Regis Dux efficitur. Eodem anno Otto XII. epiſcopus Pragensis. (t) Anno Domini MCXLI. monaſterium Strahovienſe & Luthon. (u) fundatur per Wladislaum Ducem & Gertrudam ejus uxorem. () f. Anno (o) De hae reliquiarum apportatione plura Pulkava, quem-idem Epitomator legiſſe videtur. (p) Is fuit Meynhardus. (q) Eccleſiam per Henricum Zdik conſecratam fuiſſe tra- dit continuator Coſmæ. (r) Eſt hodiernum Gœrlitz. (ſ) Hoe ſæculo argenta- rias Miſenſes fructuoſiſſimas fuiſſe e: quibusque diplomatibus & præſertim Friderici Ducis de anno 1188. cognoſcere licet , quo Ordini S. Joannis Hieroſolymitani præ- cipit ſingulis annis 12. marcas ſolvi de argentaria ſuper Mizza. (t) Supple: eli- gitur. (u) Litomiſslienſe. In hoc monaſterio jam prius alterius ordinis religioſos fuiſſe, qui a Brzetislao & Sobieslao Ducibus complures poſleſſiones acceperunt, ex diplomate Wladislai iſtius manifestum fit, qui vero Religioſi iſti fuerint, in Anna- libus noſtris enodabimus. Nam Præmonſtratenſes jam fuiſſe Berghauero aſſentiri minime poſſum, cum Vincentii continuator p. 84. expreſſis verbis de Wladislao II. dicat : Ejus pace & ſtudio duo ſancti ordines Ciſtercienſis videlicet & Præmonſtraten. fis veneruns in terram iſcam ; quibus tanquam ſole & luna irradiata eſt Bohemia.

Strana 48
CHRONICON 48 Anno Domini MCXLII. eccleſia Pragensis comburitur (x) cum plu- rimo thezauro. Eodem anno moniales S. Georgii propter guerras (y) latitaverunt extra clauſtrum in monte petrino. Anno Domini MCXLVIII. inventum eft caput S. Adalberti, & cili- cium S. Wenceslai. (z) Eodem anno Daniel XIII. epiſcopus efficitur. De coronacione Wladislai ſecundi Regis Bohemie. nno Domini MCLIX. Wladislaus Dux coronatur per Fridericum Im- peratorem in Regem Bohemorum, & ſecundus Rex efficitur corona perpetua ſuis poſteris derelicta eum clipeo albi leonis. (a) Anno Domini MCLXIII. per Fridericum primum auxilio Regis Bo- hemie destruitur civitas Mediolanensis, ubi asportatum est candelabrum Salomonis, quod cernitur in choro fancti Viti ecclefie Pragenfis. (b) Anno Domini MCLXIX. Sopoldus XIV. epiſcopus. (c) Anno Domini MCLXX, Fridericus XV. epiſcopus. Anno Domini MCLXXVII. (d) Pons Pragenfis primus construitur. Anno Domini MCLXXV. Wladislaus fecundus Rex Bohemorum moritur, post cujus deceffum Sobieslaus Dux efficitur. Anno Domini MCLXXIX. Sobieslaus Dux moritur , & Fridericus Dux efficitur. Anno Domini MCLXXXI. Valentinus XVI. epiſcopus. Anno (x) Ea fuit ecclefia & monaſterium S. Georgii, quod cum plurimo theſauro combuſtum fuiſſe tradit etiain Vincentius ad eundem annum. (y) Imo quia exuſto monaſte- rio iisdem loeus habitandi non ſuppetierat. (z) Quo tempore & qua de cauſa capur S. Adalberti aliæque reliquiæ reconditæ clanculum , & poſtea in oblivionem locus re- ciderit , Annalibus noſtris expedienda ſervamus. (a) Hie epitomator primus om- nium eſt , qui tacente Vincentio, Wladislao album leonem in clypeum datum aſſe- verat. Quod num re ipſa factum fuerit, in Annalibus noſtris inquiremus. (b) Pes hujus candelabri miri operis ex aurichalco hodie ſupereſt in Eccleſia Metropolitana in capella S. Joannis Nepomuceni, cujus delineationem eum inſcriptione infra in ſubſtaculum ſaxeum inciſa in Annalibus noſtris dabimus , fi acceſſus ad id difficilior nobis intereluſus non fuerit. (c) Chronographus Siloenſis a nobis T. I. excuſus vocat eum p. 81. Botpoldum, aitque illum fuiſſe ordinis griſei ſeu Ciſtercienſis Ab- batem Sedliczenſem. Hie vero Epiſcopus nec in ſupra excuſa ſerie Epiſcoporum, nee aliis uspiam comparet, verofimillime prætermiſſus , quod ad conſecrationem non pertigerit ; poſt electionem enim vix menſe ſuperſtes fuit. (d) Vitium in nume- ro eſt, qui, uti apparet, iſthic præposterus est, nec vero credibile primum post Wla- dislai mortem a Juditha vidua hune pontem conſtructum fuiſſe,

Strana 49
ANONYMI. Anno Domini MCLXXXIX. Fridericus Dux moritur, cujus uxor fundavit ecclesiam fancti Johannis Evangeliste in Bogisscze, collocans ibi cruciferos cum alba cruce, qui proceſsu in pede pontis funt translati. (e) Poſt Fridericum, Conradus & Otto (ee) Anno Domini MCLXXXXI. Henricus epiſcopus factus eft Dux Bo- hemorum & rexit VII. annis Ducatum, ſed utrumque rexit tam Ducatum quam epiſcopatum annis XVI. cui ſucceſſit frater ejus Wladis- laus. (f) Anno Domini MCXCVI. Daniel XVIII. epiſcopus. Anno Domini MCXCVIII. Przemysl regis ſecundi Wladislai filius coronatus eſt in Tercium Regem Bohemorum per Filippum Imperato- rem. 49 Anno Domini MCCIIII. ſanctus Procopius canoniſatus. Anno Domini MCCV. Przemysl Rex genuit Wenceslaum poſtea quartum Regem Bohemorum, & Marchionem Moravie Ottekarum. Sed ante eos genuit tres filias ex Constancia Regis Ungarie filia. Prima Mar- garetha Duci Carinthie copulata, ſed Anna Duci Sleſie Henrico, qui fun- davit hoſpitale Cruciferorum cum ſtella, & monaſterium Virginum Wra- tislavie. Anno Domini MCCXI. Incipit Ordo Minorum Aſſifii ad ſanctam Ma- riam de Portiuncula tempore Innocentii Tercii. Tercia filia Agnes Virgo fundatrix Ordinis Cruciferorum cum stel- la (g) & monaſterii ſancti Franciſci, que tandem ordinem ſancti Damia- ni & fancte Clare regulam amplectens in eodem monaſterio usque ad mor- tem Criſto Domino famulavit. Anno Domini MCCXV. Andreas XIX. epiſcopus Pragenfis, qui mortuus in exilio, caput ejus reconditum eft in muro ecclefie Pra- genſis ſupra altare ſancte Crucis. Quare exulavit, patet in Cro- nica. Tom. III. G Anno (e) Hem ! jam Epitomatoris iſtlus tempore interiiſſe memoriam, quod Ordo S. Joannis Hieroſolymitani prius Miero-Pragæ fundatus ſtabilitusque fuerit, atque ab hinc in Bogiſſeze , non contra traductus fuerit , quod in Obſervationibus præviis §. II. luculenter oſtendimus. (eé) Supple : Duces ſucceſſerunt. (f) Lege : Wazlaus, quem poſt quatuor menſium imperium Przemyslaus Ducatu exuit, (g) Pragæ in majori urbe ad pedem pontis,

Strana 50
CHRONICON Anno Domini MCCXVI. Allacio quinque Fratruim, & (b) fancti Adalberti. 50 De exaccione intolerabili Cleri. nno Domini MCCXX. Exaccio intolerabilis facta eft Clero. Judeus unum denarium, Clericus vero de corona capitis triginta denarios perſolvebat. (i) Anno Domini MCCXXVI. Peregrinus XX. Epiſcopus Pragenfis. (ii) Anno Domini MCCXXVI. Wenceslaus Rex quartus coronatur juben- te Przemysl patre ſuo. De fundacione monaſterii S. Clementis. odem anno fundatur monaſterium fancti Clementis Pragæ, (k) ubi Pe- regrinus epiſcopus ſepelitur. Anno eodem Johannes XXI. epiſcopus eligitur Pragenſis. Anno Domini MCCXXX. Rex Przemysl moritur. Anno Domini MCCXXXII. ſancta Elizabeth canoniſatur. Eodem anno Fratres Minores recipiunt domum Prage. Anno Domini MCCXXXIII. Agnes ingreditur ordinem , & aſſumpſit habitum pauperum. Anno Domini MCCLII. fundatur hoſpitale in pede pontis Pragenſis Cruciferorum cum ſtella in honore ſancti Spiritus. Anno Domini MCCLIII. Wenceslaus quartus Rex moritur. Eodem anno Ottagarus, qui & Przemysl eligitur septimus (kk) Rex Bohemie ma- gne potencie. Anno (h) Conjunctio & expungenda eſt. Nam ſunt ii quinque fratres, qui Libicio Pragam in eccleſiam S. Georgii translati fuere. Quatuor quidem illorum, vivente adhuc S. Ad- alberto furore barbarico & Wrſſoveciorum ſeditione interfecti ſunt, ut jam Parte IV. Annalium oſtendimus , quintus natu major poſterius bello Polonico in ponte Pragenſi cecidit , atque ceteris Libicii appoſitus , qui quinque fratrum ſimul Pra- gam translatorum numerus in errorem induxit pene omnes noſtros poſteriores hi- ſtoricos , quod quinque fratres S. Adalberti Libicii occiſos crediderint , ſcripſerint- que. (i) Hen capitationis hodie uſitatæ jam tum exemplum! (ii) Supple: mo- ritur. (k) Ordinis Prædicatorum. (kk) Scribæ hallucinatio eſt : quintum appella- re oportuit ; recte mox ſupra Wenceslaus quartus appellatus, nam a Wratislao ini- tium ſumendo Wladislaus ſecundus , Przemysl tertius, Wenceslaus quartus , & hic Ottagarus omnino quintus numero fuit Rex Bohemiæ.

Strana 51
ANONYMI. 51 Anno Domini MCCLV. Przemysl, qui & Ottagarus Rex terram Prutenorum expugnavit, baptiſari faciens Principes ejus, & commisit ter- ram in manus Cruciferorum de Domo Thevtunicali. Anno Domini MCCLVI. Ordo ſancte Crucis Prage confirmatur. (l) Anno Domini MCCLVIII. Johannes XXIIII. epiſcopus Pragenſis &c. (ll) Anno Domini MCCLXI. Ottagarus coronatur in Regem. Eodem anno Flagellatores Prage viſi sunt. Anno Domini MCCLXV. Egrenſis civitas ſubditur Regi Bohemie. Ottagarus ſprevit Imperialem dignitatem. nno Domini MCCLXXI. Ottagarus ſprevit Imperialem dignitatem, eandem ſuſcipere nolens. Anno Domini MCCLXXV, Cruces locantur per ecclefias. (m) Anno Domini MCCLXXVIII. Ottagarus Rex occiditur per Rudol- fum Regem Romanorum in die Ruffi. Eodem anno filius ejus Wenceslaus hujus nominis ſecundus ſuſcipitur in Regem Bohemie. Anno Domini MCCLXXXII. ſames magna fuit in terra Bohemie, ita quod aliqui ruftici fuos filios occiderunt, & pre fame commederunt. Anno Domini MCCLXXXIII. Wenceslaus ſecundus filius Ottagari Regis magni intromiſit ſe de regimine. Eodem anno Zaviſſius privatur capite ante caftrum Hluboka, in Vilſnyebrod (n) ſepelitur, cujus funda- tor extitit. Anno Domini MCCLXXXVI. Gutta filia Rudolphi Imperatoris co- pulatur Wenceslao Regi Bohemie. Anno Domini MCCXC. Civitas Egrenſis obligatur Regi Wenceslao ſecundo per Rudolphum Imperatorem. Anno Domini MCCXC. Judei occiduntur Prage. G 2 Anno (1) Scilicet Beatorum Martyrum de Ponitentia. (Il) Supple eligitur. (m) Imperatum fuit a ſede Pontificia, ut ad recipiendas oblationes fidelium in ſubſidium terræ ſanctæ trunci concavi ponerentur in eecleſiis, Bohemi majoris decoris ergo ejusmodi cru- ces concavas poſuere. (n) Hodie paſſim Alto Vadum germanice Hohenfurt appel- latur Ordinis Ciſtercienſis monaſterium.

Strana 52
CHRONICON 52 ☞ Anno Domini MCCC. Wenceslaus ſecundus predictus novos groſſos argenteos tam hujus libet (o) juffit monetare. Eodem anno fuit annus Jubileus. Anno Domini MCCC. Wenceslaus Tercius filius Regis Wenceslai ſe- cundi coronatur in Regem Ungarie, ultimus heres Bohemie. Anno Domini MCCCV. Wenceslaus ſecundus hujus nominis Rex Bohemie & Polonie fidelis ſextus Rex moritur. Anno Domini MCCCVI. Wenceslaus filius ejus juvenis Rex Unga- rie coronatus (p) Regno Bohemie, & Polonie patri ſucceſſit. Licet non fuit ad Regnum Bohemie coronatus & Polonie expulſus de Ungaria, & poſt mortem patris volens ſe vindicare contra Ungaros proceffit, qui in Olomucz in domo Decani occiditur, (q) ubi defecit ultimus heres Bohe- mie. Eodem anno eligitur filius Alberti (r) Rudolphus Regis Romanorum de Austria in Regem Bohemorum, qui ſuperduxit Elizabeth relictam Wenceslai ſexti Regis Bohemie, & obtinuit Regnum Bohemie. Anno Domini MCCCVII. Rudolphus Rex Bohemie moritur nullo he- rede relicto, in eccleſia Pragensi sepelitur in Capella fanctorum Simonis Jude. Eodem anno eligitur Henricus Dux Carinthie, & tribus annis rexit, qui per Johannem Regem expellitur, & eodem Regnum obtinente. Anno Domini MCCCX. Elizabeth filia Regis Wenceslai copulatur Johanni filio Henrici VII. Romanorum Imperatoris, qui fuit coronatus in Regem Bohemie una cum Eliſabeth pridie Nonas Februarii in Ecclefia Pragenſi anno Domini MCCCXI. Cariſtia ma- ñ Anno Domini MCCCXII. fuit cariſtia magna in Bohemia, nam co- gna in Bohe- mia. rus filiginis Prage ſolvebat triginta groſſos. (ſ) Henricus Pa- Anno Domini MCCCXIII. Henricus Pater Joannis Regis coronatur ter Regis Jo- in Imperatorem. Eodem anno moritur. bannis Bohemie Anno Domini MCCCXIIII. Elizabeth Regina peperit filiam primo- coronatur in Imperatorem. genitam Margaretham. Eodem anno deſtruitur Ordo Templariorum. Deſtruccio Eodem anno eliguntur duo Reges Romanorum, Henricus Dux Bavarie, Ordinis Tem- & Fridericus Dux Auftrie. Eodem anno fuit Diluvium magnum Prage. plariorum. Eodem anno Carolus Imperator naſcitur. (ſf) . Anno (o) Ad ſenſus integritatem iſthic aliquid deſideratur. Verba Franciſci ad hunc annum ſunt : Menſe Julio moneta fuit facta groſſorum Pragenſium & denariorum parvo- rum , quia prius fuit frequens variacio monete , & pauperibus valde dampnoſa, & præ- cipue mercatoribus non expediebat. (p) Supple : in. (q) A quodam Teutonico Du- ringo inquit Franciſcus. (r) dicti coclitis. (ſ) Hodierna aſtimatione hi 30 groſſi facile 10 florenos æquabant. (ſſ ) Scil. ſequente 1316. uti mox repetitur.

Strana 53
ANONYMI. 53 Anno Domini MCCCXVI. Elizabeth peperit filium Primogenitum Wenceslaum pridie ydus Marcii, (t) qui & Carolus, pater Regis Wen- ceslai. Anno Domini MCCCXVIII. fuit magna peſtilencia, & fames, pro- De pestilen- pter gwerras Regis Johannis, ita quod ruſtici occidebant homines, & eos cia mugua. comedebant ; Et Barones contra Regem fuerunt. Barones con- * Eodem anno delentur Becihardus & Becude (u) per anathema Pa- traRegemfue- runt. pe &c. Eodem anno Johannes Epiſcopus XXVII. eft citatus ad curiam Pa- pe propria in perſona. Eodem anno Przemysl nascitur, filius Johannis Regis. Anno Domini MCCCXIX. Rex Johannes incitatur contra Reginani. Anno Domini MCCCXVIII. fuit prima exaccio ſive Berna recepta per Johannem Regem ab omnibus civitatibus & monaſtèriis inventa, prop- ter quandam curiam celebrandam, & tornamenta & hastiludia. Anno Domini MCCCXXI. naſcitur Tercius filius, & vocatur Johan- nes & Henricus binomius, pater Jodoci Procopii & Sobieslai Marchioni (x) Moravie. Eodem anno fuit diluvium magnum Prage. Eodém anno Rex Johannes intromiſit ſe de civitate Egra. 4 Anno Domini MCCCXXII. Maria ſoror Johannis Regis copulatur Regi Francie Carolo. Anno Domini MCCCXXIII. naſeuntur due filie gemelle Regi, An- na & Elizabeth. Eodem anno Wenceslaus, qui & Carolus deſtinatur Franciam ad Re- gem Francie Carolum. Anno Domini MCCCXXVII. fuit inventa moneta parvi denarii. (y) G 3 Eodem (t) Rectius Franciſeus Maji. (u) Secta Beguinarum & Beghardorum. (x) Lege Mar- chionum. Poſtremus Sobieslaus parum cognitus in hiftoriis noſtris. (y) Jam Wen- ceslaus II. procudit parvos denarios cum epigraphe: Parvi Pragenſes. Joannes aliam in his excudendis normam cœepit , nam licet in area finiſtra coronæ Bohemicæ effigiem conſervaverit, in dextræ tamen areæ medio omiſſa ſuperiore epigraphe ini- tiales literas nominis ſui IOA. appoſuit. Alios etiam parvos denarios excudit cum eſfigie S. Wenceslai, quo pacto priſcum morem ſignandæ monetæ Bohemicæ revoca- re conatus. Sed cum author hie dicat: inventam a Johanne monetum parvos dena- rios, vix arbitror illum de alterutro deſcripto loqui, ſed de obolis, quorum duos diverſæ figuræ in Joanne N. 5. & 7. exhibet noſter P. Adauctus. Ut itaque om- nium primum hic annum proditum legamus , quo oboli iſti excudi cœperunt , qui præſertim puritate argenti multum a prioribus recedunt,

Strana 54
CHRONICON Eodem anno cogitur Clerus dare Dioces. Pragenſ, tres decimas Regi Johanni per Papam. Anno Domini MCCCXXVIII. defignatur civitas Wratislaviensis Re- gi Johanni per Henricum Ducem Sleſie. Eodem anno Elizabeth Regina transmisit Pape literas pro canonisa- cione Beate Agnetis, aput fanctum Franciſcum. (z) Eodem anno fuit peſtilencia magna Prage. Eodem anno Karolus Rex Francie moritur, nullo herede relicto, post cujus obitum Philippus de stirpe Regia eligitur in Regem Francie, & coronatur, cujus fororem Blancze Wenceslaus alias Carolus ſuperduxit in uxorem. Anno Domini MCCCXXIX. factus eft terre motus in conversione ſancti Pauli. Eodem anno Legnicz cum aliis civitatibus Sleſie ſubduntur Regi Jo- banni. Anno Domini MCCCXXX. Elizabeth ultima Regina heres Regni Bohemie moritur quarto Kalendas Octobris. Eodem anno Civitas Mediolanenſis ſubditur Regi Bohemie Johanni. Eodem anno Rex Ungarie occiditur. (a) Anno Domini MCCCXXXI. Johannes Rex Civitatem (b) Lombardie committit filio ſuo Wenceslao, alias Carolo primogenito, poſtea Impera- tori. Eodem anno Auftrales fugiunt ante faciem Johannis Regis Bohemie, bellum eidem indicentibus. Anno Domini MCCCXXXIII. Wenceslaus, qui & Carolus contra Civitates Lombardie, ſibi rebellantibus, (c) anno nativitatis ſue XVII. in bello glorioſe triumphavit, & ibidem fuit cinctus baltheo militari de duo- bus dextrariis dejecto (d) bellum obtinuit. Eodem anno Loberko (e) Rex Cracovie moritur. Anno Domini MCCCXXXIIII. Wenceslaus alias Carolus, heres Re- gni Bohemie civitatem Pragenſem ingreditur III. Kalend. Novembris, & a Clero & populo honorifice ſuſcipitur, qui fuit quintuplici ydyomate informatus, Boemice, Gallice, Lombardice, Thevtunice, & latine. Eodem 54 (z) Eadem Agnes eſt, de qua ſupra compilator ſeriel Ducum Boh. ad an. 1276. (a) Ca- rolus eo anno fuit Rex Hungarie. Intentata quidem ei fuit mors hoc ipſo anno, ſed nonniſl graviter vulneratus periculum evaſit. (b) Ita in MS. lege civitates. (c) Lege rebellantes. (d) Lege dejectus. (e) Rectius Franciseus Loketko Rex Po- lonie.

Strana 55
ANONYMI. 55 Eodem anno Wenceslaus alias Carolus Pragam veniens bernam Re- galem terrestrem recipiens exbrigavit (f) caftra, Civitates per patrem Johannem obligata, & statim cepit reedificare castrum Pragenſe cum pal- lacio, ſicut patet, ſecundum pallacium Regni Francie. Eodem anno Carolus factus eſt Marchio Moravie. Eodem anno pridie ydus Junii Inclita Domina Blancze Regis Filip- pi Francie foror, uxor Caroli Marchionis Moravie Pragam ingreditur, & glorioſe ſuſcipitur ab univerſis, que Domina Blancze fuit copulata anno (g) Carolo ante decennium, hoc eſt anno Domini MCCCXXIIII. Eodem anno infurrexerunt plebani Ecclefiarum Pragenſium contra ordines mendicancium, qui conſveverant predicare in Eccleſia Pragenſi. Sed postea Dominus Johannes Epiſcopus Pragenfis XXVII. Franciſeum Capellanum ſuum predicatorem & penitenciarium feilicet Ecclefie Pra- genſis instituit, qui ob reverenciam Epiſcopi banc ſecundam partem cro- nice conſcripſit. (h) Eodem anno Johannes Papa confirmat libros fanctorum Doctorum. Videlicet A. J. B. G. in generali synodo, alios quoslibet ſecundum viam dialecticorum & questiones procelferunt, & declaraverunt reprobando. Eodem anno Johanni Regi Bohemie copulatur Beatrix filia Ducis Bordonie. Eodem anno moritur Henricus Dux Carinthie, qui rexit Regnum Bohemie ante Johannem Regem. Eodem anno Carolo Marchioni Moravie naſcitur filia Margaretha primogenita. Eodem anno Elizabeth data de Grecz moritur. (i) Eodem anno moritur Henricus Dux Slefie, & Dominus Wratisla- vienſis, de qua civitate mox intromifit ſe Carolus Patre Johanne jubente. Anno Domini MCCCXXXV. Rex Johannes vendidit Regnum Po- lonie Kazimir Regi coram Rege Ungarie dicto Carolo pro viginti millibus marcarum argenti. (k) Anno Domini MCCCXXXVI. Beatrix Pragam deducitur. Plebani. Beatrix co- pulatur. Eodem (f) Id est exſolvit, item jurgio & lite liberavit. (g) Vox ſupervacanea. (h) Hem ver- ba , e quibus Author Luciferi perperam conjecit, hoe Chronicon Franciſci eſſe , de quo jam in obſervationibus præviis egimus. (i) Quæ Eliſabeth illa de Grecz fue- rit , & per quam eo'tempore avulſum Regino-Hradecium a Bohemia, videri poteſt Franciſeus in Chron. c. 30. p. 47. (k) Hæc 20 millia marcarum Joanni Regi & 6 millia Carolo Marchioni Moraviæ data ſunt, ut cederent titulo Regis Poloniæ. Diplomata quæ ſuper hac transactione ſuperſunt , ſuis locis producturi.

Strana 56
56 Viti. Eodem anno plura monaſteria funt redacta in nihilum, & intercipi- tur edificacio ſepulcri ſancti Wenceslai, & ymagines auferuntur. Eodem anno Beatrix peperit filium Primogenitum Wenceslaum, que tum a populo non diligebatur. Eodem anno Johannes Rex miſit filium ſuum Carolum Marchionem contra paganos. Anno Domini MCCCXXXVIII. combuſta eſt Eccleſia ſancti Andree Prage, pixide cum fancto Corpore Dominico integre permanente. Anno Domini MCCCXL. Johannes Rex viſu privatur, qui eciam Carolum filium ſuum nitebatur ad mala producere, ſed noluit conſentire. Anno Domini MCCCXLI. Monaſterium Carthurienſe (1) fundatur per Regem Johannem. Eodem anno interficitur inquifitor hereticorum aput fanctum Cle- mentem & predicator. Anno Domini MCCCXLII. fuit Kariſtia maxima Bohemie, ſicut comprobavit rei eventus. Eodem anno pons Pragensis ruptus est. Anno Domini MCCCXLIII. fundatur Capella Omnium Sanctorum (m) in Caſtro Pragensi, & confirmatur. Anno Domini MCCCXLIIII. Johannes de Drazicz Epiſcopus Pra- genſis XXVII. moritur , qui fundavit clauſtrum & hoſpitale & pontem in Rudnicz. (n) Anno Domini MCCCXLIIII. eligitur Arneſtus primus Archiepiſco- pus Pragenfis, qui jacet in Glacz. Eodem anno nova Eccleſia Pragenfis fundatur, & conſecratur. Eodem anno Epiſcopus Luthomiſslensis (o) confirmatur. Eodem anno Rex Johannes fuit ante Civitatem Cracovienſem, & fuit defectus panis maximus ibidem. CHRONICON Eodem anno relaxatur jejunium Epiphanie, & Vigilia ſancti Anno (l) Seil, prope Pragam minorem. (m) A Carolo tum Marchione Moraviæ, qui iſthic Collegium Canonicortim cum ſuo Præpoſito & Decano inftituit , Eccleſia tamen ma- gnificentius exstructa posterius est a Joanne Ocello postea Archiepiſéopo Pragensi, uti ſupra in ſerie epiſcoporum legimus. Ceterum atithor Luciferi perperam existi- mavit usque hüë Frañeiſcum Chronicon iſtud ſcripſiſſe, cum mera ex Franciſco excer- pra fint. (n) Is fuit Pragenſium Epiſcoporum ultimus. (o) Is fuit omnium pri- mus Jsannes Ordinis Præmonstratenſis, antea Abbas Lueenſis in Moravia,

Strana 57
ANONYMI. Anno Domini MCCCXLVI. Carolus Marchio fuit electus in Re- gem Ungarorum XXVI. Novembris. (p) Eodem anno Rex Johannes in die Ruffi occisus est in Francia per Regem Anglie. (q) Anno Domini MCCCXLVII. nata eſt Elizabeth Imperatrix Roma- norum & Bohemie Regina. Anno eodem studium generale Pragenſe confirmatur, & annus Ju- bileus mutatur. Eodem anno Carolus coronatur in Regem Bohemie. Eodem anno Ludwicus, qui se gerebat pro Rege Romanorum, de- Eodem an- no fundantur functus est. Carmelite. Eodem anno fundatur Clauſtrum Sclavorum. (r) Anno Domini MCCCXLVIII. fundatur Nova Civitas Pragenſis per De funda- cione Nove Ci- Carolum Regem. vitatis Pra- Eodem anno factus est terre motus. genſis. Anno Domini MCCCXLIX. obiit Blancze. Eodem anno copulatur Anna Carolo Regi. Eodem anno Rex tradidit Moraviam fratri ſuo Johanni. Eodem anno multi homines perierunt Buchowan. Eodem anno flagellatores tranfierunt. Eodem anno Imperiales Reliquie ſunt allate. Anno Domini MCCCL. Wiſſegrad cingitur muro & turribus. Anno Domini MCCCLIII. Carolus fuit ad Imperium coronatus. Eodem anno fuit annus Jubileus Rome. Eodem anno fundatur monafterium fancti Karoli Prage. (f) Anno Domini MCCCLIX. fuerunt aque magne Prage feria tercia De inunda. cione aqua- ante nativitatem ſancte Marie. rum. Anno Domini MCCCLXI. natus est Rex Wenceslaus Romanorum & Wenceslaus Bohemie in Norumberga tercio die in illa ſyllaba am. (t) natus. H De eleccio- ne Caroli. 57 Eodem (p) De ea electione silent Scriptores Hungari; at eam post eadem Andreæ factam fuisse, nee aliam cauſam fuiſſe quam hanc electionem , quod Ludovicus bello- Jadertino adverſus Venetos interrupto ſeſe in Hungaria continuerit, in Annalibus noſtris oftendemus. (q) Id est bello cum Rege Anglix geſto. (r) Dictum in Emaus Neo -Pragæ. (ſ) Canonicorum Regularium S. Auguſtini. (1) Id eft 26 Februa- rii. Nam ſyllaba am poſtrema eſt ex voce Mathiam, quæ in veteri Bohemico literato Calendario diem 24. 25. & 26. Februarii denotat. Calendarium iſtud (in quo duo verſus uni menſi, & quælibet ſyllaba per ordinem diei reſpondet cu- jusque meniis) jam excuſum dedimus Tomo 1. ineditorum noſtrorum p. 174. & 173.

Strana 58
„ 58 CHRONICON Eodem anno fuit cariſtia magna Bohemie. Anno Domini MCCCLXII. Anna mater Regis Wenceslai moritur. Anno Domini MCCCLXIIII. fuit diluvium Prage, Dominico Ex- Anno Domini MCCCLXV. aportatum eſt Corpus S. Sigismundi Pra- gam de Civitate Agenenſi in Vigilia ſancti Wenceslai. Anno Domini MCCCLXVI. nata eſt Anna Primogenita, Regina An- glie. Anno Domini MCCCLXVIII. natus eſt Sigismundus Rex Ungarie. Anno Domini MCCCLXIX. Dominus Conradus Predicator (u) obiit in die Conceptionis Marie. Anno Domini MCCCLXX. Johannes Marchio Luſacie naſcitur. Anno Domini MCCCLXXIII. Slana civitas combuſta eft cum multis millibus hominum in die ſancti Pancracii. Anno Domini MCCCLXXIIII. obiit Dominus Miliczyus Predicator egregius. (x) Anno Domini MCCCLXXVIII. combuſtum eſt hoſpitale Crucifero- rum cum ſtella, Dominico, ante Levavi. Anno Domini MCCCLXXVIII. Feria ſecunda in Vigilia ſancti An- dree mortuus est ſereniſſimus Princeps Carolus Imperator Romanorum & Bohemie Rex, poſt; ad te levavi. Anno Domini MCCCLXXXVIIII. obiit Johanna prima Regina Re- gis Wenceslai Romanorum & Bohemie, filii Caroli Imperatoris. Eodem anno Sigismundus filius Imperatoris Caroli coronatur in Re- gem Ungarie. Anno Domini MCCCLXXXIX. Judei cremantur Prage, & Interfi- ciuntur in die Paſce. Anno Domini MCCCXC. obiit Elizabeth Imperatrix Romanorum relicta Caroli Imperatoris ante carnisprivium. Eodem anno ſubmersus est Reverendus Doctor Magister Johanco pro tunc Vicarius in Spiritualibus, ſub ponte Pragenſi. (y) urge. Anno (u) Seil. in Teyn , cujus ſermones MSS. adhuedum hine atque illine in Bibliothecis re- periuntur. Exſtat etiam illius Poſtilla MS. in Trebonenſis ſeu Witgenavienſis Cano- nie Bibliotheca. (x) Joannes Militzius Archidiaconus Pragenſis ſucceſſor fuit Con- radi in Cathedra Teynenſi. In eadem Bibliotheca Trebonenſi hodie ſuperſunt vitæ MSS. Sanctorum Bohemiæ, quas ille conſcripſit. (y) Submerſionem iſtam tribus annis ſerius , atque ideirco anno 1393. accidiſſe memorant alia vetuſta Chronica.

Strana 59
ANONYMI. Anno Domini MCCCLXXXXIIII. Rex Wenceslaus Romanorum & Bohemie fuit captivatus per Barones Regni, ubi XV. ſeptimanis deten- tus, liberatus per Johannem Ducem Luzacie, & Procopium Marchionem Moravie, & fuit captivatus in die Stanislai feria ſexta. Anno Domini MCCCCX. Combuſti ſunt libri Magiſtri Johannis Wi- kleff in Curia Archiepiſcopali, quarta feria poſt Divisionem Apostolorum. Eodem anno devicti ſunt Pruteni a Rege Polonie feria tercia in Divisione Apoſtolorum. Anno Domini MCCCCXV. Sabbato in Octava Petri & Pauli Ma- gister Johannes (z) est combuſtus. Anno Domini MCCCCXVI. Sabbato in Kathedra Petri pluit ſanguis, & ſupercecidit nix. Eodem anno feria quinta & ſexta poſt Mauricii apparuit Crux ru- bea in celo in medio, tanquam in meridie ſol staret, fole ad occaſum ver- gente in gladium ſolis coloris verſa eſt. (a) Eodem anno Sabbato poſt Aſcenſionem Domini III. Kalendas Maji Magister Jeronimus est combuſtus. Anno Domini MCCCCXIX. In nova Civitate Pragenſi facta eſt magna ſtrages per Communitatem Civitatis ejusdem. Eodem anno mortuus eft fereniffimus Princeps Rex Wenceslaus Romanorum & Bohemie in novo Castro, & deportatus est in Ecclefiam Pragenſem noctis feria fecunda ante Bartholomei; & transmigravit de hoc ſeculo feria quarta poſt Afſumpcionem Marie, ab inde portatus in Aulam Regiam. Item monaſterium Carthuſienſium (b) combuſtum eſt ſeria ſexta, in die Agapiti. Item multe Eccleſie in civitate & monaſteria fuerunt excuſſe, (c) ymagines confracte, & multa alia funt perpetrata per Communitatem Civitatum Pragenſium. Anno Domini MCCCCXX. VI. die menſis Aprilis hora XVI. horo- De tradia logii traditum eſt Caſtrum Pragenſe, & Eccleſia cum Clero ſuo per cione Castri. Czenkonem de Wartenberg, tunc Purgravium Caſtri Pragenſis, qui capti- vavit Dominum Johannem Chudobam. (d) H 2 59 Anno (2) Scil. Huſs. (a) Fortaſſis legendum ſolis colores versi sunt. (b) Prope Pragam, id primum omnium Huſſitarum rabiem expertum. (c) Ita MS. lege exuſta. Ce- terum hæc omnia copioſius legi poſſunt in Bartoſſek, quem T. I. ineditorum ex- cudimus. (d) Caſtri Pragenſis deditionem ad annum priorem reponit Bartoſſius, Czenkonis vero de Wartenberg non meminit.

Strana 60
De Cari- ſtia. CHRONICON Anno Domini MCCCCXXVI. Dominico poſt feſtum ſancti Viti circa Usk, (e) ſupra Alheam, factum prelium Bohemorum, adverſus Thevtunicos, ubi eorundem Thevtunicorum proſtrati funt fere XX. mil- lia (f) audacium Virorum, Baronum, Principum, Ducum, militum. Quo quidem prelio interfuit ſereniſſimus Princeps Dominus Dominus Si- gismundus Lithwenſium Princeps tune temporis Civitatum Pragenfium, (g) qui cum ſuis fidelibus ſtrenuiſſime ac fideliter pugnavit. Anno Domini MCCCCXXVII. In Cena Domini quaſi hora XI. factus est mirabilis impetus Pragenfium contra predictum Principem Si- gismundum, (b) & per Swoiſs ſubcamerarium ipſius Principis, & Johan- nem dictum Rozwoda, & ipso die deportatus est in Castrum Pragense sine omni effuſione ſanguinis. Demum transverſo capucio (i) ſpoliantes ip- ſum tanquam latronem abinde repulerunt cum omnibus fautoribus ſuis. (k) Anno Domini MCCCCXXXII. feria ſecunda ante Magdalene, & ipſo die fuit inundacio magna in Regno Bohemie, ita quod elegantiſſimus pons Pragenſis est ruptus, & multa blada funt conſumpta, & fena, ac hominum multorum, Civitatum, oppidorum, villarum ſubverſio, & adni- hilacio incomputabilis facta eft, & ipſo tempore aqua inundavit usque introitum majoris civitatis ferream plateam, & quaſi caribdis maris per omnes plateas abſorbens, in ſubverſionem multarum domorum, & gene- racio quam plurima primi figmenti (1) tune temporis deperiit. Anno Domini MCCCCXXXIII. fuit magna cariſtia per totam Bo- hemiam, fimiliter in univerſis circumquaque regionibus, ita quod chorus filiginis erat per unam fexagenam, & quatuor groflos, (m) ordei per XXX. gr. piſarnm per unam ſexagenam grofforum. Anno eodem in die Ascensionis Domini Nova Civitas Pragensis est devaſtata per Barones ipſius Bohemie, Menhardum de Nova Domo, Hen- ricum de Weliss, Hyencz de Praga, Pregastayn, (n) ac strenuos Dominos Diwiſſium de Miletinka, Beneſſium de Makrous, (o) una cum communitate an- tique Civitatis Pragensis, que Nova Civitas deſpoliata est per eordem, & ab 60 (e) Auftam. (f) Verius ſeribit Bartoſſius duo milia cæſa, alia duo millia partim inter- cepta , partim calore & itinerum difficultatibus exſtincta. (g) Supple Capitaneus ſeu belli dux, ut habet Bartoſlius. (h) Ducem Lithuaniæ, procum regni Bohemiæ. (i) Vetus idiotismus Bohemicus : id eſt mutato conſilio ſeu verſa fortuna, (k) Ea integra notitia deſideratur in Bartoſſio. (1) Id eft hominum (m) pretium hoc 17. florenos hodiernæ monetæ plus minus æquabat. (n) Is erat Ptaczek de Pierg- stein. (o) Lege Mokrowus ſeu Mokrofus.

Strana 61
ANONYMI. 61 & ab ipſo tempore ceſsit in omagialitatem civîtatis antique, propter fui maximam & inſensatam, ac pompoſam elacionem, cujus cauſa principalis fuit predicator ipſorum Jacobus dictus Lupus, attamen multe eloquencie, ac facundie enodator. (oo) Anno eodem Dominico die post feftum Corporis Chriſti, ſaturno existente in cauda draconis factum eft duellum ſupradictorum Baronum & Dominorum adverſus omnes exercitus orphanorum thaboritarum, & universaliter omnium communitatum campeſtribus adherentibus, ipfisque invicem convenientibus circa Lippam omnes fupradicti exercitus Virorum, Sectariorum in fugam verterunt. Quos predicti Domini perfequentes occiderunt quasi quingentos, tantos (p) voragini ignis tradiderunt, cete- rosque ſupervenientes in captivitatem abduxerunt. In quo quidem bello eciam ceciderunt duo doctores presbiteri Procopii. Omnis exercitus & fortes in bello ceciderunt, quos Omnipotens Deus propter ſuam immenſam miſericordiam dignetur dirigere in viam ſa- lutis eterne secundum merita ipforum, quia omnes predeſtinavit hos, & preſcivit, (q) aliique omnes diſperſi funt per univerſam terram, Civita- tes, caſtra, oppida, villas cum ſuis capitaneis C. & M. (r) quos Deo committimus, ipfius eft judicium, quos omnes dignetur revocare ad viam ſalutis eterne. Anno Domini MCCCCXXXV. fuit magna nix Bohemie, & ſpecia- liter Prage, ita quod jacebant cumuli per plateas in altitudine trium cu- bitorum & citra. Anno Domini MCCCCXXXVI. in Vigilia ſancti Bartholomei Apo- ſtoli, Sigismundus Imperator Romanorum, nec non Rex Bohemie ingre- ditur Pragam civitatem magnam una cum Imperatrice, & ſuſcepti ſunt a plebe omnium Ordinum cum magno honore. H 3 Item (oo) Ex his illuſtrari poteſt Bartoſſius, qui ad an. 1434. compendio dicit: ſupra no- minatos novam civitatem civitati majori ad obedientiam deduxiſſe. (p) Id eſt toti- dem. (q) Quis ſibi prudens peuſuadeat hæc calamo Catholico profluxiſſe , qui peſſi- ma facinora hoſtium iſtorum Eccleſiæ ex Hiſtoriis comperta habet. Attamen au- thor Luciferi noviſſime in Triumviratu ſuo Slavico (O magnas nugas ! Quidni ex Chronicis præſentis Tomi Quiuqueviratum effingere potuit ?) adverſus me pervi- caciter & illuſorie contendit a Franciſco Canonico Pragenſi hæc ſcripta fuiſſe. (r) Bartoſſius p 188. ambos preshyteros Procopios nomine interfectos ſcribit. Qui his initialibus literis indicentur, nullus ſcio , niſi fortaſſis literæ M. ſubſtituenda K , ut ſeilicet Czapko & Kersky Capitancus intelligatur, qui uterque diſperſus poſt præ- lium Colinii aſylum quælivit,

Strana 62
CHRONICON ANONYMI. Item eodem anno conthoralis Barbara ejusdem Imperatoris ſecunda feria ipſius carnisprivii coronata eſt ad Regnum Bohemie. Anno Domini milleſimo CCCCXXXVII. proximo die Dominico an- te feſtum Martini ipſa nocte XII. hora ſereniffimus Imperator Sigismun- dus cum ſuo comitatu profectus Ungariam, profectum tamen ipſius iti- neris capillata fronte affecutus eft, igneque infernali cruciatus usque ad extremum diem ſuum. Qui quidem pre maximo dolore & triſticia incu- bit, flebiliter ac lacrimoſe incedens usque occafum. (s) Item eodem anno feria quarta poſt feſtum Concepcionis ſancte Ma- rie obiit ſereniſſimus Princeps Sigismundus Imperator Romanorum, Rex autem Bohemie in Civitate Znoyma. Anno Domini milleſimo CCCCXXXVIII. proxima ſexta feria poſt festum Corporis Chriſti, Adalbertus (t) Dux Auftrie ingreffus est Pra- gam Civitatem antiquam. Item eodem anno idem die Dominico in die fancti Petri coronatus eſt in Caſtro Pragenſi a quibusdam Baronibus. Idem circumvallaverat Thabor cum copioſa multitudine, & nihil profecit, ſed depopulavit ean- dem Regionem. Item eodem anno feria tercia ante feſtum ſancti Wenceslai Zacen- . ſes & Lunenſes debellati funt, per Marchionem Misnensem, & cecide- runt morte gladii IIII. C. & X. & in captivitatem ſunt abducti XXIIICXLV. veri bellatores. (u) Item eodem anno coronatus Rex Adalbertus feria ſecunda ante XI. millia Virginum, profectus eſt Wratislaviam cum ſno Comitatu &c. 62 OB- (ſ) Et hæe atra bile profecta ſarcaſticoque calamo contemrim ſcripta quis a Franciſco Ca- nonico Pragenſi exarata credet ? Credit ea tamen author Luciferi in ſuo Triumvi- ratu Slavico. Credat per me licet , me tam facile credulum reperturus nun- quam. Quem id unum moneo , ne me doceat , quid ignis inferualis vetus vox me- dica ſignificet. (t) Albertus Dux Auſtriæ gener Sigismundi Imp. (u) Bartoſ- ſius numerum his verbis exprimit : Cum quingentis mille interfecit & fimiliter eorum equitum, & in wille quatuor centena & ultra captivos ſecum in Miſniam ab- ſluxit.

Strana 63
OSSERVATIONES PRÆVIÆ. 63 OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN CHRONICON PRZIBICONIS (DICTI PULKAVÆ) DE TRADENIN. I. ridem desideratum, & a nobismetipſis crebro promiſſum Pul- kavæ Chronicon iſthic proferimus, genuinum videlicet & fincerum, diverſumque ab illo, quod tam Menkenius Tomo III. inter ſcriptores rerum Germanicarum præcipue Saxonicarum p. 1617. quam Ludevigius T. IX. MSS. reliquiarum p. 128. publi- cavit, diverſum etiam ab illo, quod habetur in Codice Stehli- kiano toties laudato, imo etiam Noſtiziano, Wiſſehradenſi, & Boleluczkiano, quæ ſex exemplaria a me viſa & maximam par- tem collata unius ejusdemque Anonymi Epitomatoris partus funt & tranſumta. Indubium eſt Epitomatori iſti, quisquis demum ille fuit, ſeu Dominus Przibik de Klenowa (uti ex initialibus literis apud Menkenium & Ludevigium poſtremo loco poſitis Parte noſtra I. Annalium p. 190. conjecimus) ſeu alius, pra ma- nibus fuiſſe præſens Chronicon Pulkavæ, nullamque illi primum aliam mentem fuiffe, quam, refectis memoriis Brandeburgicis illud in certa Capita, ſeu, ut vocat, Capitula, præjecta ubivis hiſtoriæ contentæ epitome, diſpeſcere. Nam uti ex variis le ctionibus emendationibusque, quas infra per notas damus, li- quet, Epitomator præſertim ſub initium maxima ex parte præ- sens Pulkavæ Chronicon ad verbum exſcripfit, etiam ordine re- rum narratarum & Chronologia accurate fervatis. Subito neſcio, quo enthufiaſmo abreptus (veroſimillime quod Chronico ſuo no- men & famam novitatis magis magisque conciliare vellet) con- filium mutavit, alium narrationum ordinem induxit, Chronolo- giam vitiavit, poſteriora prioribus intexuit, præcipuas quasque gen-

Strana 64
64 OBSERVATIONES gentis memorias truncavit, verbo Pulkavæ Chronicon miſere laniavit, corrupit, ac pene peſſumdedit. Sub finem, neſcio an laborum priorum mutationumque ſuarum pertæſus, ad primum confilium rediit, atque, ut ex collationibus têftatum fit, rurſum ipſa verba Pulkavæ per complura Capita ſervavit, poſtremum etiam continuationem ejusdem meditatus, uti Capitis ultimi ti- tulus innuit, quam tamen minime præſtitit. Omnia ifta luculen- ter Lectoris obtutibus exhibebit collatio a nobis cum Stehlikia- no Codice facta, e quo hic variantes lectiones & emendationes fiſtimus, ubi ubi Epitomator verbis Pulkavæ uſus; nec vero prætermiſimus potiffimum loca indicare, quæ alia phraſi reddi- dit, truncavit, vitiavitque. De memoriis Brandeburgicis id generatim dictum eſto, quod univerfim in Epitomatore deside- rentur. Delegimus autem collationi ifti cumprimis exemplar Stehlikianum, tum quod Menkenianum & Ludevigianum excu- ſum habeamus, quod conferre unicuique integrum erit, tum maxime, ut author Luciferi ejusque fectatores tandem cogno- ſcant, hoc Stehlikianum Anonymi Chronicon, si paucula exci- pias, haud aliud eſfe ab eo, quod Menkenius & Ludevigius publicavit, ad aſferendum igitur confirmandumque Czechum tantundem facere atque Pulkavam Dalimilo poſteriorem. De his fex Epitomatoris tranfumtis variisque exemplaribus adnotan- dum adhuc: Menkeniano & Ludevigiano interpolatorem acci- diſſe, qui terve quaterve ordinem Capitum mutavit, ſubinde etiam quædam ſua induſtria intexuit. Sic c. 19. ex Coſma mi- raculum de liberatione captivorum interceflione S. Wenceslai & Adalberti multo poſterius factum inſeruit, & c. 23. atque ſequenti De ortu & vita S. Adalberti plurima ex Biographis hujus Sancti excerpfit, tum plures memorias ex Archivo Brzew- novienſi inſperſit, quæ nobis Parte IV. Annalium noſtrorum persuaserunt, ut Interpolatorem istum Monachum Brzevnovien- ſem fuiſſe crediderimus. Jam vero cum in his omnibus memo- ratis exemplaribus nec fub frontem, nec in contextu, nec fub finem nomen authoris expreſſum reperiatur, quemadmodum Menkenius & Ludevigius ſua exemplaria Anonymi titulo vul- ga-

Strana 65
PRÆVIÆ. 65 garunt, ita cetera paſſim eodem nomine inſignita fuerunt. Pri- mus, quod ſcio, Clariſſimus Commentator in Continuationem Coſmnæ Viennæ editam hoc ipſum a Menkenio & Ludevigio publicatum Chronicon Pulkavæ eſſe exiſtimavit, quam notitiam ex quodam vernaculo Pulkavæ Chronico Viennæ existente hau- fit, id ſi is cum Menkeniano atque Ludevigiano accuratius con- tuliſſet, comperiſſet procul dubio quantum iſtis rerum narrata- rum amplitudine longe uberius fit, ordine, & Chronologia cre- berrime diverſum. De hoc vernaculo ſeu in Bohemicum ſermo- nem translato Pulkavæ Chronico infra redibit ſermo. Quod ad præſens latinum, quod iſthic in lucem primum damus, Chroni- con attinet, quanquam author intra hiftoriam nusquam nomen ſuum prodat, in fronte tamen præmiſſa verba leguntur : Chronica Przibiconis de Tradenin, quem ipſum Przibiconem de Trade- nin haud alium fuiſſe a Pulkava, tum ex translatore illius, tum ex aliis compluribus memoriis ſcimus. Sub finem hujus Chronici amplior hauritur notitia, quod alterius non fit atque ejusdem Przibiconis ſeu Adaucti Pulkavæ; iſthic enim verba ſubjecta le- guntur : Explicit Cronica Boemorum, quam de anno Domini mil- leſimo trecenteſimo ſeptuageſimo quarto ad mandatum Sereniſſi- mi, ac Invictiſſimi Principis & Domini Domini Karoli quarti di- vina favente clemencia Romanorum Imperatoris ac Boemie Re- gis Przibico de Tradenina Arcium Liberalium Doctor congrega- vit, & compoſuit. &c. Et rurſum: Karolus memorato Przibi- coni demandavit ex eis (ſcil. Chronicis monasteriorum & Baro- num) unam Cronicam veram & rectam conſcribere, & in unum volumen redigere, quod &, prout cernis, fecit. Denique eo- dem loco præmiſſa laude ejusdem Chronici, Lector admonetur, ut grati animi ergo pro Przibiconis anima Deun deprecetur. Hæc poſtrema memoria additamentumque, quamvis feſe ipfum verbis prodat vix quidem ipfius Pulkavæ manu ſcriptum fuifſe, attamen dubium omne removet id a contemporaneo, cui rerum istarum notitia fuit, & in cujus manus hoc Chronicon primum incidit, ſubjectum fuiſſe. Luculentius rei iſtius teftimonium haurimus ex alio Codice manu fæculi XV. ſcripto, qui ſervatur Tom. III. in I

Strana 66
OBSERVATIONES 66 in Bibliotheca Excellentiſſimi DD. Epiſcopi Litomericenfis e Comitibus de Waldstein, & in quo Chronicon vernaculum præe- ſenti latino in omnibus reſpondens continetur, cujus fronti ipfum Pulkava nomen præjectum legimus. Juvat verba ipſa latine reddita hic exſcribere : Chronicon hoc a primordio terræ Bohe- micæ, & de omnibus Principibus ac Regibus, qui ſuis temporibus regnarunt, juſſu Caroli IV. glorioſi Romanorum Imperatoris ex omnibus univerſorum monaſteriorum Chronicis, quotquot uspiam conquiri potuerunt, concinnatum, atque e lingua latina in Bohe- micam quam optime fieri potuit, translatum eſt per Przibiconem filium Dluhojowii de Tradenin, Magiſtrum ſcholæ ad S. Ægi- dium, dictum Pulkavam. Obſervandum porro eſt, res omnes fa- buloſas ac falſas hic eſſe omiſſas, eaque ſolum expoſita, quæ certa & vera comperta ſunt. Hæc enim omnia prædictus Cæſar magna diligentia colligenda latinoque ſermone eleganter conſcribenda cu- ravit ad notitiam pleniorem regni ſui, nihil ſollicitus de variis aliarum exterarum regionum diverſis ac miris factis. Hoc exem- pło & tu (Lector) id ages, ut res novas hinc & illinc geſtas ex- quirens ſapienter patri� tuæ hiſtoriæ potius, rerumque in ea ge- ſtarum ſis curioſus, quam Italica (externa) conjecteris &c. Ex horum verborum contextu quidem argumentari fas eſſet Przibi- conem Pulkavam Chronicon fuum non tam latino quam Bohe- mico ſermone ſcripfiſſe : ſed optandum fuiſſet, ut Viennenſe exemplar conferre licuiſſet, procul dubio ſcribæ errore accidit, quod verba per Przibiconem filium Dluhojovii de Tradenin &c. poſteriori loco ad translationem perperam appofuerit, cum ea præcedenti verbo concinnatum ſubjicere debuit, quod ex ſe- quentibus non obſcure conjicitur, cum ait: Hac omnia pr�- dictus Cæſar latino ſermone eleganter conſcribenda curavit, ſed per quem alium quam Pulkavam ? uti teftatur Codex S. Crucis Majoris, dum inquit: Przibiconem mandato Karoli quarti ex omnibus Cronicis omnium monaſteriorum & Baronum unam Cro- nicam veram & rectam conſcripſiſſe. Cui profecto Codici, qui Litomericenfi ætate vetuftior eft, major fides & certitudo ad- hibenda, niſi Pulkavam merum translatorem, & non Chronici cu-

Strana 67
PRÆVIÆ. 67 cujusdam authorem compilatoremque dicere malimus, quod con- tra omnium poſteriorum hiſtoricorum Balbini, Peſſinæ, Cruge- rii, Boleluzky, Hammerſchmidii, Berghauerique mentem & ſententiam eſt, qui omnes Pulkavam proprii & quidem latini Chronici auctorem statuunt. Huc accedit, quod dialectus Bo- hemica in hoc vernaculo Litomericenſi Chronico linguæ nostræe peritis minime ex Caroli IV. ætate effe facile agnoſcetur, ut etiam ſæculo uno poſteriorem judicaturi fint, quemadmodum Chronicon ipſum Continuatoribus Pulkavæ auctum reipſa uno stylo dialectique conformitate ad annum usque 1470. excurrit. Ne præterea unum manifeſtum indicium prætermittam: Non tantæ difficultatis res eft autographum a translatione internoſcere, quisquis itaque latinum cun vernaculo contulerit, facile agno- ſcet illud autographum, & primigenium, hoc meram translatio- nem eſle. II. De Pulkavæ vita & geſtis, tanquam in puteum incidiſ- ſent, hodie nihil proditum eſt, tota latitudine nominis fui audie- bat: Przibik (id eſt Adauctus) Pulkava de Tradenin. Ex Translatore ſupra memorato diſcimus patrem illi fuiſſe Dluhojo- wium de Tradenin, nec vero constat hodie patris filiique agno- men de Tradenin nobilitatisne fuerit, an prædii, locique nata- lis ? In Catalogo hodiernorum locorum Bohemiæ nec urbem nec oppidum, nec vicum caſtrumve hoc nomine infignitum repe- rio. Similiter haud compertum quoque eft, unde alterum diver- fum a patrio agnomen Pulkava obtinuerit. Chronicon præſens ap- pellat illum Artium Liberalium Doctorem, Litomericense Ma- giſtrum ſcholæ ad S. Ægidium, quæ olim fuit Collegiata Eccle- ſia in majori urbe Pragenſi. Capituli hujus ſtatuta in manibus noſtris funt, quæe aliquando poſterioribus Tomis noſtris profe- remus. Posteriores quique eum Rectorem ſcholæ dixerunt, quæ Rectoris appellatio ſequioribus quibusdam occafionem erran- di præbuit, ut eum plane Rectorem Academiæ Pragenſis fe- cerint. Balbinus etiam non folum Caroli IV. ſed jam Joan- nis Lucemburgici Regis Bohemiæ hiftoricum fuiſfe ſcribit, quod, quo fonte hauſerit, minime compertum, nifi fortaſlis id ex ver- I 2 bis

Strana 68
68 OBSERVATIONES bis ad annum 1323. quo omnino Joannes Bohemiæ præfuit, con- jecit, dum dicit: Unde idem Wenceslaus fuit, & est usque nunc Karolus nominatus. Quæ verba ſynchronum quidem Carolo hiſtoricum, minime Joannis, cujus etiam geſta potiſſimum ſcripsit, hiftoricum innuunt. Atque hic unus folusque locus eft, quo ſe Pulkava in tam vaſto Chronico contemporaneum Carolo IV. indicavit. Si verbis illis poſtremo paragragho Chronici hu- jus poſitis innitendum: quod Pulkava id anno milleſimo trecente- ſimo ſeptuageſimo quarto ad mandatum Karoli quarti congrega- verit ac compoſuerit, tempus illa innuunt, quo provincia Pulka- væ a Carolo demandata hujus Chronici exarandi. Nec dubitare ve- lim, Carolum pro more ſuo eum laborem Pulkavæ auguftalibus qui- busdam literis imperaffe, quemadmodum & fimili diplomate eum Joanni Marignolæ detuliſſe Tomo noſtro II. ineditorum oſten- dimus. Pročul dubio autem Pulkava eam notitiam poſteritati tranſcribere ad eundem annum, aut certe cum ad Caroli IV. imperium pertigiſſet, diftulit; quousque cum quocunque cafu & fato interceptus non pertigerit, quid mirum cum jactura diplo- matis hujus omnem pene lucem hiſtoriæ circa hæc ereptam. Scimus Joannem Marignolam ejusdem Imperatoris juſſu Chro- nicon suum Bohemiæ intra annum 1353. & 1363. concinnaffe, uti Tomo II. ineditorum noſtrorum p. 282. oftendimus ; cum vero iſthoc abſoluto novi conſcribendi cura Pulkavæ commiſſa est, quam cauſam aliam adferemus, quam Marignolæ Chronicon minime Carolo & populo Bohemo, præfertim quod ab homine extero rerum patriarum minus experto ſcriptum eſſet, fatisfecif- ſe. Novum igitur opus ut magis abſolutum perfectumque om- nium exſpectationem expleret, profpectum Pulkavæ de multi- plici hiſtorica ſupellectile tam ex archivis monaſteriorum, quam nobilium, imo etiam Carlſteinensi, e quo poſteriore cumprimis complura iſthic Imperatorum, Regum Bohemiæ, Ducum Silefiæ, Poloniæque diplomata primus in lucem protulit. Ipfe Carolus e Marchia Brandeburgica (quæ Pulkavæ ætate Regno Bohemiæ acceffit) Chronicon hujus gentis attulit, quo novum opus hifto- ricum mirum quantum locupletatum eſt. Quo anno Pulkava diem

Strana 69
PRÆVIÆ. 69 diem supremum obierit, nuspiam proditum habemus, quemad- modum & de reliquis vitæ geſtis omnia alto filentio inter no- ſtros preſſa funt. Id unum pene ex epiſtola Ephemeridi Lupa- cii præmiſſa adhuc diſcimus, illum præterea Chronologicum li- bellum ſcripfiffe, quem Petrus Codicillus anno 1584. cum præ- fatione ac inſcriptione Jacobi urbis novæ Archigramatei ad Lu- pacium miſerat. Hic libellus cum adhuc ſæculi XV. exitu in manibus eruditorum noſtrorum fuerit, nolim dubitare illum ad- huc alicubi in Bibliothecis patriæ noſtræ deliteſcere, niſi fortaſ- fis inter cetera libraria ſpolia a Suecis exportatus eſt. III. Jam ut in penitiorem cognitionem Chronici hujus a Pulkava ſcripti veniamus : Depromtum id eſt ex rariſſimo MS. chartaceo Codice S. Crucis majoris Vetero Pragæ, quo uno Co- dice complura illuſtria monumenta patria conſervata funt, quo- rum cognitio procul dubio penitus interiiſſet. Nam jam ex eodem Tomo II. Marignolam excudimus, daturi etiam aliquan- do ex eodem præter complura alia Laurentii Brzezinæ Chroni- con de gestis Wenceslai inertis & Sigismundi Imperatorum, ejusdemque Epinicion ſuper victoria Bohemorum anno 1431. ad Rizmberg & Domazlicz. De eodem Codice cum jam in Ob- ſervationibus præviis ad Marignolam T. II. p. 75. alibique plura præefati simus, eo benevolum Lectorem remittimus. Jam au- tem ante annos facile feptem præſens Chronicon cum ceteris exſcribi fecimus, debemus nunc iterum toties laudati A. R. ac Eximii D. Joannis Caroli Rohn ad S. Crucem majorem De- cani digniſſimi humanitati & benevolentiæ, quod veniam nobis noviſſime dederit tranſumtum noſtrum cum Codice iſto denuo conferendi, ut jam iſthic exemplar tanquam ad Lidium lapidem exactum compareat. Merito hoc Pulkavæ Chronicon inter tot patria noſtra hucusque cognita primas fert, quod optimorum no- ſtrorum Chronographorum quidam complexus eſt. In hoc enim Pulkava Coſmam ejusque Continuatores, Monachum Zazavien- sem, Jaroslaum, Vincentium, Chronographum Siloensem, Bea- tum Gerlacum, Petrum Abbatem Aulæ Regiæ vinculo quodam innexuit, ut si peculiaria iſta Chronica longinquitate aut iniqui- I 3 tate

Strana 70
70 tate temporum deperiiffent, tamen ex hoc uno Pulkavæ Chroni- co magnam partem reſtitui poſſent, unde etiam T. II. inedito- rum in Vincentio, Chronographo Siloensi, & B. Gerlaco paſlim varias lectiones & emendationes ex eodem dedimus. Habuit autem præterea Pulkava quædam alia Chronica ad manus, quæ hodie defideramus, & quibus ille præfertim tum, cum B. Ger- lacus deſiit, uſus; horum memoriæ fruſtra in memoratis hodie- que cognitis Chronicis noſtris inquiruntur. Habuit etiam ad manus Martini Poloni Chronicon, & aliam quandam Imperia- lem Chronicaimn, ad quam crebro provocat. Ex archivo Carl- steinensi, ut jam ſupra meminimus, egregia quæque documenta protulit. Quod autem omnium caput mihi videtur, ufus ille quodam Chronico Brandeburgico hodie amiſſo, quod Carolus IV. ſecum ex eo Marchionatu attulit. Id jam Chronicam Brandebur- genſem, jam Chronicam Epiſcoporum Brandeburgenſium jam Chronicam Marchiæ appellat, cujus memorias præſertim a ſæ- culo XII. ubivis copioſe inſpergit. Hujus unius Chronici prola- tæ reliquiæ fummum præſenti Chronico pondus & pretium ad- dunt, unde jam ſcriptores rerum Brandeburgicarum habebunt, ut fua illuftrent, ac locupletent. Et quanquam Pulkava ad id jan tuns provocet, cum primum Henricus Auceps fæculo or- diente X. Brandeburgenſem regionem hyeme & Albis glacie obdurati beneficio cepit, ſubegitque, tamen neſcio, qua cauſa id penitus deferuerit usque ad Ydonem feu Udonem Marchio- nem, a quo demum, Henrico Leone & Alberto Urso accuratam Marchionum ſeriem, hiſtoriamque Brandeburgiæ texit. Nihil hic prætermittitur, quod ad genealogiam Principum iftorum ſpe- ctat; referuntur eorum præcipua geſta belli, domique, terra- rum inter plures heredes partitiones, acceſliones præliis & nuptiis quæesitæ, primorum capitulorum & monaſteriorum tam Ordinis Præmonstratenfis, quam Cisterciensis, quan etiam Præ- dicatorum fundationes, fundatorum atque Marchionum emortua- les anni & dies, eorum fepulturæ loca, quæ omnia ifthic ordine Chronologico digeſta reperiuntur, & quorum permulta adhuc hiftoricis Brandeburgicis incognita fuerunt. Optaſſem vero, ut Cla- OBSERVATIONES

Strana 71
PRÆVIÆ. 71 Clariſſimus Vir Philippus Wilhelmus Gerken a Marchicis ſuis vulgatis memoriis hac ætate celeberrimus præſens Chronicon prius ad manus habuiſſet, procul dubio vernaculam cumprimis hiſtoriam ſuam Epiſcopatus Brandeburgenfis multum illuſtrare atque locupletare potuiffet. Ha Marchicæ memoriæ ut faci- lius in Lectoris oculos incidant, omni loco in margine vocem Brandeburgica adjecimus. Ceterum Pulkavam hoc ipſo in Chro- nico duos libros meditatum produnt verba ſub exftinctam Re- giam Przimisleam ſtirpem ſubjecta: Hic finis eſt primi libri Cro- nice, quoniam preſagium Przemysl primi Ducis Bohemie, ſicut ſupra dicitur, eſt impletum, altero procul dubio ad ſua usque tempora excurſurus. Sed qui factum fuerit, quód cum anno 1330. ac morte Eliſabethæ Reginæ filum abruperit, quis Oedi- pum agat ? mortene interceptus, an turbulenta Wenceslai tem- pora a proſequendo deterruerunt? an Wenceslaum non æque Mæcenatem, hiſtoriæque fautorem atque Carolum expertus? quæ hodie inter divinationum libros referenda. Pulkavam pro- fecto Chronicon ſuum non abſolviſſe complura teſtimonio funt: Nec enim liber ſecundus ea clauſula, qua primus, Hic finis eſt, coronatur, nec fecundi brevitas cum amplitudine prioris pro- portionem aliquam habet. Quin merito ſuſpicor ab eo illud non penitus expolitum fuiffe, atque ex maculari fuo, ut vocant, poſteriorem quemcunque id exſcripſiſſe. Indicio tot anni vaci- vi funt, quibus nulla penitus hiſtorica memoria appoſita depre- henditur, quos annos omnino Pulkava Chronicon ſeripturus ſe- rie continua adnotaverat, ſperans fefe eos diuturniori le- ctione expleturum, procul dubio autem eos ex- puncturus, ubi poſtremam manum operi appoſuiſſet. 3 . . e n . 1. 1“ t l Cro-

Strana 72
72 CHRONICON Cronica Przibiconis de Tradenina per eun- dem: de geſris Incliti Regni Boemie compila- ta feliciter, incipit de Anno Do- mini 1374. (a) um (b) filii hominum in agro Sennaar poſt diluvium non recolentes nec mente pertractantes ſponſionem factam a Deo ad Noe Patrem eorum dicentem: Nequaquam perdam ultra aquis diluvii omnem carnem, & (c) ponam arcum meum in nubibus Celi, & erit fignum federis inter me & terram : ſed pocius (d) diſfiſi de Deo pre timore iterum futuri dilu- vii Civitatem & turrim in altitudinem maximam construere niterentur; Omnipotens Deus infipientiam eorum redarguens, & magnificenciam fue divine poteſtatis oſtendens, in eodem loco linquas eorum divifit in LXXII. ydiomata, & inde nominata eft turris eadem Babel, quod inter- pretatur linquarum confuſio. Ibi eciam unum ydoma Slowanicum, quod corrupto vocabulo Slawonicum (e) dicitur ſumpfit inicium: de quo gentes ejusdem ydiomatis Slowani funt vocati: (f) in linqua eorum enim Slo- wo verbum, Slowa (g) verba dicuntur, & ſic (h) a verbo, vel verbis dicti ydiomatis vocati ſunt Slowani. (i) Igitur prefati Slowani recedentes de Campo Sennaar tranſeuntes- que per Caldeam venerunt in terram ubi nunc habitant Greci, deinde progredientes quoddam brachium maris intrantes mare majus prope Bi- ſanciam, que Biſancia nunc Constantinopolis (k) nuncupatur, intraverunt terras videlicet Bulgariam, Rusiam, Serviam, Dalmaciam, Charvaciam, Boſnam, (1) Carinthiam, (m) Iſtriam, & Corniolam, quas in hodiernum diem (a) Rudes cifrarum Arithmeticarum veteriorum poſteriores duas 74. pro 58. habuere, quod priorem cifram A inverſum latinum numerum V, & pofteriorem 8. inver- ſam ibidem hodiernam cifram 8. erediderint ; ac proinde Chronico iſti perperam annum 1355. attribuerunt. Sed præterquam quod ductus illi veteres nemini anl- tiquorum monumentorum gnaro incogniti fint , idem ipſe annus 1374. ſub ſinem literis expreſſus eſt. (b) Alia manus vetus minoribus eharacteribus ſuperjecit : ho- mines cepiſſent multiplicari ſuper terram. Quæ verba in nullo Pulkavæ exemplari compendiato interpolatove leguntur. Ceterum Codex Stehlikianus qui Chronicon Pulkavæ per capita refert , præjicit hunc titulum : Capitulum de nomine unde Slo- wani ſive Bohemi venerint & unde dicantur. In margine vero primum Capitulum. (c) Sed (d) Ac penitus. (e) Slowonicum. (f) Ex eo quod (g) & Slowj (h) quamobrem (i) Capitulum II. de progreſſione eorum & adeptione regionum, Conſantinopolim. (l) Boſſnam. (m) Korinthiam. (k)

Strana 73
PULKAVÆ. 73 diem poſſident. Tandem in Charvacia fuit quidam homo nomine Czech, qui propter homicidium perpetratum in quemdam Magnatem parcium earundem, Charvaciam derelinquens cum fratribus & confortibus fuis ivit querere, in qua ſecurus poſſet exiftere, patriam sibi novam : & de loco in locum progrediens tranfivit Danubium. Abinde venit in patriam, que modo Boemia in latino, & in thevtonico vocatur Bemen. (n) Dici- tur enim Boemia a Buoh, (o) quod Deus interpretatur in linqua Slovani- ca; (p) hac itaque interpretatione (q) a nomine Dei Bohemi dicti ſunt. Boemia enim in linqua Slovanica Czechy ſecundum nomen primi habitato- ris dicta eſt. Qui Czech cum fratribus & confortibus ſuis dictam ter- ram absque habitatore & incola, ymo (r) provinciam eandem repletam nemoribus & feris reperiens, locavit ſe ſuper quendam montem, qui communi vocabulo Rzip nominatur, quod in latino, reſpiciens dicitur. Nam ab eodem monte (s) magna terrarum planicies circumquaque. Est- que ſitus montis inter flumina, Albeam, Multaviam five Witavam & Egram. Ibi primum (t) inceperunt colere & habitare terram Boemie. Dicti vero habitatores in primordiis (u) ibi comedebant glandes, & fru- ctus filvestres, feras & pifces, frumentum & (x) ſemina non habentes, neque vinum aut ficeram, (y) ſed limpham potabant. Omnia erant eis communia, eciam & uxores, lini, laneque vestimentum ignotum ferebant, ac hyeme ferinis aut ovinis pellibus pro vestibus utebantur. (z) Nihil penitus de aliqua particulari lege ſciebant, ſed vivebant solum lege natu- re. Frater autem (a) ſeu Conſors ejus nomine Lech, qui ſecum vene- rat, transivit Alpes nivium, que dividunt Boemiam & Poloniam. Et cum vidiſſet planiciem maximam usque (b) fines maris tendentem, ibi ſe lo- cavit, & eam de ſuo genere populavit. Sciendum enim eſt, quod in linqua Slovanica Campi plani: Pole (c) nuncupantur: Et inde (d) no- minatur Polonia, quaſi (e) campeſtris planicies. Preterea quidam de ſuo genere transiverunt (ƒ) Ruſiam, Pomeraniam, Caſſubiam usque ad re- gnum Dacie & confinia Maritima ſeptemtrionis, totamque terram Rufie (g) impleverunt, & eandem fimiliter coluerunt. (h) Alii vero de Boe- mia transiverunt ſuper flumen Moravie, & ibi regionem, que terra Mo- ravia dicitur, nec non fimiliter Miſnam, Budiſſinenſem Brandenburgen- Tom. III. K ſem, (n) Bomen. (o) Boh. (p) Slawonica. (q) Et ideo (r) totam (s) reſpici porest. (t) Primo. (u) Ipſi vero in primordiis. (x) Nec (y) Vinum & ficeram non habebant. (2) Compendio dicit hæc exemplar Stehlikianum : & periſomatis erans induti. (a) Vero. (b) ad (c) polye (d) ideo. (e) quod interpretatur. (f) De- inde de genere ſuo transmiſerunt. (g) Ruſſie (b) & cas locaverunt.

Strana 74
. CHRONICON à 74 ſem, (i) & Lusaciam Principatus inhabitare ceperunt. (k) Iste autem om- nes regiones erant filvestres & fine habitatore quocunque, quas Slovani predicti omnes coluerunt, & in eis ad diem habitant hodiernum. (l) Poſtquam Slovani ſive Czechy per multa tempora ſie vixiſſent, ut fimpli- ces homines in paupertate ſua, in agris, & bonis ditari ceperunt: dein- de cupiditas corda eorum involvit, (m) atque eos ad rixas, homicidia, multaque alia inter ſe mutuo provocavit : Sicque necelſe fuit, quod ta- liter diſcordantes, (n) equitate ad aliquem recurrerent, qui eos ſedaret. Elegerunt itaque sibi queindam virum fapientem & probum & (o) judiciis veracem, & complanatorem rixarum, divitem & opulentum Crok nomi- natum, qui primum fortalicium fecit in Boemia, in loco, qui dicitur Stebna : aliqui eciam ferunt, quod habuerit fratrem seu parentem Crak nuncupatum, qui Crak (p) Caftrum & Civitatem Cracovienſem edificavit, quibus Crakow nomen ſuum impoſuit. Iſte itaque prenominatus Crok rexit (q) non tanquam Princeps, ſed ut judex electus a populo omnibus diebus vite sue feliciter terram Boemie. Qui poſt obitum ejus (r) reli- quit tres filias: primogenitam Bielam, que ſecundum quosdam Kazi vo- catur: (s) hec edificavit Caſtrum Bielin, eandemque provinciam exalta- vit. Hec Biela fuit in omni medicina perita & cognoſcens omnium her- barum naturas, ab infirmitatibus variis homines curabat. Guamobrem omnes egri dicte provincie ad eandem Bielam tanquam famofifſimum me- dicum (t) recurſum (u) habebant. Secunda vero filia Tetka nomine caſtrum Tetin, (x) ſecundum ſuum nomen edificavit, fortilega & augur (y) maxima fuit: Nam furta, & ea, que caſu ex perdicionibus rerum hominibus accidebant, ſuis divinacionibus demonstrabat: (z) & ideo to- ta illa provincia, (a) dum quis aliquid furto perdebat, vel alias, (b) re- currebant ad eam, & illa eis deperdita taliter indicabat. Tercia autem Libuſſa vocata eſt, illa alias ingenio precellebat: nam erat Sibilla ſpiri- tum habens phitonicum, & preſciens ac narrans ex divinacione futura ; hæc erat aliis (c) in judicio ſapientior, mitis moribus, & opere, hane sibi provincia Boemica judicem constituit loco Crok Patris ſui, que edificavit Ca- (i) Hæc vox deſideratur in Stehlikiano. (k) Locaverunt. (l) Capitulum III. de ſublima. cione Principum ſen Rectorum. (m) Invidia diaboli cum eos vidiſſet ditari , poſuit cupiditatem & maliciam in cordibus eorum ; mox ſequentia ibidem verbis non ſen- ſu aliquantum differnnt. (n) Supple : pro. (o) in (p) in Polonia. (q) Diebus ſuis. (r) Poſt obitum vero (s) hæc parentheſis abeſt a Stehlikiano. (t) Hæc parenthe- ſis iterum abeſt. (u) Refugium, poniturque tota hæc oratio in ſingulari. (x) Te- tyn. (y) Augura. (z) Reſciebat. (a) Patria. (b) Aliter. (c) Omnibus.

Strana 75
PULKAVE. 75 Castrum Wyssegradenſe primo, & rexit totam terram Boemie multa per tempora. Poſtea vero accidit, quod duo Magnates Boemie pro quibus- dam poſfeſſionibus ſuis inter ſe mutuo diffenſionem & rixam moventes co- ram dicta Libuſſa in judicio aftante (d) convenerunt, petentes cauſam juſto judicio diſſiniri, Que Libuſſa cauſam propoſitam debita maturitate perſcrutans uni eorum juſticiam attribuit, alterum juſta ſentencia con- demnando. Tunc ille qui condemnatus fuerat, (e) ſed potencior in ami- cis, exclamavit: (ƒ) heu miſerie populi noſtri, quod omnia regna & Principatus reguntur per viros, nos autem per mulierem ! Tunc om- nis aftans populus exclamavit : Principem poſtulamus virum, qui nos re- gat, ficut reguntur alie nationes. Quod Libuſsa audiens filencium eis impoſuit, & ait: Ad me die crastina venietis, & vestrum desiderium ad- implebo. (g) Qui die altera coram Libuſſe preſencia venientes iterum ſibi virum dari principem poſtulaverunt. Quos ipſa sic allocuta eſt: In pietate & amicicia vos molliter & ſvave rexi ficut Mulier: Nunc autem habebitis principem, sicut (h) poſtulatis virum, qui domabit Capita ve- ſtra in virga ferrea, & judicabit vos ſecundum voluntatem ſuam: cujus voluntati auſi non eritis contraire; exaltabit enim inter vos, quos vo- luerit, & alios deprimet. Quod Magnates & populi audientes, unanimi- ter exclamabant : Volumus Principem habere Virum ! Et (i) quia dicta Libuſſa Sibilla erat, ut predicitur, ſpiritum phitonicum habens: rogave- runt ipſam, ut eis Principem & judicem deputaret; (k) que dixit: acci- pite equum meum album, & imponite ſibi veſtimenta regalia deponentes frenum : & ad quemeunque virum ibit, ibique fteterit, illum recipite vobis in Principem, & mihi in maritum; & hoc vobis do fignum, dum ad virum eundem veneritis, videbitis eum ſuper menſam ferream (1) co- medentem. Gui Magnates Libuſſe juſſum implentes miſſis nunciis de Wyſſegrado ſecuti sunt equum: qui ivit per campos, montes & valles diſcurrens, venit altera die prope villam Stadicz, (m) quod interpreta- tur locus gregum, & stetit ibidem; distat enim hec villa de Wyssegrado (n) quaſi decem miliaribus, & eſt ſita ſuper flumen Bielin. Ibi invene- runt hominem nomine Przemysl, quod interpretatur Premeditans: aran- tem in agro cum duobus bobus variis, qui ager continet in longitudine & latitudine duodecim paſfus: estque ager ille rotundus & niger in to- K 2 tum (d) Populo. (e) Hiæc paſſim alia phraſi refert Stehlikianum exemplar. (f) Voce magna. (g) Et fiet voluntas vestra. (h) Prout (1) Sed. (k) Ut conſilium eis daret, quem in Principem eligere deberent. (l) Menſa ferrea. (m) Stadycz. (u) Wyſ- ſogradu.

Strana 76
CHRONICON tum albo agro circumferenciarum (o) circumdatus. Et nunc (p) fiqui- dem locuti funt ad Virum arantem: Princeps noſter es, ſolve boves, ascende equum, & vade ad ſolium, quod tibi paratum (q) est: Nam po- pulus Boemorum te in Principem (r) ſibi elegit. Qui hujuſcemodi ver- bis auditis ſolvit boves, qui statim evanuerunt, & amplius non funt vifi. (s) Vir itaque taliter vocatus ab aratro in Principem ſubito virgam, cum qua stimulabat boves, fixit in terram : que statim floruit, & trés ramos de ſe emisit portantes fructum maturum nucum: ex quibus ramis duo mox arefacti funt, & tercius crevit, & dilatatus eft valde, prout usque in preſentem diem videri poteſt fructus nucum annis fingulis producens, cujus fructus per multos annos non deperit, nec putrefcit, nec eciam unquam vermis in eisdem nucibus invenitur. Quibus fic actis prefatus Przemysl recepit aratrum, & poſuit ſuper vomere panem & caſeum, co- meditque deſuper : quod cum vidiſſent magnates (t) nuncii qui venerant, recordati funt ejus, quod Libuſſa dixerat de menfa ferrea, & de bobus, qui evanuerunt, ac de virga florente & portante. (u) Et licet de hoc in admiracionem ducerentur, de nullo tamen poſtulatum Principem que- fierunt. Et postquam comedifſet Przemysl, aſcendit equum, & ivit cum eis ; prefati itaque nuncii cum eſfent in via interrogaverunt eum, fi fas (x) eſſet: ut diceret eis, quidnam eſſet, quod virga ſua floruerit, tres ramos emiſerit, & quod duobus arefactis tercius creverit, & dilatatus valde fuerit, nucesque produxerit. Reſpondit: Tres Principes deſcen- dent de lumbis meis : duo arefient cito, tercius vero Princeps & Princi- patus ejus in altitudinem & latitudinem glorioſe florebit, & fructus ma- gnificos faciet. Eciam dico vobis, quodſi permifiſfetis (y) agrum, in quo arabam, perarafſe: genus meum maſculinum in iſto principatu jugiter remansiſſet; ſed quia ante tempus veniſtis, genus meum Maſculi- nuu deficiet: & in hoc vobis do fignum : quando genus tale deperiet, nepos vindicabit Avum. Tulerat eciam fecum dictus Princeps calceos, & coturnum de ſubere factos, de quibus interrogatus, cur ſecum duce- ret, respondit: ea volo (z) ſervari in perpetuum in Castro Wylsegraden- ſi, nec putreſcent, ut videant poſteri mei, quod ſint de paupertate in principatus ſolio locati, & ne ſuperbiant. Quia ſuperbi propter deme- rita 76 (o) Circumferencialiter. (p) Recentior manus correxit : tune, quæ vox abeſt in Steh. (q) Preparatum. (r) Te & tuos poſteros in Principes. (s) Exemplar Stehlikia- num addit: quaſi intrarent in quandam ruppem integrám absque omni ſciſſura. (u) Hem ! fabulam iſtam de rupe etiam Pulkava poſteriorem eſſe. (t) Barones. Nuces, (x) Phas. (y) Me. (z) Facere.

Strana 77
PULKAVE. rita humiliantur, & humiles propter virtutem exaltantur. Que hodierna die in Wyſsegradenſi Ecclefia diligencius conſervantur. Nam in vigilia Co- ronacionis Regum Boemie procefſionaliter obviam dantes Canonici & Prælati futuro Regi calceamenta sibi oſtendunt, & coturnum humeris ſuis imponunt, ut memoriam habeant, (a) quod de paupertate venerunt, & nequaquam superbiant. Et fic tranfeuntes Princeps Przemysl cum comi- tiva ſua venit in Wyſſegradum, ubi ſolemniter a Libuſſa & omnibus Ba- ronibus in Principatus Solio collocatus eſt, & Libuſſe per matrimonium copulatus. (b) Preterea quadam die Libuſſa predicta Sibilla coram marito ſuo & magnatum aſtante multitudine in Caſtro Wyſsegradenſi vaticinata eſt ſub his verſibus: Urbem conſpicio fama cujus fidera tangit, Eſt locus in ſilva, villa qui diſtat ab iſta Ter denis ftadiis, quem Wltawa terminat undis. (c) Hunc quidem locum ab Aquilonari parte munit valde profundus ri- vulus Bruska nomine, & ex Auſtrali parte quidam altus & latus mons, petroſus valde, a petris Petrzin nuncupatus; qui altitudine ſua ſuper alia loca ibidem eminet : Cujus loci mons curvatur in modum Delphin marini porci, tendens usque ad predictum ampnem; (d) ad queim lo- cum (e) perveneritis, primum hominem, quem invenèritis, alloquami- ni, & id, quod (f) vobis pro primo vérbo reſponderit, ex ejusdem ver- bi nomine locum eundem vocabitis, ibidemque Caftrum eodem nomine inftaurabitis, (g) & edificiis conſumare debetis. Qui miſſi implentes Do- mine ſue juſſa pervenerunt ad dictum locum, in quo invenerunt hominem lignum fabricantem, quem, quid operaretur, (h) interrogare ceperunt, qui reſpondens (i) limen; Nuncii vero miſsi locum statim fignantes eun- dem, (k) preparaverunt edificia Caſtri, quod Prah id eſt limen lingua Slavonica vocaverunt. Reverſi itaque ad Dominam ſuam Libuſsam, nun- ciaverunt ei, que facta fuerant. Illa ait: bene actum eft, Nam ad hu- mile limen eciam Magni Domini ſe inclinant. Sicque ex eventu rei edi- ficatum Caſtrum Praha eſt vocatum. Vaticinavitque eciam (1) dicta Li- buſſa de hujusmodi Caſtro dicens: de hoc Caſtro in futurum aſcendent due olive auree, quaruim cacumina penetrabunt ſeptimum Celum, & per K 3 to- 17 77 (u) Habeat - - - venit - - - ſuperbiat. (b) Capitulum IV. De edificacione caſtri Pragon- ſis. (c) Hos verſus ex Coſma deſcripſit Pulkava. (d) Wltaue. (e) Cum. (f) Quicquid. (g) Edificabitis. (h) Operaris? (i) In margine minore charactere appoſitum: dixit. («) Vox hæc recte abeſt. (1) Iterum.

Strana 78
CHRONICON 78 totum mundum fignis & miraculis coruſcabunt. Has (m) in hoſtiis & muneribus adorabunt (n) omnes tribus terre Boemie & relique nationes. Una ex his vocabitur Major gloria, altera exercitus Conſolatio: quod in futurum evenit poſt multa tempora. Nam glorioſus Princeps Regni Boe- mie inclitus Martyr Wenceslaus, quod Waczslaw, linqua Slavonica dici- tur & interpretatur magna gloria ; & beatus Woytiech Martyr, secun- dus Pragenſis Preſul, cujus Nomen interpretatur Conſolacio exercitus, in dicto Castro floruerunt: tam Preſul in ſpiritualibus, quam Princeps in temporalibus ſic pertranſeuntes temporalia, quod cum palma Martirii adepti ſunt regna Celestia. In dicto eciam Castro tot corpora & reliquie ſanctorum Apoſtolorum, Martirum, Confeſſorum, & Virginum, & alie reliquie paſſionis Dominice & glorioſe Virginis Matris Marie recondita funt, & devocius venerantur, quod ipsi (o) fideles ad limina eorundem Sanctorum, & ad illud limen, ubi Pontificalis & regalis preſident digni- tates, tam (p) judicio ſpirituali, quam eciam temporali, ex regno (q) multis provinciis ac univerſo Orbe concurrunt. Ideo non immerito Ca- ſtrum predictum limen vocatum eſt. Quod linqua Slavonica Praha (r) dicitur, & corrupto vocabulo (s) alienis Praga vocatur. (t) Conſilium iniit Przemysl Princeps, magnus Vates cum Libussa (u) Sibilla phitoniſſa Conjuge ſua, & condiderunt leges, & ſtatuta, qui- bus hodierna die Boemia regitur. (x) Poſtea edificavit Libuſſa Caſtrum Libuſs prope Albeam, prope Caſtrum, quod nunc Colonia super Albea vocatur: Ibique poſt obitum ſuum ſepulta eſt, quod Caſtrum Libuſs poſt multa Curricula temporum fuit Nobilis Comitis nomine Slawnik Patris beati Woytiech alias Adalber- ti, qui ibidem cum uxore ſua, Matre Dicti ſancti Adalberti eſt ſepul- tus. (y) Defuncta Libuſſa & in Caſtro Wiſſegradenſi ſepulta, elevavit ſe in faſtum quædam Virgo nomine Wlaſta, quæ cupiditate Dominandi, pro- ut quondam Libuſſa Domina ſua rexerat, fecrete convocavit ad ſe alias Virgines & puellas, (z) dicens eis: Domina noſtra Libuſsa rexit iftud regnum, dum viveret: cur ego non regerem una vobiſeum terram & regnum Boemie, nam omnia ſecreta ſua ſeio, & ſortilegia & auguria ſo- roris (m) Hos. (n) In margine venerabuntur. (o) Christi. (p) In. (q) Et. (r) Prah. (s) Ab : (t) Capitulum V. De legibus & ſtatutis Bohemie. (u) Lybu�a, (x) Ca- pitulum VI. De edificacione caſtri Lybuſs. (y) Capitulum VII. De veſania mulie rum & virginum Bohemie. (z) Dominas.

Strana 79
79 PULKAVE. roris ſue Tecze, ac medicinas (a) & herbas, ſanitatis & infirmitatis (b) agnoſco velud Biela ſoror ejus (c) ex eo, quod intelligo pre omnibus vi- ventibus earum Artes. Si igitur nunc mecum volueritis conjurare, meque juvare, ſpero: quod dominabimur viris in omnibus. Tunc fingule re- ſponderunt: placet nobis ſumme, quod dicis. Que Wlaſta debitum na- cta tempus virginibus propinavit potum artificioſe confectum: cujus fa- poris virtute omnes eedem Virgines quosque viros, (d) fratres, confan- quineos, amicos, quidquid maſculini fexus erat, immaniter usque ad mortem odire ceperunt : illo eciam tempore equitabant mulieres & vir- gines ad venaciones & ad alia loca, ac ut Viri exercicia quelibet facie- bant. Quodam itaque tempore vidit Przemysl Princeps & Vates in vi- fione, quod quedam puellarum multis puellis aftantibus sibi calicem ple- num ſanguine ministrabat; propter quam rem convocat Magnates, ſe- niores populi, quibus visionem eandem revelans dixit: quod timeret a mulieribus & puellis talibus magnum ſcandalum evenire, ex eo, quod nimium eis de libertate darent, nec actus viriles prohibere curarent. Cujus verba Magnates predicti minime advertentes, mulieres & puellas permiſerunt ad libitum laſcivire: (e) denique poſt non longum tempo- ris spacium predicta puellarum Rectrix Wlasta puellas & feminas Boemie adverſus viros (f) cupiens forcius concitare ipfis potum hujusmodi per omne regnum Boemie sic confectum iterum ministrabat: cujus guſtu ad extinquendum viros ſeviſſimis infidiis anhelabant: (g) & hoc facto cum puellis & mulieribus dolofum inivit (h) Confilium : ut videlicet circa no- ctis horam viris dormientibus per totum regnum Boemie in eos armate undique irruerent, & quosque viros occiderent, eorum auferrent equos, & arma, eis se cingerent. Et ad expugnandum Castrum Wyſsegrad, in quo Dux Przemysl refidebat, virorum armis protecte tranfirent. (i) Un- de factum est, quod poſtquam juxta votum fuum viros, fenes & juvenes occidifſent, congregaverunt se simul in campis adverfus Ducem Prze- mysl, tranſeuntes Castrum Wyssegradense obsederunt: (k) ex opposito ejusdem Wyſſegradenſis Caſtri ſuper forti montis cacumine caſtrum fir- miſſimum conſtruentes, cui nomen Diewin impoſuerunt, ex eo, quód in Boe- (a) Poſterior manus adjecit ſuas. (b) Sanitates & infirmitates. (c) Quæ valde eis cu- bicularia fui. (d) Maritos. (e) Pro ridiculo habebant. (f) In margine maritos. (g) Hæc omnia eodem quidem ſenſu minime verbis redduntur in Cod. Steh. (h) In margine iniit. (i) Hæc omnia rurſum alia phraſi ibidem referuntur. (k) In mar- gine &.

Strana 80
80 CHRONICON Boemico ſive Slavonico, puelle Diewice (1) dicuntur. Et fic caſtrum Diewin vocatum est ex nomine puellarum. Eciam pro tunc dicte puelle adeo fortes & potentes fuerunt, virosque multo numero precellebant, quod viri ipſis in campis occurrere, vel earum multitudini reſiſtere pe- nitus non valebant. (m) (n) Poſtquam autem Wlaſta edificaſſet jam dictum Castrum Diewin, & ſe cum puellis ſuis congregaſſet ibidem, & locum eundem armis, ſcu- tis, gladiis, & arcubus muniſſet, viri Magnates terre Boemie cum co- militonibus ſuis venerunt coram Duce Przemysl (o) in Wyſſegrad dicen- tes: Utquid patimur Dominacionem talium feminarum ! deliberavimus enim vel cum eis campestre bellum inire, vel caſtrum earum Diewin ar- mata potencia viriliter obſidere. Quibus reſpondens Przemysl, qui ſpi- ritum vaticinativum habebat, ait: abſit, ut vobiſcum vadam, quoniam omnes debellabimini, & ego cum generacione mea, si interefsem, eodem bello perirem. Tamen prefati Magnates non attendentes verba (p) Du- cis predicti, cum omni fua (q) potentia adverfus puellas predictas ad ca- ſtrum Diewin improvide proceſſerunt. Quod cum vidiſſet Wlaſta dicta- rum puellarum Princeps & Domina, fuas magnanimiter eft allocuta puel- las dicens: Conſortes Kariſſime, ſcio quod olim Amaſones contra Tirum & Alexandrum victricia bella moverunt: inde accidit, quod adhuc in regno Saba & aliis provinciis Amaſonum puelle, & femine viris & mari- bus triumphaliter dominantur, quod procul dubio factum fuiſfet nullate- nus, niſi femine viris, ſtrenuis actibus resiſtiſſent. (r) Igitur animum, vir esque ſumite, arma capite, ac mortem eligite, ut viros noſtro im- perio reſiſtentes diris ictibus ſubjugemus. Cui unanimiter confencientes puelle ad arma ruunt, ſe parant ad prelium, caftri portas aperiunt, exeunt ad campos velut leene famelice humanum fanquinem ficientes, Et sic cum impetu protecte tutiſſimis armis in tantos ruunt viros. (s) Ubi Wlaſta, ſiquidem gladio ſuo ſeptem viros prior in prelio interfecit: Quam ſecute sunt Capitanee cohortis (t) ejusdem Mlada, Hodka, Swa- tawa, (u) Wraczka, Chadka, Czastawa (x) Teztana (y) ille ſimiliter in virorum exercitum ſecute cohortem, & omnes viros, quos non ſalvavit fuge (l) Diewicze. (m) Reſpondent hæc ſenſui rurſum, minime verbis. (n) Capitulum VIII. De regimine fentinarum in regno Sohemie & interfeccione virorumu (o) Przimyśł ita paſſim. (y) In marigine conſilium. (q). Rubro charactere appoſitum eorum. (r) In margine correctum. Restitiſſent. (s) melius Cod S. in cautos ruunt in viros. (t) Exercitus. (u) Swatana. (x) Czaſtana. (y) Trſtana & in margine? alias Starka.

Strana 81
81 PULKAVY. fuge preſidiuu, in ore gladii perdiderunt. Et fic devictis viris mulie- res regionem & villas potenter fine quovis obftaculo devaſtabant. In il- lo eciam tempore ſub fraude ſubdola invitabant in treugis viros in Caſtro fuo Diewin pulchre & aftute puelle dicentes juvenibus & Nobilibus viris, quelibet per ſe, altera ad alterum : in amore tuo lanqueo : unde ſi me concupiſcis habere confortem & sociam, tibi utique sociabor. Ecce et- enim ſecretum tibi pando, quod Capitanea mea Wlaſta tali certa die, talem viam equitare ſola diſpoſuit, ubi fi forte potenter adveneris, po- teris eam devincere, & me tibi protinus (a) amplexibus fociare. Ta- libus itaque verbis & machinamentis fraudulenter viris magnas infidias preparabant. Nam cum defignata pervenifſent ad loca, per predictas puellas crudeliter trucidati funt, quod in multis baronibus & eorum fa- miliaribus eft compertum. Quadam vero vice (b) ſimulata fide miſe- runt ad proceres Regni dicentes : tedet nos talibus amplius vivere labo- ribus atque bellis, femine quidem ſumus, quas non decet maribus impe- rare (c) Ecce Castrum Diewin: ſecuris greſſibus accedite, & de nobis, ſicut vultis, diſponite. Que verba dicti Magnates ad Ducem Prze- mysl deduxerunt : quibus ille reſpondit: nolite, inquit, nolitè eis cre- dere: ſub falſo tegmine allarum vos decipient. Sed dicti Magnates con- filia ſui Principis deſerentes, congregaverunt viros omnes, quot pote- rant, & noctis tempore per locum, quem eis dicte puelle monstrave- rant, Caſtrum Diewin intrantes, omnes ibidem per puellas prefatas, que ex latentibus infidiis irruerunt in eos, crudeliter ſunt occiſi. (d) Pre- terea poſt tantas mortiferas puellarum predictarum infidias non remanſe- rat Baro pro tunc nobilis in Boemia vivus, (e) Scztyrad ſolummodo dun- taxat excepto, viro provido, & multa probitate preclaro: qui dum ad quandam diſcordiam complanandam ire debebat, & hoc dicte femine miſ- fis ſpeculatoribus preſciviſſent, magnum & crudele facinus ordinaverunt. Nam quandam pulcherrimam puellam nomine Sſarkam in quadam ſilva maxima pro tune, cui valles inerant maxime, ligaverunt ad arborem, ponentes vaſculum medonis ad latus ejus cum tuba venatica, ut dum dictus Cztyrad iter suum faciens ad locum declinaret eundem, ligate puelle verbis fallacibus tai ob liberationem ejus, quam medonis hauftum Tom. III. L ad (a) In margine tuis. (b) Et eorum familia eſt perfectum. (c) Die. (d) Compendio dicitur in C. S. quod eſſent atediate talis vite. (d) Capitulum LX. De traditoria & inaudita feminarum aſtucia, quam feruntur demones miraculoſe deriſijſe, (e) Lo- co vivus legitur: niſi unus,

Strana 82
E CHRONICON ad moram traheretur ibidem : ac per cornu flatum & ſonitum verſutis earum fallaciis ex latentibus infidiis, quibus adventum ejus ferocius ex- pectabant, puellis prorumpentibus ſupra dictis, hunc famofum procerem, quem folum timebant ſuperstiten, occiderent. Ex qua re factum eſt, cum Cztyrad (ƒ ) prefatus predictum perveniffet ad locum, puella ligata vo- ciferans exclainavit : Mi Domine ! en crudeles hujus terre puelle (g) éo, quod earum nolui conforcio ceteris paribus adherere, ue iftam impie ligaverunt ad arborem, tuam ergo, quatenus me folvas, & de manibus earum eripias, moneo probitatem: nam audito tuo potenti tranſitu fuge- runt ex metu, & fic ſola diris crucior ligaturis. Dictus itaque Czryrad miſericordia motus ſuo deſcendit de (h) equo, & eam (i) ligans compa- ciendo ſibi, ſpondebat, quod ipſam ad parentes ejus reducet, prout ipſa rogabat. Que taliter liberata rogavit eum callide, ut parum quieſceret, & de appoſito Medone potarer. Quo facto rogavit iterum, ut & tubam ibi repertam ſolacioſe ſufflaret: qui recipiens tubam ipſam intonuit, & ſic feinine, que erant in abſcondito, reſciverunt dictum Cztyrad jam, prout conceperant, adveniſſe, & (k) ſuper ipſum protinus de latibulis irruerunt, (l) ipſumque Cztyrad captum penes ſuburbium Caſtri Wyſſe- gradenſis duxerunt, & in conſpectu ſui Ducis Przemysl rothe ſupplicio turpiter occiderunt. (m) In dicta vero stricta valle auditi funt illa hora, qua per dictas puellas tam impium facinus eft commiſſum, multi demones ridere de magna malicia puelle Sfarka, & complicum ejus: & (n) ideo di- éta vallis, que ſita eſt retro Brzewniow (o) Cenobium, hodierna die Sſarka a dicte puelle nomine nuncupatur. (p) Cum itaque (q) nullum amplius haberent femine potens obſta- culum, convocaverunt omnes natu majores inter eas, & edictum fece- runt, quod omnis maſculus ſtatim, dum naſceretur in mundum, pollice truncaretur, & similiter ſentencie orbacionis dextri oculi ſubjaceret: ut abſciſſo pollice vibrare gladium impotens exiſteret, & eciam privato oculo ad omnem defensionem & invasionem redderetur ineptus. Insuper ftatuerunt, ut earum quelibet virilibus amplexibus pro fue voluntatis li- bito uti poſſit, & ad modum prout olim Amaſones ad beneplacitum fuum in (f) Cztirad. (g) Ex eo. (l) Recentior manus ab. (i) Disligans. (k) Statim. (1) In margine: omnes qui ſecum tunc aderant, neeaverunt. (m) Hæc abſunt a C. S. referuntur vero poſtremo loco hujus capitis. (n) Superfluum. (o) Brzewnovien- ſe. (p) Capitulum X. De inhumana feminarum ſevicia, quam in viros exercebant, & qualiter earum infauſtum regimen in Bohemia exſpiravit. (q) In margine jam. 82

Strana 83
PULKAVE. 83 in regno Saba viros traducere conſveverunt. Quas fentencias & edicta viri pro tunc ſuperſtites audientes recurrerunt ad Przemysl Principem ſuum petentes ejus deſuper confilium & juvamen dicentes: quod nisi conſuleret in talibus, & eciam opportuno remedio provideret, de cetero ſe dictarum feminarum ſubjacerent (r) totaliter dicioni. Prefatus itaque Przemysl (s) auditis inito Conſilio miſit in Caſtrum Diewin ad puellas prefatas, ipsis hec verba notificans: Jam tempus eſt, ut dominio veſtro ſubjiciar, & Caſtrum Wyſſegrad tradam in veſtri regiminis poteſtatem, quamobrem ad accipiendam poſfeſfionem ejus placeat vobis puellas mitte- re prout vobis videbitur expedire. Guod cum prefate puelle audiſſent, ſubito meliores puellas cum multa potentia Wyſſegradenſe miſerunt ad Caſtrum, que dum ibidem veniſſent, parata quelibet neceſſaria victui in- venerunt, ac cibum & potum avide valde ſumentes ebrietatis funt vicio pregravate, quo facto dictus Przemysl de latibulis ſuis ibidem diſpoſitis vires emifit, & eas omnes occidi mandavit; Viri vero qui hoc fecerant, acceperunt earum equos & arma, ad aliarum interitum fortiter animati. Quod cum audiſset Wlaſta Princeps earuim furia accenſa exivit de Caſtro Diewin cum illis duntaxat, que eam velocius funt ſecute. Et cum ve- niſſet ante Caſtrum Wyſſegrad viri armis puellarum muniti (t) ſibi intre- pide reſtiterunt. Ipſa vero credens, quod cunei armatarum feminarum eam absque medio ſequerentur, cum fequacibus fuis irruunt audacter in viros, & ibi ipſa una cum fuis puellis interfecta eſt in acie belli prima: ac dum alie feminarum turme hujusmodi perveniſſent ad locum, videntes primam aciem bellatam, (u) vecordes funt effecte : quas viri viriliter in- ſequentes converterunt in fugam, & eas perſequentes usque ad castrum Diewin, & cum eis intrantes caſtrum, quotquot invenerunt, gladio necaverunt. Sicque in Boemia fatua gwerra feminarum finem & exitum funestum accepit. Septem (x) annis autem regnaverunt puelle in Boe- mia, ficut premittitur: quarum tamen crudelis impietas multis honeſtis matronis, virginibus & mulieribus diſplicebat, que eciam plurimum de- reſtabantur enormitates earum ; quibus nullus imputet ſapiens hujusmo- di furioſam predictam (y) veſaniam mulierum. (z). Przemysl Princeps priius & magnus Vates cum per multa tem- pora rexiſſet populum Boemicum, mortuus eſt: Cui ſucceſſit filius fuus L 2 Ne- (r) Subjicerent. (s) In margine hys. (t) In margine : inducti. (u) Debellatam. (x) Fere. (y) In margine predictarum. (z) Capitulum XI. De ſucceſſione generacionis Przimysl primi Principis Bohemie,

Strana 84
CHRONICON 84 Nezamysl, quod nomen Nezamysl : nihil excogitans interpretatur. Ipse enim nihil excogitavit novi, ſed in lege paterna manfit diebus vite ſue, in Paceque populum fuum rexit: Cujus filius Mnata sibi fucceſfit, (a) fi- lius ejus Woyn, qui Woyn filios duos habuit, videlicet: Wnislaum & Wlaſtislaum, (b) inter quos Boemie terram dividens, Wnislao Pragam, & Boemie ducatum donavit, Wlaſtislao (bb) vero Lucenſem alias Zaten- ſem provinciam diſtribuit: de quo Wlaſtislao (c) postea Wlastislaus pro- ceſſit, qui ſucceſſu temporis cum Neclan Duce Boemie plura, ut in ſe- quentibus tractabitur, bella commiſit. Huic itaque (d) Wnislao filius ejus ſucceſsit (e) Creſomysl. Isti omnes rexerunt in pace terram Boemie, nec inveniuntur in Cronicis acta eorum quecunque magnalia conſcripta. Poſtea véro Cyreſomysli filius, Neklan dictus rexit terram, cujus nomen, non punctus interpretatur, & quidem nomini fuo bene competebat talis interpretatio, nam adeo timidus erat, quod in nullo uſu armorum in- tereſſe poterat vel volebat. Ipſo itaque in Ducatus regimine preſiden- te (ƒ) Wlaſtislaus Dux Luczenſis, que provincia nunc Zatenſis (g) nun- cupatur, maximas gverras Boemis fecit, & multa prelia contra eos ob- tinuit, quamvis eſſet de genere Boemie Principum, & Ducatum ſuum in Boemia obtineret, inter que bella ultimum bellum ſuum ſubſequenter deſeribitur. (h) Inter Luczanos & Boemos in Campo, qui dicitur Trezko factum eſt bellum : Unde ſciendum eſt, quod tune Luczana provincia, que nunc Zatenſis vocatur, diſtincta fuit quinque provinciis locorum. Prima ſi- tum habuit circa rivum, vocatum ex nomine Bynmia. (i) Secunda ex utraque parte Vska. (k) Tereia per circuitum torrentis Bruſynka. (l) Quarta ſilvana dicta, fuit ſita inter terminos fluminis Mza. Quinta in medio eorum Luca dicebatur pulcherrima viſu, & uſu fertilis, nomen tra- xit a re. Quia Luca Boemice, latine pratum dicitur : hujus itaque re- gionis homines, antequam Civitas Zatenſis edificata fuiſſet, Luczani vo- cabautur. Illis prefuit Dux nomine Wlastislaus vir bellicoſus ac in con- ſiliis multum doloſus. Hic condidit urbem, quam appellavit nomine ſuo Wla- (a) In margine : qui & ſimiliter in pace regens defunctus eſt. Cui eciam ſucceſſit. (b) Wladislaum. (bb) Wladislao. (c) Wladislao. (d) Iterato. (e) Poſtea ſucceſſit eidem filius Greſomysl. (f) Duos filios habuit, unum Hoſtywik, & alium Di- poldum. Hoſtywit poſt mortem ejus aſſignat Ducatum Bohemiæ, & Dipoldo pro- vinciam Zlicenſem, quæ Gurimenſis dicibur, deputat, cujus etiam tempore. (g) Sacenſis. (h) Capitulum XII. De ultime bello Wlaſtislai Ducis Lucenſis. (1) Rym- ma. (k) Uzka. (l) Brotnica.

Strana 85
PULKAVÆ. 85 Wlaſtislaw inter duos montes Mednecz & Przipek (m) in confinio dua- rum provinciarum, videlicet Bielinie & Leutomierzicz, (n) quam precin- xit muro & firmavit valde. Hic movit bellum contra Boemos, & inter fuos tale statutum fecit, ut quicunque de fuis gentibus habens in statura ultra longitudinem gladii, & juſfus non veniret ad pugnam, capite trun- caretur. Deinde ſuos his verbis allocutus eſt. O milites, quibus ulti- ma eſt in Manibus Victoria, olim non femel viciſtis, jam actum agitis, non opus eft armis, aut arma ad ſpeciem milicie portari: ſed pocius falcones, niſos, herodios, aliaque volatilium genera, que ad ludum, & jocunditatem pertinent, vobiſeum tollite, quibus carnes inimicorum no- strorum, si forte ſufficiunt, dabimus ad edendum. Nam ſine dubio ad ubera Matrum inimicorum meorum loco filiorum catulos ponam, & infe- lices exterminabo vicinos. Interea quedam mulier habens privignum fi- lium, illum ſîc alloquitur : Scio Boemorum gentem obtinere debere vi- Ctoriam, & ad finem ut tu ſolus poſſis evadere, dabo conſilium tibi: primum, quem in bello adverſantem hoftem habueris, interfice, & abſciſ- fis utrisque auribus ipſas in peram tuam mitte, & inter utrosque pedes equi (o) in modum Crucis evaginato enſe tuo linire teram. Et hoc fa- ciens equum aſcendas, & terga vertens (p) retro nullatenus reſpicies. Sic vix ſolus poteris aliis omnibus interfectis evadere. Ille vero sciens no- vercam ſuam plenam eſſe ſpiritu phitonico, hoc ipſum ſe facturum pro- miſit, & fecit. Erat eciam eodem tempore quedam mulier phitoniſſa, que Neklan Duci Boemie & gentibus fuis confuluit, ut placarent Deos per immolacionem afini, quem perſvaſit interfici & in multas dividi pe- cias atque ab univerſo exercitu fic conſumi, quod ad perſvaſionem mu- lieris factum eft. Interea idem Dux Boemorum Neklan ob nimiam pusil- lanimitatem nec bello intereffe, nec eciam certari videre auſus, vocavit ad ſe ſecrete quemdam militem ſuum nomine Sder, probum, bellicoſum & fortem : illumque armis suis, paucis scientibus, induit, & ipfum ſuper equo ſuo poſuit injungens sibi, quod adverſus hoftes in perſona ſua bel- laret, ſuosque ad pugnam precederet: quod ille gratanter facere pro- miſit, & fecit, preceſſitque exercitum ſuum, & venit ad campum con- dictum prior eum ſuis ad quemdam collem eminentem in medio campi. Dux vero Wlaſtislaus similiter venit ab alia parte cum exercitu ſuo, & ipſe quidem & ſui ſolutis volatilibus cum eorum multitudine aerem im- pleverunt: deinde inter ſe bellare incipiunt. At miles ftrenuus, qui L 3 ſub (m) Medrez & Pripek. (n) Luthomierzicz. (o) In margine tui. (p) Vertas.

Strana 86
86 CHRONICON ſub armis & perſona Neklan Ducis fui ad bellandum venerat, suos ut for- titer ſe deffenderent, admonuit: & si contingeret eum interfici, in colle ejusden campi ſe ſepellire precepit; & fic fortiſſimus in hoſtes ſevit. Et omnibus interfectis, cum ſuis victor exſtitit, ac in eodem bello mul- tis fauciatus vulnéribus mortuus eft, & in dicto loco fepultus eft: qui locus hodierna die nominatur Buſtum robuſti militis. Ab alia parte au- tem omnes interfecti funt, illo ſolum excepto, qui ad informacionem no- verce ſue de bello fugerat ; qui eciam domum fuam rediens invenit mu- lierem ſuam mortuam eſſe, quam cum (q) diligencius conſpexiffet, com- perit ipſam vulneratam in pectore, & auribus carere, ac recipiens de pera (r) auriculas, ejusdem uxoris fue fuiffe reperiit, ejus quidem, quem in bello primùm ſuum adverſarium occiderat. Boemi vero intran- tes terram illam, devaſtaverunt eam, & deſtruxerunt civitates ejus ni- hil in ea penitus dimittentes, auferentesque ab eadem terra ſpolia multa: & inter cetera invenerunt aput quandam vetulam filium dicti Wlastislai Lucenſis Ducis , & attulerunt eum Neklan Principi ſuò, qui pietate mo- tus ſuper puero eum occidi noluit, ſed urbem nominè Dragus in plano loco construens ſuper rippam fluvii Obrze, id eſt Egre, juxta pagum Po- ſtoloprth, ubi nunc eſt Cenobium ſancte Marie Virginis, tradidit eundem puerum cuidam nominato Duringo, qui fuit de Srbia gente, ejusque cu- ram ſibi regendam commiſit. Nam & idem Duringus vivente Wlastislao patre ſuo ejusdem pueri curam geſſit. Poſtea vero Duringus predictus credens Duci Neklan acceptum preſtare ſervicium, puerum ſibi commiſ- ſum duxit ſuper flumen predictum Ohrze, qui fluvius tunc congelatus fuit , glaciemque perſpicuam habuit. Et dum ad locum aptum voluntati ſue veniſſet, dixit puero: conſpice Domicille ſub glacie multos piſcieu- los; puero vero ſe incurvante & conſpiciente, ipſum ſecuri, quam la- tenter ſub pallio portaverat, interfecit & caput ejus amputavit, & in- volvit findone munda, portatque (s) Principi ſuo dicens: facere volui te & tuos ſecuros, ne puer mihi commiſfus, poſtquai per etatem cre- viſſet adultam, recordatus mortis patris ſui, ipſum forſitan vindicaſſet. Eece hoc caput ſuum tibi preſento, & mercedem inde poſtulo. Princeps vero Neklan cum ſuis Magnatibus eodem tempore ſedéns in menſa, dum tam grande ſcelus effe factum audiſſet: & caput prefati dicti filii Wlaſtislai conſpexiſſet, obſtupuit, & una cum Magnatibus ſuis dictum Duringum reum mortis (t) judicarunt, & dixit ad eum, de com- miſſo (q) In margine ipſo. (*) Sua. (s) Portavitque. (t) In margine proptered.

Strana 87
PULKAVÆ. miſſo facinore tuo hoc tibi fit premium. Vel te de alta rupe precipites, vel ſuſpendas in arbore, vel tuo gladio interficias temetipſum. Qui Du- ringus audiens ſententiam Principis ſui, ſtatim deſperatus (u) in alno arbore ſuſpendit. Que alnus quamdiu ſtetit & (x) ex hac re alnus ſeu arbor Duringi nominata fuit. Sicque Principatus (y) genus dicti Wla- ſtislai funeſte (z) exitum habuit. (a) Poſtquam dictus Dux Neklan dies ſuos compleſſet, mortuus eſt. Cui ſucceſſit filius ſuus Hoſtiwit, cui ſimiliter (b) ſucceſſit filius ſuus Borziwoy primo paganus, ſed poſtea Chriſtianus. Usque huc préſens Cronica tanquam de gentibus ſcripta, que non- dum fidem Catholicam habuerunt, per annos Domini diftincta non est: Brandebur- que tamen in antea per annos Domini prout melius fieri poterit, gica. diſtinguetur, ficut Cronice Brandenburgenſis Marchie teſtantur Histo- rie. (č) Cronica quoque Martini concordat anno Domini DCCCXVII. (d) Čum in dicta Marchia gens adhue permixta Slavonica & Saxonica gentilitatis ritibus deſerviret, & coleret ydóla, Rex Romanorum Henri- cus filius Ducis Ottonis Saxonie caſtris poſitis in glacie potenter Brande- burgum expugnavit, & omnes provincias trans Alheam ſue dicioni ſub- jecit. Anno Domini DCCCXCIIII. Dux Borziwoy baptiſatus eſt cum uxo- re ſua beata Ludmilla a beato Metudio Archi-Epiſcopo Moravie ſub tem- poribus Arnohohy i. e. Arnolphi Imperatoris, induccione Swatoplik (e) Moravie Regis in civitate Welegradenſi, cui Regi Moravie temporibus illis Dux Boemie ſuberat. Eidem eciam Regi ſuberant terre videlicet Polonia & Ruſia, (ƒ) & erat caput Moravie Regni civitas Welegradensis. Accidit autem eodem anno, quod Rex Swatopluk contra Dominum ſuum & compatrem Arnolphum Imperatorem injuſte arma moveret: quamobrem idem Imperator Dominus & compater ſuus cum tota Germania ab una parte, & Hunis five Ungaris ab alia, adverſus eum congregavit exerci- tum. Rex vero Swatopluk videns, quod Imperatori reſistere non potest in 3 87 (u) In margine ſeipſum. (x) Supervacaneum. (y) Et. (z) Funeſtum. (a) Capitułum XIII. De ſucceſſione Principum Bohewiie , & baptiſmo primi Ducis Boh. & de Swa- topluk. Rege Moravie. (b) Iterum. (c) Hic totus paragraphus usque ad baptiſmum Borziwogił abeſt non modo ab exemplari Stehlikiano, ſed etiam Noſiziano & Wiſſehradenſi , imo etiam Ludewigiano & Menkeniano, quæ partim interpolata, partim compendiata Pulkawæ Chronica ſunt. (d) Ita quidem in MS. ſed oſcitan- tiam ſcribæ eſſe, reponendumque annum DCCCCXXVI, jam P. III. Annal, ad cundem annum monuimus. (e) Swatopluk. (f) Ruſſia.

Strana 88
* CHRONICON 88 in campis, in medio exercitus ſui ſe furtim abstulit, ſecrete equum aſcen- dens abinde aufugit, (g) veniens ad quemdam locum in vertice (h) cu- jusdam montis Sombor nominati, in quo loco tres heremite pro tunc ha- bitabant: ipſe vero Rex Swatopluk ad finem, ut maneret incognitus, equum ſuum interfecit, & gladium humo abſcondit, ac dictos heremîtas accedens ignotus, ab ipsis in socium receptus, & coberemita tonfus eſt, habitum aſſumpſit, & manfit ibidem cum ipfis usque dum ſenfifſet ſibi im- minere periculum mortis, & horam: tune Rex prefatus primo eisdem heremitis manifeſtavit ſe, quis eſſet, & poſtea (i) expiravit. Cujus Re- gnum filii ejus pauco tempore & minus feliciter tenuerunt: Nam filius ſuus, qui regnum poſt eum gubernavit, quadam die feftiva volens vena- ri prope civitatem Welegradenſem in ſilva, que Greczen vocatur, inti- mavit Archi -Epiſcopo ſancto Metudio, ut cumn Miſſa (k) ipſum expecta- ret ſollenni, quousque rediret: qui beatus Archi- Epiſcopus expectavit usque prope meridiem: & cum tinuiſſet negligi divinum officium, Miſ- ſam celebravit: Rege minime expectato. Rex autem cum a venacione veniſſet, & audifſet, quod Archi-Epiſcopus Miffam celebraret, & jam corpus Dominicum conſecraffet, indignatus cum canibus & venatoribus (1) ecclefiam intrans fecit magnum fonitum & tumultum cum tubis venato- rum, & latratu canum, ſicque usque ad altare venit derifitque Archi- Epiſcopum ſanctum Metudium, & receſſit de Eccleſia ſupradicta. Ob quem deſpectum & blasfemiam finita Miſſa Archi-Epiſcopus excommuni- cavit dictum Regem, & poſitum (m) interdictum (n) anathema per to- tum regnum Moravie. Et hoc facto ſe recepit Boemiam ad Ducem Borziwoy, quem baptiſaverat: quem tunc confirmans eciam in fide, ab- inde ivit Romam, ubi fratrem fuum fanctum Cirillum invenit, qui prius quondam Swatoplucum Regem Moravie predictum & totum Regnum bap- tiſaverat, & eundem ſanctum Metudium poſt ſe Archi-Epiſcopum ibidem dimiſerat. Ille beatus Cirillus Moraviam ad fidem converterat, & mul- tas alias Slavonicas regiones: ipse eciam corpus beati Clementis Pape, diſcipuli ſancti Petri Apoſtoli de marmorea Eccleſia, quam Angeli ſibi in mari edificaverant, jam propter peccata hominum mari exficeato corpus fancti Clementis de tumba ejus recipiens, ſecum Moraviam attulit: & deinde eum de Moravia recederet, ivit Boemiam corpus ſancti Clèmentis ſeeum portans; quod quidem fanctum corpus in caſtro Wyſsegradensi in Eccle- (g) In margine &. margine venit. (b) Latere. (i) In margine: protinus. (k) Solempni. (l) In (m) Poſuit. (u) Et,

Strana 89
PULKAVÆ. 89 Ecclesia beati Clementis per triennium conſervavit. Deinde Romam adiit cum corpore ſupradicto: & ab Apoſtolico impetrata licencia Ecelefiam fundavit in Urbe Romana in honore Beati Clementis, ibique fancti Cle- mentis corpus recondidit. In eadem eciam Eccleſia ipſe cum fratre ſuo ſancto Metudio ſepultus eſt, & ab ipſa Ecclefia in hodiernum diem titu- lus unius Cardinalis deſcribitur. Ille eciam beatus Cirillus olim videns duriciam & incredulitatem Moravorum & Slovanorum, poſtulavit ab Apo- ſtolico, quod indulgere & concedere dignaretur, ut Miſſam & alia divi- na officia poſſent in lingua Slavonica celebrari, nam non credebat aliter eos in fide confirmari poſſe. Qui Papa petita hujusmodi habuit pro ridi- culo , & dum in Conſilio Cardinalium & multorum Preſulum deſuper tra- ctatum & deliberacionem haberent: (o) ſubito vox de celis infonuit di- cens: Omnis ſpiritus laudet Dominum, & omnis lingua confiteatur ei, Tunc Papa hoc audito miraculo in perpetuum ſtatuit, quod in lingua Sla- vonica poſſint Miſſe & alia divina Officia celebrari. Et ſic per Archi- Epiſcopatus, & Provincias Spaletenſem, Ragnuſinenſem, & Jadrienſem, & aput omnes fuffraganeos eorum, & multos alios Epiſcopatus tam per Preſules, quam per ſacerdotes miſſe, & alia divina (p) usque hodie in Slovanico celebrantur (q) Poſtquam prefatus Rex filius dicti quondam Swatopluk Regis Mora- vie excommunicatus a ſancto Metudio Archi-Epiſcopo ſupradicto, ut premittitur, modicum temporis vixiſſet, perdidit regnum ſuum Maravie, quod taliter exterminatum eſt. Nam partim Ungaris, (r) diripientibus membratim illud inter ſe valida potentia diviſerunt, ſicque Regnum Mo- ravie totaliter exterminatum, depopulatum, (s) dimembratum eſt. Et (t) civitas Welegradenſis diruta funditus, & deinceps Rex, & Regnum, & Archi-Epiſcopatus Moravie defecerunt penitus, & effe amplius ceſsave- runt. Quod tamen Regnum Moravie postea post XCII. annos, videlicet: Anno Domini MLXXXVI. per Henricum tercium hujus nominis Impera- torem de conſensu Principum Imperii reintegratum eft, & in Boemiam translatum. Nam idem Imperator Ducem Boemie Wratislaum sublima- vit in Regem, & Boemiam regnum constituit faciens de regno Moravie Marchionatum, & eundem Marchionatum (u) Principatibus & terris, vi- Tom. III. M deli- (o) Haberet. (p) Officia. (q) Sequitur aliud Capitulum XIV. De exterminio & fine re- gni Moravie, & ejus metropoli, ac dicti regiti redintegratione, ejusdemque in Bohe- miam translatione &. (r) In margine addita ſunt: partim Theutonicis Orientali. bus, vel Auſtralibus, partim Polonis. (s) In margine: dilaniatum. (t) Supra Et ſcriptum eſt: Ac. (u) In margine cum.

Strana 90
CHRONICON 90 delicet Polonia, Rufia, & multis aliis Ducatibus, & terris, que prius, temporibus Swatopluk ultimi Regis Moravie ad regnum Moravie perti- nebant, Regno & Coroné Boemie ſubjecit, prout reintegracio & transla- cio hujusmodi in ſequentibus, videlicet in Capitulo de vita & regimine Wratislai primi Regis (x) plenius declaratur. (y) Dux Borziwoy feliciter (2) ſervavit & adauxit una cum beata Ludmilla Martire uxore ſua, filia Comitis Slawibori de Caſtello Brzew, quod modo Mielnik dicitur , fidem Catholicam in quantum potuit in Prin- cipatu ſuo: & feliciter regnavit temporibus fuis poſt adepcionem Bap- tiſmatis. Genuit eciam dictus Borziwoy duos filios, Spitigneum & Wra- tislaum ex dicta uxore ſua Beata Ludmilla. Poſt obitum Borziwogii primi Chriſtiani Ducis Boemie, Spitigneus filius ejus obtinuit Pricipatum, & poſt ejusdem Spitignei obitum Wra- tislaus frater ſuus Ducatum rexit, qui & fundavit Ecclefiam fancti Geor- gii in caſtro Pragenſi, ibi (a) ſepultus eſt. Qui Wratislaus accepit uxo- rem nomine Drahomirz de duriſſima gente Luticenſi, ſaxis in credendo duriorem ex provincia, nomine ſive nominata: Stodor. Eadem Draho- mirz peperit duos filios, fanctum Wenceslaum Deo & hominibus propter virtutem eximiam acceptabilem, Boleslaum vero toti mundo propter ma- liciam & necem fratris ſui odibilem, & execrabilem. (b) Creſcente itaque religione Chriſtiana poſtquam prefatus Wra- tislaus pro Spitygneo fratre ſuo ab hoc ſeculo decedente regimen Duca- tus Boemie alſumpsiſſet, & ex Drahomirz uxore fua prefata beatum Wen- ceslaum, & impium Boleslaum filios genuiſſet, Drahomirz eadem ydolo- rum ſectis ſe per omnia implicabat. Dum itaque obiiſſet Clariſſimus Princeps Wratislaus, matri ſue beate Ludmille reliquit glorioſum pue- rum Wenzeslaum, & gubernacionem patrie. Drahomirz autem uxor ſua nutriebat ſecundum filium Boleslaum impîum, & ad ritus gentilium eum incitabat frequencius. Glorioſiſſima igitur Matrona, & Patrona Boemo- rum; prima Margaritha, nec non primus flos in Boemia cerptus (c) Bea- ta ſeilicet Ludmilla nepotem ſuum Beatum Wenceslaum in fide Christiana ac facris literis & eloquiis Evangelieis imbuebat. Tandem pius Conſo- lator Spiritus fanctus liquefecit cor pueri, & interiora ejus inflammavit in tantum, quod (d) ab extra ſcintille fue erudicionis fulgerent ficut lam- (w) Bohemiæ. (y) Capitulum XV. De ſucceſſione Ducis Borziwoy primi Chriſtiani Du- eis Bohemie. (z) In margine fideliter. (a) Ubi. (b) Capitulum XVI. De paſ- ſione Beate Ludmille. (c) Carptus. (d) Ut. v.-

Strana 91
PULKAVÆ. lampades inter pios & juſtos, & fructus eternitatis florerent ex mellifluo ore ejus. Nam ex predicacione ſua illuminata eſt patria Boemorum: Virginitatem ſeu caſtitatem portavit mente & corpore: Martirium ſi- ciens pro Chriſto non palliabat veritatem fidei Chriſtiane, ſed palam pre- dicabat oracionibus, vigiliis, elemoſinis, & aliis piis operibus ſemper intentus, & humilis ſuper omnes coëtaneos ſuos. Accidit autem, quod invida Drahomirz appetens (e) pre ſocru in Ducatus regimine, tirannos peſſimos Turmam (f) & Cumonem (g) miſit in caſtrum Tetin, qui bea- tam Ludmillam ſtrangulantes, martirio extinxerunt, quam Chriftus tor- quataim torque aurea aſſumpfit in celum. (h) Deinde peſſima tiranna fremens (i) fremuit in Chriſti fideles: filius autem ipfius primogenitus beatus Wenceslaus doctrinam & legem Chriſtianam ſcilicet avie ſue beate Ludmille firmiter tenebat, revocans Chriſtianos (k) diſperſos, & eis omnibus pia opera impendebat: panem & vinum ad ſacrificia Miſſarum proprio labore & manibus excolebat : li- gna & alia neceſſaria orphanis & viduis & pupillis, propriis humeris noctis tempore deportabat. Interea Dux Curimenfis () viri fancti humi- litatem deſpiciens, terram & Ducatum fuum cepit opprimere & vaſtare. Ita quod coactus beatus Wenceslaus congregato exercitu obviam ſibi in campum occurrit ad defenſionem gentis ſue. Quem Dux Curimenſis ſprevit cum exercitu fuo: & occurrens ei fibi bellum indixit. Cui bea- tus Wenceslaus (m) legaciones mifit dicens: fi cupis Ducatum meum, cur (n) interficerentur in bello, quibus appetis dominari. Ego enim sanguinem tuorum non desidero effundi. Sed si appetis bellum, me vince ſolum, & omnibus meis dominare in pace. Si autem te vincam, ſimiliter fint tui mee dominacioni ſubjecti. Audiens hoc Dux Curimensis letanter ſub tali pacto condixit ſecum bellum. (o) Caucione firmata de predictis ex utraque parte exercituum, cum autem proceffiffent Duces predicti ad duellum ftantibus ad ſpectaculum exercitibus ex utraque parte, Angeli celestes comitabantur Beatum Wenceslaum, & Crux fulgurans precede- bat faciem ejus. Cum autem hoc vidifset Curimensis Dux prostratus coram eo peciit veniam, cui beatus Wenceslaus ait: remeare ad propria, & contentus tuis eſto, tua autem non deſidero, vade in pace. Demum Beatus Wenceslaus vocatus ad Imperialem Curiam ab Imperatore & Prin- M 2 91 cipi- (e) Extolli. (f) Tunnam. (g) Gumonem. (h) Capitulum XVII. De vita, & regi- mine, nique paſſione ſancti Wenceslai. (i) Infremuit. (k) In margine expulſos. (l) Gurrimenſis. (m) congregato exercitu. (n) In margine hi. (o) Duellum.

Strana 92
92 CHRONICON cipibus, eft honorifice receptus, & ad colloquia & confilia Imperatoris invitatus ; tardabat quodam mane venire propter labores, & fatigas no- Cturnas, quas faciebat in vigiliis & oracionibus: Itaque (p) Imperator cum Principibus putarent eum arroganter pigritare, & decrevit Impera- tor cum Principibus ob hanc cauſam eum, cum tarde venerit, in Confi- lio non honorare. Poſtquam autem venit betus Wenceslaus ad Confilium Imperatoris & Principum, Imperator vidit Angelos eum ducentes, & Crucem auream in fronte ipſius maximo ſplendore nitentem. Tune Im- perator procidens ad pedes ejus cum Principibus veniam peciit. Postea rogans eum, ut juberet feu peteret, quicquid vellet: tunc peciit bra- chium beati Viti Martiris, quod Imperator ſibi dedit: quo allato Pra- gam (q) edificavit Eccleſiam ſub titulo ipſius glorioſi Martiris, petens a beato Wolfgango Ratisponenfi Epiſcopo, tunc Boemorum Dioceſano, ut non pigritaret venire ad conſecracionem dicte bafilice. Cui beatus Wolfgangus ait: nunquid fili indiges de me: Nam tuam Eccleſiam, quam conſecrari deſideras, in Metropolitanam (r) vidi erectam, & ſubli- matam coram Deo. Sed nutu tuo ad conſecrandam ipſam libenter mit- tam. Cum quadam vice beatus Wenceslaus nocturno tempore nudipes (s) ad ecclefiam hiemali tempore, dum nives & glacies campos & viam oc- cuparent: Miles ſuus Secretarius nomine Podiwen eum ſequebatur, & in ejus (t) pedibus frigus invaluit, quamvis eſfet calciatus, ut tollerare non poſlet. Cui beatus Wenceslaus ajens dixit: pone pedes tuos in ve- ſtigiis pedum meorum: quod & fecit, & calefacti funt pedes Militis: ita ut nullum frigus deinceps ſentiret: Veſtigia autem pedum glorioſi Martiris cruentata fortiter apparebant. Dederat ſe itaque glorioſus Princeps beatus Wenceslaus caritative largitati: ut infantes ſerviles emeret, libertati & Chriſto faceret heri- les, vincula & patibula destruens, timens ne fanquis proximi injuste con- demnaretur : multa veridica futura predicabat (u) ſeu innuebat, unde inter alia revelata ei extitit translacio glorioſe ave fue beate Ludmille Martiris, cujus corpus, prout revelatum ſibi fuerat, reperiit incorrup- tum : quod ipſe cum magna devocione honorifice transtulit in Ecclefiam beati Georgii caſtri Pragenſis. Deinde beatus Wenceslaus appetens ce- leſtia, deſpiciensque terrena mifit legacionem Apoſtolico, ut monacha- lem habitum accipiendi licenciam sibi daret secundum Ordinem beati Be- ne- (p) Ita ut. (q) In margine veniens. (r) Metropolitanam. In cujus. (u) Predicebat. (s) In margine iret. (t)

Strana 93
PULKAVÆ. nedicti, Principatum reſignare deſiderans fratri ſuo Boleslao. Ipſe vero frater ſuus Boleslaus bonis ejus actibus invidens, terrena concupiſcens & celeſtia deſpiciens, ejus Principatum desiderans, celeriter ſe ſceleri immiſcuit: & ipſum glorioſum Principem ad convivium in caſtro Bole- slavienſi quod construxerat, invitavit: Ipſe vero mortis ſue preſcius tan- quam ovis ad occifionem permifit fe ducere : qui ſeductus a fratre mun- dano ducebatur ad celeftem palmam Martirii gaudens & gracias Deo agens. Nam dum in cena recubuiſſet cum comilitibus (x) fuis, ajens di- xit: Cras in Vigilia Prepoſiti paradiſi calicem paſſionis amore Domini bi- bam, qui animam meam repreſentabit Deo meo. Nunc autem mecum bibite & epulamini, nam de germine (y) hujus vitis amodo non bibam vobiſcum. Tunc a cena ſurgens oracionibus ſe dedit, gracias agens Deo, puram confeſſionem faciens contrito & compuncto corde cum defi- derio ſatisfaciendi a facerdote veniam peciit, & cum amaro fletu pro peccatis tam ſuis, quam proximorum usque ad gallicinium exoravit. Devotiſſime autem in Matutinis horis perſeverans, Et in aurora verum ſolem (z) anime, ſcilicet Corpus Domini ſumpſit. Et fic illuminatus & procuratus, tamquam jubar matutinum nocturnis infidiis obvians de po- teſtate tenebrarum fratrem ſuum procedentem ſevum & impium dulci affatu falutans, velud alter Abel a Cayn vulneratur. Et cum eum percuſſit, abiit retro, & cecidit non habens poteſtatem in viro Dei. Sanctus au- tem Wenceslaus optans voluntarie offerre facrificium Deo, & ponere ani- mam ſuam pro Chriſto, reſtituit ſibi gladium ajens; voluntas tua ſit in manibus tuis. Qui accumulans pejoribus pefſima, ficut urſus infidians de ſpelunca iterato in eum irruit cum ſuis complicibus : & ficut vippe- ra carnem & fanguinem fuum lacerare defiderans in probum (a) Germa- num gladium extendit cum suis complicibus, ita ut morte eum affligerent, (b) animam Deo, corpus terre relinquentes. Cujus ſanguis fratricidium ante Deum proclamans abſtergi nulla humana arte unquam potuit. Tem- pore autem glorioſe paſſionis ſue Chriſtus Regi Daciè apparens in cruce, eum honoratus (c) eſt, ut Ecclesiam ſub titulo Martiris ſui Wenceslai construeret, prout veniam ab eo appeteret obtinere, quod & fecit. Illo eciam tempore peſſima & ignominioſa Drahomirz mater ſua, velut altera Hezabel (d) ſequens crudelitatem impiiſſime Athalie, que in proprium ſanguinem ſuum regalem ſeviit, & procuratrix extitit effuſionis innocen- M 3 tis 93 (x) Comilitonibus. (y) Genimine. (z) In margine rutilantem: (a) Proprium. (b) Morti eum affigerent. (c) Hortatus. (d) Jeſabel.

Strana 94
CHRONICON 94 tis ſanguinis Martiris, primogeniti ſui beati Wenceslai, velut Datan & Abiron abſorpta eſt a terra in publica ſtrata ante Caſtrum Pragenſe ver- fus occidentalem plagam, prout veſtigia telluris usque in hodiernum diem cernuntur. Complices autem interfeccionis fratricide beati Wen- ceslai tam rabidis, quam peſſimis plagis percuſſi funt. Paſſus autem & interfectus est fanctus Wenceslaus a fratre ſuo Boleslao in urbe Boleslai predicta Anno Dominice Incarnacionis: DCCCCXXIX. IIII. Kalendas Octobris. (e) Anno Domini DCCCCXXX. poſt Paſſionem dicti ſančti Wen- ceslai Ducis Boemie regente Boleslao Sevo Boemiam conſecrata est Eccle- ſia Pragenſis per Michaelem Ratisponenſem Epiſcopum. Anno Domini DCCCCXXXI. Boleslaus Sevus filium ſuum Strachquas Ratisponam miſit temporibus ſancti Emerammi liberalibus ſtudiis imbuen- dum. (f) Anno Domini DCCCCXXXII. IIII. nonas Marcii Translacio glorioſi Martiris de Boleslavienſi ad Pragenſem Ecclefiam ex mandato impii Prin- cipis Boleslai fratricide ad ocultacionem fame Miraculorum ex ipſius me- ritis a Deo prodiencium obduratam mentem fratricide proſtravit, dum lux lucis in ſua allacione tenebras illuftravit nocturnas, & obſeuros car- ceres Pragenſes illuftravit, & captivos liberavit. Nam vehiculum cum fequacibus torrenta fluviorum Rokytnice & Wltave pertranſivit: Terra autem Chriſti Militi applaudens contremuit, aerque ſvaviſſimum odorem de corpore ſuo dedit. Et ſic Deus in ſua allacione per quatuor elementa eum honorare voluit. Et ita in optatam fue ſepulture felicem Ecclefiam, quam edificaverat, adduétum corpus fuum omnibus vulneribus fanatum eſt: preterquam vulnere auricule, quam frater ſibi propria manu abſci- derat, quam & ſoror ſua Przislawa (g) in Boleslavienſi Ecclefia inter hoſtium & limen inventam poſt triennium ſuo capiti applicavit cum in- tegritate ſanitatis, fie quod in eo cicatrix vulneris nulla apparebat. Aput autem glorioſiſſimum corpus ipfius tam in allacione, quam eciam poſt ſe- pulturam in Pragenſi Eccleſia per ipfius merita Dominus multa miracula in omnibus infirmitatibus operatus est, & adhue in Chriſti fidelibus ope- ratur, ſicut ſcriptum eſt: Nimis honorati ſunt amici tui Deus, nimis con- for- a (e) Capitulum XVIII. De translacione ſancti Wenceslai Ducis Bohemie ad Pragenſem eccle- ſiam, que facta eſt anno Domini noningenteſimo XXXII. IV. nonas Marcii. (f) Hi duo precedentes paragraphi, ſeu memoriæ anni 930 & 931 deſiderantur tam in Stehlikiano quam ceteris omnibus exemplaribus etiam Ludew, & Menken. (g) Przibislava.

Strana 95
95 PULKAVE. fortatus eſt Principatus corum. Nam per preces & merita eorum, five ipfius Deus exaltavit & honoravit Principatum ſuum, videlicet Boemo- rum. (h) Memorie namque dignum putamus deſcribi veritatem Miraculorum predicti ſanctiſſimi Martyris a Deo miſericorditer prodiencium in ſuis fi- delibus & devotis. Nam ex antiquis ſcripturis & veridicis relatibus in- venimus: quod Cliens ipfius nomine Podiwen, qui ante in multis bo- nis operibus sibi comes affuit, feilicet in vigiliis, peregrinacionibus, & laboribus, ex juſſu Boleslai impii fratricide predicti ſuſpenſus eſt patibu- lo : quia zelator & relator bone & fanctiſſime vite ipſius sancti Wenceslai eciam poſt mortem extiterat. Et post biennium incorrupta barba, & unquibus creſcentibus eft in patibulo (i) inventus, & abinde receptus in Eccleſia Pragensi honorifice ſepultus. (k) Iuvenimus eciam in ipſius miraculis deſcriptum, quod multi captivi eum invocantes per merita ejus ex diris carceribus funt liberati: inter quos gentilis quidam liberatus graciam Dei & Martiris miraculo ex- pertus, baptiſmi Sacramentum eſt adeptus cum unico filio ſuo, quem ob- tulit Deo ad Clericatum in laudem Martyris, qui deinde provectus est ad sacerdotalem dignitatem, Deo & suo Martyri ſerviens usque ad vite conſumacionem. (l) Mulier eciam quedam vifu orbata & manuum re- curva inflexione ab ipſa nativitate contracta: que videlicet ad Eccle- ſiam ſancti Viti Martiris ingreſſa, & ante ſepulchrum beati Wenceslai adducta orans intime cum lacrimis lumen oculorum, & manuum recepit ſanitatem. (m) Vir quidam de Franconia ab adoleſcencia ſua ex natali (n) de- fectu contractus pedibus, ita quod ſolo reptatu graderetur, in ſopore nocturno vidit virum venerandum albis indutum dicentem ſibi: duci te facius ad civitatem Pragenſem ad Eccleſiam ſancti Viti, ubi requieſcit corpus fancti Wenceslai Martiris, cujus meritis perfectam recipies fa- nitatem. (o) Nocte autem ſecunda ab eodem ſene cum maxima claritate ſibi apparente iterato monitus, quod nequaquam dimitteret, quin moni- ta predicta perficiat. Qui juſſis venerabilis ſenis apparentis obtempe- rans tandem Pragam delatus, prostratus ſolo ante sepulchrum Martiris glorioſi in dicta Basilica ſancti Viti nervis extenſis, baſibus conſolidatis & plan- í (h) Capitulum XIX. De miraculis ſuncti Wenczeslai martyris. (i) Eſt. (k) Aliud mi- raculum in medio. (l) Aliud miraculum rubro colore. (m). Aliud miraculum. (n) Naturali. (o) In margine reçentiori manu: qui ſomniaſſe ſe putans juſſa negle- xit implere. Ita etiam in Cod. Stehl. ..... ... Jeh

Strana 96
96 CHRONICON & plantis, recepit perfectai fanitatem, & ad propria remeavit laudans & glorificans Deum, & glorioſum Martirem beatum Wenceslaum. (p) Multa quidem alia miracula Deus Omnipotens per hunc fanctum Marti- rem ſuum Wenceslaum operatus eſt, quæ in libro Paſsionis ſue plenius ſunt deſcripta, & que longum nimis foret preſentibus per ordinem enar- rare: ſupra ſcripta enim de ſanclo Wenceslao taliter ut apponerentur ad honorem Ejusdem noſtri Patroni, & merito preſenti Cronice funt inſer- ta. (q) Anno Domini DCCCCXXXIII. Anno Domini DCCCCXXXIIII. Anno Domini DCCCCXXXV. Anno Domini DCCCCXXXVI. Anno Domini DCCCCXXXVII. Anno Domini DCCCCXXXVIII. Anno Domini DCCCCXXXIX. Anno Domini DCCCCXL. Anno Domini DCCCCXLI. Anno Domini DCCCCXLII. Anno Domini DCCCCXLIII. Anno Domini DCCCCXLIIII. Anno Domini DCCCCXLV. Anno Domini DCCCCXLVI. Anno Domini DCCCCXLVII. Anno Domini DCCCCXLVIII. Anno Domini DCCCCXLIX. Sub dictis annis de Boleslao Sevo nihil notabilis in Cronicis ſcrip- tum invenimus, nifi quod Urbem Boleslavienſem muro vallavit. Item Anno Domini DCCCCL. Dux Boleslaus Henrico Regi Romano- rum rebellat, quem Rex adiit, & eum ſibi, sicut decuit, ſubjugavit. Anno Domini DCCCCLI. Anno Domini DCCCCLII. Anno Domini DCCCCLIII. Anno Domini DCCCCLIIII. 1 Anno (p) Hic tam in Stehlikiano exemplari , quam ceteris omnibus crebro nominatis ſubjungi- tur aliud miraculum , illud nempe quod Coſmas ad Annum MXCII. refert de capti- vorum liberatione per interceſſionem SS. Wenceslai & Adalberti, quod cum Pul- kava in annorum ſèrie ſuo loco referat, merito hie prætermiſit. (q) Etiam hæc in dictis exemplaribus deſiderantur.

Strana 97
PULKAVÆS 97 Anno Domini DCCCCLV. Anno Domini DCCCCLVI. Anno Domini DCCCCLVII. Anno Domini DCCCCLVIII. Anno Domini DCCCCLIX. Anno Domini DCCCCLX. Anno Domini DCCCCLXI. Anno Domini DCCCCLXII. Anno Domini DCCCCLXIII. Anno Domini DCCCCLXIIII. Anno Domini DCCCCLXV. Anno Domini DCCCCLXVI. His eciam annis ſupraſcriptis de dicto Boleslao Sevo nihil aliud ſcribitur, quam quod ipſe rexit, ut voluit Boemie Principatum. (r) (s) Anno Domini DCCCCLXVII. ydus Julii Sevus Boleslaus ſancti Wenceslai fratris ſui interfector (t) relictis duobus filiis Boleslao Pio, & Storquas (u) morte preventus ſuum Boemie ducatum (x) & vitam ami- ſit, qui Boleslaus Sevus poſt fratricidium perpetratum rexit Boemiam XXXVII. annis, menſibus IX. diebus: XVII. (y) Anno igitur Domini DCCCCLXVII. Boleslaus Pius Boleslai Sevi fi- lius vir Chriſtianiſſimus & multarum virtutum & (z) operum plenus XX. Ecclefias in Boemia de novo construxit, & fufficienter dotavit: inter quas Principalem & primam Ecclefiam fancti Viti, quam pridem fanctus Wenceslaus in caſtro Pragensi edificaverat, sublimavit in Eccleſiam Ka- thedralem, quod sic accidit, & ad effectum perductum est; habuit enim fororem germanam nomine Mladam devotiſſimam Virginem, & ſanctis Scripturis & literis eruditam : Que dum cauſa oracionis Romam veniſſet, a Johanne Papa benigne ſuſcipitur, & ab eodem obtinuit ereccionem Monaſterii ſancti Georgii in caſtro Pragenfi, & ſe ibidem in Abbatiſſam N. con- Tom. III. R Aissnu t . „ . A v. t . .. Vtá3.... .y vn 3 . h. 5 . (r) Annorum iſtorum confignationes ab anno DCCCCXXXIII, cúm interjectis omnibus memoriis deſunt in toties memoratis exemplaribus. Procul dubio autem Pulkava annos hos adnotavit , quod ſperaret ſeſe hiatus iſtos ex plurium Chronicorum me- moriis expleturum , in quo eum poſtea ſeu ſpes fefellit, ſeu mors intercepit, (s) Capitulum XX. De morte: Sevi Boleslai, & ſucceſſione filii ſui Pii Boleslai, ac ſubli- macione eccleſie Pragenſis , ac monaſterii ſanctimonialium ſancti Georgii in caſtro Pra- genſi. (1) Poſtquam urbem Boleslavienſem muro vallaſſet. (u) Straquas. (x) Crudeliter. (y) Hæc nota Chronologica imperii abeſt in dictis exemplaribus. (z) Bonorum. .

Strana 98
98 CHRONICON conſecrari. Qui Papa eandem Mladam taliter in Abbatissam conſecrans (a) mutavit nomen ejus, vocavitque ean Mariam: & inſtituit in dicto Monasterio regulam sancti Benedicti. Guo facto eadem Abbatiſsa fancti Georgii caſtri Pragenſis Maria, induccione fratris ſui prefati Pii Boleslai Ducis Boemie, a dicto Papa Johanne obtinuit Eccleſiam ſancti Viti, quam olim fanctus Wenceslaus in caſtro Pragenſi fundaverat, ut premit- titur, in Kathedralem Eccleſiam ſublimari ; & tam ſuper ſublimacione ejusdem Pragenfis Ecclefie, quam eciam ereccione & confirmacione Ab- bacie & Monaſterii ſanctimonialium beati Georgii in caſtro Pragenſi pre- dicto fratri ſuo Pio Boleslao Duci Boemie Apoſtolicas portavit literas ſub his verbis. (b) Joannes ſervus ſervorum Dei: Boleslao Catholice fidei alumno (c) Apoſtolicam Benediccionem. Juſtum eſt benivolas aures accomodare juſtis peticionibus: quia Deus eſt jufticia, & qui diligunt Deum, juſtifi- cabuntur, & omnia diligentibus Dei jufticiam cooperabuntur (d) in bo- num. Filia noſtra, tua relativa nomine Mlada, que & Maria dicitur, (e) inter ceteras haud abnegandas peticiones cordi noſtro dulces intulit ex parte tui preces: ſcilicet ut noſtro affenſu in tuo principatu ad laudem & gloriam Dei Eccleſie liceret fieri Epiſcopatum. Guod nos utique leto ani- mo ſuſeipientes Deo grates retulimus. (ƒ) Qui ſuam Eccleſiam ſemper & ubique dilatat, & magnificat in omnibus nacionibus. Unde Apoſtolica auctoritate & ſancti Petri, Principis Apostolorum poteſtate, cujus licet indigni, tamen ſumus Vicarii, annuimus & collaudamus atque canoniſa- mus, ut quoad Eccleſiam fanctorum Viti & Wenceslai Martirum fiat ſedis (g) Epiſcopalis. Ad Eccleſiam vero ſancti Georgii Martiris ſub regula ſancti Benedicti & obediencia filie noſtre Abbatiſſe Marie constituatur Congregacio ſanctimonialium. Verumntamen non ſecundum ritus aut ſe- ctam Bulgarie gentis, vel Ruſie, (h) aut Slovanice (i) linque, ſed magis ſequens inſtituta & decreta Apoſtolica, unum pociorem tocius Ecclesie ad placitum eligas in hoc opus Clericum, latinis adprimum literis eru- ditum. Qui verbi vomere novalia cordis gentilium ſeindere, & triticum bone operacionis ſerere, (k) ſufficiat, & valeat. (1) Et (a) In margine : Confirmans, (b) Capitulum XXI. De litera Pape Johannis ſuper ereccia- ne eceleſie Pragenſis, & monaſterii ſancti Georgii miſſa Pio Boleslao Duci Bohemie. (c) In margine: Salutem &. (d) Cooperantur. (e) Vox dicitur abest. (f) In margine retribuimus. (g) Sedes. (h) Ruſſie. (i) Slawonice. (k) In margine adduntur : atque manipulos frugum vere fidei Chriſto reportare. (l) Omiſſo & ſub- jungitur: Vale.

Strana 99
99 PULKAVÆ. Et statim, ut juſſum fuerat a Papa preſato Johanne conſilio Ducis & Abbatiſſe Eccleſia ſancti Viti decernitur futuro Epiſcopo Pragensi, Eccle- ſia vero ſancti Georgii Martiris, ſorori dicti Ducis Boleslai Marie. Anno Domini DCCCCLXVIII. (m) fuit (n) quidam Presbyter, pro- feſſione Monachus de Saxonia, vir elloquens & magne ſciencie, nomine Ditmarus, qui pridem ad Pragensem urbem oracionis cauſa venerat: & qui poſtea Pii Boleslai tunc Ducis Boemie noticiam adeptus, preſertim quia linguam Slovanicam bene ſcivit. Hunc dictus Boleslaus Dux valde dilexit, & cum communi conſenſu Clericorum ſuorum eundem Dytma- rum (o) Monachum in primum Epiſcopum Pragenſem elegit, & cum lite- ris ſuis Ottoni Imperatori quondam Henrici Imperatoris filio ad approban- dum & instituendum transmifit; Qui Imperator vifis eleccionis decreto & literis dicti Ducis Boemie, prefatum Dytmarum Pragenſem Epiſcopum approbavit, & mandavit Magutinenſi Archi-Epiſcopo, qui tune curie ſue prefuit, ut eundem Dytmarum in Epiſcopum conſecraret; qui juxta mandatum Imperatoris taliter conſecratus Pragam ad Ducem fuum Bo- leslaum Pium revertitur, & inthroniſatus ad Ecclefiam ſancti Viti, Pra- gensem Cathedram, Presulatum suum rexit utiliter, & non post multa tempora feliciter vitam finivit, & mortuus eſt anno Domini DCCCCLXIX. IIII. nonas Januarii, & in Eccleſia (p) Pragenſi ſepultus. (q) Defuncto itaque primo Epiſcopo Pragenſi Dytmaro, eligitur sanctus Woytiech nacione Boemus illuftris, nam Pater ejus Slawnik Co- mes Zlicenſis, (r) nobilis genere, vita & moribus, locuples valde fuit multas urbes habens. Gui eciam fanctus Adalbertus matrem habuit Zczeſislawam (s) multis pollentem virtutibus, habuit eciam quinque fra- tres, qui a nobilibus ſue Pragenfis Diecesis in urbe Luticenſi (t) in odium ſancti Adalberti crudeliter interfecti ſunt. Quorum funt (u) nomina: Sobebor, Spitimir, Bohraslaw, Porzey, Czaslaw: hi fratres ſancti Viri una cum patre & matre ſuis predictis, ſepulti funt in Ecclefia urbis eo- rum Libuſs. (x) Prefatus vero ſanctus Adalbertus in Subdiaconatus exi- stens N2 (m) Omiſſa nota Chronologica anni præmittitur in medio : Capitulum XXI. De eleccione & inſtitucione primi Pragenſis epiſcopi , & ejusdem regimine. (n) Illis temporibus. (o) Dithmarum. (p) In margine : ſua. (q) Capitulum XXIII. De ſecundo epiſcopo Pragensi ſancto Adalberto. Ita quidem exemplar Stehlikianum, at vero Ludewi- gianum & Menkenianum hunc titulum prefigit : De ortu & vita S. Adalberti Epiſcopi. In quo narrata cognatione illius, quemadmodum in Pulkava refertur, pueritia illius usque ad conſecrationem in Epiſcopum Pragenſem ex Biographis S. Adalberti recenſetur. (r) Lubicenſis. (s) In margine Czechyslawam : C, S. Stzezislawam. (t) Lubicenſi. (u) Fuerunt, (x) Lubiſch,

Strana 100
*a CHRONICON. ſtens Ordine exigentibus multis virtutibus & ſanctis operibus ſuis per Boleslaum Pium Ducem Boemie & Clerum Pragensem, quafi coactus in Epiſcopum eligitur: & mittitur per eos ad Ottonem Imperatorem filium Ottonis Primi, qui tune fuit in Civitate Veronensi, ut eum in Epiſco- pum approbaret. Qui Imperator peticioni eorum conſenciens ipſum Moguntino Archi-Epiſcopo direxit in Epiſcopum confeerandum : & tali- ter conſecratus ab eo, induccione Alberti Magdeburgensis Archi-Episco- pi tunc preſentis ſibi nomen imponitur Albertus (y) quaſi alter Alber- tus tunc Archi-Epiſcopi Magdeburgenſis Alberti equivoeus & conſocius. Hic beatus Adalbertus ſecundus Pragensis Epiſcopus fanctiffimam vitam duxit, quomodo & qualiter: hec in legenda, vita & Paſſione ſua ad ple- num videre potuerint. (z) Qui beatus Adalbertus, poſtquam ſensiſſet Incredulitatem & duriciam plebis fibi commiſſe, plus voluit ſe ſalvare, quam una cum ipſis altiſſimo diſplicere: deliberavitque dimiſſa Eccleſia & grege ſuo Romam adire. Et cum iter arripère vellet, caſu contigit, quod Strachquas frater Pii Boleslaw Ducis Boemie, ad cujus natale ſan- êtus Wenceslaus olim invitatus per fratrem ſuum Boleslaum ſevum, de quo ſupra fit mencio, martirium ſubiit, de Ratispona veniens, in qua civitate Ratisponenſi idem Strachquas dudum ante in Monaſterio ſancti Emeram Ordinis ſancti Benedicti habitum Monachalem aſſumpſerat, de licencia Abbatis ſui Pragam venit ad dictum fratrem ſuum Ducem Boe- mie Boleslaum Pium. Quem Strachquas Monachum dum fanctus Adal- bertus eſſe fratrem Ducis Boemie cognoviſſet, (a) ipſum ad ſe ſecrete re- cipiens allocutus eſt: Ex quo te video Virum illuftris generis, germa- num Ducis Boemie, ſcire velis tot eſſe ſcelera gregis mihi commiſſi, quod singula corrigere non valeo : ſed neque hic facere fructum bonum; nam infidelitas, nequicie populi, incestus copula & inconstantis conjugii ſcelus, inobediencia & negligencia, cleri ſuperbia, & intolerabilis poten- cia Comitum, & Magnatum in plebe mea (b) Pragenfis Dioecefis adeo & totaliter excreverunt, quod ad eorum emmendam , & correccionem debi- tam ſufficere non valeo. Igitur decrevi Romam ire, Apostolicum confulere, & ad perverſum- populum nunquam venire. (c) Tu igitur, cum fis frater Principis hujus terre, forsitan plebs iſta tibi magis, quam mihi obediet, & tu confilio & auxilio fratris tui ſuperbos domare, inobedientes corrigere, & infideles poteris increpare, ac Eccleſie & gregi ſuo prodeſſe utiliter & preefse. Ecce 100 (y) Adalbertus. (x) Poterunt. (a) Conveniſſet. (b) Mee. (c) Redire.

Strana 101
PULKAVE. Ecce paſtoralem baculum meum in ſinu tuo pono, & Epiſcopatum meum tibi relignare promitto, & ut licere poſſit in vita mea te eſſe Epiſcopum, aput Apoſtolicum impetrabo. Strachquas vero hoc audito Epiſcopalem baculum ſancti Adalberti in ſinu ſuo poſitum, in terram furibundus abje- cit, & doloſe ſubjunxit: Nolo habere dignitatem in mùndo, honores fu- gio, pompas deſpicio, indignum me judico Epiſeopali faſtigio. Sed ne- que tantum pondus Pastorale portare ſufficio, Monachus ſum, mortuus ſum , & mortuos ſepelire non poſſum. Que audiens fanctus Adalbertus S. S. (d) Plenus, aliam dicti Strach- quas eſſe mentem, quam verba recognoſcens, reſpondit: Scias frater, quod modo cum bono (e) non facis, facies poſtea cum maximo malo tuo. Poſt hec prefatus fanctus Adalbertus videns se non poſſe proficere: di- miſſa Pragenſi Eccleſia cum grege ſibi commiſſo, Romam petiit, & Apo- stolicum, quid facturus eſfet, conſuluit. Papa audiens cauſam adventus ſui dedit ſancto viro licenciam, ut magis liceret sibi fine anime ſue peri- culo exulare, quam quod in Ecclefia ſibi commiſſa perfiſteret fine fructu: & sic de indulto Apostolico sanctus Adalbertus deliberaverat. ire Jerusa- lem: quod tamen perficere non potuit. Sed postquam nonnulla loca re- ligioſa peregre visitasset, reversus est Romam, & stetit ibi cum beato Gau- dencio fratre ſuo in Monaſterio ſancti Alexii tamdiu, quousque Archi- Episcopus Moguntinus conspiceret Ecclesiam Pragensem Pastore (ƒ) & plebem ejus perſiſtere in errore. Qui (g) tunc Archi-Epiſcopus Mo- guntinus pro reditu ſancti Viri Adalberti ad Apoſtolicum legatos mittit, & literas. Papa vero habito deſuper conſilio fancto Adalberto reſpondit hec verba : Fili ſi te audierint oves tue, ibidem facito fructum bonum: ſi vero non te audire voluerint, declina ab eorum conforciis, & alios Chriſto lucrare. Sicque data licencia Pape fanctus Adalbertus Pragam revertitur. Et licet ibidem aliquamdiu ſtetiſſet, nullum tamen fructum in commiſſo ſibi grege facere potuit. Iterum Romam rediit, & tamdiu ibi ſtetit in Monaſterio ſancti Ale- xii predicto, quousque inſtante iterato Archi-Epiſcopo Moguntino apút Papam, denuo redire Boemiam compulſus eſt. Sed reverſus Pragam multo minus proficere potuit, demum abinde recedens ad exteras nacio- nes. (h) 101 N 3 (d) Spiritu ſancto. (e) Bona voluntate. (f) Carere. (g) Idem. (h) Hie ſubjungit Codex Stehlikianus, quæ poſt, interitum Strachiquatis de baptiſmo Stephani Regis Hungariæ paulo infra narrantur.

Strana 102
CHRONICON (i) Strachquas vero Monachus, de quo ſupra eſt mencio, poſtquam ſanctum Adalbertum Pragenſem Epiſcopum iterum (k) exulare vidiſſet, & cognoviſſet ipſum ad Eccleſiam ſuam, hominum ſibi commiſſorum pec- catis invaleſcentibus nolle redire, feductus animo, & avaricia tactus, doloſitatem ſuam, qua pridem ſanctum virum decipere nitebatur, dépa- lians: non ut Aaron vocatus a Deo, ſed temeritate propria ſancti Ad- alberti prefati Pragenſem Kathedram ſibi uſurpare prelumfit, & pro con- ſecracione ſua Archi-Episcopum Moguntinum accedens, dum inter duos fuffraganeos Epiſcopos, ut moris eſt, conſecracionis hujusmodi, proſtra- tus jaceret in medio, ſtatim in ſignum indigne conſecracionis fue a (1) demonio arreptus tamdiu vexatur inaniter, quousque vita privatus occu- buit: (m) Epiſcopatum Pragenſem, quem pridem per ſanctum Adalber- tum ſibi ſponte oblatum doloſe accipere recuſavit, poſtea dum voluit, digno Dei judicio infauſta morte preventus affequi non potuit: ſed ejus voluntate temeraria intercepta prefatus fanctus Adalbertus quamdiu vi- xit, eciam exul & abſens Pragenfis permanfit Epiſeopus. (n) Sanctus itaque Adalbertus Ungariam veniens ejusque primum Regem ſanctum Stephanum baptiſavit, qui ſanctus Stephanus poſt obitum fancti Adalberti in honore ejusdem lancti Adalberti Strigonienſem Me- tropolitanam Eccleſiam conſtruxit & ſublimavit, ſieque totam Pannoniam, & Poloniam, cui in Gneſnenſis Eceleſie Kathedra beatum Gaudencium fra- trem fuum alio nomine Radim prefecit, qui poſtea videlicet anno Do- mini DCCCCLXXXXIX. ibidem in Epiſeopum ordinatus eſt, & fic eciam quamplures alias naciones convertit ad fidem, ipfisque omnibus baptifa- tis ultimo Pruſiam (o) venit, & ibi multa bona opera faciens a Prutenis Martiriſatus jubente Domino vitam cum palma finivit. (p) Anno Domini DCCCCLXX. AnnO Domini DCCCCLXXI. 102 Anno (i) Capitułum XXIV. De morte prefati Strachiquas fratris dicti Fii Boleslai Ducis Bo- hemie. Ita quidem rurſum Stehlikianum exemplar, at Ludewigianum & Men- kenrianum hunc præſefert titulum : De habitu monaſtico, quem aſſumſit. Scil. S. Adalbertus; quo capite ex iisdem Biographis proſequitur Interpolator geſta S. Adalberti , & præfertim fufiori stylo fundationem monaſterii Brzewnovienſis ab eo- dem S. Adalberto & Boleslao Duce factam enarrat , quæ uti & alia quæ ex ejus- dem monaſterii archivo refert , manifeſtum prope reddunt : Interpolatorem hunc ejusdem conobii monachum fuiſſe. (k) Loco iterum habet C. S. ut prius ſibi di- xerat. (l) Præpoſitio a abeſt in C. S. & merito, quemadmodum P. IV. Annalium noſtrorum innuimus. (m) Sic qui. (n) Hec , ut ante monuimus , præjiciuntur in C. S. (°) Pruſſiam, (p) Anno Domini DCCCCXCVI, nono Kalendas Maji.

Strana 103
PULKAVE. 103 d Anno Domini DCCCCLXXII. ,Si Anno Domini DCCCCLXXIII. Anno Domini DCCCCLXXIIII. sti. Bn Anno Domini DCCCCLXXV. o Anno Domini DCCCCLXXVI. Anno Domini DCCCCLXXVII. Anno Domini DCCCCLXXVIII. Anno Domini DCCCCLXXIX. Anno Domini DCCCCLXXX. Anno Domini DCCCCLXXXI. Anno Domini DCCCCLXXXII. Anno Domini DCCCCLXXXIII. Anno Domini DCCCCLXXXIIII. mk5aamtatoki:a Anno Domini DCCCCLXXXV. Anno Domini DCCCCLXXXVI. b Anno Domini DCCCCLXXXVII. Anno Domini DCCCCLXXXVIII. Anno. Domini DCCCCLXXXIX. Anno Domini DCCCCLXXXX. Anno Domini DCCCCLXXXXI. Anno Domini DCCCCXCII. j Anno Domini DCCCCXCIII. h. Anno Domini DCCCCXCIIII. . Anno Domini DCCCCXCV. Sub his annis Domini, quid & quando in Principatu Boemie per pium Boleslaum Ducem ibidem de ſancto Adalberto Pragenſi Epiſcopo & alias gestum sit, in Cronicis diſtincte non ponitur: ſed ſolum hoc modo, prout in premiſſis apparet. Et hoc horum negligencia, qui illis preteri- tis temporibus geſta Principum conſcripſerunt. (q Anno Domini DCCCCXCVI. nonas Kalendas Maji ſanctus Adalber- tus ſecundus Pragensis Epiſcopus a Prutenis, sicut premittitur, paſſus est: & (r) poſtquam ſepe nominatus Dux Boemie Pius Boleslaus per Marti- rium, (q) Hæc omnia a nota anni DCCCCLXX. deſunt in ſupradictis exemplaribus. (r). Ca- pitulum XXV. De tercio Epiſcopo Pragenſi nomine Deodato. Ita |rurſum Cod. Stehl. at vero exemplar Ludewig. & Menkèn. huie 25. capiti titulum præefigit: De Martyrio S. Adalborti. Quo ex diverſis Biographis narrat tum bilocationem illam, tum poſtremum reditum in Bohemiam, tum tranſitum ad Pruſſiam; deni- que ejusdem hic loci martyrium.

