Strana I
HISTORICA MONUMENTA BOEMIÆ NUSQUAM ANTEHAC EDITA. QUIBUS NON MODO PATRIÆ, ALIARUMQUE VICINA RUM REGIONUM, SED ET REMOTISSIMARUM GENTIUM HISTORIA MIRUM QUANTUM ILLUSTRATUR. ET PARTIM EX AUTOGRAPHIS, PARTIM EX LE- GITIMIS APOGRAPHIS CODICIBUS RECENSUIT, CUM VARIIS MSSIS EXEMPLARIBUS CONTULIT, PLURIMIS ANIM- ADVERSIONIBUS, ERIQUE INCISIS SIGILLIS ADORNAVIT , DENIQUE LOCUPLETISSIMO INDICE INSTRUXIT P. GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA E CLERICIS REGULARIBUS SCHOLARUM PIARUM. I. TOMUS QUO COMPREHENDUNTUR : Vincentii Canonici Prag. Chronicon: ab Bartoſſii de Drahonicz Chronicon: ab anno 1140 usque 1167. . p. 1. anno 1419 usque 1443. . p. 130. Ejusdem Appendix : ab anno 1310 usque Chronographus Siloenſis : ab anno p. 208. . . . 1464. . . 1167 usque 1192. . . p.79. Schleinicii Fragmentum de Waldſleiniu & B. Gerlaci Abbatis Milovicenſis : Wartenbergenſi ſtirpe. . . p. 222. Fragmentum ab anno 1193 usque Centuria Diplomatum Waldſteinio- 1198 . . . . . p. 122. Wartenbergicorum. . p. 226. CUM SACRÆ CÆSAREÆ REGIÆQUE APOSTOLICÆ MA- JESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, LITERIS JOANNIS JOSEPHI CLAUSER, REGII TYPOGRAPHI. ANNO MDCCLXIV.

Strana II

Strana III
REVERENDISSIMO, ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO DOMINO DOMINO EMANUELI ERNESTO E S. R. I. COMITIBUS DE WALDSTEIN, DOMINO DYNASTIARUM DRUM ET TRZEBAUTICZ &c. &c. DEI ET APOSTOLICÆ SEDIS GRATIA EPISCOPO LITOMERICENSI, SACRÆ CÆSAR. REG. ET APOST. MAJESTATIS CONSILIARIO ACTUALI INTIMO, IN ARCHI.GYMNASIO ALMÆ URBIS SS. THEOLOGIÆ ET SS. CANONUM DOCTORI, MÆCENATI SUO REVERENTISSIME COLENDO CUM VITE FELICITATE PERENNITATEM.

Strana IV
☞ xpopoſcit a me ſummum officium, obſervan- tia, memorque beneficiorum animus, ut ILLUSTRISSIMO NOMINI arisque TUIS Prodromum meum Annalium Hayecianorum tanquam primam hoſtiam conſecrarem: eadem me monent, perur- gentque haud ſine piaculo Tomum I. monumentorum Hiſto- ricorum Boemiœ alienis aris focisque nuncupari. Coro- nandos enim eſſe fontes, unde dulces hauriuntur aquæ, docuit me grata antiquitas. TUIS REVERENDISSIME AC EXCELLENTISSIME PRÆSUL laticibus ſcaturiit, quidquid hoc Tomo comprehenſum eſt. TUÆ ſunt hœ aquæ tandem non modo ad explendam Hiſtoricorum sitim, ſed etiam voluptatem manaturæ, quidni Eidem fonti coro- nas nectam deferamque? TUA, inquam, ſunt, non mea, quæ iſthic proferuntur monumenta, Tuo incredibili hi- �torice patric ſtudio veluti parta, TUA ſumma induſtria qua-

Strana V
quæſita, exſcripta, mecumque benevolentiſſime communi- cata, TE denique Duce, ſtimulo, ac Mœcenate in publi- cum prolata. TUIS ergo maximis meritis debebit patria, cum tandem clariſſimos quosqne ac pervetuſtos ſcriptores ſuos, qui tanto ſeculorum intervallo inglorii cum umbris, blattis, tineis, araneisque depugnabant, ſqualore & car- cere expeditos viſura eſt, ex iisque tanquam e vivis teſti- bus hiſtoriam eorum temporum, quæ œtate ſua œquabant, auditura. TIBI veluti Authori ac Parenti vitam debebunt optime de rebus Czechiœ meriti viri, Vincentius, Chro- nographus Siloenfis, B. Gerlacus, quartusque Bartholo- mæus de Drahonicz TUA ſolertia tanquam portentoſo illo Mercurii caduceo e cinere & mortualibus umbris ſuis redi- vivi. TUE jam iſtud erit gloriœ, cum patriæ noſtræ hi- ſtoria adhuc anguſtis constricta limitibus procul dubio cer- tatim expetenda eſt a remotis gentibus, quod & iſthic in co-

Strana VI
coœvis Chronologis luculentiſſimas rerum ſuarum lectura ſunt memorias. TUIS eædem deferent vigiliis, cum non pauca ex his nova, nusquam ſibi antehac cognita, a ne- mine ſuorum tractata reperturæ ſunt, unde hiſtoriam ſuam illuſtrare ac emendare poſſint. Debebit denique Bohemia NOMINIS TUI immortalitati, quod ſuperiori ſeculo Fran- cia Joanni Colberto Pegi Galliarum ab intimis conſiliis, ſupremoque œrarii moderatori: qui, ut narrat Stephanus Paluzius, ingens �s incredibilemque ſolertiam profudit, ut manuſcriptos codices ex omnibus orbis terrarum regio- nibus exquiri faceret, non gauderet modo iis ornari Bibli- othecam ſuam, cui tum vix parem viderant Galliœ, ſed maxime cuperet, connitereturque, ut preli beneficio in publicum uſum proferrentur. Nec minus TiBI proprium eſt encomium illud, quod idem Paluzius in notis ſuis ad Lactantium huic Mœcenati ſuo adſcribit: Non facit ille (in-

Strana VII
(inquit ) quod plerique ſolent , qui ſi veteris cujuspiam ſcriptoris opus ineditum , quantumvis leve ſit, ac te- nue , nacti fuerint , diligenter occultant , tanquam in tenebris magis eluceat, ut gloriari poſſint ſe ſolos poſ- ſidere , quod omnes homines habere vellent, cavent- que ſummopere, in aliorum manus venire poſſit. Liberalior, excelſiorque eſt animus Illuſtriſſimi Viri, quam ut falſa illa gloria teneri poſſit. Nam frequen- ter mandaverat , ut ſi quid ineditum reperiretur in ſuis antiquis codicibus , id totum prelo committeretur. Ad hanc ipſam ſapientiæ famam comparatus eſt celsiſſimus animus TUUS, cui nihil tam rarum, delectum, exquisi- tumque in locupletiſſima Bibliotheca TUA, nihil vel TUA ipſius induſtria partum inter collectanea, quin promtus, lubensque communicet cum aliis, quin cupiat maxime, ut quem-

Strana VIII
quemadmodum ſibi utilitati fuit, ita vergat in commodum uſumque univerſorum. Habe igitur Mœcenas titulis plurimis mihi ſuſpiciende TUUM quod eſt , cape hunc Tomum tanquam fœnus libera- litati, vigiliisque TUIS debitum, cape ſimul alterum monu- mentum me� erga TE ſummœ obſervantiœ animique gratiſ- ſimi, qui non modo ultro confiteatur ſe habere neminem, cui plura debeat, ſed & gaudeat, & id maximam felicitatis ſuœ partem deputet. Verecundia TUA, quæ TIBI cum omnibus ſapientibus communis eſt, quamque ſuperioribus meis literis dedicato- riis TIBI offuſam querebaris, me vetat in ampliores, meri- tis virtutique TUÆ debitas, laudes excurrere, claudo Ho- ratii admiratione plenis verbis, quibus is diffidebat popu- lum Romanum unquam laudibus ſuis virtutes AUGUSTI aſſe-

Strana IX
aſſecuturum, aut ejus de Republica merita muneribus a- quaturum. Quæ cura patrum , quæeve Bohemiæ Plenis honorum muneribus Tuas ERNESTE virtutes in œvum Per titulos memoresque faſtos Horat. l. 4. Ode 14. Æternet? REVERENDISSIMÆ AC ILLUSTRISSIMÆ EPISCOPALIS EXCELLENTIÆ TUÆ Servorum minimus, infimusque GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA Schol, Piar. Boh, Prag,

Strana X
APPROBATIO. ræſentem librum a R. Patre Gelaſio Dobner a S. Catharina e Clericis Regularibus Scholarum Piarum ſub titulo : Mo- P numenta Hiſtorica Boemiæ nusquam antehacedita con- ſcriptum perlegendo magni omnino laboris, & ſolertiæ opus, præſtanti eruditione ornatum inveni, ut lucem publicam mere- atur, quem proinde prælo dignum cenſeo. Dabam Praga 15. Januarii 1764. FRANCISCUS COMES DE WIEZNIK, CENSURÆ PRÆSES. JOAN. ANDR. KAYSER SUFFRAG. PRAG. *☞ JEREMIAS A MATRE DOLOROSA Clericorum Regularium Pauperum Matris DEI Scholarum Pia- rum per Boemiam Præpoſitus Provincialis. um Tomum primum Libri , cui titulus : Monumenta Hiſtorica Boemiæ nusquam antehac edita, per Patrem Gelaſium a S. Catharina no- ſtri Inſtituti Profeſſum, digeſtum & adornatum, nec non animad- verſionibus quibusque illuſtratum duo ex Noſtris, quibus commiſſum fuit, recognoverint & approbaverint : nos poteſtate ad id nobis facta ab A. R. Parre noſtro Joſepho Maria a S. Joanne Baptiſta Præpoſito Generali, ut typis mandetur, ſi iis, ad quos ſpectat, ita videbitur, facultatem in Do- mino concedimus. Datum Nicolsburgi pridie Calendas Decembris, Anno MDCCLXIII. JEREMIAS A MATRE DOLOROSA S. P. Præpoſitus Provincialis. L. S. PANCRATIUS A S. THERFSIA Secretarius Provincialis de mandato mpp.

Strana 1
A ** * * *** .** PRÆFATIO. uantum ad reipublicæ literariæ ſalutem ac incrementum veterum monumentorum prolatio contulerit, quanta ex ea hiſto- riæ tum ſacræ , tum profanæ hoc præſertim ac ſupe- riori ſæculo decora atque emolumenta acceſſerint, pri- dem docuerunt viri quique eruditiſſimi, qui argumen- tum hoc peculiari tractatione enodandum perpolien- dumque ſuſceperunt. Quo quidem in genere ſic ex- hauſere omnia, ut nihil reliquum fecerint, quod ſeu addi, ſeu nervoſius, ſplendidiusque dici poſſit. Hiſtoria noſtra, quæ ſuperiore adhuc ſæculo cum plerisque Germaniæ eadem carioſa nave navigabat, ab ejusmo- di pariter monumentis tot ac tanta accepit lumina, ut jam ſub Goldaſto, Balbino, & Peſſina multis in rebus novam videre tur faciem induere. Sed ea tunc fuit, & po- ſtea noſtrorum, quo demum nomine appellem, neſcio, ſeu incogitantia, ſeu neglectus, aut potius religio, A ut

Strana 2
☞ ut quanquam probatiſſimorum, vetuſtiſſimorumque manuſcriptorum codicum turma circumſepirentur , ac pene obruerentur, refugerint tamen eos in publicum typis emittere. Imo, quod vix ferendum , maluerint plurima inſignia Bohemiæ documenta exteris tradere, quæ foris excudant, quam ut ea domi, ac ubi nata ſunt, publicentur. Quo pacto eam pulcherrimam gloriæ laureolam , qua ſe ſe ipſos redimire potuerunt, alienigenis ceſſerunt. Hinc vero, & quod aliæ vici- næ gentes vetuſtatis magis eſſent curioſæ, profluxit, ut hodie plus ob ejusmodi ſolertiam debeamus alia- rum regionum hiſtoricis, quam domeſticis. Debe- mus nempe Frehero Coſmam, Silvium, Chronicon Aulæ Regiæ, Jacobum Cardinalem Papienſem, Caro- li IV. vitam, Majeſtatem Carolinam, S. Adalberti ve- tuſtiſſimam vitam, Pontani Bohemiam Piam, Scrip- torem de rebus Wladislai II. Regis, aliaque. Debemus Goldaſto tot noſtra diplomata. Debemus Menkenio novam adornationem Coſmæ cum emendationibus, Chronicon Sazavienſe, Anonymique. Bernardo Pe- zio ingentem numerum literarum publicarum. Ejus- dem fratri Hieronymo Neplahonem, Hofmannum ac breve Chronicon. Ludevigio diplomatarium Bohe- miæ, Brzezinæ diarium , Anonymique Chronicon. Sommersbergio duplicem Codicem diplomaticum. Glafeyſio Regiſtrum Registrandorum Caroli IV. Lu- nigio diplomatarium Bohe niæ. Magno Olavo Cel- 2 ſio

Strana 3
☞ ſio Chronicon Zdiarenſe. Schœtgenio diplomatarium Ferdinandi I.: cum quaterno fere nonniſi numero com- prehendantur, quæ a noſtris vulgata paſſim manibus terimus: videlicet ſæculo ſuperiore a Balbino typis editam vitam & paſſionem SS. Ludmillæ ac Wenceslai, ejusdemque literas publicas tum ſacras, tum profa- nas, hoc vero ſæculo Franciſci Chronicon a Clariſſi- mo Domino Kneiſſel, Continuationem Coſmæ ab Illuſtriſſimo Comite de Kolovrath, denique nuperri- me vitam B. Guntheri cum rariſſimis quibusque Mo- naſteriorum Ordinis Divi Benedicti memoriis a Re- verendiſſimo DD. Bonaventura Pitter Rayhradenſis Cœnobii Præpoſito & Marchionatus Moraviæ Prælato Infulato editam. Scilicet, ut, quod res ipſa eſt, loquar, præplacuit ſuperioris ætatis hiſtoricis noſtris, ſua po- tius proferre novasque hiſtorias cumulare , quam ve- teres illas contemtibiles, carie, muſco, & pulvere obſitas chartas producere , procul dubio , quod & res majoris momenti eſſet ſuo ingenio res ſcribere, quam alienos exſcribere partus, aut aliorum ſudore rugas & ſqualorem appingere ſuo vultui. Quo fato cum premeretur hiſtoria noſtra, quis jam miretur innu- mera quæque delectiſſima & vetuſtate veneranda mo- numenta in angulos & tenebras retruſa, ut hucusque viſum cognitionemque hodiernorum effugerint. Quo- rum quidem aliqua nonnullorum ſolertia ex illa capti- vitate jam ſunt eruta , ſed ſeu in tenaces rurſum un- A 2 gu-

Strana 4
gulas inciderunt , unde fas nunquam ſit ea eripi, ſeu in paucorum verſantur manibus , nec civitatem adhuc in orbe literario typi vulgatione obtinuerunt. Quæ cum ego jam plures abhinc annos non pro impetu, ſed ratione ſedulo animo agitarem, expen- deremque , quam magnus adhuc monumentorum no- ſtrorum ex ſumma antiquitate numerus partim inter pulveres, blattas, atque araneos obſcurus inglorius- que deliteſceret, partim captivus tanquam inter vin- cula & compèdes conſtrictus teneretur, alius his feli- cior nonniſi ſupremam manum typumque deſideraret, optavi enim vero non ſemel dari patriæ noſtræ Her- culem aliquem , qui hæc aurea Heſperidum poma in libertatem vindicet , atque ad communem uſum uti- litatemque convertat. Quare cum me ferendis ſum- tibus imparem cognoſeerem, nec adhuc ad id auden- dum ſupellex undequaque opulenta ſuppeteret, hor- tator permultis , præſertim iis , quibus earum rerum fortunarumque nulla erat inopia, exſtiti: monumenta hæc hactenus inedita in commune reipublicæ literariæ bonum æternitati conſecrarent. Obtruſa ſubinde ſpes, ſed fallax; cum demum eo res recidit, ut ii ipſi ſti- mulo mihi eſſent clariſſimi eruditiſſimique quique vi- ri, quibus ego hortator ante non raro importunus fui ; iique ipſi ad hoc tam ſalutare conſilium univer- ſam librariam penum ſuam profuſuros policerentur. 4 Et

Strana 5
Et quanquam Hayecii Annales tempus pene om- ne, quod a privatis negotiis ſupereft, eripiant, tamen ſerio cum animo meo reputans, quam indignum eſ- ſet tot tantosque clariſſimos hiſtoriæ noſtræ parentes diutius tegi, ac ignotos obſcurosque deliteſcere, quam indignum eſſet patriam tamdiu hac fraudare gloria, quam contra dignum æquumque eſſet eos fontes pub- licæ utilitati devovere, e quibus mihi, aliisque pau- cis hactenus haurire licuit, quam magnum denique pondus Annalibus noſtris Hayecianis acceſſurum eflet, ſi lectores ipſi hos fontes, ad quos me non raro re- voco, adire poſſent ac conſulere ; nam plerumque: Dulcius ex ipſo fonte bibuntur aquæ. His, inquam, tot atque tam gravibus argumentis tanquam arietibus pulſatus , dedi victas manus , initiumque rei facien- dum eſſe cenſui, quam tandem eo majori voluptate pertractare occœpi, quod animum meum, quidquid vetuſtum eſt, præ novis rebus delectet, ac Hegeſippo plane adſentiar: Dulce eſt inter majorum verſari habita- cula, & veterum dicta factaque recenſere memoria, atque eorum inhœrere gratiœ. (a) Ne igitur Hayecianorum Annalium proſecutio diſpendium aliquod incurrat , ejuſce temporis aliquid, quo eam typographus excudet, lucubrationi monu- mentorum medii ævi Bohemiæ hactenus ineditorum deferendum eſſe constituimus, conaturi, ut hujuſce A 3 ar- (a) Hegeſippus l. 3. c. 18.

Strana 6
☞ argumenti ſingulis annis tomulus unus prodeat, quos minori forma ad Sirmondi, Baluzii, Mabillonii, at- que Ludevigii exemplum adornare libuit, tum ut noſtris , tum emturientium ſumtibus conſulamus. Cogniturus vero ex his jam eſt univerſus orbis litera- rius: Regno noſtro ab ipſis pene invectis Chriſtianis ſacris ſuos nunquam defuiſſe clariſſimos quosque, at- que eos ſynchronos Scriptores. Cogniturus, quam hallucinati ſint nonnulli authores Italici, cum ante Carolum IV. certam hiſtoriam, aut coævum præter Coſmam Scriptorem nobis negarunt. Cogniturus nonniſi obfuiſſe fatum, ne tam præclara hiſtoriæ lu- mina prius in apricum proferrentur. Neque vero ejuſcemodi monumentorum apud nos est raritas, ut duobus tribusve tomulis claudi poſſit, quin ſi boni ſuperi nobis porro vitam & incolumitatem largiti fue- rint, nulli dubitamus nos etiam numero multum Lu- devigii tomulos ſuperaturos; præſertim ſi nonnulli ejus- modi vetuſtatum admiratores occultatoresque animum ſuum a tenacitate ad liberalitatem tranſtulerint. Uti- nam vero evigilent illi, intelligantque aliquando, quam nihil peſtilentius damnoſiusque accidere poſſit reipu- blicæ literariæ, quam hæc cymelia, ornando perpolien- doque humano generi facta abſtrudere, hominumque commercio eripere! quid enim id aliud quam cum ſordido illo Plautino ſilicernio theſauros terræ defo- dere, nec ſibi, nec ulli mortalium profuturos. Quo 6 ani-

Strana 7
e animo conſilioque ſi fuiſſet olim antiquitas, majores- que noſtri, iique pari ſuperſtitione poſteris immorta- lia ſua ſcripta invidiſſent , næ ſqualidæ incultæque ho- die adhuc omnes jacerent artes atque ſcientiæ, & nos ipſo in meridie cœcutiremus. Ut taceam rempubli- cam literariam alioquin jam plurima ab ejuſcemodi tenacitate accepiſle damna nulla arte reparanda, cum ſingulares quæque chartæ veteres non raro igne, aqua, aut alio fato perierunt, quæ ſi in publicum prolatæ fuiſſent, eandem cum ceteris perennitatem procul du- bio fuiſſent conſecutæ. Quare iterum iterumque ora- mus atque obteſtamur eos omnes, penes quos rerum Bohemicarum ſupellex eſt, tam facilem promtumque animum ad elargiendum nobis impendant, quam ce- lerem noſtram nacturi operam in evulgando. Nec enim defuturi ſumus hanc benevolentiam omni loco in poſſeſſorum laudem prædicare, & ubivis gratiſſimi animi noſtri indicia inſpergere. Quo fiet, ut im- mortalia illa geſta noſtræ gentis, illa glorioſa Ducum, Regumque noſtrorum facinora, illa nobilitatis Bohe- micæ decora, illa patriæ noſtræ majeſtas, opulentia, atque gloria, quibus merito cum omnibus aliis genti- bus de principatu contendere poteſt, in luce & con- ſpectu orbis univerſi ponantur. Nec patiar desidera- ri meam induſtriam, ut ſingulis proferendis monu- mentis quæpiam præviæ obſervationes præjiciantur, quibus hæc tria potiſſimum enodare contendam: I.

Strana 8
*☞ I. authoris ætatem, mores, inſtitutum, verbo, quam- piam vitæ epitomen. II. Codicis ipſius, si vetuſtus fuerit, formam , conditionem , ætatem , & plura alia, quæ huc referuntur. III. Præguſtum aliquem rerum delectiſſimarum , quæ hoc monumento continentur. Ipſum vero monumentum ad fidem aliorum , ſi quæ præſto fuerint, exigere, & notis, ubi opus fuerit, illuſtrare nusquam intermittam. Cape igitur jam lector benevole laboris noſtri ſpecimen hunc primum tomulum, quo rariſſimos quosque authores, non modo exteris, ſed domeſti- cis plerisque incognitos reperturus. Fruere hac quali quali opera noſtra, cujus is præcipuus ſcopus eſt, ho- neſto otio defungi, patriæ proferre gloriam, & quod civis eſt: de ea bene mereri. Vale. 8 OB-

Strana 9
☞ & M „ ☞☞ 9 OBSERVATIONES PRÆVIÆ. I. Phronicon hic proferimus ut vetuſtum, ita hiſtoriarum delectu locupletiſſimum nunquam typis editum , imo ſi paulo ſuperiora ſpectes ſæcula, vix ulli e noſtris Scripto- ribus cognitum. Non tamen perinde id antiquitatem latuit , ex eo enim , quod conſtat , alter ſæculi XIII. alter ſæculi XIV. Chrono- logus noſter quæpiam delibavit. Manuſcriptum hoc rariſſimum, & inter prima poſt Coſmam ponendum, primus e tenebris eruit Clariſſimus piæ memoriæ Vir Berghauerus Decanus Wiſſegradenſis, qui cum facta ſibi poreſtate in Bibliotheca Metropolitana ſancti Vi- ti (quod recte venerandum quodpiam vetuſtatis ſacrarium dicas) præſidia quæreret hiſtoriæ ſuæ de S. Joanne Nepomuceno ſcriben- dæ, id iſthic præter omnem exſpectationem reperit. Alter id po- ſtea in manibus habuit Excellentiſſimus , Illuſtris memoriæ , Anto- nius Wokaun Epiſcopus Callinicenſis , qui id pro ſummo ſuo rerum patriarum ſtudio exſcribi fecit , ex cujus quidem apographo, quod Reverendiſſimo ac Excellentiſſimo Comiti de Waldſtein Epiſcopo Litomericenſi communicatum eſt , hanc editionem adornamus. Non ſatis vero fuit Illuſtriſſimo Litomericenſi Præſuli pro incredibili ſua prudentia antiquitatumque cognitione hoc tranſumtum in nu- mero ſuorum Mſſ. cenſere , niſi in ipſum fontem ſedulo inquiri face- ret : libuit enim Antiſtiti ſapientiſſimo ipſum autographum inſpici- 8 k* &okx8 * B re,

Strana 10
*r 10 re , ætatem codicis explorare , ad ſingula puncta & characteres tran- ſumtum exigere , quare terque quaterque poſteriores excuſſi Biblio- thecæ Metropolitanæ Catalogi , & cum iſthic ejus nullum eſſet in- dicium , in ipſos Mſſ. Codices, qua tamen diligentia neſcio, inqui- ri juſſum. Sed ut verbo rem abſolvam: fefellit ſpes induſtriam. Codex is repertus nuſpiam , ſeu quod in ea voluminum multitudine abſtruſus ſit in claſſem , quo minime pertinet , ſeu certe quod Mſ. alteri majoris nominis codici, ut non raro accidit, inſertus, ſeu ad- nexus ſit. Noviſſime precibus noſtris interpellatus Reverendiſſimus ac Illuſtr. DD. Joannes Andreas Kayſer Epiſcopus Themyſcirenſis, Celſiſſimi Principis Archi-Epiſc. Pragenſis Suffraganeus, ut ceterarum diſciplinarum , ita hiſtoriæ patriæ ſtudioſiſſimus ſcientiſſimusque poſt repetitam , quanquam irritam Codicis iſtius exquiſitionem, id ta- men eidem feliciter detegere licuit: Codicem hunc cenſeri in Cata- logo membranaceo veteri Bibliothecæ Metropolitanæ his verbis: Vincentii Canonici Eccleſi� Pragenſis Chronicon ab anno 1140. usque 1197. in fol. lit. G. n. 27. Latet is igitur in hunc usque diem, dum feliciores oculi manusque eum aliquando rurſum in lucem protrahant. Quæ eum ita ſiniſtre caderent , atque ego præterea in exquirendo alio idoneo exemplari omnem perderem operam, præſens editio nonniſi ex dicto tranfumto accurari potuit , truncato ſcilicet, mendis, hia- tibusque hinc inde ſcatente, quæ num jam in eo ipſo vetere codice deſiderentur , an propter fugaces fortaſſis literas enata ſint , quod aſſeverem non habeo. Dedi tamen operam, ut hiſtoriam hanc ex aliis Chronicis noſtris perpurgarem , minutasque lacunas ſeu ex iis- dem explerem , ſeu certe veroſimillimis conjecturis ſarcirem. Ce- terum Chronicum hoc, quod hiſtoriam quinquaginta octo anno- rum, ſcilicet ab anno 1140. usque 1199. complectitur , duos , ſi non plane tres ut ætate , ita ſcriptorum & temporis ſerie ſibi ſucce- dentes , eosque coævos habet authores. Prior, isque certus , eſt Vincentius Canonicus Pragenſis. Alter num cum poſtremo idem sit, an ab eo diverſus, adhuc ſub judice lis eſt, nobis eum Chronogra- phum Siloenſem appellare placuit. Tertius eſt Beatus Gerlacus primus Abbas Milovicenſis. De quorum ſingulorum jam ætate, inſtituto, hiſtoriaque aliquid præfari libet. DE

Strana 11
r DE VINCENTIO CANONICO PRAGENSI. 11 I. œcundiſſima illa tam ſanctitatis, quam eruditionis opi- nione inclytorum virorum mater Metropolitana Pragen- ſis Eccleſia damnum , quod patria ex morte Coſmæ hiſtoriæ noſtræ patris accepit , alterius ſubito natalibus penſavit , immortali certe memoria digni viri , qui quindecim non amplius annos ab obitu Coſmæ Chronici ſui initia auſpicatus eſt, quique, ſi omnia momenta temporum & hiſtoriæ in calculum ducantur , procul du- bio Coſmæ aliquo vitæ tempore coævus fuit. Is vero erat : Vincen- tius ſanctæ Pragenſis Eccleſiæ Canonicus & Notarius. Sic enim ipſe ſe in epiſtola ſua nuncupatoria, frontique operis præmiſſa appellat, primus Chronici hujus, quod proferimus , author. Nomen ejus hactenus incognitum fuit omnibus proxime nobis accedentium ſæ- culorum Scriptoribus , ut non injurie ſe primum fuiſſe venditaverit Berghauerus (a) , qui id in lucem protulerit. Proxime , inquam, nobis accedentium ſæculorum Scriptoribus , non item vetuſtis , nam neque Pulkavæ, neque continuatori illi Coſmæ Viennæ edito in- cognitum nomen Chroniconque Vincentii fuiſſe videtur , quando- quidem poſterior nonnulla iisdem plane verbis retulit , prior nonniſi mutata quandoque paululum phraſi eum penitus de rebus ad Me- diolanum geſtis exſcripſit. Quare mirandum eo magis tam clari ſcriptoris nomen in oblivionem adductum tamdiu potuiſſe latere, neque ab illis transmiſſum ad poſteros, qui ſe ſe ejus pennis tan- quam Æſopica illa cornicula comſerunt. Profecto uti de nomine, ita de vita ejus geſtisque altiſſimum ubivis ſilentium, ſique ipſe no- minis ſui rerumque ſuarum quaſpiam memorias non huic inſperſiſ- ſet Chronico , æterna oblivione tam eximii operis authorem conſe- pultum hodie doleremus. Incipiunt vero ejus memoriæ ab anno 1158. quo cum Wladislaus Rex Bohemiæ cum exercitu in Italiam B 2 (4) Berghauer in Proto-Mart, Pœnitent. in Catalogo Mſſ, operi ſuo præmiſo. pro-

Strana 12
12 ☞ proficiſceretur Mediolanum Friderico Imperatori, Ænobarbo dicto, rebelle ad officium, obedientiamque reducturus , eique etiam Daniel Pragenſis Epiſcopus cum ſuis militaribus turmis ſe ſociaret , aſſumtus eſt Vincentius noſter a præfato Epiſcopo in Capellanum, fuitque itinerum ejus omnium indiviſus comes ; quare quamdiu Daniel apud Imperatorem perſtitit , ubivis locorum in Italia oculatus teſtis. Nam ut ipſe ait : Italiam fere univerſam in ſervitio Domni Danielis vum Im- peratore peragravimus. Et rurſum: Has civitates, earum juramenta & obſides, & plurimam Domno noſtro Epiſcopo ab eis pro expenſis, & pro honorario recipientes pecuniam peragravimus: Brixiam, Mantuam, Veronam, Cremonam, Papiam, Parmam, Piacentiam, Regium, Mu- tinam, Boloniam. Anno 1160. dum Daniel Epiſcopus legatione Pſeudo-Papæ Victoris II. fungeretur ad Hungariæ Regem , ejus le- gationis & comes fuit Vincentius , qui abinde Pragam rediens de ſe ſcribit: Nos autem, qui in ſervitio Domni noſtri Epiſcopi totam Italiam ultra Romam usque in Apuliam peragravimus (Pragam reduces) benefi- ciis & diverſis muneribus exhilarati Deo & Martyribus noſtris, qui nos de tantis miſeriis ad noſtra reduxerunt, gratias agentes, feliciter dies noſtros exegimus. Anno tamen 1166. cum rurſum Daniel Epiſcopus Pragenſis cum ſuis copiis Imperatorem in Italiam moventem comita- retur , rurſum Vincentium noſtrum una aſſumtum non obſcure con- jicere licet ex anno 1167. quo ſcribit : Quod ſcimus , loquimur, & quod vidimus, ſcriptis mandamus, de geſtis in Italia loquens. Ibi igitur cum Daniel ab Imperatore Imperialis Curiæ per univerſam Italiam Judex constitueretur, accidit rurſum, ut Vincentius noster plurimarum rerum Italicarum oculatus teſtis fieret. Quanquam ul- fra hunc ipſum annum hiſtoria ejus non progrediatur, imo nec mor- tis Danielis Epiſcopi , quæ ipſo hoc anno in Italia accidit , amplius meminerit , non quod morte præventum credam , nam qui Wla- dislao & Judithæ Chronicon ſuum inſcribere potuiſſet, ſed quod Mſ. Codex mutilus fuiſſe vi deatur, e quo apographum hoc tranſumtum eſt. Berghauerus (b) quidem noſter de Chronico Vincentii hæc memo- rat: Scribit geſta Wladislai ad Mediolanum ab anno 1140. usque ad an. 1197. At falſus eſt Vir eruditiſſimus , qui univerſum hoc ſæculi XII. (h) Berghauer cit. loco.

Strana 13
XII. Chronicon uni Vincentio adjudicavit. Duo certe diſtincti au- thores tam aperte ſe iſthic produnt , ut in uniuscujusque oculos faci- le incurrant. Imo cum ex epiſtolis Chronico huic præmiſſis con- ſtet Vincentium opus ſuum Regi Wladislao ac conjugi ejus Reginæ Judith inſcripſiſſe, prior vero horum annum 1197. vivendo non attigerit , plane liquet Vincentium hiſtoriam ſuam nequaquam ad eum usque annum perduxiſſe. Ut taceam a dicto anno 1167. ſe ſe authorem novum alterius Inſtituti ſcilicet ordinis Præmonſtratenſis Cœnobiique Siloenſis omni loco inſinuare ætate Vincentio noſtro longe minorem , quin ad annum MCLXXX. nomen ſuum initiali- bus literis Jar prodere, ibidemque claris verbis profiteri : ſe hæc poſt Vincentium ſcripſiſſe. Non ſatis itaque mirari poſſum Berghaue- rum noſtrum , qui cum ipſo vetere codice , unde hoc apographum tranſumtum eſt, uſus ſit , tam luculenta loca hujus Chronici non diſpexerit. Tam falſus eſt idem clariſſimus Vir , cum eodem loco Vincentium Wladislai Regis Notarium fecit : non enim is ſe Wladis- lai , ſed ſanctæ Pragenſis Eccleſiæ Notarium ſub frontem operis profi- tetur , tum ipſe ad annum MCLXIV. Notarium Regis Wladislai a ſe diverſum his verbis prodit : Rex Bohemiæ Dominum Martinum Cu- riæ ſuæ Notarium, quem maxime fidelem ſibi dilectum habebat, nepotem Domini Gervaſii Wiſſegradenſis Præpoſiti, & Regalis Pallatii Cancellarii Viri Venerabilis & coram Deo & hominibus approbati Clericum honeſtum, eloquentem cumprimis, & electis Regalibus muneribus ad Imperatorem Græcorum in legationem mittit. Verum quidem eſt Vincentium no- ſtrum anno 1158. in obſidione Mediolanenſi , ut ipſe memorat, pa- cis compactata ex parte Imperatoris & Regis Bohemiæ ſcripſiſſe, ſed id vice Cancellariorum hujus utriusque feciſſe , quod ii ſeu abſentes, ſeu impediti quocunque caſu eſſent , vix dubium eſt. Ceterum non levis mihi ſuboritur ſuſpicio Vincentium, de quo agit Coſmæ Con- tinuator Viennæ editus ad annum MCXL. eundem plane cum hu- jus Chronici authore eſſe , ibi enim Chronographus is de Sobieslai ſancta præparatione ad mortem ita ſcribit: Advocant Vincentium Capellanum, quo alter fidelior ſibi non erat, cui ſanctæ cogitationis omne conſilium ordine manifeſtant, & ſimul eundem jubent, atque rogant, qua- tenus ex parte ipſorum (Sobieslai & Adleitæ conjugis) ſanctæ Wiſſe- B 3 13 gra-

Strana 14
14 gradenſis & Pragenſis Eccleſiæ Canonicos, nec non comilitones , S. Bene- dicti Moniales quoque rogaret cum omni Clero intra urbem commorante, ut ſicut mos eſt, pro defunctis officia peragerent. (c) Nam ætas con- gruit , & Canonicos Pragenſes plerumque Capellanorum Ducalium munus obiiſſe conſtat. Non neſcio quidem a Floriano Hammer- ſchmid Vincentium hunc adſtrui Decanum Wiſſehradenſem (d) eundemque anno 1143. demortuum ; quem totidem ſere verbis re- tulit Berghauerus. (e) At mihi hactenus tam felici eſſe non licuit, ut in documento aliquo veteri publicoque ea ætate Vincentium De- canum Wiſſegradenſem legiſſem , nec enim ipſe Hammerſchmid, aut Berghauer aliqua authoritate id fulciunt , quod in aliis tamen Decanis non prætermiſere. Habuit patria noſtra alium quoque Scriptorem Vincentium, ſed eum Abbatem Strahovienſem ſæculo ſuperiore , cujus Mſſ. citat Friedenfels (f ) & Hammerſchmid. (s) II. Jam ut a Scriptore transferamus ſtylum ad Mſ. e quo hanc editionem adornavimus, id non abſolutum eſſe ultro profitemur, præter minutas enim lacunas ac menda, tribus horret non modicis hiatibus , poſt quos admodum perturbata trium quatuorve annorum ſpatio Chronologia ſequitur. Quare unumquemque, quibus qui- bus demum poſſumus humanitatis officiis oratum cupimus, ut ſi exemplar alicubi integrius deliteſcit , id nos edoceat , quo in ſequen- tibus Tomulis noſtris ea, quæ deſiderantur , ſupplere , ea vero quæ ſequius exſcripta , ſeu amputare ſeu corrigere liceat. Poſuimus tamen ea in re non levem operam , ut minores quasque hallucina- tiones , ac defectus emendaremus ex aliis , ac ſarciremus. Quo in conatu magno nobis adjumento fuit ſubinde Continuator Coſmæ, ſubinde germanum Pulkavæ Mſ., germanum inquam : nam multa nomine Pulkavæ circumferuntur Chronica, quæ tandem comperi- mus indigne hoc nomen ferre ; non ſunt enim niſi Epitomæ Pulka- væ, & quam longiſſime in multis ab eo recedunt. Adhibuimus etiam Othonis ſeu Acerbi Morenæ Vincentio noſtro Synchroni de re- (c) Contin. Coſmæ Viennæ edita ad h. a. (d Hammerſchmid. hiſt. Wiſſehrad. p. 562. (e) Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. c. 7. p. 234. (f ) Friedenfels in Monte Sion p. 387. (g) Hammerſchmid. Glor. Prag. c. 6. p. 309.

Strana 15
☞ rebus Laudenſibus hiſtoriam , quam Leibnitius T. I. Scriptorum Brunſwicenſium p. 806. publicavit, eamque omni fere loco cum authoris noſtri relatis contulimus. Profuit demum nobis nonnihil Burchardi Notarii Friderici Imperatoris Ænobarbi epiſtola de exci- dio Mediolanenſi ad Nicolaum Sigebergenſem Abbatem data, quæ apud Freherum T. I. Scriptorum Germaniæ excuſa proſtat. Quo- rum duorum poſteriorum præcipue authorum ſubſidio correximus Chronologiæ vitia, quæ a primo hiatu hujus Chronici ſeu librario- rum oſcitantia , ſeu exemplaris mutilatione , ſeu fugientium charac- terum defectu irrepſerunt. Nec defuimus hinc atque illinc judicium noſtrum interjicere , hiſtoriamque hujus temporis rarioribus, hacte- nusque incognitis coævorum narrationibus illuſtrare, quæ omnia ex adjectis noſtris notis palam fient. III. Quod ad materiem hujus Chronici ſpectat, ea tam rara, tamque eximia eſt, ut non dubitem futuros non modo quosque eruditos patriæ noſtræ , ſed & Germaniæ , Hungariæ , Poloniæ, ac cumprimis Italiæ , qui Vincentii manibus vel eo placidam requiem precaturi ſint , quot tot res æterna oblivione ſepeliendas tran- ſcripſerit. Cui ſi jam Acerbus Morena de rebus Laudenſibus ejusque temporis fatis Italiæ ac Lombardiæ ſcribens jungatur , vix magis abſolutam Friderici Ænobarbi in his regionibus agentis me- moriam expoſcat Lector. Viſurus inſuper non præter admiratio- nem, quam hi duo ſynchroni Scriptores in rebus gravioris momenti fibi ubique accurate reſpondeant , quanquam in minutioribus, ut fieri aſſolet, hæc iſtum , illa hunc aut latuerint , aut huic illa, alte- ri alia jam locupletius , jam preſſius ſcribere libuerit. Et ut prægu- ſtum quempiam lectori rariorum quorumque locorum propinemus : illuſtre illud monimentum eſt de principali Bohemiæ throno , quod author noſter nonniſi quodpiam ſaxum fuiſſe ad annum MCXLII. docet. Non ſpernenda illa animadverſio de vexillis roſeis ævo illo receptis, quæ ad annos MCLVIII. & MCLXI. legitur. Tum peculia- rem memoriam meretur ritus ille deditionis ut Germaniæ olim , ita genti noſtræ Polonisque uſitatus ad annos MCXLII. MCXLVIII. & MCLVIII. Ceremonia illa priſca Banni Imperialis, cantusque Am- broſiani ſoli Mediolano permiſſi ; omnium Principum , Epiſcoporum, 15 Co-

Strana 16
16 Comitum , regionum , civitatumque auxiliarium recenſio præcipuum ſibi locum vendicant. Et ut alia plurima memoratu digniſſima præ- teream, id ſilentio premendum non eſt, cum ad annum MCLXVII. Chriſtianum Archi - Epiſcopum Moguntinum a Daniele Pragenſi Epiſcopo conſecratum refert. Novum prorſus exemplum! quod a Moguntinis alias nonniſi noſtris præſtitum Epiſcopis legimus. Idem tamen poſtea Joanni Ocello Archiepiſcopo noſtro accidiſſe, ut Mogun- tinum Archi-Antiſtitem conſecraret, memorat Crugerius ad 1. Janua- rii. Verbo tot in hoc , quanquam paucorum annorum Chronico, res memorabiles reperire eſt , quas induſtrius lector nuſpiam alias proditas, aut unquam cognitas ultro confiteatur. Tot etiam hi- ſtoriæ noſtræ capita tanquam accenſa face illuſtrata reperturus , ut plurimorum errorum umbras evanuiſſe cogniturus ſit. DE CHRONOGRAPHO SILOENSI. I. nno MCLXVII. poſt enarratam obſidionem civitatis Anconita- næ a Friderico Imperatore ſuſceptam, tertiumque hiatum Chronici noſtri ſuccedere novum Scriptorem eumque ordinis Divi Norberti Præmonstratenſium, Cœnobiique Siloenſis alumnum om- ni loco indicia ſe ſe offerunt luculentiſſima. Is ipſus ad annum MCLXXXVI. etiam initialibus literis nomen ſuum prodit in hæc verba ſcribens : Sabbatho quatuor temporum in Pentecoſten promotus ſum in Sacerdotem annos natus XXI. Ego Jar. qui po� Vincentium hæc ſcripſi. Quas initiales literas Jar. jam omnes , quibus quibus demum Mſ. iſtud in manus pervenit pro Jaroslai celebris illius Sionæi Scrip- toris nomine interpretantur, cauſanturque ſevero ſupercilio: hallu- cinatos omnes noſtros ſuperioris ſæculi Scriptores Peſſinam, Balbi- num, Crugerium, Boleluzky , Hammerſchmidium ceterosque , qui Jaroslaum Sionæum profeſſum ſeu Canonicum Pragenſem fecerunt, quique illi eam Coſmæ continuationem Viennæ editam adjudica- runt. Ego cum Manuſcripti iſtius adhuc ignarus anno ſuperiore Prodromum meum Annalium Hayecianorum lucubraſſem , in eo- que

Strana 17
☞ que a pagina 180. omnium ſupra nominatorum patriorum hiſtori- corum innixus ſententiæ multis conatus eſſem oſtendere : quænam vera & propria eſſet Jaroslai pars ex illa Viennæ edita Coſmæ con- tinuatione , admonitus ſum erroris humaniſſimis ad me datis literis a Viro quopiam ut magni nominis , ita rerum patriarum ſcientiſſimo, qui cum præſentis Chronici tranſumtum exemplar jam haberet, nullusque dubitaret initialibus illis literis Jar. Jaroslaum connotari, me lapſum humaniſſime docuit , ex hoc ipſo Chronico contendens : Jaroslaum non accidiſſe Coſmæ, ſed Vincentio Continuatorem, eum non fuiſſe Alumnum Sionæum , aut Canonicum Pragenſem, ſed Siloenſem. Stupui , non inficior , ad capita hujus epiſtolæ nusquam mihi cognita aut audita , jamque palinodiam, ubi ſe locus obtuliſſet, meditabar. Non enim dedecori deputo errorem confiteri , præſer- tim ubi erroris plures te illuſtriores ſocios habeas , aut plane duces, quos ſecutus es. Aperui ſcrupulum hunc meum , epiſtolæque ad me datæ momenta Reverendiſſimo ac Excellentiſſimo DD. Epiſcopo Litomericenſi Bohemiæ noſtræ Paridi, qui pro ſumma ſua manuſcrip- torum cognitione ſubito diſpiciens , in quo cardo difficultatis verſa- retur , præſens tranſumtum exquiri , mihique tradi fecit, quo ple- nius cognoſcerem , quid hac in re dubia ſtatuendum eſſet. Hæſi primum, ac prope victas dedi manus , ſed cum paulo altius rationem conſiliorum meorum repeterem, remque univerſam crebro excute- rem , ac ſuis momentis in omnem partem examinarem, multa ob- ſtare comperi, quin feſtinans huic ſubſcriberem ſententiæ nullo pro- pe alio fundamento nixæ, niſi quod in tranſumto hoc initiales lite- ras nominis Jar. ſit legere. Quanquam igitur Viri iſtius ſapientiſſimi judicio deferam omnia: at hac in re præcipitandam non eſſe ſenten- tiam, vel ipſe hæc lecturus, agnoſcet. Agnoſcet inquam , me non verſari extra periculum, ſi palinodiam canam: nec enim illi incogni- tum : tranſumtum hoc multis ſcatere mendis & hiatibus , fontem ip- ſum a nobis nunquam viſum; quid ſi aliquando integrius exemplar in lucem prodeat , idque authoris nomen plenius certiusque mani- feſtet ; itaque tum palinodiam palinodiæ & retractationem retracta- tionis facere neceſſe erit ? quid ſi in hac voce Jar. vitium eſt , ut in aliis pluribus, præſertim cum eodem plane loco in numero ætatis C 17 au-

Strana 18
1 authoris luculentus quoque error irrepſerit , ut in notulis noſtris ad annum MCLXXXVI. clare demonſtramus ? quid ſi iſthic jam fu- gientes deprehenſæ literæ , aut eas ſcriba non probe diſpexit, agno- vitque ? ſed necdum omnia: nunquid initiales hæ literæ Jar : tam bene Jaromirum, Jarolim, Jarlochum, Jaroſſium, Jaroplocum aut aliud incogniti hactenus authoris nomen, quam Jaroslai poſſunt connotare ? Et quod omnium maxime me deterruit ad ſubſcri- bendum tam præcipiti ſententiæ, illud momentum eſt: quod ex fragmento Mſ. mihi pariter ab Excellentiſſimo Epiſcopo Litomeri- cenſi communicato planum fiat ab anno MCXCIII. occipere verba & Chronicon B. Gerlaci , cum tamen in tranſumto noſtri Chronici hujuſce rei ne quidem indicium ſit , imo oratio uno filo perinde cur- rat, quaſi unius ejusdemque poſt Vincentium authoris eſſet. Quidſi jam objiciat nobis aliquis: ab ultimo illo hiatu ad an. MCLXVII. omnia eſſe B. Gerlaci , illumque ipſum his initialibus literis Jar. de- notari ? conſtat enim Gerlacum antiquo Bohemico idiomate Jarlo- chum appellatum eſſe, palam eſt ex Hayecio noſtro ad annum 1228. hunc ipſum B. Gerlacum paſſim a vulgo Jarloch (perperam habet ejus editio Arloch) dictum: quidni igitur & ipſe hoc nominis frag- mento indicari potuit ? Et quanta amabo in veteribus præſertim characteribus inter Jar. & Ger , niſi probiſſimus diſpunctor , arbiter- que accedat , diſcrepantia ? Nec certe ætas, nec hiſtoriæ contextus repugnat, ut univerſum id Chronicon ab anni MCLXVII. hiatu ſoli B. Gerlaco vindicari poſſit ; & ſuſpicionem etiam augere viden- tur verba ad an. MCLXXV. quo exiſtimatus Jaroslaus Comitem Georgium de Milewsk nostrum vocat, non ſecus ac postea B. Gerla- cus ad annum MCXCVIII. Si quis vero id obeſſe dicat : hactenus ab omnibus B. Gerlacum aſſertum fuiſſe ſacerdotem Sionæum non Si- loenſem ; at eadem difficultas ferit Jaroslaum, qui hucusque ab om- nibus pro Sionæo quoque alumno habitus. Sub hæc ordinis Præ- monſtratenſis in Bohemia initia cum numerus religioſorum tenuis eſ- ſet , haud raro accidit , ut religioſi ex uno cœnobio in alterum ſeu ipſi tranſirent permiſſu Abbatum , ſeu poſtularentur præſertim ad Prioratus, Abbatias, aliaque honorificentiora munera. Unum cu- juſpiam momenti, quod opinioni huic de B. Gerlaco opponi poſſet, eſt,

Strana 19
eſt , cur in hoc ipſo Chronico cœnobii ſui Milovicenſis incunabula atque progreſſus non æque diligenter atque copioſe adnotata repe- riantur , ac Siloenſis , ceterorumque, quæ ex Siloa traxere originem? cui difficultati reſponderi poteſt : B. Gerlacum veroſimillime Milovi- cenſis ſuæ Eccleſiæ hiſtoriam hoc ipſo in Chronico extra ordinem narraſſe (ut plura alia facit) eamque fortaſſis poſtremis illis foliis re- cenam, quæ hodie deſiderantur, aut certe Codicem noſtrum, ut in aliis , ita hoc ipſo truncatum & mutilum eſſe. Quibus præmiſſis non levibus argumentis æquus Lector ſatius judicabit : ſuſpenden- dum tantiſper eſſe judicium noſtrum , dum emendatior integriorque codex proferatur , dum fons ipſe inſpici ac excuti poſſit , quam ex admodum dubia tranſumti cujuſpiam fide præcipitare ſententiam, & omnes ſuperioris ætatis Scriptores noſtros erroris condemnare. Bo- leluzkius certe in ſuo Mſ. Codice , qui hodie ſervatur in Bibliotheca AA. RR. PP. Auguſtinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ, inte- gram illam Coſmæ editionem Viennæ editam profert, aitque ſe eam ex veteri Codice Metropolitanæ Eccleſiæ exſcripſiſſe , hæc vero titu- lum præſefert Chronicon Jaroslai. Berghauerus , qui non modo , ut ante innuimus, primus autographum Chronici noſtri in manibus ha- buit , ſed id etiam deſcribi fecit , tamen non auſus eſt illas initiales literas Jar, ſibi procul dubio lectas & cognitas, pro Jaroslai nomine explicare, de Jaroslai enim opere in ſuo catalogo manuſcriptorum operi præmiſſo loquens ex veterum ſententia hæc adhuc ſcribit : Ja- roslaus Canonicus Pragenſis , poſtea Præmonſtratenſis in monte Sion orditur ſupplementum Coſmæ: anno domini mill. CXXVI. Sobieslaus venit in Mo- raviam, & finit anno 1283. Bibl. Capit. quibus ultimis duobus verbis eundem Codicem capituli Metropolitani innuere videtur , quem ex- ſcripſit Boleluzkius. Non neſcio quidem virum hunc eruditiſſimum, Berghauerum ſcilicet , poſtea fluctuaſſe , eamque ipſam in ſententiam propendiſſe : Chronicon hoc noſtrum potius , quam alterum , Jaros- lai ſibi videri. Sed unde id tandem hauſerit , quod in epiſtola ſua anno 1746. ad eximium P. Anaſtaſium ord. S. Auguſtini Diſcalcea- torum Neo-Pragæ Bibliothecarium amicumque meum ſuaviſſimum data in hæc verba fere ſcribit: Jaroslaus non fuit Canonicus Pragenſis, ſed Colonienſis , ejusdemque Eccleſiæ Cuſtos, in quo & Peſſina, & omnes C 2 alii

Strana 20
20 alii hactenus errarunt , cum ignorantiſſimis ſcio. Hujuſce enim novi prorſus aſſerti nec in hoc , quod proferimus , Chronico indicium eſt, nec in Continuatione Coſmæ Viennæ edita ulla memoria , niſi dica- mus a viro hoc clariſſimo Gezonem I. Abbatem Strahovienſem pro Jaroslao habitum, quem præſens hocChronicum ad an. MCLXXXIV. Coloniæ Canonicum, & majoris Eccleſiæ ibidem Cuſtodem fuiſſe aſſerit. Sed temta hac tandem prolixa lite (nec enim certum quid de nomine authoris definire libet) ſive Scriptorem hujus Chronici Jaroslaum , ſive Jarlochum & Gerlacum fuiſſe dicamus , id certum eſt tot monumentis iſthic proditis eum Siloenſis Canoniæ in Bohe- mia (cujus initia ac incrementa hic copioſiſſime proſequitur) ordinis- que divi Norberti alumnum fuiſſe. Quare eum ceterum haud alio nomine quam Chronographi Siloenſis impertiemur. Is igitur , ut ex- ducto liquet calculo, circa annum 1177. aſſumtus eſt a Godeſcalco primo Abbate Siloenſi in capellanum, quem ſe omnium huic piiſſi- mo viro poſtremum fuiſſe ab obſequiis ipſe pluribus locis teſtatur. Anno I182. fuit cum Abbate ſuo Godeſcalco Pragæ in electione Henrici Epiſcopi Pragenſis , eodemque rurſum anno interfuit ſecun- dæ dedicationi Strahovienſis Eccleſiæ. Anno 1183. fuit Godeſcalci Abbatis viæ comes , cum ille poſtremum colonias ſuas in Moravia, ſcilicet Kunicenſem Bernecenſem, & Jaroſſenſem Eccleſiam viſitaret. Redux cum ſuo Abbate in Bohemiam ad Lunevicenſem ejusdem Præ- monſtratenſis ordinis virginum Parthenonem moribundo Godeſcalco ad extremum usque halitum fuit ab obſequiis,ultimusque ab eo animam agente benedictionem meruit. Quod huic pientiſſimo Abbati poſtre- mum exhibitum ſervitium tanti facit, ut exclamet : O quam non darem pro aliquo emolumento temporali partem miniſterii, quod ſibi ultimum im- pendi! Anno I184. quo Godeſcalcus ad ſuperos abiit , deduxit autor noſter ejus funus Lunevicio Siloam, ſcilicet ad locum Abbatiæ ſuæ. Eodem anno in Siloenſi Eccleſia ab Henrico Epiſcopo Pragenſi diaconatus ordine inſignitus eſt. Anno II86. in ſacerdotem ab eodem conſecratus. Poſterior authoris noſtri (ſcilicet ſi alium a Gerlaco ſeu Jarlocho facias) non habetur memoria, niſi quod con- jicere liceat eum poſtea in aulam Henrici Epiſcopi & ſimul Ducis noſtri aſſumtum, aut certe perfamiliarem ei exſtitiſſe , ad annum enim

Strana 21
2 enim 1184. hæc ſcribit: Legi Evangelium coram Epiſcopo , notus exi- ſtens & charus eidem Epiſcopo , & tunc, & deinde quamdiu vixit. II. Ad Mſ. ipſius enucleationem ut jam pertingamus: rariſſi- mum id quidem eſt , nuſpiam editum , imo ſi perpaucos noſtros ex- cipias , vix ulli adhuc viſum ac cognitum. Ex eo tamen fragmen- tum deſumtum , atque in vernaculam translatum videtur de funda- tione cœnobii Kaunicenſis & geſtis Wilhelmi fundatoris , quod profert Paprocius in ſpecul. Morav. de Kauniciis, nam id authoris noſtri narratis paſſim reſpondet. Integrius id tamen , quod ſuperis in ac- ceptis referendum eſt , quam ſuperius Vincentii exemplar ad poste- ritatem in eodem hoc codice transmiſſum eſt. Non enim tot & tantis horret hiatibus, nec tot librariorum hallucinationibus defor- matum eſt , & , ſi quibus lacunis vitiisque ſcatet , ea tanta non ſunt, ne ſuppleri , emendarique potuerint. Quam in rem alicubi nobis adjumento ſuit Continuatio Coſmæ Viennæ edita, cujus author de initiis Strahovienſis Eccleſiæ quæpiam ex noſtro exſcripſit ; alibi judicio noſtro quæpiam correximus, ac ſubſtituimus, alibi etiam alio- rum coævorum relatis illuſtravimus. Orditur vero Chronographus hic Siloenſis hiſtoriam ſuam ab anno MCLXVII. poſt illum tertium hia- tum , quo Vincentii Chronicon abruptum eſt , cujus ſe continuato- rem fuiſſe ad annum MCLXXXVI. profitetur. Quousque procur- rat , definire hic nolim , dum emendatior codex prodeat , conſtetque magis de initialibus illis literis Jar. eæne Jarlochum ſeu Gerlacum, an Jaroslaum, an alium connotent ? tum expediatur : authorne hic alius ab eo fuerit , cujus fragmentum ab anno MCXCIII. ordiens in manibus noſtris eſt , an idem ipſe. Ex hoc ipſo profecto tranſum- to , quod publicamus , nihil cognoſcere, nec ſigna certa deprehende- re licet eum a ſuperiore diverſum fuiſſe. . III. Hiſtoria, quam Chronicum iſtud pertractat , nihil delectu ac pretio cedit Vincentii Chronico, plurima etenim hactenus in re- bus patriæ alto preſſa ſilentio detegit. Habet præcipue, quod plau- dat ſacerrimus Præmonſtratenſium Ordo, hunc tandem authorem, alumnumque ſuum erui e tenebris, expediri vinculis, quibus per C 3 quin-

Strana 22
* quinque prope ſæcula conſtrictus inter umbras & blattarum conſor- tium inglorius deliteſcebat. Ex hoc enim vero jam ſacerrimus ille Ordo veriora luculentioraque principia atque progreſſus naſcentis in Bohemia ac Moravia Inſtituti ſui cognoſcet. Lecturus hic ſatis lo- cupleter Strahovienſis, Siloenſis, Lunevicenſis, & Kunicenſis Canoniæ ſuæ exordium , ac Fundatores ; lecturus quæque de Doxanenſi, Litomiſslienſi , Bernecenſi & Jaroſſenſi, quæ hactenus omnes hujus ordinis Scriptores latuerunt. Et quod omnium maximum eſt : re- perturus hic immortalitate digniſſimi Godeſcalci Abbatis I. Siloenſis natales , converſionem , ſanctiſlimam vivendi rationem , beatiſſimam mortem ac ſepulturam , quæ author hic pathetice copioſiſſimeque perſequitur , quem jam is tanquam phœnicem e cinere ſibi reviviſce- re deputabit, poſteaquam, præter nomen ejus & paucula admodum, vix uſpiam aliquid in hiſtoriis noſtris in apricum prolatum eſt. Sed nec alia, quæ ad univerſam Bohemiæ hiſtoriam pertinent, iſthic deſiderantur. Nuſpiam enucleatius tractata Wladislai Regis noſtri- religio in Deum, cœnobiorum exædificatio, ac dotatio ; nuſpiam ſeu Henrici Zdik Epiſcopi Olomucenſis, illius Epiſcopatus Moraviæ inſtauratoris amplificatorisque, ſeu Henrici Brzetislai Epiſcopi & Ducis noſtri , ipſiusque Pragenſis Epiſcopatus Principis Romani Im- perii titulo nobilitati clariores memoriæ. Quæ aliaque non modo mirum quantum augent illuſtrantque hiſtoriam noſtram, ſed & tot in Chronologia hiſtoriaque errorum monſtra, quæ poſteriorum hal- lucinatione irrepſerunt , profligant. 22 DE BEATI GERLACI FRAGMENTO. I. In præſente hoc ſæculi XII. Chronico ab anno MCXCIII. occipe- re Chronicon B. Gerlaci I. Abbatis Milovicenſis ordinis Præmonſtra- tenſis docet nos monumentum aliud, quod pro ſumma erga bonas literas propenſione itidem gratioſiſſime mihi extradi fecit tot mihi titulis æternum colendus Reverendiſſimus acExcellentiſſimus DD.Epiſ- copus

Strana 23
* copus Litomericenſis, quo ſi caruiſſemus, tectum profecto obſcu- rumque perſtitiſſet , partem hanc Chronici B. Gerlaci eſſe. Monu- mentum vero iſtud mutilum pro fronte hunc titulum gerit: Frag- mentum Chronici Bohemiæ conſcripti a B. Gerlaco primo Abbate Milovi- cenſi. Dein vero ſequitur : An. Dom. Incarn. MCXCIII. Henricus Prag. Epiſcopus &c. ut in noſtro. Neque vero hic ſolus fragmento præmiſſus titulus teſtimonio eſt partem hanc Chronici eſſe B. Gerla- ci, ipſum fragmentum ad annum MCXCVII. authorem Gerlacum initiali majuſcula litera G prodit his verbis : Dominus Petrus Cardina- lis titulo ad S. Mariam in via lata venit in Bohemiam, & me G. (Ger- laco) cum Georgio Comite ipſum deducentibus ſuſceptus eſt Pragæ. Non deſunt præterea alia quæque luculenta indicia Manuſcriptum hoc a Milovicenſi Cœnobita, & hoc ipſo B. Gerlaco exaratum eſſe. Quin non levis ſuſpicio poteſt ſuboriri jam annum MCLXXXV. ad hu- jus fragmenti authorem pertinere ; ibi enim rerum Milovicenſium jam locupletior fit memoria, cum Georgius Comes de Milewsko noſter appellatur, cum de ejusdem dapifero Jurone, perſcriptaque ab eo Eccleſiæ S. Ægidii in Milewsko hereditate, cum de emtione Stankow memoriæ ingeruntur , ut merito cuique aqua hæreat : num initiales illæ literæ Jar. non ſatius pro Jarlochi ſeu Gerlaci, quam cujuscunque alterius nominis indicio accipiendæ ſint. Porro quan- quam hoc Chronicon nonniſi ad annum 1199. procurrat , tamen a Beato Gerlaco longius per annos conſequentes , & forte quoad usque vixit perductum fuiſſe , indicant tum verba ipſius de morte Philippi Imperatoris ita loquentis ad annum MCXCVIII. De cujus morte loco ſuo plenius dicemus, tum tranſumtoris ſub finem adjecta animadverſio hac oratione concepta: Cetera deſiderantur , & deſunt quatuor membrana folia, id eſt unus quaternio, per Ziskiana incendia, dum monaſterium illud vaſtaretur, incinerata. Quare optandum ma- xime , ut placuiſſet bonis ſuperis , aliud præterea poſteritati ſervare exemplar, unde hæc , quæ deſunt , ſuppleri , & fortaſſis de priori- bus etiam certior notitia hauriri poſſet. Profuit tamen nobis pluri- mum hoc ipſum fragmentum ad quaſpiam minores lacunas explen- das, ac corrigenda menda, quibus Chronicum noſtrum deforma- tum fuit , quod ex adjectis ubivis noſtris notulis perſpicuum fiet. 23 II.

Strana 24
II. De authore jam hujus fragmenti ut præmittamus quæ- piam : ultro fatendum nemini hactenus cognitum fuiſſe B. Gerlacum unquam hiſtoriam aliquam ſcripſiſſe , eamque ad poſteritatem tranſ- miſiſſe. Inter veteres noſtros vel ipſius nominis rariſſimæ memoriæ, recentiores paucula de ipſo prodiderunt, quæ paſſim ex Hayecio depromſere. Quantum de rebus illius ex hoc Mſ. eruere licuit : oculatam ille fidem interponit ad annum MCXCIII. cum Przemys- lum Ducem cum exercitu contra Henricum Epiſcopum auxiliaresque Imperatoris copias feſtinantem a Bohemis natu majoribus deſertum deſcribit. Ad annum MCXCVII. memorat a ſe & Georgio Comite de Milewsko Dominum Petrum Cardinalem Diaconum in ſolemni proceſſione Pragæ deductum , e quo non obſcure liquet authorem noſtrum in aliqua dignitate , videlicet Abbatiali , jam conſtitutum fuiſſe , quod eo magis confirmatur , cum ſcribat ſe anno eodem non modo ſynodo Pragenæ ab eodem Cardinali convocatæ , ſed & elec- tioni Danielis Epiſcopi Pragenſis interfuiſſe. Ceterum in hoc Mſ. longiſſime authoris noſtri excurrunt memoriæ ad cædem Philippi Imperatoris , quæ anno 1208. & Danielis Epiſcopi Pragenſis obi- tum , qui anno 1214. accidit. Longius tamen ſuperfuiſſe B. Ger- lacum alia monumenta innuunt : deprehendo enim illum apud Pon- tanum (b) bis ſubſcriptum teſtem poſt Abbatem Strahovienſem in diplomate Ottocari Bohemorum Regis Eccleſiæ Pragenæ dato anno MCCXXI. VI. Kal. Julii his verbis: Gerlacus Abbas de Milewsk. Hayecius (i) eum anno 1228. demortuum tradit , de quo hæc fere refert : Mortuus eſt eo tempore Vir ſunctitate conſpicuus Gerlacus , quem vulgus Arloch (Jarloch) appellavit, cœnobii Milovicenſis per annos octo ſupra viginti cum ſumma laude Abbas. Hic vitæ ſuæ annis plurimis miraculis , ac præcipue prophetiæ ſpiritu inclaruit. Nec demortui exu- vias ea portentorum vis deſeruit, ad ejus enim ſepulchrum, præter alia quæque oſtenta, ægri recuperabant valetudinem, modo firma fide accede- rent , eumque apud Chriſtum interceſſorem efflagitarent. Ex hac Haye- cii Chronologia dein ſcribit hæc Balbinus: (k) Notus eſt Bohemiæ Scriptoribus B. Gerlacus primus Abbas Milovicenſis. Deducta Milovi- cium (b) Pontanus Bohemiæ Piæ p. 88. & 89. (i) Hayecius ad annum 1228. (k) Balbin. Dec. 1 l, 4. §. 46. 24

Strana 25
25 cium colonia eſt religioſorum virorum A. C. 1200. ex Strahovienſi inclyto cœnobio Abbate Adamo deducente, & B. Gerlacum fratribus pr�ficiente. Sed ex Mſ. noſtri Chronotaxi liquet nec annos 28. regiminis B. Gerlaci , nec annum 1200. fundati Milovicenſis cœnobii ſuſtineri poſſe: nam ad annum 1197. Gerlacum jam dignitate (qua autem niſi Abbatiali) eminuiſſe non obſcure liquet ex Chronico, quod hic proferimus. Tum cum Comitem Georgium de Milewsko no- ſtrum appellet, vix quidem ex alio capite id aſſeri poteſt , quam quod is ſeu Fundator , ſeu Fundatoris filius fuerit , ſcilicet ſi ex communi hiſtoricorum noſtrorum opinione (1) Babonem appella- tum dicamus, qui hanc Canoniam Præmonſtratenſium fundavit. Si Friedenfelſii (m) Chronologia accurata eſt: Adamum Abbatem Strahovienſem 23. annis præfuiſſe , eumque anno I220. demor- tuum, ſub co denique Milovicium Colonias Præmonſtratenſes miſ- ſas , id factum eſſe oportuit ſtatim primo ſui regiminis anno ſcilicet 1197. quo, ut innuimus, non obſcura ſunt indicia jam B. Gerla- cum fuiſſe Abbatem. Porro libet hic excitato Balbini loco (n) ex- ſcribere , quæ de B. Gerlaci ſanctimonia, & lipſanis refert : Rexit, inquit, Cœnobium Gerlacus non tam imperiis , quam exemplis, prophe- tiæ dono ante & poſt mortem clarus , ac plurimis ſupra naturam prodigio- ſe patratis, ſic ut ſlatim a morte populi univerſi voce Beati titulo honora- retur. Cœnobio Milovicenſi, A. 1420. die S. Georgii ab Huſſitis incen- ſo, ne ſacra B. Gerlaci ab impuris illis violarentur , prius Sſwambergici Proceres Catholici in arcem Zwikow ſeu Clingenberg (olim Templariorum) munitiſſimam intulerunt, & in ſacello arcis reverenter depoſuerunt, ad- dita etiam imagine, qu� cultum oſtenderet: viſebantur videlicet picti in pariete cœleſtes genii B. Gerlaci oſſa cum arcula ſustinentes, infra Proce- res Sſwambergici genibus flexis B. Gerlaci apud Deum gratiam imploran- tes, adſcriptis hiſce verbis Bohemice. S. Gerlace Deum, & ejus ma- trem deprecare pro nobis. Obiit Gerlacus A. C. 1227. vita ſanctiſsi- me exacta. Regiminis ſui anno duo de trigeſimo. 7. Februarii (V. Cha- novsky habet 7. Maji. (o) Hodie corpus viri ſancti nusquam apparet: D Sſwam- O) Paprocius in Monasteriis. Friedenfels in Monte Sion inclyto p. 386. (m) Frieden. fels cit. loc. (n) Balbin. Dec. 1. 1. 4. p. 46. (o) Ven. Chanovsky in veſtigio Boh. Piæ c. 3. p. 66.

Strana 26
26 * Sſwambergicam hanc ditionem ad Roſenbergicos devolutam conſtat, ab his ad Lobkovicios ſacra Lipſana pervenerunt, an deinde alio, ignora- mus. Ven. Chanowsky (p) ſæculi ſuperioris initio ſcribens hæc re- fert de B. Gerlaci corpore : Nunc eſſe dicitur apud Celſiſſimum Princi- pem Wenceslaum de Lobkowitz. Bolandi Continuatores in actis Sancto- rum hæc habent: (q) Gerlacus Abbas Milovicenſis cœnobii in Bohemia ordinis Præmonſtratenſis vitæ ſanctimonia, ſpiritu prophetico & miraculis in vita & poſt obitum clarus cum titulo Beati indicatur a Chryſoſtomo Vander-Sterren in natalibus ſanctorum ordinis Præ�monſtratenſis. Et ex eo a Joanne le Paige l. 2. Bibliothecæ Pr�monſtratenſis pag. 518. de quo nihil alibi reperimus. Sæculo XIV. ſub Carolo IV. Imp. & Rege Bo- hemiæ Beatum Gerlacum non fuiſſe cenſum inter ſanctos Bohemiæ ex Merignola noſtro (r) coævo liquet, qui cum memorias ſancto- rum Bohemiæ ſe peculiariter tractaturum in fronte operis præmit- tat , ac dein id etiam exequatur , B. Gerlaci nuſpiam meminit. In eo pictores noſtri multum hallucinantur , cum B. Gerlaco noſtro ca geſta appingunt , quæ propria ſunt S. Gerlaci eremitæ in Belgio, qui habitum quoque Præmonſtratenſem geſſerat , ut vita a Bolando vulgata innuit. (s) Et quid ſi fortaſſis arcula illa cum oſſibus & cœleſtibus geniis , illaque epigraphe, quam refert ex Vener. Cha- nowsky (t) Balbinus: S. Gerlace Deum, & ejus matrem deprecare pro nobis , reſpexere potius S. Gerlacum eremitam quam noſtrum? ſed quis his in tenebris agat Palæmonem? III. Ut aliquid etiam de hujus fragmenti præcipuis capitibus proferamus : multa quidem in tam modica ſex annorum ſpatio comprehenſa hiſtoria deſiderare vix licet ; non deſunt tamen hic quæque, quæ fruſtra in aliis quæras, & quæ hiſtoriam noſtram mirum adjuvant. Non obſcura videlicet hic latent veſtigia Milovi- cenſis ordinis Præmonſti atenſium Cœnobii , cujus primæ memoriæ, tanquam in puteum incidiſſent, hactenus nuſpiam comparuere. Le- gere hic eſt Illuſtriſſimæ Familiæ Czerninianæ tum Czirnin appellatæ, atque (p) Idem ibidem. (q) Bolandiani in Actis Sanctorum in prætermiſſis ad 7. Maji. (r) Chronicon Merignolæ Mſ. (s) Acta Sanctorum ad 5. Januarii. (t) Cha- novsky cit. 1. p. 37.

Strana 27
☞ atque ab Henricianis deſcendentis primas prope memorias in Clariſ- ſimo progenitore Scirnin, quem dein urgentibus fatis a Przemyslo Rege noſtro terris exactum constat. (u) Dilucidat idem Chronicon locum Decret. l. 5. Tit. 1. c. 15. qui hactenus perobſcurus rem & nomina celabat. Tum illud peculiarem meretur memoriam : jam tum Principis ſacri Romani Imperii titulum & dignitatem geſſiſſe Epiſcopos noſtros, ut plura alia præteream, quæ hic rara, nemi- nique tractata reperturus eſt Lector. Certe in univerſo hoc ſæculi XII. Chronico gentes pene omnes totius Europæ non pauca inven- turæ ſunt , unde hiſtoriam ſuam locupletent , perpoliantque. Id poſtremum de hoc univerſo Mſ. lectorem admonitum volumus, ut memor illius ævi latini ſermonis barbarie plurimum defor- mati, Veneres Romanas iſthic non quærat. 27 (u) Continuatio Coſmæ Viennæ edita ad an. MCCXI. D 2 Cum

Strana 28
28 * 3 * * * * 3 * * um multum interſit humani generis, ne pereant illa, qu� viri eruditione & ſapientia pr�ſtantes monumentis prodiderunt, tum in hiſtoria hoc in primis locum habet. Nam ut univerſæ interciderent literæ, doctrinaque omnis ex hominum mentibus deleretur: non propterea poſteritas fraudaretur pulcherrima eo- rum cognitione, qu� ad rationis diſciplinam vel rerum naturam, vel morum ſcientiam pertinerent. Quippe ſupereſſet nihilominus miranda mundi compages, & mortalium ſocietas, & utriusque contemplator animus hominis, qui ex rebus ſe ſe in vita offeren- tibus, ſenſim deveniret ad notitiam artium & ſcientiarum, quas magiſtri veteres tradiderunt. Longe vero aliter cum hiſtoria eſt comparatum. Nam ſi omnis ea ſemel obliteraretur, non magis humana inſtaurari poſſet induſtria, quam ſtudio cujus- quam redire nunc ipſa poteſt hominis vita. Quare ſuis licet ho- nos conſtare ſemper ſocraticis debet chartis, pr�cipue tamen vota ejusmodi fieri competit, ut qui res geſtas literis ſignarunt, æternum vigeant, floreantque. Gerardus Joannes Voſſius in opere Epiſtolico Epiſtola VIII. VIN-

Strana 29
29 ☞ VINCENTII CANONICI PRAGENSIS, CHRONICON NUNQUAM TYPIS EDITUM DE ANNO II90. (a) ladislao glorioſiſſimo & ſereniſſimo Regi Bohemorum in- clyto, & ſemper victori, Vincentius licet indignus, Dei tamen gratia , & ſuæ ſanctæ Pragenſis Eccleſiæ Canonicus & Notarius , cum oratione & ſervitio , per longa tempo- ra triumphare feliciter, & poſt tot Regales triumphos in æternæ beatitudi- nis coronari gloria. Plerumque ex negligentia Scriptorum , ſeu inopia, Regum & virorum fortium geſta , quod ſcriptis non fuerint mandata , ſine memoria interiiſſe dubium non eſt. Multarum etenim urbium ſtructuras, aliarum ruinas vidimus , ſed quis earum conſtructor , ſeu deſtructor extite- rit, incertum eſt. Multorum autem fortium geſta virorum ex venerabili Scriptorum memoria in perpetuum durare , tanquam nuper ſint facta, eſt certiſſimum. Abrahæ namque fidelitas, Loth liberatio , Moyſis miracula, Joſue bella, virtus Samſonis, fortitudo David, ſapientia Salomonis, pulchri- D 3 tu- (a) Error librarii eſt: de anno 1140. ſcribere oportuit.

Strana 30
30 CHRONICON tudo Abſolonis , vellus Gedeonis aliorum fortium virorum geſta fortiſſima per omnia ſopita eſſent, niſi ſcriptis commiſſa fuiſſent. Excellentiæ itaque ve- ſtræ geſta Regalia ſcriptis digna, licet hoc opus ſupra nos eſſe ſciamus, de gratia Dei tamen , & de Excellentiæ veſtræ miſericordia plurimum con- fidentes , ut æterna potiantur memoria , ſcriptis mandare digna duximus ; lectores autem benevolos, pios, & huic operi propitios eſſe rogamus, fi quæ etenim in eo ſunt corrigenda, novaculam, & si quæ augenda, cala- mum velociter ſcribentem præſto tenemus. Invocata igitur Spiritus ſancti gratia , qui nos poſt tot labores ad hæc tempora perduxit , ad laudem & gloriam nominis veſtri, eja dicamus. A. D. J. C. MCXL. (b) Judithæ glorioſiſſimæ & ſereniſſimæ Reginæ Bohemorum, Dominæ ſuæ Inclytæ , Vincentius Clericorum ſuorum minimus , cum orationum in- ſtantia ſervitium, & charitatis abundare viſceribus. Ipſa Serenitatis veſtræ opera glorioſa, ut ea xternæ committamus memoriæ , nos compellunt. Nec mirum! quod per feminam talia exerceantur opera: per feminam etenim glorioſiſſimam & ſanctiſſimam, Reginam cœlorum, Matrem Do- mini noſtri MARIAM , ſalus humano generi collata eſt ; legimus etiam per Eſther pacem-& per glorioſam feminam Judith victoriam populo Iſrael eſſe collatam: per Helenam Magni Conſtantini matrem lignum ſalutiferæ Crucis to- ti ſæculo Deus manifeſtari voluit. Ecce ſecunda noſtra Judith, glorioſiſſi- ma & ſereniſſima Regina Bohemiæ , quantæ ſitis prudentiæ , nobilitatis , & industrix, vestra indicant opera, Monasteriorum videlicet diversi ornatus, Clericorum & pauperum ſolatia , & ut alia , quæ innumerabilia ſunt , omit- tamus , ad Aquas calidas (c) in honorem S. Joannis Baptiſtæ Regalis Monaſte- rii conſtructio, & quod hæc ſupereminet omnia, Pragenſis Pontis opus Impe- riale. Quod etenim vel nullus Principum, nullus Ducum nullusRegum usque ad tempora veſtra inchoare, vel excogitare potuit , per vos glorioſa Domina noſtra infra trium annorum ſpatium perficitur. Veſtræ itaque Serenitatis inclyta opera ſuo loco & tempore diſponentes, quatenus hoc opus no- ſtrum ad honorem & gloriam, & ad perpetuam Regalium vestrorum ge- ſto- (b) Numerus hujus anni corruptus est, ab hoc enim orditur author ſuam hiſtoriam gesta poſteriorum temporum referentem. Nec enim eo anno ſeu Wladislaus Rex, ſeu Judith adhuc ejus conjux fuit. Magno vero dolori mihi eft hunc annum corruptum eſſe , e quo didiciſſemus , quo anno opus hoc Wladislao nuncupaverit Vincentius , & quousque hiſtoriam ſuam perduxerit. Ego annum MCLXVII. ſubſtituendum autumo. (c) Id eſt: Teplicii. Hine jam certum habemus Juditham Parthenonis hujus fuiſſe fundatricem non Gertrudem , ut memorat Hayecius ad annum 1146. cumque eo plu- res ſenſere. Parthenon is ordinis fuit ſanct. Benedicti everſus poſtea ab Huſſitis. Hodie eodem loco Comitum de Clari arx & tempe ſunt.

Strana 31
VINCENTHI 3 ſtorum factum memoriam , vultu benigno reſpicere , & poſt tot cruclatus & labores hujus Scriptori operis , aliqua exhibentes ſolatia, per Serenitatis veſtræ manum Domino noſtro Regi ſemper Triumphatori, hoc ipſum opus, veſtra porrigere dignetur Clementia, Excellentiam veſtram ſuppliciter & obnixe depoſcimus. Anno Dominicæ Incarnationis MCXL. Sobieslaus Dux Bohemiæ , Pa- ter Patriæ XVI. Kal. Martii viam univerſæ carnis feliciter ingreditur; (d) pro quo conſenſu totius Bohemiæ nobilium Wladislaus filius Wladislai Ducis, paterna ſede inthronizatus collocatur. Sylveſter Abbus de Sazuwa, qui fuit vivente Duce Sobieslao in Pragenſem Epiſcopum II. Non. Octobris electus, (e) tanto labori , & oneri ſe non poſſe ſufficere , conſiderans , & coram om- nibus renuncians, ad priora revertitur; pro quo eodem anno Otto Pragen- ſis Pr�poſitus VII. Kal. Martii eligitur. Anno Dominicæ Incarnationis Milleſimo CXLI. Dux Wladislaus, experimento, quam res ſit amara, non immemor, cognatum ſuum Prin- cipem Ottonem, qui poſt occiſionem Patris Principis Ottonis in prælio Hil- mecz (f ) inter Regem Lotharium & Ducem Sobieslaum habito, usque ad an- nos juveniles in Ruſſia exulando pervenerat, fraterna pietate commotus, maxime rogatu Domini Henrici Moravenſis Epiſcopi, qui alio nomine (g)- fuit dictus , & aliorum Principum, de exilio revocavit , & Olomucenſis Pro- vinciæ Ducatu , quem Pater ſuus male perdiderat, inveſtivit. Qui Henri- eus quantæ religionis , & quanti fuerit conſilii , opera ejus indicant. In ipſa enim civitate Olomuc Monaſterium in honorem ſancti Wenceslai Marty- ris Chriſti in ipſa arce a primis ejusdem terræ Ducibus inceptum ad unguem honorifice perduxit , & ibi XII. Canonicis locatis , ſedem Epiſcopatus ab Eccleſia ſancti Petri (b) -- inde ablatis, licentia Domini Innocentii Papæ tran- ſtulit. De ligno etiam victorioſiſſima ſanctæ Crucis per eum de Hieroſoly- mis apportato , & plurimis Eccleſiaſticis indumentis pretioſiſſimis , & ratio- nali aureo (i) honeſtiſſime decoravit. Qui etiam , quis in ſæculo hoc ſit ſibi aptus modus vivendi, ſubtiliter inquirens , habitum & Regulam ſancti Au- (d) Reſpondet relatis Chronici Zazaviensis apud Menken. T. III. p. 1803. (e) Chronicon Sazavienſe coævi eum ait jam ordinatum Epiſcopum VII. Kal. Julii ibid. (f) Hlu- mez. (g) Mſ. Pulkavæ eadem prope verba referens habet: Sdico. eadem habet po- ſterioris Chronici author. (h) Supple. Canonicis. (i) Dufreſne voce Rutionale ait: Veſtis Epiſcoporum novæ legis, vel ornamentum, ſed cujusmodi fuerit, hactenus incer. tum manet. Et dein variis ſubjunctis veterum teſtimoniis inquit: Ex quibus: ſane nihil aliud fuiſſe videtur Rationale iſtud Epiſcopale, quam pallium.

