Strana I
STATUTA UNIVERSITATIS PRAGENSIS NUNC PRIMUM PUBLICI JURIS FACTA CONJUNCTA OPERA D. ANTONII DITTRICH ET D. ANTONII SPIRK. PRAGAE. TYPIS JOANNIS SPURNY.

Strana II

Strana III
MONUMENTA MISTORICA UNIVERSITATIS PRAGENSIS. TOMUS III.

Strana IV

Strana V
LECTORI EDITORES. Non immerito, Lector candide, laetari nobis videmur librum nacti et ad cognoscendam anti- quiorem Academiae nostrae historiam peridone- um et ad universam, quae apud maiores vigebat, studiorum rationem perspiciendam utilissimum, quem iam dudum casu quodam incognito e mater- no Universitatis sinu surreptum sors benignior ante paucos demum annos restituit patriae. Is enim quo fati lusu Bavaro-Numburgum fuerit delatus haud facile est decernere. Hoc unum nobis constat, autographum ibi in biblio- theca valde conspicua Friderici Theophili Julii a Bülow, collegii episcopalis regundi quondam consiliarii, inventum, atque hujus quum defuncti litterata supellex Islebiae anno MDCCCXXXVI. auctione publica divenderetur, ab Helmio, libra- rio Halberstadiensi, fuisse emtum. E cuius biblio- poleo quum in possessionem amici nostri, Dni. Josephi Stuchly, c. r. praefecturae libris indi- candis constitutae administratoris, cessisset, ab hoc viro litterarum amantissimo c. r. Bibliothecae Pragensi benigne donatum est.

Strana VI
VI Liber is membranaceus folia nonaginta novem formae, quam vocant, quartae maioris continens — esti mutilus ac lituris passim deformatus — dignus tamen est, quem de pristino litterarum cultu con- sulas, quum studii academici normis rerumque me- morabilium narrationibus affluat, quas ipsi Recto- res, sua quisque manu, inseruerunt. Itaque in hoc commentariorum volumine praeter leges, edicta et res iudicatas frequentes etiam easque haud lèves rerum saeculo XIV.o XV.o XVI." et XVII." ge- starum significationes invenies repositas. Litterulae in primis paginis comparentes, ut rei natura fert, ad scribendi rationem dimidio fere saeculo XIV." usitatam sunt conformatae, quum libri vetustas annum MCCCXLVIII., quem primum conditae Universitatis Pragensis fuisse inter omnes constat, non possit excedere. Eodem modo reliquae no- stri codicis paginae sui quaeque saeculi notas ex- hibent, rerum enarratione ad annum MDCXIV. procedente. In limine operis fasti reperiuntur, neque ii tamen integri, mensibus Maio, Junio, Julio et Au- gusto deficientibus. Ibi diem XVII. mensis Octo- bris Rectori creando, diem vero XXIII. Decem- bris inchoandis, quae ob solennia nativitatis Chri- sti dies continuos VII haberi solebant, feriis fuisse dicatum comperies. Fastos autem index legum XXIV academica- rum sequitur, quarum tamen XIV solum priores

Strana VII
VII cum fragmento legis XV, quae est de officio no- tarii, afferuntur, ceteris manu impia exsectis. Tum nova orditur legum atque praeceptio- num ab anno MCCCLXXXV." ad annum usque MCCCLXXXXVII. de disciplina academica tradi- tarum series, sed ne haec quidem integra, quum quinque libri folia nefaria itidem exscissione sint sublata; quo factum est, ut historiarum amatores no- biscum gravissimam commentariorum de rebus Hussi atque Wicleffi iacturam patiantur. Dein exempla litterarum a Regibus ac Pon- tificibus maximis ad Academiam datarum succe- dunt, quae primitus libro finem imposuisse viden- tur; etenim quae mox subsequuntur paginae di- verso signorum genere numerantur. Itaque altera codicis pars, a folio quadragesimo, quo annus MCCCCLXXXXIX. continetur, exorsa Rectorum res ab anno MCCCCLXXXXIX. usque ad annum MDCXIV. enarratione paene continua exhibet, quae quo propius ad saecula recentiora accedit, eo fit uberior, eoque magis tenet lectorem. Sed in fine etiam librum nostrum nonnullis despoliatum esse foliis invenies, ita, ut haud inepte conjicias, commentarios ad annum usque MDCXXII. fuisse progressos, quo universum Academiae tabularium regiae Cancellariae bohemicae traditum. Neque a vero alienum omnino videtur, Pau- lum Stranskium ad opus de Republica Boiema

Strana VIII
- — VIII concinnandum codice nostro usum eoque assecu- tum esse, ut pagina potissimum 317ma libri sui iterum editi accuratiorem de rebus Academiae co- gnitionem proderet. Quo blandius Universitatis solemnia saecula- ria anno MDCCCXLVIII. obeunda hortabantur, ne occasionem praetermitteremus ad librum eden- dum maxime idoneam, quam tamen frustra fuis- se futuram veri simillimum est, ni inter optima- tes nostros exstitisset, qui sumptu in librum ty- pis exscribendum faciendo haereditarium artium ingenuarum amorem suamque erga Academiam pietatem exerceret. Itaque opus felici patrocinio Serenissimi Principis Francisi a Lobkowicz per- actum. Restat, Lector candide, ut excipias benevo- le benevolentia quod offert. Bon . . "n. 4—— Hs 9.„ 98

Strana IX
(Folium continens titulum ac versimiliter notas varias, ut in aliis codd : exsectum est,) (Vide pag. 54. N. 16.) Januaxius. KL 21b 3 1 A c d e 4 5 IV IV III II Nonas Januarius habet dies XXXI. Lunatio XXX. Circumcisio Domini nostri Ihesu Allatio reliquiarum * V A — 6 7 8] f g A VIII VII VI Epiphania Domini A K — 9 b 10 c IV 11 d III 12 e I — 13 f Ydus 2 14 15 16 g A b XIX XVIII XVII = 3 4 18 d 19 e 20 f 21 22 23 24 25 26 27 28 29 A g b d e c f g XVI XV XIV XIII XI X IX XII VIII VII VI * * Conversio sancti Pauli apostoli. *" O 2 s 17 c A IV v 30 b 31 c III II

Strana X
v — a X Februarius. 5 KL 2 4 5 1 d e 3 f g A IV III II Nonas Februarius habet dies XXVIII. Lunatio XXIX. Purificatio sancte Marie Virginis. & 6 7 b c VIII VII Dorotheae virginis et martiris. 8 d VI 9 10 e f IV — 11 g III = 6 12 13 14 15 16 A b c d e I Idus XVI XV XIV * v „ 17 f XIII * = 7 18 g 19 A 20 b XII XI X * 21 22 23 c d e IX VIII VII Kathedra sancti Petri apostoli. O 8 24 25 26 f g A VI IV Mathie apostoli. = * 27] b 28/ c III II tn

Strana XI
XI Martius. KL 1 d Martius habet dies XXXI, Lunatio vero XXX. 2 e VI 3 f 9 4 5 g A IV III Translatio sancti Wenceslai martiris. 6 7 b c II Nonas v 8 d VIII 9 e VII 10 11 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 g A b d c e f g A b c d 20 21 22 IV III II Idus XVII XVI XV XIV XIII XII Gregorii Papae. = = t2 = * f VI XI v * 23 e X 12 f 24 25 26 g. A c 27 b 28 29 30 e 31 f d VIII VII VI IV III II Annuntiatio beatae Mariae Virginis. — * IX Vt

Strana XII
XII Aprilis. KL 1 g Aprilis habet dies XXX. Lunatio vero XXIX. 13 2 A 3 b 4 c IV III II Ambrosii Episcopi. Z 5 d Nonas 6 e VIII 7 f VII 5 14 8 10 9 g A b VI IV — = 11 12 c d III II ☞ t 13 e Idus 15 14 15 16 f g A XVIII XVII XVI — 17 18 19 20 b c d e XV XIV XIII XII V — — —— * — * 21 f XI 22 g X 16 23 A IX Georgii militis. 24 b VIII 25 26 c d VII VI Marci evangeliste. — 27 e e f 28 29 g IV III “ C 17 30 A II 7*

Strana XIII
XIII September. 35 KL 1 2 3 4 5 6 f g A b c d e IV III II Nonas VIII September habet dies XXX. Lunatio XXX. Egidii Abbatis. * 7 8 f VII VI Nativitas sancte Marie Virginis. a* = 9 g v- * Z = 36 10 11 12 13 A b c d IV III II Idus t 14 e XVIII Exaltatio sancte Crucis. 37 15 f 16 g 17 18 19 A b c 20 d XVII XVI XV XIV XIII XII Ludmille vidue et martiris. 1* — e 7 a 21 e XI Mathei apostoli et evangelistae. 38 22 23 24 25 f g A b X. IX VIII VII — „ v — — 26 c VI 27 d 28 29 30 g e f V IV III II Mychaelis arch. omniumque celestium virtutum. Wen ceslai ducis et martiris. Jeronimi presbiteri et confessoris. t2

Strana XIV
* XIV October. 39 KL A 1 Kl. Octobris October habet dies XXXI. Lunatio XXIX. 2 b VI 3 c 4 d IV 5 6 e f III II 7 g Nonas 40 8] 9] A b VIII VII Dionisii martiris et sociorum ejus. Decani elec. 10 11 12 c d e VI IV a = 13 14 f g III II - co 41 15 A Ydus 16 17 18 19 b c d e XVII XVI XV XIV Galli abbatis. Rectoris publica electio. Luce evangeliste. = to 20 f XIII 42 21 g 2 22 A XII XI- Undecim millia Virginum. o 23 24 b c X IX = 25 d VIII 43 26 27 28 29 A e f g VII VI IV Simonis et Jude apostolorum. * 2 P v 30 b III 31 c II.

Strana XV
* XV November. KL November habet dies XXX. Lunatio XXIX. 1 d „ 2 e IV — 44 3 f 4 g 5 A III II Nonas 1. 6 b VIII 7 c VII 8 d 9 e VI . . - 45 f 10 11 12 13 b 14 15 16 17 g A c d e f IV III II Idus XVIII XVII XVI XV Ludmille vidue et martiris. Martini episcopi et confessoris. Quinque fratrum martirum. s = t = 46 18 19 g A XIV XIII Elyzabeth vidue beatissime et humilime. o 20 b XII 21 22 c d XI X O 23 e IX Clementis pape. Interim quod ordo sit nobis 24 f VIII [incorporatus. 47 25 26 g A VII VI Katherine virginis et martiris. . s 1 27 b „1n f fbes 2 28 c IV n 29 d III - v 30 e II Andree apostoli. 4(vi -

Strana XVI
.„ XVI Deeember. KL 1] f 2 g IV December habet dies XXXI, Lunatio XXIX, Kl. Decemb. „ 48 3] A III 4 b II 5 c Nonas * 6 7 d e VIII VII Nicolai episcopi et conf. 8 9 f g VI Conceptio sancte Marie Virginis. . 49 10 11 12 13 14 15 c A b d e f IV III II Idus XIX XVIII . .— = v 50 16 g 17] А 18 19 b c XVII XVI XV XIV Impositio O Sapientia 2a - 3 = * 20 d XIII 21 e XII Thome apostoli. g h 7— 51 8 22 23 24 25 26 27 28 f g b A c d e XI X IX VIII VII VI Hic suspenduntur lectiones usque Nativitas dni. nostri lhesu XPI ad Octavas Nativitatis et Sanctorum. Stephani protomartiris. Johannis apostoli et evangeliste. Sanctorum Innocentum, O — 92 29 f 30 g 31 A IV III II .. . t —

Strana 1
Qualis debeat esse persona, quae possit eligi in Rectorem Universitatis. Ad Rectoratus officium eligatur persona Universitatis nostrae, quae vita et moribus comendabilis existat, et 25. annum aetatis suae adtigerit, et de legitimo thoro pro- creatus exsistat, de qua aetate et legitimitate, si per Uni- versitatis Rectorem antiquum et consiliarios dubitetur, de- ficientibus Magistrorum probationibus, credi debet electi pro- priae conscientiae, nec exspiret antiqui Rectoris officium nec novi juramentum acceptetur; post ejus acceptationem officium primi Rectoris exspirabit in totum. Item, si con- tra personam electi aliqua de exceptionibus supra scriptis opponitur, quae in continenti probari non possit, ut, quod non sit membrum Universitatis nostrae intitulatum, vel sit illegitime natus, vel etiam conjugatus, non clericus vel ali- cujus religionis professus, talis exceptio proponatur Rectori Universitatis et consiliariis cognoscenda; et ex tunc, si pro- bata fuerit exceptio contra electum opposita vel confessa, non dissolvatur congretatio Universitatis, donec Rector alius eligatur. Si vero opponentes statim non probaverint, quae opponuntur, requirendi sunt publice per Rectorem Antiquum, vel Notarium Universitatis ex speciali mandato Rectoris, vel per Bedellum requirantur, si probare velint et possint, quae 1.

Strana 2
2 opponuntur; et tunc statim vel saltem ea die ante Univer- sitatis separationem; exceptio proposita Notario tradatur in scriptis et coram Rectore antiquo Universitatis et suis consili- ariis infra 14 dies primos sequentes, prout fuerit de jure, probetur, nec postea aliquis opponens audiatur; et si con- trarium quolibet modo fecerint, vel in propositione defe- cerint, ipso jure sint privati privilegiis Universitatis, quousque Universitati nostrae solvant 6 florenos, quae poena nullo modo debet relaxari, et Rector antiquus teneatur eos pri- vatos facere nuntiari, et electum defendere teneatur. Si ve- ro infra dictum tempus fuerit legitima exceptio probata, ex tunc ipse Rector antiquus cum praedictis suis consiliariis infra duos sequentes dies pronuntient, praetactam electio- nem non valere, et immediate convocet in sequenti die Uni- versitatem pro eligendo Rectore novo, et procedatur ad elé- ctionem talem secundum formam statutorum; et Rector pu- blice nullam pellem in capite deferat, quam de vario in hieme, vel serico in aestate, si volt; quam, si propriis sumtibus procurare non poterit, de communi peculio Uni- versitatis procurentur. Rector etiam sic electus nullas fa- ciat expensas extra ordinarias ratione sui Rectoratus. De modo eligendi Rectorem. *) Sar-dá 2. Natio quaelibet de quatuor, in quas Universitas est divisa, eligat unum de se, qui quatuor teneantur ean- dem electionem seu nominationem suscipere, cum fuerint in suis nationibus deputati, et praestito juramento antiquo- Rectori de fraude non committenda eligant septem alios de tota Universitate, qui sic electi iterum jurent Rectori an- ) Istud statutum est abrogatum propter tres voces nationis Bohe- morum, quia quatuor ab Universitate primum electi, jam sta- tim Rectorem eligere, tenebuntur.

Strana 3
3 tiquo de fraude non committenda et eligant alios quin- que, qui quinque jurent iterum Rectori antiquo, quod velint eligere virum idoneum secundum formam prius scriptam, et quemcunque illi quinque vel major pars eorum elege- rint, pro Rectore Universitatis teneatur. Et nota, quod pri- mi quatuor debent eligere praedictos septem infra unam horam horologii, sub poena quilibet dimidi floreni; et iterum illi septem debent eligere quinque infra unam ali- am horam quilibet sub poena unius floreni; et quinque ul- timi debent eligere Rectorem infra unam horam similiter, nec postestatem continuare possint, sub eadem poena, quodsi non fecerint, quilibet solvet unum florenum et eligant in hora sequenti, iterum quilibet sub poena unius floreni, et non re- cedant, nisi elegerint, et pro qualibet hora, in qua non ele- gerint, solvat quilibet unum florenum. Si vero quisquam illorum recesserit electione non facta, perjurus reputetur. De publicatione electionis Rectoris et inti- matione. 3. Facta electione Rectoris unus de electoribus quin- que (supra scriptum quatuor) in quem omnes concordave- rint, vel major pars statim electum nominabit et publica- bit eum Universitati, et si electus in congregatione non fu- erit, ab electoribus quaeratur, et electio de se facta sibi exprimatur, et consensus ipsius desuper requiratur. Ele- ctus autem facta sibi tali intimatione, non excusabit se sub poena quinque sexagenarum grossorum Pragensium; ele- ctus etiam, nisi prius fuerit Rector, suo nomine non ab alio substitutus renuntiare non possit electioni de se factae, eti- am nullius privilegii vel immunitatis praetextu, nisi forte ra- tionalem excusationem habeat, quae, si per-Rectorem anti- quum cum majori parte consiliariorum fuerit approbata, tunc coram ipsis electus de causae veritate jurare teneatur quodsi 1*

Strana 4
A non fecerit, sit perpetuo privatus Universitatis commodo et honore, nec restitui possit, nisi dictam poenam persolvat, quam nostrae Universitati volumus aplicari. Et idem intel- ligendum est in illo, qui ipso die electionis et sequenti pro- ximo recusaverit Rectoratus officium acceptare, recusatione autem tali facta Rector antiquus die immediate sequente Universitatem faciat congregari pro alio Rectore eligendo. De recomendatione Rectoris et rebus sibi prae- sentandis. 4. Rector electus postquam acceptaverit officium Re- ctoratus infra 8 dies proxime sequentes aliquo die festivo se faciat Universitati recomendari, et tunc tradatur sibi per Rectorem antiquum sigillum Rectoratus cum statutis Univer- sitatis, ibique faciet Rector publice juramentum Universita- ti, et receptis pecuniis ceterisque rebus, quae Rectoratus concernunt officium, faciet fidelitatem suam in omnibus, se- cundum formam inferius adnotatam in rubrica, ad quid te- neatur Rector Universitati. De juramento Rectoris. 5. Juramentum novi Rectoris, quando recomendatus, est, erit istud: Primo jurabit, quod sit membrum Universi- tatis istius, et quod non sit conjugatus, quod sit clericus, nec professus, et quod pro posse procurabit, quae pertinent ad bonum statum studii et Universitatis, ita tamen, quod ex levi ignorantia, quae non fit ex malitia, perjurium non in- curret. Item jurabit, statuta facta et facienda, quae per Universitatem sunt et erunt approbata, firmiter observare, et facere ab omnibus observari, et ea manu tenere et de- fensare. Item jurabit, quod usque in finem regiminis (ve- stri) sui pecuniam Universitatis, si quae ad (vestras) ipsius manus pervenerit, fideliter pro Universitatis utilitate dispen-

Strana 5
sabit, et residuum, si quid fuerit, conservabit. Item jurabit, quod post finem (vestri) sui regiminis per mensem inte- grum Pragae permanebit, et quod velit stare juri, si con- tra eum aliquid objectum fuerit, et super poenis solvendis suo velit obedire successori. Si autem ipsum ex aliqua ju- sta causa recedere opportuerit, tunc dimmittet duos fide jussores idoneos coram Rectore novo vel consiliariis, si Rector absens fuerit, qui promittant, pro eo judicio sisti, et judicatum solvi sub juratoria cautione. (Quod sequitur, alio calamo serius subjunctum est.) Item, ut facta notabi- liora, quae aguntur in suo rectoratu, diligenter conscribat. Item promittet fidelitatem Regi nostro ac regno. De jurisdictione Rectoris. 6. Jurisdictionem ordinariam Rector habebit in omnia supposita Universitatis in causis civilibus et injuriarum. Item Rector summatim et sine forma seu strepitu judicii causas cognoscat et decidat, nisi formam judicii causae gravitas exigere videatur; et si necessitas requirit, potest Rector in causis scholarium procedere quolibet tempore feriarum. Item non possunt Universitatis supposita Rectoris judicium quo- modolibet declinare. Si autem persona in judicium tracta juraverit ex certa causa se Rectorem habere suspectum, causam suspicionis exprimat, adhibito juramento; et ex tunc Rector causam principalem deleget personae non suspectae, quae sit membrum hujus Universitatis, seu aliquis Vicere- ctor detur, qui de causa suspicionis judicet et ipsam diffi- niat, infra octo dies cum consiliariis Universitatis, qua pro- bata Vicerector idem de principali causa cognoscat illa non probata remittat Vicerector illam causam ad judicem recusa- tum, i. e. ad Rectorem. Item, non debet alius intitulatus Universitati nostrae, ac juratus, alium intitulatum trahere in judicium, nisi ante Rectorem Universitatis. Item. si Re-

Strana 6
O ctori Universitatis tempore sui Rectoratus per membrum Uni- versitatis, quaecunque injuria illata fuerit realis aut verba- lis, convocabit Magistros omnium facultatum, et proponet causam, qui sibi unum vel plures deputabunt judices in hac causa, et quidquid taliter deputati judicaverint, teneatur tam a Rectore, quam a parte offendente. Item Rector bis in septimana debet praesidere in judicio seu tertiis et quin- tis feriis, vel aliis, quas duxerit eligendas potest tamen, ut dictum est, si voluerit, et necesse fuerit, omni die judicio praesidere etiam die feriata. Ad quid teneantur Rectori subposita Univer- sitatis. 7. Rectoris convocationibus, citationibus et judiciorum sententiis et concordatis atque mandatis rationabilibus o- mnia Universitatis membra tenentur obedire, et si quis gra- vatum se reputaverit, Universitatis auxilium imploret super illo. Item citatus a Rectore vel Vicerectore, si contumax fuerit, citabitur iterato, quod si contumax fuerit, solvet unum grossum, si tertio, solvet duos gross., si quarto, in tribus gross. punietur. (Potest tamen Rector secundum exi- gentiam causae in citationibus unum terminum peremptori- um pro omnibus illis deputare. Alia manu insertum.) Quod- si nec adhuc comparere voluerit, vel sententiam contra se factam servare spreverit, de communi consilio a le- ctionibus per suspensionem publicam hujusmodi excludatur; quodsi nec illam poenam curaverit, sed per quindenam in contumacia sua permanserit judicatus, ex tunc trium dierum monitione praemissa a Rectore, quae per Bedellum in scho- lis singulis publicabitur in congregatione Universitatis ad hoc facta, tunc a corpore Universitatis tanquam mem- brum putridum rescindatur, et inhibeatur Universitatis sup- positis ne cum tali quomodolibet conversentur in actibus scholasticis tam publicis quam privatis. Debet tamen Re-

Strana 7
ctor in causa multum ardua procedere in judicio, consilia- riis sibi assistentibus secundum diffinitionem consilii Univer- sitatis, secundum modum infra scriptum in secundo folio proxime sequenti in fine statutorum incipientium: In Uni- versitate sint quatuor nationes etc. o au 33 6 Rector tenetur infra primum mensem sui rectoratus omnia statuta legisse. Item tenetur facere modis, quibus potest, quod omnes scriptores, illuminatores, correctores, rasores chartarum, librarii, stationarii pargameni, apotheca- rii librorum ligatores et eorundem venditores atque omnes, qui vivunt quodammodo per Universitatem; sic Rectores scholarum et eorum scholares subditi sint Rectori et jurent ac promit- tant eidem, et intitulentur, et quod unicuique velint facere similiter seu rationabiliter, et articulos infra scriptos de ipsis velint observare. Rector tenetur circa principium sui Rectora- tus aliquo die festivo Universitatem congregare, et facere ibi legi statuta coram Universitate, illa videlicet, quae concernunt indifferenter omnes. Statuta vero, quae sunt edita in unaquaque facultatum legantur juxtra decretum illius facultatis, quando et quibus rationabiliter sunt legenda. Item tenetur Rector non protegere seu defendere aliquem scholarem, qui non fuerit diligens vel frequentans lectiones, etiam si libro Universi- tatis sit inscriptus, nisi justa causa abstinuerit, et illa legi- time sit probata. Item tenetur Rector ad petitionem cu- juscunque scholaris facere legi statutum, quod facit pro scholare, et quando scholari visum fuerit expedire, et sic de aliis membris Universitatis; sed non legatur statutum per alium, quam per Rectorem vel juratum Universitatis nota- rium vel Bedellum et legatur de verbo ad verbum sub poena juramenti. Item tenetur Rector poenas excedentium exigere infra X. dies. Item potest Rector a quolibet exi- Ad quae Rector teneatur.

Strana 8
18 S gere, ut denuntiet poenas, quas alii inciderunt, ubi Rectori non esset cognitum de poenis, quas alii inciderunt; et si quis denuntiare noluerit, ad tantum solvendum condemne- tur. Item Rector non permittat proponi in congregatione quacunque de poena remittenda; tertia autem pars poena- rum sit Rectoris et reliquae duae Universitatis, nec Re- ctori ultra tertiam partem sit specialis portio in aliis depu- tata, nec possint ullo modo poenae remitti excedentium, nisi propter paupertatem vel defectum eminentem, tunc enim Rector mitius agere potest. Item Rector prohibere tenetur ne congregata Universitate pro aliquo principali ne- gotio non expedito illo, aliud proponatur incidenter. Item tenetur Rector antiquus in recomendatione novi Rectoris assignare novo Rectori sigillum Rectoratus cum statutis. Item tenetur novo Rectori post suam recommendationem Rector antiquus facere legitimam computationem de pecunia Univer- sitatis coram consiliariis et deputatis ad hoc et juratis, et sic de aliis rebus Universitatis quae suae custodiae sunt commissae. Item tenetur Rector novus, pecunias sibi per antiquum Rectorem praesentatas post computationem una cum aliis rebus Universitatis, si quae sibi praesentabuntur, ponere in Archam Universitatis coram consiliariis et aliis ad hoc deputatis, quam cito hoc commode fieri potest. Item tenetur Rector manere in loco et non posse abesse infra tempus sui regiminis ultra VI. dies sine speciali licen- tia Universitatis, quoties vero contingit ipsum absentem es- se, vel forsitan infirmari, vel legitime impediri constituet Vicerectorem pro se, qui habebit supplere vices ejus. Item tenetur Rector, semel infra tempus sui Rectoratus totam Universitatem congregare, in aestate, infesto nativitatis Ma- riae vel circa, in hieme vero in festo Sancti Gregorii vel circa, in qua congregatione tunc facta faciet Rector brevem exhortationem ad correctionem malarum consuetudinum scho- larium, sicut viderit tunc necesse, ibique mandet, quod nul-

Strana 9
lus habitet in alio loco, quam cum Magistris vel Baccalariis Universitatis, nisi habita licentia Rectoris ex causa rationa- bili, et de hac licentia scholaris signetum obtineat a Re- ctore; et qui contrarium facere praesumserit, commodo ac defensione careat Universitatis illa vice. Item, quod prae- sidentes et conductores Bursarum nullum in collegiis aut Bursis inhabitare aut expendere permittant, nisi sit reali- ter intitulatus, et sit membrum Universitatis, qui vult gau- dere commodis et privilegiis ejusdem Universitatis. (Hoc ultimum alia manu serius adscriptum). De archa et de rebus Universitatis servandis. 9. Duo sunt eligendi, qui habeant claves ad archam Universitatis, et Rector habebit clavem tertiam, in qua si- gillum, privilegia et pecunia Universitatis reponantur et illi debent colligere pecunias, et expendere in necessitatibus Universitatis, ad scholas reparandas, et rationem facere Re- ctori et consiliariis, quando et quoties requiruntur; et illi duo eligantur ab eisdem, a quibus eligitur Rector, et sub eadem poena et sub eodem mandato et infra eandem di- em ante solis occasum; sed debent esse de diversis facul- tatibus; et semper infra quindenam ponat pecuniam ad ar- cham Universitatis. De emolumentis Rectoris, de intitulatione et sigillo. 10. Rector habeat tertiam partem de pecunia intitu- landorum. Item de sigillo rectoratus habeat terliam partem; de sigillo Universitatis nihil, sed cedat Universitati, et capi- antur sex grossi pro sigillo Universitatis, nisi Rector cum consiliariis vellet illum, qui petit sigillum, propter labores et merita sua, que fecit Universitati, honorare. Item de sigillo rectoratus non capiatur ultra unum grossum.

Strana 10
I0 De electione Vicerectoris. 11. Rector cum consiliariis suis statim facta reco- mendatione Rectoris eligant idoneum Vicerectorem, cujus nomen statim publicetur, qui jurabit publice omnes articu- los contentos in forma juramenti Rectoris, eo quod impe- dito Rectore vel absente, ipse habeat omnem ejus aucto- ritatem ac etiam potestatem virtute statuti praesentis. In praesentia vero Rectoris et ipso Rectore non existente le- gitime impedito Vicerector nullam potestatem habeat omni- no plus, quam alius habet. Vicerector eligendus debet habere easdem conditiones, quas Rector ; alias non vale- bit ejus electio. De nationibus Universitatem constiluentihus. In Universitate sint quatuor nationes, ut de facto sunt; scilicet : Bohemorum, cui nationi conjucti sunt Moravi, Un- gari, atque Slavi; alia sit natio Polonorum, alia Bavarorum alia Saxonum; et de quacunque natione, quis fuerit, ad illam inscribatur, (prius tamen ad Universitatem intituletur, (Serius additum.) et solvat Universitati 6 grossos, et juret (promittat, supra scriptum) obedire Rectori et successori- bus ejus; post hoc det 6 halenses Bedello generali Univer- sitatis. Si vero intitulandus non habuerit annuatim consum- mere 12 flor., nihil dabit de intitulatione. Si vero ultra habuerit, sed tamen infra 24 flor. dabit sicut Rectori vi- sum fuerit, plus vel minus. De consiliariis eligendis. 13. Consiliarii eligantur de quatuor nationibus per hunc modum. Consiliarii, qui fuerunt tempore antiqui Re- ctoris, coadjuncta sibi natione sua, quique in sua natione nominabit 6 discretos viros suae nationis quos meliores cre-

Strana 11
Il dunt ad hoc officium, consentiente tota illa natione, et hos in charta tradant Rectori, et tunc Rector electus ex sex duos de unaquaque natione recipiet, et sic fiet in qualibet natione, et erunt octo consiliarii, de qualibet natione duo. Praeter hos eligantur alii octo, si opus fuerit, de qualibet facultate sex, ex quibus Rector recipiet duos et hi 16. dum opus fuerit erunt in judicio cum Rectore. Si tamen esset consulendum de re multum ardua, Rector Universita- tis congregabit consilium Universitatis, ad consulendum su- per re illa, et quod ibi diffinitum fuerit, illud servetur per Rectorem; et consiliarii prius electi assistant Rectori ad pro- sequendum et explendum, quod ei dictatum est in consilio Universitatis. De notario eligendo, qualis, et qualiter jurare debeat. 14. Notarius Universitatis, dum opus fuerit per Recto- rem et consiliarios eligatur, et -Notarius semel reprobatus per Universitatem suis exigentibus demeritis non possit de- nuo reassumi. Item notarius semper novo Rectori jura- re (supra scriptum promittere) teneatur; quod Rectori obe- diat, et ad ipsium vocationem veniat, honorem et statum Universitatis bona fide promoveat, secreta quae sibi per Rectorem et consiliarios vel Universitatem commissa fuerint, celabit, et servabit statuta Universitatis, quae ad suum of- ficium spectare dignoscuntur. (Idem intelligatur de Bedello Universitatis, ut infra patebit. Serius additum.) De officio notarii. 15. Notarius Universitatis leget statuta, quorum legen- dorum tempora superius sunt expressa, et alia, quae Rector jubet intimari. Item notarius mrloco et statione, ubi Rector

Strana 12
12 solet pro tribunali praesidere, se semper repraesentet. Item, quandocunque Rector cum consiliariis convenerint vel Uni- versitas, sit ipse in loco praesens, ita, quod ipsius copia, si expedierit, citius habeatur. Item in festivitatibus, exequiis, processionibus, quas Rector cum Universitate tenuerit, Nota- rius se semper repraesentet, post Rectorem reverenter pro- cedendo. Item, si Rector cum Universitate vel certis per- sonis Universitatis ad palatium Regis, Archiepiscopi, vel sca- binorum consilium intrare debuerit, sit notarius semper praesens, ipsosque praecedat. Item litteras, quascunque Universitas diriget ad quoscunque principes vel personas ipse notarius in uno libro speciali registret, antequam sigil- lentur, ne in posterum errare contingat, quod sit sigillatum per Universitatem. Item notarius per semet ipsum exerceat officium suum, nisi legitime fuerit impeditus. Addicimus quoque, quod notarius Universitatis, quamdiu placuerit Uni- versitati, habeat quolibet anno pro suo sollario ab Universi- tate nostra unam sexagenam grossorum Pragensium. De instrumentis autem scholarium, quaecunque de 20 flor. (Jam folia reliqua statuta continentia excissa et evulsa sunt. No- tandum praeterea, a sequenti folio paginas demum signari litteris numerisque; nempe A. I. A. II. et. s. p.) De conductura bursarum. 16. Anno domini 1385 in vigilia Sancti Bartholo- mei in congregatione Universitatis specialiter super hoc fa- cta, M. Lamberto de Ewskirchen (Enskirchen) tunc Rectore Universitatis praesidente, nullo diserepante, unanimiter fuit conclusum et statutum: Quod inantea nullus magistrorum, Doctorum vel scholarium, quorumcunque aliorum volentium gaudere privilegiis aut libertatibus Universitatis, possit seu debeat conducere domum, bursam, aut commodum sine con- sensu magistri, doctoris etc., qui depraesenti medio anno

Strana 13
T3 inhabitavit aut inhabitaverunt easdem vel eadem ante fe- stum Sancti Aegidii pro medio anno hiemis proxime futuro, nec ante festum St. Gregorii pro medio anno aestatis etiam proxime futuro et sic deinceps, nisi conventor aut conventores dictas bursas, domos aut commoda ante aliquem dictorum ter- minorum contingeret libere resignare, sub poena, quam per illum medium annum contrarium faciens domum, bursam, commodum praedicta, nec aliquod eorum inhabitare valeat, et unius sexagenae, quam teneatur solvere Rectori infra quindenam sub poena dupli; qua quindena elapsa Rector contra hujusmodi transgressorem aut transgressores sub ju- ramento (seu promisso supra scriptum) suo coram Univer- sitate praestito procedere ad extorsionem poenae praedictae teneatur, cujus poenae medietatem Rectoris aliam vero con- ventoris aut conventorum usibus congregatio dicta Universi- tatis voluit applicari; adjicientes nihilominus, quodsi Rector, conventor aut conventores, aut quiscunque seu quicunque, cujus vel quorum interest, ante dictum terminum, aut in dicto termino, vel post ipsum elapsum de fraude comittenda vel commissa dubitaverit aut dubitaverint, conventor et conven- tores et alius vel alii, quem vel quos hujusmodi negotium frau- dis concernere videretur, teneatur et teneantur de fraude non comissa juramentum praestare, et alias super interogatoriis, vel articulis dictum negotium tangentibus juramento medi- ante respondere. (Sequentibus 3 paginis scripta pumice adeo rasa sunt, ut literarum quidem vestigia, non autem litterae appa- reant.) De contributione ad Universitatem. In Rectoratu M. Joannis Winkeleri Ao. D. 1389. die 7. mensis Aprilis facta plena congregatione Magistrorum con- silii Universitatis, et matura super hoc deliberatione deha-

Strana 14
14 bita fuit conclusum, quod singulis annis pro futuris, quam pro tempore Rector (supra scriptum: fuerit) teneatur infra festum S. Galli et nativitatis Christi capere unam colle- ctam ab omnibus suppositis Universitatis in hunc modum, quod Magister per grossum, et Baccalarii et scholares per medium grossum contribuant, et quod medietas dictae col- lectae servetur pro usu Universitatis et residua medietas cedat facultati artium, quae quidem collecta singulis annis est sine intermissione iteranda, quousque satisfiat dictae facultati arti- um de summa 20 sexagenarum, quas Universitas necessata (?) ab ea sub mutuo suscepit, quibus solutis ex tunc stabit in arbitrio Universitatis, an dicta contributio in antea debeat wa. continuari. (Adscriptum: Suspensum est.) e Ilem de alia contributione. Ao. D. 1389. die mensis Julii 30. in Rectoratu M. Bartholomaei Torghelove facta plena congregatione Magistro- rum de consilio Univérsitatis, Magistri de eodem consilio, considerantes defectus privilegiorum necessariorum et uti- lium pro conservatione et incremento Universitatis, aggra- vationem debitorum, difficultatem resistendi eidem injurian- tibus, ac subposita ejusdem in suis juribus deffendendi, et volentes Universitati de opportunis remedis contra praedi- ctos deffectus providere: matura deliberatione et unanimi consensu conclusum fuit: quod quivis graduandus in qua- libet facultate ejusdem Universitatis tantam in antea dare debet pecuniae summam ad fiscum Universitatis, quanta est medietas totius pecuniae, quam dare debebat prius fa- cultati, in qua graduabitur. (Suspensum est.) Item de alia contrihutione pro fisco. Item Ao. et Rectoratu, quibus supra, die 31. mensis supra dicti facta pléna congregatione Magistrorum de con-

Strana 15
15 silio Universitatis pro sufficienti fisco in Universitate haben- do ex motivis immediate supra scriptis conclusum fuit in eadem: quod quodlibet subpositum Universitatis, tantam an- nuatim debeat contribuere pecuniam ad fiscum Universitatis, quantam per 1 septimanam consumit pro mensa in expensis, isto modo, quod singulis anni quartalibus det quartam partem pecuniae antedictae ; conclusum etiam fuit in illis duabus congregationibus factis super fisco in Universitate habendo, quod Universitas debeat capere praedictas pecunias tam de singulis subpositis, quam de graduandis interim, quod ipsa Universitas praedictis pecunis indigebit pro sui conservati- one et incremento ex motivis praescriptis. Si vero, et quam cito Universitas ex motivis supra scriptis tanta non indi- guerit pecunia, minorem capiet pecuniam juxta sui indi- gentiam de pecuniis supra scriptis, et si Universitati aliunde pro fisco suo provideretur, vel alias quocunque modo eve- niret, quod Universitas pro sui conservatione et incremen- to praescriptis pecuniis nullatenus indigeret, ex tunc colle- ctae tam de subpositis, quam graduandis supra scriptae ces- sare deberent et debebunt ex decreto Rectoris et consilii Universitatis, qui pro tempore fuerint, quia illi ad procu- randum bonum Universitatis ultra sua juramenta (supra scriptum: seu promissa) plus aliis sunt asstricti. Insuper conclusum fuit in ante dictis congregationibus de fisco haben- do, quod Rector, qui tempore fuerit, de praedictis pecuniis nihil habeat omnino, nec posse dictas pecunias expendendi (sic) nisi ex dictamine et consensu consilii Universitatis, et pro bono communi ejusdem. (In margine: Suspensum est.) De Sindicis. Ao. et Rectoratu, quibus immediate supra, facta plena congregatione Magistrorum de consilio Universitatis, iidem magistri de consilio multis et maturis deliberationibus prae-

Strana 16
„ 16 habitis magnam necessitatem ac utilitatem syndicorum pro Universitate constituendorum ponderantes ex motivis par- tim supratactis ac aliis diversis unanimi consensu prae- sente notario Universitatis die 30. mensis Septembris conclu- sum fuit; quod syndici tam in curia romana, quam in Praga essent constituendi, et in eodem consilio constituti fuerunt in syndicos Universitatis coram notario supra scripto M. Jo- annes Gatzickow in curia Romana, et M. Lodevicus in Praga. De contrihutione ad solvendum debita Univer- sitatis. (Suspensum est.) Item Ao. et Rectoratu eisdem, quibus supra, die 8. mensis Octobris conclusum fuit in plena congregatione con- silii Magistrorum de Universitate quod contributio conclusa tempore rectoratus M. Joannis Winkeleri immediati anteces- soris cessare deberet, propter contributionem aliam tempo- re Rectoratus M. Bartholomei Torghelowe conclusam et praescriptam; videlicet, quod quodlibet subpositum Universi- tatis tantam ad annum dabit pecuniam, quantam ad unam septimanam pro mensa consumit in expensis, salvo illo, quod de collecta facienda inter festum Galli et festum nativitatis Christi solvetur tanta summa facultati artium, quanta fuit medietas collectae conclusae tempore M. Joannis praedicti, quae collecta fuit, quod Mag. daret per grossum et Bacca- larius et scholaris per medium grossum et talis fiet facul- tati artium tam diu quousque solvantur 20 sexag. grosso- rum ab ea Universitati pro necessitate sua concessae. De consilio Universilatis. In Rectoratu M. Henrici de Bremis magistri in artibus et in medicina sub Ao. D. 1391. die 5. mensis Novem- bris facta convocatione Universitatis sub hac forma: Magi-

Strana 17
17 ster reverende sitis hodie hora 20. in stuba facultatis ar- tium, ad audiendum relationem et pronuntiationem magi- strorum ad hoc deputatorum de et super modo habendi in antea consilium Universitatis sub poena non contradicendi; ubi in eadem convocatione plena Universitatis M. Nicolaus Gubin, arbiter, suo et aliorum magistrorum suorum coarbi- trorum per nationes 4 Universitatis ad hoc deputatorum nomine de et super praemisso modo habendi consilium Uni- versitatis in antea pronuntiavit per omnia in haec verba: Ego Nicolaus de Gubin nomine meo et aliorum deputato- rum de quatuor nationibus pronuntio, quod in antea Con- silium Universitatis debeat celebrari sic: quod omnes magi- stri, doctores, cujuscunque facultatis nostrae Universitatis Prag. intersint, sive interesse possint consilio Universitatis praedictae, cum consiliariis nationum illo modo sicut a prin- cipio Studii, videlicet per inductionem seu voces singulorum fuit observatum; et quod hoc ponatur pro Statuto in libro statutorum Universitatis, sicut hec omnia in instrumento publico per Joannem Furmannum de Budvenis, notarium Universitatis super praedicta convocatione et pronuntiatione confecto plenius continentur. De cessatione contributionis. Item anno et Rectoratu, quibus supra, secunda die mensis Decembris, facta plena congregatione doctorum, ma- gistrorum et consiliariorum de consilio Universitatis Studii Pragensis matura deliberatione fuit conclusum: quod ampli- us et in antea communis contributio, de qua supra fit men- tio imposita doctoribus, magistris, Baccalariis et studentibus dicti Studii cesset, et in suspenso habeatur tam diu, quam Rectori, qui pro tempore fuerit, et Universitati aliud visum fuerit expedire.

Strana 18
18 De concordit facultatum in Universilate, Item in Rectoratu M. Hinrici praedicti Ao. D. 1392. die 28. mensis Martii facta convocatione Universitatis in hac forma: Magister reverende, sitis hodie hora 19. in stuba facultatis in Consilio Universitatis ad audiendum pronuntia- tionem de concordia facta inter facultates sub poena non contradicendi; ubi in plena congregatione Magistrorum Uni- versitatis Stephanus juratus nuntius, ad requisitionem prae- dicti Domini Rectoris fecit fidem, se omnes et singulos Magistros, sic convocatos et ordinarie sedentes, utrum de alto et de basso compromississent in Magistros sex certos per facultates deputatos? qui singulariter et divisim re- sponderunt, quod sic, nullo penitus contradicente; quo facto M. Nicolaus Gubin ibidem personaliter constitutus arbiter ar- bitrator, suo et aliorum magistrorum suorum coarbitrorum consentientium ibidem nomine pronuntiavit in scriptis per omnia in haec verba: Ego Nicolaus de Gubin, Sacrae Theo- logiae professor, nomine meo, et nomine coarbitrorum me- orum mihi de facultatibus aliis adjunctorum pronuntio: quod in Universitate nostra Pragensi ordo infra scriptus in rotulis, in consiliis Universitatis, processionibus et offertoriis, et ce- teris actibus Universitatis praedictae tam publicis quam priva- tis scolasticis, amplius et in antea debeat observari: Rector, qui pro tempore fuerit, sit primus, deinde magistri in The- ologia, doctores juris canonici, dein juris civilis, magistri in medicina, deinde Decanus facultatis artium, deinde in The- ologia, in jure canonico, in legibus, et in medicina licen- tiati, deinde Baccalarii formati in Theologia, qui vadant in cappis in processionibus, si mandatum fuerit, in habitibus venire (veniant), deinde Magistri in artibus secundum seni- um suum, cursores vero in Theologia, si sunt Magistri in artibus secundum senium Magisterii in artibus habeant loca; si vero non sunt magistri in artibus habeant praedicti cur-

Strana 19
19 sores in Theologia loca inter Magistros in artibus secun- dum tempus, quo promoventur, si cursor prius promotus fuerit, quam Magister praecedat, si post sequatur; deinde licentiati in artibus, deinde Baccalarii aliarum faculta- tum habeant ordinem secundum ordinem suarum faculta- tum ; hoc proviso, quod nullus intret Consilium Universita- tis antedictae, nisi sit magister vel doctor alicujus facultatis antedictae. Ista ordinatio redigatur in statutum Universi- tatis, et pro statuto habeatur, et teneatur sub poena duo- rum millium florenorum solvendorum, quorum medietas praedictorum florenorum veniat parti vel partibus servanti vel servantibus, alia vero medietas veniat pro Universitate antedicta. Qua pronuntiatione facta Dominus Rector requisivit om- nes et singulos magistros praedictos, utrum pronuntiationem ipsam velint approbare, qui ipsam mox approbaverunt et emologaverunt, ratam et gratam habuerunt, prout in instru- mento publico super hoc confecto per Joannem, notarium Universitatis plenius continetur. Quod nullus non intitulatus promoveatur in ali- quæ facultate. Item anno et Rectoratu, quibus supra die 1 mensis Aprilis, facta plena convocatione Universitatis sub hac forma: Magister reverende, sitis hodie hora 20. in stuba facultatis artium, in Consilio Universitatis, ad providendum, et ad fi- naliter concludendum, quod nullus recipiatur vel promove- atur in facultatem vel in facultatibus, nisi prius fuerit ad matriculam Universitatis inscriptus et intitulatus, sub poena, sicut diligitis bonum Universitatis; in qua quidem congre- gatione, servatis servandis pro statuto fiendo et pro tunc facto, deliberatum provisum et conclusum est: quod in an- tea nullus, cujuscunque status aut conditionis religiosus * 2

Strana 20
— 20 vel secularis fuerit, recipiatur et promoveatur in facultate vel in facultatibus, nisi prius fuerit matriculae Universitatis inscriptus, De ordine servando inter facultates et poena transgressorum. Quia facta et habita pronuntiatione inter facultates su- per materia quaestionis in statuto expressato, de ordine vi- delicet graduatorum et graduandorum servando in perpetuum cum poena dumtaxat facultati et non personis pronuntiatio- nem dictam transgredientibus fuit adhibita et expresse di- ctata, nonnullae personae suis de locis cesserunt ordinem non servando, ac per haec pronuntiationi contraveniendo. Ideo Universitas his et futuris volens occurere periculis Ao. D. 1392. quinta die mensis Octobris in Rectoratu M. Hin- rici de Rybbenicze facta congregatione sub hac forma: Ma- gister Reverende, sitis hodie hora 19. in consilio Universi- tatis ad audiendum relationem Magistrorum, qui deputati fuerint ad dictandum poenam excedentibus contra concor- diam inter facultates de ordine graduatorum et graduando- rum servando per Universitatem approbatam, sicut diligitis bonum Universitatis et non contradicendi. Cursore ejusdem Stephano jurato vocationem omnium vocandorum referente Hinricus de Rybbenicze pro tunc Rector Universitatis con- clusit per majorem partem, quod arbitri et arbitratores de- putati super dicta materia quaestionis, et concordia facul- tatum, quia reservaverunt sibi quaestiones hinc inde emer- gentes, dependentes, incidentes et connexas, interpretaren- tur poenas in statuto expressas et pronuntiatas. Qui quidem arbitratores interpretati sunt et declaraverunt poenas tam facultates, quam etiam subposita ipsarum astringentes; quod poena in statuto et pronuntiatione expressa de ordine ser- vando inter facultates et subposita ad facultates vel facul-

Strana 21
2I tatem se tantummodo extendat. Persona vero singularis transgrediens, et ordinem approbatum per Universitatem infringens, si coram Rectore et consiliariis causam non ostenderit rationabilem et legitimam, ab omnibus actibus scholasticis tam publicis quam privatis per mensem proxi- mum suspendatur; quae si persona contumax in suspensio- ne hac perstiterit, per annum medium ab eisdem actibus similiter suspendatur. Et si ulterius non curaverit, et ani- mo indurato haec pertransierit, ejus exigentia continua in perpetuum locum in suo genere teneat imum et ullimum, sui gradus locum amissurus. Quae et si non curaverit, ab Universitate publice secludatur. Hanc quoque pronuntiatio- nem interpretationem et declarationem, sicut praemittitur, fa- ctam gratam et ratam habit Universitas, nullo penitus con- tradicente. Ad quae ratificanda et perpetue ac inviolabiliter obser- vanda ne quispiam subterfugia et excusationes quaerat et habeat denuo, anno, quo supra, quartadecima die mensis Octobris in Rectoratu M. Hinrici, pro tunc Rectoris supra dicti conclusum fuit, ut Rector infra unum mensem cun- ctis graduatis pro tunc exsistentibus convocatis haec intimet, mandetque, ut Decani singularum facultatum singulis suis subpositis promotis et promovendis statutum in Rectoratu M. Hinrici de Bremis bonae memoriae de ordine inter sub- posita facultatum publicent et teneri ac observari mandent, sub poenis in pronuntiatione et superius expressatis. De poena recusantis negolium Universitatis. Item in Rectoratu M. Hinrici de Rybbenicze Anno quo supra quarta decima die Mensis Octobris facta congregati- one consilii Universitatis sub hac forma ; Mag. Reverende, sitis hodie hora decima nona in consilio Universitatis ad deliberandum et finaliter concludendum, qualiter illi sint pu-

Strana 22
22 niendi, quando per Universitatem ad aliquod factum expe- diendum deputantur, idem assumere recusant, sub poena sicut diligitis bonum Unisersitatis et non contradicendi. Quia plerique, dum et quando Universitatis negotia exportanda fuerant, in his expediendis multis et variis excusationibus Magistri se excusantes, quinimo supterfugientes et renuen- tes labores ferre recusarunt: ut ergo vigilantius communi Universitatis insistetur commodo, per majorem partem in consilio supra dicto fuit et est conclusum: ut quivis pro bono Unversitatis et incremento deputatus onus sibi co- missum legationis aut expeditionis assumere teneatur. Con- traveniens quoque deputationibus et mandatis hujuscemo- di, nisi causa subsit rationabilis et legitima, quam judicare habet Universitas, poena per Universitatem arbitraria puni- atur. De libertatibus Universitatis. In Rectoratu Mag. Joannis Elyae. An. domini 1393. die octava mensis Julii facta con- gregatione Universitatis sub hac forma: Mag. Reverende, si- tis hodie hora decima septima in consilio Universitatis ad concludendum finaliter, an laborandum sit pro libertatibus Universitatis, sub debito obedientiae et poena non contra- dicendi — conclusum fuit, nullo contradicente, quod debet laborari, et in eadem congregatione commissum fuit quatuor magistris, quod ipsi continuarent laborem et viderent de tempore convenienti ; videlicet Mag. Mensoni, Mag. Nicolao de Gubin, Mag. Nicolao de Luthomissel, Mag. Henrico Rybbenitz; adjuncti sunt eisdem Engelschalk, Ysneri, Hildessen, Przibis- laus, et illi omnia convenienter continuent, sicut et quando eisdem visum fuerit, et illi communiter continuent, si et quan- do eisdem visum fuerit, et isti eis juncti sunt, in vigilia Margarethae super eo specialiter facta convocatione.

Strana 23
De summa super privilegia. In Rectoratu Mag. Heinrici de Homberg. Anno D. 1394 die vicesima tertia mensis Martii in plena congregatione Magistrorum Universitatis facta sub de- bito obedientiae, et sub poena non contradicendi, cursore ejusdem Universitatis Stephano jurato, vocationem omnium vocandorum referente, in praesentia Mauritii notarii conclu- sum fuit per majorem partem, nullo contradicente penitus, quod dominus Rector se et successores suos nomine Uni- versitatis pro literis extrahendis in curia Romana super ar- ticulis conceptis et infra scriptis obligare possit et debeat, usque ad summam ducentorum florenorum auri di Ungaria boni et justi ponderis vel citra, sub modis et viis, sicut isti octo Magistri prius in Rectoratu Mag. Joannis Elyae deputati dictabant, et sicut eis videbitur expedire; qua con- clusione facta, dictus Notarius ex jussu Domini Rectoris coe- perat promissum ab omnibus et singulis magistris, quod ea, quae super his per dictum Dominem Rectorem, et istos oc- to deputatos, acta, facta, et ordinata fuerint, velint rata et grata et inviolabiter observare, sicut in instrumento publico desuper confecto plenius continetur. De articulis privilegiorum. Articuli autem super quorum materia literae sunt ex- trahendae in curia Romana et de quibus fit mentio in sta- tuto immediate praecedenti sunt isti: I. Primus, quod Rector, qui pro tempore fuerit, habe- at jurisdictionem et justitiam faciendam in suos studentes, etiam incarcerandi et excomunicandi eos excessibus et deme- ritis eorum exigentibus libere et sine impedimento; quia su- per re exili et parva, quae concernit pecunias et discordias,

Strana 24
24 cives et mechanici, cum quibus studentes conversantur, et communionem habent justitiam coram ordinario loci contra eosdem, quaerere nolunt et non possunt, eo quod a labo- ribus suis vacare non valent et pro advocatis, procurato- ribus, et notariis impendere, ut etiam sententias judicum redimere nolunt, et longos tractus judicii spiritualis expe- ctare nequeunt; qui etiam tractus et strepitus judiciorum spi- ritualium multipliciter in studio studentes impedirent, prop- ter que, scilicet discordias et debitum pecuniarum et simi- lia ad verbera studentes ad invicem, etiam cum civibus sae- pius perveniunt et currunt cum gladiis; quod consilium ci- vitatis sustinere non valens cogitur studentes incarcerare et sic totam Universitatem turbari, in lectionibus, praedicatio- nibus et disputationibus, et ceteris actibus scholasticis impe- diri; praemissa mala et plura alia in Universitate contin- gunt, quia Rector studentes suos corrigere et coercere pro excessibus suis propter defectum privilegiorum et libertatum non valet, et corrigere impeditur; propter quod studium no- tabiliter recipit et recepit detrimentum, et antiquiora et no- biliora supposita coguntur et coacti fuerunt recedere. II. Item quod studentes beneficiati habeant redditus be- neficiorum suorum, pro studio ad decem annos, ne bene- ficiati cogantur ad alia studia se divertere, ubi etiam inter alia privilegia hoc privilegium habent. III. Item quod Rector, qui pro tempore fuerit, deca- nus omnium Sanctorum in castro Pragensi et Senior Magi- ster in sacra Theologia, et quilibet eorum, habeant aucto- ritatem absolvendi studentes Universitatis antedictae, pro in- jectione manuum violenta, etiam pro enormi laesione in clericis, ne sedem apostolicam laboribus et expensis in di- spendium studii sui cogantur visitare. IV. Item, quod dicta Universitas, pro ut aliae Univer- sitates habent, habeat conservatorium jurium et privilegiorum suorum perpetuum, sine cujuscunque temporis limitatione.

Strana 25
2 V. Item, quod Mag. Lupus, Decanus ad omnes San- ctos, minime pro 20 personis ex rotulo dictae Universitatis procuret reformationem, suplicationem in gratiis sub dato V. Idus Novembris anni primi, et signanter pro Mag. Henrico de Homberg, pro nunc Rectore et pro Mag. Alberto Engel- schalk, tunc Rectore dictae Universitatis tempore gratiarum. De pretio super signaturis privilegiorum. Item anno et Rectoratu, quibus supra tertia die mensis Aprilis in plena congregatione istorum octo Deputa- torum pro Universitate conclusum fuit, omnibus unanimiter consentientibus, quod Mag. Lupus Decanus ad omnes San- ctos, onus laborandi pro signatura articulorum conceptorum et praescriptorum, et procurandi literas super eisdem, quod prius in praesentia Domini Rectoris, Mag. Nicolai Gubin et Mag. Nicolai Luthomissel acceptaverat, acceptare debeat in praesentia domini Rectoris, et octo Magistrorum Deputatorum sub hac forma: Quod Rector Universitatis, nomine ejusdem sibi dare debeat 60 florenos ungaricales. 30 florenos pro- laboribus , alios 30 pro signatura exportanda et si aliquid ultra illos florenos pro signatura illa exportat. Rector, qui pro tempore fuerit, nomine Universitatis sibi solvere debeat, in quantum hoc dixerit vel obtinuerit in conscientia sua. Et quodsi elaboret signaturam omnium articulorum, et maxime primi et secundi, Universitas sibi facere debeat propinam conpètentem ultra praedictam; et quod pro literis redimen- dis super articulis conceptis dictus Dominus Decanus obliget se sub poena camerae vel alia poena quacunque; et quod Dominus Rector se et successores suos nomine Universita- tis sibi obliget ad tenendum ipsum indemnem de obligatione ista, qua sic obligabit se usque ad summam ducentorum flo- renorum vel citra pro literis extrahendis super articulis con- ceptis et praescriptis.

