Strana 1
VĚSTNÍK KRÁLOVSKÉ ČESKÉ SPOLEČNOSTI NAUK TŘÍDA PRO FILOSOFII, HISTORII A FILOLOGII Ročník 1940. Č. I. M. IO. HUS SERMONES IN CAPELLA P BETHLEHEM VYDAL VACLAV FLAJŠHANS PRAHA 1940 NÁKLADEM KRÁLOVSKÉ ČESKÉ SPOLEČNOSTI NAUK V komisi Fr. Řivnáče, knihkupce Na Příkopě. - Tiskem Dra Ed. Grégra a syna v Praze

Strana 2
M. IO. HUS SERMONES IN CAPELLA BETHLEHEM. III. QUADRAGESIMALE. A. D. MCCCCXI, 25. II.—11. IV.

Strana 3
LXXI. Johel II, 12. In die cinerum. [25. II. 1411. [K 79 al Convertiminil ad me in toto corde vestro jin ieiunio et in fletu et in planctu et scindite corda vestra et non vestimenta vestra... Quia igitur hodie est caput et principium ieiunii, quo ad Deum converti debemus... Quamvis autem totum tempus viacionis datum est homini ad peni- tenciam, tamen specialiter tempus quadragesime. Et ergo hodie est dies primus, in quo homines, si que neglexerunt penitere, iam restaurent. Unde s. Johel nos ad hoc hortatur, qui incepit propheciam suam dicens Johel I, 4/: „Residuum eruce comedit locusta, residuum locuste comedit bru- cus, residuum bruci“ tinea2) est demolita2)... Eruca enim, que viridi- tatem foliorum demollitur, significat luxuriam, que totam viriditatem iuventutis hominum malorum et luxuriosorum demollitur: et sic illius re- siduum comedit locusta, que sursum erigitur a terra et iterum cadit, que significat superbiam, qua elati a tergo finaliter deicientur, iuxta illud Psalm. 721 Davidicum: „Deiecisti eos, dum allevarentur“. Et subdit: „Residuum locuste comedit brucus“, tumultuans in se wrcze sterquilinio volvitur et significat avaros, qui in sterquilinio huius mundi diviciarum volutantur. „Et residuum bruci“, i. hominis avari, in sterquilinio diviciarum vo- lutantis2) „erugo demolitur“ K 79" b], que significat invidiam, que si adest homini, quidquid predicta tria vicia in homine non destruunt [ur], totum virtutis cumullum demollitur. Et de hiis tribus viciis dicitur I° Joh. 2°: „Omne, quod est in mundo, aut est concupiscencia oculorum (et sic avaricia) aut superbia vite."Ergo propheta hortatur peccatores ad conversionem in forma et persona Dei, 2° ad condignam penitenciam. 1) Qui sequuntur sermones LXXI—CXL maximam partem cum similibus sermoni- bus prioris collectionis („Quadragesimale“) congruunt, quam mag. Johannes MODIX edidit; lectiones varr. ex codice bibl. Clem. I C 12 afferuntur; primus hic sermo Quadragesimalis etiam in Rep: et alibi legitur, pauca tamen tantum congruunt verbaliter. — 2) K: comedit rubigo Vulg. — 2) K volutantur errore.

Strana 4
4 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXI. Primum ibi: „Convertimini“, 2m ibi „in ieiunio et fletu et planctu." Ulterius hortatur, ut corde nostro scisso maliciam emittamus, dicens 'et scindite corda vestra', non desperantes de misericordia Dei. Et ponit cau- sam, quia benignus' et placabilis super malicia. Ne autem quis sine ope- ribus suis de misericordia Dei minus speret, dicit: "Quis scit, si conver- tatur?“ et tunc ulterius modum ponit ieiunandi, quia „egrediatur sponsus de cubili suo"... Omnibus autem epistolam scripsit, dicit enim: „Audite hec, senes, auribus percipite omnes habitatores terre“ et presertim sacerdotes. Dicit enim in primo capite: Induimini cilicio, ululate sacerdotes' — et subdit: „Quoniam interiit de domo Dei nostri sacrificium, quod digne offeratur eidem Domino Deo nostro.“ Et hec [ut] facientes soli digne offerentes Deo aliis [ut] prodesse poteritis. Dicens: 'Vocate cetum !" „Convertimini!“ "„ad Dominum Deum...“! dicit Dominus, qui potest punire et omnia scit, que agimus, qui eciam in momento salvare vel dampnare potest. „Convertimini“ a peccato, a dyabolo et a mundo ad me, qui sum securitas, liberator et premiator. Et hoc est principium accionum nostrarum bonarum omnium. Nam sicut homo non potest peccare, nisi a Deo suo avertatur, sic nec digne penitere potest, nisi convertatur ad Dominum Deum. Bernhardus: „Quid sibi vult, dilectissimi, quod precepit Dominus, ut convertamur ad eum? Ubilibet enim est et replet omnia et complectitur universa“. Et David "Psalm. 1381: „Si ascendero in celo, tu illic es; si descendero ad infernum, ades. Subdit: „Quo me vertam, ut convertar ad te, Domine Deus meus ?“ Non omnibus hoc datum est, sed simplicibus apostolis. Nam sic intelligamus, quod quia peccatum mortale (secundum Augustinum) est aversio a bono K 80° a incommutabili, videlicet Deo et conversio ad bonum commu- tabile creature, ut sit1), quod voluntas et affectus summe tendere debet in Deum, que si ipsum summe non diligit, sed magis preeligit aliquam creaturam, iam peccavit per aversionem a Deo suo. In simili: si qua diligit ovisatorem suum ut puta in corea, non curat, quidquid faciant alii, solum sui amasii intendit aspectibus. Sic fidelis anima, non curans, quidquid alii tumultent, semper tendit in dileccionem Dei sui et sic stat recte erecta. Si vero ad aliquam reclinatur ceraturam, tunc ut sic iam a Deo suo est aversa. Peccato autem veniali non statim aversa a Deo suo, sed elongatur a Deo suo magis ac magis venialiter peccando, quousque ex hiis agregatis assenciat mortali, quo tunc facie tenus avertitur a Deo suo. In toto corde, i. in tota voluntate cordis vestri. Unde Bern- hardus: „Fratres, si dixisset 'convertimini', nichil addens, esset nobis forsitan libere respondere, dicentes: „Factum est iam; aliud propone 1) K pro sic.

Strana 5
In die cinerum. Convertamur ad Dominum, scindamus corda nostra. 5 mandatum". Nunc spiritualis, ut audio, conversionis nos admonet, quo quilibet converti potest, que non una die perficitur. Utinam vel (i. saltem) omni vita, qua degimus in hoc tempore valeat consumari, qua Deum ex toto corde, ex tota anima et potenciis eius omnibus super omnia dili- gamus. Hec si impleverimus totaliter in hac vita, certe difficulter, nisi cum anima et corpore segregabitur. Tunc enim innixa erit divine dilec- cioni, supra quem nichil aliud diliget.“ Subdit: „Totum enim cor est perversum quatuor affeccionibus. Convertatur proinde amor tuus, ut nichil diligas omnino nisi ipsum, vel preter ipsum, sed omnia propter ipsum. Ut si habes mulierem, quia bona est et Deo placens, diligis ipsam propter Deum. Si vero diligis ipsam propter libidinis explecionem, in veri- tate non diligis ipsam, quia ipsam conaris continencie castitate et matri- monii observancia spoliare." Convertatur eciam ad ipsum timor tuus, quia perversus est timor omnis, quo metuas preter Christum, non propter eum. Perversus enim timor est, quo tu [K 80" b] timens, ne abstrahat tibi Dominus tuus ne- cessaria tua et sic peccans ipsum conducis vel allicis, male facis. Sed time Deum tuum timore filiali ita, quod si pena dampnacionis non esset, prop- ter solam tamen inmensitatem bonitatis eius et propter peccati turpitu- dinem nolles peccare contra pium creatorem et Salvatorem tuum; con- vertatur gaudium tuum, ut gaudeas in summo bono, quod nunc est bo- num gracie, quo penitens es de peccatis tuis, ut postea gaudere posses. Unde dicit: „Et gaudium tuum et tristicia, qua times peccare et tristaris de perdito bono vel de bono, quod velles habere et non habes, eque con- vertatur ad ipsum. Nonne tristari debes, quia graciam divinam et sic regnum celorum per peccatum amisisti et eciam, quod illud habere debes et est a te elongatum. Unde David [Psalm. 1151/: „Heu michi, quia incolatus meus prolongatus est.“ Et in signum huius conversionis dicit Propheta 'in ieiunio', sc. corporali, quo vicia comprimit, mentem elevat, virtutem largitur et premia, et fletu et planctu, quia ipsum Christum amisimus et regnum celorum a nobis est elongatum, ut ad ipsum conver- tamur. Et scindite corda vestra, ut peccatum effluat. Cum enim cor materiale scinditur, tunc sangwis coagulatus effluit; quia vero in nostro corde sangwis peccatorum induracione intencionis perverse coagulatus iacet, ideo Dominus ad illius scissionem... ut effluat illud peccatum de cordiali affectu, ut non perpetrare velis illud — et non vestimenta [vestra...], sc. tantum, quia nichil valet vestimenti superbi deposicio sine deposicione superbie cordis. Et ergo ex quo peccatum plus iacet in corde, quam in veste et specialiter

Strana 6
6 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXI, LXXIa. peccatum superbie, ideo inhibet vestium scissionem, qui vergit in communitatis destruccionem. Quia benignus peniténciam inspirando, misericors de volun- tate peccata relaxando, paciens, peccati vindictam pro peccatis diffe- rendo, quia dicit: „Vivo ego, dicit Dominus, nolo mortem peccatoris, sed ut magis convertatur et vivat" JEeech. 33°1. Et multum „misericors" peccata relaxando „et prestabilis“ persuus 1) litostywy. Sed forte dicet aliquis: Ex quo tamen K 801 a] pius et benignus et misericors est, ego peccabo: tamen remittet michi. Hoc infringit dicens: „Quis hominum“ sine revelacione „ scit! si convertatur“ sc. Dominus ad misericordiam, ad vindictam ,et ignoscat“ peccata relaxando. Nullus enim hoc scire potest, ut eo caucius serviamus illi peccata fugientes. Nam tria abscondit a nobis: 1" quia nescimus, si salvabimur — secundum, quia nescimus indicii diem, tercium, quia nescimus diem mortis nostre et si gracia vel odio digni simus.2) Hec ergo abscondit a nobis, ut eo diligencius peccata spernentes et eisdem non consencientes mandata3) eius impleamus et sic secum ad regnum celorum perveniamus.4) — 1) Sic K: super malicia Joel. II, 13 Vulg. Glossa bohem. etiam in Quadr. legitur, sed non sola. — 2) In K ssimus errore. — 3) In K mandate errore. — 4) De Mag. Johannis Quadragesimali primam mentionem 1794 Mich. Denis fecit (Codd. theoll. bibl. Palatinae Vindob. II, 1691), qui etiam cum Passione eiusdem magistri hoc opus coniunxit. Codices nostros et eorum contenta descripsit 1900 mea Literární činnost M. J. Husi, pag. 106—107, num. XLVII; dé tempore disseruit 1915 Joh. Sedlák, Studie à texty, II, 410—414, ubi etiam loci aliquot afferuntur. —-

Strana 7
LXXI a. In die cinerum. Matth. VII 26. II. 1411. Hicl) non habetur evangelium 4° ferie.1) 1) Adnotatio marg. scriptoris K. Evangelium hoc, incipiens 'Cum ieiunatis', quod le- gitur in die cinerum, in K omittitur; exponitur tamen breviter in Reportata, plene autem in Quadragesimali. Oodices Quadragesimalis, non omnino congruentes, 1900 quinque (bibl. Clem. I C 11, 12; Vindob. Palat. 3914, 4917 et Scotorum 50 e 3) noti erant; quibus 1907. quinque ex bibl. capit. Prag. (A XLIV: E XLV I, 2; B XVII, et E XXXVII) accesserunt; nunc etiam in bibl. univ. Zagrabiensis (Agram, Záhřeb) unus codex, alter in bibl. Admontensi (hodie in Clem. I G 26), tertius in bibl. principum Dietrichstein Miculoviensi (sign. I, 17, hodie Brunensis) inventi sunt. Alii quoque codices singulas partes continent; in pluribus verba bohemica in textu occurrunt, coaeva, in permultis glossac bohemicae interlineares, quarum origo incerta est. In plurimis codicibus singûlis dominicis quadragesimae sermones aut desunt aut ex aliis mag. Johannis 'de tempore' postillis sumpti sunt. Collatio cum sermo- nibus in Bethlehem 1411 post futuram editionem Quadragesimalis fieri poterit.

Strana 8
LXXII. Feria quinta post ciner. JIsai. XXXVIII, 11 = 14' Reg‘ 20°! 26. II. 1411. K 80 a In diebus illis egrotabat Ezechias ad mortem jet introivit ad eum Isaias.. Heri sanctus Johel propheta in persona Christi nos1), ad Dominum ut convertamur, hortabatur, quia ut ipsum Deum melius super omnia diligamus?", 2° ut finaliter timeamus, 3° ut in anima gaudeamus, quia maximum bonum regni celorum adipiscemur, 4° ut summe doleamus, quia comovimus Dominum nostrum. Et has quatuor affeccione]s , ut ad ipsum Deum convertamus, quibus opponuntur quatuor inpedimenta: 1° delectacio peccati opponitur dileccioni divine; 2° pudor peccati oppo- nitur, quia verentes peccata sua recitare volunt mentiri coram Deo, cui inprimis est confessus [timori opponitur]; 3° opponitur conversioni ad Deum spes venie et spes future confessionis, quia primo volunt confiteri. cum pulsacione vocantur; 4° desperacio remissionis peccatorum. — Primum debet reici, quia transit cum mundo, ut dicit Johannes II. Johan. II, 171: „Mundus transibit cum concupiscenciis suis“. Si enim unus a principio mundi fornicatus K80" b] fuisset usque nunc et si iam mori deberet, [quare] quantum haberet delectacionis de fornica- cione preterita? Sed tales miseri non pensant, quanta miseria infernalis eterna interminabilis expectat; tales certe non fornicarentur. Nam posito rudi exemplo, quod si mundus totus usque ad celum esset papavere plenus et si post mille mille milia annorum deberet unum granum deperire, adhue dampnati libenter expectarent. Cum tamen tales miseri plus miserie et doloris habent, querentes qualiter conpleant peccata, quam boni, qui a talibus miseriis sunt sequestrati ... Nam dicit Ovidius: „Quot [in] campo flores, tot sunt in amore dolores Quorum mercedem sic agencium et premium exprimitur Job 21°: „Tenent tympanum et liram et gaudent ad sonitum eius: ducunt in bonis dies suos — et in puncto ad inferna descendunt." 2m debet removeri confessio peccati, quia in iudicii die omnibus 1) Similis sermo in Quadr. et Rep. legitur,

Strana 9
Fer. 5a p. ciner. Praeparemur ad festa orationibus. 9 peccata hominis patebunt, ut dicit Apostolus revelabit occulta cor- dium'. 1Ia Cor. XIV, 251/ Et Christus dicit: „quod in aure m! dixistis malicias vestras secreto confabulando id „predicabitur supra tecta" [Luce XII, 31/ quia ille toti mundo patebunt. — Tercio, quod procrasti- nacio penitendi debet removeri, nam dicit Gregorius: „Qui penitenti veniam promisit, diem crastinum penitendi dare non promisit.“"— 4° de- speracio debet removeri per hoc, quia infinita est misericordia Dei et quia peccata cui us libet hominis sunt finita, ideo non est desperandum de misericordia. Augustinus: „Nullus de misericordia Dei desperet: maior est enim misericordia Dei quam nostra miseria. Prompcior enim est Deus misericordiam dare, quam peccator accipere. Unde paracior est ad infusionem gracie, quam homo ad preparacionem vasculi cordis sui, ut accipiat illam.“ Heri Dominus vocavit nos ad conversionem per Johelem — deinde precepit ieiunium et causas ieiunii ostendit, quia mentem elevant, vicia comprimunt, virtutem atque premia largiuntur. Et hine ante festum magnum quodlibet institutum e(s)t ieiunium, ut homines melius preparen- tur. Ubi tamen wyrowe et aeris verberatores hastilusores [K 81 a ante tempus hastiludendi ieiunant et ieiunium Dei infringunt — et conse- quenter ut ieiunemus ad corporis mitigacionem, quod domemus prius refrenatum corpus concupiscenciis. In epistola ergo sancta mater ecclesia nos hortatur ad humilem oracionem exemplo centurionis et regis Ezechielis,1) quorum quilibet ora- cionis effectum est consecutus. Loquitur ergo Propheta de Ezechia: scri- bitur enim de ipso 4' Regum 14°: „Fecit, quod bonum erat coram Do- mino secundum omnia facta patris sui David; ipse dissipavit excelsa, destruxit statuas, confregitque serpentem eneum, quem fecerat Moyses. Siquidem filii Israel usque ad illud tempus adolebant ei incensum. De quo serpente patet in Exodo,2) quod cum filii Israel mandatum Domi- nicum prevaricarentur, Moyses divino nutu fecit eneum serpentem, ut qui morderentur a serpentibus aliis, ab illo curarentur. Quem tunc serpen- tem, a quo curati fuerunt, rex Ezechias frangi fecit 14' Reg. 181, ut non adoretur ille serpens. Qui tamen Christum figurabat, ut omnes, qui eum suspendentem in ligno crucis adorarent et viderent, a venenatis morsibus dyaboli curarentur. Et subdit: „Itaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Juda, nec ante eum et adhesit Domino et non recessit a vestigiis eius fecitque mandata, que precepit Dominus Moysi“. Et 2' Paralip. 19 et infra usque ad 23 inclusive ponitur laus illius regis. Unde 4' Reg. 18 dicitur, quod cum diffidasset eum rex Asiriorum, oravit et statim ingressus in templum coram Domino Deo suo, cilicio 1) Pro Ezechie K errore. — 2) Recte Numeri XXI, 9 Vulg.

Strana 10
10 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXII. indutus, literas diffidacionis ostendit Deo in templo. Et dixit Dominus per Ysa ]XXXVII [ ad eum: „Ne timeas, quia Dominus tecum est et nec populus tuus subdetur potestati regis Asiriorum.“ — Cum autem eum rex Assiriorum circumvalasset, angelus Domini in nocte occidit centum milia, 80 milia et quinque milia. Et quia bonus erat iste Ezechias, tamen [Ezechias] eciam peccavit et ergo egrotavit. Peccavit enim, quia omnes thezauros suos ostendit ex superbia servis regis Babilonie. Cui dixit Ysaias hec: [Is. XXXIX, 61 „Aufferentur de domo Babiloniam the- zauri tui, non remanebit quidquid in domo [K 81' b tua“ — ait Dominus „et filios tuos aufferet rex Babilonie, ut castrati serviant ei.“ Et dixit Ezechias ad Ysaiam: „Bonus sermo Domini, quem locutus es: sit pax et iusticia in diebus meis“, ut patet 4' Reg. 20°. Secundo pecca- vit, quia canticum Domini post occisionem Assiriorum ab angelo non cantavit, sicud et alii reges Ysrahelitici, qui Domino laudem ex victoria sua dabant, qui vicit per ipsos, non autem ipsi. Et sic iste ingratitudinem ostendens non cantavit Deo suo. — Docemur ab ipso, ut non gloriemur de thezauris nostri cordis, ut non rex Babilonie dyabolus aufferat illos; 2° ut de victoria supra dyabolum Deo laudem demus, qui hec in nobis operatus 3° peccavit, quia superbiam ostendit, cum in se elevatus est, non nos. — est ex eo, quod angelus Assirios interfecit, in quo ipsum non imitemur. In diebus illis, in quibus habuit victoriam de inimicis, egrotavit Ezechias apostemate vel morbo theodocion, i. regio ; Quantum? usque ad mortem, non inclusive, sed propinquius morti Introivit de mandato Domini Ysaias filius Amos, prophete, pastoris et layci, qui spinas evellebat in campis,: Hec dicit Dominus: Dispone domum: si c intelligitur, ut regnum disponat suum, quis eo decedente regnaret, cum adhuc Manasses, pessimus filius eius, non esset natus, qui multos occidit prophetas. Sed magis mistice intelligitur: 'morieris', sc. si non egeris penitenciam, quia multi dicunt stulti, quod hic non dixisset verum Ysaias, sc. quia non est mortuus — et nesciunt, quia Dominus non omnes condiciones prophetis revelavit, sicud hic Ysaie. 'Si non penitebis', hoc sibi non plene revelavit, sicud et Apostolus dicit: „Fornicarii regnum Dei non possidebunt" 1I Cor. VI°( — intelligendum est 'si non penituerint’. Et convertit contristatus, credens simpliciter se mori, [Et convertit] faciem ad parietem, ne aliis pateat fletus et K 81' a] oracio. Obsecro i. ob sacra rogo, Domine, memento, quoniam1) in corde perfecto non claudicans in duas partes et quod bonum erat et tibi placens, semper feci. Et flevit Ezechias: Ecce, quia ad Dominum in fletu fuit conversus. 1) K: queso quomodo (Isa., 41 Reg.) Vulg.

Strana 11
Fer. 5a p. ciner. Superbus punitur, paenitens praemiatur. 11 Et subditur 4 Reg. 20: „Et antequam egrederetur Ysaias mediam partem atrii, factum est verbum Domini ad Ysaiam dicens.....:Hec dicit Dominus Deus David, patris tui: Ecce ego vidi fletum tuum et lacrimas tuas; ego addiciam tibi quindecim annos vite tue et de manu regis ( Assiriorum eruam te et civitatem istam, dicit Dominus omnipotens". Pro informacione nostra circa illam clausulam sciendum, quia dicitur 'convertit faciem suam ad parietem et flevit'. Quia igitur humanitas Christi est tamquam paries divinitatem a nobis obum- brans Canticorum 2°: „En ipse stat post parietem nostrum" i. post et retro corporis humanitatem, qua suam divinitatem abscondit. Quem parietem videntes solum Judei dilectum Deum ibi non viderunt. Sic eciam divinitas et verus Deus latens in sacramento stat post parietem, quia a nobis oculo carnis non videtur. Si ergo nos superbia vel ingratitudine vel elacione ad instar Ezechie[lis] peccamus et usque ad mortem egro- tamus, convertamus faciem racionis ad parietem ; i. humanitatem Christi, ad quam recurramus pro nobis passam et miserrime crucifixam, ut nostro- rum veniam peccatorum nobis indulgeat. Qui sic dispositi si fuerimus, Dominus addiciet nobis non solum XV annos, sed annos interminabiles gaudiorum in regno celorum — et eruet nos de manu regis Assiriorum1) i. dyaboli, qui nostram destruccionem nobis machinabatur. Doceantur eciam domini exemplo centurionis, ut si habent servos fideles infirmantes ipsos pie tractent et pro eis orent Dominum, ut sa- nentur. Quod tamen est versum in oppositum, quia quamdiu servire possunt, a dominis diliguntur, quando autem langwent, de omnibus eiciuntur. Et si ipsos pie tracta K 81' b verint, Dominus fidem ipsorum (sicut et hic centurionis) pie confirmabit et eos eternaliter premiabit regno celorum collocando. Quod nobis prestet Jesus Christus in secula benedictus!1) — 1) Evangelium de centurione (Matth. VIII, 5—13) omissum est, sermo etiam deest; prima pars huius evangelii, de leproso (8, 1—5) iam supra (K 66/7) exposita erat, alii sermones ap. Hus etiam hanc partem exponunt. In Quadragesimali sermo inc. Quamvis stud ovg."

Strana 12
LXXIII. Feria VI. post ciner. [Isai. LVIII, 1. K 81'b Hec dicit Dominus: Olama, ne cesses! Quasi tuba exalta vocem tuam pet annuntia populo meo scelera eorumq... 27. II. 1411. Heril) ecclesia exemplo Ezechie movit fideles ad devotam oracio- nem, cum fletu ut Dominum rogent fideles — et eciam exemplo centurio- nis. Hodie in epistola et ewangelio2) movet fideles ad largicionem piarum elemosinarum et has tangit tam ewangelium, quam epistola. In epistola enim dicit:„ Frange esurienti panem tuum“ et ewangelium dicit : Cum facis elemosinam, noli tuba canere', ut sc. humanam laudem exhine queras, sed dicit 'nesciat sinistra', sc. perversa intencio tua', quid faciat dextera. tua'. Et subdit: „et Pater tuus reddet tibi“. Et ponit duplicem, ymmo mercedem multiplicem ponit in processu: 'tunc orietur quasi mane lumen tuum‘— et sic de aliis donis in epistola positis. In ewangelio vero dicit et pater tuus, qui videt in absconso, reddet tibi'... Et quia duplex est elemosina, sc. spiritualis et corporalis... Cum autem elemosina sit opus misericordie, que est miserum ele- vare a miseria corporali, et spiritualis est ea melior et Deo placibilior, quia preposita est corporali, elemosine, quia maior est misericordia anime quam corporis, ergo eciam maius est animam verbo Dei saciare, quam corpus pane materiali. Nam 3Matth. 4° ( dixit Christus : 'Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei.' Quia vero, si quis elemosinam alicui [K 82ra inhiberet dare corporalem de sua sub- stancia, homicida esset pauperum: nam dicit Johannes 1 1° Joh. 3°. „Fratres, qui habet substanciam mundi huius et non dat non habenti, homicida est“; multo maior est homicida, qui alimentum spirituale verbi Domini alii inhibet, ne inperciatur, sed ut moriatur. — In epistola primo precipit predicatori clamare sine cessacione; 2° vocem exaltare, 3° populo peccata annuncciare. Primum ad vocacionem 1) Hic sermo initio fere ad verbum cum sermone in Quadr. congruit, reliqua vero discrepant. — 2) Prima vesba Heri — et in Quadragesimali desunt, qui inc. Audistis, quod dictum est ...’ In pres. evg."...

Strana 13
Fer. 6a p. ciner. Peccata sunt populo annuntianda. 13 populi 2m ad terrorem, 3" ad peccati manifestacionem: „Hec dicit Do- minus: Clama!“ instruendo ignaros, terendo malos, consolando profi- cientes; ne cesses — tempore et loco opportuno. Semper enim predicator ad hoc debet esse dispositus, ut quocunque viderit tempore homines dispositos ad audien dum , quod semper habeat desiderium ad predi- candum; quasi tuba, sc. qua ad pugnam contra Philisteum (diabolum) fi- deles debent incitari, anunocia populo meo scelera, i. graviora peccata, eorum et domui Iacob, i. populo confitenti peccata, sc. minora, ipsorum. Quia vero peccata contra naturam sunt graviora — nam dicitur Levitici 20°: „Locutus est Dom. ad Moysen, dicens: 'Hec loquere filiis Israel'— et infra: anima, que declinaverit ad magos et ariolos et forni- cata fuerit cum eis . . . ponam faciem meam contra eam et perdam eam de populo meo' — et JLev. 18°1/ infra: ' Qui maledixerit patri vel matri, sangwis eius super eum. Si quis adulteratus fuerit cum uxore proximi sui, morte morietur utrumque. Et sic similiter de noverca et nuru: si quis nupsit cum matre et filia, utrumque morietur igne; mulier, que succubuerit cuicunque iumento, similiter interibit cum eo, utrumque mo- rietur. Si quis cum sorore coierit et revelaverit turpitudinem eius, utrum- que morietur. Si quis coierit cum muliere menstruata et revelaverit tur- pitudinem eius, utrumque morietur coram facie omnis populi.“ Propter que sceleratissima peccata Sodoma Gomorrha interierunt et vivi absorpti sunt a terra. Et scire debent homines, quod mundus totus K 82 b interiit di- luvio preter1) 8 personas et scire debent, quia Gabaonite omnes interierunt2) citra 40 milia de genere Beniamin. Quare autem Deus illa peccata ab- hominatur? Certe ideo, quia Dominus Deus ideo mundum creavit et usum coitus instituit, ut mundus augeretur. Illi autem non ad generacionem, sed ad libidinem convertunt eo abutentes, ideo abhominantur. Me enim deinde querunt ficte, non vere, sed yppocritice, non in corde perfecto. Et dyabolus residet in corde. Scire vias volunt speculative, sed non implere opere, ut sunt litterati, qui aliis viam regni celorum monstrant et soli eam opere subterfugiunt quasi gens, que iustjiciam feceritt cum tamen in veritate totaliter dereliquerit. Rog ant me, sc. voce, ore, sed non corde perfeccionem: vidi ius ). ..[ ut faciam alios pro eis puniendo — et soli digni sunt pena, quam aliis rogant infligendam. 1) Vulg.: propter K errore. — 2) In K interierit errore.

Strana 14
1 4 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXIII. et appropinquare i. appropinquandi presenciam ostendunt, cum tamen non appropinquant, quia postea habent intencionem recidivandi Ysa 29: „Populus hic meus labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me,“ quia id, quod ore dicunt, opere non implent. Hic ponit quomodo homines gratis ieiunant, qui peccata de corde non dimittunt voluntarie d'icentes : "Quare ieiunavimus et non aspe- xisti“ i. non approbasti, „humiliavimus animas nostras" i. vitas nostras annuales „et misisti“, i. non approbasti? Respondet Dominus dicens: „Ecce : in die ieiunii vestri invenitur voluntas vestra", que est hec: „omnes debitores vestros expetitis“ ultra quam debetis misericordiam non osten- dendo. „Ecce ad lites et contenciones ieiunatis“, occulte et manifeste contendentes. „Nolite ieiunare (sc. sic) usque ad hanc diem" sc. ieiunastis, peccata non deserentes, ut audiatur, quodl d'icitur!: Si vultis exaudiri, non sic ieiunetis. „Numquid hoc est ieiunium, quod elegi per diem affligere“ corpus i. vitam annualem, num- quid contorquere quasi arculum okrsslek caput suum IK 82 a] et saccum et cinerem sternere“ super? „Numquid istud vocavi ieiunium" — „et diem acceptabilem Domino“ nisi in internis consciencia emundetur? Tunc ostendit ieiunium sibi gratum et ponit quatuor condiciones eius : peccatorum expurgacionem, debitorum relaxacionem, e lumine] ? " cor- porali largicionem, 4° iusticie execucionem. Qui hec habuerit, bene ieiu- nat. De 1° dicit: „dissolve colligaciones"1) i. falsas cartas, quibus pauperes impie obligasti sibi ad serviendum vel ad Robotas rescribendo, ut faciunt domini Barones suos subditos ad illa angariantes. Glossa: „si impium est debitum exigere ab aliis, qui non possunt solvere, multo magis impium, si non debent." „Solve fasciculos deprimentes" i. vectigalia, onera vel tri- buta deprimencia pauperes; „dimitte eos“, sc. solutos, „qui confracti sunt" iugo servitutis, ut faciunt plebani, qui laicos pauperes pro deci- mis angariantur. „Et omne onus" gravamen sive corporaliter, sive spiritualiter angarians proximum tuum vel te ipsum, onus peccati gra- vans „disrumpe“ ut ab illo libereris. Si(c) enim grave est mortale pec- catum, ut quanto cito anima de navi corporis sui exit, statim in pro- fundum inferni mergitur; „frange jesurienti panem tuum“1 osten- dit libertatem, ut libere det elemosinam pauperibus. Qui enim frangit, liberius dat, quam qui cedit. Et egenos pauperes vagosque, i. viantes, induc in do- mum tuam. Cum videris nudum veste necessaria carentem, operi eum et carnem tuam, i. proximum tuum, que est tua caro, cum si- 1) Vulg.: colli tui K errore.

Strana 15
Fer. 6a p. einer. Qui faciunt beneficia, mercedem habebunt. 15 tis membra unius capitis Jesu Christi. Et ponit mercedem: „Tunc erum- pet quasi mane“ i. sicut sol, quando mane oritur, pellit tenebras, sic gracia peccati nebulas „et sanitas tua“: ecce curacio „cicius orie- tur et anteibit“1): ecce continuacio premiorum. Et gloria Domini Christus et sic beatitudo colliget te. Tunc invocabis me ore, cor- de, opere perficiendo: nam duplex vocacio non sufficit, ut dicit K 82"b Christus Matth. 7°: „Non omnis, qui dicit michi Domine, Domine“ (ore ... corde) „intrabit in regnum celorum, sed qui facit voluntatem Patris.“ Ecce vocacio faccionis: ipse intrabit in regnum celorum, jet Dominus exaudiet! clamabit in periculis tribulacionis et dicet: Ecce assum ad te defendendum, te protegendum et te ad gloriam suscipiendum. Quis hoc dicit? Subdit: „dicit Dominus Deus omnipotens!“2) — 1) Vulg.: ante ibi K. — 2) Evangelium (Math. V, 43 seqq.) hic ommissum est, quod sequi debebat. Expositio super ea verba: „Audistis, quia dictum est antiquis: Diliges proximum“ legitur in Rep. et in Quadragesimali tantum. —

Strana 16
LXXIV Sabbato post ciner. Isai. LVIII, 9. 28. II. 1411. K 82"b Si abstuleris de medio tui cathenam et desieris .. . . Monet1) Deus in epistola a peccatis nos quiescere, ne inordinatis motibus mens vicio dissipetur. Et facit duo: primo hortatur quemlibet viatorem peccatum, quo in se peccat et in proximum, abicere . . . 2° pec- catum, quo appropriate peccat, in Deum. Peccatum enim tripartitur: quamvis enim quodlibet est contra Deum, tamen specialiter aliud est contra se, aliud contra proximum, aliud inmediate contra Deum. Exempli gracia: occidere se ipsum est peccatum contra se ipsum, maledicere pro- ximo est contra proximum peccare, et sic de Deo, quamvis tamen stat peccare eciam contra dyabolum, illi maledicendo. Eccli 222): „Qui maledicit dyabolo, maledicit animam suam“, quia se ipsum dyabolum efficit per peccatum mortale. Hec igitur iubet abicere dicens: Si abstuleris, i. proieceris vel abstuleris per abstinenciam a vo- luntate tua peccatum, ne intret in eam, de medio, i. de cordis voluntate, que est in medio hominis. Nam inpossibile est hominem incipere esse bonum, nisi quodlibet peccatum de corde eiciat; kathenam, i. peccatum, quo peccant in se ipsum. Nam pecca- tum primo appellatur kathena, 2° funiculus, 3° vocatur vinculum. De 2° Salomon: „Peccator funiculis suis constringetur.“ (Prov. V, 221 De 3° David dicit JPs. 1411/: „Educ de carcere animam meam.“ K 83°a Si ergo homo esset compos racionis, deberet se preeligere ligari kathenis ferreis omnibus, quam uno mortali peccato, quia ligacio kathe- narum ferrearum nichil noceret ei sine mortali peccato, sicut nec nocuit sanctis, qui kathenis ferreis ligabantur, qui finaliter sunt salvati. Qui autem hiis kathenis mortalium peccatorum ligatur, talis finaliter liga- bitur manibus operacionum et pedibus affectuum et proicietur in tenebras 1) Sermo hic maximam partem, specialiter initio, ad verbum cum sermone in Quad rag. congruit. — 2) Recte XXI, 30 Vulg.

Strana 17
Sabb. p. cin. Peceutum ligat hominem sicut catena. 17 exteriores. Prima igitur iunctura est suggestio, wnuknutye, in corde ho- minis, 12a1/ cogitacio delectabilis, 3° aspectus affabilis, 4° consensus, 5° actualitas peccatorum, 6° induracio in eisdem et finalis inpenitencia, 7° desperacio. Hec ergo est kathena, qua inpii trahuntur a dyabolo in infernum. Et hec kathena specialiter ligat fornicarios, in cuius signum nominibus amasiarum suarum se pingunt ligatos 1a Corinth 6°: „Omne peccatum, quodcunque fecerit homo, extra corpus est.“ Qui autem fornicatur in corpus suum, peccat tam corpus, quàm animam destruendo et se ipsum mortificando: qui prius fuit membrum unum sancte matris ecclesie, iam mortificatus fit membrum dyaboli. Aug. 9° De civ. Dei: „Et ut de ceteris taceam, non potest simul esse membrum Christi et membrum meretricis et sic membrum dyaboli et Christi.“ Si ergo digne volumus ieiunare, ut illam kathenam peccatorum de corde nostro aufferamus, est necesse.. Et desieris (i. cessaveris) digitum ex |tendere[, sc. ad deno- tandum proximum tuum de aliquo crimine vel ad deridendum ipsum vel ad detrahendum ipsi. Et non solum si monstrat digito, sed si dat signum manifestum, quo scitur ille, que mnotat, ac si digito monstraretur, talis ad hoc peccat. Et desieris loqui, quod non prodest, ymmo forcius et verius, quod obest. Detrahere igitur secundum quosdam est perverse loqui de homine in absencia sui. Et dicitur detrahere, quia, quantum est in per- verse loquente, trahit honorem illius et favorem aliorum ab ipso retrahit, qui ipsum diligebant et aliquando totalem favorem aliorum [K 83'b ma- liciose trahit ab ipso, quamvis honorem illius non potest abstrahere, cum et Christo detrahentes mendose sibi [Christo] minime nocuerunt. Et scire debet talis, quia sibi ipsi maxime nocet. Nam si coram decem hominibus unus detrahit alicui, tune illorum decem hominum corda sauciavit, spinam illis in cor infifn]gendo, utputa quod coram illis aliquem fornicarium vel hereticum appellavit, quem tamen habebant pro homine bono. Quod si vult penitere, oportet, quod quemlibet horum accedens dicat: „Rogo, non credatis talem esse illum, quem dixi, quia maliciose de ipso sum locutus.“ Et talis detraccio presertim fit circa mensas presbiterorum et monachorum, contra quos scripsit b. Augustinus circa mensam suam hec metra: „Quisquis amat dictis absentum rodere vitam, Hanc mensam indignam noverit esse sibi." Unde Apostolus ad Galat. 5°: „ Quodsi invicem mordetis et comedetis, « videte, ut non ab invicem consumamini." Unde detractor assimilatur cani, porco et serpenti. Canis enim superflue latrat ad lunam (nalunu), ad umbram et super molendinum. Sic eciam detractor latrat super lunam, i. super sanctos, qui ipsius vite 2

Strana 18
18 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXIV. contraria scripserunt, 2° super umbram, i. super illos, qui mortui sunt, quos in purgatorio positos dicunt: iam diaboli arant cum anima ipsius; 3° super molendinum, i. super homines laboriosos, qui tamquam molares verbum Domini cum conterunt ad profectum homini, quo in anima sacientur. Quia vero canis latrans nec lune nec umbre nec molendino nocet, sic eciam detractor nec nocet sanctis nec in purgatorio positis nec laborantibus hic in via. Si desieris loqui.. prohibet verbum ociosum. Unde Grego- rius: Ociosum verbum est, quod aut utilitate caret rectitudinis aut racione iuste necessitatis. Hic videant in vanum verba fundentes: nam dicitur Matth. 12°: „De omni verbo ocioso, quod locuti sunt homines, reddent racionem in die iudicii.“ Unde sermo vanus vane consciencie index est: qualis enim sermo, talis consciencia hominis comprobatur K 83 a — Et hinc dicitur Matth. 12: Omnis arbor bona bonos fructus facit — et infra: „Bonus homo profert bona de thezauro cordis sui, malus autem mala." Et hinc dixit Aristotiles in Pery ermenias : „Sunt ergo ea, que sunt in voce earum, que sunt in anima, passionum note.“ Et hoc homines non habent pro peccato, scientes, quia pro quolibet tali diu continuato mortaliter peccant — Eccli 19°: „Qui modica spernit, pau- latim decidet in maiora.“ Nullum tamen tale verbum coram Deo erit ociosum, quia de quolibet tali iudicium faciet Eccli 15.,: „Cuncta, que fiunt: de omnibus illis faciet Deus iudicium in die illa“, pro malis puniendo et pro bonis verbis premiando. Cum effuderis, i. extra in opus funderis, esurienti animam tuam i. affeccionem totam quamvis miseriam suam erigere quantum potest. Et si non sublevas illum, quia non potes, tamen ad hoc illa voluntas non est sine merito. Et de hoc intelligitur illud Deutronomii 3 16°! : „Non apparebis in conspectu Dei tui vacuus". Super quo dicit Gregorius: „Non enim est vacua manus a munere, dum archa cordis repleta est bona voluntate." Quod tamen avari sacerdotes exponunt in offertorii dacionem. et animam uno modo, i. hominem afflictum: pars pro totos umitur afflictam! repleveris sc. sublevamine; 2° modo 'animam afflic- tam' peccato repleveris' salubri et bona informacione, quia illa est melior replecio, quam corporis. — Tunc ponit mercedem: Orietur in te, i. in intellectu tuo, prius tenebroso, lux tua, i. Christus, qui tuum intellectum et affectum illuminabit, ut te ipsum noscas et Deum diligas et proximum. Et sic primum premium est erroris effugacio: ecce indulgencia — secundus fructus passionum quietacio, quia prius fuisti ad malum inclinatus, iam vero quietaris in bono; item timuisti inferni dampnacionem, iam vero quietaberis et non timebis; 1) Vulg. XV—XVI Eceli ad sensum tantum.

Strana 19
Sabb. p. cin. Debemus in festis bene facere, a malicia abstinere. 19 et[ tenebre tue[, i. ignorancia potencie informate, que tenebrate prius fuerunt, erunt sicut lux meridiana, que clarior est luce matu- tina — 3° ponitur donorum multiplicacio, ut veritatem K 83 b protegere, ad Deum iam inclinari. Et hec in anima et eciam in corpore dona accipiet, quia Dominus substanciam sibi augebit. — 4us anime illuminacio et liberacio — 5us a penis liberacio — 6us magna fructificacio. Unde dicit: [et! requiem tibi dabit, i. quietacionem a passioni- bus illicitis et motibus carnis — Dominus, Pater Deus filius tuus et Spiritus S. — et non breviter vel temporaliter1) sed semper, ut in eterna leticia perfruaris. Et demum ostendit, quomodo homo specialiter in die festo debet affectum suum a malicia reclinari, sed magis in Deo delectari —et dicit : sustollam, i. elevabo, te super altitudinem terre et cibabo te hereditate [Jacobl patris tui, i. regnum celorum tibi dabo ad fruicionem. Et ne quis credat hoc esse vanum, quod dixit, dicit: os enim Domini locutum est, quod mentiri non potest.2) 1) Antea K specialiter errore scripsit et delevit. — 2) In Quadrag. evang. super Cum sero factum' sequitur, hic deest. 2*

Strana 20
LXXV. Dominica Invocavit', I. in quadrag. Matth. IV, 1. 1. III. 1411. K 83 b Ductus est Jesus in desertum a Spiritu, ut temptaretur a dyabolo . . . Ewangeliuml) presens legitur dominica I“ in quadragesima, cum tamen non, ut nunc, ieiunavit, sed quasi circa festum Spiritus S.; sed positum est quasi ut nunc ieiunium, quia appropinquavimus ad passionem Domini Jesu Christi. Et quia omnia nunc terre virencia reviviscun, sic et caro humana reviviscitur in motibus suis. Ut ergo illi domentur motus, ieiunium est institutum. Quia vero in ewangelio fit mencio de ieiunio 40 dierum, quibus Christus ieiunavit non propter sua peccata, sed propter nostra, ut nos ab illis liberet et eciam nobis dans exemplum ieiunandi. Et ergo sciendum, quod ieiunium secundum Isidorum [K 84 a est parsimonia et virtus abstinendi a cibis, quibus uteretur, si non ieiunaret, corporaliter. Et est duplex, sc. ieiunium constitucionis, cadens sub precepto, ut est ieiunium quatuor temporum, quod instituit Calixtus papa anno Domini CCXVIII — et hoc ideo propter preparacionem ordinum et Deo grate. 2m est ieiunium quadragesime, quia est decima, ut habetur ,De consecracione' distinccione 152) , Quadragesima' — et de hoc Theoforus3) papa constituit anno CXXX a Domini incarnacione. Et debent istud omnes supplere et inplere demptis infirmis veris neokunawych, demptis mulieribus in puerperio et pueris (octennis autem debet esse, qui debet ieiunare). Certe penset in se vin vel mulier vel puella, quando motus carnis patitur et vult et appetit libidinose coire: extunc obligatur ad ieiunandum. Et si non totali ieiunio, saltem partem eius observet et sic motus carnis domet. Quare autem ieiunium est institutum, dicit Thomas in Summa : „Institutum est ieiunium ad concupiscencias carnis domandas. 1) Sermo super hoc evg. dominicale in postillis mg. Jo. saepe exponitur, in Quadrag. prorsus deest. — 2) Recte V, cap. 16 Decr. — 3) K errore Theoloforus, recte Telesphorus.

Strana 21
Dom. I. in 40a. Quare ieiunamus et eur Christus ieiunavit? 21 Sed numquid Christus ideo ieiunavit, ut domentur motus? Certe non, quia nunquam motus fuit ad malum, cum non habuit peccatum ori- ginale, quod movet ad malum, sed ieiunavit, ut nostri motus domentur, 2° ut mens elevetur ad contemplacionem. De quo Daniel X, quod cum Daniel ieiunavit, Deus sibi prophecias revelavit. Et ieiunium vigiliarum institu � tum est, ut homines festo appropinquante vigilent; et sic festo pas- sionis Christi (et sic Pasche) appropinquante nos ieiunando vigilare debemus. 3° ut satisfaccio fiat pro peccatis Iohel 2°: „Convertimini ad me in toto corde, in ieiunio et fletu et planctu“, ut pro peccatis satisfaciamus. Et ad illud sonat b. Gregorius in Prephacione dicens: "Qui cor- porali ieiunio vicia comprimis tlaczzyss, mentem elevas, virtutem largiris et premia: ecce dona ieiunii." Hic ergo doceantur ventris et ingluviei cultores, brzychaczzy, et sciant, quia ex ingluvie propter ieiunii non implecionem horum omnium bonorum sunt K 84'b exsortes et ieiunantes vera omnia illa habent. — In ewangelio ergo ostenditur pugna Christi, 2° victoria, 3° corona. Pugna ostenditur, cum dicitur Ductus est' et sic 'a Spiritu', secundum Gregorium sc. sancto’, ut temptaretur’ ieiunando — et sic pro peccatis nostris penitenciam accepit. Pugna innuitur, cum dicitur: 'Accedens’ temptator, victoria vero tangitur, cum subdit ewangelista ‘tunc reliquit eum' temptator, quasi victus. Qui ergo vult esse fidelis miles Christi, oportet, ut pugnet, 2° ut vincat et 3° ut coronetur a capite suo Christo, qui est caput omnium electorum — et dyabolus similiter est caput omnium dampnandorum iuxta illud Job 41°: „Ipse est rex super omnes filios superbie. Dedit igitur Christus exemplum penitencie in ewangelio, ideo nunc dicitur tempus penitencie, cuius tres sunt partes, sc. oracio, ieiunium et elemosina propter tria peccata, de quibus ewangelium est presens. Primo propter superbiam, qua dyabolus temptavit, se ut mittat ... contra illam data est nobis oracio, ut sicut superbia est inicium omnis peccati! Eccli X et quia est aliquando peccatum, ideo penitencia eius est humilis oracio. — 2" peccatum est gula, ex qua consequitur luxuria: contra illam penitencia est ieiunium, ut homo non solum abstineat a cibis sibi placitis, sed eciam a venereis quibus delectabatur. Gregorius in Omelia: „Qui se illicita meminit comisisse, quibusdam eciam licitis debet abstinere.“ Nam bis manducare in die humanum est et loco et tempore licitum. Et quia talis transgressus est metam, ideo eciam nunc a tali debet ieiunando (a comestione) abstinere. Et sic eciam de coitu matri- monii intelligendum est, quo non peccat regulate faciens; quia tamen aliquando transgreditur nimis exercendo, ideo eciam a licitis debet absti- peccatum est avaricia, quo temptavit Sathanas Christum in nere. — 3 um monte, ut cadens adoret ipsum. Contra illud vicium, si quid alteri abstra-

Strana 22
22 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXV. xit, quod non debuit, vel retinuit divicias, quas pauperibus erogare debuit, ideo illi penitencia iniungitur elemosine largicio. O K 84'a heu, quot sunt, qui Sathanam cadentes in terram adorant pro diviciis ! Quia igitur Christus penituit pro nostris peccatis, ideo et nos de- bemus penitere. Est igitur duplex penitencia, sc. vera et ficta. Vera penitencia secundum Augustinum est commissa deflere et deflenda non comittere. Unde cum Christus adulteram a peccatis liberavit (Joh. 8°), dixit illi: „Nemo te condempnavit, mulier?“ At illa: „Nemo, Domine!" — Cui dixit: „Nec ergo te condempnabo: vade, amplius noli peccare“. Idem, in De ecclesiasticis dogmatibus : "Penitere est causas przy- czyny peccati abscidere et earum suggestionibus additum non prebere. Cause peccati fornicacionis sunt: munusculorum1) missio, inpudica palpitacio, que si non exciduntur, tunc talis in veritate non cessabit a peccato. Ficta penitencia est, quando quis penitendo de ea perpetrat — et si non perpetrat, non tamen habet firmam intencionem abstinendi. Isidorus de illa dicit: „Irrisor est penitencie et non penitens, qui adhuc facit, quod penitet. Qui ergo ieiunant pro fornicacione et non cessant fornicari, non sunt penitentes, sed penitencie irrisores.“ Sed tales in toto oportet, ut renovent penitenciam suam et non desperent. Quocunque enim peccato mortali sint peccantes, sciant: si penitent, omnia illis remit- tuntur. Si enim talis est adulter et homicida, videat David salvatum, qui de tali penituit crimine —et sic de aliis sanctis, qui diversis peccatis pecca- verunt: peniteat diligenter et accipiet remissionem sicut illi. Est ergo quedam penitencia completa, qua quis incipiens penitere penitenciam continuat usque ad mortem non interrumpendo — et talem sancti habuerunt: Petrus, Paulus et sic de aliis salvatis. Alia est incomple- ta, qua penitens habens intencionem non peccandi et tamen peccat postea. Talis secundum Augustinum est inanis. Nam dicit: „Inanis est penitencia, quam sequens coinquinat K 84 b culpa. Quid autem nos movere debet ad penitenciam, ostendit b. Bern- hardus:„ Nimis durum est cor, quod non movent beneficia Dei inmensa, quibus omnia nobis gratis dedit, nec terrent supplicia et sic dampnacio eterna, quibus sine fine talis miser ardebit.“ „Deberent nos 2° ad peni- tenciam movere" — subdit — „nec aliciunt promissa (sc. regni celorum) que penitentibus Christus dare promisit Luc. X: „Penitenciam agite, appropinquabit regnum celorum.“ — Et hoc est 3m, quod nos debet movere. — 4° nec castigant flagella: quid enim utilitatis habet miser de suis volu ptatibus, circa quas plures miserias habuit quam delectaciones. Unde Augustinus: „Iussisti Domine et ita est, ut omnis inordinatus animus sit sibi ipsi pena. 1) In K monusculorum errore.

Strana 23
Dom. 1. 1n 40a. Quid sit paenitentia; tres partes eius. 23 Alie eciam tres sunt partes penitencie, sc. confessio, contricio et satisfaccio. Cum enim peccatum primo est in anima, 2° in ore, locucio de eodem, 3° produccio illius in effectu, sic eciam quia voluntas anime de- lectabatur in peccato, habeat contricionem, i. conteratur cor dolore intrinsecus plus dolens quam si patrem, matrem et omnia, que habet, ami- sisset. Nam talis mortalis peccator per peccatum omnia amisit et Deum patrem et s. matrem ecclesiam et omnes sanctos — et sine tail con- tricione inpossibile est hominem salvari. 2° quia homo peccavit ore diversas circunstancias precedentes peccatum exprimendo, ut scurilia verba et sic de aliis proferendo. Ideo talis eciam ore peniteat omnia talia peccata sine paliacione confitendo. Contricione, ut satisfaciat Deo, quem sprevit; confessione, ut sa- tisfaciat ecclesie, quam offendit, cuius unum membrum, sc. se ipsum, occidit. Et sic dicit Johannes in Canonica [I, 31: „Qui odit fratrem suum, homicida est“ sui ipsius, quia se occidit. 3° satisfaccione, ut satis- faciat sibi ipsi, qui se vulneravit et dyabolo subiecit, ut se cum adiutorio sanet a dyabolo liberando. Et quare debent hec fieri? Certe, quia Deum tuum commovisti, 2° se ipsum offendisti, 3° quia regnum amisisti, 4° quia in infernum damp- natus K 85 a fuisti. Hec igitur si vis alia aufugere, alia amissa invenire, penitenciam age! Ductus est Jesus, benivole, non coactus, in desertum inter Jerusalem et Jericho: Glossa: in locum cer- tandi, a Spiritu, sc. sancto, ut temptaretur a dyabolo — et sic pugnando vinceret. Et cum ieiunasset quadraginta diebus: Glossa: „divine est potestatis' et quadraginta noctibus: Glossa: „Hec addit, ne in nocte comedisse putetur, sicut faciunt gulosi. Et accedens [tentator dixit ei:! Si filius Deies, dic... 'Si filius Dei', ut ego suspicor, nescio tamen. Incepit a gula temptare, quia Ewam et Adam gula vicit in paradiso, ideo eciam Christum vincere credidit. Gregorius: „Ecce eodem peccato novum Adam aggreditur, quo Adam deiecit et Ewam ; dic: sicut 'dixisti et facta sunt omnia' [Psalm. XXX II, 91 ut lapides isti panes fiant — et non dixit 'carnes', quia per- fecti temptantur solum in illis, que licita sunt et necessaria. Unde quidam doctor sanctus dicit: „Peiores sunt dyabolo, qui panes convertunt in lapides, cum tamen dyabolus de lapidibus panes fieri voluit“— Qui sunt illi? Certe, qui spoliantes pauperes aliquando per vim, aliquando per

Strana 24
24 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXV. fraudem (ut petitores) lapides magnos muros coacervant — et templa viva, anime fideles, fame degunt. 1Qui respondens dixit: „Scriptum est (Deutronomii 8°) "Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod proce- dit de ore Dei'[ etc. Glossa: „Non utitur potestate, sed scripturarum auctoritate, docens nos magis doctrina[m], quam miraculis pugnare“. Rabanus: „Redemptor noster temptatus scripturis respondit, quia propositum ei erat pocius doctrina diabolum vincere pro scriptura, quam potestate, dans nobis exemplum, ut quocienscumque ab impulsibus vio- lentis temptamur, ad scripturarum defensam fugiamus.“ Et sic eciam nos faciamus. Cum enim aliqua nobis mandantur contra Deum et scrip- turam sacram, dicamus: „Plus oportet Deo obedire, quam hominibus! — Ecce, quia pocior est vita anime, quam corporis et peior mors anime, quam corporis. Ideo dyabolus voluit Christum in corpore vivificari per panis comestionem et in anima mortificare. Tunc assumpsit jeum dyabolus in sanctam civitatem: Glossa: „Ex permissione divina et voluntate K 85 b , non violente assumpsit.“ Utrum portando vel ducendo, nescio: Deus scit. Sed dico secundum Gregorium: „Sic se permisit a dyabolo duci, quia se permisit ab eius ministris crucifigi“ — et ergo non mireris. et statuit jeum[ supra pinnaculum (illum, i. summitatem) templi — na stoliczy chramowey,1) in qua sede moris erat legem Dei nuncciare et predicare, quia intellexit Christum esse literatum — et scivit, ubi decipit literatos, quia superbia in ambone. Nam de superbis talibus dixit Christus Matth. 22°:2) „Ve vobis, scribe et pharisei[s], qui „amatis primos acubitus in synagogis et salutaciones in foro et vocari „ab hominibus rabi', i. magistri' ...“ Et ergo eciam dyabolus Christum credebat, ibi quod decipiat ipsum. et dixit jei: Si filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim, quia angelis suis mandavit de te...etc. Ecce, adducit scripturas, que sunt pro ipso: sed aliud contra ipsum scripture obmisit, nam ibi sequitur:3) „Super aspidem et basiliscum ambulabis ...“ Tunc dixisset sibi, quia tu es ille aspis et basiliscus, quem conculcabo'. Qui similes habet multos, qui scripturam, que pro eis sonat, usurpant et que contra eos est, abiciunt ... ait illi [Jesus[: „Rursum scriptum est: (Deutronomii 6°) [Non tentabis Dominum Deum tuum!“ Ego sum homo et pos- sum descendere, nolo me deorsum mittere, ne Deum meum temptem. Et ergo ex quo hic dyabolus Deum suum temptans ex scriptura locu- 1) Eadem verba bohemica in eodem sermone Post. boh. mg. Joh. leguntur. — 2) K. recte XXIII Vulg. — 3) Psalm. XC Vulg.

Strana 25
Dom, I. in 40a. Diabolus a Chr. scriptura victus; sic et nos faciamus. 25 tus est, non vercantur layci scripturas legere et eas docere, cum non sunt peiores quam dyabolus, qui scripturam adduxit. Et ergo tu, quocumque peccato temptaris, semper scripturis te defende. Si enim temptaris symonia, diel): „Scriptum est 'gratis accepistis, gratis date'.“ — Si avaricia temptaris, dic: „Scriptum est: Non potestis Deo servire et Mamone.“ Et item: „Quid prodest homini, si universum mundum lucretur, anime vero sue detrimentum paciatur?“— Si luxuria, dic: „Scriptum est: Fornicatores et adulteri et homicile regnum Dei non possidebunt'.“ Item: „Fornicariorum pars erit in stagno ardenti igne et sulphure ...“1) Et sic de aliis peccatis, quibus temptatus, si dyabolo resistes et vinces, te scriptura ministerialiter protegente, angeli tibi ministrabunt, te in regnum celorum perducendo etc. 1) Hi quinque loci sequerites Matth. X, 8; Matth. VI, 24; Matth. XVI, 26; I. Cor. VI, 9; Apoc. XXI, 8 leguntur.

Strana 26
LXXVI. Dom. Invoc., epistola! II. Corinth. VI, 1. 1. III. 1411. K 85 a Hortamur vos: non in vanum gracia m! Dei recipiatis. Ait enim 1:Tempore accepto exaudivi tel . . . Hortaturl) Apostolus primo, ne viatores graciam Dei in vanum re- cipiant, 2° ne proximos operibus malis scandalisent et offendant, 3° ut quilibet in statu suo, sicut vocatus est, serviat Deo suo. Nam dicit: Exhibeamus nos in omnibus sicut Dei ministros — et spe- cialiter sacerdotes docet, ut legittime Deo servientos diversas contu- melias paciantur pro Christo. De 1° dicit sic: Hortamur, vos, ne in vanum naprazdno[st graciam Jrecipiatis , que datur ad bene vivendum in presenti et ad consequendum gloriam in futuro regni celorum. In vanum' reci- pitur gracia aut quia bonis datis a Deo abutitur aut quia dona, que ei conferuntur2), aspernantur. Donum enim Dei sunt divicie: qui ergo eas in peccata expendit, in vanum recipit graciam Dei. Donum eciam Dei est sciencia et eloquencia sacerdotis. Qui ergo hanc in gulam, avariciam vel superbiam convertit vel silet tamquam mu[tultus, ille graciam Dei in vanum recipit. De illo Eccli. 2° 3): „Sapienciam et disciplinam qui abicit, infelix est et vana est spes eius,“ sc. quia beatitudinem non con- sequetur, ymmo talis in vanum accipiens peccat mortaliter gravius, quam Sodomita vel Gomorrita, ut dicit Salvator |Math. 10°1. Peior autem est, qui nec graciam sibi datam expendit inutiliter, sed eciam graciam aliis datam (sc. ne predicent, et alii ne audiant et nec salven- tur) impedit et obpugnat. Numquid tales sunt deteriores Sodomitis, qui semen materiale in radice destruxerunt? Isti vero semen spirituale anhe- lant | destruere?", ex qui filii Dei deberent generari. Non accipi a mus eciam graciam Dei, quam nobis dedit, animas nostras racione sincera 1) Sermo super hanc ep. in Quadr. deest; aliae autem collectiones exponunt eam epi- stolam partim similibus verbis. — 2) In K conformiter pessime. — 3) Falso: recte Sap. 111, 11 Vulg.

Strana 27
Dom. Inv. ep. Gratiam Dei recte accipiamus, neminem offendamus. 27 et voluntate; non in malum reclinemus, sed magis, ut per eam Deum sincere diligamus et racionem nostram ad optimum bonum, beatitudi- nem sc. ipsam, dirigamus — similiter bona suo modo corporis, que sunt sanitas, pulcritudo et sic de aliis, ut eciam in vanum non accipiamus, sed magis ut per illa Deum magis honoremus et diligencius eidem ser- viamus. Ait enim Deus Ysa. 49 „Tempore placiti,“ i. tempore nove legis, quod est tempus [K 85 b placitum, „exaudiam te“ et est sermo Dei ad Filium et quemlibet fidelem — et tamen ad Christum specialiter, qui in cruce pendens ultimate pro se et pro suis est exauditus, dum orabat. Nobis vero est tempus placitum tempus viacionis, quamdiu anima est in corpore — Et in die salutis adiuvi te, perficiendoo pera tua et te ad glo- riam perducendo. Et hoc principaliter de Christo intelligitur, quem exau- divit, et deinde de quolibet fideli. Ecce nuncl tempus acceptabile! sc. penitendi, nunc in lege Christi, ubi penitere debemus fructifere, alioquin si qui[s] hic penitere neglexerint, in inferno penitenciam agent infructuosam. Quid autem sit vera ac perfecta et fructuosa penitencia, dictum est mane. Ecce, nunc dies Jsalutis , postea erit nox, dum nemo poterit salubriter operari, Joh. 5°; Nemini dantes ullam offensam verbo aut facto aut exemplo malo scandalisantes proximos. Offensio verbalis: contumelia, adulacio, detraccio, blasfemia et hereticacio proximorum maliciosa: hereticant pro- ximos et mendose. Adulacio' dico, que est consensus ad mortale pec- catum, quo consentit Dominus servo suo. Malediccio: unde 1a Co- rinth. 5°: „Si quis inter vos frater nuncupatur et est fornicator, avarus aut maledicus, cum tali neque cibum sumere“ oportet. Item consilium malum ad quodcunque peccatum perpetrandum, realis offensio, homici- dium, lesio, [offensio in rebus,] perveniens ex malicia. Offensio scandali, de qua Matth. 18°, est quodcunque factum malum perpetrare, quo alii cadunt in peccatum. Nam ibi dicit Christus: „Si quis scandalisaverit „unum ex minimis hiis pusillis (qui in me credunt), melius esset illi, ut „suspendatur mola asinaria in collum eius et demergatur in profundum maris. Et quare non debemus dare offensionem, subdit: ut non vitu- peretur ministerium nostrum. Et ergo-racio est, quare sacerdotes nunc non honorant in ministerio suo: certe ideo, quia male vivunt et alios scandalisantur. Nam habetur in Decreto distinccione 331) : „Quod nemo debet audire sacerdotis missam, quem scit fornicarium vel con- cubinarium manifestum et filios et filias super terram gradientes, eius 1) Recte 32, cap. V: Nullus missam audiat, sed ad sensum tantum.

Strana 28
28 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXVI, LXXVIa. fornicacionem probantes.“ Ambrosius „Vituperatur hominis ministe- ... verbis iubet ut fieret, exemplo non movent. rium, si ea quedam K 86 a sed in omnibus jexhibeamus nosmet ipsos sicut Dei mi- nistros, in omnibus| ad salutem pertinentibus adversitatibus sive in- fortuniis Dominum glorificantes constanter. Et tangit quinque genera passionum, in quibus quilibet debet se exhibere sicut Dei minister. Unde quilibet primo ministro Christi debet se, quantum potest, conformare, ut vivat bene et Christum imitetur, ut sit humilis, castus, paciens et sic de aliis sicut Christus, non tamen totaliter et eque perfecte sicut Christus. In multa paciencia, que est tolerancia tribulacionum propter Deum, ut sunt hereticaciones maliciose, que propter Deum et predica- cionem suis membris infligunt, in tribulacionibus, ne1) possemus ad predicandum currere, ut fuerunt sancti apostoli Petrus, Paulus, Johannes, quod quibus oracio fiebat ad Deum ... . ..in sedicionibus, in laboribus manuum propriarum2) labo- rantes, in vigiliis, ieiuniis aliquando benivole, aliquando compulsi, in castitate, que est puritas mentis, redundans in corpora, ut in matrimonio vel extra matrimonium existentes, in sciencia ad salutem necessaria, ut doceamus alios et docea- mur ab aliis in longanimitate wdluhomysslnosti expectando divina promis- sa, qui perseverantes promisit coronare per infamiam, qua dicebantur magi et seductores populi — per bonam famam, quam ab aliis, ut seductores appellati a malis coram hominibus, ymmo et Christus appellatus est nequam a malis sacerdotibus seductor Joh. 193): „Seductor ille dixit adhuc vivens: Post tres dies resurgam“ et veraces a bonis vocati, sicut ignoti coram hominibus malis et noti a bonis hominibus vel a Deo predestinati quasi morientes s. corpore expectantes mortem. Et ecce vivimus, sc. vita glorie divine vivificati et sic ut ad gloriam perveniamus eternam etc.4) 1) Pro ut K. — 2) In K propriorum male. — 3) Recte Matth. XXVII. Vulg..... 1) In Quadrag, sequitur sermo super Ecce ego ipse requiram' — vide seq.

Strana 29
LXXVIa Fer. 2" post Invocavit K 86'b Ezechiel 34. 12. III. 1411. Hec dicit Dominus Deus: Ecce egol) lipse requiram oves meas... 1) Haec duo verba ex epistola fer. II. post I. dom. quadrag. supersunt; sermo prorsus deest. Sequitur sermo super evang, feriae II.— Quid in textu sermonis scriptum sit, ex Quadr. concludi non potest, neque quae glossae ad textum scripturae vel in textu mag. Joh. legerentur. Quomodo textus Quadr. varie legitur, hic aliquot glossae bohemicae sermonis LXX (Conver- timini') ostendere possunt. Una glossa litostivý' in nostro sermone pag. 6 legitur (vide supra), quae suo loco etiam in codd. Quadr. legitur; sed alibi eadem glossa in uno codice legitur, in aliis omittitur. „Sacrificium“ in textu Johelis bohemice vertitur in cod. I C 11 posvěcenina, obět', in cod. I C 12 omittitur; sed postea „cetum" in I C 12 zástup, točíš lidi malé i veliké' versum, in C 11 ommissum. In omnibus fere codicibus in sermone ipso vestibulum bohemice obláčiště legitur, sed in textu Johelis glossa bohemica in C II sienci legitur, in C 12 ommittitur; simili modo verbum scripturae 'de cubili' svého spadla in C 11 vertitur, in C 12 omittitur. Praeterea in textu sermonis I C 12 duae longiores enuntiationes bohemicae leguntur; ex posteriori, ad locum Augustini, tria verba abyště („abysstye,) v čistotě přebývali' hic posui. Plura editioni Quadragesimalis reservanda sunt.

Strana 30
LXXVII. Feria 2" post Invoc. Matth. XXV. 31. 2. III. 1411. K 86"b1 Cum venerit Filius hominis in maiestate sua et omnes angeli (cum eo..(1) Augustinus: „Si esset aliquis, qui de tota sacra scriptura nichil aliud a d disceret, nisi presentem leccionem, hec sola sufficeret sibi ad salutem, quia ibi continentur premia et merita bonorum et supplicia malorum. Hec [et] si homines pre oculis mentis gererent, non utique mandata Dei transgrederentur; quia ergo hec utraque minime pensant, ideo peccant. Tempus ewangelii habetur feria 4“ ante passionem Domini, cum Dominus de servis loqueretur, quibus marcas et talenta dedit. Quorum unrus quinque capiens, alia quinque superlucratus et fuit bonus servus. Alius vero inutilis talentum fodiens in terra proiectus est in tenebras. Et statim, ut se illum patrem familias ostenderet, subiunxit: „Cum venerit filius hominis".. Quia igitur s. mater ecclesia primo ad ieiunium, deinde ad oraciones, postea ad elemosinas hortabatur, hic ergo iam ponit premium exequen- cium hortamenta et penam non exequencium. Cum venerit', sc. ad iudicium, 'filius hominis', sc. Marie, unius hominis, ‘in maiestate’, i. in divinitate et sic Deus et homo. Quia cum veniet in iudicio, tunc mali videbunt eum solum in humani- tate, non autem divinitatem videbunt, sed humanitatem solum terri- bilem, quia „dicent2) montibus 'cadite super ros' Luce 23°1 et collibus 'cooperite nos'", qui libencius statim ad infernum irent, quam quod parere deberent iudicio Dei, ubi omnes peccata eorum videbunt; boni vero humanitatem videbunt iocundam oculo corporali et divinitatem delectabilem cognoscent racione, ex qua summe delectabuntur, quia eadem perpetuo fruentur in celo; 1) Sermo super haec verba in Quadrages. prorsus dijfert. Alia expositio supra (num XVI, fol. K 27) dominica prima in adv. legitur. — 2) In K dicens errore.

Strana 31
Fer. 2a p. Invoc. De ultimo iudicio Christi. 31 et " omnes angeli peum eo, qui sunt spiritus administrato- rii — ymmo et omnes sancti, qui corpora assumentes cum Christo iudicabunt malos; Tunc sedebit super sedem 1maiestatis sue €. Remigius: Sedes eius est nubes, in qua ascendit, quia sicut dicitur Act. 1°: „Sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in celum“. Ex quo eliciunt sancti, sicut Remigius et alii, quod1) in eadem nube sedebunt iudicando, in qua ascendit. Aliter dicit Remigius 'super sedem', i. super ecclesiam, in qua gloriosus (— eam glorificans —) apparebit, quia glorificabit ipsos secum eternaliter coregnaturos et con K 86 a gregabit ante eum omnes gentes: Remigius a primo homine usque ad ultimum’. Ubi autem hoc erit, certitudinem nescimus. Tamen Zephonie 3° 2) dicitur: „Iudicium meum est, dicit Dominus, ut colligem gentes et congregem regna: in valle Josaphat congregabo eos et disceptabo cum eis“. Ac tamen alii sancti non consen- ciunt illi exposicioni, sed dicun t ]: 'in valle Iosaphat' i. in valle humilita- tis, quia tunc ante eum omnes humiliabuntur. Ubi ergo finaliter erit, comitto Domino Deo; et separabit jeos ab invicem , qui nunc permixti sunt sicut zizania et triticum, palea et granum (Matth. 13°), ubi Christus ponit exemplum dicens: „Sinite utrumque crescere, ne conculcetis triticum, quousque veniat messis, ut colligatur zizania et proiecta mittatur in ignem inextingwibilem, triticum vero in horreum". Sic eciam de bonis hominibus et malis. De paleis Luce 3°: „Et permundabit aream suam et separabit paleas a tritico; paleas igni inextingwibili tradet et triticum in horrcum suum ducet“. Et ergo mali sunt zizania, palee, que comburen- tur — et eciam hirci fetidi peccatis a Domino hic nuncupantur. Quos separabit, sc. per virtutem et vicia. Nam virtus bonos dividit a malis et vicium malos a bonis, quos eciam sic separabit Christus et statuet, firmiter, quia eternaliter, quos nullus poterit separare, oves a dextris, i. in gloria beatitudinis. Remigius: nam per oves designantur sancti, sinonimice innocencia gaudentes, qui a d dextram beatitudinis statuentur, quia in spe (in gloria beatudinis) collocabuntur; jedos autem a sinistris !: Per edos, que sunt animalia pe- cualia, fetida, ad luxuriam fervida et semper prona, mali designantur, qui in sinistra dampnacionis statuentur. Tunc in finali instanti seculi dicet hiis, qui a dextris sunt: Venite, benedicti, se. non tantum cruce extrinseca; sed hic benedicere est creature melius esse 1) K qui erorre. — 2) Recte Joel III, 2 Vulg.

Strana 32
32 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXVII. inprecari dobrzy e rzecziczy. Nam sic benedixit Deus sanctis, quia melius esse dedit et dat ipsis et similiter maledicit malis, quia ipsis peius esse dampnacionis imprecatur, possidete wladnyete hereditarie tamquam veri heredes paratum ab inicio vobis regnum, quia ab eterno Christus bonis finaliter regni celorum preparabit K 86 b ]... et preparavit. Quod quidem venale est; Christus pro quovis illud dare respondet: pro- operibus misericordie corporalibus, magis tamen pro spiritualibus dabit, que sunt prestanciora. Primum ergo est esurientem saciare; 2" sicientem potare; 3m peregrinum hospitare, non solum pauperem, sed et divitem, si nescit, quo divertatur, ymmo,1) et paganum, si necessitatur. Et hoc innuitur Luce X°, ubi Samaritanus gentilis vulneratum in Yericho in domum suam portavit, quem Christus proximum vulnerati in ewangelio ostendit. — 4" nudum vestire....... 16" [ incarceratum visitare. Obmittit tamen Christus septimum, sc. mortuum condere, [que] ne superfluas cerimonias exerceant circa mortuos, condimenta vel sepulturas. Quia vero hoc Christus noluit ponere pro opere misericordie, quod tamen homines maxime pro se amplectuntur tam spirituales, quam seculares. Nam Luce 9 dixit Christus uni se sequi debenti dicens: „Sine, ut mortui sepeliant mortuos suos“: mortui in anima sepeliant mortuos in corpore, ut dicit Glossa Augustini: ‘Si nolunt, ut feteant eis corporaliter'. Tu autem vade et annunccia regnum Dei — et hoc Christus fecit ideo, quia maius est mortuos suscitare, quam mortuos tumulare, et quia maius est mortuos in anima suscitare verbo divino, quam mortuos in corpore. Ideo Christus inhibuit sepulturam talem et magis precipit suscitacionem verbo Dei. Nam dicit Augustinus de illis „Cerimonialia circa mortuos sunt magis solacia vivorum, quam suffragia mortuorum“ et de illo vide in die animarum.2) Spiritualia opera misericordie sunt sex: 5 6 4 3 2 Consule, castiga, remitte, solare, fer, ora! Dare ergo debet ignarum, 2° castigare delinquentem, utputa do- minus famulum, super3) fratrem — solare, sc. tristem, qui propter peccata vellet forte desperare vel consolare vis tristem pro morte fratris vel patris sui, quia resurget finaliter — remitte, in te peccantem vel tibi nocentem — et quanto magis tibi factum remiseris, tanto maius pre- mium habebis. Et sic fecit Christus, cum se [se] extendentibus veniam rogavit — fer, i. paciaris proximi defectum, ut mulier virum stultum vel e contra paciatur — ora, sc. pro salute omnium, tam amicorum quam — 1) Ymma K errore. — 2) Vide supra, sermo III., pag. I, 29. — 3) K, pro frater.

Strana 33
Fer. 2a p. Inv. Septem opera misericordiae, praemium beneficiorum. 33 inimicorum. Hec sunt maiora misericordie opera quam corporalia, quia K 87aDeo placibiliora, cum ex parte anime consurgant. Tunc respondebunt j ei iusti", si vocaliter, nescio, vel menta- liter, sc. quod voluntatem Christi intrinsecus cognoscent et ipse eciam eorum voluntatem cognoscet, Domine", quando vidimus te esurientem? Remigius: Respondebunt ista sancti stupentes ad inestimabilem et inmensam maiestatem Christi regis. Et quia bonum, quodeunque fecerunt, quamvis fuerit maximum, tunc illis minimum et brevissimum videbitur pre magnitudine terroris, quia quilibet sanctorum se humillime minimum iudicabit, quia pro tam merito parvo et re parva, quia sola a peccatis custodia eos Deus dotabit magnifice.. Respondebit....: Quamdiu fecistis uni ex minimis meis, i. spiritu pauperibus, sec. Crisostomum. Quamdiu: kterak dlu- ho, czozkoliwyek, kterak mnoho. Remigius: „Miranda Domini et Sal- vatoris nostri pia dignacio, qui se in premio iustorum pastum et nutritum ac vestitum in parperibus suis pensat. Et dant sancti exemplum, quia sicut est in corpore materiali, quod si membrum conculcatur in homine, utputa pes vel manus, caput, dicit 'non conculca me', cum tamen pedem conculcavit: sic similiter Christus, cum sit caput omnium suorum. Qui ergo unum ex illis minimis conculcat membris suis, se iudicat con- culcatum — et quod boni vel mali faciunt minimis eius, sibi dicit factum Ac tamen Remigius limitat, quod hoc ad pauperes spiritu, qui sunt fratres Christi, refertur, qui sunt humiles et boni, quia sciens aliquem esse malum scienter et dat illi, confortat Christi inimicum sibi elemo- sinam dando. Ac tamen, si non plene constat de eo et si, vide n's eum indigentem, dat illi, semper premium suum non perdet.... Tunc dicet rex, qui erunt a sinistris: Discedite a me, maledicti, [ in ignem eternum....( Remigius : „Maledicti vocan- tur hii, qui in malicia vitam suam consumentes eterne malediccioni se preparare non timuerunt“. Et sic dicit David] Psal. 1181/: „Maledicti, qui declinant a mandatis“, subdit: „Numquid quidem cum Domino fue runt, qui non habitabit iuxta eum malignus“, sc. finaliter secundum graciam predestinacionis. Nota duplicem penam habebunt mali, qui actualiter peccaverunt — et dico actualiter, quia cathecumini solum unam peam habebunt priva- cionis K 87b ] divine visionis. Et hec e t maxima pena; non autem corporaliter torquebuntur. Actualiter vero peccantes habebunt penam privacionis divine visionis et hec est maxima pena, quia optimo bono privabuntur, regno celorum, beatitudine ipsa. Et tunc ultra hoc habebunt duplicem penam; sc. in corpore ignem urentem et in anima tedium ex carencia divine visionis. Et sic dixit Ysaias ILXVII: „Vermis eorum 3

Strana 34
34 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXVII. non morietur“, conscienciam rodens „et ignis eorum non extingwetur corpus urens. Isidorus "De summo bono’: „Gemina punitur sentencia hic — miser, dum aut hic vivens cecitate percutitur, ne veritatem agnoscat“ — et sic dicit Ecclesiastes1): „Excecavit eos malicia eorum“— ,aut igne eterno punifa]t) ur , ut eternaliter supplicium luat, qui preparatus est, se. ab origine mundi, sicut et iustis regnum celorum, Lucipero et angelis eius, demonibus." Esurivi et non dedistis michi manducare: Fulgencius dicit: „Si sterilitas in ignem mittitur, rapacitas quid meretur? Si iudi- cium sine misericordia fiet ei, qui non fecit misericordiam, quale iudi- cium erit, qui facit et rapinam et male iudicavit et iustos oppressit. Ve ergo raptoribus, ve malis iudicibus“; subdit:2) „Aut quid recipiet, qui aliena tulit, cum semper ardebit, qui sua non dedit“. Tune respondebunt pei et ipsiq....... 1) Recte Sap. II, 21 Vulg. — 2) Locus Fulgentii (De divinis officiis) saepius apud Hus affertur; sed finem textus ‘Si iudicium' et ‘Aut quid recipiat', alibi Mag. Joh. Augustino attribuit, etiam bohemice in epistola ad quendam nobilem 'o odúmrtech'. — 3) Finis sermonis deest.