Strana 32
32 CHRONICON Auguſtini ſub ſanctis Apoſtolis conſtitutam Hieroſolymis aſſumſit , & Domino ſupra memorato Duce, una cum conſorte ſua felicis memoriæ Domina Gertrude ſorore Regis Conradi favente, & plurimam pecuniam ſubmini- ſtrante, Monaſterium Regalis operis in Monte Strahof, quem alio nomine Syon nominavit; aliud quoque in introitu Bohemiæ Litomiſslii, ei nomen montem Oliveti imponens conſtruxit, & viris Religioſis, qui Deo die ac noctu famularentur, implevit, (k) & plurimas Eccleſias, quas enumerare longum eſt, vigilias, eleemoſynas, & cetera bona opera, quæ sibi teſti- monium perhibent , poſt ſe hæredes in hoc ſæculo reliquit. Anno Dominicæ Incarnationis MCXLII. a ſenioribus & nobiliori- bus Bohemiæ plurimis, a quibus æquitas oriri debuit, egreſſa eſt iniquitas. Cum etenim Dux Wladislaus ſecundum poteſtatem a Deo ſibi collatam, li- cet ætate adhuc ſit juvenis , moribus tamen & ſenſibus , qui cani ſunt ho- minis , valde maturus , ſecundum conſilium ſibi fidelium Ducatus ſui gu- bernacula diſponeret, quidam nobiles in terra hac meliora beneficia obti- nentes , cuncta ſecundum voluntatem eorum diſponere voluerunt ; & cum hoc adipiſci non poſſent, conventicula tractantes revera de ſanguinibus, dicunt ſe male elegiſſe ſibi Dominum , qui tanti Ducatus gubernacula re- gere non poſſet ; & quorundam pravorum inito conſilio, in Moraviam, quidam ad Principem Conradum, quidam ad Ottonem, quidam ad Wratis- laum, ad hoc ipſum ſcelus Wladislao filio Sobieslai, Spitigneo & Lupoldo filiis Borziwogii Ducis adhibito confugiunt, (l) & Domino aliter diſponente Principem Conradum, ipſo ad hoc aſpirante , ſibi in Ducem eligunt. Hæc itaque Dux Wladislaus conſiderans , ex quorundam nobilium ſibi fidelium, qui timorem Dei præ oculis habentes ſecum remanſerant, ad Dominum Conradum , & Dominum Wratislaum nuntios mittit, præcipiens, qui eos moneant, quatenus terras, quas ab eo habent, fidei ei ſub juramento promiſſæ memores , in pace teneant , nec illorum exilium (m) pravo con- ſilio (k) Ex his liquet falli eos, qui Benedictinis ejectis Litomiſslii Præmonstratenſes ſucceſsisse adſtruunt. Nec ſcio an fidem mereatur , quod Berghauerus inquit, c. 2. p. 251. Brzetislaum primum hujus cœnobii fundatorem eſſe , qui anno 1132. vivente adhuc S. Norberto ſuaſu fratris ſui Sobieslai Præmonſtratenſem ordinem huc induxerit. provocat quidem ad literas Wladislai II. Regis Bohemiæ, ſed cur eas, aut ſaltem earum fragmentum non produxit in medium? quod alias diligenter proſequi ſolitus. Error ejus ex Peſſinæ relatis l. 3. c. 3. veroſimillime exortus. Nam certum eſt ante Sionæum cœnobium, advocatisque e Steinfeldenſi Cannonia coloniis Præmonstra- tenſem ordinem domicilium nullum habuiſſe in Boemia. (l) Chronicon Zazavienſe præcipuum eorum vocat Comitem Nacerat. (m) Fortaſſis Exulum.

Strana 33
VINCENTII. 33 ſilio acquieſcant. Dominum autem Henricum Moravienſem Epiſcopum , in quo plurimum ejus pendebat conſilium , ad Ottonem Principem Olomucenſis Provinciæ mittit, cujus conſilio Patrium ei Principatum reddiderat, & eum monet, & fraterne rogat, quod tantæ gratiæ ejus non fit immemor, quod nullo ejus proveniente merito , ſed ſola ejus gratia Ducem tanti Du- catus eum conſtituit , & quod conſilio Domini Conradi , & eorum , qui ad eum de Bohemia confugerant , nullo modo acquieſcat, ſed pro honore ejus armis & vita tuendo, ſecundum quod debet, stet fideliter; quodsi facere velit , ei promittit, quod quamdiu vivet, pro honore ſuo tuendo , gla- dius ſuus , ſi opus eſſet, ei non deerit. Ipſe autem tanti Præſulis, tanti Patris , & aliorum prudentum virorum ſpreto conſilio, more Roboam, ju- venum audiens conſilium, ſupra dictis viris adhæſit nefariis. Quid plura: Princeps Conradus inviſibiles (u) -- videlicet Ducatum Bohemiæ, mente conci- pit , & tantos aſpirat obtinere honores. Fortiſſimi undique parantur exercitus ; Dux Wladislaus ne tantum Ducatum, videlicet Bohemiæ , amittat, Conradus, ut eundem Ducatum obtineat, quod nec Pater ejus mente afpi- rare auſus eſt, ſacrilego auſu contra Dominum ſuum arma ſumit. Eis in- troitus Bohemiæ patuit ; ſed dum fere in medium Bohemiæ perveniſſent , eos Dux Wladislaus ultra procedere non patitur, ſed in monte, qui Wiſoka dicitur , eis cum exercitibus plurimis occurrit. Advenit itaque VII. Kal. Maji dies illa, dies luctus & miſerix, dies, in qua in Bohemia plusquam civile bellum ortum eft, dies, in qua Dux Wladislaus cribravit ſibi fideles ſicut triticum. Cum etenim vexilla Roſea ſigna bellica ſibi invicem jam de prope minarentur victoriam, quidam nobiles perfidi, quod nondum fæx eorum erat exinanita, in ipſo con- greſſu de exercitu prædicti Ducis Wladislai effugiunt, ſigna condicta dan- tes , & ſe ſe alta voce jam per omnia victos clamantes. Guid igitur Dux Wladislaus, & fratres ejus , quod inter tam perfidos homines facere poſſunt, faciunt ; exercitus ipſius Conradi , ut leones , fortiter irruunt , & ſic per medium hoſtiles exercitus eos viriliter cædentes tranſeunt, & plurimis ex parte ſua amiſſis, & plurimis ex adverſa parte occiſis, cum ſuis , qui ſecum re- manſerant, & cum Domino Henrico Epiſcopo Moravienſi ſibi fideliſſimo Pragam redeunt. Nec mirum: hoc etenim varius belli eventus expoſcit. Ibi quan- tam fidem erga Ducem ſuum Dominum Comes Velizlao habuerit, & Co- mes Caſta, & Comes Smilo cum filiis ſuis, & Bend. (o) ceterique nobiles, alii E (n) Fortaſſis incredibiles Spiritus. (o) Verofimillime Bernardus, is enim Castellanus Primdæ & Wladislao fidiſſimus poſtea refertur. Continuatio Coſmæ Viennæ edita ha-

Strana 34
CHRONICON 34 alii morte, alii autem ſanguinis effuſione pugnando pro patria, oſtende- runt. Dux itaque Wladislaus firmata prædicta civitate , fratrem quoque ſuum Theobaldum in ea cum Domina Gertrude uxore ſua, cui maxime in hoc articulo confidebat, cum quibusdam militibus valde bellicoſis pro tuen- da civitate, & Principali throno, quodam ſaxo, quod eſt nunc in medio civitatis , pro quo non ſolum nunc, ſedetiam ab antiquo multa millia mi- litum bello corruerunt , Pragæ dimiſit. (p) Henricum ergo Budiſin pro col- ligendo exercitu miſit, (q) ipſe autem ad Regem Conradum comite Velizlao, qui ei a pueritia ſua fidelis extiterat, & ibi pro honore ſuo fideliter vitæ ſuæ non parcens pugnaverat , quibusdam ſibi adjunctis , & etiam Henrico Moruvienſi Epiſcopo magni conſilii viro, maxime tunc neceſſario, pro pe- tendo contra hoſtes auxilio viam arripuit. Interim Conradus civitatem Pragam obſidione, prout plus poteſt, cingit, & eam habere desiderans, diverſis bellicoſis machinis invadit. Princeps vero Theobaldus , qui pro- tuenda civitate remanſerat , cum viris fortiſſimis in eos diverſos inſultus fa- ciens , more Catonis pugnando pro Patria plurimis hinc & inde morte caden- tibus, eam ab hoſtibus, qui defenſores ejus eſſe debuerunt, viriliter de- fendebat. Rex autem Conradus petitioni Domini Ducis Wladislai ſatisfa- ciens, ad ejus expellendos hoſtes, collectis Regalibus plurimis exercitibus, verſus Pragam caſtra movet Regalia. Hic rumor fama volante, qua nulla res velocior eſſe poteſt, ad aures Conradi Moravienſis cito pervenit; ipſe vero, quod eum ultra facere oporteat, inſcius, ſagittarios collegit, & eis ſagittas in civitatem mittentibus , quidam nefarius (cui revera melius erat, ſi natus non fuiſſet) ſagittæ ſuæ igne per artem adjuncto, eam verſus mona- ſterium ſancti Georgii dirigit , quæ tecto monaſterii affixa, prædictum mo- naſterium accendit , & ſic hoc malum antiquo hoſte operante, prædictum monaſterium cum maximo theſauro, & plurimis Eccleſiis combuſtum est. Monasterium autem S. Georgii non ſolum combuſtum, ſed & funditus ever- ſum fuit. Dum talia geruntur , Rex Conradus cum Duce Wladislao armata manu ei viam præparante Bohemiam intrat. Guod Conradus audiens, ei armata manu parat occurrere, exploratores ad explorandum eorum, quanta sit multitudo, & utrum eis poſfint occurrere, verſus Plzen castrum dirigit; qui cum usque ad campestria ultra Plzen perveniunt, tantam multitudinem exer- habet Ben, adnotatque ejus lucubrator in codice Mſ. a Peſſina ſuperius additum eſſe eda id eſt Beneda. Sed Benedæ hic nuſquam memoriam reperio. (p) Hem! qua fide nitatur tantoopere decantata illa aurea Libuſſæ ſella. (q) Budiſſina urbs & pa- gus Luſatiæ , hunc intra annum iſtum & 1157. Wladislaus videtur Conrado Imp. ceſſiſſe , veroſimillime in compenſationem ſumtuum belli, hine author anno 1157. memorat Imperatorem pollicitum ſe ei id caſtrum redditurum.

Strana 35
VINCENTII. 35 exercituum conſpiciunt , quod ſole ſuper clypeos eorum deauratos , & ſu- per loricas eorum & galeas refulgente , omnia montana adjacentia re- ſplendere videbantur. Quod cum Domino ſuo refertur, Conradus exerci- tus ſuos ad pugnandum animat, tanquam contra Regem Conradum bellatu- rus , verumtamen tutiori utens conſilio, in medio noctis ſilentio de Bohe- mia fugam iniit. Nec mirum ; mors etenim in tali articulo, vel gladio, vel pedibus vitanda eſt. Ceteri autem ejus complices , qua quis potuit , de Bohemia fugam iniit , & ſic deſiderati honoris nihil invenerunt in manibus ſuis. (r) Rex autem Conradus Wiſſegrad veniens cum proceſſione in die S. Pentecoſtes , honeſte ſuſcipitur , & honeſtiſſime a Duce Wladislao & Domina Gertrude ſua ſorore prædicti Ducis conjuge, Teutoniam feliciter revertitur. Anno Dominicæ Incarnationis MCXLIII. Dux Wladislaus illatæ ſibi injuriæ non immemor, collectis exercitibus Provinciam Conradi Moravien- ſis, ejus reſpondens meritis, ingreditur, ubi ejus exercitus nimiam cupien- tes prædam , cum ſuis , quæ devaſtare , vel ſecum aſportare non poterant, tam ejus Provinciam, quam fratris ejus Wratislai, crudeliter comburunt. Videns autem Dux Wladislaus , quod hoc placeret Bohemis , appoſuit eisdem flagellis cædere Ottonem. Et ſic tota Moravia devaſtata, cum nimia præda Bohemiam revertitur, & poſt tot labores ſuos milites electos per arma pro- batos , plurimis ditavit beneficiis. Anno Dominicæ Incarnationis MCXLIV. Princeps Otto una cum fratre ſuo Wratislan ſe ſe contra Dominum ſuum Ducem inique egiſſe re- cognoſcentes, relicta temeritate Conradi fratris ſui, per interventum Do- mini Henrici Moravienſis Epiſcopi , gratiam Ducis Wladislui , colla ſua ebur- nea, gladio ſuo ſubmittentes , acquirunt , & provincias ſuas , licet deva- ſtatas habere permittuntur. Eodem anno Velizlao Comes , Trojanum filium habens unicum optimæ indolis, a Duce Wladislao Wiſſegrado donatur caſtro, quod usque ad finem vitæ ſuæ obtinuit. Anno Incarnation. Domini MCXLV. Dominus Henricus Moravienſis Epiſcopus, cauſa orationis, una cum Principe Ottone Romam iter arripuit, quem Conradus Moravus , ſub ſimulata pace & amicitia in exitu terræ illius con- E 2 (r) Chronicon Zazavienſe quod nonniſi breviſſimam epitomen rerum harum narratarum re- fert , ait: Interventu Cardinalis Widonis , & Epiſcoporum Ottonis , Heinrici atque Ab- batum digna ſatisfactione in pacis fœdus convenerunt. Sed hæc veroſimillime demum ad annum 1144. pertinent , quo præſens author de conciliatione , & ſatisfactione præſtita loquitur.

Strana 36
36 CHRONICON convenit, & per eum gratiam Domini Ducis Wladislai, ut obtinere va- leat, ſuppliciter orat , & ſic ad Teloncum vel Zobrem (s) ante Eccleſiam eum dulciſſima allocutione circumveniens , tanquam de omnibus , quæ ad pa- cem ſunt , ſecundum conſilium ejus finem facturus , ad proprias ſedes re- vertitur. In primo autem noctis ſilentio ipſe cum ſuis nefariis complici- bus tanquam contra hoſtes loricis & ceteris bellicis armatus inſtrumentis, & ſic ad prædictum Paſtorem ſuum vel occidendum, vel capiendum pro- greditur. Et cum jam ad ipſam villam , in qua Epiſcopus , tanquam de pace ſecurus dormiebat , proceſſiſſent , ſolo ibi rivulo ſatis difficili tranſitu eos impediente , quidam ſpiritum Domini habens , quod prædictus Epiſ- copus poſſet evadere, ſignum dans, carmen bellicum incipit. Eo audito primo Mukar griſii ordinis (t) Monachus, eum ſilentium tenentem excitat, & ut cito mortem evadat , clamat , & ſolum pelliculis , quibus tunc coo- pertus erat , veſtitum , & vilibus calceatum calceolis , quidam de ſuis viri timorati ultra ſepem domus jaciunt , qui parum inde progrediens inter fru- teta, & algores nivium ſe in orationibus jacit; illi autem gravi impetu thalamum ejus ingrediuntur , ejusdem ordinis ibidem quosdam Regulares Canonicos inveniunt , ex quibus quendam Lucam nomine , ipſum putantes Epiſcopum eſſe, gladiis cædunt, ſed cum eum non eſſe comperiunt, ei colaphos , & plurimas alapas ſuper imponentes, cum ceteris fratribus ſpo- liatum , ſemivivum relinquunt. Quidam autem curiam cum facibus , ne evadere poſſet, circumdederant, equis brachia ejus calcantes, & ardentes carbones ſuper eum de facibus excutientes , eum Angelo Domini bono cælitus protegente, in dumetis videre non potuerunt. Dux autem ſce- leſti exercitus domos comburi præcipit , ut ſi qua abſconditus lateat, com- buratur. Sed poſtquam eum evaſiſſe ſciunt , pecuniam , cum qua Romam erat iturus, Capellam, palefridos, (u) militum dextrarios, (x) pauperum jumenta, eorum poſſeſſores, prout quisque poterat , ſpoliantes , diripiunt, & tanquam funeſta victoria potiti , maximo foco in medio curiæ poſito, Ducem ſuum circumſtantes, diverſis poculis, quæ ibi invenerant, poſt tantos ſe ſe labores reficiunt , & admodum , quod votum ſuum non exple- verant , triſtes inde recedunt. Quod (s) Quid vox Zobrem connotet, non dispicio, nec enim Slavica aut Boemica est vectigal ſignificans. Suſpicor. Zollem a germanico Zoll ſcriptam fuiſſe , quæ etiam in latinis chartis non est infrequens, ut in charta Henrici IV. Imp. an I073. apud Ludewig. T. II. Reliquiar. p. 177, &c. (t) id est Cistercienſis. vide Gloſſar. Caroli Dufreſne voc. ordo. (u) Id eſt equos communes, uſuules , agminales Carolus Dufreſne in Gloſſario, (x) Equos majores & cataphractos, quibus utebantur in præliis. Chroni- con Colmarienſe apud Urstit. P. 1. hiſt. Germ. Habebant dextrarios, id eft equos magnos, qui inter equos communes quaſi Bucephalus Alexandri eminebunt.

Strana 37
VINCENT II. 37 Quodſi Paſtor bonus manus ovium ſuarum ſic non evaſiſſet , quem affectum oves erga suum eum habeant, effectus ostenderet. Post has ve- ro miſerias, dum quidam ruſticus boves ſuos media nocte quærens, ad locum , in quo prædictus Epiſcopus latitabat , perveniſſet , eum Epiſcopus de familia ſua eſſe cognoſcens, clanculo vocat, & ut Patrem ſuum Gvozdlam nomine, cum aliquo vehiculo, aut jumento, ſi fieri poſſit, ei adducat , rogat. Qui cum hoc Patri referret , Domini ſui miſerti , & ſu- per eo miſericordia moti, jumentum, quod habebant, ſecum adducunt, & ipſo rogante, quod citius eum extra terram educant, pro ocreis pedes tanti Principis fæno circumdantes , & veſtiunculis ſuis ruſticalibus eum ve- ſtientes, ſuper jumentum eum imponentes, per devia, & peſſimos algores nivium usque Litomiſslium cum magno labore deducunt , & ſic diverſa pe- ricula mortis vir bonus, eum dextera Dei protegente, evadit. Hi autem rumores cum ad aures Domini Ducis Bohemiæ Wladislui perveniunt , de il- latis tanto viro calumniis dolet , & ad eum conſolandum cum palefridis, & aliis neceſſariis nuntios dirigit , ipſe quoque ei cum militia pro tutela occurrens, eum Pragam deduxit. Nec mirum, eum etenim tanquam vi- rum bonum , & Patrem ſpiritualem diligebat. Anno Dominicæ Incarnationis MCXLVI. prædictus Epiſcopus, que- relis de illatis ſibi calumniis Domino Wladislao peractis, Romam pro eadem cauſa movet, & de eadem cauſa querimoniis Domino Papæ Eugenio (y) delatis, de excommunicatione Conradi ab ipſo Apoſtolico facta, literas de- portat , & eum Pragæ ex parte Domini Apoſtolici & ſua, cum ſuis com- plicibus excommunicat. Hoc facto Dux Wludislaus collectis exercitibus ſuis terram Conradi intrat , & eam, villas comburens , miſerabiliter deva- ſtat, caſtrum munitiſſimum Znogem obſidione circumdat , & plurimis pe- remtis optata potitur victoria. Caſtrum etenim prædictum in manus ejus traditur. Ipſe autem tam nobilium, quam pauperum miſertus, eos cum ſuis omnibus illæſos exire permittit. In tantis autem miſeriis conſtitutus ad Dominum Regem Conradus ſe confert, & pro reſtitutione ſuæ terræ Ducem Bohemiæ rogat , ac eum ſuppliciter expoſtulat , cujus precibus Dux motus, Conrado terram, licet devastatam, restituit. Eodem anno felicis memoriæ Dominus Alexander Frater Domini Dunielis Pragenſis Præpoſiti ad Imperatorem Græciæ (z) a Duce Wladislao dirigitur , & ibi feliciter in bona confeſſione, in feſto S. Lucæ migravit a ſæculo. (y) Eugenio III. (z) Manuelem Comnenum. E 3 An-

Strana 38
38 CHRONICON Anno Dominicæ Incarnationis MCXLVII. nimia commotio Chri- ſtianorum ad defendendam Hieroſolymitanum Eccleſiam contra Regem Babylo- nicum facta eſt. (a) Rex namque Franciæ Ludovicus prior omnibus per præ- dicationem Domini Bernardi Clarevallenſis Abbatis bonæ converſationis viri, qui etiam , ut ejus prædicatio apud homines rata habeatur , plurimos ægros orationibus ſuis ſanare referebatur , commonitus, crucem cum plurimis terræ ſux Ducibus , comitibus , Primatibus , & Baronibus in nomine Do- mini ultra mare iter aſſumſit. Cum autem ejusdem viri prædicatio, tam literis , quam viva voce ad Dominum Conradum Regem pervenit , ob amo- rem Domini cum infinita Regni ſui militia contra paganos dimicaturus, crucem ultra mare aſſumſit. Cum hæc itaque prædicatio ſupra memorati viri per epiſtolam transmiſſa ad aures Domini Wladislai Ducis Bohemiæ, & ad ejus Principes & Primates perveniſſet , & coram eo , & Epiſcopo , & clero , & populo in publico lecta fuiſſet, ſupradictus Dux intra cordis ſui ſecretum compunctus, ob amorem Dei, in remiſſionem criminum ſuo- rum , cum fratre ſuo Germano Domino Henrico , & cum patruele ſuo Do- mino Spitigneo, & cum plurima procerum ſuorum militia fratri ſuo juniori Domino Theobaldo viro prudenti, in armis ſtrenuo, Ducatus ſui guberna- cula relinquens , ultra mare iturus , & contra paganos pugnaturus , crucem aſſumſit. (b) Dominus autem Henricus Moravienſis Epiſcopus pro nomine Chriſti cruce aſſumta , cum plurimis Saxonibus Epiſcopis , & plurima Saxo- num militia , ad fidem Chriſtianam pro convertendis Pomeranis Pomeraniam adiit. Verum ubi ad Metropolim eorum Stetin nomine perveniunt , illud prout poſſunt , armata militia circumdant. Pomerani autem cruces ſuper caſtrum exponentes, legatos ſuos, una cum Epiſcopo ſuo nomine Alberto, quem Dominus felicis memoriæ Otto (c) -- Eccleſiæ Epiſcopus , qui primo eos ad fidem Chriſtianam (d) -- convertit, eis dederat, ad eos mittunt, qua- re ſic armata manu venerint? cauſam inquirunt, ſi pro confirmanda fide Chriſtiana venerunt, non armis , ſed prædicatione Epiſcoporum hoc eos facere debuiſſe referunt. Sed quia Saxones potius pro auferenda eis terra, quam pro fide Chriſtiana confirmanda tantam moverant militiam ; Epiſco- pi Saxoniæ hoc audientes, cum Kadibor Principe, & cum Alberto terræ il- lius Epiſcopo, conſilio de his, quæ ad pacem ſunt, habito, plurimis amiſſis militibus , una cum principibus ſuis ad propria redeunt , ubi etenim Deus (a) Reſpondet relatis Chronici Zazavienſis. (b) In expeditionibus Hieroſolymitanis , inquit, Carolus Dufreſne , in textris ſcapulis veſtimenti crux poſita fuit ab Epiſcopis vel Ab- batibus benedicta. (c) Supple. Bambergenfis ut ex hiſtoria Eccleſiaſtica liquet. (d) Hic ſynonimum aliquod ad fidem Chriſtianam pertinens deſiderari ſolum videtur.

Strana 39
VINCENTII. 39 Deus non fuit in cauſa , bono fine terminari difficillimum fuit. Princeps autem Theobaldus , terram a fratre ſuo ſibi commiſſam, latrones , prædones, Eccleſiarum vaſtatores, pauperum oppreſſores, quosdam ſuſpendio, quos- dam diverſis pœnis cruciando, interficiendo, feliciter gubernabat. Inte- rea (e) - - filius Sobieslai Ducis , qui exul in Teutonicis manebat partibus, au- diens fratrem ſuum Ducem Bohemiæ tam longam viam arripuiſſe , paternum ducatum affectans , Bohemiam cum ſuis , quos habebat , intrat , & dulcibus verbis , & promiſſionibus , quos poterat , ſibi allicit. Guod dum Domino Theobaldo fuiſſet relatum, diverſas inſidias, ut eum caperet, ponit, ad ul- timum illum in quadam villa ultra Uzdicz cum magna militia de nocte cir- cumveniens , & tandem in quadam curia captum Pragam deducit , & in turri majori firmiori poſitum, usque ad Ducis Wladislai adventum cuſtodi- bus fidelibus tradidit. Anno Dominicæ Incarnationis MCXLVIII. Rex Conradus & Ludovi- cus Rex Franciæ de expeditione , quam contra Turcas habuerunt, plurima militia ſuorum ferro peremta, alia a Turcis captivata ad propria redeunt. Nec mirum; etenim frangit Deus omne ſuperbum. Prædicti namque Reges cum uxoribus ſuis , aliique Barones conſortia muliercularum non declinantes , talem viam arripuerunt, ubi Deo plurimæ abominabiles orie- bantur ſpurcitiæ ; non autem bene conveniunt , nec in una ſede morantur arma bellica, & muliercularum contubernia. Eodem anno Dux Wladislaus de eadem expeditione revertitur, (f) in qua Jurik ejus agato (g) vir no- bi- (e) Supple: Sobieslaus cum Pulkava. (f) Omnes fere exteri, qui de hac Conradi in terram ſanctam expeditione ſcripſerunt , Wladislaum noſtrum & Bohemos præterive- re. At luculentum hujus rei teſtimonium nobis præbet Joannes Cinnamus Imperato- rius Grammaticus coævus ſcriptor Græcus lib. 2. hiſtoriarum §. 18. pag. 37. edit. Venot. Alemanni interea, ut ſupra ſcripſimus , a Perſis ſæpius repulſi, multisque ſuo- rum amiſſis , deſperato jam per Philomelium tranſitu inde retroceſſere. Ut venerunt Nicæam Germanis progredientihus ibi ſe adjungunt, Regibusque aliis , qui & ipſi nom modicos ſecum ducebant exercitus. Horum alter Tzechorum genti imperitubat, a Conrado ad Regiam evectus dignitatem : alter præerat Lechis Scythicæ genti, quorum regio Hungaris occidentalibus contermina eſt. Et rurſum lib, 5. hiftor. §. 10. Impera- tor autem, uti dictum eſt, alias auxiliares copias ex Alemannis & Taurum accolentibus Scythis conflatas adduxit: Tzechorum præterea ſibi adjunxit nationem, quorum Princeps ad eum venit cum univerſo exercitu. Erat autem is, qui Conrado Alemannorum Regi pridem militaverat, cum in Aſiam, quemadmodum commemoravimus, ille trajecit, eamque ob cauſam Rex ab eo eſt renuutiatus. Sed uterque viciſſim falſus eſt , & qui appellationem regiam recepit, & alter, qui munus impertiit. Jam dudum enim Im- perotorium nomen Romæ exſtinctum erat , ex quo ab Auguſto (quem & Auguſtulum voca-

Strana 40
CHRONICON bilis & ftrenuus, filium nomine Jurik habens unicum optimæ indolis , cum aliis plurimis interfectus eſt. Bartholomeus autem prædicti Ducis cancella- rius cum plurimis aliis a Turcis captus eſt, de quo nihil plus certi ſcire potui- mus. Prædictus autem Dux per Ruſſiam ad propria remeans , Dominum Spitigneum fratrem ſuum Patruelem pro quibusdam ſuis exceſſibus captum, & vinculis aſtrictum, genero ſuo firmiſſime custodiendum tradidit. Qui cum maximo gaudio, tam ab Epiſcopis, quam a nobilibus ſuis honeſtiſſi- me Pragæ ſuſceptus, filium Sobieslai in caſtro Primda firmiſſime custodien- dum transmittit. Eodem anno Otto VI. Idus Julii obiit, pro quo Daniel (b) IV. Kal. Auguſti eligitur, & II. Kal. Februarii Moguntia magnifice ſuſce- ptus in Epiſcopuin conſecratur. (i) 40 Anno Dominicæ Incarnationis MCXLIX. Wladislaus Dux Poloniæ collecta maxima multitudine tam Saracenorum, quam Ruthenorum, Poſnam fra- vocabant, ætatem ejus teneram, in qua occupavit imperium, significantes) in Odoacrum & Theodoricum deinceps Gothorum Principem, Tyrannum utrumque, translatus eſt Principatus. Regis enim nomine, non Imperatoris, quoad vixit, inſignitus fuit Theo- Qui igitur fieri poteſt, ut qui Imperatorii culmi- doricus, ut ſcribit Procopius. - - - nis non ſunt participes , tantas dignitates conferre poſſint, quæ, ut jam diximus , ab Im- peratoria Majeſtate, illius velut quædam particula, profluxeruni? &c. Locus hic Joannis Cinnami tanquam coævi Scriptoris, & qui perpetuo e latere Orientalis Impera- toris erat , maxime ſingularis : conſtat ex coævis omnibus latinis , & hoc ipſo, quem proferimus, Vincentio, Wladislaum noſtrum primum a Friderico Barbaroſſa annos poſt undecim Regem renunciatum, ſeu igitur Cinnamum falſum eſſe oportebit dice- cere , cum id jam Conrado tribuit , ſeu quod veroſimilius mihi videtur Wladislaum in hac expeditione Hieroſolymitana vere Regium nomen geſſiſſe , non quidem ut dicam id ei a Conrado Imperatore datum (nam hujus procul dubio inſerta fuiſſet memoria in diploma Friderici, quo Rex est renunciatus , & quod integrum ad posteritatem tran- ſcripſit Pulkava) ſed quod hoc nomine paſſim a Germanis exercitibus , militibusque ſuis donatus ſit , tum ut Imperatoris Occidentis majeſtatem magis venerandam perti- meſcendamque infidelibus facerent , quod is tot regibus ſtipatus adeſſet , tum ne forte Wladislaus noſter aliqua in re Polono concederet , qui ſe Polonorum Monarcham ap- pellabat. Quo communi rumore Cinnamo perſuaſum fuiſſe videtur , ut is Wladislaum a Conrado regem renunciatum crederet. Nam ſimpliciter hune Scriptorem falſum fuiſſe , admitti vix poteſt , quandoquidem poſterius etiam pactum Wladislai cum Orientis Imperatore refert , atque cum is ſcriba ſeu notarius Imperatoris orientis fue- rit , tam ſupinus error vix quidem ei impingi poteſt. ( g) Corrige Agaſo. Erat ea dignitas munusque inter præcipua Ducum Regumque noſtrorum , ſæpiſſimeque in di- plomatibus noſtris ſubſcripti leguntur Agaſones de Illuſtriſſimis quibusque familiis. Dipl. Friderici Ducis Boh. Berghauer p. 215. &c. Vincentius noster ad annum 1058. aliter Marſcallos dictos indigitat, vocatque Herkenberti Principis Agasonem virum no- bilem & ſtrenuum. (h) Chronicon Zazavienſe addit: Præpoſitus S. Pragensis Eccle- ſiæ. (i) Id est anni ſequentis, ut habet Chronicon Zazavienſe.

Strana 41
VINCENTII. 41 fratris ſui Boleslai civitatem obſidet ; at Boleslaus cum Meskone fratre ſuo ju- niore plus in Deo, quam in numero hominum ſpem ponens, tantam multitudinem eorum militiæ ferro aggreditur , & maxime Saracenos & Ru- thenos cæde crudeli proſternens, civitatem ab obsidione liberat, & maxi- mam eorundem hoſtium partem cum ſuis rapiens , inopinata potitur victo- ria. Wladislaus autem ad Ducem confugiens Bohemiæ, ejus conſilio ad Re- gem Conrudum , cujus ſororem ſibi junctam habebat matrimonio, ſe con- fert , & pro reſtituenda ſibi terra ejus poſtulat auxilium. Rex autem Con- radus militia collecta, una cum Duce Bohemiæ intravit Poloniam. Poloni vero quorundam ſapientum utentes conſilio , Regem Conradum pecunia le- niunt, & ad curiam eis indictam ſe venturos, & in ejus ſtare mandato ſe promittunt ; nam quid promittere lædit ? & ſic Rex Conradus lenitus , cum ſuo exule ad propria revertitur. Anno Dominicæ Incarnationis MCL. Filius Sobieslui a ſuis quibusdam fautoribus , caſtellano Bernardo de nocte interfecto , & in inferiorem turris carcerem miſerabiliter detruſo , de carcere , & Prinda evaſit. Anno Dominicæ Incarnationis MCLI. Dominus Henricus Moravienſis Epiſcopus in ſenectute bona, plenus operibus , & eleemoſynis , circum- ſtantibus fratribus plurimis , & pro ipſo Deum orantibus, VII. Kal. Julii reddit Deo ſpiritum feliciter, qui prout optaverat, in Monaſterio Montis Syon, cujus maximæ conſtructioni, & tam Religioſorum virorum in ipſo collocationi operam adhibuerat, ficut usque nunc probat exitus, cum di- verſis Deo precum exhibitionibus in pace ſepelitur. Pro quo Dominus Joannes ſanctiſſimæ vir converſationis, priusquam prædictus Epiſcopus ſe- peliretur, ejusdem Monaſterii Canonicus in Epiſcopum eligitur, & eo- dem anno Moguntiæ conſecratur. Eodem anno Domina Gerirudis Duciſſa, ipſam ſuam regalem Genealogiam, morum honeſtate exſuperans, II. (k) Non. Auguſti viam univerſæ carnis ingreditur, & in eodem Montis Syon monaſterio , ſicut optaverat, ſepelitur , (l) multa ſiquidem bona illi mona- ſterio contulerat. Dux autem Wladislaus , ſicut divinæ diſpoſitioni placuit, ſua orbatus conjuge, filium ſuum Adalbertum in Montem Syon, filiam ſuam Agne- F (k) Nierologium Doxanenſe in Hiſt. Doxan. citatum eundem diem habet , ſcl. 4. Auguſti. (l) Mirum ſane ſi Gertrudis Doxanenſis Parthenonis fundatrix fuit , eam more illo- rum temporum ſepulturam Doxanæ non expopoſeiſſe. An vero anno 1153. co trans- lata fuerit , ut hiſtoria Doxanenſis perhibet, nec Vincentius nec illius Continuator hujus memoriam faciunt , nec ullum vetuſtum doeumentum in robur ejuſce rei adhuc in manus pervenit.

Strana 42
42 CHRONICON Agnetem in Dokſan ſacris literis, & ſanctæ converſationi ad erudiendum tri- buit. (m) Seniores autem filios Fridericum , & Swatopluk militiæ, & Patrio Ducatui deputat ; qui utique , Domino id diſponente , unusquisque in ſuo ordine , de die in diem melius & melius proficere cæperunt. Anno Incarnationis Dominicæ MCLII. Comes Hroznatu filius Ermi- rami Comitis (n) bonæ & ſanctæ converſationis vir , Hyeroſolymam proficiſ- citur , & caſulam pretioſiſſimam , & multa donaria Patriarchæ , & aliis ſan- ctis Patribus , Archiepiſcopis , Epiſcopis , quæ Dominus Henricus Moraviæ Epiſcopus moriens deſtinavit, rogatu Domini Joannis Moravienſis Epiſcopi fideliter deportat , & eodem anno , voto, quod Domino Deo voverat, fe- liciter expleto , ad propria feliciter revertitur. Anno Dominicæ Incarnationis MCLIII. prædictus Dux Wladislaus conſilio Epiſcopi ſui Danielis , & aliorum terræ ſuæ Principum , Dominam Juditam ſpecie & decore quaſi humanas formas ſuperantem, tanquam divi- nam ſobolem, ſororem Domini Ludovici de Thuringia Landgravii nobiliſſi- mam, & honeſtiſſimam, literis & latino eruditam eloquio, quod maxime Domicellarum nobilium exornat decorem, ſibi jungit matrimonio. Anno Dominicæ Incarnationis MCLIV. Rex Conradus debita carnis perſolvit, pro quo Fridericus frater ſuus patruelis Dux Sueviæ armis ſtrenuus in Regem eligitur , qui eodem anno plurimis ſuis Principibus , & Duci Bohemiæ Mörsburg curiam indicit, ad quam Dominus Dux Wladislaus tan- quam novellæ creaturæ obaudire nolens , ire renuit, ex conſilio tamen Dominum Danielem Epiſcopum, cum quibusdam terræ ſuæ ſapientibus ad ipſum dirigit. Interea Udalricus filius Sobieslai Ducis , ex conſilio quorun- dam ad novellum Regem ſe confert , & plurimam ei promittens pecuniam, ut ſibi Ducatus tribuatur Patrius , rogat , ad quod amore pecuniæ , facilis ei tribuitur promiſſio, verum tamen, dum Dominus Daniel Pragenſis hoc animadvertit, ex conſilio Procerum, quos tunc ſecum habebat, ejus lenit animum , & eum a Curia illa ad gratiam Ducis Bohemiæ ſecum adducit , cui caſtrum Hradek ultra Albim una cum ſuis appenditiis in beneficium tribuitur. An- (m) Ea Agnes est, quæ dein ad Parthenonem S. Georgii Ord. S. Benedicti transiit. (n) Hem Hroznatarum nomen tum nondum fuiſſe familiæ aut hereditarium , ut paſſim noſtri obtendunt , comitis autem titulum paſſim hic author in ſignificatione medii ævi adhibet , qua Caſtellanum , Burggravium , aut etiam miniſtrum Regis ſeu Ducis connotabat. Carolus Dufreſne in Gloſſar.

Strana 43
VINCENTII. 43 Anno Dominicæ Incarnationis MCLV. Udalricus prædictus Domicel- lus in Poloniam cum ſuis complicibus fugit. Eodem anno Wladislaus Dux a Rege Friderico in maximam recipitur gratiam, filiam Marchionis Alberti de Saxonia Dominam honeſtiſſimam, optimis ornatam moribus ſibi jungit matrimonio. (o) Anno Dominicæ Incarnationis MCLVI. Rex Fridericus collecta plu- rima multitudine Principum , & aliorum militum , Henrico Duce Saxoniæ, & Friderico filio Regis Conradi , aliisque Principibus ſibi adjunctis Romam ad Papam Adriunum, ut eum in Cæſarem jure debito conſecret, iter cum forti manu militum arripit. Cum autem in exitu Alpium ante ipſam Vero- nam civitatem ad Guordum caſtellum inexpugnabile pervenerunt, Veronen- ſes tanquam ex ſuo jure tranſitum ſibi , & ſuis prohibent, dicentes eum eſſe nondum Cæſarem, ſed Regem, propter hoc eum ex eorum jure eis debere pecuniam perſolvere, ſi inde Romum tranfire velit. Poſtquam ve- ro eum in Cæſarem conſecratum receperint , ei tunc honorem Cæſari de- bitum perſolvent , non ante. Hæc Rex Fridericus audiens , iram reprimit, & eam diſſimulans, verba dans bona, pecuniam, quam exquirunt, eis promittit , & tanquam ſuper hoc ſecuritate data , Veronum illæſis exerciti- bus ſuis tranſit. (p) Regalibus itaque ultra poſitis exercitibus , mandat Veronenſibus, ut pro debita pecunia veniant , qui verbis ejus credentes, XII. meliores , & nobiliores , & aliis pluribus nobilibus adjunctis pro pecunia promiſſa ad Regem dirigunt , quos ipſe Rex hilari vultu ſuſpiciens , de promiſſa pecunia verbis datis optimis , eos capi præcipit , & plurimis ex eis trucidatis , XII. nobiliores ſuſpendi præcipit. Et cum quidam de pro- pinquiori linea cognatum ejus eſſe ſe diceret, & hoc teſtimonio comproba- ret, propter hoc altius , tanquam nobiliorem ſuſpendi præcipit , poſteris ſuis F 2 (o) Is Wladislaus Dux Poloniarum eſt, cum jam anno 1153. author memoret a Wladislao noſtro Juditham in conjugem acceptam. Hoc plane enim tempore Polonici Scripto- res memorant Wladislaum ſuum Friderici Imp. gratiam aucupatum , qui iſthie in exi- lio degebat , alienaque vivebat prope Bambergam gratia. Ex hoc loco vero habeant Scriptores Poloni Wladislaum ſuum duas habuiſſe uxores , quod veroſimillime tot in- ter hiſtoricos ſententiis anſam præbuit, ut alii Adelheidem uxorem ejus alii Chriſtinam appellarent, alii Henrici IV.Imp. filiam, alii filiamLeopoldi Marchionis Auſtriæ aſſererent, de quo acervatis authorum plurimorum documentis copioſiſſime agit Sommersbergius T. I. p. 303. 304. (p) Abhinc conferri poteſt Othonis Morenæ de rebus Laudenſi- bus hiſtoria apud Leibnitium T. I. ſcript. Brunſwic. p. 811. Ceterum Vincentius hic duorum annorum geſta Friderici Imp. in hune annum acervavit , cum ejus expe- ditio, & coronatio ad annum præteritum ſpectent. Vide Hanium in Frideric. I p. 258.

Strana 44
CHRONICON 44 ſuis hoc relinquens , ut cæteris timorem incutiens , ne talia contra Domi- nos ſuos agere præſumant. Interea Papienſes & Cremonenſes ei tanquam Do- mino ſuo chariſſimo cum multa electa militia occurrunt , & in ſervitium ejus Regiam viam proficiſcuntur. Tandem Rex optatam ingreditur Ro- mam, & in conſtituto tempore a Domino Papa Adriano in Imperatorem conſecratur. Cumque conſecratione peracta in ſtationibus regalibus in planitie pulcherrima ante Regiam urbem Romam poſitis, de eorum jure cibos ſumerent , Lateranenſes antiquum faſtum ſomniantes , de Domini Im- peratoris conſecratione, tanquam contra eorum voluntatem facta, indigna- ti , forti manu contra ipſum armantur. Quid plura ? armatæ acies ultra Tyberim progrediuntur ; hæc dum Imperator audit, contra armat exerci- tus , & nullum in eos inſultum fieri præcipit , quoad usque in planum pro- grediantur. Lateranenſes contra Imperatoris exercitus in planos campos egrediuntur , a primis aciebus congreditur , fitque pugna. Verum cum Imperator Fridericus cum filio Regis Conradi , & aliis principibus eos in- fronte viriliter cæderet , Henricus Dux Saxoniæ per factos muros, quos quondam Henricus Imperator fregerat, Romam intrat , & ab ipſo ponte a tergo eos vir bellicoſus invadit. Et cum ad ferream portam, quæ in me- dio pontis eſt, fere perveniſſent, Lateranenſes hoc conſpicientes, & inter duo mala minus malum eligentes, tam ab hoſtibus, quam a ſuis ferream portam claudunt , & ſic miſerabiliter proſtrati , quidam gladio, quidam naufragio interierunt, reliqui capti Domino Imperatori numero CCC. ſunt præſentati. Quos Imperator Domino Petro Romanæ urbis præfecto, qui eidem fideliter adhæſerat , tradidit, cujus ipſi tam Romæ Palatia , quam alias munitiones propter hoc destruxerant. Ex quibus præfectus urbis quosdam pro tanto auſu punivit ſuſpendio, a quibusdam vero plurimam accepit pecuniam. Et ſic Imperator in tam planiſſimis campis, quos nos ipſi , nobis hæc referentibus , qui huic victoriæ aderant , vidimus , Domi- no auxiliante, optata potitus eſt victoria. Poſt hanc itaque victoriam Im- perator cum Domino Papa Adriano fœdere juncto, & peracto, quod Ro- manos , qui hoſtes Imperii ſe fecerant, nec ipſum Regem Siciliæ , qui Im- perio non obaudiebat , ſine conſilio & voluntate Domini Papæ , nec e converſo Dominus Papa ſine conſilio & voluntate Domini Imperatoris in gratiam eos reciperet, feliciter in Lomburdiam revertitur. Mediolanenſium itaque offenſæ non immemor, Terdonam civitatem Regiam, quæ contra Imperatorem cum Mediolanenſibus juraverant , obſedit, & forti militia eam cingens , Papienſibus , Cremonenſibus , & aliis Lomburdiæ civitatibus auxilium ei præſtantibus , plurimis ex utraque parte peremptis , funditus deſtruxit, vi-

Strana 45
VINCENTII 45 victis ſolam tribuens ſalutem. Nullus enim tam Epiſcoporum , quam alio- rum ab hoc (q) retrahere potuit. Hæc, Haſta Regalis & fortiſſima civitas Terdonæ vicina, quæ cum ea juramentis Mediolanenſium aſſibilaverat , conſi- derans, ad Dominum Imperatorem confugit, & omnes exceſſus ſuos pe- cunia placat , quæ apud Imperatores & Principes plurimum valet , & plu- rima diſponit, ſic tamen, quod omnes turres, tam parvas, quam maxi- mas ad laudem Domini Imperatoris eos deſtruere oportuit. Guorum rui- nam ipſi vidimus, totam etenim Italiam fere in ſervitio Domini Danielis cum Imperatore peragravimus. His itaque peractis Dominus Imperator, ex conſilio ſuorum Principum Veronenſes in gratiam ſuam recipiens , per Veronam Teutoniam cum triumpho feliciter revertitur. (r) Anno Dominicæ Incarnationis MCLVII. Imperator Fridericus gene- ralem Curiam Würzburg in festo Pentecostes convocat, ubi Dominam Bea- tricem , filiam Ducis Burgundiæ matrimonio ſibi copulat. His nuptiis , Dux Wladislaus cum Epiſcopo ſuo Domino Daniele & Domino Theobaldo fratre ſuo ex vocatione Domini Imperatoris adeſt. Guid igitur ? ſicut tanti Impera- toris decent, nuptiæ celebrantur; in his nuptiis inter Imperatorem & Do- minum Danielem , Dominum Gervaſium Præpoſitum Wiſſegradenſem Ducis Bohemiæ Cancellarium, virum magni conſilii, talis oritur machinatio, quodſi Dux Wladislaus in perſona ſua , & militia ſua , prout melius poteſt ad obſequiendum Mediolanum (s) Imperatori auxilium præbere promiſerit, cum Regio diademate decorare, & in augmentum honoris ſui ei caſtrum Budiſſin ſe reddere promittit , & hoc nullis Boemorum ſcientibus præter ſu- pradictos duos viros juramento confirmavit. Et hac fabricatione inter ſe ſepulta, poſt celebratas nuptias læti ad propria redeunt. Anno Dominicæ Incarnationis MCLVIII. Imperator Fridericus Du- cis Wladislai exulis Poloniæ, & ſororis (t) ejus, quæ ei matrimonio juncta fuerat , miſertus , eum ad reſtituendum in Poloniam parat exercitus , ad fra- tres ejus Boleslaum & Meskam , qui eum expulerant, legatos mittit, præci- piens, F 3 (q) Supple, eum. (r) Hoc anno nihil prorſum de gestis Boemiæ & Wladislai retulit Vin- centius quantus quantus intentus rebus Friderici Italicis. Miror tamen eum de Duca- tu Auſtriæ hoc anno erecto tacuiſſe , in quo non poſtremum erat ſtudium Wladislai Ducis noſtri, ut ipſum diploma Friderici Imp. Ratisbonæ XV. Kal. Octob. datum in- nuit. (s) Originem & cauſas hujus contra Mediolanum ſuſceptæ expeditionis fuſiſſi- me narrat coæyus Scriptor Otho Morena apud Leibnit, Script. Brunſwic. T. I. p. 806. & ſeqq. (t) Veroſimillime : Sororia ejus , niſi author hic ſororem pro uxore acce- pit, quo nomine Principum uxores etiam appellatas docet Carolus Dufreſne.

Strana 46
46 CHRONICON piens, ut ei ducatum reddant, vel ei armis reſpondeant. Legati in præ- cepto ejus nihil efficiunt, ad introitum Poloniæ ſuper fluvium magnum & profundum, tranſitu difficilem, qui Odra dicitur, ad caſtrum Glogow dictum ponunt exercitus. Ad hanc expeditionem Wladislaus Dux Bohemiæ ab Im- peratore vocatus , cum fratribus ſuis Domino Honrico & Theobaldo , & Prin- cipibus Moravia, & aliorum Baronum cum forti militia venit, & primus eum omni militia ſua ſuper dictum fluvium forti impetu tranſit. Hoc Poloni cernentes in defenſionem contra eos, & Imperatorem ire non valentes , caſtrum ſuum Glogow fortiſſimum imprimis comburitur. Poſt hoc Imperator cum omni militia fluvium tranſiens progreditur in antea ; talia Poloni cernentes , quid factu opus ſit , ſuos conſulunt ſapientes , interea , quæcunque inveniuntur ab exercitibus deſtruuntur. Sapientum itaque ſuorum inito conſilio , ut eos Wladislaus Dux Bohemiæ eorum conſanguineus conveniat , exquirunt. Dux autem voluntatem eorum ſatisfaciens , pro ſecuritate , utraque parte datis obſidibus , eos convenit , & tanquam fratribus fidele dat conſilium , ne Imperatorem usque in campeſtria venire patiantur , ſed ejus voluntati ſa- tisfacientes , quoquo modo poſſunt, eum placent , ut redeat. Huic con- ſilio Poloni conſentientes, inter Imperatorem & eos, eum Mediatorem pro bono pacis fieri expoſtulant. Dux itaque medium ſe inter eos confe- rens, Imperatorem pro eis, ut eis parcat, jam ſubjectis, rogat, Imperator autem ex conſilio ſuorum Principum eis reſpondit : quod pro tali audacia, quod Domino ſuo Imperatori ſe opponere præſumſerint , talem prius ſatisfac- tionem faciant : Dux eorum diſcalceatis pedibus , nudum ſuper ſe ferens gladium in conſpectu Domini Imperatoris publice veniens , ſe peccaſſe confiteatur , condignam pœnam ſuſcepturus , & quod fratrem ſuum exu- lem recipiat, vel quare eum de ducatu ſuo ejecerit? ad Curiam condictam Domini Imperatoris ei reſpondeat. Dux Poloniæ tali neceſſitate cum ſuis adſtri- ctus, hoc totum ſe facturum promittit, & ad curiam Imperatoris ſe venturum, & fratri ſuo ſe reſponſurum. Guid ultra? Imperator in condicta curia ſuis circum- datus principibus, ſuo ſedet pro tribunali : Dux Poloniæ tali neceſſitate cum ſuis adstrictus, diſcalceatus pedibus, nudum ſuper ſe ferens gladium, Duce Bohemiæ ei ſecuritatem præbente, coram progreditur, Imperiali Majestati præſentatur, ſe contra Imperialem dignitatem male feciſſe confitetur. His ita expletis, plurimam in gratiam Imperatoris in oſculo pacis recipitur, curia ei ad reſpondendum fratri de injuria illata, in Natali Domini Mag- deburgi indicitur. Eodem anno Dominus Duniel Epiſcopus Pragenſis in legationem ad Regem Hungariæ (u) -- dirigitur ad rogandum militiam ex parte ejus contra Me-

Strana 47
VINCENTII. 47 Mediolanenſes, qui in festo S. Stephani Regis eorum, legatione peracta, im- petratis videlicet quingentis Sarucenis , cum multis muneribus in Bohemiam revertitur. Eodem anno Dominus Joannes VIII. Olomucenſis Eccleſiæ Epiſcopus feliciter obiit, (x) pro quo Dragon Ducis Wladislai capellanus electus fuit, ſed ſupra ſe hoc onus eſſe conſiderans in brevi per omnia publice recuſa- vit. Ottone autem Duce Moraviæ ex parte totius Olomucenſis Eccleſiæ Domi- num Joannem de Lutomiſsl Abbatem virum optimum, & converſationis bonæ, modeſtum, nominari poſcente, ſecundum voluntatem eorum, in feſto S. Michaelis in choro Pragenſi in Epiſcopum eligitur. Dominus autem Daniel Pragenſis Epiſcopus , qui ad curiam Domini Imperatoris ad reſpon- dendam legationem Ungaricam Würtzpurgk ire debebat, religioſorum viro- rum in hoc deſiderium conſiderans , hanc electionem adjutorio Dei ad ef- fectum perducere desiderans, prædictum electum ab Imperatore, more ſolito inveſtiendum, ad Imperatorem ſecum honorifice adducere non di- ſtulit. Obſides quoque Polonorum, quos pro bono pacis Imperatori per Ducem Bohemiæ Wladislaum ſedaturos promiſerant, ex mandato prædicti Ducis ad curiam Domini Imperatoris Würtzpurgk adducit ; ex quibus bonæ indolis puerulus , filius unicus Principis Lukſe Pragæ obiit. (y) Quid igitur ? Dominus Pragenſis Epiſcopus , cum Domino Moravienſi electo ad curiam condictam pervenit, ubi, quod volebat , cito ſecundum voluntatem eis occurrit. Nam Dominus Imperator ſecundum petitionem Ducis Bohemiæ, & Domini Epiſcopi, & aliorum, Dominum Joannem electum regalibus inveſtit, & inveſtitum ad Dominum Arnoldum Moguntiæ ſedis Archiepiſcopum cum literis ſuis , & legato ſuo Alberto Marchione ad conſecrandum in Epiſcopum dirigit ; Archiepiſcopus autem, tam honeſtæ petitioni annuens , eum Erffordiæ conſecrat , & conſecratum una cum Do- mi- (u) Supple. a Friderico Imperatore, id ex ſequentibus clarum fit. At Chronographus Zaza- vienſis anno 1157. refert Danielem Epiſcopum cum Friderico Abbate Poſtoloprtenſi aliisque proceribus profectos adHungariam,ut Wladislai filio Friderico ſponſamRegis Hun- gariæ filiam deducerent , e quibus colligitur Danielem hoc , & præterito anno in Hungaria fuiſſe. (x) Chronicon Sażavienſe Joannis Olomuc. Epiſcopi mortem ad XI. Kal. Martii anno lapſo rejicit , uti & expeditionem in Poloniam , e quibus liquet ſeu Apographum noſtrum in numeris & partitione annorum a poſteriore nonnemine depravatum eſſe , ſeu ipſum Chronicon Zazavienſe : cum Dlugoſſus l. 5. aliique expe- ditionem Friderici in Poloniam in hune ipſum annum 1158. rejiciant. (y) Iſtud omnibus Scriptoribus Polonis hactenus incognitum: Lasko autem ſeu Lesko fuit filius Boleslai Criſpi , quem pater moriens Mazoviæ & Cujaviæ Ducem conſtituit, ut habet Kadlubecius l. 3. ep. 31. & qui dein ſine herede deceſſit, ut refert Dlugoſſus l. 6. ad an. 1186.

Strana 48
48 CHRONICON mino Pragenſi Epiſcopo gregi ſuo remittit. Qui a Canonicis Olomucenſibus, & omni clero , & populo honorifice ſuſceptus , & in cathedra ſua locatus, ſupercilia Phariſ�orum contemnens, Epiſcopatus ſui gubernacula feliciter regere cœpit. Eodem anno Wladislaus Dux Bohemiæ Ratisbonam ad cu- riam Imperatoris , Marchionibus , & aliis Principibus indictam cum ſuis venit Principibus, ubi, quod clanculum agebatur, in publicum perduci- tur ; nam Dominus Imperator prædictum Ducem ob fidele ejus ſervitium coram omnibus ſuis Principibus , 3. Idus Januarii Regio ornat diademate, & de Duce Regem faciens, tanto exornat decore. Pro tanti ſui Ducis exaltatione omnes Principes & proceres lætantur Bohemiæ , Canonici & to- tus clericalis ordo cum ſuo præſule Daniele maximo tripudiant gaudio, om- ni populo applaudente tanto decori. (z) Rex itaque Wladislaus, tantis se decoratum videns honoribus, quomodo tantis ejus reſpondeat honoribus in propria perſona cum ſuis Principibus & forti militia ad obſidendum Mediolanum Regalem Lombardiæ civitatem antiquiſſimam , ſitu loci munitiſſi- mam , & mirabili militia fortiſfimam, ſe iturum, & contra eos , qui colla ſua ejus Imperio ſubdere nolunt , armis ſuis ſe pugnaturum promittit. Tanto audito adjutorio Imperialis militia plurimum exhilaratur , & ad ſuos hoſtes devincendos, diverſi pugnæ modi, jam in eorum cordibus præparantur. Regi autem novo Bohemiæ in adjutorium tota Bohemiæ fremit juventus. His itaque peractis Rex Wladislaus tanto honore decoratus , lætus cum ſuis in regalem civitatem Pragam revertitur, & ad hoc propositum, videlicet verſus Mediolanum iter movendum, Bohemiæ Baronibus generalis curia Pru- gæ celebranda indicitur ; in qua Dominus voluntatem ſuam in propria per- ſona ad obſidendum Mediolanum ſe velle ire omnibus oſtendit. Quod qui- dam nobiles de ſenioribus Bohemiæ audientes, non bene hoc factum eſſe dicunt , quod ſine eorum conſilio tale quid actum eſſet, & eum , cujus hoc actum eſſet conſilio, vere dignum cruce referunt; hæc omnia Domi- no Danieli Pragenſi Epiſcopo, qui ex maxima parte hujus rei fabricator extiterat, imponentes, & in eum crudeliter ſævientes. Rex hæc eos Do- mino Epiſcopo eorum objicere conſiderans , nullius , inquit , conſilio hoc Domino Imperatori promiſi, ſed ſic ejus honoribus mihi ab eo impenſis propria voluntate reſpondeo; qui me in hoc negotio juvare intendit, hunc (z) Nec hic , nee alibi uſpiam Vincentius mentionem facit leonis bicaudati a Friderico Imp. Wladislao , Boemiæque regno in clypeum dato, nec diploma ejusdem Cæſaris ea de re verbum habet , ut procul dubio inter fabulas reponendum ſit clypeum eum benefi- cio Cæſaris Boemiæ obtigiſſe , quemadmodum & alterum : tot milites noſtræ gentis ab Imperatore ad Mediolanum nobilitatos , quaſi vero nobilitatem Wladislaus ipſe noſtris conferre nequiviſſet. Sed rem hanc copioſe tractabimus in Annalibus Hayecianis.

Strana 49
SINCENTII. 49 hunc honore debito, & pecunia ad hoc neceſſaria, ut decet, exorno, qui vero negligens , mulierum ludis contentus , & otio , mea pace, ſecurus propria ſedeat in domo. Hæc a Rege ſuo Bohemi audientes, contra Me- diolanum ſæviunt in arma, & maxime nobilium ad hoc ſtrenua fremit ju- ventus , in eorum cantibus , & in eorum ſermonibus Mediolani reſonat ob- ſeſſio ; armaturæ undique præparantur , & reparantur arma , & non ſolum nobilium juventus , ſed & de populo plerique ruris opera rejicientes , & manus ſuas plus ligonibus & vomeri aptas, ſcutis , lanceis , & ceteris aptant armis militaribus. Hic rumor, dum ad aures domicellarum, quæ viros ſuos tenero diligebant amore, pervenit, earum corda perturbabat, & cum magno dolore & gemitu diem ad hoc movendum expectant. Ad eligen- dam contra Mediolanum militiam curia Pragæ Bohemis indicitur, ad hoc ido- nei eliguntur milites. Primo itaque ipſius Domini Wladislai Regis vexilla procedunt roſea , poſt lecta militum juventus fremens in arma progreditur, Dominus autem Gervaſuus Wiſſegradenſis Præpoſitus & Cancellarius , in quo maxime Domini Regis pendebat conſilium, & Domino ſuo Regi magis labores eligens & auxilium , quam otium & delicias, eandem expeditionem & labores arripit. Plurimæ domicellæ, quæ viros ſuos diligebant tenerri- me , viros ſuos jam Mediolani , jam in corde habentes , & tanquam contra illud dextrarios ſuos urgentes , eos cum fletu revocant , & eis quaſi aliquid ſecrete locuturx , eis dulcia figunt oſcula , eis filios ſuos ſalutandos offeren- tes. Qui parentes ſuos flere videntes, flere non ceſſant , cauſam fletus ignorantes. Per mediam Ratisbonam Regii egrediuntur exercitus, inde innumerabilem prædam pecudum , & aliarum rerum capientes , gladiis ſuis ſibi viam parantes ad fauces Alpium perveniunt , & quia omnes incolæ re- gionis Alpium fugerant, victualium, & potus nimia exercitus laborabant inopia. Tandem ad montem Pauſanum (qui noſtro vocabulo Pocen (a) di- citur ) perveniunt , ubi optimi vini maximam inveniunt abundantiam, qua defatigati exercitus recreantur , & reficiuntur. Poſt hæc infra montana a Brixienſibus, Tridentinis, per nuntios Domini Regis data ſecuritate, ſuorum victualium, & aliarum rerum neceſſariarum datur optimum. Inde ad præceptum Domini Imperatoris ponte ſuper Attaſim fluvium navibus facto, ultra Veronam Regiam civitatem progrediuntur, & ſuper lacum circa Var- dam inter olivas ſpecioſiſſimas ſua figunt tentoria, ubi olivas pretioſiſſimas ad focum , & equorum ſtabula , & malogranata tanquam ſalices cædi vi- dimus. Veronenſes autem hoc conſiderantes, Domino Regi plurimam offe- rentes pecuniam, exorant, ut in campeſtria Brixienſium, qui contra Im- G pe- (a) Pulkava habet: Pozen.

Strana 50
50 CHRONICON peratorem cum Mediolanensibus fuerant confoderati, ſuos moveat exercitus; qui eorum petitioni ſatisfaciens verſus Brixiam ſuos movet exercitus , circa quam campos invenit planiſſimos , exercitibus aptiſſimos. Volens itaque conſiderare, quantam exercituum habeat fortitudinem, armari ſuos exer- citus præcipit , qui armati ordine ſuo diſpoſiti, in medio eorum ipſius Domini Regis exercitu fortiſſimo exiſtente, contra Brixium progrediuntur, & fere usque ad portas eorum progredientes, læta in armis juventus dex- trariis inſidens , Brixienſes ad arma provocant ; ipſi autem plus ſaluti ſux conſulentes , extraire non præſumunt , ſolummodo muros ſuos defendunt. Hoc Bohemi conſiderantes, non longe a Brixia in mediis frugibus ſua po- nunt tentoria , & totam provinciam eam penitus deſtruunt , (b) maximam prædam pecudum, & aliarum rerum in ſua caſtra ducentes. Brixienſes dum hoc conſiderant, Domino Duniele Pragenſi Epiſcopo, qui in ſervitium Domini ſui Regis Bohemiæ cum militia ſua , & cum Desluo, Peregrino , De- thebo, Vincentio ; Ottone, & aliis capellanis comitatus , in eandem expedi- tionem venerat, mediante, per Dominum Odonem Cardinalem, & per conſules ſuos Dominum Regem conveniunt rogantes , ut per ejus inter- ventum gratiam Domini Imperatoris obtinere poſſint, plurima ei offerentes munera, quod eis Rex ſe facturum promittit. Interea Imperator cum exer- citibus ſuis maximis advenit (duabus etenim ſeptimanis , antequam Impera- tor Lombardiam intraſſet, Bohemi Provinciam Brixienſem totam destruxerunt) cui Rex Bohemiæ cum ſuis occurrit exercitibus. De adventu Domini Impera- toris plurimo gaudio omnes tripudiant exercitus , qui ſuper Oleam fluvium non longe a Brixia fua Imperialia figi præcipit tentoria ; (c) Brixienſes au- tem tantæ fortitudini reſiſtere non valentes, per Regem Bohemiæ ad gratiam Domini Imperatoris adducuntur , Domino Imperatori & Regi plurimis da- tis muneribus , obſidibus & juramentis datis , quod ad obſidendum Medio- lanum electam Domino Imperatori mittant militiam. His ita peractis, ver- ſus Mediolunum moventur exercitus, venitur ad Aduam flumen rapidiſſimum, nullo vado transmeabile, ubi pontes deſtructos invenimus, ad quos pluri- mam Mediolanenſis Provinciæ hominum multitudinem reperimus , qui con- tra Imperatoris exercitus ſagittas mittentes, clamoribus ſuis exercitibus plu- rima (b) Otho Morena cauſam hujus devaſtationis verbis his exprimit: Brixienſes ſuper ſcutiferos Regis Bohemiæ, qui prius quam Imperator venerant, irruentes, equos ipſorum abſtule- runt, pluresque iuterfecerunt: alii vulnerati, pluribus ſemivivis relictis, fugerunt. Quod cum audiſſet Rex Bohemiæ valde ira commotus eſt, ac deinde cœpit ipſo & omnis ejus exer- citus , qui magnus nimis erat, totum Epiſcopatum Brixiæ, quantum poterat, devaſtare. Leibnit. c. l. p. 816. (c) Otho Morena per quindecim dies ibi moratum Imperato- rem, multasque villas & caſtra igne cremaſſe ait. ibid,

Strana 51
VINCENTII. 51 rima inferebant opprobria , arcatores & baliſtarii plurimas contra eos per- tentant ſagittas, ſed propter latitudinem fluminis nihil proficiunt. Supra ripam juxta prædictum pontem Imperiales ponuntur ſtationes, quibus un- dique plurimi replentur campi ; infra autem has ſtationes per unum millia- re Domini Regis Wludislai Bohemia, & Domini Theobaldi fratris ejus, & Domini Danielis Pragenſis Epiſcopi ponuntur tentoria , poſt tot labores dul- ces capiuntur cibi. Interea Bernardus filius Sohieslai, Odolen filius Ztris (d) miles ſtrenuus, cum duobus militibus vadum invenire pertentant , quod non invenientes , mediis fluctibus ſe committit , uno eum tantum ſocio ſe- quente , quos mediis fluctibus ſic rotari vidimus , quod nunc ipſi ſuper equis , nunc equi ſuper eos rotari videbantur , tandem Domino eos adju- vante, incolumes flumen transeunt, tertius vero eorum ſocius, vel quia equum, vel quia cor debile habuit, ad ripam revertitur. Hæc dum Regi referuntur , videlicet duos milites vadum inveniſſe , & jam torrentes fluctus tranſiiſſe, abjiciuntur tabulæ, tympanum bellicum percutitur, armantur milites, ipſo Rege Wladisluo ſtrenuo milite eos præcedente, inter medios fluctus præcipites ſuos impellit dextrarios , & ſic divina pietate eos conſer- vante , tam duros , tam præcipites ſuperant fluctus , nonnullis tamen mili- tibus ibi naufragio perditis ; ſic Rex Bohemiæ ſuperatis fluctibus, (e) ſua forti armata militia , ſuos irruit in hoſtes , eos ex omni parte circumdans militia , cæduntur , ligantur , captivantur plurimi. (f ) Ex utraque parte ad cœlum levantur clamores , Bohemorum læti de victoria , Mediolanenſuum funeſti de inopinata miſeria. Dum hæc geruntur , quidam ſacerdos ruricola ſuperpellicio pro lo- rica indutus, calvitio pro galea canus, ventre rotundo, funda ſua ſuper ripam ſtans , qui capiebantur , liberare viriliter laborat , ſed & ipſe captus in ſuperpellicio ante Regem Bohemiæ adducitur , quem Dominus Daniel ſuis precibus , ſuper hac pugna riſu maximo facto, quod funda ſua regales exercitus a tranſitu fluminis repellere nitebatur, pro remedio animx Do- mini Regis liberat a captivitate. Imperatoris autem exercitus primo Me- diolanenſes putant ſuis in adjutorium veniſſe ; verum tamen cum tympanum ſignum Bohemorum audiunt , (g) ſuos adverſarios eos viriliter cædere conſi- derant, læti de tanta victoria, lætos ad cælum clamores levantes, quo- mo- G 2 (d) Pulkava qui eadem verba refert, habet: Odolen filius Sczis de Chiſſ. (e) Otho Morena etiam Teutonicorum partem interfuiſſe memorat. Sed Vincentio oculato rerum harum teſti major adhibenda fides. (f) Otho Morena addit: Ponte turpiter derelicto. (g) E quibus conjicias tum certa ſigna, pulſusque tympanorum fuiſſe , e quorum ſono hoſtis aut amicus agnitus, constat enim Mediolanenſes etiam ſuis uſos tympanis.

Strana 52
52 CHRONICON modo, vel qua arte tam præcipites fluctus tranfierint, mirantur. Bohemi vero reliqua parte hoſtium fugata, plus de læta victoria, quam de præda curantes , caſtella , villas , & quæ poſſunt , igni committunt. Rex interea ad pontem ipſum ſe transfert, pro reparando ſolicitus. Ex utraque parte tam Imperatoris , quam Regis trabes comportantur utiles ponti, interea tantum laborem non dirimit ; Rex ex parte Mediolanenſi tutiori poſita cuſto- dia, cum ſuis illam noctem ſub dio peragit. His ita peractis dies advenit inopinatam eis apportans victoriam, dum etenim ſummo diluculo ad re- parandum pontem Domino Imperatori inſtanter darent operam, nuntians, quod exercitus Mediolanenſium , qui ad defendendum eis tranſitum miſſi fue- rant, jam ſuper eos veniant. Non fit mora; armatur militia, & quia exercitus majores ex alia parte aquæ remanſerant , ex conſilio , qui in hoc negotio periti fuerant, longe extra caſtra progreditur exercitus, ibi cum eis pugnaturus. Ad conſiderandum, quanta eorum ſit malitia , electi mit- tuntur milites , qui majori , & fortiori exercitui Mediolanenſium occurrentes, eum fortiter , ut milites fortes aggrediuntur , Mediolanenſes victi fugam in- eunt. Nec mirum , mors enim in tali re, vel ferro, vel pedibus vitanda eſt. Quos Bohemi inſequi, quamdiu poſſunt , non ceſſant ; ubi plurimis vulneratis Bohemis , Zueſt (b) Caſtellanus Melnicenſis interficitur , Diva (i) vero miles honeſtus mortale vulnus in fronte recipit. Hoc Bernurdus filius ſororis ejus conſiderans , de avunculo ſuo ulciſci deſiderans , eum inſequi- tur , & cum gladio ſuo , ut leo fortis , medium dividit. Bohemi vero plu- rimos ad terram ferro proſternentes, & ibi neci relinquentes, LXX. ex melioribus & nobilioribus militibus captis (k) ad Dominum Regem ſuum cum triumplo læti redeunt , & eos Regiæ tradunt poteſtati, quos Rex for- ti tradens cuſtodiæ Domini Imperatoris, pro perficiendo cu plurima mi- litia inſudat ponte. Quo perfecto Dominus Imperator cum electis mili- tibus rapidiſfimum flumen ſuperans, in auxilium ſic ubi opus eſſet, ad- venit. Alii vero Bohemorum alium pontem (l) ad opus ſuæ militiæ repa- rant, ubi pernimia ex utraque parte preſſa, magna parte pontis ruente, multi tam Boemi, quam Ungari naufragio interierunt. Dominus autem Epiſcopus Pragenſis Daniel prædicta audita victoria, etiam ibi Domino ſuo Regi debitum paratus exhibere ſervitium, in tanta ſe committens pericu- la, per pontem prædictum aquam tranſiens , in prædicto ponte vulneratis ſpi- (h) Pulkava habet: Zwort. (i) Pulkava: Dina. (k) Inter hos Alcherium de vico mer- cato , Ardivi Vice-Comitem, Robo-caſtrum & Monacum de Abonis & Frincherium Ba- ſabelletam fuiſſe innuit Otho Morena. (l) Morena nonniſi unius pontis meminit, nec transmiſſi hujus fluminis ſeriem tanta accuratione , quanta noſter deſcripſit.

Strana 53
VINCENTII. 55 ſpiritualia præbens ſolatia. Rurſus autem cum per reparatum pontem Boemi tranſirent, propter maximam multitudinem preſſam, ponte majo- rem ruinam faciente, plures naufragio perierunt; nullus etenim vehe- mentiam eorum extrahere poterat. (m) Ego autem Vincentius hoc malum conſiderans , in tale periculum me præcipitare animum retraho, quid fac- tu opus fit in tali negotio cogitans , & potius ſaluti , quam audaciæ con- ſulens, cum Papienſibus, qui forum exercitibus Imperatoris adducebant, quibus viæ & pontes noti erant , ad ſtationes Ducis Carinthiæ , qui in ſupe- riore parte fluminis quandam fortem munitionem contra caſtrum Trek (u) cæ- perat , me cum familia meorum contubernalium confero , & ſic illam noc- tem , ſicut ſtatus illius temporis offerebat , exegi. Craſtina autem die, in feſto videlicet ſancti Jacobi, cum ſupra dicta familia ſalvis omnibus rebus noſtris exiſtentibus , per pontem Domini Imperatoris, ſecure fluvium tranſivimus , & ſic ad ſtationes Domini noſtri Regis & Domini Epiſcopi venimus , ubi multos naufragio , & Mladorkam ſcutarium (o) Epiſcopi no- ſtri de stationibus interiiſſe reperimus. Imperator vero pradicto flumine ſuperato Trek caſtrum Mediolanenſe valde forte obſidet, quod infra pau- cos dies cœpit, & ad cuſtodiendum illud, ibi forti poſita militia, diu in- ceptum iter progreditur. Venitur ad Laudam civitatem quondam valde nobilem , quam Pompejus , ſicut ab incolis civitatis illius audivimus , ſtruxe- rat, locans in ea pyratas, quos navali bello vicerat, eam a Lauda Princi- pe illorum pyratarum Lau vocans. Laudenſes itaque magno Domino Im- peratori & Principibus ejus , miſerias ſuas manifeſtare volentes, ut in me- dio civitatis deſertæ Imperatoris , & ſuorum Principum figantur tentoria, exorant ; Mediolanenſes etenim tam Laudam, quam Cumas , Regales civitates funditus deſtruxerunt, & incolas earum ſibi in ſervitutem redegerant. Quod ad voluntatem eorum fit; in medio civitatis destructæ figuntur ten- toria. Tantæ civitatis Imperator deſtructionem considerans, magnam de- structionem parat Mediolani. Interea Imperatore cum Rege Bohemiæ & aliis Principibus , quid de tanta audacia Mediolanenſum faciendum ſit per- tractante, (p) Laudenſis Epiſcopus Canonicis, Monachis, Clericis, Mo- nialibus , viduis , & aliis pauperibus ſibi adhibitis , in conſpectu Domini Imperatoris & ſuorum Principum progreditur , & ſecundum conſuetudi- nem eorum ſinguli ſingulas cruces portantes , ad pedes Domini Impera- G 3 toris (n) Otho Morena (m) Lege: Nullus enim ob vehementium fluctuum eos extrahere poterat. apud Leibnitium Script. Brunſwie. T. I. appellat. caſtrum Tercii. Jam Trecii. (°) Id eſt armigerum Carolus Dufreſne in Gloſſario. (p) De his & poſterioribus usque ad ipſam obſidionem Mediolani nihil Otho Morena.

Strana 54
54 CHRONICON toris proſternuntur , & ut civitatis ſuæ deſtructionem , & eorum miſerias aſpiciat, & emendare dignetur, exorant. Quem ad hoc emendandum non ſolum eorum movent lacrymæ , ſed etiam civitatis eorum deſtructio, Eccleſiarum quoque deſolatio, Imperiale monaſterium, ſedes Epiſcopalis, in qua ſanctus Baſſianus glorioſiſſimus confeſſor , & illius loci Epiſcopus quieſcebat , & alia plurima monaſteria, tam Monachorum, quam Monia- lium ſemiruta a divino officio vacabant. Dum hæc geruntur, Mediolanen- ſes ad curiam Domini Imperatoris cum ejus conductu veniunt , de his om- nibus Domino Imperatori ſatisfactionem offerentes ; Princeps eorum verba humilia, & ſatisfactionis promiſſionem audiens, ut ea recepta eos in gra- tiam ſuam recipiat , citius ad propria redire cupientes , dant confilium. (q) Surgens autem Ravennatenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcopus contra hoc reſpon- dit : non eſt, inquiens , vobis nota aſtutia Mediolanenſium , dulcia quidem vobis verba, & humilia offerunt, ſed aſtutam vulpem ſub pectore ſervant, menſura, qua aliis menſi ſunt, remetiatur eis, Eccleſias Dei, civitates li- beras Imperatoris deſtruxerunt, deſtruantur & ipſi, nullam in eis miſeri- cordiam fecerunt , nec eam conſequantur. Hæc Dominus Imperator cum ſuis audiens Principibus , ejus acquievit conſilio, & per ſuæ abjectionem chirothecx ex more antiquorum Imperatorum eos publice in ſuum Ban- num mittit, (r) per hoo ostendens esse manifestos hostes Imperii. Hac conſideranis læta juventus: fremit in arma. Poſt hæc proxima die vix duobus milliaribus a Mediolano ponuntur exercitus in arma promtiſſimi , & cum poſitis ſtationibus plurima militia huc & illuc equitando tempus de- duceret , Herkenbertus Princeps de Regia ſtirpe , ipſius Imperatoris cogna- tus , aſſumtis plurimis militibus , quaſi indignans , quod Bohemi tot & tanta fecerint , Mediolunum progreditur: verumtamen cum ultra Abbatiam Val- lem Claram Monachorum Clarevallenſium, lorica ſua quoquo modo ſuper- poſita dorſo ſuo, tanquam ſecurus ſpaciando deambularet , Mediolanenſis ſuper eum irruit militia, alii tam ſubito & inopinato rei eventu perterriti, ſubito fugiunt , ipſe vero nobilis Princeps Herkenbertus hæc conſiderans, cum eis pugnaturus de ſuo deſcendit dextrario , aliis ſubterfugientibus, paucis ſcutiferis & ſuo Agaſone viro nobili & ſtrenuo milite eum juvante, ſupra nominatus Princeps a Mediolanenſibus victus humi proſternitur, ſupra dic- (q) Oratio hæc ſic reſtituenda: Principes eorum verha humilia, & ſatisfactionis promiſſionena audientes, ut Imperator ea recepta eos in gratiam ſuam recipiat, citius ad propria redi- re cupientes , dant conſilium. (r) Hem ceremoniam banni Imperialis vix alibi prodi- tam ! eadem quidem refert etiam Continuatio Coſmæ Viennæ edita , ſed ejus authog ut cetera pleraque e Vincentio noſtro hæc exſcripſit.

Strana 55
VINCENTII. 55 dictus Marſcallus ejus , ne interficiatur , armis prohibet , qui cum ipſo in- terficitur. Abbatiæ ſupra dictæ Monachi , ne corpora tantorum virorum a beſtiis conſumantur, pietate ducti in Monaſterium deportant. Quorum carnes ibi ſepultæ fuerunt, oſſa , miſerabile obſequium, in terram ejus ſunt deportata. Ibidem Diva (s) miles ſtrenuus, qui ſuper Aduam flumen mor- tale vulnus acceperat, ſepelitur. Hæc fama ad aures Domini Imperatoris pervenit , unde maximo dolore commotus , plus in Mediolanenſes ſævit , ut ad arma ad ſignum Domini Imperatoris , tota ſua militia ſit præparata, in- dicitur. Dies oritur , multis mortem, multis apportans victoriam. In campis planiſfimis jam ante Mediolunum exercitibus aptiſſimis ad bellum Im- periales armantur exercitus. In prima itaque fronte militiæ Ludovicus fra- ter Imperatoris Palatinus Comes de Rheno in primo juventutis ſux flore, juvenili decore & fortitudine præclarus , ex antiquorum ſucceſſorum ſuo- rum dignitate, Suevorum armata militia, Papienſum & Cremonenſium, qui hujus expeditionis fabricatores extiterant , ſibi militia adhibita in campeſtria progreditur. Secundum locum Fridericus filius Regis Conradi , in annis juvenilibus, Dux de Rottenburg, cum forti militia poſſidet; ad hunc exer- citum augendum , Hugo Marchio Montis Ferrati, qui materteram Imperatoris matrimonio ſibi junctam habuit , cum Vcronenſium, Brixienſium, Mantuanen- ſium forti militia accidit. (t) Tertium locum Wludislaus Rex Bohemiæ cum ſuo exercitu, quem de tota militia ſua in unum collecta collegerat, valde magno & forti, ſine Lombardorum additamento poſſidet. Guarto loco Henricus Dux Auſtriæ, cum aliis Principibus de Auſtria ponitur. Quinto loco ipſe Imperator Fridericus cum ſuo exercitu, cujus longitudinem & latitudinem comprehendere difficillimum erat, valde terribili progreditur. Sextus exercitus de Bavarorum militia, & aliarum regionum Alemanniæ con- ſtructus procedit , cui Rector Princeps Otto Palatinus Comes cum ſuis fra- tribus de Ratisbona præficitur. Septimus exercitus ex Teutonicorum & Lom- bardorum militia collectus procedit. Sic tanti & tot exercitus candore ferri horribiles verſus portam Mediolanenſem , quæ Romana porta dicitur, proce- dunt , & ſic nullo impediente ad urbem diu optatam perveniunt ; Mediola- nenſes autem in campis contra tot , & tantos Imperatoris exercitus bello ſe committere non præſumentes , foſſata ſua , & munitiones , quas circa mu- ros ſuos fecerant , armata manu cuſtodiunt. Dominus autem Imperator videns extra munitiones ſuas eos non audere procedere , ante portam præ- dictam, quæ Romana porta dicitur , nomine & re major, ſua figi præcipit tentoria, forti pro cautela circumpoſita militia, & ut ad alias portas Me- dio- (s) Pulkava: Dina. (1) Accedit.

Strana 56
56 CHRONICON diolanenſes aliorum Principum figantur tentoria , præcipit, & in brevi fit, quod præcipit; ad diverſas portas diverſorum exercituum figuntur tento- ria. Interea Wladislaus Rex Bohemia non longe a Medioluno ſua figi præci- pit tentoria, expectans , quæ porta ad obſidendum ei ab Imperatore de- putetur. Mediolanenſes vero , ex qua parte eos invadere poſſint , conſide- rant. Et in prima militia exercitum Ludovici fratris Imperatoris invaden- dum , qui ad portam S. Dionyſi eorum Epiſcopi fuerat poſitus , ſuum po- nunt ſtudium ; & circa horam veſpertinam armata manu, ut fortius poſſunt, progrediuntur. Guibus prædictus Princeps in primo flore ſuæ juventutis, ut ſtrenuus miles, cum ſua occurrit militia, fit pugna, ex utraque parte fortiſſimi cæduntur milites , nec hi vincuntur , nec illi, videns autem præ- dictus Princeps ſe eis ſufficere non poſſe , ad Regem Bohemiæ plurimos mit- tit nuntios , rogans ut ei ſua ſubveniat militia. Hæc audiens Rex Bohemiæ tympanum ſignum bellicum percuti præcipit , nec fit mora , armata militia pugnantibus in auxilium progreditur. Hæc audiens Ludovicus Mediolanenſes a ſe repellere armis fortius inſtat. Interea Rex Bohemiæ cum ſuis ſplendi- dis armis , cum ſua forti militia primam militiam Mediolanenſem aggreditur, ipſum Principem eorum, & vexilliferum Dacium (u) medium lancea per- fodit, qui ibi mortaliter perfoſſus occubuit. Ceteri vero milites Bohemiæ, qua quis potuit , irruunt in hoſtes , umbo umboni alliditur , pes pede teri- tur , fortium virorum fortiſſimi reſonant ictus. Mediolanenſes pro libertate adverſariis ſuis fortiſſime reſiſtunt , ex utraque parte fortiſſimi cæduntur milites. A veſpertina hora usque ad crepuſculum durat prælium. Mediola- nenſes tandem plurimis amiſſis & captis , Bohemorum ictus non valentes ſuſti- nere , inter muros ſe retrahunt , quos Bohemi victores usque ad ipſas por- tas cædentes , inſequuntur. Interea nox prælium dirimit , quod niſi dire- miſſet, Bohemi victores una cum eis civitatis muros intraſſent. Rex vero Plurimi lætus de victoria cum ſuis victoribus ad ſua revertitur tentoria. autem milites plurima ad ſtationes ſuas reportaverunt vulnera. In hoc autem prælio in juvenili ætatis ſuæ flore Mikus, Otto, Zueſtecz. («) Gerardus magni Grabiſſæ,* ut leones fortes occubuerunt. Quos cum Domino noſtro Daniele Pragenſi Epiſcopo in Abbatia Vullis Claræ non longe a Mediolano cum maximo planctu ſepelivimus. Mediolanenſes tantam fortitudinem Bohe- morum conſiderantes extra has portas exire non præſumunt, imo ab eis ſe ſe fortius munientes , lapidibus eas omnino obruunt , ſola ex hac porta contenti portula. In Palatiis Abbatis Dyoniſii optimis ante ipſam portam Rex Bohemiæ ſuas ponit manſiones, militum ſuorum ex omni parte ſtatio- ni- (u) Pulkava: Darium. (x) Pulkava: Mikuſs, Otto, & Zuiestek. Forte: Filius.