Strana 104
104 CHRONICON rium, & mortem ſancti Adalberti, prout proxime ſupraſcriptum est, fuam Pragensem Ecclesiam paſtore carere vidifſet, que quasi duobus an- nis vacavit, videlicet ab anno Domini DCCCCXCVI. quo ſupra, usque ad annum Domini DCCCCXCVIII. (s) tamquam zelator Catholice fidei cogitare cepit, quem ibidem ydoneum pastorem preficeret. Et dum uni- verſam Boemiam perquirens dignum Clèricum ad tante dignitatis faſtigium aſſumendum moribus & vita probatum invenire non poſſet, ne Domino noviter acquiſitus populus fidem afſumptam relinqueret, & errores pri- ſtinos ſequeretur, solennes mifit nuncios ad Ottonem tercium hujus no- minis Imperatorem: rogans, ut Ecclefie ſue Pragenſi in tantis diſpendiis poſite conſuleret, & de perſona ydonea pro Preſulatus Pragenſis Eccle- sie regimine provideret; qui Imperator Katholicus juſte peticioni ſue merito conſenciens: quemdam Capellanum ſuum Deodatum, alias Teg- dardum nacione Saxonem, nomine, vita, moribus, & literarum ſcienciis decoratum, linguam quoque Slovanicam ſcientem ad plenum, Pragensi prefecit Eccleſie, (t) mittens eum Maguntino Archi-Epiſcopo conſe- crandum. Anno Domini DCCCCXCVIII. nonas Julii dictus Deodatüs tercius Pragenſis Epiſeopus conſecratus est per Archi-Epiſcopum Moguntinum. (u) Anno Domini DCCCCXCIX. VII. Idus Fébruarii Dux Boleslaus Pius, de quo ſupra fit mencio, multis pollens virtutibus, victorioſus in preliis, & maximus pacis Amator, (x) qui eciam habuit uxorem legittimam, no- bilem genere, vita, & moribus, nomine Hémmam: ex qua duos filios procreavit : Wenceslaum videlicet & Boleslaum, Wenceslaus cum adhuc pluribus (y) effet in annis, febre correptus vitam finivit, Boleslao fratre ſuo ſuperſtite remanente; poſtquam autem Pater ſibi ſenſiſſet tempus mortis inſtare, accerfito filio ſuo equivoco Boleslao, ipſum coram conju- ge ſua Hemma & Magnatibus Boemie multis informans documentis ſalu- taribus, docuit vitare vicia, & quaslibet amare virtutes, & tandem post paterna monita & doctrinas fibi Ducatus Boemie committens regimén ple- nus dierum felicium (z) vitam finivit in Domino, (a) eſtque in Eccleſia Pragenſi ſepultus. " Re- (u) (s) Hæc integra nota Chronologica abeſt a C. S. (t) Pragenſem prefecit Preſulem. Capitulum XXVI. De morte Pii Boleslai Ducis Bohemie , &cejus ſucceſſoribus. An- ni tamen Chronologia prætermiſſa incipit eS. C. a verbis: Dux Boleslaus &0. (x) Multis abundans diviciis. (y) puerilibus. (z) Felicem. (a) Anno Domini DCCCCXCIX, Idus Februarii. Sequentia vero usque act verba Boleslaus tercius &c. deſiderantur in C, S. rn

Strana 105
PULKAVÆ. 105 Rexitque ita Boleslaus fecundus hujus nominis Ducatum Bohemie XXXI. annis, Menſibus VI. XX. diebus. Anno Domini DCCCCXCIX. quo ſupra : (b) Boleslaus tereius Pii & ſecundi Boleslai Dusis Boëmie filius poſt-obitum Patris regimen Boemie Ducatus affumpsit: ſed non tam felicibus auſpiciia, prout Pater, pater- nos terminos olim viriliter acquisitos ſervavit. Nam non longe poſt aſ- ſumptum Boemie Ducatus regimen Dux Polonie nomine Mezko, homo ple- nus fraude fibi urbem Krakow fraudulenter abftulit, omnibus fuis de Boe- mia gladio nequiter interfectis. Habuit eciam (dictus Boleslaus ex con- juge nobili duos filios, Odalricum, & Jaromir: Odalricus a puericia traditus fuit in curiam Imperatoris Henrici moribus & virtutibus imbuen- dus, ſed Jaromir in Aula paterna permanſit, & liberalibus ftudiis eru- ditur. Anno Domini M. (c) accidit , quod inter Boleslaum Boemie & Mez- konem Polonie Duces interveniente tractatu threugarum & pacis eciam juramento firmato iidem Duces ad certum locum infimul convenerunt: in quo dictus Mezko ſub dudum concepto dolofitatis ingenio, attractis ſibi quibusdam de Boemia Confiliariis præfati Ducis Boleslai muneribus, (d) Wrſſovicensibus nomine, inter quos erat Cochan principalis, perfidis & nequiſſimis ſui Principis traditoribus, de eorum Confilio idem Mezko Du- cem Boleslaum verſus Krakoviam ſuper alio certo termino veniendum ad convivium invitavit. Qui Dux Boleslaus taliter invitatus prioris doloſi- tatis & fraudis non immemor, & volens fibimet de pejori futuro cavere, primo peticioni Mezkonis diſſenciens, ſed poſtea Wrſſovicenſium tradito- rum ſuorum Confiliariorum iniquis ſvafionibus victus ſe venire (e) promi- fit. Nec tamen obmisit Ducatum suum per Nobiliores Boemie, illos dun- taxat, quos fide probatos habebat, diſponere, provide statuens, ut fi quid in eo doloſitate dicti Mezkonis eveniret, Jaromir filium ſuum in Ducem & Dominum ſuum aſſumerent loco ſui. Sicque diſpoſito Principatu ſuo Cracoviam ad dictum Mezkonem acceſsit. Et primum quidem ab eodem Mezkone honorifice ſuſcipitur, ſed mox, dum conviviis intereſſet, ab hoſpite ſuo prefato nequiter capitur, & oculis privatur, fuis omnibus, quos ſecum adduxerat, ibidem crudeliter interfectis. Tom. III. O (f) Poſt- (b) Capitulum XXVII. De vita, & regimine tercii Boleslai Ducis Bohemiæ. (c) Anni hu- jus indicium abeſt à ceteris exemplaribus. (d) Ita etiam in C. S. Iegitur aliisque , unde idem significare videtur ac permunera. (e) In margine additur: velle,

Strana 106
106 CHRONICON (f) Postquam dictus Mezko de genere ducali degenerans fidem da- tam & juramentum preſtitum violaſſet, ac in illuſtre Boleslao Boemie Du- ce hoſpite ſuo inhumana, ficut premittitur, feelera perpetrafſet, dicti Wrſſovicenſes tanti tradimenti & impietatis crudeliſſimi patratores, de ne- quam ſua, & amicoru: ſuorum confiſi potencia, ſuperſtitem juvenem Jaromir Ducem Boemie filium Boleslai prefati machinantes extinquere, ſibi preter confilium (g) & fcitum Magnatum, Baronum, ac fidelis (h) Ducatus Boemie regimen fraudulenter uſurpare conantur. Nam quadai die iidem Wrſſovicenſes traditores insignes, cum quodam perfidiſſimo ma- jore & directore eorum Cochan nomine, opportunitate capta Ducem & Dominum ſuum (i) ſimulate venacionis cauſa fictun ad locum, in quo nunc eſt Monasterium Veliz (k) duxerunt denfas in filvas: & dum locum aptum ad (1) petrandum conſpexiffent conceptum facinus, Ducem & Do- minum ſuum (m) ligantes ad arborem, & de ipso metam sagittariam sta- tuentes ſagittis & telis eum interficere nitebantur. Ubi sic accidit: quod idem Dux Jaromir ob magne devocionis ardorem & multam reverenciam, quibus a puericia ſua Sanctum Joannem Baptiftam ſummopere ſtuduerat honorare, idem fanctus Jonnnes Baptista in tanta neceſſitate fua juvenem Ducem Jaromir glorioſe (n) protexit. Nam dum perſecutores & impii traditores ſui in eum tela jacerent, fanctus Joannes cum indumento ſuo prohibuit, prout eidem Duci Jaromir videbatur, quod Dux ipſe nulla- tenus a fagittis hujusmodi ledebatur. In eadem eciam hora beatus Joan- nes uxori dicti Jaromir matrone valde devote per viſionem apparuit, admonens eam, ut ad liberacionem ſui mariti Jaromir fuum fidelem po- pulum incitaret. Inſuper dum hoe miraculoſe ſic fieret, quidam fami- liaris dicti Ducis Jaromir Howora nomine, qui premiſſis maleficiis inter- fuit, fidelitate motus ſubito equum aſcendens venit Pragam, nuncians fidelibus & amicis dicti Ducis ſingula, que per Wrſſovicenſes impios tra- ditores ſuum committuntur in Ducem: qui statim armati equos aſcendunt, & una cum eodem Howora ipſos ducente fideliter ad locum predictum ve- niunt, & maleficos temerarios, quos poſsunt, capiunt, & trucidant di- gna morte, ae Dominum ſuum miſerabiliter adeffectum (o) diſsolvunt. Qui ſolutus coram omnibus narrat, qualiter Sanéti Joannis Baptiſte fue- rit! (f ) Capitulum XXVIII. De ſucceſſu Jaromir filii dicti Boleslai , & de miraculo beati Johan- nis Baptiſtæ facto in loco, ubi nunc eſt monaſterium Weliſs. (g) In margine : conſen- ſum. (h) In margine : populi. (i) In margine additur: Jaromir. (k) Weliſs. (l) perpetrandum. (m) turpiter. (n) In margine: gratioſe. (o) in margine corri- gitur afflictum.

Strana 107
PULKAVE. 107 rit auxilio miraculoſe protectus: & in perpetuam memoriam liberacionis hujusmodi arborem, ad quam ligatus fuit, precidi feeit construens in eo- dem loco Præpofituram & Monasterium Velicz in honore Sancti Joannis Baptiste, in quo hodie altare majus super stipite dicte arboris fitum est: plures degant Monachi ſub regula Sancti Benedicti fub Abbate inſule Sa- zavienſis. Familiares vero & fideles populi dicti Jaromir Ducem fuum honorifice ſuſcipiunt, & Pragam reducunt. Servo autem Howora prop- ter probitatis fidem, quain oftendit in Duce, idem Dux Jaromir heredi- tarie ſupremi Venatoris officium donavit, quod ad curtem Stebnam per- tinuit: (p) Et ſic idem Howora id officium ad poſteritatem ſuam gracia ho- norifice mercedis deduxit. (q) Anno itaque Domini M. primo, (r) dum premiſſa in Boeiia ge- ſta ſuerant, Mezko Dux Polonie nactus auxilio feeleratorum Wrſſovicen- fium & amicorum eorum proditorum Ducum Boemie congregato exercitu valido Boemiam veniens Pragam obſedit, & infra biennium (s) Pragen- sem Urbem obtinuit, castro Wyssegradensi in dicta Urbe viriliter refi- stente. (t) Anno Domini M. II. (u) quo ſupradictus ſceleratus Mezko nuncios ſuos ad Imperatorem Henricum cum maxima pecunia, & multis muneri- bus misit, eidem ſupplicans, ut ſibi Odalricum fratrem Jaromir Ducis Boemie, qui tunc temporis, prout eciam ſuperius ſcribitur, prefati Im- peratoris educabatur in curia, vinctum transmitteret: quod Imperator pre- fatus eupiditate auri & muneribus corruptus adimpleri mandavit in Impe- rialis ſui nominis dedecus & honoris. (x) Qui Odalricus poſtea (y) vel juſfu Imperatoris dimiffus, vel fuga de carceribus & vinculis liberatus est: & rediens Boemiamn ſecrete venit in quoddam castrum ſuum firmiſſi- mum Drenik (z) nomine, & abinde quemdam militem fidelem mittit in urbem Pragenſem, injungens ei, quod nocturno tempore per clamorem buccinarum & tubarum incautos hoftes perterreat; mox vero fidelis mi- les juſſa Domini ſui exequens, aſcendit nocte media in prefate urbis Pra- genfis eminenciorem locum Zizi (a) vulgariter nominatum, qui nunc Stru- hovia dicitur, ubi tubis & buecinis ſonitum faciens altis vocibus clamores O 2 in- (p) pertinet. (q) Capitulum XXIX. De obſidione civitatis Pragensis, & captivitate Odalrici ſratris Jaromiri Ducis Bohemie, ac excecacione Jaromir ejusdem. (r) Hæc nota Chronologica rurſum abeſt. (s) Videlicet anno Domini Milleſimo & anno Domini milleſimo primo, ſed id annis duobus poſterius accidiſſe in Annalibus noſtris P. IV. o- stendimus. (t) & inexpugnabili persistente. (u) Anni hujus nota iterum defideratur.(x) ſeandalum manifeſtum, (y) Anno Domini milleſimo ſecundo. (z) Drewik, (a) Syzy.

Strana 108
108 CHRONICON ingeminat ſub his verbis: fugiunt, fugiunt Poloni confuſi turpiter, irruite, irruite armati Boemi acriter. Quos sonitus, clangores tubarum, & fo- noroſas voces audientes incauti Poloni timore perterriti dimiffis armis & rebus ſuis ut melius () poſfunt, turpiter fugiunt: fie, quod quidam ex eis nudi, quidam precipitati de ponte, quidam per preruptam viam, & poſticum caſtri Pragenſis itineris anguſtia preſſi, alii evaſerunt, alii miſe- rabiliter perierunt. Et dictus Dux Mezko fimiliter vix cum paucis eva- fit. Quod dictus Odalricus percipiens ftatim altera die Pragam venit, & Ducatus Boemie poſſeſſionem affumpfit: ac deinde tercia die adventus fui ad ſuggeſtionem dictorum Wrſſovicenſium traditorum Jaromir fratrem fuum fraterni oblitus amoris excecacioni mandavit, ut fic fecurus a fra- tre perfifteret in Ducatus regimine ſupradicti. (c) Anno Domini M. I. (cc) quo ſupra, dum ſic præfatus Odalricus Ducatus Boemie regimen affumpfiffet, accidit: quod quadam vice, dum de venacione rediens (d) per quandam villam fuam tranfiret, vidit vir- ginem pannos lavantem ad puteum, Bozenam nomine, quod alio vocabu- lo Beatrix dicitur, mire pulchritudinis & decoris: quam fic intuitus to- tus in ejus concupiſcenciam & amorem exarfit; & mittens nuncios fuos continuo tulit eam, & in legitimam duxit uxorem, ex qua generavit fi- lium elegantiſſimum nomen ſibi Brzeczislaus imponens. Anno Domini MIII. predictus Odalricus potentiores de prefatis Wrſ- ſovicenſibus traditoribus perfidis digna morte mandavit extinqui. Anno Domini M. quarto Benedictus cum ſociis ſuis, Mattheo, Jo- hanne, Iſaac, & Chriſtino (e) in Polonia heremiticam vitam & ſanctam ducentes, per quosdam Polonos predones, qui se aput eosdem fanctos viros quandam maſſam auri, quam ipſis Mezko Dux Polonie devocione permotus miſerat, quamque viri fancti ne pecunia proditi (f) in ſuis o- racionibus impedimenta ſentirent, dicto Duci remiſerant, invenire spe- rabant, nocturno tempore crudeliter interfecti funt, & sic Martirium paſſi migraverunt ad Dominum. Fuerunt autem hy fancti viri quondam ſocii Sancti Adalberti Pragenfis Epiſcopi, quos idem Epiſcopus de Roma ex Monaſterio fancti Alexii ſecum Boemiam & Poloniam adduxerat: & qui veſtigia Patris & Directoris eorum fancti Adalberti ſequentes multum in Polonia populum converterunt ad fidem, & omnipotenti Deo, quamdiu in hoc ſeculo fuerunt, fanctis operibus placuerunt. Anno (b) In margine velocius. (c) Capitulum XXX. De regimine Odalrici fratris Jaromir Du- cis Bohemiæ. (cc) Hæc nota Chronologica iterum abeſt. (d) In margine: veniſſet, (e) Subducta referuntur in margine. (f) Corrigitur pecunie dediti, T

Strana 109
PULKAVÆ. 109 Anno Domini MVI. Hemma Uxor Boleslai fancti (g) Mater Odälri- ci & Jaromiri fratrum, (h) mulier nobilis & plena virtutibus febre cor- repta obdormivit in Domino, & in Pragenſi Eccleſia ſepelitur. Anno Domini MVII. Anno Domini MVIII. Anno Domini MIX. Anno Domini MX. Anno Domini MXI. Anno Domini MXII. Anno Domini MXIII. Anno Domini MXIIII. Anno Domini MXV. Anno Domini MVI. His annis & eciam ſequentibus Odalricus Boemie Dux Ducatum ſuum provide rexit, nec quicquam contrarietatis a quoquam ſuſtinuit. (i) Anno Domini MXVII. Deodatus Pragensis Epiſcopus tercius ſuc- ceffor Sancti Adalberti mortuus eft III. (k) Idus Junii, cui ſucceſit Eg- hardus (1) quartus Pragenſis Epiſcopus. Anno Domini MXVIII. Anno Domini MXIX. Anno Domini MXX. Anno Domini MXXI. (m) predicti Odalrici filius Brzeczislaus, qui per multas virtutes creſcebat in melius, tranſcendens de puericia (n), ju- ventutem, audiens magnam famam de pulchritudine cujusdam Virginis, Juditha nomine, filie (o) Ottonis Ruffi, ſuo firmavit in animo, qualiter preſatam ſibi ſponſam virginem matrimonialiter poſlit adjungere. Et dum audiſſet, quod virgo eadem in quodam Monasterio nominato vulgariter Nideriwiister (p) in civitate Ratisponenſi imbuenda liberalibus ftudiis ſer- varetur, acceptis ad ſe fidelioribus, ſecrecioribusque familiaribus ſuis, fimulavit ſe velle Imperatorem accedere, (q) cum ipfis iter arripuit, & O 3 ſeptem (g) Corrigitur in margine, & bene quidem ſecundi. (h) Recte iſthic Pulkava filios Hem- mæ vocat , qui proinde non fuerunt ſilij Boleslai III , ut ſupra erravit cum Coſma (i) Hæc omnia ab anno D. MVII. deſunt in toties memoratis exemplaribus. (k) Quarto. (l) Eligardus. (m) Præmiſſæ notæ Chronologicæ iterum abſunt , incipit- que Capitulum XXXI. hoc titulo : De actibus & geſtis Brzetislai filii Odalrici patre vivente, & gestis Judithæ uxoris Brzetislai filie Imperatoris Ottonis ſecundi, qui Ju- ſtus cognominatus eſt &c. (n) In. (o) C. S adjicit Imperatoris. (p) Widermin- ſter. (q) In margine: Adire.

Strana 110
110 CHRONICON ſeptem dietas continue faciens optatum dicti monaſterii pervenit ad lo- cum: in quo altera die tacitus inter (r) se conceptum revolvens propo- fitum ſolus claustrum circuit, querens si poſſet preſentiam dicte virginis accedere. Et dum intra monasterium venisset, vidit prefatam Juditham cum aliis puellis sollaciando diſcurrere, & statim ejus inſpecto decore & amoris igne ſuccensus virginem rapit, & cum ipſa fubito equum aſcendens aufugit, & veniens ad portam exteriorem, hanc obstructam ferrea ca- thena reperiit, qui ſtatim gladium vibrans unius ictus impetu cathenam firmiſſimam geminas divifit in partes, quod factum fortiſſimi militis us- que hodie cerni poteft: Et fic cum virgine rapta familiaribus ſuis id mi- nime ſcientibus fugitivus abſeeſsit, ac per dies & noctes tranfiens ad pa- trem ſuum Ducem Odalricum pervenit, familiares vero ſui in dicto mo- naſterio comprehenſi miſerabiliter tormentati funt, & (s) interfecti. Brzeczislaus (t) itaque patri ſuo, que geſta fuerant, retulit, & accepta licencia tranſivit Moraviam, procurans ſibi Virginem ſuam Juditham matrimonialiter copulari. Preterea Imperator Otto percipiens filiam ſuam Juditham per filium Ducis Boemie raptam efſe, indignatus valde, juramento firmavit: quod vel mortem ſubiret, vel ſubjugata Boemia Imperialem Sedem ſuam in du- catus medio collocaret; ex adverſo vero juvenis Boemie Dux magn. (u) preſtitit juramentum, quod nifi morte preventus tam grande Cesari dam- num inferret, quod de hoc Imperator & Imperium jacturam perpetuam ſuſtinerent, Ex hoc (x) fit, quod Imperator exercitu congregato po- tenti Boemiam nititur invadere. Et econtra Boemie Dux, nee non Brze- czislaus filius ejus cum gentibus ſuis ad refiſtendum Ceſari viriliter ſe diſponunt. Et poſtquam jam uterque, tam Imperator, quam Boemie Dux eum exercitibus ſuis ſtarent in campis, prefata Domina Juditha filia In- peratoris, & uxor predicti (y) prudens & provida concepit in animo, qualiter hujusmodi grandes inimicicias inter tam propinquos affines inter- ciperet, & omnino ſedaret, & (z) ab Imperatore ſecuritatis conductu re- cepto, ipſum acceſsit, & inter multos ac varios tractatus hunc modum & ordiuem adinvenit, quibus cedes populi ab utraque parte vitari, & juramenta facta absque cujuslibet partis prejudicio obſervari poſſent & valerent. Tractavit etenim, quod Imperator tranfiret Boemiam, & in medio ejus, videlicet in Boleslavia Imperialem Sedem ſuam poneret, & in (r) Intra. (s) In margine crudeliter. (t) Brzetislaus. (u) Magnanimus. (x) In mar- gine quo. (y) In margine: femina. (z) In margine: ac tandem.

Strana 111
PULKAVE. in eadem ſede potenter refideret: & eam ibi in perpetuam rei memoriam relinqueret; fimiliter ad falvandum juramentum mariti ſui Brzeczislai Du- cis Boemie prefati tractavit, quod dum Duces Boemie & fuos pofteros curiam Imperatoris accedere contingeret, & ad tria milliaria in vicino ve- nirent, terras Imperii per incendia ſub ejusdem Imperii diſpendiis licite damnificare valerent: & quod (a) hujus rei perpetuum recordyum pro armis Ducalibus Boemie Aquilam Imperialem in campo albo per pennas aquile circumquaque flammis diftinéto deferrent: quo ingenio per dictam Juditham ſapienter invento imperator & Dux Boemie ſupradiéti concor- dati ſunt. Et sic Imperator cum fuis Boemiam intrans, Boleslaviam ve- nit, & ibidem Imperialem sedem fuam preciosifſimam posuit, que ibidem in Eccleſia Boleslavienſi uſque in hodiernum diem pro hujus rei memoria diligentius cuſtoditur: & poſtea juramento ſervato pacificus receſſit. Si- militer Brzeczislaus juvenis Boemie Dux extra Boemiam Curiam Impera- toris accedens, dum in vicino ad trium milliarium spacium perveniffet, per ignis incendium Imperii bona damnificans juramentum ſervat (b) tra- ctataque hujusmodi ad poſteros ſuos Boemie Duces deducit, quod eciam tam a poſteris (c) Ducibus, quam eciam futuris regibus Boemie uſque ho- diernum diem in hujus rei memoriam perpetuam obſervatur: Et ab hoc tempore Brzeczislaus (d) Patrem suum in ducatus regimine uſque ad ejus- dem patris ſui obitum in multis laboribus provide relevavit. (e) Habebat itaque dictus Brzeczislaus ex donacione paterna in poteſtate Moraviam, quam partim a Polonis oppreſſam ftrenuis actibus (ƒ) ab eorum manibus liberavit, & comprehenſa Polonorum multitudine centenos cum centenis concumulans, vinctos misit Ungariam, ipsos pecunia vendidit, & in ser- vitutem perpetuam relegavit: & tamquam fapiens filius Patrem relevans in multis laboribus, multosque strenuos actus faciens, (g) de mandato pa- tris fui vices ejus gerens Boemiam feliciter gubernavit. Anno Domini MXXII. facta eſt maxima perſecutio Chriſtianorum in Polonia. Anno Domini MXXIII. Eghardus Epiſcopus Pragenſis obiit VI. Idus Auguſti, cui ſucceſſit Yzza. III Anno (a) In margine ad. (b) In margine: ſervavit. (c) Preteritis. (d) In margine : Odal- ricum. (e) Hæc parentheſis abeſt in C. S. ſubjicitur vero voci obſervatur. Capitulum XXXII. De ulterioribus ſucceſſibus Brzetislai , nec non obitu Odalrici patris ipſius , & Jaromir fratris ejusdem Odalrici. (f) Viribus. (g) C. S. addit uſque ad annum Domini MXXX.

Strana 112
CHRONICON 112 Anno Domini MXXIIII. Anno Domini MXXV. Anno Domini MXXVI. Anno Domini MXXVII. Anno Domini MXXVIII. Anno Domini MXXIX. Anno Domini MXXX. obiit Vzza quintus Pragenſis Epiſeopus. IIII. Kalendis Februarii, cui Severus ſucceſsit. Anno Domini MXXXI. Anno Domini MXXXII. Anno Domini MXXXIII. Anno Domini MXXXIIII. Anno Domini MXXXV. Anno Domini MXXXVI. (h) Anno Domini MXXXVII. (i) Boleslaus prefati Odalrici Ducis pater, quem ut ſupra dictum eſt, impius Mezko Polonie Dux oculis privaverat, mortuus est, & in Eccleſia Pragensi ſepultus. Eodem anno V. Idus Novembris Odalricus Brzeczislai pater infir- mitate gravatus, feliciter vitam finivit, cujus obitum Jaromir frater e- jus, (k) pridem dictus Odalricus excecari mandaverat, percipiens Pragam venit, & Brzeczislaum nepotem ſuum una cum Baronibus, Magnatibus & populo Boemie elegit & perfecit in Ducem: ipfumque nepotem fuum publice admonuit, ut iniquorum traditorum Wrſſovicenfium genus exter- minare, & ſuorum deberet fidelium confilia ftudiofius imitari: narrans coram omni populo quantam traditionem, quantumque ſcelus Wrſſovi- cenſes prefati olim in ſuis Ducibus & Dominis perpetraſſent. Unde Wrſ- ſovicenſes eorundem filii iniquorum patrum fuorum funt (l) nequiſſimi ſe- ctatores, prefertim Cochan, qui quadam nocte, dum dictus orbatus lu- mine Joromir ad laxandum ventrem privato ſederet in loco, eundem per pofteriora trans corpus nequiter letaliterque vulnerans, miſerabiliter in- fontem extinxit. Sicque Jaromir moritur anno predicto,II. nonas De- cembris. (m) e n- (n) Anno (b) Hucusque ab anno MXXII. deſiderantur iſta in ſape memoratis exemplaribus. (i) C. S. habet MXXX. (k) In margino quem. (l) Vox ſunt recte abest in C. S: (m) C. S. habet Novembris

Strana 113
PULKAV�. (n) Anno Domini MXXXVI. quo ſupra (o) Dux Brzeczislaus du- cali paterna collocatus in ſede, vir providus, ftrenuus, & multa virtu- te preclarus, ducatum fuum cupiens dilatare, & in partes cireum vicinas extendere vires fuas, Ungarie Regnum potenter intrat. Et ejus regio- nem uſque urbem Strigonienſem devaſtat. (p) Preterea prefatus Dux Brze- czislaus ex Nobili (q) conjuge ſua Juditha quinque elegantiffimos filios procreavit: videlicet, Spitigneum, Wratislaum, Conradum, Jaromir, & Ottonem: de quibus postea fucceffive dicetur. Anno Domini MXXXVIII. (r) Brzeczislaus patrati quondam ſceleris in avum ſuum Boleslaum per Mezkonem Ducem Polonie non inmemor, congregato exercitu ſuo intrat Poloniam, eamque devaſtat, & destruit, Krakow insigniorem Urbem Polonie strenuus victor acquirit, & funditus ſubvertit, ac ibidem ditiſſimis thefauris ac ſpoliis oneratus, ceteras ur- bes Polonie lucratur, succendit, & destruit usque ad caftrum Sdek, (s) ubi Caſtellani terre, & hominum maxima multitudo confugerant: qui dicto Duci & ejus exercitui refiftere non valentes le gratie sue humiliter subdiderunt. quos generoſe (t) recipiens mifit Boemiam affignans eis par- tem filvarum in loco Czrny, (u) quemdam Prefectum inter eos Capitaneum & majorem conſtituens decrevit, ut ſub ea lege, qua in Polonia vixe- rant, permaneant. Qui ab urbe Sdek (x) uſque hodie Sdecani (y) vocan- tur. Démum Dux Brzeczislaus predictus uſque Gneznenſem tranſiens me- tropolim, ipſam victorioſe lucratur, & tam ipſe, quam ſui eccleſiam beate Marie Virginis, ubi corpus beatiſſimi Martiris Adalberti recondi- tum erat, reverenter intrantes confeſſi & contriti triduannis vacant jeju- niis, & ante ſepulchrum Sancti Adalberti una cum Severo Pragenſi Epi- ſcopo in terram proſtrati oracione fuſa, & Dei nomine invocato, altare majus, in quo corpus fanctum reconditum fuerat, aperientes, invene- runt Sanctum Adalbertum in ſarchophago habitu & corpore integrum per omnia, ac ſi ipſo die miſſarum ſolemnia celebrafſet: de cujus corpo- re miri odoris fragrancia non ſolum totam Gneznenſem replevit eccle- fiam, ymo Ducem Boemie & ejus exercitum mirifice confortavit, ubi ſtupenda valde res accidit, puta: quod ante lapſum trium dierum nemo Tom. III. P ſacri 113 (n) Capitulum XXXIII. De regimine & aliis ſucceſſibus Ducis Brzetislai prefati. (o) No- ta anni hujus abeſt. (p) Hie Codex Steh, interjicit : ſine nota Chronologica, ver- bisque ſolum eodem anno : obitum Erhardi Epiſcopi Prag, electionem Yzonis , & mor- tem , denique Severi ſexti Epiſcopi Prag. ſucceſſionem. (q) In margine : & decora. (r) Nota hæc Chronologica iterum abeſt. (s) In margine Bdek. (s) Gracioſe. (u) Czierny. (x) Bdek, (y) Bdekani.

Strana 114
114 CHRONICON ſacri corporis ſarchophagum tangere potuit, ſed elapſo triduo & oracio- nibus multiplicatis capſam attingunt ſancto cum corpore , & ipſam in al- taris arce collocant, offertque dictus Dux Brzeczislaus Boemie ducentas marcas argenti. Similiter in eadem ecclefia corpus Sancti Martiris & Archi-Epiſcopi Gneznenſis Gaudencii, qui & alio nomine Radym vocatur, fratris Sancti Martiris ſupradicti reperiunt, & ibidem in alia eccleſia corpora Sanctorum quinque fratrum: Benedicti, Fſaac, Mathei, Johan- nis, & Criſtini, de quibus ſupra fit mencio, prefatus Boemie Dux obti- nuit. Similiter quandam crucem auream magni ponderis, quam quon- dam Mezko Dux Polonie obtulerat, & quandam tabulam auream (z) tre- centarum librarùm auri, & multa alia preciofifſima ornamenta recepit, & cum reverencia digna Boemiam apportavit ; & dum circa rivulum Rokytnics, (a) Pragam applicuiſſent, tam Dux, quam Clerus, & populus universus cantis preciofiſlimis reliquiis proceffionatim obviam facientes, & cum ma- gna letitia in Pragenſem portantes ecclefiam honorifice recondiderunt, ut decuit. Facta eft autem hec translacio fanctarum reliquiarum hujus- modi Anno Domini MXXXVIII. Kalendis Septemb. IX. (b) Anno Domini Mill. XXXIX. (c) premiſſis divina favente gracia pro- ſpere sic gestis, & de tantorum Patronorum fanctiſſimis allatis reliquiis tota Boemia plurimum exultante, quidam invidia ſeducti Apoſtolicam Se- dem accedunt, Ducem Brzeczislaum Boemie Pape deferunt: eo quod contra Sanétorum Patrum decreta, & Canonicas Sancciones prefatorum beatorum corpora de Polonia in Boemiam, ficut premittitur, aſportarat. Unde tam Dux quam Severus Pragenſis Epiſcopus de preſumcione hujus- modi plurimum arguuntur : & ad reſpondendum deſuper coram Apoſtolica Sede miſſis citacionum literis ad Pape preſenciam evocantur, qui mittens (d) nuncios & legatos fuos ydoneos, ſe: qualiter non temeritate, ſed bona intencione, nec non pro magna falute Boemice gentis translacionem Patronorum ſuorum hujusmodi fecerant, ſe excuſare curantes poſtulave- runt miſericordem veniam de commiſfis. Summus Pontifex itaque excu- faciones & peticiones eorum admittens precepit, ac pro fatisfaccione premiſſorum injunxit, quod prefatus Dux Boemie Brzeczislaus collegium Canonicorum in Boemia de bonis ſuis propriis fufficienter in omni ne- (z) In margine : ponderis. (α) Roketnik. (b) Idem numerus IX. hoc poſtremo loco ha- betur in C. S. qui annum prius MXXX. præmittit. (c) Nota Chronologica abeſt, & præjicitur: Capitulum XXXIV. De ultericribus ſucceſſibus Brzetislai Ducis Bohe- mie ſupradicti, & quod Pape delatus fuit propter translacionem Sancti Adalberti. (d) Mittentes.

Strana 115
PULKAVÆ. neceſsitate construeret & decoraret. (e) Ac quod in eodem Collegio per- ſone Ecclefiaftice ydonee inftituerentur, canonice procuraret, qui divi- nis laudibus inibi Domino perpetue deſervirent. Ambafiatores itaque Ducis Boemie ſupradicti tam miſericordi & benigna Summi Pontificis re- ſponſione recepta leti revertuntur Boemiam, ſuo Principi ea, que acci- derant per ordinem enarrantes. Brzeczislaus vero Boemie Dux Apostoli- cum preceptum gratanter acceptans & exequens, in Urbe Boleslaw, fita in littore Albee fluminis, ſub honore Sancti Wenceslai Martiris, quondam Ducis Boemie, in qua olim dictus (f) Sanctus Wenceslaus ab impio fra- tricida Boleslao Martirium paſsus est, solemnem collegiatam Canonieorum fundari, conſtrui, & decorari procuravit ecclefiam, ea que ſibi per A- poſtolicum ſuper premiſſis, injuncta fuerant, effectualiter execucioni de- mandans, que Boleslaviensis Ecclefia fundata, erecta & decorata, (g) fieut premittitur, uſque hodie cerni poteſt in evidens teſtimonium premiſſo- rum. Anno Domini MXL. (h) poſtquam ſuper translacione predictorum beatorum Martirum de Polonia in Boemiam ſummus Pontifex cum Brze- czislao Duce Boemorum, ut ſupra dicitur, miſericorditer diſpenſaſſet, Imperator Henricus secundus andiens magnam auri quantitatem in Polonia receptam, & per dictum Ducem in Boemiam transportatam, auri cupiditate ſeductus Imperiales nuncios & literas prefato Duci Boemie deftinavit, mandans, quod theſaurum, quem pridem in Polonia receperat, vel infra statutum terminum ad plenum redderet, vel Imperatorem eum potencia exercitus, hunc ab eo extorquendum Boemiam advenire ſentiret. Guod audiens & intelligens Brzeczislaus Boemie Dux Imperatori in hunc mo- dum reſpondit: Invictiſsime Cesar: Salvo literarum tenore vestrarum, & Imperialium mandatorum, Predeceſſoribus vestris & vobis in licitis & ho- neſtis ſemper paruimus, & fideliter adhefimus. Karolus enim Magnus quondam Pipini Regis Francie filius, dum viveret, nobis Cenſum impo- ſuit, quo Romanis Imperatoribus teneamur obnoxii, videlicet: Centum XXti boves electos, & quingentas marcas argenti ſolvendi. Quod qui- dem ſervavimus, nee in aliquo ſumus transgreſfi. Ultra cujus obſervan- P 2 ciam 115 (e) Dotaret. (f) In margine : idem. (g) Dotata. (b) Nota Chronologica abeſt, præ- mittitur vero Capitulum XXXV. Qualiter Henricus ſecundus a Duce Bohemie aurum pridem acceptum in Polonia repeciit , & ob hoc Bohemiam invaſit , & qualiter primo victus , ſecundo muneribus placatus abſceſſit. De dedicacione Eccleſie Boleslavienſis , de morte matris Brzetislai, de obitu S. Procopii, & de locacione fucta Polonie ſub aunuo cen- ſu civitatis Wratislavienſis , & aliarum civitatum in Polonia.

Strana 116
116 CHRONICON ciam nec artari nos licet, nec quocunque largiori jugo gravari. Nam pocius eligimus mori, quam inſolitum ferre onus &c. At vero Impera- tor hys auditis reſcripſit: Quod non obſtantibus ſtatutis anterioribus qui- buscunque preceptum fuum velit effectualiter adimpleri, vel ad execu- cionem ejus ipſos compellere manu forti. Et fic dum prefatus Dux Boe- mie Brzeczislaus mandatis Imperialibus obtemperare renueret, ftatim Im- perator furore ſuccenſus fortem & magnum congregat exercitum. Et perſonaliter cum Principibus ſuis ab uno lateré per viam, qua itur Ratis- pona Boemiam applicat: & in littore fluvii Bzezen (i), qui vulgariter di- citur Regen, ad partem, que declinat verfus Cham prope filvas cum exer- citu ſuo caſtra metatus eſt, Ducem vero Saxonie Othardum nomine, vi- rum bellicum, & industrem (k) cum fuis ex oppofito alterius partis, qua itur per Srbiam verſus Saxoniam ad invadendum Boemiam ordinavit. Sic- que ex utraque parte terram & gentem Boemie diris (1) congreſſibus ni- tebatur opprimere. Dum igitur Imperator a parte exercitus ſui metas Boe- mie attigiſſet: & densitatem filvarum, qua ad intrandum Boemiam aditus preclufus erat, liquido conſpexifſet, viasque quaslibet inveniret obstruc- tas, ſuos fingulos jubet manum apponere, & per denfitatem (m) filvarum hujusmodi vias neceſſarias preparare. Quo facto una cum ſuis intrat ob- ſcura ſilvarum in loca : & dum quemdam eminenciorem locum filvarum hujusmodi aſcendiſſet, Imperialia fixit tentoria, & ſedens, Boemieque ter- ram, & fitum inſpiciens, Principes & nobiles ſuos convocat, ac ipſos op- portunis exhortacionibus alloquitur, & admonet, ut eciam abſque tedio de victoria ſecuri procedant, & intendant viriliter incepto labori. Gui monitis Imperialibus animati linquentes tentoria Boemie denfiores intrant filvas: & poſtquam aliquantum itineris diris (n) laboribus in earundem filvarum aſperis perluſtraſſent, & neminem sibi refistere perſensiſſent, per inſolitos montes & colles maximis eum fatigis progredientes ulterius, dum jam abrupta viarum pericula evaſiſſe ſperabant, reſtat ex ſolitudine & inconſueta via labor. Et quidam fortiſſimi milites viribus fortem in ta- libus cupiunt ſuperare laborem, non hoſtibus, ſed itineris devio fatiga- ti, temporis eciam exuberante calore quietem & refrigerium petunt. Et fic multa ponderositate laffati credentes ſe hoſtium adverfitate ſecuros ar- ma deponunt. Et dum velut inter pacatos fines inopinatis eventibus fe im- (i) Rzezen. (k) In margine ? induſtrium. (1) Ducis in S. C. in margine vero duris. (m) Denſitates. (n) Duris.

Strana 117
117 PULKAVEÆ. improvide exponunt : Accidit: quod prefatus Boemie Dux, qui cum fi- delibus ſuis populis ad defendendum terram fuam nou fine ordine, ſapienter ut potuit jam diſpoſuerat facta ſua, ſenciens ex fatigis & laboribus, ficut premittitur, Imperatoris exercitum defeciſſe, incautos hoſtes cum ſuis audacter quietus invafit: & ipſos a maximo uſque ad minimum absque pietate percuciens, quoslibet, quos non ſalvavit fuge preſidium, (o) in- terfecit, ac inſuper eciam fugientes uſque ad Imperatoris tentorium per- ſecutus eſt, nec pepercit generi, vel etati: Imperator vero inopinatum gentis ſue caſum ex eventu rei percipiens, vix de tanto periculo cum paucis evaſit. Et sic cum principibus ſuis pro tune per fugam liquit Boe- miam, qui pridem ſub Imperiali Victrice Aquila victoriam ſperaverat reportare. Ex adverſo vero ab ea parte, per quam Othardus Saxonie Dux cum ſuis Boemiam intraverat per viam, que dicitur Pielina, ipsam ut potuit, devaſtavit, quouſque ad pontem Bnewin (p) alias Bruks juxta fluvium Pielinam perveniſſet. Ibidem dum infortunatos Ceſaris eventus audiffet, mente perterritus & intervenientibus treugis, revolvere cepit in animo, quomodo prefatum Ducem Boemie Brzeczislaum mitigaret, & poſt tantam victoriam Ceſari reformaret. Brzeczislaus vero Boemie Dux de fidelitate sue gentis preſumens, dicti Ducis Saxonie ſprevit consilium, mandans ſibi, quod vel voluntarius infra triduum exeat Boemiam, vel poſt lapſum ejus, bello preſſus ſubjaceat, nec habeat amodo liberam li- cenciam exeundi. Qui vir providus talia prudenter advertens, & prio- ribus Domini ſui Ceſaris difcriminoſis penſatis diſpendiis Boemie terram & metas cogitur exire pacificus. (q) Interea Dux Brzeczislaus prædictus ad defendendum fines Boemie verſus Saxoniam Comitem Bielinenſem Pro- copium (r) nomine cum tribus legionibus deputavit. Anno Domini MXLI. (s) ex eo, quod idem Procopius (t) Saxonum corruptus pecunia Duci Othardo predicto non reſtiterat, ut debuit, per Ducem Brzeczislaum captus eft, & oculis erutis, manibus, pedibusque abſeiſſis precipitatur in flumen Bieline, ut alii ejus exemplo perterriti ad votum & juſſum Dueis ſui defendant patriam, & fidem preſtitam Principi ſuo inviolatam obſervent. (u) P 3 Anno (o) Viriliter. (p) Gnewin. (q) Cogitans qualiter ſe ſuper illatis poſſit in poſtremum vindicare. (r) In margine Prkoſſium, quod iden Slavicum Procopii nomen est. (s) Hæc nota Chronologica abeft. (t) In margine Prkoſſius. (u) Hie demum ſub- jungitur præcedens �ota Chronologica.

Strana 118
CHRONICON 118 Anno Domini MXLII. Henricus Imperator una cum Othardo Duce Saxonie ſupra dicto inclitorum Nobilium ſuorum & fidelium ruine non im- memor ulciſci cupiens Imperiali potencia, multis itineribus Boemiam in- trans, eam undique devaftavit: & demum perveniens uſque Pragam, ob- ſedit eam ; quo facto dum tanto exercitui Dux & fui refiftere non valerent, Severus Pragenfis Epiſcopus timens, ne propter fidelitatem, qua Ceſari tenebatur, per ipſuin Pragensi Episcopio privaretur, quadam nocte secre- te aufugit ad Ceſarem, quod audiens Brzeczislaus Dux Boemie tamquam vir ſapiens, & in neceffitate maturus, Imperatorem auro placat, dans ſibi mille quingentas marcas argenti, que fuit ſumma tributum trium pre- teritorum annorum, pacemque firmavit cum ipſo. Et fic Ceſar, qui pridem anno preterito bello victus turpiter de Boemia per fugam evaſe- rat: Item (x) anno futuro non refiſtencia Ducis, ſed muneribus placide pacificatus abſeeſfit: quique prius fuerant inimici, ex tunc intervenien- tibus predictis eventibus amoris vinculo jugiter reformantur. Anno Domini MXLVI. dedicata est Ecclefia S. Wenceslai in Bolesla- via XV. Kalendas Junii per Severum, ſextum Pragenſem Epiſcopum. Anno Domini MXLVII. Anno Domini MXLVIII. Anno Domini MXLIX. Anno Domini ML. Anno Domini MLI. (y) Anno Domini MLII. Mater Ducis Brzeczislai & conjux Odalrici Bo- zena, alias Beatrix nomine migravit ad Dominum, estque in Eccleſia Bo- leslavienſi ſepulta. Anno Domini MLIII. Sanctus Procopius Abbas plenus fanctis operi- bus celestem perexit in patriam. Anno Domini MLIIII. Brzeczislaus Dux Boemie ſupradictus Wratis- lavienſem civitatem, & alias civitates Slezie & Diecesis Wratislaviensis Ducibus Polonie ſub ea condicione locavit, quod sibi & ſucceſſoribus fuis Boemie Ducibus in perpetuum vere ſubjeccionis titulo quingentas marcas argenti, & triginta marchas auri annuatim persolvant, in certis termi- nis deſuper constitutis. (z) Anno Domini MLV. poſtquam Brzeczislaus Boemie Dux totam olim deperditam Poloniam victorioſe relucratus fuiſſet, & dicioni Princi- pa- (x) In margine iterum. (y) Hæ vacivæ annorum notæ deſunt in aliis exemplaribus. (z) Capitułum XXXVI. De morte Brzetislai & ſucceſſione Spitignei primogeniti ſui Ducis Bohemie,

Strana 119
POLKAVE. patus Boemie ſubegiſſet, propoſuit fimiliter invadere Pannoniam, & pro- ceſſit in Urbem Crudim (a) volens ibidem ſuum exercitum congregare: & (b) hoc facto una cum ipſis directus & mature proviſus poſſet ulterius proficiſci: fieque eodem ibidem exiftente infirmitate grandi pulſatur, & ut ſensifſet invaleſcere morbum, ſeque quotidie deficere forcius, ac ino- pinatam mortis horam adefse, Nobiles & Magnates fuos convocat, & de Principatu ſuo diſponens statutum condidit, ut videlicet in Boemie Prin- cipatu poſt cujuslibet Ducis obitum primogenitus inter fratres ſublime- tur in Ducem, Ducatum regat & populum: ac finguli fratres fui fibi tam- quam (c) Principi & Domino fint ſubjecti: Et nihilominus ad obſervan- ciam hujusmodi ſtatuti perpetuam Magnates & Nobiles Principatus Boe- mie juramento (d) constringit, ne pluralitate Ducum tam infignis Ducatus suppreſlionem, aut ex diſfensione fratrum super ejusdem Principatus re- gimine diſpendium pateretur. Et ſic intencionis propoſito provide con- ſumaro non post multos dies febribus adauctis oppreffus defecit viribus, & temporalis vite curſum feliciter conſumavit. Mortuus eſt autem victo- rioſiſſimus Brzeczislaus Dux Boemie prefatus Anno Domini, quo ſupra, IIII. Idus Jannarii, & in Ecclefia Pragensi sepultus, (e) quem Brzeczis- laum ob multa merita fua per multos dies tota lamentabiliter planxit Boe- mia. Rexit autem idem Brzeczislaus poſt obitum Patris ſui Boemiam an- nis XVIII. mensibus duobus. (f) Anno Domini MLV. (g) quo ſupra: ſecundum ordinacionem dicti Brzeczislai Spitigneus primogenitus Brzeczislai Ducis (h) Boemie regimen alfumplit, & prima die principatus fui tale ftatutum per totam Boemiam publice promulgari mandavit, quod omnis Theutonicus, qui ultra tri- duum infra metas Boemie repertus foret, capite truncaretur; Et unde sta- tuto tali temporibus ſuis Theutonici de Boemia penitus eliminati ſunt. Qui eciam Spitigneus permittere noluit, ut Juditha mater ejus Impera- toris Ottonis Ruffi filia, de qua ſuperius facta est mencio, amplius in Boe- mia moraretur: ſimiliter Abbatilſam Sancti Georgii, Nobilis Brunonis Co- mitis Almanie filiam, ex eo, quod eadem Abbatifſa olim in construccione muri caſtri Pragenſis, per Brzeczislaum quondam Ducem Boemie Patrem dicti 119 (a) In margine Chrudim. (b) In margine ut. (c) In margine ſuo. (d) In margine : Sa- cramento. (e) Cum Juditta fua conjuge. (f) Hæc nota Chronologica regiminis abeſt in C. S. (g) Etiam ista deſideratur, præjicitur vero Capitulum XXXVII. De regimine & ſucceſſibus Spitignei Ducis Bohemie, primogeniti Brzetislai Ducis Bohe- wie, (b) In margine Ducatus.

Strana 120
120 CHRONICON dicti Spitignei, conſtructi, eundem Brzeczislaum (i) adhuc juvenem pro- pter deſtruccionem cujusdam fornacis piſtorie dicti monaſterii obpro- briis & oblocutoriis verbis affecerat, extra monasterium & regnum ejecit. Demum non post multos dies proficiſcitur verſus Moraviam: Nam quon- dam Brzeczislaus Pater ejus Moraviam inter filios suos per partes diviſe- rat, Wratislao medietatem ejus, Conrado & Ottoni aliam ſuperstitem partem afſignans: ea condicione, quod tamquam Vafalli Ducis Boemie ſibi fideliter perpetua ſubjeccione ſubeſſent: Jaromir vero liberalibus ſtudiis tradiderat imbuendum, ut tempore ſuo valeret ad gradum facer- docii promoveri ; & dum cum multitudine armatorum potenter Moraviam applicaret, frater suus ſenior post eum Wratislaus nomine audiens talem fortem adventum ipfius, timuit valde: & uxore ſua in Olomucz civitate dimiſſa fugit Ungariam, quem Rex Andreas ibidem gratanter ſuſcipiens, quaudiu ſecum fuit, honore condigno tractavit. Veniens itaque Spiti- gneus Moraviam, & rebus & patria ad placitum ordinatis fratres ſuos ſuam recepit ad Curiam; Conradum, qui venacionibus delectabatur, infiftere officio venacionis preficiens: Ottonem proviſorem & diſpenſatorem fiſci Ducalis conſtituit. Nurum eciam ſuam Wratislai fratris ſui conjugem, poſtquam ipſa cum civitate Olomucenſi in ejus poteſtatem devenit, cuidam Comiti Mſtis (k) nomine ad quoddam eastrum, quod Lesstien (1) dicitur, in captivitatem tradidit, qui Comes infignem talem Dominam, ne aufu- geret, dure tenuit, & pedem suum cum pede ejus compede forti con- ſtrinxit. Quod tamen Wratislaus vir ejus poſtea percipiens plurimum egre tulit. Spitigneus itaque prefatus Dux induccione Severi Pragenfis Epiſcopi Dominam prefatam poſt lapſum unius menſis de captivitate libe- ram abire dimifit, que ad virum fuum redire proponens & in itinere jam exiſtens, quia vicina partui fuit, infirmitate preſſa infra triduum expira- vit. Quod vir ejus audiens magno dolore turbatur, nec per multos dies voluit in hujusmodi ſuis doloribus mitigari. Andreas autem predictus Rex Ungarie videns Wratislaum predictum de morte ſue conjugis turba- tum , medulitus amicabiliter conſolatus eundem. Anno Domini MLVI. (m) Andreas Rex Ungarie confiderans excel- lenciam generis dicti Wratislai, nee non magnam ejus induſtriam, ſibi fi- liam ſuam Aleydam nomine legitimam tradidit in uxorem. Anno () In margine recte corrigitur Spitigneum. (k) Stis. (l) Leſſriczen. (m) Nota Chre- nologica abeſt.

Strana 121
PULKAVE. 121 Anno Domini MLVII. (n) Dux Boemie Spitigneus fenciens & pre- cavere volens, ne Wratislaus frater ſuus Regis Ungarie, adherencium- que ſibi plurium Nobilium in Moravia, qui ſibi valde ſavebant, ſuffultus auxilio, Moraviam potenter intraret, dictum fratrem ſuum Wratislaum de Ungaria revocat: & ei civitates in Moravia, quas antea pater fuus, dum vixerat, dederat, reſignat. Prefati eciam Spitignei temporibus Du- cis Boemie, videlicet Anno Domini MLVIII. IIII. nonas Auguſti Judi- tha mater Spitignei, quam antea de Boemia ejecerat, & que in odium e- jus Petro Regi Ungarie nupſerat, moritur, & in monaſterio Lucensi pro- pe Znoymam , quod ipſa fundaverat, (o) honorifice fepelitur. Et de Luca oſſa ejus in Pragam deferuntur, & juxta maritum ejus honorifice tumu- lantur Anno Domnini MLIX. (p) Anno Domini MLX. (q) Spitigneus Boemie Dux vir multum devo- tus, tutor, Iudex, & precipuus benefactor miſerabilium perſonarum, nec non in augmento divini cultus plurimum ſollicitus, dum in feſtivita- te Sancti Wenceslai Martiris, & Patroni Boemie, beati Viti Pragensem intraret Ecclefiam, quam antea dictus Sanctus Wenceslaus construxerat, & in qua fancte fui corporis reliquie quieſcebant, videns: quod Ecclefia eadem ad recipiendum multitudinem populi confluentem ibidem non poſ- fet ſufficere, conſpiciensque aliam parvam Ecclefiam eciam contiguam, in qua corpus beati Adalberti Martiris erat reconditum, deliberacione previa ambas hujusmodi parvas diſrumpi mandavit Eccleſias, ut earum loco tantis Patronis edificare poſſit de novo ſuis ſumptibus Ecclefiam ſpa- cioſam: & ſic continuo per girum in longum & latum prima ejusdem in- staurat Eceleſie fundamenta. Anno Domini MLXI. (r) Spitigneus Dux Boemie, Deo jubente mor- te preventus conceptum non potuit pium propofitum conſumare: mor- tuus eſt namque Spitigneus Dux verus Boemorum: V. Kalendas Februarii, Ducatus ſui anno ſexto, & in Eccleſîa Pragenſi ſepultus. Anno Domini MLXI. (s) quo ſupra: mortuo Spitigneo frater ejus Wratislaus Principatus (t) ſolio ſublimatur: qui non poſt multos dies Tom. III. G Mo- (n) Etiam iſtà deſiderantur. (o) Memoria ſepulturæ & fundationis in C. S ſub finem ca- pituli ponitur. (p) Hæc nota Chronologica abeſt , uti & ſequens. (q) Capitulum XXXVIII. De amplificacione edificii Pragenſis eccleſie per Spitigneum, & ejus obitu. (r) C. S. habet ſolum anno ſequenti. (s) Hæc nota Chronologica rurſum deſide- ratur in C. S. præmittitur vero Capitulum XXXIX. De ſublimacione Wratislai fratris Spitignei in Ducens Bohemie, & ejus ſucceſsibus. (t) In margine: Bohemie.

Strana 122
CHRONICON Moraviam intrans, dividit eam inter fratres ſuos, orientalem plagam, quai ipſe prius habuerat, aptam venatui & piſcibus habundantem Ottoni committens, occidentalem partem verſus Theutonicos declinantem, campe- ſtrem & planam, frugibusque fertilem Conrado, qui & linguam Theuto- nicam optime ſeivit, diſtribuens; Jaromir itaque quartus frater eorum, qui olim a Patre eorum, Brzeczislao literarum ftudiis applicatus , & ad Clericatum deputatus fuerat, audiens mortem Spitignei fratris fui, quem ut ſeipſum dilexerat, de ftudio revertitur, paternam & hereditariam fuam ſibi dari poſtulans porcionem : quem Dux Wratislaus frater ejus gratan- ter ſuſcipiens, & ut ſensit eum magis ad temporalem miliciam, quam clericalem gradum inclinatum exiftere, ipfum nimiis precibus (u) a fuo re- duxit propoſito, promittens ſibi, quod eum poſt obitum Severi Pragenfis Epiſcopi ad Preſulatus apicem promoveret, & sic intrante Murcio in pri- ma Sabbathi, dum Sacri Ordines celebrantur, Jaromir partim resistens in Diaconum ordinatur, & ibidem Epiſcopo Miſſarum Solemnia celebran- te, more Diaconi Evangelium legit: & in preſencia Wratislai fratris ſui juxta morem ſolitum Epiſcopo miniſtravit. Qui tamen Jaromir accep- tum ordinem post hoc abjiciens, miles effectus est, & ad Ducem Polonie fugitivus abſeeſſit. Interea accidit, quod Mstis Comes Bieline filius Borſch, qui olim uxorem Wratislai Ducis ad mandatum Spitignei in cuſto- dia irreverenter tenuerat, eo quod ipſum de hoc Wratislaus Dux ſuſ- pectum haberet, non immemor, tamen de prudencia fui ipfius nimium confiſus, pallacium Ducis audacter ingreſfus, Ducem rogavit ſuppliciter, quod ad conſecracionem Parochialis Ecclefie, quam in Urbe fua Bielina in honore Sancti Petri Apoſtoli inftaurarat, accedere dignaretur: Dux vero peticioni ſue ſub condicione exequende jufticie confenciens venire promisit, dicens: veniam, & quod juſtum eſt, faciam. Quam Mistis prefatus reſponsionem non perpendens, letus abſeessit: & tam pro Du- ce, quam pro Epiſcopo fecit neceſſaria ſingula preparari. Conſti- tuta itaque die Dux & Epiſcopus Bielinam veniunt; & ibidem Ecclefia dedicata Dux cum fuis pranſurus intrat in urbem, Comes vero & E- piſcopus in quadam Curia ſua prope Eccleſiam dedicatam remanent. (x) Interea venit nuncius, dicens ſecrete Comiti, ablatam ſibi (y) Urbem per Ducem Boemie, & traditam Cojathe filio Wſſeborii, qui tunc in Aula Ducis primus poft Ducem in omnibus habebatur. Comes vero auditis talibus cum Severi Epiſcopi Pragenfis auxilio abſque perſone ſue (u) Minis & precibus. (x) In margine : & ſimul diſcumbunt. (y) In margine : eſſe. 122

Strana 123
PULKAVÆ. ſue periculo vix evaſit. Habuit eciam prefatus Dux ex uxore ſua Adlei- da (2) filia Regis Ungarie duos filios, Brzeczislaum (a) & duas filias Ludmillam & Juditham. Anno Domini MLXII. Adleidis mater eorundem filiorum Uxor Wratislai predicti nondum provecta in ſenium, vitam finivit VI. Kalen- das Februarii. Anno Domini MLXII. (b) Wratislaus Dux Swatawam filiam Kazi- mir Ducis Polonie, Boleslai & Wladislai fratrum germanam, legitimam duxit uxorem, de qua quatuor filios procreavit, videlicet Brzeczislaum (c) Borziwoy, Wladislaum & Sobieslaum, de quibus in locis poſtea trac- tabitur. (d) Anno Domini MLXIIII. Anno Domini MLXV. Anno Domini MLXVI. Anno Domini MLXVII. (e) V. Idus Decembris Severus Pragenfis Ecelefie ſextus Epiſcopus, vir providus & in multis expertus, & qui Pragenſem & Olomucenſem Epiſcopatus indiviſim multa rexit per tempora uſque poſt obitum Spitignei Ducis, ex tunc victus precibus Wratislai Ducis Boemie conſensit Johannem in Olomucenſem (ƒ) Epiſcopum pro- moveri: poſt cujus quidem Epiſcopatus diviſionem prefatus Severus mo- dico tempore vixit: & poſt multa bona opera infirmitate gravatus & ſe- nio ab hoc mundo tranſivit V. Idus Decembris anno ut ſupra. Cui ſuc- ceſſit Jaromir frater Wratislai, alias vocatus Gebhardus, ſeptimus Pra- gensis Episcopus. (g) Preterea postquam Conradus & Otto fratres Wra- tislai Ducis Boemie audiviſsent Severum Pragenſem Epiſcopum ab hac vi- ta migraſſe, ſecreto mittunt Poloniam, abinde fratrem ſuum Jaromir A- poſtatam, ut ipſe in Pragenſem promoveretur Epiſcopum revocantes. (b) Interea Wratislaus Dux fratris ſui Jaromir apoſtaſiam fraudulentam men- te revolvens propoſuit, ut non Jaromir, ſed alium magis ydoneum ad Q 2 Pra- 123 (z) Adelheida. (a) Et Wratislaum. (b) C. S. loco notæ chronologicæ ſcribit : Poſt cujus obitum anno elapſo. (c) Boleslaum. (d) Rexit igitur Ducatum ſuum feliciter pre- fatus Wratislaus Dux Boemiæ poſt mortem uxoris ſuæ Adilheidis quinque annis, vi- delicet uſque annum Domini milleſimum LXVIII. (e) Hæ notæ Chronologicæ rur- ſum abſunt , perſequitur vero C. S. ſuperiora : In quo anno (ſcilicet MLXVIII.) Severus Pragenſis Eccleſie ſextus Epiſcopus, V. Idus Decembris &c. (f) Moravienſem. (g) Capitulum XL. De ulterioribus ſucceſſibus Wratislai , & promocione Jaromir fratris ſui in Pragenſem Epiſcopum. (h) Hæc obſcuritas ita ex C. S. aliisque elucidanda: mittuut Poloniam ad fratrem ſuum Jaromir, ut ipſe in Pragenſem promoveretur Epi- ſcopum.

Strana 124
CHRONICON 124 Pragenſem Eccleſiam promoveret, habuit enim tunc temporis in Curia ſua quemdam Capellanum Laczkonem (i) nomine de Saxonia nobili pro- ſapia genitum, Prepoſitum Luthomirzicenſem, virum induſtrium, & lite- rarum ſcientia decoratum. Hunc Laczkonem (k) quia ſibi longis tempo- ribus sideliter ſervierat, deliberaverat Ecelesie Pragensi preficere. Guod eciam adimpleſſet, niſi Conradus & Otto fratres ſui induccione Cojathe pre- fati filii Wſſeborii, Comitis Palatini, & Smilonis patrui ſui hujusmodi Du- cis Wratislai propoſito reſtitiſſent: dicti enim duo fratres Ducis (1) vide- licet Conradus & Otto adherencium fuorum auxilio post varios tractatus, multasque altercaciones inter Ducem & eos , vix apud fratrem fuum Wratislaum poterant obtinere Jaromir fratrem eorum in Pragensem Epi- ſcopum promoveri. Anno Domini MLXVIII. (m) Wratislaus Dux cum fratribus & Ma- gnatibus ſuis Jaromir unanimiter in Epiſcopum eligunt: & pro ejus ap- probacione nuncios ad Imperatorem Henricum, qui tunc fuit Moguncie, destinantes; Imperator itaque Henricus Jaromir annulum & Pastoralem baculum dat, assignans cum Archi-Epiſcopo Moguntino in Pragensem E- piſcopum conſecrandum: qui fibi munus conſecracionis impendens, nomen ſuum Jaromir in Gebhardum transmutat: & sic conſecratus Epiſcopus Pragam revertitur, & ibidem a Clero & populo honorifice ſuſcipitur. Anno Domini MLXIX. Anno Domini MLXX. Anno Domini MLXXI. Anno Domini MLXXII. (n) Anno Domini MLXXIII. Gebhardus Epiſcopus Pragenſis Moravien- ſem Epiſcopatum, ex eo, quod predeceffor fuus Severus utroſque indi- viſim tenuerat, ſerioſe repeciit, & videns propter fratrem ſuum Ducem Wratislaum, qui Moravienſem Epiſcopum Johannem valde dilexit, pro- ficere ſe non poſſe, quodam tempore tranfivit Moraviam, & Johannem Epiſcopum fraudulenter acceſfit, ac ipſum in domo ſua propria contume- liis & verberibus multis affecit; Quod Wratislaus Dux percipiens, mul- tum doluit, & eundem Moravienſem Epiſcopum in domum fuam recipiens, ipſum generofe (o) protexit: ac miffis legatis ad Papam, ea, que in per- ſonam ejus facta füerant, per querimoniam publice proponi mandavit, pri- (i) Lanczkonem. (k) Lanczkonem. (l) Hæc in margine ſunt adjecta: legendum vero poſtremo Duces. (m) Hæc nota Chronologica abeſt. Subjicitur tamen infra, (u) Hæ notæ Chronologicæ denuo deſiderantur. (o) Gracioſe.

Strana 125
PULKAVÆE. primi itaque nuncii in hoc miſſi negocio per ſervitores Jaromir in via reperti, male tractati, & eciam mutilati redire turpiter ſunt compulſi, deinde alii tuciori via nuncii mittuntur ad Papam, qui Romam venientes, Pape, que facta fuerant, exponunt per ordinem, & ſupplicant de reme- dio provideri. Papa vero audiens expoſita, mittit quendam Cardinalem, nomine Rudolphum Boemiam, ut ſuper premiſſis veritate comperta juſti- ciam adminiſtraret. Qui veniens Pragam honorifice fuſcipitur, & Geb- hardo Pragenſi Epiſcopo citato, ſed minime comparente, ob contu- maciam ejus & deſpectum Apoſtolica Sedis ipſum ab Epiſcopali pri- vat officio, Dieceſimque Pragenſem Eceleſiaftico ſubjicit interdicto. Quod audientes Prelati & Clerus Boemie dictum Cardinalem acce- dunt referentes eidem, quod niſi Jaromir Pragenſem Epiſcopum of- ficio beneficioque restituat, fecum velint relictis fuis beneficiis exulare. Quod Cardinalis ſapienter advertens ad tollendum ſcandalum neceſſitate compulſus Epiſcopo Pragenſi Pontificale (p) tantum reddit officium, in- jungensque ambobus Epiſcopis, ut infra annum ad Apoſtolieum trans- eant, super premiſſis Pape ſentenciam audituri. Ex quo uterque Romam vadit, & Apoſtolico conſpectui ſe preſentat, Papa vero ſuper premiſſis clarius informatus, utique Gebhardum Pragenſem Epiſcopum Epiſcopali dignitate privaſſet, niſi potentiſſime Comitilſe Mechildis (q) filie Bonifacii Ducis Lucani in Tuſcia conſanguinee ſue, que pro tunc Rome fuit, inter- posicione, multisque precibus fuiſſet Apoſtolico reformatus. Eadem e- nim Mechidis fuit virgo potens, & nobilis, multas habens provincias & terras, ex cujus donacione Romana Ecclefia patrimonium Sancti Petri ob- tinuit. Et quia Mechidis eadem de ſanguine Ducum Boemie proceſſerat, pro dicto Gebhardo Pragenſi Epiſcopo aput Papam ſe laboribus variis in- terponens, reconciliacionem ejus obtinuit. Taliter quod ex tunc uter- que Epiſcopus tam Pragenſis, quam Moravienſis Epiſcopatu suo conten- tus, quilibet in Ecclefia & bonis ſuis de cetero pacifice permaneret. Qui fic ad propria redeuntes, mandatum & ordinacionem Pape firmiter obſer- varunt. Anno Domini MLXXIIII. Anno Domini MLXXV. Anno Domini MLXXVI. Anno Domini MLXXVII. Anno Domini MLXXVIII. Anno Domini MLXXIX. Q 3 . 125 (p) Sacerdotale. (q) Que rexit regua Lombardie & Burgundie. Anno 12 1

Strana 126
126 CHRONICON Anno Domini MLXXX. Anno Domini MLXXXI. Anno Domini MLXXXII. (r) Wratislaus Dux temporibus regiminis ſui videns, quod gentes Leupoldi (s) Auſtrie Marchionis fratres ſuos Con- radum & Ottonem in Moravia ſupradictos latrociniis & dampnis pluri- mum moleſtarent, miſſis nunciis ſuis ad Marchionem prefatum, ut ſuos in talibus compeſceret, requifivit. Qui videns ſe taliter non poſſe pro- ficere, validum & fortem congregat exercitum, & eciam multis militi- bus & armigeris suis de Almanie partibus conductis stipendiis intrat Mo- raviam, & una cum ſuis (t) advenis, ac eciam fratribus ejus Marchio- nem Auſtrie diffidantes, terras ejus undique deſtruunt, & devastant. Marchio vero prefatus militum, & armatorum ſuorum confiſus potencia cum ſuis in campos ex adverſo progreditur. Et veniens ad locum in quo Boemie Dux & fui adventum ejus magnanimiter expectabant, aciebus & turmis a parte utraque provide ordinatis, tam pedeſtre, quam equestre certamen per partes easdem initur, fitque pugna maxima inter eos, & conflictus, durante certamine Wratislaus cum ſuis strenue triumphavit, ac fic australibus devictis (u) & crudeliter interfectis Marchio Leupoldus prefatus cum paucis per fuge preſidium vix evasit. Unde Wratislaus & ſui poſt triumphum hujusmodi leti revertuntur ad propria victorioſis ſpoliis plurimum onerati. (x) T Anno Domini MLXXXIII. Anno Domini MLXXXIIII. Anno Domini MLXXXV. obiit Juditha conjux Wladislai Ducis Po- lonorum filia Wratislai Ducis Boemorum. (y) . Anno Domini MLXXXVI. Romanorum Imperator Henricus tereius Imperialem ſolempnem curiam volens in Maguncia celebrare, certo ſtatuto termino univerſos & fingulos electores Ecclefiafticos & feculares, nec non alios quoslibet Imperii Principes & nobiles convocat, fuper arduis Roma- num Imperium tangentibus negociis tractaturus, ad quam curiam Princi- pes Ecclefiaftici & ſeculares, nec non nobiles & proceres mandatis obe- diendo (r) Hæ omnes notæ Chronologicæ rurſum abſunt , præjicitur vero Capitulum XLI. De ulterioribus ſucceſſibus Wratislai , & de prelio habito cum Auſtralihus. (s) Lupoldi, (t) Et, (u) In margine : ſuperatis. (x) Hic ſubjicitur annus in fronte præmiſſus. (y) Hæc ab anno MLXXXIII. abſunt, præjicitur vero Capitulum XLII. De refor. macione quondam deſolati regni Moravie & ejus in Bohemiam translacione per Impe- ratorem Henricum tercium , qui propterea Wratiślaum Ducem Bohemie ſublimavit in Regem.

Strana 127
PULKAVÆ. 127 diendo Cesareis conveniunt, una cum Imperatore fuper reformacione fta- tus Imperii & ejus republica tractaturi. Quibus taliter congregatis, & de diverfis, ac arduis deliberantibus negociis inter cetera res ardua de- ducitur in medium, qualiter quondam Regimen Moravie, cui ſuberant Boemia, Polonia, Ruſia, (z) & quam plures Ducatus alii, nec non nacio- nes, & terre, temporibus quondam Svatopluk ultimi Regis Moravorum defecerat & ceſſerat, (a) quod regnum tanquam insigne membrum Im- perii eſſe conſueverat, & ex debito eidem Imperio Romano ſubjectum, & qualiter a tempore obitus dicti Swatopluk Regis, videlicet centum no- naginta duobus annis Imperium, ejusque Rectores deſolato Reguo pre- fato Rege Moravie caruiſſent, qualiterque eciam ad honorem Imperii ex- pediret ſummopere providere de reformacione tanti Sereniſſimi Principa- tus; quibus propoſitis Imperator Henricus prefatus cum (b) arduo, tam- que inſolito penſato tractatu confilio electorum & aliorum ecclefiastico- rum & ſecularium Principum Imperii diligencius cepit perquirere, & ad honorem & ſtatum Imperii ſollicita mente ſerutari, quantus (c) ſuper ta- libus ſuo, & Principum ſuorum conſiliis poſſet ad debitum provideri. Tandem propoficione tam grandi per multos dies mentis examine tam per Imperatorem, quam Imperii Principes profundius revoluta, deſunt vie, deſuntque conſilia, quibus tanta negocia absque preſidio Incliti Wratis- lai Ducis Boemie non solum Boemiam, verum tamen Moraviam, Poloniam, & multas alias provincias & terras olim ad Regnum Moravie pertinentes pro tune juſto titulo poſſidentis viri, utique (d) tam opulencia, quam la- titudine regionum, & hominum honorifice divulgari poſſint, ſeu valeant fine laudabili conſumari. Et unde Wratislaus Boemie Dux, qui tunc Maguncie preſens fuit, per Imperatorem & Principes Electores Imperii ecclefiafticos & laycos vocatis (e) in medium & conceptis circa premiſſa confiliis, multa revolucione magnaque maturitate diſcuffis, de omnium & fingulorum tam Eccleſiafticorum, quam eciam Laycorum Principum Im- perii unanimi & deliberato conſenfu per Imperiale decretum idem Wra- tislaus Regis gloria coronatur, (ƒ) & exaltatur. Ac ibidem Imperiali edicto ſtatuitur, ut ad recuperacionem notabilium dampnorum, que Impe- rium per tot annorum curricula ex Moravie regni (g) & ejusdem Regni carencia paſſum fuerat, Boemia, ſublimetur in Regnum, & ſibi regno, ſue- (z) Ruſſia. (a) In margine : aruerat. (b) Tam. (c) Quatenus. (d) Itaque. (e) Vo- catur. (f) Hæc vox minori charactere ſcripta. (g) Regum.

Strana 128
128 ſucceſſoribusque fuis in perpetuum, Regibus Boemie, Moravia, velut Marchionatus, nec non Polonia, Rusia, & alii Ducatus, & terre que plim ad regnum Moravie pertinebant, ſuperioratus pleno dominio fint ſubje- cte. Quodque tali imperiali valida ſanocione regnum Moravie reforma- cione gaudeat, & in Boemiam cum univerfis pèrtinenciis jure & honore regalibus pure & irrevocabiliter sit translatum, hine eſt, quod ad hujus- modi rei effectum notabilis, Henricus Invictiſfimus Imperator ſanccio- nem & decretum Ceſareum hujusmodi, in Principum ſuorum, & inau- dite multitudinis preſencia mandat publice provulgari, ac corona regali manibus accepta propriis inter electores , aliosque Principes & nobiles Imperii pro tunc preſentes, Wratislaum pridem Ducem magnifice decora- vit, capiti ſuo coronam regalem tandem imponens. Sicque Wratislaus ſublimatur in Regem, & Rex Boemie nomine & re ab omnibus procla- matur. Demum ſtatim Imperator magnificus Engelbaldo (b) Arehiepiſcopo Trevirenſi commiſit, quod accedens Boemiam novum Regem ejus in pro- pria Pragenſi Eccleſia juxta morem unccionis, qui in Romanorum Regum ſublimacione ſervatur, hoc eft in capite & pectore, inter & trans ſeapu- las & manus ungat in Regem, & ipſum regalibus infigniis in proprio ſuo Boemie Regno decoret. Engelbertus itaque Treverensis Archiepiſcopus juſſis Imperatoris obtemperans, Pragam acceſſit, & bidem anno Domini MLXXXVI. predicto XVII. Kalendas Julii in Eccleſia Pragenſi infra (i) ſacra miſſarum ſolemnia Wratislaum novum Regem Boemie regalibus in- figniis decoratum ſecundum morem & ordinem Romanorum Regum, ficut premittitur clero & populo ter acclamantibus Wratislao Regi noſtro ſalus & honor, & victoria, unxit in Regem, & tam ipſum, quam Swatawam conjugem fuam coronis regalibus ſolenniter infignivit. Que unccio jux- ta morem Romanorum Regum in coronacione fingulorum Regum Boemie in ejus perhennem memoriam jugiter obſervatur. Expleta itaque Regia feſtivitate predicta poſt triduum prefatus Engelbertus Archiep ſcopus Treverenſis honore condigno remiſſus a Rege feliciter revertitur ad pro- pria. Tota regione novi Regis Boemie de tantis acceptis honoribus per multos dies plurimum, ut decuit, exultante. Eodem anno obiit Otto Dux Moravie frater Wratislai Regis Boemie. (k) CHRONICON V h Balra koš Anno . . (h) Correctum: Engelberto. (i) Intra. (k) Hæc memoria de Ottonis obitu abest cum ſequente nota Chronologica.

Strana 129
PULKAVÆ. Anno Domini milleſimo LXXXVI. quo ſupra, (l) celebrante in Maguncia, ficut predictum eſt, Imperatore Henrico ſolemnem ſuam cu- riam, Gebhardus Pragenfis Episcopus precavere volens, ne ex obitu Jo- hannis quondam Epiſcopi Moravie, qui eodem anno deceſſerat, Mora- vienſi ecclefie certus alius preficeretur Epiſcopus, ad Imperatoris pre- dicti deducit noticiam, qualiter ex ordinacione quondam Sancti Adalberti Pragenſis Epiſcopi temporibus primi Ottonis Imperatoris eccleſia Mora- vienſis Pragenſi Epiſcopo fuiſſet unita, & qualiter Benedicti Pape fuiſseu deſuper confirmacio ſubſecuta, una cum Wratislao novo Rege Boemie fratre suo, Imperatori ſupplicans, ut unionem eandem Imperialibus di- gnaretur literis roborare. Imperator itaque talibus eorum peticionibus inclinatus, unionem ecclefiarum hujusmodi per suas literas confirmavit, quarum tenor ſequitur per omnia in hec verba. In nomine ſancte & individue Trinitatis. Henricus tercius Divina favente clemencia Romanorum Imperator auguſtus. Regio nomini, & Imperatorie dignitati congruere novimus, ut ecclefiarum Dei utilitatibus ubique opitulantes, dampna, & (m) injurias earum, quacunque neceſfe fuerit, propulſemus. Quapropter univerſis Dei, noſtrique Regni fideli- bus tam futuris, quam preſentibus notum eſſe volumus, qualiter fidelis noſter Pragenfis Epiſeopus Gebhardus (n) confratribus fuis & Coepiſco- pis ceterisque Principibus nostris, & noviſſime nobis conqueſtus est, quod Pragenſis Epiſcopatus, qui ab inicio per totum Boemie ac Moravie Duca- tum unus & integer conſtitutus, & tam a Papa Benedicto, quam a primo Imperatore Ottone fic confirmatus, & (o) poftea antecefforum fuorum con- ſenſu ſola dominancium poteſtate ſubintroniſato infra (p) terminos ejus novo Epiſcopo diviſus eſſet, & minutus, qui cum Maguncie coram le- gatis Apoftolice Sedis prefentibus nobis, ac plerisque Regni noſtri opti- matibus eandem querimoniam intuliſſet: ab Archiepiſcopis Weſslone Ma- guntino, Sigenino (q) Colonienſi, Engelberto Trevirenſi, Litmaro (rj Bre- wnienſi, (s) alias Bremensi, ab Epiſcopis quoque Theodorico (t) Wirdu- nenſi, (u) Conrado Traiethenſi, Odalrico Eyestetenſi (x) Ottone Ratispo- nenſi cum afſenſu Laycorum, Ducis Boemorum Wratislai & fratris ejus, Conradi Ducis, Friderici Ducis, Leupoldi (y) Palatini Comitis, Rapotho- Tom. III. R 129 nis, (l) Capitulum XLIII. De reunione Olomucenſis ad Pragenſem eccleſiam , & fundacione S. Petri Wiſſehradenſis. (m) Vel. (u) Sepe. (o) Eſt. (p) Intra. (q) Sigewino. (r) Liemaro. (s) Bremenſi, (t) Tiedrico. (u) Wirdinenſi. (x) Eyſtetenſi. (5) Lutoldi.

Strana 130
130 CHRONICON nis, & omnium, qui ibidem convenerant, primicia illa parochia cum omni dominiorum ſuorum (z) ambitu Pragenſi Sedi eſt adjudicata. Ter- mini autem ejus occidentem versus hy sunt, Tugast, que tendit ad me- dium fluminis Chub, Zelſa, & Linſena, & Daſena, Lutomerici, Lenuczy (a) uſque ad mediam filvam, qua Boemia limitatur. Demum (b) ad Aqui- lonem hy ſunt termini, Pſowane, Chrowati, & altera Chrowati, Zlaſane, Trebowane, Boborane, Dedoſeſe uſque ad mediam filvam, qua Wlcianorum (c) occurrunt termini. Inde ad orientem hos fluvios habent (d) & terminos Brigſcz (e) & Ztir cum Cracovia civitate, provinciaque, cui Wag no- men est cum omnibus regionibus ad predictam urbem pertinentibus, que Cracova eſt. Inde Ungarorum limitibus additis uſque ad montes, quibus nomen (f) Tritri dilatata procedit. Deinde in ea parte, que meridiem reſpicit, addita regione Moravia, uſque ad fluvium, cui nomen Wag eft, & ad filvam mediam, cui nomen eſt mere (g), & ejusdem montis ea- dem Parochia tendit, qua Bavaria limitatur. Mediante (h) itaque nobis, & communi Principum aſpirante ſuffragio, pactum eſt, ut Dux Boemie Wratislaus, & frater ejus Conradus ſupradicto Pragenſi Epiſcopo fratri ſuo parochiam judiciario ordine requifitam ex integro profiterentur, & redderent. Proinde nos rogatu ejusdem Epiſcopi racionabiliter inducti, Pragensis Epiſcopatus reintegracionem noſtre Imperialis auctoritatis edic- to, illi, & ſucceſſoribus ejus confirmamus, & ſtabilimus, inviolabiliter decernentes, ne ulla poſt hec cujuslibet condicionis perſona, vel ulla ſo- cietas hominum Pragenſi ecclefie quitquam fui juris in prenotatis termi- nis alienare preſumat. Cujus reintegracionis & confirmacionis auctoritas, ut omni ewo stabilis, & inconwulſa permaneat, hanc cartam inde con- ſcribi, quam ficut infra apparet, manu propria laborantes impreſſione figni noſtri juſſimus inſigniri. Datum III. Kalendas Maji anno ab incarnacione Domini milleſimo LXXXVI. Indiccione IX. anno autem Domini Henrici regni quidem XXXII. Imperatorii vero tercio. Signum Domini Henrici tercii Romanorum Imperatoris Auguſti. Anno Domini milleſimo LXXXVII. (i) Wratislaus Rex Boe- mie prefatus ad reformandum, & instaurandum Srbiam provinciam, que a finibus Boemie, per viam, qua itur circum Miſnam per totam Lu- (z) Corrigitur terminorum. (a) Lemuzi. (b) Deinde. (c) Milcianorum. (d) Habet. (e) Bug ſeilicet. (f) Eſt Tricti. (g) More. (h) Mediantibus. (i) Præterquam quod Epitomator hane notam Chronologicam prætermiſerit , etiam narrationem ip- ſam permutavit , nam Srbiæ reformacioni præjecit erectionem Wiſſehradenſis ecelefiæ cum hoc titulo : Capitulum XLIIII.De ereccione eccleſie Wiſſegradenſis.

Strana 131
PULKAVÆ. 131 Luſaciam verſus (k) Saxoniam ſe extendit uſque Poloniam, & abinde iterum ad metas Boemie revertitur, certis limitibus ordinavit, quam ſibi olim Imperator Henricus in perpetuum poſſidendam donaverat, va- lidum congregans exercitum, intrat eandem Srbiam, & ibidem prope Missen ad dietam mediam urbem Gwosdek quondam destructam reedifi- cat , & miſſis a ſe una cum Brzeczislao filio ſuo aliquot legionibus ar- matorum, ad ultimas metas ejus Saxoniam declinantes, qui juxta (l) Re- gis ſui progredientes viriliter rebelles ibidem quoslibet ſubjugaverunt. Et advenientes ad quandam villam, sitam in medio Srbie nomine Kalow populoſam valde, ipſam ex eo, quod olim, dum Rex per ipſam viam ſuam caſu feciſſet, duo de nobilibus fuis a villanis ibidem interfecti fue- rant, (m) succendentes igni, totaliter vastaverunt, & pluribus ſpoliis one- dati, fuum revertuntur ad Regem; & ut vadum cujusdam fluvii tranfire deberent, Brzeczislaus filius Regis onuſtos armatos una cum accepta pre- ra primum tranfire precepit, aput ſe nobilibus, & electis fuis militibus reſervatis, & quia calidiſſimum tempus fuit, Brzeczislaus predictus poſt ſumptum cibum refrigeracionis cauſa, ſe fluidam ibidem mittit in aquam, & dum in ipſa maneret diucius mittit ad eum Allexius Comes, quondam fui director exercitus, ſerioſe perſuadens, ut cum eſfet extra Boemiam, & hoſtibus (n) propinquus, non tam incautus in dicto fluvio perduraret. Quod audiens juvenis, advertere noluit afferens plus juvenibus, pluri- mum pavidos effe ſenes; quo facto ſubito vifi funt aliquot armati de ho- ſtibus, gentes boemicas provocare ad bellum. Ex quo fit, quod quivis una cum Brzeczislao filio Regis armis & equis ſe munivit. Interea pars exercitus Brzeczislai advenientes hostes invadit, ac hostes aſtuti dolofis conceptibus fugam dantes, incautos perfecutores fuos uſque ſuperve- nientem exercitum eorum adducunt. Sicque de inſequentibus Regis exer- citus alius captus, alius interfectus profternitur, nam ftatim infidians aderat legio Saxonum armatorum, qui Brzeczislaum filium Regis, & fuum exercitum duris congreſſibus invaſerunt. Durum itaque & arduum inter partes bellum committitur, & dum hine inde diucius certatur, licet mul- ti de Boemis proſtrati fuerunt bello, tamen ad ultimum victi Saxones fuge presidio, ut melius poterant, evaſerunt. In eodem eciam bello filius Regis prefatus in manu dextra vulneratur, & nifi gladius, quem manu tenebat, protexisset, manui cum pollice perdidifset. Occifus est eciam in eodem bello dictus Allexius eum multis Boemis nobilibus. Inde poſt R2 ha- (k) Uſque. (l) In margine juſſum. (m) In margine hanc, (n) In margine valde,

Strana 132
CHRONICON habitam victoriam Rex una cum filio ſuo Brzeczislao, & ejus exercitus Boemiam revertuntur. (o) Anno Domini MLXXXVIII. (p) poſtquam, ſicut premittitur, Wra- tislaus Dux quondam Boemie ſublimatus fuiſſet in Regem, & Gebhardus Pragenſis Epiſcopus pretextu unionis Pragensis & Olomucenfis ecclefia- rum utrumque regeret preſulatum, ipfe Gebbardus in arroganciam mentis erectus cepit Regi Boemie fratri fuo contrarius exiftere, & ut potuit,pluri- mum diſplicere ac taliter ſe a Regis preſencia retrahere, ut eciam quinque in festivitatibus ſummis, quibus Rex regalibus infigniis decoratus intereſſe conſueverat, in preſencia Regis Pragenſes Canonici Divinorum ſolempnia sine Preſule celebrarent, & unde Rex talem elacionem ejus ſapienter tol- lerans, in castro suo Wyssegradensi ad honorem Sancti Petri Wyssegraden- ſem fundavit eccleſiam, ſuper ejus roboracione perpetua (q) nuncios ſuos mittens ad Allexandrum Papam, qui Regis Boemie precibus inclinatus propter inſtitucionem & ordinacionem ejusdem ecclesie Johannem Teſco- lacenſem (r) Epiſcopum Cardinalem cum Petro Sancti Georgii caſtri Pra- gensis Prèposito transmisit Boemiam, & per Apostolicas literas gracioſe conſensit, ut ibidem certus Canonicorum inftitueretur numerus, qui di- vinis laudibus jugiter infifterent, & quod in ſummis Patronorum Boemie, & aliis feſtivitatibus, ac eciam in preſencia Regis Boemie pro tempore existentis Prepositus & Decanus, nec non Presbiter infulis & Diaconus atque Subdiaconus miſſam celebrantes fandaliis velud Epiſcopi in perpe- tuum uterentur, quodque fint ab omni ordinariorum Épiſcoporum Pra- genſium Jurisdiccione exempti, & fancte Romane eccleſie immediate ſub- jecti, prout horum effectus in hodiernum diem intuentibus clare patet, que eciam per prefatum Allexandrum Papam & LXXII. Reverendiſsimos Patres Cardinales, Patriarchas, Archiepiſcopos, & Epiſcopos, qui tunc aput Papam aderant, confirmatur. Et unde in ejus fundacione Wratis- laus Rex duodecim cophynos lapidum ad modum quondam Conſtantini Im- peratoris propriis humeris ſuis portans edificiorum prima poſuit funda- menta. Et Wyssegradenſem ecclesiam ad similitudinem ecclesie Romane Sancti Petri construxit. Sic enim Wratislaus Rex Boemie arrogantem abſenciam dicti fratris ſui Pragenfis Epiſcopi curioſa & utili mente per- 132 do- (o) Hic perperam tam in Stehlikiano, quam ceteris exemplaribus ſubjicitur Gebhardi Epi- ſcopi Pragenfis mors , & Coſmæ electio. (p) Hæc nota abeſt , ſubjicitur vero Capi- tulum XLV. De ulterioribus ſucceſſibus Wratislai primi Regis Bohemie. (q) Solem- pnes. (r) Toſcolanenſem. (s) C. S. addit infulis &.

Strana 133
PULKAVÆ. 133 domuit, ac ſuam Wyſſegradenſem eccleſiam in qua propriam ſepulturam elegit, tam ecclefiafticis ornamentis, quam eciam neceſfariis utilitatibus & prediis plurimum exaltavit, nam & Wyſſegradenſem Prepoſitum in Canl- cellarium Regni constituit, & immediate cum Principibus Regni in consi- liis regalibus habere ſeſſionem & locum ſagaciter ordinavit. Anno Domini milleſimo LXXXIX. invaleſcente elacione dicti Geh- hardi Pragenfis Epiſcopi Wratislaus Boemie Rex in vindictam ejus quon- dam (t) capellanum ſuum Weczlonem nomine, eccleſie Moraviensi de- facto prefecit. Quod Gebhardus Pragensis Episcopus intelligens diſpo- fuit Romam ire, ae Apoſtolici deſuper auxilium implorare, & transiens Ungariam ad Regem Wladislaum, ut ejus fultus preſidio tucius Romam iret, in Strigonia captus infirmitate, ſub paucis diebus nimium augmenta- to dolore vitam finivit. (u) Anno Domini MXCI. Wratislaus Rex reverſus Boemiam, & com- perto Gebhardum Epiſeopum ſublatum de medio, Coſmam Epiſcopali Pra- gensi prefecit cathedre. Qui electus est in Episcopum, IIII. nonas Mar- cii, (x) & quia Imperator Henricus eodem tempore in Lombardie partibus morabatur, Coſmas Pragensis Epiſcopus electus non potuit confirmari. Anno Domini MXCI. quo ſupra (y) prefatus Wratislaus Rex Boe- mie considerans, quod Conradus frater ſuus alteri fratri ſuo Ottoni, qui civitatem Olomucenſem, & ejusdem districtus dominium tenebat, & filiis ejusdem Ottonis, plus quam filiis Regis faveret, ac ad eorum status aug- mentum in omnibus procurandum fervencius anhelaret, incepit odire Conradum, & cum forti exercitu intrans Moraviam Ottone, & filiis ejus, videlicet Swatopluk & Ottone, de paternis eorum hereditatibus potenter expulſis, urbem Olomucz & alias civitates filio ſuo Brzeczislao (z) tradi- dit poſſidendam. Quo facto non post multum temporis prefatus Otto Wratislai frater mortuus est. Wratislaus itaque Rex audiens mortem fratris ſui Ottonis, & considerans Conradum adhue solum effe supersti- tem, propoſuit ipſum fimiliter ſupprimere, & ejus ab eo paternam porcio- nem auferre, ex eo quod quamdiu Jaromir alias Gebhardus Pragensis Episcopus & Otto vixerant, cum Conrado semper perstiterant unanimes, nec poterant ab invicem ingenio quocunque disjungi. Sicque Wratis- laus Rex forti ſuo iterum vallatus exercitu reintrat Moraviam, & dum R 3 Bru- (t) Quendam. (u) Et mortuus eſt anno Domini MXC. X. Kal. Julii. (x) Hæc paren- theſis abeſt: ſubjicitur vero infra. (y) Nota Chronologica abeſt, præjicitur vero: Capitulum XLVI. De ulterioribus ſucceſſibus Wratislai Regis. (z) Boleslao.

Strana 134
CHRONICON 134 Brunenſem applicuiſſet ad urbem, ipſam per girum circumvallare diſpo- nens, hine inde circuit, & fuis nobilibus ſpecialia quelibet locandi exer- eitum (a) loca defignat, ubi fit, quod nobilis quidam Sderad nomine con- filiarius Regis Brzeczislao nato Regis improperans, his verbis patrem ejus alloquitur. Noſti Domine, quod filius tuus Brzeczislaus eſtivo tempore fumme libenter fluentibus balneatur in aquis, hunc fi placet Rex juxta fluvium cum ſuis militibus collocare, ut fic, fi quando ſolis ardore grave- tur, demum in fluvio refrigerium ſibi ſumat. Hec itaque prefatus Sde- rad ideo dixit, ut filius Regis expreſſa ſuperius, que ſibi in Srbia juxta prenarratum flumen acciderant, prememorans, (b) coram aftantibus nobilibus de animi levitate notetur. Quam confufionis verecundiam ju- venis tacitus & cautus advertens alto concepit in corde, ut ſe in dicto Sderad deſuper vindicaret, triſtisque receſſit ad fuos, & pre amaritudi- ne mentis ea die fine cena fuit. Tandem nocturno tempore receptis fuis ad ſe, de quibus pre ceteris preſumebat, ſuper illatis ſibi contumeliis men- tem apperit, & qualiter in Sderad poffet ulciſci, mente revolvit. Mit- tens itaque eadem nocte ad patruum fuum Conradum nunciuin, illatam ſibi per Sderad pandit blasphemiam, & petit, vindicte confilium de (c) eodem. Conradus vero non ignorans, quod Rex Wratislaus ad sugge- stionem ejusdem Sderad cum exercitu ſuo taliter ipſum oppreſſerat, Brze- czislao refignificare curavit, quod hanc injuriam non aliter, quam pro- priam reputaret. Unde juvene taliter animato datur in prompto confi- lium, ut Sderad intereat, & Brzeczislaus cum patruo ſuo Conrado ſuper talibus vindicentur. Mane itaque facto Brzeczislaus in campos tranfiit, & mittens ad Sderad, ut veniat, quoniam ſecum habeat quedam ſe- creta conferre, qui ſolum ſocio ſuo Drizimir (d) ſecum accepto filium Regis accedit, nichil mali presumens. Juvenis vero videns eum veni- re, a fuis, qui in mortem Sderad juraverant, paulisper abſceffit. Et loquens cum Sderad : inter cetera sibi curavit obicere, cur ipſum in pa- tris ſui preſencia confudilset, & post multa verba diffidans eum, prout conſuetum tunc fuit, adverſus eum altis vocibus provocans , protinus ab ipſo receſſit. Quod ſui videntes armati, fugientem inſequuntur Sde- rad, & ipſum crudeliter necaverunt, qui Boemiam ductus prope Pragam ad Sanctum Petrum ſepelitur. (e) Drizimir autem fuge preſidio vix eva- ſit, Regi, que viderat, nunciavit. Rex itaque Wratislaus hoe audiens pro (a) Exercitus. (b) Rememorans. (c) In margine ab. (d) Driſimir. (e) Hæc ſubducta in margine minori charactere ſcripta ſunt,

Strana 135
PULKAVÆ. 135 pro conſiliario ſuo Sderad multa ira, multoque dolore gravatur, cogitans qualiter ſe poſſet ſuper his tam in fratre, quam in filio vindicare. Brze- czislaus vero patris ira percepta, ultra fluvium caſtra metatus eſt, quem major pars exercitus & bello forcior eft fecuta. Interea uxor pre- fati Conradi Wirtpurg nomine, mulier prudens, & provida, inſcio viro ſuo regem accedit, & ipſum, quatenus fratri ſuo parcat, nec terram propriam deſtruat, precibus & lacrimis deprecatur. Similiter & pro filio Regis patris graciam imploravit, Rex vero ad preces e- jusdem Domine pietate permotus, ipſam gracioſius exaudivit, & utriſ- que pepercit, mandans, quod ejus preſenciam accederent. Qui postquam adeſſent, fratrem fraterne suscipiens, hys verbis allocutus est filium ; Si bene feciſti fili, bene tibi erit, ſin autem, poſtea tu videbis; Quem audiens Brzeczislaus, patris iram timens, ſeceffit ad partes urbis Gradek, quem iterum major pars exercitus eſt ſecuta, nam omnes, qui ipſum ſequebantur, propter indignacionem Regis, ad propria redire, a- lias reverti, nullatenus preſumebant. Videns itaque Rex, quod fecun- dum ſuum propoſitum ſe non poſſet in filio vindicare, cum fratre ſuo Conrado diſpoſuit, ut poſt eum loco filii ſui Rex eſſet Boemie. Quod audiens Brzeczislaus, cui plus quam tria milia virorum forcium adheſe- rant, prope Pragam veniens, juxta fluvium Rokytnic (f) caſtra metatus eſt, patri ſuo Regi significans. Ecce aſfum, quem queſiturus es alibi, quid ergo poſtea facturus es mecum, fac cicius. In ejusdem diei nocte apparuerunt Sancti Viri & Martires Wenceslaus & Adalbertus captivis in carceribus , ipſosque de captivitatibus liberaverunt, mandantes eis, ut cum graciarum accionibus Pragenfem intrent ecclefiam, ac populo & regno futuram pacem & tranquillitatem annuncient, quod per taliter li- beratos devocius impletum eft, prout hujusmodi miraculum in paſsione Sancti Wenceslai lacius est expressum. Eadem itaque die Conradus frater Regis omnem rancorem & diſcordiam inter Regem & filium ejus ſopivit, & ipſos omnimode concordavit. Quod audientes Nobiles & alii, qui Brzeczislao contra Regem patrem ſuum adheſerant, Regem eundem quam plurimum formidantes, induxerunt Braczislaum, (g) ut non obstante gra- cia patris dimiſſo Regno una cum ipfis tranfiret Ungariam, quod & feeit. Quem Ungarie Rex Wladislaus velut cognatum ſuum benigne ſufcipiens, eundem Brzeczislaum Boemie Regis filium eum paucis aput fe retinuit, militibus & populis aliis dans diſtrictum Bahnaw prope castrum Trenczin, ſh) ve- (f) Roketnik. (g) Brzetislaum.

Strana 136
136 CHRONICON 5 (h) venacionibus aptum, & frugibus. Unde Brzeczislaus taliter cum fuis uſque poſt obitum patris in Ungaria demoratur. (i) Anno Domini MXCII. Industriofiffius Wratislaus (k) rebellionem quondam fratris fui Gebhardi Epiſcopi Pragenfis rememoratus, (1) Pra- gensem & Moravienſem disjunxit Eccleſias, & unionem earum, qua prius unite fuerant, effectualiter interrupit. Nam Coſmam Pragensi, & An- dream Moravienſi prefecit ecclefiis, constituens in Moravia Olomucen- ſem civitatem Epiſcopalem, que prius in Welegrado tempore Swatopluk Regis Archiepiſcopalis fuerat, de cetero ſedem eſſe. Et mittens utroſ- que ſub conductu Comitis Palatini Reni ad Henricum Imperatorem pre- fatum, qui tunc Lombardie in civitate Mantuana Imperialia tractans ne- gocia morabatur, ut ipſi ab eo approbacionem ſolitam obtinerent. Im- perator vero, quamvis predictarum ecclefiarum unionis hactenus confir- mate non efſet oblitus, tamen volens Regi Boemie conſentire, eleccio- nem eorum approbat, & confirmat, ficque ipſos remittit ad propria. Preterea Sereniſſimus (m) Wratislaus regalibus infiſtens agendis fébre cor- ripitur, & viribus conſumptis in totum, poſt multa opera magnifica vo- catus a Domino , mortem subiit, & in Wyffegradensi fue fundacionis ec- cleſia ſecundum morem Regum Boemie ſepelitur, quem per multa tempo- ra regnum Boemie planxit (n) dolorofiffimis in lamentis. Anno Domini MXCII. quo ſupra XIX. Kalendas Februarii mortuus est Wratislaus primus Rex Boemie, qui rexit tanquam Dux XV. & tan- quam Rex XVI. annis Regnum Boemie. Anno Domini milleſimo XCII. quo ſupra (o) defuncto Wratislao pri- mo Rege Boemie juxta ordinacionem ſuam, ficut premittitur, Conradus frater ejus sibi ſucceffit in Regno, de cujus gestis nil ſeribitur, ex eo, quod ſolum ſeptem mensibus ſupervivens & diebus XVI., VII. Idus Septem- bris vita functus obdormivit in Domino, & reliquit duos filios, videlicet Odalricum & Leutoldum, de quibus postea fit mencio. (p) Anno Domini MXCII. quo ſupra (q) defuncto Conrado fratre quon- dam Wratislai Regis Boemie Brzeczislaus ejusdem Regis primogenitus ad- huc (h) Trencz. (i) Capłtulum XLVII. De disjunccione epiſcopatuum Pragenſis & Moravienſis, & obitu Wratislai primi Regis, ſucceſsione Conradi fratris ſui, ejusque morte. (k) Rex. (l) Rememorans. (m) Excellentiſſimus. (n) Subducta in margine minori charactere ſeripta ſunt. (o) Hæc nota Chronologica abeſt. (p) Hæc memoria de filiis Conradi abeſt. (q) Hæc Chronologica nota etiam abest , & præjicitur Capitulum XLVIII. De regimine Brzeczislai primogeniti primi Regis.

Strana 137
PULKAVÆ. huc exiſtens in Ungaria cum fuis adherentibus, & audiens obitum patrui ſui tranſit Boemiam, & dum Pragam veniſſet, tam a clero quain popu- lo letus gaudenter ſuſcipitur, & in paterni Regni ſolio collocatur. Facta eſt autem hujusmodi ſublimacio ſua Anno Domini MXCII. quo ſupra, VIII. Kalendas| Octobris. Eodem menſe quidam pſeudo Epiſcopus nomine Robertus de Cabalonenſi (r) provincia Boemiam venit, qui ex eo, quod Coſmas ad Pragensem, & Andreas ad Olomucenſem eccleſias elati, (s) nondum conſecrati fuerant, tanquam Epiſcopus reputatus multas confe- cravit ecclefias, & facros celebravit ordines, ac quam plures Clericos ad majores & minores ordines promovit. Poſtea vero comperto eum non eſſe Epiſcopum, omnia per ipſum facta ſecundum canonicas fancciones legitime reformantur. Eodem eciam anno, quo ſupra Brzeczislaus Boemie Regnum regens circa ſeſtum Sancti Wenceslai Boemie Patroni, omnibus Principibus, Baroni- bus & Nobilibus fuis convocatis in Pragam, per triduum folemnem curiam(t) celebravit, & ibidem Prelatorum ſuorum confilio zelo Chriſtiane Religio- nis accenfus, omnes magos, aruſpices, ariolos & fortilegos ejecit de re- gno, nec non ſuperfticioſas fectas Boemice gentis, pretextu, quarum tunc alii arbores adorabant, alii vero ſuper ſeaturientes fontes vivas ma- ctabant victimas, finaliter omnes, nec non alios ritus gentilium, qui ad- huc fuerant, Boemie in regione exterminavit totaliter, & penitus abole- vit, statuens & procurans folum Omnipotentem Deum ab omnibus vene- rari. Hic Brzeczislaus ſepius invaſit Poloniam, ac ſemper abinde cum triumpho revertitur. Anno Domini MXCIII. dictus Brzeczislaus Poloniam eandem tam duris invafionibus continue devastavit, ut a caſtro Grècz super Albea uſque urbem Glogow fuper Odra preter folum Opidum Niemcz (u) nullus hominum habitaret, nec ceffare voluit, quousque Wladislaus Dux Polonie cum magnis precatibus cenſum fub quo quondam Brzeczislaus Dux Boe- mie avus suus Wratislavienſem & alias civitates in ſignum vere ſubjectio- nis locaverat, de duobus annis nondum folutum, (x) videlicet mille mar- cas argenti, & ſexaginta (y) auri perſolveret integraliter & ad plenum. Ac quod inſuper Wladislaus Polonie Dux pro ſe, & ſucceſſoribus ſuis Polonie Ducibus Brzeczislao Regnum Polonie (z) gubernanti, & ſuis suc- Tom. III. ceſſo- 137 S (r) Kabalonenſi. (s) Electi. (1) Magnificum convivium fecit. (u) Nyemezicz. (x) Solntis. (y) XL. (z) Boemie,

Strana 138
* CHRONICON ceſſoribus tributum ſolitum, videlicet annuatim quingentas marcas argen- ti, & viginti (a) auri tempore certo ad hoc conſtituto perſolvendum ſe aſtringeret literis, & fidei Sacramento. (b) Preterea Anno Domini MXCIIII. Henrico Imperatore tercio in Ma- guncia ſuam ſolennem curiam iterum celebrante, Brzeczislaus prefatus Princeps Regni Boemie mifit ad Imperatorem Coſmam, & Andream ele- ctos Epiſcopos ſupradictos, ſupplicans, ut ipſos approbare, & Magun- tinenſi Archiepiſcopo conſecrandos committere dignaretur, quod ad pe- ticionem ejus a Cesare factum, & per Ruthardum Archiepiscopum Ma- guntinenſem extitit canonice adimpletum. Eodem anno per totam Ale- manniam maxima, & prius inaudita fuit mortalitas. Anno Domini MXCV. (c) prefatus Brzeczislaus filiam Alberti Co- mitis Palatini Reni Lukartam(d) nomine duxit uxorem in menſe Septem- bri. Ex qua genuit Wladislaum ſecundum, qui poſtea per patruum ſuum Wladislaum tercium cum Henrico Imperatore IIII. Romam miſſus eſt, & ejus auxilio Papa Paſcaſius captivatus eſt. (e) Deinde eodem anno menſe Octobris Coſmas Pragenfis Epiſcopus altare Sancti Viti in Pragensi eccleſia conſecravit. Anno Domini MXCVI. XVIII. Kalendas Maji ordinacione prefati Brzeczislai per prefatum Coſmam Epiſcopum Pragenſem eccleſia conſe- cratur. In quo eciam anno de univerfis partibus Germanie ad terram fanctam Jeruſalem multus populus conſluebat, & in tanta multitudine, ut per diverſas provincias tranſeuntes, quot quot judeos repererant, bap- tiſmum cogebant recipere, eciam non volentes, non advertentes, quod hee facerent contra canonicas fancciones. Anno eciam Domini MXCVI. quo fupradictus Brzeczislaus cum e- xercitu iterum intrans Poloniam ipſam circum (f) flumen Miſnam omnino vaſtavit, deſtruens caſtrum eorum Brieg (g) firmiſſimum fitum in flumine Odre. Et deinde transiens, quoddam castrum edificavit nomine Kame- necz, (b) ubi nunc monasterium situm est, & rediens Boemiam, Mutinam filium Boziezet Coyatham (i) cognatum ſuum, iniqui Wrſſovicenſis generis de Regno expulit, mittens eos in Srbiam exulare, ac auferens omnem eorum 138 (a) XXX. (b) Capitulum XLIX. De conſecracione Pragenſis & Olomucenſis eccleſiarum, ulterioribus ſucceſſibus Brzetislai, & quibusdam accidentibus, & de morre Coſime Epi- ſcopi Pragenſis. (c) In C. S. habetur: Eodem eeiam unno. (d) Lukardam. (e) Hæc parentheſis de filio Wladislao abeſt. (f) Circa. (g) Brig. (h) Kamencz. (i) Boza & Kak.

Strana 139
PULKAVE. 139 corum ſubstanciam ipſam camere fue propter exceſfus per eos commiſſos infiſcari mandavit, Mutina fratre eorum ad Ducem Polonie ſimiliter exu- lante. Anno Domini MXCVII. Brzeczislaus Odalricum filium, quondam Conradi fratris (k) ſui, cepit in caſtro Glacz, tradens ipſum diligenti cuſtodie. Anno Domini milleſimo XCVIII. captivatis omnibus judeis Regni Boemie, dictus Brzeczislaus maximum ab ipfis theſaurum abſtulit in auro, argento, & lapidibus precioſis. Anno Domini milleſimo XCVIII. quo ſupra, (1) IIII. Idus Decem- bris Coſmas Pragenſis Epiſcopus vir plenus virtutibus migravit ad Do- minum. Poſt cujus obitum Brzeczislaus prefatus uſque ad firmacionem (m) futuri Epiſcopi clericorum & eccleſiaſticorum bonorum follicitam, & providam curam geſſit. Anno Domini MXCIX. II. Kalendas Marcii (n) Brzeczislaus Prin- ceps Regni Boemie, de conſilio Wigberti generis (nn) ſui Hermannum quendam patris fui Regis Wratislai Capellanum, & in ejus curia nutri- tum Prepoſitum Boleslavienſem de conſenſu cleri & populi electum con- corditer, Pragensi prefecit Kathedre, (o) & quia eodem tempore Impe- rator Henricus tercius in civitate Ratisponenſi Paſcha celebrans dictum Brzeczislaum ad ſe ibidem venire rogaverat, idem Brzeczislaus una cum Hermanno electo Pragensi Ratisponam ad Cesarem tranfeundum iter arri- puit. Cui prefatus Imperator una cum Principibus ſuis ad tria fere mi- liaria obviam ivit, ipſumque honorifice ſuſcipiens ſecum in dictam Ratis- ponenſem civitatem transduxit, in qua ſtatim die altera Hermannus Pra- genfis electus per Cesarem approbatur. Hbidem eciam prefatus Brzeczi- slaus ab eodem obtinuit Cesare, ut Borziwoy frater ejus post eum regeret Regni Boemie principatum. Ceterum eodem anno prefatus Brzeczislaus eum exercitu Moraviam intrans, caſtrum Podiwin reedificavit, & in Hermanni Pragenſis Epiſco- pi tradidit poteſtatem. Deinde cum Colmanno Rege Ungarie convenit in campo Luczko nomine, qui fie conjuncti mutuo poſt multos & varios pla- citorum tractatus, antique caritatis & pacis renovant federa, ac eis Sa- S 2 cra- (k) In margine patrui. (l) C. S. habet ſolum Eodem anno, (m) Confirmacionem. (n) Hæc nota Chronologica abeſt , & præmittitur : Capitulum L. De promocione Her- manni Fragenſis Epiſcopi, & ulteriori regimine Bretislai. (un) Generi, (o) Facta au- tem eſt hee clectio Anno Domini MXCVIII. II. Kal, Marcii.

Strana 140
CHRONICON cramento firmatis amicabiliter ab invicem ſeparantur, ab inde itaque pre- fatus Brzeczislaus transiens juxta urbem Brunenſem caſtra metatus est, erat enim Odalrico & Leutoldo (p) filiis quondam Conradi patrui ſui infe- ftus valde, qui timentes eum illico fugierunt, tradideruntque per nun- cios in ejus potestatem fingulas eorum civitates & terras; quas Brzeczi- slaus prefatus recipiens, regimini fratris ſui Borziwoy commifit in totum. Eodem eciam anno circa feſtum nativitatis Domini, idem Brzeczislaus in urbe Zatenſi (q) Boleslaum affinem, ſive Sororium ſuum Ducem Polonie de confilio Comitum & Baronum fuorum, ensiferum Regni Boemie consti- tuit donans ſibi pro adminiſtracione ejusdem officii de cenſu, ſeu tribu- to annuo, quo Wladislaus pater ſuus & alii Duces ibidem Regno Boemie annis singulis tenebantur obnoxii, decem marcas auri, & centum marcas argenti (r) in recognicionem miniſterii ſeu officii ſupra dicti. Anno Domini M. Centesimo Hermannus Pragensis electus per pre- fatum Brzeczislaum ad Imperatorem Henricum, qui tunc Maguncie fuit, transmittitur, & per Rupertum Cardinalem Pape Clementis legatum, qui tunc ibidem erat, in Epiſcopum conſecratur , & ad propria revertitur. Brandeburgica Hoc anno videlicet MC. sicut testatur Brandenburgensis Cronica, dum ad- hue gens illa Slavonica, & Saxonica cultibus infifteret ydolorum. Ydo Marchio antique Marchie cis Albeam cum aliis Saxonibus barbaricis, qui Liuthici dicebantur, Brandenburg invadentes castrum ibidem potenter ce- perunt. (s) (t) Anno Domini MC. quo ſupra XV. Kalendas Novembris Borzi- woy Wratislai primi Regis Boemie filius ſecundo genitus, & frater prefa- ti Brzeczislai in urbe Znoymenſi ſororem Leupoldi Marchionis Austrie Helbrik nomine duxit uxorem, & quia eciam ex conceſsione Gotfridy Marchionis Auſtrie Leupoldus filius quondam Conradi ſenioris fratris dicti Wratislai primi Regis, caſtrum Rachs pro tunc habebat, ipſe expulſio- nis ſue de Moravia, ficut premittitur, non immemor, terras Borziwoy fratris Brzeczislai prefati rapinis, incendiis & moleftiis dampnificat. Quam- obrem Brzeczislaus in vindictam fratris iterum congregans exercitum Moraviam tranſit, premittens ad Gotfridum prefatum nuncios ſuos, & ro- 140 (p) Lutoldo. (q) Zacenſi. (r) Centum marcas argenti , & decem auri. (s) Hic tan- dem Pulkawa ex Chronico Brandeburgenſi incipit inſpergere quasque Marchionatus hujus memorias , quas Epitomatores , Interpolatoresque illius penitus prætermiſerunt , adeo ut illæ tam in Stehlikiano quam ceteris exemplaribus Ludevigiano , Menkeniano, Noſtieziano & Wiſſehradenſi deſiderentur. (t) Capitulum LI. De ſucceſſibus Borziwoy fratris Brzetislai & morte ejusdem Brzetislai.

Strana 141
PULKAVE. 141 rogans (u) quatenus prefatum Leupoldum Nepotem ſuum vel vinctum fibi remittat, vel de caſtro ſuo Rachs protinus ejciat. Que dum dicto Leupol- do nunciata fuilſent ſecrete prefatum caſtrum Rachs cum militibus ſuis pro ſe detinuit, omnibus Caftellanis Gotfridi prefati depulfis abinde. Qui Gotfridus hoc audiens prefato Brzeczislao juxta opidum Wranow celeri- ter occurrit, ipſumque multo rogatu precatur, quatenus ad expugnan- dum caſtrum Rachs ſibi prebeat auxilium opportunum, & fic Brzeczislaus prefati fratris ſui Borziwoy, ac eciam Gotfridy Marchionis Auftrie motus illatis injuriis cum exercitu ſuo Rachs caſtrum obſedit, & dum in ejus obsidione per ſex continuatas ebdomadas perstitiſfet, Leupoldus preſatus cum suis in caſtro predicto fame gravatus, nocte ſolus fugit e caſtro, ſuis omnibus ibidem obmiſſis, qui mane facto tam caſtrum Rachs quam ſe ipſos in prefati Brzeczislai graciam tradiderunt. Brzeczislaus itaque Gotfrido castrum suum restituit, & Boemiam gaudenter revertitur, hoftis & emuli ſui victor. Eodem eciam anno tercia die ante feſtum beati Thome Apoſtoli dum prefatus Brzeczislaus in crepuſculo de venatu rediret, prope villam Steb- nam a quodam venatore Lowk (x) nomine, induccione Bozey (y) & Mu- tina genere Wrſſovicenſis, quos prius de Regno Boemie expulerat, pro- ditorie vulneratur. Qui Lowk dum poſt commiſſum facinus aufugere ni- teretur, in quandam foveam cecidit, & tandem a populo femifractis cer- vicibus repertus digna morte perimitur. Brzeczislaus vero prefatus ex inflicto vulnere preſſus, diſpositis anime sue & Regni negociis poſt tri- duum expiravit, & in ecclefia Pragenfi eft ſepultus. (z) Borziwoy itaque ſecundo genitus frater olim Brzeczislai, eun- dem fratrem ſuum mortuum eſſe preſciens tranſit Boemiam, & ibi ab E- piſcopo Pragenſi Comitibus & Baronibus Regni, ipſo die Nativitatis Do- mini honorifice ſuſcipitur, & Boemie Regno preficitur. Anno Domini MCI. dictus Borziwoy Odalrico & Leupoldo filiis quon- dam Conradi ſenioris fratris quondam Brzeczislai (a) primi Regis Boemie, civitates, quas ipfis quondam Brzeczislaus ejusdem Borziwoy primogeni- tus frater abſtulerat, reſtituit, S 3 Eo- (u) Atente. (x) Lork. (y) Bozer. (z) Capitulum LII. De ſublimacions Borziwoy fra- tris Brzetislai , filiorum Wratislai primi Regis Bohemie in regimen regni Bohemie & ejus ſucceſſibus. (a) Wratislai.

Strana 142
142 CHRONICON Eodem eciam tempore Wrfſovicenſes de Polonia redeunt, quibus di- Ctus Borziwoy civitates eorum Bozey (b) Zacz, Mutine (c) Leutomierzicz non ex affeccione cordis, fed pro néceffitate temporis & eventus resti- tuit. Predictus eciam Odalricus filius quondam Conradi prefati, poſt mor- tem Brzeczislai patrui ſui habito ſuorum conſilio, tanquam ſenior heres Regni Boemie, Imperatorem, qui tunc in urbe Ratisponenſi fuit, acces- fit ſupplicans, ut ipſum tanquam ſeniorem heredem Regni Boemie juxta ſtatum (d) quondam Brzeczislai Proavi ſui, Comitum, Baronum, & Proce- rum Regni juramento firmatum Boemie Regno preficiat, sibique hujusmo- di paterna pheoda ſua conferre dignetur. Imperator vero petita eadem ſapienter advertens ſibi contulit, quod de Jure debeat, eligendi Princi- pem Regni Boemie, Principibus, (e) & Baronibus ibidem juxta morem in talibus antiquitus obſervatum relinquere liberam poteſtatem. Quo facto Odalricus per plures nuncios ſuos tranſmiſſos Bohemiam attemptat, & variis viis & modis nititur, ſi poſſit, quovis ingenio Regni Boemie Principatum & regimen adipiſci. Sed quia Borziwoy frater dicti Brze- czislai jam regali erat roboratus in ſolio, prefatus Odalricus proficere non potuit, ſed ſolum obtinuit a Ceſare, ut eundem patruum ſuum Borzi- woy a Regno Boemie accione hereditatis sibi debite poffit invadere vi & jure, quo obtento amicorum & adherencium sibi fretus confilio, cum non- nullis thevtonicis, nec non Comite Sighardo (ƒ) de Sala, & Odalrico Friſingenſi Epiſcopo, ac quibusdam aliis magnatibus, & Leutoldo fratre ſno Boemie Regnum intrat afferens in eorundem adjutorum fuorum pre- ſencia ſe pro parte ſua quam plurimos adherentes habere in regno eodem Boemie meliores. Quod audiens Borziwoy fupradictus, ex adverſo for- tem congregat exercitum, & occurrens eis uſque ad opidum Malin, ibi- dem castra metatus est, disponens in crastinum cum adverfariis bellum in- ire campestre. Similiter Odalricus eum ſuis ab alia parte rivuli Wizplicz- na (g) ſe taliter in tanta vicinitate alterius exercitus collocavit, ut pars una poſſet ab altera plenius intueri. In quibus locis, dum adherentes O- dalrici constanciam Borziwoy & fuorum fidelium conſpicerent, ac confi- derarent ejus contrarium, de quo alias Odalricus in eorum preſencia ſe jactaret, videlicet circa adheſionem Baronuim Boemie lucide cognoviſfent, ſe eſſe deluſos, fic inquiunt, cur te una nobiſcum taliter decipere vo- luiſti, (b) Boze. (c) Muthmaz &. (d) Statutum. (e) In margine Comitibus, (f) Seghar- (g) Wizpliſa. do.

Strana 143
PULKAVÆ. 143 luiſti, ubi nam ſunt meliores Boemie, qui tibi & nobis adherere, (h) fieut dixiſti, diſponunt, fiquidem (i) nos decipis, & pocius temetipſum; at protinus inito confilio per viam qua intraverant Regnum eciam exire decreverunt. Sed quia Swatopluk Ottone fratribus filiis quondam Ottonis fratris prefati Conradi, qui Znoymam in Moravia poſſiderunt, & qui Con- radus & Otto fratres fuerunt Wratislay quondam Regis Boemie, cum duobus exercitibus militum eleétorum prefato Borziwoyo in auxilium ad- venerant, retrocedere minime poterunt, (k) Et noctis tempore per artas & denſas vias prope Habr, per fugam, ut potuerunt, evaserunt, tento- riis & rebus eorum in campo relictis. Mane itaque facto dum Borziwoy & ſui hoftes vellent invadere, nullum resistentem invenientes, ſpolia ra- piunt, & dividunt, prout placet. Erant enim illo tempore Borziwoy cum Swatopluk & Ottone fratribus, nepotibus ſuis multum unanimes, qui ta- men poſtea ex aliis eventibus plurimum diſcordaverunt. () Anno Domini MCII. (m) Borziwoy & nepos ſuus Swatopluk, qui tunc Marchionatum Moravie gubernabat, ad inftanciam & in auxi- lium Spitignei (n) filii naturalis, quondam Wladislai Ducis Polonie, qui poſt obitum patris adverſus Boleslaum fratrem ſuum ex Juditha filia Wra- tislai quondam Regis Boemie legittime genitum, utrumque Ducem Polo- nie, eundem ſibi Ducatum Polonie, uſurpare conatus est fub ſpe cujusdam promiſſe pecunie in certis terminis perſolvende, exercitum & arma mo- verunt. Et dum uſque Grecz (o) venisſent, Boleslaus sciens ipſos in ſuum diſpendium adveniſſe, miſſis nunciis ſuis ad Borziwoy Principem Regni Boemie, ipſum federe conſanguineitatis, quo ſibi ex Juditha preſitus (p) junctus erat, admonuit, & datis pecunie muneribus, ut Borziwoy ad pro- pria reverteretur obtinuit. Verum quia Swatopluk Nepos ejusdem Bo- rziwoy, qui venerat in auxilium dicto Borziwoyo de hujusmodi data pecu- nia partem non habuit adverſus Borziwoy patruum ſuum indignacionem & iraim concepit, & sic uterque ad propria est reverſus. Anno Domini MCIII. Anno (b) Adhereant. (1) In margine falſe. (k) Potuerunt. (l) Capitulum LIII. De diſ- cordia Borziwoy , nepotum ſuorum Swatokup, & Ottonis & ulterioribus dicti Borzi- woy ſucceſsibus. (m) MCIII. (n) Sbihnew. (o) Geczen. (p) Præfata.

Strana 144
144 CHRONICON Anno Domini MCIIII. (q) Swatopluk predictus, doloſe quosdam (r) civitates fomenta diſcidii ſeminantes, quos poſſent Swatopluk exhorta- cionibus attraherent. Anno Domini MCV. (s ) Swatopluk exercitu congregato intrat Boemiam , & ibi multi Boemorum dimiſſo Borziwoy filio Wratislai primi Regis Boemie Swatopluk filio Ottonis fratris ejuſdem Wratislai adherere ceperunt, & niſi Borziwoy cieius veniſfet Pragenſem in ur- bem, ipſam utique Swatopluk occupaſſet, Borziwoy itaque in urbe Pra- genſi preſidia ſua diſponentes, (t) Hermanno Pragenſi Epiſcopo ca- strum Wyfsegradenſe commisit suo nomine gubernandum. Et ecce cum Swatopluk eum ſex legionibus armatorum appropinguaret Pragam, & nul- lum resiſtentem penitus perſensiſſet, transvadit Wltaviam infra villam Buben, (u) uſque portas urbis veniens, ipfas clauſas reperit, & milites ſibi viriliter reſiſtentes. Gui tune retrocedens, inter utrasque urbes in loco, ubi Sabbatho merces venduntur, fixit tentoria, & cum proficere ſe non poſſe ſentiret, revertitur cum fuis Moraviam, quos abeuntes Dux Borziwoy cum fuis inſequitur, & quamvis multo forciorem haberet exercitum, tamen de tradicione non certus fapienter bello certare post- poſuit. Anno Domini Swatopluk prefatus cum ſuis, (x) ad eum de Boemia confluxerant, inito confilio tractare cepit, qualiter Borziwoy patruum fuum fraudibus & dolis poſſet regno Boemie ſpoliare. Et mittens ad Bu- diwoy filium Hron, virum multa dolofitate fallacem, qui fraudibus com- mentatis accessit Borziwoy, Swatopluk se fingens nuncium, ac afferens, ſe aliter vindicare non poſſe, nifi quod Borziwoy proderet fingulos, quos Swatopluk haberet in Boemia adherentes, & sic tandem vera falfis immiſ- cens, confiliarios Borziwoy Bozye (y) & Mutinam de genere Wrſlowicen- ſium multis incuſat criminibus, perſvadens Borziwoy, ut ipſos, velut ho- ſtes ſuos publicos proſequatur. (z) Quod dicti Wrſſovicenſes dum ſen- ciunt, ftatim ad Swatopluk tranſeunt, inducentes eum, ut adverſus Bo- rziwoy Principatum Regni Boemie susciperet, & acquieſcentem eis Swato- pluk erigunt, ac Regno preficiunt, Borziwoy violenter abinde propulſo. Hic Borziwoy habuit filium nomine Jaromir, qui poſtea Lothario Impe- ratori Romanorum cum trecentis armatis in auxilium deſtinatur. (a) Anno (q) Hæ duæ notæ Chronologicæ abſunt. (r) In margine : de ſuis mittit Boemiam, ut tam nobiles quam. (s) Nota Chronologica iterum abeſt. (1) Diſponens. (x) Bubir, (x) In margine qui. (y) Boze. (z) Perſequatur. (a) Hæc nota de Jaromiro abeſto

Strana 145
PULKAVE. 145 (b) Anno Domini MCVII. II. Idus Maji Swatopluk filius Ottonis fratris Wratislai quondam primi Regis Boemie Regno preficitur, (c) & Borzi- woy ſecundo genitus Wratislay primi Regis Boemie, velud exul profi- ciſcitur Poloniam, quem frater ejus (d) tercio (e) genitus Sobieslaus no- mine, & multi Barones & Nobiles de Boemia ſunt ſecuti. Borziwoy ita- que de Polonia ad Regem Henricum quartum Saxoniam proficiſeitur, cui exponit illatam injuriam, & ad reſtitucionem Regni ſui Ceſareum implorat auxilium, promittens Regi dare magnam pecunie quantitatem. Rex vero mittens unum de nobilibus suis Boemiam, mandat dicto Swato- pluk, ut protinus ad ipſum veniat, qui ſtatim exercitu congregato uſ- que introitum filve penes oppidum Chumek (ƒ) pervenit, & convocans proceres ſuos, & nobiles, ipfis fratrem fuum Otvonem prepoſuit in abſen- cia ſui, & Boemie Regno prefecit. Ac demum abinde cum paucis ulte- rius ad Regis Henrici preſenciam est progreſfus, alias profectus. Quem statim Rex, ut venit, in captivitatem tradidit, & convocatis hys, qui ſe- cum advenerant, ipfis Borziwoy commiſit, ut iterum (g) Pragam reduce- rent, fibique Boemie regnum redderent, & velut ſuo Principi in omni- bus obedirent. Qui revertentes eum Borziwoyo ſecundum juſſum Regis tercia die applicant caſtro Donin. Quod audiens Otto frater Swatopluk ſupradicti ordinatis militibus fuis eum fex legionibus, (h) nocte montes transcendens, diluculo castrum Donin obsedit, sed memoratus Borziwoy per quendam, qui de exercitu Ottonis advenerat, adventum Ottonis pre- ſciens eum ſuis, ut potuit per fugam evaſit. Interea Swatopluk re- gis (i) tenetur in carcere & tandem recepto ab eo Sacramento de decem milibus marcarum argenti Regi solvendis solutus & liber dimiffus eſt, qui- busdam de familiaribus Regis pro accipienda hujusmodi pecunia ſecum Boemiam deſtinatis. Qui Swatopluk Pragam reverſus Ottonem fratrem fuum Regi mittit in obfidem, quouſque dictam pecuniam perſolvat ad ple- num, & de theſauris Regni ſeptem milia marchas (k) argenti congregans promiſſam pecuniam mittit Regi, prefatus vero frater fuus, Otto pro re- ſidua ſumma adhue in Regis predicti tentus cuſtodia, fuga elapſus ad Swa- topluk ſeniorem fratrem ſuum Boemiam revertitur. Tom. III. T Anno (b) Capitulum LIV. De exulacione Boemorum , & ſucceſſibus Swatopluk. (c) Qui Swatopluk tres fratres habuit, videlicet Ottonem, Wladislaum, & Sobieslaum. (d) In margi- ne ſuus. (e) Ultimo. (f) Lunek, (g) In margine eum, (b) In margine arma- torum: (i) Henrici. (k) In margino marcharum.

Strana 146
CHRONICON Anno Domini Milleſimo CVIII. uxor ejusdem Swatopluk peperit filium, quem poſt quinque ebdomadas Henricus Romanorum Rex de ſacro fonte levavit nomine Wenceslaum, & reſiduum pecunie, videlicet tria millia marcarum argenti compatri ſuo Swatopluk remifit in totum, rogans eum, ut fecum adverfus Ungaros pro tunc Imperio rebellantes armata po- tencia procederet. Guod Swatopluk libenter adimplens cum Rege Unga- riam progreditur, Waczkoni & Mutine Wrſſovicensibus gubernacionem Regni committens, & eo ibidem cum (1) in obsidione civitatis Poſonie (m) existente, Princeps Swatopluk predictus cum fuis, quicquid erat in Un- garia inter fluvios Wah & Danubium, & cireum Trinchinum deſtruxit incendio, ac quam pluribus exploratoribus Regis Ungarie comprehensis ipſos nafis & oculis privari mandavit. Eodem eciam tempore mille viros electos de exercitu Ungarie miſſos ad invadendum ſuos thevtonicos bello cepit & pluribus interfectis ſuperſtites captos detinuit. Interea predic- tus Borziwoy cum Polonis intrat hostiliter Boemiam, & Waczkonem & Mu- tinam, qui tune in quodam caſtro in metis Boemie verſus Poloniam ſibi reſtiterant, ſuperavit; Inde procedens ulterius intra Regnum; quod ſen- ciens Waczko predictus, Principi ſuo Swatopluk patruum ſuum Mutinam ſecrete detulit, narrans, quod induccione ſua Borziwoy Regnum Boemie intraſſet, & ab alia parte doloſe quendam de fuis militibus mittit ad Borzi- woy, afſerens Swatopluk reverſum effe Boemiam, & cum ipso gentibus- que ſuis in craſtinum pugnaturum. His ficticiis idem Borziwoy cum ſuis perterritus eadem nocte Poloniam remeavit. Interea Swatopluk predic- tus reverſus Boemiam intra ſe cogitat, qualiter in Mutina ulciſci poſſet, (n) fingulis proceribus convocatis ad ſe , & Mutina nichil adverſum ſe mali de Principe ſuſpicatus, quem Princeps fic alloquitur. O Mutina Wrſſovicenſis familiaris noſtri generis inimicus, tui parentes olim Jaro- mir in monte Weliz duris affecerunt obprobriis, Brzeczislaum quondam patruum meum Boemie Ducem eximium doloſa machinacione crudeliter occiderunt, Borziwoy quoque meum patruum voluntatem meam in omni- bus exequentem fideliter procuraſti regno privari tuis iniquis fuafioni- bus, & exilio relegari, ſed & ultimo me metas Ungarie penetrante tu Mutina peſſime Regni Boemie tenens gubernacula tibi commiſſa nove frau- dis 146 (l) In margine Rege. (m) Puſonie. (n) Et postquam venisset in castrum Wratislaw prope Luthomiſsl.

Strana 147
147 PULKAVE. dis prodicionem geſſiſti. (o) Quibus sic dictis Princeps Mutinam vincu- lis mancipatum capite truncari precepit, nec moratur, quin & caperen- tur Wrſſovicenſes Vinyslaw (p) & Domaslaw ac duo filii Mutine, ſed & quidam Nenſa nomine, qui licet alterius generis , tamen familiaris (q) Mutine, dum fugam peteret: inter abufta diſcurrens, ut latitaret in eis, proditus indumento rubeo capitur, naſo privatur, & oculis, Principe ftatuente, ne quisquam de genere Wrſſovicenſium a magno uſque ad mi- nimum ſineretur vivere, ſed omnes mortis ſupplicio traderentur, fuos animans spe mercedis, ut Bozey, & ejus filium caperent, si poffent, vel exterminarent de regno. Hinc est, quod familiares Swatopluk Principis ſupradicti Bozey in villa Lubik cum filio ſuo Borzat (r) interminat, (s) theſauris ejusdem Bozey longis temporibus conquiſitis inter ſe mutuo di- ſtributis, ſieque contigit, quod una die tota genealogia Wrſſovicensis in Regno Boemie penitus eft deleta. Nam senes & juvenes & lactantes eo- rum generis in (t) gladii perierunt, hys duntaxat exceptis, qui per fu- ge presidium Ungariam & Poloniam devenerunt. (u) Anno Domini MCVIII. quo ſupra Colmanus (x) Rex Ungarie de illatis ſibi (y) dampnis per Swatopluk filium Ottonis fratris tercio ge- niti Wratislai primi Regis Boemie Principem Regni Boemie in eum pe- tens vindictam, Moraviam intrat hostiliter, & devastat, quod eum Swa- topluk comperiſſet, tam in Boemia quam Moravia magnum congregavit exercitum, volens Colmano Regi potenter occurere, cumque diſpoſuiſ- set, ut secum bellaret in craftinum, illa nocte cum suis per denfas filvas tranfiens, cujusdam rami arboris lefione (z) perdidit oculum, propter quod turbatus exercitus ad propria remeavit pridie ydus (a) Novembris. Anno Domini millefimo CIX. die IX. (b) menfis Februarii dictus Prin- ceps Regni Boemie Swatopluk oculi cicatrice fanatus valido denuo exer- citu congregato intrat Ungarium, usque (c) in terram illam totaliter de- vaſtando, & deſtruens ejusdem civitatis ſuburbia, demum abinde per alia loca revertitur, turmis pluribus Ungarorum in ore gladii truciditatis, & multis ſpoliis opulentus cum fuis ad propria feliciter remeavit. (d) Eo- T 2 (o) Iſthic non tam verba quam ſenſum retinuit Epitomator. (p) Vmyslaw. (q) In mar- gine exiſtens. (r) Borat. (s) Interimunt. (t) In margine ore. (u) Capitulum LV. De ſucceſſione Swatopluk filii Ottonis tercio geniti , fratris quondam Wratislai pri- mi Regis Boemie, & ejus obitu. (x) Colommanus. (y) In margine injuriis. (z) Fixura. (a) Secundo Idus. (b) MC. die X, (c) Nitram, (d) Hic rurſum ſen- ſum minime verba venatus Epitomator.

Strana 148
148 CHRONICON Eodem eciam tempore Rex Romanorum Henricus memor injurie Swa- topluk per Ducem Polonie, tempore, quo in Ungaria ſecum ſtetit Swato- pluk eidem illate, congregans exereitum validiſſimum, una eum Swato- pluk intrat Poloniam, & circa urbem Glogow faciens obfidionem in girum ab utraque parte fluminis Odre devaſtavit eandem, abinde quoque pro- cedens ulterius in caſtro Recen penitus devaſtato cum preda maxima redi- re diſpoſuit. Sed cum jam Rex Principem Swatopluk in craſtinum vellet dimittere, quidam miles Wrſſovicenſis miſſus a Joanne filio Tiste (e) Wrſ- ſovicenſi in caſtris affuit, qui Principis Swatopluk de Regis curia rece- dentis ſero se immiſcens exercitui, ac perveniens ad principem, inter fcapulas ipfum letaliter vulneravit adeo, quod antequam terram Swato- pluk attingeret, mortis exicio vitam finivit, miles similiter, qui hoc fe- cerat, crudeliter eft occifus. (f ) Mortuus eſt itaque Swatopluk anno predi- cto XI. Kalendas Octobris. (g) Interfecto itaque Swatopluk tota nocte ſuper ejus morte fit planctus, & mane facto Rex compatris fui mortem inopinatam deplorans, univerfis Comitibus & nobilibus Regni Boemie tunc prefentibus gracioſe conceffit, ut quem vellent de filiis Swatopluk, puta, vel Henricum vel Wenceslaum, in Regem preficerent, at illi ſvaſu cujusdam Waczek de Moravia Baronis, Ottonem ſecundo genitum fratrem dicti Swatopluk, non obſtante, quod in eleccione, nec non approbacione Swatopluk finguli comites, & Barones Wladislaum filium Wratislai tercio genitum ex Swa- tawa (h) eum in Principem aſſumendum juraverint, pecierunt in Principem Boemie ſublimari. Rex vero ſtatim ad peticionem hu- jusmodi, dictum Ottonem approbavit, ſicque infra quatuor dies di- ctus Otto Pragam pervenit, & ex eo, quod contra juramentum preſti- tum, & ſine conſenſu Hermanni Epiſcopi, & Ifabiani (i) Comitis Pre- fecti Wyſsegradenſis electus fuerat, intentum ſuum non potuit obtinere. Conſencientibus autem & approbantibus cunctis de Boemia Wladislaus (k) prefatus in Regni Boemie Principem eft affumptus. Audiens vero Borzi- woy filius ſecundus Wratislai primi Regis Boemie, & natus ex Regina Swatawa fratrem ſuum Wladislaum juniorem poſt obitum nepotis ſui Swatopluk aſſumpſiſſe Regni Boemie Principatum, continue perrexit in Srbiam ad Wigbertum ſororium ſuum. Cujus nec non quorundam tam de Boe- (e) Siſte. (f) Recentior quedam manus hic appoſuit: Non est verum, in Polonium venit, a Rege Boleslao ditatus est, uſque in odiernum diem posteritas ejus floret. (g) Capitulum LVI. De ſublimacione Ottonis fratris Swatopluk & Wladislai filiorum Ottonis tercio geniti Wladislai primi Regis Bohemie. (h) In margine poſt. (i) Fabiani. (k) Fra- ter Swatopluk tercio genitus.

Strana 149
PULKAVE. Boemia, quam aliorum fuffultus auxilio Regnum intrans Boemie in vigi- lia Nativitatis Domini ceteris ignorantibus latenter urbem Pragenſem pro- tinus eſt ingreſſus. Anno Domini MCX. (l) dum dictus Borziwoy cognitus jam ſtaret in Praga, factum eſt, quod nonnulli relictis uxoribus, pueris, atque re- bus propriis fugam arripiunt extra Pragam, aliis, qui de parte fuerunt Borziwoy manentibus aput illam. Hermannus vero Preſul in ſuo com- pertus palacio cuſtodie deputatur, Fabianus autem Comes & Preſectus caſtri Wyſſegradenſis dimiſſis omnibus iniit fuge preſidium. Unde fit tumultus & rumor in Regno Boemie, alii Pragam confluunt, alii complicibus aſ- ſumptis undique currunt per villas, ipſas hoſtiliter devaſtantes. Eodem insuper die Borziwoy in Wyssegradense se castrum recepit, sed altera die Pragam reverſus cum ſolemni Cleri proceſſione ſuſcipitur, & auditis miſfarum solempniis rediit in castrum Wyssegradenſe, verum eadem nocte Otto secundo genitus frater Swatopluk cum Waczkone Barone pre- fato de castro Hradek exercitu congregato magno circa Rokytnikam ve- nientes, & castra metantes, ibidem altera die Wyssegradense castrum val- laverunt, cireumquaque ponentes cuſtodiam, ne quisquam ingredi poſfet, aut egredi. Poſt triduum vero Wladislaus predictus de civitate Plznensi cum ſuis Pragam perveniens, portas civitatis claufas invenit, & armatis hominibus bene munitas, eos alloquens, ut ipfum (m) intrare urbem per- mitterent, nec aliquod potuit reſponſum habere, provocatus ideirco quam plurimum retroceſſit uſque fluvium Bruſinka, (n) cumque montis ſuper- cilium aſcendiſſet, a longe profpieit exercitum propinguare, & miffis ex- ploratoribus comperit filium Wigberti Wratislaum cum ſuis Borziwoy ſuo avunculo (o) in auxilio adventare. Et licet Wladislaus sine pugne peri- culo poterat preterire, induccione tamen Theodorici filii Bozey adverſe parti bellum ingerens, primus sevit in hostes, & potitus victoria tristem Wigberti filium Pragenſem fugavit in Urbem, ejus gentibus, quot quot vul- nerati fuerant, morti datis. Interea Dux Wladislaus filius dicti quon- dam Wratislai (p) Regis Hermannum & Sezemam Barones snos ad Henri- cum Romanorum Regem, qui tunc temporis in Bamberg tenuit mansionem, dudum miſerat, instans precibus & muneribus delegatis, ut per se vel ſuos ſibi reſtitui faciat Boemie Principatum, ad quorum nunciorum in- T 149 ſtan- (l) Hæc nota Chronologica abest. (m) Pacifice. (n) Bruſnik, (o) Patruo. (p) Frater quondam dicti Swatopluk,

Strana 150
150 CHRONICON ftanciam congregato exercitu Rex Romanorum Boemiam eft ingreſſus, pre- miſſis duobus Principibus, videlicet Diepoldo (q) & Berengario, (r) man- dans, ut interpoſita pace tam Borziwoy, quam Wladislaus, Hermannus Pragenſis Epiſcopus, nec non Wratislaus filius Wigberti & Barones alii Boemie ad Regem in Rokyczan villam veniant, quos venientes ad locum statutum Rex conſpiciens, Borziwoy & filium Wigberti facit (s) carceris cuſtodie deputari, Hermanno Epiſcopo libero permanente. Sicque Wla- dislaus predictus Romanorum Regis auxilio Regnum Boemie, nec non cu- ram ejus ſuſcepit, & adverſarios fuos, qui Borziwoyo adheferant, variis affecit generibus tormentorum. Inter quos Johannes filius Tifte de ge- nere Wrſſovicenſium, de quo ſuperius fit mencio, oculis, naſo privatur, & mento. Facta autem funt hec anno Domini MCX. Kalend. Janua- rii. Anno Domini MCX. quo ſupra, (t) predicte fic gentis inter Wla- dislaum & Ottonem predictos grandis rancoris & diſcordie materia fuſci- tatur, ut alter ad alterum nollet venire, niſi ſuffultus magna hominum armatorum potencia. Poſtea tamen in villa Thinek (u) conveniunt, & pa- ce tractata, juramentique munimine confirmata reconciliati fuerunt cordis ſcrupulo nihilominus intrinſecus remanente. Ideirco revertitur Otto Mo- raviam, quem tamen poſtea tercio Idus Julii anni predicti Wladislaus in Saczka curiam celebrans finceriter accerfivit, & Otto confisus ergo de pace firmata, nepotis curiam mox acceffit, verümtamen per triduum ibi- dem mora tracta, & tandem petita licencia foret diſpoſitus ad receſſum, ſuaſionibus Waczek & Bozey Wrſſovicenſium capitur Wladislai potencia cu- stodie Wyſsegradenſis caſtri traditus carcerali. Deinde ad caftrum Burg- lennis, (x) alias Krziwoklath juxta fluvium Miza (y) deducitur, diſtriccius conſervandus, & ibidem fere tribus annis continuo detinetur. Eodem eciam anno circa feftum Sancti Wenceslai Sobieslaus quartus & junior fra- ter Wiadislai predicti cum Boleslao Duce Polonie maxima congregata po- tencia hominum armatorum Boemie Regnum ingreſſi pretendunt doloſe, quoniam illie ob fratrum concordiam adveniſfent, & hujusmodi fictis in- geniis uſque fluvium Albee pervenerunt. Quod dum Wladislao innotuit, ani- (q) Dipoldo. (r) Berengerio. (s) In margine reali. (t) Nota Chronologica abeſt, & præ- præjicitur Capitulum LVII. De diſcordiis Wladislal & Ottonis fratrum filiorum Otto- nis , fratris tercio geniti quondam Wratislai primi Regis Bohemie , & ulterioribus ſue- ceſſibus ejusdem Wladislai. (u) Thymek. (x) Burgleys. (y) Mzan.

Strana 151
PULKAVÆ. 151 animum ipſorum doloſum considerans, verbis non credidit eorundem. Hoc advertentes, ipſi tranſierunt fluvium Albee Regni terras undique devastantes. Wladislaus vero congregans exercitum ex adverſo predictos inſequitur inimicos, quos ut vidit ad refiſtendum diſpoſitos, fuos premonuit eos animans ad belli certamen fuarum gencium, diſpo- ſitis nichilominus aciebus, quibus congreffis infimul, & hine inde plurimis interfectis in bello. Tandem dictus Wladislaus fratrem ſuum (z) cum Du- ce Polonie vertit in fugam, de suis hoſtibus victorioſe triumphans; in quo ſiquidem bello Theodoricus filius Bozey cum ſibi quibusdam adheren- tibus multos strenuos actus commisit. Hec acta funt anno (a) predicto VIII. Idus Octobris. Anno Domini milleſimo CXI. Swatawa Regina Bohemie (b) filios ſuos Wladislaum & Boleslaum amicabiliter concordavit, & Wladislaus ur- bem Zatenſem cum ejus provincia fratri ſuo Boleslao tradidit de Polonia revocato. Anno Domini MCXII. Wladislaus Princeps Regni Boemie ſupradi- ctus juxta ſtatutum antiquorum Imperatorum Wladislaum filium quondam Brzeczislai primogeniti fratris ſui cum trecentis militibus electis Henrico quarto in ſubſidium Romam miſit, (c) ubi Paſchalis Papa tunc Imperatorem Romanum Henricum debitis adhibitis ſolemninatibus conſecravit invitus, Wladislaus vero predictus Marchio Moravie tunc affistens eidem secum inde multorum Sanctorum deferens reliquias, & aputImperatorem moram trahens, tandem in Almannia dictas Sanctorum claras reliquias Boemiam deporta- vit, ficut in breviario Pragenfis Ecelesie continetur. Sieque peractis multis strenuis actibus Imperator & Wladislaus prefati funt ad propria cum proſperitate reverſi. Anno Domini MCXIII. (d) innotuit Sobieslao, quod eum Wladislaus frater ejus inducto Waczek predicti capere conaretur, propter quod idem Sobieslaus non longe a castro Wyssegradensi ponens trecentorum infidias armatorum , precepit eisdem, ut Waczek appropinquantem protinus tru- cidarent, hinc est, quod postquam Sobieslaus cum fratre suo Wladislao in caſtro Wyſſegradenſi hora captata pranſus fuiſfet, accepta a fratre suo li- cencia rogavit Waczek, ut quia cum ipſo haberet conferre miſterium, equum aſcenderet, ac aliquanto ſpacio ſociaret eundem. Juxta votum igitur dicti Sobieslai, quaſi per decem stadia venientes, iidem ſtatim ar- ma- (z) Sobieslaum. (a) Domini M. C. XI. (b) Marchioniſſa Moravie. (c) Sequentia uſque peractis multis ſtrenuis &c. deſunt. (d) MCXIV.

Strana 152
152 CHRONICON mati milites ex latentibus infidiis irrupuerunt, & invadentes Waczek pre- fatum, interficiunt dira morte. Sobieslaus vero reverſus ad fuos, timore fratris ſui Wladislai concuſfus, cupiens per Srbium in Poloniam aufugere, cum prope Donin veniſſet per Egembertum caſtri Donin Prefectum, quod quidem tunc caſtrum Imperiale exftitit, invitatur doloſe, captivaturque nequiter per eundem, ac vinctus ducitur in Saxoniam. Milites vero hoc factum cernentes, fuge presidium funt amplexi. Sobieslaus tamen (e) poſt unum menſem fugiens noctis tempore liberatur. Eodem anno Wladislaus nepotem (ƒ) ſuum ſecundo genitum Ottonem folvit a vineu- lis, partem dimidiam tocius Moravie, quam olim post mortem Swatopluk primogeniti nepotis (g) ſui habuerat ſibi favore reſtituens gracioſo. (h) Anno Domini milleſimo CXIIII. in menſe Majo jubente Ottone Marchione Moravie Bozey & gener ejus Waczek generis Wrssovicensis oculis privati ſunt. Eodem eciam anno Sobieslaus frater Wladislai Principis Boemie quibusdam Polonis ſeeum afsumptis clandestine venientes prope caftrum Glacz cives ibidem minis & precibus placare nititur, ut sibi portas ejus- dem urbis apperiant, quibus minime confencientibus Sobieslaus quoddam pallacium vetus, quod prope murum erat, fuccendit igni. Ex quo acci- dit, quod vento circumquaque volante propugnacula ſupra murum urbis, & demum ipſa civitas incenſa funt, ficque cives ibidem videntes ab igne fibi imminere periculum, ſecum trevgas firmaverunt, & tamen civitas ipſa omnino combuſta eſt ſed caſtruui, ibidem per Sobieslaum (i) mi- nime eciam expugnatum, ipſeque Sobieslaus fine profectu Poloniam est reverſus. Anno Domini milleſimo CXV. in menſe Januario Bolislaus (k) Dux Polonie aput avunculum ſuum Wladislaum Principem Regni Boemie nun- ciis instetit, & literis, ut Sobieslaum fratrem ejus ad graciam fuam digna- retur aſſumere. Et tandem Wladislaus dicti avunculi fui, precibus, & eciam fraterna pietate permotus Sobieslaum fratrem fuum priſtine gracie ſue reformavit, & committit ejus regimini civitatem Hradek eum quatuor caſtellis, & totam ejus provinciam. Deinde eodem anno menſe Julii Wladislaus cum predictis Ottone & Sobieslae juxta fluvium Niſſa ad quen- dam diem placitorum conveniunt, inter se perpetuam pacem firmant, & hila- (e) Cujus filius Boleslaus autem. (ƒ) Fratrem. (g) Fratris, (h) Capitulum LVIII. De reconciliacione Boleslai & ulterioribus Wladislai ſucceſſibus. (i) Boleslao. (k) Boleslaus.

Strana 153
PULKAVÆ. hilares ad propria revertuntur. Interea Odalricus, filius Conradi Mar- chionis Moravie ſecundo geniti fratris quondam Wratislai primi Regis Boemie predicti, qui Olomucenſem civitatem cum ſua provincia poſſederat. Et ſolum filium etate tenerum post ſe reliquerat, moritur. Unde Wla- dislaus Princeps Regni Boemie fratri ſuo Sobieslao (l) dictam civitatem & ejus provinciam aſſignavit. Anno Domini MCXVI. Poſt obitum Colmanni (m) Regis Ungarie Stephanus Rex ad Wladislaum prefatum ſollempnes mittit nuncios, rogans, ut ad certum diem & locum pro pace inter eos firmanda ſecum conveniat. Quorum voluntati Wladislaus annuens venit uſque ad fluvium Olfſen me- tas Ungarie & Moravie distinguentem. Rex vero Ungarie in campo Luczko ab alia parte fluvii cum innumerabili multitudine Ungarorum ſimi- liter advenerat. Unde altera die Wladislaus predictus trans fluvium pro- cedens castra metatus eſt, ad quem miſsi per Regem Ungarie folempnes nuncii, quedam referunt, gwerram, & non pacis federa designantes. Et ideo eciam Wladislaus eodem die distulit de pace tractare. Guod Ungari indigne ferentes cum fuis arma ſumunt, & stantes ex alia parte fluvii ad bellum ſe muniunt, hoc Princeps Boemie Wladislaus comperiens cum fuis ſubito arma capit, & fluvium tranfit paratus ad pugnam, ficque illico cruentum bellum conſeritur. Wladislaus eum ſuis ab hoſtibus retrocede- re compellitur, fed Otto & Sobieslaus predicti tam de Boemis, quam de Moravis fortem habentes exercitum, Regis Ungarie (n) & suorum de hoc nichil ſciencium, impetu magno prorumpunt in caſtra, quot quot repe- riunt tam nobiles, quam alios gladio perimunt. Et Rex quidem Stepha- nus auxilio Laurencii ſui Archiepiſcopi vix evafit, quibus taliter bello inftantibus accedunt alii, qui prius adverſus Wladislaum Principem Boe- mie quaſi victoriam obtinuerant; quos fimilititer Otto & Sobieslaus hoſti- liter in campis ſuſcipiunt. Et ipfis devictis ſuperstites vertunt in fugam, de quibus ipſo die in flumine Wah innumerabiles ſubmerſi funt, & quam plurimi interfecti. Sic quod a temporibus preteritis nunquam audita aut viſa fuit tanta ſtrages in illis partibus hominum bellatorum. Boemi ita- que & Moravi potiti victoria, Ungarieis gazis acceptis & ſpoliis, eadem inter ſe dividunt, & leti ad propria revertuntur. 153 Tom. III. U (o) Anno (l) Boleslao. (m) Colommani. (u) Stephani.

Strana 154
CHRONICON (o) Anno Domini MCXVII. Wladislaus fratrem (p) ſuum Borziwoy ſecundo genitum filium' Wratislai primi Regis Boemie reaſſumit ad gra- ciam, ymmo ipſum Regno Boemie preficiens, ſemetipſum ſubmisit sue voluntati. Borziwoy itaque accepti per fratrem (q) beneficii non imme- mor, eidem fratri (r) Wladislao donat dimidiam partem Regni Boemie, videlicet quicquid erat ultra fluvium Albeam, verfus Aquilonem, & abs- que ejus confilio de cetero nihil geſsit. Anno Domini MCXVIII. menſe Septembris facta eſtinuudacio aqua- rum, & Wltawa inter urbem & civitatem Pragensem tantum excrevit, ut eciam ſuperiores trabes pontis attingeret. Anno Domini MCXIX. maxima tempestas ventorum edificia in Wyſſe- grado dejecit. (s) Deinde a tempore reconciliacionis Borziwoy uſque ad annum Do- mini MCXX. Borziwoy & Wladislaus fratres (t) concorditer Boemie re- gnum gerentes, sed postea inter ſe iterum & adeo incipiunt diſcordare, quod Borziwoy fratris ſui (u) timens potenciam dimiſſo Regni Boemie regi- mine IIII. Idus Auguſti fugitivus abſceſſit. Anno Domini MCXXI. Wladislaus caſtra Donin verſus Srbiam & Po- dinin (x) in Moravia inter fluvium Sazava reedificat. Eodem eciam an- no quidam de thevtonicis intrantes Boemiam infra terminos Boemie prope villam Biela castrum in monte altiſſimo construxerunt, quod audiens Wla- dislaus congregatis militibus ſuis improviſo in ipſos irruit, & caſtrum cum hoſtibus obtinuit. Eodem anno Monasterium Wylemow fundatum eſt a duobus fratribus Wylhelmo & Hermanno Comitibus de Sulczpach. (y) Anno Domini MCXXII., XV. Kalendas Octobris Hermannus Pra- genſis Epiſcopus poſt multa bona & provida opera migravit ad Dominum. Cui ſucceſſit Menhardus (z) decimus Pragensis Epiſcopus. Deinde pre- fatus Wladislaus Boemie Regnum rexit falubriter usque ad annum Domi- ni milleſimum CXXIII. in quo anno inter ipſum & fratrem ſuum Sobie- slaum grandis oritur diſſenſio, & uterque adverſus alterum exercitum mo- vit & arma. Hinc eſt, quod Wladislaus fratrem ſuum Sobieslaum de Mo- 154 (o) Capitulum LIX. De reconciliacione Borziwoy patrui Wladislai ſecundo geniti Wratislai primi Regis Boemie , & ultima expulſione ejus , & ulterioribus Wladislai ſucceſſibus (p) Patruum. (q) Patruum. (r) Patruo. (s) Hujus anni memoria abeſt. (t) (u) Patrui. (x) Podiron ſed legendum Podiwin. (y) Hæc memoria de fundatione, monaſterii Wilemoy deſideratur. (z) Meynhardus,

Strana 155
PULKAVÆ. 155 Moravia expulit partem Leutoldo (a) filio quondam Conradi ſenioris pri- mo geniti fratris olim Wratislay primi Regis Boemie, & partem Ottoni & Swatopluk filiis quondam fratris predicti Wratislay (b) diſtribuit. So- bieslaus itaque fugiens Imperatorem acceffit inftans, ut ejus auxilio refti- tueretur ad propria. Sed quia proficere non potuit, tranfivit Poloniam, ibique reſedit. Conjux vero Sobieslai conſanguinea Stephani Regis Un- garie transivit Ungariam, & ibidem permansit. Eodem eciam anno Wla- dislaus & Otto nepotes (c) rogatu Imperatoris Henrici, contra quem qui- dam Princeps Saxonie arma commoverat, congregato exercitu extra Boe- miam in ſubsidium Ceſari tranfiverunt, & ultra opidum Gwozdek ſua fixe- runt tentoria, ex adverſo vero circa fluvium Mulde Maguntinensis Archi- epiſcopus, Wighertus Comes & Saxones stabant in campis inter Imperatoris & Wladislay exercitus, quod confiderans Wladislaus, & dum Imperato- ris exercitum non poſfet attingere, totam illam Miſnenſem devaſtat provin- ciam, & ad propria revertitur. Anno Domini MCXXIIII. Borziwoy in Ungaria moritur, & ductus Pragam, ſepultus eſt in eccleſia Sancti Viti. Eodem anno Wladislaus Imperatorem, qui tune in Bamberg ſolennem curiam celebravit, acce- dit, & poſt varios tractatus Ceſaris & Principum revertitur ad pro- pria. Eodem eciam anno Wladislaus prefatus natale Domini & eciam E- piphaniam in villa Stebna celebravit, ibidemque egrotare cepit, & duci- tur in caſtrum Wyſſegradenſe, cujus egritudinem Sobieslaus frater ejus audiens, furtive intrat Boemiam , & interposicione Swatawe matris eorum relicte quondam Sereniſſimi Wratislai primi Regis Boemie dicti Wladis- lay fratris ſui gracie reformatur, quod Otto nepos (d) eorum fenciens, reverſus eſt triſtis Moraviam. Anno Domini MCXXV. feria IIII. majoris hebdomade pacificatus eft Wladislaus cum fratre ſuo Sobieslao mediante Swatawa matre ipſorum. Deinde post octavas Paſche II. Idus Aprilis , que fuit Dominica Miſericor- dia Domini dictus Wladislaus univerſe carnis viam ingreditur, & eccle- fiaſtice traditur ſepulture, in monaſterio Sancte Marie Cladrub, cujus ipſe fundator extitit , & dotator. Idem Wladislaus filium reliquit ſuo no- mine Wladislaum, qui poſtea ſecundus eft Rex Boemie coronatus; Filium autem U 2 (a) Lutoldo. (b) Odalrici fratris predicti Lutoldi. (c) Fratres. (d) In margine patruus, at C. S. habet Frater.

Strana 156
156 CHRONICON autem alium Henricum, qui Henricus genuit Henricum alias Brzeczislaum, hic Henricus proceſfu dierum factus est Pragenfis Epiſcopus & Dux Boemie, prout in ſequentibus apparebit. Item genuit eciam Theobal- dum. (e) Anno Domini MCXXV. (ƒ) quo ſupra defuncto glorioſiſſimo Wla- dislao filio quondam Wratislai primi Regis Boemie, Sobieslaus frater e- jusdem Wladislai junior, & quarto genitus ex Swatawa Boemie Regno preficitur XVIII. Kalendas Maji. Et licet Otto filius Ottonis, & ſenior nepos (g) ejus ob hujusmodi cauſam ipſum quam plurimum odiret, tamen ſibi non potuit refiſtere. Anno Domini milleſimo CXXVI. Sobieslaus Princeps Regni Boemie predictus ivit Moraviam, & depoſito Ottone nepote (h) ſuo predicto de provincia, Odalrici quondam filii Conradi ſenioris fratris Wratislai pri- mi Regis Boemie, cui dictus Otto pro tunc prefuit, Wratislaum filium ejusdem Odalrici in paternam hereditatem inſtituit, & partem dicti Otto- nis vaſtavit. Idem autem Otto ad Lotharium (i) Regem Ratisponam trans- iens ipsum induxit, quod adverſus Sobieslaum patruum fuum fortem con- gregavit exercitum, & una cum Ottone tranſiens Boemiam juxta oppidum nomine Chumek, (k) circa quem locum Sobieslaus Princeps Boemie jam fuo exercitu similiter adunato paratus ad bellum de Regis primatibus ex- ceptis ſeutiferis, & aliis communibus quingentos proſtravit gladio. Ibi- dem eciam prefatus Otto filius Ottonis necatur in bello, & tres tantum de parte Boemie Principis interfecti sunt, Rege Romanorum & ſuis fuga- tis. Fertur eciam, quod in bello hujusmodi vifus efſet Sanctus Wences- laus a quibusdam de Boemia, infidens equo albo candida veste amictus, pugnans pro ſuis, habens in hafta fua vexillum Sancti Martiris Adalberti. Victoria per Boemos reportata igitur cum gloria, Princeps Sobieslaus & fui gaudenter ad propria revertuntur. Eodem eciam anno Stephanus, feilicet Ungarie Rex, & Sobieslaus conveniunt, & pace firmata ſeparantur amice. Sobieslaus autem in redi- tu ſuo cepit nepotem ſuum Wratislaum filium dicti Odalrici, & duxit in castrum Donin, & deinde post tres menses eundem Wratislaum de castro Donin in Jaromir deduci precepit, & eum ibidem arta cuſtodia detineri, quem poſtea ſolutum dimifit redire Moraviam. Eo- (e) Hæc de filiis Wladislai defiderantur in C. S. (f) Nota Chronologica abeſt, & præji- citur Capitulum LX. De regimine Sobieslai fratris dicti Wladislai ejusque ſucceſſibus. (g) Frater. (h) Fratre. (i) Lutherum. (k) Chlumek.

Strana 157
PULKAVÆ. 157 Eodem eciam tempore caſtrum Przimda, alias Phumberg (1) & urbs Tachow inſtaurantur ex novo, fimiliter in monte Rzip dudum deſtruc- tam Boleslaus (m) predictus reedificavit ecclefiam, quam Henricus Olo- mucenſis Epiſcopus conſecravit. Anno Domini milleſimo CXXVII. Sobieslaus Princeps Boemie Roma- norum Regi Lotario reconciliatus est. Et eodem anno idem Rex una cum Principe Sobieslao urbem Amberg, ſecundum Cronicam Nuremberg (n) obſederunt, & totam Bavariam usque Danubium per decem continuas ebdomadas incendiis & depopulacionibus vastarunt, & postea fine resisten- cia ad propria revertuntur. Anno Domini Milleſimo CXXVIII. Lotarius (o) Rex filium Sobieslai in die Paſche de ſacro fonte levavit, ſibique Wladislaus nomen impoſuit, & de voluntate Wigberti Comitis devolucionem omnium bonorum phev- dalium ejusdem Wigberti eidem infanti baptiſato contulit in preſencia Principum Saxonie. Eodem eciam anno Sobieslaus Regi Lotario adverſus Conradum, quem tune quidam Principes electores in odium Lotharii elegerant, cum maximo exercitu prebuit auxilium. Et poſt multos actus magnanimes cum honore revertuntur. Deinde non poft multum tempus Sobieslaus Conradum filium Leutoldi (p) fratris Odalrici predicti cepit, & in caſtro Wyſſegradenſi reclufit. Similiter & Sobieslaum & Brzeczislaum filios Con- radi ſenioris fratris quondam Wratislai primi Regis Boemie in caſtro Do- nin captos detinuit. Anno Domini milleſimo CXXIX. memoratum Wratislaum filium Odalrici predicti Sobieslaus iterum cepit, & in exilium miſit. Caſtrum eciam Glatz reedificatum est. Eodem eciam anno Sobieslaus ecclefiam Sancti Petri Wyſſegradenſem, quam olim Pater fuus Rex Wratislaus fun- daverat, renovavit, & in ipſa coronam ponderantem duodecim marcas auri, & octoginta argenti fuſpendit, pavimentum pollitis lapidibus exor- navit, circuitum ac ambitum ſtruxit, & tecta, ac alia edificia ecclefie re- formavit, nec non prebendas, (q) & Canonicos augmentavit. (r) U 3 (s) Anno (l) Frinberg. (m) Corrigitur Sobieslaus. (n) Chronici hujus Norimbergenſis abest indi- cium. (o) Lotherius. (p) Lutholdi. (q) Prelatos. (r) Eodem eciam anno So- bieslaus Wenceslaum filium Swatopluk nepotem ſuum Stephano Regi Ungarie miſit in auxilium contra Grecos, qui juvenis victor reverſus ab hoſtibus & correptus infir- mitate febrium II. Kal. Marcii exſpiravit,

Strana 158
158 CHRONICON (s) Anno Domini MCXXX. Menhardus (t) Pragenſis Epiſcopus in peregrinacionem Jeroſolimam ivit, & eodem anno Sobieslaus eum exer- citu ad Lotarium Regem transiens, qui tunc Ratispone fuerat, per flu- vium Rezen (u) tranfitum faciens, in eodem fluvio ſubmerſionis pericu- lum vix evasit. In qua eciam via ad Regis rogatum viginti municiones Bavarorum destruxit, & sanus Boemiam est reversus. Deinde processit in caſtrum Glacz multo commitatu ſuffultus. Eodem eciam tempore idem Sobieslaus volens tranfire Moraviam, comperit duos familiares ſuos in ejus interitum conſpiraîſe, quorum unum deprehendit, & alius per fugam evasit; Quem prefatus Sobieslaus cum canibus venaticis tamdiu inſecutus eſt, quouſque eciam alterum in qua- dam villa captivum detinuit. Qui taliter deprehenſi ſe familiares Miros- lai filii Johannis comitis, & fratris ejus junioris Strzezimir (x) effe con- felli funt, & ſe ad interficiendum Sobieslaum datis muneribus deftinatos. Sobieslaus itaque hoc audiens, Miroslaum, & Strzezimir cepit, & ſecum in caſtrum Wyſſegradenſe captivos deduxit, & tandem in preſencia ma- gnatum ſuorum cauſam tanti facinoris ſciſcitans ab eis, comperit ordina- cione & induccione Brzeczislai nepotis ſui filii predicti Conradi, & Mey- hardi Epiſcopi, nec non Boziconis (y) Capellani ſui, qui omnes Wrſſo- vicenſes genere fuerunt, tradicionem hujusmodi emanaîſe, unde prefato- rum nobilium fuorum dictante ſentencia dictus Boleslaus (z) Princeps Re- gni Boemie prefatos afficiens diverſis penarum ſuppliciis Miroslaum, & Strzezimir dimmembratim interimens, alios duos, nec non nepotes Wrſſovicenſium, videlicet Krziwoſud, (a) Wiecemil, (b) & Henricum de- collari precepit. Qui jam ſic ultimo ſupplicio deputati, dum vita pri- vantur, adeſt inſtinctu diaboli Boziek (c) Capellanus prefatus, qui ſimili- ter capitur, & perpetuo carceri detruditur. Facta funt hec anno predicto IX. Kalendas Julii. Anno eciam quo ſupra, II. Kalendas Julii Brzeczislaus predictus filius Conradi ſenioris fratris Wratislai primi Regis Boemie dicto ſuo po- ſcente facinore miſerabiliter excecatur. Eodem quoque anno dictus Wra- tislaus filius Odalrici de vinculis carceralibus liberatur. Anno (s) Capitulum LXI. De ulterioribus ſucceſſibus Sobieslai . & tradicione concepta, quá per quos- dan ſuos debebat interfici, & de eorundem traditorum exterminio. (t) Meynhardus. (u) Rzezen. (x) Strzeſinir. (y) Borzikonis. (z) Corrigitur Sobieslaus. (a) Criwoſud, (b) Weczemil. (c) Beſele.

Strana 159
PULKAVÆ. Anno Domini MCXXXI. Sobieslaus Princeps Regni Boemie urbem Miſam, alias Strziebro conſtruxit, ſimiliter juxta fluvium Niſſam urbem Horzeletz (c) alias Görlitz, quod antea Drebnow (d) habuit vocabulum, inſtauravit. In quo eciam anno Menhardus Epiſcopus ab Jeroſolimis re- vertitur, & propter crimen ſibi alias impoſitum Archiepiſcopo Magun- tinenſi, nec non Bambergenſi Epiſcopo inquisicione premiſſa committitur puniendus. Anno Domini MCXXXII. Lothario in Bamberg ſollempnem curiam celebrante Sobieslaus affuit. Eodem quoque tempore in Fuldenſi ecclesia Sanctus Gothardus floruit, & Lothario Romam proficiſcenti Sobieslaus Jaromir filium Borziwoy filii Wratislai primi Regis Boemie eum trecen- tis electis militibus in auxilium deſtinavit. Wratislaus autem filius Odal- rici de Moravia ſupra dicti Regis Raffie (e) filiam duxit uxorem. Eodem eciam anno Sobieslaus cum ſuis fugavit in Ungariam Ducem Polonie Boleslaum, & cum exercitu descendens Poloniam uſque in civitatem Wladislavienſem, que vulgariter Leslaw dicitur totaliter devastavit eandem, & devictis ho- ſtibus cum preda maxima domum letus revertitur. Anno Domini milleſimo CXXXIII. Sobieslaus cum exercitu ſuo Po- loniam reingreditur, & plusquam trecentis villis devaſtatis omnino, & quam pluribus captivis abductis fucceffu proſpero Boemiam eft reverſus, & deinde Ungariam transiens, iterum Regem ibidem a fuis hostibus li- beravit. Hoc eciam anno & Menhardus Epiſcopus de impoſito ſibi tradicionis crimine coram Maguntinenſi Archiepiſcopo canonice ſe pur- gavit. (f) Anno Domini milleſimo CXXXIIII. Sobieslaus exercitibus tam Boe- mie, quam Moravie inſimul congregatis rediit Poloniam, & eam uſque Odram flumen in ore gladii ſpoliis, & incendiis ignis devastavit. Ite- rum Boemi abſque Duce ſuo Sobieslao (g) Poloniam repetunt, & illatis Polonis multis diſpendiis cum immenſa preda proſpere revertuntur. Eo- dem quoque tempore (h) Conradus Marchio Moravie, Dominus Znoy- menſis, filius Leupoldi fratris Odalrici predicti fororem Bele Regis Unga- rie duxit uxorem, Sobieslao contractum hujusmodi procurante. Men- hardus vero Pragenfis Epiſcopus humanis eximitur, (i) & in ecclefia Pra- genſi ſepelitur, cui Jobannes Wyſségradenſis Prepoſitus in Preſulatu ſueceſ- ſit. 159 Anno (c) Zhorzelecz. (d) Drewnow. (e) Biſſe. (f) Hæc memoria de Meynhardo Epiſeopo deſideratur. (g) Boleslao. (h) Sobieslao procurante. (i) In margine exuitur.