Strana 26
26 De eodem. Item anno et Rectoratu, quibus supra die 5. mensis Aprilis in plena congregatione istrum octo Deputatorum, in stuba Mag. Nicolai Luthomisl, in praesentia ejus et Ma- gistrorum Deputatorum 8 Postquam Dominus Rector induxit, an Mag. Lupus, qui pro tunc erat in eadem domo, sed in alio commodo acceptare deberet onus procurandi in prae- sentia ejus et Magistrorum 8. et fidelitatem promittere et an Dn. Rector deberet se et successores suos nomine Uni- versitatis obligare, ad tenendum indemnem Mag. Lupum de obligatione, qua obligabit se pro literis redimendis super ar- ticulis conceptis et praescriptis, sicut prius erat conclusum; et utrum deberet se obligare et suos successores pro aliis in priori conclusione conclusis. Conclusum fuit, ex votibus sic unanimiter omnium, quod sic fieri deberet, quo ad omnia ista. Vocatus igitur Mag. Lupus Dn. Decanus ad prae- sentiam Domini Rectoris et octo Magistrorum Deputatorum dictum onus procurandi acceptavit, et fidelitatem promisit ad manus domini Rectoris, in praesentia Notarii publici Mauritii, quibus factis Dn. Rector se et successores suos no- mine Universitatis in prasentia ejusdem Notarii obligavit Ma- gistro Lupo, Domino Decano ad tenendum eum indemnem de obligatione, qua obligabit se usque ad summam ducento- rum florenorum pro literis extrahendis super articulis con- ceptis, et quodsi dictus Dn. Decanus ultra 30. fl. pro signa- tura aliquid exposuerit, quod in conscientia sua obtinebit, vel dicet etiam quod hoc Rector, qui pro tempore fuerit, sibi solvere debeat, et si signaturam omnium articulorum, et maxime primi et secundi de mediis fructibus elaboret, Universitas sibi facere debeat propinam competentem, sicut in instrumento publico super hoc per dictum Notarium con- fecto plenius continetur ; quibus factis Dn. Rector induxit, utrum 60 floreni ungaricales Magistro Lupo statim essent

Strana 27
27 dandi, qua inductione facta omnibus consentientibus conclu- sum fuit, quod sic. Dominus Rector igitur volens, exequi illam conclusionem, in parata et numerata pecunia 60 fl. ungaricales sibi statim dedit, nomine Universitatis, in prae- sentia Notarii ejusdem, sicut etiam in instrumento publico per eundem confecto plenius continetur. De pretio scedularum Rectoris. Ao. Domini 1394 in Rectoratu Mag. Joannis de Mora- via in plena congregatione Universitatis conclusum fuit, quod de sigillis Rectoratus, qui inprimuntur pro convocatione na- tionis vel pro exequiis mortuorum, et ubi scripta plura con- cordant, quod ibi Rector debet habere unum grossum de sigillis et Notarius unum grossum de labore suo, si scribit scedulas, potest quilibet illas libere per se scribere et prae- sentare Rectori ad sigillandum; et adjectum fuit, quod pro cera Rector per medium annum a qualibet natione unum grossum recipere posset, et quotiens opportunitas exigeret tres vel quatuor sigilla imprimere pro uno grosso, dummodo scedularum inscripta est eadem materia. In Rectoratu magistri Petri de Reddino. De conservatorio Universitatis. Ao. Domini 1395. indictione tertia, die Mercurii 7. Aprilis, hora nona, seu hora horologii 15. in collegio Ca- roli, in stuba facultatis artium constituti personaliter honesti et scientifici viri Domini Magistri: Petrus de Redino, Rector almae Universitatis studii Pragensis, Menso, J. Hildesin et ceteri Magistri dictae Universitatis studii Pragensis congrega- tionem facientes, et ad audiendum relationem octo Deputa- torum per Universitatem, videlicet Dominorum: Mensonis de Bekhusen, Nicolai de Gubin, sacrae Theol. professoris, Al-

Strana 28
berti Engelschalk, tunc Decani facultatis artium, Joannis Is- neri, tunc licenciati in sacra Theol. Joannis Hildesin, tunc Bacall. in sacra Theol. Nicolai de Leuthomischl Henrici Ry- benicz et Pržibislai de Jessenic, pro tunc praepositi colle- gii Caroli super certis articulis et factis dictae Universitatis tempore Rectoratus, Mag. Henrici Homberg eis per ipsam Universitatem commissis et ad tractandum et concludendum super his, sicut diligunt bonum Universitatis et sub poena non contradicendi ad horam et locum praedictos per Ste- phanum dictum Czerwenka, juratum bidellum dictae Universi- tatis de mandato praedicti Mag. Petri de Reddyn, Recto- ris specialiter congregati et convocati, de qua convocatione idem Stephanus ibidem fecit debitam fidem et relationem, ubi praemissum per eundêm Dominum Rectorem secundum morem et observantiam. (Hic deest integrum codicis folium, Pag. A. XIX. se- quentibus incipit) dixerunt. Quapropter Rector saepe dictus convocatis duobus clavigeris Universitatis in praesentia duo- rum consiliariorum Universitatis cistam aperuit et juxta de- cretum Deputatorum prasentibus ex ipsis duobus 13 sexag. gr. Pragens. in florenos commutandas excepit. Insuper tres flor. ungaricales et tres gr. faciens cum illis, sicut sibi fuit creditum et commissum die 18. mensis Augusti, horis ho- rologii 17. vel circa. Clavigeri fisci Universitatis fuerunt Stanislaus de Znoyma et Nicolaus Stoer, Magistri in artibus, consiliarii praesentes Magister Andreas de Zelenicz et Ma- gister Joannes de Altstet, ambo professi in artibus; deputa- ti duo praesentes fuerunt: Albertus Engelschalk, Heinricus Ribbeniz, Magistri in artibus cum aliis Magistris et perso- nis fide dignis. Posthaec antem in adventu Mag. Heinrici dicti Rvve scriptore seu ingrossatore literarum apostolicarum praedicti Magistri Deputati collatione et informatione praeha- bita cum eodem intellexerunt, quod ultra omnem pecuniam jam habitam adhuc necessarii essent viginti floreni, com-

Strana 29
miserunt Rectori recipere septem sexag. gr. Pragens. de fisce Universitatis, qui juxta informationem illorum collectis cla- vigeris et consiliariis recepit eandem pecuniam, et eam in viginti flor. ducatos commutavit. Reliquum patebit in rati- tione Rectoris praedicti, quam faciet post festum Sanct. Galli, scilicet de pretio florenorum et aliis inpensis ad praemissa. De Bidello. A. Dom. 1396. indictione quarta die decima nona mensis Novembris in Rectoratu Mag. Heinrici de Perching, sacrae Theologiae professoris super electione bidellorum ple- na congregatione facta Nicolaus dictus Albus, notarius publi- cus de Swidna, Pragensis Dioecesis in locum bidelli est assumtus et electus, qui quidem Nicolaus ibidem Rectori et suc- cessoribus suis et Universitati juravit prout moris est et cetera, (Quod sequitur alio calamo serius adscriptum est.) An. Dom. 1444. die 27. mensis Magi in Rectoratu Mag. Wenceslai de Prachaticz Doctoris Medicinae, Joannes Joannis de Hostuna in plena congregatione Magistrorum as- sumtus et electus est in locum bidelli, qui quidem Joannes ibidem Rectori et suis successoribus et Universitati juravit, pro ut moris est. (Item alio calamo subjunctum exstat.) An. Dom. 1477 in Rectoratu Magistri Pragensis Petrus de Lutomierzycz assumtus est in locum bidelli, facultate Ma- gistrorum super hoc convocata et annuente, qui Petrus pro- missa consueta praefacto praestitit Rectori. In Rectoratu Mag. Nicolai Magni de Jawor. De pecuniis privilegiorum. A. Dom. 1397. die 16. mensis Junii facta congre- gatione per hunc modum: Mag. Rev! sitis hodie hora 17. in congregatione Universitatis, ad providendum de pecuniis solvendis Mag. Henrico Ryve pro extractione bullarum sub

Strana 30
30 poena non contradicendi et sicut diligitis bonum Universi- tatis. In qua congregatione conclusum fuit nullo contra- dicente, quod pecunia centum flor. et unius sit solvenda praedicto Mag. Henrico, et de modo habendi pecuniam prae- dictam deputati fuerunt in eadem congregatione Magistri octo superius saepe nominati praesentes, videlicet: M. Men- so, M. Albertus Engelschalch, M. Joannes Hildess, M. Ni- colaus Luthomisl, M. Henricus Ribbenicz, M. Przibislaus, loco absentium, scilicet M. Joannis Isneri et M. Heningi Burg de novo deputati fuerunt M. Petrus Pozer pro tunc Decanus facultatis artium et M. Joannes Winkleri, sacrae Theologiae professor. In praedicta autem congregatione praesentes erant M. Petrus Pozer, M. Joannes Helie, M. Henricus Hom- berg, M. Joannes de Mutha, M. Daniel de Praga, M. Jo. Eberspach et M. Nicolaus Ceystermaister et multi alii Magi- stri de Universitate. De codem. Item anno et Rectoratu, quibus supra, die 23. mensis Junii facta plena congregatione Magistrorum sub hac forma: M. R. sitis hodie 17. hora in congregatione Universitatis ad concludendum finaliter de modo acquirendi pecunias ad sol- vendum Mag. Henrico Ryve sub debito obedientiae et poena non contradicendi. Conclusum itaque fuit ex vocibus majoris partis et nullo contradicente, quod per contributionem mem- brorum omnium Universitatis pecuniae superius memoratae sint acquirendae. De codem. Item anno et Rectoratu, quibus supra, die ultima men- sis Jumi facta plena congregatione Magistrorum sub hac for-

Strana 31
31 ma: M. R. sitis hodie hora 17. in congregatione Universita- tis ad tractandum et concludendum de quantitate pecuniae contribuendae, et de modo exequendi, sub debito obedientiae, et poena non contradicendi. Conclusum fuit ex vocibus omni- um Magistrorum pro tunc praesentium nullo contradicente, quod per quatuor Magistros in eadem congregatione concor- diter deputatos tam quantitas pecuniae quam etiam modus exequendi essent invenienda; Deputati autem Magistri erant: M. Joannes Wynkleri, M. Nicolaus Luthomisl, M. Joannes Artsen et M. Helmoldus. In Rectoratu M. Nicolai Magni de Jawor. De quantitate contributionis. In nomine Domini Amen. Anno nativitatis ejusdem 1397. indictione quinta, die ultima mensis Junii, hora vespe- rorum vel quasi, pontificatus Sanctissimi in Christo patris et Domini nostri Domini Bonifacii divina providentia Papae IX. anno 8. in majori civitate Pragensi, in Collegio Caroli in stuba majori superiori stuba facultatis alias nuncupata, in quam Universitas studii Pragensis pro consiliis et ad tractan- dum consilia convenire consuevit, in mei notarii publici infra scripti et testium praesentia subscriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum constitutus personaliter venerabilis vir, Dominus et Magister Nicolaus Magni de Jawor, sacrae Theologiae professor, Rector Universitatis studii Pragensis una cum aliis plurimis Magistris de Universitate praedicta ex- sistentibus et ipsis ibidem in plena convocatione Universitatis ad tractandum de certis factis consiliis et negotiis praefati studii convocatis et congregatis. Quibus sic congregatis hono- rabilis vir Dominus et Magister Menso de Beckhusen, Sacrae Theologiae Professor ibidem, praesens et cum infra scriptis Magistris ibidem ordinarie sedens, de mandato praedicti Do-

Strana 32
32 mini Rectoris, per me praedictum Notarium expresse requisi- tus, utrum ipse Magister Menso vellet approbare decretum in eadem Universitate de contributione danda modo infra scriptum factum et conclusum; ubi idem Mag. Menso di- cens, se mox facto velle approbare praedictum decretum. de contributione factum 16 grossos pro persona sua nomine dictae contributionis parata in pecunia in continenti ibidem contribuit et persolvit et mox recessit. Quo facto praefatus Dominus et M. Nicolaus Rector per se honorabiles viros Do- minos Magistros alios, videlicet Joannem Wynkleri, Joannem Elye, Nicolaum Luthomisl, Joannem Hyldesem, Matthiam Leg- nicz, Conradum de Beneschaw, Albertum Engelschalk, Petrum Reddin, Petrum Pozern, Joann. de Mutha et Joann. de Monster- berg et omnes alios et singulos Magistros ibidem praesentes et ordinarie sedentes ad infra scriptos tractatus et consilia congre- gatos, et quemlibet ipsorum nominatim et divisim alta et in- telligibili voce interrogavit et requisivit expresse, videlicet, si ipsi et quilibet ipsorum vellent seu vellet approbare decretum tunc in eadem convocatione de contributione modo per om- nia infra scripta danda factum et conclusum, ut praemittitur. Qui omnes et singuli et quilibet ipsorum divisim et singula- riter praedictum decretum de contributione factum sponte et libere, nullo penitus contradicente approbaverunt. Cujus qui- dem decreti tenor mihi praescripto notario per praedictum Dominum Rectorem traditus sequitur per omnia, et est talis: Quilibet Magistrorum de collegio omnium Sanctorum det 16 grossos, quilibet de collegio Caroli 12 grossos, quilibet de collegio Regis 8 quodlibet aliud suppositum Universitatis det tantum, quantum per septimanam expendit pro expensis pro se tantum, vel pro se et pro alio vel aliis simul, vel si per se et pro se non exponit, det tantum, quantum exponeret ve- risimiliter, si pro se expenderet. Item feria secunda fiat con- gregatio generalis totius Universitatis, et ibi fiat exhortatio ad ipsam Universitatem cum insinuatione privilegiorum novorum, 2

Strana 33
Bö et postea fiat divisio nationum, et in qualibet natione Magi- stri de natione seniores persuadeant suis, quod benivole se submittant decreto praedicto: et in casu, quo noluerint, ap- ponatur poena certa, scilicet suspensionis ab actibus, vel quod lectiones eis non valeant pro gradibus suscipiendis et poenis per Universitatem in posterum infligendis, vel quod renuntient privilegiis quantum ad usum. Item istud redigatur in statutum tantum pro ista vice. De quibus omnibus et singulis praefatus Dominus Nicolaus Rector suo et praedictae Universitatis no- mine petiit sibi per me Notarium publicum infra scriptum fieri et confici unum vel plura publica instrumenta. Acta sunt haec Anno, indictione, die, mense, hora, pon- tificatu et loco, quibus supra, praesentibus honorabilibus et discretis viris Dominis et Magistris: Nicolao de Sweydnicz, dicto Ster, Petro Sturch, Joanne Ebnspach, Francisco Krzy- swicz de Brega, Magistris in artibus praedictae Universitatis, clericis Wratislawiensis Dioecesis, et aliis pluribus fide dignis testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Joannes, quondam Petri dicti Strzyelnik de Olsna, clericus Dioecesis Wratislawiensis, publicus imperiali auctoritate Notarius, praedictis omnibus et singulis, Magistro- rum requisitioni, et praedicti decreti de contributione prae- dicta solvenda approbationi, omnibusque aliis et singulis, dum sic, ut praemittitur, fierent et agerentur, una cum praenomi- natis testibus praesens interfui, eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, et in hanc publicam formam redegi, si- gnoque et nomine meis solitis et consuetis consignavi, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium praemissorum. De conservatorihus nationis Saxonum. Item Anno et Rectoratu, quibus supra, die septimo men- sis Julii facta plena congregatione Universitatis sub hac forma: M. R. sitis hodie hora 16. in congregatione Universitatis ad 3

Strana 34
34 tractandum et concludendum, quomodo providendum sit uni nationi, cui non est provisum in conservatorio de conserva- tore in loco sibi competenti, sicut aliis, sub debito obedientiae et poena non contradicendi. Conclusum itaque fuit: Imo. Ex vo- bus omnium, quod tali nationi sit providendum per subcon- servatores et non per principalem conservatorem ex certis causis. Item in eadem congregatione conclusum füit ex voci- bus majoris partis, quod providendum sit nationi praedictae per duos subconservatores irrevocabiles in locis antedictae na- tioni magis competentibus secundum possibilitatem Universi- tatis sub expensis Universitatis ejusdem. De eodem. Item Anno, Rectoratu et mense, quibus supra imme- diate die 9. facta plena congregatione sub hac forma : M. R. sitis hodie hora 17. in congregatione Universitatis ad audi- endum relationem ex parte cujusdam nationis non habentis conservatorem in loco sibi competenti, sub debito obedientiae et poena non contradicendi. In qua quidem congregatione au- ditis motivis nationis praedictae persuadentis, quia non possit habere subconservatores irrevocabiles, nec etiam duo suffice- rent pro dicta natione. Idcirco commissum fuit tribus magi- stris , videlicet M. Mensoni, M. Joanni Wynkleri et M. Nicolao Luthomisl ad tractandum cum saepe dicta natione de modo convenienti secundum informationem nationis supra me- moratae. De eodem. Item anno et Rectoratu, quibus supra, die undecima mensis Julii facta plena congregatione Universitatis sub hac forma: M. R. Sitis hodie hora 16. in congregatione Univer- sitatis, ad audiendum relationem concordiae factae inter quan- dam nationem et Universitatem, et ad finaliter concludendum, sub poena non contradicendi et sicut diligitis bonum Univer-

Strana 35
35 sitatis. In hac siquidem congregatione venerabilis vir Mag: Menso nomine suo ac secum deputatorum scilicet M. Joannis Winkleri et Mag. Nicolai Luthomisl, retulit, quod natio praedicta scilicet Saxonum debeat a quolibet trium Conservatorum principalium habere duos subconservatores sub expensis Uni- versitatis, ita quod Universitas procuret subconservatores jam dictos secundum formam supra expressam et praesentet prae- dictae nationi. Quae quidem natio si voluerit retinere apud se, retineat, vel mittat, quocunque sibi placuerit, sub expensis tamen propriis. Et in casu, quo ex decreto Universitatis ori- ginale conservatorii ad duos conservatores extraneos princi- pales, scilicet Wratislawiensem et Maguntinensem non perve- niret, neque pervenire deberet, quod praedicta natio ex hoc nihil moveat, et in nullo causeatur. (Sequentia ad materias superius et inferius conscriptas de Magistro Paulo Žid non pertinentia aliis calamis 47 an- nis post in spatio forte vacuo subjuncta sunt.) De quadam culpa Magistri Pauli Zid. Item anno Domini 1444. in Rectoratu Mag. Procopii de Plzna, quidam Mag. Paulus de Praga, aliquando Judaeus, propter quandam culpam, qua totam Universitatem offenderat, ex conclusione Universitatis et judicio in maximam poenam Universitatis inciderat. Sed ad ejus humiles preces sub his verbis Universitati porrectas: Venerabilis Domine Rector et Magistri Reverendi! peto propter Deum parcatis mihi exces- sum meum — culpa sua est sibi gratiose dimmissa: sed ista conditione adjecta, si unquam in futurum in eandem aut si- milem culpam prolapsus fuerit, quod ipso facto in praefatam la- tam poenam suprascriptamiam sit absque indulgentia judicatus. (Alio calamo.) Item anno Domini 1447. in Rectoratu Mag. Mauritii de Benessow, idem Mag. Paulus accusatus per venerabilem Mag. Wenceslaum de Prachaticz Medicinae Doctorem, et te- * 3 P

Strana 36
36 stibus coram Universitate idoneis convictus verba sua taliter retractavit, ut sequitur: Ego Magister Paulus de Praga confi- teor coram tota Universitate, quod verba illa, quae protuli contra medicos, dicens, quod omnis medicus est homicida, dixi false et inconsiderate, de quo doleo, et peto veniam ab Universitate et a facultate medicinae. Item in hoc, guod con- fudi, personam Mag. Wenceslai, doctoris medicinae, dicens, ipsum sillabicatorem. Confiteor, quod male dixi: sed verius dicere debui et dico probatum doctorem. Ideo peto veniam ab eodem domino doctore. Item propter praedicta peto humi- liter et propter Deum dominum Rectorem et totam Universi- tatem et facultatem praesertim medicinae, ut dignentur mihi culpam meam misericorditer indulgere. Et in futurum me obligo, quodsi quid talium fecero, ex tunc subjicio me poenae per Universitatem inferendae. Acta sunt haec in stuba faculta- tis coram Universitate. 3 De contrihutione de novo intirantium Univer- sitatem. Anno et Rectoratu, quibus supra, 21. die mensis Julii, hora 17. facta plena congregatione Magistrorum sub debito obedientiae et poena non contradicendi, conclusum fuit, nullo contradicente, quod de novo intrantes Universitatem tempore intitulationis eorum, si pro tunc habuerint, vel infra unum mensem proximum sequentem, contributionem pro privilegiis novis proportionabiliter dare et solvere debent Rectori ad fis- cum Universitatis secundum formam superius expressam circa illos, qui praesentes erant tempore contributionis factae gene- ralis, et hoc facere tenentur sub poena deletionis a matricula Universitatis; ita quod quilibet Rector, qui fuerit pro tempore, tam dantes contributionem, quam non dantes, signet in locis tamen diversis, dantes per eum intitulatos in matricula reser- vet, non dantes vero, qui tamen dare promiserunt, lapso mense, cujuslibet de novo intitulati vel in fine Rectoratus sui deleat a matricula supra memorata.

Strana 37
5 * 37 De absentium contributione. Item anno et Rectoratu, quibus supra, die 24. mensis Julii, hora 17. facta congregatione Magistrorum in stuba fa- cultatis, ad tractandum et concludendum, quid agendum sit cum illis, qui absentes fuerunt, tamen intitulati et cetera, sub debito obedientiae et poena non contradicendi. Conclusum fuit nullo contradicente, quod Rector, qui pro tempore fuerit, bis in anno, scilicet temporibus congregationum Universitatis ge- neralium, circa principium et finem Rectoratus sui verbo et scripto mandare tenebitur, quod quilibet, qui tempore contri- butionis factae generalis praesens non erat, quamvis prius fu- isset intitulatus, contributionem solvat infra 8 dies se conti- nuo sequentes, sub poenis praestiti juramenti, privationis usus privilegiorum et aliis poenis per Universitatem infligendis, sci- licet, quod in examinibus pro gradibus impediantur pro illa vice, et tam diu, donec contributionem dederint tantam, et proportionabiliter ad illos, qui erant praesentes temporis con- tributionis factae universalis superius memoratae. De Rectoris jurisdictione. Item anno, Rectoratu et mense, quibus supra, facta con- gregatione omnium Magistrorum Universitatis sub debito obe- dientiae et poena non contradicendi, ex vocibus omnium Ma- gistrorum tunc in magna multitudine praesentium et concor- diter dicentium, nullo contradicente conclusum fuit : Quod per octo Magistros quoddam bonum arduum et magnum et Uni- versitati multum, si veniret, proficuum esset tractandum, quod tunc propositum fuerat, tamen in genere (?) ex causa ratio- nabili, et de consilio magistrorum plurium seniorum, puta, per M. Mensonem, sac. Theol. professorem, M. Joannem Winkleri, professorem ejusdem, M. Petrum Posern, pro tunc Decanum facultatis artium, M. Jo. Hildesym, pro tunc in Theol. licentiatum, M. Heynricum de S. Gallo, M. Nicolaum

Strana 38
38 Leuthomisl, bacal. in eadem, M. Nicolaum Beyer, pro tunc praesentatum ad cursum legendum, M. Przybislaum; quibus inquam Magistris reverendis de alto et basso per deputatio- nem concordem commissum fuit praedictum bonum tractan- dum et disponendum et, si pecunia esset exponenda, post impetrationem tacti boni vel ante. Et etiam de hoc, quod Rector, qui pro tempore fuerit, sit exemtus, et quod habeat jurisdictionem plenam in sua supposita excomunicandi et in- carcerandi etc. De signeto. statkě Item anno et Rectoratu, quibus supra, die 28. mensis Julii, hora 17. facta congregatione Magistrorum generaliter omnium et Universitate ad audiendam relationem de usu pri- vilegiorum, et ad concludendum finaliter sub poena non con- tradicendi, et sicut diligerent bonum Universitatis, conclusum fuit: Imo. Ex pluralitate vocum nullo contradicente, quod a quolibet volenti uti Conservatorio et privelegio absentiarum, signetum a Rectore sit recipiendum. Secundo conclusum fuit in eadem congregatione, quod Magister de signeto pro usu conservatorii debeat dare unum grossum, Baccalarius duos grossos, Studens simplex tres grossos, et hoc, quantum ad illos, qui dederunt contributionem; qui autem non dederunt eam dent, quemadmodum prius, de antiquo conservatorio novem grossos vel contributionem una cum dando de signeto secundum formas supra expressas. Insuper tertio fuit conclu- sum in jam dicta congregatione, quod Domini conservatores per Universitatem sint petendi, quatenus nulli decernant fieri citationem, nisi signetum Rectoris habenti. Item quod sub ea- dem forma subdelegent, si quos per eos contigerit subconser- vatores subdelegari. Item quod Notarii et advocati supposita Universitatis causas habentia non gravent moderatum salarium recipiendo.

Strana 39
39 De usu priviligiorum. Item anno et Rectoratu, quibus supra, anno Domini 1397. indictione quinta, Sabbato proximo post festum As- sumtionis S. Mariae virginis, quae fuit die Saturni, 18. men- sis Augusti, hora horologii 18. pontificatu sanctissimi in Chri- sto patris et Domini nostri, Domini Bonifacii, divina providen- tia Papae IX. anno octavo, in collegio Caroli, in Estuario magno, ubi congregationes Magistrorum fieri solent, Constituti personaliter honorabiles et scientifici viri, domini Magistri: Nicolaus Magni de Jawor, Rector almae Universitatis, studii Pragensis, Joannes Hildesen, Nikolaus de Luthomisl, Joannes Winkleri, Marcus de Grecz, Joannes Huibneri (L. D. Hubene- ri), Stanislaus de Znoyma, Joannes de Clumyn, Mauritius de Buczina, Joannes de Eysteth, Joannes de Folonia, Joannes Eberspach, Arnoldus de Stargardia, Heningus Hildesen, et alii quam plures Magistri in minimo viginti duo, excluso ipso domino Rectore ad hanc horam propter infra scripta specialiter depu- tati, congregati et convocati ad tractandum et solvendum quod- dam dubium, quod respicit commissionem factam octo Magi- stris per Universitatem deputatis de usu privilegiorum apo- stolicorum conservatorii, et de fructibus percipiendis, sub poena non contradicendi et sicut diligunt bonum Universita- tis, per Nicolaum dictum Albus, Bidellum seu nuntium jura- tum dictae Universitatis specialiter evocati, de qua evocatione idem Nicolaus Bidellus per juramentum fecit fidem seu rela- tionem. Qua relatione sic facta, mox ibidem dictus dominus Mag. Nicolaus Rector proposuit, qualiter in proxima convoca- tione et congregatione jam peracta super usu dictorum pri- vilegiorum facta, propter diversitatem et pluralitatem vocum Magistrorum fuerunt et sunt octo Magistri deputati ad dispo- nendum et tractandum ac concludendum finaliter de usu dic- torum privilegiorum. Et quamvis fuissent ad id deputati, ta- men dubitabant, an de alto et basso tractare et disponere de-

Strana 40
— 40 buissent et potuissent: ubi statim praefatus dominus Rector solvendo illud dubium, suo nomine dixit, declarando in au- dientia praedictorum omnium Magistrorum, quod dicti octo Magistri deputati debent et possunt hujusmodi rem de alto et basso decidere, sicut eis placet. Et requisivit ibidem dictus Dominus Rector singulariter singulos, an hujusmodi declara- tioni dubii se submittere vellent; ubi omnes praedicti magis- tri requisiti ad haec verba nihil responderunt, exceptis tribus Magistris, videlicet Joanne Hildesen, Arnoldo et Heningo prae- scriptis, qui se ad hoc submittere noluerunt, nisi quod vellent scire et intelligere, quid per dictos deputatos pronuntiaretur, et post hoc vellent habere, licitum jus, submittendi se, vel ab hujusmodi pronuntiatione appellandi. De quibus omnibus hinc inde petierunt eis fieri publica instrumenta. Acta sunt haec, ut supra. De signeto et usu privilegiorum. i Item anno et Rectoratu, quibus supra 24. die, mensis Augusti congregatis octo Magistris deputatis, de quibus imme- diate dictum est supra, scilicet M. Petro de Znoyma, S. Theol. professore, M. Matthia de Legnicz, licenciato in eadem, M. Ludopho, M. Heinrico Homberg, M. Joanne Altenaw, M. Helmoldo, M. Joanne Mutha et M. Joanne Monsterberg ad tractandum de usu Conservatorii conclusum fuit ex vocibus eorundem, omnibus assentientibus, quod nullus uti debeat Conservatorio, nisi habeat Rectoris signetum, dummodo com- modose habere poterit, sine fraude, sub poena dimidii floreni, quam si requisitus neglexerit, sive recusaverit dare, ipso facto perjurus censeri debet. Si vero aliquis privilegio conservatorii usus fuerit, non habito signeto Rectoris, dummodo fraudem non commiserit circa signeti receptionem, quia forte in loco erat, et sub tali dispositione quidem ad recipiendum signetum copiam Rectoris habere non poterat, nihilominus pecuniam de

Strana 41
41 signeto recipiendo solvendam quantocius mîttere debet Rectori, saltem si poterit commodose sub poena praefata immediate. Item tunc conclusum fuit, quod hoc servare jurent (su- . z pra scriptum, seu promittant) de novo intrantes ad Universi- tatem tempore intitulationis eorundem. Item anno et Rectoratu, die, quibus supra, conclusum fuit, quod originale Conservatorii mittendum et praesentan- dum sit, omnibus conservatoribus, etiam extraneis, sub ex- pensis Universitatis, modo convenientiori ac securiori, quo hoc fieri poterit. Item anno et Rectoratu, quibus supra, die 28. mensis Augusti facta congregatione in commodo Rectoris 8 Magistro- rum deputatorum, etiam (Hic proh dolor ! quatuor folia veri- similiter plura notatu dignissima de memoratis privilegiis et Mag. Joanne Hus referentia exsecta sunt. De hinc sequuntur) Quod omnes Magistri non debent praetorium visitare. De concordia inter Universitatem et civitatem Pragensem. (Serius additum.) Aa 4a .. mensis Januarii, facta congregatione Magistrorum Uni- versitatis sub hac forma : M. R. sitis hodie, hora 19. in con- gregatione ad audiendum relationem Dni. nostri Dni. Wences- lai, Romanorum et Bohemiae regis per Rectorem proponen- dam, sub poena, sicut diligitis bonum Universitatis. Conclu- sum est de mandato regio et Magistris consentientibus, quod Scabinis non est tanta reverentia exhibenda, sicut Domino Regi, scilicet, quod omnes Magistri deberent, praetorium visi- tare, sed quidam seniores Magistri visitent scabinos. Tandem stante eadem congregatione Rex misit per M. Sdeniconem, Decanum omnium Sanctorum, quod 12 Magistri vel 16 cum Rectore visitent ad praetorium: et sic Rector assumtis 12

Strana 42
42 Magistris secum senioribus inter quos primus erat: M. Joan- nes Hildesen, S. Theol. Professor, Decanus tunc facultatis Theologicae, M. Petrus de Znoyma et Stanislaus de Znoyma, S. Theol. professores, M. Joannes Swevus de Monte leonum, doctor Medicinae, M. Petrus de Policz, decanus facultatis ar- tium, et ceteri Magistri, visitavit scabinos, et jussit Mag. Jo- anni de Hussinecz, S. Theol. baccalario formato, tunc quod- libetario, qui fecit propositionem subscriptam. Tandem Jo- hanco Ortl, Magister civium pro tunc consilio habito respon- dit: Sicut semper fuimus adjutores et defensores privilegio- rum et libertatum Universitatis, sic sumus et volumus esse ; sic tamen, quodsi ex vestris, quis excesserit, per vos judice- tur: si quis vero ex nostris vos in aliquo offenderit, volumus justitiam facere, ut vivamus simul adjuvante Déo et domino Rege (supra scriptum serius: bona) in pace. Et sic grates re- tulimus eis. (Nota sequens iterum vacuae folii parti serius adscri- pta est.) Exclusio cujusdam baccalarii propter quas causas; et praesertim quod a Directorihus ad nationem et Universitatem appellavit. Anno Dni. 1462. die 13. mensis Augusti, in Rectoratu Mag. Joannis de Praga appellatione facta baccalarii Jacobi de Hradecz Reginae a Directoribus ad nationem, causa bene no- tabili et legitima per Directores pensata, et sententia lata eidem baccalario ad emendandum injuncta, cui acquiescere nondum voluit. Tandem Rector cum Directoribus honorem et jurisdictionem suam adtendentes eundem baccalarium in praesentia Magistrorum nationis fere totius statuerunt. Ubi prius parte ab utraque pensatis et pensandis, quae causae in- terfuit, Magistri nationis Directoribus et Rectori fere ex un-

Strana 43
43 animi consensu acquieverunt, ut baccalarius praefatus ab Uni- versitate secludatur. Si autem proterviam suam, qua contra Directores procedebat, obmitteret, humiliationem faciens et gratiam obtinere volens quietaret, mitius et benignius secum ageretur. Hisdem (sic) autem a praefato baccalario non emen- datis, exclusio ejus simpliciter facta est ab Universitate; et per hos injunctum est et conclusum, ut appellationes contra Directores a membris nationis per amplius non fiant ad na- tionem ; sed Directores omnia, quae spectant Directuram se- cundum jus et auctoritatem eis ab Universitate traditam dis- ponant et agant. Simile habetur in decanatu M. Joannis de Praga signatum, quod rescissum est per Magistros nationis et disserte indictum, ut tales appellationes non admittantur. Vide ibidem. (L. D. I. pag. 99.) De electione Rectoris facienda ferialibus diebus. Anno Domini 1403. in Rectoratu Waltheri Harrasser, 13. die mensis Octobris facta plena congregatione consilii Universitatis sub hac forma: R. M. sitis hodie hora 18. in congregatione Universitatis ad videndum, an expediat in an- tea electionem novi Rectoris, quae consuevit fieri transactis temporibus in festo S. Galli, nec non S. Georgii in vigilias Sanctorum praedictorum vel in alium diem anticipari, sub debito obedientiae et poena non contradicendi. Conclusum fuit consiliariter nullo contradicente, quod praenominata novi Rectoris electio per amplius non in festivitatibus Sanctorum praefatorum, sed proxima die feriata sit post festa supra dicta celebranda. De tribus vocibus nationis Bohemorum. Anno Dni. 1409. die 27. mensis Septembris in Re- ctoratu M. Zdenykonis de Labun facta plena congregatione Universitatis sub poena debiti obedientiae et non contradi-

Strana 44
44 cendi et prout diligitis bonum Universitatis, conclusum est, quod littera regia infra scripta in librum et statuta Universi- tatis de verbo ad verbum inseratur, quae conclusio publicata est coram convocatione et congregatione totius Universatis praedicta eodem anno die 13. mensis Octobris, in lectorio ordinariarum disputationum. Et placuit et acceptata est ab omnibus unanimiter nemine contradicente, cujus quidem lit- terae tenor sequitur per omnia, et est talis. (Hae Wenceslai IV. litterae typis publicatae exstant in monumentorum tomi secundi Parte I. pag. 41.) Insuper conclusum est, quod Universitas in quatuor na- tiones, ut prius, maneat divisa, et quod natio Boëmorum pro Rectoris electione semper ex se tres praesentet, et aliae na- tiones unum tantum. Qui electores, si in eligendo non concordaverint, sed in duas partes aequales divisi fuerint; ex tunc Rector antiquus, ad cujus partis electionem declina- verit, illius partis electus accipietur in Rectorem. Talis au- tem novus Rector debebit in sua recommendatione Regi et regno promittere fidelitatem, sicut et quilibet studens circa suam intitulationem. Item conclusum est, quod omnia, in sta- tutis Universitatis, vel cujuscunque facultatis, praedictae lit- terae contraria deleantur, ac juxta conformitatem praescriptae literae reformentur et teneantur. (De auctoritate Rectoris.) In Rectoratu Mag. Briccii de Buda anno Dni. 1415. die 28. mensis Junii in plena congregatione Universitatis facta sub hac forma: M. R. Sitis hodie hora 17. in congregatione Universitatis, in stuba facultatis ad audiendum petitionem Dni. Rectoris et proponendum quaedam ardua statum dictae Uni- versitatis concernentia. Item ad audiendum petitionem M. Marci de Greczreginae, et ad tractandum et consulendum et finaliter in praemissis concludendum, sub poena non contra-

Strana 45
45 dicendi, et prout diligitis, bonum Universitatis, et poena qua- tuor grossorum irremissibiliter solvendorum. Detur omnibus. In praesentia Galli quondam Crucis de Wolina notarii publici et Bidelli jurati dictae Universitatis, et testibus, puta; Wen- ceslao de Ronow, studente Pragensis dioeceseos, Erasmo de Vgezd, studente Luthomislensis dioeceseos, Thoma de Werona, Martino de Sudicz Armigero Olomucensis dioeceseos, ad hoc specialiter vocatis et requisitis: Conclusum fuit per Universi- tatem, quod Dni. Rectores Universitatis studii Pragensis prae- teriti, praesentes, et futuri, in omnibus agibilibus, censuris ec- clesiasticis fulminatis et fulminandis, et in aliis omnibus et singulis factis, actis, dispositis, ordinatis et procuratis, ac in futurum agendis, faciendis, disponendis, ordinandis et procu- randis, quae cum consiliariis ipsis per Universitatem deputa- tis vel deputandis juxta et secundum tenorem privilegiorum Universitatis fecerunt, disposuerunt, ordinaverunt, procurave- runt, ac in futurum facient, disponent, ordinabunt, et procura- bunt, Universitas ipsa debet et tenetur sine dolo ipsos Dnos. Rectores, et eorum quemlibet ab omni homine, cujuscunque gradus, dignitatis, status, praeminentiae vel religionis exstite- rit, ipsos vel aliquem ipsorum ratione praemissorum impe- diente seu impetente, vel ad causas seu lites quascunque pro- trahente, et conveniente, tam in regno, quam extra regnum expedire et disbrigare (sic) et ipsos et eorum quemlibet, tam in persona, quam in rebus facere et disponere quittos libe- ros, et securos ; et penitus ab omni damno occasione prae- missorum percepto reddere innoxios et indemnes, etc. De codem. A Sequitur instrumentum conclusionis assistentiae Rectoribus et Consiliariis, in Rectoratu M. Thomae de Lissa factum. In Nomini Domini Amen. Anno nativitatis ejusdem 1415. Indictione octava, die 27. mensis Octobris hora Vesperorum

Strana 46
A 46 vel quasi, apostolica sede vacante, et sacrosancto Consilio Constantiensi praesidente, in collegio Carôli, in stuba faculta- tis, in mei notarii publici infra scripti testiumque praesentia subscriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum, facta per venerabilem virum M. Thomam de Lissa, plebanum in Mlažow, collegiatum collegii Caroli memorati Rectorem al- mae Universitatis studi Pragensis convocationem duorum Ma- gistrorum et Doctorum ejusdem Universitatis sub hac forma: M. R. Sitis hodie hora 20. in congregatione Universitatis, ad audiendum, proponi per Dnum.Rectorem quaedam ardua sta- tum dictae Universitatis concernentia, et ad tractandum, et fi- naliter concludendum in praemissis, sub poena 4 grossorum, et poena non contradicendi. Detur omnibus. Qua convocatione ipsis Dominis Magistris, Doctoribus ibidem congregatis, seden- tibus et audientibus per dictum Dnum. Thomam Rectorem, ut moris est, lecta, idem Dnus. Rector coram eisdem Magistris et Doctoribus dictae Universitatis sic ut praemissum est, con- gregatis proposuit dicens: Quia aliqui murmurant super et contra Consiliariorum dispositionem, dicentes, ipsos tantum- modo pronuntiatos et nominatos, sed non electos, eo quidem non fiat inductio per vota singulorum Magistrorum. Unde in- ferunt posse fieri exceptionem contra hujusmodi Consiliarios, si quis per eos judicio gravari videretur. Placeat igitur Reve- rentiis vestris super hujusmodi nominatos pro Consiliariis vota vestra in ratificationem prioris electionis dicere, aut alios eli- gere, ut murmurationes praedictae succludantur. Item quia occasione quarundam sententiarum per Rectores praeteritos latarum ortae sunt plurimae appellationes, quarum virtute plures Rectores fuerunt citati, quibus secundum voces plu- rium Magistrorum Universitas assistere non deberet, ut dice- bant, nec illi se dicebant assistere Rectoribus citatis, eo quod sine relatione ad Universitatem a dictis Rectoribus sententiae hujusmodi ferebantur. Quare ego Rector cum Consiliariis meis a vobis mihi datis petimus informari, quando et in qui-

Strana 47
w VA 4 bus causis sententia esset per nos ferenda, in quibusque cau- sis facienda relatio ad Universitatem, et in quibus non, ne forte occasione judicatoriae executioni involuti ab Universitate deseramur; alias consiliarii judicia visitare non intendunt. Qua propositione sic per eundem Dnum Rectorem facta con- clusum est ex votis singulorum tunc ibidem congregatorum Magistrorum et Doctorum, Praepositorumque et aliorum tunc absentium Magistrorum et Doctorum nominibus, nemine discrepante, sede dissentiente, ad manus mei notarii infra scripti legitime stipulantium, quod ipsa Universitas in futurum assistat et assistere debeat modis omnibus opportunis, vide- licet consiliis, auxiliis et rebus ac sumtibus, communibus vel singularibus contribuendo eidem Dno Rectori et suis succes- soribus, dictae Universitatis Rectoribus ac Consiliariis eorun- dem praesentibus et futuris per ipsam Universitatem ad cau- sas tractandas deputatis et in futurum deputandis; in quan- tum tamen ipsi Domini Rectores et Consiliarii judicia et trac- tatus necessarios juxta et secundum tenorem privilegiorum eidem Universitati a sede apostolica concessorum fecerint, disposuerint, judicavérint et procuraraverint; facient, dispo- nent, judicabunt, et procurabunt in futurum, ex tunc ipsa Uni- versitas dedebit et tenebitur sine dolo et fraude qualibet oc- casione procul mota, ipsos Dnos. Rectores et Consiliarios, praesentes et futuros, et eorum quemlibet ab omni homine, cujuscunque status, gradus, dignitatis, vel praeeminentiae seu religionis extiterit, ipsos et ipsorum quemlibet ratione prae- missorum impediente seu impetente, vel ad causas et lites quascunque eosdem Dnos Rectores et Consiliarios, et quem- libet ipsorum, conjunctim vel divisim trahente et conveniente, tam in regno Boëmiae, quam extra regnum expedire et dis- brigare, et ipsos et ipsorum quemlibet tam in persona, quam in rebus ad simplicem requisitionem ipsorum et cujuslibet ip- sorum modis omnibus opportunis, videlicet consiliis, auxiliis, et rebus ac sumtibus communibus vel singularibus in contri-

Strana 48
4 buendo factis, ut praemissum est, vel faciendis quittos facere penitus, et indemnes. Et ibidem mox iidem Dni. Magistri et Doctores sic congregati nomine totius Universitatis pacifican- tes et approbantes, ac ratam et gratam habentes electionem Consiliariorum eidem Dno. Rectori per praedictam Universita- tem pro hac vice ad causas audiendas et negotia tractanda assignatorum conclusionem assistentiae hujuscemodi in Re- ctoratu M. Briccii de Buda pro tunc Rectoris, et alias conclu- siones consimiles factas, libro statutorum Universitatis inser- tas approbaverunt. De quibus omnibus et singulis supra scrip- tis idem Dnus. Rector suo et Consiliariorum ac successorum suorum nominibus petüt sibi per me notarium publicum infra scriptum fieri et confici unum vel plura publicum instrumen- tum seu publica instrumenta. Acta sunt haec anno, indictione, die, mense, hora et loco, ac tempore praesidentiae, quibus supra, praesentibus Cruce de Wolyna, notario publico, Jo- hanne de Ronow, et Johanne de Tyn super Multavia studen- tibus dictae Universitatis, testibus circa praemissa fide dignis. Et ego Jacobus Moless natus olim Ambrosii Pragensis, publicus imperiali auctoritate, ac universorum Dominorum Magistrorum, Doctorum et Scholarium almae Universitatis studii Pragensis juratus notarius, praemissis convocationi, congregationi, propositioni, conclusioni, ratificationi, approba- tioni omnibusque aliis et singulis supra scriptis, dum sic, ut praemittitur, per dictum Dnum. Rectorem, Magistros et Docto- res fierent et agerentur, una cum praenominatis testibus prae- sens interfui, eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, manu propria conscripsi, publicavi et in hanc publicam for- mam redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis consignavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium om- nium et singulorum praemissorum. (Hic folium dimidium continens, quae statum Universitatis ab anno 1414. usque ad annum 1425. tangunt, desectum est.)

Strana 49
49 Statutum cirea et ad consilia per Universitatem celebranda extranei non admittantur. Anno Dni. 1425. die 11. mensis Octobris in Rectoratu M. Petri de Sepekow in plena congregatione Universitatis, quae tunc fuit convocata sub hac forma: M. R. Sitis in prin- cipio horae 18 in congregatione Universitatis in stuba facul- tatis ad audiendum proponi per Dm. Rectorem quaedam ar- dua statum Universitatis concernentia et praesertim liberta- tes et utiles consuetudines circa modum consiliorum, quan- tum ad personas, tempus et locum, et ad tractandum su- per his, consulendum, et finaliter concludendum, sub poena i praestiti juramenti. Detur omnibus etc. Conclusum est ex vocum pluralitate, nullo contradi- cente, ut quotiens Universitas causas sive negotia in propriis factis tractaverit, sive ad quaecunque consilia quarumlibet proprietatum (?) evocata fuerit, libertatem et consuetudinem utilem ab antiquo observatam vult pro posse suo observare, sic videlicet, ut aliae personae ad consilia Universitatis non admittantur. Sed solae hae personae, quae sunt magistralibus titulis insignitae, in loco eis consueto, aut alias congruo, ut deliberate peragant, ad consilia Universitatis evocentur: hoc tamen adjecto : si in casu tanta necessitas ingrueret, ut iste ordo bono modo nullatenus possit observari ex tunc salva epikegia, quam sibi reservat, vult Universitas agere modo sa- lubriori, quo poterit, pro bono pacis etc. De duratione Rectoratus. Item de anno Dni. 1426. currente in reelectione M. Procopii de Plzna pronuntiatum fuit per M. Joannem Borotin nullo contradicente : quod Rector electus Universitatis nostrae circa festum Scti. Georgii aut S. Galli duret ad unum annum in suo Rectoratu usque ad melioris augmenti et incrementi dispositionem nostrae Universitatis Domino cooperante, in- staurandam. F 4

Strana 50
D0 De Krzizanow. In Rectoratu M. Joannis de Praga. Quia M. Wenceslaus de Krzizanow pluries proterviam et inobedientiam suam contra Rectorem ostendit, eandemque contra Directores continuare non cessavit, fuit enim per eos et librarium bene decies monitus, ut volumina, quae 15 re- ceperat, ad librariam reponeret, quia rationem, quae multis annis non erat facta, a librario tunc temporis habere opta- bant, ad quorum intimationem Magistri omnes reponere li- bros conati sunt; ipse autem reponere non curavit, nec vo- luit, cum litera testatoria M. Procopii de Plzna se excusando, cujus tenor de verbo ad verbum habetur in inventario libro- rum Boëmicae nationis. In qua continetur, quod testamentarii de quibus ipse unus, in usu librorum praefati M. Procopii praerogativam haberent; quod ei non erat per Directores de- negatum: sed mandatum, quod libros reponeret, quia oppor- tunum ejus scilicet non reponere (supra scriptum: repositio) ex prima litera non habetur. Coram ergo Directoribus dum fuit praefatus M. Krzizanowsky constitutus, Rector Universitatis ei sic loquebatur: Promisisti obedientiam sub juramento et nunc quoque in te comprobatur. Quare auctoritate Directorum et mea mando tibi, ut reponas illa volumina ad nationem (supra scriptum: librariam). Si vero non vis, tunc in captivi- tate mea eris. Ipse autem non advertens verba Rectoris, M. Stanislao de Welwara, dixit: Vade, et dic Doctori Hilario, quia Rector me captivat, ut eat et dicat regi. Dixit ei Re- ctor: Coactus per te oportuit me hoc facere ; maneas ergo hic. At ipse malivole recedens coram Magistris ibidem assi- dentibus dixit: Scias, quod ad tuam captivitatem ire nolo, quia nec jus nec auctoritatem ad me aliquam habes, cum sim Doctor, Magister et Sacerdos alteri ecclesiae Pragensi ascriptus, quare nihil tui ad me spectat. Tunc Rector adstanti coram Magistris est protestatus: quia auctoritatem

Strana 51
t u m 1 51 Se- meam, juriumque et privilegiorum abnegas, et ego eo facto te abnego, ut membrum Universitatis per amplius non sis, cum juramenta tua irrita facis. Post dum pluries ad compa- rendum coram consilio et Rectore est evocatus, stare nulla- tenus voluit; et tandem dum ad standum est quasi compul- sus, Rector omnibus illis refricatis in faciem, praesentia Ma- gistrorum, seniorum eum ab Universitate semovit, alienavit et exclusit, protervia sua ad hoc eum compellente. Ipse autem stare praedictae sententiae nolens appellare incepit, uti scri- ptum manu propria, quod sequitur, ostendit. Manus M. Krzizanow haec est quae sequitur. Dicto vestro Domine Rector nullatenus stare dignum esse arbitror, cum ipsum nullum sit de jure et de justitia, sed occasione levi et inaudita et excogitata attentatum; verum recurro et appello, ad quem recurrendum et appellandum est, et confido, Deo altissimo auxiliante, et justitia me comitante, quod poenitebit vos facti injustissimi. Ex collegio OO. SS. III. Cal. Julii. Detur Rectori. Idem coram multitudine Magistrorum optavit, ut de matrica Univérsitatis deleretur, cujus vota sunt exaudita. Pa De Hilario. Manus immediate sequens est Doctoris Hilarii. Rev. Mag. Nicolae, mitto vobis arestatorias ex officio, quas si placet, coram Magistris publicate, ut ex hinc actionem intentemus, si non aliud statueritis, quo integritas et status collegii reformari possit, significate. Ita enim cum Dno Decano conclusimus et cum Dno. Praeposito, ut arestationem hujus faciam et illos contra vos infestos turbatos mutuo pro obedientia mea inducam. Valete, optime Magister, et res con- stanter agite nostras. Item Hilarius cum Magistris apostatis false interpretati sunt privilegia Universitatis, Rectorem a jurisdictione, quam a 4 *

Strana 52
Dz habet super supposita, privare volentes, et capitulo conferre eandem conantes. Verum Doctor Hilarius hoc duxit cum Ma- gistris ei adhaerentibus et capitulo Pragensi adscriptis glo- sando illud privilegium Bonifacii: Rector, qui pro tem- pore fuerit etc. una cum consilio et assensu quatuor consi- liariorum Universitatis juxta consuetudinem ejusdem studii pro- tempore electorum seu eligendorum omnes et singulas causas tam civiles et criminales, quam mundanas et profanas etc. convocatis partibus cognoscendi audiendi et sine debito termi- nandi etc. plenam et libram auctoritatem habebit etc. Posuit Hilarius Doctor in scripto regiae majestati por- recto istam Distinctionem circa praedictum privilegium, quod quatuor modis potest agi de crimine scilicet per (supra scrip- tum in) modum denuntiationis, inquisitionis, exceptionis, et ac- cusationis; et unum solum modum posuit secundum quem Rector Universitatis procedere in causis, potest et in aliis modis dixit et scripsit eum auctoritatem non habere. Plane patere potest, si iste Doctor pro bono Universitatis laborat, secundum quod promisit. In Rectoratu M. Joannis de Pragá hi judicio consilioque Universitatis sunt concordati et conplanati. 1. Prima actio fuit Laurentii Bacc. in artibus et in medi- cinis cum Joanne Doctore etiam in medicinis, qui praefatum Joannem inculpavit, quod nomine suo acquisivisset Ssubbas equorum et clenodia argentea a regina Poloniae; qui nega- vit et dixit; quod propria arte et suo nomine acquisivisset. His longo tempore altercantibus Joannes a dna. Regina Po- loniae literas attulit famam suam protegendo. Tandem istud inter eos est decretum, ad quod tenendum se benivole ambo submiserunt. In Dei nomine Amen. Nos Joannes de Praga artium liberalium mag., almae Universitatis studii Pragensis Rector, supremus judex causa-

Strana 53
. D3 rum et M. Joannes de Yemnicz, M. Stanislaus de Welvara, M. Joannes Thabor, et M. Nicolaus similiter de Thabor arbitri inter Dominum Joannem Goblencz dictum Doctorem in me- dicinis parte ab una, et Dnum. Laurentium Bacc. artium, me- dicinae, parte ab altera, membra Universitatis nostrae, lauda- mus et arbitrantes pronuntiamus, nostra arbitraria sententia decernentes, amicitiam fore et esse perpetue observandam; ita quod criminibus, quibus Laurentius praefatum Joannem deturpavit, eisdem per amplius non maculet; et vice versa Dnus. Joannes praefato Laurentio ob hoc nunquam in malum referret ; sed potius pacem et concordiam inter se habeant et teneant sempiternam; ita quod unus alteri puro ex corde dimittat, et omnem rancorem injuriamque totalem remittat, et unus honorem alterius, quocunque eos pervenire contige- rit, protegat et pro posse suo fideliter defendat. Decrevimus in scriptis sub poenis nobis obligatis et servatis si repertum fuerit, eos secus fecisse. Datum et actum sabbatho in festo S. Antonii Abbatis anno Dni. 1461. etc. 2. Item actio et controversia, quam M. Simon de Chru- dim habuit cum Georgio Bacc., dicto Stryczek , et cum aliis in bursa Nazareth, est sopita, et ad bonum deducta finem, per amplius tamen se cum eadem et eisdem non invadendi nec in malum refricandi. 3. Item controversia quam Florianus Rector de Lacu habuit cum Wenceslao et Spiritu studentibus est completa et sopita. . 4. Item actionem idem Florianus habuit cum Bacc. di- cto Nazareth, est omnimode terminata. 5. Item actio, quam Michko Bacc. habuit cum Spiritu Bacc. de Leddecz de regimine scholae in montibus est com- planata. 6. Item actio quam idem Michko de Bydzovia habuit cum Joanne Bacc. de Piesca de supplantatione scholarum N

Strana 54
— 54 montium Cuthnorum ad ecclesiam corporis Christi, est lauda- biliter terminata. 7. Item actio quam Martinus Bacc. habuit cum Andrea Bacc. de supplantatione regiminis scholarum in Zacz, est composita. 8. Item actio Mag. Joannis Strziebro, quam habuit cum Hauska Bacc. et Jaroslao Bacc., est terminata. 9. Item actio ejusdem cum Balthazar Bacc. est quo- t dammodo clausa. 10. Item actio Mag. ejusdem cum Nicolao, studente dicto Hassek, qui displicibilia et laesiva contra eundem Mag. scripsit, est amicabiliter una cum aliis studentibus tunc tem- poris in collegio Reczkonis degentibus complanata. 11. Item actio Mag. Nicolai de Thabor, quam habuit cum studentibus nationis, et praesertim cum Bacc. Joanne de Glattovia, est ad bonum reducta. 12. Item actio quam Ssilhanek Bacc. senior habuit cum Mag. Vincentio Polono, est quodammodo stabilita. 13. Item actio, quam Vitus, Rector a S. Michaële ha- buit contra suum discipulum Joannem studentem, est totaliter complanata. 14. Item actio, qua Tuniedchodsky Bacc. habuit cum Joanne Micus Bacc. pro basilicis, est complanata. 15. Item actio, quam Thomassko campanator de Beth- leem impetebat Simonem licentiatum (jam uxoratum, alio calamo additum) de aliquibus libellis reddendis, nondum est terminata. Alio calamo adscriptum: dein Thomas postea est mortuus. 16. Item actio Mag. Nicolai de Horzepnik, quam exer- cuit cum Magistris collegiatis OO. SS. non est completa, quia in principio actionis appellavit ad alium judicem a Re- ctore, ut manus ejus ostendit in primo folio hujus libri. 17. Item actio Sigismundi medici Bacc. cum adhaeren- tibus sibi Canonicis S. Apolinaris, quam habere conatus est

Strana 55
a8 K."— o 33 cum Directoribus nationis pro graduali notato finem recepit videlicet in Registro Directorum nationis. 18. Item actio quam M. venerabilis Joannes de Roky- czano habuit cum M. Joanne Kravin de Thabor, est mandato regio complanata, dum M. Thabor publice reclamavit videli- cet in fine libri hujus. 19. Item actio quam M. Martinus de Lancicia cum M. Vincentio Polono habuit nondum plene est deducta. Manda- tum tamen erat regium per Dnum. Gabrielem prolatum quod M. Vincentius puniatur ; sed quia recesserat Poloniam, ideo interruptio hujus est facta. 20. Item actio, quam M. Martinus de Lancicia habuit cum Sigismundo Bacc. medico, quantum concernebat pro- prium factum M. Martini de florenis et aliis rebus per Sigis- mundum Bacc. restituendis, est totaliter complanata. Quan- tum autem tangit privilegia, domus regis Wenceslai et testa- mentum M. Augustini quamvis pro his satisfaciendis Sigis- mundus Bacc. erat citatus adhuc tamen finis horum non est impositus. 21. Item actio quam Jeremias Bacc. de montibus ha- buit cum quodam Bartholomaeo Barbato non spectabat ad Rectorem, quia idem Bartholomaeus non erat intitulatus, ve- rum in platea est per satrapas captus et post acriter insacla- niatus, ubi per longum temporis spatium sedit etc. (additum: praefatus Bartolomaeus). 22. Item actio quam Nicolaus Humpolecz civis hujus civitatis et Dnus. ex sex Dnis. praetorianis habuit cum M. An- drea de Budieyowicz pro eo, quod M. Andreas scripsit Dnis antiquae civitatis, quod Nicolaus Humpolecz non rite et juste faceret circa ea, quae ad fideles manus sunt sibi commissa. Emendavit ea M. Andreas et satisfecit praedicto Domino Humpolecz. 23. Item actio quam Joannes studens filius Joannis publici contra praedictum Mag. Andream attentavit de tribus

Strana 56
56 sex. gr. eum ammonendo. Reposuit M. Andreas illam summam . coram Dominis hujus civitatis. 24. Item actio, quam mag. Ambrosius de Nachod, ha- buit cum domino Procopio, bacc. et prothonotario novae civi- tatis pro quibusdam verbis irativis et famam laedentibus est caritative complanata. De quibusdam studentibus, baccalariis et ma- gistris captivatis per Rectorem. 25. Item anno Domini 1461. dominica in Qua- dragesima qua canitur laetare, capti et detentisunt isti studentes: Augustinus de Chrudim, Petrus de Ledecz, et Georgius de Sussicz ex mandato regiae majestatis; nam aliqui inceperant attemptare scriptis verbis et collationibus abdite et secreto cum aliis conveniendo, quae scandalum et malam opinionem circa materiam fidei et praesertim sacra- mentorum ecclesiae pluribus afferebant; multis itaque septi- manis poenam pro his passi captivati. Rectoris erant subjecti sua sub tutela et clausura manentes. Tandem pluribus septi- manis, quia una parte anni elapsi moniti sunt et inducti, ut veram fidem de praedictis profiterentur, unde magna multitu- dine hominum ad beatam Virginem ante laetam curiam con- veniente; quodam die dominico praesentibus omnibus tun aliis vulgaribus in hujuscemodi opinionibus notatis publice in facie ecclesiae veram fidem de sacramentis ecclesiae sunt pro- fessi, et tandem Universitati reconciliati. Nam primus ex eis Augustinus nomine ad gradum baccalariatus est promotus et susceptus. In facto tamen isto Rector Universitatis multum labora- vit cum magistris, ut emendarent in facie Universitatis; Suae reg. majestati primum videbatur; verum per hoc Rector Uni- versitatis digne est excusandus etc.