Strana 57
VINCENTII. 57 nibus poſitis , Mediolanum ex omni parte circumdatur militia. Huic ita- que & tam forti obſidioni in ſervitio Domini Imperatoris hi adfuerunt Principes: (y) Wladislaus Rex Bohemorum cum Domino Theobaldo inclyto fratre ſuo , & aliis Principibus & primatibus. De Principibus autem Alle- manniæ hi huic negotio adfuerunt Principes : Fridericus filius Conradi Regis, Dux de Rottenburg, Henricus Dux de Auſtria, Ludovicus frater Imperatoris, Palatinus Comes de Suevia. Otto Palatinus de Bavaria cum ſuis fratribus, duo filii Marchionis Alberti, & alii Principes de Saxonia cum forti militia, plurimi quoque totius Teutoniæ Principes. Adfuit quoque Peregrinus Pa- triarcha Aquilegenſis, Fridericus Colonienſis Archi-Epiſcopus, Wikmannus Mag- deburgenſis Archi-Epiſcopus, Anſalinus Ravennatenſis Archi -Epiſcopus , Her- mannus Verdenſis Epiſcopus, Daniel Pragenſis Epiſcopus, Ratisbonenſis, Würtz- burgenſis Epiſcopus , Eicenſis (z) Epiſcopus , Wormacienſis Epiſcopus, Alexan- der Laodicenſis Epiſcopus, Metenſis Epiſcopus, Cumeracenſis Epiſcopus , (a) & alii Teutoniæ Epiſcopi. Lombardiæ etiam huic obſidioni hi adfuerunt Principes: Hugo Marchio de Monte Ferrato, Guido Comes Blandratenſis (b) cum filiis ſuis, Obico Marchio (c) Malaſpina, Gerhardus de Carpeneto (d) Ge- rardinus de Ferraria, Hugo Albertus, Hugolinus Albertinus, (e) & plurimi alii Lombardiæ Principes ; maximum vero auxilium ad hoc negotium conferen- tes tam forti militia , quam aliis inſtrumentis , & neceſſariis Domino Im- peratori Papienſes , Cremonenſes, Laudenſes , Cumani (qui maxime hujus obſi- dionis fabricatores extiterant : accurrunt ; aliæ quoque Lombardiæ civitates cum ſua forti militia huic adfuerunt operi, videlicet Veronenſes, Brixenſes, Mantuani, Bergamenſes, Parmienſes, Placentini, Genuenſes, Terdonenſes, Asten- ſes, Albani, Vercellenſes, Nowarienſes, Hyporienſes, (f) Paduani, Terviſiani. Aquilegenſes , Ferrarienſes , Reginenſes , Mutinenſes , Polonienſes quoque cum ſuis legiſtis & ſapientibus , Immolenſes , maritimæ quoque civitates : de Ciſena, (g ) de Servia, de Foro-Julii, Lavennatenſes, de Foro-Livii, Ariminienſes, Fanenſes, Anconitani, Firmenſes, Senegonenſes, Eſculani, aliarum quoque Lombardiæ ci- vitatum plurima militia. Plurimæ etiam civitates Tuſciæ & Romaniæ, quædam cum militia, quædam Domino Imperatori debitum oſtendentes adfuerunt ſervitium, Lu- cen- H (y) Præteriit Otho Morena recenſionem hanc , parciſſimusque in his, profuſiſſimus contra Vincentius noster. (z) Rectius Pulkava: Cicenſis. (a) Pulkava addit: Trevirenſis, Argentinenſis, Augustensis & Curienſis Epiſcopi. (b) Pulkava Flandrenſis. Morena: Comes de Blandrate. (e) Pulkava vocabulum Marchio non habet. Morena vocat: Marchionem Obizonem Malaſpinam. (d) Pulkava: Campaneto. (e) Pulkava loce horum duorum habet: Gwilhelmus vel Wigulinus. (f) Pulkava: Yponenſes. (g) Pulkava: Ryſena.

Strana 58
58 CHRONICON cenſes ſcilicet, Piſani, Lunenſes , de Aquiſpendentibus, Senenſes, Viterbienſes, Elorentini, Sutinenſes, (b) Nepenſes, Flagentini, Anangienſes, Tuſculani, Tyburti- ni, de Orto, de Peruſio ; aliarum quoque civitatum Tuſciæ circa Romam ad- jacentium , plurima & fortis advenit militia. Harum civitatum nomina, in quibus Epiſcopatus ſunt, e quibus peragravimus, & pedibus noſtris trivimus , quasdam ipſas , quarundam conſules vidimus , deſcribere non incongruum duximus. Ipſi quoque Romani harum civitatum commotio- nem in auxilium Domini Imperatoris venire conſiderantes, Dominum Petrum urbis præfectum cum ſuis ſenatoribus in ſervitium Domini Impera- toris transmittunt. Hac forti militia Dominus Imperator fretus , Mediolu- nenſes obſidet. Ad portam , quæ Romana dicitur , ad quam Dominus Im- perator militiam ſuam poſuerat, nullus Mediolanenſium militum pertentare præſumit , ſolummodo portas ſuas defendunt. Turris fortiſſima maxima, de fortiſſimo opere marmoreo, quæ arcus Romanus dicebatur , ad hono- rem antiquorum Imperatorum facta, non longe a porta illa inter stationes Domini Imperatoris , & portam illam ſtabat , in qua Mediolunenſes milites ſuos poſuerant ad defendendum ibi , ubi ſtationes Imperatoris erant , ho- mines ſtultiſſimi. Quos Imperator militia ſua circumdans, turrim illam maximam ad terram cum eis dejici præcipit, qui ſolam vitam ab Impera- tore exorantes , turrim prædictam Domino Imperatori reddunt , in qua Dominus Imperator fortem locat militiam. Papienſes , Cremonenſes , Zombel- lum, Lomellum caſtrum fortiſſimum Moycc, & plurima alia caſtra Mediolanen- ſium , & aliorum adverſariorum ſuorum deſtruunt. Boemi vero caſtra, vil- las , comburunt , mulieres quoque pulchras juvenculas multas rapiunt , ſe- cum in caſtra deducunt , quas Dominus Daniel Pragenſis Epiſcopus de ma- nibus eorum, quasdam precibus, quasdam pecunia liberans, Domino Pe- regrino Archi-Diacono ſuo cuſtodiendas committit, qui eas in tentorio ſuo fideliter cuſtoditas , recreatas , conſolatas in civitatem Mediolunenſem fideli- ter deducebat. Henricus autem Dux Auſtria ad portam ſuam facit inſultum, a tertia hora diei, usque ad noctem fit prælium, ex utraque parte percu- tiuntur plurimi, ignes ante ipſam portam jaciuntur , quos Mediolanenſes ſe viriliter defendentes extinguunt. Tali chorea & joco Mediolanenſes undi- que cinguntur , Dominus autem Imperator ſingulis diebus , cum exerciti- bus , ne aliqui inde exirent, circumire non ceſſat. Interea machinæ, per quas muros ejus dejicere intentabant, præparantur. Dum hæc geruntur, Peregrinus Aquilegenſis Patriarcha, Daniel Pragenſis Epiſcopus, Eberhardus Bum- bergenſis Epiſcopus , Mediolanenſes de his , quæ eis ad pacem ſunt, conve- niunt, (b) Pulkava: Sutrienſes.

Strana 59
VINCENTII. 59 niunt , qui ex conſilio ſuorum fidelium in conſilio Domini Wladislai Re- gis Bohemiæ ſe ponunt , & ut per eum ad gratiam Imperatoris perveniant, exorant. Hanc eorum voluntatem Rex Imperatori inſinuat ; Imperator his auditis Principum ſuorum ſuper hoc communicat conſilia. Anſalinus Ravennatenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcopus interea moritur. Per omnes exer- citus ſonat : quod Dominus ideo eum percuſſerit, quod Mediolanum obſi- dere Imperatori dederat confilium. Principes de victoria & de pace gau- dentes, talem viam in gratiam eos recipiendi inveniunt, Rege Bohemia inter eos mediante , & hoc juramentis confirmant , & hoc dictante : quod Laudum , Cumas , & alias civitates Imperatoris ita liberas eſſe promittant, ſicut ipſum Mediolanum ab eis liberum eſt, & quod X. millia marcarum Im- peratori pro ſuis exceſſibus ſolvant , omnes captivos milites tam Cremonen- ſes , quam Papienſes per manum Regis Bohemiæ dimittant, fidelitatem Do- mino Imperatori jurent , omnem juſtitiam ab antiquis Imperatoribus con- ſtitutam Imperatori ſolvant, pacem omnibus civitatibus jurent, coronam & honorem Imperii gladio ſuo cuſtodiant. Palatia Imperialia ſecundum honorem Imperatoris reædificent, & ut militiam, quo Imperator voluerit, tribuant , XII. eorum conſules , quos Imperator elegerit, Imperatore pro- tribunali ſuo ſedente, nudipedes ad ſatisfactionem Domino Imperatori nudos gladios ſuper colla portent , & ut hæc & alia Imperialia inſtituta rata & firma teneant , 300. obſides filios nobilium & proborum virorum in poteſtatem Imperatoris tribuant , (i) dies , in qua hæc fieri debeant , dies nativitatis ſanctæ MARIÆ virginis inſtituitur. De pace futura ex utraque parte gaudent ; Mediolanenſes etenim foris vaſtabat gladius, intus pavor, æſtus autem, pulvis , fætor cadaverum , intolerabiliter ex utraque parte om- nes cruciabat exercitus , ita , quod jam plurimi plurimis cruciabantur ægri- tudinibus. Optata dies nativitatis beatæ MARIÆ virginis ad pacem facien- dam advenit, ante omnia in poteſtatem Regis Bohemiæ 300. dantur obſi- des , 150. nobiles , & 150. de populo. Captivi quoque Papienſium & alia- rum civitatum mille & ultra , quorum quidam 10. annis in captivitate man- ſerant , filios, quos parvulos dimiſerant, jam factos milites lacrymabiliter ſalutabant , qui in monaſterio S. Dyoniſii ſub cuſtodia Domini Regis Bohemiæ militum en conditione ponuntur , ut ſi ad gratiam Imperatoris per Regem Bohemi� reducerentur, captivi liberi dimitterentur, quodſi non fieret, Me- diolanenſibus remitterentur. His H 2 (i) Hæc omnia breviſſime complexus eſt Otho Morena , nec de ſequentibus usque ad Ron- caliæ colloquium mentionem facit.

Strana 60
60 CHRONICON His ita diſpoſitis ad adducendum in gratiam Imperatoris Archiepiſ- copum Mediolanenſem , Eberhurdus Bumbergenſis Epiſcopus , & Dominus Da- niel Prugenſis Epiſcopus mittuntur. Primo itaque cum crucibus , cum ple- nariis & thuribulis bini & bini procedunt Clerici , deinde Canonici , Mo- nachi , & Abbates ordine diſpoſito, cappis Eccleſiaſticis , caſulis & Albis induti progrediuntur , quorum tantam multitudinem vidimus , quod licet tentoria Imperatoris a portis Mediolanenſium ſatis fuerint remota, proceſ- ſio tamen illa a prædictis portis usque ad tribunal Imperatoris durabat. Prædictus Archi-Epiſcopus (k) a prædictis Epiſcopis adductus in oſculo pacis recipitur, & verbo facto,quod erga Mediolanum Imperialem civitatem antiquiſ- ſimam agat miſericorditer , inter alios Archi-Epiſcopos collocatur. Poſt hæc XII. Mediolanenſes conſules electi gladios ſupra colla ſua ferentes , nu- dis pedibus, licet enim plurimam offerrent pecuniam, quod eis calceatis hanc ſatisfactionem facere liceret, nullo modo tamen obtinere potuerunt, ſuo ordine progrediuntur , coram tot & tantis Principibus Imperatori ſuo ſedenti pro tribunali ſuper colla ſua nudos offerunt gladios. Ex quibus Obertus de Orto conſul, vir ſapiens , & lingua tam Longobardica, quam lati- na eruditus, in hæc verba prorupit: Peccavimus, inique egimus, veniam petimus , colla noſtra conditioni & gladiis veſtris ſubdimus omnium Me- diolanenſuum, & in his gladiis omnia tela eorum Imperiali poteſtati ſubdita eſſe. (l) Imperator vero ſingulorum recipiens gladios, ſuis tradit mini- stris, eos in gratiam ſuam recipiens. Eorum Archi-Epiſcopus ad celebran- dum divina præparatur in ipſo die nativitatis beatæ MARIÆ modo extraneo, modo Ambroſiano, quo ſolum ex antiquorum conceſſione Apoſtolicorum utuntur Mediolanenſes. Ubi cantorem eorum virum ſtatura procerum , ca- num, vetuſtiſſimum in albis cappam choralem de ſerico in humero por- tantem , baculum de aneto maximum rubricantem cum minis ferentem, mi- rabiles in circuitu canentium gyrationes & ſaltus facere vidimus , cujus geſtus plusquam eorum cantus ab omnibus admirabantur. Dominus autem Imperator Imperiali diademate exornatus in medio tentorio ſuo tribunali reſidens , ubi hæc fiebant divina, quod ei Rex Angliæ miſerat maximum, & de opere mirabili, Dominum Wladislaum Regem Bohemiæ poſt tot labo- res & regales triumphos, coram tot tam Allemunniæ , quam Italiæ Principi- bus Regio donat , & exornat Diademate , & ſic divinis omnibus finitis, Mediolanenſes ad ædes proprias , alii ad ſua redeunt tentoria. De pace facta tam Mediolanenſes, quam alii exercitus maximo triumphant gaudio. Im- pe- (k) Is erat Uhertus de Pirovano, ut habet Otho Morena. Leibnit. p. 834. (l) Declaramus, vel quid ſimile.

Strana 61
VINCENTII. 61 perator, Mediolanenſibus ſua collata gratia, exercitus ſuos verſus præpoſitu- ram Moyce , (m) quæ ad Imperialem ſpectat coronam movet, & ibi ex jure antiquorum Imperatorum Regiam portat coronam , quanquam locus ille a Papienſibus eſſet combuſtus. Rex Bohemiæ in infirmitate ſatis gravi arreptus in terram ſuam poſt tot labores cum ſuis exercitibus ab Imperatore licen- tiam quærit redeundi , quem ipſe in perſona ſua viſitans , ei per Brixiam dat licentiam redeundi. Præter alia munera eum mille donat marcis, quas a Mediolanenſibus acceperat, Mediolanenſes enim eum X. millibus marcarum placaverant. Domino Danieli Pragenſi Epiſcopo Imperator ſecum in Italia remanendi quærit licentiam, qui eodem tempore acutis tenebatur febribus; erat enim Italicæ linguæ peritus , & in curia Imperatoris acceptus , & utilis, quam quidem obtinet, verumtamen contra ejus voluntatem. Ea nocte media prædictus Rex in terram ſuam ſuas movet ſtationes, in curia Impe- ratoris prædictus Epiſcopus remanet, convaleſcit, per civitates Italiæ pro- recipiendis obſidibus & juramentis eorum mittitur. Guantos & quales dolores & gemitus in remanendo cum Epiſcopo , & charos noſtros in ter- ram ſuam dimittendo habuerimus , Deus novit. Rex feliciter cum ſuis in terram ſuam revertitur , qui Pragæ in civitate ſancta a clero , Principibus, nobilibus , & populo receptus , laborum Italiæ non immemor , feliciter re- gnavit. Has autem civitates , earum juramenta & obſides , & plurimam Domino noſtro Epiſcopo ab eis pro expenſis & pro honorario recipientes pecuniam peragravimus. Brixiam, Mantuam, Veronam, Cremonam, Papiam, Parmam, Pincentiam, Regium, Mutinam, Boloniam, alii Domini Imperatoris nuntii pro codem negotio exequendo per alias civitates mittuntur. Imperator autem Mediolanenſibus ſua collata gratia generalem curiam omnibus urbibus Italiæ, Runkaliæ ſupra Padum non longe a Piacentia in feſto beati Martini in- dicit , (n) ubi antiquorum Imperatorum confirmatis legibus , & ſuis ad- ſcriptis Mediolunenſes in ſuum vocat conſilium, quomodo urbes Italia ſibi fideles habeat, quærit? qui ei tale dant conſilium, quod eos, quos per civitates Italiæ ſibi fideles habet, per ſuos nuntios eos ibi ſuas conſtituat poteſtates , quos illi conſules nominant. Guod Imperator laudans usque ad tempus huic rei competens , in corde ſuo recondit. Ea finita curia Principes Italiæ ad propria redeunt. Imperator vero nullo prohibente, per Lombardiam, qua volebat, ibat. (o) Imperator denique Fridericus in ci- H 3 (m) Pulkava habet: Caſtrum Mogie. Otho Morina Modœtiam appellat. (n) Scilicet eo- dem adhuc anno MCLVIII. ut habet Otho Morena. Leibnit. c. 1. p. 818. (o) Mſ. Pulkavæ ſupplet Anno Domini MCLX, ſed minus recte , Otho Morena hæc enim ad an-

Strana 62
62 CHRONICON civitate Alba , non in ea, quam Æncas conſtruxit , ſed in alia inter civita- tes Vercellas & Aſtam, natalem Domini cum ſuis Principibus celebrat, & ibi ſuum Imperiale portat diadema feliciter. His ita peractis, conſilii Mediolanenſium non immemor pro ponendis ſuis poteſtatibus per civitates Lombardia ſuos dirigit nuntios, videlicet Dominum Danielem Epiſcopum Pragenſem, Reginaldum Cancellarium, qui eodem anno Colonenſis Archi- Epiſcopus factus fuit , Hermannum Verdenſem Epiſcopum, virum ſapientiſſi- mum, Ottonem Palatinum Comitem de Ratisbona, Guidonem Blantratenſem Comitem (p) virum eloquentiſſimum, qui Cremoniæ, Papiæ , Placentiæ, & in aliis civitatibus juſſa Domini Imperatoris exequentes ; veniunt Novam Lau- dam , quam prædictus Imperator non longe a veteri Lauda ſupra flumen Aduam parvo adhuc foſſato circumdederat, ubi incolas paucos pauperes , & caſas eorum pauperrimas , & ubi monaſterium eorum diſpoſitum fuerat, altare eorum cratibus vilibus de frutice circumdatum , & campanulam ſo- lam , quæ ad divinum officium , & ad conſilia incolas illos convocabat , & Epiſcopellum eorum pauperem, inopem, contractum, ſed vitæ ſanctiſſi- mæ invenimus. Ibi Mediolanenſes de poteſtatibus juſſa Imperatoris nullo modo velle facere audivimus. Tandem Mediolanum venimus, conſules eo- rum convocantur , eis voluntas Domini Imperatoris aperitur , pro conſilio cum ſuis nobilibus , & populo capiendo inducias quærunt , quas obtinent, in Dominico die reſponſuri. Dies reſponſionis advenit, nullo modo ſe hoc facere poſſe reſpondent ; verumtamen ſicut in privilegio Imperatoris habebant, quod ego Vincentius ex parte Imperatoris & Regis Bohemiæ ſcripſeram, ſe per omnia facturos promittebant , ſcilicet : quod ipſimet, quos vellent, conſules eligerent, & electos ad Imperatorem, vel ad ejus nuntium ad hoc conſtitutum pro juranda Imperatori fidelitate adducerent. Contra hoc nuntii Imperatoris reſpondent: quod ipſi Runcaliæ hoc Impe- ratori dederint conſilium , quod per ſuos nuntios in civitatibus Lombardiæ ponat poteſtates, eo conſilio utantur & ipſi, attamen, quos velint, eli- gant, ficut volunt conſules vel poteſtates eos appellent, ſolummodo per nuntios Imperatoris eos eligi permittant. Cum hanc voluntatem eorum tam populo, quam aliis in ſummo monaſterio S. MARIÆ virginis, refe- runt, repente fit clamor : fora ! fora ! mora ! mora ! quod in vulgari eorum ſo- annum MCLIX. narrat , qui annus igitur hic ſubſtituendus, in quibus enarrandis Otho Morena locupletior eſt noſtro Vincentio , multa tamen hic legere est, quæ Morenam latuere. (p) Pulkava: Flundrienſem. Otho de Morena Comitem de Blandrate, tum Otho Morena nonniſi duos nominat : Rainaldum Caucellarium ſuum & Othonem Falci- gravium, Leibnit. p. 819.

Strana 63
VINCENTII. 63 ſonat: Trahantur foras , moriantur. Firmiter curiæ claudimus portas , per feneſtras in palatia noſtra jaciuntur lapides , conſules eorum accurrunt , ſe- datur populus , tantus quieſcit tumultus. Hæc populum ebrium ſine eo- rum conſilio feciſſe referunt, ne hoc usque ad Imperatorem perveniat, ro- gant , plurimam eis pro ſatisfactione promittentes pecuniam. Nuntii Im- peratoris ſecundum voluntatem eorum bene reſpondent , ad ſua quique vadunt hoſpitia , injurias ſibi illatas diſſimulant , & in medio noctis ſilentio, qua qui poterant, de ſupra dicta civitate effugiunt (q) & ad Imperatorem veniunt, hæc omnia ei referunt. Ex hoc tam modico fermento, tam modica ſcintilla excidium tantæ urbis tam antiquæ, tam nobilis Mediolani ortum eſſe, quilibet lector ſciat. Poſita ſolemni Principibus curia, de illa- ta nuntiis ſuis injuria Imperator conqueritur. Ex conſilio Principum Me- diolanenſes ad curiam Imperatoris de hoc reſponſuri vocantur, veniunt, de hoc ſe ſatisfacturos ad ejus voluntatem humiliter promittunt, in octavum Paſchæ huic rei terminus ponitur , Mediolanenſes hoc jurato, quod omnibus civitatibus Imperatoris pacem habeant, ad ſua redeunt. Imperator de ju- ramentis eorum tanquam ſecurus , cum exercitibus verſus maritima progre- ditur , Wutinæ Paſcha celebrandum diſponitur. In Sabbatho Palmarum non longe vix per unum milliare a Bolonia in burgo ad S. Helenam tentoria eorum figuntur. Ea nocte capella Domini Danielis Pragenſis Epiſcopi & camera tota penitus comburitur, Diethlieb ejus fidelis capellanus per to- tum dorſum duriter comburitur , incendium vix evaſit. Hoc autem durum & strictum convivium, (r) Deo id diſponente, feliciter evasi, pro emendis enim decretis , & aliis libris ab eodem Epiſcopo miſſus fueram. Rem ge- ſtam ſcribo: ipſum Epiſcopum in ſolo mantello, quo coopertus fuerat, & cum ſolo cothurno incendium evaſiſſe inveni. Imperator & ſui Princi- pes hoc audito plurimum dolent , & plurima ei offerunt donaria. In ipſa civitate Wutina Imperator Paſcha ſolemniter celebrat, & cum tertia feria Puſchæ in media curia Imperatoris Principes ejus juniores & alii milites mo- re ſuo, ipſo Imperatore de Imperiali ſuo palatio proſpectante, choreas ſuas luderent, ad Imperatorem venit nuntius, referens caſtrum Imperato- ris Trek, (s) in quo Teutonicorum magnam habebat militiam, eſſe a Mediola- nenſibus obſeſſum. Rumpuntur choreæ, arma rapiuntur bellica, ſummo di- lu- (q) Otho Morena Reginaldum Cancellarium usque ad diem hic perſtitiſſe ait, & dum nihil pro- ficere poſſet , de Mediolano receſſiſſe. (r) Vetus erat proverbium majoribus noſtris uſi tatum , ut cum rem execrandam, periculoſiſſimamque exprimere vellent Strachy Kwas id eſt terrificum, aut durum ſtrictumque convivium dicerent ; id ortum ex con- vivio Boleslai ſævi Ducis Boh. qui S. Wenceslaum ad convivium invitatum crudeliter trucidavit. (s) Emendatius Pulkava: Trecz.

Strana 64
64 CHRONICON luculo obſeſſis in adjutorium progeditur. Paucis transactis diebus alius nuntius venit, dicens: caſtrum Trek funditus eſſe deletum, & qui intus fuerant captos, & turpiter Mediolanum ductos. (t) Hæc Imperator audiens, Laudam ſe confert , qualiter eis de hoc reſpondeat , diſponens. Omnibus civitatibus obſidio Mediolani indicitur, ad hæc innumerabilis militia tam Teutonicorum, quam Italorum convocatur. In ipſa ſecunda feria prima die Rogationum Imperialia roſea vexilla, & exercitus ſuo ordine diſpoſiti, ante ipſas portas Mediolanenſes progediuntur, fruges, vineas, oliveta, caftaneas & alias arbores fructiferas nullo prohibente funditus deſtruuntur, villas, caſtra, turres igne comburunt , & deſtruunt ; ſic Provincia Mediolanenſis tota in circuitu usque ad ipſum Ticinum deſtruitur. Imperator autem ſic terra illa deſolata & deſtructa, ex conſilio Cremonienſium & Papienſium Cre- mam caſtrum natura & militia fortiſſimum, qui Mediolanenſum amiciſſimi fuerant, cum multa militia obſidet , (u) qui innata ſibi probitate (x) con- tra exercitus Imperatoris egrediuntur, ex utraque parte pugnatur acriter, plurimi hinc & inde vulnerantur , capiuntur , occiduntur. Nox pugnam dirimit. Cremenſes infra muros ſe ſe retrahunt , ex parte Imperatoris Mar- chione de Ancona milite honeſtiſſimo interfecto. Imperator Crema obſeſſa Laudam revertitur , & aſſumta ſibi fideli militia nocte clanculo cum quibus- dam Papienſibus verſus Mediolanum progreditur , Papienſes autem in quadam filva in quibusdam latibulis Imperatore cum ſua militia poſito, pro rapien- dis gregibus Mediolanenſium ſaliunt , plurimos greges rapiunt , fugam cum eis ineunt. (y) Hæc res Mediolanenſibus innoteſcit, fit clamor undique, ſigna dantur bellica, pro gregibus ſuis eripiendis armata militia progreditur, cum Papiensibus ad hoc conſtitutis pugnatur, nec vincunt, nec vincuntur, Pa- pienſes interdum fugam ſimulant , ubi Imperatorem cum militia latere ſcie- bant , interdum a Mediolanenſibus vulnerantur, capiuntur plurimi, interea Imperatore jam prope exiſtente, a Papienſibus tuba ductilis ſonat, signum Imperatori notiſſimum. Hoc audiens Imperator cum militia in auxilium Papienſium proſilit; Mediolanenſes ſternuntur impie, nonnulli vulnerantur, occiduntur, capiuntur, Laudam deducuntur. Imperator cum triumpho ab Epiſcopis ſuis ſuſceptus , eis , & aliis Principibus ſuis inquit: eamus , & videamus, hodiernam venationem noſtram, ſi tantis laboribus noſtris fit com- (t) Id factum fuiſſe ſcribit Otho Morena ; in primo die Sabbathi , quæ fuit poſt Paſcha Re- ſurrectionis Domini anno MCLVIII. Sed hallucinationem librarii eſſe in numeris anni hujus , ſubſtituendumque MCLIX ex ſuperioribus conſequentibusque relatis Mo- renæ liquet. (u) Id accidiſſe decimo ſeptimo menſis Julii docet Morena. (x) For- te: pravitate. (y) Paulo aliter hæc narrat Morena.

Strana 65
VINCENTII. 65 competens ? ivimus , vidimus tantam multitudinem eorum, juvenum , ſe- num , adoleſcentum in longiſſimis chordis in carceres deduci , ſicut greges albarum ovium. (z) Hoc itaque peracto ad obsidendam Cremam reverti- tur , & ita eam exercitibus circumdant , quod nullus Mediolanenſium ire in- tro, nec Cremenſium extra ire poterat; arctantur, undique molendina, fo- rum , & currentes aquæ auferuntur. Pergamenſes fidelitatem ſuam Impera- tori oſtendere volentes, cum eis prælium ineunt, a tertia hora usque cre- puſculum pugnatur acriter , Cremenſum octo capiuntur milites , quos Impe- rator ante portam eorum fecit ſuſpendi, licet pro vita ſua redimenda ei plurimam offerrent pecuniam. Propter hoc Cremenſes quatuor Imperatoris ſuſpendunt homines ; unde Imperator iratus , pro ſexaginta eorum mittit obſidibus , quos Papiæ vinctos habebat , eos omnes ſuſpendere volens. In- terea Laudenſes ei nepotem Archi-Epiſcopi Mediolanenſis cum aliis tribus mi- litibus electum juvenem bello captum adducunt. Guos Imperator , mul- torum Principum preces ſpernens , ibidem ſuſpendi præcepit. Plurima prælia inter eos exercentur talia. (a) Interea ad Imperatorem advenit qui- dam de Hieroſolymis, qui cum Hieroſolymitanis multa caſtra Saracenorum in- ſtrumentis ſuis deſtruxerat , qui promittebat turrim, quam ipſe de lignis faceret, in medio caſtro cum militibus ſe poſiturum , (b) ad hoc pecu- niam , & omnia inſtrumenta ad hoc utilia ei promittuntur a Cremonenſibus, qui Cremam capere omnibus modis laborabant. Hæc omnia in brevi fiunt, omnia neceſſaria huic rei utilia Magiſtro operis adducuntur, in hunc mo- dum maxima de maximis lignis quernis erigitur turris. Primo duæ po- nuntur quadratæ trabes quernæ in modum rhedæ ; imprimis ejus latitudo & longitudo in terra diſponitur, & quæ poſt mirabili ingenio , ſicut in ca- ſtrum deduci debebat , erigitur , in ipſa ſex domicilia , in quibus milites pugnaturi debebant ſtare , diſponuntur. Primum domicilium æquale ca- ſtro , in quo pons magnus factus, poſitus fuerat a Magiſtro turris in caſtrum I po- (z) Otho Morena oculatus itidem teſtis vero: Plures tercentis militibus de melioribus Medio- lani ceperunt , equos etiam quadringentos habuerunt. Cepit namque Dominus Imperator sunc Codemaium de Puſterna, Guidonem & Henricum germanos de Landriano, Paſſa- quadam de Serara, Abbaticum de Mediolano, Marcellium Ugonem, Cruſtam & Man- fredum Bandum, Arderium Naſellum, Nigrum Graſſum, & Paganum Borrum, & alios plures 250. quos omnes per civitatem Laudæ egomet captos & vinctos in earcerem vidi detrudi. Leibnit. p. 821. (a) Rurſum in recenſenda hiſtoria Cremenſis obſidio- nis multo fuſior Morena. (b) Otho Morena eum Magiſtrum dicit fuiſſe Marchifium nomine ingenioſum valde, quique omnes Cremenſes Magiſtros arte excelluerit. Hune clam deſertis Cremenſium caſtris ad Imperatorem tranſiiſſe , magna lætitia exceptums a Friderico , vestibus & dextrario donatum.

Strana 66
66 CHRONICON ponendus , militibus pugnaturis , & in caſtrum ituris , a terra , ficut trabes erant diſpoſitæ , lata , in altum ſtrictior , aliis trabibus ad hoc diſpoſitis , & ferri laminibus , & firmiſſimis clavis firmatis ad decem milites in altum ſtructa, infra ad mille per inferiora domicilia. Hoc inftrumentum crati- bus de ilicis factis a fronte a dextris & ſiniſtris circumdatum usque ad foſ- ſatum, quod circa caſtrum factum fuerat , maximum, aquis currentibus plenum , obſidibus eorum de domiciliis illis circa turrim illam ſedentibus poſitis, quodſi velint , eos interficiant. Ab his, qui in illo domicilio in terra poſiti erant , circa quingentos per fuſtes trabibus eas impingentes turrim illam , quo volebant , ducebant , & reducebant , in ripa foſſati po- nitur : illis enim duabus trabibus , quas ſupra in modum rhedæ poſitas diximus , totius turris illius fundamentum erat , aliæ trabes in latum multis inſtrumentis , & ferro firmiſſime affixæ fuerant, per quas hæc turris , quo volebant, deducebatur, per æquales trabiculas, ſepo pro levitate unctas, & reducebatur. A ſuperiori domicilio usque ad inferius ſagittarii in caſtrum mittunt ſagittas , & multos vulnerant, plurimos interficiunt. Cremenſes hoc ſibi malum imminere videntes, contra hanc turrim machinas, quas ad hoc fecerant, erigunt, maximos lapides molares, & quos habere po- terant, contra prædictam turrim mittunt, diabolo ſuadente, cognatis, amicis , & fratribus ſuis circa turrim pofitis non parcunt. Obſides viri nobiles , quidam juvenes , quidam ætate pleni , cruces , & candelas , ut videantur de nocte , cognatos , & amicos ſuos nominant, rogant, & ut eis parcant &c. &c. Deeſt, require geſta MCLIX. & MCLX. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXI. (c) prædictam turrim re- parantes , muros caſtri frangunt , & quia aliam munitionem fecerant de lignis , & propugnacula ſuper eam fecerant Cremenſes , ignem ſuper turrim projiciunt , noſtri quoque idem faciunt , ſic ille cattus ex utraque parte comburitur , jam enim officium ſuum exegerat, in loco cujus turris ſupra dicta ſîc veſtita ponitur, contra quam ſeptem maximæ eriguntur machinæ, die & nocte percutitur , nec læditur. In die S. Agnetis de prædicta turri ſuper Cremam pugnaturis indicitur bellum, dies condicta advenit, Magi- ſter (c) Minus recte hic annus ab amanuenſi quopiam notatus, oportet enim eſſe annum MCLX. Tum mox ſupra perperam recentior ſeriba geſta anni MCLIX. & MCLX. deſiderari adnotavit , ut ex animadverſionibus meis patet , ea enim non deſunt , quanquam hia- tum hie aliquem eſſe palam ſit. Pulkava vero turris hujus hiſtoriam penitus præ- teriit.

Strana 67
VINCENTII. 67 ſter turris de prædicta turri arte pontem paulatim & paulatim producit, ſu- pra muros prædicti caſtri jacit , milites fratris Imperatoris Palatini Comitis de Rheno ad pugnandum procedunt; primo vexillifer cum vexillo ſuo ro- ſeo, cum fratre ſuo germano, ceteraque militia armata progreditur, ſu- per pontem fit pugna, ſagittariis tota cingitur Crema , ſuper pontem ex utraque parte fortium militum crebreſcunt ictus , jam decem milites initia malorum hic viam ſibi gladiis præparantes, caſtrum conſcendunt. Inte- rea Cremenſes ſeptem machinis turrim percutere non ceſſant , & ex hujus- modi colliſione lapidum, maximo per pontem lapide cadente, in medio pons rumpitur , Cremenſes hæc dum vident , eos, qui per pontem in antea proceſſerant , turpiter lanceis deorſum dejiciunt , eos autem , qui jam ca- ſtrum conſcenderant , alios capiunt , alios interficiunt ; tali alea , tali tro- cho inter Imperatorem , & Cremenſes ludus exercetur , ſic bellum dirimitur, pro reparando ponte turris a muro removetur, in brevi pons reparatur, Cremenſes malum mortale ſibi imminere videntes , miſericordiam quærunt, caſtrum reddunt. Imperator Principum ſuorum audiens conſilium , eos incolumes extra abire permittit, qui omnibus rebus ibi dimiſſis per diver- ſas civitates diſperguntur. (d) Sic Crema Regale caſtrum funditus deſtrui- tur , & in cineres redigitur. Sic veritas antiquorum verſuum Cremonenſium adimpletur: Audio, Cremonam cupiut quod Crema cremare; ſed verum fateor, Cremam Cremona cremabit. (e) Imperator tam forti caſtro funditus deſtructo, Papium ſe confert, ubi ad determinandum Romanæ Eccleſiæ ſchiſma, Ar- chi-Epiſcopis , Epiſcopis , & aliis Principibus curiam poſuerat ; ubi coram his Principibus de prædicto ſchiſmate querelas movet. Hoc judicium ab Archi-Epiſcopis, Epiſcopis, Abbatibus, & Clericis ſeptem diebus cele- bratur. Cardinales, qui Octavianum elegerant, conſecraverant, & cum eo ad judicium venerant, actiones ſuas, & teſtimonia, & cetera instru- menta in medium proferunt ad hoc utilia, quod Octavianum catholice elec- tum, & in Papam Victorem canonice conſecratum aſſerebant, & hoc in- ſtrumentis ſuis , & maxime ſub ſtola juramentis comprobarunt, & ſicut in hujusmodi re fieri ſolet, alii hunc, alii alium verum Papam & catholicum proferunt. Plurimi Epiſcopi Lombardiæ in abſentem Rolandum ſententiam non debere mitti aſſerentes. Contra hoc plurimi Allemanniæ Principes re- I 2 ſpon- (d) Otho Morena Chronologiam addit. Hoc autem (inquit) factum fuit in anno MCLX. ab Incarnatione Domini die Martis ſexto Calendas Februarii, octavo die poſt feſtum beati Baſſiani Confeſſoris, Laudenſis Epiſcopi. (e) Pulkava ſequentibus præfgit an- num MCLXI. ſed minus recte , ea enim usque ad reditum Danielis ad Bohemiam ad unnum MCLX. pertinent.

Strana 68
68 CHRONICON ſpondent : Epiſcopos Lombardiæ has omnes vocationes & curias cum quin- que ſolidis poſſe celebrare dicunt. Verumtamen , quia quidam eorum ab Oriente, quidam ab Occidente , quidam a deſertis montibus ad hoc de- terminandum vocati veniant, hanc peremtoriam vocationem utriusque partis eſſe aſſerentes, dicunt, qui ad hoc venire neglexit, negligatur & ipſe , qui hoc ſpernit , ſpernatur & ipſe , & qui de trina vocatione in hoc articulo aliquid ſomniant , dormierunt ſomnum ſuum , & nihil invenerunt in manibus ſuis. Peregrinus Aquilenſis Patriarcha , Arnoldus Moguntinenfis Archi-Epiſcopus , Renaldus Colonienſis Archi-Epiſcopus , & alii Epiſcopi di- cunt ſurgentes : quia Rolandus vocationem Imperatoris , & judicium Eccle- ſiæ ſpernit, ſpernatur & ipſe , & quia Octavianus ſe humiliavit, & eorum judicio ſe obtulit, verum eſſe Papam & catholicum judicio Eccleſiæ Dei. Hoc Epiſcopi plurimi ſingilatim interrogati laudant, (f) id ipſum Impera- tor in ultimis interrogatus laudat : it clamor ad aſtra Teutonicorum cantibus, Patriarcha & Archi-Epiſcopi pro Octaviano mittuntur; extra enim caſtrum judicium Eecleſiæ , Victor in quodam clauſtro morabatur , expectans , qui multa tam cleri turba, quam militum cum Papalibus inſigniis ad majus Monaſterium adducitur ; Imperator de ſolio ſuo deſcendens, ei debitam exhibet reverentiam, depoſita videlicet veſte, equum ejus albiſſimum, or- natum, usque ad gradus monaſterii adducit, eique deſcendenti stapedem tenet , deinde per dextram manum, Patriarcha vero per finiſtram usque ad altare adducunt , & ibi laudibus Deo ſolutis , & Victore jam Papa ſupra ca- thedram ſuam reſidente , Dominus Imperator pedem ejus ſalutat , munera offerunt , aliis Principibus id facientibus. His ita perfectis per diverſa Regna ad diverſos Reges, qui hæc annuntient, & confirment, diverſi mittuntur nuntii. Colonienſis Archi - Epiſcopus in Franciam ad Regem Franciæ, Mantuanus ad Angliam , Daniel Pragenſis Epiſcopus in Hungariam ad Regem Hungari� mittuntur , & alii nuncii ad diverſas regiones mittuntur. In feſto Paſchæ prædictus Epiſcopus (g ) a Luca Archi-Epiſcopo , & ab aliis Hunguriæ Epiſcopis , ſicut nuntius Papæ & Imperatoris Papalibus ornamen- tis inſignitus, cum proceſſione ſuſcipitur, deinde ad Regem cum cruce præcedente adducitur, a quo honeſte ſuſcipitur, ſalutatur, legationem profert, qua relata ad hoſpicium honeſte deducitur, benigne tractatur. Tempus & dies reſponſionis advenit : Rex ipſemet reſpondet , non poſſe ſe (f) Otho Morena refert : Medio hoc tempore Danielem Epiſcopum Pragenſem um Hermanno Verdenſi & Othone Comite Palatino Romam fuiſſe miſſos ab Imperatore de confilio vi- ginti duorum Epiſcoporum ad evocandos primates ad concilii præſentiam, cui vocationi Raynaldus cum Cardinalibus obſtiterit. (g) Nempe Duniel.

Strana 69
VINCENTII. 69 ſe de tam arduo negotio tam cito reſpondere , niſi prius ſuper hoc clerum ſuum conſulat, & Principes. Guodli hoc nolit expectare, per nuntios idoneos omne ſuper hoc ei ſe dare reſponſum promittit. Hac reſponſio- ne Epiſcopus accepta , plurimis a Rege muneribus acceptis , in terram ſuam progreditur. Tandem Pragam venit (b) cum cruce præcedente, Papalibus ornatus inſigniis, qui honeſtiſſime a Presbyteris, Canonicis, & omni clero cum ſolemni proceſſione ſuſcipitur , & ibi legatione Imperato- ris Domino Regi relata, in gratiam ſui Domini Regis recipitur; valde enim eum offenſum habuerat , quia tamdiu contra voluntatem ejus in ſer- vitio Imperatoris fuerat. Nos autem, qui in ſervitio Domini noſtri Epiſ- copi totam Italiam ultra Romam usque in Apuliam peragravimus, bene- ficiis & diverſis muneribus exhilarati , Deo & Martyribus noſtris , qui nos de tantis miſeriis ad noſtra reduxerunt, agentes gratias feliciter dies noſtros exegimus. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXII. (i) in auxilium contra Me- diolunenſes Domino Imperatori Fridericum filium ſuum, & Theobaldum fra- trem germanum cum multa militia dirigit , & cum jam ad exitum terræ ſuæ cum militia educenda veniret, nuntius de Moravia venit, referens Sobies- laum filium Sobieslai Olomucium nocte fraudulenter cepiſſe. Et licet Regi tam adverſa accidiſſent , prædictam tamen militiam ad Dominum Impera- torem dirigit, querelas de Sobieslao referens, ipſe autem alia collecta mili- tia Moraviam intrat, Olomucium obſidet. Sobieslaus videns ſe Domino Regi non poſſe reſistere, per Conradum & Ottonem Principes, & per alios pri- mates gratiam Domini Regis quærit , ut ei tamdiu miſerias in exilio paſſo aliqua portiuncula Boemia detur, rogat. Guod ei facile promittitur, in gra- I 3 (h) Continuatio Coſmæ Viennæ edita , quæ permulta ex eodem Vincentio refert , hæc habet: Anno MCLX. hoc Mediolano Daniel Præſul redit anno. Et Chronicon vetuſtum Za- zavienſe apud Menken. T. III. p. 1806. Daniel ad propriam Pragenſis Pontificatus ſedem an. Dom. MCLX. in omnibus auctore Deo proſpere agens revertitur. (i) Rurſum hallucinatio eſt liberarii : Theobaldi enim ad Imperatorem cum exercitu ablegatio ad- huc ad annum priorem ſcilicet MCLX. pertinet , nam hoc anno menſe Auguſto Du- cem Bohemiæ , cum Fridericus eſſet in expugnatione caſtri Carcani occupatus , auxi- lium tuliſſe narrat Otho Morena apud Leibnit. p. 830. Reliqua de Sobieslai capti- vitate , & Olomucii obſidione ad annum MCLXI. ſpectant , ad quem coævus author Chronici Zazavienſis apud Menken. T. III. p. 1807. hæc enarrat ; quo eodem anno rurſum filius Fridericus cum fratre Theobaldo ad Italiam miſſus eſt. Hos autem er- rores Chronologicos profectos autumo ab eo , qui hoc Apographum deſcripſit ; cor- recturus ille ſcilicet quæpiam , & hiatus Chronologiæ expleturus his graviſſimis exrori- bus manuſcriptum vitiavit.

Strana 70
70 CHRONICON gratiam Regis in oſculo pacis recipitur, Olomucium in poteſtatem Regis redditur. Rex cum Sobiesluo Pragam revertitur, & cum post celebrata divi- na in ſuperiori palatio Domini Epiſcopi Sobieslao reſidente, & beneficia expectante , quæ Rex in inferiori caminata videbatur diſponere, capitur, & in majorem ibi turrim ponitur, catenatur, ſui, qua quis poteſt, effu- Conrado Sturm cuidam tyranno giunt , in caſtellum Prindam deducitur. Imperator interea cum Boemis, Teuto- carnifici cuſtodiendus committitur. nicis, Lombardis, & aliarum nationum plurima militia Mediolanum circum ire non deſinit, fruges eorum, vineas, arbores fructiferas deſtruit, pe- cudes, armenta, & quæ poteſt, eis aufert, caſtella, turres, quas poteſt, eis destruit, ex eis, quos capere poteſt, capit, ſuſpendit, interficit. Tali militia Fridericus filius Regis Bohemiæ circa Mediolanum Domino Imperatori expleta, in feſto beati Wenceslai Pragam feliciter revertitur, & a patre ſuo Domino noſtro Rege, & Bohemiæ primatibus honeſtiſſime ſuſcipitur. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXIII. (k) Fridericus & Theobaldus a Domino Rege Imperatori rurſus in auxilium mittuntur , Mediolanenſes au- tem Fridericus Denuo corrigendus annus, MCLXI. ſubſtituendumque : Anno cum Theobaldo ſecundo ad Italiam miſſus eſt anno MCLXI. in quam adhuc ante Filius menſem Junium appulit, ſic enim Otho Morena apud Leibnit. T. I. p. 834. quoque Regis Bohemiæ una cum Duce Bohemiæ patruo ſuo (ſcilicet Theobaldo) ultra Eodem anno narrat Morena Ducem Bohemiæ inter- tercentos equites ſecum adduxit. fuiſſe Conciliabulo a Victore Pſeudopapa Laudæ celebrato , in quo excuſatoriæ Wla- dislai Regis literæ lectæ ſunt , quodque initio quadrageſimæ celebratum eſt. Septimo dein menſis Auguſti narrat idem author: Cum inclytus Imperator cum ſuo duntaxat Teutonicorum exercitu & Bohemenſium prope locum, qui dicitur Cerrum, hoſpitatus eſ- ſet : Mediolanenſes ad Landgravium & Ducem Bohemiæ & ad Palatinum Comitem fru- trem Imperatoris legatos mittunt, denunciantes Mediolani Conſules velle cum ipſis Princi- pibus colloquium habere: & ſic utrinque fide data invicem, Conſules Mediolanenſes nihil moleſti timentes , dum ad præfatum colloquium veniunt milites Cancellarii colloquii & ſtatutæ fidei ignari Conſulibus occurrentes prope monaſterium de Bagnolo eos ceperunt. Milites autem Mediolani putantes Conſules ſuos eſſe perditos poſt milites Cancellarii pro ſuis Conſulibus recuperandis velociter currunt, præliumque inter eos inceptum eſt. Qui- bus ſic dimicantibus Landgravius & Dux Bohemiæ atque Comes Palatinus de Rheno audientes Conſules eſſe captos, quibus fidem tribuerant, non modice indignati Cancella- rium hujus rei ignarum, qui erat adhuc in caſtris, proponunt interficere. Quod Can- tellarius audiens ad Imperatorem ſubito proficiſcitur, & quomodo ſe inſcio Conſules Me- diolani a ſuis militibus capti fuerant, aſſeverat. Imperator prædictis Principibus pr�ci- pit, ne quid moleſti contra Cancellarium pr�ſumant. Poſtmodum ipſe Imperator cum ſuis & Ducis Friderici de Rotemburgo aliorumque Principum militibus ad prælium cur- rit. Dux vero Bohemiæ & Landgravius propter iram & indignationem ipſum Imperu- (k torens

Strana 71
VINCENTII. 71 tem tantæ fortitudini jam reſiſtere non valentes , crebris vaſtationibus, fa- me, ſiti , diverſis captionibus , fratrum quoque & amicorum ſuorum di- verſis cruciatibus , & interfectionibus defatigati , a Principibus tum Lombur- diæ , quam Teutoniæ inveniendi gratiam Imperatoris modum quærunt. Qui- bus ſic a Principibus reſpondetur : quod nullo modo gratiam Domini Im- peratoris obtinere valeant , niſi prius Mediolanum in manus Domini Impe- ratoris reddant. Et ex conſilio ſuorum fidelium Laudam civitatem veniunt, & Imperatore pro tribunali ſuo cum ſuis Principibus ſedente , claves om- nium portarum Mediolanenſum ante ipſum portantes, coram eo , & tantis Principibus nudis pedibus ad terram ſe proſternunt. (l) Ex mandato Impe- ratoris ſurgere jubentur , ex quibus Alucherus de Wimakato ſic incipit : Pec- cavimus , injuſte egimus , ita quod contra Romanorum Imperatorem Do- minum noſtrum naturalem arma movimus, culpam noſtram recognoſci- mus, veniam petimus, colla noſtra Imperiali Majeſtati veſtra ſubdimus, claves civitatis noſtræ urbis antiquæ Imperiali Majeſtati veſtræ offerimus, & ut tantæ urbis , tam antiquorum Imperatorum operi antiquiſſimo , pro Dei, & S. Ambroſii amore, & eorum, qui intus requieſcunt , ſanctorum miſereri ſubditis , pacem dare ſubjectis Imperialis dignetur pietas, vestia (m) veſtrorum adorantes, humili & ſupplici prece rogamus. His eorum Im- perator auditis precibus, claves portarum Mediolanenſium recipit, & ſic contra reſpondet : quod ficut per quatuor partes orbis terræ innotuit, quod contra Dominum Imperatorem, orbis terræ Dominum, arma mo- vere præſumſerunt, ſic per quatuor orbis partes terræ eorum pœ- na innoteſcat. Per quatuor partes circa Mediolanum ad Orientem , ad Oc- cidentem , ad Aquilonem , & Auſtrum, qua quis vult, ſuam deportent pe- cuniam, Mediolanum urbem Imperatoris in poteſtatem reddant. Hoc au- dito Mediolanenſes ejus aſſiſtunt voluntati, & licet inviti, ejus obtemperant Imperio. Per prædictas quatuor partes ſua ponunt domicilia ad Orien- tem, Occidentem, Aquilonem, & Austrum. Mediolanum in poteſtatem Do- torem ſecuti non ſunt. Denique narrat : Imperator Landgravio , qui conduxerat ſecum quingentos milites , & fere omnibus militibus Cancellarii, qui fuerunt ſimiliter plures quam quingenti , & militibus Ducis Boh. licentiam domum redeundi conceſſerat. Leib- nit. p. 835. & 836. (l) Hoc factum fuiſſe Dominica proxima in Calendis Martii Anno Dominicæ Incarnationis MCLXII. recte adnotavit Otho Morena , Leibnit. p. 837. Eundem prorſus diem & annum habet Burchardus Notarius Imp. Friderici in Ep. ad Nicolaum Sigesberg. Abbatem de excidio Mediolani apud Freher. T. I. Script. Germ. p. 236. Quo fato hic Chronologia Vincentii tantopere vitiata ſit , quis certo conjiciat ? utinam codex integrior prodeat, unde hæc emendare & ſuis reſtituere locis liceat. (m) Emenda: Veſtigia pedum veſtrorum.

Strana 72
72 CHRONICON Domini Imperatoris reddunt ; Imperator autem Teutonicorum, Papienſium, Cremonenſium, & aliorum Lombardorum collecta militia , Mediolani ſuo reſidet pro tribunali, quid de tanta urbe faciendum ſit , conſilium quærit. Ad quod a Papienſibus , Cremonenfibus , Laudenſibus, Cumanis , & ab aliis civitati- bus reſpondetur : qualia pocula aliis propinaverunt civitatibus , talia gu- stent & ipsi, Laudam, Cumas Imperiales destruxerunt civitates, & eorum deſtruatur Mediolanum. Hoc audito Imperator ex eorum conſilio tali in Mediolanum data ſententia, extra progreditur in campeſtria. Primo Do- minus Theobaldus ſn) frater Domini Regis Wladislai, deinde Papienſes, Cre- monenſes , Laudenſes , Cumani , & diverſi de diverſis civitatibus ocyus dicto ignem ex omni parte in Mediolanum jaciunt , hoc ipſo Imperatore cum ſuis exercitibus ſpectante. Sic Mediolanum urbs antiqua, civitas Imperialis, diverſis attrita miſeriis deſtruitur. (o) Imperator autem Mediolano deſtructo, in tota Itulia Imperialem exercebat poteſtatem, tota enim in conſpectu ejus tremebat Italia , & in urbibus Italiæ ſuis poſitis poteſtatibus, verſus Siciliam cum Siculo de Ducatu Apuliæ rem acturus ſuos diſponit exercitus. (p) Rex autem Franciæ de deſtructione Mediolani his auditis rumoribus , quia contra voluntatem Imperatoris partem tenebat D. Alexundri, legatos ſuos generum videlicet &c. &c. (q) Deeſl, require. An- (u) Sub deditionem urbis Mediolani mentionem Ducis Bohemiæ nee facit Otho Morena, nec Burchardus Notarius Imp. Friderici in Epiſtola ſua. Niſi igitur dicamus accepta ab Imperatore redeundi licentia anno ſuperiore Theobaldum tamen per hyemem in Italia perſtitiſſe , aut principio anni MCLXII. atque ita tertio ad Imperatorem veniſſe (de quo nec in noſtro , nec extero veſtigium reperire eſt) oportet dicamus : & hunc locum Vincentii corruptum eſſe. (o) Burchardus (cujus etiam meminit Vincentius noſter) Imperatoris Friderici Notarius fuſe deditionem & excidium urbis Mediolani deſcripſit in Epistola ſua ad Nicolaum Sigesbergenſem Abbatem eodem anno data, quæ extat apud Freherum T. I. Scriptorum Rer. German. p. 236. Eodem vero anno Imperatorem cum ſereniſſima ejus Conjuge Auguſta , & aliis Principibus im- menſoque exercitu profectum in Teutoniam ſcribit Otho Morena. Leibnit. p. 839. Fridericus vero ipſe Imperator in Epiſtola ſua ad Comitem Sueſſionenſem ex caſtris Italicis data de excidio Mediolanenſi ita loquitur: Porro ex ſententia divina, cujus ju- dicia abyſſus multa, qui frangit omne ſuperbum, ne de cetero prædictis hoſtibus occaſio malignandi, vel facultas rebellandi præſtetur, foſſata complanamus, muros ſubvertimus, turres ommes deſtruimus , & totam civitatem in ruinam & deſolationem ponimus. Apud Lucam �Achery T. III. ſpicilegii p. 536. (p) Horum oculatus teſtis non erat am- plius Vincentius , utpote qui ab anno 1160. usque ad annum 1166. Pragæ cum Da- niele Epiſcopo remanſerat. Quare accuratior in his enarrandis Otho Morena apud Leibnit. c. 1. (q) Deeſt hic hiſtoria anni MCLXIII.

Strana 73
VINCENTII Anno Dominicæ Incarnationis MCLXIV. Ungari filium Regis De- viæ (r) parvulum ſibi Regem conſtituunt, & Regem Bohemia Wladislaum rogant , ut eis veniat auxilio , quod eis Rex promittit fideliter , & ad ma- jorem inter ſe confirmandam concordiam, alteram filiam (s) Reginæ filio ſuo Swatopluc ſumit in conjugem, & plurimis ſuis inter ſe datis muneribus ad propria redeunt. Talia dum geruntur, Imperator Græciæ cum Stephano & puerulo fratre Regis novelli Ungariam intrant cum exercitibus plurimis, & fortiſſimis. Regina cum filiolo Rege novello hæc audiens , ad Regem Bohemiæ nuntios mittit , ut in tanta neceſſitate , ei & filio ſuo armis ſuis ſubveniat, rogans ; quodſi non fit, Regnum Hunguria ſe amiſiſſe dicit. Hæc Rex audiens in perſona ſua eis auxilium ferre promittit, nuntii læti hoc Reginæ & Hungaris referunt, non fit mora, expeditio & conventus Principibus Pragæ indicitur , fit : Rex voluntatem ſuam eis aperit , videli- cet , quod contra Imperatorem Græciæ in adjutorium Regi Hungariæ arma movere velit. Hoc quibusdam optimum, quibusdam videtur abſurdum; quidam etenim nobiles dicebant , a ſæculo ſe non audiviſſe, quod Rex Bohemiæ Regem conſtituat Hungariæ , nec quod Rex Hungariæ Regem con- ſtituat in Bohemia. Guibus Kex reſpondit : Regem in Hungaria conſtitue- re non intendo, ſed Regem constitutum contra ejus hoftes juvare volo. Qui me ad hoc juvare intendunt , laudo ; qui vero negligunt, mulierum ludis & otio intendant feliciter. Hæc a Rege ſuo Bohemi audientes , quocunque voluerit, & ultra Sauromatas, ſe cum eo eſſe paratos referunt. Contra Græcos in Hungariam moventur exercitus, tam cum ſuis , quam cum filii ſui Friderici Ducis Mo- raviæ exercitibus plurimis & maximis intrat Hungarium. A dextris, & a ſi- niſtris , & ante per longiſſima terræ ſpatia nullus Hungariæ incola inveni- tur. Omnes , quo quis poterat , fugerant , in conſpectu etenim ejus tota tremebat Hungaria. Boemi plurimi, quibus hic amor erat, per Hungariam diſcurrunt , quæ poſſunt , rapiunt , innumerabilia armenta , jumenta abdu- cunt, interficiunt , villas cum ſuis rebus comburunt. Rex Hungariæ , qui ultra flumen Tyſſa, fortitudini Græciæ contraire formidans ceſſerat, tanta multitudine Boemorum ſibi in adjutorium venientium audita, contra eos cum ſuis exercitibus progreditur , cum Græcis pugnaturus. Obviam Regi Bohemiæ, Principibus ſuis miſſis, Ungari læti cum ſuo Rege de tanto ad- jutorio Regi Bohemiæ occurrunt, & pro tantis laboribus ſibi gratias agentes, in oſculo pacis ſuſcipiuntur , ut tantum Regem decet, honeſtiſſime tractant. Imperator Græcorum adventu Regis Boemiæ , & factis ejus horribilibus audi- K 73 tis, (r) Geyzæ. (s) Pulkavæ Mſ. Odolan vocat.

Strana 74
74 tis , ſi hoc verum ſit , ſcire volens , quendam Moravum Boguttam nomine, qui pauper de familia Conradi Ducis Moraviæ Græciam intraverat, & per probitatem ſuam ad tantum honorem devenerat , quod apud Imperatorem Grzcum inter primos habebatur, caſtro quodam ditiſſimo donatus erat, ad Regem Bohemiæ mittit , & eum monet , ut amicitiæ antiquæ , quam tem- pore Hieroſolymitanæ expeditionis a Rege factæ inter ſe contraxerat , ſit me- mor , & quod maxime nunc eam intra ſe teneat , rogat , & cetera tanquam ſecreta tractat negotia, maxime exercitus Bohemiæ conſiderans. Qui Im- peratoris peracta legatione ad ipſum revertitur, refert ipſum Regem Boe- mi� in perſona ſua in auxilium Regi Hungariæ veniſſe, & hujus moris eſſe, in terra ſua: nullo modo de prælio cædere, in terra vero aliena: nullo modo de vita curare, niſi de victoria. Interea Wladislaus Rex Boemi� ante omnes exercitus Hungariæ ſuos movet exercitus , & ſua tentoria non longe ponit a Gracorum exercitibus, tanquam ſummo diluculo cum eis pugnaturus. Im- perator Græcus relatione Boguttæ audita , ipſam in corde ſuo firmiter retinet, & in medio noctis ſilentio de ſolio gloriæ deſcendens , ſapientum ſuorum uſus conſilio , ultra Danubium , quem tranſierat , cum paucis exercitibus re- vertitur , reliquos exercitus ibi cum Stephano, cui in auxilium venerat, di- mittit. Stephanus autem plenus timore, vacuus fortitudine , nulla prælia fa- ciebat in Hungaria , ſed tantæ fortitudini Boemorum reſiſtere non valens, fu- gam cum ſuis iniit. Hic rumor ad aures Boemorum in ipſo crepuſculo per- venit , qui ocyus dicto eorum caſtra irruunt , quos inveniunt , vel inſequi poſſunt , capiunt , interficiunt , vexillum eorum auferunt , prædam innu- merabilem rapiunt , plurimos Græcorum nobiles captos ad Regem adducunt, & ejus tradunt poteſtati. Rex autem Bohemiæ de tanta lætus victoria , in mediis illorum caſtris figi præcipit vexilla, & poni tentoria. Gr�corum Imperator hæc conſiderans, electos nuncios ad Regem Bohemiæ mittit, bo- na pace , & antiqua amicitia eum ſalutans , refert pro bono pacis ſe Hun- gariam intraſſe, cum juniorem fratrem Regis manuteneat, & non hoc eſse mirum, ſi hoc facit, cum & ipſe Regem Hungariæ rogatu Patris ejus ma- nuteneat, laborans , ut paterni Regni aliquam partem obtineat, & ut ad hoc ipſum pari deſiderio Regio jure laboret, eum monet, & rogat. In- terea Dominus Daniel de Rege ſuo ſollicitus, pro eo, & exercituum ejus incolumitate , usque ad adventum ejus Pragæ manens , ſingulis ſeptimanis ſexta feria cum Canonicis , Clericis & populo celebrat jejunia, orationibus & obſecrationibus vacans. Domina Juditha Regina Boemiæ de Domino ſuo Rege ſollicita, die & nocte orationibus vacans, de monasteriis non rece- debat, & pro Domini Regis, Domini ſui dilectiſſimi incolumitate per om- CHRONICON nia

Strana 75
VINCENTII. � nia monaſteria orationes fundi exorat. Verba prædictorum legatorum Græci Imperatoris Rex Boemiæ Regi Hungariæ & Principibus refert , qui ſo ſe in ejus ponunt conſilio. Ipſe autem ea, quæ pacis ſunt laborans, electos Principes & Primates ſuos ad Imperatorem mittit, ea quæ pacis ſunt , pertrac- tans. Ex utraque parte crebro mittuntur nuntii, pacem fabricantes, utraque pars de pace futura gaudet , Rege Boemiæ mediante , & conſulente , quædam pars Hungariæ fratri Regis Hunguriæ datur, pax componitur , & juramenta ex utraque parte confirmantur. (t) His ita peractis Rex Bohemiæ Dominum Mar- K 2 (s) Aliter hæc ſupra laudatus Joannes Cinnamus Græcus Scriptor refert , qui ipſe in hac expeditione cum Orientis Imperatore adfuit , ſcilicet , ut fit , Imperatoris & gentis ſuæ majeſtatem arroganter crepans , aliena deprimens , clademque acceptam præte- riens ; quem itaque hic exſcribere libet , quandoquidem locus paucis cognitus , nec omnibus hujus authoris copia. Verba ejus ſunt. lib. 5. Hiſtoriaruin §. 11. Itaque ſuperiori e ripa Iſtrum trajiciens (Orientis Imperator) ad civitatem nomine Pugatzi per- venit. Eſt vero illa Sirmienſis agri Metropolis. Hie habitat gentis iſtius Antistes, & ex ea incolarum multitudo innumera , ac ſupra quam dici poteſt, egreſſa eſt , quo illius comitatui ſe ſe adjungeret. Hic igitur caſtris poſitis conſedit. Inde poſtquam accepit Stephanum jam prope eſſe , ad bellum ſe confeſtim comparat. Gnarum vero Tzechorum linguæ Romanum quendam ad ſe vocat , eique imperat, ut mutatis veſtibus ad caſtra ho- ſtium ſubiret , atque ubi ad Regis Tzechorum veniſſet conſpectum, eum hiſce verbis allo- queretur. „ Quo tandem proficiſceris ? quod iter cum tuis capeſſis copiis ? an neſcis te „ in maguum Imperatorem manum intentare velle ? cum quo vel juſtis de cauſis bellum „ gerere periculoſum eſt, neque contra Hungaros præliante , qui eam , quam Belæ in „ hereditatem partem conceſſerunt, poſſeffionem abſtulerunt , ſacramentis pro ludo jocoque „ habitis. Sed neque qui cum privato homine paciſcitur, innocens ex lege judicatur, ſs cum in mentem venit, negligere pacta velit. An vero qui tantum Imperatorem vio- „ latis fœderibus offenderunt Hungari, manebunt impuniti? nequaquam: bellum igitur „ juſtum gerit Imperator, & ad juſtitiam ſemper belli fortuna inclinat. Tu vero illud „ perpende: ſervus Domino bellum illaturus venis, non tamen ſervus, cui per vim im- „ poſita eſt ſervitus (nam ètſi ratione aliqua fulciretur, ab illa tamen, qui eam ſuſcepe- „ re, naturaliter abhorrent) ſed ſervus voluntarius, ſeu ut vos dicitis, Ligius: nisi tuum „ effugerint memoriam, quæ quondam Byzantii pactus es, cum in Aſiam una cum Con- „ rado expeditionem ſuſcepiſti. Hucusqué igitur ab optione tua pendet rei exitus, elige, „ quod & tibi & Tzechis omnibus expediat: quæ enim non opportuna fit pœnitentia, „ eam facienti prodeſſe haud quaquam ſolet. Ita quidem ille locutus eſt. Vladislaus autem (ſic enim appellabatur) in hunc modum reſpondit. „ Non illaturi bellum magno „ Imperatori huc venimus, o bone, neque enim eorum, quæ cum illo pacti ſumus, me- „ moria nos fugit, ſed Stephano injuſte a patruo impetito opem laturi. Illum quippe „ paterna primum terra, & hereditate exuit: deinde lite rurſum intentata, bello la- „ ceſſit, & regnum, quod male imperando amiſit, per vim recuperare iterum conteudit. „ Eapropter Imperatorem ſupplicaturus venio, ut pupillum potius puerum protegat, ac tueatur. Si quid autem Stephanus hic junior in tuam peccavit majeſtatem (audio „ enim Belæ terram nihil ad ſe pertinentem occupaſse) continuo nobis arbitris reconcilia- „ „ „ tris,

Strana 76
76 CHRONICON Martinum curiæ ſux notarium , quem maxime fidelem ſibi dilectum habe- bat, nepotem Domini Gervaſii Wiſſegradenſis Præpoſiti, & Regalis palatii Cancellarii , viri venerabilis , & coram Deo & hominibus approbati , Cle- riçum honeſtum, eloquentem, cum plurimis, & electis Regalibus mune- ribus ad Imperatorem Gr�cum in legationem mittit; quem Imperator ho- norifice ſuſceptum, & optime tractatum, Imperialibus ei plurimis datis muneribus, ad Regem Bohemiæ remittit feliciter. Imperator ampliorem amicitiam inter ſe & Regem Bohemiæ confirmare volens, neptem ejus filiam Domini Friderici nepoti ſuo in matrimonium quærit , quam Rex ex conſi- lio ſuorum ei ſe daturum promittit. Hæc prædictus Imperator confide- rans, pretioſiſſima pallia diverſi generis & veſtes operis mirabilis, auro & lapidibus pretioſiſſimis ornatas, ad opus tam Regis , quam Dominæ Regi- næ , & alia munera diverſi generis transmittit. Sic inter Imperatorem & Regem Hungariæ per Dominum Regem Bohemiæ pace compoſita Græci & Hungari ad propria revertuntur. His ita diſpoſitis Rex Bohemiæ cum Rege Hungariæ ad Reginam matrem Regis læti redeunt, ubi tam a Rege quam a Regina matre ejus & Hungaris , diverſis & innumerabilibus donatus mune- ribus. Quot & quales palefridi ei dati fuerunt , ſcribere ſuperfluum duxi- mus ; etenim pauperis eſt numerare pecus ; vaſa namque auri & argenti pondera, veſtes, pallia diversi generis, nonniſi in plaustris ducebantur; tantis honoratus muneribus in terram ſuam feliciter revertitur , & a Domi- no Daniele Pragenſis Eccleſiæ Epiſcopo, Canonicis, Abbatibus, Presbyteris, & omni Clero , militibus , & populo maximo tripudiantibus gaudio poſt tot Regales triumphos honorifice ſuſcipitur. Gui pro ſuo felici reditu Monaſterium S. Wenceslai (u) & alias Eccleſias plurimis palliis pretioſiſſimis exornat. Domina vero Juditha Regina Bohemiæ glorioſiſſima, & ſere- niſſima Domina tam Græcorum, quam Hungarorum auro, argento , palliis, & indumentis pretioſiſſimis ditata & ornata Dominum Regem poſt tot la- An- bores in ſuis lenit amplexibus. „ tus, & regiones reſtituet, & omni modo delictum expiabit. „ His dictis hominem dimiſit. Ille vero in Romanorum caſtra reverſus, Imperatori, quæ ab eo audiverat, retulit: quæ quidem accepit haud illubenter, etsi fidem iis omnino non pr�ſtaret. Ne- que enim hæc a Vladislao ex animi ſententia dicta eſſe opinabatur, verebaturque, ne quis ſubeſſet dolus. Quapropter quosdam ex ſuis ad illum denuo miſit, ut pacta jurejurando firmarent; quod ille continuo, nihil moratus, confecit. Neque ea ſolum, verum qu� olim etiam, uti diximus, pepigerat, ſecundo juramento ſancivit. Paulo poſt & Stepha- nus miſsis ad Imperatorem legatis, regionem reſtituit, ſimulque deprecatus est, ne un- quam Stephanum patruum bello Hungariam infeſtare permitteret. His acceptis condi- tionibus Princeps, bello diremto, in Romanos prope rediit fines. Hactenus Cinna- mus, e quo plura proferemus in Annalibus Hayecianis , quæ ad belli hujus hiſtoriam ſpectare videbuntur. (u) Id eſt S. Viti in caſtro Pragenſi.

Strana 77
VINCENTII. 77 77 Anno Dominicæ Incarnationis MCLXV. Rex Wladisluus neptem ſuam, filiam Domini Eriderici filii ſui, maximo Giræcorum Imperatoris rogatu, per Comitem Sezimam Dominæ noſtræ Reginæ ſummum camerarium , vi- rum nobilem, vita & moribus honeſtum nepoti ejus in conjugem trans- mittit ; qui expletis feliciter nuptiis , pluribus pretioſis donatus muneribus incolumis gratia Dei ad propria revertitur , & pro tantis laboribus in ma- ximam tam Regis , quam Reginæ gratiam recipitur. Eodem anno Eridericus Imperator Romanorum offenſæ & ſchiſma- tis in Romana Eccleſia per eos facti non immemor, exercitus per totum Imperium, prout plus poteſt, præparat, & ad ejus auxilium innumerabi- lis præparatur exercitus. (x) Anno Domini MCLXVI. Dominus Daniel ex vocatione Domini Friderici Romanorum Imperatoris , qui ad ſedandum ſchiſma, quod in Ro- mana Eccleſia quidem maxime eo tempore bulliebat, iter moverat Romam, progreditur, & ultra Auguſtam ad ipſum pervenit, qui cum maximo labo- re ſuperatis Alpibus Laudam Regalem civitatem, quam ipſe fundaverat , & forti vallo circumdederat , cum ſuis exercitibus pervenit , & eos ibi poſt tot labores recreat. (y) Anno Dominicæ Incarnationis MCLXVII. Imperator videns Brixen- ſes in ſua perſiſtere audacia , non enim volebant ſecundum ejus voluntatem ei dare obſides, pro pace exercitibus ejus conſervanda, per unum millia- re a Brixiu in Parochia Banol ſuos locat exercitus , & ibi natalem Domini & Epiphaniam celebrat. Brixienſes videntes ſic civitatem ſuam deſtrui, 50. obſidibus , & multa ei oblata pecunia , ejus inveniunt gratiam ; Impe- rator ibi Chriſtannum Archi -Epiſcopatu Moguntino , & Philippum Cancellario inveſtit , & ſua expleta voluntate verſus Placentiam progreditur, inde Bolo- niam cum ſuis ſapientibus viſitat , Mediolanum etenim, Tordonam, & Cre- mam funditus everterat. Brixiæ autem , Placentiæ , Boloniæ , & in aliis civi- tatibus, & caſtris, muros fortiſſimos, & turres altiſſimas funditus deleve- rat , & ſic in Lombardia , quod volebat, faciebat. A Bolonenſibus centum obſidibus , & plurima accepta pecunia Immolam progreditur. Quod ſci- mus , loquimur , & quod vidimus ſcriptis mandamus. (z) Verdenſis Epiſ- copus prædictum electum in Presbyterum, & Ravennatenſem , & Ratisbonen- K 3 ſem (x) Conſentit Otho Morena : Leibnit. p. 841. (y) Menſe Novembri primum Imperator venit ad Italiam, ut habet Morena. (z) En indicium: Vincentium rurſum anno ſupe- riore cum Daniele tranſiiſſe ad Italiam. O

Strana 78
CHRONICON 78 ſem , & alios plurimos , ſabbatho quatuor temporum quadrageſimalium in Diaconos conſecrat. In proximo Dominico die eundem Moguntinum elec- tum Dominus Daniel Pragenſis Epiſcopus cum aliis Epiſcopis in Archi- Epiſcopum conſecrat. In craſtino Chriſtanus Archi-Epiſcopus a Domino Daniele Pragenſi Epiſcopo conſecratus prædictum Epiſcopum & ſuos plu- rimis & optimis donat muneribus. His Immolæ Dei gratia expletis , Impe- rator Reginaldum Colonienſem, Chriſtannum Moguntinum, Philippum Cancellarium, Henricum notarium cum plurima militia & Brabuntinis , quos mille quingen- tos habebat, verſus Romam ad præparandam exercitibus ſuis viam dirigit, qui tanquam piſcatores optimi Domini per Lomburdium rete ſuum exten- dentes , Moguntinus usque Genuam , Colonienſis usque Piſam Imperiales civita- tes maritimas , inde per totam Tuſciam usque Romam innumerabilem præ- dam marcaruin ad ſtipendia militum ceperunt. Inde Reginaldus Colonienfis præcurrit Chriſtannum Moguntinum, & prior cum ſuis exercitibus Tuſculanum venit civitatem optimam per unam raſtam (a) ultra Romam. Romani eos venire audientes, bene habeat, inquiunt, Imperator, quod duos Presby- teros ſuos & Diaconos ad cantandam Romanis miſſam direxerit, veniant, veniant, cantent, ſed aliter eis ad cantandum transponemus ordinem; hoc modo deridebant illos. In cæna Domini Daniel Prugenſis Epiſcopus in quodam monaſterio ante Ariminum chriſma conſecrat. Interea Imperator Ravennam, & alias civitates tranſiens Anconam civitatem fortiſſimam ſupra mare ſitam obſidet , Imperator in altiori monte ſua poni præcipit tentoria & ſuorum exercituum decuria, a mari autem ad ſinistram Fridericus Dux de Rottenburg cum ſua forti & honeſta militia, inde Lombardi & Tuſci, quo- rum innumerabilis erat multitudo; poſt hæc Bavarorum, & Ratishonenſis Epiſcopi militia ponitur. Poſt hæc Dominus Daniel Pragenſis Epiſcopus cum ſua militia ſub ſtationibus Imperatoris ponitur. Ad primum Anconi- tarum inſultum Domini quoque Hermanni Verdenſis Epiſcopi militia, viri venerabilis , & coram Deo & hominibus approbati, qui ſemper in curia Domini Imperatoris , Domini Dunielis Epiſcopi contubernalis, & cum eo in ea expeditione Imperialis curiæ in tota Italia Judex extiterat , qui Pa- piam ab Imperatore, ut eos conſilio ſuo in fide erga Imperatorem stabiles efficiat , miſſus fuerat , in contubernio Domini Danielis Pragenfis Epiſcopi dimiſſa militia, cui Dominum Hugonem capellanum ſuum virum honeſtum præponit &c. &c. (b) De- (a) Id eſt germanicum milliare ; S. Hieronymus in Joelem : Unaquæque gens certa viarum ſpa- tia ſuis appellat nominibus. Nam & latini mille paſſus vocant, & Galli leucas, Perſæ paraſangas, & Raſtas univerſa Germania. (b) Suppleri hic quæpiam poſſunt ex Othone Mo-

Strana 79
SILOENSIS. 79 Deeſt Require. Hucusque Vincentius Pragenſis Ecclefiæ Canonicus hiſtoriam ſuam deducit, vi- delicet ab anno MCXL. usque ad annum MCLXVII. (c) Eodem anno (d) & eadem expeditione intrante Augufto, cum esset xſtas intolerabilis , nebuloſa & peſtilens aura , multi de primoribus Regni obierunt, inter quos Renaldus Colonienſis Archi-Epiſcopus , Daniel Pragenſis Epiſcopus ibidem mortui ſunt ; cujus carnes ibi reconditæ , ſed oſſa ſunt Pragam delata. (e) Qui Daniel Epiſcopus , quantæ fuerit ſapientiæ & eloquentiæ , quamque utilis Eccleſiæ Dei , acceptus in curia Imperatoris, ad enarrandum manet difficile, cujus memoria in benedictione est, non ſolum apud eos , qui eum viderunt , ſed & apud eos , quicunque de eo audierunt. Hic inter cetera bona, quibus pollebat, habebat, & hanc gra- tiam divinitus ſibi collatam ; quod quandocunque divinis aſtabat altaribus, ex humillima ſui conſideratione velut totus defluebat in lacrymis. Pſalte- rium omni die complevit , quod mirabile erat in homine ſic occupato, quod ut facilius perficeret, evocaverat, & aſſumſerat ſibi in capellanum quendam Albertum Siloenſem Canonicum , qui & Pſalterium & totum Cano- nem ſacri officii optime noverat cordetenus , (f ) conciliabat quoque ſibi per litanias interceſſiones ſanctorum , & hoc frequenter , in quorum cata- logo non modo Patres novi teſtamenti , ſed & antiquos recitabat ſanctos, qui ſub lege fuerunt , & ante legem. Sed homo tantis præditus virtutibus in hoc maxime offendit, quod sive ob ignorantiam, cum tamen eſſet doc- tiſſimus , ſive ob favorem , vel metum Imperatoris ſchiſmatis illius usque ad mortem particeps extitit. Unde & poſt obitum, quamvis ſibi Eccleſia- ſtica non negaretur ſepultura, memoria tamen illius ad altare Domini in Miſſis & ceteris hujus non deferebatur , donec poſt annos aliquot ſancto viro Gothſchalco Syloenſuum Abbati, quem ipſe de Steinfeldensi Eccleſia evoca- tum , Syloæ locaverat , (g) per viſionem apparuit, commemorans eum ver- borum, quæ aliquando cum eo contulerat, iens in expeditionem illam, quibus ſignificaverat ſe viam illam aggredi non ſponte , ſed invitum, cor- Morena, ſed nec ipſe hujus anni hiſtoriain morte pr�ventus iutegre finivit. (c) Hæc an in ipſo Codice autographo habeantur , an in tranſumtum ab Excellentiſſimo Viro An- tonio Wokaun adjecta ſint , quod aſſeverem , non habeo. Hie vero orditur Chrono- graphus Siloenſis. (d) Pulkava hæc refert ad annum MCLXVIII. ac in plerisque Chronicon hoe exſcripfit. (e) Legitur adhue ipſo hoc anno 1167. Daniel Epiſcopus Pragenſis ſubſeriptus teſtis in diplomate Friderici Imperatoris apud Gudenium T. 1. p. 257. (f) Id eſt de memoria. (g) His eliduntur quæ de B. Caſtulo primo Siloensi Abbate paſſim noſtri ſeribunt, aut quod de Euſebio Modeſtus Freisleben in vita Ven. Virg. Maximilianæ Mſ. refert.

Strana 80
30 CHRONO GRAPHUS corpore, non corde ; ſubjunxit autem obſecrans , ut per eum Eccleſiæ precibus redderetur, quod & factum eſt. Nam ex tunc memoria ſui facta eſt in ſacramentis Chriſti Pragæ , & Syloæ, nec non & in omnibus Eccleſiis Bohemiæ. Narravit autem idem ſanctus vir Abbas Gothſchalcus ex relatione prædicti Dunielis Epiſcopi quoddam memorabile factum contigiſſe in Fran- cia, dum ipſe ſtuderet Pariſiis, quod hic inſerere volo ad ædificationem legentium. Dicebat enim ſcire ſe clauſtrum civitati contiguum, in quo dum eſſet (b) ſpiritualis Abbas propheticum habens ſpiritum; ecce quo- dam die venit puer de ſcholis , nepos præpoſiti majoris Eccleſiæ , quærens ſuſcipere religionis habitum , & quod devote quæſivit , illico impetravit. Erat interim abſens memoratus præpoſitus, reverſus , quod factum eſt, au- divit, ſed cum indignatione irriſoria reſpondit: per ſanctum Abbatem & Abbatiſſam ipſe non manebit ibi. Miſit ergo 1. miſit 2. & tertio , ut puer ſibi redderetur; ſed cum ab Abbate reſponderetur, inquirendam eſſe pueri voluntatem, non eſſe ſui juris abſtrahere invitum , qui ſe ultro ſer- vitio Dei dicaſſet : tandem ipſemet magni furoris zelo ſuccenſus , non ti- muit violentas manus loco ſacro inferre, & puerum invitum , ac reniten- tem abstrahere. Guod videns Abbas homo Dei, dixit ei libera voce co- ram omnibus : quia tu , inquit , locum ſanctum temeraſti , & non nobis, ſed ſpiritui ſancto contumeliam ingeſſiſti, ecce ab hodie post octo dies appello te ante tribunal æterni judicis, ibi mihi reſpondebis ſuper his au- ſibus tuis. Hæc ille audivit quidem , ſed aure ſurda pertranſiens diſceſſit. Cum ecce 7. die adveſperaſcente , obiit ille bonus Abbas ; cui cum præ- poſitus ille pulſari audiret omnibus campanis , ſicut moris eſt, miſſo nuntio interrogavit, quidnam hoc eſſet ? ſed cum de morte Abbatis comperiſſet, vehementiſſime expavit, & illico correptus febribus, ſolam noctem illam ſupervixit , (i) eum octava præſumtionis ſuæ die moriturum , & ibi reſpon- ſurum ante tribunal CHRISTI. Narravit & ſecundum ſimile huic , ſed me piget hoc literis inſerere. Porro memoratus, ac ſemper memorandus Daniel præfuit feliciter Pragenſi Eccleſiæ ab anno verbi incarnati MCXLVIII. quando videlicet 4. Kal. Auguſti electus eſt, usque in annum item MCLXVII. cum mortuus eſt in vigilia Laurentii, hoc eſt annis 19. & diebus XI. Guo mortuo va- cavit Epiſcopalis ſedes usque in ſequentem annum. Sic placuit Regi Wla- dislao & conſiliariis ejus , quod & filii ejus Fridericus & Wladislaus recordan- tibus nobis fecerunt , cum quis Epiſcoporum moreretur , differentes in lon- gum novi Epiſcopi electionem. An- (h) Supple quidam. (i) Iſthic aliquid deeſt; forsitan: Ingeminans.