Strana 35
LXXVIII. Feria 3 p. Invoc. Isaie LV! K 877b1 In diebus illis dixit Ysayas: „Querite Dominum, dum in- 13. III. 1411. veniri potest, jinvocate eum... Heri in epistola1) Dominus dixit, quia requiret oves suas; in ista autem epistola ostenditur, quomodo ovis debet requirere suum pastorem, quia si debet homo salvari, oportet, quod Deus principaliter querat homi- nem illum, et tunc eciam, quod homo querat Deum suum. Et hinc Ysayas monet, ut Deum queramus, dum inveniri potest; 2° [ K 87 a |ostendit, qualiter sit querendum, cum dicit: „Derelinquat impius viam suam“ 3° ostendit fructum, qui exinde sequetur, quia 'miserebitur Dominus illius', qui querit illum et consequenter ostendit, quod verbum Dei descendens in corda fidelium non frustratur in ipsis, sed magis radi- catum et opere impletum revertitur cum eis, ipsos ad beatitudinem perducendo. Querite Dominum in simplicitate cordis, dum in presenti po- test, invocate corde, ore, opere. De 1° dicitur, de questione Matth. 1 6°! : Si oculus, i. intencio tua fuerit simplex gednotaysne, totum corpus, i. congeries tuorum operum, lucidum erit. Et ergo ab opposito: si fuerit nequam, i. non recta intencio, totum corpus, i. congeries tuorum operum, tenebrosum erit, quia nichil tibi proderint opera tua ad salutem finaliter. Et dicit 'dum inveniri potest'. Nam si homo ipsum nunc non querit, postea si vellet querere, non inveniet; jinvocate eum, dum prope est! prope est in presenti vita ad miserendum. Nam si homo morietur in mortali peccato, Deus ab eo infinite distabit per misericordiam ad miserendum; Derelinquat impius |viam suam , qui est sine pietate et sic sine cultu caritativo latrie ad Deum. Ex quo elicitur, quod nullus 1) In K sermo illius epistolae decst, ut supra dictum est; in Quadrag. legitur super verba Ego ipse requiram'. Sed haec sequens expositio 'Querite Dominum' maximam par- tem, praesertim initio, ad verbum cum sermone in Quadrag, congruit. 3*

Strana 36
36 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXVIII. peccator mortalis habet caritatem ad Deum et sic nec ad ipsum met — et dicit 'viam suam'. Certe hic viam habent in luxuria, avaricia, su- perbia et sic de aliis, qua perseverantes usque ad mortem ibunt per latam viam ad infernum. Et ergo oportet, quod homo, si vult misericordiam assequi, quod de radice voluntatis omnia peccata eiciat. Nam si confitens habet intencionem recidivandi, confiteatur eciam pape et omnes bulle inponantur super eum, non remittentur ei peccata sua, nisi proposuerit firmiter non peccare. Sed dicet aliquis 'utrum ergo melius esset non confiteri, quam cum intencione recidivandi confiteri'. Dico, quod non est melius, quia neutrum illorum est bonum. Nam si esset melius, tunc bonum esset confiteri cum proposito recidivandi, quod tamen est falsum, cum tali non remitten- tur peccata. jetl vir iniqus, i. non equs et sic iniustus respectu proximi sui, qui violenter retinet aliena, ut sunt debitores, qui valentes re K 87 b — fundere debita suis proximis et non faciunt. cogitaciones suas ,pravas, que ipsum separant a Deo“, Sap. 1°. Oportet, quod tales de corde emittantur, quia tales distancius distant a Deo, quam terra a celo, sicud dixit Christus in epistola: — et rever- tatur per viam latrie caritatis et iusticie. A quo? A dyabolo, a mundo, a peccato, a carne. Nam quecunque homo statim a Deo suo recedens ..., cum dyabolo est confederatus et sic eciam ad mundum talis reflectitur a Deo. Talis oportet, ut revertatur ad Deum per viam latrie, Deum super omnia diligendo et voluntatem suam ab ipso reflexam ad eum dirigendo. Ad Deum, qui potest penitere!) et te eternaliter dampnare potest et un- dique tui potestatem habet et eciam te potest premiare. Quis fructus reversionis ad Deum? Dicit: et miserebitur eius. Ecce bulla firma remissionis peccatorum et ad Deum nostrum, qui interpretatur ardens vel videns, cum omnia nuda et aperta sunt oculis eius, quoniam multus est 1 ad ignoscendum, non paucus nec austerus, sicut desperati estimant. Nam de misericordia eius nemo desperare potest, cum omnia peccata nostra sunt finita et Deus est potencie et misericordie infinite ad miserendum: hec dicit Dominus. [Non[ enim, i. vere, [non] cogitaciones mee 1 cogitacio- nes vestre", que cogitant pocius misereri, quam punire, cum tamen homo credit punitorem sui et non misertorem. Et talis est desperatus; nequel vie mee, i. affectus misericordie, per quos ad vos descendo, ut passio, predicacio et sic de aliis effectibus — et illi omnes 1 K pro punire?

Strana 37
Fer. 3a p. Inv. Revertatur ad Dom. iniquus, ignoscetur ei. 37 effectus sunt tocius Trinitatis, cum opera Trinitatis ad extra sunt indivisa vie vestre, i. peccata, per que a me curritis et ad inferna precipi- tantes Quia! sicut exaltati sunt celi 1 a terra ... Hic ostendit probacionem illius dicti, quia sic effectus nostri peccatorum sic sunt ab effectibus virtutum Christi distanter elongati — et cogitaciones mee bone et misericordes a cogitacionibus vestris, inmundis, malis et despera- tis distant. Et dat exemplum huius: sicut descendit pluvia jet nixt de celo, i. e. de aere super celesti, ubi generatur — .. . . sic erit verbum 1 meum", sc. incarnatum, quod est Christus Jesus, qui totam terram replevit, egressum per eternam generacionem, non re. Sed cum descen- derit per incarnacionem, nisi completo ministerio, de ore meo. Non revertetur ad me vacuum, sed faciet, quecunque volui, ad quod misil) illud et sic prosperantur, in jhiis, que sunt ad redempcionem K 88 a pertinencia generis humani. Ubi tamen omnia consumavit dicens in cruce: „Consumatum est“ ministerium salvacionis humane, ad quod fui missus — ut salutem nostram consumaret etc. — 1) In K errore nisi. Haec verba errore hic posita sunt; in sequenti versu ponuntur in Vulg. post hiis'.

Strana 38
“ LXXIX. Feria 3" post Inv.,evang. Matth. XXII K 88 a In illo tempore, cum intraret Jesus Jerosolymam, commota 3. III. 1411. “1 est Jomnis civitas, dicens: „Quis est hic..“ Tempus ewangelii huius habetur in die palmarum, in quo ostendit disposicionem hominum in Jerusalem, concilium sacerdotum cecorum, puerorum Deum laudancium. Unde dicit de primo: Comota est civitas a voce clamancium 'Osanna filio David', Christum laudancium. Tunc tota civitas mota est dicens: Quis est hic? Populi, sc. simplices dicebant: Hic est Jesus, i. Salvator: Matth. 2°: „Ipse enim salvum faciet populum suum". Ecce veritatem sunt confessi simplices. Et! Ingressus.. in templum: Remigius: Proprium boni filii est, ut veniens ad civitatem in domum patris sui occurrat. Et dat exemplum Christus omnibus, ut ]in[ civitates venientes, inprimis ad ecclesiam venientes se Deo commendent, et implevit illud Matth. 6°. „Primum querite regnum Dei" et eiciebat Jomnes vendentes €. Ostenditur rigor iusticie: 'omnes', non excludit divites vel pauperes, nec sacerdotes, quia omnibus equa lance mensurat iniquitatem. Quales fuerint vendentes, dicunt sancti Remigius, Crisostomus. Modus enim fuit, quod ex mandato legis divites boves, mediocres oves et pauperes columbas offerebant. Quia vero non omnes peccunias habebant, ideo nummularii fuerunt a sacerdotibus instituti, qui peccunias hominibus vulgaribus mutuabant. Quia vero scriptum est Levitici 25°: „Si peccunias concesseris ho- mini, non accipias ab eo usuram nec plus, quam dedisti. Time Deum et fratri tuo peccunias non dabis ad usuram.“ [ K 88 b Et ergo sacerdotes veteris legis non audebant usuram accipere, ideo sub fucol) et pallia- 1) Sermo in Quadrag, super haec verba evg. differt a nostro; evang. legebatur, quia hac die vigilia translationis b. Vencesl. agebatur.

Strana 39
Fer. 3a p. Inv. Quid sint „cathedrae vendentium"? 39 cione1) accipiebant munera, ut malogranata, et sic de aliis, que enumerat s. Remigius. Unde dicit idem s. Remigius: „Attendant istud sacer- dotes ecclesie et caveant, ne domum Dei in speluncam latronum con- vertant. Latro enim est, qui[a] lucra de religione sectatur et ex cultu sanctitatis studet lucrum negociacionis. Proinde metuendum est illis, ne sicud illi de templo materiali eiecti sunt, et ita isti de templo spirituali eiciantur. Cottidie enim Dominus domum Patris sui sanctam, videlicet ecclesiam, intrat et occupatos lucris turpibus eicit atque unius criminis habet vendentes et ementes.“ Vendentes enim sunt, qui sacros ordines ad premium largiuntur, ementes vero, qui pro iniusticia peccuniam dant et datis pecuniis patronis suis peccata accumulant. Sed pensemus, quia mensas numulariorum evertit, per que nisi altaria intelliguntur, que per avariciam malorum sacerdotum mense efficiuntur numulariorum. Quid vero per cathedras vendencium colum- bas nisi magistralis dignitas accipitur, que et ipsa, cum ad lucra de- flexerit, ad nichilum redigitur. Qui vero columbas vendunt, nisi illi, qui Spiritum S. per manus inposicionem hominibus pro pecunia tribuunt? Sed Dominus kathedras vendencium columbas evertit, quia talium sa- cerdotum sacerdocium in pecunia constitutum destruxit. Quisque ergo sacerdotum, eciam si pontificali fulgeat dignitate — et si coram homini- bus sacerdocio pollet, coram Deo sacerdocio est privatus. Crisostomus : „Quis est mercator, an ille, qui accepto ferro efficit cultellum? Non certe, sed ille, ] quil empta quacunque re non pro usu suo, sed propter lucrum et non emendans ipsam rem...., est mercator — et talis de templo Dei eicitur." Sed tamen sic hoc est limitandum, quia mercator, quicunque emit piper vel aliud in Veneciis vel alibi — et non emendat, quia tamen ille adduxit per longam distanciam et laboravit pro illius adduccione cum inpensis et caucionibus — et eciam quia melius est nobis illud hic esse piper quam Veneciis, ideo talis non peccat. Et similiter de institoribus intelligendum est, quod quia laborant et sedent tota die |K 88 a et non querunt lucrum superfluum — et si non falsificant res, que ven- duntur, ut sic tales sustinentur a peccato. Nam melius est rem illam in parato habere, qui [h]emere vult, quam si non venderent eas in parato. Et ergo quilibet intencionem suam discuciat, ut bene agentes ad regnum celorum perveniamus.2) — 1) In K suco et paleacione errore. 2) Epistola, quae sequi debebat (3. Reg. XIX, 3—8), ommissa est etiam cum expo- sitione. In Quadr. brevissime exponitur Dixit Dom. ad Moysen... Ascende ad me’ ...

Strana 40
LXXX. Fer. 4“ p. Invoc. Matth. XII.I 4. III. 1411. K 88/a1 Acce[ce sserunt ad Iesum quidam! pharisei et di re xerunt: „Magister, volumus a te signum videre.. "1) Quia a mundi principio semper currit duplex generacio, malorum sc. et bonorum, et curret usque ad diem iudicii, ubi primo separabuntur oves a dextris in eterna leticia et edi a sinistris fetidi collocandi...De mala generacione hic dicitur generacio prava et adultera, de bona vero gene- racione dicitur: "Quicunque fecerit voluntatem Patris mei, qui in celis est, hic mater mea, frater meus“ et sic de aliis. Prima generacio in pre- senti habet differencias hominum diversorum. Quidam sunt curiosi ad audiendum et inquirendum, sed non implendum opere mandata Domini. Alii sunt duri ad convertendum, alii recidivantes in peccata finaliter in virtutibus non permanentes, quamvis aliquando ficte penituerunt. Primi, qui sunt curiosi, dixerunt: „Magister, volumus a te videre signum". Et tales sunt, qui nolunt converti, nisi per signa. Quos genera- cionem pravam et adulteram appellat Christus, qui nunc simi'es habe n't multos, qui [quia] querunt signa visibilia in sacramento corporis et sangwinis Christi... Alii duri, qui nec per miracula nec per verba di- vine sapiencie, nec per effusionem sangwinis Christi convertuntur. Alii recidivantes, qui incipientes bene operari deserunt peritenciam et red[d eunt in peccata. Et rales si sic continuaverint inpenitentes eter- naliter dampnabuntur.. — Opposi K 88 b to modo generacio bona habet tres differencias: primi simplices ad audiendum et inquirendum veritatem parati acceptare et opere mandata Domini implere — et tales fuerunt discipuli Christi, simplices piscatores, qui nunc habent simplices imitatores multos Christum in simplicitate cordis querentes, sapientibus prelatis manentibus in errore. Alii faciles ad convertendum 1) Expositio huius evang. maximam partem cum serm. in Quadr, congruil; hac die festum translationis b. Venceslai agebatur.

Strana 41
Fer. 4a p. Inv. Superbi praelati a Deo puniuntur. 41 per diligentem inquisicionem sapiencie Dei. Et illi figurantur per reginam austri, que de partibus austri venit de longinquo audire sapienciam Sal-o monis. Alii penitenciam assumentes et finaliter perseverantes, sicut sunt et fuerunt Ninivite, qui quamvis magna peccata habuerunt, tamen con- versi ad predicacionem Ione penitenciam egerunt. Videat quilibet, de numero zroti quorum velit esse, utrum primorum vel aliorum. Accesserunt scribe, legis doctores et pharisei, simulantes, dicentes: „Magister, volumus..“ Ecce pompa, quam habuerunt in corde, quia 'volumus' — et non rogabant, quod signum voluerunt vi- dere. Tamen viderunt filiam Yaral) suscitatam et infirmos curatos. Certe voluerunt videre signum de celo aliquod, ut dicit Lucas XI, 291, ac si ostendisset eis signum sicut Helias, ut patet 4' Reg. 1°, ubi ad nutum eius ignis de celo veniens combussit CII homines. Ex quo elicitur: quicun- que signa zazrak oJuow querunt, quia .... et tamen fidem non habent. Nam dicitur 1° Corinth. 3°2): „Signa data sunt infidelibus“ et ergo apostoli ideo signa fecerunt auctoritate Christi, ut infideles convertantur per signa, qui per verba noluerunt credere. Qui ergo querunt sangwinem apparentem Christi in hostia, vel Jesum sicut puerum ipsis apparere, sunt infideles. Nam dicitur Matth. 24°: „Surgent Pseudochristi et dabunt signa magna [eciam) ita, ut, si fieri posset, eciam inducantur electi Dei in errorem.“ Qui Pseudochristi et membra Antichristi latenter veniunt sub specie reli- gionis simulate: nam sicut Christus veniens in mundum venit humi- liter, qui solum fuit cognitus ab humilibus apostolis suis, non a pha- riseis et scribis, sicut eciam nunc facta Antichristi non cognoscuntur a magnis prelatis, sed ab humilibus solum, quos Christus commendat dicens: Generacio prava et adultera, quia per peccatum a dyabolo genita: Joh. 8°: „Vos ex patre dyabolo estis" sc. geniti per mortale peccatum, quia queritis me interficere. Infidelis generacio — quia in fide non stetit. Sic eciam dicitur Joh. 8° de patre eorum: „Mendax est ab inicio" K 89 a et in veritate non stetit."Perversa’, sc. a veritate in mali- ciam et sic a Dei gracia in dyaboli versa maliciam. 'Adultera', quia a superna dileccione Dei, cum quo in thoro erat, ab eo per peccatum decedens cum dyabolo in thoro peccati est adulterata. Signum querit: Jeronimus: Sic signum postulat, quasi que viderunt, signa non fuerint. Et non dabitur ei (sc. signum aliud) nisi signum Jone pro- phete, sc. tale: Sicut fuit Jonas in ventre ceti, de quo postea patebit, quo- 1) K pro Yairi errorc. — 2) K; recte 1° Vulg.

Strana 42
42 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXX. modo sicut Jonas fuit eiectus et a pisce deglutitus, sic et vos me Christum eicietis et mortificabitis in corpore terre. Per sinecdochem intelligitur scriptura ista, sicut dicit Remigius. Nam per istam scripturam Iudei nos infestant, quod non iacuit diebus tribus in terra, quia solum diem alteram cum media — et eciam noctem alteram cum media. Ubi doctores exponunt, quod pars ponitur pro toto, i. pars diei pro tota die, quia unam diem integram et duarum dierum partes quievit in sepulcro. Viri Ninivite surgent in iudicio approbacionis et approba- bunt Christi iudicium rectum ei, quia ad predicacionem Jone sunt con- — versi, qui tribus diebus predicavit. Et ecce, plus predicavit, quam Jonas hic, sc. Christus, qui XXX tribus annis et plus... Regina austri) surget in iudicio", quia venit Jerosolimam cum magno comitatu audire Salomonem — et ecce plus, sc. sapiens magnus, quam Sa- lomon hic. Remigius in Omelia: „Ninivitis penitentibus et electa regina austril) fides ecclesie predicatur et Jerusalem prefertur. Sancta enim ecclesia ex duobus partibus congregatur: altera enim eorum, qui nec peccaverunt, altera eorum, qui peccare desierunt, ut sunt racionis compotes, qui penitenciam egerunt de peccatis suis. Et illi duo status sunt s. mater ecclesia..“ Subdit: Tunc2) autem inmundus spiritus] exierit ab homine .... Hic iam generacionem scribarum et phariseorum comparat domui pur- gate quoad superficiem extrinsecam, que purgata est, et intus pleni sunt malicia. Et sic quilibet mortalis peccator est demoniacus. Et sic legitur de S. Maria Magdalena: septem enim demonia habuit, que uni- versis viciis plena fuit. Et sic quicunque3) homo est sine K 89b mortali peccato, iam dyabolus exivit ab eo et factus est domus Christi. Quando vero incidit in peccatum mortale, tunc statim dyabolus intrat in cor illius et factus est domus dyaboli.... [invenit eam! vacantem i. occisam4) ab opere bono, munda- tam, sc. superficialiter mundatam et intrinsecus vacuam caritate. Et erunt novissima [hominis illius peiora prioribusl: ecce, si penitens uno modo recidivat, gravius est, quam primo modo. Et si tercio, gravius quam 2° recidivaret. Et sic dixit Christus sanato illo Johan. 8°1: „Vade et amplius noli peccare, ne deterius tibi contingat“ Sic eciam erit huic generacioni pessime5): mala generacio in moribus, peior in cultu fidei, pessima in persecucione fidei et veritatis Jesu Christi. 1) Vulg.: Auster K errore. — 2) K: Cum Vulg. — 3) In K quantumque pessime. 4) Pro ociosam? Vulg. 'scopis'. — 5) Vulg.: passive falso K.

Strana 43
Fer. 4a p. Inv. Gravius puniuntur, qui Deum audientes negligunt. 43 Et cum.. jeo adhuc loquente ad turbas Ecce mater Maria et fratres eius stabant foris; Luce 18°1: non poterant ad eum venire pre turba; Marcus 1 3°1 dicit 'miserunt ad eum vocan- tes'.... Et extendens1) manum1).... Marc. 3 3°1/ „Et circumspi- ciens eos, qui circumsedebant, dixit: „Ecce mater mea et fratres mei.." Quia vero ibi erant pharisei nequam, divine voluntati contrarii, ideo secludens illos dixit: Quicunque fecerit voluntatem Patris mei, hic frater meus, soror mea et sic de aliis, in corde me spiritualiter gignens per caritatem et operacionem sanctam. Frater meus', sc. quia in caritate permansit. Ecce — voluntatem Dei impleamus et non multum curemus de fraternitatibus kuklicorum, qui mutuo se odientes se ipsos devorant et opprimunt etc.2) 1) Vulg.: extendent manus K male. — 2) Expositio epistolae, quae in Quadr. legitur, deest.

Strana 44
LXXXI. [Fer. 5“ p. Invoc. Ezechiel XVIII 5. III. 141I. 1K 89 b! In diebus illis Locutus est ad me Dominus dicens: „Quid est, quod inter vos parabolam in proverbium vertitis istud in terra Israel, dicentes: „Patres comederunt uvam acerbam et dentes filiorum obstu- pescunt1).. In epistola Deus facit ad quosdam de quadam parabola verbum et mencionem, qua contra eum peccaverant. Et more pii patris arguit eos. 2° precipit questionis cessacionem et hoc sub iuramento dicens: Vivo |K 89 a ego, si jerit ultra vobis parabola hec..[ — et 30 assignat racionem cessacionis dicens: omnes anime mee sunt, 4° sub- iungit declaracionis racionem ibi: anima, que peccaverit, morietur.. In diebus illis, sc. quando predicavi, factum est verbum Domini ad me (Ezechiel), dicens: Quid est hec parabola podo- benstwye... vertitis2) in proverbium wprzyslowye dicentes: Pa- tres nostri [comederunt uvam...[ etc. — et sic iusticiam Dei nudetis3)... Et acceperunt false illud Exo 20: „Ego Deus zelotes, visitans pec- cata patrum in filios usque ad terciam et quartam generacionem“. Hoc intelligentes male deriserunt iusticiam Dei, dicentes: 'Ecce, qualis est iusti- cia Dei, qui nos puniret pro peccatis patrum nostrorum'? Quos arguit Deus per prophetam sub iuramento, inhibens, ne fiat hoc proverbium. — Ecce, non intelligentes scripturam erraverunt, sicut et nunc. Sed intelligitur sic, quod primum concurrens ad peccati generacionem est suggestio wnuknutye, 2" est delectacio, 3" consensus; et hoc est mortale peccatum. Et ulterius, cum iam consumatur, cum indurata pertinacia peccati gene- racio erit. Nam primo suggestio genuit delectacionem — ecce prima 1) Haec verba simili modo in Quadragesimali exponuntur. In Quadr, antea epist. 'Venit Helias in Bersabee' exponitur, quac hic deest. — 2) Vulg.: virtutis K male. — 3) Pro irridetis? K. —

Strana 45
Fer. 5a p. Inv. Anima peccans ipsa sola morietur, non alia. 45 generacio; 2° delectacio genuit consensum: consensus actualem perpetra- cionem peccati et actualitas peccati consuetudinem et consuetudo fina- lem1) inpenitenciam1). Ecce talem generacionem vult Deus puniendo visitare — et hinc iuramento confirmat dicens: „Vivo ego“ — est iura- mentum Dei promissionis et sentencia diffinitiva, quia aliter non faciet, quam quod promittit. Nam quodcunque Deus promisit, non aliter faciet, cicius enim celum rumperetur, quam verba Dei promissorum irritarentur. Et sic dicit David /Psal. 109:1/ „Iuravit Dominus et non penitebit eum“. Et sic, quibus dixit: „Amen, dico vobis" ... „nemo ex hiis, qui spreverunt, gustabit cenam meam" — vere terreri debuerunt: si illis, non erit vobis paratum... Ponit racionem probacionis dicti sui dicens: Omnes anime mee sunt, quasi diceret: „Non plus est pensata a me anima patris, quam filii.— „Anima, que peccaverit, sc. mortaliter, ipsa morietur — et nisi penituerit, eternaliter punietur, nam cum peccato veniali Spiritus S. co- habitat. Nam illud et apostoli post Spiritus S. percepcionem habuerunt, non autem, cum mortaliter peccaverunt. Ecce ascribit Deus peccatum anime et non corpori; et similiter pe K 89"b nam et mortem. Et hoc ideo, quia sicut peccatum principaliter et originaliter oritur ab anima, sic eciam anima principalius et magis punietur quam corpus. Nam omne peccatum consistit in voluntate, ut dicit Augustinus, et deinde in actu derivatur ad corpus. Et ergo rudes et grossi sunt, qui non credunt se peccasse, nisi cum corpore perfecerint. Et Ur, i. filius patris peccatorum, si fuerit iustus, i. bonus moraliter quacun- que virtute et fecerit iudicium, sc. se ipsum primum iudicans, ut dicit Apostolus [I. Cor. XIl: „Quod si nos met ipsos iudicaremus, non utique iudicaremur...“ Iudicet ergo quilibet se peccatorem et puniat se ipsum pena contricionis et penitencie condigne et .... iusticiam. Hoc concernit specialiter iudices et prelatos spirituales et corporales ...... . ... in montibus non comederit, i. non alibi, quam ubi debet, sacrificaverit. Quod fecerunt Iudei, qui nimis inclinati ad ydola sacrifi- caverunt in montibus illis: et hoc inhibet Deus. Et huic eciam subiacent cultui ydolorum, qui Miricam hic in Boemia visitaverunt et eciam in Blannyk et in Gestrzebye. Quos Matth. XXIV, 261 Christus pre- muniens dicit: „Dicent vobis 'in montibus, in silvis est Deus': nolite exire!“ Isti autem cecitate perculsi in anima monita Christi2) minime curant. Nos autem non sic .... ad idola domus Israel oculos non levaverit (ut adoraret) 3 Reg. X3), ubi Jeroboam fecit duo ydola, ubi unum in Bethel et aliud in Da’n| collocavit, quod inhibet Dominus — 1) K: infinalem penitenciam pessime. — 2) Christum K. — 3) Recte XII, 29 Vulg.

Strana 46
46 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXXI. et mulierem proximi non maculavit, se. nec donis nec ovi- sacione nec quolibet aliter — et ad mulierem menstrua talm non accesserit, quia morta- liter peccavit, quia dicit Deus "Levit. 201/ : Non apperies fontem san- gwinis eius' — et hominem non condempnabis iniuste verbo vel facto vel contumelia vel quomodolibet aliter — pignus debitori reddiderit ... sc. pauperi non valenti sol- vere, qui concessum non utiliter expendit. Et guando debet reddere? Quia ante solis occasum. Exo. 22. Sed si talis mutuans velit pompose vivere, talem non est obligatus pecuniis suis fovere; per vim, i. violenciam, suis subditis, non receperit, ut faciunt barones suis laicis panem suum. secundum Jeronimum quemlibet cibum erro- gaverit necessarium et pecuniam ad usuram! comodaverit, pecuniam sive quodlibet aliud. Non enim pecunia illa est usura, sed usura est peccatum in anima. Et ergo qui mutuat pecunias, ut puta sexagenam in 6 K 90 a grossis. Illi — etsi non accipit sex grossos, usurarius est et debet peccatum confiteri. Quia vero peccunias non accipit, non tenetur ad restitucionem. Ubi heu multi errant — et amplius non acceperit: Luc 6°: „Mutuum dantes, nichil tamen sperantes.“ Ecce: dicit 'sperantes', que spes est in anima, licet non accipiat actualiter — ab iniquitate avertit manum1) suam, sc. quamlibet, et iudicium rectum fecerit, non curando falsos testes, qui ipsum maliciose volunt et mendose conculcare. Et ergo si iudex scit ali- quem esse inmunem, allegent iuriste2), que tamen velint, ipse tenetur illum liberare exemplo Daniel XIII-I, qui iuxta allegata falsorum testium et in eorum probacione per! populum confirmatam sentenciam contra Susannam latam iniuste dirruit eam liberando, quia alias Pilatus iuxta falsam probacionem Judeorum Deum et Christum abiudicans non peccasset, cum Petrus apostolus dicat [I° Petri 2°1 „tradebat iudicanti se iniuste“. Et si dicitur: 'tamen testes deponentes probaverunt', et3) quero: „Ubi tunc erit testis Deus et consciencia, oppositum dictantes?“.. et in preceptis [meis[, sc. decem, ambulaverit et iudicia, sc. que dedit illi, fecerit.... vita vivetl sc. inmortali optima in patria. Et hic vita gracie vivet Deo gratus — et non morietur finaliter in anima. Quis dicit hoc? Respondet: dicit Dominus (Deus omnipotens, qui mentiri non potest etc. — 1) a. K errore. — 2) ruriste K errore. — 3) K, pro ego?

Strana 47
LXXXII. Fer. 6a p. InvOc. 1K 90 a[ Evang. Joh. octavo. 6. III. 1411. Dixit Jesus ad illos, qui crediderunt in eum: „Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis....“ In ewangeliol) ostenditur Christi correpcio ad 1 per fidos Iudeos et promissio premii ad bonos — ecce quia in Christi sermone semper quidam fuerunt mali, alii boni. Christus ergo ad bonos sic loquitur.. Dixit Judeis, qui in jeuml crediderunt' K 90 b volens eos ad perseveranciam inducere, ut stent firmiter usque ad mortem in proposito laudabili et sancte: Si vos manseritis2) in sermone etc., in fide formata, que ex auditu est Ad Rom. X.., vere (ecce iuramento confirmat) discipuli mei eritis.. — et vos cognoscetis veritatem 303) veritas liberabit4) vos — a peccatis et ab omni malo... Quid ergo times, si verbum Dei audis et si persecucionem pateris pro illo? Quam beatus es, quia te finaliter ab illis liberabit! Hic mundatum et probatum tamquam aurum, quem finaliter in eterna leticia hic tribu- latum collocabit. Responderunt ei Judei, sc. mali, qui discipuli eius esse voluerunt et veros eius discipulos odio habuerunt, dicentes: Semen Abrahe 1sumus : Augustinus: „Solum illi dixerunt hoc, qui in Deum non crediderunt 'semen Abrahe'. Ecce, qui noluerunt per sanctificacionem semen Abrahe esse boni, cum tamen nequam fuerunt intrinsecus, et nulli servi vi mus Junquam!. Et Christus probat, quia sunt miseri servi peccati et dyaboli, ymmo et ad litteram Babiloniis et in Egipto servierunt et hic sunt mentiti. Quibus dicit Christus : „Amen, amen" — i. iuro per divinitatem et humanitatem meam, quia verum est, quod dico vobis protervis, nequam et malis, 1) Hic sermo magnam partem cum sermone in Quadrag. congruit. — 2) Vulg.: viam K . — 3) K: pessime ot Vulg. — 4) Vulg.: le K.

Strana 48
48 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXXII. quia omnis, qui facit peccatum, servus est peccati. Ecce iam probat eos miseros servos. Qui enim facit luxuriam, servit illi, quia se stringit et propter fornicariam suam pedes hastiludendo confringit, et sic de aliis peccatis. Et tunc minorem argumenti Christus obmisit 'sed vos facitis ipsum, ergo servi estis peccati'. Sciendum, quod vilissima servitus peccati est et ab opposito optima servitus Dei est. Nam dicit Gregorius: „Deus, cui servire regnare est“. De prima servitute canit ecclesia 'Quia pauperes facti sumus nimis, quia gracia Dei sumus expertes’. Et hec vox est peccatorum.. et servus, sc. peccati, non manet in domo regni celorum in eternum, nisi verus heres et sic filius, qui manet in eternum. Qui enim filius Dei est, manet in eternum in regno celorum..... . .. vere liberi eritis, quia filius Dei, sc. morte sua, vos liberavit. Scio, quia filii (carnales, non imitatorii) Abrahe estis, qui K 90° a ipsum non imitamini. Abraham enim fuit fidei magne, man- suetus, humilitatis et obediencie. Et ipsi opposita vicia virtutibus Abrahe fecerunt, sed queritis me interficere, quod Abraham non faceret. Quare? quia sermo meus non capit vobis?: yppalaice1) intelligitur: 'vos non capitis sermonem meum ad profectum et salutem'. Hic probat sermonem suum esse captabilem. Ego, quod audivi2) a Patre2), sc. veritatis, dico [vobis], vos, que audistis a Patre vestro, sc. dyabolo, facitis , hoc vultis implere. . . . . ... Si enim filii Abrahe, sc. carnales, estis, opera patris Abrahe facite, ut sitis filii imitacione; sed vultis me occidere, hominem, qui veritatem loquor vobis. Unde Amos 5°: „Odio habuerunt corripientem in porta et loquen- tem perfecte abhominati sunt.“ Tulius: „Obsequium amicos, veritas odium parit." Dixerunt, se carnaliter dicentes filios Abrahe: nos ex fornica- cione, sc. ritu gentilitatis, non sumus natil et nec gentiles, quia Deum unum habemus in celis. Respondit: Si Deum ..., dilige- retis [a] me, qui a Deo exivi et veni huc, et ipse me misit, do- cendum ignaros, sanandum infirmos, arguendum malos, benivolos ad liberandum et ad dampnandum finaliter malos; quare sermonem meum non accipitis? Respondit: Quia non potestis audire sermonem meum, sc. ad beatitudinem finaliter 1) Sic in K: ex vnakkayń. — z) K: vidi apud Patrem meum Vulg. Etiam sequentia tantum ad sensum adducuntur.

Strana 49
Fer. 6a p. Inv. Qui manet in Deo, filius eius est. 49 consequendam, cum sitis filii dyaboli. Et Sapiencie 2°: Dicunt: gravis est eciam nobis ad audiendum. Et Johan. 5 6°1 : „Durus est sermo iste, quis potest eum audire?“ Vos ex patre dyabolo estis': Ecce geneloiam ipsorum ostendit: quomodo dyabolus iniqus in desiderando, crudelis in occidendo, mendax in fallendo, sicut et vos facitis. Et ergo omnes mortaliter peccantes sunt filii dyaboli, patris sui, quia desideria patris sui perficiunt, sicut et hii Judei, qui dyaboli desideria implere voluerunt, ut Christum occidant. Ipse enim homicida fuit ab jinicio[, sc. cum incepit esse homo Adam, quem occidit per peccatum, et in veritate, sc. innocencie, morta- liter peccans non stetit, cum se ipsum propter inobedienciam mortificavit. Quicunque ergo inducit aliquem hominem in peccatum, ille occidit illum plus quam corporaliter, quia in anima, quia veritas, sc. K 90° b mo- ralis, quia vera vita, non est in illo. Cum loquitur mendacium, ex propriis convencionibus1) lo- quitur. Qui ergo loquitur veritatem, loquitur ex iussu Dei. Si vero men- titur, ex propriis invencionibus loquitur, cum dyabolus tamquam princeps insidens dirigit lingwam et sic omnia membra eius. Ego autem, sc. veritas, si illam, quia veritatem, vobis loquor, non creditis michi, quia illam non acceptatis, sed pocius mendacia dyaboli acceptatis1) — per que finaliter ad interitum dirigemini in- fernorum. — 1) K: pro invencionibus.

Strana 50
LXXXIII. Fer. VI p. Invoc., epist. Ezech. XVIIII 6. III. 1411. K 90° b! Anima, que peccaverit, ipsa morietur: filius non portabit iniquitatem patris1) et pater non portabit ... Causa igitur, quare s. propheta hanc nobis epistolam scripsit1): loquitur Deus, volens omne impedimentum penitencie removere. Ho- mine s1 enim non voluerunt penitere false scripturam intelligentes, qua Deus dixit se peccata patrum visitare usque ad terciam et quartam gene- racionem: hic ergo hoc Deus removens dixit, quod quilibet punietur pro peccato proprio. Primo ergo premittit intentam conclusionem, sc. 'Anima, que peccaverit, ipsa morietur', 2° addit conclusionis probacionem ibi filius non portabit jiniquitatem patris (', 3° addit frivolam obieccionem ibi et dixistis: Non est equa via Dominil. Dicit ergo 'anima, que peccaverit, morietur' i. penam pro se pacietur. Nam sicut mors corporis est separacio anime a corpore, sic[ut] mors spiritualis est separacio Spiritus S. ab anima — a qua si separatur Spiritus S., iam mortua est. Filius non portabit iniquitatem patris', sc. quoad penam eternam. Sed diceres: 'Tamen homines portant dampnacionem pro pec- cato patris Ade. Nam [K 91 a omnes filii Ade geniti in primogenitorum peccato dampnantur, nisi fuerint baptizati: ergo illi filii non baptizati portant penam pro peccato patris'. Ibi dicendum, quod Adam habuit duplicem iusticiam, cum erant in statu innocencie. Habebat ergo iusti- ciam, qua salvari debuissent, nisi mortui fuissent, 2° habebat iusticiam, qua dominabatur membris suis, quorum nullum ipsis rebellaretur. Post- quam autem peccaverunt, amiserunt innocenciam et consequenter ami- serunt dominium suorum membrorum et clausa est ab eis ianua regni 1) Exposilio in Quadrag. ct Report, differt ab expositione sequenti.

Strana 51
Fer. 6a p. Inv., epist. Qui est in culpa, morietur anima eius. 51 celorum. Ex peccato ergo actuali, quod commiserunt, diffusum est pecca- tum originale in totum genus humanum. Unde Augustinus in Eccle- siasticis dogmatibus: „Firmissime .... et nullatenus dubites omnem hominem ex concubitu viri et mulieris conceptum in peccato primordiali natum inpietati subiectum et non nisi per divinam expiacionem libe- randum. 'Omnes ergo in Adam peccaverunt'1), ut dicit b. Paulus Roman. 3° 231, quod exponens Augustinus dicit: „In Adam, i. in peccato Ade, radicaliter nati sunt; in quo totum genus fuit radicatum tamquam in stipite, per illum ergo totum genus humanum fuit illapsum. Et est simile: nam ex quo ab Adam omnes processimus sicut rami a1) stipite2), et quia si radix est putrefacta, omnes fructus ab ea vim suam in nascendo trahentes putridi fiunt — qui ergo Adam per prevaricacionem est putrefactus peccato actuali. Ideo omne homines ab eo derivati putre- facti nascuntur peccato originali. Novus ergo Adam, sine infeccione natus, Jesus Christus, peccatum Ade reparavit. Nam recte, sicut Adam peccavit in ligno, sic et iste peccatum lapsum illius in ligno reparavit. Et sicut ille peccavit et indiguit perisomate ad contegendum infamiam, sic et iste novus innocens Adam voluit nudus pendere in cruce, ut illam infamiam tollens tollat et peccatum, quo per Adam sumus infamati. Quia vero omnes nascuntur in culpa Ade, quibus regnum celorum est clausum, et ergo in veteri lege medela data est [K 91 b] circumcisio, nobis vero baptismus. Circumcisio ergo iussa est fieri de mandato Dei, quod voluntarie dedit ad expiandum peccatum originale, sicut et nobis baptismus, qui significat nos lavari lavacro aque de latere Christi fluentis. Cum ergo puer baptisatur, iam innocenciam adeptus3) est Ade per bap- tismum, per quem deletum est peccatum originale. Et si in illa permanet, extunc salvatur. Si vero venerit ad annos etatis ille puer et peccaverit sine consensu patris, ipse dampnabitur et pater salvabitur. Si autem patri constet de peccatis eius et non arguerit filium fortiter, certe propter consen- sum illius pater dampnabitur, ut paret 314) Reg. [III—IVI de Heli, qui propter peccata suorum filiorum, quos non arguit, est dampnatus. Quare autem Deus sic voluit hunc mori baptisatum, hunc vero non — et sic dampnari: „Certe“ — respondeo — „Deo quoniam sic pla- citum fuit ante illum ex archanis sapiencie sue thezauris, quod hec fecit." Et ergo sic intelligendum est illud filius non portabit ....’ iusticia" meritoria quoad beatitudinem iusti' sc. finaliter 'super eum erit' — et inpietas inpii super eum erit' i. ei finaliter imputabitur. Si impius egerit penitenciam, ss] ? tem5) dolendo, penitendo, cum firma intencione non recidivandi, ut non deterius illum Dominus puniat, sicut et hic Dominus dedit in ewangelio sancto dicens [ Joh. 5°1 : 1) Forte pro moriuntur' et ex Pauli I Cor. XV, 22.—2) In K accidite pessime. 3) adeptum K. — 4) Recte I Vulg. — 5) K; forte suam sceleritatem. 4*

Strana 52
52 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXXIII. „Ecce iam sanus factus es: noli peccare, ne deterius tibi contingat’ ... Et ergo quicunque dant indulgencias vel querunt, etsi non habent firmam intencionem non peccandi, [qui indulgencias querunt], non pro- derint eis indulgencie tales. Et si solus papa bullam inponat super talem, finaliter dampnabitur, nisi firmam habeat intencionem non recidivandi et 3° confitendo sacerdoti, sc. si potest eum adire. Nam si non potest adire sacerdotem, extunc in extrema necessitate positus confiteatur Do- mino Deo suo et summo sacerdoti, qui cor suum finaliter noscit. Et ergo fatui sunt, qui dicunt, quod (si sacerdos deesset) in extrema necessitate positus debet confiteri ligno vel equo suo; tales utique non credunt Deum presentem ubique. Qualiter autem iniungenda est penitencia tali, certe nullus purus homo scit conmensurare penitenciam [K 91° a in respectu ad peccatum preter solam mensuram a Deo datam, quam dedit mulieri adultere et eciam isti sanato circa piscinam Joh 5°: „Ecce sanus factus es, amplius noli peccare. Ista vero alia penitencia est solum signum vere penitencie ab omni- bus peccatis, sc. quia non potest esse vera penitencia, nisi de omnibus confessio; que ignorat, peniteat, quia nullus potest in speciali omnia peccata sua venialia saltem confiteri vel eciam mortalia. Nam posito, quod1) unus homo sit in mortali peccato per unam diem, tunc quotquot erunt instancia per illum diem, tot semper nova peccata mortalia parat2) ille. Et ergo quando vult plene omnia confiteri et ulterius, quod omnia pec- cata mortalia dicat et nullum celet. Nam si unum celat, tunc nullum sibi remittatur, cum habeant se sicut vulnera, quorum unum non potest sa- nari, si omnia non sanantur. Nam dicit Alanus: Quid prodest medico plagas sanare ducentas, Si maneat una, qua moriatur homo ? Et item: Larga Dei pietas veniam non dimidiabit: Aut nichil aut totum propiciando dabit. Et Augustinus dicit: „Nullum peccatum est adeo veniale, quod si placet, est mortale.“ Et ergo sibi placide mencientes, venialiter quamvis peccent, tamen iam ex placencia mortaliter peccant multocies.. Et custodierit, sc. post penitenciam, omnia precepta, am- plius nullum transgrediendo, que si servaverit, regnum Dei possidebit. Et de illa penitencia est sciendum, quod per penitenciam homo eripitur a potestate diaboli. Nam homo in mortali peccato positus est in potestate dyaboli. Qui si sic in peccato finaliter inpenitentes permanserint, damp- nabuntur in eternum. 1) In K quid errore. — 2) K; forte pro parit?

Strana 53
Fer. 6a p. Inv. Vere paenitens, non recidivans, salvabitur. 53 ... et redditur Salvatori: hec nullum spernit, quantumeunque reum, qui peccatricem lacrimantem Chananeam supplicantem, adulteram de- prehensam, Petrum periurum, Matheum in theloneo avaricie insistentem, Zacheum publicanorum principem, Paulum ecclesie persecutorem in communitatem sanctorum restituit... Et fecerit iudicium, se ipsum iudicandol) et iusticiam, i. omnem virtutem vita vivet et non morietur. Omnium iniqui- tatum .... non recordabor ... quantum ad pene infliccionem K 91° b — ecce pietas Domini Numquid voluntatis 1mee est , quasi diceret non’, mors inpii, sc. in inpietate et non ut convertaturt a viis suis, malis, et vivat2) ? Quasi dicat: voluntatis mee est, ut avertatur a viis suis et vivat in gracia nunc et post finaliter in gloria. Si ... iustus ... aversus ... [fecerit ...[ abhominaciones: dicuntur peccata abhominaciones, quia hominem abhominabilem faciunt Deo et omnibus sanctis, ymmo et sibi ipsi. Nam nichil displicet Deo nisi peccatum. Nam si unus in sterquilinio maculatus retrocederet et poste- riora verteret regi vel communitati multorum: talis multum dehonestaret regem. Multo magis talis peccator Deum et omnes sanctos dehonestat, quantum est in eo non vivet 3 .. omnes iusticie .. non recordabuntur", quasi diceret: non omnes, nisi quas fecit, dum fuit iustus, non3) recordabuntur, quoad premium beatitudinis, sed omnes frustrabuntur premio, in prevaricacione w przestupeny i. transgressio- ne preceptorum propria et non aliena morietur i. eternaliter dampnabitur. — Et dixistis: Non est via Domini equa, sc. qui punit peccatum unius in alio, patris in filio et e contra Audite Jergô", domus Israel, qui a] illa dicitis, quod ego sum iustus: hec enim est via mea, quod cum impius aversus fuerit ab iniquitate .. et fecerit peni- tenciam et finaliter perseverabit, ipse animam suam prius peccatis mortalibus mortuam vivificabit et sic in eternum salvabitur in regno celorum4) . . . 1) K iudicanda errore. — 2) K vivant errore. — 3) In K inepte scriptum. — 4) Evangelium (Joh. V, I sqq.), quod sequi debebat, cum expositione deest.

Strana 54
LXXXIV. Sabbato post Invoc. I“ Thessal. 5°! K 91' b: Fratres, hortamurl) vos, corripite inquietos, consolamini 7. III. 1411. mestos, suscipite infirmos ... Causa, quare presentem epistolam scripsit Apostolus: Nam cum Apostolus eos ad fidem convertisset et recessisset ab eis, illi statim seces- serunt a doctrina eius et fuerunt tripartiti. Nam super hanc epistolam dicit Remigius: „Aput [K 92 a Thessalonicenses erant quidam girovagi multos impedientes, cuius rei causa multos eciam laborantes inquieta- bant, quibus similes sunt Prage multi. Alii erant pusillanimes et timidi, qui bonum inchoare timebant, ne forte ad effectum non deducerent, quibus iterum Prage quidam sunt socii, penitenciam fugientes. 31 inchoa- bant, tamen verecundabantur de illo in presencia aliorum, quorum iterum imitatores sunt hic, quos incipientes si beghardos nominant alii, statim pre verecundia a bono incepto recedunt. Alii erant timidi, qui propter malos timebant bene agere, timentes ipsis penam infligi a malis. Hiis omnibus hic scribit Apostolus bonos in perseverancia hortando et malos terrendo. Hortatur igitur bonos dicens: Hortamur vos, |fratres , corripite inquietos, ociosos et vagos, qui ad instar bubonum divagantur et ad hoc obligantur, patres familias et domini, si habent familiares vel servos girovagos et ociosos, ut eos coherceant et eciam a se repellant; 2° consolamini pusillos, i. timidos, in fide non roboratos, ut fortiter bonum agere incipiant et in illo perseverent cum mercede; et specialiter penitenciam incipientes, ut in ea persistant; 3° suscipite infirmos, ad literam: si defectum illorum potestis errigere et misericordiam exhibentes a miseria tam corporis quam anime liberare, pacientes esuri2) ad fideles3), infideles, gentiles, Iudeos 1) K; Rogamus recte Vulg., Report., alii cod. Hic sermo partim cum serm. in Re p et cum Manuali 1413 congruit. — 2) K: estote Vulg. — 3) K: omnes Vulg.

Strana 55
Sabb. p. Inv. Bona sectemur, in Domino gaudeamus. 55 propter Deum, si quam violenciam inferrant[ur] vobis, dum non solum in peccatum non deducant. Sed hec condicio heu a nobis est elongata: et ergo dixit Christus Matt. XI: „Regnum celorum vim patitur et violenti“ sc. qui violenciam paciuntur propter Deum ,diripiunt illud“ tamquam castrum expugnantes, ubi diversa incommoda sustinent ... Videte, ne quis malum! pro malo reddat, sed bonum pro malo. Mali enim dicunt gymzz tymzz: i. si alter michi bonum facit, ego illi similiter, si malum, ego illi malum. Et hec est regula paganorum et ethnicorum et publicanorum. Alii sunt dyabolici et dyaboli incarnati, qui malum pro bono reddunt, ut fideli domino servus vel serva nequam, que pro beneficiis suis sibi servire deberet, ipsum male tradit. Hoc ergo non faciamus, sed K 92 b] imitemur Dominum Jesum Christum, qui semper bonum pro malo reddit. Nam si malo pro malicia dat eternam dampnacionem, illa est bona, quia iusta; nam si mala esset dampnacio, esset iniusta et sic iniusticia Christo ascriberetur, quod est erroneum dicere. Item — numquid bonum pro malo non dedit, cum crucifixoribus suis misericordiam dedit? Sed diceres: „Numquid nequam debeo vindicare?“ Respondeo, quod si dominus es et tui subditi violenciam paciuntur, tu teneris ex lege divina eos vindicare; si autem tibi infertur violencia, ex lege divina te- neris Deo comittere vindictam iuxta illud Deuteron. 32: „Michi vin- dicta et ego retribuam" — potenter, sapienter et benivolenter, quam mensuram nos in retribucione ignoramus; sed �semper quodl bonum est, sectaminil) in linvicem sc. ad fideles christianos, et eciam ad omnes, eciam infideles, Iudeos et gentiles. Nam non sunt boni Christiani, qui paganos ipsis non nocentes pro diviciis volunt spoliare, cum Christus eciam sangwinem suum pro- ipsis fudit, quia sunt proximi nostri. Nam Christus hoc probans dedit exemplum de Levita et sacerdote, Luce 10°", qui proximi fuerunt vulne- rati ad Iericho de s cendentis et tamen Samaritanus paganus est per Christum magis [per Christum] proximus esse ostensus illi homini, cui misericordiam fecit. Nam subdit semper gaudete in Domino, aliquando in actu, aliquando in habitu. Nam dormiens sine mortali peccato semper placet Deo et gaudet in ipso; sine intermissione, i. cessacione, lorate; ecce dicit orare nos iubens sine intermissione et nos tunc modicum orare pigritamur. Utinam saltim a peccatis cessaremus, quia tunc adhuc illa cessacio nobis pro oracione computaretur. Augustinus Super Psal. 35: „Vadis ad 1) Vulg.: fec K. varánon . . . edi:

Strana 56
56 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. LXXXIV. campum arare, vis, ut non moveas limitem: laudasti Deum. Vadis emere: vis non fallere proximum — et laudasti Deum.“ Ex quo elicitur, quod si homo est sine mortali peccato, quideunque faciat, semper laudat Deum suum. In omnibus (sc. prosperis et adversis) — prosperis, cum divicie, honores, parentes et amici ac hominum favores adveniunt — lauda Deum et eciam adversis, ut nulla nos adversa reprimant a Deo. Quare? Quia hec dicit voluntas Dei, cui nostram voluntatem debemus conformare ; Spiritum [nolite extinguere[: Ambrosius : Si alicui per ho- ram vel ad K 92° a tempus Spiritus S. sua gracia illustrat racionem, ut possit scripturam sacram exponere, nolite prohibere, quin loquatur, quia alias Spiritum S. nitimur suffocare, iuxta illud [Math. 10°: „Non enim “ vos estis, qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. Quo modo [ sunt malicie hominum per diversas et cogitatas malicias roborate, ut verbum divinam eciam per apostolicas auctorisaciones possent suffocare! Prophecias, i. predicaciones et exposiciones scripturarum sancta- rum, nolite spernere. Omnia probate, sc. per discursum racionis, non actualis examinacionis. Et ergo hic grossi dicunt: „Ecce, tamen Scriptura dicit omnia probate': ego volo probare formicacionem“ — et nescit, quia S. Paulus subiungit dicens: Quod bonum est, tenete. Et ergo intelligendum est probate', sc. per [oJracionem ad conformitatem scripture s. — et excutite illicita facta et dicta contra scripturam s. — et specialiter in fine passionum sanctorum, ubi multa ficticia et mendacia continentur, que omnia per racionem scripture sacre debent confutari — ab omni specie "mala abstinete vosl, i. disposicione, non solum abstinendum est a manifeste malo, sed eciam ab eo, quod habet apparenciam mali propter scandalum evitandum, Augustinus dicit: „Cum enim homo credit alicubi esse mortale peccatum et contra illud facit aliquid, etsi non esset mortale peccatum et ipse illud fortiter et viri- liter facit cum audacia, iam sibi est mortale peccatum, ut si tale est in scandalum vergens aliorum Ipse Deus pacis (dator et amator) sanctificet |vosl i. mun- dando confirmet. Ecce orat, ut confirmentur in proposito sancto per omnia, sc. virtutum opera, ut integer Spiritus [vester", sanctus,: hoc dicit quantum ad superiorem partem, sc. racionem, que semper ad optima deprecatur, utputa ad Deum et ad celestia, et anima : hoc quantum ad inferiorem partem, que reflectitur ad amicos et eciam ad bona temporalia. Et dat quidem de integritate anime exemplum: que correspondet urne nove et recenti, in qua si funditur aqua

Strana 57
Sabb. p. Inv. Omnia probemus, bona autem solum teneamus. 57 fetida et diu steterit, fit inmunda et destruitur in toto; 2° si caret humi- ditate et siccitate nimia, tygre obruczowe decidunt de ipsa — et sic tune tigris decidentibus urna dirruitur et frangitur. Sic eciam anima est urna mundicie, in quam si infunditur putrida K 92" b] aqua luxurie vel eciam siccitas, sc. invidie, supervenerit, tune tygre obruczowe integritate sua privabuntur et virtutes excident ab ipsa — et corpus, sc. vestrum similiter, ut integritate a corruptela actua- lium peccatorum (ut similiter sint et anima et Spiritus) servetur et hoc sine querela, i. sine querimonia, in adventum iudicii Jesu Christi, quo bonos et malos premiabit iuxta merita sua: malis ignem eternum et bonis vitam eternam largiendo regni celorum, Quod nobis prestet Jesus Christus etc. — —1) 1) Postea sequebatur in Quadrag. (et Report.) evangelium Matth. XVII: Assumpsit Jesus Petrum et Johannem... cum expositione, quod hic deest. Simili modo desunt in nostra collectiona eae lectiones, quae ea septimana in diebus quattuor temporum' lege- bantur. Non autem est certum, utrum has lectiones magister Johannes in privata capella Bethlehem legisset an non.

Strana 58
LXXXV. Dominica (2“ quadr.) Reminiscere. [Math. 15% ! 8. III. 1411. 1K 92° b1/ (In illo tempore) Egressus Jesus Christus secessit in partes Tyri et Sydonis etc.1) ] Et ecce mulier Chananea .... clamavit .... .... Quia igitur hec mulier Cananea magnam fidem habuit ad Deum, rogavit ac diligenter clamavit ad Deum, Salvatorem suum, ideo meruit obtinere sue filie curacionem, nobis dans exemplum, ut si cum ferventi desiderio [et] ad Deum nostrum et magna fide curremus, quia filie nostre, anime videlicet et affectus, a demonio vexate merebuntur habere salutem et liberacionem. Ewangelii presentis tempus habetur anno ultimo, cum Christus contra phariseos et scribas invehebatur, qui pessimi erant aput Deum et aput homines se iustificantes. Videns ergo ingratitudinem eorum mag- nam secessit ad gentiles et ergo hanc mulierem, que in fide excellebat nequam scribas et pontifices legis curavit. Cuius fidem commendans in contumeliam ingratitudinis sacerdotum dixit : 'O mulier, magna est fides tua!' Et ergo exemplo Christi apostoli eius eciam dixerunt Judeis 3Act. 13°1 "Vobis oportebat anuncciare regnum Dei: quia repulistis illud, con- vertimur ad gentes.“ Ewangelium ergo primo de Jesu facit mencionem, in quo omnis bonitas et misericordia pensatur, qui non solum suis domesticis sed et gentilibus K 93a misericordiam ostendit et sic Deus verus et homo [h Jostenditur. — In Cananea secundum Bedam ostenditur, cum dicit: „Leccio s. evangelii, quam modo, fratres karissimi, audivimus, magnam fidem, constanciam, perseveranciam et humilitatem commendat. Et tanto eius magis miranda est devocio, quia utpote gentilis a divinorum eloquio- rum rudimento fuit aliena; vere miranda est nobis similiter, cum laici simplices eciam Deum plus diligant minime cognoscentes — et litterati scientes in malicia perdurant, vere mirandum est. In discipulis 1) Expositio super hoc evg. practer latinas etiam in boh. Postilla legitur, quae initio nostra expositione utitur.

Strana 59
Dom. Rem. Relictis Judeis venit Jesus ad paganos in eum credentes. 59 autem ostenditur diligens interpellacio ad Jesum per Cananeam." Remigius: „Magistri non solum predicacione, sed eciam oracione debent fideles vocare ad Dominum, ut quos non poterant predicacione conver- tere, convertant oracione." Egressus Jesus ... Unde? De Genezareth relictis scribis et pha- riseis calumpniantibus1) ex hac causa, quod discipuli eius transgrede- rentur mandata seniorum, quod non lotis manducabant manibus. Ubi dicit Glosa : Egressus’, ut per fidem fidelis femine perfidiam scribarum et phariseorum argueret, qui propter tradiciones suas mandata Dei transgrediebantur. Dixit namque eis: „Quare vos transgredimini mandata Dei propter tradiciones vestras, dicentes: „Munus, quod ex me est, tibi proderit“ — nam sic irritum fecistis mandatum Dei. Docuerant enim homines filios et filias, si parentes eorum venerunt pro subsidio rogantes, ut dicant: „Ego habeo principaliorem patrem Deum meum, cui debeo dare — et quod dedero illi, hoc tibi proderit.“ Et sic docti a phariseis avaris et sacerdotibus, parentes indigentes non curaverunt, sed sacerdo- tibus dederunt. Ecce, mulier Cananea, i. gentilis mulier (ad litteram). Cananea est allegorice ecclesia militans; tropoloice vel moraliter est anima fidelis. Nam sicut ista mulier clamabat ad Deum pro curacione filie, sic commu- nitas sanctorum militans ecclesia debet pro qualibet fideli anima vocare ad Deum, ut eam liberet a dyaboli vexacione, quam vexabat per mortale peccatum. — Sed aliter, moraliter, Cananea est anima fidelis, cuius filia est voluntas. Debet ergo clamare ad Deum K 93° b , ut voluntas sua dyabolicis peccatis non vexetur cum consensu, sed sic curari debet, quia debet egredi. Primo nam dicitur de ista, quod est egressa a finibus, quod exponit Remigius: „Si aliquis debet liberari a vexacione dyaboli, oportet, quod egrediatur non solum de regione mortalis peccati, sed eciam a finibus, i. a circumstanciis, que movent ad illud peccatum, utputa si vult liberari a vexacione Azmodei, qua ipsum per luxuriam vexavit.“ Exeat primo a collocucione, 2° a mu- nusculorum missione et sic de aliis — et sic primo curabitur. Nam in- possibile est aliquem recte penitere, nisi de voluntate sua peccatum sic eiciat, quod in eternum nolit peccare. Qui ergo habens intencionem recidi- vandi in peccata post Pascha et nunc confitetur, sciat firmissime, quia nullo modo peccata illi sunt remissa, et gravius peccat, quam quod nun- quam fuisset confessus. Et illi fatui estimant, quod Deus sit tamquam pin cerna, qui sic prestat super dicam nawrub — et quantum dat, tantum delet pincerna — et tunc ulterius bibit super debita nova. Sic credunt, quuod si confitentur sacerdoti et habent propositam recidivandi et si iniun- 1) K: columpmantibus male.

Strana 60
60 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXV. guntur ipsis aliquot Pater noster', quod sint liberati. Certe se ipsos decipiunt: nam Christus dixit adultere | Jo. 8°!: „Vade, iam amplius" sc. postea „noli peccare“ anima. Ezech. 18° dicitur: „Si impius egerit penitenciam, omnium iniquitatum suarum non recordabor".... et iterum „si iustus aversus fuerit a iusticia, omnes iusticie sue non recordabuntur“ Ecce dicit 'omnes' et non aliquot. Ecce hec Cananea', significans animam, interpretatur permutata', quia sese de incredulitate ad fidem permutavit, dans anime cuilibet exemplum, ut si vult sanari, quod malam vitam permutet. Sed timeo, ne in nobis illud verificetur Jerem. 13°: „Numquid1) corvus potest mutare colorem suum aut cignus“?1). Sic timeo, quod in peccatis inveterati gra- viter permutabuntur, nisi Deus misericordia sua tales ad se alliciat. Ut quid em! luxuriosus permutabit luxuriam in ea inveteratus? Vere gra- viter. Et ergo hanc sic permutatam ewangelista a d mirative anunccians dicit: 'Ecce mulier Cananea'. Unde Remigius: „Quia fidem habuit hec K 93° a mulier, statim effectum sanitatis sue filie consecuta est. Tres virtutes in verbis sive operibus huius mulieris agnoscimus: fidem, constan- ciam et humilitatem.“ Et Beda s. addit quartam, sc. perseveranciam. Fidem habuit, que cum gentilis esset, filie sue salutem optabat, non dubi- tando, quia Christus potest ei dare. Constanciam, quia quamvis esset repudiata, tamen in oracione et peticione perseverabat. Quam constan- ciam nos habere debemus, qui si semel vel bis vel ter oracionum effectum non consequimur, non desistamus ab oracione, quia Deus finaliter misere- bitur nostri .... Pacienciam habuit, quia quamvis eam Deus canem appellavit, non verecundia territa recessit, sed magis ac magis ad Christum clamabat. — Humilitatem, quia cum a Domino canibus est comparata, sese cognovit canem et petivit sibi fragmenta misericordie dari, sicut et catello parvo. Hec doceamur ab ea, quas virtutes si habuerimus, Deus miserebitur nostri. Clamabat [dicens ei , inquam, ad Dominum, cor lingwe con- formans, quam non imitantur hii, ut dicit Remigius: "Qui in ecclesiis clamant, non cor voci conformantes"... ubi, ut accipiant peccunias, clamant et sic Mamoni deserviunt, sic clamando, „Miserere mei, Domine, filii Dauid!“ Ibi iuxta concorditer sanctos sencientes ipsum verum Deum et hominem cognovit: Domine', Deum ipsum et sic tocius mundi et celi Deum esse recognoscit, ‘filii David" — ecce humanitatem eius confitetur et sic Deum esse verum et hominem recognovit. Crisostomus: „Audi et vide philosophiam mulieris, considera animam dicentis 'miserere mei, Domine!' Sic enim intra se dicebat Ca- nanea non habeo conscienciam bonorum operum; ad misericordiam 1) Numquid — cignus K; si mutare potest Aethiops pellem suam aut pardus va- rietates suas? Vulg. Jer. XIII, 23. Locus ad tempora et loca Hussi adaptatus est.

Strana 61
Dom. Rem. Quomodo mulier Cananaea Jesum rogaverit. 61 confugio; egra sum in corde, ad potentem clamo, quia ad Deum et Do- minum celi et terre. Potens es misereri, ergo miserere mei.“ Quare? Quia filia mea male a demonio vexatur. Non enim dyabolus est illius potestatis, quod potest illabi ipse anime, quia nichil potest illabi ipsi anime, nisi solus Deus. Sed per peccatum habet potestatem a Deo sibi datam propter tale peccatum, ut vexet hominem illum assistentem sibi. Et si homo esset sine peccato mortali et vexaretur [K 93"b a dyabolo, et illud pacienter pateretur, multo sanccior esset, quam quod non vexa- retur, ut patet de s. Job, quem iustum Deus vexare permisit et omnem substanciam aufferri et ulceribus agitari in corpore, qui multo sanccior erat, quanto magis vexabatur, quam quod non fuisset vexatus. Et ergo si homo esset compos racionis, deberet pocius sine mortali peccato existens mille demoniorum vexacionem corporalem preeligere, quam unico mor- tali peccato in anima vexari. Si ergo homo habet motus ad peccatum et non consentit, adhuc non vexatur. Si vero homo delectatur sine con- sensu in peccato, iam incepit eum dyabolus vexare; si vero [iam] con- sentit peccato, iam de facto dyabolus obsedit ipsum vexando. Numquid quiescit in fornicacione? Certe non, sed magis ac magis ipsum incendit. Et ergo omnes fornicarii dyabolico igne cremantur.... Qui non respondit ei, sc. ut eam magis ad se alliciat. Criso- stomus: „Vidisti mulieris constanciam, virilitatem, longanimitatem et fidem: et tamen Jesus ei non respondet. O mira res! Mulier ista clamoribus replet celum, se miseram recognoscit et tamen sermo tacet divinus, fons misericordie clausus est“ . . discipuli .... „Dimittfit]e eam.. Hoc pensat Crisostomus, quod „Non vocavit ad Petrum vel discipulos, sed magis ad Jesum, quem suum sciunt liberatorem et posse misereri, sed dixerunt: 'Dimittel) eam’1), quia tantum strepitum eius sustinere non! possumus, quia clamat ante nos." Et alius ewangelista |Marcus VII! dicit: „clamat2) post nos"2) — et uterque verum dicit, quia et ante Chris- tum et post Christum clamabat. Cui Christus respondit dicens! Non sum missus nisi ad oves', i. e. Judeos primarie, que perierunt, domus Israell per prevaricacionem. Nam omnes fideles dicuntur oves in s. scriptura, quorum aliqui in peccata incidunt — et si resurgunt finaliter, erunt oves per pastorem Jesum ad ovile reducende; si vero non penituerint, tunc finaliter cum hircis fetidis in eternam dampnacionem proicientur. At illa — procidens ad pedes eius, ut dieit Marcus — di- cens: Domine, adiuva me. Ecce, quia tres oraciones fecit: ipsa duas devotas fecit et discipuli terciam, dicentes: Dimitt[it]e eam'. Ecce: statim 1) Vulg.: dicente causa K pessime. — 2) Marcus nihil tale habet; verba ista idem Matth. habet, non ante nos', ut K scripsit antea.

Strana 62
62 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXV, LXXXVI. non tam devote dixerunt, sicut ipsa — et ergo plus pensant homines cordiales oraciones suas, quam sacer K 94 a dotum indevotorum .. 1 Qui .. ait: Non est bonum sumere panem 1.. mittere canibus , que dixit innuens: Domine', scio, quod misericordiarum tuarum non est numerus, da ergo michi et micam, que [caduntl de mensa, i. saturitate tuorum filiorum cadit, ut ego catellus possum refici. Cuius fidem Christus amirans dixit: O mulier, magna est fides tua, quam in perseverancia peti- cionis ostendisti — Fiat tibi, sicut vis, sc. ut et tu saneris et filia tua — et sic fina- liter ad regnum celorum pervenias.1) — 1) Quomodo haec omnia bohemice mag. Joh, locutus sit, Postilla bohemica monstrat. Locus Chrysostomi pag. 60/1 sic in Postilla (ed. Erben II 97) vertitur: „Crisostomus: Audi et vide philosophiam mulieris: die s. Jan zlatoústý 'Slyš a viz múdrost ženy, considera animam dicentis 'Miserere mei, Domine' znamenaj duch jejie co die smiluj sě nade mnú'. Sic enim intra se dicebat Cananea :non habeo conscienciam bonorum operum' tak jest řekla v sobě pohanka kananejská neviem co dobrého o sobě?... vidisti mulieris constanciam, virilitatem, longanimitatem et fidem et tamen Jesus non respondet viděllis ženy pilnost, viděllis mužnost, viděllis ustavičnost, viděllis vieru — a však Ježíš neodpověděl jí slova... etc.

Strana 63
LXXXVI. Dom. Reminiscere, epist. I“ ad Thessal. 401 18. III. 1411. K 94/ a Fratres, obsecramus vos et hortamur in Domino Jesu, ut quemadmodum accepistis ... sic et ambuletis .... Apostolus1) presentem epistolam scripsit Thessalonicensibus. Nam cum re ce ssisset ab eis et in carcere fuisset ..... . . Tunc ipsos hortatur iam, ut, quod audiverunt ab ipso, illud teneant fir- miter et specialiter mandata Domini [et] impleant — et in illo dat exemplum cuilibet fideli predicatori, ut suos auditores confirment. Hor- tatur ergo fideles Apostolus cum aliis apostolis, ut in sua doctrina per- maneant. Secundo, que docuit, ad memoriam reducit eis dicens 'Scitis, que precepta!' etc. Tercio, si non fecerint, vindictam Domini commi- natur dicens: 'Quoniam vindex est Dominus', si non impleveritis man- data eius — et in eo dat exemplum cuilibet fideli predicatori, ut eciam comminetur malis, si non audierint illum. Fratres, hortamur, sc. nos apostoli, et obsecramus, i. per sacram rem rogamus et adiuramus in Domino (Jesu], i. per Dominum Jesum Christum, ut bonita- tem eius pensantes, mandata eius impleatis. Et sic ob sacram rem nativi- tatis, passionis et mortis Christi adiurat fideles. Quare ? ut quemadmodum accepistis (audiendo et intelligendo) a no- bis, Paulo, Barnaba et Sostene. Ulterius consulit tamquam fidelis amicus: amicus namque est, qui tibi K 94 b] vult bonum bene — et ab opposito inimicus, qui non sic vult. Christus, noster amicus, vult similiter nobis bonum, ut scilicet bene viventes verbum eius audiamus et implea- mus et sic secum finaliter permaneamus. Et dyabolus opposito modo non vult nos verbum Dominicum audire, ne illud implentes salvemur. Qui ergo aliis sic volunt, sunt membra dyaboli. Item: ille amicus alicuius . . . . . . . . . . . 1) Haec expovitio differt ab aliie in Manuali, Report., aliis. Prima verba epistolae recte rogamus et obsecramus in Vulg. leguntur.

Strana 64
64 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXVI. est, qui ipsum videns in aliquod periculum vel dampnum incidere, ipsum premunit, ne sic dampnificetur — et ab opposito inimicus hominis est, qui ad dampnum eius suadet. Qui ergo videns alium peccare et sic futurum incidere in interitum inferni, ipsum caritative arguit, est bonus amicus eius; qui autem suadet in peccatum et gaudet de peccato alterius, est eius inimicus. Unde de 1° amico dicit Gregorius: „Ille solus amicus meus est, qui ante adventum districti iudicis maculas mentis mee tergit. Sic ergo apostolus Thessalonicenses premunit, ne peccent, ne Deus vin- dictam infligat ipsis. Et in signum amicicie vocat eos fratres, sicut et Christus Joh. XV° vocat tales amicos dicens: „Vos amici mei estis, si feceritis, que precipio vobis“ et item: "Quicunque fecerit voluntatem Patris mei, qui in celis est, hic mater mea, soror et frater meus est“ Unde secundum Remigium in presenti epistola est solum cohi- bicio a formacione1); sed tamen, cum intime scru t atur quis scripturam, quod specialiter prohibet tria peccata: primum luxuriam dicens abstinete a fornicacione', 2° superbiam ibi ne quis supergrediatur', 3° avariciam, cum dicit neque circumveniat in negocio fratrem suum', quia hec tria peccata totum cumulum hominum mundanorum occupaverunt. Nam dicitur I“ Joh. 2°: „Omne, quod est in mundo", i. in mundanis homini- bus, „aut est concupiscencia carnis“ etc. Oporteat ...., sc. si salvari vultis, ambulare — in via morum Jesu Christi, non tantum gressu corporis.. et placere Deo Christo munde et caste vivendo, sine mortalibus peccatis sic et ambuletis, sc. 'ut a nobis accepistis', sc. in virtute ut habundetis [magis , sc. non in diviciis corporalibus, sed in fide, spe et caritate ; Scitis — aut scire debetis — que precepta dedi vobis, sc. servire K 94° a Deo vivo et expectare diem eius ad iudicium, quia ipsis specialiter scripsit multa de die iudicii et Antichristo. Nam dicit ƒ Jo. I ep. 21: „Iam Antichristus in suis membris mirificat". Et dicit Ysi- dorus, quod quicunque accepta fide Christi ipsum non imitatur, iam eo facto est Antichristus per Dominum Jesum Christum, sc. in me loquentem ex mandato ad obediendum quia hec est voluntas Dei precepta eius implere, quod sequitur sanctificacio vestra, quia hoc vult, ut sanctificemur. Nam dicit Levitici XIX: „Sanctificamini, quia ego sanctus sum“ — quod est 1) K; pro fornicacione, ut inferius recte ponitur.

Strana 65
Dom. Rem. Placeamus Deo, caste vivendo, a peccatis abstinendo. 65 contra fatuos, presumptuosos, qui bonis incipientibus penitere dicunt strach by sye neoswyetyl.1) Vere, qui hic non sanctificatur bene vivendo, finaliter talis a regno celorum excludetur ut abstineatis vos a fornicacione, que, sc.heu! pre ceteris peccatis totum mundum conculcavit et involvit, quia (heu!) non est ali- quod peccatum, quod cum tanta delectacione hominis perpetraretur, sicut luxuria. Nam tales sese redarguentes nisi derident, ut patet Genes. 16—71/2 ubi Noe, iustum virum, fornicatores arguentem deriserunt, qui cum archam faceret, est derisus, sed postea, cum omnes mergerentur et ille supernataret, primo ipsi crediderunt. Sic et nunc faciunt fornicarii, qui minime curant redargucionem, nisi dyabolus finaliter ipsos in supplici- um mergat inferni, quia tunc primo credent, quia veritatem dixerunt illis... Quare autem hoc inhibet Apostolus? Certe ideo, quia ibi fuerunt pagani ad fidem conversi, qui non estimabant fornicacionem esse mortale peccatum et ergo arguit eos, ut abstineant a fornicacione. Et ad idem dicit 1“ Corinth. 5°: „Fornicatores regnum Dei non possidebunt.“ Et non solum, qui actualiter fornicantur, sed et qui concupiscunt fornicari cum consensu, mortaliter peccant — et nisi penituerint, regnum Dei non consequentur. Nam dicit Christus in ewangelio: „Ego autem dico vobis, quod qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam mechatus est eam in corde [K 94" b suo“ |Matth. 5°1/. Qui autem teneret aliquid verbi, quod esset contra scripturam sacram, hereticus esset: multo maior hereticus est, qui cum fornicatur actualiter et concubinarius est et defensat illud peccatum et nec vult resistere ab illo peccato ... ut sciat unusquisque vas suum [possidere , i. corpus pro- prium, quod dicitur vas respectu anime, que in creando infunditur in corpus. Et loquitur Apostolus, ut non corpus suum quilibet monstret et denudet — et specialiter mulieres ut non detegant corpus suum, ne sint causa casus vel ruine aliorum in concupiscendo. Nam tales,2) quotquot induxerunt in concupiscenciam, tot mortibus est reus et tot animarum homicida. Et ergo hic dicit, ut sciat quisque in sanctificacione ex castitate proveniente corpus suum custodire, quia ut sic melius aliis peccatis re- sistet — non in passione ne wlybeznosti desiderii, i. concupiscencie, que est vehemens in venereis ex aspectu amasiorum vel tactu impudico, locu- cione scurili et sic de aliis. Et de illo dicit Augustinus 12 De civitate: „Propter sola oblectamenta corporis eciam sine voluntate perficiendi totus homo damp- 1). Eadem verba ssepius ap. mag. Joh. afferuntur; vide infra, fol. 165a etc. Eodem modo iam supra (sermo XI, tom. I, 70) in cod M 271 legitur: „multi dicunt: Cave, vide, ne sanctificeris warni ssc a sac neoswietyss", quod ibi K omisit. — 2) K, pro talis errore. 5

Strana 66
66 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXVI, LXXXVIa. nabitur, i. anima et corpus, sicud gentes, sc. ; que secuntur fornicacio- nem“. Et ergo, qui volunt paganos expugnare et non expugnant luxuriam et peccata de corde, in veritate soli sunt gentes, quia gentiliter viventes, et non noscunt Deum, quamvis voce [se] Deum confitentur, factis tamen negant.1) Nos autem peccatis abrenuncciantes Deum timeamus, mandata eius impleamus, ut ad regnum celorum finaliter perveniamus. 1) Quae hic mag. Joh. de cruciatis contra paganos dicit, etiam alibi saepius exposuit; sequenti anno 1412 in Výklad XLVII E (ed. Erben I, 168) similiter: „A tuto měli by znamenati ti, jenž pohanóv nenechají na pokoji, ani jim nepřekážejí. Ti mnie, by bohu a cierkvi sv. slúžili a slúžiece své pýše a svému lakomství: pýše, aby své jmeno v světě rozšířili, jakoby oni byli obránce viery a jsúce sami bohu nevěrni...“ Hoc saepius.in nostris sermonibus legitur, quia tunc bellum cum crucigeris 1410—1411 gerebatur et etiam in Bohemia multieum eis ibant; quod mag. Joh. eodem tempore in litteris ad regem Poloniae commemorat. —

Strana 67
LXXXVI a! Feria 2“ ] p. Reminisc. Epistola Danielis 9° 1 15—191 9. III. 1411. [K 95° a In diebus illis oravit Daniell): „Et nunc, Domine Deus noster, qui eduxisti populum tuum“ ... 1) Praeter haec verba nihil K scripsit: neque de verbis prophetae, neque de textu ser- monis; sed statim verba evangelii Joh. 'Ego vado' et textus sermonis sequentis affertur. Alibi super haec verba Danielis apud Hus legitur sermo in Report. unus inque Quadrag. et in Mus. XV F 3 duo sermones inter se similes; ex his unus fortasse hic omissus est. Ex hac epistola mag. Joh. saepius versum 16 et 18 attulit, quos hic ponendos putavi: 16. Propter peccata enim nostra et iniquitates patrum nostrorum, Jerusalem et populus tuus in obprobrium sunt omnibus per circuitum nostrum ... 18. ...aperi oculos tuos et vide desolationem nostram et civitatem, super quam invocatum est nomen tuum...