Strana 57
D 26. Item in Rectoratu ejusdem anno ubi supra, feria quinta ante Reliquiarum, mag. Nicolaus de Horzepnik ex mandatis regiae majestatis per Rectorem Universitatis est de- tentus et post carceribus mancipatus, quia suspectus fuit in materia fidei ex libellis sacerdotis baccalarii, Nicolai dicti Bis- kupecz, qui circa eum erant repositi et tractatuli venenosi et infectivi, quos idem mag. negavit se habere, sed quod fuis- sent combusti, et post sunt inventi, dum Rector Universitatis cum aliis ad hoc vocatis cameram ejus ex mandato regio est ingressus, et alia plura in confusionem Regis et regni sonan- tia; propter quae regiam per majestatem a collegiatura o- mnium Sanctorum est ammotus, et post ab Universitate et ci- vitate hac seclusus, ut patet alias signatum. pr De sacerdote Morawkone. 27. Item post hoc in propinquo sacerdos Joannes bacc. dictus Morawek est detectus similibus conjecturis, quia com- missarius erat praedicti Biskupzonis in cujus cistula epistolae et tractatuli plurimi venenosi sunt reperti, qui multis septi- manis in captivitate sedens Rectoris tandem gravi infirmitate et phrenesi tactus ad vota notabilium personarum regiae majestati pro eo porrectarum est missus, et fidejussoria cau- tione munitus, quae eum adhuc nondum constituit; quare ad claustrum refugit etc. De Petro studente. 28. Item Petrus de Hradecz Sstiepankonis de Nachod similibus erat irretitus, sicut studentes serius nominati. Tan- dem liber in posterum esse volens, benivole ad captivitatem Rectoris se submisit, ubi correctione capta, bonoque proposito a talibus et similibus praecavere promittens, missus est de

Strana 58
OS captivitate, et emendavit emendanda cum professione fidei" vera, de quibus erat suspectus. 29. Item in Rectoratu ejusdem erat intimatio mag. Sta- nislao de Velvar, et mag. Georgio de Mezrziecz porrecta ista: Mag. rev. cras hora 18 ad vota directoris nationis et man- datum meum placeat venire ad stubam facultatis artium, pro- eo, ut census per Dom. Joannem Korunzsky (?) pro natione comparatus intabuletur; prout in fine Rectoratus vestri opta- stis et manu propria signastis, quod in brevi intabulari debuit. Quam intimationem conspicientes ad praefata parere no- luerunt. 30. Tandem secunda intimatio eis directa fuit ista: Mag. rev. auctoritate Rectoratus et virtute directoris eis ab Universitate concessa mando, et termino peremtorio statuo, ut pareatis una cum Mag. Georgio monacho (?) feria secunda hora 18. in stuba facultatis coram directoribus ad peragen- dum ea, quae concernunt bonum commune, et praesertim nationis, pro eo, ut supra. Alias si secus feceritis concipere ipso facto manibus palpare poterimus (?) quam non promo- tores boni communis et nationis Boëmicae estis, sed proprie- tarii, quod sacerdotibus non competit, et maxime claustralibus, id quidem ad fideles manus est vobis commissum. Nota conclusionis pro eis. Ad neutrum paruerunt, mandato suorum severiorum (?) praelatorum se excusando, spretis directoribus et Rectoris jus- sionibus. Quare secundum quod alii protervi et contumaces poe- nae maximae Universitatis deberent subjacere, et non solum vocibus privari in factis Universitatis, uti alias in matrica Re- ctoris istud est signatum ; sed omnino ab Universitate excludi, ut alii similia non attemptent etc. (In margine adjectum: privati voce.) .

Strana 59
59 Istud est Rectori injunctum perMagistros, ut scribatur propter futurum. Item anno Domini 1468 in Rectoratu Mag. Joannis de Praga causa quaedam gravis tendens in infamiam non modi- cam personarum cujusdam Pauli filii Wenceslai de montibus Cuthnis et Mag. Wenceslai de Chrudim per Rectorem Univer- sitatis est sopita et ad bonum reducta; sic quod amplius una pars alteri non debeat eam refricare, nec in malum conver- prí! 3a dli tere etc. Cujus concordiae duo Magistri arbitratores fuere, sci- licet: Mag. Wenzeslaus Coranda et Mag. Jacobus de Paczow. Acta sunt haec post festum S. Martini anno, quo supra. Item inter Mag. Wenzeslaum de Chrudim et Thomam bacc. de Cladrub factarest concordia, in quadam causa tangente per- ditionem pecuniarum modo supra dicto et per Magistros eos- dem et alios coasumptos, et per Rectorem Mag. Prazak amica- biliter terminata etc. In Rectoratu Mag. Gregorii Pragensis. na I Anno salutis 1477. facta est complanatio controversiae inter Blasium de Trzebicz, tunc rectorem scolae ad S. Cru- cem parte ab una, et parochianos ejusdem ecclesiae parte ab altera, qui dictum Blasium post obitum bonae memoriae mag. Pauli praememoratae ecclesiae, plebani, conjectura satis de- bili de aliquarum rerum sublatione culpabant, quam ob cau- sam et praetoriali ipsum carcere detinebant. Quod dum con- tra Universitatis Pragensis ageretur privilegia, Rector praefa- tus ex scabinorum manibus in suam ipsum accepit potesta- tem. Tandem coram se et Magistrorum nonnullis certis con- stitutis parochialibus inquisivit ab illis, quid noxarum inscri- bant Blasio memorato : qui responderunt, quod, quamquam ex conjecturis aliquibus ipsum culpare possumus ; tamen in eum

Strana 60
60 nihil dicimus mali. Porthac vice altera plures ex parochianis venientes, cum totius etiam consensu parochiae, eadem coram supra tacto Rectore, assidentibus illi mag. Duchkone, tunc de- cano facultatis, mag. Wenceslao de Plzna et mag. Wenceslao de Trzepsko confessi dixerunt, quod dictum Blasium de ni- hilo culpent, sed boni illius esse et fore volunt amici ; quibus mox dictum est, quod haec in libro signabuntur Rectoris, et si de cetero ipsum aliquibus dehonestare velint super his, pro quibus facta est dicta complanatio sermonibus, scriptum hoc erit Blasio contra illos munimentum. In Rectoratu Mag. Joannis Pragensis. Anno Domini 1488. orta est baccalariorum et studen- tum collegii Nazareth adversus directorem eorum et praedi- catorem capellae Bethlehem tunc temporis rev. mag. Paul- lum de Zacz grandis difficultas, et tandem venta ad magi- strum civium, ceterosque consules civitatis antiquae Pragensis ; hi domini ad honorem Universitatis Pragensis prospicientes, atque animadvertentes, causam illam debere ad Rectorem Uni- versitatis suique consilium jure pertinere; moti etiam preci- bus, tres dominos ex consilio domino Rectori illam rem ad paciscendam pariter et decernendam deputaverunt. Auditis itaque utrinque probationibus et defensis, nunc mag. Pauli privilegiis et juribus, ipsum concernentibus se tuentes et de- fensantes, nunc baccalariorum, studentumque statutis domus habitis et tabulis regni sonantibus non directori, sed ipsis de- fendentium se ipsos, hoc adjecto, quod directori eorum nec dispensare de censibus pertineret, nec exigere ab eisdem ra- tionem sua praesentia. Dum ergo cuncta sic proponebantur comite diligentia, justitiaque pensata, praetacti Rector Domini- que consulares consiliumque Rectoris ad sententiam inviolabi- liter pro futuris temporibus tenendam properaverunt et con- cluserunt hoc modo:

Strana 61
61 Quod ad Directorem et praedicatorem eapellae Bethle- hem, regimen Collegii praefati pertinet habere nosse etiam de censuum dispensatione atque rationem de distributis per se vel per alium, quem collocaverit audire ; verum facta ratione quidquid, ut decuerit, superfuerit, hoc directori, nec tollere, nec pro suo usu convertere licebit, quoque modo. Et sociis (?) domus ejusdem similiter, sed in Collegio, dum rationabilis urgeret opportunitas, pro bono collegii sub certa custodia re- linqui, et tandem ad necessitatem converti, sciente tamen di- rectore et ipsius voluntate concurrente. Item praefati domus Nazareth incolae, antequam, ut praefertur, propter eorum contra directorem mag. Paulum instantiam contumaciamque lata diffinitio, quoniam scriptum quoddam invectivum honori ac famae singulorum pene Uni- versitatis Magistrorum derogatorium, ea tempestate Magistro consulum, pro tunc Domino Marlino ab Aurea rota praesenta- verunt ; nulla tamen prorsus ratione aut veritate fulcitum, ve- rum tandem suis cognitis fictionibus quatuor illorum numero baccalariorum videlicet: Joannis de Nachod bacc. Gregorii de Slowicz, Simon et Paulus studentes coram Domino Rectore, Magistris compluribus, atque Georgio ante hoc Marssalkone, Joanne dicto Jost de Appoteca S. Michaelis ; Dominis ex con- silio nec non Jarossio cive ab Ethiopibus ibidem assidentibus patulo retractaverunt actionem suam contra Magistros confe- ctam; tum in scripto, tum in voce male et false peregisse il- lico supplicantes veniam sibi pro hujusmodi excessibus prae- bendam, se quemadmodum ante diligendos, quodque Magistris deinceps et obedire volunt et inservire. Dominus Rector cum Magistris audita tali humili propositione, ne modo ad eorum tantum submissionem, quin etiam ad Dominorum praesentium interpellationem illis totaliter ignoverunt, indulserunt, amare etiam et promovere, si Universitatis in statutis fuerint conser- vati, sunt professi, sicque res, ut decretum est, libro Univer- sitatis est inserta, tam eorum, quam aliorum ad cautelam.

Strana 62
O2 Acta sunt vero praemissa anno, quo supra feria quarta post festa paschalia. v In Rectoratu Magistri Pauli de Zaacz. Anno Domini 1493. feria quinta ante Penthecostes fa- cta est concordia controversiae et litis inter Gallum de Gurim praesidentem domus Reginae parte ex una et Gregorium de Strziebro parte ab altera, baccalarios Universitatis nostrae, per amicos sibi arbitros, per Rectoris et consilii mandatum a praedictis baccalariis deputatos; ubi Gregorius Gallum in mutua contentione multis criminabatur, appellando eum pro- ditorem, malae matris filium, non bene conservatum sed ubicunque manebat, eundem de mansionibus suis propulsum; pariter etiam et in fide devium. Ab opposito Gallus in eun- dem Gregorium vitia certa in ejus dehonestationem urgentia profudit. Audita itaque et lite contestata, ad approbationem testium itum est. In quibus postquam defectus compertus est; in arbitros res et contentio eorum data est, per quos dicti baccalarii concordati sunt et in amicitiam veram inducti. Isto modo: quod Gregorius primum fassus libere, quidquid contra Gallum bacc. dixi, ex passione et animi amaritudine dixi; ni- hil tamen mali assero de eo, nec illum pro tali habeo, qua- lem ipsum appellabam. E converso Gallus dixit: Nihil mali contra Gregorium aliquando dixi, sed semper eum pro bono socio meo tenui, sicut et nunc eum pro eodem teneo sine omni derogatione honoris ejus. Acta sunt haec anno et die, quo supra, in praesentia Rectoris praenominati, et Mag. Wen- ceslai Coranda et Mag. Jacobi de Paczow, consiliariorum eidem Rectori praenominato per Universitatem deputatorum, et Mag. Jacobi de Strziebro pro tunc artium facultatis decano, et coram aliis scolaribus parte ab utraque dictorum, baccala- riorum secum pro audientia (?) causae eorum adductis.

Strana 63
D. Sub principatu Magistri Jacobi de Strziebro. Anno 1494. feria quarta ante Nicolai (3. m. Decem- bris) Magistris de Consistorio et plebanis in bursalium stuba convenientibus statutum est, ut scolares ad festum S. Nicolai in colendis et euntes ad ecclesias habitum honestum in- duant et gerant, omnem auri et argenti et cristarum penna- tarum negligant, neque curribus, aut equis utantur, sed con- suetum et, qui eos decet, modum observent. Unde vocatis omnium scholarum Rectoribus res proposita est per Univer- sitatis Rectorem, quam omnes Rectores honestam probantes alacribus animis sunt complexi, et talem modum ambulandi suis scolaribus imponere polliciti sunt. Prima tamen vespera S. Nicolai veniente plures illorum offenderunt, nam in equis, et curribus equitantes, ornatum per Magistros et sacerdotes vetitum induerunt; cujus causa Magistris omnibus placuit, ut sine castigatione et poena commissum non transeat. Auditi itaque sunt, et secus fecisse, quam eis impositum erat, con- fessi; quare, ut praetorium accederent, per Reclorem Universi- tatis cum Magistrorum uno eodem consensu lata est senten- tia; quamvis rebellabant et multa adversus Magistrorum sen- tentiam loquebantur, in locum destinatum carceris ire nolen- tes; judicis tamen manu compulsi, ad certum tempus carcere praetorii tenebantur. Precantibus autem Dominis antiquae ci- vitatis, et nonnullis civibus pro eis sollicite optantibus, facta et suscepta ab eis humiliatione cum admissi recognitione, concessa et eis venia. Georgius bacc. de Praga tunc ad S. Aegydium recturam gerens in omnium persona ad Rectorem et Magistros loque- batur: Spectatissime Domine Rector et Magistri reverendi! Quia offendimus verbo et facto sive modo, quo nunc non possumus cognoscere, concedentes nobis veniam optamus posthac dignemini ad nos animum et mentem benignam ha- bere — quibus ita se humiliantibus omnia donamus. Acta sunt haec Magistro Wenzeslao Coranda, Magistro Georgio de

Strana 64
64 Zaacz, Magistro Joanne Opoczna et Magistro Paullo de Zaacz praesentibus in stuba bursalium. Eodem anno feria sexta post Jacobi (die 26. m. Ju- lii) mag. Simon et mag. Stanislaus collegiati OO. SS. colle- gii adversus se habentes gravia et difficilia, per Dominum Joannem Album a Ciconiis et Vitum Porybny, Magistro Paullo de Zaacz et sacerdote Joanne ad S. Aegidium ple- bano cooperantibus confoederati sunt; mag. enim Stanislaus fassus est, quoniam Magistrum Simonem habet pro honesto Magistro et sacerdote integre conservato, nihil mali de eo sciens, mag. Simon eadem ad Magistrorum Stanislaum loquu- tus est. Acta sunt haec in stuba facultatis coram consistorio. Contentio non mediocris erat inter Magistrum Gallum de Gurim, et Gallum studentem de Gurim; nam Gallus multa olim et ante tempora loquebatur adversus Magistrum Gallum; quare pro determinatione ad gradum baccalariatus tendente per Magistrum Gallum impeditus est, cui facere satis coactus est; itaque Mag. Jacobo Strziebrense Universitatis Rectore, et Mag. Wenzeslao Corando praesentibus, hac oratione veniam optabat: Reverende Magister! fateor me adversus vos loquu- tum in Collegio, dmnae. Srmae Reginae ; sed id feci vestris in me sermonibus commotus, sed nunquam illa ex animo loque- bar, et quo pro tali vos habeam, et quaecunque alias de vobis sum locutus, sicut objicitis, dico, me male locutum fuisse ; ha- beo enim vos et habere volo pro Magistro bono et honesto, et Magistro reverendo : et ideo rogo velitis jam omnia in melius vertendo transire, et ad me bonum animum habere, et ego in omnibus volo vobis, ut placeam studere potius, quam ad displi- centiam quippiam, aut ad dedecus facere vel loqui — pro satisfactione susceptum est. Actum est in Magistri Corandae camera praesentibus Magistris, quorum paulo ante facta est mentio.

Strana 65
65 Magistro Gallo de Gurim literas ab Universitate cu- piente habere, volebat enim Italiam petere, cum scitu et vo- luntate consiliariorum tradidimus sub sigillo Rectoratus officii. Magistri Jacobi Strziebrensis, qui reelectus est, sub Rectoratu anno Domini 1495. Surrexit gravis dissensio inter plebanum Zderazensis ecclesiae et inter Rectorem scholae parochiae ejusdem; sa- cerdos enim Matthias plebanus volebat eum excludere, per amicos tamen res est composita et sunt reconciliati. Eodem tamen anno tempore Quadragesimae innovatum est bellum, et ortum est certamen longe molestius priore. Plebanus ve- niens ad scholam excluso Rectore baccalario Wenzeslao de Sstiepanow induxit alium novum. Quia tamen ante hoc bacca- larius ad Rectorem Universitatis confugerat, optans de se provideri, et cupiens audire causam, cur res talis sibi accide- rit, plebanus coram Rectore stare et causam assignare re- nuens, volebat Rectorem novum, quem jam induxerat, habere, qui jussus exire de schola recessit; invenit, alium et iterum induxit; et ille per Universitatis Rectorem ejectus est, et stetit schola sine Rectore a Salus populi per aliquot septimanas. Post haec variis tractatibus et diversissimis inter paro- chiam cum plebano una ex parte, et ex parte altera Recto- rem Universitatis, ad extremum optantibus Magistris et paro- chianis, et sacerdote Matthia se summittente, quocunque modo Rectorem Universitatis offendit, tota res in melius versa est et transiit. Sacerdos enim Matthias fassus est, velle Rectorem Universitatis et futuros observare et venerari, sicut circa in- titulationem promisit. Et post certum tempus magna coram frequentia scho- larium et Magistrorum de consistorio in praesentia cum Re- ctore suo Wenceslao bacc. cepit finalem concordiam ac bo- 5

Strana 66
Ob nam confoederationem; hoc potissime tamen dictum est, quum conatus plebani et ista exclusio non debet baccalario fieri neque objici in dedecus aut in infamiam, nulla enim talis causa extitit. Acta sunt haec in stuba facultatis coram personis supra memoratis. Magistro Marlino de Tyssnow et Magistro Matthaeo de Knieziwes litterae sub sigillo officii Rectoratus datae sunt cum scitu et consensu consiliariorum. In Rectoratu Magistri Pauli de Zaacz. Anno Domini 1497. insurrexit quaedam dissensio inter certos Magistros de actu regentia Magistrorum, de qua in statutis Decani plurima habentur; ex qua quidem dissensione plurima alia nociva pullulaverunt, et usque ad contentiones graviores deducta sunt; quae etsi plurima sint attentata me- dia, nullis tamen componi poterant. Itaque pro omnibus his ad pacem reducendis facta est convocatio Universitatis per Rectorem feria 3. ante exaltationem S. Crucis sub hac forma: Rev. mag. placeat hodie hora 17. venire ad stubam facultatis ad consulendum quibusdam necessitatibus Universitatis no- strae, et praecipue ad componendas dissensiones inter certos Magistros ortas, pro quibus etsi facta sint personalia reipu- blicae tamen nostrae Universitatis plurimum obnoxia esse vi- dentur; sub poena praestiti promissi, et prouti diligitis bonum Universitatis. Detur omnibus. Ex una itaque Magistrorum sen- tentia electae sunt quatuor personae, in quas totaliter res to- tius dissensionis, veluti in veros arbitros, est compromissa; scilicet: mag. Georgius de Zaacz, plebanus ad B. Virginem ante laetam curiam; mag. Joannes de Opoczna, plebanus ad S. Petrum in Porziecz: mag. Martinus de Wlaschim, praedi- cator in Bethlehem ; et mag. Jacobus de Strziebro tunc prae- positus collegii Caroli: qui acceperant plenam potestatem a partibus dissentientibus, omnibus complanatis, in quibus par-

Strana 67
67 tes dissentiebant; in bonam pacem singula reduxerunt (et de- cetero consuetudine jam aliquandiu .. . inferius annexum). Sed quia in eadem convocatione inciderat sermo per nonnullos Magistros: si hoc quod pluralitate vocum in con- gregationibus Magistrorum concluditur, ratum fieri debeat; super quo incidente tractato injunctum est per Rectorem, quod die crastina iterum Magistri eadem hora conveniant, sine intimatione; convenientibus itaque Magistris conclusum est vocum pluritate, quod in congregationibus Magistrorum quidquid debito ordine per vocum pluralitatem concluditur, ratum a singulis et inviolabile teneatur. ea saherhet asorv hn ye ashet stjen pri 89ay g v 9ruggnstg. p p.ae . a an . 5*

Strana 68
De erectione studii generalis in ci- vitate Pragensi ad vota Caroli etc. (Sequitur bulla Clementis VI. in codice diplomatico Mon. hist. Univ. Prag. Tom. II. pars I. pag. 219.) Instrumentum de unione fratrum prœedicato- rum cum studio Pragensi. In Nomine Domini, Amen. Anno nativitatis ejusdem anno 1383. Indictione VI. die 8. mensis Decembris hora quasi prima Pontificatus sanctissimi in Christo patris et do- mini domini Urbani divina providentia papae VI. anno VI. in monasterio sanctae Annae sito in Vgezd Pragensi, monte sub Petrino, in camera, quae est sita in ascensu gradus domus habitationis capellanorum dicti monasterii, in mei, notarii publici infra scripti, testiumque praesentium sic sub- scriptorum constituti personaliter venerabiles et religiosi viri: Frater Raymundus de Capua Magister generalis ordinis fra- trum praedicatorum antedicti suo et totius ordinis praedicti nomine unacum pluribus aliis, videlicet Magistris et fratri- bus ordinis antidicti ex una, et Joannis Wenceslai de Praga, Rectoris Universitatis Magistrorum et studentium stu- dii Pragensis ad infra scripta convocati et congregati, parte

Strana 69
69 ex altera; ubi memoratus frater et mag. Raymundus facto et indicto ad hoc silentio solemnem exhortationem ad to- tam congregationem praedictam ac omnes alios et singulos ibidem praesentes faciens, conclusive suo et totius ordinis sui nomine, ut est praemissum, de quo etiam idem frater Raymundus tanquam generalis Magister ordinis praescripti dicebat, se speciale habuisse et habere mandatum et com- missionem a generali capitulo per difinitores ejusdem ordi- nis, et vigore praemissorum fecit, ordinavit, determinavit, et posuit studium generale et praecipue ac specialiter quoad facultatem theologicam in monasterio sive domo s. Cle- mentis in Praga totius ordinis sui supradicti in hunc mo- dum: Quod fratres ejusdem ordinis, undecunque ad dictum studii locum venerint, possint et debeant scholastico studio insistere, et lecturas Bibliae et sententiarum ad licentiam Magisterii in sacra theologia, ceterosque omnes gradus se- cundum et juxta modum, statuta et consuetudines studii Parisiensis promoveri, assumi, recipi et admitti; et hunc mo- dum totum ordinem et fratres ejusdem ubilibet constitutos studio Pragensi memorato incorporavit ac univit; hoc ta- men expresse adjecto; Quodsi generali capitulo sui ordinis supradicto deinde et successu temporis aliud visum fuerit circa praemissa vel quomodo libet praemissorum, ex tunc salvum sit et liberum eidem capitulo super praemissis aliter ordinare, determinare et providere. Quibus omnibus sic peractis venerabilis vir, mag. Hen- ricus de Oyta, mag. in sacra pagina, facto et indicto similiter silentio mox ibidem in continenti quadam brevi exhortatione praemissa, correspondenti exhortationi et monitioni mag. Raymundi antedicti Rectoris , suo, et totius Universitatis stu- dii memorati ibidem praesentium nomine dictam ordinatio- nem, determinationem, positionem, unionem et incorpora- tionem studii hujusmodi in omnibus et singulis suis clau- sulis et punctis ac conditionibus, ut superius est expres-

Strana 70
70 sum, gratanter cum omni reverentia, qua decet, et gratia- rum actione acceptavit, nec non ratificavit, gratificavit et admisit. De quibus omnibus et singulis praefatae partis hine inde petierunt, ipsis nominibus, quibus supra per me notarium publicum fieri et confici unum vel plura publicum instrumentum seu publica instrumenta. Acta sunt indictione, die, mense hora et loco ac tempore, quibus supra, testi- bus plurimis parte ab utraque circa praemissa fide dignis. (Sequitur Wladislai Bohemiae règis decretum die 22. m. Aprilis a. 1472 Pragae datum, Universitatis Prag. jura, gratias, donationes etc. ab antecessoribus concessas confir- mans, quod in mon. hist. Univ. Prag. tom. II. parte II. pag. 122. exstat. Hoc excipit aliud ejusdem Wladislai decretung illud Wenceslai regis de tribus vocibus Bohemorum die 16. m. Julii a. 1472 confirmans, quod ibidem pag. 128. legitur) Subjunctum est : Sub Rectoratu mag. Jacobi de Pa- czow anno domini 1472. (Porro sequitur bulla Nicolai V. Rom. Pont. illam Cle- mentis VI. litteris die 12. m. Aprilis a. 1447. datis restau- rans, quae ibidem pag. 115. conspicua est.) Huic subjuncta est bulla de erectione studii Pragensis per Clementem Papam, quae superius allegatur, patet ante tria folia C. VIII. in forma respiciatur ibi perpulcre. Et D. 3. et 4. Recentiori calamo: Hoc diploma Innocentii in publi- cam lucem emisit Christofs. Waechtter in tractat. de Cancel- lariis veterum p. 26. seq. De auctoritate Rectoris, quam habet, ut Can- cellarius Universitatis in qualibet facullate. Innocentius episcopus, servus servorum Dei. Ad futuram rei memoriam. In apostolicae dignitatis specula licet immeriti disponente Domino constituti, personis litterarum studiis in-

Strana 71
(I tendentibus, per que divini nominis ac fidei catholicae cultus protenditur, justitia colitur, tam publica, quam privata res ge- ritur utiliter, omnisque prosperitas humanae conditionis auge- tur, libenter favores gratiosos impendimus, ac opportune com- moditatis auxilia liberaliter impertimur. Sane petitio pro parte dilectorum filiorum etc. uti tom. II. parte I. pag. 413. ad verbum exstat. De jurisdictione Rectoris super omnia suppo- sita Universitatis. Et de exceptione suppositorum a jurisdictione judicum aliorum. Haec Bonifacii IX. papae bulla typis excusa habetur tom. II. parte I. pag. 370. Copia literae regis Wenceslai super tribus vocibus nationi Bohemicae gratiose condonatis. Exstat hoc regis Wenceslai IV. rescriptum tom II. part. II. pag. 41. Copia literae majestatis Sigismundi Imperatoris confirmantis tam au- ream bullam Caroli, quam libertates per regem Wenceslaum concessas. Exstat haec imperatoris Sigismundi confirmatio tomi II. parte II. pag. 62. seqq. Copia libertatis suppositorum Universitatis regis Wenceslai ab omni- bus judicibus saecularibus et gravaminibus quibuscunque. Exstat hoc regis Wenceslai privilegium tom. II. part. I. pag. 325. et seqq. Copia aureae bullae Caroli Imperatoris super fundatione Universitatis Pragensis. Exstat haec Caroli IV. bulla aurea tom. II. part. 1. pag. 20 223. et seqq.

Strana 72
72 Copia Clementis papae super fundatione Uni- versitatis. v In Nomine Domini Amen. Nos Joannes Dei gratia san- ctae Pragensis ecclesiae Archiepiscopus, apostolicae sedis lega- tus, praesenti transsumpto publico notificamus universis: Quod constitutus coram nobis in judicio honorabilis vir. mag. Frid- mannus, Canonicus capellae regiae OO. SS. in castro Pra- gensi, ac Rector Universitatis studii Pragensis suo ceterorum- que Magistrorum ac Universitatis studii Pragensis praedicti nomine, quasdam litteras in pergameno scriptas, felicis re- cordationis Domini Clementis Papae Sexti, vera bulla plum- bea in filis sericeis, glauci et brunatici coloris pendenti bul- latas, sanas et integras, non vitiatas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vitio et suspicione carentes te- noris infra scripti exhibuit et ostendit. Quas quidem literas praefatus mag. Fridmannus, suo ac dicti studii generalis no- mine transscribi petiit, et in publicam formam redigi nostra auctoritate ordinaria et decreto, ne ipsarum titerarum copia casu fortuito ammittatur, aut quovis modo alio haberi non possit. Nos itaque visis et diligenter inspectis literis infra scri- ptis, et ipsis veris et absque suspicione aliqua reputatis, et ejusdem Magistri Fridmanni petitioni utpote rationabili annu- entes, praefatas litteras transsumi et publicari per Joannem, nostrum notarium publicum, infra scriptum, decrevimus et mandavimus, volentes et tenore praesentium decernentes, quod transsumpto hujusmodi deinceps in omnibus, et per omnia plena fides adhibeatur, tam in judicio, quam extra, sic- ut originalibus litteris infra scriptis; ipsumque transsumptum fidem faciat in agendis, quibus omnibus et singulis nostram auctoritatem ordinariam interponimus et decretum. Tenor vero dictarum litterarum sequitur per omnia in haec verba: 5an

Strana 73
(3 Clemens episcopus, servus servorum Dei etc. ut tom. II. parte I. pag. 219. seqq. expressum habetur. In quorum omnium testimonium praesens transsuptum per nostrum notarium publicum infra scriptum scribi et pu- blicari mandavimus, nostrique sigilli appensione jussimus communiri. Datum et actum Pragae in curia nostra Archiepi- scopali, anno Domini 1376. Indictione 14. die 28. m. Janua- rii, hora Completorii vel quasi, pontificatus Sanctissimi in Christo patris, et Domini Domini Gregorii divina providentia papae XI. anno 6. praesentibus: Reverendo in Christo patre Domino Domino Joanne episcopo ecclesiae Miessnensis, ac venerabilibus viris Dominis: Nicolao, praeposito monasterii Ca- nonicorum regularium in Rudnitz, Jenczone Sanctae crucis Wratislaviensis, et Sasema Tynensis nostrae Dioeceseos ec- clesiarum praepositis, Joanne Decano ecclesiae Sancti Apollinaris, et Dietlewo Storner, Canonico ecclesiae nostrae Pragensis, ac aliis pluribus testibus fide dignis circa praemissa. Et ego Wenceslaus quondam Petri de Bohuslawicz, clericus Olomucensis dioeceseos publicus auctoritate imperiali notarius, prout ex originali littera Domini archiepiscopi Pra- gensis supra inueni, vidi et legi non vitiatam, sed vero sigillo ipsius Domini archiepiscopi sigillatam, de verbo ad verbum addens vel minuens, quod sensum mutet aut variet intelle- ctum fideliter per alium aliis occupatus negotiis transscribi procuravi, et facta diligenti auscultatione de praedicto trans- scripto cum originali littera una cum honorabili viro mag. Herrmanno de Winterwich, quia ea concordare inveni, et ut ipsi transscripto tanquam originali litterae plena fides adhi- beatur, in hanc publicam formam redegi, signoque meo et nomine solitis consignavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium praemissorum. .

Strana 74
(4 Copia privilegii studii Bononiensis. Theodosius Dei gratia Romanorum imperator et sem- per Augustus in imperium constitutus a Theodosio patruo suo, qui per potentiam imperium acquisivit Gottorum Aicha- diae, quam Lybiae et Assyriae, ac Parthiae et Indiarum, et Tharsiae dux et princeps et Persiae et Babyloniae magnae et Aegypti et Macedoniae, Cumaniae, Blanchiae et Russiae, Semoniae, Aethiopiae, Slavoniae, et Africae, et Ciciliae Rex. Omnibus studentibus et studere volentibus in civitate Bono- niae salutem et scientiarum felici gloria mundum omni tem- pore gubernare. Noscit majestatis clementia, philosophorum ac poëta- rum, omniumque facultatum et liberalium artium errando de- fluentium per diversa preces humillimas decrevimus exaudire, quo et in qua parte nostri imperii civitatem aptam studio construere deberemus, in qua philosophi et poëtae, periti le- gum Romanarum, liberalium artium et facultatum omnium scholaribus scientiam affectantibus debeant liquide ac libere promulgare, ingenti studio doctrinam studentibus tribuendo, unde a nobis pro levissima deliberatione praehabita per spa- tium XXV. mensium et ab eisdem philosophis et poëtis et peritis civitatis Bononiae, quae in quadrivio quatuor provin- ciarum permanent, scilicet Liguriae seu Lombardiae, Marchiae, Veronae, Romaniolae ac Tusciae, ad perenne studium ordi- namus, quam ab hodierna die in antea numerorum secreto- rum armarium reputamus. Ad haec autem peragenda et fir- manda in Romana urbe, in concilio siquidem generali, omni- umque Christianorum regibus eonvocatis, omniumque praela- torum existentium per summum pontificem Coelestinum super studium, et studentibus specialiter civitatem Bononiae memo- ratae per papales litteras Christianis omnibus admonitis con- firmamus, quod incorruptum et inviolatum super nuncupata civitate Bononiensi debeat permanere, cum constitutionibus

Strana 75
Vun“napu 4 (.) studii, et studentibus infra scriptis civitatis ejusdem lectis et approbatis in concilio memorato in Romana nostra excellen- tissima civitate, die nona intrante Majo, nostra autem impe- rialis majestas discedens a civitate Romana et dirigens gressus nostros usque in civitatem Bononiae supra di- ctam, quam die primo Junii intrante nostris propriis manibus omnium scientiarum reaedificamus praemunitam muris et va- lidis circumdatam cum munitionibus turrium et vallorum usque ad diem secundam Julii sequuturi perfecimus, et effe- ctui praedicta omnia demandari, et ut praediximus statuentes, si quis causidicus sive judex sententiam aliquam tulerit, nisi in nostra civitate Bononiae supra dicta per quinquennium studuerit, ipsamque sententiam et sententias annihilamus, et irritamus et volumus esse nullas et nullius momenti etiam et valoris. Et si quis ad magistratus dignitatem pervenerit et li- brum ab Archidiaconatu majoris ecclesiae non susceperit magistralem, quamquam a peritis cujuslibet facultatis fuerit approbatus, ab ipsa eum dignitate et dominio privamus. Et si quis scholarem aliquem in terra vel aqua offenderit ad studia veniendo sive redeundo a studio modo aliquo vel ingenio in persona vel rebus, capite puniantur a praesule civitatis, castri vel villae, vel contratae aut loci, ubi deliquerit malefactor. Quodsi praesul vel Dominus vel potestas aliquorum praedi- ctorum locorum facere desierit, poenam eandem patiatur omnino ; civitati autem nostrae Bononiensi in districtu ejus volumus providere, sicut ab orientali parte currit Samibon sive Gensun de Alpibus nivosis in vallibus Padi, et in ipsa aqua Padi, et sicut a Meridionali haec Alpes protenduntur usque ad Alpes Scalarum, et sicut ab occidentali currit Leo de Alpibus in Scoltenam, et sicut Scoltena seu Panarium de- fluit in Padum, et sicut a septemtrionali parte decurrit Padum usque Baldalerium, praecipimus, volumus, jubemus de di- strictu Bononiae permanere, hoc salvo, quodsi Ferariolo, quae de ducatu Comadensi consistit, ultra Padum transire voluerit,

Strana 76
. 76 Juris- dictio Recto- ris. eis usque ad duos annos proximos peremtorie liceat pertran- sire, et civitatem aedificare; ita tamen, quod in ipsa aqua Padi, non liceat eis aliquod aedificium attentare; sed solum iter Padi praebant securum per aquas Padi et in vallibus eo- rundem sine aliqua datione muneris euntibus et redeuntibus omnibus per civitatem et locum praedictum omni tempore ob reverentiam crucifixi, et propter imperii celsitudinem cogno- scendam, ad quam pertinent reditus Padi fluminis et aquarum, et hoc ad postulationem nostri summi Pontificis Coelestini; alioquin sub protectione et jurisdictione Rectoris et communis Bononiae debeat permanere, firmiter statuentes, quod nullus rex, princeps, dux, vel Marchio-comes, nulla civitas, nullum commune, nulla denique persona saecularis v. ecclesiastica, alta v. humilis dictam nostram civitatem Bononiensem, nec suos cives, vel communicativos, nec aliquos alios , qui sub ejus protectione sint v. fuerint in aliquo, et has nostras con- stitutiones praedictas in rebus v. personis audeat perturbare, nec modo aliquo molestare; quod qui facere praesumserit, in ultionem suae temeritatis libras decem millia auri purissimi pro poena componat, quotiescunque praesumserit contraire dimidium imperiali camerae, reliquum civitati Bononiae in- tegre persolvat, et immunitionem civitatis ejusdem poenam dictam volumus devenire. In cujus rei certam in posterum evidentiam praesentem paginam conscribi jussimus, et sigillum nostrum auri puris- simi appensione fecimus roborari. Et venerabilis Pater Petro- nius natus in urbe nostra Constantinopolitana Graecorum de genere Caesarum urbis ejusdem, nunc Bononiensis episco- pus, precibus suis intervenientibus interposuit partes suas cu- jus exemplar hujus sacrae constitutionis bulla aurea nostrae majestatis impressa; et scriptum manu Ciceronis nostrae ma- gnae curiae notarii ad perennem memoriam et utilitatem sa- crae et fertilis civitatis Bononiensis tradimus gubernandam,

Strana 77
77 sedentes in Capitolio in solio nostrae dignitatis, hoc solenne privilegium pronuntiavimus, ad quod faciendum principes et reges, barones et praelatos ecclesiarum tam citramarinos, quam ultramarinos fecimus convenire. In quo primo venera- bilis pater Coelestinus, apostolicae sedis, et sacrosanctae Ro- manae et universalis ecclesiae pontifex generalis interfuit. In- terfuerunt etiam duodecim Cardinales, scilicet: Fernandus, frater regis Galliae, Compostellan. Canoni- cus, Episcopus Penestim.; Gursias, frater regis Castellae, epi- scopus Hostiensis; Vincentius Campanus, sanctae Mariae in- violata (sic) Diacon. Cardinalis ; Samuel, patriarcha Jerosoli- mitanus Paulus, prior Camaldulens.; Lotterius, archiepiscopus Ranens.; Manuel, Constantinopolitanus imperator auctoritate nostra; Andronicus, rex Thessalonicensis; appellavimusque Fridericum, illustrem regem Franciae, et Philippum, nobilis- simum regem Angliae, a quibus recepimus literas continentes, ipsos variis et arduis negotiis esse totaliter impeditos, quod ad nos venire nequierunt (in margine: non poterant). — Veruntamen rex Franciae transmisit Balduinum, comitem Flandriae, et rex Angliae transmisit Gualterium, comitem Pi- ctaviensem, (supra scriptum: Portaviensem), ipsorum ad hoc nuntios et procuratores speciales constitutos. Interfuerunt etiam patres conscripti centum numero senatores: Cornelius et Tiberius, praetores, pisti Cicerioni Hispaniae proquae- store, Pirus, praefectus vigilium sericis dolabrum, et alii re- ges et principes, et barones, et ecclesiarum praelati, quorum nomina praesens calamus non sufficeret ad scribendum; praedicto Ciceroni, magnae nostrae curiae notario damus et concedimus licentiam et potestatem, ut cunctis regibus, baro- nibus et personis volentibus et petentibus hujus sacrae con- stitutionis exemplar, ubi nostra non possit adesse praesentia, possit et debeat exhibere. — Sub anno nativitatis Domini

Strana 78
( nostri Jesu Christi CCCCXXIII. indictione sexta, incipiente- imperare Theodosio minore et imperante XXVI. annis. — Sequuntur literae Arnesti, archiepiscopi Prag, die 10. m. Aprilis a. 136. datae in tomi II. parte I. pag, 229. exstantes. Rector Universitatis studii Pragensis mandat omnibus Magistris, baccalariis et studentibus Univer- sitatis ejusdem: quatenus hodie hora vesperarum in ecclesia s. Galli intersint vigiliis decantandis pro animabus benefacto- rum praefatae Universitatis; et cras hora XV. missae defun- ctorum, nec abinde recedant, nisi vigiliis et missis termina- secus facturi tis ; alias poenam luent IV. grossorum irremissibiliter solven- pro de- functis. dorum. Datum Rectoratus sub sigillo. de inti- tulatio ne. Idem mandat omnibus et singulis non intitulatis pro studentibus se gerentibus (penna insulsa supra scripsit: habentibus), et privilegiis ac libertatibus ejusdem Universitatis gaudere volentibus cujuscunque ètiam status, gradus, ordinis, conditionis aut praeeminentiae: quatenus veniant ad intitu- landum seque infra octo dies proximos et continuos libro Universitatis realiter et cum effectu intitulari faciant, et in- scribi; sub poena non intromissionis pro non facientibus. Datum Rectoratus sub sigillo. sv In Rectoratu Mag. Laurentii de Rokyczana veniens qui- dam Petrus, natione Polonus, asserens, se baccalarium Pari- siensem et baccalariandum formatum Romanum ausu teme- rario ductus quoddam exemplar ad modum conjunctionum confecit, quod certis personis distribuit; qui post citatus, ut reddat suae positionis rationem, non valuit; imo et tabula- rum astronomicalium nondum bene noverat ingressum, qui post correptus est, ei in praetorium impositus veniam optavit.

Strana 79
79 In Rectoratu Mag. Martini de Wlassim аnno Dоmini MCCCCQQ (1499). Mag. Simon Chrudimensis, collegiatus collegii o. o. S. S. proposuit querimoniam in Joannem Baccalarium de Pieska, quod idem baccalarius nitebatur, eum percutere fuste et fo- cariam ejus, Joanne vero baccalario contradicente verbis Ma- gistri Simonis, et innocentiam suam attestante testimonia a Mag. Simone expetivit, quorum defectu res placitatione et amica compositione ad reconciliationis finem est perducta, et per Rectorem ac consiliarios paci redacta. Anno eodem circa festa Nicolai facta convocatione Re- ctorum scholarum Pragensium cohortatio publicata est, eis- dem Rectoribus pro vitae honestate, studiique diligentia ser- venda. Insuper optio data Rectoribus invenire aptum ince- dendi modum in colenda die Scti. Nicolai tenenda. Qui modo invento cartaque signato, Rectori Universita- tis obtulerunt, hunc videlicet, quod inaurari nolunt, nec uti gemmis et argento currus equites tubasque postponere, et humilius incedere. Prima vero Nicolai S. tenta vespera Rector Jacobus bacc. ad St. Egidium et Rector scolae St. Henrici Georgius Chrudimensis etiam baccalarius curribus equisque fruiti, epi- scopos conduxere in domos. Altero vero die cum tubis, cur- ribus, equitatu, strepitu ac clamore véteris novaeque urbium Pragensium plures lustravere vicos, citati vero per Rectorem semel, bis et ter, comparere mandato Rectoris omnino re- nuentes, ad certos in contumacia perseverarunt dies. Tandem interventu generosi Domini Wrbík et Domini Joannis Pytlík civis Pragensis ceterorumque concivium Pragensium humilia- tione facta Rectori et exhibita veniam consequuntur. *

Strana 80
4— SO Sub Rectoratu Mag. Wenceslai de Pacow. Anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo nono grandis controversia suborta est et multa in temporeque productiori longe vehementer exaucta inter Joannem bacc. de Pačow parte ex una, et Jacobum de Čechticz alterum bacca- larium Universitatis nostrae parte ex altera, ex qua plurima et confusione plena irrepserunt, tandem etiam ad usque con- tentiones gravissimas et pugnas reales excanduerunt et re ipsa experti sunt; quae omnia et singula perpulcre inter eos sunt complanata et mox pacifice comsopita ac ad bonum usque finem habita reconciliatione quovis strepitu judiciali adempto Magistrorum reverendorum mediatione, utpote Mag. Jacobi de Pacow et Mag. Pauli de Zacz, directorum collegii apostolorum tali sub pacto, tempore, ut peramplius futuro nequaquam praesumant in recordationem malivolentiae ducere haec et similia, vel insolenter refricare. Haec acta sunt co- ram Rectore praesentibus Magistris supra commemoratis ac quibusdam et sacerdotibus et saecularibus in aestuario ipsius minore Paulo superiore. Sub Rectoratu Mag. Georgii Kaurzimensis. Anno 1503. feria III. ante Petri et Pauli facta est ami- cabiliter concordia inter Mag. Mathiam de Pelhrzimow una ex parte, et bacc. Holczaph parte ex altera, et coram Magistris et Rectore notificata sic, quod Mag. Mathias dedit Holczaphoni bacc. 14 sexag. gross. Misnens. et ille totum jus suum in Dominam Martha Brozkowa Mag. Mathiae condescendit. Item in vigilia Petri et Pauli lata est sententia inter Magistr. Joannem de Opoczna una ex parte, et Petrum filium Lexonis parte ex altera, ubi Petrus culpavit Magistrum de cista a Mag. Georgio sibi data et per commissarios et detenta et aperta, quod Magister non negavit et ad hoc Petrus duxit

Strana 81
Sl testes. Magister vero respondebat, quod antequam commis- sario jure commissionis in bona praedicta se intromiserant, dixit Petro, ut cistam sibi datam tolleret, qui neglexit, et hoc Magister testibus eisdem quos et Petrus duxit, approbavit; Magistri vero sic invenerunt, quod postquam Petrus dictum Magistri spernens, neglexit cistam tollere, Magistrum non esse Petro culpabilem, sed Petrus cistam recipiat, si vult, et si quis ex ea aliquid movit, et receperit, in eo sua Petrus jure quaerat, ei non denegatur. Et super haec Mag. Joannes super suum sacerdotium et conscientiam professus est, nihil horum attigisse. — In Rectoratu Mag. Jacobi Pacowiensis. Item anno Domini millesimo quingentesimo quarto, feria V. St. Steffani post nativitatem immediate Magister civium civita- tis antiquae Pragensis cum Dominis pluribus consulibus venit ad collegium Caroli cupiens habere doctores et Magistros con- vocatos. His convocatis Mag. Joannes prothonotarius statuit sermonem satis diffusum ac elegantem, continentem multa varia et necessaria. Inter cetera tamen nomine Magistri ci- vium et consulum, quod magnam gerunt domini sollicitudi- nem de Universitatis bono, ut proficere pośsit, et in majorem multitudinem augeri, et vos Magistros exoptamus, quod stetis cum dominis, sicut et ante, et nos vos nequaquam derelin- quemus, sed omnino volumus protegere. Wenceslao Candido Pragense artium praeceptore et honoratissimi se- natus majoris civitatis Pragensis prothographo pragmatico, gymnasii Rectorem gerente, haec subito nata causarum ne- gotia jurisdictione compromissisque composita fuerunt. Anno Christi XVe.XI. Principio vertebatur causa inter Andream, baccalaurium, Rectorem gymnasii ad St. Gallum ex una, et Joannem bacc. 6

Strana 82
S2 dictum Ramess. Rectorem gymnasii ante laetam curiam parte ex altera, eo quod Joannes quosdam scholares de gymnasio ad St. Gallum fugitivos in suum susceperit gymnasium prae- ter et contra (?) scitum voluntatemque Andreae et statuto- rum, praeter praescriptionem. Sententia itaque lata, quod statutis jubentibus scholares priori restituat Joannes gymnasio, et poenam statutam luat decretam etc. Actum anno XVe.XI. feria VI. ante Martini. Item inter cantorem ad aedem divi Henrici et Annam viduam sutricem, qui quidem quibusdam ad se vicissim litteris missis, et illis quidem famosis sese criminis accusabant. Quo- rum litteris inspectis inventum est: posteaquam Anna vidua prior dedit libellum famosum in cantorem, prior verbis hone- stis emendet, cantor deinde similibus eam mulceat verbis. Paribus etenim delictis, pares debentur emendae. — Actum feria II. ante Epiphaniam Christi anno XVe.XII. Item Bartholomeum et inter Mag. Matthiam Pelhržimo- viensem de promisso sex sexagenarum secundum testamen- tum Mag. Pauli solvendarum inventum est: postquam Bar- tholomeus civis Pragensis testimonio probavit, quod Mag. Ma- thias gerens commissarium dare sex sexagenas illi pollicitus est; datur pro eo sententia, et Mag. Matthias, ut in sex he- bdomatibus illas deponat, et alias in praetorio novae civitatis Pragensis quaerat etc. Actum anno ut supra, feria III. Fabiani. Item inter directores collegiorum nationis Bohemicae quaedam inerudita nata erat seditio, de promovendis et por- rigendis scholaribus suis ad bursas etc. — Composita est per modum placiti anno ut supra feria IV. die Agnetis. Item inter Simonem baccalarium et ad St. Michaëlem Rectorem et inter Wenceslaum bacc. luscum Rectorem Gy-

Strana 83
83 mnasii ad St. Aegydium similis nata erat quaestio de fuga scholarium ex uno gym. in alterum. Ubi Rector St. Aegydii, ut-reus est damnatus, et poenas statutorum multatus, gra- tiam tamen sicut ceteri obtinuit. Actum anno XV.eXII. fer. VI. ante Sophiae Tekog. Mag. Wenceslaus Letomýslius, Rector gymnasii Pragensis, regiae majestatis capellanus, electus anno 1515. Hic bona Universitati Pragensi sui officii diligentissima et partim magnifica administratione, quae senioribus non pla- cuit, ordinavit et effecit. Unum et singulare, quod sui prae- decessores nunquam efficere potuerunt, privatorum calceos rotundos et incisiones duplices manicarum sub poena 2gross. alborum interdixit, et ad cum finem deduxit; itaque nullus ex baccalariis, studentibus, scholaribus ausus erat in illis cal- ceis et cum talibus incisionibus deambulare. Alterum 1513. anno Christi examine magistrali habito et quinque Magistris recenter creatis, tempore sui officii Re- ctoratus anno 1515. feria II. in die Laurentii examen Magi- strale aperuit, et quatuor Magistros creavit, nobilitavit ac de- terminavit : Mag. Paulum Pragensem, Mag. Nicolaum Letomy- šlensem, Mag. Wenceslaum Roždialowicensem, Mag. Georgium Pragensem, praesentibus excellentissimo senatus Pragensis principe, Domino Buryano et Domino Joanne Hlawsa ac ce- teris consulibus. Postremum et nobile id sua cura et consilio cum do- minis Pragensibus capto, licet quidam Magistri contradicebant, non advertentes bonum Universitatis, fecit et disposuit: quod regiam majestatem per dominos Pragenses ad Viennam lega- tos et Mag. Wenceslaum Album Pragensis senatus cancella- rium sollicitavit pro litteris ad Synodum dominis baronibus 6

Strana 84
4—„ 84 super eo demittendis, quod nullus dominus suum subditum de nostro studio, quod se in eo contineret, auferre et reci- pere audeat, quod quidem se facturum regia majestas pro- misit, scilicet quum prope finem officii mei id actum erat, Jo- annes obligatur futurus Rector, quod accurate et diligenter cum dominis Pragensibus, qui se nobis cum ceteris civi- bus sponte adjumento offerunt, ne id nobile opus inceptum, multum Universitati profuturum, ignavia negligat, sed pulset ac sollicitet regiam majestatem pro illis litteris edendis, ne illud gymnasium negligentia Rectorum ad unguem corruat ac decidat. Quibus tam memoratu dignis et praeclaris facinoribus confectis ac relictis, tandem ab illo officio absolutus est, quod in seniores Magistros iterum derivatum est, scilicet si aptio- res et habiliores ad ea officia obeunda in gymnasiarchas eli- gerentur, posset id studium sola diligentia in parte aliqua recuperari. Causas, quas habui et confeci, ne membranos maculem, hic non descripsi, praeter hanc, quae inter Mag. Brictium et Mag. Wenceslaum orta est partim ignominiosa ; quae quidem auctoritate Rectoris et Magistrorum absque strepitu judicii perstricta et complanata est hoc modo: Magister Wenceslaus nobis materna lingua hac ratione confessus est : „Nenarzikám ho, a neprawím naň nicz zlého.“ Tandem nos addidimus, quod Mag. Brictium penes ejus litteras con- servatorias habemus et tenemus pro bono et honesto Magistro, bonis et honestis parentibus de thoro legitimo: quod, si quis id ei insimulare conaretur, dicimus, quod sibi injuriam faceret. Sub Magistro Duchkone Brodense, generalis studii Pragensis moderatore. Anno Christi 1516. mensis Augusti 16. die et 18. post ludum litterarium, cui "Beaniae“ vulgo nomen est : duo ka hd"

Strana 85
S presbyteri simplices studium et membra in concionatione pu- blica, verbis leviusculis detractoriisque perstringere ausi sunt. Exin baccalarii et studentes scholaresque Pragenses commoti cuneatim dominum Rectorem adierunt, et audens facinus re- formatum iri poposcerunt. Quibus facile assensit, nihil enim restabat, quam ultio injuriae acceptae. Verum séditio in viros consulares delata, ut in defensatores gymnasii, qui lite sa- pienter et juste examinata omnem discordiam hac ratione sedaverunt. Ut vero posteri utrinque discant esse cautiores, et in Pragensium regestis, et in istis membranis arbitrarium hoc edictum est annotatum. — : — Gakož gest znikla nesnaz a ruoznicze mezy poczti- wými Panem Rectorem, Diekanem, Mistry, Baccalarzy a Stu- denty y wssím Vezenim obecným prazkým s gedné: A mezy kniezem Jakubem, fararzem Matky Božye przed Tynem, a kniezem Janem Honsu, fararzem v Matky Božye na Lužy s strany druhé: o kazanye, kteraž gsú tiž fararzi proti wsse uczeny obecznev prazskev, y Audom a Stawom geho, uczinili gich dotykagicze; gessto oni to gsú sobie nemalo ale mnoho obtiezowali, prawicze, že gim na gich a wsseho vczenije po- cztiwosti gest wysocze sazeno ; a ten glenoth uczenye prazské, ze gest tak dotczeno, že wysse a tize ku potupie geho do- tezeno, gest byti nemohlo. — Strana pak druha wymluwy to- liko ktere gest toho miela, ty gsú take slyssany; kdez po zprawie takowe wsseho Vezenye, obeczneho prazskeho, y take po wymluwach druhe strany Pany Purgmistry a raddami sta- reho a noweho Miest prazskych; toho gest na stranach, o ta- kowe nesnaze aby na nich toho bylo mocznie przestano, k wyhledany slussnych prostrzedků, s dobru gich woly dosa- zeno, kterymizby téz strany w mir a dobrý pokog, mohly vwedeny byti. A ze oni Pani Purgmistrzy a Raddy gisty po- czeth k takowému, takowých prostrzedků wyhledawanye, osob z vezenye prazskeho a z kniežstwa, k sobie przygiti miny. Y tak ucziniwsse przygiali gsú k sobie pana Rectora uczenye

Strana 86
S6 prazskoho zstawno tehož uczenye sama ssesteho, a pana Administratora z vrzadu Duchownyho a z ffararzuo miest prazskych tež sameho ssesteho. Y wice nesnazy s nimi spolu mezy stranami sprwu dotozenymi takowu wypowied, prohle- dagicze k obogi strany dobrev a pocztiwev, gakozto moczny vbrmane, meži nimy uczinili gsú a giny etc- Ze po zprawie gedne i druhe strany co gsú wyhledali, že niekterzy czinicze tu hru a beany, y take ony kniežy swrchu dotczeny z porzadu a dobreho zpusobu, a chwaliteb- neho gsu wystupili wssak gedni mimo druhe wicze a tiže. Nebo prwny shrzessili gsu toliko nietze, mluwicze k niektery lehkosti osobam stawu duchownyho, A druzy v przymo y ku pocztiwosti i k lehkosty wsseho vczeny prazskeho y Audom geho vbližiwsse geho a gych newažnie dotykali; a podle toho y osob swietskych pohlawi obogiho ku pocztiwosti gich tež przykroczili, a gich nemalo dotkli. A protož kterežkoliwiek osoby z uczenij prazského y z swietskych lidy obogyho pohla- wy, y take wsseczkno uczenye prazske gsú dotykani, že my Purkmistrzi a Raddy miest prazskych to nalezame, že takowa dotykany od kniezy gmenowanych gich pocztiwosti netoliko ke sskodie, ale k naymenssi vczinie gich pocztiwosty wssech y wsseho uczeny uczenye prazskeho, i každe osoby, zwlasstie tež i osob swietských, obogiho pohlawi negsu a byti nemohu, nemagi a nebudu, nyny y czasy buduczy wiecznie. Nebo oni swrchu gmenowani kniežy a ffararzy gich wssech a wsseho vczeny prazskeho; y každe osoby zwla- sstie tez osob swietskych obogyeho pohlawy nemieli gsú a nemagy, než za gine dobré, y zachowale lidi, gako ge pani a wssickni giny dabrzy lide magy a držy. A czożkoliwiek ta- kowym dotykanim proti wssechniem proti take wssem ucze- ny prazskemu, y proti gedne kazde osobie z vczeny neb swietskych, obogyho pohlawye se gest stalo a wystupilo ze my wssech spolu, y gedne každe osoby zwlasstie zadame, aby to z srdcij swych wypustili magicze k sobie dobru a krze-

Strana 87
Dí stiansku wuoli a lasku gim toho niczym zlym nezpominali pro- nassy žadost a przymluwu to vezinicze, nebo my to wsseczko mezy tymiž stranami gakožto mocny vbrmane tauto wypo- wiedi zdwihame ; A ge w dobry mir a pokog uwodime, A czož se tu k nassy žadosti stane že my to wssechniem, y kazde osobie obzwlasst dobrym przatelstwim chczmy odplatiti nynye, y na czasy buduczy. Než przi tom obogim toto nalezame nebrž i przikazugem, aby gedni y druzy proti sobie, ani takowymi wieczmi ani gim podobnymi od dnessnyho dne newystupowali, ale rzad dobry mezy sebú wedle praw swych statut a swobod dobrych chwa- litebnych, y starobylych obyczegiow drželi a zachowawali; A radiegi se na obie strany milowali a welebili, nežli se kazyli a hanieli; kteražto wiec netoliko gim sskodliwa, Ale tez wsse- chniem tiemto miestom prazskym, i obywatelom byti bi mo- hla. Gestli že by pak kdy to se przihodielo, že by ktera osoba proti ktere czo prowinúla, aby se swymi prawy a statuty a wysadami na obie stranie hledieli, a prawem žiwi byli, swe pomsty nad sebu mimo dobry rzad a zpusob žadnym obycze- gem neczinicze. Pakliby ktokoliwiek z dobryho rzadv a zpusobu wystupie prawiem žiw byti nechtiel, že takowy každy ma od porzadneho sweho trestan y pokutowan byti, tak aby se gim giny trestati a takowych wieczy y gim podobnych se nedo- pusstieti mohly. — Actum in collegio domus Caroli in stuba facultatis ar- tium praesentibus magnificis D. Magistris civium et senatu antiquioris et novae civitatum Pragensium; administratore in spiritualibus suo cum officio, universo ferme parochiarum clero, Rectore Universitatis Pragensis, Magistris baccalaureis, baccalaureandis, studentibus, reliquis quoque civibus, littera- rum studiosis — anno Dominicae nativitatis M.VeXVI. feria III. die passionis Ludmillae.