Strana 81
SILOENSIS. 81 Anno Dominicæ Incarnationis MCLXIX. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXIX. Botpoldus Abbas de Sedletz ordinis vir valde idoneus & religioſus eligitur in Pragenſem Epiſco- griſei pum , & hoc magis de inſtantia Reginæ , cujus cognatus erat , quam de ju- dicio Eccleſiæ; cujus optima principia mors immatura diremit, nam mor- tuus eſt in electione , priusquam ordinaretur , & electus ſolo vix menſe ſu- pervixit. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXX. ſuccedit nobilis homo & dives de Saxonia Eridericus nomine , ignarus omnino Bohemica linguæ , co- gnatus & ipſe Reginæ, cujus favore potius , quam judicio Eccleſiæ factum est hoc in eum, nam ſponte ſua advenam, & linguæ imperitum non eli- gerent vigente adhuc & durante prædicto ſchiſmate , cujus fermento ta- men non eſt ipſe maculatus. &c. &c. Qu�re de ſchiſmate. (k) Anno Dominicæ Incarnationis MCLXX. his diebus Swatoplus filius Regis Wladislai, frater Friaerici, zelo ductus, quod pater ſuus Comitem Woislaum ſuper omnes primarios nimis in altum ſublevaſſet, occaſionem, quam ſemper quæſierat , nactus , ex abſentia patris , memoratum virum in- tra manus Reginæ cultellis confoſſum interfecit , & eam in manibus , ſicut dicitur, cum ipſum defendere vellet, vulneravit. Unde pater ejus gravi- ter indignatus , quem capere non potuit , patria pepulit , & usque in Hun- gariam fugavit ; inde namque ambo germani , Fridericus ſcilicet & Swatoplus duas ſorores , filias Regis Hungariæ duxerant , unde & illuc potius , quam alias fugit , qui recuperata terra , nec non & gratia patris in Teutonia poſt- modum peregre mortuus eſt. Narratum mihi eſt de eodem Woislao a ſe- nioribus meis , quod cum magnæ eſſet potentiæ , ſed majoris heu ſuperbiæ, in ea nocte , quam vivendo ultimam fecit , vidit ſomnium infauſtum male præſagum futurorum. Putabat namque ſe videre ſcalam ad cœlum usque erectam , ſeque innixum ſealæ perveniſſe ad ſummitatem ejus , cumque ſe putaret vertice pulſare cœlum , ecce ruit ſcala , & ipſe pariter cum ea , & ſic ruendo evigilans , ipſo die interfectus eſt, cadens in foveam , de qua non exibit. L (k) Videlicet ſupra in Vincentio ad annum MCLXI. An-

Strana 82
82 CHRONOGRAPHUS Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXI. Thomas Cantuurienſis Ar- chi-Epiſcopus Martyrio coronatur, cujus magna & ſtupenda miracula uni- verſo mundo innotuerunt , de quibus in præſentibus nihil dicimus , quia geſta ipſius per ſe apud nos habemus. Anno Incarnationis Dominicæ MCLXXII. &c. Anno Incarnationis Dominicæ MCLXXIII. his diebus Rex Wladis- laus ſenex jam & infirmus , videns ſe non ſufficere laboribus expeditionum & curis publicæ rei, invenit conſilium, interim, ut videbatur, bonum, quod ſibi majoris poſtea laboris ſeminarium fuit; nam filium ſuum Frideri- cum ſolemniter inthronizatum præfecit Dominio totius Bohemiæ , ſolum Bu- din , & alia nonnulla reſervans ſibi ad uſum vitæ. Fecerat quoque in Stra- hof ſibi caminatam, quæ hodie dicitur Abbatis, cum ſtuba, & aliis appen- ditiis, in qua sibi manere, & finem dierum ſuorum volebat expectare. Sed Fridericus, licet charus eſſet Imperatori , cujus cognatus erat, probatus enim in multis expeditionibus Italiæ , contigit tamen ei , quod inexperto aurigæ contingere ſolet. Nam utrum Bohemorum perfidia , an ipſius iner- tia , neſcimus , hoc ſolum ſcimus , quod in brevi averſi ſunt ab eo , quæ- rentes occaſionem , quomodo eum invadere , & alium Dominum poſſent habere, quod diu inter ſe, ſicut ſolent muſſitantes occultatum , tandem tali ordine , ſicut dicemus , proceſſit in publicum. Erat Udalricus filius an- tiqui Sobieslai, frater junioris, & in curia Imperatoris cum ſuis profugis, qui habens & in Bohemia multos occulte ſibi faventes, ſatagebat omni co- natu impetrare de gratia Cæſaris tum ſibi panem, tum fratri ſuo Sobiesluo liberationem , qui jam fere XIII. & prius tribus, annis vinculatus tenebatur in Prinda ; (l) qui Udalricus comperta Regis infirmitate & ſubſtitutione Fri- dorici, ratus perinde optimam opportunitatem, monuit Imperatorem ſer- vitii ſui, ſupplicans, ut accepto jam tempore miſereretur & exilii ſui, & vinculorum fratris ſui. Cui Cæſar tale fertur dediſſe reſponſum. Cum Rex Wladislaus compos ſui gubernaculis terræ ſufficeret, exaudire te nolui- mus propter antiquam ejus amicitiam, nec non & fidem noſtram; modo vero , ex quo infirmus ultro ceſſit , & ſilium ſibi ad injuriam , & nobis in- conſultis ſubſtituit , ſalva in omnibus fide noſtra invenimus viam , qua & tibi ſatisfiat , & nobis. An- (1) Sic olim caſtrum Frauenberg appellatum.

Strana 83
SILOENSIS. 83 Annus erat Dominicæ Incarnationis MCLXXIV. & Imperator mul- ta prædicti Ulrici flexus inſtantia, miſit , & indixit omnibus Bohemis curiam Nürnberg, nec non & Regi Wladislao, ſi poſſit cum filio Friderico, (m) præ- cipiens , ut & Sobieslaum dimitterent , & ſibi præſentarent. Qua legatione perorata , turbantur Rex & filius , quid facto ſit opus , ſuos fideles conſu- lunt: viſum est eis mittere Eridericum Epiſcopum, & Comitem Witkonem, virum urbanæ eloquentix cum quibusdam aliis in Nürnberg , qui & abſen- tiam ſuam excuſent , & oblata pecunia Imperatorem ab hac intentione aver- tant. Breviter dicam : eunt, & inacte redeunt, ſecundo mittuntur, & nihil proficiunt, Imperator nec prece, nec pretio flectitur, instat, ut di- mittatur Sobieslaus. Cujus voluntati non auſi reſistere, faciunt tandem, quod jubet, dimittentes eum, & Pragam deducentes, ubi Fridericus ejus præſtolabatur adventum : quo eminus veniente revelantur jam ex multis cordibus cogitationes , occurſu enim , & concurſu multorum excipitur, ac primo ad limina ſanctorum cum magna humilitate nudatus pedes procedit, gratias acturus ; deinde ad Regem & Fridericum , a quibus in oſculo pacis excipitur, poſtremo ad hoſpitium progreditur; cumque cubaret, finiſtri ei rumores dicuntur, videlicet, quod Fridericus eum de mane cæcare velit; quibus ille territus de nocte fugit , & cum omnibus , quos habere potuit, ad curiam Imperatoris , quæ in Erndorf celebranda fuit , pervenit. Fride- ricus cum ſuis alia via ſubſequitur. Acta curiæ illius hæc ſunt. Friderico Ducatus Bohemia per ſententiam abjudicatur , quem non legitime , ſicut di- cebatur , ſed tantum tradente patre ſine conſenſu Bohemorum , & non de manu Imperatoris percepiſſet. Deinde traditur Dominium Boemiæ Udalri- co in vexillis quinque , (n) ſed ipſe ceſſit ſponte fratri ſuo Sobiesluo, tan- quam ſeniori, jurantes ambo mittere Imperatori auxilium in Lombardiam, unde poſtea loco ſuo plenius dicemus. Promittunt etiam Regi panem honeſtum , ſed ipſe non credens eis, tranſtulit ſe, licet infirmum in præ- dium uxoris ſuæ, quod habebat in Teutonia valde bonum, nomine L 2 Mer (m) Supple : Venire. (n) Quas terras hæc quinque vexilla reſpexerint, definire perarduum, leguntur quandoque X imo XII. vexillis inveſtiti nonnulli Duces noſtri, paſſim ejus- modi, qui legitimis Ducibus rebelles Imperatorum patrocinium aucupabantur, quod- que jure obtinere nequibant, vi atque Imperatoriis armis quærentes, aut certe de re- gno ſuo non ſatis ſecuri. Hæc certe Wladislai ſtudia pro gloria Rom. Imperii inten- tiſſima non merebantur. Odii autem iſtius, quo Fridericus Imp. in optimum Princi- pem exardeſcere cœpit , nulla alia fuit , quam Adalberti filii ſui Epiſcopi Salisburgen- ſis conſtantia , qua eidem Imperatori per Alexandrum Pontificem a communione Ec- cleſiæ anathemate ſeparato viriliter reſtitit , ſenemque jam patrem ſuum ad ſinilia ex- hortatus eſt , quod in Annalibus Hayecianis legitimis documentis probabimus.

Strana 84
84 CHRONOGRAPHUS Mer, (o) ubi cum ea , & cum Domina conjuge Friderici Eliſabetha conſiſtens, miſericordix Dei expectavit eventum. Et liridericus quidem quatuor inte- gris annis, quibus deinceps principabatur Sobieslaus, modo in Hunguria, modo in curia Imperatoris, ſive ubicunque potuit, moleſto exercebatur exilio. At pater ejus tantum eo loci, ubi dictum eſt, ſpacio 4. menſium demoratus, circa principium ſequentis anni, hoc eſt XV. Kal. Februarii, mortuus eſt in ſenectute bona, & in Miſſen honeſtiſſimæ traditur ſepulturæ. Cujus oſſa permittente Duce Sobieslao Pragam ſunt delata , & in monaſterio ſuo Strahof, quod a primis fundamentis erexerat, ſicut hodie cernitur, de- bito cum honore ſunt poſita. Computantur autem anni Ducatus ſui , ſive Regni ab anno verbi incarnati MCXL, cum mortuo Sobieslao XVI. Kal. Martii ipſe feliciter ſucceſſit eidem, usque in annum Incarnationis Domini- cæ. Item MCLXXV. cum mortuus eſt Wladislaus Rex , (p) Priſcæ virginis, numero ferme XXXV. Sane Rex Wladislaus , quoad vixit , decorem domus Dei-intime dilexit , & ampliavit , tum in religioſis perſonis , quas etiam ex exteris nationibus advexit , tum & in domibus religioſis , quarum con- ſtructor claruit eximius. Ejus pace & ſtudio duo ſancti ordines Ciftercien- ſis videlicet, & Præmonstratenſis, venerunt in terram iſtam, quibus tan- quam ſole & luna irradiata eſt Bohemia. Ipſe montem Strahof mutavit in Montem Sion, & de ſpelunca latronum erexit ibi talem fabricam, cui vix ſimi- lis invenitur in ordine noſtro. Conſtruxit & aliam ordini noſtro in Doxan, locans ibi religioſas feminas, quas de Dunewaldt Olomucenſis (q) Diœceſis adduci fecerat. Tertiam in Plaſs Griſeo ordini. Guartam in Teplitz reli- gioſis item feminis regulam beati Benedicti profeſſis, cujus Ecclefiæ ſpecia- liter Regina Juditha fundatrix extitit. Quintam in Lutomiſsl , cujus exem- plo ſuccenſi & alii primates Boemix, ſimili ferebantur ardore, fundantes & ipſi honeſtiſſimas Eccleſias, quas brevitatis cauſa tranſeo, quarum om- nium cooperator , ſicut ſuarum operator fidelifſimus exiſtebat. Pro his & aliis (o) Balbinus in Epitome l. 3. c. 12. p. 242. hoc prædium ſeu caſtrum Meer in Luſatia fitum fuiſſe ſcribit , ſed minus recte , Luſatia enim tum minime Teutoniæ nomine venit, in quam hoc prædium author noſter rejicit. Cum autem hic dicatur prædium fuiſſe uxoris Judithæ , veroſimillime in Thuringia quærendum eſt, nam ea filia fuit Ludo- vici Landgravii Thuringiæ, ut Vincentius ad annum 1153. refert. (p) Supple: die id eſt: XV. Calendas Februarii. (q) Mendum est, lege: Coloniensis, ut postea ſequitur. En vero fontem hactenus noſtris incognitum, unde Parthenon Doxunenſis originem ducat. Hoc loco porro , & omnibus aliis ſolus Wladislaus fundator adſtrui- tur hujus Canoniæ , idem adſtruit diploma Ottocari in hiſtoria Doxanenſi prolatum p. 23. quo cum omnes fundatores benefactoresque usque ad Ottoearum recenſentur, Gertrudis nulla prorſum fit mentio ; nec hujus meminit Vincentius alia pietatis opera illius recenſens.

Strana 85
SILOENSIS. 85 aliis operibus miſericordiæ , credimus eum inveniſſe miſericordiam apud patrem miſericordiarum Dominum Deum noſtrum , cujus anima requieſcat in pace , amen. Nunc ad Sobieslaum reflectamus articulum, dicturi de ipſo , & de temporibus ejus, quidquid de veritate constiterit, partim ex noſtra recor- datione , partim ex relatione ſeniorum noſtrorum. Anno igitur Dominicæ Incarnationis MCLXXIV. mediante tali in loco tali ordine, ſicut ſupra dictum eſt: Sobieslaus paterno inſignitus Du- catu Pragam petit , ubi tam a clero, quam a populo magnifice ſuſceptus juxta morem patrix ſolemniter inthronizatur, ac deinceps regnat feliciter. Qui bene inchoata ſtatim, heu ! maculat ſanguinis effuſione innocentis: nam Sturmonem caſtellanum de Primberg, memor, quod eum in vinculis durius tractaſſet , ſed immemor fidei, qua ei poſtea gratiam ſuam & ſecu- ritatem promiſerat, capi fecit, & Pragam deduci, dein membris truncatum, crudeli morte necavit. Pro quo exceſſu poſtea publice pœnituit, & nu- datus pedes , laneis indutus Carinam (r) exegit. Verum quamvis in hoc ſcelere ſibi præripuerit inimicus , alias ſatis bonus , publicam rem ſtrenue adminiſtravit. Tradunt de eo , qui ipſum noverunt , quod optimus fue- rit Judex , Eccleſiis Dei valde propitius , bonis bonus , & terror ejus ſuper facientes mala. Curæ ſibi fuit ſomper liberare pauperem a potente, & inopem, cui non erat adjutor ; faciens judicium omnibus injuriam patien- tibus , omnique populo terræ , ſine perſonarum acceptione. Quibus de- fendendis ita tradiderat cor ſuum, ut propter pauperes non vereretur of- fendere nobiles, & appellabatur vulgo Princeps Ruſticorum. Quotiescun- que immineret ei expeditio , cum primates ſui eſſent hi in curribus , & hi in equis , non confidebat, niſi & pauperes populi ſecum videret , alios ſu- per equis, alios pedeſtres, prout cujusque facultas fuiſſet. Quid multis immoror : omnis ejus intentio , tota mens erat , tueri pauperes, & conſer- vare terræ ſua jura. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXV. mediante, circa nativi- tatem beatæ MARIÆ Virginis Sobieslaus Dux mittit Udalricum fratrem ſuum cum exer- L 3 (r) Carena, Carina, & publica pœnitentia, inquit, Joann. de Janua, & quadragena idem ſunt : qui igitur iſtam pœnam facit 40. diebus non intrat Eccleſiam, & lanea veſte in- dutus ab eſcis & potibus , qui interdicti ſunt , a thoro , gladio & equitatu illos ſupra- dictos dies abſtinet. In III. autem & V. feria & ſabbato aliquo genere leguminum ae oleribus , pomis vel piris vel piſciculis cum modica cereviſia utatur temperate. Hæc enim omnia probantur : ex tract. de Homicid.

Strana 86
86 CHRONOGRAPHUS exercitu in Lombardiam ad Imperatorem obſidentem, vel potius obſidere volentem tunc temporis Alexandriam civitatem , & quasdam alias , quibus iratus fuerat, & profectus cum eis ipſe Sobieslaus usque Domuzlicz, (s) ibi prædictum Udalricum fratrem ſuum in oſculo pacis & ſuos commilitones in pace dimittit, & ſic eos de terra emittit, quorum via fuit per Camb, tenentes a ſiniſtris Ratishonam per aſcenſum Danubii usque in civitatem Sue- viæ, quam appellant Ulm. Eſt ibi pons per prædictum flumen; ubi e Regione civitatis metati caſtra, multi ex iis abierunt ad forum vendere pecudes , aliasque manubias, quas per totam viam prædati fuerant, facta- que direptione neſcio quali, ſicut eſt gens noſtra rapinis ſemper intenta, cives & populus terræ verſi in ſeditionem, alios occiderunt, alios male ceciderunt, nonnullos etenim vivos cæperunt , & quosdam de ponte præ- cipitaverunt , nullusque evaſit , niſi qui vel fugam maturavit, vel in pala- tium Imperatoris transfugit. Mortui ſunt illo diſcrimine de Boemis fere 250. multique vulnerati , qui eis ſequenti die ſunt redditi. Qua injuria permoti, diverſi diverſa ſuadebant, alii domum redire, alii ulturum ſe ire; aſt alii, quibus erat ſanior mens, neutrum approbantes, perſuaſerunt tan- dem cæpto itinere ſequi Cæſarem, atque ab eo poſtulare vindictam, quod & factum eſt ; nam transalpinantes via nimis difficili invenerunt Imperato- rem expugnantem Aftam, & aliam civitatem, cujus nomen Boemice Suſſine, cum quo ſimul euntes Alexandriam obſidione cinxerunt civitatem , ficut di- cunt, munitiſſimam , non murorum ambitu , ſed poſitione loci , & vallo incredibiliter magno , in quo vicinum derivaverunt fluvium , viri quoque virtutis in ea plurimi fortiter ex adverſo reſiſtentes, quos Imperator non tam cito , quam voluit , expugnavit ; ſed multo labore , magnaque ſuorum cæde , interjectis etiam aliquot annis. Erat autem tunc temporis fames in terra , & Boemis nusquam vel copia prædandi , vel res ad prædandum, quin potius cum pro pabulo equis ſuis acquirendo, tota die diſcurrerent, ve- ſpere redeuntes non annonam referebant, ſed stramen, aliquando etiam nihil. Unde deficientibus his , quæ ſecum attulerunt , & ipſi egere, & equi eorum cæperunt deficere. Dicebant ergo Duci ſuo Udulrico, ut im- petret eis a gratia Cæſaris, vel stipendium dari, vel licentiam revertendi, qua expectatione diu fruſtrati, cum jam duraſſent in terra illa ſpatio trium menſium, vel paulo plus, multi ex eis clam Duce ſuo Udulrico fugam in- eunt ; recedentes prima vigilia noctis illius, quæ luceſcebat in vigiliam Dominicæ Nativitatis, ex ſtantis tunc temporis feria quarta, & pergentes to- ta nocte pervenerunt primo diluculo Papiam. Inde profecti ſequenti die na- (s) Hodie paſſim Tauſs in limitibus Bavariæ.

Strana 87
SILOENSIS. 87 natalis Domini, inciderunt in cuſtodias Mediolanenſium, a quibus quidem noſtri in fugam converſi , multi vero ſunt capti , atque in Medioluno tam- diu tenti , quamdiu ſperarent , quod vitam ſuam poſſent pecunia redime- re. Guod ubi deſperatum eſt, dimiſſi, & ad terram ſuam ſunt redire per- miſſi. Reliqui vero, qui tale diſcrimen evaſerunt, mercede nautica stag- num transfretantes Cumanum, per aliam viam , & immaniſſimam in Alpibus nivem reverſi ſunt in Ratisbonam, ac dein in terram ſuam. Redditi vero ſuis , deliteſcebant , ubi poterant , nec usquam audebant apparere in curia, quamdiu Sobieslaus dominabatur Boemiæ. Cum prima æſtate Udalricus & ſui revertuntur, honeste quidem licentiati ab Imperatore, ſed ita attenuati, ut aſſumto peregrino habitu , ſcutum & gladium commutaverint in peram & baculum. Hæc autem ſunt nomina nobilium , qui clam Duce ſuo tali- ter, ficut dictum eſt, redierunt : Sobiesla, Zbrasla, Michal, Dirzatu, Oruzza, Spera, Jetſutbor, (t) & alii multi. Eodem anno mortuus est Erleboldus Abbas Montis Syon , vir venerabilis vitæ , cui ſucceſſit præpoſitus de Doxan Adalber- tus nomine , vir valde probus , & idoneus, qui præfuit illi domui annis XXXII. menſibus quinque. (u) An- (t) Ex his jam eliciat aliquis , cui libuerit , familiarum principia , Genealogias , aut heredi- taria nomina, quæ paſſim noſtri jam inde a Czecho ſumma confidentia deducunt. (u) Hem Adalbertum ſeu Albertum verum primum præpoſitum Doxanenſem, qui cum XXXII. annis, menſibus quinque Canoniæ Doxanenſi pr�fuerit, hoc vero anno in Stra- hovienſem Abbatem electus ſit, ducto calculo fundatæ Doxanenſis Parthenonis eruitur annus MCXLIII. aut plane MCXLII, eum diem electionis in Ahbatem Stra- hovienſem aut mortis Erleboldi non adnotaverit author noster. Ex hoc vero loco convin- citur erroris hiſtoria Doxanenſis vernacule edita c. 47. alibique, quæ Herebaldum pri- mum præpoſitum Doxanenſem ſtatuit, annoque 1172. demortuum aſſerit. Nam Here- baldus , qui idem eſt cum Erleboldo ſeu Erlebodo fuit Abbas ſecundus Strahovienſis , ut recte adnotavit Crugerius in ſacris Pulveribus ad 25. Jan. p. 124. Friedenfels in Monte Sion inclyto p. 382. & Hammerſchmid in catalogo Abbatum Strahovienſium Prodromi ſui gloriæ Pragenæ c. 6. p. 398. In hoc vero omnes tres lapſi quod facile 20. annis prius demortuum referant. Refelluntur etiam ea, quæ de Alberto noſtri quique ſcripſe- re, ut cum eum Hammerſchmid aliique cum Alberto Wladislai II. filio & Salisburgenss Archi-Epiſcopo confuderunt, cum Friedenfels anno 1170. mortuum, & primum ex natione Bohemica Strahovienſem Abbatem dictitavit. Nam Albertus Wladislai filius jam anno 1168 factus eſt Archi - Epiſcopus Salisburgenſis, cum Albertus alter adhuc eſſet Præpoſitus Doxanæ & hoc primum anno eligeretur in Abbatem Strahovienſem; tum ex boc ipſo Chronico legere licet eum adhuc anno 1184. Abbatem fuiſſe, quo ad Godeskalcum Abbatem Siloenſem morbo gravi colluctantem inviſit. Denique cum idem Albertus jam anno 1142. ſeu 1143. factus ſit Præpoſitus Doxanenſis non obſcurum est eum ex Steinfeldensi domo cum Giezone primo Abbate Strahoviensi venisſe, ut nonnisi agerrime defendi poſſit eum primum ex natione Bohemica Abbatem fuiſſe.

Strana 88
88 CHRONOGRAPHUS Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXVI. Sobieslaus inſtinctu Boe- morum, miſſa legatione ad Ducem tunc Auſtriæ Henricum nomine, avum ejus , qui nunc eſt , (x) quæſtionem movet de terris ſupra magnam & fina- lem ſylvam cultis, quam mediam, & interjacentem ſylvam Boemi dicunt eſſe totaliter ſuam, Auſtriacis e contra affirmantibus, quod ad eos pertineat ex parte ſua, ſicut ad nos ex noſtra. Legatis itaque, qui miſſi fuerant, perorantibus reſpondet ille , & ſui. Guod ſuper quæſtione tam nova, tam inaudita nihil ſciant reſpondere, ſed ſive nemus , ſive terram cultam in nemore ſic velint in pace poſſidere, ficut eam patres eorum ſine interpel- latione poſſederunt. His & hujusmodi verbis ſuperbe utrinque prolatis, tanquam de modica ſcintilla maximus naſcitur ignis , & tali fine , quali poſtea dicemus. Erat eo tempore inter Ducem Sobieslaum & Couradum Principem Znoymenſem virum valde probum & ſapientem ſimultas oborta, neſcio un- de, in tantum, ut proponeret ille Duci Auſtriæ (y) confœderari, & Sobies- luo adverſari; quod amici advertentes, ſcilicet socer ejus Palatinus Impera- toris , & etiam mater , nec non & Epiſcopus Dietlebius , illo (z) ipſum ab hac intentione averterunt , Sobiesluo ad integrum confœderarunt. Qui pa- cificati bonum pacis mox vertunt in arma furoris , & congregantes om- nem populum ditioni ſuæ ſubjectum , Bohemos ſcilicet , Moravos , nobiles & ignobiles , milites & ruſticos, cun his omnibus ingreſſi Austriam devaſtant, incendunt , atque prædauitur , nec etiam Eccleſiis Dei parcunt. Factum eſt autem illud in meſſe. Vaſtata itaque Austria præter urbes & castella nullo ſibi reſiſtente, illæſi redeunt ad propria. Cum poſt diſceſſum eo- rum egreſſi Auſtrienſes, terram prædicti Cunradi, videlicet Znoymenſem Pro- vinciam invadunt , devaſtant, ipſum etenim oppidum Znoym ſolo duntaxat die obſident, ſed non obtinent; poſt hæe ad propria redeunt. Guod poſtquam nuntiatum eſt Duci Sobieslao, instigante Cunrado, egrediuntur iterum hyeme cum majori multitudine , quam prius in xſtate , & quidquid fuerat reſiduum , flamma , cæde , rapinis conſumunt usque ad Danubium ; cum prafatus Dux Auſtriæ magnam habens militiam , hæc omnia, ficut di- citur eminus proſpiceret, nec tamen congredi auderet. Traditur autem, quod in ponte quodam equo ſub eo cadente, pedem fregerit, unde post in brevi vitam finiverit. Dici non poteſt, quot greges animalium di- verſi generis, quot perſonæ diverſi ſexus & ætatis abductæ ſint in Bohemiam, quas redegerunt in famulos & famulas. Propter hoc factum tradunt Du- cem (x) Ex hoc, tempus , quo Anthor noſter hæc ſcripſit , licet elicere , ſcilicet intra annum 1193. & 1199. (y) Is fuit Henricus. (z) Scilicet, ad partes Sobieslai.

Strana 89
SILOENSIS. 89 cem Sobieslaum ab Alexandro Papa excommunicatum , & ſine reconciliatione mortuum, quodne verum ita fuerit, non affirmo , quia non recordor. Dum hæc gererentur in Auſtria, erat ea tempeſtate Imperator in Lombardia, qui comperto excidio Auſtri�, multum dicitur doluiſſe , & ita hoc factum pri- mum fuit initium , & quaſi quoddam ſeminarium , unde Sobieslaus perdidit gratiam Imperatoris. Secundum autem ſimile eſt huic, quod ſequenti anno annotabimus. Anno Dominicæ Incarnationes MCLXXVII. Erat Rex Hungariæ Bela nomine, diſceptationem habens cum fratre ſuo pro Regno illius terræ, quem cum conjeciſſet in vincula, evaſit ille , neſcio quomodo , & veniens in Bohemiam ſperabat per manum Ducis Sobieslai adire Imperatorem, ſuſ- cepturus ab eo coronam, & ſubjicere ſibi Hungariam. Quem Dux Sobies- laus fraudulentiſſime deceptum, peſſimo uſus conſilio cepit, & fratri ſuo in Hungariam vinculandum remiſit, derogatis in hac parte tam fidei ſuæ, quam etiam Imperatori in magna quantitate. His & aliis cauſis extantibus , quibus gratiam Cæſaris irrecuperabili- ter amiſerat , cum non auderet ſe præſentare curiis, quas ille ſibi indixerat. Tali ordine factum eſt, ut Fridericus, qui contra eum in curia laboravit, tan- dem obtineret, quod voluit; nam donatur quidem vexillis de manu Cæ- ſaris , ſed multum tempus intercedit , antequam fiat hujus rei finis. Quia & Imperium non vacabat, & Sobieslaus reſiſtere parabat, de quibus in loco ſuo plenius dicetur. Interea venenatæ linguæ virus diſcordiæ ſeminant inter Sobieslaum & Conradum, & ita inflammant hunc in odium illius, ut cui prius dederat terram Bernenſem, nunc velit non ſolum datam retrahere, ipſumque, ſi poſſet, vita privare, atque etiam ſuam Znoymenſem invadere. Congregatis itaque Boemis ſuis prædictam Provinciam ingreditur devastan- dam. Cui occurrens Conrudus , non modo cum ſuis , ſed etiam cum Au- ſtrienſibus, quibus jam confœderatus fuerat, citius eum in fugam convertit, & in Boemiam redire coegit. Guo facto Conradus & Auſtrienſes Watzlaum, fra- trem Sobieslai cœpto itinere in Olomucz usque ſequuntur, civitatem obſident, ſed non obtinent, & vaſtata Provincia revertuntur ad ſua. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXVIII. Dux Sobieslaus adven- tum Friderici ſciens , ſed quando veniret neſciens , præoccupat introitum terræ cum tanta multitudine militum & ruſticorum , quanta in uno loco diu ſtare non poſſet. Igitur poſt diutinam ſtationem dimiſſis ſingulis in domus ſuas, & redituris, ficut ſperabatur, tempore opportuno. Ecce M ſu-

Strana 90
90 CHRONOGRAPHUS ſubito venit cum copiis Bohemorum , (a) qui ad eum transfugerant (ſicut eis ſemper moris est) quam etiam Teutonicorum, quos Imperator addiderat, & tendit recto itinere Pragam. Quid ad hæc faceret Sobieslaus? non habebat tempus congregandi , quos dimiſerat , occurrit tamen, cum quibus potuit, ſed cito vertitur in fugam, & fugit verſus Scalam, quam munitionem amiſſa etiam Praga non amiſit , faciens de ea contra Fridericum, quidquid potuit. Sane prædictus Fridericus, ſicut dictum est, tendens Pragam, di- vertit in Strahof , quem fratres illius Eccleſiæ tanquam advocatum & filium primi conſtructoris ſui magnifice ſuſcipiunt , occurrentes in ſeritis (b) cap- pis, & cantantes: adveniſti; quod eis poſtmodum a Sobieslao impropera- tum , eos cantaſſe pœnituit , dum ipſis , & aliis clauſtralibus ita propitius non fuit , ſicut Sobieslaus fuerat , nedum ſicut Rex pater ejus , qui omnium religioſorum pater extitit. Suſceptus itaque eo loci, ſicut dictum est, & Pragam obſidione cingens, in qua fuit & uxor Sobieslai , obtinuit eam in brevi, non audentibus, qui intus erant, vitam ſuam ponere in pendulo, & eum offendere, cujus partem videbant meliorem. Sic obtenta Praga, nec non uxore Sobieslai, obtinuit Dominium totius Bohemiæ , nondum ta- men cum ſecuritate , quoniam & Scala , ſicut dictum eſt, in manu Sobieslai extitit , & ipſe parabat ei undique malum. Mittit tamen Fridericus prima- rios quosdam in Altenburg pro uxore ſua Domina Eliſabeth, quæ ab Epiſ- copo Iriderico & Canonicis Pragenſis Eccleſiæ honeſte ſuſcepta regnat de- inde cum eo feliciter. His ita geſtis in meſſe, & in autumno, deinceps in nativitate CHRISTI Fridericus vocatione Imperatoris interest curix ipſius celebri tunc temporis in Suevia, loco , qui dicitur (c) - - - Et ita finis hujus anni. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXIX. inchoante , Sobieslaus diu quæſitam nactus occaſionem ex abſentia Friderisi, collecto exercitu, tentat irrumpere Pragam, ſed fruſtratus eſt abs ſpe ſua, quia hi, qui in caſtro erant, præmoniti fuerunt, & viriliter resistebant, deinde pergit obviam Friderico a curia revertenti, cogitans præoccupare inparatum , ſed uxor ejus Domina Eliſabetha, præmiſſo velociter nuntio, facit eum ſcire, quæcunque geruntur domi. Quibus ille cognitis ſubſtitit ſtatim in ipſo in- troitu terræ mora fere 10. dierum, & mittens nuntios alios in Moruviam ad Con- ra- (a) Fridericus Dux. (b) Seritum medio ævo ſæpe pro ſerico adhiberi ſolitum adnotat Du- freſne in Gloſſario. (c) Godefridus Monachus inquit, Imperator Natalem Domini Apud apud Wirzeburg celebrat, curiam vero in VIII. Epiphaniæ Wormatiæ habuit. Freher. T. I. Script. Germ. p. 247. ut ita Wormatia hic desiderari videatur.

Strana 91
SILOENSIS. 91 radum, cui jam confœderatus erat , alios atque alios per Bohemiam, nec non & in Teutoniam ad amicos, quibus bene confidebat, rogat, ut in tali articulo rerum ferant auxilium feſtinatum. Cumque jam multos haberet, plures expectaret, vifum est ei verſus Pragam procedere, procedunt: ventum erat ad fluvium, cui nomen Miſa, ibique in loco, qui dicitur Brod, figentes tentoria, manſerunt ſeptem diebus. Erat tertia feria, cum inde progreſſi pervenerunt ad locum, & rivulum, qui dicitur Lodenitze, & ecce! inſpe- rate occurrit Sobieslaus , & captis , ſive detentis his , qui cuſtodias obſervan- tes, propter immanitatem frigoris interim ſe ſe calefaciebant. His, in- quam , detentis , niſi quod ſolus (d) vix evaſerat , qui factum cæteris nun- tiaret, Sobieslaus & ſui agmen Friderici penetrant, irruunt, proſternunt, & pugna nimis cruenta conſeritur ; mortui ſunt in eo prælio Sezima Comes Pa- ter Domini Hroznatæ , & Agna, & alii multi, Comes Witcho captus , capti & Teutonici majores natu, ex his, qui in adjutorium Friderici venerunt, mul- ti quoque ex eis occiſi, reſiduique naſos præciſi, ludibrium mundo sunt effecti. Guid moror? vincit Sobieslaus, vincit (e) Fridericus, omnesque ſui ad fugam ſunt converſi, ita ut non remanerent duo pariter. Nocte inſequente pervenit Fridericus in Prtſchitz, ubi Conradum Moravienſem cum ſuis copiis invenit, & cum eo ibidem per diem quievit. Sequenti mane, hoc eſt, 5. feria proficiſcentes, & circa Zazow, loco, qui dicitur Widvazodu noctantes, ſexta feria dietare volentes, ecce nuntius Dominæ Eliſabethæ miſſus de Praga narrat eis , quod Sobieslaus de nocte paret irruere ſuper eos; quo audito, illico caſtra moventur, & tota nocte pergentes, mane ſabbathi orto jam ſole, Pragam perveniunt. Guod Sobieslao narra- tum verum conſtat fuiſſe, ſed eos non invenit loco, quo putavit, & tan- dem comperto, quo proceſſerunt, e veſtigio ſecutus est eos Pragam. Quem illi eminus venientem in campis Wiſſegradenſibus, loco, qui nunc dicitur Boiſſe , excipiunt , & concrepantibus undique hinc inde tubis , mo- do campanis, (f) Fridericus & ſui primo agmine congrediuntur, ſed ne iterum ſuperentur, illico Conradus, qui ex adverſo stabat, impetum in ho- ſtes fecit , & non ſine ſuo , ſuorumque periculo , Sobieslaum & ſuos in fu- gam coegit, quos fugientes longe ultra Proſek perſecuti ſunt, quamdiu cum luce diei potuerunt. Commiſerunt autem prælium , ſicut dictum eſt, ſabbatho, hoc eſt VI. Kal. Febr. in quo bello mortui ſunt multi, plurimi vulnerati. Sane tanta erat inclementia frigoris, ut si quem forte vel levi- ter vulneraſſent, ſtatim hunc vis algoris extingueret. Porro Domina Eli- ſabeth voto ſe obligaverat ad Deum, ut ſi victoria donaret maritum ſuum, M 2 Ec- (d) Id eſt: Unus tantum. (e) Emenda: Vincitur. (f) Lege: Tympanis.

Strana 92
92 CHRONOGRAPHUS Eccleſiam ſibi construeret in ipſo loco certaminis, quod poſtmodum de- vota complevit, nam fundavit , dotavit , & ditavit , & ita cruciferis (g) tradidit. Ea tempeſtate mortuus eſt Fridericus Prugenſis Epiſcopus pridie Kal. Februarii , anno videlicet ordinationis ſuæ X. Interea Sobieslaus , ſicut ſupra tetigimus amiſſa Praga, perdita Bohemia in ſola Skula (h) refovebat, quem deinde Fridericus per totam obſidens æstatem, tandem in fine hujus anni recepit. Qui quoniam Imperatori pecuniam promiſerat magnam, recordante me, de ipſa obſidione miſit, & a populo terræ collectam gravem novorum denariorum (i) exegit. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXX. inchoante mortuus eſt Sobieslaus peregre: cujus corpus Prugam est delatum, & in Wissegrad honori- fice ſepultum. Verum quia Pragenſis Eccleſia paſtore fuerat viduata, Do- mina Eliſabeth, quæ publicam rem Bohemia plusquam vir regebat, coacto in unum totius terræ clero , & maxime Abbatibus , & Canonicis , deſignat eis in Epiſcopum capellanum ſuum nomine Valentinum, qui erat, ſicut comperimus , ignarus latinæ linguæ , nec de gremio Pragenſis Eccleſiæ, ſed degener , obſcurus , & tali officio prorſus indignus. Quod factum licet turbaret totum clerum , ipſa tamen ſcandalum Eccleſiæ non curans , mittit electum ſuum ad Imperatorem regalibus investiendum, deinde in Würtz- burg ad Epiſcopos , quibus Dominus Moguntinus transalpinans vices ſuas commiſerat in conſecrandis Epiſcopis ; quo perveniens & Epiſcopos in- veniens, quamvis ejus mantica bene foret farcita, & multis multa daret, tamen contradicentibus Canonicis, non erat, qui ſibi manus imponeret. Quos ſane Canonicos , nec non & Abbatem de Strahof, Dominum (k) - - Domina Eliſabetha ſecum ire coegerat , qui facientes ibi moram multi tem- poris , arctabantur enim duobus: nolentes eum promovere propter conſcientiam , neque auſi redire infecto negotio propter Duciſſaim. Erat inter ipſos Dominus Pilgrimus præpoſitus tunc Pragenſis , qui circumſtantiam rerum prudenti perpendens animo, poſtquam diu tacuit, tandem propo- ſuit Canonicis ſuis , quam ſit durum reſiſtere potentibus , bonumque ſibi vi- (g) Videlicet Melitenſibus. (h) Supple: Se. Quod autem id caſtrum Skala fuerit nonnihil dubium , conſtat enim plura ejusdem nominis fuiſſe in Boemia, verum quoniam Sobies- laus cæſus a Friderico fugam ultra Proſek cepit , non obſcure innuitur Skala caſtrum illud fuiſſe, quod in regione Boleslavienſi fitum erat, eſtque hodie ſedes Comitum de Waldstein. (i) Id est gabellarum novarum, ſeu hactenus insolitarum. (k) Substituen- dum Pilgrimum Præpositum, qui in eadem legatione fuit, ut mox infra legere est, quem ad annum MCLXXXII. vocat Pilgramium. Denique in recenſione vitæ Godes- kalci: Pelegrinum. Abbas vero Strahovienſis erat Adalbertus.

Strana 93
SILOENSIS. 93 videri, ut cedant tempori, nec pro incerto eventu certis ſe ipſos expo- nant periculis. Talia perorans perſuaſit conſenſum , ita tamen , ſi fratres eorum , qui domi remanſerant , in hoc ipſum conſentirent. Cumque in- ter ſe quærerent , quem pro his exequendis Pragum mitterent , obtulit ſe ipſum laboribus, & quod de ſene vix credi poſſit, quatuor diebus venit, quatuor redivit, & omnia in pace confœderavit. Sicque factum eſt, ut Dominus Valentinus de conſenſu Canonicorum ordinaretur , qui ordinatus duos vix annos ſupervixit, in quibus nihil memorabile reliquit. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXI. Erat in Moravia qui- dam Comes nomine Wilhalmus de gratia prædicti Conradi, qui quoniam in vaſtatione Auſtriæ manus non continuerat ab incendiis Eccleſiarum Dei, pro his & aliis peccatis compunctus Romam adiit , & ſecreta cordis ſui Do- mino Papæ aperuit, qui juſſit, ut clauſtrum construeret, & religioſas per- ſonas Deo ſervituras adunaret. Quod ille diu licet dilatum, tali, ſicut di- cemus ordine iſto in anno perduxit ad effectum. Non latuit enim opinio ſanctiſſimi viri Gotſchalki Syloenſis Abbatis, quem evocatum ad ſe, videli- cet in Cunitz, (1) rogat valde humiliter, ut in tali rerum articulo adſit ei auxilio , & conſilio. Quod petit in Deo , non valet negare homo Dei ; ſed in continenti concedit ei honeſtos de clauſtro ſuo viros, ſcilicet istos: Manduvinum Priorem ſuum , & Eberhardum Presbyterum cognatum ejusdem Wilhalmi, & tertium puerum (m) nomine Richvinum, qui domos interim ordinent , & manſionem conventus præparent. Illis eo euntibus abiit eo- dem anno ſanctus ille Abbas Gotſchulkus in Franciam ad capitulum Præmon- ſtratenſe , habens in comitatu ſuo Dominum Cyprianum cum cognato ſuo Joanne, nec non & Dominum Petrum de Lonewitz cum literis præfati Do- mini Wilhalmi; qui dum recitarent patribus petitionem viri, clementer ex- audiverunt, & loco ejus ſuſceptionem prædicto Abbati Domino Gotſchalco commiſerunt. Sicut ergo poſitum eſt hoc anno , & tali ordine Kunicenſis Eccleſia inchoata, creſcit usque hodie rebus & perſonis, & creſcet cum adjutorio Dei usque in conſumationem ſæculi. Anno Dominicæ Incarnationis inchoante MCLXXXII. mortuus eſt Dietlebius Olomucenſis Epiſcopus, cui ſucceſſit Pilgrumus Pragenſis præpoſi- M 3 tus, (l) Hodie paſſim Kanitz appellatur prope fluvium Iglavam inter Rayhradium & Krumlo- vium , pertinet ad Canoniam Strahovienſem. (m) Id eſt: Clericum ſeu religioſium in minoribus ordinibus conſtitutum, quod ex authoris poſterioribus relatis cognoſcere licet.

Strana 94
94 CHRONOGRAPHUS tus , (n) aſſumtus tam de choro, quam electus in capitulo Prugenſi per ma- num Friderici Ducis, quo in loco ſolent aſſumi omnes Eccleſiæ illius Epiſco- pi, non quidem electione cleri, ſed deſignatione Principis, ſicut oculata fide ſæpe jam vidimus fieri. Ea tempeſtate mortuus est Valentinus Pragenſis Epiſcopus, de quo ſupra diximus, cui ſucceſſit Præpoſitus Wiſſegradenſis patruelis Friderici Ducis, nomine Henricus, filius Henrici fratris Wladislai Regis, qui Pariſiis nuper redierat, ubi profecerat in bonum clericum, bonæ indolis adoleſcens , per quem ſperarent omnes Eccleſiam hujus terrx in meliorem poſſe reformari ſtatum. Hic cum eſſet ſubdiaconus , Domi- nus Adalbertus Salisburgenſis Archi-Epiſcopus, germanus Friderici Ducis , de quo ſuo loco plenius dicemus ; ipſe inquam promotionis ejus cupidus ſab- batho medianæ quadrageſimæ, quando canitur; Sitientes in choro Pragenſi ordines fecit , & eum in Diaconum conſecravit. Deinde in Cæna Domi- ni, electio ipſius celebrata eſt, in qua miro Dei favore omnia convene- runt in unum , quæ hujusmodi ſolemnitati noſcuntur fore neceſſaria , vide- licet electio cleri, Principum aſſenſus , votum univerſale populi. Abbates, qui electioni ejus adfuerunt , imminente die paſchali , domum non potue- runt reverti , quorum unus & præcipuus memoratus Abbas Gotſchalcus ſer- mones nobis fecit in Strahof , unum in Cæna Domini , præſente & audien- te prædicto Domino Adalberto Salisburgenſi Archi-Epiſcopo, alterum in Pa- ſchate , cujus thema fuit : Hæc eſt Dies &c. qui ſcriptus habetur. Poſt hæc inſtante feſto Pentecoſten, Dominus electus proficiſcitur Moguntiam ad con- ſecrationem, ubi ſabbatho quatuor temporum in Presbyterum, ac ſequen- ti dominica conſecratur in Epiſcopum. Conſecratus domum revertitur, & Pragæ cum tripudio totius Bohemiæ ſuſcipitur , ſuſcepto igitur Epiſcopatu dici non poteſt, quam benignum exhibuerit ſe omnibus, & gratioſum, nullum parvipendens , nulli derogans , vel invidus , ſed in commune om- nibus exhibens, quod juris eſſet & honeſtatis. Hoſpites ad se venientes, & maxime ſpirituales , in oſculo pacis ſemper ſuſcepit, bene tractavit, & dimiſit. Cumque foret omnibus affabilis , nulli tamen erat facile familiaris, niſi notiſſimis, vir valde ſobrius,quem raro cœnantem,ſed nunquam ebrium ex- perti ſumus , quod nimirum homines non virtuti adſcribunt, ſed parcitati; ſed aliud eſt judicium hominum , aliud Dei , attamen inter multas virtutes qui- (n) Scriptores Moravici Peregrinum vocant. Habent vero hunc Peregrinum incognitum alias Præpoſitum Pragenſem, qui novum ſyllabum eorum ſcribere voluerint, nam Peſſina & Berghauer eum in ſuis Catalogis Præpoſitorum Metropolitanæ Eccleſiæ præterierunt. Contra erravit Dubravius & cum eo Friedenfels eum Canonicum Stra- hovienſem facientes.

Strana 95
SILOENSIS. 95 quibus claruit , vitio parcitatis non caruit. Canonem ſervitii Dei devote complebat, miſſarum vero ſolemnia raro licet, tamen devotiſſime, & non nunquam cum multo imbre lacrimarum , quibus nunquam ſe audebat in- gerere , niſi facta prius confeſſione ad genua cujuslibet familiariſſimi ſacer- dotis. Sane de occultis ipſius hoc compertum habemus , quod cælibis vitæ ſicut profeſſor , ita fuit & ſectator , omni quidem tempore ſui ponti- ficatus , ſed maxime diebus Friderici Ducis , in quibus multis angebatur ad- verſis, ſicut loco ſuo dicemus ; poſt cujus exceſſum pace jam Eccleſiæ reddita, ſi forte interdum cecidit, non miramur, ſcientes, quod virtus, quæ in bello acquiritur , in pace quandoque amittitur. Rediit tamen ſem- per in id ipſum timoris Dei , quo fundatus erat , & ſignatus in diem re- demtionis æternæ , pertinens in eorum conſortium , de quibus ſcriptum est: Quoniam qui natus eſt ex Deo, non peccat, hoc est: non permanet in pec- cato, ſed generatio ejus contra eum. Porro pauperibus defendendis ita tradebat cor ſuum, ut pro eorum defenſione non vereretur incurrere of- fenſam primatum terræ, abſterrens eos ab hujusmodi auſibus, modo gla- dio ſpiritus, hoc eſt, anathemate, modo gladio materiali, hoc eſt manu laica , quam interdum tanquam potens & princeps , pro tempore , cauſa, & perſona exercebat. Dux Theobaldus patruelis & ipſe tam Epiſcopi, quam Friderici Ducis,de cujus gratia per quartam partem principabatur,ſic laxa- batur (o) lora villicis ſuis, (p) quibus licebat, quidquid libebat; quod Epiſcopus diu non ferens , terram ditionis ſuæ ſub interdicto poſuit, & eum cum ſuis ad ſatisfactionem coegit. Similiter & Dux Fridericus cum Duciſſa Eliſabeth per officiales ſuos ſimilia, imo pejora præſumebat in Ec- cleſia Dei, quibus Epiſcopus reſistere volens, ſed non valens, adiit Im- peratorem Fridericum, & ejus imploravit præſidium, a quo benigne qui- dem ſuſcipitur , ſed cauſa ipſius in longum differtur, hoc eſt fere per medium annum, videlicet usque ad curiam, quæ circa medium quadra- geſimæ fuerat celebrata Ratisbonæ cum Principibus totius Imperii. Qua expectatione ſuſpenſus demoratur in curia cum 70. equis , cujus expenſas Imperator miſeratus præcepit ei dari ad quotidianum ſumtum 35. præben- das, tum equis , tum hominibus, & hoc tam large, ut & reliqui, qui ex- tra numerum erant, frequenter inde participarent. Sæpius quoque ipſum Imperator ad prandium invitavit, nec non & capellas, de licentia tamen Diœceſani Epiſcopi, conſecrare fecit, & in omnibus honeſte tractavit. Poſt hæc inſtante jam præfato termino , cum legaris Imperatoris Epiſcopus Bo- (o) Laxabat. (p) Id eſt: quæſtoribus, exactoribus tributorum, cenſuum, vectigalium. Carol. Dufreſne in Gloſſar.

Strana 96
96 CHRONOGRAPHUS Bohemiam ingreditur , & aſſumtis ſecum Abbatibus & Canonicis ad curiam progreditur. Guid moror: venit dies, in qua præſidente ſereniſſimo Imperatore Friderico, cauſam intrat Epiſcopus cum Duce Friderico coram Principibus totius Imperii. Advocatus Epiſcopi erat marchio nomine Dedo, vir eloquentiſſimus, qui pro Epiſcopo agens contra Ducem, dum multas ab eo expoſtularet injurias, fertur ille (q) ita reſpondiſſe per Pro- curatorem ſuum : cum ſit , inquit , omnibus notum , Prugenſem Epiſcopum meum fore capellanum, ſicut omnes prædeceſſores ſui patrum, & avorum meorum fuerunt capellani,decernite,quæſo,ſi liceat ei agere contra Dominum ſuum, vel ſi tenear ex xquo reſpondere capellano meo? quod dictum sta- tim & (r) ab omnibus contradictum , maxime ab Archi-Epiſcopis , & Epiſ- copis decernentibus, quod Pragenſis Epiſcopus more Teutonicorum Epiſco- porum ab omni ſubjectione Ducis debeat eſſe liberrimus , ſoli tantum Im- peratori ſubjectus , cujus Imperii eſt Princeps , cujus viſitat curias , a quo ſuſcipit ſceptrum , & inveſtituram ; ſuper qua libertate petivit Epiſcopus, & accepit ſacrum pragmaticum, hoc eſt regale privilegium, aurea bulla munitum , quod diebus illius Epiſcopi multum valuit, poſtea vero nihil, cauſis extantibus , quas modo legimus in libris experientiæ, (s) de quibus melius eft tacere, quam inutiliter garrire. Talibus, & hujusmodi taliter deciſis Fridericus Dux convincitur , coram omnibus arguitur , & confundi- tur , ab omnibus argutus & confuſus emendationem pollicetur. Qua jura- ta, & per magnos fidejuſſores firmata concilium ſolvitur, & in oſculo pacis confœderati ad propria revertuntur. Facta ſunt hæc anno ſux ordi- nationis quinto , (t) & Dux Friderisus duobus poſtea ſupervixit annis , in quibus neque, quod promiſerat, recte implevit, neque ab injuriis Eccleſiæ Dei ſuos officiales coercuit. Reliqua ſermonum Epiſcopi pauca quidem de multis , & quomodo poſtea Ducatum aſſumſit cum Epiſcopatu, ecce hæc annotata ſunt ultimo vitæ ſuæ anno. Verum hæc omnia per anticipationem dicta locum ſuum deſiderant. Igitur poſt conſecrationem Epiſcopi Henrici eadem æstate Boemi no- ſtri majores natu perſecutionem diutinis odiis conflatam exercitaverunt in Ducem Fridericum, & ejicientes eum extra terram , mille proſecutum op- probriis , Conradum Moravienſem (qui & Otto) de quo ſupra multa diximus, ſibi eligunt in Principem, cum quo Pragam multo tempore obſident, & tan- (q) Fridericus Dux. (r) Lege: eſt. (s) Phraſis hujus ævi uſitata, id eſt: experimur. (t) Hæc ad annum MCLXXXVII. pertinent , quo hujus diſcordiæ litigiique memo- riam facit author.

Strana 97
SILOENSIS. 9 97 tandem obtinent. Interea Fridericus Dux adierat Imperatorem prxdictum Fridericum ſemper Auguſtum, qui ejus condolens injuriis , Palatinum Bavariæ ſocerum prædicti Conradi Pragam mittit, & tam Conradum, quam Boemos omnes cum eo ad curiam ſuam, quæ Ratisbonæ celebranda fuerat, venire præcipit. Qui accepto mandato imprimis recalcitrant , contradicunt , ve- nire nolunt, poſtmodum uſi meliori conſilio eunt , nobiles ſoli præſentan- tur Imperatori , quos ille terrere volens , dolabra multa nimis fecit afferri, tanquam vellet eos facere decollari, cum illi pedibus ejus ſe provolvunt, veniunt, veniam petunt, & neceſſitate mutata in voluntatem, Fridericum in Dominum & Ducem recipiunt, & cum eo Pragam redeunt , magnum arbitrantes lucrum tam ipſi, quam Conrudus , quod crimine læſæ Majeſtatis non ſint puniti. Sic ſapiens Imperator conjurationem rebellicam ſapienter repreſſit , & iſti quidem Boemiam reddit, illum vero Moravia contentum eſſe præcipit. Eodem anno Strahoviensis Ecclesia ſecundarie dedicata est, videlicet VI. Kal. Maji a prædicto Alberto venerabili Salisburgenſis Eccleſiæ Archi-Epiſ- copo , & hac de cauſa , quod majus altare novum , & Chorus fuerat ſuble- vatus , præſentes erant Canonici Pragenſis Eccleſiæ fere omnes , & Abbates multi, quorum unus , & præcipuus , licet ſuo judicio humillimus, Abbas Gotſchalcus tantam ſolemnitatem ſermone ſuo adornans, inter alia, quæ lo- cutus eſt, hæc quoque dixit: Adſum, inquit, o fratres chariſſimi, en alteri dedicationi veſtræ, qui primæ quoque interfui, & videor mihi videre ſtatum Domus hujus valde diverſum ab co, qui tunc erat. Tunc enim rebus pauper, & meritis fuit dives , modo verſa vice , rebus crevit , & diſciplina deperiit ; atque in hunc modum reprehendenda reprehendens, & ad honesta provocans, monita ſalutis porrigebat eis. Porro memoratus Albertus Salisburgenſis Archi-Epiſ- copus tempore ſchiſmatis , ſicut ſupra diximus, faciente Imperatore , Epiſ- copatum ſuum perdiderat, & contentus præpoſitura Melnicenſi, in Boemia manebat , factitans ordines clericorum , nec non & conſecrationes Baſilica- rum , ſine præjudieio tamen Diœceſani Epiſcopi ; & quamvis legatione fungeretur apoſtolica , nullum tamen ex his commodum ſibi vel in com- modum quæritabat, utpote homo gravis, & quietis appetens. Sic extra poſſeſſionem ſui Epiſcopatus multo tempore , & ut reor , fere 15. annis degebat, donec iſto primum anno vocatione Imperatoris curias ejus tertia vice viſitavit, & tandem Epiſcopatum recepit , in quo usque ad finem die- rum ſuorum feliciter permanſit. At Dominus Conradus Frater Palatini , qui eatenus in poſſeſſione fuerat prædicti Epiſcopatus, jubente Imperatore, le- gitimo poſſeſſori ceſſit, promiſſo ſibi alio Epiſcopatu, qui primitus vacaret, N An-

Strana 98
98 CHRONOGRAPHUS Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXIII. Chriſtianus Epiſcopus Moguntinus moritur in transalpinis partibus , præliator , ſicut dicunt, opi- natiſſimus , qui vicem geſſerat Imperatoris, ſive in expeditionibus , ſive in omnibus Regni negotiis , cui ſucceſſit Conradus , qui præterito anno , ſicut dictum eſt, de Salisburgenſi Epiſcopatu, quem tenebat, jubente Impera- tore, legitimo poſſeſſori Domino Alberto ceſſerat. Eodem anno memoratus , & ſemper memorandus Abbas Gotſchalcus conventum ſororum de Lunewitz mittit in Kunitz (u) ad petitionem Wilhelmi Comitis , de quo ſuperius latius diſſeruimus. Erat feſtum S. Dionyfii tunc in dominica, cum poſt miſſarum ſolem- nia emiſſæ, transmiſſæ ſunt, sicut dictum eſt, ad locum sibi destinatum cum ingenti fletu & rugitu, ſuam invicem ſeparationem ferre non va- lentium , Abbas ipſe omnibus circa ſe flentibus , ſiccis quidem oculis eas dimisit, ſed post diſceſsum earum, ſextam mecum cantando, gravi- ter ingemuit, compatiens ſuis filiabus , tanquam propriis viſceribus , in- timo charitatis affectu. Commiſit autem tum eas, quam omnia , quæ fuerunt illius loci , Domino Petro Lunevicenſi Priori, quem de Lunevi- cenſi tranſtulerat, in prioratum Kunicenſis Eccleſiæ , Virum ſane valde idoneum, & literatum, honeſtum & caſtum! Qui ſub tali Patre Lunevi- cenſi domui multis præfuerat annis , ac deinde ſub Abbate Ottone Lunicenſem rexit Eccleſiam annis fere tribus, post quos eum depoſuit, & prædictum Eberhardum cognatum fundatoris ipſi ſubſtituit , cauſis exſtantibus non aliis, niſi , quod homo ſpiritualis in cauſis temporalibus non proſperabatur , ſi- cut dicebat. Depoſitus vero vix annum & menſem ſupervixit , ſortitus a Domino ſicut religioſam vitam , ita & felicem tranſitum. Obiit autem XIII. Kal. Maji. Anno Verbi Incarnati MCLXXXIV. 12. Kal. Martii (x) memora- tus , ac ſemper memorandus Abbas Gotſchalcus migravit a ſæculo , victurus cœlo cum perenni præmio, Hic Siloenſis Eccleſiæ primus pater celeberri- mus (u) Uterque hic Parthenon prior in Boemia , alter in Moravia turbis Huſſiticis exſtinctus. Lunewitz hodie Lounjowitz ad menſam Archi-Epiſcopalem ſpectat , eſtque in provin- cia Kurimenſi prope Wotizium. (x) Annus hic erat biſſextilis : Paſcha incidit in I. Aprilis, quare Dominica quinquageſimæ, intra quam mortuus eſt, incidit in XI. Februarii, ut recte poſtea adnotavit Author. Cum autem Godeskalcus mortuus fit ſabbatho po�t Dominicam quinquageſimæ , ea fuit XIII. ante Calendas Martii, quæ XVII. Februarii reſpondet, ut ita hie mendum eſſe videatur in numero, ſubſtituen- dumque XIII. Kal. Martii.

Strana 99
SILOENSIS. 99 mus & optimus Abbatum Bohemiæ honor magnus extitit prælationis , quam prælatione honorificus. Qui in diebus ſuis placuit Deo, & inventus eſt, juſtus, cujus memoria in benedictione eſt, quanquam eo ipſo non attingat eum (y) - - - temporis, quo meruit monumentum æternitatis. Oleum effuſum eſt nomen ejus, nomen notiſſimum per Bohemium, Moraviam, & Auſtriam, imo par totum ordinem noſtrum, quamvis ſuo judicio humilli- mus omnium , non eſt inventus, ſicut iſte noſtro in tempore , qui ſic quæ- reret Dominum Deum patrum noſtrorum æſtu cordis tam infatigabili, de- ſiderio tam inexplebili, ut ne ad horam quidem tepidior unquam depre- hendi potuiſſet. Cujus ego vitam per ſingula non didici; ſed pauca , quæ narro, partim relatione ſeniorum, qui eum ab initio noverant , partim ex ore ipſius agnovi, quædam etiam oculata fide perſpexi , qui eram capel- lanus ejus, licet ultimus , ſicut tempore , ita etiam & vitæ merito. Pater ejus Bernerus, mater dicebatur Herca, ambo Coloniensis Diœceſis ministeriales ſancti Petri, clari ſatis genere, ſed multo clariores religioſa converſatione, qui talem filium divinitus ſortiti , tradiderunt eum ſcholaribus diſciplinis Coloniæ imbuendum , in quibus ſtudens , & bene proſiciens , pueritiam ſuam ſic innocenter agebat , ut jam tunc a collegis ſuis præſago quodam cogno- mine modo Abbas, modo monachus appellaretur. Factus adoleſcens, jamque nobiliter fundatus in grammatica, transmiffione parentum Parifios devenit , ibique in artibus aliquot annis ſtuduit , habens in propoſito , ſicut nobis poſtea dicebat, poſt epotatas artes accedere ad medicinam, nec un- quam definere a studio diſcendi, donec attingeret arcem humanorum stu- diorum. Interea cum eſſet annorum ferme viginti, domum reverſus, pro reparandis ſumtibus diſponentem redire febris invaſit graviſſima, nec non & morbus fiſtulæ in collo , quo flagello foris tactus , ſicut & intus viſitatus a Domino , illico mutatus eſt in alterum virum , & vota ejus facta ſunt alia, atque deſpecto mundo, deſpectis mundanis ſtudiis devotavit ſe ad por- tam (z) Monaſterii. Guod devoto conſpectum affectu taliter pervenit ad effectum. Supervenit nutu Dei deſideratus hoſpes Præpoſitus Steinfeldenſis nomine Evervinus , vir conſumatæ religionis , habens ſecum quendam Ca- nonicum ſuum Henricum nomine, literatum virum , medicumque peritum, qui poſtea ſub eodem, de quo loquimur Abbate Gotſchalco Lunevicenſis Ec- cleſiæ fundator extitit ſtrenuus. (a) Hi ergo tunc illuc adventantes , peti- tio- N 2 (y) Fortaſſis ſic ſenſus erat : Quanquam eo ipſo uon attingat euin publicus cultus tempore. () Portum. (a) Hem habemus hactenus incognitum Lunevicenfis Parthenonis fundatorem, & quidem Canonicum hujuſcemet ſacri ordinis. Si quis vero quærat : qui religioſus hane fun-

Strana 100
100 CHRONOGRAPHUS tionem juvenis gratanter admiſerunt , & ſuſceptionem ei compromiſerunt. Verum quia erant in procinctu itineris tendentes Præmonſtrutum, & ille poſt tantam ægritudinem ſatis adhuc debilis , volebat eum Præpoſitus domi di- mittere, donec rediret. Sed Domino Henrico aliter viſum eſt, dixitque ad Præpoſitum : cum conſtet cor adoleſcentis eſſe tanquam navem in fluctibus maris , nolite , ait , differre , ſed deſiderium ſanctum ſtatim perficere, quia quamvis ſit bonæ ſpei, quamvis honeſtæ indolis, timendum eſt tamen lu- bricum ætatis. Ad hanc vocem , miſit eum protinus in Steinfeld ſancto habitu induendum. Quo inſignitus quantæ humilitatis , quantæ ſanctitatis extiterit , qualiterque aſcendendo virtutum ſcalam cantaverit canticum gra- duum , non eſt meæ tenuitatis exponere , vixit enim non ſolum ſine cri- mine , ſed etiam absque macula irreprehenſibilis coram Deo, & hominibus. manſitans inter fratres ſuos non modo ſine querela, ſed etiam ſine gratia. Sic vivendo continuavit tredecim annos , intra quod ſpatium, ſicut virtu- tum ſic etiam honorum Eccleſiaſticorum gradus aſcendit cum ſacerdotio. In diebus illis regnante in regno Romanorum Rege Conrado, & in Bohe- mia principante Duce Sobieslao , Sdico , qui & Henricus bonæ memoriæ Olo- mucenſis Epiſcopus , habitum noſtrum , quem Hieroſolymis viderat , ſuper ſe- pulchrum vitæ ſuſceperat cum multo, ſicut traditur , imbre lacrymarum , & abdicatis ibi tam eſu carnium , quam ceteris vitæ blandimentis reportabat, memorato Duci & Bohemis ſicut novum hominem , ita & novum ordinem. Guo Duce poſt in brevi defuncto ſucceſfor ipſius Illustris Wladislaus, nec non & uxor ſua Nobiliſſima Gertrudis, ſoror prædicti Regis Conrudi ſuc- cenſi exemplo & exhortatione præfati Epiſcopi, novam Eccleſiam novo condunt ordini, erigentes fabricam venuſtiſſimam in monte Strahof, mu- tato nomine ipſius in Montem Syon. Quibus optime cooperabatur idem Epiſcopus, maxime in ſpiritualibus coadunando undecunque poſſet reli- gioſos fratres, quibus & præfecit imprimis quendam Blaſium. (b) Poſt- quam vero liquido comperit de inſtitutione Pr�monſtratenſis Eccleſiæ , quod inde (c) initium ordinis, quod inde Magiſterium vitæ regularis, illico ha- bita deliberatione cum ipſis fundatoribus , unanimi voto miſerunt , & de Stein- fundationem præſtare potuerit? in promtu plura exempla ſunt: cum Monachi olim regu- laresque , ut in aliis terris , ita & in Boemia loca ſilveſtria deſertaque primum cellulis nonnullis occuparunt , ad demum ſilvis exciſis excoluerunt , fideliumque adjuti elee- moſynis ad monaſterii perfectionem deduxerunt. Idem plane fecit Regnardus ordin. S. Benedicti Siloæ. (b) Blafius is veroſimillime una adductus a Zdicone Hieroſoly- mis , quod non obſeure eruitur ex dicendis infra. (c) Supple : eſſet, ut habet Con- tinuator Coſmæ Viennæ editus , qui ex Authore noſtro hæc ad verbum exſcripſit ad- dita Chronologia MCXL.

Strana 101
SILOENSIS. 101 Steinfeldenſi (d) domo conventum postulaverunt. Et quidem tunc tempo- ris ordo noſter , licet nondum dilatatus, (e) magno fervebat zelo, tum in Præmonſtrato, tum in omnibus Eccleſiis noſtri juris , & maxime in Steinſel- denſi Eccleſia, quæ nullam habuit , vel habet in religione ſecundam. Cujus tamen (f) ſuaviſſimo tracti odore Principes terrarum undique gau- debant Eccleſias fundare novas, & perſonas ordinis noſtri evocare ad il- luſtrationem Provinciarum ſuarum; inter quos & iſti fundatores, de qui- bus modo ſermo eſt, porrigente petitionem ſuam, prius capitulo, dein Steinfeldenſi Ecclefiæ, quod pie poſtulant, pleno comprehendunt effectu; nam committitur Steinfeldenſi Præpoſito, ut negotium eorum promoveat, & deſiderata concedat. Literas capituli ad memoratum Epiſcopum requi- re, ſi placet, in fine libri, cujus eſt titulus: Epiſtolæ Ivonis , & inve- nies. (g) Porro Præpoſitus vir Deo plenus non tardat in his , quæ in mandatis acceperat , ſed aſſumtis ſecum fratribus , & Domino Gotſchalco, (b) pro cujus occaſione iſta inferimus, proficiſcitur in Bohemiam , Pragam ve- nit , devote ſuſcipitur , obligat ſe ſuſceptione loci , tandemque repatrians, dimittit ibi a latere ſuo memoratum Gotſchalcum cum fratribus, qui conven- tui habitacula præpararent interim lignea. Guibus paratis (i) iterum poſt anni circulum idem Præpoſitus revertitur, adducens ſecum conventum clericorum, una cum Abbate, quem elegerant, cui nomen Gezo, qui Dominum Gotſchalcum libenter apud ſe retinuiſſet , ſed Præpoſitus ſuus ju- bet eum redire in Steinfeld ad id expectandum, quod ei divinitus fuerat præordinatum. Nec abſurdum puto, ſi paucis exprimam, qualiter idem Gezo primus Strahovienſium Abbas primum in Steinfeld ad conversionem venerit. In hoc enim confitebuntur Domino miſericordiæ ejus , qui miris modis prædeſti- natos ſuos vocat. Cum eſſet ipſe in Colonia Canonicus , & cuſtos majoris Eccleſiæ , vir dives & delicatus , quadam nocte per ſomnium putabat fra- tres ſuos Con - Canonicos tanquam in gyro conſidere ; ſeque in medio eo- rum , cumque ecce adſtitit ante eos quidam horribilis aſpectu , qui de (k) virga, quam manu gerebat, percuſſit primum in capite, dein alterum, N 3 ter- (d) Continuator Coſmæ ex veteri Chronologia rectius semper habet: Stenueldensi. (e) An- nonymus Benedictinus ſcribens circa annum 1142. in hiſtoria ſua Virdunenſium Epiſ- coporum ait : Præmonſtratus per hos viginti annos in Abbatias pene LXX. adolevit. apud Lucam �Achery T. II. ſpicilegii p. 255. (f) Emendatius Continuator Coſ- mæ pro tamen habet : tunc. (g) Hæ literæ abſunt, Continuator Coſma hanc totam parentheſin præteriit. (h) Coſmæ Contin. Godeskalco. (i) Continuator Coſmæ : peractis. (k) Contin. Coſmæ abſtinet præpoſitione de.

Strana 102
102 CHRONOGRAPHUS tertio tertium , & ita ſingulatim (l) omnes , hinc & inde a dextris & a ſini- ſtris; poſtremo cum vellet percutere & iftum, declinavit ictum, & sic evigilavit. Quam vifionem ſecuta eſt mors eorum , & omnes in brevi ex hac luce ſunt ſubtracti, eo videlicet ordine, quo in visione fuerant per- cuſli. Quod ille videns , & mori timens , fugit tanquam a facie unicor- nis , & fugit ad Steinſeld ad portam (m) monaſterii, converſatus ibi juſte, atque regulariter, usque ad diem, quo aſſumtus est in Abbatiam. (n) Sane idem Gezo (o) erat vir totius probitatis & induſtriæ, providens di- ſpenſator tam in temporalibus, quam in ſpiritualibus, magnus zelator diſciplinæ , cujus inſtitutione viget adhuc & regitur hodie Strahovienſis Ee- cleſia. Ita memoria ejus in benedictione est, cum poſt mortem non mo- ritur , & opera ejus rediviva ſemper eum loquuntur. (p) Sed de his hac- tenus ſatis. Modo revertamur ad ſeriem narrationis, dicturi de Abbate Gotſchalco, quomodo in Bohemiam redierit, & quali occaſione adeptus fit Siloen- ſem Abbatiam. Notum eſt omnibus in Bohemia commorantibus, quod Siloenſis Eccleſiæ primus conſtructor erat quidam Abbas Reinardus (q) no- mine, nigri ordinis profeſſor; (r) qui condenſam aggreſſus ſylvam, & de nemore faciens campos , Eccleſiam ibi conſtruxit in honorem beati Pe- tri Apoſtoli, ſatis habilem, quam per manus Domini Ottonis Pragenſis Epiſ- copi dedicavit, & debito fine perfecit, Baſilicam quoque in veneratio- nem fanctæ MARIÆ virginis cum duabus abfidibus , (s) & quatuor altaribus erigens , ad medium usque atrium deduxit, & Epiſcopali ſimiliter bene- dictione dedicavit. Poſt hæc, & ejusmodi præclara opera, cum jam multum temporis & laboris eo loci egiſſet, tandem Ottone Epiſcopo ex hac luce ſubtracto, quidam, neſcio, qua intentione quosdam ex monachis ejus coram Daniele Pragenſi tunc electo , multis & magnis criminibus infa- maverunt, quorum ille verbis nimium credulus, & rem neque diſcutere, nec (l) Emendatius Continuator Coſmæ: Flagellavit. (m) Continuator habet: Portum, uti & poſterius ipſum hoc Chronicon. (u) Continuator: Abbatem. (o) Erravit Crugerius ad 1. Jan. & Friedenfels in Monte Sion inclyto p. 381. dum Gezonem jam anno 1149. obiiſſe ſcribunt ; in diplomate enim Wladislai Regis (quod nuper Reverendiſſimus Prælatus Bonaventura Pitter in vita S. Guntheri p. 188. protulit.) dato anno 1160. adhuc teſtis ſubſcriptus legitur, quanquam ibi corrupte Gerzo no- tetur. Gerzonis Abbatis de monte Syon. (p) Continuator habet: Proteſtantur. Cum quo finit ea, quæ ex hoc loco exſcripſit. (q) Chronicon Sazavienſe ad annum MCLXII vocat Regnardum, eademque fere refert, tum narrat eum dicto anno, poſt depoſitionem vero ſui regiminis XIV. procurante Daniele Epiſcopo in Sazavien- ſemi Abbatem electum. Hinc calculo ducto: Ordo Præmonſtratenſis occupavit Si- (r) Id oſt: S. Benedicti. (s) Arcubus ſeu fornicibus. Gloſlar. loam anno 1148. Caroli Dufreſne.

Strana 103
SILOENSIS. 103 nec præterire volens, in tantam exarsit vehementiam, ut in Abbatem pa- riter & monachos non confeſſos , aut convictos ſententiam jacularet ejec- tionis irrevocabilem ; & quia ordo noſter in Strahof multum ei complace- bat, cujus ad instar Siloenſem domum informare gestiebat, missa legatione in Steinſeld petivit inde conventum cum Abbate, in locum, quem haberet, ſicut dicebat, amænum, vacantem, religioni habilem, ſed de perſonis eji- ciendis omnino tacuit. Breviter dicam : quod petivit , obtinuit , & elec- tis jam fratribus, cum de Abbate eligendo ageretur, cecidit prima ſors ſuper Priorem illius Eccleſiæ , nomine Adolphum , virum ſane maturum, & ſanctum, ſed ipſe nullo modo acquievit, adjurans eos, & contestans per nomen Domini noſtri JESU CHRISTI, ut ceſſarent ab eo; cumque nec ſic quieſcerent , ſed urgeretur obedientiæ vinculis , ille inter duo contra- ria elegit , quod minus videbatur , & maluit ad horam eſſe inobediens, quam onus aſſumere, quod ſibi videretur importabile. Pro quo reatu poſtmodum nudatus humeros & pedes veniens in capitulum cum virga humiliter ſatisfecit, ſecundum diſciplinam ordinis noſtri, dans per hoc bonum exemplum junioribus, ne quis refugiat pœnam, cum inciderit in culpam. Ceterum deſperantes de iſto omnes in communi aggreſſi ſunt Dominum Gotſchalcum, hunc fratres eligunt, inde obedientiæ lora con- ſtringunt , quibus non erat fas reſiſtere viro humili, & manſueto , & ma- xime ordinationi divinæ. Qui tandem cum fratribus ſibi deſignatis deſtina- tum arripientes iter, pervenerunt Moguntiam, ubi Dominus Daniel conſe- crandus eos expectaverat, sed jam conſecratus receſserat. (t) Reliquerat autem in expectatione ipſorum quosdam alios cum equis ſufficientibus , in quibus eum ſequerentur. Quos prima nocte ſuperventus ſui videntes, contentionem inter ſe habuerunt, quis quem equitare deberet. Cum ec- ce fures de nocte contentionem diremerunt, & ſublatis equis fere omni- bus contentionis ſimul & equitationis finem fecerunt. Mane facto nihil invenerunt in manibus ſuis , & dici non poteſt, quanto labore & miſeria pedeſtri itinere, media hyeme, & post natales dies per immaniffimas nives Pragam usque & in Strahof pervenerint. Adventus eorum circa feſtum SS. Fabiani & Sebaſtiuni, cum in craſtino die, videlicet beatæ Agnetis Abbas Gotſchalcus rogatus dicere verbum Dei, inter alia, quæ intulit verba, quo- que beati Ambroſii ad ſe traxit , & alludens materiæ ſecundum tempus con- verſionis ſuæ , ita locutus eſt, dicens : Beata , inquit , virgo , cujus hodie ſo- lem- (t) Conſecratio Danielis Moguntiæ accidit ad annum MCXLVIII. ad II. Calend. Februarii, ut ſupra habet Vincentius , atque hinc confirmatur eodem anno Siloam a ſacro Præmon- ſtratenſium ordine fuiſſe occupatam.

Strana 104
104 CHRONOGRAPHUS lemnia celebramus, 13tio (u) ætutis ſuæ anno mortem, poſteu vitam invenit, ego au- tem eosdem vitæ habens annos, verſa vice vitam perdidi, & mortem inveni; an- nos vitæ appellavit illos, ex quo cæperat vivere Deo, non eos, quos in vanitate ſæculi conſumſerat, quorum tamen omnium ſumma poterat eſſe tunc circiter 33. anni. Itaque transacta in Strahof aliquanti temporis mo- rû, comperuit ibi certa relatione , quod locus evocationis eorum non ſit vacuus , quod ad introitum eorum oporteat ejici antiquos habitatores ejus. Hoc illi ægre ferentes , referunt ad Epiſcopum Danielem ; quibus ille tale fertur dediſſe reſponſum. Non propter vos, inquit, ejiciuntur, ſed propter exceſſus ſuos, cum etiam, ſi vos non eſſetis, mallem potius ibi - - - quam tales habitare. Ita Epiſcopo perſeverante in ſententia, fit illorum exterminium, & noſtri ſuccedunt eis usque in hodiernum diem. Sic contigit, & tali ordine proceſſit illorum ejectio & illorum introductio, utrum bene vel male, non eſt mei judicii, ſed Epiſcopus viderit. (x) Unde ſi quis ignorat, quid juris habeat Pragenſis Epiſcopus in Siloenſi Eccleſia, ſciat : quia ſicut in aliis Eccleſiis jus Diœceſanum, ita & in Siloenſi vendicat ſibi jus patronatus, quod accidiſſe creditur ratione concambii, ex eo videlicet, quod Dominus Otto Pragenſis Epiſcopus Duci antiquo Sobieslao dedit Podi- vin in concambio pro Siloenſi circuitu. Porro fratres noſtri Siloenſem lo- cum, ſicut dictum, ſunt ingreſſi. Credi non poteſt , quantam deinceps famem , quantamque penuriam omnium rerum pertulerint , quia & mo- nachi, qui depulli erant, tanquam ex induſtria cuncta distraxerant, om- nia conſumſerant, nihil minus fecerunt a vaſtitate hoſtili, ſi hoc ſolum, quod ignem non miſerint in mænia. Epiſcopus quoque, qui eos intro- duxerat , nihil unquam miſericordiæ fecit in eos , quo eis eleemoſynam im- (n) Hi Arabici numeri ei ævo incogniti omnes poſterioris exſcriptoris vitio profluxerunt. (x) Chronicon Sazavienſe coævi authoris ad annum MCLXII. fic quoque exaggerat hoc factum: Primo anno ordinationis Domini Danielis Epiſcopi inſurrexerunt quidam viri iniquitatis contra eundem Abbatem (Siloenſem Regnardum) virum venerandum, & quæcunque criminoſa de ipſo potuerunt confingere, auribus pontificis crebra & im- portuna delatione veriti non ſunt inculcare, & quia ſicut beatus dicit Gregorius: Animo in multis occupato facile ab adulatoribue ſubripitur, rem ita, ut conficta erat, Epiſ- copus eſſe credidit. Vix itaque venerabilis Regnardus ſine canonica audientiu, nec ac- cuſatoribus , ſeu teſtibus legitimis convictus vel confeſſus de objectione criminis, Abbatiæ privatur houore, rejicitur de monaſterio cum univerſa ſibi dilecta congregatione. Mi- rum ſane de tanto viro Domino videlicet Epiſcopo , quod tam crudelem, & tam præcipi- tem in paſtorem ſimul & ovile potuit dare ſententiam, & quod nulli prorſus parcendum ob unius accuſationem judicavit, niſi forte, ut quidam tunc conjiciebant, ſicut & poſt- modum rerum probavit eventus, hac occasione id eum feciſse, ut quibusdam Auguftinia- ni ordinis regularibus de exteris excitis nationibus eundem locum commendaret.

Strana 105
SILOENSIS. impenderet , tanquam hoc ſolum ſatis eſſet , quod eos vacuam mi- ſerat in poſſeſſionem. (y) Sed qui paſcit volatilia cœli, non deſeruit hu- miles ſervos, ſed pavit eos primo per eleemoſynam pauperum, dehino & per quam maxime per Dominum Henricum Olomucenſem Epiſcopum , cu- jus ſupra mentionem habui; qui cum Dominicum natalem celebraturus eſſet in Jenikow, (z) intellecta patrum iſtorum paupertate per fratres, quos Abbas Gotſchalcus ad eum direxerat, illico miſericordia motus, apparatum ſuum , quem ibi copioſum habebat , totaliter transmiſit , eosque abundan- tiſſime recreavit. Fecit hoc ſemel, & ſæpius. Sed talem amicum tan- quam fidum ſolatium mors inimica præripuit ; nam mortuus eſt proxima æſtate VII. Kalend. Julii (a) plenus operibus bonis, & eleemosynis. Qui agens in extremis, binas ex ebore tabellas, alteram cum imaginibus pulcherrimis opere ſculptorio , alteram vero cera impletam , & tanquam ad ſcribendum paratam miſit Domino Gotſchalco in ſignum & memoriale ſinceriſſimæ amicitiæ , commendans animam , nec non & obitum ſuum in manus & orationes ſuas , & ſuorum. Cum quibus & ſcripſit duo paria literarum, quæ hic ſubjungere dignum duxi: 105 Gotſchalco Domino & fatri venerabili de Sylou Abbati, Henricus miſer, & infirmus in manus veſtras commendo ſpiritum meum; quia juxta voluntatem divinam vehementi infirmitate aflicti, morti nos appropinquaſſe cognoſcimus. Fraternitatem veſtram quam erga quosque humanitatis officia (b) - - impendere non ignoramus, hu- militer & obnixe petimus, ut etiam jugem noſtra peccatricis animæ memoriam in orationibus veſtris faciatis. Domino Gotſchulco Syloenſi venerabili Abbati, ceterisque ſratribus in Chriſto dilectis, Henricus miſer & infirmus, ſi quid valet miſeri & infirmi oratio: quo- niam divinæ Majeſtutis pietus ſecundum ſuæ propitiationis clementiam carnem no- ſtram ſuæ viſitationis flagello caſtigans cuſtigavit , nec tamen adhuc morti tradidit, veſtræ ſanctitati, in vobis præ ceteris mortulibus , animæ noſtræ plurimum ſpei ha- bentes , ſignificare non diſtulimus. Et quia ex Apoſtolico eloquio, quem diligit pater, corripit, flagellat autem omnem hominem, quem recipit, humilitati noſtræ non mo- dicum ſolatii ſubintrat, ſive priſtinæ incolumitati reſtituamur, ſive ſecundum cœleſtis voluntatis, cui nemo reſiſtere poteſt , placitum ſeparemur a corpore, ut in ſanctitatis ve- O (y) Perdidit operam Crugerius ſollicité inquirendo : undenam Daniel tantas divitias nactus ſit ad tam opulentam fundationem præſtandam. Ad 27. Martii in ſuis ſacris Pulve- ribus. (z) Hodie Jankow ſeu Jankau non longe remotum Lonjowicio tum Parthe- none ejusdem S. Ordinis. (a) Anno MCLI. ut habet ſupra Vincentius. (b) De- eſt aliquod ſynonymum.