Strana 68
LXXXVII. Feria 2° p. Reminisc. Evangelium Joh. ] 8°! 9. III. 1411. K 95' a1 Ego vado [ad eum, qui me misit], et queretis met .... Tempus ewangelii habetur circa finem mortis, in quo terribiliter consolatur Judeos perfidos et malos, qui dicit 'moriemini in peccatis' — et hoc ideo, quia ipsum non audierunt et eciam, quia in ipsum credere noluerunt. Ego vado .. Quo? Glosa: ad finiendum beatitudinis gloriam secundum humanitatem a primo die nativitatis illum transitum incho- avit, quem in cruce moriens consumavit et queretis2) me: Augustinus Non desiderio habendi, sed odio persequendi. Qui enim bona voluntate querit Jesum, certe talis inveniet ipsum, sicut Virgo Maria, Yoseph, et invenerunt eum. Sed nequam Judei ipsum ad persequendum quesierunt et ad mortificandum, sicut et Pilatus, ideo non invenerunt et! in peccato vestro[, sc. blasfemie, moriemini, morte perpetua. Nam peccatum blasfemie est peius omnibus peccatis, quia est maius, gravius et abhominabilius Deo, que est finalis inpenitencia. Nam si omnia peccata homo a principio mundi habuisset usque ad finem, ex- cepta sola blasfemia, que est peccatum ad mortem .... Et de iilo dicit Joh. [I. ep. 5, 171: „Karissimi, est peccatum usque ad mortem. Pro illo nolite rogare et pro illo nolo, ut quis oret.“ Et de illo eciam dicitur Math. 12°: „Si quis dixerit peccatum in matrem [vel patrem vel filium], remittetur ei: et si quis dixerit verbum blasfemum in Spiritum S., non remittetur ei nec hic“, quia non penitebit "neque in futuro seculo“, quia ibi tempus penitendi non erit. Et ergo hic de illo dicit: 'in peccato destro moriemini'. Et quo ego vado, sc. ad regnum celorum, vos non potestis venire, ex quo moriemini in peccato. Et ergo dicitur Luce 16° diviti 1) Sermones, ad sensum tantum similes, duo in Report. et in Mus. XVF 3 leg untur. — 2) Vulg.: queritis K.

Strana 69
Fer. 2a p. Rem. Juduei in peceato blasphemiae morientur. 69 epuloni: „Magnum chaos inter nos et vos firmatum est.“ Nam mori in peccato et privari gaudio regni celorum, hoc est dampnacio eterna. Si enim quis esset in igne inferni et careret peccato mortali et videret gaudia eterna regni celorum, nullam penam pateretur, quia ignis inferni non potest urrere aliquid, nisi illi insit peccatum. Et ergo dixit Augustinus: „Mallem pocius esse in inferno K 95° b et videre faciem Dei, quam esse in celo et non videre. Dixerunt "Judeil: Numquid interfi ciet semet ipsum? Quare dixerunt? Quia sciverunt Ysa 53, quod Messias venturus est et erit propheta magnus. Isti ergo crediderunt ipsum esse Messiam et dubi- taverunt dicentes: Numquid interficiet..’ etc. Sed malicia excecati fuerunt, quia nec pertinenter loqui sciverunt .... Et dicebat eis:! „Vos 1del deorsum jestis!" i. de corrupta massa peccato originali et eciam ad locum infimum pertinetis, „ego desursum“1 quia ad regnum celorum pertineo; ergo 'quo ego vado, vos non potestis venire'. Nota: tria dicebat Judeis, que eciam pertinent ad peccatores. I° quia vadunt viam contrariam Jesu Christi. Quia ergo Christi via est virtuosa, casta, pudica et sancta — qui ergo luxuria, avaricia et sic de aliis criminibus inplicatur, transit viam oppositam Christo et ut sic non veniet post eum. — 2° dixit eis, quod sunt habituri regionem ultimam et infimam, sicut et omnes peccatores, — 3° quia non sequentur eum in regnum celorum finaliter, cum non potueri n t venire post eum, qui hic eum in moribus non imitabantur. „Vos de mundo hoc estis!" i. de numero hominum munda- norum. Nam hic mundus non accipitur pro congregacione creaturarum, sed pro cumulo mundanorum et malorum hominum, qui eum non co- gnovit. Aliquando eciam mundus capitur pro prescitis, qui dampna- bunt ur r. Joh. X V°2: „Pro hiis reogo" sc. apostolis meis et sequacibus eorum, „non pro mundo" i. pro prescitis, qui finaliter dampnabuntur. Et de illo mundo dicitur 1“ Joh. 2°: „Omne, quod est in mundo, aut est concupiscencia carnis aut oculorum“ etc. Ego — ut Deus et ut homo — non sum de hoc mundo, i. mun- danorum et malorum numero et cumulo, nam omnis sine peccato mortali non est de hoc mundo. Et tunc infert conclusionem intentam : [Propterea], sc. quia estis de numero malorum, dixi vobis, quia moriemini in peccatis vestris. [ Si enim non credideritis, de formata caritate, quia ego sum, sc. Christus vobis missus ...... Et in fine dicitur 1) K; de supernis sum Vuly.—2) Recte Joh. XVII, 9 Vulg.

Strana 70
70 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXVII. et multil crediderunt in eum. Ubi inmuitur differencia inter 'credere Christum esse', quod credunt Judei et pagani et heretici, et inter 'credere Christum esse K 95° a Deum verum et hominem’, quod non credunt Judei, heretici et pagani — et 3° 'credere in Christum', quod est ipsum ut Deum super omnia diligere, qualiter solum boni Christiani sine mortalibus existentes peccatis credunt. Augustinus: 'Credere Deo est credere ei, quia vera sunt, que dicit Deus. Credere Deum est credere, quia Deus est summum et supre- mum bonum. Credere in Deum est per amorem super omnia in eum tendere et eum super omnia diligere et eius membris incorporari (ecclesie). Primum et secundum credunt Judei et pagani et mali christiani. Sed 3" credunt vere solum boni et veri christiani, qui solum per amorem te n dunt in eum et eius membris incorporantur“. Qui ergo credunt in Deum et nolunt diligere eum super omnia et incorporari membris eius, mortuam fidem habent, ut dicit Iacobus apostolus 1 2°(: „Fides sine operibus mortua est.“ Et talis non plus credit quam dyabolus. Nam de ipsis dicit apostolus [ Jac. II, 91: „Demones credunt et contremiscunt“1) Ex quo elicitur, quod non debemus credere in papam nec in b. Vir- ginem nec in aliquem sanctorum, quia ipsos super omnia diligere non tenemur. Sed papam credimus esse summum in officio hic in mundo et b. Virginem credimus esse supra omnes sanctos dignissimam post Deum. Dicebant ergo peil: „Tu quis es?“ Querunt non credituri sed calumpniantes. Dixit eis [Jesus: „Principium“, i. Deus et homo. Deus nam- que est principium omnium rerum, a quo omnia processerunt — qui et loquor vobis — et sic verus homo, qui loquor multa habeo de vobis dicere et iudicare, sed non dicam, eum non sit voluntas Dei; Sed qui misit me, — ecce, quia hic filium Dei se ostendit — verax estl et ea, que audivi ab eo[, a Patre meo, non aliena, sed que ab eterno audivi a Patre, cum ab eterno secum omnia scivi — Et non cognoverunt, i. noluerunt cognoscere et sic non proba- verunt, quia malum cor habuerunt et malicia excecati fuerunt, quia dixit se filium Dei. Dixit Jergol eis [ Jesus : sc. volens eos ad hoc illuminare Cum exaltatus fuerit Filius hominis, i. Marie, unius ho- minis, tunc cognoscetis, quis2) ego sum cognicione experiencie, K 95'b quia sum verus Deus et Dei filius — 1) K contremescunt.- 2) Vuly.: quia K.

Strana 71
Fer. 2a p. Rem. In solum Deum credendum est, non in papam ete. 71 et a me jipsol faciol) nichil, Ecce Christus, supremus papa, nichil voluit facere nec fecit, sed nec potuit facere, nisi quod sibi Deus demonstrare voluit. Qui ergo ex se aliquid vult facere — et illud non est voluntas Dei, sciat firmiter, quia voluntati Dei contrariatur. Qui sunt? Certe, qui adinvenciones suas contra Dei mandata adinveniunt, quia opus illorum frastrabitur. Sed sicut docuit me Pater, sc. celestis, hec loquor: in eo cuilibet dat exemplum, ut non aliquid loquatur — et presertim predi- cando — nisi quod est voluntas Dei. jet qui me2) [misit[, i. incarnari constituit, est mecum, quia est ego, cum sum eadem secum essencia. Nam dicit: „Ad evangelisandum pauperibus misit me“ (Luce 903)). Et Joh. 18°: „Ego in hoc natus sum jeo ad hoc venil mundo, ut testi- " monium perhibeam! veritati; [omnis, quil est ex veritate.. Christus cum eo Jest? [ usque ad mortem. Matth. ultimo : „Vobiscum — enim sum usque ad consumacionem seculi“ Et non relinquit me solum .. Quare ? quia ego, que pla cita sunt ei, facio ..1 sc. mandata eius implendo. Nam dicit Scriptura ... Gregorius ... .nulla enim homini nocebit adversitas, si nulla homini dominetur iniquitas.4) Qui ergo voluntatem Dei implet, nichil finaliter ei nocebit — neque mors, neque carcer. Et subdit: et1) crediderunt in eum5) sc. multi, sc. fide formata caritate. Et sic secum in fide tali permanentes, ad regnum celorum pervenerunt. Quod nobis prestet .... 1) Vulg.: facientes K male. — 2) Vulg. in me K errore. — 3) Recte 1V, 18 Vulg. — 4) Hi duo versus saepius ap. mag. Joh. leguntur, quos ctiam Wiclef affert. — 5) K: qui crediderunt ei Vulg.

Strana 72
LXXXVIII. Fer. 3" p. Reminiscere. III. Reg. 171/ 10. III. 1411. K 95 b! In diebus illis factum est verbum Domini ad Heliam: „Recede hinc et vade ad orientem ... In epistola tollitur primo, quod Dominus Deus suos fideles nun- quam derelinquit, sicut hune sanctum Heliam per corvos nutrivit et eciam per viduam in Sarepta — et viduam per Heliam. Ex ipsa [K 96 a eciam innuitur, quoniam vidua, s. mater ecclesia, colligens ligna transversaliter posita, collegi t| lignum crucis, in quo ligno panem transsubstancialem (Christum videlicet) pascuit ] ! " per quem omnes fideles hic pascuntur indeficienter. Et illius vidue oleum miseri- cordie de lechito, i. vasculo, cuiuslibet fidelis datum a sponso suo Christo. Et nec farina refeccionis spiritualis cessabit refocillare fideles animas, ne fame eternaliter moriantur etc.1) 1) Hae decem lineae solum de toto sermone supersunt in K. Plene autem hic sermo in Mag. Joh. Reportata et Quadragesimali legituri similiter, ad sensum tantum, in cod. Mus XVF3, ex anno 1413.

Strana 73
LXXXIX. Fer. 3" p. Remin. evang. Matth. 23° 10. III. 1411. [K 96 a? „Supra kathedram Moysi sederunt scribe et pharisei. Que- cunque dixerint vobis, facite et servate; secundum opera .. . Ewangelium1) istud Christus futuram in doctrinam loquitur, docens suos fideles a gravaminibus successorum illorum precedencium se pre- cavere, qui(quamvis dicunt) non tamen faciunt ea, que aliis facienda demandant. Docet ergo Christus plebeyos, ut omnia, que audierint a sa- cerdotibus saluti ipsorum pertinencia, illa opere impleant, quamvis a malis prodeant sacerdotibus, qui tamen tamquam instrumentum sunt Spiritus S. Ab illis doctrinam veram et sanctam debent audire et eorum vitam, si inordinata sit, non imitari. Ostendit ergo vicia sacerdotum, eciam honorem sacerdotum; vicia ponit sex, que patebunt; honorem ponit, quod quecunque saluti vulga- rium congrua mandaverint, quod illa simplices exequi tenentur. Tres autem principales partes habet ewangelium : 1° laudat doctrinam bonam, 2° reprobat vitam malam, 3° informat ecclesiam, qualiter bene vivens doctrinam sanam et bonam accipere possit. Dicit: Locutus est ad turbas ... " dicens Jesus: Supra kathedram, de qua dicitur Exodi 18°, quod de mandato Dei et de con K 96'b silio sui generi Getro Moyses constituit 702) seniores et iudices populi, qui in gravioribus causis populum informarent et populus ad illos ut habeat respectum. Et tales fuerunt continue usque ad Christi adventum — et hoc innuit Christus. Voluit ergo Christus ex ewangelio, quod aliqui sint domini et presi- dentes, alii nobis subditi, qui respectum habeant ad suos superiores et ab ipsis secundum Dei mandatum erudiri. Et ergo superiores sunt in duplici statu: quidam spirituales, ut apostolici, alii seculares, ut imperator. Et 1) Sermo super hacc verba Matth., alius, etiam in Hussii Report. et Quadragesimali egitur. — 2) K: quinquagenarios Vulg.

Strana 74
74 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXIX. ergo illi adhuc subalternantur, quia in statu spirituali, utputa confessione, rex subest — et in gubernacione temporalium papa subest imperatori, ut patet, nam se servum servorum scribit Dei. Posuit ergo Christus regulas tres prelatis: 1", quod subditos suos verbis instruant et exemplis, 2" ut sibi forcia et subditis levia inponant honera et specialiter penitencie onera, si sic est bene; 3° ne de potestate sibi tradita superbiant. Supra kathedram Moysil: Glosa: i. doctrinam et non vitam, quam Moyses habuit. Sic ergo doctrina Moysi est kathedra eius et simi- liter doctrina Christi est kathedra Christi, de qua David in Psalmo 1° 11: „Beatus vir, qui non abiit in consilio inpiorum"... subdit „et in kathedra pestilencie non sedit“, i. in doctrina. De illa Ysa 5391): „Ascen- dam in altum et ponam sedem meam ad aquilonem .... quid contigit sibi? Certe mortuus est peccato“ — Omnia ergo, i. quia in kathedra sunt, quecunque dixerunt.. ad kathedram Moysi pertinencia, [hec] facite; secundum opera eorum, sc. mala, nolite fa- cere. Et ergo nitentes opprimere veritatem ewangelicam et doctrinam ewangelicam predicacionis in operibus talibus perversis non sunt imitandi. Sed d’iceret [ a liquis [: Tamen dicit Petrus2) [Hebr. 1313): „Obe- dite prepositis vestris, eciam discolis!“ Respondeo, quod verum dicit Petrus, sed non 'in discoliis'. — et concordat cum Christo dicente secundum opera eorum nolite facere', que ergo Christus inhibuit. Eciam si pater tuus mandaret oppositum, non audi ipsum. Nam dicit Jeroni- mus: „Si pater mandat tibi aliud, quam Christus, per calca K 96 a tum perge patrem et perge ad Christum. Nam hoc idem confirmavit Petrus apostolus Act. 5°1/ dicens: „Plus oportet obedire Deo quam homini- bus“, secundum quorum opera mala et perversa a lege divina abdu- dencia non est faciendum. Et eciam, ut dicit Augustinus, plus est obediendum maiori Domino, quam minori. Nam si aliud mandat rex, aliud prothoconsul, obediendum est regi, quam prothoconsuli. Sed quia Deus, celestis rex, mandat licite et regulate, ut homo veritatem eius fateatur — et alter minor prelatus si mandat oppositum, nullo modo est audiendus“. Sed dices: tamen Luce X dicitur: „Qui vos audit, me audit. Verum est hoc: qui audit apostoles Dei, audit et Christum, quia veri apostoli Dei et imitatores Christi non possunt aliud mandare, quam Christus. Et ergo, qui oppositum mandant, non sunt apostoli Christi et nec sunt audiendi. 1) Recte XIV, 13—15 Vulg., sed libere et tantum ad sensum. — 2) Recte Paulus. — 3) In K postea sed non in discoliis scriba delevit.

Strana 75
Fer. 3a p. Rem., evg. De peccatis sacerdotum, qui onerant fideles. 75 Primum ergo peccatum sacerdotum ostendit Christus, quia factis suis contradicunt et ergo dicit Christus 'dicunt enim et non faciunt'. Dicunt enim X precepta esse implenda et soli non implent. Sed diceres Numquid omnia debet facere predicator, que mandat aliis?' Certe, dico, quod non. Nam dicit, quod in matrimonio debent ordinate connubere et eciam, quod iudices impios morti condempnent et sic de aliis multis. Non tamen solus tenetur nubere vel morti alium abiudicare. Sed verum est, quod bonus predicator debet primum solus X mandata inplere, alias, si non implet ea et aliis implenda iubet, quid aliud nisi funem collo alligat suo, quo suspendatur. Quia [Cato I, 301 turpe est doctori, cum culpa redarguit ipsum.." — Alligant, i. convolvunt, onera gravia, i. suas tradiciones graves. Ecce secundum peccatum: crudelitas onerandi. Tradiciones enim suas magnificant, quia eas transgredientes excomunicant et tamen soli sunt concubinarii manifesti, quorum fornicacionem signa gradiencia super terram filiorum et filiarum manifestant et nesciunt, quia soli se ipsos omni die excomunicant, sic male viventes, et maledicunt dicentes: „Maledicti, qui declinant a mandatis tuis“1) Et [ho] ergo quoad hoc dicit Jeronimus: K 96"b „Proprias iniurias attereri vindicamus“, iniuriam autem Dei non vindicat. Nam si in iudicio quocunque seculari unus ipsos false iudicare diceret? Non, si collo privandus esset. Quociens autem ipsi Deum suum abhominacionibus suis commove n’t, numquid non maiori pena sunt digni? — Augustinus loquens ad inquisicionem Ianuarii de re- ligione Christiana dicit: „Ipsam religionem, quam Dominus noster Jesus Christus in paucis sacramentorum generibus voluit esse liberam, quidam servilibus auribus2) suis premunt, ut tollerabilior sit condicio Iudeorum, qui non humanis instruccionibus, sed divinis subiciuntur institutis.“ Et ergo dixit hic, quod inponunt 'onera inportabilia" et inponunt in humerum hominum, digito autem suo, i. minimo subsidio suo ad portandum nolunt ea movere. Unde Criso- stomus: „Si erramus modicum, pena iniungenda. Nonne melius est de misericordia reddere racionem, quam de crudelitate, utputa quod unus con- fitenti magnam penitenciam iniungit de crudelitate, alter melius parvam de misericordia, de qua facilius reddet racionem. Ubi pater familias largus, ut quid dispensator est tenax? Si Deus benignus, quare sacerdos austerus ? Vis hic apparere sanctus, circa vitam tuam esto austerus, circa vitam aliorum benignus. Audiant te homines parva mandantem et grandia facientem. Et de illo 3' Reg. 12°, quomodo Jeroboam rex aggra- vavit populum, qui cum gravatus esset, divisus est ab illo et statim regnum Judeorum est divisum. 1) Psulm. CXVIII. 21. 2) K: pro oneribus?

Strana 76
76 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. LXXXIX, XC. Omnia opera sua faciunt, ut videantur ab hominibus?: ecce maliciam prophetat, que est contra mandatum Christi Matth. 5°. „Attendite, ne iusticiam vestram faciatis coram hominibus..“ quia hic istis iurat dicens: „Amen, dico vobis, receperunt mercedem suam", sc. ab hominibus vanam gloriam et non a Deo. Dilatant philacteria [sual napyssy swe, ut hominibus auste- ram vitam ducere videantur, qui tamen laute in domibus suis vivebant. Qui similes nunc habent multos et presertim mendieantes, qui se [dlegere fingentes in domo sua habundanciam habent. Amant 1K 97a1 autem primos recubitus in cenis ,racione gule et racione sue superbie, quia peccant gravius. Christus autem con- sulit Luce 9°: „Cum vocatus fueris ad nupcias, recumbe in novissimo loco; secundum affectum jet primast cathedras in synagogis[ i. dignitates vel episcopatus. Nam dicit Eccli 17°1: „Noli querere cathedram honoris." Unde Gregorius: "Quod sicut ille, qui fugit digni- tates, est cogendus ad illa s , sic eciam, qui se ingerit dignitatibus illis, est repellendus ab illis.“ Nam dicit Bernhardus: "Qui male intrat, inpossi- bile est, quod bene regat" et salutaciones in foro et vocariab hominibus: „Rabbi“ Jeronimus: „Animus, non gradus, in culpa est“: sed non dicit esse ma- gistri, sed vocari. Sed tamen, si hanc intencionem habet volens graduari, ut eo magis illi credatur et attencius audiatur et eciam, ut eo audacius veritatem fateri possit — ille sunt due condiciones, que excusant inten- cionem magistrandi. Si vero quis causa avaricie magistratur, tunc Mamon ipsum ad sedem introduxit — et sic de aliis viciis, que ad pravas inten- ciones concurrunt. Et sic de aliis statibus, ut puta statu militari, videat, qua intencione illum statum acceptavit — an ea intencione, ut eo virilius propugnet et defendat orphanos et viduas, tunc bene. Si vero, ut super- biat, tunc et ultra extollatur et ab aliis videatur, tunc Luciper superbissi- mus ipsum militari coegit passowal gest. Et sic de aliis, quorum quilibet, qualiter quem ingressus est, iudicet intencionem suam. Si male, quod emendet penitens — et sic ad regnum celorum finaliter ut possit pervenire. Quod nobis prestet Jesus Christus .. tolní *

Strana 77
XC. Fer. 4“ p. Remin. Esther XIII !. 11. III. 1411. K 97/b1 In diebus illis oravit Hester1) ad Dominum, dicens: „Do- mine, Domine, rex omnipotens, in dicione tua cuncta sunt posita ... Sic tollitur ex processu libri Hester: tunc hanc oracionem Mardo- cheus prius oravit et postea docuit Hester. orare eam. Que et oravit illam2), ut populus Domini liberetur. . Factum est autem, ut dicitur Hester 2°, quod rex Assuerus habuit portulanos suos, qui debebant occidere eum. Tunc Mardocheus premuniit a tali occisione. Nam idem cum fecissent conspiracionem, ex premunicione Mardochei appensus est uterque eorum in patibulo. Tunc legitur 203) capi- tulo, quod cum rex Asuerus exaltasset Aaman principem super omnes, qui erant in pallacio regis, et adorabant eum omnes genu flexo preter Mardo- cheum. Et cum hoc experisset Aman, quod Mardocheus non adorasset eum, tunc vindictam preconcepit, ut propter Mardocheum omnes Judeos inter- ficiat. Et accusavit Mardocheum et omnes Judeos, rogans eum4), ut faciat interimi omnes Judeos. Spopondit regi decem milia talentorum| ar- genti et rex assensit interempcioni Judeorum et misit literas sigillo suo sigillatas, ut omnes una die deputata Judei interimerentur. Quod cum audisset Mardocheus, scidit vestimenta sua et cinerem stravit supra se et sacco indutus lamentavit et sic in civitate ambulans domum regis introivit. Et eciam omnes Judei in omnibus civitatibus et oppidis, quo litere pervenerunt, similiter fecerunt. Quod cum annunciatum fuisset Hester, similiter fecit, vestimenta sua deponens misit Achat5) ad Mar- docheum, ut dicat Hester, quid hoc est. Et cum Mardocheus nuncciasset Hester, rogavit eam, ut ad regem accedat et roget pro venia. Que dixit, quia nulli licet sine demonstracione regem adire ... et sic consequenter, ut patet tercio capitulo. Ulterius huius continuacio sequitur capitulo XV° 1) Recte Mardocheus Vulg. Expositio textus eiusdem, cum eodem errore, legitur si- milis in Quadrag., alia in Report. — 2) Cap. XIV, v. 3 Vulg. — 3) Recte 3° Vulg. — 4) Recte regem. — 5) Recte Athach Vulg.

Strana 78
78 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XC. Ex qua docemur, quod Dominus fideles suos finaliter liberavit; quia cum K 97 a Mardocheus et Hester Dominum timuerunt, ideo finaliter sunt liberati a morte. Quamvis enim Hester virum paganum habuit, regem Asuerum, tamen ipsa a fide sua non declinavit. Cui Hester Aman contrariabatur superbissimus, qui ipsos voluit interimi morte et ind patibulum, quod humili Mardocheo preparavit, est solus suspensus. Et ergo dicit hic: Oravit Hester dicens: Domine Deus, rex omnipotens: in dicione i. in potestate tua, cuncta sunt posita et non est, qui possit resistere, se. quod non solvetur, similiter si decreveris sal- vare [Israel[ finaliter, voluntate beneplacita. Sed diceres: tamen scri- bitur Act. 7°: quod ,mali Spiritui S. resistunt“. Respondetur, quod est voluntas divina beneplaciti et signi. Voluntas beneplaciti est ipse Deus sic volens et illi nemo resistere potest — et hanc voluntatem habet eter- naliter, cum sit ipse Deus. Alia autem est signi ad extra — et est idem, quod volitum. Et illi potest homo resistere, quia ex eo liberum arbitrium datum est homini, ut faciat bonum vel malum ... Et queque celi ambitu1)[, i. magnitudine sui circuitus, conti- nentur, omnia preter te ipsum tu fecisti, omnia nosti, sc. ab eterno, cum omnia, preterita et futura, sunt tibi presencia, qualiter non est de nobis. Et scis, quia non ex superbia hec — iam sunt verba Mardochei ad Dominum, quia non oravit et nec adoravit Aman superbissimum, cum vestigia pedum Aman propter profectum Israelitici populi noluit deosculari. Timui, ne honorem2) Dei mei [transferam3) in homines ... Hic docemur, quod triplex est adoracio, sc. latria, que est cultus soli Deo debitus, alia dulia, que est cultus pufe)re creature debitus. Alia est yperdulia, que est servitus Deo et homini debita, ut Christo. Nam Christus adoracione latrie est adorandus, ut Deus, et adoracione dulie ut super excellentissimus hominum. Et ergo cum dicimus 'dimitte nobis debita et sic de aliis clausulis, hoc immediate pertinet ad Deitatem. Et ergo Virgo beata adoracione dulie est adoranda; non enim roganda est, ut nobis [K 97 b peccata dimittat, sicut nec aliquis sanctorum preter Deum. Sed interpellandi sunt, ut et ipsi interpellent Deum pro remissione. Et ergo trutanni sunt, qui dicunt, quod ymago crucis eadem est adoracione adoranda, sicut et Christus crucifixus, cum ymago sit pura creatura et Christus sit Deus et homo. Sed orandum et genuflectendum est ante ymaginem vel coram ymagine Christi: non ymagini, sed Christo, quem 1) Vulg.:autem K male. — 2) Vulg. hominem. — 3) K transforam, Vulg. trans- ferrem.

Strana 79
Fer. 4a p. Rem. De triplici adoratione, latria, dulia, hyperdulia. 79 per ymaginem tenemur imitari, ut eum adoremus et ymagini propter eum reverenciam exhibeamus. Nam dat exemplum Augustinus de humani- tate Christi, que non est adoranda simpliciter adoracione latrie. Nam dicit sic, quod in simili dyadema imperatoris iacens non in capite eius, non est adorandum, sed in capite consistens sicut et cesar et propter cesarem venerari debet. Sic similiter Christi humanitas simpliciter adoracione latrie non est adoranda; quia vero est unita divinitati suppositaliter in Christo, ideo cum sit idem in supposito Deus et homo, est uniformiter in Christo veneranda1)..... — 1) Finis sermonis deesse videtur. Viginti duae ultimac lineae posterius additae esse videntur; nam tantum excerpta quaedam ex Mag. Joh. expositione Sententiarum Lombardi continent (lib. III, dist. 9), cum codem loco Augustini, quae eodem tempore seorsum a ma- gistro edita sunt (in mea editione pag, 414—417 et pag. XXXVI). — Post excerpta ea spatium relictum est in codice; sed evangelium, quod sequebatur (Matth. XX, 17—28) super verba: „Ascendens Jesus... assumpsit duodecim discipulos“, etiam deest; hic non exponitur, quia iam prius a mag. Joh. (serm. LXVIII, tom. II, 256 sq.) in vigilia 8. Matthaei expositum erat; est autem evangelium, quod dominica Quinquagesimae legebatur et saepissime in postillis de tempore cum sermone mag. Joh. invenitur. —

Strana 80
XCI. Fer. 5“ p. Reminisc. K. 97 a Jerem. 170 112. III. 14111 „Maledictus homo, qui confidit in homine et ponit carnem brachium suum et a Domino recedit cor eius ... In epistolal) est duplex hominum status et ergo bipartitur. Primo maledicit Deus hominem in homine confidentem et comparat eum mirice infructuose, habenti sucum amarum. 2° benedicit Deus hominem confi- dentem in Domino, comparans eum ligno bono. Et non nominat illud lignum ex eo, quod multa sunt ligna bona. Sic eciam homines diversi- mode possunt esse boni et diversis K 98 a lignis fructuosis assimilari. Quidam enim ficui assimilantur, qui dulcem fructum ferunt devocionis, alii olive, qui uberem elemosinam indigentibus largiuntur, alii vero viti, in bono magis ac magis proficientes. Maledictus homo, i. male culpe et pene (et aliquando eterne) adiectus — et ergo non omnis, quem homines maledicunt, hic est male- dictus. Nam si in se bonus fuerit, in benediccionem eternam illa male- diccio sibi convertetur, sicut et Christo. Nec eciam quilibet hic bene- dictus ab hominibus a Deo benedici debet, quia si finaliter malus fuerit; finalem malediccionem audiet, non verbalem, sed realem a Deo, qua dicet [Mth. 251: „Ite maledicti in ignem eternum.“ Et ergo hic maledicere est homini malo malum pene et eterne dampnacionis a d dicere. qui confidit in homine, spem finaliter in eo reponens citra Deum. Sed si talis homo ponit spem in Deum et deinde querit auxilium ab hominibus, quos Deus pro defensione suorum deputavit, tunc talis non est maledictus. Sed heu hoc totum est eversum in oppositam qualitatem. Nam cum bonum optimum potissimum sit Deus nobis, deinde regnum celorum, deinde anima, deinde corpus, deinde bona fama, deinde pa- rentes, deinde pecunie — sic ergo debent Deum homines primum diligere et deinde regnum celorum et sic de aliis, ubi homines opposito modo in toto sunt perversi, quia divicias, que sunt minime reputacionis in se, plus 1) Similis expositio in Quadragesimali, alia in Reportata legitur..

Strana 81
Fer. 5a p. Rem. Maledictus, qui confidit in homine, recedens a Deo. 81 querunt, quam Deum. Nam Deus dixit: „Non luxuriare!“ Tu ergo propter inordinatam diviciarum aquisicionem a Deo recedens cum dyabolo forni- caris; et eciam mulieres multe Deum propter divicias amittunt, casti- tatem suam propter fornicacionem exponentes, ut pecunias accipiant, deinde regnum celorum et demum animam propriam propter divicias dyabolo vendunt, deinde omnes amicos et postremo et corpus, cum specialiter militares propter diviciarum acquisicionem eciam corpus expo- nunt in bello. Et de illis dicitur Prov. XI°: „Qui confidit in diviciis, corruet“, ut patet de divite nunc epulone et de nunc pugnantibus pom- pose. Nam et [K 98 b David dicit ] Psal. 1451/2: „Nolite confidere in prin- cipibus.. in filiis hominum, in quibus non est salus." et ponit carnem, i. hominem carnalem, bra chium suuml, i. virtutem, cui innititur, et a Do minol re cedit cor eius", i. avertitur per peccatum mortale, quia Deus non manet in eo per graciam. Exponit mercedem illius mali hominis, dicens: Erit quasi mirica in desertol et non cognoscet, cum ve- nerit bonum, quia talis miser nescit, quam bonum est sine peccato mortali permanere, nec scit, quando Deus suos visitat fideles gracia sua. Et de illis dicitur Jeremiel) 3°1): „Ve, qui dicitis bonum malum et malum bonum.“ Nam tales miseri et specialiter luxuriosi bonum casti- tatis dicunt2) malum. Nam dicit Eccli. 13:3): „Audiet luxuriosus et dis- plicebit ei“ et eciam talis non cognoscet' 'dum venerit bonum', quia iudicii dies, que hominibus sanctis erit bona, quia premiabuntur4), quam horribilem sibi expectabit, et habitabit in siccitate, [in deserto€, urente et cremante malum hominem, quia in inferno; in terra salsuginis et inhabitabili, quia ubi sal est, nichil ibi crescere potest — sic eciam in inferno 'terra salsuginis' est, quia talibus nichil meritorii potest adaugeri, sed semper miseriam suam ex- pectant ulteriorem Benedictus |vir ... I gracie nunc bone et post glorie a d dictus, qua dicet suis fidelibus 'venite, benedicti' |Mat. 251. Et ergo, cui Deus benedicet, quomodo omnes mali maledicere possunt? Et hoc ostenditur Numeri 23: „Quem Deus benedicit, quo- modo maledicere possum?“ dixit Balaam Numeri 23°..Sed cui Deus maledicit finaliter, nullus potest benedicere; sed excecati sunt homines et specialiter militares, qui pro vento vane glorie instantes4) quam valde per pauca spacia terrarum et districtuum possunt ad breve tempus di- 1) Recte Isa. V 20 Vulg. — 2) In marg. K; in textu comendatum. — 3) Recte XXI, 18 Vulg. — 4) In K premiatam. — 4) Recte V, 4 Vulg. 6

Strana 82
82 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCI. vulgare, et non instant pro illa fama, qua ipsos tam boni, quam mali, finaliter laudabunt et filios Dei dicent, ut patet Sapiencie 3°4) de malis: „Nos insensati vitam illorum estimabamus [K 98 a insaniam et finem illorum1) sine honore! Quomodo computati sunt inter filios Dei!“ Qua confidencia? Proveniente ex merito; que confidencia vel spes est expecta- cio certa beatitudinis ex gracia Dei et meritis hominum proveniens. Qui ergo mortaliter peccant, talis nullam spem, ymmo desperacionem habent, qui dicunt: „Tamen Deus est misericors et ipse non creavit paradisum capris.“2) Sed si non apposuerint tales merita sua ad spem, spes talium impiorum peribit sine fructu beatitudinis. Et erit Dominus, qui scit et potest succurrere et consulere, ad- iuvare et salvare, quo domino posito non queres vindictam in proximo te nocenti. Quia quocunque tu vindicaveris te ipsum, raro bene facis, quia nescis discernere plene sicut Deus, quantum talis adversum te excessit, cum intencio excedentis non constet tibi. Sed Deo committe, qui sapienter et potenter vindicabit fiducia jeius", i. premium ex fiducia, qui solus se tibi dabit: " Genes. 5°3): „Ego merces tua magna nimis. Et erit quasi lignum transplantatum przyesazenye sic, ut fructum dulciorem ferat, super aquas, ut non ferat fructum putridum et vermiosum. Omnes ergo nos infecti sumus peccato originali, quos Deus transplan- tavit per suam passionem expians, ut radices nostros, spem, fidem et caritatem) ad humorem rivi de latere suo fluentis mittamus, a quo irrigari possimus, "cum! venerit estus, i. incensus calor infernalis ignis et eciam accensiones temptacionis dyabolice folium..[ non erit solicitum, i. timens, ne a calore infernali comprehendatur pravum est 1cor.. [ et inscrutabile, sc. ab homine, quam- vis solus Deus nunc cognoscit corda hominum simpliciter et cui reve- laverit ipse, ut in die iudicii ex divina revelacione, quia ibi quilibet cuius- libet peccata congnoscet, ut quidem multi hic sunt boni apparenter et tamen ibi omnium aliorum yppocrisis, aliorum adul K 98"b terium patebit... Ego Dominus scrutans corda, i. intenciones cordiales, et renes, i. affectiones, qui do — premium — unicuique, sc. hominum et racionali creature, 1) K illarum errore. — 2) Eadem verba bohemice saepins ap. Hus leguntur: Rep. 39°; Mikul. 1037; Výklad 36 E etc.—3) Recte XV. 1 Vuly.

Strana 83
Fer. 5a p. Rem. Dominus dat unicuiqua iuxta merita. 83 iuxta viam — operacionem, que si bona, ducit ad vitam, si nonl), ducit ad dampnacionem. Et ergo hic merces fornicariorum et [ adulter ilo- rum (et sic de aliis) ponitur: dampnacio eterna; et iuxta fructum jadivencionum suarum , qui debet ultimo viantibus ex maliciosa invencione, qui succrevit. Et ergo si unus aliquid mali invenit, quid quid mali redundat ex illo, tocius illius est reus et penam pro omnibus pacietur, quia hec vera sunt, nam ea dicit Dominus omnipotens.2) 1) K vero errore. — 2) Post haec epistolam in textu sequi debebat evangelium ,Homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso‘ cum expositione; sed omnia fere in K ommissa sunt et tantum finis. �Et ergo conformiter...“ restat, qui inmediate ad verba Deus omnipotens' sine ulla distinctione adiungitur a scriba K. Vide sequentem sermonem XCII.

Strana 84
XCII. Fer. 5° p. Remin., evang. Luсе 16°11) 12. III. 1411. K 98"b |Homo quidam erat dives ... ...Et ergo conformiter in ewangelio sicut et epistola duo homines ponuntur, sc. epulo et Lazarus, quorum quidem hic epulo in diviciis confidens et parentibus in terra salsuginis inferni est sepultus. Alter vero Lazarus hic certus miseriis in Domino confisus in sinu Abrahe collo- catur. — Secundum Augustinum status hominis consideratur tripliciter: in vita,2) in morte et post mortem. Videamus iuxta hoc, qualiter hii duo se habebant : In vita dives epulabatur cottidie splendide, Lazarus cupiebat saturari de micis. Dives indulbatur purpura et bysso, Lazarus ulceribus plenus. Dives habebat amicos multos, Lazaro nemo dabat. Versus de illo: Cum fueris felix, multos numerabis amicos; tempora si fuerint nubila, solus eris. Dives ambulabat pompose, Lazarus iacebat ad ianuam dolorose. Cum moreretur mrzyesse dives, sepultus est in inferno, ut! moreretur preterite, perfecte, quia in anima et in corpore. Moriebatur autem men- dicus, quia mendicitas in eo mortua lestl et miseria, solus autem fuit vivi- ficatus. Post mortem vero factum est, ut Lazarus in sinu Abrahe re- poneretur et epulo in inferno sepeliretur3) — 1) Huius evangelii textus plane omittitur, expositionis sequens fragmentum tantum servatum est; vide XCI fin. — 2) K vite. — 3) Expositio huius evang., quod etiam domi- nica 1a p. Trinit. legitur (in nostro codice inferius, fol. 202/3), maximam partem in postillis mag. Johannis expositionem Gregorii papae in Breviario sequitur. Quia autem eo die, 12. III., festum Gregorii agebatur, praedicator verisimiliter eadem Gregorii exposi- tione usus est — et ideo auditores plurima omiserunt.

Strana 85
XCIII. Fer. 6“ p. Remin. Genes. 370 13. III. 1411. K 99 a In diebus illis dixit Yoseph fratribus suis: „Audite som- nium meum, quod vidi..[" — 1. Causa epistole huius habetur Genes. 37°: Joseph cum esset anno- rum XII, pavit gregem cum fratribus suis et accusavit eos de scelere pessimo. Glosa dicit 'quia cum pecudibus coierunt'. Et Israel, pater eius, diligebat ipsum super omnes, cui fecit vestem talarem. Cui invi- debant fratres nec poterant ei pacifice loqui. Sic eciam Christus per Yoseph figuratus, cui Pater Deus ordinavit vestem contextam, quem et dilexit Deus Pater. Et ergo illi Iudei in mortem invidebant, ipsum volentes occidere. Tunc sequitur post epistolam cap. 39: Cum Yoseph venditus esset a fratribus, emit eum Putiphar2), eunuchus Pharaonis, quem dilexit valde et comisit ei omnia, que habuit. Et benedixit Deus Putipharo propter Yoseph bonum — sic et nunc fit. Benedixit enim ei et auxit substanciam eius et Yoseph aliud non manducavit, nisi panem, et erat Yoseph pulcerrimus in facie. Et post multos dies mulier Putiphar iniecit oculos in eum, ut accumberet illi, qui nolens assentire ei... que singulis diebus eum angariabat molestando. Cum autem Yoseph venisset ad domum ad commodum unum, tunc illa apprehendit eum, ut ei accumberet. Qui dimisso palio suo in manibus eius fugit. Que statim conquerebatur in eum, quia vi o lenciam voluit inferre illi et dixit in argumentum ergo fidei: „Hic palium habeo in manibus suis". Et conquesta est similiter et viro suo, qui credens verbis eius, iratus est valde et misit eum in car- cerem. Et erat Dominus Deus cum Yoseph et allexit ei principem car- ceris, qui et comisit ei omnes vinctos. Cum autem pincerna et pistor Pharaonis excessissent adversus Pharaonem, quos misit in carcerem et 1) Expositio in Quadrag. suadet praedicatori, ut expositionem a cap. XXXVII et XXXIX° Genes. incipiat, quod hic factum est; cetera hic breviter, sicut in Report., tanguntur. 2) Vulg.: Futifar K; sic etiam Futifar in seguentibus.

Strana 86
86 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCIII. XCIV. illi sompnium viderunt, de quo contristati dixerunt. Unus pincerna ipsi Yoseph: „Vidi vites tres crescentes et illi ferebant uvas; quas cum expres- sissem, dedi | poculum! in manum | Pharaoni!“, ut habetur K 99 b in capitulo illo1). Et item, cum magister pistorum apposuisset so m!- pn i um, exposuit illi in suspensionem, magistro vero pincerne in resti- tucionem sui officii. Qui2) dixit: „Cum restitueris in officium tuum, recordare mei!“ Et tum successu temporis prepositus pincernarum ob- litus est interpretis sui: sic et nunc fit, quod quibus bene succedit, illi obliviscuntur Christi Jesu incarcerati. Quid tamen Yoseph restitutus est per exposicionem sompniorum et factus principalissimus in regno Egipcii et vocatus 'salvator mundi," docentur primo mulieres, ut habentes viros suos non servent ancillas pulcras, ne sint occasio ruine virorum — et e converso viri non servent famulos pulcros, ne esset in ruinam mulierum. Et ulterius docentur servi, ut sint fideles dominis suis, sicut et Yoseph Pharaoni. Docentur eciam fratres parvuli, ut si ipsorum seniores excedunt contra Deum, quod illos accusent coram patre caritative. — Figurabat autem Yoseph Christum, qui fuit venditus a fratre suo Juda — et Christus sicut et Yoseph missus fuit a patre suo in Sychen, quod interpretatur 'humerus et labor' — et demum transivit in Ebron, quod interpretatur 'visio sempiterna', cuius fratres abierunt in Dotaym, quod interpretatur 'sufficiens defeccio', quia sunt in defectu virtutum et gracie. Que fratres videntes ut Cayphas Joh. 1203) dixerunt: „Expediat vobis, ut unus moriatur homo pro populo." Ruben autem, i. Pilatus, voluit liberare eum, dicens: „Nullam causam mortis invenio in homine isto." Uxor autem Putifari et Judaica gens voluit, quod Christus cum ea fornicetur et sibi in suis actibus conversetur, qui cum nollet ei con- sentire, ipsum in mortem et carcerem accusavit, ut occidatur et cruci- figatur, tamquam iniquus legis violator. — 1) Recte XL" Vulg. —. 2) Pro Cui Keerrore,.. 3) Recte XVIII, 14 Vulg.

Strana 87
XCIV. Fer. VI“ post Reminiscere, evang. Matth. 21°! 13. III. 1411. [K 99·a! In illo tempore Homo quidam erat pater familias, |qui plantavit vincam ..... Tempusl) ewangelii habetur feria 2“ post palmas, cum Christus venit de Bethania. In quo commendatur penitencia et eius utilitas sub figura vinee, secundo modo pietas Dei ad penitentes sub figura pater familias', 3° concluditur severitas divine iusticie erga contemptores sancte peni- tencie, quia lapis, i. Christus, in quem ceciderit, conteret illum finaliter et malos, sc. finaliter, male perdet. Sic ergo ad tria in evangelio hortatur ecclesia: 1° ad penitenciam, ut quilibet fodiat conscienciam, ipsam expiando, 2° ad pietatis intimam dileccionem divine, 3° ad divine iusticie timorem, ut sciamus, quod in se quantum est iustus, tantum misericors — et e converso. Homo [quidam] Jerat , Deus celestis, pater familias, i. tocius mundi, qui sunt omnes familia eius, cuius due sunt familie, una salvandorum, alia dampnandorum, ille plantavit vineam, i. plebem Judaicam, et sepem Jeircumdedit eil, i. clausuram mandatorum et legis; nunc vero vineam ecclesiam suam plantavit et circumfodit eam sepe observancie mandatorum X. Et ergo quieunque intra sepem observancie decalogi sistit munitus, certus sit, quia a dyabolo lupo rapace secus erit. Et fodit, per laborem, in ea torcular let edificavit turrim i. doctrinarum prophetarum Judeis, nobis vero crucem suam, in qua ipse vinum de latere suo effudit, quia JIsa LXIIII dicit: „Torcular calcavi solus“ — vel turrem, i. templum Jerusalem, ad modum turris in medio edificavit. Nunc vero per turrem fideles christiani designan- tur, qui contra dyabolum pugnant — et! locavit leamt agricolis, i. principibus2) sacerdotum, — 1) In Quadragesimali sermo similis legitur.—2) K principium errore.

Strana 88
88 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCIV. XCV. et peregre profectus est, in celum ascendens. Cum autem appropinquasset tempus fructuum", bonorum operum, misit servos suos... ut acciperent fructus... Tunc agricole, principes sacerdotum, 3 ... alium ceciderunt, alium occiderunt! eos persequentes, illos occiderunt, alios flagella- verunt...... et finaliter Christum heredem regni celorum crucifixerunt.1) — Pro informacione nostra, qualiter nos possemus vineam nostram premunire — moraliter: vinea' anima, plantata', in corpore per crea- cionem infusa. Turris' racio, peccata cohibens ad omnes partes, ne de K 99°b vastent animam. 'Sepes' donum Spiritus sancti. 'Agricola" homo totus, anima et corpus, plantet virtutes, exstirpet vicia, virtutes enim redolent in conspectu Dei. 'Torcular' (a torqueo, — es'), quia debet memorari passionis Christi se torquendo et conterendo — et eciam si solus adversa propter Christum paciatur. Fossores' pudor peccati coram Deo suo, secundus dolor de peccatis, tercius timor, ne eternaliter damp- netur et ne recidivet, quartus amor, ut Deum et mandata eius diligat ex toto corde. Hec vinea fructum affert, vindemiabitur primo in morte per an- gelos, quia talem finaliter perducent ad règnum celorum. — 1) Expositio evangelii ,ad literam“ prorsus desideratur; de eadem re, quomodo prophetac cl ministri Dei occidebantur, mag. Joh. alibi super alia verha saepius disseruit.

Strana 89
XCV. Sabbato p. Reminiscere. Luc. 150 114. III. I4II. K 99"b Homo quidam erat, qui habebat duos filios — et dixit adolescencior ] ...: „Pater, da mihi portionem".. ... Ewangelium1) istud hodie legitur, quia intencio s. matris ecclesie jest semper alios a peccatis allicere ad Deum et ad penitenciam et ergo, cum hec intencio sit et Dei, et hec est eciam sanctorum membrorum eius. Nam ex quo membra sanctorum biperciuntur — sunt enim quidam, qui post baptismum nunquam peccaverunt, qui significantur per filium se- niorem; qui vero post baptismum peccaverunt, illi per adolescencio- rem significantur, quia dona ipsis a Deo tradita dissipant peccatis suis: et illi, si cum eo humiliabuntur, misericordiam similiter consequentur. Quare autem locutus est hoc Christus, precedens clausula ostendit, qua dicitur: Erant appropinquantes publicani et peccatores, ad Je- sum, ut audirent eum , quia vero nequam pharisei de illo mur- murabant, Christus dedit eis hoc exemplum, quod K 100 a ex quo homo mortalis filio errabundo misericordiam prestat, si dolet de erra- cione, a maiori debemus, cum [Deus! sit infinite misericors, peccatori penitenti et ad se appropinquanti, misericordiam ostende re € Mencio autem fit de tribus personis: primo de patre, in quo pen- satur misericordia, 2° de iuniore filio, in quo ostenditur fatuitas, quia substanciam suam dissipavit. In eo ipsum non imitemur, in hoc tamen, quia humiliavit se patri suo, in eo ipsum imitemur. In seniore pensatur prudencia, quia mandata patris sui non est transgressus, in quo ipsum imitemur, et eciam in labore. In eo autem, quod de misericordia patris adolescenciori ostensa murmuravit et se ipsum extulit, ipsum non imitemur. — In illo tempore dicit Jesus discipulis suis: „Homo qui- 1) Expositio haec cum expositione in Quadragesimali et Reportata partim tantum congruit.

Strana 90
90 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCV. dam“ Christus Jesus „habuit duos filios“ innocentem et peccatorem mortaliter; et allegorice: populum Judaicum et gentilem. Primus ergo filius innocens est populus salvandorum, finaliter, qui manebit in domo patris sui in eternum. Secundus autem filius, peccatorum cumulus, quam- vis sit filius eius creacione, tamen non manebit in domo patris sui in eternum — et secundum hoc diversimode nominatur talis filius. Primo ecclesia malignancium, 2° civitas Babilon, 3° synagoga Sathane et sic de aliis appropriacionibus malorum. Sic eciam filii boni Dei alii regnum celorum, alii ecclesia militans, alii civitas sancta Jerusalem nova, alii ecclesia sancta nuncupantur. Primi autem filii partiti sunt: aliqui sunt, qui cadunt in peccata hic in mundo; cum tamen sint predestinati, finaliter non excident, quia penitebunt. Sic et iste filius, qui se patri suo humiliavit. Et dixit adolescencior ex illis patril: christiani enim post baptismum dicuntur minores, qui iuveni li ter faciunt et substanciam sibi virtutum et bonorum operum a Deo traditam luxuriose vivendo dissipant. Seniores vero dicuntur, qui diu innocencia m" servant et nec dissipant illam. Pater,I da michil porcionem substancie , i. dona corpo- ralia, que ad usum convertantur voluptuosum. que me contingit", iuxta meum velle; que prius non potui [t] aliter dissipare, cum fui sub iugo tuo. Et [pater] divisit illis substanciam , quia omnibus dona corporalia dedit K 100 b ], licet diversimode. Alii eloquenciam, alii de- corem, faciem et sie de aliis. Quidam eorum dissipant inutiliter. Et non post multos dies, sc. innocencie, congregatis omni- bus, sc. donis, adolescencior filius peregre poczestnye profectus jest", sc. per elongacionem peccatorum a patre Deo et a civitate mili- tantis ecclesie. Qui enim est in mortali peccato, iam divisus est et re- cessit a civitate sanctorum. et profectus est in regionem longinquam, i. civitatem ecclesie malignancium. Et sic stat duos simul esse in domo materiali, qui tamen summe distant ab invicem. Quid dividit eos? Certe mortale peccatum, quod infinite facit unum distare ab alio. Nam oportet, quod unus sit sine mor- tali peccato et sic de civitate sanctorum — vel in mortali peccato et sic a Deo et Salvatore et omnibus sanctis elongatus. Nam dicit David Psal. 1181: „Longe a peccatoribus salus.".- Ex quo patet, quod salus et sic vita eterna et eciam peccatum mor- tale et sic dampnacio perpetua, cum sint extrema contraria in summo, numquam se in homine compaciuntur simul. Exemplum huius elonga- cionis est: si transit ab oriente ad occidens, semper celo appropinquas:

Strana 91
Sabb. p. Rem. Parabola de filio prodigo, qui peccatorem rotat. 91 sic eciam inpossibile est te corporaliter a Deo elongari, sed spiritualiterl), ut si unus ab oriente, i. divina illustracione, recedit, recedit ! a Deo; talis vadit ad occidentem, i. tenebras dampnacionis sempiternas. Eciam si a meridie divine inflamacionis et spiritus recedit talis, transit ad septen- trionem, i. ad frigiditatem, qua hic divina gracia exsors infrigiditatur, qui postea stridore dencium let eternis frigoribus quacietur. Et ibi dissipavit, i. vane tradidit substanciam suam, i. dona gracie, sc. esse in gracia Dei, "luxuriose vivendo! peiorando eciam bona nature. Nonne magnum diviciarum cumulum habet, qui est in gracia Dei, quem si habuerit quis, regnum celorum finaliter pro illo com- parabit. Qui tamen a nobis minime pensatur, quia fornicaria pro forni- cacione et vili munusculo ipsum thezaurum vendidit. Dissipat peccator substanciam suam cum meretricibus, cum per peccatum ebetat memo- riam, qua obliviscitur magnorum beneficiorum Dei; racionem obnubilat, ut postea spiritualis intelligere non valeat. Ut quidem aliqui in tantum sunt excecati malicia, quod dicunt mortale peccatum non esse peccatum, atputa luxurie. Nam specialiter perversi sacerdotes concubinarii dicunt luxuriam non esse peccatum K 100 a mortale et nec avariciam. Et eciam multi seculares, fotores et conservatores taxillariorum in domibus dicunt hoc non esse peccatum dicentes: „Unde alias nutriri deberemus? Et sciant, quia tales perpetuo degent... ........ voluntatem fedat, ut nichil spiritualis velle possit, quod aliquis in tantum consuetudine pessima peccati est ligatus, quod dicit, se non posse cessare a peccato. Et verum dicit, quia dyabolus ipsum in tantum colligavit, quod non — divina nisi misericordia retrahatur — ces- sabit. 1“ Corinth 4°2): „Animalis homo non percipit ea, que sunt Spiritus Dei,“ quia ea habet omnia in derisum, que ei dicuntur de anime salute. Et postquam omnia consummasset, iuventutis florem, mentis vigorem, czrstwost mysli, vite humorem coram Deo et hominibus, a quibus priusho norabatur (nam est in abhominacione ipsorum) diviciarum possessio[nem], sc. eternarum, quas amisit, et eciam temporalium, quas inutilitér dissipando pro eis eternam dampnacionem sibi emit, peccata comparando. Subdit: facta est fames valida in regione illa . Ambrosius: „Bo- norum operum atque virtutum, quia omnes mali in tantum famem pa- ciuntur, quod nichil spiritualis boni habent et gracie Dei, a quo re- icientur." Et eciam fames valida est in peccatoribus, quia nullum pecca- tum mortale, quantumeunque in eo perseveret, in tantum exercere potest, quod eo umquam sacietur: Proverb. 30:3) „Tria sunt nunquam sacia- bilia: infernus, terra arida et ignis — et quartum, quod nunquam dicit 1) In K inepte abbreviatum. — 2) Recte 2° Vulg. — 3) In Vulg. aliter: infernus, os vulvae, terra, ignis numquam dicit 'sufficit' XXX, 15/16.

Strana 92
92 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCV. sufficit'“ — Per infernum, quod non saciatur animabus, significatur su- perbia, que nunquam saciat suos possessores, ut patet de Lucipero pri- mum et deinde ) de omnibus statibus — et primo de spirituali, in quo superbi nunquam saciantur, et eciam in statu seculari, ubi unus primo vult esse miles et deinde baro et consequenter cesar vel dux. Sicut et in spirituali primo vult esse plebanus, deinde canonicus et postea epi- scopus et sic consequenter, quod nunquam saciatur. Per terram aridam avaricia significatur, de qua dicit Eccli. 5°: „Avarus nunquam imple- bitur pecunia.“ Per igne m! significantur luxuriosi, quia quantumcunque in scelere illo volutentur, nunquam saciantur, sed magis ac magis infla- mati ipsis eternam inflamacionem futuram [inflamacionem] inferni pro- nosticant successuram. Et ipse, sc. peccator, cepit egere, i. misere vivere et infirmari in bonis gratuitis et gracie, quia non nisi in peccato mortali quis K 100"b miser Apoc. 3°: „Tu dicis, quia dives es et nullius indiges — et nescis, quia miser et miserabilis es et nichil habes.“ Augustinus Confessio- num 9°: „Omnis michi copia, cum qua Dominus meus non est, nichil est Et abiit — a Deo Patre et sic ab omnibus sanctis et ad h'es ilt uni civium Jregionis illiust i. dyabolo, qui es t1 civis Babilonie, que est civitas eius, que finaliter debet esse regnum ipsius, in qua regnabit. 'Adhesit' 1“ Cor. 6°: "Qui adhesit Deo, unus spi- ritus est — et qui adheret dyabolo, fit filius eius' et sic dyabolus in- — carnatus et misit illum in jvillam suam[ i. mundi concupiscenciam ut pascat porcos, i. vicia inmunda et luxuriosa, ut in concu- piscencia tali inmunda pascat vicia luxuriosa. Ambrosius: „Pascunt autem porços illos, in quos petivit dyabolus introire, in sordibus ac fetore viventes. De quibus porcis dicitur Marc. 791), in quos dyaboli introeuntes ipsos in mari submerserunt. Per quod significatur, quod omnes luxuriosi porcis comparati in abisso inferni finaliter a dyabolo submergentur. Theophilus: „Porcos pascit, qui alios precedit in vicio, ut sunt le- nones, fornicatores et eorum conservatores et eciam taxillariorum nutri- tores, archipredones, qui aliorum doctores sunt operacionis obscene.“ Qui ergo alios in quocunque vicio precedit, ut puta in coreis et sic de aliis, ille principaliter et precipue pascit porcos, cupiens ventrem implere de siliquibus, i. turpibus ape- titibus... Augustinus et Ambrosius: „Nulla cura est luxuriosis, nisi ut ventrem suum impleant, quorum Deus venter est.“ Siliques enim sunt palee sine granis cocte. Sic eciam tales luxuriosi omnem substanciam suam excusserunt et paleam Deo dare volunt. 1) Recte V 13 Vulg. —

Strana 93
Sabb. p. Remin. Filius prodigus, egens, revertit ad patrem. 93 Ipse autem in se inversus, qui prius a se recesserat, oracionel), ad quam revertendo debet videre, ubi fuit, quia in peccato et ergo dolere, 2° ubi et2) post mortem, quia in iudicio — et ideo debet timere, ne damp- netur eternaliter, 3° ubi est, quia in miseria huius mundi, ergo gemere debet, 4° ubi non est, qui a [ in gracia mundi3) nec post erit in gloria propter peccata sua, ergo debet suspirare et desiderare, ut hic in gracia et post in gloria sit eterna. Ipse autem in se reversus ait: Quanti mercenarii in domo patris [mei abundant panibus etc. Quia igitur dictum est, quomodo maxima sollicitudo sancte matris ecclesie sit et filiorum K 10I a eius, ut soli desiderent venire ad Do- minum et regnum Dei, primum intencionem querere et deinde alios ad Dei dileccionem allicere, quod autem versum est in hominibus et4) con- trarium, qui regnum Dei et sic Deum minime querunt, cum tamen suam ostendat misericordiam et nostram superb[ijam intencionem commutet et5) humilitatem, ut si peccavimus coram ipso, exemplo filii adolescen- cioris veniam petentes humiliemur. Nos coram Deo procidere iubet hec clausula ewangelii de filio in se reverso adolescenti. Ipse autem, quia dictum est, quod homo in mortali peccato est extra se versus wytrzyeny, qui quatuor debet considerare, que inmediate sunt dicta, sc. ubi fuit, ubi erit, ubi est et ubi non est. Si ergo volumus, ut pius pater Deus nostri misereatur, recordemur harum quatuor condicionum et actuum eis oppositorum. Dicit ergo: Quanti, i. quam multi, mercenarii, i. pro mercede eterna.servientes, in domo patris mei, i. ecclesia militanti. Luce 705): „Qui facit sermones meos, similis est viro, qui edificavit domum suam supra petram. Flaverunt venti“ sc. superbie „venerunt inundaciones" sc. luxurie — et non timuit, quia fundata erat supra firmam petram" i. Christum. Cum6) igitur petra sit lapis (quia Christus), domum ergo edificat, qui fidem, spem et caritatem supra Christum edificat, ubi fides est fundamentum et spes quatuor parietes eius. Primus orientis, spes predestinacionis, 2um meridici — divine agnicionis, 3"s septentrionis, divine ab eterna dampnacione liberacionis, 4"s firme spei in Domino in iudicio finali et in morte, occidentalis paries. Quam domum fundamenti fidei et spei parietum tegere debet caritas tamquam tectum, que operit multitudinem peccatorum. Et de illa I“ Cor. 3° et eciam 6°: „Templum Domini sanctum est, quod estis vos.“ Et de illa domo canit ecclesia: „Benedic, Domine, domum istam“ etc., usque in finem. 1) Sic K, pro a racione? — 2) Sic K, pro erit. — 3) Pro nune K. — 4) Sic K pro in? — 5) Recte 6° Vulg. — 6) Quae sequuntur de domo aedificanda, saepius ap. mag. Joh. leguntur, etiam in epistolis, et bohemice in Postilla.

Strana 94
94 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCV. In haec ergo domo Christi habitacionis 'multi sunt mercenarii', quia angeli et omnes sancti, qui habundant panibus : verbo Dei, iustificacione mentis et Jesu Christi sacramentis. De primo pane dixit Christus : 'non in solo pane vivit homo', [Math. 4°1/ sc. materiali tantum, sed in omni verbo, quod pro- cedit de ore Dei'. Ecce | K 10I'b] panis inmaterialis. De 2° pane, iusti- ficacione mentis, patet, cuius sit panis, animam nutriens donis Spiritus S. Et eciam sacramentis Jesu Christi habundant, quia specialiter vivol) pane corporis Jesu Christi fideles saciantur. Tunc de 2° pane dicit David: [Psalm. 1011/: „Cum fletu panem2) meum miscebam.“ Unde secundum Augustinum in Libro questionum distingwitur sic: „Mercenarii sunt duplices: quidam sunt domus ecclesie sancte, sed non sunt de nu- mero sanctorum illius ecclesie, ut familiarium virorum, quia non querunt, ut faciant mandata patris familias, Jesu Christi. Qui ergo principaliter predicat, missat et sic alios actus facit propter pecunias, est pessimus mercenarius ab hereditate secludendus. Et de illis dicitur Philipp. 303): 'Omnes, que sua sunt, querunt, sed non, que Jesu Christi.“ Alii sunt mercenarii, solum servientes ex timore dampnacionis tantum et illi eciam sunt mercenarii falsi. 3" sunt, qui cum penarum acerbitate tum ... eciam exhorrent et timent4), ne pium patrem suum Christum suis irritent peccatis. Illi primo incipiun t | Dominum vere timere et primo inicium sapiencie habent. Unde David JPsalm. CX, 10 /: „Inicium sapiencie timor Domini.“ Quarti sunt veri filii Christi, qui etsi infernus non esset et nec dampnacio eterna et eciam si regnum celorum non amitterent, tamen propter inmensam bonitatem patris sui serviunt illi patri. Et hii primo vere habundant. Ego (existens in peccato mortali) [hic famel pereo, i. magis ac magis annichilor et elongor a Deo, quia quando quis est in peccato mor- tali, quando diucius in illo perseverat, tanto magis ac magis a Deo elon- gatur. Nam quotquot sunt instancia, per que durat scienter in peccato mortali, tot semper alia nova peccata perfecit. Sic eciam debet quilibet dicere intra se ipsum peccator: quanti sunt veri penitentes, qui gracia Dei et sanctis operibus participant — et ego miser omnibus illis sum privatus! Surgam — peccatum deserendo — et ibo ad patrem per vite melioracionem. Et sic hortatur ad surgendum dicens [Psalm. CXXVI, 2l: „Surgite, postquam sederitis, qui manducatis panem doloris". De tran- situ autem melioracionis vite dicit: |Psalm. LXXXIII, 8: „Ibunt (sancti) de virtute in virtutem. Videbitur Deus deorum in Syon", i. in celsi- tudine celesti ab ... 1) In K viae. —2) K: potum Vulg. — 3) Recte II. 21 Vulg. — 4) In K timens.

Strana 95
Sabb. p. Rem. Filius revertens est peccator paenitens. 955 Et dicam ei, per humilem confessionem K 10l'a peccatorum: „Pater, peccavi in celum i. contra celum i. contra totam eccle- siam, principaliter sanctorum militancium et eciam triumphancium. De quibus celis dicitur: „Hii sunt celi, in quibus Christe habitas.“ Qui ergo mortaliter peccant1) quotquot sancti sunt, contra quemlibet sanctorum peccant. Nam probacio: Quicunque excedit contra regem minus bene et innocentem, omnes veri et fideles servi regis sunt contra talem, et coram te, qui solus vides omnia peccata mea, que non sic vident sancti. Et ergo sciant miseri, qui angulatim peccare non verentur, creden- tes, quod nullus videat: si homines non vident et nesciunt, quia tota Trinitas, Pater, Filius et Spiritus S. eos intuentur. Sed quare non addidit: 'peccavi contra me ipsum, sicud David dicit. Psal. 50°: Peccatum meum contra me est semper’. Ubi sciat quilibet penitens, quod omne peccatum, quod perpetravit, est contra se ipsum semper. Sic doleat de ipso, non tamen, quod sit in nocumentum sibi, quia peccatoribus finaliter penitentibus peccata in gloriam magnam erunt. Et non sum dignus vocari filius tuus. Quare? Certe propter peccatum. Nam quando homo mortaiter peccat, iam non est filius Christi dignus in gracia et nec digne dicit 'Pater noster’, sed mendose. Fac me sicut unum de mercenariis tuis!! Sic dicat pecca- tor: Bone Deus, non conservavi mandata tua et filiacionem, quam habui ex innocencia; fac me saltem digne tibi servire sicut ministrum'.. Et surgens — a peccato et a circumstanciis omnibus, quia hoc est vere penitere. Secundum Augustinum in [De ecclesiasticis dogmatibus: „Penitere est causas peccati excidere et earum suggestio- nibus aditum non prebere." Venit ad patrem suuml mentis affectu graciam desiderans a patre suo Deo, ut illi misereatur. Et ergo qui digne wult Deum querere, non indiget divagari pro ipso in veniendo, nam ipsum in se ipso habet. Ibi ergo ipsum inveniet, si ipsum cum summo desiderio queret. Cum autem longe esset ... longe erat, qui dissipavit; longe, sed minus, quando in se fuit co n versus; longe, sed minime, quando fuit contritus. Sic est de quolibet peccatore. Sic est de quolibet peccatore; unde Psalmista 118, 1551/: „Longe a peccatoribus salus.“ Et Proverb. 1 5°: „Longe est Dominus ab impiis. Vidit eum pater: Ecce, primo pater suscepit eum velociter, dul- citer, veneranter et letanter, quem prius vidit. Sic et tibi continget, si conversus fueris ad Deum. Videbit te, postea veneranter accipiet et tibi accurret. Dicens: Date illi stolam et anulum in manu eius : Et item

Strana 96
96 I. V. Flajšhans: Mag. Hus Serm. in Bethl. XCV. epulari |K 101 b oportet misericordia preveniente gracia divina prius et deinde homine ad Deum converso. Et accurrens, i. in subsidium transiens, quia non modicum pro nostra salute ambulavit, cecidit in collum: Supra collum cadere est in amplexis brachium — inclinare, quod reclinavit, quando pro nobis in cruce pependit et osculatus est jeum . Osculum istud est remissio culpe, signi- ficata per labiorum inferiorum connexio nem [. 2" est infusio gracie per labiorum superiorum complicacionem designata. De illo dicitur Canti- corum [1, 11: „Osculetur me osculo oris sui. Et dixit ei filius: Pater peccavi in celum et coram te et non sum dignus vocari filius; fac me sicut unum ex ministris hoc non adiecit, quia Deus Pater loquelam suam anticipavit cum am- plexu. Sic eciam faciet et cuilibet penitenti, quem prius preveniet gracia sua, peccata remittendo, quam ipse se preparabit accipiendo — et bene- dicit iam, quia licet fuit filius predestinatus, tune filialitatem perdidit gracie gratum facientis. Dixit ministris i. sacerdotibus et predicatoribus: proferte sto- lam primam", i. propalate illi scripturam, ex quo penitens est, quia innocenciam recuperavit priorem. Et hoc est stola prima alba, de qua Apоc. [III, 41: 'Ambulabunt mecum in stolis albis, quia digni inventi sunt'. Qui ergo magis hic innocenciciam custodit, in albiori stola am- bulabit, prima stola inmortalitatis et caritatis, et induite illum, quia sicut homo indutus est veste alba, sic quando penitens peccatis abrenuncciat innocenciam indui t . Et date anulum (fidei) in manu eius, i. in operacione in cari- tate in digitum eius, sc. fidium, in quo est vena a corde procedens. Et ille fuit modus nubencium in matrimonio, quia in fidio anulus repone- batur in signum huius, quia sicut illa vena est a corde procedens, sic et ipsi fidem sibi servare debent. Nunc vero, quia non servant sibi fidem, sic nec anulum inponunt fidio, et calceamenta i. prohibicionem inordinatam a maculacione per- versorum peccatorum, in pedes i. in affectus eius. Et ergo si soliciti sumus, ut non pedes nostri exteriores maculentur, multo magis solliciti simus, ut pedes exterio- res1) a nuditate bonorum operum sint comprehensi. De illo Jere mie II, 251 dicitur: „Prohibe pedem“, i. affectum „tuum a nuditate“, sc. facilis consensus ad malum, adducite in exemplum ostendentes vitulum saginatum, i. Christum gracia habundanti2) ex suo merito passionis inpingwatum, 1) Pro interiores K errorc. — 2) K: pro habundantem?

Strana 97
Sabb. p. Rem. Peccatorem paenitentem et in morte Deus accipit. 97 jet occidite! et de illo vitulo scribitur in veteri K 102' a testa- mento, quomodo in figura1) conspersio illius hominum peccata delebat.2 Et de illo eciam dicit Ysaias 1LIII, 71: „Tamquam ovis ad occisionem ductus est“, ut manducemus et epulemur: 1“ Corinth. 5°: „Pasca nostrum ymmolatus est Christus“ — itaque epulemur. Ubi ergo sunt, qui pecca- toribus corpus Domini prohibent usque ad agonem mortis ? quia hic filius meus mortuus Jerat , sc. morte culpe: Psal. 1301: „Factus est tamquam mortuus [a] corde“, et revixit vita gracie, perierat, propter iniquitatem suam — et inventus est! Et ceperunt omnes epulari letanter3) — —... 1) In K fugura errore. — 2) Levit IV, 3—21, Numer. XXIX, 17—36 etc. — 3) Finis deesse videtur, etiam in textu praecedenti nonnulla desunt.

Strana 98
XCVI. Dominica Oculi. Luce XI. 15. III. 1411. K 102 a [ In illo tempore Erat Jesus eiciens demonium et illud erat mutum....1) Quia igitur hodie est tercia dominica in ieiunio, ideo in qualibet dominica fit mencio de demonio; in prima dominica, quia temptavit et non vicit, 2" quia filiam Cananee vexavit, tercia, quia obmutescere fecit et surdescere. Iste enim est modus dyaboli, qui primo temptat homines, quod si viderit debiles in proposito sancto, vexat eos, et, si consenciunt illi, tunc obmutescere et surdos fecit eos. Monentur ergo homines, ut ad cor reddeant, qui primo sunt temptati, deinde vexati et ultimo surdi effecti. Hic ergo terreantur mali, quia ut tales sunt, nichil boni efficere possunt et Deo grate — et boni gaudeant, quia digne hodie, quasi eiecto demonio, futura dominica cum gaudio ad conventum civitatis su- perne Jerusalem invitabuntur, a cuius consolacione sociabuntur.2) Tempus ewangelii habetur ultimo anno predicacionis Jesu Christi, cum nequam pharisei iam in mortem Christi ferventissime anhelabant. Summa ewangelii: primo ostenditur misericordia Christi, qua mirabiliter demonium eiecit. Secundo turba de factis eius K 102 b admiratur, 30 pharisei et scribe blasfemant, 4° Christus... quomodo in ipsos dyabolus reversus efficit eos peiores. Nam dicit Matth. 12: „Sic erit generacioni huic pessime“ phariseorum et scribarum. In fine ewangelii mulier Christum laudat, Christi [ matrem?! beatificat propter Christum. Salvator ultimo mulieri respondet, auditores verbi Domini confortando et eos in obser- vancia eius finaliter beatificando, cum dicit: „Beati, qui audiunt verbum Dei.“ — Dicit: Erat Jesus eiciens 1demonium! ... Quare coram vulgo fecit manifeste ? Certe, ut qui verbis non credebant, crederent miraculis. Eiecit demonium Jesus de celo propter superbiam, de homine propter miseri- 1) Evangelium huius dominicae saepissime mag. Joh. exposuit; in Quadrag. deest, cum Report. et aliis postillis partim congruit. — 2) Antea K consolabuntur delevit.

Strana 99
Dom. Oculi. Praedicatores, evang. non praedicantes, sunt muti. 99 cordiam. De 2° in presenti ewangelio, quia enim Luciper, nisil) cogitavit Deo non obedire, statim cecidit in infernum. Quomodo ergo ascendent in celum, qui totis conatibus suis nituntur alios precellere in superbia, quibus [Psalm. 1001 dicit: Non habitabit in medio domus mee, qui facit superbiam'. Rogemus ergo Deum, ut demonium a nobis mutum eiciat, ut non obmutescamus, sed peccata nostra recognoscamus cum dolore. Et illudl erat mutum, effective, quia faciebat hominem mutum, ymmo eciam cecus fuisse perhibetur, ut testatur Matth. 12°, ymmo et surdus. Re migi us : „Dominus tria miracula pariter est operatus: cecus videt, mutus loquitur et a demonio obsessus liberatur. Hunc ergo dya- bolus in omnes has infirmitates induxerat per peccatum. — Spiritualiter mutus est ille, qui non recognoscit peccata sua coram Deo et nec laudat Deum. Surdus est, qui non vult audire verbum Dei, non aure corporali, quod etsi audit aure corporali, non tamen percipit intrinseca aure, ut impleat illud. Cecus est, qui non videt oculo mentis gaudia regni celorum bonis preparata et Iehennam ignis, qui malis est preparatus, in quo ardeant eviterne. Et illos homines comparat David simulacris gencium, qui aures habentes corporales non audient intrinsecus corde ad implen- dum: 'os habent et non loquentur', sc. laudem Dei JPsal. 1131. Qui ergo predicatores non predicant2) veritatem, quam debent pre- dicare, sunt muti. Et eciam seculares non audientes verbum ewangelii, ut illud impleant, sunt spiritualiter surdi et sic de aliis ... Quare iste factus est mutus? Primo, ne laudet Deum, 1 2°1 graciam et veniam petat, ne tercio proximum in K 102" a formet, 4° ne misericordiam a Domino sibi petat et peccatorum remissionem — et ultimo, ut peccata sua pro- salute assequenda confiteatur. Ideo dyabolus facit hominem mutum, ne salutem suam querat. Et dyabolus in obsessione hominis habet se simi- liter, sicut lupus in capcione ovis, quam non capit per caudam, sed per collum sic, ut iugulet eam. Sic dyabolus digniorem partem hominis inte- rioris, racionem sc. ipsam, vult circumplectere, ut ei assenciat et deinde voluntatem, quam alliciendo ducit in devium, ut recedant a via Jesu Christi, hic et postremo in infernum.. Et locutus est mutus, ut esset evidens testimonium sanitatis illius muti, et eciam, ut Deum laudaret et peccata sua confiteretur et ammirate sunt tuobe, sc. simplicium, quidam autem, sc. scribe, pharisei et sacerdotes ......, quibus ex invidia .... demonium loquebatur ... Nam et fratres Josephum iustum et sanctum occidere nitebantur, qui ipsos de scellere pessimo accusavit. Sic eciam, qui nunc fratres suos sacerdotes accusat coram Deo Patre de scellere nequissimo, illum statim nituntur in mortem condem- 1) K, pro ut? — 2) Postea verbum Dei delevit K. 7*)

Strana 100
100 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. XCVI. pnare. Matth. 12°: Pharisei audientes dixerunt: Hic non eicit! de- monia nisi in Belzebub'. 'Bel’1) vir et 'zebub' musca interpretatur. Nam cum unus filius Beli in iuvene fecit suo patri Beli in memoriam eius patris ymaginem et dedit libertatem, ut quicunque homicida ad illam ymaginem fugeret, libertatem haberet — et hoc videntes pagani ymmolaverunt illi ymagini boves et ceteras pecudes, ad quorum sanguinem musce avola- verunt et deinde a Judeis derisorie idolum illud vir muscarum ...., quod significatur per Belzebub. Et hoc innuit Christus Matth. 10°: „Si patrem familias Belzebub vocaverunt, multo magis et domesticos eius“, quia vero sic dicentes blasfemaverunt divinitatem. Si ergo quis patitur propter Christum et veritatem, non terreatur, sed gaudeat exemplo sui Domini Jesu Christi. Alii sectarii, ut generacio prava et adultera, hii erant Iudei temp- tantes eum, quasi dicerent : Hoc est modicum, quod demonium eiecit — sed si ostenderet nobis signum de celo, sicut Helias, qui combussit C2) et II2) viros, tunc crederemus ei. Nam 3’ Reg 103) et 1' Reg.2) 12 habetur de illis signis, que sancti de celo fecerunt. Sed scire debemus, quod qui bono corde non sequitur Christum et K 102" b] nec credit per signa, quomodo crederet? Nam et Judei postea videntes resurgentem a mortuis, sibi tamen [postea] minime crediderunt. Ipse autem ut vidit, i. cognovit divinitus, cogitaciones eorum, dixit, arguendo sic, Omne regnum in se divisum desolabitur: ecce exemplo cor- porali probat intentum suum, quod non virtute Belzebub eiecit demonia, quia alias regnum Sathane destrueretur, sicud et quodlibet regnum in se per contenciones divisum. Cirillus:4) „Non respondens ex scripturis, quia non attendebant, false eas exponentes; sed respondet ex hiis, que commu- niter accidunt. Si autem, i. ex quo vos ita arguitis, et5) Sathanas in se divisus est, ut unus alium de regno, i. de pectore, in quo regnabat, expellat, quod nullus maneat in homine, quomodo stabit regnum eius, quod non nisi in peccatoribus regnando exercet? Cirillus : Non enim Sathanas sibi ipsi repugnat nec suis satelli ti bus nocet, sed pocius stabilit et statuit regnum suum; Quomodo, stat regnum suum', i. potestas in peccatoribus, ex quo peccata expellet ab ipsis, in quibus regnum eius consistebat. Et ulte- rius arguit argumento per modum questionis facto: Si ego in Belzebub etc. [eicio demonia", 1) K vel errore. — 2) Sic K; non sic legitur in Vulg. In 3 Reg. 18 occisi sunt 850 prophetac; in IV° Reg. 7° bis cum duce quinquaginta. — 3) Recte 18° Vulg. — 4) In K inepte abbreviatum. — 5) Vulg. i K.