Strana 160
CHRONICON Anno Domini milleſimo CXXXV. dictus Johannes per Imperatorem approbatus in Preſulem per Maguntinenſem Archiepiſcopum confecratur. Eodem eciam anno nonis Marcii figna quedam patuerunt in ſole inſolita, nam quaſi tres forent foles uſque horam undecimam diei predicte fol om- nibus videbatur intuentibus. (k) Eodem eciam tempore (1) Lotharius Im- perator Sobieslaum Principem Regni Boemie cum Duce Polonie Boleslao cu- piens concordare, vocatis ad ſe ambobus, & in sui preſencia constitu- tis, cum non poſſet proficere, inter eos ſaltem trevgis diſpoſitis, uter- que ad fuam patriam eſt reverſus. Anno Domini M. CXXXVI. Imperatore Lothario Romam eunti So- bieslaus in auxilium miſit exercitum cum nepote ſuo Wladislao filio olim Wladislai, (m) nuper de exilio revocato. Anno Domini MCXXXVII. Rex Ungarie Bela cum Sobieslao Boemie Regni Principe ſupra dicto convenit in metis Ungarie, ſed & Sobieslaus pace firmata Olomucz revertitur, & Pasche celebrat solemnia. Poſt hoc eodem anno Sobieslaus cum Boleslao Duce Polonie in caſtro Glacz obſer- vavit terminum placitandi, preteritis vero inimiciciis poſttergatis in pa- cis & tranquillitatis concordiam rediguntur. Eodem eciam anno Lotharius Imperator debitum nature perſolvit, & in Brunſwig eccleſiaftice traditur ſepulture. Anno Domini MCXXXVIII. Conradus eleccione concordi afſumitur in Regem Romanorum, ad quem in Bamberg ſolemnem curiam celebran- te Sobieslaus accedens, ut Wladislaus filius fuus in Regno Boemie ſibi ſuccedat, obtinuit. Et dum reverteretur Boemiam, in castro Saczka Im- peratore de ſucceſſione Wladislai pridem facta colacione Baronum Regni Boemie Sacramento firmatur. Eodem eciam anno Sobieslaus filiam ſuam Mariam nomine Leupoldo (n) Auſtrie Marchioni matrimonialiter tradidit in uxorem, & in civitate Olomucz nupciarum ſolemnia celebravit. Anno Domini milleſimo CXXXIX. Princeps Sobieslaus predictus plu- ra caſtra obligata primitus ab uxore Comitis Wigberti redemit. Quo in quadam filva cum fuo exercitu demorante feptem de fuis vehementis ven- ti flatu collifis arboribus ſunt defuncti. Hoc eciam tempore Siloenſe mo- naſterium constructum est dicto Principe procurante. (o) In quo eciam anno 160 (k) Capitulum LXII. De ulterioribus ſucceſſibus Sobieslai. (l) Anno quo ſupra videlicet MCXXXV. (m) Odalrici. (n) Lupoldo, (o) Hæc de Siloenſi monaſterio nota abeſt,

Strana 161
PULKAVE. 161 anno Conradus Romanorum Rex filiam Bele Regis Ungarie preſente Prin- cipe Sobieslao fibi matrimonialiter copulavit, deinde post paucas ebdoma- das idem Conradus Romanorum Rex Saxones reſistentes ſibi Sobieslay ſuf- fultus potencia ſubjugavit. Eciam eodem tempore Johannes Pragensis Epiſcopus plenus bonis operibus vita functus, obdormivit in Domino, & ſepelitur in Pragenſi Eccleſia Kathedrali. Anno Domini MCXL, (p) Silveſter Abbas Sazaviensis per eleccio- nem in Epiſcopum Pragenſem affumitur, ſed minime confirmatur, quo- niam Pontificatum accipere recuſavit. Eodem itaque anno dictus Sobies- laus Cuyamenſem (q) provinciam, quam dudum a Polonis obtinuerat, re- intrans, & in finibus ejus urbem Costan (r) construxit. Cujus operi dum instaret in eodem loco febribus tactus, & eis invaleſcentibus poſt multos magnificos actus vitam finiens, animam altiſſimo commendavit XVI. Ka- lendas Marcii. Cujus corpus Pragam adducitur, & in ecclefia Wyfsegra- denſi juxta patrem ſuum Wratislaum primum Regem Boemie, ficut decuit, honorifice ſepelitur, tocius Regni Boemie plurimis lamentis. Iste So- bieslaus reliquit poſt ſe tres filios Sobieslaum, Odalricum, & Wenceslaum. (s) Rexit itaque dictus Sobieslaus tam fapienter, quam potenter Regnum Boemie annis multis. Eodem anno, quo ſupra (t) uxor dicti Sobieslai deceſſit. (u) Insu- per eodem tempore Otto Pragenfis Prepofitus in Epiſcopum Pragensem eligitur XVII. Kalendas Marcii. (x) Defuncto itaque Sobieslao Wladislaus filius Wladislai filii Wratislai Regis in Regem affumitur, & accedens Re- gem Romanorum Conradum in Bamberg, cujus ſororem Gertrudis no- mine idem Wladislaus habebat in conjugem (y) de Principatu ſuo ſolen- niter investitur, & Boemiam letus revertitur , cognatum ſuum filium Otto- nis in Olomucenſem dat Provinciam, & largitur. (z) Anno Domini milleſimo CXLI. dictus Wladislaus Ottone cognato ſuo filio quondam Ottonis in prelio inter Regem Lotharium & Ducem Sobie- slaum pridem habito, interfecto, post ejus occiſionem de exilio Rufie par- cium , in quibus exulaverat, revocato preſertim ad inftanciam Henrici O- lomucenfis Epiſcopi, qui alio nomine Sdiko vocatus eſt Olomucenſem pro- vin- X Tom. III. (p) Nota hæe Chronologica abeſt. (q) Curimenſem. (r) Corrigitur Costien. (s) Ista de filiis nota abeſt. (1) Adillieidis. (u) XVII. Kal. Octobris. (x) Hæc de Ottone no- ta abeſt, præjicitur vero Capitulum LXIII. De ſucceſsione Wladislai & ejus regimine. (y) Hæc de uxore memoria deſideratur. (z) Subducta in margine ſcripta ſunt.

Strana 162
162 CHRONICON vinciam, quam (a) Henricus quante religionis, quantique confîlii fuerit ejus opera clare docent. Nam ecclefiam in Olmucz Sancti Wenceslai a Principibus inchoatam feliciter conſumavit, ac de licencia ſummi Pontifi- cis Domini Innocencii ab Eccleſia Sancti Petri illam transtulit faciens Ka- thedralem, ac decorans racionali aureo nec non preciofiffimis ornamentis de ligno eciam Sancte Crucis de Jerusalem aportato tribuit magnam partem. Et dum esset Jeroſolimis, assumpſerat habitum & regulam Sancti Augusti- ni ſub Sanctis Apostolis constitutam. Inſuper una cum Duce Wladislao predicto, & ejus conforte Getrude fundavit monaſterium ordinis Premon- stratenſis in monte Strahow quem appellaverat montem Syon. Aliud quo- que monaſterium ejusdem ordinis fundavit in Leuthomysl , quod appellari montem Oliveti voluit, quodque Deo propicio temporibus Domini Karoli quarti Romanorum Imperatoris & Boemie Regis promoventis hoc ipſum per Clementem Papam ſextum erectum eſt in eccleſiam Kathedralem, cu- jus primus Epiſcopus fuit Johannes frater ejusdem ordinis, qui ibidem fe- liciter requieſcit. (b) Anno Domini MCXLII. Cum Dux Wladislaus predictus etate juve- nis, ſed moribus & ſenfu maturus queque negocia regni ſecundum consi- lia dicti Sdikonis Morawienſis Epiſcopi & Wratislai Baronis Boemie Regni provide gubernaret, & regeret, quidam dicti Regni nobiles & potentes, qui pro tunc meliora & utiliora beneficia & officia regni tenebant, con- fiderantes se non poffe in Boemia queque sibi placita diſponere juxta vel- le, adverſus Dominum fuum predictum Ducem Wladislaum diffensiones & odia concitantes callide conceperunt, ut Conradus Marchio Moravie fi- lius Leutholdi filii Conradi fratris Wratislai primi Regis Boemie preficia- tur in Regno depoſito Wladislao, cui quidem Conrado Ottonem, quem Wladislaus predictus patruum Olomucensem reftituerat in Ducatum, as- fiftere ſimiliter induxerunt. Eciam Wratislaus filius Odalrici fratris di- Cti Conradi, ac Wladislaus filius Sobieslai filii Wratislai primi Regis, Spitigneus & Leupoldus filii Borziwoy, filii Wratislai primi Regis, qui videlicet Wratislaus, Wladislaus, Spitigneus & Leupoldus pro tune licet exules, & certis carerent Ducatibus. Tamen adverfus Wladislaum Du- cem Conrado predicto & dictorum nobilium induccionibus adheſerunt. Quod dum Wladislaus predictus plenius cognoviffet, directis nunciis ad Otto- nem, (a) In marginet pater male perdiderat, restituit eum investiendo de illa. Idem. (b) Hæc Epitomator interrupto ordine & phiraſi poſteriora prioribus præferens narrat.

Strana 163
PULKAVÆ. 163 nem, ipſum admonuit pietatis & gracie, ſibi per reſtitucionem Ducatus Olomucenſis proximi fratris habere recordium, & non advertere induc- ciones partis alterius fraudulentas, quibus predictus Otto auditis, licet Wladislao ſe adheſurum promitteret, tamen promiffionis oblitus, Conrado preſtitit auxilium ſupradicto. (b) Hinc eſt, quod idem Conradus cum ſibi adherentibus valido exercitu congregato intrat Boemiam, ipsam undique devaſtando, & dum jam in medium terrarum Boemie perveniſ- ſet, Wladislaus Dux Boemie cum ſuis militibus in monte Wyſſoka VII. Kalendas Maji Conrado predicto potenter occurrit, & ab utrisque parti- bus juxta ſolitum aciebus belli diſpositis, pugna fit maxima, & plus quam civile bellum geritur inter notos, nune hi, nune illi fternuntur, vulne- rantur, captivantur , & miſerabiliter occiduntur. Tandem per maximam ſtragem parcium utrarumque bello fine dato predictus Wladislaus Dux cum Domino Henrico Moravienſi Epiſcopo ſupradicto & fidelibus ſuis , qui ſuperstites remanſerant, Pragam redeunt, quid facturi fint, amplius pro- vide revolventes. Denique multis previis confiliis civitate Pragensi cum fratre ſuo Domino Theobaldo, nec non Domina Getrude conjuge ſua, ac multis fidelibus militibus, de quorum fide plurimum preſumebat ad debi- tum roborata, Henricum alium fratrem ſuum pro congregando majori exercitu Budiſſin destinavit. Et ipfemet ad Regem Conradum cum Comi- te Velislao, qui a puericia fibi fideliter adheſerat, & cum Henrico Epiſco- po ſupradicto viam arripuit pro petendo ſubsidio contra hoftes. Interim Conradus Marchio Moravie predictus Pragam obſedit. Prin- ceps vero Theobaldus frater dicti Wladislai pro tuenda civitate remanens eum viris fortiſſimis in hoftes irruit, & pluribus morte hinc inde caden- tibus civitatem viriliter defendebat. (c) Rex autem Conradus peticioni Du- eis Wladislai satisfaciens, ad expellendos hostes ejus pluribus exercitibus congregatis verſus Pragam caſtra movit regalia, hic rumor Conrado pre- dicto inſonuit; qui fagittarios plures colligens in civitatem fagittas miſe- runt ignitas, unus autem ex illis verſus Eccleſiam Kathedralem fagittam dirigit, ac ecclesiam ipsam incendit, propter quod magnus thefaurus com- buſtus eſt, monaîterium Sancti Georgii nedum combustum, sed & fundi- tus eft everfum, in quo Sanctoruim omnes reliquie preter Sancte Ludmille X 2 cor- (b) Hoe toto capite vix quidem collatio iniri poteſt, quandoquidem Epitomator pro arbitrio ſuo ordinem rerum narratarum mutavit , imo in plerisque compendio uſus. (c) E- tiam in his Epitomator Stehlikianus non modo compendio uſus , ſed poriſſima quæque prætermiſit,

Strana 164
164 CHRONICON corpus ignis voragine funt combuste, alias confumpte, & tanta in populo crudelitas perpetrata, quod nonnulli tam clerici, quam layci dimiſſis pro- priis laribus, quin ymo Sanctimoniales monaſterii memorati de fuis mansionibus exeuntes in ſpeluncis & filvis montis Petrini mifere latuerunt, tante crudelitatis exitum preſtolantes. Dum itaque fic talia geruntur, Conradus Rex Duce Wladislao viam ſui preparante ingreſsus potenter in- trat Boemiam. (uo audito Conradus Marchio ſupradictus manu armata fibi conatur occurrere, exploratores ad inquirendum, quanta fit populi multitudo, & utrum eis pofset refistere, versus Plzen castrum dirigens. Qui ad campeſtria ultra Plzen greſſu pervenientes, continuo tantam exer- citus multitudinem contemplantur, quod viriliter eorum dominis refiste- re non valerent. Guod cum Domino retuliffent fuo, Conradus predictus acsi vellet congredi fuum exercitum animans ad pugnandum faniore ufus conſilio de Boemia noctis tempore fugam petit. Sicque Rex Conradus Wyssegrad perveniens ex adverso resistencia non inventa processionaliter in die Penthecoſten a populo ſuſcipitur atque clero, nec non a Duce Wla- dislao & forore ſua Getrude Wladislai conjuge honoratus, thevtoniam feliciter eft reverſus. Eodem obiit anno Wertberg conjux Borziwoy filii Wratislai primi Regis. Anno Domini MCXLIII. (d) Dux Wladislaus illate ſibi injurie non immemor, exercitibus recollectis provinciam Conradi Marchionis Mora- vie potenter ingreſſus tam illam, quam Wratislai predicti totam ignis in- cendio devaſtavit crudeliter, & rapinis. Quo facto Ottonis provinciam ſimiliter devaſtavit, poſteaque Boemiam revertitur, innumerabili capta preda. Hoc anno Apoſtolice Sedis legatus ab uxoribus, quibus tunc communiter utebantur, rurales presbiteros ſeparavit. Caput vero Sancti Adalberti Epiſcopi & Martiris, & Sancti Wenceslai cilicium in Pragenſi Ecclefia funt inventa; pridie Kalendas Aprilis, ejusdem ecclefie ſolennis dedicacio celebratur. Eodem quoque anno Innocencius Papa feliciter ob- dormivit in Domino. Anno Domini milleſimo CXLIIII. Princeps Otto cum Wladislao (e) predicto ſe contra Dominum ſuum Wladislaum Ducem inique recogno- ſcentes egiſſe, relictis erroribus Conradi predicti per interceſſionem Do- mini (d) Hee omnia uſque ad annum MCLIII. in ſæpe memoratis exemplaribus prætermiſſa ſunt. (e) In margine Wratislao.

Strana 165
PULKAVE. 165 mini Henrici Moravienſis Epiſcopi, Ducis Wladislai graciam meruerunt, & suas recuperant provincias, licet plurimum devastatas. Anno Domini milleſimo CXLV. Dominus Henricus Moravienſis Epi- ſcopus cauſa devocionis una cum Ottone Principe Olomucenſi predicto Romam iter arripuit, in cujus exitu Dux Conradus ſub fimulacione pacis ad ipſum ve- niens, ut ipfum gracie Ducis Wladislai restituat, fuppliciter deprecatur. In pri- me autem noctis filencio cum fuis complicibus predictum Pontificem occide- re vel capere conatur hoſtiliter, quo non invento, ſed ſub frutetis in nivis algoribus latitante Dux illa omnia rapuit, & nonnullis familiaribus Epiſco- pi trucidatis, ſuccenſo hoſpicio de loco receſsit, ſed & Epiſcopus per quendam ruſticum fuum inventus in Leutomysl deducitur, & Duci Wla- dislao rei ſeries intimatur. Gui dolens ſuper hac injuria deduci Pragam fecit Epiſcopum, & ad conſolacionem ejus occurrit protinus venien- Anno Domini M. CXLVI. dictus Episcopus de illatis injuriis que- relam faciens Wladislao Romam proceſſit, deponens coram Papa Evgenio queſtionem, literas a Papa obtinuit, & reverfus Pragam procuravit Con- radum Marchionem predictum excommunicatum publice nunciari. Ni- chilominus Dux Wladislaus validis exercitibus recolleétis, Conradi terram ingreditur, eam vaſtat ignis incendio castrum Znogem firmiſſimum obsi- det, & plurimis peremptis in illo capto per eum, regreditur ad propria glorioſam victoriam conſecutus. Conradus vero Marchio Moravie ad Re- gem Romanorum ſe conferens, ipfius & aliorum Principum interventu Ducis Wladislai graciam conſecutus, fuam provinciam recuperat, quam- vis plurimum devaſtatam. (f) Anno Domini M. CXLVII. ad defensionem eccleſie Jeroſolimitane contra Regem Babilonie Criſtianorum fit paſſagium, ad quod Reges & Prin- cipes confluunt. Quo audito Dux Wladislaus cum fratre fuo Duce Hen- rico, & patruele ſuo Spitigneo, & ſuorum procerum multitudine copio- ſa, fratre ſuo juniore Duce Theobaldo viro prudenti, & in armis ſtre- nuo circa gubernacionem Boemie Ducatus relicto contra paganos pugna- turus, crucem, que predicabatur, affumpſit. Princeps vero Theobaldus latronibus, ecclefiarum & pauperum opprefforibus diverfis penis afflictis per eum terram a fratre sibi commiſſam feliciter gubernabat. Interim So- bieslaus filius Sobieslai Ducis exul in partibus thevtonicis, audiens patruum ſuum X 3 ti. ( ) Hæc omnia deſiderantur in ſæpe memoratis exemplaribus.

Strana 166
166 suum Ducem Boemie de patria per tantam distanciam recesfifse, Boe- miam ingreditur, & dulcibus verbis & promiſſionibus multos alliciens Ducatum Boemie temptavit habere. Quem Dux Theobaldus captum deducit in Pragam, & uſque ad Ducis Wladislai adventum cuſtodie tradi- dit carcerali. Anno Domini milleſimo CXLVIII. Rex Romanorum Conradus & Lod- vicus Rex Ffrancie de illis partibus ad propria revertuntur, Eodem eciam anno poſtquam Dux Wladishrus cum Rege Grecorum familiarem contra- xiſſet noticiam, de expedicione predicta rediens ad propria, Spitigneum patruelem ſuum pro quibusdam exceſſibus genero ſuo captum tradidit, & Pragam veniens cum gaudio ſuſcipitur. Eodem anno Otto Pragensis E- piſcopus VI. Idus Julii de hac luce migravit, pro quo pridie Kalendas Ffebruarii Daniel per eleccionem affumitur ad Pontificii dignitatem. Anno Domini M. CXLIX. Wiadislaus Dux Polonie collecta maxima Saracenorum & Rutenorum multitudine civitatem fratris ſui Boleslai Poz- nani obſidet, quem Boleslaus ipſe cum Mezkone fratre suo Saracenis & Ruthenis bello proſtratis devicit, Wladislaus vero de conſilio Wladislari Ducis Boemie Conradum Regem Romanorum aggreſfus auxilium po- ſtulat. Ad cujus preces Romanorum Rex Conradus cum Wladislao Du- ce Boemie post hoc intrat Poloniam. Principes autem ſupradicti Regis Romanorum fencientes adventum, pecunia animum ejus mitigant, fe man- datis ejus parere nichilominus promittentes. Unde Rex Conradus le- viter agens cum exule Wladislao Duce Polonie ad patriam eft rever- Anno Domini M. CL. Sobieslaus filius Sobieslai Ducis Castellano Bernhardo videlicet interfecto de nocte, & in inferiorem carcerem turris detruſo fautorum ſuorum miniſterio de carcere Przimda evaſit. Anno Domini M. CLI. Henricus Olomucenſis Epiſcopus , qui & Sdiko dicitur VII. Kalendas Julii plenus bonis operibus in ſenectute bona ſpiritum feliciter exalavit. Qui prout optaverat in Monaſterio montis Syon, alias Strahow Ecclefiastice traditur sepulture. Item eodein anno Getrudis conjux Wladislai Ducis Boemie foror Conradi Regis migravit a ſeculo, & in eodem monaſterio ſepelitur. Dux vero Wladislaus orba- tus conjuge filium Adalbertum & filiam ſuam Agnethem ſacris literis tri- buit imbuendos, filium in monte Syon, filiam in Dokzan. Iste Adalber- tus proceſſu dierum factus eſt Prepoſitus Mielnicensis, & demum Salcz- purgenſis Epiſcopus, ambas ad vite ſue tempora retinens dignitates, predictus quoque Wladislaus Dux duos filios ſeniores Fridericum & Swa- ſus. CHRONICON to-

Strana 167
PULKAVÆ. 167 topluk milicie deputavit, qui ambo proceſſu dierum duas duxerunt ſoro- res filias videlicet Regis Ungarie matrimonialiter copulatas. Anno Domini M. CLII. Comes Hroznata Jeroſolimam proficiſcitur, & caſulam precioſam cum multis donariis, que Henricus Olomucenſis Epi- ſcopus moriens fecerat destinari, fideliter deportavit, & feliciter eodem anno revertitur. Anno Domini M. CLIII. Wladislaus Dux Boemie Epiſcopi Danielis, & terre fue aliorum confilio Dominam Juditham ſpecioſam fororem Lud- vici Landgravii Duringie ſibi matrimonio copulavit. (g) Anno Domini M. CLIIII. Rex Romanorum Conradus debita nature perſolvit; Pro quo Patruelis ſuus Fridericus Dux Swevie in Regem Ro- manorum eligitur, (h) qui eodem anno omnibus Principibus & Duce Boe- mie curiam indicens in Merzpurg ad quam Wladislaus Dux mittit Pragen- ſem Epiſcopum Danielem, Epiſcopus vero Odalricum Ducem filiui So- bieslai inveniens ipsum ſecum reducit Boemiam, cui caſtrum Hradek ultra Albeam in beneficium erogatur. Anno Domini M. CLV, Odalricus (i) predictus in Poloniam cum ſuis aufugit. Et eodem anno a Rege Friderico in magnam graciam Dux ſuscipi- tur Wladislaus. Anno Domini M. CLVI. Fridericus Rex Romanorum collecta Prin- cipum & militum multitudine copioſa Romam eundi ad Papam Adrianum iter arripuit (k) in Ceſarem ſublimandus, a quo Veronenſes pecuniam po- stulantes iter ejus impediunt. Ex quibus postmodum pociores duodecim evocatos ad ſe ſuſpendit patibulo. Romamque perveniens per Papam A- drianum in Ceſarem coronatur, Romanos pariter & Mediolanenſes resisten- tes sibi ſuperat & feliciter ad patriam est reverſus. In illis diebus fuit quidam Henricus Rex, Przebislaus slavonice nomi- natus, urbis Brandenburgensis & terrarum adjacencium, ficut Brandenbur- gensis testatur cronica, ex fucceſsione paterna obtinens Principatum, hic dum adhue gens effet ibi permixta Slavonica & Saxonica deſerviens riti- bus paganorum, & in urbe Brandenburgenſi ydolum tribus capitibus in-Brandeburgic« honeſtum ab incolis coleretur, jam Chriftianus effectus, & populi ydo- latricam mentem illam ſumme deteſtans, dum heredem proximum non habe- ret, nolens ydolatris poſt mortem ſuam dictum relinquere Principatum, Adal- (g) Horum omnium ne mentionem quidem faciunt memorata exemplaria. (h ) Obitus Conradi, & electionis Friderici compendio meminit Epitomator. (i) In margine Dux. (k) Compendio hujus itineris meminit Epitomator.

Strana 168
168 Adalbertum dictum ursum genitum ex Ottone Comite Aſchone, nec non uxore ſua Elicha filia Ducis Magni, heredem instituit, (kk) & natum ſuum primogenitum Ottonem de ſacro fonte levavit. Totam Zucham vi- delicet meridionalem obule donans eidem. Verum repreſſis aliqualiter ydolatris, & pace terrarum diſpoſita idem Princeps Henricus cum uxo- re ſua Petruſſa Deo devote ſervivit, Canonicos Beati Petri Apoſtolorum Principis Ordinis Premonstratenſis ope Vigeni (kkk) Brandenburgenſis E- piſcopi de Liczecke primum vocans in Ecclefia Sancti Gothardi aput Bran- denburg eos in ſuburbio collocavit. Et licet Rex esset, tamen tante de- vocionis extitit, ut abjectis regalibus dyadema Regni ſui & uxoris sue reliquiis obtulit beati Petri. Demum idem Princeps conſecutus ſenio mo- ritur, & in Brandenburg honorifice ſepelitur. Uxor vero ſua Petruſſa prudenter agens, viri corpus inhumatum per triduum occultavit, mallens Principatum favere thevtonicis, Criſtianis tradere, quam cultoribus ydo- lorum. (l) Nunciavit igitur Alberto predicto, ut veniat, & Principatum Brandenburgenſem aſſumat, quod audiens Jacze Dux Polonie, avunculus dicti Regis, valido exercitu congregeto caſtrum Brandenburg, cujus jam poffeſſionem Albertus tenuit, & expulfis inde ydolatris viris, commise- rat belliciofis Slawis, pariter & Saxonibus custodiendum, custodibus mer- cede corruptis obtinuit. Albertus vero urſus Wichmanni Brandenbur- gensis Archi-Epiſcopi (Il) & nobilium aliorum fretus auxilio hujusmodi caſtrum vallans in tribus locis recuperavit. Hoc anno videlicet MCLVII. III. Idus Junii idem Albertus Ottonem genuit, quem Przibislaus de facro fonte levaverat, ut prefertur. Item genuit Bernhardum Ducem Sa- xonie, Siffridum Brandenburgensem Epiſcopum, postea factum Bre- menſem Archi-Epiſcopum, nec non Hedwigim, quam ſibi Miſnen- fis Marchio matrimonialiter copulavit, hos genuit ex Elicha uxore ſua predicta. Porro cum Lotharius factus Rex Romanorum Ducatum Sa- xonie Henrico Duci Bavarie ſuo ſocero contuliffet, queſtio oritur inter Albertum prefatum pariter & Henricum coram Rege Conrado Lotharii ſuc- ceſfore, pretextu hujusmodi, quamvis filii duarum ſororum exiſterent. Quare Conradus Rex Romanorum videbatur Albertum velle in hoc Duca- tu CHRONICON (kk) Clariſſimus vir Philippus Gerken in ſua germanica historia Epiſcopatus Brandeburgensis p.76. hoc Pribislai ſeu Henrici teſtamentum tanquam inventum ſæculi XV. damnat, ſed jam habet Pulkavam noſtrum ſæculo uno ſuperiorem ſcriptorem , qui ſe id ex Chroni- ca Brandeburgenſi , utique ſua ætate vetuſtiore hauſiſſe fatetur. (kkk) Wickerum ap- pellat Chronographus & Annaliſta Saxo ad an. 1138. (l) Horum , quod ſcio , nemo Brandeburgicorum ſcriptorum meminit. (ll) legendum Magdeburgensis.

Strana 169
PULKAVE. 169 tu firmare, indignum reputans quemquam Principum duos tenere Duca- tus, propter quod prefatus Albertus Linenburg, Bardewig, Bremam, & totam occidentalem Saxoniam vendicavit, cui partes Nordaburgorum sibi fortiter adheſerunt, tamen prevaluit Dux Henricus. (Ill) Anno Domini M. CLVII. Imperator Fridericus in Wirczburg curiam in festo Penthecoſten convocans Dominam Beatricem filiam Ducis Burgun- die ſibi matrimonio copulavit. (m) Hys nupciis vocatus per Imperatorem Dux interfuit Wladislaus, ubi tractatum extitit, & concluſum per Im- peratorem cum Daniele Epiſcopo, & Gervaſſium Wyſsegradensem Prepo- ſitum, quodſi Wladislaus cum Imperatore contra Mediolanenſes proficiſ- ceretur in perſona propria, Dominus Imperator ipſum Regio diademate decoraret, & in ſui honoris & utilitatis augmentum ſe promifit civitatem & caſtrum Budiffin cum ejus Marchia traditurum, hujusmodi grandem uti- litatem & honorem Dux ipſe conſiderans, omnia ſe facturum promittit, & celebratis nupciis cum fuis gaudens ad propria remeavit. Eodem anno Spi- tigneus Dux filius olim Borziwoy ſecundi poſt longa exilia Boemiam revo- catus V. Idus Januarii feliciter eft defunctus. Anno Domini milleſimo CLVIII. Fridericus Imperator Ducis Wladi- slai exulis Polonie & fororis ſue matrimonialiter fibi conjuncte miſertus pro reſtitucione Ducatus in Poloniam parat exercitus, quam intrans cru- deliter devastavit. Principes Polonie sibi resistere non valentes, mediante Wladislao Duce Boemie graciam Ceſaris conſecuntur, & nudis gladiis fua ſubmittentes colla datis obsidibus, & preſtitis juramentis pro ſatisfaccione promittunt contra Mediolanenſes in auxilium Imperatori trecentos arma- tos milites ſe miſſuros. Eodem anno Daniel Pragenſis Epiſcopus in legacione ad Regem Un- garie miſſus debitam petit miliciam contra Mediolanenſes in potencia tran- fituram. Qui Daniel impetratis quingentis Saracenis cum multis muneribus Boemiam revertitur. Irem eodem anno Dominus Johannes octavus Moraviensis Ecclesie Epiſcopus feliciter obdormivit in Domino. Pro quo Dragon Ducis Wla- dislai Capellanus fuit electus, ſed in brevi temporis ſpacio onus epiſco- pale considerans, publice recufavit. Otto autem Dux Moravie de con- ſenſu tocius Olomucensis Ecclefie Dominum Johannem Leuthomyslenſem Abba- Y Tom. III. (Ill) Hæc tota notitia de rebus Brandeburgicis abeft ab exemplaribus toties memoratis. (m) Harum nuptiarum meminit etiam compendio epitomator , ſubſequentia penitus prætermiſit.

Strana 170
170 CHRONICON Abbatem in festo Sancti Michaelis (n) elegit in Episcopum & prefecit, Domi- nus vero Daniel Pragenfis Epiſcopus ad curiam Domini Imperatoris pro referenda legacione Ungarica in Wierczpurg transiens predictum electum investiendum ab Imperatore more ſolito ſecum duxit. Dominus Impera- tor autem peticionem Ducis Boemie & Epiſcopi Danielis gratam ſusci- piens, Dominum Johannem electum predictum regalibus inveſtivit, & conſecrandum Domino Arnoldo Maguntinensi Archiepiſcopo cum literis & legacione transmisit, Archiepiſcopus vero tune Erfordie exiſtens, di- ctum Johannem conſecratum in Pontificem Olomucenſis Ecclesie gregi ſuo remittit, qui a clero & populo honorifice ſuſcipitur, & in cathedra col- locatur. (o) Anno Domini M. CLVIII. (p) Wladislaus Dux Boemie Ratisponam venit ad curiam Imperatoris, multis Principibus & militibus convocatis, Imperator enim tractavit, (q) quomodo Mediolanenſes Imperio rebelles exterminet, ad quod singuli Principes obſequium Imperatori promittunt. Similiter Wladislaus Dux Boemie cum ſuorum potencia promptum ſuum confert obſequium, quod Imperator acceptans gratiſſimum, de confilio omnium ecclefiaſticorum & fecularium electorum & aliorum Principum Imperii Wladislaum ad inſtar fratris avi ſui quondam Wratislai primi Re- gis Boemie III. Idus Januarii Regio diademate & titulo ſolemniter infi- gnivit. Nam a tempore Wratislai primi Regis Boemie ſupradicti propter ſediciones, & gwerrarum diſcidia jam inter fratres, jam inter nepotes Boemie & Moravie Principes nullus uſque Wladislaum filium Wladislai (r) regalibus est potitus. Propter quod letantur Principes, proceres, & Ba- rones Boemie, totus clericalis ordo fuo gaudet cum Prefule, populis plaudentibus tripudiis gaudioſis in exaltacionis hujusmodi teſtimonium per- petuum, Imperator Regi Boemie Wladislao ſuisque ſucceſſoribus Boemie Regibus privilegium tale dedit, videlicet, quod a Pragenſi & Olomucensi Epiſcopis, vel eorum altero Reges Boemie confecrari debeant, & regali circulo decorari. Tunc enim temporis propter nobilitatem (s) Imperia- lis diadematis corone Regie circuli a Divis Imperatoribus funt vocate, prout docet privilegium, quod ſubſequitur in hac forma. (t) In (n) In margine Wenceslai. (o) Hæe omnia deſiderantur in dictis exemplaribus. (p) MCLVIIII. (q) Hic denuo nonnihil verbis Pulkavæ reſpondere incipiunt memorata exemplaria. (r) Sobieslai. (s) Excellenciam Imperialis corone ſive diadeinatis co- rone Regum circuli &c.

Strana 171
PULKAVÆ. (t) In nomine Sancte & Individue Trinitatis, Fridericus Divina fa- če vente clemencia Imperator Romanorum Auguftus, cum tam lege nature, quam ſcripto bonum operari moneamur a Domino, precipue eos, qui in adminiſtracione Imperii & Reipublice veraci confilio, & indefeſſo laboris ſtudio nobis aſſiſtunt, & pro gloria Imperii propaganda ſtrenuiſſime de- certando omnibus inimicorum incursibus, & quibuslibet periculis ſe ſe ob- jiciunt, ſpeciali prerogativa honoris ſublimetur, (u) dignum duximus, ut de virtutum premiis & glorie corona diffidere non debeant, qui legittime certaverunt. Noverit igitur omnium Criſti, Imperiique noſtri fidelium tam preſens etas, quam ſucceſſura poſteritas, qualiter nos Wladislao Illu- ſtri & Strenuiſſimo (x) Duci Boemie ob infignia ſervicii & devocionis tam ejus, quam omnium Boemorum merita honoris infignia, quo avus & ce- teri progenitores ejus Duces Boemie beneficio Imperialis Excellencie ce- teris Ducibus preeminebant, circulum videlicet gestandum conceſfimus, & per eum omnibus ſucceſforibus fuis in perpetuum decernimus, itaque & irrefragabili edicto (y) ſtatuimus, ut liceat prefato Duci Boemie, Wla- dislao illis temporibus, quibus nos coronam & diadema glorie portamus, in nativitate Domini videlicet & in Pascha & in Penthecoften circulum por- tare, & amplius in festivitatibus, videlicet in festo Sancti Wenceslai, & Sancti Adalberti, eo quod illas ſolempnitates propter Patronos ſuos majo- ri reverencia & celebritate veneretur. Sicut itaque celebracio & imposi- cio corone nostre non debent fieri nifi per manus Archiepiſcoporum & Epiſcoporum, ita prefato Duci Boemie a nullo hominum circulus impona- tur, niſi a dilecto noſtro Daniele Venerabili Pragenſi Epiſcopo & Joanne Olomucenſi Epiſcopo eorumque (z) ſucceſſoribus. Quodſi forte Olomu- cenfis defuerit, nichilominus Pragenſis pro ſede & dignitate excellenciori vicem (a) compleat amborum. Similiter autem Olomucensis, si forte Pra- genſis defuerit. Ad hoc predicto Duci Boemie & ſucceſforibus ejus addi- mus & concedimus cenfum de terra Polonie, quem anteceffores ejus Du- ces Boemie a Polonis retroactis temporibus accipere solebant. Ut autem hec noſtra donacio & conſtitucio ſupranominato Duci Wladislao cariſſimo noſtro, ejusque ſucceſſoribus omnium temporum (b) rata & inconvulſa permaneat, preſentem inde paginam conſeribi, & ſigillo noſtro infigniri juſſimus adhibitis ydoneis teſtibus. Quorum nomina hec funt, Eber- Y 2 har- 171 (1) Capitulum LXIV. Litera Imperatoris Friderici. (u) Sublimare. (x) Sereniſſimo. (y) Lege. («) In margine aliis, (a) Vices. (b) Omni tempore.

Strana 172
172 CHRONICON hardus Salezburgenſis Archiepiſcopus Wikmannus (c) Magdeburgensis Archiepiſcopus, Henricus Ratiſponensis Epiſcopus, Eberhardus Bamber- genſis Epiſcopus, Conradus Pataviensis Epiſcopus, Otto Frifingenfis Epi- ſcopus, Daniel Pragenſis Epiſcopus, Henricus Dux Auſtrie, & Frideri- cus Dux Swevorum, Lodowicus Langravius Turingie, Adalbertus Mar- chio Saxonie, Otto Marchio Miſnenſis, Otto & (d) Fridericus Comites Palatini, ſignum Domini Friderici Romanorum Imperatoris Invictiſſimi. Datum Ratispone XV. Kalendas Februarii Indiccione V. (e) Anno Domi- nice Incarnacionis M. CLVII. Regni noſtri Anno VI. Imperii vero tercio. (f) Wladislaus vero predictus Rex cum ſuis Principibus in forti mi- licia ſe diſpoſuit ad obsidionem Mediolanensium, & ſe promittit indubi- tanter iturum, hoc audiens Imperialis milicia gratulatur. Guibus per- actis Rex Wladislaus cum fuis ad propria letus revertitur, & Principibus Comitibus & Proceribus cunctis indicta curia in nobili civitate Prageusi euria detegitur, quod Rex in perſona propria ad obsidionem Mediolanen- ſem velit tranſire , quod quidem factum nobilibus nonnullis diſplicuit im- ponentibus hoc confilium Danieli Epiſcopo, & dicentibus hoc fine eo- rum conſilio proceffiſſe, cum nichil valeat, quod agitur, niſi conſenſu omnium ſeniorum approbetur. Rex vero tacitus hoc confiderans nullius conſilio , ſed proprie tune ſue hoc impoſuit voluntati , cumque hoc audiſ- ſent Boemi contra Mediolanum inſeviunt, & precipue nobilium ftrenua fremit juventus, undique parantur arma nobilium, ſed & plerique de po- pulo armis similiter apprehenſis huic itineri ſe comittunt. Unde ſollem- pniis curia Prage Boemis indicitur, ad hoc opus ydonei milites eligun- tur, Regis Wladislai vexilla procedunt roſea, poſt que leta tyronum in armis ſubſequitur multitudo. Dominus vero Gervaſius Wyſsegradenſis Prepoſitus laboribus hujus- modi ſe propter Regem ingeſſit. Per mediam igitur Ratiſponam egrediun- tur exercitus innumerabili capta preda viam ſibi parantes gladiis ad alpium fauces perveniunt, & quum regionis illius incole fugerant, victualium & potus fuit inopia. Tandem tamen ad montem Pauſanum, quod noſtro vocabulo Pozen dicitur, perveniunt, vini boni, cujus eſt ibi copia, po- cio- (c) Wiemannus. (d) Minori charactere impreſſa in margine appoſita ſunt. (e) Otho Morena apud Leibnit. T. I. p. 817. coævus anno MCLVIII. ſtatuit indictionem VI. igi- tur indictio V. reſponderet anno MCLVII. (ƒ) Capitulum LXV. De tranſitu Regis Wladislui cum Imperatore Friderico Lombardiam & de deſtruccione civitatis Mediolanenſis.

Strana 173
173 cionibus recreantur. Poſt hec intra montana Tridentinorum, & Brixi- nenſium data ſecuritate forum victualium optimum invenerunt. Unde ad preceptum Imperatoris ſuperatas in ponte navibus fabricato ultra Vero- nam progreſſi ſuper lacum circa Wardam inter olivas figunt tentoria, Veronenſes autem Domino Regi pecuniam plurimam offerentes ſupplicant, ut in Brixienſes, qui contra Cesarem Mediolanensibus confederati fuerant, campeſtria declinaret. Qui annuens eorum precibus verfus Brixiam mo- vit caſtra , Rex autem campos inveniens planiſſimos, ac volens conside- rare exercitum, que ſibi fortitudo foret, milites precepit armari. Pro- greſſus quoque contra Siciam & ad portas perveniens juventus militum in ſui roboris firmitate Brixienſes ad arma provocat, ſed ipſi ſue conſu- lentes faluti non preſumunt exire, ſed muros duntaxat defendunt. Prop- ter quod Boemi ab Brixia non longe figunt tentoria, & totam illam pro- vinciam deſtruunt, (g) maxima preda capta, Brixienſes vero consideran- tes hoc, instant Epiſcopo Danieli, qui cum Rege Boemie tunc venerat cum ſua milicia, per Dominum Odonem Cardinalem, & ſuos conſules, ut interventu Danielis predicti Imperatoris valeant graciam obtinere, offe- rentes Regi munera, quod & Rex ſe facturum promittit. Interea Ceſar cum fuis exercitibus adventavit, cum jam Rex Boemie duabus feptimanis ipſum prevenerat, Brixienſi provincia totaliter jam deſtructa. Cui Rex Boemie cum fuis oceurrit, de adventu Cefaris omnes tripudiant, qui fu- per Oleam fluvium non longe diſtantem ab Brixia precipit figi tentoria. Brixienſes autem tantam hominum multitudinem & fortitudinem horre- ſcentes, interventu Regis Boemie reducuntur ad graciam Ceſaree Majeſta- tis, non tamen ſine largicione munerum, (h) datis inſuper obſidibus & preſtitis Sacramentis, quod ad obsidendum Mediolanum velint patroci- nium miniſtrare. Moventur itaque contra Mediolanum exercitus, & ad fluvium Aduam (i) rapidiſſimum pervenitur, nullo vado transmeabili dan- te miniſterium tranſeundi. Comperto quinymo quod pontes deſtructi fuerant Mediolanenſium inventa multitudine copioſa mittencium ſagittas contra Imperatoris exercitum vociferantibusque horribiliter in terrorem, ſed propter latitudinem fluminis nichil proficiunt. Unde ſuper rippam , ubi pons fuerat Imperialis, fit ſtacio, campi replentur multitudine mili- tum. Sed & Domini Regis Wladislai & Theobaldi fratris ejus, & Danielis Y Pra- 3 PULKAVÆ. (g) In margine devaſtant. (h) Hæc minori charactere impreſſa habentur in margine. (i) Adwe.

Strana 174
CHRONICON 174 Pragenſis Epifeopi figuntur tentoria per ſpacium miliaris; refecto deni- que populo cibis aſſumptis Bernhardus filius Sobieslai, Odolen filius Srzis de Chiſs ſtrenui milites pretemptantes invenire fluminis vadum, ſed mi- nime repperientes, fluctibus ſe committunt, uno tantum ſocio ſe ſequen- te. Qui fluctibus involuti ſuper equos, jam ipſi natantes, jamque equi ſuper eos videbantur rotari. Tandem tamen, prout Deo placuit, inco- lumes ad littus perveniunt. Tercius vero eorum ſocius, vel quia equum, vel quia cor debile habuit, ad rippam non revertitur. Dum hec ad Re- gem feruntur, puta, duos milites vadum tranfiifſe, ſubito timpanum bellicum percutitur, armantur Boemi, Rege Wladislao, milite ſtrenuo precedente, inter medios fluctus precipites impellunt dextrarios Divina clemencia pericula fluminis evadentes, irruit ideo (ii) Boemie Rex cum electa milicia ſuos in hoftes. Ex utraque parte levantur voces in celum, ſed Boemorum exercitus potitur victoria glorioſa, ceduntur enim aliqui, & plurimi de hoſtibus capiuntur. Odolenus vero in fignum audacie cum (k) ipſe cum ſolo famulo primus fluvium transvadaſſet, a Rege Wladislao nobilia hec ſuſcepit arma, clipeum puta argenteo candore lucentem, quem linea flavea decurfum aque defignans a ſuperiore cornu trans clipeum contradictorie deſcendendo nobiliter percolorat. Sane Cefareus exercitus putans Mediolanenſes fuis în adjutorium ad- ventaſſe. Sed cum audirent figna Boemica confiderantes Boemos suos ad- verſarios tunc proſtraſſe, leti de tanta victoria mirantur, quomodo flu- ctus tranſierint tam validos Boemi, reliqua parte hoſtium fugata. Poſt quod de victoria gaudentes amplius quam de preda, caftella, & quas poſſunt, villas incendio ignis devastaverunt. Rex Wladislaus ad Pontem Imperatoris ſe conferens pro recuperacione pontis fit follicitus, trabes ponti utiles comportant, tam de turba Imperatoris, quam Regis. Inter- ea nox laborem dirimit, Rex vero Boemie poſita contra Mediolanenſes cuſtodia cum ſuis noctem ſub dio duxit inſompnem, dum autem dies illu- ceſceret, & reparacioni pontis daretur opera, nunciatur, quod Medio- lanenſis exercitus ad defendendum tranfitum missus foret, ideirco capiunt arma milites, & quoniam ex alia parte fluvii major remanfit exercitus, conſilio peritorum in arte pugnandi, turba progreditur extra caſtra con- fiderans, quanta fit eorum milicia, mittuntur nichilominus milites, qui Mediolanensibus occurrentes aggrediuntur eos fortiſsime, nec non vertunt in fugam Boemi, perſequi non ceſſantes eosdem, ubi pluribus Boemis af- flictis (ii) In margine itaque. (k) In margine ex quó.

Strana 175
PULKAVE. flictis vulneribus Zwort Mielnicenſis occiditur, Dina miles ulciſci deſi- derans occiforem, infequitur cum gladio medium feindens. Sed & Boe- mi ceteri plurimis proſtratis in terram, & morti relictis ſeptuaginta de no- bilioribus captos ad Regem fuum deducunt de victoria gaudioſi. Quos Rex ipſe tradens Imperatoris cuftodie perficiendis pontis operibus eftintentus; opere pontis igitur conſumato Dominus Imperator cum ſuis militibus trauſito fluvio venit in Regis auxilium, ſed aliqui Boemorum alium pon- tem ad opus fue milicie recuperantes, cum ex utraque parte magna ho- minum fieret compreſſio, ponte ruente, multi tam Boemi, quam Ungari sunt ſubmerſi. Dominus autem Daniel Pragenfis Epifcopus predicta au- dita victoria Regi fuo debitum cupiens fervicium exhibere, prope dictum pontem ſe commisit periculis, & in eo ſpiritualia prebuit ſolacia vulnera- tis. Rurſus quidem cum per reparatum pontem Boemi tranfirent propter maximam multitudinem & preſſuras considerans Epiſcopus, plures poffe ſimili periculo ſubjacere, retraxit, animarum ſaluti plus conſulens quam audacie cum Papiensibus, qui forum victualium exercitibus faciebant, qui- bus eciam vie poncium note fuerant, ad ftaciones Ducis Karinthie qui quandam fortem municionem contra Castrum Trek (1) in ſuperiori parte fluminis ceperat, ſe contulit, fic agens, ficut temporis ſe habuit qua- litas, illa nocte, craſtina vero die ad Domini ſui Regis ftaciones de- venit. Imperator vero Trek (m) Caſtrum Mediolanenſe valde forte ſtatim vallavit, & infra paucos dies captum cuſtodiendum tradidit militibus, & ceptum iter proſequitur, uſque ad Laudam Civitatem quondam nobilem, quam Pompeyus struxerat, in ea locans piratas, quos poſtea navali bello devicit, eam a Lauda piratarum Principe Laudam vocans, Laudanenſes itaque Domino Imperatori & ejus Principibus miſerias fuas, quas a Medio- lanensibus paſsi fuerant, manifeſtare conati precantur, ut figantur tento- ria in medio Civitatis, Mediolanenſes namque tam Laudam quam Cumas funditus destruxerant Civitates, & earum incolas in ſervitutis ſue obſe- quium redigebant. Cumque Imperator fixis tentoriis in medio civitatis destruccionem ejus perpenderet, contra Mediolanenſes amplius excande- ſcit, preſertim audiens illius civitatis incolas de Mediolanensibus geme- bundis vocibus querulari. Dum hec geruntur, Mediolanenſes ad curiam Imperatoris veniunt sub conductu, super hys Ceſari fatisfaccionem con- gruam offerentes, Principes autem eorum verba humilia & fatisfaccionem 175 pro- (l) Trecz. (mi) Trecz. s

Strana 176
176. promiſſam, que Mediolanenſes exhibent, audientes, cupientesque cicius ad propria remeare, dant confilium, ut recipiantur ad graciam. Surgens autem Anzhelinus (n) Ravenatensis Archiepiſeopus replicavit, inquiens. Non eſt vobis Mediolanenſium aſtucia bene nota, nam verba fundunt dul- cia, ſed cor gerunt amarum, remeciatur eis menfura, quam aliis menfu- rabant; Cum etenim destruxerunt Civitates liberas, & Ecclesias, destruan- tur & ipfi. Guo audito Dominus Imperator cum fuis Principibus ejus acquievit conſilio per ſue rejeccionem cirotece, juxta morem veterum Imperatorum & Regum publice banivit eosdem, per hoc oftendens eos inimicos Imperii manifeſtos. Poſt boc die proxima duobus miliaribus a Mediolano ponuntur exercitus, & pofitis ftacionibus hinc inde equitando milicia Ceſarea tempus deducit. Hergenbertus vero cognatus Cefaris pluribus afſumptis militibus indignatus, quod Boemi tanta facerent, ver- ſus Mediolanum progreditur, cum Mediolanenſibus pugnaturus, de ſuo deſcendit dextrario, aliis ſubterfugientibus a Mediolauenfibus victus humo proſternitur, Mareſcalcus vero ejus ne interficiatur, armis prohibet, ſed ultimate fimul crudeliter occiduntur. Ibidem Dina miles strenuus ſuper Adwam fluvium alias letaliter vulneratus eciam sepelitur. Postquam autem hec fama ad aures Imperatoris devenit, plus coñotus animo inMediolanenſes ſevit adeo, ut tota milicia ad fignum Imperatoris in armis concurreret prepa- rata. Orto die ſequenti preparati exercitus ante Mediolanum comparent in campis ad bellum aptiſſimi. In prima itaque fronte milicie Lodvicus frater Im- peratoris Comes Palatinus Reni, preclarus fortitudine, milicia Papienſium & Cremonensium, qui expedicionis hujusmodi fabricatores fuerant, tune vallatus in campeſtria concito greſſu procedit. Secundum vero locum fta- cionis Regis Conradi filius Fridericus juventutis flore decorus, Dux de Rotemburg occupat cum forti milicia. Nec non ad augendum ejus exer- citum Hugo Marchio montis ferraty, qui materteram Imperatoris habe- bat uxorem cum Veronensibus, Brixiensibus, & Mantuanensibus eft illi conjunctus. Tercium vero locum Boemorum Rex inclitus tenuit Wla- dislaus cum ſuo exercitu multorum militum ſuorum collegio roboratus. Quarto loco ponitur Henricus Dux Auftrie eum ceteris Austrie Prinei- pibus. Quinto loeo Dominus Imperator eum fuo exereitu tenuit ftacio- nem, eujus latitudinem & longitudinem diffieile comprehendere quis va- lebat. Sextus exereitus de Bavarorum & aliorum Almannie regionibus Prineipum in eampos procedit. Cui Princeps Otto Palatinus Comes cum CHRONICON ſuis (u) Anshelmus,

Strana 177
PULKAVÆ. ſuis fratribus de Ratiſpona preficitur. Septimus vero exercitus ex thev- tonicorum & Lombardorum milicia congregatus procedit. Sicque tot exercituum multitudo contra portam Mediolanenſem, que Romana dicitur, ſimul procedens nullis impedientibus ad eandem pervenit. Mediolanen- ſes vero contra tantam multitudinem ſe bello non audentes inimicorum, ci- vitatis armati duntaxat custodiendo diligencius obſervant preſidia. Ob hoc Dominus Imperator ante portam predictam majoris exercitus ſui te- tendit tentoria, aliorum Principum ante portas alias caſtris fixis. Sane Rex inclitus Boemie propius Mediolanum precepit caſtra metari, confi- derans, que porta ſibi deputetur vallanda, & in prima milicia Lodovici fratris Imperatoris ad portam Sancti Dioniſii Mediolanenſem opinione po- ſita debiliori ſuum apponunt ſtudium invadendi. Circa horam autem veſpertinam , ut fortius poſfunt, in armis progreſſi temptant insidias. Qui- bus Princeps juventute floreſcens, miles ftrenuus occurrit in fortitudine ſue gentis, pugna fit hine inde feviſſima, milites ceduntur fortiſſimi, nunc iſti, nunc illi. Considerans autem Princeps predictus, quod ad refisten- dum non poſſet fufficere, mittit ad Regem Boemie nuncios, rogans, ut ſibi ſuccurat. Audiens hoc Rex inclitus, bellico dato figno mox armatus in auxilium illi progreditur in maxima commitiva militum ſuorum. Lo- dovicus Princeps hoc audiens ad pugnanduin forcius animatur. Cumque in- clitus Rex Boemie cum fua forti milicia Mediolanenſium aggrederetur cu- neos, Principem eorum & vexilliferum Darium ſua haſta perfodit, qui statim occubuit. Ceteri vero milites Boemie hoſtiliter ruunt in hoftes, ex utraque parte ceduntur milites, a veſpertina hora usque ad crepuſcu- lum durat prelium, Mediolanenſibus aliis occifis, aliis vero captis, quo uſque non valentes fuftinere Boemorum virtutem, victores illos dimit- tunt, eis in fuga petentibus civitatem. Rex vero letus de victoria ad ſua revertitur tentoria cum triumpho. Plures eciam milites cum eo re- vertuntur ad tentoria vulnerati, in hoc prelio, juvenili flore nitentes, Mikuſs, Otto, & Zviestek, nec non Herhardus nepos magni Grabisſe di- micantes viriliter sunt occiſi. Guos Dominus Daniel Epiſcopus in mona- ſterio Vallis Clare non longe a Mediolano cum planctu lacrimarum ſepe- livit. Mediolanenſes quippe Boemorum tantam fortitudinem ferre non potentes non audent amodo has portas exire, quas egreffi fuerant, fed eas lapidibus obruunt, portula Sancti Dioniſii ſola contenti. Sed Rex Boe- mie ſuorum ante illam militum ponit ftationes. Et fic Mediolanum ex omni parte fuit Principum obſidionibus circumdatum. 177 Tom. III. Z Ce-

Strana 178
178 CHRONICON Ceterum in hoc Imperatoris ſervicio hy fuere Principes, puta, Wladislaus Rex Boemorum cum Domino Theobaldo inclito fratre ſuo, & aliis Boemie Principibus & primatibus. Item Dux de Rotemberg. Item Henricus Dux Auſtrie. Item Lodovicus frater Imperatoris. Item Fride- ricus filius Conradi, Palatinus, Comes de Svevia. Item Otto Palatinus Comes de Bavaria cum ſuis fratribus. Item duo Marchiones Adalberti, & alii Principes de Saxonia. Item Peregrinus Patriarcha Aquilejenfis. Item Fridericus Coloniensis, Wiltmannus Magdemburgensis, Anzhelinus Ravenatensis Archiepiſcopi, Hermannus Werdensis, Daniel Pragensis, Ratiſponensis, Wirczburgenſis, Ciczensis, Wormaciensis, Laudaciensis, Metenſis, Cameracensis, Trevirienſis, Argentinensis, Augustensis, & Cu- rienſis Epiſcopi. Item Hugo Marchio de monte ferrato. Gwido Comes Flandrenſis cum filiis ſuis, Obiko, Malaſpina, Gerbardus de Campaneto, Gerhardinus de ferraria, Hugo Albertus, Gwilhelmus, vel Wigulinus, & alii plurimi Lombardie Principes affuerunt. Auxilium eciam contule- runt ad hoc negocium Cremonenſes, Laudenſes, Cumani, Weronenſes, Brixienſes, Mantuani, Bergamenſes, Parmenſes, Placentini, Genuenſes, Terdonenſes, Aſcenſes, Albani, Wercellenses, Novarienſes, Eponenſes, Padwani, Terwiſini, Aquileienſes, Fferrarienſes, Reginenſes, Mutinen- ſes, Bononienſes, Ymolenſes, & nonnulle maritime civitates de Ryſena, de Servia, de Foro Julii, Ravenates de foro Junii, Arriminenſes, Fanenſes, Atomitani, Firmenſes, Senegonenſes, Aſceolani, aliarum quoque civita- tum Lombardie plurima multitudo. Civitates eciam Tuſcie, & Romanie, ſieut Lucenſes, ſimul & Piſani, Limenſes, de Aquis pendentibus, Senenſes, Witerbienſes, Florentini, Sutrienſes, Nepenſes, Tuſculani, Tiburtini, Peruſini. Hy omnes in Domini Imperatoris auxilium convenerunt, quod considerantes Romani eciam prefectum ſuum cum ſenatoribus transmi- ſerunt. Hys omnibus Mediolanenſes vallati ſolummodo portas defendunt. Fuit autem ibi turris maxima, de fortiſſimo marmore fabricata, non lon- ge inter staciones Cesaris, & portam illam, in qua Mediolanenſes milites ad defendendum poſuerant. Quos Imperator obsidione circumdans tur- rim illam demoliri precepit. Sed milites in turri timentes vite pericu- lum Ceſari reddunt illam , in qua poſiti funt Papienſes & Cremonenſes mi- lites. Caſtrum fortiſſimum Moycze cum aliis multis caſtellis Mediolanen- fium Boemi déstruunt, villas comburunt, mulieres cum parvulis captas in caftra deducunt, quas tamen Dominus Daniel Pragenfis Epifeopus quasdam precio, quasdam prece de illorum manibus liberavit, tradens eas cuſtodie ſui Archidiaconi Domini Peregrini, qui fideliter cuſtoditas &

Strana 179
PULKAVE. 179 & cibis refectas ad civitatem eas reduxit. Preterea Henricus Dux Auſtrie bellum ad portam ſue ftacionis comittit ab hora tercia uſque ad crepuſculum, ceduntur hine inde plurimi. Sed & ignis ad civitatem proieitur, quem cito Me- diolanenſes extinguunt. Dominus autem Imperator diebus fingulis potenter transit per girum, ne quisquis poffit exire, nec non machine preparantur; hys fie stantibus Peregrinus Aquileiensis Patriarcha, Eberhardus Bambergenfis & Daniel Pragenfis Epiſcopus cum Mediolanensibus de pace tractanda conve- niunt. Qui confilio Domini Wladislai Regis Boemie ſe committunt, ut per eum poſfint conſequi Imperatoris graciam & favorem. Rex Impera- tori Mediolanensium infinuat voluntatem. Hys auditis Imperator Princi- pum fuornm requirit confilia, Ravenatensis Archiepiſcopus interea mo- ritur, per omnes exercitus rumor conſurgit, quod Epiſcopum ideo Deus percuſſerit, quod Mediolanum perſuaſerat obsideri. Principes vero de pace gaudentes talem viam inveniunt, quod Laudam, Cumas & alias ci- vitates Ceſareas liberas dimitterent amodo, ficut ipsi libertate gaudebant, juramento Mediolanenſium hoc firmato, & quod ipsi Mediolanenſes decem millia marcarum pro ſuis exceſſibus Imperatori-persolvant, omnes capti- vos Cremonenſes & Papienſes milites per manum Regis Boemie abſolvant, de fidelitatis omagio preſtent folità Sacramenta, ſervare promittant, jufti- ciam ab antiquis Imperatoribus inftitutam ſervent, pacem civitatibus, co- ronam & honorem Imperatoribus cuftodiant, Imperialia pallacia reedifi- cent, duodecim Confules tribuant, quos Imperator elegerit pro judicio tribunalis, miliciam vero, quo Imperator voluerit, largiantur ; in fignum humilitatis & obediencie colla nudis ſubmiſſa gladiis appareant coram Ce- farea Majeſtate. Ut hec omnia in ſuo firmitatis robore teneantur, tre- centos ponant obsides nobilium in poteſtatem Ceſaree Majeſtatis, de pa- ce hujusmodi Mediolanenſium cive, quos foris gladius vaſtaverat, intus pavor nimium, gratulantur. Dies autem, qua pax firmari debeat, fuit feſtum Nativitatis Virginis glorioſe. Sed quum nonnulli fetore cadaverum & eſtus ſudoribus, egritudinibus laborabant hine inde, ad adventum termini plurimi aſpirabant. Adveniunt autem omnia in poteftatem Regis Boemie, nam CCCti ſibi dantur in obsides nobiles, & centum quinquaginta de po- pulo, captivi quoque Papienſium, & aliarum Civitatum mille vel ultra, quorum quidam X. annis in captivitate permanſerant, filios quos parvu- los dimiſerant, eciam factos milites lacrimaliter eum gaudio contemplan- tur. Hi ponuntur in monaſterio Sancti Dioniſii ſub cuſtodia Regis Boe- mie, ut ſi Regis interventu Mediolanenſes reducantur ad Imperatoris gra- ciam, dimitterentur liberi, ſi vero ſecus fieret, captivitati Mediolanenſi- bus Z 2

Strana 180
180 CHRONICON bus redderentur. His îtaque depoſitis ad reducendum ad Imperatoris graciam Mediolanensis Archiepiscopus, Bambergensis & Daniel Pragensis Epiſcopi deſtinantur, propter quod precedentibus Clericis proceſſiona- liter Archiepiſcopus Mediolanenſis a dictis Epiſcopis coram Imperatore deducitur, & in oſculo pacis receptus, inter Archiepiſcopos collocatur. Poſt hec duodecim Mediolanenſes Conſules pedibus denudatis gladios ſuper colla ferentes coram Imperatore pro tribunali ſedente ſe offerunt. Ex quibus Obertus de orto Conſul vir ſapiens in hec verba prorupit. Pec- cavimus, inique egimus, veniam petimus, colla noſtra dicioni & gladiis veſtris ſubdimus. Imperator vero gladios recipiens fingulorum, mini- ſtris tradidit, & illos in graciam ſuam & favorem recepit. Verum Ar- chiepiſcopus ad celebranda miſfarum ſolemnia die beate Virginis modo, quo Ambroſiani utuntur, humiliter preparatur. Aderat ibi vir canus, & venerabilis precioſa cappa corali vestitus, baculum gerens in manibus deauratum in circuitum cantancium giracionem faciens, in cujus gestibus plurimi mirabantur. Dominus Imperator ſedens in ſolio tribunalis, dya- demate, quod ei mifit Rex Anglie precioſum, & opere mirabili decora- tum, ornatus Wladislao Regi Boemie poſt tot labores & regales trium- phos coram Almanie Principibus & ytalie hujusmodi dyadema donavit, ipſum taliter inter Divinorum ſolempnia decorando. Quibus finitis Mediolanenſes ad edes proprias, alii ad ſua tentoria re- vertuntur, de pace firmata finguli gratulantes. Sed Imperator data gra- cia Mediolanensibus verſus castrum Moycze movet exercitum, quod de ju- re antiquorum Imperatorum ad Imperialem ſpectat coronaim; quamquam locus ille foret a Papiensibus concrematus. Rex autem Boemie infirmitate ſatis gravatus poſt labores tot, & ſudores cum exercitu ſuo repatriandi petit licenciam. Quem Imperator viſitans, eiper Brixiam dat licenciam redeundi. Præter alia munera ſibi mille marcas auri donavit, quas a Mediolanensibus Imperator ipſe acceperat. Sed & eum Mediolanenſes oum decem millibus marcarum argenti fimiliter honorabant. Domino au- tem Danieli Pragenſi Epiſcopo obtinuit Imperator remanendi licenciam, eo quod ytalice lingue peritus in curia Imperatoris effet utilis & accep- tus, quamvis laborans febribus recufaret manere; Sane nocte media ad repatriandum Rex Wladislaus movet exercitum, & procedendo eum ſuis feliciter venit Pragam, & ſuſceptus a Principibus & Nobilibus & populo, ytalie laborum oblitus, regnum feliciter amodo gubernabat, Domino Daniele remanente circa Ceſarem, & ejus vota fideliter proſequente. Deinde Imperator curiam omnibus Ftalie urbibus ſupra Padum non longe a

Strana 181
181 PULKAVÆ. a Placencia ſolennem indicit ſuper feſtum Sancti Martini venturum pro- ximo celebrandum, ubi antiquorum Imperatorum legibus confirmatis, & ſuis novis afscriptis Mediolanenſes in ſuum consilium convocat, réquirens ab eis, quomodo urbes Ytalie fideles habeat, & in ſui obedienciam re- ducantur, qui ei tale dederunt reſponſum, quod in fingulis urbibus con- stituere debeat poteſtates & conſules, ab illis Sacramento ſuſcepto, quod fideles sint Imperio, & obediencie devocionem obſervent. Hoc laudans Imperator uſque ad tempus fuper eo, conferens in corde fuo, deliberacio- ne ſolicita cogitavit. Finita quoque curia Principes Ytalie revertuntur ad propria, ſed & Imperator quo volebat, tranfivit per Ftaliam pacifi- cus nemine prohibente. (o) Anno Domini M. CLX. Imperator in Alba Civitate, non in ea, quam construxit Eneas, ſed alia inter Civitates, videlicet Wercellas & Astam , Natale Domini celebravit Imperiali dyademate decoratus, & me- mor conſilii Mediolanenſium per civitates Vtalie nuncios dirigit pro po- teſtatibus deputandis, videlicet Danielem Pragensem Epiſcopum & Rei- naldum Cancellarium, qui eodem anno postea fuit in Archiepiseopum Co- lonienſem promotus, Hermannum Werdensem Epiſcopum, Ottonem Pala- tinum Comitem de Ratispona, Gwidonem Fflandriensem Comitem, qui Cremone, Papie, Placencie, & in aliis civitatibus juſſa Ceſaris exequentes veniunt, & tandem pertranfeuntes partes illas Mediolanum pertingunt, convocantur ibi conſules, voluntas Imperatoris apperitur per nuncios, Mediolanenſes reſpondendi querunt inducias, & obtinent. Adveniente autem termino hoc, quod ab Imperatore petitur, facere ſe non poſſe re- ſpondent, verum tamen in privilegio contenta ſe promittebant facturos, videlicet, quod ipſum, quein vellent, eligerent, & electum ad Impera- torem, vel adejus nunccium constitutum ad hoc, pro juranda fidelitate ad- ducerent. Nunceii vero ex adverſo reſpondent, quomodomet ipsi dediſſent conſilium, ut Imperator in Lombardie civitatibus per ſuos ponat nuncios poteſtates, eo similiter & ipsi utantur confilio, ac quos velint, eligant, & ficut volunt Conſules, vel potestates appellent, dummodo permittant eligi per nunccios, quos Imperator ad hoc ſpecialiter deſtinavit. Cum hec voluntas nuncciorum tam populo, quam alis referretur, clamor fit validus in vulgari in monaſterio Sancte Marie: trahantur foras nunccii, & pro- Z 3 (o) Hoc bellum Mediolanenſe ſumma brevitate & compendio refertur ab Epitoma- tore in toties laudatis exemplaribus , ut collationem quandam inire haud liceat. Pul- kawa vero id totum ex Vincentio T. I. MS. ined. a nobis excuſo hauſit , quo loco pleraque jam elucidavimus.

Strana 182
182 CHRONICON. & protinus moriantur. Rumor ex hoc intonuit populi , & contra nunccios lapides jaciuntur. Accurunt Conſules, ſedant populum, afferunt eum fine Seniorum confilio hoc ſeciſſe. Sed ne ad Imperatorem hie rumor de- veniat, eos precantur, pro fatisfaccione ſummam pecunie promittentes, Imperatoris vero nunccii tunc ſecundum libitum eorum reſpondentes inju- rias illatas diſſimulant, & noctis filencio ſe fuge preſidio committentes, dum perveniſſent ad Ceſarem omnia ſecundum ordinem retulerunt. Sta- tuta ſane per Imperatorem curia folemni Principibus de injuria nuncciis predictis illata querimonia coram omnibus per Imperatorem proponitur, Principum autem confilio Mediolanenſes vocantur ſuper dictis injuriis re- ſponſuri. Qui comparentes ſecundum Imperatoris voluntatem humiliter ſe ſatisfacturos promittunt, & hoc juramentis confirmant, unde ad pro- pria revertuntur ſecuri. Cumque Imperator fimiliter de juramento eorum ſecurus cum exercitu ſuo procederet verſus maritima, Mutine Paſcha celebrandum diſpoſuit, & in Palmarum Sabbatho per unum vix miliare a Bononia in Burgo ad Sanctam Elenam tentoria facit figi. Ipſa nocte Do- mini Epiſcopi Pragenſis camera ignis incendio concrematur, Epiſcopo in ſolo palio ignis periculum evadente. Imperator vero & fui Principes hoc audito plurimum doluerunt, plurima ei donaria offerentes. In civitate hac Mutina Imperator Paſcha ſolemniter celebravit, & cum feria tercia Paſhce Principes & milites in media Imperatoris curia more ſuo coram Im- peratore de pallacio proſpectante coreas facerent, venit nunceius referens castrum Imperatoris Trecz, in quo magnam habebat miliciam, a Mediola- nenſibus potenter obſeſſum, propter quod ceſſatur a corearum ludibriis, arma bellica capiuntur, ſummo diluculo milites in adjutorium pergunt ob- feſſis, ſed & paucis diebus transactis, alius venit nuncius referens ca- strum Trecz funditus effe ſubverſum , & eos, qui intus fuerant, captiva- tos, & turpiter in Mediolanum deductos. Imperator hoc audiens, Lau- dam ſe contulit, & qualiter pro tanta temeritate eis reſpondeat, ſe diſ- ponit, Civitatibus omnibus Vtalie pro obfidione facienda denuo convoca- tis, cum tota earum fortitudinis poteſtate. Propter quod vexilla proce- dunt Imperialia, exercitus ordinate diſpoſiti ad portas Mediolanenſium vallandas tranſeunt, nemine prohibente, caſtra, ville, fortalicia fundi- tus deſtruuntur in circuitu. Imperator vero de confilio Cremonenſium & Papienſium Kremam caſtrum firmiſſimum, & Mediolanensibus valde carum, obsidet cum multa milicia, qui contra exereitus Imperatoris egreſſi, pu- gnam instituunt, hinc inde vulnerantur, plurimi capiuntur, & nonnulli cru- v ☞a- Ko-

Strana 183
183 crudeliter occiduntur, nox vero adveniens pugné certamina interrum- pit, hys, qui fuerant in caſtro ſe retrahentibus ultra muros. Ubi Mar- chio de Ankona miles Imperatoris strenuus in bello cecidit interfectus. Obſeſſa Crema Laudam revertitur Imperator, & aſſumpta ſibi fideli mili- cia cum quibusdam Papiensibus clam tempore noctis verſus Mediolanum progreditur. Papienſes vero latitantes pro rapiendis gregibus furtive Mediolanum procedunt, quibus raptis gregibus fugiunt. Clamor igitur fit in civitate, figna dantur bellica, milites armati exeuntes pro eripien- dis gregibus cum Papiensibus pugnare diſponunt, Papienſes vero fugam interdum ſimulant ad loca, quibus Imperator cum fua milicia occultas fa- ceret staciones, propter quod nonnunquam in fuga a Mediolanenſibus vulne- rantur, & capiuntur plurimi Papienſes. Cumque prope veniſſent, ubi Im- peratoris latibula fuerant, a Papiensibus fignum datur, hoc audiens Impe- rator in auxilium Papienſium cum ſuo exercitu conſurrexit, Mediolanen- ſes illorum potencia proſternuntur impie, captis quibusdam, nonnullis oc- ciſis & aliis vulneratis, qui omnes Laudam ducuntur cordis ligati. Quo peracto Kremam ad obsidium revertitur Imperator, & eos vallo, qui erant in caſtro, tam duro constrinxit, ut nec Mediolanenſes ad eos venire nec ipsi de castro poterant egredi, quoquo modo hac forma caftrum obſervans in obſidionis robore multis bellieis inſtrumentis ingenioſius exqufitis, tamdiu contra castrum pugnavit, ut tandem redigeretur in cineres, & favillain, Cremonensibus Imperatoris miſericordiam conſecutis, nam dum ſe Impe- ratoris traderent clemencie Principum ſuorum confilio prelibato, eos in- columes exire permifit de castro, qui tamen rebus relictis omnibus per loca diſperguntur diverſa. (p). Anno Domini M. CLXI. Imperator pro ſedando Romane Ecclefie ſciſmate, cum tunc ſuper elleccione ſummi Pontificis Cardinales in diver- ſas perſonas dividerent vota fua cum prelatis aliis, qui ad concilium ce- lebrandum convenerant, iſti Octavianum, alii Victorem, alii vero Rolan- dum verum Papam & Katholicum afſerentes electum, propter hoc multi prelati per Imperatorem ad diverſas regiones mittuntur nunecii. Daniel vero Pragenfis Epiſcopus ad Regem Ungarie destinatur, qui legacione ſua peracta revertitur Boemiam ad Dominum ſuum Wladislaum predic- tum, PULKAVÆ. (p) Hujus anni gesta itidem ex Vincentio deprompta penitus prætermifit Epitomator in memoratis exemplaribus.

Strana 184
CHRONICON 184 tum, qui licet propter ejus abſenciam diuturnam offenſus ſibi fuerit ali- qualiter, tamen honorifice ſuſcipitur Domini Regis gracie restitutus. (q) Anno Domini M. CLXII. Inclitus Rex Wladislaus in auxilium Domino Imperatori Fridericum filium & Dominum Theobaldum fratrem germanum cum milicia dirigit copioſa. Et cum jam ad exitum terre ſue eum edu- cenda milicia deveniſſet, de Moravia nuncius veniens, retulit Sobieslaum filium Sobieslay civitatem Olomucz nocte fraudulenter cepiffe, & licet Rex hec audiret adverſa, nichilominus ad Imperatorem hujusmodi mili- ciam feliciter expedivit, & alio exercitu recollecto Moraviam intrans Olomucz obſedit. Sobieslaus vero potenciam Regis non ferens per Conra- dum & Ottonem Principes graciam Regis querit, petens exilium paſso Boemie porciunculam aliquam ſibi dari, quod facile ſibi promittitur, & ſuscipitur in Regis graciam, sed & Olomucz in Regis redditur potestatem. Rex ideo cum Sobieslao Pragam revertitur, & poſt Divinorum ſolempnia in ſuperiori pallacio Pragenfis Epiſcopi celebrata, reſidente Sobieslao, & beneficia, que pro eo Rex in cammera ſua videbatur diſponere, preſto- lante, Sobieslaus capitur, & in majorem turrim poſitus cathenatur, fuis inde fugientibus. Dein in caſtellum Przimdam ductus Conrado Sturni cuidam tiranno carnifici cuſtodiendus committitur, vinculis mancipatus. Imperator interea cum Boemis thevtonicis, Longobardis & aliarum nacio- num multitudine copioſa Mediolanum cingit, per circuitum arbores fuc- cidit, & vineas, animalium greges rapit, fortalicia deſtruit, & caſtella, quos poteſt, Mediolanenſes capit, trucidat, & ſuspendit. Fridericus fi- lius Regis Boemie in circuitu Mediolanenſium mora tracta tandem circa feſtum beati Wenceslai Pragam feliciter revertitur, &a patre ſuo Rege, nec non Boemie Principibus cum multis gaudiis est susceptus. (r) Anno Domini M. CLXIII. Ffridericus & Theobaldus a Domino Rege rurſus Imperatori mittuntur in obſidionis predicte auxilium. Unde Me- diolanenſes plurimis annis pluribus preſſuris afflicti miſerabiliter profter- nuntur, ſed Imperialis exercitus quotidie roboratur. Aptatis itaque in- strumentis Regis Boemie milites primum urbis replent foîſata, muros ad- eunt , & jaculis & ſagittis fugatis hoſtibus viriliter muros ſcandunt , inter quos quidam dicti Regis Boemie miles strenuus de Chuſnik (s) genere per- (q) Et hujus anni memoria desideratur in dictis exemplaribus. (r) Neque anni iftius me- moria uſpiam in iisdem exemplaribus comparet. (s) Hujus Chuſuik facinus & præ- mium pene poſtremo loco in ſuo LXV. Capitulo refert Epitomator.

Strana 185
PULKAVÆ. perſona fortiſſimus audacter ſcalarum aſcenſu ingreditur civitatem, quem totus exercitus Regis continuo eft secutus, & apertis januis refiduum Im- peratoris exercitum intromittunt. Fertur quoque, quod eo, quod pre- fatus de Chuſnik primus per ſcalas intraverat, Rex Wladislaus poſtea ſca- lam auream in campo flaveo per transverſum perpetua ſibi dedit in arma, quibus ſui poſteri hodie pociuntur in memoriam tante rei. Boe- morum eciam Principes hoc tempore pedem candelabri quondam per Sa- lomon in templo Jeruſalem opere fuſorio fabricati, & delatum in Mediola- num multo labore recipientes in Pragenſem Ecclefiam apportarunt, qui hodierna die mire artis ingenio cunctis videntibus oftenditur (t) factus. Mediolanenſes vero tante fortitudini reſiſtere non valentes, fame, ſiti, capcionibus, & aliis multis prius affliccionibus trucidati, (u) licet in ma- nibus hoſtium forent concluſi, tamen de Imperatoris clemencia minime deſperantes, adhuc ejus inveniendi graciam modum querunt a Principi- bus tam Boemie, Lombardie, quam Thevtònie. Guibus Mediolanensibus tale datur reſponsum, quod nullatenus graciam poffint habere, nifi pror- ſus in manum Imperatoris Mediolanum reſtituant, & de conſilo ſuorum fidelium Laudam veniant omnes captivati, (x) & coram linperatoris pre- ſencia pro tribunali ſedentis cum fuis Principibus, & nudis pedibus in terram proſtrati, nec eleventur de terra, niſi mandato Ceſaris jubeantur. Ex quibus Aluherus de Viniacato proloquitur. Peccavimus, inique egi- mus contra Romanorum Imperatorem Dominum noſtrum naturalem arma movimus, culpam recognoſeimus, petimus veniam, colla Imperiali Ma- jeſtati ſubjicimus, claves civitatis noître offerimus, & ut tante urbis pro Dei, & Sanctorum, qui requieſcunt in illa contemplacione dignetur no- bis Imperialis pietas miſereri, & dare pacem ſubjectis, ſupplices exora- mus. Imperator vero portarum Mediolanenſium acceptis clavibus motus clemencia, fic reſpondit. Ut per quatuor partes orbis univerfis pena Mediolanensium innoteſeat, quis quis civium eorundem, ſicut sibi placue- rit ad quatuor mundi plagas domicilia fua ponat, pacem habeant tam rerum, quam corporum, & urbs Mediolanenſium ad noſtram omnino redeat pote- ftatem. Hys auditis Mediolanenſes affenciunt, & licet inviti Ceſaris ta- men obremperant voluntati. Sane Imperator in Boemorum, thevtonico- rum, Papienſium, Cremonenſium, & aliorum Lombardorum preſencia ſuo A a Tom. III. 185 tri- (s) In margine eſſe, Hæe vero candelabri Salominici Pragam translatio omnium poſtrema narratur hoc capitulo in dictis exemplaribus. (u) In margine cruciati. (x) In mar- gine adbuc,

Strana 186
186 CHRONICON tribunaliter residens in ſolio, quid de urbe hac faciendum existat, consi- lium ab illis requirit; eui datur reſponſum tale. Quicquid Mediolanen- ſes fecerunt aliis, experiri hoc debent merito in ſe ipfis; Verum cum ipſi alias deſtruxerunt civitates, fint igitur & ipfi merito penitus destruen di. Hoe audito contra Mediolanenſes dampnacionis fert ſentenciam Impe- rator. Qua lata egrediuntur exercitus in campeſtria. Et primus Domi- nus Theobaldus frater Wladislai Regis Boemie, demum Papienses, Cre- monenſes, Laudenſes , Cumani, & aliarum civitatum incole Lombardie igne ſuppoſito civitatem cireumquaque devaſtant incendiis, Imperatore cum ſuis exercitibus hoc vidente. Sic antiqua civitas diverſis attrita miſe- riis propter rebellionis ſue maliciam deſtruitur, qua deſtructa taliter Im- perator per totam Ptaliam libere poteſtatem exercuit Ceſaream, totaque provincia hoc audito Imperatoris timebat aſpectum, tante dampnacionis excidium formidantes. Poſt hujusmodi glorioſam victoriam Boemorum, & eorum actus mirificos & folennes honorifice licenciati per Cefarem, gaudentibus animis feliciter Boemiam funt reversi. Sane Imperator Me- diolano deſtructo, ut premittitur & ſubverſo fuis poteſtatibus in urbibus Vtalie collocatis verſus Siciliam, de Ducatu Apulie rem acturus cum ſuo exerçitu dirigit greſſus ſuos. (y) Anno Domini milleſimo CLXIIII. Ungari Denthe Regis parvulum sibi constituerunt in Regem, ac Regis Boemie Wladislai depoſcûnt auxi- lium, quod fideliter eis promittit, & ad majorem inter ſe pacis amiciciam ſtatuendam , Odolam (z) Regine filiam filio ſuo Swatopluk ſumit in conju- gem, & plurimis sibi datis muneribus in Boemiam est reverſus. Talia dum geruntur Imperator Grecie cum Stephano puerulo fratre Regis no- velli cum fortiſſimis exercitibus Ungariam eſt ingreſſus. Regina hec au- diens cum filio ſuo Rege novello mittit ad Boemie Regem nunecios ro- gans inſtanter, in tante neceſſitatis articulo filio ſuo ſubveniri, cum fine Regis Boemie adjutorio non fit poſſibile Regnum Ungarie ſe ſervare. Quo audito Rex Boemie in perſona propria ſe ferre fuffragium repromittit. Fit ergo protinus expedicio & conventus nobilium Boemorum in Praga, Rex in illorum medio ſuam apperit voluntatem, videlicet, quod in adjutorium Regi Ungarie contra Imperatorem Grecie velit arma movere. Quibus- dam hoc placuit, ut optimum, quibusdam vero diſplicuit, ut abſurdum, dixerunt namque nonnulli nobiles, inauditum effe, quod Boemie Rex Re- (y) Hæc omnia rurſum prætermiſit Epitomator,qui ſupra memorato Capitulo hæc ſolum dicit : Imperator Mediolanenſium ſuperbiam humiliat & deprimit , muros urbis diruit , & aſ- pera mutat in plana. (z) Hoe nomen proprium in marg ne pofitum eſt.

Strana 187
PULKAVÆ. 187 Regem in Ungaria conſtituat, vel e converſo Rex Ungarie in Boe- mia; Rex vero illis reſpondit, Regem conftituere non intendo, ſed contra hoftes ſuos conſtitutum juvare. Quibus auditis Boemi, quo Rex ire voluerit, ſe referunt eſſe paratos, eciam Regen ultra ma- rina comitandum. Ideirco movetur exercitus tam fui quam ejus filii Friderici Ducis Moravie contra Grecos in Ungariam profecturi, quibus Ungariam intrantibus per longiſſimum terre ſpacium a dexteris, & a si- niſtris a facie Boemorum illius terre homines fugerant, & in eorum af- pectu tota Ungarorum provincia trepidabat, ipſorum fortitudinem formi- dantes. Rex Ungarie, qui timens Grecorum fortitudinem ultra flumen Tſſa Ungarie celſerat, audito, quod ſibi cum tanta multitudine Rex Boe- morum in auxilium adveniſſet, animatus contra Grecos progreditur pugna- turus, obviam autem Regi Boemie Principibus Ungarie miſfis per Regem Ungarie, Ungari leti Regi Boemie tranſeunt in occurſum pro tantis la- boribus ſibi dignas referentes gracias, ficut decet Regem dignis honori- bus pertractarunt. Imperator vero Grecorum audiens Boemie Regis ad- ventum, & ejus actus folennes, quos fecerat, fi hoc verum fit, quod fama protulit, deſiderans experiri, Rogutam nomine, qui quondam pau- per de familia Conradi Ducis Moravie Greciam intraverat, & propter probitatem ejus ad tantum honorem devenerat, quod Imperator Greco- rum eum inter primos fue familie computavit, mittit ad Regem Boemie, & monet eundem, ut amicicie, quam tempore Jeroſolimitane expedicio- nis a Rege Conrado facte fimul contraxerant, memor exiftat, & nunc a- more precipuo eam conſervet; ſecreto cum Rege hoc pertractans oracu- lo Roguta predictus, exacte alias ex acie confiderat Boemie Regis exer- citum tam potentem, & legacione peracta ad Imperatorem revertitur, referens Regem Boemie Regi Ungarie in auxilium perſonaliter adveniſſe. Rex vero Boemie non longe poſuit exercitum fuum a Grecis, tanquaim cum eis ſuño dilueulo pugnaturus. Imperator Grecorum relacione nuncii fui per- cepta firmiter in corde ſuo illam retinet, & in medio noctis ſilencio ſuorum prehabito conſilio ſapientum regali deſcendens de ſolio transfretavit Danu- bium eum paucis exercitibus redeundo, ceteris exercitibus cum Stephano, cui militare presidium intendebat, relictis, Stephanus autem plenus timore, Boemorum principaliter fortitudinem expaveſcens, nulla faciebat prelia, ſed pocius ante Boemorum faciem fuge presidium apprehendit. Hic rumor ad aures Boemorum advenit in crepuſculo, qui cicius in caſtra hoftiliter ir- ruunt, adverſarios capiunt, & oceidunt, eorum vexillum auferunt in- numerabili capta preda. Rex igitur Boemorum de tanta letus victoria pre- A a 2 ce-

Strana 188
188 CHRONICON cepit in medio caſtrorum vexillum locari, Imperator Grecorum hoc con- siderans, ſolennes nuncios dirigit ad Regem Boemie pro pace, memoriam faciens amicicie temporibus preſcriptis ſervare, ſubjungensque, quod bo- no pacis regnum Ungarie intraverat cum fratre Regis Ungarie minore, petens paterni Regni partem aliquam ſibi dari. Dominus Daniel intérea de ſalute Regis ſui ſollicitus, ut omnia fibi, nec non fuo exercitui fint proſpera Prage manens uſque ad Regis adventũ fingulis ſextis feriis fingulis ſeptimanis indicit jejunia, obſecracionibus vacans cumpopulo, nec non clero. Quod & fecit similiter Juditha Regina Boemie de oratoriis non recedens. Dicta vero nuncciorum relacione ſuſcepta, & plenius intellecta Rex Boemie Un- garie Regi, & primatibus suis refert hoc ipsum, qui totam rem in ejus ponunt conſilium, ipſe vero Rex, que funt pacis defiderans, ambaſiatan- ſolennem ad Grecos dirigit, ex utraque parte crebro mittuntur nuncii pro pacis federe statuendo. Pax ideo inter eos mediante Rège Boemie sta- tuitur, & juramentis firmatur. Quibus fic actis idem Rex Boemie Mar- tinum nepotem Geruaſſy Wyſſegradenſis Prepoſiti ſue curie notarium pro- vidum & honeſtum cum muneribus regalibus ad Grecorum Imperatorem transmittit, quem Imperator cum magno honore ſufcipiens, & pertrac- tans optime, Imperialibus ſibi muneribus datis, remittit ad Regem ; Im- perator vero inter ſe & Regem Boemie cupiens contrahere noticiam, alias amiciciam ampliorem, neptem Regis, filiam videlicet Friderici fi- lii ſui nepoti ſuo Imperator petit uxorem, quam Rex conſilio prehabito ſe daturum promittit, hoc Imperator predictus confiderans tam pro uſu Re- gis quam Regine Boemie mifit preciofiſſima diverfi generis ornamenta. Sic inter Imperatorem ipſum & Ungarie Regem per Inclitum Regem Boe- mie pacis pulcritudine reformata, Greci & Ungari ad propria revertun- tur. Rex autem Boemie cum Rege Ungarie matrem ejus Reginam letan- ter accedunt, ubi Rex Boemie diverfis & immenfis dotatur muneribus tot & tautis, quod multi currus fuerunt hys muneribus ornati. Revertitur idcirco Rex gaudioſus ad propria, & gratiſſimis vultibus a populo Pra- gensi ſuſcipitur, & a elero principaliter, & a devoto ſuo Pragenſi Epi- ſcopo Daniele, qui Sancti Wenceslai Ecclefiam, & alias quam plures mul- tis ornatibus amodo decoravit. Sed & Domina Juditha Glorioſiſſima Regi- na Boemie Glorioſiſſimum Regem Wladislaum letis ſuſcipit amplexibus ca- Anno ritatis. (a) (a) Anni hujus MCLXIV. integram hiſtoriam bellumque Wladislai cum Imperatore Græco- ruim geſtum pene tribus verbis abſolvit in memoratis exemplaribus Epitomator, qui eidem titulum præjecit : Capitulum LXVI. De ulterioribus ſucceſſibus Wladislai Regis & ſucceſſoribus uſque ad Przimislai aliter Ottakari Regis regimen.

Strana 189
PULKAVE. Anno Domini M. CLXV. Wladislaus Rex Boemie ſupradictus nep- tem ſuam, videlicet filiam Friderici filii ſui mittit Imperatori Grecorum cum nunciis folemnibus Imperatoris nepoti, ut anno preterito tractatum extirerat matrimonialiter copulandam. Fridericus autem Imperator Boe- morum eodem anno ſcifimatis Romane Eeclefie recordatus, exercitus per totum, ficut plus poteſt, mittit Imperium, & ad ejus auxilium venit alius exercitus copioſus. (b) Hoc anno videlicet millesimo CLXV. VI. Idus Septembris, ficut Brandenburgenſis Epiſcopatus teſtatur cronica, Wolmarus Brandenbur-Brandeburgica genfis Epiſcopus, qui Kathedram ſuam multum exaltaverat, & urbem Brandenburg munire decreverat, contra insidias paganorum, deliberato conſilio Alberti Marchionis dicti Ursi, nec non filiorum ſuorum prehabi- to diligenti Canonicos Premonſtratenſis ordinis, qui in Ecclefia Sancti Gothardi in Brandemburgensi suburbio tunc degebant, processione solem- pni cleri & populi transferens & transponens in urbem , ibi fedem Kathedre collocavit , quatenus exterminatis y dolorum ſpurciciis inceſfanter ibi laudes Domino ſolverentur, ubi pridem demoniis exhibebatur ſervicium ſine fructu non absque Dei offenſa. Eodem anno dictus Epiſcopus bafilicam Beati Petri Apoſtolorum Prineipis inibidem conſumare diſponens, prout conceperat V. Idus Octo- bris poſuit fundamentum. (c) Anno Domini M. CLXVI. (d) dictus Daniel Pragenſis Epiſcopus ad vocacionem Domini Friderici Romanorum Imperatoris Przimda, propter quod Odalricus, Regis Wladislai infirmitate comperta, audito nichilomi- nus, quod Fridericus fit in Regis Dominio ſubſtitutus, opportunitatem tunc temporis oportunam reputavit temptandi, quomodo Boemie Domi- nium ſubintraret. Supplicavit ergo Ceſari, quatenus hoc oportuno tem- pore ſui miſereatur exilii, & fratris, qui tenetur in vinculis captivatus. Cui Ceſar fertur tale dediſſe reſponſum : Cum Rex Wladislaus adhue compos fuiffet aptus Regni gubernaculis, exaudire te noluimus propter illius antiquam amiciciam, atque fidem; ex quo dictus Wladislaus Rex infirmitate depreſſus ultro ceſſit Regnum nobis inconſultis, & filium ſuum ſub- Aa 3 189 (b) Hæc memoria penitus abeſt. (c) Jam alias monuimus Epitomatorem geſta Bandebur- gica penitus reſeidiſle , igitur neque anni hujus memoriæ in dictis exemplaribus comparent. (d) Ab anno præſente uſque annum 1172. omnia prætermiſſa ſunt in dictis exemplaribus.

Strana 190
CHRONICON 190 ſubſtituit. Salva in omnibus fide noſtra exquiremus viam habilem, qua tuis deſideriis ſatisfiar. Anno Domini MCLXVII. Imperator predicti Wladislai motus inſtan- cia omnibus Boemis curiam indixit in Nuremberg, & precepit Wladislao Regi & filio Friderico, ut ſibi Sobieslaum liberum preſentarent, legacione peracta hujusmodi Rex turbatur, cum filio fideles ſuos ſuper caſu hujus- modi conſulentes; visum est eis igitur, Fridericum Epiſcopum & Comi- tem Witkonem cum quibusdam aliis in Nuremberg, qui & abſenciam eo- rum excuſent, & oblata ſibi pecunia Imperatorem ab hac intencione aver- tant. Transeunt quidem nunccii, ſed vacui revertuntur, nichil pro- ficientes in facto, lquoniam nec prece, nec precio flectitur Impera- tor, ſed inftat exacte, ut Sobieslaus de vinculis emittatur. Rex & fi- lius ejus voluntati Imperatoris non audentes refiſtere, faciunt, quod jubetur, dimittentes Sobieslaum Pragam reduci, cujus adventum Frride- ricus preſtolabatur ibidem oecurfu & concurſu, multorum excipitur, & pri- mo Sanctorum limina nudatis pedibus instans, gracias ipſis egit. Poſtea progreſſus ad Regem & filium Fridericum excipitur, ab eis in oſculo de- ductus ad hoſpicium, cubavit in illo, ſed ei hic rumor innotuit, vide- licet, quod de mane velit eum privare oculis Fridericus, unde de nocte conſurgens fugiendo eum omnibus ſuis ad curiam Imperatoris pervenit, Ffriderico per aliam viam eum ſubſequente. Dicitur eciam, quod Rex affuit Imperatoris curie, tunc temporis, quo hec agebantur in illa. Nam in ejus preſencia Ducatus abjudicatur Friderico, quem non fieut diceba- tur , legittime, ſed tantum patre tractante, fine conſenſu Boemie nobi- lium nulla auctoritate Ceſaris interveniente percepit, & fibi vendicavit eundem. Deinde Dominium Boemie cum vexillis quinque traditur Odalri- co, qui ſponte ceſſit fratri ſuo Sobieslao de illo tanquam ſeniori, jurantes ambo mittere in Lombardiam exercitum Imperatori predicto, promittunt inſuper Wladislao Regi de neceſſariis congruis providere. Sed ipſe non credens eisdem, ſe licet infirmum in predium uxoris ſue, quod in Al- mannia habebat valde bonun, nomine Meer, ubi eum ea & Elizabeth uxo- re Friderici moratus Dei miſerieordiai, & hujus rei preſtolabatur even- tum. Interim Fridericus quatuor annis integris, quibus Sobieslaus te- nuit Principatum, modo in Ungaria, modo in Imperatoris curia pacieba- tur exilium, pater autem ejus in loco, quo ſupra ſpacio quatuor men- fium demoratus circa ſequentis anni principium, puto XV. Kalendas Fe- bruarii plenus dierum est mortuus, & in Auſſen ecclefiastice honeſtis exe- quiis traditur ſepulture, cujus oſſa permittente Sobieslao Pragam delata, & in

Strana 191
PULKAVÆ. & in ſuo Strahovienſi monasterio quod a primis fundamentis erexerat, ho- nore debito funt humata. Computautur autem ejus Ducatus & Regni XXXV. anni. Hujus Regis temporibus promocionis ejus ſtudio Cifter- cienſis videlicet & Premonſtratenſis ordines inceperunt in Boemia pulula- re, quorum claris ſplendoribus eft Boemia multiplieiter illuſtrata. Con- struxit enim monasteria Strahovienſe & in Doxan, & in Leutomysl Premon- ſtratenſis ordinis, in Placz Cistercienſis & in Teplicz ad balnea ordinis Sancti Benedicti. Cujus tamen Juditha conjux ejus Regina magnifica fun- datrix extitit ſpecialis, & ibidem feliciter requiescit. Hee Juditha, cu- jus memoria fit aput Dominum benedicta, Divine retribueionis intuitu, pontem construxit lapideum inter civitates Pragenfes de opere pulcher- rimo ſuis ſumptibus propriis & expensis conſumans illum , quod tamen eſt dictu mirabile, infra triennium adjuvante Clemencia Salvatoris. Ex eadem Juditha duos genuit filios Przemysl, & Wladislaum Rex ſecun- dus inclitus Wladislaus. Eodem anno Sobieslaus Boemie insignitus Ducatu Pragam peciit, ubi ſuſceptus magnifice tam a populo, quam a clero, prout moris eſt fa- cere, ſollenniter introducitur, & deinceps feliciter principatur. Sed qui bene ſe tenuit in principio, ſanguinis effusione ſe ſtatim maculat inno- centis. Nam predictum pro ſedando ſciſmate, quod eo tempore maximis in Ecclefia Dei tribulacionibus ſeviebat, iter verfus Romam arripuit, & al- pibus poſtergatis ad Laudam Civitatem, quam Imperator ipſe circumde- derat vallo fortiter muniendo eum ſua comitiva pervenit. Anno Domini M. CLXVIII. Fridericus Imperator cum in Italia tra- ctaret Imperii negocia de menſe Auguſto, multi de Principibus funt mor- tui propter peſtilenciam eminentem. Inter quos Theobaldus frater Regis Wladislai decessit relinquens post se magne indolis puerum, eciam nomi- ne Theobaldum, Patrem illorum, qui poſtea dicli ſunt Dipoltiti, qui Theobaldus viſus eſt in ſua prole Boemie poſtea dominari. Daniel quo- que Pragenfis Epiſcopus in Vralia mortuus est fimiliter, cujus carnes ſunt ibi recondite, ſed oſſa Pragam delata. Hic homo quantis virtuti- bus , quantaque fciencia preditus fuerit, longum effet narrare. In hoe tamen ejus fama ſuſpecta fuerat aliquantulum, quod ufque mortem ejus ſciſmatis fuerit particeps. Unde post mortem ejus, quamvis ecclefiafti- ca ſepultura ſibi denegata non fuerit, illius tamen memoria in defuncto- rum officiis non eſt facta, donec poſt annos plurimos fancto viro Goth- ſchalko Abbati Siloenſi nocturno tempore per viſionem apparuit, obſeerans, ut 191

Strana 192
A CHRONICON ut ejus precibus Ecclefie redderetur, propter quod ex tune memoria red- deretur ſui, dum miſſarum ſolemnia celebrarentur Prage, Siloe, nec non in aliis Ecclesiis Boemie habita funt in ejus remedium falutare. Anno Domini M. CLXVIII. Adalbertus filius Wladislai Regis Boe- mie Prepositus Mielnicensis electus eft in Salczpurgenſem Arehiepiscopum, Prepoſituram tamen Mielnicenſem pro ſe retinuit quoad vixit propter ex- penſas precipue, cum ad fratrem ſuum Przemyslaum Regem Boemie pro quibusvis neceſfitatibus perveniret. Anno Domini M. CLXIX. Gotpoldus Abbas Czedlicensis ad Regine preſertim instanciam, cujus eognatus fuerat, in Epiſeopum Pragen- ſem eligitur, ſed ante ordinacionem ejus vix unius menſis ſpacio fu- pervixit. Anno Domini MCLXX. In Pragensem Episeopum eft electus de Sa- xonia Fridericus cognatus Regine Judithe pocius favore Regine, quam Ecclesie. Qui Boemice lingue ignorans ſeiſmatis Romane Ecclefie non fuit particeps. Eodem anno Swatopluk Dux filius Wladislai Regis frater videlicet Friderici zelo motus, quod pater ſuus Comitem Woislaum ſuper ſuos primarios omnes nimis ſublevaſſet in altum, occaſione ſuſcepta, quam ſepe quesierat, in Patris abſencia memoratum virum inter manus Regine cultello transfoffum occidit, & Reginam in manibus, sieut dicebatur, eum ipſum vellet defendere, fauciavit. Unde pater ejus graviter indignatus, quem eaptivare non potuit, faltem fecit de patria exulare, & uſque in Ungariam effugavit. Inde ambo germani Fridericus & Swatopluk duas ſorores filias Regis Ungarie duxerant. Qui Swatopluk recuperata patris gracia poſtmodum peregre profectus in Almanniam eft defunctus. Auno Domini M. CLXXI. Thomas Cantuarienſis Archiepiſcopus in Anglia coronatur Martirio, cujus clara miracula mundo ſunt jam cogni- ta univerſo. Anno Domini M. CLXXII. Imperator Fridericus Imperialia rexit fe- liciter, ſed & Regalia Rex Wladislaus regaliter gubernavit. (e) 192 Anno (e) Ad hune annum dicta exemplaria hæe ſolum referunt. Præfatus Rex Wladislaus cum Ceſare Poloniam intrans ipſam Romano ſubjecit imperio: Deſeruitque Epitomator Pul- kavam uſque ad annum 1197, adeo ut nonniſi ſubinde ſummum compendium refe- rat , ſed & illud perturbata annorum ſerie.

Strana 193
193 PULKAVÆ. Anno Domini M. CLXXIII. Wladislaus Rex Boemie senex jam & va- letudinarius confiderans laboribus expedicionum & eurie Reipublice se non poſſe ſuffieere, tunc invenit confilium, quod videbatur ſalubre, ſed majoris laboris poſtea cauſa fuit, nam ſuum filium Fridericum tocius Boemie ſolenniter prefecit Dominio Budin, & aliis nonnullis bonis ſibi pro vite neceſſitatibus reſervatis, fecit quoque fibi caminatam in Stra- hovienſi monaſterio, que Abbatis stuba hodie nuncupatur, volens ibidem manere, finemque dierum fuorum cum paucis commodis expectare. Sed Fridericus licet Imperatori cognatus carus valde exifteret, tamquam in multis expedicionibus Ytalie comprobatus, tamen ei hoc in experto con- tigit, nam in brevi temporis ſpacio multi nobilium de Boemia sunt ab eo averſi, querentes occasionem, quomodo poſſent eum evadere, & alium in Dominum ſurrogare. Guod quamvis diu fuilfet occultatum tandem tamen fuit hoe ordine propalatum. Erat namque Odalricus filius antiqui Sobieslai frater junior ad Imperatorem confugiens tanquam exul cum fuis, ſed habens in Boemia ſibi multos occulte faventes, (ee) de gracia Cefa- ris eft impetrare conatus in Boemia porcionem ſibi, ſed & fratri ſuo li- beracionem, qui tenebatur per annos XIII , & prius per triennium vin- culis mancipatus. Sturmonem Castellanum de Przimda alias Ffiramberg, memor, quod eum in vinculis dure tractaffet, ſed immemor fidei, qua poſtea graciam ſibi & ſecuritatem promiſerat, capi fecit, & Pragam de- duci, deinde membris truncatum illum dira morte necavit, pro quo dici- tur poſtea publicam egifſe penitenciam, indutus lineis, & pedibus denu- datis. Et quamvis hoc fcelere fama ejus turbata, verumtamen Rempu- blicam legaliter egit, & strenue, nam tradunt de eo, qui noverunt eun- dem, quod Judex fuit oprimus, Dei Ecclefiis valde propicius, bonus bonis, malis autem terribilis inimicus. Cure nichilominus ſibi fuit ſemper liberare pauperem & inopem a potente, judicium faciens injuriam pacientibus, & juſticiam ſine perſonarum accepcione populo terre ſue. Anno Domini M. CLXXV. circa feſtum Nativitatis Beate Marie Virginis Sobieslaus ſecundus hujus nominis Dux Boemie inclitus Odalri- cum fratrem ſuum Lombardiam ad Imperatorem mittit cum exercitu ſuo copioſo. Boemi transeuntes more folito intendentes ſpoliis & rapinis in Civitate Ulma ſuper Danubio ducenti quinquaginta occifi funt, & non- nulli alii vulnerati, nichilominus tamen Odalricus Dux cum reſiduis gen- Bb Tom. III. tibus (ec) In margine qui,

Strana 194
vadk 194 CHRONICON tibus ad Imperatorem progreditur, ubi manendo per ſpacium trium men. fium victualium inopiam funt perpeſſi, multiplicibusque afflicti miſeriis, alii derelicto ſuo Principe furtive funt reverſi Boemiam, ſed & alii muta- to habitu ſimul cum Principe, non ut milites, ſed peregrinantes pocius ad propria revertuntur. Anno Domini milleſimo CLXXVI. Dux Boemie Sobieslaus predictus una cum Conrado Duce Znoymensi intrantes Austriam, ibidem rapinis & incendiis devastaverunt, reverſi maxima capta preda, ſed eis abeuntibus Henricus Dux Austrie cum ſuis ingreſſus Morawiam, dampna fimiliter plurima intulit per ignis incendium & rapinas. Unde Sobieslaus exercitu congregato Austriam ingreditur, & residuum illius devastatus uſque Da- nubium, Henricus Dux Auſtrie ſupradictus in ponte quodam equo ſub eo cadente pedem confregit, & in brevi temporis ſpacio vitam finivit. Dum hec agerentur in Austria, erat Lombardie hujusmodi tempore Imperator, qui audito Ducis Auftrie caſu, multum dicitur doluiſſe, & hoc primum fuit inicium & quaſi ſeminarium, propter quod Imperatoris graciam per- didit Sobieslaus. Anno Domini M. CLXXVII. Bela Rex Ungarie habens diſceptacionem cum fratre ſuo pro Regno mifit illum in carcerem, qui evadens vincula Boemiam ad Sobieslaum venit, querens per ejus auxilium promoveri co- ram Ceſare, ut ab ipſo Regnum ſuſcipiat & coronam, quem Dux Sobie- slaus malo uſus confilio cepit, & fratri fuo vinculatum eum remiſit Un- gariam. In hac parte ſue fidei derogans & honori, quem Imperatori de- buit impendilſe. Hys & aliis cauſis impedientibus, ut non auderet se curiis preſentare, quas fibi Ceſar indixerat, contigit, ut Fridericus Dux olim filius Wladislai Regis, qui contra eum laboravit in curia, quod voluit, tandem obtinuit, nam Ceſar Boemie Regni vexilla de manu fua tradidit Friderico. Orta eſt interea diſfensio inter Sobieslaum & Conra- dum, Sobieslaus exercitu congregato intrat Moraviam, Conradi vaſtaturus provinciam, quem Conradus cum Australium auxilio, quibus confederatus fuerat, viriliter de fua provincia convertit in fugam. Anno Domini M. CLXXVIII., Dux Sobieslaus adventum Friderici patrui ſui preſcius, ſed qua poſſet hora venire, ignarus, introitum Boe- mie preoccupat, militum multitudine copioſa, diutinam autem faciens ftacionem, ductus tedio, dimiſit exercitum, quo dimiſſo Fridericus venit improviſe cum Boemorum , qui transfugerant, eciam thevtonicorum, quos Imperator addiderat, ingenti multitudine Pragam tendens, directis greſ- ſibus. Quid autem faceret Sobieslaus, ignorans, cum non haberet ſpa- cium

Strana 195
PULKAVE. 195 cium exercitum congregaudi; occurrit tamen, cum quibus potuit, ſed in fugam cito vertitur verſus Scalam municionem fortiffimam. Fridericus vero Pragam obſidione circumdans una cum conjuge Sobieslai, que fuerat in illa, Pragam in brevi capit, & mittens pro Elizabeth uxore ſua, que fuerat in Aldenburg, illam cum gaudio revocavit. Eodem anno vocatus ad Imperialem curiam Sweviam properat Fridericus. Anno Domini M. CLXXIX. in anni principio Sobieslaus occaſio- nem, quam queſivit, inveniens, exercitu recollecto Friderico abſente Pragam temptavit irrumpere, ſed cum ſpe ſua fruſtaretur, properat fil- varum vias , quibus acceffus patuit, prerumpere Ffriderico, quod ipſe Fridericus intelligens cum exercitu Boemorum & thevtonicorum venit Boemiam, & caſtra metatus eſt juxta villam Lodmice. Sobieslaus vero ibidem captis his, qui custodiam tenebant ſuper exercitum, Friderici caſtra ſubito greſſu crudeliter obruit, & multos interficiens alios in fu- gam convertit, ut de toto exercitu Friderici infimul non manerent duo. Fridericus autem fuge querens preſidium venit in Przicz, ubi Conradum Ducem Moravie, cum quo nuper confederatus fuerat, cum ejus gentibus Pragam tranſiit. Quod ut Sobieslaus audiret, sibi penes Pragam in loco, qui dicitur Bogifstie cum ſuo potenter occurrit exercitu & pugna commiſſa Sobie- slaus fugit cum ſuis, quem perſecutus est hoſtiliter Fridericus uſque locum, qui Profiek communiter appellatur. Elizabeth autem conjux Fri- derici votum emifit, quod fi Deus eis daret victoriam, in honore Sancti Johannis Evangeliste faceret in loco prelii Bafilicam fabricari, quod poſt- modum adimplevit, nam in eodem loco construxit Bafilicam, alias Eccle- fiam, ponens in ea cruciferos alba cruce fignatos, qui proceſfu temporis in minori Civitate Pragenſi ad pedem pontis ad Ecclefiam Beate Virginis funt translati. Hoc anno II. Kalendas Februarii Pragensis obiit Epiſcopus Fridericus. Anno Domini MCLXXX, in ipfius anni principio Sobieslaus mortuus est peregre, cujus corpus Pragam defertur in Wyſſegrado honorifice ſe- pelitur. Item Dominus Valentinus cognomine Wolift electus eft in Pra- genſem Epiſcopum, non plurimum literatus, ſed Elizabeth Duciſſe pla- cuit, que tune plus, quam maritus regnabat. Epiſcopus ipſe duo- bus annis tantum vixit, nec poſt ſe relacione dignum memoriale reli- quit. Bb 2 Hoc

Strana 196
CHRONICON Hoc anno, videlicet Milleſimo CLXXX. primus Otto filius dicti Adalberti, qui sibi ſucceſferat in Brandenburgensi Principatu, ficut Bran- denburgenfis testatur cronica, in loco, ubi nunc eft monasterium Levi- nienſe Cifterciensis Ordinis, post venacionem quiescens in meridie solus ſuis militibus venacionibus occupatis, vidit in ſompno quandam cervam eum inceſſabiliter molestantem, nec permittentem eum dormire, quam accepto arcus jaculo ftatim percuffit. Expergefactus vero ſompnium mi- litibus enarravit, ad quod quidam reſpondit ex illis, locum hunc effe con- gruum ad monasterium construendum, quidam vero dixerunt castrum de- bere conſtrui contra Slavos, paganos, & crucis Crifti dampnabiles inimi- cos, Princeps vero reſpondit ad hec; Caſtrum in loco iſto fundabo, de quo hoſtes diabolici per virorum ſpiritualium fuffragia longius fugabun- tur, & in quo diem noviſſimum preſtolabor ſecurus. Et ftatim mittens ad Abbatem in Sedekenbecke Ciftercienfis ordinis rogavit, ut fratres de suo conventu destinaret ad locum, quem poffeffionibus opportunis dotavit, & impoſuit nomen Monaſterio Levin, quod Slovanico vocabulo Lanie, vel cerva dicitur, quam conſpexiſſe in ſompno peribetur. (ee) Anno Domini M. CLXXXI. erat in Moravia quidam Comes nomine Wilhelmus, familiaris predicti Conradi, qui cum in vaftacione Ducatus Austrie manus ſuas ab Ecelefiarum incendiis non retraxerat. Pro hys & aliis ſceleribus compunctus Romam adiit, confeſſionem faciens ſummo Pon- tifici, qui mandavit ut cenobium construeret, & religioſas perſonas in il- lo ſtatueret, Domino jugiter ſervituras. Guod ille faciens in loco, qui Kunicz dicitur, fundavit cenobium Virginum Premonſtratenſis ordinis, que hodie ſunt in illo. Anno Domini M. CLXXXII. Walentinus Pragenſis Epiſcopus est mortuus, eui Prepoſitus Wyſſegradenſis patruelis Friderici Ducis nomine Henricus, filius Henrici fratris olim Wladislai Regis, qui de Pariſiis, ubi in studiis profecerat, est nuper reverſus, bone indolis adoleſcens, ſucceſ- ſit. Qui in Pragenſem Epiſcopum conſecratus, & a patruele ſuo Fride- rico Duce Boemie & Theobaldo filio olim Theobaldi Ducis, qui de per- miſſione Ducis Friderici per quartam partem Boemie tenuit principatum, multas moleſtias eſt perpeſſus, propter quod idem Henricus Epiſcopus cognomine Brzeczislaus curiam Imperatoris acceſfit, & poſt multarum diſceptacionum diſcidia Ceſare mediante in pacis & concordie rediit cum prefatis Ducibus unionem. Sed Boemi natu majores perfecucionem odiis 196 Brandeburgica con- (ec) Horum rurſum , quod ſeio , non meminit ullus hiſtoricorum Brandeburgenſium.

Strana 197
PULKAVÆ. conflatam diucius verterunt in Ducem Fridericum, & eicientes eum ex- tra Ducatuin nonnullis deturpatum obprobriis cum Ottone Conradum Mo- ravienſem de quo ſupra multa funt dicta, sibi fecerunt Principem & cum eo multo tempore Pragam obſident, & tandem obtinent. Interea Fride- ricus Imperator Bavarum Palatinum predicti Conradi ſocerum Pragam mi- fit, & tam Conradum, quam Boemos, qui cum eo erant, vocavit ad cu- riam, quam aput Ratisponam statuerat, celebrandam. Ipsi autem accep- to mandato venire ad Imperatoris curiam contradicunt, verum tamen ufi confilio meliori tranſeunt, ſed Imperatori ſoli nobiles preſentantur. Quos Imperator volens terrere, dolabra fecit multa portari, tanquam vellet eos facere decolari, petunt ergo veniam Imperatoris pedibus pro- voluti, compulſi hoc facere neceffitatis articulo, Dominum & Ducem fuum recipiunt Fridericum, & cum eo Pragam redeunt, magnam arbitrantes fortunam, quod leſe Majeſtatis non funt crimine condempnati. Sic ſa- piens Imperator conjuracionem rebellium fapienter repreſfit, ifti reddens Boemiam, illum in Moravia faciens eſſe contentum. Eodem anno Stra- hoviensis Ecclesia VI. Kalendas Maji per Adalbertum Salczpurgenſem Ar- chiepiſcopum ſecundario dedicatur, eo quod chorus ejusdem Monafterii fuerat elevatus, & altare majus commotum. Idem Adalbertus Salezpur- gensis Archiepiſcopus tempore feifmatis, Imperatore faciente, tunc Epi- ſcopatum perdiderat, & contentus Prepofitura Mielnicensis Ecclefie, ma- nebat in Boemia per annos fere XV. quouſque per Imperatorem ad fuam Archiepiſcopalem Ecclefiam & sedem restituitur, conſumans ibidem felici- ter dies ſuos. Ano Domini M. CLXXXIII. Waczlaus alias Wenceslaus filius anti- qui Boleslai, & frater junioris Sobieslai & Odalrici germanus contra Du- cem Fridericum elevans clipeum perfidorum multitudine congregata Pra- gam obſedit, ſed non potuit obtinere, quoniam intus cum Domina Eliza- beth uxore Friderici fuerant fortiter resiſtentes. Interea Fridericus in thevtonia collegit exercitum per amicos, quorum precipuus fuit Leupol- dus Dux Austrie, qui cum magnis exercitibus Boemiam volebat intrare. Dominus autem Adalbertus Salezpurgenfis Archiepiscopus germanus Fri- derici Ducis cum fuis armatis jam intraverat, & Pragam uſque devene- rat. Quod cernentes Boemi natu majores, timentes eciam Imperatoris potenciam post multas tergiverſaciones tandem diſcelferunt ab illo, Fride- ricum Dominum reſumentes. Sicque Ffridericus potitus victoria per hunc modum exercitum revocat peregrinum. 197 Bb 3 Anno

Strana 198
Brundeburgica CHRONICON Anno Domini milleſimo CLXXXIIII. Fridericus Dux Boemie motus contra Conradum de Moravia, tum pro antiqua, qua eum de Regno tem- ptaverat pellere, olim injuria, tum eciam pro alienacione Moravie, quani non ab eo, ſed Imperatoris manibus tenere diſpoſuit, opportunitate cap- tata, dum Imperator abſceſſit in ultra montanis partibus conſtitutus, fra- trem ſuum Przemislonem cum exercitu magno mittit Moraviam, ut eam diſperdat, qui in Bietonienſem & Znoymenſem ingreſfus Provincias, pla- gis, rapinis, & ignis incendiis omnia devastavit, & revertitur Boe- miam, nemine reſiſtente. Eodem anno Fridericus Dux fugavit de Boe- mia Theobaldum. Hoc anno, videlicet millesimo CLXXXIIII. dictus Otto claustrum Aruſee monialium Ordinis Sancti Benedicti fundavit, ficut Cronica Bran- denburgenſis testatur, qui videlicet Otto filius fuit Alberti Urſi, habuit dubs filios, Ottonem feilicet & Albertum & poftea cito moritur, & in Leninenſi monaſterio ſepelitur.(eee) Anno Domini MCLXXXV. in estate Fridericus predictus Dux fra- trem ſuum Przemislaum prefatum contra Conradum in exterminium Mo- ravie cum majori ſeeundario mittit exercitu, quorum adventuim audientes Conradus cum valida manu theutonicorum & Moraviensium eis occurrit in loco Ludomicz, bellum infimul committentes tam durum, quod vocifera- cio bellancium equorum strepitus & armorum colliſio audirentur in Cu- nicz, quod plus diſtat, quam milliare magnum abinde, mortui funt tot de proceribus Boemie, nec non Moravie preliantes, ut plures fimul fepe- liri in foveis oporteret. Anno Domini M. CLXXXVI. videns Conradus, cui dederat intel- lectum vexacio, non poſſe refiſtere Friderico, tractatoribus mediantibus, ad eum venit in Cunicz, & facti sunt deinceps amici. Item eodem anno fol paciebatur Ecclipsim, & magna mortalitas hominum eſt ſecuta. Anno Domini milleſimo CLXXXVII. Dux Boemie Fridericus ſupra- dictus eum omnibus terre sue primatibus Henricus, Pragenfis Epiſcopus cum Abbatibus & Clero Pragenfis Diœecesis ad curiam Ceſaris funt voca- ti, & ibidem magna Sinodus celebraturs 198 Anno (eee) Hæe æque incognita hodiernis historiis Brandeburgia. Legendum vero isthie Levinenſi.

Strana 199
PULKAVÉ. Anno Domini M. CLXXXVIII. Jeroſolima eſt a paganis obſeſſa, nec non ultimo capitur per Zoldanum, multis fidelibus crudeliter inter- fectis. Hoc anno videlicet milleſimo CLXXXVIII. Henricus Marchiam te-Brandeburgica nens citra Albeam Comes de Trangramido nuncupatus, non habens libe- ros, cum primum Ecclefiam Sancti Stephani in Trangrimide construxiffet, videns civitatem Stendal proficere, Ecclesiam Sancti Nicolai fundavit ibidem, ei Eccleſias, alias civitates & villas conferens, Prepofitum quo- que cum XII. Canonieis faciens, Eccleſiam ipſam Sancti Nicolai ligno Do- mini, & Sancti Bartholomei ca:te (f) magna parte cum aliis reliquiis & or- namentis pluribus infignivit, a Jurisdiccione ordinarii, puta Halbſtadien- sis Epiſcopi eam eximens; cauſa devocionis fingulis feſtivitatibus indutus cappa ſericea Canonicorum Collegio ſe ingeſſit. Anno Domini M. CLXXXIX. Indiccione VII. Romanorum Impera- tor Invictiſſimus Fridericus anno Imperii ſui XXXIII. Regni vero XXX- VIII. pro expedicione transmarina neceſſariis ordinatis, & filio ſuo illu- ſtri Romanorum Regi Henrico Imperii negociis recommiſſis IIII. Idus Maji a Ratiſpona movit exercitum fignatorum cruce Criſti, & per Danu- bium navigio uſque Wiennam pervenit, & inde reverſus Ungariam ad ter- ram Sanctam ulterius proceſſit. Eodem anno Dux Boemie Fridericus illuftris, cujus memoria fit re- colenda cum Sanctis Patribus in eternum, migravit a ſeculo. Cui fucces- fit Conradus Dux Moravie, qui regnavit duobus annis cum dimidio. Cum Imperatore Henrico dictus Conradus in Apulia diem claufit extremum. Hic Conradus fuit filius Leutoldi filii Conradi filii Brzeczislai primi. Poſt hoc Provinciam fuam recuperat Theobaldus. Predictus Imperator Fride- ricus volens transnatare alveum rapidiſſimum fluminis Silech, quamvis ab omnibus prohibitus intrat fluvium, & interiit, cujus corpus tollitur per filium, & in Antiochia civitate in Kathedrali Eceleſia Principis Apoſto- lorum Petri XIII. Kalendas Julii ſepelitur. Cui Henricus filius ejus Ro- manorum Rex ſucceſſit in Regno. Anno Domini MCXC. Henricus Romanorum Rex filius quondam Im- peratoris Invictiſſimi Fridericí Rome coronatus eſt in Ceſarem, in cujus comitatu fuit Conradus Dux Boemie, qui eum ipſo Imperatore Henrico in Apulia proficiſcitur, referens famoſiſſimum palme triumphum. Sed ſe- quenti anno morte preventus eſt, & ejus oſſa Pragam delata ecclesiafti- ce 199 (f) Ita in MS. ſed veroſimiliter legendum eutis.

Strana 200
200 CHRONICON Brandeburgica ce tradita funt ſepulture. Item ibidem in obſidione Civitatis Neapolitane Otto Dux Boemie similiter viam ingreditur carnis univerſe. Anno Domini M. CXCI. In Apulia Conrado Duce Boemie mortuo, ficut predicitur, Wenceslaus Dux filius olim Sobieslai fenioris Boemie Ducatum accepit, sed vix mensibus tribus regnavit. Nam Przemisl Dux olim filius Wladislai Regis Wenceslaum pellit de solio. Pragensis Civitas obsidetur, nec capitur. Poſt tres autem menſes in manus Domini Henri- ci Pragenſis Epiſcopi per Imperatoris interventum Wenceslai predicti permiſſione traditur. Dux vero Wenceslaus dum in confinibus Srbie iter ageret, per insidias versipelles Marchionis ejusdem provincie munitiſsi- mam cuſtodiendus ponitur in clauſuram, ſolo Spitigneo captivitatis vincu- lum evadente. Eodem anno Przemysl Dux cum fuis partem Boemie devaſtavit, Im- peratorem per hoc sibi faciens inimicum, ideo tandem Przemysl ipſe pel- litur de Boemia, & Henricus alias Brzeczislaus Pragenfis Epiſeopus in Du- coin eligitur, & inthronizatur solemniter, ut eft moris. Anno Domini M. CXCI. (ff) Przemysl Dux Boemie alias Otharus nonnullas thevtonie provincias vaſtavit incendiis & rapinis, & ex hoc Philippum Ducem Swevie, qui poſtea per Maguntinenſem Archiepiſcopum coronatus eft in Imperatorem in fui odium concitavit, nichilominus re- conciliatus eſt libi postea, quoniam eo confenciente & jubente fuit in Regem Boemie ſublimatus, ut infra dicetur. Hoc anno, videlicet M. CXCIL. sicut testatur Brandemburgensis Cro- nica, Henricus, qui tenuir Marchiam circa Albeam, ut preſertur, mori- tur, in choro Sancti Nicolai Stendalensis Ecclesie sepelitur, & fic Principatus Marchie totus ad Ottonem predictum devolvitur, & Alber- tum, (fff) Anno Domini M. CXCIII. Henricus Pragenſis Epiſcopus, qui anno priore cognatis ſuis Przemysl & Wiadislao iſti Boemiam & illi Moraviam obtinuerat, pro quibus eciam tali ſe ſtrinxerat ſponfione, quod ſi tem- pore statuto pecuniam non solveret, ipſe Imperatoris captivitatem intra- ret, (ff) Ante hune annum Epitomator præjicit Capitulum LXVII cum hae inſeriptione: De ſucceſſibus Przemysl alias Ottakari Regis Bohemie, quibus tamen locis omni- bus ſummo compendio uſus , neſcio quo fato aut cauſa penitus Pulkavam deſe- ruit. (fff) Hane mortem & diviſionem Brandeburgiæ in hiſtorico gentis hujus non reperio. At vero hæe paſſim de ſequentibus quoque merito dici poſſunt , quæ hic univerſim prænotaſſe ſufficiar.

Strana 201
PULKAVÆ. ret, ejus mandatis parendo, quousque solucionem faceret equa lance, qua neeeſsitate coactus, fere integro anno partim in Egra, partim in Impe- ratoris curia consistebat. Cum Imperator nollet eum abſolvere ab hoe fidejuſſionis vinculo, niſi per illos promiſſa pecunia ſolveretur. Unde ab- ſente Epiſeopo canes oblatrant domeſtici, Ducemque Przemysl in odium ejus inflammant, ita quod jam ſibi tutum non eſſet, Boemiam regredi. Accidit eo tempore quod quidam Principes de Bavaria (y) Imperatori ſe opponerent, hy ad Ducem Przemysl miſerunt rogantes, ut staret cum eis, quod & ſe facturum promiſit. Nec latuit hoc Epiſcopum, qui ad aures Imperatoris hoc ipſum deduxit, unde Imperator prefatum Ducem Przemyslonem tanquam reum criminis leſe Majeſtatis Ducatu Boemie sta- tim privavit. Et sicut moris est, idem Imperator ſolenniter inveſtivit Episcopum de Ducatu Boemie cum vexillis, & investitum remifit ad pa- triam, inſuper ſibi debitum remittendo, fama hujus facti Epiſcopi preve- nit adventum, imo natu majores de Boemia Ducem fuum in ſpe vana repo- nunt jurantes & dantes obsides, quod eum in illa non defererent racione; ſane cum Epiſcopi nunciaretur adventus , nonnulli Nobiles cum fuo Du- ce procedunt, fidem verbis datam effectu facturi. Cumque veniffent ad locum, ubi cordis cogitaciones fuerant revelande, ftatim incipientes a ſenioribus unus poſt alium transfugiunt ad Epiſcopum Duce Przemysl fu- ge preſidiis vix salvato. Quare dictus Przemysl in magno precedencium & ſubſequencium comitatu Pragam deducitur. Quam poſt IIII. men- ſium obſidionem feſto Dominice Nativitatis inſtante quinto menſe obti- nuit. Hic Epiſcopus Przemyslone relegato, & de Ducatu expulſo regna- vit ad tempora vite ſue fere annis IIII. eum feliciter gubernando. Anno Domini MCXCIIII. Henricus Dux & Epiſcopus , de quo ſupra fit mencio, cum exercitu suo Moraviam est ingreſfus, & terram illam cum caſtris fuis ſuo Dominio ſubjugavit, deinde cum utriusque terre multitu- dine copioſa profectus in Srbiam juſſu Henrici Imperatoris, qui Srbie Marchioni fuit offenſus nomine Adalberto mala plurima circa hunc trans- itum exercitus funt facta, ut dicitur, in populo Criſtiano, deinde Eccle- ſiis, ultimo & in clauſtris, propter que poſtea compunctus Epiſcopus fleviſſe dicitur in vivendo & interceſſiones omnium affiftencium poſtu- laſſe. 201 Tom. III. Cc Anno (y) In margine Saxonia,

Strana 202
202 CHRONICON Anno Domini MCXCV. Henricus Dux & Epiſcopus ſupradictus cru- cis ſigno cum ſuis pluribus inſignitus & deſideriis obtinuit veniendi pro ſubsidio terre fancte. Sed ſubita mors preripiens ejus fanctum propoſi- tum impedivit. Ceſar Henricus ejusdem eciam existens propoſiti, mor- te preventus fimiliter quod defideraverat, non perfecit anno Domini MCXCVI. Anno Domini MCXCVII. Petrus Diaconus Cardinalis tituli fancte Marie in via lata Boemiam veniens ab Epiſcopo predicto jam infirmitate gravato nec non Canonicis Pragensibus indicta proceſſione ſolempni fuſ- cipitur, & ſabbato quadrageſime, quo canitur: ficientes, Clericorum fe- cit ordines celebrari, in quibus Cardinalis ipse fere fuerat occifus a Sa- cerdotibus plebanis, quos ad votum caftimonie, quod ab ordinandis exi- gitur, voluit coarctare, & licet pro auſu hujusmodi fit eis pena impoſi- ta, nichilominus fuerant ob hoc ordines impediti. Eodem anno Epiſcopus & Dux Henricus languore correptus tandem moritur XVII. Kalendas Junii, factique funt omnes dies ejus, quibus Pra- genſem rexit Eccleſiam ſub Friderico Duce VII. anni, ſub Conrado duo cum dimidio, ſub Waczlao tres menſes duntaxat, ſub Przemisl annus & dimidius, quo de Ducatu expulſo, ficut dictum est, Epiſcopatum rexit pariter & Ducatuim per annos ſere IIII. feliciter uſque ad mortem, ſumma horum funt XV. anni duo menſes, a tempore, quo electus eſt, uſque obitus ſui diem. Nec mirum, ſi magnum honorem, & tot follicitudines fine ſalutis tenuit detrimento, potuit enim hoc facere, quoniam prius bonus didicerat effe bonis, Dux autem factus ſeverus effe impiis coge- batur. Qui dum adhue egritudine laboraret, Dux Przemysl hec audiens, cum ſuis irrumpere temptat Pragam, cujus conatus fuerunt averſi. Nam Nobiles & primates, qui fuerant cum Epiſcopo direxerunt aciem ex ad- verſo confligentes hinc inde plurimi ceciderunt, ſed qui fuerunt pro par- te Epiſcopi, Przemysl converterunt in fugam. Porro quamvis Epiſcopus poſitus in mortis articulo ſuorum potencia triumphaſſet, dubios tamen formidans eventus, in Egram fecit ſe transferri, tanquam ibi meliorem requiem habiturus, ubi non multos poſt dies invaleſcente morbi gravedi- ne feliciter in Domino obdormivit. Cujus corpus deportatum in Doxan juxta matrem fuam follempnibus exequiis est ſepultum. Eo tempore, quo hec fierent Prage, Dux Wladislaus propter germanum ipsius Przemysl tenebatur captivus. Epiſcopo ergo mortuo Boemie natu majores exemp- tum vineulis Wladislaum Dominum terre constituerunt & Principem , in fratrem ejus predictum Przemyslonem vota ſua non audentes transferre dua-

Strana 203
PULKAVÆ. 203 duabus de cauſis. Tum quia contra eum pugnaverant, tum quia Ceſaris graciam non habebat. Wladislaus ideo in octavis beati Viti est ſublima- tus in Ducem Boemie. Deinde III. Kalendas Novembris in Pragam tam Clerum, quam terre nobiles convoeavit, de eleccione futuri Pragenfis Epiſcopi tractaturus. In quo siquidem confilio prefatus Dux abſque cle- ri conſenſu Capellanum ſuum Milikonem, alio nomine Danielem in Epiſco- pum eis dedit, qui ſedecim annis cum dimidio rexit. Porro Wladislaus predictus Dux regnavit ab octavis Sancti Viti uſque feſtum Sancti Nico- lai. Medio tempore Henricus Imperator in Apulia dicebatur defunctus. Przemysl vero Dux & fui fautores ejus morte comperta procedunt verſus Pragam armati, mori, vel vivere cupientes, ut fibi victum conquirant, & Przemysl ſuo Domino Principatum. Dux vero Wladislaus illius in oc- curſum progreſſus cum ſuo Epiſcopo, aliisque conſilii boni viris, licet miliciam haberet validiſſimam, propter bonum paeis & concordie tamen ceſſit. Unde motus germanitatis affectu confederatus est suo germano ſub forma hujusmodi, quatenus ambo pariter, ille in Moravia, iſte in Boemia principentur, effet ambobus inſuper ficut unus ſpiritus, fic unius concordie principatus. Anno Domini MCXCVIII. Philippus Dux Svevie frater Imperatoris Henrici defuncti, nec non Otto filius Henrici Ducis quondam Saxonie contendentes, quilibet coronam Imperii sibi procurat imponi, nam Aquis- grani Otto per Colonienſem, Philippus vero Maguncie per Maguntinenſem Archiepiſcopum conſecrantur. Eodem die Maguncie, quo conſecratus eſt Philippus a Maguntinensi, predictus Przemysl Dux in Regem Boemie coronatur, jubente & annuente Philippo predicto. (gg) Anno Domini MCXCIX. (b) Przemysl Rex cum exercitu Boemie ro- gatus per Regem Philippum Almannie contra Ottonem Regem, qui fuit in Imperatorem electus, dirigit greſfus fuos, & expeditis ibidem, que fuerant expedienda, feliciter remeavit ad partes. C c 2 Anno (gg) Uſque huc atque annum ſequentem Pulkava complura compendio excerpſit ex Vincen- tio, Chronographo Siloenſi, & Beato Gerlaco, quos Tomo I. MSS. ineditorum excu- dimus, Chronici Brandeburgici memorias omni loco intertexens. (h) Ad hune an- num cum B. Gerlacus T. I. vulgatus nonniſi exeurrit , unde hæc & ſequentia hauſerit Pulkava, minime compertum. Continuator Coſmæ Pragenſis Viennæ typis excuſus omnino aliqua refert ex ils , ſed ſubinde nonniſi ſummo compendio, ut alium præ- terea præ manibus fuiſſe Pulkavæ Chronographum Bohemiæ teſtatum fiat. Ceterum Epitomator ex his aut nihil , aut certe ſumma brevitate , & nequidem eo annorum computu refert.

Strana 204
204 CHRONICON Anno Domini MCC. Terre motus factus eſt magnus in feſto Sancti Gothardi, meridiano tempore per multa locorum ſpacia, & ſexta feria si- militer in eodem tempore nix valida deſcendit de celo. Hoc anno videlicet MCC. Otto secundus, filius primi Ottonis, mori- Brandeburgicatur, sed secundum Brandenburgensem Cronicam, hic dum viveret, licet uxorem habebat ſibi traditam cum magna gloria in Verdu, liberos tamen non ſuſcepit ex ea, quapropter cruce fignatus terram fanctam, & alia Sanctorum limina vifitavit, cumque frater fuus Albertus dictus de Arn- burg terram suam devastaret, captum in carcerem misit oundem, terra- rum & castrorum magnam partem aſſignans Magdeburgenſi Archiepiſcopo, & reſumens poſtea in fevdum perpetuum de manu ipſius ſuſcepit, ſuo fi- gillo tantummodo donacionem confirmans eandem. Unde succedente tem- pore, puta poſt obitum ultimi Woldemari Brandenburgenfis Marchionis ma- gna briga & diſſensio ſuſcitatur. Tandem vero predictus Otto fratrem ſuum Albertum extraxit de carcere; & eum dominii fui fecit heredem. Mortuo igitur Ottone ſeeundo, ut premittitur, Albertus ſecundus ſibi ſuccedens, Mechtildim filiam Conradi Marchionis de Landsperg duxit uxo- rem, ex ea generans Melchidim, quam duxit Otto Dux de Brunswig. Item aliam filiam genuit, que fuit poſtea Langravio deſponſata. Item genuit Johannem, pariter & Ottonem fratres. Et hic Albertus nimium bellicoſus contra Kazimirum & Boleslaum Principes Slavorum proceſſit, & contra Eeclesiam Magdeburgenſem, quamdefendebant, tune bupatus (i) de Weſemburg, & Richardus de Planen. Preterea contra Magdeburgen- ſe caſtrum Woldmirstete forte super Odram & Oderberg construxit super Oderam, contra Slavos recuperans nichilominus a Comite Ziffrido de Al- dehuſen castrum Osterburg. Anno Domini MCCI. Przemysl Rex Boemie recedens a priore ſua conjuge Adla vocata Constanciam filiam Regis Ungarie fororem Regis Bele ſibi matrimonio copulavit. Dicta Adla foror fuit Marchionis Miſnen- ſis. Eodem anno Engelbertus Epiſcopus Moravie diem ſuum claufit ex- tremum, eui ſucceſſit Bavarus. Anno Domini M. CCII. Bavarus Epiſcopus Moravie defunctus est, eui Robertus Anglicus Prior de Nepomuk ordinis Ciſtercienſis ſucceſsit. Anno (i) Ita vox contracta in MS. an fortaſſis Beruhardus? „

Strana 205
PULKAVE. 205 Anno Domini M. CCIII. Eccleſia Kathedralis Olomucenſis conſumpta ignis voragine, per Dominum Robertum Epiſcopum anno ſequenti reppa- ratur ftructuris. Eodem anno Przemysl Rex predictus venit in auxilium Regi Romanorum Philippo contra Ottonem de Brunswig, & ab alia parte Reni Ottonem predictum & Colonienſem Archiepiſcopum bello devicit Phi- lippus auxilio Boemorum. (ii) Anno Domini M. CC. IIII. Preclariſſimus Crifti Confeſfor Sanctus Pro- copius canonizatus est, per quem, & ejus meritis multi curantur fidelium infirmi, & ſanantur. Eodem anno Przemysl Rex Boemie, qui prius Phi- lippo adheſerat, ficut ſupra dicitur, verſo nune caſu, re quoque ſe ha- bente aliter cum Wladislao fratre ſuo Marchione Moravie, adhefit Ottoni contra Regem Philippum prestans auxilium, magna eodem tempore hofti- bus intulit dampna, terras Philippi hoſtiliter devaſtando. Anno Domini M. CCV. Rex Przemysl graciam Philippi recuperat, aſſignans obſides ſibi pro ſeptem millibus marcarum. Eodem anno Con- ſtancia Regina uxor Przemysl Regis Boemie sibi filium peperit Wence- slaum , ſed ante eum tres filias genuerat, prima Duci Karintbie, ſecunda Duei Polonie ſunt tradite in uxores, tercia est in Boemia mortua, Agnes nomine. Sed illa que eſt tradita Duci Polonie, nuncupatur Anna, que monaſterium ſanctimonialium Ordinis Sancte Clare, nec non hoſpitale Sancti Mathie Cruciferorum cum ſtella fundavit in Wratislavia, cujus & corpus ſepultum ibi feliciter requieſcit. Anno Domini M. CC. VI. Ffilii Theobaldi junioris, ſcilicet Theobal- dus & Sobieslaus Boemiam revocantur. Anno Domini M. CC. VII. Conſtancia Regina uxor Przemysl Regis Boemie peperit Wladislaum poſtea Moravie Marchionem, poſt quem fi- liam peperit Agnetem nomine, que nupcias Imperatoris & totum Impe- rium reſpuit Friderici, celeſti ſponſo pocius fidem donans, & sue casti- tatis sibi conſecrans puritatem. Nam fundans monaſterium Sancte Clare in civitate Pragensi, ordinem profitetur eundem. Et in loco, quo facta eſt hec fundacio, qui dicitur aput Sanctum Franciſcum ibidem in Praga feliciter requiefcit, multis clarens miraculis in vita, pariter & in morte. Hee ſacra virgo fundavit nichilominus hoſpitale Cruciferorum cum ftella in pede pontis Pragenfis, diciturque fuiffe contemporanea Sancte Clare. Pre- Cc 3 (ii) Continuator Coſmæ Viennenſis ad hune annum hoc ſolum refert: Rex Przemysl rebel- lans Philippo Regi Ottoni Imperatori fecit hominium.

Strana 206
Brandeburgica CHRONICON 206 Preterea hoc anno ſol in celo paciebatur ecclipsim ; hoc anno, videlicet B andeburgica M. CC. VII. clauſtrum Aruſee privilegiavit ſecundus Marchio Branden- burgenſis. Anno Domini M. CC. VIII. Anno Domini M. CC. VIII. ſecundo Kalendas Maji, ſecundum cro- nicam Marchie castrum Ofterburg est destructum. Insuper Albertus se- cundus Ottonem Imperatorem contra Magdeburgenſem Archiepiſcopum du- xit, civitatem Borch potenter vastando. Anno Domini M. CCIX. Conſtancia Regina uxor Przemysl Regis pe- perit Ottakarum, qui & Przemyſsl, poſtea Moravie Marchionem. Anno Domini MCCX. Philippus Romanorum Rex & Przemysl Rex Boemie ad priſtinam funt amiciciam (k) revocati, & ut perpetuo perma- neat inviolabilis inter eos, idem Przemysl Rex Boemie Ottonem Regem Romanorum Philippi adverfarium destruxit, recedens ab Ottone, & ad- herens Philippo, & ſuis amicis. Econverſo Philippus cupiens iterum ma- jorem ſtatuere amicicie firmitatem, filiam ſuam Gunegundem virginem Wenceslao filio Regis tradidit Boemie in uxorem. Et quoniam idem Phi- lippus Ottoni Comiti Palatino Reni ſuam filiam predictam promiſerat ſe daturum III. Kalendas Julii, Philippum predictum oecidit in Bamberg no- cturno tempore fraudulenter. Sed & Henricus quidam Marsalkus Phi- lippi Regis, ſui Domini vindicans ſanguinem, ludentem cum ariete Palati- num in quadam inſula Danubii horribiliter interemit, fatellitibus ſuis, qui cum eo fuerant, nichilominus morti datis. Otto de Saxonia poſtea dia- dema Imperiale ſuſcepit, & quia idem Otto existens Ecelesie perſecutor denuncciabatur, excommunicatus a Papa Innocencio, Przemysl Ifrideri- co ſecundo Imperatoris Henrici filio, qui per eleccionem Principum Al- mannie conſecratus eſt a Domino Innocencio ſupra dicto, deinceps adhefit, qui Ffridericus poſtea ſub anno Domini M. CCII. (1) Imperialem in basi- lea sollennem curiam celebrans Regem, & Regnum Boemie libertavit, gra- cias concedendo, prout in ſubſeriptis privilegiis continetur. (m) Fridericus Divina favente clemencia Romanorum (n) Impera- tor electus & ſemper auguſtus, Rex Sicilie, Ducatus Apulie, & Principa- tus (k) In margine caritatem. (l) Errore ſcribæ defideratur X, ita ut annus ſit : MCCXII. quemadmodum Diploma ſubjectum docet. (m) Epitomator præjicit titulum: Ca- pitulum LXVIII. De privilegio exempcionis & libertacionis Friderici Imp. quod Reges Boh. ab oinni pecunie exacelone & juſtićia Imperialis curie ſint liberi . & quod poſſint in- veſtire ſuos Epiſcopos. I ſuper quod ad nullam turiam Imperialem venire teneantur , uisi in Nuremberg & Bamberg. (n) In margine Rex,

Strana 207
PULKAVÆ. 207 tus Capue. Cum decus (o) & poteſtas Imperii noſtrum preceſſit (p) ſta- tum, ut non ſolum ceterorum Principum dignitates, verum eciam ſeep- tra regalia a noſtra conferuntur Majeſtate, glorioſum reputamus & ma- gnificium, quod in tanto noſtre claritatis beneficio, & aliis creſeit (q) dignitatis augmentum, nec ob hoc eminencia noſtra aliquod patitur de- trimentum. Inde est, quod nos attendentes preclara devocionis obſequia que Boemorum populus ab antiquo tempore Romano exhibuit (r) tam fe- liciter, quam devote, & quod Illuftris Rex eorum Ottakarus a primo in- ter alios Principes ſpecialiter pre ceteris in Imperatorem nos elegit, & nostre eleccionis perseverancie diligenter ac utiliter semper aftiterit, sic- ut dilectus patruus noſter pie memorie Rex Philippus omnium principum habito conſilio per ſuum privilegium instituit, ipſum Regem constituimus, confirmamus, & tain fanctam & dignam constitucionem approbamus, Re- gnumque Boemie liberaliter, & abſque omni pecunie exaccione, & con- ſueta curie noſtre juſticia, ſibi fuisque ſucceſforibus in perpetuum con- cedimus, volentes, ut quicunque ab ipfis electus in Regem ſuerit, ad nos, vel ſucceſſores noſtros accedat, regalia debito modo recepturus. Om- nes eciam terminos, qui predicto Regno attinere videntur, quocunque modo alienati funt, (s) ei & ſuccelsoribus fuis poſſidendos indulgemus, Jus quoque & auctoritatem inveſtiendi Epiſcopos Regni fui integraliter ſibi & heredibus fuis concedimus, ita tamen, quod ipſi ea gaudeant li- bertate, & ſecuritate, quam a noſtris predeceſſoribus habere conſueve- runt, de noſtre autem Imperialis libertatis munificencia ftatuimus, quod Illuſtris Rex predictus, vel heredes ſui ad nullam curiam noſtram venire teneantur, nisi quam nos aput Bamberg vel Nuremberg celebrandam in- dixerimus, vel si aput Merſemburg curiam celebrare decreverimns, ipsi fic venire teneantur. Guodſi Dux Polonie vocatus accelſerit, ipſi fibi Ducatum prestare debeant, ficut anteceffores fui quondam Boemie Reges facere consueverunt, sic tamen ut spacium sex ebdomadarum veniendi ad predictas curias eis antefigatur. Salvo tamen, quod fi nos vel fucceffo- res noſtros Rome coronari contigerit, ipſius predicti Regis Ottakari, vel ſuccefforum fuorum relinquimus arbitrio, ut (t) ipfi trecentos arma- tos nobis tranſmittant, vel trecentas marchas perſolvant. Ad hujus au- tem noſtre conſtitucionis & confirmacionis memoriam & robur perpetuo valiturum preſens privilegium per manus Henrici de Parifius Notarii, & fide- (o) Decor. (p) Preceſſerit. (q) In margine regie. (r) Imperio. (s) Sint. (u) U- trum.

Strana 208
208 CHRONICON fidelis noſtri ſcribe, & bulla aurea noſtra juſſimus communiri, anno, men- ſe, & indiccione ſubſcriptis, hujus rei testes sunt iſti; Archiepiſcopus Barrenſis, Epiſcopus Tridentinus, Epiſcopus Bafilienſis, Epiſcopus Con- stantinenſis, Epiſcopus Curiensis, Abbas Augenfis, Abbas Sancti Galli, Abbas de Witember, (u) Bertholdus (x) de Nimphe Regalis Curie pro- tonotarius. Comes Ulricus de Chunburg, (y) Comes Rudolphus de Ha- nesburg, & Langravius de Elſacia, (z) Comites Lodvicus & Hermannus de Ffroburg, Comes Wernherus de Hoemburg , Arnoldus nobilis de Warth, Rudolphus advocatus de Ruprecht Wiltem, (a) Rudolphus de Ra- mensberg, Albertus (b) de Thaneſchus, (c) Camerarius, & alii quam plu- res Magnates, & nobiles, & liberi, quorum teſtimonio hoc privilegium constat effe confirmatum. Acta sunt hec anno Dominice Incarnacionis Mille- ſimo CCXII. menſe Septembri XV. Indiccione, Regni vero Domini Fri- derici Illuſtriſſimi Romanorum Imperatoris electi & semper Auguſti Regis Sicilie XV. Datum in nobili civitate Baſilienſi per manus Vice-protho- notarii VI. Kalendas Octobris feliciter; Amen. (d) In Nomine Sancte & Individue Trinitatis, Amen. Fridericus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator electus & femper Au- guftus Rex Sicilie, Dueatus Apulie, & Principatus Capue. Ad extol- lendos Regie dignitatis titulos eorum votis nos ubivis acclinare decrevi- mus, quorum fidem ac devocionem circa univerſa negocia noſtra promo- venda integram & inconvulſam cerciori experiencia didicimus, dignum namque & honeſtum arbitramur fore, ut eorum, qui promocioni noſtre ab exordio affiftere non dubitaverunt, tanto ſolercius obſequiis reſpon- deamus, ut ecian eorum exemplo plerosque alios ad favorem nostrum fta- bilius allicere valeamus. Nos itaque animadvertentes preclara devocio- nis obſequia, que Illustris Rex Boemie Ottakarus (e) intimo cordis af- fectu cum univerſa Boemorum gente actenus nobis exhibuit, ac eciam Domino largiente in perpetuum eft exhibiturus, fuis ad preſens, in quan- tum poſſumus, reſpondere cupientes obſequiis; Notum facimus tam pre- ſen- (u) Witeber. (x) Petroldus. (y) Chiburg. (z) Alſacia. (a) Rupretheifroile. (b) Albero. (c) Taneshus- (d) Ante ſequens diploma iterum præjicit Epitomator Ca- pitum LXIX. eum argumento: De coronacione per Imperatorem Fridericum in pre- dicta Imperiali Curia , & eadem die ſuper caſtris Flos, Schwartzberg & Lichtenstein &c. facta regi & regno Bohemie. Tenor vero ſecundi privilegii tulis eſt. Hoc vero Capitulum tam in exemplari Menkeniano quam Ludevigiano penitus pretermiſſum de- prehendimus, imo in Ludevigiano etiam ſequers prætermiſsum est. (e) In margine ex.

Strana 209
PULKAVÆ. 200 ſentibus, quam futuris, quod nos eidem Regi Boemie donamus, & confir- mamus, ac in perpetuam polſeſsionem tradimus proprietatem noſtraim Flos, eum miniſterialibus ſervis, cujuscunque fuerint condicionis , omnique ju- ris integritate quarumlibet polfeſſionum, prout avus noſter Fridericus pie memorie glorioſus Romanorum Imperator Auguftus emit a Domina Adel- beida Comitilfa de Cleve. Item donamus ei & confirmamus caftrum, quod dicitur Swarczburg eum ministerialibus fervis, cujuscunque fint condicio- nis, omnique Juris integritate, quarumlibet poſfeflionum, ut dictus avus noster (ƒ) a Duce Henrico de Medelik. (g.) Item provinciam Mileyn, & Reychembach. Item donamus ei, & confirmamus castrum Lychemsteyn (h) cum omnibus pertinenciis suis. Eidem eciam Regi conferimus in foedum, (i) confirmamus poffeſſiones Mantille (k) & Luce (1) cum omnibus perti- nenciis fuis. Preterea caftrum Donin (m) cum fuis pertinencils donamus, & confirmamus, ſi illud a Marchione Miſnenſi abſolvere poterimus, ſi vero ipſum caſtrum abſolvere non poterimus, quicquid tres ab eodem Rege electi Imperii Principes, qui tunc in gracia noſtra fue- rint, cum tribus Supariis decreverint, facere ſatagemus. Ut au- tem noſtre liberalitatis donacio, conceſſio, (n) confirmacio majori uta- tur robore, & evidenciori future fucceſſioni pateat veriore, preſens privilegium per manus Henrici de Pariſius notarii & fidelis noſtri ſcribe, & bulla noſtra aurea juſſimus communiri, anno, menſe, indiccione ſub- ſcriptis. Hujus rei testes funt Archiepiſcopus Barrensis, Epiſcopus Tri- dentinenſis, Epiſcopus Basiliensis, Epiſcopus Constanciensis, Epiſcopus Curienſis, Abbas Augensis, Abbas Sancti Galli, Abbas de Wiceborn, (o) Pertoldus de Nimphe, Règalis curie Prothonotarius, Comes Ulricus de Chyburg, Comes Rudolphus de Hanesburg, & Langravius de Elsacia (p) Comites, (q) & Hermannus de Froburg, Comes Wernherus de Homburg, (r) Arnoldus nobilis de Warth, Rudolphus advocatus in Ruprechtswilde, (s) Albertus (t) de Thamenhuſen (u), Rudolphus de Rabensperg, (x) & alii quam plures. Acta funt hec anno Dominice Incarnacionis M. CCXII. menſe Septembris, XV. Indiccione, Regni vero Domini Ffriderici Illuſtriſ- fimi Romanorum Imperatoris electi, & ſemper auguſti Regis Sicilie XV. Datum in nobili civitate Bafiliensi (y) per manus Ulrici (z) Prothonotarii, VI. Kalendas Octobris, feliciter, Amen. Tom. III. Dd (a) Anno (f) In margine emit. (g) Medelyk. (h) Corrigitur ſupra Lichtensteyn. (i) Pheodum &. (k) Mancille. (1) Lue. (m) Donyn. (u) In margine &. (o) Wicebori. (p) Alſacia. (q) Lodovicus. (r) Hoemburg. (§) Ruprechswilie, (1) Albero, (u) Tanenhuſen. (x) Rauensberg. (y) Baſilia, (z) Vice.

Strana 210
219 CHRONICON (α) Anno Domini M. CC. XI. Anno Domini M. CCXII. Reliquie Sanctorum Thome, Jacobi, & Thadei Apoſtolorum, nec non Sancti Mauricii de Thevtonia funt in Pra- gam allate. Anno Domini M. CCXIII. Anno Domini M. CCXIIII. Secundus Daniel Pragenſis Epiſeopus ob- dormivit in Domino, & Andreas, ejusdem Ecclefie Prepoſitus, Epiſcopus XVIII. ſibi ſucceſſit. Anno Domini M. CCXV. Rome in die Sancte Cecilie Dominus An- dreas in Pragenſem Epiſcopum ordinatur. Anno Domini M. CCXVI. fratres Sancti Adalberti ſunt in Pragam portati, qui & in monaſterio Sancti Georgii feliciter requieſcunt. Anno Domini M. CCXVII. Dominus Papa Innocencius tercius Late- rani generale Concilium celebravit. Anno Domini M. CCXVIII. Theobaldus Dux Boemie, nec non Lau- rencius Wratislavienſis Epiſcopus ſunt in Pruſſiam profecti. Anno Domini M.CCXIX. Anno Domini M. CCXX. Poloni a Pruthenis & a Ruthenis ſunt in ore gladii crudeliter interfecti. Item Andreas Pragensis Epiſcopus, eo, quod Przemysl Rex & omnes Barones Regni Boemie monafteria, Eccle- fias, piaque loca totius Pragenfis diœeceſis, in domibus & in viis jugo ſervitutis intollerabili opprimebant, & exaccionibus inauditis gravabant impie, ſic quod eos tedebat vivere, tam Regem, quam Barones ejus excommunicacionis ſentenciis innodavit, supponens Regnum Ecclesiasti- co interdicto, Domino Pape super tantis gravaminibus nichilominus pro- ponendo querelam. Unde gravamina funt aliqualiter alleviata, quedam vero prorſus ſubmota. Quemadmodum in theloneis, quibus exacciona- bantur clerici, Judeus denarium, Clericus autem de corona capitis XXX. denarios perſolvebat. 2 A Hoc (a) A præſente anno uſque ad annum MCCXXVI. & coronationem Wenceslai omnia prætermiſſa ſunt in ſæpe memoratis exemplaribus. Ubi præterea notandum Epito- matorem perperam annum electionis Wence slai uti & diploma Friderici Imp. ſuper cadem coronatione anno 1216. adſeripſiſſe.

Strana 211
PULKAVE. 211 Hoc anno, videlicet M. CC. XX. Cum Albertus ſecundus Bran-Brandeburgion denburgenſem Marchiam ſtrenue gubernaſſet, relinquens poſt ſe duos fi- lios Johannem & Ottonem adhuc teneros, obiit, & in Levinenſi Monaste- rio Ecclefiaftice traditur ſepulture, Mechildis vero uxor ejus filios ſuos educavit, & multas tribulaciones a Baronibus fuis & Saxonie Ducé per- peſſa, recuperata filiorum ſuorum tutela, quam Henricus Comes de An- halt habuerat, prudenter Marchiam gubernabat, & ad etatem ſenilem perveniens, filios, & filias Melchidis filie ſue Duciſſe de Brunſwig, & filiorum ſuorum Johannis & Ottonis in Soltwedel reſidens nutriebat. Poſtquam autem Johannes & Otto fratres predicti adoleſcentes fancti amice vixiſfent in concordie unione, infimul opprimentes hostes, exal- tantes amicos, & terras, & redditus ampliantes, a Domino Barwin, ter- ras Baruonem & Telthawe , & plures alias funt adepti, Uketam uſque in Wolsene flumen emerunt. Item castra & advocacias Becklyn & Strusperg, Ffrankdenfordi, & novum Anger munde, nec non alia loca plurima con- ſtruxerant, & loca deferta in culturam reducentes debitam bonis pluri- bus habundabant, ac Divinis officiis frequenter intenti Religioſorum plu- res ordines in ſuis terminis locant. Anno Domini M. CCXXI. Przemysl Rex & Barones Boemie univer- ſi per ſolennes nunccios Andree Pragenſi Epiſeopo data fide, ut ſibi non timeat, rogaverunt, ut ad eos ad Moravie metas descenderet & Austrie, cum ipſis de ſtatu honoris Ecclefie tractaturus, propter quod cum eis conveniens in termino ſibi prefixo, ſed nichil proficiens de Sefelt Ro- mam rediit. Anno Domini M. CCXXII. Andreas Pragenfis Epiſcopus cum Gre- gorio Cardinali de Creſcencio reverſus de Curia Romana in finibus Mora- vie, locum videlicet Serheicz per eundem Cardinalem pacificatus eft cum Rege Boemorum, & ejus primatibus. Et per dictum Cardinalem in Pra- genſi Diœcesi relaxatum est ecclesiasticum interdictum. Quidam post- modum amici Epiſcopi ſpeciales fibi notificant Regem ipfum , & quosdam Barones terre conſpiraîſe in mortem illius. Quod audiens Epiſcopus ti- more concuſſus Romam rediit, ſed oblit anno ſequenti, cujus caput de Caſsamare civitate, ubi requieſcit, translatum est poſtea, nec non in mu- ro Sancti Wenceslai capelle Pragenfis Ecclefie collocatum fuper altare Sancte Crucis, ubi crux aurea cernitur nunc depicta. Item eodem anno Wladislaus frater Regis Przemys! Dux Moravie vitam finivit, & ſic Wladi- slaum juniorem filium ſuum conſtituit in Moravie Marchionem. Dd 2 Anno

Strana 212
212 CHRONICON Anno Domini M. CCXXIII. Anno Domini M. CCXXIIII. Wladislaus Marchio Moravie , filius quondam Wladislai Regis Boemie, qui fratri ſuo Przemysloni ceſſit de Re- gno, mortuus eſt II. Idus Auguſti, (b) & ſepultus in monaſterio Wele- hrad Ciſtercienſis ordinis, quod propriis ſumptibus ad honorem Dei, & Matris ejus construxit, & copioſe dotavit. Éodem anno ſucceffit Pere- grinus Pragenfis Canonicus Andree predicto Epiſcopo, & factus eft Pra- genfis Epiſcopus XIX. Anno Domini M. CCXXVI. per Dominum Papam Rome de Epiſco- patu deponitur Pragensis Epiſcopus Peregrinus, cui Budiwoy Canonicus Pragenſis ſubſtituitur XX. Epiſeopus. Eodem menſe dictus Budiwoy mo- ritur, prefatus vero Epiſcopus Peregrinus in domo fratrum Predicatorum aput Sanctum Clementem in Praga, quem eodem anno fratres ipſi rece- perunt, traditur ſepulture (bb). Hoc eciam anno de conſenſu Regis Prze- mysl alias Ottakari per Henricum Moravie Marchionem, & alios magna- tes, & Proceres Regni Boemie, primogenitus Regis Boemie Przémysl Wenceslaus in Boemie Regem eligitur, quam eleccionem Fridericus Ro- manorum Rex tanquam racionabilem & validam de conſenfu Principum Imperii ſuis literis roboravit, & Wenceslaum vivente Patre ſuo Przemysl Regem Boemie constituit, prout in ſubſcripto privilegio declaratur, cu- jus tenor ſequitur in hec verba. Fridericus ſecundus Divina favente clemencia Romanorum Rex, & ſemper Auguſtus, & Rex Sicilie. Si in ſpecialibus & expertis fidelibus & dilectis noſtris graciam facimus ſpecialem, non est indignum, sed con- fonat omnimode equitati. Eapropter univerſis Imperii fidelibus tam pre- ſentibus, quam futuris in perpetuum notum eſſe volumus, quod miſſo ad preſenciam noſtram Benedicto Venerabili Archidiacono Bielinensi, (c) expoſuerunt celſitudini noſtre dilecti fideles noſtri Henricus Marchio Mo- ravie, & univerſitas magnatum & nobilium Boemie, quod communi volun- tate & aſſenſu dilecti noſtri Ottakari Regis Boemie Illustris elegerunt in Regem eorum Wenceslaum filium ejus Regis Boemie Primogenitum, pro- pterea Majeſtati noſtre attencius ſupplicaverunt, ut eleccionem ipſius Wen- v- (b) Epitomator mortem illius anno MCCXXII. adſcribit. (bb) Sequentibus de electione Wenceslai in Bohemie Regem Epitomator præjicit Capitulum LXX. cum inſcrip- tione : De ulterioribus ſucceſſibus Przemysl Regis Bohemie , & qualiter temporibus ſuis primogenitus ſuus in Regem Bohemie conſecratur. De privilegio Imperatoris deſuper dato, & de obitu dicti Przemisl. (c) Belinenſi.

Strana 213
PULKAVÆ. Wenceslai ratam haberemus, & firmam, & eidem pinguius nostrum imper- tiremur conſenſum. Nos autem quia votivis fupplicacionibus (d) hujus- modi affectum ex magno (e) fidelitatis ardore novimus provenire, confi- derantes ſecuritarem fidei, & pure devocionis affectum ipfius Ottakari Re- gis Boemie, quam erga Majestatem nostram hactenus habuifſe dinoſcitur. At- tendentes eciam obſequia filii ſui Wenceslai dilecti ſororii noſtri, que no- bis & Imperio debet fideliter exhibere, de ſolita gracia noſtra, de consi- lio Principum & magnatum Imperii, qui tune circa nos existebant, elec- cionem prefatam ratam habemus & firmam. Et concedimus eidem Wen- ceslao totum Regnum Boemie eum terminis & omni jure & honore, ac ra- cionibus eidem Regno pertinentibus, ficut ipſum regnum Pater fuus, & alii predeceffores fui tam Duces, quam Reges umquam melius tenuerunt, & poffederunt. Mandamus itaque & firmiter ftatuimus, ut quecunque perſona Ecclefiastica vel ſecularis hanc noſtram confirmacionem & con- ceſſionem infringere vel evacuare preſumpferit, mille libras (ƒ) auri com- ponat, quarum medietas curie noſtre, altera vero injuriam paſſo perſol- vatur. Ut autem hec firma & rata perpetuo perſeverent, preſens pri- vilegium conſcribi, & bulla aurea typario Imperialis noſtre Majeſtatis im- preſſa (g) precipimus communiri. Hujus rei teftes funt Ziffridus (h) Augustenfis Epifcopus, Ulricus Abbas Sancti Galli, Cono Abbas Elnicen- ſis, (i) Henricus Abbas Capidonensis, Rudolphus Palatinus Comes de Trom- gen, (k) Comes Hermannus (I) de Wirtemberg, Comes Lodvicus, frater ejus Hermannus, Marchio de Raden, (m) Hugo junior Palatinus Comes de Twingen, Comes Lodvigus de Ottingen, Pertholdus de Nimphe, An- zhelmus Inſemberg, Mareſcalus (n) Waltherus de Syph, pincerna, & alii quam plures. Ego Conradus Mentensis (o) & Spirenſis Epiſcopus, Impe- rialis aule Cancellarius Vice Domini Ziffridi (p) Maguntinenfis Sedis Ar- chiepiſcopi, & tocius Germanie Archicancellarii recognovi. Acta funt hec anno Dominice Incarnacionis Milleſimo CCXXVI., (q) VII. Kalendas Maji, Indiccione IIII. regnante Domino Ffriderico ſecundo Dei gracia Ro- manorum Rege semper Augusto, & Rege Sicilie, anno Romanorum Regni ipſius IIII. & Sicilie XVIII. felieiter, amen. Datum aput Ulmam per ma- nus Pertholdi de Nerph Imperialis Aule Prothonotarii, anno, menſe, & in- diccione pretitulatis. p 213 Dd 3 Anno (d) Votive ſupplicacionis. (e) Magne. ( f) In margine puri. (g) Impreſſo. (h) Sif- fridus. (i) Elwicenſis. (k) Twinge. (1) Harthmanus. (m) Baden. (n) Ma- reſcallus. (o) Metemſis. (p) Siffridi. (q) Perperam in Stehlikiano: milleſimo CCVI. decime.

Strana 214
Brandeburgica. CHRONICON 214 Anno Domini M. CCXXVII. Johannes Pragenſis Scolaſticus, XIIII. Kalendas Januarii Pragenfis Epiſcopus conſecratur. (r) Anno Domini millesimo CCXXVIII. Illuftris Princeps Wenceslaus Primogenitus, Przemysl alias Ottokaro Rege Patre ejus mandante, unétus eft in Regem Boemie per Venerabilem Patrem Dominum Ziffridum (s) Archiepiſcopum Maguntinum cum ſua conjuge Cunegunde Regina in Pra- genfi Eccleſia, Dominica, qua cantatur: Eſto michi. Item eodem anno XVI. Kalendas Julii Capelle fit dedicacio Sancti Thome. Anno Domini M. CCXXIX. Wenceslaus Rex juvenis Boemie totam Austriam a crenis, uſque Ungariam cum armatorum multorum potencia devaſtavit, Leupoldo Duce Auſtrie cum Imperatore Ffriderico in Apulia conſtituto, & pacem inter Ffridericum eundem, & Papam Gregorium fta- tuente, incendiis pariter & rapinis, & oneratus multis ſpoliis Boemiam eſt reverſus. (t) Mortuus eft dictus Leupoldus in Apulia, offibus in Au- striam poſtea deportatis, & sepultis, in claustro Leufeld, quod dictus Dux Austrie propriis construxit expensis. Hoc anno, videlicet milleſimo CCXXIX., Johannes, & Otto Mar- chiones Brandenburgenſes, filii Alberti ſecundi cum Alberto Magdebur- gensi Archiepiſcopo super Pſanam fluvium habuerunt conflictum. (u) . Anno Domini M. CCXXX. Przemysl, alias Ottokarus Rex Boemie tercius obiit XVIII. Kalendas Januarii & in Pragenſi Ecclefia ſepelitur, (x) eui in Regno ſucceſfit jam coronatus ſuus filius Wenceslaus. Anno Domini Milleſimo CCXXXI. mortuo Ottukaro ſupradicto Dux Auftrie Ffridericus injurias volens ulciſei, quas Wenceslaus Rex aliquan- do intulit Patri ſuo cum Przemysl Marchione Moravie fratre germano Regis Wenceslai confederatus (y) ipſum Regem ambo suos engregave- runt exercitus, quibus eciam multi amici fui videlicet Dux Moravie eum fratre ſuo Marchione de Werd Bambergenſis Epiſcopus Comes de Tyrol Aquiligenſis Patriarcha, nec non ceteri plurimi Principes thevtonie con- gregati cum eis in auxilium advenerunt. Et procedentes ad caftrum Re- gis nomine Biethow, alias Vethaw prope Boemiam tamen infra Moravie li- (r) Hujus anni memoria deeſt in dictis exemplaribus. (s) Siffridun. (t) Hæc magno compendio narrat Epitomator. (u) Hujus anni memoria iterum abeſt. (x) Hic Epitomator finit Capitulum 70. & ſubjicit : Capitulum LXXI. De regimiue Wen- ceslai Regis , ac obitu & geſtis Kunigundis matrîs ſue. (y) In margine contru. Cete- rum hanc Friderici irruptionem in Moraviam Epitomator compendio recenſet ad an- num 1242. cui mos annum 1249 ſubjieit , ut itaque ſequentia omnia in cu deſide. rentur.