Strana 88
Fenceslao Candido artium Magistro, Pragen- sis civitatis Cancellario. Magister Wenceslaus Letomyslius reg. Majestatis capellanus, officii archiepiscopatus Pragensis ejusque administrationis executor, ac divi Apollinaris in monte ventoso Decanus, in Rectorem generalis studii Pragensis ele- ctus. Etsi pro examine ad gradum Magisterii aperiendo con- vocationem fecerit, nullis inventis ad id personis idoneis fa- tis id commendavit: has tamen causas judicii tenore in sua administratione majores decidit cum dominis Pragensibus se- natoribus ad id destinatis a domini 1517. Mag. Paulus Przi- bram citavit Mag. Wenceslaum de Zaacz Vachkonem de eo, quomodo suae famae et honori contumeliosis verbis deroga- ret, eumque coram officio Rectoratus ac consulibus accusavit. Mag. Wachek conatus erat juri Rectoris refragari eam cau- sam in statuta domus devolvens. Sed cum jurisdictio Rectoris super omnia supposita et praepositum excepta mense portione extenditur et res in publico etiam acta est, demandatum est ei coram supremo officio Rectoris respondere; res more pla- cidi est complanata: Mag. Wachek Mag. Paulo reformat istis verbis : Mistrze Pawle, cocz sy na mie pužalowal, prawjm ze gsem toho o tobie nemluwil, ani k tobie nicz, miel gsem tebe za pocztiweho a dobreho mystra, mam a miti chczi. Item sacerdos Jacobus Laetae curiae plebanus in ser- mone nominavit propter Rezconitarum ludum, quem paschae post prandia sine requisitione Rectoris, et directorum exer- cere voluerunt, studium Pragense, clenodium rubiginosum. Audita causa est et ab administratore et Rectore accusanti- bus Magistris artium ille se pollicebatur eis in eodem loco hoc reformaturum et ita fecit in die Trinitatis. Item causa difficilis aliquot septimanis cum senatoribus magistratus Pragensis versata erat de stuba Mag. Wenceslai emortui Rauss, inter amicos mrez (?) fieri et debitores, quam

Strana 89
☞. etiam felici auspicio juste terminavit et edictum oblongum cum praefatis dominis fecit, quod in charta descriptum est. Item cetera contingentia oculato signanda lapillo fortunae mando. Laurentio Trebonio preshytero et artium liberalium Magistro generalis scholac Pragensis munere Rectoratus fungente perquam difficilis inter Mag. Wenceslaum Zate- censem, et Mag. Paulum Przybram Pragensem lis ac contro- versia de ephemeridibus volvebatur. Nam Mag. Paulus affir- mabat cum alibi, tum coram officio Rectoratus, Mag. Wen- ceslaum Zatecensem falso calculasse ephemerides, nec unam esse rigam, quae careat menda; praesertim pro anno 1517. calculata; pro anno vero domini 1518. non astrologica ju- dicia éed astronomicas supputationes carpebat conviciabatur- que. Mag. vero Wenceslaus imprimis astronomicas calcula- tiones, ut radicem judiciorum defensare cupiebat. Interrogati sunt sub qua longitudine situant Pragam. Mag. Wenceslaus Pragam, distare ait ab occidente ha- bitato 37 grad. 30 min. et differre a Toleto meridianum Pragensem 1 hora 48 min. Et hoc nitebatur ostendere mul- tipliciter. Primo per cosmographiam Ptolomei triplicem; nam per 371/2 grad. Praga situabitur ad Albim per 29 grad. prope Rhenum. Secundo per tabulas regionum et differen- tias a Toleto: supponendo Toletum distare ab occidente ha- bitato secundum Ptolomeum 10 grad. supputando pro 1. hora 15 grad. et 4 min. 1 grad. distabit Praga a Toleto 27 grad. etc. Tertio supposita prima oppositione in Januario anni 1517. pro Toleto aequata per Alphonsum, et addita dif- ferentia longitudinis Pragensis a Toleto; verificabitur illius oppositio : oppositio Toleti 7. die Januarii 13 hor. 22 min. Pragens. erit 7. Jan. hora 15 min. 10.

Strana 90
. 90 Lltica Quarta ostensio: sensu indicatur Nurinberga occiden- talior esse Praga. Sed orientaliores addunt ad occidentalio- res. Si autem 29 grad. esset longitudo Pragensis, cogeretur Nurinberga addere ad Pragam, ut exemplo probavit: in Octobris instantis anni et aliis calculatis per 29 grad. longi- tudinis, et hoc respectu lunationum Joannis de monte Regio in calendario suo etc. Quinta ostensio : in tabula Joannis Saxonensis impressa cum Canonibus Alphonsi longitudo Pragensis 36 grad. 20 minut. quae magis accedit ad 37 grad. quam 29 grad. Mag. vero Paulus Pragensis affirmat Pragam distare ab occidente habitato longitudine 29 grad. O minut. differen- tia a Toleto 1 hora 14 minut. Primo probat ab auctoritate Mag. Joannis de Lineriis qui propria manù in vetusto codice longitudinem Pragensem adnotavit 29 grad. et approhat ex observatione eclypsium per instrumenta magna et magnos triangulos. Secundo ad Ptolomeum respondit longitudines civita- tum et regionum, quas ipse per deliquia luminarium non ap- probat, sunt respuendae, ut ipse in Almagesti et cosmogra- phia testatur. Nam non est tanta fides danda peregrinationi exploratorum, sicut longae observationi astronomorum. Tertio argumentabatur, ad nihilum redigi debere no- stras et circumadjacentium tabulas, quia omnes nostrae reso- lutae calculatae sunt ad 29 grad. longitudinis. Unde supposità (vel supputata) & Januarii superius scripta ad Toletum ex oppositione harum urbium accepit dif- ferentiam a Toleto, et investigavit longitudines infra scripta- rum urbium, Nurinbergae longitudo 27 grad. differentia 1 hora 9 min.; Pragensis 29 grad. differentia 1 hora 14 mi- nut.; Viennae 31 grad. differentia 1 hor. 22 min. Cracoviae 32 grad. differentia a Toleto 1 hora 26. minut.; Budae 36 grad. differentia 1 hora 44 minut. Et secundum has longitudines, praedictarum urbium

Strana 91
* ephemerides lunationesque omnes dixit esse calculatas. Tol et tantis rationibus pro utraque parte adductis, coram officio Rectoratus assidentibus doctoribus et Magistris ad audientiam horum convocatis, tale inter dictos Magistros propositum est medium: Quum ambo fateantur, Joannem de monte regio ut principem astronomorum sua aetate, recte calculasse in ca- lendario suo lunationes et eclypses pro meridiano Nurin- ber gense quapropter per easdem tabulas, s. Alphonsi: deliquia solis et lunae anni 1518. labentis ambo pro meri- diano Nurinbergensi calculent, et calculationes suas in scri- ptis coram officio Rectoratus deponant, ex quibus facile de- prehendetur cujus longitudo sit praecisior. Verum tamen cum instabat tempus divulgandarum minutiarum; dictum est mag. Wenceslao, uti es electus a Magistris pro astronomo publica minutias. Si autem aliquibus mendis scatent, in tuum dede- cus convertantur. Mag. vero Paulo dictum est : Si placet, po- teris inter amicos a se calculatas ephemerides distribuere, ita tamen, ne inveharis in Mag. Wenceslaum falsarium ad- pellando. Nam persuademus nobis ex superius disputatis utrumque per suam longitudinem recte praeciseque suppu- tasse. Accedit et hoc quando estis ambo Universitatis Pra- gensis Magistri, ne vestra controversia aliquod ignominae Uni- versitati afferret. Sub Rectoratu nostro non deposuerunt eclypsium sup- putationes; proinde haec lis usque quaque componi potuit minime; quid futurum sit ignoramus. Anno Domini 1519. in exordio Rectoratus Mag. Lau- rentii Trebonii, capellae Bethleem Rectoris per tres Magi- stros, de electione decani tandem et Rectoris et Directorum gravis controversia dissensioque orta est; hi profecto Decani electionem non fuisse legitimam asseverabant, et ideo turbas inimicas movebant, dicentes, hanc electionem seniorem e fa- cultate artium fundasse in quadam propositione, quod scilicet

Strana 92
92 praepositus collegii Caroli officio suo defunctus pro consuetu- dine decanus deligi debeat. His reliqui omnes de facultate ar- tium Magistri pleno ore reclamabant; sed penes statuta libe- ris vocibus decanum electum fuisse asstruebant, et ita in ele- ctionem Rectoris et Directorum processum ratum esse volue- runt, quia super pluralitate vocum rite concludebatur. Quare convocatis doctoribus (deletum) et Magistris praecipue de con- sulatu Pragensi, ut tranquillitati Universitatis consulerent, su- per hac lite conclusum est: Decanum liberis suffragiis nume- rositate vocum legitime fuisse delectum. Ideo reliquus pro- cessus in electione Rectoris et nationis Bohemicae directorum validus fuit ; neque in posterum, quod pluralitate vocum pe- nes statuta rite fuerit (decretum), quisquam violare attenteb sed in similibus casibus statutis faveant, et illic veluti regula quadam non errabunda, non tantum in publicis actibus et of- ficiis sine invidia conferendis; verum etiam in privatis mori- bus regi velint, studeant et totis industriae nervis conentur. Magister Wenceslaus Letomyslius Rector Gymnasii Pragensis, ecclesiae S. Apollinaris privilegiatus decanus. Contingentia quaedam et controversias inutiles membra- nis istis tradere nolui praeter unam de electione decani, quam aliqui Magistri illegitimam, et circa electionem Recto- ris asserebant, ob quam quidem electio Rectoris fuit dilata ad feriam V. post Galli. Tandem in fine officii mei cum eam complanare bre- vitate temporis interceptus nequiverim pugnacibus Magistro- rum sententiis occurentibus novo Rectori officium resignavi, nec in me diuturnius tenere volui, anno Domini 1519. Mag. Wenceslaus Letomyslius Rector Gymnasii Pragen- sis ac Archiepiscopatus ejusdem civitatis sede vacante admi-

Strana 93
93 nistrator Anno 1521. Rectoratus officium administrare li- bentissime voluit, sed rabie pestis desaeviente, et deme- dio juvenes siniores tollente, nec personas idoneas ad exa- men Magisterii reperire, nec inflexisse aliquos potuit. Ea pro- pter nulla negligentia officii mihi id contigit, quoniam omnia pro virili nostra tenamina tenuimus et determinavimus. Anno eodem causa humani generis scelerum omnium conditor, rerum cladem haud exiguam permisit in christianos hanc: quod Turcus per ingentem catervam militum confines provinciae Ungarorum teterrima depopulabat, contra quem denique tota christianitas cumulabatur. At is vero arce Beelehrad per fraudem obtinente, pa- riterque coadunationem perhorrescente, maxime quidem Boë- morum abiit et suam regionem Sophiae regi depopulari ut admitteret, impensius inivit. Magister Joannes Presticenus Rector Universitatis electus anno 1522. dum gregem sibi commissum post pestis saevitiam numero- siorem reddere contendit, dataque non vulgari opera frustra- tus, quatuor tamen viros in collegium seu ordinem Magistro- rum asseruit, magistralique mitra, ornavit, videlicet: Joannem Choznam, Martinum Clatovium, Udalricum Humpolecz Pra- gensem, Hieronymum Mantuanum. Nam quintus Joannes Zlu- ticenus examinatus titulum magistralem per contemtum aversatus est. Ceterum etsi causas nonnullas composuerit, ex his tamen unicam huic chartae pro futura memoria inscri- bendam voluit, coactus precibus utriusque partis. Item Catha- rina, Pauli uxor dicta Ssyparzowicz, insimulat Blasium Strzi- brzensem Collegiatum domus Reginae, quod pallium pellitium ea inscia abstulisset, cupiens sibi reddi. Blazius contra ait, sibi a Catharina pelles dono esse datas et uterque fidem dicto- rum suorum in testes rejicit etc. Haec causa per amicos more placiti est composita, hoc pacto, ut Catharina his verbis allo- t

Strana 94
94 queretur Blazium: Blažku giž ya ty blany mimo se pausstim, a neprawim na tebe nicz zlého etc. et Blasius Catherinae: Prawim že ty blany ktere gsem k sobie przival; pro nicz zlého a dobrým sem ga myslem ge przival: gakož y ginym to wie- domo ge. Actum feria 4. post Reminiscere. M. J. P. Prorector. Anno 1523. Joannes Presticenus electione prorector Universitatis declaratus post Magistri Wenceslai Luthomyslen- sis obitum, qui tum Rector erat : statutorum jure habenas Universitatis regendae coactus suscipere ac tenere nec quid- quam moliri potuit pro incremento Universitatis, prohibitus rei familiaris domus Caroli administratione, cujus tum onere premebatur. Nihilominus tamen tranquillitati studiosorum consuluit cum nonnullas controversias inter personas emer- gentes sedavit. Quarum haec unica hoc libro digna visa est, quae inter Joannem bacc. tum Rectorem scolae divi Egidii ex parte una et Joannem Rokyczanum Wosstyp dictum altera, de ignominiosis verbis mutuo in se conjectis. Haec studio amicorum inter eos ita composita ac ea lege sopita est, ut nulli unquam eam refricare citra famae periculum liceat. J. Prest. Rector. A. 1524. En quam pertinax sit fortunae malignitas, quae cum semel, quem persequi coeperit, haud facile cessat, quod vires humanas pertinacia vel defatiget vel exhauriat ac penitus sub- nervet. Ejus saevitiae vel hoc evidentissimum argumentum est, quod continuo ad cumulum oneris addere solet, nec ullo intermittendi studio respirare ac vires resumere patitur. Haec itaque parum benigne cum Joanne Prestizeno agit, utpote quem iterum atque iterum annuo imperii onere gravat, quo

Strana 95
95 si quicquam virium post tot gestas provincias reliquiarum su- perfuerit, hostili animo extinguat, et multijugis curis lasset. Utcumque tamen fortuna saeviat frustrata tamen conatu est. Siquidem luctatur cum onere imposito (licet haud respon- deant vires) nec tamen frustra et vane; nam augetur Magi- strorum ordo ac ex numero baccalariorum titulo Magistrali philosophiae et artium decorantur magistrique salutantur, sci- licet: Joannes Zluticenus Karlih, Joannes Slanensis, Paulus Wodolinus, Joannes Pragensis Wopatowinus, Wenceslaus Pi- scensis Medek, Mathias Polnensis; adversante ac repugnante nimium fortuna. Actum anno 1524. Mag. Thomas Wlassymensis, Rector 1525. . 5 i. Non adeo est fecunda Universitas nostra et nimium fe- lix, quemadmodum sub antiqua aetate, ut quotannis movos ad gradum magisterii posset procreare filios ac viros idoneos ad altiora promovere; sed cum alii in hac parte optimae rei publicae literariae consuluerunt, ita ut nec opus esset magis consulere, etiam obmittenda obmisi. Licet multae dissentiones controversiaeque exortae fuere inter juniores, mediocres et seniores nostrae Universitatis milites, tamen ea omnia ami- corum more, in pace bona sopita sunt, et extincta, et quae huic chartae mandare non refert, hac unica excepta de Ma- gistri Nicolai debito, quod Servacio debebat; nam bibliopola Servacius cum Magistro Nicolao Ssud moram in judicio tra- xere sat longam, et eo demum ventum, quod Mag. Nicolaus, quidquid Servacio debebat hoc totum plenarie et integre dedit et persolvit nec amplius vel minimum nummum nomine debiti dare Servacio debebit, etiamsi aliquid in charta, re- gistro aut chirographo esset inventum, nullam vim poterit habere, nam Mag. Nicolaus a Servacio et ejus omni debito

Strana 96
„ JO missus est, et ultima solutione hac quoque proscriptione to- taliter absolutus est. Sub Rectoratu Mag. Mathice Chorambii, anno a nativitate Christi 1526. Quanquam multa et varia essent, vel hic vel alias re- ponenda, quae hoc anno acciderunt; tamen quia nimis infe- licia et plus quam tristia sunt omnia, horret animus calamum, totusque devectus in luctum est. Unicum tamen necessario huic chartae mandandum est, quod quis velit, nolit legere cogetur etiam membrana hac evulsa. Id autem est judicatum seu sententia, quae lata fuit in Gallum Zattensem Czahera di- ctum propterea quod a D. Simone de Tyssnow, auri fabro in jus citatus pro quibusdam cyphis argenteis reddendis juri Universitatis tergiversantem varia ludens Rectoris officium, parere noluit. Cujus quidem sententiae ratio vulgari sermone hic descripta erat, quam ipse Gallus, animo Clodium, moribus vexo Catilinam referens, turpi litura distruxit; quando suc- cessor factus utcunque fuit Chorambo in officio, librumque hunc sibi creditum habuit. Cujus per lituram dehonestatio, post occasio fuit libri cum innovandi, tum membranis augendi. Thomas Rakonus artium Magister anno 1527. Ex oris Italicis merce literaria onustus rediens ab Uni- versitate salutatus adciscitur in honorem, ac summum Magi- stratum Universitatis electione solemni; quo fungens multa negotia perfecit, quae vel in decus et ornamentum vel com- modum Universitatis vergebant. Etiam causas nonnullas abs- que strepitu judicii composuit, quarum aliquae ad vota par- tium hic adnotantur. Controversia, quae inter civem Pragen- sem Hluchy dictum, et Magistrum Nicolaum Ssud de pecunia

Strana 97
97 solvenda sedata est, namque Magister Ssud debitum illi per- solvit. Ea item, quae inter Martham Horczickowa ac Mag. Wenceslaum Medek, similiter de debito finem accepit. Lis in- ter Magistrum Dominicum Hoffmann, medicinae professorem ac Judaeum, qui plagis affectus fuit a Dominico, in concor- diam amico more redacta est. . s Gallus Zattensis Czahera regio edicto, tandem in exi- lium actus merito, multum negotii cum officio Rectoris tum toti Universitati exhibuit, in reddendo libro praesenti olim sibi credito, quem idcirco Rectori reddere negabat, quod hunc turpi litura (qua sententiam in se latam a suo praede- cessore secundum statuta, destruxit) dehonestavit, unde ti- mens crimen infamiae et laesae fidei fingebat coram se- natu Pragensium futiles et vanas causas libri non dandi et praecipuam : ne nugae mendaciave sua quibus libri membra- nam fere totam resperserat perirent, quas tamen post Magi- strorum concilium et consensus tollendas noluit itaque com- pulsus senatus Pragensis auctoritate librum anno elapso re- stituit deturpatum, qui post instauratus et a turpitudine vin- dicatus est. Actum anno 1528. Mag. Joannes Presticenus suffragiis eorum urgentibus, qui ab Universitate electores de- clarati fuerunt, provinciam regendae Universitatis subit, et quidem haud sponte; videt enim rem parum prospere succes- suram, ob deploratam solitudinem ac paucitatem gregis stu- diosorum, quam ammoliri seu abigere non consiliis, non de- nique opera strenue data liceret. Quod augurium eventus ipse sequutus est. Porro habenas administrationis tenens, ac jus Universitatis administrans causas aliquot inter partes ver- satas, et judicatis seu sententiis, et placiti, ut dicitur, more 7

Strana 98
-— D composuit. Quarum duae tantum adnotatione dignae visae sunt. Prima, quae inter duos Polonos vertebatur: Mathias Polonus diem dixit Thomae Polono, ligatori librorum illumque insimulavit, quod litteras cum quibusdam formis, quibus libri ornantur, ex Polonia ab amicis Mathiae missas, ipse Thomas acceperit: monitusque, ut eas formulas ad se non attinentes Mathiae daret, renuit. Proinde Mathias petit, ut Thomas ad reddendum jure cogeretur. Thomas respondens accusatori, negat se vel litte- ras vel imagines, quae ad Mathiam spectarent, accepisse ; sed ea tantum, quae sibi attinebant. Mathias fidem accusationis in testes rejicit; quos tamen ad multas hebdomadas non addu- xit. Idcirco hac sententia haec lis diremta est. Posteaquam Mathias accusationi nullum testimonium addidit, jure haec ci- tatio Thomae in jus in nihilum redigitur, ac inhibetur Mathiae, ne prius Thomam inquietare citationibus audeat, quam justi- tiam paret. Secunda fuit inter Hieronymum Coloniensem, et Mar- tinum Coloniensem Collegas domus reginae, pro verbis con- tumeliosis et infamiam redolentibus simul de nudatione ferri in Hieronymum. Haec autem praesente Mag. Laurentio eorum directore arbitrii conditione composita est in hunc modum: Nos Rector cum Mag. Laurentio, directore, aucto- ritate arbitrorum, omnia verba, quibus se mutuo partes laese- runt, annihilamus, nulliusque famae in perpetuum incommoda- tura pronuntiamus, simulque decernimus, ut nulla partium al- teri id refricare aut commemorare praesumat, sub poena fidei fractae. Nam ea verborum petulantia causam habuit noctem, atque calices vel vinum, quae nihil moderabile suadent. Actum brumali tempore anno 1529.

Strana 99
D aveeativisi Annus 1530. Mag. Jounni Presticeno na ktenmnnnte B . pro administranda republica literaria paullo auspicacior ces- sisse, vel eo nomine videtur, quod dignatione Dei fortuna re- luctante facultas adfuerit augendi, ampliandive ordinem Magi- strorum ; siquidem ex Baccalaureorum sorte quatuor viri translati sunt ac promoti in Magistrorum Collegium, magistri- que artium creati sunt. Joannes Pragenus Zahradka, Henricus Dworensis, Stephanus Visovinus, Wenceslaus Pragensis. Cau- sae autem, quae inter personas vertebantur, partim via placiti, partim judicatis terminatae sunt, ex quibus unica meretur hic annotari. Judaeus Zalman Chomutowsky in jus traxit Geor- gium bacc. Rectorem scholae Zderazenae, ab eoque vestem pelliceam et pileum mardurinum sibi furto sublatum et apud baccalaureum inventum jure reddi exigebat; at bacc. se pel- liceum ac pileum emisse libere et praesentibus testibus fatetur, Judaeoque reddendum negat, nisi pecuniam, quam pro pelli- ceo numeravit, illi Judaeus reddat, et signis comprobet, pelli- ceum ad se attinere addens se ignorasse, rem furtivam emere, quod et Judaeus ex furis relatione confirmat; unde inter par- tes hac sententia causae lis sedata est. Quandoquidem id certo cognitum est, Georgium baccalaureum pelliceam tunicam atque pileum, non ut furtiva, sed libera emisse, et quinque sexagenis redemisse ; quo circa decernitur, ut idem bacc. res emtas in jus deponat, quas, signis probabilibus datis, ac quin- que sexagenis, licebit Judaeo pelliceum simul cum pileo in suam possessionem transferre ac redimere, quod cum factum est, Judaeus pelliceum et pileum accepit, baccalaureus vero quinque sexagenas etc.

Strana 100
100 Rectoratus Mag. Laurentii Trebonii ultimus in spiritualibus administratoris post Galli 1530. Ego vero Magister Georgius Pisensis, praepositus colle- gii omnium Sanctorum, vicerectorem tum agens, officium Re- ctoratus perficere cogebar. Nam dictus Mag. Laurentius, anno 1531. currente, festo Spiritus sancti gravi morbo pituitae molestae sodaeque laborans, vitam cum morte commutavit et hominem exuit. Causae vero inter personas istae tantum or- dine vertebantur. Item domina Ludmilla vidua illuminatoria Hieronymum bacc. evocavit, objiciens ei 5 sexag. Misn. veri debiti et tres annulos aureos; sed haec demum controversia inter eos liga- mento matrimonii evanuit. Item Stanislaus studens Zelezník cum conjuge sua Re- gina, Joannem bacc. cognomento Fausek, citavit 14. sexag. Misn. illi objiciens; sed quia tunc temporis testes ipsi in prin- cipalibus circumstantiis causae disconvenire sunt deprehensi, ea propter haec causa tum annihilata est ; ea tamen sub con- ditione, ut dictus Stanislaus, si voluerit, denuo citet. Etiam Georgius dictus Gyrka ad jus pertraxerat Mag. Martinum Glatovinum et Mag. Joannem Carolum Zluticenum, directores collegii nationis Boëmicae, per quos inde, ex una- nimi omnium consensu ob sua mala facinora pulsus fuerat, objiciens illis 4 sexag. grossorum Pragensium, quam summam tempore suae mansionis dicebat se in habitaculum impendisse et cum directoribus pactum tale habuisse, ut exituro vel po- tius inde ejecto, persolvant. Cui tamen directores coram no- bis contradixere, nullum se cum eo pactum facientes. Ille vero sperans, tamen ab illis summam extorquere se posse, dolo ac fraude, uti semper consuevit, proficiscens, inter reliquos testes, judices corrumpere contendens, suspectum ac falsum testimonium, sub nomine cujusdam Wenceslai Ssonowský de Ssonow et in litteris et in sigillo nobis obtulit, cui Ssonowský

Strana 101
101 resistebat, utpote falso et conficto doloque fraudeque. Ea- propter nominati directores justa sententia gaudentes, a dicta summa sunt exemti. Ipse vero Gyrka ob tam audax injustum- que facinus mox ad carceres Ssatlaniae, die divi Dionysii hora 15. conjectus est. Actum 1531. Mag. Joannes Prest. de Jaworzicz 3r Sat Juxta canones privilegiorum, suffragiis electorum legi- time praeficitur reipublicae litterariae Pragensi pro anno 1532. ea quidem spe, ut eam a deploranda solitudine vin- dicare, classemque Magistrorum auctiorem reddere posset; at spe fallere et fraudare coëgit, cum languidus animus multo- rum bona studia fastidiens ac quaestuosas artes ingenuis prae- ferens ; tum vero fortunae consilium atque institutum, quae praefecti animum alias rapuit, adque alia curanda ursit. Cum namque vidisset, ejus operam, quam haud vulgarem impen- debat, perdi in rebus publicis collapsis instaurandis, ad priva- tas res animum deflectendum suasit, facile promittens, in his se illi comitem prosperam, perpetuamque fore. Is itaque ejus consilium sequutus ad rem familiarem aut domesticam ad- ministrandam accedit, remque litterariam Pragensem consue- tudine deserit, cui tamen studio benevolendi haud unquam defuturus est. In hac autem praefectura concordiae pacique studioso- rum (alio calamo additum: nihilominus) dedit operam, non- nullasque controversias, quae inter personas ob linguae petu- lantiam exortae fuerant, citra strepitum judieum more placiti (ut dicitur) composuit; ex quibus nulla digna visa est, huic libro mandari, ne occasio sit futuri dissidii personis, quae in gratiam reductae sunt. Vale. . Datum feria 2. post omnium Sanctorum anno 1532.

Strana 102
102 Anno Christi 1533. Sub Rectoratu Mag. Georgii Piesensis, praepositi tum collegii omnium Sanctorum, nulli judiciorum strepitus ventilati ac agitati fuerant, qui merito posteritati exemplo esse pos- sint ; praeter, quod baccalarii ferme omnes circa festum divi Georgii, adversus quemdam cantorem divi Nicolai in antiqua civitate statutis nostris perculsi insurrexerunt; quia non exi- stens intitulatus eandem scholam persuasione ad hoc quorun- dam parochianorum inductus, gubernare regereque attempta- verat. Sed talem ipsius audaciam ac temeritatem officio no- stro compescuimus ita, ut a modo nullus officialium scilicet cantor, custos, succentor, audeat regimen scholae adsumere, nisi prius fuerit intitulatus. Sed ne istud quidem silentio involvendum est, quo pa- cto infelicissimo hoc tempore in civitatibus praecipue Pragen- sibus scholae nostrae litterariae, quas particulares appellita- mus, diminutionem suam in scholasticis ac domicellis persen- tiscunt ; ad tantam enim inopiam devenerunt, quae a funda- tione Universitatis nostrae audita non fuerat. Et illius mali causa sunt mali ineptique illi sophistae, puerorum paedagogi, qui hac in urbe adeo inundaverunt, ut ferme tot jam visuntur (sic) paedagogiae, quot sint in urbe domus. Taceo hic, quid de talibus sophistis divus Plato in dialogis suis sentiat. Ille enim e civitatibus omnibus ceu tyrannos, adulatores, ac animorum pestes, sophistas videlicet, censuit esse pellendos. Nunquam, quos in artibus instruunt adolescentes, non reddunt eos me- liores; at dimittunt semper deteriores. Quamobrem cupientes scholas illas particulares ab illorum tyrannide vindicare, ad melioremque pristinum statum perducere. Senatum Pragensem tamquam nostri studii vel praecipuos patronos defensoresque sollicitavimus, ut nobis hac in re auxiliares manus praestare non dedignetur. Addidimus item, quae mala inde promanant, scilicet diminutio omnium membrorum, magistrorum, bacca-

Strana 103
103 laureorum, studentium, scholipetarum; hinc fit, quod in clero quoque viri egregii doctique desiderantur. Nunc siquidem in statu spirituali regnant, primasque tenere videntur illiterati idiotae, campanatores, artificesque etc. Quod malum aut omnino cessasset aut diminutum fuis- set, si paedagogi illi sophistae e civitatibus istis auctoritate dominationum vestrarum propellerentur. Ad quae omnia et multo plura domini Pragenses id nobis responsi dedere : Non ignoramus, rem, quam adgravatis, Universitati vestrae, si per nos sopiretur, plurimum esse accomodam; sed tamen nunc votis vestris satisfacere minime possumus, timentes, ne ma- jus dissidium faciamus; nam illi ipsi paedagogi, ut audimus, sub ferula sua multos habent libertos, Baronum, militarium, civitatensiumque, inter quos tam cita dispersione inimicitias nobis comparare possemus ; adjicientes et id: Date primum vobis operam, ut vestri baccalarii, qui in omnibus indiligen- tiae arguuntur, accuratius in scholis illis juventutem primis principiis imbuant, quo demum facile fiet, quod isti paedago- gi, qui paullatim per illorum negligentiam in urbem nostram irrepserunt , e diverso suapte sponte citra omnem controver- siam evanescent dispergenturque. Quare postquam ita res ha- bet, nos nullum non moveamus lapidem, omnes exhibeamus operam, pro sublevanda ac augenda Universitate nostra qui- buscunque mediis, quacunque occasione, si patriae, si nobis volumus vivere cari. Faxit Deus Optimus Maximus. Externa vero haec adsignare libuit, ea aestate circa fe- stum divi Jacobi commotio seu expeditio omnium Christiano- rum in Europa degentium cum Caesare Carolo ac Rege nostro Ferdinando tanta fuerat ad Austriam adversus hostem Tur- cam, quanta nunquam antea audita est. At perfidissimus Turca suspiciens innumeras Christianorum copias, tum quia impar viribus videbatur, tum quia rei frumentariae inopia, fame, pesteque in exercitibus laborasset, abs obsidione Vien- nae terga vertit, fugamque maturavit; nostrique itaque re in-

Strana 104
104 fecta aliquot tamen in excursionibus illis Turcarum millibus caesis, omnes ante Wenceslai in regiones suas redierunt. Anno a redemptione servatoris nostri Jesu Christi 1534.Mag. Joannis Choticeni, prae- positi collegii regis Wenceslai Rectoratus primus. In quo quidem officio citra omnem spem meam con- stitutus legitima omnium electorum electione, conspiciens hoc studium nostrum undique collapsum, desolatum, diminutumve, tum in numero Magistrorum, tum baccalaureorum, tum etiam studiosorum, diu mecum saepe tacitusque revolvere occoepi, unde faustius ac felicius huic Universitati nostrae non aliter, quam ruinosae domui occurrere debeam, ut eam pro viribus meis, nullis sudoribus laboribusque parcens, beatiorem nec non locupletiorem in membris nostris reddere valeam. Feci itaque periculum, auspicium sumens a parte praestantiori, quae quasi fundamentum nostrae rei litterariae ac sublevationis habere in sese visa est; nempe numerum Magistrorum perquam exi- guum videns hunc prima fronte ante omnia officii nostri ne- gotia adaugere in animo induxi; tentare volens, si equidem meliore omine rem adgrediar, quod efficere praedecessor meus Mag. Georgius Piisensius maximo studio solennique emissa intimatione adnitebatur invitansque omneis, nihil tan- dem ob quamdam inter sese baccalaureorum discordiam pro- fecisse visus est. At ego ob ipsius malam fortunam tam egre- gium opus deserere nolens, mox examini Magistrorum circa festum Epiphaniarum Domini manus accinxi et fortuna licet lubrica, varia, inconstans dicatur, tamen minime fefellit: si- quidem, quod praedecessori meo denegarat, mihi hos nu- mero quinque baccalaureos quasi in sinum meum effudit; vi- delicet : Mag. Martinum Zabrensem, Bartholomaeum Pacovien- sem, Sigismundum Pragensem, Joannem Coloniensem, Ber-

Strana 105
105 nardum Pragensem, quos primo, ut moris est, examina- vimus diligentissime ac exactissime, demum illico licentia- tura donavimus, postremo vero magistrali titulo illustravi- mus tandem ante omnes Magistros rite salutavimus die Mercurii quae est proxima post festum .... hora 16. v a Praeter haec, eo anno nullae causae, quae vel justi- tiam vel amicitiam inter membra Universitatis invertant, ad nos pervenere; sed omnes in tranquillitate degentes sine tumultu ac iudiciorum strepitu hunc integrum annum in lau- n dabili pace consumarunt. Externa vero contingentia in hoc albo adnotare non consueverant majores nostri; nec ego his membranas has onerare vellem, praeter id unicum ac domesticum regni hujus insuetum ac inauditum contingens, quo pacto videli- cet omnes status ad vota regiae majestati (sic) pro rèdimendis bonis regiis, quae a multis temporibus invadiata manent; synodaliter de Berna concluserunt per triennium ita, ut de omnibus mercationibus, negotiationibus, emtionibus, ven- ditionibus, foribus, nundinibus (sic) artificibus et reliquis omni- bus circumventionibus saecularibus Berna colligatur, quem admodum plenius supra hac re typis et litteris impressum habetur, quae impressa Berna et modus ejus per totum regnum divulgata est; quem autem finem sortietur, exitus probabit. m g ☞ Rectoratus secundus Mag. Joannis Choticeni anno Christi 1535, qui omnium consensu ea potissimum causa mihi commen- datus est, postquam coeperim satis accurate cum dominis Prahensibus utriusque civitatis de paedagorum (sic) repulsa a- gere, qui studium nostrum distrahunt, diminuunt ac pes- sumdant, ut hanc causam cum consilio mihi adjuncto ad finem usque perducere valeam, quam quidem causam haud

Strana 106
106 segniter cum omnibus Magistris in praetoriis defendebam usque ad commotionem. Verumtamen post multas rationes ac post multa discrimina ad hoc ventum erat, quod do- mini Prahenses ex utroque Senatu selectas personas ad tractandum hac de re, nec non de augmento studii exhi- buerunt, ut tales personae una nobiscum causas pervesti- gent diligentissime, quibus hoc studium et si non ad pri- stinam gloriam, sed saltem ad auctiorem ac locupletiorem numerum devenire possit. Tandem re infecta alius Rectoi interea electus fuit, sub quo tamen attemptata res est, sed ad finem minime est perducta. Praeterea licet multas causas inter scholasticos ven- tilatas habuerim, tamen quia non erant adeo graves, quae posteris exemplo esse possint, ideo huic albo eas inserere non licebat ; sed tamen omnes illae causae dissensiones- que illorum, seu studiosorum, seu scholasticorum ad pa- cem et tranquillam mentem more Rectorum consueto de- ductae per nos sunt. Mag. Georgii Pisensis Rectoratus secundus Galli anno Christi 1536. Item Martinus Pokrywacz e Thabor accusavit Joan- nem cantorem parvae partis cognomento Czierwenka 5 se- xag. Misn. pro quadam tunica emta. Dictus vero cantor rem omnem in Mag. Korambum, abbatem tum Slowanien- sem (cujus ambo servitores fuerant) tanquam cautorem ac mediatorem rejiciebat, sacramento sese obstringens, quod nunquam hac tunica potiebatur. Testes auditi sunt utra- que ex parte. Sententia lata est hunc in modum: „Postquam Mar- tinus superstite adhuc abbate nominato hanc rem silentio presserat, nec cantorem interea ad jus nostrum citaverat,

Strana 107
107 si voluerit Martinus debitum suum in bonis defuncti abba- tis querere, jus illi minime denegatur etc.“ Item Catharina Lunensis Lisstarzka quemdam Felicem, succentorem tum Brodensium ante Spiritus sancti, ad jus pertraxerat de munusculis quibusdam amatoriis querimoniam faciens, quae pro indicio futuri matrimonii inter ipsos esse debuerant. Verum quia talis causa multum ambigua, re- mota , incertaque exstiterat, amicabili itaque more simul confecta est etc. Item ante festum Magdalenae Universitas nostra tota in suis membris duos plebanos antiquae civitatis Pragensis nempe: sacerd. Adalbertum a laeta curia, nec non sacer- dotem Paulum a Divo Gallo ad Consistorium citavit, eo quod in articulis certis academiam nostram in concionibus suis temere et insensate furia quadam perciti, communi populo in odium ac fastidium dare, imo denigrare, infa- mareque attemptaverant, nulla a nobis ansa saltim illis prae- stita, persuadentes auditoribus suis, nos omneis in hac Uni- versitate esse debere elemosynarios. Sed quia hanc causam dom. administrator cum selectis personis ex Senatu Pra- gensi utriusque civitatis (voluntate et consensu abs omni- bus nobis, multis tum petitionibus, tum medis consecuti, ne dicta causa judiciali foro et sententia in majorem con- demnationem nominatorum plebanorum discutiatur) more ar- bitrario satis diligenter examinaverat; eapropter tantae com- motionis et ratio et conditio in libro Consistorii pro fu- tura rei memoria, materna nostra lingua ab ipsis media- toribus copiose litteris mandata est etc. Sensus vero dictorum mediatorum talis fuerat: quod dicti plebani rem temerariam insensatamque adversus Uni- versitatem ex ignorantia privilegiorum ac statutorum per- petrassent; ideo in tanta frequentia ab Universitate gratiam veniamque petierant, quae illis non fuit denegata, ita ta- men, quodsi alicui sacerdoti ubicunque, maxime Pragae, si-

Strana 108
108 mile et audax facinus contigisset, ut omnibus nota mulcta talis plectatur, seu praetoriana, seu abs urbe repulsa etc. Fiat, fiat. Praeterea istud quoque audax nimium, scelestumque facinus posteris nostris notissimum esse volui, quo biblio- thecarum directores in futura semper tempora cautiores ac providentiores exsistant. Incuria etenim nostra 1536. ante assumptionem dei- parae virginis Mariae duo latrones furesque magnum malum fecerunt, in quo deprehensi fuerunt. Alter Joannes baccalau- reus Litomysslenus, alter Martinus similiter Litomysslenus, idiota campanator, in collegio regis Wenceslai tum inquilinus; ii duo scelerosi bibliothecam nationis Boëmicae optimis olim exemplaribus locupletissimam, ferme despoliarunt. Nam plus quam a duobus annis furto rapiebant magna et mediocria in pergameno diversorum auctorum volumina. Et quis esse pot- est securus a latronibus, dum mala machinantur? Illi enim contendentes intrare solide munitas testudines ex ea parte, ubi hortulus est, cancellum mira arte ferreum perfregerunt, et cum libuit, coadunaverant, quasi non fractum videatur; et sic tali usi astutia, saepius testudines tempore suo intrantes fere incredibile dispendium damnumque in libris pretiosissimis perpetrarunt, quod citra lacrimarum effusionem hic depingi poterit minime. Tandem in tali latrocinio securio- res facti, quasi jam nemo sit, qui tam horrendum scelus anim- madverterit: publice ac libere in foro, cognomento Tarmark, rem totam vetulis credentes, dilaniatos libros per folia vende- bant, involutamenta lanarum: na Wobasla. In quorum volu- minum numero grande ac insigne opus bibliae deplorate laceratum repertum est, quo indicio adeo immane latrocinium furtumve, simulque latrones furesque in lucem prodiere, qui e vestigio post lamenta, post querimonias correptionesque in carceres Ssatuslaniae sunt conjecti. Martinus vero, quod nobis in libris intulerat, damno minime contentus, jam antea sacri-

Strana 109
109 legus effectus etiam in sacras aedes saeviebat, ex quibus cali- ces reliquaque ornamenta rapiebat, judaeisque venundabat. Quibus de causis tandem per judices antiquae civitatis Prahen- sis adjudicatus morti multa post tormenta in loco Calvariae in rogo ligni combustus est, cujus saevissimae poenae Univer- sitas nostra non fuit causa, sed quidam Nerones Canonici ca- stri Pragensis. Nos maluimus, ut rem nostram summa aliqua pecuniae resarciat, redimat, complanet etc. Baccalaureus vero supra nominatus, quia socio suo in omnibus sceleribus non consentiebat, imo hortabatur, ut ces- set, supersedeatque, demum post vincula, post vexationes, sub quibusdam conditionibus liber factus est etc. 1537. Mag. Joannes Hortensius Pragensis Lectori S. D. Etsi nihil adeo memorabile in annum nostrum inciderit, quod posteris exemplo ad imitandum aut fugiendum esset, tamen quae lites et controversiae vel processu forensi vel tractatione amica compositae sedataeque sunt, ne quando male refricarentur, hae mihi in hunc librum consignandae veniunt. Igitur post obitum Sacerdotis Gregorii Capellani in Wys- segrad quaedam supellex libraria ac vestiaria in Collegio Cae- saris remanserat, quam ad se transferre Administrator arcis Pragensis cum Capitolio et Decanus Wyssegradensis conaban- tur, ea ratione quod is Sacerdos ex eorum ordine esset et ad eorum jurisdictionem pertineret. Sed paulo ante eandem su- pellectitem M. Joannes Chocenius, D. Georgius Gelecius, D. Paullus Severinus, D. Gregorius e Ponticulo, ac D. Andreas Pellio cives Pragenses certo nomine debitorum arestaverunt. Die itaque controversiae constituta, M. Joanni Chocenio, De

Strana 110
110 D. Gregorio, D. Andreae Pellioni (cum causam suam rite pro- bassent) ea supellex omnis pro magnitudine crediti inter ipsos parcienda est adjudicata. Reliqui causa ceciderunt. Decanus cum Capitolio frustra hiantes (non tamen sine murmure) di- scesserunt signanter hoc addentes : Si ea causa in Consistorio nostro peragi deberet, se neutiquam suo jure cessuros fuisse, caeterum autoritati Rect. Univ. in praesens cedere. Sed et D. Georgius Geleczius appellationem primum molitus tandem de- stitit et jurisdictioni quoque nostrae cessit III. Martii: Porro quae controversia intercesserat Thomae Rect. Scholae D. Nicolai, et reliquis Baccalaureandis cum Cantore ejusdem Scholae de linguae petulantia, hac tractatione amica est com- posita. Sed quia idem Cantor simili petulantia, convitio quo- dam perstrinxerat D. Mag. examinatores, ideo verbis graviter increpitus, tandem suis et amicorum precibus carcere et vin- culis est liberatus XXVII. Septembris. Sigismundus Scholasti- cus ad D. Egidium autoritate nostra rejectus fuit e contuber- nio Scholasticorum ob contumaciam. Sed patrocinio Mag. ci- vium et parochianorum, cum gratiam impetrasset, eorum nu- mero est rursus redditus XVIII. Novemb. Sed ne in hoc magistratu dormisse tamen videremur pro reformando studio istos articulos dignos judicavimus, qui ad conventum omnium ordinum referrentur. I. Ut privilegia Univ. autoritate regia confirmarentur ro- v burque inconcussum haberent. II. Ut reditus Univ. jam pridem variis occasionibus accisi, augerentur, providerenturque lectoribus honestiora praemia. III. Similiter, ut de Scholis particularibus liberalius pro- videretur, quo tam Rector, quam Scholastici victum haberent commodiorem. IV. Ut paedagogi (corruptelae ingeniorum) non tantum in urbibus Pragensibus sed ubivis per Bohemiam sub- moverentur tollerenturque.

Strana 111
111 V. Ut studiosi ac adscripti ad Univ. ab omni jure profano et dominorum suorum eximerentur. Isti articuli oblati sunt D. Bernsstaenio, et de War- tenberg ut in ordines referrentur. Sed hi praetextu aliorum negotiorum subpressi sunt. Postremo etsi iniquum petere vi- debamur tamen id aequum tulimus, quod privilegia Univ. sunt confirmata, aliaque nonnulla ex benignitate Regiae Majestatis utilia scholae addita. Quae deinde confirmatio patrocinio et auxilio amicorum post obitum D. Cancellarii a Vicecancellario aegre L sexag. est redemta. Hoc anno sacerd. Joanne Pipa vita defuncto Mag. Mar- tinus Glatov. auctoritate privilegiorum pro concionatore Beth- lemitico in locum ejus rite est electus XXV. Septembris. Istud postremo loco ceu pro coronide adjecerim, quod hone- stus et nobilis vir D. Doctor Joannes Frantz a Regio monte, provocatus solo amore litterarum legavit Universitati pro le- ctore Graecae linguae circiter bis millenos florenos; dignus propterea perenni memoria, utque a nobis inter praecipuos benefactores Universitatis recenseretur. Anno salutis 1538. jn Martinus Glatovinus Belhlemitici sacelli Concionator, electus in moderatorem Scholae Pra- hensis inter alia contingentia ac negotia cum consilio suo confecta, haec utpote graviora huic membranae reliquit. V e Alterum dominus Benedictus Holecz a Wlkanow, civis Pragensis vocat in jus nostrum studiosos Joannem Sswyk, Laurinum et Wencezlaum Haldecenum, incusans eos no- cturni cujusdam sceleris aut impetus in domo sua in famu- lum illius Cauponem temere facti etc. Ille contra pincerna Martinus causam et vulnus sibi inflictum coram nobis pro- posuit etc.

Strana 112
„ —— „ 112 Haec igitur omnia pacifice per personas electas inter illos sedata sunt, et collegae per nos puniti. Actum po- stridie virginis Priscae, alias 19. die Januarii 1539. Alterum negotium fuit 17. die Februarii, Georgius quidam faber ligneus reverendum M. Joannem Chocenum jure invasit propter 11 sex. Misn. a quodam aedificio in Daubek sibi retentas. Causa igitur et testibus rite exami- natis, edictum tandem est 1539. anno Sabbato ante Ju- dica, ut M. Joannes dictus Georgio summam illam in dua- bus septimanis numeret. Praeterea anno eo officium Administraturae Cleri no- stri renovatum est. Eodem anno in principio autumni Co- mitiae solennes totius Cleri utriusque speciei celebratae sunt, quae alias videnda relegamus. 1539. Mag. Joannes Hortensius Pragensis. Cum inter alia publicae hujus functionis munia istud quoque ad Rectorem Universitatis pertinere videatur, ut Re- ctores Scholarum particularium in officiis, et studiosos omnes in patriis moribus retineret; itaque ab initio mo- deraminis nostri omnes convocatos et admonitos habuimus eosque de excessibus, ut vocant, correximus, Rectoribus etiam modum ac ordinem docendi commonstravimus ; in- super eosdem serio commonefecimus ut si quos haberent adolescentes in moribus et literis magis excultos, ut eos ad Collegia promoverent, eoque pacto fidem obstrictam Universitati exsolverent bonum et augmentum ejus provi- dendo. Et quemadmodum augere numerum studiosorum voluimus, ita pro libertate privilegiorum insudavimus. Si quidem cantorem D. Nicolai, ob patratum quoddam facinus a D. Pragensibus conjectum in vincula nostro juri asserere

Strana 113
113 conati sumus, conquerentes in senatu id fieri contra privile- gia et pacta vetera inter Universitatem et Senatum urbanum facta, denique non prius destitimus, quam Senatus nobis sit pollicitus, se velle, causa dispecta diligentius, cantorem e car- cere emittere, id quod tandem praestitit etc. Etiam quodam vesperi praetor seu judex urbanus stu- diosum quemdam detruserat in carceres, ea specie calumniae, quod is nocte intempesta in foro vociferari deprehensus esset, cui etiam rapaculus iste annulum argenteum detraxit; itaque citato praetore ad Senatum acrius cum homine expostulavi- mus inculcantes, id quoque fieri contra pacta et privilegia; ibi tum Senatum graviter judice increpito mandasse, ut quae ademerat illi studioso eidem statim redderet ac deinceps a simili audacia sibi temperaret. Controversia de domo medicorum. Paulus, dictus Zák, durus vicinus collegii medicorum haram quandam struxerat, in domo sua in detrimentum collegii, qua de re citatus ad senatum se non tantum id facere potuisse respondit, sed idem collegium ad se pertinere conventione quadam antecessorum suorum asserebat. Tandem testimoniis utrimque productis se- natus collegium nostrae jurisdictioni asseruit, et de structura harae ad sexviratum nos ablegavit, cujus Magistratus edicto jussus est pistor haram suam ab muro collegii ad intervallum trium ulnarum submovere. Actum VIII. Octobris. Anno a redemptione nostra MDXL. Ego Magister Georgius Pysensius in Rectorem Univer- sitatis post Galli legitime electus fui. Quamvis multis modis reclamaverim, tamen nihil efficere valui, eo quod quaedam spes omnium animis inhaerebat de futuro magistrali examine in artibus et philosophia, cui me satisfacturum censebant. In initio Rectoratus omnia membra pace ac concordia 8

Strana 114
114 gaudere perspexi, dempto quodam cantore a Laeta Curia Bartholomeo, qui post festa Epiphaniarum evocavit ad jus Jo- annem Succentorem natione Brodensem, objiciens eidem fur- tum in rebus suis : nam tum simul in Laeta Curia moraban- tur: et furtum ponderabat penes suam opinionem VIII sex. Misnens. Verum tamen, quia talis causa in quibusdam levissimis opinionibus pendere deprehensa est, tum a judicibus, tum ab amicis utriusque partis petierunt omnes, ut amicabili potius more res tota conficeretur, utque nominatae supra personae in honore ac bona fama permanerent. Ideo amici utraque ex parte ne cantor damnum pati videretur, sua sponte inter se IV sex. Misn. collegerunt, quas cantor ille non ingrato animo cum gratiarum actione accepit. Demum circa Angarias Spiritus sancti examen Magi- sterii in artibus et philosophia omnium consensu, more hujus academiae consueto promulgatum est, ad quod aliquot erudi- tae e Baccalaureis personae confluxerunt, numero istae : nempe Felix Chlumecenus presbyter, Wenceslaus Altomitenus, Joannes Orpheus Zatecenus, Andreas Philo Prahenus, Jacobus Grecenus, Joannes Chyba Curimenus, Joannes Ssentygar Hwozdianus, Jacobus Rokezanus, Joannes Cunstat Prahenus. Ego vero tam grande negotium aggredi, perficereque non va- lens ob tormenta podagrae, quae illis diebus me excruciave- rat precibus meis penes statuta vicerectorem Universitatis comparavi Magistrum Joannem Zahradka cognomento, qui ad mea vota facilem se gerens rem ordine omnem tum in tenta- mine tum examine accurate, et feliciter consumavit, ac dictas personas ad dignitatem magistralem promovit, evexit, sub- limavit. Etsi plures causae inter Baccalaureos et cives, ac pin- cernas ventilabantur coram judicio nostro: tamen omnes illae, quia levioris ponderis exstiterant parlim castigalione, partim amicabili more in bonam graliam compositae, redactaeque sunt.

Strana 115
II5 P Iterum anno veri Messiae 1541. Martinus Glatovinus Bethleemiticus, divi Apollinaris De- canus, onere administraturae deposito in Rectorem studii le- gitime substituitur. Quo anno pluribus agitabamur molestiis. Si quidem post incendia plurima dolis acta postquam deplo- ratissimam celeberrimae arcis ac minoris civitatis Pragensis exustionem nihil nisi fraudes, bella, pestis, violentum denique Judaeorum exilium auditur. Sed ante haec numerus Magistro- rum augetur novem personis idoneis corona magistrali insi- gnitis, quorum nomina: Felix Chlumecenus presbyter, Wences- laus Altomitenus, Joannes Orpheus Zatecenus, Andreas Philo Prahenus, Jacobus Hradecenus, Joannes Chyba Curimenus, Joannes Ssentigar Hwozdianus, Jacobus Rokycanus, Joannes Cunstat Prahenus. Dominico die post Martini Zácae vulgus invadit ac spoliat Judeos. Tandem paucis exactis diebus Luto- miricii et Rudnicii simile contigit. Pragae pericula diu noctu- que augentur. Judei armato milite non sine tremore custo- diuntur. Zatenses cum Lutomiricensibus a regia majestate ci- tati carcere et re pecuniaria plectuntur. Judei tandem omnes exceptis certis personis circa ferias Georgii Pragam et Boë- miam linquere coguntur moestique exire. Caesar Turcarum Ungariam devastare Buda etiam capta non cessat. Cui prin- cipes imperii cum suis militibus resistere volentes hoc anno permissione divina vacui redeunt et plures illorum infirmi, plures Pannoniae aut in reditu mortui hoste etiam non viso. Ecce peccata patrum et nostra, ecce flagellum domini. Pestis in aestate maxima et repentina per totam fere Bohemiam saeviens populum multum et, quod magis dolen- dum, viros egregios plures insperate nobis abstulit. Cum quibus Magistri 5 desiderantur, scilicet: Georgius Kluczowsky, Joannes Carolus Zluticenus, Martinus Zabrzehe- nus, Joannes Orpheus Zatecenus et Jacobus Hratecenus. Et ita jus nostrum quoque inter arma domini pestilentica siluit. * 8

Strana 116
116 Unicum adhuc summe necessarium posteritati relinquen- dum statui. Negotium Universitatis cum dominis Pragensibus, quod erat de ultimo testamento egregii viri deque nostra schola bene meriti doctoris Joannis Frantz etc. quo summam certam nempe 1000 sexag. gross. Pragens. Universitati huic pro lectore aut lectoribus Graecis certa conditione commisit aut legavit. Cum igitur M. Mathaeus Collinus et M. Wences- laus Arpinus ex Witteberga cum merce litteraria evocati re- dierunt, licet principio ad facultatem recepti negotiis faculta- tis secundum leges facultatis et domus Karoli subesse recusa- verint: at re tandem amice sopita, et illis iterum rite ad fa- cultatem receptis ac tandem secundum extremam voluntatem boni illius viri, doctoris jam nominati pro lectoribus electis certus usus summae praetactae certis sub conditionibus nu- meratur. Quo pacto autem in posterum res illa exactius provisa sit et firmata, Litterae senatus antiquae urbis Pragensis, pa- ctum ejusmodi cum Universitate plenarie continentes cum si- gillo eorum ostendunt apertissime. Earum litterarum exemplar istis quoque subscribere non videbatur inutile. Przipis peczietieny Smlauwy oczieny Prazskeho s pany Praziany Staryho miesta O Rzecz- kyho lektora. . My Purgmistr a Radda starssy obeczny y gmenem wssy obcze stareho miesta prazskeho. A my Rector, Diekan, Mistrzy, Ba- ckalarzi, Studenti y wsseczka Universitas vczieny Prazskeho, znamo czinime nassim timto listem wssem wubecz y gednomu kazdemu kdoz gey czisti bude neb eztuczy slyssieti bude, zie sme mezi sebau przatelske snessieny a dobrowolnu a dokonalu smluwu vczinili; a to wtom kdež podle znieny kssaftu niekdy

Strana 117
117 pana Jana Ffrancze Doctora z kralowske, hory dobre pamieli miel gest byl dum w starem miestie Prazskem genž slowe Gednorozczuw kaupen byti aby wniem Rzeczkym gazykem k prospiechu mladenczuo cztena wubecz byla Ilias Homeri, a z tehoz domu tomu lektorowi aby plath wychazel na kteryžby ziw byl etc. tak gakž tyž kssaft sam w sobie ssirze swiedczy a vkazuge. d . 2 . Y poniewadž tyž dum naprzed gmenowany nebyl gest, a po dnes neny na prodagi w slussne cenie a w slussnych peniezych, zie my s pocziatku psany Purgmistr a Radda y starssy gmenem wssi obce Stareho miesta Prazskeho obmeyss- legicze aby gedno vczieny Prazske stati tim lepe a rozma- hati se mohlo, a tak wuole a žadost swrchu gmenowaneho pana Jana Ffrancze Doktora aby se wykonala, a take gakž gest y niektera Summa peniez za nami tehož Ffrancze Dok- tora, za kteruzby ten dum miel kaupen byti zustala, misto tie Summy mame a powinni sme do vczieny Prazskeho lektoru neb lektorum kterzizby k takowe lekczy zpusobem dole psanym woleni byli, przedkem nyniegssim y budau- czym platu roczniho wydawati cztirzidczeti a piet kop gro- ssuw wssie czieskych budaucznie a wiecznie; a to tež dskami zemskymi na Statku pozemskem swobodnem neza- wadnem przedewssemi ginymi vgistiti a zapsati, totižto na wsy nassy diedigně rzecziené Sazenem s diedinami, s lu- kami, lesy, potoky, winiczemi y sewssym przislussenstwym, czož mame; tak aby swrchu psany plath tiech cztirzidczeti piet kop grossuw czieskych od nas wydawan byl lektoru neb lektorum swrchu psanym každy rok rozdylnie, totiž na Swa- teho Girzy po dany tohoto listu nayprwe przisstyho pocznucze pul trzimeczytmy kopy grossuw czieskych, a na Sho: Hawla y hned potom buduczyho tolikež; — a tak y gina wssezka bu- dauczy letha porzadnie bezewsseho zadrziowany.