Strana 106
106 CHRONOGRAPHUS veſtræ orationibus memoriam noſtri, licet peccatoris habere non abnuatis, ſuppliciter, ☞ obnixe depoſcimus. Hic eſt Henricus , qui & Sdiko ſeptimus Eccleſiæ Olomucenſis Epiſco- pus , flos Epiſcoporum illius temporis, vir acceptiſſimus Deo, & notiſſi- mus in utraque curia , videlicet Papæ & Imperatoris , columna & lucer- na Bocmiæ atque Moravia in diebus ſuis, cui merito religionis & honeſtatis ſux Moravia Epiſcopum , (c) cujus auxilio & conſilio , ſicut ſupra dictum eſt, fundata eſt Strahovienſis Eccleſia, nec non & Litomislienſis , quam ap- pellavit Montem Oliveti, inſuper Hradiſsensis in Ollomuc reſtaurata per ordi- nem noſtrum, (d) quem illic introduxit, cujus eleemoſynas enarrabit, non modo Syloenſis, ſed & omnis Eccleſia &c. &c. Præfuit autem Eccleſiæ ſanctæ Dei paſtor , & Epiſcopus annis 24. & beato fine domivit cum pa- tribus ſuis, ſepultusque eſt in Ecclesia Montis Syon, sicut ſemper optaverat. Pro cujus felici commemoratione Abbas Gotſchalcus ſolenne ſervitium inſti- tuit fratribus ſuis in anniverſario ejusdem non ſolum in his , quæ ſunt ad Deum , ſed quoque in carnalibus , v. g. Medone , piſcibus , albo pane , & hujusmodi, cujus anima requieſcat in pace, amen. Facta rememoratione memorandi antiſtitis, occaſione Gotſchalci Ab- batis, revertor , unde digreſſus ſum, dicturus de vita ipſius, nec non & de morte pretioſa , quod ille dederit , (e) cui fideliter ſervivit. Parum eſt, quidquid de vita ejus ſupra dixi, parum quidquid modo addidero. Qui ab utero matris ſuæ baptismalem tunicam conſervaſſe creditur immacula- tam , qui ex quo portum monaſterii adiit , a prima devotione , nequaquam refriguit , ſicut heu multi faciunt : qui charitate Chriſti vulneratus , & can- tando canticum graduum, ibat ſemper proficiendo de virtute in virtutem. Omnibus diebus vitæ ſuæ ad omnes horas diei , vel noctis primus fuit , & ultimus in choro, non dormiendo, vel dormitando ſicut multi , ſed vigi- lando, & vigilanter cantando in Pſalmis Domino. Qui præter Canoni- cum cantum horas ſanctæ Trinitatis , nec non & S. Spiritus nunquam omit- te- (c) Deeſt aliquid, veroſimillime parem non habuit, aut quid simile. (d) Præteriit author: idem cœnobium prius fuiſſe ordinis S. Benedicti; porro cum reſtauratum dicat, ve- roſimillimum mihi videtur anno 1161. cum Sobieslaus Olomucium cepit, aut poſtea Wladislaus id obſedit conobium hoc everſum fuiſſe , nam anno I160. habetur postre- ma illius memoria in elegantiſſima vetuſtatisque plena diſſertatione Reverendiſſimi Do- mini Bonaventuræ Pitter de Monaſterio Gradicenſi p. 183. a quo anno nullæ amplius iſthic memoriæ habentur de S. Benedicti ordine, ut itaque credibile fit ob vaſtatio- nem dilapſis Monachis, poſtea Zdiconem Epiſcopum reſtauratum monaſterium de- diſſe ordini Præmonſtratenſi , quo admiſſo evaneſcit penitus illa fabula de obmura- tione Abbatis & fratum ſuorum. (e) Obſcurum, fortaſſis: quam ille dedit.

Strana 107
SILOENSIS. tebat , inſuper pœnitentiales Pſalmos cum litania , & 15. gradus cum vigi- liis IX. lectionum , nec non & commendationem majorem tanquam quo- tidianam ſynaxem uſitabat: labori manuum nunquam ſe abſtraxit, in quo ſupra modum, ſupra virtutem miſerum corpus affligens , nunquam acquie- vit vel ſedere, cum fatigatus eſſet, vel bibere, cum exæstuatus eſſet, niſi tantum in prandio, & in cæna, & hoc ipſum valde tenuiter. Poſt ve- ſperas hyemales, & collationem æstivalem non loquebatur alicui verbum, niſi forte magna eſſet neceſſitas, & tunc stando, & breviter, verum a completorio usque poſt capitulum, non vidimus eum aliquando locutum, niſi forte duabus de cauſis : quarum prima fuit in articulo alicujus morien- tis , altera in exhortatione confitentis , hoc eſt, cum quis ſibi confiteretur peccata ſua. Quam exhortationem dici non poteſt, quanta fecerit leni- tate, verborum manſuetudine, cordis pietate, miſericordia ineffabili; qui quemlibet prolapſum, ſed pœnitentem non gravavit pœna numero annorum computata, ſecundum rigorem Canonum ; ſed Evangelicam pœnitentiam; vade, & amplius peccare noli, ſemper in ore, ſemper tenuit in corde. Miſſarum ſolemnia imprætermiſſe frequentabat , & infra qua- draginta annorum curricula , nunquam diem prætermiſit ex induſtria, ſi- cut ab ipſo, & ab aliis comperi, in quo non victimaret filium patri. Huic operi divino ita tradiderat cor ſuum, ut ſive domi, five foris, nul- lo unquam commodo, vel incommodo, negotio, vel otio revocaretur ab hoc propoſito , quin omni die introiret ad altare Dei , qui lætificavit juventutem ejus, mactaturus ibi ſenectutem ſuam. Guod in magnis iti- neribus ſocii ejus non expectantes, quandoque præceſſerunt , quos eos poſt- modum ſecutus eſt e veſtigio usque in hoſpitium Domino dirigente vias ejus. Sæpe præceſſit eos, qui eum præceſſerant. Cui erat jugis conſuetudo ſem- per in mane celebrare poſt primam, niſi tamen ſummis in feſtivitatibus, & tunc in conventu poſt tertiam , ac in itinere ubicunque noctaſſet , ibi celebrabat , vel ſi Eccleſia defuiſſet , capellani ejus præcedebant, & in pri- ma Eccleſia, quæ occurriſſet, ei præparabant. Proinde ferebatur cum eo viaticum altare cum omni apparatu ad miſſam pertinente , ut ſi ubi for- te Eccleſia non eſſet, vel ara conſecrata defuiſſet, pro hac tamen non ca- reret Deificis ſacramentis , in quibus bene placitum erat Deo , & ſpiritui ejus. Quod opus ſanctum , ſi quandoque cogeretur omittere, cogente illuſione nocturna, (ƒ) triſtabatur admodum , & illa die inquietum erat cor ejus , donec ſequenti luce ſtatim rediret in id ipſum. Invenerat ſane pretioſam margaritam , quam venditis omnibus comparavit, cujus deſide- O 2 107 rio (f) De illuſione ſeu imaginibus nocturnis agitur Decret. I. P. diſt. 6. c. 3.

Strana 108
198 CHRONOGRAPHUS rio mundi hujus deſideria calcaverat tanquam ſtercora, pro hac retinenda vole- bat habere cor ſuum liberum non modo ab odio & invidia, ſed etiam ab ira, & memoria injuriarum. Verum complexio illius talis erat: quod facile movebatur, & in modum ſtraminis incandeſcebat, ſed ira ejus fuit momentanea, non diurna, non occidit ſol ſuper eam, nec apud eum pernoctabat. Norunt omnes , qui eum noverunt , quod multus fuit adignoſcendum , quod faci- le dimiſit graves etiam exceſſus , dummodo ille, qui peccaverat, proſtra- tus diceret : Domine peccavi. Quam bene convaluit apud eum ſermo Apo- ſtoli dicentis: Mortificate membra veſtra & carnem; abdicata quippe omni carnis cura , ex quo ad converſionem venit, carnem non comedit, balneis non eſt lotus , pelliceo & femoralibus non eſt indutus , ſed nec uſum ha- buit , aut molliorum , aut lautiorum eſcarum præ minimo quolibet fratrum ſuorum. Ad hæc jejunabat bis aut ter in ſabbatho (g) in pane & aqua, nec non in vigiliis ſanctorum ſolemnibus. Quod ſciens ſe in via non poſſe implere, tum fatigatione corporis, tum etiam importunitate petentium, cum ſciret imminere iter , præveniebat , & cumulatis jejuniis corpus miſe- rum attenuabat. Poſitus in itinere non dormivit ſuper culcitra , non eſt uſus linteamine ; non equitavit in ſcapulari vel cuculla ob relevandum ali- quando nimium calorem , ſed ſemper in cappa , non ſolvit unquam ordi- nis jejunium aliqua neceſſitate, vel alicujus inſtantia, niſi forte præci- piente aliquo Prælato , & tunc prandebat non in vitio gulæ , ſed in meri- tum obedientiæ. Reverſus de via domum, ſi hoſpitem ſecum haberet authenticum , (b) comedebat in caminata , (i) ſed non dormivit, recubans in Eccleſia , nobili illo ſuo ſtrato, videlicet ſuper pellem urſinam, & mal- tam , (k) ſuper quibus non jacens , ſed ſedens , aut ſtans , vel certe pro- cumbens in oratione , ſomnum capiebat , quantum naturæ ſatis erat. Man- ſi apud eum puer (l) ſeptem ferme annis ante obitum ejus, quibus non vidi eum in alio ſtrato , quo & ante me multis annis uſus fuit , ſicut illi perhibent, qui eum ab initio noverunt, & quia quod caret alterna re- quie , durabile non eſt, pro hac aſſiduitate �tandi, ſedendi, procumbendi, cum nulla requie corpus miſerum refoveret , infirmata ſunt genua ejus, pe- des (g) Sabbatum hic more Hebræorum pro tota hebdomada accipitur, hinc prima, ſecunda ſabbati &c. (h) Joannes de Janua inquit: Authenticus dicitur auctoritate plenus, item uuthenticus dicitur etiam nobilis, (i) Conclavi, in quo caminus exstat. (k) Corrige: Matta. Gloſſ. Græco latin. apud Dufreſne vocat tegetem stratoriam, Pa- pias tapetum, alii culcitram. Vox Gallico latina eſt. (l) Id eſt Clericus minor. Charta Epiſ Pariſienſis anno I112. apud Lobinell. Tom. 3 p. 59. Signum Girberti Epiſ. Berneri decani, Adœ pr�centoris, Petri ſubdiaconi, Alberti ſubdiaconi, Anſelli pueri, Mauaſſa pueri. Idem habetur ad an. 1133.

Strana 109
SILOENSIS. 109 des etiam , & crura grandi inflatione intumuerunt; quam plagam homo Dei tanquam flagellum patris patienter ſuſtinuit , & omnia permittens di- vinæ providentiæ , nullam unquam medicinam appoſuit. Præter has & alias animi virtutes fuit & aliud in eo inſigne Marty- rii, mirabile quidem in oculis noſtris , ſed non imitabile: afflixit ſe frigore ſpontaneo , & vehementi adeo, ut nec hyeme qualibet aſpera, unquam ſe nocte calefaceret, videlicet a completorio usque poſt capitulum, vel cer- te poſt tertiam continuatam cum capitulo, cum tamen eſſet tenuiter veſti- tus carnes , ſicut ſupra dixi, pellicio, fæmoralibus, nocturnalibus calceis, contentus diurnalibus , qui tamen erant ſine corrigiis , & laneum pannum ferebat in capite pro pileo duplicatum. Quod nos videntes merito mira- bamur, qui habentes stubam (m) tota nocte calidam, sicut eſt moris, Si- loæ , inſuper & melius veſtiti , nihilominus tamen nocte , ſicut die , quoties libuit, calefactorium intrabamus. Nec tacendum reor , quod inter alias ſpirituales gratias & dotes, lectioni vacabat divinorum librorum, omnibus horis , quas a choro & a labore manuum vacuas habebat, a quo ſtudio, ſi eum quis avocaret, dice- bat : ſibi fieri non minorem injuriam, quam fit famelico , cum aufertur ab eo panis. Lectioni Divinæ continuaverat meditationem ſanctam , ex qui- bus ædificabatur in timore Dei , & conſolatione ſpiritus ſancti replebatur. Ex his profecerat in Theologia ſupra multos, qui magiſtri videbantur in literatura , & multum ſapiebat in divina pagina , quamvis ejus ſapientia deſtituta eloquentia, verbis affluentibus non poſſet aperire ſe ipſam. Dicebat de ipſo ſæpius Dominus Cyprianus bonæ memoriæ Wratisla- vienſis Epiſcopus: (n) O! ſi eſſet, inquit, Dominus Gotſchalcus ita eloquens , ſi- cut eſt ſapiens , O ! ſi eloquentia ſuffragaretur ejus ſapientiæ : Norunt omnes , qui ſermones ejus vel legerunt , vel audierunt , quod fundatus fuerit , ſubtilis & acutus , in tractatibus divinorum eloquiorum plenus, ſed minime planus, ita ut quandocunque in Steinfeld , quandocunque in Strahof cum ſermonem edi- O 3 (m) Chriſtannus noſter in vita SS. Ludmillæ & Wenceslai vocem ſtubæ his verbis explicat : Et veniens invenit eum in aſſo balneo, quod populari lingua ſtuba vocatur. Dufreſne vaporarium explicat , e quo conjicere licet ſtubas ſine caminis fuiſſe , ſed e caminata ſeu calefactorio vaporem calidum per certos diſpoſitos tubos in ſtubas derivatum fuiſſe, uti hodiedum PP. Franciſcanis & Capucinis in uſu eſt , quid enim Siloenſibus ex ſtu- ba, ſi caminum habuit, opus fuit nocte dieve calefactorium intrare frigoris ergo. (n) Is erat etiam e familia divi Norberti, olim Abbas S. Vincentii extra muros Wra- tislavienſes , dein Epiſcopus Leubuſſenſis , denique Wratislavienſis, vir cumprimis cruditus ac pius, de quo vide Anonymi Epiſcopos Wratislav. apud Sommersberg. T. II. p. 186.

Strana 110
CHRONOGRAPHUS 110 edidiſſet, auditores ejus dixerunt: iste homo locutus eſt Deo, & ſibi, nos eum non intelleximus. Proinde ſicut beatus Gregorius inter phialam & cya- thum diſtinguit, aſſignans phialam eſſe exuberantem doctrinam, cyathum vero parvam & intercluſam ; ſic iſte, de quo ſermo eſt, fuit in domo Domini vas ſanctum, vas mundum, vas plenum ſapientia, qui etſi non habuit phialam exuberantis eloquentiæ, ſed non caruit cyatho ſalubris doc- trinæ. Verbum enim Dei usque ad ipſam ſuam ægritudinem imprætermiſ- ſe, alacriter , & fortiter , ſive domi Siloæ, ſive Lunevicii, aut ubicunque fuiſſet , omnibus Dominicis , & crebribus (o) diebus , imitans in hoc bea- tum Auguſtinum , quem ſimilem fecit Dominus in gloria ſanctorum. Porro de lectione hoc ſolum adhuc addo; quod ex quo eum agnovi, ſemper ſtudere vidi, quam maxime in canonibus Evangeliorum, hoc eſt in libro, qui dicitur , de quatuor unum. Inſuper & libros beati Bernardi Clarevallenſis Abbatis frequenti lectione uſitabat. Ex his & hujusmodi hortis colligebat flores morum , ſpicas bonorum operum, herbas ſalubres inimicas ſerpenti- bus , ſpirantes odorem vitæ & diſciplinæ. Jam vero de diſciplina ejus quid dicam? in quo totum diſciplina- rum, totum inſigne virtutis, & forma perfectionis. Sed ut taceam de interiore homine , cujus pulchritudinem & fortitudinem mores ipſius , & vita loquuntur, ſuum exteriorem geſſit uno modo , & ipſo decentiſſimo, ita ut nemo in eo reperiret, quod reprehendere poſſet; imo quid non ædificans in ejus inceſſu, aſpectu, habitu, vultu; etenim qui non peccavit in verbo, hic perfectus eſt vir- Sed quis unquam audivit ab ore ipſius verbum otioſum, five nu- tui, etiumſi diligenter adverteret? quis unquam vidit vel manum fruſtra moventem ? proinde fuit omnino ſerius , ſed non auſterus ; remiſſus inter- dum , nunquam diſſolutus ; quietus aliquando, nunquam otioſus ; a die primo converſationis ſuæ usque ad extremum vitæ , ſine proprio vixit in ipſa etiam Abbatia; non portavit aliquando clavem, non habuit ciſtellam, non redditum , non cenſum ſibi ſpecialiter attinentem , ſed contentus com- muni ſemper vita, & menſa. Cum iturus aliquo longe, vel prope indi- geret ſumtibus , officiales ſui ſibi providebant ; non fuit in victu , non fuit in veſtitu, in quo potuiſſet inter ceteros fratres dignoſci, taliter & in tan- tum , cum major eſſet , humiliavit ſe in omnibus. His & hujusmodi ſtu- diis homo Dei deditus gubernabat Siloenſem, & Lunivicenſem Eccleſias ma- giſterio fanctitatis, in quibus, quod prædicavit verbo, anticipavit exem- plo , & fecit multa opere, quæ alii non attingerent imitatione. Sane a pri- (o) Lege : Celebrioribus , ac ſupple prædicavit vel quid ſimile.

Strana 111
SILOENSIS. 11I primordio adventus ſui huc in Bohemiam ſecutæ fuerant eum de Donevald Colonienſis Diœceſis , ſorores bonæ atque religioſæ cum deputata cuſtodia virorum bonorum , quas in Lunewic locavit , diligenter clauſit , & omni diſciplina informavit. (p) Quarum longum exilium, voluntaria pauper- tas , & religioſa converſatio erat tunc præſentibus bonus Chriſti odor , & odor vitæ in vitam eſt hodie & erit usque in ſæculum ſecuturis pia recor- datio antiquæ venuſtatis , ut ſequantur earum vestigia, quæ voluerint par- ticipari cum eis in gloria. Ex his ſororibus auctore Deo, cooperante Abbate Gotſchalco emanavit primus conventus Bernicenſis Eccleſiæx , ſicut de Siloa Jaroſſenſis , (q) quibus in locis ſunt usque hodie , hic mulieres , ibi viri Domino ſervientes, & primi paſtoris ſui veſtigiis pro modulo ſuo inhæ- rentes. Ceterum hæc duo clauſtra inchoata ſunt ab eo in dimidio dierum ſuorum, (r) verum Cunicenſem Eccleſiam circa finem dierum ſuorum, hoc eſt triennio ante mortem ſuſcepit ; ſed ultimo vitæ ſuæ anno conventum ſororum transmiſit. Poſt quarum emiſſionem menſes quatuor , & dies de- cem ſupervixit , ſicut hæc ſupra in loco ſuo plenius digeſſi. Igitur ultimo vitæ ſuæ anno cœpit homo Dei plus ſolito langueſcere , ambulando defi- cere , nuntiisque præcurrentibus , vicinam mortem præſentire. Cujus in- terior homo de exterioris ruina quodammodo fortior, infirma membra cogebat ſervire ſpiritui, exigens ab eis non minus quam antea in laboribus, jejuniis, in vigiliis , & ceteris hujusmodi. Ad hæc probanda unum de multis inſero argumentum: æſtate , quam Siloæ fecit ultimam , noluit ca- rere, quin iret ad meſſem poſt fratres ſuos, cumque in via deficeret, ac per hoc ſæpius rediret, converſus ad me, qui eum more capellani ſeque- bar , ita prorupit in verba: æſtimo, inquit , te fore ultimum capellanum noſtrum; cui cum reſponderem : Domine , quomodo ultimum , utrumne tempore, vel merito ? illico reſpondit : de tempore , inquit, loquor, quod te inveni ultimum reſolutionis meæ miniſtrum. Interea cauſa extitit, qua Cunicenſem viſitaret Eccleſiam , quia ſorores illæ nuper emiſſæ , præſentiam illius lachrymabiliter expectabant , quam eis , & ipſe affectuoſe promiſerat. Profecturus ergo in die beati Nicolai (s) celebravit mane ante lucem, non quidem ſua voluntate, ſed meo nec non & fratris Amlungi errore, qui me a ſomno excitavit, cum putaret dieſcere. Peracta miſſa valefaciens omni- bus, (p) E quo colligas Lunevicenſe cœnobium circa annum MCLVIII. fundatum aut ſequentem. (q) Utraque hæc Canonia virorum eſt hodie ſuis digniſſimis Abbatibus florens uno la- pide ab ſe invicem ſejuncta in Auſtria ad Moraviæ confinia, eo vero tempore adhue Moraviæ limitibus claudebantur ambæ. (r) E quo rurſum veroſimillima Chronolo- gia fundatæ Canoniæ Bernecenſis & Jaroſſenſis (hodie Jeres) eruitur ſcilicet circa an- num 1166. (s) Anno MCLXXXIII. m

Strana 112
112 CHRONOGRAPHUS bus , & tanquam ultimum valedicens , profectus eſt primo in Lunewic, dein per Kynow, & per Moraviam in Cunitz, ubi commoratus paucis diebus, conſolatur exilium fratrum ſuorum & ſororum. Unde mox progreſſus Jaroſſenſi & Bernicenſi Eccleſiis filiabus ſuis , gratiam ſuæ viſitationis ſimili- ter impendit. Deinde revertendo domum, divertit in Betow ad nobiles quosdam , qui ei magnum honorem impendebant, cujus præſentiam diu deſideraverant , divertit quoque ad Epiſcopum Olomucenſem nomine Pelegri- num, qui tunc morabatur circa marchionem Moraviæ Conradum, qui & Otto dicebatur, conſecraturus eidem Eccleſiam, in villa, quæ vocabatur Daſſicze. Hi ſanctum virum, tanquam Angelum Dei excipientes & opti- me tractantes , infirmitati ejus debitis fomentis ſubvenire geſtiebant , ſed ille nullo modo acquieſcebat ; qui ambo Principes dudum ei noti , dudum devoti extiterant, magis autem Marchio, qui ubi copiam ſui habere po- terat, ex ejus ore verbum vitæ libenter audivit. Similiter & in Bohemia, quotquot erant Duces, Epiſcopi, Barones in tempore ſuo, magna eum colebant reverentia, ut ei quoque recte aptetur, quod de quolibet juſto legitur : Glorificavit eum Deus in conſpectu Regum , & mugnificavit eum in timore inimicorum &c. &c. Ceterum ut ad ordinem redeam narrationis. Postquam devictus multa prece prædictorum Principum apud eos demorando, natales dies egiſſet , tandem dimiſſus Lunevicium deducitur , & circa Epiphaniam Domi- ni, hoc eſt: poſt quintam egreſſionis ſux ſeptimanam, eo regreditur lan- guens graviter, & magis infirmus, quam exierat. Summum ægritudinis ſux incommodum erat vomitus jugis , & pene continuus , quo prius qui- dem alimenta ejecit, quamdiu aliquid comedit, deinde ceſſantibus cibis, humores nigros evomebat , qui ſibi grave martyrium , & nobis intuentibus triſte præſtabant ſpectaculum. Dictum eſt ſuperius, quod multis annis ante mortem ſuam inflatus eſſet pedes, & crura, ſed modo conſumtis car- nibus , & exhauſtis humoribus remanſerat tantummodo pellis & oſſa, ubi morbo increſcente , quodam die ſubito deficiens cœpit anhelitum trahere, tanquam jam moriturus ; quod ſeniores Siloenſis Eccleſiæ comperientes, ſci- licet prior Conradus, Arnoldus, Chriſtianus, me pariter aſſumentes venerunt, & invenerunt eum pauliſper refocillatum. Tunc illi viſitato eo, & con- ſolato , conſolati & ipſi non mediocriter , ab eo domum redierunt, me re- manente ad præceptum ejus, ad cooperandum ei tum in miſſis & horis, tum in omni obſequio temporali vel ſpirituali : quod & feci , quantum po- tui usque in finem, In-

Strana 113
SILOENSIS. 113 Interea Dominus Albertus bonæ memoriæ Strahovienſis Abbas , vir ſa- ne probus , & valde idoneus, audiens infirmari Co-Abbatem ſuum Gotſchal- cum, venit ad eum in Lunevic, & videns hominem nimis exhauftum, care- re jam propemodum ficut edulio, ita & appetitu edendi, multa elegantia verborum ſuaſit ei corpus reficere lautioribus cibis, hoc est esu carnium, ſed cum non perſuaderet , tunc præcipit ei auctoritate Dei & ſanctorum Patrum: ſic primo acquievit. Cum ergo hujusmodi eſcæ ſibi apponeren- tur , primo quidem viſu abhorruit , deinde appoſitam ſæpius revocans ma- num , oſtendebat ſe ſe non gulæ ſatisfacere , ſed obedientiæ. Unde & di- cebat ſe quandoque peccaſſe magis in piſa, quam modo in carnes, figni- ficans vitium concupiſcentiæ ibi aliquando adfuiſſe , hic omnino defuiſfe. Qui pauciſſimis diebus tali uſus eſu, non tam edendo, quam aut guſtando, aut juſculum ſorbendo , cum nullo melius haberet , converſus ad nos , qui ei miniſtrabamus , ita eſt locutus : videtis ait , quia nihil proficimus , & ſi ſatisfeci charitati veſtræ non in concupiſcentia gulæ, ſed meritum obedien- tiæ. Sed quia voluntate Dei agitur, quod caro noſtra inde non juvatur, finite me jam carnis curam transferre ad ſpiritum. Hæc dixit , & carnis epulum poſtmodum nec videre voluit. Verum inter hæc quis putas fuerit affectus in nobis videntibus ægrotare patrem noſtrum, & talem patrem, qui per Evangelium omnes nos genuerat. O ! quam dulce illum videre, quam dulce affiftere, & ministrare illi; O! quam non darem pro aliquo emolumento temporali partem miniſterii, quod ſibi ultimum impendi. Quis enim digne proſequatur ingentem luctum , miſeriam , & cala- mitatem ſororum , quibus afficiebantur , ſuper dilecto patre ſuo, quem poſt Deum unicum habebant ſolatium. Inter has erant quædam cognatæ, nec non & filiæ ſororum ejus præ aliis ſicut diligentes , ita & dolentes, quarum in numero quædam Juditha filia germanæ ſux, germanitate ſpiri- tus affinior , quam carnis , ſicut viventi convixerat , ita morienti quodam modo commoriebatur , quæ omnes muris ſeparatæ ab ejus aſpectu , pariter & affatu, pro magno habebant ſolatio, quod nos inter eum & eas medii, de- ferebamus eis ab eo benedictionem, & referebamus diverſa medicamenta, & adhibentes fomenta, rogabamus ſxpius, ut aliquid gustaret; ad quod ille reſpondit : fine cauſa , inquit , hæc (t) ſed facio charitati veſtræ, quid- quid injungitis , ſciébat enim ; imminere tempus migrationis ſuæ ; nam in ipſa infirmitate ſua per viſum audivit vocem oraculi cœleſtis , ita dicentis: Venite, aſcendamus ad montem Domini Dei Jucob. Et rurſus in alia nocte fic: Lætatus ſum in his , quæ dicta ſunt mihi , in domum Domini lætantes ibimus. Alia quo- (1) Parantur vel quid ſimile.

Strana 114
114 CHRONOGRAPHUS quoque visione per revelationem Domini, oſtenſum est ei palatium mirabile pulchritudine, aititudine incomparabile, in quod aſcendebant diſtinctis gradi- bus, licet difficilibus , beatorum multitudo , ſecundum quod ſcriptum eſt in Pſalmo: Illuc enim uſcenderunt tribus, tribus Domini &c. Is autem, cui hæc domus oſtendebatur, ut aſcenderet in eam, videns, quia gradus ſunt dif- ficiles, & longe ab invicem poſiti, aſcendere deſperavit, diffiſus ſuis viri- bus, & meritis. Cum ecce S. Bernardus hilariter ei apparuit, & duos ba- culos , quos cruccas vocant, exhibuit, quibus ſuffultus ſecutus eſt eum in- tra jucundiſſimum palatium , ubi vox exultationis & ſalutis , ubi ſonus epu- lantium, ſicut lætantium omnium, Porro in dextra parte hujus palatii apertura ingens viſa eſt ei in modum arcus teſtudinati, per quam quot quot erant de ordine Ciſtercienſi intraverunt in ſplendidiſſinum domicilium, aliis alias locatis , ſecundum diverſitatem manſionum in domo patris. Vi- dit hæc ille non oculo carnis , ſed in ſpiritu , vidit in extrinſeca domo, ubi & ſermonem memorati Abbatis audire gestiebat. Et ecce! idem Ber- nurdus , per manum apprehendens eum , ſecum duxit , ſecum collocavit in medio Ciſtercienſium, ubi taliter cum talibus collocatus putabat ſe frigus ali- quantulum pati, ſicut poſtmodum ab ipſo audivi, ſed unus aſſidentium pel- libus valde bonis eum texit , ſicque ab eo frigus fugavit. Hæc eſt viſio Abbatis Gotſchalci, quam ego credo esse authenticam, & divinitus ſibi oſtenſam. Hanc moriens literis inditam direxit ad capitu- lum Ciſtercienſium, expetens fraternitatem eorum, quam & accepit. Et ecce! hoc eft exemplar epiſtolx: Sancta Ciſtercienfis ordinis universitati, frater Gotſchalcus vetuſtiſſimus vetorum Abbutum Bohemiæ & Moraviæ, eorum ſicut aquila renovari meritis & precibus. Quod vivens non præſumſi, jam moriens appeto, ve- ſtro videlicet defideratiſſimo aſſociari collegio. Ad hanc confidentiam quadam viſione me animatum veſtra ſcire dignetur ſanctitas. In ſomnis enim nuper me videbam ductum ad quoddam magnum , ac mirificæ fabricæ ædificium , in quod quia gradus difficiles erant , co quod longe ab invicem poſiti eſſent, aſcendere deſperavi; cum ec- ce ſubito flos, & gemma orilinis veſtri ſanctus Bernardus , quem nunquam in carne videram, hiluriter apparuit, & inſtrumentum duorum baculorum, quas cruccas vo- cunt, oſtendit, quibus ſuffultus, cum intra jucundiſſimum palatium ſecutus ſum. Porro in dextra parte hujus palatii ingens apertura in modun arcus teſtuilinati viſa eſt mihi, per quam, quotquot erunt ordinis veſtri, intrarunt in ſplendidiſſimum do- micilium. Mihi autem in extrinſeca domo iſta cernenti, & ſermonem venerabilis Abbatis audire cupienti, ipſe me homuncionem per manum ſuam apprehendens, ſecum duxit , ac ſecum collocavit in medio conventus veſtri. Per hoc quid aliud intelligam, neſcio, niſi veſtræ benignitatis benevolentiam, per quam in veſtri ordinis conſortium, quem

Strana 115
SILOENSIS. 115 qnem ſemper dilexi, & quantum, ſalva obedientia, poteram, imitari conabar, ad- miſceri exopto. Unde veſtræ ſanctitatis pedibus provolutus, obnixe deprecor, us non meæ parvitatis merita, ſed veſtræ pietatis conſiderantes viſcera, in veſtrum me conſortium admittere dignemini. Hæc de viſionibus breviter perſtrinxi , ut inſinuarem eum ſuum quo- que præſciiſſe obitum; quibus id ſolum adjicio, quod ab ore ipſius audivi, dum adhuc ſanus eſſet, dicebat enim : quia priusquam convaleſceret in ti- more Dei, priusquam virtutes duceret in habitum , ſi quando forte dor- mitaret animo, ſi quando laceſſeret (u) in ſancto ſtudio, illico per viſum aliquis defunctorum, quem noſſet vitam ſuam bono fine terminaſſe, ſibi apparebat, & redargutum ad normam rectitudinis reformabat. Scio etiam ex multorum relatione , quia in diebus juventutis ſuæ interior ille habitator pectoris ſui poſtulabat ex eo gemitibus innumerabilibus, (x) & flebat ve- hementer, tum in miſſis, tum in aliis orationibus; at poſtquam ſenuit, siccatus eſt fons lachrymarum, manente tamen ea devotione. Sed his omiſſis revertar ad hiſtoriam ægritudinis ſuæ , nec non & mortis pretioſæ, qua glorificavit eum Dominus. Advenit feſtum Purificationis Beutæ MARIÆ, in quo languido noſtro tantam gratiam Dominus contulit, ut præter ſo- lam proceſſionem , quam ſequi non potuit, miſſam , quam eatenus mini- ſtro ſe ſustentante difficillime legendo, celebraverat, tamen ſolemniter de- cantaret , ſorores propria manu communicaret, ſermonem faceret, licet, heu ! ultimum , in conventu fratrum & ſororum , in quo magnam ædifica- tionem audientibus exhibuit ; thema ſermonis fuit: Homo erat in Jeruſalem, cui nomen Simeon &c. in quo fecit collationem quandam de ſancto Simeone ad ſuam personam, sicut legerat beatum Gregorium fecisse in S. Job dicens: Quod nemo poſſit magis intelligere affectum infirmi, quam infirmus ; ſenis, quam ſenex ; dolentis, quum hic, qui eſt in doloribus experientia magiſtra; & multa in hunc modum, quæ modó non recolo. Exinde 11. die, fuit quinquageſima, & hu- jus diei miſſa, videlicet: Eſto mihi: ſibi extitit ultima, quam celebravit ſolito difficilius in magna defectione corporis ſui , duobus hinc inde ſusten- tantibus , quorum unus ego , alter Marſilius, qui poſtmodum fuit Abbas Si- lo�. () Hic nota lector, quanta in eo fuerit vitæ ſinceritas, vivacitas fidei, P 2 (u) Corrige: Laſſeſceret. (x) Deeſt aliquid v. g. vim lacrymarum. (y) Hujus Marſilii diem obitus non item annum prodit nobis Necrologium Monaſterii S. Michaelis Hil- deshemenſis apud Leibnitium T. II. Scriptor. Brunſvic. p. 108. his verbis: VIII. Kal. Novemb. Dominus Marſilius Abbas in Siloe. Oportet autem Siloenſem inter Canoniam & Hildeshemenſem eo ſæculo uſitatam confraternitatem , ſeu ſuffragiorum pro defunctis communionem interceſſiſſe , nam plurium Siloenſium Abbatum dies anni-

Strana 116
116 CHRONOGRAPHUS fidei, animi fortitudo, qui a feſto beati Nicolui usque in hanc quinquage- ſimam languens & deficiens , ne uno quidem die prætermiſit immolatio- nem divini ſacrificii , ſervans fortiter in infirmitate virtutem , quam ſanus & incolumnis divino munere obtinuerat. Sane peracta ultima finali miſſa, ſicut dictum eſt, ter in via reſedit, redeundo ad stratum ſuum, de quo poſtea non ſurrexit, niſi ſublevatus alienis manibus. Deinde feria 2. & deinceps tota ſeptimana usque in ſabbathum mane ſupervixit , & qui miſ- ſam celebrare non potuit , omni die tamen communicavit. Eadem ſe- cunda feria ſorores ſuper incommodis ejus valde dolentes, ſupplicant ei per fratrem Marſilium, quoad oſtium clauſtri accedat, & eis ultimum vale dicat. Quod cum pie annuiſſet , deductus eſt inter manus noſtras per viam licet breviſſimam, bis defecit, & toties pauſavit. Dehinc tertio conatu veniens ad clauſtrum, poſtquam eſt in ſede locatus, illico fuit ex- animatus , trahens ultimum ſpiritum , tanquam jam moriturus. Guod cernentes hi, qui præſentes erant, festinaverunt eum inungere per manus Domini Munduvini (z) Prioris, & hoc facto poſt puſillum relevatus est, confeſſionem publicam dixit , ſicut apud nos moris eſt , in audientia fra- trum & ſororum amare flentium , & ſic ad lectum reportatur. Quatuor adhuc dies reſtabant usque ad obitum ejus, in quibus diligentem habuit tractatum cum ſenioribus ſuis de ſucceſſore, cujus erat conſilium ſuper Dominum Petrum Priorem prius in Lunevicz, ſed tunc in Kunitz; verum- cum ille inexorabiliter recuſaret, conſenſit in Dominum Ottonem, non quidem valde idoneumm , ſed quia tunc in illa profeſſione non eſſet melior. Gui etiam cum veniſſet ad viſitandum eum, recedente fertur ita dixiſſe: Sicut fui eum Moyſe &c. Literas quoque ſuperiores a Domino Petro dictatas, (a) hoc ſpatio dierum fecit ſibi præſentari , vidit, legit , correxit , & cum eſſet præmortuus in ceteris membris, pollebat tamen integro aſpectu, at- que auditu , inſuper & expedita manu , usque in horam obitus ſui. Sexta feria , quæ in hac luce ſibi extitit ultima, ultimam percepit communionem, filiis ſuis poſt finalem ſibi factam confeſſionem tunc ad ſe venientibus pro- priis benedixit benedictionibus. Poſt hæc omnibus egreſſis, cum ſolus aſſiſterem, mihi quoque benedixit, ſollicite ſuadens ea, quæ Dei ſunt, & quæ pertinent ad ſalutem animæ, cum tali fine verborum, ut diceret : Di- anniverſarii hic leguntur, ſic: XVII. Kal. Decemb. Dominus Gerhardus Abbas in Siloe. Et IX. Kal. Jan. Dominus Christianus Abbas in Siloe. In Calendario Pegaviensi apud Menken. T. II. p. 146. reperitur etiam alterius Abbatis Siloenſis obitus: VI. nonas Octobris venerabilis Dominus Henricus Abbus in Siloe. (z) Mox in poſterioribus Manduitius appellatur. (a) Id eſt: Scriptas, quibus recuſabat Abbatiam Siloenſem.

Strana 117
SILOENSIS. 117 Dilige , inquit , decorem domus Dei, & oppone murum pro domo Iſrael. Mo- veor ad lachrymas, cum recordor lachrymarum mearum , quas tunc fu- dit (b) ad verbum exhortationis ejus. Quo facto VI. feria mane, deinde circa horam nonam levantes eum more infirmantium ſuper ſellam , illico in tantam venit mentis inopiam, ut eadem hora crederemus exſpiraturum. Sed post breve tempus refocillatus est, & in se reverſus edidit hunc versi- culum: Neſcio, quid metuam, metuam tumen omnia mærens. Sequentem noctem du- ximus inſomnem nos foris (c) circa eum , ſorores intus (d) pſalmis , hym- nis , litaniis , quæ morientibus dici ſolent , cum fletu ſæpius & lachrymis repetitis deducentes, & conducentes patrem agonizantem, & jam tanquam repatriantem. Facto itaque mane ſabbathi, duo ex fratribus ejus Marſilius ſcilicet, & Wilhelmus miſſam pro eo in honorem S. MARIIE ſemper virgi- nis decantaverunt. Quod cum ei prædictus Marſilius indicaſſet , inclinato capite gratias egit, & ita reſpondit: Bene, inquit, feciſtis. Cumque ſoro- res miſſo nuntio inſtarent, ut etiam tunc communicaret, ſicut eatenus fe- cerat , humiliter renuit, ita dicens: O quam libenter , ſed non praſumo ; ſcili- cet præ nimia debilitate. Quem ego videns jam in extremis agentem, af- fatus ſum , ita dicens : Domine, inquam , ecce hora , quam ſemper expec- taſtis, modo levate caput veſtrum, ecce appropinquat redemtio veſtra; ad quod ita reſpondit: O! utinam. Inter hæc & hujusmodi, quæ brevita- tis cauſa tranſeo, venit hora tertia , & infra actionem miſſæ duo priores Manduitius Lunevicenſis, & Conradus Siloenſis , ceterique fratres, qui mecum præſentes erant , videntes eum jam itinere ſuo pergere ad Dominum , le- vaverunt eum de lecto ſuper cilicium cinere aſperſum , quo facto ſancta il- la anima carne ſoluta eſt. Cujus beatum ſpiritum carneis vinculis abſolu- tum , multi ex circumſtantibus audiverunt in modum aviculæ dulci modu- laſſe jubilo, atque ab ore ipſius aeris alta penetraſſe. Poſt hæc parantur exequiæ ſolito quidem more , ſed ei utpote patri ampliori devotione , cor- pus etiam indutum non ſacerdotalibus , ſed ſui habitus indumentis , defer- tur in Eccleſiam , miſſarum ſolemnia rite celebrantur. Guibus completis, & poſt egreſſionem noſtram clauſis januis, fit copia ſororibus accedendi ad feretrum , ubi quid egerint , quibusve lamentis dolori ſuo ſatisfecerint , manet inexplicabile. Illæ manus oſculantur , illæ pedes , aliæ maxillas, aliæ oculos, & in hûjusmodi ſtudiis reſiduum illius diei ſpatium conſumunt. Veſpere vigilias ſolemniſavimus interpolatas tamen multis lachrymis, nocte vero Pſalterium thonaliter peregimus. Quo finito pariter cum matutinis lau- P (b) Lege: Fudi. (c) Id eſt: Extra clauſtrum in Præpoſiti ſeu Prioris domicilio. (d) Id eſt: In ſuo cœnobio.

Strana 118
CHRONOGRAPHUS 118 laudibus nondum illuxerat dies , & miſſarum ſolemnia ſunt celebrata. Poſt miſſam commendatio , deinde luctus & rugitus ineffabilis ſororum , & om- nium ibi remanentium , cum viderent corpus ſui chari aufferri & Siloam deferri. Erat tunc Dominica, Invocavit me; nosque ſublato corpore deſcen- dimus in Nathſeraz, (e) ubi miſſam popularem interim cantabat quidam ſa- cerdos nomine Radoslaus; qui animam ejus populo commendans dicebat: Quod ipſi magis indigerent ab eo commendari, quum ut eum commendarent Domi- no. Poſtea profecti cœpto itinere, in media fere via obviam habuimus multitudinem copioſam clericorum & converſorum Siloenſum, extinctum patrem flentium, deducentium usque ad illum locum, ubi communem re- ſurrectionem expectat. Interea tranſitus ejus Domino Henrico venerabili Pragenſi Epiſcopo nuntiatur, quique mandavit , ut nequaquam eo abſen- te ſepeliretur, quod & factum eſt; nam venit feria quarta, & quinta eum ſepelivit, portans propriis humeris venerabilem glebam, (f) cum Theobal- do glorioſo Duce , collaborantibus quatuor Abbatibus , quos tunc adfuiſſe recordor. Adfuit autem ibidem magna multitudo nobilium virorum, pa- riter & mulierum , ſanctum funus cum planctu proſequentium , cui planc- tui non vidi ſimilem in diebus meis. His ita peractis reverſi ſunt unus- quisque in ſua , ſpiritu ejus , & anima in ſua receptis. Dormivit autem venerabilis Dei famulus Abbas Gotſchalcus anno ætatis ſuæ , 68. ſacerdotii 40. cum rexiſſet Siloenſem Eccleſiam paſtor & Abbas, 35. annis, & menſe uno, ſub Friderico Imperatore Romanorum, & Friderico Duce Bohemorum, ſub Henrico Pragenſi, & Pilgrimo Olomucenſi Epiſcopis, anno ab Incarnatione Domini noſtri JEſu Chriſti MCLXXXIV. (g) cujus regni non erit finis in ſæcula ſæculorum , amen. Succeſſit autem eidem in regimine Silocnſis Eccleſiæ Dominus Otto cuſtos , qui favente ſibi occaſione temporis & ad- ventu memorati antiſtitis, ſtatim in domo ſua paſtoralem ſuſcepit virgam, conſecratus in Abbatem VI. Kal. Martii, hoc est in die Mathiæ Apostoli. Sequenti æſtivo erat ſabbatum quatuor temporum, in quo idem Epiſcopus ordines clericorum celebravit in Siloenſi Eccleſia , (b) in quibus & (e) Hodie ſupereſt oppidum Naczehradez dictum, uno lapide Lounjovitzio disjunctum. (f) Id eſt: Corpus, cadaver. Goſcelinus in vita S. Wereburgæ virg n. 7. Placuit Regi quatenus ſacroſancta illius gleba de tumulo elevaretur. (g) Hactenus præter nomen vix quidpiam de piiſſimo hoc faſtisque divorum digno Abbate noſtris Scriptoribus cognitum fuit. (h) Canoniam hanc cum Eceleſia evertit poſtea furor Huſſiticus, Ca- ſparus Schenauer Abbas Zabrdovicenſis in Moravia dein locum hunc vaſtatum , & ad- huc inter manus hæreticorum detentum a Maximiliano Imperatore recuperavit ordini de quo videri poteſt Crugérius ad I. Jan. p. 6. Hodie ſuo digniſſimo Abbate floret.

Strana 119
SILOENSIS. 119 & ego promotus in Diaconum , legi Evangelium coram Epiſcopo notus exiſtens , & charus eidem Epiſcopo & tunc , & deinde , quamdiu vixit. Eodem anno mediante, Dux Wratislaus, filius antiqui Sobieslai, fra- ter novi, levavit clypeum contra Ducem Fridericum , & congregata multi- tudine contra Ducem obſedit Pragam , ſed non obtinuit , quia qui deintus erant , pariter cum Domina Eliſabeth uxore Friderici, firmiter resistebant. Interea Fridericus in Teutonia exercitum colligebat per amicos ſuos, quo- rum unus , & præcipuus Dux Auſtriæ Leopoldus , cum magnis copiis Boemiam intrare volebat; verum Dominus Albertus Saltzburgenſis Archi-Epiſcopus Germanus Friderici Ducis cum ſuis armatis jam intraverat , & tranſiens per Mylewsk non ſine gravi diſpendio illius Eccleſiæ Pragam usque pervenerat. Quod cernentes Bohemi majores natu, ſimul & ex parte Imperatoris pe- jora verentes, per multas tergiverſationes, tandem ab illo reſilierunt, & ad Fridericum redierunt ; ſicque Fridericus victoria potitus , revocavit pere- grinum exercitum ne intraret, & patriam deleret. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXV. Fridericus Dux iratus Conrado de Moravia, tum pro antiqua injuria, qua eum ante tres (i) Regno pellere averat , tum etiam pro alienatione Moravi�, quam non ab eo , ſed de manu Imperatoris tenere geſtiebat, ratus opportunitatem temporis de abſentia Imperatoris, qui transalpinaverat , mittit fratrem ſuum Przemislo- nem cum exercitu valido in Moravium, ut diſperdant eum. Qui venientes in Betovenſem & Znoymenſem provincias, obvia quæque metunt cæde , rapi- nis , flammis omnia conſumunt. Cunitz intrantes præter Eccleſiam & clau- ſtrum , alias ædes comburunt. Similiter ſorores fugerunt ante faciem eo- rum in Betowe ; qui poſtquam omnia conſumaſſent , quæ ſibi & diabolo placuerunt, nullo reſiſtente absque bello reverſi ſunt in Bohemiam. Quo facto in æſtate, hoc est anno mediante rurſus in hyeme, ſcilicet post fe- �tum beati Clementis , memoratus Dux Fridericus prædictum fratrem ſuum Przemislonem cum majori exercitu ſecundarie mittit contra eundem Conradum in exterminio Moraviæ, quorum adventu comperto Conradus excepit eos cum valida manu Teutonicorum & Moravienſum , ſicque in loco, qui dicitur Ludonitz (k) commiſerunt bellum cruentum , & diu anceps cum tanta feri- tate , ut clamor , & vociferatio bellantium, ſtrepitus hominum & equorum, & colliſio armorum audiretur in Kunitz, quod abinde diſtat plus, quam magnum milliare. Wilhelmus fundator illius Eccleſiæ vulpinum pelliceum ſuperinduerat loricæ ſuæ , quod conſciſſum eſt, plusquam in mille forami- na (i) Supple: Annos. (k) Vicus etiam hodie est Lodnicz nomen ferens.

Strana 120
120 CHRONOGRAPHUS na, ipſe tamen evaſit vivus , & ſanus pariter cum fratre ſuo Ulrico , meri- tis fratrum & ſororum, qui pro eo in Kunitz Domino ſupplicabant. Juro quoque Dapifer Georgii de Milewsko in eodem bello excepit lethale vulnus, unde reductus domum in brevi poſt obiit , delegans hæreditates ſuas Deo & S. Ægidio, quibus venditis inde comparatum est Stankow a Witegone ſe- niore. Item in eodem bello ſub Georgio noſtro (1) equus occiſus est, cui mox duo ex militibus ejus, videlicet Mzton & Plauſin alium providerunt, & de prælio eduxerunt , alioquin ibidem diem clauſiſſet extremum. Mor- tui ſunt in eodem congreſſu ex proceribus Boemiæ atque Moraviæ multi nu- mero, & tanti, ut cum poſt a vivis ſepelirentur, in unam foveam decem, aut XV. vel certe XX. projicerentur, & ſic obruerentur terra, & lapidi- bus. Bohemi tamen victores exiverunt, & qui poſt victoriam credebantur ulterius progreſſuri , & facturi , quidquid libuiſſet , contra ſpem omnium domum redierunt. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXVI. vexatio dedit intel- lectum ſxpe dicto Conrado , & videns ſe non poſſe reſiſtere Duci Friderico & Boemis , mediantibus bonis viris venit ad eum in Kuin , & facti ſunt amici ex tunc & deinceps. Eodem anno fuit ecclipſis ſolis , & in ſabbatho quatuor temporum Ego in pentecoſten promotus ſum in ſacerdotem, annos natus XXI. (m) Jar: qui poſt Vincentium hæc ſcripſi. Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXVII. in quadrageſima hu- jus anni habita eſt contentio Henrici Epiſcopi contra Fridericum Ducem co- mi- (l) Ex hoc loco ſuſpicari licet jam eo tempore, quo author hæc ſcripſit colonias Præmonstra- tenſium in Milewsko ductas fuiſſe , quid enim is Georgium dynaſtam de Milewsko noſtrum appellaret ? Hinc Balbini Chronologia Dec. I. l. 4. p. 46. p. 66. non ſatis accurata videtur , dum primum anno 1200. initia hujus cœnobii ponit. Rem confir- mant conſequentia. Nam anno 1197. Gerlacus Abbas Milevicenſis jam interfuit elec- tioni Epiſcopi Danielis, ut ipſe ad hunc annum adnotat. Mendum eſt in numeris , ad- dendusque ſeu numerus V ſeu plane X , præterquam enim hæc ætas ſacerdotio apta non fit, ex ſuperius Jaroslai dictis liquet, eum tum majorem ætatem habuiſſe. Nam eum apud Godeskalcum annis abhinc duobus demortuum Capellanus per 7. annos fuerit , duodennis hoc munus jam obiiſſet , quod repugnat. Porro vetuſtas multo ſerupoloſior fuit, majoremque ac hodie ætatem a presbytero exigebat. Sic enim Collectio antiqua Canonum Pœnitentialium I. 3. c. 101. apud Lucam �Achery in Spicilegio T. 1. p. 557. Presbyter ante triceſimum ætatis ſuæ annum uullatenus ordi- netur, licet valde dignus ſit, ſed hoc tempus obſervet. Nam Domipus noſter triceſimio. atatis ſuæ anno baptizatus eſt.

Strana 121
SILOENSIS. 121 minus in curia Ratisbonenſ coram Imperatore Friderico , & primoribus to- tius Regni. (n) Anno Dominicæ Incarnationis MCLXXXVIII. indictione VI. in medio quadrageſimæ Dominica Lætare Jeruſalem, quæ tunc VI. Kal. Aprilis, curia CHRISTI (o) nuncupata, in Moguntia Metropoli conventu Princi- pum tam Epiſcoporum , quam Ducum , Marchionum , Comitum , ac no- bilium, electiſſimorum quoque militum confluentium eſt celebrata, ubi Dominus Imperator non ſine multorum uberrimis lachrymis , Crucis CHRI- STI accepto ſignaculo ad iter memorabile conſtanti animo ſe præparare declaravit , inclytum caput fidelibus membris ſignatorum , & glorioſus ſignifer ſe anteponens. Ad hanc curiam cum Epiſcopus Henricus venire non poſſet , miſit Ricolfum de Strahof virum literatum , qui reverſus om- nia , quæ ibi vidit , & audivit, prius Epiſcopo, deinde omnibus nobis fide- libus narravit. Anno Incarnationis Domini MCLXXXIX. mortuus eſt Fridericus Dux Bohemiæ, videlicet VIII. Kal. Aprilis, & Pragæ apud S. Vitum ſepultus, cui ſucceſſit Conradus ( p) (qui & Otto) de quo ſupra diximus, favore Do- minæ Eliſabethæ , quæ caſtrum Pragenſe ſibi dedit in manus , receptis ab eo ſacramentis pro Olomutz , ſed ipſe adeptus, quod voluit, poſtea eam fe- fellit. Taliter ergo adeptus primo caſtrum, deinde Bohemiam, nec non & favorem Bohemorum Ratisbonam adiit , & de manu Imperatoris in ultima ejus curia, de qua ſupra agitur , vexilla percepit. Eodem anno Conradus (qui etiam Otto) propter Ducatum Bohemiæ nuper adeptum viam CHRISTI omisit, & eadem xstate jussu Henrici Regis Zyrbiam (q) vastavit, incendit, & fere totam delevit. An- Q (n) Contentionem hane fuſe præoccupavit author ad annum MCLXXXII. (o) De hac Curia, ſeu ſolemni Imperatoris indicto conventu ad decernendam Cruciatam ſic appel- latam Godefridus Monachus S. Pataleon. ad hunc ipſum annum : Lætare Hieruſalem ; Curia celeberrima apud Moguntiacum celebratura totius Tentonici regni Capitaneis, tam de Clero, quam de ordine laicali, prieſente Henrico Cardinale, quæ a ſereniſſimo Impe- ratore & filio ejus Rege Curia JESU CHRISTI ante fuit intitulata, ut igitur nomen hoc principium habeat a Friderico Imp. (p) Pulkava Mſ. ad hunc annum ait : Hic Conradus fuit filius Leutoldi filii Conradi filii Brzezislai primi. (q) Per Zyrbiam hic author , ut non raro etiam Coſmas , intellexit Miſniam , de ea vero expeditione con- tinuatio Chronici Pegavienſis apud Menken. T. III. p. 153. Dux Boemiæ nomine Otto qui de Mehern transpoſitus fuerat , Miſniam cum exercitu venit , regione circum circa depopulata. Quo poſt multa dampna eorum ſupplicatione , qui Marchionem impete- bant,

Strana 122
122 CHRONICON Anno eodem Rex Henricus cum copiis totius Imperii proficiſcitur primo Romum ad conſecrationem, deinde in Apulium, habens in comitatu ſuo Philippum Colonienſem Archi-Epiſcopum, & Conradum Ducem Bohemiæ. Anno Dominicx Incarnationis MCXC. in quadrageſima moritur Romæ Clemens Papa, cui ſucceſſit Cæleſtinus, qui & Jacinctus, electus circa hanc mediam quadrageſimam, & ſabbatho, quo canitur : Sitientes , ſacer- dos factus , deinde in ipſo Puſchali die , Papa eſt conſecratus , qui mox ſe- quenti die Heuricum Regem & Reginam Auguſtali dignitate ſublimavit, præſentibus , quos ſupra nominavimus, Principibus, hoc eſt Duce Bohemiæ, & Archi-Epiſcopo Colonienſi Philippo. Anno Dominicæ Incarnationis MCXCI. quinto idus Septembris mortuus eſt prædictus Dux Bohemiæ Conradus in Apulia circa Neapolim , & carnes in monte Caſſino poſitæ , ſed oſſa Pragam ſunt deportata , cui ſucceſſit brevi licet tempore Wratislaus (r) filius antiqui, frater novi Sobieslai ſpatio trium vel quatuor menſium. Anno verbi Incarnati MCXCII. inchoante, prædictus Henricus Pra- genſis Epiſcopus contra Wratislaum (s) Ducem Cæſarem Henricum adiit , & cognatis ſuis Przemislao & Wladislao illi Ducatum Bohemiæ, alteri vero Mo- ruvium obtinuit, promittens & fidejubens pro eis ſex millia marcarum. (t) Anno Dominicæ Incarnationis MCXCIII. Henricus Pragenfis Epiſ- copus, qui priore anno, ſicut dictum eſt, cognatis ſuis Przemislao & Wla- dislao, iſti Bohemium, & illi Moraviam obtinuerat, pro quibus tali ſe ſpon- ſione obligaverat, ut ſi tempore ſtatuto pecuniam non ſolverent, ipſe captivitatem Imperatoris intraret , & mandatis ejus ſtaret , usque ad ſolu- tionem debiti. Qua neceſſitate coactus eſt dimidium præteriti, & dimi- dium præſentis anni , hoc eſt fere integrum annum partim in Egra, partim in curia Imperatoris conſiſtere , cum neque Imperator ipſum ab hac fide- juſſione abſolveret, neque illi perſolverent. Eo ibi degente domi domeſtici canes ſibi oblatrant, & Ducem Przemisluum in odium ejus inflam- mant, ita ut jam non eſſet ſibi tutum Bohemiam intrare, ſed domi pu- gnæ bant, remoto, inter alia mala theſaurus ejusdem Marehionis ultra 30. millia marcarum diſtractus eſt. (r) Corrige: Wazlaus. (s) Wazlaum. (t) Fragmentum, de quo in præviis obſervationibus, hæc fronti, huicque anno præponit: Fragmentum Chronici Bohemiæ conſcrípti a beato Gerlaco primo Abbate Milovicenſi.

Strana 123
B. GERLACI. gnæ (u) timores , foris curæ. Accidit ea tempeſtate , ut quidam Princeps de Saxonia opponeret ſe Imperatori , & quia ſicut dicitur: Nullus in Regno, ſed quilibet in errore conſortem ſibi quærit ; hoc illi ſequentes , miſerunt ad Du- cem Przemislaum (x) rogantes , ut id ipſum cum eis ſaperet , quod illico ſe facturum promiſit. Non latuit hoc Epiſcopum , quod ſtatim ad aures detulit Imperato- ris , cujus verbis ille nimium credulus , præfatum Ducem Przemislaum , tan- quam læſæ Majeſtatis , & lædendæ perſonæ reum , Ducatu Bohemiæ abjudi- cavit, & pro eo Epiſcopum cum vexillis , ſicut mos eſt, ſolemniter inve- ſtitum in Bohemiam remiſit, inſuper & omne debitum remiſit. (y) Fama hujus facti adventum ejus longe ante præceſſerat , cum ecce Bohemi noſtri majores natu , ut ipſi oculata fide perſpeximus , Ducem ſuum vanis ſeducebant ſpebus, jurantes, & filios ſuos dantes obſides, quod eum nullo modo de- ſerent, nulla neceſſitate dimitterent. Verum ubi nuntiatus eſt adventus Epiſcopi, procedunt quidem (z) cum Duce ſuo, facturi fidem verbis ſuis, ſed cum veniſſent ad locum, na 3dicze (a) in quo multorum revelandæ fuerant cogitationes , illico transfugerunt ad Epiſcopum unus poſt unum incipientes a ſenioribus. Et Dux quidem Przemislaus fugæ præſidio ſalva- tus eſt , at Epiſcopus magno præcedentium ac comitantium tripudio , de- ductus eſt Pragam. Guam poſt quatuor menſium obſidionem , tandem in quinto recepit, ſcilicet imminente feſto Dominicæ Nativitatis, & præce- dente (b) Domino Kayn Olomucenſi Epiſcopo, pro quo hac de cauſa miſſum fuerat , ut caſtrenſes vinculo anathematis innodatos abſolveret , ſicut & fe- cit. Qui & ordinationem fecit clericorum in choro Pragenſi ſabbatho qua- tuor temporum ; ſed melius fuiſſet , (c) ſi non feciſſet, quia Eccleſiam Dei (d) miſit in errorem per ſacerdotes & levitas , quos omnes fine impo- ſitione manus ordinavit. Super hoc articulo magiſter Arnoldus legatione fungens prædicti Ducis & Epiſcopi , conſuluit Papam felicis memoriæ Cæ- leſtinum, qui præcepit , ſicut ille narravit, ordinatos non reordinari , ſed ſolum inter ordinandos ſtare ad ordinem , & ſolam manus impoſitionem recipere, qua minus acceperant; retulit hæc ex ore Domini Apoſtolici, & quamvis authenticum ſuper his non haberet , nihilominus tamen credi- ditum eît ei, tanquam honeſto viro, & fideli nuntio, factumque eſt ita, ſicut dixerat , per manum Domini Englberti Olomucenſis Epiſcopi, qui præ- dicto Q 2 129 (u) Fragmentum interjicit: Vel (x) Fragmentum ſemper habet. Premisl & recte quidem ex ævi illius Ortographia. (y) Fragmentum habet: Dimifit. (z) Fragmentum Quidam. (a) Fragmentum habet : Ad locum Na Beron, cum Epiſcopus eſſet na Zdi- ce. (b) Fragment, Præſente. (c) Fragment. Fuerat. (d) Fragment. Chriſti.

Strana 124
CHRONICON 124 dicto Kayn in brevi poſt mortuo ſucceſſerat. Quo facto deinde post (e) annos tres & ſemis , Dominus Petrus Diaconus Cardinalis titulo ad ſanctam MARIAM in Via lata, melior de mundo clericus, legatione functus Apoſto- lica, in Bavariam, Bohemiam & Polonium, factum hoc vehementer corripuit, & tam ordinatorem gravavit, quam ordinatos ſuſpendit. Et reordinari fecit. Sed de his hactenus ſatis. Ceterum epiſtolas ſummi Pontificis prædicto Epiſcopo & Duci miſ- ſas hoc loco inſererem, ſed ad manus non habeo. Anno Dominicx Incarnationis MCXCIV. ſicut ſupra tetigimus, Hen- ricus Dux & Epiſcopus abiit cum exercitu in Moravium , & terram illam, ſive caſtra terræ, ſuo dominio ſubjugavit, dehinc eodem anno cum copiis utriusque terræ profectus eſt in Zyrbiam juſſu Imperatoris Henrici, qui of- fenſus fuerat Marchioni illius terræ Alberto (f ) in qua profectione, qualia vel quanta facta ſint mala , primo in populo Chriſtiano , dein in Eccleſiis Chriſti, poſtremo & (g) in clauſtris ad enarrandum manet difficile. Pro quo reatu poſtea vidimus Epiſcopum compunctum fleviſſe in ſynodo, & interceſſiones omnium aſſidentium quæſiviſſe. (b) Anno Incarnationis Dominicæ MCXCV. Dux Boemiæ Henricus (i) qui & Epiſcopus ejusdem terræ , crucis ſigno cum ſuis pluribus inſignitus in curia Imperatoris in feſto S. Nicolai in auxilium terræ ſanctæ ad viam ſe præparabat , & in deſiderio erat veniendi, niſi quod Dominus Imperator Romanorum quibusdam intervenientibus & ſe interponentibus cauſis de par- te Saxoniæ detentus fuit, cum tamen a propoſito nullatenus recederet, quam- vis differret, in eadem dilatione mortuus eſt, & sic eorum via, qui ſe- cum venire diſpoſuerant, intermiſſa est. Anno Dominicæ Incarnationis MCXCVI. Anno Dominicæ Incarnationis MCXCVII. ſicut ſupra tetigimus, Dominus Petrus Diaconus Cardinalis titulo ad S. MARIAM in Viu latu, ve- nit in Bohemiam, & me (k) cum Georgio Comite (l) ipſum deducentibus ſuſ- (e) Fragment. Per. (f) Fragment. Adalberto. (g) Fragment. Etiam. (h) Fragment. addit: Reliqua hujus anni require ſupra. (i) Fragmentum his verbis abſolvit hune annum : Henricus Dux & Epiſcopus Crucem accepit , & cetera hujus anni require ſu- pra. (k) Fragmentum addit majuſculam literam : G. Scilicet me Gerlacum. En authoris nomen. (1) Hic Georgius procul dubio idem eſt , quem ſuperior author ad. an-

Strana 125
B. GERLACI. ſuſceptus eſt Praga in die S. Georgii est ſolemni proceſsione ab Epiſcopo & Duce jam infirmante & Canonicis Pragenſis Eccleſiæ , ubi dein diu de- moratus, ſabbatho medianæ quadrageſimæ, quando canitur, Sitientes, or- dines clericorum per manum Domini Englberti Olomucenſis Epiſcopi fieri præcepit , in quibus ipſe Cardinalis a ſacerdotibus plebanis ob votum ca- ſtitatis , quod ab ordinandis exigebatur , verſis in ſeditionem , fere fuerat occiſus , & licet pro hujusmodi auſibus condigna ſint pœna coerciti, ta- men ex hac occaſione ordines fuerunt impediti. Qui poſtmodum ſyno- dum celebrans , elegantiſſimos nobis edidit ſermones , & depoſitis Brzev- novienfi (m) & Procopenſi Abbatibus, conſumatisque omnibus , quæ officii ſui fuerant , profectus eſt in Poloniam, transactis in Boemia octo fere ſepti- manis. Eodem anno memoratus Henricus Dux & Epiſcopus correptus eſt languore, quo diu detentus, & tandem est mortuus, ſcilicet XVII. Kal. Julii nocte S. Viti , quæ tunc fuit in Dominica , factique ſunt omnes dies ejus , quibus Prugenſem rexit Eccleſiam ſub Friderico Duce , VII. anni , ſub Conrado (n) duo anni & ſemis, ſub Waczlao tres ſoli menſes, ſub Przemiſsl Duce annus unus & dimidius , quo depulſo, ſicut dictum eſt, præſumſit ipſe Ducatum pariter & Epiſcopatum , (o) & regnavit in eo usque ad mor- tem ſuam feliciter per annos fere quatuor ; ſumma horum 15. anni , & duo menſes, videlicet ab eo tempore, quo electus est, usque ad diem obi- tus ſui. Cauſam ſuſcepti Ducatus loco ſuo plenius diximus. (p) Hic mo- do ſubjungentes , quod magnum honorem non absque magno animæ ſuæ detrimento tenere potuit , quia qui prius didicerat bonus eſſe bonis , Dux factus , cogebatur malus eſſe malis, & non tolerare, ſed ferire malos. Qui cum adhuc ægrotaret , Dux Przemiſsl ejus comperta (q) infirmitate, tentat (r) cum ſuis irrumpere Pragam , ſed conatus ejus fuit inutilis , quia primates , qui erant cum Epiſcopo aciem ex adverſo direxerunt , & mul- tis hinc inde cadentibus , eum & ſuos in fugam converterunt. (s) Porro Epiſcopus , quamvis in morte poſitus triumphaſſet , veritus tamen dubios eventus , fecit ſe transferri in (t) Egram , tanquam habitaturus ibi , & me- Q 3 125 lio- annum MCLXXXV. Georgium noſtrum de Milewsko vocat. Nec fortaſſis nos fallet opinio , ſi eundem fundatorem Canoniæ Milovicenſis dixerimus , non enim credibile alium in ejus fundo hanc fundationem præſtitiſſe, præſertim cum ad ann. MCXCVIII. etiam Georgium noſtrum appellet. Non neſcimus quidem a Paprocio in Monaſter. p. 370. Babonem ſtatui, ſed sine tabulis. (m) Fragment. Brevnoenſe & Procopenſe. (n) Fragment. Cunrado. (o) Fragment. Cum Epiſcopatu. (p) Videlicet ad annum MCXCIII. (q) Fragm. Cognitu. (r) Fragm. Temptat. (s) Fragm, Convertunt. (t) Fragm. caret præpoſ.

Strana 126
126 CHRONICON liorem requiem habiturus, (u) ubi non poſt multos dies morbo ingraveſ- cente ad extrema pervenit, factaque confeſſione cum multis lachrymis ſum- tisque redemtionis noſtræ muneribus, nec non & ſacri olei liquore perunc- tus multis coram adſtantibus flentibus & orantibus dormivit cum patribus ſuis, ſicut ſupra dictum eſt XVII. Kal. Julii. Cujus corpus Doxanam (x) eſt deportatum , & juxta matrem ſuam officioſiſſime ſepultum. Sic cecidit aureus flos Bohemiæ, munimentum Principum (y) decus cleri, religio- ſorum virorum propugnator eximius , cui poſt beatum Adalbertum nullus extitit in iſta terra ſecundus. Cujus anima requieſcat in pace amen. Ea tempeſtate, qua hæc gerebantur, erat Pragæ in captivitate Wla- dislaus (z) captus ab Epiſcopo in infirmitate ſua propter germanum ipſius Przemisluum. Verum poſtquam mortuus eſt Epiſcopus, (a) majores natu, exemtum de vinculis , Dominum ac Principem terræ conſtituunt, non auſi ſunt (b) vota ſua transferre in fratrem ejus ſæpe dictum Przimislaum duabus de cauſis , (c) quarum prima fuit, quia contra eum pugnaverunt, (d) ſecunda; quia gratiam Imperatoris non habebat. Tali ordine, nec non & tempore, hoc eſt in octavis S. Viti Dominus Wladislaus ſublimatus in Ducem , deinde in Kal. Novembris miſit , & convocavit clerum & popu- lum in Praga , (e) Abbates & Præpoſitos , & Canonicos omnes juſſit adeſſe, tanquam tractaturus (f ) cum eis de pontificali electione ; itaque conveni- mus , & invenimus jam ſibi perſuaſum a ſuis familiaribus , ne talem pone- ret , qui poſſet aliquando recalcitrare. Quod & factum eſt. Nam quen- dam ex capellanis ſuis nomine Miliconem cognomento, Danielem nobis ea- tenus incognitum, deſignavit in Epiſcopum, (g) negata omni electione clero, quem in odium defuncti Epiſcopi non multum diligebat, ibi vidi- mus , ubi (b) ſatis doluimus , quod idem Duniel Epiſcopatu inveſtitus ne- xo (i) poplite fecit ominium præfato Duci Wladislao in præjudicium anti- quæ libertatis , & in derogationem Privilegiorum Imperialium , quæ inve- ſtituram Pragenſis & Olomucenſis Epiſcoporum ad Imperatorem pertinere, ſed & Pragenſem Epiſcopum Principem fore teſtantur Imperii , quod usque ad iſtum Epiſcopum antiquitas transmiſit, ſed in iſto periit. Sane Domi- nus Daniel adeptus Epiſcopatum multas invenit contradictiones , maxime a quodan Arnoldo Præpoſito tunc Sacenſe, (k) & Canonico Pragenſe, qui con- (u) Supple ex Fragmento : Ibi. non igitur propter acidulas, ut noſtri fabulantur. (x) Frag- ment. Doxan. (y) Fragm. Patri�. (z) Fragm. Wladizlaus. (a) Fragm. ſupplet. Bohemi. (b) Fragm. caret voce: Sunt. (c) Fragm. Alb his de caufis. (d) Fragm. (g) Fragm. ſupplet. Vio- Pugnaverat. (e) Fragm. Pragam. (ƒ) Tractatores. leute. (h) Fragm. melius: Unde. (i) Fragm. Flexo. (k) Ex hoc liquet Zatecii. fuiſſe Præpoſituram & Collegiatam Eccleſiam,

Strana 127
B. GERLACI. contra eum Romæ agens compulit ſubire peregrina judicia , & diverſa. Pri- mo quidem Magdeburgenſis & Saltzburgenſis Archi-Epiſcoporum , illius in Halla, alterius in diverſis locis. Poſtea Patavienſis & Ratisbonenſis Epiſcopo- rum , ſimiliter & ſui metropolitani Moguntia Archi-Epiſcopi , deinde mul- tarum mediocrium perſonarum, (l) quas brevitatis cauſa prætereo. Po- ſtremo coegit eum ire Romam , in quo itinere , (m) & in quibus itineribus, quantam expenderit pecuniam, pro qua conquirenda, quæ vel qualia Epiſ- copatui fecerit diſpendia, manet inexplicabile. Taceo de Canonicis Bononiæ mortuis, qui ob favorem ejus ſe ipſos obligarant pro pecunia, quam (n) ſtatim concepit, & peperit uſuram, lucrum, & fænus usque in immenſum. Duravit autem hæc quaſſatio fere per quinquennium inter Epiſcopum & memoratum Arnoldum (o) cui poſtquam ſatisfactum eſt tum de præpoſitura, tum etiam de rebus ablatis , deinceps ambo confœderati ſunt , & Eccleſia Dei quievit. Reliquum (p) operum ejus , & dierum non fuit neceſſe ſcribere , tantum parcat ei Deus , & requieſcat in pace, a- men. 127 () Fragin, Mediarum partium. (m) Fragm. Iterum. (n) Fragm. rectius : Quæ. (o) Hem! habemus tandem nomen illius Pragenſis Canonici ſolum initiali litera A in Decret Gregor. l. 5. Tit. 1. c. 15. indigitatum. Juvat ad majorem horum geſtorum elucida- tionem literas Innocentii III. Pontificis in iisdem Decretalibus relatas hic apponere : In- nocentius Salisburgenſ. Archi-Epiſcopo. Veniens ad ſedem Apostolicam A: (Arnoldus) Pragen. Canonicus contra Pragen. Epiſcopum inter alia propoſuit coram nobis , quod cum eſſet filius ſacerdotis , in Eccleſiam fuerat Pragen. intruſus : & contra ejusdem Eccleſiæ privilegium homagiurr Duci Bohemiæ præſtitiſset, sic ſubjiciens Pragen. Ec- cleſiam ſervituti: Et infra: Unde prædictum Epiſcopum ad feſtum reſurrectionis do- minicæ peremtorie nos meminimus citaviſſe. ſdem vero ad ſuam accuſationem via- rum diſcrimina , conſecrationem chrismatis imminentem, & quod filius Bohemiæ Principis eſſet per ipſum baptizandus, tunc temporis per nuncios & literas allegavit. Licet autem excuſationis ejusmodi (ſicut etiam) frivolas æſtimantes ipſum reputavimus contumacem : nec procuratores ejus in cauſa poſſemus recipere criminali, eis tamen conceſſimus auditores , utſi poſſent, illum aliquatenus excuſarent. Cumque prædictus A. coram eis repetiiſſet objecta, fuit ex adverſo reſponſum , quod cum olim ſuper hoc ad Magdeburgen. Archi-Epiſcopum literæ fuerant impetratæ , idem A. in objectorum ſe videns probatione deficere, ad pedes ejus se humiliter prosternens, veniam postu- lavit : & quod adverſus euin calumnioſe proceſſerat , eſt confeſſus. Ceterum cum ſuper hoc mandato ſtare , ejusdem Archi-Epiſcopi juraviſſet : ipſe præcepit eidem ſub debito præſtiti juramenti, ut contra eundem Epiſcopum de cetero proponere talia non auderet. Cum igitur nobis ex ipſius A. confeſſione conſtaret ipſum juramentum hujusmodi præſtitiſſe, ac tale accepiſſe mandatum : ſuper impetitione dicti Epiſcopi ſilentium ei duximus imponendum : propter contumaciam tamen eidem Epiſcopo cita- tionem & purgationem propter infamiam indicentes. Ex hoe loco igitur habeunt, qui Gonzalezii Commentarios ſeu gloſſus in decretales ſupplere velueriut. (p) Fragm. Reliqua.

Strana 128
128 CHRONICON men. (q) Computantur autem ab electione ipſius usque ad diem mortis ſuæ anni ſedecim & ſemis. Sed de his hactenus ſatis. Porro ſicut ſupra dictum eſt, Wladislaus ſublevatus in Ducem regnavit ab octavis ſancti Viti, usque ad feſtum S. Nicolai. Interea mortuo Imperatore in Apulia Henrico, Dominus Przimislaus & ſui fautores, videlicet Scirnin & alii multi, ejus morte comperta procedunt usque (r) Pragam armati, parati aut mori, aut obtinere panem (s) ſibi, & Domino ſuo Przimislao Principatum. Quo- rum in occurſum progreſſus Wladislaus Dux cum Epiſcopo ſuo, cum Ab- batibus, & aliis boni conſilii viris, licet haberet incomparabilem militiam, ceſ- ſit tamen hic propter bonum pacis, inde (t) propter affectum germanita- tis, & confœderatus eſt germano ſuo, ſub tali forma compoſitionis , ut ambo pariter , ille in Moravia, iſte in Bohemia principarentur , & eſſet am- bobus , ſicut unus ſpiritus , ita & unus Principatus , quod usque hodie in- ter eos illibatum manet. Anno ab Incarnatione Domini MCXCVIII. Philippus Dux Sueviæ frater Imperatoris Henrici defuncti , nec non & Otto filius Henrici Ducis quondam Saxoniæ , per contentionem ſibi uſurpant Imperium, & impo- nentes ſibi ſinguli coronas, Otto Aquisgrani per Colonienſem, Philippus Mo- guntiæ per Moguntinum Archi-Epiſcopos conſecrantur , & quilibet eorum adjacentes ſibi provincias ſuæ ſubjicit ditioni. Sed Rhenus eos diſtermi- nat. Initia malorum hæc; nec poteſt verbis exprimi, quanta ex hoc ma- la evenerint Eccleſiæ Dei , & omnibus religioſis domibus in Imperio con- ſtitutis , nam quotquot Eccleſiæ habebant poſſeſſiones in alterius ditione, toto tempore diſſidii (u) cenſus earum, non Eccleſiaſticis perſonis ad utilita- tatem , ſed diripientibus cedebant ad rapinam. Scio Eccleſiam quandam in parte Ottonis, habentem vineta, & lata prædia in parte Philippi, quam hac occaſione conſtat damnificatam plus quam ad 3000. marcarum , quod ideo inſero, ut ex unius Eccleſiæ damno penſentur aliquomodo cetera- rum Eccleſiarum diſpendia. Sic mortuo Imperatore, mortua eſt ſimul juſtitia, & pax Imperii, cujus mortem ſecuta eſt brevi mors Cæleſtini Papæ, cui ſucceſſit in Roma- na ſede Dominus Innocentius vir ſicut juvenis, & in utroque jure doctiſſi- mus , ita & immobiliter tenax ſui propoſiti , qui ad cumulandum (x) tanti mali offenſus Philippo , neſcimus quibus de cauſis , partem tuebatur Ottonis, in (q) Ex his conjice authorem noſtrum ſcripfiſſe etiam poſt annum 1214. cum eo anno Da- niel mortuus ſit. (r) Fragm. Verſus. (s) Fragm. Parem, (t) Fragm. Etiam. (u) Fragm. Diſcidii, (x) Fragm. emendat. Cumulum.

Strana 129
B. GERLACI. 129 in tantum , ut Archi-Epiſcopos , Epiſcopos ſibi faventes foveret , & con- tradicentes deprimeret, quorum plures corruiſſe ab honore ſuo, & inter duos Reges, tanquam inter duas ſedes medio cecidiſſe recordamur. Pars tamen Philippi, adverſante licet Papa , ſemper melior erat, tum in numero & valore Provinciarum , tum & in robore militum , quorum fultus auxilio, ſæpius tranſivit Rhenum, penetravit Regnum Ottonis, Coloniam obſedit, Nu- ſiam (y) cepit, caſtrum firmiſſimum, quod dicitur Landscron (z) in medio Regni ſui ædificavit , ſolium ſuum Aquisgruni poſuit, cum ille contra eum, nec cominus pugnare , nec eminus adverſari ſufficeret. Duravit autem hæc quaſſatio non parvo tempore , ſed fere XI. annis, donec mors Philip- pi litem diremit , de cujus morte loco ſuo plenius dicemus. (a) Sane Im- perator Henricus frater Philippi moriens reliquerat filiolum nomine Frideri- cum hæredem Imperii, quod Philippus patruus ejus, non ei ſervare, ſed ſibi uſurpare intendens , mox in ipſo exordio diſſidii (b) pepigit fœdus amicitiæ cum Rege noſtro Przemislao tunc Duce, (c) nec non & cum Bo- hemis ſuis , quos evocans de terra ſua cum infinito exercitu tranſivit , (d) Rhenum transfretavit, & Moſellam, volens aſcendere Aquisgrani ſolium Re- gium , (e) ſimul & pugnare contra Ottonem , qui Regnum invaſerat in par- tibus illis, ſicut ſupra dictum eſt. Itaque Bohemi Teutoniam ingreſſi, mox circa Würtenberg (f ) verſi ſunt in ſeditionem , & orta inter eos gravi ſimul- tate , militares viri fere omnes , relictis Dominis ſuis Baronibus , abierunt retro , & redierunt in Bohemiam , unde ſatis debilitatus eſt exercitus ; nihilo- minus tamen Barones amiſſis licet ſatellitibus ſuis , fideliter perstiterunt cum Duce ſuo. Acceſſit ibi ad magnam gloriam Comiti noſtro Gcorgio, quod pares ſui , vel etiam majores carebant militibus , & ipſe ne unum quidem perdiderat ex ſuis. Et venientes (g) Moguntiam, ibi Philippus conſecratur in Regem Romanorum , ſimul & Ducem nostrum creat Regem Bohemiæ. (h) R OB- (y) Fragm. Miſniam. (z) Fragm. Lantscrone. (a) E quo liquet ad ea usque tempora, & procul dubio longinquius B. Gerlaci Chronicon procurriſſe. Fragmentum vero hac poſtrema oratione caret. (b) Fragm. Diſcidii. (c) Videlicet qui jam Rex erat, cum hæc ſcriberet B. Gerlacus. (d) Fragm. Tranfretavit. (e) Regni. (f) Frag- ment. Wurzburg. (g) Veniens. (h) Fragmento Apographo hæc ſub finem adje- cit tranſumtor : Hucusque hæc Gerlaci primi Abbatis Milovicenſis Chronica, cetera deſiderantur , & deſunt quatuor membranæ folia, id eſt unus quaternio per Ziskiana in- cendia, dum monaſterium illud vaſtaretur, incinerata. Apparent in theca codicis varia ſtigmata, & impacta vulnera a projectatio ne & vaſtatione.