Strana 101
Dom. Oculi. Christus daemonia Dei potestate, non dyaboli, eicit. 101 filii vestri — et non dicit 'discipuli mei', ut furorem eorum miti- garet, in quo eiciunt? cum eieccionem per illos factam acceptatis? Et quare solum Christo invidebant et non discipulis? Certe ideo, quia ipsi nondum maliciam eorum arguebant, sicut et Christus, ita manifeste. Sic ergo ipsis non invidebant, sed solum Christo, ipso arguente. Ideo ipsi liudices vestri erunt(: Beda: „Testes mei erunt in vestri in iudicio, quia vos me blasfemantes iuste et eternaliter condemp- nabunt" Porro, i. item, arguit: Si in digito [Dei eicio demonia[, i. e. in Spiritu S. Augustinus: Quod Lucas digitum, Matheus Spiritum S. dicit. Nam sicut in homine est corpus et deinde manus procedit a corpore et a manu digitus et eciam a corpore. Sic eciam a Patre procedit Filius tam- quam manus dextra et a Filio Spiritus S. — et eciam a Patre, quia ab utroque procedit, sicut capit scriptura de ipso: dextre Dei tu digitus'1). Profecto, i. certitudinaliter, venit in vos, i. contra vos, regnum Dei, i. filius Dei, quem vos blasfematis. Vel in vos' in medium vestrum 'venit regnum Dei', i. filius Dei, qui vobis regnum Dei vult dare. Cum K 103 a] fortis armatus [custodit atrium suuml.. Hic probat hoc idem exemplo Christi, quasi diceret: Fortis armatus est dyabolus, qui cum possedit homines sibi per peccata, ego sum forcior eo, qui animas ab eo abscessas2) liberando, que erant spolia eius, ipsas auffe- ram dyabolum debellando. De fortitudine dyaboli Job 403): „Non est potestas supra illum in terra, qui factus est ita, ut nullum timeat.“ Actamen quantitas fortis est, non tamen homini potest nocere, nisi ipse velit ]ei consentire. Et comparatur dyabolus cani in cathena, qui nullum mordere potest, nisi quis accedat ad illum — extune mordet eum. Sic eciam dyabolus ne- minem vincere potest peccatis, nisi quis consenciat illi. Si autem [ forcior eo , i. Christus, superveniens, i. de celo veniens, vic er it ]eum ... sc. dyabolum. Apok. 3°4) „Vicit leo de tribu Juda et universa arma jeius!— Remigius arma dyaboli sunt vicia et peccata' auffert illi : Ysai. 51°5) : „Voca nomen eius, accelera, spolia fortiter detrahe et predare“, sc. dyabolum, ... et spolia eius distribuet, i. animas in custodias angelorum. Qui non est mecum, contra me estl: Argumentum quartum, quasi argueret 'Quicunque non est mecum, contra me est. Sed quia Belzebub non est mecum, ergo est contra me'. Minor patet: omne enim 1) Non legitur in scriptura. — 2) Pro obsessas K errore. — 3) Recte 41 Vulg. — 4) Recte 5° Vulg. — 5) Recte VIII, 3 Vulg.; pro fortiter Vulg. festina recte, post detrahe.

Strana 102
102 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. XCVI. est convencio ad Belial.' Qui non est mecum, sc. per virtutes, adversum me est, sc. per vicia et peccata . . Et qui, sc. dyabolus et peccator, non colligit mecum! per unionem in caritate, dispergit, sc. discordias et contenciones semi- nando. Qui ergo deseviunt fideles, ne sint concordes in audicione verbi divini, illi sunt ex parte dyaboli contra Christum et membra eius ...... ....Hic iam probat scribas et Phariseos habere septem demonia et false ipsos unum ascribentes Christo: Cum inmundus 1 Spiritus[, i. dyabolus habens in se inmundi- ciam et homines inmundos peccatis efficiens, exierit ab homine, sc. pulsus penitencia, circumcisione aut baptismo, ambulat per2) loca2) Jinaquosa, i. sicca ab humiditate roris Spiritus S. Beda: i. corda fidelium, qui a fluxu inmundi spiritus sunt purgata, illa calidus insidiator expoliare, si quos forte ibi nequicie sue gressus figere potest. Que si non invenit in consensu propter spiritum sanctum et mundum in illis habitantem, dicit: Revertar in domum ]meaml Beda: Timendus iste versiculus, non exponendus, ne culpa, quam in nobis K 103 b crede- bamus extinctam per incuriam et incurabilitatem nos vacantes opprimat; in domum meam — et peccatorem, quem prius possedi, intrabo. Et ergo omnis peccator mortalis est domus dyaboli et sine peccatis mor- talibus est domus et templum Spiritus S. Et cum venit, invenit eam scopis mundaltalm et pur- gatam. Beda: mundatam a viciis pristinis per baptismum, vacantem a bonis actibus per negligenciam, ornatam ypocritice, tamquam sit vir- tuosa post confessionem. Ubi postea talis vacans recidivat, Tunc vadit et accepit secum septem spiritus [nequio- res t — universitatem viciorum et principaliter septem capitalia peccata, et manent ibi simul, i nI peccatore. Nam si homo cadit in mortale pecca- tum et post penitenciam iterum revertitur ad illud, ut gracia exempli in luxuriam, tum multo magis vexabitur post recidivacionem, quam prius. Et ergo dicit Gregorius de s. Maria Magdalena: „Septem enim demonia habuit, que universis viciis plena fuit“—et sic ex transgressu unius mor- talis peccati dicuntur omnia fore transgressa — utputa si unus est luxu- riosus, tunc est superbus, avarus, accidiosus, gulosus et sic de aliis. Et fiunt novissima hominis illius peiora prioribus — et ergo gravius est peccatum, quod secundario perpetratur, quam primo. Et ergo dixit Christus Johan. 2°1): „Ecce iam sanus factus es, noli amplius peccare, ne deterius tibi contingat.“ Et 1"1) Petri 2°: „Melius est fidem non agnoscere, quam ab agnito turpiter resilire, ab eo, quod creditum est 2) Vulg.; in K plo or errore. — 2) Pro expoliat? K. — 3) Recte 5° Vulg. — 4) Recte 2a Vulg. Haec autem verba tantum ad sensum afferuntur.

Strana 103
Dom. Oculi. Per novum peccatum diabolus homine toto potitur. 103 eis sancto mandato", quod mutuatum est eis ad observanciam eius, ut illud impleant opere, cui se submiserunt bona voluntate, que omnia transcendunt in unicum peccatum, peccatum mortale decidendo. Et hoc clare vide in dominica quadragesimel) de leproso homine deductum. Et ergo dicit: Et erunt novissima hominis illius peiora prioribus. A quibus nos precaveat Dominus Jesus in secula benedictus! 1) Vide serm. LX, in cod. K f. 66—67, supra, tom. II, рg. 222/7.

Strana 104
XCVII. Fer. 2“ p. Oculi. 14 Reg. V. 1.. K 103 a! In diebus illis Naman, princeps milicie [regis Syriae, 16. III. 1411. erat vir magnus apud dominum suum et honoratus; per illum enim dedit Dominus salutem Syrine . . . . Heril) in epistola Apostolus nos hortabatur ad imitacionem Jesu et dicens: 'Qui eum non imitantur, sicut sunt luxuriosi et avari, non habebunt regnum Christi et Dei’. Ne autem homines desperent, ponitur hec epistola in exemplum, ne miseri desperent, sed confidant in Domino, si in Dominum credent fide formata caritate, quia omnia peccata eorum, si firmiter proposuerunt penitere, remittentur. Hec enim est bulla Christi, qui dicit per prophetam �Ezech. XVIII : „Si iniustus egerit peniten- ciam omnium iniquitatum suarum, non recordabor", quia curacio in anima est pocior quam in corpore. De illa ergo curacione corporis hec epistola. In diebus illis, quando Heliseus prophetabat, post raptum Helye in paradisum Naaman, princeps milicie regis Syrie (: Iste Naaman signi- ficat peccatorem; nam in epistola ostenditur peccatoris status, 2° casus, 3° curacionis modus, 4° cultus, quo premiatur, ut credens firmiter in Do- mino pristine restituatur sanitati. De statu primum, quia sub rege dyabolo, 2" quia rapuit, 3° quia leprosus malomoczny i. modicum potens, cum talis nichil breviter meri- torie sibi facit ad salutem, ut dictum est de leproso in LX2). Quia vero, si homo leprosus corporaliter esset, multum curaret de curacione, quanto magis, qui est leprosus in anima, debet curare anime sue de sanitate; cum ut sic [est] erit gratus Deo. 4° quia in Yordane lotus; Yordanis enim iudicium interpretatur. Iudicet ergo se peccator et doleat et non iudi- 1) Sermo hic magnam partem ad verbum cum sermone in Quadr. congruit; aliter le- gitur in Rep. — 2) Recte fol. LXVI (66"—677, II vg. 226) supra in K, super verba Cum descendisset'.

Strana 105
Fer. 2a p. Oc. Dives in mundo, leprosus in anima. 105 cabitur, iuxta illud Apostoli [1“1 Corinth. XI 'Quod si nosmet ipsos iudicaremus, non utique iudicaremur'. 4° 1/! 1/ quia unumquemque ra- cionem de suis commissis reddere cum oportet, se hic iudicet et finaliter non iudicabitur. Naaman, peccator mortalis, cuius status gravatur primo ex prin- cipe Syrie, dyabolo, cui servit. Syria enim humecta interpretatur et significat luxuriam, cuius princeps est dyabolus. Nam aput hunc prin- cipem superbie dyabolum Job 41: 'Ipse est rex super omnes filios super- bie ' est princeps milicie Naaman, habens duos milites: primus amor voluptatis, secundus timor penitencie, quod est gravissimum peccato- ribus K 103° b], qui nolunt peccatis abrenuncciare. Hic Jerat[ vir magnus, cilicet peccator mortalis, et honoratus aput dominum suum, scil. dyabolum, quia dyabolus plus pensat sibi homines peccatores, quam omnem diviciam huius mundi. Et ergo dicunt vulgares peccatori vel malo nedalby tebe czrt zadwa. Que enim est delec- tacio dyaboli in diviciis, quas non optat — et ergo non delectatur in illis; sed ipse summe delectatur in eo, ut seducat homines fideles a Deo. Et nichil prodesse scit sibi, sed solum, ut non impleatur numerus elec- torum et cicius ad inferna descendat. Quamvis scit, quod quanto plures erunt, tanto magis ardebit cum ipsis. Ut tamen semper maliciam suam, quanto plures seducere potest, tanto magis impleat et illi non veniant ad Deum, et locum1), a quo exciderunt, non acceptent. Et ergo hic dicit, quod iste fuit dives. Naaman dives fuit non quoad Deum, sed quoad mundum, sicut et ille, de quo dicit Salvaton Luce 12°, qui voluit horrea sua dillatare, dicens: „Anima mea gaudere etc. „quia habes multa bona reposita ad annos plurimos ...“ et subdit „sic est omnis, qui non est in Deum dives." sed leprosus. Levit. 12°2): „Omni tempore, qui leprosus est, habitabit extra castra.“ Per hoc significatur, quod omnes fideles sunt in castro et munimento s. matris ecclesie. Ab opposito, qui sunt in mor- tali peccato, sunt extra communitatem sanctorum, qui finaliter a raptore dyabolo rapientur. Talem autem leprosum peccatorem Deus principaliter sanat a lepra peccati moralis; tunc sacerdos tamquam instrumentum nucciat illi lepram peccati fore abstersam. Et ergo cum Dominus X leprosos mundavit, misit, ut se sacerdotibus ostendant. Qui prius sunt mundati, antequam sacerdotes adirent. Per illum dedit Dominus salutem Syrie; sic eciam stat, quod Dominus Deus per unum peccatorem mortalem dat multociens ecclesie sue profectum. Et stat unum sacerdotem et predicatorem esse fornicarium, quo tamen predicante multi possunt converti ad Dominum et dolere de peccatis suis. Quamvis enim ille multa bona facit, non tamen 1) K lacum errore. — 2) Recte 13 Vulg. —

Strana 106
106 I. V. Flajšhans: Serm. in Bethl. XCVII. ea facit bene, quia non meritorie sibi ad salutem. Et hine dicitur Lucel) 23°: „Supra kathedram Moysi sederunt scribe et pharisei. Quecunque dixerint ...“ etc. K 104 a sc. ad salutem necessaria et ad kathedram Moysi pertinencia, „facite, secundum opera eorum nolite facere..“ Ad idem 'secundum opera eorum’ b. Augustinus in libro Soliloquiorum ca 14°: „Non gloriabitur ante te omnis caro, quoniam si quid boni est in nobis parvi vel magni, donum tuum est et non nostrum est, nisi ma- lum. Unde igitur gloriabitur omnis caro, numquid de malo? Hoc non est gloria, sed miseria. Sed numquid gloriabitur de bono? Tuum est bonum, tua est gloria. Qui enim de bono tuo gloriam sibi querit et non tibi, hic fur est et latro et similis dyabolo, qui furari voluit gloriam tuam, qui laudari voluit de bono tuo". Hec ille. — Considera ex dictis, quod opera nostra sunt peccata: et ergo errant, qui dicunt, quod in omnibus simpliciter bonis et malis subditi tenentur superioribus obedire. Et sic eciam stat esse dominum vel baronem alicuius regni, qui quamvis est in se malus vel fornicarius, tamen potest esse iustus et suos subditos bene regere potest et scit. Et per illum eciam servum malum Deus salutem subditorum eius potest operari. Porro de Syria egressi2) fuerunt! latrunculi2) — qui sunt motus ad superbiam et avariciam et cetera peccata mortalia, qui duxerant3) captivam3) de terra Israell parvulam puellam, i. debilem animam et voluntatem instabilem quacunque iuncta temptacione [m], que erat " in obsequio uxoris Naaman, i. in servicium con- cupiscencie. Unde Iacobus in Canonica 1°1/: „Concupiscencia cum conceperit, parit peccatum, peccatum autem generat mortem.“ Et illa est uxor, quam Luce 124) ducens non potuit ad nupcias summi regis venire, quia prona concupiscencia fuit illectus, de terra Israel, i. de ecclesia militante et de visione Dei. Nam quando homo cadit in peccatum mortale, iam non noscit Deum et nec salutem suam et nec noscetur ab eo finaliter, que, diu serviens, dicit lad dominam suam!: „Utinam fuisset dominus meus lad prophetam!", sc. pec- cator, qui est nunc in servicio dyaboli, qui estl in terra Israel, i. de numero sanctorum, ut a bono propheta Jesu Christo emundetur a lepra peccati mortalis; profecto curasset eum... Et ingressus ianuam5) nuncciavit domino suo, dyabolo: iam tibi non serviam per peccata, sed ibo ad Deum, cui per penitenciam appropinquans te deseram et serviam illi'. 1) Recte Matth. Vulg. — 2) Vulg.: e. lacu. K pessime. — 3) Vulg.: de. e. K pessime. — 4) Recte 14° Vulg. — 5) Sic K: Naaman recte Vulg.

Strana 107
Fer. 2a p. Oc. Peccator ad verum prophetam Christum redeat. 107 Sed debet recipere X mutatoria vestimenta, i. X mandatorum obser- vanciam, quam concomitantur X principales virtutes morales K 104 b ut sunt magnanimitas, continencia, fortitudo etc. et sex milia talen- torum auri, i. sex opera misericordie, que sunt solida et rutilancia tam- quam aurum et sic a Deo suo merebitur .... Quam nobis prestet .... — * Naaman2) septem vicibus lavari a propheta iussus est. Que locio significat mentis locionem, qua septempliciter homo a peccato lavatur. Nam 1“ locio hominis peccatoris debet esse fides recta, 2“ contricio pura, 3" oris confessio, 4“ lacrimarum effusio, 5“ ieiunium, corporis maceracio, 6" elemosinarum largicio, 7“ devota oracio. Qui sic lotus fuerit, finaliter non peribit.2) * 1) Finis sermonis mancus esse videtur; ultimae quinque lineae * Naaman X peribit quondam alio loco positae esse videntur; hoc loco manus posterior addidit.

Strana 108
XCVIII. Fer. 2" p. Oculi, evang. Luce IV, 23.. 16. III. 1411. K 104 b In illo tempore dixit Jesus phariseis: Ulique dicetis michi hanc similitudinem 'Medice, cura le ipsum! Quanta audivimus facta in Capharnaum1).... In ewangelio continetur, quomodo pharisei voluerunt, quod signa ostendat ipsis. Ipse2) vero probat, quod non sunt digni mirificacione et signorum ostensione, quia ipsum gratum non habebant et nec viri nec mulieres erant digni signorum visione in Israel. Nam hoc duplici exemplo probat. Primo, quia viri3) sunt indigni, quia nullus fuit dignus curari a lepra in Israel, nisi Naaman gentilis, 2° quia mulieres fuerunt indigne, quia nulla fuit digna mulier in Israel, quam Heliseus pavisset tempore famis, nisi mulier Sareptena. Et ergo istis signa poscentibus Christus ea denegavit. Unde sciendum, quod isti erant compatriote Christi kragyenyne, qui ipsi invidebant et sic ipsum confundebant, Matth. 13°: „Unde ei hec omnia et unde hec sapiencia data est ei? Tamen scimus, quia Yoseph, faber lignarius, est pater eius et mater Maria et fratres Iacobus et " Iudas ... Hic eciam modus est nunc Boemorum, qui cum unus est acceptus in regione alia, statim confundunt eum4) regnicole alii et compatriote K 104 a dicentes: „Tamen scimus, quis est. Quid ex se facit?“— Jero- nimus: „Proprie naturale est cives civibus invidere." 2° despiciebant ipsum eciam et sermonem eius. Johan. 6°: "Quis potest eum audire?“ Et Joh. 9° dixerunt ceco: „Tu solus eius discipulus sis: nos discipuli Moysi sumus“ — et Joh. 110°1/ „Quid eum auditis, insanit.“ — Nos non simus tales: sed si Dominus nostrum compatriotam aliquem exaltat, de illo summe gratulemur et grati simus de illo. 1) Sermones super haec verba evangelii (praetor unum in Quadr.) apud mag. Joh. non leguntur; sermo hic sequens fragmentum maioris ignoti csse videtur. — 2) K ipso. — 3) K veri errore. — 4) In K oam errare.

Strana 109
Fer. 2a p. Oc. Compatriotae prophetam confundunt. 109 3° erant superbi, invidi, increduli. Nam dicitur Matth. 13°: „Non poterat ibi virtutem aliquam facere, quia ingrati erant: ideo noluit.... preter paucos infirmos, quos inpositis manibus curavit. Quibus dixit: „Amen, dico vobis, quod nemo propheta est acceptus in patria.“ Et Mar. 601/ addit: „Nec in cognacionel) sua nec in domo sua.. Et ergo non miramur nunc, quod prophetantes et malorum futu- ram dampnacionem designantes ab ipsis et eciam a suis cognatis odiuntur. Et huius dat probacionem, quod multe vidue fuerunt in Israel et nulla meruit ab Helia saciari, nisi Sareptena. Sic eciam si hic noluerint converti domestici viri et vidue ad Do- minum, eciam non merebuntur ab ipso vero propheta saciari pane in- mortali corporis eius sancti, quo esurientes in eternum, in eternum 2) morientur.... 1) Vulg.: congnicione K errore. —2) Finis sermonis desse videtur

Strana 110
XCIX. Fer. 3" p. Oculi. Matth. XVIII, 15. 117. III. 1411. K 104 a In illo tempore Respiciens Jesus dixit Symoni Petro: „Si peccaverit in te frater tuus, vade et corripe eum .... [1) Salvators | precipit2) in ewangelio presentis [ caritative proximos corripere3) " delinquentess [, 2° (debita vel) offensa proximo relaxare, 3° — prelatis precipits debite ligare et solvere.4) Tempus ewangelii exs processu eiuss colligitur, cum ante jistuds ewangeliums [ dicit5), quod bonuss pastor plus gaudet de invencione ovis errabunde unius, quam K 104 b] de nonaginta novem, quass (di)mittenss [ in deserto | vadits et querit erroneam. Ets | subdit] Matth. XVIII, 14:1: „Sic non est voluntas ante Patrem vestrum, qui in celis est, ut depereat unus de pusillis istis." Unde Luce 5°6) 3 diciturs : „Gau- dium est angelis Dei super uno peccatore penitenciam agente, quam supers 99 iustis, qui non indigent penitencias“[ etc. Volens ergo Christus nos docere, qualiter nos habere debeamus circa errabundas oves, quia ipsas caritative corripiendo ad ovile Dei adducere,7) dicit: Respicienss) Jesuss): hoc9) addit ecclesia dixit Symoni 1) Hunc sermonem Mg. Jo. cum aliis quinque etiam seorsum edidit; impressit Sedlák (M. J. Hus, 136*—141*) e quatuor codicibus: cap. Prag. N VII, lyc. olom. I E 34, Clement. Prag. X H 13 et XID 9; praeter eos etiam in cod. Leningr. publ. Lat. Q 181, f. 11/12 legitur (cum nota „Mag. Joh. Huss") — sermones super haec verba in Rep. et Quadr. alii sunt. In cod. cap. N VII f. 211" post finem additur „mala yako ya Hus.“ Sedlák errore sermonem hunc ad annum 1410 ponit; sed illam editionem posteriorem esse nostro textu satis apparet. Cum tamen scriptor noster omnia recte scribere non valuit, ex editione ap. Sedlák (quam mag. Joh. ipse redegit) variantes lectiones afferuntur (et additiones, cum sigla S), cum notis codicum ABCD, quibus S. utitur. Alias omissiones et variantes lectionum editionis S lector facile inveniet. — 2) S: precepit K, in S AB. — 3) K: arguere S. — 4) Postea Dicit ergo: In illo tempore add. S. — 5) K: dixit Christus S. — “ S, Vulg.: 15 K errore. — 7) K S (in C D): S deducere A, reducere B. — 3) K; in S omissum. —9) Hanc annotationem Hoc— tamen S ad prima verba evangelii affert, cum in textibus eius antecedentia verba Resp. Jes." desint, sed annotatio suo loco in textibus legitur. Codices in verbis differunt, aliqua addunt, finem omittunt.

Strana 111
Fer. 3a p. Oc. Si peccaverit in te frater, argue eum. 111 Petro'. Et non solum Symoni Petro, sed eciam et omnibus vel ecclesie et cuilibet membro eius dixit, sicut et illud | Math.s 16°s [: „Tibi dabo claves regni celorum“, quod secundums Augustinum in omelia super Johan.s dixit ecclesie in Petro et cuilibet membro eius, diversimode tamen.5) Si peccaverit in te, i. contra te, tibis [ inferendo iniurias. Eccel) hic ponit, quare arguendus est proximus, quia solum1) propter peccata, que si non habet, non2) est corripiendus — et si corripitur, tunc hoc est minus iuste2). Sic ut ! Pilatus iste Christum innocentems | corripuit et dimittere voluit. frater tuus .. Quis autems [ est frater noster? Certes omnis homo, ut dicit Augustinus, qui est et proximus noster, specialiter tamen germani fratres sunt ad invicem, qui sunt sine peccatis mortalibus, perse- verantes in gracia Dei, quorums quilibet3) in spe est frater Christi, qui dicit Luce 12°: „Quicunque fecerit voluntatem patris mei“ etc. "quis in celis ests , hic frater meus" etc. 1 „maters mea et soror mea ests“ Et Joh. 20 dixits Marie Magdalenes: [ "Vade jautems ! et dic fratribus meis, 1 quias precedam eos in Galileam.“ Et Apostoluss ad Hebr. 2°: „Per omnia fratribus assimilari voluit“ preter solum peccatum, quod non habuit. Et ergo pomposi et arrogantes sunt, qui nolunt fratres aliorum appellari dicentes4): „kdy sem stebu husy pasla?“. Sed nos humiliter sen- ciamus, quod omnes in gracia Dei existentes5) et sine mortalibus pecca- tiss [ sunt germani fratres ex uno patre Jesu Christo geniti et eciams ex uno alvo et gremios ex una matre ecclesia s. per regeneracionem spiri- tualem, que generacio est prestancior generacione corporali, qua fideles") geniti in uno domo Dei )et mansiones [ permanebunt, unam hereditatem regni celorum jeternaliters possessuri"). Hanc fraternitatem si homines pensarent, non tantum instarent pro fraternitatibus complicum exquisiti vel eciam pro fraternitatibus gugullatis, quibus se a fratribus Christi et ecclesie extollentes sequestrare nituntur. Si ergo tuus frater, quicunque: Judeus, christianus, paganus et sic quicunque homo, in te peccaverit, argue eum ... Quod autem gentilis sit frater et proximus noster, Jesus Christus ostendit illi legis- perito, quod Samaritanus K 105, a et paganus erat proximus vulnerati a latronibus in Jéricho, qui misericordiam exhibuit, prestancior quam sacerdos et levita vulneratum pretereuntes... 1) K: pro verbis: ecce X solum in S Ex quo dicitur, quod nullus debet atqui nisi legitur. — 2) K; pro verbis non X iuste in S nullus debet corripi et si corripitur quis sine demerito peccatorum, tunc corripiens peccat legitur.—3) S; nisi qui K. — 4) Pro verbis di- centes X pasl in S manifestum de se prestant iudicium, quia non sunt fratres Jesu Christi legitur. — 5) L: subditorum fratres apellari delectantur add. S. — 3) K: fratres finaliter hii ad regnum celorum, alii ad dampnacionem ituri sequestrabuntur S (mutato ordine sequentium verborum). — 7) S: passuri K pessime.

Strana 112
112 I. V. Flajšhans: M. Hus. Serm. in Bethl. XCIX. Vade et corripe eum: Glosa: Qui non corripit, peccat, sicut qui non indulget. Et quia non indulgens mortaliter peccat, sic et non cor- rigens. Augustinus De verbis Dom.1): „Si neglexeris corrigere, peior eo factus es, qui peccavit." — Hic ergo videant parentes filiorum, si non corrigunt ipsos, quia plus peccant et gravius, quam filii ipsorum — et eciam hospites, qui scienter familiam malam in nequiciis viventem paciuntur. In ter te et ipsum solums[: Sed diceres: Quomodo dicitur 1" Timo.2) 5°: „Peccantem coram omnibus argue3) [uts et ceteri timo- rem habeant.“ Qualiter hic dicit ) solitaries peccantem arguendums inter te et ipsum’ ? Unde respondet Augustinus4) De verbis Dom. sermo- ne X, hoc distingwens: „Si quis distingwit tempora, solvit questionem. Si peccatum occultum est et secretum, corripe secrete; si manifestum et publicum, manifeste et publice arguatur, ut emendetur et ceteri timeant. Sed quia hic ) ins corripiendo peccata argui nolentess [ dicunt, quod maior non debet corrigi a minore, ibi dico, quod quicunque vult alium corrigere de peccato aliquo, requiritur, quod solus peccatum illud non habeat, alias male corripit ets inordinate, cum ordinata caritas incipit a se ipsos†. Nam tali dicitur Luce 6°: „Yppocrita, eice primum trabem de oculo tuo et tunc veniens dices ) fratri tuos (: Sine, ut5) eiciam festucam des oculo tuos“[ etc. Et si arguens est sine mortali peccato et est coram hominibus ets despectus et in spe gracia Dei, taliss in veritate, cums sit magnus coram Deo et filius eius adoptivuss ", est maior est maior coram Deo quam magnus prelatus, in mortali existens peccato, quia ille est iam sanctus et filius Dei, iste autem filius dyaboli miser et miserabilis, ut patet Apok. 3° de episcopo, cui dictum est: „Tu dicis, quia dives es et nullius indiges, et nescis, quia miser et miserabilis es.“ Exs quo ergo peccator talis miser est, sequitur ergo, quod sit corripienduss † Et sic quamvis parvi in officio non debent maiores in officio arguere potestative, magni tamen coram Deo et sine peccatis mortalibus possunt magnos coram mundo corripere ex caritate. Tunc ponitur fructus caritative correpcionis, quia si te audierit, lucratus es fratrem tuum ! Domino tuo ) pri- mum illums| perditum peccatis lipsums Deo restituendos et salutem animes[ tibi regni celorum exs ipsius fructuosa conversiones !. Unde Ia c. 5°6): „Qui“ (scil.) „convertit fratrem“ peccatorem ,ab errore" pecca- torum „et vie sue, lucratus est animam eius et opperuit multitudinem peccatorum,“ que sibi finaliter K 105' b] in iudicii die non cedent in confusionem. 1) Sedlák: volně add. — 2) Vulg., S: Corinth. K falso. — 3) Vulg. S: arguet K. — 4) Locus in mes diversis modis affertur; „volně“ Sedlák. — 5) Vg., S: eciam add. K — 6) Vulg. S: 2° K errore.

Strana 113
Fer. 3a p. Oc. Si peccator te non audit, dic ecclesiae. 113 Si autem non audierit tes [, sc. relinquendo peccata post mo- nicionem, adhibe tecum adhuc", cum cautela et discrecione, alium1) fratrem, Deum timentem, amatorem fratris, vels duos similiter veros fratress non criminis propalatores vel veritatis oppressores, [duosk tecum adhibe fratresk], ut in ore duorum vel trium [Deuteron. 2202)1/ testium verorum, testancium contra peccata, non maleficorum, qui peccata solis) vellent perpetrare cum illo, super3) quo testantur, ut patet Daniel 13° de duobus falsis testibus � senibuss in malicia inveteratiss ", qui Susannam innoxiams falsa testificacione ipsiss in peccato non assencientems condempnare4) nitebanturs , qui tamen non vicerunt, sed victi sunt a iuveni Daniele. Et eciam falsi testes, qui fuerunt contra Deum mendose contestantes et false testificabantur5) dicentes: „Hic dixit: possum de- struere templum Dei hoc manu factum“ etc. Sed hic dicit ‘duo', sc. veri testes et criminis inimici, non contemptores persone. Quod si tales testifi- caverunt et tunc in ore illorum trium vel duorum6) stet omne verbum 1sc.s vere depositum et testatum, ut patet Deut.s 2207)!/ Quod si non audiérit, dic ecclesie : secundum Jeronimum i. „dicendum est multis, quod sic aut confusus a peccatis resiliat aut puniatur;“ unde subdit: "non est arbitrii nostri dimittere illi peccatum, nec ecclesie, quod est contra Deum, sed Deus solus principalissime dimittit." Quod si ecclesiam non audierit, sit tibis sicut ethnicus jets publicanuss", cum quibus non debes communicares) sic, sicut cum fidelibus christianis, 1“ Corinth. 5°: „Si quis inter vos frater nominatur et est fornicarius, avarus vel maledicus vel ydolis serviens, cum illo nec cibum sumere debetis9)“ — et 2° Joh. 1°: „Si quis venit ad vos, hanc doctriam non afferens, illi neque Ave dixeritis nec illum in domum suscipiatis.“ — Amen dico vobis: ecces, pluraliter dicits non uni 'tantums[, sed omnibus meis discipulis et toti ecclesie, quecunque ligaveritis super terram, erunt ligata et in celis. Quias vero in sermone precedenti habitum est, quomodo disponi debeant, qui alios debent ligare et solvere, et qualiter Deus solvit et ligat, 1) Codd., K: Vg. unum, quod accepit Sedlák. — 2) Recte XIX, 15 Vulg. — 3) S: sub K. — 4) S: condempnabant K. — 5) testificabuntur K errore. — 6) Hac ultimae 5 lineae ,qui tamen X vel duorum' prorsus desunt in S. — 7) Recte XIX, 15 Vulg.—3) K: conver- sari S — 9) K, oportet S, omisit Vulg. 8

Strana 114
114 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. XCIX. sacerdos tamquam instrumentum Dei ligatum ostendit et solutums....() Ut1) ergo racionaliter sciamus, qui sunt, qui vere ligent vel solvant, dicit Mag. 1Sent.1 in 4° distince. 18 cap. penultimo: „Aliquando enim ostendit solutos vel ligatos. qui sunt ligati vel soluti coram Deo et pene satisfaccionis vel excomunicacionis indignos ligant — vel solvunt indignos ad sacramenta admittentes corporis Christi et dignos arcent ab illis.“ Sed intelligendum est hoc in illis eorum2) merita solvi K 105" a vel ligari postulant. Tunc enim sacramentis sentencia iudicio Dei et tocius ecclesie approbatur vel confirmatur, cum ex discrecione ita procedit, ut reorum demerita non contradicant. Ut si non vult quis desistere a peccatis, quia nullo modo solvitur, quoscunque solvunt vel ligant ad- hibentes discrecionem reorum meritis, solvuntur vel ligantur in celis et coram Deo approbatur solucio vel liga ipsorum. Subdit Augustinus De verbis Domini: „Cepisti habere fratrem tamquam publicum, ligas illum in terra, sed iuste ut alliges, vide: nam iniusta vincula disrumpit iusticia; quam3) solvis — inquit — in terra, sc. iuste, erit solutus et in celo.“ Hec ille. — Et idem: „Quid obest michi, si ex illa vult me delere humana ignorancia, quem non delet divina iusticia.“ — Idem ad Manicheum: „Senti de Augustino quidquid libet, sola me aput Deum constancia4) non accuset.“ Item Gelasius5) papa: „Si iniusta est sentencia, tanto minus curari debet, quanto minus coram Deo et ecclesia sanctorum est neminem gravare iniqua sentencia. Ita ergo ea se absolvi non desideret, qua se nullatenus prospicit ligatum.— Magister in 4° distinc. 19: „Sacerdos, qui alios ligat et solvit, debet esse discretus et iustus, alioquin mortificat sepe animas, que non mo- riuntur et vivificat, que non vivunt, alioquin incidit in malediccionem. — Ezech. 13°: „Ve illis, qui vivificant animas, que non vivunt.“6) Unde Math. 8° leprosus dixit Jesu: „Domine, si vis, potes me mundare.“ Cui as se mundatos dixit: „Vade, ostende te sacerdotibus et offer munus tuum, quods precepit Moyses in testimonium illiss“! Numquid a sacerdotibus curatus est? Certe non, sed ut illud sacerdotes manifestent, quia ille a Domino est mundatus. — Et iterum Luce 170 Christus leprosis decem dixit: „Ite, ostendite vos sacerdotibus“ et infra: „Dum autem irent, mundati sunt.“ Ecce quia mundati sunt, antequam sacerdotes adierunt — et ergo ab illis non sunt mundati, sed a Christo. Quorum solus unus gracias egit, qui se a Christo mundari confessus, alii vero novems cum perversis in ingratitudine perstiterunt, quia Deo ou- 1) Tres lineae Quia ergo X solutum tantum in codd. S' leguntur, qui tamen sequentes 26 lineas Ut ergo X que non vivunt prorsus omittunt. Nam in editione posteriore antea sermo de 8. Petro de ligatione praecedebat, in quo haec omnia continentur. — 2) K corum pro quorum?— 3) K, pro quem. — 4) K, pro concciencia. — 5) K Gelapsus errore. — s) Haec omnia ut ergo X non vivunt in S desunt.

Strana 115
Fer. 3a p. Oc. Peccata remittit Deus solus. non sacerdos. 115 racionem suam non attribuerant, sed magis sacerdotibus et observancie legis sets ad reddendum gloriam Deo non sunt reversis [ Item Joh. XI suscitandos Lazarums [ dixit Christus: „Lazare, veni foras!“ Ets statim prodiit mortuus ligatus manibus et pedibus“ et sequitur „Solvite illum!s Quem apostoli prodientem foris non suscitaverunt, sed a Christo suscitati pe K 105° b des religaverunt in signum suscitacionis a Christo. Item habetur Luce 7°: „Remittuntur tibi peccata tua“ et eciam „remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum.“ Quod audientes sacerdotes et pharisei „dixerunt intra se: Quis est hic, qui peccata dimittit?“ Et Christus mulieri dixit: Mulier, „fides tua“, quam ad me habuisti, sperasti et multum dilexisti ,te salvam fecit; vade in pace“, ut pacificeris a peccatis tuis et eciam a phariseorum murmuracione contra me remittentem. — Aug. super illo [dicit] |Luce 7°s in omelia declarans, quod purus homo non potest dimittere peccata et quod phariseus minus malus fuit credens Christum purum hominem non posse dimittere peccata, quam hereticus, dicens se homini dimittere peccata, loquitur isto modos: „Melior phariseus1), quia cum Deum purum hominem putaret, non cre- debat ab ipso peccata posse dimitti. Melior ergo Judeis2) quam here- ticis3) apparuit intellectus. Judei dixerunt: "Quis est hic, qui peccata dimittit?“ Audet sibi usurpare homo hoc? Quid contra hereticus: „Ego dimitto, ego mundo, ego sanctifico." Respondeat illi non ego, sed Christus : Os homo, quando ego a Judeis putatus sum homo, dimissionem pecca- torum a me fieri non putabant. Non ergo michi, sed respondet sibi Christuss : [ O heretice, tu cum sis homo, dicis: Mulier, veni, ego te salvam faciam ? Ego, cum putarer homo, dixi: Vade, mulier, fides tua te salvam fecit'. Respondent nescientes, sicut ait Apostolus 1 Cor. 141/ neque que locuntur, neque de quibus affirmant, respondent et dicunt: „Si non dimittunt peccata homines, falsum est, quod ait [Matth. 18°1 Christus : "Quecunque solveritis super terram, erunt soluta et in celo.“ Et subdit idem: „Nescitis, quare hoc dictum sit? Daturus erat Dominuss suis fidelibus Spiritum S. et ab ipso Spiritu S. dimitti4) peccata, non meritis hominum volebat intelligi dimitti peccata. Nam quid est homo nisi eger sanandus? Vis michi esse medicus? Mecum quere medicinam meam. Ut hoc evidencius affirmaret5) Dominus, a Spiritu S., quem donavit suis discipulis, dimitti peccata, dicit allibi: „Accipite Spiritum S. et quibus- cunque dimittitis peccata, dimittuntur eis“ 1 Jo. 20°1/, h. e. Spiritus S. di- mittit, non vos. Ex quibus verbis b. Augustini elicitur, quod pertinacess [ heretici sunt, qui dicunt se peccata hominibus dimittere posse, cum solius Dei proprie sit peccata dimittere et abl ipso dimissa intimare. Ex quo eli- 1) Aug., S: phariseis K male. — 2) Aug. S.: hereticis K. — 3) Aug. S.: Judeis K. — 4) Aug. S.: dividit K. — 5) Bis in K; ostenderet Aug. S. 8*)

Strana 116
116 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. XCIX. citur ulterius, quod sicut dicitur Mt. 501) Judei fuerunt sapienciores istis nunc phariseis, qui K 106 a dixerunt: „Nullus enim potest peccata di- mittere, nisi solus Deus". �Peioress sunt Judeis, qui Christum purum ho- minem credentes dicebant: 'Quis est, qui eciam peccata dimittit?,' quasi innuere velint, quod purus homo auctoritate propria peccata dimittere non potests (2) — Ex evangelio igitur colligitur, quomodo omnes fideles christiani sunt fratres, 2° quomodo fratres nostros caritative arguere debeamus, 3° quo- modo Scriptura 'quecunque solveritis' iuxta sanctorum sanccionem est intelligenda, quod non quecunque volu eru nt pompose pharisei ligare maliciose, quod illa ligent vel solvant. Sed nos, si dolemus, credamus, quod Spiritus S. principaliter nostra peccata dimittit, deinde sacerdos — tamquam instrumentum dicit nobis esse dimissa. 1) Recte 9° Vulg. — 2) Hic finitur S; quae sequuntur, solus K exhibet. In sermone ecte hrec recapitulatio ponitur, in cditione libri superflua erat.

Strana 117
IC. Fer. 4“ p. Oculi. Exo. XX, 12. K 106' a Hec dicit Dominus Deus: „Honora patrem tuum et matrem 18. III. 1411. tuam, ut sis longewus super terram... Quial) igitur Christus nunquam a lege veteri in dando legem no- vam declinavit, ideo epistola bene cum evangelio concordat, in qua primo dicit sic: Hec dicit Dominus [ Deus( ... Ostendit ergo epistola, qualiter nos debeamus regere erga Deum et deinde erga proximos nostros et nos ipsos. 'Honora patrem'. Ad literam 'carnalem', qui et que genuit te, quo modo honorare debes. Anagogice: Pater noster est Deus celestis, qui nos regeneravit sangwine suo et mater nostra est sancta ecclesia, que est generacio excellencior generacione corporali, quia illi geniti sunt omnes filii Dei, illum ergo eciam honoremus. Tropoloyce: quilibet pater homo potest esse cuiuslibet, qui eum genuit spiritualiter, sicut dicitur Matth. 12°: „Quicunque fecerit voluntatem Patris mei, qui in celis est, hic mater mea et soror mea et frater meus“ etc. Intelligendum est mater passive, quia concipit Christum, ipso ope- rante in corde suo et hec est dignior concep 106' b cio spiritualis, quam corporalis. Nam dicit Augustinus Ad sacras virgines, quod si Virgo Maria non concepisset in corde suo, non eum utique concepisset in cor- pore. Quia vero ipsum in corde concepit, ideo eciam in corpore Moraliter: Ergo quicunque alium ducit2) ad salutem ab errore, in quo fuit prius, ille genuit eum spiritualiter. Et hinc dicitur Ad Gallat. 503): „Filioli, ego in Christo vos genui." Et eciam s. Joh. ewangelista filiolos suos vocat discipulos, quos in spiritu genuit. Quicunque ergo alium inducit in peccatum, ille iam tamquam dyaboli filius genuit eciam eum in eternam dampnacionem. Illos ergo patres omnes bonos honorare debemus. Cur? Si non habemus hic patrem carnalem, tunc precipue 1) Hic sermo in Rep. tantum partim, in Quadr. autem minime congruit cum nostro. — 1) In K in rasura a posteriore manu. — 2) Recte 4° Vulg.

Strana 118
118 I. V. Flajšhans: M. Hus Sermones in Bethlehem C. videamus ad Patrem Deum nostrum principalem et tunc ipsum honora- bimus, cum ei obediemus eius mandata servantes. Tercio honorabimus eum cum eius membris, nostris pauperibus confratribus misericordiam impende]n tes bene faciemus, quod sibi factum noster pater ascribet dicens: [Matth. XXV°! „Quod uni ex minimis meis fecistis, michi fecistis.“ — Et matrem honoremus, s. matrem ecclesiam, ut non peccemus mortaliter, sed ipsam honoremus in caritate, ut eius simus filii adoptivi, non spurii, ab hereditate regni celorum repellendi. Ex quo ellicitur, quod quicunque mortaliter peccat, ille non honorat Deum Patrem, ymmo sibimet crucifigit, nec eciam s. matrem ecclesiam, cum se filium eius occidit.1) Honora eciam patrem tuum carnalem, non verbali reverencia, sed obediencia licita in omnibus, in quibus concordat precipue cum Deo. Nam si nobis pater vel mater aliquid mandaret, quod esset contra mandatum Dei, tunc non est audiendus, ut si mandaret nobis vel filio alicui forni- cari — numquid est audiendus? Certe non. Quia vero illi non in omnibus est obediendum, a simili nec patri spirituali contra mandatum est obe- diendum. Eccli 3°: „Qui timet Deum, parentes honorat et quasi dominis serviet illis, qui se genuer un t in sermone, in opere et in omni pa- ciencia.“ In sermone, ut scurilia non loquatur coram patre vel matre; eciam, si locuntur utilia, ut non impediat illos. Si2) autem scurilia loquen- tes, pie arguat, ne loqua n tur. In paciencia, ut sit eciam tollerabilis tolle- rare eciam verba patris K 106" a] pro excessu. In opere tripliciter: mi- nistrando vite necessaria alimenta et tegumenta et serviendo illis, sicut et ipsi servierunt tibi. Quod si non facis, peior es lupo vel bestia, que deserit patrem. 2° amovendo ab eis contraria, ut a sca nda lisantibus, a percucientibus et a contumeliantibus ipsos protegendo, secundum opera misericordie, ut dare manducare et bibere, ut patet Thobie 2° Anna, uxor Thobie, et filii eius laboraverunt, ut imitarent suum patrem Thobiam cecum. Quam legem propter instituciones suas claustrales transgressi sunt, ipsos famem pati permittentes et dicentes: „Non est meum, quod darem patri, sed eciam communitatis nostre." Qualiter autem patres spirituales et specialiter sacerdotes hono- remus, ostendit Apostolus I° Thim. 5°: „Qui bene presunt presbiteri, duplici honore sunt digni.“ Et bene preesse est populum docere — et preesse est in spiritualibus presidere. Illi si sunt necessarii, debent esse eorum subditi et tenentur sub pena peccati subvenire. Si vero tales sunt non pastores, sed devastatores ovium suarum, non sunt honorandi, sed tamquam lupi rapaces, ne oves mactent, amovendi, ut sis longevus super terram , quia et hic Deus dat bono 1) In K accidit crrore. — 2) Pro sint?

Strana 119
Fer. 4a p. Oc. Patres carnales et spirituales sunt honorandi. 119 filio longevitatem1), que quamvis sit modicum premium, dabit Deus maiorem mercedem, sc. esse longevum in terra vivencium et regione sanctorum. Et ergo ex quo hoc est precipuum mandatum 2e tabule, ideo a nobis est ceteris diligencius observandum2)..... Non occides, sc. intencione prava iniuste, consilio vel auxilio vel venefaccione, incantacione; 3° sicut mulieres faciunt radicali in utero,3) mortificacione fetus. Nam dicit Augustinus: „Quecunque mulier recipit pocionem, ut non manifestetur fornicari [eius] vel ut liberius fornicetur, vel ut dolorem ex partu non habeat, quotquot gignere debuisset, tot occidit in radice." non fornicaberis4), sc. ex consensu tecum vel cum proximo tuo, non furaberis5), sc. ex intencione rem proximi aufferendo occulte, nam6) .... aufferendo illius famam bonam — vel res ipsius iniuste?)... 1) In K longivitatem —2) Videtur esse abruptum. — 3) K in rasura. — 4) K: me- chaberis Exo. 14. Vulg. — 5) K: furtum facies Exo. 15 Vulg. — *) K: Non loqueris .. falsum testimonium Exo. 16 Vulg. — 7) Etiam haec altera pars sermonis videtur esse in- completa; simili modo in Quadragesimali aliquot tantum notae leguntur. Alia expositio in cod. XVF3, quae in Bethlehem 1413 praedicata erat, auctori incerto debetur.

Strana 120
[CI. Fer. 4“ p. Oculi, evang. Matth. XV. I. 18. III. 1411. K 106° b] In illo tempore Accesserunt pharisei ab Jerosolimis di- centes: Quare discipuli trangrediuntur mandata 3 seniorum: non enim lavant manus... In ewangeliol) ponitur phariseorum insidiosa interrogacio, 2° Christi prudens responsio 3° mandatorum Dei magnificacio ultra humanas insti- tuciones. De 1° sciendum; quod accesserunt ad Jesum fraudulenter et insidiose, ut reprehenderent eum, ab Jerosolimis, quia ibi tum maxima laus vigere Dei debuisset propter multitudinem legisperitorum; ibi vigebat multitudo Christi et predica- cionis sue persecutorum. Crisostomus: Qui methropolim habebant, amplius perniciores erant, plus quam alii in ambicione furebant, su- perbia habundabant. Locus enim sanctus non sanctificabat eos et quod ipsi credebant. Et ergo ubicunque homo bonus ponatur, semper bene iacet, quia locus non sanctificat hominem, sed homo sanctificat locum. Pharizei inter alios erant docciores, avari, magis ambiciosi et supersticiosiores, quia parva plus quam magna pensabant, quia Luce XI° dicitur: curabant plus de locione calicum et urceorum, quam de salute animarum. Nam unus Christum rogavit ad prandendum secum et cum Christus non lavisset manus, vanum cogitavit intra se. Cui Christus dixit: „Nunc vos, pharisei, quod foris est, mundatis, intus autem estis pleni rapina et iniquitate. 2° erant avari, quia parentes a filiorum honore retraxerunt, ut non dent filiis, sed ipsis, ut habetur in ewangelio presenti, ubi dicebant: „Munus, quod ex me est, tibi proderit.“ Erant 3° impii parentibus — et ideo hic de ipsis dicitur: Erant pharizei, sc. qui ab aliis fuerunt divisi [a] vestibus et habitu,: 1) Sermo hic cum sermone in Quadr. congruit, cuius pars etiam post sequentem (C II) in Quadr. ponitur — . 10n

Strana 121
Fer. 4a p. Oc. Pharisaei Christum de transgressione mand. arguunt. 121 Quare discipuli tui transgrediuntur [tradiciones ? Alios accusant et sua scellera occultant, cum tamen Christus eorum scellera manifestavit... Non enim lavant ]manus [... Ceci pharisei! Ubi invenistis tam grave peccatum ? Quibus dicitur Matth. 13°1): „Ve vobis, scribe et pha- risei yppocrite, qui mundatis, quod foris est, sc. scutellas, calices, ut fiat, quod deforis est, mundum, intus autem estis pleni malicia“. Et receperunt male illud Ysaie, quod dicitur 1I, 6: † „Lavamini et mundi estote“, i. aufert e! malum cogitacionum vestrarum ab oculis vestris. Quod dictum spirituale false intelligentes et corporaliter ad locionem corporalem retor- serunt, cum tamen Deus anime et consciencie plus quam corporis preeligit locionem. Augustinus: „Bona gracie vis K 107 a habere et non vis bonus esse? Bonam mulierem vis habere, bonos [filios?" filiam, tunicam et caligas?“ Et subdit: „Rogo, prepone animam tuam calige tue!“ Ubi tam spirituales quam seculares heu sunt excecati, qui plus extrinsecorum ornatum indumentorum, quam consciencie sue puritatem pensant seu curant. ...Quare jet[ vos transgredimini mandata Dei", que sunt maioris auctoritatis, quam tradiciones vestre, cum sint tradita a Deo sapientissimo, prudentissimo et benivolentissimo, qui in dando legem suis fidelibus suos non agravabit. Quicunque ergo diceret, quod ipse in legislacione aliquid superadderet legi Christi, eo facto ipse est Anti- christus........ Qui maledixerit patri.... ... Deut. 21°: „Si genuerit homo filium malum et contumacem et non obedientem patri suo, communitas illius civitatis illum in portam educens lapidet illum".... ...... Munus, sc. sacerdotibus oblatum, tibi proderit, ad sa- lutem, quod est melius, quam tibi dare, cum maiorem patrem Deum habeo, quam te patrem — et ergo illi, i. sacerdotibus, prius volo dare. Et sic mandatum Dei irritum fecerunt. Et irritum i. vanum, sc. in vobis, fecistis mandatum Dei, parentes inhonorantes vestros, quod est contra mandatum Dei... Ypocrite, sc. qui sub specie simulate sanctitatis paliastis iniqui- tatem: tunc mandatum Dei transgredientes erant, ut suam bursam di- tent et impleant. 3Bene prophetavit de vobis! hec Ysaias (Ysaie 29°): „Hic populus“, qui preponit statuta sua mandatis meis, „labiis me honorat“, sc. me proponens ore, cui debet dari elemosina, 1) Recte 23 Vuly.

Strana 122
122 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. Cl, CH. cor autem eorum, sc. quo dictant, ut ipsi ditentur in bursa sua, michi datam prefingentes — vel cor', i. intencio, a qua procedunt opera, longe jest a me.[ Sine causa [colunt me[ i. frustra, cum non consecuntur finalem salutem per cultum suum, docentes doctrinas et mandata hominum “ propter ava- riciam et superbiam citra mandata Dei. Marcus s. 17°1 dicit: „Relin- quentes mandata Dei tenetis mandata hominum, baptismata calicum et hiis similia facitis multa“ et mandatum Dei non tenent. Et convocatis lad sel turbis, simplicium, que fraudate sunt tradicionibus sacerdotum frivolis, )dixit eis: „Audite et intelligite (Marc.: Audite omnes).. Hic vult pro- bare, quod statuta eorum sunt frivola, de manuum locione dicens: „Non quod intrat in os, coinquinat |hominem!“ — non enim est tibi culpa vel po K 107 b tus inordinate comesti, sed illius, quí inordinate comedit, sed quod procedit! ex ore, i. de corde vel de mente, hoc coinquinat hominem.. Tunc- accedentes discipuli Jeiust dixerunt leil: [Magister], seifti]s, quia pharisei audito hoc verbo scandalisati sunt?“ Quorum scandala Christus non ad- vertens, sed magis veritatem preeligens, dixit... „Sinite eos, quia ceci sunt et duces cecorum. Unde dicit Gregorius super Ezech. Omelia 17: „Si de veri- tate scandalum oritur, et cunis ]?1 oriri permittitur, quam quod veritas relinquatur.“ Et ergo dicitur Apok. 1 22°: „Qui sordet, sordescat adhuc." Nam dicit Christus hic: Omnis plantacio, i. institucio, quam homines plantaverunt contra mandatum Dei et 1quam! 3 non [plantavit! Pater meus 1 celestis[, eradicabitur. Et eciam omnis plantacio, i. homo plantatus non in fide et imitacione Jesu Christi, eradicabitur et in ignem mittetur. Ceci sunt, inquit, quia malicia excecati..... . .....ambo in foveam |cadunt l. Gregorius: „Cum pastor per abrupta graditur, necesse est, ut grex in precipicium ruat. “Ambrosius: „Ridiculosa res est, ymmo magis periculosa speculator cecus, ductor in- scius, nunccius claudus, prelatus negligens et preco mutus.“ Et elicitur ex illo, quod summus prelatus et diocesianus maxime has condiciones in se debet habere, sc. quod non sit cecus speculator et sic de aliis condi- cionibus hic positis. Quas si servaverit et opere impleverit, regnum Dei possidebit.

Strana 123
CII. Fer. 5“ p. Oculi. Jerem. VII, 1. 19. III. 1411. K 107 b (Hec dices:) „Sta in porta domus Dei et predica verbum istud p et dic: Audite verbum Domini.... Heril) Dominus in epistola specialia precepta ex nomine cum magno terrore dedit et teneri iussit: in hac epistola adiungit quedam precepta generalia, cum innuit Bonas facite [vias vestrast: ecce precepta quoad opus, et studia vestra, quoad intencionem puram. Et promittit mer- cedem illorum observancium dicens: Habitabo vobiscum in loco isto, gracia sc. in presenti et in fine K 107 a |. Dicit Habitabo’ cum patribus vestris, in terra' viven- cium, quam dedi patribus vestris' in eternum — Si ergo hec fecerimus et observaverimus precepta eius, habitabit nobiscum per graciam suam in presenti et per gloriam in futuro. Ecce indulgencia infallibilis Jesu Christi, qui nobiscum Deus [se] habitat hic et in futuro promittit et dat indulgencias. Non pro pecunia, sed qui ad eum sincero corde convertuntur, ipsum in moribus imitantes et vita. Quatuor igitur per prophetam innuit in presenti: primo hortatur legis predicatorem ad constanciam dicens: „Audite verbum Domini“.... 12°..... 3° exprobrat legis violatorem per falsam confidenciam indulgen- ciarum vel templi, dicens: Nolite confidere in verbis mendacii dicentes : Templum Domini, [templum Domini, templum Domini est]; 4° replicat observantis mercedem, dicens bis habitabo vobis- cum' hic per graciam, et in terra vivencium per gloriam sempiternam, quam — inquit — terram dabo patribus vestris. — In diebus illis, cum esset Jeremias iuvenis [I, 61 incipiens 1) Similis exponitio in Quadrages. legitur.

Strana 124
124 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CII. predicare, qui dicebat 'Aaa, Domine, nescio loqui, quia ego puer sum'... Qui a Domino est edoctus. Hortatur ergo predicatorem ad mentis constanciam, dicens Sta; 2° ad loci congruenciam, dices in porta', 3° ad verbi sui efficaciam, dicens: et predica verbum istud, sc. ewangelium et verbum Spiritus S. De 1° patet, quod stetit usque ad mortem, quia predicans contra sacerdotes malos, qui non peccata populis predicabat, postea ab eis est morti datus et in sterquilinio positus et fedatus et concathenatus et finaliter lapidatus. Nam Trenorum 401) dicit filie Syon: „Sacerdotes viderunt tibi falsa et non erat, qui te ad penitenciam provocaret. De 2° patet, quia ipse solus stans in porta, ubi maior multitudo confluebat, verbum Dei predicabat ex instinctu Spiritus S., quod est contra mencientes adulatorie in predicacione. Sta, quia predicator debet esse constans et eciam audientes primo in fide: Ia Corinth. ultimo: „Vigilate et state in fide.“ Vigilat enim, a nocumentis precustodit se ipsum et alios. Quia ergo fides nostra multis implicamentis chamradym fuit a mendacibus occupata, quod eciam K 107 b veritas et ewangelium in toto fuit obfuscatum et conculcatum, quia igitur fides nostra, cum sit processus ewangelii, est, ut verbum Dei non alligatum ubilibet et2) di- cetur,2) cuius oppositum vult dyabolus et membra eius, qui contra nitentes acie czelecze, verbi eius predicacionem sopire nituntur. — 2" est gravitas, sive equanimitas in utraque fortuna sive prospera sive adversa. In pro- spera, ne blandicies mundi ipsum ad se alliciat et a Deo retrahat; 2° ne gra- vitas vel persecucionum atrocitas ipsum a Deo recedere cogat et a veritate declinare. — 3" stabilitas loci, quia multum facit ad stabilitatem, quia 291 non capit ille lapis muscum, qui sepe movetur." 5 Et ergo si predicator divagatur hinc inde, finaliter talis in constancia dilabetur. Sed sicut fuerunt apostoli, qui profectum videntes in una civi- tate, in illa proficientes constiterunt et eciam morti se exposuerunt. — 4m est firmitas contra temptaciones— et sic dicitur Luce 7° de s. Johanne: „Quid existis in desertum videre? arundinem vento agitatam?“, i. ho- minem inconstantem, vento temptacionis cadentem. Mt. 403) et 24°. „ Qui autem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit“ et iterum in paciencia vestra possidebitis animas vestras." Et ergo hic hortatur nos propheta ad illam constanciam, dicens: 23 Sta in porta... et si tribulatus fueris, clama ad Dominum', sicut hodie canit s. mater ecclesia, dicens: „Salus populi ego sum“ dicit Do- minus: "de quacunque tribulacione clamaverint ad me...“ etc. — In porta, quia nolebant sanctum Jeremiam audire in ecclesia, ideo stabat in porta. 3 1) Recte II, 14 Vulg. — 2) K pro predicetur. — 3) Recte 10 Vulg.

Strana 125
Fer. 5a p. Oc. Portae ecclesiae: baptismus et paenitentia. 125 Audite verbum Domini: Ecce de primo excitat — ad sui verbi percepcionem, dicens 'audite', et non excludit aliquem, sed dicit Omnis Juda, i. omnis, qui confitetur me Christum et Deum suum fide formata caritate. — 2° provocat ad animi devocionem dicens: ut adoretis, cultu latrie, Dominum, oracione sincera, in fide roborata, quam fidem ex auditu verbi Domini percepistis: 'adoretis'; inquam, vestrorum veniam peccatorum et eciam profectum operum bo- norum rogantes; 3° excitat ad extremam boni operacionem dicens: Bonas facite vias vestras jet studia vestra 4° certificat de proteccione dicens: habitabo vobiscum, in loco isto[, sc. ut nichil timeatis nec aliquid vobis ut nocere [aliquid] finaliter possit. Nam si talis K 108 a occiditur, mortificatur vel crematur, nichil sibi nocet, sed magis de miseria mundi huius ereptus in eternam requiem per illafs] deducitur. 'Porte domus Domini': ad litteram hostia ecclesie’; allegorice porte domus ecclesie militantis', baptismus et penitencia; anagoice porte do- mus Domini' sunt omnes fideles, quos inhabitat Deus per graciam. Unde Apostolus 1 2°1 ad Corinth. 1 6°1/ : „Templum Domini sanctum est, quod estis vos." Intrat autem Deus in templum illud per penitenciam et baptismum et exit de illo per peccatum mortale. Nam dicitur: „Foras, canes venefici et impudici“ (Apoc. 22°1/ etc. Hec dicit Dominus exercituum, sc. omnium — et hoc dicit, ut terrorem incuciat observancie legis sue, Deus Israel, i. ipsius Jacob, qui vir, sc. Israhel, interpretatur vir videns Deum, Jacob autem supplan- tator dicitur, quia bellans quilibet cum dyabolo ipsum supplantans vin- cens vincetur, quia vir videns Deum hic in spe et postea in fine perse- verans in re ipsum facie ad faciem contemplando, si hic bonas vias inten- cionum et operacionum fecit. Nam dicitur: Bonas facite vias, i. operaciones, quibus itur ad patriam, que sunt virtutes et media, per que beatitudo eterna attingi- tur — que sunt castitas, continencia, longanimitas et sic de aliis vir- tutibus. Quare autem illa via sic arta et infernalis lata, patet Math. 70 „Quam lata est via, que ducit“ ad infernum —„et multi sunt, qui intrant per eam. Et quam angusta est, que ducit ad vitam — et pauci.... inve- niunt eam." Et Joh. 14° Christus de via regni celorum dicit: „Ego sum via“, per quem et non alias devenitur ad patriam. Unde Crisostomus: „Ex quo Christus via, non devenitur ergo ad patriam, nisi per Christum et operaciones virtuosas, quia nichil coinquinatum intrat in eam"

Strana 126
126 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CII, CIII. et studia [vestra], i. cogitaciones, affecciones et intenciones, per quas bonum est assequendum et querendum et malum fugiendum. Et hine ab hoe studio dicuntur studentes, quia prius soli bene vivere deberent et deinde diligenciam apponere, ut scripturis imbuantur et aliis prosint. Si ergo hoc non faciunt, sed tabernarii et lutnarii sunt, in veritate stu- dentes non sunt. Tunc 131) falsam abieccionem stulte confidencium dicit, quomodo homines non debent confidere in domum Domini et templum Domini et peccatis si non abrenuncciant, quia minime misericordiam consequentur K 108 b — sed ut peccatis abrenuncciantes bene vivant et tunc misericordiam consequantur in templo Dei, cum presens templum cordis sui Deo preparant ad inhabitandum.2) — — 1) Pro infra? K. — 2) Etiam haec expositio fine carere videtur, expositio similis in Quadragesimali completa est, sed alia in Report etiam manc t esse videtur, Praeterea evange- lium huiis dici (Luc. IV, 38 sq.) deest, eodem modo epistola diei sequentis (Levit. XX. 2 sq.).

Strana 127
3CIII. Fer. 6“ p. Oculi. Joh. IV, 5. 20. III. 1411. K 108 b (In illo tempore) Venit Jesus 3in civitatem Samariae, quae dicitur Sichar.... Venit mulier de Samaria haurire aquam.... In ewangeliol) fit mencio de Christo, 2° de Samaritana, 3° de disci- pulis eius, 4° de Samaritanis, qui in Christum crediderunt. In quolibet enim illorum habemus exemplum in operibus bonis, a quo doceamur sic eum imitari. De Christo primo, quia inducit nos exemplariter ad laborem, quia hic habetur, quomodo ex itinere fatigatus resedit supra fontem, quia predicando deambulabat, in eo dans exemplum sacerdotibus, ut non in vanum panem manducent, sed exemplo sui magistri et episcopi fide- liter in ewangelio laborent. Ysai 43°: „Peccatis vestris laborem presti- tistis michi.“ Et item David dicit: „Laboravi clamans; rauce facte sunt fauces mee etc.“ Psalm. 681/— 2° ad humilitatem, quia humiliter cum Samaritana fuit conversatus. 3° ad refeccionis parcitatem, quia ipse esuriens citra meridiem deambulabat, in eo docens nos, ne ingluviei ventris diligenciam applicemus; 4° ad spiritualem operacionem, quia sibi plus preponderavit salutem gentilis Samaritane, quam carnalem comes- tionem, in eo dans exemplum suis sequacibus, ut sint magis solliciti de spirituali refeccione anime verbo Dei, quam de corporis replecione voluptuosa..... De muliere querente de loco adoracionis, quia contendebant Judei cum Samaritanis, ubi esset adorandum, quia Judei in monte adorabant Deum, et gentiles, quia possederunt Jerusalem, in templo adoraverunt. Hec ergo mulier provida Christum de illius informacione loci adorandi inter- rogavit et informacionem a Christo de vera et in spiritu ado K 108 a ra- cione recepit. In eo[rum] dans documentum mulieribus et viris, ut cum viderint sacerdotem scientem, de dubiis ad salutem oportunis inquirant; 2° credente de futuro Messia, quia dixit: Joh. 4°1 „Scio, quia Messias, qui dicitur Christus, venit“, in eo dans exemplum, ut nos de fide nostra 1) Simili modo in Quadrag, et cod. Mus. XV F 3 exponitur hoc evang. v

Strana 128
128 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CIII. solliciti simus; 3° predicante Christum in civitate, quia dixit: „Venite et videte hominem, qui dixit michi omnia, que feci: numquid ipse est Christus?“, in eo dans exemplum, ut eciam mulieres et viri Christum et evangelium eius manifestent; — — 3° de discipulis, qui abierant, ut eme- rent cibos, in quo docentur omnes, qui habent, ut elemosinas pauperi- bus Christi inperciantur, quia hoc sibi Christus ascribet factum ; 2° quia rogabant Christum, ut manducet, dicentes: „Rabbi, manduca“. Ubi docentur fideles, quod eciam pauperes rogent, ut man- ducent vel comedant propter Deum, quia a pauperibus maiorem rem postulant, quia regnum celi, quod est pauperum spiritu. Nam dicit Gre- gorius: „Dabis panem et accipis Christum, dabis manducare et bibere et accipis regnum celorum.“ Sed diceres: Tamen dicit Apostolus Act. 20° 1: 'Beacius est dare, quam accipere'. Respondeo, quod hoc est verum, quia qui dat alteri, quamquam eciam malo pauperi [ Matth. 10°1 "in nomine prophete, mercedem prophete accipiet.“ Et ergo ex illo elicitur, quod nos sacerdotes minus beatum elegimus, sc. accipere, vel beacius abiecimus, sc. dare, et presertim fratres, qui habent auctoritatem acci- piendi, non autem dandi, quia dicunt 'nostrum est, non meum'. A Samaritanis docemur, quia rogaverunt Jesum, ut cum eis maneret et crediderunt in eum — in eoque docemur, quod etsi gentiliter viximus prius, tamen Christo per misericordiam nobis appro- pinquante fideliter adhereamus et in ipsum iam fide formata caritate credamus. Venit Jesus a Judea propter commocionem Judeorum, volens dare exemplum penitencie, ne ipsi corruant et furiant 1?1 propter presenciam eius. Tunc propter ingratitudinem ipsorum venit ad gentiles, ubi multa bona effecit. Sedebat, ad quiescendum et mulierem docendum, et erat hora quasi sexta. Venit mulier de Samaria, non de civitate, sed de regione illa. Pensa igitur disposicionem Christi ad mulierem, quia ab ymis incipiens, alcius eam evehebat. [K 108° b Primo, quia bibere optabat ab ea; 2° dixit ei, quia quinque viros ha buit et ille, quem habet, non est eius — et sic omnia peccata eius ipsi enarravit. Docemur, quod homo instigacione et inspiracione Christi ad devocionem paulatim ascendit. Primo: ad timorem Proverb. [1, 71: „Inicium sa- piencie timor Domini.“ Et hic dicitur timor inicialis, quo quis non peccat timens, ne Deum commoveat et irritet suum. 2° — ne dampnetur — et illo timore timens Deum primo incipit servire Deo. Et ulterius, si quis timet timore filiali, ne solum Deum suum piissimum comoveat — et non peccat. Talis certe iam perfecte timet. Talis fuit Seneca, qui dixit: „Si scirem deos ignoraturos et si non esset infernus, propter vilitatem peccati nollem peccare." —2° debet ascendere ad penitenciam iuxta illud Matth.

Strana 129
Fer. 6a p. Oc. De timore Dei initiali, servili et filiali. 129 3°: „Penitenciam agite, appropinquabit enim regnum celorum.“ Et Luce 13°: „Nisi penitenciam egeritis, omnes similiter peribitis.“ — 3 ad per- fectam et completam Dei et proximi caritatem, quia ad Rom. 301) dicitur: „Plenitudo legis est dileccio“, sc. qua quis Deum super omnia diligit et proximum suum tamquam amicum, quam eciam inimicum propter Deum. Et de illis tribus timoribus dat exemplum b. Augusti- nus, quorum primus timor est servilis, quo quis timet Deum solum, ut non dampnetur. Et ille ex se non salvaret hominem, est ei tamen utilis sicut ssczetyna dratwye. Non enim quis posset consuere calceum sutor nec protrahere dratwu, nisi precedat et sic tamquam ductrix ssczetyna, que tamen ex se suere non potest. Et dat Augustinus exemplum de illis timoribus, componens tres mulieres in exemplum, quarum prima nullo modo fornicari [ vult[ propter timorem petri2) tantum. Secunda propter amorem viri et eciam timorem confusionis, 33 propter amorem viri tan- tum. Prima timori servili, 2a iniciali, 3a filiali correspondet. Si scires donum Dei, sc. quia ego, cum sim Deus, tibi loquor. Certe magnum donum est, cum Deus inmensus existens voluit mulieri peccatrici communicare. — Et tunc ulterius de dissensione loci oracionis, dixit ei: Crede michi, ubi docemur, quod si due partes de quo- cunque dissenciant, tunc neutri harum est consenciendum, nisi que fun- data fuerit in lege Christi, cui firmiter est adherendum... hora3) ] venit, quandol veri adoratores, sc. qui credunt Deum Patrem, Filium et Spiritum S., [K 109 a ubique adoraverunt, Patrem, in spiritu et veritate adorabunt......Actamen non est locus oracionis ecclesia abiciendus propter multas causas: 1o quia homo magis potest esse collectus in se ipso, quam alibi, 2° quia aliorum exemplo cicius ad devocionem concitatur et 3°, quia eciam alii eius exemplo in devocionem excitantur, 4° quia ille locus est magis ora- cioni congruus, ubi ex auctoritate boni prelati ipsum consecrantis eicius misericordiam consequitur. Venit hora jet nunc est tempus ewangelii adhesionis. Vos, sc. Samaritani, adoratis, quod nescitis, quia Deum vi- vum non noscitis; nos — sc. Judei — adoramus, quod scimus, quia Deum noscimus, quia salus4) i. e. Salvator, ex Judeis est, secundum carnem, per quem cultus cerimonialium vertetur in adoracionem spiritualem et fidei, qua homines fide, honore et spe supreme tendent in Deum et illud 1) Recte XIII, 10 Vulg. — 2) Sic K pro peccati? — 3) Vulg., oru K.— 4) Vulg., so- lus K.

Strana 130
130 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CIII, CIV. tunc ore suo ostentant — et in veritate per hoc excluditur falsitas, que erat in cultu gentilium, et eciam cerimonialium cultus. Nos, sc. christiani, ado- ramus, quod scimus, quia solum Christum et Deum adorare debemus in veritate. Et corpus eius sanctum, in quo divinitas cum humanitate est coniuncta, adoremus, verum Deum et hominem ibi credentes in sacra- mento — et hinc ut vere adorantes ad regnum celorum finaliter perve- niamus. Quod nobis prestet Dominus Jesus Christus in secula seculorum benedictus!i) — 1) Ultimae 30 lineae textum evangelii pessime afferunt et ordinem mutant. In Vulg. (Joh. IV, 21—23) sic legitur textus: „Dixit ei Jesus: Mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque in monte hoc, neque in Jerosolymis adorabitis Patrem (22). Vos adoratis, quod nescitis; nos adoramus, quod scimus, quia salus ex Judaeis est (23). Sed venit hora et nunc est, quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate.“ Simili modo prior pars sermonis exponit versus ultimos (v. 31 „Rogabant eum discipuli, dicentes: Rabbi, manduca“ et v. 39 ,Ex civitate autem illa multi crediderunt in eum“, ceteris omis- sis), ita, quod plurimi versus evangelii neque afferuntur neque exponuntur. Utrum haec audi- tor minus bene attentus an negligens scriptor fecerit, dubium est.

Strana 131
CIV. Sabbato p. Oculi. Dan. XIII, 1 21. III. 1411. K 109 " Erat vir in Babylone et nomen eius Joakim et accepit uxorem nomine Susanna ... Epistola1) ista est figura evangelii hodierni. Nam Daniel innocens, iustus iudex, figurat Christum, qui non ex falsa accusacione iudicabat homines, sed secundum merita uniuscuiusque ipsum abiudicabit. Senes presbiteri K 109b figurant phariseos, qui false Christum morti condemp- naverunt innocentem; sic et isti Susannam innoxiam. Susanna significat adulteram mulierem, quantum ad liberacionem, non quantum ad peccatum, quamvis utraque innocens finaliter per- mansit. Nam Susanna innocens erat et sic a Spiritu S. liberata per Dani- elem; adultera vero nocens existens a Christo finaliter non est condemp- nata. Sed iudices presbiteri utrique iniqui plus morte digni quam mulieres. Pensent ergo coniuges, ut sint iuste sicut pater Susanne et mater (et dabit Deus sanctam prolem) et doceant filios et filias Dei legem, sicut Elchias2) pater et mater Susanne ipsam docebant. Pensent eciam pulcre mulieres statum Susanne, de qua dicitur 'erat pulera nimis, welmy pyekna, quod est donum Dei; ex quo quis illud servat, laus est illi. Nam subditur et timens Deum'. Hoc no n tantum additur, quia rata est mulier pulcra, que pulcritudinem suam conservaret Deo suo, minime ipsam, ut non superbia polluat. Et hinc Plato, magister Aristotelis, pre- cepit cuilibet, ut habeat speculum et inspiciat se, quod si pulcer est, ut per peccata sua pulcritudinem non deformet — si vero deformis, intueatur deformitatem suam et non addat maiorem per peccatum. Item Susanna scripturam sciens, per illam Deum invocavit di- N „Deus eterne, qui eternorum3) es cognitor“ omnium, „antequam fiant“, quasi diceret: ecce ab hiis, qui astant, abscondita est innocencia mea et falsum testimonium horum senum. Et sic fidem cens: 1) Expositio huius epistolae in Quadrag. et Report. magnopere cum nostra congruit.— 2) K: Helcias Vulg. — 3) K: absconditorum Vulg.