Strana 118
118 Paklibychom my wyss psany Purgmistr a Radda starssy y wsseczka obecz Stareho miesta Prazskeho nyniegssy y bu- dauczy takoweho plathu Cztirzidczeti pieti kop grossuw czie- skych tak a na ty cziasy rozdilnie neplatili gak se przedpi- suge ; tehdy lektor neb lektores przeddotczieny, a neb kdyzby tiech bezelstnie yak se nizie pissie nebylo, tehdy Rektor Uni- versitatis nyniegssy neb budauczy budau podle znieny desk komornikem se moczy vwazati w swrchu psanu wes Sazeney w diediny, lesy, luky, potoky, winicze y se wssy zwoly; a to drzieti i toho vziwati dotud dokudbychom plathu toho nebo plathuw zadrzialych tymz lektorum aneb lektoru a neb take Rektorowi Universitatis nedali sewssemi sskodami a naklady proto wzesslymi, a to bezewssy nassy y budauczych nassich wsselike przekazky. A gestli zieby prawa pak nessla, a neb kdy nieyaka swolenij zemska byla, a nebo walka w zemi, proto my swrchu psany Prazyane mame y slibugem z swe komory takowy plat wydawati, sobie w tom nicz ku pomoczi gakymkoli zpusobem wymysslenym neberucze. Tež, gestli zie swrchu psana wes sessla by, tehdy w gine wsy nassy w kte- rekoli budu se moczy tyz lektor neb tektorowe a neb Rektor Universitatis vwazati a to bez nassy odpornosti wsseliyake yakz se swrchu pissie. Czoz se pak toho lektora a neb lektoruw gednani do- tyczie a woleny, takto sme se my s pocziatku psané strany snesly a srownali pro zachowany pokoge, lasky a buduczyho przatelstwy kdyzby koli neb kolikrat koli toho lektora neb le- ktoruw woleny potrzeby bylo: Zie Rektor vczieny Prazskeho ma k sobie grzigiti Diekana a gina dwa mistry a neb doktory spolu raddny swe: tak aby kromie Rektora vczieny Prazskeho trzi osoby mistrzi a neb doktorzi k tomu woleny od Rektora vczieny Prazskeho obeslany byli. A tyž Rektor Universitatis ma bezewsseho prodlewany do raddy Stareho miesta Praz- skeho panu Purgmistru oznamiti aby k tomu woleny lektora neb lektoruw trzi osoby z raddy k niemu wyslany a woleny ". .— V r p

Strana 119
s 119 byly. A tu osoby przedepsane magi a powinni budau tako- weho lektora a neb lektory dostatecznie se nanie wyptagicz a s wietssim pocztem gedna každa strana rozmluwicz bez od- tahuw wiernie vprzimie w powolnosti przatelske woliti a podle te-hodnosty kteryzby se k te lekczy hodil Iliada Homeri y k ginym dobrze hoditi mohl; a Rektor Universitatis podle po- rzadku a obycziege vczieny Prazskeho ma mezy tiemi oso- bami k woleny oznamenymi prostrzedkowati a zawirati. Tez take na snessieny tychž wolenzuw ma byti czož kazdemu z tiech lektoruw podle hodnosti z tiech plathuw dawano mielo by byti, k tomu gestliby od ktereho toho lektora hodna przi- czina dana byla, aby ho tyž wolenczy toho beneficium zba- witi a gineho woliti mohli. Ty pak zwoleny lektores przedkem magy a powinni budau w porzadek vczieny Prazskeho podle obycziege wstu- piti Rektoru a Diekanu poddani a poslussni podle statut byli y wsselikterak ginak se chowati chwalitebnie rownie, yako ktera gina osoba w temž vczieny. Czož se pak lekczy dotyczie magi prwotnie Rzeczkym gazykem Homeri Iliada czisti a k tomu y gine Autory Rzeczke y latinske wssak swiedomosti a powoleny Diekana podle po- rzadku artium facultatis. Byt pak take neb misto k bytu magy a budau moczy w ktere kolegi koli sobie obrati wssak bez ugmy tychž kolegii obywateluw. A aby oto s nimi nebo s tiemi gednali, kterymzby ta kolege k zprawowany naleziela, a s nimi nebo s nim o tyz byt y o strawu, acz by gi tu take miti chtieli, se vrownali za swe penyze. A poniewadz by swu zwlasstny zaplatu mieli nemagy a nebudu moczy se potaho- wati a vziwati zadnych ginych duochoduw a prebend Universi- tatis vezieny Prazskeho. Take i na tomto sme se snesli strany wyss psane, ge- stli zie by se niekdy bezelstnie to przihodilo zie by lektor neb lektores rzeczssty vptani a zgednani byti nemohli, tehdy od przed gmenowanych wolenczuo na to misto zpusobem na

Strana 120
T20 horze dotczienym magi se zwoliti kterziz by misto rzeczkeho gazyku latinske auktory cztli a uczili latinie. A tomu lektoru neb tiem lektorum wolenym plath przdepsanym zpusobem wyda- wan byti ma; než kdyzby se zase wyhledal lektor neb lekto- res rzeczssty a to wyhledany naywicze a naydyle stati ma do roka nemohloliby prwe byti. A kdyz by se wyhledali ti rzecz- ssty tehdy ti latinsstj lektores nadalssi czias toho plathu cziasto psaneho poziwati nemagy ani ho gim Purgmistr a radda etc. swrchu psany wydawati powinni nebudu mimo to czoz na ten czias tau praczy do wywoleny rzeczkeho lektora zaslauzili než ad prebendam Universitatis zase przigati a przi- pusstieni byti magy rzadnie. Dale y s tauto take wyminkau gestli zie by kdy lektor neb lektores Rzeczssty ani Latinssty bezelstnie a bezewssieho obmyslu nagiti se nemohli proto- wzdy takowy plath Ctirzidczeti piet kop grossuw wsse cze- skych wyss dotczienych ma wydawan byti, a to ad fiscum fa- cultatis, tak aby w gistem mistie tu in fisco facultatis skladan byl a chowan s tym opatrzenym aby przedgmenowany wolen- czy gedni bez druhych tim nehybali nikterakcz a k tomu ne- mohli do zase optany Lektoruw Rzeczkych a neb latinskych tak gakzby o tom pokladu potomnie od obogich stran przede- psanych snessieno bylo. Czoz se pak knieh po tiemž panu Doktoru dotyczie dany magy byti do biblioteky welike kelege, a z nich kdoby sobie z mistruow kteree a przedkem ten lektor neb le- ktorowe k swe potrzebie wzyti chtieli, magy se podle oby- cziege w Reystra zapsati, a kdyzby gich nepotrzebowali zase wloziti. Kdežto wsseczko czoz se swrchu pisse mame mi swr- chu psane strany geden kazdy artykul wiernie prawie a vprzimie y krzestiansky sobie zdrzieti nyni a na cziasy budu- czy tak yako dobrym a cztnym nalezy. A tato Smlauwa ma byti bez ugmy prywilegy wssech a wsselikterakych sprawedl- nosty gedně každe strany na potwrzeny a tiech wssech wie- czy swrchu psanych na zdrzieny a swiedomy.

Strana 121
12 My przedepsany Purgmistr a Radda Starssy obeczny gmenem wssy obcze pecziet menssy miesta nasseho; A my Rektor Universitatis na mistie vczieny Prazskeho pecziet te- hoz vczieny dali sme przitisknuti k tomuto listu smluwnymu. A pro lepssy toho gistotu y buduczy pamiet my swrchu psane strany uczinili gsme mezy sebau dwa listy Smluwny, kdez gedna každa strana z nas, ma geden przipeczietieny a w ge- dnostayna slowa psany. Stalo se w patek den Swate panny Katherziny. Letha od Narozeny Syna Bozyho, Tisicziho pie- tisteho czirzidczateho prwniho. atn Ni au Nitet Aa. M. Henricus Curius ab Helfenherh Senior domus Carolinae. 1. Anno Domini 1542. postridie S. Galli electus est Re- ctor Universitatis. Hoc anno Mag. Joannes ab Albis aquilis non contemnenda eruditione praeditus, cum luculenter et abunde se esse Magistrum artium Academiae Wittebergensis literis sub sigillo Facultatis ejusdem scholae sibi datis probasset ac omnibus illis, quae a statutis nostris praescribuntur, satisfe- cisset: Deinde 20. Septemb. in consortium Magistrorum Fa- cultatis artium est receptus. Sequenti anno 1543. Aug. 25 Ferdinandus Rex suscepta adversus Turcam expeditione Praga ad horam 15. exit, contendens in Pannoniam suo cum exer- citu in quo Proceres nobiles virique equestres cum domestici tum peregrini fuerunt plurimi. Per id tempus Pragae a senatu Ecclesiastico ad placan- dam Divini Numinis iram, proque felici et fortunato ejus belli successu decretae sunt, una cum jejunio praeces publicae et Litaniae per templa Boëmicarum Ecclesiarum statutis diebus et horis nimirum pomeridianis ad impulsum campanarum di- eendae atque decantandae.

Strana 122
Vaa p1e h — . „ Tee Idem M. Henricus Curius ab Helfenberk Senior domus Carolinae. Anno Christi Salvatoris nostri 1543. die consueto ite- rum Rector Universitatis eligitur. Eodem anno 16. Novemb. M. Briccius a Liczko rebus humanis exemtus est, cujus inter caetera ingenii et scriptorum monumenta exstat opus seu vo- lumen legum sive constitutionum, quibus et Pragensis et aliae per Boëmiam urbium sunt usae Respub. Sequenti anno 1544. Jan. 3. Doctor Venceslaus praedicator in fano ante laetam Curiam, quam ita vocant, custodiae mandatur. Eodem anno 24. Jan. magna fuit Eclipsis solis, ita, ut ab omnibus cum quadam admiratione spectaretur. Contigitque hoc anno, quod rarum est, triplex Eclipsis lunae. Hoc anno ingens copia lo- custarum in nonnullis regionibus Boëmiae catervatim volan- tium apparuit. Et in quibusdam Locis (ut audivimus) tanta earum multitudo fuit, ut sua densitate tantum non lumen So- lis interceperint et quaecumque delapsae sunt in terram, ibi segetes, arborum folia, nec non alios campestres fructus de- vastarunt. Quare diligentiores rustici sonitu eas e suis fundis depellcbant : Si qui vero id neglexerunt magno incommodo in percipiendis fructibus a turpi insecto affecti sunt. Idem M. Henricus Curius ab Helfenberk. Anno a Christo nato 1544. die statutis praescripto ter- tium electus est Rector Academiae. Eodem anno 19. Decemb. non parva controversia inter Magistros Universitatis Pragensis et M. Nicolaum Ssud a Semanina exorta, et per senatum antiquae urbis Pragensis tanquam supremos arbitros compo- sita et pacata. Cujus sententiae exemplar Rectori a D. D. Pragensibus dari debet. Sequenti anno 1545. Jan. 19. Seba- stianus Aerichalkus Praesticenus Vitebergensis Academiae Ma- gister petiit recipi in Consortium. M. Facultatis artium Univer- « „ h7

Strana 123
123 sitatis nostrae. Ad cujus vota et intercessionem amicorum ipsius, antequam responsum datum est, lecta sunt illi statuta facultatis de recipiendis illis, qui in aliis Universitatibus pro- moventur, qui auditis statutis promisit, se ita ut praescribunt facturum. Tandem data est illi quaestio ad quam ipse Decano infra spatium 10 dierum publice responderet, quod tandem 30. Januarii praestitit et docte copiose atque habita ratione loci et personarum respondit. Septima vero Feb. idem M. Sebastianus duas proposi- tiones publice pro consuetudine scholae Pragensis disputavit. Hac absuluta legit librum 1 Ethicorum docte et methodice, sub finem vero lectionis pertractavit duas quaestiones inge- niose et ut philosophiae professorem decuit. Postremo 2. Martii in numerum Professorum artium seu ad facultatem est receptus, et promisit bona fide statuta, et statuenda servare. Eodem die M. Joannes Choczenius professor in academia Pragensi et praep. Coll. reg. Vencesilai alias Caesarei vir in rebus politicis gnarus, et non mediocriter in foro versatus post Consul veteris urbis circiter horam 21. ex hac vita de- cessit. Sepultus in aede B. Mariae virginis ante laetam Cu- riam; typos impressorios Academiae Pragensi legavit et Chro- nicon presbyteri Bohuslawi Boëmicum in inclyta imperii urbe Noriberga suis sumtibus imprimi inque publicam lucem et lectorum usum edi curavit. Eodem anno 17. April. alias diem reliquiarum M. Georgius Piscenus praepos. Coll. omnium Sanctorum obiit, qui multis labores Universitatis et facul- tatis artium tulit ut codices rationarii Collegiorum item libri facultatis ac Universitatis testantur. In cujus locum 21. April. secundum statuta ac veterem consuetudinem ele- ctus est praepos. ejusdem Collegii Gregorius Orinus a Cho- czenic Pragenus artium et philosophiae in academia Ferra- riensi doctor creatus, atque a praeposito ac venerabili Colle- gio Caroli IV. invictissimi Imperatoris patris patriae, introdu- ctus. Eodem anno Sabbato ante ferias D. Joannis Baptistae

Strana 124
124 apertum est examen pro gradu Magisterii in Philosophia, in quo comparuerunt VIII eruditi Baccalaurei, videl. Mathias Cu- rius Dapsilis. Mathias Stephanides Bydžovinus, Gallus Gela- stus Vodnianus, Joannes Artophidius Thynahorssovinus, Ven- ceslaus Vodnianus, Joannes Zahrobinus, Nikodemus Chotie- bořiuus, Gabriel Svěchinus, ambo a Paumberga, Victorinus Rhombus Piscenus licet cum istis non comparuerit, tamen deinde est receptus. Cui omnes proximo die Jovis per me Rectorem Vicecancellarium studii Pragensis et alios R. M. examinatores sunt rite tentati et examinati. Quod negotium tandem Sabbatho ante S. Margarethae Virginis est finitum, atque Deo gratiae sunt actae. Dominis autem examinatis re- ceptio delata est ad proximum diem Martis, quia die Solis primae vesperae et matutinae atque die lunae exsequiae se- reniss. D. D. Elisabethae reginae Poloniae ubique per Pra- gam ex mandato sereniss. ac potentissimi Hungariae et Boh. Regis D. D. Ferdinandi patris illius sunt celebratae. 17. vero Aug. nominatim supra positi D. Licentiandi licentiam in arti- bus liberalibus et philosophia praesente magna frequentia stu- diosae juventutis sunt consequuti. Deinde saepe nominati D. Licentiati a me Rectore et Vicecancellario studii Pragensis ti- tulo Magisterii cum solenni pompa insigniti. M. Joannes Hortensius Prahenus Praepositus Collegii Regis Wenceslai. Anno salutiferi partus 1545. postridie S. Galli tertium Rector Academiae electus est, sub cujus regimine sequenti anno 1546. causa satis insolens et gravis fuit inter Caspa- rum Cantorem et Joannem Orpheum, Rectorem scholae Nym- burgensis. Nam Cantor partim furore partim ebrietate conci- tus, contra fas et aequum insurrexerat contra Rectorem ac majorem suum et inter luctandum, accepto quodam cultello

Strana 125
T25 eundem Rectorem ac fratrem ejus opem Rectori et fratri fe- rentem faciem et scapulas cruentaverat foderatque, imo si co- natus vires suppetissent etiam interficere utrumque conaba- tur, nisi cultellus cuspide et acie obtusiore fuisset, quam ut tale facinus commode peragi posset. Ob quod facinus Cantor a Nymburgensibus merito in vincula est raptus et conjectus. Tandem postulantibus nobis et nostrum jus asserere volenti- bus idem cantor nostro juri est praesentatus, et die actioni constituta diffisus causae suae ad praeces et lacrimas confugit et a nobis et Rectore suo id impetravit (rejiciens culpam in temulentiam et Satanam, cujus furore impulsus fuisset, cum ante nunquam id cogitasset), ut per amicos arbitros lis et controversia sine strepitu judiciali in hunc modum compo- neretur. Quod idem Casparus Cantor omnes impensas, quascum- que vulnerati ab ipso fecerunt, in chirurgos solvere debet, et rogare supplex veniam, et posthac nec ullo verbo aut facto per se aut per amicos propterea, quod vinculis graviter et impensis fuerit cöercitus, memoriam ejus rei refricaret, sed omni officio deinde et opera utrumque studeat demereri, et quodcumque poenis tandem illi pro isto facinore imponeretur, ut grato animo subiret et toleraret. Id quod ille gratissimo animo suscepit, et coram testatus est etiam cum lacrimis et fidejussores super hac re statuit duos: Joannem Nota- rium Nymburgensem circa vectigalia et reditus, et Thomam quemdam dictum Kurka etiam Nymburgensem. Tandem in vincula ire jussus, opera et intercessione amicorum, post- quam septem dies in vinculis desedisset, iisdem vinculis etiam liberatus est, et data manu pollicitus, se quicquid perpessus est, consulturum, et nec in quoquam vindicaturum. Huic causae adfuerunt ex D. Pragensibus D. Venceslaus ab Iride et D. Venceslaus dictus Papilio. Actum 27. Martii. Eodem anno egregius atque eruditus juvenis M. Ada- mus Vodiczka Zatecenus, qui cum per aliquod tempus in

Strana 126
Iab Lipsensi, deinde per annos plures in Vitebergensi schola non sine laude literis et philosophiae operam dedisset, tan- dem in eadem Vitebergensi schola suae virtutis praemium titulum Magisterii consequutus est. Atque mox in patriam reversus cum testimonium sui tituli exhibuisset, et omnibus his, quae legibus et statutis nostrae Universitalis praescri- buntur, satisfecisset, tandem a senatu nostrae scholae di- gnus judicatus est, qui in numerum Magistrorum facultatis artium reciperetur: quod deinde 4. Maji factum est. Eo- dem anno Venceslaus Baccalaureus, Rector Slanensis, ac- cusatus fuit pollutae et vitiatae cujusdam puellae Slanen- sis, et cum ad nostrum jus provocasset, impetrare tamen a Slanensibus etiam patrocinio nostro, et D. Officialis Ja- cobi Fikra Wratt. non potuit, ut nostro juri, ad quod pro- vocaverat , sisteretur. Interea tamen ille circa ferias Geor- gii Slana excessit, et recturam ad D. Stephanum nostro consensu recepit. Ad extremum cum stare judicio Slanen- sium coactus esset, tamen respondere ad accusationem actoris noluisset, in vincula est conjectus. Sed nos quo jus nostrum ab importunitate Slanensium et auctoritatem Rectoris in membra Universitatis defenderemus, sollicitavi- mus amicos et literas a D. Judicii Cameratici in loco su- premi D. Magistri Curiae et DD. Pragensibus impetravi- mus, quibus mandabatur Slanensibus auctoritate D. Magi- stri Curiae regni Bohemiae, ut eum vinculis et a fidejus- soribus liberum facerent, et nostro juri, quod appellavit, sisterent. Sed nec valuit id mandatum Dominorum, nec consilium Pragensium, quin in vinculis a Slanensibus reti- neretur. Tandem detulimus eam rem ad D. Subcamera- rium regni Boëmiae et conquesti coram eo de importuni- tate Slanensium, impertravimus similiter ab eo literas, qui- bus auctoritate sua mandavit Slanensibus, ut eum vinculis emanciparent, simul datis literis nostris ad Rectorem tum temporis Slanensem, quibus eum citavimus, ut cum coad-

Strana 127
127 jutoribus suis Pragam veniret. Quo facto comparuit is una cum Cantore, ibi tum in communi congregatione D. Magistrorum mandatum est ei, ut ne se cuiquam fide adstringeret, aut ali- quid polliceretur, sed ut domum rediret, et si quid deinde a nobis illi fuerit injunctum et mandatum, una cum coadjutori- bus et scholasticis suis et interea diligenter inquireret, qui- nam scholastici ejus sint, aut non sint intitulati, id agitet, vi- delicet ut Slanensibus innotesceret, quid facere velimus, si tam feroces sicut illi fuissemus, ut eum emitterent e vinculis. Id quod factum quidem est, sed non simpliciter. Slanenses enim eum retinere cum non possent, data manu eum de fide adstringunt, ut quandocunque illi significatum fuerit, apud eos compareat. Postremo, cum non satis nobis videretur ea lege emissum, ut coram jure eorum responderet: impetravimus a D. Magistro Curiae citationem, qua citavimus eosdem Slanen- ses de violatione Privilegiorum et juris nostri, ut interea eum fide solverent, et nostro juri sisterent; id quod tandem eve- nit, ut Slanenses inter saxum et aras collocati, inviti aucto- ritate D. Magistri Curiae et judicii Cameratici cesserint, et ad mandatum D. Magistri Curiae eum fide exsolverint, cum antea ad 11 dies in vinculis Slanae in turri custodiae detentus fuis- set. Id quod actum fuit cum eo diebus Maji 26. et Junii 8. Et quia a citatione quater sex. dare coacti sumus, ideo a sin- gulis Collegiis in commune dedimus 50 gross. Misn. ut pro tabellariis et aliis necessariis in eadem causa sufficeret. Praeterea etiam successor ejus Rector Scholae cum of- ficialibas his literis ad eum datis evocatus est: scito nos con- tumeliam hanc, quae Venceslauo Baccalaureo praedecessori tuo a Slanensibus occasione ejusdam mulierculae facta est, gravissime ferre, et multo magis contemtum privilegiorum et juris Universitatis nostrae, quae illi cum religiose colere et defendere debeant, tamquam communem thesaurum omnium civitatum, tamen iniquissime elevant et fere pro ridiculo ha- bent: digni propterea ut perpetua memoria ingratitudinis no-

Strana 128
I tarentur. Si te ergo haec contumelia permovet, sicuti debet, quoniam, ne tibi idem aliisque aliquando accidat providemus, debes omnino nobiscum condolere, et speratum lucellum prae- insperata et immerita hac contumelia contemnere, et susque deque habere. Quare te hinc et coadjutores tuos evocamus et serio monemus, ut adjunctis tibi his, quos obstrictos sacra- mento nostro studio habes, Pragam ad nos primo quoque tempore advoles, auditurus ea a D. Magistris, quae ad bo- num et honestum Academiae et tuum commodum pertineant. Sic facito memor tui promissi Universitati et nobis dati. Datae die Bonifacii. Tandem is die Solis cum Venceslao Baccalau- reo vincto venit, ex quo intelleximus, Slanenses perterritos invitos eum emancipasse vinculis, ne hac occasione schola il- lorum dilaberetur. Eodem anno cruentum et luctuosum bellum inter Impe- ratorem Carolum ejus nominis Quintum etc. et Electorem Saxoniae Joannem Fridericum ac Philippum Landgravium Hessorum exarsit. Causae hujus belli variae ferebantur. Impe- rator objiciebat principibus inobedientiam erga se et Impe- rium in multis rebus. Et contra Principes se excusabant pu- blice editis scriptis, se nihil unquam tale comisisse, et petebant hac de re legibus et judicio discerni, addentes Imperatorem nulla alia de causa bellum movisse, quam delendae doctrinae Evangelicae. Itaque Imperator excommunicavit eos, bellum- que cum eis varia fortuna gessit. Principes cum suo exercitu ad Nerlingam occurrerunt Caesari, ibique castra posuerunt, ut essent viciniores Ulmae et Augustae civitatibus, a quibus con- tra Imperatorem pecunia et aliis rebus ad bellum necessariis vitiabantur. Vario Marte ibi res gestae sunt, numquam justa acie dimicatum est, velitationes quaedam erant, in quibus ta- men magna pars hominum interfecta est, inde alia atque alia castrorum loca occupabant principes et plerasque civitates oppugnabant. Et ut undique premerentur, datum est negotium Mariae quondam uxori Regis Ludovici et sorori Imperatoris,

Strana 129
129 ut ipsa invaderet, ditionem Landgravii; interim et Mauricius dux Mysniae jussu Imperatoris et consensu Saxoniam, ditio- nem Electoris patrui sui, invasit. Pragae comitia circa festum S. Jacobi celebrabantur, in quibus decretum est, ut exercitus ad tuendos fines Boëmiae mitteretur. Quod sane factum est, ac exercitus ille, cui D. Sebastianus a Weitmil praefuit, ad Cadanam convenit. Renovata tunc quoque sunt foedera haere- ditaria cum Principe Mauricio, quae res ingentium motuum postea causa extitit. Circa idem tempus Regia M. curavit, ali- quot tormenta satis magna Vienna advehi, ac ad exercitum transmitti, quibus 1200, ut ferebatur, milites germani ad- juncti erant. Non multo post per Boëmiam homines feri, gens Scythica, horribilis aspectu, quos Hussaros vocant, ad id bel- lum profecti sunt; ad 1500 erant, inter quos multi non pau- cos Turcas fuisse suspicabantur. Hi magnis cladibus affece- runt et Saxoniam et Mysniam. Ac in autumno circa ferias omnium Sanctorum fuderunt exercitum Electoris in Fogtlandia, qui fines hujus ditionis tuebatur, ut ex eo alii 200, alii 1000, alii 8000, aut 500 cecidisse dicunt. Dum haec agebantur, ac totus jam exercitus Boëmorum ad Cadanam convenisset, R. M. in hoc sedulo incumbebat, ut posset per montes tra- duci, ac tandem cum principe Mauricio Saxoniam, cujus inco- lis etiam per D. a Weitmil bellum nomine R. indictum est, invadere, et Mauricio subjicere. Sed parum est effectum: nam major pars exercitus paulo post domum rediit, quae res R. M. vehementer commovit, ob quam non pauci tandem puniti sunt. Interea Princeps Mauricius cum Hussaris, et suo exercitu civitates Electoris vi capiebat. Hunc miserrimum statum Ger- maniae portendebant praecedentium annorum Cometae et Ecclipses. Nam anno 1544 die 24. Jan. pene totalis Ecclip- sis lunae fuit. Sequenti anno tres defectus luminarium erant. Eodem anno ingens copia locustarum plane horribili aspectu et forma circa Thabor et in aliis locis, praesertim au- tem, qua itur Cadanam, Chomudovium, Vallem Joachimicam, 9

Strana 130
130 et transcenduntur montes, dividentes Boëmiam a Mysnia, fere- batur, in quocumque loco consedisset, omnia germinantia ab- sumens. Visae sunt similes locustae in quibusdam locis Sa- xoniae et Mysniae. Eodem anno die Solis ante Francisci amica tentatione r tentatum est cum Martino Gutteno et Paulo Zak civibus vete- ris urbis Pragensis, mediante D. Jacobo Picay, officiali Curiae et M. Thoma a Jaworczicz. Erant (sic) enim nobis lis cum illis de 2000 sexagenis, quas illi nos accepisse post obitum Cha- lupae in pago Michel ajebant. Sed nullus tum temporis sequu- tus est, tandem die Lunae post Dionysii elegimus M. Vences- laum Flavinium pro Universitatis procuratore, et pro labori- bus exactis defalcavimus illi ex debitis 15 sex. et stipendium annuum dare illi conveniens debemus, ut Universitatis causas ageret. M. Gregorius Orinus a Chocemicz Prahenus in Academia Ferrariensi artium philosophiae creatus Doctor, praepo- situs Collegii omnium Sanctorum alias Angelici. Anno Virginei partus 1546. postridie S. Galli Rector Academiae eligitur. Hunc annum Universitas Pragensis sensit satis gravem et molestum, dum improba illa Ate, quae jam ab aliquot annis praecedentibus turbare multis modis ejus statum non desiit, praeter cetera mala etiam adversarios, qui bona quaedam Collegii Rejiczek in pago Michel, nescio quo jure ad se pertinere contendunt, contra eam exicando (sic, forsan excitando) nondum conquieverat, atque effecerat ut saepius neglectis et privatis nostris et publicis negotiis, prae- sertim quod ad docendam juventutem pertinet, forensibus nego- tiis immisceremur, saepiusque ad tribunal in Curia regni hujus vocati comparasse (?) cogeremur, quam pestem utinam jam tandem Deus optimus maximus a nobis longissime removeat, ut haec Schola nostra in statu meliori aliquando constituta sua

Strana 131
— — 131 — h felicitate et pace gaudere ac optatam salutem ex sese pro- pagare in usum Ecclesiae et Reipublicae possit. g. e Anno sequenti 1547. Jan. 27. feria 6. ante dilucu- lum post puerperium obiit Sereniss. Regina ac D. D. Anna in sacro Baptismo appellata Elisabetha Vladislai ejus nominis II. Hungariae Boëmiaeque Regis filia, Ludovici soror, augustiss. Rom. Hungariae et Boëmiae tum Regis Ferdinandi conjunx viduarum orphanorum aliarumque miserabilium personarum patrona atque mater pientissima. Exegit cum D. Ferdinando conjuge annos 26, vixit annos 44. Sen- Eodem anno magna (?) fuit Eclipsis Lunae, post altera Lunae quoque, tertia Solis eodem anno, qui eas obscuratio- nes et deliquia luminum coelestium, utpote certissima oracula consequuti sint effectus, notius esse putamus, quam ut hic referatur. Eodem anno 1547. Dux Saxoniae cum suo exercitu domum rediens, cum fere totam ditionem amisisset, Prin- cipis Mauricii terram armis occupare coepit, ac Lipsiam op- pugnavit. Interea R. M. mandatum, quo gravissimis commina- tionibus propositis omnes status regni Boëmiae cogebat ad ferendum auxilium juxta haereditaria foedera Principi Mauri- cio, locumque, in quem intra paucos dies deberent, praescri- psit, urbem Lythomerzicium, die Jovis h. e. 27. die Januarii vel potius nocte, quae praecedit diem Jovis, Anna Regina Hungariae Boëmiaeque conjunx sereniss. Rom. etc. Ferdinandi Regis, post partum Joannae filiae suae, suum diem obüit, re- licto suis subditis ingenti luctu, ac tandem 30. die ejusdem mensis magna cum pompa, ut decuit, in templo S. Viti se- 3... A pulta est. tr2 Tandem 5. Febr. s. Rex F. una cum filio Ferdinando Lythomerzicium profectus est. Mandato R. M. ut insolito Pra- genses sese opposuerunt, nec volebant ferre subsidium contra Electorem. Eorum propositum reliquae civitates sequutae sunt; ideoque Barones et Equestris ordinis homines paucique ex civi- a. 9 *

Strana 132
132 tatibus Lythomerzicium profecti sunt, quos R. M. primum man- dato parere cogebat. Deinde cum cerneret eos nolle id fa- cere, petere coepit, ne se in tanta necessitate deserere velint. Quare plerique moti precibus R. M. cum ea in Misniam profecti sunt. Interea varii motus Pragae emergebant, vulgus una cum Magistratu confluebat in Collegium Caroli IV. alias Magnum, ibique de multis rebus agitabat, inito tandem inter se foedere de mutua defensione. Circa festum S. Mathiae non pauci Barones et Nobiles exceptis judicibus regni, foederi Pragensium accesserunt, idque suis sigillis confirmarunt, et se obligarunt, si quid periculi incolis Boëmiae instaret a quo- cunque, ut se omnes mutuo defenderent. Inde 17. die Martii comitia in Collegio Caroli IV. celebrata sunt, in quibus decre- tum est, ut exercitus mitteretur ad tuèndos fines Boëmiae, ne quis in eam hostili manu irruere possit. Exercitui, qui ad Becziow consederat, Caspar Pflug Baro praefuit. Eodem tempore Elector Joannes Dux Saxoniae Vallem Joachimicam cepit. Etenim R. M. fuit ejus animi, ut eam Nurbergensibus, ut fama erat, oppignoraret. Idem circa oppidum Rochliz aliquot millia ex exercitu, quem Marchio in subsidium duce Mauricio duxerat, interfecit, ipsumque Mar- chionem cepit. Quidam etiam Tunichrin dux exercitus Ele- ctoris in Boëmiam venit ac Commutovium cepit. Cumque magnam vim pecuniae ab incolis exegisset, in Germaniam re- versus est. Die Aprilis 18. in arce Pragensi comitia, quae a R. M. indicta erant, celebrata sunt, ad quae M. Caesarea legatos mi- serat, qui cum statibus agerent, ut supra dictum foedus dis- solverent; sed ii nihil effecerunt; imo tum foederi 22. die ejusdem mensis fere omnes judices regni accesserunt, idque in die Martii suis sigillis confirmarunt, ac tum et legatos ad M. Caesaream miserunt, qui causas initi foederis redderent, ac pacem peterent.

Strana 133
133 Die 24. April. Elector Saxoniae in tumultuario inspe- ratoque conflictu a Caesarianis militibus, proditus a suis du- cibus, inter Vittebergam et Turcoviam captus est : quod nun- cium, cum in die vitalis Pragam afferretur, omnes homines fere ingenti dolore affecti sunt. Erat enim quasi fatale quod- dam praesagium eorum malorum, quae postea in Boëmia se- quula sunt. Revocatus est tum etiam exercitus, qui ut antea dictum est, ad Beczow consederat. Die 20. Maji alia comi- tia in arce Pragensi celebrata sunt, ad quae legati Caesareae M. venerunt; Episcopus quidam Georgius Ziabka et quidam alii, qui sicut et antea egerunt cum Statibus de solvendo foe- dere. Sed nec tum quicquam effecerunt. Sunt eo tempore iterum lègati a Statibus regni Boëmiae ad Caesaream M. missi; 23. die ejusdem mensis Vitteberga se Caesareaë M. dedidit, ex qua conjunx Electoris et filii ad C. M. supplices ierunt. Tertia die Junii R. M. Lythomerzicium venit ac novum mandatum publicavit, in quo recensebat omnia, quae contra ipsam in absentia a Statibus essent commissa, et sibi respon- sum ab omnibus ordinibus dari jubebat, ex quo cognosceret, an ipsum haberent pro domino nec ne, adjecitque commina- tiones, se graviter sontes puniturum esse. Multi itaque ad eum se conferebant Lythomerzicium. Miserunt et Pragenses illuc suos legatos : sed iis tantum hoc responsum datum est, nimirum quod R. M. sit cum eis in arce Pragensi actura. Quare in die Visitationis Mariae h. e. secunda die Julii R. M. Pragam cum aliquot millibus hominum armatorum, pedi- tum et equitum, inter quos et. Hussari erant, sub vesperam venit. Ibi ingens motus a vulgo excitatus est, hanc ob cau- sam, quia Germani milites pertraxerunt aliquot tormenta ad portam, quae est in parte altera pontis, eaque ita converte- runt, ac si habeant animum emittendi globos in urbem anti- quam. Sed is motus tandem a Magistratu sopitus est, alioqui, ut homines erant inflammati, procul dubio impetum fecissent in Germanos. V. die Julii iterum magnus motus Pragae ortus

Strana 134
134 est. Germani milites in altera ripa molam, quae ad novam civitatem pertinebat, vi occuparunt, vulnerato hospite, cui in- gens damnum intulerant. Itaque ex nova civitate exstructo vallo plane hostiliter vulgus, cui magna multitudo rusticorum, qui passim ex pagis in urbem confluebant, adjuncta fuit, ja- culabatur extormentis in Germanos, et hi vicissim in Boëmos; aliquot horas duravit hic tumultus, tandem interventu noctis sedatus est. In die Procopii R. M. misit scripta ad Pragenses, in quibus omnia complexa est, quae in illius absentia acta sint, quidque ab eis contra se commissum, ac mandavit, ut ad ea futura die Veneris sibi daretur responsum. In festo Jo- annis Hus acerrimus tumultus mane emersit. Hussari cum equitibus Ducis Augusti, qui eo tempore Pragam venerat, tra- jecerunt flumen circa pagum Liben, et magno damno afficie- bant rusticos tendentes ad pagum Malessicz. Ad quos repri- mendos vulgus cum 50 equitibus sine duce sed tumultuarie egressum est. Sed cum et multitudine hominum superaretur et ex iniquo loco pugnaret ab Hussaris caesum est, et cum magna trepidatione in urbem compulsum. Ceciderunt in eo conflictu plures quam quinquaginta ex nostris. Ex Hussaris et aliis quam multi ceciderunt, ignoratur. Miserabilis plane ea dies fuit, in qua tot homines ab impia gente essent in- terfecti. Adde quod non pauci capti sunt, quos tandem Hussari exacta certa pecunia liberos dimiserunt. Peracta pugna, ne quid calamitatum deesset, villa nomine Bubny, quae non procul distat ab arce, inflammata est. Altera die cadavera caesorum undique per agros et hortos dispersa conquirebantur. Die Veneris, ut jussum erat, plures 240 in arcem se contulerunt daturi R. M. responsum ; sed ab amicis moniti, ne controversiam cum Rege moverent, sup- plices ei fuerunt, ac se in gratiam et non gratiam (nam haec formula tunc usitata fuit) dediderunt, ac suam cul- pam deprecando veniam petierunt. Rex jussit eos omnes in hypocausto, in quo judicia regni exercentur, concludi;

Strana 135
135 sequenti die mane certos articulos eis proposuit, quibus si assentirentur, dicebat fore spem liberationis; sin minus, se ex eis poenam esse sumturum. Erant autem hi praecipui: Ut in proximo conventu foedus initum prorsus aboleant, convul- sis omnibus sigillis ; libertatis et privilegiorum suorum literas omnes atque documenta sibi tradant, quo nonnulla corrigat, et quae videbuntur, ipsis denuo largiatur et confirmet; tradant etiam literas omnes, quibus jura tribuum atque societatum continentur, eo quod ex iis nonnulla turbis occasionem atque materiam subministrent; arces quoque tradant et jurisdictio- nem omnem atque vectigalia, deinde literas omnes foederis, ejusque quôd cum ceteris ipsi fecerunt, et quod initum est cum Joanne Friderico ; cerevisiae vectigal illud promissum in annos tres perpetuo dependant; tormenta et bellicum instru- mentum omne deducant in arcem, et quae privatim quisque habet arma, conferant in Curiam. Haec si faciant, multitudi- nem se conservaturum ait, exceptis nonnullis, quos ad poe- nam, ut meriti sint, et in commodum reipublicae captivos de- tinere velit. Ad populum re delata, cum ex captivis ad quin- quaginta demisisset, transactum est, ex nobilitate quidam ci- tâti cum ad diem non venissent, lata sententia famam, fortu- nas omnes, atque vitam amisisse pronuntiantur ; aliae quae- dam civitates atque nobiles ad eum modum uti Pragenses, absque conditione sese dedunt. Caspar vero Pflugius, quem rei summae confoederati praefecerant, uti diximus, laesae Majestatis damnatur, et in ejus caput praemium constituitur aureorum millia quinque. In comitiis deinde cum abolito foe- dere sigilla conscidissent, Rex ea quae postulaverat omnia propemodum ab illis impetravit. Atque hic annus fatalis ac- cidit regno Boëmiae, quo plurimarum rerumpublicarum bona, privilegia, libertatesque ablatae sunt, multi tam Baronum quam Nobilium civiumque bonis exuti, alii exsilio, nonnulli capite mulctati sunt.

Strana 136
136 . Idem D. Gregorius Orinus a Chocemicz Prahenus praepositus Collegii omnium Sanctorum. Anno humanae Redemptionis 1547. die Statutis prae- scriplo iterum Rector Academiae electus est 19. Nov. M. Venceslaus Flavinus ab Helfenberg Academiae Pragensis pro- curator defunctus vita, hora noctis octava ante Elisabeth et sepultus die Solis ante Clementis. Sequenti anno 1584. Jan. 20. fundatae atque erectae sunt appellationes et provocationes in arce Pragensi. Eodem anno 25. April. duo rustici e pago Michel citati in Cameram S. R. M. ac jussi eadem die numerare 40 sex M. propterea quod contra publicum edictum non curarint obrui fossas in suis vinetis. Magna itaque cura ac sollicitudine Vicedecani et D. Directorum, praesertim vero patrocinio generosi D. Flori- ani Grispergii etc. S. R. M. consiliarii, ista mulcta sunt levati. Eodem anno 21. Jul. ortum est incendium in nova Urbe Pragensi, in dioecesi Petrensi Sabbato ante Magdalenae hora 13. in vico pannificum excitatum; eo ad 50 aedes crematae. Subsequutum est die dominico proxime insequente al- terum, ibi tum domus 15 una cum ludo literario, et Curia hospitalis conflagrarunt. Tertium Poržicense mox post dies VIII absumtae domus 4. Eodem anno D. Duchoslai Chmeticz a Semechova cura, ex residua pecunia Elizabethae Swicz- nice dicta Czwokova post restaurationem Sacelli Bethleemi- tici cum consensu Senatus Pragensis comparatus est census ex vineis et agris 6 sex. M. quem secundum praescriptorum apud D. Magistrum montium lib. 7. contractuum aeditui Sa- celli Bethleemici singulis annis excipere tenentur pro repara- tione Sacelli ab hominibus, quos habent descriptos in suo registro.

Strana 137
137 M. Jounnes Hortensius Prahenus praepositus Collegii Regis Venceslaih anno D. et Servatoris nostri Jesu Christi 1548. postridie S. Galli quartum electus est in Rectores Universitatis. Eodem anno circa ferias D. Nicolai nobilis D. Udalricus Smrcžka a Mnih in Radoninie petiit ab Universitate, ut ru- sticos in pago Cozmice Collegio Nationis Boëmicae Homagio obligatos ei vendat. Sed dignum sua petitione accepit respon- sum, eam nequaquam id facere posse: éo quod non ita multo ante omnium redituum ad eam pertinentium juxta mandatum S. R. M. descriptum obtulissent, et a S. R. M. accepissent, ne quicquam interea in his uti nec in aliis bonis ad eandem Universitatem pertinentibus immutent vel immutari per quem- ú piam patiantur. Sequenti anno 1549. Febr. 18. Maximilianus Ferdinandi Hungariae, Boëmiae Romanorumque Regis filius primo geni- tus Archidux Austriae in arce Pragensi electus est Rex Boë- miae. Postridie, qui fuit dies concordiae sacer, ejus electionis publico omnium voto facta est declaratio. e Idem M. Joannes Hortensius Prahenus praepositus Collegii Regis Venceslai. Anno salutis humanae per Christum reparatae 1549. postridie S. Galli quintum eligitur. 26. Nov. a Sereniss. Rege Ferdinando offeruntur Rectori Universitatis et Magistris 12 articuli de religione, quos Administrator cum suo Consistorio et sacerdotes ac pastores Ecclesiarum sub utraque specie communicantium (ut ferebatur) consenserant credendos. Super quibus 2. Decemb. responsum ab Universitate datum, a sua R. M. non est acceptatum, sed explicatione sin- gulorum facta mandatum, ut 4. ejusdem mensis nempe feriis D. Barbarae summo mane iterum responsum datura adesset. Ea igitur die horam circa 16. Rectori Universitatis et Magi- stris arcem, illius responsi gratia dandi, ascendentibus visi pe Ras gs

Strana 138
IBS sunt tres oriri soles. Amplus enim circulus solem suo ambitu cingens ad utrumque latus recta quasi linea parelium exhibuit ac tres illos soles trabs praelonga ejusmodi coloris e parte superiori pyramidatim protensa perstringebat. Deinde conven- tus statuum regni agitur, in quo juxta articulum proxime praecedentis Synodi conclusum sua R. M. Romanae et Sa- cerdotes ac pastores partis sub utraque communicantium in religione distractos in concordiam redigeret, ne posthac inter se controversentur, et hujusmodi Concordia Statibus propone- retur, Articuli ergo illi proponuntur, et ab Administratore pro illis propugnatur. Statibus vero repugnantibus, cum S. R. M. nihil decerni posse intellexisset, negotio pietatis suspenso con- ventum Statuum suum in regnum reditum transfert. Eodem anno Collegium Lytomèrzicii pro nobilitate ci- viumque libèris erigitur, et fundatur hac forma: Ferdinandus Romanorum, Hungariae et Bohemiae Rex ad humillimam pe- titionem Senatus populique Lytomèržiceni pro communi hujus inclyti regni Boëmiae bono et honesto ac ejus urbis Lyto- merzicensis emolumento ac incremento praeter scholam pu- blicam in ea urbe antea habitam, aliam scholam particu- larem seu collegium, in quo juvenes et adolescentes omni- um ordinum hujus inclyti regni et non modo domestici, sed et peregrini bonis ac honestis moribus erudiantur, in optimo et amoenissimo loco aëreque purissimo fundavit et erexit, ea conditione, primo, ut praedicti Lytomèrži- censes, quoties necessitas postulaverit, personam dignam non alicujus Sectae, sed sub utraque specie Coenam Do- mini communicantium eligant, eamque suae Majestati prae- sentent, quae recepta in eodem collegio Ptochodochii suam mansionem habeat, ibique juventutem erudiat, pro quo labore annui et perpetui census Tabulis Regni assecurati ex pago Zahoržan, cujus in possessione consensu Regis est nobilis et strenuus vir D. Udalricus Dubansky, triginta florenos a Con- sule ejusdem urbis accipiat.

Strana 139
„ 139 Praeterea quicunque et cujuscunque ordinis sit ille, et velit in quemcunque usum eidem Collegio sua bona vel inte- gra vel partem eorum testamento legare, id non aliter, quam si habeat literas regias, sibi id ut facere possit concessas, quilibet illorum absque ullo impedimento facere potest. Deinde ut idem Magister vel praeceptor praedicti Collegii eadem libertate et eodem jure, quo aliae huic similes Scholae particulares, gaudeat et fruatur. Quod ut ratum et firmum sit, R. M. man- dat tam supremis, quam infimis officialibus regni, modernis et post futuris, imo et aliis omnibus subditis hujus regni, praesertim autem Rectori et Universitati studii Pragensis, ut eos Lytomèržicenses et Magistrum Collegii in sua tutela ha- beant ac defendant, nec ipsi nec alios patiantur aliquid eorum, quae in praedicta erectione Collegii habentur, sub gravissima poena indignationis R. M. immutari. Actum anno Domini 3 1549. die Mercurii post festum Nicolai. Sequenti anno 1550. Febr. 24. ad petitionem Decani et Magistrorum Facultatis iterum apertum est examen pro- gradu Magisterii, et quoniam ea die et hora praescripta nullus comparuit, data est ei comparitioni 27. ejusdem mensis, et comparuere 4 honesti Baccalaurei: Vitus Sophianus Lunaeus, Casparus Vulpianus Svidnicenus, Venceslaus Didactus Turno- vinus et Jacobus Sedlcžanus a Tulechova, qui proxima die Lunae, id est 3. Martii per me Rectorem et R. Magistros examinatores sunt legitime tentati et juxta Statuta examinati, cui toti negotio dies ejusdem mensis 15. finem imposuit. Porro 21. Aprilis iisdem examinatis, licentia in artibus et Philosophia in frequenti studiosorum juvenum coetu collata est, et deinde 16. Junii titulo Magisterii sunt insigniti. Eodem anno Dominica Exaudi M. Adamus Aquila Zate- cenus Lytomèrzicium se contulit, et in Schola R. M. recens erecta ac solario dotata nobilium puerorum factus est prae- o lr ceptor. Eodem anno 5. Maji D. Joannes Senior ab Hodiejowa

Strana 140
140 vicejudex tabularum constituere voluit in Academia nostra lectori sacrorum poëtarum annuum solarium 16 sex. m. sed quia in ea electione quaedam contra Statuta Facultatis insti- tuere volebat, nempe ut extranei in eam electionem admitte- rentur praeter consuetudinem, ideo permittere id non potui- mus. Voluit enim Decanum arcis Pragensis adesse, et is le- ctor ut possit eligi ex quacunque natione, etiam non receptus ad Facultatem : tamen quia nondum certi aliquid de hac re statui potuit, reliquendum in praesens duxi, ac melior oppor- tunitas vel ejus animi mutatio convenientior exspectanda. De- inde petiimus ab eo, quod omnia alia amplectimur, praeter- quam electionem, quia ejusdem lectoris contra Statuta sit, quoniam nulli lectores constituuntur a quoquam in Academia Pragensi, quam a Decano ex consensu Facultatis; et quia ejus electio id prae se ferebat, ut quemcunque ille elegisset, ut recipi tam ad Universitatem quam Facultatem, cujuscunque nationis fuisset, etiamsi diversae religionis esset. Ideo postea dedimus eidem responsum, quod volumus tres Magistros, etiam alienigenae si sint, eidem offerre et praesentare, ut quemcunque vellet approbaret, ut literae ad eum missae vul- gari lingua plenius testantur; et cum visum illi esset rursus nos sollicitare, mutatis quibusdam et plerumque corruptis in deterius suae electionis per D. Georgium, cui responsum fuit, nos petere, ut nostro responso priori acquiesceret, neque posse nos praeterea aliquid contra consuetudinem et Statuta approbare, nec concedere, id quod ille silentio transegit, quasi displiceret eidem nostra sententia. Ad extremum ex com- muni consensu et deliberatione amicorum Seniorum D. Joanni Hodiéjovino responsum finale est datum super sua erectione lectoris poëtas sacros, qui remisit nobis scriptum suum per D. Gregorium Orinum, in quibusdam locis reformatum, sed in deterius, nec acquiescere volens nostro responso per eundem D. Doctorem in hanc sententiam. Nos sicut antea D. Joannem petere tanquam amicum Universitatis et nostrum optimum, ul † vv

Strana 141
141 responso nostro proxime sibi dato acquiescere velit. Super quo scripto satis diu a nobis est deliberatum, et amicis id re- sponsum aequum ac justum videri, quod nobis valde gratum futurum sit, neque aliud responsum illi dare nos posse; sed et locutos nos esse cum amicis, ut de hac re cum eo amice agant, ac petant, ut responsum a nobis ei oblatum susciperet, nosque ita persuasos de eo tanquam amico, quod amplexu- rus sit nostram sententiam. Post hac idem D. Joannes Hodie- jovinus egit cum M. Sebastiano seorsim, ut hanc lectionem et operam subiret in legendo, qui petiit deinde Facultatem, ut sibi liceret, privatim hos sacros poëtas studiosis enarrare, quodque certis conditionibus illi est concessum. Eodem anno 31. Maji in urbibus Pragensibus decidit pluvia commista sulphuri, similiter et nocte insequente. Per hos quoque dies ferebatur in oppido Regni Bohemiae Pisecae pluisse sanguine; alibi natum esse agniculum uno quidem capite, sed duobus ventribus, octo pedibus, duabus caudis. Alibi item ajebant, ſelem humana et intelligibili voce esse locutam. í Eodem anno die Sabbati post Sophiae ad vota M. Sigismundi Antochii conclusum est a directoribus, ut eidem, uti antea permissum fuit a M. Henrico et aliis omnibus, 10 sex. m. a Collegio Recžek darentur; vel ex retentis bonorum, quae apud se manserant, totidem Sexagenae illi defalcarentur, quia ejus opera eidem Collegio judicio Ca- meratico 340 sex. m. sunt assertae, quamvis nondum acceptae. Ita quoniam is tempore pestis post obitum ru- stici Chalupae in pago Michel ad mandata D. Rech ausus sit periculum valetudinis subire et facultates post eundem rusticum relictas discutere, et de his providere, ac pecu- niam repertam colligere et in Collegium deferre, et eam e faucibus Martini Cutini, et aliorum luporum eripere, ob quam rem contumelias et difficultates plurimas in judicio Cameratico sustinuit.

Strana 142
142 Eodem anno die 5. Julii mortuus est M. Joannes Presticenus a Javoržice vulgo Kulata dictus, quondam se- cundo Decanus Facultatis artium Academiae Pragensis, Praepositusque Collegii Regis Venceslai etc. et in minore urbe Pragensi, ubi tum habitabat, in aede D. Laurentio sacra sepultus. Idem M. Jounnes Hortensius Prahenus praepositus Collegii Regis Venceslai. . Anno a nato Salvatore D. N. J. Ch. 1550. die consueto electus est sextum Rector Universitatis. Eodem anno 19. Novemb. Judaica femina Pragae vico Judaeorum peperit infantem, quasi galeam cancellatam caput et reli- quum corpus armis equestribus obvestitum. Neque vero il- lud silentio praetereundum videtur, Sacerdotem Joannem Mistopolum, Administratorem sub utraque Coenam Domini communicantium, hoc anno praetextu stubae majoris in domo Parochiali ad aedem D. Nicolao in urbe antiqua sa- cram, ubi tum pastorem egisset, incendio in ipsa Vigilia Epiphaniae conflagratae , per impetrantiam sibi collegium Omnium Sanctorum donari curavisse, quo, ut illi cederetur, Rector U. et Magistri a Consiliariis R. M. Camerae accer- siti severe admoniti sunt; verum cum id praestare per privilegia illis minime licuisset, et eam ob causam reve- renter recusasset, ac nihilominus urgerent, ad R. M. pro- vocant, cui Pragam advenienti supplicant ac submisse M. S. orant, ne pati velit contra privilegia Collegiorum illud ab Universitate abalienari; quibus S. M. in hunc modum respondit: Ecclesiastica et Scholastica bona distincta esse, neque se ea velle pati confundi. Si itaque Mistopolus ju- ste impetravit, quod obtinebit, si injuste, nihil habiturus sit, interim illi ut habita opatientia, sua privilegia et justitias Camerae Consiliariis offerant. Ejus rei gratia cum compa-

Strana 143
143 ruissent, per Praesidentem Camerae illis dictum est, Misto- polum Administratorem mutato consilio suo a proposito de- clinavisse, et idcirco Collegium Omnium Sanctorum a S. R. M. ut fuit antiquitus, in potestate Universitatis relinqui. dedarinnint M. Sebastianus Aerichalcus Praesticenus Collegii Carolini Senior. . .. S☞w nehe Anno Christi 1551. postridie Galli Rector Acade- miae electus est. 26. Octob. per hos dies inter coenan- dum assidentibus mensae tribus mercatoribus pluit sanguis in mensam e laqueari hypocausti in aedibus Henrici Gi- lowsky civis novae urbis Pragensis in dioecesi S. Henrici non procul ab Horto Angelico.i Die Mercurii post ferias S. Nicolai comparuimus de mandato Archiducis Ferdinandi locum tenentis in Camera regni, ubi nobiscum actum est de Collegio Laudae ac si- gnificata est difficultas S. Mystopoli Administratoris, quae ipsi a Collegio et ea domo eveniret, voluntas Archiducis in loco R. M. addita comminatione. Ad haec tum Archi- duci quam R. M. quae paulo post Pragam Vienna reversa est, tale responsum dedimus. Primo ex parte gravaminum, quae D. Administrator se a Collegis perferre dicit, nos di- ligenter praecepisse Collegis, et subinde praecipere, ut pa- cifice et convenienter juxta Statuta eorundem Collegiorum se gerant: nec dubitamus, quin sic fecerint et adhuc fa- ciant, et se gerant, praesertim cum D. Administrator nihil tale de eis ad nos retulerit, imo et hunc statim cum talia a V. S. R. M. consiliariis nobis significata essent, Collegis ea, de quibus D. Administrator conquestus est, diligenter exposuimus, requirentes, an quippiam tale accidisset: verum illi omnibus contradicunt affirmantes, se officiose et reve- renter erga D. Administratorem gessisse et adhuc gerere, et imposterum idem facturos esse, nec ulla in re mole- - .