Strana 215
PULKAVÆ. 215 limites conftitutum illud vallabant, quod propter terrorem machinarum eis eſt traditum. Quo habito fingentes Ducem Auſtrie graviter infirmari ſpacio, per quod tribus diebus itinerando venerant, uno die tantummodo redeunt fugitivi, putantes Regem Boemie hora diei III. circa Vethaw in camporum planicie eos velle cum exercitibus invadere infini- tis, audito strepitu timpanorum. Ceterum (yy) quidem est, quod Rex ste- tit cum ſuo exercitu ſub ſilva Boemica & Moravica prope Vethaw pru- denter deliberans, qualiter cum filvam tranfiret, prelium inchoaret, nam & multi, qui cum eo fuerant, plus fratri ſuo Przemysl Moravie Marchio- ni favebant, in exercitu fuo babentes cognatos pariter & amieos. Inter- ea quidam nobilis miles de Moravia nomine Boczek Regi honorem hunc feeit, nam per montes & filvas prope Ducis & Marchionis predi- ctorum exercitus in aurora plura timpana fecit fonare, quaſi miliciam provocaret ad bellum. Quorum strepitu Dux & fui territi, quasi non eſ- ſent deinceps victuri, greſſu concito fugierunt, pro occaſione fugiendi Ducis infirmitatem, ficut predicitur, confingentes. Hoc anno, videlicet M. CCXXXI. In festo Penthecosten Johannes & Ot- to Marehiones prefati milites funt effecti. Anno Domini M. CCXXXII. Sancta Elizabeth Sanétorum cathalogo feliciter eft afſcripta. Sed & fratres minores eodem anno Domini domum alias locum receperunt in Praga. Anno Domini M. CCXXXIII. Fridericus Imperator de Apulia per mare deſcendens, pervenit thevtoniam, & quoniam filius fuus Henricus Rex Almannie contra ipſum conſpiraverat cum Lombardis, protinus cepit eum, & captivum miſit Apuliam, ubi in carceribus eft defunctus. Anno Domini M. CCXXXIII. Fridericus Imperator ad fuam curiam venientem in Augusta Regem Boemie Wenceslaum cum Principibus Alman- nie cum magno honore fuſcepit, & immenfis dotat muneribus, cui de- mum Boemiam volenti redire cum aliis enxeniis XX. millia marcarum do- navit, quas largiter ſtatim diſtribuit. Quod factum Imperator & Prin- cipes mirabantur, cum Rex de tantis diviciis nichil fibi penitus refervaſ- ſet. Eodem anno Fridericus Dux Austrie ad eandem curiam Imperatoris vocatus non venit, ingratum reputans, quod Imperator generum ſuum Henricum Regem Almannie vinculis tenuerat mancipatum. Unde Impe- rator ira motus venit in Auſtriam, auferens Duci Wiennam & alias eivi- ta- (vy) In margine corrigitur cerrum. ná.12

Strana 216
CHRONICON tates, preter novam civitatem, quam Dux ipſe perſonaliter viriliter de- fensavit. Imperator autem recedens Wiennam, & totam Austriam Boemie Regis gubernaculo recommiſit. Anno Domini M. CC. XXXV. Fridericus Imperator Apuliam rediit, ſed Rex Boemie cognato suo Friderico Austrie Duci Wiennam & alias Ci- vitates reſtituit, & in clauſtro Luh ante Brunam fito Sancti Benedicti firma- verunt perpetuam amiciciam juramentis. Anno Domini M. CC. XXXVI. obiit Epiſcopus Johannes Pragenſis XXI, XVII. Kalendas Septembris. Cui Burkardus ſucceffit Scolafticus, Epiſeopus Pragenſis XXII. Anno Domini M. CC. XXXVII. Przemysl Marchio Moravie fugit in Ungariam a facie fratris ſui Regis Boemie Wenceslai defenſoribus in ca- stris probis relictis, qui Regis potencie caſtra defendendo viriliter resti- terunt. Unde Rex ante castra de lignis lapidibus & argilla, nec non fos- ſatis optimis circumdata fieri juſſit, alia caſtra firmiſſima, per que caſtra statim cepit predicta, quoniam nova veterum vias totaliter precluſerunt, ut non poſſent egredi milites, vel intrare. Tandem vero Rex fratrem ſuum Przemysl predictum mediantibus Regis Ungarie precibus in ſuam re- cepit graciam, ei provincias Opavienſem & Olomucenſem pro vite neceſ- sitatibus, quibus contentus fuerat, affignando. Qui poſtea viam eſt uni- verſe carnis ingreſſus. Anno Domini 1238. (z) Confirmatus eſt ordo Cruciferorum cum ru- bea ſtella per Gregorium Papam nonum Pontificatus fui anno undecimo XVIII. Kal. Maji Indiccione nona. Anno Domini M. CC. XXXVIII. Anno Domini M. CC. XXXIX. Burcardus Pragensis Epiſcopus obiit ydus Septembris. Cui suceeffit Nicolaus Pragensis Canonicus XXIII. Epiſcopus. Anno Domini M. CC. XL. Conſtancia Regina Boemie conjunx olim Przemysl Regis obiit III. Idus Decembris. Hec Constancia fundavit in Mo- ravia duo monaſteria, videlicet Tuſchowicz, alias Tyſniewicz, ubi corpo- raliter requiescit, & in Oslaw. Hee ambo monaſteria funt monialium Ciftercienſis ordinis. Item in Moravia hec castra fundavit, Godin, Brze- tislaw, alias Leuthemberg, & Bystrzicz. Item construxit in Ungaria ci- vitatem Trnaw, que in vulgari Ungarico Sambach Conſtancie nuncupa- 216 tur. (z) Hæc anni præſentis memoria poſteriore ac minore charactere in margine ſcripta re- peritur.

Strana 217
PULKAVE. 217 tur. Item in Ungaria Rocenstein castrum construxit. Eodem anno mor- tuus eft Robertus Olomucenfis Epiſcopus. Hoc anno videlicet M. CC. XL. ſecundum Cronicam Marchie Johan-Brandeburgica nes Bramburgenſis Marchio habens conflictum cum Willebrando Magde- burgenſi Archiepiſcopo & Meinhardo Epiſcopo Halberstadenſi ductis exer- citibus contra eos ſuper fluvium, qui Biſa dicitur, Ottone fratre dicti Johannis Henrico Marchione Miſnenſi interim viriliter reſiſtente, cum gloria triumphavit, & Halberstadensi Epiſcopo cum fuis armigeris capti- vato Magdeburgenſis Archiepiſcopus vix evafit; predicti fratres itaque Johannes & Otto civitatem & caſtrum Calve circumdantes vallo fundi- tus destruxerunt. Demum vero dictus Archiepiſeopus Willebrandus cum Marchione Miſnenſi Henrico inſimul venientes prope Brandemburg stacio- nes fecerunt ibidem cum exercitu copioſo. Quibus dictus Otto Marchio, fratre ſuo Johanne alibi occupato, occurrit, inter Brandenburg, & plane cum eis gerens conflictum, & tandem prevalens plures cepit aliis fu- gientibus, & tanto impetu pontem plane transeuntibus, quod ponte ſub eis confracto plures in Obula funt ſubmerſi. Poſt hoc itaque refor- „ mata pace dicti Marchiones multa fama, multaque gloria claruerunt. Anno Domini M. CC. XLI. Pagani, qui Thartari dicuntur, totam Ruſiam & alia multa regna fidelium deſtruunt & devaſtant. Qui eciam Colmanum fratrem Regis Ungarie per ſagittam inflicto vulnere necave- runt, & caput Henrico Duci Polonie amputantes, miſerabiliter ſecum il- lud duxerunt, de cujus maxima multitudine pauciſſimi nobiles evaſerunt, ceteris militibus & clientibus interemptis. Et cum Wenceslaus Rex Boe- mie glorioſus cum fuis exercitibus propinquaret, percipientes hoc Thar- tari, de Polonia fugierunt. Et festinantes per fines Moravie, cupientes in Ungariam venire ad ſocios , dimidium Moravie ſimiliter & Austrie tam in villis, quam in campis viros & feminas occiderunt, Ungarie Rege per eos in maritima profugato. Eodem anno Gregorius Papa moritur, Ffriderico Imperatore in ex- communicacionis ſentencia perdurante. Bodem anno III. Nonas Decem- bris facta est post meridiem solis ecclipsis. Anno Domini M. CCXLII. Dux Auſtrie Ffridericus circa Znogem cum ſuo exercitu vaſtavit Moraviam incendiis & rapinis, sed Wenceslao Rege Boemie sibi hoſtiliter occurrente, fuge preſidio ſe commiſit. Tom. III. Ee Anno

Strana 218
218 CHRONICON Brandeburgica Anno Domini M. CCXLIII. Soldanus Babilonie cum maxima multi- tudine paganoruu, qui Coroſmi dicuntur, terram fanctam intravit, & Civitatem Jeruſalem cum ſepulcro Dominico devastavit, non parcens eta- ti vel ſexui, ſed omnes indifferenter occidit. Eodem anno Dominus In- nocencius eft in Papam electus. Anno Domini Milleſimo CCXLIIII. Dux Austrie Ffridericus Regem Boemie Wenceslaum invitavit ad locum ameniſſimum, qui dieitur Schecz (a) in Moravie & Auftrie finibus conftitutum, cauſa ſecum experiendi belli fortunam, poſt feſtum Sancte Katherine in die III. proxima, quo fi non veniret, deberet ab eo privilegium recipere hujusmodi ſub tenore. Ego Wenceslaus Rex Boemie non ſum natus legitime, ſed filius pu- blice meretricis, & hoc protestatus ſum, proteſtor, & quaindiu vixero, proteſtabor. Et ne unquam poſſim hoc vel mei ſucceſſores negare, Fri- dericus Dux Auſtrie glorioſus ſuper hoc michi, nec non ſuccefſoribus meis privilegium dedit in preſencia nobilium Regni mei & ſuorum omnium mi- niſterialium ſui ſigilli munimine roboratum, ad perpetuam noticiam ſin- gulorum preſencium Chriſti fidelium & eciam futurorum. Et in fine ad- jecit; Quod ſi ego Fridericus Dux Austrie ad dictum locum in prefixo die non venero, a te Domine Rex prefatum privilegium in perpetuam meam, & meorum ſucceſforum confusionem & infamiam, & tocius Duca- tus mei recipiam obprobrium ſempiternum. Cumque Boemie Rex veniſ- ſet ad locum in termino conſtitutum, Dux primo & ſecundo die per ſe seu sufficientem procuratorem, non comparuit, ſed exercitu viſo Regis a longe, cum Dux fuge preſidio Regis manus evaſerit, & ab eo privi- legium, quod juramento preſtito recipere promiſerat, non recepit, cum ſuis proceribus infamiam tacite reportavit. Nam festinans, quanto cicius tranſivit Danubium, ipſum Regem continuo ſubſequente. Propter quod Rex Auſtria penitus devaſtata, cum victorie gloria Boemiam est re- verſus. Hoc anno videlicet Milleſimo CCXLIIII. Otto tercius Marchio Brandemburgenſis frater Jobannis Monaſterium fratrum Predicatorum, quos ex corde dilexit, in Strusberg fundavit. Hic Otto Beatricem filiam Re- gis Boemie duxit uxorem, & ex ea genuit Johannem de Praga, Ottonem magnum sive longum, Albertum, Ottikonem, Gunegundem & Melchildim. Hic homo fuit valde devotus, vigiliis, oracionibus, jejuniis ſe affligens, & flagellis, omni ſexta feria unguibus vel acubus ad effuſionem fanguinis ſe (a) In margine Syez. Hæc vero omnia cum ſequentibus in Epitomatore deſiderantur.

Strana 219
PULKAVÆ. ſe pupugit, in memoriam Dominice paſſionis. Jobannes vero frater ejus Sophiam filiam Woldemari Regis Dacie ſororem Erici Regis duxit uxorem, & ex ea genuit quinque filios, videlicet Johannem, qui licet filiam Ar- funſi Regis castelle deſponsatam haberet, vivente tamen adhuc Patre duxit Hedwigim filiam Domini Nicolai. Item genuit Ottonem, qui Rtaſſrode telo extitit vulneratus in capite, portans telum per annum, propter quod eſt, cum telo; duxit uxorem Elicham filiam Johannis Comitis de Holſa- cia. Genuit inſuper dictus Johannes Conradum, qui Conſtanciam filiam Przemislai Ducis cum magna parte terre juxta Wartham, duxit uxorem. Item genuit Ericum, qui factus eſt Coloniensis, Magdeburgenſis, & Hal- berstadenſis Canonicus, poſtremo Archiepiſcopus Magdeburgensis. Item genuit Helenam, quam duxit Marchio Theodricus. Anno Domini Milleſimo CCXLV. Dominus Papa Innocencius quar- tus in Lugduno generale Concilium celebravit, in quo Imperatorem per diffinitivam ſentenciam depoſuit Fridericum, ipſum a communione fide- lium removendo. Sed & Langravius Thuringie Henricus in Almania in Regem eligitur. In eodem concilio Conradus de Epiſcopatu Olomucensi depositus est, quem Regis Boemie fuffultus potencia occupaverat violen- ter. In cujus locum provisione Domini Pape Dominus Bruno Epiſcopus ſurrogatur. Anno Domini Milleſimo CCXLVI. Duce Auſtrie Ffriderico perempto filia ſenioris fratris ſui Henrici, quondam Ducis Auſtrie, filio Regis Boe- mie Wladislao traditur in uxorem, qui per eam Ffriderico premortuo in Auſtrie Ducatu ſucceſsit. Eodem tempore Dux Mezko moritur Polonie, cui dictus Wladislaus filius Regis Boemie per eleccionem nobilium ſucceſ- ſit ſimiliter in Ducatu Polonie. (b) Eodem anno dum dictus Conradus de Olomucenſi Epiſcopatu nollet cedere, Moravia tota Eccleſiaſtico ſupponitur interdicto. Anno Domini M. CCXLVII. Wladislaus filius Regis Boemie Wen- ceslai moritur III. Nonas Januarii, qui Ffriderico ſucceſſerat in Ducatu Auſtrie, ut prefertur, & Polonie, cui Przemysl frater ejus filius Wenceslai Regis in predictis ſucceſſit Ducatibus. Hoc anno Langravius Thuringie Henricus electus in Regem Almannie moritur, & Wilhelmus de Hollan- dria ſurrogatur. Hoc anno videlicet M. CC. XLVII. IIII. Nonas Novembris Zophia uxor Johannis Marchionis Brandenburgensis in Dacia moritur, & sepeli-Brandeburgica tur Ee 2 219 (l) Ad eundem annum eadem ſed aliis verbis in prædicto Capitulo narrat Epitomator.

Strana 220
220 CHRONICON tur ibidem. Nam ad Conradum fratres suos, puta Ericum Regem Dacie, Ducem Abel iverat ibidem, propter quod dictus Marchio Johannes Gitam filiam Alberti Ducis Saxonie ſuperduxerat, generans ex eadem Albertum, Hermannum, Henricum, Melchildim, & Agnetem, quarum unam poſtea duxit Rex Dacie, aliam Baruin filius Boleslai. Anno Domini M. CC. XLVIII. Wenceslaus illuftris Rex Boemie, ſo- rorio ſuo Ulrico filio Ducis Carinthie, eui ficut ipſi Regimet obediebant Moravi, precepit, ut Moravorum exercitu congregato intraret Austriam manu potenti, mille thevtonicos armatos mittens sibi in auxilium, quibus ſufficiens stipendium deputavit. Poſtquam autem Ulricus Ducellus fere cum quatuor millibus armatorum non longe ftaret a metis Moravie cum fuis in quadam valle,tentoriis ibi fixis noctem perageret, in ortu ſolis multis adhue dormientibus, nec de rumoribus, qui de Duce Austrie di- cebantur, curantibus, Dux ipſe cum maximo ſagittatorum impetu pre- dictorum tentoria circumdedit, mox quoque Ducellum Ulricum fine armis fugientem propria manu cepit, cum fuis diffugientes alios inermes hinc inde protinus comprehendens, quos fecit deduci Auftriam vinculatos, qui- busdam repugnantibus occifis crudeliter, quibusdam vero rebus fuis reli- ctis præſidio fuge ſe committentibus. Illi autem qui captivi fuerant ex eis, nonnulli ne de cetero Austriam invadant, nafis & auribus funt trun- cati. Res quoque Moravorum Ducis Austrie milites potiti victoria divi- ſerunt. Quidam eciam nobiles de Moravia pecunia Duci data carceres eva- ſerunt. Sed contra Regis Boemie, que tune poſsidebant, nolentes trade- re, quamvis in maximo frigore portarentur nudi ante caſtra predicta, ymmo fuit cuidam Domino Czirgoni oculus finifter erutus, eo quod ca- strum Madberg tradere recuſaret, pocius mori cupiens, quam perfidiam circa bona Domini ſui perpetrare. Item eodem anno procurante hoſte hu- mani generis difsensionis materia suboritur, inter Wenceslaum Regem Boe- mie, nec non filium ſuum Przemyslonem tam magna, quod pater coactus eſt filio suo resignare coronam, sibi castrum Zwickow, alias Klingenberg, Loket, alias Elbogen & Ponte tantummodo reſervatis. Sed quia de jure per metum juramentum extortum non obligat, pater ipſe pactis hujus- modi poſtea aquieſcere noluit. Hoc tempore nobilis Borſſo de Ofſek alias Rizemberg, qui de parte patris fuerat, tenens castrum Pontense, Przemy- sloni viriliter resistebat, adeo quod Przemysl magno congregato exercitu dictum castrum Pontenſe fortiter obsideret. Interim Borſſo una cum Do- minis de Swamberg & Lemberg exercitu similiter congregato tam Boe- & mo-

Strana 221
PULKAVE. 221 morum, qui partem adhuc Regis fovebant, quam thevtonicorum de Miſ- na, dictum Przemyslonem invadens hoſtiliter, noctis tempore de fuis plu- rimis interfectis Przemyslonem, nec non ſuos dormientes & nudos in fu- gam convertit. Tandem Rex ipſe Wenceslaus congregata milicie de Au- stria multitudine copioſa paulatim intrat cautus ad civitatem Pragenſem, & ea capta filium profugavit. Poſt multa demum placita totum Regnum Boemie recuperavit & terram. Sed & filius Patris graeie reformatus il- lum accedens, eum de ſuo, & ſuorum ſtatu alloqui cupiebat, quem in quodam caſtro Teſſaw Rex capi faciens cauſa correccionis in Przimdam captivatum precepit deduci. Poſtquam autem Pater filii humiliacionem cognoſeeret, intelligens, quod non tantum filius, quantum ejus iniqui confiliarii rei forent, poſt paucos dies filio dimifſo de vinculis, confilia- rios malos nonnullos in monte Petrino cum affere capitibus fecit trunca- ri. Sed & alios in civitate Pragenſi rotarum exiciis deputabat. Inter quos fuit principalis Cztiborius dictus Mudra blawa, qui ficut predici- tur in monte petrino privatus eſt capite. Rex autem dedit filio ſuo Mo- raviam, & vixerunt deinceps Pater cum filio, quo Pater advixerat, in con- cordie unione. (c) Anno Domini M. CC. XLIX. Nicolaus Pragenſis Epiſcopus cuſtodie deputatus a pulfacione campanarum ſuſpendit Ecclefias, eis ornatus fo- lempnes fimiliter interdicens, duabus tantum campanis minimis ad pulſan- dum neceffariis, & ornatu quadragefimali ad officium pro festo conceſſis, qui Epiſcopus VII. Kalendas Aprilis a vinculis eft ſolutus. Anno Domini M. CCL. VI. Nonas Julii grando magna cecidit poſt meridiem, que magna dampna ſegetibus, hominibus intulit, & jumentis, que eciam per ſeptem dies indiffolubilis perduravit mire magnitudinis formam exprimens triangularem, quam ſtatim nimia pluvie inundacio eſt ſecuta. Anno Domini M. CC. LI. Przemysl Marchio Moravie filius Wenceslai illuſtris Regis Boemie terras, Austriam & Stiriam, heredem proprium non habentes, de provido patris confilio fine laboribus & effusione sangui- nis ſuo Dominio ſubjugavit, procurans proviſione laudabili pacem talem, qualis ante ea dicitur non fuiffe, malignorum audaciam reprimendo, & ut Ee 3 (c) Ad hune annum Epitomator ſolum refert mortem Cunegundis Reginæ, ejus pia opera & virtutes, clauditque cum his narratis Capitulum 71. ac ſubjicit Capitulum LXXII. De ſucceſſibus Wenceslai , & quomodo adverſus eum filius ſuus Przemisl in Bohemie Regem eligitur, & de obitu ejusdem Wenczeslai Regis,

Strana 222
222 CHRONICON ut illos Ducatus hereditario jure de cetero cum ſuis poſſet liberis poſfi- dere, Loupoldi quondam Ducis Austrie & Stirie glorion filiam viduam; no- mine Margaretham , quam Henricus quondam Rex Almannie filius Impe- ratoris Friderici habuerat, prius uxorem ſibi de patris confilio matrimo- nio copulavit. Eodem anno XVIII. Kalendas Februarii proceſſione folenni cleri & populi, quas Dominus Papa (d) miſit Agnethi ſorori Regis Wenceslai, Reliquie cum ſolenni reverencia ſunt ſuſcepte. Ceterum eodem anno Wenceslaus Rex Boemie, Boemorum, & Moravorum exercitu congrega- to miſit filium ſuum Przemysl, Bawariam, & magnam ejus partem vastavit. Tandem cum Duce Bavarie trevgis firmatis non fine hominum illorum ma- gno diſpendio Boemiam est reverſus. Anno Domini M. CCLII. Rex Ungarie Bela nomine, cum violenter non poſſet Stiriam & Auſtriam alias occupare per paganos, qui Cumani dicuntur, in rota Austria, nec non Moravia maximai stragem fecit, tam in populo, quam in Clero, unde dicti Cumani mulieres & viros cum fuis parvulis ſecum ducunt ad propria captivatos, in ſervitutem ipſos perpe- tuam redigentes. Eodem anno Przemysl filius Regis Wenceslai, de quo ſupra fit mén- cio, nupcias celebravit in Heymburg ducens Margaretham viduam, fi- liam quondam Leupoldi Ducis Auſtrie legittimam in uxorem, que cum fuiffet sterilis, opprobrium ſterilitatis aſcripſit marito, quod Przemisl ma- ritus ejus intelligens ait illi; Da michi unam de tuis puellis, & experie- ris meam potenciam, vel impotenciam infra annum. Qua conſenciente tulit Przemysl unam de illis, quam pre ceteris diligebat, filiam Domini de Kunring de Auſtria, de qua primo anno generavit filium, nomine Ni- colaum, quem poſtea fecit Ducem Opavienſem, nam antea ſpectavit Opa- via ad Moraviam, ſed data fuit Nicolao, ut a Regno Boemie in fevdum dependeat perpetuis temporibus affuturis. Generavit insuper ex eadem poſtea tres filias, quarum unam dedit Domino de Strakonicz, ſecundam de Wartemberg & de Drubolcz, tertiam vero dedit Domino Vockoni de Krawar, & ſic sterilitatis obprobrium prius marito impoſitum, eſt afſeri- ptum uxori. Quibus sie actis compertum est Margarerham prefatam poſt obitum viri ſui Henrici predicti Monacham fuiſſe profeſſam Ordinis San- Ctimonialium fratrum Predicatorum monaſterii Treverensis, & absque di- ſpenſacione Sedis Apoſtolice Przemysl predicto nupsiſſe. Celebratur igitur (d) In margine Alexander.

Strana 223
PULKAVE. igitur auctoritate Apostolica divorcium inter eós, & ipſa ſeparata taliter a viro ſuo monafterium reingreditur, ordinem & habitum reaffumens. Et ne Regnum Boemie legittimo careret herede, prefatus Przemysl Gunegun- dem filiam Hoſtislai Imperatoris Bulgarie in castro Poſſen duxit uxo- rem & ſecum Pragam adduxit, prout inferius hec hiſtoria lacius deſcri- betur. Eodem anno ydus Junii Pomneno Regis Judice coram Crucifixo in Eccleſia Sancti Georgii Prage oracionem fuam cum devocionis ſtudio fa- ciente de crucifixi pede fanguis profluxit, quem manu fua dictus Judex exterſit. Hoc anno XII. Kalendas Junii Hoſpitale fundatum est in pede pontis Pragenſis ad honorem Sancti Spiritus per Sanctam Agnetem predictam, in quo poſuit cum stella Cruciferos, & ibidem eſt caput tocius Ordinis. Fundavit eciam dicta Agnes Monasterium Sancte Clare, sicut superius est expreſſum. Anno Domini milleſimo CCLIII. Rex Ungarie cum paganis, Cumanis totam Moraviam caſtris exceptis, & muratis civitatibus, devaſtavit in- cendiis & rapinis viros ac mulieres cum infantibus occidi faciens per pa- ganos pluribus fine diverfitate fexus vel etatis cum ecclefiarum campa- nis, Sanctorum Reliquiis, altarium ornatibus in Cristiane Religionis ob- probrium, infra threugas pacis inter dictum Regem & Ducem Austrie jura- mentis firmatas, in Ungariam aſportatis juramentum fuum temere violan- do, Australes vero Stirienſes pariter & Moravi dicto Regi dampnum non modicum intulerunt, Regnum ipſius, & amicorum ſuorum provincias devastantes. Eodem anno timor magnus ſuper Boemos irruit propter potenciam Cumanorum, & aliorum confluencium, quorum impetum Rex Wenceslaus preveniens ſecit Civitatem Pragenſem muris firmari, nec non monaste- rium Cruciferorum cum alba cruce in pede pontis Pragenſis manencium, expenſas colligens in vino, melle victualibus & frumento, muniens caſtrum Pragenſe contra impetum infidelium predictorum. Moniales vero Sancti Georgii coguntur in Civitate majori (e) ſuo monaſterio dere- licto. Hoc anno X. Kalendas Octobris obiit Wenceslaus Rex Boemie glo- rioſus, & ſepultus eſt in monaſterio Sancti Ffranciſci predicto, quod olim ipſe fundaverat cum forore ſua Sancta Agnete. Hic Rex clara dignus 223 me- (e) In margine apponitur morari.

Strana 224
CHRONICON memoria, aliquando dum viveret, inſequendo feras per denſas filvas, o- culum perdiderat ramuſculi lefione, propter quod vire fue temporibus monoculus permanebat. Regnavitque feliciter in Boemia annis XXIIII. & octo mensibus. (f) Cui filius fuus Przemysl heres unicus reverfus de Auſtria fucceſſit in Regno XVI. Kalendas Novembris in ſede Regni ſui ho- norifice collocatus. Eodem anno VIII. Kalendas Aprilis canonifatus eft Sanctus Petrus Martyr de ordine Predicatorum. Canonizatus eſt eciam glorioſus Martyr Stanislaus. Eodemque anno de Krakowia XI. Kalendas Novembris ejus- dem Sancti Stanislai Martyris sunt allate reliquie, & in Ecclefia Pragensi cum ſolemni proceſſione ſuſcepte. Anno Domini M. CC. LIIII., XIX. Kalendas Januarii Princeps Boe- v mie Przemysl filius quondam Wenceslai Regis Boemie signo crucis affum- pto contra Prutenos cum nobilium Boemie, Moravie, & Austrie multitu- dine copioſa cum infidelibus pugnaturus, poſtquam inter eum & Regem Ungarie pacis effet tranquillitas reformata, Pruſsiam proceffit, & in Wra- tislavia Domini natalicium ſolempniſans, adeum eciam venit ibidem Bran- demburgenſis Marchio cum exercitu ſuo, ambo pariter in Pruſsiam trans- eunt. Eodem anno Innocencius Papa quartus obiit, cui Allexander ſuc- ceſſit. Anno Domini M. CCLV. Wilhelmus Rex Romanorum Almannie, dum effet in expedicione, a Ffriſonibus est occiſus, cum eos, & eorum ter- ras ſuo dominio ſubjugaſſet. Eodem anno Princeps Boemie Przemysl cum Brumone Olomucenſi Epi- ſcopo, nec non Brandenburgenſis Marchio dicti Regis ſororius Pruſſiam potenter ingreſſi hostiliter vastaverunt eandem incendiis & rapinis, mul- tis occifis non parcentes ſexui, nec etati. Potentes autem & majores Pruſſie Divino, ut credimus, timore concuſſi, nomen Principis Boemie audientes, cum omni humilitate venerunt ad eum, se dantes sibi, cum rebus omnibus colla fua quoque catholice fidei ſubmittentes. Quos glo- rioſus Princeps benigne suscipiens, ad baptiſmi graciam benignis ſuasio- nibus invitavit. Unde duo Duces Pruſſie per Brunonem Olomucensem Epiſcopum flumine facri baptiſmatis funt mundati, potenciorem ex illis dictus Princeps Boemie de facro fonte levavit, sibi nomen fuum, Otta- karus videlicet imponendo, alium vero Brandenburgenſis Marchio ſuſce- 224 pit (f) Hic claudit Epitomator Capitulum 72. ſubjicitque Capitulum LXXIII. De regimine Przemysl filii Regis Bohem. Wenczeslai.

Strana 225
PULKAVÆ. pit de fonte, & eum ſuo nomine appellavit. Inde plures nobiles (g) alios multos levantes de baptiſmate, fuis baptiſatos nominibus appellave- runt, induentes eos vestibus preciofis. Procedens inde Princeps Boemie magnificus ultra rippam fluminis Pregor, (h) ad montem quendam deve- nit , in quo Rex Princeps (i) castrum & civitatem fundavit, imponens in ſui memoriam eis hoc nomen a fua Regia dignitate, videlicet vocans montem regalem, alias Kunigsperg in vulgari. Construens nichilominus ibidem Ecclefiam cathedralem in honore Sancti Adalberti Martiris Patroni Boemie, ſecundi quondam Pragenſis Epiſcopi, qui coronam Martyrii du- dum a Prutenis ſuſcepit, nominans illius Ecclesie diœecesin Sambienſem. Ex quo Przemysl Rex Boemie potenter hec fecerat, prefata eivitas Ku- nisperg cum tota Provincia Sambiensi quociens adverſus paganos proce- dunt una cum mareſcallo Pruſſie Regale Boemié Sandorum deferentes ſub eo primam tenent aciem contra hoſles in teſtimonium premiſſorum. Si- militer aliam civitatem per duas dietas a Kunigsperg Brumo Olomucensis Epiſcopus Regis ſuffultus auxilio de novo conſtruxit a ſuo nomine ſibi no- men imponens Brumſperg , videlicet quod mons Brumonis dicitur, inſti- tuens in eadem provincia pro roboracione fidelium & dilatacione fidei Cri- stiane Cathedralem Ecclefiam Warmiensem, predicte due Ecclesie Kathe- drales Rigensi Metropoli funt subjecte, instauravit eciam dictus Rex Boe- mie municiones alias plurimas fidelium in tutelam. Guibus confirmatis in fide, nec non ab eis receptis obfidibus ne redirent ad vomitum, com- miſſa nichilominus terra & populo in manus cruciferorum de domo thev- tonica ; anno in partibus illis peracto ſalubriter, ut prefertur ad propria predicti omnes euin gaudio feliciter funt rèverfi. Hoc anno videlicet M. CCLV. Mechildis mater Johannis & Otto- nis Marchionum Brandenburgensium est defuncta. Et idem Otto cum Brandeburgica Beatrice ſua uxore in Levinenſe monaſterium eam deduxit, & exequiis per- actis ſolenniter aput patrem fuum Albertum honorifice ſepelivit. Anno Domini M. CCLVI. Allexander Papa quandam novam legio- nem, (k) que dicitur Beatorum Martirum confirmavit, cujus ordinis ca- put & fratres funt aput fanétam Crucem in Civitate Pragenſi. 225 Tom. III. p FF Anno (g) In margine &. (h) In margine Phegor. (i) In margine corrigitur Przemysl. (k) Ita in MS. ſed corrige religionem.

Strana 226
Brandeburgica 226 Anno Domini M. CCLVII. In menſe Septembri Przemysl Princeps Boemie, poſtquam de Pruſſia reverſus Austriam perveniſſet, & aliquan- tum din stetisset ibidem, & transivisset postea Boemiam, Margaretha con- fors ejus ipſum apparato magnifico eſt ſubſecuta. Conradus quoque Co- lonienſis Archiepiſcopus Pragam ad Regem veniens super quibusdam arduis Imperii negociis ſecum tractans receffit honoratus a Rege. Idem Rex af- ſumens sibi nonnullos juvenes minus prudentes, ſenioribus irrequifitis Ba- ronibus, intravit in Bavariam, & cum eam usque Lanzhut devastaſſet ſpo- liis & rapinis, in reditu pontem super Enyum factum de lignis fimplici- bus çum ſibi familiaribus aliquibus tranſiens, ſtatim ſub militibus eum ſe- quentibus pons ruit confractus. Unde in Enyo flumine plurimi funt ſub- mersi, nonnullis ultra fluvium Enyum cum curribus & tentoriis remanen- tibus captivatis, aliisque vulneratis pariter & defunctis. Princeps vero Boemie cum paucis incolumis evafit per fuge preſidium, reliquis nonnul- lis militibus per diffugium diſperſis hinc inde. Aliqui eciam confugien- tes ad quandam civitatem Salczpurgenſis Epiſcopi nomine Menlndorff, ibi- dem receperunt ſe ipſos, quos Dux Bavarie vallans obſidione, non per- misit eos exire, niſi per eorum liberacionem inter Principem Boemie, & ipſum Ducem Bavarie compoſicio fiat amicabilis, que facta, (1) unde libe- rati ſine pactis ad propria redierunt. Anno Domini M. CC. LVIII. Nicolaus Pragenſis Epiſcopus XXIII. obiit XVI. Kalendas Ffebruarii. Cui ſucceſsit Johannes Scolasticus Epiſco- pus Pragenſis XXIIII. Eodem anno Przemysl Princeps Boemie de menſe Auguſto Dominos de Wida, de Planen & de Berov ſue dicioni potenter ſubjecit. Hoc anno videlicet M. CC. LVIII. predicti fratres Johannes & Otto Marchiones Brandenburgenſes terras ſuas inter ſe mutuo diviſerunt, pre- ſentibus Henrico Culuensi Epiſcopo de ordine Predicatorum, & nonnul- lis viris religioſis, & clericis aliis, hac condicione adjecta, quodſi una pars foret deterior, ex bonis non divifis, que plura ſupererant, deberet altera alteri coequari. Cognito itaque a ſapientibus, quod pars Ottonis effet deterior non in redditibus, ſed lignis & paſcuis, & terrarum quali- tatibus, Equalitas fuit facta. Et cum Johannes centum milites plures ha- beret, quam Otto, castrum, & terra Lubisana cum castro Delwenslewen & comitatu, quem emerant ab Helberſtadenſi, fuerunt adjecta. CHRONICON Anno (1) In margine eſt.

Strana 227
PULKAVE. 227 Anno Domini M. CC. LIX. Anno Domini M. CC. LX. Przemysl Princeps Boemie, filius olim Regis Wenceslai, Moravie Marchio Auſtrie & Stirie Dux predictus cum exercitibus dictorum regnorum & provinciarum, cum auxilio quoque ami- corum ſuorum Bele Regi Ungarie, qui partem Stirie jam occupaverat, & totam ſuo Dominio ſubjicere conabatur, & nato dicti Regis Stephano cum gentibus diversarum nacionum & lingwarum hostiliter venientibus, nec non volentibus totam Austriam, Moraviam & Boemiam devastare sine tre- more circa flumen Morawa dictum occurrit in loco, ubi hic fluvius Da- nubium influit , ſcilicet in campis ameniſſimis IIII. Idus Julii , & Princeps Boemie circa fluvium predictum Moravam ſe locavit, fimiliter Reges Un- garie parte steterunt ab altera, (ll) & ita ftantibus exereitibus uſque fe- ſtum Beati Johannis Baptiste premiſſis tractatibus, demum funt threvge statute. Hys itaque threvgis pendentibus prefatus Przemysl per diviſas turmas fuum exercitum ſegregavit. Sed cum postea circa opidum Lawa, alias Law idem exercitus conveniſſet de ejus mandato, Stephanus junior Rex Ungarie cum ſuis melioribus Ungaris & Cumanis per infidias eosdem fines ingreſſus opportunitate captata cupiebat turbare Boemie Principis exercitum incollectum, & miſfis exploratoribus comperit Henricum Du- cem Slezie, nec non Wladislaum Opuliensem una cum Olomucensi Epiſco- po in pratis circa Pohorlicz jam caſtra fixiſſe, quos cum incautos diſpone- ret agredi, contingit ſuum errore Ductorem, quod non Pohorzelicz, ſed versus Lawam veniret, jam enim Marchio Brandenburgensis Saxones Co- mites de Hardek, & multitudo magna illic advenerant. Erat quoque Princeps Boemie cum fuis fimiliter jam vicinus, & rumor inſonuit, Un- garos & Cumanos propinguos adeſſe partem, quia jam exercitus perturba- re movetur, ex hoc exercitus Boemorum adverfus hoftium cuneos se diſponens. E contrario autem ſubito nuncciatur, hoftes paucos fuifse, jamque totaliter eos ceſsifſe per fugam, fit ergo, quod hys auditis ad ſua quivis redit tentoria Comitibus de Hardek, & de Plawen cum nobili Ca- tholdo cognominato orphano vulgariter Wayſen pro cuſtodia deputatis. Cumque sie tenerent cuſtodiam, nonnullos hoſtium exploratores conſpi- eiunt, quos inſequentes ex latentibus infidiis, poſt tergum cernunt ir- rumpere hoſtium multitudinem valde magnam, qui illos nobiles circum- dantes contra eos pugnam inftaurant. Sed quoniam paucorum eft pugna diſſimilis inter multos, ideo pauci hoſtium inequali certamine ſuperan- tur. Ff 2 (ll) In margine corrigitur alia. (2) msionli

Strana 228
CHRONICON tur. Perveniens hic rumor ad caſtra exercitus, alios ſuſcitavit ad pu- gnam. Nam armantur finguli pugnaturi, hoſtium inſultus reprimere cu- pientes. Infurgunt ergo contra hoſtes hoſtiles, quos statim convertunt in fugam, & multo plures hoſtium per fugam in flumine Morava funt ſub- merſi, timore cathervatim proſtrati amentes, quam qui gladiis funt occi- ſi. Princeps autem Boemie glorioſa hac potitus victoria, divifis inter ſuos multis ſpoliis tam in argento, quam auro & rebus aliis Ungarorum quadrigas ſuas magnis harum rerum onuſtarunt theſauris. Tandem vero precibus Regis & omnium nobilium Ungarie Princeps Boemie inclinatus pacis threvgis statutis per annum & juramentis hine inde firmatis, datis quoque per Regem Ungarie obfidibus uſque ad congruam fatisfaccionem in Boemia detinendis cum glorioſo triumpho fanus, & incolumis ad pro- pria revertitur Rex glorioſus. Nec lateat hoc legentem in dicto exerei- tu Przemysl Prineipes hos fuiſſe, puta Philippum Salezburgenſem Archi- epiſcopum, Johannem Pragenſem, Brunonem Olomucenſem Epiſcopos, Ulricum Ducem Carinthie, Ottonem Marchionem Brandenburgensem, quam plures Saxones, Henricum Slezie, Wladislaum Opulienfem Duces & alios multos Principes, comites, nobiles, & Barones predicti eciam belli progreſſum Pape Adriano Principem Boemie (m) predictum transmiſſa ſub- ſeripta modico inferius declarat epistola manifeste. (n) Hoc anno videlicet M. CCLX. licet in diviſione fratrum predicto- Brandeburgicarum Johannis & Ottonis Marchionum Brandemburgenſium fuiſſent oppo- ſita mille ducenta fruſta redituum, Johannes tamen antiquam civitatem Brandemburgenſem cum terminis ſuis elegit, Ottoni fratri ſuo nova ci- vitate Brandemburg cum ſuis terminis derelicta, ex tunc singulares ha- buerunt expenſas, cum primis fere XL. annis fuiſfent de communibus ſuſtentati. Sanctiſſimo in Criſto Patri ac Domino, (o) Dei gracia Saero Sancte Romane Ecclefie Summo Pontifici, (p) eadem gracia Dominus Regni Boe- mie Dux Auſtrie & Stirie & Marchio Moravie. Quia pium paſtorem ſua- rum a lupis liberacio ovium delectat, & benignum Patrem jocundum red- dit cum ſalute proſperitas filiorum, gravis belli, quod adverſus Belam & natum ejusdem Stephanum Ungarie Reges illustres & Danielem Regem 228 paſſe, (m) Minore charactere inpreſſa in margine ſcripta habentur. (n) Hoe bellum Hungaricum compendio refert Epitomator , eui titulum hune præfigit : Capitulum LXXIV. De alio bello Bohemorum habito contra Ungaros & Comanos , eique ſubnectit mox inſequentem epiſtolam Ottocari ad Papam. (o) Domino. (p) Przemisl.

Strana 229
PULKAVE. 229 paſſe, (q) & filios ejus & ceteros Ruthenos, (r) ac Thartaros, qui ei- dem in auxilium venerant, & Boleslaum Cracoviensem & Loczkonem (s) juvenem Lanfacie (t) Duces, & innumeram multitudinem inhumanorum hominum Cumanorum, Ungarorum, & diverſorum Sclavorum, Siculorum quoque & Valachorum, Bezzenninorum, (u) & Ismahelitarum Sciſmatico- rum, etiam utpote Grecorum, Bulgarorum, Rasiensium, & Boſniensium (x) hereticorum auctore Deo geſſimus, & victorie nobis date celitus & poſt victoriam inter nos ex parte una, & dictos Reges ex altera con- cordie reformate proceſſum non ab re duximus P. V. previa veritate pre- ſentibus declarandum. Sane cum ad flumen, quod Morava dicitur, circa locum a caſtro & Opido Hemburg (y) duobus miliaribus diſtantem Unga- rie & Auſtrie inibi confinia terminantem cum noſtris exercitibus veniſſe- mus, (z) dictos Reges & exercitus eorundem illic castra metatos in op- poſita parte rippe invenimus ex adverſo. Sicque factum est, ut noſtra, & adverfariorum caftra folum (a) duntaxat divideret fluminis metus. (b) Cumque ſic loci posicio ſe haberet, ut adverſarios (c) fine irremediabili noſtrorum jactura votivum poſſemus conſequi acceffum, & pro reforman- da inter nos & eosdem Reges pace, postquam (d) fuiffet (e) utrumque aliquociens multipliciter attemptatum, ipsis vero Regibus de die in diem, & de hora in horam ſuas in diverſas variantibus voluntates non reſtaret aliquis pacis locus. Haut dubium ad inſtar Pharonis (ƒ) corda illorum indurante Domino ulcionum. Noviſſime unius duorum parti adverſe ob- tulimus opcionem, ut videlicet vel illa nobis cederet, quatenus ad ean- dem gerendi belli cauſa tranfire poſſemus, vel nos id parti adverſe con- cederemus. Equibus disjunctis (g) partibus alterum pars adverſa elegit, ut videlicet nos cederemus, & nostra cefsione eisdem locum transeundi daremus, & ut id poſſe fieri videretur, quovis impedimento ceſsante dicti Reges, & eorum rami (h) & comites thrèvgas conftitutas, & fuis juramentis firmatas per totum diem beate Margarethe feſtum proxime precedentem & medietatem ipsius fefti diei nobis mediantibus y doneis nunc- ciis remiſerunt. Verum iidem ſua facta, (i) & juramenta ſoliti violare per Ff 3 (q) Ita in MS. ſed legendum Ruſſie. (r) Ruthenorum. (s) Laczkonem. (t) Lautſacie. (u) Bezzerumiorum. (x) Boſnenſium. (y) Heinburg. (z) Corrigitur venimus. (a) Corrigitur ſolus. (b) Meatus. (c) Adverſariorum. (d) Hæc vox perperam ſupra ſcripta. (e) In margine inter. Sed rectius codex Stehlikianus utrinque. (f) Pharaonis. (g) Corrigitur disjuncte uti etiam habetur in C. S. (h) Bani. (i) Pa- cta in margine.

Strana 230
230 CHRONICON per vada inventa, & ſibi aptata clam nocte (k) ad noſtram partem cum omni ſuo exercitu tranfierunt. Et cum diceremus pax & fecuritas, ſubito cum inenarrabili multitudine contra nos improviſos apparuerunt in cam- po. Et cum in ſpe threvgarum vix decima pars noſtri exercitus penes nos pro noſtre cuſtodia perſone remanfifſet, eo quod plures de noſtris tanſito Danubio oppidum Hemburg (1) intraverant, alii vero cum curri- bus descenderant ad staciones & loca castrorum, hoftes noftri fraude ple- ni in modum ſemicireuli per ordinatas acies nos cingentes niſi Dominus adjuviſſet, vivos (m) forſitan deglutiſſent. Igitur in tam evitabili (n) ne- ceſfitatis articulo constituti, attendentes potestatem elle celestem, & quo- niam non multitudine exercitus, ſed de celo victoria datur munere ma- gni Dei, totam in adjutorio Altiſſimi ſpem ponentes, noſtros adjutores, & comilitones primitus adhortati in plurimos adverſariorum cuneos, data nobis de celo fiducia, irruimus confidenter. Quos Deus per manus no- stras & nostrorum, ymmo ſuorum militum exterruit, & proſtravit, & in fugam convertit, ita ut fugientibus cum impetu, & ſe invicem compri- mentibus dictus fluvius Morava juxta ſui preſagii nominis ethimologiam tanquam mare rubrum egipciis multo ceſorum ſanguine rubricatus fa- ctus, ſic in ſe ſubuerfis & intereuntibus mortis una. (o) Siqui- dem in eodem flumine fugiencium a facie Dei peccatorum tanta pe- riit multitudo, quod per cadavera hominum & equorum quaſi perfectos pontes nonnulli ex noſtris adverfariorum castra intrarent, & occupantes currus tentoria & expenſas, queque precioſa ſpolia acceperunt. Quamvis igitur poſt triumphum divinitus nobis datum, quemadmodum communiter videbatur, Regnum Ungarie, noſtre dicioni poterimus (p) ſubjugare, & idem in perpetuam premere ſervitutem, adverten- tes, tamen, quod melius fit bonum vieinum habere concordem, quam ſu- perare & exterminare rebellem. Penfantes eciam, quoniam, ut ait Im- perator Conſtantinus , crebro ſuaviores ſunt amicicie poſt inimiciciarum cauſas ad concordiam reſtitute, cum participibus & proximis, alti ſanguinis noſtri, dictis ſcilicet Ungarie Regibus & Domina Regina, & juvene ke- ge Bela, ſecundum oblatam nobis a magno Comite Rulando de Poſonio formam maluimus pacis federa reformare, quam vaſtando, & debilitando magnum Ungarie Regnum adidem & noſtri terras dominii Tartaris adi- tum apperire, provocare. Itaque compoſicionis formam predictorum Regum, Regine, & Ducis Bele, sigillis signatam vestro Apostolatui trans- mit- (k) Noctu. (l) Heimburg. (m) In margine nos. („) Inevitabili. (o) Via. (p) Po- tuimus.

Strana 231
PULKAVÆ. 231 mittentes fuppliciter petimus eandem a Sede Apoſtolica confirmari, & ut opere precium eſt, Apoſtolico in evum patroeinio communiri. Fer- tur eciam, quod exercituum dictorum congreſfu (q) viſa fuerit aquila al- ba, habens caput aureum, & collum, vexillum beati Wenceslai, quod tunc per Purgravium Caſtri Pragenſis in prelio geſtabatur ſequi, & vi- ciſſim creſcere, quouſque extenſis alis totum principis exercitum Boe- mie operiret. Nam & ipſe Purggravius Jaroſſius nominemet retulit, idem vexillum Sancti Wenceslai Martyris in hujusmodi belli (r) diſcrimi- ne nullam paſſum fuiſſe penitus leſionem. Plura eciam Sancti Wenceslai & aliorum Patronorum Boemie Boemis exhibita patrocinia viſa in bello hu- jusmodi referuntur. (s) Anno Domini M. CC. LXI. de menſe Aprili concordia & pax eſt fa- cta inter Reges Ungarie & Przemysl Principem Boemie supradictum, val- lata pena pecuniaria undecim millium marcarum argenti. Item eodem anno XV. Kalendas Novembris Margaretha Duciffa conthoralis Przemysl que sterilis fuit, prolem non habens, per maritum ſuum eſt dimiſſa, & ficut ſupra dicitur ab eo auctoritate Apoſtolica ſeparata, propter quod eodem anno Princeps Boemie Przemysl predictus duxit uxorem Gunegun- dem filiam Hoſtislai Ducis Bulgarorum, neptem Bele Regis Ungarie. Et in caſtello Ungarie, quod in vulgari Poſſen dicitur, alias Poſſonium, cum ea nupcias celebravit. Hanc venientem Pragam in Kalendis Januarii cum ſolempni proceſſione fuſcepit populus atque clerus. Ex hac eciam Kune- gunde dictus Przemysl ſucceſſive duas filias generavit, item tres filios, quorum duobus in infancia mox defunctis, junior, videlicet Wenceslaus in Regno ſuccessit postmodum. Deinde Dominus Wernherus Maguntinen- fis Archiepiscopus Pragam venit, & XVIII. Kalendas Januarii in die Na- tivitatis Domini aurora lucente claufis in caſtro Pragenfi Principibus Al- mannie, & Baronibus, nec non Boemie, Austrie, Carinthie & Polonie Ducibus, ne fieret in die hominum multitudine magna compreſſio, Sere- niſſimum Principem Przemyslonem filium Wenceslai olim Regis Boemie heredem Regni, Ducem Austrie, Stirie, & Moravie Marchionem tune existentem, regalibus indutum infigniis in Ecclefia Pragenfi unxit in Re- gem, imponens sibi Regalem coronam, Gunegundem ipsius conjugem si- mi- (q) In congreſſu dictorum exercituum s quibusdam exercitus Bohemie nobilibus & fide di- gnis viris, cooperiret. (r) Tanto. (s) Putrocinia ibidem viſa a pluribus referuntur. His verbis claudit Epitomator Caput 74- & ſubnectit Capitulum LXXV. De ulteriori- bus ſueceſſibus Przemisl, & coronacione ejus in Regem.

Strana 232
CHRONICON 232 militer coronando. Ex eodem tempore vocatus eſt Ottakarus , & utro- que, fieut & prius ſeriptum eſt nomine utebatur. Interfuerunt autem coronacioni hujusmodi Pragenſis, Olomucenſis, Putavienſis, & duo de Fruſſia Epiſcopi, (t) Marchio Brandemburgenſis, Duces Polonie, multi- que Comites, nobiles, & Barones, quibus magnificum factum est feftum in campo Lethne nominato per biduum. Tercio die Dominus Archiepi- ſcopus & Principes ſupradicti diverfis a Rege muneribus honorati, hilares ad propria redierunt. Eodem anno flagellatorum quedam fecta ſuboritur, qui velantes ca- pita more clauſtralium ad cingulum denudati flagellis in extremitatibus no- dos habentibus, fortiſſime ſe cedebant, quorum eciam quidam proceſſio- nes, ftaciones, venias & genuflexiones fecerunt mirabiles, ſecundum di- stincciones linguarum cantantes. Hy tales inferruerunt errores, quod confeſsiones audirent, (u) ſe mutuo abfolventes ab homicidiis , & aliis criminibus, penitentes quoque ſolemniter inthroniſaverunt, penitenciam occultam & publicam imponentes. Horum error, fi diueius perduraffet, clerus aut viluiſſet, aut fuiſſet in totum deletus. Dicebant namque multi hane ſectam animabus proficere propinquorum in inferno exiftencium & in celo, & similiter ſuis post mortem. Hunc errorem primitus deprehen- dit Theodricus Epiſcopus Neumburgensis fuper Salam, & in parte magna extinxit, nam multi nobiles & famoſi adherebant ſecte hujusmodi putan- tes erronee, purgacionem peccatorum ſuper eam habere, ſed tandem igne & gladio hic error ceſsavit. Anno Domini M. CCLXIII. perierunt fruges grandine, ficcitate, nec non exercitu transeunte. Anno Domini MCCLXIII. In Boemia propter predictas cauſas cari- stia fuit magna, multique homines ex hac famis inopia ſunt defuncti. Anno Domini MCCLXIIII. Przemysl Rex filiam ſororis ſue Marchio- niſſe Brandenburgenſis filio Regis Ungarie (x) ad concordiam inter eos conceptam melius roborandam tradidit in uxorem, & nupciis ſolemniter celebratis, Boemiam cum gaudio remeavit. Hoc anno videlicet MCCLXIIII. ſecundum Cronicam Marchie Bran- denburgensis, Otto tercius frater Johannis Marchionis Brandenburgensis filiam ſuam Gunegundem, quam ex Beatrice filia Regis Boemie genuerat, Bele Brandeburgica (1) Exemplar Stehlikianum ait interfuiſſe ſex epiſcopos, quos tamen non nominat. (u) Corrigitur audierunt. (x) C.3. Belam vocat.

Strana 233
PULKAVÆ. Bele filio Bele Regis Ungarie fratris beate Elizabeth tradidit in uxorem, & Rex Boemie Przemysl easdem nuptias cum gloria ſolenniter celebra- vit. Succedente autem tempore Bela defuncto dicta Gunegundis nup- sit Duei Lunenburgenſi, Mechthildim vero uxorem ejus Barnim duxit uxo- rem. Anno Domini M. CCLXV. Rex Przemysl ex uxore fua filiam gene- ravit, que nata eodem tempore magna ſolennitatis leticia baptizatur in feſto Purificacionis Virginis glorioſe. Item anno eodem magna orta eſt inter Regem Boemie & Bavaros diffenfionis materia. (y) Propter quod Boemi & Moravi mandato Regis in adventu Domini Bavariam ſpoliis & incendiis vastaverunt. Et eodem anno Egram civitatem cum suis perti- nenciis Duci Bavarie, & fororio ſuo filio Conradi, filii Friderici quondam Imperatoris hoſtiliter abstulerunt, & eam cum ſuis incolis poſſidendam Regi Boemie tradiderunt. Anno Domini MCCLXVI. Przemysl gloriofus Rex Boemie de men- ſe Auguſti uſque Ratisponam ex alia parte Danubii per quosdam milites australes Bavariam vastavit hoftiliter incendiis & rapinis. Et in quibus- dam civitatibus & caftris fugitivos homines utriusque fexus juffit igne cre- mari, reverſus Boemiam cum falute, Bavaria ex utraque parte Danubii fere tota deſtructa. (z) Hoc anno videlicet MCCLXVI. Johannes Marchio Brandenburgen- fis, de quo ſupra fit mencio, moritur, & in Chornienſi monaſterio Ciſter-Brandeburgica ciensis Ordinis, quod ipse fundaverat, & multis bonis dotaverat, ſepe- litur. Item eodem anno Otto frater dicti Johannis eſtivo tempore Pruſ- fiam contra Saracenos procedens, cum non fuiffet permiſlus bellare cum eis, strenuum caſtrum Brandembuug nominatum in terra condidit Prutenorum. Anno Domini M. CCLXVII. Ulricus niclitus Dux Carinthie carens liberis Ottakarum predictum Regni Boemie, Auftrie & Stirie Ducem, nec non Moravie Marchionem, Dominum Carniolie & Egre provincie, Sereniſſimi Wenceslai avunculi ſui filium, Ducatus Karinthie heredem con- ſtituit, dum adhuc ageret (a) in humanis. 233 Tom. III. G g Hoc (y) In his enarrandis concordat Epitomator. (z) Etiam hæe conſona ſunt Epitomatori , ſed ab his tranſilit Epitomator ad annum 1270, denique 1276, denique 1278. (a) In margine viveret.

Strana 234
CHRONICON Hoc anno, videlicet M. CC. LXVII. Otto Marchio Brandenburgen- fis tercius, de quo ſupra fit mencio, in Brandenburg audita miſſa de San- Ctiſſima Trinitate plurima devocione coram multis religioſis in die Sancti Dionyſii feliciter obdormivit. Cujus corpus Beatrix uxor ejus cum Jo- hanne & Ottone filiis suis deducens Struſperg in choro Ecclefie fratrum Predicatorum, quam ipſe fundaverat, preſente Domino Conrado Magde- burgensi Archiepiſcopo, & Domino Wilhelmo Lubusano Epiſcopo celebran- te miſſam honorifice ſepelivit. Johannes autem de Praga, ejus primoge- nitus, qui miles factus fuerat in nupciis Gunegundis ſue uxoris, hoc an- no, quo pater obierat, ad torneamenta Ratisponam post Paſcha transiens haſta leſus, & a fuis non bene proviſus, nocte mortuus eft inventus. Qui deductus in Levinenſe monaſterium honorifice ſepelitur. Anno Domini M. CC. LXVIII. Precepit Rex Ottakarus renovari pondera & menſuras, & ut cuilibet fieret juſticia, ſigno ſuo figniri. Anno Domini MCCLXIX. nata eſt Regi Ottakaro filia nonis Sep- tembris. Anno Domini M. CCLXX. Rex Ottakarus in diverfis locis ſui Regni multas domos fecit conſtrui, & caftella de novo, Anno Domini MCCLXXI. Inclita Gunegundis Regina Boemie V. Ka- lendas Octobris peperit filium, cui nomen imposuit Wenceslaus. Eodem anno Ottakarus, qui & Przemysl Illuftris Rex Boemie, Dux Auſtrie, Stirie, Carinthie, eciam Carniolie, Moravie Marchio, Domi- nus Egre, & Portus Naonis cum fuis exercitibus ydus Aprilis intravit Ungariam nemine reſiſtente. Sane caſtrum nobiliſſimum Poſſen nomine, alias Presburg vel Poſſonium Regis Ungarie obſedit, & tandem vi exer- citus ſui expugnavit, deſpolians Cameram Regiam in eodem caſtro, ple- nam theſauris, auri pariter & argenti, & baltheis miri operis precioſis, nec non in curribus Pragam deduxit. Postea caſtrum fecit funditus de- moliri, captivis militibus deputatis pro defenſionis munimine transmiſit ad caſtra fua in Auftria & Moravia firmiora. Deinde procedens ulterius ad caſtra & civitates alias, expugnavit easdem, in illis nimia capta preda. Quedam vero caſtra & civitates forciores pro ſe retinuit, que cum ſuis attinenciis sibi solverent annuam pensionem, infirmioribus caſtris & civi- tatibus funditus deſertatis. Tandem venit ad magnum flumen, cui nomen Rab, ſuper quod Stephanus Rex Ungarie pontem fecerat ligneum, quem cum exercitu Stephani multi tranſiſſent, cauſa bellandi, ſubito quidam ex eis a Boemis vulnerati letaliter ceciderunt, ceteris fugientibus in flu- mine prefato fubmerfis XII. Kalendas Julii. Quorum eafum cernens Ste- 234 Brandeburgica pha-

Strana 235
PULKAVÆ. 235 phanus statim pontem destruxit, fuge presidio ſe committens, ceteris con- ſtitutis in alia parte fluminis exitum rei cernentibus. Tunc Rex cum Boemis habito consilio, cum dubitaret, quid amplius faceret, in civitatem ſuam Wiennam revertitur cum triumpho. Eodem anno de menſe Auguſto miſfus est Coloniensis Archiepisco- pus cum nonnullis Principibus, Electoribus Imperii, & nobilibus de Al- mannia Boemiam ad Regem Ottakarum, rogantes precibus, ut qui in Ro- manum Regem concorditer est electus, velit Cesaream sibi afſumere di- gnitatem. Quos Rex gratanter suscipiens, & tractans honeſte, confilio uſus nobilis de Rziczano Andree nomine Camerarii Regni (b) Boemie, nec non aliorum Nobilium plurimorum, qui zelo doloſo concepto, ſcili- cet, ut non fiat potencior, diſvaſerunt ſuſcipere tante follicitudinis Prin- cipatum, tandem eos remifit vacuos, & laboribus fuis inanes. Nunceii vero a Rege poſt hoc nobilibus muneribus honorati, receptisque ab eo reſponfis, ad Electores Principes alios funt reverſi. Creditur eciam, quod ob hoc, quod malo ſuorum uſus confilio Rex tantam reſpuit dignita- tem, poſtea ductus penitencia ſuper eo habens ſepe remorſum in corde, de ſeculo cicius emigravit. Eodem anno Ottakarus idem Rex validum congregans exercitum in- trat Bavariam, predis, incendiis in magna parte devaſtans, unde in quo- dam caſtro per ignis incendium multi homines perierunt. Anno Domini M. CCLXXII. eſt canoniſata Sancta Hedwigis Duciſſa Polonie in Trebnicz. Eodem anno ſexto Kalendas Septembris Rudolphus Comes de Haps- eft in Regem Romanorum electus. purg Anno Domini Milleſimo CCLXXIII. Ottakarus, qui & Przemysl, Rex Boemie, in feſto Sancti Jacobi Apostoli cum fuis exercitibus proce- dens ad partes Ungarie, Moravie, Austrie, & Stirie adjacentes nimis im- pugnabatur ab Ungaris & Paganis, & ſibi caſtris & civitatibus illarum parcium ſubjugatis, & militum cuſtodia communitis, ſuperatis hoftibus revertitur ad propria glorioſus. Anno Domini MCCLXXIIII. Anno Domini M.CCLXXV. Kalendis Maji Gregorius Papa X. Con- cilium in Lugduno, quod ante biennium indixerat, convocatis terrarum Pontificibus univerſis Catholicam fidem habentibus celebravit. Guod eciam duravit per ſepten ſeptimanas. Et eidem interfuit Johannes Pra- G g 2 gen- (b) C. S. habet Burggravii Pragenſis. R

Strana 236
236 genſis Epiſcopus, qui reverſus ad propria, prout mandatum fuit Apo- stolicum, precepit locari truncos concavos per ecclefias univerfas ad col- ligendas eleemoſinas & oblaciones fidelium pro ſubſidio terre ſancte. Pre- terea in eodem Concilio eleccionem confirmavit Rudolphi Romanorum Re- gis, nec non decimas, que fuerant exacte per Almanniam, Rudolpho ele- cto in terre ſancte ſubfidium aſſignavit. Anno Domini MCCLXXVI. de menſeSeptembri mifit Rex Romanorum Rudolphus (c) nunceios ad Ottakarum Regem Boemie, petens ibi terras reſtitui, Stiriam, Auſtriam & Carinthiam, Portum Naonis & Forum Ju- lii, afſerens eas ad Imperium pertinere. Rex autem Ottakarus vir magni cordis tale fertur dediſſe reſponſum. Rudolphus terras, quas petit, nun- quam poſſiebit, nec podſſedit in antea, quoniam earum alique funt dona- te michi racione dotis matrimonii cum Margaretha filia Leupoldi Ducis Austrie quondam contracti, ſed & alias quasdam pugna gladii acquifivi. Videns itaque Rudolphus Rex verbis se non proficere, furore fuccenfus, preparat ſe ad bella. Quo comperto Rex Boemie mifit exereitus in oc- curſum verſus Teplam ad prohibendum ejus introitum, Rex quidem ipse morabatur in venacionibus, dans operam voluptati. Rex autem Rudolphus audiens hoe, mutavit propofitum, & ex alia parte Danubii verſus Au- striam dirigit greſſus ſuos, & ibidem civitates, villas, oppida oecupavit, pariter & castella, & tranfiens per Pataviam uſque Lincz, ibidem est caftra metatus. Quo audito Rex Ottakarus fuis mandavit, qui erant cir- ca Teplam, ut quantocius veniant ufque Drosdorff. (d) Transeuntibus itaque illis de Tepla per Plsnenſem, Bechinenſem provincias, & per filvas errantes in invio, & non in via, funt multa perpeſſi, quoufque venirent ad locum Drosdorff condictum. Et occupantes fines provinciarum, que fuerunt in confinio ad latitudinem & longitudinem quatuor miliarium ca- stra fixerunt inter eos Ottokaro jam manente. Sed & Rudolphus Rex ex alia parte Danubii cum fuis exercitibus fecerat ftaciones circa Lincz. Cum- que ſub hoc modo ſeptem ebdomadis morantur, videntes Principes fu- pradicti homines deficere victualium inopia, & defectu equorum pabuli, per nunccios hinc inde miſſos, threvgis tractatis, & ſecuritate data pre- stitis juramentis eligentes locum, insulam videlicet Camberg dictam ad tractandam compoficionem amicabilem convenerunt. Premiffis quoque tra- cta- CHRONICON (c) C. S. addit, quinto anno ſcil. imperii ſui. (d) Droſendorf, eeterum Epitomator hac paſſim alia phraſi narrat.

Strana 237
POLKAVE. 237 ctatibus confederati sunt per contractum ſponſalium inter Wenceslaum fi- lium Regis Boemie & filiam Rudolphi electi, & e converſo inter filium Rudolphi, & filiam Ottakari celebrandum. Hy contractus juramentis in- tervenientibus & literis roborantur in preſencia Epiſcoporum & nobilium multorum. Videns igitur Rex Ottakarus se taliter confederatum Rudol- pho, ad ejus inftanciam inductus, quorundam confilio ſpe uberioris gracie obtulit ſibi quinque (e) vexilla in ſubjeccionis fignum, ſperans eadem sibi reſtitui cum terris & dominiis, que tunc temporis refignavit eidem, Ru- dolphus vero cum ſuis nobilibus habens confilium, Ottakaro Regi duo duntaxat vexilla reſtituit, de terris Moravie, & Boemie ipſum investiens, ceteris, videlicet Auſtria, Stiria, & Carinthia sibi omnibus reſervatis. Pretendens eciam se dictarum terrarum habere indigenciam. Sed post- quam uberioris fortune proſperitatem haberet bonorum opulenciis dictos ſibi reſtitueret Principatus. Hys peractis taliter pacis vinculo Principes ambo colligati ad propria redierunt. (f) Eodem anno Vitkonides cum magna milicia receſſerunt a Rege, multa mala per Regnum Boemie pauperibus & clauftralibus inferen- tes, quod diffimulavit Rex eo, quod tunc temporis eorum auxiliis indi- gebat. Anno Domini M. CC. LXXVII. (g) Idus Septembris Rex Ottaka- rus cupiens filiam ſuam Deo pocius, quam homini deſponſare, filiam ſuam predictam, que debuit ducere filium Regis Rudolphi in virum, re- clufit in monaſterio Sancti Franciſci, cum qua & alie decem virgines sunt ingreſſe. Hoc facto suggeſtione quorundam fuorum inimicicias adver- ſus Rudolphum concepit Ottakarus, & eum per literas & nunccios ad o- dium concitavit. Anno Domini MCCLXXVIII. Princeps Ottakarus qui & Przemysh Rex Boemie predictas terras ſe refignaſſe dolens , quorundam fuorum conſiliis animatus ipfas recuperare, aut omnino perire decrevit. Unde congregato exercitu procedit in Austriam, ipfam devaftans incendiis & rapinis, tranfiensque de Lauensi diftrictu aliquot diebus ftetit in campis, & G g 3 (e) C. S. addit principatuum. ( f) Addit C. S. acta ſunt hæc anno Domini Milleſimo du- centeſimo LXXVIII. VII. Kalendas Septembris, & ſubjieit Capitulum LXXVI. De ultimo bello Regis Ottakari , & morte ipſius. Ita ut cetera uſque ad hoc ultimum bellum in dicto exemplari ceterisque omnibus defiderentur. (g) A narratione iſta auſpicatur Epitomator Capitulum ſuum 76. eodem quidem ſenſu ſed minime verbis.

Strana 238
CHRONICON & (h) inde uſque in Droſendorff (i) proficiſcens, castrum ibidem obſe- ſedit, & per potenciam expugnavit. Romanorum vero Rex Rudolphus hoc sciens, (k) congregato () exercitu, Danubium tranfiens, in metis Moravie ſe locavit. Jam Rex Ottakarus venerat in quendam montem ne- moroſum prope flumen Moravie de adventu Regis Romanorum nil certi pre- ſumens, qui Rex Romanorum miſſis exploratoribus induceione Milote de Diedicz, (m) qui contra Regem Ottakarum in corde rancorem gerebat antiquum, & quem tamen ipſe Rex per totum Marchionatum Moravie con- stituerat capitaneum, reperiens Regem ipſum cum fuis incautos exiſte- re, ſeque ſecuros putare, dicti Regis appropinquans exercitui, circum- dedit eundem repente, Rex Ottakarus vero Regem Romanorum cum exer- citu copioſo confiderans advenisse, & prodiciones multiplices effe factas per ſuos, de quibus eum Rex Romanorum, co quod quondam exiftens in Ottakari Regis curia longis temporibus educatus ante congreſfum nuper munierat, (n) per inpendens hoc exercitum fuum ordinat magna ſuorum potencia, qui nondum advenerant, nullatenus expectata, belli ſe com- mittens eventibus, nec malum de Milota capitaneo ſuo ſuſpicans, & con- fiſus de victoria, prelio ſe audacter ingeſſit. Tandemque congrediuntur exercitus, vel hinc inde bellum committunt, ſed proditor ille Milota beneficiorum immemor declinans cum ſuis, Regem ſuum cum ſuis in hoc belli diſcrimine dereliquit. Fit ergo pugne durum certamen, quibusdam Boemis cadentibus, quibusdam vero fugientibus a Domino ſuo Rege. Proſternitur ideo Rex & capitur, & tandem in die Sancti Ruffi occiditur, de cujus tamen morte vehementer doluit Rex Rudolphus. Sic ergo Rex Boemie occiſus Pragam deducitur, & in Pragenfi Eccleſia honorifice sepe- litur. (o) Cui ſucceſſit in Regno fuus filius Wenceslaus puer quinque an- norum, de cujus tutela intromifit ſe Brandenburgensis Marchio, prout Pa- ter ejus diſpoſuerat adhue vivens. Eodem annno XII. Kalendas Novem- bris Venerabilis Pater Dominus Jobannes Pragenfis Episcopus XXIII. est mortuus, & ſibi ſucceſfit Pragenſis Prepoſitus Dominus Thomas Epiſco- pus XXV. Predictus Rex Ottakarus memorie recolende fundavit mona- ſte- 238 (h) Abinde. (i) Ulterius. (k) Præſciens dudum. (l) In margine : bellatorum cum ſuis. (m) Diedyez. ("l) Ita vox hæe obſeura legitur in exemplari Stehlikiano: Menke- nianum & Ludeviganum habet : nunciarut. Sed veroſimillime legendum : monuerat. (o) Dicta exemplaria addunt : anno præfato , videlicet MCCLXXIX. V. Kalendas Ju- lii , & ſubjungunt Capitulum LXXVII. De Statu Regní Boemie & tuicione juvenis Weucezlal filii Ottakari per Ottonem Marchionem Bandeburgenſem,

Strana 239
PULKAVÆ. 239 sterium Sancte Corone Ordinis Cisterciensis, dum viveret, & illud dotavit magnifice, ficut decet. His temporibus Boemia peſſime regebatur, nam multi Saxones Thevtonici intrantes Boemiam incolas plurimum perturba- runt, ut dimiſſis propriis laribus, nonnulli in filvis habitarent, propter quod defectu agros colencium famis facta est in Regno, fuit insuper di- ctorum thevtonicorum tyrannide Boemia multum leſa, nec non deſtructa, (p) Eccleſiarum pia loca, tamdiu, quouſque per Barones Regni cum Marchione Brandenburgenſi predicto habito conſilio, Thome Pragensi Epiſcopo regni gubernacio fuit commiſſa, & ejectis inde Saxonibus & Thevthonicis ſupradictis liberaretur ab eorum moleſtiis dictum Re- gnum. Hoc anno videlicet MCCLXXVIII. prout Cronica Brandenburgen- ſis teſtatur, Otto dictus cum telo, filius Johannis filii Ottonis tercii, quem genuit ex Sophia, cum exercitu contra Magdeburgenſes procedens, inter Uroſee & Meydeburg bellum gerens, captus est IIII. ydus Januarii. In cujus vindictam Johannes & Conradus fratres ejus adjunčto ſibi Alberto Duce de Brunswig, totam terram Brandemburgensis Ecclesie depredantur, Caſtrum Hunoldsburg & Orebiſwelde in ſuarum virium fortitudine capien- tes. Porro Otto longus filius Ottonis tercii decorus facie Gittam filiam Comitis de Hennenburg duxit uxorem, ex qua genuit tres filios, videli- cet Ottonem, qui Henrici Ducis Wratislavie filiam uxorem duxerat, & poſt hoe non diu moritur, & in Levinenſi monaſterio ſepelitur. Item di- ctus Otto longus genuit Albertum dictum Bidebherre , qui moritur juve- nis, & eciam in dicto monaſterio eft ſepultus. Item Hermannum genuit, & inſuper tres filias, videlicet Beatricem, quam Bolko Dux Polonie uxo- rem accepit. Item Mechchildim Henrico predicto Duci Wratislavie co- pulatam, poſt eujus mortem Mechchildo mansit vidua, & devote Deo ser- viens tandem moritur, & in dicto Levynenſi monaſterio ſepelitur. Item genuit & Gitam, quam Rudolphus Dux Saxonie conthoralem accepit. Item Gunegundem, que in virginitate Deo ſerviens in Berlin moritur, & aput fratres minores honorifice ſepelitur. Hie Otto longus cum fratre ſuo Ottokone mansit conjunctus, Alberto Marchione fratre alio ab eis diviſo, pro porcione fua Stargard, Strusperg, Bernaw, Ebirswalde, nee non Boldin ultra Oderam cum pluribus aliis eivitatibus & caſtris & poſſeſſioni- bus relinquitur. Preterea Ottoko filius Ottonis tercii, & frater Ottonis longi predicti filiam Rudolphi Regis Romanorum duxit uxorem, qua mor- Brandeburgica tua ) In margine ſimiliter.

Strana 240
240 CHRONICON tua Templariorum ordinem eſt ingreſſus, in quo aliquamdiu militans, de- mum in Levyn ordinem & habitum ciſtercienſem afſumpsit ibidem, uſque ad mortem Deo fideliter ſerviendo. Idcirco dictus Otto longus ſolus partem terre obtinens, multis quoque ſupervivens temporibus, acquifivit terras alias, multa gerens bella pariter & gwerras cum Slavis subiciendo eosdem cum Pomoranis, cum fuis patruis Ottone-cum telo pariter & Conrado Mar- chionibus inſuper & Boemis in omnibus ſe habens strenue & prudenter. Nam temporibus ſuis pace reformata Marchia bonis pluribus habundabat. Hic moritur, & heredem ſolum Marchionem Hermannum reliquit in Le- vyn monaſterio Ecclefiastice traditus ſepulture. Albertus itaque frater Ottonis longi prefati filiam Regis Swecie duxit uxorem, ex ea filios duos generans, qui ambo patre adhuc vivente funt mortui. Genuit infuper duas filias, quarum unam tradidit Domino Henrico Magnopolenſi, cum qua terram Stargardenſem donavit. Aliam vero filiam Duci de Lawen- burg dedit uxorem. Hic Albertus poſt mortem fratris Ottonis longi plu- rima bona fecit. Nam monaſterium celi porte fundans multis poſſeſſioni- bus illud dotavit, cujus monaſterii fundacionis Dominus Johannes de Be- licz Abbas monasterii Levynensis promotor fuit, & executor fidelis. Fun- davit inſuper monaſterium Sanétimonialium in Wanſecke, quod largis poſ- ſeſſionibus ampliavit. In Boldin Canonicos inftituit, & poſt mortem uxo- ris, vivens ut monachus, feliciter moritur, ſepultus in Levynensi monaste- rio. Poſtea in celi portam transfertur, cujus tota poſſeſſio devolvitur ad Hermannum filium Ottonis longi predicti. (q) Anno Domini M. CCLXXIX. (r) Henricus Dux Sleſie propter mortem dicti Ottakari Regis civitatem Glacenſem & caſtrum cum tota illa provincia poſſidendo vite ſue temporibus occupavit. Nam vivente prefato Ot- takaro, inter eum & dictum Ducem Slefie, conceptum extitit dictum, & tractatum, ut decedente Duce predicto fine liberis mafculis Ducatus totus Slezie deberet ad Regem & Regnum Boemie devenire jure heredi- tario poſſidendus, & viceversa post mortem Regis Ottakari prefatus Dux Slezie Glacenſem civitatem & provinciam obtineret easdem, Ceterum prefatus Marchio Brandemburgenfis tutor Regis & Regni Boemie Cune- gundem Reginam cum Rege juvene Wenceslao de castro Pragensi noctur- no tempore fecit in caſtrum Bezdiez deduci, & familiaribus Boemis ab ea (1) Hæc omnia prætermiſſa ab Epitomatore quanto quanto in calamitatibus Bohemiæ enarrandis occupato. (r) Hæc tandem ad eundem annum etiam ſubjicit Epito- mator.

Strana 241
PULKAVÆ. 241 ea cunctis ſeclufis (s) Saxones in familiares sibi adjunxit faciens eam cum filio diligencius cuſtodiri, prohibens licenciam exeundi de castro sine conſenſu Burggravii, proviſionem in neceſſariis imminutam ſibi diſpo- nens. Et licet dictus Marchio ſepius per Barones Boemie rogaretur, ut Reginam prefatam cum ejus filio Pragam remitteret, conſervandos hone- ſtius & fovendos, ipſeque hoc facturum promitteret, tamen nunquam im- plevit, propter quod Regina tunc opportunitate captata ſe redituram promittens de Burgravii (t) licencia, Rege Juniore filio suo tunc in castrò relicto, Pragam acceſſit ad Agnetem quondam filiam Regis Boemie, re- gulam ordinis Sancti Franciſci, vitamque monaſticam obſervantem, fin- gens ſe abinde propter exequias quondam Regis Ottakari Moraviam tranſituram, ad Ducem Nicolaum filium naturalem dicti Regis per aliam viam devenit, atque mansit cum illo, Marchione Brandemburgensi Wen- ceslaum juvenem Regem Boemie ſub tutela ſua annis pluribus conſervan- te. (u) Anno Domini M. CCLXXX. Anno Domini M. CCLXXXI. Otto Marchio Brandemburgenſis tutor Wenceslai Regis Boemie miſfis suis satellitibus ad Pragensem Ecclesiam, ad quam taim nobiles, quai alii homines res fuas confervandas tempore gwerrarum importaverant, effractis Sacristie hostys & cistarum, res hu- jusmodi fecit auferri. Quibus geſtis dictus Marchio postea confiderans ſtatum Regni Boemie per alienigenas depravari quotidie, convocatis Ba- ronibus Regni ad concilium generale fecit edictum fub pena capitis, ut om- nes thevtonici de Regno exirent. Quo facto ſpolia ceſsaverunt. In eodem eciam concilio de confenſu Baronum gubernacionem Regni commifit Do- mino Thobie (x) Pragenſi Epiſcopo, & Theobaldo Duci Auſtrie, qui tan- quam viri providi exterminatis malefactoribus in toto Regno pacem fece- runt. Statim homines agros suos colere inceperunt in viis & ftratis atque campis, fieut prius publice laborantes. De terra itaque Boemie predictus Marchio exiens promifit in certo termino Thobie Epiſcopo, & Baronibus Wenceslaum Regem ipforum educandum ulterius ſe continuo rediturum. Sed veniente termino quod promiſit, non tenuit, ſed juvenem illum mul- tis adhue temporibus in ſua tenuit poteſtate. (y) Tom. III. Hh Anno (s) Rectius C. S. & ibidem Bohemis ſingulis ſuis familiaribus ab eadem regina depulſis. (t) Bezdezenſis. (u) His eadem phraſi enarratis Epitomator ſubjungit : Capitulum LXX- VIII, De ulteriori ſtatu regni Bohemie. (x) Perperam corrigitur Thome. (y) Ex his multa truncavit Epitomator.

Strana 242
CHRONICON Anno Domini M. CC.LXXXII. Quoniam agri per regnum Boemie propter thevtonicorum tirannidem aliquibus temporibus permanſerunt in- culti, fames validiſſima omnium victualium in Regno Boemie multum de- ſeviit; accidit autem, quod matres nonnulle materne affeccionts oblite, pueros oceiderunt, & eciam eos manducaverunt, & inde mortalitas ſe- viſſima conſurrexit. Eodem anno obiit Agnes beata aput Sanctum Franciſcum, monaſti- cam vitam ibi ducens. (z) Anno Domini M. CCLXXXIII. VII. Kalendas Januarii contigit, quod Iris mire pulchritudinis circumdans quasi totam Pragensem civitatem, ap- paruit, unde quidam predixerunt, eventum proſperum afferentes, ut quemadmodum iris opponens se imbribus restringit turbines tempeſtatum, fic Omnipotens Deus gubernans incolas Boemie Regni confervaret a pas- fionibus variis & preſſuris. Item aliud fignum apparuit nonas Aprilis eo- dem anno, nam ſtella ſuper cornu lune viſa eſt lucidiſſimis ſplendoribus relucere, per hoc intelligebant ſapientes adventum ſui Prineipis Wen- ceslai, qui tenebatur aput Ottonem, cui IX. Kalendas Junii venienti Ba- rones, milites, Clerici & Laici totius civitatis Pragenfis cum gaudiis oc- currerunt, ſuscipientes eundem cum exultacione cordium in ympnis & canticis proceſſionaliter cum ſuo Epiſcopo ſupradicto populo ſubſequen- te. Hic Princeps licet in annis eſset infancie, animum tamen semper gessit senilem, timens Deum, & honorans Domini sacerdotes. Sed nec eſt illud pretereundum filencio, quod prefatus Otto Marchio Branden- burgenfis quamvis duxis precibus instanter & promiſſionibus factis per Pra- gensem Epiſcopum & Barones Regui Boemie prius ſepius peteretur, ut Wenceslaum Regem redderet dicti Regni heredem, hoc tamen facere re- cuſavit, niſi ſibi XXXV. millia marcharum argenti darentur, & nichilo- minus Budiſſinenſis Marchia eum quibusdam caftris & aliis civitatibus in hereditatem & poſseſſionem perpetuam traderetur. Quibus factis pre- dictum restituit Wenceslaum, ficque idem Princeps prout ſupra deſcribi- tur, Boemiam eft reverſus , incolis Regni multis gravatis tribulacioni- bus reſpiracionem per adventum ſui Principis ſuſcipientibus gaudioſam. Ceterum in abſencia juvenis Principis ſupradicti Baro quidam de genere Witkonidum, ſeu de Roſſemberg Dominus in Crumlow Zawiſſius nomine, hujus Principis matrem Reginam Gunegundem adamavit, cum qua eciam contraxit matrimonium, & ex ipſa filium genuit, nomine Johannem, qui 242 po- (z) Hæc minori charactere excuſa habentur in margine.

Strana 243
PULKAVE. 243 postea factus est crucifer de domo thevtonica, & Commendator per Al- manniam & Boemiam generalis. Demum Regina predicta in tantum filium ſuum Principem Boemie adhuc juvenem circumvenit, ut Baroni predicto, videlicet Zawiſſio (a) capitaneatum tocius Regni committeret, ipſumque extolleret ſuper Barones alios univerſos. Unde ſpiritu ſuperbie intu- meſcens deſpexit alios, ſuos autem extulit, nulli reddens justiciam vel pacem procurans. Cujus uxor predicta eft mortua, (b) & aput Sanctum Franciſcum in Praga ſepulta. Nolens autem dictus Baro videri condi- cionis vilioris, quam fuerat, ſed ut prius nobilium ſanguini commiſceri cum ſorore Regis Ungarie profeſſa in obſervancia regulari, contraxit conjugium, ex qua ſuccedente tempore filium genuit, ad baptifmum ejus Dominum ſuum Principem Boemie, & ſororium ſuum videlicet Ungarie Regem invitans. Princeps vero Boemie cognito, quod ipſum dictus Ba- ro Zawiſſius ad hujusmodi convivium invitaverat fraudulenter, utpote quia Rex Ungarie & Dux Wratislavie convenientes ibidem debuerant ibi- dem in ſuum interitum conſpiraſſe, dictum Baronem Zawiſſium ad ſe vo- catum in caſtro Pragenſi fere per biennium tenuit vinculatum. Cumque nullius humiliacionis signa Princeps in eo perpenderet, ipſum juffit duci ad caſtrum Hluboka, alias Ffroburg, ut illud Principi redderetur. Quod cum facere recufaret ante castrum predicta pena capitis eft cum affere peremptus, & abinde ductus in Wyſſebrod monaſterium ordinis Cifter- cienſis, quod ipſe fundaverat, ibidem traditur ſepulture. Guo audito conſanguinei, & amici ejus relictis mox omnibus fugierunt, quibus diſ- perſis facta eſt pax & juſticia in Boemia & in Moravia. Rex autem Ungarie & Dux Wratislavie ſupradicti diſponente Deo post hoc vixerunt pauco tempore, quoniam Rex primus gladio, fecundus vero veneno sunt defuncti. (c) Anno Domíni M. CCLXXXIIII. Anno Domini M. CCLXXXV. Wenceslaus heres Regni Boemie una cum matre sua Gunegunde, de cujus gestibus & eciam morte, nee non se- pultura ſupra ſcribitur, antequam eſſet humanis exempta, Regem Roma- norum ſocerum ſuum viſitavit in Egra. Eodem anno fratres Heremitarum Ordinis Sancti Auguſtini in civi- tate minori Pragensi domum receperunt de conſensu Thome (d) Epiſcopi ſupradicti. H h 2 Anno (a) In margine de Roſenberg. (b) In margine poſtea, (c) In margine corrigitur ; eſt do- functus. (d) Corrigitur Thobie,

Strana 244
CHRONICON Anno Domini MCCLXXXVI. (e) III. Nonas Julii Githa Illuftris filia Rudolphi Regis Romanorum, conjunx Wenceslai ſecundi Principis Boemorum deſponſata ſibi noviter intravit Boemiam cum maximo comita- tu , & a Clero & populo univerſo cum gaudio eſt ſuſcepta. Anno Domini MCCLXXXVII. Wenceslaus heres Regni Boemie con- gregata multitudine copioſa Moraviam ingreditur, & fortaliciis raptorum deſtructis, reformataque pace Boemiam est reversus. Anno Domini MCCLXXXVIII. Natus eft filius Principi Wenceslao, qui appellabatur Ottakarus, ſed anno eodem moritur. Item eodem an- no caſtrum Holemsteyn, in quo raptores fuerant, expugnavit. Item eodem tempore Zawiſſius, de quo narratur ſuperius matrimonium contraxit cum úna (ƒ) profeſſa. Anno Domini M. CCLXXXIX. Dux Opulienſis Caſimirus predicto Duci Wenceslao, ſuisque heredibus Regibus Boemie, & corone principa- tum, & terras ſuas ſubdidit, & ſubmifit, prout confecte funt litere hu- jusmodi ſub tenore. Magnifico, & Illuſtri Domino Domino ſuo Wence- slao Sereniſſimo Regi Boemie & Marchioni Moravie Casimirus Dei gracia Dux Opulienſis , & Dominus in Reuthim (g) cum prompta devocione ſue fi- delitatis ſervicium indefeſsum. Cum nature ingenioſe artificio creaturam ſuam ſummus opifex in propagandarum rerum omnium origine ficque for- maverit, ficque diſpofuerit, (b) ut quelibet res votive conſervacionis locum ibi appetant, ibique auxiliaris operis aminiculum querant, ubi in fue ſubtilitatis (i) permanencia melius & facilius ſe tuentur. Et amicicie vigor sic in creatis suas ostendit (k) propagines, ne diversis potestatibus mundialis machine diffidencia veniat, (l) & res rebus concordi fubjiciat unione, mortalium quidem condicio cum naturalium rerum diſpoficionem adeo progreſſam opifice non immerito eciam mutetur, (m) ut ibi homines locum querant refugii, ubi auxiliare preſidium abſque ſpe refuga ſalu- brius invenitur, & illorum ſe ſubmittit (n) libencius poteſtati, qui dilec- cionis & amicicie puritate a retroactis temporibus per progenitores tan- quam radicitus preconcepta eos favorabilius profequuntur. Imitans equi- dem 244 (e) Huie anno præjicit Epitomator Capitulum LXXIX. De ſucceſſibus Wenceslai ſecundi Regis Bohemie, auſpicaturque id a ſupra narrato Roſenbergii ſupplicio, & transilit ad annum 1290. (f) In margine illa. (g) Buthum. Ceterum cum Epitomator Diplomata aliaPulkavæ diligenter exſcripſit, iſtud hie quidem prætermiſit,refert tamen il- lud poſterius Capitulo 83. (h) Formavit, ſicque diſpoſuit. (i) Stabilitatis. (k) Ordinat. (l) Vivat. (m) Imitetur. (n) Submittant.

Strana 245
PULKAVE 245 dem premiſſa, & attendens ſubſequencia, quod ex favore quondam Domini Ottakari Regis Boemie memorie recolende Pater meus recordacionis felicis quondam Vladislaus Dux Opulienſis propter devocionen & obſequia, qui- bus ſe totum cum prompta benevolencia eidem dederat multa promocio- nis & honoris beneficia ſuis temporibus fit fortitus. Ego qui in bonis & utilibus actibus fequor libenter veſtigia Patris mei, confiderato, & evi- denter agnito, quod bonitas, favor, & potencia veſtre Dominacionis, que clare indolis infignibus reniteſcens, (o) & paterne prudencie nanciſcen- tes veſtigia non lenteſcitis ſubditorum noſtrorum commoda procurare plurima, michi, filiis heredibus Ducatui eciam (p) hominibus meis in ipſo Ducatu meo existentibus, honoris, pacis & profectuum afferre poterunt incrementa, maxime cum per nos (q) & fucceffores vestros melius, quaim per alium a meis violentis (r) & meorum fidelium opprefforibus, (s) a qui- bus hucuſque oppreſſi fuimus, & opprimimur cum eisdem meis fidelibus potero defenſari. De confilio deliberato, ac bona voluntate & conſenſu filiorum meorum Boleslay & Wladislay, ac propinquorum amicorum, Ba- ronum & aliorum meorum, ac ipfius Ducatus mei nobilium, nec (t) co- actus, nec vi, nee metu inductus, ſed bona ſpontanea & libera volunta- te mea; volens in hoc meam, filiorum, heredum, & ſucceſforum meo- rum condicionem facere meliorem, vestre, heredum, & succefforum ve- strorum omnium Regum Boemie poteſtati & Dominio me, filios, & he- redes & fucceffores meos, & fuccefforum meorum heredes , Ducatum, caſtra, civitates, oppida, & univerſas poſſeſſiones meas, omnium Baro- num, Nobilium, & aliorum terrigenarum meorum in ipſo Ducatu meo de- gencium, sive manencium ac ipſos Barones, Nobiles, & terrigenas meos de unanimi eorum conſenſu, nonnullis eciam ipſorum preſentibus ſubjeci, & in hys ſcriptis ſubjicio, & manere volo perpetue fic ſubjectos. Eos- dem nichilominus Barones, Nobiles, terrigenas, alios cives, & univer- ſos Ducatus mei incolas, seu habitatores a fidelitate & homagio, quibus michi & meis heredibus filiis, ac univerfis ſuccefforibus funt aſtricti, ex (u) nunc fine difficultate qualibet (x) abſolvendo, reſignavi, & eciam (y ex nunc refigno publice per vexillum meum, eundem meum Ducatum, & omnia jura ejusdem Ducatus cum juribus & Dominio, que michi, filiis, heredibus, & ſucceſforibus meis univerfis in hoc (z) Ducatu competunt, Hh 3 meo, (o) Reniteſcentes. (p) Corrigitur &. (q) Vos. (r) Violenciis. (s) Oppreſſionibus. (t) Non. (u) In margine perperam corrigitur at. (x) Tenore præſentium, (y) Reſi- gnavi eciamet. (z) In margine corrigitur eodem.

Strana 246
CHRONICON 246 meo, filiorum meorum, qui nati ſunt, & ſi qui naſcentur in poſterum omnium heredum, & succefforum meorum nomine ad manus, potestatem & Dominium veſtrum, qui recipitis a me refignacionem eandem pro vo- bis, & heredibus vestris, ac heredibus, (a) & fuccelforibus, a vobis in- perpetuum deſcendentibus univerfis in preſencia ſubſcriptorum teſtium ad hoc per me, filios, Barones, & nobiles Ducatus mei predictos ſpe- cialiter rogatorum, & renuncians exprefſe meo, filiorum meorum here- dum & ſucceſſorum meorum, (b) quorumlibet nomine omnium privilegio- rum patrociniis, & libertatibus, que mihi & eisdem filiis heredibus, & fuccelſoribus meis, fi que Ducatui ipſo & juribus ejus competunt, vel poſſunt competere in futurum, & ſpecialiter illi libertati renunccians, quam mei predeceffores Duces Opulienſes habuerunt in antea, & quam ego hucuſque habui, & mei filii, heredes, & ſuccelfores in futurum habuiſ- ſent ex conſuetudine aliqua, vel de jure in eo, quod nulli alteri Princi- pi poterant ſubici vel debeant, (c) de nobis, dominio meo (d) in fevdum, & jure fevdi predictum Ducatum, dignitatem, titulum, & honorem ejus- dem Ducatus, ac omnia alia jura Ducatus predicti recepi, & ex nune re- cipio, vobis tanquam meo, & fevdi Domino homagium feci, & facio, & vobis fidelitatem, devocionem, & obedienciam perpetuas promiſi, & nunc promitto, corporali interpoſito juramento in preſencia teſtium eo- rundem ordinando, & omnia (e) fieri volendo, ut filii heredes & ſucces- ſores mei univerſi in ipſo fevdo michi de cetero ſuccedentes de manibus veſtris, & ſucceſforum veſtrorum idem fevdum five Ducatum recipere, & vobis, veſtrisque ſucceſſoribus homagium, fidelitatem & obedienciam interpoſito eciam juramento promittere, ac fimiliter facere in perpetuum teneantur, obligando niehilominus me filios, heredes, & ſucceffores meos follemni stipulacione interposita vobis & fucceſforibus vestris Boe- mie Regibus, ut quocieseunque, & quandocunque vos jufferitis, vel ve- ſtri juſſerint ſuccelfores, vos, & eos juvabo, & juvare volo per ſucceſ- fores meos contra omnem honinem fideliter, toto poſse, tanquam vester vaſallus quilibet, ſive Baro Regni veſtri, nec non ad omnia & fingula in perpetuum, que jura fevdi exigunt & requirunt, & eciam ad illa, que quisque vaſallus ſuo vero Domino facere poteſt, atque debet. Promitto inſuper, & promiſi pro me, heredibus, & ſucceſforibus meis predictis ſub preſtito juramento predicta omnia & ſingula predičtorum rata & firma te- (a) Heredum. (b) Hæc in margine ſcripta ſunt, (c) Debebant. (d) De vobis Domino meo. (e) Omnino.

Strana 247
PULKAVÆ. 247 tenere, & adimplere, ac ſervare perpetuo, nec unquam contra eadem vel eorum aliquando (ƒ) venire, vel facere, per me, vel per alios, vel alium quo quo modo, & renunceiavi expreſſe, atque renunccio tenore preſencium in omnibus premiſſis, & quolibet premiſforum pro me filiis, heredibus, & ſucceſforibus meis omnibus omni accioni & defenfioni rei cuilibet, & omni auxilio Juris Canonici vel Civilis conſuetudinibus, con- ſtitucionibus, & ſtatutis, graciis, privilegiis, ſeu indulgenciis quibusli- bet, & illis ſpecialiter privilegiis, ſeu indulgenciis, quibus a Sede A- poſtolica, vel a Romano Imperio, quibuscunque aliis vel alio Polonie Principibus est proviſum, ne alienarent, vel aliis Principibus ſubiciant, & eis homagium faciant, & aliis quibuscunque tam generalibus, quam ſpecialibus privilegiis seu indulgenciis, quas ego vel heredes mei poſſe- mus contra predicta vel aliquod predictorum de Jure obicere, vel de- facto, quo michi vel ſucceſſoribus, ut contra omnia premiſſa, vel eorum aliquod ego, filii, heredes & ſucceſfores mei venire poſſemus, & ea non teneremus, vel non obſervaremus, (b) poffent competere, & ali- qualiter ſuſfragari. In cujus rei teſtimonium & robur perpetuo valitu- rum preſens privilegium voluntarie, & libenter vobis trado, figillorum mei proprii, & Venerabilium Patrum Dominorum Thobie Pragenſis, Theodrici Olomucenſis Epiſcoporum, ac Illuſtrium Principum Dominorum Bolkonis Ducis Slezie, & Domini de Lewenberg, atque Nicolai Ducis Opa- vienſis, nec non Honorabilium perſonarum Brunovienfis Sanéti Benedi- cti, Jordan, Montisſoro (i) Premonstratensis, Reynheri, Cladrubiensis Sancti Benedicti, & Henrici de Ofsek Cisterciensis Ordinum, Abbatum Pragenſis Diœceſis, & virorum Venerabilium Magiſtrorum Ulrici Pra- genſis, Johannis Saxonie (k), Ulrici Mielnicensis, & Bardii (1) Bolesla- vienſis Ecclesiarum Prepositorum, Magiſtri Gregorii (m) Pragensis, Do- mini Budislai Olomucenſis, & Domini Bartholomei Wyſſegradensis Ec- cleſiarum Decanorum ad mearum peticionum inftanciam appensione in te- ſtimonium evidens roboratum. Acta funt hee Prage in (m) pallacio Re- gio in preſencia perſonarum ſuperius expreſſarum, & in prefencia Ba- ronum & nobilium meorum, videlicet Sobieslay Judicis terre mee, Jefs- konis Burggravii Renthumenſis, (n) Branislay (o) Dapiferi mei, Michae- lis Mareſcalli mei, Andree dicti Brek (p), Bernhardi, & Theodriei mi- litum, (f) Aliquod. (g) In margine additur ſeu. (b) Servaremus. (i) Jordani Montiſſorro, legendum antem: montis Strahow. (k) Legendum Sazenſis. (l) Pardi. (m) Ge- orgii. (m) Caſtro, &. (u) Buthumenſis. (o) Bramisl. (p) Brelk.

Strana 248
248 CHRONICON litum, Leonhardi, Pauli, Jeſconis, (q) Stephani, & Stephani Budiwoy Domicellorum nobilium meorum, & terre mee predicte, & in preſencia nobilium virorum Wogeri de Lompnicz (r) ſummi Camerarii Regni Boe- mie, Alberti de Seberg (s) Mareſcalli ejusdem Regni Boemie, Sdislai de Sternberg Pragenſis Purggravii, Beneſſii de Wartemberg Camerarii ejus- dem Domini mei Regis Boemie Wenceslai, Bavarii (t) de Strakonicz Burg- gravii de (u) Klingenberg, Proſtiwen (x) de Warabskow (y) Camerarii Sereniſſime Domine mee Regine Boemie Alberti Dapiferi, & Johannis de Michelsberg Pincerne ejusdem Regni, Burgardi de Winterberg, Theodri- ci Spaczmani, in Vriemberg Burggravii, Ottonis de Pottenſtein Burg- gravii in Thuſta, Hynkonis de Leuchtenberg, Hynconis de Duba, Muti- ne de Koftemath (a), Zdislay de Trziebon (b), Ffriderici de Schonburg (c), Ottonis de Nemburg (d), Bohuslai de Bor, Dluhomil de Weſsele, Ulrici de Nova Domo. Et in preſencia multorum aliorum tam religioſorum, quam ſecularium Clericorum & Nobilium, popularium & Civium, qui propter hoc ſpecialiter de omnibus Regni Boemie finibus pro teſtimonio fuerant convocati. Anno Domini M. CCLXXXIX. IIII. Idus Januarii Indiccione II. Et nos Theodricus Dei gracia Epiſcopus Olomucenſis rogati per di- clum Dominum Kaſimirum preſenti inſtrumento per magiſtrum Ambro- sium Canonicum Ecclesie noſtre Olomucenſis, noſtrumque Notarium, no- ſtroque (e) nomine ſubſcribi & figillum noſtrum fecimus appendi. (f) Anno Domini M. CCXC. Cum, ſicut ſupra dicitur, Wenceslaus pre- dictus Githam filiam Regis Romanorum Rudolphi duxerat (g) uxorem, & ſororem ſuam Rudolpho Regis Rudolphi primogenito conjugem tradidit vi- ceverſa. Pacta inter Regem Ottakarum patrem ſuum cum eodem Ru- dolpho concepta per amiciciam renovantur. Et contractus tempore di- ctus Rudolphus Wenceslao Principi Boemie decem millia marcarum argen- ti aſſignavit in dotem obligans (h) civitatem Egrenſem cum (i) ejus pro- vincia. Poſtea vero hoc anno dictus Rex Romanorum ad Wenceslaum generum suum mifit nunccios volens, ut Egram predictam sibi restitue- ret, propter quod Wenceslaus Princeps Regni Boemie cum conjuge ſua predicta venientes ad Rudolphum propriis in perſonis Egra retenta Regnum (k) dictus Wenceslaus a Romanorum Rege suscepit in fevdum, perpendens eciam (t) Bauari. (u) Corrigitur in (q) Jeſskonis. (r) Wogerii de Lomenicz. (s) Sehberg. (x) Proſwen. (y) Warawbskow. (z) Burghardi. (a) Costenrat. (b) Trzewon (c) Schomburg. (d) Lemburg. (e) Noſtro. (f) Denique ſubjicit Epiromator: Nota quod poſt Thobiam pragenſem Epiſcopum &c. ut in Menkeniano & Ludevigiano. (g) In margine in. (h) Inr margine ſibi. (i) In margine tota. (k) In margine Boemie.

Strana 249
PULKAVÆ. eciam idem Rudolphus tractatus olim factos inter Regem Ottakarum, & Henricum Ducem Slezie, de quibus ſupra fit mencio, racionabiles & ju- ſtos exiſtere. Confiderans nichilominus, quod Principatus Slezie anti- quiſſimis temporibus inftauratus per Reges & Principes olim Boemie, & ſub annua pensione, que Principibus Boemie folvebatur, eisdem loca- tus extiterat, ſuis literis autentieis tractatus hujusmodi roboravit. Qua- rum literarum tenor ſequitur in hec verba. (I) Rudolphus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguftus, uni- verſis Sacri Romani Imperii fidelibus preſentes literas inſpecturis graciam ſuam & omne bonum. Univerfitatis vestre noticie innoteſcat, quod nos ordinacionem, ſeu promiſſionem de terra & principatu Wratislavienſi & Slezie, que a nobis & Imperio habentur in feodum, (m) quaim illuftris quondam Henricus Dux Wratislaviensis noſter Prineeps cum illuſtri & preclaro Wenceslao Rege Boemie filio & Principe noſtro cariſſimo, vi- delicet quod idem Rex Boemie in terra & principatu Wratislaviensi & Slezie, si ipſum Henricum Ducem premori contingeret, (n) sibi deberet ſuecedere, iniiſſe dinoſcitur, & feciſse, ratam habemus & gratam, eam de plenitudine potestatis Regie confirmantes, & dantes has literas no- ſtras ſigillo noſtro munitas in teſtimonium ſuper eo. Datum Erford VII. Kalendas Octobris Indiccione III. anno Domini M. CCXC. Regni vero noſtri anno XVII. (o) Quod eciam (p) Reges Boemie jus & vocem eli- gendi Romanorum Regem antiquitus habuerunt, & eleccio ejusdem hu- jusmodi de jure pertineat ad eosdem, ſubſeriptum privilegium clariſſime manifestat. Rudolphus Dei gracia Romanorum Rex semper Auguftus univerfis Sacri Romani Imperii fidelibus preſentes literas inſpecturis graciam fuam, & omne bonum. Quanto jura perſonarum prodeunt in lucem noticia clariori, tanto liquidius pofteritati fucceffure (q) materia tollitur alter- candi. Inquificionis igitur circumſpecte prehabita indagine ſcrutinioque ſollerti ſcire defideravimus, quid quantumque Juris in Romano competat Imperio, & in eleccione Romani (r) Regis futuri Imperatoris inclito Regi I i Boe- Tom. III. 249 (l) Huic diplomati præjicit Epitomator : Capitulum LXXX. De litera Rudolfi Romanorum Re- gis ſuper devolucione principatus Wratislavienſis, & Ducatus Slezie ad Regem Bohemie, & est approbacio dicti contractus. (m) Pheodum. (n) Contigerit. (o) Sequentibus verbis præjicit Epitomator: Capitulum LXXXI. De jure & voce eleccionis in Imperio re- gum Bohemie ad ipſos antiquitus pertinente. (p) Autem. (q) Succeſſive. (r) Ro- manorum.

Strana 250
CHRONICON Boemie Principi & filio noſtro cariſſimo, & heredibus ipfius. Quo fa- cto Principum, Baronum, nobilium, & Procerum Imperii, nec non ve- teranorum communi affercione, & concordi teſtimonio comperimus aſ- ſonante, ipsum Regem Boemie Imperii debere pincernam exiftere, & jus ac officium pincernatus aput eum, nec non ejus heredes jure hereditario reſidere. Extirit eciam dilucide declaratum, predictum Regem Boemie & ſuos heredes in eleccione Regis Romanorum futuri Imperatoris cum ceteris electoribus habere debere ad fimilitudinem aliorum electorum eli- gendi plenarium jus & vocem. Hec vero Jura pincernatus & eleccionis nedum dicto Regi, & ſuis heredibus didicimus competere, ſed eciam ſuis progenitoribus, abavis, atavis, proavis, & avis jure pleniſſimo com- petebant. Volentes itaque dicti Regis & heredum fuorum diſpendiis pre- cavere, jus & offieium pincernatus in Imperio fibi & heredibus ejus, & non alii competere, & in eleccione Regis Romanorum futuri Imperatoris habere jus & vocem clare recognoſcimus, approbamus, & preſencium teſtimonio profitemur. Si quid autem diminucionis vel calumpnie, quod non credimus, circa premiſſa cavilloſe, malicioſe, vel ſubdole poſſet op- poni, ſupplemus de plenitudine noſtre Regie majestatis. (s) In cujus rei teſtimonium preſens ſcriptum Majeſtatis nostre sigillo fecimus communi- ri. Datum Erford VII. (t) Kalendas Octobris, Indiccione III. Anno Do- mini M. CCXC, Regni vero noſtri anno XVII. (u) Poſt lapſum vero non magni temporis dictus Henricus Dux Slezie sine liberis maſculis moritur, & per Regem Romanorum tractatus predi- cti denuo roborantur per literam, que ſequitur in hec verba. Rudolphus Dei gracia Rex Romanorum ſemper Auguftus univerfis Sacri Imperii Romani fidelibus preſentes literas inſpecturis graciam fuam & omne bonum, Licet munificencie nostre dexteram ad cunctos fideles, quos Romanum ambit Imperinm, ex officii debito nobis deſuper recommiſ- fi porrigere teneamur, maxime tamen Illuftres Principes, qui velud au- rora ſtellis prerutilant virtutum, in gracioſa dulcedine prevenire, atten- dentes, quod Inclitum Wenceslaum Regem Boemie Principem & filium noſtrum cariſſimum, utpote benemeritum condignis premiis premian- dum Principatum Wratislavienſem & Sleſie, quem a nobis & Imperio Il- luftris quondam Henricus Dux Wratislavie recepit in feodum, (x) nec non 250 (s) Corrigitur : poteſtatis. (t) VI. (u) His ſubnectit Epitomator Capitulum LXXXII. Super roboracione devolucionis dicti Ducatus Wratislaviensss, iisdem Pulkavæ verbis ſub ingreſſum uſus. (x) Pheodum.

Strana 251
PULKAVÉ. 251 non omnia feoda (y) vacancia ex morte ejusdem Henriciquondam Ducis Wratislavienſis ad nos & Imperium pertinencia cum ſuis omnibus atti- nenciis, (2) jurisdiccionibus, ac juribus univerfis quocunque nomine censeantur, dicto Regi Boemie & suis heredibus habenda, poſſidenda, a nobis & Imperio tenenda titulo feodali (a) duximus conferenda. Si quid autem diminucionis ſeu calumpnie quod non credimus, circa premiſſa cavilloſe, (b) vel ſubdole poſſet opponi, ſupplemus de plenitudine Re- gie poteſtatis. In cujus rei teſtimonium preſens ſeriptum noſtre majeſta- tis (c) juffimus communiri. Datum, ut ſupra. Licet hujusmodi litere ſub forma emanarunt (d) predicta, tamen Rex Boemie Wenceslaus predi- ctus polſeſſionem Ducatus Wratislavienfis tunc non eft adeptus rea- lem. (e) Item anno, quo ſupra, videlicet M. CCXC. Rex Wenceslaus Du- catum Opavie, quem olim Przemysl alias Ottakarus Rex Pater ejus (f) creaverat, & Nicolao ſuo filio naturali in infigne vaſallagium dederat, ut prefertur, ab eodem Nicolao repeciit, & ipſo depulſo pro ſe Ducatum re- tinuit ſupradictum. Eodem itaque tempore Griffina Cracovie & Sando- mirie Duciſſa filia Imperatoris Bulgarie, & ſoror quondam Gunegundis ma- tris Wenceslai Regis Boemie, cui maritus ejus Dux Lesko dum vixerat, ex eo, quod liberis caruit de ſuo corpore procreatis, de confilio, & conſenſu nobilium & Baronum ſuorum, eosdem Cracovie, & Sandomirie Ducatus post mortem ipsius legaverat, ymo in ipſam plene transtulerat, Nepoti ſuo Regi Boemie Wenceslao predicto Principatus eosdem dona- cione inter vivos ſolenni donavit, & miſfis desuper ad Regem eundem pluribus & ſolennibus nunceiis poſfeſſionem realem fibi obtulit Ducatuum predictorum. Qui Rex Wenceslaus aliis pro tunc arduis negociis occu- patus, Venerabilem Thobiam Pragensem Episcopum destinavit Poloniam, & ipſe Regis ſui nomine poſſeſſionem eorundem Ducatuum effectualiter apprehendit. Quo facto, & ad debitum coſummato predicta Griffina ad Ii 2 Ne- (y) Pheoda. (z) Poſſeſſionibus et. (a) Pheodali. (b) In margine additur malicioſe (c) In margine ſigillo. (d) In margine corrigitur emanaverint. (e) His ſubnectit Epi- tomator Capitulum LXXXIII. De Ducatu & Ducibus Opulienſibus , qualiter ſe primo regibus , regno , & corone Bohemie ſubmiſerunt , recitatque diploma Caſimiri Ducit Opulienſis, quod jam ſuperiore anno, ad quem ſpectat, retulit Pulkava, commemo- rataque Georgii & Joannis Epiſcoporum Pragenſium ſuceſſione redit in ordinem nar- ratorum Pulkavæ , ac ſubnectit Capitulum LXXXIV, De adepcione regni Polonie, (f De parte Marchionatus Moravin.

Strana 252
CHRONICON Nepotem suum Wenceslaum Regem predictumPragam veniens multis tem- poribus morata cum eo, tandem diem claufit extremum ſuum, & in mo- naſterio Sancti Franciſci Prage eccleſiaſtice traditur ſepulture, penes ſo- rorem ſuam matrem Regis Wenceslai predicti. (g) Anno Domini M. CCXCI. poſt divisionem Apostolorum die ſequenti Rudolphus Rex Romanorum egritudine confectus & fenio, postquam ipſum Rex Wenceslaus Boemie Princeps cum conjuge fua Githa dicti Romano- rum Regis filia viſitaſſent, in Erfordia moritur, transfertur in Spira, & ibidem inter Romanos Principes sepelitur. Item Wenceslaus Princeps Boemie misit Thobiam Pragenſem Epiſcopum in Cracoviam, ut pacem re- formaret. Anno Domini M. CCXCII. De partibus Polonie mittuntur nunecii ad Principem Wenceslaum, qui Ducatum Cracovie, de quo ſe dictus Prin- ceps nuper intromiſerat, referunt devaſtari. Propter quod maximo con- gregato exercitu Poloniam ingreditur in ſue virtutis potencia copioſa, nec non marchionis Brandemburgensis Ottonis, qui venerat in auxilium ei. Cui Duces occurrerunt Polonie, pacem, & concordiam poſtulantes, & ibidem in Opulienſi Ducatu predictus Wenceslaus a Marehione Branden- burgenſi militari cingulo infignitur. Procedens quoque ulterius Craco- viam ab univerſis benigne ſuſcipitur, & que ad pacem fuerunt, per ipſum diſpoſitis, protinus ante Siradiam, alias Cziras, ubi Loketko ſe college- rat, fixit tentoria, & in die Sancti Wenceslai capiens Opidum & dictum Loketkonem cum nonnullis aliis Principibus captivavit, & Regni Polonie negociis convenienter diſpositis eum victoria ad Regnum Boemie feliciter est reverſus. Eodem anno Adolphus Comes de Nasaw in Regem Roma- norum eligitur, preſertim Wenceslao Principe Boemie procurante. Nam licet Wenceslaus fororem Alberti Ducis Austrie, puta, Dominam Git- ham haberet conjugem, qui tamen Dux Austrie Principem Boemie in terris ſui dotalii plurimum impedivit, inter eos hys temporibus diſſenſio gerebatur. 252 Anno (g) Hæe ordine ſervato , ſed mutatis ſubinde verbis , ſervavit Epitomator. Abhine vero tranſilit ad annum 1297. inde ad annum 1300. ut itaque anni intermedii Pul- kavæ desiderentur in ſæpe memoratis exemplaribus. His breviter enarratis ſubjicit Capitulum LXXXV. De adepcione regni Polonie per Wenczeslaum Regem , & per filium ſuum Regem Ungarie , quæ omnia confuſo ordine narrantur.

Strana 253
PULKAVÆ. 253 Anno Domini M. CCXCIII. Adolphus Rex Romanorum Miſnam poten- ter ingreditur, cui Princeps Boemie vocatus per eum, occurrit in Grunt- haim, & premiſſis tractatibus ſollennibus in Vigilia Beati Laurencii ſpon- ſalia contrahuntur inter filium Regis Romanorum Rupertum, & Agne- them filiam Boemie Principis ſupradicti. Anno Domini MCCXCIIII. Githa conjunx Wenceslai predicti fecit pacem inter ipſum ab una parte, & Albertum Ducem Austrie fratrem di- cte Githe parte ab altera. Eodem anno Githa filia Wenceslai predicti adhuc infans moritur, & in Aula Regia ſepelitur. Eodem tempore Przemisl Kalifiensis Dux contra voluntatem Princi- pis Boemie coronatur in Regem Polonie, mandato Sedis Apostolice acce- dente, ſed brevi vivens tempore occiditur a ſuis. Princeps Wenceslaus predictus hys eciam temporibus leges ſcriptas in Boemia voluit obſerva- ri, ſed Barones Boemie propofitum ejus avertere ftuduerunt, ne juris in- valeſcente rigore fructus, quem colere conſveverunt, ipſis a modo de- periret. Voluit quoque idem Princeps in Praga generale studium inftau- raſſe, ſed remurmurantes nonnulli reprobi diſvaſerunt. Anno Domini M. CCXCV. Celeſtinus Papa humilitatis ſpiritu renunc- ciavit Papatui. Cui Bonifacius octavus ſucceſſit, qui ſextum decreta- lium compilavit. Hic Celestinus per Papam Clementem quintum ca- nonifatur ſub anno Domini MCCCXIII. ſed Bonifacius predictus a Roma- nis occiditur. Eodem anno eciam Judei occiduntur in Almannia. Item VI. Ka- lendas Mareii predicto anno Venerabilis Thobias Pragenfis Epiſcopus mo- ritur, & in Eccleſia Pragensi ante altare Sancti Procopii ſepelitur, post cujus mortem Gregorius Decanus Pragensis eligitur in Epiſcopum, & per Epiſcopum Olomucenſem in Brunna Kalendas Junii de mandato Magunti- nenſis Archiepiſcopi confirmatur. Anno Domini M. CCXCVI. Albertus Dux Auftrie nonnullorum Prin- cipum electorum fuffultus presidio contra Adolphum Regem Romanorum conſurgit, ipſumque prope Wurmaciam in loco, qui dicitur Henſenpel occidit in bello. Coſtituens quoque poſt hoc multa prelia, demum an- no Regni ſui X. a patruele ſuo Johanne crudeliter est occifus. Eodem anno Agnes filia olim Ottacari, ſoror autem Wenceslai pre- dicti, quam habuit in conjugem Rudolphus, Rudolphi Regis Romanorum filius, ex qua genuerat Johannem Ducem predictum, Boemiam eſt re- verſa I i 3

Strana 254
254 CHRONICON verſa, ibidem moritur, & aput Sanétum Franciſcum Ecclefiaftice tradi- tur ſepulture. Anno Domini M. CCXCVIL Wenczeslaus prediétus etatis fue anno XXVI. in die Penthecostes, videlicet IIII. Nonas Junii cum conjuge Do- mina Githa in Pragenſi Eccleſia per Venerabilem Dominum Gerhardum Magdeburgensem Archiepiscopum Rex Boemie solenniter coronatur, hujus coronacionis inmenſis ſollenniis multi Principes interfuerunt, & diver- farum populi nacionum, magnus quoque, ficut Regiam decuit dignitatem, factus eft nobilium apparatus. Post triduum autem jocunditatis predicte Githa decubuit graviſſimo langwore correpta, & XIIII. Kalendas Julii de hoc seculo emigravit, & sepulta est in Ecclefia Pragensi, ante Capellam Sancti Martini, ſed ad capellam Sanctorum Simonis & Jude Apoſtolorum in novo choro Pragenſi demum translata. Ex hac ſiquidem Gitta Wen- ceslaus Rex prefatus filium genuerat nomine Wenceslaum, qui fuit in Re- gem Ungarie postea coronatus. Item ex eadem genuit tres filias, Annam videlicet, que fuit Henrico Duci Karinthie & Comiti de Tirol poſtea matrimonialiter copulata, Elizabeth que poſtmodum fuit Johanni de Lu- czemburg Regi Boemie tradita in uxorem ; Inſuper Margaretham, que tradita fuit Duci Wratislavie Boleslao. Anno Domini milleſimo CCXCVIII. (b) Albertus Romanorum Rex curiam celebravit ſolennem in Nuremberg, Electoribus & aliis Principi- bus Imperii preſentibus, ubi tam amice Regem Boemie Wenceslaum tra- Ctavit, quod pre ceteris ab eo diligi credebatur. Unde ad majorem Re- gis Romanorum gloriam dictus Rex Boemie in regali corona Romano Re- gi predicto in pincernatus officio ministravit, licet non teneretur de Ju- re. Nam Rex Boemie simpliciter ut princeps Elector non regalibus in- fignitus in ſolennibus curiis Romanis Imperatoribus vel Regibus debet in Pincernatus officio miniſtrare. Quod autem actus hujusmodi miniſterii Boemie Regibus non debeat prejudicium generare, cum eum Rex Boemie non fecerit ex debito, ſed amore ſui ſororii, clare hujusmodi tenor litere manifeſtat. (i) Alber- (b) Sine nota Chronologica Epitomator his præjicit Capitulum LXXXVI. De ulterioribus ſucceſſibus Wencześlal Regis Bohemie , & quodam privilegio dicente , quod Rex Bohemie in corona non teneatur pincernatus officium miniſtrare. (i) Hæc omnia paulo alia phraſi refert Epitomator.

Strana 255
PULKAVE. Albertus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, universis Sacri Romani Imperii fidelibus preſentes literas inspecturis graciam fuam, & omne bonum. Sic nos decet Principum, & amicorum noſtrorum ſpon- taneis uti ſerviciis, ut si quid per eos nobis honoris vel obfequii preter de- bitum de prompta benevolencia exhibetur , eis vel eorum heredibus, vel ſucceſſoribus in ſuis juribus nullum prejudicium generetur. Ea propter ſcire vos facimus, & tenore prefencium proteftamur : Quod licet illu- stres Reges Boemie dum per Reges vel Imperatores Romanorum eos, ad follennem eorum curiam venire contigerit, predictis Rege vel Imperatore coronam Regalem gestantibus cum eisdem, ut eis preſentibus corona Re- gia uti poſſint, non tamen in corona Regia debent predicti Reges Boe- mie predictis Regi vel Imperatori miniſtrare in officio pincernatus. Quod autem magnificus Wenceslaus Rex Boemie Princeps & frater cariffimus no- bis aput Nuremberg in ſollenni curia noſtra proximo die Dominico poſt festum Sancti Martini ſedentibus in corona coronatus ad preces nostras mi- niſtravit in officio pincernatus, hoc non de jure, fed de mera dileceione, quam ad noſtram gerit perſonam, eum fecifſe dicimus, & ad ſerviendum five ministrandum in eodem officio ſub corona Regia nobis vel ſuccelfori- bus nostris Regibus vel Imperatoribus Romanorum predictum Regem, & omnes fucceffores (k) Reges Boemie teftamur, & volumus de cetero non teneri, nec aliquod eis exinde prejudicium generari. In cujus rei teſti- monium & predicti Regis Boemie & heredum ac fuecefforum fuorum cau- telam preſentes fieri literas & figillo noſtro Regio juſſimus communiri. Actum & datum in Nuremberg anno Domini M. CCXCVIII. XV. Kalendas Decembris, Indiccione VIII. Regni noſtri anno I. (l) In prefata eciam Nurembergenſi curia Aibertus Romanorum Rex contractum empcionis & vendicionis Civitatis Piry (m) & pertinenciarum ſuarum, nec non incorporacionis ejus facte Regno Boemie approbavit per ſuum privilegium, quod ſequitur in hune modum. Nos Albertus Dei gra- cia Romanorum Rex ſemper augustus, ad univerforum noticiam tenore preſencium volumus pervenire, quod nos vendicionem Civitatis Epiſco- patus Miſnenſis dicte Pirn cum castro & attinenciis fuis fite in terra Miſ- nenſi circa metas Boemie factam per Epiſcopum & Capellanum (n) Miſnen- ſem Illùſtri Wenceslao Regi Boemie, (o) Duci Cracovie & Sandomirie, Mar- chioni- 255 (k) In margine ſuos. (l) His præjieit Epitomator Capitulum LXXXVII. Approbacio Al- berti Romanorum Regis ſuper contractu empcionis civitatis Piry fucte Wenczeslao Regi Bohemie. (m) Lege Piru. (u) Capitulum Miſnenſe, (o) Minori charactere excu- ſa habentur in margine.

Strana 256
CHRONICON chionique Moravie Principi & fratri noſtro kariſſimo ac heredibus ejus, prout in literis inde confectis & dictorum Epiſcopi & capituli ſigillis mu- nitis plenius continetur, ratam & gratam habentes, ei nostrum benigne preſtamus afſenſum, & ordinamus, atque ſtatuimus, ut dicta civitas quam ad preces dicti Regis, regnoque harum ſerie unimus, unitam effe volu- mus, ut ad regnum ipſum de cetero debeat perpetuo pertinere. In cu- jus rei teſtimonium preſentes literas fieri, & ſigillo majeſtatis noſtre juſ- ſimus communiri. Datum in Nuremberg anno Domini M. CCXCVIII. X. Kalendas Decembris. XII. Indiccione, Regni noſtri anno primo. (p) Anno Domini MCCXCIX. Anno Domini M. CCC. de menſe Julii ſex experti viri ad vocacio- nem Domini Wenceslai hujus nominis fecundi Regis Boemie, veniunt de Florencia, & in montibus Cuthnis ad mandatum Regis novas cudunt mo- netas, groſſos Pragenſes videlicet, & parvulos, quorum XII. groffum ſol- vebant, nam monete mutacio preſeriptis temporibus incolis fuit dampno- ſa. Quod pius Princeps debita confideracione perpendens, monetam hu- jusmodi juſſit parvam fieri. Eodem anno solennes ad Regem Wenceslaum predictum veniunt nunc- cii de Polonia, suppliciter poſtulantes, ut cum Rex Polonie Przemysl nu- per debitum (q) perſolverit nullo filio relicto, preter filiam Elizabeth, virginem illam in uxorem ducere dignaretur, & terras, ac regimen Po- lonie ſuſcipiens, eos ab inimicorum infultibus liberaret. Rex vero ſuper hac materia communicato ſuorum fidelium confilio, congregans exercitum in potencia virium copioſa Poloniam ingreditur, pacis emulos expugnat viriliter, Regnum ipſum ſue ſubiciens dicioni. Propter quod deinde pro- cedens in Gneſnam nobilibus illarum terrarum petentibus, per Gneſnen- ſem Aachiepiſcopum in Regem Polonie coronatur, (r) demum autem ca- pitaneo conſtituto ibidem Domino Hinkone de Duba, videlicet nobili Re- gni Boemie, feliciter est reverſus. 256 Eodem (p) His ſubjungit Epitomator Capitulum LXXXVIII. De reduccione in Bohemia juvenis Wenceslui Regis Ungarie, & de Wenceslai patris ſui obitu. (q) In margine nature. (r) Horum limilia multo ante perperam intexuit Epitomator, qui hoc ſuo capite præter reductionem filii Wenceslai ex Ungaria , invaſionem Bohemiæ ab Alberto at- tentatam, mortemque patris Wenceslai, que anno 1305. accidit, nihil narrat , ut itaque Pulkavæ Chronicon plurium annorum memoriis denuo truncaverit.

Strana 257
PULKAVE. 257 Eodem anno verſus Romam concurrit fidelium maxima multitudo, quoniam cunctis Chriſti fidelibus in hoc anno, qui jubileus fuit, plena pec- catorum remiſſio de Apoſtolice Sedis clemencia eſt largita. Hoc anno videlicet M. CCC. Albertus frater Ottonis Longi Marchio Brandemburgenſis , de quo ſupra fit mencio, mortuus, & ſepultus in Levi-Brandeburgicn nenſi monaſterio, poſtea, ut ſupra dicitur, in Celiportam translatus. Inſu- per Johannes frater Ottonis (rr) defunctus est, qui licet parve ftature fuerit, fuilſe tamen probus & ftrenuus perhibetur. Hic Johannes reli- quit poſt ſe filium Cunebinum clericum, & Canonicum, cui terra Rynd- wen tradita fuit ad vite tempora, & eo defuncto ad Marchionem devolvi- tur Woldemarum. Ceteruim Otto cum telo liberatus de vinculis, & Con- radus frater ejus cunctis diebus, quibus vixerant, expenſas habuerunt, & poffeffiones communes. Sed & Otto totam terram prudens & ſtre- nuus gubernabat, terras multas, civitates, & caftra fuis acquirens labori- bus, & plurima bella gerens, nunc cum patruo ſuo Ottone longo predi- cto, dum adhue ambo viverent, nunc cum Magdeburgenſi Ecclelia, nunc cum Slavis, nunc cum Polonis, & aliis pluribus, quibus viriliter & stre- nue refistebat. Hic Otto cum telo poſt mortem Ottonis longi prefati per- ductus ad ſenium ſemper cum Marchione Hermanno vixit concorditer, & ambo exercitu congregato Regi Boemie Wenceslao contra Regem Roma- norum in auxilium proceſſerunt, pro quo Miſnenſem terram receperunt ab eo, quam poſtea pro Meravia permutarunt. Prefati eciam Marchio- nes Otto & Hermannus cum Magdeburgenſi Archiepiſcopo, videlicet Do- mino de Anhalt habuerunt gwerras, castrum Plote vallantes. Et nichi- lominus ingreſſi Slawiam cum exercitu copioſo, ipſam fere totaliter de- vastantes, & edificaverunt ibidem caſtrum firmiſſimum, quod Eldemburg communiter nominatur. Poſtremo autem prefatus Otto cum Marchione Woldemaro totam gerens Marchiam & gubernans, fenex & plenus dierum moritur, & in Chornitenſi monaſterio ſepelitur. Conradus autem frater ejus vir ſimplex fuit, & pacificus, & venacionibus & quieti, dum enim iidem fratres ambo viverent, dictus Otto a bonis Ecclefie Brandenbur- genſis, & Domino Wolderado ejusdem Eccleſie Epiſcopo tunc temporis precarias exigebant. Unde Epiſeopus ipfe Romam properans procuravit in Ottonem & Conradum prefatos pretextu hujusmodi excommunicacionis ſentenciam promulgari, que quidem ſentencia uſque ad Conradi obitum perduravit, tandem vero remiffis precariis ſentencia relaxatur. Moritur Tom. III. Kk autem (rr) In margine a telo,

Strana 258
CHRONICON 258 autem dictus Conradus, & in Chornienſi Monaſterio ſepelitur, Wolde- marum relinquens heredem, qui ſolus partem amborum fratrum, vide- licet Ottonis, qui fine herede deceſferat, & patris ſui, ſcilicet Conradi regendam ſuſcepit. Anno Domini M. CCCI. ydus Septembris Gregorius Pragenſis Epi- ſcopus moritur, cui Dominus Johannes filius Gregorii de Drazicz Pra- gensis Canonicus in Epiſcopatu ſuccesfit. Eodem anno mortuo illuftri Andrea Rege Ungarie sine liberis, veniunt ſolennes nunccii de Ungaria poſtulantes Wenceslaum juvenem filium dicti Wenceslai Regis Boemie & Polonie in Regem Ungarie sibi dari. Nam dictus Rex Boemie conſangui- neus fuerat Regis Andree, quia proava ſua foror ejusdem Andree fuit. Prehabitis itaque conſiliis ſuorum nobilium dictus Rex Boemie filium fuum predictum Wenceslaum quem ex Githa genuerat, ut prefertur, eis de- dit in Regem, quem ſuscipientes Ungari cum ingenti leticia ducunt Un- gariam ipſum in Regem ſolenniter coronantes. Eodem anno Domino Bonifacio Papa VIII. per Romanos, ut predi- eitur, interempto Burdegalenſis Archiepiſcopus in Romanum Pontificem eft electus. Qui tune in Ffrancia constitutus eleccioni de ſe facte con- ſenciens mandat Cardinalibus ad ſe in Lugdunum venire, propter quod Romana curia translata fuerat in Avinionem. Hic Papa Clemens vocatus est. Anno Domini M. CCCII. XI. Kalendas Auguſti Cunegundis ſoror Re- gis Wenceslai secundi Religionem aſsumpsit aput Sanctum Georgium in caſtro Pragenſi, & facta ſuccedentibus temporibus Abbatiffa monasterio multas obtinuit libertates. Anno Domini MCCCIII. die Penthecostes Wenceslaus ſecundus predictus Rex Boemie VI. Elizabeth filiam Przemysl Regis Polonie, quam uxorem duxerat, per Venerabilem Dominum Henricum Wratislavienſem Epiſçopum auctoritate Maguntinensis & Gneznensis Archiepiſcoporum ad Reginam Boemie & Polonie in Eccleſia Pragensi coronari, & conſecrari ſolenniter procuravit. Hec Regina poſt coronacionem anno III. peperit filiam Agnetem nomine, que Henrico Swidnicenſi & Jauri Duci fuit ſuc- cedente tempore matrimonialiter copulata. Anno Domini M. CCCIIII. Ungari futura minime previdentes fide- litatis & juramentorum immemores, auxilio ſuo Regi prefato Wence- slao juveni denegato, alium videlicet Karolum filium Karoli Regis Sicilie, quem Bonifacius VIII. illis in Regem afsignaverat, sibi statuerunt in Re- gem. Quo audito Rex Wenceslaus Pater ejus, magno exercitu congre- ga-

Strana 259
PULKAVE. 259 gato procedit Ungariam, & devaſtat eam, deſtructaque civitate Strigo- nienſi uſque Budam progreditur, & filio ſuo inde accepto Boemiam feli- citer est reverſus. Eodem anno Albertus Rex Romanorum ad Wence- slaum Regem Boemie & Polonie supradictum, postquam videlicet Githa, de qua ſupra fit mencio, defuncta fuerat, mittit nunccios, terras Egram, Meiſſnam, Ungariam, atque Poloniam petens ab eo, nec non volens, ut de montibus Cuthnis per ſex annos cederet, vel LXXX. marcharum mil- lia ſolveret de eisdem, tam pro annis preteritis, quam futuris, afferens ad ſe racione decimarum pro Jure Imperii ſummam hujusmodi pertine- re. Cujus poſtulacionis inftancie reſponſum extitit fie, quod nunceii ab eodem Rege Boemie & Polonie vacui receſſerunt. Unde Albertus Rex- Romanorum cum exercitu transiens flumen Egre (s) intravit Boemiam, ſed & filius ejus Rudolphus Dux Austrie devastans hoftiliter Moraviam est ingreſſus. Convenientesque amborum exercitus demum circa montes Cuthnas ſunt caſtra metati. Ibidem vero Cives iniverunt confilium, ut hoſtibus transmitterent xenia per defluentem ibi fluvium deferenda. Cocta namque fuit confeccio virulenta ex fuligine & purgamentis argen- ti, & de ſordibus latrimarum, que dicto confluvio fuit imiſſa. Unde ho- ftes abunde cum equis ſuis potantes, nonnulli funt mortui ſubito & dele- ti. Hys sic actis, interea Rex Boemie jam collegerat vires belli, per ci- vitates quoque, nec non campeſtria Brandeburgenſem & Miſnenſem Mar-Brandeburgica chiones ftatuerat cum quinque millibus pugnatorum in Hradifft, & in ejus finibus totam poſtmodum multitudinem admonens, ad montes Cuthnas in craſtinum cum Rege Romanorum & ejus filio pugnaturus. Hoc audito Rex Romanorum fugit cum filio, nec non exercitibus eorundem, unde dicti Boemie Regis, nec non Marchionum & Ducum, qui venerant in auxilium Regi predicto cum ceteris funt reverfi. Anno Domini M.CCCV. IX. Kalendas Julii predictus Wenceslaus Rex Boemie & Polonie, postquam pridem Monasterium Aule Regie fun- daverat, & cetera bona fecerat plurima, confectus jam ſenio, & defi- cientibus viribus in Domino feliciter obdormivit. (t) Cui ſucceſſit in Re- gno filius fuus, & heres unicus Wenceslaus tercius Rex Boemie ſeptimus, quem pater ſuus de Ungaria potenter eduxerat, ut prefertur. . Kk 2 Eodem (s) In margine : copioſo per Budweis. (i) Morti Wenceslai ſubnectit Epitomator Capitu- lum LXXXIX. De regimine Wenczeslai Regis Ungarie, Bohemie, & Polonie, & ejus obitu.

Strana 260
Brandeburgica CHRONICON Eodem anno idem Wenceslaus Rex Boemie, Polonie & Ungarie cum Fiola filia Meſce Dueis de Theſchin III. Nonas Octobris vinculum matri- moniale contraxit. In illis partibus, quemadmodum Cronica Brandemburgenſis teſtatur, Hermannus filius Ottonis longi, de quo ſupra fit mencio, filiam Alberti Regis Romanorum quondam Ducis Austrie duxit uxorem, & ex ea uni- cum filium Johannem, & tres filias genuerat, quarum una, videlicet Agnes traditur Woldemaro, alia vero Duci Glogovie copulatur, terciam autem filius Comitis Bertholdi de Hennemberg duxit uxorem. Hic Her- mannus multa pollebat ſapiencia, militabat audacia, & in multis strenuus eſt repertus, adeo, quod ejus fama diffundebatur ubique. Regebatur quoque pacifice fua terra, cunctis fuis adverfariis gravis & ferox extitit, præcipuo in rebelles, qui ejus potenciam, & auſteritatem vehementiſſi- me timuerunt. Nam contra ſocerum fuum Albertum Regem Romanorum stetit imperterritus, cum Rudolpho Duce Saxonie gwerram fovens valla- vit castrum Rabenstein, & ejus dominium devastavit, cui tamen reconci- liato ſuam uxorem (tt) Githam ſibi poſtea tradidit in uxorem, ſibi caſtrum Belthicz cum ſuis terminis adjacentibus reſtituit, tranſit Poloniam trans Oderam, & magnam partem ejus ſibi ſubegit. Filiorum Bolkonis gessit tutelam, Franconiam, & Pomeraniam acquisivit, nobiles Barones multos de Harcone Luſacia, & propria terra in Confiliarios habuit, & frequentacionem tam nobilium, quam civium gratanter admifit, largas fo- vens expenſas tenuit haſtiludia, & alia hujusmodi ad miliciam pertinencia frequencia confovebat, fortis erat corpore, nec minus fortis animo. Hic siquidem Hermannus cum Ottone cum telo predicto, dum adhuc viveret, intrans Slawiam in edificacione caſtri Eldemburg infirmatus moritur, & inde translatus in Levinenſi monaſterio ſepelitur. Ejus obitum tota terra deplanxit, quoniam unicum filium adhuc puerum Johannem reliquit he- redem, cujus tutelam non Woldemaro, ſed quatuor fuis confiliariis re- commiſit, quod poſtea plurima dampna miniſtravit. Nam mater Johannis pro tempore filii curam geſfit, ſed Woldemarus prodigus, & graves ex- penſas faciens ad ſe puerum allicit, volens expenſas hujusmodi de com- munibus amborum ſumptibus computare, Confiliarios quoque ſupradictos excludens de tutela. Guod confiderantes confiliarii de matris confilio filium ejus Johannem prefatum occulte de Woldemarii cuſtodia capientes, 260 ad (tt) Recentior manus ſororem.

Strana 261
PULKAVÆ. 261 ad eaſtrum Spandow ductum diligenti custodie tradiderunt. Transactis autem nonnullis diebus convenerunt in termino mater Johannis & Mar- chio Woldemarus, ubi negante matre abduccionem filii de ſuo conſilio proceſſifſe, Woldemarus furore repletus, congregatis quibusdam armatis eastrum Spandow furtive conſcendens, ignorantibus confiliariis, & custo- dibus recedentibus & diſperfis, Johannem predictum abſtulit, & ſue tu- tele cuſtodiendum mancipavit. Conſiliarii vero predicti Woldemari Mar- chionis iracundiam non ferentes, quidam ex eis aput Dominum Henricum Magnopolenſem fuge preſidio ſe committunt. Hie Woldemarus filiam- Hermanni Marchionis duxit uxorem, & quia hec ſterilis permanebat, nullum post ſe reliquit heredem. Sane idem Woldemarus ſtatura fuit pu- fillus, ſed fortis viribus, aliorum potentum regimine plus utens quam proprio. Nam multos fovebat Barones, nobiles & potentes de diversis mundi partibus ad ejus curiam confluentes. Fuit inſuper vaniglorius plurimum & pompoſus. Nam cum a Rege Dacie milicia cireumeingere- tur ante civitatem Roſtok, expenſas fecit immenfas, dona militibus lar- giens plurima, & joculatoribus in tantum, quod inde debita magna con- traxit. Inſuper cum Domino Henrico Magnopolenſi & Rudolpho Duce Sa- xonie, cujus ſororem idem Henricus duxerat uxorem, plurimas fovit gwerras. Nam idem Woldemarus exercitus multitudine congregata Star- gardenſem terram ingreſfus potenter devaſtavit eam incendiis & rapinis, Civitaculam parvam Woldeke nominatam obsidens, longamque moram tra- hens ibidem in equis, & aliis multa dampna fuſcepit labore ſuo fruſtratus. Idem eciam Woldemarus Marchionem cepit Miſnenſem, qui pro ſui libe- racione terram Miſnensem sibi refignavit eandem. Preterea dictus Wol- demarus non longe ante obitum ſuum Domino Burghardo dicto Lappe Magdeburgenſi Archiepiſcopo colligatus, ambo ſimul humiliaverunt in- quietos, pariter & rebelles, pacem in fuis Dominiis facientes. Et agreſſi primum illos de Alwenslewen, & caſtrum eorum Arkislewen potenter val- lantes, eos pacem & concordiam querere compulerunt. Porro Johanni Marchioni prefato Katherina filia Ducis Glogovie deſponſatur. Hic Jo- hannes licet eſſet Juvenis, tamen animum cepit habere virilem , fuit enim XIIII., annorum etatis, ferioſus in verbis, prudens in factis, amicis ami- cabilis, terribilis inimieis , ad virtutis & probitatis actus bone indolis diſ- posicione manum extendens, quem tamen Dominus, cujus judicia funt abiſſus multa, ſubito de hac luce ſubtraxit. .* Kk 3 Anno

Strana 262
CHRONICON 262 Anno Domini M. CCCVI. Idus Februarii Rex Wenceslaus predictus ſororem ſuam Annam Virginem Henrico Duci Karinthie & Tyrolis tradi- dit in uxorem. Interea Dux Wladislaus alias Loktek tractatu Baronum Polonie, & Civium Cracovienſium Wenceslao Regi Boemie Sandomiriam & Cracoviam fraudulenter acquiſivit, & mala plurima Regi Boemie ſupradi- cto intulit, (u) ad cujus Dominii proterviam edomandam idem Rex Boe- mie congregavit exercitum adversus Cracoviam dirigens greffus suos. Cum vero Rex ipſe in Olomucz perveniſſet, & in domo Decani Olomucensis maneret, & eſtivo tempore confifteret in palacio, ſola indutus camiſia & pallio, quidam iniquitatis filius Regem acceffit, infidias tanti hoſtis minime ſuſpicantem, temporis hujusmodi opportunitate captata, dum vi- delicet aput eum nemo existeret, tribus vulneribus Regem crudeliter fauciavit, & ſtatim aufugit. Et licet, dum hoc committeret ille flagi- cium, eſſet incognitus, quidam tamen miles Conradus de Potenstein, na- cione Duringus, cultellum in manu bajulans cruentatum profiliit de pal- lacio, per illosque, qui foris extiterant, currere viſus fuit, qui eciam illico per eos capitur, & ftatim occiditur. Hic etenim Rex II. Nonas Au- guſti etatis sue anno XVIII. occifus eſt, nullo herede relicto, & primo ſepultus eſt in Olomucz, ſed denuo translatus per fororem ſuam Domi- nam Elizabeth Reginam Boemie in monasterium Aule Regie ſupradictum. Item poſt obitum dicti Regis Wenceslai tercii Wladislaus Dux Syradie pro ſe Civitatem Cracovie, & Regnum Polonie, tanquam Przemyslai quon- dam Regis Polonie heres propinquior detinuit. Sed & Otto Bavarie Dux in Regem Ungarie per Ungaros eft electus. Cum quo pretextu Regni hujusmodi Karolus filius Karoli dicti Marcelli Sicilie & Apulie Regis diſ- ſensionis movit materiam & gwerram. Tamen post discordiarum mul- tos amfractus tandem Regnum Ungarie Karolus obtinuit ſupradictus. (x ) Eodem autem anno poſt occiſionem Wenceslai prefati pro eligendo novo Rege tam nobiles Règui, quam eives ad octavam Affumpcionis Beate Virginis Marie generaliter convocantur. In quo termino fit diſcors elec- cio, nam quidam in Rudolphum Ducem Austrie filium Regis Alberti Re- gis Romanorum, alii vero in Henricum Ducem Karinthie, qui tune per- ſonaliter affugit, dirigunt vota ſua, major autem pars, licet non ſanior Ru- (u) Minori charactere expreſſa in margine notantur. (x) His phraſi paſſim alla narratis ſubjungit Epitomator : Capitulum XC. De ſucceſſoribus in Regno Bokemie uſque Johau- nem ſeptimi Henrici Imperatoris filium.

Strana 263
263 Rudolphum Ducem Austrie ſupradictum petivit in Regem, quamvis Hen- ricus Dux Carinthie filiam Regis Wenceslai ſeniorem, nomine Annam uxo- rem haberet, & ſorores prefate Anne, ſcilicet Elizabeth & Margaretha flexis genibus coram omnibus nobilibus Regni Boemie publice fupplica- rent, ne hereditate ſua, puta Regno Boemie privarentur, nec Rudol- phus, ſed Henricus ſororius earum pocius eligatur in Regem, producen- tes pro ſe Imperialia documenta, (xx) quibus cavebatur; ſi quis Regum sine prole maſculini ſexus decederet, superstes filia eadem ſucceſsione, qua filius gaudere deberet, ne mortis occaſio aliquando, dum non ſunt filii, ſucceſſionem Regiam interrumpat. Vulgaris autem favor clamorem con- citat, & Rudolphum Ducem Austrie Regem petit, peticiones predictarum ſororum contempſerunt. Porro Albertus Rex Romanorum, audito, quod Wenceslaus Rex Boemie filius fue fororis ſuum diem claufiſſet extremum, potencia fui exercitus congregata Regno Boemié appropinquat, & quod Rudolphus Dux Auſtrie ſuus filius affumatur in Regem, affirmat. Venit ergo Rex Romanoruin ab una parte, & filius predictus ab alia in Boe- miam fua tentoria collocantes, unde nonnulli Barones & Cives Boemie potenciam Patris, & filii sapienciam advertentes, Rudolphum Ducem Au- strie prothinus elegerunt in Regem. Quod providens Henricus Dux Ca- rinthie una cum uxore fua Anna de Praga latenter receffit, Dux vero Rudolphus predictus Elizabeth filiam olim Przemysl Regis Polonie, reli- ctam vero Regis Wenceslai ſecundi ſibi matrimonio copulavit. Anno Domini M. CCCVII. Quidam Barones Regni Boemie, puta Bavarus de Strakonicz, qui tenebat castrum in Klingenberg (z), & Wil- belmus de Hasemburg alias de Waldek, qui castrum tenebat in Burglenis alias Krziwoklath cum ſuis ſe oppoſuerunt eleccioni Rudolphi, contra quos Rudolphus ipſe cum exercitu copioſo procedens, Harawicz civita- tem obſedit, ſed tactus diſfenteria V. Nonas Julii vitam finivit, nullo he- rede relicto, & in Pragenfi Ecclefia est ſepultus. Pro cujus memoria Regina Elizabeth ſupradicta in Eccleſia Pragenſi in honore Beatorum Apo- ſtolorum Symonis & Jude fundavit altare. Poſt predicta fiquidem Baro- nes Regni Boemie convenientes in civitatem Pragenſem pro eligendo fu- turo Rege in curia Pragensis Epiſcopi tractatus faciunt, inter quos qui- dam nomine Dobeſſius de Bechin propoſuit in preſencia aliorum, ut Fri- deri- PULKAVÆ. (xx) Sequentia minori charactere impreſſa infra ſeripta habentur. (y) Minori charactero expreſſa habentur in margine. (z) In margine: alias Zwiekow.

Strana 264
CHRONICON dericum fratrem dicti Rudolphi filium Alberti Romanorum Regis in Boe- mie Regem eligant, sed tractatibus super hoe hine inde habitis, tandem Ulrieus Dominus in Leuchtemburg de genere illorum de Bonor, eo quod dictus Dobeſſius de Bechin extraneos voluit regno preficere, in hec verba prorupit. O Dobeſſi, quamdiu de genere hoſtium Regum noſtrorum vis in Reges preficere; mox quoque idem Ulricus, necdum verbis expletis gladio Dobeſſium penetravit, in preſencia Baronum omnium occidende. Similiter & nepos dicti Ulrici dictus Heymannus de Kruſſina nepotem di- cti Dobeſſii crudeliter interfecit. Unde in nobilium confilio clamor fit maximus; Australes nolumus, ſed pocius ad genus Regium revertamur. Propter quod Henricum Ducem Carinthie, qui Annam ſeniorem filiam di- cti Wenceslai secundi habebat uxorem, iterum reaffumpferunt, & elege- runt in Regem. Ideirco nunceii ad Ducem Henricum predictum mittun- tur, & ut ad Boemiam feſtinanter redeat, invitatur. Sed audiens Rex Romanorum Albertus mortem Rudolphi filii ſui, propoſuit alium filium ſuum Fridericum Ducem Austrie promovere in Regem Boemie. Trans- iens igitur navigio de comitatu Habsburg in Swevia, ubi tunc temporis morabatur, ultra fluvium, qui Ruſa dicitur, per Johannem filium quon- dam Rudolphi (a) Ducis Auſtrie, ſenioris fratris dicti Alberti; eo quod dictus idem Rex Albertus, licet quondam Rudolphus Dux Auftrie frater ejus fuiſſet ſenior, tamen quia eodem Rudolpho fratre ſuo defuncto filio ſuo Johanni predicto dare porcionem hereditariam denegavit, oeciditur. Unde impleta eſt prophecia primi Ducis Przemysl, de quo ſuperius fit mencio, qui dixerat. Poſtquam genealogia mea maſculis defecerit, ne- pos vindicabit avum. Nam cum iſte JohannesDux Nepos fuerit Ottakari ul- timi, utpote filius filie ſue, Avum ſuum Ottakarum vindicavit, videlicet interficiendo Albertum Regem Romanorum, filium olim Rudolphi Regis Romanorum, (b) qui patruum ſuum dictum Ottakarum in bello, ſicut pre- dicitur, interfecit. (c) Sed nota, antequam dictus Albertus, ut predici- tur effet defunctus, anno predicto de mense Augufto electus est Henricus Dux Carinthie in Regem Boemie, ut prefertur, & rexit tribus annis ſequentibus minus bene, quoniam modicum in Regno profecit, licet eciam ex montibus Cuthnis, qui tunc majoris utilitatis habuerunt augmentum, theſauros multos acceperat, nichil tamen Regno Boemie fecit commodi, 264 cum (a) Supra ſeriptum legitur Johannis. (b) Hæc minori charactere in margine ſcripta ſunt. (c) Huic narrationi ſubtexit Epitomator Capitulum XCI. De regimine Henrici Ducis Karinthie.

Strana 265
PULKAVÆ. 265 cum eodem nec pacem populo procuravit. Attendens hoc Albertus Ro- manorum Rex, dum adhuc viveret, doluit vehementer. Quod Dux Henricus predictus Regnum Boemie eft adeptus, & exercitu copioſo in- fimul congregato intravit Boemiam, & obſedit iterum montem Chutnis fupradictum, & civitatem Coloniam. Cui Barones Boemie, puta Henricus de Lippa, & Johannes de Wartemberg viriliter restiterunt. Domina vero Elizabeth Regina uxor quondam Wenceslai Boemie Regis & postea Ru- dolphi Auftrie Ducis relicta interim Grecz, Mutam, Chrudim, Policz & Jaromir civitates pro dote habuit, & fovens partem Aiberti Romano- rum Regis cum una tantum ancilla plebeio amicta veſtitu de Praga laten- ter aufugit. Cui Fridericus Auftrie Dux circa Zderas occurrens, feiens- que hoc, ipſam ad caſtra fua perduxit, que civitates predictas, videlicet Grecz, Mutam, & Chrudim &c. dicto Regi Romanorum apperuit; In quibus Rex ipse propter yemem diſponens recedere, Swevos, & alios impios homines collocavit, qui regnum Boemie rapinis & pauperum op- prefſionibus innumeris vaſtaverunt. Cogitaverat fiquidem predictus Rex Romanorum in eſtate proxima cum multis gentibus se venturum Boemiam, & Boemis inferre dampnorum injurias ampliores. Sed Deo permittente preventus eſt morte, & per Johannem prefatum, ut prefertur, occifus, fui autem, quos reliquerat, de Boemia fugierunt. Hoc anno, videlicet milleſimo CCCXVII, in Vigilia Annunciacionis Virginis glorioſe dictus Johannes Marchio Brandenburgenfis ſecundumBrandeburgica Cronicam Brandemburgenſis Marchie moritur in caſtro Spandow, & in Levinenſi monaſterio ſepelitur, cujus mortem tota Marchia deploravit, ſed solus Woldemarus sine herede mansit superstes. Cumque Woldema- rus ipſe Principes ad Marchiam pertinentes videret deficere, vocavit ad ſe filium Marchionis Henrici, qui Avellant (c) regionem habebat, & divi- ſus dudum a fratribus ſuis Ottone cum telo pariter & Conrado terram Ge- licz poſsidendam in fortem acceperat, dicti Dominii fecit heredem. Nam ad eundem Woldemarum tota Marchia devoluta fuit & Dominium omnium Marchionum. Hic quoque Woldemarus terram Miſnenſem ingreſfus caſtra & predia multa deſtruxit, reddens terre sue gaudium atque Ducem. In- Ll Tom. III. ſuper (c) Veroſimillime Havellorum provincia ſeu pagus vetus notatur hoc nomine. Ceterum hoc articulo & morte Woldemari claudit Pułkava memorias ſuas Brandeburgenſes, nifi qued poſtremum ad annum 1319. adhuc memoret Ludovicum Rom. Imp. Joanni Regi Bohemie Marchiam Brandeburgenſem ob latum belli auxilium promiſſiſſe, attamen poſtea illam filio ſuo Ludovico tradidiíle.

Strana 266
266 CHRONICON fuper trans Oderam contra Polonos procedeus humiliavit eosdem, cum Magnopolenſi Henrico eciam ingreditur conflictum , quoniam antea terram suam juxta Gransoge potenter ingressus hostiliter devastavit. Unde bellum duriſſimum inter utrosque geritur juxta villam Wolterstorp, ubi licet plu- res in exercitu Magnopolensi quam Woldemari fuiſſent, verum tamen ipse Woldemarus & fui magis audacter, & strenue pugnaverunt. Unde idem Woldemarus tam duros ictus ſuſtinuit, quod ſemivivus a ſuis in prelio eft relictus, & perditus. Sane circumdantibus eum rufticis, & eum in- terimere volentibus miles quidam Wedige de Plote dictus superveniens de poteſtate ipſum eripuit ruſticorum. Hic Woldemarus ſub anno Domini M. CCC. XIX. moritur, & in ſepulero ſuorum Patrum in Chornienſi monaſterio ſepelitur. Hic finis eſt primi libri Cronice, (d) quoniam preſagium Prze- mysl primi Ducis Boemie, ſicut ſupra dicitur, eſt imple- tum. (e) Cum itaque Dux Henricus Carinthie in Boemie Regem, ficut prefertur, eſſet electus, annis quinque Regnum Boemie rexit. Et in eodem Regno diebus ſuis ſuoque Regimine, nichil, vel modicum boni fe- cit. Hujus eciam temporibus argenti fodine montibus Cuthnis majori profectu & utilitatis augmento accreverant, quam unquam preteritis vel futuris temporibus deſuper dinoſcitur effe compertum. Et licet ex mon- tanis eisdem prefatus Henricus infinitos theſauros haberet, tamen cum hys tam pro ſe, quam Regno Boemie nichil utilitatis exercuit, nee eeiam tranquillitatem & pacem aliquatenus procuravit. Eodem eciam tempore Regina Elizabeth quondam Wenceslai Boemie Regis, & postea Rudolphi Auſtrie Ducis relicta, civitates & caftra dotis fue, videlicet Grecz, Mutam, Chrudim, Policz & Jaromirz in potestatem Australium tradidit, qui eorum potestatem habentes ſe, & quosdam de Svevia in ipfis ſe tan- quam (d) Ex his manifeſtum fit, Pulkavam duos libros Chronici ſui meditatum , quorum prior hie deſiit, alter procul dubio geſta Henrici, Joannis, Caroli & fortaſſis Wence- slai Regum complexurus. An morte interceptus , an alio quocunque caſu ne qui- dem Joannis Regis gesta abſolverit, quod referam, non invenio. (e) Hoe verborum contextu auſpicatur Epitomator ſuum Capitulum XCI. ſupra memoratum.

Strana 267
PULKAVÆ. quam capitaneos prefecerunt, & Regnum Boemie ſpoliis & rapinis, & aliis oppreſſionibus innumeris vaſtaverunt. Prefatus eciam Henricus Ca- rinthie Dux induccione quorundam Civium majoris civitatis Pragenfis, & eciam montis Chutnis solennem Regalem curiam in eadem Civitate super certo termino celebraturum indixit, ad quam dum Barones Regni Boemie propterea convocati veniſſent, dictus Henricus, peſſimo ſeductus predi- Ctorum civium confilio, Barones Regni Boemie captivavit, inter quos eciam aliqui funt occiſi , & fic curia fua in confufione & fcandalo terminatur. Prefati itaque Barones taliter in captivitate detenti post aliquot tempus cum predictis civibus Principe fuo infcio concordaverunt, & ſe cum eis paren- tele federe conjunxerunt. Nam Baro de Lichtemburg filiam Jacobi de turri civis Pragenſis duxit uxorem, & fimiliter filia Baronis Henrici ſenioris de Lippa filio Ruthardi de montibus Chutnis matrimonialiter copulari debebat, & fic intervenientibus hujusmodi, & nonnullis aliis tractatibus Cives pre- fati, qui prius cauſa captivitatis Baronum extiterunt, liberacionis eorum similiter cauſa fiunt. Ex quo eciam ſubſecutum est, quod deinceps Baro- nes Regni Boemie de prefato Henrico nullatenus confidentes, & ad ejus curias amplius venire nollentes, dedignati funt eum Regem habere, & in ejus tunc expulsionem de Regno medullitus machinantes adverſus eui ſediciones & gwerras fortiſſimas concitarunt. Igitur tribus annis conti- nuis rebus in Regno Boemie ſe taliter habentibus prefatus Henrieus Ca- rinthie Dux Marchionem Miſnenſem nepotem fuum adverſus Barones pre- fatos ad ſuum vocat obſequium, ſibi ſtipendia larga promittens. Qui Marchio Miſnenſis ad rogatum Henrici prefati cum quingentis galeatis Pragam advenit, & sic inter Henricum Ducem Carinthie & Barones Regni ſediciones & gwerre quam plurime funt ſuborte. Preterea inter diſcur- ſus tales prefatus Karinthie Dux impedimenta, que ſibi ſuper Regno Boemie per illustrem Virginem Elizabeth filiam quondam Wenceslai Regis Boemie timebat contingere, prevenire, & amputare diſponens, eandem Virginem Regine ſobolem cuidam Baroni de Bergaw nomine, qui pro tunc pro parte ſua fuit, & ejus infiſtebat obſequio, cum fufficienti dote dare voluit in conjugem. Quod dum puelle prefate perveniſſer ad aures, pre- fatum Ducem Karinthie pro tunc Boemie regnum regentem acceſfit tur- bato animo dicens ei: Si me vis Rex legittimo deputare conjugio, non me degenerem facias, ſed mecum de pari genere meo diſpone, vel reli- gionem ad obſequendum Deo jugiter intrare permitte, ad quod me vo- luntariam & promptam ſubicio; ſi autem in diminucione generis mei de Ll 2 267 me

Strana 268
CHRONICON 268 me fieri decreveris, me tuum fencies indubie publicum inimieum. Pre- fatus vero Henricus audiens hec verba puelle, instabat fortius, volens ipſam inducere, ut ejus propoſito conſentiret, quo per puellam audito & cognito, ex intimis provocata reſponſalia prorupit in verba, ic in- quiens. Ex quo degenerem facere me cogitas, & diſponis in animo, te de Regno Boemie similiter expelli cogitabo. Unde cum virgo prefata verba talia protuliſſet, dictus Henricus Carinthie Dux ipſam capi man- davit, & in Civitate Pragensi per honestam custodiam detineri. Hec quidem prolis Regie feminei ſexus inconſulta captivitas expullionis de Re- gno Boemie prefati Ducis Carinthie potiſſima cauſa fuit. (f) (g) Igitur anno Domini M.CCC. VIII. prefata Regia virgine sicut premittitur, captivitatis cuſtodia recluſa manente, dum aliquantum tem- poris taliter perstitiſſet, & cura ſollicita ſervaretur, qualiter poſsit ex- ſolvi, & fuam captivitatem evadere anxia cogitavit, & tandem loci & temporis opportunitate captata, cum quodam facerdote fene capellano quondam Patris ſui Wenceslai Regis, Berengario nomine, de liberacione fua pertractans, hune modum & ordinem defuper adinvenit; ut foris Ci- vitatem Pragenſem ad quandam portam, quam circa horam noctis ad ejus exitum deſignatam jam diſpoſuerat apperiri, naturalis frater ipſius Johan- nes Prepositus Wyſſegradenſis pro ipſa & una ancilla (h) five domicella ejus neceſſariis, & equis aptatis adventum fuum follicitus expectaret, & fie defignato in tempore prefata Virgo Elizabeth & unica puella ejus co- mitem itineris habentem (i) Berengarium supradictum in tempestate (k) no- ctis filencio extra cuſtodiam civitatis proſilivit, Civitatis portam adve- nientes apertam, Prepofitum Wyſsegradenſem & equos aptatos repperiunt, quos protinus aſcendentes directo tramite ad civitatem Neymburg (l) ſu- per Albea flumine pervenerunt. Quam civitatem dum Virgo eodem in- greſſa fuifſet, cives convocat, ipſosque verbis talibus prudenter alloqui- tur. Illuftris quondam Wenceslaus Boemie Rex genitor meus dum vive- ret, de rure & opido in hoc loco erigens civitatem, muro vos cinxit, eciam ſoror mea ſenior Henricum Ducem Karinthie maritum habet, Ju- nior (f) Hæc omnia paucis mutatis exſcripſit Epitomator ex Pulkava , quibus ſupra memora- tum Capitulum abſolvit. (g) Epitomator præjicit : Capitulum XCII. De ſucceſſibus Henrici Ducis Karinthie in regno Boemie, & Elizabeth filie Wenceslai liberacione. (h) Exemplar Stehlikianum domicella. Ceterum Epitomator vix mutato quidem verbo hæe omnia ex Pulkava exſcripſit rurſum. (i) Habentes. (k) Intempeſte. () Nyemburg.

Strana 269
PULKAVÆ. nior quoque fimiliter Boleslao Duci Slefie matrimonialiter est conjuncta, en ego ſola puella Kariſſimis orbata Parentibus per ſororium meum pre- fatum Ducem Carinthie ex eo, quod a paterno Regioque genere degene- rare non volui, per captivitatis cuſtodiam uſque nune, quo ad vos decre- vi confugere, ſum manuce (m) tractata. Et ecce de fidelitate veſtra confidens, preſidium ſecuritatis veſtre requiro. Et tandem prefata virgo omnia, que sibi acciderant, prefatis civibus realiter enarravit. Quod cum cives audiffent, licet stupefacti, & de hujusmodi diffensione turba- ti, tamen Virginis orphanitate penſata, & quondam Regis Wenceslai Pa- tris ejus impenſa eis beneficia ad debitum recollentes, virginem eandem in tuicionem civitatis eorum grato animo receperunt, promittentes eam ab omni impetu violento ad ſe pro viribus confovere. Que ſecuritatis promiſſa Virgo Regia ab eisdem Civibus gratanter accepit, graciarum ipsis referens uberes acciones. Denique Barones Regni Boemie, qui jam dudum per diffensiones & gwerras ſe oppoſuerant Duci Karinthie ſupra- dicto, audientes prefatam Virginem Elizabeth captivitatis ſue vincula, alias (n) custodiam evasifſe, finguli concurrebant ad eam, & qualiter eun- den Henricum Ducem Karinthie expellere poſſent de Regno, conſilium inierunt, & tandem prioribus gwerris, quibus adverſus dictum Karinthie Ducem intenderant, gwerras novas & duriores addentes ipſum undique viribus fortiſſimis infestare ceperunt, ac copioſum congregantes exerci- tum Pragam adeunt, & predictum Henricum tune exiſtentem in caſtro Pragenſi potenter invadunt. Unde fit, quod Hradczano (o) ante castrum Pragenſe nondum firmato muris neque foſfatis, inter Barones Regni Boe- mie & gentes dicti Karinthie Ducis bellum maximum eft exortum, & pre nimia construccione (p) exercitus plurimi cum fuis armis & equis in foſ- ſata ſuburbii ſunt delapſi. Poſtremo tamen gentibus Ducis Karinthie per Barones Regni bello devictis, plures ex eis gladio perierunt, plures ca- pti funt, & reliqui, qui poterant in Pragenſe caſtrum tuicionis preſidio confugerunt, prefato Duce Carinthie in turri prima caſtri Pragensis ſe- dente, & dampnoſum ſpectaculum sibi hoc vidente. Sicque prefata puel- la regalis generis Elizabeth Baronum Regni Boemie ſuffulta preſidio dicto ſororio ſuo Duci Karinthie duriſſimas gwerras movit, & ad ejus exter- minium de Regno Boemie multa potencia, & aftutis ingeniis quotidie la- boravit. 269 Ll 3 (q) Pre- (m) Ita in MS. ſed Stehlikianum clarius habet inamice. (n) Melius five in C. S. (o) Raczano. (p) Conſtriccione.

Strana 270
CHRONICON (q) Preterea anno Domini M. CCCIX. Barones Regni Boemie (r) prefatum Henricum Carinthie Ducem operam ſotlicitam adhibentes iterum maturo deſuper habito confilio inter ſe concorditer tractaverunt, ut Henricus ſeptimus hujus nominis Romanorum Rex de Ducum Lucenburgen- ſium genere Johannem filium ſuum unicum prefate virgini traderet in ma- ritum, & sic utrosque ipſos Boemie preficeret. Unde ſuper premiſſis conceptibus certi Barones Regni Boemie Romanorum diriguntur ad Regem cum dicta virgine Elizabeth, filio Romanorum Regis predicti regnum of- ferentes. Guorum votis & oblacionibus tantis Romanorum Rex Henricus gratanter conſenciens, conceptos hujusmodi tractatus admifit. Et sic Ba- rones prefati mittentes Boemiam predicta dicte Virgini nuncciarunt, que aſſumptis ſecum majoribus Boemie Regni Baronibus, civitatem Spirenſem, in qua Rex ipſe tunc temporis moram traxit, gaudenter advenit, & a Ro- manorum Rege honorificencia digna ſuſcepta, Rex dictum Johannem uni- cum filium ſuum XIIII. (s) annorum ſenex fuit, legittimum tradidit in ma- ritum. Et ibidem ſolennes nupcie celebrantur, quibus peractis ad debi- tum Rex Romanorum Henricus filium ſuum de Regno Boemie ſolenniter investivit, & tam ipſum, quam Reginam Elizabeth cum Baronibus Regni Boemie adjungens ipsis Petrum Archiepiscopum Maguntinenſem, Bert- holdum Comitem de Heymenberg (t) Burggravium de Nuremberg, illos de Hoenlech, (u) de Castel, & multos alios Almannie nobiles cum maxi- ma potencia armatorum ad exterminandum prefatum Henricum Ducem Karinthie in Boemiam honorificencia multa remiſit. Gui dum taliter in Boemiam advenissent, civitatem Pragensem viriliter obſederunt, & tan- dem obſidioni hujusmodi diebus aliquot infiftentes, ex eo, quod prefata Regina Elizabeth propter eximiam prudenciam ejus inter cives civitatis Pragenſis multos habebat amicos, & per contrarium Henricus Carinthie Dux ob veſaniam ejus & ſtulticiam plurimos inimicos, de apperienda fibi per eosdem fautores suos una porta civitatis ejusdem, fecrecius pertra- Ctatur. Unde tali interveniente tractatu in condiéti aurore diei per por- tam taliter ipſis apertam, Rex Johannes, Elizabeth Regina, & omnis eorum 270 (q) Epitomator præjicit: Capitulum XCIII. De deſponſacione Elizabeth predicte cum Johan- ne filio Henrici ſeptimi Imperatoris, & expulſione Henrici Ducis Karinthie de Regno Bohe- mie. (r) Supple ex Stehlikiano: una cum Elizabeth Virgine ſupradicta ad eliminan- dum de Regno Bohemie. (s) Supple ex Stehlikiano: annos etatis habentem prefate Elizabeth, que viginti ſex. (t) Hennemburg. (") Hohenloch,

Strana 271
PULKAVÆ. 271 eorum exercitus civitatem Pragenſem ſine quovis obſtaculo intrave- runt. Anno Domini M. CCC. X. III. Nonas Decembris, quod milites & gentes dicti Ducis Carinthie, nec non cives, qui eidem adheſerant, mu- nientes hoſpitale in pede pontis Pragenfis ad parvam civitatem, & castrum Pragenſe trans Wltavam fluvium fugierunt, hoſpitale vero predictum per gentes Regis Johannis fuit eodem die similiter acquisitum. Denique V. Idus Decembris Dux Carinthie predictus ſecreto habito conſilio circa no- ctis medium iter arripiens, Civitate Pragensi & Boemie regno dimiſſis, una cum conjuge ſua Margaretha ſeniore ſorore Regine Elizabeth ſub Regis Jobannis & Regine ſecuritatis conductu directo tramite Carinthiam remeavit. Sic itaque prima & capitali Regni Boemie Civitate Pragenfi primum pre omnibus aliis civitatibus & caſtris habita in regno Boemie prefato Carinthie Duce jam non extante amplius, omnes alie civitates & caſtra regni Boemie ſe Regi Johanni & Regine Elizabeth unanimes ſub- diderunt. Tandem poſt hoc II. (x) Nonas Februarii requirentibus moni- tis & peticionibus Baronum regni Boemie Rex Johannes per dictum Pe- trum Archiepiſeopum Maguntinum in Ecclefia Pragenfi more regio con- ſecratur, & tam ipſe, quam Regina Elizaheth regalibus infigniis deco- rantur. Eodem eciam tempore Nobiles in Austria, civitas Viennensis & alie civitates, ibidem ex morte Regis Romanorum Alberti Ducibus ſuis re- bellare ceperunt, & tandem audientes Henricum septimum Ducem Lucem- burgenſem in Romanum Regem electum, filiumque ſuum unicum Johan- nem Regem Boemie existere, ac Henricum Ducem Karinthie de regno Boemie declinaſse, Fridericum, Lupoldum, Henricum, Albertum, & Ot- tonem filios dicti quondam Alberti Romanorum Regis de Austria expule- runt , & adeo, quod nichil obtinuerunt in ea, nisi Medelik, & Strathemberg (z) caſtra cum Nova Civitate, (a) quibus illi de Walsee preerant nomine Ducum Austrie predictorum, prefeceruntque dicti nobiles ac civitates Austrie toti Ducatui generalem Vicarium Dominum de Potendorff , ut idem Vicarius usque mandatum Henrici Romanorum Regis & adventum ejus, quem ipfis & Ducatui Austrie deputaret, & daret in Ducem, Ducatum eundem tenere deberet, super premiſſis ad dictum Romanorum Regem Henricum sollennes nunceios transmittentes. Guod Duces predicti ſtu- diofius advertentes, & provido potiti confilio Fridericus, Lupoldus & Hen- ricus (x) Pridie. (z) Staremberg. (a) Hodie Neoſtadio dicto,

Strana 272
CHRONICON ricus ſeniores fratres ſuo, & eciam fratrum ſuorum nominibus iter arri- pientes celerius, & dictorum nobilium & civitatum Austrie nunccios pre- venientes, cicius ipsis Romanorum prefatum pervenerunt ad Regem, & cum eorum Rege interveniente tractatu promiſerunt filio ſuo Johanni Re- gi, & Elizabeth Regine Boemie singulas, quas in Boemia ex parte & ju- ris (b) eorum Elizabeth olim Regine Boemie relicte quondam Wenceslai & deinde Rudolphi Regum ibidem civitates habebant & castra, signanter Grecz, Mutam(c), Chrudim, Policz & Jaromir. Et ultra hoc dicto Romanorum Regi XL. millia marcarum argenti perfolvere, & quod unus ex fratribus predictis cum ducentis galeatis quamdiu in Ytalia perfifteret, in ejus deberet obſequio permanere. Que quidem pacta & promiffiones eorum Romanorum Rex Henricus neſcius de rebellione, quam habebat (d) in Austria induccione fuorum acceptans prefatos Duces de Austrie & Sti- rie Ducatibus solenniter investivit, nunccii vero Baronum & Civitatum Austrie poſt premiſſa ad Regis Romanorum prefati preſenciam fimiliter ve- nientes, ex eo, quod jam Duces prefati, ficut premittitur, infeodati fue- rant, intencione sua fruſtrati de mandato Regis Romanorum predicti, tam ipſi, quam civitates & Barones in Auſtria ad prefatos Duces, Principes, & Dominos ſuos ſubjeccione debita funt reverſi. Et ſie prefati Duces Auftrie cum gaudio ad propria revertentes promiſſa Regi Romanorum Hen- rico & Johanni Regi ac Regine Elizabeth Boemie fideliter quilibet exe- quuntur. Et facta funt hec anno Domini M. CCCXI. (e) (f) Hys itaque peractis poſt modicum temporis Romanorum Rex Henricus predictus cum maxima potencia armatorum ſe tranftulit Ytaliam, qui in Almannia rexit annis tribus, & in Ytalia annis duobus, cum quo Lupoldus Dux Auſtrie juxta promiſſum fuum cum ducentis galleatis tranfivit Ytaliam, & tam ante coronacionem ſuam, quam poſt, uſque dum morte preventus obiret, in ejus ſervicio permansit fideliter. Hic Henricus ſe- ptimus primo ſine rebellione Mediolanum obtinuit cum omnibus civitati- bus Lombardie, Postea vero Rege Romanorum in civitate Mediolanensi manente, Mediolanenſes concitavere rumorem, ſed per gentes Romano- rum Regis devicti fuerunt. Et sic Imperator abinde recedens in Affeo (g) de vice Comitibus Civi Mediolanenſi, qui antea per multa tempora fuerat 272 (b) Rectius in Stehl, omiſſo & , matris. (c) Mutham. (a) Habebant. (e) Hoe totum Capitulum verbis reſpondet Pulkavæ. (f) Epitomator præjieit : Capitulum XCIIII. Introductum de ſucceſſibus & obitu ſeptimi Henrici Imperatoris. (g) Maffeo.