Strana 132
132 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CIV. CV. plenam habuit ex scriptura, credens Deum omnipotentem; ideo liberari petivit potenter a Deo. Qualis autem fuit in opere, audi dicentem : „Melius, inquit, est michi incidere in manus hominum, quam derelinquere legem Dei et ante conspectum Dei peccare“, qui omnia novit. Benedicta ergo Susanna, que sanctis tale exemplum dedit mulieribus, ut pocius morti se exponant, quam mortaliter peccent. Pensent testes iniqui et iudices falsi et senes presbiteri: ecce, quia pul- cram mulierem viderunt et concupierunt, exarse K 109 a runt, sensum suum averterunt et oculos declinaverunt, ne in celum intueantur et iustorum iudiciorum Dei novissimorum recordentur. O heu, quot et quanti sunt tales iam senes inveterati in malicia, qui iam [sunt] in malicia sunt indurati, quod raro vel nunquam flecti possunt. Nam dicitur, quod „curvum" i. non rectum „se prebet, quod aduncum“, i. ad finem senectutis, „crescere debet“. Ecce quia nephanda luxuria hominem in maliciam omnem inducit. Nam si sacerdos fornicarius est, instat continue, ut misset pro pecunia, ut symoniam comittat et sic de aliis nephariis. Similiter si secularis pro fornicacione instat: ecce quia furatur, volens bestiam suam saciare, et eciam hastiludit et crura frangit, volens sue amasie complacere et sic multa et enormia peccata comittit propter fornicacionem. Proverb. 19°. „Testis falsus non erit inpunitus“ quod tamen heu versum est in oppositum, quia qui alium false accusat, solus ad talionem exponi debet, qui tamen liberi perimuntur alios deturpantes. Testis falsus tribus personis est obnoxius : 1° Deo, quem false iurando contempnit et ad confirmacionem sui mendacii invocat; 2° iudici, quem false iurando decipit; 3° innocenti, quem false iurando ledit. Hec Ysaias1) libro 3° de summo bono — et 4° sibi maxime nocet, qui graciam Dei perdit et2) se dampnacione eterna collocat et festinat ad Jehennam. Et subditur: Semen Chanaan, i. Chananei imitatores, qui ad instar eius fuerint luxuriosi et filios Israel decipiebant dicentes: „Ecce, quia ex scripturis est, quod Messias debet nasci ex sacerdote et virgine, comiscere nobis, ne forte Messias ex te nascatur.“ Si autem noluit, ex- tunc dicebant: „Si non feceris illud, extunc dicemus testimonium contra te et lapidaberis." Illi ergo timentes eis assenserunt et ergo hic dicit: "2) — „Sic facieba n t cum filiabus Israel." A P . . denedi te d 1) K: falso pro Isidorus. — 2) Finis deesse videtur. *

Strana 133
CV. Sabbato p. Oculi, evang. Joh. VIII, 1. K 109 b [ In illo tempore Ascendit1) Jesus in montem... et diluculo 21. III. 1411. iterum venit in templum... Evangelium2) istud attestatur verbi Christi, quia dixerat Matth. 21°: 'Publicani et meretrices precedent vos in regnum celorum' — 'Vos', pharisei! Ut hoc ostenderet Dominus, duas peccatrices adduxit in exemplum, primo occultam Samaritanam, 2° adulteram manifestam, in adulterio manifesto reprehensam. Et utrique illarum in fide confortate peccata dimisit et eas liberavit. Hec pensent peccatores, quia Dominus Deus semper paracior est homini penitenti ad miserendum, quam homo talis se preparet ad misericordiam suscipiendam — et hoc patet in adultera. Ascendit Jesus in montem Oliveti, ut quiesceret, et diluculo, i. mane, venit in templum, ut predicaret, et omnis populus 1 venit!; bonus et malus est distinccio pro generibus singulorum et non pro singulis generum. Unde Matth. 15°: „Erant appropinquantes publicani et peccatores ad Jesum.“ Hoc videntes pharisei dixerunt Joh. VI°3): „Ecce totus mundus abiit post ipsum. Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum“ — et ergo eum interficere agitaverunt, et sedens docebat leos !: non enim posuit, quid docebat, quia Joh. 21°1 non posset totus mundus continere, sicut testatur s. Johan- nes, non autem [nisi] docebat | nisi utilia. Unde Ysaias 28°4): „Ego sum Dominus Deus tuus, docens utilia.“ adducunt ei etc. autem scribe et pharisei mulierem in adulterio! deprehensam, que forte non speravit se deprehendi. Eccli 23°: „Ubi€non sperabit adulter, deprehendetur“ — minime a dyabolo — et statuerunt eam in medio ad evidenciam iuste, ut qui Deum in occulto timere noluit, coram omnibus ut manifestentur peccata eius — et hoc finaliter erit in die iudicii. 1) K: recte Perrexit Vulg., Quadr., Report. — 2) Expositiones in Quadr. et Rep. diffe runt. — 2) Recte XII Vulg. — 4) Recte XLVIII Vulg.

Strana 134
134 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CV. Et dixerunt eil: Magister, mulier hec] deprehensa est etc. In lege Moysi (Levit. 20°)... phuiusmodi lapidare1 Et Deutro 22°: „Uterque morietur: et adulter et adultera." Tu érgo quid dicis? Si dixerit, quia debet lapidari, deridebimus eum, quia misericordiam predicat: Matth. 9°: „Misericordiam volo et non sacrificium“ —et non facit illam. Si dixerit, quia non debet lapidari, dicemus, quia legis ignarus est et violator, quia Moyses tales precepit lapidari et sic eum capiemus. Si omnino tacebit, dicemus, quia omnino [propter] veritatem propter timorem non audebit fateri. Hec dicebant temptantes insidiose, ut possent accu- sare eum. Jesus autem inclinavit se ad terram, 1 digito! scribebat ] in terra !. Non enim ponunt sancti quid K 110 a scribsit. Augustinus tamen opinatur, quod id, quod locutus est, hoc et scripsit: Si quis ex vobis est sine peccato... etc. Ambrosius dicit, quod scripsit „Terra terram accusat, terra terram iudicat, terra terram condempnat, meum est iudicium, mea est equitas. Vade in pace. Jeronimus dicit, quod scripsit: „Terra, absorbe hos abiudicatos. Concorditer tamen senciunt, quod omnes pharisei viderunt peccata sua scripta et sic fugam dederunt. „ Quis ex vobis est sine peccato...“ Ex illo elicitur, quod quicunque alium vult condempnare de aliquo scelere, oportet, quod solus ab illo sit inmunis. V Quod autem virum adulterum non ad d'uxerunt, stat forte, quod ex illo, [quia] quia fideliter viri mali aliis viris in malicia apponunt et éciam, quia forte soli adulteri erant occulti et peiores quam ista, ex fragilitate forte que peccavit. Ne ergo ille cum ista adulteratus ipsis talionem reddidisset, ipsos similiter accusans, ipsum non adduxerunt... — 'Mulier, ubi sunt, qui te condempnant'.1) Apostolus Ad Roman. 18°1: „Si Deus nobiscum, quis contra nos?“ Quis accu sa bit adversus electos Dei? 'Nemo te condempnat?' Que inquit: Nemo, Domine'... Nec ego te condempnabo. Vad el et amplius noli peccare!" “ Ecce, penitencia firmissima, a Deo tradita in ewangelio, qua nullus potest dare meliorem. Non dixit: „appreciare triginta missas“ vel „iëiun i a triginta sex annos“ vel ,non communicare usque ad mortem“ sed: „Vade et amplius noli peccare" usque ad mortem, ut ad regnum celorum... — „ 1 K: recte accusabant. Vulg. a d0 atsuby . tod plnkd prakh

Strana 135
CVI. Dominica Laetare. Joh. VI, 159. 22. III. 1411. K 110 a In illo tempore Abiit Jesus trans mare Tyberiadis et sequeba[n tur peum multitudo magna..... Primis1) tribus ebdomadis semper mencio de demonio in ewangelio erat: primo quia K 110b temptavit hominem, ad peccata inducere volens, in 2°, quia inductum ad peccata vexavit, in 3a, quia vexatum mutum effecit, ne peniteat et confiteatur peccata. Hic vero iam dyabolo pretermisso ewangelium tractat de satura- cione hominum a Christo audiencium verbum eius et docemur hic, quod homines, qui temptati sunt a dyabolo et deinde victi et vexati, postea mutefacti fuerunt. Illi si firmiter penituerint, sciant, quod tales digni sunt, ut sacientur corpore Domini nostri Jesu Christi. Et hinc s. mater ecclesia incipit letanter hodie missam, dicens: „Letare, Jerusalem!" Numquid lapidibus dictum est istud? Certe non, sed omnibus fidelibus hominibus, qui hic a peccatis pacem habent, ut in eternum requie, pace... fruicionis sempiterne possent habere. Et subdit: „Et conventum —i. unionem in fide, spe et caritate — facite omnes, qui diligitis eam“, sc. pacis sempiterne visionem. Gaudete cum leticia, sc. iam omnibus depositis tribulacionibus propter peccata, qui in tristicia fuistis, sc. tempore penitencie, ut exul- tetis hilariter gaudium opere ostendentes — et saciemini ab uberibus, que ubera sunt latus Christi, de quibus sangwis in redempcionis nostre precium fluxit et aqua in lavacrum regeneracionis spiritualis consolacionis eius, i. ut redempti et regenerati ab ipso eviterne consolari mereamini. Tempus ewangelii colligitur Marci 6°; habetur tempore, quo He- rodes s. Johannem decolavit. Tune post unum annum abiit in desertum. Nam Matth. 14° dicitur: „Herodes decollavit Johannem in carcere et accedentes discipuli eius servaverunt corpus eius et nuncciaverunt Jesu. Ipse autem hoc audito transfretavit per mare. Non propter metum si 1) Hoc evangelium mag. Joh. saepissime in postillis, Quadr., Rep., Manuali exposuit, cum quibus expositionibus nostra vario modo congruit. —

Strana 136
136 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CVI. recessit, quia quamvis carnaliter metuit, tamen spiritu firmus stabat et finaliter se benivole exposuit morti; sed ut suis sequacibus daret exemp- plum, ut sine profectu temere morti se non exponant. Et patet, quando et unde et quare abiit: sed pro nostra informacione sciendum, quod in ewangelio fit mencio de Christo, in quo invenies potenciam, clemenciam et sapienciam, qui potenter, clementer et sapienter populum verbum suum audientem sic non sinit pati eciam defectus corporales K 110'a, sed misertus est eorum dicens: „Iam sustinent me triduo et non habent, quid manducent: et si dimisero eos ieiunos, deficient“ JMarci VIII°l. Eéce quia fideliter audientibus verbum suum finaliter non dabit deficere, sed ipsorum necessaria tam corporis quam anime tamquam pius pater familias procurabit. In discipulis pensatur ruditas in quibusdam, sicut Philippus fuit, qui dixit: „Ducentorum denariorum panes non sufficient.“ Et sic fuerunt sapienciores, qui dixerunt: „Est puer hic unus, qui habet quinque panes ordeaceos et duos pisces: sed quid est hoc inter tantos.“ Tercii fuerunt, qui anteposuerunt turbis, ut manducent. — Sic similiter triplices nunc sunt in ecclesia Dei, sc. incipientes, qui sunt rudes — et tamen tales iam Christum secuntur; 2i proficientes, qui iam de bono in melius proficiunt. 3l sunt perfecti, qui iam non utuntur donis gratuitis, sed eciam aliis participant — et illi sunt optimi. In turbis pensatur solicita diligencia in audiendo verbum, quia sine attediacione verbum ipsius per triduum audierunt et non recesserunt, nisi ipsos prius dimittat Christus. Docentur fideles, quod si predicatur verbum divinum ipsis fructuose, ut illud audiant attente et sic in audi- cione eius fastidium non ! habeant. Abiit, ne esset occasio mortis proprie per tunc, quamvis tamen postea morti se exposuit benivole. Ibi docentur predicatores, ut dixi, ut l tempore et loco cedant feritati persecutorum, qui tamen ingruente necessitate et profectu propter verbum Dei morti se exponere non formident trans mare... Tyberiadis, illius civitatis, quam Herodes edi- ficavit in honorem Tyberii cesaris, et sequebatur eum multitudo magna. Marc. VI° multi eciam pedestres sequebantur', cum eciam et equites preibant illum, quo ipse. erat venturus. Et que causa? Ponit ewangelista, quia videbant signa, que faciebat, actamen ex aliis causis diversi diversimode eum sequebantur Versus : Livor, amor, doctrina, cibus, miracula, cure. 2us versus: Langwor.... Dominum sequendi causa fuere. Livor enim urgebat malos phariseos, ut detrahant Jesu — et illi habent nunc imitatores multos, qui causa detraccionis visitant sermones.

Strana 137
Dom. Laet. Fideles audiunt Christum, ut sanentur anima et corpus. 137 Secundus amor K 110’b], quia sui discipuli ipsum visitaverunt una cum sanctis mulieribus ex amore. Et tercii propter doctrinam ipsum seque- bantur; et si non esset aliud bonum, propter quod visitare debent, ut sapienciam discant et sic de aliis condicionibus, nos vero prima inten- cione, ad quam instituta est predicacio, ipsam visitare debemus: propter salutem nostram et adepcionem regni celorum, ut illud observantes ad regnum celorum perveniamus et beatitudinem attingamus, qua dicit 1 Luce 801 "Beati, qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.' Et ergo cognoscendi sunt imitatores Christi, auditores et predicatores, ut si unus predicat pura intencione propter salutem hominum, tunc sciat, quia a Deo missus est. Si autem instat, ut pecunia marsubia sua impleat, tunc a Mamone dyabolo est missus. Sed regulet quibus fidelibus inten- cionem suam, ut primum propter regnum Dei predicet et alios suos actus exerceat — et omnia alia adicientur illi. 2° visitet quilibet fidelis sermonem Christi, nisi ut sanetur, nedum in corpore, sed magis in anima. Et ergo dicit1) Propheta.] Psal. 1061/ : „Misit verbum suum et liberavit eos." Et ad Rom. X : „ Quomodo credent sine audicione, quomodo audient sine predicante? Et quomodo predica- bunt, nisi mittantur.“ Unde? sc. a Spiritu S. et Jesu Christo. Nam ille principaliter a Deo missus est, qui pura intencione propter salutem suorum proximorum laudem Dei... Qui autem predicat ea intencione, ut impleat suam bursam, ille missus est a Mamone: et sic de aliis perversis condicionibus. Quis enim misit prophetas sanctos? Numquid sacerdotes et pontifices? Certe non, quia illi eos occiderunt. Quis eciam Christum et discipulos eius? Numquid sacerdotes, qui ipsos morti tradiderunt? 3° ut sacientur, non pane materiali, sed verbo Jesu Christi, quo quis cum implecione operis fideliter hic saciatus finaliter in regno celorum merebitur saciare. Unde Christus: „Non in solo“ inquit „pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei." Remigius: Spiritualiter hoc mare navigerum presens significat seculum, quod inconcussum mare non potest)... ( Sicud enim mare quietum et tranquillum stare non potest, sic mundus conturbacionibus conmovetur, nunc prosperitatibus elevatur, nunc adversitatibus deici- tur, crescit nas c endo, decrescit K 11l'a moriendo. Hoc pensato mundo2) naufrago, quod Christus transfretavit et noluit hic gloriari, sed pati, eciam abprobriis, contumeliis, si post ipsum venire volumus, nos exponamus, omnes illas turbines mundi pretereuntes, ut nos a veritate moveri nos3) paciamur. Ipsum ergo sequamur non gressu corporis, sed affectu mentis in humilitate, castitate, paciencia. Quod si perseveraverimus, beati erimus, quia nos invitans dicit4): 1) Antea in K misit deletum. — 2) K, pro mari? errore? — 3) K pro non errore. — 4) Postea in K ubi errore additum. ant R-

Strana 138
138 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CVI, CVIa, CVII. „Qui michi ministrat, me sequatur“ ƒ Joh. 12%/ et: „Ubi ego sum, et minister meus“ fidelis, in ministerio meo finaliter per se verans „erit“. — CVIa. Dom. Laetare epist. Ad Galat. IV, 22. 22. III. 1911. Scriptum1) est, quoniam Abraham habuit duos filios.. .... 1) Expositio huius epistolae legitur in Report., Quadrag., Postilla de tempore — sed hic textus et sermo prorsus desunt.

Strana 139
CVII. Fer. 2“ p. Laetare, epist. [III. Reg. 3, 16... 23. III. 1411. K 11la In diebus illis venerunt due mulieres meretrices ad regem Salomonem 3 steteruntque coram co .... In epistola1) proponitur primo causa mulierum, 2° proposicio cause, 3° iusta sentencia, 4° laus populi approbantis iustam sentenciam regis Salomonis et finalis timor regis a populo. In diebus illis —ut patet 31 Regum 3°, cum Salomon in sompnis habuit eleccionem, ut eligat vel divicias vel sapienciam et honorem; qui ex quo sapienciam elegit, date sunt ei divicie, ut patet 31i Reg. X°, quod aurum iacuit sicud lapides in civitate Jerusalem et argentum pre multitudine diviciarum eius. Allegorice : Due mulieres, sc.[ synagoga et gentiles, meretrices ambe. Synagoga enim mala mulier est, que suum puerum occidit, Jesum Christum, de cuius genere processit. Non autem gentilis, quia Pilatus dixit: „Non invenio causam mortis in eo.“ Sed Judei dixerunt: „Cruci- figatur, reus est mortis.“ Qui puer Jesus Christus, cum synagoga eum iugulasset, unus datus est gentilibus, nunc christianis, [et] a Deo patre Judeis abiudicatus ad possidendum. Sed tropoloyce due mulieres meretrices sunt due partes christiano- rum: bonorum et malorum. Quorum utrique meretrices fuerunt K 11I'b] quia in peccato originali minime adulterati, tunc illi tam boni quam mali, contendunt pro Jesu Christo et veniunt ad regem Salomonem, Dominum Deum, et dicent humiles et boni, qui Christum non iugulaverunt suis peccatis, noster est Christus'. Mali vero similiter dicent noster est'. Qui tunc verus Salomon, Deus omnipotens, Christum a Judeis gentilibus et malis christianis finaliter inpenitentibus gladio ancipiti verbi sui dividet. Quibus dicet: „Ite maledicti in ignem eternum!“, bonis vero Christum dabit perpetuo possidendum......2) — 1Im JASHD 1) Haec expositio eodem modo, sed valde prolixius, legitur in Quadrag.; prorsus alia in Report. — 2) Finis deesse videtur. ined.

Strana 140
CVIII. Fer. 2“ p. Laetare, evang. Joh. II, 13. 23. III. 1411. K I1I'b In illo tempore Prope erat pascha Judeorum. Et Jesus ascendit Jerosolimam .. . . etc. Tempus1) ewangelii factum est anno primo Christi predicacionis. Nam hic mencio fit de eieccione sacerdotum vendencium et emencium, quos bis eiecit de templo. Semel anno primo predicacionis sue, de quo in presenti ewangelio, 2° in die palmarum, de quo habetur Math. 21°1. In ewangelio mencio fit de Christo, a quo discamus, quid faciendum sit in templo, quia orandum, 2° qualiter templum sit honorandum, 3° ad quid sit institutum templum, quia ad oracionem. In quo osten- ditur divinitas Christi, quia dicit: „Nolite fieri domum Patris mei domum negociacionis“1. Ibi manifeste ostendit se filium Dei et in signum huius dicit: „Solvite templum hoc“, sc. corporis mei, „et in triduo“, sc. propria et divina voluntate vel potestate, reedificabo et „suscitabo illud". Huma- nitatem vero ostendit, cum humillime legi subiectus Jerosolimam ascen- dit. Tunc existens Deus et homo iusticiam ostendit in templo. Et dicit sic: Prope erat Pascha Iudeorum et Jesus ascendit in Jeru- salem. Docemur, quod in festivitatibus magnis ecclesiam visitemus devote. Et invenit in commercio et [K 11l a mutuo vendentes et ementes in templo ... Remigius: „Utraque tamen vice avariciam scribarum et phariseorum detestabatur, quam exercebant in templo cum omnibus, ibi negociantibus. Non est putandum“ etc. Et infra: oves et boves et columbas'[ ibi offerebantur, emende in sacrificium, et numularii erant, ut pecunias paratas habeant, quas offerre volebant, ab ipsis mutuantes. Ergo quodammodo licita et honesta erant negocia, quia in oblacionem Deo offerebantur empta. Quid ergo putamus fecisse Dominum, cum invenisset contendentes et fabulantes, 1) Haec expositio partim cum Quadrag. et Report. congruit.

Strana 141
Fer. 24 p. Laet. Templum Dei domus orationis, non negotiationis. 141 scurilia loquentes vel quocunque peccato occupatos, si ita seviebat in eos, qui vendebant et ementes erant. Contra illos dicimus, qui intrantes ecclesiam non tamquam in domo Dei in timore conversantur. Et subdit: „Quidque adhuc est gravius: si quis eos pro huiusmodi stulticia eorum arguerit, odiis et persecucionibus odiunt:“ — Et subdit: „Hoc sane, quod tunc gerebatur in templo, hoc cottidie adhuc gestum nullus, qui recte sapit, ignorat. Cottidie enim Dominus templum visitat et quos turpibus lucris invenerit occupatos1), eicit et expellit. Boves quippe, qui terram exarant et pro suscipiendis seminibus preparant, quid nisi doctrina celestis accipitur? Qui ergo doctrinam celestem ad predi- cacionem seminat in corda fidelium principali intencione [predicat] ideo, ut pecunias possit adipisci, ille "boves vendit' et a Deo ex militanti ecclesia debet eici. Quomodo autem hoc cognosci .....? Certe. Auffer pecunias et questus: quod si predicabat extunc, non predicabat propter questus. 2° similantur bovi, quia sicut bos triturat, paleas a granis semovens, sic predicator fidelis paleas peccatorum; debet a peccatis eos amovere et grana fructuosi pastus ipsis in nutrimenta ministrare, ut granum ewangelice veritatis preponderet et paleas abiciat fabularum. Nam Jerem. 23° dicitur: "Quid paleis ad triticum? dicit Dominus. Qui habet sermones meos, narret sermones meos“; qui habet fabulas, narret eas. 3° similantur bovi, quia sicut bos vehit (adducit) currum, sic eciam illi debent ducere currum fidelium animarum ad salutem K 111' b. Et hinc Elizeus propheta dicit de Elia ascendente in curru igneo 14 Reg. 2°! „Pater mi, pater mi, currus Israhel“ —i. populi Israhelitici, ipsum ducens2) ad patriam — „et auriga eius“... ..flagella . .. .. ovis . . pomrskagye geho. Oves simplicia animalia et mansueta vestiendis hominibus vellera prestant. Et quid per oves, nisi opera simplicitatis signantur? Vendunt (igitur) oves', qui gracia humane laudis vel questus faciunt opera pietatis et sunt yppocrite, de quibus dicit Christus: „Amen, dico vobis, receperunt mercedem suam“ [Matth. 6°1 — — (Matth. 7°): „Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces." Qualiter autem latentes lupi illi sunt cognoscendi, dat Chrisostomus exemplum: „Si vis cognoscere lupum vel ovem, tunc prepone ei mundum gramen, i. verbi divini veri- tatem, quod si acceptaverit, ovis est. Si vero carnes preposuerit, i. homi- num detracciones — et hos arripiens condetrahat tibi et tecum, tune scias lupum fore pelle sub agnina. 2a condicio: trahatur per caudam; quod si retrospexerit, tune lupus est." 1) K occupatus errore. — 2 K ducent, errore. ,bond i . vaatistnane vn po ýraamí salakéha

Strana 142
142 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CVIII, CIX. Quid per columbam, que felle caret, nisi Spiritus S. intelligitur, qui in specie columbe visus est. Columbas igitur vendunt, qui Spiritus S. domum per manus imposicionem1) vel pro vulgi favore largiuntur, vel qui sacros ordines non pro meritis, sed propter favorem humanum largiuntur. O heu, quot et quanti columbas vendunt et numularii sunt in templo, qui aperte rebus terrenis deserviunt, que sua sunt querentes, non que Jesu Christi. Ut sunt spirituales, qui diversis negociis secularibus inplicantur. Contra quos dicit Apostolus: „Nemo militans Deo inplicet se negociis secularibus...“ 2a Tim. 2°12) . . . .1) K: imposicionum errore.2) Finis sermonis deesse videtur. Quae hic afieruntur, exempla et expositiones ex Remigii et Chrysostomi sermonibus, saepius apud mag. Johan- nem leguntur; eodem modo comparatio sacerdotum cum bovibus, paleas institutionum huma- narum removentium, saepius bohemice et latine in sermonibus eius invenitur. Haec compa- ratio etiam ab auditoribus eius in depositionibus lestium Constantine occúrrit.

Strana 143
CIX. Fer. 3" p. Laetare. Exo. XXXII, 7 seq. K 112 a In diebus illis locutus est Dominus ad Moysen, dicens: „Descendel), "va del): peccavit populus tuus... 124. III. 1411. Ut2) ergo sciamus, quis sit accessus epistole, ante presentem epi- stolam dicitur: „Videns populus“, quod diu esset Moyses in monte, dixerunt ad Aaron: Nescimus, quid Moysi actum sit in monte, „qui nos eduxit de terra Egypti. Fac nobis deos, qui antecedant nos.“ Qui accepto auro et argento ab ipsis „opere fusorio fecit eis vitulum confla- tilem“ et altare fecit coram illo. Et ille vitulus caput solum errexit, quam3) videntes Israelitici dixerunt: "Hii sunt dii, qui eduxerunt te de Egipto“— et sequitur epistola. Et post epistolam subditur: „Et reversus est Moyses de monte, habens duas tabulas“ lapideas „scriptas ex utraque parte .... opere Dei.“ Et Yosue dixit: 'Audio voces bellancium'. Et Moyses dixit: Non voces bellancium, sed cantancium audio.“ Qui cum appropinquasset ad tabernacula, vidit choros et cantantes let vitulum ? et viso illo fregit tabulas et proiecit ad supercilium4) montis. Et accepto vitulo proiecit in ignem et in pulverem redactum proiecit in aquam et fecit bibere omnibus adorantibus vitulum. Et accedens ad portam dixit: „Quicunque Dei sunt, accedant ad me“— et accesserunt ad eum filii Levi et dixit eis: „Accingat unus quisque gladium suum super femur suum et occidat fratrem vel filium, qui adoraverunt vitulum“ — et occiderunt viginti quatuor milia per totam multitudinem, qui vitulum adoraverunt. Et dixit Moyses: „Hodie in sagwine fratrum et filiorum vestrorum sanctificastis manus vestras.“ — je! o In epistola ostenditur populi malicia, Moysi de populo sollicita cura et Dei omnipotentis inmensa clemencia et 4° Aaron episcopi insta- bilitas et nestatecznost, qui timens5) populum ipse in scelere ydolatrie consensit et ipsorum omnium occasionalis ruina fuit.o 1) K, Rep.; recte Vade, descende Quadr., Vulg. — 2) gitur, alia in Report. — 3) K, pro quod bohemismo. — 4) 5) K timent errore. v Similis expositio in Quadr. le- In K super cilicium errore. —

Strana 144
144 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CIX. In diebus illis, in quibus vitulum populus adorabat, locutus est Dominus, sc. per angelum suum incarnatum, qui de mandato Dei loquebatur, lad Moysen, dicenst: Vade, descende... Pensa, quod per absenciam Moysi, conversantis cum Deo et non assistentis populo, erat causa peccati gravis K 112 b] populi. Qua re excusabunt se nunc sacer- dotes et plebani, qui non cum Deo conversantur, sed circa curiam Ro- manam pro plurium beneficiorum accepcione vel ad curias principum scan- dunt et oves et subditi errant sine pastore et ipsi se ipsos pascunt, non oves? Unde Gregorius: Quod „quicunque subditos habet, non oportet, quod semper cum Deo contempletur in altitudine meditacionis, sed de- scendat interdum cum populo et suis subditis in labore et predicacione“, quod tamen nunc Moysi imitatores neutrum acceptarunt. Soli numquam contemplantur cum Deo, sed et nec docent subditos suos, quare peccata fugere debeant et mandata Dei servare. [Peccavit populust tuus; secundum Glossam: iam non meus, sed tuus, qui es occasio ruine eius.. Recesserunt 1cito! de via, i. de lege, quam servaverunt vix per quinquaginta dies — et statim ad ydola sunt conversi. Sic eciam et nune falsi penitentes faciunt, qui nunc yppocritice ad dies quadraginta et modicum citra ad Pasce conductum in penitencia apparenti perma- nent et postea dimissa via Domini ad ydolorum, peccatorum ..... se convertunt feceruntque sibi conflatilem vitulum. Quare autem non apparuit illud nisi vitulus et quare voluerunt Deum corporaliter habere? Respondeo, quod cum Deus ens sit invisibile secundum diversitatem, quem corporalis homo corporaliter non potest videre — et sic dixit Moysi: „Non videbit me homo et vivet!“ Et Joh. in Ia1 Canonica [IV, 121: „Deum nemo vidit umquam“, sc. secundum diversitatem oculo corporali. Quia igitur homines sunt rudes et corporales et sensibiles, voluerunt eciam Deum sensibiliter videre. Et sic fecerunt eis vitulum: nam in Egipto ha- bebant bovem, quem cum Egipciis adoraverunt; et ergo dyabolus videns eos inclinatos ad bovem et adhuc habebant in ymaginacione bovem, ideo fecit eis vitulum et illius nisi caput vituli apparuit, quod videntes can- taverunt et cor[e ]isaverunt coram Deo in signum huius, quia delectabantur sic cantantes. Sed finem et exitum illius malum non sciebant. Quos Deus sic videns inclinatos ad visionem corporaliter, filium suum incarnari misit, quem tamen non acceperunt visibilem et ipsis loquentem K 112 a salubriter. Sic et nunc faciet Dominus Deus fusoribus ydolorum et vitu- lorum, qui agrega n't thezauros — et specialiter spirituales, qui aurum congrega n't, in quo delectentur. Sed postquam Moyses, dux exercitus sui ewangelici, veniet, timendum est, ne tales ydolatras gladio bis acuto

Strana 145
Fer. 3" p. Laetare. Qui idola faciunt et adorant, damnabuntur. 145 percuciat, vitulo, in quo delectabantur, confracto ipsos in eternum preci- pitabit dampnando. Arraliter ... navssky aureas et argenteas ad ignem proiciunt, suas aures a mandatis Dei qui avertunt et in concupiscenciam carnalem convertunt. Et conficitur vitulus, quia carnis peccatum, quod solum secundum caudam, que delectacio peccatum est, apparebit; cauda, i. e. pena peccati. Sed qui debite intueri vellet vitulum illum et caput delectacionis non solum, sed magis caudam pene eterne ..., quam qui intue- retur, certe non vitulum peccati conflatum adorabit. Sicut ergo Aaron peccavit consenciendo ad transgressionem mandati Dei, sic eciam peccat, qui potens resistere peccatum quodcunque permit- tit, utputa luxuriam vel aliud, non minus peccat quam ille. Et ergo dixit Dominus ad Moysen, cuius belliductores permiserant fornicari popu- lum: „Tolle cunctos principes exercitus et suspende eos in patibulis contra solem.“ Numquid tales non sunt digni suspensione? Certe timendum, ne in inferno eternaliter tales suspendantur, qui non solum non puniunt fornicatores, sed et libe r rime fovent ipsos1)..... 1) Finis sermonis deesse videtur, similiter sequentis sermonis super verba evangelii. Die hac enim vigilia festi Annuntiationis B. V. agebatur, ideo forte orationibus et cantibus de b. Virgine auditores et auditrices plus debiti erant. 10

Strana 146
CX. Fer. 37 p. Laetare, evang. Jan VII, 14. K 112 a In illo tempore iam die festo mediante ..... docebat Jesus 24. III. 1411. et mirabantur Judei... etc. In1) ewangelio ostenditur diversitas malorum2) quoad Christum. Quidam dixerunt: „Demonium habes" — et illi voluerunt occidere eum. alii vero dixerunt mirantes, quomodo principes haben K 112 b tes illum ante oculos suos, que m antea occidere voluerunt, dicentes: Numquid iste est que m querunt interficere . .. etc. Iam die festo mediante, i. inmediate existente, utputa ad quartum diem, quia festum durabat ad VII dies; docebat Jesus in templo et mirabantur Judei, sc. de re insolita, quia ipsum non didicisse sciverunt, dicentes: Quomodo hic scit litteras, i. scripturas prophe- tarum? Respondit eis [Jesus[, a Deo, quam cognovit, dicens: Mea doctrina, que in me est informative ut in subiecto, non est mea, per exercicium acquisita, sicut vos studetis..... Vel sic: Doctrina mea non est mea tantum in eo, quod sim homo, sed eius, qui misit me — Patris, a quo ut homo sim creatus, quia ex quo Deus accepit a Deo esse suum, sic dicit ‘doctrinam suam': quam cito enim incarnatus est, tam cito animas scivit, que nunc scit, sic secundum facere, que voluntas, ut credant in me omnes cognoscet de doctrina, utrum! ex |Deo sit , sc. mea, quia paratus sum eius iudicio me comittere ad cognoscendum. Et sic eciam predicator debet cognosci, quia si veritatem loquitur, que est a Deo, tunc talis est a Deo missus. Si vero mentitur vel detrahit, tunc a diabolo primo mendace et patre mendacii est missus etc. Qui a se metl ipso loquitur, de se ipso, sibi false usurpando, loquitur gloriam, sicut faciet Antichristus. Joh. 5°: „Ego veni in nomine 1) Similis una expositio in Quadr. legitur, ubi latius evangelium exponitur, alia in. Report. — 2) K: Judeorum Quadr.

Strana 147
Fer. 3a p. Laet. evg. Qui hominibus placere vult, displicet Deo. 147 Patris et non suscepistis me; alius veniet in nomine suo et suscipietis illum.“ Qui est Antichristus. — Qui ergo vult veritatem loqui, oportet, quod non accepcionem personarum advertat nec terrorem. Jeronimus in Prologo super Hester „Nec acceptamus placere hominibus nec eorum persecucionem vel infamiam timemus. Deo enim placere curantes minas hominum non timeamus, quoniam dissipat Deus ossa eorum, qui hominibus placere volunt. Secundum Apostolum huiusmodi servi Dei esse non possunt. Nam dicit 1 Galat. 101 Apostolus: „Si adhuc hominibus placerem, servus Dei non essem.“ Et hic ipse Deus verax et iniusticia in illo, sc. nec Deo nec Christo, non est. Nonne Moyses [dedit vobis[ Iegem, ad gloriam Dei queren- dam, sc. Non occides ? — et nemo ex vobis... servat eam, quia me vultis occidere, hominem, qui veritatem dico vobis. Sic et nunc dissen- sio1) est inter illos, quorum quibusdam lex placet, ut inducatur in obser- vanciam eius — et alii imitatores istorum nequam phariseorum legem non servantes querunt Christum [K 113 a occidere in membris suis. Quid, i. propter quid, queritis me interficere? — Hominem, qui veritatem loquor vobis. "Respondit turba:...† „Demonium habes"... Quare dixe- runt? Crisostomus: „Ire verbum est et furoris, ut non valentes osten- dere falsitatem in dictis, extunc verbis contumeliosis afficiunt. Nam ex quo isti nequam pharisei intendebant occidere Christum et ipse divinitus cognovit cogitaciones eorum, qui non valentes ipsi resistere ipsum dya- 1891 bolum et demonium habere dixerunt. Unum opus feci[t]: Ecce, respondit inperturbatus, quia iustus fuit. Proverb. 3792): „Non contristabit iustum, quidquid ei acciderit" et Aristotèles 1° Ethic.: „Stabit sicut thetragonus sine vituperio." Sic eciam talis, quocunquè proiciatur, non movebitur a iusticie tramite. d Unum opus feci, sc. curacionem langwidi in sabbato, 1. die festo, 311ng Ti Brd et vos indignamini ex éo et male: . i:páeo Nam Moyses dedit |vobis circumcisionem! et legem, ut 52nn1 GN 1 sc. sanarem hominem, 3 TEfT j:8 Mí non quia ex Moyse! principaliter, sed a patribus, ut Abra- ( OTAH 70 ham Génes. 17° " SHT2O Et in sabbato circumciditis, et fatigamini circumcidentes — ig et ego non circumcisi nec fatigatus sum, sed dixi: „Surge et ambula MRTRDL et curavi totum hominem in anima et corpore — et vos indignamini ex illo, dicentes me fore mandati transgressione violatorem. Multo magis BT 1Muuten bp BuTaVtN 55 vos violatores legis estis... . 3) — - — K távodčína dověpála doutýenání yííc poleěn paíná věspeř avo Maneráati 1) K dissencio errore. — 2) Recte Prov. XII, 21 Vulg.—3) Finis deese videtur.

Strana 148
CXI. 64: 5 De Annuntiatione B. Virg. Luc. I, 26 nn. 25. III. 1411. K 113 a Missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilee.... ad virginem desponsatam......... Quia1) igitur evangelium presens est quasi littus fidei, ad quod Judei neque pagani fidem applicare possunt, quia Judei non possunt hoc capere, quomodo virgo inviolata conciperet et pareret filium manens virgo. Nam si hoc possint concipere, tunc quasi omnes alios articulos fidei faciliter acceptarent. Quia vero nos hoc firmiter credimus, quod Deus inmensus hodie quasi incarnari voluit in utero virginis, ut ergo idem corda nostra misericorditer [K 113 b visitare dignetur, ut ipsum spiritualiter in cordibus nostris concipere possimus, ipsum iugiter rogi- temus2).... Ewangelium presens hodie legitur ideo, quia in eo incarnacio Christi legitur annuncciata, nam dicitur annuncciacionis Marie festum, ubi filius Dei annuncciatus est per angelum. Et ergo [prius] hodie festum Jesu Christi est prius peragendum, quam virginis Marie. Nam non Christus factus est propter b. Virginem Mariam, sed Virgo Maria propter Christum. Et sic in omni celebritate festorum est intelligendum, quod in quolibet illorum primo Deus a nobis est recollendus, deinde sanctus, cuius est festum, pro interpellacione obsecrandus. Et hoc festum et factum eius habetur in symbolo nostro, ubi credi- mus firmiter, quod Christus virtute Spiritus S. incarnatus est et ex sua benivolencia et pro nostra redempcione. In signum huius dicimus, quod in- carnatus est de Spiritu S., i. operacione summe benivolencie, que ascribitur Spiritui S., ex qua filius Dei idem cum Deo voluit incarnari. Et sic dicitur incarnacio filii Dei, que est humane nature unio cum filio Dei personalis, i. in una persona, quia natura humana et filius Dei sunt una persona, que est Christus, qui secundum quod Deus eternus, inmensus, secundum 1) Expositiones super haec verba mag. Johannes aliquot scripsit (De sanctis LII, bohem., all.), sed nulla plene congruit, in Quadr. deest. — 2) K cogitemus errore.

Strana 149
In die Annunt. Virgo Maria omnibus sanctis dignior. 149 humanitatem temporalem circumscriptibilis; secundum divinitatem indi- visibilis, secundum humanitatem possibilis. Que quia gentiles et Judei non possunt capere, ideo nolunt huic fidei assentire. Et sic nulla res assumpsit humanitatem, nisi filius Dei, qui assumpsit in se corpus et animam, quibus suppositaliter et personaliter unit divinitatem in Christo, nullus tamen sanctus sic humanitatem assumpsit, quia sancti a mortuis resurgentes assumunt corpora, non tamen humanitatem, quia animam et corpus non assumunt. Sed Christus et Dei filius, postquam Virgo Maria dixit: „Fiat michi secundum verbum tuum!“, statim filius Dei secundum omnia linia- menta corpus assumpsit humanum. Ex qua incarnacione humanum genus ultra naturam angelicam exaltavit. Et in signum huius ante incarna- cionem sanctis angeli ante se genua flectere permiserunt, post incarna- cionem vero non, ut patet in Apok. 120°[,ubi angelus dixit s. Johanni: „Vide, ne feceris: conservus enim tuus sum.“ Et sicut Virgo Maria dixit quinque verba (sc. „Fiat michi secundum verbum tuum“), statim in ea fuit verus Deus et assumpsit secundum omnia liniamenta corporis hu ma- nitatem. Sic eciam, quando sacerdos profert quinque verba (sc. „Hoc est enim corpus meum“), tunc ex illo pane fit verum corpus Christi, verus Deus et homo. Et sic Virgo benedicta ex illa humilitate et assumpta Christi ex ea humanitate est dignissima super quemlibet sanctorum spe- cialem. Est tamen ea adhuc una virgo dignior in celis, que est virgo sine ruga, sponsa regis, ecclesia s. et communitas sanctorum, quia dicitur Ad Hebr. 5°1): „Viri, diligite uxores vestras, sicud Christus dilexit eccle- siam et tradidit semet ipsum pro ea, quam elegit sibi virginem castam sine ruga. Ex illo elicitur, quod mendaces sunt, qui dicunt, quod sacerdotes digniores sunt quam Virgo Maria et probant uno mendacio aliud dicen es, quia ipsa2) semel genuit Christum in utero, sed ipsi eum creant, quoc ens volunt. Verum dicunt, quod ipsa semel genuit eum — sed quod ilpsi, quociens volunt, creent ipsum, in hoc menciuntur. Incarnatus ergo est Christus, quod nos? de potestate dyaboli erriperet Ysai 5303): „Gratis venumdati estis et sine argento redimemini.“ Ergo exordium nostre re- dempcionis devote recolamus et exultemus dicentes: „Gloria tibi, Do- mine!“ et quia quilibet mortaliter peccans a libertate Dei dyabolo se vendidit, quem Christus redemit incarnacione sua. — 2° incarnatus est, ut a macula peccati emundaret, cum totum genus humanum contamina- tum fuerit macula peccati originalis. Ut ergo illud emundaret, voluit in- carnari. — 3° ut vitam eternam et eterne beatitudinis fruicionem nobis daret, ubi ipsum nobiscum hominem oculo videbimus corporali, ut dicit p Apostolus (Ia Cor. 13°1 „Tunc autem facie ad faciem“.. . 1) Recte Coloss. III, 19 Vulg. — 2) In K ipsum. — 3) Recte 52 Vulg.

Strana 150
150 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXI. Alias autem causas incarnacionis Christi ponit Augustinus tre- decim De Trinitate cap. 17°: Primo, quia solum humanam naturam dignatus est assumere — et non angelicam, quamvis angelica dignior esset Ad Hebr. 1°1): „Nusquam naturam angelicam apprehendit, sed semen Abrahe." Hec ergo pensa intra te, quomodo Deus te dilexit, quod naturam tuam citra angelicam exaltavit, ymmo et angelum tibi ministrum dedit: Ad Hebr. 31°1: „Servi administratorii sunt“ — ymmo et solus tibi servire K 113° b voluit: Ad Philip. 2°: „Exinanivit semet ipsum, servi formam accipiens, quia omnibus (tam bonis et salvandis) servivit, ymmo et dampnandis, quia inde proditori suo et dyabolo incarnato pedes lavit Joh. 2392). Nam dicit Ysai. 4203): „Servire me fecisti peccatis tuis et labores prestitisti michi.“—2 causa: ut maligni spiritus non audeant se homini preponere, quia sciunt, quod preposuerant se Deo in celis et ceciderunt in inferno. Et ergo scientes, ex quo Christus est incarnatus, ipsi non audent hominem vexare, qui per incarnacionem Dei sunt con- culcati, ut nulli homini quidquam nocere possent, nisi libere subdat illis voluntatem suam. — 3a causa [ut], ut gracia Dei sine meritis nostris in nobis commendaretur et ut hoc pensemus 1° Joh. 1°: „Videte, ka- rissimi, qualem societatem habemus cum Deo, ut filii Dei nominemur et simus.“ Si ergo quis gloriatur de vana mundi societate, que annichi- labitur, multo magis glorietur, quia societatem habet cum Deo, si bene vivit. — 4°, ut superbia hominis, que est maxima impedicio ad patriam, confutetur. Nam si possibile esset, quod dyabolus humiliaretur, veniam consequeretur; quia est in malicia induratus, iam non penitebit. Eru- bescat igitur, ut dicit Augustinus, homo fieri superbus, quia humilis homo factus est Deus, qui pro nobis semet ipsum exinanivit. — 5a, ut discat homo, quam remote et distanter recessit per peccatum, qui multum distat, quod homo fieret Deus vel quod Deus fieret homo peccabilis. Quia vero hoc non potuit angelus efficere, quod reconciliaret hominem pecca- torem cum Deo, a quo summe distabat, ideo necessarium fuit, quod Deus et sic filius Dei in se formam servilem accipiens incarnaretur et sic homi- nem peccatorem cum Deo reconciliare posset, qui mediator sit Dei et hominum in uno supposito Deus homini coniunctus. — 63, ut capiamus summum gradum doctrine, ut ipsi obediamus. Nam voci hominis obe- divit Deus, ut patet Josue 1°4), ut homo obediret Deo, quia Deus obe- divit matri sue et Yoseph, ut patet Luce 2° Et erat subditus eis'. Et eciam obedivit Pylato, ad cuius placitum et eciam sua voluntate se usque ad mortem exponendo, quia ut sic sancte obedivit. Quia dicitur Ysai. 153°1 „Oblatus est, quia ipse voluit": et sic Deus precepit K 114 a cui- libet, ut ei obediat in omnibus. Et quia de omni potencia sua non potest 1) Recte 2° Vulg. —. 2) Recte 133 Vulg. — 3) Recte 43° Vulg. — 4) Recte 10 " Vulg.

Strana 151
In die Annunt. Causae incarnationis tredecim. 151 homini mandare illicita, quia eo facto esse t€ iniustus. Nam sic obediendo illi homo non peccaret et tamen male faciendo peccaret, et sic peccaret et non peccaret, que inpossibilia1) sunt et falsa. Quia ergo Deus illicita non potest mandare, ergo quecunque mandaret illicita, eo facto decideret a potencia Dei ad inpotenciam dyaboli. Sed dices: a] el tamen Deus in malis obedivit in passione Pilato, que acerba erat. Respondeo tibi, quia summe utiliter nobis passus est et ergo benignitate sua magna et misericordia licite obedivit. Hiis ergo pensatis condicionibus, propter quas Deus inmensus voluit incarnari, certe corda nostra ad grates accollamus. Quia vero quidam sunt homines in magnis peccatis, alii in gracia Dei — et illi sunt triplices: quidam incipientes, secundi proficientes, tercii perfecti. Qui ergo sunt in peccatis mortalibus, sunt esurientes, incipientes sunt sicientes, profi- cientes ma n ducant et perfecti expectant sacietatem eternam. Bern- hardus: „Manna de celo descendit, gaudeant esurientes, qui al dixit Joh. 6°: „Ego sum panis vivus2), qui de celo descendi.“ Etenim panis angelorum, quo secundum divinitatem eternis gaudiis delectati angeli fruuntur [eo] in patria. Est et panis hominum, quo rudes hic in mundo visibiliter incarnato ad fortificacionem utuntur. Unde Augustinus dicit, quod Dominus Deus habet se ad instar nutricis, que nutrix pueros suos infantes nutrit lacte pectoris sui, alios vero magis rudes nutrit pulmen- tariis warmuzku. Sic Deus secundum divinitatem angelos pascit fruicione divinitatis sue, homines vero rudes corpore suo sancto, ne patriam per- gentes deficiant. Ambrosius: „In utero virginis formatus swaleny et in cruce po- situs, de vinea celi botrus erupit: gaudeant3) sicientes, sc. iusticiam, qui sunt incipientes, qui ex magno affectu iusticiam Dei prosecutam desi- derant. Oleum effusum est misericordiarum inmensarum Domini Dei. Gaudeant egrotantes, sc. in peccatis mortalibus qui fuerunt, ut gaudeant. Lapis de monte sine manibus rupit: timeant negligentes, qui Deum suum et salutem [K 114 b non curant Matth. 22°4). Super quem, inquit Christus, cadet lapis iste, conteret eum, quia nunc dividet corpus ab anima — animam demonibus et corpus vermibus — et post utrumque demonibus in eternas miserias delegando. Quis autem fructus incarnacionis? Augustinus: 'O magnum fruc- tum! Ecce Deus factus est homo, ut homo fieret Deus, sc. participative. Joh. 10° dixit Judeis: Multa bona feci vobis — propter quod horum vultis me lapidare? At illi dixerunt: De bono opere non lapidamus te, sed propter blasfemiam. Tu, cum sis homo, Deum te ipsum facis. Qui 1) In K malc abbr viatum. — 2) Vulg.: vivuin K errore. — 3) In K gaudiant errore. — 4) Recte 21° Vulg.

Strana 152
152 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXI, CXII. dixit: „Tamen scriptura dixit: „Ego dixi: Dii estis et filii Excelsi omnes“, sc. mandata Dei finaliter servantes. JPsalm. 81. Dominus factus est servus, ut servus fieret dominus. Prius enim peccatis servimus et dyabolo, Joh. 8°: „Qui facit peccatum, servus est peccati“ — ergo Deus inmensus voluit fieri servus, ut a servitute dyaboli liberemur. Deus de celis ad terram descendit, ut homo de terra ad celum posset?! ascendere. Deus factus est filius hominis, ut homo fieret filius Dei. Inmortalis factus est mortalis, ut homo mortalis fieret inmortalis. Dives in omnes factus est pauper, ut nos divites faceret. Obscurata est lux, ut cecos illuminaret. Esurivit panis, ut nos reficeret. Sitivit fons, ut nos inebriaret. Tristificata est leticia, ut nos letificaret. Pavebat leticia. et fortitudo, ut nos debiles fortificaret. Lassata est vi[t]a Joh. 14°: „Ego sum via“ — ut nos ad celum perduceret. Quod nobis prestare dignetur...1) 1) Hic sermo al o modo, quam priores mag. Johannis, materiam tractat. Simili modo, sicul in Replica contra praedicatorem in Plzeń eodem anno scripta, refutal errorem sacerdo- tum, qui se super Mariam falso extollunt; alio modo autem causas incarnationis enumerat, quam Joh. Vicleph. Hic enim tres principales causas desponsationis affert, quas mag. Joh. omisit; postea Vicleph de tredecim aliis causis absconditis loquitur, quas omittit; has autem mag. Joh. in Defensione libri de Trinitate apud Augustinum legit et hic affert; sed sex tan- tum enumeravit, ceteras omisit.

Strana 153
CXII. Fer. 4“ p. Lactare. Joh. IX, 1—39. K 114 a In illo tempore Preteriens Jesus vidit hominem cecum a na- 26. III. 1411. tivitate et interrogaverunt eum discipuli .... Salvatorl) noster Jesus Christus, qui quasi hodie incarnari voluit, ut nobis serviat et cecos illuminet — et qui videntur videre se, ceci fiant, quales fuerunt pharisei, qui habent2) cecum obiurgaverunt. Dixit: „Si ceci essetis, peccatum non haberetis. Sed quia dicitis, quod videtis, i. scripturam intelligitis, peccatum manet in vobis.“ Et Luce 4°: „Spi- ritus Domini super me, propter quod unxit me, ut predicarem verba et cecos illuminarem. Et dicam hiis, qui vincti sunt: „Exite et predicate annum placabilem!" In ewangelio ergo est mencio de Jesu, pie operanti,3) 2° de3) discipu- lis,3) Christum interrogantibus sapienter de causa cecitatis ceci istius, quis in eius nativitate peccasset. 3° de parentibus non audientibus beneficium Christi propter timorem confiteri. 4° de phariseis Christum propter bene- ficium persequentibus et dicentibus, quia non est a Deo, quia ipsum extra sinagogam proiecerunt cum omnibus, qui ipsum confiterentur. In fine fit mencio de hominibus, qui Christum non vituperabant, sed dicebant, quia talia signa peccator facere non potest. Que diversitas adhuc est inter homines: primi sunt, qui pia opera Christi imitantur; alii sunt, qui de salute propria fructuose interrogant; 3' sunt, qui acceptis beneficiis curacionis in cecitate anime sue non tamen audent Christum confiteri in beneficiis suis; 4' sunt similes huic ceco, qui veritatem agni[taltam fortiter confitentur et beneficia Jesu Christi. De quibus dixit Christus Math. 804): „Qui me confessus fuerit et evangelium meum, ego confitebor eum coram patre méo et angelis Dei — et qui me errubuerit et ewangelium meum coram hominibus, et ego non confitebor eum coram angelis.“ 51 sunt similes phariseis, qui omnia facta Christi membrorum et eius sequacium invertunt. 1) Simili modo evangelium in Quadr. et Report. exponitur. — 2) Sic K, pro hunc. — 3) In K operantibus de disciplinis pessime. — 4) Recte 10 Vulg.

Strana 154
154 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXII. Preteriens Jesus vidit hominem cecum a nativitate... Augustinus: „Fratres karissimi, si K 114' b] ewangelii s. leccio expo- nenda esset, tota dile non sufficeret. Sed quid est hoc, quod dixit Jesus: Nec hic peccavit, nec parentes eius ?’ Numquid non habuit originale peccatum? Numquid ex eo, quia cecus, non peccavit? Multa enim mala ceci comittunt. — Intelligendum est ergo, quando dicitur nec hic pec- cavit', verum est, quia non peccavit ante cecitatem, quia tunc adhuc non erat natus, 'nec parentes eius' — sed natus est sic, ut gloria Dei per illum manifestetur. Et ergo non sunt iudicandi ceci vel claudi, qui nascuntur sic, quia Deus vult illos sic nasci, ut gloria eius ex aliquorum curacione manifestetur. Actamen, sicud dixit s. Thomas, quod ex inordinata co- habitacione viri et mulieris nascuntur filii strabones, ceci, claudi, con- tracti et sic de aliis. Remigius: „Noverant sancti Dei apostoli ob multas causas dispensacione Dei accidere infirmitates, aliquando ad probacionem aliquando ad virtutum custodiam, nonnunquam vero precedentis delicti expiacionem. De primo patet in s. Job, quem dyabolus ex permissione divina ad probacionem vexavit; de 2° patet, quia staret aliquam esse ovisatricem, si sana esset, quia forte ad coreas vel illicita multa dissolve- retur, quam Deus infirmari permittit, ut virtutes custodiat; 2a Cor. XI01) 'virtus in infirmitate' et ergo vexatus est apostolus, ut non magnitudine revelacionum extollatur. De 3° patet, quia forte Dominus Deus volens expiare peccata permittit infirmitatem. Et sic s. Gregorius, quia petivit temerarie pro Traiano2), extunc datum est sibi, ut elligat sibi infirmitatem — et ergo paciebatur febres usque ad mortem. 4° Dominus Deus permittit infirmitatem non ex causis iam dictis, sed propter divine glorie manifesta- cionem, ut patet hic de ceco nato. Hec si homines pensarent, non utique de infirmitatibus suis liberari satagerent et diversas inquirere incantacio- nes et promissum ad diversa angariati infirmitate se stringerent. Spiritualiter per cecum istum intelliguntur peccatores malicia exce- cati in racione sua, qui de facili offenduntur et nesciunt, quo vadunt. De quibus Sapiencie 2° dicitur: „Excecavit eos malicia eorum.“ Qui utique ceci sunt, qui pro luxuria [K 115 a vel quocunque peccato modicum duraturo eternaliter debent puniri. Et nesciunt tales miseri excecati, quia eorum malicia toti mundo patefiet. Hoc si pensarent vani gloriosi, qui pro vento vane glorie hic existentes, per mundum girant, ut illam acqui- rant, et tamen ad centesimam partem mundi ipsam non possunt dilatare Qui si bene viverent, [quia] toti mundo in die iudicii gloriosissimi appa- rerent. Me oportet operari opera eius, qui me misit. Ad quid missus est? Certe, ut predicet. Ne 1 ?1 Luce 4° dicitur: „Ad ewangeli- 1) In K tragino errorc. — 2) Recte XII Vuly.

Strana 155
Fer. 4a p. Laet. Per caecum homines excaecati diabolo intelliguntur.155 sandum pauperibus misit me“ Nam Joh. 18° dixit: „Ego in hoc natus sum in mundo, ut testimonium perhibeam veritati... Donec dies est, i. e. quamdiu mundum illumino et sic quamdiu anima est in corpore hominis, tamdiu est dies penitencie. Quando vero anima exit de corpore, extunc statim nox est, in qua mereri non potest. Eccles. 9: „Quecunque manus tua potest, instanter operare, quia nec ars nec sciencia nec opus est, quo tu properas, apud inferos." Si vero quis homo est in purgatorio, tunc eciam nox est ei, cui tempus merendi non est, sed solum utitur bonis operibus, oracionibus et elemosinis vian- cium hic in mundo. [Venitl nox, dampnacionis, in qua nemo potest operari, meritorie. Remigius: „Nox ista est impiorum, quibus dicitur: 'Ite, male- dicti, in ignem eternum, qui paratus est dyabolo et angelis eius ab inicio mundi!' Nox ista erit, quando dampnatis reprobis nullus locus penitencie erit. Quamdiu jsum in mundo, corporaliter, spiritualiter lux mundi sum, illuminans fidem, spem et caritatem, omnem hominem venientem in hunc mundum. — Tunc ostendit ur , quomodo cecum curavit et post curacionem eius homines dissenciebant, rescisi erant. Quia dum quidam veritati assenciunt1), alii falsitati applaudunt, tamquam Christum veram lucem ut tenebras et lucem simul dividunt. Sed quia Christus est lux vera, in qua tenebre non sunt, ideo ipsum in tenebris dividentes menciuntur. Nam Judei Christum co n tumeli a bantur et Messiam preferebant; et Chris- tum verum Messiam abiciebant, quamvis Messiam venturum fore crede- bant, non tamen credebant Christum fore Messiam etc. K 115° b Iste autem cecus fuit a Christo curatus et Christum for- titer et constanter confitebatur, qui abiectus fuit a synagoga Judeorum. Quia tamen fortiter Christo adhesit, ideo abiectum Christus invenit. Sic similiter homines, qui veritate agnita querunt ipsam et ei fortiter ad- herent, non paveant, quia si Christo adherebunt virtuose et si extra syna- gogam malignancium eiciantur, a Christo finaliter invenientur etc. Dixerunt2): Quis apperuit oculos tuos?2) volentes eum in negacionem facti inducere vel confitentem extra synagogam proicere, quid dicit de ipso. Qui dixit: Ego dico Propheta est'. — Crisostomus: „Vide inopis sapienciam: omnibus hiis prudencius loquitur; dicit propheta est'. Non crediderunt Judei de [illo", quia laudem Deo dabat, ideo ipsum fore cecum non crediderunt, quamvis eum bene noscebant — 1) In Kassensiunt errore. — 2) Dixerunt — tuos K, ud sensum tantum affertur ex scriptura. Sic ctiam in sequentibus.

Strana 156
156 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Beth. CXII, CXIII. et vocaverunt patrem et matrem, qui confessi sunt ipsum esse filium suum, non tamen ipsum audebant confiteri curatum a Christo, quibus tamen magnam benivolenciam et beneficium ostendit Christus. Sic sunt nunc multi similes ipsis, qui acceptis beneficiis Jesu Christi et curati a cecitate abripso, tamen ipsum in operibus suis sanctis non audent confiteri. Nam alii sunt, qui nec soli de beneficiis gracias agunt, sed gracias agentes contumeliis afficiunt, cum soli sunt malicia excecati. Et ergo nos, etsi spiritualiter ceci fuimus, tamen a d Dominum Jesum Christum recurramus, ut nos liberet ab illa cecitate.1) — 1) In cod. XV F 3 alius sermo super haec verba evangelii anno 1413 praedicatus in Betlehem affertur, qui tamen vix magistro Joh. attribui potest; codem modo in Report. textus evangelii huins fere totus bohemice versus est, quae translatio etiam vix magistri Johannis esse videtur.

Strana 157
CXIII. Fer. 5“ p. Laetare. 14' Reg. IV, 25 sq. K 115 b Venit mulier Sunamitis ad Eliseum in montem Carmeli. 26. III. 1411. [Cumque vidisset eam vir Dei...... Ut1) ergo sciamus, qualis sit hec mulier Sunamitis — quia gentilis fuit, tamen quia prophetam et virum Dei in domo sua fovit, Deus miseri- cors eam respexit. Unde dicitur K 115 a ante epistolam: „Facta est quedam dies et transivit Eliseus per Sunam2)“ — et ecce „mulier magna" accepit eum in domum suam, ut manducaret in illa, qui cum ea mandu- cavit. „Et cum sepe transiret ibi .... dixit ad virum suum: Video, quia vir Dei est iste .... faciamus illi cenaculum .... et mensam et lectum .. et candelabrum'..“ Qui cum semel venisset ad eam: "Quid vis, ut faciam tibi? An vis, quod loquar pro te regi..“ Et illa 'Quia in medio populi mei habito'.. — Et dixit ei (videlicet Eliseo Yezy:) “Quid interrogas eam ? Tamen scis, quia filium non habet'. Et advocans eam dixit: 'Ecce, si prosperabitur tibi Deus, concipies et paries filium!" At illa stans foris dixit: 'Serve Dei, ne illudas me!' Que cum concepisset et pareret et pu e r crevisset et semel ad campum pater veniens cum puero..., in campo puer dixit: Doleo caput, doleo caput'. Et cum domum venisset in meridie, obiit in gremio matris. Et tune mater eius statim eum reposuit in lectum Elizei — et venit in montem Carmeli ad eum. — Et sic patet accessus epistole, que sequitur. Historialiter patet mulieris devocio, 2° querimonia in necessitate, 3° providencia et stabilitas. Doceantur mulieres coniugate ab ipsa, ut similiter bonos et sanctos viros diligant, sicut et ista s. Elizeum. — 2° querimoniam discant utilem in necessitate facere et eciam, ut sint provide, non ociantes — et finaliter, ut sint constantes, ut non Yezyte, i. perversi sacerdotes ipsos a Domino Jesu Christo repellant et ab ado- racione humanitatis Christi, ut non doleant de peccatis, quia Christus, 1) Similes sermones, sed verbis aliis, in Rep. et Quadr. leguntur. — 2) Vulg.: Siriam K male. In sequentibus verba Scripturae abbreviantur et tantum ad sensum afferuntur.

Strana 158
158 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm in Bethl. CXIII. verus Elizeus' ipsas confortabit, dicens: 'Sine eam, anima eius enim in amaritudine est — quia dolet sincere de peccatis. In Elizeo pensatur compassio, vita sancta et virtutum operacio condigna, quem imitari debemus, quia eciam hec nobis potest dare. In Yezy pensatur inutilitas nestatecznost neb neuzytecznost; quamvis enim servus prophete sancti, tamen inutilis [esset] erat ex eo, quia avarus erat, specialiter in curacione Naaman, ubi duo imitatoria1) mendose vesti- mentorum exegit [K 115"b dicens: „Dominus meus vult habere duo mutatoria vestimentorum et pecunias, quia prophete venerunt ad eum, ut honoret eos“ 14' Reg. V, 221. Qui cum dedisset sibi vestimenta et pecunias, mendose exactas, lepra s. Elizeus eum percussit. Qui imitatores habet multos, qui pro sacramentis pecunias exigunt, dicentes, quia post confessionem exigere licet, quamvis non in confessione, sicut et hic post curacionem exegit et sic fuit lepra percussus. Et nesciunt, quia forte graviori lepra sunt percussi mortalis peccati quam Yezy. Et ex consilio generali et scriptura est conclusum, quod tales nec ante nec post exhi- bicionem pecunias execraliter exigere ausint sub excomunicacionis pena. Unde Petrus: Duo2) plane symoniace hereseos reperiuntur aucto- res: unus in veteri testamento Yezy, alter in novo ] Simon , qui eciam duo genera symoniacorum perfecerunt zawyeragi, quorum primus ven- dencium, alter gerit typum emencium. Gezy quidem donum Spiritus S. vendidit, Symon vero illud maledicte instigatus dyabolice voluit com- parare. Et quia sunt nonnulli, qui nec ante consecracionis ministerium vel iustum iudicium nullum pacti, i. adepti, sunt eo modum debiti, post- modum tamquam a debitoribus exigunt et extorquendis remuneracionibus vehementer insistunt. Hii se Yezy crimen non dubitent incurrere. Ut ergo sacerdotes boni videant, ne hoc scelere contaminentur, qui si tamen in ewangelio fideliter laborant, dignum est, ut eis dentur vite necessaria, non tamen superflua. Nam dicit Apostolus I“ Cor. 9°1/: „Statuit Deus hiis, qui ewangelizant, de ewangelio vivere. Non tamen usi sumus hac po- testate, ne daremus scandali occasionem ewangelii.“ Et ergo sicut peccant mortaliter exigentes sive ante sive post a d ministracionem sacramen- torum (quia ad instar Yezy), sic graviter peccant, qui fideles operarios ewangelii defectuosos necessariis vite non sustentant. .... Carmeli ... Et cum venisset ad virum Dei.... Moraliter: Sunamitis est anima peccatrix, que dicitur mulier propter mentis debilitatem et peccati fecunditatem. Et sic viri effeminati K 116 a sunt femine, qui sunt in peccatis fecundi et instabiles. Sunamitis dicitur, quia captiva a dyabolo et misera a peccatis. Qui ergo est in peccato mortali, est captivus a dyabolo et miser, ymmo miserrimus, quia nullus 1) Vulg. mutatorias recte; in K inferius correctum. — 2) In K due errore.

Strana 159
Fer. 5a p. Laet. Per Gezi simoniaci intelliguntur. 159 esset maledictus nisi propter peccatum. Non enim abhominabilis est infernus volitus a Deo, sed solum propter peccatores ibi existentes. Filius huius mulieris mortuus est spiritus, mysl, gracia Dei privatus. Nam sicut filius procedit a matre, sic voluntas ab anima, que si in pec- catum cadit, voluntas iam mortua est. Hec mulier venit ad Helizeum, i. Salvatorem. Elizeus enim Deus meus' interpretatus, qua per mentis affectum in montem Carmeli, qui interpretatus est 'circumcisionem co- gnoscens'. Deus enim plene cognoscit, qualiter quilibet homo se a peccatis circumcidit — et significat celsitudinem noscibilitatis divine et maiestatis Dei, qua noscit, an tu debite circumcidisti te a peccatis cum exclusione omnium aliarum circumstanciarum et intencione non recidivandi, stans in proposito, vel ficte solum, quod nunc ypocrite peccata dereliquisti. Si ergo nos filium, i. animam a peccatis nostram, resuscitare volumus videndum, requiritur ad volentem suscitari filium inspirati festina con- versio cum firmitate non peccandi. 2a contricio et dolor de peccato Jeremie 5°1) „Planctum unigeniti fac tibi amarum“ i. flere debes de pec- cato tuo ac si unigenitum patrem tuum amisisses, ymmo et plus, quia per peccatum Deum et omnes sanctos et te ipsum perdidisti. 3° ad Deum virtuosa progressio per opera virtuosa. Et hoc principaliter nos debet movere: divina inspiracio et nostra diligens sollicitudo, quia dixit Christus: Matth. 7°1 „Querite et invenietis, pulsate et aperietur vobis“ — et demum quidem nostram diligenciam apponamus exemplo huius mulieris, de qua dicitur: 'Hec veniens tenuit pedes Elizei', que significavit huma- nitatem Christi. Si ergo es peccator, procide ad pedes, i. ad humani- tatem Christi, in qua passus est et mortem subiit, ut te liberet a peccatis. Cananea rogavit eum, dicens: „Filii David, miserere mei!“ [Mat. XV 22. 1. Et quandocunque aliquis sic rogavit eum per humanitatem suam, humiliter ante pedes humanitatis eius procidens, nunquam legimus non exauditum. Yezi interpretatur principium videns', qui hanc K 116 b voluit a propheta semovere — et propheta non admisit. Et significat sacer- dotes, qui multociens volunt homines a Christo semovere, quos Christus ad se alliciens dicit: „Dimitte eam, quia anima eius in amaritudine est“, i. dolet sincere de peccatis suis — quomodo possum non misereri? Et confessor debet sumere baculum prophete Elizei, qui significat divi- nam potestatem, qua ipsa suscitat mortuos in peccatis auctoritate Domini nostri Jesu Christi et debet videre principium, sc. illus confitentis, qualiter vixit, et eciam principium, qualiter Deus, qui est summum principium, cum hominibus benigne conversatus et cum imponit bacu- lum in eum et ille non vult resistere a peccatis, certe non suscitat eum n 1) Recte 6° Vulg.

Strana 160
160 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXIII, CXIV. baculi imposicione, sicut nec Yezy istum filium Sunamitis. Qui cum non potuit suscitare eum, demum venit Elizeus, qui oravit Dominum. Ecce — Elizeus rogavit et Yezi non, sed temerarie voluit suscitare. Et ascendit et recubuit super puerum. Elizeus Christus ascendit super crucem et posuit os super os, quia ore suo satisfecit, quidquid nos comisimus ore peccando; et manus super manus (i. manibus passus recuperavit, que nos peccavimus manibus in- ordinate) — et pedes super pedes, quia transforacione pedum solvit passus, quidquid no s dereli- quimus pedibus corporis inordinate incedentes et affectibus. Et per con- sequens totum corpus suum super nostrum posuit, quia pro delectacio- nibus tocius corporis nostri, quas ex peccato contrahimus in omnibus membris tocius sui corporis passus est, quia sanitas non erat in eis Et oscitavit puer sepcies: Ia oscitacio, quando ex timore creatoris offensi cogitans, qualiter ipsum offendit, oscitat; 2° pensato beneficio suo Domini; 3° oscitet ex inferendo supplicio, quod pacietur, si non erit gratus de beneficiis Dei et penitebit; 4° ex inferendo pudore patris sui, quem comovit; 5° recolendo graciosissimum benefactorem suum Deum; 6° confiteri debet humiliter, suppliciter et reverenter proci- dendo coram Deo suo; 7° fideliter, ut firmiter confidat Domino Jesu Christo. Qui si sic perseveraverit, [quia] peccata sua remittentur—et susci- tatus a morte peccatorum vivet in [K 116" b eterna patria regni celorum. Quod nobis prestet Jesus Christus etc.1) 1) Prior pars sermonis manca esse videtur; quae de puero Gezi afferuntur, aliis locis melius a mag. Johanne saepissime exponuntur; ea, quomodo filium Sunamitidis tractaverit, auditores clare in sermone quidem fortasse audiverunt, sed non scripserunt.

Strana 161
CXIV. Fer. 6" p. Laetare. IIII. Reg. XVII, 17 sq. K 116 a In diebus illis egrotabat filius ] mulieris, matris familias; 27. III. 1411. et erat languor fortissimus... Quial) igitur in epistola fit mencio de mortuo, quem Elias suscitavit, et dicitur, quod 'erat langwor fortissimus', in ewangelio vero mencio fit, qualiter Lazarum mortuum et quadriduanum Christus suscitavit, dicitur ergo in epistola: Infir mabatur ! f) ilius! h uius! Sa reptane, cui Elias paraverat oleum et farinam2), a qua fuit nutritus, — et erat langwor fortissimus ita, ut non remaneret3) in eo alitus i. spiritus. Quatuor sunt, quibus vita corporalis consistit: quorum primum est 21 alitus, 2"s pulsus, 3u' motus 4° et sensus. Alitus, i. aeris attraccio, venarum pulsus fortis, motus corporalis et sensus, quoniam sentire potest. Si vero hic desunt in homine, tunc corporaliter mortuus est. Similiter est de vita spirituali. Si vis noscere, quod eo vivus spiritualiter, oportet te illa quatuor habere, sc. alitum, motum, pulsum et sensum. Per alitum prede- stinacio gracie et Spiritus S. instinctum perpende, quia te ad bonum horta- tur; per pulsum remorsus consciencie significatur. Si igitur frequenter re- mordet te consciencia cum dolore peccati preteriti, spiritualiter vivis; per motum exercitacio iusticie, ut quod vides iuste, audis libenter verbum Dei et eciam operaris manibus utiliter proximum sustentando, tunc scias, quia vivis spiritualiter. Si vero hiis cares, mortuus es. Per sensum delec- tacio glorie: quod si delectaris in eo, quia bene vivis et speras ex operibus tuis te regnum celorum et graciam Dei adipisci. Hec si habes quatuor in te, spera, quia vivis spiritualiter. Si autem non, scias te mortuum esse. Quod si vivere K 116" b vis, ad Eliam, i. Christum, confugias. — Vidua ista — que allegorice ecclesia militans dicitur, que filios 1) Similes sermones etiam in Rep. at Quadr. leguntur. — 2) Vulg.: formam K. — 3) Vulg.: movere K. I!

Strana 162
162 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXIV, CXV. habet omnes sine mortalibus peccatis homines hic existentes. Et dicitur vidua, quia eius sponsus Christus Jesus est absens ei, quem non videt oculo corporali, sed expectat diem nupciarum, iudicii diem, quo ad suum virum et sponsum dilectissimum secum gaudeat eviterne. Illa ergo sponsa debet esse solicita de langwore filiorum et dicere Jesu: „Quid tibi est et michi, vir Dei?", ut recordarentur peccata — ad id, quia venisti. Certe, quia Christus n on venit propter aliud in mun- dum, nisi ut peccata nostra deleat et pro illis moriatur. Et quia petit ulterius a communitate, ut offerant sibi filium quemlibet s. matris, ut ponat eum' super lectum suum', ut talis memoretur acerbe passionis Jesu Christi ipsi compaciendo et eciam pro ipso pati non timendo. Quem lectum heu homines aufugiunt, qui pro Christo Domino, pati nolunt obprobria, sed magis querunt, ut hic nihil adversi accidat ipsis, sed ut domini et prelati hic honorentur Et ille clamavit2) ad Deum Patrem — et eciam ad peccatorem, De primo I“ Joh. 2°: Advocatum habemus Domini filium ante Deum Patrem Jesum Christum iustum — et ipse est propiciacio pro peccatis nostris. Vocat eciam ad peccatorem Lazarum sordidum in peccatis inve- teratum vel eciam ad filium puerum, i. pueriliter viventem mortuum, ut resurgat, et anima, i. gracia Dei ipsum que prius vivificabat, ut in viscera eius revertatur. Expandit se, in ligno crucis, quia se expandi permisit, ut eciam vene eius distraherentur, et mensus est tibi, quia ad tres partes in cruce manibus et pedibus fuit dimensus, ut nos vivificaret, et clamavit...: „Domine Deus meus“ in cruce: „Heli, heli lama zabatani“ — quod est Deus meus — et hoc ideo, ut revertatur anima pueri peccatoris, qui mortuus erat peccato mortali, ut eius anima vivi- ficetur. Et exauditus est pro sua reverencia cum valido clamore. Ve ergo illi, qui exsors fuerit oracionis sue3), quia in eternum dampnabitur. Qui autem particeps est oracionis sue, non multum instare debet, ut oraciones sibi privatas peccato comparet, quia ille forte non exau K 117 a dientur. Christus vero, pro quibus orat; est et fuit semper exauditus, ut in ewan- gelio solus testatur. 1) K; forte pro non. — 2) Vulg., clamabit K errore. — 3) Postea in K non multum instare debet deletum (scriptor un milineam omisit, sed postea correxit).