Strana 144
144 stos illi fuisse. Secundo ex parte obstructionis fenestrarum, ne per eas in cubicula D. Administratoris inspiciatur, haec V. S. R. M. humiliter referimus, quod ejusmodi obstru- ctione fenestrarum omnes eae Camerae Collegiorum obte- nebrarentur, et prorsus sine luce esse cogerentur, praeser- tim cum aliis fenestris careant; atque ita nemo Collega- rum in eis nec habitare, nec studiis operam dare posset: nec etiam consentaneum est, ut ita quemadmodum narra- tur, per illas fenestras in cubicula D. Administratoris in- spectio fieri possit, cum ea aut vitris aut densis ligneis cancellis munita sint. Ad haec praedecessores D. Admini- stratoris de nulla re, quae ipsis gravamini esse posset, an- tea conquerebantur, id quod re ipsa cognosci potest, si V. R. M. id inspici committere dignaretur. Tertio, quod atti- net ad condescensionem D. Administratori cujusdam loci in Collegio, cum is sine dubio ejusmodi loco partem Collegii Laudae, quam antea expetivit, V. S. R. M. D. nostro gra- tiosissimo, quae difficultates et detrimentum in collegas ac domum tali condescensione redundaret, humillime et cum omni submissione, ut res ipsa melius cognosci queat, haec referimus, quod is locus, quem D. Administrator ex- petit, non sit desolutus, sed eo collegae semper usi sunt et hactenus utuntur, nec sine eodem commode ibidem vi- vere possunt. Et si voluntate Dei id fieret, sicuti certa spes est, ut V. S. R. M. juxta suum gratiosum promis- sum pro naturali propensione erga Pragense Studium, ut ad pristinam dignitatem et statum reducere dignetur, nu- mero studiosorum aucto non solum ea parte domus at- que iis habitationibus, sed multo pluribus opus erit. Praeterea talis condescensio esset contra voluntatem et testamentum ejusdem Collegii fundatoris piae memoriae Mathiae Laudae a Chlumczian quondam judicis Curiae regni Bohemiae, qui domum iltam propriam ad inha- bitandum studiosis tantum ac Collegis legavit. Idque propter

Strana 145
145 gloriam Omnipotentis Dei, utilitatem et honorem patriae, matris suae, et salutem specialiter animarum. Quodsi contra ejusmodi voluntatem et ordinationem a nobis aliquid aut mu- taretur aut concederetur, veremur ne et DEUM et nostras conscientias graviter offendamus, et alios pios homines, qui bono animo simile beneficium conferre vellent, a tam pio pro- posito alienemus. Alque ea voluntas et fundatoris ordinatio facta est cum consensu divae memoriae praedecessorum regni Bohemiae, eorumque privilegiis, insuper et V. S. R. M. Do- mini nostri gratiosissimi confirmatione roborata est, ut ita, quemadmodum antiquitus ordinatum et in usu erat, teneatur et servetur sine violatione ; et juxta eam fundatoris ordinatio- nem et divae memoriae Regum Boëmiae et V. S. R. M. Dni. nostri gratiosiss. confirmationem a praedecessoribus nostris et a nobis tenebatur et observabatur, et adhuc tenetur, in usu est et observatur ; sic quod nobis est a praedecessoribus con- creditum et relictum , ut integrum sicut accepimus, nostris po- steris conservemus, obligatione tenemur. Nec cuiquam antea ita, ut D. Administrator expetit, concedebatur. Insuper V. S. R. M. ex sua liberalitate et sua regia gra- tia in eadem confirmatione Studio Pragensi hanc gratiam con- ferre dignatur, ut quicquid a benefactoribus Pragensi Studio legatum sit, et antiquitus ad Collegia pertinet, eo libere et ci- tra omne impedimentum uti possit, et ne quisquam Collegia, quaeque ad illa pertinent, sibi usurpare, nec ullo modo se in- terponere audeat, sed juxta veterem formam ac libertatem ut omnia conserventur; et V. S. R. M. non ita dudum ad nos talia gratiose dicere dignata est, quod non velit bona Eccle- siastica cum iis, quae ad Universitatem pertinent commisceri, et ad alios usus (quam sunt legata) converti. Quare a V. S. R. M. veluti Domino nostro gratiosissimo humillime et cum summa submissione oramus et rogamus, ut V. S. R. M. hanc nostram sinceram expositionem et gravamina, quae tali con- déscensione collegis evenire possent, gratiose suscipere et 10

Strana 146
146 ponderare, ac juxta voluntatem et ordinationem praedicti piae memoriae fundatoris et juxta divae memoriae Regum Boë- miae privilegia et V. S. R. M. Domini nostri gratioss. confir- mationem et juxta V. S. R. M. gratiosissimam voluntatis signi- ficationem. Ad hanc juxta laudabilem formam nostrorum ma- jorum in integro usu et possessione ejusdem Collegii Studium Pragense, et nos gratiose relinquere, et conservare tanquam D. noster gratiosiss. dignetur. Sequenti anno 1552. in die S. Gregorii ante intro- missionem Baccalaureorum, qui petituri erant gradum magi- sterii, quae sibi sententias D. Magistrorum, deberetne (sic) ii ita, ut vocati et privatim et publice per literas erant, in con- spectum D. Magistrorum intromitti. Consensum est, ut admit- tantur, intromissi haec locuti sunt. Initio bonum Universitati et alia praecabantur, inde petebant, ut admittantur ad exa- men, deinde quaesivi, essetne eis responsum dandum, et in quam sententiam. Conclusum, ut juxta Statuta procedatur. Sunt tandem intromissi, eisque Statuta, quae ad gradum ma- gisterii pertinent, lecta de omnibus lectionibus, et legitima procreatione. Quod ad lectiones attinet, significarunt, se non omnes audivisse, sed daturos operam, ut haec imposterum sua compensent diligentia. Deinde quilibet sub bona consci- entia dixit, se esse ex legitimo toro natum. Postea significata est nostra voluntas, quod videlicet admittantur ad tentamen, eique rei dies Mercurii dilectus est hora 12. Jussum quoque, ut insignia gestent, et vestes honestas, et gravitatem in mo- ribus servent. Die vero praescripto 10 illi virtute et erudi- tione insignes viri artium Philosophiae Baccalaurei comparue- runt: Joannes Horžicenus, Praesbyter Thomas Mitis Nimbur- genus, Joannes Aquarius Sobieslavinus, Georgius Polenta Gut- tembergenus, Thomas Hussinecius Vodnianus, Joannes Flaco Piscenus, Thaddaeus Nemicus Pragenus, Paulus Christianus Glattovinus, Matthaens Philomates Daczicenus, Mathias Peklo Colonius, qui legitime tentati et examinati tandem licentiam

Strana 147
147 publice legendi et disputandi in artibus 29. April. sunt con- secuti, post Magisterii Philosophici titulo insigniti atque or- nati. Eodem anno M. Sigismundus Antochius ab Helfenberg, professor in Academia Pragensi, post Senator Antiquae Urbis Pragensis in propria domo ad tres Coronas 1. Maji interfe- ctus et in templo D. Galli sepultus est. Eodem anno Rodolphus Maximiliani II. filius, Ferdi- nandi I. nepos, Philippi pronepos, Maximiliani I. abnepos, Friderici antenepos, Leopoldi soboles, Alberti propago, nasci- tur Viennae Austriae. Ego idem M. Sebastianus Aerichalcus Praesticenus a feriis S. Galli anno 1552. iterum praeter meam spem ad eundem laborem Rectoratus electus sum. Fiat voluntas Do- mini Dei mei, quem spero mihi semper affuturum esse, me- que pro ejusmodi laboribus omni genere bonorum aucturum in hac Academia et futura vita. Eodem anno 21. Octob. in praeurbio Novae Bydžoviae, qua vergit ad meridiem igne domestico 21. domus et 22. horrea sunt cremata. Ferunt quemdam Calcearium cum glo- bulo picam avem ab arbore voluisse dejicere, bombardam horreo temere applicuisse, itaque stipulae, quarum ibidem magna erat copia, concipientes flammam ingens et universo oppido admodum periculosum excitarunt incendium ejus de- trimenti per imprudentiam tracto igne civibus illati, autore fuga sibi vitam conservante. Damna dat, imprudens si tracta- veris, ignis : sin recte utaris commoda multa parit. Lapsi sunt a priore incendio anni 110 quo parochus N. cognomine Hassek cumque eo viri quinque numero conflagrarunt. Arsit praeterea idem Bydžovium 1420. Junii 15. atque is luctu- osus casus accidit annis 821. a condito Bydzovio id sua pri- * 10

Strana 148
148 mordia atque fundationem ferre debet Bydo Slavvimili Prin- cipis Gurimensis filio. Eodem anno 9. Novemb. vir pius, honestus et integer Georgius, publicus minister Pragensis Academiae , qui pedel- lum agens multos annos servivit, subita morte sublatus est. Sequenti anno 1553. Jan. 9. nocturno tempore gravis aëris turbatio, tempestas, ventorumque flatus violenti, Chas- mataque in oppido Lythomyslio simul et in urbibus Pragensi- 1 bus sunt coorta. Eodem anno 31. Jan. in communi deliberatione Dire- ctorum consensus factus est de Collegiis omnibus emendandis, ubicunque necessitas postularet, praecipue vero Collegii Apo- stolorum pars anterior, quae ruinam minatur, ut denuo aedi- ficetur et anterior pars Collerii Nazareth si poterit fieri im- mutetur. Eodem anno 19. Martii emigravit ex hac vita Vences- laus Hajecus a Lyboczian, sepelitur in Coenobio D. Annae in majore urbe Pragensi. Scripsit annales Boëmiae, eosque per- fecit et ad calcem deduxit anno 1541. Historici est etiam et Chronographi lectorem reddere tum eruditiorem, tum me- liorem, id an Hajecus praestiterit, nos quidem in medio relin- quimus, imo ejusdem annales seu Chronicon, quod publici ju- ris fecit, legenti censendum permittimus. Eodem anno ante ferias S. Joannis Hussinecii in plena congregatione Universitatis juxta Statuta urgente necessitate judicii in gravi causa electi sunt duo Consiliarii e studiosis : Mathias Thermenus, et Hieronymus Glattovinus, idque ea gra- tia, quod ii, qui more consueto postridie S. Galli, cum fit electio Rectoris Universitatis, designari solent, si Praga ex- cesserint administraturi Scholas. Illa tamen mutatione loci non est eis addendum nomen Consiliariorum. Hoc ideo anno- tavi, quia insolens erat, ut novi Consiliarii praeter tempus praedictum eligerentur, ut posteri scirent, si quid tale con- tingeret, quid majoribus visum de ea re fuisset, nimirum quod

Strana 149
149 Universitas eligere debeat Consiliarios Rectori ; sic tamen, ut Rector adesse possit, et in ejus praesentia personae certae sex eligantur, ex quibus ipse quos vellet, sibi tandem deli- geret. M. Joannes Hortensius Pragenus, Praepositus Collegii Regis Vencesilai. Anno Dominicae Incarnationis 1553. septimum eligitur Rector postridie S. Galli. Sequenti anno 1554. Octob. 20. M. Joannes Schen- tygar a Choterina patra (sic) Kvozdianus (Lib. Dec. II. 318. Hwozdianus) Pragensis Academiae Professor publicus, post ci- vis et Medicus Reginae Hradecii, ubi ducta in matrimonium vidua Agnetae Jacobi Velassii ab Hostovicia sorore, mortuus est, vir eruditus, prudens, gravis, non pauca ad D. Joannem ab Hodiejova aliosque scripsit. Eodem anno 13. Junii solis facies pallida ac veluti lu- rida spectabatur. Notandum de Graeco lectore. Wes ržeczena Sazenem, na niž plat Lektorowi rzeckemu dskamy zemskymi ugisstèn byl; wedle smlauwy na hoře poznamenane , postaupena gest od panůw Pražan Staroměstských Krali Ferdinandowi po bauržce. A on zase postaupil gi Floryanowi Gryspekowi y dě- dicum geho, gakž w Kwaternu geho trhowem bilem leta 1548 we cztwrtek po třech Kraljch p. XXVI, to w sobie obsahuge a zawira. Proti tomu Floryan Gryspek dskami zem- skymi uwolil se s dědicy swymi tehož platu 45 kop grossu Pražskych Lektorowi ržeckemu z tež wsy Sazenem wydawati, gakž dsky w Kwaternu trhowem bylem leta 1549 we cztwr- tek po Swatych tržech kralych p. XXVII. swědczi. Potom tyz plat pržeweden na wes Poržiczany, giž P. Jaroslaw Smiržicky, gakž w Kwaternu trhowem zelenem leta 1558 w Autery po přzenessenj Sho. Wacslava P. s. wdrženj zustawa. Sem na- ležj y smlauwa o tez panstwj w pamatnem modrem. Y. XIX.

Strana 150
150 Idem M. Joannes Hortensius Pragenus Praepositus Collegii Regis Wenceslai. Anno a nato Christo 1554. die usitata octavum eligi- tur Rector. 27. Octob. ejusdem anni perfecta est turris, per quam aqua ex Vultava ducitur ad Pontem in antiqua urbe Pragensi ultra Balneum regium, tecto et pinna ei impositis, primate per id tempus existente Joanne Chochol a Seme- chowa. Sequenti anno 1555. Junii 5. Pragae, qua arx D. Venceslai est sita, visae sunt quadrante horae ante ortum solis tres orbitae , alioque in loco iterum tres circuli sibi in- vicem proximi. Eratque tum omni nubilo carens coelum. Eodem anno 24. Junii diem clausit extremum in op- pido Glatovia ad 13. a Praga lapidem distante venerabilis vir M. Martinus Glatoviensis, theologus et Presbyter, quondam et administrator Consistorii Pragensis, sub utraque specie communicantium. Ad haec praedicator per multos annos in Sacello Bethleem vixit annos 57. natus enim scribitur fuisse anno Domini 1498, sub extremos aetatis suae an- nos adeo repuerascere est visus, ut ne dies quidem cujus- libet hebdomatis discriminare potuerit. Eodem anno mense Julio fratres de societate Jesu Pragam venerunt. Eorum Seniores curru vecti sunt, junio- res vero paulo habitu prolixiori palliis brevioribus super indutis procedebant, limis spectantes oculis et baculis in- nixi per forum antiquae urbis Pragensis recta pergentes ad Coenobium D. Clementis ad Pontem. Causam adventus eorum ferebant idque publice eam esse, ut religioni ad- dictos, quam sub utraque communicantium coenam appel- lant, ad obedientiam Romani Pontificis ejusque religionem adducant, illudque ipsos se promississe erecta publica Schola pro puerili institutione brevi effecturos. Arguto et vafro argumento rem admodum regno et reipublicae per

Strana 151
151. niciosam paucis id persentiscentibus aggressi sunt, et pri- mam lectionem seu declamationem de lingua Hebraea in eodem templo S. Clementis ipso die S. Joannis Hussii ha- buerunt, Petrus Canisius primus auctor hujus Scholae ere- ctionis. Eodem anno 4. Octob. ordines regni Boh. sub utra- que specie communicantes in domo Carolina habito con- ventu publico de consensu regiae Majestatis legerunt Se- natores Consistorii, seu judicii Ecclesiastici Pragensis. Idem M. Joannes Hortensius Pragenus Praepositus Collegii Regis Venceslai. Anno ultimi seculi 1555. die usitata nonum Rector Academiae eligitur. Eodem anno 20. Novemb. nocte se- quente hora fere 5. lue pestilentiali exstinctus in domo Caroli IV. placide decessit M. Sebastianus Aerichalcus pa- tria Praesticenus Boh. publicus in Academia Professor, ac domus Carolinae Senior, vir pietate et eruditione, grae- caeque linquae cognitione praestans, sepultus in fano Beth- leemitico. Non pauca reliquit sui ingenii monumenta, quo- rum pars edita, typisque sunt excusa, ut argumenta in duas priores Terentii Comoedias, carmen Heroicum de af- fectibus a Philippo Melanchtone descriptis; oratio Virgilianae A. sororis Didonis reddita Paraphrasi pedestri, de re num- maria compendium ex asse Budei confectum, item plura ad D. Joannem Hodiejovinum scripsit carmina. Scripsit et in officia Ciceronis annotationes eruditas, Praefationes in metra M. Thomae Mitis, et alia non pauca luce digna. Condidit hic testamentum et domui Carolinae scyphum ar- genteum et deauratum et -libros compactos complures lega- vit, et Collegiis pleraque donaria similiter contulit, quod testamentum quia amici comprobarunt, et eidem acquie- verunt, ideo ratificatum et comprobatum est 24. Jan. An.

Strana 152
. T52 1556. praesentibus D. Blasio Nožička a Votin, D. Paulo Sylvestro a Drazice, D. Zacharia et D. M. Jacobo a War- wažowa. Sed quia D. M. Sebastianus fuit a consiliis Re- ctori per Universitatem electus, et in Directorem Collegii nationis Boëm. Decano adjunctus: ideo propter incidentes necessttates Universitatis et collegii dicti in ipsius locum Consiliarius M. Mathias Bydzovinus et in Directorem ejus- dem Collegii M. Thaddaeus Nemjcus Pragenus in congressu vveoe e Universitatis omnium suffragiis est substitutus, idque in fine Decemb. An. ut supra. Eodem An. 29. Decemb. horribilis inusitataque ven- torum tempestas fulgurum coruscationum fulmina, chasmata, ardores coelium eodemque tempore nocturno pluribus in locis, ut ferebatur, coorta, videlicet Pragae, Melnicii, Gutte- bergae in arce Kuneticensi de coelo tanguntur templa, ar- ces. Porro Georgius Fabricius et ipse notavit, hoc eodem anno veram (2) 3 Cal. Jan. tempestatem ventorum et fulgu- rum per totam ditionem Misnensem fuisse, multa templa, multasque arces de coelo tactas. De ea tempestate exstat ju- dicium Presbyteri Mathaei, tum pastoris ad altam aedem Gut- tenbergensis. Memorabile item est, quod Mejerus in literas re- tulit an. Dn. 1406. per hos quoque dies fulguribus horrendis et grandibus atque tonitruis (sic) Flandros fuisse territos; sunt qui ante 5. et 4. diei Martis in Boëmiae plerisque locis visum fuisse scribant. Eodem anno 3. hujus grando laesit vineta, tectum Slovanense ex ea parte, quae respicit solem occiden- tem, corruit. Hoc ipso anno uvae barbatae in quorumdam Pragensium intra moenia vinetis repertae, et a multis non sine admiratione conspectae. Exuberantiam humiditatis qui- dam ejus rei causam censebant, alii judicabant argui luxum et temulentiam nostrae tempestatis hominum. Eodem anno die Jovis post Mathiae adiit me D. Deca- nus cum D. Vicerectore M. Matthia significantes mihi consen- sum Facultatis de aperiendo Examine Magistrorum, petentes

Strana 153
T53 nomine Facultatis, ut id secundum autoritatem privilegiorum mihi tamquam Rectori et Vicecancellario Universitatis conces- sam aperiam et laborem hunc pro honore Dei et Ecclesiae ac Universitatis utilitatem (sic) suscipiam, et ne differatur, cum publica necessitas id postulet acquièvi et munusculum sesquialterum Joachimicum accepi. In quo comparuerunt eru- diti viri : Andreas Lucinius Lythomèržicenus et Erhardus Ne- oburgenus, quibus rite ac legitime mense Septemb. tentatis atque examinatis primum licentia docendi Philosophiam alias- que artes liberales publice die Mercurii post ferias D. Ven- ceslai oblata est. Deinde honestiss. titulo Magisterii circa Pu- rificationis ornati sunt. Eodem anno 27. die Aug. M. Simon Proxenus a Su- detis promotus in Academia Francofurti ad Oderam cum an- tea plerasque in Germania celebriores Academias aucta eru- ditione invisisset, ut Ecclesiae Dei et patriae prodesse pos- set, domum est reversus et peractis secundum leges dispu- tationibus in facultatem nostram receptus est, cui quod in r Fiscum numerare debebat petenti condonatum est. Intererant illis disputationibus, easque ornarunt praeter acta regen- tes Professores, etiam magistri, qui in republica vivunt, ar- gutisque objectionibus eruditionem ejus explorarunt. Eodem anno die Mercurii hora occasus solis ante Lau- rentii scelere ut ferebatur, incendiariorum arsit pagus Michel et fere totus funditus conflagravit, excepto molendino et casis aliquot inutilioribus, ubi horrea omnia, excepto ut dictum est, molendino, cum magna copia frumenti funditus exusta sunt ; praeterea maximus numerus gallinarum et columbarum cum aliquot armentis, suibus et porcis eo incendio periit ; et quia nihil prorsus seminarunt, ideo ut rursus aliquo modo suble- vari ejusdem pagi rustici possent, accepta sunt e pecunia Hořželicensi e fisco Collegii magni die Martis post assumtio- nem B. Mariae Virginis 250 sex. et aliquot gross. M. ut pro inopia eorum mutuo illis dari possent, in qua summa com-

Strana 154
154 prehenditur summa 111 sex. 19 gross. Mis. a M. Sebasti- ano olim collecta, et ad me recepta. Insuper eadem die Mar- tis ante Bartholomaei recensita et numerata est ea pecunia, quae a me et olim M. Sebastiano Praestinceno ex variis fiscis fuit mutuo accepta pro berna regali anno 1549. die Jovis S. Procopii, quae in scatula quadam fuit reposita, et conve- niebat numerus, quantum acceptum fuit, praeter aliquot num- mulos, et hi deinde additi sunt. Fuit autem summa istius pe- cuniae acceptae et redditae 127 sex. 19 gross. 5. den. Mis. quae eadem die ad fiscos proprios est deposita, et convenie- bat numerus quantum acceptum fuit restituta nimirum ad col- legium Apostolorum pecuniae per me collectae 51 sex. Item ad fiscum Collegii Carolini 14 sex. 49 gross. 5 Den. ad fis- cum trium Collegiorum per me Henricum collectae, 61 sex. 30 gross. Mis. sed ex hoc summa 13 sex. M. M. Henrico mutuo sunt datae, ut a Mag. Sebastiano ipsius Chyrographo consignatum est in charta cum literis ipsius sigillo munitis in fisco et arca majori in Bibliotheca Carolina reposita. Actum est praesentibus: D. M. Mathia Curio Vicere- ctore M. Jacobo Codicillo Decano Facultatis, M. Mathia Bid- žowino et M. Thaddaeo Nemico. Actum ut supra. Idem M. Joannes Hortensius Pragenus Praepositus Collegii Regis Venceslai. Anno a partu Virginis matris 1556 postridie S. Galli decimum Rector electus est. Eodem anno praesentibus D. Decano M. Jacobo Codicillo, M. Matthia Dapsili Curio M. Ma- thia Bydžovino , M. Thaddaeo Nemico Prageno et M. Georgio Polenta Guttebergeno praeposito Collegii Carolini pro com- modo Universitatis, haec conclusa sunt quae a R. M. pete- rentur: Primo, ut bona, quae nondum certis de causis poterant intabulari, intabulentur, ne aliquando periclitarentur. Secundo,

Strana 155
155 ut census, qui ex camera R. M. solvuntur in aliquo pago no- bis ostendantur, et si plus consumsit, ut mutuo accepta ali- cunde pecunia redimantur. Tertio, ut pagus Michel in here- ditariam possessionem auctoritate regia daretur, ne aliquando redimi et alienari ab Universitate possit. 4. ut pecunia, quae deposita ad judicium Camerathicum est pro emendatione Col- legii et alias necessitates reddatur, vel si id fieri nequit ut vel ad summam capitalem adscriberetur, vel ad hereditariam possessionem accipiatur. 5. ut paedagogi in civitatibus Pragen- sibus submoveantur et tollantur. 6. ut reversus nobis Colle- gii Laudae a Mystopolo tradatur, ne pars Collegii hac occa- sione periclitetur, et ad Bethleem Parocho pertinere videatur. Eodem anno 25. Decemb. oriente sole tres soles lucidi oriri conspiciebantur, ea propemodum specie ac figura, qua die Barbarae an. 1549 fuerunt visi, ipse dies alias fuit sere- nus et tranquillus. Sequenti anno 1550. April. 2. feria. 6 ante Judica inter 10 et 11. horologii Boëm. horam pie placideque ex hac vita decessit. M. Joannes Hortensius natione Pragen- sis, ejusdem Gymnasii Professor publicus, et Mathematicus excellens, praepositus Collegii Regis Venceslai post et Re- ctor illius ipsius Academiae, vir pius, probus, gravis, eru- ditus disertusque, quod ejus Ephemerides publicam in lu- cem editae, et alia scripta attestantur. Sepultus in fano Bethleemitico, vixit annos 56. Reliquum administrationis M. Henricus Curius ab Helfenbergk, Abbas Coenobii Slova- nensis, Vicerectoris Officio tum temporis fungens exegit. Post cujus obitum facta per Vicerectorem convocatione Dn. Magistrorum actu regentium deliberatum est de praepo- situra Collegii Regis Venceslai suscipienda, quam D. M. Matthias Curius ab Hagek, Administrator Consistorii sub utraque communicantium suscepit, alque omnium consensu ejus beneficio est investitus.

Strana 156
156 Eodem anno 23. April. M. Nicolaus Ssudus a Sema- nina Patria Lythomysslenus, natione Boëm. inclytae Acade- miae alumnus Pragensis, deinceps et Professor publicus, tum etiam ejusdem Facultatis Decanus Pragae suis in aedibus pie placideque ex hac vita decessit. Honorifico frequentique fu- nere elatus ad D. Mariae fanum (supra Lacum vulgus nomi- nat.) ibidem tumulatus quiescit, cum non amplius, quam tres hebdomadas duosque dies M. Joanne Hortensio morte functo supervixisset. Mathematicus excellens, Philosophus praestans, nec Hebreae linguae rudis, eoque illustre Gymnasii Pragen- sis, nostraeque patriae lumen. Ephemerides cum Prognosti- cis, jam tum ab anno 1520 emisit. Unde de ejus viri pie- tate, eruditione, doctrina, adeoque judicii in tam abstrusis rebus acrimonia, ceu ex ungue de toto leonis corpore aesti- mare legenti non sit difficile. Verus erat ex superiorum cor- porum positu coelique, quod est arcanorum tabula fatorum, aspectu futuris de rebus vates, quod circa cujusque injuriam paceque eruditorum mathemata colentium atque profitentium dictum nos magnopere esse avemus. Hoc ipso anno circa festum Georgii M. Matthias Vice- nus Lytoměržicenus, ornatus Magisterii gradu in Academia Vitebergensi, ut testimonium ipsi datum continebat, cumque reverso comissa esset cura regendae Scholae in minori Parte Pragensi petiit una cum amicis a nostra facultate recipi, cui responsio dilata est tantisper, donec statutis disputando satis- fecisset. M. Joannes Colonius, Administrator sub utraque Coenam Domini Communicantium et pastor Dominici gregis ad S. Nicolaum in Veteri Praga. Anno salutis nostrae 1557. postridie S. Galli Rector Universitatis Pragensis electus est.

Strana 157
7 157 Sequenti anno 1558. Fbr. 24. Ferdinandus I. Rom. Impr. Hungariae, Boëmiaeque rex declaratur. Rom. Caes. „ Imp. pius, felix, augustus. Eodem anno 5. Maji venerabilis Presbyter et M. Joan- nes Horžicenus, pastor ad D. Stephanum in nova urbe Pra- gensi alio ex hac vita translatus est. Eodem anno 11. Augusti die D. Laurentii conspicieba- tur Cometes, et in autumno est secuta tanta siccitas, ut messis impediretur. Eodem anno Carolus V. Imperator multorum regnorum Dominus, et regum victor, Archidux Austriae post ultro re- signatum fratri Ferdinando, Electoribus adsentientibus, impe- rium per legatos, cui ipse annos 37 praefuerat, die 21. Sep- temb. moritur in monasterio vallis Toletanae in Hispania, quo depositis imperii insignibus secesserat. Idem M. Joannes Colonius, Administrator sub utraque Coenam Domini Communicantium et pastor Dominici gre- gis ad S. Nicolaum in Veteri Praga. Anno Nativitatis Christi 1558 die statutis praescripto iterum Rector Academiae eligitur. Eodem anno 8. Novemb. Sereniss. Archidux Austriae Ferdinandus regni Boh. gubernator sive prorex, omnesque regni Ordines Proceres, Nobiles, Senatus, P. Pragensis, Academia et Clerus Ferdinando Rom. Hungariae, Boh. regi et imperatori nuper electo, Pragam adventanti obviam proce- dunt, eumque summa gratulatione, celebritate, et honore exci- piunt. Equitatus erat 5000. Peditatus constabat 18 signis armatorum civium pullis indutorum cucullis et flagellis prae- ferratis Ac. M. D. Rector cum Magistris et Clero oratione ex- cepit imperatorem ultra aream Avis post portam Equorum circa bivium. Eum deinde subsecuti sunt 9 Musarum Chori ex adolescentibus scholasticis delecti, occinentes gratulatoria

Strana 158
1O carmina variis generibus Musicis, dum ad urbem, et urbe progrederetur. Erant per plateas et vicos certis intervallis di- stincli, in quorum medio in vico foeni ad lacum prope aedem D. Henrici Cantores decimum chorum repraesentantes eligant (sic) variarum vocum moteta collaudarunt; stabant quoque in urbe reliqui coetus ex singulis hominum aetatibus delecti, oratiuncula gratulatoria alloquentes Imper. adventantem. Pueri quidem in clivo plateae Angelici horti, Virgines et puellae in foro antiquae Urbis, Viduae etc. cis Scholam minoris Civita- tis Pragensis. At Senes in Hradczana prope praetorium et templum S. Benedicti; quae Pompa alibi a clariss. viro M. Matthaeo Colino a Choterina et Martino Cutheno ad manda- tum Sereniss. Archiducis Austriae Ferdinandi luculenter de- scripta et publice edita extat. Sequenti anno 1559. Julii 15. die, qui fuit Divisionis Apostolorum ad 24. prope horam ex ictu fulminis exortum est incendium, quo novae Urbis Pragensis turris una cum campana horaria, quae 50 pondo gravis erat, et eleganti au- tomale cumque Senaculo magna ex parte conflagravit. Ustu- latus ibidem vir quidam est, qui id restinquebat incendium, sed abseo exitum, flamma vicina quoque corripiente, non habuit. Praeterea et illud memorabile videtur, quod ex ante- riori parte turris, in qua vehementissimus erat ignis in fora- mine reperti sunt sequenti die, qui erat Dominicus, cum ru- derae ejicerentur, duo pulli columbarum, et ad Consulem ejus urbis, imo etiam ad Archiducem proregem vivi allati sunt. M. Matthias Dapsilis Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai et Administrator sub utraque Coenam Domini Communicantium. Anno incarnationis Dominicae 1559. postridie S. Galli Rector Universitatis eligitur.

Strana 159
159 Eodem anno Venerabilis Presbyter Paulus Bydžovinus ad S. Gallum in veteri urbe Pragensi Parochus ex hac vita in coelestem 23. Novemb. translatus est, aetalis suae anno 63. climaterico heroico. Sequenti anno 1560. Martii 5. Lyllhomisslia tota fere incendio perit. Idem M. Matthias Dapsilis Curius ab Hagek, Praepositus Collegii Regis Venceslai et Administrator sub utraque Coenam Domini Communicantium. Anno nati Salvatoris 1560. postridie S. Galli Rector Universitatis eligitur. Hoc anno ad nimiam instantiam et pertinaciam D. Chri- stophori a Lobkowitz Universitas Pragensis pago Horželice, quem a D. Henrico a Chocemicz, atque is a praedicto Lob- kowicio mille Sexagenis oppignoratum habebat, accepta sua summa coacta est cedere, et subditos homagio dimittere, quem is paulo post Sigismundo Audrzsky procuratori oppig- noravit, tantum meritus de Universitate nostra Pragensi. Porro millenarius iste D. Casparo Granovino a Granow Secretario Camerae Regni B. ad illius sedulam petitionem et pro eo amicorum intercessionem datus est ex communi consensu Magistrorum actu regentium et consilio amicorum mutuo, quo singulis annis usitatum interesse Universitati solvat, et si opus eo haberet, tempestiveque ipsi significatum esset, eum resti- tuere bona fide teneatur, prout literae super ea re confectae latius et plenius omnia exprimunt. Eodem anno 19. Novemb. emigravit ex hac vita pie mortuus M. Adamus Aquula a Radkowa Zatecenus, civis et archigrammataeus novae urbis Pragensis. Sequenti anno 1561. Martii 27. die, quae fuit feria quarta post D. Laetare in minore urbe Pragensi puer quidam a ministerio herum suum, dum caperet somnum, per insidias

Strana 160
160 interfecit, extemploque sublecta pecunia atque torque aureo profugit eques. Eodem anno 19. April. incendium horam circiter 14. in minore urbe Pragensi exortum ad 20 aedes absumsit. Fuere, qui id maleficii Judaeis Pragensibus adscriberent, quoniam tres per id tempus a Ferdinando Imperatore solum erant vertere jussi. Eodem anno apertum est examen pro gradu Magisterii, ad quod 23. Junii comparuerunt coram D. Magistris octo ho- nesti et eruditi Baccalaurei: Petrus Codicillus a Tulechova, Vencislaus Cyrillus Piscenus, Vencislaus Zelotinus Pragenus, Procopius Lupatius Pragenus, Joannes Davus Scutius, Joannes Viti Hradessinus, Martinus Homelius Teplenus, Matthias Ra- cotius a Rakowa, quorum virtus et eruditio cum explorata esset, 20. Septemb. licentia illis publice legendi et explicandi idoneos et probatos autores in Academia est concessa: De- inde 1. Octob. solenni usitataque consuetudine creati et pro- nuntiati sunt Magistri, eoque titulo ornati. Georgius Polenta a Sudetis Guttembergenus Doctor Medicus et Collega, Domus Carolinae Senior Anno reparatae salutis 1561. postridie S. Galli Rector Academiae electus est. Eodem anno 23. Decemb. Archiepiscopatus Pragensis, qui circiter annos 130 Rectore vacavit, de voluntate Caesa- ris Ferdinandi cum consensu Summi Pontificis declarato ac promulgato Archiepiscopo Pragensi Antonio a Muglicz Moravo, Viennensi Episcopo, et ad concilium Tridentinum Legato de- signato restituitur. Sequenti anno 1562. Julii 4. venerabilis presbyter M. Joannes Coloniensis, olim professor et Theologus Pragensis, post Archidecanus Ecclesiae Dei in urbe Reginae Hradecio,

Strana 161
161 deinde et pastor ad aedem D. Nicolai in majore urbe Pra- gensi, Administrator Consistorii Pragensis sub utraque commu- nicantium, item Rector Academiae obiit. Habentur manuscripta ejus, conciones quas ita vocant Dominicales, praeterea et tabulis brevibus comprehensae, unde de ejus viri ingenio atque judicio aestimare licet. Eodem anno mense Junio factiones inter sacerdotes sub utraque specie Coenam Dni. communicantium exoriuntur, quorum alii alios haereseos reos egerunt coram senatu Cae- sareo in arce Pragensi. Eodem anno 20. Septembris Maximilianus Archidux Austriae II. Ferdinandi filius, Philippi nepos, Maximiliani I. pronepos anno, postquam fuisset designatus Rex Boëmiae 13. cingitur de more ejusdem regni Boëmici Diademate. Sequenti die Maria, Maximiliani II. regis Boh. conjunx augusta in fano D. Viti arcis Pragensis decoratur diademate regni Bohemici ritu solenni atque splendido. Hoc ipso die acti ad vivarium ultra arcem Pragensem ludi equestres. Eodem anno pestis per urbes Pragenses grassabatur, et Scholae, Balneae, aliique congressus publici, foro duntaxat excepto, per Archiducem Ferdinandum, tum Proregem, sunt interdicti. Magister Matthias Curius ab Hagek, Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno recuperatae salutis humanae 1562. postridie S. Galli tertium Rector Universitatis eligitur. Sequenti anno 1563. Maji 24. impetuosa grando cum imbre atque nymbo decidens magnam segetibus, vix dum arescere incipientibus plerisque in locis attulit calamitatem. Hinc magnae fuerunt inundationes, quae multos piscinarum aggeres perruperunt, unde coloni plurimis damnis sunt affe- cti. Illorum enim segetes sunt ad terram prostratae, prata vi- tiata, pecora et armenta submersa, casae corruptae. In pago 11.

Strana 162
162 quoque nostro Michel et vicinis pagis aliquot homines repen- tinis aquis obruti et suffocati sunt. Acciditque propemodum haec inundatio per totam Boh. quoniam utrumque flumen in- signius, et Albis et Vultava, nimio aquarum decursu actum fuit. Hine cis Pragam rates et ligna plurima confusa, nonnulla vero sunt ablata. Hoc anno Gregorius Orinus a Chocemicz Pragenus, ar- tium et Philosophiae doctor, professor in Academia patria primum, post Orator eximius, et supremi Burgraviatus Pra- gensis judicii assessor morte sublatus est, qui dum vixit, sem- per de Academia Pragensi bene est meritus. Sepelitur in Nova Urbe Pragensi in aede S. Adalberti inter alutarios. Idem M. Malihias Curius ab Hagek, Praepositus Collegii Regis Venceslai. Anno salutiferi partus 1563. postridie S. Galli quar- tum Universitatis Rector electus. Sequenti anno 1564. Jul 25. qui fuit dies D. Jacobo Majori, Hispanorum Apostolo atque Patrono sacer, Viennae Austriae Ferdinandus inclytae piaeque memoriae I. Rom. Imp. Hungariae, Boemiaeque Rex, hora 6. pomeridiana obiit; vixit annos 61, menses 4, dies 14, horas 20, imperavit an. 6. regnavit in Boëmia 37, in Hungaria totidem. Eodem anno M. Joannes Strialius Zatecenus absolutis iis certaminibus literatis, quae statuta facultatis et usitata con- suetudo requirebat, editoque suae eruditionis specimine die 27. Jun. mense et circa fer. S. Galli tandem in Facultatem artium et in Carolinam domum pro professore vocatus et re- ceptus est. Hoc anno iterum Pragae pestis grassabatur. Quare illustriss. Archidux Ferdinandus, qui sui parentis in regno Boëm. administrationem sustinebat, plagam illam tollere vel saltem miligare volens, die 11. Octob. ad utrumque Senatum

Strana 163
163 Pragn. decretum misit, quod die sequenti M. D. Rectori et Magistris est lectum, ut neque in Collegiis, neque in Scho- lis particularibus scholastici conventus colerentur, neve bal- nea publica calefiant, et si contigerit in domo quapiam, quemquam mori, illa ut claudatur, et obsignetur. Nundinae quoque seu mercatus, qui circa ferias D. Venceslai fieri con- sueverunt, omnino interdicti sunt. Quinimo custodes curati sunt, qui ad portas urbis excubias agerent, et ex hominibus peregrinis, unde Pragam veniant, quaererent, et qui ex in- fectis locis veniebant, ab urbe arcebantur. Idem M. Matihias Curius ab Hagek, Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno salutiferae Incarnationis verbi Dei 1563. post- ridie S. Galli quintum electus est Rector Universitatis. Sequenti anno 1565. Junii 26. coepit examen pro gradu Magisterii. In eo approbati sunt septem eruditi viri: Joannes Nicasius Altaemitenus, Vincentius a Macova, Adamus Vlassimenus, Marcus Bydžovinus a Florentino, Venceslaus Iniochus Lytoměržicenus et Nicolaus Rakowsky Pannonius, Nicolaus Aletinus Colonius; illis licentia publice docendi col- lata est per me Vicecancellarium Universitatis et Réctorem 21. Aug. verum gradus et titulus Magisterii est eis demum collatus in publico Collegii Caroli auditorio 3. Octob. magna pompa illorum, qui ad mercatum Pragam et ad judicium ve- nerunt. Die 4. et 5. Julii facta est subita ex imbribus monta- nis et lapsu cataractarum coeli inundatio Muldavae fluminis Pragensis, assurrexitque in eam altitudinum, ut contingeret oculos barbati in arcu sculpti sub Ptochodochio cis pedem Pontis ; replevit aream et bibliothecam collegii Reczek et cellas subteranneas collegii Angelici omnium Sanctorum ad aedem D. Nicolai. Notabat obitum Caesaris Ferdinandi, qui * 11

Strana 164
164 diebus sequentibus Viennae Austriae vitam cum morte com- mutavit. Die 15. Aug. cum mandasset Sereniss. Princ. Ferdi- nandus Archidux Austriae, ut Universitas quoque adsit cum ordinibus regni in deducendo funere Caesaris Ferdinandi, in publica consultalione conclusum est, ut pallia professoribus in usum funeris comparentur publica Universitatis pecunia singulorum Collegiorum, nec habitus sit discolor et diformis a reliquo coetu. Sed ludimoderatores et studiosi, licentiati- que ut prodeant togati. Peragebatur autem funus illud 20. ejusdem die, facto initio hora 21. ab omnibus ordinibus, praesente utroque fratre Archiduce Ferdinando et Carolo. Rex enim Maximilianus jam pridem Viennae in Austria funus simile cum ordinibus ejusdem regionis peregerat. Producti erant in ea Pompa certis intervallis equi alii alios sequentes, holoserico insignibus provinciarum Caesaris artificiose ornato obtecti. Illis adjuncta erant vexilla similiter insignibus provin- ciarum Caesaris artificiose variata, quae gestabantur a pri- mariae nobilitatis juvenibus. Universitati fuit attributus locus, primus quidem ante Senatum Pragensem, secundus vero a Legatis civitatum. Administratores vero cum Pastoribus ec- clesiarum consilio quorundam separarunt sese contra vetu- stum morem ab Academia, rati, se habituros locum magis idoneum, aut ante Abbates regni, aut inter Canonicos prope Archiepiscopum. Sed magna spe deciderunt, quoniam collo- cati sunt in prima statione sequentes lichnoferos ex plebe mendicorum seniorum collectos. Ea res graviter eis animos et corda torsit, ac si non levi contumelia fuerint affecti. Inde est, quod administratores paulo post protestati sunt, non fa- cile quemquam illis persuasurum, ut sese ab Academia di- vellant, cum honesta semper fuerit ratio, ut singulis Magi- gistris singuli pastores Ecclesiarum in publicis ejusmodi so- lennitatibus inter eundum adjungantur. Et ne ordinem Pom- pae illius lector cupidus sciendi frustra desideret, cum pancis

Strana 165
165 subjiciam. Illos, quorum mentio facta est, secuti sunt sacri- fici Pontificii, unacum vicariis humeralia agnina gestantibus, antecendente ipsos choralium virorum coetu, qui usitale in templis pretio sacras preces cantant. Tandem praecedebant Franciscani et alii monachi induto, ut moris est, singuli or- dinis proprii habitu cum scapularibus, ut vocant. Mox egressi sunt discipuli Jesitarum, pueri, adolescentes, viri, patribus ipsorum fidei comitantibus. Post eos ibant legati civitatum pullati, patres, professores Academiae cum suo comitatu im- mediate Pragensi Senatu sequente. Deinde succedebant-prae- fecti tabularum seu librorum judicialium regni, praeeuntibus quidem notariis et scribis, sive qui Cancellariae serviunt, seu qui in peragendis regni judiciis Cameratico, provinciali, et purgraviali ministrant, sequentibus vero aulicis basilicorum et nobilium et ministris Principum mensae. Mox succedebant Cantores Caesarei cum ceteris canentes lugubria; postea va- debant, primo quidem nobiles, et basilici vulgares provincia- rum regni ; deinde Abbates infulis et pedo decori, ac tertio loco Praelati humeralibus hermelineis ornati, sequente Reve- rendiss. D. D. Archiepiscopo Antonio etc. Has turmas comi- tati sunt praecipui nobiles, et basilici munia et praefecturas regni sustinentes. Inde aliquot equi holoserico atro insigni- bus regni et imperii exornati ductabantur a nobilibus gestan- tibus vexilla similiter insignita. Paulo post progrediebantur basilici ex praesidibus regni delecti. Eorum primus gesta- bat pomum aureum, secundus sceptrum, tertius gladium vagi (na) reconditum, 4. insigne societatis aurei velleris, 5. Co- ronam regni, 6. Diadema imperii. Illos mox sequebantur 30 Basilici, primarumque familiarum heroës, corpus Caesareum in Sarcotego gestantes, pone sequentibus Ferdinando et Ca- rolo Archiducibus moestis velata facie nigro. Illi omnes ex- ceptis Ecclesiasticis erant pullo amictu vestiti, palliis confor- mibus ad talos usque propendentibus; ita arcem et illico templum ingressi ordine, inferias Metropolitano accinente per-

Strana 166
166 agebant, collocato Sarcotego in medio delubri ornati cereis, altiore supra tubam erecto tubulato ac ordine in formam tur- binis magni artificiose exstructo, plus quam trecentis. Reliqui quos cura pontificiae religionis non tangebat, neglecto templo ad sua turgustia (sic: forsan tuguria) reversi sunt. Habes breviusculum prolixae pompae denotationem verius, quam descriptionem, quae ostendit Illustriss. Archiducem Ferdinan- dum, curatorem funeris paterni habuisse in pretio studia, Academiam et professores suos. Eodem anno 23. Septemb. sive Sabbato post diem D. Matthaeo dicatam sub occasum solis vitam cum morte commu- tavit M. Matthaeus Philomates Daczicenus, Collega Domus Caroli sedulus, diligensque laborum suae professionis execu- tor, linguaeque ac gentis simul et religionis sincerus zelator adversus Pontificios et alienigenas. Ille, sicut exoptaverat, sepultus est in Sacello nostro Corporis et Sanguinis Dni. in inclyta urbe Nova Pragensi magna funebri pompa civium utriusque civitatis atque ampliss. Senatus. Idem M. Matthias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno Humanitatis Filii Dei 1565. postridie S. Galli sextum Universitatis Rector electus. Feria 6. post Luciae Decretum super petitionem Mar- tini Budinensis, quemadmodum certis de causis Martino Budi- nensi inhibitum fuit, in Scholis ad nostram jurisdictionem per- tinentibus manere et officia sustinere, donec coram Rectore Universitatis comparuerit etc. Quare cum 19. Octob. com- paruerit, ac rationabilibus causis productis petierit, ut sibi ad scholas redire, illarumque beneficiis sicut ceteris Academiae alumnis gaudere liceret, accedentibus una fratris ipsius D. Georgii Budinensis Bacc. et civis Hradecensis ac aliorum ami- corum intercessionibus. Ideo nos Rector et Consiliarii habita

Strana 167
167 super ea re matura deliberatione communi consensu id ei concedimus, potestatemque facimus, ut gaudere ac frui his bonis, quibus gaudent ceteri omnes Academiae nostrae alu- mni, possit citra ullum impedimentum. Die Mercurii post concept. B. Mariae Virginis 12. De- cemb. D. Joachimus de nova domo, supremus Cancellarius regni Boëmiae , Eques aurei velleris et S. C. M. Maximi- liani II. a secretis consiliis, cum e Vienna Austriae caesio curru domum rediret, rupto medio ponte una cum iis , qui ipsi assidebant, delapsus aqua suffocatus est, excepto uno puero et auriga et equis. Sequenti anno 1566. Martii 3. et postea in Majo memorabilis expeditio parabatur a Caesare Maximiliano adversus Turcos. Foedus enim cum patre Cae- saris Ferdinando ietum desiit. Ac Caesari visum est, non esse facienda foedera cum hoste sanguinis Christiani. Secutus est autem consilium ejusmodi: ante annos 4. quo tempore in- auguratus, et in regni Boëm. obstrinxit sibi fide data universam provinciarum nobilitatem, postulantem suas confirmari immu- nitates, ut singuli pro salute communi et fide JESU CHRISTI, si opus sit, una secum in militiam suis proficiscantur stipendiis. Eam obligationem promulgatis mandatoriis literis repe- tiit adhibita conditione , si quis per morbum vel senectam nequeat proficisci, ut alium substituat idoneum. Illud si ne- glexerit, ut omni jure nobilitatis et immunitatibus majorum privetur. Inde quisque pro se adornabat illam profectionem; aderant Caesari tanquam Boëmiae Regi Ordines Boëmici et Moravici. Praecedebant eos principum Silesiae ordines et 15 ducatibus pone sequentibus Lusatiis, Variscis et Anconensibus, utpote regni Vasallis. Sed Pragenses et civitates reliquae sunt domi relictae praesidii causa, tantum suppeditarunt pecuniam in stipendiatos regis. Nam elector consensu imperii vastabat Gottam, ubi obsessus fuerat Joannes Fridericus, Saxoniae

Strana 168
168 dux, Patruelis suus, rebellionis una cum Vilhelmo Grumpa- chio ceterisque nobilibus damnatus, ne si forte superiores evaderent, aliquid detrimenti per incursiones regnum accipiat. Pertractus fuit ad societatem belli totus Occidens et Meridies. Nam et ex Belgio et ex Italia Reguli ad Caesarem venerunt cum equitatu elegantibus instructo armis. Numerus equitum dicebatur fuisse ad sexaginta, peditum vero ad 40000. Dux belli fuit designatus Archidux Austriae Ferdinan- dus. Copiae castra posuerunt ad urbem Jaurinum, vulgo Rabum appellant, quia fuit cognitum, quod Solimannus isthac ad Viennam proficisci decrevisset. Pragae et in civitatibus Boëmiae preces publicae erant institutae pro felici pugna. Ac in Veteri urbe Pragensi in templo Laetae Curiae bis in septi- mana decantabatur Litania, post secuta est concio Evangelica, et tandem communes recitabantur preces. In nova vero urbe ad aedem D. Henrici idem eademque fiebat hora. Ad eas preces magna frequentia populi mandato Sena- tus concursum est. Illic licuisset videre, quanto studio gens illa ad veram pietatem feratur. Illud fiebat in Julio et Au- gusto mense. Eodem anno Jun. 4. M. Matthaeus Colinus a Choterina patria Curimenus (Gurima, Kaurzim, vetustissimum in Bo- hemia oppidum, quibusdam eruditorum virorum censetur esse Kasurgis apud Ptolomaeum) Grajae, Latiaeque lingua- rum in Academia Pragensi publicus 18 annis professor mul- toque maximae partis in Boëmia literatorum (imprimis eo- rum, qui Poëticen colunt) suo tempore praeceptor, fautorque incomparabilis, Pragae in domo sua (hortum angelicum ap- pellant) percussus apoplexia, et hora 12. ab ortu solis ad 9 22. horam cum morbo conflictatus, qua catarrho sub inde in pectus delabente suffocatus, pie placideque abdormivit. Sequente die multo maxima hominum frequentia elatus in Antiquae Pragae templo seu sacello Bethleem sepelitur. Vixit annos 50. plurima tam theologica, quam philosophica atque

Strana 169
169 varia partim equestri, partim pedestri oratione scripsit, quo- rum pars, sed exigua, in publicum edita extat. Cetera ma- jore sui parte cognita tamen, atque lectu dignissima intra pri- vatos parietes, inque tenebris abdita latent ; res indigna tam í nobili atque praestante ingenio. Eodem anno 3. Septemb. ad oppugnationem Sigeti mi- rabiliter mortuus est Solymannus anno aetatis 70. Plerique opinantur fuisse telo ictum ex arce Sigeto, cum voluisset ex- plorare, qua parte adoriri possit. Ille tandem 22. Decemb. devectus est Constantinopolin, atque sepultus in monumento, quod sibi magnis sumtibus constitui jussit. 7. die Septemb. Sigetum, satis firma munitio, non procul a Drano flumine in Hungaria, captum est a Turcis in pugnatione demum 14. In ea Nicolaus Serini, Comes, cum in ponte subditio (sic) ad- versus hostem proeliaretur, fortiter occubuit, vir immortali memoria propter bellicas virtutes dignus. Idem M. Matihias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai. si Anno Domini 1566. postridie S. Galli septimum Re- 3 ctor Universitatis electus. Sequenti anno 1567. die 5. Febr. M. Paulus Philopa- tris Melnicenus Academiae Vittebergensis Magister, a qua comendatitias literas attulit et monstravit, primam in hac in- clyta schola publica Facultatis Philosophiae consensu habuit disputationem. Quaestio uno (sic) cum intimatione, quam ita vocant, impressa typis exstat. Eodem anno Calend. Mart. Maximilianus, Ferdinandi I. filius, Philippi nepos, Rom. Imp. Hungariae, Boëmiaeque Rex, ingressus Pragam ejusdem regni Metropolin maxima et solen- ni congratulationis pompa, honorifice exceptus ab inclyti re- gni Boh. ordinibus et clero atque Academia Pragensi. De eodem adventu exstant carmina nomine ejusdem Academiae

Strana 170
170 a M. Petro Codicillo et M. Procopio Lupacio in publicum emissa et impressa. Eodem anno supplex libellus oblatus est Caesari Maxi- miliano de reditibus Academiae secundum conclusionem Sy- nodi congregati in arce Pragensi die Lunae post Oculi hunc in modum. Serenissime et invictissime Imperator et Dne. Dne. no- ster Clementissime! Non latet nos, decretum esse in Comi- tiis praeteritis, quae agitabantur praesente vestra S. C. M. in arce Pragensi anno Dni 1567 die 3. Martii, atque inter ce- tera de restauratione Studii Pragensis conscriptum et conclu- sum esse articulum nonum, videlicet, ut Directores et Cura- tores collegiorum Academiae Pragensis diligenter inquirerent omnes reditus cujuslibet Collegii, qui antiquitus eis attributi et constituti erant, praesertim vero, si quae a 10, 20, aut etiam 30 retro actis annis abalienata sint, ac illa quisnam? et quo jure possideat ? illudque scripto, altero quidem V. S. Imp. Ma., altero vero supremis regni officialibus atque judi- cibus exponerent. Eo enim intellecto ac bene perspecto ne- gotio V. S. C. M. Dnum nostrum clementiss. eas initurum esse rationes, quibus studio Pragensi in hoc calamitoso re- rum statu consulatur, ut idem studium vicissim ad honorem gloriamque Dei Opt. Max. Vestraeque S. C. M. commodum et regni hujus inclyti ejusque incolarum decus instaurari ac pristinum recuperari possit. Id quod uberius eodem articulo scriptum continetur. Illi decreto V. S. C. M. et constitutioni comitiali nos cum ea, qua par est, animi submissione duci- mus esse obtemperandum, ideoque de hoc toto negotio V. S. C. M. prout res sese habet, reddimus rationem. Exstal privilegium illustriss. et sanctae memoriae Caesaris Caroli N. IV., in eo animadvertimus, M. ejus C. fundasse, ere- xisse atque reditibus auxisse Academiam Pragensem, ac ex historiis colligimus, studium ejusdem Academiae sufficienter provisum, Professoresque in eo omnes liberaliter fuisse su-

Strana 171
171 stentatos. Etenim singuli habebant attributa sibi certa salaria, et mercedem laboris sui deputatam, eoque pacto et ad in- dustriam atque eruditionem augendam, et ad laborem pro- movendi studia juventutis accendebantur, excitabanturque. Abundabatque hoc itaque tempore Academia haec Professori- bus, qui cum optimas artes atque disciplinas humanitatis et Mathemata docebant, tum linguarum cognitionem propone- bant. Aderant omnium facultatum plurimi Doctores, ut Me- dicinae, Jurisprudentiae et Theologiae, quos propter erudi- tionem et famae celebritatem innumera multitudo Scholastico- rum ac juventutis literariae est sequuta, eisque, ut historiae testantur, adhaerescebant. Fuitque haec maxima causa, quae Gymnasium hoc frequens atque celebre efficiebat. Cum enim tot docti viri tanta agmina studiosae adolescentiae habuerint, perspicuum est, eos justis et sufficientibus praemiis atque re- ditibus auctos ac liberaliter fuisse instructos. Quibus a ratio- nibus illi reditus et tam munificae donationes vel incide- rint, vel ab Academia sint abalienatae, equidem cognosci certo non potest. Sed quantum conjectura assequi licet, opi- namur non aliunde accidisse, quam occasionibus strepituque bellorum, quae non multo post mortem Caesaris Caroli IV. sub rege Venceslao et Caesare Sigismundo in regno Boëmiae emerserant, et usque ad tempora inclyti regis Georgii pro- tracta durarunt. Inde evenit, ut in tali rerum omnium per- turbatione tumultuque etiam reditus Scholae Pragensi sane bono et sancto instituto atque proposito donati multipliciter dissipati ac dilacerati et diminuti sint, plerique deinceps pro- gressu temporis omnino et interciderint. Bellum siquidem est totius mali omniumque calamitatum fons et origo. Nunc vero pauci quidam et admodum tenues redituum ad Collegia Universitatis pertinentium tantum tituli assignati in regestis nostrorum majorum reperiuntur, quos V. S. C. M. hoc scripto consignatos humiliter exhibemus. Verum per quem et qui- bus modis illi abalienati sint, quandoquidem Tabulae regni,

Strana 172
172 quibus inserti et inscripti fuerant, infelici illo et luctuoso casu per incendium perierint, cognoscere non possumus. Illud tan- tummodo nobis constat, qua ratione census pro graeca le- ctione Homeri desierit, cum eorundum Comitiorum instituto nobis sit injunctum, ut ad V. S. C. M. deferremus, si quid redituum Universitatis ab annis 10, 20 aut etiam 30 pro- xime elapsis sit ademptum, id nos submisse promtaque obe- dientia facimus. Joannes Franciscus Doctor felicis memoriae civis Brunensis testamento legavit stipendium huic Universi- tati pro sustentando Professore graeco, qui Homerum poë- tam in Academia graece proponeret atque enarraret. Eam ipsius voluntatem ultimam et donationem census gloriosus et sanctae memoriae invictiss. Caes. Ferdinandus, D. noster Cle- mentiss. V. S. C. M. genitor Carissimus, primum privilegio, de- inde etiam Tabulis regni clementer confirmare et in pagum Poržicžany transferre dignatus est. Hac de re exstat inscriptio in quaternione contractuum coloris caerulei anno Dn. 1543 feria 2. post Bonifacii. Annò 18. Ferdinandus Rex M. Matthaeo Colino stipendium seu censum transfert in pagum Poržicžany. Desiit autem numerari et reddi census ille Professori ab annis 10 continuis. Unde nec ultimae voluntati benefactoris, neque con- firmationi S. C. M. satisfit. Quod in causa esse videtur, ut qui exemplo tanti viri et benefactoris ad bene merendum de Academia Pragensi, ad eamque reditibus augendam provo- cari potuerint, deterreantur, neque eidem pro studis litera- rum augendis aliquid donare velint. Ea vero res, ut si quae alia, maxime incrementum studii Pragensis labefactat, atque impedit. Ideoque proceres et Status regni, cum animadver- tissent tantum incommodum Universitatis, in generali Synodo habita in arce Pragensi anno Dn. 1561. unanimi consensu petierunt Suam C. M. ut stipendium illud Universitati resti- tueretur, quo satisfieri testamento atque laudabili et pio D. Joannis Francisci proposito possit. Porro quibus reditibus hoc tempore fruatur et gaudeat

Strana 173
173 Academia Pragensis, eos singillatim juxta titulos et inscriptio- nes Collegiorum assignatos V. S. C. M. offerimus, suntque hi: Collegii Caesaris Caroli IV. patris patriae meritissimi 125. Sex. 11/2 gross. 2. den. Boh. Collegii regis Vences- lai 26 Sex. 23 Gross. 1/2 den. Collegii omnium Sanctorum 13 Sex. Gross. Boh. Atque in hisce tribus Collegiis profes- sores degunt, eorumque reditibus fruuntur. Verum in reliquis quinque infra scriptis studiosi adolescentes habitant, vivunt- que juxta eorum, qui donarunt, institutum et ordinationem; quorum reditus sunt isti: Collegii B. Virginis alias Recžkonis 451/2 Sex. 13 Gross. Boh. Collegii Apostolorum alias Lau- dae 131/2 Sex. 12 Gross. Boh. Collegii Nazareth 381/2 Sex. Gross. Boh. Collegii nationis Boëmicae alias D. Ven- ceslai 351/2 Sex. 8 Gross. Boh. Collegii gloriosae memoriae Hedvigis, Reginae Poloniae 411/2 Sex. 7 Gross. Boh. Hi sunt, invictiss. Imperator, reditus Academiae no- strae admodum tenues et exigui, quibus in tanta praesentis annonae rerumque victualium caritate, difficultate atque pe- nuria nos Professores una cum paupéribus studiosis utcunque sustentamur, collegiaque vetustate labefactata, inque rui- nam et interitum tendentia emendare cogimur. Neque nobis ullum est dubium, V. S. C. M. clementer animadvertere, im- possibile esse tam parvis stipendiis Academiae praesentes necessitates sustinere posse, nisi eam Deus Opt. Max. sua providentia divina, rationeque nobis plane ignota servaret atque sustentaret. Cum autem V. S. C. M. propensissimam voluntatem suam de restituenda studii Pragensis dignitate at- que celebritate satis evidenter explicuerit, in eam spem in- dubitatam venimus, quod V. S. C. M. eas initura sit rationes, ut Professoribus digno justoque stipendio prospici possit, ut- que aliarum Academiarum exemplo, quae ubique Regum et Principum liberalitate stipendiisque competentibus foventur, tum et florere et incrementa capere solent, non sine maximo tam regnorum, quam populorum fructu et commodo, in-

Strana 174
174 primisque juventutis, quae in iis Academiis ad usum Eccle- siae reique publicae instituitur et educatur. Etenim Caesar invictissime, quis jure miretur, Academiam Pragensem a suo statu pristino ita hoc tempore collapsam, si Professores in ea non bene provisos conspiciat; praeterea si consideret Scho- lares istos et studiosos, antequam in Academiam veniunt, aut paupertatem extremam sustinere, famem, sitim, morbos varios perpeti, aut labore pauperum parentum aliorumque hominum sumtu difficulter sustentari. Qui deinceps in Col- legia translati, cum in studiis majorem partem aetatis trans- egerint, sumtu destituti et sortis melioris desperatione qua- dam, cum Ecclesiae ac Reipublicae servire, maximeque uti- les esse poterant, tum relictis studiis liberalibus ad alia vitae genera transire, ad artesque sordidas declinare coguntur. Atque ita omnis opera et impensa velut in medio cursu ip- sis interripitur atque perit; alioquin nostri homines, si me- lius commodiusque ipsorum studiis prospectum sit, quando- quidem ingenio non sint ceteris nationibus inferiores magis usui esse possint V. S. C. M. deinde etiam regno huic in- clyto honori atque ornamento. Nam et multi excellentes viri nostrae gentis et mul- tiplici eruditione apud exteros aucti in patriam reversi pu- blice docere in hac Academia optarunt, sed cum non re- sponderent ipsorum laboribus stipendia, discedere sunt co- acti, ac extra patriam apud exteras nationes cum magna adeoque mortali (sic) ipsorum laude et utilitate vixerunt, hodieque nonnulli vivunt. - Quare V. S. C. M. humillime oramus, ut rationem re- dituum Academiae a nobis vere simpliciterque expositam be- nigne recipere, humilem statum ac necessitatem studii Pra- gensis clementi vultu respicere, ab aerumnis praesentibus et squalore revocare, liberalitateque regia sublevare, atque re- creare dignetur, ad Dei Opt. Max. gloriam, Ecclesiae san- etae bonique publici incrementum atque commodum. Et nos,

Strana 175
175 uti justum est, Deum ardenter et sine intermissione orabi- mus, ut V. S. C. M. longam et firmam valetudinem, felicem regni hujus aliorumque administrationem, deque hoste omnium Christianorum perpetuo, atque immanissimo Turca gloriosam victoriam conferre dignetur. Eodem anno 31. Aug. magna exstitit ad Pragam Vul- tavae fluminis inundatio, ita quidem, ut fere lapideam bar- bati eſfigiem sub Ptochodochio ad pedem pontis attingeret, multis civium non pauca illata ea eluvie detrimenta aspor- tatis foeno, ratibus, lignis etc. Eodem anno 20. Aug. M. Adamus Huberus Merzer- czicenus monstrato sui gradus magisterii testimonio ab Aca- demia Vitebergensi, postea quam petiisset se recipi in nu- merum Magistrorum et Professorum nostrae Academiae se- cundum praescriptum statutorum primam publice habuit dis- putationem, et absolutis reliquis est in facultatem receptus. Idem M. Matihias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno Dni. 1567. postridie S. Galli octavum Rector Universitatis electus. Sequenti anno 1568. Mart. 31. deces- sit Sacerdos Joannes Mystopolus, Administrator Consistorii Pragensis sub utraque Coenam Domini Communicantium et praedicator verbi divini in sacello Bethleem, ubi et inhuma- tus est. Eodem anno 24. April. M. Paulus Pressius Gurimenus M. Vitebergensis, ubi satisfecisset statutis, receptus est in facultatem Philosophicam, post et professor factus in nostra Academia. Praeses horum certaminum literatorum, quae tres exterae Universitatis Magistri, de quibus et paulo ante, su- bierunt et confecerunt. Omnium suffragio electus est Deca- nus M. Procopius Lupacius ab Hlavacžova.