Strana 273
273 PULKAVÆ. fuerat de civitate depulfus & deductus in non modicam paupertatem, Ci- vitatem eandem gubernandam commisit. Eodem eciam tempore predicto Romanorum Regi Civitates Cremona & Brixia rebellaverunt, propter quod Rex exercitum movens, Cremonam obſedit, que ſe ad graciam ſuam dedit. Ipſe vero portas & muros de- ponens Civitatis ejusdem foffata complanari mandavit, & sie civitatem in- trans eandem in graciam ſuam affumpfit. Deinde transiens Brixiam in ejus obſidione ſex menſibus laboravit. Gethardum debrofago (h) Civem de potencioribus civitatis ejusdem, eujus machinacione rebellio hujus- modi fuerat ſuſcitata, in quodam congreſſu captum detinuit, & ipſum tanquam traditorem fuum rothe ſupplicio miſerabiliter fecit extinqui, ci- vitatemque Brixinenſem fimiliter potenter obtinuit, poſt quod Januam ivit, ubi Margaretha Regina filia Ducis Brabancie uxor ſua mater Johannis Regis Boemie obiit, & ibidem aput fratres minores, ut decuit, eft sepulta. A quo loco Rex per mare Piſas applicuit, & ab inde Romam, ubi ex eo, quod Robertus Apulie Rex (i) prefato Romanorum Regi erat contrarius, magna potencia gencium armatorum civitatem minorem Romam, ubi Ec- cletia Sancti Petri ſita eſt, munierat, in Eccleſia Sancti Johannis Late- ranensis per Oftienſem, & duos alios Cardinales, quos Papa Clemens quin- tus propterea Romam transmiſerat, in Imperatorem anno Domini M. CCC- XIII. in die Beatorum Petri & Pauli Apostolorum extitit coronatus & un- ctus. Et poſt coronacionem fuam eum exercitu vallavit Florenciam, mit- tens in Almanniam, ut tam Johannes Rex Boemie filius ejus, quam cete- ri Principes Almannie cum gentibus & ſumptibus ſibi in auxilium prope- rarent. Et medio tempore Imperator Henricus de Florencia ſuum mo- vit exercitum, volens in Apuliam proficiſci. Et veniens ab alia parte civitatis Senarum in quodam loco rurali dicto Ron (k) convenit, ipſo ibi- dem cum suo exercitu perfiſtente, infirmitate correptus obdormivit in Domino. Quas lamentabiles novitates prefatus Johannes Rex Boemie & alii Almannie Principes & Nobiles, qui juxta mandatum prefati Imperato- ris de laribus fuis per multum itineris ſpacium tranfierant, reſcientes qui- libet eorum ad propria eft reverfus. De geftis & actibus dicli ſeptimi Henrici Imperatoris fi quis plura ſeire deſiderat, cum hec in preſenti ſuf- ficiant, recurrant (l) ad Cronicam Romanam. Mm Tom. III. Igitur (h) Gehardum de Broſago. (i) Qui. (k) Bon. (l) Recurrrat. Epitomator, quirurſum præcedens Capitulum ex Pulkava ad verbum exſeripfit , hic præjicit : Capitulum XCV. De Johannis Regis Bohemie filiis, & Genealogia ejus, & filiorum ſubrum,

Strana 274
274 CHRONICON Igitur Johannes Rex Boemie poſt mortem Fatris ſui ſeptimi Henrici Imperatoris etatis ſue anno decimo ſeptimo ex Elizabeth uxore fua Re- gina Boemie filia quondam Wenceslai Regis ibidem procreavit hos liberos; primo Margaretham, (m) anno Domini M. CCC. XIIII. nata est, & quam poſtea matrimonio junxit Henrico Duci Bavarie, ex qua idem Henricus genuit filium, qui non multis annis vixit, & mortuus eſt, matre fua ste- rili permanente. Sicque absque prole eadem Margaretha deceſfit. De- inde anno Domini M. CCC. XV. Julii Kalendas prefatus Johannes ex di- Cta Elizabeth genuit filiam ſecundam nomine Gutham, Githam, quod in latino bona dicitur, que nupfit Johanni filio Philippi Francorum Regis, qui Johannes (n) ex eadem Gutha genuit Karolum Regem Ffrancie, & fratres ejus, videlicet Lodvicum (o) Andeganenſem, Johannem Byturicen- ſem, (p) & Philippum Burgundie Duces. Eodem anno (q) prefato Johanne Regnum Boemie feliciter gubernante, & ex morte Henrici ſeptimi Romanorum Imperatoris Imperio vacante (r) inter electores Imperii ſuper eleecione futuri RomanorumRegis grandis oritur diſ- ſenſio. Ex quo fit,quod Treverensis Archiepiſcopus frater quondam Imperato- ris Henrici, Johannes Rex Boemie filius ejusdem Henrici, & Petrus Archi- epiſcopus Maguntinensis, Woldemarum Marchionem Brandenburgensem parti ſue conſentire cogentes in campis prope Ffranckenfurde super Mo- gam fluvio Ludovicum Ducem Bavarie, Romanorum elegerunt in Regem, & eleccione hujusmodi celebrata Frankenfurdenſem Civitatem cum magna potencia gentium armatarum intrantes, Ludovicum eundem ornatu Regio decoratum ſecum inducunt, & ipſum in Eccleſia Beati Bartholomei ad mo- dum eleccionis Romanorum Regum fuper altare ponunt, ac ipfum abinde Aquisgranum ducentes per Archiepiſcopum Maguntinum inungi, & con- ſecrari procurant, locantes eum in ejusdem civitatis Sede Regali. Ex adverſa vero parte prefatis Electoribus Principibus Imperii adhue cirea eleccionem dicti Lodovici perstantibus Archiepiſcopus Coloniensis, Comes Palatinus Reni, & Rudolphus Saxonie Dux Ffridericum de Ducibus Austrie, filium quondam Alberti Romanorum Regis, similiter eligunt Romanum in Regem. Quem idem Coloniensis Archiepiſcopus occulte procuravit in oppi- (m) Que. (u) C. S. habet Philippus ſed perperam. (o) Lodovicum. (p) Biturienſem. (q)Harum duarum vocum loco habet C.S. Iterum. & pertexit ceteramGenealogiam Joan- nis. His vero præjicit Capitulum XCVI. De Regimine Regis Johannis predicti & ejus ſucceſſibus , nec non eleccione aliorum Romanorum Regum. (r) Anno D. M. CCCXV.

Strana 275
PULKAVÆ. 275 oppidum Bunenſe (s) venire, & eum ibidem aput fratres minores coro- navit in Regem & unxit. Hinc est, quod ambo Reges taliter electi, & eciam coronati pro acquirenda poſſeſſione ejusdem Regni fortem ab utra- que parte congregant exercitum ſupra Renum. Sed pro tunc neque con- veniunt, nec aliquid dignum relatu proficiunt, & sic quilibet eorum re- vertitur ad propria. Demum non poſt multum temporis, videlicet anno Domini M. CCCXVI. iterum majorem quilibet, ut potuit, congregat exercitum, & prope Opidum Sselingen (t) ex utraque parte fluvii Neccaris dictus Lodvicus Johannis Regis Boemie & aliorum adherencium ſibi, pre- fatus eciam Fridericus fautorum fuorum fuffulti prefidiis conveniunt. Qui- bus sic stantibus, & ex fluvii diſcurſu divifis, in quodam vado ejusdem fluminis infurgere cepit tumultus, & uterque exercitus ad arma ruit, & alter alterum invadere nitebatur. At dum in vado predicto talis fit con- greſſio, fertur mille quingentos equos in dicto fuiſſe impetu ab utraque parte exercitus interfectos. Sicque equorum tanta ftrage fluminis vadus obſtructus eft, quod neuter eorum pro tunc partes alterius potuit attin- gere, ſed sine ampliori conflictu inter ſe diviſi ambo iterum ad propria revertuntur. Item eodem anno, videlicet M. CCCXVI. (u) Rex Johannes prefa- tus a dicta Elizabeth Regina Boemie genuit in Civitate Pragensi Wen- ceslaum primogenitum ſuum, videlicet Nonas Junii, hoc est, ipso die Sancti Bonifacii Epiſcopi, & ſociorum ſuorum Martirum, qui Wence- slaus poſtea per Karolum Regem Francorum in Sacramento confirmacionis in Eccleſia Sancti Dioniſii prope Parifios ad inftar nominis sui Karolus est vocatus. Hic Karolus postea Romanum Imperium est adeptus, & Karo- lus quartus Romanorum Imperator, ac Boemie Rex inter Imperatores alios appellatus. Demum anno Domini M. CCC. XVII. Rex Johannes Regni ſui, & eciam Paterni Lucemburgensis Ducatus diſponens negocia, in illis instetit certo tempore, prout temporis & locorum neceffitas ex- poſcebat. Genuit eciam poſtea dictus Johannes Rex Boemie ex dicta anno Domini MCCCXVIII. qui in pue- Elizabeth filium nomine rili etate duos solum etatis annos habens vitam finivit, & in monaſterio Aule Regie ſepelitur. M m 2 (x) Pre- (s) Bonnenſe. (t) Eſslingen. (u) Sequentes duos annos rurſum alia phraſi narrat Epi- tomator.

Strana 276
276 CHRONICON (x) Preterea anno predicto, videlicet M. CCC. XVIII. dictus Jo- hannes Boemie, Nicolao quondam filio Nicolai Ducis Opavie, filii natura- lis quondam Regis Przemysl, alias Ottacari, qui per Wenceslaum quon- dam Boemie Regem, filium legittimum dicti Ottacari, de Ducatu Opa- vienſi expulſus fuit, Ducatum eundem contulit, prout patet in litera ſub- ſcripta. Nos Nicolaus Dei gracia Dux Opavie ad univerforum tam preſen- cium, quam futurorum noticiam tenore prefencium cupimus pervenire. Quod cum Sereniffimus Dominus nofter Dominus Johannes Rex Boemie & Polonie, ac Lucemburgenfis Comes Illuftris confideratis fidei & fervi- ciorum noſtrorum meritis, quibus nos ſue munifice liberalitatis graciam meruiſſe cognovit, ac penſatis veteribus & fidelibus per nos ſibi preſtitis & prestandis ſerviciis, ex ſua munifica liberalitate nobis & heredibus no- ftris in feodum (y) conferendum contulit in perpetuum terram ſeu Duca- tum ſuum Opavie cum dignitate & titulo Ducatus ipſius, nec non eum civi- tatibus, caſtris, municionibus, villis, poſſeſſionibus, & univerſis aliis pertinenciis, utilitatibus, proventibus, & Juribus terre, ſeu Ducatus ipſius, prout in privilegio ſuo, ſuper hys nobis dato hee omnia plenius & expreſſius continentur. Nos pro nobis & heredibus noftris recipien- tes in feodum a (z) Domino noſtro Rege ipſum Ducatum cum omnibus & fingulis ſupradictis fibi recipienti (a) pro ſe, & fuis heredibus, ac fuc- ceſſoribus Regibus Boemie, tanquam vero feodi predicti Domino feci- mus, & facimus homagium, promittentes ipsi fidelitatem, devocionem, obedienciam ac reverenciam perpetuas per preſentes corporali per nos interpoſito Sacramento, ordinando, & omnino fieri volendo, ut heredes ac ſucceffores noſtri in ipso feodo feu Ducatu fuccedente (b) de manibus ejusdem Domini noſtri Regis & predictorum ſuorum heredum ae ſucces- ſorum, idem feodum, ſeu Ducatum recipere vice (c) feodi ab eis homa- gium, fidelitatem, devocionem ac obedienciam ac reverenciam predi- ctas interposito eciam Sacramento promittere, ac fimiliter facere in per- petuum teneamur. Obligando nichilominus nos heredes & fucceffores noſtros predictos ſub premiſſo juramento corporaliter preſtito ſolenni ſti- pulacione interpoſita ipſi Domino noſtro Regi, & heredibus, ae ſucceffo- ribus ſuis promittimus preſtitis, (d) ut quociescunque, & quandocunque ipſe x) His premittit Epitomator Capitulum XCVII. De infeodacione Ducis Nicolai de Duca- catn Opavie. (y) Pheodum. (z) Dicto, (a) Recipiendi. (b) Succedentes. (c) Jure. (d) Præfatis.

Strana 277
PULKAVÆ. 2177 77 ipſe Dominus noſter Rex juſſerit, vel ejus juſſerint ſuecefſores, ipſum & eos juvabimus, & juvare volumus per heredes, ac fucceſfores noſtros contra omnem hominem fideliter toto poffe tanquam ejus fidelis vafallus, nec non ad omnia alia & fingula in perpetuum, que jura feodi exigunt, & requirunt, & eciam que quisque fidelis vaſallus fuo vero Domino face- re poteſt in omnibus atque debet, hoc autem ſpecialiter expreſſo, quod ſi nos, vel quemeunque ex noftris heredibus, & fuccefforibus nobis fuc- cedentibus in Ducatu predicto contingeret decedere filiis legittimis non relictis, ex tunc statim Ducatus ipſe eum omnibus & fingulis fupra dictis ad dictum Dominum noſtrum Regem & heredes, ae ſucceffores fuos pre- dictos & ad regnum Boemie predictum libere revertantur. Promifimus denique, & promittimus ſollemni interpoſita stipulacione, ut premiſſum eſt, pro nobis & heredibus ac ſucceſſoribus noſtris predictis ſub preſtito juramento predicta omnia & fingula predictorum firmiter ſervare, perpe- tuo, & inviolabiliter adimplere. Teſtes autem, qui premiſſis interfue- runt, ad hoc vocati & rogati funt hy, videlicet Illuftres Principes & Domini Boleslaus & Hynco Duces Slezie, Nobiles viri Ulricus (e) de Ha- naw, Otto de Rolanda, (f) Petrus de Rossemberg (g) fummus Camerarius Regni Boemie, & Henricus de Lippa (g) Subcamerarius ejusdem Regni Boemie, Ulricus de Mendico Burggravius Pragensis, Beneſſius de War- temberg Pincerna, & Hermannus de Miliczin Dapifer dicti Regni, Ulri- cus de Rziczano Judex terre, Thimo de Coldicz (i), Henricus de Leuch- temburg , (k) Hermannus (1) & frater ſuus Hynko filii Potonis de Ffride- lant, Bernhardus de Cimemburg (m) Ensifer, Plichta de Aldenar, (n) Hermannus de Zwierseticz, (o) Joannes Stamborius dictus de Schiltperg, Zbynco de Mendico, Spaczmannus de Beneſchatto, (p) Sezema de Hirstein, & Zdenko de Kowan. In quorum teſtimonium preſentes literas fieri fe- cimus, & sigilli (q) appensione muniri. Datum Prage V. Nonas Julii, an- no Domini MCCCXVIII. Eodem eciam anno, videlicet M.CCCXIX. Johannes Rex Boemie civi- tatem Gorlicz cum diſtrictu & territorio ſuis, que olim de Marchia Bu- diſſinenſi, ad quam antiquitus pertinebat, legittime alienata fuerat ab Hen- rico Duce Slezie, Domino de Ffurstemberg, ad Regnum Boemie libere redu- Mm 3 xit (e) Comes. (f) Kulandia. (g) Rosemberg. (h) Lipa. (i) Koldicz. (k) Luchtem- burg. (l) Heymannus. (mi) Czimburg. (n) Adelar. (o) Zwereticz. (p) Be- neſſow. (q) Noſtri.

Strana 278
CHRONICON 278 xit per Reges & Regnum hereditarie perpetuo poſfidendam. Prout de hoc in archanis regalibus funt litere continencie plenioris. (r) (s) Eodem inſuper anno Domini, fcilicet MCCCXIX. ſupradicti Re- ges Romanorum Lodvicus videlicet Bavarie Dux, & Fridericus Dux Au- strie ad adipiſcendum Imperiales fasces avidi, omnem, quam poterant , congregant armatorum potenciam, Johanne Rege Boemie prefato Lod- vico de Bavaria cum maxima militum turma & ſuarum gencium multitudi- ne affistente, & prope Milndorff conveniunt, & aciebus diſpositis bellum inferunt. Et uterque cupiens effe victor, cupidus alter in alterum pre- liatur. Unde fit, quod de forciori fortis expertus multa cede parcium utrarumque, ſed majoris partis unius diſpendio magnanimes milites pro- sternuntur. Et tandem Fridericus Dux Austrie Romanorum electus bello devincitur, & in Lodvici de Bavaria fimiliter Romanorum electi poteſta- tem aſſignatur. Similiter prefatus Johannes Boemie Rex eodem in bello decoratus balteo militari, ſuas fortes vires oftendens, multaque strenui- tate decertans, Henricum Ducem Austrie fratrem Friderici Regis pre- dicti devicit, & captum obtinuit. Sicque Lodvicus Romanorum, potencia Johannis Regis Boemie ſuffultus ad votum glorioſam victoriam eſt adep- tus. Promiſerat itaque idem Lodvicus Romanorum Rex Johanni Regi Boe- mie ſupradicto ob meritum tanti juvaminis Brandemburgenſem Marchiam, que tunc ex morte Woldemarii Marchionis ibidem abſque liberis maſculis defuncti vacavit, in feodum conferre, & civitates Aitemburg, Czwikaw & Kemnicz (t) pro certa pecuniarum ſumma cum titulo pignoris obligare, datis literis, & vallatis promiſſionibus ſuper eo, quas quidem promiſſio- nes & literas habita victoria Lodvicus Romanorum Rex prefatus minime adimplevit, nam Marchiam Brandemburgenſem Lodvico filio ſuo contulit, & preſatas civitates Marchioni Miſnenſi, cui filiam ſuam dedit in conju- gem, titulo pignoris obligavit. Et unde Rex Boemie prefatus a Lodvico prefato in placito (u) animo ſeparatus Boemiam revertitur, Henricum Du- cem Austrie, quem bello ceperat, ſecum ducens, quem in caſtro ſuo Burgleis (x), in quo Wenceslaus aliter Karolus primogenitus ejus reside- bat, ſub honeſta mandavit captivitatis cuſtodia cuſtodiri. (y) Cum (r) Hæe memoria deſideratur hie in Epitomatore. (s) His præmittitur Capitulum XCVIII. De ulterioribus ſucceſſibus Regis Johannis & capcione Duéis Austrie in bello. (t) Al demburg, Czwykaw & Kempnicz. (u) Placido. (x) Burgeleyns.

Strana 279
POLKAVE. 279 (y) Cum itaque eodem anno, videlicet MCCCXIX. Johannes Rex Boemie in regnum fuum, ficut predicitur, effet reversus, promiſſiones & pacta ſibi per Lodvicum Romanorum Regem, ut ſuperius exprimitur, violata pacienter non ferens, Marchiam Budissinensem, Gorlicensem, & ejusdem Marchie civitates, diſtrictus, & caſtra, que olim Otto Marchio Brandemburgenſis, dum quondam Wenceslai Regis Boemie tutor fuerat, a Boemie regno abſtraxerat, & que ex morte Woldemari ultimi Marchio- nis Brandemburgenſis, ficut prefertur, pro tune dicti Lodvici Romano- rum Regis opinione dicebatur vacare, cum potencia armatorum intravit, & totam ipſam Marchiam regno Boemie ad quod Jure hereditario & juſto titulo pertinebat, ad debitum reacquirens, juſte ſue dicioni ſubegit. Si- militer uſque Gubin progrediens Marchiam Luſacie regno Boemie ſubju- gare temptavit, & abinde reverſus, ſuum remeavit in regnum, & cum exercitu Austriam intrans, ipſam uſque Danubium in omnibus finibus il- lis vastavit totaliter, & destruxit. Hic Johannes Rex Boemie duas soro- res habuit (z) ſeptimi Henrici Imperatoris, quarum una Karolum Regem Ungarie maritum habuit, que in partu prime prolis fue una cum fetu occubuit; poſt cujus obitum idem Karolus Ungarie Rex filiam Wladislai Siradie, & Cracovie, & Sandomirie Ducis, qui (a) Gneſnam, Surdamque (b) Poloniam habuit, duxit uxorem, qui eciam Wladislaus poſtea, vide- licet anno MCCCXX. ex dicti Karoli Ungarie & Roberti Sicilie Regum promocione per XXI. Papam Johannem in (c) terris fuis Polonie Rex effe- ctus eft, & ejus mandato eciam coronatus & unctus in Regem. Prefatus eciam Karolus Ungarie Rex cum dicto Johanne Bohemie Rege ſuper libe- racione Henrici Ducis Austrie supra dicti tractans ad operam redempeio- nem ejus taliter obtinuit, ut Regi Johanni predicto idem Henricus Dux Auſtrie XIIII. millia marcarum argenti pretextu captivitatis fue persolve- ret, civitatem Znoymensem & alias civitates regni & Marchionatus Mo- ravie dudum alienatas, nec non univerſa privilegia ſtatim (d) Regni, & fuorum tangencia, actenus quomodocunque acquifita reftitueret, ac ni- chilominus pro viginti millibus marcharum argenti civitates Loh & Weytrah cum (y) Prius Capitulum ad verbum reſpondet exemplari Fulkavæ, his vero præjicit Epitomator: Capitulum XCIX. De ulterioribus ſucceſſibus prefati Johannis Regis Bohemie , liberacione Ducis Auſtrie , & trunſitu Regis in Pruſſiam & de guerris adverſus Ducem Barrenſem, Metenſem, & Leodienſem Civitates. (z) Filias. (a) et. (b) Ita vox hæc etiam in exem- plari Stehlikiano ſcripta reperitur. Menkenianum & Ludewigianum iſthie hiatum habet. Sed veroſimillime legendum rubramque. (e) dictis. (d) Statuin.

Strana 280
280 CHRONICON cum ſuis diſtrictibus titulo pignoris obligaret. Guod per eundem Henri- cum Ducem, qui in prefati Regis Boemie poteftate tribus annis detentus fuerat, prompto animo acceptatur, & eciam plenius adimpletur. Et fie talibus tractatibus conſumatis dictus Auftrie Dux exsolvitur, & cum Rege Boemie totaliter concordatur. Aliam vero fororem dicti Johannis Regis Boemie nomine Mariam Karolus Francorum Rex habuit in conjugem, que fimiliter una cum prole deceſfit. (e) Anno Domini M.CCCXXI, in octava Purificacionis Rex Jobannes iterum de Ducatu Lucemburgensi rediit, & inibi post dies XV. torneamen- tum fieri diſpoſuit. In quo Rex ex caſu dextrarii ſui propter multitudi- nem Principum & nobilium, qni huie militari ludo inerant, aliqualiter lesus fuit. Tandem post hoc per hiemem & estatem usque festum Sancti Johannis Baptiſte, regni ſui diſpositis negociis, iterum verſus Renum & Ducatum ſuum, in quo multo magis, quam Regno Boemie delectabatur, morari progreditur. Eodem eciam anno Cunegundis Abbatiſsa Monaſterii Sancti Georgii filia Regis Ottakari moritur, & in ſuo monasterio ſepelitur. Deinde anno Domini M. CCCXXII. Regi Boemie tercius filius naſei- tur ex prefata Regina Elizabeth, cui Johannes nomen impofitum eſt, qui poſt lapſum aliquot annorum Marchio Moravie est creatus, prout in ſe- quentibus ſuo loco patebit. Eodem eciam anno Margaretha Wenceslai quondam Regis Boemie filia, ſoror Regine Elizabeth uxor Boleslai Ducis Slezie obiit, & in mona- ſterio Aule Regie eſt ſepulta. Eodem anno Johannes Rex Boemie reverfus de Luczemburg in re- gnum Boemie Margaretham ſeniorem filiam ſuam Henrico Duci Bavarie legittimam dedit in uxorem, & Regina Boemie mater ejus eum dicto Du- ce in Bavaria multo tempore morabatur; anno vero Domini M, CCC. XXIII. in die Paſche Regina Elizabeth duas fimul filias genuit in opido Chamb, Annam videlicet & Elizabeth, quarum altera videlicet Anna Ot- toni Duci Auſtrie matrimonialiter juncta fuit, alia vero videlicet Eliza- beth in puericia obiit. Eodem (e) Hæc rurſum fideliter tranſumpſit Epitomator , quibus ſubjecit Capitulum C. De ulte- rioribus ſucceſſibus Johannis Regis Bohemie, & miſſione primogeniti ſui in Franciam ejusque ibidem uxoracione.

Strana 281
PULKAVÆ. 281 Eodem eciam anno Rex Boemie Johonnes iterum de Luczemburg Ducatu Boemiam revertitur, qui cum Wenczeslaum Primogenitum fuum ſepti- mum etatis ſue annum vidiſſet attingere, ipſum ad prefatum Karolum Francorum Regem ſororium Regis Johannis predicti misit in Franciam, qui Karolus Wenceslaum eundem in Sacramento confirmacionis, prout fu- perius est expreſſum, ſuo fecit nomine, videlicet Karolum appellari. Unde idem Wencelaus fuit, & est usque nunc Karolus nominatus.( Idem eciam Karolus Rex Francie equivoco ſuo Karolo primogenito Jo- hannis Boemie Regis patrui ſui Karoli Comitis Baleſie (g) filiam nomine Blankam ipſa in etate ſeptem duntaxat annos habentem dedit uxorem, & infra quatuor annos immediate ſequentes idem Karolus Comes Baleſie (b) relicto poſt ſe Philippo filio ſuo mortuus est. Post quem Karolus Rex Francie nepos ejus non poſt multum temporis absque maſculina prole de- ceſſit, & ſic Francie regnum ad prefatum Philippum filium dicti Karoli Comitis Baleſie (i) fratrem Blance predicte ex hereditaria ſucceſſione per- venit. Steterat autem prefatus Karolus primogenitus Regis Boemie cum Carolo Francie quinque annis, & poſtea cum Rege Philippo ſororio fuo an- nis duobus in Francia, & ibi Francorum latinamque lingwas legere & ſcribere didicit. (k) Anno itaque Domini MCCCXXIIII. (1) Papa Johannes XXII. Lodovi- cum de Bavaria, qui ſe geſſit Imperatorem, tanquam heretieum repro- bavit, & fecit per univerſum orbem denunciari publice propter multos actus nefandos. Eodem anno Joannes Boemie Rex extra regnum manens circumqua- que Ducatum Lucemburgenſem plures gwerras victorioſe commifit, dein- de anno immediate ſequenti Regina Boemie de partibus Bavarie in regnum fuum revertitur. Similiter Johannes Rex circa feſtum Sancti Gregorii Pa- pe Boemiam remeavit, (m) & aliquamdiu manens ibidem, multaque col- lecta pecunia iterum abinde receſſit. Anno vero Domini MCCCXXVI. (mm) Wladislaus alias Loketko Rex Cracovie multos infideles Lituanos, Ru- Nn Tom. III. the- (f) His verbis ſe ſynchronum prodidit Pulkava. Epitomator, ut se posteriorem ostenderet, in dictis exemplaribus his vocibus ſubſtituit: uſque ejus obitum. (g) Wallesie. (h) Walleſie. (i) Walleſie. (k) Hic Epitomator rurſum Pulkavam deſerit, revocatio- nem enim Caroli ex Galliis interſerit. (l) Iſtud ad annum ſequentem reponit Epi- tomator. (m) Horum ſeriem interpolavit aliis narrationibus alio poſitis loco idem Epitomator. (mm) An memoriam iſtius anni adhue Pulkava ex Chronico Brandebur- genſi hauſerit , an aliunde, incertum.

Strana 282
282 CHRONICON thenos, Paganos ad partes Marchie Brandenburgenſis deſtinavit, & pluri- bus innumera dampna fecit. Eodem anno per Elizabeth Reginam corpus Wenceslai quondam oc- ciſi fratris ſui de Moravia in Aulam Regiam transfertur, & Rex Francie unam ſpinam de Corona Domini Regine Boemie predicte procurante Ka- rolo filio ſuo per Abbatem de Waltsachſen transmisit. Deinde anno eo- dem in paternum ſuum Ducatum Lucenburgensem progreditur. Post mul- tas gwerras habitas cum Duce Barrensi ipſum concordiam pro ſuo bene- placito ſecum inire coegit. Similiter civitatem Metenſem & ejus pro- vinciam multis gwerris oppreſſit, & adeo, ut per plenam concordiam ſuum ad libitum ſe ſibi per omnia concordaverunt, alias confirmaverunt. Similiter de Leodicensi idem fecit. Hys taliter peractis ad votum, & Du- catu ſuo Lucemburgenſi in tranquillitate diſpoſito regnum Boemie iterum revertitur. (n) Preterea anno Domini MCCCXXVII. In octava Sancti Johannis Baptiste Johanues Rex Boemie iterum in regnum suum revertitur. Et éo ibidem existente inter Boleslaum, Henricum, & Wladislaum Duces Slezie grandis est orta diſſensio & taliter, quod alter ad alterius pro (o) de- struccionis diſpendium anhelaret. Erat enim Ducatuum dictorum fra- trum talis diviſio, Boleslaus, qui ſororem Regine Boemie Elizabeth uxo- rem habuit nomine Margaretham, pro parte ſua Bregem, (p) & alias ci- vitates & castra ejusdem diſtrictus poſſedit. Hic Boleslaus ex dicta uxo- re ſua filia quondam Wenceslai Regis Boemie duos habebat filios, Wen- ceslaum & Lodvicum. Alter vero frater Henricus Civitatem Wratislavien- sem & Noviforenſem cum ſuis districtibus poſſidebat. Tercius Wladislaus civitatem Legnitenſem, (q) & ejus territorium cum ſuis pertinenciis ob- tinebat. Senior itaque frater Boleslaus Wladislaum juvenem (r) fratrem fuum ſub ſpe obtinende paterne porcionis ſue ad clericatum induxit, qui uſque ad diaconatus ordinem eft promotus. Deinde Henricum fecundum fratrem ex eo, quod de uxore fua Ducum Austrie forore maſculina prole carebat, multum oppreſſit. Gui Henricus confiderans ſe adverſus fra- trem ad debitum non poſſe tueri, Johannem Boemie Regem accessit, se- cumque tractatus tales inivit juxta tractatus (s) quondam Henrici Ducis Wra- (n) His præmittit Epitomator Capitulum CI. De acquiſicione Ducum Slefie & Principa- tuum eorundem per Johannem Regem Bohemie ſibi, ſucceſſoribus, & regno Bohemie in vasallagium perpetuum. (o) Procurandum. (p) Bregenſem. (q) Ligniczensem. (r) Juniorem. (s) Tractata.

Strana 283
PULKAVÆ. 283 Wratislavie patrui Patris ſui, ut ſibi civitatem & diſtrictum Glacenſem ad vi- te duntaxat tempora deputaret. Et Johannes Rex Boemie poſt mortemn ejusdem Henrici Ducatum Wratislavienſem & ejus civitates, atque pro- vinciam pro ſe, Regno, & corona Boemie in perpetuum obtineret. Quos tractatus Rex Johannes gratanter acceptans, fibi civitatem & diftrictum Glacenſem cum omnibus pertinenciis aſfignavit, & vice verſa Henricus prefatus Regem Boemie Johannem per fidelitatum homagia tam nobilium, quam civium, civitatum & diftrictuum predictorum ſecurum reddit in pre- miſſis. Et ſic Rex Johannes predictus hoc, quod quondam tempori- bus Rudolphi Romanorum Regis per Wenceslaum olim Boemie Regem ſu- per devolucione Ducatus Wratislavienſis in tractatibus conceptum exti- terat, & poſtea mortuo Henrico pro tunc Duce Wratislavienſi sine liberis per Henricum cognominatum ventroſum patruum ſnum Patrem predicti Boleslai, Henrici, & Wladislai, qui ſe dicto Ducatui Wratislaviensi de- facto intromiſerat, ipſumque ad heredes fuos predictos, licet preter de- bitum & Jus deduxerat, pro tunc ad effectum perduxit. Inſuper eodem anno intervenientibus tractatibus per nova vasallia Bregensis & Lignicenſis Ducatuum regnum Boemie magnifice dilatavit. (t) Prefatus itaque Johannes Boemie Rex anno Domini predicto, videlicet MCCCXXVII. omnes alios fubſcriptos Principes (u) de novo Prout in ſuos Regni & corone Boemie vaſallos hereditarios effecit. ſubſcriptis literis eorundem Ducum apparet, quorum tenores ſequuntur inferius. (x) Nos Boleslaus Dei gracia Dux Opulienſis (y) recognoſcimus te- nore preſencium, & fatemur nos elfe Principem & vaſallum magnifici Do- mini noſtri Johannis Boemie & Polonie Regis, ac Lucemburgensis Comi- tis, & ab eo terram noſtram Opulienſem cum civitate Opol (2) & caſtro ibidem cum civitate Roſemberg, & caſtro Craſcow (a) cum Oppidis villis, hominibus, vaſallis, homagiis ad ipſas, vel ad ipſa ſpectancia cum aliis fuis pertinenciis univerfis , in quibuseunque confistant, quas & que nunc habemus, & in poſterum ſumus habituri, que ad regnum Boemie dino- seuntur pertinere, heredum & ſucceſforum noſtrorum Ducum Opuliensium nomine recepifſe in feodum, (b) ac ab ipſo poſſidere jure & titulo feodali Nn 2 VO- (t) His præjicit Epitomator Capitulum CII. De Vaſallagiis aliis inſignibus regno & coro- ne Bohemie applicatis per Johannem Regem predictum. (u) Duces. (x) Præ- mittitur: Litera Vaſallagii Ducis Opulienſes. (y) Opolienſis, (z) Opul. (a) Cra- ſtow. (b) Pheodo.

Strana 284
234 CHRONICON volentes, & decernentes, quod heredes, & ſucceffores noſtri Duces Opulienſes memorati a Domino noſtro Rege heredibus & ſucceſſoribus ſuis Regibus Boemie prelibatis prefatam terram nostrams, quandocunque eam per mortem alicujus Ducis ibidem vacare contigerit, in feodum (c) reci- pere semper deinceps debeant, & habere, defacto (d) sibi per eos servan- de debite fidelitatis homagio, fieut & nos nunc ſpontanea, & libera vo- luntate fecimus ei, vel aliis tanquam ejus vel eorum Principes vaſalli fin- cera fide semper intendere debeant, & parere. In cujus rei teſtimonium preſentes literas fieri, & ſigillo noſtro juſſimus communiri. Datum Wra- tislavie anno Domini MCCCXXVII. in die Palmarum. (e) Similis tenoris habetur (ƒ ) a Wladislao Duce Coſslensi, nee non ci- vitas (g) Coſsla, Bewthum, (h) Peyſenkrecen, & caſtris videlicet Toſt, & Slavatin, cum eciam villis, hominibus, vaſallis, & militibus &c. Datum in Opavia Anno Domini MCCCXXVII. X. (i) Kalendas Marcii. (k) Nos Johannes Dei gracia Dux Oſwetinensis & Scolafticus Craco- vienſis, recognoſcimus &c. ut ſupra ac ab 20 terram Oſwetinenſem (1) ci- vitatem cum caſtro Jator, (m) civitate Kauch, (n) Zipſcha, (o) Wlado- wicz, (p) & Spikowicz Opidis, cum eciam villis &c. Sed data est in Beu- thum, (q) anno quo ſupra VI. Kalendas Marcii. Item a Domino Kazimiro Duce Theſſinenſi habetur ſimilis ſuper civita- tibus & castris, videlicet Thessin (r) civitate cum castro Vreynstad, & Belicz Civitatibus Zchotſchow & Jempnicz (s) Oppido (t) eum municioni- bus, & castro Oftroma, (u) cum eciam villis &c. ut fupra. Datum in Opa- via (x), anno ut ſupra, XII. Kalendas Marcii. Item a Domino Bolkone Duce Opulienſi, & Domino in Ffalkenberg habetur similis ſupra Civitatibus Ffalkenberg, Glogovia Junior & Czulcz, nee non Oppido Strelicz cum municione ibidem, & Pramſin (y) muni- cione, cum eciam villis &c. ut ſupra. Datum Opavie, ut ſupra XII. Ka- lendas Marcii. (z) (c) Pheodo. (d) Et facto. (e) Subjicit Epitomator titulum : Litera Vaſſalagii Ducis Wla- dislay Coſslenſis. (ƒ) Litera. (g) Civitatibus. (h) Peuthum. (i) XI. (k) His præjicit rurſum Epitomator titulum : Litera Vaſſalagii Joannis Ducis Oſſwicinienſis. (l) Cum ſuis civitatibus & castris , videlicet Ofswetin. (m) Zator. (n) Kauth. (o) Zipcha. (p) Wadowicz. (q) Bithum. (r) Teſchin. (§) Jemnycz. (t) Oppidis. (u) Oſtrauia. (x) Oppavia. (y) Pranifin.

Strana 285
PULKAVÆ. 285 (2) Hys itaque fic paratis (a) predictus Joannes Rex Boemie in re- gno ſuo regalia facta diſponens in die Beati Barnabe Apoſtoli, verſus partes Reni receſſit. Deinde anno Domini Milleſimo CCCXXVIII. Lod- vicus Bavarus ab Eccleſia reprobatus Rome de connivencia Romanorum per Epiſcopum Venetorum, qui ſe temeritate propria Cardinalem Oſtien- ſem reputare, & nominare preſumpfit, in futurum Imperatorem conſecra- tus eſt. Nam idem Bavarus (b) cum Romanis ſibi adherentibus plures Cardinales temerarios eligi, & inftitui procuravit, qui poftea lapſu tem- poris quendam Petrum de Cordona fuum elegerunt in Papam. Nam per eundem Antipapam, fuosque ficticios Cardinales induccione dicti Lodvici Bavari ex rebellione, quam adverſus fanctam Ecclefiam Catholicam pre- ſumptuoſis & frivolis fuis aufibus inſtauravit, multa in eadem Ecclefia Dei & precipue partibus Ytalie, ſcandala committuntur. Eodem anno Margaretha primogenita filia Regis Boemie in Bavariam per Henricum Ducem Bavarie maritum ejus transducitur. Eodem eciam anno Karolus Rex Ffrancie moritur fine heredibus maſculis, poſt quem Philippus filius Karoli quondam Comitis Valeſie tan- quam heres propinguior Francie Rex effectus eft; cujus fororem Blankam nomine Karolus primogenitus Johannis Regis Boemie legittimam duxit in uxorem; hys eciam temporibus Philippus Rex Francie Johannis Boemie Regis potenti ſuffultus auxilio Fflandrenſem bello devicit. Hoc eciam anno predictus Johanres Boemie Rex de Ducatu Lucemburgenſi Boemiam reverſus in menſe Augufto adversus Fridericum & fratrès fuos Duces Au- strie gwerras movit, & tam (c) maxima potencia armatorum Auſtriam in- greditur ipſamque uſque Danubium circumquaque vaftat, & deftruit, ac infra breve temporis ſpacium plura eastra & municiones Rex Boemie vi- ctorioſus acquirit, nec Duces Austrie predicti fue poterant potencie refi- ſtere quovis modo. Sed cum maximis laborum tractatibus poſt percepta dampna vix humilem veniam funt adepti. Sieque Rex ipſe follemni fre- tus victoria XV. Kalendas Decembris ſuam gaudenter Pragensem reversus est in Urbem. Poſt hec VI. die Decembris cum maxima multitudine bellatorum Pruſſiam ingreditur, (d) & interiores Lithuanorum terras infidelium in- trans, plura eorum caſtra acquirit violenter, & diruit, innumeros infi- de- Nn 3 (z) Præjicit Epitomator : Capitulum CIII. De ulterioribus Johannis Regis Bohemie ſucceſſi- bus. (a) Peractis. (b) In margine una. (c) Cum. (d) progreditur.

Strana 286
286 CHRONICON infideles interfecit, (e) & ex eis citra tria millia captivitate constrinxit, (f ) Pruſſiam ſecum adducit, & procurat fingulos baptiſari. Ac poſt mul- tos actus magnificos, quibus eum Deus Omnipotens specialiter pre cete- ris honoravit, revertitur ad propria. Preterea dum in civitate fua Wra- tislavienſi moram faceret, ſubſcriptos Duces, & eorum Ducatus ſibi Re- gno & corone Boemie in vafallos & vaſallagia in perpetuum applieavit, prout in ſubſcriptis privilegiis continetur ; que facta ſunt anno Domini MCCCXIX. (g) (b) Nos Johannes Dei gracia Dux Slezie, & Dominus Stinavie, ad univerforum noticiam volumus pervenire, quod nos deliberacione matu- ra , & confilio diligenti prehabitis, favore quoque & conſenſu fidelium & amicorum noſtrorum expreſſis, noſtrorum principaliter hominum, ci- vitatum, ac terrarum noſtrarum ſubſeriptarum attendentes profectum in antea, & commodum, ipſas terras, & civitates noſtras, & caſtra, Sti- naviam videlicet. Lobin, Gorin, (i) civitates cum caftris eis adjacenti- bus, & bona noſtra alia, quecunque poſſidemus in preſenti, vel poſſeſ- ſuri ſeu habituri ſumus, diſponente Domino in futuro cum omnibus ſuis juribus, libertatibus, & Dominio, quibus a noſtris ad vos (k) pervene- runt predeceſſoribus, () eo quod magnificum Principem Dominum noſtrum cariſſimum Dominum Johannem Boemie & Polonie Regem, & Comitem Lucemburgenſem, post aſſumptum sibi Ducatus & terre Wratislaviensis Dominium inferendo dampna ipſius Ducatus & territorii diſtrictui, ac ho- minibus dinoſcitur perturbaſſe, in manus Regis ipfius ſponte ac libere noſtro, heredum, ac ſucceſforum ſuorum nomine refignantes, ut nullum contra nos in antea de exceſſibus retroactis per Regem ipſum, aut alium ſuo nomine inftauretur judicium, vel proferatur ſentencia a Rege pre- dicto ſuo heredum & (m) ſucceſforum ſuorum nomine in feodum perpe- tuum recepimus, promittentes nostro, heredum, ac succefforum nostro- rum nomine prefatorum, fibi heredibus, & ſucceſſoribus ſuis Boemie Re- gibus antedictis de cetero de terris, civitatibus, caftris, & bonis noftris ſepe dictis tanquam veris noſtris Dominis intendere fideliter, & parere, obedienciam & fidem ipfis debitas exhibendo. In quorum teſtimonium preſentes &c. Datum Wratislavie anno Domini M. CCC. XXIX., IIII. Kalendas Maji. (n) In (e) Interficit. (f.) Constringit. (g) MCCCXXIX. lum CIV, De Vaſallngio & litere Ducis Stinavie. (m) Ac. (h) præjieit Epitomator Capitu- (i) Goren. (k) Nos. (l) ex,

Strana 287
PULKAVÆ. 287 (n) In nomine Domini, Amen. Noverint univerſi, tam preſentes, quam poſteri noticiam preſencium, aut copiam habituri. Quod quia Con- radus Dei gracia Dux Slezie & Glogovie, & Dominus in Olſſna ad ſpecia- lis amoris affectum, quam erga magnifici Principis Domini Johannis Boe- mie & Polonie Regis, ac Lucemburgenfis Comitis Domini noſtri kariffi- mi gerimus celsitudinem, habito nobis cum amicis quoque & fidelibus no- stris confilio diligenti, & deliberacione matura, accedentibus eciam fa- vore & consensu eorundem expreſfis ad subſcripta, bonum in hoe noſtrum principaliter, communiter (o) autem fidelium nostrorum, Civitatum, ho- minum, & bonorum noſtrorum omnium infra ſcriptorum comodum, ſta- tumque in antea pacificum perpendentes, Princeps & vaffallus fuus, he- redum, ac ſuecefforum fuorum Boemie Regum, ac ipſius Regni Boemie in perpetuum fieri & fore decrevimus, omnia & fingula bona noſtra fub eisdem libertatibus & juribus, quibus a predecefforibus noſtris ad nos perveniſſe noſeuntur. Omnesque terras noſtras, quas ad preſens poſſi- demus, vel poſſidebimus quocunque titulo in futuro, tam citra, quam ultra fluvium, qui Odera dicitur, cum civitatibus Wartemberg, Olſſna, Milisch, (p) Trebnicz, Trachemburg, Wolaw, Lubest, Wynczk, Heren- stadt, & Castris eis adjacentibus, cum aliis, Plozk videlicet, Prusnicz, Sandewel cum omnibus ſuis appendiis, Dominiis, villis, allodiis, feodis, feodalibus, nobilibus, & plebeis, juribus, redditibus, proventibus, & utilitatibus eorundem, quocunque vocentur nomine, vel in quibuscun- que confiftant, noſtro heredum & fuccefforum noftrorum Slezie & Glo- govie Ducum & Dominorum Olffnicenfium nomine in Regis ipfius manibus ſponte & libere refignantes, ab eo, in feodum recepimus perpetuum, factoque ſibi per nos fidelitatis debite omagio preſtito corporali nichilo- minus juramento ipſi Regi, heredibus, & ſucceſforibus ſuis predictis, tanquam veris Dominis noſtris, velut Princeps & vafallus eorum, ac Re- gni Boemie antedicti parere deinceps promifimus & intendere in eis- dem, & contra quemlibet Principem & hominem, ipſos pro viribus fide- liter adjuvare, reſervata nobis edificandi & inftaurandi municiones novas in terris & bonis nostris premiffis, & destruendi veteres ubieunque & quandocunque nobis videbitur, pro noſtro, terrarum predictarum & hominum noſtrorum commodo expedire, libera facultate, volentes & li- benter (q) statuentes, ut si forte nos, vel heredes, aut ſucceffores noſtri ſub- (n) præjicit Epitomator Capitulum CV. De litera Vaſſalagii Ducis Conradi Olſſuicenſis. (o) Conſequenter. (p) Miliſſ. (q) Firmiter.

Strana 288
CHRONICON 288 ſublati de medio fuerimus, heredibus legittimis, ut prefertur, maſculis non relictis. Ex tune jam dicta bona noſtra, terre, civitates & oppida cum omnibus ſuis pertinenciis, ut predicitur, ad fratres noſtros Princi- pes illuftres, Dominum Henricum videlicet Ducem Slezie, & Glogovie, Dominum Stinawie, heredesque suos maſculos, si quos reliquerit. (r) Si autem nullos poſt ſe maſculos legittimos reliquerint, ad regnum Boemie predictum libere & hereditarie debeant pertinere. Hoc autem (s) adji- ciendum duximus nominatim. Quodſi nos ipſi, heredes, vel ſucceſfo- res noſtri prefati cum Clericis, Civibus, vel rufticis, aut judeis noſtris aliquid cauſe queftionis vel judicii inftauraverimus, de his & hujusmodi Rex (t) ſuccelfores fui predicti, nobis, heredibus, vel ſucceſſoribus noſtris ſuperſtitibus ſe intromittere non debeant modo quovis. Si vero nobiles, vel fideles terrarum nostrarum subscriptarum debitam per nos, heredes, vel ſucceffores noſtros de fuis questionibus & caufis nobis mo- tis, de quibus juxta literarum Regalium datam nobis continenciam ſecun- dum fidelium nostrorum ſentenciam & dictamen fubicere tenemur, & fa- cere judicium, afſequi non poffint justiciam, regere (u) & fucceffores suos prenotatos adire poterunt libere querelas ipforum proponere & defectus. Nosque heredes & ſucceſfores noſtri predicti citati ibidem coram Rege, videlicet heredibus & ſuccefforibus fuis Boemie Règibus ubicunque Boe- mie fuerint aut Polonie, coram vero altero Principe per eos ad hoc ju- dice deputato ſiſti tenebimur in terra Wratislavienſi duntaxat judicio fa- cere & ſubire de nobis, heredibus, vel ſuccefforibus noſtris conqueren- tibus quibuslibet jufticie complementum. (x) Inſuper ſpecifice duximus exprimendum, quodſi fortafſe nos, heredes, aut ſucceffores noſtros gra- vatos inopie debitis, aut alia cauſa racionabili aliquam territorii & domi- nii aliquanti de nostris vendere vel obligare continget municionem Prin- cipi nobis equali vel alteri regno Boemie competenti, vel eciam terri- torium non habenti fideli vel vaſallo noſtro. Ex tune municionem ean- dem sive territorium habeant & dominium sive non vendendum, aut ob- ligandum ipſis Regi & heredibus & fuccefforibus fuis Boemie Regibus ex- hibere pre ceteris debeamus. Gui ſi ipſam emere, vel in pignore reci- pere voluerint, (y) Princeps ipſe municionem predictam, territorrium videlicet non habentem (z) emens, aut in in pignore tenens, in feodum ipſam recipere tenebitur ab eisdem, ipfisque tanquam veris fuis Dominis ſervire, (r) Reliquerint. (s) Tamen. (t) Heredes. (u) Regem. (x) Illud. (y) Noluerint. (z) Habente.

Strana 289
PULKAVÆ. ſervire , parere, & intendere de eadem. Alter vero non Princeps emens, vel in pignore tenens municionem noſtram, vel territorium, aut domi- nium, ut predicitur non habentem, a nobis, heredibus, & ſuccefforibus nostris in feodum recipiet, hoc adjecto, quod Rex, heredes, aut fuccef- ſores noſtri (a) antedicti municiones antedictas pro ſumma eadem, pro qua obligate fuerint, vel vendite, redimere valeant, quando velint. Illud eciam preterire nolumus, quod fi Rex aut ſucceffores ipfius antedicti nos, heredes, vel ſucceſſores nostros in adjutorium fibi per nos preſtandum ad partes alienas extra Boemiam aut Poloniam evocaverint, subvenien- ciam nobis debitam, ne fervic is nimiis aut intollerabilibus pregravemur, facere teneantur. In quorum omnium teſtimonium preſentes literas fieri, & figilli noſtri munimine juſſimus communiri. Dat. & act. Wratislavie anno Domini MCCCXXX. (b) VI. Idus Maji. (c) In nomine Domini, amen. Noverint univerſi, tam preſentes, quam poſteri, preſencium noticiam, aut copiam habituri, quod quia nos Henricus Dei gracia Dux Slezie & Glogovie, & Dominus Saganensis ob ſpecialis amoris affectum &c. ut in ſecundo folio precedenti Ducis Conra- di litera fimilis tenoris per omnia mutatis civitatibus & caftris, videlicet Sagano, Freyenstadt, (c) Sproctaw, Grunenberg, Krossyn, (d) Nuenburg, Wartemberg, Malnicz, Pusa, Pobirsperg, Czulchow, Swiboschin, Lubnow, Bentschitz, (ƒ) Kopanicz, Brandatendorff, Noetka, (g) Ra- Budnicz, (e) binmiſt, (h) Prenmid, (i) Przibrow, Trebechow, eum ceteris fortaliciis & municionibus noſtris omnibus appendiiis, dominiis &c. uſque ad finem mutatis mutandis, & in data precedentis littere pofitum eſt VI. Idus Maji. Hic ponatur III. feria poſt Dominicam miſericordia Domini ſub eodem an- no Domini. (k) Anno vero Domini mileſimo CCCXXX. Wenceslaus alias Karolus pri- mogenitus Johannis Regis Boemie per patrem fuum revocatus una cum uxore ſua Blanca nomine, uſque Ducatum Lucemburgenſem, in quo loco idem Johannes Boemie Rex ipfius Karoli expectabat adventum, honorifice remeavit, & ibidem aliquamdiu quaſi ad annum remanſit. O o Tom. III. 289 Eo- (a) Sui. (b) XXIX. (c) Præjicitur Capitulum CVI. De litera Vaſallagii Henrici Ducis Glogovie Domini Saganensis. (c) Veryenstad. (d) Kroſsen. (e) Butnicz. (f) Beneſchicz. (g) Netka. (h) Babmimiſh, (i) Premund. (k) His verbis claudit & abſolvit Epitomatoris Chronicon exemplar Menkenianum & Ludevigianum. At vero in Stehlikiano ſubjici- tur in medio Capitulum CVII. Rex Joannes poſtea poſt biennium ſubjugavit ſibi in regno Bohemie Boleslaum, Wenczeslaum, & Lodovicum Duces Legnicenſes, prout in litera ſub- ſequitur. Nihil vero timile , quod in argumento promittitur, ſubſequitur. Ex quo col- ligere licet , Epitomatorem hunc Pulkavæ continuationem meditatum.

Strana 290
CHRONICON Eodem anno die Sancti Wenceslai obiit Elizabeth uxor Johannis Re- gis Boemie mater Karoli Imperatoris, & ſepulta circa patrem in monaſte- rio Aule Regie. Explicit Cronica Boemorum, quam de anno Domini milleſimo trecen- teſimo ſeptuageſimo quarto, ad mandatum Sereniſſimi, ac Invictiſſimi Prin- cipis & Domini Domini Karoli quarti divina favente clemencia Romanorum Imperatoris ac Boemie Regis Przibico de Tradenina Arcium Liberalium Doctor congregavit, ac compoſuit ab origine terre Boemie, omnium Du- cum & Regum, qui fuis temporibus ipsam gubernaverunt, & in ea regna- verunt, ex omnibus Cronicis omnium monaſteriorum, & quorundam Ba- ronum, ubicunque potuit conquirere. Seitoque tamen iftud, quod om- nes res fabuloſe, & non vere, ac fidei diſfimiles sunt obmifſe, & rejecte, ſed quod verum & certum eft, de eis excerptum, hoc eft in hac Croni- ca mandato predicti Imperatoris positum. Nam illas omnes res certas & veras ac geſta ſeu facta fue terre Boemie idem Imperator, quam pervali- de fuper omnes alias fuas terras dilexit, folis omnibus Cronicis mona- ſteriorum & Baronum vifis, & cum ſumma diligencia perlectis memorato Przibiconi demandavit ex eis unam Cronicam veram & rectam conſcribere, & in unum volumen redigere, quod & prout cernis fecit. Et sic sepe dictus Imperator propter pervalidam hujus terre dileccionem, & ipfius magnam exaltacionem, habensque ad eam ſpecialem caritatem , libenter in eam totius mundi gloriam induxiſſet. Et ergo quicunque ſupra dictam Cronicam leges, quam predictus Przibico juxta vires ſuas cum maximo, ac ingenti labore compilavit, non ei, ſed Deo Omnipotenti gracias red- de, legendoque eam, ipfam ama, & in ea delectare, ejusque laboris me- mor eſto, & pro eo Deum exorare digneris, ut cum eo fit in Regno ipfius in ſecula ſeculorum; Amen. (m) 290 O B- (l) Huc uſque progreditur etiam exemplar Stehlikianum. (m) Hæe nota deeſt in omnibus ſæ- pe memoratis Epitomatoris exemplaribus, hinc eadem Anonymi titulo paſſim vulgata, habitaque fuerunt. Chronicon vernaculum Litomericenſe ſimilem notam fronti habet præmiſſam , uti in obſervationibus præviis meminimus.

Strana 291
29I OBSERVA TIONES PREVIÆ AD CURSUM, STATUTA, ET PRIVILEGIA MANSIONA RIORUM METROPOLITANÆ ECCLESIÆ PRAGENSIS. I. um ante annos facile X. a Reverendiſſimo, Perilluftri ac Am- pliſſimo D.D. Joſepho de Winkelsburg Prælato Regii Par- thenonis Doxanensis Ordinis Præmonstratenfis (cujus liberalitati beneficentiæque, dum vita fupererit, nos infinitis pene nomini- bus obnoxios profitebimur) facultatem impetrafſemus Bibliothe- cam excutiendi, loco minime fuo in codicem MS. perrarum inci- dimus, e quo præfentem editionem adornamus. Codex is char- taceus eft optimæ notæ, formæque in quarto, ut vocant, ſcrip- tus, ut characteres innuunt, Sæculi XV. principio, atque circa annum 1417, quouſque memoriæ illius excurrunt. Codicem hunc in uſum Mansionariorum Metropolitanæ Ecclefiæ, aut ipfius Præcentoris, qui illorum Præſes & caput erat, ſcriptum fuiſſe, certe ad rem librariam hujus Collegii pertinuiffe, dubitare vix licet, quod, ut ipſa ſtatuta, Privilegia, variaque fundationum, contractuum, correctionumque inftrumenta prætermittam, ipſe præmiſſus curſus declarat, in quo anniverſaria, defunctorum me- moriæ, diſtributiones statutis diebus, procul dubio ad Præcen- toris directionem, notata reperiuntur. Verum ut Manfionario- rum officium cum ipſo nomine tempeſtate Huffitica, & conſe- quentibus hæreſum fibi ſuccedentium ſæculis in eccleſia Metro- politana exstinctum eft, ita cum ablatis fundis, direptis bonis & reditibus domeſtica ſupellex librique diſtracti, codexque iste, quo facto quis novit? ad Doxanenfes delatus, fervatus meliori ævo, ut in publicum rurſum prodiret, & tam illuftris olim Col- legii Clericorum memoriam reſuſcitaret. Magna tum volupta- te exceptum Codicem, cum alio, in quo vetuftiffimæ Sanctorum vitæ manuſcriptæ comprehendebantur, ad Eundem Reverendiſſi- D o 2 mum

Strana 292
292 OBSERVATIONES mum D.D. Prælatum detuli, qui jam eos arctiori cuſtodie com- mendandos ratus, in ſecretius fuum tabularium intulit. Dedit tamen precibus meis locum, ut utrumque Pragam deportare at- que exſcribere fas eſfet. Ex posteriori quasdam Sanctorum vi- tas cum Eximio & Eruditiſfimo Viro Suyskeno Operum Bolan- dianorum Continuatore, hac noſtra ætate principe communicavi. II. Primum autem locum in hoc codice obtinet Curſus Man- ſionariorum, quo Curſus nomine haud aliud intelligitur, quam or- do ecclefiaſtici officii ſeu potius Directorium quoddam, ut ho- die appellamus, aut Calendarium, cui ad dies statos anniverſaria, & defunctorum memoriæ cum diſtributionibus a Præcentore præ- ſtari ſolitis, adjecta funt. In margine dextero ad plerosque dies præjectus est quidam numerus Romanus præter omnem feriem poſitus, qui quid sibi velit, nec divinando conſequi licet. Nec enim cyclus folis eft, nec cyclus lunæ. Per cyclum decenno- valem quendam computum effe præter omnem ordinem ipſe nu- merus XIX. innuit, qui quovis menſe ſummus eft, quamvis mi- rum quantum variet, ut jam fecundæ, jam tertiæ, jam quartæ, jam quintæ ſextæve diei locum in mensibus occupet; eum per ſaltum & confuſo ordine reliqui ſequuntur, non tamen continuo conſequentibus diebus, ſed hinc inde interpolatis. Hunc nume- rum linea fejunctum ſequuntur literæ Dominicales, & has dierum fingulorum nominatio per Calendas, Nonas, & Idus. Loco me- dio, qui amplior eſt, confignati funt fefti dies cum adjectis anni- verfariis, memoriis defunctorum, diftributionibus a Præcentore fieri conſuetis, & officiis ob id a Mansionariis præftari ſolitis. Poſtremum locum lævo margine occupat per syllabas cuique diei competentes Calendarium Bohemicum dictum Cisio Janus, quod jam excufum dedimus, notisque quibusdam illuftravimus Tomo I. MSS. noſtrorum ineditorum p. 174& ſeqq. Suſpicati ibi ſu- mus Calendarium istud propter Hussi memoriam, & anniversa- riam combuſtionis ad 6. Julii diem non antiquius eſſe Hufſi hæ- re-

Strana 293
PRÆVIÆ. 293 reſi, ſed jam MS. iſtud declarat, Calendarium iftud temporibus iſtis eſſe vetuſtius, oſtendit, inquam, memoriam Hufli poſterius ab Huffitis noſtris intruſam fuiſſe, Nam ad pridie Nonas ſeu 6. Julii iſthic legitur ſyllaba pi reſidua ex nomine Procopi. Verfus- que hujus menfis est: Jul. Protes. Procopi. Wil. Kyly. Fra. Bene. Margar. Apoſt. Al. Ita ut jam manifeſtum fiat Huffitas expun- ctæ ſyllabæ pi ad 6. Julii ſubſtituiſſe ſyllabam Huſs. Verſus hi, cum emendatiores multis locis fint illis, quos memorato I. To- mo noſtro dedimus, eosdem cujusvis menfis initio in adjectis in- fra animadversionibus ſubjecimus, initialesque feftorum quovis menſe occurrentium syllabas explevimus, atque ita voces inte- gras ſtitimus. Calendarium iſtud non immerito supra Bohemicum appellavimus, nam unius ſoliusque gentis noſtræ fretum effe at- que inventum, multis indiciis proditum eft, tum quod in vici- narum gentium chartis nuſpiam illius incidat mentio, tum quod Patronorum noſtrorum Regni non modo feſtos dies, ſed & ipſas translationes comprehendat. Et quamquam rudifſimo stylo at- que Poefi verfus illius pro genio iftius ætatis concinnati fint, ta- men author, quisquis fuit, numero fyllabarum ad cujusvis men- fis dies accomodato excellens adjumentum memoriæ perinde architectatus eft, ſcilicet ut compendio noſceretur, qui festi Sanctorumve dies in quemvis menſem inciderent, & qui fibi hos 24. verfus familiares reddidiſſet, facile computu fyllabarum inito ſcire poſſet, in quem menfis diem unum quodque ſestum, fanctive memoria incideret. Nec ejus cognitio antiquitatum Hi- ftoricarum studiosis contemnenda, imo neceffaria eft: magnus enim præſertim a Sæculo XV. in Bohemia fuit Calendarii iftius ufus, non modo in Chronicis, sed etim chartis publicis, videlicet ut commemorato menſe dies per syllabam (quemadmodum Tomo I. in Bartoffii Chronico obſervavimus) horum verfuum expreſ- ſus fuerit, ut proinde nunquam diem iftiusmodi, quo quid actum aut geftum, quisquam affecuturus fit, nifi pènitiorem Calendarii hujus cognitionem indeptus fuerit. Atque hæc per modum ap- pendicis adjecta illis volumus, quæ jam Tomo I. MSS. inedito- rum Oo 3

Strana 294
. . 294 OBSERVATIONES rum pag. 174. & ſeq. de eodem retulimus. Quem ipfum locum cum relegendo percurro, redit in memoriam indigna illa cavil- latio Compilatoris (authorem ſe appellari mavult ) Seriei Chro- nologicæ germanico idiomate excuſæ, latino ſcriptæ, qui Parte III. in Præfatione acriter me sugillat, quod vocum iſtarum Ciſio Janus imperitus fuerim, eamque cognitionem primuma P. Atha- naſio acceperim. Atqui ego ultro mox laudato loco iſtud ipſe inge- nue confiteor. Meruitne tam ingenua confeſlio mea hos fuos aculeos & rifus? Nunquam ego tanto fui ſupercilio, ut me, fi per quem profeci, aut errore liberatus fui, confiteri puduerit. Nec quid ejusmodi confeſſio ignominiæ aut dedecoris habeat, ho- die cogitatione afſequi poſſum. At illud perpetuo ſumme pu- dendum arbitratus fum, integra argumenta & præcipue inventa aliorum exſcribere, pro fuis venditare, libros paſſim expilare, quin vel authori honor deferatur, atque vel loco uno nominetur. Iſto plagiario facinore nullum unquam impudentius ratus fum, mecumque arbitratur orbis univerfus. Viderit is, qui ſe adver- ſus eruditas Ephemerides Viennenſes defendat, quæ ſub pri- mam ſuam editionem latinam Chronologicæ Seriei ante omnium oculos poſuere, potiffima merum plagium Annalium meorum eſfe, & non modo verba, ſed pluribus locis integras meas orationes ſer- vatas fuiſſe? Qui ſi præterea eodem loco indulgendum & con- nivendum nonnullis fuis erroribus ſperat: quod, ut ille ait, non- niſi quatuor hucuſque annis hiftoriæ Bohemæ vacaverit, ego con- tra jam 20 annis in eam deſudem, profecto ſe deridendum toti literario orbi propinavit. Nempe cum ſe ipſum in hac diſcipli- na adhuc tyronem profiteatur, qui aufus eft Veteranum abarmis hiſtoricis, tantisque Manufcriptorum collectionibus magis in- ftructum, nec ſe in legendis rimandisque vicinarum gentium om- nium hiftoriis negligentiorem primus aggredi, & cenſoriam ma- ftigem plurimis locis in eundem extendere, a quo nunquam pro- vocatus, minus læfus fuit? Non vereor affirmare: Compilatorem noſtrum procul dubio in hunc diem ignoraturum fuiſfe, quid vo- ces Cifio Janus notent, nifi id ex opuſculis meis edoctus fuiſſet. Sed ad

Strana 295
PRÆVIÆ. ad ordinem redeamus. Calendarium integrum (qua amplitudine in Manuſcripto recenſetur ) prelo ſubjicere, operæ prétium haud duximus, quod ab ætatis iſtius Calendariis nihil differat. Quare anniverſaria ſolum, defunctorum memorias, officia Manfionario- rum, diſtributionesque excerpfimus, atque hic excuſa damus, quod emortuales quique dies Reginarum aliarumque illuftrium perſonarum, nec non pie fundationes ad historiam ecclesie Me- tropolitane facere videantur. 295 II. Curſum hunc conſequuntur aliquot compendia cauſarum coram Vicariis Generalibus in Confistorio Pragensi actarum; hæc Statuta Mansionariorum excipiunt, que ab Arneſto primo Archiepiſco- po Pragenfi eisdem anno 1354 (ac proinde undecim annis poste- rius prima inftitutione) data funt. Quibus quidem statutis Ar- neſtus potiſſimum ea ſupplevit, quæ Carolus in primævo ſuo in- strumento prætermiſerat, ut Collegium iſtud Manſionariorum ad meliorem diſciplinam ecclefiaſticam tam domi, quam in Choro, quam diſtributionibus confuetis informaretur; atque propterea statutis iftis, quanquam aliis instrumentis poſteriora fint, eundem quem in MS. locum obtinent, etiam in præfenti editione reli- quimus. Statutis Arnesti fubnectuntur bullæ & diplomata ab origine fundationis uſque ad annum 1417. ſcil. tam Pontificum Clementis VI. Innocentii VI. & VII. Bonifacii IX. quam Re- gum noſtrorum Joannis, Caroli, Wenceslai IV. Annæ Impe- ratricis, Joannis & Jodoci Marchionum Moraviæ, Archiepiſco- porum Pragenfium Arneſti, Joannis Ocelli, Joannis de Genzen- stein, Wolframi, Zbynconis & Conradi, Epiſcoporum Leopol- di Bambergenfis & Ugolini Parmenfis, Decanorum Metropolita- norum aliarumque nobilium, ecclefiafticarum & civilium perſo- narum, verbo pene omnium qui ſeu ad meliorem diſciplinam, ſeu uberiorem fuftentationem eleemosynis fundationibusque ad Collegium hoc concurrere. Quo tanto inſtrumentorum in numero merito miratus ſum primævum Caroli Marchionis Mora- viæ

Strana 296
296 OBSERVATIONES viæ fundationis diploma de anno 1343. non comprehendi, quod Compilator harum chartarum veroſimillime neglexit, cum alio- quin verbis Clementis VI. in bulla fua anno ſequente data refe- ratur. Bullæ iſtæ, diplomata, ceteraque inſtrumenta præter om- nem ordinem chronologicum in hunc MS. codicem constipata ſunt, ut merito veritus fim illa hac annorum perturbatione in publicum emittere, Quare diſpeſcui illa in juſtam annorum ſe- riem, ut plenius rectiusque cognoſcatur, quibus initiis hoc Col- legium steterit, quibus acceffionibus annorum curfibus creverit, quas viciffitudines emendationesque expertum, verbo quid fin- gulis annis actum fit, argumentum tamen feu titulum vetuftum cuique inftrumento præjactum iisdem verbis conſervavimus, qui cum paſſim nimia brevitate constrictus fit, nec nucleum rerum contentarum fua brevitate fatis comprehendat, dedimus infra in notis operam, ut defectus ifte farciretur, argumentaque more ſolito cum anni dieique calculo comparerent, quo eodem loco obſcuriora quæque & animadversionibus digniora illuftrare non prætermiſimus, Jam ut rerum, quæ in boc MS. codice conti- nentur præguftum aliquem Lectori demus, ſciendum IV. Carolum IV. adhucdum Marchionem Moraviæ vivente patre ſuo Joanne Bohemiæ Rege in ecclefia Pragensi instituiſſe 24. Cle- ricos, e quo numero ( comprehenſo Præcentore feu Præfide) duodecim eſſent presbyteri, ſex Diaconi, ſex Subdiaconi, eo- rumque munus effet in choro B. M. V. ejusdem Metropolitanæ ecclefiæ quotidie ſtatis horis officium de eadem B. M. V. decan- tare. Clericos hos Mansionariorum nomine impertivit, presby- terosque illos 12. Majores, reliquos Minores appellavit. Exi- ſtimavit Balbinus in Épitome ſua & Peſlina in Phoſphoro Septi- corni, Clericos hos Manfionariorum nomen inde indeptos, quod ad ecclesiam Metropolitanam perpetuo manere & in divinis officiis diu noctuque excubare deberent. At vero Mansionariorum no- men Caroli ævo antiquius efſe, idque fubinde ipfis Canonicis tri- butum fuiſſe pluribus documentis oſtendit Dufreſnius in Gloſſa- rio

Strana 297
PRÆVIÆ. 297 rio ſuo. Significabat autem vox Manſionarius Reſidentiarium, ut hodie dicimus & præbendatum, ad diſtinctionem aliorum, qui Forenſes dicebantur. Ut proinde Clerici 24. a Carolo IV. fun- dati ejusmodi refidentiarii fuerint, qui præterea uni Collegio & communi vitæ rationi adfcripti non modo certis ftatutis parebant, ſed & diſciplinæ Decani Metropolitani ipfiusque Præcentoris ſubjecti erant. In Choro itaque B. M. V. (qui a Choro principa- li ejusdem ecclefiæ, Canonicorum pfalterio deputato, fejunctus erat) munus erat Clericorum iftorum quotidie ftatis horis de ea- dem B. V. officium dicere, nec non in aurora miſſam de illa de- cantare, denique in tribus, isthic a Carolo & ejus conjuge ere- ctis Altaribus, ſcil. S. Nicolai, SS. Innocentum, & Ludovici Galliarum Regis, facris operari, qui Chorus ab Archiepiſcopo & Pragenfi Metropolitano Capitulo eorundem ufui penitus concef- ſus fuit, omnique fupellectili ad miniſterium divinum copioſe in- structus. Facta autem hæc fundatio eft a Carolo A, 1343., ut ex Beneflii contemporanei L. III. (quod MS. hodie toties fruftra que- fitum eſt ) narrat tam Peſſina quam Balbinus. Nam primævum Caroli fundationis instrumentum a præſente codice abeſſe jam ſu- pra memoravimus. Non fuit autem primus omnium Carolus qui ad colendam B. V. in ecclefia Metropolitana ejusmodi mini- ſtros inftituit, Narrat Clemens VI. in Bulla fua Num. III. pofi- ta jam quendam nomine Lupum Sacriſtam ecclefiæ Pragenfis ſub poſtremo Epiſcopo Pragenfi Joanne duos facerdotes & quatuor Clericos instituiſfe, qui quotidie Miſſam de B. V. in aurora can- tarent, quibus itaque in fuo ftatu & officio permanfuris, eorum- que in adjumentum Carolus fupradictos 24. ClericosManfionarios adjecit. Porro mens & voluntas fuit Caroli, ut fub Præcentore communi vitæ rationi unique Collegio effent adftricti. Quare domum eisdem cum area emit prope Capellam Sanctorum om- nium, habitu uniformi & ecclefiaftico ftatui competenti, in Cho- ro ejusdem formæ ſuperpelliciis, capis & mitris donavit, men- ſam communem facra lectione condiri præcepit, legendique mu- nus ad minores Manfionarios tranftulit, quemadmodum & majo- Pp Tom. III. ri-

Strana 298
298 OBSERVATIONES ribus ante divinuim officium capas & mitras porrigere, libros & facra vaſa ad miniſterium Chori & altaris deferre, eademque re- ferre atque cuſtodire obligabantur; quod non femel altercationibus diſcordiæque locum dedit, ut interpositione ac declaratione Ar- chiepiſcoporum, Vicariorum Generalium, & Decanorum Metro- politanorum opus effet, quemadmodum ex tot inftrumentis re- cenfendis teftatum fiet. Minoribus ad Sacerdotii gradum ascen- dere vetitum erat: Nihilominus anno 1404. fub Sbincone Archi- epiſcopo rém eo perduxerunt Minores, ut primum a Wence- slao Rom. Imp. diploma impetraverint, quod paulo poſt Bonifacii IX, bulla conſecuta eft, qua iis, qui capaces inventi fuerint, fa- cultas data ad altiores Ordinis Sacri gradus ipfumque presbyte- ratum aſcendendi. Id attentatum non mediocriter majorum Manfionariorum exagitavit animos, qui publicis inftrumentis tam contra Regium quam Pontificium diploma infurrexerunt iis præſertim capitibus : quod utrumque ſe inſciis & invitis im- petratum, menti Caroli Fundatoris penitus adverfum fit, de- nique Minorum artes & machinæ non alio colliment, quam utſe ſe obſequiis, quæ vi primæ inftitutionis Majoribus debent, pror- ſus eximant. Interim tamen nonnulli ad ſacerdotii gradum pro- moti fuere. Imo paulo poſt in uſum abiiſſe, ut omnes Minores ad presbyteratum admittentur, oftendit Directorium primo loco poſitum, in quo bis terve legitur: Omnes Manſionarii tam Ma- jores quam Minores dicent Miſſam defunctorum. Reliqua per- ſequamur: Nemini tam ex Majoribus quam Minoribus indultum erat quodcunque tenue ac fimplex beneficium simul retinere, ac proinde alterutri renunciare cogebatur. Præcentorem & Majo- res præſentare ad folum Regem Bohemiæ ſpectabat, quibus etiam ſubinde Capellanorum Regiorum titulum ab ipſo Carolo tributum legimus. Minores a Præcentore & Majoribus elige- bantur, quos utrosque inveftire folius Decani Metropolitani erat, qui fupremum illis caput, judexque datus. Nihil non præter- misit Carolus, ut large omnibus & fingulis tam in victu, quam veſtitu, quam etiam diſtributionibus pecuniariis provifum effet, quam

Strana 299
PRÆVIÆ. 299 quamobrem illis tam in Moravia quam Bohemia fertiles poffef- fiones, aliosque reditus e Camera fua contulit, quorum omnium administratio & dominium penes Præcentorem erat. Auxit jam liberalitatem ſuam Carolus anno 1346., dum conſenſu Cle- mentis VI. eorum Collegio Capellam S. Laurentii Prerovii in Mo- ravia Olomucenfis dicecefis, cum omnibus villis, fundis, proven- tibusque incorporavit. Anno 1355. tam Norimbergæ in Germa- nia, quam Terentii in Italia Parmenfis diœecefis fuis fumtibus ca- pellas in honorem B.V.M. erexit, ad utramque Vicarium cuim duobus Manfionariis ad normam Pragenſium inftituit, quos utrobi- que Præcentoris Pragenfis vifitationi & correctioni fubjecit, ad- funtque Leopoldi Epiſcopi Bambergenfis & Ugolini Parmenfis in- strumenta, quibus eam Caroli inftitutionem ratihabent, probant, laudantque. Cetera, ut ne prævertamus omnia, Lectoris cupi- ditati exploranda relinquimus. CURSUS MANSIONARIORUM. STATUTA ET PRIVILEGIA EORUM. Jani prima dies, & ſeptima a fine timetur, Principium Jani ſanctit Tropicus Capricornus, Januarius habet dies XXXI. Lunacio XXX. (a) VII. Idus. In anniverſario Domini Johannis Vicarii Dochin: ſuper Multaviam. Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit XXX. groſfos Manſionariis more aliarum porcionum dividendo de bonis Brzywan, Ma- Pp 2 jo- (a) Verſus Calendarii Bohemici ſunt Ciſio Janus Epy, ſibi vendicat Oc. Fel. Hi. Mar. Ant. Priſca. Fab. Agn. Vincen, Tym. Pau. Po. nobile lumen. Quorum verſuum hic ſenſus eſt : Januarius ſibi vendicat feſtos dies : Circumeiſionis, Epiphaniæ, Octavæ ejusdem, Felicis, Hilarii, Marcelli, Antonii, Priſcæ, Fabiani, A- gnetis, Vincentii , Converſionis S. Pauli , Polycarpi.

Strana 300
300 CURSUS jores manfionarii legant miſſas defunctorum, minores vero dicant Vigi- lias IX. lectionum. (b) VI. Idus. Allacio Reliquiarum Pragam. Erhardi Confeſſoris. In anniverſario Domicelle Krziſſce ſororis Domini Nicolai Slegerl. Precen- tor dabit unam ſexagenam Manſionariis eodem modo, ut in anniverſario ipſius Domini Nicolai Slegl in die Sancti Alexii dividendam de bonis in Skrywan. IIII. Idus. In anniverſario Wenceslai Patris Domini Swatuſconis de Przybram, Precentor dabit Manſionariis XXX. grofſos de bonis in villa Chleby more aliarum porcionum dividendo, quilibet major Mansionarius legat miſſam pro famulo, & Deus indulgentiarum, minores vero, vigi- lias IX. lectionum dicent. XIX. Kalendas. Felicis Presbyteri. In Anniverſario Elzcze dicte Sowka, dabit Precentor mediam sexagenam more aliarum porcionum di- videndam, de bonis Okrubly, majores legant miſſas, minores vero vigi- lias IX. lectionum. XVI. Kal. Anthonii Monachi & Confeſſoris. In Anniverſario Domi- ni Beneſſii Predicatoris Egregii Pragenſis. (c) Precentor dabit Manfiona- riis XXX. gr. de bonis in villa Chleby, more aliarum porcionum divi- dendo ; Majores legant Miſſas defunctorum, minores dicant vigilias. XIII. Kal. Ffahiani & Sebaſtiani. In auniverſario Domini Johannis Decani Slanenfis, Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit Manfionariis unam ſexagenam de bonis Neprobylycz, alias Zehrowicz, more aliarum porcionum dividendam. Guilibet major Manſionarius dicet Miſſam defun- ctorum, minores vero vigilias IX.lectionum. XI. Kal. Vincencii Martyris. Precentor, qui fuerit, dabit XXX. groſſos pro anima Domini Styborii, quondam majoris Manſionarii, paren- tumque ſuorum, more aliarum porcionum dividendam de bonis in villa Trzebycz. Quilibet autem major Mansionarius eodem die dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum. IX. (b) Hujus fundationis non habetur instrumentum in hoc MS. Codice. (c) An ille Beneſ- ſius de Weithmühl Canonicus & Prædicator ecclesiæ Prag. Metrop. qui vitam Ca- roli VI. ſcripſit, cujus MS. adhue alicubi cum tineis , blattis & umbris lucta- tur ?

Strana 301
MANSIONARIORUM. IX. Kal. Thymothei Apoſtoli. In anniverſario Domini Johannis Tykanecz, Precentor qui fuerit dabit Manſionariis unam ſexagenam pro anima ejus, parentumque ſuorum de curia Krstyenonis in Unhoſt more aliarum porcionum dividendam, quam comparavit Magister Hanuſſius Me- dicus Imperatoris pro animabus ſupradictis. (d) 301 Menſe nuunc medio ſolidi ſtat ſydus aquarií Ast Februi quarta eſt, precedit tercia finem. Februarius habet dies XXVIII., lunacio XXIX. (a) IIII. Nonas. Purificacio Sancte Marie. Domina Anna Romanorum & Boemie Regina, (b) in ejus anniverfario Precentor qui fuerit, dabit Manſionariis unam ſexagenam grofforum in bonis in Chleb, more aliarum porcionum cottidianarum dividendam. Eodem & die quilibet major Man- fionarius debet Miſſam defunctorum dicere, minores vero Manfionarii quilibet eorum dicat Vigilias IX. lectionum pro anima Balegii. XII. gr. pro majoribus Manfionariis, tantum de bonis in Krzywan recipiantur, Dominis Canonicis Ecclefie Pragenfis duas fexagenas, & Dominus Pre- centor unam partem ſervabit. IIII. Idus. Scholaſtice Virginis. Precentor dabit unam sexagenam groſſorum pro anima Domini Georgii olim majoris Manſionarii, & Oſanne lotricis more aliarum porcionum dividendam de domo Sedywczonis, prout expreſſe est in litera ſuper dicta domo confecta. III. Idus. In anniverſario Patris Domini Galli, videlicet Baley & Ma- tris Welcze per omnia ut expreſſum est in anniverſario ipfius die Sancti Floriani. XVI. Kalendas, Valentini Martyris de Sedlecz una ſexagena ſuper curia Wlachniconis pro animabus ſupranominatis. Pp 3 XIIII. (d) Harum fundationum inſtrumenta fere omnia abſunt. (a) Verſus Calendarii Ciſio Janus ſunt : Bri. Pur. Blaſus. A. ſor. Febru. Ap. Scholaſtica. Valent. Ju. Nichili conjunge tunc Petrum Mathiam inde. Id est: Februarius habet feſtos dies: Brigidæ, Purificationis, Blasii, Agathæ, Doro- theæ, Apolloniæ, Scholaſticæ, Valentini, Julianæ , Petri Cathedræ. Mathiæ. (b) Hæc fuit Anna hujus nominis prima conjux Caroli IV. E quo jam diem emor- tualem illius habemus.

Strana 302
CURSUS XIIII. Kalend. Juliane Virginis & Martyris. In Anniverſario Do- mini Petri dicti Wyſſata, quondam majoris Manſionarii. Precentor da- bit unam ſexagenam groſforum, more aliarum porcionum dividendam de domibus Symonis nominatim & Hanconis civium minoris civitatis Pra- genſis, pro domo Hankonis recipiatur una ſexagena de bouis in Draſt. IX. Kal. In anniverſario Mykſſonis portulani Purgravii, Precentor dabit XXX. grofſos de domo Laurencii Oleatoris ex oppoſito domus Do- mini Epiſcopi Olomucensis more aliarum porcionum dividendo, majores & minores Manfionarii legent Miſſas defunctorum. V. Kal. In anniverſario Domini Petri Presbiteri minoris Manſiona- rii, & Procopii Clerici fratris ipfius germani, qui affignarunt XIIII. ſexa- genas groſforum in parato pro ſuſtentacione proviſionis, pro quibus pe- cuniis comparata eft patella braxatorii, pro animabus eorum majores le- gant miſſas & minores dicant vigilias IX. Leccionum vel miſſas legant. (c) 302 Procedunt duplices in Marcia tempora piſces Martis prima necat, cujus ſit cupide quarta eſt. Marcius habet dies XXXI. Lunacio XXX. (a) III. Non. In Anniverſario Domini Weliconis majoris Manſionarii olim Plebani Sancti Johannis in Vado (b) Precentor dabit Manſionariis XXX. groff. more aliarum porcionum dividendo de bonis Judicis in Czernyelow, & quilibet major Manfionarius legat miſſam Defunctorum, minor vero di- cet Vigilias IX. leccionum. II. Idus. In Anniverſario Hode matris Domini Swatuſconis, Precen- tor dabit Manſionariiis XXX. grofſos more aliarum porcionum dividen- dos de bonis in villa Chleby. Quilibet major Manfionarius legat miſ- ſam pro famula & fidelium, minores vero dicant vigilias IX. leecionum. XVI. (c) Ex hoc & mox antecedente loco conjicere fas est hoc Directorium post annum 1404 confectum fuiſſe , quo interpoſitione Wenceslai Imp. minores ad ſacerdotii gradum admiſſi fuere. (a) Verſus Martii ſunt: Marcius. Tranślaci. Tho. decoratur Gregorio. Cir. Gedrud. Alba. Bene. juncta Maria genitrice. Martil dies præcipui ſunt: Translatio S. Wenceslai , Thomæ de Aquino, Gre- Id est: gorii , Cyriaci , Gertrudis , Albani, Benedicti, Annunciationis B. M. V. (b) Hodie Miero.Pragœ in Ogezd.

Strana 303
MANSIONARIORUM. XVI. Kal. In anniverſario Domini Mathie & conſanguineorum de Sowynicz, Precentor dabit unam ſexagenam grofforum de bonis in chy- gycz, alias de domo Hluſſconis Nove Civitatis. Guilibet major Manſio- narius dicet Miſſam Defunctorum, minores vero vigilias IX. leccio- num. X. Kal. In die Sancti Albani; In anniverſario Domíni Georgii Pleba- ni Sancti Clementis in Porzyecz quondam majoris Mansionarii. Precen- tor, qui fuerit, dabit unam sexagenam grofforum, in hunc modum per omnia diſtribuendo, ut expreſſum eſt in anniverſario pie nemorie Wen- ceslai Patris ſui, tercia die poſt diem Sancti Laurencii Martyris de domo Slawconis civis , juxta domum Domini Archiepiſcopi Pragenlis in acie. IX. Kal. In die Sancti Quirini Martyris. In anniverſario Domini Ni- colai Presbiteri, avunculi Domini Cunſsonis de Karlsteyn quondam majoris Manſionarii, Precentor dabit sexagenam groff. more aliarum porcionum dividendo de bonis in Qwilicz loco cenſus qui erat in Qwicz. VIII. Kal. Annunciacio Sancte Marie Virginis. In anniverſario Do- mini Alberti Altariste Omnium Sanctorum, Precentor dabit ſe incluſo majoribus Manſionariis per I. groffum, & minoribus per VI. parvos, pau- peribus ante fores Ecclefie pro pane I. groffum, quilibet major Mansio- narius leget miſſam, & imponet collectam pro anima ejusdem Presbyte- ri, minores vigilias trium leccionum ; De bonis Okruhly pro anima Bale- gii XII. groſſ. pro majoribus Manſionariis tantum ſe incluſo. Item fiat memoria Domini Galli dicti Krupa, Wenceslai Dyaconi, & Katharine ſoro- ris ipforum, & dentur Mansionariis pro Precentore XIX. groff. de bonis Trzebycz in hunc modum; Precentori II. groff., Manſionariis per I. gr., minoribus per VI. parvos, & minores legant vigilias VIIII, leccionum pro ſacerdote. IIII. Kal. In anniverſario Wencslai Pincerne Regis, Precentor, qui pro tempore ſuerit, pro anima ipſius ſe incluſo dabit majoribus & mino- ribus Mansionariis mediam ſexagenam groff, de bonis in Gempezicz more aliarum porcionum dividendo, quilibet majorum legat miſſam, quilibet mi- norum dicat vigilias IX. leccionum. 303 Aprilis habet dies XXX. Lunacio XXIX. (a) II. Nonas. Ambroſii Confeſſoris. In anniverſario Domini Johanconis Alta- (a) Verſus Aprilis ſunt ! April. in Ambroſii feſtis ovat atque Tiburti. Et Valer. Sanctique Geor. Marcique Vitalis. Id eſt Ambroſii, Tiburtii, Valeriani, Georgii, Marci, Vitalis.

Strana 304
304 CURSUS Altariste Sancti Materni in Ecclesia Pragensi, Precentor dabit I. sexage- nam grofforum more aliarum porcionum dividendam de bonis ville Okru- bly , & majores Manſionarii quilibet legant Miſſam Defunctorum, & mi- nores vigilias IX. leccionum. Otto miles cum Katharina conjuge, & liberis ſuis de Rupow, alias de Skoczecz legavit Mausionariis majoribus & minoribus X. groſſos pro pitancia (b) quos ſubtumbarius dabit de villa Tuſ- ſecz, ſed in regula Ecclesie Pragensis plenius est expressum, ut fiat eis, ficut in aniverſariis ſolet fieri. XVIII. Kalendas Maji. Tyburcii & Valeriani. In anniverſario Geor- gii pellificis, Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit Manfionariis XXX groſſos de bonis in Kygycz, quondam Otikonis, nunc vero Domini Ge- niſſii de domo Hluſſconis, more aliarum porcionum dividendo. Quilibet major Manſionarius leget miſſam Defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum. IIII. Kalend. Vitalis Martyris. In anniverſario Michaelis fratris Do- mini Hermanni de Swarow. Precentor dabit unam ſexagenam grofforum de bonis in Quilicz ad modum Domini Nicolai Sleglini expendendam. Mayus habet Dies XXXI. Lunacio XXX. (a) IIII. Gothardi Epiſcopi & Confeſſoris. Dominus Mathias major Man- fionarius dat I. ſexagenam in anniverſario Domine Anezcze balneatricis in hunc modum dividendam, Presbyteris per II. groſſos, pauperibus Presbyteris extra Mansionarios miffas legentibus II. gr. Ministris II. gr. pauperibus ante fores ecclefie I. gr. pro luminibus I. gr. recipiatur de bo- nis in Draſt. III. Nonas. Floriani Martyris. In anniverſario Domini Galli dicti Baley majoribus Mansionariis, Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit I. ſexagenam in hunc modum dividendam; Presbyteris majoribus Man- fionariis Precentore incluſo per II. groffos, miniſtrantibus vero II. groſſos, pro cera III. groſſos, ſacriſtano I. gr. de bonis in Krziwan, No- (b) Pitancia ſeu pictantia , inquit Dufreſnius in Gloſſario, portio monachiea in eſculentis ad valorem unius pictæ , quæ erat minima monetæ ſpecies. (a) Verſus Maji ſunt : Phil. Sig. Crux. Goth. Flo. Johan. Stanisepi Ne. Ser. & Soph Majus in hac ſerie tenet. Urban. in pede Cris Fas. Id eſt : Philippi & Jacobi , Sigiſmundi, Inventio S. Crucis, Gotthardi , Floriani, Joannis ante portam latinam , StanislaiEpiſe. Nerei, Servatii, Sophiæ, Urbani, Criſpuli,Paſchacii.

Strana 305
MANSINARIORUM. Nonas. In anniverſario Hedvice Virginis Precentor, qui pro tem- pore fuerit, dabit manfionariis unam ſexagenam grofforum de bonis in Zlonicz more aliarum porcionum, dividendo, majores legant miſſas de- functorum, minores dicant vigilias IX. leccionum. VI. Idus. Jordani & Epimachi. In anniverſario Domine Elzcze No- bilis, Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit unam ſexagenam in Zlo- nicz, more aliarum porcionum dividendai, & quilibet major Manſiona- rius dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias IX, leccionum. XV. Kalendas. Torpetis Sancti. In anniverſario Domini Nicolai di- cti Oczko Precentor dabit XXX. gr. Manſionariis more ſolito dividendo. Et quilibet major Manſionarius leget miſſam per ſe, vel per alium De- functorum, quilibet vero minorum dicet vigilias IX. leccionum de bonis in Trzebycz, X. Kal. In anniverſario Portulani Dominorum Manfionariorum dicti Mlynek Precentor dabit XXX. gr. more aliarum porcionum dividendo, majores legant miſſas defunctorum, minores & legant miſſas defunctorum de bonis in Sempezicz. VI. Kalendas. In anniverſario Domini Johannis dicti Polak, Precen- tor dabit I. fexagenam grofforum majoribus, & minoribus Manfionariis de bonis Okrubly dividendo more aliarum porcionum. Eodem vero die qui- libet major Manſionarius legat miſſam Defunctorum, minores vero vigi- lias IX. leceionum, 305 Junius habet dies XXX. Lunacio XXIX. (a) IIII. Nonas. Marcellini & Petri. In anniverſario Domini Alberti Altariste altaris Omnium Sanctorum in ecclefia Pragenfi Precentor dabit XLI. groffos, in hune modum dividendo, videlicet majoribus Mansiona- riis ſe incluſo per II. gr., minoribus vero per I. groſſum, pro cera II. groſſos, ſacriſtano pro laboribus I. gr. Eodem & die quilibet major Man- fionarius dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum de bonis Okruhly. Tom. III. S q IIII. (a) Verſus Junii ſunt : Nic. Mar. Eraſm. Boni. dat Jun. Primi. Ba. Cyrini Vitique. Mar. Porthaſ. Al. Sancti Johan. Jo. Do. Non. Le. Pe. Pau. Id eſt: Nicomedis , Marcellini, Eraſmi, Bonifacii, Primi & Feliciani , Barnabæ , Cy- rini, Viti, Marci & Marcellini , Prothaſii, Albani cum Sociis, Nativitas S. Joannis , Joannis & Pauli ( Quid Do. Non. velit nullus ſcio : Leonis , Petri & Pauli Ap. Pauli commemoratio.

Strana 306
CURSUS IIII. Idus. In anniverſario Domini Swanonis Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit Manſionariis XXX. groff. de bonis in Zlonicz mo- re aliarum porcionum dividendo, quilibet major Manfionarius leget miſ- sam Defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum. X. Kalend. In anniverſario Domini Petri dicti Wyſſata quondam ma- joris Manſionarii Precentor dabit unam ſexagenam grofforum more alia- rum porcionum dividendam, de domibus Symonis Notarii & Hanconis ci- vium civitatis minoris Pragenſis, pro domo Hanconis recipiatur I. ſexage- nam grofforum de bonis, iſta una ſexagena recipiatur in Sempczicz. VII. Kalendas. In anniverſario Nobilis Domine Anne Conthoralis nobilis viri Domini Bohuslay de Swamberg, Precentor dabit unam ſexa- genam more aliarum porcionum dividendam, de bonis in Draſt, & quili- bet majorum Mansionariorum leget missam Defunctorum, prout conſue- tum eſt, minores vero vigilias IX. leccionum. V. Kalendas. Creſcentis Epiſcopi. In anniverſario Nicolai dicti Wra- pice, Precentor dabit Mansionariis XXX. groſfos more aliarum porcio- num de bonis in Trzebycz. Et quilibet majorum Manfionariorum leget miſſam Defunctorum, quilibet vero minorum dicet vigilias IX. leccio- num. IIII. Kalendas. Leonis Pape. In anniverſario Cunſſonis quondam ma- joris Manſionarii, Precentor dabit unam ſexagenam grofforum more alia- rum porcionum, dividendo de bonis ville in Krzywan. 306 Julius habet dies XXXI. Lunacio XXX. (a) VI. Nonas. Proteſſii & Martiniani. Alias, Vifitacio Sancte Marie. Thomas Clericus dictus Moraw, in cujus anniverfario Precentor dabit XXXVI. groſſos iſto modo diſtribuendos. Majoribus Manfionariis pro miſſis XII. groſſos, minoribus pro vigiliis VI. groſſos, pro luminibus II. groſſos, pro offertorio miſſe defunctorum II. groſſos, item XII. egenti- bus Presbyteris miſſas defunctorum dicere volentibus VI. groffos. Item Sa- (a) Julii verſus ſunt: Jul. Protes, Procopi. Wil. Kyly. Fra. bene Margar. Apoſt. Al. Arnolfus. Prux. Mag. Ap. Cris. Jacobique. Sim. Abdon. Id eſt: Proteſii, Procopii, Willebaldi, Kiliani, Fratrum Machabæorum, Margarethæ, Apoſtolorum Diviſio , Alexii, Arnolphi , Praxedis , Magdalenæ , Apollinaris, Chriſtinæ, Jacobi. Simplicii, Abdon. a

Strana 307
MANSIONARIORUM. facriſtano, qui pro tempore fuerit II. groffos, pauperibus ante fores ec- cleſie pro pane II. groſſos. Et sibimet Precentor refiduos IIII. grofsos pro ſuis laboribus reſervabit de bonis in Trzebyewlicz, jam in Quilicz translatum. II. Nonas. Octava Apoſtolorum. In anniverſario Domini Viti quon- dam majoris Mansionarii. Precentor dabit Mansionariis I. ſexagenam gr. more aliarum porcionum pro miſfis legendis per eos, & minores legant vigilias novem leccionum de curia & allodio Bohute in Unhoſſt. V. Idus. Octava Sancti Procopii. In anniverſario Domine Anne Ro- manorum Imperatricis, & Boemie Regine Matris Domini Wenceslai Roma- norum & Boemie Regis, (b) Precentor dabit I. fexagenam groff. quam re- cipiet, prout conſuevit de camera Regis more aliarum porcionum divi- dendo, inter preſentes tantum, & non abſentes. Quilibet major Manſio- narius leget miſſam defunctorum, minores vero dicent vigilias IX. lec- cionum &c. XVI. Kalendas. Allexii Conſeſſoris. In anniverſario Domini Nicolai dicti Slegl, Precentor, ex eo quod minorati funt cenſus dabit XXX. groſ- ſos more aliarum porcionum dividendo, & II. groffos pauperibus ante ec- cleſiam. Item fiat eidem in quibuslibet quatuor temporibus de media ſe- xagena grofforum & dentur II. groffi pauperibus. Si vero augebitur cen- ſus , dividant in premiſſa quinque ſervicia more aliarum porcionum divi- dendo, de curia dicti Sleglini in Unhoſst. Iste due fexagene cum tribus fertonibus reeipiantur in Quilicz. X. Kalendas. Appollinaris Martyris. Iu anniverſario Dominorum Petri Prepoſiti & Decani Wratislavienſis, & Theodrici Decani dicte ec- clesie Wratislaviensis, Precentor dabit XL. groſfos de bonis in Draſt, prout expreſſum eſt, ſequenti die post festum Symonis & Jude diſtri- buendo more aliarum porcionum. Idem Chruſt precipit XL. groffos, & viginti tantum remanent pro anniverſario, & in ſecundo termino tan- tam percipit, & pro anniverſario ſecundo iterum viginti groffi remane- rent. 307 Qq 2 Auguſtus (b) Hem alterius Annæ, quæ fuit tertia Caroli IV. conjux, materque Wenceslai Rom, Imp. emortualis dies.

Strana 308
308 CURSUS Auguſtus habet dies XXXI. Lunacio XXX. (a) Kalendis Auguſti. Vincula Sancti Petri. In anniverfario Domine Blan- ce Romanorum & Boemie Regine, (b) que conftruxit altare Sanctorum Innocentum, & Lodvici Regis Francie in Choro Sancte Marie in ecclefia Pragensi, Precentor dabit Mansionariis I. sexagenam grofforum more alia- rum porcionum dividendam inter intereſſentes de bonis in Chleb, majo- rum vero Manſionariorum quilibet legat unam miſſam defunctorum, & quilibet ex minoribus dicat vigilias IX. leccionum, Dominis Canonicis II. fexagenas grofforum, & Dominus Precentor unam pro ſe reſervabit, videlicet que debet dari pro cera. III. Nonas. Invencio Sancti Stephani. In anniverſario Jacobi quon- dam minoris Mansionarii, Precentor dabit Manfionariis I fexagenam grof- ſorum more aliarum porcionum de curia & allodio Bohute in Unhoſſt. Guilibet major Mansionarius legat miſſam defunctorum, minor dicat vigi- lias IX. leccionum. Nonis. Marie Nivis. Dominus Otyko quondam penitenciarius eccle- sie Pragenſis, in cujus anniverfario Precentor dabit Manfionariis XXX- VI. gr. more aliarum porcionum dividendos, qui primis Veſperis, matu- tino & horis illius diei interfuerint. Item dabit ministro Omnium Sancto- rum pro miſſa & ann. de Beata Virgine XXIIII. groſfos de bonis in Koko- wicz , prout litera ſie diſponit. VI. Idus. Cyriaci & Sociorum ejus. In anniverſario Domini Plebani Hermanni in Swarow Precentor dabit unam ſexagenam grofforum, majo- ribus per IIII. groff. pro miſfis defunctorum, minoribus pro vigiliis IX. leccionum dicendarum per II. groffos, Precentori pro labore III. groff. pro luminibus II. groffos, Sacriſtano I. groſfum, pro pane pauperibus I. groff. de bonis in Quilicz prope Trzebycz. V. Idus. Vigilia. Romani Martyris. Precentor dabit Manfionariis XXX. groſſos, majoribus, ſe incluſo XVIII. groſſos, minoribus vero IX. groſſ. (a) Verſus Auguſti ſunt : Pe. Steph. Steph. Prothaſ. Syx. Do. Cy. Ro. Laur. Tybur. Ypp. Eus. Sumpcio. Agapiti. Tymo. Bartholo. Ruff. Aug. Col. Aucti. Id eſt: Petri ad vincula, Stephani Papæ, Inventio S. Stephani, Prothaſii, Sixti, Do- nuti , Cyriaci , Romani, Laurentii, Tiburtii, Hyppoliti, Euſebii, Aſſumptio B. M. V. Agapiti, Timothei , Bartholomæi, Ruffi, Auguſtini, Decollatio S. Joannis Bapt. Adaucti. (b) Hæc fuit prima Caroli IV. uxor , cujus proinde emortualis dies in pri- mam Auguſti incidit.

Strana 309
MANSIONARIORUM. 309 groff. & hoc ubicunque existentibus. Eodem & die quilibet major Man- fionarius dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias cum IX. leccio- nibus, pro luminibus II. groſſos, Sacriſtano I. groſſum, pro vigiliis dicen- dis, pauperibus pro pane I. groſſum, pro anima Domini Nicolai Hradza- nenſis majoris Manfionarii de cenſu ſuper domo Anne ex oppoſito ſcole San- cti Nicolai in minori Civitate Pragenſi. III. Idus. Tyburcii Martyris. In anniverſario Domini Nicolai Orga- niſte Sancti Nicolai, Precentor dabit Manfionariis XXX. groffos more aliarum porcionum, & duos groſſos pauperibus ante ecclefiam de curia Sleglini in Unhoſſt, loco cujus recipiantur in Krzywan. Idibus. In anniverſario bone memorie Wenceslai Patris Domini Geor- gii Plebani Sancti Clementis in Porzycz quondam majoris Mansionarii, Pre- centor dabit majoribus ſe incluſo per III. groffos, minoribus vero per II. groſſos, pauperibus presbyteris pro miffis circa altaria Manfionariorum I. groſſum, Sacriſtano I. groffum, & Precentor pro ſe, & suis laboribus IIII. groff. retinebit de cenſu unius sexagene super domo Huzwe penes Bondam. Manfionarius cum precentore dicat quilibet miffam defunctorum, & mi- nores vigilias IX. leccionum & quia ibi nihil eſt, recipiantur XVIII. groſſi de curia Wlachnonis in Sedlecz more aliarum poreionum dividendo majoribus, & minoribus. XVIII. Kalendas. Aſſumpcio Sancte Marie Virginis. Precentor da- bit pro anima Thome Morawi Manſionarii XXXVI. gr. more aliarum por- cionum dividendos, qui miſſe Sancte Marie decantande interfuerint in choro manſionariorum, de bonis in Quilicz pro anima Balegy XII. gr. pro majoribus Manſionariis tantum ſe incluſo in Krzywan. XIII. Kalendas. Stephani Regis. In anniverſario Domini Bartholo- mei, quondam fubtumbarii ecclesie Pragensis Precentor dabit XXX. grof- ſos more aliarum porcionum dividendos pro miſſis & vigiliis, ut eſt moris de curia Judicis in Czernyelow. XI. Kalendas. Octava S. Marie. Dominus Plichta de Mffen Decanus Pragenfis, (c) in cujus anniverfario miniſter altaris Sancti Urbani aſſigna- bit Manſionariis XXX. groff. in hine modum inter eos dividendos, majo- ribus Mansionariis Precentore incluſo XXIIII. groffos dando, qui vigiliis & miſſe defunctorum uſque ad commendacionem, ac & miſſe, que & eo- dem die in honorem Beate Virginis Marie cantatur, interfuerint, abſen- tibus Q q 3 (c) Eum Hazemburgicæ familiæ facit. Peſſina , mortuumque 1362. XI. Kal. Septemb. qui dies cum præſente congruit.

Strana 310
310 CURSUS tibus vero nichil, & quilibet eorum tenetur dicere miſſam de Aſſumpcio- ne Marie adjungendo collectam pro anima ſupra dicti Domini Plichte De- cani, minoribus vero Manfionariis, qui ſupra dictis officiis interfuerint VI. groſſos dabit. VI. Kalendas. Ruffi & Soeiorum ejus. In anniverſario Domini Jaco- bi dicti Nudar, Precentor dabit I. sexagenam grofforum de bonis Okru- bly dividendo more aliarum porcionum, quilibet vero major Manfionarius leget miſſam defunctorum eo die, minores vero vigilias IX. leccionum. Septembris habet dies XXX. Lunacio XXIX. (a) VIII. Idus. Magni Confeſforis. Dominus Johlinus quondam Precen- tor, in cujus anniverfario Precentor dabit Manfionariis majoribus & mi- noribus ſe incluſo unam ſexagenam grofforum de bonis in Wſſelis more aliarum porcionum dividendam, & quilibet major Manfionarius leget miſ- ſam defunctorum, & quilibet minor dicet vigilias IX. leecionum. VI. Idus. Nativitas Sancte Marie. Precentor pro commemoracione Thome Moravi dabit Manſionariis XXXVI. gr. more aliarum-porcionum dividendos qui miſſe in choro decantande interfuerint, de bonis in Qui- licz, pro anima Balegii XII. groffos Manfionariis majoribus tantum in Krzywan. III. Idus. Proty & Jacynthy. In anniverſario Domini Stiborii de Ra- decz fratris Domini Wenceslai dicti Radecz Canonici Pragensis, Precentor dabit Manſionariis I. ſexagenam grofforum, quam legavit Dominus Wen- ceslaus dictus Radecz miffas legentibus pro anima presbyteri antedicti de bonis in Krzywan, quam regit Herdek civis Pragenſis, reſidua pars divi- datur, more aliarum porcionum. Poſt mortem vero ipſius Domini Wen- ezeslai diſponatur anniverſarium pro anima ipſius defuncti, videlicet LIII groſſos more aliarum porcionum dividendos prout pro aliis benefactori- bus noſtris per nos conſuetum eſt. XVII. (a) Septembris verſus ſunt: Egidium ſep. habet, Nat. Gorgon. Proth. Jacit. Crux. Nic. Lud. Lambertique, Matth. Mauricius & Da. Wen. Mich. Jer. Id est: September habet festos dies! Ægidii, Nativitatis B. V. M. Gorgonii, Pro- thi & Hyacinthi , Exaltationis Sanctæ Crucis , Nicomedis, Ludmillæ , Lamberti, Marthæi , Mauricii , Damiani , ſcil, & Coſmæ , Wenceslai , Michaelis, Hierony- mi.

Strana 311
MANSIONARIORUM. 311 XVII. Kalendas. Nicomedis Martyris. In anniverſario Domini Nico- lai dicti Mika fratris Johannis quondam cantoris ecclesie Pragenfis, Pre- centor dabit unam ſexagenam grofforum more aliarum porcionum divi- dendam, de domo Mathie rotificis in minori civitate Pragenſi, recipiatur in Draſt. XIIII. Kalendas. In anniverſario Domini Beneſſii predicatoris egregii Pragenſis, Precentor dabit Manſionariis XXX. groff. more aliarum por- cionum dividendo de bonis in villa Chleby, majores legant miſſas defun- Ctorum, minores dicant vigilias IX. leccionum. October habet dies XXXI. Lunacio XXIX. (a) XVI A. Kalendis Octobris. Dedicacio Pragensis Ecclesie. (b) IIII. Nonas. Franciſci Confeſſoris. In anniverſario Domini Blazconis majoris Manfionarii Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit Mansiona- riis XXX. groff. de bonis in Chygicz, de domo Hluſskonis quondam Oty- konis, nunc vero Domini Geniſſii more aliarum porcionum dividendo. Guilibet major Manfionarius leget miffam defunctorum, minores vero vi- gilias IX. leccionum. XVII. Kalendas Novembris. Galli Confeſſoris. Ex confeſſione Man- ſionariorum compertum eſt, quod Domina Wichna de Polop dedit L. ſexa- genas grofforum pro remedio anime ſue, & progenitorum fuorum , & fuit fraudata anniverſariis, ideirco taliter eſt reformando ordinatum, quod ipsi ad explecionem dicti anniverfarii in die Sancti Galli realiter tenean- tur. Alioquin porcionibus cottidianis dierum immediate ſequencium per ſeptimanam careant cum effectu. Eodem & die ſpecialiter fiat memoria pro omnibus animabus omnium fidelium defunctorum. Precentor dabit I. fertonem de bonis Okrubly more aliarum porcionum dividendo. Et item XV. groſſi ante dicti, qui recipiantur in curia Judicis in Czernyelow. XIIII. Kalendas. In anniverſario Domini Wenceslai dicti Kroczata mi- noris Mansionarii, Precentor dabit XXX. groff. de bonis Judicis in Czér- nyelow more equali dividendo, majores & minores legant miſfas pro facer- XIII. dote. (a) Octobris verſus ſunt : Remique , Frauciſeus. Marcus. Dy, Ger. Anteque Kalyx. Galle. Lucas. Ffel. Un. Se. Seve. Criſpini. Simonis. Quint. Id eſt: Remigii, Franciſei, Marci ſcil, Sergii & Bachi, Dyonyſii, Gereonis, Ana- ſtaſii, Calixti, Galli, Lucæ, Felieiani, Undeeim Virg. Martyrum, Severi, Seve- rini, Criſpini, Simonis , Quinctini. (b) De hac die in recenſione diplomatum agi- mus.

Strana 312
CURSUS XIII. Kalendas. Anno Domini M. CCC. LXXIIII. (c) in vigilia XI. M. Virginum obiit Venerabilis in Chriſto Pater Dominus Hermannus Epi- ſcopus Nazaratenſis Ordinis fratrum Predicatorum, in cujus anniverſa- rio dabit Precentor I. ſexagenam grofforum more aliarum porcionum di- videndo, & quilibet major Mansionarius leget miſſam defunctorum, mino- res vero legent vigilias IX. leccionum. Item pro candelis III. groff. Sa- criſtano I. groff. & pauperibus ante fores Ecclefie II. groff. de bonis in Wſselay. X. Kalendas. Severini Epiſcopi. In anniverſario Thome cuſtodis re- rum ecclefie Pragenfis, & parentum fuorum, Precentor dabit I. fexage- nam grofforum de bonis in Krzywan cenſus annui unius ſexagene groſſo- rum more aliarum porcionum dividendo. Quilibet major Manfionarius dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum, mediam autem ſexagenam grofforum cenfus Sancti Georgii reponat ad diviſores Vicariorum ecclefie Pragenfis. IX. Kalendas. In anniverſario Domini Jacobi dicti Nudar, Precentor dabit I. ſexagenam grofforum in hunc modum : majoribus Manfionariis per II. grofſos Precentore incluſo, minoribus per IX. parvos, pro candelis II. groſſos, & ſacriſtano I. groſfum, pauperibus ante fores ecclefie 1. groſ- ſum de bonis in Quilicz. VI. Kalendas. Precentor, qui fuerit, dabit pro anima Domini Ste- phani majoris Manſionarii XXX. groſſos de bonis in Trzebycz, quilibet major Manſionarius legat miffam defunctorum, & minores vigilias IX. lec- cionum , & dividatur more aliarum porcionum. IIII. Kalendas. In anniverſario parentum Domini Johannis Plebani de Lybyechow, videlicet pro patre Marnicio, & pro matre dicta Zdenka, & pro aliis cognatis suis. Precentor dabit XL. groffos de bonis Judieis in Czernyelow , in hunc modum distribuendos, Precentori III. groſfos, ma- joribus Manſionariis per II. groſſos, minoribus vero per I. groſſum, ſa- criſtano pro laboribus ſuis I. groff. pauperibus ante eccleſiam Sancti Ge- orgii I. groſſum pro pane, pro candelis II. groſſos. Quilibet major Manſionarius dicat miſſam pro defunctis, minores vero vigilias IX. leccio- num, recipiatur in Draſt I. ſexagena. 312 III. (c) Utinam Compilatori fuiſſet ea diligentia , ut quamadmodum iſthie, ita ubivis annum emortualem adſcripſiſſet. Fuit is Hermannus Epiſcopus Suffraganeus Prags de quo in ſequentibus diplomatibus agitur.

Strana 313
MANSIONARIORUM. 313 III. Kalendas. In anniverſario Domini Petri majoris Manſionarii de nova villa, Precentor dabit Mansionariis XL. groffos, majoribus ſe in- cluſo per II. groff., minoribus vero per I. groſfum de bonis de Unhoſsi de curia Jocobi dicti Chudy. Item pro cera II. groff. pro pane pauperi- bus II. groſſos. Omnes Manſionarii tam majores, quam minores legant miſſas defunctorum. November habet dies XXX. Lunacio XIX. (a) IIII. Nonas. Commemoracio omnium animarum. In die omnium animarum dabit Precentor de bonis Okruhly I. ſexagenam grofforum mo- re aliarum porcionum dividendam. Quilibet vero major Manfionarius dicet miſſam defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum, III. Nonas. In anniverſario Domine Ludmille matris Domini Georgii majoris Manſionarii per plebanum Sancti Clementis in Porzycz, Precentor dabit unam sexagenam groff. ut diſpositum est in anniversario Patris fui tercia die poſt diem Sancti Laurencii per omnia, ut ibi expreſfum eſt; de domo Kozliconis juxta domum Liskonis in minori civitate Pragenſi. VII. Idus. In anniverſario Domini Jacobi & Petri majorum Manſio- nariorum, Precentor, qui fuerit pro tempore, dabit majoribus & mino- ribus Manſionariis ſe incluſo I. ſexagenam grofforum de bonis in Sempezicz, ad modum aliarum porcionum dividendo, & majores dicant miſſas Defun- ctorum, & minorum quilibet vigilias IX.leecionum. XIIII. Kalendas. Octava Sancti Martini. Precentor dabit XXX. gr. Manſionariis pro animabus parentum & benefactorum Domini Nicolai Hrad- czanenſis majoris Manſionarii, eo modo dividendo prout in ſuo anniver- ſario in vigilia Beati Laurencii de domo Anne vidue ex oppoſito Sancti Ni- colai in minori civitate Pragenfi. XI. Kalendas. Preſentacio Sancte Marie in templum. In anniver- fario Katharine relicte Precentor dabit I. fexagenam grofforum more alia- rum porcionum. Tom. III. Rr IIII. (a) Novembris verſus ſunt : Omne. Novembre. Leo, Qna. The. Lud. Mar. Fra. Briccius Oth. poſt Hoc Elyſa. Ce. Cle. Cris. Kathorina. Sat. Andr. Id eſt : Omnium Sanctorum, Leonardi, Quatuor Coronatorum , Theodori , Lud- millæ allatio , Martini , Fratrum 5. Polonorum , Briccii , Ottmari , Eliſabethæ , Cæ- ciliæ, Clementis, Chryſogoni, Catharinæ, Saturnini, Andreæ Apoſtoli.

Strana 314
CURSUS IIII. Kalendas. In anniverſario Domini Gotfridi Precentor dabit I. fexagenam grofforum majoribus & minoribus Manfionariis de bonis Okru- bly, quilibet vero major mansionarius eo die leget miſſam Defunctorum, minores vero dicant vigilias IX. leccionum. III. Kalendas. Vigilia Andree. Obiit Sereniſſimus Princeps Karolus Romanorum Imperator & Bohemie Rex, (b) in cujus anniverfario de bo- nis in Chleb Precentor dabit Mansionariis I. sexagenam groff. more aliarum porcionum dividendo, & quilibet major Manfionarius dicet Miſſam De- functorum, minores vero quilibet vigilias IX. leccionum pro anima dicti ſupra Domini Karoli Imperatoris, Dominis Canonicis II. ſexagenas groſ- forum, & Dominus Precentor unam ſexagenam pro ſe reſervabit, videli- cet que debet dari pro cera. 314 December habet dies XXXI. Lunacio XXX. (a) III. Nonas. In anniverſario Domini Swanonis & Domine Kaczcze de Oska, & omnium Predeceſforum & benefactorum ſuorum, Precentor qui pro tempore fuerit, dabit Manſionariis de bonis in Zlonicz XXX. groſ- ſos ad modum aliarum porcionum dividendo, quilibet major Manfionarius dicet Miſſam Defunctorum, minores vero vigilias IX. leccionum. VII. Idus, Octava Sancti Andree. In anniverſario Domini Petri dicti Lazarus, Precentor dabit Manſionariis XVIII. groſſos more aliarum por- cionum dividendo, & dicantur miſſe defunctorum per majores Manfiona- rios, per minores vigilie dicantur IX. leccionum, ut est ſuperius repeti- tum, de bonis in Trzehyz. VI. Idus. Concepcio Sancte Marie Virginis. In anniverſario Do- mini Galli dicti Baley Precentor dabit Mansionariis ſe incluſo per I. groff. quilibet inponat collectam pro anima Sacerdotis de bonis, ut eft fepius ex- preſſum in anniverſario ipſius, & eodem modo fiat commemoracio ipfius in feſtivitatibus Beate Virginis, videlicet Purificacionis, Annunciacionis, Aſſumpcionis, & Nativitatis, in quibus Precentor dabit majoribus Manſio- nariis ſe incluſo per I. groſfum de bonis in Krziwan. II. (b) Etiam dies iſte Caroli IV. emortualis congruit cum aliis veteribus documentis. (a) Ver- ſus Decembris ſunt : December. Barba. Nico. Concep. & Da. Lucia. Sanctus abinde Thomas, modo Nat. Steph. Jo. Pu. Thome. Syl. Id eſt : Barbara , Nicolai, Conceptio, Damaſi , Luciæ, Thomæ Apoſt. Nativitatis Chri- ſti, Stephani, Joannis, Puerorum Innocentum, Thomæ Cantuar. Silveſtri,

Strana 315
MANSIONARIORUM. 315 II. Idus. In anniverſario Domini Epiſcopi Argentinenſis, Precentor dabit I. ſexagenam groff. majoribus & minoribus Manfionariis ſe incluſo de bonis Okrubly, more aliarum porcionum dividendo, & de illa ſexage- na Sacriſtano detur I. groffus, pauperibus ante fores Ecclefie, pro pane I. groffus. Eodem vero die quilibet major Manfionarius leget Miffam De- functorum, minores vero vigilias IX. leccionum. XV. Kalendas. In anniverſario Domini Galli dicti Krupa, Wence- slai Dyaconi & Katharine ſororis ipſorum, Precentor dabit Manfionariis XLI. groffum in hunc modum, pro ſe reſervando IIII. groff. majoribus per II. groſſos, minoribus vero per I. groſſum, pro cera II. groſſos, Sacriſtano pro labore candelarum VIII. g. pro filis ad candelas IIII. g., & hoc omnibus tam majoribus, quam minoribus Manſionariis, qui miſſe ipſius anniverſarii interfuerint predicti, & horis. Item Miſſe legantur in hunc modum, prima pro peccatis, ſecunda pro facer- dote, tercia pro omnibus fidelibus defunctis per ebdomadarios. Alii au- tem majores legant Mifſas Defunctorum, minores dicant vigilias, IX. L., illi XLI. groſ. recipiantur in bonis de Trzebycz. II. Kalendas. Sylveſtri Pape. In anniverſario Domine Joanne Boemo- rum Regine, (b) Precentor, qui pro tempore fuerit, dabit Manfionariis I. ſexagenam groff. quam de Camera Regis recipiet, more aliarum por- cionum dividendo intereſſentibus Vigiliis & Miſſe cum commenda tantum. Eodem & die quilibet Manfionarius legat Miffam Defunctorum, quilibet vero minor Manfionarius dicat Vigilias IX. leccionum. Anno Domini M. CCCCIIII. prima die menfis Julii Zdyslaus de Ze- hrowicz quidam de Neprobylycz acticavit unam ſexagenam grofforum perpetui cenſus in actis curie Archi -Epiſeopalis ſub pena excommuni- cacionis. Anno Domini M. CCC. LXXXXVII. die XII. Menſis Julii preſen- tibus Magiftro Bora Decretorum Doctore, Joanne Lybczicz armigero, & Paulo Plebano in Slatyna; Wlachen & Byeta Conthoralis ejus actitarunt ſe in actis Johannis Verbel Officialis curie Archiepiſcopalis. Anno Domini M. CCCC. XI. Matbias de Unhoſft obligavit ſe eum laneo & area ibidem in Unhofst cum fuis bonis habitis, vel habendis dare & perſolvere II. ſexagenas groff. in feſtis Galli Sancti proxime affuturo perpetue XVIII. die Menfis Februarii in actis Mauricii Kraczer Pre- Rr 2 cen- (b) Ea fuit Weneeslai Imp. conjux, ſed utinam ſeriba annum mortis appoſuiſſet , qui asl- hucdum certus nuſpiam proditus eſt, quod ſcio-

Strana 316
316 DIPLOMATA centore, & Procopio procurantibus, ut in forma melius & lacius conti- netur. Summa manualium porcionum XLIIII. ſexag. & XL. groff. exceptis ſerviciis que dantur de Camera. Item anno Domini M. CCCC. X. Wenceslaus Niclini filius de Orzech ob- ligavit ſe cum ſuis bonis habitis, vel habendis dare & ſolvere LXXIIII. ſe- xagenas grofſ. in actis Magiſtri Lupi, coram Mauricio Notario, & Mar- tino ſuo ſubſtituto, ut informa &c. Item Anno Domini M. CCCC. XIII. Sabbatho proximo poſt oſtenſio- nem Reliquiarum, Maczko & Johannes dictus Pardus Layci de villa Se- nycz incole cenſuales hoſpitalis in Broda Boemicali obligarunt ſe libere in una ſexagena perpetui cenſus Domino Precentori & Manfionariis Chori Beate Marie Virginis in caſtro Pragenſi ad solvendum singulis annis pro- termino S. Georgii l. ſexagenam & pro termino Sančti Galli I. ſe- xagenam. A INCIPIUNT STATUTA DOMINO- RUM PRAGENSIUM MANSIONARIO- RUM. Statuta Arneſti Archi - Epiſcopi Pragenſis pro Man- ſionariis. Frneſtus' Dei & Apoſtolice Sedis gracia Sancte Pragenfis Ecclesie Jok Archi-Epiſcopus, univerfis, quos preſentes tangunt, ſeu tange- re poſfunt quomodolibet in futurum, ſalutem in Domino. Quamvis multa per Clariſſimum Principem & Dominum noſtrum Do- minum Karolum, tune Marchionem Moravie, nunc vero invictiſſimum Principem & Dominum noſtrum Romanorum Regem ſemper Auguftum, & Boemie Regem nostro, & Capituli Ecclesie nostre Pragensis ad hoe ac- cedente conſensu, de statu, ordine, ac diſpoficione Clericorum in Eccle- ſia

Strana 317
MANSIONARIORUM. 317 ſia noſtra Pragenſi, quos ipſe Dominus noſter Karolus de novo fundavit, & Manſionarios voluit nuncupare, fuiſſent ſtatuta, ordinata, & diſpoſi- ta, prout ex variis literis, fuper hoc confectis clare liquet; hujusmodi tamen diſposiciones, seu ordinaciones non fufficiunt ad obviandum eis, que tractu temporis occurrerunt, & adhue verifimiliter occurrere poffunt in futurum. Nos igitur talibus; quantum poſſumus ex debito noſtri Offi- cii, ſummo ſtudio occurrere affectantes, litesque, que ex hoc inter Man- sionarios, & Precentorem eorum hactenus funt ſuborte, & verifimiliter in poſterum poſſent ſuboriri, funditus & radicitus exſtirpare, aliqua in literis creacionis ipforum Mansionariorum contenta, aliqua vero per Nos certis ex caufis addita predictis, lieet fane intelligenti clara fint, & am- biguitatem aliquam includere non videantur, ad omnem cavillacionis ſcru- pulum, ab ipſis in poſterum evellendum, per modum reformacionis & de- claracionis explicanda duximus, & preſentibus inferenda. Precentori, & univerfis,ac fingulis Manfionariis diftricte mandantes, quatenus ea,in quan- tum ipforum quemlibet tangunt, diligenter obſervent, si indignacionem Dei Omnipotentis, & Beate Virginis Marie, cujus funt ſpeciales miniſtri, & noſtram cupiunt evitare. Licet autem in literis creacionis Manſionariorum predictorum, de quibus ſupra, clare continetur, quod Precentor miniſtrantes, fcilicet Dyaconum & Subdyaconum ad officium Miſfe, viciſſim tamen, debeat deputare. Nos hoc ipſum repetentes dicimus, per Precentorem, vel eo abſente per ipſius coadjutorem hoc fieri debere, & ubi per eos fie depu- tati in miſſa, in ordine vicis fue renuncient miniſtrare, Decanus rebel- lionem ipforum ad denunciacionem Precentoris vel fui coadjutoris pena caſtiget condigna, vel Decano abſente Precentor hoc ipſum èxequatur. Ultra premiſſa, quam circa Capitulum in literis eisdem expreſfum, quod incipit: Desideramus eciam, ut Precentor &c. a nonnullis revocatur in dubium; an Manſionarius cum Manſionaria officium ſeu beneficium eciam manuale poſſet insimul retinere. Nos ad rem pocius, quam ad verba lite- rarum, nec non ad intencionem fundatoris reſpectum habentes, declara- mus, Manſionarium ſimul cum Manfionaria nullum beneficium ſeu offi- cium quantumeunque manuale eciam diſpensative pofſe tenere, feu habe- re; Contrarium faciens, niſi uno, quod maluerit, ex ipfis electo, in- fra menſem alterum dimiſerit cum effectu, Mansionaria ipſa preſentis no- stre declaracionis vigore fit privatus eo ipſo. Verum cum Precentor de censibus, Manfionarios ipſos racione officii, quod faciunt, tangentibus, bis in anno; de ſumma vero eos pro mitris, cappis, biretis, & ſuperpelli- Rr 3 Ordinacio Dyaconi,& Subdyaconi miniſtrancium ad Miſſam. De negligencia miniſtrorum in Eccleſia. Quere in bulla Clementis ret. . nz De mitris cappis & ſu- perpelliceis. ciis

Strana 318
DIPEOMATA De abſencia &9 ſuperexcre. ſeenciis. De diviſione porcionum. Quere in bulla certa tale ſi- guum. 318 ciis tangente, ſemel tantum in anno, coram Decano & ipſis Manfiona- riis teneatur reddere racionem, cum certi termini, quibus hec fieri de- bent, in literis creacionis ipforum Manfionariorum non funt expreſſi; Nota, quando Nos, ne hoc deinceps in dubium poffet revocari, decernimus, & man- damus, quod infra ſpacium unius menfis post Beatorum Georgii & Galli fe- racio de perce- ptis per Precen- fta racionem hujusmodi Precentor coram predictis facere teneatur ; adi- torem eſt fa- cientes, quod si bona aliqua ultra ea, que ad preſens habent, eis acere- cienda. ſcerent modo quocunque, Precentor una cum fuo coadjutore, vel ali- quo ex Manſionariis ipforum nacta poifeſſione, ea omnia fideliter conſeri- bi procurent, & conſcripta in loco privilegiorum collegii Manfionario- rum conſervent, racionem, ac diftribucionem de ipfis facturus, juxta diſ- poſicionem & voluntatem Donatoris. Capitulum eciam in literis eis- dem expreſfum, quod incipit: Preterea ad eum pertineat, terras, he- reditates, poſſeſſiones &c. quod aliqui interpretantur, dicentes, Coadjuto- rem ipſi Precentori adeſſe debere, omnibus in capitulo hujusmodi ex- preſſis ; Nos hujusmodi dubium declarantes, dicimus, ipſum coadjuto- rem tantummodo diſtribucioni reddituum, inter Mansionarios Divinis Of- ficiis intereſſentibus dividendorum, cum Precentore debere intereffe, cum predictum Capitulum hoc videtur innuere ſatis clare. Cum autem pre- dicti Precentor, & Coadjutor fuus diſtribucionem hujusmodi facere vo- luerint, nullus Manfionariorum ad ipſos, niſi per eos vocatus, ingredi audeat, mandantes & distribucionem hujusmodi fieri per predictos, vel ipſorum alterum , eorum altero abſente, Officio Divino totaliter expe- dito, nec alicui Manſionariorum porcionem ſibi debitam infra Divinum Officium dari poſſe, ne ipſum per hoc impediri contingat. Etſi predicti vel alter eorum altero ipſorum abſente, alteri, quam horis intereſſenti porcionem dare preſumpſerit, ſeu preſumpſerint, convicti, ſeu convi- ctus ſuper hoc coram Decano, per ipſum Decanum dampnentur, five condempnetur ; inſuper porciones five denarii, qui racione abſencie a Divino Officio majoribus & minoribus Manfionariis defalcantur, que per feptimanam obvenerunt, in unum collecte, inter majores & minores Man- fionarios excluſa quarta parte pro Clericis dicte Miffe Sancte Marie, item majores & minores Manfionarios qualibet die Sabbathi dividantur, more aliarum, que inter eos dividuntur, in Divino Officio porcionum. Co- lendam (a) vero, ut & alia quecunque, undecunque, & per quemeunque ipſis De colenda & accreſcenciis undecunque e- venerint. (a) Exiſtimaſſem legendum eſle : Collectam ſeil. eleemoſynarum & largitionum, ſed quando- quidem in margine eadem vox iisdem literis ſeribitur , vix quidem amanuenſis oſci-

Strana 319
MANŠIONARIORUM. 319 ipſis donabuntur, dividendam diffinimus, more porcionum racione inter- eſfencie Divinorum. De cuſtodia vero figilli Manſionariorum taliter du- ximus providendum, quod Precentor ipforum unam clavem habeat, & coadjutor ſecundam, quem coadjutorem ex majoribus Manfionariis tan- tum affumendum fore decernimus , terciam vero clavem teneat aliquis ex Mansionariis majoribus, qui per ipſos vel ipſorum majorem partem ad hoc ſpecialiter sit electus. Minores vero Manfionarii in figillo collegii nul- lam communitatem habent, nee in tractatibus majorum Mansionariorum vocem, sicut ſuper hoc per Dominum noſtrum Regem ipſius Collegii fun- datorem, qui in hoc fuam primevam itencionem nobis aperuit, plene in- formati fuimus, & ſumus oraculo vive vocis. Addicimus inſuper pre- dictis, quod prefati Precentor, & Manfionarii literarum Apostolicarum, & aliarum communitatem ipforum tangencium, duo paria autentica ha- beant, quorum unum par principaliter in Sacriſtia ipſorum Manfionario- rum in ſcrinio proprio reſervent, de quo unam clavem Precentor, ſe- cundam Coadjutor, terciam vero teneat aliquis ex Manſionariis majoribus, qui per eos, vel majorem partem eorum electus fuerit, ut prefertur. Secundum vero par ejusmodi literarum in Sacriſtia majori Eccleſie noſtre in ciſta, quam eos habere volumus, ftudeant confervare, de qua unam clavem Decanus Pragenfis, secundam Precentor, & terciam habeat Co- adjutor. Dum autem ipſi Manſionarii ad officium decantandum conve- niunt, ipsum distincte & non festinanter decantent, nec infra illud horas diei legant, ſed ipſas expediant ante officium, vel officio Virginis totali- ter decantato. Is autem, qui contrarium fecerit, emolumento illius ho- re, quam aliis horis inculcando perturbat, eo ipſo fit privatus. Volen- tes, quod minores Manfionarii majoribus illis diebus, quibus cappis uti conſueverunt, cappas miniſtrent, ordine ſubnotato, videlicet, quod Dyaconus & Subdyaconus in ebdomada, eorum ebdomadam immediate se- quenti, que occurrerit, cappas porrigant, & eas ad loeum debitum re- ponant officio expedito. Laudabilem & Ecclefie noſtre obſervanciam in ſuo robore ſtare cupientes, cum ipſi Manſionarii in cerimoniis & obſer- vanciis noftre Ecclefie Clericis fe debeant conformare, ftatuimus, ut Precentor & Manfionariorum quicunque infra pulſum, quo fignum datur ad Divinum Officium, nec eciam durante officio Ecclefiam fine Religio- De euſtodia vero ſigilli. Quod minores Manſionarii in ſigillo & tractatibus in- ter majores non ha beant vocem. Qualiter bulle & litere au- thentice de- bent ſervari. De pena nolen- tibus intereſſe horís, nec vo- lentibus diſtiu- cte cantare. De cappis por- rigendis & mi- uiſtrantibus. Quod nullus ſine habitu in- fra horas au- deat Eccleſiam intrare. ne tantiam intercurriſſe autumo. Quid autem vox colenda proprie fignificaverit , nec a Dufreſnio in Gloſſario ſuo , nec a Carpentier in ſupplementis ſuis allata aut expli- cata eſt.

Strana 320
320 DIPLOMATA ne (b) ingredi audeat, si contra venerit, per Decanum ad inftar aliorum ministrorum Ecclefie noſtre puniatur. Preterea cum ex colleccione hof- pitum, & maxime nobilium in domo Manſionariorum Collegium ipſorum turbaciones habuerint nonnullas ; Nos hys obviare volentes, preſentibus inhibemus, ne Precentor, ſeu alius quicunque hoſpites, & preſertim Nobiles de cetero in domo Manſionariorum colligat, ſervitoribus actu eorum ſerviciis occupatis, & viatoribus pauperibus duntaxat exceptis, cum domus ipſa vix ſufficiat pro commodo eorundem. Etfi aliquis ex Manſionariis ultra ſecundum pulſum horologii ſteterit foris domum, ad ipſam eadem nocte non intromittatur, vel intromiſſus per Precentorem condigne puniatur. Si quis autem incontinencie vicio laborare depre- henſus fuerit, & in illam demenciam venerit, quod diei aut noctis tem- pore in domum Collegii mulierem fornicariam introduxerit, ipſum tan- quam ovem morbidam, & membrum putridum ab ipſo collegio perpetuo decernimus amovendum ; hoc inſuper mandantes, quod Precentor dua- bus tantum cameris pro perſona ſua, & ſtabulo pro equis fit conten- tus, reſiduas inter ipſos Mansionarios exceptis promptuariis diſpenſa- bit. Nullus & ex Manſionariis pro perſona propria famulum five ſervito- rem in domo ipſa retinere poſfit, Precentore excepto, qui unum ſolum pro ſe ibidem tenere poſſit. Alii vero ſervitores non tamen ſuperflui de majorum Manſionariorum, vel ſaltem aliquorum ex ipfis, qui diſcrecio- res & apciores ad hoc effent confilio, per Precentorem affumi debent, qui omnibus de Collegio ſerviant in communi. Inſuper ad Precentoris, qui eſt, & fuerit pro tempore, imperium domus Manfionariorum pre- dicta quociens & quando opus eft, claudi & aperiri debet, & per eum in ea, tanquam patrem familias, honorem & diſciplinam cuſtodiri, & conſervari oportet, eum hoc ipſum intencionis & voluntatis exſtiterit & exiſtat prefati Domini noſtri Domini lmperatoris, fundatoris CollegiiMan- fionariorum, & donatorum domus ejusdem Collegio memorato. Statuimus inſuper, dum libri communes ligandi, ſeu alia, que in literis creacionis Manſionariorum non exprimuntur, communitatem tan- gencia venerint reformanda, hujusmodi defectibus per Precentorem, & ma- (b) Quid Arnestus per vocem Religione intellexerit, explicat marginalis nota, scil habitum eccleſiaſticum , qua ſignificatione etiam vocem hane neque in Gloſlario Dufreſne ne- que ſupplementorum Tomis reperimus.

Strana 321
MANSIONARIORUM. majores Mansionarios, de quibus (c) pecuniis communibus, fi haberi po- terunt, alias ſervatam proventuum ſuccurratur. Preterea ſtatuimus, Ubi debet ſer- quod Precentor, qui eſt, ſeu qui pro tempore fuerit, pecuniam Man-vari pecunia, que dividitur ſionariorum a feſto Sancti Georgii, uſque ad feſtum Sancti Galli, & e inter Manſio- converſo, racione divini cultus, cui debent intereffe, debitam in festis narios. hujusmodi vel infra viginti quatuor dies poſt fefta eadem in preſencia ma- jorum Manſionariorum , vel ſaltem de ſeitu ipſorum in eorundem Manſio- nariorum, vel alias Eccleſie noſtre predicte Sacriſtia, niſi cauſa racio- nabilis aliud expoſceret, in ſerinio ſuo, quod eos ad hoc habere volu- mus, contradiccione, & negligencia ceffantibus, reponere teneatur, fal- vo, ſi quando totam pecuniam predictam a cenſualibus fortaffis recolli- gere, & per confequens infra dies preſcriptos reponere non poſſet, re- fiduum ejus quanto cicius poterit colligi, reponere non obmittat. Scri- nium autem predictum, in quo pecunia ejusmodi reponetur, duabus di- verſis ſeretur clavibus, quorum unam Precentor, & aliam conſervet Co- adjutor, & abinde per partes, prout expediet, de ipſa pecunia ſumentes, inter Manſionarios divinis officiis intereſſentes, dividere studeant, ut te- nentur. Ut autem premiſſa robur obtineant, perpetue firmitatis, ea ad majorem evidenciam ſigillo noſtro duximus roboranda. Datum Prage Anno Domini Milleſimo trecenteſimo quinquageſimo quarto, die vigeſima ſecunda Menſis Decembris. 321 I. Littera Regis Wenceslai ſuper bona in Czernyelow & Jaſſenii. (a) os Wenceslaus Dei gracia Boemie & Polonie Rex, (b) fatemur tenore preſencium univerſis, tam preſentibus, quam futuris, fidelem no- ftrum dilectum Reymundum de Lucbtenburg villas nostras Slakendorff, & Hengstberg per felicis memorie Dominum Wenceslaum Boemie & Polonie Regem Tom. III. SS (c) Veroſimillime legendum: quibuscunque. (a) Wenceslaus III. confirmat emptionem villarum Slakendorf & Hengſtburg a Raymundo de Lichtenburg conſenſu patris ſui factam, etſi villæ hæ pretium ſuperent, quod pro iisdem numeratum est. ddo. Pragæ IV. Nonas Decemb. 1305. (b) Is Wenceslaus poftremus stirpis Przemisleæ est, qui eodem anno Olomucii a ficario interfectus.

Strana 322
322 DIPLOMATA Regein patrem noſtrum kariſſimum, fidelibus noſtris Hynconi & Czenconi de Lyppa fratribus in nongentis mareis puri argenti Pragenſis ponderis obligatas, ab ipſis Hyncone & Czencone in eisdem nongentis marcis de ipſius Patris noſtri affenſu & juſfu, ac beneplacito exſolvilſe, & quamvis ipſe ville, quantum ad ipſarum veram eſtimacionem, plus forſitan va- leant, & majus nongentis marcis predictis precium exigant, & requirant, ipſe tamen pater noster attendens, & considerans fidelia ſervicia ſibi per ipſum Reymundum multipliciter exhibita, volensque ipſum condignis re- tribucionibus premiare, illud quod ville prenotate magis valuerunt, quam nongentas marcas predictas, ipsi Raymundo de liberalitate Regia contulit, & donavit. Nosque ipfius Patris noſtri veſtigia imitari cupientes, in quan- tum poſſumus & valemus, donacionem, & tradicionem predictas ratas & firmas habere volentes, villas ipſas, ac illud, quod ville ipſe plus va- luerunt, quam predictas nongentas marcas argenti, id ipſum totum ipſi Raymundo gratuite, & liberaliter conferimus, & donamus ipſam dona- cionem Patris nostri per hoc & in filvis, rubetis, pratis, paſcuis, piſca- cionibus, molendinis, aquis, aquarumve decurfibus, & omnibus aliis ju- ribus, utilitatibus, & pertinenciis earum jure hereditario, & in perpe- tuum, ſicut alia bona ſua patrimonialia, vel empticia, que habent in Boemia, poſſident, debeant poſſidere, dantes eis liberam facultatem, ip- ſas villas vendendi, donandi, commutandi, obligandi, ſeu in quolibet modo alienandi, cui, vel quando ſibi, vel heredibus, ſeu ſucceſſoribus ſuis predictis videbitur expedire. In cujus rei teſtimonium preſentes li- teras fieri & ſigilli Majeſtatis noſtre juſſimus communiri. (c) Datum Pra- ge per manus Magiſtri Petri (d) Prothonotarii noſtri, Pragenfis Prepo- ſiti, Anno Domini milleſimo trecenteſimo quinto, quarto Nonas Decem- bris, Indiccione quarta, Regnorum noſtrorum anno primo. II. (e) Hoe diploma proprie ad Manfionarios Pragenſes non ſpectat, videtur tamen cum ce- teris documentis ipſis extraditum fuiſſe , poſtquam villæ hæ multo poſterius ad ipſos translatæ ſunt ; ac proinde ab eo , qui in hunc Codicem Diplomatarium Manſionario-) rum collegit, etiam iſtud inſertum. (d) Baronem de Lomnicz facit Peſſina in Phoſph. Septic. p. 606, factus anno 1311. Epiſcopus Olomuc.

Strana 323
MANSIONARIORUM. 323 II. Conſenſus Regis Johannis in Hradiſch. (a) Jos Johannes Dei gracia Boemie & Polonie Rex, & Lucenburgenſis Comes recognoſcimus, quod quia fideli noſtro Nicolao Magiſtro cu- rie preclare Domine Elyzabeth Boemie & Polonie Regine conthoralis no- ftre cariſfime in quinquaginta fexagenis grofforum Denariorum Pragen- ſium racione mutui obligamur, Nos sibi cenſum quinque marcarum in curia Hradiſch camere noſtre pertinentem in eisdem quinquaginta ſexage- nis duximus obligandum. Volentes, ut eundem cenfum Dominus Nico- laus, vel fui heredes aut fucceffores tamdiu tollere & recipere debeant, & teneantur, quouſque ſibi per nos, aut ex parte noſtri quinquaginta ſexagene grofforum predictorum fuerint perſolute. Quibus perſolutis ipſe cenſus ad nostram potestatem, ut antea revertatur. In cujus rei te- ſtimonium preſentes literas ſéribi, & figillorum noſtre Majeſtatis munimi- ne fecimus roborari. Actum & datum VI. Idus Aprilis Anno Domini milleſimo trecenteſimo decimo octavo, (b) Regnorum noſtrorum anno octavo in Cubito. III. Sequitur copia confirmacionis Collegii Manſionario- rum Domini Pape. (c) lemens Epiſcopus Servus Servorum Dei; Ad perpetuam rei memo- riam. Ingens & fincera devocio, qua dilectus filius, Nobilis vir Ss 2 Ka- (a) Joannes Rex Bohemiæ obligat curiam cameralem Hradiſch Nicolao Magiſtro curiæ con- jugis ſuæ Eliſabethæ quinquaginta ſexagenis groſſorum Pragenſium ddo. Cubiti VI. Idus Aprilis. 1318. (b) Hoc alterum diploma eſt antiquius erectione Collegii Manfionariorum , ſed quod illi traditum tum eſt , cum demum anno 1356. Carolus IV. quinque marcarum cenſum ex eadem curia Manſionariis donavit , uti ex poste- riore diplomate Num. XXVI. liquet. (c) Clemens VI. confirmat fundationem Ca- roli Marchionis Moraviæ poſtea Rom. Imp, qua in eccleſia Metrop. Pragenſi in choro B. M. V. inſtituit 24. Clericos eccleſiaſticos, ſcil. 12. Presbyteros, 6. Diaco- nos & 6. Subdiaconos , quorum duodecim priores Manſionariorum majorum , reliquos minorum nomine inſignitos voluit, ddo, Avinione 1344, II. Kal, Maji.

Strana 324
324 DIPLOMATA Qualiter por- ciones debeant dividi. Karolus Marchio Moravie, ac primogenitus kariſſimi in Chriſto filii no- stri Johannis Regis Boemie Illustris, Deum, nos, & Romanam Ecclesiam, reveretur, ſummumque desiderium, quo ad noſtri Redemptoris obſe- quium, & divini cultus augmentum ſe reddit, prout facti docet expe- riencia, ſollicitum, atque promptum, non indigne inerentur, ut hujus- modi ejus pium deſiderium oportunis proſequamur favoribus, & que per eum circa dicti cultus augmentum, ejusque decorem funt provide & ca- nonice inftituta, confirmacionis Apostolice munimine roboraremus. Ex- hibita ſiquidem nobis ipſius Karoli nuper peticio continebat, quod ipſe cupiens terrena in celeftia, & tranfitoria in eterna felici commercio com- mutare, ad honorem Dei Omnipotentis, & Beate Marie Virginis, Bea- torum Martyrum Viti, & Wenceslai, atque Adalberti, & aliorum San- ctorum Omnium, nec non pro ſue, Progenitorum, Predecefforum, fuc- ceſſorum ſuorum, cunctorumque fidelium, vivorum & defunctorum ani- marum falute, & cultus divini Nominis incremento in Ecclefia Pragenfi viginti quatuor Clericorum ſecularium numerum , ſeu Collegium, Pre- centore in eo computato, quorum duodecim Presbyteri, fex Dyaconi, & ſex Subdyaconi fore deberent, & quos Manfionarios velit nuncupari, quique tenerentur, & deberent cottidie in ipſa manere Ecelefia, & eciam residere, ac personaliter, & non per alium horis Canonicis continue in- tereſſe, de novo creavit, statuit, & etiam ordinavit, & voluit, quod di- cti Manſionarii habitum decentem intra, & extra Ecclefiam, ſuo propoſi- to congruentem, & tonſuram Clericis dicte Ecclesie Pragenfis confor- mem gestarent, ac sustentacionem pro vestimentis, & aliis neceffariis de ſuis porcionibus, quas pro fingulis vicibus, & horis uſque ad finem ea- rum intereffentes per Precentorem predictum, qui effet pro tempore, & unum ex dictis Manfionariis, quem omnes vel major pars eorundem Man- ſionariorum duxerint eligendum, qui coadjutor, feu cooperator appellari deberet, & ejus officium per unum annum tantummodo perdurare, ac eisdem in pecunia numerata dari, & diſtribui in hunc modum, videlicet, ut fin- gulis diebus, quibus ipſi matutinali intereſſent officio, vel miſſe, quatuor fingulis, aliis vero horis duos parvos denarios (b) currentis uſualis mo- nete (b) Parvorum horum Pragenſium typos vîde in noſtri P. Adaucti monetario opere a Wenceslao II. excuſorum. Valor illorum æquabat hodiernos duos cruciferos ſub Wenceslao lI. III. Joanne , & primis Imperii annis Caroli IV. Duodecim vero æquabant Groſſum Pragen- sem. Plura de his legeſis apud eundem P. Adauctum in Beſchtcibung der bisher be= kannten böhmiſchen Münzen 2. Theil præcipue p. 98.

Strana 325
MANSIONARIORUM. 325 nete habere deberent, Minores autem Clericos Mansionarios, qui matu- tinis, aut miſſe intereſſent, duos fingulis, aliis vero horis unum, dena- rios dicte monete recipere, voluit elfe contentos, eorum negligenciam eo modo per Precentorem mulctando, prout ſupra cuilibet officio, ſeu horis divinis intereſſenti, pro ſua fuit porcione expreſſum, & quod, quidquid ob negligenciam aliquorum remaneret, tres partes porcionis re- manentis inter Manſionarios officio intereſſentes, quarta vero Clericis pauperibus, qui cum ipfis Manfionariis officio intereffent, per Precento- Que boua per rem & Coadjutorem ſeu Cooperatorem ejus dividerentur. Idem Karolus Dominum Ka- ad hujusmodi horarum & porcionum diſtribucionem hoc modo faciendam, rolum pro eis & perpetuo duraturam affignavit, & irrevocabili donacione cum omnibus funt compara- juribus, libertatibus, obvencionibus, & pertinenciis ſuis, Jus tamen Pa-ta & porcioui- bus. tronatus ſibi ſpecialiter reſervans, donavit bona ſua, que juſto empcionis titulo comparaverat, ſeu acquifiverat ab Hyncone de Nachod, videlicet Czernyelow, & Jasseny, (c) in quibus sunt de certis redditibus centum & viginti ſexagene groſſorum denariorum Pragenſium, ſexaginta groſſos pro ſexagena qualibet computando, & in Zlonycz, quam emerat ab Ottone pannycida cive Pragensi, in qua funt & fexaginta quinque sexagene grof- ſorum ; ac Lhotam , in qua ſunt tredecim ſexagene grofforum de certis redditibus, villas Pragenfis Dioecesis, quas comparaverat & emerat a Reymundo de Koftomlat, volens ut de cenſu dictarum villarum per Pre- centorem colleccio & diſtribucio cottidiana pro fingulis horis nocturnis & diurnis, & miſſa eo modo, quo ſupra dictum eſt, fieret, & fieri deberet cum effectu per eundem Precentorem ſeu coadjutorem, vel cooperato- rem ipſius. Quodque quilibet ex ipfis Mansionariis, qui omnes horas, vel ali- quam earum negligeret, totaliter a commodo ſeu emolumento pro horis, ſeu hora deputata eodem die penitus foret exelufus, nec ex racionabili cauſa de licencia Decani Ecclesie Pragenfis, qui forte pro tempore, vel Precentoris, fi hoc Decanus fibi duceret committendum, ſe aliquis ab- ſentaret, qua pena Precentorem astringi noluit, propter crebras eirea bona predicta occupaciones. Ordinans idem Karolus, quod omnes Man- ſionarii predicti in habitu, proceſſione, & officiis fuis sive horis in eadem Ecclefia, tempore eftatis decentibus superpelliciis & byretis, tempore Ss 3 quo- De coreccioni- bus Manſiona- riorum & por- cionibus excep- to Precentore. Qualiter de- bent uti habi- tibus in Eccle- ſia in eſtate & hyeme. (c) Hæ duæ terræ in Moravia ſitæ cum Manſionariis minus fructuoſæ compertæ eſſent ob longinquitatem locorum, poſtea eas Carolus IV. commutavit cum fundis Bohemi- cis.

Strana 326
DIPLOMATA quoque yemali cappis & mitris de vario (d) infra divinum Officium ad- modum installatorum Ecclefie Pragenfis uterentur. De ſtallis Stallum vero cum eosdem Manfionarios oum Prelatis, Canonicis in- Manſionariorũ ftallatis ad cantandum miſſam vel veſperas diebus ſolempnibus, ut infra ad decautan- dum Miſſas & dicetur, concurrere contingeret, folus duntaxat Precentor obtineret post vigilias. inftallatos predictos, alias vero eos cum Prelatis & Clerieis minime con- currere in Divinis contingeret. Manſionarii predicti ſcilicet chori dextri duodecim, Precentore in- De ordine Manfionario- cluſo, ſex Presbiteri, tres Dyaconi, & tres Subdyaconi, chori quoque rum ſtandi in finiſtri duodecim, ſex Presbyteri, tres Dyaconi, & tres Subdyaconi, choro. finguli utpote Presbyteri duodecim, loca, juxta prioratus ſeu ſenioratus De modo pro- ordinem sive statum obtinerent. In Proceffionibus autem fupradictis in- ce dendi in Pro- stallatos iidem Mansionarii, tanquam minores precederent & ad offerto- ceſſionibus. rium ſubſequerentur de ſua propria pecunia offertorium deferentes. Mi- De Proceſſu & statu minorum nores autem Manſionarii locum cum aliis Vicariis, & Altariftis infra eos- Mansionariorũ dem obtinerent, se ipsis in habitu conformantes. Voluit & dictus Karo- Ut in prepul-lus, quod predicti Mansionarii intereſfent fingulis diebus Dominicis & fe- ſacionibus in- stivis prepulfaciones habentibus fumme Miſfe diei, proceſſionibus, & veſ- terſint choro peris utrisque eorundem feftorum cantantes cum aliis Prelatis & Clericis Ec- Pragenſi. Ut in proceſſio- clefie ſupradicte. Proceſſionibus quoque in diebus letaniarum five Rogacio- nibus Letauia-num, aliisque temporibus, quas pro aliqua pia & honeſta ſeu neceſſaria rum interfiut, cauſa, ut pro recepcione Prelati, vel Principis, aut impetranda ſalute fe- cit, & facere dicta Pragenfis Ecclefia consvevit, ac in decantandis & ce- lebrandis Divinis Officiis ejusdem Virginis glorioſe. Hec tempora, lo- cum , modum, & ordinem ipſos voluit obſervare, videlicet matutinale de ſero, cirea occaſum ſolis, niſi eadem hora Pragenſem Ecclefiam idem officium contingeret decantare, quo caſu post completum officium ſupra- diétum, eodem ſero vel in mane poffent complere, prout eis expediens videretur. Prime & tercie ante Miſſam ejusdem Virginis, que per ipſos Manſionurii debent admiſ Mansionarios & Presbyteros per Lupum Sacristam deputatos, duobus vide- ſam ministrare licet Mausionariis ministrantibus Miſse eidem vestibus facris indutis more Beate Virginis ſolito Eccleſiarum omnium Kathedralium & collegiatarum Dyaconi vide- Marie. licet & Subdyaconi, quos ad hujusmodi Miſſe celebracionem idem Pre- centor per singulas ebdomadas duceret deputandos; Aliis vero Manſiona- riis De tempore horas Manſio- nariorum de- cantandi. 326 (d) Id eſt capis & mitris variegatis ſeu maculis inſperſis , quemadmodum & hodie in capis Canonicorum pro locorum diverſitate obſervatur. Eas tamen nonniſi ex agninis pel- libus fuiſſe ex Diplomatibus poſterioribus edocemur.

Strana 327
327 MANSIONARIORUM. riis aſſistentibus in choro & cantantibus, ac reſpondentibus ordinatim, qua completa ſexta & nona poſt miſfam immediate perficerentur. Veſper- tina & Completorii Officia poſt veſperas & Completorium diei De- cani Canonicorum, & ministrorum Ecclefie memorate perpetuis tempori- bus diebus singulis idem Karolus per ipſos Manſionarios voluit decantari cum nota, excepto die Paraſceves, in qua voce ſubmiſſa legi per ipſos horas easdem, & a Miſſa abſtinere predicta, ob reverenciam Dominice Paſſionis, & ejus Matris doloroſe, cujus tunc animam filii mortis gladius pertransivit, qua decet Chriſti fideles, & ſervientes Matris ejusdem plus plangere, quam cantare, (e) excepta die nativitatis Domini noſtri Jeſu Chriſti, in qua propter prolixum Canonicorum dicte Ecclefie ipfius diei officium ipſi Manſionarii Officium ſuum, Prime, Tercie, Miſſe, Sexte & None adimplere non poſſent. Et quod dicti Manfionarii uti omnibus ce- rimoniis, & faeris veſtibus in matutinis, miſſis, veſperis, & aliis horis, & in omnibus aliis, & singulis pertinentibus ad cultum Divinum teneren- tur ſe dicte Pragensi Ecelefie conformare, quorum effectualis adimplecio pertinet ad ipſum Decanum. Idemque Karolus cupiens dictos Manſio- narios in matutinali officio, miſſa & ceteris horis cantandis per anni cir- culum, videlicet in feſtivitatibus Concepcionis, Nativitatis, Annuncia- cionis , Purificacionis, & Affumpcionis ejusdem Virginis glorioſe, & in Octavis ipſius, pſalmis, antiphonis, reſponſoriis, leccionibus, Omeliis, capitulis, ympnis, collectis & aliis modum & ordinem juxta conſuetudi- nem dicte Pragensis Ecclesie, & rubricam in breviario annotatam per om- nia obſervare. Sabbatis vero & novem leccionum diebus, quibus dicta Pragensis Eccleſia feftum novem leccionum perageret dicti Mansionarii novem pſalmos & novem lecciones fimiliter decantare ftuderent, ferialibus autem diebus videlicet trium leccionum memorati Manfionarii novem pſal- mos & tres lecciones Beate Virginis cantare tenerentur; A feſto vero Paſce uſque ad diem Trinitatis Sancte in matutinis Pſalmis, Leccioni- bus, Reſponſoriis tribus, Collectis autem conſvetis & propriis ejusdem Virginis dicerentur, deficientibus vero legendis uterentur ſermonibus tempore feftorum Beate Marie congruentibus ante omnia lecciones de vi- De canforma- cione in omni- bus eccleſie Pra- genſi, videlicet in cantu, & ho- ris. Qualiter debet cantari in feſtis IX. leccionum. Qualiter dehet cantari in feſtis trium leccionũ. ta (e) Ex his conjicere lieet in feriis tenebrarum ac præſertim die Paraſceve hoe tempo- re necdum conſuetum fuiſſe in Bohemia Matutinum cum cantu peragere.

Strana 328
DIPLOMATA De loco & modo miſſam tautandi. 328 ta ejusdem Virginis glorioſe legerentur, quibus (f ) perlectis leccionibus fermonum, quos Sancti Doctores in laudei Virginis ediderunt, dicerentur. Locum vero ad cantandum horas easdem, & milfas optavit ipſe Karolus effe chorum & altare ipfius Virginis in Eccleſia memorata. Et quia bone me- morie Lupus Sacriſta Pragensis, de quo supra narratum exiftit, ad can- tandum Miſſam predictam tantum duos facerdotes & quatuor clericos in- stituerat in Eccleſia memorata, accedentibus ad hoc affenſu & confirma- cione bone memorie Johannis Epiſcopi Pragenfis (g) & Capituli Eccle- fie ſepe dicte; Voluit Dominus Karolus, ut ipfis in ſuo statu manentibus & duobus Presbyteris deputatis per eundem Sacriftam fingulis diebus Miſſam Virginis glorioſe decantantibus prefati Manfionarii juvarent can- tare, ut predieitur, Mifſam predictam. Preterea dictus Karolus, ut Pre- centori, & utriusque gradus Manfionariis fupradictis in divinis officiis ſerviendi afſidue voluntas, & perpetua tribueretur occaſio, voluit, quod cum eisdem feilicet Precentoria & Manfionaria nullas dignitates, perso- natus, ſeu Parrochiales Ecclefias, vel alia quevis beneficia, feu officia Eccleſiaſtica curam animarum habencia, vel cetera onera ſibi annexa, aut que perfonalem requirerent refidenciam, eciam diſpenfacione valerent retinere, & obtinere, & si que tune habeant, ea cum effectu deberent dimittere infra menſem. Ad quem per- Ac Rectoris Clericorum iftorum, quem nomen Precentoris optavit tineut correccio ſortiri, voluit hoe debitum eſſe officii, ut exceſſus ſupra dictorum Man- Manſionariorũ fionariorum prefato Deeano Pragenfi denuncciare teneretur, ad cujus de- Sc. nuncciacionem Decanus predictus cognita cauſa eosdem Manfionarios pro Ad Precentore pertinet ordi-hujusmodi exceſſibus juxta modum culpe corrigere & castigare deberet. nare adMiſſam Duos quoque Dyaconos & Subdyaconos videlicet ebdomadarios ordinare Dyaconum & ad cantandum Miſſam predictam, ad Precentorem predictum pertineret. Ad Subdyaconum. cujus vel alterius ejus nomine imperium horis debitis fignum daretur De pulſu ad ho- campane per campanarium dicte Ecclefie, quibus pro eorum laboribus fa- ras. tisfacere tenerentur. Voluit, & quod ad Precentorem ſpectaret cura, Quis debet da- re lumen ad Miſſas & ho- Ut nec Precen- tor , ncc Man- ſionarius poſſit aliquod benefi. cium retinere pro- ras. (f ) Verofimilime legendum qui. Vix dubitare vero licet Ven. Arneſtum primum Ar- chiepiſeopum Pragenſem hunc in finem excellentiſsmum ſuum Opus, quod Maria- le vocavit, conſcripſiſſe. Exſtat illud in hune diem MS. in Bibliotheca Trebonenſi Ord. S. Auguſtini Canon. Regularium , tractatque de excellentibus Dei Matris ſuper omnes creaturas prærogativis & excellentiis. De eo libro ſcribit Balbinus in vita Ven. Arneſti p. 127. quod in eo tanto tamque exaggerato amore tantisque laudibus B. Virginem extulerit , ut æquarit ſanctiſſimos viros Bernardos, Damaſcenos & Ilde- fonſos. (g) Hic fuit ultimus Epiſcoporum Pragen.

Strana 329
MANSIONA RIORUM. providere de luminaribus pro miſſa neceſſariis, & horis predictis, con- ſervare veſtes ſacras, ornamenta altaris, Calices, Corporalia, libros, cappas. Inſuper pro cappis, binis ſuperpelliciis, mitris quoque & biretis cuilibet majorum Manſionariorum ſemel tantum in anno in feſto Beati Gal- li unam ſexagenam (g) de redditibus predictis miniftrari voluit per di- êtum Precentorem, & curari vigilanter, ne aliqua negligencia in horis committeretur eisdem. Et quod ad eum scilicet Precentorem pertineret, terras, hereditates, poſſeſſiones, bona, redditus, proventus, ſeu ob- venciones quaseunque bonorum predictorum tenere, poffidere, & guber- nare, ac colligere redditus, & diftribuere per fe ipsum, vel coadjutorem, ſeu cooperatorem ipfius dictis Manfionariis horis intereſſentibus ad fingu- las horas diebus fingulis, expreſſis ſuperius, & porcionibus nichilominus diſtributis per eum, & Cooperatorem ejus coram Decano Pragensi & Manfionariis predictis in communi bis in anno, fingulis annis de utroque Cenſu, videlicet Sancti Georgii, & Sancti Galli de summa eos pro cot- tidianis diſtribucionibus, mitris, cappis, & ſupperpelliciis contingente, racionem redditurus, refiduum cenfus ipfum Precentorem pro fe & one- ribus incumbentibus , quavis ipſorum Manſionarioruim reclamacione & con- tradiccione ceſfantibus, retinere volendo. Et quod dictus Karolus adver- tens, quod qui ad onus eligitur, repelli non debet a mercede, voluit, ut proventus, honorancie, culpe, & quecunque obvenciones, ultra red- ditus bonorum predictorum, que ipfis Manfionariis, & Precentori dona- verat, poſſent modo obvenire quocunque dicto Precentori tautum, quavis contradiccione, ſeu excepcione ceſfantibus, dirivari (h) deberent, & eciam tenerentur. Quodque ut omnis diffidii, controverfie, & litigii materia Precentor fa- ciat racionem inter ipsos Mansionarios & Precentorem eorundem in totum & per om- Manſionariis nia amputaretur, voluit ipſe Karolus, quod ipſe Precentor, qui eſfet pro de omnibus ob- tempore, una cum ſuo Coadjutore de ſumma ipſos Manfionarios pro fin- vencionibus. gulis horis contingente, ſecundum modum ſuperius expreſfum, racio- Pro cappis ſpe- nem redderet competentem. Et quod hoc ipſum faceret de ſumma pro cap- cialiter faciet racionem. pis, ſuperpelliciis, mitris & biretis ſemel tantum infra annum, eisdem majoribus Mansionariis affignanda. Et quod deſuper excreſcentibus & Precentor ex- creſcencias con- obvenientibus ultra predictam racionem reddere minime teneretur, ſed vertat in pro- Tt ea Tom. III. prium uſum. Precentor re- cipiat omuia, que veniunt de bonis preter cenſum ſimpli- cem. Cuilibet majo- ri Manſionario datur una ſexa- gena pro cappa. Precentor ha- bet Dominium omnium hono- rum Manſiona. riorum. 329 (g) Sexagena groſſorum Pragenſium tum æquabat 24. hodiernos florenos, qua ſumma libe- raliter proviſum fuit horum veſtimentorum emptioni, præſertim ſi cappa nonnifi ex pellibus agninis comparata fuit. Vide P. Adauctum c, l. p. 97. (h) Idem quod de- rivari Apul. ſcil. in eundem Precentorem derivari.