Strana 163
CXV. Fer. 6“ p. Laetare, evang. Joh. XI, 1 sq. K 117 a In illo tempore erat Lazarus in Bethanya langwens de 27. III. 1411. castello Mariae et Marthac...I In ewangelio1) ponuntur quedam, unde iusti debent gaudere, et quedam, que peccatores debent timere, et quedam, que peccatores debent sperare. Et in fine ponitur malorum Phariseorum maliciosa excecacio, quia Christum suscitantem indignacione sua odiebant et Lazarum vivi- ficatum a Christo malicia ultimata excecati occidere volebant. Unde Augustinus: „Inter miracula, que fecit Dominus Jesus Christus, Lazari suscitacio precipue predicatur. Sed numquid magnum est miraculum, quod creavit omnes et suscitavit quosdam? Quorum primum maius est miraculum, quam secundum. Miremur magis primum, miremur et secun- dum, quia propria auctoritate hunc suscitavit.“ Sed pro nostra informacione circa ewangelium notemus, quod Lazarus erat quadriduanus et fetidus in monumento. Prima igitur dies (Remigius dicit) est innocencie prime lex. Lex2) 2a lex naturalis, que post innocenciam perditam data est3) 3a lex scripta non occides, non mecha- beris'; 4a lex nova, quam Christus dedit, que est diligere inimicos. Ecce qualiter has leges homo conculcavit, quia innocenciam peccato originali interemit, 2am diem legem nature eciam conculcavit, quia minime facit alteri, quod sibi non vult, alium contumeliando, defraudando, quod tamen nollet sibi fieri ab illo. 4am diem eciam legis nove postposuit, que valde lucida est offendens oculos lippiencium, sc. diligite inimicos vestros', ymmo et finaliter legem Dei diei tercie 1pos tergavit, ut X mandatorum observancia... Qui forte omnia [K 117 b est transgressus. Nam talis est coram Deo plus fetidus et horrendus, qui est in mortali peccato, quam quod esse fetidissimu m! cadaver coram homine id ab- horrente. Et talis peccator iacet in sepulcro facie cooperta, ne celum 1) Sermo in Quadrag. fere ad verbum congruit, in Report. ad sensum tantum. — 2) K pro dies errore. — 3) K; omittitur dies. 11*

Strana 164
164 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXV. videat, et lapide subposito, que supposicio lapidis supra sepulcrum est induracio voluntatis perverse, qua induratus nullomodo vult desistere a peccato, quod sibi preelegit, utputa ad luxuriam vel alio peccato. Et hinc dicit David: [Psal. 371 „Quoniam iniquitates mee supergresse sunt“ etc., quia inpenitentem dampnant et ad inferna trahunt. Certe gravis lapis est omnis peccati, quia totus mundus non posset hominem ad inferna detrudere, si non haberet mortale peccatum. Quamvis autem Christus ut Deus omnes suscitavit, quos apostoli eius virtute et potestate leguntur suscitasse, tamen corporaliter ambulans et predicans solum tres mortuos.... puellam in domo et comodo oculto tubicenis expulsis coram patre et matre eius et tacite surgere modo eam precepit; filium vidue et adolescentem in porta civitatis, ubi alcius vociferans dixit: „Adolescens, tibi dico, surge!“ 3° Lazarum fetidum et quadriduanum voce magna et clamore suscitavit et spiritu infremuit. Numquid hec gratis fecit? Non, certe: nam mors anime primo est suggestio, deinde delectacio. Suggestio qua in mente suggerit dyabolus, quod cogitat de illa etc., illud non est peccatum, si non fit consensus. 2° titillacio lektanye, quod sil quis videt unam pulcre dispositam a rozbyera wumysle. 3° delectatio rozkoss, qua quis cogitat de una, condelectando in effigie eius. 4° consensus, ut quod unus illis tribus precedentibus iam consentit in peccatum et mortuus est in anima, Matth. 5°: „Qui viderit mulierem ad concupiscendum eam"... etc.—Ecce puella mortua occulte in domo, circa cuius mortem tubicene s canebant, quia talis adhuc letatur mortuus ex consensu, non credens se mortuum... 5° actualitas peccati, que significatur per adolescentem in porta suscitatum manifeste, quia talis manifeste peccavit. — 6° consuetudo in peccato, quando quis iam consuescit peccando, non veretur, qui eciam suis [K 117" a foret amicus, sicut et hic Lazarus, qui ipsum sciunt iam manifeste peccantem. Si ergo talis / debet?| suscitari, sc. puella, 1°, i. consensus animam mortificans, oportet, quod tubicene s , i. locuciones inordinate, expellantur, quas per diem totum plectunt plys- kagi et consensus per illas viciosos inducunt, non putantes se peccare. Sic eciam si adolescens manifeste in peccato existens [si] debet suscitari in porta, oportet, quod primo surgat a peccato et quod stent portitores. Portitor primus inconsideracio dampnacionis, 2us delectacio peccati, 3us in curabilitas peccati et 4"s eterni inconsideracio gaudii. Oportet ergo quod illi stent et a Deo tangantur — et tunc resurget. Sic eciam si in consuetudine peccati Lazaro significato debet suscitari, oportet, quod Christus sciscitetur, ubi posuerint eum, non nesciens, cum ipsum creavit, sed ut alii demonstrent eum et Christum adducant pie rogantes, ut visitet illum. Per quod datur intelligi, quia Christus tales nescit, quia peccatores

Strana 165
Fer. 6a p. Laet. De tribus mortuis, a Christo suscitatis. 165 consuetos in peccatis ad eternum gaudium non confirmat. Mt 25°: „Nescio vos." Qui ergo consenserit ad peccatum, qui illud occulte patra- vit, significatur per puellam, filiam Yayri, in domo mortuam. Et tales sunt multi valde, qui non pensantes se mortuos tubicenam credentes, quod adhuc vivant. Adolescens autem actualiter peccantes significat et La- zarus in consuetudine peccandi existentes significat, qui principaliter a Christo suscitatus est et deinde a discipulis religatus. Sic ergo apostoli non potuerunt ipsum religare, sed solum suscitati manus, pedes et oculos religaverunt. Sic similiter sacerdos potestate propria non potest hominem a peccato mortali emundare, cum talis non potest eum in corpore suscitare et quia maior est difficultas in anima quam in corpore suscitare. — Religet autem oculos, racionem eius illuminando et adapperiendo, quia si dolet [firmiter] cum intencione firmiter in penitencia, quia est suscitatus a Christo; religet manus, i. potestatem hominis confitentis ista[m] dicens : „Ecce fuisti in peccato mortali — et quia doles et penituisti, scias et K 117 b] potestatem habeas, ut sis filius Dei. Et eciam habeas potesta- tem tibi meritoriam operari, ubi prius nichil meritorie operabaris.“ Religet pedes, i. affectus hominis, interrogans, si affectat esse sine peccatis mortalibus finaliter persistere — et si desiderat veniam omnipotentis Dei, quia misereatur sibi et sua peccata dimittat, quia iam vivificatus est vita gracie. Et sic si permanserit perseverans, quia regnum celorum merebitur eviterne possidere. Quod nobis prestet1) etc. 1) In Report. verba cvangelii sunt bohemice versa, sed non a mag. Johanne.

Strana 166
CXVI. Sabbato post Laetare. Isai. XLIX, 8. K 117 b In tempore placito exaud i vi te et in die salutis auxiliatus 28. III. 1411. sum tui el servavi te.. In epistola1) predicitur populo Dei, quia tempore placito exaudiet eum Dominus, quod est tempus merendi, quamdiu anima est in corpore, ubi homo potest penitere. Ut si homo vult nunc penitere, potest; postea vero si veniet ad infernum, non erit tempus merendi, neque in purga- torio, cum ex se mereri non potest. Sciendum, quos Deus exaudiet: et 1° peccatum declinantes, 2° pro peccato ex corde pro misericordia suspirantes cum dolore; 3° de peccato formidantes; 4° contra peccatum preliantes. Si ergo aliquam ex hiis condi- cionibus, ymmo et omnes, haberemus, sciamus, quia exaudiemur. De 1° Psalm. JLXV, 181/: „Iniquitatem si aspexi in corde meo“, se. con- senciendo iniquitati, non exaudiet Dominus; si non consensi, tunc exau- diet. De 2° in Psal. 36." „Laboravi in gemitu meo" etc. inquit David, homicida et adulter. De 3° Psalmo ƒ1441/: „Voluntatem timencium se faciet“ etc.—„et salvos faciet eos exauditos. De 4° Joh. 9°: „Qui cultor Dei et voluntatem eius“ facit, sc. preliando contra peccata, sc. hunc exaudiet Dominus K 118 a . Ulterius subdit et dedi te inl) fedus2) ]populi[ : ad literam: Deus Pater dedit Christum 1° ad federandum i. componendum per caritatem Deum et ho- minem, cum Deus et homo factus est Christus ut quia inimicus erat cum Deo homo, non erat, qui reconciliaret hominem cum Deo et ergo Christus verus Deus et homo voluit esse, ut hominem Deo reconciliaret. — 2° ad suscitandum mortuos, sc. homines in peccato sepultos et de terra factos. Unde subdit ut suscitares terram. Unde Matth. 8° dixit Christus cuidam: „Sine, ut mortui sepeliant mortuos suos,“ tu autem vade et annunccia verbum Dei. Maius enim est, ut tu mortuos in anima suscites verbo Dei, 1) Similes sermones in Quadr. et Report. leguntur. — 2) Vulg.; et fetus K male.

Strana 167
Sabb. p. Laet. Divitiae et peccata homines ligant. 167 quam quod mortuos sepelires in corpore. — 3° ad possidendum perditos, unde subdit: ut possideres hereditates dissipatas. Numquid hereditates diviciarum vel thezaurorum ? Certe non — sed hereditates, i. homines in gracia Dei existentes, de quibus dicitur heredes quidem Dei, coheredes autem Christi', qui fuerunt dissipati per diversa peccata, quos Deus sic gratis, quia propter peccata perditos et venumdatos redemit, hoc iterum sibi ad possidendum saguine suo emit. Et illi vere sunt patrimonium — crucifixi, non autem multitudo diviciarum, quas habent spirituales. 4° ad liberandum vinctos, unde subditur et diceres hiis qui vincti sunt, — vinculis, non ferreis proprie, sed peccatorum vinculis —: Exite! — que vincula sunt maiora quam a ferrea vel funea. Quorum prima compago est suggestio, 2a delectatio, 3' titillacio, 4“ consensus, 5a actualitas peccati, 63 consuetudo peccandi et ulterius peccati defensio, 7a finalis inpenitencia — et ultima dampnacio. Unde dicitur Luce 5°: „Non enim veni vocare iustos sed peccatores ad penitenciam.“ — 5° ad illustrandum, unde dicitur: hiis, qui in tenebris sunt, Revelamini, i. illuminamini. Unde dicit: „Ego veni, ut qui non vident, ceci fiant“ — et ergo cecis phariseis dixit: „Lux venit in mundum et dilexerunt homines plus tenebras quam lucem" et subdit 'peccata'. Erant enim opera eorum mala. Et Joh. 1° 91 Erat „lux vera, quil) illuminat omnem hominem, venientem in hunc mundum.“ — 6° ad nutriendum famelicos, quia dicit: In viis K 118' b pascentur, que sunt vie Domini mandatorum Dei et eius verbi effectualis pastus, quem consequitur nutricio corporis Domini nostri Jesu Christi. Que merces ? Dicit: Non percuciet eos estus, i. inflammacio peccatorum, vel inflam- macio dyabolice temptacionis — et hoc iuramento confirmat, dicens: Dicit Dominus omnipotens, qui verum dicit et non falsum etc. 1) K: quae Vulg. —

Strana 168
CXVII. Sabbato p. Laetare, evang. Evang. Joh. VIII, 12. 28. III. 1411. K 118 b In illo tempore dixit Jesus discipulis suis et tarbis Ju- deorum: „Ego sum lux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris .. In ewangeliol) comparat se luci Christus dicens: „Ego sum lux mundi“, 2° ostendit, quod lux illa dirigit in via morum, dicens: "Qui sequitur me“; 3° quod fulgur istius lucis oculos Judeorum excecavit, qui debebant illuminari et fuerunt excecati dicentes maliciose: „Testimo- nium tuum non est verum", i. mentiris, quem non poterant capere in malo opere; 4° ostendit, quod homines per absenciam huius lucis errant. Videndum igitur, si Christus in nobis, cum sit lux vera, illuminet (— an non) dicens: „Ego sum lux“ i. illuminans mundum. Ad Eph. 5° „Omne, quod manifestat, lumen est“ et sic candela vel dies vel radius solis dicitur lumen, que nobis colores diversos et incongnita manifestat. Et sic Christus nobis gaudia regni celorum manifestans illuminat, quia verbo et opere viam salutis monstravit. Nam Actuum 1° dicitur: „Cepit Jesus facere et docere. Qui sequitur me... opere virtutis incedendo in castitate, in humilitate, misericordia, paciencia, inimicorum dileccione et sic de aliis virtutibus, quas Christus habuit. Si has habet quis, sequitur Christum, non a .... in te ignorancie, culpe et iehenne. Et K 118 a de 1° dicitur versus: Est plus nescire sine Christo plurima scire: — si Christum scis, satis est, si cetera nescis. Sed habebit lumen vite ( per radiacionem Christi: l° intellectu in fide, 2° in affectu in operacione, 3° in cognicione completa, qua racione con- gnoscet divinitatem et oculo corporali Christum Jesum et omnes sanctos : Joh. 17°: „Hec est autem vita eterna, ut cognoscant te verum Deum. Tu de te ipso — et non alius — testimonium perhibes: testimonium tuum non est verum: mentiris. Ecce malicia 1) In Quadrag. bis cxponitur, posterior expositio cum nostra congruit; in Report. singuli lantum loci similes.

Strana 169
Sabb. p. Laet, evg. De testibus et testimoniis veris et falsis. 169 ipsorum, quia verbis affecerunt, quem in malo opere non invenerunt. Ecce sciendum, quod perhibent homini bono testimonium 4: 1° Deus: Job 16°: „Ecce, in celo testis est meus, qui veritatem et innocen- ciam meam testatur. „Qui est summa veritas, summe potens, sapiens et benivolus, quem omnes testes mendaces vincere non possunt nec angeli neque mali homines omnes. — 2° consciencia propria Ad Rom. [1]20 Testimonium reddente eis consciencia ipsorum. Si ergo noscis te in veri- tate et mendose accusaris, non timeas, quod finaliter dampnaris. Et hine dicit Augustinus: „Senti de Augustino, quidquid placet; sola me in oculis Dei consciencia non accuset.“ — 3° opera bona Joh. 10°: „Opera, que ego facio, testimonium perhibent de me“ et iterum: „Si michi non creditis, operibus credite.“— 4° hominum fama 1a Thim. 3°: „Oportet episcopum habere testimonium ab hiis, qui foris sunt“ — per episcopum intelligit quemlibet sacerdotem, quia tunc episcopus et sacerdos unum erant. Ecce, quia omnes isti testes preter primum falli possunt: consci- encia enim aliquando fallitur, quando quis nescit se discernere et con- scienciam suam, et eciam homines possunt falli in testimonio. Deus autem Pater et Filius et Spiritus S., veri et potissimi testes, falli non possunt. Et cui illi tres testes testati fuerint de innocencia eius, testentur omnes homines et omnes dyaboli in oppositum, non prevalebunt. Et hinc Do- minus dicit, nos a falso testimonio retrahendo: „Non falsum testimonium dices“. Nam Deuteron. 19 fuit preceptum: falso testi reddetur, sicut contra fratrem cogitavi t[ fecisse. Nunc vero hereticantes unum, nullam statuunt partem esse, sed unum contumeliantes K 118° b et postea nichil probant, sed solum confundunt proximos suos se ad talionem minime obligantes. Sed in lege veteri quecunque perhibebant contra alium, extunc si non probavit solus, id paciebatur, ut patet de duobus senibus et de Susanna. Christo enim testimonium perhibebant populi, quia bene omnia fecit; sacerdotes autem et scribe ipsum contumeliabantur dicentes: 'po- tator vini' et ‘vorator carnium’ et sic de aliis. Seculares vero in hristum crediderunt, non tamen sic perseveraverunt. Nam dicitur Joh. 12°. „Multi ex principibus crediderunt in eum, non tamen confiteri eum ausi fuerant propter metum Judeorum, ut non extra sinagogam fierent. Et subdit: „diligebant enim plus honorem hominum, quam Dei.“ Contra quos dicit Christus Marc.1) 801): „Qui me confessus fuerit coram homi- nibus, confitebor et ego eum coram patre meo et angelis Dei“. Et e contra: „Qui me erubuerit coram hominibus — et filius hominis crubescet eum coram angelis Dei. Nos ergo Christum et eius veritatem confiteri non vereamur, ut regnum celorum finaliter possimus adipisci, quod nobis prestet Jesus etc. 1) K: recte Matth. X, 32 Vulg. —

Strana 170
CXVIII. Dominica Judica. Joh. VIII°, 46. 129. III. 1411. K 118 b Dixit Jesus..: „Quis ex vobis arguel me de peccato? Si veritatem 1dico vobis, quare non creditis...?"„ Tempusl) ewangelii presentis colligitur ex precedentibus ewangelii, quod cum iam pontifices maxime in mortem Christi conspiraverunt et anhelabant, est locutus. Unde dixit eis Jesus: „Loquelam meam non cognoscitis,“ i. non intelligitis, „quia non potestis audire sermonem meum.“ Et subdit pro causa: „Vos ex patre dyabolo estis et desideria patris vestri vultis implere“, quia homicida est. Quicunque ergo non audit nec vult audire sermonem Domini Jesu Christi, sciat se non filium Dei adoptivum, sed ex patre K 119 a dya- bolo est. Et probat Christus: „Ille ab inicio est homicida,“ qui Adam primum occidit, quem vos in mei occisione vultis imitari et desi- deria eius implere. „In veritate", i. in Christo ,non stetit,“ nec in lege eius; similiter et vos. Nonne, inquit, Moyses vobis dedit legem et nemo ex vobis servat eam. 3° quidquid a se loquitur, mendacium loquitur, sicud fuit locutus Ade et Ewe, quia dixit nequaquam morie- mini', sic et vos mendacem me dicitis mendose et demonium habere. Quicunque ergo eos in illis tribus imitantur, sunt ex patre dyabolo. Notantur in presenti ewangelio Christi mansuetudo, pietas, humi- litas, sancta correpcio et cessio provida. Hec sequamur, in illis Christum imitemur. De humilitate [et mansuetudine] patet, quia humilem se exposuit cuilibet arguendum, in eo dans suis exemplum posteris, ]u't arguendos se misericorditer exponant. Et qui dicunt, quod non sint corri- piendi, sunt mendaces et nec Christi imitatores. De mansuetudine patet, quia cum demonium habere diceretur, non inproperabat statim, sed dicebat 'Ego demonium non habeo, sed honorifico Patrem meum, sed vos inhonorastis me' — ergo vos demonium habetis. 1) Hoc evang. mag. Joh. saepissime exposuit, in Quadr, autem deest, sed in Rep. legitur, sicud in postillis (etiam bohemica).

Strana 171
Dom. Judica. Peccantes pharisaei Jesum falso arguunt de peccato. 171 Pietatem ostendit in veritatem docendo suos inimicos. Sancta m! cor- repcio nem! ostendit, quia dixit: „Vos ex patre dyabolo estis“ — non dixit eis maliciose, sed caritative, ut maliciam eorum conculcet. In eo dedit exemplum suis sequacibus et predicatoribus, ut maliciam malorum caritative corripiant, non ex malicia, quia sic peccarent. — Cauta a ma- lignis discessio, qui cum veritatem Christum volebant lapidare, secessit, ne sit occasio mortis proprie, in eo dans suis exemplum posteris, si viderint mortis sue non esse profectum, quod se morti temerarie non exponant, nisi cum spe profectus. — In phariseis e contra ostenditur inmansuetudo et superbia, quia correpcionem utilem et salutarem ac sanctam a Christo non susceperunt. In eo imitantur ipsos nunc principe s sacerdotum, qui ex arrogancia et pompa correpcionem salutarem et ewangelicam ex scriptis suscipere no- lunt, sed magis arguentes se contumeliis afficiunt. — 2° dolositas in menciendo, quia Christum demonium habere dicebant, cum tamen a nullo instigati fuerunt alio, sed solum a dyabolo, corda ipsorum K 119 b instigante et lingwa)m! eorum dirigente, qui soli dyabolum habuerunt in corde. Quos ymitantur nunc perversi, qui non valentes resistere scrip- turis sancte veritati proximum mendaciis diversis inpugna n t. — 30 inpaciencia benignam correpcionem abiciens Jesu Christi: qui ergo in- paciens est in benigna correccione sui est in capitulo phariseorum. — 4° malignitas Jesum Christum blasfemans, quia postea 2° dixerunt: „Nune cognovimus, quia demonium habes.“ Qui nunc habent blasfemos imitatores, qui invitantibus se ad legem et pauperiem evan- gelicam dicunt, quod ille blasfemat ecclesiam, qui diceret esse racionabile episcopos predicare. Dixit Jesus turbis Judeorum — tamquam communibus plebis et principibus sacerdotum, tamquam maioribus et prelatis ante alios in conspectu hominum: Quis ex vobis arguet me de peccato? quasi diceret: Si quis est inter vos plebeios vel spirituales, arguat me de peccato verbo vel opere, quia ab homine non potest quis argui, nisi vel propter peccatum oris vel operis. Sed tamen Christus cogitaciones eorum pravas corda cognoscens arguebat, sed cum homo non noscit corda hominum, purus homo sine revelacione non potest in speciali corripere cogitaciones, nisi in generali dicendo: 'Quicunque concupiscit uxorem proximi' cum con- sensu, iam mechatus est eam in corde suo'. Christus ostendit nobis peccatoribus, ut simus subiecti in susti- nencia correpcionis non solum prelatis, sed eciam plebeis, quocunque peccato in nobis comperto, exemplo Christi, qui peccatum non habens exposuit se correpcioni. Gregorius: „Pensate, fratres karissimi, mansuetudinem Dei: re-

Strana 172
172 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXVIII. ?“ laxare venerat peccata et dixit: 'Quis ex vobis arguet me de peccato? Et dixit b. Gregorius: „Ille solus amicus meus erit, qui ante adventum districti iudicis maculas mentis mee tergit“ — et ulterius subdit: „Non dedignatur ex racione ostendere se peccatorem non esse, qui ex virtute divinitatis venerat peccatores iustificare." Qui s 1 ergo dicit, quod posset papa facere, quidquid vellet? quia dicunt, quod nullus debet dicere 'cur hec facis ?’, quil) sit pro racione voluntas. Et K 119" a nesciunt, quia soli Deo co]m petit istius dicti confessio: Sic volo, sic jubeo, sit pro racione voluntas. Quia quidquid Deus facit, non potest illicite facere, nec querere debet, cur hec facit, quia querere causam supra causam... Si igitur (quia) veritatem |dico etc. quasi diceret: non po- testis arguere peccatum et maliciam in vita, nec falsitatem in doctrina — ergo ex vicio vestro est, quare non creditis. Qui ergo instar istorum arguit subditum vel filium suum, non habentem in se causas correpcionis, est eorum imitator. Qui ex Deo est, verbum Dei audit, si eciam surdus fuerit corporaliter. Gregorius: „Vitam vestram, fratres karissimi, ante oculos mentis vestre revocate et alta consideracione pertimescite hoc, quod ex ore veritatis procedit. Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis. Audire enim debet quis verbum Dei non aure corporis tantum, sed magis effectu operis; qui enim non implet opere, in veritate non audit verbum Dei, quia sic isti Christum corporaliter loquentem verbum suum non audier un t. Qui vero implet opere verbum Dei, quamvis non audit corporaliter, in veritate illud audit et sic est ex Deo et per consequens filius Dei. Et ergo dicit: „Qui ex Deo est“, quamvis enim omnia sunt ex Deo per creacionem Ad Rom.2) XI°1). Ex quo, ut Patre, per quem, ut Filium, et in eo, ut Spiritu S., sunt; ex quo, potenter, per quem, sapienter, in quo, benivolenter omnia gubernata consistunt et creata. Hic non sic 'ex' sonat, sed 'qui ex Deo' = 1° per creacionem, 2° per voluntatis con- formitatem est, verbum Dei audit et illud implet opere iuxta ultimum posse suum. Qui vero non audit?" verbum Dei, non est ex Deo a maiori nec qui non ! audit, ymmo verbum Dei vult conculcare, ne alii audiant, signum est, quia ex Deo non est, sed ex dyabolo, qui illud, quantum in eo esset, ubilibet vellet conculcare, ne alicubi predicetur. Sed qui ex Deo est per voluntatem conformatam, habet potestatem, ut sit filius [I3] Joh. 11°: „Dedit eis potestatem filios Dei fieri. Hiis, qui non ex sangninibus, i. ex peccatis cruentatis, nec ex voluntate viri“ etc. Sed qui ex Deo per voluntatis conformitatem sunt vere filii Dei et solum tales. Gregorius 1) Sic in K. — 2) K: recte Ephes. III, 9 Vulg.

Strana 173
Dom. Judica. Qui ex Deo non est, Deum non audit. 173 K 119° b „Consideret unusquisque, si ex Deo est. Si enim ille verba Dei audit, qui ex Deo, est et audire non potest, qui ex Deo non est: inter- roget se unus quisque, si verba Dei aure cordis percipit — et intelliget. unde sit. Celestem patriam desiderare, iubet Veritas: desideria carnis con- tempnere, mundi gloriam declinare, aliena non appetere et propria largiri Veritas iubet. Si ergo hec habes in corde, ex Deo es.“ Et subdit: „Unde sit ergo aput se unus quisque vestrum, discuciat. Si hec vox Dei in aure cordis eius convaluit, sciat se ex Deo esse. Si vero non, sciat se ex Deo non esse. Propter Deum, pensemus hoc, karissimi, ut beatitudinem attingamus et ex Deo simus." „Tamen nos [benedicimus etc., quia Samaritanus, i. pa- ganus, zmatenecz, es tu et demonium habes.“ Quid intendunt per hoc ? Quia dixit: 'Quis ex vobis arguet me de peccato?' Hic iam dicunt “Samaritanus', i. hereticus et a nostra1) fide[i] divisus est et contra illud : 'Si veritatem dico vobis, quare non creditis michi?' Et sic corda eorum occulte cognovit — et ergo dixerunt: 'Veritatem non dicis, sed demonium habes', quod tibi revelat cogitaciones nostras. Et ergo quidquid Christum dixerunt esse, soli fuerunt et in se habuerunt, quia in veritate a fide divisi fuerunt et demonium habuerunt. Ecce quia veritatem dixit eis Christus, non tamen crediderunt ei, quia dicere debebant: „Libenter volumus audire“ et iterum: „nos ex Deo non sumus, quia non audimus, sed speramus nos ex Deo esse.“ Gregorius: „Quod de reprobis Veritas loquitur, ipsi suis operibus reprobi hoc in se ostendunt. Accepta autem tanta contumelia, quid Deus respondet, audiamus: „Ego demonium non habeo", sc. quod in me dominetur, sicud in vobis dominatur, „sed honorifico Patrem meum“ et obedio ipsi, non habeo demonium, ,sed vos me non honorastis“, ergo demonium habetis. „Ego autem gloriam meam jnon quero!“. Hec est racio probans, quia non habet demonium, quasi sic argueret: Quicunque non querit gloriam suam inordinate, non habet demonium in se dominans. Sed ego non quero gloriam meam, ergo non habeo demonium: sed quia vos gloriari vultis, me conculcare nitentes etc. Est, qui querat let judicet!: racio tercia. Ille non habet de- monium, qui querit laudem et gloriam Dei — et Deus gloriam meam querit, ergo non habeo demonium. Quia vero vestram gloriam Deus non querit, cum eam non approbat, sed vos K 120 a eam ab hominibus expetitis, ergo demonium habetis. 1) In K auram male.

Strana 174
174 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXVIII, CXVIII A. Amen, amen dico vobis ... Hic iam revertitur ad propositum suum more boni magistri, sc. illud ‘Si veritatem dico vobis' etc. Quis Jsermonem[, sed verum, iustum et sanctum meuml servaverit, i. opere impleverit, mortem, sc. anime per peccatum et eciam mortem eterne dampnacionis, non videbit. Ecce indulgencia a pena et a culpa, quam dat Christus suis audi- toribus, quam non possunt dare omnes prelati et eciam episcopi similem et ita ratam. Judeil: Nunc cognovimus, quia demonium Et dixerunt habes:[ Abraham mortuus est [, sc. qui servavit sermonem Domini, et prophete, qui servaverunt sermonem Domini, mortui sunt — tu dicis, quia sermonem tuum servans non videbit mortem. Numquid tu es maior Deo et patre nostro Abraham, qui gustavit mortem ? Sed decepti sunt, quia de morte corporali intellexerunt, Christus vero de morte spirituali. Quem facis te ipsum? — i. gloriaris. Respondit [Jesus[: Si gloriam meam quero, gloria mea nichil est... Quicunque ergo gloriatur met de operibus suis, illius opera sunt frustra. Sed vos nescitis Deum, sed ut sic estis erronei — Et si dixero, quia non novi eum, ero similis vobis men- dax. Sed scio eum, i. nosco opere et mandata eius servo opere et in re — et sic cuicunque consciencia mortale peccatum non ostendit, speret in Domino, quia noscit Deum, et speret, quia servat mandata eius. Abraham jpater vestert exultavit..... Et responderunt: 50 annos nondum habes et dicis mendose, quia Abraham vidisti..... Antequam Abram fieret, ego sum: fieret', i. e. in esse pro- duceretur per creacionem; 'ego sum' quia ab eterno sum filius Dei et sic Deus. Et illi non valentes resistere sapiencie eius, tulerunt lapides....., Jesus autem abscondit se et exivit de templo1)..... 1) Finis deesse videtur.

Strana 175
CXVIII. A. Dom. in passione, Judica; epist. Ad Hebr. IX, 11 sq. 20. III. 141I. Christus assistens pontifex futurorum.... Dominical) ista vocatur in passione . .. 1) Expositio huius epistolae in Quadr. deest, sed saepius in postillis de tempore, Re- port., alibi legitur.. Prima verba, fere eadem, leguntur sic in Manuali (cod. Mus. XIIFI, f. 26°), similiter in Report. (cap. F 29, f. 134°): „Legitur ideo, quia hodic dicitur domi- nica passionis Christi“ et in sermone, quam fortasse Hus ipse praedicavit in Bethlehem (Mus. XVF 3, f. 113"): Hodiernum festum et dies Dominieus appellatus est de passione Christi" — anno 1413. In nostro codice omnia desunt: textus epistolae, expositio, inscrip- tio . . . neque locus a scriptore relictus inter sermones CXVIII—CXIX.

Strana 176
CXIX. Fer. 2“ p. Judica. Jonae, III, 1. 30. III. 1411. K 120 b In diebus illis factum est verbum Domini ad Jonam se- cundo, dicens: „Surge et vade in Ninivem civitatem..“ Jonal) propheta sanctus cum tempore regis Jeroboam predicaret et ipsi ab ydolatria everti vellent, misit eum Dominus ad Ninivitas secundo, ut predicet in ea. Qui tamen fugit a facie Domini in Tharsum [a facie eius] et ibat in Yopen et invenit navem, que ibat in Tharsum et dedit naulum. Et cum esset in mari, facta est tempestas magna in mari, tanta2), ut conculcaretur navicula et oraverunt omnes ad Deum. Jonas autem dormiebat in navi. Tunc rector navis dixit ei: „Tu soporas et nos perimus.“ Et dixit alter: „Mittamus sortem, ut quis fecit illud malum in conspectu Domini!“ Et tunc Jonas: „Si est propter me tempestas, mittite me in mare!“ Qui cum missus esset in mare, tunc precepit Do- minus pisci, ut degluciat Jonam. Et cum esset in eo tribus diebus et oravit ad Dominum et evomuit eum piscis in arridam —et tune ,factum est verbum Domini ad Jonam secundo dicens".... Et tunc sequitur 4° capitulo, quod cum irasceretur Jonas, exivit extra civitatem supra montem, et expectaret subversionem Ninive — et esset estus solaris magnus, tune dixit Jonas ad Dominum 'Obsecro, Domine, accipe animam meam!' Et cum sero factum esset, fecit ei Dominus obumbraculum Brzecztankowy. Qui sub illo delectaretur ab estu solis protectus, expectans subversionem Ninive. Fecit Dominus vermem, qui corrodens umbraculum eius vento veniente arefactum est illud. Et cum irasceret ur , Dominus dixit: 'An iuste irasceris ?' Qui dixit Iuste', ut patet ibidem..... In Deo pensatur misericordia magna et hoc innuitur, cum dicitur: „Scio, quia tu es misericordie multe Et persuus3) super malicia. In Jona pensatur I° bonitas et 2° temeritas, quia voluit, quod civitas una ad nutum eius subvertatur. Quam Deus sibi pensans ipsi penitenciam agenti 1) Haec expositio etiam in Quadr. et Rep. legitur, sed dijferentibus verbis. — 2) In K inepte scriptum. — 3) Sic K; ignoseens Vulg.

Strana 177
Fer. 2a p. Judica. Deus prius miseretur, quam praedicator. 177 misertus est. Cum sit ita misericors, faciat homo omnia peccata, que omnes homines a principio mundi commiserunt usque ad finem mundi — et solum firmiter dolet de eisdem cum proposito K 120° a recidivacionem fugiendi, omnia sibi remittentur. Et ergo condicionem illam, sc. 'si non penituerint, Ninivite subvertentur', Dominus occultavit a Jona, ipse ergo similiter credidit, quod subvertantur. Et sic in multis locis scripture condicionem occultavit, sc. 'si non penituerint'. Sicut dicit Apostolus 1I° Cor. 6°1/: „Fornicatores, adulteri etc. regnum Dei non possidebunt" — intelligitur 'si non penituerint'. Jona interpretatur quasi pulcerrima columba vel filius columbe et tamen voluit aufugere a facie Domini. Contra quem David dixit Ps. 138[: „Quo ibo a spiritu tuo et quo a facie tua fugiam? Si ascendero in celum, tu illic es; si ascendero ad infernum, ades.“ Et ergo processum Yone, qualiter se habuit, propter informacionem sciamus. Mittitur ad gentes ad predicandum; missionem aspernatur et in mari dormit et in mare proicitur et a pisce deglutitur1). Sic similiter, quando homo mittitur a Deo ad bene operandum et ipse aspernatur et fugit a facie Domini ad peccata et in mari huius [ mundi? navigando in fluxibilitate peccatorum et dormit, credens se securum a tempestate futura, que propter peccata sua inmine[njt sibi, timeat, ne in mare flu- vialis inferni proiectus a dyabolo pisce maligno degluciatur, in eternum de ore eius non egressurus. Moraliter: Jonas significat Christum. Qui in eo assimilatur Christo, quia sicut ipse iacuit in pisce tribus diebus et noctibus, sic Christus in sepulcro. Secundo: iste Jonas predicavit, ut penitenciam agant, sic et Christus. 3° quia sicud Yonas dixit: „Si propter me est hec tempestas, mittite me in mare“, sic Christus dixit ƒ Joh. 2°1: „Solvite templum hoc et post triduum suscitabo illud.“ Sed in eo non similatur Christo, quia voluit subversionem Ninivitarum contra misericordiam et clemenciam Dei, quos Deus penitentes voluit conservare. Nec in eo simi- latur Christo, quia Christus voluntarie predicavit, iste vero voluit auffu- gere predicacioni. Et ergo non in toto similis est Christo, sed in aliquo. Quid ergo isti Ninivite fecerunt ad predicacionem Jone, quem sciverunt esse prophetam in Judea? Verum crediderunt ei K 120° b et predicaverunt ieiunium, 2° induti sunt sacco et cinerem vel pulverem super caput straverunt et cum pervenisse t1 verbum ad regem..... Qui primo audivit verbum Domini et credidit, 2° vanitatem abiecit, quia descendit de solio, 3° delicatum vestimentum abiecit, 4° se denudavit, 5° precepit penitenciam populo suo. Primus eam solus in se ostendit, in eo dans exemplum secularibus, ut si fuerint in peccatis, quod penitenciam 1) In K degluditur errore. 12

Strana 178
178 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXIX, CXX. soli agentes alios adhortentur, cum prelatus et princeps tam secularis quam spiritualis auctoritatem habet a Deo, ut malos a malicia coherceat et bonos protegat. Nam dicit Apostolus [Ia Petri 2°!“ Non gratis enim gladium portat, sed ad vindictam malorum et laudem et proteccionem bonorum. Et Petrus apostolus 1I° Petri 2%1 „Subiecti estote omni creature“ etc. Subdit: „sive regi, tamquam precellenti, sive ducibus, tam- quam ab eo missis“ — et subdit: „Propter Deum“. Unde dicit: „Et convertatur vir a via sua mala, qua prius ambulavit et ab iniquitate sua, quam facto vel cogitacione commisit.“ Et subdit: „Quis scit, si convertatur“, sc. ad nos Deus relevando culpam et dando veniam. Sic ergo hoc intelligamus, quod sicut quis quam rem maxime diligit, ad illam maxime faciem vertit, sic eciam interior oculus, voluntas et racio, — si homo maxime Deum diligit, maxime affectat eum et totum desiderium eius ad ipsum Deum convertit. Si vero plus diligit aliquam creaturam vel pecunias, tunc ad illas voluntatem suam vertit. Si ergo homo voluntatis conformitate[m] ad Deum se convertit, sciat1) eciam, quia Deus se convertet ad ipsum. — Et ergo quemlibet talem monet Deus in Canticorum 1VI, 121/: „Revertere, revertere, Sunamitis2) revertere, revertere a peccato ad virtutes, ut intueamur te.“ Et rever- tatur, sc. dando veniam et remittendo culpam, a fervore, i. rigida iusticia sua, quam hic exercet in peccatores, quos vult a peccatis retrahi et diligit eos, tamquam pius pater. Et vidit Deus, quia conversi fuerunt ad ipsum per penitenciam et misertus est eis. Ecce, quia Dominus Deus indulgenciam dat, ad se conversos miseri- corditer suscipiens. Nam nullus potest hanc indulgenciam dare maiorem, nam dicit: „Misertus est populo suo Dominus Deus noster“ etc. — 1) In K sicia errore. — 2) K: Sulamitis Vulg.

Strana 179
CXX. fer. 2“ p. Judica, evang. Joh. VII, 32. K 121 a In illo tempore miserunt principes [sacerdotum] pet pha- 30. III. 1411. risei ministros, ut apprehenderent eum.. In ewangeliol) pensatur malignitas Judeorum et sacerdotum, quam non imitemur; 2° benignitas et pia erudicio Jesu Christi, quem imitemur. De malignitate principum et sacerdotum dicit Remigius: „Nemo satis digne sufficit amirari, quanta fuerit scribarum et phariseorum duricia. Cum enim redemptor noster assidua predicacione et miraculorum ope- racione ipsos vocaret ad fidem, turbis credentibus et ipsum sequentibus, isti soli in malicia sua permanserunt, quam complere volunt, cum pro Jesu capiendo mittunt. In amore namque seculi radicem cordis fixerant. Qui superbiam, avariciam et luxuriam amplectebant; a quibus cum eos retrahere voluit, pro ipso capiendo miserunt." Idcirco verba doctrine celestis capere non valebant et hinc accensi maliciam suam defendunt. Ecce malicia ipsorum, quam heu nunc multi imitantur, qui se docentem veritatem, quantum in eis esset, conculcare volunt. Ostenditur ergo magna Judeorum perversitas, quia Christum capere volebant, 2° sapiens Christi responsio, 3° stulta Judeorum interrogacio, quia dixerunt, quo iturus est hic, 4° benigna Christi invitacio inimicorum ad sitim suam mitigandam, non bibicionis corporalis, sed irrigacionis ex Spiritu S. spiritualis, quem accepturi erant credentes in eum2) — 1) Simillima, etiam brevis, expositio in Quadrag. legitur, alia in Report. — 2) Finis deesse videtur.

Strana 180
CXXI. (Fer. 3“ p. Judica. Dan. XIV, 27.1 31. III. 1411. K 121 a (In diebus illis) Convenerunt1) Babilonii ad regem, dixe- runt: „Judaeus factus est rex...“ Ut intelligamus2) epistole processum, et principium et causalm , est notandum, quod erat ydolum Beel Babilonie et imponebant singulis diebus farine Beeli 30 strichones, oves XL et vini sex vasa kady. Et rex adorabat Beel, Da K 121 b niel vero adoraba[n]t Deum. Et dixit rex ad Danielem: „Quare non adoras Deum hune tu ?“ Daniel respondit: „Non adoro deos luteos, manufactos.“ Et dixit rex: „Non vides, quanta comedit singulis diebus?“ Cui Daniel dixit: „Non dubites, rex, quia non comedit. Et tunc rex advocatis sacerdotibus Beel 3dixit!: „Nisi monstraveritis, quo ista deveniunt, morte moriemini. Si autem monstraveritis, quod co- medit Deus Beel, tunc Daniel morietur, qui Beel blasfemavit.“ Et con- senserunt unanimiter. Cum autem anteposuisset rex comestionem Beel, tunc Daniel acceptis cineribus stravit in templo, rex vero sigillavit sigillo suo templum usque in crastinum. Cum autem crastine mane venissent si- gillo manente inmoto, rex aperto templo intuitus altare est et cum omnia comesta vidisset, exclamavit dicens: „Magnus est Deus Beel, nec est, qui sit contra te.“ Et Daniel tenebat eum, ne intraret, et ostendens illi vestigia in pavimento: „Vides hec vestigia? Cuius sunt?“ At ille: „Video — inquit — vestigia virorum, mulierum et puerorum.“ Et cum cogno- visset, quia Beel non deambulasset vestigiis illis, convocans omnes sacer- dotes templi, dixit: „Nisi ostenderitis michi, quis comedit ista, morie- mini.“ Et cum angariati ostendissent ei introitus sub altari illo, in quo illa comestibilia reponebantur, subterraneum, quo intrabant cum filiis et filiabus et uxoribus suis, occidit omnes cum concubinis et filiis et filiabus suis. Quare est hoc positum nobis? Numquid solum, quod factum est? 1) K ; Congregati sunt recte Rep., Quadrag., Vulg. — 2) Similis expositio in Quadr. et Rep. legitur.

Strana 181
Fer. 3a p. Judica. De falsis sacerdotibus, eorum concubinis et filiis. 181 Certe non, sed quia Beel erat extrinsecus dispositus et pulcer et intrin- secus luteus, qui habebat sacerdotes multos, qui scientes ipsum non esse Deum, adorabant eum, ut comederent cum puellis et uxoribus suis et habebant introitum ocultum, ut devorent panes illos albos, oves et vinum. Sic et nune sub yppocrisi sanctitatis multi sunt sacerdotes et presertim magnates, qui Deum eneum et luteum pulcritudine paliatum exteriori colunt, ut possint delicate vivere — et que preponuntur propter Deum, creduntur a simplicibus a Deo comesta, modo sacerdotes Beel cum con- cubinis suis et pueris comederunt. Et illi introitum habent occultum, K 121" a quia intencio[ne], qua templum, ut al1 bis panibus et vino et pingwibus ovibus [ut] pascantur, intraverunt, latet plebeios simplices, nisi postea illi vel hic penitencia ducti illam speluncam subterraneam et intencionem symoniacam aliis manifestant vel postquam in die districti iudicii manifestabitur, qua introeuntes Christi (ut asserunt) patrimonium cum filiis concubinis et uxoribus devorarunt. De dracone vero, quem occidit absque gladio et sine fuste, occidit eum farina alba, pice et pillis conglobatis. Si ergo quid vult occidere Be- hemat, qui iracundus est et habet squamas in se, quarum unam si quis de- posuerit, statim alia ipsum locum cooperit. Sed oportet, si debet denu- dari ille, ut dicit Gregorius, ut squame detestabiles a cauda usque ad caput deponantur; picem ergo, coinquinacionem luxurie, oportet, quod conglobet Daniel, i. vir bonorum desideriorum. De qua Sapiencie1) 401): „Qui tetigerit picem, coinquinabitur ab ea; 2° pilos, i. diviciarum stup- pam; 3° farinam splendidam superbie, quod conglobet draconem superbia, luxuria, avaricia in suis membris infectum. Hec vicia contumeliando (alias detestando) et tunc ipsum occidere poterit et se eciam morti obligare, qui finaliter liberabitur ab eorum devoracione. Daniel ergo significat Christum, quia sicut Babilonii con- venerunt, quod Danielem morte condempnent, sic eciam pharisei con- venerunt, qui Christum morti exposuerunt. Et sicut Daniel sacerdotes servitores draconis Beeli maliciam eorum manifestans morte condemp- nando, sic Christus scribarum et phariseorum maliciam manifestans. Ergo pertinaces fuerunt et inpenitentes, ideo ipsos finaliter condempnavit non tantum morte corporali sed eterna etc. — 1) K: recte Eceli. XIII, 1 Vulg.

Strana 182
CXXII. Fer. 3 p. Judica, evang. Joh. VII, 1. 31. III. 1411. K 121 b] In illo tempore Jambulabat Jesus in Galileam; non enim volebat in Judeam ambulare.. In ewangeliol) ergo ponitur hominum diversitas, qui erga Christum diversificabant. Quidam enim erant maliciosi, quidam vanigloriosi, qui vanam gloriam quesierunt, qui fuerunt cognati Christi; 3i erant formi- dolosi, qui Christum bonum esse dicebant, non tamen ausi fuerunt ipsum manifeste, propter metum Judeorum, bonum esse confiteri et sic pecca- verunt. Inter istos maliciosos, vanigloriosos et formidolosus Christus fuit constitutus: primis correspondent mortaliter intrepide peccantes; secundis superbiam affectantes, quales sunt spirituales, qui dicunt se esse fratres Christi et habere a Christo confratre suo potestatem mittere laycos in Yehennam vel in celum. Terciis correspondent veritatem fateri non pre- sumentes propter metum phariseorum vel diviciarum amissionem et fame sue confusionem. Et neutri ex hiis sunt boni; nos autem fideles non pecce- mus temerarie nec de bonis donatis a Deo simus vani gloriosi, sed Deo reddamus laudem de omnibus et 3° veritate agnita fortiter confiteamur, quia ore fit confessio ad salutem... Judeil dicebant: Ubi est ille? Ecce, non nominant, qui mali- ciose fuerunt adversus ipsum inflammati, quod ipsum non nominaverunt. Ecce cor dyabolicum, quod delectabilissimum nomen obticebant. Sic eciam nunc est inter coniugales, quarum si aliqua non diligit virum, nominare fastidit eum. Venienti dicit: Hyn nass gde! Quidam, sc. simplices boni, dicebant, quia bonus, ut dicit Cri- sostomus, quod fuerunt simplices. Alii, sc. sacerdotes et pharisei, dixerunt: „Non", sc. est bonus, sed seducit turbas. Qui Joh.2) 1902) dixe- runt Pilato: „Domine, recordati sumus, quia seductor ille“... Remigius: alii eum bonum asserebant, alii seductorem blasfemabant. Sed quod tunc 1) Similis expositio in Quadr., alia in Rep. — 2) K: recte Matth. XXVII. 63 Vulg.

Strana 183
Fer. 3a p. Judica. Bonos homines mali calumniantur. 183 Domino a malis illatum est Christo, hoc cottidie suis fidelibus a malis infertur. Nam quicunque religiosus a malis retrahitur per opera sancta, ab aliis bonus esse dicetur, ab aliis vero malus. Hoc igitur primum valet ad consolacionem. Quare ergo exhorescant membra Christi, quod Christo prius illatum est, eorum capiti. Et ergo si propter Christum quis contumeliis afficitur vel extra congeriem malorum eicitur, gaudeat, quia „merces copiosa est in celis“ — Mat. 5°. — Et subdit: „Non re K 122 a fugiant servi Christi audire a seculi amatoribus, quod dictum est Christo a Judeis murmurantibus, qui ipsum ebrium, vini potatorem, publicanorum amicum menciebantur etc.1) 1) In Quadragesimali duplex expositio legitur; nostra expositio valde manca esse videtur; initiv et fine caret, set etiam media pars solum e fragmentis expositionis longioris collecta esse videtur.

Strana 184
CXXIII. Fer. 4“ p. Judica. Levit. XIX I—2. 11. II. IV. 1411. K 122° c Locutus est Dominus ad Moysen, dicens..... .Ego sum Dominus Deus rester: Non facietis furtum, non mentiemini'... Ponit epistola1) mandata Dei 24, que omnia dependent in illo: „Diliges proximum tuum sicut te ipsum“; ymmo non solum illa 24 depen- dent in illo, sed et sexaginta sex mandata in libris Moysi distinctis contenta in illo dependent. Ymmo non solum sunt illa, sed quotquot sunt homines in mundo, tot eciam sunt mandata, quia hoc mandatum 'diliges proximum tuum sicud te ipsum', hoc est cuilibet dictum et qui- libet est ad hoc obligatus, ut diligat quemlibet sicud se ipsum, quia ad id, ad quod se ipsum, tam paganum quam Judeum — ergo eciam hoc man- dato cum sit obligatus, illud erit in quolibet numeraliter distincto ab alio. Tria ex eis dependent in primo mandato, sc. diliges Dominum Deum. Primum: non pollues nomen Dei tui, 2" diliges Dominum Deum tuum; 3" leges meas custodite: alia vero 21 pertinent ad proximum, que sunt: "non facietis furtum' et sic de aliis hic contentis. In diebus illis, quando filii Israel erant in deserto Sinay — locutus est Dominus per angelum de tabernaculo federis verbis sensibilibus, cum Deus secundum divinitatem non habet os nec alia membra, que homini propter inperfeccionem sunt data, non Deo, qui simpliciter est perfectus. Ego, sc. Dominus Deus vester: hoc verbum incitat ad obser- vanciam mandatorum. Et ergo cum dicit 'Ego sum', innuit eternitatem divinitatis sue, quia esse soli Deo co m petit eternum, qui vere est ab eterno et in eternum. Et ergo dixit Ego sum, qui sum' — Sic K 122° b dices filiis Israel: „Dominus, habens potestatem undique tui, eripiens te ab omni iurisdiccione et humana potestate. Dominus non indigens servicio tui, qualiter indigent domini terreni servis suis. Sed Dominus largitur tibi volens vitam eternam gratis sine meritis sufficientibus. Deus noster, 1) Eadem expositio in Quadr., alia in Rep. legitur.

Strana 185
Fer. 4a Jud. Da mandatis Dei XXIV ad Moysen. 185 quod est bonum supremum, quo melius excogitari non potest; nam si posset melius eo excogitari, tunc esset melius aliquid ipso et sic non esset summum bonum, quod tamen est falsum. Deus eciam videns omnia. Deus enim ‘01) theon’1) (quod est videre") dicitur. Videt ergo omnia peccata tua, que facis angulatim. Si ergo videret rex terrenus vel papa, contra quem peccare velles, non utique peccare auderes. Quomodo ergo, cum Deus intueatur et tota trinitas et omnes sancti, audes peccare ? Non facietis furtum... Furari est rem alienam invito domino principali recipere. Nam quandocunque tu furaris proximo tuo, iam illud est principaliter contra voluntatem principalissimi Domini Dei et deinde est contra voluntatem proximi sui. Nam talis fur erat sacerdos magnus, prelatus Judas Scariothis. De quo Joh. 2202) dicitur: „Fur erat et loculos habebat“, quia que dare pauperibus debebat, ipse pro se furtim usurpavit. Si ergo nunc pensarent tam seculares quam spirituales, specialiter qui cum elemosinam pauperum habeant, ipsam furtim dilapidant ereptam et inutiliter et prodige expendunt, sic eciam videant seculares, ne per donum et furtim unusquisque aufferat rem proximi sui... 2m non menciemini.. Secundum Augustinum mendacium est falsa vocis significacio cum intencione fallendi — ut quod unus emit aliquam rem et volens fallere3) proximum dicit eam carius emptam, iam mentitur. Et talis etiam mentiri potest in scripto vel in signo, sicud mutus, et eciam virgo post partum, non tamen casta, deferens crinale, quod est signum corone aurcole — iam mentitur se esse castam virginem, cum tamen sit publica et fornicaria. Item mulier adultera extrinsecus pulcrum peplum deferens et non vult audire verba scurilia foris, iam mentitur, cum occulte sit adultera. Similiter sacerdotes multi, qui extrinsecus spe- ciem devocionis gerunt in vestibus intus, sunt [K 122° a yppocrite, lupi rapaces. Ex hoc peccato Judei mendose menciuntur contra Christum; ipsum vini potatorem et voracem et fatuum dicebant. 3m neque decipiat unusquisque proximum suum. Decipere est proximo in aliquo verbo, facto vel signo vel quomodolibet ex inten- cione nocere. Isto 1 ?1 excepit clerus populum secularem et presertim mendaces mendici, qui carenas vendunt et peccatorum remissiones par- ciales pro pecuniis ipsas mendose extorquentes lussczyecze, quas eciam nec domini nec predones poterant extorquere anat wrussky obynuti halerz zuby wywyeze y da gemu In isto eciam sunt mercatores et fore omnes cum foro circumeuntes4), qui quolibet alios in quocunque foro decipere nitun- tur et rarus est, qui hoc ibi subterfugiat scelus circumiens4) cum foro. Non periurabis per Dei etc. Hoc peccato peccavit primus papa Petrus Matth. 22°,5) qui iuravit, quia non nosceret Christum et ergo 1) Recte ó Jsöv' — 2) Recte XII, 6 Vulg. — 3) K fallex errore. — 4) In K inepte ab- breviatum. — 3) Recte XXVI. 72, 74 Vulg.

Strana 186
186 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXIII. grave est peccatum valde iuramentum illud 'Sic me Deus adiuvet', quia sic mencientes volunt Deum mendacii sui secum esse participem, ut eos mentiri iuvet et item, qui[a] per conscienciam, per animam, per fidem iurant, similiter peccant. 5" non polluetis nomen Domini vel blasfemando vel leviter pro- ferendo: qui ad scurilia multa Christum vel Mariam assumunt; tales pol- luunt illud. 6" non facietis calumpniam. Calumpnia est crimen false obiectum vel accusacio. Unde calumpniare est accusare consumere terrere hominem a veritate, ut quod superiores suos inferiores a libertate arcent. Exigere sc. in debito ab aliquo dacionem, detinere debitum alterius potens solvere, ludificare actamen, ut habetur [Johannis] [Luc. 3°1/ : "nec ca- lumpniam faciatis'; ibi calumpnia pro exaccione accipitur, quam in- hibuit militibus s. Johannes 6" nec vi opprimes eum, sc. proximum tuum in iudicio vel alibi nec erit merces servi tui sc. sine consensu eius usque ad crastinum Surdo non maledices: quamvis enim audienti maledicere est peccatum, tamen gravius est maledicere surdo, qui nescit respondere. Sed qui non est surdus, ille obiecta responderet. Sed moraliter surdo, i. ab- senti, non maledices, quia sic K 122° b fecerunt Judei Christo, nec coram ceco pones offendiculum, quomodolibet, eciam ex levitate, sed moralis, i. e. non scandalisabis simplicem in malo exemplo. Et ergo dicitur Matth. 18: „Melius esset, quod suspendatur mola asinaria" in collum tuum et demergaris in profundum maris.. Et timebis Dominum — notanter propter maiorem observancie diligenciam a [d dicit timorem filialem, quo ipsum timere debeamus. Non facies, quod iniqum jest ! — isto precepto prohibet omnia peccata mortalia, quorum quodlibet est iniqum nec iniuste iudicabis, sc. iniustum dimittendo et iustificando et iustum occidendo, quo crimine peccavit Pilatus, qui iustum et inno- centem Christum morti tradidit et Barraban reum dimisit, Non consideres, sc. in iudicio, personam pauperis, ut eam facilius condempnes, nec honores vultum potentis, sc. iniuste absolvendo vel ultra pauperem sibi apponendo. Ecce quam grave et periculosum est iudicibus hic stare fixe ut ad annos1) non declinent. Iuste iudicabis proximo jtuol tam pauperi quam diviti non eris criminator i. falsus impositor vel occultor criminum ex malicia vel revelator super proximo tuo. O heu, quot et quanti sunt 1) Sic K.

Strana 187
Fer. 4a p. Jud. Mandatum' Diliges proximum' omnia alia includit. 187 criminatores et tales fuerunt Judei, qui Christum seductorem dicebant mendose nec susurro i. e. tacitus detractor mlczedliwyl) utrhacz in facie blandiens et tales fuerunt scribe et pharisei, qui Christo detrahentes ipsi in facie adulabantur dicentes: Magister, scimus quia verax es )Matth. 22°1 et mandatum Dei in veritate doces — et sub specie adulacionis illius ipsum capere nitebantur in verbis. Non stabis contra sagwinem proximi tui [2) ad mortem accu- sando3), testimonium perhibendo falsum, mortem optando, condemp- nando vel iudicium contra innocentem confirmando. Non oderis fratrem tuum in corde4) tuo4). Ecce hic in veteri lege odium proximi Christus corripit et prohibet. Et ergo peccato bene potest quis irasci proximi sui et quanto magis quem diligit, tanto magis debet eum corripere et arguere peccantem : nunc vero, quia inpenitenciam exhibent futuram stulti superiores medicum ipsorum peccatorum saniem detergere volentem contumeliis afficiunt, 1sed/ publice argue |eum! sc. de manifestis, sed de K 123 a occultis intra te. Et quia manifestum est peccatum, quod prohibent predi- catores, ideo manifeste sunt arguendi, ne habeas super illo, i. ex illo non arguendo, sed consenciendo sibi in peccato peccatum: Si ergo est plebanus, habens sub se plebesianos suos scienter malos vel fornicarios, quomodocunque graviter peccent,si non corripit eos, omnia peccata redundant in ipsum. Similiter 1 del decano habente sub se plebanos et de diocesiano non queras ulcionem per te ipsum, quia michi vindicta et ego retribuam' Deuteron. 295). Sed si est dominus et offenditur subditus eius, debet eum propter preceptum Dei vindicare, quia ad hoc est obli- gatus, non tamen suam iniuriam debet vindicare; non memor eris iniurie civium tuorum, sc. post reconcilia- cionem, quia iam cum illo fedus inisti. Nam dicit Katho: Litis preterite noli maledicta referre. Post inimicicias iram meminisse malorum (est) Et ergo quamvis ipse tibi indignaturs), tu semper saluta eum, quia sic congeres carbones super caput eius. Diliges proximum tuum sicud te ipsum: in hoc precepto omnia illa includuntur et ergo concludit: Leges meas custodite, quia Ego sum Dominus, qui possum observantes premiare et trans- gressores eternaliter condempnare. 1) K: tagemny Quadr. — 2) add. Quadr. — 3) Quadr., Vulg.: accusande K errore. — 4) Quadr. Vulg.: ce te K. — 5) Recte XXXII, 35 Vulg. — 6) In K inepte abbreviatum.

Strana 188
CXXIV. Fer. 4“ p. Judica, evang. Joh. X. 22. 1. IV. 1411. K 123 a In illo tempore [facta sunt encenia in Hierosolymis et hiems erat. Et ambulabat Jesus in porticu Salomonis... In ewangeliol) habetur, quomodo audito verbo divino simplices ipsum esse verum Deum et hominem crediderunt; e contrario vero sacer- dotes et literati Christum audire noluerunt, ipsum nec confessi sunt nec in ipsum crediderunt, sed simplices in Christum credentes et eidem adherentes maledictos appellaverunt. Sic et nunc fit, quod simplices audiunt verbum Dei et in Christum credunt, precessores vero Antichristi e contrario Christum K 123 b] in eius verbi predicacione excomunicant et maledicunt. Et ergo notorium signum de se ostendunt, quod non sunt imitatores Christi sed Antichristi. Cum audissent turbe verbum Jesu Christi, quidam dicebant prophe- ta est', alii vero propius accedentes ad cognicionem Christi dicebant: „Hic est Christus“; alii dicebant (pharisei et scribe) prioribus contradicentes: Numquid a Galilea venit propheta?' Aliqui volebant detinere eum et nullus misit in eum manus. Venerunt ergo ministri, venerunt ergo inmunes a culpa, illustrati a veritate, calefacti ab igne Spiritus S. et a Christi predicacione docti et a Deo confirmati. Dixerunt: „Nunquam homo locutus est“, sc. nec aliquis propheta, nec sanctus „sicut homo iste“ — et sic ipsi Christum ultra omnes prophetas alios efferrebant. Remigius: „Supra lectum est, quomodo pharisei miserunt mi- nistros, ut comprehenderent Jesum. Illi ergo auditis sermonibus Christi obligati sunt. Pro quo venerant, reddierunt ergo pleni amiracione et instructi a veritate. Hec Remigius. Nunc ergo, si spirituales similiter et seculares veritate agnita ipsam firmiter teneant et eandem usque ad 1) Haec expositio, discrepans vero, in Quadrag. et Rep. latine brevior, in bohemica postilla latior legitur. Expositiones mag. Johannis super haec verba, similiter et mag. Jo. Wicleff, plerumque „de dedicacione ecclesie" inscribuntur.

Strana 189
Fer. 4a p. Jud. evg. Christum praedicantem Judaei capere volebant. 189 mortem propugnent exemplo istorum Christo adherencium, sunt eius discipuli. Dixerunt eis: „Quare non adduxistis eum?" Remigius: "O sevi et tantorum inmemores ipsius in nos benefi- ciorum, sicut et nunc obliti sunt spirituales actuum Christi, paupertatis, humilitatis, castitatis, quam heresim malis actibus suis dicunt.“ Subdit: „Quare non attenditis potenciam eius, quem vultis comprehendere, quem minime comprehendetis.“ Sicergo fideles credere debent, quod Christus nunquam in suis membris opprimi finaliter potest neque conculcari. Nunquam 1sic! locutus jest homo..[ Remigius: Quia nimirum, qui loquebatur, Deus erat et homo, qui mentiri non potest, sed quilibet alius preter ipsum. Unde David: "Psal. 1151/ „Omnis homo mendax“ et ante: „Non est, qui faciat bonum, non est usque ad unum. qui faciat bonum" Numquid et vos pseducti.... Remigius: Seductorem Christum vocabunt, ideo et discipulos suos ab ipso seductos esse vocabant. Sic et nunc delectari debent discipuli Christi in persecucione, qua Christus et primicerus eorum fuit persecutus. Si extra synagogam ma K 123° a lignancium eiciantur.. Numquid ex principibus i. sacerdotibus, qui populo principantur vel phariseis, i. spiritua- liter religiosis, crediderunt in eum sic et nunc numquam principes sacerdotum crediderunt in Chris- tum, eius pauperiem, castitatem et alias virtutes vita proficientes. Certe non. Sed turba hec, que non novit, maledicti sunt. Ecce, quia excommunicati fuerunt hii, qui Christo per virtutes et fidem adherebant. Non ergo miremur sic nunc contingere. Augustinus: „In me sit ista maledictio, ut ego audiens te pro te maledicar" Dicit Nicodemus Adel), qui ad eum nocte venerat, cum occultus discipulus Christi erat: „Nunquam lex nostra iudicat hominem, nisi prius audierit“ Joh. VII 501. Ecce, quia voluerunt eum capere et condempnare et non audierunt ipsum. Sic et nunc fit, quod maliciose hominem et inerroneum condempnant, homine non audito pecuniis sub- arrati, ubi veritas oppressa heu exilium patitur et locum non habet etc.2 1) K: recte ad eos Vulg. Joh. VII, 50. 2) Praeter primas novem lineas totus hic sermo verba evang. Joh. VII, 10—51 exponit, quae similia, sed alia sünt, quam Joh. X, 19—39. Sed desideratur expositio moralis de domo, quae in liis sermonibus de dedicatione occurrit; illam iam aliquoties in praecedentibus sermo- nibus M. Joh. praedicavit, ideo forte hic ipse (vel seriptor) omisisse videtur; finis deest.

Strana 190
CXXV. Fer. 5“ p. Judica. [Dan. 3° 12. IV. 1411. K 123° a In diebus illis oravit Daniel ad Dominum dicens: „Do- mine Deus, non despicias populum tuum..“ Nabochodonosor1) rex fecit statuam auream et statuit eam in ca m po Duram in Babilonia et tunc misit satellites suos ad universos suos magistratus, primates..., ut convenirent ad dedicacionem statue, quam dedicaverat rex Nabuchodonosor. Et convenerunt omnes. Et dixit preco: „Vobis, tribus2)... et lingwis“ dicit, quod quandocunque audieritis so- nitum buccine et tube.. ut patet Daniel 2° et 3°.. Oravit principaliter Daniel et docuit Azariam, qui postea doctus eam3) oravit. Doctrina huius, quicunque invenit aliquid boni, tunc quid- quid ex illo laudis emerserit et boni, illud totum ascribitur illi. Et sic Christus ,pater noster' compilavit [omnes4), qui oracionem hanc dicunt — totum ascribitur Christo, qui eos docuit etc.4)1 K 123° b omnes5) laudem5) preconium ex illo emergens Christo ascribitur. Et sic quicunque aliquam cantilenam bonam, que adducit ad Deum, componit, quidquid boni et alleccionis ad Deum venerit ex illo, totum illi in meritum veniet. Sic eciam quicunque aliquid mali invenit et excogitavit, utputa cantilenas scuriles, item vestium superfluas et nocivas incisiones, adinvenciones quascunque, quotquot peccata venient ex illo, omnia in dampnacionem illius redun- dabunt. Et per eam et hinc omnes vendentes spiritualia a Yezy primo omnes usque in diem iudicii dicentur Yezite. Et eciam omnes spiritualia comparantes dicuntur Symonite et omnes innocenter occisi Abelite et omnes homicide dicuntur Caynite, quia cum eo penam pacientur. Quare autem iste Nabochodonosor statuam ordinavit, ostendit s. Jeronimus. In exposicione illius prophecie super Danielem dicit, quod ideo fecit, quia voluit solus per hoc magnificari inter suos satellites, ut 1) Hic sermo parum tantum cum aliis sermonibus congruit. — 2) Recte tribubus Vulg. —3) Supple orationem. — 4) Verba omnes X etc. sub columna a posteriori manu scripta sunt. — 5) Sic in K.

Strana 191
Fer. 5a p. Jud. Qui alium bona facere docuit, sibi ipsi imputabitur. 191 appareat, quia multum habet auri. Unde dicit: „Legi et perlegi legem et nunquam inveni, quod homines caderent ante conspectum Dei, ipsum adorantes; hic autem adorant statuam; dyabolus vero hoc infectus scelere putrido dixit Christo: „Omnia hec dabo tibi, si cadens adoraveris me.. Matth. IV, 9.1 Hanc statuam adorant omnes, qui avaricie insudantes coram homine genu flexo pro beneficiis rogitant, ut ditentur. Quare autem rex inprimis magnates genu! flectere iussit? Certe ideo, quia illi nolentes privari suis officiis, que habebant a rege, cicius adorabunt idolum, alii vero videntes ipsos magnates genua flectentes, soli eciam adorant. Unde Jeronimus: „Hic docemur, neque idolum neque ymagines adorari..“ et hinc conqueritur Ysaias1) propheta, dicens: „O pastor et ydolum", qui sedens in ecclesia seducis a veritate, ut terrore tui veri- tatem non audeant confiteri. Tuba est, qua mandat in nomine Dei sonorose, ut obediant mandatis ipsorum, quamvis eciam sonent expresse contra Deum. Sed veri imita- tores Christi Sydrach, Myssak et Abdenago, tres status significantes, non adorant ydola sed Dominum Jesum Christum2)... [est2) imperator hic — et post remunerator in futuro.2)] " 1) Recte Zachar. XI. 17.— 2) Postea sub columna, simili modo ut in prima colum- na, duae lineae manu eadem (saec. XV—XVI) additae sunt. Hic tantum ultima octo verba afferuntur; lectio priorum verborum incertissima est. sa.

Strana 192
CXXV A. Fer. 54. p. Judica evang. Luc. VII, 36.. 2. IV. 1411. Rogabat Jesum quidam phariseus, ut manducaret cum illo.... Quia igitur...1) 1) Sermo super hoc evangelium deest, sed in Quadragesimali legitur. Hoc evang. saepius magister Johannes exposuit in die sanctac Mariac Magdalenae, in sermonibus de Sanctis', alibi; ctiam in nostro codice inferius, fol. 230/2, legitur. In Report. praeter textum evangelii quattuor tantum lineae expositionis leguntur ; in Manuali tantum aliquot excerpta e sermonibus Gregorii et Augustini; in cod. Mus. XIIID7f. 93/4 tantum prior pars expositionis in Serm. de sanctis.

Strana 193
CXXVI. Fer. 6" p. Judica. Jerem. XVII, 3—18. K 124 a In diebus illis dixit Jeremias: „Domine, omnes, qui te 3. IV. 1411. derelinqunt, confundentur; recedentes a te in terra scribentur... Jeremiasl) prophetat, quod derelinquentes Dominum „confunden- tur“, 2° quod „scribentur in terra", sed non vivencium, sed in terra miserie eterne et tenebrarum. Ponit causam confusionis, quare confun- dentur, quia non acceptaverunt verbum Dei. Et deinde petit s. Jeremias salutem hic cum profectu, quem Deus dare debeat illi. Ulterius petit vindictam malorum et confusionem, dicens „duplici contricione“, sc. in anima et corpore, "contere eos“. In diebus illis, in quibus prophetabat Jeremias, qui cum mun- dus esset a fornicacione, sacerdotes fornicarios et luxuriosos [quos] cor- ripiebat, dicens: „unus quisque hinniebat ad uxorem proximi sui tam- quam equi emissarii“ ]Jerem. V, 81. Quid autem fecerunt ei? Certe ad sterquilinium proiecerunt et finaliter lapidaverunt... dixit Jeremias, qui Christum figurabat. Quamvis enim omnia ista facta sunt Jeremie, Christum tamen figurabat, in quo sunt principa- liter completa. Assimilatus est Christo pre ceteris prophetis, quia prius sanctus quam natus. Jeremie 1°: „Antequam ex utero vocarem te, sancti- ficavi te“ et quia Christus eciam sanctissimus fuit in utero virginis Marié, ideo Jeremias ei similatur; 2° quantum ad communem conversacionem, quia sicut et Christus cum hominibus conversabatur et populum docebat, sed alii post propheciam ab hominibus recedebant; 3° quantum ad virgini- tatem, quia virgo castus erat sicud et Christus; 4° quantum ad passionem: nam sicut deriserunt Jeremiam, conspuerunt et in mortem tradiderunt, sic eciam et Christum, quem figurabat; 5° quia rogabat pro inimicis suis, sicud et Christus: Jerem. 12°2): „Recordare, Domine, quoniam steterim in conspectu tuo, ut loquerer pro eis bona." Omnes, qui te derelinqunt — in presenti — 1) Sermo iste maximam partem cum sermone in Quadragesimali congruit, alins in Report. legitur. — 2) Recte XVIII, 20 Vulg. 13

Strana 194
194 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXVI. confunde n[ tur — temporaliter, et (nisi penituerint) eternaliter coram toto mundo. Et qui derelinqunt Christum? — Certe, qui eius predicacionem, mandatum et verbum eius spernunt et contempnunt, spernunt Christum. Et sic dicit Augustinus: „Qui spernit legem, sper- nit regem.“ Qui ergo non solum spernit verbum Dei, sed eciam contu- meliis predicantes afficiunt, tales quo d dam premium habent: certe finaliter confundentur. Et id, quod timent, ne [ K 124 b hic temporaliter propter verbum Dei confundantur, timeant, quia tales, cum servi Christi non sunt, Christum erubescentes ab eo recesserunt, in die iudicii confun- dentur, quia dicet iliis inconstantibus Deus Pater: „Ego dedi tibi poten- ciam ad resistendum malicie;“ Deus Filius dicet: „Ego dedi tibi sapien- ciam, ut scias resistere malicie“ — et Spiritus S. in congnicionem de- monstrabit, quia benivolenciam sibi datam abiecit, quia peccato non resistebat. Et Christus, ut homo, finaliter talem hominem abiudicabit, quia ingratus fuit de passione eius. Ecce recedentes a te, sc. finaliter, in terra, sc. tenebrarum, scribentur, ne in eternum exeant ab illa. Sic, inquam, scribentur, quia sicut Deus omnipotens suos electos predestinacionem1) ascripsit regno celorum indelebiliter, quia dicit Joh. 12°: „ Quod dedit michi pater, nemo potest rapere de manu mea“ — sic eciam malos presciencie sue funiculo, cum eternaliter et finaliter sint in- penitentes, eterne dampnacioni ascribet. Et subdit causam, quare tales ascribentur in terra tenebrose dampnacionis: quia dereliquerunt Dominum, venam aquarum vivencium, a quo spiritualia dona fluunt largiflue, que sunt dona Spiritus S. Nam Deus omnipotens est inicium omnis gracie remissionis peccatorum et sic de aliis, que omnia ab ipso data suis fidelibus originaliter manant. Nam dicit Joh. 7°: „Qui credit in me...de ventre eius fluent aque vive.“ Et hoc exponens dicit Joh.:[ „Hoc autem dixit de Spiritu S., quem accepturi erant credentes in eum. Et tunc revertitur ad se ipsum : Sana me, Domine — in presenti per graciam — et sanabor — et salvum me fac — in futuro per gloriam — et salvus ero finaliter et in eternum. Et hec salus2) est opposita eterne morti. Subdit pro causa: quoniam laus mea tu es effective, quia effective est a te et in te laus mea, que est actus manans a Deo, sicut dicit mater filio: ty sy me vtyessenye i. a te procedit consolacio mea. Ecce ipsi dixerunt sad me!: calumpniantes et irridentes me et verbum tuum, quod nondum est impletum: 1) Sic K: predestinatos? — 2) K salvus male.

Strana 195
Fer. 6a p. Jud. Omnes peccantes confundentur, nisi paenituerint. 195 — ubiest verbum Domini? Veniat, i. compleatur et verificetur et ego non sum turbatus K 124 a ex illa irrisione, calumpnia et confusione, ut a te possim retrahi. Et dat exemplum cuilibet fideli predi- catori, qui si irridetur et calumpniatur propter verbum Dei, ut stet firmus — te pastorem futurum, qui non turbaberis finaliter in tribulacioni- bus, sequens et diem hominis, i.e. laudem vel favorem, que mundani homines habent pro die et sic vanam gloriam, non desideravi. Tu scis, quod jegressuml est 1de labiis meis[ verbum fructiferum et rectum — et ipsi illud non acceperunt, sed in conspectu tuo fuit, qui illud acceptasti, non sis michil) tu2) formidinis, sc. ut timore a veritate re- cedam et te deseram, sed sis spes mea, quia in te sperans in te firmor. Quando? in die affliccionis, i. e. passionis, cum cepero pavere et tedere. Et sic Christus rogavit in morte dicens: [Matth, 26°1/ „Si fieri potest, — transeat a me calix iste !" Confundantur temporaliter et eternaliter, si non penituerint, qui persequuntur mel et non confundar ego finaliter, qui te pastorem sequebar. Paveant illi et non paveam ego, sc. mortem temporalem subire et sic nec eternam. Et id, quod timebant, venit super eos, tam illos, qui Jeremiam, quam illis, qui Christum persequebantur. Induc super eos, Domine, diem affliccionis vtrpenye, quod factum est, quia post mortem Jeremie rex Nabochodonosor multos occidit in Jerusalem sacerdotes et eciam post mortem Christi Tytus et Vespesianus, et duplici contricione, sc. tam in corpore, quam eternaliter (si non penituerint) in anima, contere eos, Domine Deus noster! 1) Vulg., Quadr.: nisi K. — 2) Vulg. Quadr.: causa K.

Strana 196
CXXVII. Fer. 6“ p. Judica, evang. Joh. XI, 47—54. 3. IV. 1411. K 124 a (In illo tempore) Collegerunt pontifices et pharisei con- cilium) et dicebant: „Quid facimus, quia hic homo multa signa facit... [ etc. In1) ewangelio quasi hodie ebdomada facta, cum Dominus Laza- rum suscitasset, tunc quasi cras ebdomada collegerunt pon K 124'b tifices concilium, videntes Christum sic mirificantem et turbam post eum sequentem. In ewangelio ergo colligitur, qualiter conspiraverunt in mortem Christi. Et que causa? Certe timebant, ne divicias et bona temporalia per- dant — et id, quod timuerunt, venit super eos. Sic et nunc fit, quod prop- ter diminucionem avaricie sue conspiraverunt, ut verbum Christi (in capellis ne predicetur) conculcare possent. Et fuerunt duplices, sc. epi- scopi et pharisei. Collegerunt concilium, i. e. numquid bonum, ut legem Dei implerent? Certe non, sed magis, ut contra innocentem in mortem conspirarent et contra legem Dei. Et gravatur peccatum, quia spirituales fuerunt. Unde Jeremie 5°: „Circuite per vicos Jerusalem et querite ho- minem, querentem iusticiam et fidem Domini et non invenietis. Et dixi: “forsitan stulti sunt et legem Domini ignorant et pauperes sunt. Ibo igitur ad optimates et queram, numquid illi legem servent'? Et inveni, quia le- gem Domini dirruerunt plus quam simplices et vulgares." Unde Daniel 13°: „A senioribus egressa est iniquitas“, qui cum deberent Christum audire et pre ceteris legem eius servare, ipsi in mortem eius conspira- verunt. Quid facimus? (alias:) quid faciemus? tardantes eius captivi- tatem, quia hic homo signa multa facit. Miseri, ex quo signa multa 1) Hic sermo aliquot locos Patrum ex Quadragesimali repetit; etiam in Rep. occurrit.

Strana 197
Fer. 6a p. Jud., evg. Pontifices, Christum timentes, morti dederunt. 197 facit, quare hec non acceptatis? Augustinus [Beda1) : „Nec tamen dicebant 'quid credimus', quia perditi homines illi plus optabant, quomodo cognoscerent, ut perderent, quam quomodo crederent2), ne perirent. Et venit eis, quid cogitabant, quia maliciam impleverunt suam et soli per- ierunt. Si dimittimus eum vera predicantem et iuste mirificantem, sic omnes credent in eum et amittemus divicias. Venient Romani: Remigius: Temporale regnum amittere timu- erunt et de eterna vita, ut non negligant, modo3) cogitaverunt atque iusto Dei iudicio utrumque amiserunt; tollent nostrum locum et gentem [: Augustinus: Tempo- ralia perdere timuerunt et vitam eternam non cogitaverunt, quod dixis- sent: „Non interficiamus hominem iustum, quia amittemus regnum celorum. Unus autem ex ipsis Cayphas nomine, cum esset pontifex anni K 125 a illius, )dixit eis:[Augustinus: Quomodo dicatur ponti- fex anni illius', cum Dominus summum sacerdotem tantummodo unum preceperat esse? Certe, quia statutum Domini fuit dirruptum, quia non eligebantur iuxta mandatum Domini sed conveniebant episcopatum in pecuniis et simoniace agentibus vendebatur, sicut et modo fit, quod non solum episcopatus verus sed eciam nec titularis sine pecunia datur, sed venditur. Cayphas interpretatur investigator slednyk, qui Christum in- vestigatur tamquam feram, alii tamquam molosi oharzy Christum ce- perunt. Vos nescitis, quial expedit vobis, fut unus moriatur.... Ecce dicit: Hic se excludit a profectu Christi passionis et nobis eam utilem prophetisat populo, sc. finaliter conservando et redimendo —et sic sentencia, quam Spiritus S. intendebat, vera est, quamvis Cayphas non intendebat per mortem Christi humani generis redempcionem sed magis suarum pecuniarum conservacionem. Hoc autem a se non dicebat, sed cum esset pontifex, prophetavit racione officii sui. Et sic ipse non prophetavit tamquam propheta vetus, sed verbum propheticum dixit, quia solum ille dicitur propheta, qui dicit futurum effectum ex inspiracione Spiritus S. et dignus est solus Spiritu S. ad habitandum et talis ipse non fuit. Crisostomus: Ore sc. Cayphe solum Spiritus S. usus fuit, conta- minatum autem eius cor non tetigit: quia Jesust moriturus esset pro gente, et non tantum pro gente, sed ut filios "Dei, qui erant dispersi, congrega- 1) In Quadragesimali additum. — 2) K: sibi consulerent Quadr. — 3) K, pro non.

Strana 198
198 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXVI, CXXVII. ret ...", qui fuerunt oves errabunde et disperse per peccata (alter per luxuriam, alter per avariciam) ut eas in unum colligeret, i. e. in unam congregacionem et ecclesiam sanctorum. Ab illo ergo die cogitaverunt (finaliter) interficere eum; quamvis antea preconciperant, ibi tamen finaliter ex dicto Cayphe conclu- serunt, ut mortem Christi maliciose pretensam consumarent. Jesus autem non manifeste incedebat, sed ibat in Effrem et ibi mansit cum discipulis suis etc.1) — 1) Finis deesse videtur. Etiam tota expositio brevissima est; simili modo etiam in Report. et Quadragesimali textus evangelii breviter exponitur. Anno 1413 in Bethleem alius sermo etiam brevissiinus super haec verba evangelii praedicabatur; in cod. Mus. XV F 3 fol. 120" tota expositio quattuordecim lineas tantum continet: successor magistri Johannis in capella cius ctiam eas paucas lineas incompletas reliquit.