Strana 176
176 Hoc ipso anno ad exitum mensis Julii pestilentia coepit grassari Pragae, quo etiam nomine Examen patientiae, vulgo Baeaniam vocant, una cum Comedia Joh. Baptistae est in aliud tempus dilatum. Extincti hac lue sunt complures viri boni dulcis Altricis Academiae nostrae fautores ; inter quos M. Joannes Philophilus alias Davus Scutius, domus Carolinae incola professorque publicus 18. Aug. morte sublatus est, et ad aedem divi Galli sepultus. Idem M. Matthias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai. Anno Domini 1568 postridie S. Galli nonum Rector Universitatis electus est. Eodem anno accidit tristissimus casus domui Carolinae ; Deo enim propter peccata permittente conflagravit habitatio superior in posteriori parte domus versus orientem una cum parte tecti et aedicula ipsi imposita. Accidit ea calamitas ipso die S. Luciae seu 13. Decemb. sirca horam 11. integri ho- rologii Pragae, quo die. ante annos 109 decretum factum ab Universitate de profitenda, retinenda et propaganda do- ctrina religionis sub utraque Specie Coenam Domini commu- nicantium. Anno sequenti 1569. Nova Bydžovia dotalibus regni Boh. civitatibus 25. Jan. incorporatur. Eodem anno 9. Febr. D. Thomas Husincius Vodnianus rebus suis melius consultum iri sperans uxorem duxit, et medicam artem magna cum laude et felicitate etiam erga pauperes Scholasticos diligenter et humaniter in Antiqua Praga exercuit. Eodem anno tempore Quadragesimae apertum est Exa- men pro honestiss. gradu Magisterii in Philosophia, ad quod admissi sunt 6 eruditi et honesti Baccalaurei : Joannes Za-

Strana 177
177 bonius Minicenus, Felix Samuel Pragenus, Matthias Molesinus Statinensis, Jacobus Strialius Zatecenus, Daniel Adamus Pra- genus, Adamus Pholossius Pelržimovinus, qui cum egregium specimen suae virtutis et doctrinae in eodem certamine ex- hibuissent, digni judicati sunt, quibus titulus et gradus Magi- sterii conferatur. Itaque primum iis 13. Jun. licentia publice legendi et docendi disputandique in tota Philosophia aliisque probatis atque receptis autoribus est concessa. Deinde 20. Jul. per me Rectorem Vicecancellarium Universitatis in magna frequentia studiosae juventutis sunt honestiss. titulo Magisterii condecorati. Eodem anno 27. April. Sacerdos Henricus, pastor Divi Stephani in nova urbe Pragensi calicem argenteum donavit D. Magistris nationis Boëmicae pro sacello Corporis et San- guinis D. N. J. Ch. Eodem anno 2. Maji ante meridiem demum postque meridiem Pragae conspecti sunt tres soles, quos superne Iris conjungebat, de nocte post visae etiam tres lunae. Eodem anno 11. Jun. M. Procopius Lupacius ab Hla- vaczova petiit dimissionem a Collegio Carolino ; causam ejus rei attulit, quod apud Senatum Domaž. officium notariatus susceperit. .. Eodem anno 20. Jun. insolita Vultavae ad Pragam flu- minis exundatio tanta altitudine, ut oculos barbati sua elu- vione, etiam monasteriúm S. Annae attingeret. Ferebant eo tempore per monasterium S. Crucis navigasse plerosque ho- mines. Fuitque haec inundatio damnosa multis ; nihilo minus tamen defectus aquae in urbibus Prag. haud mediocris fuit. Eodem anno die Junii 1. venerabilis presbyter Martinus Melnicenus Pastor Ecclesiae ad aedem D. Nicolai in minori Praga et administrator Consistorii sub utraque Specie Coe- nam Domini sumentium pietatis et sinceri animi erga Acade- miam et Universitatem declarandi causa donavit calicem ar- 12

Strana 178
178 genteum inauratum cum patina seu operculo et cochleari, atque, ut vocant, corporali et missali pro communione sub utraque Specie, et Sacramenti Corporis et Sanguinis Domini in sacra Synaxi Coenae Dom. in Sacello Corporis Christi sum- tione. Id munus ab eo nomine Universitatis est acceptum per me M. Dn. Rectorem, ut in perpetuam donantis memoriam in usus praedictos asservari possit. Idem M. Matthias Curius ab Hageh Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno. Domini 1569. postridie S. Galli decimum Rector Universitatis electus. Sequenti anno 15 70. Febr. 6. Pragae hastiludia ma- gno sumtu et apparatu per tres continuos dies exercebantur in praesentia Maximiliani II. Rom. Imp. Electorum Sax. Au- gusti et Brandeburgensis, Archiducis Ferdinandi, et Alberti Ducis Bavariae, aliorumque tam peregrinorum, quam dome- sticorum comitum, baronum et nobilium, idque in antiquae urbis Pragensis circulo, ubi praeter alia spectacula varia et admiranda, etiam educebatur draco habens sex pedes et ore vomens ignem, item Perseus alato equo insidens, Medea item venefica cum suo marito Jasone, post Furiae horrendo clangore tubarum in publicum prodibant. Praeterea etiam cir- cumducebatur Elephas, antea nunquam in Boh. visus una cum Leone cavea incluso. Eodem anno Julii 29. Scholasticus quidam ex ludo ar- cis Pragensis Choralistarum D. Viti submergitur in fluvio Vul- tavae ad minorem Pragam ipso momento, cum vix lavari in aquis occepisset, cum ab ejusmodi lotione quidam eum pro- pter pericula non semel prohibuisset, sibi omnino in flumine esse lavandum, etiam cum vitae discrimine, respondit, atque ita periit. Et hoc et alia plurima exempla docent, Diabolum

Strana 179
179 et in aquis insidiari hominum vitae; saepeque evenire, ut qui amant periculum, in eo quoque pereant. Idem M. Matthias Curius ab Hagek Praepesitus Collegii Regis Venceslai Anno 15 70. postridie S. Galli undecimum Rector Uni- versitatis eligitur. Eodem anno magna fuit caritas annonae, unde moti D. Directores collegiorum ad eam summam, quam pro studiosis in septimanam ex veteri consvetudine numerabant, addidere juvaminis loco in singulos studiosos 4 Gross. M. idque pro pane et potu. Eodem anno 7. Novemb. femina quaedam praegnans animi moerore desiliens ex ponte imposito Vultavae vitam sibi ademit. Ne nos, o pater, inducas in tentationem. Anno sequenti 1571. mense Febr. Decretum Imp. Ma- ximiliani II. missum ad Pragenses, quo interdictum fuit omni- bus Bibliopolis, ne libros Czvinglianorum et Calvinistarum, ac nominatim Petri Martyris Bullingeri, Musculi et similium Theologorum Pragae vendendos proponerent, imo ne quovis modo in regnum inferrent. Si quis vero theologicos libellos vellet Pragam aliunde advehendos curare, eos ut primum R. D. D. Antonio de Mulgitio (sic) Archiepiscopo Pragensi ap- probandos offerret. Qui secus fecerint, ii poenam amissionis talium librorum et proscriptionis subirent. Hoc decretum 8. Febr. in Curia antiquae urbis Pragensis publice recitatum est. Eodem anno 30. Martii columnae igneae circa horam mortis (noctis) 3. in coelo supra Domažlicium sunt conspe- ctae, et Draco per totum oppidum tractum ab inferiori porta usque ad superiorem atque etiam ulterius post civitatem vo- lans. 12 *

Strana 180
180 Eodem anno 8. Maji Racone a Praga sex milliaribus dissito oppido natae duae puellae, brachiis in unum concretis ea specie, ac si altera alteram amplexaretur, brevi sunt ex- stinctae matre tamen superstite. Eodem anno 26. Ang. ad tertiam noctis horam Pragae conspectae ad solem occidentem sunt in coelo virgae, perque cas hasta transversa instar lunae micantes ad dimidiam horam. Eodem anno 14. Jun. ad Gollpergam, Lemburgum et Luboniam prodigioso miraculo de coelo pluit piso, rapis, sili- gine, tritico, quod miseri et famelici homines ubertim divi- nitus demissum colligebant, panibusque inde confectis ine- diam pellebant. Idem M. Matthias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Venceslai Anno 1571. postridie S. Galli duodecimum Rector Universitatis electus. Hic annus Academiae tristis et infaustus exlitit. Nam 29. Novemb. quae fuit prid. S. Andreae Apostoli, quo ante annos 193 D. Carolus IV. Rom. Imp. et Boh. Rex, pater patriae et Academiae feliciter mortuus est, eo inquam inter 5. et 6. ab occasu solis horam ortus est ignis, non tam for- tuito, quam insidiis hostium structus, in superiore parte do- mus Carolinae anguli occasum aestivalem spectante, quo ae- dicula sive turricula cum habitatione contigua eaque deserta, et ad ferream plateam sita conflagravit, reliqua pars anguli, tam inferior, quam superior a dextra et sinistra non humana, sed divina providentia sarta tecta conservata est. Sequenti anno 1572. Jan. 17. portentum ignis in coelo visum Egrae sub mediam noctis horam ; id heroico carmine

Strana 181
181 descripsit, praelo subjecit M. Joannes Goldamerus Egrani ludi moderator. Eodem anno 18. Jan. nocte, quae hunc diem 18. Jan. praecessit, multis per Boh. in locis conspectum esi in coelo ostentum horribile, lineae grandes quasi niveae. interque eas etiam atrae flaviae (sic) ab oriente solis et septentrione sursum ferebantur. Ad haec portio magna nubis sanguinolentae, interdum tamen non continue est visa. Item incendia mirum in modum collucentia; ea par- tim ad septent. partim ad orientem, partim ad occidentem reciproca quadam progressione non sine spectantium horrore cernebantur, duraruntque ad tres horas ab 8. ad usque 10. noctis horam, Chasmata similesque aëris impressiones. Pli- nius, tametsi Ethnicus, ait tamen in gentium malorum, ut se- ditionis, bellorum et aliarum id genus calamitatum esse prae- nuncia. Turcarum in Germaniam anno D. 1529. irruptionem antegressum est ingens per Germaniam Chasma. Ejuscemodi sicut et alia prodigia non dubium est proponi a misericorde Deo, ut nostrae excitentur mentes ad poenitentiam. Eodem anno 22. Jan. terrae motus fuit inusitatus Oeniponti, ut ul- tima dies supremi Judicii adesse ab attonitis tanta terrae concussione mortalibus censeretur. Eodem anno ex unanimi consensu Facultalis Philoso- phicae aperui pro honore et incremento ejusdem pro hone- stiss. gradu Magisterii in Philosophia tempore Quadragesimae examen, ad quod 7 honesti et eruditi Baccalaurei comparue- runt, nempe: Trojanus Nigellus Hermannoméstecenus, Geor- gius Philaretus Horžicenus, Georgius Aquula Horaždiovinus, Sigismundus Heniochus Lithoměržicenus, Joannes Urbensis Mezeržicenus, Georgius Ostracius Racownicenus, Joannes Ca- rihonius Pragenus ; quibus vero et severo examine explora- tis, et dignis eo titulo judicatis licentiam publice legendi et enarrandi tum Artis, tum alios politioris literaturae libros, item disputandi in gravioribus materiis 5. Maji concessi. Ac

Strana 182
182 tandem 18. Jun. Magisterii titulo similiter ornavi, et sequenti die etiam in facultatem legitime recepi. Eodem anno 3. Martii incendium seu ardor coeli visus Pragae, et in quibusdam aliis destrictibus. Eodem anno 1. Aug. Gitczinum oppidum D. Tržkonum a Lypa excepto templo funditus conflagravit in praeurbio pau- culis turgustiolis relictis. Sabbato post Aegidii feria 6. Sept. reparatae sunt fenestrae in auditorio Theologorum domus Carolinae ex consensu facultatis, cui pro ea reparatione no- bilis et eruditus vir D. Joannes Gindra a Firstnfelda, alias Famfarum dictus, ex officina sua, quam habuit in littore Vul- tavae non procul a Ptochodochio ad pedem pontis situm, ubi antea Nitriarius (sic) habitabat, rotularum seu sphaerarum vitrearum sex millia donavit; sumtus reliquos Facultas fecit. Eodem anno 21. Septemb. ipso die S. Matthaei Ap. Rudolphus, Archidux Austriae, filius natu major Maximiliani II. Rom. Imp. semper Aug. anno aetatis suae 20. Posonii co- ronam regni Hungariae suscepit. M. Petrus Codicillus a Tulechowa Collega Domus Carolinae senior Anno Domini 1572. postridie S. Galli Rector Univer- sitatis eligitur. Eodem anno circa initium mensis Novembris coepit ardere cometes, quem Plinius Discum vocat. Forma enim ejus apparuit rotunda, fuitque diversi coloris : nam primum colore flavo et albicante apparuit. Deinde sub initium Decem- bris habuit rutilum et quasi sanguineum. Postea circa medium Decemb. mixturam quandam admisit, ut de singulis coloribus illis participaret. Hinc rationari (sic) libet, Cometam illum a sidere Jovis et Martis accensum fuisse, quorum Planetarum uterque, maxime vero Jupiter non procul a Dodecatemorio

Strana 183
183 Tauri, sub quo cometa ille fulsit, abfuit. Occupavit enim eum locum coeli, qui ad gradum 8. Tauri refertur, et latitu- dinem septentrionalem ab Eclyptica obtinuit circiter gradus 50. Inciditque corpore suo ex aede in sedem Cassiopiae, ac eam partem sedis attigit, cui podex Cassiopiae innititur. Et quia sidus Cassiopiae vicinum est polo mundi, propterea nobis perpetuo apparuit, nec unquam ratione primi mobilis occulta- batur. Evenit, ut Cometa ille quoque super horizontem no- strum semper extiterit, in formamque gyri circumvolutus sit, ac pomeridiano tempore, cum jam radii solares declina- rent ac obtusiores efficerentur, tempestive cerni potuerit, puta intra horam 2. et 3. post meridiem. Claritas et magnitudo insignis cometae, denique distantia ejus a Zodiaco tanta fuit, ut radii solares eam prorsus supprimere nequiverint, du- ravitque fere 15 menses. Sequenti anno 1573. Jan. 17. comparuit S. Paulus Juvenis, Baccalaureus, et Petrus Surculius. Eo tempore, cum audiendi essent, S. Paulus absente reo exposuit suam que- relam, quam prius partim scripto, partim narratione, quod Petrus eum incesserit conviciis ebrius obambulando aedes Parochiae, et dixerit: eum falsas conciones toto anno pro- tulisse in templo, et falsa dixisse et mentitum esse, et alia plurima similia, et admonitus, ut redeat in scholam, postea iterum repetiisse ejusdem voces praesente tabellione Admi- nistratoris, nec posse ea negare, quia quatuor cives ad se miserit deprecaturos culpam. Et quamquam probare causam possit: tamen, cum sit membrum Academiae, totam causam illam commisit et tradidit in potestatem Rectoris et Consi- liariorum. Contra eam querelam Petrus respondit, se non in- jecisse probra in eum, neque conciones ejus vituperasse, eb reprehendisse. Sed cum data fuerit ei occasio a S. Paulo, qui contra ipsum et contra scholasticos concionem instituerit, et ipsum calumniatus publice fuerit, atque tunc dixisse, quod illa fuerit mentitus, quae contra ipsum et scholasticos dixerat

Strana 184
184 in concione. Auditis hisce et recepta voluntate S. Pauli, quamquam occasio qualiscumque data fuit Petro: tamen quia ulcisci injuriam nullo modo debebat, jussus est ire in Prae- torii custodiam. Emissus 23. Jan. e carcere praesente meo Senatu et S. Paulo gratias egit pro castigatione, et petiit cul- pam sibi condonari, et redigi in gratiam cum S. Paulo. Sen- tentia inter eos ejusmodi dicta est. Cum controversiae cujus- que in judiciis ille sit eventus, ut fiat inter actorem et reum pax et concordia, et Petrus Surculius deprecetur culpam, et S. Paulus totam causam Senatui Rectoratus Academiae tra- didit in potestatem, et redire in amicitiam expetat: ego au- toritate officii mei una cum Consiliariis eam totam controver- siam et ea omnia, quae actor et reus contra se dixerunt, egerunt, fecerunt, elevo, tollo e medio annihillo et casso, ita ut in posterum neutri parti nocere ipsorum honestae existi- mationi et famae possit, et uterque tam reus quam actor nullo modo sive privatim sive publice nulla occasione ea sibi revocare in memoriam debebunt, quod se facturos recepe- runt et coram Senatu sibi dextras dederunt, et offensam condonarunt. Eodem anno 18. Martii Matthaeus Philomates Daczi- cenus artium bonarum Baccalaureus conquestus est de Ma- gistro Joanne Felice Chrudimeno, quod pro consvetudine eruditos viros tam domesticos quam peregrinos turpet, eo- rum autoritati detrahat, scriptaque publica vituperet, inter quos et ipsum quoque vituperet voce Bacchantis ejus fa- mae quocunque in loco, sive in collegiis, sive in domibus potoriis, quas frequentare crebro solet, detrahat congerendo in eum probra et convicia evulgatis stolidis, jejunis sor- didisque styli scriptis pasquillis, quibus asserat vendidisse ipsum sanguinem fratris sui, eo quod jussu Magnifici D. D. Alberti a Craiyco, et autoritate ampliss. Senatus inclytae veteris Pragae in transactione quadam acquieverit. Imo quia neque praeceptoribus neque discipulis pareat, admo-

Strana 185
TS3 a»k dum probrosis et spinosis vocibus eos compellans; quam ob causam viros bonos, quos laesit cum indigna Magistro contra Academiae leges perpetret, fugere ejus consvetudinem. Cum itaque ab ipso tam turpiter sit infamatus, ut neque domo pedem efferre audeat, et suo hoc instituto poenas in- currere videatur se petere a Senatu gravi, justo et prudenti, secundum leges defensionem, separatum accusatione probare. Ad eam accusationem aliquot capitibus comprehensam et in- usitatam, etsi M. Joannes Felix impetrata forensi dilatione debebat respondere, asseverans, se quoque graviter laesum ab eodem Baccalaureo variis occasionibus : tamen nos co- gnita occasione litis ejus et controversiae, neque a virtute, ne- que ab honestis studiis veraque amicitia profecte cum solen- nia festa Passionis et Resurrectionis Dominicae instarent, et uterque actor et reus ad Coenam Dominicam sumendam sese praepararet, non sumus passi eam litem pendere ulterius, praesertim cum M. Joanni Felici alia quaedam domi forisque obeunda negotia obstarent. At tradita nobis plenaria tam ab- actore quam reo potestate ejus controversiae hoc pacto arbi- traria ratione inter ipsos componimus. I. Quaecunque inter actorem et reum interciderunt dicta, acta, facta et scriptitata coram quibuscunque hominibus, et quocunque in loco, ea omnia elevamus, tollimus e medio , in nihillum et incassum conversa, ventis et aurae, ut dicitur, committimus, ut nullo modo bonae famae et existimationi sive actoris sive rei no- cere possint, neque nunc neque in posterum. Deinde edicimus tam actori quam reo concordiam, ut redeant in gratiam et alter alteri injuriam illatam condonet, et illam neque verbe neque facto, imo neque ulla occasione in memoriam revocel sub poena delinquenti secundum leges praescripta; quod uter- que facturum se recepit. Eam transactionem utraque pars ac- ceptavit, et futurae benevolentiae et amicitiae mutuae datis sibi mutuo dextris coram Senatu evidentissima signa dederunt. Eodem anno 8. April. Samuel Baccalaureus Nymbur-

Strana 186
186 gensis citatus, cur absolverit a schola Matthiam Succentorem facti sui causas reddit has. 1. Feci id voluntate Senatus, et mandato ejus eum absolvi. 2. Propter negligentiam ejus in pueris informandis, quam ille emendare noluit. 3. Primatem urbis esse conquestum de eo, quod per totas vagetur noctes et bibat, neque redeat domum nisi mane, et ebrius doceat pueros ; item saepe abducat adolescentes secum in diverso- ria, eosque suo pravo exemplo corrumpat. 4. Cum aegrotus fuisset Cantor diebus Epiphanias, quod in templo voluerit motetam decantare ignotam scholasticis et prohibitus a Bac- calaureo, quia e templo comtemta autoritate ejus et pia can- tatione discesserit, neque redire voluerit. 5. Cum instrumen- tum noctu jusserit ferri ad viduam quandam et Bacc. prohi- buisset, et illud a puero recepisset, voluissetque redire potius Succentorem domum, quam illic manere, tunc Succentor ve- nit stipatus sodalibus laicis in scholam et molestia affecerit pulsando, clamando et tumultuando ceu ebrius adeo, ut Bacc. coactus fuerit e lecto surgere et eum objurgare. 6. Quia pri- mas dixerit, cives nonnullos jurasse, se nolle beneficia prae- stare scholasticis, quam diu Succentor in eadem schola per- manserit. Ideo coactum se fuisse etiam mandato Senatus ei dare veniam, Matthias Succentor ad ea respondit : Possum confutare t. accusatorem meum facile. 1. Uti accusat me negligentiae, et eam non emendem, ego emendo, et si quando recuso facere, tum postea facio, et ejus impleo voluntatem. 2. Quod ad scholasticos attinet, quod eos abducam, ego non abduco eos, sed illi aliquando soli manent in hospitiis. 3. Ubi dicit, me per totas noctes manere foris ; ego vero dico, quod non ve- niam in domos neque exeam, nisi absoluto meo labore prius in schola, et non exeo, nisi aliquando cum amicis, qui hoc petunt. Ac Bacc. suum errorem non considerat, cum per to- tum diem potat, et mane postea ad labores non surgit ; me videt, et se non adspicit. 4. De vidua, quod dictum est, quod

Strana 187
187 in gratiam suorum provincialium et popularium, qui eum pe- tebant, illuc iverit et miserit pro instrumento. Sed Bacc. ebrius ei, quia illuc acceperit, et ipse iverit in scholam pro illa, ac Bacc. ex cubiculo prosiluerit cum gladio, et illum per- cusserit, et ipse fuerit coactus se defendere, et id, quod fece- rit, ut arceret injuriam, qua scholasticos adficit Bacc. cum solet eis expensionem surripere, sic ut ipse haec bene intelli- git, et illa injuria, quod impulsus repetierit instrumentum. 6. Quod dicitur de Senatoribus, quia ipsi sint inimici, quod di- cat, eos humaniter secum colloqui et bibere, ipsum quoque nullam illis praebere causam certaminum: ac Bacc. quia cum civibus contendat et litiget, atque errorem suum non videat. Ad haec ipsum nullus Senatorum propter ulla peccata arguat, ideo non debere illi fieri eam contumeliam, ut discedat ab ea schola. Adversus illa quaedam Bacc. se negare, ubi accusatur, quod expensionem surripuit scholasticis, quia potius e pro- prio addat eis, et pro patinis abluendis aliquantum reservet. Dictum, ut, si fieri potest, amice componant inter se contro- versiam per amicos et arbitros, et cras sive composuerint, sive non, ut hora 14. compareant. Nos itaque Rector et Magistri Consiliarii 9. Aug. audi- tis evidentibus causis et rationibus malevolentiae et discor- diae Samuelem Baccalaureum (inter) et Matthiam Succento- rem ejus magis imprudentia, quam consilio exortae, concessa nobis ab utroque tam reo, quam actore plenaria potestate, cum intelligamus, eundem Matthiam velle mutare locum circa ferias D. Georgii imminentis, hoc pacto inter eos benevolen- tiam mutuam et concordiam restituimus. Primum omnem malevolentiam et omnes causas, quae inter eos dissensionem faciebant, e medio tollimus, in nihilum vertimus ita, ut neutri illorum tam actori, quam reo nocere nunquam bonae famae ulla ratione possint. Deinde edicimus utrique, ne alter alteri vel dicto vel facto nocere studeat, sed cum eo colat pacem

Strana 188
18 et amicitiam, et Matthias ut ad ferias D. Georgii imminen- tes suum munus in eadem schola Nymburgensi sub obedien- tia sui Baccalaurei gnaviter obeat. Quodsi alterutra pars ex- cesserit, poenae secundum leges illi irrogandae subjacebit. Huic transactioni actor et reus assensum dederunt, eamque in signum benevolentiae et amicitiae datis sibi mutuo dextris acceptarunt. M. Matthias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Vencesilai Anno Domini 1573. postridie S. Galli tredecimum Re- ctor electus est. Sequenti anno 1574. Jan. 3. hora 14. in Gutteber- gensi suburbio dicto Colloniensi prodigioso partu nata est puella habens duo capita, parentibus Joanne Rzezacz et Do- rothea, uxore ejus. Fuit autem foetus abortivus, nam 7. mense editus est in lucem. Eodem anno 25. Maji emigravit ex hac vita nimium aerumnosa in illam coelestem ac beatam Cyprianus Leovitius a Leovitia, patria Reginae Hradecensis ad Albim et Orliczam, natione Bohemus, mathematicarum disciplinarum illustrator, quod ejus monumenta, quae typis expressa in publicum emi- sit, testantur. Sepultus Dilingae in Bavaria, ubi cum magna laude et utilitate publice disciplinas Mathematicas et bonas artes docuit, carus et acceptus illustriss. principi Casimiro, duci Palatino, et cetera. Rectoratus XIV. ejusdem. Anno christiano 1574. postridie S. Galli est electus in Rectorem studii Pragensis M. Matthias Curius ab Hagek, Pracpositus Regis Vencesilai Collegii, alias Caesarei.

Strana 189
T89 In mense Novembri chasma, seu ardere coelum visum est, et quidem ab occasu usque ad ortum solis duràvit. Decembr. 13. Selymus, Turcarum tyrannus, correptus ardentissima febri moritur, succedit ei in imperio Turcico Amurathes, ejus nominis III. Selymi filius, natus annos 27. Ao. 1575. Rudolphus Maximiliani II. filius, Pragae in templo Cathedrali solennibus ceremoniis Rex Bohemiae Sep- temb. 22. declaratus, et inauguratus est, cum ante triennium eodem mense, anno videlicet 1572. Posonii in magna Pro- cerum frequentia diadema etiam Hungaricum accepisset. Anno eodem in Octobri Gregorius XIII. Pontifex Roma- nus remissionem peccatorum per Italiam et Galliam vendi- disse dicitur. a Rectoratus XV. ejusdem. Anno 1575. postridie S. Galli idem M. Matthias Cu- rius ab Hagek est Academiae Rector electus. Ao. 1576. Maximilianus Imperator cum comitia Ra- tisbonae celebraret, et jam sub finem comitiorum Recessus lectus esset, optimus ille prudentissimusque Caesar, curis par- tim confectus, partim longa corporis aegritudine, inter ingen- tes calculi dolores debilitatus, optime meritam de Christiana Republica et ecclesia animam 12. Octobr. Deo tradidit, cum quinquagesimum aetatis annum attigisset; imperavit ann. 12. regnavit in Bohemia cum patre a prima sui electione ann. 27. solus ab obitu Ferdinandi, patris optatissimi ann. 12. in Hungaria ann. 13. Successorem habuit Rudolphum ejus nominis II. qui superiore anno, vivo adhuc parente, No- vembr. 1. in Cathedrali Ratisbonensium templo consuetis ceremoniis coronatus et inauguratus fuit.

Strana 190
190 RVDoLphVs IMperator AVgVstVs. Hunc Imperatorem Maximilianum paucis post diebus secutus est Fridericus Palatinus Elector, qui cum aetatis an- num sexagesimum ageret, Heidelbergae mortuus est. Ei de- cendenti Ludovicus grandior natu filius in Electoratu succes- sit. Hic confessionem Augustanam subditis suis, pater enim Helveticam introduxerat, magno cum Ordinum Imperialium applausu restituit. Rectoratus XVI. ejusdem. Ao. 15 76. postridie S. Galli idem M. Matthias ab Ha- gek Curius Rector est Academiae constitutus. Octobr. Idibus Julius Dux Brunsviczensis novam Helm- stadii scholam seu Academiam aperuit, multisque bonis pro- ventibus liberaliter dotavit, filio suo Henrico Julio primo ejus Rectore designato et constituto. An. 1577. Octobr. 21. placide ex hac vita emigravit Georgius Rosinus a Javornik , alias ab Auhorn, tabularum regni Bohemiae, ut vulgo vocant, Ingrossator, dieque sequente ad D. Benedicti in majore urbe Pragensi est sepultus. Rectoratus XVII. ejusdem. 4 .* Ao. 1577. postridie S. Galli eidem M. Matthiae Curio ab Hagek, Praeposito Collegii Regis Vencesilai alias Caesa- rei Magistratus Academicus est prorogatus. a se Sub mense Novembri Matthias, Archidux Austriae, ab Ordinibus in Belgium, Caesare et fratre suo inscio; in De- cembri ejusdem anni Praeses et Gubernator Belgii est con- stitutus. Eodem anno Novembr. 4. cometa post solis occasum prolixa coma ad ortum porrecta apparuit, et per dies conti- n“

Strana 191
TyT nuos 62 fulsit, donec paulatim magnitudine attenuata dis- paruit. Sub exitum hujus anni induciae sunt factae ad annos e 8. inter Rudolphum Caesarem, et Turcicum Imperatorem, quod Persarum Regem bellum moliri cognovisset. An. 1578. Gregorius XIII. Pontifex omnibus sub Joanne Austrio in Belgio militantibus remissionem peccatorum per literas annulo piscatorio obsignatas largitus est. Mense Julio Hispaniarum regi filius ex Anna Austriaca Maximiliani II. Imperatoris filia, Rudolphi Caesaris sorore natus est, et cum ex sacro fonte levaretur, Philippi nomen obtinuit. Rectoratus XVIII. ejusdem. Anno 1578. postridie S. Galli M. Matthias Curius ab Hagek rursus Rector Academiae est constitutus, Octobr. 26. aetatis 38. sacerdotii 18. mortuus est Dubae S. Vencesilaus Melissaeus Krtenus, olim sacellanus Zateczensis, deinde Decanus Lunensis, postmodum Pastor Dubae. Ao. 1579. Maji 12. Glatovia, urbs regni Bohemiae tota fere horribili incendio periit. De ea Joan. Hinconius : VVLCano eXVperante IVIt GLatoVIa, MaII LVX bIs seXta UItIs CVrrIt Vt orta poLIs. K. Rectoratus XIX. ejusdem. Ao. 1579. idem M. Matthias Curius ab Hagek electus est Rector Academiae. Decembr. 14. moritur Pragae generosus, atque magni- ficus Dn. Dn. Henricus a Waldsstein, Baro in Dobrovicio et Charvaticziis.

Strana 192
192 Ao. 1580. April. 12. a Caesarea Majestate allatum fuit decretum, ut omnium Privilegiorum originalia Magistri Professores in Academia Pragensi causa collatinationis (sic) in Bohemica cancellaria deponerent; verum cum se per sup- plicem libellum excusarent, quod id fieret in praejudiciuin Academiae, et contra fidem illorum, quam dederunt toti Uni- versitati, promittentes se velle privilegia et bona ejus omnia conservare, petitioni et excusationi Caesarea Majestas locum dedit, ac concessit. Hoc cum Adversariis non successisset, rursus aggressi sunt aliam viam, et de Collegio omnium Sanctorum, alias angelico, occupando Praepositus et Decanus templi Pragensis cum suo Capitulio cogitarunt; et varias ma- chinationes adhibuerunt; sed ne hoc quidem, ita Deo bene- dicente, successit, licet acriter instare, modo per supplicatio- nes ad Caesarem, modo per criminationes et minas coepe- rint; Deus tamen, qui Pacis, et non dissensionis est autor, eorum temeraria et superba flabra sua Clementia placavit, et sopivit. Rectoratus XX. ejusdem. Anno 1580. M. Matthias Curius ab Hagek Rector Aca- demiae est designatus. Octobr. 25. Maximiliani Caesaris filia, soror Rudolphi Imperatoris et uxor Philippi regis Hispaniarum vitam cum morte commutavit. Sub annum 1581. Sigismundus Battorius in Principem Transsylvaniae est electus. Eodem anno Basilides Moscus filium suum scipione ferrato percussit, et interfecit, eo quod seditionem populi con- tra eum excitare ausus fuerit; et cum filius in terram col- lapsus, totusque cruore madens negaret, se nullius (sic) con- spirationis, neque seditionis autorem fuisse; tum pater ejus jam vix spirantem, ex furore in poenitentiam versus attollere

Strana 193
193 conatur, et suum infortunium deflet. Filius vero audito adhuc patris clamore sibi quidem dixit ab eo sanguinem et vitam ereptam esse, a quo vitam sanguinemque accepit; interim se optare, ut patri terrarum omnium contingat imperium, utque felicius in hostes, quam in filios, ferrum stringere discat. Et his dictis animam efflavit. Rectoratus XXI. ejusdem. Ao. 1581. postridie S. Galli M. Matthias Curius ab Hagek Rector studii Pragensis designatus est. Novembr. 28. M. Matthias Archidux abdicata a se provinciarum Belgicarum administratione, et petito ab Or- dinibus commeatu Antverpia discessit, a quibus cum annua centum et viginti florenorum millia, dum in Belgio esset, ac- cepisset, etiam absenti quinquaginta millia promissa sunt. An- nus hic 1582. toti Bohemiae luctuosus fuit, propter pestem, quae vehementer per totam nostram patriam grassabatur, et multa millia hominum permessuit, neque doctis et indoctis, neque viris et feminis, neque adolescentibus et virginibus pe- percit, sed aequo pede pulsabat pauperum et regum tabernas. Eodem anno Machometes Amurathis filius cum magna solennitate circumciditur. Initium hujus solennitatis factum est 28. Maji, et 9. Jul. circumcisus est a Machumete Bassa, qui tonsor olim Solymmani fuit. Pueri edicto Caesaris ad cir- cumcisionem evocati tanto numero confluebant, ut vix triginta chirurgi per diem noctemque operi faciendo sufficerent. Illi omnes publice, Machometes vero in conclavi patris solus cir- cumcisus est. Inter alia spectacula ajunt prodiisse virum in- credibili robore praeditum, ut stipitem, quem vix 12 viri humo totis viribus connexi tollere poterant, ipse manu in al- tum levabat, et non manu, sed humeris excipiebat. Stratus humi, et catenis ferreis per humeros et femora trajectus, praegrande saxum, quod vix decem viri provolvebant, sibi 13

Strana 194
194 impositum, et quatuor viros ligna findentes supino ventre sus- tinere pro ludo ducebat, soleam ferream equi recens fabrica- tam dentibus et manibus confringebat, vomeremque ictu pu- gni rumpebat. Rectoratus II. Magistri Petri Codicilli a Tulechova Praepositi Collegii omnium Sanctorum. Anno 1582. electus est in Rectorem Universitatis stu- dii Pragensis M. Petrus Codicillus a Tulechova, Praepositus Collegii omnium Sanctorum. Octobr. 27. Wratislaus a Perssteyn supremus regni Bohemiae Cancellarius mortuus est. Vixit annos 52, menses 3, et dies 5. Sub finem hujus anni Calendarii emendatio a Grego- rio XIII. Pontifice Romano promulgata fuit, sed non successit. Caesar enim in Comitiis Augustanis sub exitum eorum de Calendarii istius novi promulgatione deliberationem instituit, ubi principes, quos vocant Protestantes, emendationem, non quod temere suscepta et supervacanea esset, sed quod Pon- tifex Romanus eam inconsulto Caesare, ad quem officium id pertinebat, et non requisito Principum Ordinumque Imperii consensu instituisset, verbaque Jubemus et Volumus edicto suo inseruisset, rejecerunt. Ideoque Caesar totum hoc nego- tium distulit, et veterem formam hactenus usurpatam in Ca- merae judiciis eo anno adhuc servari mandavit. Ao. 1583. Mart. 23. evocatus est hac mortali vita vir clarissimus et senex venerandus M. Matthias Curius ab Hagek Praepositus Collegii Regis Vencesilai, alias Caesarei, qui ad- ministrationem Consistorii sub utraque Communicantium per aliquot, et Rectoratum in Academia Pragensi per unum et viginti annos sustinuit.

Strana 195
195 Rectoratus III. ejusdem. Ao. 1583. postridie S. Galli M. Petrus Codicillus a Tulechova in Rectorem studii Pragensis est electus. Anno eodem Gebhardus Truklesius a Walburgo, Archi- episcopus et Elector Coloniensis desponsata sibi primum con- juge Agnete, comitissa a Mansfeld, in suis omnibus ditionibus liberam Confessionis Augustanae religionem concessit, ob quam causam a Pontifice excommunicatus, et archiepiscopatu, et electoratu est privatus. Narrant huic Agneti, dum apud pa- trem Joann. Georgium, Comitem a Mansfeld, Hieronymum Scotum Placentinum Magum inspecta manu ejus consuluisse, ne alicui nuberet. Nam si nupseris (inquit) futura es causa magnae profusionis sanguinis, et exitium tuum (sic) marito. Ao. 1584. Calendarium novum coepit in Bohemia, et aliis regionibus ad eam pertinentibus, institutum antea, et promulgatum a Gregorio XIII. Pontifice, et hoc anno cum consensu omnium trium Ordinum Regni Bohemiae in comitiis receptum, per decretum Imperatoris Rudolphi publicatum. At- que hic omissi sunt illi 10. dies ex Calendario ; et pro 7. Januarii, quae erat postridie Epiphaniae Domini, scribebatur et numerabatur 17. die Januar. Quam ob causam dilatum fuit Judicium Camerae ad diem Reliquiarum, ut vocant Swa- tostj. Anno éodem Mart. 26. Jvan sive Ioan. Basilides, Mos- kovitarum tyrannus, post graves dolores, ab animalculis ex putredine intestinorum natis dilaniatus multo cum gemitu et miserabili vocis boatu animam efflavit tyrannicam; postquam annos quinquaginta sex et septem menses vixisset imperium- que triginta novem annos obtinuisset. Post ejus mortem The- odorus filius viginti annorum adolescens Theodori Godovii filia Irene in uxorem ducta cum ea 28. Januarii ad imperium inauguratus fuit. Eodem anno sancita est induciarum inter Rudolphum 13 *

Strana 196
196 imperatorem et Amurathen Turcum prorogatio ad annos no- vem. Ad eam prorogationem confirmandam missus est a Cae- sare Henricus, Baro Lichsteynius, qui cum muneribus Con- stantinopolin profectus ab Amurathe confirmationem impetravit. Rectoratus IV. ejusdem. Ao. 1584. postridie S. Galli idem M. Petrus Codicillus a Tulechova Academiae Rector est designatus. Annonae caritas et Banditarum tragoedia Romanis mo- lestiam hoc anno exhibuit. Ao. 1585 April. 10. Gregorius XIII. Pontifex Romanus vitam cum morte commutavit. In locum ejus electus Felix Perenettus, Franciscani olim ordinis Monachus honestis sed tenuioris fortunae parentibus in agro Anconitano natus, vir jam provectae aetatis, cui Sixti V. nomen datum est. Maji 17. vir clarissimus M. Vencesilaus Zelotinus Pra- genus a formoso Monte, medicinae Doctor, Collegii Carolini Senior in immortalem ex hac mortali vita sublatus, et in templo S. Adalberti sub Rupibus (ut vocant) est sepultus. Rectoratus V. ejusdem. Ao. 1585. electus est in Rectorem Academiae M. Pe- trus Codicillus a Tulechova, Praepositus Collegii Regis Ven- cesilai etc. Hoc anno Robertus Bellarminus contra fidem Jesuitici ordinis sui Cardinalis est factus. Ao. 1586. Septembr. 10. mortuus est M. Joan. Cris- pus Pragenus collega domus Carolinae et postea sepultus est in sacello Corporis et sanguinis Christi.

Strana 197
197 Rectoratus VI. ejusdem. Anno 1586. prorogatus est magistratus Academicus M. Petro Codicillo a Tulechova etc. Febr. 7. anno 1587. exiit decretum S. C. Mlis quo- modo cuique sit vivendum in urbibus Pragensibus non tantum peregrinis, sed etiam domesticis et ne uteretur armis vel ad defensionem vel offensionem. Febr. 18. Maria Scotiae regina, quae Jacobum VI. An- gliae et Scotiae regem peperit, omnium trium Ordinum An- gliae judicio, quod Parlamentum vocant, mortis rea judicata, securi percussa est. Rectoratus VII. ejusdem. Ao. 1587. die Sabbathi post festum S. Martini facta est electio Rectoris Universitatis Pragensis, in qua electus est M. Petrus Codicillus a Tulechova, Praepositus Collegii Regis Vencesilai. In Polonia hoc anno mors Stephani regis Grodnae in Lithuiania Decembr. 12. magnam de regno contentionem ex- citavit; alii enim Sigismundum Suecum, alii Maximilianum Austriacum, Caesaris Rudolphi II. fratrem eligebant. Itaque utroque regnum sibi vendicante, ad arma deventum est; qui- bus superior Duce Samoscio regni Cancellario Suecus 21 annorum juvenis Dantiscum advenit, indeque in Poloniam concessit, ubi coronam et liberam regni possessionem 27. Decembr. Cracoviae, Maximiliano in proelio capto, adeptus est. Ao. 1588. De hoc anno multi Astrologi male sunt ominati; praedixerunt vel eum toti mundo fatalem vel no- vissimi diei adventum, vel multa inexspectata et admiratione digna allaturum. De eo exstant versiculi:

Strana 198
a 198 Post mille expletos a partu virginis annos Et post quingentos rursus ab axe dies. Octuagesimus Octavus mirabilis annus Ingruet, et secum tristia fata trahet. Si non hoc anno totus male concidet orbis, . Si non in nihilum terra fretumque ruat, Cuncta tamen mundi sursum ibunt atque deorsum Imperia, et luctus undique grandis erit. Rectoratus VIII. ejusdem. Ao. 1588. Octobr. 17. electus est in Rectorem Uni- versitatis studii Pragensis M. Petrus Codicillus a Tulechova. Ao. 1589. Henricus III. rex Galliae a Monacho Domi- nicano cultro venenato in legendis litteris, quas ipsi adtulit, occupatus interficitur, et postridie ejus diei Henricus IV. Nava- raeus, rex Galliae publice salutatur. Septembr. 15. U. J. Doctor Matthaeus Codicillus a Tu- lechova, reipublicae antiquae urbis Pragensis Cancellarius ex hac vita emigravit, et postea 17. Septemb. in templo Divi Stephani majoris est sepultus. A Rectoratus M. Marci Bydzovini a Florentino. Anno 1589. Cum M. Petrus Codicillus a Tulechova resignando officium rectoratus pro more solito in ipso actu apoplexia esset correptus, et in dies morbo ingravescente pe- jus haberet, dilata fuit electio novi Réctoris usque ad 3. No- vembr. Et tum primum est electus in Rectorem Academiae M. Marcus Bydžovinus a Florentino, Praepositus Collegii Re- gis Vencesilai. Octobr. 29. vir clarissimus et doctissimus M. Petrus Codicillus a Tulechova hora 18. vitam hanc mortalem cum

Strana 199
199 immortali commutavit, et postea in templo S. Stephani ma- joris est sepultus. Ao. 1590. Sixtus Pontifex annum aetatis septuagesi- mum agens, postquam pontificatum annos quinque, menses 4 et dies 3 administrasset, Romae 27. Augusti mortuus est. Is primo anno pontificatus sui juvenem suspendio damnavit, quod Curiae ministris asinum non suum postulantibus simpli- citer restituerat. Ita vicarius suum dominum, qui Hierosoly- mam ingressurus, imitatus est. Hic juvenis cum ad supplicium duceretur, sanguinis guttas pro lacrimis fudisse dicitur. Huic Sixto in pontificatu successit Joan. Baptista Castanaeus, qui postea Urbanus VII. dictus est, sed hic secundo statim die post electionem morbo correptus 13. die pontificatus sui, qui erat 27. Septembris annum 70 agens vita functus est. In hujus locum Nicolaus Sfondrata Mediplanensis, Gregorii XIV. as- sumto nomine Decembr. 5. suffectus est. Eodem anno post gravem controversiam cum Senatu novae urbis Pragensis de quibusdam fundis ad pagum Michel adjacentibus facta est transactio, ac praeter impensarum refu- sionem in perpetuae benevolentiae argumentum, idem Sena- tus se suosque posteros obligavit, ut Magistri in eorum re- publica volentes vivere gratis Jus Civitatis adipiscerentur et assequerentur. Rectoratus II. ejusdem. Ao. 1590. postridie S. Galli M. Marcus Bydžovinus a „ Florentino est Rector Academiae constitutus. Sub initium Decembris promulgatum est decretum S. C. Mtis in quo defensionem partis sub utraque specie com- municantium sancte pollicetur. Causa fuit hujus decreti; quia rumor percrebuit, Pontificios circa Natalem Domini constituisse, templa sub utraque specie communicantium invadere, et in eis omnes sacras conciones audientes enecare. Ideo nocte

Strana 200
290 illa, loca publica custodiis vigiliisque erant munita, et cives armati ad sacra peragenda in templa veniebant. Sed Dei gra- tia omnia tranquille illa nocte et sequentibus diebus sunt peracta. Ao. 1591. Octobr. 15. febre ardentissima correptus Gregorius ejus nominis XIV..Pontifex Romanus moritur; de- cem mensibus, totidemque diebus pontificatum administravit. In ejus locum successit 21. Octobr. Joan. Antonius Tachine- tus Innocentii IX. nomine assumto: sed et ille die 29. De- cembris correptus febri ardentissima exstinctus est. Ferunt Romae per annum hunc morbo plus quam sexaginta homi- num millia periisse. Eodem hoc anno insignis quidam Chymicus Monachus, dictus Marcus Bragadinus, ex Italia Monachium venisse dici- tur, cujus Bavariae dux artes dolosas et diabolicas subodora- tus, in carcerem eum compegit, et postea lata in eum senten- tia, novum patibulum aurichalco obductum fieri curavit laqueo inaurato in medium appenso et juxta patibulum pegma ex- celsum et sella. In qua cum consedisset, caput ei a carnifice, duobus ejus canibus, quibus turpiter ad artem istam fuit ab- usus, sclopetis prius interfectis amputatum est. Rectoratus I. M. Trojani Nigelli Herzmanomiesteceni. Ao. 1591. Octobr. 17. M. Trojanus Nigellus Herž- manomiestecenus ab Osskorzina constitutus est Rector Aca- demiae. An. 1592 exeunte mense Januario in locum defuncti Innocentii IX. Pontificis Romani Hippolytus Aldobrandinus Florentinus, a legatione, quam in Bohemiam fecerat antea satis notus, in Pontificem est electus Clementis VIII. nomine assumto.

Strana 201
a 201 Jun. 6. in praesentia Patronorum et Amicorum Aca- demiae omniumque Professorum, unanimi consensu ex testa- mento Doctoris Joan. Francisci a Regio monte, lectio Homeri sive professio graecae linguae, assignata et data est Doctori Adamo Zaluzanio a Zaluzan, ut stipendium olim pro ea con- stitutum in annos singulos, nonaginta sexagenas exigat et re- cuperet pro eaque opera, quam diu volet et libitum erit eti- amsi (Deo sic volente) uxorem ducat, professione illa libere utatur sine ullo Academiae et Facultatis impedimento. Mense Majo Sigismundus Poloniae Rex cum Anna Ca- roli Archiducis Austriae, Carinthiae et Stiriae Ducis, Rudol- phi Caesaris patrui filia, nuptias Cracoviae in Polonia celebrat. Rectoratus II. ejusdem. Ao. 1592. postridie S. Galli M. Trojano Nigello ab Osskorzina prorogatus est Magistratus Academicus. Ao. 1593. mense Martio Pragae sunt habita comitia, ut Status et Ordines praecedens auxilium et tributum ad tres adhuc annos continuarent, et copias alias ad finitima loca Turcarum custodienda, ad bellum conscriberent easque ali- mentis, apparatu bellico, et rebus omnibus necessariis instru- erent; et si Caesar adversus hostem illum proficisci vellet, ut impensas et copias duplicarent. Dura haec ipsis primo vide- bantur ; sed cum Turcicas vires quotidie augeri, oppida et arces in Hungaria occupari, provincias spoliari homines infi- nitos in servitutem abripi audirent, certum equitum peditum- que numerum suis sumtibus sustentare et iis stipendia menstrua persolvere decreverunt. Ideo anno hoc multa et varia cum Turcis bella sunt commissa, a Christianis ar- ces et civitates aliquot expugnatae, ut Sisekum, Filekov et tota illa regio vicina cum suis oppidis, pagis et propugna- culis est in potestatem Christianorum redacta. A Turcis vero Vesprimum, Palata, Papa occupata et expugnata.

Strana 202
s 202 Rectoratus Doctoris Adami Zaluzanii a Zu- luzan. Ao. 1593. die lunae post festum S. Galli electus est in Rectorem Universitatis Pragensis Adamus Zaluzanius a Zaluzan, Medicinae Doctor et collega domus Carolinae: et cum postea sequente anno Jul. 10. duxisset uxorem, exagi- tatus multis et variis Professorum calumniis et odiis propter conjugium a Deo institutum, volens nolens Professionem de- serere coactus est, et officio Rectoratus, in ejus locum sub- stituto M. Trojano Nigello ab Osskorzina, privatus est. Ao. 1594. comitia Ratisbonae sunt ab omnibus princi- pibus et Ordinibus Imperii celebrata, et ut omnia rectius peragerentur ipse Caesar iis interesse voluit. Septembr. 29. Jaurinum in Hungaria urbs munitissima, ampla et populosa, episcopali sede insignis, Comitis Hardekii proditione Turcis est proditum et in potestatem eorum re- dactum. Tanta trepidatio in Hungaria, Moravia et Bohemia fuit ob hoc propugnaculum (quod fuit non tantum Hungariae sed omnium finitimarum regionum antemurale) ut omnes in armis fuerint omnesque arma, arma clamitarint. Rectoratus III. ejusdem. Ao. 1594. postridie S. Galli electus est in Rectorem studii Pragensis M. Marcus Bydžovinus a Florentino. Decembr. 27. Henricus IV. rex Galliae et Navarrae post mutatam religionem a Johan. Castellio lanificis cujusdam Parisiensis filio et collegii societatis Jesu, cui nomen Clero- montium, studioso, cultro jugulum ejus petente, vulneratus, et dum guttur regis confodere nititur, per maxillam illius in dentes impegit, et dentem unum fregit. Unde postea factum, quod Jesuitae Parlamenti sententia ex toto regno Galliae pro- scripti fuerint. Nn

Strana 203
203 Ao. 1595. Amurathes e. n. III. Turcarum imperator, Selymi filius cum annum aetatis 48. ageret, vitam impe- riumque cum magno ululatu, multa blasphemia et impatientia finiit; post eum Mahumetes est ad imperium evectus, ferus et sanguinolentus; fratres enim suos omnes numero novemde- cim, ad prandium in Palatio vocatos laqueo suffocari, uxores Amurathis patris in mare projici jussit; matrem vero pro- priam in longinquam provinciam, ut ibi habitaret, amandavit. Febr. 9. sunt in arce Pragensi comitia celebrata de subsidiis maturandis contra Turcum conclusumque, ut sede- cim millium equitum et peditum exercitus educatur. Mense eodem 21. Febr. Ernestus Archidux Austriae, frater Rudolphi Imperatoris annum aetatis 42. agens Bruxel- lis ex hac vita emigravit. Ajunt in renibus ejus vermem ob- longum vivum cum secaretur corpus, inventum fuisse, qui in- teriora ita corroserat, ut corpus omne brevi tempore emar- cuerit. Jun. 5. Comes Hardekius ob proditum Jaurinum capi- tis supplicio, et dextrae manus amputatione afficitur. Septembr. 2. post multos congressus cum Turcis Stri- gonium postquam quinquaginta jam tribus annis sub crudeli barbarorum imperio fuisset a Solymano Tolim devictum, a Deo Opt. Max. auspiciis Rudolphi II. Caesaris, industria et virtute Archiducis Matthiae, Caroli Comitis Mansfeldii, Balfii, et aliorum christianorum militum, restitutum est. Rectoratus IV. ejusdem. Ao. 1595. postridie S. Galli prorogatus est M. Marco Bydžovino a Florentino Magistratus Academicus. Hoc anno mensibus Septembri, Octobri et Novembri arces aliquot a Christianis in Hungaria sunt recuperatae. Ao. 1596. Jul. 23. Maximilianus Archidux Austriae belli Hungarici a Caesare designatus Imperator, Pragam venit

Strana 204
204 12. Maji, quando Matthias Archidux, Ferdinando Caesaris patruo Comite Tyrolensi defuncto administrationem comitatus Tyrolensis accepit, ut mentem et voluntatem Imperatoris ea de re cognosceret. Octobr. 10 Agria in Hungaria oppidum sede episco- pali nobilitatum post multam et gravem oppugnationem a Turcis est captum et expugnatum. Multi in illo bello christi- ani milites caesi, praesertim magnae virtutis ille heros et memoria sempiterna dignus Dn. Wilhelmus Trezka et Baro de Wchinicze, qui capti et in vincula conjecti miseram vitam pane et aqua cibati egerunt. Rectoratus V. ejusdem. Ao. 1596. postridie S. Galli electus est in Rectorem Academiae M. Marcus Bydžovinus a Florentino. Sequente anno 1597. Febr. 17. Sigismundus Batorius Princeps Transylvaniae Pragam venit, et 6. Martii multis cum ceremoniis aureum vellus a Caesare accepit magnificisque do- nis affectus ante finem Maji 6 millia equitum exspectare jus- sus in Transylvaniam rediit. Mense Majo Tatta et in Augusto Pappa propugnacula in Hungeria sunt a Christianis expugnata et feliciter a Turcarum potestate et possessione liberata. Rectoratus IV. M. Trojani Nigelli ab Osskorzina. Ao. 1597. postridie S. Galli Rector Universitatis Pra- gensis M. Trojanus Nigellus ab Osskorzina est designatus. Cum Jaurinum et Agrium, propugnacula munitissima in Hungaria Caesar amisisset, indixit comitia Ratisbonae, misso- que eo Matthia, fratre et Ordinum legatis 20. Decemb. auxi-

Strana 205
205 lium ab Electoribus et Principibus Germaniae contra Turcam petiit. Unde post multas disceptationes, decreta sunt Caesari auxilia triginta mensium, et finitimis regionibus ut Stiriae, Austriae, Carinthiae etc. duorum mensium. Ao. 1598. Mart. 29. Jaurinum antemurale omnium regionum finitimarum, per Comitem Schwartczemburgium, di- vina ita favente gratia, a Turcicae tyrannidis jugo liberatum et christiani potestati restitutum est. De eo quidam versicu- lum scripsit; qui postea grosso cupreo formae triangularis ex una parte incisus, et ex altera Salvatoris nostri manifestan- tis se januis clausis post resurrectionem Apostolis et Thomae figura efformata est. IaVIInVM erIpItVr, VIVIt VIrtVte RVDoLphI. Affirmatum fuit, quod inscriptio Turcicis literis in lapi- dem incisa reperta, et ad Caesarem transmissa fuerit; Jau- rinum Turcarum clavem esse, quae omnia Christianorum loca et munitiones reserare atque aperire possunt. Has minas et superbiam crudelissimorum hominum Deus Opt. Max. hac unica expeditione discussit atque repressit, cui laus, honor et potentia in saecula saeculorum. Amen. Pro hac felici vi- ctoria in templis Pragae, et ubique per Bohemiam actae sunt gratiae Deo, et (ut vocant), emissis tormentis aliquot magnis, praesertim in arce Pragensi „Te Deum laudamus“ canta- tum est. Rectoratus M. Martini Bachaczii a Nau- mierzicz. Ao. 1599. Octobr. 18. electus est in Rectorem Aca- demiae M. Martinus Bachacius Raumierziczius a Naumiercicz collega domus Carolinae et Senior.

Strana 206
206 Eadem die hora matutina 12. vir clarissimus et de pa- tria sua optime meritus M. Daniel Adamus a Weleslavina Pragenus, cum vixisset annos 53 mensem unum, dies 18 apostemate percussus in domo sua diem suum obiit. Sic Novembr. 29. M. Joan. Kanchaeus a Weleslavina, Pragenus, olim Academiae Professor, et postea Archigrammateus novae urbis Pragensis mortuus est. Ao. 1690. Romae Pontifex sub principium hujus anni, qui Jubilaeus fuit, auream portam, quam vocant, aperuit, et multis multas indulgentias dedit. April. 18. Albertus, Archidux Austriae, et Philippus III. rex Hispaniae, Valentiae ducunt in uxores, post sponsalia a Pontifice Ferrariae in Italia celebrata: ille Isabellam Claram Eugeniam, Infantem Hispaniae, sororem Philippi III. regis, et dominam totius Belgii ; hic Margaretham, Caroli Archiducis filiam. Ad horum nuptias tricies centena coronatorum millia insumta fuisse dicuntur. . z Septemb. 1. hora 6. noctis mortuus est in suis aedi- bus Medicus et Mathematicus clarissimus D. Thaddaeus Haje- cius ab Hagek et aliquando Professor Academiae celebris: sepultus est in sacello Bethlehemitico. „ Rectoratus M. Johannis Adami Bystrziczeni. Ao. 1600. postridie S. Galli est electus in Rectorem v studii Pragensis M. Joannes Bystrziczenus a Bochova Prae- positus Collegii omnium Sanctorum. Octob. 22. Canisia, urbs totius Stiriae munitissima in potestatem Turcarum deditione militum Germanorum et Hun- gariae venit. Ao. 1601. legatio Persica cum literis latina lingua conscriptis Pragam venit, et accepto responso brevi post iter rursus ingressa est. M Mense Julio gravis causa inter Archiepiscopum Pragen-

Strana 207
207 sem et Rectorem Academiae aliosque Professores in Camera de Collegio omnium Sanctorum alias Angelico, ei vel conce- dendo vel elocando, vel vendendo, agitata fuit: et, cum suis postulatis Archiepiscopus nihil efficere posset; Rector autem et Magistri veros se possessores privilegiis, legibus, statutis, consuetudinibus et judicatis ostenderent, tandem supplicatum est ad S. C. Mtem., ut Academiam cum suis libertatibus, pri- vilegiis, et immunitatibus protegere, ac more suorum ante- cessorum promovere et conservare dignaretur. Et quia hanc Academiae actionem Hieronymus Makovsky, Cubicularius Im- peratoris promovere pollicitus est, ideo sequente die, Profes- sorum libello supplice a S. C. M. decretum fuit: Non debet dioscoperi (sic pro discooperiri) unum altare, ut alterum coo- periatur; quisque utatur suis bonis, uti possedit. Quo decreto facto, et ad Praesidentem Camerae misso, executio sequuta, quam Archiepiscopus non speravit ; ab eodem Praesidente do- mum redire et officia quisque sua facere, Rector et Profes- sores jussi sunt. Rectoratus II. ejusdem. Ao. 1601. postridie S. Galli designatus est Rector Academiae M. Joannes Bystrziczenus a Bochova, Praepositus Collegii omnium Sanctorum. Mense Decembri jussu et voluntate Maximiliani Bava- riae ducis, et Philippi Ludovici, Comitis Palatini Neoburgici, in Curia Ratisbonensi inter Jesuitas, et Augustanae Confes- sionis Theologos, de judice controversiarum religionis, habi- tum est colloquium. Qualis autem fructus inde provenerit, ostendit liber publici juris factus. Et quia de judice convenire non poterant, Jesuitae dicentes esse judicem Pontificem Ro- manum: Evangelici vero sacram scripturam, post aliquot ses- siones finem colloquio imponendum esse censuerunt ; et sic domum re ad finem non perducta redierunt.