Strana 330
339 DIPLOMATA ea in uſus fuos debet & poſset convertere, prout sibi expediens videre- tur. Et quod nonnisi in caſu neceſfitatis liceret predicto Precentori ex- accionem aliquam ſuper homines predictorum bonorum imponere citra conſilium & conſenſum Manſionariorum predictorum, eciam fi dictus Precentor negligens effet in premiſſis exequendis, vel aliquo premiſſo- Precentor pe- rum, per Decanum Pragenſem, qui eſfet pro tempore, corrigeretur. Pre- tat licenciam a centor vero, cum neceſsitas ingrueret in hys, que ad fuum ſpectant offi- Decano,ut poſ- cium, a Decano predicto abſentandi ſe requireret licenciam, quam fibi ſit abſentare ſe. Decanus sine difficultate impendere teneretur. Preſentacionem quoque Preſentacio Precentorum & undecim Manſionariorum majorum ad iplum Karolum, & majorum per- tinet ad Regem ſucceſfores Regum Boemie; Minorum vero Dyaconalium & Subdyaco- Bvemie. nalium ad majores Manſionarios & Precentorem, inftitucionem vero eo- Preſentacio rundem Precentoris Mansionariorum omnium & fingulorum, majorum vi- minorum per- delicet, & minorum ad Decanum predictum voluit pertinere. Quodque tinet ad majo- memorati Manſionarii ad omnes ordines ſuperiores, minores vero tantum res & Precen- ad Dyaconatus, & Subdyaconatus ordines duntaxat infra annum promo- torem. Inſtitucio per-veri ad requificionem Decani predicti tenerentur. Et quod ipſi, áliena- tinet ad Deca- re nec obligare bona fua predicta poſſent, niſi ad hoc conſensus Epiſco- ni m. pi & Capituli Pragenfis accedet, & fuo majori figillo contractus aliena- De ſuſcepcione cionis, & obligacionis duceret ſigillandos. omnium ordinü Quibus omnibus sic per dictum Karolum peractis & completis, ac De allienacio- ne benoruma- realiter de premiſſis redditibus affignacione facta, Venerabilis frater Ar- mnium. nestus Archiepiſcopus Pragenfis, & dilecti filii Henricus Prepoſitus, (i) Teſtimonium Thobias Decanus, (k) Thomas Archidyaconus, Theodricus Scholafticus, Capituli Pra- & finguli Canonici & Capitulum Ecclefie Pragenfis predicte plenarie in- genſis de fun- formati de prefatis redditibus, & proventibus bonorum ipforum, quod dacione Mun- prefati Manſionarii poterant tunc, & in poſterum de illis decenter & ſionariorum & confirmacione. congrue ſuſtentari, ac proſpieientes premiſſa in magnum Divini cultus augmentum & decorem ipfius Ecclesie redundare, deliberacione, & tra- clatu ſuper hys per eos prehabita diligenter ; Ad ipfius Karoli inftan- ciam, dictum viginti quatuor Clericorum numerum dicto Precentore computato in eo, in eadem Pragenſi Ecclefia auctoritate ordinaria crea- runt, statuerunt, & eciam ordinaverunt, omniaque, & fingula per pre- fatum Karolum Marchionem, superius diſpoſita, & expreſſa roborarunt, Precentor ex- accionem faciet cum couſilio Manſionariorũ ra- (i) Henrieum hune facit Peſſina in Phoſph. Septic. p. 606. Baronem de Lippa, aſſeritque eum prius fuiſſe Præpoſitum Melnicenſem. (k) De Uſtupinicz eidem Peſſinæ c. 1. p. 669. dictus.

Strana 331
MANSIONARIORUM. 331 ratificarunt, & eciam approbarunt, prout in patentibus literis inde con- fectis, Epiſcopi, Prepoſiti, Decani, Archidyaconi, Scolaſtici, & ingu- lorum Canonicorum & Capituli fingulis eorum ſubſcripcionibus roboratis juxta Tenorem literarum dicti Karoli ſuper premiſſis confectarum continentur. Quare prefatus Karolus nobis humiliter ſupplicavit, ut pre- miſſis robur Apoſtolice firmitatis addicere dignaremur. Nos igitur hujus- modi laudabilia opera dicti Marchionis dignis in Domino laudibus com- mendantes, illaque, ut perpetuo illibata consistant, volentes preſidiis Apoſtolicis confovere, hujusmodi ſupplicacionibus inclinati, premiſſa om- nia & fingula per ipſos Marchionem, Epiſcopum, Prepositum, Decanum, Archidyaconum,Scolafticum, Canonicos, & Capitulum facta, rata, & grata habentes, illa auctoritate Apoſtolica ex certa ſciencia confir- mamus, & preſentis ſcripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere, vel ei auſu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare preſumpſerit, indignacionem Omnipotentis Dei & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus ſe noverit incurſurum. Datum Avinioni Anno Domini milleſimo tre- centeſimo, quadrageſimo quarto, II. Kalendas Maji, Pontificatus vero noſtri anno ſecundo. IV. Indulgencie in choro ad Beatam Virginem, in Al- tari Ecclesie Pragenfis. (a) emens Epiſcopus Servus Servorum Dei; Univerfis Chriſti fidelibus preſentes literas inſpecturis salutem, & Apostolicam Benediccionem. Dum precelſa meritorum infignia, quibus Regina Celorum Virgo Dei Ge- nitrix glorioſa, ſedibus repleta fidereis, quasi stella matutina prerutilat, devote consideracionis indagine perſerutamur, dum & infra noſtri pecto- ris archana revolvimus, quod ipſa, utpote mater miſericordie, mater gra- T t 2 cie (a) Clemens IV. altare B. V. M. in ehoro Manſionariorum indulgenciis impertit. Scil. in quatuor ſolemnitatibus ejusdem B. V, dando fidelibus unum annum & unam quadragenam, fingulis vero Sabbatis miſſam ad idem altare audituris 40, dies do injunctis pœnitentiis. Ddo. Avinione II. Nonas Maji 1346.

Strana 332
332 cie, pietatis amica, humani generis conſolatrix pro ſalute fidelium, qui delictorum onere pregravantur, fedula exoratrix, & pervigil ad Regem, quem genuit, intercedit, dignum, quin pocius debitum arbitramur, ut Eccleſias in fui honorem nominis dedicatas, glorioſis remiſfionum proſe- quamur impendiis, & copioſis indulgenciarum muneribus honoremus. Cupientes igitur, ut altare B. Marie Virginis situm in Ecclesia Pragensi, ubi, ut afſeritur, dilectus filius Nobilis vir Karolus Marchio Moravie Col- legium, illudque ad honorem & obſequium ejusdem Marie ſufficienter de bonis propriis dotavit, & ubi omnes hore ad laudem ipſius Beate Marie decantantur, congruis honoribus frequentetur, & ut Cristi fideles eo libencius cauſa devocionis confluant ad altare prefatum, quo ibidem uberius dono celestis gracie conſpexerint se refectos: de Omnipotentis Dei miſericordia & Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus & confeffis: qui in quatuor ejusdem Beate Marie feſtivitatibus precipuis dictum altare devote visitaverint an- nuatim, unum annum & unam quadragenam, nec non & illis, qui in fin- gulis diebus Sabbati miſſe in honorem ejusdem Beate Marie inibi decan- tande interfuerint, quadraginta dies de injunctis eis penitenciis, fingu- lis videlicet feſtivitatum, quibus altare vifitaverint, & Sabbatis diebus hujusmodi, quibus Miſſe predicte interfuerint, ut prefertur, miſericor- diter relaxamus. Datum Avinione II. Nonas Maji Pontificatus noſtri an- no quarto. DIPLOMATA V. Pro ſigillo Precentoris miſſili habendo. (a) 'lemens Epiſcopus Servus Servorum Dei, dilectis filiis Precentori & Manſionariis, ſeu Collegio chori Beate Marie in Eccleſia Pragensi salutem, & Apoſtolicam Benediecionem. Vere devocionis exigentibus meritis libenter illa, quantum cum Deo poſſumus, vobis concedimus, que veſtrum commodum reſpicere dinoſcuntur; vestris itaque ſupplicacioni- bus inclinati, ut sigillo miſſili tamen duntaxat ad cauſas & neceſsitates Ve- (n) Clemens VI. Precentori & Mansionariis Chori B. V. M. concedit figillum miſſile ad cauſas ſolum & neceſſitates eorum, minime tamen ad venditiones, obligationes aut alie- nationes ddo. Avinione II. Nonas Maji 1346.

Strana 333
MANSIONARIORUM. 333 Vestras, non tamen ad vendiciones, obligaciones, aut aliquas alienacio- nes quascunque, uti libere valeatis, non obstantibus statutis, conſtitu- cionibus, & ordinacionibus ſynodalibus vel provincialibus Ecclefie Pra- genſis quibuscunque in contrarium editis vel edendis, vobis auctoritate Apoſtolica de ſpeciali gracia tenore preſencium indulgemus. Nulli ergo omnino hominum liceat, hanc paginam nostre conceſſionis infringere, vel auſu temerario contraire, si quis autem hoc attemptare preſumpſerit, in- dignacionem Omnipotentis Dei, & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus ſe noverit ineurſuim. Datum Avinione II. Nonas Maji Pontificatus noſtri anno quarto. VI. Conſenſus Regis Johannis ſuper villas Manſionario- rum, videlicet, Czernyelow, Jaſſeny, Slonycz, & Lhota, & una curia in Trzebyz. (a) Jos Johannes Dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes, notum facimus univerſis preſentes literas inſpecturis; quod Nos donacio- nem villarum, bonorum, ſeu poſſeſſionum, videlicet in villa Czernyelow, in villa Jaſſenny, in villa Slonycz, & in villa Lhota cum una curia in Trzebycz, eum eorum cenfibus, fructibus, utilitatibus, dominio, juris- diccione, & proventibus univerſis, qui & quales ſunt, & in quibus vi- delicet rebus, ſeu utilitatibus consiftunt, vel confiftere poterunt quo- modolibet in futurum, queque & quique in literis Apoſtolicis inde con- fectis plenius continentur, & que vel quosque aut quasque Illuftris Ka- rolus primogenitus noſter kariſſimus Marchio Moravie Manſionariis in Eccleſia Pragenſi in choro Beate Virginis Marie pro miſſa in aurora diei, quolibet die & horis omnibus inibi 'ad laudem Dei jugiter decantandum pie donavit, pariter & dotavit, ratum & gratum habentes, ipſam mente devota approbamus, & auctoritate Regia confirmamus. In quorum om- nium teſtimonium atque robur perpetuo valiturum preſentes literas con- ſcri- Tt 3 . (a) Joannes Rex Boemiæ conſentit in donationem villarum Czernyelow, Jaſſeny , Lho- tæ , & unius curiæ in Trzebycz , quas filius ejus Carolus Marchio Moraviæ Man- ſionariis Pragenſibus pro quotidiana miſſa de B. V. M. in aurora decantanda contulit. Ddo. 2. Febr. 1346.

Strana 334
334 ſcribi, & noſtri figilli patrocinio fecimus communiri. Datum per manus dilecti noſtri Wenceslai Notarii Canonici Pragenſis, Wyflegradenſis & Omnium Sanctorum Ecclesiarum Pragensium, vigeſimo ſecundo die men- ſis Februarii, anno Domini milleſimo, trecenteſimo quadrageſimo ſexto. DIPLOMATA VII. Incorporacio Domini Pape ſuper Capella in Prerouia. (a) lemens Epiſcopus Servus Servorum Dei; ad perpetuam rei memoriam. Totis desiderantes affectibus, ut ministrorum Ecclefiafticorum ad Di- vini nominis, & Sanctorum omnium, & precipue glorioſe Virginis Marie genitricis Domini noſtri Jeſu Christi laudem & gloriam excolendam, or- dinatorum ex devocione fidelium ſtatus ſalubriter dirigatur, libenter illa concedimus, per que utilitatibus confulatur eorum, & ftatus hujusmodi de bono in melius augeatur. Sane dilecti filii nobilis viri Karoli Mar- chionis Moravie, kariſſimi in Criſto filii noſtri Johannis Regis Boemie Illuſtris primogeniti exhibita nobis peticio continebat, quod idem Karo- lus ex fincere devocionis affectu, quem gerit ad predictam Virginem glorioſam, ad chorum vocatum Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi, cer- tum Clericorum five Canonicorum numerum, quos Manfionarios nomina- ri voluit, inſtituit, & ordinavit, bonis ipſos temporalibus predotando, numerique institucionem ipfius, & alia tam circa affignacionem bonorum temporalium, quam dictorum Manfionariorum ſtatum per eum devote facta, & habita poſtmodum per noſtras obtinuit literas confirmari. Cum autem dictus Karolus, prout eadem ſubjungebat peticio, erventer ad di- ctorum Mansionariorum status augmentum anhelet, ut ipsi eo devocius & libencius memorate Genitricis Domini noſtri horas Canonicas valeant decantare, quo ſufficiencius, & peramplius temporalibus bonis conſpe- xerint ſe dotatos. Nobis pro parte dictorum Karoli & Mansionariorum extitit humiliter ſupplicatum, ut Capellam Sancti Laurencii in Prero- uia (a) Clemens VI. ad petitionem Caroli Marchionis Moraviæ incorporat choro B. V. M. Manſionariorum Pragenſium ad eorum meliorem ſuſtentationem Capellam S, Lau- rentii Preroviæ in Moravia ddo. Avinioni VII. Id. Maji 1340,

Strana 335
MANSIONARIORUM. 335 uia (b) Olomucenfis Diocesis, in qua idem Karolus jus obtineret Patro- natus, dicto numero ipſorum Manſionariorum incorporare, unire, & an- nectere dignaremur. Nos igitur eorundem Manſionariorum utilitatibus providere oportunis, intendentes, Karoli, & Manfionariorum predicto- rum ſupplicacionibus inclinati, predictam Capellam cum omnibus juribus, & pertinenciis fuis, dictis Mansionariis, ex nune auctoritate Apostoli- ca perpetuo concedimus, incorporamus, annectimus, & unimus, ita quod cedente Capellano ipfius Capelle, qui nunc eft, vel alias quovis modo Capellam ipſam dimittente, liceat eisdem Manfionariis & eorum ſucceſſoribus, per ſe, vel eorum Procuratores, auctoritate propria pre- fate Capelle polfeſsionem apprehendere corporalem, ejusque redditus, & proventus libere recipere, & retinere, ac eos alios in uſus, & neceſsita- tes eorum proprias perpetuis temporibus liceat, convertere valeant, Dioceſensis loci, aut alterius cujuscunque licencia ſeu aſſenſu minime re- quiſitis, proviſo tamen, quod Capella predicta Divinis & debitis obſe- quiis propter hoc, ac ſolito miniſtrorum numero non fraudetur, quod- que de ipfius Capelle redditibus, confueta ejusdem Capelle onera per predictos Manfionarios integraliter supportentur. Non obſtantibus, si aliqui fuper proviſionibus ſibi faciendis, de hujusmodi Capellis, vel aliis beneficiis Ecclefiasticis in illis partibus ſpeciales vel generales Apoſtolice Sedis, vel legatorum ejus literas impetravit, eciam ſi per eas ad inhibi- cionem, reſervacionem, & decretum, vel alias quomodolibet sit pro- ceſſum, quas literas & proceſſus habitos per easdem ad predictam Ca- pellam volumus non extendi, ſed nullum per hoc eis quoad affecucionem Capellarum, & beneficiorum aliorum prejudicium generari, & quibusli- bet privilegiis, indulgenciis, & literis Apoſtolicis generalibus vel ſpe- cialibus, quorumeumque tenorum exiſtant, per que preſentibus non ex- preſſa, vel totaliter non inſerta, effectus earum impediri quomodolibet vel differri, & de quibus, quorumque totis tenoribus habita fit in nostris literis mencio ſpecialis. Nos enim irritum decernimus & inane, si ſecus ſuper hys a quoquam quavis auctoritate fcienter vel ignoranter contige- rit attemptari. Nulli ergo omnino hominum hanc paginam noſtre con- ceſſionis, incorporacionis, annexionis, & unionis infringere, vel ei aufu temerario contraire liceat. Si quis autem hoe attemptare prefumpferit, indignacionem Omnipotentis Dei, & Beatorum Petri & Pauli Apostolo- rum (b) Prerovium hodie ſuperstes oppidum prope 3. milliaribus diſtans Olomucio.

Strana 336
DILOMATA 336 rum ejus ſe noverit incurſurum. Datum Avinioni VII. Idus Maji, Ponti- ficatus noſtri anno quarto. (c) VIII. Littera Judicis de Jaſſseny. (a) arolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguftus, & Boemie Rex. Notum facimus univerſis, quod fidelis noſter Apeczko Judex in Roſperg bona ſua ibidem, videlicet Judicium cum tercio denario taber- nam, tres laneos, ſilvam, ſabrum, ſutorem, piſtorem, carnificem, ſar- torem, & unam aream cum ceteris fuis pertinenciis, libera hucuſque te- nuerunt, & ſui predeceffores eadem bona a tempore, cujus contrarii non extat memoria, libere poffederunt, & quiete, tamen virtute cujusdaim manda- ti Regii, quod a noſtra Majeſtate alias proceſſit, impeditur, ut percepî- mus, manifeſte. Volentes igitur eundem Apeczkonem ab hujusmodi im- pedimentis, & indebitis vexacionibus, fieut Regiam decet excellenciam gracioſius relevare, ad inftanciam honorabilis Pauli Precentoris Manſio- nariorum Sancte Marie in Eecleſia Pragenſi Capellani noſtri devoti, ſu- pra dicta bona & officia mechanica cum fuis pertinenciis univerfis in per- ſona dicti Apeczkonis, heredum, & ſucceſſorum ipſius, de ſpeciali cel- ſitudinis noſtre gracia & certa noſtra ſeiencia denuo libertamus, data & conceſſa ipſis eadem bona vendendi, obligandi, & a ſe alienandi, prout eis utilius expedire videbitur libera, & omnimoda facultate indulgentes eidem Apeczkoni meritis ſuis rite poſcentibus heredibus & ſucceſforibus ſuis, quod aucupacionibus & venacionibus infiftere poffint, & braxatorium ha- bere pro quottidianis fue domus usibus & taberne, non obstante quocun- que edicto Regio, vel ſtatuto, inde tamen quod dictus Apeczko heredes & ſucceffores fui Precentori Manfionariorum Sancte Marie predicte, qui pro tempore fuerit, in feſto Nativitatis Virginis fingulis annis ſex per- dices, & duos lepores tribuere teneatur. Inhibentes univerſis Capita- neis, Purgraviis, Camerariis, Subcamerariis, & ceteris officialibus, & (c) Id eſt 1346. (a) Carolus IV. ad petitionem Pauli Precentoris Manſionariorum Prag. Apeczkonis Judicis in Rosberg bona in priorem libertatem restituit, ea tamen con- ditione , ut in feſto Nativitatis Præcentori ſingulis annis 6. perdices & 2. Lepo- res tribuere teneatur, ddo. Pragæ VII. Idus Decemb, 1349.

Strana 337
MANSIONARIORUM. 337 & vice officialibus Regni Boemie qui pro tempore fuerint, fidelibus no- ſtris, ne ſupradictum Apeczkonem, heredes & ſucceffores ipſius adver- fus predicte nostre libertacionis graciam ſeu conceſſionis indultum impe- diant, aut impediri permittant, aut quomodolibet moleſtari ſub pena no- stre indignacionis, quam, qui ſecus attemptare preſumpſerit, ſe cogno- scant graviter incurrisse; presencium sub nostre Majestatis figillo testi- monio literarum. Datum Prage anno Domini milleſimo trecenteſimo qua- drageſimo nono, Indiccione ſecunda. VII. Idus Decembris, Regnorum noſtrorum anno quarto. IX. Litera ſuper Domo Manſionariorum. (a) arolus Dei gracia Romanorum Rex semper Auguftus & Boemie Rex. Si ad omnium Electorum Dei, quos Celeftis beatificat gloria, & im- mortalitatis ſtola decorat, honoris & laudis infignia, cura nos juſte devo- cionis invitat, ad Excelſe tamen Regine Celorum Matris & Virginis Re- verencie & Magnificacionis titulos tanto fervencius aſpirare convenit, & Regie meditacionis frequencia vigilanter intendere, quanto inter ce- teros Celicolas, & Cives Civitatis ſuperne ipſius, velut mediatrieis Dei & hominum patrocinia fiducialius invocamus. Sane cum Honorabilis Pre- centor, & Manſionarii Chori Sancte Marie in Pragenſi Metropoli devo- ti noſtri dilecti, ex eo, quod habitacione divifi, & hinc inde per varia diſperſi hoſpicia, non poſfunt divinis laudibus, & horis nocturnis & diur- nis intemerate Virginis ſupradicte, fîe congruenter intendere, fieut no- stra defideraret affeccio, & prout ipfi libenter intenderent, ſi poſſibilitas affectui reſponderet. Ideirco animo deliberato, & de certa noſtra scien- cia domum illam in Caſtro Pragenſi, que fuit olim bone memorie Nicolai Prepoſiti Pragenfis (b) Aule noſtre Regalis Cancellarii, quam a venera- Un bili Tom. III. (a) Carolus IV. domum Nicolai Præpoſiti Pragenſis, quam ab Arneſto Archiepiſcopo exe- cutore teſtamenti emerat , donat & in habitationem concedit Manſionariis Pragenſi- bus ddo. Brunæ 1350.XV. Kal. Septemb, (b) Eundem NicolaumPeſſina inPhoſph. Sept. p. 606. facit Caroli IV. fratrem, qui poſtea Patriarcha Aquilejenſis factus. Sed mi- rum , cum hie de morte illius & teſtamento agatur , ſolum vocari Præpoſitum. Un- de Nicolaum Caroli IV. fratrem non exiſtimamus unquam Præpoſitum Metropol, ſuiſſe.

Strana 338
DIPLOMATA 338 bili Archiepiſcopo Pragensi Arneſto, Principe, & devoto noſtro dilecto, nedum fidecommiſſario ſeu executore teſtamenti ipſius precio noſtro ri- te comparaſſe dinoſcimur, quamque ab omnibus ſteuris, lozungis, talliis, censibus Camere noſtre, five Purggraviis Pragenſibus jure vel conſue- tudine debitis, auctoritate Regia libertamus, eum omnibus & fingulis areis, metis, & gadibus ad eandem domum ab antiquo ſpectantibus, quas- que quondam Nicolaus Syrſſa tenuit, & Henzlynus lapicida de preſenti poſ- fidet, dictis Precentori & Mansionariis, nec non ſucceſſoribus eorum in perpetuum cum facultate & poſfeſſione libera domos, edificia, ſive ſtru- cturas, a perſonis easdem poſſidentibus juſto & racionabili, juxta taxam & estimacionem fide dignorum hominum redimendi, de nostre Majestatis gracia damus, & conferimus, & donamus, dantes & concedentes nichil- ominus Precentori predicto, & fuccefforibus ejus adminiſtracionem libe- ram Cameras, & commoda dicte domus, quam nunc habent, & aliarum, quas infra meras & areas predictas obtinuerint, inter Manfionarios ma- jores & minores diſtribuendi, ac erogandi pro ſuo beneplacito, & ficut diſcrecioni fue videbitur expedire. Etut noſtre donacionis gracia eo fir- metur stabilius, & validiore robore perſeveret, prefatum Archiepiſco- pum attente requirimus, & hortamur, quatenus donacionem, & colla- cionem prefatas auctoritate pontificali corroboret, & literis fuis rite com- muniat, ad rei prefate fundamentum stabile, & memoriam sempiternam. Preſencium ſub noſtre Majestatis figillo teſtimonio literarum, Datum Bru- ne anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquagefimo, Indiccione tercia, XV. Kalendas Septembris, Regnorum noſtrorum Romani quinto, Boemie vero quarto. ſa X. 1 Litera libertacionis ſuper bona Manſionariorum. (a) arolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguftus, & Boemie KRex, ad perpetuam rei memoriam. Etsi Majeſtatem Regis Altiffimi in fanctis fuis omnibus, quos digna merita celeſtis aule fecerunt partici- pes, ex debito veneramur, fingularem tamen ſibi credimus honorem im- pen- (4) Carolus W. exemit Manſionariorum Prag. ditiones eorumque ſubditos ab omni jurisdi- ctione ſæculari, præſtationibusque ſolitis, ddo. Wratislaviæ 1351.

Strana 339
MANSIONARIORUM. pendere, ut amplioris latrie obſequioſa voluntate cultus offerre decoros, dum illam glorioſiſſimam Virginem Matrem ipſius, mediatricem Dei & ho- minum, & propician noſtre caduce fragilitatis advocatam laude congrua, Quoil nullu & condignis honoribus reveremur. Sane ad honorem Omnipotentis Dei, impediat bona & prefate Matris ipſius volentes condicionem & ftatum Honorabilium Manſionaribru Precentoris & Mansionariorum Chori Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi, nec mioleſtet. devotorum noſtrorum dilectorum, preſertim cum noſtre fundacionis exi- stant, de Regie benignitatis clemencia fieri meliorem, decrevimus, & Regio, ac perpetuo fanceimus edicto, quod omnes fimpliciter homines, ſculteti, ruſtici, agricole, seu cujuscunque alterius condicionis existant, ad jurisdiccionem ipſorum ſpectantes, aut qui ipfis ſucceſſuro tempore, largicione Criſti fidelium vel aliis legittimis tittulis fuerint attributi, co- ram nullo penitus hominum, puta Czudario, (b) Juſticiario, Popraw- ezone, (c) Beneficiario, Urzednicone, (d) aut quovis alio Judice, Offi- ciali, ſeu Vice-Officiali Regni noſtri Boemie, ſuper quibuseunque cau- fis realibus, ſeu perſonalibus, cujuscunque condicionis existant, perpe- tuis futuris temporibus conveniri, citari, judicari, aut ſentenciari de- beant, vel in civitatibus, oppidis, villis, ſeu loeis quibuslibet Regni no- ſtri Boemie predicti impediri, artari, ſeu quomodolibet arreſtari, nec duntaxat coram Precentore, qui pro tempore fuerit, aut ejus judice de- legato, quem deliberacione duxerit statuendum. Quodque nulli penitus Quod nullus tempore expe- Principum, Baronum, Nobilium, Vaſallorum, Wladicorum, (e) Burg- dicionis jaceat graviorum, Juſticiariorum, Judicum, Officiatorum, aut quorumeun- in villis Man. que habitatorum predicti Regni Boemie liceat in tempore expedicionisſionariorum. generalis, ſeu parcialis, aut ex aliis quibusque caufis, & ſuggeſtionibus juris, aut conſuetudinis, ordinatis, feu inordinatis, vel aliis quibuslibet ingeniis, excuſacione ſeu colore quesitis, bona, predia, poſſefſiones, agros, ruſticos, homines & fubditos Precentoris, & Manfionariorum hu- jusmodi demoliri, invadere, gravare, vel turbare, quoquomodo, aut Uu 2 339 diur- (b) De hac voce jam egimus Parte II. Annalium noſtrorum p. 64. (c) Vocem hanc ex- plicat Wenceslaus Imperator in Diplomate ſuo de anno 1405, apud Ludewig. T. VI. Reliqu. MSS. p. 63. Te Juſticiarium ſeu Popravconem diſtrictus Bechiuenſis feci- mus . . . Dantes tibi auctoritate regia plenam & expreſſam in facionoroſos & de- linquentes homines exereendi & puniendi poteſtatem. (d). Ii proprie erant judices ſeu Præfecti civitatuin, de qua voce plura in Weleslavini Dictionario. (e) De voce had fuſe actum eadem P. Il. Annal. noit. pag. 139, 269. 143.

Strana 340
DIPLOMATA Qualiter Pre-diurnas, ſeu nocturnas inibi facere staciones. Nam animo deliberato non ceutori comit- per errorem, aut improvide, ſed ſano noſtroruin procerum accedente titur , ut peſſit conſilio, noſtro, heredum, & ſucceſforum noſtrorum Regum Boemieno- acquirere , ſi a- mine, atque vice damus, & conferimus Precentori & Manfionariis ante- liquis moleſta- vit bona Man-dictis, plenam licenciam & favorem pleniſſimum perpetuis temporibus af- ſionarioruns futuris, univerſos & fingulos vifitatores, libertatuim hujusmodi invaſores; omuia. offenſores, & injuriatores quoslibet, qui Dei timore poſtposito adverſus preſentis noſtre libertacionis & exempcionis indultum bona, predia, poſ- ſeſſiones, agros, rufticos, homines, & ſubditos ipforum preſentes & po- ſteros qualibet occasione quefita gravarent, ad satisfaccionem condignam Ecclefiaftici & temporalis juris presidio, prout eis oportunius & conve- niencius viſum fuerit, tanquam ſuper rapina violenta commiſſa notorie, libere cohercendi. Mandantes nichilominus ad habundancioris cautele preſidium, Pragenſi & aliis Purggraviis, Juſticiariis, Poprawczonibus, & univerſis ac fingulis Officialibus Regni Boemie, qui pro tempore fue- rint, fidelibus noſtris, quatenus Precentorem, & Manfionarios prefatos, bona, predia, poſſeſſiones, agros, ruſticos, homines, & ſubditos, eo- rum, penes exempcionem, & libertacionem prefatas, nec non ab omni- bus invaſoribus, & injuriis, oppreſſionibus, arreſtacionibus, & impedi- mentis hujusmodi adverſus quoslibet, qui libertati, & exempcioni pre- dictis, ymo verius noſtris mandatis Regalibus contraire, & reniti con- tenderent, auctoritate Regia manuteneant, & conſervent. Si quis vero contrarium attemptare preſumpſerint, indignacionem noſtre Majestatis ſe noverit graviter incurſurum, preſencium ſub noſtre Majestatis figillo, teſtimonio literarum. Datum Wratislavie anno Domini milleſimo, tre- centeſimo quinquageſimo primo, indiccione quarta XII. Kalendas Decem- bris, Regnorum noſtrorum anno ſexto. 340 J XI. Conſenſus Marchionis Moravie ſuper Czernyelovy & Jaſſeny , & aliis villis Mansionariorum. (a) ohannes Dei gracia Marchio Moravie (b) notum facimus tenore pre- ſeneium univerſis; quia Sereniſſimus, ac Invictiſſimus Princeps & Do- mi- (a) Joannes Marchio Moraviæ conſentit in donationem Caroli IV. Manſionariis Prag,factam, ſcil prædiorum Czernyclow , Jaſſeny , Solnicz , Lhotæ & Bratronic , denique domus in Caſtro Prag. promittitque pro ſe & heredibus ſuis , quod nunquam aliquid contra eam moliri velit. ddo. Iglavia feria IV. ante festum S. Viti M. 1352. (b) Is fuit frater Ca- roli IV. , qui eo in Regnum Bohemiæ ſublato ſucceſſit in Moraviæ Marchionatum.

Strana 341
MANSIONARIORUM. 341 minus Dominus Karolus Rómanorum femper Auguftus & Boemie Rex du- dum ad laudem glorioſe Virginis Génitricis Dei deliberacione provida, & ſano precedente confilio honorabile Collegium Precentoris & Manfiona- riorum Chori Sancte Marie in Eccleſia Metropolitana Pragenſi rite dota- vit, & eisdem honorabilibus viris Precentori & Manfionariis majoribus & minoribus ad uſum, & congruam ſuftentacionem ipforum, ut eo liberius Divinis poſſent vacare officiis, quo ſibi de Regie benignitatis clemencia ſenſerint habundancius fore proviſum, infra ſcripta bona; puta Czernye- low & Jaſſeny villas, a nobili Hyncone de Nachod, & Solnicz villam ab Ottone Pannicida Curie Pragensis, & Lhotam villam a Raymundo de Co- stomlat, juſte empcionis tytulis comparatas, prout prefate ville, & earum pertinencie, nec non ejusdem empcionis contractus in terre tabulis cla- rius & diſtinccius continetur, ac demum in villa Regali Bratronicz vi- ginti quinque ſexagenas reddituum cenſus annui, ſuper quibus ſpeciales dicti Domini & fratris noſtri literas obtinuiſſe noſcuntur, & domum habi- tacionis eorum in caſtro Pragenſi, que fuit olym bone memorie Domini Nicolai Pragenſis Prepoſiti, quam a Reverendo in Criſto Patre Domino Pragenſi Archi-Epiſcopo executore teftamenti prefati Prepofiti ſupradictus Dominus & frater noſter ſuo precio comparavit, cum omnibus censibus, redditibus, juribus, obvencionibus, proventibus, utilitatibus, emolu- mentis, judiciis, proprietatibus, dominiis, & omnibus pertinenciis ſuis dedit, & contulit per eosdem Precentorem, Mansionarios, & successo- res ipſorum in perpetuum habendas, tenendas, & utifruendas pacifice & quiete, villa Bratronicz expreſſa ſuperius duntaxat excepta, ubi & in qua viginti quinque ſexagene reddituum tantum juxta Regalium literarum con- tinenciam habere debebunt, & utilitates terre, dominia, proventus, & alia quevis ab eisdem dependencia ad fifeum & coronam Regni Boemie pertinebunt. Nos igitur racionabile & ſalubre propoſitum dicti Domini & fratris noſtri kariſſimi attenta consideracione diligencius intuentes ad honorem Omnipotentis Dei, & Beate Virginis Marie matris ipfius, nec non pro animarum clare memorie Illuſtrium Principum & Dominorum Jo- hannis genitoris noſtri, & aliorum Progenitorum noſtrorum, quondam Regum Boemie remedio ſalutari, fundacionem, & collacionem predictas gratas, & ratas habentes, promittimus bona noſtra fide, ſine dolo, pro nobis, heredibus, & succelforibus nostris, dictis honorabilibus viris Pre- centori, Manfionariis, & ſucceſſoribus eorum in perpetuum, ipſos, & eo- rum quemlibet in premiſſis, ſeu eorum altero adverſus dictarum funda- cionis, & collacionis indultum, nec non noſtre ratificacionis, gratifica- cio- U u 3 Nomina villa- rumpro Man- ſionariis emp tarum.

Strana 342
DIPLOMATA cionis, & promiſſi continenciam nullis unquam temporibus offendere, mo- leſtare, ſeu impedire, aut per quempiam alium offendi, ſeu moleſtari constituere, ſeu permittere quomodolibet impediri. Preſencium ſub no- ſtro ſigillo teſtimonio literarum. Datum in Iglavia anno Domni millesi- mo trecenteſimo quinquageſimo ſecundo, proxima feria quarta ante fe- ſtum Sancti Viti Martyris. 342 XII. Littera Donacionis ſuper bona in Minicz per Domi- nam Annam Reginam Romanorum, & Boemie. (a) De cereo ſuper tombas Regũ. arolus Dei graeia Romanorum femper Auguftus, & Boemie Rex; No- tum facimus tenore preſencium univerfis, quod Sereniſſime Domine Anne Dei gracia Romanorum ſemper Auguſte, & Boemie Regine Con- thoralis noſtre kariſſime oblata noſtre Majeſtati peticio continebat, quate- nus infraſcriptum privilegium ipſius appenſo munitum figillo, ac dona- cionem, & alia in eodem contenta ratum habere & confirmare de ſereni- tatis noſtre liberalitate Regia favore benivolo dignaremur ; cujus quidem litere, ſeu Privilegii tenor ſequitur per omnia in hec verba: Anna Dei gracia Romanorum Regina ſemper Auguſta, (b) & Boe- mie Regina, honorabili Precentori, & Manfionariis majoribus & minori- bus Chori Sancte Marie in Eccleſia Metropolitana Pragenſi, devotis no- stris dilectis graciam Regiam, & omne bonum. Ex illo devocionis affe- ctu, quo Sereniffimus & Invictiffimus Princeps, & Dominus Dominus Ka- rolus Dei gracia Romanorum ſemper Auguftus, & Boemie Rex, Domi- nus & Conthoralis nofter dilectus Collegium vestrum pro favore proſe- quitur, de vestre cireumſpeccionis & legalitatis industria confidentes, vo- bis & ſucceſſoribus vestris in perpetuum deliberacione provida, & ſano precedente confilio, de prefati Domini, & confortis noſtri bona volun- tate, & expreſſo conſenſu decem ſexagenas reddituum annui cenſus groſ- ſorum (a) Carolus IV. confirmat fundationem Annæ conjugis ſuæ , qua Manſionariis Prag. decem ſexagenas groſlorum Pragenſium annui cenſus dedit ſuper villa Minicz , ut pro octo ſexagenis cereus comparetur , qui diu noctuque ardeat juxta ſepulchrum filii ſui pri- mogeniti Wenceslai ddo. Pragæ VI. Idus Octobris I352. (b) Ea fuit ſecunda conjux Caroli IV. , quæ ſecundum Hajecium eodem anno 1352. mortua eſt,

Strana 343
MANSIONARIORUM. 343 ſorum Pragenſium in & ſuper tota villa Minicz damus, & conferimus, & donamus condicione tali, quod pro octo fexagenis dicte. fumme unum cereum, (c) qui juxta ſepulerum clare memorie Illuftris Wenceslai primo- geniti kariſſimi (d) die noctuque frequenter ardeat fine intermiſsione qua- libet, procuretis, residuam vero partem cere, quam poſt completam in- stauracionem voluntatis noſtre ficut premittitur, ſupereſſe continget, per antedictum Precentorem, qui pro tempore fuerit, divino cultui jux- ta fue difcrecionis modulum decernimus applicanda. Remanentes pecu- nias, videlicet duas fexagenas grofforum, communis menfe vestre ufibus applicando. Volentes vos ex hoc ad diligentem dicti ſepulcri custodiam pronius obligari. Preſencium ſub noſtre Majeſtatis teſtimonio literarum. Datum Pruge anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo ſecun- do, Indiccione quinta, Idibus Aprilis, Regnorum noſtrorum anno tercio. Conſenſus Domini Karoli pro omnibus, que Domina Anna Regina petivit. H Jos igitur ipsius dilecte conſortis noſtre peticionibus affectuofisque de- ſideriis grata benevolencia, pioque favore inſpectis, & attente con- ſideratis, matura deliberacione prehabita, & fidelium noſtrorum conſilio accedente, prefatas literas in omnibus ſuis tenoribus, ſentenciis, clau- ſulis, punctis, articulis de verbo ad verbum prout exprimuntur ſuperius, & ficut proinde procefferunt, approbamus, ratificamus, & de folita Regie benignitatis clemencia pie ac favorabiliter confirmamus, mandantes uni- verſis, & fingulis Capitaneis, Camerariis, Sub- Camerariis, Purgraviis, Juſticiariis, Judicibus, Officialibus, ac Vice-Officialibus Regni Boemie, qui pro tempore fuerint, fidelibus nostris, quatenus ſupra dictos Precen- torem, & Mansionarios in premiſſis non impediant, ſed eos pocius pe- nes prefate approbacionis, ratificacionis, & confirmacionis indultum Re- gali auctoritate manuteneant, & conſervent; Preſencium ſub noſtre Ma- jeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage anno Domini milleſi- mo (a) Circiter 112 floreni hodierni annui in cereum iſtum conſignati fuere, quod pretium clare perhibet ceram eo tempore multo minoris ſtetiſſe atque hodie. (d) Non me- mini alibi uſpiam proditum eſſe, Carolum IV. ante Wenceslaum Romanorum Regem ali- um hujus nominis filium habuiſſe primo juventutis flore demortuum.

Strana 344
DIPLOMATA 344 mo trecenteſimo quinquageſimo ſecundo, VIto. Idus Octobris, Indiccione quinta, Regnorum noſtrorum anno ſeptimo. XIII. Pt Litera Domini Imperatoris ſuper villas Czernyelow & Jasfeny, & permutacione earundem. (a) arolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguftus, & Boemie Rex; ad perpetuam rei memoriam. Dudum nobis in minoribus conſtitutis, dum adhuc eſſemus Marchio Moravie zelo devocionis, ac pietatis ac- censi studio ad honorem Omnipotentis Dei, & ipfius Matris Virginis glo- rioſe, volentes terrena pro celeſtibus, & pro eternis temporalia felici commercio felicius commutare, villas Jasſeny & Czernyelow emptas, & certo precio pecuniarum comparatas olym a Hyncone de Nachod devotis noſtris Precentori, & Manſionariis ehori Sancte Marie in Eccleſia Pra- genſi donavimus perpetuo habendas, ipſaimque noſtram donacionem de predictis villis prefatis Precentori, & Manfionariis a Sede Apostolica con- firmari procuravimus, ad majoris & perpetui roboris firmitatem. Tan- dem cum propter longam diſtanciam villarum jam dictarum ab Eccleſia Pragenſi & Manſionariis predictis, tum eciam propter varia & diverſa incommoda, viarumque diſcrimina, feu jacturas, & dampna pérſonarum pariter & rerum, que & quas ſepedicti Precentor & Manfionarii fre- quencius paciebantur, & exinde percipiebant in villis memoratis, villas hujusmodi aliis bonis regalibus ad coronam Regni noſtri Boemie ſpectanti- bus, de maturo noſtro, & procerum ac magnatum ejusdem Regni noſtri confi- lio & conſenſu , univimus , & uniri , ſeu incorporari ex certa noſtra ſciencia providimus, & loco ac nomine villarum hujusmodi, feu pro villis predictis Jaf- ſenny, & Czernielow alias villas noſtras propius fitas, videlicet Bratronicz, Zi- lina , Kruppa , & Oleſſna cum omnibus & fingulis ſuis poſſeſſionibus, pertinen- ciis, redditibus, cenfibus, utilitatibus, fructibus, obvencionibus, & uſufru- ctibus earum, in quibuseunque rebus ad preſens confiftunt, feu confiftere poterunt, quomodolibet in futurum, nee non cum omnibus & fingulis juri- bus, (a) Carolus IV. villas Czernyelow & Weſſely in Moravia ſitas , & propter locorum diſtan- tiam Manſionariis minus fructuoſas comimnutat cum villis Bohemicis Bratronicz, Zilina, Kruppa, & Oleſſna dd, Pragæ Nonis Maji 1353.

Strana 345
MANSIONARIORUM. 345 bus , libertatibus , jurisdiccionibus, ac toto Dominio ipſorum in & ſuper quibus funt, vel elſe quoquomodo poterunt impoſterum, penſata hinc inde, & utrobique, & potiffime predictorum Precentoris & Manfiona- riorum, ac preſertim prefate Ecclefie Pragenfis in hac parte condicione meliori titulo permutacionis donavimus , & donamus, ac permutacionem feu commutacionem & cambium facimus, & fecimus per eos hereditario, & in hereditatem perpetuam perpetuo habenda, tenenda, & poſſidenda, eo modo, forma, & jure, quibus per literas Apostolicas predictas villas Jasseny & Czernilow hactenus habuerunt, tenuerunt, ac eciam poffede- runt, ſeparantes & dividentes ipfas villas de conſenſu, & libero afſensu Johannis Marchionis Moravie, & Wenceslai (b) Illuſtrium fratrum noſtro- rum, Johannis de Wartemberg alias de Weſſel ſummi Regni Boemie Ca- merarii, Wilhelmi de Lantstein Purgravii Pragensis, Andree de Duba su- premi Zudarii, Sbinconis Leporis de Haſemburg Dapiferi, Jeſconis de Boſ- cowicz, Jodoci de Roſemberg, & aliorum Procerum nobilium & Baronum Regni noſtri predicti ex nunc prout ex tune a Regno & ceteris bonis Re- galibus, ſeu Regni Boemie, nec non a Caſtro Krzywoklath seu Burgleino" ad quod pertinebat, immediate renuncciantes pro nobis & dictis fratri- bus noſtris, nee non pro heredibus, & coheredibus, pro heredibus & ſucceſforibus noſtris Boemie Regibus univerfis, quoad prefatas villas Bra- tronicz, Zylina, Kruppa, & Oleſſna omni accioni, impeticioni, excep- cioni, replicacioni, reconvencioni, feu cujus alii objeccioni Juris Ca- nonici, Regni, Regum Boemie, & Civilis, per que vel quas, aut eorum aliquos nobis feu fratribus heredibus, vel fuccefforibus noſtris occasione predictarum villarum, vel alterius ſeu earum alicujus Jus, feu accio, vel repeticio, feu in integrum reſtitucio, aut alia quevis aceio fortaffis, quod non credimus, communiter vel diviſim poffent competere qnomodolibet in hac parte; Renuncciantes etiam omni accioni doli mali vel in factum, aut eciam de facto, per que ipfis Precentori vel Mansionariis moleſtia, vel quodvis gravamen obinde inferri valeat, aut quovis ingenio, jure, vel injuria qualitereunque irrogari. Cupientes itaque prefatum permu- tacionis contractum de prefatis villis hine inde legittime celebratum in fuo robore & vigore perpetuo permanere, accedente ad hoc legittimo & Canonico tractatu, ſecutoque demum Venerabilis Arneſti Archiepi- feopi & Decani ac Capituli predicte Pragenfis Ecclefie affensu benivolo, pariter, & conſenſu, ad honorem ipfius Beatiſſime Matris Marie ſemper Tom. III. Virgi- XX (b) Is anno primum ſequente factus Dux Luzemburgenſis.

Strana 346
DIPLOMATA Virginis glorioſe hodie in Dei nomine Filii ejusdem Virginis benedicte approbamus, ratificamus & gratificamus, ac ratam, gratam, & firmam eſ- ſe perpetuis temporibus volentes ipfam ex certa noſtra ſciencia confir- mamus. Nulli igitur liceat preſens infringere, aut ei auſu temerario quolibet contraire. Si quis autem contravenire preſumpferit, indigna- cionem Dei Omnipotentis, quam in Datan & Abyron, quos terra cum ipſorum familia in deſerto vivos abſorbuit, legis & ſcripturarum teſtimo- nio ulcione divina fulminatam credimus, in ſe recipiant , & incurrant. Indignacionis eciam noſtre acrimoniam, & penas graviſſimas pro motu Re- gio infligendas ſe noverint irremiſſibiliter incurſuros. In quorum om- nium teſtimonium atque robur perpetuo valiturum preſentes literas con- ſeribi, & ſigilli noſtri munimine juſſimus communiri. Datum Prage an- no Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo tercio, Indiccione ſex- ta, Nonas Maji, Regnorum noſtrorum anno ſeptimo. 346 XIV. Littera erreccionis Capelle in Nurmberg. (a) Precentor Pra- genſis preſen- tat Vicarium in Nurmber- zaili. arolus quartus divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſem- per Auguftus, & Boemie Rex; Omnibus in perpetuum. Ad cumu- lum noſtri culminis cedere non ambigimus & falutis, fi illius cultus Regie celfitudinis vigilancia propagatur, cujus immenſa virtute per ampla mundi ſpacia Imperii noſtri potencia dilatatur. Eapropter ad laudem ipſius & gloriam, ac ad honorem glorioſe ſemperque Virginis Marie ge- nitricis Dei, & Domini noſtri Jeſu Criſti, pro noſtre, & progenitorum noſtrorum animarum ſalute, in Civitate noſtra Imperiali Nurmbergenſi Bambergensis Dyocefis, novam Eeclesiam, seu Capellam ereximus, fun- davimus, & creavimus, in qua tres Presbyteros, unum videlicet Vica- rium Principalem, & duos Mansionarios conftituimus, Capellam eandem cum eisdem Vicario, & Manfionariis Precentori chori Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi, qui eſt, & qui pro tempore fuerit, ſubicimus, & per- pe- (a) Carolus IV. nova conftructa eccleſia B. V. M. in Imperiali civitate Noriinbergenſi , in eadem ad normam ManſionariorumPragenſium fundat Vicarium Principalem & duos Manſiona- rios aſſiguatis ſufficientibus reditibus, qui Præcentoris Pragenſis viſitationi & correctio- ni ſubjaceant, ddo, Norimbergæ VIII, Id. Julii 1355.

Strana 347
MANSIONARIORUM. 347 petuo tanquam vifitatori, & patrono diſponimus & intendimus eſſe ſub- jectos, in tantum, quod idem Precentor ſolus duntaxat prefatum Vica- rium, Mansionarios vero concorditer cum majoribus dicti chori Sancte Marie Manſionariis, vel parte ipſorum ſaniori Epiſcopo Bambergenſi lo- ci Dyoceſano preſentet canonice confirmandos. Non autem prefentet ad Vicariatum, & Manfionariatus eosdem, quociens aliquem eorum va- care contigerit, aliquos, quam Clerieos ydoneos actu in facerdotali or- dine constitutos, erit autem & vocabitur Vicarius dicte ecclefie in Nurm- berg Vicarius Precentoris predicti, utpote Capellam ipfam dicti Precen- Qualiier in ca- toris vice & loco gubernans. Diſponimus eciam, ut in eadem Capella per singulos dies officium & hore Canonice ac miſſa de glorioſa Domina dem Capella hore termineus noſtra a Vicario & Manſionariis ipſis per choros diviſim ſtantibus, & ſibi tur. alternatim reſpondentibus expreſsis vocibus, propter paucitatem vero ip- forum fine muſica, & sine nota legantur, modo & ordine, & commemo- racionibus, quibus hujusmodi officium Beate Marie Dominus Clemens Pa- pa in Choro Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi noſcitur confirmaſſe. Die- bus autem Sabbathi miſſam predictam, quanto frequencius poterunt, cum nota decantent. Eft infuper intencionis noſtre, ut prefatus Precentor Pragensis potestatem habeat, dictum loeum in Nurmberg, nec non & Vi- carium, & Manfionarios antedictos, fingulis annis, bienniis vel terren- niis, prout opus fuerit, & ſibi videbitur viſitandi, & pro exceſſibus, ſi quos repererit corrigendi, & canonice puniendi, cujus officium eo ab- ſente Dominus Vicarius in omnibus exequatur, tam in vifitando, & cor- rigendo, quam in divino officio ordinando; Et tam Vicarius, quam Man- Reſidencia Vi- curii & Man- ſionarii prefati in beneficiis ſuis, hujusmodi perſonaliter, omni tempore ſionariorum. refideant fine fraude, nullumque beneficium aliud, quantumlibet fimplex eorum quispiam cum hujusmodi Vicarie, vel Mansionariatus beneficio va- leat poſſidere. Guoniam autem ſpiritualia fine temporalibus fubfiftere Quantumi relt- diu non poffunt, pro comparandis dote & redditibus & proventibus an-querit Karclus pro neceſſitati- nuis ad sustentacionem, ad utilitatem & stipendium Vicarii & Manfiona- bus emendis. riorum ipſorum neceſfariis mille florenos auri aput Seultetum Nurmbur- genſem ſub bono teſtimonio repoſuimus, pro quibus certos redditus per- petuos conſtituimus comparari, & diſtribui inter ipſos, Venerabilem Epiſcopum Bambergensem Principem, & devotum noftrum dilectum at- tencius requirentes, ut premiſſis omnibus & fingulis fuum, tanquam loci Dyoceſanus velit adhibere conſenfum, & ea omnia auctoriſare, ratifica- re, approbare, & auctoritate ordinaria confirmare. Preſencium ſub XX 2 Precentor viſi- tet locum corrigat pro exceſſibus. Sabbato miſſa canitur.= Im-

Strana 348
348 Imperialis Majeſtatis noſtre ſigillo teſtimonio literarum. Datum Nurm- berg anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo quinto, Indic- cione VIII., Idus julii VIII., Regnorum noſtrorum anno nono, Impe- rii vero primo. DIPLOMATA XV. Conſenſus Marchionis Moravie ſuper Capella in Przyerouia pro Manſionariis ordinata. (a) Jos Johannes Dei gracia Marchio Moravie; Recognoſeimus tenore pre- ſencium univerſis, quod nos affectivis precum inftanciis Sereniffimi ac Magnifici Principis, & Domini Domini Karoli Romanorum Imperato- ris ſemper Auguſti, & Boemie Regis Domini & fratris noſtri precariſſimi, ymmo ſuis verius mandatis volentes annuere operoſe, admiſimus, & ſcripto preſenti admittimus, ut honorabiles Precentor & Manfionarii Chori Sancte Marie in Ecclefia Pragensi, qui nune sunt, aut fuerint pro tempore, cauſam occaſione incorporacionis Capelle Sancti Laurencii, fi- te in Prerouia, quam idem Dominus & frarer nofter, Virginis intacte jam dicte Choro seu Collegio Mansionariorum predictorum dignatus est beni- gniter donare, & incorporare, dum Marchio Moravie exiſteret, prout idem Precentor, & Manfionarii ſuper incorporacione hujusmodi Capelle ipſius Domini Imperatoris habere claras lireras dinoſcuntur, proſequi poſſint, & valeant, dictante ordine veri juris, noſtrum damus ad hoc conſenſum benivolum pariter cum benigno aſſenſu, mandantes inſuper universis Camerariis, Zudariis, Purggraviis, & Officiatis noſtre dicioni ſubditis, & ſubjectis, cujuscunque ſtatus, ordinis, gradus, aut condi- cionis existant, noſtris dilectis fidelibus, ut ipſos Precentorem, & Man- fionarios, qui nune funt, vel fuerint pro tempore, ut predicitur, vel eis non exiſtentibus, quem vel quos duxerint ſuo nomine delegandos ſeu deputandos, in nullis ipſorum agendis, five fit ſuper amica concordia Ca- (a) Joannes Marchio Moraviæ frater Caroli IV. confirmat incorporationem capellæ S. Lau- rentii Preroviæ in Moravia cum Collegio Manfionariorum eccleſiæ Prag., quam mul- to ante Carolus , tanquam Marchio Moraviæ inſtituerat. ddo. Znoymæ in craſtino Di- viſionis Apoſtolorum 1357.

Strana 349
MANSIONARIORUM. 349 Capelle predicte, vel alio quovis modo non impediant, ipſosque pocius in jure eorum benignis favoribus, & efficacibus effectibus ſub obtentu noſtre gracie proſequantur. Harum noſtrarum, quibus noſtre Celfitudi- nis sigillum duximus appendendum, ſerie & teſtimonio literarum. Datum Znoyme anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo ſeptimo, in craſtino Diviſionis Apoſtolorum. (b) XVI. Transſumptum litere Regis Karoli ſuper ſigillo Archi- Epiſcopi & Capituli Pragenfis. (a) rneftus Dei & Apostolice Sedis gracia Sancte Pragenfis Ecclefie Ar- chi-Epiſeopus, omnibus in perpetuum ; Inter alias ſolicitudines, ex Officii paſtoralis debito, noſtris humeris incumbentes, ad illa precipue vigilanti studio aciem mentis noſtre, ficut tenemur, convertimus, atque precipuum destinamus affectum, que divinum cultum refpiciunt, ejus- dem pariunt incrementa; Sane Serenifſimus Princeps, & Dominus noster Dominus Karolus Dei gracia Romanorum Rex femper Auguftus, & Boe- mie Rex circa Collegium Precentoris & Manfionariorum Chori Sanctiffi- me Dei Genitricis Virginis Marie in Eccleſia noſtra Pragensi, ſue funda- cionis ſpecialis gracie, ac pietatis, ductus affectu, villam dictam Chleby, a Domino Jeſſcone de Wartemberg dicto de Weſsel, a se nuper emptam, cum cenſibus, juribus, utilitatibus, jurisdiccionibus, judiciis, homini- bus, piſeinis, & pertinenciis suis univerſis predictis Precentori, & Man- sionariis liberaliter dedit, tradidit, & donavit, sibi vel heredibus ſuis in eadem villa nichil juris, vel proprietatis penitus reſervando, per ipſos Precentorem, & Manfionarios tenendum, habendum, utifruendum, & perpe- tuo jure proprietatis pacifice poſſidendam, ita videlicet, quod in tribus altaribus per ipſum Dominum Regem in dicto Choro Sancte Marie, li- cencia & auctoritate noſtris ad hec accedentibus creatis, & fundatis; XX 3 Ma- Villam Chleby emit pro Man- ſionariis. Rex ſibi non reſervavit jus & Dominium in eadem villa ſupradicta , ſed Precentori & Manſionariis. (b) Id est: 16. Julii. (a) Arnestus I. Archi-Epiſcopus Prag. confirmat & stabilit Caroli IV. fundationem, qua villam Chleby cum appertinentiis contulit Man- ſionariis eccleſiæ Prag, pro celebrandis tribus anniverſariis : ſcilicet Blancæ & An- næ conjugum ſuarum , denique ſuo, ubi ex hac vita migraverit. ddo. Pragæ die 3. Octob. 1353.

Strana 350
De negligencia miſſarum circa tria altaria Manſionariorũ Anniverſarius Anne. Auniverſarius Karoli. Precentor one- ro debet exple- re iſta. Precentor poſ- ſideat villam Chleby. Minores te- uentur mini- ſtrare. DIPLOMATA Majores tenen. Majores Manfionarii per fingulos dies, fine intermiſsione, tres miſſas; tur Miſſas lege- Primam videlicet in altari Sancti Nicolai Epiſcopi; Secundam in altari ve. Sanctorum Innocencium Martyrum; Terciam in altari Sancti Ludovici Regis, & Pontificis, pro ipſius Domini noſtri Regis, & progenitorum ſuorum ſalute legere, & celebrare perpetuo teneantur. Minores vero Manſionarii ad eadem altaria viciſſim ministrare debeant, facrasque res, puta pallas, miffales libros, & calices, ceteraque ornamenta ipforum al- tarium fideliter cuſtodire, & peractis officiis res easdem in Scriſtiam pro cuftodia preſentare. Statuens jam dictus Dominus nofter Rex, & decernens, ut Precentor, & Manſionarii jam dicti de prefata villa, ad communem ipforum uſum & fustentacionem decem & octo sexagenas grofforum Pra- gensium perpetuis temporibus percipiant annuatim; Precentor quoque, qui eft, & qui pro tempore fuerit, vel ejus vices gerens, in tribus an- niverſariis, videlicet primo anniverſario clare memorie Domine Blancze, (b) quondam Regine Romanorum & Boemie fue confortis quatuor fexage- nas; In ſecundo vero anniverfario felicis recordacionis Domine Anne (c) quondam Regine Conthoralis ſue, totidem fexagenas, & in tercio ipſius, videlicet Domini noſtri Regis anniverſario, poſtquam Divina vo- cacione ex hac luce migraverit, totidem ſexagenas, modo & forma in literis Regiis fuper hoc confectis, Regieque Majestatis figillo fignatis plenius expreſfis diftribuat, & expendat; Diſponens insuper, & ordinans, ut Precentor ipſe memoratam villam jure & modo, quibus alia Manſio- nariorum bona regit, & obtinet, poffideat, & gubernet, quem & Pre- centorem expletis fupra dictis oneribus, omnes & fingulas dicte ville Chleby utilitates, honorancias, emendas, & obvenciones quascunque pro ſe, ac ſuis uſibus, non obstante Manfionariorum ipforum, vel cujus- libet alterius (d) ipſe Dominus nofter Rex percipere decrevit, & libere reſervare. Addiciens, quod ſi Manſionarii prefati in officio prelibato tribus altaribus prefatis ſibi injuncto contra ordinacionem premilſam, ne- gligenciam aliquam commiserint, super hoc per nos, seu suecefforem no- ſtrum Archi-Epiſcopum vel Decanum Pragenſem, qui pro tempore fue- rint, animadverſione debita corrigantur, expenſarum nichilominus & di- ſtribucionum cottidianarum fructu ad Precentoris vel fanioris partis ma- jorum Manſionariorum arbitrium carituri. Prout hec omnia in literis Re- Anniverſarius Blancze. 350 (b) Mortua eſt anno 1349. (c) Ex his liquet Annam ſecundam Caroli conjugem ante an- num 1353 , quo hæc fundatio erecta , mortuaim fuiſſe. (d) Supple : coutradi- śtione.

Strana 351
MANSIONARIORUM. Regiis super hoc confectis clare patent, quorum per omnia talis est te- nor &c. ut ſequitur: 351 Litera Domini Regis Karoli ſuper villa Chleby. arolus Dei gracia Romanorum Rex, femper Auguftus, & Boemie Rex; ad perpetuam rei memoriam, firmiter nobis ad ſalutem, & eterne vi- te gaudia credimus pervenire, dum perſonis Ecclefiafticis, que Divinis funt obſequiis deputate, profectibus, & commodis libenter intendimus, & eis favorem Regium liberaliter impertimur. Sane ad Collegium devo- torum noſtrorum dilectorum, Precentoris & Manfionariorum Chori glo- rioſe Virginis Marie, noſtre fundacionis in Ecclefia Pragensi fingularis favoris, & devocionis affectum habentes; Volentesque ipſos, ut in Dei laudibus eo vigilancius vacare valeant, aliquo beneficii noſtri munere gra- cioſius prevenire, provida, & matura deliberacione, & conſilio fidelium noſtrorum prehabitis, villam dictam Chleby, per nos a ſideli noſtro Ieſco- ne de Wartemberg, de Weſsele dicto nuper emptam, cum omnibus ſuis ju- ribus, utilitatibus & pertinenciis, & que ſuper terram vel intra haberi poſſunt, eum agris videlicet cultis, & incultis, pratis, paſcuis, montibus, rubetis, deſerto, viis, inviis, ripis, aquis, venacionibus, aucupacioni- bus, piſcacionibus, piſcinis, jurisdiccionibus, judiciis, hominibus, agri- colis, censibus, redditibus, proventibus, fructibus, limitibus, metis, & generaliter cum omnibus fuis juribus, appendiciis, obvencionibus, in qui- buscunque rebus consistant, aut confiftere poterunt in futurum, in inte- grum cum omni uſu, & requificione, nobis, ſeu heredibus noſtris in di- cta villa nil juris, aut proprietatis penitus refervantes, prefatis - - Pre- centori & -- Mansionariis, de liberalitate Regia, & ex certa nostra seien- cia damus, tradimus, conferimus, & donamus per ipſos habendum, te- nendum, utifruendum & poſſidendum proprietatis tytulo perpetuis tem- poribus pacifice & quiete. Racione cujus donacionis in tribus altaribus per nos in dicto Choro Sancte Marie de lieencia, & auctoritate Venera- bilis Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenfis Principis noſtri (e) creatis, & ere- ctis Villa Chleby cum toto Do- minio donata Manſionartis In tribus alta- ribus majo- res Manſiona- rii celebrent Miſſas. (e) Hem luculentiſſimum teſtimonium ! jam primum Archiepiſcopum Pragenſem Arneſtum Sacri Romani Imperii Principem fuiſſe, cum genti noſtræ Principum prærogativa mi- nime conſueta fuerit ea ætate. Perperam igitur quipiam hanc Principis eminentiam primum in Ferdinandorum imperia rejicere conati ; quod ſi factum per eos eſt , non- niſi reſuſcitata hæc prærogativa fuit.

Strana 352
DIPLOMATA ctis, majores Manfionarii fingulis diebus qualibet ebdomada, tres miſſas, videlicet in altari Sancti Nicolai Episcopi, & Confeſforis primam; Secun- dam in altari Sanctorum Innocentum Martyrum; terciam in altari Sancti Ludovici Regis, & Confefforis dicere pro noſtra, noſtrorumque progeni- torum ſalute abſque diſcontinuacione dicere & celebrare teneantur, & hoc nullatenus pretermittant. Minores autem Manfionarii vicifſim ad eadem altaria ministrare teneantur, facrasque res in eisdem altari- bus gubernare, & fideliter cuſtodire, divinoque peracto officio, hu- jusmodi res, ſeilicet pallas, miffales, libros, calices, aliaque or- namenta altarium in Sacriſtiam pro cuſtodia preſentare. Volentes, ac decernentes expreſſe, ut prefati - - Precentor - & - - Mansiona- rii de ante dicta villa pro ipſorum ſuſtentacione ad communem ipſo- rum usum & expensas decem & octo fexagenas grofforum Pragenfium an- nis singulis expedire, & libere percipere valeant, & habere, diſponimus, & volentes, ut Precentor, qui pro tempore fuerit, vel ejus vices gerens, in tribus anniverſariis, videlicet anniverſario reeolende memorie Blancze, quondam Regine Romanorum & Boemie, confortis nostre dilecte quatuor fexagenas exponat, tali modo diſtribuendas, videlicet duas ſexagenas re- ponat in Sacriſtia Canonicorum Pragenfium, pro ipſorum porcionibus, & offertorio, & tereiam ſexagenam inter ſe, & majores, & minores Man- fionarios dividat eo modo, quo alie eorum porciones dividuntur, & quar- tam ſexagenam in cera, pulcros cereos faciendos expendat, si quid refi- duum de cereis remanſerit, id pro divino Officio per Manfionarios per- agendo reſervet. In ſecundo vero anniverſario, eciam felicis memorie Anniverſurius Anne Regine quondam conſortis noſtre, totidem ſexagenas, & modo nunc Anne Regine Boemie. expreſſo expendat, & exponat. In tercio vero anniverfario noſtro, poft- Anniverſarius quam divina vocacione ab hac luce migravimus, totidem ſexagenas, & Karoli Impe- modo ſuperius expreîſo, ipſe Precentor, vel ejus vices gerens, fimiliter ratoris. distribuat, & expendat. Volumus, &, ut ipſe Precentor eandem villam Precentor poſ sidet villum poſſideat, & gubernet, eo jure & modo, quibus ipſe alia bona Manfiona- candem in toto riorum noſcitur poſfidere ; Utque omnis queftionis & controversie mate- Expletis one- ria inter Precentorem fepe dictum, & Mansionarios futuris temporibus ribus Precen- amputetur, & quieſcat; volumus, & deerevimus, ut expletis per ante tor aliud totũ pro ſe retineat diétum Precentorem oneribus supra dictis, omnes & fingulas utilitates, emolumenta, honorancias, obvenciones, culpas, feu emendas, qualiter- cunque de ante dicta villa Chleby provenire poterunt, pro ſe ac fuis ufi- bus propriis recipiat libere, & reſervet, Manfionariorum & eujuslibet alterius contradiecione non obſtante. Et fi predicti Mansionarii aliquam negli- Pro expenſis pecunia tradita in Chleby. Anniverſarius Blancze quali- ter expendatur Minores te- nentur ad ſu- pradictas miſ- ſas miniſtrare. 352 Negligencie trium altariũ ad quem perti- nenni &c.

Strana 353
MANSIONARIORUM. 353 negligenciam in prefatis tribus altaribus, contra predictam ordinacionem commiſerint, hanc Venerabilis Archiepiscopus, vel Decanus Pragensis debita castigacione corrigant, & informent, & nichilominus expenſarum, & diſtribucionum cottidianarum emolumento, juxta Precentoris , & majo- rum Manſionariorum partis ſanioris diſpoficionem carebunt, preſencium ſub noſtre Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage Anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo tereio, Indiccione quinta Nonas Maji, Regnorum noſtrorum anno VII. Requirens nos & exhortans ſepedictus Dominus noſter Rex, ut me- Incorporacio morata tria altaria dictis Precentori & - - Manfionariis, ſeu ipſorum altarium pro Collegio incorporaremus, & uniremus, nec non donacionem, collacio- Manſionariis nem, ordinacionem, & diſpoſicionem prefatis ordinarie auctoritatis pa- per Archiepla ſcopum & Ca- trocinio roborare. Nos itaque habitis ſuper hoc cum honorabilibus viris pitulum. Dominis Przedwogio Decano, Sdeslao Scolastico, nee non Hyncone de Ma- lowar, Beneſſio de Krawarz, Johanne de Lantstein, Bartholomeo Deca- no Sancti Egidii majoris Civitatis Pragenſis, Stephano Notario terre, Chunſſone, Przibicone Belynenſi, Theobaldo Zacensi Archidyaconis, Wra- tywogio de Mlycowicz , Stephano de Aurczicz , Zawiſſio de Raczynawes, Nicolao Donati, & Wilhelmo de Hasemburg (ƒ) Canonicis nostre Ecclefie Pra- genſis, tunc in loco Capituli in generali Capitulo capitulariter congre- gatis, & Capitulum facientibus, iteratis tractatibus, confiliis, & deli- beracione matura voluntatem, intencionem, ac diſposicionem Regis in premiſſis & premiſſorum quolibet liquide cognoſcentes, racione ac pie- tate ſubnixas, accedente ad hoc predictorum Dominorum Przedwogii De- cani, Sdeslai Scolaſtici, Hynconis de Malowar, & aliorum Canonico- rum jam nominatorum Eccleſie noſtre memorate, plena connivencia, & expreſſo conſenſu Dei nomine invocato, ad laudem ipfius, & inteme- rate ſemper Virginis, Dei Genitricis Marie, & Sanctorum Patronorum noſtrorum Viti, Wenceslai, atque Adalberti, nee non ad honorem San- cti Nicolai Preſulis, Sanctorum Innocentum Martyrum, & Sancti Ludo- vici Regis, quorum tytulis ſepe dicta noſcuntur altaria, ut premiſſum eſt, Tom. III. Yy in- (f ) Si hoe instrumentum ad manus fuiſſet Berghauero : Canonicorum Metropolitanorum ſeriem in ſuo Proto - Martyre Pœnitentiæ augere potuiſſet. Liquet vero , pene ex prima nobilitate Bohemiæ tum Canonicos lectos fuiſſe , uti ex Malovario , Krawa- rzio, Lantſteinio , Mlycovizio & Haſſenburgio memoratis cognoſcere licet.

Strana 354
DIPLOMATA 354 insignita, eadem altaria Precentori, & Mansionariis antedictis, seu ip- forum Collegio, auctoritate ordinaria incorporamus, annectimus , & unimus, donacionemque & collacionem ville Chleby, nee non diſpoficio- nem & ordinacionem Regias ſupradictas, prout in literis ipſius Domini noſtri Regis pleniſſime continetur, eadem auctoritate ordinaria in toto, & in parte ſui qualibet ratificamus, auctorizamus, & tenore preſencium confirmamus. Harum noſtrarum, quibus sigilla noſtra ad perpetuam rei memoriam appenſa ſunt, teſtimonio literarum. Datum aput predictam Eccleſiam noſtram, anno Domini milleſimo trecenteſimo, quinquageſimo tercio, die III. Menſis Octobris. Teſtimonium incorporacionis Manſionariis trium Al- tarium per totum Capitulum Pragenſe. t Nos Przedwogius Decanus, Sdeslaus Scolafticus prefate Ecclefie, nee non Hynco de Malowar, Beneſſius de Krawar, Johannes de Lantſtein, Bartholomeus Decanus Sancti Egidii majoris Civitatis Pragen- ſis, Stephanus Notarius terre, Chunſſo, Przibico Belinenlis, Theobaldus Zacenſis Archidyaconi, Wratywogius de Mlykowicz, Stephanus de Aur- czycz, Sawiſſius de Raczynawes, Nicolaus Donati, & Wilhelmus de Ha- senburg Canonici Ecclesie ejusdem, propositum, ac disposicionem Sere- niſſimi Principis, & Domini noſtri Domini Karoli Romanorum & Boemie Regis ſupra dicti circa premiſſa omnia & fingula racionabilem, piam- que videntes & justam, (g) previis tamen cum Reverendo in Chri- ſto Patre & Domino noſtro Domino Arneſto, Sancte Pragensis Ecclesie Archiepiſcopo ſollempnibus confiliis, atque tractatibus premiſſis, incor- poracioni, unioni, & annexioni altarium predictorum - - Precentori, & - - Mansionariis ac ipſorum Collegio ſepe dictis, per ipſum Domi- num noſtrum Archiepiſcopum, ut prefertur, factis, omnibus quo- que aliis & fingulis ſuperius recitatis, & contentis benivolum & expreſ- ſum adhibuimus, & preſentibus adhibemus conſenſum pariter & afsenſum. Sigillum Capituli noſtri in teſtimonium hujusmodi noſtri conſenſus pre- ſentibus appendendo. Actum & datum anno, loco, menſe, & die, qui- bus ſupra. XVII. (g) Supple: cauſam.

Strana 355
MANSIONARIORUM. 355 ☞ XVII. Littera Archi-Epiſcopi & Capituli Pragenſis in teſtimo- nium de empcione villarum infra ſcriptarum. (a) Jos Arneftus Dei & Apoſtolice Sedis gracia Sancte Pragensis Ecclesie Depermuta- Archiepiſcopus; Ad univerſorum noticiam tenore preſencium volu-cione villarum pro villis Man- mus pervenire; quod cum Sereniffimus Princeps & Dominus nofter Do- ſionariorum. minus Karolus Romanorum Rex ſemper Auguftus, & Boemie Rex, qui retroactis temporibus adhuc in minori conftitutus officio, dum videlicet Marchio Moravie exiſteret, villas Jaſſeny & Czernylow per ipſum dudum a Domino Hyncone quondam de Nachod comparatas Precentori & Manſio- nariis Chori Sancte Marie in Eccleſia Pragensi ſue fundacionis donaſſet habendas perpetuo, & tenendas, donacionemque hujusmodi obtinuiſſet per sedem Apostolicam confirmari, proceſfu tamen temporis cum —Pre- centor, &- - Manſionarii predicti de eisdem villis ob longam earum ab ipsis distanciam, modicum utilitatis perciperent, ymmo ut rerum expe- riencia docuit, in perſonis & rebus plerumque dampna & pericula fufti- nerent, decrevit idem Dominus noſter Rex prefatas villas Curie Regie unire, & easdem pro infra ſcriptis villis, videlicet Bratronic, Zlina, Kruppa, & Oleſſna ipſis Manſionariis vicinioribus, cum omnibus poſſeſſio- nibus, censibus, redditibus, proventibus, pertinenciis, utilitatibus, li- bertatibus, & juribus quibuscunque, totoque Dominio earundem permu- tare. Quare pro parte -- Precentoris, &-- Manfionariorum predictorum nobis extitit humiliter ſupplicatum, quatenus hujusmodi permutacioni li- cenciam, & auctoritatem, noſtrumque adhiberemus conſenſum; Nos ve- ro cum fratribus noſtris Prelatis videlicet & Canonicis Ecclefie nostre, quorum nomina inferius exprimuntur, propter hoc capitulariter congre- gatis follempnem ac diligentem pluries habuimus, de dicta permutacione tractatum, deliberacionemque maturam, & quia poſt plures ſuper hoe in- ter nos habitos tractatus hujusmodi permutacionem --Precentori & Yy 2 Man- (a) Arneſtus Archiepiſcopus Pragenſis cum ſuo Capitulo confirmat commutacionem vil- larum Jaſſeny & Czernylow in Moravia ſitarum cum villis Bohemicis Bratronicz, Zlina, Kruppa & Oleſſna a Carolo IV. factam, quod propter diſtantiam priores duæ minus fructuoſæ eſſent Manſionariis Pragenſibus ddo. 4. Octobris 1353.

Strana 356
DIPLOMATA Mansionariis antedictis, ac nostre Ecclefie Pragenfi utilem & profuturam evidenter eſſe proſpeximus, ipſorumque exinde fieri condicionem melio- rem, permutacioni predicte per jam dictum Sereniſſimum Dominum no- strum Karolum Romanorum & Boemie Regem, de memoratis villis ad invi- cem faciende, & fiende, licencia & auctoritate nostris intervenientibus nostrum benivolum adhibuimus & adhibemus conſenſum pariter & affenſum. Harum quibus figilla noſtra ad perpetuam rei memoriam funt appenſa, teſtimonio literarum. Datum aput predictam Eccleſiam noſtram Pragen- ſem anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo tercio, die quar- ta mensis Octobris. 356 Litera Capituli in teſtimonium omnium precedencium. os quoque Przedwogius Decanus, Sdeslaus Scolafticus Ecclefie Pra- gensis, Hynco de Malowar, Beneſſius de Krawar, Johannes de Lant- steyn, Bartholomeus Decanus Sancti Egidii majoris Civitatis Pragenſis, Stephanus Notarius terre, Cunſſo, Przibico Belynensis, Theobaldus, Za- cenſis Archi-Diaconi, Wratywogius de Mlycowicz, Stephanus de Aurczicz, Sawiſſius de Raczynaves, Nicolaus Donati, & Wilhelmus de Haſenburg, Canonici jam dicte Ecclefie pro tune in loco conſueto Capituli Ecclelie noſtre prelibate in generali Capitulo, quod poſt dedicacionem ipfius Ec- clefie facere confuevimus, (b) fuper permutacione predicta capitulariter & ſpecialiter congregati, propoſitum, utilitatem, ac diſposicionem Sere- niſſimi Principis, ac Domini noſtri Domini Karoli Romanorum Regis ſem- per Auguſti, & Boemie Regis ſupradicti, circa premiſſa racionabile & racionabilem, pium, piamque videntes, & agnoſcentes previis cum re- verendo in Criſto Patre, & Domino noſtro Domino Arneſto Dei, & Apo- stolice Sedis gracia memorate Ecclesie nostre Pragensis Archiepiſcopo pluribus & follempnibus ſuper ipsis confiliis, & tractatibus permutacio- nem predictam - - Precentori & - - Manfionariis Chori Sancte Marie predictis, ac Ecclesie noſtre jam dicte, utilem fore proſpicientes, eidem noſtrum (b) Cum generale Capitulum hoc celebratum fuerit quarta menſis Octobris , isque dies fuerit poſt dedicationem eccleſiæ Metropolitanæ : recte cognoſcitur , dedicationem ec- cleſiæ S. Viti a Spitigneo cœptæ coincidiſſe tempore cum hodierna, ut ſeil die Dominica proxima Kalendis Octobris celebrata fuerit. Quod ipſum clare testatur Curſus Man- ſionariorum cujus partem præjicimus, ibi enim legitur: Kalendis Octobris Dedicacio Pragenſis eccleſie. Nam eccleſia Metropolitana, quæ his temporibus a Carolo IV, ſtrui cœpit, primum anno 1385. conſecrata fuit a Joanne Archiepiſcopo Prag,

Strana 357
MANSIONARIORUM. 357 noſtrum benivolum prebuimus, & preſentibus prebemus conſenſum, pa- riter, & afsensum; In testimonium noſtri conſenſus sigillum Capituli Ec- clefie noſtre jam dicte appendentes. Actum & datum anno, menſe, & die, & loco predictis, quibus ſupra. XVIII. Ordinacio Morawi pauperis optima pro Manſio- nariis. (a) In nomine Domini, Amen. Nos Cztyborius Precentor, Stephanus, Han- co, Valentinus totumque Collegium Manfionariorum Chori Beate Ma- rie in Ecclesia Pragensi, ad noticiam univerforum tam preſencium, quam futurorum cupimus pervenire, quod Deo devotus famulus Thomas di- ctus Morawus pauper clericus, (b) ſue utique anime fidelis zelator ob af- fectum, quem ſemper ad ipſam Dei Genitricem Mariam ultra alios San- ctos poſt Deum ducit, & duxit specialem, que nimirum firmiter in se ſperantes nunquam ſuo auxilio vult eſſe privandos hic & in futuro; Que- dam certa & vera bona, videlicet duarum fexagenarum redditus groffo- rum Denariorum Pragenſium, ſexaginta groſfos pro qualibet ſexagena computando, per nos olym a Domino Johanne dicto Wycher in Trze- byewlicz villa pro viginti ſexagenis predictorum denariorum legittime & veraciter exempta pariter & exſoluta, prouti in tabulis terre plenius con- tinentur, redimens & exsolvens ea, a nobis in eadem fumma pecuniarum, ſeilicet viginti ſexagenarum, nobis & ſuccefforibus noſtris Collegio me- morato ſponte & libere donavit, legavit, & commifit, atque perpetuum teſtamentum poſt mortem, uti infra dicetur, de eisdem bonis ſibi fieri procuravit. Hac siquidem excepcione premiſſa, fcilicet, quod annis fingulis & ex nunc uſque ad tempora vite ſue, pretactas duas ſexagenas in terminis certis, utpote in Sancti Georgii unam, & in Sancti Galli fe- Y y 3 ta se (a) Thomas Moravus Clericus Manſionariis Prag, donat duas ſexagenas groſsorum Pragen- ſium annul reditus , ea conditione ut Manſionarii ſibi ad vitæ tempus ſingulis annis teneantur hos reditus fideliter confignare; post mortem ſuam vero præter anniversa- rium certas diſtribuciones ex iisdem duabus ſexagenis inter Manſionarios �tatuit ddo. in die S. Galli 1352. (b) Ex poſterioribus diplomatibus liquet, tum univerſim Clericos pauperes dictos , qui ne ſimplici quidem beneficio gaudebant , ſed ex Miſſarum ſtipen- diis vivere ſoliti.

Strana 358
Porcio in Aſ- ſumpcione & Nativitate Marie. Pro officio cum Canonicis dan- pur Hallenſes. Qualiter dies anniverſarius expendatur Moravi pau- peris. DIPLOMATA 358 festis similiter unam sexagenam grofforum Pragensium sibi ad solvendum, atque dandum obligaremur. Poftquam vero fupradiétus Clericus vocante Deo migraverit de hoc ſeculo, voluit, & in perpetuum obſervari opta- vit, ut predicte ſexagene due grofforum modo & forma ſubſcriptis divi- derentur. Primo namque, quod bis tantum in quolibet anno, puta in die Affumpcionis Beate ſemper Virginis Marie triginta ſex groſſos & in Na- tivitate ejusdem Virginis Beate fimiliter triginta ſex groſſos simul omnes majores & minores Manfionarii, & ſi miſſe predictarum feſtivitatum in Choro eorum per eos decantande interfuerint, alias tantum preſentes & non abſentes pro porcione debent, & teneantur habere, more ſolito, fi- cut cottidianas porciones inter ſe dividendo. Item voluit, & in futurum perpetuo tenendum ordinavit, ut in ſeptem diebus, videlicet Nativitatis, Cireumcisionis, Epifanie, Pasche, Ascensionis, Penthecostes, & Corpo- ris Chriſti; nec non in quinque ejusdem Genitrieis glorioſe Virginis Ma- rie feſtivitatibus, Aſſumpcionis, Nativitatis, Concepcionis, Purificacio- nis, atque Annunciacionis prenominati duntaxat majores undecim Man- ſionarii cum Precentore pro quolibet ipfarum feftivitatum unum groffum, ſeu unum ſolidum halenſem (c) ad offerendum eum Canonicis in ſumma Miſſa pro Offertorio tenentur, & deberent habere. Item diſposuit, & ordinavit, ut in ſuo anniverſario, quociescunque veniente, triginta duo groſſi diſtribuerentur iſto modo; Primo majoribus Mansionariis pro miſſis defunctorum XII. groflos, minoribus vero pro vigiliis ſex groſſos, item pro luminibus duos groſſos, & ad offertorium in miſſa defunctorum ebdo- madariis Ecclesie similiter duos groſfos; Item XII. egentibus Presbyte- ris, (c) eodem die miſſas pro anima famuli dicere volentibus ſex groffos eciam dari voluit; Inſuper Sacriſtano quicunque fuerit noſtre Sacriftie II. groſſos, & pauperibus communiter omnibus ante fores Ecclefie ſeden- tibus II. groſſos pro pane. Harum autem execucionum Precentori, qui pro tempore fuerit, vel vices ejus gerenti committere voluit, & adop- tavit, ut ſieut ad ipſum gubernacio predictorum bonorum, ita & diſtri- bucio ipſarum duarum ſexagenarum omnimode pertineret, eidem pro fuis laboribus quatuor groffos refiduos deputando. Laudantes igitur prefati Clerici dicti Moravi devocionem, empcionem, donacionem, diſposicio- nem, atque teſtacionem, ut preferuntur, ſimulque rata atque grata ha- ben- (c) Iſtud indicium plurimum ad rem monetariam iſtius ſæculi elucidandam confert , ſeil. ſolidum Halenſem ejusdem valoris fuiſſe cum groſſo Pragenſi. (c) Qui ſupra Cheri- ci pauperes, hie egentes presbyteri appellantur.

Strana 359
MANSIONARIORUM. 359 bentes, recognoscimus, & protestamur, nos eidem Clerico in duabus ſe- xagenis grofforum denariorum Pragenfium teneri & obligari, & promit- timus bona fide sine omni dolo, ipſas duas ſexagenas fibi ſolvere in ter- minis prenotatis, omnique contradiccione procul mota, niſi tune prefixa bona, quodque absit, per ignis voraginem, ficcitatem, gverram, & grandinem, ex Divina permiſſione fuerint evidenter devastata, & destru- cta, in quo caſu nolumus ad ſolucionem predictorum obligari. Submit- tentes nos ſponte atque benivole penis & fentenciis, quas Dominus De- eanus Pragenfis Ecclefie, qui pro tempore fuerit, in nos duxerit feren- das, ſi terminis indictis, aut aliis ipforum, finaliterque infra quatuorde- cim dies ipſos terminos immediate conſequentes Clerico--jam dicto non ſolverimus & expleverimus onera & pecunias memoratas. Harum litera- rum teſtimonio noſtri ſigilli munimine ſignatarum. Datum anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo tercio in die Sancti Galli Confeſ- ſoris. XIX. Confirmacio trium Altarium in Eccleſia Pragenſi. (a) nnocencius Epiſcopus Servus Servorum Dei; Ad perpetuam rei memo- riam. Hys, que animarum ſalutem reſpiciunt, & ad cultum Divinum ſunt provide ordinata, ut illibata confistant, libenter addicimus Aposto- lici roboris firmitatem. Exhibita ſiquidem nobis pro parte kariſſimi in Criſto filii noſtri Karoli Romanorum & Boemie Regis Illuſtris peticio con- tinebat, quod olym ipſe cupiens terrena in celeſtia, & tranfitoria in eter- na felici commercio commutare, pro ſue, & progenitorum, ac clare me- morie Dominarum Romanorum & Boemie Reginarum ſucceſfive confor- tum ſuarum animarum ſalute, in Choro Eceleſie Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi ad honorem Dei tria altaria, unum ſub Sancti Nicolai Epiſcopi & Confeſforis vocabulis, & aliud fub Sanctorum Innocentum Mar- tyrum, & reliquum ſub Sancti Ludovici Regis Confeſſoris vocabulis de conſenſu Venerabilis Fratris Noſtri -- Archi-Epiſeopi, & dilectorum Ca- (a) Innocentius VI. ad petitionem Caroli IV. confirmat erectionem & dotationem trium altarium in Choro B. M. V. in eccleſia Metrop. Prag. pro Manſionariis ejusdem ecele- ſie factam ddo. Avinione XI. Kal. Febr. 1354.

Strana 360
DIPLOMATA 360 Capituli Pragenfis de bonis fuis fundavit, erexit, ac--Precentori & Man- ſionariis ipſius Eccleſie pro dote ipforum altarium, ac certis anniverſa- riis in dicta Ecclefia perpetuo peragendis, quandam villam aut certos per- petuos annuos ſufficientes redditus eciam affignavit, prout in Regis, ac Archi-Epiſcopi & Capituli predictorum ſuper hoc confectis literis, eo- rum figillis munitis continetur. Quare pro parte ipfius Regis fuit nobis humiliter ſupplicatum, ut fundacionem, ereccionem, & dotis affignacio- nem prefirmare de benignitate Apoſtolica dignaremur. Nos igitur hu- jusmodi ſupplicacionibus inclinati fundacionem, ereccionem, & dotis affi- gnacionem predictas ratas, & gratas habentes, illas auctoritate Apoſto- lica ex certa sciencia confirmamus, & preſentis ſcripti patrocinio com- munimus, ſupplentes omnem defectum, si quis forsitan intervenerit in premiſſis, de Apoſtolice plenitudine Majestatis, & potestatis. Nulli er- go omnino hominum liceat hanc paginam noſtre confirmacionis, & ſup- plecionis infringere, vel ei auſu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare preſumpſerit, indignacionem Omnipotentis Dei, & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus ſe noverit incurſurum. Datum Avinione XI. Kalendas Februarii, Pontificatus noſtri anno 2. XX. Confirmacio Manſionariorum in Terencio per Epiſco- pum Parmenſem. (a) golinus Dei & Apoſtolice Sedis gracia Epiſcopus Parmenfis & Comes; Ad perpetuam memoriam; Bone rei dare conſultum preſentis vite habetur ſubfidium, eterne remuneracionis premium expectatur. Hinc eſt, quod cum Sereniffimus Princeps & Dominus Dominus Karolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguftus , Boemieque Rex pie mentis devocionem attendens, pro fue recolende memorie llluftris Principis Do- mini Johannis Boemie Regis genitoris ſui animarum ſalute ad Divini no- minis augmentum & gloriam, & honorem glorioſe ſemperque Virginis Marie Genitricis Dei, ac Domini noſtri Jeſu Criſti & Sanctorum Ange- lorum (a) Ugolinus Epiſcopus Parmenſis ratihabet & confirmat fundationem Manſionariorum a Carolo IV, factam cum omnibus clauſulis. ad. 2. Maji 1355.

Strana 361
MANSIONARIORUM. 1. 361 lorum Eccleſiam ſeu Capellam in villa Terencii noſtre Parmensis Diocesis erexerit , fundaverit & dotaverit & creaverit, cum tribus presbyteris, uno videlicet Vicario Principali, & duobus Manfionariis inibi ordinandis, instituendis, vifitandis, corrigendis, puniendis, & in redditibus fusten- tandis, ac miſfis aliisque Canonicis horis per eos dicendis per modum & formam, & prout in literis prefati Sereniſſimi Romanorum & Boemie Re- gis ſue Majeſtatis sigillo pendenti munitis, nobis ex fui parte exhibitis & dictis plenius & feracius continentur, quarum tenor noſcitur effe talis: Karolus Dei gracia Romanorum Rex femper Auguftus & Boemie Rex &c. (b) Propter gwerarum autem ytalicarum diſcrimina medietatem reddi- tuum hujusmodi juxta Terencium juſſimus comparari, medietatem aliam in Boemia deputando, ut fi forte per guerras redditus predicti qui ha- bentur prope Terencium, proceſſu temporis vaſtarentur, faltim pars alia ipſius pro conſolacione ipfis in Boemia ſalva eſsent. Ordinamus eciam, ut Precentor antedictus de Praga qui eft, & qui fuerit pro tempore, redditus predictos Vicarii & Manſionariorum de Terencio ipforum nomine perpetuo gubernet, & teneat, & annis fingulis nunccio quantum ipfi pro iis iturum, atque rediturum pro illis, atque ſumptibus Pragam pro eodem censu transmittent, illum affignet. Gui quidem nunccius per tempus, quo censum expectando Prage moram fecerit, communem cum Precen- tore & Mansionariis Pragensibus mensam habebit. Et si Sacerdos vel Cle- ricus fuerit, cum aliis interim offieiis Divinis interfit. Ut infuper cen- fus predictus in Boemia cercior habeatur, & de ipfo dubietas nulla valeat proceſſu temporis ſuboriri, eis fuper eo dabimus & Archiepiſcopi, & Ca- pituli Pragenfis, ac Precentoris & Manfionariorum Sancte Marie de Pra- ga predictorum dari procurabimus literas nostre Majestatis, & eorundem fingulis singulariter affignatas, preſencium ſub noſtre Majeſtatis figillo te- ſtimonio literarum. Datum Terencii anno Domini milleſimo CCC. LX. Indiccione VIII. Idus Februarii, (c) Regnorum noſtrorum anno nono. Nos eisdem Sereniſſimi Principis & Domini Domini Karoli gratum dictum propofitum in Domino commendantes, ac volentes propterea grato affen- ſu convertere ad predictam ejusdem Ecclesie ſeu Capelle ereccionem, fun- Zz Tom. III. (b) Concordat in omnibus cum diplomate Caroli Num.XXVIII. poſito, præter ſequentia. (c) Diploma Num. XXVIII.posirum, datum est Karlsteinæ III. Idus Julii 1359. istud Teren- tii 1355., cum vero Indictionem VIII. appoſitam habeat , in numero anni iſthic LX. error amanuenſis est, ſeribique debuit LV. quo eodem anno Parmensis Epiſco- pus id ratihabuit.

Strana 362
DIPLOMATA fundacionem, creacionem, dictorumque Sacerdotum ordinacionem & in- ſtitucionem, & omnia, & ſingula per preſentem Sereniſſimum Princi- pem & Dominum Dominum Romanorum, Boemieque Regem, ut premit- titur, ordinata juxta modum & formam in prefatis ſuis literis plenius an- notata, auctoritate noſtra ordinaria qua fungimur, auctoriſamus, ap- probamus, confirmamus, & de premiſſis omnibus & fingulis conſentimus, ac preſentis ſcripti patrocinio communimus. In quorum teſtimonium preſentes literas patentes nostras fieri juſfimus & regiſtrari, figillique noſtri Epiſcopalis appensione muniri. Datum in domo habitacionis noſtre vicina, ſeu Parochia Sancti Thome in cruce ſiccariorum porte comana, preſentibus Domino Donodoſio de turre Prepoſito baptiſterii Sancti Jo- hannis Parmenſis, Diſcreto Viro Domino Petro Cancellario Magnifico Domini Domini Mathei Vice-Comitis, Jacobo Palmito, & Johanne vago ambobus de Parma teſtibus vocatis ſpecialiter & rogatis, M. CCC. LV. die ſecundo Maji, Indiccione octava. Gwilhelmus familiaris & ſeriba preſati Domini Parmenſis Epiſcopi publicus Imperiali auctoritate Notarius, predictis auctorifacioni, appro- bacioni , confirmacioni, & omnibus & ſingulis ſupra ſeriptis, dum, ut predi- citur, per prefatum Epiſcopum agerentur, & fierent, una cum teftibus an- notatis preſens interfui, eisdemque me cum atteſtacione ſubſcripſi in te- ſtimonium omnium premiſſorum. 362 XXI. Litera libertacionis Capelle per Plebanum in Nurm- berg. (a) go Albertus Rector Parrochialis Ecclesie Sancti Sebaldi Nurmbergen- ſis, ad univerſorum noticiam cupio tenore preſencium pervenire, quod cum Sereniffimus Princeps, & Dominus Dominus Karolus Romano- rum Imperator ſemper Auguftus & Boemie Rex Capellam, seu Ecclesiam in honorem Sanctiſſime Dei Genitricis Virginis Marie infra limites pre- fate Ecclesie nostre, in quadam area, ubi olym platea Judeorum erat, fun- (a) Albertus Rector Parochialis eceleſie ad S. Sebaldum Norimbergæ conſentit in abalienatio- nem fundi & Capellæ a Carolo IV. erectæ , quæ idem Carolus quadringentis florenis reluit ddo. Norimbergæ in die S. Afræ M. 1355.

Strana 363
MANSIONARIORUM. 363 fundare, & erigere inchoaffet, & conſumare defiderans, me ſeriofius re- quifi ſet, ut tali fundacioni & ceteris in hujusmodi opportunis vellem meum adhibere conſenſum. Ego vero ſano honorabilium Clericorum & Laycorum Nurmbergenſium communicato confilio, & deliberacione ma- tura cum eis prehabita, omni prejudicio, quod Ecclefie mee ex fundacio- ne prefata imminere poterat, pleno ſtudio, & intencione penſatis, com- peri, quod pro quadringentis florenis auri poſſit Ecclefie mee predicte evidens utilitas procurari, quorum florenorum de certa ſciencia Civium impendendi funt ducenti floreni ad certos redditus ipfi Ecclefie compa- randos, reliqui vero ducenti in structura Parochialis Curie confumandi, quibus totum prejudicium five dampuum perpetuo poterat eciam cum no- tabili ineremento pro me & meis in dicta Ecclefia ſuccefforibus reſtaura- ri. Quos quidem quadringentos florenos Dominus Dominus Imperator in parata pecunia pro comparandis pro Ecelefia mea predicta perpetuis red- ditibus & ſtructura Curie Parrochialis affignavit. Quapropter fundacioni, ereccioni, dedicacioni, conſumacioni & conſeeracioni ſupradicte Capel- le, ſeu Ecclesie, meo & predicte Ecclefie mee nomine non per errorem, fed de certa ſciencia libere & ſponte conſensi, conſencio, ſeu preſenti- bus meum expreſſum & benivolum adhibeo conſensum pariter & affenſum. Et quoniam mea & Ecclefie mee, ac fuccefforum meorum in predicta Ec- clefia mea evidens eft utilitas ordinata; Idcirco meo & ejusdem Ecclesie fuccefforum meorum nomine omni juri, feu juris beneficio ſponte renunc- cio, atque cedo, oujus pretextu fundacio, ereccio, confirmacio, dedi- eacio, & conſecracio Capelle ſeu Eeclefie prefate aut ejus Clerici, Re- étores feu miniſtri quibuscunque poffent futuris temporibus infeſtari, im- pediri impoſterum, ſeu quomodolibet perturbari. Cujus rei teftes funt Reverendus in Criſto Pater Dominus Theodricus Mündenfis Epiſéopus, Przedwogius Decanus Sancte Ecclesie Pragenfis, Bohuffius Prepofitus Ly- thomierzicenſis, Wolframus Magifter Ordinis de Domo Theotonica per Almaniam, Burgardus Magdeburgenſis Purggravius, Cunrath Groos Scultetus, Ulricus Haller, Bertholdus Tucher, Hermannus Werhlter, & Gothfridus Skoper Cives Nurmbergenſes. In cujus rei teſtimonium figil- lum meum appoſui una cum figillo univerſitatis Civium Nurmbergenſium, quod in teftimonium rei ad preces meas eſt appenſum. Et Nos Conſu- les ac univerfitas Civium in Nurmberg recognoſeimus figillum noſtrum ex certa ſciencia, & ad preces prefati Domini Plebani in teſtimonium pre- miſſorum preſentibus appendiſſe. Datum & actum anno Domini milleſi- Zz 2 mo-

Strana 364
DIPLOMATA mo trecenteſimo quinquageſimo quinto in die Sancte Affre (b) Marty- ris in Civitate Nurmbergenſi. 364 HV XXII. Litera conſenſus ſuper Capella in Nurmberg. (a) Cujus litere tenor jam ince- ptus continetur in precedenti privilegio. upoldus Dei gracia Epiſcopus Ecclesie Bambergenſis, (b) ad om- nium & ſingulorum tam prefencium, quam futurorum noticiam deducimus in his ſcriptis, quod Sereniſsimus & Graciofus Dominus noster Dominus Karolus Romanorum Imperator semper Auguftus & Boemie Rex per honorabilem virum Precentorem Manſionariorum Chori Sancte Marie in Ecclesia Pragensi literas ſuas patentes magno sigillo ſuo Imperiali sigil- latas nobis exhiberi juſſit, petens cum devocionis inftancia, ut contentis in eisdem literis conſentire, ac eadem auctoriſare, ratificare, approbare, ac confirmare auctoritate noſtra ordinaria curaremus. Quarum literarum ſequitur tenor in hec verba: Karolus quartus divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſemper Auguſtus & Boemie Rex; omnibus in per- petuum, ad cumulum noſtri culminis &c. Nos itaque predicti Domini no- stri devocionem, quam in conftruccione ac dotacione Capelle Glorioſe Genitricis Dei ſemperque Virginis Marie in oppido Nurmberg noſtre Dyocesis site, nec non ordinacione Divinorum Officiorum per Clericos in eadem Capella instituendos, habendos, ac eciam visitacionem, ac cor- reccionem ipforum Clericorum de quibus in eisdem plene continetur li- teris multipliciter in Domino commendantes, eandemque devocionem exi- miis laudum preconiis attollentes in predictas conftitucionem, dotacio- nem, ordinacionem, vifitacionem, & correccionem conſentimus, ac eas auctoriſamus, ratificamus, approbamus, ac in Dei nomine predicta au- ctoritate noſtra ordinaria ac certa ſciencia confirmamus, noſtro ſucceſſo- rum noſtrorum, ac ipfius Ecclefie nostre jure in dicta Capella & Cleri- cis inibi inftituendis inconvulſe omnia remanere. In cujus rei evidens te- ſti- (b) Id eſt : 7. Auguſti. (a) Lupoldus Epiſcopus Bambergenſis confirmat fundationem Ca- roli IV. Norimbergæ factam ddo. Altemburg , in craſtino S. Laurentii 1355. (b) Ex hoc Diplomate corrigi poteſt GabrielisBuccellini Series Epiſcoporum Bambergenſium in ſua Germania Sacra P. 1. p. 24. qui Leopoldum hune jam an no 1341. demortuum ſcri- bit , cum 14. annis poſterius ſuperfuerit.

Strana 365
MANSIONARIORUM. 365 ſtimonium ſigilla noſtra preſentibus duximus appendenda. Datum in ca- ſtro noſtro Altemburg prope Rabberg anno Domini milleſimo trecenteſi- mo quinquageſimo quinto, in craſtino Sancti Laurencii Martyris. XXIII. De diſcordia orta inter majores & minores Man- ſionarios. (a) arolus quartus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator sem- per Auguftus, & Boemie Rex; Notum facimus univerfis; quod cum pridem inter Majores ab una, & inter minores ſeu inferiores Chori San- cte Marie in Ecelesia Pragensi Mansionarios devotos noſtros parte ab alia pro quibusdam ſerviciis, ſeu ſubminiſtracionibus ad cultum divinum ſpectantibus in quibus jam dicti minores, ſeu inferiores Manfionarii tam in eodem Sancte Marie Choro, quam in aliis locis privatis ipfis majori- bus Manſionariis obligati noſcuntur, ſeu diſſenſionis materia fit exorta, ſic quod ipſi Manſionarii minores, majoribus in talibus ſerviciis inobe- dientes & difficiles se reddant, imo fimpliciter contradicant. Nos vero cum ejusdem Chori veri, & legitimi funtatores exiftamus, ambiguitati- bus hujusmodi, & queſtionibus licium, & diſſenfionum materiis finem vo- lentes imponere, & quevis dubia in eisdem penitus refarcire, decerni- mus, pronunceiamus, & virtute preſencium declaramus, quod prefati minores ſeu inferiores Manfionarii majoribus, ſeu ſuperioribus Manſio- nariis in portando libros & Cappas ad Chorum, & menſam, & reportando, quando & quociens officium & ordo requifierint, debeant devote, fideli- ter, & prompte fine contradiccione & remurmuracione quibuslibet mini- strare, & eisdem ac Precentori ipforum fignanter, & precipue in om- nibus, & fingulis condicionibus, reverenciis, ſerviciis, & ſubminiſtra- cionibus ſubelſe, ſervire, & ſubminiſtrare teneantur ad plenum, ficut Quod minores Manſionarii tenentur pori- gere cappasma- joribus Man- ſionariis. Zz 3. Vi- (a) Cum Manſionarii minores ſe ſe a ſervitiis majoribus Manſionariis præſtandis ſubtrahe- rent : Carolus IV. querela ad ſe delata Minoribus de novo ſub pœnarum intermina- tione præcipit , ut majoribus cappas , libros &c. ad Chorum deferant , ceteraque con- ſueta ſervitia exhibeant ddo. V. Kal. Nov. 1355.

Strana 366
DIPLOMATA 366 Vicarii (b) Ecclefie Pragenfis ſuis Canonicis famulantur. Si qui autem ex eis ſe in dictis ſerviciis, & ſubminiſtracionibus, ut premittitur, in- obedientes, ac rebelles ostenderint, volumus, quod Venerabilis Archi- Epiſcopus, feu Decanus Ecclefie Pragenfis, quem eorum prefatus Pre- centor requirendum duxerit, tales ad obedienciam debitam, fieut expreſ- ſum est ſuperius compellat, & arceat viis & remediis opportunis. Pre- ſencium ſub Imperialis noſtre Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Da- tum Prage anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo quinto, Indiccione octava, Vto. Kalendas Novembris, Regnorum noſtrorum anno X. Imperii vero primo. XXIV. Ad mandatum Domini Johannis Luth Cancellarii Theodori de Staffordia. (a) Subjeccio mi- K arolus quartus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator fem- norum Man-Kper Auguftus, & Bohemie Rex. Notum facimus univerfis. Guod cum pridem inter majores ab una, & inter minores, feu inferiores Cho- fionar iorum. ri Sancte Marie in Ecclesia Pragenfi Manfionarios devotos nostros parte ab alia, pro quibusdam ſerviciis, ſeu ſubminiſtracionibus ad cultum divi- num ſpectantibus, in quibus jam dicti minores, ſeu inferiores Manfiona- rii, tam in eodem Sancte Marie Choro, quam in aliis loeis privatis ip- fis majoribus Manfionariis obligati noſcuntur, ſeu diffenſionis materia fit exorta, fîc quod ipfi Manfionarii minores majoribus in talibus ferviciis inobedientes, & difficiles se reddunt, ymimo fimpliciter contradieunt. Nos vero cum ejusdem Chori veri & legittimi fundatores exiftamus, am- biguitatibus hujusmodi queſtionis licium, & diſſenfionum materiis finem volentes imponere, & quevis dubia in eisdem penitus refartire, decer- ni- (b) Hem ! Vicarios ſeu ut hodie appellantur , Vicaristas diſtinctos fuiſſe a Manſionariis, nec Vicariſtas in locum Manſionariorum ſubſtitutos poſterius. Inter ipſos Vicarios vero hoc tempore fuiſſe diſtinctionem ex poſterioribus Diplomatibus liquer. Nam alii e- rant , qui Prælatis Canonicis famulabantur, iique pinguiore ſtipendio gaudebant, alii qui reliquis Canonicis inferioribus ſeu junioribus deſerviebant. (a) Carolus IV. denuo declarat Manfionarios minores obligari obſequia præſtare majoribus, quemad- modum Vicacii ſuis Canonicis exhibent. Requiritque Arehiepiſcopum & Decanum Pragenſ. ut eos viis & remediis opportunis ad obedientiam revocent, ddo, Praga V. Kal. Novemb. 1355.

Strana 367
MANSIONARIORUM. 367 nimus, pronunceiamus, & virtute prefencium declaramus, quod pre- fati minores, ſeu inferiores Manfionarii majoribus feu ſuperioribus Man- ſionariis in portando libros & cappas ad Chorum & menſaim, & repor- tando, quando, & quociens officium & ordo requisierint, debeant devo- te, fideliter, & prompte fine contradiccione & remurmuracione, qui- buslibet miniſtrare, & eisdem ac Precentori ipſorum fignanter, & precipue in omnibus & fingulis condicionibus, reverenciis, fer- viciis, & ſubminiſtracionibus ſubeſſe, ſervire, & ſubminiſtrare te- neantur ad plenum, ficut Vicarii Ecclefie Pragenfis fuis Canonicis famulantur. Si qui autem ex eis ſe in dictis ſerviciis, & ſubmini- stracionibus, ut premittitur, inobedientes, ac rebelles ostenderint; volumus, quod venerabilis Archi-Epiſcopus feu Decanus Ecclefie Pra- genfis, quem eorum prefatus Precentor requirendum duxerit, tales ad obedienciam debitam, sicut expressum est superius, compellat, & arceat viis & remediis oportunis. Preſencium ſub Imperialis noſtre Majestatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage anno Domini milleſimo trecen- teſimo quinquageſimo quinto, Indiccione VIII. V. Kalendas Novembris, Regnorum noſtrorum anno decimo, Imperii vero primo. XXV. Instrumentum de liberalitate Mansionariorum in Te- rencio. (a) In nomine Sancte & Individue Trinitatis feliciter Amen. Karolus quar- tus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator femper Augu- stus & Boemie Rex; Ad perpetuam rei memoriam. Ad cumulum cedere non ambigimus salutis eterne Ecclesie & personis Ecclefiafticis congrue ſubvencionis ſubſidium, prout gracia Divina conceſſerit, liberaliter im- pertimur. Sane cum ad laudem, & gloriam Dei Omnipotentis, & inte- merate Virginis Matris ipfius, in cujus honore principaliter quondam Mansionarios in Capella Sâncte Marie in Terencio Parmensis Dyocess fun- davimus, ſeu ereximus, dignamur non immerito, ac intendimus ipſam man- (a) Carolus IV. Manſionarios a ſe Terentii fundatos , eorumque ſubditos a quibuscunque conſuetis præſtationibus , exactionibus, & ſervitiis immunes pronunciat ddo. XVI. Kal. Junii 1356.

Strana 368
DIPLOMATA 368 mansionariam, ac Vicarium & Mansionarios ejusdem ſpecialibus nostre munificencie graciis ac libertatibus pre ceteris gracioſius infignire, ipſos Vicarium & Manfionarios, qui tune funt, aut qui pro tempore fuerint, devotos noſtros dilectos, ab omnibus daciis, gabellis, theloneis, trans- mutacionibus, exaccionibus, gravaminibus expenfarum, feu collectarum ſeu quarumcunque aliarum ſolucionum inpeticionibus ex certa noſtra ſciencia de ſpeciali noſtra gracia, ac Imperialis poteſtatis plenitudine te- nore preſencium abſolvimus, ac eciam libertamus. Mandamus igitur u- niverfis & fingulis Principibus, Comitibus, Vicariis, potentibus, exacto- ribus, officialibus, & ceteris quibuscunque noſtris, & facri Romani Im- perii fidelibus dilectis, ne a prefatis Vicario & Mansionariis, bonis, & familiaribus ipſorum predictis ullo unquam tempore, qua preſentis noſtre abſolucionis ſeu libertacionis gracia data, theolonea, gabellas, trans- mutaciones, exacciones, collectas expenfas, feu quascunque aliarum im- poſicionum ſoluciones repetere, petere, ſeu exigere quomodolibet au- deant seu preſumant sub pena gravis nostre indignacionis, & viginti mar- carum puri auri, quam ab eo, qui contravenire preſumpſerit, irremiſſi- biliter exigi volumus, & earum medietatem fifci Imperialis noſtre Came- re, reſiduam vero partem prefatorum Vicariorum & Manfionariorum in- juriam paſſorum uſibus applicari. Signum Sereniſſimi Principis Domini noſtri Karoli Romanorum Imperatoris Invictiſſimi & Gloriofiſſimi Boemie Regis. Testes hujus rei funt Venerabilis Arnestus Archiepiſcopus Pra- genſis, Johannes Olomucensis, Theodricus Mindensis Ecclefiarum Epiſeo- pi; Illuſtres Johannes Marchio Moravie, Bolko Swidnicensis, Bolko ſe- nior, & Bolko junior Opullienſes Duces, nec non Spectabiles Burkardus Burgravius Magdeburgensis, Magister Curie nostre, & Albertus de An- balt Comites, & alii quam plures noſtri fideles, preſencium ſub Imperia- lis noſtre Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage anno Do- mini M. CCC. quinquageſimo ſexto, Indiccione nona, XVI. Kalendas Junii, Regnorum noſtrorum anno decimo, Imperii anno ſecundo. * Per Dominum Cancella- rium. Johannes Exstetenſis. XXVI.

Strana 369
MANSIONARIORUM. 369 XXVI. Super quinque Marcas in Hradyſſtko. (a) arolus quartus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſem- per Auguftus, & Boemie Rex; Ad univerſorum noticiam volumus tenore preſencium pervenire, quod cupientes ex animo Collegium devo- torum noſtrorum - - Precentoris, & - - Manfionariorum Chori Sancte Marie in Ecclesia Pragensi, nostre Regalis fundacionis, ac ipfius statum & honorem ob intemerate & glorioſe Virginis Marie reverenciam, cujus vocabulo dictum Collegium infignitur, ſpecialibus graciis, & benignis fa- voribus ampliare, quinque marcarum (b) redditus precipui annui cenfus in Hradiſſtko Curia ſeu allodio, prope Pragam ſito, ad nos & Cameram noſtram antiquitus pleno jure ſpectantes, licet predicti redditus (c) pre- clare memorie Illuftrem Johannem quondam Boemie Regem genitorem no- ſtrum kariſſimum, Anne filie quondam Nicolai Radoſte in quinquaginta ſe- xagenis grofforum Pragenſium pignori noſcantur obligari, de liberalita- te Regia, certaque noſtra ſciencia, & de plenitudine Regie potestatis prefatis Precentori, & Manfionariis damus, conferimus, & donamus, per ipſos Precentorem, & Manfionarios ante dictos quinque marcarum redditus, poſtquam per eos a prefata Anna vel poſſeſſoribus in ſupradi- cta ſumma quinquaginta ſexagenarum exſoluti, vel alias per licitum mo- dum disbrigati fuerint, (d) habendum, tenendum, utifruendum, perci- piendum, & poſſidendum hereditarie, & proprietatis tytulo, perpetuis temporibus pacifice, & quiete, nichil Juris, Dominii, utilitatis, commo- di, vel proprietatis nobis heredibus, & ſucceſforibus noſtris Regibus Boe- mie in prefata Curia, ſeu allodio, & redditibus ante dictis quomodolibet reſervantes, ymo totum Jus, quod nobis, vel noſtris predeceſſoribus in dicta Curia & redditibus competit, competebat, feu competere aliquali- ter poffet, in Precentorem, & Manfionarios transfundimus, & auctoritate Aaa Re- Tom. III. (a) Carolus IV. Collegio Manſionariorum donat quinque marcarum annuum cenſum ex eu- ria ſeu allodio Hradiſſtko prope Pragam ddo. IV. Kal. Auguſti 1356. (b) Marcam co tempore æquiparatam fuiſſe ſexagenæ groſſorum Prag. atque proinde 24. flore- nis ; vide P. Adauctum citatis locis. (c) Supple per. (d) Id eſt : vel alio modo pro iisdem ſatisfactum fuerit.

Strana 370
370 Regia Boemie plenarie duximus transferendum, mandantes firmiter & di- stricte Capitaneis Boemie & Purggravio Pragenfi, ceterisque noîtris of- fieialibus per Boemiam conftitutis, qui nunc funt, vel pro tempore fue- rint, quatenus prefatos Precentorem, & Mansionarios in ſupra fcriptis redditibus, & curia, ſeu allodio, ac ipſorum juribus poteſtate Regia ma- nuteant, protegant, favorabiliter & conſervent. Preſencium ſub noſtre Majeſtatis ſigillo literarum. Datum Prage Anno Domini milleſimo tre- centeſimo, quinquageſimo ſexto, Indiccione IX., IIII. Kalendas Auguſti Regnorum noſtrorum, anno Romanorum undecimo, Boemie X. Imperii ve- ro ſeeundo. DIPLOMATA XXVII. Littera ſuper predicta Curia Domini Sleglini, per quam comparavit, & emit eam, poſtea dedit Manſiona- riis. (a) Jos Michael Donati Judex, & Blahuto Magifter Civium, Bertoldus de Saxonia, Cunſcho Coltratti, Wenceslaus de Slana, Wanco Slanensis, Myxo de Slana, Myertinus , Waczlaus Medwyedonis, Jeclinus Niger, Leo piſtor, Symon Carnifex, Boleslaus jurati minoris Civitatis Pragenſis ſub castro Cives, tenore presencium recognoſcimus, & testamur, quod hone- ſti homines videlicet Wyeczemila olim Domeslay de Drask relicta, ac Czenko ipſius filius, ceterique ipſius heredes, ſeu pueri tam maſculi, quam femelle, concives noſtri, coram nobis in figura Judicii, ubi geſta quevis plenum obtinent robur, constituti recognoverunt ſponte, ſe ſuo he- redum ac ſucceſforum ſuorum nomine, maturo, & amicorum ſuorum confilio, quorum intererat, deſuper habito, Curiam ipſorum fitam in vil- la Unhoſſcz inter Curias Domini Plebani ibidem, & relicte Domine olym Jenczonis militis, una cum tribus manfis ſeu laneis agrorum, ſcilicet eum agris cultis & incultis, ſeminatis, & non ſeminatis, paſcuis, pratis, fil- vis, rubetis, ortis, montibus, vallibus, planis & metis, ac aliis quibusli- bet (a) Judex & jurati cives Novæ civitatis sub castro Prag, testantur Wyeczemilam ac Czen- konem ipſius filium vendidiſſe curiam ſuam in villa Unhoſſez cum omnibus apperti- nentiis Nicolao Sleglini , ſorori Chriſtinæ atque fratri ejusdem Alberto pro ſeptua- ginta Sexag, groſforum Prag.(d. in vigilia Omnium Sanctorum 1358.

Strana 371
MANSIONARIORUM. 371/ bet ipſius curie pertinenciis, juribus ac libertatibus conſuetis, & quocun- que nomine dictis, ac ad ipſam curiam, & tres manſos prefatos ſpectan- tibus, rite ac racionabiliter pro ſeptuaginta fexagenis grofforum Pragen- ſiuin denariorum ipſis concivibus noſtris in toto & plene, ut coram no- bis eciam faſſi funt, persolutis vendidiſse, & vendiderunt honestis perso- nis, ac germanis, videlicet Nicolao Slegel, Cristine forori sue, & ipforum fratri Domino Alberto Plebano in Hwoft ementibus , & recipientibus pro ſe, eorumque poſteris quibuslibet ad habendum, tenendum, utifruendum eandem Curiam, una cum dictis suis pertinenciis, juribus, & libertatibus conſuetis venditam per ipsos Germanos, eorumque posteros pretactos jure hereditario quolibet in perpetuum, ut moris eft, jure tamen dicte Civitatis noſtre per omnia ſemper falvo, peractis eciam omnibus & fin- gulis juribus tam ex parte vendencium, quam emencium, ipſam curiam cum tribus manſis, & pertinenciis ſuis premiſſis, ad ipſam Curiam, ut pre- mittitur, ſpectantibus, que circa habet, ſecundum conſuetudinem, & juſticiam ſepe dicte minoris Civitatis Pragenfis fieri debeant, dicti ven- ditores ipfam curiam cum tribus manfis, & aliis fuis pertinenciis, juribus, & libertatibus pretactis venditam, dictis emptoribus refignaverunt in pu- blico judicio noſtre prefate Civitatis. Renuneciarunt quoque prefati ven- ditores, & renuncciant fuo, & predictorum heredum, ac fuccefforum suo- rum nomine omni juri, quod ipfis & cuipiam in dictis curia, manfis, & pertinenciis fuis venditis, ac in recepcione dicte pecunie, nunc vel in futurum intra vel extra judicium quodeunque, ex quacunque cauſa com- petere poſſet, & promiſerunt ſine dolo malo, bona fide, ſuo, & predi- ctorum heredum, ac ſucceſforum fuorum nomine dictam vendicionem de- nuo ſemper ratam inpermutabilem, & inviolabilem ſemper obſervare, & ipſa bona vendita, ac ipſorum poſſelfores nullo unquam tempore deinceps in genere aut ſpecie intra vel extra judicium quodeunque aliquomodo im- petere, gravare vel fatigare, ſed ipſis emptoribus dicta bona vendita, scilicet pretactam curiam, cum tribus manfis, & pertinenciis pretactis qui- buslibet , ab impedimento, & impeticione cujuslibet hominis in toto , & in parte ſecundum jus dicte Civitatis, jufte ac racionabiliter disbrigare. Su- per hec omnia addicimus, quod litere his contrarie, fi que ſuper prefa- tam curiam, & ipſos tres manſos in alto vel baſfo aut palam vel clam ob- tente per quemeunque ubicunque, vel quomodocunque producantur, nul- lius amodo debebunt elſe roboris, ac momenti. Et quicunque poſfeſfor dicte curie hanc literam habuerit, eidem jus competit omnium premiſſo- rum. Aaa 2

Strana 372
DIPLOMATA rum. In quorum omnium teſtimonium & robur majus sigillum ſupra di- cte minoris Civitatis Pragenſis preſentibus est appenſum. Datum in vigi- lia Omnium Sanctorum, anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquageſi- mo octavo &c. 372 XXVIII. Littera ſuper cenſu quatuor ſexagenarum a Prepoſito Slanensi Mansionar. (a) Jos Bohuslaus Abbas, Martinus Prior, totusque conventus Monafte- rii Sancti Johannis Baptiſte in Inſula Ordinis Sancti Benedicti, & Theodricus Prepositus Ecclefie in Slana ejusdem Ordinis Sancti Benedicti notum facimus univerfis preſentes literas inſpecturis; Quod honeſta Do- micella Katherina nata Michconis ibidem de Slana pro peccatis ſuis & pro remedio animarum predecefforum ejus nobis pie donavit, tradidit, at- que dedit in parata pecunia quinquaginta fexagenas grofforum denario- rum Pragenfium pro exſolvendis bonis five agris emptis & comparatis in villa Tuklek pro hoſpitali infirmorum, & pro infirmis ejusdem hoſpitalis ſiti ante prefatam Civitatem Slanenſem, ſub pactis & condicionibus ſub- ſcriptis, ita videlicet, quod prefatus Theodricus Prepoſitus Slanenſis, qui nunc eft, vel qui pro tempore fuerit, dare & perfolvere tenebitur, & debebit dicte Domicelle Katherine per tempora vite ipſius Katherine duntaxat quatuor ſexagenas grofforum predictorum de bonis predictis in terminis infra ſcriptis, videlicet in octava feſti Sancti Georgii proxime veniente, anno futuro incipiendo, duas ſexagenas, & in octava Sancti Galli nunc ſequenti fimiliter duas ſexagenas grofforum dictorum & fic de- inceps annis fingulis memoratus Dominus Prepoſitus in terminis preſcrip- tis eidem Domicelle Katherine per duas sexagenas, ut prefertur, per tempora vite ipſius Katherine tantum in omnem eventum dabit, & per- ſolvet integraliter & complete, contradiccione qualibet ſeu impedimento pro- (a) Bohuslaus Abbas monasterii S. Benedicti in Inſula fatetur cum conventu ſuo & Theodo- rico Præpoſito eccleſiæ Slanenſis , quod Catharina nata Michconis pro peccatis & re- medio tam ſuæ animæ , quam prædeceſlorum ſibi numeraverit 50. ſexagenas groſſorum Pragen. ad exſolvendos fundos emptos pro hoſpitali Slanenſi , ea tamen conditione ut Præpoſitus Slanenſis teneatur eidem Catharinæ ſingulis annis 4. ſexagenas annui red- ditus dare ddo. Pragæ die 26. Julii 1359.

Strana 373
MANSIONARIORUM. 373 procul motis, ſub pena excommunicacionis per honorabilem virum Do- minum Officialem Pragenſem; qui nunc est, vel qui pro tempore fuerit, ferende, si premiſſa omnia non adimpleverit cum effectu, & ſub pena unius fertonis groſforum pro fabrica Ecclesie Pragenîis solvendorum, quocienscunque, & quandocunque omnia & fingula preſcripta neglexerit adimplere. Poſt mortem vero Domicelle Katherine fupra dicte Dominus Prepoſitus predictus, qui nunc eſt, vel qui pro tempore fuerit, a ſolu- cione quatuor sexagenarum liber erit, & effe debebit penitus & ſolutus. Nos vero Abbas, & Conventus ſupra dicti bona fide, & ſub penis ſupra nominatis proinittimus, quod prefatus Dominus Prepoſitus Slanensis, qui nunc eſt, vel qui pro tempore fuerit, omnia & fingula premiſſa eidem Domicelle Katberine adimplebit, & ea omnia & fingula obſervabit. Et quicunque preſentes literas de certa ſciencia ſepedicte Domicelle Kathe- rine habuerit, eidem nos Abbas & Conventus, ac Theodricus Prepositus memorati omnia & fingula antedicta tanquam eidem Domicelle Katherine ſub condicionibus preſcriptis promittimus adimplere. In cujus rei tefti- monium figilla noſtra, videlicet Abbatis & Conventus ac Prepofiti predi- ctorum preſentibus literis duximus appendendum, datum Prage anno Do- mini milleſimo trecenteſimo quinquageſimo nono die XXVI. menſis Julii. XXIX. Inſtrumentum fundacionis Capelle Manſionariorum in Terencio. (a) Un nomine Domini Amen. Karolus quartus Divina favente gracia & cle- mencia Romanorum Imperator semper Auguftus & Boemie Rex; ad perpetuam rei memoriam; Ad cumulum noſtri culminis cedere non ambi- gimus & ſalutis, fi illius cultus Ceſarea follicitudinis vigilancia propaga- tur, cujus immenſa virtute per ampla ſpacia Imperii noſtri potencia dila- tatur. Eapropter ad laudem ipfius & gloriam, & ad honorem glorioſe ſemperque Virginis Marie Genitricis Dei & Domini noſtri Jeſu Criſti & Sanctorum Angelorum pro noſtre, & recolende memorie Illuftris Johan- nis, Aaa 3 (a) Carolus IV. erecta nova Capella B. V. M. Terencii in Parmenſi diœceſi fundat Vicarium & duos Manſionarios , qui Præcentori Pragenſi ſubſint tam in viſitatione quam corre- ctione ddo. in Karlſtein IIII. Idus Julii 1359

Strana 374
DIPLOMATA 374 nis, quondam Regis Boemie genitoris noſtri dilecti animarum falute in villa Terencii Parmenſis Dyoceſis novam Eccleſiam, ſeu Capellam erexi- mus, fundavimus, & creavimus, in qua tres Presbiteros, unum videli- cet Vicarium Principalem, & duos Manfionarios conftituimus, Capellam eisdem Vicario & Mansionariis Precentori chori Sancte Marie in Ecclefia Pragenſi, qui eſt, & qui pro tempore fuerit, ſubicimus, & perpetuo tanquam viſitatori & Patrono diſponimus, & intendimus efſe ſubjectos in tantum, quod idem Precentor ſolus duntaxat prefatum Vicarium, Man- fionarios vero concorditer cum majoribus dicti Chori Sancte Marie Man- ſionariis, vel parte ipſorum ſaniori Epiſcopo Parmenſi loci Dyoceſano preſentent canonice confirmandos, non aurem preſentent ad Vicariatum & Manfionariatus eosdem, quociens aliquem eorum vacare contigerit, alios, quam Clericos ydoneos, actu in ſacerdotali Ordine conſtitutos. Erit autem & vocabitur Vicarius Terencii Vicarius Precentoris, utpote Ca- pellanus, Terencii ipfius Precentoris vice & loco gubernans. Difponimus eciam, ut in eadem Capella Terencii per fingulos dies officium & hore canonice ac miffa de glorioſa Domina nostra a Vicario & Manfionariis ipfis per choros diverſim in ſuperpelliciis, & variis mitris ſtantibus, & ſibi alternatim reſpondentibus expreſſis vocibus: propter paucitatem vero ipſorum, ſine muſica, ſive nota legantur, modo & ordine, quibus hujus- modi Officium Sancte Marie Dominus Clemens Papa in choro Sancte Ma- rie in Eccleſia Pragenſi noſcitur confirmaſſe. Diebus autem Sabbathi miſ- ſam predictam quanto frequencius poterint, cum nota decantabunt, & ad singulas horas ac miſſas oracio de Sanclis Angelis perpetue recitetur. Eft insuper intencionis nostre ut prefatus Precentor Pragenfis poteftatem habeat dictum locum Terencii, nee non Vicarium & Mansionarios a me dictos fingulis annis biennii vel terni, prout opus fuerit, & sibi videbitur, viſitandi, & pro exceſſibus, quos repererit, corrigendi, & canonice pu- niendi. Cujus officium eo abſente dictus Vicarius in omnibus exequatur, tam in viſitando, quam corrigendo, quam in divino officio ordinando, & tam Vicarius, quam Manſionarii prefati in beneficiis ſuis de Tèrencio per- ſonaliter omni tempore reſideant fine fraude, nullumque aliud beneficium Ecclefiafticum quantumlibet fimplex eorum quispiam cum hujusmodi Vi- carie vel Mansionariatus beneficio valeat poſſidere. Guoniam autem ſpi- ritualia fine temporalibus non poſfunt diu ſubfiftere, & quibus onus impo- nimus, non debent a mercede repelli. Subſeriptos agros & terras cum juribus, cenſibus, utilitatibus & pertinenciis ſuis univerfis pecunia no- ſtra perſonali emimus, & capelle predicte ipfisque Manfionariis in stipen- dium

Strana 375
MANSIONARIORUM. 375 dium & ſuſtentacionem donamus , damus preſentibus & donavimus cum pleno jure, dominio & proprietate poſſidenda, tenenda, utifruenda per- petuis temporibus & regenda, videlicet in villa Panochia quinquaginta bub:, (b) que olym fuerunt Petri de Coſola, in Silino LI. bub: quondam Marci dicti omnium bonorum, in Unſio XL. bub: Bernhardi quondam de Swarnus ; in Terreno III. bb. vinearum quondam Zylieti Curradi, & Za- nini de Terencio. Item in eadem villa Tèrencii III. bb: Olomarmani de Zyliis confirmatas & diſtinctas, prout in literis empcionis Criſopini fi- delis noſtri, qui predicta omnia noſtra pecunia comparavit, plenius eft expreſſum. Predictas vero bulcas ſeu utilitates & pertinencias earundem taliter diſponimus inter eos diſtribui, ut omnibus recollectis Vicarius, cui laborem culture, & inportacionis inponimus, quatuor partes perci- piat, & quilibet Mansionarius tres partes, prout olym diſpoſuerat No- ſtra Serenitas, ut & centum florenos, quos pro tunc habebant a nobis, Vicarius quadraginta, quilibet Manſionarius triginta habere debet. Item ad inſtar Mansionariorum Pragenſium, quieunque ipſorum miſſam, ſive miſſas legerit, quidquid in miſſis ipſis oblatum fuerit, obtinebit, si quid vero extra miſſam oblatum fuerit, id uſibus comunibus deputetur, quod eciam una cum proventibus & prati Capelle adjacentis ſupra dicto modo dividi volumus inter eos. Vicarius siquidem Capellam in luminaribus, ut melius poterit, procura- bit. Quidquid autem pia devocione fidelium in teſtamentis sive legatis Capelle deputatum fuerit, in ornamentorum, librorum, ornatum , & ca- licum augmentum , ſeu alias juxta diſpoſicionem illa donancium converta- tur. Si quid donatum fuerit, expreſſe Vicario, vel Manfionariis ante- dictis, illud cedat, cui fuerit deputatum; ſed si quid fimpliciter nomine expreſſo deputari contingeret ſeu legari, id ad uſus Capelle modo predi- cto fideliter convertatur. Viearius per ſe ipfum, vel alium unum fide- lem res univerſas ad Sacriſtam ſpectantes, dum tempus celebracionis ſeu neceſſitatis institerit, exponet, cum omni fide & studio reservabit; Ve- nerabilem Parmenſem Epiſcopum, Principem, & devotum noſtrum & di- lectum attencius requirentes, ut premiſſis omnibus & fingulis, ſuum, tan- quam loci Ordinarius, velit adhibere conſenſum, & ea omnia auctoriza- re, approbare, & auctoritate ordinaria confirmare. Signum Sereniſſimi Prin- (h) Veroſimillime legendum bulcas, uti poſtremo loco ſcriptum est, ſeu bulcos, de quibus Dufreſne in Gloſſario , quod ſint certi agrorum modi ſeu menſuræ ab Anglicano Bulk, quod magnitudinem ſignificat.

Strana 376
376 DIPLOMATA Principis, & Domini Domini Karoli quarti Romanorum Imperatoris In- victiſſimi, & glorioſiſſimi Boemie Regis. Teſtes hujus rei sunt Vene- rabilis Arneſtus Archiepiſcopus Pragenfis, Johannes Olomucenſis, Johan- nes Lutomericenſis, Theodricus Mindensis & Maurus Corobavienſis Epi- ſcopi; Illustres Lodwicus Slezye, & in Lignicz, Bolko Ffalkenbergensis, & Johannes Opavie Duces, & Spectabiles Johanes & Burkardus Burggravii Magdeburgenſes, ac Nobiles Sbinco & Haſſco Lepus de Zwyerzetycz Ma- giſtri Camere noſtre, & Ulricus de Usk, & alii quam plures noſtri Impe- rii Sacri Principes, nobiles & fideles, preſencium ſub Imperialis Majefta- tis noſtre ſigillo teſtimonio literarum. Datum Karlſtein Anno Domini M. CCC. (c) nono, Indiccione XII. III. Idus Julii, Regnorum noſtrorum an- no Boemie tereio decimo, Imperii vero quinto. XXX. Litera officiandi ante diem pro Manſionariis. (a) Unnocencius Epiſcopus Servus Servorum Dei; Dilectis filiis Precentori, & univerſis Miniſtris Mansionariis nuncupatis ſalutem & Apostolicam benediccionem. Sincere devocionis affectus, quem ad nos & Romanam Ecclefiam geritis, promeretur, ut votis vestris, quantuim cum Deo poſ- ſumus, favorabiliter annuamus. Exhibita siquidem nobis pro parte noſtra & kariſſimi in Criſto filii noſtri Karoli Romanorum Imperatoris ſemper Au- guſti, & Boemie Regis Illuftris peticio continebat, quod in Eecleſia Pra- genſi in honore Sancti Wenceslai fundata preter principalem, & majorem chorum ipfius Ecclefie alius chorus (b) in honore Beate Marie Virginis per (c) Supple: quinquagefimo. (a) Innocentius VI. indulget Manfionariis, ut ante & prope diem propter impedimenta quæque poſſint Miſſam a feſto Omnium Sanctorum uſque ad Paſcha decantare ddo. Avinioni Nonis Februarii 1360. (b) Per chorum medio ævo explicat Supplementum Gloſſarii Dufreſne eam partem eccleſiæ , in qua Clerus divi- num officium decantabat , qui nonniſi cancellis & tribus gradibus a Presbyterio di- stinctus erat, unde enatum, quod crebro in Diplomatibus Presbyterium pro choro, & contra adhibeatur. Porro eum Manſionarii jam anno 1343. a Carolo Marchione Moraviæ in choro B. V. M. in eccleſia metropolitana fundati fuerint , quo tempore ne quidem de nova ſtructura ecclefiæ metrop, cogitatum fuit, ſequitur id totum intel- ligi de ædificio templi a Spitignæo cœpti, & a Wratislao continuati, in quo igitur præter principalem & majorem chorum Canonicis deſtinatum hie chorus B. V. M. fuit, & in quo Blaucze &Anna conjuges Caroli IV. ſepultæ , ipſeque Carolus ſibi ſepulturam elegit,

Strana 377
MANSIONARIORUM. 21717 377 per ipſum Imperatorem canonice fundatus, & dotatus exiſtit, in quo ipſe Imperator elegit ſepulturam, & due electe memorie confortes sue eciam requieſcunt, & in quo per vos, qui viginti quatuor eſtis, ſeu efſe debe- tis , ad ſerviendum in ipſo choro ſpecialiter deputati Miſſe, & alie hore canonice, videlicet prima, tercia, ſexta, & nona diebus fingulis ab au- rora diei uſque ad horam prime, in qua hora in dicto choro majori in- cipiuntur hore canonice decantari, juxta ipfius Eeclefie confuetudinem ſollempniter decantantur, & quod ſepe contingit, & preſertim yemali tempore, quod cum vos predictas Miſfam & horas de Beata Virgine ante dictam horam prime non poſſitis cantando complere, illas poſt dictam horam legendo continuare non oportet, & complere, pro eo maxime, quod in dicto majori choro miſſarum ſollempnia, & alie hore canonice cum cantu uſque ad magnam diei partem adeo protenditur, quod vos easdem miſſas & horas de Beata Virgine cantare postmodum tempore eongruo non poſſetis. Nos veſtris, & ipfius Imperatoris in hac parte ſupplica- cionibus inclinati, vobis & ſuccefforibus vestris Precentori & ministris ipſius Chori Beate Marie, qui erunt pro tempore, quod a feſto Omnium Sanctorum uſque ad feftum Paſce perpetuis temporibus in ipſo choro Bea- te Marie Miſſarum ſollempnia ante & prope diem per vos & alios diei va- leant eciam & decantari, auctoritate Apostolica de ſpeciali gracia tenore preſencium indulgemus. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam nostre conceſsionis infringere, vel ei auſu temerario contraire. Si quis autem hoe attemptare preſumpſerit, indignacionem Omnipotentis Dei, & Bea- torum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus ſe noverit incurſurum. Datum Avinioni Nonas Februarii, Pontificatus noſtri anno octavo. (c) XXXI. Littera ſuper una ſexagena in Kokowicz. (a) os Buſſco de Kokowicz, Zdyslaus de Telecz, Lyczek de Telecz, ad uni- verſorum noticiam tenore preſencium cupimus fore notum; Quod Bbb unam Tom. III. (c) Anno 1360. (a) Buſsko de Kokowicz , Zdyślaus de Telecz , Lyczek de Telecz fa- tentur ſe debere unam ſexagenam annui reditus Capitulo capellæ Omnium Sancto- rum , & Collegio Manſionar orum pro anima Ottykonis miniſtri eccleſiæ Prag, ddo. Pragæ die S. Eliſabeth I362.

Strana 378
DIPLOMATA 378 unam ſexagenam grofforum denariorum Pragenfium cenſus annui & nudi in hereditatibus nostris, videlicet in Kokowicz, & in Telecz, & libertate qualibet ad hunc cenſum pertinentem vendidimus, & preſentibus vendimus, nostro, & heredum nostrorum nomine, & hereditarie condeſcendimus, nunc in proximo feſto Georgii incipiendo mediam ſexagenam groſſorum corundem, & aliam mediam fexagenam grofforum predictorum in festo Sancti Galli proxime ſubſequenti, & sic deinceps persolvendum honora- bilibus viris & Dominis Petro Prepoſito, Franciſco Decano, & Capitulo Capelle Regie Omnium Sanctorum, nec non Johlino Precentori & Colle- gio Manfionariorum in Eccleſia Pragensi ementibus pro decem ſexagenis grofforum predictorum per honorabilem virum Dominum Buzconem Ca- nonicum Pragensem, & Plebanum Sancti Valentini, eis traditas pro ani- ma Domini Ottykonis Ministri Ecclesie Pragenfis nomine testamenti, & per ipfum legatas, quas fatemur nos ab ipfis plenarie & integraliter per- cepiſſe. Eundemque cenſum annuum cum ipſa hereditate Nos Buſco de Kokowicz, Zdyslaus de Telecz, & Lyczek de Telecz debemus, & nostra fide omnes in ſolidum manu conjuncta promittimus fincere fine fraude, & dolo, predictis Dominis cum qualibet libertate disbrigare, & libertare a quolibet homine jure terre Boemie. Quod fi non disbrigaremus, tunc statim lapſis quatuordecim diebus predicti Domini habebunt, & licite po- terunt predictas decem ſexagenas, & plus pro tercia parte ipſius pe- cunie, hoe est quindeeim fexagenas grofforum eorundem, prout hoc fas terre dictat, & requirit, ſuper dampna noſtra conquirere & recipere inter Judeos, & eciam Criſtianos, & nos statim ad simplicem monicionem ipſorum, vel qui preſentes literas legittime habuerit, obſtagium verum, & conſuetum in majori Civitate Pragenſi in hoſpicio nobis per eos depu- tato promittimus, (b) & debemus pura & fincera noſtra fide ſubintrare, abinde non exituri, donec prefatis Dominis de predictis quindecim ſe- xagenis , & dampnis omnibus inde accreſcentibus per nos plenarie & in ſolidum fuerit plenarie ſatisfactum. Et ſi per quatuordecim dies in pre- dicto continuaverimus obſtagio, predictis quindecim ſexagenis cum dam- puis omnibus inde quocunque modo evenientibus prefatis Dominis non per- ſolutis, quod abſit, ex tunc ipſi poterunt nos, & bona noſtra quevis mobilia, & imobilia, ubicunque fituata, vel comperta fuerint, conjunctim, & divifim, prout ipsis potestatem plenam & liberam in hys feriptis deſuper dedimus, ac damus, fine cujuslibet Judicii ſtrepitu & impedimento, pro eorum bene- (b) Id eſt : obfides nos præbere & extradere promittimus in quocunque loco Pragæ depu- tando.

Strana 379
MANSIONARIORUM. 379 beneplacito occupare per ſe, vel quoscunque alios arreftare & impigne- rare tociens, & in tantum, quouſque ipsis de toto eorum fortis, ſeu ca- pitalis pecunie, ac dampnorum debito prenotato integraliter ſatisfiat. Verum tamen predicti Domini Prepositus, & Decanus, ac Capitulum pre- dicte Capelle Omnium Sanctorum, & Johlinus Precentor & Collegium Man- ſionariorum in prefata Eccleſia Pragenſi, ſuo & ſucceſforum ſuorum no- mine hanc nobis fecerunt graciam ſpecialem, quod nos Buſco de Kokowicz, Sdyslaus de Telecz, Lyczek de Telecz & heredes nostri eundem censum annuum, videlicet unius ſexagene cum ipſa hereditate infra ſpacium duo- rum annorum continuum a data preſencium, quandocunque poterimus reemere, & exſolvere cum decem ſexagenis condicione qualibet non ob- ſtante. Si vero infra predictum ſpacium id non fecerimus, ex tune ea- dem reempcio nobis amodo non valebit. Sed tunc ftatim elapſo duorum annorum ſpaeio predictorum ſepe dictum cenſum annuum cum qualibet libertate & dominio pro predictis Dominis intabulare perpetuis tempori- bus aput ipſos videlicet Capitulum & Collegium remanendum, nullam ex- cepcionem, vel defensionem faciendo promittimus, & debemus ſub fidei noſtre puritate, obligantes nos, heredes, & fucceffores noſtros ad omnia & fingula, que ſupra premittuntur, fideliter, & inconcuſſe obſervanda, Harum noſtrarum ſerie & teſtimonio literarum, quibus figilla noſtra de certa noſtra ſciencia duximus appendenda. Datum Prage anno Domini milleſimo trecenteſimo ſexageſimo ſecundo in die Sancte Elyzabeth, XXXII. Indulgencie Pylei de miſſis Mansionariorum. (a) Dyleus miſeracione Divina & Sancte Praxedis Presbyteri Cardinalis ad infra ſeripta Apoſtolica auctoritate ſuffulti univerſis Criſti fidelibus preſentes literas inſpecturis ſalutem in Domino. Splendor paterne glo- rie, qui ſua mundum illuminat ineſſabili claritate, pia vota fidelium de cle- Bbb 2 men- (a) Pyleus Cardinalis ad petitionem Eliſabethæ Romanorum Imperatrieis concedit, ut ſub miſſa cantata de B. V. M. quæ in aurora in choro Manſionariorum haberi ſolet , alia tria ſacra legi poſſint , centumque dierum indulgentias iis impertitur , qui interfuerint ddo- Pragæ II. Idus Aprilis I363.

Strana 380
DIPLOMATA 380 mentiſſima ipſius Majeſtate ſperancium, tune pio favore proſequimur, cum devota ipſorum humilitate Sanctorum precibus & meritis adjuvamur, ac Crifti fideles eo libencius ad devocionem confluant, quo ibidem uberius dono celeſtis gracie conſpiciunt ſe refectos. Cum igitur dilecta nobis in Criſto Sereniſſima Principiſſa Elyſabeth Romanorum Imperatrix ad Eccle- fiam Sancti Viti Pragenſis, que Metropolitana exiſtit, in qua cottidie in aurora miſſa, de Beata Maria Virgine decantari conſuevit, ad quam ſpe- cialem gerit devocionem, & affeccionem, prout accepimus, nobisque humiliter ſupplicavit, ut pro devocione ipſius augmentanda, infra dictam miſſam decantandam tres alie miſſe ante diem legi poſfint in Ecclefia ſupra dicta concedere, ac omnibus predictis miffis intereffentibus ſpiritualia munera largiri dignaremur. Nos igitur dictis ſupplicacionibus favorabi- liter annuentes de Omnipotentis Dei miſericordia & Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus meritis & auctoritate predicta confifi, omnibus vere penitentibus, & confeſfis, qui dictis miſſis devote interfuerint, centum dies de injunctis eis penitenciis prelibata auctoritate mifericor- diter relaxamus. Datum Prage II. Idus Aprilis, Pontificatus Sanctiffimi in Criſto Patris & Domini noſtri Domini Urbani divina providencia Pape VI. anno primo. (b) XXXIII. Littera Purkardi Comitis ſuper domo in Hrad- czano. (a) os Purkardus & Johannes Purggravii Magdeburgenſes & Comi- tes in Hradek, recognoſeimus tenore preſencium univerſis Nos ab honorabilibus viris, Dominis Precentore, & Collegio Man- ſionariorum Chori Sancte Marie in Eecleſia Pragenſi domum ipſo- rum, quam in Hradczano habebant, in qua eciam alias Reverendus in Cri- sto Pater Dominus Argentinensis Epiſcopus (b) morari folebat, rite & ra- cionabiliter pro quadraginta ſexagenis grofforum denariorum Pragenfium (c) ad (b) Anno I363. (a) Burchardus & Joannes Burggravii Magdeburgenſes Comites de Hra- dek teſtantur ſe ad vitæ tempus a Collegio Manſionariorum emiſſe domum in Hrad- ezano pretio quadraginta ſexagenarum Prag. dd. in Pyeska feria II. ante festum S. Luciæ 1363. (b) Is fuit Bertholdus Comes a Buchek , qui hoc ipſo anno mortuus. (c) Id eſt : circiter 800. hodiernis florenis.

Strana 381
381 ad vite noſtre duntaxat tempora comparaîſe, & emiſſe. Promittimus igi- tur predictis Dominis Precentori, & Collegio Manſionariorum prefatam pecuniam solvere, & sine difficultate integraliter aſſignare, & in feſto Sancti Georgii venturo proxime fine fraude. Quapropter rogavimus honorabilem & prudentem virum Dominum Paulum regalis curie Boemie Notarium, amicum noſtrum kariſſimum, ut prefatis Dominis Precentori, & Collegio Manſionariorum una nobiseum & pro nobis promittat ante di- ctam pecuniam ſuper antedicto termino abſque dilacione expedire. Qui- que ad noſtre peticionis inftanciam una nobiſeum promittit, & figillum ſuum una cum nostris figillis preſentibus applicavit in robur, & evidens teſtimonium premiſſorum, datum in Pyeska anno Domini milleſimo trecen- teſimo ſexageſimo tercio, feria ſecunda ante feſtum Sancte Lucie Virginis. MANSIONARIORUM. XXXIV. Littera Katharine dicte Krupowa ſuper 1. ſexagenam in villa Trzebyz in anniverſario. (a) n nomine Domini, Amen. Nos Johlinus Precentor Pater Gotfridus, Paulus, totumque Collegium Manſionariorum Chori Beate Marie in Eccleſia Pragenſi ad noticiam univerforum tam preſencium, quam futu- rorum cupimus pervenire; Quod Deo devoti Katherina, nec non Wen- ceslaus minor Manfionarius natus de Slana fuarumque animarum veri ze- latores ob affectum, quem ſemper ad ipſam Dei Genitricem Mariam ultra alios Sanctos poſt Deum ducunt, & duxerunt ſpecialem, que nimirum firmiter in ſe ſperantes nunquam ſuo auxilio vult eſse privandos hie & in futuro; quedam certa & vera bona videlicet unius fexagene redditus grofforum denariorum Pragenſium, ſexaginta groſſos pro ſexagena com- putando a Dyoniſſyo cliente in villa Trzebyz pro decem cum dimidia ſexa- gena denariorum legittime & veraciter exempta pariter & exſoluta, pro- Bbb 3 ut 3 (a) Jochlinus Præcentor totumque Collegium Manſionariorum fatetur, ſi Catharina & Wenceslaus de Slana sibi annui redditus sexagenam grossorum Prag, tradiderint quod eam teneatur ad dies vitæ rite & fideliter eisdem duobus terminis pendere, post mortem vero hanc ſexagenam in miſſas & diſtributiones certas , prouti iidem deſignarunt , di- ſpertiendam eſſe ddo, in caſtro Prag. in die S. Galli 1367.

Strana 382
DIPLOMATA 382 ut in tabulis terre plenius continetur, redimentes, & exsolventes ea a nobis in eadem ſumma pecuniarum, ſcilicet decem cum dimidia ſexa- genarum, nobis & ſucceſſoribus noſtris Collegio memorato benivole & libere donaverunt, legaverunt, & commiſerunt, atque perpetuum testa- mentum poſt mortem, ut infra dicetur, de eisdem bonis ipfis, ac eciam olim pie recordacionis pro anima Domini Galli fieri procuraverunt, hac fiquidem excepcione premiſſa, ſcilicet, quod annis fingulis & ex nunc uſque ad tempora vite ipſorum pretactam ſexagenam in terminis certis, utpote in Sancti Georgii mediam, & in Sancti Galli feftis mediam ſexage- nam grofforum Pragenſium ipſis ad ſolvendum atque dandum obligaremur. Poſtquam vero ſupradicti Katherina & Wenceslaus vocante Deo migra- verint de hoc ſeculo, volunt, & in perpetuum optaverunt obſervari, ut predicta ſexagena groſforum modo & forma ſubſcriptis divideretur. Pri- mo namque, quod in anniverſario Domini Galli videlicet die Dominica, qua cantatur, memento noſtri ipſo die, de ſupra dicta ſexagena Precen- tori, qui pro tempore fuerit, vel vices ejus gerenti committere vo- luerunt, & adoptarunt, ut sicut ad ipſum gubernacio ipſorum, ita & di- ſtribucio ipſius ſexagene omnimode pertineret, eidem pro fuis laboribus, IIII. grofſos, Manfionariis majoribus per II. groffos, minoribus vero per I. groſſum, pro cera II. groſſos, Sacriſtano pro faciendis candelis VIII. parvos, pro filis IIII. parvos dabit. Et hoc omnibus tam majoribus Man- ſionariis, qui miſſe ipſius anniverſarii predicti, & horis interfuerint. Voluerunt eciam, & decreverunt miſfas legentibus, ut legantur in hunc modum, ita quod una miſſa legatur pro peccatis, ſecunda pro ſacerdote, tercia vero pro omnibus fidelibus defunctis, fimul omnes minores Man- ſionarii, ſi miſſe predicte, & horis omnibus in choro eorum per eos de- cantande interfuerint; Et in Annuncciacione vero Marie Virginis Pre- centori II. groffos, Mansionariis majoribus per I. groffum, minoribus per VI. parvos deputando. Laudantes igitur prefatorum Katharine & Wen- ceslai devocionem, empcionem, donacionem, diſpoficionem, atque te- ftacionem, ut preferuntur, fimulque rata atque grata habentes, reco- gnoſcimus, & protestamur, nos eisdem Katharine, & Wenceslao in una ſexagena grofforum denariorum Pragensium teneri & obligari, & promit- timus bona fide, ſine omni malo zelo ipſam ſexagenam ipfis ſolvere in terminis prenotatis, omnique contradiccione procul mota. Eciam quan- docunque ipfis in feſto Beati Georgii mediam ſexagenam, & in feſto Beati Galli mediam ſexagenam groſforum denariorum Pragenſium non ſolvere- mus

Strana 383
MANSIONARIORUM. mus, ex tune pro pena debent ſequi decem groſſi pro fabrica Ecclefie Pra- gensis, quandocunque in dicto censu negligenter deputaverint, nifi tunc prefixa bona, quodque abfit, per ignis voraginem, ficcitatem, guerram & grandinem ex divina permiſſione fuerint evidenter devaſtata & destru- cta, in quo caſu nolumus ad ſolucionem predictorum obligari. Datum an- no Domini milleſimo, trecenteſimo ſexageſimo ſeptimo in die Sancti Gal- li Confeſſoris in domo noſtra propria Mansionariorum in Caſtro Pragen- ſi. Harum eciam litterarum teſtimonio noſtri ſigilli munimine ſignata- rum. 383 XXXV. Littera Sleglini data ſuper Curia in Unhoſſez Man- fionariis, (a) In nomine Domini, Amen. Nos Michel Donati pro tunc Sub-Camerarius Regni Boemie, & Judex Civitatis infra ſcripte, Mika ſellator, Ma- gister Civium, Mikulczo, Pertholdus, Magister Petrus dictus Noſs, Wa- nyeczko barbatus Wanyeczko claudus dictus Slanensis, Jeklinus carnifex, (b) Herſſo Vinitor, Nicolaus Czornerus, Ffrenczlinus dictus Stolarz, Gregorius & Jacobus Judices, Cives jurati Nove Civitatis ſub Caſtro Pra- genſi, (c) recognoſcimus tenore preſencium inſpectoribus univerſis, pu- blice protestantes, quod honeſtus vir Dominus Nicolaus Sleglinus Man- fionarius Chori Beate Marie Virginis in Ecclefia Pragensi, noster Conci- vis coram nobis inter quatuor ſcampna judiciaria, dum judicio pleno pre- sideremus conteſtato, ubi quevis hominum geſta plenum ſui vigoris for- ciuntur effectum, perſonaliter constitutus, fanus corpore, & compos pleniſſime racionis, cupiens bona ſua hujus vite tranfitoria pro celeſtibus & perpetuis feliciter commutare, recognovit, & faſfus est, ſe de confi- lio ſuorum omnium amicorum, & ſpecialiter de conſensu pleno, & bona Vo- (a) Judex Civesque novæ civitatis ſub caſtro Pragenſi teſtantur Nicolaum Sleglinum Man- ſionarium donaſſe Collegio Manſionariorum curiam in Unho�ftz cum omnibus apper- tinentiis in remedium animæ ſuæ , ſororis Chriſtinæ & ſuorum Prædeceſſorum ddo- feria V. proxima ante Nativitatem B. M. V. 1370. (b) Id est: lanio. (c) Sic ap- pellata Micro-Praga a Sæculo XIII. ſed mirum hoc anno 1370. adhue idem nomen retinuiſſe, cum nova civitas Pragenſis inter Wiſſehradum & Pragam jam condita fuerit a Carolo IV.

Strana 384
DIPLOMATA 384 voluntate honeste Domicelle Cristine fororis fue dilecté curiam arature ſue in Unhosstz sitam penes curiam Domini Plebani ibidem de Unhofstz ex una, & Curiam olim Jenczonis parte ex altera, cum agris, pratis, ortis, censibus, ac ſubfidibus, pecoribus, ac pecudibus univerfis, omnibusque ac fingulis juribus, rebus ac bonis mobilibus, & immobilibus ad dictam curiam pertinentibus, in quibuscunque rebus existant, feu quibuscunque fpecia- libus defignentur vocabulis, honorabilibus viris Dominis Precentori, ce- terisque majoribus, ac minoribus Manfionariis Ecclefie Pragenfis, & ipso- rum Collegio pro anime fue, ac fororis fue jam dicte, nec non pro om- nium Predecefforum fuorum remedio animarum, ſponte & libere dediffe, donasse, ac resignasse ad habendam, tenendam, colendam, utifruendam, vendendam, permutandam, obligandam, & alias jure hereditario perpe- tuo poſſidendam , ſecundum jus & conſuetudinem noſtre Civitatis pacifice & quiete, omni contradiccione non obstante, salvis tamen ante omnia juribus, ac oneribus noftre Civitatis predicte. Promifit quoque prefatus Dominus Nicolaus ibidem coram nobis in judicio prenotatis Dominis Pre- centori, ac aliis Manſionariis & ipſorum Collegio prenominato dictam Curiam cum omnibus fuis pertinenciis ſupradictis ab omni impedimento, & impeticione quorumlibet hominum rite ac racionabiliter disbrigare, ſe- cundum jus & conſuetudinem noſtre Civitatis jam dicte, & nichilominus pretactam donacionem firmam, gratam, & ratam tenere, habere, ac in- violabiliter obſervare, & non contra facere, vel venire per ſe, vel alium, feu aliquos alios, aliqua cauſa, ingenio, vel racione, in judicio, vel ex- tra; renunccians inſuper omni Juri, & accioni tam Canonico, quam Civili, quod ſibi, vel ſorori ſue jam dicte aut aliis amicis fuis quibus- cunque poſſet ullo unquam ipſe contra donacionem premiſſam, quomodo- libet competere, vel ſuffragari. Eo eciam notanter expreſſo, quod fi que litera ſupra Curiam predictam, & ipſius pertinencias univerfas, palam, vel occulte fit, vel fuerit data, vel obtenta, ex novo vel antiquo, aut quocunque modo alio, excepta litera Domini Komarzconis fuper cen- fu unius sexagene grofforum, eandem preſentibus annullamus, irritamus, caffamus, ac omnino abolemus, fie quod in omni loco cujuslibet judicii, vel extra nullius penitus roboris fit, nec firmitatis. In cujus rei teſtimo- nium evidens, & robur firmius temporibus perpetuis valiturum, figillum majus noſtre Civitatis de certa noſtra ſciencia preſentibus eft appenfum. Datum & actum anno Domini milleſimo trecenteſimo ſeptuageſimo feria quinta proxima ante Nativitatem gloriofiſſime Virginis Marie Matris Domi- ni noſtri Jeſu Chriſti Redemptoris tocius univerſi. XXXVI.

Strana 385
MANSIONARIORUM. 385 1 XXXVI. e Littera ſuper cenſu in Lyſſolay V. ſexag. pro Man- fionariis omnibus. (a) 313 In nomine Domini, Amen. Nos Johannes Dei gracia Archiepiſcopus Ecclesie Pragenfis, (b) & Apostolice Sedis Legatus, Wrat. (c) De- canus, Potha Archi-Diaconus, totuimque Capitulum dicte Pragenfis Ec- cleſie notum facimus tenore preſencium, tam preſentibus, quam futu- ris ; Quod honorabiles viri Domini Paulus Precentor, totaque universitas majorum Manſionariorum Chori Beate Marie Virginis in dicta noſtra Pra- genſi Eccleſia, ſuam ac ſui Collegii memorati condicionem, ſtatum, & utilitatem ampliorem, & eciam meliorem confiderantes, accedente ad hoc çonſenſu noſtro pariter & afſenſu, Curiam arature ſue, quam ipsis vene- rabilis Pater, & Dominus Dominus Hermannus Epiſcopus Nazareth. (d) contulit, & donavit, sitam in villa Lyſsolay, cum agris cultis, & incultis, pratis, paſeuis, ſilvis, rubetis, fluminibus, piſcinis, piſeacionibus, mon- tibus, vallibus, ſubſidibus, pecoribusque, ac pecudibus, nec non, yema- libus, ac eftivalibus ſeminibus univerfis, omnibus quoque dicte Curie & agrorum pertinenciis, utilitatibus, & rebus tam mobilibus, quam immo- bilibus , in quibuseunque rebus confiſtant, ſeu quibuscunque ſpecialibus designentur vocabulis, & eciam cum agris illis, aliisque rebus, per di- ctos Dominos Manfionarios ad predictam curiam de novo emptis, & com- paratis, prout dicti Domini Manſionarii preſcriptam curiam, & agros huc- uſque tenuerunt, ac poſſederunt, Provido Viro Jeſſconi dicto Slansky, & Byethe conjugi ſue, heredibusque ac fuccefforibus eorum univerfis ri- te, racionabiliter, & juſto vendicionis tytulo in jus Emphiteoticum quod vulgariter Purkrecht (e) dicitur pro XLIII. ſexagenis grofforum Pragen- fium denariorum, ipfis plene parata cum pecunia persolutis vendiderunt Cec Tom. III. lo- — (a) Joannes Archiepiſcopus Pragenſis cum toto Capitulo fatetur , quod Collegium Manſio- nariorum curiam ſibi ab Hermanno Epiſcopo Nazaretano collatam in jus emphytev- ticum vendiderint Jeſskoni dicto Slansky & uxori ejus Byethæ , ea conditione, ut Manſionariis ſingulis annis 5 ſexagenæ perpetui cenſus numerentur. Aunus & dies abeſt. (b) Iſte fuit ordine ſecundus, hujus nominis primus Archiepiſcopus Prag, di- ctus Oczko Baro de Wlaſſim mortuus anno 1380. (c) Id eſt Wratiwogius qui anno 1372 defunctus. (d) Epiſcopus Suffraganeus Prag. Ord. Prædicatorum. (e) Mirà juris emphytevtici explicatio ! 3.

Strana 386
DIPLOMATA 386 locaverunt, & exposuerunt, sie videlicet, quod dictus Jeſco, heredes- que ac fucceffores fui, dicte curie & agrorum poffeffores universi fingu- lis annis temporibus perpetuis V. fexagenas grofforum predictorum divi- ſim in duobus terminis, videlicet in Sancti Galli nunc proxime inſtanti III. ſexagenas grofforum, & similiter III. ſexagenas grofforum dein in San- cti Georgii festis fingulis quolibet anno occurrentibus in omnem eventum de dicta curia & agris ipfius prefatis Dominis Manfionariis dare & solve- re debet, & debebunt, omnis contradiccionis occasione remota. Et in- fuper dictus Jefſco, heredesque ac fucceffores ipfius dicte Curie, & agro- rum poſſeſſores univerſi onera Regalia, videlicet excubias feu vigilacio- nes, que slaſty dicuntur, de dicta Curia & agris toties obſervare, & adimplere debet, & debebunt, quocies neceſfarium fuerit, & opportu- num, & prout jus, & conſuetudo illius Curie premiſſa requirunt, & hec onera adimplere tenebitur, absque quolibet detrimento cenſus pre- dicti, Dominorum Manſionariorum jam dictorum. Ad que quidem onera implenda ſepe fatus Jeſco ſe heredes, & ſucceffores suos quoslibet ſub- didit, & subjecit. In quocunque autem jam dictorum feſtorum feſto, & infra ipſius quindenam immediate fequentem prefatus Jeſco, heredesve aut ſucceffores ipfius dicte Curie & agrorum poffeffores, univerſi pre- ſcriptum cenſum dictis Dominis Manfionariis non folverent, aut solvere negligerent, ex tunc mox Precentor ſupradictus, aut qui pro tempore fuerit, predictum Jefſconcm, heredesque & fucceffores ipfius, dicte Cu- rie & agrorum poffeffores quoslibet pro eodem cenſu non ſoluto inpigne- rare poterit per ſe ipſum, aut invocato ad hoc, si videbitur expedire, brachio ſeculari, & eadem pignera pro dicto cenſu non ſoluto inter Cri- ſtianos vel Judeos obligare. Quod ſi per revolucionem unius anni pignera pro dicto cenſu ſufficiencia nequiverint inveniri in curia predicta, nee haberi, tune illico predicta Curia cum agris fuis, & univerſis pertinenciis ſuis jam expreſſis ad ſepe dictos Dominos Man- sionarios devolvetur per ipſos Dominos Manfionarios jure heredita- rio libere, & absque quarumlibet pecuniarum exſolucione perpetuo poſſidenda. Ceterum ſi memoratus Jefſco, heredesve, aut fucceffores ipſius ullo unquam tempore preſcripta bona vendere vellet, vel obliga- re, quod ex tune non liceat ipſis, cuipiam ſublimi, vel magno, & poten- ti vendere ſeu obligare, niſi perſone tali de licencia Dominorum Manſio- nariorum, que ad omnia onera premiſſa ſolvenda, & adimplenda predi- dictis Dominis Mansionariis competens, & utilis videatur. Contrarium vero facientes a Dominio fuo cadent, & cadere debent ipfis in dictis bonis con-

Strana 387
MANSIONARIORUM. 387 conquiſito. Preterea Precentor una cum ſuo Collegio ſupradicto de- bet preſcriptam Curiam cum agris, & univerfis dicte Curie pertinenciis ſupra expreſſis prefato Jefſconi, uxorique & heredibus ipfius a quolibet homine, & ſpecialiter a venerabili Patre Domino Hermanno. Epiſcopo Nazaret. ſecundum jus & conſuetudinem predicte ville in Lyſſolay disbri- gare, quod si facere nequiverint, ex tunc dicto Jeſſconi, uxorive aut heredibus ipſius pecunias ſuas, videlicet XLIII. ſexagenas groſforum in- ſuper pro edificiis ſeu ſtructuris per ipſum Jeſconem in dicta Curia de novo erectis, ſecundum quod taxata fuerint ab incolis ville ſupra dicte dare, & ſolvere tenebuntur, & debebunt, omnis contradiccionis mate- ria remota. Inſuper ſi unquam, vel in caſu contingeret, predictum Jeſſconem de hac vita migrare, eademque Byeta uxor ſepe nominati Jesſ- conis alium maritum cujuscunque condicionis aut ftatus, feu preeminen cie exiſtat, ratum & gratum in omni forma ſuperius expreſſa, omni pro- cul rebellione, & contraria locucione contra ſupra dicta nullo modo fit contrarius, nec impediens; fin autem in fupra dictis evocatis idem vellet effe contentus, quod tunc vendat perſone ydonee, que ſupra dicto Col- legio fuerit expediens, & grata. In cujus rei evidens teſtimonium &c. Joannes Dei gracia &c. Sancte Pragenfis Ecclefie Archiepiſcopus, Apostolice Sedis Legatus; Notum facimus tenore prefencium univerfis; quod honorabiles viri Domini Paulus Precentor, totaque univerfitas Man- fionariorum Chori Beate Marie Virginis in Ecclefia Pragenſi noſtra, cu- pientes ſufficienter Collegii ſui jam dicti condicionem facere meliorem, accedente ad hoc eciam conſenſu honorabilium virorum Dominorum Wrat. Decani, Pothonis Archi-Dyaconi, tociusque Capituli Ecclefie noſtre Pragenſis, ex certa noſtra ſciencia in villa Lyſolay, quam eis Reveren- dus Pater Dominus Hermannus Epiſcopus Nazaratenſis donavit &c. XXXVII. Littera ſuper tres ſexagenas ad vitam Domine Anne in Zlonicz venditas per Manfionarios omnes. (a) os Mathias Precentor, Gotfridus, Paulus & Vitus, totaque iniver- CCC 2 ſitas N (a) Mathias Præcentor totumque Collegium Manſionariorum fatentur ſeſe ad tempus vitæ vendidiſſe Annæ de Rochova duas curias in villa Zlonyez, promittuntque fi Rex Boh. has curias iisdem tolleret , aut permu aret , quod eidem Annæ de aliis Curiis fatisface- re veltin ddo-Pragæ feria III, poſt feſtum S. Jacobi 1371,

Strana 388
DIPLOMATÁ 388 ſitas majorum Manſionariorum Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi; Reco- gnoſcimus tenore preſencium inſpectoribus univerfis. Quod nos de bo- na ac matura deliberacione, confilioque ſano deſuper habito, & plena voluntate ac conſenſu noſtrum omnium, noſtramque in hoc utilitatem nonnullam apercius conſiderantes, vendidimus duas curias, que vulgari- ter Kmeczye (b) dicuntur in villa Zlonycz, in quibus quidem curiis refi- dent Wenceslaus, & pueri Marſſonis homines cenſuales cum agris pratis, ortis, rivulis , judiciis, laboribus, qui Robota (c) dicuntur, & cum tri- bus ſexagenis grofforum Pragenfium denariorum cenſus annui in illis agris, cum omni libertate & jure, ficuti nos eadem bona tenuimus huc- uſque incluſa, inſuper domunculam noſtram, domui, ſeu habitacioni no- ſtre in Caſtro Pragenſi annexam pro triginta quinque ſexagenis grofforum Pragensium Denariorum, nobis plene & integraliter perſolutis, honeste Domine Anne de Rochova, & ei, cui ipſa committeret, & ſic ipſa Domi- na Anna prenotata eadem bona tenere, habere, regere, ac poſſidere, nec non uſus omnes & fingulos eorundem bonorum tollere, & recipere debet, ut premiſſum eſt, duntaxat uſque ad tempora vite ſue, & non amplius, neque ultra, exceptis tantummodo residuis groſſis cenſus, qui remanent, & reſultant ultra tres ſexagenas grofforum cenſus memorati in bonis noſtris predictis, quos pro nobis reſervamus, nec eosdem groffos vendidimus Domine prelibate. Ceterum promittimus, & pollicemur Do- mine Anne ſepe dicte prefatum cenſum cum omnibus juribus & pertinen- ciis prenarratis adverſus quemlibet hominem omni jure, videlicet terre- ſtri Canonico, quam eciam Civili disbrigare, iſto inſuper notanter ex- preſſo, quod ſi unquam Dominus nofter Rex Boemie Serenifſimus predi- Cta bona nobis auferret, aut pro aliis bonis commutaret, quod ex tunc fincera fide promittimus, quod nos prenominate Domine Anne in alio lo- co bonorum noſtrorum, ubicunque ipſa eligeret, feu elegerit, tantum prout in bonis premiſſis preſcribitur, affignare, & condeſcendere volu- mus , omni contradiccione, & dilacionis occaſione ſubmotis juxta ordi- nacionem prenotatam. Et in hujus rei teftimonium evidens, & robur firmius valiturum figillum Collegii, ſeu univerſitatis noſtre de certa no- ſtra ſciencia preſentibus eſt appenſum. Datum & actum Prage anno Do- mini (b) Inde dicti Kmetones id est coloni cenſuales , unde Kmeeze idem eſt ac villa ruſtica. (c) Opera ſervilis & cenſualis. Ex hoc loco liquet , quantum falſi ſint , qui robo- tarum in Bohemia originem nonniſi ante duo ſæcula defigunt.