Strana 199
CXXVII. Sabbato post Judica.I Jeremiae, XVIII, 18. K 125 b [In1) diebus illis Dixerunt impii Judei ad invicem: „Venite, co- 4. IV. 1411. gitemus contra iustum cogitaciones"... Quia2) igitur heri habitum est in epistola, quomodo in mortem Jeremie sacerdotes Judei cogitaverunt ... similiter in mortem Christi consilium collegerunt, hic iam in epistola conformiter [in epistola] Je- remie prophetat conspiracionem eorum contra se et Christum. Et primo tangit inquam conspiracionem schuknutye. Secundo [ad deum3)] humi- lem [et3)] ad Dominum dirigit oracionem, 3° condignam super inpeni- tentes a Domino petit ulcionem, ut filii eorum gladio confodiantur — et sic de aliis. In diebus illis dixerunt impii] Judeil: Quia pietas est virtus, qua homo se habet ad Deum, sicut debet, et ab opposito impietas est vi- cium, quomodo homo contra Deum cogitat et proximum, ut eum cogi- tando conculcet et ergo dicit: Cogitemus contra iustum fcogitaciones!: cogitare est in nocumentum ipsius ex malicia non prevenientibus demeritis malignari. Et hoc fecerunt pharisei. Unde dicunt : Non enim peribit lex a sacerdote, quasi diceret: Quamvis Jeremias sit sacerdos, sapiens et propheta, nichilominus ‘non perhibit4) lex a sacerdote'5), neque concilium a sapientes) neque sermo a propheta — et ergo cogitemus contra ipsum cogitaciones, non pensantes sacerdocium, sapienciam et propheciam eius. Sic similiter Christus, cum sit summus pontifex et sapientissimus consultor et propheta prudentissimus — num- quid Judei illud adverterunt? Certe non, sed malicia accensi, nullum beneficiorum ipsius adverterunt, sed in mortem eius anhelabant, sicut et nunc faciunt eorum sequaces. 1) Textus Scripturae in K prorsus deest. — 2) Sermo hic magnam partem cum Qua- dragesimali congruit. In marg. a manu recentissima XVIII° additur. — 3) In Quadragesi- mali omissum. — 4) Sic K et Quadrag. — 5) Quadr.: in K sapiente in rasura. — s) Qua- drag.: in K sacerdote.

Strana 200
200 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXVII. Venite, percuciamus eum lingwa, sibi detrahendo, ipsum accusando, deridendo, testimonium falsum contra eum perhibendo, in mortem eius postulando. (Lingwa..) Hec impleta sunt in Jeremia et in Domino Jesu Christo. Quicunque ergo contra proximum in eodem officio mortem eius postulat, sibi detrahit vel accusat ex malicia, est in officio dyaboli et istorum Judeorum. Et non attendamus [ad] universos sermones leius , quibus vere futura predicit. Sapiencie [2° Ecce1): fatuitas, quia iustus, quomodo utilis est2)] 2° „Circumveniamus iustum, quoniam inutilis est nobis, contrarius est operibus nostris,“ quia nos fornicarii, ipse castus, nos avari, ipse benivole pauper, 3° „inproperat peccata K 125'a nostra et legis, quia dicit, quod legem non tenemus, sed peccamus contra legem, ut patet Jeremie 5°. Et Christus eciam improperavit dicens: „Moyses dedit vobis legem et nemo ex vobis servat legem“ [Johan. VII, 19.1. Eciam nunc si arguunt episcopos observancia legis, fornicarii, avari, concubinarii in- dignantur. 4° infamat in nobis peccata discipline nostre, quia dixit Jere- mias : „A minimo usque ad maximum omnes avaricie student“ ) Jerem. VI, 131/. Et Christus dixit: [Marc. 12, 40[ „Ve vobis, yppocrite, qui devo- ratis domos viduarum et orphanorum.“ Et iterum: Mat. XXIII, 23 „Ve vobis yppocrite, qui decimatis mentam et misericordiam Dei di- mittitis.“ 5° et promittit se habere scienciam Dei, ut patet de Jeremia 1I, 4—81. Et de Christo dixerunt [ Joh. 7, 151 : „Ubi iste litteras didicit et filium Dei se nominat?“ sicut patet de Christo [ Joh. 3; 19...I qui se filium Dei nominavit, quod blasfemiam dicebant. Nemo purus homo sine divina revelacione scit, si est filius Dei adoptivus, sed cum revelacione divina bene scire potest, sicud apostoli et alii sancti, ut patet in canonica s. Johannis 3I“, 3°1/: „Karissimi, scimus, quia filii Dei sumus, sed non- dum apparuit, quid erimus.“ Et Apostolus: [ Roman. 8, 381/ „Certus sum, quia neque mors... Attende, Domine, ad me — me iuvando, confortando et passio- nem acceptando: sic rogavit Jeremias. Et Christus: „Deus meus, Deus meus!“ Mth. 27°1 Et exemplum dedit suis veris cultoribus in persecu- cione et tribulacione, [ut recurrant ad Deum invocandum. Audi vocem Jadversariorum meoruml, qua me maleficum nominant et mortem meam postulant maliciose. Sic eciam Christus dixit et Jeremias similiter rogavit, ut Deus ipsum confortet. Et sic ipsi estima- verunt, quod non perhibit lex a sacerdote et consilium a sapiente et sermo a propheta. Crediderunt perversi, quod statim Christo mortuo [quod] ipsi 1) Verba 2° — est in K male repetita, ut Quadragesimale ostendit. — 2) Verba Ad literam — quid ergo in Quadragesimali sic leguntur: i. sepulerum quod ad foveam' per- tinet †. Ad literam Jeremiam in lacum proiecerunt recle,

Strana 201
Sabb. p. Judica. Prophetae malum pro bono redditur. 201 subterfugerent, se credentes iam liberos, et id, quod timebant, venit super eos. Nam tunc Christo mortuo primo persecucio venit in eos et deinde XII apostoli successerunt et deinde septuaginta duo. Sic et nunc uno per- eunte propter veritatem multi succedent. Numquid i. e. ut quid, zdali — redditur, i. reddi debet iuste, racionaliter, pro bono malum, quasi diceret ‘non’. Nam dare bonum pro bono est humanum vel gentilium et naturale, K 125 b pro malo bonum reddere est divinum, quia ipse pro peccatis nostris nobis dat penitenciam et piam correpcionem. Reddere autem malum pro bono est dyabolicum, quia ipse semper malum reddere suevit 1 ?1 pro bono. Quicunque ergo alium corri- pit caritative, ille est amicus eius et bonum dat illi. Correptus autem ma- liciam nolens dimittere, dat sibi maliciam et contumelian pro bono, quia pro correpcione caritativa in signum huius, quia non vult sicut et dyabolus a malicia resistere pertinaciter et in ea finaliter permanere. Quos s. Augu- stinus freneticis comparat, qui medicos se curare volentes cedunt et contumeliis afficiunt: sic et isti, quibus volunt proximi eorum caritative anime putrefaccionem et sordes detergere et ipsi frenesi insanabili malicie dediti medicos volunt inique cedere. quia foderunt foveam anime mee, i. e. meo corpori animato. Ad literam Jeremie locum et Christo sepulcrum fuit paratum: quid ergo... Recordare, quod steterim jin conspectu tuol et nune sto per rectitudinem vite et intencionis, ut loquerer pro leis! bonum, quia ipse Jeremias flevit dicens super Jerusalem: „Quomodo sedet sola civitas plena populo!“|Thren. I° et Christus [Luce XXIII°I: „Pater, dimitte illis, quia nesciunt, quid faciunt...“ Quare ? jetl ut averterem jindignaciónem tuam ab eist. Et quia noluerunt penitere, petit, ut Deus ulcionem inferat. propterea, i. quia reddiderunt michi pro bono malum —et eciam — nolunt penitere da filios1) eorum in famem et deduc2) eos in manum gladii — quod factum est, quia mortuo Jeremia venerunt Babilonii et occiderunt omnes et alios secum in[ Babiloniam duxerunt. Et eciam fac- tum est de Christo, quia post mortem Jeius [ Tytus et Vespesianus Jero- solimam venientes3) ipsos coangustiaverunt, quod mater filium proprium comedit... ffiant uxores ... platronem repente , quia foderunt fo- veam... 1) Vulg., Quadr.: filiis K. — 2) Vulg. Quadr.: dedit K pessime. —3) In K venientem errore,

Strana 202
202 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXVII, CXXVIII. et laqueos absconderunt[, i. e. insidias tetenderunt, pedibus meis i. e. affectibus meis... Tu, Domine...[ ... [in malum", ne propicieris iniquitati eorum, ne illi, pro quo sic rogatur, fiant corruentes in conspectu tuo, in finali iudicio, — in[ tempore furoris tui, Domine Deus meus ! — Ecce1) duo notabiliter ponuntur: Primo, ut non percuciamus lingwa proximos nostros, 2°, ut non dyabolice malum pro bono reddamus. Nam hoc Christus pensat valde dicens:] Psal mus LIV. [ „Si inimicus meus fecisset hec michi, sustinuissem utique“; sed [ Psalm. XL I. „ Qui edebant panes meos, magni- ficaverunt super K 126 a me supplantacionem.“ Sic et nunc, si inimici Christi evangelicam persequerentur 1 predicacionem? tollerabilius susti- neret, quam quod eam ipsius corporis sacrificiorum oblatores eius corpus quasi edentes cottidie persecuntur. — 1) Duae notae hae (Ecce duo x persecuntur) posterius, a lectore primae editionis vel a scriptore nostri codicis, additae esse videntur.

Strana 203
CXXVIII. Sabbato p. Judica, evang. Joh. XVII, 1. 4. IV. 1411. K 126'a [(In illo tempore Elevatis1) oculis Jesus dixit in celum: [„Pater, venit hora, clarifica Filium tuum... In ewangelio2) consideramus primo, quod Christus in magna tribu- lacione positus saguine sudans corpore adhuc sano valde oravit pro omni- bus posteris, qui credunt in eum et perseverabunt finaliter. Si ergo tu iam voluntatem tuam Christo conformans secum finaliter permanes, etsi mullus papa vel episcopus pro te rogaret: si finaliter persisteres, salvaberis. Et dixit Christus: 'pro eis rogo', predestinatis, non pro mundo' i. pro presci- torum cumulo. Nan si rogasset pro prescitis, non fuisset exauditus. Et quia Deus et natura nichil faciunt frustra, ideo non rogavit pro illis. Ymmo, ut dicit Crisostomus super illo: Pater, dimitte eis, quia ne- sciunt, quid faciunt' |Luce 23°1 tractans illud verbum dicit: „Ex quo rogavit pro crucifixoribus suis, vel ergo racionabiliter vel non. Non potest dici, quod non racionabiliter, cum sit summe et infinite racionabilis3) et sapiens, ergo racionabiliter — et tamen non pro omnibus fuit exauditus, quia multi principes sacerdotum, specialiter ut Cayphas et Annas et sic de aliis, in malicia permanserunt. Respondet ergo, quod non rogavit pro ipsis, cum eorum obstinata malicia resistebat, sed pro quibus rogavit, sicut pro centurione, Nicodemo, Jozepho et sic de aliis, pro omnibus fuit exauditus. Et vere horrendum est sacerdotibus et phariseis, quia nullus eorum in Christi passione miraculorum multorum visione ad Christum est conversus, latrone in agone, Longino lateris apertore et aliis ad Christum conversis.— K 126'b Elevatis oculis in celum dixit, Pater... clarifica— i. ostende clarificatum per passionem et resurreccionem filium tuum, ut ipse, sc. per suos apostolos et tuos clarificet, i. e. manifestet — te, Patrem et Spiritum S., me, quia Trinitas benedicta non fuit 1) K: sublevatis Vulg., Quadr. recte. — 2) Similiter evang. hoc in Quadrag. et Report. exponitur. — 3) In K inclare abbreviatum.

Strana 204
204 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXVIII, CXXIX. prius, ante Christi incarnacionem, cognita, cum eam nec Judei nec pagani credunt, sed fideles christiani, sicud dediti ei( potestatem: intelligendum est, quod sic dedit ei potestatem, quam tantum eciam solus habet, ut omne sc. esse substanciale det eis vitameternam, sc. qui finaliter perseverabunt. Hecestautem vita eterna, ut cognoscant intuitive, sicut est, te solum Deum )verum[ i. essenciam, que est Tu, et Spiritum S. — et eciam me, filium tuum. Hec est' i. e. in isto consistit, zalezzy, principaliter in Patre, Filio et Spiritu S. et humanitate Christi. Nam gau- dium tuum est in mundo in illo, quod maxime diligis sic in regno celorum, ex quo corporaliter non edemus nec bibemus, sed racione, memoria et voluntate, hac trinitate, Deum et Trinitatem increatam cognoscemus. Et ideo sunt similes et ymago Dei, non secundum membra extrinseca cor- poris, que Deus non habet, sed racione, memoria et voluntate, que sicut Deus Pater, Filius et Spiritus S. in una essencia consistunt, sic hee po- tencie in una anima. Racio Patri appropriata est, memoria Filio et vo- luntas Spiritui S.— et sicut tres persone in divinis sunt unus Deus et sic eciam, quoniam ille potencie anime omnes ad Deum diriguntur, ut racio cognoscat Trinitatem benedictam et demum delectabiliter quies- cet in volicione illa. Beatitudo igitur consistit 1° in divina essencia, 2° in volicione divine essencie, 3° in congnicione divine essencie, 4° [sunt] in delectabili quieta- cione [Dominus], qua sic perseverans et quiescens gaudiose permanebis. Et sic secundum Augustinum, 13° de Trinitate, eris beatus, qui habet, quidquid vult et nichil mali vult. Hoc hic non habet beatus, nec iam in regno habet quidquid vult, quia vult resurgere et glorificari in corpore, non tamen iam vult, sed in die iudicii, quando Deus voluerit, tunc iam finaliter habebit quidquid vult in eternum et nichil mali velit. Et hoc consurget ex visione, delectacione et fruicione Trinitatis oculo racionis et plena congnicione humanitatis Christi oculo corporali et sic scies omnia, que K 126'a seit Christus, non tamen per omnia, sicud Christus, qui cognoscere non incepit. Et exemplum huius: Si mater haberet X filios, quorum quemlibet diligeret sicut se ipsam, et si unus esset rex, ipsa glo- riaretur, sicut sola esset regina — et item, si alter similiter esset rex, de illo similiter gloriaretur. Sed quia in regno celorum quilibet diliget quemlibet, sicut se ipsum, ergo quotquot erunt sancti in regno celorum, tot quilibet congnoscens sicut se ipsum, de quolibet habet gaudium spiri- tuale, sicut de se ipso. Nam si possibile esset, quod Deus homini uni per momentum unum tantum gaudia regni celorum demonstraret, ipse in tantum infigeretur in illis, quod quamdiu in hac vita esset, numquam alias, nisi ad illorum adepcionem cogitaret. Que nobis prestet Jesus Christus etc. —

Strana 205
CXXIX. Dominica Palmarum. Matth. XXI, 1/9. K 126 a In illo tempore Cum appropinquaret Jesus Jerosolimam et 5. IV. 1411. venisset Bethphage, misit duos 1 discipulos... Tempus ewangeliil) patet sicut hodie quasi hac hora factum, ubi Dominus equitans in Jerusalem flevit super illam. Ecce misericordia et humilitas magna, quia rex celorum et dominus dominancium sic voluit humiliter equitare. Ostendit ergo Christus suam humanitatem et humili- tatem et ewangelista declarat eius honorem et 3° apostolorum obedien- ciam, 4° turbe laudacionem, qua ipsum laudavit. Hec ad nos referamus, ut humiliemur, 2° ut ipsum honoremus, ei obediamus et finaliter ut ipsum laudemus finaliter et digne et ad ipsum Osanna, i. O salva nos, rex Israel, qui ad salvandum et redimendum nos humiliter venisti ... Cum appropinquaret Jesus Jerosolimam, exeundo de Betha- nia (Joh. 12°) ubi Lazarum suscitavit — et hoc tunc homines miraculo scito et Lazarum videre volentes ipsi obviam exierunt et venisset Bethphage, quod est K 126'b vicus sacerdotum, distans a Bethania per unum miliare gallicum, misit duos, sc. Petrum et Philippum, ut dicunt Ambrosius et Hilarius opinative, sed nescio, cum Ambrosius ita modicum eis obviam dedit, sicut et ego. Et ergo nos figuramur in scriptura — et ubi scripturam firmam non habemus, non decertemus pro illo. Ite in castellum, i. Jerusalem. Et 'castellum' diminutive vocat, quia modicum sibi hic dominium magnum pensavit quod contra vos est, opposicione situs et eciam animorum moraliter, et invenietis asinam ..... etc. Solvite et a d ducite michi - et si quis vobis aliquid dixerit, dicite: „Dominus hiis opus habet“... 1) Evang. hoc saepissime in collectionibus mag. Joh. exponitur (in postillis, in bohe- mica quoque) praeter dom. Palm, etiam dominica prima in adventu.

Strana 206
206 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXIX. Misit duos discipulos: Petrum, qui agnoscens' 'discalcians' dicitur, Philippus 'os lampadis' dicitur. — Moraliter: mundus iste est castellum, muro malicie circumdatus et vallo profundo et inique cogita- cionis. Unde dicit Christus: [ Johan. XVII.o[ „Mundus te non cognovit“ i. malorum cumulus. Hec civitas est contra discipulos Christi, quia dixit Johannis 15°: „Si vos odit mundus, scitote, quia me prius odio habuit. Ille ergo mundus est circumdatus vallo cogitacionis inique, alii ut veri- tatem conculcent, alii cogitant, ut luxuriam perficiant et sic de aliis. Illis tamen adhuc Dominus mittit discipulos suos, sc. Petrum, qui agnoscens, discalciator dicitur, homines a peccatis exuens — et Phi- lippum, os lampadis, qui ore aperto sursum tendens hominibus illumi- nans ipsos ad regnum celorum alliciet, ut Domino a peccatis soluti et religati a d"ducantur. et statim invenietis asinam aligatam: est anima peccatis onerata et pullus asine est voluntas illaqueata, que genita est a mala anima. Nam anima gignit malam voluntatem et voluntas peccatum, ut dicitur Jac. 3I°1. Unde de illis dicit nobis inhibendo Dominus: Ps. 31 ! „Nolite fieri sicut equs et mulus, in quibus non est intellectus“, sicut equs... Unde Ysaiasl): „Equi emissarii, unusquisque hiniens ad uxorem proximi“ — et nolite fieri sicut mulus infertilis sine operibus bonis. Et dicit 'in quibus non est intellectus': nam omnis in peccato mortali existens caret racione, cum ille dicitur carere peccunia, qui non utitur ea, sic eciam, quasi eam non haberet. Sic eciam ille, quamvis habeat K 127 a] racionem, non tamen utitur ea. Et sic in veritate sunt sine intellectu et racione: ymmo tales homines, ut dicit Boecius per ignoranciam humanam amisere naturam et inter bestias rediguntur. Ymmo, ut dicit Aristotiles homo malus peior est bestia, que non potest peccare. Et ergo homines fornicarii aliquando porci apel- lantur in scriptura, quos porcos Dominus in mare per inmissionem de- monum submerget inferni, ut patet Marci 8°, alii equi emissarii et hinientes... alligatam, sc. dyabolo per peccatum. Quo? Malo desiderio. Nam homo fornicarius [homo] ducitur tamquam bos ad victimam — et sic de aliis peccatis, ad que homines malo affectu sunt ligati et ad presepe in- munde cögitacionis. Quid autem ibi manducabit? Certe paleas et siliques, quibus sicut bruta non saciantur, sic nec mali peccatis possunt quibus- cunque saciari. Et hinc David fornicarius dixit [Psalm. LXXII°( „Ut iumentum factus sum.. Solvite: Quis debet solvere? Certe sacerdotes. Quo? Verbo Dei, ipsis peccata ipsorum manifestando et ipsos ad vitam beatificam alli- 1 K: recte Jerem. V° 8 Vulg.

Strana 207
Dom. Palm. Sacerdotes peccatores solutos a peccatis ducere debent. 207 ciendo. Crisostomus: „Ecce, quam humile et contentibile animal Christus rex regum elegit ad insidendum, dum Jerosolimam equitaret, dans exemplum secularibus, ut licite possint equis insidere, non autem sacerdotibus, qui nunc seculares volunt in pompa equitanti precellere. Si ergo tu es abiectus et humilis et contemptibilis in conspectu tuo, si peccata dimittere volueris, spera, quia rex regum te per graciam insidebit. Et si quis vobis aliquid dixerit.... inhibendo solucionem et adduccionem, non obediatis illi, cum sit contra voluntatem Domini, qui hiis opus habet. Beda: „Hic mistice precipitur doctoribus, ut si quid contrarii acciderit et quis obstiterit, ne peccatores Domino a d ducant, non tamen a predicacione desistere, sed constanter insinuent, quia Do- minus hiis ad edificandum ecclesiam opus habet.“ Et sic hoc est preceptum sacerdotibus, ut adducant animas ad Deum, solutas a peccatis. Et secu- laribus precipitur, ut confestim dimittant ipsas adduci ad Dominum, predicantes, non impediendo, sed magis pro comovendo. Tytus: Obmu- tescunt autem ob excellencia mfortis virtutis Salvatoris nostri, qui hiis qui alligaverant, dicit: Dominus hiis opus habet’. K 127 b]. Unde sequitur: Et confestim dimittent eos. Hoc autem factum est, ut impleretur scriptura, que dicit pert prophetam: (Zacharie, 9° cap.) Hoc Judei negare non possunt. Unde dicite filie Syon' Ysai. 531) Eece rex tuus' Zacharie, ut supra, et Johan. 12 dicitur: „Noli timere, filia Syon — ecce rex tuus venit tibi sedens super pullum !“ etc. Crisostomus: „Consueverunt homines timere reges venientes propter novitates bellorum et exaccionem et in- iusta gravamina. Sed noli timere Jerusalem: Christus non est talis, sed mansuetus et humilis; non ad spoliacionem, sed redempcionem tui ve- niens; rex potencialiter, tuus singulariter; venit tibi utiliter, non sibi tan- tum [ut utiliter], sed tibi mansuetus misericorditer, sedens super pullum asine humiliter, non pompose te conculcare volens, sed ad se allicere. Euntes autem discipuli — ecce obediencia discipulorum Christi — et adduxerunt asinam et pullum eius, in quorum utroque sedit. Zacharie [IX°[ „Ipse pauper sedens super asinam et pullum eius." Asina antiquam Judaicam gentem significat, quam pius rex Dominus per legis dacionem in sedit. Deinde 'pullum', i. gentilem populum, quem postea insidens per observanciam legis novi testamenti subiugavit, inposuerunt sibi vestimenta. Crisostomus: Non sedit Do- minus super curru[m] aureo, purpura, veste splendida, nec super equm fervidum discordie amatorem, sed super pullum asine et asinam pacis 1) K; recte LXII Vulg.

Strana 208
208 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXIX. amicam. In eo superbia nostra contunditur: quamvis verba pensamus Christi devocionis, misericordie, tamen ea opere non curamus adimplere. Sed ve nobisl), ex quo hic Christum non sequimur in operibus neque sequemur in meritis. Unde de ipso dicit Ambrosius, quod in vili veste Dominus ferebatur in asina, ut nobis daret exemplum humilitatis, ut patet in oracione, que legetur post processionem hodiernam ante introitum templi, in qua ostenditur humilitas magna Christi et exemplar imitacionis nostre. Quatuor signantur circa processionem: 1° Dominus asinam in- sedit, 2° turba viam Domino vestibus straverunt, 3° alia turba cum flo- ribus Domino obviam dedit, 4° quod omnis cetus 'osanna' clamans Dominum glorificavit. Moraliter: Dominus in anima penitere? incipiente velud in asina equitat, que per asinam significatur: primo propter oneris supportacio- nem, i. penitencie, ut omnibus viribus instet suis, quod non recidivet; 2° firmiter K 127 a doleat, 3° fletu et dolore conterreatur. Unde Gregorius: „Qui vere penitet, laborem penitencie non abhorret. Cuius ponderis porcio prima est dolor de peccato et contricio, quo homo super omnia dolere debet, quia Deum suum amisit, plus quam doleret, si amisisset omnes amicos, ymmo et totum mundum.“ Bernh. in quodam sermone: Qui bene senserit anime lesionem, aut parum senciet2) aut nichil in toto corporis penam et penitenciam, exemplo sanctorum, qui omnes penas abiecerunt. 2° propter victus asperitatem, quia asina grosso cibo indiget. Gregorius: „Tanto plus a licitis debet abstinere, quanto plus meminit illicita comisisse. 3° propter cautele assiduitatem. Nam asina illius est cautele, quod ubi semel ceciderit, quod nunquam ibi (eciam si percuciatur) amplius vadit. Sic eciam homo, in quo loco cecidit per forni- cacionem vel superbiam, nunquam in eternum amplius ad eundem re[d] dire debet, si ultra modum cogatur. De 2° principali patet: nam vesti- menta Domino sternere est veterem hominem spoliare et coram Domino ponere, ut ea in nobis conculcet peccata. 3° alia turba cum floribus et palmis Domino obviam venit: significatur, quod homo aliquis aliis homi- nibus floridum bonorum operum dat exemplum genua flectendo et se humiliando coram Deo et aliis bonum exemplum dando. Et in signum huius sacerdotes stant in principio ecclesie, ut simplices eorum attenden- tes devotam humilitatem soli humilientur. 4° sicut cetus 'osanna' cla- mavit, sic penitentes dicant,: i. obsecro, salva nos' rex Israel et induc ad regna celorum. Et si quis hec nobis defenderit, non audiamus eos. Nam Luce 19° dicitur, quod cum pueri isti clamabant, Judei [clamabant) pharisei dixerunt Christo: „Increpa illos.“ Qui respondit illis: „Amen, dico vobis, si tacebunt, lapides clamabunt.“ Sic si nunc noluerint3) sacer- 1) In K vobis errore. — 2) K sensiet errore. — 3) K pro voluerint.

Strana 209
Dom. Palm. Moraliter: asina animam paenitentem significat. 209 dotes, qui sicut pueri deberent esse inmunes a peccato, laudare Dominum, layci clamabunt et Dominum laudabunt. Unde cum Dominus templum intrasset et predicasset toto die, tunc de vespere, ut dicit Marcus, circumspiciens se, an quis ei invita- tam faceret et eum conduceret ad domum et nemine misericordiam illi faciente, reversus [ K 127 b] est in Bethaniam ad hospitam suam Mar- tham et Magdalenam etc.1) — 1) Quae hic leguntur, simili modo in aliis mag. Johannis postillis reperiuntur; hic non omnia recte afferuntur: bis enim eadem de Petro et Philippo leguntur pag. 206 etc. In Postilla bohemica expositio haec bis legitur (ap. Erben, Spisy M. J. Husi II, pag. 3—7, dom. I. in adv., et 125—132, dom. Palmarum). Haec bohemicae expositiones simili modo inter se differunt et congruunt; in prima exp. (pag. 3) illi duo apostoli Petrus et Philippus, sicut in nostra, appellantur, sed in altera (pag. 131) bis vocantur Petrus et Andraeas. Quo- modo bohemice loci auctorum sonent, qui fere in omnibus latinis postillis afferuntur, haec exempla demonstrant. Pg. 207: „Crisostomus: Non sedit Dom. super curru aureo, purpura, veste splendida, nec super equm fervidum, discordie amatorem, sed super pullum asine et asinam pacis amicam“ = 126 „s. Jan zlatoústý: Neseděl jest Pán na vozu zlatém, v drahém zlatohlavě stkvě sě, ani jest vsědl na bujný kóň, ale na tichú osličku.“ — Pg. 207 „si quis aliquid dixerit... non obediatis illi... Beda: Hic mistice precipitur doctoribus, ut si quid contrarii acciderit et quis obstiterit, ne peccatores Dom. adducant, non tamen a predicacione desistere, sed constanter insinuent, quia Dom. hiis ad edificandum ecclesiam opus habet = 131 „A dieli vám kto co ..... že tu duchovně přikazuje učitelóm, budeli kto brániti hřiešných od osídl odvazovati a vyznáním pánu přivésti, že nemají kázanie opustiti, ale ustavičně praviti, že Pán k ustavení své cierkvi jich potřebuje. To Beda.“—Pg. 206: ymmo tales homines, ut dicit Boecius, per ignoranciam humanam amisere naturam et inter bestias rediguntur. Ymmo, ut dicit Aristotiles, homo malus peior est bestiis = 129 protož pravie mudrci a zvláště sv. Boecius, že lidé pro hlúpost člověcké sú ztratili přiroze- nie ... (130) hřiechem jest ponížen pod hovado, že již jest zlý... — Pg. 208 „de ipso dicit Ambrosius, quod in vili veste Dom. ferebatur in asina, ut nobis daret exemplum humilitatis, ut patet in oracione, que legetur post processionem hodiernam ante introitum templi, in qua ostenditur humilitas magna Christi“ = 126 „A proto u veliké jest jel po- koře, o níž takto píše sě v modlitbě, když kněz chce vjíti dnes do kostela..“ (in textu sequitur bohemica versio huius orationis) ete. — Praeterea in bohemica Postilla multa. addita sunt, quae ad historiam temporis et magistri Johannis pertinent. 14

Strana 210
CXXX. Dominica Palmarum, epist. Philipp. II, 5—11. 15. IV. 1411. K 127" b Fratres... Hoc sentite in vobis, quod et in Christo Jesu, qui cum in forma Dei esset.. [ etc. In epistola1) presenti docet Apostolus fideles christianos, ut adhe- reant prime regule zprawye Jesu Christi, qua regulent actus suos. Que est regula cuiuslibet hominis, cuiuscunque status, cum omnes salvandi finaliter tenentur, jut [ se huic regule finaliter conformentur. Et hoc innuit Apostolus dicens: Hoc sentite in vobis', i. ra- cione prius intelligentes, que Christus perfecit, sc. humilitatem, carita- tem, magnam obedienciam, passionem mortis — illa eciam actu in vobis ostendite, ut similiter actu humiles caritatim2) Deo, non alteri eidem [discor] obedientes sitis, ut in mortem vos prius exponatis, antequam ab obediencia eius recedatis. Qui igitur hec usque ad mortem habuerit in se, sciet, quia finaliter domum actuum suorum per regulam Christum regulabit usque ad regnum celorum pertingendum. Et hec innuitur in Christo humilitas, qu[ija se exinanivit Christus, et hoc caritate magna precedente et sic factus obediens usque ad mortem crucis — ecce passio. Hec in corde ponentes sciamus, quia erimus sicut tetraconus3) sine vituperio, quia nullo modo ab eius vie veritate deflectemur. Primo igitur debemus in accione qualibet nostra pati; 2° considerare debemus attente, quam mercedem accipiemus pro tali passione, quam tulerimus (quod premium eternum accipiemus, quod nec racio potest discernere nec in mentem hominis introire). Hoc ergo summopere preminm debemus affec- tare et non solum extrinsecus pati sed et intrinsecus (videlicet secundum potencias intrinsecus, sc. ymaginativam [K 128 a ],ut ad Deum vertamus, memorativam, ut beneficiorum Dei recolentes ad Deum tendamus, 3° fantasticam, 4° raciocinativam, 5° volitivam virtutem ut ad Deum diri- 1) Expositio haec cum Report. et Manuali congruit, in Quadrag. et alibi deest, quia plerumque hac dominica pro ca Passio Matthaei legitur. Haec Passio in K infra, fol. 1317a 8q. posita est, q. v. — 2) K, pro caritative. — 3) K in rasura.

Strana 211
Dom. Palm. Dimittamus proximis, Deus dimittet nobis. 211 gamus. Et sic Christus volens, ut nos illud gaudium percipiamus, dedit se in mortem acerbissimam crucis. Unde dicit: sentite, i. sensu interiori et exteriori percipite, hoc, sc. quod cum Dominus Jerosolimam equitaret et laudaretur, non fuit elatus, sed flevit, ut nos similiter, cum laudamur, ad humili- tatem recurramus, ut non intumeamus, sed magis ignominiam Christi attendentes laudem ad eum deflectamus — et ulterius, quia breve gau- dium factum est Christo et deinde martirizatus et crucifixus est cito. In signum huius legitur quasi hodie passio Christi, ut similiter nos videamus compassionem nostram cum gaudio sencientes, eidem flenti in cruce pie compacientes, ut nobis peccata dimittantur. Unde Ad Hebr. 5°: „Cum lacrimis et clamore valido exaudiens1) pro compacientibus suis oravit et hoc „pro sua reverencia". Item quia Christus blasfematus est et erroneus ab hereticis reputatus, qui dixerunt ei feria sexta [Matth. XXVIIl: „Confidit in [eum] Deum Patrem: liberet eum nunc, si vult!“ Et sic, cuius servi debebant esse, ipsum confundebant ut idem in nobis senciamus, ut eciam contumelias propter Christum paciamur et delinquentibus in nos parcamus, si nobis volumus dimitti. Nam dicit Christus [Matth. VI" quod „si non dimiseritis, neque Pater vester, qui in celis est, dimittet vobis peccata vestra" Si hanc regulam pensaremus, omnes persecuciones huius mundi et omnia bella cessarent, si hoc [quod] in nobis, quod est in Christo, sentiremus, qui passus est a suis inimicis, quos verbo uno vincere potuit, cum ad unum verbum eius ceciderunt, eum detinere volentes, ut patet Johan. 18° Si enim hanc regulam spirituales adverterent, similiter et seculares, non pro diviciis huius mundi stercoribus neque pro castris et specialiter episcopi quomodo libet bellarent.. qui cum in forma Dei — i. in Deitate, quia quelibet persona divina est in Deitate eo, quod sit Deus in forma Dei, Wbozstwy a bohem gsa — non rapinam arbitratus, i. non usurpavit honorem alienum, sed habens honorem proprium se ipsum exinanivit. Ille enim rapinam ar K 128 b bitratur, qui id, quod sibi non debetur, minus iuste sibi per fraudem usurpare vult, ut Luciper voluit summam potenciam Dei rapere per rapinam, ne alicui subsit — et sic voluit esse raptorie similis Deo; 2° Adam voluit rapere sapienciam Dei, cum ad instinctum dyaboli edens de ligno pro- hibito voluit esse sciens sicut Deus, qui Deus sapientissimus omnium, quam sapienciam rapina rapere voluit Adam et factus est stultus. Sicut ergo angelus primus false se exaltavit et primus homo similiter, sic filius 1) K: exauditus Vulg.

Strana 212
212 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXX. Dei vere se humiliavit — et sicut illi descenderunt, Luciper1) ad infernum, Adam ad purgatorium: ita filius Dei per humilitatem ascenderet,2) ex quo secundum divinitatem non potuit humiliari et nec servire potuit, humanitatem assumpsit, in qua potenciam suam occultavit et humilia- vit, ymmo et sapienciam, quia impotens et fatuus propter nos hic voluit reputari, ut satisfaciat ruine pristine Ade et humani generis. Et ergo dicit: Non rapinam arbitratus se equalem Deo, Patri in potencia, sapiencia et benivolencia infinita, cum sit et esse voluit Patre minor secundum humanitatem. Unde dicit Joh. 14:° „Et Pater me maior est in eo, quod sum homo. Vere, qui non est bestialis homo, multum hanc humilitatem Christi pensare debet et se humiliare, ne cum Lucipero corruat — exinanivit i. minoravit vel maxime humiliavit; sic quidem inpossi- bile est hominem esse in mundo, qui similiter3) ei in humilitate, quia, si posset esse aliquis, tunc oporteret, quod prius Deus sit et ipse existens deinde humilietur, semet ipsum[, formam servi jaccipiens , i. humanitatem servilem in unitate suppositi. Cum enim spiritus hominis egreditur a cor- pore, non servit homini; sed cum sit in corpore, tunc cogitur ad servien- dum. Sic eciam Deitas non potuit servire, cum nullum se superiorem habeat, nec habere potuit. Deus humanitatem assumpsit, in qua et Deus et homo existens servire potuit et sic verum est, quod Deus servivit nobis, passus est et sic de aliis. Non tamen Deitas passa est etc. vel descendit ad inferna. in similitudine hominum, sc. quoad membra corporis et eciam mortalitatis, passibilitatis et sic omnes defectus humanos preter peccatum habuit, utputa quia esurivit, sitivit et sic de aliis homo alius K 128° a et habitu, i. humanitate assumpta Deus existens et sic naturaliter, inventus est ut homo. Unde Augustinus dicit, quoad ali- quando aliqua res additur alteri, que non minuitur nec augetur nec mu- tatur, ut patet de anulo in manu, qui nec inmutatur nec manum inmutat, similiter de tunica composita, que, si expanditur in corpus, non facit illud aliud nec se ipsam, sed solum dilatatur in corpore. Sic aliquomodo similiter Deitas humanitatem modicam assumpsit, quam tamen in tantum exaltavit, quod humanitas nullo alio potest exaltari nec potuit, nisi in Christo. Si ergo tunicam Christi glorificatus4) vel alicuius sancti, quo cor- pus induit, glorificemus, multo magis humanitatem eius, quia nobis 1) K Liciper errore. — 2) K; pro ascenderat. — 3) K silenter errore. — 4) K pro glorificamus.

Strana 213
Dom. Palm. Oboediamus Deo, sicut Christus, usque ad mortem. 213 similis voluit esse et homo nobiscum fieri, ut illam mundam servemus. Humiliavit semet ipsum, dando nobis exemplum Joh. 13°. „Exemplum dedi vobis.." etc., humiliavit se obediencia factus obediens Deo Patri. Obedire enim Deo Patri est eius man- data implere et voluntatem, qui non potest errare vel illicita mandare. Nec Filius illicita potuit implere, quia dicit [Johan. XIV°l: „Manda- tum, quod dedit michi Pater, facio semper.“ Quia vero homines man- dando possunt errare et eciam implendo, ideo obedienciam nostram sic regulemus, quod in quantum concordat cum mandato Dei, quod errare non potest, et non in aliis ipsis obediamus. In omnibus ergo soli Deo obediamus et 1° in duobus generalibus mandatis, sc. timore et amore, ut ipsum amantes super omnia tamquam pium patrem timere finaliter debemus. Deinde obedire debemus ipsi in decem mandatorum inplecione, que recitat1) per ordinem. Non autem mandatum Dei est, ut non audiamus verbum Dei, cum hoc sit mandatum dyaboli et complicum suorum et cum oppositum eius sit mandatum Dei, sc. ubique predicare — et beatificantur a Christo verbi Dei audientes et illud implentes, qui est in omnibus audiendus. Non autem prelati in suis mandatis Christo con- trariis sunt audiendi, nisi in quo concordant cum Christo et lege ewangelii sui, in eo sunt audiendi. Non tantum ipsi, sed Deus tunc auditur, qui factus est obediens usque ad mortem, non solum ad ob- probia et confusionem vel diviciarum ablacionem, que sunt minima respectu anime. Nam maximum super omnia, que sunt nostra K 128° b est anima, deinde bona fama, deinde corpus, deinde amici et ultimo di- vicie, que cum sint minimum bonum hominis, omnibus istis preponuntur et anima, que primum est, minime pensatur. Nam propter pecunias perversi et dampnati et Deum et animam suam et bonam famam et corpus suum et omnes amicos suos optimos amittunt, ut eas acquirant, quas cum dolore magno finaliter perdent. Et ergo hic non dicit factus obediens' et divicias amittat vel famam, quamvis vestes amisit et corpus permisit perforari suum, ymmo et animam ut eius accipere possit dya- bolus, acceptavit. Que omnia pertulit Christus propter nos, ut solum animam nostram perditam peccatis posset redimere, mori voluit — mortem autem crucis, sc. contemptibilissimam, longevam et acerbissimam crucis, que sicut nunc rotacio maleficorum, ita et ipsa con- temptibilis erat. Numquid non longeve passus in cena? Tamen primo infremuit in spiritu, deinde sagwine sudavit, deinde crucifixus: percus- sus, alapisatus, consputus, flagellatus fuit et hinc eciam a principibus sacerdotum fuit derisus, denudatus. Ab Herode ductus fuit ad Pilatum et a suis latronibus derisus. 1) Nota scriptoris pro praedicatore.

Strana 214
214 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXX, CXXXI. Et hec omnia nos pensantes propter legem Dei et ewangelium suum eciam in toto mundo si infamamur, libenter tolleremus, quia finaliter mendaces ostendentur. Propter quod factum, sc. humilitatis et paciencie et obediencie exaltavit illum Deus in resurreccione dicens: ] Psal. 56°, 1070 „Exsurge, gloria mea“ ut glorificeris in corpore prius humiliato et passo, secundo in ascensione, 3° exaltavit eum in potissima et magna et maxima beatitudinis fruicione. Si ergo nos sic obedierimus ei, humiliabimur usque ad contemptum, firmiter speremus, quia merebimur exaltari. Et donavit illi nomen, i. esse. Ibi nomen capitur pro esse dignitatis, quia Jesus, i. Salvator, cum nullus preter ipsum solum nos salvare potest, ut in nomine, i. virtute, Jesu, i. conspectu eius omne genu flectatur" humilietur celestium, quibus gaudium fecit et redempcione [m] humani generis et ruine reparacione, et terrestrium, i. hominum, quos redemit, et infernorum, quos ipsorum virtute privavit sic, ut in nobis tan- tam1) non possint exercere potestatem et omnis lingwa K 129 a (Lira2) dicit: carnalis et spiritualis, non solum latina, greca, vel hebrea sed omnis in communi tum corporalis quam spiritualis, que est sensativa gaudiorum regni celestis, confiteatur, quia Dominus Jesus Christus per suam humi- litatem, passionem et obedienciam, est in gloria Dei Patris. Nos si ipsum imitabimur ... illum perducendo graciose. Quod nobis prestet etc. — 1) In K tatan crrore. — 2) K litera crrore.

Strana 215
CXXXI. Fer. 2° p. Palmas. 1Isai. L, 5—10. 16. IV. 1411.1 K 129 a In diebus illis dixit Ysayas: „Domi nus Deus apperuit michi aurem, ego autem non contradico!“... Quia1) igitur heri in epistola ostendit Apostolus magnam obedien- ciam Christi, qua Deo Patri obedivit et non solum usque ad mortem, sed usque ad mortem acerbissimam crucis [Johann. XIII°: [ „exemplum dedit nobis“, ut nos similiter in illis, que sunt voluntatis Dei et in quibus concordant cum Deo, nam in illis ipse obedivit et malis sacerdotibus, que erant divine voluntatis, non tamen obedivit malis principibus sacer- dotum, ut non predicet, nec discipuli eius, qui dixerunt: „Magis oportet Deo obedire, quam hominibus“ Act. 5°1/. 2° ostendit, quantam habuit confidenciam ad Deum Patrem. — Hic in epistola hec duo per prophe- ciam confirmantur. Nam loquitur Ysaias in forma Christi, ac si tunc ipse passus fuisset. In diebus illis, quibus Ysaias de mandato Domini venit ad Eze- chiam egrotantem, ut disponat domui sue, locutus est prophetando, quasi per se Christus loqueretur Domine Deus Pater', qui Dominus meus est in eo, quod sum homo, non tamen, ut sum2) Deus, quia Deus Pater Dei filii secundum divinitatem non est Dominus — Dominus Deust apperuit michi, ut homini, aurem, sc. interiorem, et ego non contradico. sed obedienter facio Joh. 8°: Que- cunque sunt placita ei, facio semper. Et sic, si est filius [K 129° b bonus et obedit bono patri,.... licet, facit et non contradicit. Si vero pater malum filio mandat, tunc filius non obedit, sed contradicit sic, nec filius spiritualis patri spirituali in illicitis non tenetur obedire, qui illicita man- dat et mandare potest, non tamen Deus illicita mandare potest, quia si mandare potest, tunc licite mandaret, et sic homo faciendo illicita non peccaret. Quia tamen non potest homo non peccare, illicita ex intencione faciendo, ideo Deus illa non mandat; 1) Hic sermo magnam partem cum sermone in Quadr. congruit. —3) Sic K.

Strana 216
216 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXI. retrorsum non abii: ille abit retrorsum, qui accepta firmitate obediencie Dei et eius veritatis agnicione et confessione retrocedit et a Deo recedit. Sic similiter, quia omnes confederati sumus et reconciliati Deo per baptismum, tunc si mortaliter peccamus, cum dyabolo iam sumus confederati Corpus meum dedi percucientibus Judeis et militibus, quod impletum est in Christo. Quorum uterquel) est finaliter usque ad mortem penas passus, tam Christus quam Ysaias, et genas [ meas[ velantibus... Luce 2302): „Velaverunt faciem eius et colaphis eum ceciderunt zassygkowali su faciem meam non averti: Joh. 18°: „unus assistens ministro- rum dedit ei alapam dicens: „Sic respondes pontifici ?“ Quem mite est allo- cutus3) dicens: „Si male locutus sum, testimonium perhibe de malo; si " autem bene, cur me cedis ? jab increpantibust et conspuentibus in mel Joh.4): „Conspuebant in faciem eius.“.... Vere grave est, quod miserrimi sordidissimis sputibus in faciem illam spuerunt, quam angeli videre desi- deraverunt et in ipsius visione delectati saciantur. Dominus Deus Jauxiliator meus!: Certe sic dare corpus per- cucientibus quis hoc sustineret homo sine maximo auxilio Dei? [Et[ideo non sum confusus , sc. confundar finaliter recedendo a mandato, ut hoc paciar invitus, ideo, quia Pater fuit auxiliator meus Ideo! posui faciem [meaml sicut petram durissimam, que moveri non potest, quantumcunque cedatur, conspuatur; vel sie: nec facies mea durissima, ut percussione nec conspucione nec dolore nec livore nec blasfemia nec increpacione nec irrisione moveretur a constancie firmitate Et scio, quia non confundar, quia K 129 a Pater meus auxiliator, sicut diceret: Tamen dicit David ]Psal. 6801 : „Confusio et reverencia et irreverencia opperuit faciem meam“ intellige sic i. confusi et irreverentes Judei cooperuerunt faciem, qui fuerunt confusi, non ego, (supple) quia Iuxta lest€ i. semnu gest, qui iustificat ] me[, i. iusticiam meam confirmat. Ex quo ergo confirmat, miser est, qui hunc vellet auffugere in persecucione, quis contradicit |michil — audet contradicere ? Stemus simul ante Deum Patrem, qui est iustus iudex et auditor contradictoriorum pocior quam pape, Quis est adversarius meus? ( Accedat ad [mel per congni- 1) K utrumque errore. — 2) Recte XXII, 64 Vulg. — 3) K allocus errore. — 4) Recte Matth. XXVI, 67 Vulg.

Strana 217
Fer. 2a p. Palm. Si Deus mecum, quis me condemnabit? 217 cionem et videat, si poterit, finaliter vincendo adversari. Subdit causam: Ecce Dominus |Deust auxiliator meus. Qui's est qui con dempnet" suo iudicio. Si dicitur: „Tamen Pilatus...“. Respondeo, quia non fuit iudicium rectum sed revocatum, cum dixit Joh. 18° et 19°1: „Ego nullam causam mortis invenio in homine isto.“ Et Judei dixerunt: „Sangwis eius super nos.“ Et ergo Christus alleviavit Pilato penam et culpam mortis sue, cum dixit: „Verum tamen, qui me tradidit — tibi, maius peccatum habet.“ Ecce omnes, sc. contradictores, conterentur quasi vesti- mentum vetustate et dirrepcione tynea, non ista corporalis; sed ista tynea significat magnam penam inferni, igne m! eternum et tenebras eternales, comedet eost. Quis ex vobis timens [Deum[, quasi diceret nullus', audiet vocem servi jsui, sc. Christi, qui omnibus servivit, benigne pro omnibus morti se exponens Quis ambulat in ]tenebris , quasi diceret nullus, si vellet lumen i. vitam Christi, contemplari et eius veritatis confessionem, et non est ei lumen, sc. Christus illuminans omnem hominem venientem in hunc mundum Joh. 1°; subdit: et invitatur, i. e. suppodiet se firmiter in divina potencia, quia contra illam nullus finaliter vincere potest. Et ergo firmiter innitentem in Domino Deo nec papa nec omnes mundi persecutores a Christo non movebunt. Speret in nomine Domini..Leo papa: „Talem enim habemus Deum amatorem generis humani misericordem et benignum, qui nos ad se vertit, ut redimeret, quia si nos dampnare voluisset, non tam humi- liter pro nobis sagwinem fudisset. Mori voluit, ut nos vivificaret, sitivit, ut nos eternaliter saciaret, esurivit, ut nos in corpore suo saciaret."

Strana 218
CXXXII. Fer. 2" p. Palmas, evang. Joh. XII, 1—5. K 129"b In illo tempore Ante sex dies pasce ) venit Bethaniam, ubi Lazarus 6. IV. 1411. fuerat mortuus . . Superl) ewangelio loquitur Beda: „Fratres dilectissimi! In hodi- erna s. ewangelii leccione racio nos cogit non tantum devocionem amato- rum Christi ad exemplum discere Veritatis2), sed perfidiam considerare et consideratam declinare Judeorum et principum sacerdotum et phari- seorum. Sequi enim necesse est illarum prudenciam feminarum, quas tanta fide et dileccione Domino adhesisse cognovimus, fugiamus insi- pienciam pontificum et phariseorum, qui sapienciam Dei circumvenire insidiis et interficere quesierunt. Caveamus demenciam eorum, qui sancti- ficandi causa in pascha Jerosolimam ascenderunt, sed obliti sanctifica- cionis in ipsa domo Dei "Salvatoris3) necem4)1 tractabant. Imminebat pascha, quo sanctificatum ac-mundum ad esum agni quemque venire oportebat, et ipsi sordidiores effecti,5) qui ad esum eius ascenderant.5) Curemus solenter, quia pasche nostri tempus appropiat, ut illo iam veniente sanctificati ad altare Domini cum accedamus, non agni carnes comesturi, sed nostri Salvatoris misteria sancta sumpturi. Et ergo multo diligencius curare debemus, quod digne corpus sumamus Dominicum, quam quod carnibus saturemur. Mundemus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus invidia, ira, superbia, quod perficientes sanctificacionem in timore Dei nemo domum oracionis convertat in speluncam latro- num, ut ad templum ascendentes non scurilia faciatis." Moraliter: Domus Dei anima nostra est habitaculum Trinitatis. Si ergo homo mortaliter peccat, iam domus sue consciencie facta est spelunca latronum. Nemo manens adhue in morte ad accipienda divina 1) Sermo hic magnam partem cum sermone in Quadr. congruit. — 2) K; virtutis Quadr. — 3) K: oracionis Quadr. — 4) Quadr.; in K nece inepte abbreviatum. — 5) Pro his in Quadr. 3 qui sanctificandi ad templum ascenderant , sordidiores � iam de conspiracione effundendi sangwinis descendebant [ legitur.

Strana 219
Fer. 2a p. Palm. Anima nostra est domus Trinitatis. 219 misterial) presumat accedere. Et Augustinus De ecclesiasticis docmatibus: „Dum mens in affectu peccandi est, gravatur magis eukaristie percepcione, quam sanatur.“ Ecce — informacio plena nobis, ut non in peccatis ad corpus sumendum accedamus Dominicum. „Qui neim — inquit — non diligit, manet in morte." Diligamus Christum in se ipso, diligamus in membris eius et omnia membra in Christo, non tamen peccata diligamus in ipsis, que si non haberent, non deberent odiri. Queramus Dominum — et vivet anima nostra, queramus autem eum non sicud impii ad accidendum, sed sicut fideles perpetuo fruendum." Hec venerabilis Beda cecus2) etc. 1) K misterio errore. — 2) In Quadragesimali verba Bedae valde abbreviata sunt. Eodem modo verba Bedac in Report. abbreviantur, textus evangelii fere sine annotationibus affertur; eodem modo (ignoti auctoris) sermo in Bethlehem anno 1413 aliquot tantum lineas exhibet (cod. Mus. XV F 3 fol. 124").

Strana 220
CXXXIII. Fer. 3" post Palmas. Jerem. XI, 18/20. K 130 a In diebus illis locutus est Jeremias: „Domine! demonstrasti 17. IV. 1411. michi et cognovi!“.. Eccel) hii duo sancti prophete equaliter eodem Spiritu S. inspirati Christi passionem longe futuram predixerunt in epistolis istis. Unde in hac epistola ostendit Jeremias, quod Christus ostendit primo pacienciam in persecucione; 2° causam suam committit Deo, quia nullus causam eius iuste iudicavit, neque Pilatus, neque pontifices, nisi solus Deus; 3° osten- dit maliciam Judeorum et principum sacerdotum, que omnia Christus congnovit. Sic eciam erit in die iudicii, ubi Christus monstravit2) Patri vulnera sua, que tulit pro nobis, 2° causam suam comittet Deo, ut ille ingratos de sua passione et in malicia permanentes eterne dampnacioni adiudicet. In diebus illis, quando predicavit Jeremias, i. Christus in persona Jeremie, dixit Jeremias:[ Domine, demonstrasti michi, sc. signo, et cognovi omnia que tu scis. Quia quam cito Christus incarnatus est, statim omnia temporaliter scivit, ut homo, sed ut Deus eternaliter omnia scivit — jtu! ostendisti3) michi studia jeorum... [i. desideria in con- ciliis malignis malum perficiendi. Que omnia cito vidi et illud, quod movet eos. Ad hoc ostenditur Sapiencie 2°: „Venite, fruamur bonis et creatura tempore iuventutis celeriter; vino impleamur, coronemus nos rosis, priusquam pretereat. Nullum pretereat pratum, ubi non relin- quamus signum nostre leticie, quoniam hec est pars nostra. Opprimamus pauperem iustum, nostra fortitudo sit lex nostra.“ Ulterius subdit: „Sic interveniamus iustum, quia inutilis est nobis“, ut dictum est sabbato 1) In Quadrag. super haec verba Jeremiae duae expositiones leguntur, quibus M. Jo- hannes partim etiam hic usus cst. — 2) K, pro monstrabit errore. —3) Vulg.: ostendit K.

Strana 221
Fer. 3a p. Palm. Christus, agnus mansuetus, pro nobis oblatus. 221 plene — ibi videl). — Et ulterius ignominia et confusione temptemus eum..“ Et subdit causam, quare hec dixerunt, quia dixit: „Excecavit eos malicia eorum, quia secreta Dei non cognoverunt.“ Sic eciam et nunc fit, ubi mali bonos malicia excecati et secretorum Dei inscii per- secuntur. Unde subdit: Et ego quasi agnus: intelligitur in predicacione secundum ha- bitudinem, quia similitudinem agni habuit ex proprietatibus agni, se. mansuetudine, paciencia, taciturnitate et sic de aliis — Mansuetus — non remurmurans, non clamans, sed tantum queru- losas voces emittens, sic et Christus non clamans, nec querimonias faciens erat, sed flenter prophetabat dicens reversus [ Luce 23°1/ : Filie Jerusalem, non flete super me, sed super filios. Amen, dico vobis: [K 130 b „Dicent montibus: cadite super nos et collibus operite nos...“ Et item Matth. 23°2) „dixit: Deus meus, ut quid dereliquisti me?“ Et Joh. 19°1 ad matrem dixit: „Mulier, ecce filius tuus“, qui nunc pendet in cruce. Ymmo ad omnes clamabat, qui transeunt viam regni celorum — Trenor. 1°: „O vos omnes, qui transitis per viam, attendite et videte, si est dolor si- milis, sicut dolor meus.“ — Et item coram Pilato et pontificibus tacuit, ut miraretur preses vehementer. — Item vocem misericordem emisit ad Patrem pro peccatoribus dicens: „Pater, ignosce illis, quia nesciunt, quid faciunt...“ [Luce 2301 qui portatur ad victimam, i. pro oblacione victorum. Sic erat in lege veteri, quod pro victoria agnus offerebatur et sic victima dicebatur pro victis hostibus victoria oblata. Sic eciam Christus offerri voluit, ut nos a potestate dyaboli non possimus vinci sed vincere; 2° offerebatur pro oblacione victorum agnus: sic Christus nos omnes, qui fuimus a dya- bolo victi a primo Adam usque ad ultimum, ut nos redimeret miseros, se omnium preciosissimum dedit pro nobis et non cognovi sc. peccatum. Et hoc pensandum est, quod nos miseri peccatores inimici eius sic ab eo reputati sumus, quod ipse tam- quam pius pater innocens pro nobis miseris se dedit in mortem, in eo obligans nos utique ex debito, ut propter ipsum et legem eius [nos] mortem non fugiamus, sed nos fortiter exponamus, "quial cogitaverunt sc, super me filium tuum consilia iniqua [dicentes: Venitel, mittamus lignum in panem eius! Exponit Leo papa, i. crucifigamus Christum! Ipse enim est panis... Vel ad litteram: Erat quoddam lignum, quod contritum in panem missum ho- minem interfecit et intoxicabat. Sed de primo modo dicitur 13 Moralium saper Job: „Lignum in panem mittere est Dominico corpori crucem adhibere“ 1) Supra, pg. 200/1, fol. 1257b, super Jerem. Cogitemus...’. — 2) Recte 27° Vulg.

Strana 222
222 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXIII. CXXXIV. et eradicemus1), i. deleamus, eum de /terra2) vivencium2)[ et nomen eius, sc. Salvator, non memoretur amplius, sc. in nobis. Et hoc factum est, quia salus in ipsis dampnatis non est nominata. Tu autem, Domine Sabaoth, i. princeps exercituum omnium, qui iudicas et probas, i. perfecte cognoscis, corda i intenciones — et renes, i. affecciones hominum, tibi jeniml revelavi, i. comisi, causam meam, tamquam potentissimo, sapientissimo et beni- volentissimo iudici. Hec si memoraremur, staremus, quia potest ipse nostram causam et iusticiam optime vindicare. Actamen si contra subditos Domini alicuius quis [K 130 a excedit vel ipsos dampnificat, tunc Dominus ipsorum tenetur pro satisfaccione ipsis laborare et in- stare. Item siquis excessit contra nos vel quemcunque, tune nisi non gerat maliciam in corde contra illum et iure ipsum querat vel reconci- lietur quando potest, tunc licite accedit ad sumendum sacramenta di- vini corporis. Nam dicit Augustinus: „Si inimicus tuus longe est, pergendum est ad reconciliacionem non gressu corporis sed affectu mentis.3) — 1) Vulg. Quadr.: eradamus K. — 2) Vulg. Quadr.: mundo K. — 3) Passio secundum Marcum, quae illa die legebatur, hic deest.

Strana 223
CXXXIV Fer. 4“ post Palmarum. Isаiае 62—63. 18. IV. 1411. sc. in mundum, in Jerusalem, in asino equitans et venit in corda fidelium — K 130 b Dicitel) filie Syon: „Ecce Salvator tuus venit, Ecce merces eius ; cum co, quia sicut cras iam Judas pecunias habuit, pro quibus vendidit Christum — et ergo sicut cras legitur epistola LXIII, 11 Quis est iste, qui venit de Edom?... Responde: Ego, qui veritatem loquor, tinctus vestibus de Bozra.. etc. Et dicunt: Quare rubrum est vestimentum tuum, sicut calcancium [ in torculari.. Non vestimentum tunice, sed corporalitas, que divinitatem operiebat. Respondens dicit: Torcular calcavi solus et de gentibus non est vir mecum, quia omnes a me fugierunt, similiter et Petrus, qui antea presumptuose loquebatur. wrydani vel wprchliwosti swe meus fluxit Calcavi eos in furore meo . . . sagwis aspersus est su per corporis mei vestimenta mea . . . . et salvavit michi2) brachium ] meum , i. divinitas mea, que huma- nitatem eius conservavit, ut non quomodolibet possit a sancto proposito nostre redempcionis declinare. Nam dixit | Matth. 26° : „Spiritus qui- dem promptus est, caro autem infirma“ etc. 1) Hic textus et expositio in Quadragesimali longius tractatur; in K ad praecedentem sermonem inmediate adiungitur. — 2) Quadr. Vulg. me K.

Strana 224
CXXXV. Fer. 4“ p. Palm., ep. altera. [Isai. LIII, 1—12.1/ 18. IV. 1411. K 130 a In diebus illis etc. Domine, quis credet1) auditui nostro — et brachium Domini cui revelatum est... 1 etc. In2) epistola tria ostendit Ysaias: Egressum Christi, unde carnaliter processit, 2° quia abhominabilem mortem passus est; 3° propter quid est passus dicens: Domine, quis cre didit" auditui nostro?' i. verbo, quod audivimus a te; et pauci crediderunt, vel credent, ut opere impleant. Et eciam christiani, qui quamvis voce credunt, non tamen opere illud pensant, ut sint grati de eius misericordissima passione. Et brachium Domini gloria, i. Filius Dei, per quem omnia fecit Pater, cui revelatum lest[, nisi Patri. Unde dicitur fecit potenciam in brachio suo' prutyczye3)! Et ascendet sicut virgultum coram eo Ysaias XI : „Flos de radice ascendet“ et sicut radix de terra sicienti i. non humecta, sc. Virgine Maria, que non fuit humecta viri semine. et non est species ]eit i. pulcritudo podobenstwyc K 130 b neque decor sc. cum fuit consputus, spinis coronatus et vidimus eum nos prophete Spiritu S. oculis mentis et non erat aspectus — delectabilis vel speciosus et quem intueamur ohawneho3) po(w )rzyeneho3)! et desideramus eum! despectum a Judeis et malis; nos tamen desideramus eum, ut veniat ad nos liberandos 1) credit Quadr., credidit Vulg. — 2) Expositiones aliae leguntur in Quadr. (haud раиcа congruunt). — 3) Quadr.; om. K.

Strana 225
Fer. 4a p. Palm. Ohristus implevit prophetiam Isaiae. 225. et novissimum virorum, i. vilissimum reputacione hominum, quia nulli a principio mundi tajn ta pena et contumelia et blasfemia est illata, sicud et Christo. Virum dolorum, se. omnium secundum genus et sfi cientem1) infirmitatem, i. affectantem vel experientem in corpore, ut aliorum infirmitas cassaretur. Ubi ergo nos sie sitivimus infirmitatem propter ipsum? Sed certe magis postulamus, ut non doleamus in aliquo membro corporis nostri et quasi absconditus vultus Jeiust non solum divinitatis, sed eciam humanitatis, et despectus. Unde (i. exinde) nichil reputamus eum Hic connumerat se propheta populo Judaico, qui ipsum minime reputaverunt, sicut et nunc multi mali christiani ipsum modicum reputant, quia paucam gratitudinem ostendunt Vere langwores nostros non ficte, non ymaginative ipsel tulit — langwores neduhi langworem, sitim, esuriem, ut nos sanaret prius degustando. Qui enim langwidus est sicud penitens hic existers potest sanari; qui vero dolet ad mortem dampnacionis, non potest sanari Et infirmitates nostras ipse portavit2) i. penam pro ipsis infirmitatibus nostris, ut nos sanaret, Et nos putavimus eum! quasi leprosum propter sputa Judeorum et despectus, quia Mtth. 27° dixerunt: „Alios salvos fecit, se ipsum non potest salvum facere“ Ipse autem vulneratus est, spinis, clavis et lancea; arundine, qua percuciebant caput eius propter iniquitates ] nostras sc. ut ipse conculcarentur, attribus est sc. membris, spinis, plagis et alapis propter scelera nostra! et transgressiones nostras, quibus transgressi defuimus ... .. et livore eius sanati sumus Eccli 2803) „Flagelli plaga livorem facit“ et sic Christus fuit lividus propter flagella- ciones. Proverb. 20°: „livor vulneris absterget mala“, quo sancti sumus omnes nos quasi oves Jerravimus! errabunde in via, sc. que ducit ad infernum, que sunt luxuria, avaricia .... et Dominus posuit in eo iniquitatem ... secundum penam satisfactoriam pro nostris omnium peccatis. Et hoc figuratum fuit Levit, 16° in ca[m]pro pro peccato4), quem cum pec- 1) Quadr. Vulg. scientem, K sicientem male. — 2) Vulg. Quadr.: K tulit errore. — 3) Vulg.: 20 K. — 4) Vulg. popon K male. —n . 15

Strana 226
226 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl: CXXXV, CXXXVI. catis in scripturis K 13I a et appensis expulerunt de civitate. Sic et Christus pro nostris iniquitatibus fuit eiectus de Jerusalem civitate, ut ab ipsis liberemur. Ulterius ponit eius mansuetudinem post humiliacionem iam expres- sam dicens: Oblatus est — — in ligno crucis quia ipse voluit Ecce, quia in eo obedivit Pilato et crucifixoribus suis, quod bonum fuit nobis, quia per hoc salvati sumus. Et sic Deus Pater voluit et Filius, ut offeratur pro nobis peccatoribus, ut redimamur — et Judei similiter hoc voluerunt, quia tamen perversa intencione hoc optaverunt, ideo peccatum mansit in ipsis. Et sic stat duos unam rem [vellem] velle et eandem — et tamen unus eorum peccat mortaliter et alter meretur. et non aperuit los suum ... . . ad contumeliam, cum male tractaretur ab ipsis Judeis .... quasi agnus coram tondente .... de august) i a — passionis et crucis — et de iudicio — sc. iniquo — sublatus est. in die resurreccionis, ut concludit. Quia pro suis inimicis rogavit nobis in exemplum, ut idem facientes regnum celorum accipiamus.1) — 1) Postea illa die Passio sec. Lucam legebatur, quae hic deest.

Strana 227
CXXXVI. Fer. 4“ p. Palm. 8. IV. 1411. K 131 a Passio Christi Matth. 26° secundum concordanciam ewangelistarum.1) [Quid molesti estis czo mutite tuto zenu §v. 10. (12) Cum consummasset Jesus hos sermones omnes dixit ; discipulis suis: Scitis, quia 3 post biduum pascha fiet........ Sermo evangelii huius factus est quasi hodie, nam hoc 'Cum con- sumasset Jesus sermones...' sc. de consummacione seculi et die iudicii, qualiter prope est iuxta eos, dicit 'Scitis, quia post biduum', i. post duos dies, sc. feria VI“ Pascha fiet, i. Christus agnus paschalis ymolabitur in cruce, 'et Filius hominis [hominis] tradetur'. Hiis verbis ammonet discipulos, ut postea nimium non stupescant — et eciam, ut cum factum fuerit, a fide non recedant. Tunc congregati — hoc fuit prophetatum Psalmo 2°: K " 131 b „Principes convenerunt in unum adversus Dominum.. Quid movit eos ? Quia dixerat heri ) Matth. 2 3° f: Non me videbitis amodo, donec dicatis: Benedictus qui venit..' Tunc credebant, quod vult fugere ab eis. Tunc, quasi hodie ad esum agni paschalis secum debebant preparare cras edendi. 'Ipsi sunt congregati', ut mortem Christi procurent. Pensemus verba: Congregati sunt principes sacerdotum', quoniam fue- runt plures principes sacerdotum. Certe quia unum deceba[nJt principem sacerdotum esse, sed avaricia eorum fecit multos, qui episcopatum ap- preciabantur. Gravatur peccatum eorum primo ex temporis sanctitate; 1) Pro passione Lucae hic concordantia evg. ponitur, partim cum mag. Joh. Passione Christi, iam 1558 cdita, congruens. — 2) Scriptor glossam h. l. jalso posuit, vide injra, f. 132ra, ad finem sermonis.

Strana 228
228 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVI. quia in die festo, quo meditari debuissent de Deo suo, congregaverunt ma- liciam suam, ut Jesu mortem procurent. Nos similiter videamus, ut diem sanctum non in maliciam convertamus, sed magis opera sancta perfi- ciamus, ut non simus cum istis noxii in peccato. — 2° ex consiliancium qualitate, quia principes sacerdotum et seniores populi, quia quanto quis est maior in hoc mundo, debet plus aliis sanccioni atque devocioni, quia si cadit, fit multo miserior. Et hic dicit Gregorius: „Quanto gradus alcior, tanto casus gravior.“ Et ergo Luciper in altissimo gradu positus ex inobediencia cecidit gravius aliis cunctis. Sed versum est in oppositam qualitatem, quia quanto quis hic est miserior et aliis hu- milior, est in regno celorum exalta[n]cior, iuxta illud Christi dictum: [Luce 16°! „Quod hominibus altum est, abhominacio est coram Deo — et quod hominibus mundanis vile, Deo carum est et gratum.“ Et ergo est huiusmodi debitum duplex, sc. comissionis et donacionis. Ex debito donacionis cui multam graciam dedit, ex debito comissionis, cui multa peccata dimisit, tenetur diligere Deum. — Gravatur 3° ex loci maiori- tate, quia in alterum1) principis sacerdotum. Nam sicut episcopus est in officio Dei respectu aliorum alcior, tanto domus sua debet esse bonis hominibus et sanctis tractantibus de salute proximorum ulterior. Ibi do- cemur, quod gravius est peccatum in loco sancto commissum quam in loco privato, ut puta magis est peccare fornicando in ecclesia quam in domo. — 4° gravatur ex sollicitudine, quia timebant plebem, diu et sollicite se ad Christi mortis procuracionem proponentes. Et ergo si quis ex diligencia magna previa peccat, quam habet, ut perpetret peccatum, talis plus peccat, quam ex fragilitate, ut si K 131 a quis instat pro fornicacione consumanda die noctuque — ad hoc cogitando plus peccat, quam qui ex fragilitate. Et ergo tale s , que se preparant, ut eas alii concupiscerent, sunt tamquam formadium twaroh, ad quod musce a d - volantes alie defedant, alie alis suis adherentes eas ibi dimittunt. — 5° ex fine, quia ut Jesum dolo tenerent et occiderent. Ecce, quamvis occisio Christi fuit bona, quia nobis salubris — quia tamen ipsi Judei et nequam sacerdotes illam ex malicia sua procuraverunt, ideo peccaverunt. Christus tamen non peccavit se benivole in mortem ex magna caritate nostre salutis tradendo pro nobis. Et tamen „quidquid agunt homines, intencio iudicat illos.“ 6° quia principes sacerdotum'... Ideo eos debuit detrahere sanctitas- Unde Exo. 12°2): „Sacerdotes, qui accedunt ad Dominum, sancti. ficentur!“ — Seniores vero populi debuit retrahere sapiencia et ho- nestas, quia ipsis magis est peccatum, quam iuvenibus. Et sic patet 2' Machabeorum 6° de Eleazaro, qui dixit: „Avertat Deus, ut ego 1) In K in rasura inclarum. — 2) Recte XIX, 22 Vulg.

Strana 229
Fer. 4a p. Palm. Principes sacerdotum Jesum interficere conantur. 229 — — Isti vero in senio iam propter metum legem Dei transgrediar..“ seniores in mortem Domini conspiraverunt, honestate et sapiencia postpositis. Ibi debent advertere seniores, ut legem Domini servent. Summum sacerdotem Caypham debuit retrahere dignitas, qui tamen primus in mortem Christi sentenciam tulit Joh. XIo[: Expedit vobis... et consilium ffecerunt", Glosa: non palam, ut non publi- caretur, ut "Jesum[ dolo 1tenerent!. Dolus secundum Papiam est occulta malicia blandis sermonibus adornata. Ubi dixerunt: „Ma- gister, scimus, quia verax es et viam Dei in veritate doces“ etc. Quorum corda Deus noscens dicit: [Matth. XXIII „Quid me temptatis, yppo- crite“—et hoc est proprie yppocrita: dolosus, qui pulcre loquitur palam et in occulto malum cogitat. Nos igitur videamus, ut non verbis oris pulcris cordis maliciam operiamus. Consilium fecerunt: Interlinearis: Consilium fecerunt', non palam, quia ne eis tolleretur et a morte redimeretur; non in die festo, non propter prophanacionem evitandam, sed propter tumultum evitandum. Et idem, quod timebant, venit super caput eorum. Jeronimus: „Qui debebant pascha vicinum celebrare, victimas lavare, templi parietes, pavimenta vertere et iuxta legem lavari et mundari, ut esu agni dignifierent, concilium fecerunt, ut Jesum inno- — centem morti traderent et occiderent.“ Tunc revertitur | K 131 b] ad Mariam Magdalenam dicens: Cum autem esset Jesus in domo Symonis leprosi... Mistice secundum Hugonem de S. Victore: „Symon leprosus pecca- tor conversus et penitens et mundatus, peccator nuncupatus. Et sic dixit Christus [Matth. 21°1/: „Publicani et meretrices“ (sc. qui prius fuerunt tales) „precedent vos in regno Dei. Ille ponens tristiciam pro peccatis in domo, i. in voluntate, in corde, de qua 2a1) Corinth. 3°: „Templum Dei sanctum est“ etc. Et Luce 7°... 2) Ibi Deus tot ferculis pascitur, quot boni motus in ipsa passione peccatoris Domino offerentur — et tot generibus vini inebria- tur, quot gutte fiunt lacrimarum: Cantic. 7° „Guttur tuum vinum optimum." [Et ecce:! Mulier jattulit!: ungentum offerens est anima vere penitens, sicut fuit Maria Magdalena. Ungentum — devota oracio, quam Christus plus diligit quam ungentum Marie Magdalene. Hic ungento capud Christi ungit, qui divinitatem Christi credit,ut qualiter Deus existens pro nobis in cruce pati dignatus, qualiter est pius pater guber- nator, amator et creator noster, 1) Recte 1“ Vulg. — 2) De Jesu in domo pharisaci; textum scriptor omisit.

Strana 230
230 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVI, CXXXVII. pedes ... vero ungit: humanitatem citra divinitatem adorans vel pauperes Christi reficiens. De primo, qualiter humanitas ipsa pro nobis passa est et sic totam passionem eius gratuite revolvendo et cum ardenti desiderio ....; de 2° patet, quomodo cum pauperes sint membra Christi, illa ergo, que fiunt ipsis, Christus, qui pro ipsis voluit esse pauper, omnia ascribit sibi facta. Alabastrum ungenti est cor, quol) fracto ex dolore peccati ungen- tum2) effunditur et domus tota non solum militantis sed et triumphantis ecclesie odoribus repletur suavissimis. De primo non dubium (— reple- cione —). De 2° Luce 15°: ,Gaudium est angelis Dei super uno pecca- tore penitenciam agente"... Et de illo ungento dicitur: JEccles. 7° 2 „Melius est nomen bonum (sc. post mala opera [al converso factum), quam ungenta preciosa". Videntes discipuli indignati sunt... Ymmo et nunc sunt eorum sequaces, qui videntes ungentum sancte predicacionis in membra Christi diffusum, quibus bene redolet, illi autem malicia inflammati mur- murant contra ungentum effusum fidelibus sancte predicacionis. Sed specialiter Judas murmuravit; eciam quamvis XII murmuraverunt, quos Christus corripuit. Illi statim desierunt, Judas vero, quia fur erat avarus et loculos habebat, ideo quia furatus fuisset 30 denarios de 300tis, ideo postea pro illis Christum vendidit, ut sibi decimales istorum denariorum trecentorum recuperaret, quos furari K 132 a debebat. Sic eciam quam- vis nunc multi murmurant de effusione ungenti s. predicacionis, qui ex eis sunt boni, penitent de illa murmuracione et convertuntur. Qui vero Scariothite sunt, avari et fures, illi postea non convertuntur ad monitum Christi et nec desistunt a murmuracione, donec laqueis inferni suspen- dantur etc.3) — 1) In K que errore. — 2) In K vingentum errore. — 3) Finis deest; in textu evangelii sequebantur verba 'quid molesti estis' cum glossa bohemica, quae errore scriptor fol. 1317a ante textum posuit; v. supra, f. 1377a.

Strana 231
CXXXVII. In coena Domini, magna feria 5°. Joh. XIII, 1. 19. IV. 1411. K 132 a Ante diem festum [Pasce sciens Jesus, quia .......... omnia dedit ei | Pater in manus .. . etc. Tempusl) evangelii ostenditur manifeste, quia quasi hodie est factum. In quo ostenditur disposicio nostri Salvatoris ad discipulos suos, sc. in bona informacione, humilitate magna et caritate firma. Qualiter autem ad Christum se habuerunt discipuli sui? Solum de duobus hic fit mencio, sc. de Juda, proditore Domini sui, et de Petro, qui noluit sibi pedes lavari permittere. In quorum quolibet pensatur defectus. In Christi igitur imitacione sunt omnes, qui humilitatem habentes et caritatem suos informant proximos. Exemplo Petri multi sunt designati, qui quamvis a Christo mundari debent, non tamen paratos se mundacioni huiusmodi exhibent et ostendunt ingratitudinem recidivando. Imitatores Jude sunt omnes in peccatis existentes mortalibus cum intencione recidivandi, in quos dyabolus post sumpcionem intrat. Nota2) tamen, quod Christus hic in mundo existens specialiter fecit m tria convivia magna. 1", quando pavit quinque milia hominum discum- bencium super fenum — et celebratum est in quinque panibus ordeaceis 2m et duobus piscibus, ut patet [Matth. XIV.[; 2" , in quo pavit quatuor milia hominum de VII panibus et paucis pisciculis, ut patet Marci 8°. — 3m fecit convivium in cena sua, ut patet Luce 22° et in presenti ewangelio. Et non nominantur hic cibi, qui sunt comesti nec de reliquiis fragmento- rum, que superessent3) de vino et pane, que Christus suis XII discipulis dedit. Primum convivium significat pastum spiritualem, quo pavit patres veteris testamenti, qui non fuerunt K 132'b exsortes cibi dominici, sed pasti sunt panibus ordeaceis in legis divine observanciis duris et gravibus. 2m 2 significat pastum spiritualem fidelium nove legis; 3" significat pastum 1) Expositio haec cum sermonibus Quadr. et Report. magnam partem congruil. — 2) In marg. De conviviis tribus, que feeit Christus add. K. — 3) In K superassent errore.