Strana 130
130 CHRONICON HHgH1ř1HÚĎHŘĎÚцÚç☜ڹڍڍڍҍҍҍ܍ڍܾҍŇĎÜĎŤĎÜĎÚĎÚŤĎŤĎÚĎÚ☜ÚĎÚĎÚĎÚĎÚĎŇŽ☜㍰ÚĎ☜СH☜ * o * 29 †h/ Q 2 ☞a ee & **9 8 «29** � &ggrghHhHHHHрHHHQÚŘHÚŘHÚŘHрÚĎÚHÚŤÚŤÚŤÚŤÚŤÚі☜Ç© OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN BARTOSSIUM. & QX. Inter hiſtoriea patriæ monumenta publicis typis excudenda præe- & x cipue locum meretur Mſ. quod hic proferimus, coævi itidem authoris, ut tria ſuperiora. Plurima perſuadent ejus autho- rem eſſe Bartoſſek, aliter Bartoſskonem, item Bartoſſium; denique la- tina dictione Bartholomæum de Drahonicz appellatum , Virum Eque- ſtris ordinis nobilitate præfulgentem, qui ætate ſua medium ſæculi XV. attigerat, atque idcirco omnes illas inteſtini belli Huſſitici flam- mas partim coram ſpectavit oculis , partim ipſe hauſit auribus , par- tim aliorum fida narratione accepit. Non erat is penitus incognitus Scriptoribus ſuperioris ſæculi Peſſinæ, Balbino, Boleluzkio, & nu- perrime fatorum lege ſublato Berghauero Decano Wiſſehradenſi, ad quem ii nonnunquam in ſcriptis ſuis provocaverunt. At ſi fragmen- ta pauciſſima excipias ab iisdem præter ordinem hic atque illic pro- lata, nusquam is antea præli beneficio lucem publicam aſpexit. Hayecio penitus incognitum fuiſſe plusquam teſtatum eſt: præter- quam enim quod is eum in catalogo authorum Annalibus ſuis præ- miſſo non recenſeat , ex ejus hic publicatione, ac collatione cum nar- ratis illius palam fit , ab Hayecio in eorum temporum hiſtoria pluri- ma fuiſſe prætermiſſa, quæ præcipuum locum merebantur. Balbi- nus in egregii operis ſui (quod Vitam Venerabilis Arneſti Archi-Epiſco- pi Pragenſis appellat) fronte ſeriem authorum recenſens , quibus ad compilandam hanc hiſtoriam uſus eſt, his verbis manuſcripti iſtius meminit: Bartholomæi de Drahonicz Equitis Bohemi Catholici hiſtoria ſui

Strana 131
BARTOSSII. ſui temporis. Vixit autem ſub Regibus Wenceslac & Sigismundo (addere oportuiſſet: Alberto, Ladislao imo etiam Georgio Podiebradio) & bellis Ziſskianis interfuit , quæque vidit, ſumma fide, & candide memo- ravit, eadem fere repetit in Epitome rerum Bohemicarum l. 4. c. 9. p. 457. ubi præterea addit eum de gente Sficiana fuiſse. Peſſinæ, qui Balbini æqualis erat , manuſcriptam propriam hujus authoris no- ſtri fuiſſe hiſtoriam omnibus locis teſtatur Berghauerus in hoc ipſo Mſ. e quo præcipue præſentem editionem adornavimus , nam id ille cum Peſſinæ exemplari a capite ad calcem diligenter contulit , atque ex eo nonnulla in codice noſtro emendavit. Mathias Boleluzky ſuperiorum duorum ſynchronus , vir ſi quis alius in exſcribendis ve- teribus patriæ monumentis diligentiſſimus, ejusdem Bartoſſii codi- cem præ manibus habuit , quem inter plura rariora manuſcripta in quopiam Tomo Rhapſodiarum ſuarum calamo excepit quam accu- ratiſſime. Is Tomus Mſ. poſtea fortuna propitia pertigit ad manus Clariſſimi Berghaueri , ſic enim ipſe characteribus ſuis teſtatur in the- ca codicis: Hunc Tomum manuſcriptum, & Hiſtoricos Boemiæ hactenus typis ineditos comprehendentem emi Prag� 3 fl. die 14. Maji An. 1721. Joannes Thomas Berghauer Presb. Eccleſ. J. U. Doctor. Atque hunc ipſum quidem codicem indigitat , cum in catalogo manuſcriptorum Proto-Martyri ſuo pœnitentiæ præmiſſo ita idem ſcribit : Bartoſſek ſeu Bartholomæi de Drahonicz hiſtoria ſui temporis ab anno 1419, & finit 1443. apud me. Nobis authoris hujus omnium primo copia jam annos abhinc tres facta eſt ab eodem Reverendiſſimo Illuſtriſſimo ac Excellentiſſimo Domino Domino Emanuele e Comitibus de Wald- ſtein Epiſcopo Litomericenſi ſummo ſeveriorum diſciplinarum Stato- re , Muſarumque Patrono , quem merito verbis Terentii qualium- cunque ſtudiorum noſtrorum & fortunæ INVENTOREM , PRÆ- CEPTOREM, PERFECTOREMQUE appellare liceat. Cum ta- men communicatum hoc nobis apographum comperiremus nonniſi pertingere ad annum 1431, ex ſupra memorato vero Berghaueri lo- co cognoſceremus eidem exemplar fuiſſe integrius atque locupletius, non neſciremus etiam eundem univerſam rem librariam ſuam teſta- mento tranſcripſiſſe Archivo atque Bibliothecæ Eccleſiæ Wiſſehra- denſis ; iſthic itaque pulſandum nobis eſſe oſtium merito rati ſumus, R 2 131 ut

Strana 132
CHRONICON ut quæ in noſtro exemplari deſunt , ſuppleremus, idemque cum præfato apographo conferremus. Qua in re promtam benevolen- tiſſimamque operam nobis elargitus eſt Reverendiſſimus Dominus Antonius Weſſely Curatus Teynenſis, & Capituli Wiſſehradenſis Canonicus , qui non minus facilem intentamque ad illuſtrandam patriæ hiſtoriam expertus eſt voluntatem Reverendiſſimi ac Ampliſſimi Domini Procopii Schuhknecht Decani Wiſſehradenſis, & Regni Boemiæ Prælati Infulati , Cujus gratioſo annutu Codex is Mſ. Rha- pſodiarum Boleluzkianarum præter moram mihi traditus eſt. Quem utrumque Clariſſimum Doctiſſimumque Virum hic honoris cauſa com- memoratos volui, ut intelligerent hoc publico teſtimonio gratiſſimam animi noſtri ſignificationem. Obtinet igitur Hiſtoria Bartholomæi de Drahonicz in hoc Mſ. Mathiæ Boleluzkii Tomo locum poſtre- mum , ſubnexaque eſt cuidam Epitomæ perbrevi Hiſtoriæ Urbis Plsnenſis. Ea vero non ſolum Hiſtoriam ſuorum temporum ab an- no 1419. ad annum 1443. complectitur , ſed adjectam quoque ha- bet Ejusdem Authoris Appendicem , quæ tumultuarii cujuſpiam , & præeter Chronologicum ordinem congeſti Chronici ſpeciem refert ab anno 1310. usque ad annum 1464. Mſ. hoc Boleluzkianum omni loco cum exemplari quopiam Mſ. Peſſinæ contulit Thomas Berg- hauerus, quod poſterius is etiam Waldſteinianum vocat, procul dubio ita ab eo appellatum, quod id in Bibliotheca Waldſteiniana Duxovii repererit. Nam memorat is in Proto-Martyre ſuo pœniten- tiæ ſe ſe hanc Bibliothecam ſolerter excuſſiſſe , atque ex ea exprom- ſiſſe , quæ ad ſcribendam S. Joannis Nepomuceni hiſtoriam oppor- tuna videbantur. Hoc autem Peſſinæ ſeu Waldſteinianum Duxo- vienſe exemplar diverſum eſſe ab eo, quod nobis extradi fecit Ex- cellentiſſimus Comes a Waldſtein Epiſcopus Litomericenſis , probat tum illius integritas, cum in omnibus longitudini Boleluzkiani re- ſpondeat , tum perſuadent quæpiam emendationes infra proferendé a nobis , quas certe Berghauerus non prætermiſiſſet. Unde ut hæc duo Waldſteiniana Apographa ſecernamus, prius omnino Peſſinæ ſeu Waldſteinianum, ut a Berghauero jam multo prius nominatum fuit , appellabimus , alterum Litomericenſis nomine donabimus. Præ- ter Berghaueri ex Peſſinæ Mſ. emendationes in hoc eodem exemplari 132 BO-

Strana 133
BARTOSSII. Boleluzkiano duo præterea ignoti occurrunt calami, qui partim quæ- piam adjecere , partim correxere. Unum eorum non moramur, quandoquidem is vetuſtatum minus ſtudioſus , ſuo, ut patet , inge- nio barbariſmis , ſolœciſmis, tum etiam Ortographiæ vitiis ſcatens Bartoſſii exemplar ad puriorem cultum ac latinitatem traducere cona- tus eſt , cujus lituras merito præterivimus in publicatione hujus Mſ. Sed alter dignior nobis viſus , ut paſſim ejus emendationes , atque additamenta nomine Ignotæ , peregrinæ , aut alienæ manus apponere- mus , quod non raro obſcuritatem codicis noſtri dilucidet, atque additionibus juvet ac illuſtret. Nec fortaſſis aberrabimus , ſi dixeri- mus Anonymum hunc alium præterea ad manus habuiſſe Bartoſſii codicem , ad cujus fidem hoc noſtrum Boleluzkianum exemplar emendavit ; multum profecto ejus nomini delaturi, ſi ſeu id, ſeu codicem, unde emendationes præeſtitit, indicaſſet. Eſt igitur Mſ. iſtud, e quo præſentem typum adornamus , exaratum manu Mathiæ Boleluzkii Curati Neo-Pragenſis ad S. Adalbertum, Viri de hiſtoria patria optime meriti, & a publicata ſua ROSA BOHEMI- CA ſeu Vita S. Adalberti notiſſimi. Quæ Viri, quanta fuerit ſolertia atque patientia in exſcribendis non modo manuſcriptis , ſed rario- ribus quibusque prælo datis libris , oppido mirandum. Nam quin- que ejusmodi Rhapſodiarum Boleluzkianarum Tomos hic atque illio ſparſim nobis videre jam licuit , univerſos eadem forma in folio, ut vocant , ſcriptos non indiligenti manu , & ab rerum multitudine raritateque plurimi faciendos. In his cum non pauca reperire ſit patriæ monumenta hactenus nusquam edita , ſolertia hujus doctiſſi- mi Viri ſæpius nobis erit deprædicanda in publicatione Tomorum noſtrorum , quorum unum ſingulis annis in publicum emittere con- ſtituimus. Boleluzkius itaque pro ſumma ſua vetuſtatum cognitio- ne hoc Bartoſſii exemplar ad apicem diligenter exſcriptum reddidit, ſervatis omnibus mendis, ſphalmis , ortographiæ vitiis, barbariſmis, atque ſolœciſmis , quibus codicem ſuum defœdatum reperit. In hoc tamen merito ei indignamur , quod nuſpiam prodiderit codi- cem, ubi deliteſcat , cujusve ætatis ſit , e quo Apographum ſuum adornavit. Ejus igitur hic verba ſequimur , quæ ſubinde Peſſinæ, Litomericenſis & Anonymi Mſ. tum noſtris animadverſionibus per- polimus. Iſtud de codice. Jam de authore : 133 II.

Strana 134
134 CHRONICON II. Manuſcripti iſtius authorem eſſe Bartoſſium ſeu Bartholo- mæum de Drahonicz nusquam quidem claris verbis prodit ſeu Apo- graphum hoc Boleluzkianum, ſeu Peſſinæ Waldſteinianum, ſeu Litomericenſe, at certa ubivis ſuperſunt veſtigia, e quibus haud dubie argumentari liceat , id vix alterius, quam ejusdem Bartoſſii eſſe. Facillima etiam conjectura aſſequi licet, quam ob cauſam au- thor prætermiſerit ſeu fronti nomen ſuum præmittere , ſeu intra ſe- riem hiſtoriæ id lectori certo manifeſtum facere. Nemo vel medio- criter in hiſtoria Czechiæ verſatus ignorat , quæ ſanguinaria, plena factionum, ſeditionum, ne dicam latrociniorum fuerint ab obitu Wenceslai , ita dicti Pigri ſeu inertis , tempora , quæ cum author noſter ſincere, fideliter, atque prout geſta ſunt, ad poſteritatem transmittere cuperet , non neſciret autem , quantum ipſa etiam non- nunquam veritas odium parere , & modeſte cetera ſcribenti ſinceritas periculum afferre ſoleat , merito abſtinendum judicavit inſcriptione ſui nominis , aut aliquo loco certo manifeſtum facere ſe ſe hiſtoriæ hujus eſſe authorem. Quare quanquam ſubinde pronomine ego utatur , cavit tamen locis omnibus cognomentum adjicere , aut cer- te de ſe & pluribus loquens : voces: Equitavimus , tranſivimus , vici- mus, recepimus &c. adhibuit. Imo nonniſi duobus locis nomen ſuum integrum , quaſi de alio loquens , inſeruit , ceteris id ſolum- modo initiali litera B. indigitavit. Qua in re præterea magna pru- dentia , vigilique cautela uſus , ut cum non dubia , hinc inde præ- beret argumenta ſe virum Catholicis ſacris addictum , atque ſumma erga Reges Boemiæ fide eſſe , tamen quam maxime ſollicite caverit adverſas ſectas ſeu Huſſiticam, ſeu Wiclefiſticam, ſeu Taborienſem & Orphanorum calumniis inſectari , aut hoſtes Regum gravius ver- bis accipere ; imo in rebus etiam iniquiſſimis haud unquam vehe- mentius rem exaggeravit , contentus ſe ſeriem rerum fideliter retuliſ- ſe , abſtinens paſſim judicium ſuum interponere. Quanquam vero his author noſter artibus celaverit nomen ſuum in hoc Mſ. tamen hinc atque illinc non obſcura reliquit indicia , quibus ſe ſe ſat ma- nifeſto prodidit, ut cum in Appendice ad annum 1401. obitum pa- tris ſui Joannis de Drahonicz, ad annum 1420. obitum matris An- næ, in hiſtoria vero ad annum 1433. obitum ſororis ſuæ Margare- thæ

Strana 135
BARTOSSII. thæ conſignavit allatis circumſtantiis loci , ſepulturæ , nec non cer- tis doloris ſignis, quæ haud obſcure oſtendant authorem horum filium , fratremque fuiſſe , ut præteream argumenta de infirmitate ſua ad annum 1426. de famulo ſuo ad annum 1434. & cumprimis in Appendicis vernaculo textu ad annum 1421. quo loco his verbis latine redditis utitur apud me B. Hæc vero procul dubio argumenta (de aliis enim non conſtat) incitamento fuere Reverendiſſimo Peſſi- næ, ut in Mſ. Waldſteiniano fronti adjecerit titulum: Hanc hiſto- riam ſui temporis ſcripfit Bartoſſek de Drabonicz Equeſtris Ordinis Vir Catholicus. Eadem cauſa videtur fuiſſe exceptori fragmenti Lito- mericenſis. Nec alia impulere Boleluzkium , ut omni loco , cum ſeu in hiſtoria hac, ſeu appendice initialis litera B. occurreret, is eam per Bartoſskonis nomen explicaret. Imo tam ſub principium quam finem indubiam ſuam mentem his verbis exprimeret : Eſt vero author Bartoſsko de Drahonicz ſeu Drahowicz. An Balbino præterea alia certiora fuerint rationum momenta , dubito, Berghauerus præter ea, quæ ex Mſ. Peſſinæ exſcripſit , nihil de hoc argumenti genere retu- lit. Sed difficultatem non minimam nobis movet mox laudatus Balbinus, qui Decade II. l. 1. c. 12. p. 65. ita ſcribit: Hoc loco ſuc- currit memoriæ, quod in antiquitate noſtra ſervatum fuiſſe ſcimus , & apud veteres Scriptores annotatum reperitur : Nobilitatem Dominorum & Procerum in duas claſſés fuiſſe diviſam; quidam enim Korauhewnj Páni wietſſy/ alii Korauhewnj Páni menſſy appellabantur, id eſt Proceres ac Domini majores & minores, quibus vocibus frequenter in ſuorum temporum hiſloria, Bohemico idiomate ſcripta, utitur Bartholo- mæus de Drahonicz Eques Bohemus. Latinum nomen deeſt, quo hæc dignitas exprimatur, Germani vocant : PannerHerren. De quo Balbini loco nos humaniſſimis eruditiſſimisque literis admonuit Ad- modum Reverendus ac Eximius P. Athanaſius a S. Joſepho Ordinis Divi Auguſtini Neo Pragæ ad S. Wenceslaum Bibliothecarius, ami- corum meorum integerrimus , ſtudiorumque ſocius. Hæc vero Bal- bini verba ſat idonea videri poſſunt ad movendum ſcrupulum atque dubitationem , ſi latinum, quod proferimus , exemplar primigenium ſit , ac non potius a poſteriore nonnemine ex vernaculo in latinum translatum ? Nam quanquam exemplar noſtrum appendicis infra 135 ad-

Strana 136
136 CHRONICON adjiciendæ magnam partem idiomate Bohemico exceptam complec- tatur, tamen omni loco voces hæ vernaculæ a Balbino laudatæ: Korauhewnj Pani wietſſy ſeu menſſy abſunt , imo tria, quatuorve narrationum capita , præſertim quæ de Maloveciis Balbinus refert, nuſpiam in exemplari noſtro Boleluzkiano aut Peſſinæ comparent, quod intra curſum hiſtoriæ notis noſtris teſtatum faciemus. Sed non obſtantibus his Balbini relatis , certum indubitatumque nobis videtur Bartoſlium de Drahonicz potiſſimum hiſtoriam ſuam ſcripſiſ- ſe latino idiomate, atque idcirco id, quod proferimus latinum exem- plar , primigenium eſſe ; procul dubio vero id ei accidiſſe , ut a poſte- riore nonnemine , ſeu etiam coævo in vernaculum ſermonem trans- ferretur , cujusmodi traductum exemplar poſtea in manus Balbini per- tigiſſe videtur , interpolatum videlicet ab alio , auctum , & translato- ris tum propriis ſententiis tum aliorum narrationibus locupletatum. Argumento mihi eſt authoritas graviſſimorum Virorum Peſſinæ , Bo- leluczkii , Berghaueri quartique Anonymi, qui non modo præterie- re de translatione e vernaculo memoriam ingerere, ſed etiam hoc Mſ. noſtrum latinum genuinum Bartoſſii fœtum agnovere, imo id ad fidem aliorum codicum ſolertiſſime contulere , ac correxere. Sed nondum omnia : id maxime me movet , ut mihi certo perſuadeam a Bartoſſio rem non aliter calamo fuiſſe exceptam , atque hic ex Peſſi- næ & Boleluzkii Mſ. typis excuſam proferimus : quod in appendice hiſtoriæ ſuorum temporum anni promiſcue jam latino, jam Boemico idiomate ſcripti reperiantur. Quodſi enim a poſteriore quopiam hi- ſtoria Bartoſſii ex vernaculo in latinum fuiſſet traducta : an quæſo translator is non univerſa reddidiſſet eodem latino ſermone ? cujus eum incogitantiæ ne dicam ſtoliditatis condemnemus , ut aliqua la- tine redderet , aliqua vernacula præteriret , imo mixtim jam in annis latina dictione, jam Bohemica uteretur? quod etiam nobis cum- primis incitamento fuit , ut exemplar noſtrum iisdem vernaculis ver- bis publicaremus , quo lector ipſe rem oculis inſpicere , atque cogno- ſcere poſſit; infra tamen, ne exteros fruſtraremus hac parte hiſtoriæ, in animadverſionibus noſtris ſingula totidem verbis latine reddimus. Bartoſſium vero noſtrum calluiſſe linguam latinam vix dubitare ad- mittit Calendarium illud vetus latinum Ciſio Janus dictum, quo locis om-

Strana 137
BARTOSSII. omnibus diligenter uſus eſt ; nec etiam credibile illius uſum aliquan- do fuiſſe in vernaculis orationibus ſeu hiſtoriis , quandoquidem con- ſtat gentem noſtram ſanctorum ſanctarumque nomina multo aliter ſua lingua appellaſſe, quam ea verſus hi latini exhibeant. Plura præterea per decurſum hujus hiſtoriæ argumenta prolaturi ſumus, quibus teſtatum fiat Bartoſſium hiſtoriam ſuam potiſſimum ſermone latino ſcripſiſſe. Ad genus jam, conditionem, ætatem, geſtaque authoris ut ſtylum deflectamus : progenitus is fuit ex nobilifſima Drahonicziorum Equeſtris ordinis familia, quæ a caſtro non ignobili Drahenicz in re- gione Prachinenſi hodiedum non longe a Brzeznütz, ſuperſtite, & Illuſtriſſimæ ſtirpis Kolowrateæ ſede appellationem ſuam ſumſit. Ejus familiæ adhuc ſuperfuere ſæculo XVI. nonnulli, qui ſe Drahe- niczios de Raſtel ſcripſerunt , ut prodit liber titularis vulgo Titu= larż anno 1534. Pragæ typis excuſus. Paprocius in ordine Eque- ſtri pag. 286. & veroſimillime ex eo Peſſina & Balbinus contendunt Illuſtriſſimam Schütziorum gentem , quæ poſtea Comitum ordinem aſſecuta eſt , & quæ ſe perpetuo de Drahenicz ſcripſit , ab eadem ſtirpe prodiiſſe , cujus quidem familiæ & nominis quoſpiam ab anno 1554. profert Paprocius laudato loco ; at Bartoſſium noſtrum igno- ravit, qui ante ceteros tum ob vetuſtatem, tum ob merita in pa- triam nomen iſthic & locum meruiſſet. Comitum Schütziorum de Drahenicz inclytum genus memoria noſtra exſtinctum eſt , in cujus terras & poſſeſſiones ſucceſſit Illuſtriſſima familia Comitum de Kle- nau , ad quam ſimul palatium illud vetus Schütziorum de Drahenicz Micro-Pragæ , in cujus ambitu antiquiſſima & in hiſtoriis noſtris ve- tuſtis nominata S. Michaelis capella comprehenditur , pervenit. In illius tecti pluribus pinnaculis hodiedum ſagittarium , quod germa- nice Schüſz connotat, in laminis exſculptum videre licet. Patrem habuit Bartoſſius noſter Joannem de Drahonicz, qui anno 1401. mortuus , & in Przibramenſi eccleſia tumulatus ; mater ei fuit Anna, quæ in Skrzipiel ante majus altare condita legitur anno 1420. Soro- rem quoque ſibi fuiſſe Margaretam nomine nuptam Prziechoni Hrczi- czoni de Skrzipiel, & anno 1433. in præfata eccleſia Przibramenſi ſepultam ad dictum annum indigitat. Qua autem authoritate Hrczi- S 137 czii

Strana 138
138 CHRONICON czii tum fuerint ſibi affinitatis vinculo juncti prodit anno 1437. ex Zawiſio Hrczicz de Gymlin, & Hrcziczio de Swinarzow, quorum uterque ſupremo terræ judicio præſediſſe aſſeritur. Non temere for- taſſis augurari liceat : invaleſcente apud gentem noſtram lingua ger- manica hos ipſos Hrczicones ſeu Hrcziczios deflexa ad faciliorem enunciationem voce poſtea Schützios fuiſſe appellatos, atque ita gen- tem hanc emortua Drahoniciorum maſcula ſobole nomen cum poſ- ſeſſionibus accepiſſe. Quæ conjecturæ loco ſunto. Nobilitatem ſanguinis magis illuſtravit Bartoſſius noſter ſua conſtantia in fide catholica, fidelitate erga Reges Bohemiæ, ſuis præclaris militaribus factis,ac denique hiſtoriæ ſuorum temporum com- pilatione. Quo animo & veneratione erga Rom. Eccleſiam ſummum- que Pontificem fuerit , prodidit cumprimis ad annos 1432. & 1433. Qua obſervantia Reges Bohemiæ coluerit , qua fide eorum jura tui- tus , armisque vindicaverit, plurimis locis teſtatum reliquit. Et quanquam nuſpiam explicaverit , quodnam munus geſſerit, militaris tamen eum fuiſſe ordinis , ſtipendia ſub Regibus Boemiæ præſertim Sigiſmundo meruiſſe , & procul dubio militiæ præfecti nomen ac di- gnitatem ſuſtinuiſſe non obſcure prodidit, præcipue cum anno 1425. de caſtro Woſſycze obſeſſo & oppugnato ita ſcribit : Deinde eodem anno 141 5. proceſſerunt hoſtiliter ad caſtrum Woſſycze, & ibi cum machi- nis & pixidibus magnis per 5. ſeptimanas jacentes & tres dies, ipſum caſtrum mediante tractatu (ſic quod tantum duo capitanei ſe meorum mili- tarem darent captivitatem) lucraverunt. Anno 1434. refert inter plu- res nobiles , qui decretoria illa pugna ſectas Taboritarum & Orpha- norum cum nomine deleverunt , famulum ſuum Leonardum, procul dubio nobilitate ſanguinis etiam clarum ; non enim inſolens eſt apud hiſtoricos ejus ævi , ut vaſallos ſeu clientes, nobiles etiam, non raro famulos appellent ; capitaneis autem tum plures fuiſſe nobiles armi- geros ſeu clientes vel ipſe crebro in hiſtoria ſua palam facit. Ante annum 1401. authorem noſtrum natum fuiſſe prodit mors patris, quæ eodem anno accidit. Primam autem omnium de ſe memoriam facit ad annum 1408. quo ſe ad Italiam profectum memorat , pro- cul dubio more illorum temporum ſtudiorum , aut peregrinarum ter- rarum luſtrandarum cauſa , e quo hominis nobilitatem & divitias con-

Strana 139
BARTOSSII. 139 conjicias. Balbinus quidem in Hiſt. S. Mont. Auct. 1. c. 6. F°. 7. p. 89. jam priores ejus memorias profert ad annum 1401. dum ita ſcri- bit: Sane Bartoſſek Eques de Drahonicz (cujus Mſ. ſervo) tradit Wolf- ramum Archi-Epiſcopum Pragenſem contra Wenceslaum Regem cum pluri- bus aliis conſpiraſſe, eumque ſe in caſtris ante Pragam vidiſſe. Ego quanquam in appendice hiſtoriæ hujus authoris ad dictum annum tam in vernaculo, quam latino textu inveniam Wolframum Archi- Epiſcopum cum Jodoco Marchione Moraviæ & Marchionibus Miſ- nenſibus jacuiſſe ante Pragam contra Wenceslaum Romanorum & Boemiæ Regem, tamen posteriora illa, quod Bartoſſius Wences- laum in caſtris ante Pragam viderit , nuſpiam appoſita reperio , ve- roſimillime autem Balbinus ad alia properans locum hunc , qui & in exemplari noſtro vernaculus eſt , diligenter non inſpexit , nam ex eo id ſummum hauriri poteſt : Joannem Drahoniczium patrem Bartoſ- ſii noſtri etiam ante Pragam jacuiſſe, contra Wenceslaum Romano- rum & Boemiæ Regem. De quo in appendice ſuo loco in notis. Anno 1420. ut jam ſupra memoravimus, ſcribit ſibi matrem demor- tuam. Anno 1421. narrat ſe præſidiarium fuiſſe in caſtro Pragenſi, ac inde cum aliis eruptione facta Eccleſiam Stodokl expugnaſſe , & 16. captivos militares feciſſe. Dein alii eruptioni interfuiſſe , cum hoſtes cum 12. curribus Pragam moventes fuiſſent intercepti , quin- quaginta eorum victi , equi 30. capti in vado in minore civitate Pra- genſi. Interfuiſſe item eodem anno cum Dominus Fridericus Ko- lowrat de Libſtein fuiſſet cæſus , eique quadraginta captivi & 42. equi fuiſſent erepti. Denique eodem anno, mediantibus tractatibus ſe cum aliis de caſtro Pragenſi per alia caſtra Regis equitaſſe. Anno 1424. ſeu potius 1422. non obſcure innuit ſe fuiſſe in præſidio arcis Carlſtein. Ibi primum cum militibus Domini Alſſonis de Sternberg conflictu inito prope Eccleſiam Borek captivatum eſſe Dominum Jo- annem Seſſen militem, Stanislaum Boray, Joannem Koczowsky cum aliis 12. Polonis ſcil. qui tum caſtrum Carlſtein obſederant. Rurſum a ſe cum militibus Domini Hanuſſii captivatos 24. Polonos, & 22. baliſtas hoſti ereptas. Ad quæ loca reflectit Balbinus in hiſto- ria S. Montis cum ait Bartoſſium obſidioni arcis Carlſtein oculatum teſtem interfuiſſe. Neſcio tamen num non magis e conjectura, quam S 2 cer-

Strana 140
140 CHRONICON certa lectione hauſerit Balbinus , cum Bartoſſium anno 1434. illi de- cretorio prælio Boemo brodam inter & Kaurzimium adfuiſſe cumque cetera nobilitate Catholica decertaſſe ſcribit ; nam Mſ. Boleluzkianum item & Waldſteinianum id nonniſi referunt de famulo Leonardo Bartoſs- konis de Drahonicz, multumque dubito authorem ob tam glorioſam victoriam nomen ſuum commemorare præteriturum fuiſſe, cum ceteræ nobilitatis capita ſingula quam diligentiſſime hoc loco recenſuerit. An- no 1426. memorat ſe infirmatum ex oculo finiſtro, & non multo poſt ex oculo dextro , cujus ægritudinis originem adſcribit balneo, cru- dis aſſis , & comeſtibilibus. Quamdiu ſuperſtes fuerit , & quo anno vir de hiſtoria patria optime meritus fatis conceſſerit , incompertum. Longiſſime ejus narratio ad annum 1464. excurrit , ut itaque eum adhuc ſub Georgio Rege ſuperſtitem fuiſſe, atque adeo vitam ſuam ad grandævam ætatem perduxiſſe clarum ſit. III. Reſtat , ut lectoris orexim excitemus prolatione quorum- piam rariorum magisque inſignium locorum, quæ in hoc præclaro Bartoſſii opere eſt deprehendere. Nusquam quidem hiſtoria eorum temporum tanta ſectarum lue fœdatorum , tot ſeditionibus bellisque exagitatorum prodiit hactenus luculentior , accuratior, cer- tiorque , tanta ſcripta diligentia, quanta a coævo , & periculis plu- rimis implicito exſpectari potuit. Mireris etiam hominis fidem, qui quæ ipſe oculis non vidit, ſeu auribus ſuis non hauſit , ubique fluc- tuat , ubique meticuloſitatem , ne quid minus vere ſcribat, palam prodit, ſubinde bis terve unum intra paragraphum referens , ut di- citur, ut communiter dicunt. Ad particularia ut tranſeam: nemo unus omnium hactenus noſtrorum hiſtoricorum nobilitatis , quæ tum floruit , nomina , munera , poſſeſſiones , caſtra locupletius ſcrip- to reliquit. Legere ex illo eſt ſingulos, qui ex Catholicorum, qui etiam ex hæreticorum factione ſteterint, qui armis ſuis Regum Boe- miæ jura tuiti ſint , qui contra bellum moverint. Legere hic tot ur- bium, caſtrorum expugnationes, civilia & domeſtica bella. Lecturæ hic omnes vicinæ nobis gentes Auſtriaci, Hungari, Poloni , Sileſii, Luſatæ , Brandeburgi, Miſnii, Thuringi, Saxones, Palatini atque Ba- vari fata ſuarum regionum, quæ furor Huſſiticus hoc ſæculo non ra- ro dire exaſperavit , ut partim flammis & armis ruentia ſua caſtra, op-

Strana 141
DARTOSSII. oppida & urbes lacrymantibus oculis intueri , partim nonnunquam præſente ſat magno ære depopulationes metumque ac periculum cogerentur redimere. Et quanquam alium luculentum , locupletiſſi- mumque Scriptorem coævum habeamus Laurentium Brzezinam (cujus fragmentum protulit Ludevigius in Tomulis ſuis Reliquiarum Mſſ. nos vero integrum ac emendatiorem ex codice plane coævo nacti ſumus) tamen hiſtoria ejus nonniſi agit de initiis horum tumul- tuum occipiens ab anno 1414. & claudens cum anno 1421. ut ita- que merito Bartoſſium noſtrum perfectorem eorum dicere liceat, quæ Brzezina morte præoccupatus , aut alio caſu a ſcribendo & perſe- quendo deterritus , in medio reliquit. Quanquam & ob eam cau- ſam nobis Bartoſſius multo majore in pretio eſſe debeat, quam Brze- zina, quod poſterior eadem hæreſis lue afflatus velificetur plerum- que ſuis , Orthodoxorum res deprimat , extenuet , elevet , & non- nunquam inſulſiſſime criminetur ; cum contra Bartoſſius vix unquam partium ſtudium prodiderit, omni loco abſtinuerit judicium ſuum interponere, aut in ejus temporis res , perſonasque gravius invehi ; ſoli hiſtoriæ veritati intentus, Numinis protectioni & armorum even- tui jus juſtitiammque relinquens. At vero alia præterea ſunt , quæ authorem hunc poſteritati ſumme commendabilem faciunt , quæque tanquam hactenus incognita facem hiſtoriæ patriæ accendunt: ex ordine hic legere eſt omnia ſuprema regni munera , quos proceres ea ætate decoraverint , & qua prærogativa judicio præſederint , ea- dem cognoſcere licet in Regum coronatione cum præcipuis ejus riti- bus. Victoriæ illius Catholico nomini fortunatiſlimæ , qua hæreſes Taboritarum Orphanorumque penitus exſtinctæe , nuſpiam enuclea- tior deſcriptio commemorata etiam omni nobilitate ac civitatibus, quæ contra ſe in aciem proceſſerint. Memoriam præterea cumpri- mis meretur tertia illa ſecta Moravica ad annum 1431. de qua nihil uſpiam in hiſtoriis noſtris coævis, quod ſcio, proditum. Nemini etiam hactenus cognitum illud de Épiſcopatu Litomiſslienſi, quem multo prius intercidiſſe paſſim noſtri ſcribunt. Ut innumera deni- que candida ave rariora præteream , legere hic eſt primum uſurpa- torem monaſterii S. Procopii, quod multis poſtea temporibus inter rapaces violentasque manus perſtitit, dum denique rurſum ordini S 3 141 Di-

Strana 142
CHRONICON 142 Divi Benedicti , quanquam plurimis ſublatis poſſeſſionibus redditum. Verum id poſtremum præmonendum lectorem judicavimus venerum Romanarum puriorisque latinæ linguæ ſectatorem , ut acceſſurus ad legendam hanc hiſtoriam bene ſtomachum ſuum præmuniat , ne major omni barbarie oratio ei nauſeam vomitumque cieat ; habeat inquam propere præ manibus ſeu odoriferum aliquid , ſeu quo ven- tulum ſibi faciat , ſi animo male eſſe occœperit ex tot legendis bar- bariſmis ſolœeciſmisque. Et quanquam paſſim ejus ævi oratio pin- gue quidpiam , peregrinum , horridumque contineat , Bartoſſius ta- men noſter omnes ejus ætatis Scriptores barbarie ſermonisque ob- ſcuritate longiſſimo poſt ſe reliquit intervallo. Profecto Friſchlini Priſcianus animam efflaturus eſt ex tot plagis, quas ei hiſtoria præ- ſens impactura eſt. Sed venia danda eo cumprimis ſæculo viro mi- litari ad tractanda magis arma, quam calamum , & ad edenda he- roica facinora, quam ſcribendam hiſtoriam nato. Oblectemus animum noſtrum fide ac veritate authoris , non verborum ſenten- tiæque elegantiis, exiſtimemus nos exemplo Ciceronis Ennium ha- bere præ manibus, e cujus fimeto pretioſiſſimas hiſtoricæ veritatis gemmas colligamus. S D HIS-

Strana 143
BARTOSSII. ☞ * ☞ V * ** k* x ** HISTORIA BARTOSSEK SEU BARTHOLOMÆI DE DRAHONICZ. 143 * *** Anno 1419. Dominica poſt S. Jacobi projecti ſunt, & interfecti Nico- laus Judex & Magistratuum (b), & Jurati Novæ Civitatis Pragenſis de Prætorio per Zizkam , & ſuorum complures. (c) REX (a) Hic titulus præfixus eſt fragmento Litomericenſi, quem tanquam breviſſimum hic quoque præ- mittere rati ſumus. At Mſ. Boleluzkianum hanc inſcriptionem præſefert : HISTORIA BARTOSSEK SEU BARTHOLOMÆI DE DRAHMICZ VEL DRAHONICZ, quibus verbis ſequentia ſubjungit Mathias Boleluzky: Quod sic potest oſtendi: Bartossek habuit matrem Annam, quæ fuit uxor Joannis de Drahonicz fol. 765. Hic Joannes fuit pater Bartoſskonis ex fol. 765. Ipſe autemBartoſſek ſcripſit hanc Hiſtoriam, ut apparet fol. 761. ubi dicit prži mnie Bartoſskem (ſed fulſus est Boleluzkius, hoc loco enim non habetur niſi przi mnie B ) & aliis ex locis. Ideoque ſuum nomen Bartoſſek non exprimit niſi bis , ſemper tantum initialem literam B. ponit. Ergo Bartoſſek de Drakonicz author oſtenditur. Vide ad hujus rei confirmationem fol. 726. fol. 744. fol. 765. fol. 762. bis fol. 765. Hąctenus Boleluzkius : E quibus conjicere licet : Boleluzkium veroſimillime hoc Mſ. ſine omni titulo reperiſſe, ac demum eum primum comperiſſe id merito Bartoſſio adjudicuri ex indiciis ab eo hic relatis. Porro per foliorum numerum, ad quem ſe revo- cat , intendit is paginas Manuſcripti ſui, e quo hanc editionem adornamus. Berghauerus vero in margine adnotavit titulum exemplaris Peſſinæ, quod in Waldſteiniana Bibliothe- ca ſervatur , his verbis : Hanc hiſtoriam ſui temporis ſcripſit Bartoſſek de Drahonicz Equeſtris ordinis, Vir Catholicus, ex cujus poſteritate prodiere domini Sſicii. Mul- ta habet recondita, quæ ab Hagecio lecta non sunt. Est dignus, qui conſervetur, in- terfuit rebus plerisque , quas ſcripſit. Titulus hic eſt in Mſ. Waldstein. Quæ verho procul dubio nullius alterius ſunt , quam ipſiusmet Peſſinæ, qui ſeu eundem codicem, quo uſus eſt Boleluzkius, exſcripſit, ſeu alium itidem habuit, in quo pariter titulus, & indi- cium authoris abfuit. (b) Mſ. Peſſinæ: Magister civium, iisdem verbis rem refert Laurentius Brzezina. (c) Mſ. Peſſinæ: complices. Laurentius Brzezina fuſius hanc narrationem proſequitur adjecta etiam cauſu his verbis: Item anno eodem die poſt Jaco- bi

Strana 144
CHRONICON REX WENCESLAUS OBIIT. Anno 1419. Feria IV. poſt Aſſumpt: Mariæ obiit ſereniſſimus Domi- nus Dominus Wenceslaus Romanorum & Bohemia Rex, hora veſperarum in novo Caſtro prope Cunradisz prope Pragam. (d) Feria V. in craſtino Zizka cum ſuis complicibus Eccleſias & Monaſteria Pragæ intrans , imagines fre- git multas. Et eodem die Monasterium Cartusiense per eosdem est effrac- tum , & in craſtino feria 6. concrematum. (e) 144 REX SIGISMUNDUS POSUIT ANTE PRAGAM. Anno 1420. circa feſtum ſancti Joannis (f) Rex Sigismundus Ungaria poſuit ſe in campis contra Pragam cum duobus Marchionibus Miſnenſibus, & tertio Marchione de Durinck , & cum Duce Auſtriæ , & cum Ducibus Joan- ne Ludvico Przemkone, Jounne dicto Breli, & fratre ſuo , & cum pluribus Ducibus Sleziæ , & cum Joanne Duce Bavariæ , & aliis pluribus Ducibus & Comitibus , Baronibus tam Bohemiæ , quam Ungariæ, & aliarum terrarum & Provinciarum Dominis. (g) Eo- bi alias XXX. die menſis Julii Magiſter Civium , & Conſules aliqui nove civitatis cum ſub-judice , communionis calicis emuli , per communem populum , & Johannem Ziz- ka, Regis Boemie preſati familiarem, pro eo, quod proceſſioni illic juxta pretorium cum ſacramento venerabilis Eukariſtie a ſancto Stephano in Rybniczka ad monaſterium Beatæ Virginis in Arena redeunti inſultaverunt , ſunt de pretorio nove civitatis enor- miter dejecti, & atrociter mactati, & interfecti, Rege Wenceslao pro tunc in novo caſtro, unum fere miliare a Praga diſtante , cum ſua curia confiſtente. Exſtat in Cancellaria Curiæ novæ urbis Pragenſis Codex vetuſtus chartaceus pro more temporis la- minis, imo etiam ferrea catena contra rapaces manus probe munitus, in quo coæva mu- nu facinus iſtud locupleter enarrotum eſt, quod fragmentum ſuo tempore in notis noſtris ad Laurentium Brzezinam prolaturi ſumus. (d) Laur. Brzezina in recenſendis cir- cumſtantiis mortis & ſepulturæ Wenceslai Regis Romanorum multo eſt prolixior. (e) Berghauerus in margine exemplaris Boleluzkiani adjecit: Contra Chronologiam Hajecii. Hæc vero, quæ pauciſſimis abſolvit Bartoſſius, copioſiſſime rurſum proſecu- tus eſt Laur. Brzezina , qui poſt Cartuſienſis monasterii everſionem diligentiſſime om- nium ad poſteritatem transmiſit conobiorum non modo Pragæ , ſed & per univerſam Boemiam excidium hos intra annos. (f) Laur. Brzezina ait fuiſſe XXX. Junii, ean- demque diem dominicam. (g) Hæc tantum epitomen eorum eſſe cenſeas, quæ Laur. Brzezina de exercitus hujus multitudine , quem numerum centum quinquaginta millium exæquaſſe aſſeverat , copioſiſſime enarrat.

Strana 145
BARTOSSII. 145 Eodem anno Dominico ante (b) S. Jacobi prædictus Rex Sigismundus coronatus est in Regem Bohemiæ in Ecclesia Pragensi S. Viti (i) per Domi- num Conradum tunc Archi-Epiſcopum Pragenſem in præſentia Baronum Bo- hemiæ (k), & Marchionum, Ducum & Dominorum ſupra ſcriptorum. Eodem anno feria 5. poſt Jacobi (l) prædictus Rex, Marchiones, Duces , comites & Barones de campis a Praga receſſerunt. Et quidem (m) gentes dicti Regis castrum Pragenſe de mandato ipsius Regis obſederunt, & ibi ſe usque festum ſancti Viti defenderunt viriliter Pragenſibus. Eodem anno feria 6. circa festum S. Egidii circumvallatum est castrum Wiſſegradum, & gentes Regis prædicti per cives Pragenſes, ubi ipſos pixidi- bus , & machinis lucrare conabantur. (n) Eodem anno feria 6. ipſo die Omnium Sanctorum in ortu, & poſt or- tum ſolis prædictus Rex commiſit bellum , & intravit cum civibus Pragenſi- bus Domino Boczkone, Domino Kruſſina, Domino Hinkone de Kolſtein (o), & aliis ipſorum compluribus in campis ad Wiſſegradum jacentibus , ubi ex gen- tibus Regis (p) bene trecenti Barones, milites, & clientes, & quidam Dux Boſnenſis ſunt interfecti (q) , & de gentibus Pragenſibus etiam nonnulli perierunt , ſed tamen Pragenſes in campis remanſerunt. Et eodem die ho- ra meridiei datum est castrum Wiſsegradenſe Pragensibus per nobilem Joannem de Boczkowicz & alios milites & clientes dicti Regis propter eſuriem. (r) Anno 1421. Dominico ante Viti, caſtrum Pragenſe per gentes præ- dicti Regis Pragensibus eſt condeſcenſum per tractatus opportunos, quia ante dictum caſtrum Pragenſes nonnulla tempora, & gentes Conradi Archi-Epiſ- copi prædicti, & Domini Nicolai de Budina jacuerunt in obcircumvallando cionis. (s) T An- (b) Laurentius Brzezina inquit : poſt Jacobi hora XII. ubi ſimul præmittit 4. articulos, quos Pragenſes ſibi a Sigismundo ſubſeribi poſtularunt. (i) Ad hune locum provocat Balbi- nus in Epitome Rerum. Bohem. 1. 4. c. 7. p. 440. ſed de ſublatis Regiis theſauris ex Carlstein & Krzivoklat author noster nil memorat. (k) Laur. Brzezina inquit: præ- fentibus non omnibus Baronibus , nec ſcabinis Pragenſibus. (l) XXX Julii id acci- diſſe memorat Brzezina combuſtis tentoriis. (m) Ita etiam Mſ. Litomericenſe, ſed Berghauerus ex Mſ. Waldſteiniano correxit: quædam. (n) Hæc omnia fuſiſſime a Brzezina enarrata ſuo tempore proferemus. (o) Balbinus in Epit. rer. Boh. ad Bar- toſſium noſtrum ſe revocans legit: Waldstein. (p) Ms Litomericenſe minus recte: a Rege. (q) Brzezina integrum catalogum texit nobilium hoc prælio interfectorum, (r) Quam vaſtationem Eccleſiarum, domorumque post hanc caſtri deditionem ſuſce- perint Pragenſes, narrat fuſe Brzezina. (s) Ita Mſ. Boleluzkianum , correctius Lito- mericenſe : In obcircumvallatione.

Strana 146
146 CHRONICON Anno 1421. prædicto, a medio Quadrageſimæ usque feſtum Pente- coſtes fortalitium Tuſſen, Brodam Boemicalem, Kurzim, Coloniam, Montes Cut- nas, Czaslavium, Nimburgam, Castrum Lichymburg, & omnes civitates Regi- næ in diſtrictu Grecenſi, & civitatem Mielnik, Veronum, & Lithomierzicz per tractatus , & lucrationes hoſtiles , & conflictu acquiſiverunt, (t) Anno 1421. Dominico ante Viti nonnulli Domini, milites , clien- tes, & gentes Domini Regis prædicti circumvallati per Pragenſes , Domi- num Conradum Archi-Epiſcopum Pragenſem , Dominum Joannem (u) de Bu- dina (x), mediantibus tractatibus de caſtro Pragenſe, ad (y) alia caſtra dicti Domini Regis equitavimus. (z) Anno 1422. circa feſtum S. Stanislai venit Dux Sigismundus Lituuniæ cum Polonis , bene cum ſeptem millibus equorum Prugum ipſis ad juvamen. Eodem anno Pragenſes cum gentibus dicti Ducis feria 4. ante Urbani caſtrum Carlſtein circumvallaverunt, & dure cum magnis pixidibus, & quinque machinis (a) per potentiam lucrare nitebantur , ubi quam plures ex (t) Hæc omnia diſtinctis capitibus cum omnibus pene circumſtantiis enarrat Brzezina. At Mſ. noſtrum Bartoſſii, ad quod provocat Balb. c. l. p. 444. & 446. de eversione mo- naſteriorum nihil prorſum habet. (u) Berghauerus ex Mſ. Peſſinæ correxit : Jaros- laum, uti & habet Mſ. Litomericenſe. (x) Mſ. Litomericenſe addit: Alias Hazm- burg. Mſ. Peſſinæ : Alias de Hazmburg. (y) Mſ. Litomericenſe perperam: Et. (z) His præmitte , quæ author noſter ad hunc annum in Appendice de rebus ſuis ge- ſtis refert. Brzezina vero etiam conditiones initæ hujus concordiæ inter præſidiarios caſtri Pragenſis, & Pragenſes refert. (a) Oefelius T. I. Scriptorum rerum Boica- rum p. 17. ex Diario Andreæ Presbyteri Ratisbonenſis nuper retulit fragmentum teuto- nicum epiſtolæ Decani Carlſteinenſis ex obſidione datæ , qua enumerantur exploſiones ejus- modi pyxidum, & baliſtarum, quod hic apponere digniſſimum judicavimus : Jn der Zeit als dy Huſſen lagen vor dem Karlstein mit Macht und mit fünf Bleyden, und aus denſelben Bleyden hahn ſy als viel geworffen, als newn tawſent Würff und zwen und dreyzzig Wurff mit Steynen. Item mit dem Gestanckh hahn si geworffen tawſent Väſsil und achthundert Väſsil und zway und zwantzk Väſsil. Item zway und zwan- tzig Väſsil mit Fewr hahn sy geworffen. Item aus der groſſen Buſchen, die da haiſſet Prazka, hahn ſi geſchoſſen ſechsmal , da zebrach ſy. Item aus des Puſchen von Järniän ſchuſſen sy siben Schuſſe, di zeprach am achten Tag nach unſer Frawen Himelvart mit Gotes Verhengnuſs. Item aus der Buchſe Rochlizee oder Snel ge- nannt do ſchuſſen ſi zu den Brunn zway und dreyzzick Schuſs, und die zuprach auch von Gotes Willen , und alſo ift das Haws oder Slos bewart mit Gotes Sorg, und mit der lieben unſer Frawen, und mit allen Gottes Heyling, und mit dem Vleiſs der strengen Ritter und Knecht , und mit Unverdroſſenheit des Erbern Edlen Herrn Jan des alden Kamerers zu Beheim.

Strana 147
BARTOSSII. 147 ex Pragensibus & Polonis diverſimode de caſtro sunt interfecti. (b) Tunc Domino Sdeslao dicto Tluxa de Burzenicz , & per alios milites & clientes (c) Regis Sigismundi tunc in eodem caſtro degentibus, & ſe defendentibus , & ibi usque ad Dominicam proximam ante feſtum S. Martini Pragenſes in ac- quirendo jacuerunt , & treugis pacis inter ſe factis usque ad annum Pragen- ſes de campis receſſerunt Carlstein. Eodem anno Dominus Hanuſſy de Kolowrat circa feſtum Nativitatis Bentæ Mariæ , habens ſecum 104. equites , Alſſikonem Capitaneum, & Przi- bramen. eorum 300. vicit in campis per conflictum, & ultra 300. interfe- cit, & 124. captivos ad caſtrum adduxit. Eodem anno in vigilia Nativitatis Domini prædictus Dux Sigismundus Lituaniæ cum ſuis gentibus de Praga receſſit, & ſucceſsive ad domicilia re- vertit. Anno 1423. Zizka cum ſuis Pragenſes prope Grecz vicit circa corporis Chriſti. Anno 1424. Zizka cum ſuis, & Joannes Bzdinka cum complici- bus (d) - - - Pragenſes inito conflictu vicit , & ipſis multos currus cum pixidibus recepit, 300. & ultra hoſpites Pragenſes interfecti, & factum est feria 5. ante Viti, in illa ſyllaba JUL (e) PRIMI - - - (f) prope fortali- tium Maleſſow retro montes Cutnas. Et dicebatur a veridicis, quod (s) ex utraque parte 1400. ſunt interfecti ibi in loco , inter quos ex parte Pragenſium interfecti ſunt ſtrenui milites Turkowecz tenens Pragenſe ve- xillum in manibus, Dominus Hlas , Wilerz juvenis , Hlawacz de Deſtnitz , & 326. hoſpites (b) Pragenſes, præter advenas, & mechanicos Pragenſes. Eodem anno feria 5. ipſo die SS. Petri & Pauli Apoſtolorum prædic- tus Dux Sigismundus Lithuaniæ iterum Pragam venit habens 400. equites. Eodens anno circa feſtum ſancti Spiritus Zizka cum ſuis complicibus cum Joanne Bzdinka & aliis multa oppida, villas inter Clattoviam usque cir- cum (i) Plſnum concremavit , & usque Kralowicz, quos inſecuti ſunt hoſti- liter T 2 (b) Bartoſſium ſub hac obſidione fuiſſe præfidiarium in Carlstein, vide in appendice illius ad annum 1424. ubi ſimul ejus heroica facinora inter erumpendum facta leges. (c) Berghauerus ex Mſ. Peſſinæ recte corrigit: Et aliis militibus & clientibus. (d) Hic hiatus etiam habetur in Mſ. Litomericenſi, & cum eum Berghauerus non expleverit, videtur etiam eſſe in Mſ. Peſſinæ. (e) Verſus Ciſio Janus dicti, de quibus copioſe poſtea, habent: JUN. (f) Idem quoque hiatus in utroque Mſ. (g) Apogra- phum Litomericenſe minus recte : Qui. (h) Boleluzkius in margine explicat: Civer, Boſpodarij id eſt: patresfamilias. (i) Mſ. Litomiericenſe : Circa.

Strana 148
CHRONICON 148 liter nobiles Dominí Hanuſs de Kraſſow Kolowrath (k), Dominus Jounnes, Do- minus Hanowecz, & Dominus Kruſſina de Sſwamberg , Dominus Wilhelmus de Swihow, Burian Czalta (l), & alii tam equites, quam pedites de diſtrictu & civitate Plſnenſi, & de Carlſtein, & Bodbrdy , & inſecuti ſunt eum de Plſna, usque medium milliare retro Kralowicz , cupientes ſecum conflictum intrare, qui Zizka , ut dicebatur a veridicis, habuit 500. Equites , & 7. millia pedi- tum cum 300. curribus , & fugit in Zacz (m) , perſecutores vero in Plſnam revertentes in craſtino verſus Clattoviam proceſſerunt, quia Zizkoni 300. vi- ros adjuvamen dederunt, & feria tertia post festum Spiritus ſancti, ſubur- bium in Clattovia , & aliquot villas , & molendina circum Clattoviam in me- dio milliari concremaverunt. Eodem anno circa feſtum ſancti Procopii revenit Dux Sigismundus Li- tuaniæ (n) Prugum, & Pragenſes ipſum pro Domino ſuſceperant de facto, ſed non jure. (o) Anno 1424. feria 5. ipſo die S. Margaretha Joannes Bzdinka, & Bod- ſtavek Ethihal cum ipſorum complicibus obſederunt montem Oftrowetz ſu- pra (p) Multaviam, Anno 1425. Rohacz & Joannes Ezdinka poſt mortem Zizkonis ſui ſe- quaces , & Dominus Bohuslaus de Sſwamberg circa feſtum , & ante feſtum Paſcæ potenti manu ad Pragum venerunt, & eam in nocte 7. (q) per mu- ros , & per ſcalas lucrare hoſtiliter conabantur , qui (r) Pragenſes cum ſca- lis a muris reverſerunt. Deinde eadem ſeptimana ad Slanam venerunt , & duodecim diebus jacuerunt , & duodecimo die ipſam civitatem lucraverunt per potentiam , ubi multos nobiles, clientes, & cives Domini Hinkonis de Colſtein (s) captivarunt ad 200. & paucos vivos dimiſerunt, reliquos cum civitate concremaverunt , deinde mox in Rudnicz venerunt , & non volen- tes (t) caſtrum lucrare , civitatem concremaverunt. De- (k) Berghauerus in margine adſcripſit: Addit Peſſina in Mſ. Waldst. cujus filius cognominis erat Præpoſitus Pragenſis. (l) Mſ. Litomericenſe habet : Ctalta. (m) Ad hunc locum recte provocat Balbin. in Epitome rer. Boh. p. 464. ſed quod in margine appo- nat Bartoſſium huic prælio interfuiſſe cum Mſ. noſtro pugnat, quod ſolum ait : Rem dictam a veridicis. (n) Mſ. Litomericenſe: Lithania. (o) Vide ejus fidem erga Sigismundum Boemiæ Regem. (p) Mſ. Litomer. ſuper. (q) Berghauerus numerum 7. expunxit. (r) Berghauerus correxit : Quos. (s) Mſ. Litomericenſe perperam Coſtein. Balbinus facit Waldsteinium. (t) Berghauerus correxit: Va- lentes.

Strana 149
BARTOSSII. Deinde ipſo anno die S. Sigismundi ad castra Zebrak & Tocznik vene- runt equitum nongenti , & peditum ſeptem millia , & per tres dies non valentes caſtra lucrare, civitates Zebrak, & Horzovice concremaverunt, & Dominus Hanuſſius de Kolowrath tunc caſtrum Zebrak tenuit. Eodem anno ſabbatho ante feſtum Philippi & Jacobi Ottiklant de Vla- zowitz cum Slavimiro Gindrżiſſkone, & quodam dicto Mislinsky cum centum viginti ſociis ſuis caſtrum deſolatum Nizmburg obſedit , & mox in craſtino Dominus Alſo (u) de Holicz , & Hanus de Kolowrat per Sturm (x) lucraverunt, & dictos captivarunt , & viginti eorum interfecerunt. Deinde traxerunt inter caſtra idem (y) Kraſſow & Libstein, & non sperantes ſe aliqui (z) isto- rum caſtrorum lucrari , multas villas Dominorum caſtrorum prædictorum Domini Friderici, & Domini Hunuſſii de Kolowrat excremaverunt. Deinde idem Bohusluus de Sſwamberg, Rohacz, Joannes Bzdina, Hert- wik cives de Grecz Reginæ, de Zacz, de Clattovia, de Piska, de Sitta (a), de Domazlicz, tunc (b) Regis Sigismundi inimici ad fortalicium Sſwihow tunc Domini Wilhelmi de Skala cum octo millibus peditum, & mille & ultra equitum , cum tribus machinis , & pixidibus magnis (c) , & ibi per quinde- cim dies jacentes foſſata detraxerunt , & fortalitium per tractatus acquiſive- runt , & centum triginta captivos (d) - - - de fortalitio (e) , ſed pro capti- vis ire promiſerunt. (f ) Eodem anno feria 2. ante corporis Chriſti idem Dominus Bohuslaus de Sſwamberg, Joannes Bzdina, Joannes Smrzliconis filius , & Petrus Buzko Pili- konis de Smolotil venerunt ante fortalitium Oborziſtie (g), cujus tunc erat Do- minus Henricus de Dorenstein dictus Kolman, natus vero in Krzikawa, & eundem ibidem circumvallaverunt cum quadraginta & 10. equitibus , & cum (h) pixidibus ſagittabant grandibus, ut caput , lapidibus ſuper fortali- tium , & ibi per tres dies jacentes ipſum fortalicium mediantibus tractatibus acquiſiverunt, ſic quidem (i) Henricus Kolman ſe dedit cum aliis ſociis in captivitatem ſuper ipſorum gratia, qui ipſum ſic ſuſcipientes , ipſum Henricum Kolman, Ulricum dictum Holenska (k), Sigismundum dictum Stezka de T 3 149 So- (u) Mſ. Litomericenſe: Alzo. (x) Vox Germanica, id est: Impressionem, ſeu armatam manum. (y) Berghauerus vocem idem expunxit. (z) Berghauerus correxit: Ali- qua. (a) Berghauerus Sica ſubſtituit. Litomericenſe habet Sitta, Sicca. (b) Berghauerus tunc expungit. (c) Aliena manus adjecit : Venerunt. (d) Hiatus hic quoque eſt in Apographo Litomericenfi. (e) Ignota manus inſeruit: Reduxerunt. (f) Berghauerus corrigit: Permiſerunt. (g) Hoc loco ſuperiori ſæculo fundati a Reverendiſſimo Peſſina AA. RR. PP. Paulini. (h) Berghauerus ſubstituit: Ex. (i) Berghauerus corrigit: Siquidem. (k) Mſ. Peſſinæ Holeska, Litomericenſe: Holensko.

Strana 150
150 CHRONICON Sokolovicz, dictum Czrt cum aliis ſeptem ligantes cremaverunt XI. ipſos, reliquos vero in captivitate (l), videlicet Petrum Tazowecz, qui ante forta- litium in proximo ipſorum adventu erat ex improviſo captivatus oum aliis in fortalitio captivatis , 45. in eorum detinent captivitate , & fortalitium ſimiliter excremaverunt in vigilia corporis Chriſti, eorum 11. ſupra ſcrip- tos. (m) Deinde eodem anno 1425. processerunt hostiliter ad castrum Wo ſycze , & ibi cum machinis & pixidibus magnis per quinque ſeptimanas ja- centes, & tres dies ipſum caſtrum mediante tractatu , ſic quod tantum duo Capitanei ſe meorum militarem darent captivitatem lucraverunt , alios libe- ros dimiſerunt, & ipſum caſtrum rapuerunt, & ibi fuit Bzdinu lethaliter ſagittatus. Deinde eodem anno ad castrum Kamenicze (n), in quo Vwko de ge- nealogia Dominorum de Vsk erat, proceſſerunt, & ibidem cum gentibus Domini Menhardi de nova Domo conflictum habuerunt , & vicerunt, & quos- dam interfecerunt, quosdam captivaverunt, & quidam in caſtrum fuge- runt , ubi per 14. dies jacentes ipſum caſtrum cum machinis & pixidibus lucraverunt , & eorum 40. captivarunt in militarem captivitatem , & ipſum caſtrum ruperunt. (o) Ibidem mortuus eſt Joannes Bzdinka (p), & Domi- nus Bohuslaus de Sſwamberg in locum ipſius in captivitate (q) ſucceſſit. Eodem anno 1425. ante festum sancti Wenceslui in Austriam processe- runt , & ibi multa damna intulerunt , & ante feſtum S. Martini ad civitatem Recz venerunt , & ibi per 14. dies jacentes ipſam civitatem hoſtiliter lucra- verunt , & ibidem Comitem eundem cum filio, & uxore dictum de Her- dek cum multis militibus & clientibus captivarunt , & Pragam adduxerunt, & in eadem civitate multos interfecerunt, reliquos cum civitate concrema- verunt. Et idem Comes Pragæ in captivitate exiſtens, poſt duos annos diem ſuum clauſit extremum ad feſtum ſancti Spiritus, ſed ante dictam civi- tatem Recz Dominum Bohuslaum Capitaneum ad caput lethaliter ſagitta- runt (r), & poſt paucos dies mortuus eſt. Et ex prædictis gentibus dux ſectæ factæ ſunt, quarum una Taborienfis , alia vero Orphanorum appellaban- tur, (l) Berghauerus has duas poſtremas voces delevit. (m) Hanc minori charactere notatam orationem expunxit ſen Berghauerus ſeu alius. (n) Berghauerus in margine appo- ſuit: Penes novam domum Kamenicze. (o) Mſ. Litomericenſe: Rapuerunt. (p) Boleluzkius in margine adſcripſit : Conflictus fuit apud piſcinam, quæ in hodiernum diem appellatur: Kalich. (q) Boleluzkius in margime appoſuit: Capitaneitate. (r) Ad hune locum provocat Balbinus Epit. Rer. Boh. p. 457. Quæ autem eodem anno 1425. p. 466. de Litomiſslii obſidione narrat, abſunt in exemplaribus noſtris.

Strana 151
BARTOSSII, 151 tur, ubi Taborienſis (s) quidam Blehjo, & Presbyter Procopius, inter vero Orphanos quondam gentes Zizkonis, quidam Kunes (t) & Kralowes pro Ca- pitaneis ſúcceſſerunt. Anno Domini 1426. poſt feſtum Paſchæ prædictæ gentes ad Pragam venientes una cum Pragenfibus ſimul verſus civitatem Uſt ſuper Albea proceſ- ſerunt , & ipſam civitatem circumvallaverunt , & machinis , & pixidibus, & per foſſiones , & ſubfoſſiones ſub muros & foſſata ipſam civitatem lucra- re conabantur , ſuper quam defendendam Marchiones Miſnenſes ſuas gen- tes ipſorum ad liberandum eos , unde (u) , ut dicebatur veridice equitum decem millia , & peditum viginti millia diſpoſuerunt , inter quos erat capi- taneus quidam Dominus Okſs , & Dominus de Waydow , & de Sſwarczburck, & alii Comites Domini ipſorum Marchionum, & verſus Ducem Sigismun- dum Lituaniæ , qui inter Pragenſes erat Gapitaneus , cum quo erat Dominus Boczko de Podiebrad (x), Dominus Hinko de Kaldſtein, & quidam Domini de Moravia, Ridelicz (y), de Towaczow, & Domini Petri Felicis de Straz, & præſcripti Capitanei , & præſertim Presbyter Procopius , & ſic hinc inde ad ſe invicem cum curribus, cum pixidibus , cum peditibus , & equitibus acie- bus ordinatis in bellum prope prædictam civitatem proceſſerunt , & multis interfectis hinc & inde Miſnenſes fugam dederunt, ubi inſequendo eos, pars adverſa bene , ut dicebatur, duo millia interfecerunt, & alia duo millia per calorem , & pulveres in armis fatigati ſunt in loco , & in via mortui , quia ipſos per 2. milliaria inſequebantur, necando, ſeu eos interficiendo, & hæc facta ſunt ipſo die Dominico poſt S. Mariæ (z) , quare nullus die Do- minico conflictum ſapiens intret , quod Miſnenſes inceperant. Eodem die hi , qui in dicta civitate erant circumvallati, præ timore de civitate fugie- runt , & ipſi ipſam civitatem intrantes , milites , utriusque ſexus interfece- runt , & ipſam civitatem concremaverunt nonnullis (a) hominibus. Imo præ timore Miſnenſes caſtrum Hangſtein Domino Sigismundo in Dieczin tunc de- derunt , non auſi diutius ibi manere , qui per plura tempora ipſum in ſua An- habebant poteſtate , reſiduum ejusdem anni vertendo folium. (b) (s) Quædam ignota manus correxit: Taborienſibus. (t) Mſ. Litom. Kunecz. (u) Vocem hanc etiam habet Litomericenſe, ſed in Boleluzkiano ſubducta eſt. (x) Boleluzkius in margine hæc adjecit : Boczko erat gentile nomen dominorum de Cunſtat , quia unus ex eorum majoribus e latere matris exciſus , ut ſcribit Zidek in libro politico ad Re- gem Georg. Podiebrad. Hic Boczko primo nomine dicebatur Hynek , fuit patruus Regis Georgii. (y) Mſ. Litom. habet loco Ridelicz, videlicet, (z) Mſ. Peſſinæ loco S. Mariæ habet : Mane , & ante mane puſillum hiatum. (a) Mſ. Litom. legit : Mul- tis. (b) Hæc expuncta eſſe in Mſ. Peſſinæ adnotavit Berghauer. At de oppignora- tione urbium Boh, a Sigismundo facta, de qua Balbin. p. 467. nihil in noſtro reperio.

Strana 152
152 CHRONICON Anno Domini feria 6 ante Philippi & Jacobi Apoſtolorum B. (c) cœ- pit infirmari in oculo ſiniſtro, & infirmabatur quatuor ſeptimanas , & cau- ſa infirmitatis , ut creditur, balneum, & cruda aſſa , & multa comeſtabilia. Eodem anno feria 6. ante feſtum S. Mariæ Magdalena idem cœpit in- firmari in oculo dextro ex cauſa balnei, & bibicione vini rubei, & triſti- tia, & infirmabatur usque poſt feſtum ſancti Laurentii. Deinde Presbyter Procopius Capitaneus Taborienſium, & Kunſſo, & Kralowecz Capitanei Orphanorum illius ſectæ per Zizkam relictorum cum Pragenſi dicto Duce Sigismundo Lituaniæ, & cum Domino Boczkone de Podie- brad in diſplicentia inierunt (d) pro eo , qui (e) ulterius cum ipſis in cam- pis jacere noluerunt. Tandem poſt tres vel quatuor ſeptimanas poſt præ- dictam (f) præfati Presbyter Procopius, Kunſſo, & Kralowecz cum eorum ſectis caſtrum Podiebrad, & Dominum Boczkonem prædictum circumvallave- runt, & ipſum cum magnis pixidibus, & machinis (g) hoſtiliter conabantur expugnare ultra quinque ſeptimanas , & nequientes lucrare ob duram de- fenſionem & audacem , ab inde receſſerunt. Eodem anno poſt tres, vel maxime poſt quatuor ſeptimanas idem Dominus Boczko ante Nimburgam civitatem cum complicibus conſcriptarum ſectarum , qui ipſam civitatem tunc tenebant , conflictum intravit , & prius- quam ſuæ totæ gentes , quas ſecum in campis habebat , advenerant ( h) nempe Dominus Boczko fuit lethaliter ſagittatus , & poſt paucos dies mor- tuus. Eodem anno ipſo die ſanctæ Mariæ Nivis , gentes Marchionum Miſ- nenſium contra Pragenſem Dominum Hinkonem de Kolſtein (i) qui circumvalla- verunt caſtrum Pontem, dictum Most (k), & ipſum per plura tempora re- tracta (l), ut puta, per quinque ſeptimanas, cum aliis eorum ſubſcriptis complicibus per machinas, & pixides magnas, & per Sturm ipſo die ulti- matim lucrare conantes. (m) Tandem gentes Miſnenſum contra ipſos bello pro- (c) Boleluzkius in margine adjecit: B. id est: Bartoſsek. (d) Ignota manus correxit: In diſplicentiam inciderunt. (e) eadem manus: Quod. (ƒ) Hæc duo verba deleta. ſunt in Boleluzkiano exemplari a nonnemine poſteriore. (g) Nonnulli noſtrorum negant gentem noſtram his temporibus , & bello Huſſitico jam uſam pyriis pulveribus, æneis ferreisve tormentis bellicis, bombardis manuariis, ſelopiſve, ſed hem ubivis lo- corum apud authorem noſtrum indicia ; qui pixides , quo nomine tum venere tormen- ta bellica ænea fereave etiam hodie uſitata, a machinis ſeu petrariis diſtinquit. (h) Boleluzkius in margine: Aliter Hagek. (i) Boleluzkius in murgine: De hac re nihil apud Hagek invenies. (k) Ea hodie eſt civitas Regia Brüx. (I) Aliena manus cor- rexit: Retroacta. (m) Berghauerus in margine adjecit: Addit Peſſina: invenitur ad annum 1421. & Mſ. hiſtoria Brixenſis habet etiam annum 1421. Hæc vero Mſ. Hiſtoria Brixenſis mihi uunquam viſa. Pontani Brixia libris 6. excuſa eſt Pragæ.

Strana 153
BARTOSSII. 153 proceſſerunt cum equitibus, pedeſtribus, & curribus, & ſic ſe invicem percuſſe- runt, qui (n) ex utraque parte ad 15. centena fuerunt interfecti, & ſic a ſe ipſis receſſerunt , nocte vero adveniente, Prugenſes de campis fugierunt, & in loco unam magnam pixidem olim montanorum & machinas , & nonnul- los currus dimiſerunt ; Miſnenſes vero adhuc in ipſo die ad caſtrum prædic- tum & civitatem equitaverunt, in craſtino vero ipſam pixidem & machi- nam, & rebus per Pragenſes relictis, Miſnenſes cum civibus, Duce civitatis, ad civitatem Pontem receperunt , & communiter dicebatur , quorum (o) hinc inde æqualitas fuit interfectorum. Zleby. (p) Anno Domini 1427. prædicti Capitanei cum eorum ſectis tempore quadrageſimæ , & poſt verſus Zittuviam proceſſerunt, & ibi quodam modico conflictu præhabito ad civitatem dictam Laub retro Gerlicz, & civitatem dictam Telperk venientes expugnaverunt , & prædam magnam receperunt, & civitates ipſas concremaverunt, & destruxerunt, imo & diſtrictus ipſorum per aliquot ſeptimanas jacentes in campis ibi- dem (q), & pecudes in magna multitudine ſecum in Bohemiam adduxe- runt. Deinde poſt feſtum Paſcæ ad caſtrum Czervena hora Domini Hinkonis de Abrsbach (r) venerunt , & ipſum circumvallarunt , & per aliquot dies ibi jacentes ipſum caſtrum tractatibus mediantibus, sic quæ (s) gentes de eo- dem liberos abire permiſerunt, acquiſiverunt, & ipſum caſtrum concre- mantes , deinde rupuerunt. Deinde circa feſtum Pentecoſtes ad civitatem & caſtrum 3leby, quem (t) tunc Dominus Haſsko de Dietenicz tenebat, venerunt , & ibi per aliquot ſep- timanas dure machinis & pixidibus magnis ipſum caſtrum lucrare conantes, ipſo die S. Joannis Baptiſtæ, per tractatus, ſicque hii (u) qui in caſtro, & civitate erant, liberos abire dimiſerunt , acquiſiverunt , & primo ipſorum adventu civitatem cremarunt, deinde post castri dationem & ipſum ca- strum excremaverunt , & deinceps rupuerunt. U Zlu (n) Ignota manus: Quod. (o) Eadem manus: Quod. (p) Hic titulus a nonnemine in Mſ. Boleluzkiano eraſus, habetur tamen in Litomericenſi. (q) Aliena manus ſup- plevit: Devaſtarunt. (r) Boleluzkius in Margine addit: Bercæ. (s) Ignota ma- nus : Quod. (t) Ita etiam Litomericenſe apographum , ſed veroſimillime codex ha- buerit: Quam. (u) Ignota manus: Sic quod hos,

Strana 154
154 CHRONICON Zluticz. * Anno 1427. Marchiones cum Miſnenſibus , Brandeburg, & Langravius de Durink, nec non Duces Bavarix Hanuſius, Fridericus (x), Langra- vius (y) , cum aliis principibus, & Comes de Schwarczpurg, ac Epiſcopi Ma- gutinenſis (z), & de Tryr, de Pumberg & Wirczpurg , & multi alii Epiſcopi & Principes ipſa ſeptimana poſt feſtum ſanctorum Petri & Pauli Apoſtolorum ad Bohemiam venerunt, cum gentibus civitatum Imperii, & venerunt in civitatem Zluticz, & ob timorem Jakubko Capitanei Wiklefiftarum cum ſuis complicibus de civitate eadem fugierunt , & Teutonici ipſam intraverunt , & Domino Alſſoni de Stermberg, Aleſs de Holicz, eandem eivitatem restituerunt. Et deinde feria 4. ante S. Jucobi civitatem Mizam circumvallarunt, (a) quæ ipſo anno ante carnis privium erat in nocte , quam (b) Przibikonem de Klenovi, & gentes Zmrzlikonis per ſcanditionem acquiſita & ibi ipſum Przi- bikonem bene cum ducentis equitibus ipſius complicibus circumvallarunt, (c) & de magnis pixidibus ipſam civitatem ſagittarunt (d) , Prugenſes vèro cum Presbytero Procopio, & aliis ſectis Taborienſum, & Orphanorum cum aliis eorum Capitaneis, & eorum complicibus, inter quos nullus notabilis Dominus erat terreſtris, congregantes de civitatibus, & villis ad 15. centena equitum, & 16. millia peditum cum curribus, & pixidibus eorum verſus prædictos Principes, qui, ut dicebant, plusquam 80. millia equitum, & tamen ultra plus peditum (e) proceſſerunt, ex parte vero Teutonicorum, & cum ipſis erant Domini Kruſſinu de Sſwamberg, Wilhelmus de Sſwihow, & alii milites, & armigeri (f) diſtrictus Plſnen- ſis, & gentes civitatum Plſnæ, & Tachoviæ (g), & cum prædicti Taborienſes & Pragenſes ad ipſos Teutonicos appropinquaverunt, per tria adhuc milliaria, vel citra prædicti Principes a dicta civitate Miſa verſus Bavariam fugierunt, in qua fugatione pixidem magnam Domini Regis Sigismundi prædicti Princi- pes per cives Plſnenſes mutuatam in Tachovia reliquerunt , ſoli vero cum cur- ribus ultra ſylvam ad propria redierunt. Inter quos, ut dicebatur veridice, erat quidam Cardinalis a Domino Papa datus , ut cum ipſis in campis con- tra hæreticos & Wiglefiſtus procederet, qui Cardinalis in hujusmodi fugatio- ne & fuga ante ipſos vexilla videlicet Papæ, Imperii, & crucem ostendit, & (x) Berghauerus: Addit Peſſina : Fratres Libstein de Kollowrat. (y) Hæc a signo deſunt in Mſ. Litomer. (z) Lege: Moguntinensis. (a) Ignota manus loco hujus vocis (c) Bole ſubſtituit: Aggreſſi ſunt. (b) Eadem manus loco quam, inſeruit: Per. (d) Hane luzkius in margine : Nihil de his Hagek, habet tantum quædam fol. 403. vocem paſſim adhibet author pro quatere, ſeu tormentis bellicis verberare. (e) Ignota manus interſeruit : Habebant. (f) Armigeros & milites paſſim adhibet author pro- (g) nobilibus ſecundi gradus , qui dicti ſunt , dicunturque hodie Equeſtris ordinis. Boleluzkius in margine ſupplet: Proceſſerunt.

Strana 155
BARTOSSII. 155 & erexit , ut recordati fugam non darent , & ipſos multis verbis admonens ; ultimo videns ſe nihil idem Cardinalis pro ſe proficere, vexilla diſtraxit, (b) & in terram ante ipſos Teutonicos projecit, & ipſos non modice maledixit. Quidam vero miles dictus Camrowecz (i) : neſcio , contru quem fugere , neminem video inimicum. (k) Et ſic cum Domino Wilhelmo de Sſwihow in Tachoviam equitaverunt , & hæc fugatio facta fuit poſt ſancti Jacobi. Feria vero ſecunda poſt feſtum Jacobi, prædicti Taborienſes cum Pra- genſibus ante Tachoviam venerunt , & ipſam civitatem circumvallaverunt , & nonnullis diebus citra tantum (l) unam ſeptimanam ibi jacentes , igne ad civitatem de baliſtis ſagittantes ipſam civitatem incenderunt , & in muro foramina effodentes ad civitatem vi pervenerunt, & ibi in platea prædic- tum militem Camrowecz cum quinquaginta ipſius ſociis Teutonicis , & Bohemis interfecerunt , prædictus vero Dominus Wilhelmus de Sſwihow cum Domino Henrico dicto (m) Zito (n) cum ipſorum clientibus, & civibus ad caſtrum ibidem fugierunt , & ibi ſe usque tertium diem defenderunt, & ultimo ad ipſorum captivitatem militarem ſe dederunt eorum , ut dicebatur, nonin- genti , & ibi pixidem dictum Chmelik magnum receperunt , poſt paucos dies Dominus Wilhelmus prædictus cum magiſtro Arneſto , & eorum 22. de cam- pis ipſis de captivitate evaſerunt. Deinde ad castrum Rupow processerunt, & Dominus caſtri ejusdem cum ipſis Taborienfibus concordiam fecit , & ad campos ſe cum ipſis committit , & proceſſit. Deinde ad civitatem Plſ- nam proceſſerunt, & non valentes eandem lucrare, treugas pacis ad festum Georgii fecerunt. DOMINUS HINKO PRAGAM VENIT. Anno eodem 1427. ſabbatho ante Nativitatem Beatæ Maria virginis Dominus Hinko de Kolſtum (o), Joannes Smirziczky, Dominus Wenceslaus mane miles de Raczinawes , Dominus Ahnik Wambersky miles , Dominus Wenceslaus miles dictus Smatluy Parczifal de Winarzicz , & alii clientes & armigeri ipſo- tum cum gentibus Domini Johannis de Opoczen, & Domini Puſthe (p) de Cza- U 2 h) Ignota manus correxit: Detraxit. (i) Ignota manus ſupplet: In hæc verba prorupin. (k) Boleluzkius in margine : Generoſitas Bohemi Equitis Catholici Camrowecz. (1) Boleluzky correxit: Tanien. (m) Mſ. Peſſinæ & Litomericenſe præmittit: Czernin. (n) Utrumque Mſ. præfatum ſubjungit: Cognato ſuo. (o) Mſ. Litomer. Kolſtein. Boleluzkius in margine: Idem Hinko fuit familia Walstein, ut apparet ex Hagek. (p) Neſcio num Berghauerus , num alius correxerit : Puthe , quod omnino emenda- tius eſt.

Strana 156
156 CHRONICON Czaſolowicz, Domini Michalczone, univerſo (q) eorum bene equites 300. & quinquaginta ultra citra (r) Pragam, ſperantes in eorum promiſſa, & juva- men portis apertis ad majorem civitatem ad plateam, sive circulum vene- runt , & clamantes heslo pax ſancta (s) , expectabant a civibus adhærentia (t), & juvamen, qui ipſis nihil juverunt, ſed partem (u) at cathenis recluſis ipſos hoſtiliter ſagittaverunt , & percuſſerunt ex omnibus partibus. Ipſi vero vident (x) tradimentum evidenter, ad catenas venientes cum gladiis & cultellis aliquot catenas effregerunt , circa quam effractionem ultra (y) ip- ſorum ſunt interfecti , & Dominus Hinko ad quandam domum dictam ad elefantes fugit , & ibi de domo eſt projectus, alii vero de majori civitate pervenerunt , & quidam in domibus , ut Purcifal , qui (z) ſe abſconderunt, & quidam ad Wiſſegrudum venientes per muros, alii per fenestras ſaliverunt, & deinde per Multaviam in Curlſtein eorum quinque fugierunt, in quo con- flictu bene centum interfecerunt, & 231. captivarunt, & ex ipſis quen- dam Wenceslaum Gyneczky decolaverunt (a), & ſicque vix 20. evaſerunt. Eodem anno feria V. post nativitatem beatæ MARIÆ virginis Près- byter Procopius , & Taborienſes , & Orphani cum eorum complicibus , eorum bene ad 10. millia peditum, & 800. equitum (b) & pixidem magnam Chmelik ſecum ibidem adduxerunt cum eorum curribus, & pertinentiis. Deinde quia civitas Colonia ſe a Pragenſibus alienaverat, & pro Capi- taneo Dominum Haſskonom de Dyeteniez ipſis (c) receperant, qui Domino Regi, & Duci Auſtriæ, qui (d) filiam dicti Domini Regis habebat videlicet Dux, adhæſerat, viceverſa (e) - - - Dominus Huſsko ex tunc prædicti Pres- biter Procopius, Taborienſium, Orphani & Pragenſes per civitatem ipſam Colo- niam circumvallaverunt, & pér 13. ſeptimanas ibi magnis machinis & pixi- dibus , & per multiplices aſtutias ipſam civitatem acquirere continuantes, tandem non valentes malivole eam acquirere per tractatus amicabiles, & de voluntate civium Diwiſius (f ) Borzecz cum 100. ipſius & Dominorum 10. de Meſecz & Puothe (g) de Czaſtalowicz familiaribus de ipſa civitate cum re- bus (q) Ignota manus correxit: Univerſi. (r) Hanc phraſin ſæpiſſime adhibet author pro: Plus, minus. (s) Boleluzkius in margine: Teſſera militaris: Pax ſancta. (t) Re- centior manus adjunxit: In ſcil. adhærentiam. (u) Recentior manus correxit: Pla- teis & vocabulum ſequens at eliſit. (x) Mſ. Litomer. videntes , quam vocem ita etiam correxit recentior manus. (y) Peregrina manus loco ultra ſubſtituit multi. (z) Eandem vocem habet Mſ. Litomer. ſed recentior manus eam expunxit in Bole- luzkiano. (a) Berghauerus addit: Cum eorum Buotine ita Mſ. Peſſinæ. (b) Re- centior manus in margine adjecit: Ad civitatem Colonian ſe verterunt. (c) Id est: Sibi. (d) Recentior manus correxit: Cujus. (e) Idem hiatus in utroque exem- plari. (f ) Loco hujus vocis propriæ exemplar Litomer, diviſis ſuis. (g) Litome- ricenſe perperam : Guothe.

Strana 157
BARTOSSII. 157 bus ipſorum equitaverunt , & qui ante civitatem jacuerunt , ſe de ipſa ci- vitate intromiſerunt. Eodem anno ſabbato (h) ante Bartholomæi Bolohowecz, Sigismundus & Buczko armigeri tunc in Carlstein degentes cum familiaribus dicti caſtri, quendam prædonem dictum Zakon de Oſtromecz (i) met ſe ipſum prope op- pidum Mniſſek interfecerunt in ſpolio repertos de ſecta Taborienſium , & ſex evaſerunt , licet ipſorum adhuc tres graviter vulnerati. Eodem anno prædictus Presbyter Procopius dictus Holy Capitaneus ſectæ Tuborienſuum, & ſecundus Procopius Presbyter (k) Capitaneus ſectæ re- lictæ Zizkonis, qui ſe Orphanos appellaverunt cum eisdem ſectis, & cum Pragenſibus verſus Buganam (l) traxerunt, & ibi multas civitates, videlicet Brodam Ungaricalem &c. & multa oppida , & fortalitia acquiſiverunt , primo ante civitatem Prespurk ſuburbium excremaverunt, deinde ante Viennam proceſſerunt, ſed illuc per Danubium venire non valentes, ex iſta parte in Austria per voraginem ignis magnum nocumentum fecerunt. Deinde Anno 1428. ſe in Sileſiam diverterunt, & prope civitatem Niſſam caſtra metarunt, Dominus vero Puota de Czaſtalowicz cum gentibus dicti Epiſcopi in civitate eadem erat, quidam vero de ſuburbio, & vil- lani ; qui convenerant de ſuburbio contra ipſos exiverunt. Ipſæ vero ſec- tæ cum curribus , & ipſorum armis , & præſidibus (m) contra ipſos proceſ- ſerunt , & conflictum inierunt , tandem , qui de civitate exiverunt , in ſub- urbium venerunt , & ibi aliquot millia hominum utriusque ſexus interfece- runt , & ſuburbium excremaverunt , & niſi Dominus Puotu de Czuſtalowicz cum ſuis , & ſibi adhærentibus viriliter non defendiſſet, etiam ipſam civi- tatem lucraſſent. Deinde anno eodem verſus civitatem Ducis Ludovici dictam Brzich (u) proceſſerunt , & in via in medio multas civitates , oppida , fortalitia , imo & caſtrum dictum Sobotka (o) obſederunt, & ſuos familiares ibidem, vide- licet Dominum Plichtum de Zirotin Juniorem, & alios ibidem dimiſerunt, ad civitatem vero Borzich (p) -venientes ipſam () tunc pauci erant defen- dentes, intraverunt, & ipſam expoliantes excremaverunt , imo & civita- tem dictam Oſtryhom , ſeu Strig ſimiliter deſtruxerunt , & alias plures civita- tes & oppida & fortalitia in eodem diſtrictu acquifiverunt, & destruxerunt, & U 3 (h) Voce ſahbato caret Litomericenſ. (i) Litomericenſ, Oſtrowecz. (k) Boleluz- kius in margine: Preshyteri Apoſtatæ Duces Thaboritarum. (l) Mſ. Peſſinæ & Litomericenſe correctius : Hungariam. (m) Fortaſſis: Pixidibus. (n) Mſ. Peſ- ſinæ Briga. (o) Mſ. Peſſinæ: Zottenberg. (p) Corrige: Brzich, sic enim Boemice Briga dicebatur, ut ante. () Recentior manus interſeruit : Quia.