Strana 389
MANSIONARIORUM. 389 mini milleſimo trecenteſimo ſeptuageſimo primo feria tercia proxima poſt feſtum Sancti Jacobi Apoſtoli glorioſi. XXXVIII. n Litera ſuper cenſum in Bratronicz in Hradek. (a) arolus quartus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſem- per Auguftus, & Boemie Rex; Notum facimus tenore preſencium univerfis, quod cum Precentori & Manfionariis Chori Beate Virginis in Eccleſia Pragensi cenſus ville Bratronicz prope caſtrum Burglenis, alias Krzywoklad pro pane, nec non cereviſia diſtribuendis inter eosdem Pre- centorem & Mansionarios existat, alias affignatus. Volumus, & decer- nimus per preſentes, quatenus Precentori & Manfionariis ſupra dictis hujusmodi cenſus in Bratronicz libere sine quovis impedimento, in ter- minis, quibus hactenus eſt ſolutus, ſolvi debeat tamdiu, donec viginti quinque ſexagénarum grofforum cenſus percipiendus per medium in die Sancti Galli, & per medium in die Sancti Georgii annis fingulis & per- petuis in aliis bonis eque valentibus pro uſu predicto dictis Precentori, & Mansionariis per nos aut heredes & fucceffores nostros Reges Boemie pro tempore fuerit aſſignatus. Preſencium fub Imperialis noſtre Maje- ſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage Anno Domini M. tre- centeſimo ſeptuageſimo ſexto, Indiccione quartadecima, die XXIIII. De- cembris, Regnorum noſtrorum anno triceſimo primo, Imperii vero vi- ceſimo ſecundo. - m 2 Ccc 3 XXXIX. i . (a) Carolus IV. in villa Bratronicz aſſignat Manſionariis cenſum annuum viginti quin. que ſexagenarum groſſorum Pragenſium pro pane & cereviſia, donec per ſe ant ſucceſſores ſuos hic cenſus alibi aſſignatus fuerit. dao. Pragæ die 24. Decem- 3376.

Strana 390
390 . DIPLOMATA XXXIX. Littera de inſtitucione horarum Beate Virginis in Capitulo Normbergensi, cantandarum die & nocte, de obla- cionibus dividendis. (a) ampertus (b) Dei gracia Epiſcopus Bambergenſis recognoſeimus pre- ſencium inſpectoribus univerfis; Quod cum Sereniffimus Princeps & Dominus Dominus Karolus Divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſemper Augustus, & Boemie Rex Dominus noster graciosus Ecclefiam, ſeu Capellam ad aulam Beate Virginis nuncupatam in Oppido Nurmberg nostre Dyocesis ad laudem & gloriam ejusdem Beate Virginis, & Divini cultus augmentum pridem de novo feliciter erexit, eandem dotando con- venienter, pro ſuſtentacione unius Vicarii, & duorum Mansionariorum; ordinemque ponendo, de oblacionibus, statu, & regimine Ecclefie feu Capelle prefate, prout hec omnia in literis ereccionis, ſeu inftitucionis ejusdem Eccleſie ſeu Capelle, & inibi beneficiatorum clarius funt expreſ- ſa, quas in ſuo robore volumus conſervari, eisdem per preſentes in nul- lo derogando, ordinacione ſubſcripta ſuper oblacionibus equaliter diſtri- buendis duntaxat exceptis, & nunc cooperante Spiritus Sancti gracia de- vocione fidelium excreſcente eandem Capellam devotiffime ac frequencius viſitancium maximus Criſtiani populi fit confluxus, beneficiatorumque in eadem. Eeclefia feu Capella numerus augmentatur; Idem Dominus Impe- rator piiſſima motus intencione, ut cultus Divinus augeatur uberius devo- cioque populi fidelis per amplius excitetur, falubriter ordinando decre- vit, quod in antea perpetuis temporibus ſucceſſuris Officium Divinum in eadem Capella tam in miſſa, quam aliis horis Canonicis fingulis diebus & noctibus de glorioſiffima Virgine cantando follempniter peragitur, quem- admodum ſolempnitas & ordo temporis & officii id expoſcit. Guodque oblaciones omnes & fingule ibidem obvenientes inter perſonas beneficia- tas (a) Creſcente devocione & accurſu fidelium ad Capellam Norimbergæ a Carolo IV. fun- datam Lampertus epiſcopus Bambergenſis ad peritionem Caróli ea omnia ratiha- bet & confirmat , quæ is ad ordinem tam Capellæ quam ministroruin ſtatuerat ddo. Norimbergæ feria II. post diem S. Benedicti 1378. (b) Is fuit Eques auratus Wil- helmi filius eximie doctus ante Abbas Gengenbacenſis.

Strana 391
I§1 MANSIONARIORUM. tas nunc ibidem exiſtentes aut in futurum instituendas equalis porcionis numero dividantur. Insuper Clerici feu Sacerdotes ejusdem Capelle seu Eccleſie nune inſtituti, vel in antea inſtituendi Precentori Manſionario- rum Ecelefie Pragenfis, & in ejus abfencia vice & nomine ipfius Precen- toris Ecclefie Vicario feu Capelle Sancte Marie predicte obedienciam de- bebunt facere manualem, nullusque ſe abfentet extra Civitatem Nurm- bergenſem nec alias extra Ecclefiam officiare debebit, fine Precentoris ſeu Vicarii, in ejus abſencia, ut prefertur, licencia ſpeciali, & omnes contenciones, rixe, diſcordie, fi que orte fuerint inter eos per-omnem modum preſcriptum, de confenſu majoris partis, videlicet Precentoris, vel in ejus abfencia, Vicarii & Clericorum predictorum disbrigari debebunt, & penas qualescunque tam pro majoribus quain minoribus exceſsibus, five negligenciis impositas per ipſum cum requificione majoris partis fine omni contradiccione tenentur, & debent inviolabiliter adimplere, & omnes pene five emende debent diſtribui, prout pars major decreverit,cum predictoPre- centore, vel ejus abſencia, Vicario, ut prefertur. Omnesque contribuciones, quocunque nomine cenſeantur, debent ſub equali contribui porcione. De- bet eciam Magister fabrice ejusdem Capelle seu Ecclesie recipere, & le- vare oblaciones cère, & alia, & Eceleſiastieus porcionem fuam habere, ficut hoc eſt ad hec tempora obſervatum. Nosque tanquam loci ordina- rium affectuoſa requifivit inftancia ut decretum & ordinacionem hujusmo- di per eum factam, ut prefertur, confirmare, approbare, auétoriſare, & ratificare, auctoritate noſtra ordinaria curaremus. Nos igitur tam pio zelo, ac tanti Principis accensi devocione, qui eciam ex officio pa- ſtorali divinitus nobis credito totis nifibus tenemur intendere, ut laus & gloria Altiſſimi ſueque glorioſe Matris, noſtris ymmo perpetuis tempo- ribus felix & continuum ſuſcipiat incrementum, & ut votis ejusdem Do- mini noſtri humiliter annuamus, dignum quoque arbitrantes, ut ejus tam ſalubris intencio, & racionabilis ordinacio concupitum forciatur effectum, decretum & ordinacionem ejusdem ſuperius expreſſatam in omnibus & fin- gulis grata habentes, atque rata confirmamus, auctoriſamus, & ratifica- mus, ut perpetuam roboris firmitatem immobili habeant constancia in Dei nomine auctoritate noſtra ordinaria in hys ſcriptis. Datum Nurnberg fe- ria ſecunda proxima poſt diem Sancti Benedicti Confeſforis. Anno Domini milleſimo trecenteſimo ſeptuageſimo octavo. c te slot XL.

Strana 392
392 v V DIPLOMATA XL. Sentencia ſuper una ſexagena in domo Maruſſeze in Lytomyerzicz. (a) a5 Tn nomine Domini, Amen. Coram nobis Cunssone de Trzebowel Decre- torum Domini, (b) & Johanne Pruſnicz Canonicis Pragenſibus Vica- riis in Spiritualibus Reverendiſſimi in Criſto Patris & Domini Domini Jo- hannis Archiepiſcopi Pragensis Apoſtolice Sedis Legati Generalis difcre- tus vir Dominus Vitus major Manfionarius Chori Beate Virginis in Eccle- fia Pragenſi, procuratoris, & procuratorio nomine Dominorum Precen- toris, tociusque Collegii Manfionariorum Chori ejusdem, de cujus man- dato aput acta cauſe preſentis plenam fecit fidem, peticionem ſuam ſeu libellum in ſcriptis contra Petrum dictum Putrolff, Civem in Lythomye- rzicz Pragenſis Dioceſis obtulit per omnia in hec verba. Coram vobis hono- rabili viro Domino Cunſſone de Wicicz Doctore decretorum Reverendiſſi- mi in Criſto Patris, & Domini Domini Johannis Sancte Pragensis Eccle- fie Archiepiſcopi Apoſtolice Sedis Legati in Spiritualibus Vicario Gene- rali; Ego Vitus major Manſionarius Chori Beate Virginis Marie in Ec- cleſia Pragensi Procuratoris, & procuratorio nomine honorabilium viro- rum & Dominorum Johannis Precentoris, tociusque Collegii Chori Bea- te Virginis Marie ſupradicti contra Petrum dictum Putrolff Opidanum Oppidi in Lythomyerzicz, & contra quamlibet aliam perſonam pro eo le- gittime in judicio intervenientem in jure, cum querela propono, & dico, quod licet bone memorie Dominus Cztiborius pro tunc Precentor Colle- gii Manſionariorum predictorum pro remedio anime ſue emerit cenſum perpetuum duarum ſexagenarum grofforum Pragenſium denariorum aput Maruſscam ſororem ſuam uterinam in & ſuper domo ejusdem Maruſſcze ſitam ibidem in Lythomyerzicz, quam tunc ipſa Maruſska inhabitabat, quam nune inhabitat Petrus pars advérſa pro viginti ſexagenis groſforum Pragenſium denariorum pro Collegio & Manfionariis predictis percipien- dum , 5o. . (a) Vicarii Archiepiſcopales in Spiritualibus condemnant Petrum Putrolff ad annuum cen- ſum unius ſexagenæ ex domo Maruſſeze in Civitate Litomericenſi hactenus inter- miſſum ſolvendum, ddo. Pragæ 29. Aprilis 1378. (b) Legendum Doctore ut mox in- = fra. — v.

Strana 393
MANSIONARIORUM. 393 dum, recipiendum fingulis annis, & in perpetuum per Dominos Manſio- narios ſupra dictos. Demum Paulico frater Germanus ipſius Maruſscze fuccedens titulo empcionis ipsi Marulſcze in domo predicta reemerit unam ſexagenam cenfus predicti pro decem ſexagenis grofforum predictorum, a Dominis Manfionariis predictis. Et quamvis Petrus predictus pars ad- verſa fimiliter ſucceſſerit in domo prelibata, & in onere cenſus unius ſe- xagene ſupra dicte, tamen ſpacio duorum annorum idem Petrus predictum cenſum unius ſexagene quolibet anno ſubtraxit, & monitus caritative sol- vere contradixit, & contradicit, ymmo pocius predictos Dominos Man- sionarios predicto censu ſpoliando, in cujus cenſus percipiendi prefati Domini Manſionarii, a Maruſſca, Paulicone, & a Petro parte adverſa a multis annis poſfeſſione fuerunt pacifice & quieta. Quare peto prefatos Dominos Mansionarios, & Collegium ipſorum reſtitui, & reduci in pri- ſtinam poſſeſſionem cenſus ſupradicti, dictumque Petrum cogi & compel- li ad reddendum cenſum ſubtractum predictum duarum ſexagenarum per tempus predictum, & quod in antea hujusmodi cenſum unius ſexagene prefatis Dominis Mansionariis & Collegio ipſorum det, & perſolvat, & adepto ipſum ſentencialiter & diffinitive condempnari. Item peto ab eo- dem expenſas factas & ptoteſtor de faciendis in lite ſalvo jure addendi corrigendi &c. Ad quam quidem peticionem Magiſter Henricus Procu- rator dicti Petri Civis, & nomine procuratorio ipſius, prout de ſuo man- dato aput acta hujusmodi cauſe plene conftabat, reſpondit animo litem conteſtandi, negando narrata prout narrantur, hoc adiciens, quod domus hujusmodi ab omni preſtacione cenſus eſt libera & ſoluta. Datisque pro pacto dictorum Manfionariorum peticionibus & articulis, & ad easdem peticiones pro parte Petri Putrolff certis factis reſponfionibus, & tefti- bus per eundem Dominum Vitum Procuratorem Manfionariorum in cauſa hujusmodi productis, & ab ipfis de dicenda veritate juramentis receptis, eisque ſecrete & fingillatim super artieulos pro parte dictorum Manfiona- riorum datis, examinatis, & eorum dictis in fcripta redactis, & tandem publicatis. Contra quorum teſtium dicta pro parte Petri Putrolff verbo, & generaliter fuit exceptum, contra quas excepciones non exiftit repli- catum. Demum vero dictis partibus concludentibus cum ipfis in cauſa hu- jusmodi concluſimus, & habuimus pro concluſo certam diem pro diffini- tiva ſentencia, ipſis partibus pro termino peremptorio prefigentes, quem ad diem hodiernam ex certis caufis duximus prorogandum. Vifis igitur & diligenter inſpectis omnibus & fingulis actis actitatis, habitis, & pro- ductis in hujusmodi cauſa, ipſisque cum diligencia recenſitis, requifitis- Tom. III. Ddd que

Strana 394
DIPLOMATA 394 que multorum fapientum confiliis, factaque fuper hys collacione plena- ria, ac fideli, & nobiſeum deliberacione prehabita diligenti, & partibus propter hoc coram nobis constitutis, & fentenciam diffinitivam per nos fieri poſtulantibus, Criſti nomine invocato, pro tribunali ſedentes, & ipsum solum habentes pre oculis, per hanc noſtram ſentenciam diffiniti- vam pronuncciamus, & declaramus, prefatos precentorem, & Collegium Manfionariorum fuiſfe in poſſeſſione unius ſexagene cenſus annui in & ſu- per domo prefati Petri Putrolff in Oppido Lythomyerzicz, quam ipſe in- habitat, ipſosque Mansionarios fuiſſe, & eſle ſpoliatos eodem, & ob hoc ipsos restituentes prefatum Petrum Putrolff ad folvendum & cenfuandum dictam ſexagenam de domo predicta, eisdem Dominis Mansionariis con- dempnavimus ſentencialiter & diffinitive in hys ſcriptis, ipſum nichilo- minus Putrolff in expenſas litis condempnantes, taxa nobis ipfarum inpo- ſterum reſervata. In quorum omnium teſtimonium preſentem noſtram ſentenciam diffinitivam fieri, & figilli Vicariatus Curie Archiepiſcopalis Pragenſis, quo ad preſens utimur, appensione juffimus communiri. La- ta, lecta, & in ſcriptis pronuncciata eſt ſentencia diffinitiva Prage in Curia Archiepiſcopali anno Domini milleſimo, trecenteſimo ſeptuageſi- mo octavo, Indiccione prima, die penultima menſis Aprilis, hora quaſs terciarum, preſentibus diſcretis viris Dominis Jacobo Sancti Benedicti in Hradczano Pragensis, & Mynardo in Rzyssut Pragensis Diocefis Eccle- ſiarum Plebanis, & Petro Lodhery de Praga Procuratore Generali Con- fistorii Pragenſis, & aliis pluribus teſtibus fide dignis. XLI. Littera ſuper Domo Kozlikonis ſuper una ſexagena Manſionariis. (a) In nomine Domini, Amen. Nos Wenceslaus Rafor pannorum Judex, alias vi- ces gerens Bohuslai dicti Hrubecz Judicis, Weneeslaus dictus Smaha Ma- gister Civium, Bobunco Lodhery, Magister Petrus dictus Nos, Beneſsius, Haſſco, (a) Judex & jurati Novæ civitatis ſub caſtro Prag. teſtantux, quod Kozlik civis, uxor illius Margaretha & mater Wanka constituta hypotheca domus ſuæ cesserint & vendide- rint unam ſexagenam cenſus annui Gyrziconi Plebane in Boemicz. ddo. feria V. ante Aſcenſionem Domini 1378.

Strana 395
MANSIONARIORUM. 395 Haſſco Notarius, Henricus Duchconisse, Albinus Jeſſco dictus Lyſek, Tho- maſsko Albus dictus Rzehaco braxator, & Nicolaus dictus faber Cives ju- rati Nove Civitatis ſub Caſtro Pragenſi; Recognoſcimus univerſis pre- ſencium inſpectoribus, quod diſcretus vir dictus Kozlik Concivis noſter juratus, & Margaritta uxor ſua, ac Wanka mater dicti Jacobi coram nobis inter quatuor ſcampna judiciaria, dum judicio pleno prefideremus conteſtato, ubi quevis hominum geſta plenum robur obtinent firmitatis, perſonaliter conſtitutis ſponte & libere recognoverunt & faffi funt, ſe suo heredum & omnium fuccefforum fuorum nomine unam ſexagenam groffo- rum Pragenfium denariorum cenfus annui perpetui, liberi & exempti ab omnibus collectis, exaccionibus, contribucionibus, vigiliis, & ab omni- bus aliis juribus, & oneribus noſtre Civitatis ſoluti in & ſuper domo eo- rum, & area ſitis inter domos Domini de Sternberg ex una, & Jeſſconis dicti Lyfſek parte ab altera in noſtra Civitate pro deeem ſexagenis grofſo- rum Pragenfium denariorum ipfis plene perſolutis rite racionabiliter & jufto vendicionis tytulo vendidiſſe & aſſignaſſe honeſto viro Domino Gyrziconi Plebano Ecclesie in Boemicz ad habendam, tenendam, & percipiendam per omnia in hune modum. Primo in feſto Sancti Georgii nunc proxime instanti triginta groſfos, & in feſto Sancti Galli tunc immediate ſequenti fimiliter triginta groſſos, & fic deinceps fingulis feſtis memoratis quolibet anno occurrentibus de dicta domo & ejus area perpetuo folvi debent in omnem eventum, & si unquam moneta preſens fuerit immutata, tunc va- lor dictorum grofforum folvi & adimpleri debet pagamento & ſolucione tunc temporis grato, dativo pariter & transitivo in fingulis feſtis preno- tatis. In quocunque autem dictorum feſto feftorum & infra ipfius octa- vam immediate ſequentem dictus cenſus non fuerit perſolutus, tunc mox ſuper hujusmodi cenſum non ſolutum quatuor grofſi nomine pene accre- ſeent; & consimilis pena creſcere debet, fingulis ſeptimanis tamdiu, quamdiu dictus cenfus una cum omnibus penis fuis preexpreffis non fue- rit integraliter perſolutus. Pro quo quidem cenfu & penis non folutis prefatus Dominus Gyrzico poterit, dum ſibi placuerit per ſe vel nunc- cium ſuum cum adjutorio Judicis & Juratorum noſtre Civitatis, qui pro tempore fuerint, prefatum Jacobum vel uxorem aut matrem ipfius, vel heredes aut fucceffores eorum quosliber in diéta domo, & ejus area & per- tinenciis earum licite impignerare in tantum & tociens, in quantum & quociens fibi neceffarium fuerit, & opportunum. Et quoadufque dictus cenſus una cum omnibus & fingulis penis fuis fupradictis plene & inte- Ddd 2 gra-

Strana 396
396 graliter fuerit perſolutus. Si vero pignera pro predicto cenſu & penis ſufficiencia nequiverint infra unius anni revolucionem in predicta do- mo, & ejus area inveniri, tunc mox dicta domus & area cum ſuis univerſis pertinenciis debet devolvi ad Dominum Gyrziconem ſupradi- ctum. Et qui preſentem literam cum bona voluntate dicti Domini Gyrziconis & condigno teſtimonio habuerit, eidem plenum Jus com- petit, & competere debet omnium & fingulorum premifforum. In cujus rei teſtimonium evidens, & robur firmius perpetuis temporibus valiturum, ſigillum majus de certa noſtra ſciencia Civitatis noſtre pre- dicte preſentibus eſt appenſum. Datum & actum anno Domini mille- ſimo trecenteſimo ſeptuageſimo octavo feria quinta proxima ante Aſcen- sionem Domini. DIPLOMATA XLII. De Cappis porrigendis per Juniores. (a) ohannes Dei gracia Sancte Pragenſis Ecclefie Archi - Epiſeopus (b) Apo- ſtolice Sedis Legatus, honorabilibus viris, Dominis Sulkoni Precen- tori & ceteris Manſionariis majoribus & minoribus Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragensi falutem & finceram in Domino caritatem. Paſtoralis officii cura requirit, ut invigilemus commodis ſubditorum, dum enim ſcandala removemus ab ipfis, nos in eorum quiete quieſcimus, & fovemur in pace. Sane dudum per felicis recordacionis Dominum Arne- stum Archiepiscopum Pragensem Predecefforem nostrum in statutis vestris fuit juridice conftitutum, ut minores Manfionarii majoribus ad modum & instar Vicariorum, quos haberent Canonici noître Pragenfis Ecclefie pre- dicte in Divinis officiis obſequi, & ministrare deberent. Tandem quod orta inter dictos Mansionarios ſuper hujusmodi ſervitutibus racione ob- ſcuritatis dicti statuti materia diffensionis fuerit per recolende memorie Se- reniſſimum Principem Dominum Karolum Romanoruin Imperatorem ſem- per (a) Joannes Archiepiſcopus Pragenſis declarat , quod minores Manſionarii majoribus tenean- tur cappas porrigere tam in officio Manſionariorum , quam in officiis feſtorum , quibus cum Canonicis intereſſe tenentur ddo. Pragæ 1382. (b) Is fuit hujus nominis ſe- cundus & ordine tertius, dictus Baro de Genſtein , qui demum vitans Wenceslaum Imp. conceſſit Romam & factus Patriarcha Alexandrinus.

Strana 397
MANSIONARIORUM. 397 per Auguſtum, & Boemie Regem fundatorem Collegii memorati ſuis pa- tentibus literis taliter declaratum, quod predicti minores Manfionarii ma- joribus cum cappis in Divinis officiis ſervire deberent; verum quod pre- fati minores Manſionarii quadam & fortaſſis juridica occasione concepta hujusmodi declaracioni parere contempnunt. Nos attendentes, quod nos tanquam ad conditorem hujusmodi ſtatutorum declaracio pertinere noſci- tur, jurisperitorum communicato conſilio dictum ſtatutum in illo puncto taliter duximus declarandum , quod tam in Divino Officio ipforum Man- ſionariorum, quam eciam in officiis feſtorum, quibus cum Canonicis in- terefſe tenentur, prefati minores Manſionarii majoribus ad modum Vica- riorum Canonicorum Pragenſium cappis debent eum reverencia debita mi- niſtrare. In cujus rei teſtimonium preſentes literas fieri, & figillorum no- ſtrorum appenſione juſſimus communiri. Datum Prage anno Domini mil- leſimo trecenteſimo octuageſimo ſecundo. XLIII. Littera ſuper Bohutam in Unhoſſez. (a) Un nomine Domini Amen. Nos Wenceslaus rafor pannorum Judex, Sy- mon dictus Teska Magister Civium, Henricus dictus Zlaty, Georgius dictus Limsky, Maczko Mixiko, Haſtoniſſe, Wenceslaus dictus Huzwa, Bonda, Herſso, Mathias Rotifex, Benessius Braxator, Wenceslaus dictus Oremus, & Michael dictus Kuklik Nove Civitatis ſub Caſtro Pragenſire- cognoſcimus univerfis preſencium inſpectoribus, quod honeftus vir Bo- huta de Unhoſſcz concivis noſter coram nobis inter quatuor ſcampna judi- ciaria, dum pleno judicio preſideremus conteſtato, ubi quevis hominum gesta plenum robur obtinent firmitatis, perſonaliter constitutus, ſponte & libere recognovit, & faſſus eſt, ſe ſuo, & omnium ſuorum nomine ſuc- cefforum in & ſuper curia ſua ibidem in Unhoſſcz in acie fîta ex oppoſito Judicis antiqui, & ſuper ejusdem curie agris, & pertinenciis univerfis unam ſexagenam grofforum cenfus annui perpetui, & liberi ab omnibus collectis, losungis, bernis, & ab aliis univerfis juribus & oneribus nostre Ci- Ddd 3 (a) Judex & jurati Novæ civitatis ſub caſtro Prag, testantur, quod Bohuta de Unhoſsez Col- legio Manſionariorum vendiderit & ceſſerit unam ſexag, cenſus annui in curia ſua in Unhoſſez ſita ddo, feria V. proxima poſt feſtum S, Martini 1382.

Strana 398
DIPLOMATA 398 Civitatis penitus exempti, pro decem ſexagenis groſſorum ſibi plene per- ſolutis rite, & juſto vendicionis titulo vendidifſe honorabilibus viris Pre- centori, majoribusque, ac minoribus Manfionariis Chori Beate Virginis in Ecclefia Pragenſi ad habendam, tenendam, & percipiendam per omnia in hune modum, videlicet in feſto Sancti Georgii nunc proxime inſtanti triginta grofſos monete Pragenfis & in feſto Sancti Galli tunc immediate ſequenti fimiliter triginta groſfos, & sie deinceps singulis festis & termi- nis prenotatis preſcriptus cenfus de curia & agris predictis quolibet anno recurrentibus in omnem eventum perpetuo ſolvi debet. Et si unquai moneta preſens &c. uti formulare habet Num. XLI. Datum & actum anno Domini milleſimo trecenteſimo octoageſimo ſecundo, feria quinta proxima poſt feſtum Sancti Martini Confeſſoris & Pontificis glorioſi &c. XLIV. Super Domo Slawconis cenſus Manſionariorum ſuper I. Sexagena. (a) Un nomine Domini, Amen. Nos Jenko Michalconis Judex, Zdenko humulatoris Magiſter Civium, Symon dictus Teska, Duchco Sartor, Hanco Bernhardi, Johannes dictus Lysek, Henricus Notarius Camere Do- mini Archi-Epiſcopi Pragensis, Johann braxator, Wenceslaus dictus Huz- wa, Beneſſius dictus Homole, Mauricius dictus Maly, Gyrzico Lunsky & Hermannus torrifex Cives jurati Nove Civitatis ſub Caſtro Pragenſi; Notum facimus tenore preſencium inſpectoribus univerfis publice prote- ftantes; quod honeftus vir Slawco Concivis nofter coram nobis inter qua- tuor ſcampna judiciaria, dum judicio pleno preſideremus conteſtato, ubi quevis hominum gesta plenum robur obtinent firmitatis, perſonaliter con- ſtitutus ſponte libere falfus est, & recognovit ſe ſuo, Zyſce uxoris fue, heredum, ac ſuccefforum ſuorum nomine in & ſuper domo ſua , & ejus area sitis in noſtra Civitate in acie ex oppoſito Domus Alberti Notarii in- ter Curiam Domini Archi- Epiſcopi Pragenſis ex una, & Waltheri dicti Cremer Concivis noſtri parte ex altera unam ſexagenam grofforum Pra- genfium denariorum cenfus annui, perpetui & liberi ab omnibus collectis, ex- (a) Judex & jurati Novæ civitatis ſub castro Pragenſi testantur, quod Slawco civis Micro- Pragenſis vendiderit unam ſexagenam cenſus annui Collegio Manſionariorum ddo. in Vigilia S. Laurentii I386.

Strana 399
MANSIONARIORUM. 399 exaccionibus, steyris, bernis, loſungis, & ab aliis omnibus noſtre Civi- tatis juribus & oneribus penitus exempti, pro decem fexagenis groffo- rum predictorum ſibi plenarie perſolutis, rite & racionabiliter juſto ven- dicionis tytulo vendidifſe & affignaîſe honorabilibus viris Dominis Precen- tori & Manſionariis Chori Sancte Marie Virginis in Ecclefia Pragensi, & Collegio ipforum ad habendum, tenendum, poſſidendum , & jure perpe- tuo percipiendum per omnia in hunc modum, videlicet in festo Sancti Georgii nunc proxime inſtanti triginta groſſos, & in feſto Sancti Galli tune immediate ſequenti, fimiliter triginta groffos Pragensis monete, & fic deinceps fingulis feſtis prenominatis, quolibet anno occurrentibus pre- dictus cenfus de predicta domo, & ejus area perpetuo folvi debet. Et fi unquam moneta preſens &c. ſecundum formulare Num. XLI. Datum & actum anno Domini milleſimo trecenteſimo octoageſimo ſexto feria quin- ta in vigilia Sancti Laurencii proxima. XLV. Littera Manſionariorum ſuper una ſexagena in domo Sedywczonis. (a) In nomine Domini, Amen. Nos Jenko Michaliconis Judex, Jeſsko di- ctus Lyssek Magister Civium, Woytyecb Hersso, Hermannus torrifex, Beneſſius dictus Sasky, Bahunco Lodhery, Wenceslaus dictus Zamiſſoniſſie, Bohuslaus dictus Bonda, Maczko, Myxiko Hassconisse, Marſso dictus Rad- pyl, & Jeſſco dictus Slansky faber, Cives jurati Nove Civitatis ſub Caſtro Pra- genſi; notum facimus tenore preſencium inſpectoribus univerfis publice pro- testantes ; Quod diſcretus vir Crux dictus Sedywecz Concivis nofter co- ram nobis inter quatuor ſeampna judiciaria, dum judicio pleno preſide- remus conteftato, ubi quevis hominum gefta plenum robur obtinent fir- mitatis, perſonaliter constitutus, ſponte, & libere recognovit, & faſfus eſt, ſe ſuo, Anne Conthoralis ſue legittime, heredumque ac ſucceſſo- rum ſuorum omnium nomine in & ſuper domo ſua, & areà sitis in noſtra Civi- (a) Judex & jurati novæ Civitatis ſub caſtro Pragenfi, teſtantur quod diſcretus vir Crux di- ctus Sedywecz in domo ſua Micro - Pragæ vendiderit unam sexagenam census an- nui Collegio Manſionariorum pro remedio animarum Georgii & Oſannæ ddo. feria V. poſt feſtum S. Stanislai 1387.

Strana 400
400 DIPLOMATA Civitate, inter domos & areas Cozme ex una, & Andree dicti Karaſs Notarii Concivium noſtrorum parte ex altera, unam ſexagenam groſſo- rum Pragenſium Denariorum cenſus annui perpetui, & liberi, ab omnibus collectis, contribucionibus, bernis, Lozungis, & ab aliis omnibus no- ftre Civitatis juribus, & oneribus penitus exempti, pro decem ſexage- nis grofforum predictorum ipi plene perſolutis, rite, & racionabiliter ju- ſto vendicionis tytulo vendidiſſe honorabilibus Viris Dominis Precentori & Manſionariis Chori Sancte Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi, pro re- medio animarum Domini Georgii olim majoris Manſionarii Chori Beate Marie Virginis predicti, & Oſanne lotricis ad habendum, tenendum, & percipiendum per omnia in hune modum, videlit in feſto Galli nunc pro- xime inſtanti triginta groſſos, & in feſto Sancti Georgii ſimiliter triginta groſſos, & sic deinceps fingulis festis memoratis quolibet anno occur- rentibus in omnem eventum de dicta domo & area cenfus predictus per- petuo ſolvi debet, & ſi unquam moneta preſens fuerit immutata, &c. uti formulare habet Num. XLI. Datum & actum anno Domini milleſimo, trecenteſimo octoageſimo ſeptimo, feria quinta prima poſt feſtum Sancti Stanislai Pontificis & Martyris glorioſi. XLVI. Ratificacio a Domino Marchione Bonorum Capelle in Prerouia. (a) odocus Dei gracia Marchio, & Dominus Moravie; Notum facimus te- nore preſencium univerſis; quod utiliter de statu Reipublice volentes intendere , & preſertim qualiter perſone ſpirituales in libertatibus earum, & juribus jugiter poſſent conſervari; Quemadmodum & illam Capellam Sancti Laurencii in Prerouia fitam, quam Sereniffimus Princeps Dominus Karolus Romanorum Imperator, & Boemie Rex dive memorie, dum ad- huc Marchio Moravie fuiſſet, cum villis majori Popowicz prope Chrem- ſre , (a) Jodocus Marchio Moraviæ incorporationem Capellæ S. Laurentii Preroviæ in Moravia cum Choro B. V. M. Manſionariorum Prag. a Carolo IV. inſtitutam , & a pa- tre ſuo Joanne ratihabitam cum omnibus ejusdem Capellæ fundis confirmat, ddo. Pragæ feria proxima quinta poſt Dominicam Miſenicordia Domini 1388.

Strana 401
MANSIONARIORUM. 401 ſre, (h) & minori Popowicz prope Prerouiam, Curia in Wynarz, Curia in majori Popowicz, eum ſylvis, piſcinis, & duabus tabernis in ſuburbio Prerouienſi cum omnibus eorum pertinenciis quibuscunque, pro honora- bilibus Precentore, & Manfionariis Chori Sancte Marie in Ecclefia Pra- gensi perpetue incorporavit, & univit; & Illuftris Princeps Dominus Johannes Marchio Moravie noster genitor felicis recordacionis, eandem, ut prefertur, incorporacionem approbavit; Sic nos animo deliberato, ac de certa noſtra ſciencia eciam prefatam incorporacionem cum omnibus ſuis pertinenciis approbavimus, & ratificavimus, & laudavimus, man- dantes univerfis & fingulis cujuscunque condicionis officialibus, aut illis, qui bona Prerouie tenuerint, & noſtre gracie precipientes ſub obtentu, firmiter mandamus, quatenus predictam Capellam Sancti Laurencii, & poſſeſſores ipſius in ipforum libertatibus & juribus debeant eonſervare, nec in aliquo eosdem contra hanc noſtram confirmacionem impedire, aut quovis modo homines aut bona prefate Capelle cum fuis pertinenciis per- turbare. Preſencium ſub noſtro appenſo ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage anno Domini milleſimo trecenteſimo octuageſimo octavo, fe- ria quinta proxima poſt Dominicam Miſericordia Domini. XLVII. Instrumentum ſuper domum Mansionariorum. (a) Un nomine Domini, Amen. Nos Cunſſo de Trzebowel Decretorum Do- ctor, Cuſtos, & Canonicus Ecclesie Pragenfis, Vicarius in Spiritua- libus Reverendiſſimi in Criſto Patris & Domini Domini Johannis Sancte Pragenſis Ecclesie Archi-Epiſcopi Apoſtolice Sedis Legati Generalis pre- ſenti tranſſumpto publico notum facimus univerfis; Quia conftitutus per- ſonaliter honorabilis Vir Dominus Stanislaus Precentor Chori Beate Ma- rie Virginis in Eccleſia Pragenſi, quasdam literas patentes Sereniſſimi & Invictiſſimi Principis, & Domini Domini Karoli felicis memorie Romano- rum Regis ſemper Augufti, & Boemie Regis datas per ipſum & conceſſas Tom. III. Eee Pre- ſu) Id est Cremſirium, Epiſcopi Olomucenſis Reſidentia hodie. (a) Cunsso de Trzebowel Vicarius Archiepiſcopalis in Spiritualibus ad petitionem Collegii Manſionariorum tranſ- ſumi fecit Diploma Caroli IV. de domo eisdem donata ddo, in minori Civitate Pragenſi 21. Junii 1388.

Strana 402
402 DIPLOMATA Precentoribus & Mansionariis Chori predicti ſuper domo, quam inhabi- tant, ſigillo ejusdem Karoli vero magno rotundo, de cera communi alba, in filis ſericis viridis & rubei coloris pendente sigillatas, non viciatas, non cancellatas, non abolitas, non abraſas, nec in aliqua eorum parte corruptas, ſed omni prorſus vicio, & ſuſpicione carentes exhibuit, pro- duxit, obtulit, & publice oſtendit coram nobis petens ipſas copiari, exemplificari, transſeribi de verbo ad verbum & tranſſumi, ac in formam redigi publici inſtrumenti, ne ipſarum literarum copia caſu fortuito de- perdatur, vel alias quomodolibet haberi non poſsit, noſtra auctoritate or- dinaria, & decreto. In quo quidem ſigillo ymago Regia habitu Regali induta, manu dextera ſceptrum, finiſtra vero pomum cum cruce tenens, ſub corona in ſede videbatur ſedere, & ab utraque parte ejusdem ymaginis erant duo clypei, unus a dextris, alius a finiftris. In quorum quidem clipeorum uno, feilicet a parte dextra erat figura unius aquile alis extenfis quasi ad volandum; in alio vero clipeo a parte finiſtra fuit figura unius Leonis cum cauda bipartita, litere autem circumferenciales ipſius ſigilli per omnia tales erant: Karolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, & Boemie Rex. Quarum quidem literarum tenor de verbo ad verbum ſequitur, & eft talis: Karolus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, & Boemie Rex; Si ad omnium electorum Dei, quos celestis beatificat gloria &c. Quam literam quere ante, poſt extractum ex actis obligatoriis contra Wlachonem. Quibus quidem literis sic exhibitis, productis, oblatis, & oftenſis, & ipſis per nos diligenter vifis & inſpe- ctis, ac veris, legittimis abſque omni vicio & ſuſpicione reputatis, ipſas per Johannem de Duba Notarium Publicum infra ſcriptum copiari, exem- plificari, transſeribi, transſumi, & in formam publici Inſtrumenti redigi mandavimus volentes, & tenore prefencium decernentes, quod hujusmo- di transſumpto de cetero, & in antea in omnibus & per omnia plena fi- des adhibeatur, tam in judicio, quam extra, ficut literis originalibus ſu- pradictis, ipſumqne transsumptum fidem faciat in agendis. Guibus om- nibus & singulis noſtram auctoritatem ordinariam interpoſuimus & Decre- tum. In quorum omnium teſtimonium premiſſorum preſens publicum transſumptum exinde per dictum Johannem confectum fieri, & in for- mam publicam redigi mandavimus, ac ſigilli Vicariatus noſtri, quo ad pre- sens utimur, appensione juſfimus communiri. Datum & actum Prage in Curia Arehi-Epiſcopali Pragenſi in minori Civitate Pragenſi (b) ſituata, anno (b) Quæ ſupra toties appellata nove civitas ſub caſtro Pragenſi , hic minor civitas Pragenſis vocatur.

Strana 403
MANSIONARIORUM. 403 anno Domini milleſimo trecenteſimo octoageſimo octavo, Indiccione un- decima, die viceſima prima menſis Junii, hora quaſi terciarum, Pontifica- tus Sanctiffimi in Criſto Patris, & Domini Domini Urbani Divina provi- dencia Pape ſexti anno undecimo, preſentibus diſcretis viris Johanne de Dohalicz, Martino dicto Slawik de juveni Boleslavia, Nicolao de Chynow, Thoma de Praga, Notariis Publicis; Wsselone cliente, Asdicone Clerico de Krzeſſyn, & aliis multis teſtibus circa premiſſa fide dignis. Et ego Johannes Ffrenlini de Duba Clericus Pragenfis Dyocefis Pu- blicus auctoritate Imperiali Notarius predictarum litterarum exhibicioni, preſentacioni, peticioni antedictis & decreti interpretacioni alias ac ab omnibus aliis & fingulis ſupra ſeriptis, dum fic fierent, & agerentur, una cum prenominatis teſtibus preſens interfui, eaque omnia & fingula de- rivando, & auctoritate prefati Domini Cunſſonis Vicarii, & ad peticio- nem Domini Stanikonis antedicti manu propria conſcripſi, & in hane pu- blicam formam redegi, & facta prius diligenti auſcultacione de preſenti transſumpto ad ipfas literas originales, & quia ea de verbo ad verbum concordare inveni, hic me ſubſcripsi, fignoque meo & nomine conſuetis conſignavi una cum appenſione figilli Vicariatus Curie Pragenſis predi- Cte in teſtimonium omnium premiſſorum. XLVIII. Litera confirmacionis Sereniſſimi Principis Domini Wenceslai Romanorum & Boemie Regis fuper univerfis & fin- gulis bonis & literis Precentorum, & Manfionariorum. (a) enceslaus Dei gracia Romanorum Rex semper Auguftus & Boemie Rex; Notum facimus tenore preſencium univerfis; quod acceden- tes ad nostre Majestatis preſenciam honorabiles Precentor, & Mansionarii Chori Sancte Marie in Eceleſia Pragenſi devoti noſtri dilecti, eidem Ma- jeſtati noſtre cum inftancia ſupplicarunt, quatenus ipfis univerſa & fin- gula Privilegia, literas, gracias, libertates, emunitates, conceſſiones jura, feoda, polſeſſiones, bona, predia & conſuetudines dictis Precentori & Manſionariis, a Divo quondam Sereniſſimo Principe, & Domino Do- mino Eee 2 (a) Ddo. Burglenis 28. Junii 1388.

Strana 404
404 DIPLOMATA mino Karolo Romanorum Imperatore semper Augufto & Boemie Rege, genitore noſtro kariſſimo indulta, ſeu indultas, conceſſa, ſeu conceſſas, aut quovis titulo empcionis, donacionis, conceſſionis, permutacionis, aut que ex legatis & teftamentis nunc obtinent, & figuanter privilegia inferius preſentibus inſerta, ipsis super certis donacionibus, conceſſioni- bus, & graciis ab eodem genitore noſtro kariſſimo tradita, & conceſſa approbare, ratificare, innovare, & confirmare gracioſius dignaremur; Guorum Privilegiorum primi tenor sequitur in hec verba: Nos Johannes Dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes. Notum facimus uni- versis &c. &c. Quod Privilegium quere ante poſt ſtatuta inter alia Privile- gia integre de verbo ad verbum &c. Secundi vero Privilegii tenor talis eſt: Karolus Dei gracia Romanorum Rex semper Auguftus & Boemie Rex, ad perpetuam rei memoriam &c. Quod eciam quere statim ante predictum privilegium poſt ſtatuta integre de verbo ad verbum. Nos igitur zelo de- vocionis accenſi ad Omnipotentis Dei, intemerate Genitricis sue Virginis Marie, & Patronorum noſtrorum gloriam & honorem, in progenitorum nostrorum, ac nostre remedium animarum falutare, dictorum Precentoris & Mansionariorum precibus pie moti non per errorem, aut improvide, ſed animo deliberato, ſano Principum, Baronum, & Procerum noſtrorum fidelium accedente conſilio de plenitudine Regie poteſtatis, & de certa noſtra ſciencia prefata privilegia, prout in ſuis punctis, ſentenciis, clau- ſulis, & articulis expreſſantur ſuperius, nec non univerſa & fingula eo- rum privilegia, literas, gracias, libertates, emunitates, conceſſiones, jura, ffeoda, bona, poſſeſſiones, predia, conſuetudines, dictorum Pre- centoris, & Manſionariorum, a recolende memorie Divo quondam Se- reniſſimo Principe, & Domino Domino Karolo Romanorum Imperatore ſemper Auguſto & Boemie Rege, genitore noſtro predicto indulta, ſeu indultas conceffa seu conceſfas, ſeu quovis juſto titulo empcionis, dona- cionis, concefſionis, permutacionis, aut que ex legatis, aut teftatis nune obtinent, ae si predictorum Privilegiorum, literarum, libertatum, immu- nitatum, conceſſionum, jurium, & conſuetudinum tenores de verbo ad verbum in propriis punctis, ſentenciis, & articulis eſſent inſerti preſen- tibus, & totaliter intercluſi, innovamus, approbamus, ratificamus, lau- damus, & preſentis ſcripti patrocinio gracioſius confirmamus, decernen- tes & volentes predicta omnia perpetuis temporibus obtinere inviolabilis roboris firmitatem. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc noſtre in- novacionis, approbacionis, ratificacionis, laudacionis, confirmacionis, &

Strana 405
MANSIONARIORUM. 405 & decreti paginam infringere, aut ei quovis auſu temerario contraire. Si quis autem contrarium quid attemptare preſumpſerit, Indignacionis noſtre graviſſime aculeum ſe noverit incurſurum. Preſencium ſub Regie noſtre Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Burglenis (b) anno Domini milleſimo trecenteſimo octuageſimo octavo, die viceſima octava Junii, Regnorum noſtrorum anno Boemie viceſimo ſexto, Romanoruim ve- ro duodecimo. XLIX. Litera Racionis facte Manſionariis per Precentorem coram Capitulo Pragenſi. (a) In nomine Domini, Amen. Noverint universi, quod nos Bohuslaus (b) Decanus Pragensis, Witko Prepofitus Sancti Egidii, Nicolaus Puchnik (c) Officialis , & Cunſſo Vicarius in Spiritualibus Domini Archi -Epiſcopi Pragensis, Canonici Pragenſes Commiſſarii, ſeu inquisitores ac Vifitato- res Collegii Chori Beate Marie Virginis Manſionariorum in Eccleſia Pra- genſi, a prefato Domino Archiepiſcopo ſuper quibusdam diſcordiis & con- troverſiis inter honorabiles Dominum Stanislaum Precentorem ex una, & Collegium predictum parte ex altera ſpecialiter deputati, prefatos Pre- centorem & Manfionarios contentos reddere & pacificare volentes, per plures dies cum ipsis, & in preſencia publici notarii infra ſcripti fedimus, & ipſos ad raciones ponentes; Primo ab ipſoPrecentore punctatim & diftincte de omnibus obvencionibus, quibuseunque nominibus cenfeantur, & in quibus- cunque rebus confistant, de diſtributis & perceptis per eum usque ad fe- ſtum Sancti Georgii immediate preteriti, racionem recepimus diligen- tem; Qua peracta Manſionarii afſeruerunt ipſum quadraginta & unam ſexagenam & quindecim groffos pro illis temporibus plus debuifſe impor- tafſe, afferentes, qualiter in certis villis, quas ipsi tunc designabant, plus eſſet Eee 3 (b) Id eſt Bürgleis aliter Krziwoklad, nominata Reguum noſtrorum arx. (a) Directores Collegii Manſionariorum ratiocinia ineunt proventuum , & diſtributionum , delatisque adverſus Præcentorem querelis eundem ad refuſionem condemnant , quemadmodum & alia plura circa reditus , diſtributiones , & diſeiplinam in ordinem redigunt: ddo. in caſtro Pragenſi die 29. Julii 1389. (b) Dictus de Krnow. (c) Idem Nicolaus Puch- nik eſt , quem anno 1393. Wenceslaus Imp. equuleo torſit , postea tamen in Sedem Archiepiſcopalem Pragenſem evexit.

Strana 406
406 DIPLOMATA eſſet in censu, quam idem Precentor ſe percipere poſſe dicebat; quod- que per fuas inordinatas abfencias, & equiraturas, fumptus immoderatos, & expenſas inutiles faciendo magnas pecunias expendiffet, quas tanquam indebite expensas petebant sibi reſtitui & ad communes uſus Collegii ef- fectualiter affignari. Tandem multis intervallis & deliberacionibus habi- tis ſuper deperienciis, & quantitate importandorum; Vocatis certis cer- tarum villarum cenfualibus, (d) inquifivimus diligencius veritatem, ex- penſas eciam quas idem Precentor fine cauſa, & inmoderate fecifſe dice- batur, equitatem preferentes rigori, citra & extra eftimacionem Man- sionariorum, uſque ad certam fummam duximus moderandas, prout hec & alia ſupra & infra feripta in noſtris racionum libris & carthis lacius ſunt deſcripta. Et quia ne impoſterum novis litibus exortis videamur inaniter laboraſſe, prefatis Precentore & Manfionariis coram nobis evo- catis ipſos requifivimus; an ſuper omnibus controverfiis, & contencio- nibus occasione perceptorum, & diſtributorum, & omnibus inde ſecutis, nec non ſuper fingulis dubiis, & limitacionibus noſtre pronuncciacioni, dif- finicioni, ac reformacioni stare vellent; Qui omnes concorditer reſpon- derunt, quod nobis & noſtre pronuncciacioni parere vellent, & realiter obedire. Nos igitur omnibus & fingulis cum omni manfuetudine rite penſatis, ad laudem Dei, & Beate Marie Virginis, & pro prefati Sancti Collegii pace perpetua taliter diffinimus, moderamur, ordinamus, & di- cimus, quod ipſe Precentor eidem Collegio tam pro nondum perſolutis, & nondum importatis usque ad feftum predictum, & duabus porcionibus retentis, quam eciam pro ſumptibus & expenfis inordinate & ſuperflue, ut dicebatur factis, in triginta quinque ſexagenis grofforum denario- rum monete Pragenfis remanet obligatus. Et quia idem Precentor fatebatur publice, & fatetur, quod adhuc de & pro tempore pre- dicto habet in debitis aput cenſuales viginti ſeptem ſexagenas, & circa, (e) mandamus & volumus, quod ipfe Precentor prédictas triginta quinque fexagenas debitas Collegio, ut prefertur, perſol- vat, & numeret cum effectu infra hine, & festum Beati Galli Confes- ſoris, ac ſumptibus communibus & ſua follicitudine exquirat, & col- ligat ac cum effectu importet, & de diligencia fua eirca hec coram no- bis doceat, fi eas quovis modo importare non poffet; quas pecunias in- portandas, & debitas dividant inter ſe ipſo incluſo, more aliarum por- cio- (d) Supple: hominibus. (e) Veroſimillime legendum: idcirco.

Strana 407
MANSIONARIORUM. 407 cionum. Preterea inter cetera reperimus in prefato Collegio diſcordare & graviter dubitare Precentorem & ipſos Mansionarios, an aliqui in cer- tis villis cenſus, pro communi uſu panis, & cerevifie, an vero pro cot- tidianis porcionibus, vel pro anniverſariis, ſeu pro manualibus porcio- nibus fuerint deputati ; Nos vifis Privilegiis Principum & ftatutis, in pre- miſſis talem limitacionem duximus faciendam & fecimus, eo modo vide- licet, quod ad porciones, que cottidiane nuncupantur, pertinebunt vil- le infraſcripte ; Czernylow , & Jaſſeny , in quibus ſunt centum viginti ſe- xagene grofforum Pragenſium de annuo cenſu. Zlonicz villa, in qua fuerunt ab inicio ſexaginta quinque ſexagene cenſus annui, ſed modo funt ſexaginta due tantum, pro eo, quod quedam Domina Anna tenet ibidem tres ſexagenas cenfus annui ad vitam, in vicem quarum nos pro- eo tempore, quo eidem Anne vita fuerit comes, ad fupplendum easdem ſexaginta quinque ſexagenas ſupplevimus aliis tribus ſexagenis in villis Wſselys, & Lyſſolay. In villa quoque Lhota juxta continenciam literarum Apostolicarum deberent fieri tredecim fexagene grofforum, nos facta de hoc inquificione reperimus, quod ſolum inveniebantur undecim ſexage- ne; De Curia in Trzebycz in fupplementum hujusmodi deperiencie duas sexagenas grofforum annui cenfus ad hoc duximus convertendas; alias duas ſexagenas de eadem curia ad alios uſus, prout de hoc infra dice- tur, annectentes; ita quod Precentor expletis ante omnia porcionibus cottidianis integre, & ſoluto Campanariis ſtatuto precio & falario, refi- duum quod fuerit pro fuis uſibus licite, libere, & fine quavis contradic- cione convertat. Et ne de pecuniis, que pertinebunt ad communem ufum dicti Collegii, videlicet cerevifie, & panis, ac aliorum ſumptuum valeat heſitari, hoc ita attentis privilegiis, & literis, ac equitate duximus li- mitandum, ſic videlicet, quod villa Minicz cenſu cum ſuo duarum ſexa- genarum, villa Bratronicz cum viginti quinque ſexagenis cenfus annui, de bonis in Moravia Popowicz, & Popowiczek, quidquid provenerit pro- predictis uſibus convertatur; applicantes ad hec de Chleb quatuordecim ſexagenas grofforum de villa Trzebycz cum medietate cenſus de curia ibidem, qui ſe extendit ad novem ſexagenas grofforum Pragenſium ac de Wſselys & Lyſolay decem sexagenas grofforum salva residuitate census de dictis villis Chleb, Trzebycz, Wſſelys & Lyſſolay, que ad alios uſus fimiliter ex- titit applicata. De manualibus vero, ſeu Anniverfariorum porcionibus ita diſpoſuimus faciendum, quod in Wſſelys & Lyſſolay modo due ſexagene usque ad vitam Domine Anne, que tenet tres fexagenas annui cenfus in Zlonicz, & loco quaruim fuppletur de dictis villis ad quotidianas. Poſt mortem vero Anne

Strana 408
408 DIPLOMATA Anne predicte ſemper deinceps quinque ſexagenas, & de Chleb XII. fe- xagene, & de Trzebycz tres cum media fexagena grofforum adjunétis aliis omnibus cenfibus de omnibus & fingulis villis, & loeis, de quibuscun- que veniunt dicto Collegio prout in fuis Registris, & literis funt de- ſeripta, & de quibus mencio in ſupra dictis limitacionibus non habetur, pertinere debent, ad porciones manuales, ſeu anniverfariorum inter ip- ſos more ſolito dividendo, ita quod de hys expleat Precentor anniver- faria in Kalendariis per nos traditis deſcripta, (f ) niſi racionabiliter oſten- deret libi cenfum alicujus anniverfarii deperire; Verum quia ſuper cen- ſibus ville Chleb dubitabatur, nam predicti Mansionarii requirebant cen- ſum de eadem ſecundum literas Imperiales, & Precentor dicebat ſe debe- re habere certas remanencias in eadem. Nos ita duximus hoc declaran- dum, quod prefati Manſionarii in priſtina poſſeſſione percepcionis vigin- ti ſex ſexagenarum grofforum debeant conſervari, prout in eadem villa tantum fore comperimus, accionem tamen proprietatis fuper eo dicto Precentori reſervantes. De miſſa eciam per Precentorem tenenda in quarta hebdomada ita declaramus, quod idem Precentor eandem in quar- ta ebdomada eum tangente teneat, cum ipſe cum aliis in duodenario nu- mero sit inclufus, niſi legittime in factis (g) Collegii in Praga vel extra Pragam fuerit impeditus, fuper quo stetur licencie recepte, & date fibi per Decanum. Volentes quod ob hoc eciam habeat Precentor hic vel extra existens, sicut alter major Manfionarius partem omnium abſen- ciarum. De Offertorio eciam ita duximus limitandum, quod quilibet per ſe, & de proprio, quocies continget, debeat offerre, Precentorem eciam debere partem in omnibus porcionibus Manfionariorum habere equalem, fieut aliquis major Manſionarius habet, declaramus, nifi aliquid aliud do- nans duceret ordinandum. Item volumus, quod juxta conſuetudinem hactenus tentam eis biblia ad menſam de mane & de ſero legatur; Vo- lentes, quod fub pena per Decanum infligenda de nocte dormiant in do- mo eorum. Preterea ex Confeſſione omnium Mansionariorum comperi- mus evidenter, quod Domina Wichna de Polep donavit quinquaginta ſe- xagenas grofforum Pragenſium pro remedio anime ſue, & progenitorum ſuorum Manſionariis ; invenimus eciam, quod ipfi circa anniverſaria pro ea (f) Hæe Calendaria procul dubio haud alia ſunt, quam quæ Statutis Manſionariorum præjecta ſunt , quare jam annum 1389. quaſi certum habemus, quo condita. (g) Id eſt: negociis, expedicionibus.

Strana 409
MANSIONARIORUM. 409 ea facere tenebantur, & quia invenimus eos dicta anniverfaria annis plu- ribus non ſervaſſe, nec ea aliqualiter explevifſe, idcirco reformando ta- liter ordinamus & dicimus, quod ipſi ad explecionem dicti anniverſarii, in die Sancti Galli realiter teneantur, alioquin porcionibus cottidianis dierum immediate ſequencium per ſeptimanam careant cum effectu. Item ſi (h) conſuetudinem laudabilem hactenus tentam & obſervatam Precentor habeat Procuratorem & Coadjutorem circa diftribuciones, quas faciet de pecuniis communibus, & ad communem ufum pertinentibus, ipsique Procurator & Coadjutor ad ejus Precentoris requisicionem ſe ad hoc sine reeuſacione paratos exhibeant, ſub pena carencie porcionum per ipſam diem. Precentor quoque fi ſecus fecerit, & sive eisdem diſpensaverit, hujusmodi diſtributa pro expoſitis & pro racionibus non ſuſcipiantur. Inſuper taliter ordinamus & dicimus, quodſi alterutra parcium alteri ali- quas alienaciones objecerit rerum mobilium vel immobilium, vel aliquid proprietatis intentaverit, quod de hys se moneant, & requirant, me- diante juſticia coram Judice competenti. Ceterum cum hujusmodi no- ſtra inquificio ſolum pro pace & ſedandis litibus facta fuerit, & ad ea tan- tum, que facti funt, pro reformacione juſta reſpectum habuerit, pro- teſtamur, quod per noſtram pronuncciacionem ſeu diffinicionem Apo- stolicis & Imperialibus privilegiis & ftatutis non intendimus, prout nec poſſumus, in aliquo derogare hoc falvo, quod in certis villis litere Papa- les , Imperiales dicuntur errore facti plus effe in censibus, quam poffit re ſubjecta oculis reperiri, & de hoc ſupra in limitacione eft habita mencio ſpecialis; Declaracionem omnium dubiorum, si que ex premiffis emerſe- rint, nobis inpoſterum reſervantes. Quam pronuncciacionem & refor- macionem noſtram volumus & mandamus ſervari per fingulas per- ſonas ſub pena privacionis porcionum ad unum annum, & quoad perſo- nam Precentoris ſub pena viginti ſexagenarum grofforum Pragenfium fa- brice EcclesiePragenfis applicandarum. Lecta & in ſcriptis pronuncciata est hec pronuncciacio per nos Nicolaum Puchnik licenciatum in decretis & of- ficialem predictum, de conſenſu, voluntate, & mandato predictorum Dominorum Commiſſariorum , ad peticionem dictorum Dominorum Pre- centoris & Manfionariorum per nos cum inftancia pronuncciari peten- cium, & in eorum preſencia, & quia iidem Domini tam Precentor, quam Mansionarii ibidem statim emolgaverunt, approbaverunt, ratam & gra- F ff Tom. III. De condjutore. Dubia omnia. tam (h) Supple : Secundum.

Strana 410
DIPLOMATA tam habuerunt, in ipſam conſenſerunt, & pecierunt ſuper eadem me- diante appenſione ſigillorum dictorum Dominorum Commiſſariorum ipſis hine inde fieri per me notarium publicum infra ſcriptum unum vel plura, publicum ſeu publica inſtrumenta. Acta ſunt hec anno a Nativitate Do- mini milleſimo trecenteſimo octoageſimo nono indiccione duodecima feria quinta in die Sancte Marthe die vicefima nona menfis Julii hora quasi terciarum vel modico poſt in Caſtro Pragenſi in domo Manfionariorum in eſtuario magno, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris, & Domini no- ſtri Domini Urbani divina providencia Pape VIti anno duodecimo. Pre- ſentibus diſcretis viris Dominis Bohuslao Altarista altaris Corporis Criſti in Pragenſi Eccleſia, Nicolao Rectore Parochialis Ecclefie in Nebowid Pragensis Diocesis, Martino dicto Hruczek Magiſtri Cunſſonis predicti Vicario, Bartoſſio de Dobruſska Domini Witconis preſcripti, Johanne Wenceslai Colonienſ. Canonicorum Ecclefie Pragenfis predicte Vicariis, & aliis pluribus teſtibus fide dignis circa premiſſa. 410 Et ego Mauricius dictus Purkrabie quondam Petri de Bykeyr Pra- genfis Diocefis publicus auctoritate Imperiali Notarius preferiptis omni- bus & singulis &c. conſueta Notarii formula uti Num. XLVII. L. Littera medie ſexagene pro Manſionariis ſuper Do- micella Duchne, Portulani prius fuit. (a) In nomine Domini, Amen. Nos Przibico Judex, Dobeſſius junior Ma- gister Civium, Jan Wlaſsecz, Sezena Notarius tabularum Curie, Cri- ſtanus inferior, Mathias Rotifex, Sigismundus Pertoldi, Jacobus Dare, Wenceslaus Huzwa, Endrl Carnifex, Michael Perniczek, Wenceslaus Wacunda, & Thomas Lyde Conſules & Scabini, ac Cives Nove Civitatis ſub Caſtro Pragenſi, recognoſcimus univerſis preſencium inſpectoribus publice proteſtantes; Guod honeſta matrona Duchna relicta Sebaſti coram nobis ante quatuor ſcampna Judiciaria, dum Judicio pleno conteſtato pre- (a) Judex , Conſules , & Scabini novæ civitatis ſub caſtro Prag. teſtantur , quod Duchna vi- dua vendiderit & dederit Collegio Manſionariorum triginta groſſos cenſus annui fuper Domuncula ſub caſtro Pragenſi ddo, feria V. poſt diviſionem Apoſtolorum 1408.

Strana 411
MANSIONARIORUM. 411 preſideremus perſonaliter conſtituta recognovit, ſe ſuo, heredum, & ſucceſforum ſuorum nomine in & ſuper domuncula ſua cum area fitis ſub caſtro Pragenſi ex oppoſito Domus Epiſcopi Olomucenſis triginta groſ- fos cenfus annui perpetui & liberi, quem Nicolaus Portulanus (b) habuit, ab omnibus collectis, contribucionibus, & aliis juribus Civitatis noftre penitus exempti pro quinque fexagenis grofforum plene perfolutis rite ra- cionabiliter, & juſto vendicionis titulo vendidiſſe & affignaſſe honorabi- libus Viris Domino Wenceslao Precentori Chori Beate Marie Virginis in Ecclesia Pragensi, & Manfionariis ejusdem Collegii, nec non fucceffori- bus eorum univerfis, ad habendum, tenendum & percipiendum per om- nia in hunc modum, videlicet quindecim groſfos in feſto Sancti Galli, & totidem groſſos in feſto Sancti Georgii, festis ſeſe continue ſequentibus, & ſub quolibet anno occurrentibus de domo predicta ſolvi debet cenſus prenotatus. Et ſi unquam moneta &c. ſecundum formulare Num. XLI. Hec autem litera mutata & renovata est fuper ipso cenſu, & data fuit an- tique litere de anno Domini M. CCC. LXXXIX. feria quinta poſt Affum- peionem Virginis Marie. In cujus rei teſtimonium figillum majus Civi- tatis nostre predicte de certa noſtrorum omnium ſciencia ad preces amba- rum parcium predictarum preſentibus est appensum. Datum & actum an- no Domini milleſimo quadringenteſimo octavo, feria quinta poſt Divi- fionem Apoſtolorum. LI. Littera Domini Mrazonis. (a) d honorem Dei, & Divini cultus augmentum feliciter, Amen. Nos Martinus Precentor, totumque Collegium Manfionariorum chori Beate Marie ſemper Virginis in Eccleſia Pragenſi, in univerſorum dedu- cimus publicam noticiam, quod nobis villam dictam Okruhly ſitam in Gradicenſi districtu IX. fexagenas census annui continentem de gracia & aſſen- Fff 2 (b) Dufreſne voce Portulanus quosvis tributorum exactores interpretatur. (a) Collegium Manſionariorum fatetur, quod ad emendam villam Okruhly Joannes Mraz Vi- carius in eceleſia Prag. duas ſexagenas annui & perpetui cenſus in dicta villa com- paraverit dederitque eidem Collegio ea conditione : ut ad tempus vitæ iisdem frua- tur , poſt mortem vero in Anniverſarium illius convertantur & juxta præſcriptam normam diſtribuantur ddo, in octava S. Georgii 1392.

Strana 412
DIPLOMATA: aſſenſu Sereniſſimi Principis & Domini Domini Wenceslai Romanorum Re- gis ſemper Augusti, & Boemie Regis inclyti, pro nobis & dicto noſtro Collegio eum pleno Dominio juſto empcionis tytulo ementibus, & com- parantibus, & pro extenuacione & persolucione precii in parte deficien- tibus honorabilis vero Dominus Johannes dictus Mraz Vicarius in Eccle- ſia Pragenſi laudabili ductus proposito duas ſexagenas de dicto cenfu ejus- dem ville nobis volentibus, seientibus, & petentibus comparavit, & vi- ginti tribus ſexagenis grofforum denariorum Pragenfium datis, & reali- ter numeratis cum effectu persolvit, ſub modis & ordinacionibus infra ſcriptis, videlicet quod nos & ſucceffores noſtri, qui nunc ſumus, & qui erunt pro tempore, dictas duas ſexagenas eidem Domino Johanni, quamdiu egerit in humanis, annuatim dare, & perfolvere tenebimur, & debemus in feſto Sancti Georgii unam fexagenam, & in feſto Sancti Galli ſecundam, ſecundum terre Boemie conſuetudinem generalem, dicto ve- ro Domino Johanne de hac vita ſublato, in anniverſario ſuo triginta ſex groſſi de cenſu predicto per Precentorem ſe incluſo taliter dividentur, quod ipſe Precentor fingulis majoribus Mansionariis per II. groîfos, & ſingulis minoribus per I. groſfum pro conſolacione more aliarum porcio- num effectualiter affignabit, ita eciam, quod quilibet major Manfionarius ipſo die anniverſarii pro ejus anima miſſam defunctorum, vel ſaltem ſi ſub altero officio miſſam legere voluerit, collectam pro defuncto imponat, minores vero Manfionarii ipſo die anniverſarii vigilias dicere teneantur; refiduum vero & reliquam partem dictarum pecuniarum, videlicet octoa- ginta quatuor grofforum voluit, diſpoſuit, & ordinavit, ac diſponi, or- dinari curavit fore dandos realiter, & integraliter, & in toto per nos Precentorem & Manſionarios prenotatos, diviſoribus Vicariorum in Eceleſia Pragenſi, qui fuerint pro tempore, omni contradiccionis impe- dimento in terminis infra ſeriptis, videlicet in feſto Sancti Georgii qua- draginta duos groſſos, & in feſto Sancti Galli fimiliter quadraginta duos grolſos. Qui quidem diviſores easdem pecunias diſtribuere, dare, & per- ſolvere, ac affignare tenebuntur per omnia in hunc modum. Primo vi- delicet in anniverfario matris ſue, qui est tercia die ante diem purifica- cionis Sancte Marie duos groffos, pro candelis duos, pro officio ad miſ- ſam defunctorum. Item fingulis Vicariis Canonicorum prebendatorum duntaxat, qui funt frequenter pauperiores Viçariis Prelatorum (b) ex- 412 ce- (b) Id est Canonicorum , qui fuerunt , Archidiaconus ; Scholaſtieus , præter Præpoſitum & Decanum.

Strana 413
MANSIONARIORUM. ceptis, per unum groſſum pro miffis Sanctis per eos legendis. Vicariis autem, qui fuerint in Subdyaconatus ordinibus conſtituti per medium grofſum, pro vigiliis per diviſores ministrorum realiter affignentur. In anniverſario autem predicti Domini Johannis per omnia modo preſcrip- to fingulis Vicariis Canonicorum, qui alias non funt Prelati, dari debet per. I. groſſum pro miſſis , Dyaconis vero vel Subdyaconis per VI. par- vos pro vigiliis, ſimiliter pro officio duo groſſi, & pro candelis totidem per dictos diviſores similiter aſfignentur. Et quidquid in ambobus anni- verſariis ultra onera jam deſcripta ſuperfuerit, & remanſerit, illud divi- fores memorati pauperibus pro panibus ante fores Ecclefie dandis con- vertant, fimiliter & expendant. Et quia dicta ordinacio poffet tractu temporis per oblivionem, vel aliis fortuitis cafibus deperire: memoratus Dominus Johannes nos cum inftancia debita requifivit, ut ſibi eam no- ftris literis & sigillis roborare, & alias firmare autentice debeamus; Nos ex debito juſticie & gratitudinis ejus requificionibus annuentes, delibe- racione super hys nobiscum habita diligenti, noſtrorum accedente con- ſenſu, predicta omnia, preſertim cum meliora proſpiciant, & noſtro Col- legio profutura efſe noſeuntur, tenere, & realiter adimplere pro nobis & noſtris ſucceſſoribus promittimus bona fide, fubmittentes nos nichilo- minus ſponte & libere, & ex certa fciencia, fi in soluccione cenfus pre- dicti, vel onerum aliorum poſt mortem memorati Domini Johannis in- cumbencium negligentes fuerimus, vel remiſſi, quod ad ea explenda co- gi poſſimus, monicione tamen canonica premiſſa Ecclefiafticam per cen- ſuram. In cujus rei teſtimonium & robur perpetuo valiturum preſentes li- teras fieri, & figilli Collegii noſtri appensione feeimus communiri. Da- tum & actum in Caſtro Pragenſi in Domo Collegii noſtri, anno Domini M. CCC. LXXXXVII. in octava Sancti Georgii. 413 Nosque Johannes Dei gracia Archi-Epiſcopus Pragenfis Apostoli- ce Sedis Legatus, attendentes, quod hujusmodi empcio, & admiſſionis contractus ac ordinacio, & teſtamentum, ſeu pia diſpoſicio ſupra dicti Domini Johannis Mraz ſit juri, & racioni ac pietati conſona, & aliorum Criſti fidelium ad ſimilia bona opera plurimum inductiva, preſertim cum salutem reſpiciat animarum, & alias existat canonica, ipſam in Dei no- mine ratificamus, & approbamus , & certa fciencia auctoritate noſtra or- dinaria confirmamus. In cujus rei teſtimonium ſigilla noſtra preſentibus du- F ff 3

Strana 414
DIPLOMATA duximus appendenda. Datum & actum Prage anno Domini M. CCC. LXXXXVII. (c) die ſecunda menſis Septembris. 414 Nos eciam Bohuslaus Decanus Pragenfis Decretorum Doctor predi- ctam admiſſionem, empcionem & vendicionem hinc inde factas, & facta, & omnia inde ſecuta cum omnibus fuis punctis & clauſulis, quantum in nobis eſt in divini cultus augmentum ad honorem Dei, & ex certa scien- cia similiter approbamus. In cujus rei teſtimonium sigillum noſtrum duxi- mus appendendum. Datum & actum in Eccleſia Pragenſi anno Domini M. CCC. LXXXXII. die IIII. mensis Septembris. LII. Littera ſuper una ſexagena Nudar in Okruhly villa. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo tre- centeſimo nonageſimo quinto Indiccione tercia die decima nona menſis Decembris hora prandii, vel quaſi, Pontificatus in Criſto Patris & Do- mini Domini Bonifacii, divina providencia Pape noni anno ejus ſeptimo; in domo ſeu Curia habitacionis honorabilium, & diſcretorum virorum Dominorum Manſionariorum Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pra- genſi ſita in Caſtro Pragenſi ex oppoſito Ecclefie Sancti Georgii in ſtuba, in qua tempore hyemali ipſi Domini Manfionarii refici confueverunt, in mei Notarii Publici infra ſeripti, & teſtium preſencia ſubſeriptorum ad hoc ſpecialiter vocatorum, & rogatorum conſtituti perſonaliter, & ad hoc in unum congregati honorabiles & circumſpecti, ac diſcreti viri Do- mini Martinus Precentor, Jacobus dictus Colaczek, Wenceslaus Johan- nes dictus Nesko, Andreas, Henricus, Paulus, Petrus, Nicolaus, Bar- tholomeus, Mathias & Henricus dictus Nyemczek majores, Georgius di- ctus Syerka, Johannes Pyſstyek, Wenceslaus Kroczata, Thomas Criſpus, Mau- (c) Hallucinacio ſcribæ: ſubſtituendum MCCCLXXXXII. (a) Collegium Manſionariorum fatetur , quod Petrus dictus Gentes Altariſta pro remedio animæ dicti Nudar com- paraverit & dederit unam ſexagenam cenſus annui & perpetui in villa Okruhly ddo. Pragæ 19. Decemb, 1395.

Strana 415
MANSIONARIORUM. 415 Mauricius Paleczek, Nicolaus Moleſſ, ceterique minores Manſionarii Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi ante dicti, animis ſanis, & deliberatis, non compulsi non coacti, ſed ſponte & libere dixerunt, confeſfi ſunt, & in veritate recognoverunt; quod honorabilis vir Domi- nus Petrus dictus Gentes Altariſta in Ecclesiis Sancte Murie in lacu, & Sancti Michaelis majoris Civitatis Pragenſis pro remedio anime Domini Jacobi dicti Nudar bone memorie majoris Mansionarii unam ſexagenam groſforum cenfus annui & perpetui, liberi, & ab omni exaccione ſoluti in, de, & ſuper certis bonis in villa Okrubly sitis , in qua villa idem Do- mini Precentor & Manfionarii octo fexagenas grofforum cenfus annui & perpetui, ut dicebant, citra predictam unam fexagenam cenfus in corpore Mansionariorum ipſorum dinoscuntur obtinere, & poſſidere, ipfis Domi- nis Precentori & Manfionariis majoribus, & minoribus preſentibus & fu- turis emit, & comparavit, ipfisque dedit, donavit, affignavit, ac per- petuis temporibus pie deputavit. Quem quidem cenſum unius ſexagene grofforum idem Dominus Petrus Gentes donans, fingulis annis, quam- diu vitam ducit in humanis, debet, & tenetur ab ipfis Dominis Preeen- tore, & Manſionariis, aut eorum ſucceſſoribus repetere, percipere, tol- lere, & levare per medium in feftis & terminis Sanctorum Georgii & Gal- li, ipsisque Dominis Precentori & Manfionariis per se, adinstar & simili- tudinem aliarum porcionum manualium, in terminis, & festis antedictis dividere, dare, ſolvere, & aſſignare cum effectu; Ipſo vero Domino Pe- tro donante de medio ſublato, prefati Domini Precentor, & Manfiona- rii, aut eorum fucceffores hujusmodi censum unius fexagene grofforum per ſe colligere, tollere, & levare a cenſuali ejusdem, ac inter ſe mo- do, & ordine preſcriptis dividere debebunt, & tenebuntur. Racione ejus cenfus empcionis ac donacionis memorati Domini Precentor & Man- ſionarii promiſerunt bona fide per ſe & fuos ſucceffores, in ipſius Domi- ni Jakobi dicti Nudar olym majoris Manſionarii anime ſalutare remedium annis fingulis temporibus futuris perpetuis circa anniverſaria exequias, ſeu ſervicia facere, agere, tenere, & obſervare modo, & ordine in Ka- lendariis ipſorum notato, in quo nomina fidelium defunctorum ipſorum oracionibus commendatorum funt deſcripta. De quibus omnibus & fin- gulis premiſſis prefati Domini Precentor, & Manfionarii petiverunt ipfis per me Andream Notarium Publicum infraſcriptum fieri, ſeu confici unum vel plura, publicum ſeu publica Inſtrumenta. Acta funt hec anno, Indic- cione, die, menſe, hora, Pontificatu & loco, quibus ſupra, preſentibus ho-

Strana 416
DIPLOMATA honorabilibus viris Dominis Peregrino Decano Eeclefie in Lypnic, Jo- hanne Plebano Ecclefie in Leibyechow, ac diſcretis Johanne de Gyczyn Ca- pellano Domini Martini Precentoris antedicti, & Mathia Clerico de Pra- ga teſtibus circa premiſſa fide dignis. 416 Et ego Andreas natus quondam Hoſtyslay de Praga Clericus, aucto- ritate Imperiali Publicus Notarius predictis &c. conſueta Notarii formu- la uti Num. XLVII. LIII. Super una ſexagena Rubaſſonis. (a) os Martinus Precentor, Jacobus Wenceslaus majores Manfionarii, to- tumque Collegium Manfionariorum Chori Beate Marie in Ecclefia Pragenſi; ad univerforum tam preſencium, quam futurorum noticiam cu- pimus pervenire; Quod difcretus vir Dominus Andreas Rector altaris Sancti Sylveſtri in Ecclesia Pragensi, & minister Capelle Omnium Sancto- rum in Caſtro Pragenſi ob ſingularis devocionis affectum, quem ad inte- meratam Dei Genitricem Virginem Mariam utpote potiſſimam & piiſſimam in se sperancium adjutricem obtinet, nobis & fuccelforibus noſtris unam ſexagenam grofforum denariorum Pragenfium annui & perpetui cenſus in villa Chleb Specialiter expreſſo in Maczkone layco ibidem de una aratu- ra, preter cenſus, qui ab antiquo in eadem conſtituti dinoſcuntur, prout in literis ſuper eisdem censibus confectis pleniter continetur, libere & benivole dedit, donavit, & occaſione veri, perpetui & legittimi teſta- menti legavit, in ſue, & progenitorum ſuorum animarum remedium ſa- lutare. Hac condicione signanter adjecta, quod fibi annis fingulis ad vi- te ſue tempora unam ſexagenam predictorum grofforum, mediam videli- cet in Sancti Georgii, & mediam in Sancti Galli festis debeamus, & te- neamur perſolvere dilacione qualibet procul mota. Poſt mortem vero ſuam (a) Martinus Præcentor & Collegium Manſionariorum fatentur , quod Andreas Rector al- taris Sancti Silvestri in eccleſia Pragenſi pro ſuæ animæ & predeceſsorum ſalute do- naverit unam ſexagenam reditus annui ea conditione ut ea ad tempus vitæ fruatur, poſt mortem in anniverſario ſuo & parentum ſuorum diſtributiones fiant dilo- in ca- ſtro Prag. 16. Decembris 1396.

Strana 417
MANSIONARIORUM. 417 ſuam voluit, & deſideravit, idem Dominus Andreas, quod media ſexa- gena dicti cenſus in anniverſario Parentum, & progenitorum ſuorum in die prefixo annis fingulis inter preſentes Manfionarios Miſſam & Vi- gilias continuantes, dividatur hoc modo, videlicet quod Precentor, qui pro tempore fuerit, tollat pro ſe duos groffos pro cera, alterum dimi- dium grofforum exponat, refiduum more aliarum porcionum inter pre- ſentes dividendo Mansionarios, reliqua vero media ſexagena annis fingu- lis in anniverſario ipſius Domini Andree obitus die, quo obſervabi- tur, dividatur fimiliter. Laudantes igitur & cum graciarum accionibus acceptantes hujusmodi empcionem, donacionem, & legacionem, & eciam testamentum, nec non voluntatem & diſposicionem predictam, recogno- ſeimus & protestamur nos & ſucceffores noſtros prefato Domino Andree in una ſexagena predictorum grofforum annuum cenſum ad vite ipſius tempora obligari, promittentes bona fide ſine dolo ſibi mediam, ſeilicet in Sancti Georgii & mediam ſexagenam in Sancti Galli terminis solvere cum effectu, contradiccione & dilacione quibuslibet procul motis. Quo- cienscunque autem idipfum, in aliquo dictorum terminorum facere ne- glexerimus, ex tunc pro pena tenebimur, & debebimus,ac promittimus ſibi ſeptimana qualibet ſuperaddere & solvere quatuor groſfos, nisi forte dicta bona, quod abſit, per ignis voraginem, ficcitatem nimiam, guerras vel grandinem ex permiſſione Divina evidenter fuerint devaſtata, in qui- bus caſibus ad ſolucionem dicti cenfus & pene nolumus, nec tenebimur obligari. Preſencium ſub noſtro appenſo ſigillo teſtimonio literarum. Da- tum in Caſtro Pragenſi in domo habitacionis noſtre Anno Domini milleſimo trecenteſimo nonageſimo ſexto, die XVI. mensis Decembris. LIV. Extractum ex actis obligatoriis Domini Johannis Kbel ex tunc Officialis Pragensis, (a) per me Wenceslaum Sigilli- ferum. (b) onſtituti perſonaliter coram nobis Johanne Kbel Officiali Pragensi, & Contra Wla- actis noſtris obligatoriis Wlachno & Byethka Conthoralis ipſius de chnonem. Sedlecz G g g Tom. III. (a) Wlachno & Byethka de Sedlecz obligant ſe Manſionariis Pragenſibus ſuper annuo cenſu 78. groſforum Pragenſium coram Joanne Kbel Officiali Pragenfi ddo. 12. Julii 1397. (b) Id eſt ſigilli cuſtodem.

Strana 418
DIPLOMATA Sedlecz non compulsi, non coacti, ſed ſponte, & libere confeſſi funt, & recognoverunt ſe vendidifſe octuaginta groffos minus duobus groffis cen- ſus annui & perpetui pro XIII. ſexagenis grofforum Pragenfium denario- rum in, de, & ſuper omnibus & fingulis bonis, que habent ibidem in Sedlecz, & ſpecialiter curia allodiali & omnibus pertinenciis aliis ad ean- dem curiam ſpectantibus, & pertinentibus dotalicio ipfius Byethe incluſo, quod dotalicium ipſa Byetha ſponte & libere ex informacione noſtra ob- ligare valuit, & ex nunc obligat ad ſolucionem cenfus predicti honorabi- libus Viris Dominis Martino Precentori & Manfionariis Chori Beate Ma- rie Virginis in Eccleſia Pragenſi; Promittentes predicti Wlachno & Bye- tha , hujusmodi cenſum octoaginta groſſos minus duobus groſſis folvere fingulis annis temporibus perpetuis per ſe, heredes & fuccellores, ac poſſeſfores bonorum & Curie allodialis ſubditorum diviſim in terminis in- fra ſeriptis, videlicet in feſto Sancti Galli proxime venturo, & duabus ſeptimanis poſt feſtum Sancti Galli medietatem, & aliam medietatem in feſto Sancti Georgii deinde ſecuturo, & duabus feptimanis post dictum feſtum Sancti Georgii, & sie deinceps annis fingulis temporibus perpe- tuis , per ſe, heredes , & ſucceſſores ſuos Dominis Precentori & Manſio- nariis ſupra dictis ſub pena excommunicacionis, ita videlicet quod termi- ni hujusmodi ipfis currant pro monicione Canonica fe heredes & fucces- ſores ſuos prefati Wlachno & Byetha ſponte & libere jurisdiccioni no- stre & ſucceſforum nostrorum in officio fubmittentes in hac parte; Ibi- dem ſtatim prefatus Dominus Martinus Precentor prefatos Wlachnonem & Byetham & fidejuſſores ſuos ab obligacione XIII. ſexagenarum groſfo- rum ipfis per eosdem facta, & actis Nicolai Notarii actorum contenta dimiſit liberos & ſolutos. Acta ſunt hec anno Domini Milleſimo CCC. LXXXXVII. die XII. menſis Julii. Preſentibus Magiſtro Georgio Bora Do- ctore, Johanne Lyblicz armigero, Paulo Plebano in Slatyna. 418 LV. Excerptum de actis Ogerzonis contra Mansionarios. (a) n nomine Domini, Amen. Nos Johannes Kbel &c. Officialis & Vica- rius (a) Joannes Kbel Officialis & Vicarius Archiepiſcopalis , cum Bohuslao Decano lites inter Man- ſionarios exortas componunt , exceſſibusque graves ſtatuunt pœnas ddo. in caſtro Prag. feria V. poſt feſtum S. Agnetis 1402.

Strana 419
MANSIONARIORUM. 419 rius Reverendiſſimi in Criſto Patris ac Domini Domini Wolframi Dei gra- cia Archi-Epiſcopi Pragenfis (b) Sedis Apoſtolice Legati, nec non Bo- buslaus &c. Decanus Pragenfis, ac Ogyerius, Cleri corrector Pragenfis ſpecialiter deputati ex commiſſione Domini Archi-Epiſcopi Pragenfis ad audiendum, & decidendum querelas & controverſias inter Dominos ma- jores & minores Manſionarios noviter exortas hine inde ſuper diverfis ne- gociis & porcionibus retentis; Auditis propoſitis verbo & in ſcriptis, utrinque deliberacione bona prehabita, folum Deum pre oculis habentes, omnium nomine & conſenſu predictorum Dominorum Commiſſariorum; Ego Johannes Khel &c. pronunccio atque laudo &c. Quatenus fint boni & finceri amici mutuo, & caritative ſe pertractent invicem juxta eorum continenciam ftatutorum, omniaque ceſſent, & quieſcant mala, & diſpli- cencie verbales, atque reales hactenus & hucuſque. Item quatenus a ſcandalis defiſtant diurnis ac nocturnis, tam in domo habitacionis mutue, quam extra domum, & fi unquam, quod abfit, aliquis ex predictis Man- ſionariis ſive majoribus five minoribus exceſſerit publice, notorie, & ſeandaloſe, ficut aliqui proh dolor ex minoribus exceſferant, ex tunc ac ſtatim debet ille, qui ſeandalum commiſerit five exceſſum notorium, permutare Manfionarios infra menſem, quod si non fecerit, dicto menſe lapſo, debet ſibi porcio denegari, tamdiu, quousque eum utique opor- teat permutare. Item de illis duobus, qui propter fcandala & exceffus inſcripti fuerant actis correctoris, pronuncciamus, & laudamus, quod fi, quod abfit omnibus privatus porcionibus, quousque utique permutacio- nem faciat cum effectu, alias ad ipſius privacionem per Vicarios in Spi- ritualibus procedetur. Acta funt hec anno Domini millesimo, CCCC. se- cundo, feria quinta poſt festum Sancte Agnetis in domo habitacionis di- ctorum Manſionariorum in Caſtro Pragenſi. Preſentibus Beneſſio, Geor- gio, Nicolao, atque Cruce Notario, familiaribus Domini Officialis, & Jakubczone cliente Domini Decani Pragenfis ſupra dicti, & aliis multis. Ex actis Domini Correctoris per me Beneſſium Notarium exſ. Ggg 2 LVI. (b) Wolframus Archiepiſcopus poſt tres, & quod excurrit menſes hoc ipſo anno mor- tuus.

Strana 420
420 DIPLOMATA LVI. Inſtrumentum Procuratorii duorum Manſiona- riorum. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejus milleſimo quadrin- genteſimo tercio, Indiccione undecima, die XIII. menſis Julii hora terciarum, vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris, & Domi- ni noſtri Domini Bonifacii divina providencia Pape noni anno ejus XIIII. in Choro Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi, in mei Notarii Pu- blici infra ſcripti, & teſtium preſencia ſubſcriptorum ad hoc ſpecialiter vocatorum, & rogatorum constituti personaliter honorabiles viri Domini Wenceslaus Precentor, Mathias, Andreas, Henricus, Petrus dictus Penuſs, Blaſius , Nicolaus dictus Moleſs , Henslinus, Ambroſius, Johannes antiquus Petrus juvenis, & Welyslaus majores Manſionarii Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragensi, capitulariter in unum congregati fecerunt, conſtituerunt, ſuo ac ipſorum Collegii nomine ordinaverunt fuos veros & legittimos Procuratores, & Sindicos, Actores, Factores negotiorum ſuorum, & ipſorum Collegii nomine geſtores, nunccios ſpeciales, hono- rabiles, & circumſpectos viros Magiſtros, Vitum de Dobrzano, & Ja- cobinum de Krnavia advocatos Consistorii Pragenfis abſentes tanquam pre- ſentes ambos in ſolidum, ita quod non fit melior condicio occupantis, ſed quod per unum ipſorum inceptum fuerit, per alium eorundem mediate va- leat proſequi & finiri, dantes & concedentes dicti constituentes eis fuis Procuratoribus & Sindicis, & eorum cuilibet plenam liberam, & commo- dam potestatem generaliter in omnibus ipforum & collegii ipforum caufis per ipſos quibuseunque perſonis Ecclefiasticis vel mundanis motis, vel movendis, vel eisdem eciam motis, vel movendis coram quocunque, vel quibuscunque Judice seu Judicibus, confervatore vel confervatoribus, delegatis vel ſubdelegatis, datis vel dandis comparendi, literas quascun- que neceffarias ab eisdem Judicibus delegatis vel fubdelegatis ordinariis vel (a) Manſionarii majores capitulariter congregati ordinant & instituunt in ſuos Procura- tores , ſyndicos & actores in ſolidum Vitum de Dobrzano & Jacobinum de Krno- via Advocatos Conſiſtorii Prag, cum omnibus juribus & clauſulis conſuetis ddo. 13. Julii 1403.

Strana 421
MANSIONARIORUM. 421 vel extraordinariis, conſervatoribus, vel ſubconſervatoribus ſub quacun- que forma verborum, contra quascunque perſonas impetrandi, easdem- que recipiendi, proteftaciones quascunque a jure permiſſas faciendi, nec non in cauſa, ſeu cauſis predictis, si opus fuerit, coram predictis Judi- ce ſeu Judicibus agendi, & defendendi, conveniendi, & reconvenien- di, libellum ſeu libellos, & quascunque peticiones alias fummarias dandi, & offerendi, dari & offerri videndi, copias omnium oblatorum petendi, excepciones dilatorias, declinatorum, recufatorum, & peremptorias cum opus fuerit, eciam ante litem contestatam proponendi, & super ipfis di- ſputandi, & litem conteſtandi, juramentum de calumpnia, & de verita- te dicenda ac malicia vitanda, ſeu cujuscunque alterius generis in ani- mas dictorum conftituencium, atque proprias preftandi, & preſtari, a parte adverſa petendi & diferendi, & preſtitum recipiendi, ponendi, & articulandi, ac poficionibus & articulis per partem adverſam offerri vi- dendi, contra eos excipiendi, & suos declarandi, & reſpondendi, & ipfis reſponderi petendi, & videndi teftes & alias cujuscunque generis proba- ciones, producendi teftes partis adverſe produci, & juratis videndi con- tra ipſos, & ipforum dicta excipiendi, crimina & defectus, ac objectus quoscunque teftibus opponendi, & eosdem inpugnandi, & reprobandi publicari, excipiendi, replicandi, duplicandi, triplicandi, quociens, & quando fuerit opportunum, concludendi, & concludi petendi. Senten- cias interlocutorias & diffinitivas, quando opus fuerit, petendi ferri, & audiendi ab eis, vel ipſorum aliqua, ſeu a quibuscunque gravaminibus illatis, vel comminatis appellandi, appellaciones proſequendi, unum vel plures procuratorem ſeu procuratores loco ipſorum ſubftituendi, eciam ante litem conteſtatam substitutum, vel ſubſtitutos ſeu ſubſtituendos ab eis vel eorum altero revocandi, & onus procuracionis hujusmo- di iterum in ſe affumendi, beneficium reſtitucionis in integrum quam incidenter, quam principaliter, & abſolucionis a quibuscunque fen- tenciis simpliciter ad cautelam postulandi, petendi, & obtinendi Canoni- co deteſtando juri preſtandi, & preſtari petendi, & generaliter ad omnia & fingula faciendi, gerendi, & exercendi, que veri & legitimi Procura- tores facere poſſent, & debent, & que ipsimet constituentes facerent, & facere poſfent, si premiſſis vel aliquo premifforum perfonaliter inter- eſſent, etiamfi talia fint, que quomodolibet exigant ſpeciale, vel ſi ma- jora eſſent, quam que in preſenti mandato continentur, promittentes ſe gratos ratos, atque firmos perpetuo habituros, quodquod per dictos fuos G gg 3 pro-

Strana 422
procuratores, vel eorum aliquos, aut ſubstitutos ſeu ſubstituendos ab eis, vel eorum aliquo actum, factum, geſtum, ordinatum, ſeu procu- ratum fuerit in premiſſis, & quolibet premiſforum. Et volentes dicti constituentes dictos suos procuratores & findicos, & quemlibet ipſorum ſubſtitutum, vel ſubſtitutos ſeu ſubſtituendos ab eis vel eorum aliquo ab omni ſatisdacionis onere relevare promiſerunt, mihi Notario infraſcripto legittime ſtipulanti judicio ſiſti judicato ſolvi ſub yppoteca & obligacione omnium bonorum ſuorum preſencium & futurorum. Acta funt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatu, & loco, quibus ſupra; Pre- ſentibus honorabilibus & diſcretis viris, Domino Hermanno Altariſta in Ecclesia Pragensi Presbytero Pragensis Dyocesis, Hodicone Clerico, ac ſervitore dictorum Dominorum Manfionariorum, & Michaele Armigero de Hradczano Pragenſi teſtibus circa premiſſa fide dignis. 422 DIPLOMATA Et ego Martinus natus quondam Pauli de Chyſs Pragenfis Dyocesis Publicus Imperiali auctoritate Notarius, &c. conſueta formula uti Num. XLVII. LVII. Inftrumentum de confirmacione Mathie ad minorem Manſionariam per refignacionem liberam (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo, qua- dringenteſimo quarto, Indiccione VI., die tercia Menſis Januarii ho- ra terciarum vel quaſi, Pontificatus Sanctiffimi in Criſto Patris, & Domi- ni noſtri Domini Bonifacii divina providencia Pape noni, anno octavo in Eccleſia Pragenſi in Capella Sancti Michaelis in mei Notarii Publici infra ſcripti, teſtiumque preſencia ſubſcriptorum ad boc vocatorum ſpecialiter & rogatorum coram Venerabili viro Domino Bohuslao decretorum Do- ctore Decano Ecclefie Pragenfis personaliter comparens diſcretus vir Mathias Clericus de Praga preſentatus ad minorem Manſionariam per ho- norabiles viros Dominum Martinum Precentorem, & omnes majores Man- fionarios Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi tunc vacantem per (a) Joannis de Sobieslaw, a Collegio Manſionariorum majorum Pragenſium Deeano Metropo- litano præſentati ddo. 3. Januarii 1404.

Strana 423
MANSIONARIORUM. per liberam refignacionem Joannis de Sobyeslaw Clerici Pragensis Dyo- cesis, ejusdem minoris Manfionarie ultimum & immediatum Mansionarium, per eundem Johannem in manibus predicti Domini Decani Pragenfis, tan- quam ordinarii judicis membrorum Ecclefiafticorum ejusdem Ecelefie Pra- gensis de conſenſu & voluntate predictorum Dominorum Precentoris, & omnium majorum Manſionariorum, per eundemque Dominum Decanum coram Notario Publico, & teftibus fide dignis folempniter receptam, & admiſſam, prout ad ipſum ex preſentacione dictorum Precentoris, & ma- jorum Manſionariorum ibidem exhibitam per eundem Matbiam cum Crida ſeu proclamacione a dicto Domino Decano emanata, & legittime executa plene constabat, & facta exstitit plena fides. Cujus quidem Cride feu proclamacionis principium erat, & eft tale : Bohuslaus Decanus Eeclesie Pragenſis; Quia vacante minori Manſionaria Chori Beate Marie Virginis in Ecclesia Pragensi per liberam resignacionem Johannis de Sobyeslaw Cle- rici Pragenfis Dyocefis Manfionarie hujusmodi ultimi & immediati Man- sionarii nuper coram Notario Publico, & teftibus fide dignis &c. Finis vero ejusdem litere Cride eft talis: Datum Prage anno Domini milleſimo, &c. nonageſimo octavo, die ultima menſis Decembris, noſtro sigillo prefen- tibus tergotenus adpreſso. Post cujus quidem prefentacionis, & cride ex- hibicionem, & preſentacionem idem Mathias preſentatus accuſavit con- tumaciam omnium quorum intereſt, vel qui fua ad hujusmodi Manfiona- riam ad quam ipſe preſentatus exiſtit, quomodolibet credunt intereffe per predictam litteram Cride in genere citatorum & non comparencium in termino hujusmodi ipſis aſſignato, petens ipſos ad actum hujusmodi re- putatos contumaces, & fi in ipforum contumaciam ad hujusmodi Manfio- nariam vigore preſentacionis de ipſo facte, per eundem Dominum Deca- num, prout ad ipſius ſpectat officium, inſtitui, & confirmari. Et Do- minus Bohuslaus Decanus predictus premiſſa prius proclamacione per me Notarium de mandato dicti Domini Decani terna vice facta, videlicet ſi eſſet ibidem aliquis hujusmodi preſentacioni de dicto preſentato facte ſe opponere volens, quod ex tunc daret, & allegaret caufas racionabiles, quare hujusmdi preſentacio fuum debitum non deberet fortiri effectum, ipſos omnes & fingulos, quorum intereſt, vel intereſſe poſſet quomodo- libet in futurum, in genere citatos, & non comparentes, in termino hujusmodi reputavit contumaces, & eciam videns, quod nullus ibidem apparet contradictor, in contumaciam ipforum eundem Mathiam prefen- tatum, recepto prius ab eodem in cantu, lectura, & construccione dili- 423 genti y . v

Strana 424
DIPLOMATA genti examine, nec non de obſervandis statutis & conſuetudinibus dicti Collegii Manfionariorum per preceffores & predeceffores ipfius minores Manſionarios tentis & obſervatis, ac Domino Decano Ecclesie Pragensis Precentori, & majoribus Manfionariis, qui funt, & qui fuerint protem- pore canonice tamen intrantibus, juravit ad fancta Dei Evangelia fideli- tatem, obedienciam, & reverenciam tenere, & obſervare, per manuum ſuarum ſuper caput ipſius inpoficione, indutum ſuperpelliceo, & mitra agnina ſuper appoſita, in nomine Patris & Filii, & Spiritus Sancti ad hu- jusmodi minorem Manſionariam confirmavit, & instituit, mandans eidem Mathie, ut ipſe infra annum ab hujusmodi ſua confirmacione continue computando melius cantare addiſcat. Super quibus omnibus & fingulis premiſſis prefatus Mathias peciit ſibi per me Notarium Publicum infra ſcriptum unum vel plura publicum ſeu publica confici inſtrumenta. A- cta ſunt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatu, & loco quibus fupra. Prefentibus ibidem honorabilibus viris Dominis Johanne dicto Noſſek, & Petro majoribus Manfionariis Chori Beate Marie Vir- ginis ſupra ſcripti, Jacobo de Babycz armigero Pragensis Diocesis, (b) te- ſtibus fide dignis in premiſſis. 424 Et ego Crux natus quondam Benedicti Hoch de Miliczin Pragensis Diocesis Publicus Imperiali auctoritate Notarius &c. conſueta Notarii formula uti Num. XLVII. LVIII. Inſtrumentum, quomodo majores Manſionarii non conſenſerunt, quod minores procederent ad Sacerdocii gradum. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem Milleſimo Qua- drin- (b) Dufreſne in Gloſſario ait: armigeri vox ſeu appellatio tributa inde quibusvis ſervien- tibus. (a) Majores Manſionari per inſtrumentum publicum proteſtantur adverſus Diploma Wenceslai Rom. Imp. & confirmationem ejusdem a Papa Bonifacio datam, quibus indulgetur , ut minores Manſionarii ad altiores Ordinis gradus & presbyte- ratum admitti poſſint , ex eo maxime capite , quod hæc privilegia minores ſubrepti- tie contra ſeitum majorum impetraverint , eaque directe pugnent contra primam in- ſtitutionem Collegii Manſionariorum a Carolo IV. factam ddo. feria III. poſt Convorſ. S. Pauli 1404.

Strana 425
MANSIONARIORUM. dringenteſimo quarto, Indiccione duodecima feria tercia proxima poſt feſtum Converſionis Sancti Pauli die viceſima nona menſis Januarii hora quaſi terciarum, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris & Domini noſtri Domini Bonifacii Divina providencia Pape noni anno quintodecimo, in do- mo habitacionis honorabilis viri Domini Wenceslai Tumbary Eeclefie Pragenſis, & in ſtuba ejusdem domus ſita in Caſtro Pragenſi; in mei Notarii Publici infraſcripti teſtiumque preſencia ſubſcriptorum conſti- tuti perſonaliter coram Venerabilibus viris Dominis Magiftris Bohus- lao Decretorum Doctore Decano, Johanne Maleſſycz Scolastico, Joan- ne dicto. Sadlo, Ffranciſco Protho - Notario Sereniſſimi Principis & Domini Domini Wenceslai Romanorum & Boemie Regis, Johanne Mo- rawo, Beneſſio de Kobylycz, Blaſio dicto Lupus, Zdenkone Andrea de Ge- wiczka, Adam, Johanne Kbel Decretorum Doctoribus, Marco, Wely- slao, & Andrea de Belhrzimow Canonicis Ecclefie Pragenfis predicte, ca- pitulariter congregati Honorabiles Viri Domini Andreas Henricus Vice- Precentor, Benulſco, Nicolaus, Blazco, Henzlinus, Johannes Kylka, We- lyslaus, Petrus & Mathias majores Manſionarii Chori Beate Marie Vir- ginis in Eccleſia Pragenſi predicta ex una, ac diſcreti viri Wenceslaus Mauricius, Paulus, Johannes, Petrus, Mathias, Johannes, Andreas Haſſco & Hana minores Manſionarii dicti Chori Beate Marie Virginis par- te ex altera; ubi prefati Domini majores Manfionarii quasdam litteras do- nacionis & confirmacionis, primam videlicet Sanctiffimi in Criſto Patris Domini Domini Clementis Pape ſexti ejus vera bulla plumbea pendente in filis quaſi fericeis clauci & rubei coloris more Romane Ecclefie curie bullatas fanas & integras, omnique vicio & fufpicione carentes; fecun- dam vero literam dive memorie Karoli quarti similiter in pergameno ſcrip- tas, ac ſigillo ipſius Majeſtatis magno & rotundo de cera alba communi, in cujus medio erat quedam ymago Ceſarea in apparatu ipfius, manu dex- tra ſceptrum, & manu finiſtra pomum cum cruce tenens apparebat, & ex utraque parte ejusdem ymaginis erat quidam clypeus, & a parte dex- tra in eodem clypeo erat quedam avis in modum aquile, & a parté fini- ſtra leo feulptus apparebat. Ex utraque parte eorundem clipeorum erat quedam avis alis extenfis, litere vero circumferenciales ejusdem figilli per omnia erant tales: Karolus Divina favente clemencia Romanorum Imperator ſemper Auguſtus. A tergo vero ejusdem figilli erat quoddam parvum figil- lum, eidem sigillo de cera rubea inpreſſum, in quo figillo quedaim avis ad modum aquile extenfis alis apparebat, litere circumferenciales ejusdem figilli tales erant: Juſte judicate filii hominum. Terciam literam confir- ma- Tom. III. 425 Hhh

Strana 426
DIPLOMATA 426 macionis prefati Sereniſſimi Principis Domini Wenceslai Romanorum & Boemie Regis ſimiliter in pergameno ſcriptam, ac sigillo ipſius Majestatis magno & rotundo de cera alba communi pendente, in filis quasi ſericeis clauci & nigri coloris sigillatas. Quartam vero literam declaracionis fi- iniliter eciam in pergameno ſcriptam bone memorie Reverendiſſimi in Cri- ſto Patris & Domini Domini Arneſti Arehiepiſcopi Pragenſis, ac ſigillo ipſius magno & oblongo de cera alba communi pendente in preſſula per- gameni, in quo quidem figillo erat quedam ymago quaſi unius Epiſcopi in apparatu ſub czymborl. de ſubtili materia ſculpta, manu dextra duobus digitis extensis quasi ad benedicendum, & manu finistra crucem tenens, fedens in Majestate apparebat; Et ex utraque parte ejusdem ymaginis erat quidam clipeus, in quo a dextra manu clipeo erant arma Eeclesie Pragenfis, & ab alia parte erat quidam equus medius sculptus apparebat; litere vero circumferenciales ejusdem figilli per omnia tales erant: S. Arneſti Archi- Epiſcopi Pragenſis, Apoſtolice Sedis Legati; A tergo ejus- dem figilli erat quoddam figillum parvum de cera rubea eidem impreſ- ſum, in quo ſigillo ſculptura propter appreſſionem cere deſcribi non po- terat, exhibuerunt. Et eisdem sic, ut premittitur, exhibitis prefati mi- nores Manſionarii mox cum quibusdam copiis literarum Apoſtolicarum, quas tune in fuis tenebant manibus, dicentes fe habere a Sede Apostolica indultum, ut poſſint procedere ad gradum Sacerdocii, ſupplicantes ipsis Dominis majoribus Manſionariis, ut cauſa ſerviciorum ipſorum permit- terent eos procedere ad facros Ordines Sacerdocii, & permittant eos gaudere ipforum literis, quas habent a Sede Apoſtolica. Qui quidem Domini majores Mansionarii dixerunt, ſe hoe non poſſe facere, & in- fringere literas donacionum, confirmacionum, & neque velle conſen- tire ad illa. Et demum ſupplicarunt ibidem Dominis Canonicis, ut non infringerent eorum donaciones, privilegia, & Confirmaciones ſupra di- ctas, ſed eos permitterent gaudere literis ipſorum a fundacione primeva factis. Poſtremoque honorabilis vir Dominus & Magister Blaſius dictus Lupus coram Capitulo ibidem & omnibus Mansionariis dixit; Ego facio fi- dem sine relacione, quod Sereniffimus Princeps & Dominus Dominus Wen- ceslaus Romanorum & Boemie Rex vult ita habere, quod ipfi minores Mansionarii debent procedere ad gradum Sacerdocii. Guo facto prefati Domini majores Manſionarii proteſtati fuerunt de non conſencientes, quan- tum in ipſis eſt, & neque poſſe infringere Privilegia ab antiquo edita. Tenor vero Bulle, de qua ſuperius fit mencio, principium ſequitur, & eſt

Strana 427
MANSIONARIORUM. 427 eſt talis: Clemens Epiſcopus Servus Servorum Dei ad perpetuam rei memo- riam; Ingens & ſincera devocio, qua dilectus filius, Nobilis Vir Karolus Marchio Moravie &c. Finis vero talis: Datum Avinione Anno Domini milleſimo trecenteſimo, quadrageſimo quarto II. Kalendas Maji, Pontifi- catus noſtri anno ſecundo. Item principium alterius litère, videliéet Do- mini Karoli Imperatoris ſequitur, & eſt tale: Karolus quartus divina fa- vente clemencia Romanorum Imperator, ſemper Auguftus, & Boemie Rex ; Notum facimus; quod éum pridem inter majores ab una, & inter minores ſeu inferiores Chori Sancte Marie in Eccleſia Pragenſi Manſio- narios devôtos noſtros, parte ab alia pro quibusdam ſerviciis, ſeu fubmi- niſtracionibus ad cultum Divinum ſpectantibus &c. Item principium li- tere Domini Arneſti Archi-Epiſcopi Pragenfis, de qua ſuperius fit men- cio, ſequitur, & eſt talis: Arneſtus Dei gracia & Apoſtolice Sedis, San- cte Pragensis Ecclesie Archiepiſcopus, universis, quos preſentes tangunt, ſeu tangere poſsunt quomodolibet in futurum, ſalutem in Domino. Quam- vis multa per Clariſſimum Principem, & Dominum noſtrum Dominum Ka- rolum &c. Finis vero talis eſt: Ut autem premiſsa robur obtineant per- petue firmitatis, ea ad majorem evidenciam figillis noſtris duximus robo- randa, Datum Prage anno Domini milleſimo trecenteſimo quinquagefimo quarto, die viceſima ſecunda menſis Decembris. Super quibus omnibus & ſingulis ſupraſcriptis prefati Domini majores Manfionarii pecierunt ipſis per me Notarium Publicum infra ſcriptum fieri & confici unum vel plura publicum, ſeu publica inſtrumenta. Acta funt hec Anno, Indic- cione, die, menſe, hora, Pontificatu & loco, quibus ſupra, Preſenti- bus honorabilibus & diſcretis Viris Dominis Wilhelmo Preposito Ecclesie Lythomyerziczenſis, Martino dicto Hompolecz Plebano in Sarka, & No- tario publico, Nicolao cuſtode Chori Eccleſie Pragenfis, Andrea & Ni- colno dicto Pelhrzim Vicario Magiſtri Lupi, teſtibus circa premiſſa fide dignis. Et ego Jacobus natus quondam Przibislay de Tusta Pragensis Dyo- cesis Publicus Apoſtolica & Imperiali Auctoritate Notarius, premiſfis literarum exhibicioni, &c. conſueta Notarii Formula uti Num. XLVII. s Hhh 2 LIX.

Strana 428
428 DIPLOMATA LIX. Privilegium de ordinacione minorum ad Gra- dus. (a) Bulla Pape ordinacio Minorum. binco Dei gracia Sancte Pragensis Ecclesie Archi-Epiſcopus Apostolice Sedis Legatus, Univerſis Chriſti fidelibus preſentibus & futuris pre- ſentes literas inspecturis salutem in Domino ſempiternam. Decens & de- bitum eſſe perpendimus, ut nos & quilibet in partem ſollicitudinis aſ- ſumpti, ad ea, que cultus Divini augmentum & falutem reſpiciunt ani- marum diligenti ſtudio, & ftudioſa diligencia fervencius intendamus, & illorum animos, qui ad hoc ſe promptos & voluntarios exhibent, non ſo- lum in ipſorum ſalubri propoſito confirmemus, ſed eciam cura pervigili augeamus, & peticiones ipforum racionabiles exaudiamus. Sane nove- ritis nos literas Apoſtolicas Sanctifſimi in Criſto Patris, & Domini noſtri, Domini Bonifacii divina providencia Pape noni in pergameno ſeriptas, ipſius vera bulla plumbea, more Romane Curie bullatas, una cum literis Sereniſſimi Principis, & Domini Wenceslai Dei gracia Romanorum Regis ſemper Auguſti, & Boemie Regis, ipsius veris Majestatis sigillis sigilla- tas, quarum tenor in literis Apostolicis totaliter est infertus, & inſcrip- tus, ſanas & integras omni vicio, & ſuſpicione carentes, nobis pro par- te minorum Manſionariorum Chori Beate Marie Virginis in dicta Eccleſia noſtra Pragenſi preſentatas reverenter recepifſe tenorem, qui ſequitur con- tinentes. Bonifacius Epiſcopus Servus Servorum Dei, ad perpetuam rei memoriam, hys, que pro divini cultus augmento, & animarum ſalute, ac ſtatu proſpero, & tranquillo Ecclefiarum, locorum, & perſonarum Ecclesiasticarum pie & laudabiliter facta funt, libenter adducimus Apo- ſtolici muniminis firmitatem. Sane pro parte Cariſſimi in Criſto filii no- stri Wenceslai Romanorum & Boemie Regis Illuftris, nobis nuper exhi- bita (a) Sbineo Archiepiſcopus Pragenſis refert Bullam Bonifacii IX. una cum literis Wenceslai Rom. Imp. quibus ille eundem Pontificem requirit, ut in ſtatutis Caroli IV. circa Manſionarios minores Pragenſes diſpenſet , eosque ad gradum presbyteratus admitrat, ſervatis ceterum omnibus & fingulis ſervitiis , quæ alias Majoribus exhibere ſoliti ddo. Praga 8. Martii 1404.

Strana 429
MANSIONARIORUM. bita peticio continebat; quod cum olym clare memorie Karolus Roma- norum Imperator, semper Auguftus & Boemie Rex Illustris, ipsius Wen- ceslai genitor, dum in minoribus foret constitutus, zelo pie donacionis accensus, cupiens terrena in celeſtia, & tranfitoria in eterna, felici com- mercio commutare, pro ſuorum progenitorum, & predecelforum, ſuc- cefforumque ſuorum, ac cunctorum fidelium vivorum & mortuorum ani- marum ſalute in Eccleſia Pragenſi, viginti quatuor Clericorum Secularium numerum, ſeu Collegium Precentoria in eo computata, quorum duode- cim Presbyteri, ſex Dyaconi, & fex Subdyaconi fore deberent, & quos Manfionarios voluit nuncupari, quique tenerentur & deberent cottidie in ipſa manere Ecclefia, & personaliter reſidere in eadem, & non per alium, vel alios, horis Canonicis in ſuis ordinibus continue intereſſe, de novo creaſſet & fundaſſet, & ipſis de redditibus ſufficientibus providiſ- ſet liberaliter & gracioſe. Quodque postmodum prefatus Wenceslaus Rex matura deliberacione prehabita, fanoque devotorum & fidelium acceden- te conſilio ad honorem Dei Omnipotentis & Glorioſiſſime Virginis Matris Marie, & pro divini culrus augmento ſtatuit, & ordinavit, ut prefati duodecim Manſionarii minores, videlicet ſex Dyaconi, & sex Subdyaco- ni ad gradum Presbyteratus congruis temporibus, ſine tamen majorum Manſionariorum predictorum prejudicio, juxta ipſorum voluntatem poſ- fint & valeant promoveri, sicque quod hy de virtute ad virtutem ascen- dere, ac in dicto Sacerdocii gradu Domino in divinis laudibus poſsint fa- mulari, decrevitque eciam & expreſſe voluit, quod dicti minores Man- fionarii fic ulterius ad gradum Sacerdocii promoti, de ſuis porcionibus proventibus, & utilitatibus eſſent contenti, nec per talem promocionem quidquam ſibi attrahere, aut ultra continenciam statutorum, pro ſe aliqua debeant uſurpare, prout in patentibus litteris dicti Wenceslai Regis inde confectis, & ſuo figillo munitis, quorum tenores de verbo ad verbum preſentibus inſeri fecimus, plenius continentur. Guare pro parte ipfius Regis Wenceslai fuit nobis humiliter ſupplicatum , ut premiſſa omnia Apo- ſtolico munimine roborare de benignitate Apoſtolica dignaremur. Nos igitur dicti Wenceslai Regis piam & laudabilem intencionem, & devocio- nem plurimum in Domino commendantes; ae hujusmodi cultum divinum adaugeri, intenfis defideriis affectantes ordinacionem & statutum, ac om- nia alia & fingula in predictis literis dicti Wenceslai Regis contenta, rata habentes & grata, illa auctoritate Apoſtolica ex certa ſciencia confirma- mus, & preſèntis ſcripti patrocinio communimus, ſupplentes omnes de- Hhh 3 Supplicacio Re- gis W. pro minoribus Ma- ſconariis. 429 fe-

Strana 430
— DIPLOMATA 430 fectus, si qui forsitan intervenerint in premiſſis. Tenor autem dictarum literarum talis eſt: Wenceslaus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Au- guſtus, & Boemie Rex; Notum facimus tenore preſencium univerſis; Al- titudinis celestis immenſa Majestas ficut nos licet inmeritos ad apicem Regie Majeſtatis ſua dignata eſt clemencia promovere, quamquam idem ad invictifſimas eciam graciarum vices aliqualiter rependendas noſtra non ſufficit fragilitatis humanitas, gratum tamen nos eisdem ſperamus exhi- bere ſervicium, dum miniſtris ipſius die noctuque in fuis laudibus devo- cius excubantibus noſtri favoris, & graciarum dexteram innata liberalitate porrigimus, ipſorum congruo ftatui in hys preſertim, que Divinum con- cernunt officium providemus, ut exuti curis temporalibus eo libencius se exerceant in hujusmodi laudum exequiis folicicius peragendis. Et licet fingulis in talibus teneamur generaliter, ſumus tamen hys magis ex debi- to debitores, quos hereditarium Regnum noſtrum Boemie peculiaribus tenet limitibus , & ante multorum annorum curricula felícis memorie no- stri Progenitores Illuftres Deo infpirante fundarunt, ac de bonis propriis dotarunt. Sane quanquam dive Recordacionis Sereniffimus & Invictiffimus Princeps, & Dominus Dominus Karolus quondam Romanorum Imperator ſemper Auguftus, & Boemie Rex Illuſtris, Dominus & Genitor noſter kariſſimus, dum in humanis ageret, & in minoribus foret constitutus, vo- lens terrena in celeſtia, & transitoria in eterna felici commercio commu- tare, pro ſuorum progenitorum predeceſſorum, ſucceſſorum ſuorum, cunctorumque fidelium vivorum & defunctorum animarum ſalute in Ee- cleſia Pragenſi viginti quatuor Clericorum ſecularium numerum , ſeu Col- legium, Precentoria in eo computata, quorum duodecim Presbyteri, ſex Dyaconi, & fex Subdyaconi fore deberent, & quos Manfionarios voluit nuncupari, quique tenerentur, & deberent cottidie in ipſa manere Ec- cleſia, & eciam reſidere, ac perſonaliter, & non per alium, horis Ca- nonicis in ſuis ordinibus continue intereffe, de novo creavit, & funda- vit, & ipſis de redditibus ſufficientibus providerit, liberaliter & gracio- ſe, prout hee omnia & fingula in ipſius literis fundacionis plenius sunt expreſſa. Volentes tamen, ut cultus divinus noſtris temporibus ex pre- dicta eciam fundacione non minuatur, ſed Deo propicio ſemper augeatur non per errorem aut improvide, ſed matura deliberacione prehabita, fa- noque devotorum ac fidelium noſtrorum accedente confilio, dictorum mi- niſtrorum ereceionem, fundaeionem, & dotacionem in nullo penitus re- vocantes, ſed ſuo robore, ac vigore permanere volentes, ipſamque eciam

Strana 431
MANSIONARIORUM. 431 eciam Deo favente, racione & utilitate ſuadente, pro divini cultus aug- mento declarantes ad houorem Dei Omnipotentis, ejusque gloriofiſsime & Intemerate Virginis Marie, cujus res agitur, quam piam & propiciam aput Altiſſimum in extremo noſtro examine advocatam confidimus inveni- re & patronam, (b) nec non beatorum noſtrorum Patronorum, a quibus majoris preſumpcionis audaciam, pieque subvencionis preſentibus tem- poribus presidia postulamus, ut videlicet pro nobis in noſtris neceſfitati- bus, velut cives domeſtici benignitatis officio, erga Regis eterni celfitu- dinem pronis affectibus intércedant, auctoritate Regia Boemie, & de certa nostra sciencia dictam fundacionem, ereccionem, & dotacionem te- nore preſencium, quoad duodecim Mansionarios ſeu miniſtros minores, videlicet sex Dyaconos, & fex Subdyaconos tanquam Rex Boemie dicto- rum miniſtrorum omnium Patronus interpretamur, ſtatuimus, & de ſpe- ciali gracia, Regiaque Boemie poteftatis plenitudine indulgemus, ut pre- fati duodecim Manſionarii ſeu miniſtri minores, videlicet ſex Dyaconi, & ſex Subdyaconi, qui ad hoc tamen fuerint ydonei, ad gradum Pres- byteratus congruis temporibus, ſine tamen majorum Manſionariorum prejudicio juxta ipforum voluntatem poſſint & valeant promoveri. Sic- que quod hy de virtute ad virtutem aſcendere, ac in dicto Sacerdocii gradu Domino in Divinis laudibus poffint famulari. Decernentes eciam, ac expreſſe volentes, quod dicti minores Manfionarii fie ulterius ad gra- dum Sacerdocii promoti de ſuis porcionibus, proventibus, & utilitati- bus, prout in literis ereccionis & fundacionis continetur, omnino fint contenti, nec per talem promocionem quidquam amplius fibi attrahere, aut ultra continenciam ftatutorum pro ſe aliquam debeant ufurpare. Man- damus igitur Venerabili Archiepiſcopo Pragensi Apoſtolice Sedis Legato, Principi, nec non fuis Suffraganeis, aut in Spiritualibus Vicariis Genera- libus, & fignanter omnibus his, quos preſens negocium tangere poteris in futurum ; Quatenus ipſi non obſtantibus preſati Domini Karoli ordi- nacionibus, & conſtitucionibus quoad prefatos Mansionarios, per ipſum, ut premittitur, factis, preſens indultum noſtrum nullatenus infringere, quin pocius prefatos Manſionarios tam majores, quam minores circa hu- jusmodi tueri debent, & effectualiter eonſervare , prout indignacionem noſtram graviſſimam voluerint arcius evitare. Preſencium ſub noſtre Ma- 1 (b) His & ſubſequentibus Wenceslaus Imp. certe verbis magnam pletatem veneratio. nemque erga B. V. M. & Sanctos conteſtatus eſt,

Strana 432
DIPLOMATA. 432 Majeſtatis ſigillo teſtimonio litterarum. Datum Prage anno Domini mille- ſimo quadringenteſimo die quinto Octobris Regnorum noſtrorum anno Boemie triceſimo octavo, Romanorum vero viceſimo quinto. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis, communionis, & ſupplecionis infringere, vel ei auſu temerario contraire. Si quis au- tem hoc attemptare preſumpſerit, Indignacionem Omnipotentis Dei & Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum ejus ſe noverit incurſurum. Da- tum Rome aput Sanctum Petrum Kalendis Maji, Pontificatus noſtri anno duodecimo. Poſt preſcriptarum literarum preſentacionem & recepcionem fuit nobis pro parte predictorum univerſorum minorum Manfionariorum hu- militer, & cum debita inftancia ſupplicatum, quatenus juxta tenorem ea- rundem literarum Apoſtolicarum, ac Sereniſlimi Principis, & Domini Domini Wenceslai Romanorum & Boemie Regis, eisdem literis Apostoli- eis inſertarum decernere, & deelarare, ut dicti minores Manfionarii, videlicet fex Dyaconi & fex Subdyaconi ad gradus ulteriores & presby- teratus congruis temporibus poffint & valeant promoveri, indultaque ipfis a dicto Domino Rege ad promocionem & recepcionem dictorum ulterio- rum graduum, & Sacri Presbyteratus gradus approbare, ratificare, au- ctorifare, & auctoritate ordinaria confirmare dignaremur. Nos vero at- tendentes, quod juftis petencium defideriis dignum eft, nos facile prebere aſ- ſensum, & vota, que a racionis tramite non diſcedunt, effectu profequente complere, desiderantes quoque ex promocione dictorum Manfionariorum ad ſacros ulteriores & presbyteratus gradus in ipſa Eccleſia noſtra Pragenſi non modice cultum divinum augere; Ideo supplicacionibus ſepe dictorum uni- verforum minorum Manfionariorum tanquam juftis, & racionabilibus favo- rabiliter annuentes, juxta predictarum literarum Apostolicarum & Domi- ni Regis tenorem ſupra dictos fex minores Manfionarios, videlicet ſex Dyaconos, & ſex Subdyaconos qui nunc funt, & fuerint pro tempore, futuris temporibus ad gradus ulteriores, & facrum Presbyteratus, ſtatu- tis a jure temporibus, ſi ydonei ad eosdem juxta Sacrorum Canonum fancciones reperti fuerint, decernimus, & declaramus preſentibus, con- ſtitucionibus in contrarium editis non obſtantibus, poſſe absque omni im- pedimento promoveri, indultaque ipſis a ſupra dicto Domino Rege, quo- ad dictorum graduum, & faeri Presbyteratus gradus recepcionem appro- bamus, ratificamus, auctoriſamus, & auctoritate ordinaria in Dei nomi- ne

Strana 433
MANSIONARIORUM. 433 ne confirmamus. Et nichilominus quieti ipſorum Manfionariorum, & eciam majorum oportuno remedio providere volentes, ac omnis dubita- cionis, ambiguitatis & querele materiam inpoſterum inter ipſos Manſio- narios funditus amputare volentes, volumus, ftatuimus, ordinamus, & decernimus per preſentes, ut dicti minores Manfionarii fic promovendi ad ulteriores sacros Presbyteratus gradus, non obſtante dicta promocio- ne, ſe ab horis per ipſos Manfionarios decantari & teneri conſuetis abs- que racionabili cauſa non abſentent, ſed omnibus horis ad quas ex debito & statutis ipſorum intereſſe tenentur, interfint, ac omnia obſequia, ad que prius ante promocionem hujusmodi, & statuta funt obligati, faciant, prout ab antiquo fecerunt, & facere conſueverunt; alioquin pro aliqua hora per ipſos neglecta, penam in ſtatutis ipſorum expreſſam duplatam incidant, & quilibet ipſorum incidat ipſo facto, ab ipſis & eorum quoli- bet more ſolito exigendum , juxta tenorem statutorum & ordinaciones per dive memorie Dominum Karolum olym Romanorum Imperatorem fuper hoc factorum, & per Sedem Apostolicam approbatorum. In caſu vero, ubi dicti minores Manfionarii fic promoti, & promovendi fraudulenter ac ma- licioſe a dictis horis & obſequiis, alibi questus querendo se abfentarent, aut vellent abſentare, volumus, quod pene in ſtatutis expreſſe pro qua- libet negligencia, & cujuslibet diei ipfis aſcendendo multiplicentur, ad quas perſolvendum porcionum sive ſtipendiorum, & eciam alimentorum, ac aliorum obvencionum ſubtraccionem debebunt, & poterunt juxta no- strum arbitrium, & noſtrorum ſucceſforum, aut in ſpiritualibus Vicario- rum Generalium tunc existencium limitandum compelli, nec non fi opus fuerit Ecclefiafticam per cenfuram. Et fi malicioſe & pertinaciter, ac per tantum tempus fic fe abſentaverint, & horas vifitare ac obſequia ip- fis , & eorum cuilibet incumbencia exhibere neglexerint, aut non cura- verint, vel contradixerint, alibi queſtus querendo, ex tunc fine oppo- ficione, & contradiccione hujusmodi minores Manfionarii, qui fuerint pro tempore, & ipforum quilibet poterunt, & poterit per nos, & noſtros fucceſſores, aut in Spiritualibus Vicarios Generales, qui fuerint pro tempore ipſo facto privari, & declarari privati. Manfionaribus minoribus memoratis ceterum statuimus, decernimus, & ordinamus preſentibus, ut ſepe nominati minores Manfionarii, qui nunc funt, vel fuerint pro tempore, postquam ad facrum Presbyteratus gradum, & ordinem voluerint promoveri, & ordinari, ante hujusmodi promocionem, & ordinacionem cum Precento- re ipſorum, qui fuerit pro tempore, ad nos, & noſtros fucceffores, aut Vi- Iii Tom. III.

Strana 434
* DIPLOMATA 434 Vicarios in Spiritualibus Generales pro tunc existentes, venientes jurent, & jurare cum effectu tenebuntur ad Sancta Dei Ewangelia per ipſos, & eorum quemlibet manu tangenda, ordinaciones, & conftituciones cir- ca institucionem, & creacionem ipforum Collegii per prefatum Dominum Imperatorem ejusdem Collegii fundatorem factas, & per Sedem Aposto- licam approbatas, & premiſſa omnia & fingula in fuis punctis, clauſulis, condicionibus & articulis tenere, & inviolabiliter sine dolo & fraude pro ipſorum poſſe effectualiter obſervare. In cujus rei teſtimonium preſen- tes literas fieri, & figillorum noſtrorum appensione juffimus communi- ri. Datum Prage anno Domini milleſimo quadringenteſimo quarto, die octava menſis Marcii, LX. Inſtrumentum, quod minores fallaciter , & mendoſe proceſſerunt ad gradum Sacerdotalem. (a) Un nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem Milleſimo, Qua- dringenteſimo quarto, Indiccione XII., die Saturni, XV. Mensis Marcii, hora terciarum, vel quaſi, Pontificatus in Criſto Sanctiſſimi Pa- tris & Domini noſtri Domini Bonifacii Divina providencia Pape noni, an- no XV. In Eceleſia Pragenſi, ex oppoſito Tumbe Sancti Viti, in mei Notarii Publici infra ſcripti teſtiumque preſencia ſubſcriptorum ad hoc vo- catorum specialiter & rogatorum, constituti perſonaliter coram Venera- bili Viro Domino Bohuslao Decretorum Doctore Decano, & Judice or- dinario membrorum Ecclefiafticorum ejusdem Ecclefie Pragenfis; Hono- rabiles Viri Domini Wenceslaus Precentor, & Mathias major Mansiona- rius Chori Beate Marie Virginis in dicta Eccleſia Pragenſi, ſuo & alio- rum majorum Manſionariorum nominibus propoſuerunt oraculo vive vo- cis, & dixerunt. Quod licet dudum Seréniffimus & Invictiffimus Prin- ceps, & Dominus Dominus felicis recordacionis Karolus quar- tus Romanorum Imperator, & Boemie Rex fundaverit, inftituerit, & do- ta- (a) Manſonarii Pragenſes facto publico inſtrumento denuo coram Decano Metrop. pro- teſtantur contra promotionem minorum ad Sacerdotii gradum, quæ omnia eos ſub- reptitie impetraſſe, & ſpiritu maligno ad ſe ab obedientia ſubducendum egiſſe que- runtur ddo. 15. Martii 1404.

Strana 435
MANSIONARIORUM. 435 taverit Collegium dictorum Mansionariorum, in quo Precentorem tan- quam caput, & duodecim majores in Presbyteratus , & totidem minores in Dyaconatus, & Subdyaconatus gradibus conftitutos diſpoſuit, ſtatuit, & ordinavit , ût videlicet ipſe Precentor cum majoribus omnes horas ca- nonicas tam diurnas quam nocturnas, una cum facris Miſfis de Beata Maria Virgine ad laudem, gloriam & honorem Omnipotentis Dei, & fue glorioſe Genitricis ſemper Virginis Marie ſuffragantibus ipfis minoribus Mansionariis legere, & decantare deberent in dicta Ecclefia Pragenfi per- petuis temporibus, diſpoſuitque, & ordinavit idem Dominus Ka- rolus, quod dicti minores Manfionarii, qui eſfent pro tempore, Domino Precentori, & majoribus Manfionariis in omnibus licitis & honeftis obe- dire, & ipſi ſubeſſe deberent, nec unquam, quamdiu in hujusmodi mi- nisterio minoris Mansionarie prefisterent, ad gradus Sacerdotales promo- verentur, neque ſe promoveri procurent ad eosdem. Contrarium vero facientes hujusmodi miniſteriis ex Manſionariis minoribus forent ipſo facto privandi, & alii obedientes in loca ipforum inftituendi, prout hec omnia & alia quam plurima in privilegiis ipſius Domini Imperatoris ſuper hujusmodi fundacione Collegii, & Manfionariorum institucione in eodem, ac certorum bonorum dotacione plenius continentur, & funt expreſſa. Que quidem Privilegia ipſius Domini Imperatoris in omnibus ſuis pun- ctis , & clauſulis fuerunt, & funt per fancte memorie Dominum Cle- mentem Papam ſextum per certas ſuas literas Apostolicas confirmata. Que quidem puncta & clauſulas in dictis privilegiis, & confirmacione ipſorum contenta, & deſcripta ac contentas & deſcriptas quilibet ipforum tam ma- jorum quam minorum Mansionariorum in recepcione & admiſſione ſua, nec non minores Domino Precentori, & majoribus Manfionariis canonice intrantibus fidelitatemn, obedienciam, reverenciam & honorem debitum & condignum juraverunt, ac tenere & obſervare promiferunt, nec ali- quo dolo vel fraude, privilegiis, & inſtitucionibus dicti Domini Karoli Imperatoris, & dicti Collegii fundatoris contravenire, & quamvis hujus- modi inſtituta in ſuis punctis, & clauſulis a tempore fundacionis & infti- tucionis Collegii hujusmodi per dictos Manfionarios majores, & mino- res fuerint falvis infra ſcriptis tenta & ſervata sine prejudicio & lefione dictorum privilegiorum; Tamen nuper Wenceslaus dictus Kroczata, Pe- trus Mauricius, Paulus Kyſſelo, Mathias, Hana, Haſſco, ceterique omnes & finguli minores Manfionarii inftitucionibus, ftatutis & privilegiis pre- dicti Domini Imperatoris, neſcitur quo ſpiritu maligno inducti, temere, & 1 lii 2

Strana 436
436 & defacto contravenientes sine ſcitu & voluntate Dominorum Precento- ris, & majorum Mansionariorum predictorum, & ut preſumitur animo & intencione, quantum in ipſis eſfet, ſe ab obediencia ipſorum majorum & Precentoris retrahendi, ac jurgia, lites, & contenciones dyabolico in- ſtinctu inter ſe ſuſcitandi & ſeminandi a Sereniſſimo Principe & Domino Wenceslao Romanorum & Boemie Rege impetrarunt quedam Privilegia, que per Sanctiffimum Patrem Dominum Bonifacium Papam modernum con- firmari procuraverunt, prout & funt confirmata, ipfis majoribus ad pre- miſſa minime evocatis. In quibus, ut dictum, eft expreſſum, & per ea- dem privilegia datur licencia, & auctoritas ipfis minoribus, quod ipsi non obſtantibus privilegiis predicti Domini Imperatoris poſſent ad gradus facerdotales promoveri,fine tam en prejudicio majorumManſionariorum. Quo tamen privilegio & indulto dicti Domini Regis ipfis conceſso, & per Sedem Apostolicam confirmato infra tempus debitum, & quamdiu vigorem habue- rit, ipſi minores non fuerint uſi, nec ſe ad Sacerdocium procurarunt promoveri, ſed primo jam die date preſencium, & jam poſt revocacio- nem hujusmodi confirmacionis Apoſtolice, dicti indulti Regii cum aliis graciis ab ipſa Sede Apostolica obtentis per eundem Dominum nostrum Papam modernum ante unum cum medio annis vel citra factam, ſe pro- curant promoveri & promoventur ad eosdem ordines Presbiterales. Propter que dicebant non effe dubium, ipſos minores, & quemlibet ipſo- rum notam irregularitatis, perjurii, & inobediencie incurriſſe, & dictis miniſteriis minoris Mansionarie de Jure privatos eſſe, cum ipsi minores contra prohibicionem ipſorum majorum gradus recipiant facerdotales. Qua quidem propoſicione ſic facta iidem Domini Wenceslaus & Mathias fuo & aliorum majorum confratrum ſuorum nominibus adherentes prote- stacioni ipforum dudum coram Dominis Decano & Canonicis Ecclefie Pra- genſis tunc capitulariter congregatis, ac Jacobi quondam Przibyslay de Tuſta Notarii Publici, & teſtium fide dignorum preſencia fortiter protestati funt, quod ipſi, quantum in eis eſſet, & eſt, ipſos minores non admit- terent, neque eciam nunc admittunt ad promocionem dicti Sacerdocii, ſed pocius ipſos impediunt in eadem promocione, & quod contra promo- tos jam ad hujusmodi Sacerdocium, quoad deſtitucionem ipſorum a mini- fterio minorum Mansionariorum volunt, & intendunt procedere loco & tempore coram Judice competenti. Super quibus omnibus & fingulis premiſſis predicti Domini Wenceslaus Precentor, & Mathias major Man- fionarius, fuo & aliorum confratrum fuorum nominibus petebant ipfis per DIPLOMATA me

Strana 437
431 me Notarium ſubſcriptum unum vel plura confici publica inſtrumenta. Acta sunt hec preſentibus ibidem Honorabilibus Viris Dominis Bohuslas Decano predicto, Magiſtro Stephano in Hrob, & Procopio in Grecz Regine Pragenfis Diocefis Ecclefiarum Plebanis, & Canonicis Ecclesie Pragenſis, Petro de Radossow Notario publico teſtibus fide dignis in pre- miſfis. MANSIONARIORUM. Et ego Crux natus quondam Benedicti Hoch de Miliczyn Pragensis Diocesis publicus Imperiali auctoritate Notarius propoſicioni, proteſta- cioni, &c. conſueta Notarii formula uti Num. XLVII. LXI. Littera Jacobi de Unhofft ſuper XL. groſſos anniver- ſarium. (a) In Nomine Domini, Amen. Nos Przybyko Judex, Beneſfius Sasky Magiſter Civium, Drslaw, Jacobus Dore, Laurencius in acie, Wen- ceslaus Huſwa, Jan Wlaſsecz, Pawlico Hanko Skudla, Henricus Zlaty, Petrus Nyemecz, Jacobus Weronensis Carnifex, & Symon Sellator Confu- les jurati, & Cives Nove Civitatis ſub Caſtro Pragensi, recognoſcimus univérsis preſèncium inſpectoribus publice protestantes ; quod providus vir Jacobus de Unhoſft dictus Chudy coram nobis ante quatuor ſcampna judiciaria, dum judicio pleno rigoroſo, & conteſtato preſideremus, ubi quevis hominum geſta plenam obtinent roboris firmitatem, perſonaliter constitutus ſponte & libere recognovit, & faffus eſt, ſe suo & Kathari- ne uxoris ſue, heredum, & ſucceſforum ſuorum omnium nomine in & ſuper curia ſua in Unhoſst, & agris ad dictam curiam pertinentibus fito- rum inter curias Thomconis ex una, & Procopii parte ex altera quadra- ginta grofſos cenfus annui perpetui, & liberi, ab omnibus collectis, & contribucionibus, bernis, & ab aliis juribus, & oneribus noftre Civitatis lii 3 pe- (a) Judex & jurati Novæ Civitatis ſub Caſtro Pragenſi teſtantur, quod Jacobus de Un- hoſſt & uxor ejus Catharina in curia ſua in Unhoſft comparaverit & vendiderit 40 groſſos annui & perpetui cenſus Mathiæ & Henrico majoribus Manſionariis , ddos feria V. poſt feſtum S. Georgii 1404.

Strana 438
DIPLOMATA penitus exempti, pro ſex ſexagenis groſforum & XL. groſſos ſibi plene perſolutis rite & racionabiliter, & juſto vendicionis tytulo vendidiſſe, & aſſignaſſe Honorabilibus Viris Domino Mathie, & Henrico Mansiona- riis majoribus Chori Beate Marie Virginis in Ecclefia Pragensi, & eorum ſucceſſoribus ad habendum, tenendum, & percipiendum per omnia in hunc modum, videlicet XX. groſſos in feſto Sancti Galli proximi, & to- tidem in feſto Sancti Georgii tunc immediate ſcripti, & fic deinceps sin- gulis festis predictis sub anno quolibet currentibus census predictus de curia & agris ſupra ſeriptis perpetue folvi debet. Et fi unquam preſens moneta fuerit inmutata, ex tunc valor dictorum groſforum ſolvi, & ad- impleri debebitur pagamento, & ſolucione tune temporis grato dativo pariter & transitivo in ſingulis festis prediétis. In quocunque autem pre- dictorum feſtorum feſto, & infra quindenam ipfius tunc immediate ſe- quentem cenſus predictus non fuerit perſolutus, ex tunc ſuper ipſum cenſum non ſolutum duo groſfi, & IX. halenſes (b) nomine pene accre- ſcet &c. ſecundum formulare Num. XLI. Datum & actum anno Domini 1044. (c) feria quinta poſt feſtum Sancti Georgii. 438 LXII. Procuratorium ad permutacionem faciendam, cujus- dam Mansionarii Thome de Nurmberga. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo qua- dringenteſimo quarto, Indiccione duodecima, die ultima menſis Apri- lis, hora veſperarum vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris, & (b) Alias duodecim Halenſes pretio æquabant groſſum Pragenſem, ac proinde finguli ſin- gulos parvos Pragenſes , ſed vitiata demuin plurimum argenti puritate plures quam 12. in groſſum Prageńſem numerabantur, de quo vide Caroli IV. Diploma mone- tarium de anno 1378. excuſum apud P. noſtrum Adauctum Tomo Il. p. 164. (c) Hoc unico loco in hoe MS. occurrunt cyphræ arabicæ , cum locis omnibus aliis Romanas videre ſit , ſed & iſtæ Amanuenſis oſcitantia transpoſitæ ſunt , legendusque annus 1404. (a) Inſtrumentum Notariſticum quo Thomas de Bor Manſionarius Capellæ in Nürnberg ſuum Procuratorem & cauſarum actorem conſtituit Mathiam de Cladna , ut beneficium ſuum Norimbergenſe cum quocunque alio beneficio ubi- cunque locorum fito commutare poſſit ddo- ultima Aprilis 1404.

Strana 439
MANSIONARIORUM. & Domini noſtri Domini Bonifacii divina Providencia Pape noni anno XV. in minori Civitate Pragenſi ante domum habitacionis diſcreti viri Efrane Notarii actorum Consistorii Pragensis Civis dicte Civitatis, in mei Notarii Publici infra ſcripti, & teſtium preſencia ſubſcriptorum conſti- tutus perſonaliter honeftus vir Dominus. Thomas de Bor, Presbyter Pra- genfis Diocefis, Manfionarius Capelle Regie Sancte Marie in Nurmberga Bambergenſis Dyoceſis meliori modo, via, jure, forma, & cauſa, qui- bus melius, & efficacius fieri de jure poteſt, & debet, fecit, constituit, & ordinavit ſuum verum, & legittimum Procuratorem, actorem facto- rum, negociorum ſuorum geſtorum, & nunccium ſpecialem diſcretum virum Mathiam de Cladna Pragenſis Dyocesis Clericum, Notarium Pu- blicum preſentem, & onus hujusmodi Procuratoris, in ſe ſponte, & li- bere suſcipientem, dans & concedens eidem fuo Procuratori plenam li- beram, & omnimodam potestatem, & mandatum ſpeciale, ad permutan- dum, permutacionemque faciendam, & cambium dictum fuum beneficium Manfionariatus in Capella Sancte Marie predicte, quod obtinet in No- rimberga pro aliquo alio beneficio cum cura, vel fine cura ubicunque locorum fituato, cum quibuscunque perſonis Ecclefiafticis five regulari- bus, cujus cunque condicionis & ftatus existant, & ad refignandum dictum fuum beneficium, & refignacionem plenariam, & integram ipfius facien- dam cauſa hujusmodi permutacionis, aut alias pure, libere, & fimpliciter in manibus Honorabilium Virorum Dominorum Precentoris, & Mansiona- riorum ſeniorum Chori Sancte Marie in Ecclefia Pragenfi collatorum ejus- dem beneficii, aut aliorum Vicariorum ſeu Officialium quorumcunque, ad quos hujusmodi refignacio pertinet de jure, & in quorum manibus fuerit facienda, ac admittenda, & recipienda per eosdem, & alias in ta- libus, & circa talia facienda, ordinanda, & diſponenda, prout eidem Procuratori, aut ipſius ſubſtituto, ſi quem ipſum virtute preſencium ſub- ftituere contigerit , cui dedit ibidem plenum mandatum, eciam unum vel plures procurantes sive Procuratores loco fui fubftituendi, ipfosque per- vertendi tociens, quociens opus fuerit, aut ſie, & taliter prout ſibi vi- debitur expedire, gerendi & exercendi circa premiſſa, & quolibet pre- miſſorum, dictumque beneficium, pro quo permutaverit, ſeu permuta- cionem fecerit pro predicta Manſionaria ad regendum, tenendum, guber- nandum, & poffidendum fructus & redditus, & obvenciones, ac proven- tus sive cenfus ejusdem Ecclefie pro qua permutaverit; five alterius be- neficii cujuscunque tollendi, levandi, exigendi, percipiendi, & in uſus 439 ſuos

Strana 440
DIPLOMATA ſuos convertendi, de levatis, & perceptis quittacionem, refusionem, ac pactum de ulterius non petendo, faciendo, & quittando contra rebel- les, & contradictores premifforum procedendo, nec non ad exigendum, & recipiendum nomine ipfius constituentis, quaseunque pecuniarum fum- marum, & alia debita omnia & fingula racione dicti ſui beneficii, aut cujuscunque alterius, pro quo permutarunt, ad ipſum dictum constituen- tem Procuratorem juſta & licita, eciam fructus dicti beneficii, in parte, & in toto, cujuscunque alteri, vel quibuscunque aliis, volentibus ipſos convenire ſub termino, aut terminïs ſemel vel pluries ſub condicionibus, prout ei placuerit, & viſum fuerit expedire, exponendi, locandi, & emendandi preſentacionem a patrono five a patronis racione hujusmodi permutacionis beneficii curam animarum, & inveſtituram, ac confirma- cionem dicti beneficii, ab adminiſtratoribus Dominorum Archiepiſeopo- rum ſive Epiſcoporum, quorumeunque Dyocefium inpetrandi & obtinen- di, taliaque omnia debita, a conventoribus dicti beneficii conventa ſeu debenda, in quibuscunque rebus exiſtant, exigendi & recipiendi. Nec non premiſſis omnibus & fingulis, cum opus fuerit ad agendum , & de- fendendum libellum five libellos, & alias quascunque peticiones fummarum dandi & offerendi, perimendi, & ardendi (b) teftium inftrumenta, & alias probaciones cujuscunque generis producendi, produci videndi, & fignan- ter in cauſa & caufis ad omnes & fingulos actus gradatim, & successive usque ad ſentencias diffinitivas debitis & confuetis terminis, & dilacione precedendi, procedendi, & procedi videndi, & appellandi, a ſentenciis quibuslibet, & gravaminibus , & appellaciones profequendi, & generali- ter omnia alia faciendi, ſi eciam talia fint, que mandatum exigant ſpecia- le, que ipſam conftituens faceret, promittens animo irrevocabili talia omnia ſupraſcripta rata tenere, & habere, que dictus procurator fecerit in premiſſis. Acta funt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Ponti- ficatu & loco, quibus ſupra. Preſentibus honorabilibus & difcretis viris Dominis Magiſtro Vito Canonico Sancti Egidii majoris Civitatis Pragen- ſis, & Wenceslao Presbitero de Caplicz teſtibus ibidem, fide dignis. 440 Et ego Wenceslaus Wenceslai de Nova Plzna Clericus Pragensis Dioceſis, Publicus auctoritate Imperiali Notarius, &c. conſueta Notarii formula uti Num. XLVII. LXIII. (b) Id eſt: comburendi.

Strana 441
MANSIONARIORUM. 441 D LXIII. Condempnativa ſentencia contra Manſionarios a Layco Mauricio de Unhoſſcz. (a) Ganctiſſimo in Criſto Patri & Domino Domino Innòcencio digna Dei provi- dencia Saero-Sancte Romane ac univerſalis Ecclefie Summo Pontifici; Wenceslaus de Olomucz Archidiaconus Bechinenfis in Ecclefia Pragenfi Curie Archiepiſcopalis Pragensis ac S. V. (b) Legati Officialis; cum condigna reverencia devota pedum oſcula beatorum ad ejusdem S. V. tenore pre- ſencium deduco audienciam; Quod cum ego in cauſa, que inter Hono- rabiles Viros Dominos Wenceslaum Precentorem, & alios Dominos ma- jores Mansionarios Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragensi ex una, & Mauricium Laycum de Unhofscz parte alia coram me vertebatur ex altera, juris ordine in omnibus obſervato proceſfilſem; Tandem per meam ſentenciam diffinitivam pronuncciavi, decrevi, & declaravi, pre- fatum Mauricium Laycum de Unhoſſez, & Mathiam Cozdraſs ipfius Pro- curatorem ejus nomine ab impeticione predictorum Dominorum Wen- ceslai Precentoris, & Manſionariorum Majorum in Ecclefia Pragensi ad ſolvendum fore & abſolvi debere, ipſumque abſolvi ſentencialiter & deffinitive infraſcriptis; condempnavi nichilominus dictos Domi- nos Manfionarios & Magiſtrum Vitum ipſorum Syndicum ſeu Procu- ratorem ipſorum nomine dicto Mauricio laico in legittimas litis ex- penſas, quarum taxam mihi impoſterum reſervavi. A qua quidem ſentencia pro parte predictorum Dominorum Wenceslai Precentoris & Manfionariorum ilico vive vocis oraculo ad ejusdem S. V. audienciam & Sanctam Sedem Apostolicam ex tunc appellatum. Cui appellacioni licet me credam, juſtam tuliſſe ſentenciam, tamen ob reverenciam S. V. ad au- dienciam Sancte Sedis Apostolice duxi humiliter deferendum, & preſen- Tom. III. Kkk tibus (a) Wenceslaus de Olomucz Archidiaconus Bechinenſis & Curiæ Archiepiſcopalis Prag. Of- ficialis informat Innocentium VII. qualem ſententiam tulerit in cauſa litis inter Col- legium Manſionariorum & Laicum Mauricium de Unhoſſez , eo quod contra illam ad Sedem Pontificiain appellatum fuerit ddo, 16. Decembris 1405. (b) Id est: Sancti- tatis veſtra.

Strana 442
DIPLOMATA tibus defero, dando eisdem appellantibus omnia & fingula acta, & muni- menta in hujusmodi cauſa habita, conſcripta, & actitata, una cum ſen- tencia diffinitiva predicta. Prefigendo nichilominus predictis appellanti- bus quinque menſium ſpacium, a die date preſencium continue compu- tando, ad repreſentandum ſe in Romana Curia aput S. V. & dictam Se- dem Apoſtolicam pro hujusmodi appellacione per ipſos ſentencialiter pro- ſequendi. Datum Prage ſub ſigillo officialatus Curie Archiepiſcopalis Pragenſis ante dicte Anno Domini M. quadringenteſimo quinto die XVI. menſis Decembris. 442 LXIV. Vicarii in Spiritualibus Domini Archi-Epiſcopi Pra- genfis Apostolice Sedis Legati, Generales. (a) uia ex inftitucionibus, Statutis Manfionariorum Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenfi, & reformacionibus eorundem auten- ticis reperimus, & clare ſumus informati; qualiter Manfionarii minores dicte Ecclesie Pragensis Mansionaribus majoribus funt astricti, & tenentur facere certa miniſteria, & obſequia, preſertim infra mensam legere, & in divino officio, quibus cum Canonicis intereffe tenentur, dicti Manſio- narii minores ad modum Canonicorum Pragenfium majoribus Cappas cum reverencia ministrare tenentur, & obligantur. Guare vobis Tumbario Sancti Adalberti (b) in dicta Eccleſia Pragensi, aut vestras vices gerenti committimus preſentibus, & fub excommunicacionis pena mandamus, qua- tenus perſonaliter accedentes univerſos & fingulos minores Mansionarios, videlicet Wenceslaum Kroczata, Mauricium Ffarina, Paulum Kiſſelo, Jo- hannem Beran, Mathiam Strakarz, Johannem Epiſcopus, Hanam Haſ- ſconem, Jacobum Mathiam Niger, Thomam & Petrum, eosdem monea- tis, quos & nos preſentibus monemus, ut ipsi, & eorum quilibet infra ſpacium trium dierum, quorum dierum primum pro primo, ſecundum pro ſecundo, & tercium pro tercio, ac peremptorio termino, nee non moni- (a) Vicarius Generalis in Spiritualibus Archiepiſcopi Prag, præcipit Tumbario S. Adalber- ti in Eceleſia Metropolitana, ut accedat Manſionarios minores eisque ſub minis ſu- ſpenſonis denunciet, quo majoribus ſolita obſequia præſtent . ddo. Pragæ 11. Maji 1407. (b) Id eſt Cuſtodi Tumbæ S. Adalberti.

Strana 443
MANSIONARIORUM. 443 monicione canonica prefigimus, & affignamus, miniſteria, & obſequia, ad que, ut preſcribitur, funt astricti facienda & obligati, ſupra dictis ma- joribus Manfionariis faciant, & exhibeant, ac facere & exhibere ftu- deant cum effectu, alioquin in ipſos, & eorum quemlibet ob non pari- cionem premiſſorum dicta monicione canonica previa & termino elapso, ex nune prout ex tune ſuſpensionis fentenciam ab ingreffu Ecclefie feri- mus , & eciam promulgamus in hys ſcriptis, quos taliter ſuſpenſos in di- Cta Ecclefia Pragenfi fingulis diebus Dominicis & feſtivis sine intermiſſione publice nunccietis, & nuncciari faciatis, tamdiu, donec a nobis aliud ha- bueritis in mandatis, & de hujusmodi execucione vel ad preſentes ple- nam fidem faciatis. Datum Prage anno Domini milleſimo CCCC. ſeptimo, die XI. menſis Maji. Executus fum preſens mandatum feria quarta poſt Aſcensionem Do- mini, monendo minores Manſionarios ipfis pro tunc in choro exiſtenti- bus, prout habui in mandatis. LXV. Littera contra minores Manſionarios de Lecturis & Cappis. (a) Qbinco Dei gracia Pragensis Ecclesie Archi-Epiſcopus, Apostolice Se- dis Legatus, univerſis minoribus Manfionariis Chori Beate Marie Virginis in Ecclefia noſtra Pragensi antedicta preſentibus & futuris, ac aliis Criſti fidelibus, ad quorum noticiam preſentes pervenerint, aut per- venire contigerit, ſalutem in Domino ſempiternam. Quamvis ſuper uni- verſum gregem Dominicum nobis Divina promiſſione creditum cura pa- ſtoralis officii nos vigilare ſollicitet; precipua tamen cura nos angit, ut illis, qui de ipſo grege ceteros dignitate Presbiterali funt ſupergreſſi, & nobis ſubditi, noſtra ſollicitudine aſſiſtamus, ut remotis omnibus, que Kkk 2 ipſos (a) Sbinco Archiepiſcopus Prag. denuo minoribus Manſionariis ſub pena ſuſpenſionis ab ingreſſu eecleſiæ , & porcionum ſubtractione præcipit , ut legant ad menſam & majo- ribus Manſionariis capas porrigant , quod ſervitium non extendit ad omnes proceſſio- nes infra miſſam & veſperas feſtorum ddo. Pragæ 18. Julii 1408.

Strana 444
DIPLOMATA ipſos a jugo Domini poſſent per diſtraccionem lieium abducere, in pacis trauquillitatem reducamus. Sane ad noſtram fuit deductum audienciam, qualiter inter majores, & vos preſcriptos minores Manſionarios antedi- ctos nonnulle diffensiones & diſcordie fuper lectura ad mensam, & por- reccione Capparum dictis majoribus Manfionariis in festivitatibus follem- pnibus fuiſſent exorte; Nos itaque ex debito Paſtoralis Officii hujusmodi difſensionibus, quantum cum Deo poffumus, declaracionis, & reformacio- nis debito remedio obviare volentes, ſuper premiſſis diffensionibus inqui- ficione & informacione habita, de noſtrorum confiliariorum, & aliorum jurisperitorum confilio, deliberacione matura previa declaramus, prefen- tibus ftatuimus, & ordinamus, ut vos Domini Manfionarii minores ante- dicti preſentes & futuri Mansionariis majoribus ordinarie, & viciſſim ad mensam legatis, prout in Ecelefiis conventualibus legi eft confuetum ; ita tamen fi aliquis infirmitate aliqua ſe gravatum pretenderit, & hoc ip- ſum evidenter apparuerit, aut dubium de hujus infirmitate emerſerit, in tali dubio recurratur ad Vicarium, tunc in fpiritualibus generalem, qui cognito de hujus infirmitate legentem a lectura abſolvat, & ſequens ip- ſum lecturam fuo ordine perficiat cum effectu. Item de porreccione cap- parum per minores Manſionarios majoribus Manſionariis facienda taliter declaramus, & contra priorem diſpoficionem Predecefforis noſtri Reve- rendiſſimi Patris Domini Johannis olym Archi - Epiſeopi Pragenſis miti- gantes rigorem diſpenſamus, & volumus, quod amplius, & in futurum dicti minores Manfionarii non teneantur atque debeant in Proceffionibus Ca- nonicorum Pragenſium infra miſſam & veſperas feſtorum, quando dicti Pra- genſes Canonici cappis uti ſolent, cappas porrigere majoribus Manfiona- riis eo modo, ficut ſolent porrigere dictis majoribus Manfionariis infra horas Virginis glorioſe per eos folitas decantari, videlicet, quod ille, qui gerit vicem Dyaconi, & alius, qui gerit vicem Subdyaconi in eb- domada ſua, ebdomada immediate ſequenti, que occurrerit, cappas por- rigant, & eas ad locum debitum reponant, officio expedito. Et premiſ- ſa firmius mandamus teneri, & inviolabiliter obſervari ſub pena ſuſpen- ſionis ab ingreffu Ecclefie, & arreftacionis porcionum. In quorum fidem & teſtimonium preſentes literas fieri, & figillorum noſtrorum appensione juſſimus communiri. Datum & actum Prage anno Domini milleſimo qua- dringenteſimo ſeptimo die XVIII. menſis Julii, 444 LXVI.

Strana 445
MANSIONARIORUM. 445 LXVI. Privilegium contra minores Manſionarios de lecturis & cappis porrigendis. (a) hinco Dei gracia Sancte Pragensis Ecclefie Archiepiscopus Apostolice Sedis Legatus univerfis minoribus Manſionariis Chori Beate Marie Virginis in Ecclefia noſtra Pragensi antedicta, preſentibus & futuris, ac aliis Criſti fidelibus, ad quorum noticiam preſentes pervenerint, aut per- venire contigerit, falutem in Domino ſempiternam. Quamvis ſuper uni- verſum gregem Dominieum nobis divina permiſſione creditum cura paſto- ralis officii nos vigilare follicitet, precipua tamen cura nos angit, ut il- lis , qui de ipſo grege ceteros dignitate Presbyterali funt ſupergrelfi, & nobis ſubditi, noſtra ſollicitudine affiftamus, ut remotis omnibus, que ipſos a jugo Domini poſſent per diſtraccionem licium abducere, in pacis tranquillitatem reducamus. Sane ad nostram fuit deductum audienciam, qualiter inter majores & vos preſcriptos minores Manfionarios antedictos nonnulle difſensiones & diſcordie ſuper lectura ad menſam, in porrec- cione capparum dictis majoribus Manfionariis in feftivitatibus follempni- bus fuiſſent exorte. Nos itaque ex debito dicti Paftoralis officii hujus- modi diſſenſionibus, quantum eum Deo poſſumus, declaracionis, & re- formacionis debito remedio obviare volentes ſuper premiſſis diſſenfio- nibus, inquificione, & informacione habita de noſtrorum confiliariorum, & aliorum jurisperitorum conſilio, deliberacione matura previa declara- mus, preſentibus ſtatuimus, & ordinamus, ut vos Domini Mansionarii minores antedicti, preſentes, & futuri Manfionariis majoribus ordinarie, & viciſsim ad menſam legatis, prout in Ecclefiis conventualibus legi eft conſuetum, ita tamen fi aliquis infirmitate aliqua ſe gravatum pretende- rit, & hoc ipſum evidenter apparuerit, aut dubium de hujusmodi infirmi- tate emerſerit, in tali dubio recurratur ad Vicarium tune in Spiritualibus generalem, qui cognito de hujusmodi infirmitate legentem a lectura ab- ſol- Kkk 3 (a) Sbinco Archiepiſeopus Pragenſis diſeordia inter majores & minores Manſionarios exorta denuo declarat officium minorum eſſe, ut ad menſam legant , & majoribus capas porrigant ddo. Pragæ die 18. Julii 1407.

Strana 446
446 DIPLOMATA ſolvat, & sequens ipſum lecturam fuo ordine perficiat cum effectu. Item de porreccione Capparum per minores Manfionarios majoribus Manfiona- riis facienda, taliter declaramus, & contra priorem diſpoficionem prede- celſoris noſtri Reverendi Patris Domini Johannis olim Eeclefie Pragensis Archiepiſcopi, mitigantes rigorem diſpenſamus, & volumus, quod am- plius & in futurum dicti minores Manfionarii non teneantur, atque debent, in proceſſionibus Canonicorum Pragenfium infra miſſam, & veſperas fe- storum, quando dicti Pragenſes Canonici Cappis uti ſolent, cappas por- rigere majoribus Manfionariis eo modo fieut ſolent porrigere dictis ma- joribus Manſionariis infra horas Virginis glorioſe per eos ſolitas decanta- ri, videlicet, quod ille, qui gerit vicem Dyaconi, & alius, qui gerit vicem Subdyaconi in ebdomada ſua, ebdomada immediate ſequenti, que oc- currerit, cappas porrigant, & eas ad locum debitum reponant officio expe- dito, & premiſſa firmius mandamus teneri, & inviolabiliter obſervari, ſub pena ſuſpensionis ab ingreſfu Ecclesie, & arreftacionis porcionum. In quorum fidem & teſtimonium preſentes literas fieri, & figillorum noſtro- rum appenſione juſſimus communiri. Datum & actum Prage Anno Do- mini Milleſimo quadringenteſimo ſeptimo die XVIII. menſis Julii. LXVII. Correcciones majorum Manſionariorum & mino- rum. (a) In nomine Domini Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo quadrin- genteſimo ſeptimo Indiccione XV. die lune prima menſis Auguſti ho- ra terciarum, vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris, & Do- mini noſtri Domini Gregorii, divina providencia Pape XII. anno primo; In Castro Pragensi in stuba domus Decanatus Ecclefie Pragenfis, in mei Notarii Publici infra ſcripti, & teſtium preſencia ſubſcriptorum conſti- tutus perſonaliter Venerabilis Vir Dominus Bohuslaus Decretorum Do- ctor (a) Bohuslaus Decanus eccleſiæ Metropolitanæ , quæpiam eirea diſciplinam Collegii Man- ſionariorum ſtatuit, & Præcentori auctoritatem committit tam domi jquam in choro negligentias eorunden & exceſſus corrigendi puniendique , ddo. 1. Auguſti 1407.

Strana 447
MANSIONARIORUM. 447 ctor Decanus Pragenfis Eeclefie antedicte Judex ordinarius Honorabilium Virorum Dominorum Precentoris, & - - - Manfionariorum Chori Beate Marie Virginis in dicta Eccleſia Pragenſi a Sede Apoſtolica nomi- ne non expreſſo, ſed ſpecialiter deputatus, prout hoc in litteris Apoſto- licis deſuper confectis pleniter continetur; Honorabili Viro Domino Wen- ceslao Precentori chori predicti ibidem preſenti, aut eo abſente Coadju- tori pro tempore exiſtenti dedit, tradidit, & affignavit plenam, liberam, & omnimodam poteſtatem, nomine ipſius Domini Decani, & pro ipſo omnes & fingulos Manfionarios tam majores quam minores pro ipforum ſeu alterius eorundem negligenciis, & exceſſibus quibuscunque tam in choro, quam in domo habitacionis eorundem puniendi & corrigendi, to- ciens quociens fuerit oportunum, & hoc tali modo, forma & pena prout inferius continetur. Primo videlicet, ſi quis dictorum Manſionariorum in choro in horis Primus caſus. Beate Marie Virginis per ipſos decantandis dormierit, aut cum alio ex- tra neceſſitatem collocutus fuerit, aut murmuraverit, feu alios in cantu impediverit, & per ſe non cantaverit juxta poſſe, quod porcione hujus- modi hore, ſeu horarum ipſum contingente privetur, ac ſi abſens eſſet. Item ſi quis ex dictis Manſionariis aliquem Manſionarium mania du- ctus, aut rancore concepto verbis injurioſis, aut infamatoriis ipſum con- viciatus animo injuriandi confuderit, invaſerit, aut offenderit malicioſe in choro, vel in domo, & hoc in eum duobus teſtibus probari poſſet, quod talis excedens pro hujusmodi exceſſu porcione integra cottidiana unius ſeptimane privetur, & debet privari. Secundus. Item ſi quis dictorum Manſionariorum in alium manum, lignum, vel aliquod defendiculum malicioſe extenderit, ſeu injecerit, quod pro hu- jusmodi exceſſu probacione precedente duabus porcionibus cottidianis, vi- delicet duarum feptimanarum debet privari. Item ſi quis ex dictis Manſionariis in alium cultellum, gladium vel aliud offendiculum extenderit, & injecerit, aut unus alium ad ſanguinis effuſio- nem vulneraverit, ſeu offenderit malicioſe quovis modo, & hoc in eum probari poterit, prout ſupra, quod talis excedens pro hujusmodi ſuo ex- ceſſu porcione cottidiana trium ſeptimanarum privetur, & debet pri- Tercius. Quartus.

Strana 448
Quiutus. DIPLOMATA privari, & ad ipſum Dominum Decanum pro ulteriori pena mulétanda, & eidem infligenda debebit remitti. Item ſi quis dictorum Manſionariorum in ſuis contencionibus ad man- datum dicti Domini Precentoris, aut eo abſente ipfius Coadjutoris non tacuerit, & filencium non tenuerit, ſed in ſua contencione ſeu rebellio- ne perstiterit, quod porcione integra unius ſeptimane careat, & pri- vetur. 448 Item quod hujusmodi porciones arreſtande inter utrosque Manfiona- rios more ſolito dividantur. Super quibus omnibus & fingulis fupra feriptis prefatus Dominus Decanus Ordinarius auctoritate ſua mandavit michi Notario publico infra ſcripto, & per me fieri & confici unum vel plura publicum inſtrumen- tum, ſeu publica inſtrumenta. Acta funt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatus & loco, quibus ſupra. Preſentibus ibidem honorabilibus & diſcretis viris Dominis Henrico Petro dicto Penuſs, Ni- colao dicto Moleſs, Henslino, Welcone, Johanne dicto Hlawatecz, Petro Tyczkone, & Wenceslao majoribus, Johanne dicto Epiſcopus, Paulo di- cto Kyſſelo, Mathia, Allio minoribus Manſionariis chori Beate Marie Virginis antedicti Presbyteris, & aliis pluribus circa premifſa teſtibus fide dignis. Et ego Benedictus quondam Michkonis de Zabrussan Clerieus Pragen- fis Diocesis Publicus Apostolica & Imperiali auctoritate Notarius predi- ctis &c. conſueta Notarii formula uti Num. XLVII. LXVIII. Littera ſuper Domo Perniczkonis. (a) In nomine Domini Amen. Nos Przibico Judex, Ffrana actorum No- tarius Magister Civium, Herſſo de Chotiſs, Petrus Nyemecz, Lauren- cius (a) Judex & jurati novæ Civitatis ſub castro Pragenſi testantur, quod Michael Perniczek vendiderit & ceſſerit unam ſexagenam reditus annui Collegio Manſionariorum ddo. Sabbatho ante Purificationem B. M. V. I408.

Strana 449
MANSIONARIORUM. 449 cius in acie, Janco Ffiſsl, Beneſſius Sartor, Tyburcius Rak, Stephanus, Jacobus Veronenſis, Martinus Hes, & Drslaus Conſules jurati, & Ci- ves Nove Civitatis ſub Castro Pragenſi; Recognoſcimus univerfis presen- cium inſpectoribus publice proteſtantes; Quod providus vir Michael di- ctus Perniczek Piſtor Concivis noſter coram nobis ante quatuor ſcampna judiciaria, dum judicio pleno vigoroſo, & conteſtato preſideremus, ubi quevis hominum geſta plenam obtinent roboris firmitatem, perſonaliter constitutus, ſponte & libere recognovit, ſe suo & Domine Marthe uxo- ris ſue, heredum & ſucceſforum ſuorum nominibus in & ſuper domo & area ipſius sitis in noſtra Civitate, inter domos Huzwe ex una, & Wa- cunde parte ex altera, Concivium noſtrorum unam ſexagenam grofforum cenſus annui perpetui & liberi ab omnibus collectis, contribucionibus, & ab aliis univerfis juribus & oneribus Civitatis noſtre penitus exempti, pro decem ſexagenis grofforum prediétorum fibi plene perſolutis, rite racio- nabiliter, & juſto vendicionis tytulo vendidiſſe, & affignaſſe honorabili- bus Viris Dominis Precentori Manfionariorum Beate Marie Virginis Cho- ri in Ecclefia Pragenfi, & ipfius Collegio ad habendum, tenendum & per- cipiendum per omnia in hune modum, videlicet triginta groſſos in festo Sancti Georgii proxime venturo, & totidem groſſos in feſto Sancti Galli immediate ſecuturo, & sic deinceps singulis festis predictis ſub quolibet anno occurrentibus de predicta domo, & area ejus folvi debet census prenotatus. Et ſi unquam moneta preſens &c. ſecundum formulare Num. XLI. Hic autem notanter exprimimus, quia antiqua litera ſuper eodem conſenſu est mutata, & renovata, racione divifionis domus pro duabus domibus, qui cenfus eft in Perniczkonem transductus, cujus litera anti- qua data fuit de anno Domini M. CCC.LXXXX. prima feria quinta poſt Jacobi & Philippi, cui date nova data non debet quidquam prejudicare. In cujus rei teſtimonium ſigillum majus Civitatis noſtre de certa noſtra ſciencia ad preces ambarum parcium predictarum preſentibus est appen- ſum. Datum & actum anno Domini milleſimo quadringenteſimo octavo, Sabbatho ante Purificacionem Sancte Marie Virginis. Tom. III. Lil LXIX.

Strana 450
450 DIPLOMATA LXIX. Copia de Marthologio ſignato per Decanum Pra- genſem. (a) unczo Decretorum Doctor Scolafticus Ecclefie Olomucensis Curie Ar- chi -Epiſcopalis Pragensis, Apoſtolice Sedis Legati Officialis. Significamus vobis Honorabili Domino Tumbario ſeu Plebano Sancti Adalberti in Ecclesia Pragensi, aut vestras vices gerenti per preſentes; qualiter in cauſa arbitraria, que inter Honarabiles Martinum, o- lym Precentorem Chori Beate Marie Virginis in dicta Ecclesia Pragensi Plebanum Eccleſie in nova villa ex una; & Wenceslaum modernum Pre- centorem ac Mansionarios predicti Chori Beate Marie Virginis parte ver- titur ex altera; in certos arbitros, arbitratores, & amicabiles compoſito- res de alto & baſſo, ac sub penis certis extitit compromiſſum, qui arbitri hujusmodi arbitrium in ſe aſſumpſerunt, & nondum inter dictas partes pronuncciarunt. Verum quod coram nobis perſonaliter comparens pre- dictus Dominus Martinus oppoſuit , quomodo Honorabilis Vir Dominus Bohuslaus Decanus Ecclefie Pragenfis, & prefati Domini Precentor mo- dernus, & Mansionarii quasdam ſcripturas in quodam Marthologio (b) contentas, & de ſcripturis repoſitas, in quadam ladula (c) ſerata duabus clavibus, quarum unam ipfe Dominus Decanus, & fecundam dicti Pre- centor, & Manſionarii haberent, & aput se tenent, quas ſcripturas dixit fuiſſe, & eſſe figillatas figillo dicti Domini Decani, & fine quibus prefa- ti Domini arbitri ad plenum informari non poſſunt, petens, & in juris ſubſidium nos requirens, ut sibi literas compulſorias, noſtras contra pre- fatos Dominos Decanum, Precentorem, & Manfionarios ad tradendum, & aſſignandum hujusmodi ſeripturas ſub manu publica dare & aſſignare curaremus. Nos peticioni hujusmodi tanquam jufte, & juri congrue an- nuen- (a) Cunczo ſcholaſtieus Olomucenſis & Officialis Archiepiſcopalis Pragenſis præcipit, ut Deca- nus Metrop. & Collegium Manſionariorum extradant aliquas ſcripturas in quodam Martyrologio expoſitas, quæ pro informatione arbitrorum & Notarii Publici tranſumi excerpi &c. poſſint ddo. Pragæ 23. Julii 1409. (b) Carolus Dufreſne in Gloſſario o- ſtendit Marthologium , Marthilogium & Martyrologium eadem notione medio ævo accepta fuiſse. (c) Id elt: arcula a germanica voce Laden.