Strana 208
2O8 Mense Augusto Albae Regalis in Hungaria, cum no- stri frustra alimoniam et militem introducere conati fue- rint, Sigethano suburbio 12. August. occupato, et caesis fere praesidiariis militibus, gregarii milites abjecta spe defen- sionis, deditionem cum incredibili totius christianismi damno fecerunt. Rectoratus VI. M. Marci Bydzovini a Florentino. An. 1602. postridie S. Galli electus est in Rectorem Academiae M. Marcus Bydžovinus a Florentino. Octobr. 20 vir clarissimus, Praepositus Collegii omnium Sanctorum M. Joann. Bystricenus a Bochova ex hac vita post satis diuturnum morbum emigravit. Sepultus in sacello Cor- poris et Sanguinis Christi. Vernum hujus anni 1603. tempus attulit mortem Re- ginis. Nam praeter Elisabetham, Angliae reginam, quae Ca- lend. April. mortua est; etiam eodem die in Hispania vitam finiit Maria, Bohemiae regina, Maximiliani II. conjunx, Ru- dolphi II. mater, quae ab Imperatoribus originem ducens, per Imperatores Imperatores edidit. Mater meruit esse felicissima. Jun. 26. mortuus est in Collegio Carolino M. Andreas Mitisco, Lidomieržicenus, Philosophicae Facultatis Decanus et sequente die sepultus in sacello Corporis et Sanguinis Christi. Rectoratus II. Æ. Martini Bacchacii a Naumierzicz. Ao. 1603. postridie S. Galli electus est in Rectorem Academiae M. Martinus Bachacius Naumieržiczius a Nau- mieržicz.

Strana 209
209 Ao. 1604 sub finem Januar. mortuus est Sultanus Imperator Turcicus : ei successit minor natu filius Achmates; major enim natu de mandato patris laqueo fuit suffocatus. Sub finem Febr. Pragam advenit Sigismundus Battorius, qui honorifice a Caesare acceptus, diebus sequentibus splen- dida oratione latina coram Ordinibus habita, intercedente pro eo Dn. Dn. Adamo de Waldssteyn, impetravit, ut adnu- meraretur Ordinibus regni Bohemiae. Jun. 14. nocte illa, quae sequebatur dominicam Trini- tatis, pannifex quidam scurra in templo Divae Mariae ante Curiam laetam antiquae Pragae occlusus hora noctis tertia ascendit turrim, et gladium illum deauratum, quem aliquando rex Georgius Poddiebraczius a Kunstat, sanctae memoriae recordationis ergo, quod victrici manu administrationem sa- crae coenae sub utraque specie contra pontificios obtinuisset, eumque hinc et inde vibrando cecinit: „Wzhuru, wzhuru, nedbale Czechowe!“ etc. Qui postea a vigilibus captus in carcerem est compactus, et gladius illi in Cancellariam arcis Pragensis, ex mandato Imperatoris delatus, ibique reposi- tus est. v August. 9. Veneranda senectute vir M. Trojanus Nigel- lus ab Osskoržina, Praepositus Collegii omnium Sanctorum ex hac vita mortali in vitam immortalem emigravit, et postea in sacello Corporis et Sanguinis Christi est sepultus. Octobr. 3. coepit apparere cometa circa horam noctis 3. constitutus in gradu 17. Sagittarii, progressusque indies majores faciebat, donec tandem 1. Novembr. praedicti signi 17. gradum assequeretur, et 10. Novembr. Stationarius esse deprehenderetur. De hoc cometa varia variorum erant judicia, ostendit tamen eventus, mutationem variam sequutam fuisse tam in ecclesia, quam politia. 14

Strana 210
210 Rectoratus III. ejusdem. Ao. 1604. Octobr. 18. electus est in Rectorem Aca- demiae M. Martinus Bachacius Naumierziczius a Naumierzicz etc., Praepositus Collegii Regis Vencesilai, alias Caesarei. Hoc ipso anno primarius Cubicularius Imperatoris Hie- ronymus Makovsky, causa cujusdam suspicionis, de mandato Caesaris custodiae mancipatus, et postea in arcem Krziwo- klad abductus est. Crimina ei fere haec erant objecta: I. Quod non habita ratione sui officii, juramentum Caesari praestitutum viôlaverit. II. Quod nemini aditus ad S. C. M. patuerit, nisi is pecunia magna redimeretur. III. Quod literas ad S. C. M. datas, dum satis sibi factum esset, retinuerit. IV. Quod secreta Caesaris propalam fecerit, dicendo in manu sua vitam esse ejusdem. V. Quod invito Caesare, conducta aliena uxore adulterium commiserit. Sub finem hujus anni Decembr. 3. idola seu imagines solis duae non procul a sole vero intra 17. et 18. horam vi- sae sunt, quae parelia vulgo vocantur. Ao. 1605. Mart. 3. Pontifex Romanus Clemens e. n. VIII. viam omnis carnis ingressus exspiravit: ei April. 1. Ale- xander, Cardinalis Florentinus ex familia Mediceorum pro- gnatus, nomine assumto Leonis XI. successit; sed tantum ca- thedra illa pontificia per 26 dies, et aliquot horas usus, febri correptus, fatali necessitati concedere et vitam cum morte commutare coactus est. Huic 16. Maji Borgesius ex familia Senesiorum, natus annos 53 assumto nomine Pauli V. sur- rogatus est. Maji 21. in castro Hradczan Pragae incendium per in- curiam stabularii cujusdam extitit, quo diversorium, cui ad globum aureum nomen est, exustum et deformatum. Hospites, qui in eo hospitio pernoctabant, ex fenestris sese demittere coacti sunt. Jun. 12. quae fuit dominica prima Trinitatis in mona-

Strana 211
21T sterio S. Jacobi antiquae Pragae tumultus circa processionem magnus excitatus a quibusdam Italis Spinola et Doriae co- mitib., qui de primatu evaginatis pugionibus coram altari de- certantes, alter alterum vulneravit. Unde tantus clamor et strepitus per plateas et forum excitatus, ut omnes comites qui magna cum frequentia convenerant, ex monachis Capu- cinis et pueris Jesuiticis instar Angelorum vestitis et ornatis, palantes fugerent. Trepidatio in plebe tanta exorta fuit, ut pileos, pallia et alia fugiendo hinc et inde amitterent. Pueri illi Jesuitici per forum fugientes, interrogati, respon- debant, quod diabolum instar magnae et nigrae suis ante templum conspicati fuerint. Septembr. 26. legatio Polonica splendide Pragam ad- venit, et inde Gretium Stiriae, ut desponsatam Regi ex Pontificis Romani dispensatione, defunctae prioris conjugis suae sororem adductum, cum consensu Caesaris profecta est. Octobr. 3. Strigonium, propugnaculum celebre in Hun- garia, a Turcis per deditioném militum Christianorum, refra- gante arcis Praefecto, occupatur, et cum nostri decem jam annos et mensem unum possiderent, in Turcarum potestatem rursus pervenit. Rectoratus IV. ejusdem. Ao. 1605. Octobr. 17. electus est Rector Academiae M. Martinus Bachacius Naumierziczius a Naumierzicz. Novembr. 29, Hermannus Christophorus Rusvurmius ob interfectum Franciscum, Comitem Beligiosum, hora matutina in Curia antiquae Pragae indutus veste Cappucinorum, post latam sententiam ab Imperatore et ejus consilio, capite ple- xus, et in templum Mariae de Nive delatus, multis cum cere- moniis est ibidem sepultus. Ministri ejus tres, uni ad pedes sclopeto, aliis duobus evaginatis gladiis alligatis, in fori furca 14"

Strana 212
212 suspensi sunt, et tandem sub vesperam manibus et pedibus truncati eo, quo scelerati alii solent loco, sepulti sunt. Ao. 1606. M. Joan. Gotsmanius Teutobrodenus, Col- legii omnium Sanctorum Praepositus, Jan. 10. apoplexia cor- reptus moritur, et in sacello Corporis et Sanguinis Christi sepelitur. Maji 2. M. Joan. Chorinus Bohemo-Trebovinus, domus Carolinae Senior, et p. t. Prorector Academiae, poëta et philosophus eximius, ex hac vita mortali in vitam immorta- lem emigravit. Rectoratus V. ejusdem. Ao. 1606. postridie S. Galli designatus est Rector Academiae M. Martinus Bachacius a Naumierzicz. Novemb. 9. pax cum Turcis et Christianis est sancita, juramento utrinque facto, obsidibusque in confirmationem utrique parti adhibitis et datis. Decembr. 30. Botscopus Cassoviae in Hungaria magno cum luctu totius populi vitam cum morte commutavit. Ao. 1607. in arce Pragensi domo quadam, quae dici- tur Vicaria Praelatorum, alias Sacrificulorum incendium ex- ortum tres habitationes absumsit, et duos viros unamque fe- minam combussit. April. 18. qui dies fuit Jovis post Paschatos festum, magna vis ventorum et fulminum noctu est exorta, ut multi diem extremum advenisse existimarent. Aedificia enim passim multa sunt eversa et convulsa. In districtu Gurimensi Nobilis quidam, cum ante dies septem tonitrua ejusmodi audisset, fertur dixisse: „Eý, to gest na chybu, mnoho toho roku zlodiegu bude.“ Sed postea, is cum suum castel- lum intra quinque dies fulmine percussum, una cum villa in- cendio absumta videret, suae temeritatis justas poenas dedit. April. 29. dominica secunda post festum paschatos in-

Strana 213
213 cendium in platea lata novae urbis satis terribile exortum est, quando concio in templis major habebatur, per incuriam vi- nibibae et impudicae feminae apud Fafant, domosque tres non sine commotione populi deformavit. - Jun. 11. fundamenta nova sunt jacta monasterii post ruinas restaurati Mariae de Nive in urbe nova Pragensi, a Baronibus, Nobilibus et Monachis magno in numero congre- gatis, tubis ac tympanis perstrepentibus. Primum lapidem Dn. Dn. Zdenko Poppl de Lobkovitz etc. supremus regni Cancel- larius, cistula repleta grossis aureis et argenteis lapidi angu- lari, imposuit. Sednocte sequente exorta tempestas vehemens cum fulguribus et tonitruis columnam quandam ingentis ma- gnitudinis cum muro recens aedificato disjecit, et fundamenta illa contrivit. Jul. 6. ipso die M. Joan. Hussii, Elector Saxoniae Chri- stianus e. n. II. cum Joanne Georgio fratre suo quingentis stipatus equitibus Pragam venit, et a Caesare liberalissime exceptus, usus est hospitio in domo olim Dn. Dn. Wilhelmi a Rosis etc. Praeter alia signa hospitalitatis ei permissum, ut Polycarpus Leiserus , Theologiae Doctor et Concionator ejus aulicus, duas ibidem conciones, unam 8. Jul. et alteram 11. Julii in iisdem aedibus Rosembergiacis arcis Pragensis, magno cum populi accurrentis applausu, haberet. Et quamvis non omnibus hae conciones placuerunt, et varios judices habue- runt, praesertim ex Pontificiis, nihilominus tamen erant quasi praesagia quaedam, Concionatores Pragae brevi futuros ordi- nationis ejusmodi Evangelicae, cujus tutor ac defensor fuit Polycarpus. Jul. 24. h. e. in vigilia Divi Jacobi Apostoli hora no- ctis prima, cum legatus regis Hispaniae cum Proceribus non- nullis Bohemiae festum S. Jacobi tanquam Patroni Hispaniae, vario genere Musicae celebrasset, et explosione bomborum e nitro et pulvere confectorum (vulgo racheytle) eandem festi- vitatem cohonestare voluisset, quinque domus incendio in ca-

Strana 214
214 stro Hradczan perierunt. Decidit ista materia sulphurea super tectum domus, unde incendium exortum est. Eodem mense variis in locis per Bohemiam sunt ex- ortae tempestates, praecipue vero in districtu Slanensi; et grando quidem tanta magnitudine decidit, ut etiam frusta gla- ciei reperta multis in locis fuerint. Segetes in agris depre- hensae, sunt contusae et contritae, multi hominum aquis suf- focati, domus et arces aliquot fulmine percussae, et nonnul- lae in cinerem redactae. Septembr. 25. cometes effulsit circa 10. gradum Leo- nis, cum latitudine septentrionali 33. graduum, ad priorem pedem sinistrum ursae majoris: is paucis in diebus tanta ve- locitate est provectus, ut pervenerit ad extremas partes Scor- pionis, et stellas manus sinistrae Serpentarii, ultra centum gradus. Quid portendat novi, astrologi certant, et adhuc sub judice lis est. Rectoratus VI. ejusdem. Ao. 1607. eidem Rectori M. Martino Bachacio a Nau- mieržicz est prorogatus Magistratus totius Academiae. Mense Decembri in Moravia ad pagum quemdam Duban terra ad aliquot passus continuis diebus, pluvia ni- hil impediente arsit. Ao. 1608. Febr. 17. qui dies fuit Bachanalium, nitrum cum pulvere tormentario in domuncula quadam ad portam pontis Micropragensis ex incuria venditoris accen- sum, tectum et alias contignationes disjecit, mulieremque praetereuntem interemit. Mensibus Aprili, Majo et Junio Archidux Austriae Matthias, collecto magno exercitu partim ex Hungaris, par- tim ex Austriacis, partim ex Moravis Bohemiam est in- gressus, et primum Teutobrodae, deinde Czaslaviae et Cutt- nae, tandem Bohemobrodae, ultimo ad pagum Maleczicze

Strana 215
215 vicinum Pragae castra fixit, omnia miles ejus ferro et ar- mis praedando, rusticis, oppidanis, equos, vaccas et alia pecora abripiendo, suppellectilem auferendo, vim sexui fe- mineo inferendo, frumentis et annonae non parcendo, in- star bruchi et locustae depopulatus est. Tandem tot bonis abreptis, et irreparabilibus damnis regno Bohemiae illatis, post comitia Pragae iisdem diebus et mensibus celebrata, et varias hinc et inde actas legationes, tum de succes- sione regni hereditaria post obitum fratris sui Rudolphi in Bohemia, tum de adeptione coronae regni Hungariae, quae a multis annis in arce Karlssteyn servabatur cum aliis clenodiis ejusdem regni, castra movit, et cum illo exercitu magis scythico quam christiano, versus Pardubiczium et Benessovium versus, Viennam Austriae, nullo sui relicto de- siderio, discessit. Circa eadem comitia oblatus est libellus S. C. M. Rudolpho a Magistris Professoribus Academiae Pragensis, ut ejus S. C. M. privilegia et immunitates confirmaret, pecuniam legatam a Joan. Franco D. U. J. Reginae - Hra- deceno pro lectione Homerica, et jam a multis annis re- tentam, dare injungeret, pagos remotiores aut vendere, aut pro aliis vicinioribus mutare, et novas donationes in regni tabulas sine relatione inserere concederet. StabIt rIngatVr Sathanas ACaDeMIa Pragae. In iisdem comitiis Status regni sub utraque specie Communicatium impetrarunt, ut Gladius ille deauratus e templo Mariae ante Curiam laetam a quodam pannifice ante quatuor annos sublatus, et in Cancellaria arcis Pra- gensis hactenus repositus, in locum suum restitueretur. Jul. 10. Joannes Gartia, Cardinalis Melinus Roma a Pontifice missus Pragam venit, pacem et religionis liber- tatem, de qua in comitiis proxime habitis actum fuit, im-

Strana 216
SIO pediturus. Varii tum rumores, clamores, et de bello contra Evangelicos suscipiendo in plebe tumultus exoriebantur, ut S. C. M. coacta fuerit, decreto publice affixo, circa festum S. Bartholomaei, de pace inter Pontificios et Evangelicos servanda edicere, ne quis contra suam Majestatem et Le- gatum Pontificium tales rumores falsos spargere in poste- rum auderet. Rectoratus VII. ejusdem. Ao. 1608. Octobr. 16. M. Martinus Bachacius a Naumierzicze Rector Academiae rursus designatus est. Ao. 1609. Jan. 28. comitia de libero Religionis (hic folium excissum sensum abrumpit; sequens continet, quae sequuntur.) ☞ Gratulatoriorum libellos holoserico rubro ligatos, et in pargameno impressos, praemissa oratione de felici inaugu- ratione, et felicissima gubernatione, adjuncto pro Rectore Academiae, M. Laurentio Benedicto Nudozerino, et M. Pe- tro Frodelio ejus S. R. Majestati, per M. Nicolaum Troi- lum Hagiochoranum, p. t. facultatis Philosophicae Deca- num , voluit offerre. Ad quam gratulationem Academiae jussu regis supremus Cancellarius Dn. Dn. Zdenko de Poppl respondit: Gratulationem Academiae Pragensis, una cum voto et dono S. R. Mti. gratam accidisse, eandemque in suam tutelam et patrocinium suscipere, modo Magistri Pro- fessores tanquam fideles R. Mtis. Vasalli et subditi officio suo non desint. Jun. 23. Christianus II. Elector Saxoniae moritur, qui cum ludis equestribus ad sudorem usque se oblectasset, alla- tumque cerevisiae potum avidius hausisset, deliqium animi passus, et apoplexia correptus inter horam noctis tertiam sub- itanea morte extinctus abdormivit.

Strana 217
217 Sub initium Octobris visum est prodigium in coelo in- star coronae lucidissimae, et pugnantis pro ea exercitus. Rectoratus X. et ultimus ejusdem. Ao. 1611. Octobr. electus est in Rectorem Academiae M. Martinus Bachacius Naumierziczius a Naumierzicz, Prae- positus Collegii Regis Vencesilai, alias Caesarei. Decembr. 4. Matthias rex Hungariae et Bohemiae cum Archiducissa ex familia Tirolensi Anna, Viennae Austriacorum nuptias celebravit. Ao. 1612. Jan. 20. qui dies fuit Fabiani, Imperator Rudolphus e. n. II. rex Hungariae et Bohemiae, ex gravi fluxu et inflammatione pedum, crure fere adusto, et atro co- lore infecto, postquam vixisset annos 59 et menses sex, mortuus est. Regnavit in Hungaria annos 40, in Bohemia annos 37, totidemque imperavit. Corpus ejus praesente Duce Brunsvicense, Principe Anhaltino, et aliis Consiliariis apertum : cor ejus adhuc sanum repertum, sed reliqua omnia membra laesa erant. RVDOLphVs IMperator Letho obIt. Funus ejus est coeptum peragi Febr. VI. ab iisdem Principibus et Proceribus regni, comitante id Matthia Rege, qui cum conjuge sua, et ministris aliquot aulicis, sine omni pompa, accepto nuntio de obitu fratris 30. Jan. Pragam venit. Febr. 16. senex venerandus, et annorum plenus M. Martinus Bachacius Naumierzizius a Naumierczicz, Acade- miae Pragensis Rector ad annos fere decem Praepositus Col- legii Regis Vencesilai meritissimus, Astronomus illius saeculi non postremus, hora 6. noctis integri horologii, post longum morbum ex hac vita emigravit. Corpus ejus postea die 20. Febr. in frequentia magna hominum in sacello Corporis et

Strana 218
218 Sanguinis J. C. est sepultum. Ei in rectoratu successit M. Jo- annes Campanus Wodňanus, Prorector et Praepositus Collegii omnium Sanctorum alias Angelici. Rectoratus M. Johannis Campani Wodniani Collegii omnium Sanctorum alias Angelici Praepositi. Ao. 1612. Febr. die 6. (16.) venerandus senex M. Martinus Bachacius Naumieržiczius a Naumieržicz, Rector Academiae Pragensis et Collegii Caesarei Praepositus, paulo ante in Collegio Nationum (ubi habitationem inter studiosos elegerat) vita et officio defunctus est, et 20. ejusdem mensis in sacello Corporis et Sanguinis Christi sepultus. 18. Febr. hora 14. Professores omnes (excepto Jo- hanne a Sudetis alibi occupato) ad petitionem Prorectoris conveniunt, ubi M. Simeon Skala de Kolinecz, citato pro se tanquam Seniore Imperatoris Ferdinandi privilegio, obtinet praeposituram Collegii Caesarei, quam olim M. Trojanus con- tra M. Bachacium juniorem Professorem non potuit obtinere. 20. Febr. concordibus votis M. Joannes Campanus Wod- nianus ex Prorectore fit Rector; rationes allatae ex statutis, more majorum, et cura examinis imminentis. Prorector ei ad- ditus M. Nicolaus Troilus, ut expeditior, quippe tum minus occupatus, et quia is Consiliarius Rectoris fuit, in eo munere substitutus ipsi M. Simeon Skala de Kolinecz, Collegii Cae- sarei Praepositus, qui mox cum amicis et Professoribus abiit in Collegium a se electum. 5. et 6. Martii statuta Rectoratus jussu dominorum De- fensorum inspecta et examinata. 24. Martii postliminio revocatus in Academiam Nota- riatus, ad quem electus evectusque M. Johan. Hippius Wod- nianus a Johanne de Sudetis I. C. et aliis commendatus. 30. Martii. FrIDerIOVs TaVbMan Poěta ()

Strana 219
219 29. Martii Magistri renunciăti: Georgius Tajowsky Cut- tenus, Daniel Trebiczius Taborenus, Martinus Milius Wodnia- nus, Daniel Basilius a Deutschenpergk Pannonius, Johan. Cho- cholius Pragenus, Mathias Georgines Bohemobrodenus Johan. Felix Strejcius Rocheczanus, Mathias Witi Chlumeczenus, Sa- muel Labussius Cuttenus, Johan. Libertinus Pragenus, Johan. Turca Teutobrodenus. Titulum hunc (ut antea 23. Martii Licen- tiaturae) accepere sub ipso Acad. Rectore, et quidem die recor- dationi Caroli Fundatoris dicta (dicata.) Placuit enim Acade- miae postea commemorationem Caroli in Carolino Collegio celebrare, et in Panegyricis actibus promotionibusque fieri illustriorem. 31. Martii Michael Gebhardus Nissenus Silesius, Me- dicinae Doctor, Rector scholae Boëmogermanicae ad Salvato- ris, recipi se in Universitatem petiit, impetravitque. Dedit 1. Joachimicum. Eadem die M. Andreas Knorius Rochlicenus receptus. Eadem conclusum, Promotiones et Confirmationes (re- bus sic stantibus) sint penes Rectorem. Studiosi toto anno maneant in collegio, cohabitent Magistris, quo fiant meliores doctioresque. Hoc semestri Rector cum Consilio suo vindicabat re- culam Davidis Lovczani Succentoris Stelsanens. (Stepha- nens.?) quam Dioecesani et Camera ad se pertinere dicebant. Sed S. C. M. Academiae donavit, haec vero fere cognatis et amicis. 7. Maji generosus et strenuus Eques Bohuslaus de Mi- chalovicz et in Ruenicz, Academiae Defensor, fit regni Bohe- miae Procancellarius. 26. Maji. Ut Professores melius formandis ingeniis et suae professioni possent vacare, constitutus est Quaestor Aca-

Strana 220
Z demicus M. Procopius Poeonius, sed re parum bene gesta acce- pit successorem 2. Junii M. Johan. Hippium, hic vero in nota- riatu M. Danielem Taborenum. In Junio post multas deliberationes placuit revocare statutum et morem antiquum de Decanatus et Rectoratus officiis, ut scilicet semestria sint, uti quondam fuere. 2. Augusti comoedia Cornelii Schonaei, Naman inscripta, in Collegio Reczek exhibetur. 30. Augusti, Simeon Humburgius ab Humbergk Prage- nus, M. Argentinen, majoris urbis Pragen. Cancellarius, De- fensor Academiae (), sepultus in sacello Bethlemitico, lega- vit Academiae scyphum. 8. Septembr. conclusum, declamationes et disputatio- nes studiosorum sint frequentiores, ne studiosi torpescant. Docebatur tunc in tribus auditoriis. 28. Septembr. S. Casparus Cetlicius, Felix Olumucen. ex Monacho, Germanorum Neopragae Ecclesiastes recipitur, promittit regi et regno fidem, Academiae vero gratitudinem. 9. Octobr. M. Nicolaus Albertus de Kamenek, linguae sanctae professor, fit facultatis Philosophicae Decanus. 17. Octobr. Ad Rectoris programma, quod pro Seme- stri Decanatu et Rectoratu propugnavit, Professoribus et coe- tui (sic) discentium convocatis et gratiis ultro citroque actis, electus est Rector Acad. Adamus Huberus a Risenpach Me- dicinae Doctor et Novae Pragae civis. Rector vero M. Johan. Campanus post publicationem electionis, Professores omnes novum Rectorem domum euntem honoris causa sunt sequuti. Rectoratus Adami Huberi a Risenpach, Medicinae Doctoris. Nobilissimus et Clarissimus vir Dn. Adamus Huberus a Risenpach, Academiae et Consistorii sub utraque Defensor

Strana 221
S creatus ex conjugatis primus Academiae Rector, coepit initio strenue in Academiae instaurationem incumbere, quod et viva voce et scriptis reliquit testatum; sed postea a cura to- tius corporis, hoc est, Universitatis ad membrum, nempe scholam Henricensem, quorundam haud salutari consilio con- versus, statuta de Decanatus et Rectoratus officio semestri, deque examinibus et promotionibus crebrioribus damnare, coepit. His cogitationibus fatigatus, et morbo filii accedente, in morbum incidit et rationis orationisque usu fere destitu- tus annis, Vicarii voce in praesentia Dn. Decani Sigillum et clenodia Universitatis Academiae Prorectori commendavit. Vo- luit omnino ante tempus Magistratu se abdicare, sed monitus a Prorectore Academiae oneris non honoris a senibus de- volutionem pati solere. Istam Professorum voluntatem caram gratam habuit, et Rectoratum ad Georgii ferias sustinuit, quem ubi vicaria Prorectoris opera deposuit, accepit con- silio Dominorum Defensorum successorem e florentissima familia Dn. Julium Schlikium ab Holeycze, Comitem Pas- savinum et Weiskirchium in Swigan, primumque ex supe- rioribus Ordinibus Acad. Pragens. Rectorem postulatum, quam unici filii electionem ut gratam ratamque habuit il- lustriss. et doctiss. dicti Comitis parens. Legati missi ad eum ab Academia M. Johan. Campanus et M. Nicolaus Albertus. Rectoratus aestivalis Illustriss. Dn. Dn. Julii Schlih, Comitis Passa- vini et Weissenhirchii, Prorectore M. Nicolao Troilo Hagiochorano. Anno 1613. Aprilis 23. Nova series, novus modus, nova electio Rectoris. Postquam enim Dn. Dn. Defensores coeperunt cogitare de

Strana 222
S reformatione totius studii Pragensis, et multa scripta, dicta, disputata contra antiquas laudabiles consuetudines, quae partim manifestae veritati et naturali juri repugnarunt, par- tim contra bonos mores fuerunt, judicarunt ex re esse, more aliarum Academiarum, ut ex nobilitate propter au- ctoritatem et dignitatem Rectores tanquam postulati elige- rentur, consiliumque dederunt, ut optimae indolis adole- scentulus ex illustri familia Comitum Schlikiorum, et filio- lus carissimus Julius illustriss. herois Dn. Dn. Joachimi Andreae Schlikii de Holeycze, Comitis Passavini et Weis- senkirchii, Domini Sviganii in Rectorem eligeretur, cui con- silio cum Magistri Professores pro communi bono paren- dum censerent, elegerunt secundum statuta quatuor Ele- ctores novi Rectoris, et quidem ex natione Bohemica M. Simonem Skalam, p. t. facultatis Philosophicae Decanum; M. Nicolaum Troilum Hagiochoranum ; M. Danielem Basi- lium etc. Rectorem scholae Micropragae; pro reliquis vero nationibus electus est D. Michaël Gebhardus Silesius, Re- ctor scholae germano-bohemicae Paleopragae, qui unanimi consensu, invocato prius numine divino in semestre hoc aestivale elegerunt illustrem et generosum Dn. Dn. Julium Schlikium, Comitem Passavinum et Weissenkirchium, filium illustriss. Dn. Dn. Joachimi Andreae Schlikii, Comitis Pas- savini etc., Eique Prorectorem, M. Nicolaum Troilum Ha- giochoranum et Consiliarios ex mutua suffragiôrum colla- tione nominarunt et constituerunt, Joan. Matthiam a Sude- tis L. L. studiosum, M. Joan. Campanum Wodňanum, M. Laurentium Benedictum Nudozerinum, M. Procopium Paeo- nium Svetnovinum, M. Nicolaum Albertum a Kamenek, qui secundum fidem datam antiquo Rectori de fraude non committenda, Rectorem, Prorectorem, et Consiliarios pub- lice in auditorio proclamari curarunt. Placuit electio. Et quia eo tempore illustriss. Cn. Dn. Parens recens electi Rectoris Pragae non fuit, 24. April. data est a Prorectore

Strana 223
ZZ charta convocatoria ad Professores, ut sequente die conve- nirent, et quomodo assensus Dn. Parentis novi Rectoris petendus esset, in medium consulerent. Die itaque 25. April. conclusum est, ut M. Joan. Campanus, et M. Nico- laus Albertus in arcem Sviganensem proficiscantur, et as- sensum nomine totius Academiae ab illustriss. Dn. Dn. Co- mite Joachimo Andreae Schlik etc., ut velit hanc electio- nem filii sui ratam, firmam et gratam haberi, petant. Quod postea statim postridie S. Marci Evangelistae factum est. Et ne ejus Generositas dubitaret de Legatorum fide, datae sunt illis literae fiduciariae sub sigillo Rectoris, quas cum accepisset et legisset, post multam velitationem et discursum de Academiae restauratione, assensum praebuit, imo qua ratione et modo in posterum instituendum velit, literis suis, quae in Archivis invenientur, complexus est. Vere ibi apparuit, quod Omnis in Ascanio chari stet cura Parentis. Eadem die affixum est programma valvis Collegii pro lectionibus ex praescripto Dn. Dn. Defensorum inchoandis. His diebus et sequentibus multum consultatum est de schola Rosembergiaca transferenda Sobieslavia Pragam partim per literas, cum amicis et tutoribus testamenti olim pie defuncti illustriss. Dn. Dn. Petri Wok de Rosis etc.; partim oretenus actum est cum Dn. Dn. Joanne Georgio de Ssvambergk in Worlik etc. S. C. M. Consiliario, et supremo regni Bohemiae Camerario, penes quem hujus rei summa caputque erat; sed ut nos, ita intercessores et no- stri Patroni, praesertim illustriss. Dn. Dn. Parens Dn. Re- ctoris repulsam passi sumus, et nihil obtinuimus. Dura res (inquit Persius) cornea fibra. Mense hoc Aprili Leopoldus Archidux Stiriae (ut rumor ferebat) misso nuntio ad Rame militiae Praefectum, ex tu-

Strana 224
224 multibus Pragae et in Bohemia superioribus annis excitatis satis notum, ad se eum accersivit; et cum comparuisset, in carcerem abducendum, cum duobus aliis Praefectis, et capitali supplicio, quod nobiles quosdam in Curia Budviczensi decollari jus- sisset, afficiendum curavit. Ovx &oevą xaxa 807a. Maji 13. instituta est commendatio legum academi- carum a Dn. Rectore in magna frequentia Baronum, Nobi- lium, et aliorum Auditorum, et quidem oratione eleganti memoriter et confidenter recitata, ubi inter alia studiosos adolescentes ad obedientiam, pietatem, modestiam, et ho- nestatem hortatus, omnibus et singulis benevolentiam et officia compromittens, Deo gratias egit. Quo actu finito, Professores Academici cum Baronibus, Nobilibus, ecclesia- rum Pastoribus et coetu scholastico Rectorem suum, indu- tum veste rubra ex holoserico, dicta Liripipium, in aedes Dn. Parentis sui per forum, Pedellis duobus in habitu suo praecedentibus, et sceptra gestantibus, Notario libros statu- torum et Matrice, sigillum argenteum et epomida praefe- rente, comitati sunt, ab eoque lauto prandio, tam nobiles quam ignobiles excepti, et liberalissime magnificentissime- que habiti fuerunt. Quo absoluto et actis gratiis a Prore- ctore tam Deo, quam omnibus Hospitibus, omnes et sin- guli pacifice domum redierunt. Maji 24. turris campanaria in arce Pragensi ad tem- plum Cathedrale S. Viti fulmine tacta est, pinnaculumque supremum flammam concipiens instar candelae ardere coe- pit ; sed cura et labore fabrorum lignariorum pinnaculo se- curi abscisso, ignis ille coelestis extinctus est. Maji 25. facta deliberatione de statutis antiquis Uni- versitatis studii Pragensis renovandis, et in ordinem redi- gendis conclusum est, quandoquidem jam pridem ea fuit Dn. Defensorum mens et voluntas, ut a Prorectore conci- piantur, et concepta coram omnibus Professoribus legantur, examinentur et corrigantur. Et quia injectum fuit de Re-

Strana 225
225 ctoratu et Prorectoratu, ut officia illa sint tantum semestria, ideo et Decanatus semestris secundum antiqua statuta facul- tatis Philosophicae revocatus est, ut calcar sit, officia gerenti- bus πрoдvuta et fuga óRyopra. Jun. 23. vir clariss. Adamus Huberus a Riesenpach, Philosophiae et Medicinae Doctor, Defensor et Professor Aca- demiae Pragensis, et paulo ante ejus Rector Magnificus, pro- fessione ac vita perfunctus, ad S. Henricum est sepultus. De ejus vita, aetate et officio peculiare programma publice scri- ptum extat. Jul. 7. Henricus Julius Dux Brunsviczensis, post gravia symptomata, in domo sua, quae fuit in castro Hradczan hic Pragae, moritur, et corpus ejus in templo germanico minoris Pragae coram altari reponitur, donec mense Septembri inde ablatum et curru Brunsvigam comitantibus illud ducentis equi- tibus, delatum est. Jul. 9. Admodum hoc tempore crebrae tempestates im- brium, tonitruum et fulgurum per Bohemiam extiterunt. Nam turricula, quae satis magnae altitudinis fuit, et solido cupro contecta, in templo S. Aegidii veteris urbis Pragensis fulmine tacta est, et cum arderet , totum jamjam templum deforma- tura, opera molitorum abscissa et dejecta est, quae tamen cum horrore et fragore maximo concidens, duas aedes vici- nas accendit, et tecta illarum concremavit. Jul. 25. Imperator Ratisbonam cum conjuge sua, ma- xima cum solennitate ad comitia venit, comitatus Electoribus, Comitibus, Baronibus, Nobilibus, et aliis quam plurimis mili- tibus. Mense Augusto statuta antiqua Universitatis studii Pra- gensis, auctoritate, consilio et voluntate Dn. Dn. Defensorum sunt per Prorectorem in ordinem, formamque renovata et re- dacta, ac ab omnibus et singulis Professoribus publice et pri- vatim lecta, examinata, judicata: et postea omnium et sin- gulorum consensu approbata, confirmata et recepta (excepto 15

Strana 226
226 LL. studioso Ssudeto, titulorum osore, qui noluit inserendum secundum antiqua statuta, Doctores et Magistri, sed tantum Professores, ut Prorector et Consiliarii fiant) ad Dei laudem et utilitatem Academiae, pro iisque describendis liber peculia- ris in majori 4. ex pargameno rubro corio tectus, sicuti pro- intitulandis novus liber Matricae in fol. majori est compara- tus. Deus det incrementum. Praeterea mense hoc et sequentibus usque fere ad an- num novum, pestis per Bohemiam, praesertim in hisce urbi- bus Pragensibus grassari coepit, et non tantum scholas et ec- clesias, sed et res publicas suis columnis privavit, studioso- rum coelum dissipavit, Professores a lectionibus ad naenias avocavit, plurimos ex plebe uno horae momento tanquam ful- men extinxit, apostema exedit, et carbunculus exussit. Tale apostemate 26. Augusti est extinctus ornatiss. Philosophiae Magister, Vencesilaus Kocharrius (2) a Prachove Czaslavinus, Rector scholae ad S. Martinum: extincti ejus aliquot disci- puli, extincta pudicissima et amantissima sui mariti, M. Joan. Campani Wodniani uxor una cum filia, et postea magno cum luctu ad S. Nicolaum urbis antiquae est sepulta, quam brevi post pater ejus una cum duabus filiabus aliis sequutus est. Heu sortem miseram humanam, nasci, dolere, mori. Et quia Dn. Rector ad illustriss. Dn. Dn. suum Paren- tem diebus canicularibus. antequam lues illa saevire coepit, profectus fuit ; ex re judicarunt Professores, ut ibi permane- ret, donec cessaret ; ideo postea per Prorectorem suum 16. Octobr. officio illo Rectoratus se abdicavit.

Strana 227
9 227 Decanatus hybrnuse M. Nicolai Troili Hagiochoruni anno christiano 1613. quem enumerat vox illa ominosa judicium circa festum Galli. Octobr. 9. nondum resignato officio Prorectoratus, Deo sic sine nullo dubio volente, pluralitates suffragiorum Magi- strorum in facultate Philosophica congregatorum electus est in Decanum semestris hyberni M. Nicolaus Troilus Hagiocho- ranus, qui etsi causas justas habebat, cur electione illi contra- dicere posset, tamen maluit labores istos publicos humeris suis impositos causa communis horum Academiis (sic) ferre, quam torpetorare (?) ab eodem: confisus divinae benedictioni et ficus (?) Consliariorum electorum M. Joan. Campani, M. Pro- copii Laurentii Benedicti, M. Simonis Skala et M. Procopii Paeonii, qui secundum statuta fide, industria et diligentia sibi manu data, invicem sibi promiserunt. Octobr. 16. idem M. Troilus p. t. alhuc Prorector et jam Decanus post publicatum programma 12. Ocbr. pro resignatione offi- cium nomine Rectoris Dn. Dn. Julii Schlikii Comitis Passavini (2) egit Deo gratias pro conservatione pe- ste saeviente non tantum Academiae et membris ejus, sed pro toto regno, ecclesia et Dn. Dn. Defenssoribus oravitque, ut Deus pro sua clementia et misericordia in hac luae (sic pro lue) stragem undiquaque magnam edente, clementer ogat, nosque omnes tam docentes, quam discentes, si adhuc sum- mis (sic pro sumus) ecclesiae et Academiae necessarii, adhuc sagitta in die volante liberet. Postea ostensis causis, quod Academia sine Rectore tanquam suo capite esse nequeat, ex- cusabat absentiam Dn. Rectoris et petiit a Dn. Magistris ad actum illum evocatis secundum statuta Universitatis jam re- cens renovata et recepta, quae tua (forsan: die) in primo in 15*

Strana 228
Z praesentia omnium sunt a notario Academiae lecta in ele- ctione novi Rectoris ingrediantur, atque hoc ex emtuis (sic forsan: exemtis) suffragiis electi sunt quatuor electores novi Rectoris: M. Simon Skala etc. M. Joan. Campanus etc., M. Laurentius Benedictus, N. Nicolaus Albertus, qui statuta facto promisso elegerunt ob certas causas in semestre bybernum Rectorem denuo, illustrem Dn. Dn. Schlick, Comitem Passa- vinum et Weisserkirchium, Prorectorem Mr. Joannem Cam- panum, Consiliarios M. Simonem Skalam, M. Laurentium Benedictum, M. Nicolaum Albertum et M. Procopium Pae- onium. Et tum primum omnes ex cathedra coram omnibus auditoribus ab antiquo Prorectore promissa (verisimiliter: praemissa) ad auditores brevi praefatiuncula et ostensis auctis alicui hoc novum videatur, sunt proclamati et inaugurati. Et licet Rector absens fuerit, tamen Prorector nomine ejus, quae secundum statuta promittenda erant, promisit. Deus nobiscum state (2). Novembr. 3. qui fuit dies Dominicus, circa horam in- tegri horologii apostemate extinctus est M. Procopius Paeo- nius Svetnovinus, Praepositus domus Carolinae, et Professor Physicae, qui condito testamento de bonis suis legavit Aca- demiae molestias, et aliis pecuniam suppellectilemque totam. De iis molestiis, et cur fuerit testamento reclamatum, vide- antur manualia, ubi ita illa actio cum tutoribus con- stitutis illius testamento esse (est) consignata. Aoxns xaxig Jelog xaxov. Is postea sequenti die in sacello Corporis et Sanguinis Christi est sepultus. Novembr. 11. et pro eo tem- pore quo vixit clarissimus S. Georgius Hanussius Landskro- neus, ecclesiastes ad S. Nicolaum Micropragae, Assessorque Consistorii sub utraque specie Communicantium dignissimus diem suum obiit, et ibidem in templo est sepultus ; legavit Possessoribus 20 taleros. aádnná

Strana 229
S Dignum laude virum Musa vetat mori. Praeterea hoc mense pallida illa Tysophone non tantum peperit, et nec peperit forola (feralia) ; nova enim urbe Pra- gensi primatem Aegidium Pergerum a Czastalovicz unum (de) Defensoribus, postea Consulem Petrum Weselsky et Joan. Kbelsky, unum ex Decemviratu ex hac terrena vita in aeter- nam evocavit. Omnibus haec culcanda via est mortalibus, alqui Calcat eam Christo sub DUCE salvus erit. Decembr. 8. vir clarissimus Medicinae Doctor et ali- quando in Academia Pragensi Decanus et Rector Adamus Zaluzanius a Zaluzan correptus peste hora noctis secunda mortuus est, et in sacello Bethlemitico sepultus. Fuit talis Philosophus, qualem sua aetas et nostra natio alterum non tulit. Hoc mense, cessante paulatim illa peste, in convoca- tione Magistrorum conclusum est formam, quae usui serviant quandoquidem statuta Universitatis studii Pragensis sunt in suum ordinem redacta et renovata, ut statuta facultatis Philo- sophicae, quae neque pro hoc tempore, neque pro usu no- stri ex mandato Dn. Dn. Defensorum sequuti sunt, a Decano in ordinem et formam novam redigantur. Secundo : ut De- cani electio postridie Georgii et postridie Galli instituatur, statutumque illud antiquum de officio semestri revocetur. Tertio: usitata renunciatio non solum Baccalaureorum et Magistrorum, quam promotio ad functiones scholasticas sit et maneat (penes) Decanum. Poenitet! (fortasse Huic) ita- que voluntati Magistrorum idem Decanus satis facere enisus est, et statuta illa, quae usui esse possent, conscripsit, re- novavit, et in ordinem reduxit, eaque omnibus et singulis legenda Magistris, Professoribus examinanda et corrigenda

Strana 230
230 obtulit. Quae cum legissent, ex mutuo consensu quaedam correxissent, et quaedam adjecissent, eadem firma, rata in posterum habere voluerunt, et libro facultatis Philosophicae inscribi curarunt. Haec acta sunt mense Januario. Et quo major illorum potestas et efficacia sit, siquidem uti est lex J. C. statuta omnes, qui in eo loco sunt, scire tenentur, diem publicandis 25. Januar. indixerunt; ut conversi cum Paulo Beato agamus ea, et quae Deus jubet, vita postulat, officia nostra requirunt. Annus novus 1614. Felicem Christo duce semper habebimus annum. Quisquis habet Christum, cuncta beatus habet. Post annum illum lethalem exactum, misericordia Domini factum est, quod excepto unico Professore, hic illa lethifera consumti non sumus; et quia nonnullis vulnera per pestem illam inflicta sanata esse vidimus, ideo Deo uni in essentia et bino (trino) in personis sit laus, honor et gratia. Jan. 10. publicatum est programma pro examine utri- que (sic) Magistrorum et Baccalaureorum; et illis quidem dies 5. Martii, his vero 10. Februar. dicta et constituta est. Hoc mense legatus Turcicus Lincinon (Lincio) adve- niens literas Caesari a Sultano attulit, quibus de pace cum Caesare ad annos viginti inita eum admonens, ne quid con- tra eam fieret, sedulo cavisse se, et constitutis in finibus praefectis suis, ne quem ex subjectis Caesaris offenderent, imperasse serio dicit. Aequum autem omnino et necessarium fuisse, ut et Caesar idem faceret, si pacem eam sanctam tectamque vellet. 25. Jan. convocati (sic) tota facultale Philosophica sta- tuta illa renovata et in ordinem redacta eorum omnibus Ma- gistris, Baccalaureis et studiosis, qui nomina sua dederunt, -

Strana 231
231 ad laudem nominis divini et utilitatem omnium illorum, qui in facultate ea vivunt, vel vivere volent, sunt lecta, appro- bata et (ra)ta facta. Eodem hoc tempore et sequente mense Budvicii Bohe- morum praesente Imperatore sunt comitia celebrata, evocatis ex omnibus Ordinibus Bohemiae, eoque literae sunt ab Aca- demia ad Status sub utraque Communicantium Dn. Dn. De- fensores et nonnullos Barones peculiariter de reformanda Academia datae, et per notarium Academieum missae. Mense Februario instituta est reformatio Religionis in Electoratu Brandeburgensi sub Electore Joanne Sigismundo secundum hos articulos: Imagines, epitaphia ex templis ex- sterminanda; altaria ex papatu residua solo aequanda, ho- tiarum loco in Coena placentae, calicis loco pocula usur- panda; candelae, pallia sacra omittenda; genua, ac si Chri- stus adesset, in Coenae usu non flectenda; preces et episto- las non canendas, sed legendas; prolato nomine Jesu non genu flectendum, neque caput nudandum; aepulis (sic) Coena Domini non administranda; baptisteria removenda et mallu- via substituenda; decalogum et catechismum corrigendum; Trinitatem multis imaginibus repraesentandam; loco epistola- rum et evangeliorum die Dominico textum biblicum prole- gendum, et pro concione tractandum. Sic equidem Velle suum cuique est, nec voto vivitur uno. Febr. 10. duo et viginti juvenes in facultate Philoso- phica comparuerunt, et vitam eruditionemque suam in Phi- losophica (infra: censurae Philosophicae) subjecerunt; qui postea ob eam industriam et doctrinam, quam in artibus po- suerunt, per M. Nicolaum Troilum p. t. Decanum praemissa oratione de viro docto et milite armato, cujus virtus potior et tanior (sanior) Martii 6. Baccalaurei sunt renunciati et promoti. Sic saxum volutum non obducitur musco. Nomina

Strana 232
S Martii 5. Baccalaurei 7 secundum programma publicatum pro gradu Magisterii in Philosophica facultate comparuerunt, et diebus sequentibus profectum studiorum suorum neou vng synvnkonatdstas censurae Philosophicae subjecerunt, tan- demque licentiam consequuti 17. Aprilis praemissa oratione de dignitatibus titulorum Academicorum, quibus Principes, Duces, Comites, Barones et Nobiles olim insigniri non pu- duit, ab eodem Decano M. Nicol. Troilo tum primum sunt Magistri in Philosophia praesente legato magni illius regis, magnae Britanniae, renunciati et creati. Dignis digna danda praemia. Nomina scribenda. (Tam ineptus fuit librariolus iste, ut nominum scribendorum loco jussum descripserit.) Atque hac promotione Magistrorum idem ego Troilus claudo et obsigno hunc meum Decanatum tertium, priores duo animi (annui), hic vero semestris fuit. Deus enim faxit, ut qui magno sui saeculi bonum existimationem, posterita- tisque honorificam memoriam facit, ut tam (jam) vivus bene audiat, atque commendetur. Apairov &vgoonotg alsv svov ovoua, secundum Theognidem. Ipsa die Galli electus est in Rectorem Academiae Dn. Dn. Bernhardus, Liber Baro de Zentina Dominus Mezeržicii, Rosicovii etc., de quo alibi. Alius hybernus decanatus ejusdem M. Nicolai Troili Hagiochorani anno christiano 1614. circa festum S. Galli. Quod homini fatis decretum est, id fere immuta- bile esse solet, unde necessitas magistra Suidae ex Carche- donio dicta est. Xerça ô ôaons, xav duovoog 1, Copov. Nam cum postridie S. Galli secundum statuta electio novi Decani in semestre hyberni esset, praeter spem meam et aliorum exspectationem rediit ad me Decanatus ; et cum —2

Strana 233
233 meis excusationibus locus nullus daretur, et necessitas sta- suti recens constituti hoc ingeret (injungeret), feci id, quod fieri oportuit, pari fide et dextera data administrandum sus- cepi. Deus enim in nobis efficit velle et perficere; etiamsi non semper respondeant labores nostris votis. Consiliarii electi: M. Nicolaus Albertus a Kincenek p. t. Prorector, M. Joan. Campanus, M. Laurentius Benedictus et M. Jacobus Zabo- nina etc. Sub exitum Octobris convocati erant omnes Rectores scholarum cum collegis et studiosis, et statuta facultatis ipsis sunt lecta, ut officii memores agant, quod ab ipsis requirunt. In Novembri de Mustaffensi Bassa Turcica (o) fereba- tur, quod cum uxore, tribus filiis et una filia Religionem Christi amplexatur, et Roma(e) baptizatus fuerit; credat quis vult, sunt hodie manus occulatae. Annus novus 1615. Redemtioni nostrae (r)eposito anno uno miserae vitae anno uno proximior, quem Jehova nobis et studiis nostris faciat felicem, ut faciamus officium ambulando coram eo in sanctitate ot justitia. Jan. 5. programma publice affixum pro utroque exa- mine aperiendo, studiosis destinata ultima Januarii et Bacca- laureis Martii 2. Edictum erat hoc tempore ab Imperatore et Rege Bohemiae promulgatum de re monetaria, ut omnes falsae et nullius valoris monetae ex Bohemiae regno exter- minarentur, et quo facilius id fieri posset, omnes mercatores in Bohemia solutionem extra regnum nulla alia, quam abro- gata in regno pecunia facere jubentur, in adulteratores vero monetarum, praesertim quoad designationem duum cruciato- rum et trium cruciatorum serio et severe animadvertendum. Jan. 31. studiosi juvenes 17 censurae Philosophicae pro primo gradu in Philosophia se subjecerunt, et rite et se-

Strana 234
234 cundum statuta examinati, tandem 17. Febr. titulum, qui nomen a baccis et lauro habet, in magna frequentia audi- torum, praemissa prius oratione a Promotore de origine Bohemorum Rokolanos sunt adepti et consequuti. Aequissi- mum enim est laborem cujusque digna recompensatione re- munerari ; quia Cum labor in damno est, mortlalis crescit ege- stus. Febr. 6. multi tam in Bohemia, quam in Germania, uti auditum fuit, terrae motum circiter horam quartam ma- tutinam et integri horologii 13. observarunt, quia et prodi- gia multa et formidabilia in nubibus apparuisse animadvertunt. Unde postea factum, ut Neoburgi non tantum ipse Princeps Wolfgangus Gulehemius in Religione avita fuerit mutatus, sed et Jesuitas in templo arcis Neoburgi exercitium Religionis mutare curarunt. Omnia nunc venalia. Auro pulsa fides, auro venalia jura, Aurum lex sequitur, mox sine lege pudor. Martii 7. Baccalaurei sex ad examen hoc pro gradu Ma- gisterii comparuerunt, et admissi cum censurae secundum statuta de examine Magistrorum satisfecissent, post licentiam ipsis concessam et datam tandem 26. Martii a Decano prae- missa oratione de statu ecclesiae in Bohemia secundum so- lennitates omnes ad gradum Magisterii pertinentes in Magi- stros sunt promoti et renuntiati pergravia ad gaudia. Aprilis 22. instituit orationem inauguralem pro con- fessione (sic) sua futura Phisica, ad quam nomine Rectoris a Prorectore et Magistris Professoribus fuit vocatus Daniel Basilius de Deutschenberg U. J. D. et Micropragensis civis. April. 23. ipsa die sacrae D. Georgio electus est in

Strana 235
Q35 Rectorem aestivalis semestris generosus Dn. Dn. Joannes Albertus junior Krzineczky Liber Baro de Ronova; Prorector M. Nicol. Troilus Hagiochoranus, de quo alio in loco. Deus autem, qui est omnia in omnibus, et totum in eo invenitur, quicquid quaeritur et desideratur. Нуда фаоg vам!воg та мабгV г' о'ияVегогg (?) апагоV. Rectoratus hybernus II. Comitis Schlikii Prorectore M. Jounne Campano. Rectoratus destivalis ejusdem. Prorectore M. Laurentio Benedicto. Ao. 1614. ipso die sacro D. Georgio Dn. Dn. Julio Schlikio prorogatus est Magistratus Academiae, quo acceptato 7. Maji instituit commendationem legum in magna frequentia auditorum, et in praesentia illustrissimi Dn. Dn. sui Parentis, qui postea solenni cum prandio Barones, Nobiles, Pastores ecclesiarum Pragensium et Professores excepit. Maji 13. Parelia, circulus (circulos) 20 nitidissimos (sic) et quasi duo soles visi sunt. Maji 29. reverendus senex Elias Ssudus a Semanina, Administrator Consistorii sub utraque Communicantium spe- cie, ecclesiastes ad templum Deiparae Virginis tale letum (moritur. Alio calamo additum). Finis libri Rectorum, cujus adhuc folium unum abscis- sum videtur. Praeterea in folio pergameno posteriori integumento agglutinato scriptum legitur: Mag. Johannes de Praga Rector inclytae Universitatis Studii Pragensis mandat omnibus Doctoribus, magistris, li- centiatis, Baccalariis et Studentibus nationis Bohemicae, qua-

Strana 236
236 tenus hodie hora XX. intersint Vigiliis decantandis pro ani- mabus Benefactorum praefatae Nationis. Et cras hora XIIII. missae defunctorum, nec ab inde recedant, nisi vigiliis et missa finitis in capella Corporis Xti novae Civitatis Pragensis. Sub poena 4" gross. irremissibiliter persolvendorum. Datum Rectoratus sub Sigillo. Joannes de Praga artium liberalium mag. Rectorque inclytae Universitatis Studii Pragensis. Mandat omnibus suppositis nationis Bohemicae, quate- nus hodie hora 20. conveniant ad antiquae civitatis ecclesiam sancti Stephani in majore (?) ad decantandum vigilias, et in crastino ad decantandum missam defunctorum et divina per- agendum pro anima bonae memoriae Dni. Johannis Reczkonis, patroni et fundatoris Collegii Scte. Marie ibidem, et benefa- ctoris nationis praedictae ; et inde non recedant, donec utra- que divina finiantur. Sub poena 4 gross. irremissibiliter per- solvendorum. Datum Rectoratus sub Sigillo. Revocatio publica mgri unius dicti Thabor. Ego mag. Johannes Krawin de Thabor fateor meam culpam et peccatum, quo peccavi, quum loquutus sum male nequiter, et false coram hominibus de Mag. Joanne Roky- czana asserens (?) et affirmans de eodem, quod ipse per se seu solus conficeret Crisma et oleum sacrum modo tali: ap- ponendo particulam corporis Domini ad oleum, et quod po- stea tale oleum distribueret Sacerdotibus per civitates, oppida et villas, Quapropter ego sic loquens peccavi in deum omni- potentem, contra meum proximum falsum loquens. Insuper contra Serenissimum principem Regem Boëmiae, dominum nostrum Girzi, terram ejus ducens in malam famam et no- men, et consequenter contra totum regnum. Ideo (correctum

Strana 237
237 Idcirco) primum rogo regiam majestatem, ut dignetur mihi culpam meam ignoscere; et mgrm Johannem de Rokyczana, ut injustitiam, quae ei per me est illata, velit praetermittere (corr. preterire) ; et omnes Boëmos, spirituales et seculares, ut veniam sive gratiam suam mihi velint ostendere et dare ; et vos in simul omnes peto dignemini pro me dominum deum rogare, ut peccatum meum grande dignetur parcere seu re- laxare. Ista revocatio facta est publice in lectorio Theologorum Collegii Karoli in Kathedra magistrali fer. II. post assumtio- nem Marie Virginis, an. domini M. CCCC. LXI, tempore Re- ctoratus mgri Johannis de Praga, ubi multitudo magna homi- num literatorum interfuit. Et cum hoc tres publici notarii, qui vocati sunt et op- tati ad conficiendum super his prothocola seu publica instru- menta. Vulgariter seu Boemice sic est loquutus: Ya mistr Jan Krawin z Thabora wyznawam winu swu a hrzich kterym sem zhrzessil, že sem mluwil krziwie a ne- prawie k lidem o mistru Janowi z Rokyczan, prawie nanieho že by on sam poswieczowal Crzisma a olege swateho oby- czegem takowym przikladage tiela bozieho k olegi. A že by takowy oleg rozdawal knieczym po miestech i miesteczkach i po wsech. Protož ya tak mluwie shrzessil sem proti panu buohu, na sweho bližnieho krzywdu mluwie. Take proti nay- jasnieissiemu krali a panu nassiemu Girzi Czeskemu geho zemi we zly narok vwodie. A tak y proti Kralowstwi Czeskemu. Y prosym na przed kralowi milosti, aby mi raczil mu winu odpustiti. Y mistra Jana z Rokyczan, aby mi raczil krzywdu swu promieniti (supra correctum: prominuti). Y wssech Czechow duhownich y swietskych, aby raczili milost swu ke

Strana 238
Q mnie obratiti, a wssech was prosym raczte za mie pana boha prosyti, ač hrziech muog tiežky mnie raczi odpustiti. Istam formam vulgarem attulerunt duo milites famosi, missi a regia majestate ad hoc peragendum et huic revoca- tioni assistendum, unus Dn. Samuel, prothoconsul antiquae Civitatis Pragensis, et Subcamerarius Regius, et alter Dn. generosus Czenko de Watthmberg (sic) purggravius castri pragrensis. Anno Dni. M. CCCCLXII. die sctae. Ludmillae celebrata est Synodus seu congregatio totius cleri, virtute et mandato Regis Georgii. Et ante hoc, anno eodem, die scti. Laurentii facta est congregatio, sive conventus secularium. Et omnes unanimiter in hoc resederunt, ut Compactata cum concilio Basiliensi facta (?) per regnum Bohemie teneantur et actu observentur. Alia congregatio Cleri tempore Regis Wladislai vide licet ante primo folio hujus libri tali loco notata.

Strana 239