Strana 158
158 CHRONICON & excremaverunt ante & poſt feſtum Puſcæ, & Pentecoſtes 200. & abinde multa millia pecorum & pecudum in Boemia appulerunt , qui in reditu diviſi ; tandem ſecta Orphauorum cum Pragenſibus in Bavariam proceſſerunt circa fe- ſtum Urbani, & illuc venientes civitates Peruow, Mnichow , & alia oppida acquiſiverunt (q) , quia ipſas non defenderunt, & ad piſcinam magnam Langruvii venientes, obstaculum ſuffoderunt, & piſcinam destruxerunt, & ante Cubam multum nocumentum fecerunt , deinde Pragum ſunt reverſi cir- ca feſtum Margarethæ. Secta vero Taborienſis illa ſeptimana feria V. ante feſtum Margarethæ caſtrum & civitatem dictam Bechiniæ circumvallaverunt, in quatuor partibus circumjacuerunt , inter quos Capitaneus fuit Presbyter Procopius, & ibi circa 15. ſeptimanas jacuerunt, caſtra metari, & pixidi- bus - - - (r) multis & machinis ipſum caſtrum & civitatem lucrare per violentiam conantes. Ultimo Honcz de Lazan, cum pro domino (s) caſtri, & quidam Kokot Capitaneus ulterius reſistere non valentes, & cum ipsis alii ultra centum, licet multi vulnerati per tractatus, qui ipſos ſolos dimi- ſerunt , de ipſo caſtro & civitate ipſis condeſcenderunt illa ſeptimana circa feſtum S. Galli. (t) Eadem æſtate Rex Sigismundus ante caſtrum Holubecz intra Racz (u), quam olim Dux diſpiri modo (x) caſtra metaverat, & Dominus Zdeslaus Capitaneus in conductu Paſcæ. Eodem anno feria V. & ſexta, ſecta Orphanorum, inter quos fuit Ca- pitaneus quidam de Kralowicz cives (y) & Presbyter Procopius , caſtrum Lichmburg circumvallaverunt , & ibi caſtra metarunt, & baſtas ſive fortali- tia, & ſepes circumfecerunt, & ibi ſolum jacuerunt, pixidibus magnis , & machinis non utentes, quod caſtrum tunc tenuit Dominus nobilis Joannes (z) de Opoczan, & tunc in castro erat quidam Capitaneus Liska cum aliis ſociis 300. ut dicebatur. Anno 1429. illa ſeptimana po�t feſtum ſancti Martini, prædicti (a) Liska Capitaneus cum aliis conſociis ſuis ob defectum victus ſe diutius defen- de- (q) Boleluzkius in margine: Monachium. aliæque eivitates in Bavaria a Bohemis captæ. Ni- hil de hac re Hagek. (r) Berghauerus ex Peſſinæ Mſ. ſupplet hunc hiatum verbis : Et minoribus , quæ etiam habet Apographum Litomericenſe. (s) Ignota manus cor- rigit: Dominio. (t) Boleluzkius in margine : Dominus de Lazan ſeu Bechinie amit- tit Bechinam. (u) Mſ. Peſſinæ & Litomer. in Raſſin, ſed veroſimillime legendum in Raſcia. (x) Boleluzkius in margine adnotavit: D. Zdislaus Tluxa de Burzenicz Capitaneus Carlsteinenſis. Sed hic ſenſus non est. At Peſſinæ & Litomer. loco dua- rum poſteriorum vocum habent: Deſpota communiverat. (y) Emendatius: Civis. (z) Litomericenſe caret nomine: Joaunes. (a) Peregrina manus emendavit: Pr�- dictus.

Strana 159
BARTOSSII. 159 dere non valentes Domino ipſorum , Domino Joanni de Opoczen, ſignifi- carunt; qui Dominus Joannes hoc idem ſentiens cum dicto Kralowecz & aliis , in obſidione jacentes (b) fecit talem concordiam , ſic quod ipſum ca- ſtrum dedit ad fideles manus ad tenendum famoſo dicto Hertwik , & ſi ipſo anno Dominus Kralowecz cognoſceret evidenter, qui (c) ipſe fideliter te- net, & juvat eos ex tunc, ut ſibi ipſum caſtrum reſtituerent, obſeſſos ve- ro de caſtro liberos cum eorum rebus abire permiſerunt, Anno eodem 1429. Presbyter Procopius & ſecta Taborienſum com- miſſo caſtro Bechina Joanni dicto Bleh ſe cum comitatu ſuo verſus , & in Auſtriam tranſumſit , & equitavit ; ibique Dominus Menhart de Nova-Domo cum aliis Baronibus Bohemiæ & Moravia ſe interpoſuerunt, & ipſum Pres- byterum Procopium cum Sereniſſimo Domino Sigismundo Rege ſupra ſcripto, & cum Ducibus Sleſiæ ad terminum & tractatus conduxit (d) , qui in civita- te Prespurk feria 3. in feſto Paſcæ 1429. convenerunt, & ibi fuerunt Do- minus Rex cum Duce Auſtriæe , & Ducibus Sleſiæ, Domino Ulrico de Rozm- berg, Dominis Joanne & Wilhelmo de Skala, Joanne de Opoczen, Puotha de Czaſtalowicz, Hanuſſio de Kolowrath & aliis Baronibus Regni Bohemiæ, & stre- nuo Zdeslao Tluxa de Burzenicz tunc Burggravio in Carlſtein, & famoſo Hen- rico Zito (e) tunc Burggravio in Przimda, cum multis aliis Baronibus, Do- minis , nobilibus , & civitatibus Domino Regi adhærentibus, militibus & clientibus, ſive armigeris ex una, & dicto Presbytero Procopio, & nobili Domino Menhardo de Nova-Domo, & Domino Petro de Straznicz juniori & Pra- genſes cum eorum complicibus parte ex altera per unam ſeptimanam tracta- tus de concordia , & pace in Regno Bohemiæ & Moraviæ fecerunt , & fac- tis (f) initio competenti ad Pragam eorum pars est reverſa ad deliberan- dum , quæ a Domino Rege dici audierunt , & tractatibus factis , ſi de com- munione ſub utraque ſpecie vellent ſtare declaratione ſacri Concilii futuri, & aliis eorum complicibus reſponderunt per indirectum, ſicque nulla (8) concordia potuit evenire. Anno eodem 1429. poſt feſtum ſancti Georgii Habardus de Adlar tunc reſidens in caſtro Tyrzow cum Joanne dicto Smykusky, & nobili Domino de Donin Friderico , & aliis Domini Regis prædicti ſervitoribus eorum equitum 154. (c) Ignota manus correxit: Quod. (d) Peregrina manus cor- (b) Corrige: Jacentibus. In aliis coævis rexit: Conduxerunt. (e) Is idem eſt qui ſupra Czernin appellatus. (g) Litomeri- Czerni Zito expreſſus legitur. (f) Ignota manus correxit: Facto. cenſe caret voce : Nulla.

Strana 160
160 CHRONICON 154. verſus Pragam hostiliter pervenerunt, & circum Pragam, & penes pe- cora ultra 200. conabantur abigere, & abegerunt usque prope monaste- rium Aulæ Regia , ibique mox cives & ſcabini , & eorum complures de no- va civitate Pragenfi eos equites , & in curribus , & pedites ſunt hoſtiliter in- ſecuti , & ipſos prope dictum monaſterium inſequentes ſimiliter conflictum inierunt in ripa prope Muldaviam, & in flumine Muldavia, quidam Habar- dus cum ſuis ſociis Pragenſes strenue vicit, & eorum, ut dicebatur, ultra 24. cum curribus in flumine ſubmerſit in conflictu faciendo , & interfecit, & 166. captivos quosdam juratos, & prædictos cives ad dictum castrum Tyrzow cum armis adduxit , & niſi potentia civium antiquæ civitatis ſuper- veniſſet, primo & pecora ad castrum abegiſſet, quos (b) sic in fua cap- tivitate dure conſervaverunt (i) , 12. ſeptimanas tenuit, & poſtea eos dedit ſuper fidejuſſoria cautione in tribus millibus ſexagen. qui (k) pacto & con- cordia interveniente prædicti captivi cives novæ civitatis duo millia cum 404. ipſi Habardo perſolverunt. Eodem anno circa feſtum S. Joannis Baptiſtæ Joannes Kromieſsin Capi- taneus Presbyteri Capitanei Procopii & Taborienſuum circumvallarunt castrum Lanſperg , quod tunc tenuit nobilis Dominus Joannes Opoczen. Ales de Erim- burg , Presbyterque Procopius cum quibusdam Dominis de Bohemia, & Mo- ravia ad Regem Sigismundum ad tractandum de concordia, tunc ſecunda- rio in Presburg de Praga equitavit. Quidam Joannes Kromieſſin dictum ca- ſtrum per machinas quatuor , & duas magnas , & alias quam plures pixides circa feſtum Lamperti ipſum caſtrum per potentiam acquiſivit , & quôs ad caſtrum captivaverunt, ipſi illos, & isti istos de caſtro a captivitate hino inde dimiſerunt, cum eorum per iter rebus, quas portare potuerant dun- taxat. Eodem anno feria 2. ipſo die ſancti Benedicti Joannes Bleh tunc in Bechina reſidens , & Nicoluus de Puderow Capitaneus de Oſtromecz (l) cum ci- vitatibus Pisku, Sicca (m), Clatovia, & eorum complicibus ſe ante caſtrum Zwiekow poſuerunt, & in uno monte contra caſtrum caſtra metarunt, quaſi pro parte ipſum caſtrum circumvallantes, quod caſtrum tunc tenuit nobilis Cunrat de Winterberg (u) ex parte Domini Regis Sigismundi ſupra ſcripti. Qui ja- cen- (i) Eadem vocem hanc expunxit. (h) Peregrina manus loco quos habet: Interea captivos. (k) Exiſtimo tranſumtori legendum fuiſſe quod. Nam ejusmodi Mſ. vetuſta plerum- que relativum qui quæ quod & conjunctionem quod nonniſi per q. ſolent exprimere, in quo indocti ſcribæ non raro hallucinantur , atque in hoc ipſo Mſ. non raro per ejusmodi ſeribæ oſcitantiam obſcuritas irrepſiſſe videtur. (l) Mſ. Litomer. Oſtrowecz. (m) Boleluzkius in margine: Suſſicze. Idem enim ſignificat Sicca. (n) Boleluzkius in

Strana 161
BARTOSSII. 161 centes ibidem 13. ſeptimanis & ultra, treugas pacis ad duos annos facientes, & ipſum novum caſtrum excremantes, quod Taborienſes construxerant, ab- inde receſſerunt. Eodem anno die 19. Auguſti obiit Dominus Joannes de Leskow olim Sub-Camerarius Regni Bohemia in castro Karlstein, & in Ecclesia S. Palmacii ſepultus eſt. Eodem anno feria 3. in vigilia S. Wenceslai prædictus Presbyter Pro- copius ad dictum Joannem Kromieſſin , & ad complices ſuos Taborenſes in cam- pis continue bellantes verſus Zitaviam equitavit, qui Presbyter Procopius tunc ſe ſcribebat in literis: PRESBYTER PROCOPIUS GUBERNATOR TABORIENSIUM COMMUNITATIS IN CAMPIS BELLANTIUM. Et ipſo die S. Wenceslai feria 4. Wellek laborator zonarum & Peſczek ortulanus Capitanei , & Presbyter Procopius minor Orphunorum cum 90. curribus bel- licis , & 400. & ultra equitibus , & duobus millibus peditum, ſe poſt dic- tum Presbyterum Procopium ſibi adjuvamen tranſtulerunt, ſimiliter verſus Zitavium, & contra dictum territorium Lusatia ad devastandum, prædictus vero Joannes Kromieſſin, & Presbyter Procopius, ut dicebatur veridici (o) in éorum ſecta , & comitatu habuerunt 130. currus bellicos, & 400. & ci- tra equites , & quatuor millia peditum, vel citra , & multas pixides mino- res , ſic ut caput lapis potuit intrare , & fic devaſtantes quasdam civitates & oppida , per totum ducatum Luſatiæ proceſſerunt vi & potentia , usque ad quandam civitatem Gubyn in metis (p) Marchionatus Brandeburgenſis, imo & ipſam civitatem Gubyn per potentiam lucrantes , per Sturm multos cap- tivos Teutonicos nobiles & cives captivarunt , & ſecum ad Bobemium cum centum millibus pecorum , ut dicebantur , & cum magna præda in curri- bus adduxerunt , & ipſam civitatem Gubyn excremaverunt, & destruxerunt, & reverſi ſunt circa feſtum ſancti Murtini Bohemiam. Eodem anno 1429. circa feſtum S. Luci� , omnes prædictæ ſectæ, vi- delicet Presbyteri Procopii, Joannis Kromieſſin, Krulowczonis, Peſſeczkonis, We- leczkonis, Prugen. & Taborien. (q), ut dicebatur, cum quatuor millibus equitum , cum tribus millibus curruum , & cum 40. millibus peditum vel citra , ad Marchionatum Miſnenſem ſe hoſtiliter , & per potentiam tranſum- X ſe- in margine : D. Malovecius. Ad hunc locum ſe revocat Balbinus in hiſt. ſacri mon- tis auctuario Il. n. 19. Malovecii tamen nomen abeſt in contextu Bartoſſii , ut ita argumentari liceat alia fuiſſe argumenta præter hoc Mſ. Balbino & Boleluzkio , quod hunc Conradum de Winterberg certo Malovecium aſſeruerint. (o) Recentior manus correxit: A veridicis. (p) Id eſt: Limitibus. (q) Id eſt: Pragenſium, & Ta- borienſium.

Strana 162
162 CHRONICON ſerunt , & ante civitates Perno & Drazdian (r) caſtra metantes jacuerunt , & ipſum marchionatum deſtruentes ad diverſos districtus pervenerunt. Et notanter circum Perno & Drazdian præurbia , & diſtrictus circum circa deprædantes , & concremantes villas, oppida , & nonnulla fortalitia, & munitiones ſe ante caſtrum & civitatem Miſnecz poſuerunt , & ſuburbium excremarunt. Sed quia Miſnenſes contra ipſos hoſtiliter in campis proceſ- ſerunt , & ipſi contra eos , ſicque circa flumen dictum Mutna quendam conflictum inierunt , ſed Miſnenſes non plene conflictu inito fugierunt , ſed Miſnenſes, (s) bene quadraginta nobiles captivarunt, & fugierunt ad marchio- nem in civitatem Lipsk, qui marchio præ timore ſolus præurbium ante Lipsk fecit concremari, deinde prædicti Boemi proceſſerunt ad civitatem Altmburk , de qua civitate præ timore homines fugierunt , & Bohemi ſuper- venientes civitatem deprædantes excremaverunt , deinde procefſerunt per marchionatum Miſnenſem , civitates, oppida , villas concremantes & caſtra & fortalitia primo, & monaſterium dictum Cella expugnantes concremave- runt , deinde deprædantes , & cremantes proceſſerunt contra Dominum Henricum de Plawno (t), & ad eandem ſuam civitatem & caſtrum ibidem Plawno venientes, ipſos uno die per pixides, & per Sturm, & potenter lucraverunt, & nobiles & frodales (u) ac cives , Capitaneum in caſtro , & Burggravium captivaverunt, & omnes eorum bene ſeptingentos interfe- cerunt , & de caſtro per muros projecerunt , ſed idem dictus Henricus tunc erat in ſuo caſtro dicto Kunyswart, & sic dictum diſtrictum devastantes, & concremantes ad ultimum ſe in Bavariam ad civitatem Hoff Burggravii Norn- bergenſis transmiſerunt , quam civitatem expugnantes , & deprædantes con- cremaverunt, ſimiliter & civitas Carlimach. (x) Deinde proceſserunt ad civitatem & caſtrum ejusdem Burggravii Carlinach (y), & ibi civitatem tantum expugnaverunt, & ibi dictus Burggravius Nornbergenſis Eridericus, qui tunc etiam erat Marchio Brandeburgenſis , ad ipſos veniens cum con- ductu ſalvæ pacis , ſe , ne ſibi & territoriis ſuis infra hoc feſtum ſancti Ja- cobi nocerent , concordavit , & pactavit , ut ipſis 14. millia florenorum Ri- nenſium (z) daret, ſimiliter & cives Nornbergenſes ibidem venientes eandem concordiam iniverunt, & 11. millia florenorum, ne ipſis ad eorum diſtric- tum venirent, potius dederunt, & cives Pambergenſes ibidem etiam venien- tes (s) Has duas voces expunxit recentior manus, eæ ta- (r) Id eſt: Pirnam & Dresdam. (t) Ii ſunt Domini de Plauen. (u) Lege: Feudales. men ſunt in Litomericenſi. (x) Mſ. Peſſinæ & Litomericenſe emendatius : Culmbach. (y) Utrumque rurſum : Culmbuch. (z) Id ex dialecto Boemica ſcriptum eſt: Rhinſkey enim Rhenanum ſignificat.

Strana 163
BARTOSSII. tes ſimiliter concordaverunt , & ipſis 9. millia florenorum dederunt , & Dux Joannes Bavariæ de Amberg ſimiliter ad eos veniens , ne ad ipſius terri- torium intrarent , ipſis potius 10. millia florenorum dedit prædictorum (a), & ad caſtrum Pohmſtein cum quosdam de ſuis direxerunt, ut (b) attentarent; qui Teutonici ipſum caſtrum uno die defendentes, statim eadem nocte futu- ra de caſtro eodem fugierunt. Bohemi vero mane ſurgentes, & quia nul- lus erat in caſtro , de eodem ſe intromiſerunt , & multam & bonam neceſ- ſitatem (c) ibi invenerunt, & concordia pradicta facta cum dicto Burg- gravio Nornbergenſi, ſibi dictum caſtrum reſtituerunt vice verſa. (d) Dein- de ad civitatem Egram dictam Cheeb procedentes , ibi dictum diſtrictum de- prædaverunt , & deſtruxerunt, primo & præurbium excremaverunt, & sic dictam (e) cives de Egra videntes ſuam, & districtus ſui magnam destruc- tionem , cum ipſis eandem concordiam & pactum , prout priores fecerunt, & ipſis mille cum ſeptingentis florenis dederunt, deinde ad caſtrum Kuns- vard (f) Domini Henrici de Plaun (g) venientes, jacere nolentes propter nimiam repletionem pradæ in curribus, ipſum districtum expugnaverunt, deprædantes , & excremantes ad Bohemiam per quatuor vias ſunt reverſi, & ut dicebant veridice , nobiles Domini , Dominus Smil de Sternberg , alias de Holicz, Dominus Joannes de Moravia de Pernſtein, & famoſus Geniko tunc Capitaneus de Lythomysl , qui cum ipſis circa prædictas expugnationes fue- runt ubique , quantum (b) habuerunt equitum ultra 20. millia , & peditum 52. millia , curruum tria millia , & in quolibet curru præ multitudine præ- dæ, minime ſex equi, hoc acto (i) 22. 14. equi aliquos currus vix trahe- bant , qui bene civitates munitas, caſtra, fortalitia circum munita ultra cen- tum acquiſiverunt , & Capitaneum de Lipsk , & quosdam Barones Miſnenſes captivos ſecum adduxerunt (k) , qui reverſi ſunt ad Bohemiam & Pragam an- no X 2 163 (a) Hanc vocem poſterior quæpiam manus delevit. (b) Recentior manus in margine ſup- plet: Expugnationem. (c) Id eſt: Res neceſſarius ad alendum exercitum. (d) Poni- tur hic pro: Iterum. (e) Ignota manus vocem hanc expunxit in Boleluzkiano. (f) Lege: Kunigsward. (g) Mſ. Peſſinæ: Plawno. Balbinus in Epit. rer. Boem. l. 4. in notis c. XI. p. 478. ex Drahonicio noſtro refert ctiam Plawnæ : Duodecim Monachos vivos humi in foſſos, quod ab omnibus 4 exemplaribus noſtris abeſt. (h) Hæc vox ſubducta eſt in Boleluzkiano. (i) Ignota manus emendatius ſubſtituit his duabus vocibus : Imo. (k) Hanc integram narrationem de manubiis ex Miſnia ſub- latis deductisque in Bohemiam , quæ in Mſ. noſtro hinc inde manca atque vitiata eſt, integrius ex Mſ. ſuo vernaculo retulit Balbinus in Epitome Rerum Bohemicarum l. 4. c. 11. p. 475. ac procul dubio ipſe verbis ſuis latine roddidit , ex cujus primis præci- pue verbis , cum hic dicatur: Mihi narrurunt , liquet Translatorem illum Boe- mum Bartoſſii ad fidem magis faciendam huic Mſ. plura de ſuo adjeciſſe, ac verbis au-

Strana 164
154 CHRONICON no 1430. eadem ſeptimana ante & poſt feſtum fancti Mathiæ ante carnis privium. Eodem anno in quadrageſima traxerunt (l) in Silefiam & ibi iterum magnum damnum , & prædam fecerunt , & multa millia pecorum , & pe- cudum (m) ſecum in Bohemiam abegerunt, & civitates Brigam dictam Brzech, & Niemcz (n) ſuis obſederunt , & ſuos ibi in dictis civitatibus in poſſeſſio- nem dimiſerunt. (o) Deinde eodem anno poſt feſtum Paſcæ diviſi ſunt in duo agmina dic- ta Wogſka, ſicque Welko Capitaneus cum parvo Procopio Presbytero, & cum Joanne Zmrzlik, & cum quibusdam de nova civitate Prugenſi eorum ipfius civitatis quarta parte, & cum tota ſecta Orphanorum, & magna parte Tabo- rienſium, & præſertim cum Philippo tunc Capitanco in Oſtromecz ſe ad me- tas Regni Ungariæ protraxerunt, & equitaverunt, & perrexerunt, & ibi duos conflictus, unum cum quibusdam Capitaneis Domini Regis Sigismun- di de Moravia in metis Auſtriæ habuerunt, ubi ejusdem ſectæ Taborienfium & Orphanorum, ut dicebatur, circa quandam Eccleſiam in Moravia in metis Auſtriæ centum & quinquaginta ſunt interfecti , & plures. Secundum vero conflictum , ſeu certamen habuerunt in metis Ungariæ cum gentibus dicti Domini Regis, & præſertim Bohemis , Moravis , Ungaris , & gentibus dictis Raczy (p), ubi Welko Capitaneus Orphanorum eſt interfectus cum multis aliis, ut dicebatur ad duo millia , & in villis ſunt concremati , & præſertim Joan- nes de Stezow, & Martinko familiares Joannes Zmrzlikonis, & dicebatur, quod ipſius equi ſunt in curribus , & ſub equitibus interfecti, & mortui ultra duo mil- auxiſſe præter exemplaris latini finceram genuinamque traductionem. Verba Balbini vero alio charactere typis excuſa , & tanquam ex Drahonicii Mſ. excerpta hæc ſunt : Narrarunt mihi , ait Bartholomæus de Drahonícz Eques Catholicus in hiſtoria manu- ſcripta ſuorum temporum, nurrarunt mihi nobiles Domini Smil de Sternberg, & Joan- nes de Pernſtein, qui cum ipſis (ſcilicet hæreticis) fuerunt, quod habuerint eo tempore equitum ultra viginti millia, & peditum quinquaginta duo milliu, curruum vero tria millia , & in quolibet curru præ multitudine prædæ mininuim ſex equos , alius octo, de- cem, duodecim, quatuordecim, & tamen agre aliqui currus præ gravitate trahebantur, & quod ulbra centum fortalitia , & civitates munitas aequiſiverint, deſtruxerint, & Capi- taneum de Lipſia & quosdam Barones Miſuenſes ſecum in Boemiam adduxerunt. Hacte- nus Balbinus , quæ quidem quoad ſubſtantiam relatis exemplaris noſtri reſpondent, verbis vero deflectunt ; nec adduci poſlum ut credam, ſi exemplar noſtrum e vernacu- lo in latinum traductum fuiſſet , Translatorem eum neglecturum fuiſſe claris verbis exprimere, id ſibi dictum eſſe, cum is uſitatiſſima ſibi formula ſeribat generice : Ut dicebant veridice. (l) Idiotismus Boemicus: Táhli ſubſtitue profecti ſunt. (m) Has voces plerumque conjungit author , per quas majorum minorumque pecorum armen- (o) Id eſt: Immiſerunt. (n) Peregrina manus interjecit: Cum. ta intelligit. (p) Id eſt: Croatis, ſeu Raſcis.

Strana 165
BARTOSSII. 165 millia , & ſic ſucceflive per quasdam aquas , & lutoſitates pontes facientes in nocte fugerunt, & Pragam reverſi ſunt anno eodem 1430. feria 3. ante Margarethæ, ſupra ſcripti recipientes ipſis (q) Pragæ loco Welkone quendam ſacratorem dictum Czert, quem militem, licet ribaldam (r), fecerant pro Capitaneo , ſe ante fortalitium Horzowicz (quod tunc quidam Sigismundus de Egru hæreditarie tenuit, & poſſedit, & tunc Dominis Hanuſſio & Friderico de Kolowruth reſidentibus in Kraſſow, & Libſtein ſervivit) cum pixidibus ſatis magnis , & una machina poſuerunt , & cum ipſis pixidibus & machina in ipſum fortalitium ſagittaverunt , projecerunt , & ſic diebus novem trans- actis , ipſe Sigismundus tractatu , ut cum ipſis eſſet , & ad campos cum ipſis traheret , ſicut mox traxit , ipſum fortalitium , & bona ipſis dedit , & ipſi ulterius ea bona Joanni Zmrzlikoni potenter dederunt. Eodem anno 1430. feria 5. ante feſtum S. Mariæ Mugdalenæ idem (s) omnes , & cum eis in adjutorium Zatecenſes , & Luttenſes (t) , Slanenſes & armigeri , & gentes ipſis adhærentes cum magnis pixidibus tribus , & mul- tis aliis minoribus , & cum tribus machinis caſtrum dicti Domini Eriderici dictum Libſtein (u) circumvallaverunt , in quo caſtro erant Capitanei Joun- nes Smykusky (x). & Joannes dictus Bukowsky, & ibi dictis pixidibus & ma- chinis ſagittantes, & per Sturm, & aliis diverſis modis ipſum caſtrum conabantur acquirere & lucrare, ipſi vero ſe viriliter defenderunt (y), in quo caſtro erant in dicta obſidione corum boni famuli ultra 80. Ultimo cum ibi jacuerunt ſeptem ſeptimanas , Dominus Fridoricus , & Dominus Hunuſſius frater ipſius de Kraſſow (z), cum ipſis tractatus amicabiles iniverunt, & ſunt cum ipſis amicabiliter concordati , & ad antiquam civitatem Pragen- ſem , & Presbyterum Procopium , & ipſorum ſectas converſerunt (a) , & ipſis fidelitatem & juvamen promiſerunt , & ſic a dicto caſtro receſſerunt. Presbyter vero Procopius cum ſit ſecta Orphanorum (ipſius ſecta & Capi- taneus ſuus Joannes Kromieſſin diviſi erant ) ſe cum omni agmine ſuo in Mo- ruviam tranſtulit, & magnum nocumentum circum Brunum civitatem fecit, & X 3 (q) Id est: Sibi. (r) Lege: Ribaldum, id est hominem idiotam, inſulſo & stupido in- genio. (s) Lege: lidem. (t) Recte in margine Boleluzkius animadvertit legen- dum eſſe Lunenſes , ſcilicet cives urbis Laun. (u) Hæe primigenia ſedes eorum Kolowratæorum, qui hodie quoque ſuperstites, de Libstein vel Libsteinsky se scribunt. Hodiedum caſtri hujus videre eſt rudera in regione Plſnenſi ad limites provinciæ Ra- konicenfis ad Beronam fluvium, ſpectatque locus ad Illm. Baronem de Ledebur. (x) Bolcluzkius in margine : Familia Dominorum Zdiarsky. (y) Boleluzkius in margine: Nihil de istis Hagek. (~) Boleluzkius in margine: Domini Kolowratæi Libsteinsky. (a) Sæpiſſime hoc barbaro præterito Priſcianus vapulat ab authore noſtro, quemadmodum & voce : Fugierunt , lucravere &c.

Strana 166
166 CHRONICON & caſtrum Sternberg , quod tunc vidua uxor Domini Petri tenuit , circumval- lavit, & ibi per octo ſeptimanas jacens ipſum caſtrum per tractatus dicta vidua fibi & ipſis dedit in potestatem; deinde dictus Presbyter Procopius cum dicto exercitu. (b) Eadem ſeptimana ante & poſt aſſumtionem Beatæ Mariæ virginis ad Bohemiam venerunt , & ad diſtrictum Plsnenſem , & circum Plſnam magnum fecerunt nocumentum ; Dominus vero Jounnes de Opoczen cum ſuo exercitu ad ipſos venit, ibidem in adjutorium dicto Presbytero Procopio , & ſuis complicibus , qui ſe multis ſeptimanis per dictum diſtric- tum hinc & inde deſtruentes jactabant (c) , & equitabant cum uno mille equitum , & bene decem millibus peditum, & ſeptem ſexaginta curruum. Anno I430. feria 5. poſt Procopii mortuus eſt famoſus Przedbor de Radaſina in Carlſtein, & poſt aliquot ſeptimanas cum reſponſione reſutarii (d ) per ipſum contraria revenerunt a Rege Poloniæ. Eodem anno circa feſtum Bartholomai idem Presbyter Procopius, Ja- cobus Kromieſſin , Dominus Joannes de Opoczen cum ſuis ſupra dictis compli- cibus ſe in Silefiam diverterunt, & civitatem & caſtrum Otmochow Epiſcopi Wratislavienſis cum pixidibus , & per tractatus acquiſierunt , & in dicto ter- ritorio magnum nocumentum fecerunt. Anno 1431. concordati ſimul Orphanorum ſecta cum ſecta Presbyteri Procopii in montibus Cutnis (e) , & deinde ſimul omnes in territorium Luſa- tiæ (f ) ante civitatem Lybawam, quam Wiklefistæ obſederant, & quidam de ſecta Orphanorum, & Teutonici tunc ipſam circumvallaverant , tunc etiam Domintis Zdeslaus , & Dominus Nicolaus de Lobkowicz fuerunt nuntii ex parte Domini Sigismundi Regis Pragæ, concordiam ex parte dicti Domini Regis attentantes, tunc etiam Pragenſes, & Taborienſes Dominum Wilhelmum Kos- kum , & Beneſſium de Makrowus cum quibusdam civibus cum Domino Zdeslaw ad Dominum Regem Sigismundum in Egram civitatem pro audienda volun- tate ſua deſtinaverunt, qui post duas septimanas reversi sunt a Domino dicto Rege ſine omni fine (g) de Egra. (h) Eo- (b) Sic quidem utrumque Mſ. ſed non oportet hic eſſe punctum , nam oratio eadem eſt. (c) Id eſt: Graſſabantur. (d) Ita utrumque Mſ. ſed veroſimillime ſcribendum erat : Reſolutoria. (e) vulgo: Kuttenberg. (f) Peregrina manus interjecit: Prôcesserunt, (g) Idiotiſmus Boemicus: id est: Rehus infectis, vel non obtenio fine ſiſcejui itineris. (h) Iſthic finit Mſ. Litomericenſe, atque poſt hæc ex appendice Bartoſſii refert , quæ ad annum 1410. ibidem narrantur de bello Polonico, & ad annum 1420. de morte Annæ matris Bartoſſii, quibus ſubjurctum eſt: EXPLICIT BARTOSSEK. Sed jam reliqua ex eodem Boleluzkiano Mſ: perſequi libet.

Strana 167
BARTOSSII. Eodem anno 1431. in vigilia S. Petri & circa: Presbyter Procopius cum Joanne Kromieſſin & eorum complicibus & equitibus peditibus & curri- bus , imo poſt.eum Pragenſes omnium civitatum (i) , cum ipſis quaſi omnes civitates munitæ de Bohemia, præter Budewis , & Pontem , & Thin Horſſovien- ſis, & præter Loket (k), aliæ vero omnes civitates, & quidam Genik de We- daniz , qui tunc totum epiſcopatum Luthomislenſem potenter tenuit , & occu- pavit; & Taborenſes cum ſecta Orphanorum , & eorum ſectis civitatem Plſnam circumvallaverunt, & cum eis erant gentes , & clientes Domini Meinhardi de Nova-Domo, & Dominus Hanuſſius de Kolowrut cum gentibus ſuis , & ſui fratris Domini Friderici de Libſlein juvantes dictum presbyterum Procopium, Pragenſibus, Taborienſibus, Orphanis, & eorum ſectis contra civitatem Piſ- nam , & contra Dominum Kruſſinum de Sſwamberg , & ibi nihil lucrare valen- tes, ſed multa blada deſtruentes & concremantes, in campum ad Thyn Horssovienſe diverterunt, & ibi ſuburbium concremaverunt circa festum S. Jacobi, quam civitatem Tyn tunc tenuit famoſus armiger Zdenko de Drſska, qui ipſam civitatem viriliter cum ſuis amicis & ſervis defenderunt, deinde prædictæ ſectæ ex quadam fraude reverterunt, ut Teutonici in Bohemiam venirent, ut infra ſcribitur, & in villis & oppidis prope & circa caſtra Carlstein, Hradek, Lopata , Radinie , & civitatem Plſnam in bladis & frumentis magnum nocu- mentum per conſumtionem , & in pecoribus , pecudibus , & equis fece- runt. Eodem anno 1431. circa feſtum S. Petri (l) Illuſtres Principes Fride- ricus Burggravius Normbergenſis & Marchio Brandeburgenſis N. Marchio Miſ- nenſis Hanuſſius Dux Bavariæ , & quidam a Domino Eugenio tunc Papa quarto miſſus Cardinalis , & alii multi Principes , Comites , Barones , & Domini cum gentibus civitatum Imperialium verſus occidentem , ut communiter dicebatur , cum quadraginta millia - - - equitum & nonaginta millia ultra citra peditum (m) , & novem millibus curruum potenter in Bohemiam vene- runt, & prope civitatem Tachoviam caſtra metarunt , & in diſtrictu illo cir- ca duas ſeptimanas jacuerunt, & caſtrum Sſwamberg , & circum Tachovium multa oppida & villas, ut dicebatur, ducentas & plus, concremaverunt. Presbyterque Procopius , & alter presbyter Procopius dictus Baſſus (u) cum eorum ſectis, videlicet Taborenſibus, Orphanorum, & Wiklephiſtarum cum Pru- 167 (i) Id eſt omnium trium: Majoris, Minoris, & Novæ. (k) Id eſt: Cubitum seu Elnbogen. (I) Mſ. Peſſinæ addit : Ad vincula. (m) Balbinus Epit. Rer. Boh. p. 476. rurſum ait hæc Bartoſſium noſtrum vidiſſe, ſed is id non niſi ex auditu refert , adjungit enim Boleluzkius in uſitatiſſimam ſibi formulam: Ut dicebatur. (n) Corrige : Raſus. margine : Procop malý id est parvus.

Strana 168
168 CHRONICON Pragenfibus contra eos viriliter cum tribus millibus curruum , cum quinque millibus equitum , & cum quinquaginta millibus peditum (o) , ut commu- niter dicebatur , cum multis pixidibus , in quas , ſicut caput , lapides intra- re potuerunt, proceſſerunt, ante feſtum Aſſumtionis Beatæ MARIÆ virgi- nis tertio & quarto diebus. Teutonici vero prædicti cum præſciverunt ipſos contra ſe procedere per ſylvam retro Domazliz (p) fugierunt , ex iſtis vero quidam eos inſequebantur per ipſam ſylvam , & ipſis Teutonicis, ut com- muniter dicebatur , ultra tria millia curruum cum pixidibus magnis & mi- noribus bene 130, cum eorum diverſis rebus, veſtimentis, armis, equis, ciſis () argenteis , & cruce Domini dicti Cardinalis aurea receperunt , & in hujusmodi inſecutione ultra ducentos occiderunt, & pro majori parte Italicos dicti Cardinalis, & deinde in Boemiam cum magna præda revene- runt. (r) DUX (o) Hunc numerum ex eodem Bartoſsio refert Balbin. c. 1. p. 477. (p) Id est: Tauſs. (q) Fortaſſis: Ciſtis. (r) Nemo hactenus noſtrorum historicorum adnotavit Lauren- tium Brzezinam de hac victoria Epinicion maxime prolixum ceciniſſe latinis verſibus mille ſeptingentis ſeptuaginta. Habetur id coæva manuſcriptum in inſigni Mſ. char- taceo codice AA. RR. ac Eximiorum PP. Crucigerorum cum rubeo corde Vetero Pra- gæ ad S. Crucem majorem, cujus titulus hic est: Carmen insignis Corone Boemie pro tropheo ſibi divinitus conceſſo circa Ryzmberg & Do- mazlicz in anno Domini Milleſimo quadringenteſimo Triceſimo pri- mo in vigilia aſſumtionis glorioſæ , ſemperque Virginis Dei Genitri- cis Marie feria tercia, quarta decima die menſis Auguſti per Lauren- cium de Brzezina Arcium Liberalium Inclite Univerſitatis ſtudii Pra- genſis Magiſtrum congeſtum. Cujus initium : Enarret nunc Boemia Per hæe novella carmina Magna quidem prodigia Acta divina gracia &c. Dum tu Rex , & Factor omnium Eris meta viancium, Pax , cibus , atque poculum, Lux , vita , ſalus , ſpeculum. Et fic eſt Finis. Quos quidem verſus author innumeris teſtimoniis ſcripturæ divinæ locupletavit præſer- tim pro calice ſuo omni loco acerrime depugnans , & in Pontifices Romanos atque. Ec- cleſiam Romanam omne virus effundens ; ceterum circumſtantias hujus prælii non tanta diligentia & accuratione , ut ſperabam in tanta prolixitate ſermonis , perſeque- cutus , quantus quantus abſorptus odio erga Orthodoxos. Quem authorem fi aliquan- do publicare nobis collibuerit , opponemus in notis nostris ſingulis ejus ſententiis ar- Finis vero hic: gu-

Strana 169
BARTOSSII. 169 DUX AUSTRIÆ. Eodem tempore Albertus Dux Auſtriæ, qui tunc habuit Sigismundi Ro- manorum, Ungariæ, Boemiæ, Dalmatiæ &c. Regis filiam, qui Rex ſibi Duci in dotalitium dederat Marchionatum Moraviæ (s) , ipſam Moraviam potenter, & cum magno exercitu intravit , quia etiam tunc tenuit civitates Olomucz, Brunam, Giglaviam, Hradiſſtie, Zneymo, Pohorzelicze, Gemnicze, & plures alias civitates , & tunc aquiſivit per potentiam quoddam fortalicium dictum Kygiow, & ibidem , ut dicebatur, eorum ultra quinquaginta captivave- runt, & ut dicebatur, omnes morti tradiderunt. Quædam vero tertia ſecta inſurexerat in Moravia, qui MEDIOCRES vocari voluerunt (t), ut tantum cenſus legitimi legitimis dominis ſolvantur, alia onera injuſta ut tranſirent (u), ſed corpus CHRISTI ut in utraque ſpecie per communes homines communicaretur, quorum, ut dicebatur, erant congregati 14. millia ultra citra (x) , quos dominus Dux per potentiam de campis repulit, qui ad quædam caſtra & civitates fugierunt. Presbyterque Procopius cum ſuis complicibus tunc in Silofium erat di- verſus , quia ſui in civitate Niemcz per terrigenas erant obſeſſi, & volebant eos cum magnis pixidibus & machinis per aliquot ſeptimanas lucrare , & cum ſenfierunt Presbyterum Procopium contra ſe procedere, & prope eſſe , omnes de campis fugierunt , ad caſtrum & civitates ſuas , & ipſe ſuos libertavit. Deinde ad alias ſectas, videlicet Procopium parvum, & ſectam Orphanorum, & Taborienſium in Moraviam proceſſit; prædictusque Dux ſentiens eos contra ſe ſic omni eorum exercitu procedere , gentes ſuas ad civitates ſuas prædictas, & quadam ſua castra juffit intrare, & cum resi- duo in Auſtriam equitavit, prædictæ vero ſectæ Taborenſium civitates in Mo- ravia tunc tenuerunt, Ewanczicze, Crumlow, Gewiſſowicze, Towuczowicze &c. & in Auſtlria quandam Ecclefiam dictam Tugiow. Rex Sigismundus quaſi per totam illam æſtatem fuit Normbergæ, ſed post duram fugam Teutonicorum occidentalem (y) circa nativitatem MARIÆ. virginis in civitatem Pazel (z) pro generali conſilio celebrando cum quibus- Eo- Y dam Principibus equitavit. gumenta & teſtimonia concivium Catholicorum, qui eodem tempore Mſ. quæque Theologica nusquam antea in lucem edita ad posteritatem transmiſerunt. (s) Bole- luzkius in margine: Altum de his in Hageko ſilentium, quæ per quinque ſequentia folia enarrantur. (t) De hac ſecta vix uſpiam alibi quidpiam proditum in coævis, pro- vocat ad hunc locum Balbin. c.1. p. 479. (u) Idiotismus Bohemicus, id eft: Eos minime ferirent. (x) Ad hunc locum ſe revocat Balbinus in Epit. rer. Boh. l. 4. c. 11. p. 479. (y) Veroſimillime: Occidentalium, quia ab ea plaga invaſerunt Boemiam, aut certe lege : Accidentalem , id eſt: quæ præter ſpem evenit , quaſi dicas caſualem, (z) Berghauerus in margine: Baſilea,

Strana 170
170 CHRONICON Eodem anno 1431. circa & poſt feſtum Aſſumptionis Beatæ Virginis terrigenæ territorii Lusatia circumvallaverunt civitatem Wiklephiſtusque in ea- dem dicta Libuwu. Et per aliquot ſeptimanas jacentes ipſam civitatem una cum gentibus in eadem acquifierunt , & lucraverunt per potentiam. Eodem anno ſecundo vel tertio die ante Aſſumptionem (a) Beatæ MARIÆ Virginis de antiqua civitate peregrinantibus cum corpore CHRI- S'TI ex cauſa vindictæ contra Teutonicos pons ante caſtrum Pragenſe cum dictis peregrinantibus ruptus eſt anterior (b) , ubi , ut communiter diceba- tur , 16. �tatim mortui, & 60. & ultra graviter offenſi, quorum quidam mortui ſunt in brevi. Eodem anno ſabbatho poſt feſtum S. Galli de ſecta Taboriensium Ca- pitanei Thomas de Wlaſſim, & Nicolaus cum fratre dicti Sokolowe, & Leskowecz cum eorum complicibus , ut dicebatur ſexcentis equeſtribus , & quatuor cum medio millibus peditum, cum ſex ſexagenis (c) curruum pro vino colligendo, & recipiendo in Auſtriam equitaverunt, & multa vaſa vini, aliarumque rerum reciperunt, tandem in itinere & reverſu gentes Ducis Auſtriæ, & tunc etiam Marchionis Moraviæ, qui habuit filiam Regis Sigis- mundi prædicti ſibi in conjugem, & ibidem ipſius Capitaneus dominus Kra- gerz, ut dicebatur, cum 16. millibus equitum & peditum Wiglephiſtas prope civitatem Waydhoff conflictu invaſerunt, & contra ſe hinc inde hoſtiliter pugnaverunt , ſic ultimo gentes Ducis evicerunt, &, ut dicebatur , circa quatuor millia Wiglephiſtarum interfecerunt , & meliores & nobiliores ſeptin- gentos captivaverunt , & vinctos in Viennum ſecum adduxerunt, & omnes currus cum pixidibus & vino recepto, & aliis rebus ipſis receperunt. (d) Thomus vero & Nicolaus Sokol Capitanei cum quibusdam paucis additis, equis aſcenſis , ad domos proprias revenerunt , qui Nijolaus Sokol tunc fortalitium Rzeczicze Archi-Epiſcopatus Pragenſis , & totum illum diſtrictum per poten- tiam, & adjutorio Wiglephiſtarum, & vi tenuit , & poſſedit. Eodem anno poſt Aſſumptionem Beatæ MARIÆ Virginis præsbyter Procopius cuim ſecta Wiglephiflarum, & alter præsbyter Procopius, parvus Pro- copko cum ſecta Orphunorum, & cum eis Dominus Hanuſſius , & filius domini Friderici de Kolowrat, jam ipſis adhærens ſe in Slefiam de diſtrictu Plſnenſi di- verterunt, & ibi , qui erant circumvallati de ſecta eorum in civitate Niemcz, ſalvos fecerunt, quia terrigenæ Sleſiæ ante ipſos ad domicilia ſine nocu- men- (a) Berghauerus ſubstituit: Nativitatem. (b) Boleluzkius in margine: Armati peregrinan- tur. (c) Is familiariſſimus genti noſtræ numerandi ritus per ſexagenas ſeilicet ſexagin- (d) Hoc verbo paſſim utitur author tu , tanquam rotundum numerum , ut dicimus, pro: Acceperunt, abſtulerunt, rapuerunt.

Strana 171
BARTOSSII. 171 mento equitaverunt. Deinde ſe ſic omnes ad Opaviam , & deinde ad Un- gariam ultra flumen Walich (e), & prope civitatem dictam Tuitra (f) & ibi in diſtrictu illo in oppidis & villis equorum , boum , & aliarum rerum ma- gnam prædam receperunt, & nocumentum fecerunt; abinde Hanuſſius de Kolowrat cum ſuo exercitu ab Orphanis receſſerunt ad Brodam Ungaricalem. (g) Præsbyter vero Procopius major , & dominus Hanuſſius de Kolowrat cum ſuo exercitu , & Czapko tunc Capitaneus Orphanorum, & filius domini Friderici de Kolowrat reſidentis in Libstein, & Joannes de Zdiur dictus Smikusky, & Si- gismundus Huler (b) de Horzowicz cum civibus de Grecz Reginæ, & aliis civi- tatibus , & armigeris diſtrictus illius cum ſecta & exercitu Orphanorum circa & prope civitatem Gilawa in Ungaria remanſerunt, ut communiter diceba- tur , eorum ultra ſeptem millia equitum & peditum cum trecentis & ultra curribus. Et ſic congregati Ungari & Boemi quidam ſervitores domini Si- gismundi Regis , & Moravi contra eos proceſſerunt conflictu , & novem die- bus cum ipſis ſucceſſive conflictuantes , ſicque ultimo dicta ſecta, & exerci- tus Orphanorum ante eos fugam dedit , & in eadem fuga, ut dicebatur, 200. & quinquaginta & ultra currus cum pixidibus , & rebus diverſis dimiſerunt, &, ut dicebatur, vix corum duo millia redierunt, & 50. ultra citra, cur- rus. Alii vero videlicet Sigismundus Horzowsky ſunt per Hungaros captivati, & per gentes Regis interfecti , & in fuga in dicto flumine ſubmerſi. Et hæc duraverunt per totum autumnum , & usque feſtum & prope nativitatis Domini eorum illuc tranſitus & reditus , & multi eorum Orphunorum ſunt mortui frigore , quia tunc erat incipiendo a feſto S. Martini continuum & intenſiſſimum frigus, ſecta vero Orphanorum ad nativitatis Domini in mo- dica quantitate revenerunt Pragum. Deinde eodem anno circa festum S. Catharinæ exercitus præsbyteri Procopii majoris cum Thaborensibus, & illis de Oſtromecz, ut dicebatur, eorum equitum & peditum circa 10. millia ſe in Auſtriam diverterunt , & quandam civitatem dictam Liczow invaſerunt, & in eodem diſtrictu usque Circumci- ſionem Domini & ultra nocumenta magna facientes continuaverunt. Eodem anno reſidua pars Orphanorum cito poſt nativitatem Domini ſe ab bona Domini Zhinkonis Leporis de Hazmburg diverterunt prope Huzm- burg , gentesque domini Zbinkonis prædicti eorum equites 40. vel éitra, quos- dam dedictis Orphanis invaserunt, & eorum septem interfecerunt, & 25. ultra citra captivarunt , qui ad arbitrium domini Johannis Leporis de Budina Y 2 An- liberi dimiſſi ſunt. (e) Fortaſſis: Waag. (f) Ignota manus interjecit: Verterunt. (g) Hæc inter Boemos nomen invenit ob diſtinctionem a Boemica, & Teuto-Broda. (h) Superius hunc Sii- gismundum Egra oriendum indigitavit ſine adjecto cognomento.

Strana 172
172 CHRONICON Anno I432. Dominico poſt Dorotheæ fuit magnus concurſus (i) & convocatio Pruga Wiglephiſtarum, Taborienſum, Orphanorum, Capitaneorum eorum videlicet presbyteri Procopii minoris, (Czapkonis Capitanei Orphano- rum, & Otticonis Capitanei Taborienſium; tunc ſemper hyems magna & in- tenſa continuabatur , & ſic concluſerunt , quod ſe eorum major pars in Sileſiam diverterunt , & primo in Luſatiam equitaverunt , deinde in Sileſiam, & ibi hoſtiliter magnum nocumentum fecerunt. Eodem anno prima & ſecunda ſeptimanis in jejunio erat ex nive continue quaſi ningente magna inundatio aquarum per totam Bohemiam & alibi , quæ non fuit tanta a 40. & ultra annis. Quæ ſectæ ſupraſcriptæ Ta- borenſium & Orphanorum ſe in territorium Bramburg (k) diverterunt, & eo- dem jejunio, & usque civitatem Frangffurt & ultra magnum fecerunt nocu- mentum in dicto territorio, & in Luſatiæ territorio, usque feſtum Stanislai primo in Bohemium revenerunt. Eodem anno & æstate ſe ante civitatem Olomucenſem diverterunt, & ibi magnum fecerunt nocumentum, deinde reſcientes Silesita & Wratisla- vienſes in civitate tantum (l) habere, ab Olomucz equites ante miſerunt, & cum curribus eos equites ſuo ſexingentos ſunt inſecuti (m) , & ipſam civita- tem per Sturm lucraverunt, & captivos quingentos de Wratislavia & Sileſia captivarunt, inter quos erant quatuor conſules & - - - (n) armiger, & ipſis 300 loricas receperunt (hæc facta circa feſtum S. Jacobi & 400 equos. FRIDERICUS DE KOLOWRAT. Eodem anno 1432. tunc in castro Carlstein erat Burgravius dominus Zdeslaus miles de Burzenicz , & Gubernator caſtri erat frater ipſius Cunſo de Burzenicz, & Capitaneus ſupra gentes prædicti domini Regis Sigismundi, & ſupra gentes domini Zdeslai erat famoſus armiger de Hirzeſſihlaw. (o) Do- minusque Bridericus Kolowrat de Libstein erat eorum, videlicet regelium, & do- (i) Hane vocem paſſim adhibet author pro comitiis, ſynodo , & quandoque voce placiti, quæ hujus temporibus ſcriptoribus præſertim germanis uſitatiſſima. (k) Ita per ſyncopen paſſim Brandeburg in vetuſtioribus noſtris contractum legitur. (l) Berghauerus in margine: Forte: præsidium. (m) Berghauerus in margine: Non est bonus ſenſus. (n) Idem hunc hiatum ſupplet per vócem: Neſpor. (o) Item in caſtro Carlstein præter Burggravium etiam Gubernatorem & Capitaneum ſeu belliducem, alibi etiam Sub-Burgravius legitur. Errarunt ergo noſtri qui Burggraviis Carlsteinensibus etiam militiæ Præfecturam confignant ; quod autem uniuscujusque proprium fuerit munus, definere perarduum. Hujus ſumme memorandi caſtri conſpectum ſecundum duplicem aut etiam quadruplicem plagam, qui nobis præ manibus eſt, excuſum dabimus in Annal. Hayecianis.

Strana 173
BARTOSSIE. 173 domini Zdeslai capitalis inimicus , nec cum ipſis treugas pacis quovis modo habere voluit , contigitque feria 3. eodem anno in octava Annunciationis Beatæ MARIÆ Virginis, quod dictus Eridericus in curru perrexit Pragam, habens ſecum equites circa quinquaginta. Tandem prædictæ gentes de Carlſtein eorum equites 56 , & peditum 60 , ultra citra, contra ipſum pro- ceſſerunt , & ipſe Fridericus hoc præſciens ad equum ſedit, & (p) met quin- tus ad unam partem , & quidem ipſius ſervitores, ut dicebatur , Jounnes Swamberg, & Stiepunko vel Simonek eorum quatuor ad aliam partem ſupra montes evaſerunt , aliique ipſius familiares equites & pedites ſe oppoſue- runt , ſe defendere volentes. Et cum equites de Carlstein in eos hoſtiliter irruerunt , ipſi fugam dederunt , & in villa Chruſtenicz mixtim cucurrerunt, & ibi eorum aliquot dehaſtarunt, sicque eorum duos interfecerunt, & 41. captivarunt , & triginta novem (q) equites cum ſellis , & decem bonas lo- ricas receperunt, & 23. baliſtas, & currum panno rubeo contectum, & quatuor equos in curru. Sic cum dicta victoria in Carlstein revenerunt. Captivi vero erant principales: Hugwicz, Stegar, Pinta, Ottik, Zbramyr, Slechta, Lantfrid, & alii usque ad numerum prædictum. Eodem anno 1432. feria 2. ante S. Urbuni ſex diebus Fridericus, & Hanus de Libſtein Kolowrat frater ſuus, patruelis Beneſſius Swinic, & dominus de Petrzpurg congregati cum equestribus & peditibus eorum trecentis & ultra in villis Novidwur, Kramy, Ketczicze, & aliis tribus villis pecudes & pecora abegerunt , qui villani & pauperes homines eos inſecuti fuerunt, & ipſi in ſilvis clam pedeſtres conſerviverunt (r) & cum iſti pauperes homi- nes propter eorum bona, & res ad eos venerunt, ipsi pedestres, & eque- ſtres in eos irruerunt, & eorum 10. & ultra occiderunt , & multos gravi- ter vulneraverunt , & ſecum captivos ultra 30. adduxerunt. Doleat nunc omnipotens Deus de tali abominabili injuria (s), & in ævum. (t) Eodem anno mortuus est dictus Fridericus Kolowrat de Liebstein in castro Libſtein feria 4. poſt Margarethæ, & reliquit quinquaginta & ultra captivos villanos , & alios , quos captivaverat minus juſte in turbis, & truncis gra- viter tentos; oret pro anima ſua quis vult. Y 3 Eo- (p) Ignota manus præmiſit : Ipſe. Sed paſſim author noſter vocabulum met ſine adjecto pro- nomine adhibet. (q) Veroſimillime desideratur: Equos, videlicet: Equos equites ut ſæpe his vocibus utitur author , perinde Reut-Pferde ſeu equos ſellarios intendens. (r) Recentior manus correxit: Conſederunt. (s) Deſideratur: Nunc. (t) Boleluz. kius in margine«: Non eſt hæc blaſphemia , ſed modus loquendi ex miſerationis erga pauperes affectu. Imo Idiotiſmus eſt Bohemicus: Nam verbum doleo non raro pro miſereor adhibetur.

Strana 174
174 CHRONICON Eodem anno poſt feſtum Stanislai prædictæ ſectæ Procopii presbyteri majoris Taborienſium, & minoris Procopii Orphanorum ſe in Sileſiam diverte- runt, & deinde in Ungariam & ſic circa feſtum S. Joannis civitatem Trnava lucraverunt. (u) Hoſtiliter ſucceſſive ad annale forum , ac ſi mercatores eſſent in civitatem venerunt , & cum eorum exercitus prope civitatem ad- venit , ex tunc iſti , qui quaſi mercatores diverſi in civitatem Trnava vene- rant ſentientes ſuos complices jam circa civitatem in nocte eſſe ad val- vas (x) , concurrerunt , & valvas duas effregerunt , & ſuos in civitatem im- miſerunt , & ipſam civitatem obſederunt. (y) Eodem anno circa feſtum S. Joannis Wiglephiſtæ quidam de Moravia, per tradimentum cujusdam converſi dicti monaſterii Hradiſtie prope Olomucz, ipſum monasterium hostiliter lucraverunt. (z) AQUA MAGNA, PONS PRAGENSIS RUPTUS. Eodem anno in æstate (quæ æstas fuit multum gravis, quia a festo S. Georgii non pluit niſi ſemel ſatis modicum usque Dominicam, quæ ceci- derat in illam ſyllabam: Fus (a)) ſabbato ante prædictam Dominicam hora quaſi (u) Boleluzkius in margine: Nihil de his Hagek. (x) Id est: Portus civitatis. (y) Bo- leluzkius in margine: Notu ſtratagema. (z) Idem in margine: Impius laicus mona- ſterium Hradiſſtenſe tradit Taboritis. Laudat hune locum Balbin. c. 1. p. 477. (a) Idem in margine: Ex Ciſio Jano ſolet author dies annotare. Idem Admodum R. P. Athanaſius ſupra laudatus me docuit , ſine librorum præſidio has animadverſiones in æſtivis accurantem, his vocibus Ciſio Jano non conotari authorem aliquem , ſed ru- des verſus pridem a Weleslavino prolatos , qui præcipuas feſtivitates cujuslibet menſis per annum ſaltem prima ſyllaba denotant. Quorum verſuum initium cum fit Ciſio Janus ii paſſim per ſynecdochen ita a gente noſtra appellati ſunt. Verſus hos ſat ve- tuſtos eſſe author noſter teſtimonio eſt, qui percrebro dies ex illis adnotat. Ut au- tem lector cognoſcat , quos menſes aut dies noſter author intenderit , dignum duximus iſthic verſus hos ex Weleslavini Calendario exſcribere, vel eo maxime quod Welesla- vini opus Boemico idiomate conſcriptum vix quidem exteris cognitum fit. Corre- ſpondent autem ſemper duo carmina uni menſi , & quælibet ſyllaba per ordinem de- notat diem primum , ſecundum , tertium , quartum &c. ſunt vero ſequentes. JANUARIUS Id eſt: 1.2.3. 4. 5. 6.7. 8.9. 10. 11.12. 13. 14.15. 16. 17. (Ciſio Janus Epi ſibi vendicat Oct. Feli. Mar. Ant. (18.19. 20. 21. 22.23.24. 25. 26. 27.28:29. 30.31. (PrisCa. Fab. Agn. Vincenti Paul. Pol. nobile lumen. 1. Ci Circumciſio. 6. Epiphania. 13. Octava Epiphunia. 14. Felieis. 16. Murcelli. 17. Antonii. 18. Priſcæ. 19. Canuti. 20. Fabiani & Sebaſtia- ni. 21. Agnetis. 22. Vincentii. 25. Converſio S. Pauli. 26. Polycar- pis Sc. FE-

Strana 175
BARTOSSII. 175 quaſi 24. cœpit pluere , & pluebat quotidie usque feria 3. ipſo die Mariæ Magdalenæ , & ſic feria 2. in vigilia S. Magdalenæ in nocte , & feria 3. ipſo die SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DECEMBER AUGUSTUS MARTIUS APRILIS MAJUS JUNIUS JULIUS (Bri. Pur. Bafil.* Ag. Dor. Febru. Ap. Scholastica. Valent. FEBRUARIUS (Jul. Con, junge tunc Petrum. Mathiam inde Lege : Blaſi. (Martius Translatio' decoratur Gregori. Long, Cyr. (Gertrud. Alban. Bene. juncta Maria genitrice Id eſt: S. Wenceslai. (April in Ambroſii feſtis ovat , atque Tiburti. (Et Valer. ſanctique Geor. Marcique Vitalis (Phil. Sig. Crux. Gott. Flor. Joan. Stanis. Epi. Ne. Ser. & Soph. (Majus in hac ſerie tenet Urban. in pede Cris. Pan. (Nic. Marcelle. Boni. dat Jun. Primi. Ba. Cirini. (Viteque. Mar. Prothus. Al. ſancti Joan. Dorle Pe. Paule. (Jul. Proces. Proco. Hus. Bil. Chili. Fra. Bene. Margar. Apost. Al. (Arnolphus , Prax. Mag. Ap. Chriſt. Jacobique. Sim. Abdon. Is eſt Joannes Huſs Hæreticus Conſtantiæ 1415. crematus , quem hodiedum etiam Hæretici in ſuis Calendariis ad hunc diem conſervant. (Petr. Steph. Steph. Prot. Syxt. Do. Cyr. Ro. Lau. Tybur. Hyp. Euſ. (Sumptio, Agapiti, Timo. Bartholo. Ruff. Aug. Col. Aucti. o Id est Aſſumtio B. M. V. (Ægidium. Sep. habet Nat. Gorgon. Proth. Jaci. Crux. Nie. (Lud. Lambertique. Matth. Mauritius , & Da. Wen. Mich. Hier. (Remique. Franciſeus. Marcus. Di. Ger. Arteque Calixt. (Galle. Lucas. Vend. Se. Seve. Criſpini. Simonis. Quint. (Omne. Novembre Leon. Qua. Thi. Lud. Mart. Fra. Briccius Oth. (Poſt hæc Eliſa Ce. Cle, Cris. Catharina Sat. And. (December Barba. Nicol. Concept. & alma Lucia. (Sanctus & inde Thomas, modo Nat. Steph. Jo. Pu. Thoma. Syl. E quibus conjicias verſus hos haud antiquiores eſſe ætate Bartoſſii , cuin memoria Joannis Huſs inſerta ſit , niſi fortaſſe dicamus nomen id a poſteriore alterius loco in- truſum , cum in quibusdam ſæculi XVII. impreſſis libris nomen Huſſi abſit , quod ta- men a poſterioribus Catholicis ſacris addictis factum opinor. Calendarium ſæculo cumprimis XV. magnum uſum habuit inter homines patrios , ex cujus lege etiam Continuator Beneſſii nusquai antehac editus dies adnotat. Exſtant pluria Calendaria Pragæ excuſa quæ itidem ex dierum ſerie hos verſus recitant , Lupaciusque in ſuis Ephemerydibus ſupra in margine cuivis die i congruam ſyllabam adſcripſit , adeo ut mos hic paſſim usque ad Ferdinandi II. Imperium perſtiterit. Magnam vero Calen- darium hoc utilitatem in hiſtoria patria præſtare poteſt, ex quo ſingulas anni feſtivita- tes ex vetere illo Calendarii ritu cognoſcere licet. Denique cum prædicti verſus nu- ſpiam ſyllabam FUS proferant, clarum fit mendum eſſe in omnibus tribus Mſſ. & legendum eſſe HUS quod habetur primo carmine Julii , & reſpondet ſextæ diei Julii; quæ eſt octava SS, Petri & Pauli Apoſtolorum, qua die Huſſus Conſtantiæ com- buſtus eſt decreto ſacræ ſynodi.

Strana 176
176 CHRONICON die fuit tanta inundatio aquarum , ſicque tantam veteres ſenes , & decrepi- ti homines utriusque ſexus non recordabantur , ſicque multas villas , oppi- da, molendina, fænum, frumenta meſſa, acervos bladorum & fœni aqua receperat , & de diverſis rivis , rivulis, fluminibus in tantum aqua excrevit, ſicque per nimiam obſtructionem lignorum, domorum, fœni, bladorum, quaſi Pragenſis pontis de curſus aquarum fuit obſtructus , ſicque quaſi per totam civitatem antiquam Pragenſem, præſertim in platea communi circa mediaſtinum , & per alios vicos & plateas grandis aqua fluebat, & magnum damnum in celariis , in pontibus diverſis fecit , & ultimo propter dictam obſtructionem pontis quatuor teſtudines , & tres ſtubæ ſeu ſuſtentacula pon- tis lapidei Prugenſis ſunt ruptæ , & evulſæ (b) , et ſic illa aqua per pontem tenta, rupto ponte per vehementem deſcenſum ſuum recepit, et destruxit omnia molendina in civitate Pragenſi, quæ fluvium Moldavam adjacebant, præter duo , quæ etiam ſatis deſtructa fuerant , et ſurſum per aliquot mil- liaria , ſicque panis erat in civitate Pragenſi multum caro in foro , qui prius erat pro duobus nummis , tunc erat vix pro uno groſſo , et multi homi- nes per Bohemiam tunc per nimiam inundationem diverſarum aquarum ſunt ſubmerſi: quæ (c) cum oppidis villis et domibus et integris molendinis ho- mines et res et ſubſtantiam eorum aqua ex improviſo et vehementer rece- pit, ſicque multus fletus erat in Bohemia, Miſnæ in Drazdan, et alibi juxta rivos et flumina. Tunc etiam ſecta Orphanorum eadem æstate circumvalla- verunt castrum Potstein, et secundum Friczstein, et tertium Perkam. (d) No- no die poſt feſtum ſancti Jacobi. Caſtrum vero Freyſtcin (e) cito cum eis concordavit. Iſta vero duo caſtra ſe defendebant usque festum S. Dorotheæ ad alium annum , et demum concordaverunt. REX SIGISMUNDUS AD CORONATIONEM. Eodem anno 1432. Sereniſſimus Princeps et Dominus Dominus Si- gismundus Romanorum, Ungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ, &c. Rex felicis recordationis Caroli Romanorum Imperatoris filius in vere ſe in Me- diolanum transtulit, deinde eadem astate in civitatem Placentiam pervenit, et ibi aliquot ſeptimanis ex cauſis rationabilibus permanſit , et deinde in ci- vitatem Parmam pervenit, et iter faciendo verſus Romam pro corona ſacri Ro- (b) Boleluzkius in margine: Nihil iterum Hagek. (c) Berghauerus loco quæ substituit: Nam. (d) Mſ Peſſinæ: Peckam. (e) Veroſimillime idem caſtrum eſt, quod mox appellatum Friczſtein.

Strana 177
BARTOSSII. Romani Imperii ultima laborando. (f) Eodem anno proclamari conſilium ſacrum univerſale in civitate Bafilienſi dicta Pazel ſuo & ſancti Patris Eugenii tunc Papæ quarti nominibus procuravit celebrandum ad univerſarum per- ſonarum ſpiritualium & ſæcularium totius Chriſtianitatis reformatio- nem. (g) Eodem anno & æſtate prædictus Dominus Rex in feſto S. Johannis Baptiſtæ & circa in civitatem Lucam Tuſskaniæ pervenit. Iter prædictum fa- ciendo , & ante prædictam civitatem contra Florentinos , & in ipforum gen- tibus quendam conflictum fecit, & eſt lucratus; qui (b) dictorum Florentina- rum ad 400. ſunt captivati , & nece proſtrati. Deinde proceſſit ad civita- tem Genecz (i) , & gentes nonnullæ Regis Arraguniæ , & Ducis Mediolanenſis, & de Janua ipſum Regem in dicto itinere fideliter adjutabant, & una cum eo iter faciebant verſus Romam pro diademate Imperiali ſuſcipiendo. Prædictum vero conſilium Baſilienſe (cujus directores erant dominus Julianus ſacri Palatii Apoſtolici , & domini Eugenii Papæ legatus , & Illuſtris Princeps & Dux Wilhelmus Buvuriæ, qui locum tunc Regis Sigismundi tenuit) incœptum fuit anno prædicto 1432. circa Aſſumtionem Beatæ MARIÆ Virginis, in quo erant : Archi-Epiſcopus Mediolanenſis , Archi-Epiſcopus de Anglia , & quinque Cardinales , & magna congregatio Archi-Epiſcoporum, ſpiritualium Epiſcoporum , doctorum , & Principum ſæcularium &c. Eadem æſtate circa feſtum S. Wenceslai Marchio Miſnenſis cum ſuo Marchionatu & Saxonum fecit treugas pacis cum Pragenſibus, Taborienfibus, Orphanis , & eorum ſectis ad duos annos, pro quo dedit eis 9. millia flore- norum. (k) Item Duces Sleſiæ & Sleſitæ idem fecerunt , & dederunt eis pro dictis treugis 1600. ſſz. gr. (l) Eodem anno 1432. in quatuor temporibus feria 5. ante S. Wenceslai dimiſſi ſunt captivi hinc inde Domini Hanuſſii, domini Friderici jam mor- tui, & de bonis Slapi, per arbitrium judicum per Pragenſes , Taborienſes , & Orphanos conſtitutos. (m) Eodem anno feria 2. in vigilia ſanctorum Simonis & Jud� Apoſtolo- rum Przibiko de Klenowy (n) , qui tunc civitatem Mizam tenuit, Jounnes Zmrz- Z lik 177 (f) Id eſt: Extrema quæque tentando, omnes vires intendendo. (g) Boleluzkius in margine ad- jicit: Quam honorifice de Sigismundo, de Concilio, & Papa loquitur. (b) Exiſti- mo ſubſtituendum: Quod. (i) Id eſt: Genuam. (k) Boleluzkius in margine: Vide potentiam Bohemorum Hæreticorum. (1) Id eſt: Mille ſexcentas ſexagenas groſ- ſorum Pragenſium , quod valore æquabat facile 24. millia florenorum. (m) Id eſt: Ex arbitrio judicum per Pragenſes constitutorum. (n) Ego eundem Przibikonem de Kle-

Strana 178
178 CHRONICON lik Swoysside (o), Zahradka, qui tune Wilstein & Rokyczun tenebat, & gentes domini Moinhardi de Nova-Domo, & de Harawicz, de Sicca, de Glattoviu, & de Domuzliez circumvallaverunt caſtrum Lopata , in quo ex ſenioribus erat Przibiko de Zaſunicz, Liczko mugnus , & quidam dictus Slechta de Wilharticz. Sed caſtrum Wilharticz tunc tenuit dominus Meinhardus ſupra ſcriptus, ca- strum vero Lopata tunc tenuit Habardus dictus Loputu, qui ipſum caſtrum defenderunt usque annum 1433. usque feſtum S. Dorotheæ. Et diutius præ fame & ſiti in dicto caſtro ſe defendere non valentes ipſum caſtrum ſoli (p) incenderunt, & , quo quis potuit, tranſiverunt, iſti vero ante caſtrum ja- centes ipſum caſtrum ruperunt, & destruxerunt. Eodem anno 1432. ſabbato in feſto S. Nicolai dominus Wilhelmus Koſt- ka, Beneſſius de Mokrowus, Pragenſes Magiſtri, Rokyczuna, & Englis, & alii ſacerdotes ex parte Pragenſium , & Taborienſium & Orphunorum de Praga Bafi- leam dictam Pazl ad concilium generale equitaverunt, & cum eis Dominus Zdeslaus Tluxa de Burzenicz tunc Burgravius in Carlſtein ratione ſalvi con- * ductus eorum Wiglephiſtarum. Item eodem anno ante Nativitatem Domini in Mete (q) fuit etiam magna aqua in fluminibus, ſed non tanta quanta erat prius. Eodem anno ante Nativitatem Domini prope factum est conflic- tum (r) inter quosdam Taborienſes, quorum fuerunt ultra duo millia, & gentes Ducia Auſtriæ prope Znoymo, ubi dicebatur, quod ex utraque parte fuerint ultra quingenti interfecti, ſed plus Taborienſum, quam Auſtralium, & receperunt Taborienſes ultra ducentos equos equites. (s) Dominus Kra- gierz, & Puchomerz, & Taborienſes ipſis Auſtrulibus 11. pixides ſeu bombardas dictas Huſnicze (t), & nocte adveniente Taborienſes receſſerunt. Australes vero eos inſequebantur usque ad craſtinum ad veſperas , & non voluerunt eos inveſtigare. Anno 1433. a Circumciſione Domini usque feſtum Valentini erant tantæ nives , communiter hominibus usque pudibunda (u) , & tantum frigus & gelua ; ſicque præ frigore homines in viis diverſis moriebantur. Eo- Klenowy ſuſpicor eſſe, a quo etiam ſupereſſe Mſ. quodpiam hiſtoricum memorat Bal- binus, & qui veroſimillime eain Pulkavæ hiſtoriam, quam Menkenius & Ludovigius publicarunt , multis adjectis dilucidavit , de quo copioſius egimus in Prodromo noſtro p. 190. (o) Boleluzkius in margine: Joannes Smrzlik de Swoyſſin. (p) Idiotiſmus Boemicus, id eſt: Ipſi. (q) Exiſtimo vernaculum eſſe vocabulum, & fignificare ma- tutinum, ita ut ſaera nocte id accidiſſe videatur, qua ante duodecimam noctis matu- (s) tinum dici ſolet. (r) Sæpe neutro genere hanc vocem adhibet author noster. Boleluzkius in margine: Gizony Konie, hoc est equos sellarios. (t) recentior ma- (u) Eadem manus ſupplet: Pertingebant. nus ſupplet : Acceperunt.

Strana 179
BARTOSSII. 179 Eodem anno Pardus Capitaneus presbyteri Procopii & Taborienſium in campis perſeverantium, eorum equitum, ut dicebatur, ſeptingentos, & peditum 7. vel 8. millia , & currus 300. ultra citra habentes ſe in Ungariam in territorium ſive diſtrictum. Spiſs transtulerunt, & ibi oppida, & villas ſolemnes cireum Gremnicz expugnaverunt , & magnam prædam receperunt, & ad feſtum Corporis CHRISTI in Bohemiam revenerunt. Eodem anno in feſto Stanislai & circa revenerunt ſupra ſcripti amba- fiatores, qui in Baſileam ad concilium generale equitaverunt, & cum eis presbyter Procopius Raſus, qui etiam ad hoc concilium cum prædictis amba- ſiatoribus equitaverunt, revenerunt, & cum ipſis ab eodem conſilio Baſi- lienſium ſolemnes ambaſiatores: videlicet magna Constantia (x), & de Au- ſpurk (y) Epiſcopi , & quidam tertius ſolemnis auditor ſacri Palatii Apoſto- lici, & dominus Egidius magnus Doctor Puriſienſium, & dominus decanus Ratisbonenſis , & alii adhuc tres Doctores , & Conſiliarii plurimorum Prin- cipum ad Bohemiæ , & Moraviæ Barones , milites, terrigenas, civitates, & communitates, & ipſa ſeptimana poſt feſtum S. Viti fuit magna congrega- tio terrigenarum prædictarum, & magna audientia Pragæ in Collegio (z), & diſputationes ex utraque parte ſupra quatuor articulis , pro quibus Boc- mi & Moravi instabant per Magiſtros, & Sacerdotes eorum ex una, & dic- tos Epiſcopos & Doctores ambaſiatores ſacri conſilii Bufilienſis parte ex al- tera , imo - - - & ſupra aliis 28. articulis, in quibus dicti Boemi, quidam & Moravi cum ipſo conſilio & Epiſcopis & Doctoribus ſupra ſcriptis diſ- cordabant , & ſic ipſe concurſus & diſputationes a feſto S. Viti usque feſtum S. Procopii continuabatur. Sed proh dolor! nihil finaliter concluſerunt, ſolum quod dicti Bohemi, & Moravi tres ex ſuis videlicet Magiſtrum Proco- pium de Plzna , dominum Murtinum dictum Lupacz presbyterum ſimplicem, & Mathiam dictum Lauda de Piska cum dictis Epiſcopis & ambaſiatoribus ad conſilium prædictum feria 2. ante Margarethæ , direxerunt. Eodem anno in vigilia Sophi� ipſo die feria 5. Aſcenſio wis Domini Dominus Rex Sigismundus ſupra & infra ſcriptus urbem Romanum equitavit, qui cum magna ſolemnitate per Dominum Eugenium Papam , & per Romu- nos tanquam Rex Romanorum eſt ſuſceptus ſole tertio die geminorum, luna vero in cauda piſcium. Z 2 Rex (x) Author omni loco maguam Constantiam appellat ad distinctionem alterius. Fuit vero tum juxta Buccelinum Epiſcopus Otto Marchio de Roettelen & Hohenberg Vir præ- ſtantiſſimus ut is loquitur. (y) Is juxta eandem Buccelinum fuit Petrus in Schawen- burg. (z) Id paſſim ad distinctionem aliorum Collegiorum Pragensium postea magnum denique Carolinum ſolebat appellari.

Strana 180
CHRONICON REX SIGISMUNDUS CORONATUR IN IMPERIUM. Item eodem anno 1433. ipſo die ſancti SPIRITUS pridie ante fe- ſtum S. Urbani in illa ſyllaba NET (a) die &c. menſis Maji, tunc ipſo die ſol erat in ſigno geminorum 13. die , & luna in leone in capite ejus , vi- delicet proximo die Invictiſſimus Princeps & Dominus Dominus Sigismun- dus Dei gratia Romanorum Imperator ſemper Auguſtus ac Ungariæ, Bohe- miæ, Dalmatiæ & Croatiæ &c. Rex per Sanctiſſimum in Chriſto Patrem & Do- minum Dominum Eugenium quartum ſacroſanctæ ac Univerſalis Eccleſix Ro- manæ militantis ſummum Pontificem (b) cum magna ſolemnitate, Miſſa prius per eundem Dominum Papam decantata, adhibitis ad hoc omnibus ceremoniis , quæ de jure vel conſuetudine adhiberi debuerunt diademate Imperiali in Eccleſia S. Petri ante altare ſancti Mauritii in IMPERATOREM ROMANUM , & totius Chriſtianitatis Dominum coronatus eſt. (c) Eun- dem per porrectionem & ſumptionem Dominici Corporis ad bona ſpiritua- lia & temporalia excercenda confirmando. Deindeque ipſi Domini , Pa- pa , & Imperator ſe concorditer & multum amicabiliter tractaverunt , qui- bus ambobus in regimine ipſorum erga eorum ſubditos altiſſimus det pro- fectum nunc & in ævum. Eodem anno feria 4. poſt S. Viti hora quaſi vigeſima prima ſol ec- clipſabatur per totale ſuum corpus , & eadem ſeptimana , & poſt duas heb- domadas erant magnæ inundationes aquarum, ſicque ipſo tempore a feſto MARIÆ Magnæ (d) usque feſtum ſanctæ Margaretæ de anno 1433. erant ſexies inundationes magnæ aquarum , quæ in blotis (e) & ſegitibus & mo- lendinis , & pratis magnum nocumentum fecerunt, prout etiam ſuperius continetur. Item Sigismundus Imperator poſt ſuam coronationem initium tale fecit ſuarum literarum: 180 Si- (a) Scilicet 24. Maji. Sic vero verſus: Majus in hac ſerie te-net. &c. (b) Boleluzkius in margine : Vide ſcriptoris fidem & pietatem. (c) De hac Sigismundi coronatione ac præcipue ejus circumſtantiis altum apud domesticos silentium, rarior etiam apud exte- ros memoria, paſſim in recenſendis actis Concilii Basileensis distentos. (d) Id eſt: A feſto Annunciationis B. V. M. quæ ob myſterium INCARNATI VERBI Magna Mater dicebatur hoc ævo. (e) Boemico -Latinum vocabulum: Blot idem eft quod ſepimentum , repagulum , & quandoque murus e limo & lapide compactus. Mſ. Peſſinæ legit: Blottis. Niſi fortaſſis ſcribendum erat: Bladis.

Strana 181
BARTOSSII. Sigismundus Dei gratia Romanorum Imperator ſemper Au- guſtus, ac Ungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex no- tum facimus &c. finem vero talem : datum Romæ feria &c. Regno- rum anno Ungariæ 47. Romanorum 23. Bohemiæ 13. & Imperii primo. 181 CZAPKO PEREXIT POLONIAM. Eodem anno 1433. Czapko ſupra ſcriptus Capitaneus ſectæ Orpha- norum in campis continue perſeverantium una cum ipſa ſecta, ut dicebatur ſeptingentis ultra citra equitum, & 7. vel 8000. peditum, & cum 350 curribus tempore Maji ſe in Polonium in adjutorium Regi Poloniæ contra Cru- ciferos Prutenos tranſtulerunt, & præcipue circa feſtum ſancti Georgii , ibique quaſi tota æſtate continuaverunt, & magnum nocumentum Prutenis fece- runt una cum gentibus Gagalonis (f ) Regis Poloniæ , & reverſi ſunt in Boe- miam circa feſtum S. Galli cum gaudio & lxtitia prout &c. inferius patebit. DE CIRCUMVALLATIONE PLZNÆ. Eodem anno 1433. Presbyter Bedrzych, & Pardus Capitanei ſectæ presbyteri Procopii Raſi ut dicebatur 700. ultra citra equitum, & 6. vel 7000. millia peditum, cum 300. ultra citra curribus ſe ante civitatem Plſnam in villa Skornani (g) feria 3. post festum ſancta Margaretæ hoftiliter locaverunt, & castra contra eandem civitatem metaverunt, ipſam lucrare conantes, & deinde circumvallaverunt ab utraque parte, & hoc erat in craſtino festi ſanctæ Margaretæ, quia tunc erat feſtum ſanctæ Margaretæ feria 2. Eodem anno feria 2. in octava Marguretæ in illa ſyllaba SUS (b) obiit ſtrenuus miles Dominus Zdeslaus Tluxa de Burzeniz Burgravius in caſtro Carl- ſtein, & ſepultus eſt in Eccleſia ſancti Palmacii ſub eodem cuſtro in crastino ſolemniter. RZITKA IN BAVARIAM. Eodem anno 1433. illa ſeptimana ante feſtum S. Wenceslui Pardus Ca- pitaneus ſectæ Taborienſium ante Plſnam jacentium, & caſtra metantium, & Joannes Rzitka tunc Capitaneus in Domazlicz, ut communiter veridice dice- Z 3 ba- (f ) Is fuit Wladislaus III. Jagello , qui Lithuaniam Poloniæ univit , & cujus ſtirps poſtmo- dum ad annum 1574. perduravit. (g) Eadem & hodie villa eſt ad ipſam Plſnam paſſim Skurnian nomen ferens. (h) Mendum est, legendum PHUS, & est secundi verſus in Julio primum vocabulum ARNOLPHUS, reſpondetque phus 20. Julii,

Strana 182
182 batur , cum quadringentis & ultra equitibus , & cum mille quadringentis (i) peditibus ſe in Bavarium transtulerunt verſus Cubam, & magnam ſummam pecorum receperant, & aliarum rerum. Tandem (k) continue eos ſunt inſecuti cum peditibus & equitibus , & conſlictum ſimul inierunt , & ultimo Teutonici vicerunt , ſicque ex Bohemis , ut communiter dicebatur , vix equi- tum 30. & peditum centum ſunt reverſi. Pardus vero & Joannes Rzitka (l) ab ipſis fugierunt (m), & Pardus reverſus ante Plſnam eadem septimana est a ſuis complicibus captus , & vinctus , & Dominus & presbyter Procopius tunc a quodam Ribaldo dicto Twaroch fuit ad caput cum ſede ſeu ſcabello gravi- ter vulneratus, & captus, ſed (n) paucos dies liberatus. Eodem anno Imperator Sigismundus in feſto S. Wenceslai de Roma in Baſileam ad concilium venit. Eodem anno & tempore ante & poſt festum S. Wenceslai apparuit per multos dies ſero (o) , & noctes cometa cum cauda ſupra protenſa verſus occidentem , ut ſperatur ſupra metas Franciæ , & Angliæ (p) , & modico poſt eodem anno erat peſtilentia magna Praga, & in Boemia. Eodem anno feria 2. poſt S. Wenceslai obiit Dominus Joannes de Li- ten , & ibidem in Eccleſia ſepultus eſt. Eodem anno obiit Domina Margaretha contoralis Prziechonis Hrziczo- nis de Skrzipiel, & ſoror germana B. (q) ſabbatho ante Galli, & ſepulta in Eccleſia Przibram. Orate Deum pro ea , & omnipotens miſereatur Deus animæ ſuæ in æternum. CHRONICON REVENIT CZAPKO DE POLONIA. Eodem anno 1433. illa ſeptimana in qua erat feſtum Galli revenit Czapko Capitaneus Orphunorum una cum ipſis Orphanis de Polonia & de Prufia. REVENERUNT AMBASIATORES: DOMINUS EPISCOPUS ET ALII DE BASILEA. Eodem anno circa feſtum S. Lucæ Evangeliſtæ dicti Ambaſiatores: Magister Procopius de Plſna presbyter, Martinus dictus Lupacz, & Mathius de Pies- (i) Ignota manus correxit: Quingentis. (k) Eadem manus voci tandem substituit: Teuto- nici. (l) Id eſt homine: Nauci, obſcuro, ſtupido. (m) Quanta damna monaſterio Waldſaſſenſi in hoc reditu Bohemi intulerint querule refert Otto in Chron. Waldſaſ- ſenſi ab Oefelio T. I. Rer. Boic. publicato p. 75. ubi tamen præcipuum ejus exercitus Ducem Jaculko nominat. (n) Recentior manus interſeruit: Post. (o) Id est: Sub veſperem. (p) Ex his conjice , quæ fuerit ea ætate de ſitu cometæ perſuaſio. (q) Boleluzkius in margine: Bartoſskonis ſe. ſcriptoris hujus, de quo poſtea.