Strana 232
232 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVII. spiritualem ecclesie triumphantis, que tota erit simul post iudicii diem in eternum et sine fine. Et1) ad illud convivium tercium, quia est finis, oportet ut transeatur per media: ut prima cena sit penitencie nostre, de qua Apok. 19°: „Ve- nite, convenite ad cenam magni Dei,“ sc. ad penitenciam. Quis cibus est ? Illius David [Psalm. 101°1: „Cinerem tamquam panem manducabam et potum cum fletu miscebam.“ Manducari cinerem cogitando, quia cinis es et in cinerem reverteris. Hoc pensando, quia peccavisti contra Salvatorem tuum, cum quo eternaliter regnare debeas. Commisces illum cibum cum fletu, sincere super peccatis flendo commissis ... quasi contra Salva- torem tuum deliquisti et eternaliter dampnaberis, nisi peniteas. — 2“ cena est audicio verbi Dei Matth. 4°: „Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei.“ Si has duas cenas quis digne degustaverit, adaptabatur illi. 3" cena, que spiritualis refeccio patrie est, de qua Apok. 1 9°: „Beati, qui ad cenam agni vocati.“ De illa eciam unus discumbencium cum Christo "Luce 14°1 dixit: „Beatus, qui manducat panem in regno Dei.“ Et hinc Christus Luce 14%1 subiunxit dicens: „Homo quidam fecit cenam mag- nam" — et subiunxit: [Matt. 201/ „Multi ad illam sunt vocati, pauci vero electi.“ — De ista igitur cena sciendum, qualiter se habuit Christus et suis mandatum dedit haberi discipulis et specialiter cum hoc nos sacerdotes notaremus, cum simus tamquam Christus, qui mediator fuit Dei et homi- num. Sic similiter et nos facere debemus peccatores Deo reconcilian do. Hoc habito notaremus, quomodo viatico cibo pasceremus se et alios, quo tamquam viatores nos et ipsos confortaremus hic in via sub specie panis, quo iam in termino ad quem in regno celorum fruuntur sancti iam effectualiter facie ad faciem in ipso delectati — et dampnati ab eius fruicione totaliter sunt alieni. — Pensare debemus, quod desideria nostra in suis sordibus emendentur et a terrenis retrahantur stercoribus diviciarum. Nostra igitur affeccio debet primo affectare celestia et remisse terrena, quibus solum ad necessi- tatem sustentemur. Si autem eversi sumus meditando terrena plus quam celestia, tunc sumus quasi olla erea, cuius fundus respicit mundum, i. terram, et os ad terram est inclinatum. Unde sole K 132 a veniente et radiis eius super ipsam ollam spersis non calefit nec sucus malus in ea exsicatur. Et sic nec mali homines et presertim spirituales, qui ad terrena oblectamenta suam diligenciam inclinaverunt superveniente ardore et inspiracionis divine estu, tales ex quo calefieri non possunt, minime sucus smaha eorum exsiccabitur, sed magis in malicia sua permanebunt, sicut Judas. De quo dieit Augustinus Sermone 55: „Venit ad convivium 1) In marg, tres cene, que sunt media ad conam vite add. K.

Strana 233
Magna fer. 5a. De tribus coenis et coena Christi ultima. 233 explorator sspeherz pastoris, traditor sui Domini et venditor redemptoris, qui facit sicut olla eversa, cuius malus sucus smaha ardore divine inflam- macionis non potuit exsiccari. Videat quilibet et specialiter Christi sacer- dos, ut non ipsum in imitetur, ut non sit in convivio sacerdocii sui pastoris Christi Jesu explorator, ut divicias et pingwes questus explorandos instet, ut per ipsum, qui pauper fieri voluit, ditari possit, ne sui Domini traditor existens suum pium symoniace vendat redemptorem. Et tales sunt multi in ecclesia, de quibus 1"1) Petri 4°: „Cor exercitatum habentes malicia" temporalia plus appetentes quam eterna, qui suum pastorem explorantes ipsius vendunt sacramenta et eum tradunt. Ante diem festus sciens Jesus, quia jomnia deditl etc. cum dilexisset suos s. discipulos non solum XII, sed omnes filios predesti- natos usque in finem dilexit eos, i. finaliteret supreme. De quà dileccione Joh. XV°. „Maiorem caritatem nemo habet, nisi ut animam suam ponat quis pro amicis suis.“ Ipse vero non solum pro amicis voluit mori, quam caritatem finalem in mortem continuatam perficiens dixit in cruce: Johan. XIXoI „Consummatum est.“ Unde 1° Joh. 14°1: „Karissimi, ex quo Christus nos dilexit usque ad mortem et eciam post mortem, et nos debemus nostros proximos diligere fratres et nos usque ad mortem expo- nere pro ipsis." Et cena facta, i. preparata ad convivancium usum, deducta. Et non intellige facta' i. e. consumata vel transacta et dyabolus iniisset (alias misisset), sc. suggestiones, sc. in cor Jude. Nam cum homo est in peccato mortali, tunc habet dyabolum in se, quia solus est dyabolus incarnatus, ut patet de Juda, ut dixit Christus Joh. 6°: „Nonne XII ex vobis elegi,“ sc. ad officium apostolatus ,et unus K 132"b ex vobis dyabolus est“. Et subdit ewangelista: „Hoc autem dixit de Scarioth, qui traditurus erat eum,“ sc. ex avaricia. Ecce quia heu multi sunt dyaboli, quicunque ad quodcunque peccatum consenciunt perpetran- dum et actualiter perpetrant illud. Et si tales sacris se inmiscent, sc. communioni corporis Christi, tunc novo peccato mortali tales peccant, et eciam si aliis dent corpus Christi. Et ergo hic Christus notanter dicit, quod dyabolus iniit (vel inmisit) in Judam post corporis sui indignam sump- cionem, quia 'omnia dedit ei | Pater €.' Intellige, quod sicut esse dedit sibi Pater, sic eciam omnia dedit sibi Pater cum illo esse in manus et in po- testatem, ut omnipotens sit Filius sicut et Pater, sicut et Spiritus S. Matth. ultimo: „Data est michi omnis potestas in celo et in terra,“ sc. ad utrumque eternaliter infinita — et quia exivit primo per eternam generacionem, quia Deus sine matre de Patre, 2° per temporalem gene- racionem ut homo de matre sine patre. 1) Recte 2a Vulg.

Strana 234
234 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in. Bethl. CXXXVII. Surgit a cena... Pensa secundum Augustinum sermone 55, quid fecit: „Surrexit et lavit discipulos suos;“ 2° precinxit se lintheo', 30 misit aquam in pelvim, 4° lintheo pedes, quos laverat, tersit. Numquid gratis hoc fecit et sine racione vel inmerito? Certe non. A quo incepit lo- cio? In Juda non in cepit locio spiritualis, quia dyabolus cor eius avaricia induraverat, quamvis forte incepit locio carnalis. De quo tamen certum non habemus ex scriptura. Pedes autem carnales eius Christus lavit propter humilitatis exemplum prebendum et scandalum proximi devitandum, ut non in occulto crimine publicetur in scandalum aliorum. Quod heu a nunc sacerdotibus, ut non Christi imitatoribus, servatur, qu- tamquam Gezy fidelem animam in amaritudine positam ad Elizeum dei mum accedentem vult remanere. Et ergo hic Christus tam corpus suum quam eciam sagwinem dedit [eciam] Jude in exemplum aliis, ut nullus eciam sacerdos quemcunque peccatorem a Domini mensa removeat manifeste, ut non alii scanda- lizentur. Surrexit et ponit vestimenta.. Augustinus: „Quia cum in forma Dei esset, se ipsum exinanivit, humanitatem assumens nobis ser- vivit", precinxit se linteo, quia ut homo, misit aquam in pelvim, ut lavaret pedes discipulorum, qui sagwinem suum in terram fudit, ut lavaret sordes peccatorum et 4° pedes lavaret affectuum malorum, ut non pro maioritate litigent, qui lavit. In qua ewangelii lege tradita suorum discipulorum corda confirmavit. precinxit se: sic alios voluit lavare K 133 a ]— et se precinxit, ut se non macularet. Ibi doceantur confessores, ut sic alios mundent a peccatis, ne soli contaminentur... . . . .Venit ad.. Petrum... ..."Dixit ei Petrus"... Domine, tu michi lavas... quasi diceret: Non audeo, mi Domine, permittere, cum sim peccator‘. Augustinus: „Attendite, quid est ‘Tu, Domine' et quid est 'michi'. Pocius enim cogitanda sunt, quam dicenda. Quia creator, gubernator peccata lavas tu, rex celi et terre, michi, misero homini. Quid autem est Domine'. Domine tocius mundi, creator mundi — tu sanctissimus peccatori, tu magister michi inerti, dominus misero, tu Deus homini vili, tu ditissimus michi pauperi 'lavas pedes'! Crisostomus: 'lavas ) pedes! manibus, quibus oculos ceci natu aperuisti, leprosos mundasti, mortuos suscitasti'.. .. Quod ego facio, te vidente, nescis modo, scies autem postea (cum Spiritu S. illustratus fueris)..... . ..Dixit Petrus... ...non lavabis ... in eternum i. nunquam;..... Respondit Jesus: si non laverol te in pedibus ...

Strana 235
Magna fer. 5a. Non solum corpus, sed etiam anima lavanda est. 235 et sic realiter in effectu ... non habebis [mecum! partem i. hereditatem regni celorum. Roman .8° „Heredes quidem — Dei, coheredes autem Christi. Dicit ei Jesus: „Qui lotus est, baptismo et penitencia, non indi- get, Inisi, [ut pedes [lavet [ i. extraneos affectus suorum desideriorum. Qui qualiter sunt lavandi, sciendum est. Nam si non laventur peccata venialia, cum illis non potest quis intrare in regnum celorum. Nam dicit Bernhardus in quodam sermone, quod non potest aliquis coinqui- natus peccatis venialibus intrare in regnum celorum, nisi hic deleantur. Apоc. 21°: Non intrabit quidquam coinquinatum in eam‘. Per caput igitur intencio, per pedes affeccio et per manus operacio designatur. Si ergo intencionem habes postea fornicandi et deinde affectum habes, ut impleas et postea actualiter perficis illud peccatum, quod si pedes affeccionum sunt sine consensu, tunc talis venialiter peccat. — Bernhardus: Sed pedes, qui sunt affecciones anime, cum in hoc pulvere gradiuntur, in toto mundi hic esse non possumus, qui aliquando voluptati, aliquando curiosi- tati, postquam1) ad regnum celorum cedat animus vel, i. saltim, ad horam, ut quod homo vana loquitur, quamvis non nociva, vel quod regnum celorum non ita sincere et diligenter affectamus, venialiter peccamus. Verumta- men nemo hec contempnat aut parvipendat; inpossibile est enim cum eis salvari, inpossibile est ea dilui, nisi per Christum et a Christo. Nemo, inquam, perniciosa securitate dormitet, declinans verba malicie ad K 113'b) excusandas excusaciones in peccatis, quoniam (ut audivit ab eo Petrus) 'nisi laverit ea Christus, non potest habere secum partem in regno celo- rum' ... Quicunque ergo vult digne communicare, primo intencionem habeat firmiter perseverandi et prius doleat sincere de omnibus peccatis contra Deum commissis, quod umquam eum offendit. Et si dicet aliquis: 'Tunc non digne accedam cum venialibus peccatis‘, respondeo, quod digne accedit talis taliter, tamen ut sic accedens cum veniali peccato non privatur a gracia Dei. Quamvis sic peccet venialiter, tamen accipiet premium sempiternum. Exemplum: ut si quis in vinea laborans non fortiter, quia est debilis, et alter fortiter, tamum cuilibet illorum denarius datur diurnus. Sic similiter hic intellige: quamvis est in gracia Dei in veniali peccato accedens sacramenti percepcionem, tamen ut sic venialiter peccat, quia non est omnino et in toto perfectus, cum ad- huc melius accedere posset. Et non potest dicere, quod-optime ad eius sumpcionem se preparavit, quia mentiretur, cum melius se deberet pre- parare: ideo ut sic venialiter peccat. Hec ergo, karissimi fratres, rogo pensate — et primum, quod sincere doleamus de commissis peccatis; 2° quod firmam intencionem habeamus 1) K pusquam errore.

Strana 236
236 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVII. non recidivandi, si volumus nobis peccata dimitti. Nam a simili, si delin- quimus contra dominum terrenum et ipse scit, quia postea iterum contra ipsum excedemus, minime parcet nobis: sic a simili, excedens si )s cit intencionem tuam Deus ( intrinsece, quoniam recidivabis, quomodo par- cet tibi? . ..JEt vos mundi estist, sed nonomnis ....Excluditur Judas. Quare? Quia sciebat, quis traditurus esset eum. Sic similiter ipse nunc scit, quis indigne sumit eius corpus sanctum cum intencione recidivandi. — Scitis, quid fecerim vobis ...? Nos igitur pensemus, quid fecit nobis. Quia humilitatem ostendens nostra desideria expulit et maximam caritatem in sui corporis oblacione ostendit. Hec pensemus nos christiani, non tantum ore recolentes, sed cordintima intencione trutinantes et revolventes, ut singulis diebus Jerosolimam peregrinemus, non gressu corporis sed affectu mentis, que peregrinacio est Deo placibilior, quam corporis — qualiter incarnatus est pro nobis, qualiter natus, qualiter fugit in Egyptum, qualiter eciam predicans persecutus et hereticatus est et a communitate eiectus et qualiter sudans K 133 a sagwine pro nobis ora" vi"t, qualiter collaphisatus, alapisatus est et consputus, qualiter eciam flagellatus est, quo) modo a capitis vertice ad pedis plantam sanitas non erat inventa in ipso, qualiter eciam tamquam iniqus fuit ductus et cum latronibus crucifixus, qualiter gloriose resurgens ad celum ascendens suis discipulis dedit Spiritum S. et qualiter finaliter in die iudicii veniet et quod premium tibi dabit, an dampnacionem vel vitam eternam. Hec pensa et peregrinabis Deo gratancius, hec cum magna gratitudine revolvens, quam corporaliter deambulares. Si ergo lavi ego pedes — causa humilitatis sub vestris pedibus humiliatus — et vos debetis esse subpeditamina aliorum sub ipsis humi- liter collocare. Ubi tamen heu hec humilitas a nunc fictis imitatoribus Christi est aliena! Exemplum dedi vobis .. in doctrina, in caritate, in humilitate, ut quemadmodum ego docui libere ubilibet predicando, ut et vos faciatis predicetis. Hoc iam bene videtur, si ipsum iam imitamur. — 2°, ut caritatem cum proximis vestris habeatis ipsos1) sincere diligendo. In signum huius sacerdos dat pacem2) osculi2), antequam communicet corpus Christi. — 3° exemplum paciencie, sicut Christus passus, heretica- tus et pro blasfemo fuit reputatus et in mortem condempnatus propter predicacionem, ut nos similiter verbum Christi audientes et illud pro- ximis nostris revelantes et eos docentes ... ut propter illud eciam nos persecucionem paciamur et nos a Christo non sinamus secludere [et] per- secutoribus legis Christi. 1) In K impios errore. — 2) Sic K, pro osculum pacis errore.

Strana 237
Magna fer. 5a. Christus nobis exemplum est caritatis, humilitatis. 237 Docemur ibi, quod nullum alium audiamus, nisi Christum et quicun- que concordat cum Christo, — ut non audiatur discors mandato Christi, sive in consilio, sive in mandato1). Et eciam non tenetur quilibet obedire consiliis prelati boni omnibus. Nam si que est allecta ad virginitatem te- nendam et vovendam et suus superior suadet, ut nubat matrimonialiter — si non audit, peccatum non habet. Nos hec, que dicta sunt pro informacione nostra, servemus ut ad regnum celorum perveniamus2) etc. — 1) K mandata errore. — 2) Hic prima pars mag. Joh. 'Passionis' finitur. Hanc ille ante aliquot annos similibus verbis in facultate theologica, pro gradu baccalarii cursoris, exposuit; haec expositio anno 1558 in Historia et monumenta M. J. Hus etc.' Noribergae prodiit, cum titulo „Passio Domini nostri Jesu Christi e quattuor evangeliis summarie collecta“ (tom. II, f. 7r—24r); nova recensio anno 1409 in Quadragesimali legitur. Con- tinuatio huius Passionis in sequentibus sermonibus continetur. Quomodo Quadragesimale priore Passione utatur, in mea „Literární činnost M. Jana Husi“ 1900, pag. 90—91 et 106—107 dicitur; nunc ea (et ea, quae de expositione Passionis Mag. Johannis ap. Sedlák, M. J. Hus 114, ap. Novotný M. J. Hus I, 99, alibi dicuntur) secundum nostros sermones complentur et emendantur.

Strana 238
CXXXVIII. In coena Dom., magna fer. 5", evang. alterum.[ Mat. XXVI, 20., — Luc. XXII, 14. 19. IV. 1411. K 133 b Vespere autem facto recumbebat ] cum duodecim discipulis suis. E! edentibus illis.[ etc. Ex evangeliol) habitum est, qualiter Dominus Jesus Christus suis discipulis conversabatur in cena, qualiter eciam tria convivia hic in mundo fecit conversatus, exemplum dans suis, ut quemadmodum ipse fecit humi- litatem maximam ostendens, ut et nos ita faciamus in humilitate, doc- trina, mansuetudine et paciencia imitando. Hic iam docemur, quid factum sit hodie de sero, qualiter eciam sui discipuli ad Christum se habebant et eciam pontifices ad suum archipre- sulem et supremum pontificem Jesum Christum. Recubuit igitur cum XII discipulis et dixit eis: Desiderio sc. magno desideravi hoc pascha i. agnum paschalem, ut ultimate iam tamquam cum filiis dilectis man ducem agnum paschalem antequam paciar. Non solum desideravi t paschalem agnum manducare quadrupedem, sed magis desideravi nos- tram salutem, quia dixit JLuce XII°1 Baptisma habeo baptisari et quomodo coartor, antequam finiatur.' Quod baptisma fuit sangwinis sudor et effusio de latere et omnibus membris suis. Hic ergo Christus similiter quemlibet suum fidelem imitatorem obli- gat et obligavit ex debito, ut propter peccata sua et Christum et eius veritatem se morti exponat. Qui ergo non audent se morti exponere propter Deum neque aliquid pati volunt pro ipso, sed diversas-incanta- ciones bobonky exercent, ut nichil adversi paciantur nec molesti. Tales non sunt Christi imitatores et nec cum Christo desiderant manducare. Qui ergo digne manducat eius corpus et sagwinem bibit, ille digne est comen- salis Jesu Christi. Matth. 261/ Et dicit eis: unus ex vobis me tradet. Hic queritur, utrum Christus potuit Judam revelare vel non. Respondeo, quod de 1) Haec pars cum Quadragesimali (et altera parte Pass. Christi) congruit.

Strana 239
I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVIII. 239 potencia ordinata non potuit, cum ut Deus eternaliter previdit ipsum non revelari pro tunc; et ut homo tempore incarnacionis ipsum prescivit non revelandum. Et si dicitur: 'ergo non est omnipotens,' negatur hoc, sed dicitur, quod quamvis non potest mentiri vel se negare et sic de aliis per- feccionibus, ex eo non est inpotens, sed magis omnipotens, quia mentiri et se ipsum negare vel se ipsum destruere non est potencia, sed magis impotencia. Et ergo non potuit Judam revelare, quia voluit et hoc ordina- vit, ut non reveletur [K 134 a] Judas traditor. Et turbati sunt omnes ....certe horribile esset nobis audire, si nunc nobis diceretur a Christo: 'unus ex vobis me tradet,' quia spem ha- bemus, quod omnes sine peccatis mortalibus sumus. Qui ergo scienter est in peccato mortali quocunque, ille iam tradidit Christum glorificatum. . ..(Qui intingit manuml...in parapside, quod est vas qua- dratum, hic me tradet. Ecce adhuc non intellexerunt. Joh. 13° Et tunc s. Johannes dixit: „Domine, quis est, qui te tradet?“ Cui Christus [Matt. 261/ dixit: „Qui intingit mecum manum in parapside, hic me tradet.“ Judas vero temerarie, ut non suspicio sit de ipso, misit manum in parapsidem. Origenes: "Hec est consuetudo pessi- morum, ut acceptis beneficiis nichil boni cogitant de homine, cum exierunt de ipso. qui intingit' Re migius!: „Audi, o sacerdos, numquid non intin- gis manus in calice Christi? Cur ita tradis Christum in manus carnificum, indignis communicans sacramentum ? Primum tibi, demum aliis vel timore temporali vel lucro, quia traditor es Christi: nam qui accedit in peccato mortali, tradit iam Christum inmortalem, quem Judas mortalem tradidit. Matt. 26°! Ve homini jilli...... — Beda: Ve homini illi, qui corpus Christi non solum Judeis, sed malis christianis et peccatoribus tradidit, tradit et tradet inmortalem [Judas] Christum glorificatum, a Juda premunitus, qui tradens medium crepuit et dyabolus animam rece- pit. Et Christus pro illo mortuus est et satisfecit pro ipsius peccatis et regnum celorum sibi adaptavit, qui gravius multo peccat, quam Judas, qui mortalem tradidit a nullo premunitus, nec pro ipso adhuc Christus mortuus fuit et nec pro ipsius peccatis adhuc morte et passione sua satisfecit. Videamus pro Deo, ut non simus Christi glorificati proditores! Bonum erat ei, si natus non fuisset... Ibi questio oritur, utrum melius est Judam non fuisse, quam dampnatum esse? Respondeo, quod melius est ipsum esse dampnatum, quia hoc Deus voluit habere, ut ipse traditor sui Domini eternaliter condempnetur, quam quod non esset natus. Sed utrum Jude melius esset ipsum non nasci, quam dampnari? Certe, si eligere deberet vel posset, ipse pocius eligeret se non esse, quam sic dampnari. Quia vero hoc non potest velle, ideo . . . .

Strana 240
240 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVIII. [Respondens ... Judas ... dixit: Numquid ego sum, Rabbi? Jeronimus: Quasi subsannans di- cit — et vocat eum magistrum, cuius perfidus erat discipulus. — Ait illi: „Tu dixisti“. Cenantibus illis ... Quia in cena corpus Dominicum K 134'b manducabant post cenam, quod postea fuit usitatum tempore apostolo- rum ... quia vero divites laute cenabant et inebriabantur et pauperes esuriebant, ideo s. Apostolus arguit eos 1 1 � 1 ad Corinth. [XI°1 dicens: „Alius quidem esurit, alius ebrius est.“ Et subdit: „Numquid non habetis domos ad manducandum aut ecclesiam Dei contempnitis ?" — accepit panem et gracias agens dixit: „Hoc est corpus meum" — Et hoc fidelis quilibet debet credere, quod quandocunque illa verba proferuntur, tunc ibi auctoritate et virtute et potestate Dei panis substancialis mutatur in corpus Christi, quod est in minima specie sacra- menti totaliter et plene, sicut in maxima pecie. Quod corpus Christi non frangitur, sicud nec Judei corporis Christi in cruce crura fregerunt. Et ideo canit scriptura: „Non confractus, non divisus — integer accipitur. Quamvis enim sacramentum vel species panis frangitur, non tamen corpus Christi. Et illud nec tangitur manu sacerdotis nec videtur oculo corporali — et ideo canit scriptura 'quod non capis, quod non vides ... . " Et ergo stulti sunt et erronei, qui dicunt se posse frangere, videre vel tan- gere corpus Christi, quia tales sunt peiores Judeis, qui non fregerunt eius crura, ad Jesum cum venissent, ut testatur Johannes ewangelista XIX, 33. et accepto calice, i. cipho quocunque. Nam tunc non erant adhuc aurei calices neque argentei, quia lignum Bonifacius, cuprum Severinus, Urbanus aurum habebat pro calice. Et nunc aurum habetur — et hoc pensat Bernhardus dicens super illo Prophete |Trenor. 4°1 : 'Quo- modo obscuratum est aurum, mutatus est color optimus' quia „Tempore, quo fuerunt lutei calices et de argilla, erant aurei sacerdotes, Deo accepti; nunc vero, quia sunt calices aurei, sunt sacerdotes lutei, qui sunt, ut dicit Propheta, inmutati.“ — Dicit: Hic est sagwis meus ... Intellige: cum dicitur „Hoc est corpus meum,“ ibi est corpus Christi verum et Deitas; 2° anima Christi, virtutes Christi et eciam agilitas corporis glorificati Jesu Christi. Ex quo elicitur, quod quicunque diceret, quod post consecracionem sacramenti nichil aliud maneret in sacramento nisi corpus Christi, talis illa omnia negaret in sacramento altaris. Et si pertinaciter hoc teneret, esset hereticus. Et similiter eum dicitur hic est sagwis meus', ibi concomitanter non excluditur K 134 a | corpus Christi. — Sed intelligendum, quod in sacramento panis est corpus Christi sacramentaliter et sagwis Christi concomitanter, quia super pane non dico consecrando hic est sangwis meus'. Item in sacra-

Strana 241
Mag. fer. 5a. In pane et in vino pariter corpus et sanguis Christi est. 241 mento vini est verus sagwis Christi sacramentaliter et corpus Christi con- comitanter, quia non dicitur hoc est corpus meum' super vino. Et ergo in calice sagwis Christi est et corpus eius et in corpore sagwis, ut dictum est, quia unum sine reliquo non stat. Sed simplicibus quando datur corpus Christi, datur eis (ibi est) et sagwis Christi. Sed in calice non datur eis sagwis Christi, quia non consecratur. Et hoc sta t uit s. mater ecclesia ad cautelam, ne ex deordinacione contingat effundi sagwinem Christi, qui pro multis, i. gratitudinem monstrantibus et grate acceptantibus, effunde- tur, quibus proderit ad salutem, et eciam pro omnibus, quamvis non omni- bus proderit, qui grati non fuerint de eius passione. Et biberunt omnes: non excluditur Judas. Mandatum Dei est, ut omnes sub pena dampnacionis manducent corpus Christi, quamvis non omnes sacramentaliter manducant. Omnes tamen oportet, quod minime spiritualiter manducent in gracia Dei existentes, qui finaliter volunt salvari. Non bibam amodo de hoc[ genimine plodu, cum bibam illud vinum beatitudinis in regno mea1) .... . [Luce 22°1/ [Ait! ... Symoni: Ecce Sathanas — et dicit solum Symoni et non aliis discipulis. Cirillus: ut ostendat, ut homines quasi nichil existentes secundum naturam ex fragilitate et timore aliis preesse voluit1), sicut fuit Petrus, qui presumpcionem pre omnibus ostendit et gravius omnibus peccavit contra Domini mandatum, quia omnia ibi decem mandata in radice transgressus est — et specialiter duo periurando, nomen Dei in vanum sumens et falsum testimoniam dicens. Unde Augustinus: „Dico, quod utile est hominibus pomposis, cum in peccata cadunt. Unde dicit: Melius erat Petro, cum amore flebat, quam cum presumptuose dixit: „Etsi omnes scandalizati fuerint in te, ego nunquamscandaliza bor.“ [Matth. 26°. 1 Et sic contingit nunc multis. [Luc. 22°1 Sathanas expetivit vos ..[ Theophilus: „Hoc autem Petro dixit, quia forcior aliis erat, ut Sathanas ipsos cribret sursum per temptaciones K 134'b iactando, qui tamen remanserunt in cribro, et Judas, qui lolium erat perdicionis, excidit cribratus in ignem eternum. [Luc. 221 Egoautem rogavi.. Crisostomus: „Humiliter loqui- tur ad passionem tendens, ut ostendat bonitatem suam, qua nos dilexit. " Et ergo non dicit 'ego permisi', sed rogavi" —'et tu aliquando conversus (sc. post Spiritus S. percepcionem) confirma fratres tuos.' Nam, ut legitur, quicunque peccator veniens ipsi confitebatur, ipse statim suum periurium confitebatur et Dei miseri- cordiam, qua ipsum sic periurfijum suscepit, ut iste non desperet in pec- catis; .— 1) Sic K; Vulg. patris mei. 16

Strana 242
242 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXVIII. CXXXIX. Mat. 26°[ Terme negabis: ter Christum negare est per mortale peccatum Christum fide, spe et caritate amisisse. Christum a se removeri Scandalum paciemini i. fidem promissam non tenebi ti's michi Percuciam1) ego.— Deus Pater — pastorem — Jesum Christum et dispergentur oves gregis, sc. apostoli in eius persecucione.— —— Hec igitur recogitemus: 1" sudorem eius sagwinis, qualiter loqueba- tur Patri et orabat: Mi Pater, si fieri potest ... etc. Non enim ipse ignorabat, quod esset voluntas Dei ipsum pati, cum hoc ab eterno seivit ut Deus, quia voluntas fuit, ut ipse paciatur, et temporaliter ut homo in primo instanti sue incarnacionis. Sed nobis dedit exemplum, ut in nostris oracionibus Dei voluntatem preponamus et specialiter rogando illa, que possunt nobis bona vel mala esse, ut sunt sanitas, vel divicie vel bona temporalia, quamvis in illis, que simpliciter sunt pro nostra salute non oportet nos condicionem ponere ut est peccatorum remissio et sic de aliis. Qualiter autem sagwine sudavit, hoc nulla2) potest apprehendere, sed credo hoc esse ex magna et ferventissima caritate et supernaturali, quam habuit pro salute nostra, quod quasi vene omnes fuerunt aliquo modo mote in eo, ex quibus sagwis erumpebatur, nobis dans in exemplum, ut eciam, etsi sagwine sudare non possimus, saltem ipsum pium nostrum redemptorem pro venia nostrorum peccatorum rogitemus eo tempore, quo ipse oravit et captus est, ut oremus ... Luc. 22°/ Apparuit autem angelus Domini confortans eum. Nescio, qualiter eum confortavit, cum minor eo fuit et ab ipso creatus fuit, sed tantum iuxta sanctorum estimacionem, quod eum confortavit: „Mi Domine“ inquiens „constans esto, quia cito finientur tormenta tua, per que genus humanum redimens nostram ruinam reparabis“ — etc.3) 1) Verba Matth. afferunt textum Zachar. 13, 7 Vulg. — 2) Sic K. — 3) Finis deesse videtur.

Strana 243
CXXXIX. In Parasceue, magna fer. 6“ p. Palm. Matth. XXVII, I.U 10. IV. 1411. K 135 a Mane autem facto convenerunt principes sacerdotum et seniores [populi adversus Jesum ... . .. Qualiterl) autem hac hora conversati sunt cum Christo, ostendit s. Lucas [22°1: „Viri, qui tenebant eum, illudebant ei“ et „dederunt pal- mas in faciem eius et collaphis eum ceciderunt“ [Matth. XXVIl et dabant ei alapas Joh. XVIII! Crisostomus: Celi et terre dominus sustinet malorum illusionem, nobis formam paciendi prebens, ut nos similiter propter peccata nostra et propter ipsum illusionem paciamur. Marc. XIVl: Ceperunt conspuere ... quia vero hoc abhomina- bile est tam delectabilem faciem, quam angeli videre desiderabant, Judei sputis venenosis .....Et Glosa: Faciem Christi conspupu nt, qui iustos et sanctos homines in presenti vita contumeliis afficiunt ipsos creden- tes . . . . ., sicut et hic Judei Christum credebant seductorem mencientes. — Jeronimus: Faciem Christi conspuunt, qui conscienciam suam fedis cogitacionibus et accionibus polluunt cum consensu perficiendi eas. Quia hoc sciverunt Judei, quod innocentem opprimere non debent et ideo ipsum seductorem et reum mortis mencientes seculari potestati tradi- derunt, ut ipsi coram hominibus ab effusione innoxii sagwinis appareant innocentes. Luce 22°1 Velaverunt faciem eius: Beda et Bernhardus: „Non ut eorum scelera non videat, sed ut ipsi faciem eius non videant in eternum in regno celorum. Collaphis eum ceciderunt: Beda: Cesus est tunc collaphis Judeorum, nunc vero ceditur actibus falsorum christianorum. De quibus Hebr. 202): „Rursum crucifigentes sibimet Filium Dei.“ Si ergo imputas 1) Hac die Passio sec. Johannem legitur, pro qua hic concordantia evangeliorum posita est, quac cum (Passione Christi et) Quadr. congruit. Initium deesse videtur. — 2) Recte V, 6 Vulg.

Strana 244
244 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXIX. Judeis, qui mortalem ceciderunt, Deum esse ignorantes, multo magis debes tibi imputare, qui a Judeis et eorum ruina premunitus Deum mortalibus peccatis scienter non solum collaphis cedis, sed et crucifigis ; prophetisa nobis! Remigius: Dominus prophetarum ut pseudo- propheta illuditur et ad iudicium devenit] ? € Bernhardus: „O vere obprobrium et abieccio plebis, sed gloria angelorum, traditur ad iudican- dum, tamquam reus, ad illudendum, tamquam fatuus, ad flagellandum, tamquam malefactor ad conspuendum, tamquam vilis ad occidendum, tamquam prevaricator legis, ut nostram mortem sua morte necaret. Mor- tem nostram, sc.1) carnalem et spiritualem, necavit sua morte. Qualiter ergo eius passionem, que incipit a sudore sagwinis et mesti- cia inmensa, K 135'b qua Judam intuitus est, usque ad mortem eius, grate debemus pensare, qualiter facta est et propter quid. Unde passio Christi ostendit pacienciam insuperabilem in opere, qua usque ad finem perseve- ravit, in quo ipsum imitari tenemur, si volumus salvari, quia dixit Luce2) 22°: „In paciencia vestra possidebitis animas vestras.“ Et Matt. X° et [Luce]3) 24°: „Qui autem perseveraverit usque in finem,“ sc. finaliter bene agendo, „hic salvus erit.“ Qui ergo bonus esset per totum tempus suum et male viveret finaliter, dampnaretur. Rarus tamen est, qui si bene vivit, quod male finaliter vivat, et hoc, si directe bene vivit. Et sic a simili, qui male vivit per totum tempus suum et finaliter bene penitet, salvabitur finaliter, sicut latro. Rarus tamen est, ut dicit Augustinus, qui male vivit per totum tempus suum, quod bene finiat, quia hoc de solo latrone legitur. Hic ergo pacienciam a Christo discamus. 2° ostendit humilitatem admirabilem in modo passionis. Humilitas est debitus appetitus honoris vel loci sibi debitus et sic non ex eo, quod quis desiderat exaltari super alios, secundum quod sibi debetur, est superbus. Quia sic Christus desi- deravit recte et racionaliter super omnes alios homines et angelos exaltari, qui tamen hic existens gloriosus voluit fieri ignominiosus, existens in- passibilis et voluit fieri passibilis et inmortalis existens morte turpissima voluit condempnari. Et ergo humillimus omnibus fuit, nobis dans exem- plum, ut cum viles simus propter ipsum humiliemur, qui Deus inmensus existens pro nobis humiliari voluit. 3° ostendit caritatem inestimabilem in causa] ?", qui cum inimici[s] eius essemus, prevenit nos ante nostram nativitatem predestinando, ut nos redimeret. Numquid magna est caritas ista? Certe sic, quia dicitur Joh, 15°: „Maiorem caritatem nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis.“ Christus maximam habens pro nobis inimicis suis, voluit ex caritate maxima mori, nos in amore sui accendens, ut eciam saltim peccata propter ipsum dimittamus. 1) In K sed. — 2) Recte XXI, 19 Vulg. — 3) Recte Matth. Vulg.

Strana 245
Parase. A Christo patientiam et humilitatem discamus. 245 Passus est in omnibus sensibus wczyssych — in tactu clavorum asperitatem, in auditu obprobriorum confusionem, in odoratu sputorum fetiditatem. Nonne fetida sputa sunt? Sputa venenosa Judeorum, quibus faciem Christi delectabilissimam conspuerunt et deturpaverunt. In gustu fellis amaritudinem et aceti acerbitatem. In oculis lacrimarum effusionem intuitus [K 135'a super matre sua et Judeis blasfemantibus: „Vach, qui destruis templum [ Dei“1 etc. In corde dolorem et mesticiam, quia sagwinis cruore sudavit ferventi desiderio nostram salutem peroptando. Et passus est ideo in omnibus membris [ideo], quia homo peccavit toto corpore, iuxta illud Ysaie 1I, 6:1 „A planta pedis usque ad verticem capitis non est inventa sanitas. Volens 1° ergo satisfacere inordinatis tactibus hominum, quibus multum peccant, ideo voluit suas manus perforari. Quia vero homines delectabilia libenter vident et libidinose inspiciunt, ideo ipse suos oculos voluit sagwine maderi fluenti. Quia vero audiunt homines libenter adula- ciones et laudaciones, ideo ipse voluit audire blasfemaciones et non lauda- ciones, sed vituperia et subsanaciones. Ulterius quia gulosi homines gustu peccant devorando gulose et die ferie sexte non ieiunando, ipse voluit ieiunare et felle potari et aceto. Respice igitur in faciem Christi, o homo, et pensa, que et quanta gravia pro te est passus non solum ab inimicis, sed ab amicis suis, Juda et aliis suis, suis specialiter cognatis et genere suo passus est, quibus admixti fuerunt gentiles, ut Poncius Pilatus. Et hoc ideo, ut ostendat, quia tam pro suis passus est, quam pro alienis. Et quia non solum passus est in loco honesto, sed inhonesto, quia ubi maledicti et latrones mortificabantur. Qui dicit per David ] Psal. 21°1: „Aruit tamquam testa virtus mea, cum dinumeraverunt omnia ossa mea." Et quia non in vanum passus est, ideo sciendum, quod passus est Christus, ut a peccato mundaret, a dampnacione liberaret et 3° ut in vita eterna beatifica nos collocaret. De 1° sciendum, quod passio Christi tollit septem vicia, ymmo omnia: 1° superbiam, que est inicium omnis peccati, Sapienciel) X°, quia quocunque peccato perpetrato statim homo fit inobediens regi suo Domino, sic est superbus. Superbiam igitur tollit capitis inclinacio Jesu Christi. Invidiam ad amplexandum brachiorum extensio in cruce, ut ostendat, quod non solum pro sua glorificacione, sed pro omnium tam amicorum quam inimicorum redempcione; ut eos ad se trahat, voluit pati. Avariciam manuum perforacio et vestimentorum despoliacio [ne], quia sicut homo vult [K 135"b ad se ipsum omnia trahere sic ipse voluit omnibus propter nos spoliari; perforari manus ) per misit, qui- bus homo non vult alteri impertiri, sed tenaciter, ut homo eas perforet non 1) Recte Eceli. Vulg.

Strana 246
246 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXIX. parce retinendo. Accidiam ad montem Olyveti transitus et oracio valde diligens pro salute nostra, ut nos similiter orare non pigritemur. Nam mollis responsio eius, quia directe stabat, non dans se movere blasfemiis. Gulam fellis et aceti potari et abstinencia hodie ab omnibus cibis et potibus acerbissimis propter delicatorum gule voracitatem, qui nec diebus consti- tutis ieiunant. Luxuriam lateris apercio et tocius corporis martirisando sedavit. Nam sicut luxuriosi in omnibus membris et sensibus quinque de- lectantur, ita et ipse in omnibus membris et sensibus voluit pati. Ergol) passio Christi vicit dyabolum, quem ligavit, ne tantam habeat in peccatores potestatem, sicut prius, quia ante Christum nullus sanctorum eius captivitatem subterfugit. Ideo eciam in morte Christi astitit in cornu crucis, sicut testatur Zacharias, ipsius animam Christi querens, ut rapere possit; 2° infernum, quem spoliavit. Nam cum anima Christi exivit a corpore, tunc statim descendit ad inferna et ipsos patres eduxit. 3° carnem, quam superavit, que racioni obedifue re cogebatur. quia dixit: |Matth. XXVII „Spiritus quidem promptus est“ sc. ad tollerandum passionem „caro autem infirma:“ Docemur, ut carnem spi- ritui dominare non permittamus. 4° supplicium, quod pertulit in corpore, ut2) . . . . . . non paciatur in anima. 5° celum, quod apperuit, quod ostendit latroni, cui penitendi brevissime se reddenti noxium et proximum corri- genti dixit [ Luc. 23°l: „Amen, dico tibi, hodie mecum eris in paradiso." — Ecce — a pena et a culpa remissio breviter penitenti. Ecce — quid ultra facere debuit tibi et non fecit ? Iam te a dampna- cione liberavit et regnum celorum apperuit, iam te a dampnacione libera- vit et regnum celorum apperuit et corpus suum ad manducandum dedit. Qui dixit: Micheas VI° „Popule meus, quid feci tibi“ etc., quia parasti crucem Salvatori tuo? Et item: Vive, mea electa, quomodo facta es amara . . . .? Tunc Iudas videns, quod dampnatus esset Christus, i. condempna- tus ad mortem, retulit triginta argenteos principibus sacerdotum. Vide, quia incepit penitere, quia male quesitam peccuniam restituit princi- pibus sacerdotum, a quibus recepit — et confessus est dicens: „Peccavi, tradens „Matth. 27°1 sagwinem [K 136 a ius- tum.“ Sed quia confessus est malis sacerdotibus, qui ipsum noluerunt absolvere, dicentes: Quid adnos, tu videris, quia socii erant malicie sue. Et tamen peccunias receperunt; quorum adhue sunt sequaces, qui a simplicibus peccunias recipientes dicant: 'Czo my gest do chlapa?' Jude imitatores 1) In marg. Que fecit passio Christi? add. K. — 2) Postea in K spatium 3—4 litteris vacat.

Strana 247
Parase. Qui vendunt spiritualia, simoniaci sunt. 247 sunt hii, raptores ; et deceptores proximorum, sicut mercatores et instito- res, qui emendo vel vendendo proximos suos decipiunt. Et non solum in civitatibus sed in villis hoc sciunt, qui avenam cum admixtione palearum etc. stramina falsificant et villane lacti aquam miscent etc. Et usurarii symoniaci et Jezyte, qui spiritualia vendunt, ut parrochias — ut sunt domini, qui eas in munere vel servicio dant. Et eciam avari sacerdotes ipsas ementes pro munere sub fuco vadiacionis. Et ergo vere domini hie seculares terreantur, ut non sint in hoc orto 1 ! 1 et scelere Jude propter collaciones suas — et eciam avari sacerdotes symoniace ementes, qui — ut dicit Gregorius in Registro similes sunt pisci in sagena m! venienti, qui graviter exit a morte, nisi illo foramine, quo intravit, invento. Sic similiter tales non possunt cito et faciliter liberari, nisi illa via, qua intra- verunt exeant de sagena penitencie resignacionis, qui si non resignaverunt timendum est, ne in die iudicii super littus examinis educantur, in inferno assaturus !1 Hic ergo videant: clerici volentes beneficia acceptare et terreantur, ut solum propter laborem et profectum suorum proximorum illud onus acceptent et deinde, ut sic laborantes victum habeant. — Exactores, sc. domestici domini, qui suos subditos ultra debitum censum exaccionantur, daciis et robotis ac contribucionibus insolitis vexantes sunt,qui 1° alliciunt ad robotam gracialem et postea prescribunt ipsos et sic vendunt aliis. Item rerum inventores non restituentes, scientes, cui reddant, quia mortaliter peccant et nec ad sacramentum accedant, donec restituant totum, quia furtum fecisti, si non inventum restituisti. — Devolucionum captores, qui spoliant uxores maritis mortuis decedentibus ipsis terciam partem dantes. Contra quos Dominus loquitur Numeri 27° ad Moysen dicens: „Iustam rem postulant filie Salphaat. Da eis hereditatem patris ipsarum.“ Et consequenter sic declarat, quibus debet dari hereditas, quia parentibus usque ad septimam K 136"b genelogiam. — Testamentarii, qui pro orphanis non exponunt debita et comissa et pro utilitate ipsorum. Et si pueri moriuntur, tunc soli devorant substanciam, pauperibus quam deberent dare. Et sic sunt pauperum spoliatores vel si peccunias habent orphanorum, tune usuram comittunt cum ea condicione ponentes, ut illi peccunia non minuatur — et sic concedunt super dampna et orphanos efficiunt usurarios—et una secum ducunt ad infernum.1) — Item violenti debitores, qui potentes solvere non solvunt. — Retentores mercedis fide- lium servorum suorum contra voluntatem ipsorum, contra mandatum Dei Levitici 19°: non manebit merces mercenarii tui per noctem aput te‘, quia tales mortaliter peccant et nec ad communionem accedant. — Et sunt aliqui, qui abscondunt se a debitoribus suis, quibus procrastinant 1) Quae hic de devolutionibus exponitur, cum codem loco Numer. saepius mag. Joh. exposuit latine et bohemice.

Strana 248
248 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXXXIX. debita ipsorum et illi deambulantes pro debitis ad eos tamdiu ambulant, quousque totum debitum apud eos expendunt vel perbibant. Exivit ergo Jesus de pretorio portans crucem et purpureum vesti- mentum: nam cum Pilatus dixit: 'Ecce rex vester!' ex conpassione ....— Judeis ipsum coronatum, quasi diceret 'Ecce vos dicitis, quia regem se facit, iam est coronatus'. 2° dixit 'Ecce homo' item ex conpassione, quasi diceret: 'Ecce, quam iam despectus est et martirisatus homo, compatimini ei — portans coronam: Augustinus: Sub spinato capite non decet membrum fieri declinatum. Christus igitur caput nostrum cum sit, qualiter nos, cum membra eius non sumus viva. Nam cum caput egrotat, cetera membra ab ipso vivificata omnia compaciuntur ei. Bernhardus: „Tu homo es et habes sertum de floribus: ego Deus sum et habeo coronam de spinis. Tu cirotecas delicatas in manibus, ego clavis affixus. Tu in albis vestibus tripudias et ego derisus sum ab Herode. Tu tripudias cum pedibus et ego pedibus pro te passus. Tu in coreis tripudias elato capite, pedes anteponens et brachia extendens et ego pro te brachia extendi, pendens in cruce .. Et ergo, ut dicit idem, quod nullum peccatum est ita blasfema- tum et irrisivum Christi passionis, sicut est corea. Quia sic ibi capita elevant, Christus depressit; brachia extendunt et sic de aliis... Ymmo omnia peccata prius enumerata comittunt, cum in omnibus membris de- lectacio, propter que in omnibus membris Christus humillime K 136 a voluit pati, ut et nos similiter de eius passione grati existentes ab omni membrorum langwore et infeccione sanaremur et sic de aliis ... Joh. 19°1/ Dixerunt pontifices: Tolle, tolle, crucifige eum! Bernhardus pensat hoc dicens: "Qualiter incomporabile est hoc, quo d dicebant die dominico: [Matth. 23°1 „Benedictus, qui venit in nomine Domini“ — et hic clamant „Crucifige, crucifige eum!“ Et sic ipsi primo hora 3a ipsos crucifixerunt li n gua sua, quem hora 6° Pilatus abiudicavit. A quibus nunc pontifices discunt, quia post mortem multis illatam dicunt se non esse irregulares ; si vero simplex sacerdos esset in bello, statim pro irregu- lari iudicatur. Et sic isti Judei dixerunt, quia ipsis non licet quemquam occidere — tamen ex scriptura prohibiti sunt —, quia Christum cruci- — fixerunt. Nos ergo, karissimi, cordintime passionem Christi peracerbam, qua nos redemit, recogitemus. Ut cum passus est, que nobis bona tribuit, nos a dyaboli potestate liberavit et corpus suum in memoriam sue passionis nobis ad manducandum dedit, ut ipsum digne sumamus. Hec in intencione habentes, qualiter ipse, cum sit potens et sapiens nos mittere in Jehennam, sola tamen benivolencia ipsum dedit1). Et ergo doleamus sincere et inten- 1) In K cet errore.

Strana 249
Parase. Passio Christi nobis semper recogitanda est. 249 cionem firmam habeamus non peccandi, quia nobis omnia peccata nostra remittentur. Unde Ezechiel 18°: „Cum iniustus egerit penitenciam de omnibus peccatis suis et servaverit mandata mea, omnium iniquitatum suarum non recordabor, quia in iusticia sua, quam operatus est, vivet. Et quam procedet hoc, nisi quia potencia Dei est maior ad miserendum, quam nostra inpotencia ad peccandum. 2° sapiencia Dei est pronior ad miserendum, quam nostra insipiencia ad peccandum. Et item benivolen- cia Dei, qua benigne ad se nos allicit, est pronior ad miserendum, quam perversitas nostre voluntatis ad miserabiliter peccandum1). — Hec ergo intelligamus, ut sic non desperemus: sed etsi peccamus, doleamus et peniteamus et intencionem recidivandi non habeamus, sed quod prius mori velimus, quam sic peccare. Et tunc misericordiam mere- bimur — et ut sic nos in tali s. vita et proposito emendacionis existentes ipsius corpore et sagwine merebimur saciari, quo hic viantes et saciati in fortitudine cibi illius ambulantes ad montem Domini Syon K 136"b poterimus pervenire. Et prius cum centurione eius visitacione indigni nos humiliemus et eciam cum Zacheo gaudenter ipsum suscipiamus. Et cum illis utrisque salutem anime nostre pocius adipisci et ipsum circa nos ad monendum retineamus, ne ipsum per peccata nostra a nobis eiciamus, cum Petro in navicula positi temptacionis, qui dixit: „Exi a me, Domine, quia homo peccator sum.“Luce 5°! Cui dixit Augustinus: „Insipienter et rusticane locutus est Petrus, cum dicere debuit: Domine, mane circa me, ut salus mea ex te possit augeri“ etc. — .. .. 1) In K peccandi errore.

Strana 250
CXL. Feria VI“ post prandium. Luc. XXIII, 33. K 136 b Venerunt in locum, qui vocatur Calvarie, ibi crucifixerunt eum ] et 110. IV. 1411. latrones . . .( etc. Hicl) ergo iam ostendunt evangeliste, quid actum sit quasi hac hora cum Christo, nostro Salvatore, qui passus est ideo, ut nos a peccatis mun- daret et redimeret et ut regnum celorum nobis daret. Et in omnibus membris voluit /pati?" ut nostros defectus tollat, qui in omnibus membris delinquimus. In eo tria peccata delevit, sc. originale, in quo omnes fuimus nati preter ipsum et Virginem Mariam; 2° personale, quo unus quisque solus peccavit. Nam si homo de tali quolibet dolet, eciam si omnia peccata ab inicio mundi usque ad finem comisisset, remittuntur ei; 3° singulare pec- catum, super quo sol obscuratus est, terra tremuit et monumenta sunt aperta, quo peccato occiderunt ipsum hominem. Ymmo dicit Bernhar- dus: „Ut sic dicam, interfecerunt Deum, ut hominem ipsum blasfeman- — tes.“ Quia vero dies hii sunt salubres, dicit Bernhardus: „Vigilate animo, fratres, ne infructuose pertranseant nos K 137 a huius temporis sacramenta! Copiosa est benediccio data, corpus et sagwis Christi. Vasa munda, devotas animas sensibiles et sensus exteriores, agiles affectus sobrios, conscienciam mundam ut exhibeatis et generalis ecclesie observacio, cuius filii estis. Universi christiani pietatem colunt, modestiam exhibent, Christo pro se passo compaciuntur, ut secum valeant regnare resurgente.“ Subdit: „Quis enim tam irreligiosus, quin non conpungatur? Quis tam insolens, quin humilietur? Quis tam iracundus, ut non parcat suis inimicis exemplo Christi, qui tam delicatus, ut nichil hodie paciatur in corpore? Quis tam flagiciosus, ut non hodie contineat se ipsum, quia terra territa est et tremuit, velum scissum est, monumenta sunt aperta. 1) Nunc alter sermo huius dici, congruens cum Quadragesimali, ponitur.

Strana 251
Fer. VIa magna. De crucifixione Jesu Christi. 251 Quis tam durus est corde, ut non de conpunccione scindatur hodie et dolore[m]? Dicit ergo: Venerunt in locum ....[crucifixerunt .... alios duos ... Joh. XIX°[ . .. . medium autem Jesum......... . . Augustinus: Latrones totum genus humanum significant. A dextris latro significat, qui pro gloria Dei passus est. A sinistris significat, qui pro gloria mundi patitur et crura sua confringit, ut posset ventum bone glorie reportare. Jesus autem in medio pependit, quia cum neutro illorum in peccato particeps fuit. —— Marc. XV, 23/ vinum cum mirra, sicut prophetatum per David Psal. 68° 1/ : „Et dederunt in escam meam fel et in siti mea potaverunt me aceto.“ Et quare dederunt ei? Certe propter irrisionem. Et hoc significat fellis conmixtio. 2° propter mortis acceleracionem — et hoc significat mirre condicio. Matth. 27°[ Et cum gustasset, noluit bibere... Luc. 23°1 Jesus dixit: „Pater dimitte eis, quia nesciunt, quid faciunt.“ Ubi sunt iracundi, qui non solum non rogant pro inimicis suis, sed eciam gratis indignantur eis. Quomodo tales audiunt hune Christi sermonem, quia dicit Christus. [Matth. 5°1/: „Si offers munus tuum“ sive donum sive ab altari recipis eukaristie sacramentum „et recordatus fueris ...“ etc. Leo papa: „In cruce ymmolatur Christus: et ubi ymmo- lacio, ibi amputacio peccatorum et cum Deo reconciliacio. Et nos si volu- mus nobis dimitti peccata, tunc exemplo eius pro proximis nostris rogite- mus et ipsos deligamus, quia mandatum habemus Luce 6°: „Diligite ini- micos vestros et bene facite hiis K 137"b , qui vos oderint.“ ]Joh. 19°1 Jesus Nazarenus, sc. nutritus, annuncciatus Virgini Marie, Rex Judeorum. Qui docuit Pilatum hanc superscripcionem, quam noluit revocare? Certe solus ipse Deus, qui eciam per malos opera sua exercet. 'Jesus' Salvator; Nazarenus' florencium in virtutibus; Rex Ju- deorum' i. confitencium Deum corde ve[st ro et sermonibus coram homini- bus intrepide. Siergo proficimus in virtutibus et Christum confitemur corde et opere, tunc Christus digne regnat in nobis. Si vero ipsum operibus abnegamus, tunc Vehemoth dyabolus est rex noster: Job 41: „Ipse est rex super omnes filios superbie. Scriptum fuit ebrayce, grece et latine, tribus ydiomatibus propter obedienciam S. Trinitatis, quam habuit Christus in cruce passus, et eciam quia passus est pro baptisatis in nomine Patris, Filii et Spiri- tus S. Dicebant pontifices:" Noliscribere Rex Judeorum', sed

Strana 252
252 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXL. quia dixit: 'Rex sum Judeorum' — Ecce mendacium Christo men- daces eciam post mortem ascribunt. Respondit Pilatus:" Quod scripsi, scripsil. — Bernhardus: „Si Pilatus quod scripsit, scripsit, putasne, quod ipse quod cepit, Christus non perficiet in “ nobis? Tunc milites ...... fecerunt quatuor partes — quia quatuor tunicas habuit: unam suam, secundam super qua fuit pre- cinctus linteo in cena, tercia Pilati alba vestis; quarta ab Herode purpurea vestis, qua ipsum induit Et illas diviserunt in quatuor partes milites. Mistice Gregorius: „Vestes Domini sunt misericordia, veritas, usticia et pax. Ex misericordia incarnatus est, veritatem docuit, iusticiam cuilibet tam dyabolo quam hominibus exhibuit, 4° pacem venit mittere eternam, non temporalem, quia non venit mittere illam, ut dicit ]Matth. 10°1: „Non enim veni mittere pacem, sed gladium.“ Et e converso ponit [Matth. 10°1 „Veni separare filium a patre" etc. — ut si pater vult esse malus, ut filius separatus ab eo et malicia eius bonus efficiatur. Et has vestes debent habere sacerdotes specialiter. Unde Augusti- nus super illo 2" Paral. 6°! 'Sacerdotes tui induantur iusticia': „Numquid veste pomposa alba debent indui? Certe non, quia illa Pilatus eum derisit. Numquid indui debent purpura? Certe non, quia Herodes ipsum derisit in ea. Qui ergo in tali veste pompat, non a Christo, sed ab Herode militibus ipsam recepit. Et ergo sacerdotes induere debent K 137"a vestimentum humilitatem spiritualem, paupertatem, castitatem et mansuetudinem secundum signum huius, quod Christus ligatus in facie fuit. Sacerdos induitur humerale et in signum huius, quia in alba veste fuit derisus, albam vestem induit sacerdos. Et in signum ligacionis Christi ad statuam ipse cingulum cordatum recipit et in signum, quia Christus alligatus ad statuam per manus, mapulam recipit in manus. Secundum Jeronimum vestimenta sunt decem precepta, quibus corpus suum misticum, i. ecclesia, tegitur in observancia ipsorum. Et hoc dividitur in quatuor milites: primus est status virginum, secundus vi- duarum, tercius matrimonialium coniugatorum, quartus est zmietenczow in illis1) tribus statibus, qui prius fuit desperatus et lusit pro tunica Christi. Et iam est conversus, nam virgo habet vestem Christi, que est castitas, vidua continenciam, matrimonialis misericordiam et consequenter zmiete- niczka. Illi dicunt: „Non scindamus eam! Hec secundum s. doctores vestis Christi mandatorum non scindetur usque in diem iudicii neque per homines nec per dyabolus omnes, quin omnes illi status perseverantes salventur. Et si aliquando unum ab 1) In K postea 3 hiis deletum.

Strana 253
Fer. VIa magna. Christum crucifixum sacerdotes irridebant. 253 ea retrahunt, tamen finaliter ipsa revertetur ad illam tunice Christi unionem. Et ergo si ex adversitate paparum fit dissensio inter prelatos avaros, non tamen simplices Christi ab ipsius amore scinduntur. Joh. XIXl et quidem milites hec fecerunt; stabat populus, alii condolentes sicut cognati ei, alii miracula desiderantes, alii deride n tes voce pedibusque blasfemantes. Et forte hec est dissensio inter homi- nes, quorum quidam veniunt hodie ecclesiam, ut condoleant morti Christi et suis peccatis, alii ut videant miracula, que ibi sunt, alii veniunt, ut blasfement ipsum peccatis suis. Vere dyabolica est blasfemia, quia ipsum blasfemabant Deum verum, quem tamen prius blasfemum esse mencie- bantur. Ubi nunc similes sunt eis multi, qui cum soli errent, alios dicunt errare. ...principes sacerdotum ...dicebant...f.. Matth. 271/ „Si rex Israheles, descende" ...! Bernhardus: „Dicunt 'alios salvos fecit, se ipsum non potest salvum facere'! A lingwa erratica, que sic loquitur!“ Ubi es, Cayphas, qui [quia] dixisti: „Expedit unum mori pro po- pulo“ — cur ergo vis ipsum descendere K 137"b] de cruce, ut1) id, quod cepit, non perficiat in nostram redempcionem? Sed quia rex Israhel erat, ergo non descendere voluit — et nec ipsi, ut menciebantur, in eum credidissent, quia, ut dicit Gregorius „ex quo maiori miraculo resurreccionis non crediderunt post mortem omnino, nec descensui vivi credidissent.“ Gregorius: „Qui si tunc de cruce descenderet insultanti- bus cedens, vim nobis paciencie non monstraret. Expectavit paululum, tolleravit probra.“ Et subdit: „Ut qui de cruce noluit descendere, de sepulcro gloriosus resurrexit. Id ipsum et latrones, qui crucifixi fuerant, prius ambo in- properabant ei. Et postea unus, signa videns, ad se reversus ad peni- tenciam rediens alium corripuit et se humiliavit. Docemur a latrone, ut si latrocinati fuimus per peccata, convertamur ad Dominum et nostram miseriam recognoscamus et dignam penam pro ipsa . . . . . . 2° ut proximos corrigamus, nostros excessus confitentes, 3° innocenciam Christi confitea- mur, 4° ut Dominum pro misericordia imploremus, ut nostri misereri dignetur, sicut huic latroni, cui dixit Jesus: „Hodie mecum eris in para- diso", qui est in omni iocunditate cohabitare Christi, qui vere est para- disus. Ecce: iste latro blasfemus fuit conversus ad Christum — statim fuit susceptus. Leo papa: „Quid agis? Crucifixus es et clavis retentus es et paradisum tam facile polliceris? O Jesu! Quantum fatigatus es et tu non oblivisceris latronis penitentis? Aures sagwine replete sunt: quomodo 1) In K et errore.

Strana 254
254 I. V. Flajšhans: M. Hus Serm. in Bethl. CXL. hunc audis? Et fauces rauce sunt facte — et quomodo alloqueris illi? Certe misericordia magna nostri Salvatoris! Luc. 2 3°! Solobscuratus est per totam terram tribus horis, qua obscuracione visa s. Dionisius Athenis dixit: „Aut Deus nature vim pa- titur aut tota mundi machina corrumpetur!“ Qui postea per s. Paulum ad fidem Christi fuit conversus. Et circa horam IX“ clamavit Jesus voce magna syrianicum: Mat. 271 „Hely, hely, lamazabatany?“ hoc est: „Deus meus, Deus, utquid me dereliquisti?“ Psalm. 211. — Ecce: non intellige, quod fuit derelictus, quia scivit, quod non est derelictus, sed quia sui inimici crediderunt, quod eum dereliquisset, ipsum hoc sic blasfe- mabant. . . Joh. 19°† Jesus cum vidisset matrem, dixit: „Mulier, ecce filius tuus“ — quem genuisti, virum doloris, abhominacionis et blas- femie Judeorum. Et ille est unus sensus. 2us, quod commisit K 148 a Vir- ginem Mariam virgini s. Johanni, ut eius loco ipsam, tamquam matrem suam, habeat loco Christi. Nam ipsa, quamvis scivit ipsum resurgere et affectabat eius mortem, tamen cor eius gladius doloris penetravit. Testamentum fecit Christus, Patri animam comendando nobis in exemplum, ut nos in agone animas nostras Deo comendemus et in morte. Et hoc dicto Christus mendaces predicatores confudit, qui volentes de- narios extorquere in simplicibus, dicunt eis: „Ecce iste sanctus rogavit (vel sancta rogavit) Deum, ut memoriam passionis eius recollerent; hoc non doleant“ et sic de aliis. Secundum signum illorum mendacii dicit Bernhardus in forma sanctorum, quod omnes iusticie nostre in con- spectu Dei sunt quasi iniusticie respectu salutis eterne et tamquam pannus menstruate mulieris. Et ergo propter) ea€ prudentes virgines timentes, ut non sufficiant ipsa opera corum ad salutem, dixerunt ad fatuas: |Matth. 251/ „Ne forte non sufficiat ...“ etc. Latroni paradisum, vestes crucifixo- ribus et matrem s. Johanni... Dixit: Sicio: non potum materialem, sed salutem animarum nostrarum sitivit. Quam sitim materialem intelligens Marc. 151/ unus spongiam aceto replens obtulit ei bibere. Clamans voce magna... Crisostomus: „Vox velum scidit et monumenta apperuit et ex quo tanta fuit vox Christi morientis, quanta erit Christi resurgentis ?" Joh. 19°[ Et inclinato capiteemisitspiritum. Augustinus: „Respice vulnera pendentis, sagwinem morientis, precium redimentis, vul- nera resurgentis — caput habet inclinatum ad osculandum, cor aptum ad miserendum, manus ad amplectendum nos misericorditer.“ Hoc revolve diligenter, ut totus nobis figatur in corde, qui totus fuit

Strana 255
Fer. VIa mag. Christus in crure a disc. relictus, nos eum sequamur. 255 pro nobis passus in corpore — et ut non simus tamquam discipuli post eius corporis esum ab ipso ad peccata fugientes, sed firmiter in proposito s. penitencie persistamus ut sic secum perseverantes in paciencia animas nostras finaliter et eternaliter beatifice possideamus Amenl). 1) Postea sabbato sancto, in vigilia Pasce, sequebatur sermo super epistolam (Pauli Ad Coloss. III, 1—4): „Si consurrexistis cum Christo“; hic sermo in latinis postillis mag. Johannis legitur, sed in Report. tantum textus epistolae ponitur, sermo autem deest; in nostro codice textus et expositio omnino omittuntur. Simili modo supra, fer. quinta, in coena Do- mini, omissa est epistola (Pauli, I. ad Cor. XI) et sermo super verba „Convenientibus vobis“, que alibi legitur; sed expositio huius epistolae ex aliis codicibus apud Sedlák, Studie a texty, 1913, I, 482—49, ubi facile inveniri potest, impressa est.

Strana 256
CXLI. Sabbato sancto; in vigilia Pasce. Matth. XXVII, 37.1 111. IV. 1411. v. 66 Munierunt ostrazyli su1) K 138 b Et cum iam sero factum csset � venit quidam homo dives ab Arimathaea, nomine Josepk ...[ etc. Sermo2) quidem iste factus est secundum partes quasdam heri, secun- dum alias hodie. In ewangelio est diversitas personarum: 1° fit mencio de Nicodemo et Joseph, qui solliciti erant de Christi corpore, quia iusti; 2° modo Maria Magdalena et altera Maria et alie multe sederunt iuxta se- pulerum, quia devote; 3° principes sacerdotum detrahebant mortuo, quia maligni. Nam cum vivus esset, dicebant [Matth. XIV°l : „Qui voluit templum manu factum destruere et post triduum aliud edificare non manu factum.“ Iam vero eo mortuo dicebant: „Post tres dies resurgam" Matth. 271 — Et sic quamvis intellexerunt sermonem eius eo vivente, tamen inverterunt eum et post mortem 1° veritatem sunt confessi, quia vult resurgere. Quibus similes multi, qui multis mortuis detrahere non desistunt. Pilatus vero notatur, qui mirabatur de tam cita morte Christi, quem propter miraculorum operacionem credebat diucius vivere. Nos igitur pro nostra informacione sciamus, quod cum Christus mortuus est, anima, que divisa fuit corpori et omnia fuerunt consummata et anima descendens ad inferos iacente in sepulcro corpore. Et tamen verum est, quod ut dicit Magister in 3° distincc. 22: „Deus — et sic Christus — fuit in inferno — et idem iacuit in sepulcro. In inferno erat secundum animam, in sepulcro vero iacuit secundum corpus — et non fuit divinitas a corpore nec ab anima divisa.“ Unde dicit Magister: „Mors a corpore animam ad tempus separavit, sed neutrum a verbo Dei, 1) Haec glossa ad finem textus sermonis pertinet. — 2) Similiter exponitur textus huius evangelii etiam in mag. Hus Manuali (Mus. XII F If 32/3), ubi finitur verbis "De isto allibi etc., in cod. Clem. V F 30, ia coll. j. 13—34, alibi in Quadragesimali. In Report. textus tantum, sinc expositione, legitur.

Strana 257
Sabb. s. Anima Christi mortui ad inferos descendit. 257 i. divinitate. Quia si fuisset divinitas a corpore Christi separata, tunc oporteret, quod die resurreccionis fuit secundo modo incarnatus. Utrum autem tota die, qua corpus iacuit in sepulcro, anima fuit in inferno, nescio, sed scio, quod post mortem ad inferna descendens omnes salvandos Salvator eripuit. Ubi autem ipse fuit, ibi et ipsi para- disum deliciarum habebant in eo. — Et si queritur, utrum quasi hodie Christus fuit homo — certe, si intelligis 'utrum anima fuit in corpore quasi hodie, tune sic non fuit homo in sepulcro, quia non fuit vivus. Sed quando intelliges, utrum fuit homo mortuus in sepulcro, tunc dico quod Christus mortuus homo fuit in sepulcro et vivus homo in inferno. Et si queris ulterius, ubi fuit Christus quasi hodie, respondeo, quod fuit ubique ut Deus et in sepulcro, ut homo in corpore mortuus. Tres Marie sunt tres K 138 a virtutes theologice, sc. fides, qua Christum credamus pro nobis mortuum, 2° spes, 3° caritas, qua ipsum morientem pro nobis et eciam gloriose resurgentem super omnia dili- gamus. Augustinus: „Sepultus est Christus non secundum animam, sed secundum carnem et sic dicimus, quia Filius Dei descendit ad infernum." Sepelitur igitur hodie Christus in sepulero cordis hominis iusti. Nam iniusti sepeliunt solum suos mortuos Luce 9°: „Sine, ut mortui sepeliant mortuos suos,“ tu autem vade et annunccia regnum Dei. Et sic mortuos1) in anima sepelit mortuum in corpore, sed vivus in anima per graciam Dei sepelit in corde Christum vivum. Augustinus De verbis Domini sermone 6°: „Infideles, quando cadaver sepeliunt, mortui mortuos sepeliunt et sic soli iusti sunt sepul- crum Dei vivi — et eorum corpora dicuntur templa, quia Deus habitat in eis sicut in templo 2° Cor. 6°: „Templum Domini sanctum est, quod estis vos et Spiritus S. habitat in vobis.“ Corda peccatorum sunt sepulcra mortuorum, quia anima mortua est in corpore peccatorum, nec anima putanda est vivere in corpore peccatorum, quia nichil vivi agit, dum est in corpore illorum, cum nullus actus suus placet Deo. Et si apertum fuerit sepulcrum, horribile est, sic eciam si tales suas consciencias fetidas apperiunt, horribiles sunt audiri. Et hinc dicitur Matth. 23°: „Ve vobis, scribis et phariseis, yppocrite! Similes estis sepulcris dealbatis, que foris apparent oculis hominum, intus plena sunt ossibus mortuorum.“ Sic et vos foris ornati apparentes, pleni estis omni iniusticia et iniquitate. Qualiter autem nos digni simus sepulcrum Dei corporis Christi? Sciendum .. Cum sero factum esset, ut heri, quia erat parasceue feria 6“ ante sabbatum, ubi cena preparabatur secundum ritum Judeorum ad sabbatum. Et dicitur a 'paras', quod est iuxta .... . .. 1) K, pro mortuus errore. 17

Strana 258
258 I. V. Flajšhans. M. Hus Serm. in Bethl. CXLI. . ..Ecce Christo mortuo Judei pessimi eius corpus sumpserunt et a se repulerunt. Quibus similantur omnes mortaliter peccantes, qui cor- poris Christi sumpcionem spernunt et a se repellunt. Mistice: volens Christum in corde sepelire primo debet esse admira- bilis, quia hic . . . Ecce quam ostendit cessacio a peccato, que causat animacionem, quia sequitur sabbatum —et hinc dicitur 'ecce'. Nonne K 138'b magnum miraculum est, quod desperatus conversus ad Deum convertitur et tunc manet post sine recidivacione — et ammirantur de eo angeli, homines boni et mali, quia reliquit peccata, ymmo et dyaboli, qui ipsum suum iam fore per peccata credebant. 2° tangitur singularis, cum dicitur: Quid quidem [enim] est singularis in castitate virginali? alter: in conti- nencia viduali, alter: in opere misericordie, alter: in devocione sedula et sic de aliis. Unde Eccli. 401) dicitur de quolibet tali: „Non est inventus similis illi, qui conservaret legem Excelsi,“ quia nullus fuit talis, qui rogasset corpus Jesu sicut Joseph, tunc attulit libras centum aloes et mirre, sicut Nicodemus. Nullus eciam tunc visitavit sedule Christum queritando sicut Maria Magdalena. 3° quod sit demum mansuetus sicut et Christus: Matth. XI°: „Discite a me, quia mitis sum et humilis corde — et hoc innuitur, cum dicitur homo. Et hine dicit Aristotiles: „Homo est animal mansuetum, non ferox et civile.“ Qui ergo sic dispositus est, digne Christum in corde poterit tumulare. 4° dives, sed in virtutibus et non diviciis usurariis Judeorum vel ma- lorum, sed in virtutibus, que sunt divicie Deo accepciores, quia dives in diviciis corporalibus et non in Deum forte cicius dampnabitur, quam salvabitur, ut patet Luce 12° de illo, qui dixit: „Anima mea, epulare, quia habes multa bona reposita ad annos plurimos!“ Cui dictum est: „Stulte! ac nocte repetent a te animam tuam et ea, que congregasti, cuius erunt?“ Et subdit Christus dicens: „Sic eciam est omnis; qui non est in Deum dives ...“ Si ergo habes castitatem virginalem vel continen- ciam vidualem vel observanciam matrimonialem, valde dives es coram Deo et merito corpus eius petes. Quinto, qui in virtutibus proficiat, quia Joseph, quod interpretatur augmentum ut dicit David Psalm. 83°1/: „Ibunt sancti de virtute in virtutem,“non sic, quod hodie faciendo bonum faciant cras in duplo plus, sed quia continue bene operatur. 6° quod sit nobilis genere, quia filius Dei ex Deo natus — et est omnis, qui est sine peccato mortali, ymmo et frater et filius eius erit. Ymmo talis est frater Virginis Marie, quorum [eius] pater est Deus, ut 1) Recte XLIV, 20 Vulg. —

Strana 259
Sabb. s. Simus omnes sicut Joseph ex Arim. et Nicodemus. 259 dicitur Matth. XII°: „Qui facit voluntatem Patris mei, qui in celis est, hic frater meus, soror mea et mater mea est.“ Et cum Virgo Maria est ut sic soror Christi, ideo eciam talis erit frater vel soror Virginis Marie et K 139 a [hine eciam Christil) — sicut cras dixit Marie Magdalene: „Vade autem ad fratres meos et die eis, quia precedam vos in Galileam“ ... 7° quod sit decurio, i. decalogo custoditus et eciam decalogum custodiens, qui illis custoditur. Vere fortis est miles . . . 8° quod sit constans usque in finem mortis sue, quia dicitur: „Hic c vir bonus et iustus ... 9° quod non consenciat cuicunque malo, nec mortali nec veniali peccato voluntarie. Hic enim dicitur ... . . . . . . . . . . quia non consensit actibus Judeorum. Sed timendum est, quia multi cum pomny hodi .. . . Heu timendum est, me Christum de corde perdant malis actibus et per- versis consencientes 10° quod sit ab Arimatia, i. vigilans ex domo Dei, quia Arimathia interpretatur donacionis Domini vigilia. Et sic dispositus expectabis con- fidenter regnum Dei. Et hic, quando non fuit ausus Christo vivente ipsum confiteri, tamen post mortem ipsius eius corpus petivit. Sic et nunc multi, qui non audent unum confiteri propter metum phariseorum, tamen post mortem confitebuntur. Ut non solum sis Joseph, sed et Nicodemus aromata ferens et corpus Christi munde sepeliens cum Josepho: Glosa: Mistice: Munda syndone Jesum involvit, qui cum pura mente Christum suscipit et consciencia munda. Sepulcram consciencia tua est, Christum in qua debes sepelire, quod nunc est novum, cum non est peccatis scienter inveteratum. In quo Christus gracia sua manet, ut ab ipso spiritualiter vivificetur, eciam si usque ad mortem non sumat sacramentaliter. Et si est in gracia, tunc semper vivificatur in anima, gracia proveniente ex sumpcione cor- poris Christi .. ad sepeliendum ... quod debet lapis advolvi, ut firmam intencionem habeat in eternum non recidivandi, ut difficulter cedat temptacionibus, sicut lapis inpressioni .. milites quatuor fuit prudencia, qua prudenter gerens omnes actus ad laudem Dei in profectum suorum membrorum et salutem tuam. 2us iusticia ad Deum, quod sibi debetur dando et eciam ad proximum. 3us temperancia in cibis et potibus, qua sigillatus gula non mortificabit Christum in anima propria. 4us fortitudo statecznost, que secundum Aristotilem est virtus, qua homo se exponit terribilibus usque ad mor- tem pro bono communi. Sigilla... sunt quinque sensuum custodia. Sigillentur K 139b 1) K Christus errore. —

Strana 260
260 I. V. Flajšhans. M. Hus Serm. in Bethl. CXLI. oculi, ut non respiciant scurilia et ad apparendum libidinosa. Sigillentur nares ut non olfactoria naribus delicata apponantur, que Dominus prohi- bet per prophetam ]Isai. III°. I. Sigilletur os, ut non libidinose deosculetur gracia fornicandi—et eciam ut non scurilia loquaris aliis in scandalum vel ociosa. Sigillentur aures, ut scurilia non audias vel ociosa vel detractoria. Et non solum non loquaris, sed nec (ut dico) audias illas, ne hine Christum a te repellas. Sigillentur manus, ut non palpites ut non licet et ubi non licet. Hos sensus ) si[ sigillaveris, scias, quia de corde Christum non amit- tes; si autem de aliquo horum sigillum custodie durius1), scias, quia de sepulcro cordis tui | Christus [ exibit, quem amittes. Pro solaciis horum sensuum modico duraturis et in signum modice duracionis horum quasi hodie stuppa accenditur, que consuetudo inolevit in coronacione pape, cui datur stuppa accensa: „Accende, pater, quia sic transit gloria mundi.“ — Sed regni celorum durat perpetue, quod nobis prestare dignetur etc.2) — 1) Sic K, pro detrahis? — 2) Alterum dimidium paginae vacat, codem modo fol. 139" totum; etiam sequens folium vacat, quod non numeratur; hoc folio prima pars cod. K finitur. Quae sequitur a fol. 140ra pars altera, alia manu scripta est. Hoc sermone etiam (Passio Christi et) Quadragesimale finiuntur. NB. Pars I. et II. in Věstník 1938 et 1939 impressa est; pars IV. in Věstník 1941 imprimetur.