Strana 451
“ MANSIONARIORUM. nuentes, hujusmodi literas compulsorias ſibi decrevimus fore dandas, & decernimus per preſentes. Quapropter vobis Domino Tumbario, ſeu Plebano Sancti Adalberti ſupradicto, aut veſtras vices gerenti, committi- mus per preſentes, quatenus accedentes perſonaliter predictos Dominos Decanum, Precentorem, & Manfionarios, eosdem moneatis, & requi- ratis, quos & nos preſentibus monemus, & hortamur ut ipſi infra tres dies a veſtra monicione continue computando predictas ſcripturas in Mar- thologio predicto deſcriptas, & contentas ſigillo prefati Domini Decani sigillatas, ac in dicta ladula clauſas, & ſeratas, quas in eorum habent, & tenent potestate, & quibus prefatus Dominus Martinus pro parte fua úti voluerit, pro informacione arbitrorum ſuorum tradant, dent, & aſ- signent, nec non per Crucem de Miliczin Notarium Publicum feribam cau- ſe coram dictis arbitriis extrahi, copiari, & transſeribi admittant ſub ma- nu publica, ita ut ipſis merito poſſit plena fides adhiberi cum effectu il- lorum, quorum intereſt, falvo ſolario competenti. Alioquin intimetis memoratis Decano, Precentori, & Mansionariis, quod si premiſſa non fe- cerint, ſeu facere recuſaverint ad requificionem Domini Martini antedi- cti, contra ipſos per remedia Juris procedamus opportuna. Et de hujus- modi execucione per ſcripturam debitam, & figilli veſtri ad preſentes im- preſſionem nobis fidem faciatis. Datum Prage anno Domini M. CCCC. IX. die XXIII. menſis Julii. 451 Hec copia facta eſt XXIII. die mensis Junii preſentibus a. b. c. &c. LXX. Anno Domini M. CCCC. IX. die XVII. menſis Sep- tembris, ex actis Magiſtri Stephani Decani Ecclefie Omnium Sanctorum in Caſtro Pragensi Martinus de Trnovia Notarius. (a) laſius dictus Lupus Decanus Ecclefie Omnium Sanctorum, Mathias de Milevsky, Nicolaus Habar dictus Cantor, Johannes Kawka, & Mar- tinus Ll1 2 (a) Decanus eccleſie Omnium Sanctorum eum ſuis miniſtris, Collegiumque Manſionariorum compromittunt in Joannem Rothstein Burggravium Pragenſem, ut de lite circa quandam structuram in horto dicto Sadek exorta sententiam ferat ddo, 17. Septem- bris 1409.

Strana 452
DIPLOMATA tinus Bobik miniſtri dicte Ecclesie Omnium Sanctorum, ſuo & aliorum mi- niſtrorum ac ſuccefforum fuorum nomine, Wenceslaus Precentor, Hen- ricus Plewa, Henzlinus Petrus Renussek, Clemens Johannes Chudy, Jo- hannes Biskup Johannes & Hana majores Mansionarii, & minores, Eccle- ſie Pragenſis ſuo & aliorum Manfionariorum preſencium & ſuccefforum fuorum nomine; ex licencia Domini Decani Ecclefie Pragenfis in, de, & ſuper quadam ſtructura, ſeu muris & edificiis in orto dicto Sadek fito pe- nes domum mansionariorum predictorum per dictos ministros & magistros facta, & ſuper omnibus aliis & fingulis litibus, & controverſiis dictos muros & edificia tangentibus nichil post se relinquendo de alto & baſſo, & ſub pena L. ſexagenarum parti tenenti &c. & ſub pena excommunicacio- nis, ſe hinc inde Jurisdiccioni Archi-Epiſcopi Pragenfis & suorum Vica- riorum pro tempore convivencium ſubmittendo, in famoſum virum Do- minum Johannem Rothftein Purggravium Pragenſem ibidem preſentem & ſuſcipienteu compromiſerunt, renuncciantes omnibus & fingulis privile- giis & libertatibus in forma meliori. Qui quidem Dominus Jeſſco arbiter informatus bene a bonis hominibus ad hoc advocatis pronuncciavit, & mandavit ſub dicta pena, & vulgariter conſeribi mandavit in hec verba; Pronuncciacio Purggravii Pragenſis ſuper edificacio- ne domorum in Sadek. v 452 go Jeſco dictus Rothſtein (b) Purgkrabie Prażſký Ubermann moc= ny/ mezý ſkranami wypowiedam pod tiem zakladem ze Knyeżźe odewſſech Swatých to Dýeło/ a ſkaweny, yakoż gſu pocżely ſkawye== ty, mohu to prżedſye dźekatý na ſwem Drżyewým any kamenym zdy Knýeze Precentorowý/ a Manſyonarżſke nedotýcż a take prżykazu= gý pod týem zakkadem/ aby Knyezźe odewſſech Swatých/ Wody Zkaby any zſtrżechy newedky na zdy/ ani na Dom Manſyonarżſky neż aby wedky kudy budu moczy/ bez gich ſſkody Manſyonarżſke. Ta= kɇ prżykazugý, aby ſwogý dobrżi Prżiteke byky, yako gſu drżewe były do te zawady wýeznye. A to aby byko drżano pod pokutu ſwrchu pſanu. Et iſtam pronuncciacionem dicte partes hinc inde ratam, & gra- tam habuerunt, & emolgaverunt; Preſentibus &c. Actum die XVII. men- ſis Septembris hora terciarum in domo Magiſtri Lupi &c. LXXI. (b) Deſideratur is in Catalogo Burggraviorum Pragenſium Hammerſchmidii.

Strana 453
MANSIONARIORUM. 453 LXXI. Littera ſuper domo Hluſſconis Nove Civitatis Pra- genſis. (a) overint univerſi; Quod ego Mathias dictus Hlussek Civis Nove Ci- vitatis Pragenſis tenore preſencium recognoſco, me, meo, here- dum, & ſuccefforum meorum nomine duas ſexagenas grofforum Pragen- ſium cenſus annui, & perpetui, ab omni Civitatis onere ſoluti, liberi, & exempti in & ſuper domo mea, & ejus area ſita inter Johannis Pylznen- sis, & Kunczl Ffawstl. domos, ac super braxatorio meo cum ejus area ex oppoſito dicte domus mee ſito, pro viginti ſexagenis grofforum michi per- ſolutos plenarie difcreto viro Peſſiconi Rectori Scolarum Sancti Michaelis in Oppatowicz, & cuilibet preſencium poſſeſfori, eujus cenſus medieta- tem in feſto Sancti Georgii nunc proximo, & aliam medietatem in feſto Sancti Galli deinde immediate ſequenti, ifto & aliis fingulis annis pro- mitto, & debeo, & heredes mei tenebuntur cenſuare. Quandocunque autem in aliquo premiſſorum terminorum termino, & infra octavam de- inde post quemlibet continuam censum tune debitum non persolverem, aut ſi non dederint mei heredes, ex tune ſuper quemlibet sie non perſo- lutum cenſum tres groffi excreſcent pene nomine ſeptimana qualibet, quamdiu cenfus tunc debitus una cum penis non fuerit perſolutus. Pro quibus quiden cenſu & penis non perſolutis poterit me, heredes & fuc- ceſfores meos, predicte domus poffeffores quoslibet, nunccio cum Judi- cis jam ſeriptus Beſfico impignerare uſque ad fatisfaccionem plenariam om- nium premiſſorum. Et qui hanc literam habuerit, eidem competit jus omnium premiſſorum. Horum in teſtimonium ſigilla prudentum virorum Georgii Synye, Andree Klubeczko, & Ffriczkonis Paternik Conſulum ju- ratorum Civium Nove Civitatis Pragenfis predicte, ad preces meas pre- ſentibus sunt appenſa. Datum Prage feria tercia in feſto Sancte Elyza- beth, anno Domini milleſimo quadringe teſimo nono. Lll 3 LXXII. (a) Mathias dictus Hluſſek Civis novæ Civitatis Pragenſis fatetur ſibi in domum ſuam ſo- lutos a Peſſicone Rectore ſcholarum in Opatovicz viginti ſexagenas groſſorum Prag. debitoremque iſtius ſummæ ſe futurum declarat omnibus & ſingulis , qui hanc ſyn- grapham in manibus tenuerint ddo. Pragæ feria III.in feſto S. Eliſabeth 1409.

Strana 454
P 454 DIPLOMATA LXXII. Littera cenſus unius ſexagene in Unhoſſez ſu- per laneis dicti Jacobi Chudy. (a) n nomine Domini, Amen. Nos Przibico Judex, Symon Sellator Magister Civium, Jacobus Dore, Endrlinus Carnifex, Drslaus Pawliko braſeator, Wenceslaus Paſtorek, Mathias Cozdras, Sobico Johannes illuminator Domini Regis, Petrus de acie, Johannes Raczek, & Mathias Rotifex Conſules, Scabini, & Cives nove Civitatis ſub Caſtro Pragenſi, recognoſeimus uni- verfis preſencium inſpectoribus publice proteſtantes, quod diſcretus vir Jacobus de Unhoſſcz dictus Chudy coram nobis ante quatuor ſcampna ju- diciaria in judicio pleno, & conteſtato recognovit ſe, ſuo, & Kaczcze (b) uxoris ſue, heredum & ſuccelforum fuorum nomine in & fuper curia ſua, tribus laneis agrorum ibidem in Unboſſcz sitorum, penes agros Thom- conis layci unam ſexagenam grofforum cenſus annui, perpetui, & liberi ab omnibus collectis, contribucionibus, & aliis univerfis juribus noſtre Civitatis penitus exempti pro decem ſexagenis grofforum Pragenſium de- nariorum rite & racionabiliter, & juſto vendicionis tytulo vendidiſſe, ac refignaſſe Honorabilibus Viris Dominis Wenceslao Precentori, & Mansio- nariis Chori Beate Marie Virginis in Eecleſia Pragenſi, & ipforum ſuc- ceſſoribus universis ad habendum, tenendum, & percipiendum, per om- nia in hunc modum, videlicet triginta groſſos in feſto Sancti Georgii & totidem groſſos in feſto Galli, & sic omni feſto predicto ſub quolibet an- no occurrente folvi debet cenfus predictus de curia & laneis predictis perpetue, & in evum. Et ſi unquam moneta preſens immutata fuerit, ex tunc valor dictorum grofforum ſolvi & adimpleri debebitur pagamento tunc temporis grato, dativo pariter & tranfitivo in fingulis feſtis preno- tatis. In quocunque autem predictorum feſtorum feſto, & infra quinde- nam immediate ſequentem predictus cenſus non fuerit perſolutus, ex tunc quatuor groffi nomine pene accrescent, & confimilis pena crefeere debet fingulis quindenis tamdiu, quamdiu predictus census cum penis ex in- (b) Judex & jurati Novæ Civitatis ſub caſtro Prag. teſtantur , quod Jacobus de Unhoſſez cum uxore ſua Kaczcza dederit Collegio Manſionariorum unam ſexagenam reditus annui ddo, feria II. poſt S. Matthei 1410. (b) Id est Catharinæ.

Strana 455
MANSIONARIORUM. 455 integro non solvatur. Pro quibus quidem cenfu & penis non ſolutis pre- dicti Domini & eorum fucceffores poterint, dum ipfis placuerit, per ſe, vel nunceium ſuum cum auxilio Judicis & juratorum hujus Civitatis, qui pro tempore fuerint, predictos vendentes libere, ae licite impignerare, (c) in tantum & tocies, in quantum & quocies ipfis neceſſarium fuerit, & oportunum, & quouſque ipfis predictus cenfus de prefatis bonis cum penis ſuis omnibus pleniſſime non fuerit perſolutus. Si vero pignera pro predictis cenfu & penis fufficiencia nequiverint infra revolucionem unius anni in predicta curia & laneis inveniri, ex tunc dicta curia cum laneis ad prefatos Dominos, & eorum ſucceffores debent devolvi, falvis rebus & juribus aliorum hominum. In cujus rei teſtimonium figillum majus no- stre Civitatis de certa nostra sciencia ad preſentes & ad preces ambarum par- cium predictarum eſt appenſum. Datum & actum anno Domini milleſi- mo quadringenteſimo decimo, feria ſecunda post Mathei Evangeliste. LXXIII. Inſtrumentum de Foſſato in Chleb cum Nymbur- gensibus. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem Milleſimo, qua- dringenteſimo, undecimo, Indiccione quarta, die quinta decima men- ſis Maji hora meridiei vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris & Domini noſtri Domini Johannis divina providencia Pape viceſimi ter- cii anno primo; Juxta & ante domum providi viri Viti Judicis in Nym- burga, in mei Notarii Publici infra ſeripti teſtiumque preſencia fubſcrip- torum, ad hoc ſpecialiter vocatorum & rogatorum constituti perſonaliter honorabiles & diſereti Viri Domini Martinus in Welib Decanus diſtri- ctus Hawranensis, Archydyaconatus Boleslaviensis in Ecclesia Pragensi, Odolenus Sancte Marie Virginis in Lybycz Ecclesiarum Plebani, Beneſsius Civis in Nymburga & Johannes dictus Kral de Zabidowicz, tamquam ar- bitri, arbitratores, & amicabiles compoſitores per circumſpectos Viros Vitum (c) Id eſt : tanquam in pignus & ſecuritatem capere, cuſtodire. (a) Compoſitio amicabilis per delectos arbitros judices civesque tam civitatis Nymburgenſis quam villæ Chleb circa foſſatum quoddam & obſtaculum ddo. Nymburga 15. Maji. 1411.

Strana 456
456 DIPLOMATA Vitum Judicem preſcriptum, Petrum Nymazer Magiſtrum Civium, Ni- colrum Pimpel, Haſſconem Sartorem, Nicolaum Cunat, Nicolaum Wer- grati, Marssonem Werthalsco, Hanufsconem & Symeonem Pannifices, Pe- trum dictum Ruffus, ac Wenceslaum Strnysstye ibidem preſentes Consu- les & Juratos, totamque communitatem ibidem in Nymburga ex una, & Mathiam Judicem, Petrum dictum Kaderzawy, Petrum dictum Krb, Bartoſſium Johannem dictum Karnyk, Baram Cunſſonem, Johannem Cu- bam, Martinum Crucem, Wanyczkonem & Thomam Laycos in Chleb fimi- liter preſentes cenfitas honorabilium virorum Dominorum Precentoris & Manſionariorum Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi de & ſuper omnibus & singulis litibus, cauſis & controverſîis, ac queſtionum materiis occafione cujusdam foffati obſtruccionis a villa Chleb verlus vil- lam Krnowicz extenſi, ac obſtaculo vulgariter Hraze nuncupato, (h) in agris ville Krzechowicz consistentis, parte ex altera, electi & affumpti ac nominati, ubi idem arbitri partibus preſeriptis ad infra ſeripta ſpe- cialiter congregatis, requifitis, utrum de alto & baſſo in ipſos de & ſu- per materia questionis predicta compromiferint, eisdem partibus requifi- tis reſpondentibus, quod de alto & baſſo occasione predictorum compro- miſerunt, & ex nunc compromittunt, parere volentes, & obedire ipſo- rum pronuncciacioni faciende sub pena feu penis per ipſos arbitros val- landi & infligendi. Ex conſenfu autem & voluntate parcium antedictarum Judex, Conſules, & jurati ſupra ſcripti, pro ſe, ac ipſorum communi- tate ſuccelſoribusque fuis, layci vero ville Chleb prenominati, unus al- terius, & pro altero, nec non ſucceſforibus ſuis ſe fidejuffores pro te- nenda pronuncciacione ipſorum arbitrorum, & amicabilium composito- rum, ac pena, ſeu penis per ipſos vallandi, ſeu infligendi solvendi con- ftituerunt robore hujusmodi compromiſfi, ac pronunceiacionis fiende, ea- dem fidejuſſoria caucione munitis; hujusmodique requificione & caucione fidejuſſoria premiſſis prenominati arbitri, arbitratores, & amicabiles com- pofitores vigore & auctoritate ejusdem compromiffi per partes preſcriptas in eos facti in preſencia ipfarum parcium ſupra nominatim expreſſarum in vulgari Boemico verbo & sine ſcriptis deliberacione prehabita, a teſti- busque fide dignis plene informati pronuncciaverunt, diffiniverunt, lau- darunt, & arbitrati ſunt in hune modum, mandantes primo, ut Layci ville Chleb prememorati foſſatum a villa Chleb predičta verſus villam Krno- (b) Id est: agger aquis oppoſitus.

Strana 457
MANSIONARIORUM. 457 Krnowicz protenſum, ſecundum quod agri ipſorum laycorum dicto foſſato adjacentes ſe extendunt, ad eandem partem reforment, exstruant, & emun- dent hinc & feſtum Sancti Petri Apoſtoli proxime venturum, quemad- modum a multis retroactis temporibus exſtructum ſuit hujusmodi foſ- satum reformatum, & emundatum. Item mandaverunt, pronuncciave- runt, diffiniverunt, & arbitrati ſunt, ut obſtaculum, vulgariter Hraze nuncupatum in agris ville Krzechowicz confiftens per predictos Judicem & juratos, ac communitatem in Nymburga, ſi quod apparet erectum, & exſtructum, de novo evellatur, complanetur, & amoveatur infra termi- num memoratum, amotumque, avulſum & conplanatum fit cum folfati pre- dicti emundacione & reformacione deinceps, & in antea ſub pena cen- tum sexagenarum grofforum monete Pragensis, medietatem parti tenen- ti hujusmodi pronuncciacionem, & aliam medietatem Dominis tempora- libus parcium predictarum per partem vero tenentem hujusmodi pronunc- ciacionem in toto vel in parte irremiſſibiliter ſolvendarum, ac perdicio- nis cauſe memorate inter ipsas partes occasione premifforum hucusque exorte. Ita tamen ut hujusmodi foſſati reformacio, ac emundacio, ac obſtaculi amocio, & avulſio per examen arbitrorum predictorum appro- betur, ſatisfaccio hujusmodi pronuncciacionis eorum approbacione me- diante declaretur. Quam quidem pronuncciacionem dictorum arbitro- rum dicte partes cum graciarum accione ipfis arbitris relata in omnibus & fingulis punctis ipfius approbaverunt, ratificaverunt, & emolgave- runt; (c) Promittentes ipſe partes ſuo, & ſucceſforum fuorum nominibus eandem pronuncciacionem modo premiſſo per dictos arbitros factam tene- re, & inviolabiliter obſervare, nec eidem in toto vel in parte contrave- nire ſub pena memorata. Petentes ipſis pro intereſſe ſuo ac ſucceſſorum ſuorum per me Notarium Publicum infraſcriptum unum vel plura, con- fici inſtrumenta. Acta funt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatus, & loco, quibus ſupra. Preſentibus honorabilibus & difere- tis Viris Dominis Bartholomeo Precentore Chori memorati, Wochcone Plebano Eceleſie in Lhota, Nicolao dicto Styekna Magiſtro arcium Curie Majoris Civitatis Pragenſis, Hana Sacristano, Jaxone Presbytero ibi- dem de Nymburga, Johanne de Ponte Notario Rectore Scolarum ibidem in Nymburga, & aliis pluribus teſtibus fide dignis circa premiſſa. Tom. III. Mmim Et (c) Id est laudaverunt, approbaverunt

Strana 458
DIPLOMATA Et ego Johannes natus quondam Jacobi de Caplicz Clericus Pra- genfis Diocefis, Publica Imperiali auctoritate Notarius, Actorum Arbi- trorum pronuncciacionem laudo, &c. conſueta Notarii formula uti Num- XLVII. 458 LXXIV. Abſolucio Manſionariorum de Interdicto Epiſcopi Pragenſis. (a) etrus miſeracione divina Epiſcopus Tuſculensis Diſcreto Viro Precen- tori - � Chori Beate Marie Virginis in Eccleſia Pragenſi ſalutem in Domino. Ex parte Henrici Plewa, Petri Penuſsko, Nicolai Moleſs, Jo- hannis dicti Henzlinus, Mathie Pywar, Procopii Prokeſs, Mauricii Mar- zik, Symonis Dyebel, Guntheri, Stephani, Wenceslai Kroczara, Pauli Jagal, Hassconis Gelenec, Johannis Beran, Jacobi Cubata, Johannis Epiſcopi, Mauricii Marczata, Jobannis Pyſstyck, Jacobi Klyſſe, & Bene- dicti dicti Beneſs Presbyterorum Mansionariorum Chori predicti nobis ob- lata peticio continebat, quod ipſi olim per vim & potenciam ſecularem compulſi in locis auctoritate ordinaria Ecclefiaftica ſuppoſitis interdicto, Divina, non tamen in contemptum clavium, ſed per fimplicitatem & ju- ris ignoranciam ſcienter, celebrarunt officia, & alias inmiſcuerunt eis- dem. Super quibus ſupplicari fecerunt humiliter, eis per Sedem Apo- stolicam de optimo remedio miſericorditer provideri. Nos igitur aucto- ritate Domini Pape, cujus penitenciarie curam gerimus, & de ejus com- miſſione in talibus generaliter nobis facta, diſcrecioni tue, cum Manſio- narii hujusmodi Collegium autentieum faciant, & tu eorum Prelatus exi- ſtas, committimus, quatinus ſi eſt ita, ipſos Manſionarios a qualibet ſuſ- pensionis & interdicti ſentenciis, quas propter hec incurrerunt, & ex- ceſſibus hujusmodi, ae peccatis eorum aliis, que tibi confitebuntur, non talia ſint, propter que merito fit ſedes conſulenda predicta, abſolvas, hac vice in forma Ecclefie confueta, & injuncta inde eorum cuilibet pro modo culpe penitencia ſalutari, quodque de cetero in ſimilibus non ex- cedant, (a) Petrus Epiſcopus Tuſculenſis auctoritate Pontificia jubet Manſionarios Pragenſes abſol- vi a ſententia ſuſpenſionis & interdicti , quod per ſæcularem potentiam coacti in lo- cis auctoritate ordinaria Interdicto ſubjectis divina officia celebraverint ddo. Romæ XII, Kal, Juuii 1411.

Strana 459
MANSIONARIORUM. 459 cedant, sed interdicto durante predicto, illud studeant inviolabiliter ob- ſervare, eisque ad tempus prout expedire videris, a ſuorum ordinum execucione suſpenfis, demum ſuffragantibus eis meritis, alioque Canoni- co non obſtante, ſuper irregularitate dicto modo contracta diſpenſes au- ctoritate predicta miſericorditer cum eisdem. Datum Rome aput Sanctum Petrum XII. Kalendas Junii, Pontificatus Domini Johannis Pape XXIII. anno ſecundo. (a) LXXV. Publicum inſtrumentum reformatum, quod factum fuit per Benedictum de Zabruſſan, & in toto vigoratum con- tra Manſionarios omnes. (b) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem Milleſimo, Qua- dringenteſimo XI., Indiccione quarta, die vicesima ſecunda Mensis Decembris, hora terciarum, vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Pa- tris & Domini noſtri Domini Johannis Divina providencia Pape XXIII. an- no ſecundo, in Caſtro Pragenſi, & in domo Decanatus Ecclefie Omnium Sanctorum in Sala domus ejusdem, in mei Notarii Publici infra ſcripti te- ſtiumque preſencia ſubſcriptorum ad hoc vocatorum ſpecialiter & rogato- rum, conſtituti perſonaliter Honorabiles Viri Domini Bartholomeus Pre- centor, Nicolaus Moleſs, Henricus de Wſserub, Mathias Petrus Penussek, Henzlinus Symon, ceterique majores Manſionarii Chori Beate Marie Virginis in dicta Eccleſia Pragenſi, coram Venerabili Viro Domino Bo- buslao Decretorum Doctore, Decano Eeclefie Pragenfis Judice eorundem Mansionariorum, & Collegii ipſorum ordinario, ipſis a Sede Apoſtolica delegato, prout in literis Apoſtolicis defuper confectis plenius & luci- dius continetur, quoddam instrumentum publicum in pergameno ſcriptum manu Benedicti quondam Michkonis de Zabruſſan Clerici Pragenfis Dioce- fis Publici Apoſtolica & Imperiali auctoritatibus Notarii ſeriptum, & in formam publicam redactum, fignoque & nomine ipſius ſolitis, & con- fuetis confignatum fanum & integrum, non viciatum, non cancellatum, Mmm 2 non (a) Anno 1411. (b) Collegium Manſionariorum quoddam inſtrumentum publicum Bene- dicti Michkonis tranſumi & tranſcribi petit per Decanum Metrop., ut eidem omnis auctoritas atque priori debeatur ddo, 22. Decembris 1411.

Strana 460
460 DIPLOMATA non abraſum, nec in aliqua ſui parte ſuſpectum, ſed omni prorſus vicio, & ſuſpicione carens exhibuerunt, & produxerunt, petentes ſuo, & dicti Collegii Manſionariorum nomine hujusmodi inftrumentum publicum, per eundem Dominum Bohuslaum Decanum de verbo ad verbum decerni trans- ſumendum , & in publicam formam redigendum, cum interpoficione au- ctoritatis & decreti. Qui quidem Dominus Bohuslaus Decanus, viſo di- ligenter & inſpecto, & perlecto hujusmodi inſtrumento, ipſoque vero, & absque ulla ſuſpicione reputato, hujusmodi inftrumentum auctoritate ſua ordinaria transſumendum fore decrevit per me Notarium Publicum infra ſcriptum, cui transſumpto ſeu publico inſtrumento idem Dominus Decanus ad peticionem dictorum Precentoris, & Manfionariorum auctori- tatem ſuam ordinariam interpoſuit pariter & decretum, ita & taliter, quod eidem transſumpto in cunctis agendis, negociis fides plenaria adhi- beatur, ficut originali publico instrumento, cujus inſtrumenti originalis ſuperius exhibiti tenor de verbo ad verbum ſequitur in hec verba: In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo CCCC. VII, Indiccione XV. die lune prima menfis Augufti hora terciarum, vel quaſi, Pontificatus in Criſto Sanctiſſimi Patris, & Domini noſtri Do- mini Gregorii divina Providencia Pape XII. anno primo &c. Quibus omnibus sic premifſis & factis prenominatus Dominus Bohuslaus Decanus Judex ut premittitur ordinarius memoratorum Precentoris & Manfiona- riorum atque Collegii ipſorum ſupra ſcripto Domino Bartholomeo Pre- centori, aut ipſo abſente ſuo Coadjutori, qui fuerit pro tempore eandem auctoritatem ſuam dedit ad corrigendum & puniendum omnes Manfiona- rios dicti Collegii tam majores, quam minores pro negligenciis, & ex- ceſſibus, ac inſolenciis in preſcripto instrumento deſcriptis, quam dede- rat prius Honorabili Viro Domino Wenceslao olym Precentori dicti Col- legii Preceſſori immediato ejusdem Domini Bartholomei una cum penis, & clauſulis in ſupra ſcripto inftrumento deſcriptis, sibique vices ſuas tam in domo, quam in Choro, aut ipſo abſente Coadjutori ſuo predicto ſub- delegavit, tam diu, donec easdem vices ad ſe duxerit revocandas. De quibus omnibus & fingulis ſupra ſeriptis prenominati Domini Bartholo- meus Precentor & Manſionarii petebant ſibi per me Notarium Publicum infra ſcriptum unum vel plura publicum Inſtrumentum vel publica inſtru- menta confici. Acta ſunt hec anno, die, menſe, hora, Pontificatu & loco, quibus ſupra. Preſentibus ibidem Honorabilibus & Diſcretis Viris Do-

Strana 461
MANSIONARIORUM. 461 Dominis Magiſtro Zdenykone Delabuny, Witkone de Czernczicz Sancti Ap- pollinaris, & Jacobo Sancti Petri Wiſſegradenſis prope Pragam Eccle- fiarum Decanis, nec non Canonicis Prebendatis Ecclefie Pragenfis ante- dicte, nec non Thoma de Nova Domo Procuratore Generali caufarum con- sistorii Pragenſis, & Martino Galli de Tyrnavvia Olomucenfis Diocesis Notario Publico, teſtibus fide dignis in premiſſis. Et ego Crux natus quondam Benedicti Hoch de Miliczyn Pragensis Dioceſis publicus Apoſtolica & Imperiali auctoritatibus, atque predicti Domini Decani & Capituli Ecclefie Pragenfis Juratus Notarius &c. con- ſueta Notarii formula uti Num. XLVII. LXXVI. Publicum instrumentum editum per Decanum, Cra- lowicz pro Manfionariis. (a) In nomine Domini, Amen. Anno Nativitatis ejusdem milleſimo qua- dringenteſimo decimo quinto, Indiccione ſeptima, die viceſima menfis Februarii hora XVI. vel quasi; Pontificatus Sanctiffimi in Criſto Patris, & Domini noſtri Domini Johannis digna Dei providencia Pape viceſimi ter- cii anno ipſius quinto in Caſtro Pragenſi in Curia ſive dote Dominorum Manſionariorum Chori beate Marie Virginis in Ecclesia Pragensi in estua- rio ipſorum communi yemali, in mei Notarii Publici infra ſeripti, te- ſtiumque preſencia ſubſeriptorum ad hoc ſpecialiter vocatorum, & roga- torum, conſtituti perſonaliter Honorabiles & diſcreti Viri Domini Mar- tinus Precentor chori preſcripti, Henricus dictus Plewa, Nicolaus dictus Moleſs, Petrus dictus Benuſs, Henzlinus Guntherus, Petrus Zagycz, Mauricius Woyslaus Swatuſsko, Johannes dictus Miſtr, ceterique Man- sionarii minores, Paulus Kyſſelo, Johannes Beran, Jobannes Biskup, Haſſco Mauricius, Beneſsius Mauricius Kanczek, Precentor, ceterique Manſionarii minores Chori ſupra ſeripti, tunc ad infra ſcripta capitulari- Mmm 3 ter (a) Quo renovat quædam ſtatuta circa diſciplinam Manſionariorum tam domi quam in cho- ro ddo. 20. Februarii 1415.

Strana 462
DIPLOMATA ter congregati coram Honorabili Viro Domino & Magiſtro Johanne dicto Cralowicz Decano (b) dicte Ecclesie Pragenfis Judice ordinario, ipfis Do- minis Manfionariis, ac Collegio ipſorum a Sede Apoſtolica cum clauſula ſpeciali dato, & ſpecialiter deputato, ubi prefatus Precentor quosdam certos, & patentes articulos in papiro fcriptos eidem Domino Decano pro informacione ipſius ſummaria exhibuit, & oftendit. Qui Dominus Deca- nus eisdem articulis vifis, lectis, ac diligenter difeuffis, volensque pro- pter bonum pacis partibus utrisque fatisfacere, quandam pronuncciacio- nem verbo, & ſine ſcriptis tulit, & promulgavit, ac pronuncciavit per omnia in hunc modum. N. 462 Primo: ut Domini Manfionarii tam majores, quam minores teneant ftatuta ipfis edita in omnibus punctis, & claufulis, nec contradicant, non ob- ſtantibus quibuscunque privilegiis, literis, munimentis, pronuncciacioni- bus ipſis per quoscunque in oppofitum ſtatuti datis, & conceſfis, nifi fint tales litere non diſcrepantes, ſed concordantes eum ſtatutis ipſorum, quod eisdem utantur, alias non. Secundus. Tercius. Item pronunceiavit, quod prefati Domini ex ſe ipfis eligant, & in- ſtituant duos Procuratores, five provifores pro communi neceſſitate ipſo- rum emenda, & comparanda, unum ex majoribus, & alium ex minori- bus, & hy ut fint concordes, facientes ea, que ſunt facienda, provide unus cum ſeitu & confilio alterius, & hy provisores ut stent in eodem officio per unum annum, & lapſo eodem anno, ut faciant racionem de fingulis perceptis, & expofitis Dominis Manſionariis preſcriptis, & in anno alio ſimili modo faciant. Si autem aliquis illorum non videretur va- lens aut diligens circa hujusmodi procuracionem: ex tunc Domini prefcri- pti de communi confilio eundem destituant, & loco ipfius alium utilem, & valentem inſtituant, qui ſciret, & poſfet communitati ſervire. Item pronuncciavit, quod dicti Domini Manfionarii majores fingu- lis annis ſolum circa feſtum Sancti Galli de porcionibus cottidianis tol- lant quivis unam ſexagenam grofforum pro cappis choralibus brunaticis. Item (b) Turbis Huſſiticis paulo poſt Bohemiam inundantibus obiit is in exilio Zittaviæ 1430

Strana 463
MANSIONARIORUM. 463 Item pronuncciavit, quod nullus Manſionariorum tam majorum, quam minorum teneat qualecunque officium, neque attemptet, licet qua- litercunque fit manuale, ne per hoc habeat occasionem ſe abſentandi de horis quibuscunque. Quartus. Item pronuncciavit, quod domus eorum recludatur fingulis diebus circa horam noctis fecundam, nec aliquis Manfionariorum emittatur, aut intromittatur, niſi de ſcitu, & ſpeciali licencia Domini Precentoris, & hoc ſi fit cauſa racionabilis, puta propter alicujus noti & dilecti hoſpitis adventum ita fi aliquis vellet eidem aliquam conſolacionem facere, pro- pinando vinum vel cerevifiam antiquam, tunc nunccio domus aperiatur, & in reditu nunccii domus iterum claudatur. Quintus. Item pronuncciavit, quod Precentor ante omnia habeatur in reve- rencia, & quod difciplinate vivant, minores majoribus reverenciam ex- hibeant, & e converſo, & preſertim in collacionibus ut non vivant diſ- ſolute. Sextus Item pronuncciavit, quod minores Manſionarii legant ad menſam in prandio viciſſim fingulis diebus, & si quis neglexerit, quod incurrat pe- nam unius groſſi pro uſu & porcione communi. Ibidem prefatus Dominus Decanus mandavit, quod minores Manſio- narii statuta ipfis copient, & refcribant, & poſtquam fuerint reſcripta, quod fingulis diebus de biblia legant unum Capitulum, & aliud de ſtatuto, ita quod ſtatutum ipſis non fit incognitum. Septimus. Octavus. Item prefatus Dominus Decanus mandavit Domino Mauricio dicto Kauczek, ut pro exceſſu ſuo ſupplicaret Dominis Mansionariis, ut amore Dei sibi indulgerent, qui Domini hoc ad peticionem Decani fecerunt, & reconciliacionem ipfius fuſceperunt. Specialiter tamen Dominus Decanus pronuncciavit , & mandavit, quod idem Dominus Mauricius, ſi per am- plius quam Collegium, vel partem ipſius exceſſerit, quod ſtatim infra ſpacium unius mensis permutet, alias ſi non permutaverit, quod Domi- nus Decanus cum Precentore, & Dominis majoribus ad ftatim alium pre- ſentabunt. Nonus. Item

Strana 464
Decimus. DIPLOMATA Item pronuncciavit, & diſtricte mandavit, quod nullus Mansiona- riorum tam majorum, quam minorum ſeribat aliquas ſcripturas cum cri- da, aut carbone, vel quocunque alio instrumento in parietibus, ſe per- eandem mutuo infamantes. 464 Undecimus. Item mandavit, quod fi aliquando occurrerent lites vel diſcordie gra- viores, inter eosdem Dominos Manfionarios, quod deferantur ad audien- ciam Domini Decani preſeripti, ſi autem leniores, mandat, quod Pre- centor per ſe audiat, & diſcuciat. Que omnia & fingula ſupra ſeripta prefatus Dominus Decanus man- davit, ut districte teneantur, in rebelles vero & contradictores penam & ulcionem voluntati ſue reſervavit. De quibus omnibus & fingulis fu- pra ſcriptis prefatus Dominus Precentor ſuo & aliorum majorum Manſio- nariorum nomine petivit ſibi per me Notarium publicum infra ſeriptum confiei unum vel plura publicum ſeu publica inſtrumenta. Acta funt hee anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatu, & loco, quibus ſu- pra. Preſentibus diſcretis viris Dominis Ambroſio miniſtro Capelle Re- gie Omnium Sanctorum in Caſtro Pragenſi, & Thoma Presbitero protune ſubſtituto ejusdem Ambroſii, in dicta Capella teſtibus circa premiſſa fide dignis. Et ego Wenceslaus quondain Johannis de Unhofst Clerieus Pragen- fis Diocefis, Publicus Imperiali auctoritate Notarius &c. conſueta No- tarii formula uti Num. XLVII. LXXVII. Littera declaracionis ſtatuti pro Manſionariis. (a) Un nomine Domini, Amen. Johannes Kralowicz Decanus Ecelefie Ka- thedralis Pragensis, univerfis & fingulis, ad quorum noticiam preſen- tes (a) Joannes Kralowicz Decanus Metrop. ad tollendas diſcordias inter majores & minores Manſionarios declarat quotidianarum diſtributionum quantitatem,utque detractiones, quæ ob negligentias & abſentias factæ ſunt, ſingulis Sabbatis inter ipſos diſtribuantur ddo. Praga 17. Februarii 1417.

Strana 465
MANSIONARIORUM. 465 tes pervenerint, aut pervenire contigerit, salutem & finceram in Domi- no karitatem. Noveritis, quod poſtquam lis, cauſa, & queſtionis ma- teria inter honorabiles & diferetos viros Dominos Henricum Precentorem ex una, & Henricum Piewa, Petrum Benuſs, Nicolaum Moleſs, Henzli- num dictum Pater, Symonem dictum Hubenka, Mauricium dictum Crux, Petrum dictum Zagyczek, Johannem dictum Koluh, Johannem dictum Morawus, Petrum dictum Zydky, Wenceslaum Prebendarium Domini no- stri Regis, majores, Paulum dictum Kysselo, Johannem Beran, Hassconem Major dictum, Johannem Pysstyek, Jakubconem Hector, Jeſſconem di- ctum Kauczek dictum Mauricium , Mathiam Lyzal, Haſſconem dictum Minor, Bartoſſconem, & Johanem dictum Styetyna minores Manſionarios Chori Beate Marie Virginis in dicta Ecclesia Pragensi nobis ut Ordinario immediate fubjectos oceafione certorum denariorum ultra pecunias por- cionum inter ipſos dividendorum, & dividi conſuetorum excreſcencium, & eciam dub orum circa ipforum conftituciones & statuta occurrencium parte ex altera, fuiſſent exorte; tandem dicte partes coram nobis perſo- naliter constitute ; volentes, ut afferuerunt, parcere hinc inde ſumptibus, laboribus, impensis, & expensis, ac odia reſtringi, & amfractus licium evitare, non compulſi, nec coacti, ſed ſponte & libere nobis, tanquam ipſorum Ordinario immediate humiliter ſupplicarunt, ut ſuper dictis cau- fis, litibus & queſtionum materiis, inter eos, ut premittitur, exortis, aut in futurum quomodolibet premiſſorum occasione exoriendis cognita veritate decernere, declarare, & pronuncciare dignaremur. Nos vero ſupplicacionibus dictarum parcium utpote justis, racionabilibus, & juri conſonis favorabiliter annuentes, & dictas lites, questiones, & diffensio. nes exortas, ut tenemur, ſopire & ſedare volentes, de ipſarum parcium conſenſu , & virtute compromiſſi in nos per dictas partes ſub pena trigin- ta ſexagenarum denariorum grofforum Pragenſium, medietatem parti, & aliam pro domo ipſorum Dominorum per partem non tenentem ſolvenda- rum, & pene excommunicacionis facti, informacionibus ab ipsis partibus hinc inde habitis, & receptis, de certorum quoque Dominorum Canoni- corum & Prelatorum Ecclefie Pragenfis predicte, & eciam Jurisperito- rum nobis affiſtencium confilio pronuncciavimus, decrevimus, & decla- ramus : Statutum quoad porciones inter dictos Dominos dividendas, jux- ta ipſius continenciam & tenorem debere teneri, & obſervari, & quod omnibus diebus, quibus dicti Domini majores & minores Manfionarii, qui Divinis Officiis in Choro Ecclesie Pragenfis antedicte intereſle, & horas debitas peragere & decantare conſueverunt, ex officio iplis injuncto, por- Tom. III. N n n cio-

Strana 466
466 cionibus ſecundum dictum ftatutum, & confuetudinem communicent, & utantur. Ita quod de matutinis quatuor, & de miffa quatuor, & aljis ho- ris duos denarios fingulariter finguli dictorum Dominorum majorum Man- fionariorum; finguli vero minorum Manſionariorum de matutinis duos, de Miſſa duos, & aliis horis unum, denarios habebunt, & habere debebunt effective, ita quod cuilibet majorum undecim groffi, & octo denarii, & minorum Manfionariorum quinque grofſi & decem denarii in univerſo, qua- libet in ebdomada ſecundum curſum monete preſentis integraliter cedent, & provenient. Si per aliquem ipſorum ulla committeretur negligencia, & ſi alique negligencie per quempiam ipſorum fuerint commilſe, ex tunc hujusmodi negligenciarum denarii, una cum denariis propter variacionem & augmentacionem monete primeve excreſcentes, (b) & provenientes fingulis diebus Sabbathi, inter dictos Dominos Precentorem & majores ac minores Mansionarios equaliter secundum confuetudinem tentam hucus- que & obſervatam debebunt dividi & diſtribui, & ita impoſterum per eos & eorum fucceffores teneri, & obſervari volumus & mandamus, five mo- neta diminuatur, five augeatur, fimul hine inde lucrum & dampnum pa- ciantur. In hys vero, & in aliis quibuscunque, fi in futurum aliqua dubia emerserint, declaracionem nobis & nostris suecefsoribus dicte Ecclesie Pragenfis Decanis refervamus. Guam quidem pronuncciacionem five de- claracionem, ficut premittitur factam, prefati Domini Precentor & Man- fionarii tam majores quam minores ſuo & abſencium, ac ſucceſforum ſuo- rum nominibus emolgarunt, ac ratam & gratam tenere, & obſervare pro- miſerunt ſub penis ſupra ſcriptis. In quorum omnium fidem & teſtimo- nium premiſſorum preſentes literas per Petrum de Mokrſsko Notarium Pu- blicum infra ſcriptum fieri, & sigilli noſtri Decanatus appensione juſfimus communiri. Datum & actum in domo noſtre habitacionis fita in Caſtro Pragenſi Prage anno Domini M. quadringenteſimo decimo ſeptimo, Indic- cione decima die XVII. menfis Februarii hora quafi veſperarum, Sede A- poſtolica Paſtore carente, & Sacro-Sancto Constancienſi Concilio durante, (c) preſentibus ibidem Venerabilibus & Circumſpectis Viris Dominis Wen- ceslao Gurem Scholaftico & Canonico Ecclefie Pragenfis predicte, Reve- rendiſſimi in Criſto Patris & Domini Domini Conradi Dei gracia Archiepi- ſcopi Pragenfis, Apoſtolice Sedis Legati, Vicario in Spiritualibus Gene- rali, Andrea de Broda Boemicali Sacre Theologie Profeffore (d) Cano- ni- DIPLOMATA (b) Ex his liquet , quantum co tempore moneta a ſua prima puritate receſſerit. (c) Iſtud animadverſione dignum. (d) Scil. in univerſitate Pragenſi.

Strana 467
MANSIONARIORUM. 467 nico prebendato, Magistris Nicolao Gurim, Jacobo Altariſta, & Nicolao Belhrzym Vicariis in dicta Eccleſia Pragenſi, Magiſtro Nicolao de Iglavia Advocato Conſistorii Pragenfis, Andrea de Kralowicz Notario Publico, & aliis multis circa premiſſa fide dignis. Et ego Petrus natus quondam Mathie de Mokrſsko Clericus Craco- vienſis Dyocesis Publicus Auctoritate Imperiali Notarius, &c. conſue- ta Notarii Formula uti Num. XLVII. Nos quoque Conradus Dei gracia Sancte Pragenfis Ecclesie Archi- epiſcopus (d) Apoſtolice Sedis Legatus preſentibus literis nobis pro par- te preſcriptorum Dominorum Henrici Precentoris, & aliorum Manfiona- riorum in eisdem literis nominatorum preſentatis, vifis univerfis in eisdem deſcriptis, recenfitis, & cum matura deliberacione diſcuſfis. Et quia pronuncciacionem & declaracionem preſcriptas, cauſa pacis, & ad evitan- dum in futurum lites, & diffensiones fuiffe & fore factas invenimus, imo ſupplicacionibus nobis pro parte antedictorum Dominorum tanquam juftis, racionabilibus, & juri conſonis favorabiliter annuentes, attendentesque, quod jufta petentibus non est denegandus affenfus, preſcriptas pronunc- ciacionem & declaracionem cum univerfis & fingulis ſuperius deſcriptis, in omnibus & fingulis punctis, clauſulis, condicionibus , & articulis pre- ſentibus auctoritate noſtra ordinaria approbamus, ratificamus, auctorifa- mus, & in Dei nomine confirmamus. Volentes, & tenore preſencium decernentes easdem pronuncciacionem & declaracionem per prenominatos Precentorem & Mansionarios preſentes, & futuros temporibus eviternis teneri & inviolabiliter obſervari. In quorum omnium fidem & testimo- nium ſigilla noſtra preſentibus duximus appendenda. Datum & actum in Rudnicz anno Domini milleſimo quadringenteſimo decimo ſeptimo, die octava menſis Marcii. Nnn 2 IN- (d) Is fuit Archiepiſcoporum noſtrorum poſtremus uſque ad reftaurationem Archiepiſcopa- tus a Ferdinando I. factam , in quem propter diſſipata bona Archiepiſcopalia & ſubſeriptionem quatuor Pragenſium axticulorum omnium hiſtoricorum calami exacu- untur.

Strana 468
* INDEX RERUM MEMORABILIUM. S. Adalbertus fit epiſcopus Prag. [19. 99. mittitur ad Ottonem Imp. 100. deſerit Bo- hemos, Strachiquati offert epiſcopatum 101. S. Stephanum baptizat 102. fit monachus , martyrio afficitur 19. 102. 103. transfertur Pragam 20. 37. 45. ejus caput invenitur 48. 164. fratres illius occiduntur 19. adferuntur Pragam 50. 210. tumulus aperitur 113. quinque S. Fratres Poloni ejus Socii 108. e- jus vexillum 156. ejus interceſſione liberan- tur captivi 135. Adalbertus filius Wladislai Regis literis im- buitur in Strahof, fit Præpoſitus Melnicenſis, dein Archiep. Salisb. 166. conſecrat eccle- ſiam in Strahof 197. cum exercitu Pragam ve- nit ib. Adalbertus Marchio Srbiæ ſeu Luſatiæ 201. moritur 210. Marchio Saxoniæ 178. de Adelar Plichta 277. Adelheid uxor Wratislai Regis 120. mori- tur 123. Sobieslai 161. 9. Belæ II. Reg. Hung. 14. Abbatiſſa 10. Adla uxor Ottocari I. repudiatur 204. Adolphus eligitur in Rom. Regem. 252. Miſnam invadit , occiditur 253. Adriano Papæ perſcribit victoriam ſuam Hun- garicam Ottocarus 228. Adua flumen 173. Agnes filia Wladislai literis imbuitur in Do- xan 166. filia Ottocari I. ingreditur ordinem S. Claræ 50. fundat Crucigeros & monaſte- rium S. Franciſci Pragz 49. 50. 205. 223. accipit ab Alexandro Papa reliquias 222. in monasterio ſancte vivit 241. moritur 35. 36. urgetur illius Canonizatio 54. filia Wenceslai II. Regis nubit Henrico Duci Swidnicenſi 258. Adolphi Imp. filio 253. redit Pragam 253. moritur 254. Albertus filius Borziwogii moritur 11. Dux Auſtriæ 52. præteritur a Wenceslao Rege Boh. 252. eum eo pacem facit 253. Adolphum Imp. belli occidit 254. curiam celebrat 254. privilegium dat Wenceslao , incorporat Pirnam Regno Boh. 255. repetit Egram, Miſniam &c. invadit Bohemiam, fugatur 259. Bohemiam cum filio ingreditur 263. 265. occiditur 264. 265. ejus filii expelluntur ex Auſtria 271. Dux Auſtriæ fit Rex Boh. coronatur Pragæ, Taborium obſidet 62. Albertus urſus fit hæres Brandeburgi , eripi- tur ei , recuperat 168. ejus ditiones 169. Præmouſtratenſes in urbem Brandeburg trans- fert 189. Albertus II. filius Ottonis 198. ad eum devolvitur tota Marchia 200. capitur a fratre , liberatur , fit ejus hæres 204. ducit uxorem , ejus bella 204. 206. moritur 211. Filius Ottonis Longi ducit uxorem, ejus pro- les , pia opera , moritur 239. 240. filius Otto- nis 218. filius Joannis Brandeb. 220. 239. 257. Abbas Brewnovienſis moritur 14. Alexander Papa mittit Cardinalem Pragam 132. Prœpoſitus Wiſſehrad, moritur 15. Alexius Comes monet Brzetislaum ne ſe ab hoſtibus ſecurum credat , occiditur 131. Altovadum Ciſterc. ordinis monaſt. funda- tur 51. Amazones Bohemicæ 78.79. certant cum viris 80. 81. fallunt Stiradum 81. ſententia illarum adverſus viros 82. Amberg obſideur. 157. Ambroſianus ritus Mediolani 180. Andreas fit epiſcopus Prag. excommunicat Ottocarum & populum 210. tranſit Romam , compoſitionem quærit, redit infecta re Romam, moritur in exilio 4. 38. 49. caput illius transfertur Pragam 211. epiſcopus Moraviæ 136. conſecratur 138. mors 12. Rex Hunga- Iriæ Wratislaum ad ſe confugientem amice ſuſci- A.

Strana 469
CO $ AO fufcipit, dat d filiam in matrimonium 120,| Bahhaw provincia Hung. conceditur Brze; moritur 258. S, Andres ecc/efa Pragie con. |tislao Duci Boh. & fociis 135. flagrat 56. . , Barbara Sigismundi Ímp. uxor coronatur 6I, ' de Anhalt Albertus Comes 368. Heuricus| —Bardus Boleslav Pr vpof, 247. tutor Drandeburgenfium Marchionum 211. Bartholomzus. Deeanus Wiflehrad, Decanus „ Anna filia Ottocari. I. 49. nubit. Duci Po-|S. ZEgidii 353. 356. loniæ, tundatrix Crucigerorum & Monialium, — Bavaria invaditur ab Ottocaro 226. 223. Wratislavia 20$. filią Wenceslaż IT, nubit Du |235.vaftatur 157. 158,Dux in expeditione Me- | ei Carinthie 262. di(cedit Praga 263, flia|diolanenti 176. Soannis Regis. nubit Ottoni Duci . Auftrie 280.| — Bavarius de Strakoniez Burggravius in Klin- Caroli IV, uxor. $7. donat Manfionariis Prag.|genberg 248. opponit fe electioni Kudolphi cenfum annuum 342, moritur 58. cjus dies Regis 263. . enniverfarius 301. 307. 332. filia Caroli IF, | Bavarus fit epifc, Olomuc. moritur 204. Regina Anglie na(citur 58, Deatorum Martyrum ordo confir matur Pra. Anfelmus Ravennateníis Archiepifcopus|o? 51.225. 176. 178. moritur 170, | Beatrix filia Regis Wenceslai I. nubit Otto- . Arneftus fit primus Archiepifcopus Prag.|ni Brandeburg 218. filia Ducis. Durg. nubit 56. fundator plurium coenobioram. 39, 40,|Frideric. Imp. 169. uxor Joannis Regis: 55. ve ftatuta. peculiaria dat Manfionariis Prag, 295.|nit Pragam , parit filium Wenceslaum 56, - 316. 317. ufque 321. 330. executor tefta-j de Bechin Dobeffius Alberti Imp. filium pro menti, 338. ejus diveríe memoriz 345. 349. |Rege Boh. .expofcit 263. occiditur 264. 354. .355. 368. 376. 426. 427. moritur| Beguinarum fe&ta exftinguitur 53. Raudnicii , transfertur Glazium 39. 40. Bela Re ex Hung. cum Sobiesiao pacis condi Arnoldus Archiep. Mogunt, 170. tiones facit 160; Fratrem mittit in carcerem Arnolfus Imp. Moraviam Suatopluco conce-| 194. vaftat Auftriam & Moraviam 222. 223. dit 17. eum bello lacefüt 87. moritur 18. — loccupat Styriam, Moraviam 227. cæditur 228» Affalitus Magifter ordinis S, Joannis Hiero-|229, 239, pacem facit231. folyinit. 28. Benedictus Bilinenfis Are thi diae, legatus Auguftiniani eremite domum Prag acci- |milus ad Imp, 212. piunt 243. - Beneffius Prædicator ecclefiæ Prag. autlior Anla Regía Ordinis Cifterc. fundatur 36. |vite Caroli IV. 300. 311. 259, fepelitur hic Wenceslaus Ill; 262, 282.| : Berengarius Capellanus e captivitate liberat filius. Joannis Regis 275. Margaretha 280. Elifabetham Reginam 268. "STE Elizabetha Regina 290. . Berinarus fit Abbas Gradicenfis 22, : ‘de Aurczicz Stephanus Canonicus Prag. Berna regia propter haftiludia impofita 83. 353. 354. 356. z Bernardus Ejiícopus Prag, moritur. 38, Aufta civitas, ad eam prelium 60, / Dux Saxonie filius Alberti Urfi 168. filius Auftria invaditur a Wratisłao 126. a Joan- |Sobieslai in 'expedí:ione Mediol, 174. ne Mege 54*. vaftatur a Bohemis 22. a Wen-| Bernvardus epifc. Wirceburg. moritur 19, ceslco I. 214.:a Bela Rege Hungar, 222.| Bertholdus Argentinenfis epifc, 380. 383. 223. Duces expelluntür , redduntur illiscivi-| Bezdies caftrum cuftodia Wencéslai 11. Re- tates 272, gii pueri 240. -Bezzenini ceduntur ab Ottocaro 229. D : Biela filia Croci 43. 74. ^ — o es Biela caftrum ædificatur a Germanis; che Babel, inde origo linguæ Slavicæ720 - 'pitur154, Nnn:3 «c | Bielin 

Strana 470
AT & GRE - Přelin zdífcatur 74. vaftatur 117. Prafec.|fcopatum Pragenfem 97. 99. obit 19. 330 tus Mftis, Cojata 122 . confecratur hic . eccle- fia zb, Procopius Pr afc&us i in flumen ja&tatur X17. Eietow caftrum in Moravia obfidetur 214. 215. provincia 198.: \ + Blanka prima Caroli IV, conjux 54. 281. venit Pragam 55; Lucenburgum 289. trium altarium fundatrix 308. moritur 57. cjus dies anniverfrins 308. . - Blafius Decanus c omnium San&. 451. Abbas Gradicenfis 33. Boemis Carolus M, tribütum impofuit 115. expeditionem adverfus Mediolanum fufcipiunt|283. 172. 173. Drixienfem — provinciam — vaftant ib, vadum tranfeunt, Mediolanenfes fternunt i74. ponte ftrato- multi fubmerguntur 175 repelluntMediolanenfes 177. caltrum Moycze evertunt 178. . redeunt 180. 186; Hungarian 45, 104. 105, ° Boleslaus 1II. fit. Dux Boh, 19. Io4. TOs,.. diffimilis patri 75. aufertur illi Cracovia, e- vuuntur oculi 19, 10$, moritur 20. 33. ` 45. 112. Boleslaus: Dux Polonie. exccecat Boleslaum Boh, Ducem 19. 103, fit enfifer Brzetislai - 140, fugit i in Hungariam 149, conciliatur So. bieslao 160. fratrem vincit 166, pro Sobies- lao intercedit 1.43, 152, Filius Regis Hral tislai moritur 14^ Dax Opelieufi ss filins Cafi- miri 245. 177. in feudum accipit Ducatam Dux PWrazisłaoienfis 254. diffidet: eum ceteris Silefiz Ducibus 282. Bolko Dux Silefiz 247- Falkenbergenfts. 376. Opolienfrs Ducatum: in feudum füfeipit - 284. 368. | - Boriifacius Papa compilator Decretalium invadunt 187. ad Ulmam occiduntur. 193.253. occiditur 258. Manfienarios minores ad: primorum. Bohemorum mores, vi&us 73-1 facerdotium admittit 428. 74. - Boemia „ad eam venit Czechus, cjus etymo "de Bor Bohuslaus 248, > Thomas 439. Borzivogius l. Dux Boh. baptizatur 17, 33, logia 73. fit regnum 127, 128. "Duce Eth.|[87. fidem chrifianam auget 44. 90. ad euin - nici 32. 84. - Bogifitie locus pr zlii ad Pragam 195. fan- dantur hic Melitenfes 49. 195, confugit Swatoplucus 88. moritur 90, Borzivogius IH. filias Wrarislai Regis ex ISwatawa 123. defignatur in Ducem Boh. 139. Boltuslaus Abbas Infulanus 372. | Decauus|traditur illi Moravia 140. ducit uxorem , in- Prag. 405. 414. 419, 422. 423 437. 446. 460.. Bohuffius Prapof. Litomeric. 363. . Boldin, iíthic fundantur Canonici 240. - ' Boleslavia verus, martyrio hic afficitur S, Wenceslaus 93. auricula. ejus invenitur 94. abhine Pragam transfertur I8. cingitur muro 96. Sedes Imperialis figitur 110, .X 1I. fun. datur hic collegiata ecclefia. 45. 114, 115. dedicator -21. 118. fepelitur. Bozena I18. Prapofitus fit epifcop, Prag. 142.: Boleslaus I, Dux Boh. filius Drabomirz 17. ab illa edncatar. go. S, Wenceslaum interficit 93». corpus illius Pragam transfert 94. 95, Du- 155. catum obtinet 18, rebellat Ottoni 19 Henri- co 96. muro eingit Boleslaviam 76. obit, 33. 44. 45. 97e » Boleslaus IL fit Dax Boh, m erigi cp : 425: 434, feflatur a Leutuldo 76, fit Dux Boh. 46.341, reftituit ditiones fratruelibus 141. item Wis foveciis, movet exercitüm adverfus Udalricum 142. Poloniam infeftat 143. 143. ab Impe- ratore inplorat auxilium , reftituitur Ducatui, fugit ib. eum Polonis Bohemiam invadit, Wrflovicen(es vincit 146- decipitur a Wacz- kone, redit in Poloniam , Pragam occupat 148. 149. recipitur in Dücem zb. citatur ad linperatorem , cuftodig traditur 150. rea(iu- mitur a Wladislao in gratiam, in Ducatum re(tituitur ; cedit medietatem Wladislao , fa- git iterum, moritur in Hungaria 10. 34- de Bofcovicz Jefco 343. Bofnienfes ceduntui* ab Ottocaro 229. Botpoldus fit epile, Prag. 48. Boves 

Strana 471
☞& o Boves Przemysli evaneſcunt 76. detinetur in caſtro Donin 157. accuſatur de Bozena uxor Udalrici Ducis 19. 103. mo- inſidiis, exccecatur 158. moritur 11. ritur 21. 118. Brandeburgum habitari coeptum 73. expu- Bozey Wrſſovicenſis inſidiatur Brzetislao gnatur 87. caſtrum capitur 140. fundatur hic 141. aecipit Zatecium 142. accuſatur tanquam Ordo Præmonstratenſis 168. traditur Adalber- hoſtis publicus 144. occiditur cum filio to Urſo, capitur a Polono, vindicatur ib. Marchionatus promittitur Joanni Regi, non 147. impletur promiſſio 273. Chronicon Brande- Braczislaus I. Dux Boh. , filius Udalrici na burg. allatum a Carolo IV. in Boh. 68. 70. ſcitur 108. ſternit Hungaros 20. rapit Judi- Brandeburg in Pruſſia conditur 233. tham ex monaſterio 109. 110. Moraviam a de Braunſuig Albertus confœederatus Mar- patre accipit ib. cædit Henricum III. Iinp. 20. conciliatur illi per conjugem 20. 110. datur chionibus Brandeb. 239. Brodæ Boh, fundat Arnestus Archiep. Prag. ei poteſtas vaſtandi terras Imperii 111. Polo- nos e Moravia ejicit , fit Dux Bohem. 20. 112. hoſpitale 39. Brixienſes vaſtantur , gratiam impetrant, iuvadit Hungariam , quinque filiorum pater in expeditione Mediolanenſi 173. 176. 113. Poloniam vaſtat, aufert theſauros cum Bruna urbs obſidetur 134. S. Adalberti corpore 113. 114. præcipitur illi a Papa in ſatisfactionem erectio collegiatæ Bruno fit epiſcopus Olomue. 219. cum Ot- tocaro expeditionem in Pruſſiam ſuſcipit 224. eccleſiæ Boleslav. 114. 115. repetit ab eo ab- latos theſauros Imperator, bello eum impetit 228. condit hic Brunsberg 225. Brunsberg in Pruſſia conditur a Brunone 116. vincitur , pax illi ſuadetur , deſignat epiſcopo Olomuc. 225. Procopium ad tutandum limitem, eum ſup- Bruſnica rivus 149. plicio afficit 117. conciliatur Imperatori , Si- leſiam ſub tributo annuo Ducibus concedit Brüx 117. Brzetislaus vide Braczislaus. 118. expeditionem adornat inHungariam, mo Brzewnovium ord. S. Benedicti monaſte- ritur 21. 34. 45. 46. 119. Braczislaus II. filius Wratislai Regis mittitur rium a Boleslao II. fundatur 33. Monachus au- a patre ad domandos rebelles, balneando peri thor interpolati Pulkavæ 64. culum captivitatis incurrit , vulneratur , vin Buben ad Pragam 144. Buchowan 57. cit Saxones 131. ditiones Moravicas accipit Budin ſibi reſervat Wladislaus Rex 193. 133. ulciſcitur Sderadum 134. incurrit indi- Budislaus Decanus Olomuc. 247. gnationem patris , veniam obtinet , Pragæ ad- eſt cum exercitu , tranſit ad Hungariam , fit Budiſſinæ introducitur feſtum S. Wenceslai Dux Boh. 135. 136. leges ſalutares ſtatuit , 41. promittitur Wladislao 169. Marchiam invadit Poloniam , Ducem ad ſolvendum tri- ſibi paciſcitur Marchio Brandeburg 242. vin- butum adigit 137. ducit uxorem : eccleſiam dicat eam Joannes Rex 277. 279. Divi Viti facit conſecrari , iterum invadit Po- Budivoy deſignatur epiſcop. Prag. moritur loniam, expellit Wrſſovicenſes I38. capit 212. Bulca quid? 375. Udalricum, fratri Ducatum ab Imperatore Bulgari cæduntur ab Ottocaro 229. impetrat, Podivin caſtrum donat Epiſcopo Burchardus fit epiſe. Prag. moritur 216. Prag. cum Rege Hung. pacem renovat 139. filios Conradi Moravia expellit , Polonum en- Archiepiſcopus Magdeburg. 261. Burggravius Magdeburg. 363. 368. 376. 380. ſiferum ſuum conſtituit, Leutoldum bello Bydilow epiſe. Prag. moritur 38. impetit, obſidet, fugat 140. 141. in vena- tione a Wrſſovesenſibus vulneratur ib. mori- tur 34. 46. 141. Filius Conradi captivus C.

Strana 472
Cœleſtinus Papa renunciat Pontificatui , ca- nonizatur 253. Carinthiæ Dux in expeditione Mediolan. 175. Ducatum hereditate accipit Ottacarus 233. Carities magna 52. 56. 58. 60. 232. 242. Carolus M. Boemis tributum impoſuit 115. Carolus IV. naſcitur , ante dictus Wences- laus 52. 275. refidet in Bürgleis 278. mit- titur ad Gallias 53. 281. deſponſatur ei Blan- ka 54. 281. Lucemburgum redit 289. com- mittuntur illi a patre civitates Lombardiæ , eas domat , Pragam redit 54. reformat quæ- quæ in Boh. 55. fit Marchio Moraviæ , naſci- tur ei filia Margaretha , occupat Sileſiam 55. contra paganos a patre mittitur 56. eligitur in Regem Hungariæ , coronatur in Regem Boh. fundat Emaus ord. S. Benedicti monaſterium, novam civitatem Prag, coronatur Imperator 57. fundat Litomislii epiſcopatum 162. Pra- gt Mansionarios 296. 298. 299 324. 325. 326. &c. capellam S. Laurentii Preroviæ illis concedit 334. 335. reſtituit bona illorum in libertatem 336. dat eis domum Pragæ 337. immunitate illos donat 338. confirmat dona- tionem uxoris eis factam 342. dat villas Jaſ- ſeny & Minicz 344. fundat Manſionarios No- rimbergæ Pragenſi Præcentori ſubjectos 346 362. 364. 390. confert illis villam Chleby 349. 351. fundat Terencii Manſionarios Pragenſibus ſubjectos 360. 367. 373. com- ponit inter illos diſcordiam 365. concedit annuum cenſum ex Hradiſsko 369. ex villa Bratronicz 389. moritur 58. Chronici Pul- kavæ author 65. 68. Carolus Francorum Rex ducit Mariam ſoro- rem Joannis Regis 53. ad eum mittitur Caro lus IV. 280. obit 54.285. Rex Hungari� 258. 279. contra eum eligitur Otto 262. occiditur 54. Carlshof fundatur Pragæ a Carolo IV. 57. 17 & Cartuſienſe monaſterium ad Pragam fun- datur 56. crematur 59. Caſimirus Rex Poloniæ a Joanne Rege redi- mit titulum Regis Poloniæ 55. Dux Opolienſis ſubdit ſe Wenceslao II.244.245.246.248. Teſsi- nenſis Ducatum in feudum ſuſcipit 284. Caſſubia habitari cœpta 73. Catholdus in expeditione Ottacari 227. Cham in Palatinatu 116. Charvatia ex qua Czechus 73. Chlumek locus pugnæ 156. Chornienſe ord. Ciſtere. monaſterium fun- datur 233. Chrudimii moritur Brzetislaus 119. dotali- cia reginarum Boh. civitas 265. 266. 272. Chudoba Joannes captivatur 59. Chuſnik ſtrenuus milesBoh. Mediolanum pri- mus per ſcalas inſcendit,nobilitatur 184. 185. de Cimburg Bernhardus ensifer 277. Ciſio Janus Calendarium Boh. 292. 293. magnus olim illius uſus 294. Circuli appellati coronæ Regiæ 170. Cladrub monaſterium ordin. S. Benedicti fundatur 34. ſepelitur hie Wladislaus funda- tor 155. Claræ Vallis monaſterium, hic bello cæſi Bo- hemi ſepeliuntur 177. Clemens fit Papa 258. confirmat Manſiona- rios Prag. 323. 324. &c. indulgentias eis im- pertitur 331. Præcentori concedit figillum miſ- ſile 332. incorporat Capellam Preroviæ 334. S. Clementis corpus invenitur, Romam de- fertur 88. eecleſia Romæ conditur 89. Pra- gæ 212. monaſterium fundatur 50. interficitur hic Inquiſitor hæreticorum 56. Clerus taxatur 50. 54. 210. de Cleve Adelheid 209. Cceli porta monafterium fundatur, ſepeli- tur hic Albertus Marchio Brandeb. 240. Cojata accipit Præfecturam Bilinenſem 122. pro Jaromiro certat 124. de Coldicz Thimo 277. Colenda vox obſcura 318.319. Colmannus RexHung. cumBrzetislao pacem renovat I39. vastat Moraviam 147. obit I53. frater Regis Hungariæ occiditur a Tartaris 217. C. Constan-

Strana 473
Conſtantia ſoror Regis Hung. nubit Otta- caro I. 204. parit filium Wenceslaum & 3. filios 205. Ottacarum 206. plurium mona- ſteriorum fundatrix, obit 216. Conſtantienſe Cocilium 466. Conradus fit Imperator 160. ad eum acce- dit Sobieslaus , ducit filiam Regis Hung. ejus ſoror nupta Wladislao 161. in auxilium Pra- gam feſtinat I63. depellit Conradum 164. eum Wladislao reconciliat 165. redit Hiero- ſolymis , expeditionem in Poloniam ſuſcipit 166. moritur 167. Conradus I. Dux Boh. filius Udalrici accipit partem Moravie 122. revocat fratrem Jaro- mirum ex Polonia 123. eum in epiſcopatum Pragenſem evehit 124. ejus terras invadit Leopoldus Auſtriæ Marchio 126. eum odit Wratislaus frater 133. ditionibus exuere pa- rat , adverſus Sderadum incendit Brzetislaum 134. conciliatur Wratislao 135. deſignatur Dux Boh 135. inauguratur 23. 46. 136. ſub- ſcriptus 129. moritur 14. 34. 35. I36. Conradus II. Dux Boh. filius Leutholdi Princeps Znoymenſis 49. capitur 157. ſoro- rem Regis Hung. ducit uxorem 159. adver- ſus Wladislaum Ducatum ambit 162. Bohe- miam invadit , cum Wladislao pugnat, Pra- gam obſidet , ignem in eam immittit I63. fugit , ejus provincia vaſtatur , deſeritur ab Ottone & Wratislao 164. inſidiatur epiſcopo Olomuc. excommunicatur , per Imperatorem Wladislao reconciliatur, recipit terras 165. vaſtat Auſtriam , depellit Sobieslaum 194. jungit copias Friderico 195. a factioſis eligi- tur in Ducem 197. impetuntur illius terræ , bello laceſſitur , conciliatur Friderico 198 fit Dux 199. moritur in Apulia ib. 200. Fi- lius Brzetislai accipit partem Moraviæ, ea exuitur 120. Archiepiſcopus Prag. diſcordias componit inter Manſionarios 467. Archiepi- ſcopus Colonienſis ad Ottacarum venit 226. Trajectenſis Archiepiſcopus 129. epiſcopus Olo muc. deponitur 219. Filius Friderici Imp. in expeditione Mediolan. 176. Filius Joan- nis Marchionis Brandeb. vaſtat eccleſiæ Bran- deb. ditiones 239. vir ſimplex, excommuni- * catur 257. moritur 258. Dux Glogovia Du- catum in feudum accipit 287. Prædicator in Teyn moritur 58. Corona ſpinea monaſterium ord. Ciftere. fundatur 36. 239. Coſmas fit epiſcopus Prag. 22. 133. conſe- cratur 138. conſecrat eccleſiam Divi Viti ib. moritur 16, 37. 46. 139. Decants Prag. moritur 13. Cracovia a Craco condita 74. aufert Bohe- mis Mesko 105. excœecatur hic Boleslaus III. ib. eam expugnat Brzetislaus 113. donatur Wenceslao Regi 251. vaſtatur , eripitur , eam Wladislaus Dux Pol. occupat 362. obſidetur a Joanne 56. Cremonenſes in expeditione Imperatoris 176. eorum civitas vaſtatur 175. obſidetur 182. 183. Creſcencius Cardinalis pacem facit inter Ottacarum & Andream epiſcopum Pragenſ, 211. Crocus Judex Bohemiæ 74. a Monacho Gradicenſi ſubſtitutus Czecho 7. 8. 17. 43. Cruces per eccleſias locantur 51. Crucigeri cum rubea ſtella fundantur Wra- tislaviæ 49. Pragæ ib. 50. 205. 223. Ordo confirmatur a Papa 216. hoſpitale comburi- tur 58. Crux apparet in nubibus 59. Cumani vaſtant Auſtriam, Moraviam, & Bo- hemiam 222. 223. 227. 228. 229. Cunegundis uxor Ottacari II. ejus proles 223.231.234. coronatur ib in cuſtodiam tradi- tur 240. fugit 241. nubit Zaviſſio 242. mo- ritur 243. Soror Wenceslai II. Abbatiſſa ad S. Georgium 258. obit 280. Filia Philippi Imp. deſponſatur Wenceslao I. Regi 206. un- gitur in Reginami 214. Curimenſis Ducis duellum cum S. Wen- ceslao 91. Curſus Manſionariorum quid ? 292. quan- do confectus 302. 408. Cuthnæ cuduntur primi Groſſi Pragenſes 256. caſtra hie metatur hoſtis 259. 265. — fluvius Oo o

Strana 474
fluvius veneno inficitur 259. fodinæ admo- dum feraces 266. S. Cyrillus Romæ invenitur a fratre Methu. dio , corpus S. Clementis eo advehit 88. con- dit ibiden in ejus honorem eccleſiam , au- thor literarum & ritus Slavici , Apoſtolus Mo- raviæ 17. 89. 33. Czechus e Charvatia profugus primus ve- nit in Bohemiam 73. non commemoratus a Monacho Gradicenſi & Anonymo ſæc. XIV. 7. 8. 17. 43. de Czernczicz Witko Decanus S. Apollina- ris 461. Czrny ſilvam accipiunt pro colonia captivi Poloni 113. Cztiborius capite plectitur 221. *& ctus 152. reſtauratur 154. eustoditur hic Wratislaus 156. Sobieslaus & Brzetislaus 157 incorporatur Regno Boh. 209. Doxan Parthenon Præmonstratenſium fun- datur 35. literis hic imbuitur Agnes Wladis- lai Regis filia 166. ſepelitur hic Henricus Dux & epiſcopus 202. Dragon fit epiſcopus Moraviæ , renunciat 169. Draguſs urbs conditur 86. Drahomira uxor Wratislai 17. 90. odio habet Chriſtianos, occidit S. Ludmillam 91. abſorbetur a terra 93. 94. Drewik caſtrum 107. Droſendorf expugnatur 238. de Duba Hinko 248. fit gubernator Polo- niæ 256. Andreas 245. Duces ethnici Bohemiæ 44. Duringus præfectus filii Wlaſtislai perfide illum necat 86. ſuſpenditur 87. D. Danlel I. fit epiſcopus Prag. 47. 49. 167. intereſt nuptiis Imperatoris 169. mittitur le- gatus ad Hungariam , accedit ad Imperatorem 170. imponit Wladislao coronam 171. ejus gratiam implorant Brixienſes 173. ſepelit bel- li cæſos , captivos redimit 177. 178. cum Me- diolanenſibus de pace tractat 179. 18. per- manet cum Imperatore in Italia , ejus commiſ- ſarius conſtituitur 181. conflagrat illius ca- mera 182. ad Hungariam mittitur , redit Pra- gam 183. conſecrat monaſterium Gradicenſe 24. indicit jejunia 188. moritur in Italia in ſchiſmate 38. 191. 192. Daniel II. epiſe. Prag. 203. moritur 38. 209. Rex Ruſſia cæditur ab Ottacaro 228. Decanus Pragenſis caput & judex Manſio- nariorum conſtituitur 298. Denthe fit Rex Hung. I86. Deucæ Regis Hung. dies obitus II. Diewin caſtrum 43. conditur 79. etymolo- gia 80. pugna ad illud 81. capitur 83- Dina ſtrenuus miles Boh. ad Mediolanum 175. occiditur I76. Dipoltiti ita dicti Theobaldici 191.. Ditmarus fit primus epiſcopus Prag. 18.37. 45, 99. obit, 9. 19, 99. Donin caſtrum obſidetur 145. ejus Præfe- E. Eberhardus epiſcopus Bambergenſis I79. 180. Egembertus capit Sobieslaum 152. Egra ſubditur Ottacaro 51. 201. 203. e- ripitur 233. datur in dotem Wenceslao Regi 248. obligatur ſecundo Wenceslao 51. occu- patur 53. repetitur 259. Ekhardus fit epiſcopus Prag. 20. 37. 45. 109. moritur 13. 20. III. Elicha uxor Adalberti Urſi 168. Elizabetha Wenceslai II. uxor, filia Prze- mysli Ducis Poloniæ 256. coronatur 258. nubit Rudolpho Auftr. 263. dotalicias civita- tes extradit Alberto Imp. fugit ad eum 265. 266. moritur 55. filia Wenceslai II. deſpon- ſatur Rudolpho Auftr. 52. 254. 263. eam cuidam Baroni vult deſponſare Henricus Rex 267. capitur , fugit , Henrico bellum movet 268. offertur ab ordinibus Boh, Joanni Lu- cemburgico 270. 323. copulatur illi 52. parit filiam Margaretham 52. Carolum 53. Przemyslum ib. Joannem, gemellas 53. intrat Pragam, ungitur in Reginam 271. Manſio-

Strana 475
Manſionariis impetrat indulgentias 380. in- fenſus illi fit maritus 53. transfert Wences lai III corpus in Aulam Regiam 282, urget canonizationem B. Agnetis 54. moritur ib. 290. Uxor Friderici Ducis comitatur Wla- dislaum Regem in Mur 190. revocatur Pra- gam , votum emittit 193. fundat ad Pragam Melitenſes 27. 28. 49. defendit Pragam 197. Caroli IV. filia naſcitur 57. uxor moritur 58. Maximiliani II. filia reſtaurat ecclefiam Om- nium Sanctorum 30. S. Elizabeth canoniza- tur 50 215. Emaus ord. S. Benedicti cœnobium fun- datur 57. Engelbertus Trevirenſis Archiepiſc. ungit Wratislaum Regem I28. reunionem Moraviæ epiſcoparus ſubſcribit 129. Epiſcopus Olomuc. moritur 204. Ericus filius Joannis Brandeb. Archiepiſe. Magdeburg. 219. Eufemia filia Belæ I. Hung. Regis fundat monaſterium Gradicenſe 22. moritur 11. Euroſina uxor Geizæ Regis Hung. ſuſcipit ordinem S. Joannis Hieroſol. 28. F. Fabianus Præfectus Wiſſebrad reſiſtit ele- ctioni Ottonis I48. fugit 149. Fames in Boh. 51. 53. Fiola uxor Wenceslai III. 260. Flagellatorum ſecta oritur 232.Pragæ 51.57. Flos incorporatur regno Boh. 209. Franciſeus Canonicus Prag. auctor Chroni- ci Pragenſis 31. prædicator in eccleſia Prag. 32. 55. Decanus Omnium Sanctorum 378. S. Franeiſci Monaſterium fundatur Pragæ 223. filia Ottocari II. intrat 237. ſepelitur hic Wenceslaus I. 223. Cunegundis Regina 243 Griffina 252. Fridericus I. Imp. 167. coronatur Romæ , accipit uxorem Beatricem , promittit Wladislao regiam dignitatem , expeditionem in Poloniam ſuſcipit 169 Wladislaũ regia dignitate ornat 48. 170.171. a dverſus Mediolanenſes exercitũ ducit 173.pontem ſtruit 174. 175.mendaciter ſe illi *& ſubmittunt , illis magis offenditur, aciem in- ſtruit 176. eingit Mediolanum 177. paciſcitur cum illis , in gratiam recipit 179. Wladislao donat regium diadema ſibi ab Angliæ Rege miſſum 180. indicit curiam in Italia ib. 181. ordinat res ibidem 182. novam expeditionem adverſus Mediolanenſes ſuſcipit 182. 183. obſidet 184. extraditur ei civitas 185. cam diruit 48.186 propter ſchiſmaRomanum exer- citum conſcribit 189. apud eum perfugium quærit Udalricus Boh, concedit illi Ducatum adverſus Friderieum 190. Fridericum in Duca- tum reſtituit 197. expeditionem Hieroſoly- mam ſuſcipit , moritur 199. Fridericus Il. fit Imperator 206. ſpeciali- bus privilegiis regnum Boh. impertit ib. 207. 208 confirmat vivente patre Wenceslaum I. 212. 213. pacem facit cum Papa 214. filium capit 215. Regem Boh, multis muneribus donat ib. Viennam capit , eam Wenceslao I. committit 216. excommunicatur 217. depo- nitur 219. Fridericus III. eligitur in Imperatorem contra Ludovicum Bavarum 52. 274. expe- ditionem adverſus Ludovicum ſuſcipit 275. vincitur a Ludovico , cap tivus in Bohemiam ducitur 278. redimit ſe a Joanne Rege 279. invaditur ab eodem 285. Fridericus Qux Boh. filius Wladislai militiæ deputatur 166. mittitur in Italiam cum exer- citu , redit , mittitur denuo 184: in Hunga- riam 187. ejus filia nubit nepoti Imperatoris orientalis 188. 189. ſubſtituitur patri in Du- catu Boh. 48. 189. 193. Sobieslao minatur excœcationem , abjudicatur illi Ducatus, exu- lat , recedunt ab eo Ordines Boh. 193. resti- tuitur iu Ducatum 194. intrat cum exercitu Bohemiam ib. cæditur a Sobieslao , eum cædit 195. diſſidet eum Henrico epiſcopo 196. rurſum ab eo diſſident Bohemi , Conradum eligunt , ſed eum denuo recipere coguntur , cum exercitu Pragam feſtinat 197. Conradum bello appetit, intereſt Synodo 193. fundat Melitenſes ad Pragam 27. 23. moritur 35. 49. 199. Oo o 2 Fri-

Strana 476
Gaudentius frater S. Adalberti fit Archiepiſ. Gneſnenſis 19. 102. mors 15. ejus corpus Pragam transfertur 20. 114. Gebhardus vide Jaromir Prag, epiſcopus. Gentiloti animadverſiones in Necrologium Boh. 2. S. Georgii eceleſia conditur a Wratislao 44. Parthenon ord. S. Benedicti hic fundatur 33. 97. 98. 99. S. Ludmilla huc transfertur 92. Moniales propte bellum fugiunt 48. 164. 223. monaſterium comburitur 163. Abba- tiſſa ex Boh. exulat 119. huc transferuntur 5. fratres S. Adalberti 210. miraculum cruci- fixi ſanguinem ſudantis 223. Germani cæduntur ad Auſtam 60. Bohe- mia omnes expelluntur 119. 241. Gervaſius Præpoſitus Wiſſehrad. interest nuptiis Imperatoris 169. ad Mediolanenſem expeditionem Bohemos animat 172. fundat Melitenſes Miero-Pragæ 27. 35. ejus mors 28. alterius Gervaſii mors, cui Coſmas Chro- nicon ſuum inſcripſit 12. Gertrud ſoror Conradi Imp. uxor Wladi- slai Regis 161. Pragæ relinquitur 163. 164. fundatrix Strahofienſis , Doxanenſis , & Li- tomiſslienſis monaſterii 35. 47. 162. mori- tur 166. uxoris Borzivogii emortualis dies 13. Githa filia Rudolphi Imp. uxor Wenceslai II. venit Pragam 244. facit pacem inter ma- * & Fridericus Dux Austriæ expeditionem ſuſ- ritum & Albertum Ducem Austriæ 253. co- ronatur , moritur 254. Filia Wenceslai II. cipit adverſus Wenceslaum, fugit , non com- paret in curia Imperatoris, invaditur 215. moritur 253. filia Joannis Regis nubit Regi invadit Moraviam, fugatur, Wenceslaum ad Franciæ 274. duellum provocat 217. fugit 218. perimitur Glazium caſtrum 139. obſidetur, crematur 219. Alberri Imp. filius pro Rege Bohemiæ 152. reſtauratur 157. 158. pax hic initur expetitur 263. 264. excipit fugientem Eliſa- 160. occupatur ab Henrico Duce Sleſiæ, 240. betham 265. Palatinus in expeditione Medio- ad vitæ tempus ei conceditur 283. fundantur lan. 178. Colonienſis Archiepiſcopus in expedi- hic Canonici Regul. 39. ſepelitur Arneſtus tione Mediolan. ib. Epiſcopus Pragenſis 48. Archiepiſcop. 56. I92. moritur 38. 195. Glogow urbs 137. 148. de Friedland Potto 277. Gneſnæ fit Archiepiſcopus Gaudentius 102. eam obtinet Erzetislaus , aufert hinc corpus S. Adalberti 113. 114. Gnewin pons alias Brüx 117. Godeſcalco Abbati Siloenſi apparet Daniel epiſeopus Prag. 191. Gorliez urbs conditur 47. 159. Gotfridus extradit caſtrum Retz Leutoldo 140. ad eum mittuntur nuncii a Brzetislao ih. 141. obſidet Leutoldum , recipit caſtrum ib. Gotpoldus Abbas Sedlicenſis fit epiſcopus Prag. 192. moritur ib. Grabiſſæ Comitis nepos belli cadit 177. Graci cæduntur ab Ottacaro 229. Impera- tor invadit Hungariam 186. mittit legatum ad Wladislaum 187. nepos ducit Friderici Boh. Ducis filiam 188. 189. Gradicenſe monasterium ord. S. Benedicti fundatur 22. Monachi abſolvuntur ab ex- communicatione 23. conſecratur hie eceleſia 24. tranſit ad Præmonſtratenſes 3. fabula de obmuratione Monachi Benedictini 6. Chro- nicon ib. 7. Greczen filva ad Welehradum 88. Gregorius Papa pacem facit cum Imp. 214 confirmat ordinem Crucigerorum 216. mori- tur 217. epiſcopus Pragenſis 247. 253. moritur 38. 258. Griffina donat Wenceslao Regi Cracovian & Sandomiriam 251. venit Pragam ib. mori- tur 252. Groſſi Pragenſes primi cuduntur 256. Grunthaim 253. G. Guido

Strana 477
"AS + c Guido Cardinalis vifitat monafterium Gra-! dicenfe 23. — Coss. Flandreufts in expeditione; Mediolanenfi 178, 181. | | S, Guntherus in opinione San&itatis 3, ejus mors I5.20. 46, | . Gwosdek caftrum & urbem ædificat. Wra- tislaus 13 I. caftra bic metatur Wladislaus, 155, H. Habr oppidum 143. Halenfes, moneta,valor 358. 438. Hanuffius medicus Imp. 30r. de Hardek Comites in expeditione Ortacari 227. . de Hafemburg alias Lepores di&ti Sbiuco Da- pifer 345. Wilbehnus | Canonicus Prag. 353, 354. 356. Hilbelmus (e opponit ele&tioni Regis Kudolphi 263, Haftiludia , ob ea impofita Berna 5 Hedwigis filia Alberti Urfi 168. tvigis canonizatur 235. Heimburg oppidum 229.230. . Helbrik defpon(atur Borzivogio 140. Helfenburg caftrum accedit menfe epiíco- pali Prag, 41: Hemma uxor. Boleslai II. 104. moritur 109, | Henricus auceps Imp, invadit Bohem, 18. expugnat Brandeburgum 87. ci rebellat Bo- leslaus Sievus 96. | 07 Henricus Bavarus fit Imperator 52. Henricus lI. Imp. Marchionatum Moraviam conftituit $9. repetit thefauros ex Polonia ab- latos, Drzstislaum bello impetit 116, cladem| accipit 20, 117. iterum Boemiam invadit £ 18, reconciliatur 20, Y 18. = Henricus IV, Imp. inveftit Jaromirum Epi- fcopam Prag. 124.indicit curiam Moguntie 126. Wratislaum regia dignitate ornat I27. 128. reunit epifcopatum Moraviæ Pragenfi 129. 130. Srbiam Wratislao donat 13 t .divifio- nem epifcopatus Moraviæ confirmat 136. Brze- tislaum (amma benevolentia escipit 139. 3. $, Hed- quzrit Borziwogius , capit Swatoplucum 145 filiam ejus e baptifmo levat 146. expeditios nem in Poloniam fü(cipit 148. Pafehafium Pa- pain capit 138... Wladislaum: in Ducatu con. firmat 150, in cjus expeditione Saxonica Wladislaus & Otto 155. in ejusdem curia Wladislaus z/;d, Henricus VI. fit Imperator. 199, moritur 202. 203. : . : ^ Henricus VIT. fir Imperator 52. filio ejus offertur Elifabetha haeres: Boh, exercitum mittit in Boh, ad debellandum Henricum 2770. tranfit in Italiam 271, coronatur Rome, moritur 273. 2 Henricus Rex Boemie eDuce Carinthie 36 52. 254. 262, expofcitur in Regem 262, dif. . cedit Praga 263. eligitur in Regem, Socors 264, 266, fævit in Darones Boh, affinem füam defponfare vait cuidam Baroni 267, ca- pit illa, 268. hac: caufa fue exauCtoratio- nis 20. belíam ei movent Darones Boh. 269. ad Henrico Imp, bello impetitur 270, redit ad Carinthiam 271, moritur -55, Henricus epifcopus Prag. filius Henrici 49,7 X55. conciliatur Friderico & Theobaldo 196, int reft Synodo 198. ft Dux fimul Bohemis 200, obtinet Ottocaro Bohemiam, Wladislao Moraviam ib. in eum incenditur Ottacarus 201, iterum Ducatum Boh. fufipit, relegat Ottacaram , fübjugat fibi: Moraviam , in expe- ditione Imperatoris ,' compungitur , ‘ad ter- ram fan&am peregrinari conflituit 2024 trans. fert fe Eoram, moritur 35. 38. 202. Henricus Dux Auftriæ in expeditione Me diolanenfi 176. 178. cum iisdem pugnat 179: Moraviam vaftat , moritur 194, Henricus Dux Moraviæfilius Wladisłai; pa- ter Henrici epifcopi Pragenfis Hierofolymam concedit 156, in Moraviam adducit Melitenfes 28. Films Smazopluci 148. Henricus Przibislaus Princeps Brandeburgi fit Chriftianus, inftituit Alberrum Urfum hz- redem , reprimit. idololatras, fundat Prainon- (tratenfes 167, 168. ædificat ecclefiam 4 Henricus V, Imp, apud eumi protectionem "Trangrimide, in Stendal fundat ecclefiam Oo colle- 93 

Strana 478
( collegiatam 199. moritur200, Filius Foan- nis Brandeb. 220, Henricus Dux Silefiz occiditur a Tartaris 217. in expeditione Ottacari 227. 228. oc- 'upat Glazium, 240. confirmatur ejus erga -Boh. fübje&io 248. moritur 250. pacifcitar| cum Joanne Rege 283. Wratislaviam illi tra-* dit 54. moritur 55. Dux Glogoviæ Duca-' tum in feudum aceipit 289. Swidnicen/s:| 258. 277. Dux de Fürflemberg 277. epi, fcopus. ZFrazislaoieufis coronat Reginam Boh, 258. Henricus Dux Bavariw 274. accipit uxorem |87. 89. Margaretha 280, Dux Magnopolenfis 261.) Marchio Mi nenfis 217. Landgr avius Thurin- gie eligitur in Imp. moritur 219. Prepofitus Prag. 33Q. moritur 1I. 247. Hergenbertus cognatus Friderici ad. ? lanum occiditur 175. | Hermannus Præpofitus Boleslav. fit epi(co- pus Prag. 46. 139. accipit caftrum Podivin ib, confécratur 140. caftrum. Wiffehradenfe defendit ; 444. re(iftit. ele&ioni Ottonis 148. euftodie mahdatur X49. vocatur ad Impera- torem 150. moritur I4. 37. I54. Hermannus filius Ottonis Lóngi Brandeb 239. heres a. patre, a fratre Alberto con- ftituitur 240. ejus gefta, làus 260. filius Foannis Brandeb. 220. 257. epifcópus Wer. denfis in expéditione Mediol- 173 181. Epi- Jeopus Nenana Ordin, Prædic. Suífraganeus Medio-' Prag. . 384. Le sa "oppidum accedit menfz cpifcopali Pra». 41. Hieronymus Pragenfis. Conftantiæ combu- xitur 59. Hierofolyma capitur 218, obfiderur 199. hue mule peregrinationes inftituuntur 138. JOD $+ GRO Holenftéin in Moravia expugnatur 244. Goftislaus Imperator Balgariæ 223. 231, Howora : Jaromirum ce manibus Willove,. > ciorum liberat IOG, dignitate, prædio & no- bilitate donatur 107. : Hradezanii fundatur. hofpitale.40. Hroznata Comes coneedit Hierofolymam . 167. Hugo Marchio montis F'errati in expeditio. ne Mediolan. 176. 178. Hungari vaftant Moraviam, trucidantur 18, fternuntura Brzetislao 20, vaftant Moraviam ceduntur, eorum Rex Stephanus 153. in expeditione Mediolan. 169, fuübmer. guntur 157. a Wladislao aüxiliun petunt 186. impetrant 187. pacem faciant 198, im. Abbas Oflecenfis pugnant Ottacarum 235. eligant Wenceslaun I. in Regen, repudiant , "eligunt Carolum 258. Carolum IV, 57. Sigifinundum 58. Hungariz Rex fit Wencesiaus III. $2, Caro- lus Rex occidirar 54. Wladislaus 135. Co- lomanus 139, va(tatür a Brzetislao 113, 119. conceditur provincia Brzetislao 35, vaftatur 146 147. , Huf$ Joannes comburitur 59. nomen illias | in Calendarium C/fo «uus ab Huffitis in, trufum 293. L Jacobus Desanus Wiflebrade 461. Frædi- cator Nco-Prage cau(a turbarum 61, S. Ja. cobi reliquiz allate Pragam 210, Jeeze Dux Polonia: | occupat. gum 163. Jaromir filius Boleslai HI. 103. a parte Dux defignatur ibid, ei infidias ftraunt Wrfo- vicenfes 19. 106, liberatur ope S, Joannis Bapt. #6. monafterium fundat 107. excœca- Brandebur- Hilarius Decanus Prag, feríem epifeoporum | tur a fratre 108. conitituit Brzetislaum ne- Pragenfrum ¢ ‘ompildvit 29. de Hirftein Sezema 277. . Hluboka caftrum ad Altovadum 51.243, Hohenfurt ord, Ciflerc« monafteriam fun=[traditur ftudiis 120, promittitur epifcopatus Prag. ordinatur in Diaconum ; fu- datur 243: | potem Ducem Boh. oeciditur 15, 20, 33, 312. Jaromir alfter Gellardus Brzetislai filing cí a fratre git 

Strana 479
*7 & fit Imperatori 278. vindicat Budiſſinam, Gor- git abjecto Clericatu in Poloniam 122. revo- catur a fratribus 123. fit epiſcopus Prag. licium , redimit ſe ab eo pecunia Fridericus conſecratur , accipit Gebhardi nomen , reunio- Dux Auſtriæ 279. infenſus fit Reginæ , occu- nem epiſcopatus Moraviæ urget, epiſcopum pat Egram 53. cudit novam monetam ib. Lu- Olomuc. verberibus afficit 124. privatur epi- cemburgi haſtiludia inſtituit 281. mittit fi- ſcopali officio, reſtituitur , Romam vocatur , lium ad Franciam , ſtrenuus miles 281. 282. Wratislavienſem Ducatum vindicat, ſubditur abſolvitur interceſſione Mechtildis 125. re- Lignitium , Opolienſis & Coslenſis Ducatus , unionem epiſcopatus Moraviæ impetrat 129, aliaque civitates Sileſiæ , & Lombardiæ 54. 130. adverſatur denuo Wratislao fratri 132. 283. 284. Auſtrim bellum infert 54. 285. diſcedit ad Hungariam , ibidem moritur 133. accipit Beatricem uxorem , vendit Regnum Jaromiri Ducelli dies emortualis 14. filius Borzivogii Lothario Imp. in auxilium mitti- Poloniæ 55 filius Wenceslaus ei naſcitur , viſu privatur , fundat Carthuſienſes , Cracoviam tur 144. obſidet 56. invadit Pruſſiam, Lithuaniam , au- Jaromir caſtrum & oppidum, hic cuſtoditur Wratislaus 156. fundantur Canonici Regula- xiliatur Regi Franciæe 285. accipit in feudum Ducatus Sileſiæ 286. 287. 288. obligat cu- res 39. detálicia Reginarum civitas 265.266. 272. riam Cameralem 323. confirmat donationem Jaroſſius Burggravius Pragenſis 231. factam Manſionariis 333 belli cadit 57. Ido Marchio antiquæ Marchiæ Brandebur- Joannes I. Arohiepiſcopus Prag. dictus O- cellus eccleſlam Omnium Sanctorum de novo gum capit 140. Jeſsko Burggravius Büthumienſis 247. condit , fit Archiepiſcopus , Cardinalis , fun- dat hoſpitale in Wiſſehrad & Hraczano , mo- Innocentius fit Papa 218. celebrat genera- ritur 29. 40. 41. ejus diplomata 385. 392. le concilium 219. moritur 224. confirmat al- 396. 401. 444. tarium erectionem in eccleſia Prag. 359. con- Joonnes II. Archiepiſcopus Prag. dictus de cedit Manſionariis ante ortum ſolem miſſas Genzenſtein fit Archiepiſcopus 30. viſio illius , celebrare 376. tranſit Romam, moritur , beati nomine celebra- Inſulanum ord. S. Benedicti conobium fun datur 33. tur 42. ejus diploma 413. Inundatio magna 52. 53. 57. 58. 60. Joannes epiſcopus Preg. 42. 214. 226. 258. citatur Romam 53. fundator Canoniæ 154. Raudnicenſis 30. fit Cardinalis 42. mendi- Joannes Papa epiſcopatum Boh. & monaste- cantes prædicatores ex eccleſia Divi Viti re- rium S. Georgii confirmat 97. movet 55. in expeditione Ottacari 228. in- Joannes Tuſculanenſis Cardinalis mittitur tereſt concilio Lugdunenſi 235. 236. mori- Pragam ad erectionem collegiatæ eccleſiæ Wiſſehrad.132. tur 13. 37. 38. 39 42. 216. 238. Ulti. Joannes Lucemburgicus fit Rex Bohemiæ mus hujus nominis 328. moritur 56. Joannes epiſcopus Moraviæ ſeu Olomucen- 52. ducit Eliſabetham uxorem ib. 270. in- ſis 21. 368. 376. verberibus afficitur a Ja- trat Pragam, coronatur 271. ejus proles 52. Austriæ Duces ei reddunt civitates Boh. 272. romiro 124. citatur Romamm 125. confertur elegit Ludovicum Bavarum in Imp. 274. ex- ei eminentia coronam Wladislao imponendi 171. reconciliatur Jaromiro, moritur 129. peditionem adverſus Fridericum Ducem Au- 10. 169. Abbas Litomisl. fit epiſe. Olomuc. ſtriæ ſuſcipit 275. Nicolao confert Ducatum 169. conſecratur 170. Oppavienſem 276. 277. Budiſſinam recipit Joannes filius Joannis Regis naſeitur 53. ib. auxiliatur Ludovico Bavaro, militari cin- 280. fit Marchio Moraviæ 57. confirmat do- gulo honoratur 278. promittitur ei Marchio- natus Brandeb, alteri datur , ob id infenſus nationes Manſionariis factas 340. 341. 345. 348.

Strana 480
*7 & Julislaus Abbas Gradicenſis moritur 23. 348. 368. 401. filius Caroli IV. naſcitur Izo fit epiſcopus Prag. 20. 37. 45. I11. 58. liberat Wenceslaum Imp. 59. moritur 9. 20. 112. Joannes filius Alberti II. Brandeb. March. 204. ſub tutela 211. ejus egregia geſta 214 fit miles 215. vincit Archiepiſcopum Magde- burg. reconciliatur 217. Sophiam uxorem du cit, ejus proles 219. alteram uxorem ducit 219. 220. partitur cum fratre terras 226. 228. moritur 233. Filius Hermanni Bran- deb. March. 260. ſub tutela Woldemari , ab- ducitur, redditur, ducit uxorem, ejus laus 261. moritur 265. Filius Joannis Brandeb. 219. prædatur terras eccleſir Brandeb. 239. moritur 257. Filius Ottonis Brandeb. ex Bo- hema dictus de Praga 218. moritur 234. 5 Joannes primus epiſcopus Litomiſslienſis 162 376. Præpoſitus Wiſſehrad, viam facit Eliſabethæ ad fugiendum 268. fit epiſcopus Prag. 159. conſecratur 160. moritur 161. Abbas Gradicenſis moritur 22. Joannes Dux Silefiæ terras ſuas in feudum accipit 286. Opavia Dux 376. Oſwetinen- ſis 284. Filius Tiſtæ Wrſſovicenſis doloſe Swatoplucum occidit 148. ſupplicio afficitur 150. Filius Zawiſſii Magiſter ordinis Teuto- nici 242. Jodocus Marchio Moraviæ filius Joannis Marchionis Moraviæ 53. confirmat incorpora- tionem Capellæ S. Laurentii 300. Johanco ſubmergitur 58. Johanna uxor Wenceslai Imp. moritur 58. ejus dies anniverſarius 315. Judæi taxantur 50.210, occiduntur 51.58. 253. violenter baptizantur I38. captivantur 139. juditha rapitur a Brzetislao ex monaſterio 109. patrem marito conciliat 110. quinque filiorum mater 113. expellitur a filio 21.119. nubit Petro Regi Hung. 21. moritur, ejus oſſa transferuntur Pragam 121. uxor Wladislai Regis 167. 188. fundat Moniales Teplicii, sternit Pragæ pontem lapideum 35. 191. Filia Wratislai Regis nupta Wladislao Duci Poloniæ, moritur 126. ejus filius Bole- slaus 143. Poloniæ Duciſſæ mors 22. Kalow villa ſuccenditur Kamenz caſtrum ædificatur in Sileſia I38. Klingenberg caſtrum aliter Zwikow di- ctum 220. Kochan Wrſſovecenſis proditor Boleslai III. 105. inſidiatur Jaromiro 106. eum occi- dit 112. Kœnigsberg in Pruſſia conditur ab Ottaca- ro 225. Koslenſis Ducatus in feudum accipitur 284. de KoſtemlatMutina 248. de Kowar Zdenko 277. de Kralowicz Joannes Decanus Pragenſis 464. de Krawar Beneſſius Canon. Pragenſis 354. 356. de Kruſſina Hermannus vindicat necem pa- trui 264. Kuman interfector S. Ludmillæ 91. Kunicz fundantur Moniales ord. Præmon- ſtrat. 196. hie conciliatur Conradus Fride- rico 198. Ladislai Hungar. Regis mors 13. Lambertus epiſcopus Bambergenſis 390. de Landstein Wilhelmus Burggravius Prag. 345. Joannes Canon, Prag. 354. Lanzko Præpoſitus Litomeric. deſignatur pro epiſcopatu Prag. 21. 124. Laterani celebratur concilium 210. Lawa oppidum 227. Lauda civitas Italiæ a Pompejo ſtructa, a Mediolanenſibus diruta 175. cives in expedi- tione Mediolanenſi 178. 186. Launenſes vincuntur 62. L. K. Lau-

Strana 481
11 Laurentius Archiepiſcopus Hungariæ ſalvat fundatur hie monaſterium 47. hue Zdyk epi- Stephanum Regem 153. epiſcopus Wratisla- ſeopus Moraviæ deducitur 165. vienfis ſuſcipit expeditionem in Pruſſiam Lithuaniam invadit Joannes Rex 285. Liutici capiunt caſtrum Brandenburg 140. 210. Loket aliter Elnbogen 220. Lech frater Czechi tranſit in Poloniam 73. Loketko Dux Poloniæ captivatur 252 281. conditor Lignitii & Sileſiz 43. eripit Cracoviam & Sandomiriam 262. mori- Leo albus arma Bohemiæ 48. tur 54. de Lemberg Otto 248. Lombardi in expeditione Mediol. 176. Leopoldus Auſtriæ Marchio fugit , vincitur Lombardiæ civitates committuntur Carolo 126. ſoror deſponſatur Borziwogio 140. du- IV. eas domat 54. cit Sobieslai filiam 160. foderatus Friderici de Lomnie Wogenus ſupremus Camerarius 197. pacem facit inter Imperatorem & Papam, 247. moritur 214. Filius Borziwogii exul adhæret Lotharius Imperator, ei in auxilium mittitur Conrado 162. epiſcopus Bamberg. confirmat Jaromirus 144. cæditur in Boh. 151. ei So- Caroli IV. fundationem Norimberg 364. bieslaus reconciliatur , filium ex baptizmo le- Lesko Dux Cracoviæ & Sandomiriæ 251. vat , cui ditiones Wigberti dat 157. a Sobies- Lewinenſe monaſterium in Brandeb. lao Romam auxilia impetrat 159. eum Bo- fundatur 196. ſepeliuntur hic Otto 234. 239. leslao reconciliare ſtudet , auxilium denuo ac- Albertus 240. 257. Joannes Marchiones cipit , moritur 160. 265. Lowk venator vulnerat Brzetislaum Ducem Leutoldurs filius Conradi Ducis Boh. 130 141. ditionibus expellitur, castrum Retz obtinet, Luca monaſterium fundatur prope Znoy- Moraviam infeſtat 140. obſeſſus fugit , reci- mam , iſthie ſepelitur Juditha fundatrix 121. pit ditiones 141. adhæret fratri ſuo 142. pacis fodera tractantur 139. Hungari vin- partem Moraviæ accipit 155. cuntur 153. Libanæ fundat Arneſtus Archiepiſc. Prag Luce incorporatur Regno Boh. 209. hoſpitale 39. Lucii II. Papæ mors 10. Libuſs caſtrum conditur 78 ſepeliuntur Lucretiæ uxoris Brzetislai II. mors 16. vi- hie parentes & fratres S. Adalberti 99. de etiam Lukarda. Libuſſa 17. 43. judex Boh. conſtituta 74. S. Ludmilla filia Slaviboris 17. baptizatur Przemysl ejus maritus 32. 75. 77. ejus va- 33. 87. fidem Chriſtianam auget , ſub tu- ticinia 77. 78. mors ib. telam S. Wenceslaum accipit , gubernatio de Lichtenburg alias Leuchtenburg Hinko Boh. ei concreditur 90. martyrio afficitur 248. 277. Ulricus adverſatur Bechinio 264. 91. transfertur Pragam 92. filia Wratislai civis filiam ducit 267. Raymundus 321. Regis 123. 44. Limarus Archiepiſcopus Bremenſis 129. Ludovicus Dux Bavariæ fit Imperator 274. Lignitii conditor Lechus 43. ſubditur Joan- adverſus Fridericum Auſtriacum bellum movet ni Regi 54. 275. eum vincit, promittit Marchiam Bran- Lippa urbs 61. deb. Joanni Regi 278. excommunicatur 281 de Lippa Henricus reſiſtit Alberto Imp. 264. conſecratur 285. moritur 57. Comes Palatinus ducit eivis filiam 267. Subcamerarius Regni Rheni in expeditione Mediol. 176. 178. cu- 277. Hinco , Czenko 322. Henricus Præpo- ſtodit portam S. Dionyſii , ei auxiliatur Wla- ſitus Prag. 330. dislaus 177. Dux Lignicenſis 376. filius Bo- Litomericium reſtituitur Mutinæ Wrſſove- leslai Ducis Sileſiæ 282. cio 142. Litomiſslii fundatur epiſcopatus 56. 162. Tom. III. PPP Luh

Strana 482
☞& a Wenceslao IV. 403. reformatur diſciplina Luh clauſtrum Ord. S. Benedicti ante Bru- 405. 446. 461. Syndicos ſibi conſlituunt nam 216. 420. Majores contra Minores proteſtantur, Lukarda filia Alberti Palatini nubit Brzeti- ne ad Sacerdotium promoveantur 424. 434. slao 138. Minores ad Sacerdotium ordinari jubentur Lupus Sacriſta Prag. fundat 2. ſacerdotes 428. præcipitur illis extradere quasdam ſcri- 297. 326. 328. pturas 450. abſolvuntur a ſuſpenſione 458. Luſacia habitari cœpta 73. donatur Wra- exſtinguuntur turbis Huſſiticis 291. tislao 131. eam ſibi ſubjicit Joannes Rex Mantuani in expeditione Mediol. 176. 277. 178. Marcus Præpoſitus Prag. certis ſtatutis re- M. format Canonicos Prag. 21. moritur 16. 22. Margaretha filia Ottacari I. 49. Auſtriaca nubit Ottacaro II. 222. ſequitur maritum , Magnus pater Danielis epiſcopi ejus dies 226. repudiatur 222. 231. filia Wenceslai anniverſarius 10. II. 254. 263. fugit Praga 271. moritur Meinhardus fit epiſcopus Prag. 47. moritur 280. filia Sobieslai nubit Leopoldo Auſtriaco 37. vide etiam Meinhardus. 160. filia Joannis Regis 52. nubit Henrico de Malovar Canon. Prag. 356. Duci Bavariæ 280. 285. moritur 274. filia Ca- Mancille incorporatur Regno Boh. 209. roli IV. 55. Manſionarii Pragenſes fundantur a Carolo Maria ſoror Regis Joannis deſponſatur Re- IV. dum adhuc eſſet Marchio Moraviæ 296. gi Franciæ 53. quid nomen denotet 297. ſtatuta ab Arneſto Martinus mittitur Legatus ad Imperatorem Archiepiſe. Prag. accipiunt 295. eorum of- Græcorum 188. Præpoſitus Pragenſis fundator ficia, Præcentor 297. Minores prohibiti a ſa- Melitenſium 27. 28. 35. cerdotio, poſterius diſpenſati, a quocunque Mauricius Corobavienſis epiſcopus 376. ſimplici beneficio abſtinere coguntur 298. De- S. Mauricii reliquiæ allatæ Pragam 210. canus Metropolitanus illis Præſes & Judex da- Mechtildis filia Bonifacii intercedit pro Ja- tus ib. illorum ſtatuta 316. 317. 318. 319. romiro epiſcopo Prag. 125. patrimonii S. Pe- 320.321. confirmantur a Clemente Papa 323. tri fundatrix ib. indulgentias accipiunt 331. 379. confirman- de Medelik Henricus 209. tur a Rege illorum donationes 333. concedi- Mediolanenſes, adverſus eos ab Imperatore tur illis Capella Preroviæ 334. 400. emitur indicitur expeditio 169. 170. 172. 173. illis domus Pragæ 337. ab omnibus præſta- ſternuntur 174. ſubmittunt ſe Imperatori 175 tionibus liberi pronunciantur 338. accipiunt intra urbem ſe tuentur , eruptione facta re- cenſum annuum in Minicz 342. 357. ex pelluntur 177. pacem flagitant , conditiones Hradiſsko 369. 377. in villa Bratronicz 389 accipiunt , dant obſides 179. ſubmittunt ſe in Unhoſſez 397. 437. in domo Pragæ 398. 180. rurſum tumultuantur , evertunt caſtrum 399. 410. in Okruhly 411. 414. 416. Trecz, adverſus eos denuo expeditio indici- 417. 448. 454. fundantur Terencii Præcen- tur 181. 182. obſidentur 184. capitur ci- tori Pragenſi ſubjecti 360. 367. 373. com- vitas 185. 167. diruitur civitas 136. ſubdi- ponitur inter illos diſcordia 365. 366. 418. tur Joanni Regi 54. 441. 464. indulgetur illis ante ortum ſolis Meinhardus fit epiſcopus Prag. 154. pere- miſſas celebrare 376. vendunt domum 380. grinatur Hieroſolymaim , accuſatur de inſidiis duas curias 387. Minores Majoribus cappas Sobieslao factis 158. purgat ſe , moritur 13. porrigere, & ad menſam legere jubentur 396. 443. 445. confirmantur illis privilegial 159. Abbas Brewnovienſis moritur 15. Meli-

Strana 483
11 Moravia vastatur ab Hungaris 28. 227. 259. a Rege Hung. Colomanno 147. a Duce Auſtriæ 194. a Sobieslao ib. aPrzemislone 198 accipit ſuum epiſcopum 21. Melitenſes indu- cuntur 28. habitari cœpta 73. ejus Rex Swatoplucus 87. excommunicatur a S. Me- thudio 88. deletur regnum ib. 127. ritus Slavicus inducitur 89. fit Marchionatus ib. 127. 128. obtinet Braczislaus 110. 111. in- vadit Spitignæus, fratribus eripit 120. epi- ſcopatus reſuſcitatur 123. reunitur Pragenſi 129. iterum disjungitur, eam invadit Wra- tislaus 133. 136. ſubjugatur ab Henrico Du- ce & epiſcopo 201. interdicto percellitur 219 pacificatur 244. Carolus IV. fit Marchio 55. Moyeze caſtrum deſtruitur a Boemis 178. Mſa fluvius 84. de Mſſen Plichta Decanus Prag. 319. Mſtis Comes cuſtos uxorem Wratislai du- rius habet 120. rapitur illi Præfectura Bilinen- ſis 122. Muta dotalicia reginarum civitas 265.266 272. Mutina Wrſſovecenſis fugit ad Poloniam 138. inſidiatur Brzetislao 141. recipit Lito- mericium. 142. accuſatur ut hoſtis publicus 144. Gubernator Bohemiæ conſtituitur, cæ- ditur 146. falſo defertur a Waczkone ibid. capite plectitur 147. Mylein incorporatur Regno Boh. 209. Melitenſium Micro-Pragæ origo 27. 23. 35. 195. in Moraviam inducti 28. fandan- tur in Bogiſſtie 49. 159. muniuntur adver- ſus Cumanos 223. Melnicii Præpoſitus Adalbertus I66. 192. Mendicantium ordines litigant cum Cura- tis 55. de Mendico Ulricus 277. Sbynco ibid. Mesko Dux Polonie eruit oculos Boleslao III. expellitur ex Bohemia 19. 108. aufert Cracoviam 105. 106. Boemiam occupat 107 largam eleemoſynam mittit quinque S. fra- tribus Polonis 198. pretioſa crux ab eo dona- ta eccleſiæ Gneſnenſi 114 auro emit captivi tatem Udalrici 107. fratrem vincit I66. S. Methudius baptizat Borziwogium , Lud millam 87. excomnunicat Swatopluci filium, & Moraviam , Romam concedit 88. Michael epiſcopus Ratisbon. conſecrat eccle- ſiam S Viti 18. 94. de Michelsberg Joannes Pincerna Regni 248. Mihloch fit Abbas Gradicenſis, restaurat monaſterium 23. de Miletinka Dionyſius vaſtat Pragam 60. de Miliczin Hermannus Dapifer 277. Milizius prædicator in Teyn moritur 58. Milota perduellis Ottacaro 238. Minorum Ordo inſtituitur 49. fundatur Praga 50. 215. Miſa urbs Boh. conditur 47. 159. Miſnia habitari cœpta 73. 130. 131. va- ſtatur a Wladislao 155. repetitur a Wences- lao 259. Marchio vincit Launenſes 62. Mlada ſoror Boleslai II. impetrat a Papa epiſcopatus Prag. & S. Georgii monasterii erectionem 97. fit Abbatiſſa 18. 45. 97.93. 99. de Mlycowicz Wratiwogius Canon. Prag. 353. 354. 356. Mnata filius Nezamysli Dux Boh. 84. Mokrofus vaſtat Pragam 60. Moneta nova a Wenceslao cuditur 52. a Joanne Rege 53. Morava fluvius 227. ſubmerguntur in illo v. Hungari 228. 229. 230. N. de Nachod Hynco 344. Necrologii Bohemici, materies, ætas 1. Neklan DuxBoh. 84. vincit 86. Duringum ſupplicio afficit 86. 87. Nepomuk Ord. Ciftere. monasterium, ejus Prior fit epiſcopus Olomue. 204. Nezamysl filius Przemysli 84. Nicolaus filius naturalis Ottocari II. fit Dux Oppavienſis 222. 241. 247. exauctoratur 251. filius ejus accipit Ducatum 276. 277. epiſeopus Prag. 216. cuſtodiæ traditur, libe- ratur 221. moritur 38. 226. Puchnik Vi- P p 2 1. P carius

Strana 484
KO + GRO carius Generalis 409. — Prepofzus Prag, Aul Imp, Cancellarius 337. Niederminfter monafterium Ratisbonz 109. . Niemez uibs Silefiz 137. Nimburg fit civitas, ad eam confugit Eli- fabetha , patrocinium invenit 268. Nix ingens 61. Nobiliratis diver(a nomina in' una ftirpe adhuc Sxculo XIV, 30. | Norimberge nafcitur Wenceslaus Imp. 57| fundantur hic a Carolo IV, Manfionarii 346. 362. 364. 390. | de Nova domo Maynhardus vaftat novam Pragam 60, : O, - Odola Hungara nubit Swatopluco 186. . Odolen in expeditione Mediolanenfi primus vadum tranfit, nobilitatur 174. Olomucium fit fedes epifcopalis 136, pi- fcopatus. refüfcitatur 123. reunitur Pragenfi 124. 129. epifcopus dcfignatur Wezlo 133. Andreas 136, remanet hic Wratislai uxor, expugnatur a Spitigneo 120. extraditur Brze- tislao 133. confumatur ecclefia S. Wenceslai, facris reliquiis donatur 162. capitur, libera- tur 184. ecclefia conflagrat 205. , occiditur ifthic Wenceslaus. III, 38, 52. 262. ditio traditur Sobieslao 153. Olflen fluvius, ad eum pugna 153. Omnium San&orum Capella Prag& funda- tur 56. 377. de novo conditur 29. 4O. re- ftauratur 30. Ones Abbas Gradicenfis moritur 23: ' Opatovicium fe recepere Gradicenfes Bene- di&ini. 3. codex MS. iftius monafterii 2. Opolienfis Ducatus in feudum recipitur 283. Orphani vincuntur 61. Oslaw monafteriumOrd. Cift. fundatur216. de Offek alias Rizemberg Borífo defendit caftrum Pontenfíe 220. fugat Przemyslum . 221, . Ofwetinenfis Ducatus in feudam accipitur 284. T P. . Othardus Dux Saxonic invadit Bohemiam" : 116. I17. fuadet fru(tra pacem Brzeüslao,'. exit ib. iterum invadit 1 18. =. UI Ortacarus I. aliter. Frzemysl di&us frater | Friderici Ducis vaftat Moravian 198. Wacz- laum deturbat efolio, pellitur ex Boemia, va- ftat Germaniam , Henricus epifcopus illi. ab Imperatore Ducatum itopetrat 200. incendi. tur adverfüs Henricum , privatur.Ducatu 2OE , Pragam obruere tentat, ceditur 202, Duca- tum illi.cedit Wladislaus frater , fit Rex 203, coronatur 49. contra Ottonem Imp, expedi- tionem fü(cipit 203. dimittit uxorem Adlam; ducit Conftantiam: 404. Philippo Imp, auxilia dat, recedit ab eo , adhaeret Otconi IV, recu-. perat Philippi gratiam 205, 206. adhaeret Friderico IL: cum elegit 206. 207. peculia- ribus ab co privilegiis donatur i, 208. ex- communicatur. ab Andrea Prag. epifcopo 210. cum eo paeificatur i). filium Regem confti - tuit 212; 213. moritur 35. 50. 2I4. Orttacarus Il. filius Wenceslai I. fuccedit in Polenia.& Auftria: fratri Wladislao..219. cos gitur illi pater refignare coronam Boh..obfidet Pontum 220, fügatur, capitür a pàtre, cu- ftodie traditur ; veniam impetrat, accipit Mo- raviam.22I. fubdit fibi Auftriam & Sririam, vaftat Bavariam, pacem facit, ducit" Marga-. retham Auftriacam 222. répudiat illam 231. ducit. Cunegundam 223. 231. füccedit patri, 224. fit Rex 50. :5T. contra Pruthenos. ex- peditionem fufcipit, ad baptifinum illos allicit, condit hic Kcenigsberg 224. 225. cedit Pruf- -Jfiam Ordini Teutonico 51. fubditurilli Egra ib. 233. Bavariam invadit 226. 233. cum periculo redit, domat quosdam Dynaftas 226 cadit Hungaros 227. 228. 229. 230. pa- cem facit cuin illis ib. 231. ungitur in Re- gem ih. fit heres Carinthi 233. renovat men(üras & pondera 234. .redit ex Hungaria vi&or 234. 235. offertur illi Imperatoria di- gnitas, eam repudiat 8I. 255. invadit denuo Bavariam, impugnatur ab Hungaris i. ab eo |Rudolphus Auftriam , Stiriam , . Carinthiam ree petit, 

Strana 485
petit , expeditionem adverſus illum adornat 236. pacem cum eo facit ib. 237. ab eo de- ficiunt Vitkonides , pœnitet eum pactorum cum Rudolpho initorum , vaſtat Auſtriam ib. confligit, belli oceidit 51, 236. fundator Monasterii Spineæ Coronæ Cifterc. Ord. 36. 239. ejus Chronicon 25. 26. Marchio Mora- vi� 49. filius Wenceslai II. Regis naſcitur, moritur 244. Ottiko filius Ottonis Brandeb. 218. ducit Rudolphi Imp. filiam 239. ingreditur Ordi- nem Templariorum, dein Ciſtercienſium , mo- ritur 240. Otto I. Imperator ſubdit Boleslaum Sævum 18. ad eum pro inveſtitura mittitur Ditmarus epiſe. Prag. 99. S. Adalbertus 100. ſub eo in- ſtitutus epiſcopatus Prag. 129. Otto III. Imp. ad eum Legati Boh. mittun- tur pro decernendo epiſcopo 104. ejus filia rapitur ex monaſterio , ob id Bohemis bellum infert , reconciliatur 110. 111. Otto IV. Imp. 203. cæditur , adhæret ei Ot- tacarus l. 205. bellis laceſſitur , excommuni- catur 206. Otto filius Brzetislai Ducis accipit partem Moraviæ, ſpoliatur ea a fratre 120. recipit illam 122. revocat ex Polonia fratrem Jaro- mirum 123. cum ad epiſcopatum Prag. evehit 124. ejus terras laceſſit Marchio Auſtriæ 126 ditione ſua cun filiis expellitur , moritur 12. 22. 133. Primus hujus nominis Dux Mora- viæ fundator monaſterii Gradicenſis 22. Otto filius Ottonis I. Moraviæ Ducis a Wra- tislao ditionibus expellitur 133. in auxilium venit Burziwogio 143. committitur illi Duca- tus Boh. obſidet caſtrum Donin , mittitur ob- ſes Imperatori , fugam capit 145. eligitur in Ducem Boh. deſeritur 148. Wiſſehradum ob- ſidet 149. reconciliatur Wladislao , datur in cuſtodiam 150. liberatur, recipit Moraviæ ditiones Wrſſovicenſes oculis privat , cum eo pacem init Wladislaus 152. cædit Hungaros I53. partem Moraviæ accipit , in expeditione cum Imperatore 155. triſtis revertitur, non eſt par reſiſtendo Sobieslao 156. exuitur ditio- q nibus , impetrat auxilium Imperatoris , belli cadit 156. Otto, prioris bello cæfl filius, Dux Moraviæ revocatur ab exilio , accipit Olomucenſem pro- vinciam 161. ſollicitatur in partes Conradi , adhæret 162. 163. ejus provincia vaſtatur, reconciliatur Wladislao 164. concedit Romam 165. Joannem epiſcopum Olomuc. inſtituit 169. adhæret Conrado 197. moritur Neapo- li 200. Otto fit epiſcopus Prag. 47. 161. moritur 13. 38. 166. Otto filius Alberti Urſi accipit Zucham to- tam 168. ſuccedit in Marchia Brandeburg, fundat monasterium Levinenſe Ord. Cisterc. 196. claustrum Arusee Ord. S. Benedicti, ejus filii Otto & Albertus , moritur 198. Otto filius Alberti II. Brandeb. 204. ſub tutela 211. ejus egregia geſta 214. confligit cum Archiepiſcopo Magdeburg, reconciliatur, fundat Ordinem Prædicatorum, ejus proles, pie- tas 218. 219. ducit uxorem filiam Regis Boh. 218. partitur cum fratre terras 226. 228. in expeditione Ottacari 228. tradit filiam filio Regis Hung. 232. 233. invadit Pruſſiam ib. conſtituitur tutor Wenceslai II. 238. illum & matrem in cuſtodiam tradit 240. prædatur pretioſa eccleſiæ Prag. abducit Wenceslaum Regium puerum 241. ſub duris conditionibus eum dimittit 242. auxiliatur Wenceslao, eum militari cingulo donat 252. moritur 234. Otto Magnus ſive longus Marchio Brandeb. 218. 234. ejus geſta, bella, moritur 240. 257. ejus filius moritur 239. filius Joannis Brandeb. dictus cum telo 219. capitur , ducit uxorem , ejus proles 239. accipit Miſniam , permutat cum Moravia , moritur 267. Otto II. filius Ottonis Brandeb. deum & fratrem Albertum devolvitur tota Marchia 200 Hieroſolymam peregrinatur , capit fratrem , liberat , hæredem conſtituit ibid. moritur 204. Otto Dux Bavariæ fit Rex Hung. 262. Dux Auſtriæ ducit Annam Joannis Regis fi- liam 280. Palatinus in expeditione Mediola- PPP 3 nenſi

Strana 486
*7 q Pohorlicz in Moravia 227. Policz dotalicia reginarumcivitas 265. 266 272. Poloni ejiciuntur ex Moravia, captivi ven- duntur 111. tributarii fiunt Brzetislai 21. a Pruthenis cæduntur 210. expelluntur Praga 108. Quinque S. Fratres occiduntur ib, trans- feruntur in Boh. 20. 45. 114. Polonia, perſecutio Chriſtianorum in ea I1I. miſere eam laceſſit Brzetislaus 113. 137 ad tributum pendendum compellit 138 aufert theſauros 114. iterum invaditur 138. bello laceſſitur 148. 159. remittitur ei tributum 140. regnum vendit Joannes Rex 55. Du- cibus conveditur Sileſia ſub annuo tributo , ſub- ditur Brzetislao 118. Boleslaus Dux fit enſifer Brzetislai 140. Poloniæ Rex Wenceslaus III. 52. Duces Boleslaus & Spitignæus 143. Pomerania habitari cœpta 73. Pontenſe caſtrum obſidetur 220. Poprawczo quid ? 339. Portulanus quid? 411. Poſonium obſidetur 146. 234. nuptias hie celebrat Ottacarus 231. Poſtoloprth 86. de Pottenſtein Otto Burggravius in Tuſta 248. Conradus interfector Wenceslai III. 262. Poznani Poloniæ urbs obſidetur 166. Præcentor conſtituitur Præſes Manſionario- rum 297. ſigillum miſſile accipit a Papa 332 Nomina illorum: Paulus 336. 387. Cztybo- rius 357. Johlinus 378. 379. 381. Mathias 387. Joannes 392. Sulko 396. Stanislaus 401. 405. Wenceslaus 411. 420. 434. 441 452. 454. Martinus 411. 414. 416. 418. 422.450.461. Bartholomæus 457. 459. 460. Henricus 465. 467. Prædicatorum ordo fundatur Pragæ 50. Præpoſiti Bohemiæ 5. Praga conditur 77. etymologia ib. 78. pons conſtruitur 48. rumpitur 56. 60. ca- ſtrum extraditur 59. ædificatur a Carolo IV. 55. Nova civitas conditur 57. vastatur 60. invaditur a Borzivogio 149. obſidetur a Con- rado 163. iterum obſidetur 200. obrui ten- tatur 202. capitur 221. magna strages inter nenſi 176. 178. Comes Palatinus Rheni occi- dit Philippum Imp. occiditur 206. epiſc. Ra- tisbonenſis 129. P. Papienſes in expeditione Mediol. 178. ad- hærent Friderico Imp. 175. 182. 183. I86. Pauſanus mons in Tyroli 172. Peregrinus Patriarcha Aquilejenſis in expe- ditione Mediol. 178. de pace cum Mediola- nenſ. tractat 179 epiſcopus �rag. deponitur 212. moritur 38. 50. Archidiaconus Capellanus Danielis epiſe. 178. Decauus Lypnicenſis 416. Peſtis 53. Petrus Cardinalis eum periculo vitæ refor- mationem Cleri Boh. ſuſcipit 202. Archiepi- ſcopus Moguntinus ungit Joannem Regem 27I Epiſcopus Tuſculenſis 458. Præpoſitus omnium Sanctorum 378. S. Georgii 132. Wratisla- vi� 307. Petruſſa uxor Henrici Principis Brandeb. 168. Petrzin mons ad Pragam 77. Philippus Dux Sueviæ offenſus Ottacaro coronatur in Imperatorem 200, 203. Otta carum regia dignitate ornat 49. 203. Otto- nem IV. vincit , reconciliatur Ottacaro 205. 206. filiam dat ejus filio , occiditur 206. Rex Franciæ 54. Salisburgenſis Archiepiſcopus in expeditione Ottacari 225. Pileus Cardinalis Manſionariis concedit in dulgentias 379. Pirna incorporatur Regno Boh. 255. Pitancia quid ? 304. Plaſs fundantur Ciſtercienſes a Wladislao Rege 191. Platonis menſis quis ? 10. de Plauen Domini ſubjiciuntur Ottacaro 226 in expeditione ejusdem 227. Plzen castrum 164. Podiwin comes S. Wenceslai 92. ſuſpendi- tur, incorruptus invenitur, transfertur Pra- gam 95. cives

Strana 487
xv e cives 56. Acadénita’ erfoitur & $7, hue transfe- Gaudentii Gc, "runtür corpora S. Adilberti ;. X14. Oficiales. Dr ageufes - Joánněs Kbel- 417. |: “418. Wenceslaus 441, ‘Joanines 392. | Prer oviæ capella i in Moravia concediturMan. fionariis 334 348. - S. Pročopius moritur 46. 118. canoniza- tur 49, 205. filius Joanuis Marchionis Mo. ravi? 53, liberat Wenceslaum Imp. 59. Ra- AR, "Rachs caftrum vide Recz, 5. de Raczinawes. Zawiffius: Canon. Prag. 353 354. 356. -- Raimundas Magifter Ordinis Melitenfis: 28: Ratisbonz torneamenta 334, Raudnicz fundantur Canonici Reg alaves 39 Sus © presbyrer- occiduntur. 61, Comes Bili. |hie moriturArneftusArchiep Prag, ib, nova Gi- "nenfis tutando: limiti adhibetur , fupplicio "afficitur 117, 'Profik 195: de Prafnicz Vicarius Generalis. 39% perduellis vitas conditur 41, fternitur pons 46, Razi cz duntur ab Ortacaro 229, Regen fluvius 116. Reg inobradecium alias Grecz caftrum. 137. Proflia, in ea. martyrio a fficitur S. Adalber- i143. “dotalicia Reginarum civitas 265. 266. tüs^IO2, 103. in eam expeditionem fulcipit| 272. Ortacarus 216, 224, ceditur Teutonico Ov- dini. 225, eam invadit Joannes Rex 285, Reichenback incorporatur Regno Boh, 209. Reinaldus Colonienfis Archiepifsopts. in ex- Prutheni vincuntur §9. ad baptifinum in-|peditione Mediol. 181, ducuntuf 224. 225, cedunt Polonos 210, Przedvogius Decanus Prag. 353. 354: 356 367. : Reinherus Abbas Cladrubienfi is 247. Reliquiæ Impcriales Pragam allatz 57. Recz caftrum conceditur Leutoldo; 140, ob- Przemysl primus Dux Bob, 32. e ruftico in |fidetur , extraditur 141. liom evehitur 76, 77..condit leges 78. e- jus; conjux Libuffa 43, -obfidetur abainazoni-|. Richez filiz Borzivogii mors 10, Robertus Anglicus Ord. Cilterc, fit epifc. bus 79. eas debellat, delet. 43. 83. moritur |Olomuc, 204. reftaurat ecclefiam combuftam, 4b, nuces illius 76. calcei fervantar in Wiffe-|205, moritur 217. Epijcopi Wratislav. mors brad 76, 776. . : Przemysl filius. Wladislai Regis ex Juditha 191, Orzacari I, filius nafcitur , Moravie 206. confederatus Wenceslao Regi 11, : Dféudo epifcopus plures. Pragz ordinat £37» Roguta Moravus mittitur. à Gracorum Imp. fit Marchiojad W ladislaum 187. Rokyczáne fundantur Canonici Regulares 214. fugit a fratre. in Hungariam, reconci- 3% huc ab Imperatore vocantur Wladistaus liatur , molitur 216, filius Jonnnis Regis na- fcitur 63. Kalifenfs Dux in Regem Poloniæ eoronatur, occiditur a fuis 283. + Przibik de Tradenin idem qui Pulkawa 290 vide etiam Palkawa. | X Borzivogius 150. ! Rokytniez rivulus, hic. caftra metatur Brze- tislaus 135, Roma Jubilæum 257. “de Rofenberg Petrus fapremus Camerarius --Przibislava foror Boleslai Savi invenit. au-| 277. Jodocus 345. co riculam S, Wenceslai 94. , Rolenthal ad(eribitur menfz Archiepifeopali .Przimda caftrum inftauratur 47 157. hic! Prag. 40, cuftodiz traditur Sobieslaus 166.. iteram 154. 189. Przemysl 221., i Pulkawa judu. Caroli IV. fcripfit: -Chro-|. nicon Boh. 68. 290. Chronici hujus forma, &tas Qc, 65, 66. 67. \ de Rotemburg pui in expedicione Mediol 176, 178. ; , Rothítein Burggravius Prag. 452. E - Rudolphus l, educatus olim in aula Otta: cari 237 fitlinperator 235. Auftriam,, Styriam Carintb, ab Ottac: repetit,inýadit stem 236 Eohe. 

Strana 488
* & Bohemiam meditatur , pacem facit, confligit cum Ottacaro, eum vineit ib. 237. 51. Wen- ceslao Regi reconciliatur , dat fili Egram in dotem , repetit 5 1. 248- confirmat illi Sileſiam conſtituit Pincernam 249. 250. Rudolphus Dux Auſtriæ invadit Moraviam 259. expoſcitur in Regem Boh. 262. eligitur 263. 36. 52. ducit Eliſabetham uxorem 263 moritur 52. 263. Dux Saxoniæ 261. Cardi- nalis mittitur Pragam ad inquirendam cauſam Jaromiri epiſcopi 125. Rupertus filius Adolphi Imp. ducit Agnetem filiam Wenceslai 253 Cardinalis conſecrat Hermannum epiſcopum Prag. 140. Ruſſia habitari cœpta 73. Ruthardus Archiepiſe. Moguntinus conſecrat Coſmam epiſcopum Prag. 138. de Rziczan Andreas diſſuadet Ottacaro Im- perialem dignitatem 235. Ulricus 277. Rzip mons 43. ad eum ſe locat Czechus 73 conditur hie eceleſia 47. 157. S. Saczka caſtrum 160. fundantur hic Canoni- ci Regulares 39. de Sala Sighardus adhæret Udalrico 142. Salomonis candelabrum Mediolano delatum Pragam 48. 185. Sandomiria donatur Wenceslao Regi 251. eripitur 262. Sanguis pluit 59. Satecenſis provinciæ Dux Wlaſtislaus 48 ejus ſitus & deſcriptio 84. vaſtatur 36. Boleslaus obtinet 151. vincuntur 62. Saxones vincuntur a Brzetislao 131. Sbinco Archiepiſcopus Prag. minores Man- ſionarios ad Sacerdotium admittit 428. Mi- noribus præcipit , ut Majoribus cappas porri- gant , & ad menſam legant 443.445. Scala caſtrum 195. Scharka Amazon Boh. decipit Stiradum 81. 82. Silva hujus nominis 82. de Schiltberg Joannes Stamborius 277. de Schonburg Fridericus 248. de Schwamberg Bohuslaus 306. Schwarzburg incorporatur Regno Boh. 209. Sdek caſtrum in Polonia expugnatur 113. Sder ſubornatur a Neklano loco ſui in prælio 85. cadit 86. Sderad occiditur a Brzetislao 134. de Seberg Albertus ſupremus Mareſcalcus Boh. 248. Sedenbeke monasterium Cistere. Ord. I96. Senaar ager, ex illo Slavi 72. Severus fit epiſeopus Prag. 20. S. Adalberti tumulum Gneſnæ aperit , transfert in Boh. 113. 114- accuſatur propterea apud Papam ib. conſeerat eccleſiam Boleslavienſem 21. 118 captivatur a Brzetislao 21. ad Imperatorem confugit 118. conſecrat eceleſiam Bilinæ 122. conſentit in diviſionem epiſcopatus Prag. 123. moritur 16. 37. 21. 45. 123. Melnicenſis Præpoſitus moritur 14. Siffridus filius Alberti Urſi epiſcopus Bran- deburg. postea Archiepise. Bremensis 168. Sigewinus Archiepiſc. Colonienſis 129. Sigiſmundus Imp. naſcitur , coronatur in Regem Hung. 58. Pragæ recipitur 61. mori- tur 62 Lithuaniæ Dux bello ad Auſtam in- tereſt , expellitur Praga 60. S. Sigiſmundi cor- pus transfertur Pragam 58. Sileſiæ conditor Lechus 43. ſub tributo an- nuo conceditur Ducibus Poloniæ 118. ſubjici- tur Wenceslao Regi 249. 250. Siloenſe Ord. S. Bened. monaſterium funda- tur 160. Silveſter Abbas Sazav. recuſat epiſcopatum Prag. 161. Siradia in Polonia capitur 252. Slana comburitur 58. hoſpitale iſthie dona- tionem accipit 372. Slawi ex campo Senaar originem ducunt 72. linguæ amplitudo ib. ritus in eccleſias Moraviæ inducitur 89. prohibetur in Bohemia 98. Slawnik Comes 78. pater S. Adalberti 99. Smil Præpoſitus moritur 11. Smilo pro Jaromiro in epiſcopatum eve- hendo contendit 124. Sobie-

Strana 489
17 Sobieslaus filius Wratislai Regis ex Swata va 123. tranſit ad Poloniam ib. cum exercitu venit in Boh. 150. vincitur , accipit Satecen- ſem provinciam 151. Waczkonem interficit, fugit , capitur , liberatur , Glazium obſidet, accipit Hradecium 152. confertur illi ditio Olomucenſis , cædit Hungaros 153. exerci- tum movet adverſus Wladislaum 154 Mo- ravia expellitur, reconciliatur per matrem fratri 155. fit Dux Bohemiæ 47. 156. Otto- nem privat terris , quas Wratislao filio Udal- rici dat , cædit Lotharium Imp. pacem facit- cum Stephano Rege Hung. Wratislaum capit, dimittit ib. Przimdam , Tachow & eccleſiam in monte Rzip condit, reconciliatur Lothario, a quo ejus filius ex baptiſmo levatur , fert Imperatori auxilium adverſus Conradum , ca- pit Wratislaum , eccleſiam in Wiſſehrad re- ſtaurat 157, auxilium fert Imperatori adver- ſus Bavaros, inſidiatores ſuos graviter mulc- tat 158. condit urbes Miſam & Gerliz, rur- ſum Imperatori dat auxilia Romam , Poloniæ Ducem fugat, Poloniam vaſtat, conciliatur Polono 159. 160. impetrat filium Wladislaum ſibi ſucceſſorem , filiam tradit Marchioni Au- striæ , redimit castra Wigherti ib. fert Con- rado Imp. auxilia , condit urbem in Polonia , moritur 34. 47. 161. Sobieslaus filius Sobieslai 161. exul ambit Ducatuin Boh. capitur, cuſtode interfecto carceres perrumpit 165. 166. capit Olomu- cium 184. petit gratiam , capitur ib. pro eo liberando laborat frater Udalrieus 189 libe- rationem ejus urget Imperator, liberatur, fu- git ad Imperatorem , Ducatum illi cedit Udal- ricus 190. fit Dux 191. Auſtriam vaſtat , in- currit ob id odium Imperatoris , fratrem Re- gis Hung, capit, exauctoratur , invadit Mo- raviam 194. fugit a Friderico ib. Pragam ca- pere meditatur , cædit Fridericum , cæditur, peregre moritur 195. filius Conradi captivus in Donin. 157. filius Theobaldi junioris revo- catur in Boh. 205. filius Joannis Marchionis Moraviæ 53. Judex terr� 247. Soltwedel 21I. Spandow caſtrum 261. Tom. III, Spazmanus Theodoricus Burggravius in Friemberg 248. de Beneſsow 277. Spitignæus I. Dux Boh. 17.44. moritur 90. Spitignæus II. Dux Boh. filius Brzetislai fit Dux 21. expellit germanos cum matre 119. cum exercitu invadit Moraviam , ditiones fra- tribus eripit 120. revocat ex Hungaria fratrem Wratislaum , eique Moraviæ eivitates conce- dit , S. Viti eccleſiam novam ſtruit 21. 121. moritur 9. 21. 46. 121. filius Borzi vogii exul adhæret Conrado 162. concedit Hiero- ſolymam 165. fit captivus 166. periculum captivitatis evadit 200. revocatur in Bohemiam, moritur 169. filius naturalis Ducis Poloniœ 143. Srbia donatur Wratislao , rebelles iſthic do- mantur 131. hic in exilium relegantur Wrſ- ſovicenſes 138. Stadicz villa Przemisli I. 75. Stebna a Craco condita 74. curtis donatur Howoræ 107. villa 141. caſtrum 43. Stehlikiani codicis MS. forma, materia, ætas 24. collatus cum Pulkawa 64. S. Stephanus baptizatur a S. Adalberto 102. Stephanus Rex Hung. ad pacem invitat Wla- dislaum , cæditur 153. pacem facit eum So- bieslao 156. filius Regis Hung. cum Græcis in- greditur Hungariam 186. fugit a Bohemis 187. filius Belæ invadit Styriam, Moraviam 227. eæ- ditur 228. 230. pacem facit 231. accipit u- xorem Cunegundam 232. fugit ab Ottacaro 234. 235. de Sternberg Sdislaus Burggravius Prag. 248. 395. Stiradus decipitur ab Amazonibus Boh, 81. 82. Stodor provincia 90. Strachyqwas mittitur Ratisbonam 94. obla- tum ſibi a S. Adalberto epiſcopatum Prag. re- cuſat 100. 101. eum ſuſcipit , inter conſe- crationem a dæmonio arripitur 102. Strahof olim Zizi dictum 107. fundatur hie Ordo Præmonſtratenſium 47. 162. literis hie imbuitur Adalbertus Wladislai Regis filius 166. eceleſia dedicatur 196. ſepelitur hie Zdyk epiſcopus 166. Gertrudis ib. Wladislaus Kex 191. Qq q Stri-

Strana 490
☞ & ☞ Strigonii eceleſia fundatur 102. vaſtatur 113. 259. moritur Jaromirus epiſcopus Prag. 133. - Strusberg fundatur Ordo Prædicatorum 218. ſepelitur hic Otto Marchio Brandeb. 234. Strzezislava mater S. Adalberti 99. Sturmo caſtellanus de Przimda occiditur 193. de Swarow Hermannus 304. Swatava filia Caſimiri Ducis Pol. deſponſa- tur Wratislao 123. coronatur 22. quatuor ſi- liorum mater 123. reconciliat filios 151. 155. Swatobori Patriarchæ, mors 10. Swatopluk Rex Moraviæ 87. 127. ab Ar nulpho Imp. accipit Moraviam 17. ejus poten tia , bello impetitur ab Arnulpho 87. fit ere. mita 17. 88. ejus filius excommunicatur a S. Methudio , fugit ad Borzivogium Boh. Ducem ib. Swatopluk Dux Boh. filius Ottonis Ducis Moraviæ a Wratislao ditionibus Moravicis ex- pellitur, in auxilium venit Borzivogio, Po- loniam invadit 143. fit offenſus-Borzivogio ib. 144. ei adhærent Bohemi , Pragam uſque movet cum exercitu, redit in Moraviam , dolis pugnat adverſus Borzivogium , Ducatum Bohemiæ violenter involat 46. 144. 145. citatur ad Imperatorem , cum exercitu illi ob- viam it , captivatur , redimit ſe argento, fra- trem obſidem dat 145. gratiam Imperatoris impetrat, cum eo expeditionem in Hung. ſuſcipit , victor 146. Mutinam capite plectit, in expeditione bellica amittit oculum , Hunga- riam vaſtat 147. fundator monaſterii Cladru- bienſis Ord. S. Benedicti 34. in Poloniam ex- peditionem ſuſcipit, occiditur a Wrſſovecio 148. 14. 34. filius Wladislai militiæ deputa- tur 166. ducit Odolam Hungaram 186. Woi- slaum occidit , fugit , moritur 192. Suevi occupant dotalicias civitates Boh. graſ- ſantur 265. 266. Sulzbach Comites fundant monaſterium Wi- lemovienſe Ord. S. Benedicti 154. Sumbor eremus Swatopluci Morav,Regis 88. Suparii 209. Taboritæ vincuntur 61. Taborium obſidetur 62. Tachovium instauratur 47. 157. Tartari irrumpunt in Hung, & Moraviam 217. 230. vincuntur 229. Templariorum ordo aboletur 52. Tepla 236. Teplizii Juditha Regina fundat Moniales 35. 191. Terencii fundat Carolus IV. Manſionarios 361. 362. 367. 373. Terræ motus 54. 57. 204. TeſſinenſisDucatus in feudum accipitur 284. Tetin caſtrum conditum 74. Tetka filia Croci 43. 74. Teutonico Ordini traditur Pruſſia 51. 225. Teyn cum telonio donatur eccleſiæ S. Viti 34 S. Thaddæ i reliquiæ allatæ Pragam 210. Theobaldus filius Wladislai 155. ei a fratre Praga committitur 163. Ducatus Bohemiæ 165 capit Sobieslaum 166. in expeditione Mediola- nenſi 173. 178. mittitur cum exercitu in Italiam , iterum 184. Mediolanum vaſlat, mo- ritur in Italia 186. filius dictus junior ab eo Dip- poltiti dicti 191. principatur per quartam par- tem Boh. diſſidet cum Henrico epiſcopo I96. fugatur ex Boh. 198. reſtituitur 199. filii re- vocantur in Boh, 200. ſuſcipit expeditionem in Pruſſiam 210. Dux Auſtriæ 241. Theodricus epiſcopus Olomuc- 247. Mundeu- ſis 363. 368. 376. Wirdunenſis 129. Naum- burgenſis exſtinguit ſectam Flagellatorum 232. Decanus Wratislavienſis 307. Præpoſitus Sla- nensis Ord. S. Benedicti 372. filius Bozeü stre- nuus 151. Thiddagus fit epiſcopus, committitur illi re- gni gubernatio 239. 241. 243. 247. nomi- ne Regis occupat Cracoviam & Sandomiriam 251. reformat pacem 252. moritur 38. 253. Decanus Prag. 330. S. Thomæ Apoſtoli reliquiæ allatæ Pragam 209. ejus honori dedicatur capella 214. Cau- tuarienſis Epiſcopus martyrio afficitur 192. T. de

Strana 491
op à Ce de Trzebovel Cunflo Vicarius Generalis 392|loniam, rzscipitur in gratia Wladislai 167, 401. 405, 450. ambit Ducatum Boh. 189. imperatoris auxi. Trecz ca(trum ad Mediolanum vallatur 175 lium implorat 190. 193, inveítitur Dux Boh, obfidetur , evertitur 182. Trenczin caftramin Hung, 135, de Trzebon Sdislaus 248. Toman interfector S. Ladmillz, 91,. "Tursko „ad locum pugna Neklani 84. cedit Ducatuin Sobieslao 190; oceidit Sturmoe nem 193. mittitar ad Italiam cum exercitu 191. 193. 194, moritur £5, 20, 34. Udalricus filius. Conradi Ducis Boh, 136. capitur 239. ditionibus exuitur I40, cas reci» Tyrnau in Hungaria ædificatur a Conftantia[pit 141. prætendit Ducatam Boh, adverfus Regina Boh. 216. , | Tyflnovicz in Moravia fündatur monalte- rium Virginum Cilterce 216. U. V. W, DBorzivogium , movet exercitum in Boh, 142» : fügit 143. moritur 153. ejus filius Wratislaus 155. | n Udalricus Ducis Carinthie filius mittítur à Rege Boh, cum exercitu in Auftriam, capitur 220, in expeditione Ottacari 218, Ottacarum facit heredem Carinthiz 233, Frifugenfis epis > . Vaezek Baro Moravie 148. cum Ottone ob-| (ops adhzret Udalrico 142. Eyfleteinfis epie fidet Wifehradum 149, - . Vaezko Wrflovicenfis , committitar illi gu-|cez/z 247. bernatio Bob, ceditur ,, Mutinam dolofe crimi- matur , Borzivugio imponit 146. Ottonis cap- tivitatem {uadet 150, interficitur 151, 152, Vaczlaus filius Sobieslai Pragam obfidet 197. fit Dux Boh. so, folio pellitur, capitur 200. moritur 11. 35, Vah fluvius rubet fanguine belli cæforum 153. | Valachi cæduntur ab Ottacaro 219, de Valdek iidem qui Hafemburg 263, - * Valentinus fit epilcopus Prag. 48. 195. mo- ritur 196. Vanfeke San&imoniales fundantur 240, Varium quid ? 326. de Wartenberg iidem qui de /Weffel 345. 349. 351. Czenko extradit caftrum Prag, 59, Beneffius Camerarius Regis 248. Pincerna Re- gis 277. Founnes refiltit Alberto Imperatori 265..345. Feftko 349. 35%, Scopus 129. Pragenfis Руеро/вия 247, Мет Velehradium olim fedes epiféopalis in Mu- ravia 136. baptizatur hic Borzivogius 87, die ruitur 89, fundatur hic monafteriam Ord, Cie fterc, fepelitur hic Wladislaus Marchio funda: tor 212, (7 v Veliz monafterium Ord. S, Benedi&ti funda- tur 106, 107, s | de Veliz Henricus vaftat novam Pragam 6o. Vencelmuch Abbatifla S,Georgii moritur 15, S. Wenceslaus filius Drahomiræ 17. füb tu- - tela S. Ludmillæ 90, ejus pia educatio , probis tas, fervor promovenda rei Chriftianæ 42, 91. 92. cum Curimenfi Duce duellum init, Angelis comitatus in curia Imperatoris com paret, accipit brachium S, Viti, ecclefiam in illius honorem condit 12r. vult fieri Mona- chus 92, Martyrio afficitur ,' transfertur Pra- gam 18. 33. 44. 93. 94. miraculis claret 94. 95. Libuffe de eo vaticinium 78, ejus Udalricus I. fiius Boleslai 105, edacatur in'interceffione liberantur captivi 135, fepul. Aula Imp. 19. infidiatur illi Mesko Dux Pol.jchrum ejus de novo conditur 46. illius paufa liberatur 107. Pragam Polono eripit , eum fu. |ad Kuttenbergam 40. vexillum iu przlio 231 gat 19. 108. fir Dux Boh.45. ducit rufticam, invenitur cingulum 48. 164. {peftatur in fupplicio afficit Wrílovecios 108, moritur 15.|przlio 156. 20. 34. 112. Venceslaus I. Rex. Roh. nafcitur. 49, 205, Udalricus !I.. filius Sobieslai 161. reducitur|vivente patre eligitur in Regem 212, coronas in Boh, accipit caftrum Hradek , fugit in Po 50. 214, devaílat Aufiriam , (uccedir_pa- | 4 q 2 tri 

Strana 492
*7 tri 214.adverſus eum expeditionem ſuſcipit Dux Auſtriæ , fugatur , donatur ab Imperatore mul- tis muneribus , commendatur illi Auftria 214 215. reſtituit Viennam, facit pacem, impu- gnat fratrem Przemyslaum 215. 216. depel- lit Tartaros , fugat Ducem Auſtriæ, invitatur a Duce Auſtriæ ad duellum 217. vaſtat Au- ſtriam 218. mittit Ducem Carinthiæ cum exer- citu in illam , cogitur filio reſignare coronam 220. capit Pragam, fugat filium , quem cu- ſtodiæ tradit , reconciliatur , dat illi Moraviam 221. mittit illum cum exercitu in Bavariam 222. munit Pragam adverſus Cumanos 223. moritur 35. 50. 223. Venceslaus II. Rex naſcitur 231. 234. de- ſponſatur illi Rudolphi Imp. filia 237. ſucce- dit patri 238. in cuſtodiam traditur 240. ab- ducitur a tutore ſuo 241. reddit duris conditio- nibus redemptus Pragam , ejus laus , conſtituit Zaviſſium Gubernatorem Boh. 242. eum ca- pit , capite plectit 243 Githam uxorem ducit 244. Moraviam pacificat, ſubdit ſe illi Dux Opolienſis ib. 245. 246. cum Rudolpho Imp. in gratiam redit , accipit Egram in dotem 248 confirmatur illi Sileſia , conſtituitur Pincerna Imperii 249. 250. exauctorat Ducem Opa- vienſem , accipit Ducatum Cracoviæ & Sando- miriæ 251. expeditionem in Poloniam ſuſcipit, accipit militare cingulum , capit Ducem Polo- niæ , eligit Adolphum Regem Romanorum 252 confoderatur Adolpho 253. coronatur 254. 51. miniſtrat ſponte coronatus Romanorum Regi 254. 255. Pirnam accipit ib. cudit pri- mos groſſos Pragenſes 52. 256. coronatur in Regem Poloniæ ib. confoederatus illi Otto Marchio Brandeb. 257. expoſcitur ab Hunga- ris in Regem 258. Hungariam vastat ib. 259. ab eo repetitur Egra , Miſna &c. fugat Alber- tum Imp. 259. fundat Aulam Regiam Ciftere. Ord. 36. 259. Nimburgum in civitatem eve- hit 268. moritur 52. 259. Venceslaus III. Rex Boh. naſcitur 254. fit Rex Hungariæ, coronatur 52. 258. repudia- tur ib, ſuccedit patri 259. ducit uxorem 260. confirmat Manſionariis emptionem villarum 321. 322. adornat expeditionem inPoloniam, occiditur Olomucii 36. 52. 262. Venceslaus IV. Rex Boh. & Imperator na- ſcitur 57. confirmat donationes & immunita- tes Manſionariorum 403. 412. 425. 430. 432. 345. captivatur , moritur 59. Venceslaus filius Boleslai II. 104. filius Swatopluci ab Henrico Imp. ex baptiſmo le- vatur 148. præſentatur pro Duce Boh. 148. filius Sobieslai 161. filius Joannis Regis naſci- tur 56. filius Boleslai Ducis Silefiæ 232. Verbel Joannes Officialis Prag. 315. Vernherus Archiep. Mogunt. ungit Ottaca- rum II. 231. Veronenſes ſubmittunt ſe Imperatori 173. in expeditione Mediol. 176. 178. Vertberg conjux Borzivogii moritur 164. Veſslo Moguntinus Archiep. 129. Vezlo Moraviæ epiſcopus defignatur 133. Ugolinus epiſcopus Parmenſisr atihabet fun- dationem Manſionariorum 360. Vicariſtæ Pragæ diſtincti a Manſionariis 366. Vichmannus Archiepiſe. Magdeb. 168. 172. in expeditione Mediol. 178. Vickerus epiſcop. Brandeb. I68. de Vida Domini ſubjiciuntur Ottacaro 226. Vienna ab Imperatore eripitur 215. 216. rebellat 271. Vigbertus gener Brzetislai 139. ad eum confugit Borzivogius 148. adverſus Imperato- rem arma arripit 155. ejus filius Wratislaus vincitur 149. ejus ditiones accipit Sobieslai fi- lius 157. ejus caſtra redimit Sobieslaus 160. Vikleffi libri comburuntur 59. Vilemow monaſterium Ord.S.Benedicti fun- datur 154. Vilhelmus de Holandia fit Imperator 219. occiditur 224. Comes fundat Moniales Præmon- ſtratenſes in Kunicz 196. Præpoſitus Litomeri. cenſis 427. Villebrandus Archiepiſc. Magdeburg. vin- citur , cædit hoſtem, reconciliatur 217. de Vinterberg Burchardus 248. Virtburg Conradi uxor reconciliat marito Wratislaum 135. Viſſebrod vide Hohenfurt. Wiſſe-

Strana 493
JO 4 GNÉ Wiffehrad aLibuífa conditum 74. fervan- tur hic calcei Przemysli 76, 77. obfidetur ab Amazonibus lob, 79. Styradus hic. fapplicio afficitur 82. S, Clementis corpus deponitur 83, refiftit caftrum Meskoni 107. fundatur hie Collegiata ecclefia 34. 46, 132. Præpofitus fit Caneellarias Regni 15. 133. caftrum óbfi- ftra Donin & Podivin , adverfus Sobieslaum exercitum movet 154. eum Moravia expellit, expeditionem cum Imperatore füfeipit, Mi- [niam vaftat ; infirmatur, Sobieslao: reconcilia. tur I55, moritur 1 i. 135. ' Vladislaus Hl, Dux Boh. & Rex , filius Wla- dislai Ducis 155, cum cxercitu Komam mitti- detur 149. vento dejiciuntur ædificia 154. mu-leur in auxilium, Lotharii 1mp. 47. 160. fitDux ris cingitur $7. fandatur hic hofpitale 40. ex-| Boh. 46, 47. 161. Ottoni dat Olomucen- cipitur Conradus Imp. 164. cattodiz hic tra- : ditur Otto 150. Conradus 157. eeclelia reno- vatur, appenditur aurea corona 157. Herman- fem provinciam'162. fundat Strahoficnte, Li- tomiíslienfe; Melitenfe Micro Prage & Doxa- nenfe monafteria 27, 35. 47. 162. 19I. nus epilc. caftram tuetur r44. fepelitur hictintere(t confecrationi ecclefia Gradicenfis 24. W ratislaus Rex 136. Sobieslaus 47. 161. 149,;advevfus eum concitatur Conradus 162.cum eo Villoka 163. S, Viti brachium donatur S, Wenceslao, ejus: in honorem condit ecclefiam 92. 121, confe- cratur 94. fit fedes epifcopalis 97. 98. nova a Spitionæo ftruitur 121. dedicatur 18. 48. confecratur altare 138. crematur 22. 48. 163. 164. donatur illi curia in Teyn 34. capeliam hic condit Joannes Archiepife, 40. Salomonis candelabrum infertur 48, coronatur hic Joan- nes Rex $2, Mendicantes hic prædicant, ex- pediuntur 54. Sepelitur hic Ditmarus epifc, bellum gerit, Pragam Theobaldo committit, ad lmperatorem pro auxiliis accedit, impetrat |. 163. Praga Gonradum depellit, Moraviam valtat, recipit Conradum in gratiam , Hiero- folymam concedit 165, redit , Spitignzum ca- ptivat, cum. Imp. expeditionem in Poloniam (üfeipit 166. ducit uxorem Juditham. recipit Udalricum in gratiam 167. intereft nuptiis Imperatoris, promittitur ei regia dignitas, cum eo expeditionem in Poloniam fufcipit 169, co- ronatur Rex 48, 170. 171. conceditur illi cen- Prag. 99. Boleslaus II, xo4. Henima ejus u-jfus annuus ex Polonia 75. ad expeditionem xor 109. Boleslaus III, 112- Brzctislaus rr9.|Mediolanenfem íe accingit 172. Italiam in- 141. Spitignzus 121. Borzivogius 155, Ot-|trat, vadum cum exercitu tranfit 174. pontem tacarusI, 214. Rudolphus Rex Boh. 52, fternit 175. tertium locum in acie obtinet Vitko Præpofitus S, Ægidii 405. 176. in auxilium Palatino feftinat , fternitMe- Vitkonides iidem qui Rofenbergici 242. de-|diolanenfes 177. per illum pacém querunt ficiunt. ab Ottacaro 237, fugiunt 243. Mediolanenfes , obfides eorum accipit 179. Vladibojus Dux Boh, 34. donatur ei aureum diadema ab Impcratore,re- Vladislaus l. Dux Boh. filius Wratislai Regis dit Pragam 180, mittit. Imperatori nova auxi« .- ex Swatava 123, in Ducem Boh. eligitur 148. |lia in Italiam , capit Sobieslaum 184, auxilium . Pragam cum exercitu feftinat, filium Wigber-[fert Hunga: 3186, mittiturad eum legatns Im. ti vincit , auxilium Imperatoris implorat 149.|peratoris Orientalis 187. pacem. facit , mittit confirmatur in Ducatu , adherentes Borzitogio fupplicio afficit, conciliatur Ottoni, cundem cuftodie tradit 150. vincit Sobieslaum , recon- eiliatur 151, Ottonem liberat, Sobieslao Hra- decium concedit, pacem cum eo & Ottone fa- cit 132. tradit provinciam Olomuc, Sobieslao, ad pacem invitatur a Stephano Hung. Rege, vi. &oriam ab illo obtinet 153. cedit Ducatum Borzivogio, retinet medietatem , ædificat ca- Qqq 3 Conftantinopolim legatum 1$$. Fridericum filium .füceeflorem conftituit 189. 193- ob quod illi infenfuüs redditur Imperator; tranfit in predium füum jn Alemannia , ibidem moritur 48. 190. Vladislaus filius Wladislai Regis ex Juditha 19r, obtinet Moraviam 200. captivus vocatur in Ducatam 202. cedit illum fratri 203. ad- heret Ottoni IV. 204. moritur 211, 212, zn Suntor 

Strana 494
1 Junior aliter Henricus dictus fit Marchio Moravia 211. eligit Wenceslaum in Regem 212. Dux Moravia adducit Melitenſes in Moraviam 28. filius Brzetislai mittitur Romam capit Paſchalem Papam , adfert multas reliquias Pragam 138. filius Sobieslai levatur a Lothario ex baptiſmo , accipit ditiones Wigberti 157. Succeſlor in Ducatu a patre conſtituitur 160. adhæret Conrado 162. filius Ottacari I. naſci- tur , fit Marchio Moraviæ 205. deſponſatur ei Cunegundis 206. filius Wenceslai I. ſuccedit in Ducatum Auſtriæ, fit Dux Poloniæ, moritur 219. Rex Hungariæ benevole Brzetislaum cum ſuis recipit , concedit illis provinciam 135 Rex Poloniæ coronatur 279. Dux Poloniæ ad ſolvendum tributum adigitur 137. ejus filius naturalis Spitignæus 143. bellum infert fra- tri Boleslao , vincitur , reconciliatur fratri 166 exul ab Imperatore reſtituitur 169. Dux Sy- radiæ Cracoviam occupat 262. diſſidet cum vicinis Ducibus 282. Dux Opolienſis pater Ca- ſimiri 244. filius Caſimiri 245. in expeditione Ottocari 227. 223. Dux Lignicenſis 282. Co- slenſis Dux Ducatum in feudum ſuſcipit 284. de Vlaſſim Joannes patruus Joannis de Gen- zenstein Archiepiſe. Prag. 30. Vla�ta Amazonum Boh Princeps 43. contra viros inſurgit 78. 79. Diewin caſtrum condit ib. exhortatur ad prælium puellas, certat , cadit 80. 83. Vlaſtislaw urbs 85. Vlaſtislaus Dux Satecenſis,ejus bellum 84. 85 vincitur , belli cadit , filius ejus occiditur 86. Voldemarus Marchio Brandeb. 257. fit hæ- res Conradi 258. ejus uxor, prodigus , tutor Joannis 260. 261. ad eum tota Marchia de- volvitur 265. ejus gesta 261. 265. 266. 274 moritur 278. Voldmirſtete caſtrum conditur 204. Volmarus epiſe. Brandeb. transfert Præmon- ſtratenſes ex ſuburbio in urbem , ædificat ecele- ſiam S. Petri 189. S. Wolfgangus invitatur pro conſecratione Prag, eccleſiæ 92. Volframus Archiepiſc. Prag. 419, Magiſter ordinis Teutonici 363. Vranow oppidum 141. Vratislavia ſub annuo tributo conceditur Po- loniæ Ducibus 118. traditur Joanni Regi 54. hue concedit Albertus Boh. Rex 62. feſtum S. Wenceslai inducitur 41. Ducatus in feudum accipitur 283. Vratislaus I. Dux Boh. ducit uxorem Dra- homiram 90. pater S. Wenceslai 10. 17. 44, moritur 10. 90. Vratislaus II. Dux & Rex Boh. filius Brzeti- slai , accipit medietatem Moraviæ , a fratre in Hungariam exigitur, ejus uxor captivatur ducit Regis Hung. filiam 120. revocatur a fra- tre , recipit ditiones Moraviæ , fit Dux Boh. 21. 121. Moraviam fratribus dividit. Mitis Comitem Præfectura amovet 122. ducit uxo- rem Suatavam 123. Jaromiro fratri epiſcopa- tum Prag. concedere non vult , conſentit tan- dem, accuſat eum apud Papam 124. vaſtat Au- ſtriam , Leopoldum Marchionem vincit 126. fit Rex, coronatur 22. 46. 89. 127. 128. dividit epiſcopatum Prag. 21. 136. reunionem epiſcopatus Moraviæ urget, obtinet 129. 130 Srbiam ab Imp. accipit , eam occupat cum e- xercitu , vincit Saxones 131. redit , ei adver- ſatur Jaromirus frater , fundat Wiſſehradi col- legiatam eccleſiam 132. deſignat novum Mo- raviæ epiſcopum 133. Ottoni fratri aufert pro- vinciam , eandem Conrado aufere tentat , redit cum eo in gratiam , eum ſibi ſucceſſorem de- fignat 135. moritur 9. 23. 34. 136. filius il- lius ex Adelheide Hungara 123. moritur 16. filius Udalrici 155. accipit partem Moraviæ , capitur, dimittitur 156, mittitur in exilium 157 liberatur 158. ducit uxorem 159. adhæret par- tibus Conradi 162. reconciliatur Wladislao 163. filius Wigberti cæditur, fugit Pragam 149. cuſtodiæ traditur 150 Baro Bonemiæ 162. Vrſſovicenſes interfecti 15. 19. inſidias ſtruunt Jaromiro 19. 106. perduelles Boleslao III. 105. 106. auxiliantur Miſeconi 107. excœ- cationis Jaromiri authores , ſupplicio afficiun- tur 108- hoftes Ducum Boh. 112. expelluntur a Brzetislao 138. ejus vitæ inſidiantur, eum le- thaliter vulnerant 141. reſtituuntur illis ditio- nes 142. adhærent Suatopluco 144. guberna- tio

Strana 495
tio Boh. illis committitur 146.occiduntur 147. Sobieslao infidiantur, ſupplicio afficiuntur 158. Urzedniko quid? 339. de Usk. Ulrieus 376. Zatecium 140. reſtituitur Wrſſovecio. vide etiam Satecium. Zaviſce Comitis dies anniverſarius 14. Zaviſſius de Roſenberg ducit viduam Wence- slai Regis 243. fit Gubernator Boh. 243. ducit alteram uxorem 244.conſpirat adverſus Regem, fundator Altovadenſis monaſterii , capite plecti- tur 51. 243. Zhud Præpoſitus Boleslav. moritur 11. Zdik Henricus epiſcopus Olomuc. 161. con- ſummat eccleſiam Cathedralem , ordinem S. Z. *7 & Auguſtini aſſumit Hieroſolymis , Wladislao adverſus Conradum adhæret 162. 163. recon- ciliat Wladislao Ottonem & Wratislaum, evadit periculum vitæ , Romam concedit , excommu- nicat Conradum 165. moritur 13. 166. vide etiam Henricus epiſe. Olomuc. Zebud idolum Slavorum 33. Zelu Deus Slavorum 33. Zizi hodie Strahof 107. Znoyma caſtrum obſidetur, capitur 165. pro- vincia vaſtatur 198. vindicatur à Joanne Rege 279. moritur hic Sigiſmundus Imp. 62. Zucha donatur Ottoni Brandeb. I68. de Zwierzeticz Hermannus 277. Haſco & Zbinco Magiſtri Caneræ 376. Zwikow caſtrum,aliter Klingenberg dictum 220. Zwort Melnicenſis ſtrenuus miles ante Me- diolanum occiditur. T Errores quosdam obiter notatos emenda. Pag. 55. 56. 131. 214. 295. 301 415 data Carturienſe prera engregaverunt pie prima in notis Murie lege dicta. Cartuſienſe. preda. congregaverunt. piæ ſecunda. Marie. A. M. P. I. 9 A