Strana 183
BARTOSSII. 183 Pieska de Baſileæ a conſilio generali in Boemiam una cum Epiſcopo magno (r) Conſtantiæ de limitibus Angliæ , & ſupra ſcripto Domino Auditore Joanne de Polomar , & aliis Doctoribus , & Magiſtris a dicto conſilio deſtinatis re- venerunt. (s) Item anno 1433. (1) poſt Epiphaniam Domini, ſupra ſcripti Epiſ- copus & Auditor , & cum ipſis Cunſſo & Rus de Curlſtein, & dominus Marti- nus Lupucz (u) ſine omni fine (x) de Praga in Baſileam ad Dominum Sigis- mundum Imperatorem & ad conſilium reequitaverunt. Eodem anno 1433. & tempore , quo ante Plſnam jacuerunt in quin- que campis , ſeu locis circum Plſnam, dictæ ſectæ ſuos per diviſos (y) di- ſtrictus Boemiæ deſtinaverunt, qui multoties cum curribus multis exeuntes villanis & oppidanis frumenta eorum trituraverunt, & quædam ad ſectas ipſas ante Plſnam, & quædam ad propria domicilia deduxerunt, receperunt, & abegerunt, & nocumentum mirabile per plures districtus Boemix fe- cerunt. Item anno I434. gentes Imperatoris Sigismundi, & cum ipſis Przibiko (reverſus ad Imperatorem) de Klenowy dederunt super Piſnum, ut dicebatur 700. menſuras frumentorum (z), equites, hoſtibus Wiglephiſtis ibidem jacen- tibus , & hæc feria Paſcæ in illa ſyllaba TRICE. (a) Eodem anno circa Aſcenſionis Domini videlicet Dominico ante Philippi & Jacobi Apoſtolorum nix magna bene ad unum paſſum, & in cra- ſtino feria 2. per multas provincias ſupernivit. Eodem anno poſt Philippi & Jacobi Apoſtolorum feria 4. ante Aſcen- ſionis Domini prædictus Przibiko (b) cum gentibus Imperatoris prædicti vi- de- (r) Lege : Magnæ. (s) Ad illuſtranda capita hujus legationis conſule inſignia diplomata, & literas publicas a Lunigio T. I. Codicis Diplomatici edita: ſcilicet p. 1443. & 1446. Poteſtas legatorum Conc. Baſil. ad Bohemos. pag. eadem : Bulla qua commen- datur Sigismundus Imp. Bohemis. p. 1447. declaratio articulorum. p. 1450. Propofi- tio legatorum Boh. ibid, reſponſum p. 1451. Sigismundi reſponſum p. 1454. &c. (t) Hic error in numero eſſe videtur, legendumque 1434. cum enim Ambasiatores hoc anno feſto S. Lucæ venerint in Bohemiam, non potuere redire eodem anno in Epiphania. (u) Stranskius hunc Lupacium facit Administratorem Conſiſtorii Utra- quiſtici pag. mihi 311. (x) Id eſt rebus infectis. Chronicon tamen Waldſaſſenſe ſupra laudatum p. 76. narrat : Redierunt tunc mendicantium fratres , & monaſteriorum Abbates quique reſtituti locis ſuis. (y) Fortaſſis: Diverſos. (z) Hic procul dubio deſideratur numerus equitum , Piſnenſibus in ſuppetias datus , vel deſideratur præpoſi- tio : Per. Ad hune locum provocat Balb. Epit. Rer. Boh. 1. 4. p. 483. (a) Id eſt : 30. & 31. Martii. Boleluzkius vero in margine: Flſnæ urbi obſeſſa ſuccurritur. (b) Ad hunc locum ſe rurſum revocat Ualbinus Epit. Rer. Boh. 1. 4. c. 12. p. 483.

Strana 184
184 CHRONICON delicet Zdenkone dicto Drstka tunc tenentis Tyn Horssoviensem, & Hrdonio de Dubnan tunc tenentis caſtrum Radinie, & Zbynkone de Koczowi tunc tenentis caſtrum Necztiny, & Domini de Swamberg, & Busko Czaltu tunc tenentis caſtrum Rubſtein dederunt frumenta & neceſſitates diverſas ſuper Plſnam (c) (Taborienſibus, & Orphanorum ſecta, & Pragenſibus de Majori & Nova civita- tibus circumjacentibus) ut dicebatur ad ſeptingentos Strichoncs. (d) DOMINI INTRAVERUNT MINOREM CIVITATEM PRAGENSEM. Eodem anno 1434. feria 5. ipſo die Aſcenſionis Domini Nobiles Domini: Dominus Menhardus de Nova-Domo , Dominus Hincze dictus Pta- czek de Parkſtern (e), de Lipi reſidens in Rutay, & in Polna, dominus Petrus de Junowicz reſidens in Chlumecz, dominus Wilhelmus Koſtka de Po�tupicz cum aliis terrigenis Boemiæ�, habentes 12. millia ultra citra equitum & peditum pro- bono pacis ante Prugam venerunt (f ) , deinde minorem civitatem Pragenſem intraverunt , & cives majoris civitatis Pragenſis ad eos exiverunt , & concor- diam ad ſedandum diſturbium in Regno Boemiæ fecerunt , ut ipſi hoc iidem juvarent, & pacem diſponerent. Et iſti omnes ſimul ad cives novæ civi- tatis Pragenſis deſtinaverunt, ut ipſis intranquillitates & diſturbia in regno Bohemiæ mitigare & ſedare, ac pacem diſponere juvarent contra ſectas Ta- borenſium, Orphanorum , & aliorum eorum complicum continue in campis degentium, & multa nocumenta in regno facientium. Qui cives novæ ci- vitatis Pragenſis pro eo, quia ſecum (g) in civitate tunc presbyterum Proco- pium, presbyterum Ambroſium, Andream dictum Kersky tune Capitaneum. Ta- borienſium & incolurum (h) de Paderow ſecundum Capitaneum eorundem pro- terve & ſuperbe reſponderunt , nolentes hoc idem facere , ſed quia dictis ſectis volent adhærere. Et ſic cives majoris civitatis ipſos ſtatim diffidarunt, & mox intromiſſis Dominis ad ſuam civitatem cum gentibus eorum per pontem in novam civitatem potenter & hoſtiliter irruerunt , & ſe invicem crudeliter percuſſerunt , ſic tamen quod domini & gentes ipſorum , & po- Pu- (c) Denuo Boieluzkius: Iterum Plſnæ obſeſſæ ſuccurritur. (d) Menſuræ genus, quo fru- mentum menſurari ſolet ad pondus unius centenarii comparatum, quæ ratio prope una eſt in omnibus menſuris noſtris , quæ ultimatim pondus centenarii reſpiciunt , de quo ſuo loco in Annalibus Hayecianis. Ceterum de obſidione Plſnæ ita loquitur Balbinus c. 1. p. 482. Eam nemo diligentius quam Bartholomæus Drahonicius, qui eam vidébat e proximo, deſcripſit. (e) Lege: Pirkſtein. Mſ. Peſhina. (f) Boleluzkius in mar- gine : Per hanc ligam Baronum & Pragenſium Orphani recæſi, & pax data patriæ, (g) Berghauerus in margine: Addit Peſsina: habebant. (h) Berghauerus corrigit: Nicolaum.

Strana 185
BARTOSSII. 185 pulus Majoris civitatis novo civitatenſes vicerunt , & quosdam interfece- runt , & quidam cum dictis Procopio presbytero , & præſcriptis , quo quis ſcivit , de civitate nova fugierunt , reliquos vero captivaverunt , & multa bona de dicta civitate in majorem civitatem & gentes duorum prædictorum receperunt, & exduxerunt. In craſtino vero feria 6. hora quaſi ſexta præ- dicti domini Barones cum ipſorum gentibus de civitate prædicta ad campos exiverunt , prius tamen dictam novam civitatem civitati majori ad obedien- tiam deducentes. (i) Hæc enim facta ſunt in illa ſyllaba JO HAN. (k) STA-NIS. Anno eodem 1434. ſabbato ipſo die ſancti Stanislai prædictæ ſectæ Taborienſium & Orphanorum auditis, quæ facta ſunt de civitate Pragenſi cum ipſorum complicibus videlicet Zatenſibus , Weronenſibus , & aliis quartis civi- tatum (l) quæ ad circumvallationem Plſnenſem expediverant, concrematis ca- ſtrum (m) ſepis (n) domibus , quæ circum metaverant , & in eisdem multos infirmos vulneratos, ſimiliter qui cum ipſis ibidem jacuerunt , concrema- verunt , & deinde ipſo mane cum magna confuſione receſſerunt verſus Ho- ſtomnicz, & deinde ad Przibram, & deinde versus Tabor. (o) In prædicta vero circumvallatione (p) Plſnæ erant nobiles Domini: Dominus Wilhelmus de Rizmberg, Aleſs de Sſwihov, dominus Bertolt Rizmberg residens in Dolan, Hadko dictus de Gutta (q), de Duban, Lwiko de Rowny. Judex vero tunc Plſ- nonſis erat Wenceslaus Ditliconis. Conſules Johanko , & quidam dictus Naroz- nik, Coranda. Prædictique & alii homines militaris ſtatus , cum ipſis Judex, conſules , & cives defenderunt ſe viriliter , ac audacter 43. - - - ſeptima- nis continue, minus tribus diebus. Eodem anno feria 3. poſt Stanislai fuit infirmus Magister Joannes Rokyczan Prædicator Eccleſiæ ſanctæ MARIÆ ante lætam curiam Pragen- ſem (r) & plebanus intruſus, & magnus Wiglephiſta, qui in conſilio Bafilienſi A a præ- (i) Balbin. Epit. Rer. Boh. l. 4. c. 484, dicit e manibus hæreticorum ereptam urbem , & in margine citat Bartoſſium. (k) Mſ. Peſſinæ : LAM. ſed minus recte, verſus enim Ciſto Janus habent: Phil. Sig. Crux. Gott. Flor. Joan. Stanis. quod factum est 6. 7. 8.9. Maji. (l) Id eſt: Quatuor civitatibus. (m) Manus aliena correxit : Caſtris. (n) Author noſter ſæpe hanc vocem neutro genere ſepum pro ſeps adhibet. (o) Bo- leluzkius in margine: Cur liberata Plſna. (p) Supple: Præſidiarii. (q) Boleluz- kius in margine: Swihowsky defenderunt Plſnam item Gurtenstein. (r) Boemico sermo- ne pereloquentem fuiſſe Rokyezanam prodit una alterave ejus oratio jam annos abhinc aliquot a me lecta. Mſſ. ipſius ſermones exſtare inter inſignem apparatum manu- ſeriptorum Perilluſtris Domini Fr. Ant. de Nell , docuit is me nuper communicato benevole Bibliothecæ ſuæ catalogo , ultroque oblata facultate expoſcendi , ſi quid ad illuſtrandam Bohemiæ hiſtoriam ex iis facere comperero. Qua voluntate utinam fint omnes patriæ noſtræ concives.

Strana 186
186 prædicto ipſum articulum communionis ſub utraque ſpecie Corporis Domi- nici populo ſæculari affirmabat, defendebat, & in probatione stabat per ſcripturas, quæ pro internetione (s) ſua probanda allegare ſibi videbatur. CHRONICON CIRCUMVALLATIO BOROTIN. Eodem die Taborienſes de civitate Tabor fortalicium domini Nicolai de Borotin (t) circumvallaverunt, deinde mox non lucrato receſſerunt. Eodem anno 1434. feria 3. ipſo die S. Urbani gentes Dominorum Ulrici de Roſenberg, Joannis de Rabie, & domini Menhart de Nova-Domo ante Pragum erant, & dominus Joannes de Sſwamberg, Zdenko Drftka, dominus Alſſo de Zyeberk , & de diſtrictu Plſnens habentes ſexingentos equites , & de- cem millia ultra citra peditum in adjutorium antiquæ civitatis Pragenſis , & dominis Menhardo, & Ptaczkoni ſupra ſcriptis, & domino Alſſoni de Stern- berg (u) contra Taborienſum & Orphanorum ſectam venerunt. TACHLOWICZE. Et ipſo die dominus Joannes de Sſwamberg & prædicti Drſtku Plſnenſis, & de Rabie , Bohuslaus Burgravius fortalitium Tachlowicze (x) hoſtiliter lucra- verunt a quodam Oldra de Zhudowicz (y), qui ſe etiam met undecimus dedit in captivitatem , & non fuit auſus ſe defendere , & deinde in craſtino pro- pe Zabichlicz in adjutorium domino Menhardo, Ptuczkoni, domino Alſſoni de Sternberg & Pragenfibus contra Taborienſes & Orphanos venerunt. CONFLICTUM MAGNUM. Eodem anno 1434. (5) Dominico die ſolis ipſo die ſancti Criſpini in illa ſyllaba CRISPAN die 30. menſis Maji hora veſperarum vel quaſi, in- diccione duodecima, tertio Kalendas Junii ſedecimo gradu ſolis, & tunc C. erat litera Dominicalis , Pontificatus ſanctifſimi in CHRISTO Patris & Domini Domini Eugenii Papa quarti anno primo imperii vero Sereniſſimi Principis & Domini Domini Sigismundi Déi gratia Imperatoris Romanorum Regis anno ſemper Auguſti, ac Ungariæ, Boemiæ, Dulmatiæ Croatiæ &c. ſe- (s) Lege: Intentione. Mirum! authorem noſtrum vix de alio tam acerbe ſcribe- re. Procul dubio co vergebat ejus oratio, ut ostenderet Rokyezanam authorem & fontem fuiſſe tantarum tragoediarum. (t) Boleluzkius in margine : Erat is Nicolaus Dominus ex familia de Landstein albæ roſæ. (u) Idem: Domini Catholici. (x) Maximi nominis hoc olim fuiſſe caſtrum ex hoc authore aliisque ſcriptoribus noſtris liquet , ſupereſt hodiedum vicus arce ſeu ſede nobilitatis inclytus in regione Rakoni- cenſi ſemi-altero lapide Praga remotus. (y) Zhudovicz æque hodiedum nobilitatis ſe- des eſt prope Kninam. (z) Idem Boleluzkius in mergine: Hæc legenda diligenter.

Strana 187
BARTOSSII. 187 ſecundo inter civitates Kurzim & Brodam-Boemicalem prope villam (a) , & ip- ſo die ſol erat in ſigno geminorum, & luna in cauda ſive fine piſcium. Nobiles Barones & Domini, Dominus Menhardus de Nova-Domo (b) , domi- nus Ptaczko de Lipi alias de Ratuy & Polna , dominus Alſo de Sternberg alias de Holicz, domini Czenkonis filius de Weſele alias de Wurtmberg, dominus Herant de Cunſtat juvenis reſidens in Podiebrad, ex parte vero domini Ulrici de Rozn- berg dominus Nicolaus miles dictus Krchlebecz, Chwal de Chmelny Capitanei ipſius Janko Przedbonis cum gentibus dicti domini Ulrici de Rozenberg , ut di- cebatur , 200. ultra citra equites , & 3. millia peditum , & dominus Joannes de Sſwamberg magnificus dominus Alſſo de Zeberg , dominus Borſſo (c) de Oſſyek, Zdenko de Drſtka, Protiva de Swoiſſin, Hadko de Pabgenciz, Burian & Joannes fratres de Guttenſtein (d), diverſi armigeri de diſtrictu Plſnenſi, & aliqui ci- ves de Plſna, Bohuslaus Burgravius domini Joannis de Rabie, Wenceslaus War- leich de Frimburg, Humbrecht de Koczow, & gentes domini Wenceslai de Michu- lowicz reſidentis in Strakonicz Cruciferi, Wenceslaus Struch (e) Burgravius de Welharticz domini Menhardi prædicti, Dionyſius dictus Borzek, Petrus Zmrzlik de Swoyſſin reſidens in Orlik, Beneſſius de Myslin prope Mirowicz, Wilhelmus de Juroslawicz Sub-Burgravius Karlstein caſtri cum ſociis de dicto caſtro videli- cet Mathia dicto, Stephano dicto Stietina, Wenceslan de Skrhlow, Leonardo fa- mulo Bartoſskonis de Druhonicz (f ), Mathiæ nigro Mauricio , Pechone & duobus haſtonibus (g) & aliis pluribus abinde equestribus & peditibus, ac etiam cives nonnulli de omnibus civitatibus Pragenſibus , & cives de Mielnik, præ- dicti domini Barones , & milites , & cives , & clientes , habentes omnes ſimul, ut communiter dicebatur , mille equites , & decem millia peditum ultra citra , & duodecim ultra citra ſexagenas curruum cum defendiculis ip- ſorum & pixidibus , & Czernyn , dominus Petrus de Chlumecz , dominus Beneſ- ſſus de Duba reſidens in Kozlo, Jukubko de Bozegiow Burgravius dominæ Perch- tæ viduæ de Conopiſt cum dictæ dominæ gentibus ex una parte: & presby- A a 2 ter (a) Berghauerus ex Mſi Peſſinæ ſupplet: Hrzib. Sed ſcribendum erat Krzib, qui vicus hodiedum ſupereſt medius inter has duas civitates. Balbinus Epit. Rer. Boh. p. 484. ejusdem Mſ. verba referens, habet: Apud tilias ad pugos Hrzib & Hrzebow. (b) Bo- lelnzkius in margine : Roſenſis plurimum militum contulit. (c) Mſ. Bartoſſii a Bal- bino Epit. Rer. Boh. p. 484. laudatum addit : Licet pedeſtris & pauper. (d) Idem in margine: Nota: hæc nomina bellantium alibi non invenies, plerique Catholici Pragenfibus exceptis, imo & hi per compactata. (e) Balbinus citato loco habet: Strach. (f) Boleluzkius in margine: Authoris hujus hiſtoriæ. (g) Vocem Haſto paſſim no- ſtri hujus ævi pro cohorte, turma, ſeu ut vocamus centuria accepere , quot capitum autem haſto apud noſtram gentem fuerit, necdum certum eruere potui, quanquam non neſciam Balbinum citato loco pro equitibus haſtatis id accepiſſe.

Strana 188
188 CHRONICON ter Procopius Raſus tunc Capitaneus ſectæ Taborienſum cum ipſis Taborenſibus campeſtribus , & Jounnes dictus Czapko de Sſan (b) tunc ſupremus Capita- neus ſectæ Zizkonis Orphanorum , ſimiliter in campis a 12. annis continuan- tium & bellantium, & presbyter Prokopko dictus parvus Procopius & audax (i) dictus Kersky Capitaneus etiam Taborenſum de Thubor, civibus de ibidem, & civibus de Verona, Slana, Zacz, Lunu, Kurzim, Kolin, Montibus Cutnis, Broda-Boemicali, Czusluw, Nymburg, Grecz Reginæ , Jaromirz, Trutnow, Dwur, Altu Muta, Glatowiu , Prachaticz, Domazlicz, Piſek, Litomierzicz, Rohacz de Duba, Zagimacz de Gilbiſſowicz (k), cum aliis ipſorum complicibus (l), ut communiter dicebatur , equites 700 , & novem millia ultra citra (m) , cur- ruum 40. & plus , pixides dictas Huſnicze , cum aliis pixidibus , & eorum defendiculis parte ex altera conflictum intraverunt , & prædicti Barones do- mini fingentes ſe quaſi ab ipſis fugere (n) , & optimas gentes domini Ulrici de Rozmberg prædicti de diſtrictibus Piſnenſi, Prachinenſi domini Menhurdi, & de Carlſtein in cauda & tergo curruum ipſorum cum vexillo domini de Rozn- berg clam & ſecrete (o), haſtas & balistas apprehenſas ad terram declinan- tes ordinaverunt , & verſo quaſi tergo & cauda curruum ipſorum ab ipſis hoſtibus Taborenſibus & Orphanis &c. quasi recedere, & fugere conantes. Tandem ipſi hoſtes ipſos cum curribus ſuis ad caudam curruum dominorum inſequebantur de pixidibus acriter ſagittantes , & clamantes : Fugiunt , fu- giunt , & fugam dant ! & appropinquati ad currus dominorum cum ipſorum curribus quaſi per medium ſtadium ultra citra de curribus ipſorum hoſtili- ter exiverunt, in currus dominorum irruere volentes. Tandem gentes dominorum & domini erecto velo ſive vexillo domini Rozmberg & alio, ex- tra ſuos currus contra ipſos jam prope exiſtentes exiverunt, & viriliter cum ipſis pugnaverunt , & ipſos ſic audacter & acriter percuſſerunt, quod, ſi- cut diceret: Miſerere mei Deus illum pſalmum (p), Taborenſes & Orphani fugam & tergum dederunt, & in ſuos currus reverti volebant, ut ipſos circum ſe clauderent. Sicque prædicti domini & gentes cum ipſis ita cele- riter & agiliter ipſos percutientes inſequebantur , qui cum ipſis in eorum currus incurrerunt , & ibi in eisdem curribus dictos presbyteros ambos Pro- co- (h) Balbinus cit, loco legit: Slau. (i) Peſſina legit: Andreas. (k) Mſ. Peſſinæ: Gewiſ- ſowicz ita etiam Mſ. Balbini. (l) Boleluzkius in margine : Auxilia Taboritarum ab urbibus. (m) Mſ. Peſſinæ ſupplet : Peditum. (u) Boleluzkius in margiue : Strata- gema nobile , quo Taboritæ e curribus ſuis extracti ſuos ipſi ordines non ſervarunt, at- que ita inordinati & incompoſiti cæſi ſunt a Catholicis. (o) Balbinus qui hoc loco fere verbis noſtris reſpondet cit. loco p. 485. adjicit: Quod. (p) Ignota manus hanc ſententium his verbis explicat: Intra ſpatium temporis quo pſalmus Miſerere recitari poſſet. Authoris tamen nostri verba etiam refert Balbinus ex Mſ. fuo p. 485.

Strana 189
BARTOSSII. 189 copios prædictos, & plures presbyteros de eorum ſecta maligna interfece- runt (q) , & ipſorum multos in curribus , & de curribus fugantes , & ipſos inſequentes pedeſtres & equestres interfecerunt, & occiderunt, & Gyram Wſſati, & Marſſonem Krſnak Sub-Capitaneos captivaverunt, & ſic, commu- niter dicebant , qui ibidem tunc erant , quod prædictæ ſectæ decem millia cum 300. habuerint , & ſoli (r) hoc idem dicebant , & vix eorum trecenti fugierunt. Hos omnes in loco, & in curſu verſus Brodam-Boemicalem & prope Brodum interfecerunt, & cremaverunt , & omnes currus , pixides arma & defendicula ipſis acceperunt , dictus vero Czapko (s) , Andreas Kersky Capitanei prædicti in Colonium (1) fugierunt equites cum eorum paucis com- plicibus peditibus. Et domini, & gentes ſupra ſcripti ipſos in craſtino usque Coloniam ſunt inſecuti , & ibidem quadam concordia interveniente, videlicet ut idem Czapko & Kersky & Colonenſes cum ipſis adhærentibus, fuit (u) Praga in termino ſeu concurſu magno omnium dominorum, civitatum, & terrigenarum, & quicque ibi in feſto S. Johannis Baptiſtæ dictatum, & con- cluſum fuerit per dominos terrigenas & civitates, in illis debent ſtare & contentari. Et ſic prædicti domini & terrigenæ campum distraxerunt (x), & ad domicilia redierunt pro nominato termino Praga in festo S. Joannis Baptiſtæ. (y) Dominus vero Alſſo de Sternberg cum domino Johanne de Sſwam- berg & ſupra ſcriptis de diſtrictu Plſnenſi, & Wilhelmo de Jaroslawicz Sub- Burgravio caſtri Carlſtein cum ipſorum exercitu equitum, peditum, & cur- ruum ſe in diſtrictum Slanenſem diverterunt, & ante fortalicium Rziſuty (z) caſtra metaverunt, & lucrari illud conabantur hoſtiliter ; tandem hoc idem per unum diem & unam noctem exequi non valentes, ex tunc feria 3. in illa ſyllaba PRIMI die nona menſis Junii in octava S. Marcelli ad domicilia revertebantur. Tandem Jukubko (a) de Moravia, qui tunc caſtrum & civi- tatem Bielina violenter acquiſita tenuit , & pofſedit, & qui tunc cum Za- tenſibus, Lunenſibus, Slancnſibus ante caſtrum Koſtomlati in diſtrictu Zatecensi caſtra metaverat , ipſum hoſtiliter lucrare cupiens (quod caſtrum tunc tenuit A a 3 do- (q) Boleluzkius in margine: Ardor Catholicorum in hoc prælio. Si a capitis hujus initio cui- piam Balbinum p. 484. & 485. conferre libuerit, ſubinde rem aliis verbis ſolum relatam reperturus eſt. (r) Id eſt: Ipſi. (s) Boleluzkius in margine: Hic Czapko in quibusdam Mſſ. dicitur ſuos Taboritas Catholicis prodidiſſe , & vendidiſſe in hoc prælio. (t) Kolin urbs Regia Bohemiæ. (u) Peſſina legit: Qnidquid fuerit. (x) Idiotiſmus Boemicus, id eſt: Campum, hiuc illinc recedentes, deſcruerunt. (y) Subintellige : Conventuri vel quid ſimile. (z) Hodie nonniſi vicus eſt in regione Ra- konicenſi templo inclytus medio lapide Slana remotus Rziſut adhuc nomen ferens. (a) Boleluzkius in margine: De Wrzeſowicz.

Strana 190
190 CHRONICON dominus Sigismundus de Warmberg (b) reſidens in Dieczin (c) prædictos do- minum Alſſonem cum ipſorum exercitu Plſnenſium &c. hoſtiliter cum ducenti- bus (d) quinquaginta ultra citra equitibus , & tribus millibus cum quingen- tis peditum (e) de prædictis civitatibus & diſtrictibus fuit usque prope vil- lam Rzewniczow inſecutus cum curribus , pixidibus , & aliis defendiculis, cumque præfati domini, & Plſnenſes & Sub-Burgravius de Carlſtein in sylvam prope Rzewniczow cum ipſorum exercitu & curribus pervenerunt , tandem prædictus Jakubko cum ſuis equitibus & peditibus ipſos in ſylvam inſequen- do , & ipſis viſis , & quaſi ipſos pro fugitivis habendo, magnum cum ſuo exercitu clamorem fecit , qui domini ſupra ſcripti , & de diſtrictu Plſnen- ſium converſi cum ſuis equitibus , & quibusdam peditibus, curribus poſt- poſitis in ipſum Jakubkonem, & ſuos complices hoſtiliter, & viliter irrue- runt. Ipſeque deorſum (f ) cum ſuis dedit , & usque ad ſuos currus bene e converſo ad 15. ſtadia fugit cum ſuis equitibus , & peditibus. Sed præ- dicti domini & Plſnenſes ſibi equites & pedites bene (ut a veridicis tunc præ- ſentibus dicebatur) centum & quinquaginta & ultra ſunt interfecti , tamen loco & in fuga , quod ſi cito ad currus non fugiſſent , multos (g) ex ipſis interfeciſſent. Tandem prædicti domini ad propria , & ipſe Jukubko cum reſiduo ſuo exercitu ante ipſum caſtrum Koſtomlat reverſi ſunt, & domini ex ſuo exercitu quendam dictum Mladie de Wylemow, & quendam dictum Chmelniczk & plures alios captivaverunt , & ſecum ad propria abduxerunt præter ipſum Mludie , qui quod ſit captivus , negavit , & ſuo juramento ſe juſtificavit. EQUITAVERUNT RATISBONAM AD DOMINUM IMPERATOREM. Item eodem anno 1434. ipſa ſeptimana infra octavas S. Joannis Bap- tiſtæ fuit magnus concurſus Baronum, dominorum terrigenarum (h) Pragæ, ubi etiam pars domini Imperatoris ſupraſcripti affuit: videlicet dominus Ulricus de Roſemberg , dominus Puta de Czuſtalowicz , dominus Zbinko de Zagicz, dominus Arnoſtus Wlaſſymshy , & alii quam plures ſervitores domini Impera- toris, ubi concluſum eſt ex parte Wiglephistarum, ut ad dominum Impera- torem equitarent, dominus Menhardus de Nova-Domo , dominus Ptaczko de Ratuy, & dominus Czenko juvenis de Wartmberg, militares vero Beneſſius de Mo- (b) Loge: Wartmberg, qui ejusdem familiæ fuere cum Waldsteiniis. (c) Id est: Teischen. (d) Lege: Ducentis. (e) Peregrina manus interjecit! Invasit. (f) Lege: Dor- ſum. (g) Substituendum: Plures. (h) Paſsim hoc vocabulo intelligit ordines Bohe- miæ die Lands-Herren,=

Strana 191
BARTOSSII. 191 Mokrowy, Czupko de Sſan Capitaneus Orphaneorum, dominus Wilhelmus Koſtka, Smirziczky, civiles vero Jounnes dictus Wolmur feria 3. ipſo die S. Laurentii ſupraſcripti, & dominus cum ipſis Wilhelmus Kofika, Joannes de Smirzicz, Magiſter Joannes de Rokyczan, & dominus Murtinus Lupacz, & Magiſter Marcus ad dominum Imperatorem Ratisbonam tranſiverunt equites. Eodem anno feria 3. poſt feſtum S. Jacobi erat inundatio aquarum maxima in flumine Myſæ ſub caſtro Carlfiein major tribus ulnis quam prior &c. videlicet quæ erat in vigilia ſanctæ Mariæ Magdalenæ ante duos annos. (i) BEDRZICH CAPTUS PER HOYM. Eodem anno circa feſtum Aſſumptionis ſanctæ MARIÆ presbyter Bedrzich (k) cum centum octuaginta equitibus eſt a quibusdam dictis Hoym in Slefia in caſtro Fallemberg per invitationem , ac ſi alicubi vellet civitatem invadere, captivatus. Eodem anno ipſo die S. Auguſtini nobilis Buriun de Guttenstein cum aliquibus de diſtrictu Plſnenſi pecudes ante Veronam abegerunt , & tunc ci- ves eos inſequebantur Veronenſes , & ſic prædicti Plſnenſes cum Burian con- verſi , in ipſos irruerunt , & ſex ipſorum interfecerunt , & 66. captivave- runt , & ſecum in Rabſtein (l) , & ad alia caſtra adduxerunt. Eodem anno circa feſtum S. Wenceslai reverſi ſunt pradicti domini: Menhardus, Ptuczko , Czenko &c. a domino Imperatore de Ratisbona, & ipſa ſeptimana poſt feſtum S. Galli concurſum & terminum magnum ſuper re- ſponſione domini Imperatoris facienda Wiglephiſtæ habuerunt. Et tunc Pra- gæ ibidem mortuus eſt dominus Henricus (m) domini Czenkonis filius, & ductus eſt per ſuos de Praga mortuus. Item Nativitatis Domini anno infra ſcripto erat die Dominico , & erat B. litera Dominicalis. IMPERATOR SIGISMUNDUS. Anno 1435. poſt Circumciſionem Domini, Dominus Sigismundus Imperator de Ratisbona per Danubium infra fretavit ſeu navigavit in Preſpurc. OS- (i) Ex tot ad Carlſteinam geſtis & memoriis non perperam conjicias Bartoſſium his annis præſidiarium fuiſſe in Carlstein. (k) De hoc Bedrzichio videri poteſt Berghauer in Proto-Martyre Pœnitentiæ p. 413. (l) Nominatiſſimum illud caſtrum dein in civita- tem mœnibus cinctam tranſiit , hodieque nomen Rabenſtein conſervat in regione Sate- cenſi ad limites Plſnenſis. (m) Videlicet : De Weſele ſeu de Wartmberg, us ſupra.

Strana 192
192 CHRONICON OSTROMECZ. Eodem anno ipſo die S. Gertrudis, quod erat feria 5. nobilis domi- nus dictus Ptaczko de Lipy reſidens in Ratay cum domino Beneſſio de Duba re- ſidente in Kozle, cum famoſo Jakubkone de Bozegiow Burgravio domina Berchtæ viduæ de Konopiſt, & cum ipſius gentibus, & strenuus miles domi- nus Nicolaus in Zwiekow cum gentibus domini Ulrici de Roſemberg circumvalla- verunt Philippum Capitaneum cum ſuis complicibus in Oftromecz, & feria 2. poſt Georgii venerunt ad circumvallantes nobiles domini Alſſo de Sternberg, alias de Holicz, qui tunc caſtrum Hradek tenuit, & dominus Jenczo de Petrſ- ſpurg cum quinquaginta equitibus , undecim curribus , & ducentis pedi- tibus. Item dominico ipſo die ſanctæ Sophiæ venit ad eos dominus Hanuſſius Kolowrat cum centum 35. equitibus & trecentis peditibus. Eodem anno 1435. circa feſtum ſanctorum Philippi & Jacobi Apoſto- lorum Diviſius (n) Borzek tunc Burgravius ex parte civium majoris civitatis Pragenſis in castro Pragenſi, & cives civitatis ejusdem, & dominus Janko miles de Ruſsynow, qui tunc castrum Lichtmburg tenuit, circumvallaverunt Coloniam Boemicalem (o), in qua erant adhuc quidam de ſecta presbyteri Procopii, & alterius presbyteri Procopkonis interfectorum, & Zizkonis olim. Eodem anno Dominico ante Urbani Philippus de Oſtromecz cum ſuis complicibus dedit dictum caſtrum dominis ſupra ſcriptis (p) , & cum ſuis equitavit in civitatem Thabor ſupra Usk Luſnicz. (q) LOMNICZE LUCRATA. Item eodem anno circa Annunciationem Beatæ Virginis MARIÆ, nobilis dominus Ulricus de Roſenberg fortalicium dictum Lomnicze cum ſuis & civibus de Budweis circumvallavit , in quo fortalitio quidam Joannes dictus Carniſex (r) erat tunc Capitaneus, quod per vim cum Taboritis olim acqui- ſierant, cum quo Johanne, ut dicebatur , in dicta obſidione erant de civi- tate Tabor & Taboritarum ultra centum , & ibidem per tria quartalia anni in eadem obſidione continuavit, & poſtea ipſis quingentas ſexagenas dedit, & ipſi ſibi fortalicium condeſcenderunt. (s) IM- (n) Id eſt: Dionyſius. (o) Ad differentiam alterius Coloniæ ad Rhenum. (p) Boleluzkius in margine: Jam tandem Orphani deleti ſunt. (q) Usk Luſniez civitas erat Aufta ad fluvium Luſnicze, cujus rudera hodiedum videre eſt ad Taborium. (r) Id est: La- nio, hoc enim nomine tum indigitabantur latine. (s) Id eſt: Tradiderunt.

Strana 193
BARTOSSII. 193 IMPERATOR VENIT MORAVIAM. Eodem anno Imperator Sigismundus de Ungaria circa feſtum S. Proco- pii venit in Moraviam in civitatem Brunam, ad quem ibidem venerunt no- biles domini: dominus Menhardus de Nova-Domo , dominus Alſſo de Sternberg, dominus Hyncze dictus Ptaczko de Purſtein (t) , Diviſius Porzek de Miletnick tunc ex parte civium Pragenſum , Burgravius Prugenſis , dominus Hanuſſius de Ko- lowrat, Johannes dictus Smirziczky tunc tenens castrum Bezdiezi, Helfmburg, Rudnicz, Hurkam, Jakubko (u) de Moravia tunc tenens Bielinam, Koſtomlati, Krſperk, Eugſpurg caſtra, Zluticze, Usk, ſupra Albea, & Teplice civitates, cum eis multi milites & terrigenæ Bohemi , & Pragenſes cum pluribus civi- tatibus cives tam de Moravia , quam de Bocmia, ubi etiam fuit Dux Auſtriæ tunc etiam Marchio Moraviæ ſupra ſcriptus (x) ad tractandum de unione & pace Bohemiæ & Moraviæ & Slefiæ terrarum. Item eodem anno I435. circa feſtum S. Procopii interfectus est famo- ſus Przibiko dictus Koczka de Skal, tunc in Zwiekow (y) morans, in via per Thaboritas non remote a civitate Piſek. Et ipſa ſeptimana ante hoc ſubmerſus est met quintus famoſus Jaco- bus dictus Kyſelicze; transfretavit in navi ſub Zwiekow per Multaviam, cum quibus navis ex improviſo perverſa eſt , & ipſi ſic ſunt ſubmerſi. Eodem anno feria 5. in vigilia Divisionis Apoſtolorum hora veſpera- rum vel quaſi fuit ventus validus & magnus forte media hora , qualis non fuit a triginta annis , qui multum nocumentum fecit in caſtris , domibus, tectum rumpendo , & ædificia diverſa , & in quibusdam diſtrictibus in Bo- hemia & præſertim prope Knyn grando blada percuſſit, & magnum nocu- mentum fecit. MAGNUS CONCURSUS PRAGÆ. Eodem anno 1435. feria 6. ipſo die ſanctarum undecim millium vir- ginum fuit magnus concurſus Baronum , videlicet dominus Menhardus de Nova-Domo, dominus Hincze dictus Rokyczan, Ptaczek de Piergſtein alias de Polna (z) , dominus Aleſs de Sternberg dictus Holiczky, dominus Petrus de Zwier- zeticz, dominus Herart (a) de Cunſtut, dominus Hunuſſius de Kolowrat, & fa- B b mo- (t) Pirkſteim. (u) Boleluzkius in margine : Potentia Jakubkonis Wrzezoweczenſis. (x) Vi- delicet : Albertus. (y) Nominatiſſima hæc arx, poſtea paſſim Klingenberg appellata, inter confluentem Wattavam & Moldavam in Regione Brachinenſi, hodie tota eft in ruderibus. (z) Boleluzkius in margine : Semper hic author Ptaczkoni maximum dat titulum. (a) Lege: Harant.

Strana 194
194 CHRONICON moſi armigeri : dominus Wilhelmus miles dictus Koska de Poſtupicz, Diviſus de Kolowrut, Jounnes de Smirzicz, Joannes de Ruſſinow , & quam plures alii Barones, armigeri, clientes , cives , & civitates de Bohemia in civitate Pra- gonſi congregati , qui tunc multis tractatibus præhabitis concluſerunt de pa- ce Regni , & conſenſerunt in Dominum Regni Bohemiæ ſub certis condi- tionibus & articulis , qui ipſis pro bono Regni utiles eſſe videbantur , vide- licet in Dominum Sigismundum Imperatorem, & Ungariæ Regem ſupra ſcrip- tum , qui tunc in Ungaria in Novograd curia morabatur , & illuc ad eum prædicti Barones , armigeri , & cives Pragenſes equitaverunt poſt tres ſepti- manas, tunc ibidem etiam Magiſtrum Johannem Rokyczanum in Archi-Epiſ- copum Pragenſem proclamaverunt. (b) IMPERATOR VENIT IN GIHLAW. Item anno 1436. feria tertia ante feſtum S. Viti die duodecima Junii potentiſſimus Princeps & dominus dominus Sigismundus Romanorum Impera- tor &c. venit de Ungaria in Gihlaviam (c) in metas Moraviæ; Baronesque Bo- hemiæ , milites terrigenæ , & potentes civitatum ſupra ſcripti , quaſi omnes ad ipſum ipſa ſeptimana ibidem venerunt, & pro bono pacis & unionis ſimul diligenter tractabant. Tandem feria 5. in craſtino feſti ſancti Procopii die 5. Julii prædicti Barones, milites , terrigenæ & cives Coronæ (d) Boemiæ, ip- ſum dominum Sigismundum Imperatorem ſupra ſcriptum unanimiter , & con- cordicer in Regem Bohemia erexerunt, conditionemque Magiſter Joannes Ro- kyczanu de conſenſu legatorum a ſede Apoſtolica, & ſacro conſilio, quod tunc in civitate Puzl continuabatur , & domini Imperatoris prædicti ac Ba- ronum militum , terrigenarum & civitatum poteſtatum de communione ſub utraque ſpecie in Ecclefia promulgavit in hunc modum : quod quicunque perſonarum ſæcularium poſtularet, ſive ſub una, ſive ſub utraque ſpecie corpus Dominicum communicare , ut eidem juxta ſuam poſtulationem præ- berentur vini (e), alios vi non eoercendo, nec diffamando. Item nota: quia anno 1436. erat annus biſſextilis, & erat A & G lite- ræ Dominicales , & Nativitatis Domini erat feria tertia. Eodem anno 1436. ipſo die S. Murgaretæ erant circum caſtrum Carl- ſtein fulgura & tonitrua magna, & in rivulis ex utraque parte caſtri magna in- (b) Rokyczana ob ſuſpicionem hæreſeos , quanquam nullum non lapidem movente gente no- ſtra , nunquam confirmationem a ſede Apoſtolica obtinere potuit. (c) En eſt Iglavia. (d) Idiotismus vernaculus, id eſt: Regni Bohemiæ. (e) Ita Mſ. Boleluzkianum , ſed fortaſſis legendum: Binæ , id eſt: Species panis & vini. Is vero poſtea dies Calixtia- nis in veneratione & ſolemnitate fuit.

Strana 195
BARTOSSII. 195 inundatio aquarum, quæ ab una parte rotam cum tota gaſa recepit, ab alia vero parte caſtri ex impetu domunculam ſeu gaſam probi hominis Jo- hannis dicti Hrzebenarz nuncii communis ſubvertit aqua, & domunculam cum ipſius tribus pueris juvenibus recepit , & ſubmerſit , inter quos unus puer cum cunabulo (f ) eſt receptus & ſubmerſus , & ipſe cum conthorali ſua vix exnatavit , & tunc ſol erat in fine cancri , & luna ſimiliter in fine cancri. Et tunc adhuc Sigismundus Imperator cum Baronibus , militibus terrigenis , & civitatum poteſtatibus ſupra ſcriptis erat in Igluvia , & erant ipſo anno tonitrua magna , quæ non fuerant a multis annis. Ipſo anno fe- ria 6. & ſabbato ante Aſſumptionem Beatæ MARIÆ Virginis cives Pragen- ſes cum aliis quibusdam civitatibus & terrigenis pro domino Imperatore ſu- pra dicto pro eo adducendo in Bohemiam, & deinde Pragam equitaverunt. IMPERATOR VENIT PRAGAM. Anno eodem feria 5. in vigilia S. Bartholomæi Dominus Sigismundus hora meridiei ultra quaſi, cum magna ſolemnitate venit Pragam una cum Domina Domina Barbara conthorali ſua Unguriæ &c. Regina nondum ta- men ad imperium & Bohemia Reginam coronata, ubi per Barones, mili- tes , terrigenas cives Pragenſes & alios cives plurium civitatum tanquam Do- minus & Rex Bohemiæ eſt aſſumptus , & ſibi claves de civitate & caſtro ante portam per Magiſtros civium & cives ſunt præſentatæ, & ipſe eas vice ver- ſa eisdem commiſit, & ibidem eſt pax proclamata , & concurſus communis totius regni celebrandus. Mox tempore ſequenti & ipſo die luna erat in aquario & ſol in virgine , die ipfius ſigni 6, quod factum erat die 23. men- ſis Auguſti præſentibus Duce Stetinenſi, & Comite de Czil, & Baronibus Bohemiæ: Domino Menhardo de Novu-Domo, Alſſone de Sternberg alias de Ho- licz, domino Hinczone de Preſtein (g) dicto Ptaczek, alias de Polna, domino Zbinkone de Hazmburg, domino Petro de Zwerzeticz, domino Gerzikone de Wyſſmi- burg, Diviſſio Borzek de Milotin, tunc Burgravio Pragenſi, domino Wilhelmo milite dicto Koſtka de Poſtupicz, & aliis milites (b) Principibus , Comitibus, Baronibus, Militibus Ungariæ, Boemiæ, Sleſiæ, Moraviæ, terrarum terrige- nis , de quorum titulis non conſtat ad præſens. Notaque : ſupra ſcriptus Dominus Sigismundus Imperator in Majeſta- to (i), ſuo ſigillo ſic ſe ſcripſit. Bb 2 Si- (f) Id est: Cunis. (g) Lege: Pirkstein. (b) Lege: Multis. (i) Id est: In literis Majeſtalibus ſeu diplomatibus.

Strana 196
196 CHRONICON Sigismundus Imperator Dei gratia Romanorum ſemper Augu- ſtus, ac Ungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ, Ramæ, Serviæ, Galliciæ , Lodomeriæ, Commiæ, Bulgariæ Rex & Lucemburgen- ſis hæres &c. (k) In illa (l) vero parte erat ſculpta aquila cum duobus capitibus, & circum quodlibet caput erat dyadema (m) inſignitum , circum quam aqui- lam erant literæ circumferentiales : Aquila Ezechielis , miſſa ſponſæ de cœlis , volat avis ſine me- ta, qua nec vates , nec Propheta evolavit altius. Eodem anno feria 5. poſt Martini dominus Wilhelmus Koſtka, tunc te- nens bona Litomysl, verſus Grecz Reginæ hoſtiliter cum multis gentibus , equi- tibus & peditibus proceſſit (n) , & prope civitatem prædictam in quadam villa per unum miliare a civitate jacuit. Qui de civitate exeuntes manu armata in ipſos jacentes irruerunt, & ibi dominum Wilhelmum (o) prædic- tum in lecto , & cum ipſo, ut dicebatur, centum interfecerunt, & trecen- tos captivaverunt , & currus, pixides, equos, & arma receperunt, & ad civitatem deduxerunt. BARBARA IMPERATRIX CORONATA EST. Item anno 1437. feria 2. in carnis privio die 11. menſis Februarii infra Miſſarum ſolemnia Sereniſſima Princeps & Domina Domina Barbaru Comitis filia Czilicii dicti de Czil & ſupra ſcripti Domini Sigismundi Impera- toris legitima contoralis in caſtro Pragenſi in Eccleſia Cathedrali S. Viti in ſummo per Reverendum in CHRISTO Patrem & dominum dominum N. de magna Conſtantia Epiſcopum in Reginam Bohemiæ de conſenſu, & vo- lun- (k) Accurate reſpondet verbis ſigilli, quod inter Sigismundiana maximi moduli eſt, cujus- que accuratam delineationem ex Archivo Egrenſi nobiscum benevole inter alia com- municavit Prænobilis ac Clariſſimus Dominus Clauſer Archivarius Regni Bohemiæ. (l) Lege: In altera. Nam aquila hæc biceps contra-figillum eſt, cui plane eadem verba, ut refert author , ſunt inſculpta. Quæ cum aliis figillis Ducum , Regumque noſtrorum ſuo loco in Annalibus Hayecianis proferemus. (m) Per diadema intelligit author circulum ſeu limbum , quo utrumque aquilæ caput cingitur. An Wenceslaus Rex noſter , ſeu Sigismundus primus ſignum bicipitis aquilæ invexerit, contra Ludevi- gium nobis erit diſſertatio, cum ad ea pertigerimus tempora. (n) Boleluzkius in margine : Cauſa fuit hujus belli , quod ſoli Reginæ-Hradecenſes noluerunt recipere Sigismundum in Regem , nec legatos miſerunt. (o) Scil. Koftkam, in margine Bole- luzkius: Koſtkæ Litomiſslii domini , a quibus id Perenſteinii acceperunt.

Strana 197
BARTOSSII. 197 luntate Baronum, Militum, Terrigenarum, & Pragenſium ac aliarum civi- tatum ſolemniter (obſervatis omnibus juribus & conſuetudinibus ad hoc condignis) Boemicali corona eſt coronata, præſentibus Domino Imperatore ſupra ſcripto, Duce Stetinenſi, domino Ulrico de Roſenberg, Menhardo de Nova- Domo, Cruſſinu de Cumburgh, Petro de Michalowicz, Sbinkone de Hazmburg, Joanne de Usk, Henrico de Straz, Alſsone de Sternberg alias de Holicz, Hin- czone dicto Ptaczek de Pirgſtein alias de Ratay, Arnoſto de Wlaſſim, & aliis pluribus Baronibus , Militibus , & terrigenis , & civitatum communitatibus, & tunc ſol erat in piſcibus gradu primo , & luna in prima parte tauri. Eodem anno 1437. in quatuor temporibus jejunii ſupra ſcriptus Do- minus Imperator una cum Baronibus Domino Nicolao de Hazmburg reſidente in Coſt ſupremo judice, domino Alſſone de Sternberg alias de Holicz Camera- rio ſupremo, domino Alſſone de Rymburg (p) Notario ſupremo, domino Ulrico de Rozmberg, domino Menhardo de Nova-Domo Burgravio caſtri Pra- genſis, domino Alberto de Coldicz reſidente in Bilina Judice Cive (q) , domi- no Sbinkone de Huzmburg, domino Nicoluo de Laynſtein (r) reſidentis in Boro- tin, domino Hinkone de Czerwena Hora, domino Petro de Zwierzeticz reſiden- tis in Horzowicz, domino Hinczone de Piergſtein dicto Czapek tunc Magiſtro monetæ. Et ſtrenuo milite domino Zawiſſio dicto Hrczicz de Gymlin (s), & fa- moſis: Alſſone dicto Hucb, & Hrczicz de Swinurczow, JOANNES DE WOLSTAIN (t), & dicto Wilhelmo Chrt (u) , & ſic duodecim Barones, & octo armigeri primo judicio præſedit (x) in caſtro Pragenſi in magna stuba ab hora 3. usque ad veſperas & aliis diebus 7 (y) per unum menſem judicio præſederunt , & ibi multa jura edixerunt, & proclamaverunt, & inter ce- tera prædicto domino Imperatori ad unum integrum cenſum ſancti Georgir per totum regnum ſibi dandum videlicet medietatem in medio quadrageſi- B b 3 mæ, Op) Lege: Ryzmberg. Hujus vetuſtiſſimi caſtri ampla adhue eſt videre rudera ſuper edito monte in regione Plſnenſi verſus Tuſtam , quæ ipſe ſpectavi , a quo familia nomen aſ- ſumpſit. (q) Lege emendatius : Curiæ. (r) Ita Boemice dicti proceres Landſteiny voce nonnihil corrupta. (s) Boleluzkius in margine: Hic Hrczicz eſt ſepultus apud S. Georgium in arce, cujus ibi Epitaphium legitur. At hodie iſthic omni ſolertia quæ- ſitum nuſpiam comparet. Hi vero Hrziczii affinitate erant juncti Bartoſſio noſtro. Con- jecturam, quod iidem mihl videantur cuns Schütziis, retuli in obſervationibus præviis. (t) En unum ex majoribus Reverendiſſimi ac Excellentiſſimi Mecœenatis noſtri , qui huic quoque judicio præſedit. (u) Berghauerus in margine notat : Hurt. (x) Has duas voces delevit ignota manus & merito. (y) Ignota manus hunc numerum expun- xit. Sed forte ita ſenſus orationis eſt : eos diebus 7. per quemvis vel unum certum anni menſem præſediſſe.

Strana 198
CHRONICON mæ , & aliam medietatem in feſto S. Laurentii conſenſerunt , & proclama- verunt. Eodem anno in feſto S. Georgii domina Ewka relicta domini Zdeslan Tluxæ de Burzenicz tradita eſt in uxorem legitimam domino Henrico dicto Zagimacz de Gewiſſowicz, qui tunc tenuit, & poſſedit monaſterium S. Proco- pii, & ibidem cum rebus suis eidem deducta est. Eodem anno in feſto & circa feſtum ſanctorum Philippi & Jacobi Apo- ſtolorum Rohacz de Duba cum ſuis complicibus in monte dicto Syon, quem ipſe Rohacz ſic appellavit, & ibidem caſtrum novum ædificavit, eſt per dominum Hinczonem de Piergstein reſidentis in Ratay & Polna tunc Magiſtrum Curiæ , & monetæ Domini Imperatoris prædicti cum gentibus domini Im- peratoris , & civibus Pragen. circumvallatus , & eodem anno feria 2. ante Nativitatis Beatæ Virginis per Sturm, vinctus & captus, lucratur, & cum eo Wysko miles de Polonia & Martinus presbyter, reſidui. (z) Eodem anno in quatuor temporibus ante feſtum ſanctæ Trinitatis , & per continuos quatuordecim dies dominus Imperator , & domini Barones & armigeri ſupra ſcripti in caſtro Pragenſi ſecundario præſiderunt judicio , & multa edicta & jura inter terrigenas Boemia edixerunt, & firmaverunt, ac concluſerunt. Eodem anno 1437. poſt feſtum S. Joannis Baptiſtæ dominus Sigismun- dus Imperator ſupra ſcriptus de civitate Pragenſi in Egram equitavit ad trac- tandum cum Marchione Miſnenſi, & Duce Joanne Bavariæ, ut reſtituerent caſtra & civitates, quæ ad Coronam Boemia pertinent , & poſt quinque ſep- timanas Pragam revenit. Item eodem anno feria 4. poſt Margaretæ obiit famoſus armiger Mi- keſs de Lidicz reſidens in Kozolup Burgravius in Curlstein mortuus est, & ſe- pultus in Eccleſia S. Palmacii. Eodem die venit ſolemnis Ambaſiator Ungarorum Pragam, veridice referens , quod gentes Ungarorum, Bohemorum, Moraviæ & Poloniæ perplu- ra (a) congregati multos Turcos & paganos bello in campo bene 40. millia & ultra vicerunt, inter quos Ungaros quidam Pangracz erat Capitaneus, & circa Aſſumptionem Beatæ MARIÆ Virginis quatuor Duces dictorum paganorum gentes Ungarorum domino Imperatori Prugam adduxerunt vinc- 198 tos. RO- (z) Deſideratur conjunctio: Que. (a) Lege: Perplures congregatæ.

Strana 199
BARTOSSII. 199 ROHACZ. Anno 1437. Dominico ipſo die Nativitatis Beatæ MARIÆ Virgi- nis (b) cum Wiſcone milite de Polonia & presbytero Murtino dicto Proſtrzedek, & quodam dicto Zeleny optimo ſagittario de pixidibus (c) , & cum Burgra- vio ſuo de monte Syon, cum aliis 46. captivis Pragum per gentes domini Imperatoris aportatus est, & statim ad prætorium ad tormenta ductus eft, Et tormentiſati ſunt acriter, & in craſtino feria 2. ipſe Rohacz in cathena & cingulo de deauratis , & alii in catenis rubeis , & quinque ipſorum in rubea veſte in numero 53. ſunt ſuſpenſi, quia prius erant ſeptem captivi ejus videlicet Gindrziſſek, Babu, Hrdinka, Zidek & alii ipſorum complices. Anno 1437/ ipſa ſeptimana ante feſtum S. Martini quidam dictus Par- dus olim Capitaneus Orphanorum habens 300. & ultra equites , & neſcitur quot pedites, civitatem dictaim Literal (d) in Moravia hoſtiliter invaſerunt, & erant jam quaſi potentes , ſed quidam cives ad quandam turrim aſcende- runt , & demum Olomucenſes ſupervenerunt, & per ſcalas in civitatem in- traverunt ipſo die , & ibi 293. equos equites receperunt , & multos inter- fecerunt , & bene eorum centum quinquaginta ultra citra captivaverunt, ex quibus tertio die viginti ſuſpenderunt , Pardusque (e) met 30. evaſit , & in craſtino ſub caſtro dicto eſt cum omnibus ſuis complicibus captivatus , & ipſis equos, arma, argentum , veſtes , currus Olomucenſes receperunt. Cap- tivi erant Genikonis filius - - - &c. dominico in vigilia Martini die 10. Novemb. Eodem anno dominico ante S. Martini mane ſupra ſcriptus Dominus Imperator de Praga in Znoymo cum magno comitatu venit , & cum Domina Barbara Ungaria & Bohemiæ Regina equitavit , & cum eis Comes Ciliæ habens bene mille equites & currus ultra centum , & pedites aliquot centena. SIGISMUNDUS IMPERATOR OBIIT. Item eodem anno 1437. feria 2. hora 23. ſupra ſcriptus Dominus Si- gismundus Imperator in eadem civitate Zuoymo in craſtino festi Conceptionis Beatæ MARIÆ Virginis per infirmitatem pollicis in pede cauſa princi- pali (f) in domino de hoc ſæculo migravit (Dominus omnipotens miſerea- tur (b) Deſideratur : Rohacz ut infra. (c) Id eſt: Baliſtario, ſeu tormentorum libratore. (d) Ambigua hic ſcriptura ſeu Literal ſeu Litewl. (e) Crebro Author noſter conjunctio- nem que pro vero adhibet. (f) Boleluzkius in margine, id eſt: Sacro igne.

Strana 200
200 CHRONICON tur animæ ſuæ nunc & in ævum ( g) ) Pontificatus ſanctiſſimi in Chriſto Pa- tris & Domini Domini Eugenii Papæ quarti anno &c. Indictione &c. die 9. Decemb. & ductus in Unguriam, & in Novograd ſepultus eſt. (b) DE REGE ADALBERTO. () Item anno 1438. poſt prædictum Imperatorem Sigismundum Regem Ungariæ, Bohemiæ &c. Illuſtriſſimus Princeps & Dominus Dominus Albertus Dux Auſtriæ , qui Nobiliſſimam Dominam Dominam Eliſabeth filiam domini Imperatoris (k) , est in Regem Ungariæ electus, & in Ungaria in loco ſolito & conſueto , ſervatis ſervandis cum magna ſolemnitate coronatus eſt. Et eodem anno in vero etiam (l) per Electores facri Imperii in Regem Roma- norum. Eodem anno Dominico poſt Aſcenſionem Domini , & ipſa ſeptima- na venit in Iglaviam, & ibi per Barones Bohemiæ videlicet dominum Ulri- cum de Roſenberg, dominum Menhardum, & dominum Johannem de Nova- Domo, dictum Dominum Kruſſinam de Sſwamberg , dominum Joannem de Ryzmberg alias de Skala, dominum Henricum de Straze, & alios terrigenas, videlicet Buriano de Guttenstein, Sbinkone de Koczow, & dictus Leskowecz, Ma- lowecz (m), Rabſtein, dominum Henricum de Plawno, & cives Pragenſes, Gin- ci- (g) Idem: Catholicus authoris animus. (h) Copioſius de Sigismundi infirmitate, testamen- to , morte , epitaphio egit quoque coævus author apud Kulpiſium in ſcript. Rer. Germ. p. 60. (i) Alberto, paſſim vero promiſcue ejus ævi authores utuntur hoc nomine. (k) Deſideratur aliquid: Uxorem habuerat, aut quid ſimile. (l) Hyſterologia: fic reſtituenda Barbara oratio: Et vero in eodem etiam anno. (m) Hic unicus, ſolusque locus eſt tam in hiſtoria, quam appendice Bartoſſii, quo nomen Malovecii exprimitur, ad quem etiam recte Balbinus provocat in hiſtoria S. Montis auctario II. N. XVI. p. 19. ſed tribus præterea locis idem Balbinus in aſſertorum ſuorum fidem Bartoſſii Mſ. laudat , quæ nuſpiam in exemplari noſtro eft reperire. Sic in eodem auctario n. 18. p. 21. ſcribit: Jam antea dixi Malovecios multum authoritate ſua , atque etiam armis contuliſſe , ut Sigismundus Imperator vi Regnum Paternum reciperet, quod factum felici- ter ; aleoque Sigismundus Imperator, ut gratum ſe probaret (quod ante inuſitatum in Bohemia fitit , & ſolis paucisque Baronibus conceſſum) Joannem Malowecz in Judicio Regni maximo judicem terreſtrem, ut vocant, conſtituit. Quo loco in margine teſtimo- nium his verbis adjecit : Bartholomei de Drahenicz Mſ. apud me. Verum nec in Peſ- ſinæ , nec in Boleluzkiano Mſ. hujuſce rei indicium , quin ex utroque diſcrepantia eruuntur , in illo enim ſupremo Regni Judicio a Sigismundo conſtituto anno 1437, præſediſſe legitur Judex ſupremus , ſeu terreſtris Nicolaus de Hazmburg. Verba au- thoris noſtri ſupra allata hæc sunt: Eodem anno 1437. in quatuor temporibus jejunii ſu- pra ſcriptus Dominus Imperator una cum Baronibus : Dom. Nic. de Hazmburg reſiclente in Coſt ſupremo Judice &c. Quod ipſum author repetit inox infra ad præſentem annum ſub

Strana 201
BARTOSSII. 201 cinieuſes (n), Montis Cutnis, & aliarum plurium civitatum , & Baronum , & terrigenarum, eſt in Regem Bohemiæ electus , & feria ſexta in craſtino Cor- poris CHRISTI, quod erat feria 6. ante feſtum S. Viti die 13. Junii hora veſperorum (o) cum magna ſolemnitate in civitatem Prugenſem pro Domino eſt adductus & aſſumptus. Eodem anno Dominico ipſo die ſanctorum Petri & Pauli Apoſtolo- rum die prima Julii hora tertia dictus dominus Albertus in Eccleſia & capel- la ſancti Viti eſt in Regem Bohemiæ coronatus, circa quam coronationem, coronam ante eum ſub cœlo ducto portaverunt Domini: Dominus Ulricus de Roſenberg , dominus Menhardus de Nova-Domo ſupremus Burgravius Pragen- ſis , dominus Nicolaus dictus Zagicz de Hazmburg alias de Koft ſupremus Judex Regni Bohemiæ, & dominus Hanuſſius de Kolowrat alias de Kraſſicow , hi quatuor quilibet partem ſuam tenens coronam portaverunt. Dominus vero Wen- ceslaus de Michalowicz , tunc ordinis Cruciferorum ſancti Joannis Jeroſolymitani per Boemiam &c. Prior generalis (p) ſceptrum , dictusque Cruſſina de Kum- burg (q) , gladium vero dominus Joannes de Ryzmberg alias de Rabie pomum aureum cum cruce ante dictum Dominum Regem deferebant ante & post coronationem , præſentibus domino Sigismundo de Dieczin, Joanne domino Cruſ- Cc ſub coronatione Regis Alberti: Nicolaus dictus Zagiecz de Hazmburg alias de Koſt ſu- premus Judex Regni Bohemiæ. Alter locus Balbini in eodem eſt auctario N. XI. p. 21. Joannes Malowecz de Paczow Sigismundi Cæſaris miles (ita enim appellatur) An. 1422. in atrociſſima illa obſidione Carlsteinium contra Coributum & Pragenſes ad usque ultimam fumem cum aliis equitibus Catholicis defendit eventu felici. Cujus rurſum ne indicium quidem in utroque exemplari tam Peſſinæ , quam Boleluzkiano reperitur, adeo ut vel dempto nomine Malovecii, nequidem iſthic uſpiam Joannes de Paczow compareat. Tertium Balbini locum jam ad annum 1429. præoccupavimus. Ego cum fidei Balbini nihil derogare velim , ex his conjicio ejus exemplar a noſtro fuiſſe diverſum , atque cum vernaculum fuiſſe ſcribat , id veroſimillime a nonnemine coævo, aut paulo poſteriore e latino in Boemicum fuiſſe translatum; at ut fit translatorem in hac traductione multa de ſuo adjeciſſe , Bartoſſiique hiſtoriam interpolaſſe. Cujus ar- gumenti plura apud nos videre eſt Mſſ. & præſertim olim ex genuino edendo Pulkava teſtatum fiét , quem jam in quinque vetuſtis manuſcriptis aliter atque aliter interpola- tum , ſyncopatumque reperi , & niſi me labor deterruerit, cum ſingulis collatum publicabo. (n) Lege: Giczinienſes. (o) Crebro hoc vocabulum facit maſculini ge- neris & ſecundæ declinationis. (p) Hem Grandem Priorem ordinis Melitenſis perpe- tuo gradum dignitatemque ſuam etiam ſummas inter Boemiæ turbas & Catholicorum perſecutiones retinuiſſe : hinc evenit quoque , ut vix alius ordo tam illuſtri optimeque ſervato Archivo hodie gaudeat. Omnes enim veteres ab ingreſſu in Boemiam exstare membranas authenticas ſigillis pendentibus , imo ſingulorum Grandium Priorum literas publicas & figilla narravit mihi Cancellarius hujus Illuſtriſſimi Ordinis Clariſſimus Do- minus Tauſent , qui præterea ſpem fecit plurium obtinendorum. (q) Balbinus ibid- p. 498. fere iisdem verbis hæc referens coma primo poſt gladium facit.

Strana 202
202 CHRONYCON Cruſſina, domino Henrico de Wartmberg, doninis Johanne & Ulrico de Nova- Domo, domino Petro de Adrsbach (r) de Swamberg, dominis Wilhelmo & Al- berto de Perſtein (s), domino Henrico de Starze (t), domino Nicoluo de Borotin, & aliis pluribus dominis & Baronibus , Magiſtro civium , & conſulibus Ma- joris, & Novæ, ac Minoris civitatum Pragen. Epiſcopusque Olomucenſis ip- ſum coronavit ſede Archi - Epiſcopali tunc vacante , præſentibus Dominis magnæ Conſtuntiæ, & Luthomiſslenſis (4) Epiſcopis , & multis aliis Prælatis (x) &c. dominis, civibus Bohemiæ, & Ciliciæ ac Samberg (y) Comitibus , & do- mino de Welſe (z) , & quamplurimis dominis de Auftria & Ungaria. Et ſtatim forte decimo die poſt prædictam coronationem quidam Poloni de Oſtrorog & Johannes de Palatinis de Poſnania, & alter de Dunaw (a), ut dicebatur , cum quinque milibus equitum, cum presbytero Bedrzichone, qui tunc civitatem Colonium tenuit , & cum Joanne Czupkone ſupraſcriptis , & Joanne de Ruſſinow, & Beneſſio de Mokrownik, & aliis Bohemis eorum complici- bus , & præcipue cum adjutorio civitatum Reginæ (b) , & domini Hinczonis de Pirgſtein alias de Rutay dicti Ptaczek in Boemiam venerunt, & magnum no- cumentum per rapturam & ignem fecerunt in diverſis diſtrictibus regni Bo- hemiæ, & contra Regem prædictum. Eodem anno 1438. Dominico poſt vincula S. Petri die tertia Augu- ſti prædictus dominus Rex quaſi cum omnibus Comitibus , Baronibus , Do- minis , Militibus , Terrigenis , civibus , & eorum poteſtatibus ſupraſcriptis de civitate Pragenſi contra dictos Polones & Bohemes, eorum complices in campos verſus Rziczan (c) exivit, cui Marchio Miſnenſis cum duobus milli- bus (r) Mſ. Peſſinæ, item Balbinus: Berka. (s) Lege: Pernſtein, de cujus familiæ origine va- rii varia fabulantur, nos ſententiam noſtram in Annales Hayecianos differimus. (t) Lege: Straze. (u) Boleluzkius in margine: Nota adhuc Litomiſslenſem Epiſcopatum fuisse, etsi bonn Epiſcopalia poſsideret Kostku. Et recte hæc quidem adnotavit Boleluz- kius , nam fuit ejus temporis Epiſcopus Litomiſslienſis Albertus, quod hactenus omni- bus noſtris incognitum erat. Pervenere in manus meas primigeniæ membranaceæ li- teræ pendente adhuc ſigillo ejusdem Epiſcopi , quas ſuo tempore in aliquam claſſem Diplomatarii noſtri conjiciemus & proferemus. (x) Hem Prælatos Boemiæ rurſum nominari (ſcilicet poſtquam plures in ſua loca eſſent reſtituti) eisque ab authore locum ante Dominos impertiri, quod vacante Archi-Epiſcopatu toties eisdem diſputatum. (y) Balbinus in ſuo Mſ. legit Bamberg. (z) Idem Balbinus p. 499. iisdem plane verbis hæc enarrans legit : Waldſee. (a) Miror Bartoſſium noſtrum, qui præterierit factiones eas de electo Rege Polonia. Lunigius in Cod. dipl. producit diploma Ducis Ratisborienſis T. II. p. 394. quo is Regem Poloniæ declarat ſimul Regem Bohemiæ. (b) Id eſt: Dotalium, quales erant : Reginæ Hradecium, Melnicium , Brunduſium, &c. (c) Oppidum hodie ſuperſtes in regione Kaurzimenſi duobus & medio lapide Praga diſtans, in cujus campis hoſtis caſtra metaverat.

Strana 203
BARTOSSII. 203 bus equitum, & tribus millibus peditum, & dominus Johannes Dux Bavariæ, ut communiter dicebatur, cum mille equitibus & peditibus in adjutorium vene- runt, & dictos Polonos inſecuti ſunt usque ante civitatem Tubor, & feria 4. im- mediate ſequenti die 6. Auguſti contra dictam civitatem, & Polonos caſtra meta- verunt , & feria 3. ante Aſſumptionis gentes Domini Regis ipſis Polonis & Taborenſibus currus receperunt, & concremaverunt , & multos interfecerunt. Eodem anno poſt vincula S. Petri die quarta Auguſti dominus Alſso de Sternberg refidens in Hradek diffidavit per literam domino Menhardo & ſuis , & Petrus filius ſuus cum ſuis ſimiliter diffidavit. (d) Eodem anno ſabbato in vigilia Matthæi Evangeliſtæ Dominus Albertus Rex una cum Marchione Miſnenſi, & Pragensibus a Tubor Pragam revenit. Et poſt hoc ſtatim Marchio Miſnenſis cum ſuo comitatu , & exercitu verſus Miſnam equitavit , & perrexit. Et dominus Petrus domini Alſſonis filius de Sternberg alias de Holicz tunc castrum Hradek tenentes, de dicto caſtro cum ducentis ultra citra equitibus , & cum civibus Zatecenſibus & Lunenſibus , ut dicebatur , eorum equitum , & in curribus peditum quatuor millibus cum eorum complicibus dictum Marchionem & ſuum exercitum hoſtiliter inſe- cuti, qui tunc in Lawoſſicz (e) nocturnabat , & in craſtino feria 3. ſancti Mauricii inſecuti ſunt eum ardenter , & fortiter. Qui in dicta inſecutione converſus conflictum inivit, &, ut dicebatur (f ), cum quingentis mille interfecit , & ſimiliter , ut dicebatur , eorum equitum , & in mille quatuor centena & ultra captivos ſecum in Miſnam abduxit. Hæc facta ſunt inter Pontem (g) & Bielinam prope villam Zelenicze. (h) Eodem anno & æstate prædictus Rex Albertus in Wratislaviam equita- vit ad tractandum inter ipſum & Regem Poloniæ de concordia, & non est effectum conſecuta, cujus iter fuit de Praga feria 3. ante Adalberti. Item anno 1439. Turcones & pagani circumvallaverunt caſtrum Du- cis Diſputi (i) dictum Strzebnnik prope metas Ungaria, Rex vero ſupra ſcrip- tus Cc 2 (d) Id est: Hostem declaravit, bellum indixit. Ejusmodi diffidationes perstitere in uſu apud nobilitatem noſtram usque ad Ferdinanduin I, annumque circiter 1547. quo ſopitis turbis illis enormibus ejusmodi abuſus & pacis publicæ diſturbia inter nobilitatem ci- vitatesque ſuſtulit , quanquam non ſemel etiam poſterius usque ad Ferdinandi II. tem- pora ejusmodi flammæ eruperint. (e) Lege: Loweſicz, ſeu Lobosicz, locus hodie- dum ſuperſtes , proficiſcentibusque Praga in Miſniam transmittendus. (f) Aliquid hic deſideratur, fortaſſis ! nomen cujusdam nobilis Bohemi ex ſupra recenſis. (g) Scilicet civitatem: Brüx. (h) Hujus nominis hodie nec in regione Litomericenſi, neque Satecenſi cognominem locum invenio, niſi fortaſſis Seytewicz fit, quod has duas urbes interjacet. (i) Deſpoti, ſeu Deſpotæ,

Strana 204
204 CHRONICON tus de Wratislawia in Ungariam equitavit , & ibi, congregatis exercitibus Un- garorum tantum, contra dictos Turcos proceſſit, cupiens ipſum caſtrum libe- rare , ſed ob quandam aquam non valuit , ſicque ipſum caſtrum eſt per Turcos lucratum, & aquiſitum, prædictusque Rex reverſus est in Ungariam, & deinde volebat equitare Austriam , & deinde in Bohemiam, ſed de Ludin veniens in Longdorff ſeptem miliaria a Budin ſuper infirmitate dicta Cżerwena Nemoc; (k) aliquot ſeptimanis prius decumbens circa octavam ſancti Galli diem ſuum clauſit extremum , cujus anima requieſcat in ſancta pace , quia fuit bonus (licet Teutonicus ) audax , & miſericors. Eodem anno poſt feſtum S. Martini in crastino cœpit hyems grandis, qualis non fuit a 30. annis , & quaſi continue duraverunt gelua magna, ni- ves & frigora usque feſtum S. Ambroſii & citra. (l) Eodem anno fuit concurſus magnus dominorum Baronum , Militum, armigerorum, terrigenarum, & civitatum in civitate Pragenſi circa feſtum Purificationis , & duravit per quatuor ſeptimanas propter quadam diſſeſſio- nis (m) Magiſtri Johannis Rokyczana, & aliorum ſacerdotum, ſed ultimo pul- chro modo omnes ſe invicem compoſuerunt. Item anno 1440. circa feſtum S. Joannis, & poſt fuit magnus con- curſus Pragæ dominorum Baronum, terrigenarum, & civitatum, & ſpiri- tualium (n) de eligendo Rege Boemi�, ubi ex ſe duodecim Dominos, octo milites , & armigeros elegerunt , & quosdam de civitatibus , & Magiſtrum Johannem Rokyczan pro eligendo Rege. Eodem anno feria 6. poſt feſtum S. Jacobi fuit magna traditio (o) de civitate Pragenſi facta, ſicque, ut veridice dicebatur, Beneſſius de Mokrowe, Colda, Sweyczer, Scoff, cum quibusdam presbyteri Bedrzichonis, qui tunc Colonium tenebat, cum ipſorum complicibus habentes pacta cum quibusdam de antiqua, & nova civitatibus Pragenſis , quandam Mrzize (p) quæ erat prope valvam dicta Porziczka (q) ſupra foſſam, per quam ductus aquæ per murum novæ civitatis erat, efregerunt, & novam civitatem pertransierunt, eorum bene , ut dicebatur , trecenti ultra citra , & usque ad portam anti- quæ civitatis proximam Curiæ Regali pervenerunt. (r) Et ibi clamaverunt ſu- (k) Id eſt: Dyſenteria , quam ei ox minus frugali peponum eſu accidiſſe paſſim ſcribunt au- thores. (1) Id eſt: Circiter. (m) Ita Codex Boleluzkianus, ſed forte legendum: Quasdam diſſenſiones. (n) Igitur & ii ad ſuffragium tum admiſſi. (o) Id eſt: Pro- ditio. (p) Boemica vox: Clathrum, seu crates ferreas significans. (q) Hodiedum; Porta Porzizenſis una inter novæ civitatis nomen obtinet. (r) Ejus portæ veſtigia ad- huc videre eſt inter Aulam Regiam ſeu Seminarium Archi-Epiſcopale , & Eccleſiam S. Benedicti.

Strana 205
BARTOSSII. 205 ſuper portulanum (s) , ut aperiret , quia ducunt piſces ſuper forum , cito, ne morerentur. Portulanus vero , quia tunc infirmabatur , direxit uxorem, ut ipſis aperiret, uxor vero deſcendens ſeram deſeravit, ſed cathena non- dum depoſita per foramen reſpexit , & vidit multos armatos cum lanceis ſtare, baliſtis, & aliis defendiculis, & continuo vice verſa ſeravit, & ſupra virum clamavit (t) & vir ſupra cives , & quando clamor invaluit, iſti metu per idem foramen receſſerunt, quia plures eorum complices equites & pedites ante murum novæ civitatis Pragenſis habuerunt. Guidam vero Ambroſius civibus (u) antiquæ civitatis de domo ab alba campana fugam dedit , qui in via captus , & ſecundus de domo ab albo urſo contra Collegium (x) etiam in civitate captus, poſt multa martyrii tormenta tan- quam proditores abjudicati (y) , & demum poſt aliquot dies quilibet ante domum ſuam eſt ſalva gratia capite truncatus. Eodem anno 1440. quidam Muthias dictus Smolarz, & Ondruſsko fre- nifex cives antiquæ civitatis Pragenſis feria 3. in vigilia octavæ S. Wenceslai, ut per præcones clamatum erat , præter traditionem & conſpirationem ſu- pra ſcriptis (z) ante mediaſtinum (a) antiquæ civitatis Pragenſis , hora meri- diei ultra quaſi , capitibus ſunt truncati. Eodem anno ſabbato poſt feſtum ſancti Franciſci dominus Ulricus fi- lius Domini Menhardi de Nova-Domo de mandato patris ſui Sigismundum Bo- lochowecz nuper Burgravium in Carlstein captivaverunt, & in caſtro ad cap- tivitatem impoſuerunt. Et eodem die dominus Ulricus in Novam-Domum de Carlſtein equitavit, tunc Jucobo de Rzetka (b) Burgravio in Carlstein manente, & dimiſſus poſt quindecim ſeptimanas. Item anno 1441. in quatuor temporibus jejunii fuit magnus concur- ſus Principum, Baronum, militum , terrigenarum & civitatum Pragæ ad tractandum de Rege futuro. (c) Et eodem anno feria 5. in vigilia Annunciationis Beatæ MARIÆ Virginis fuit ventus validus a medio noctis usque eadem vigilia per totam diem, C C 3 (s) Id est: Janitorem, excubitorem. (t) Idiotismus Bohemicus, id est: Maritum incla- mavit, vocuvit. (u) Lege: Civis. (x) Plura fuere collegia Pragæ, ut S. Wences. lai , Angelorum , Polonicum &c. ſed cum authores fine adjecto Collegium nominant, paſſim per Antonomaſyam Collegium Carolinum tanquam præcipuum intelligunt. (y) Id eſt: Condemnati. (z) Legendum: Propter traditionem & conſpirationem ſupraſcrip- tam. (a) Id eſt : Numellam ſeu palum lictorium. (b) Mſ. Peſſinæ: Rzietka. (c) Hoc cauſæ videtur fuiſſe Friderico III. Imp. qui hoc anno epiſtolam dedit ad Eugenium IV. Papam , quæ exſtat apud Goldaſtum in Append. document. p. 151. ne patiatur Ladislao auferri regnum.

Strana 206
206 CHRONICON diem, ſicque in diſtrictu circum Carlstein multas domos, horrea, & struc- turas ſubvertit. Eodem anno feria 6. in craſtino S. Viti & Corporis CHRISTI opi- dum ſive Budi (d) poſt miſſarum ſolemnia a quodam ſutore ibidem com- morante ſub Carlſtein ſunt totaliter concrematæ , ſicque tantuin una domus remanſit inferius ſub caſtro , & tunc dominus Menhardus fuit Wiennæ apud Reginam Alberti Regis relictam. Anno domini eodem circa feſtum Paſcæ Turcorum magna multitudo venerunt potenter in Ungariam ad confinium ſeptem caſtrorum (e) volentium ibidem obſidere. Et terrigenæ & Ungari congregati in eos irruerunt , & corum circa 15. millia interfecerunt , & alii fugierunt. Sic domino Men- hardo de illis partibus ſcribebatur procerto. Eodem anno feria 4. ante Joannis dominus Menhardus & Jakubko mi- les Viennam ad Reginam Eliſabeth de Praga equitaver unt. Illis etiam temporibus Illuſtriſſimus Princeps , & Dominus Dominus Dux Auftriæ (f ) ſuper coronationem ad Regnum Imperii in Aquis-Granum equitavit. Etiam ipſo anno infra feſtum S. Procopii & feſtum ſanctæ Margaretæ erant quaſi nebulæ , & fumi , quales prius nunquam homines recolebant, ſicque ſol mane & veſpere quaſi ſanguineus apparebat in Bohemia , & con- tinuavit per decem dies. Eodem anno erat tempore veris & æſtatis magna ſiccitas, qualis non fuit a multis annis , quia non pluebat a feſto S. Georgii usque feſtum S. Jo- annis, & propter ſiccitatem multa frumenta, videlicet hordeum, piſum, avena, fænum, exigua & pauca fuerunt. REGINA ELISABETH MORTUA. Item anno 1442. in vigilia Nativitatis Domini in Ungaria in Rab mortua eſt nobiliſſima Princeps & Domina Domina Eliſabeth filia Domini Sigismundi Imperatoris, & Conjunx Domini Alberti Romanorum, Ungariæ, Boemiæ &c. Regis ſupra ſcriptorum, quæ reliquit duas filias, & Ladislaum filium circa tres annos habentem, merito Unguriæ & Bohemiæ Regem, & hæredem legitimum. (g) Eo- (d) Boemicá vox paſſim caſas ſeu viliores domos connotans. (e) Id eſt: Tranſilvaniæ. (f) Fridericus. (g) En authoris fidelitatem erga Reges Boemia; constat enim tum ma- xima partium viguiſſe ſtudia, quorum alia Albertum Bavariæ Ducem, alia Regem Poloniæ expetebant.

Strana 207
BARTOSSII. Eodem anno cœpit magnum frigus eſſe circa feſtum omnium ſanc- torum, & nives magnæ, & gelua erant, & continuaverunt usque annum 1443. & tunc erat defectus magnus in fæno , & avena , & viæ erant malx propter nimiam magnitudinem nivis. 207 Item anno 1443. circa Nativitatis Beatiſſimæ MARIÆ Virginis mor- tuus eſt Jacobus famoſus de Rzitka Burgravius caſtri Carlſtein. Eodem die circa feſtum S. Wenceslai Domini Barones, & civitates equitaverunt Viennam ad Regem Romanorum (h) pro Rege Bohemia tractando. (i) (h) Friderieum III. () Boleluczkius subjungit: Eſt vero author Bartoſsko de Drahonicz velDra- howicz : ut clare apparet ex ultimo §. nam ſbi ait Annam relictam Joannis de Draho- nicz , & matrem Bartoſskonis obiiſſe, & ſuperius dixerat ſuam germanam ſororem Margaritam filiam ejus Annæ obiiſſe ; utraque : mater & filia habitavit in Skrzipiel. Vide , & combina hæc , quæ ſcripſit A, I433. A. I404. infra , & anno I420. hacte- nus Muthius Boleluczky, FINIS HUJUS HISTORIÆ. OB-

Strana 208
202 APPENDIX CHRONICI ☞ N Met ☞ o T 33 x T ☞ ☞ ☞ & OBSERVATIONES PRÆVIÆ. 12 artoſſii hiſtoriæ temporum in eodem Boleluzkiano exempla- ri ſubjuncta eſt Appendix, quæ ſuo ſe prodit indicio ejus- A � � dem plane authoris eſſe ; in ea quidem plures , quam vel in ipſa hiſtoria de Bartoſskone ejusque parentibus memoriæ , & ip- ſa initialis litera B. nomen ejus connotans , etiam frequentius quam ſupra occurrit. Titulum Appendicis, cùm e Mſ. Waldſteiniano Peſ- ſinæ abſit , tueri nolumus ab ipſo authore profectum , id tamen cer- tum eſt ſive Boleluzkius, ſive alius hunc titulum præmiſerit, non præter rem cauſamque præfixum, potiſſima enim pars rerum memo- randarum ad ſeriem priorum, aliqua ad tempora anteriora, reliqua ad poſteriora ſpectat. Atque ſi conjecturæ locus eſt, ſuſpicor authori noſtro, conſcripta jam jam priori hiſtoria, multa in mentem veniſſe, quæ ſe tum omiſiſſe comperit, quæ ut aliqua parte ſarciret, poſterius per- modum appendicis adjecit, forte ipfe danda ſibi mora& otio hiſtoriam ſuam reformaturus , eaque quæ præterierat , interjecturus. Excepit autem charta hac res , ut quandoque memoria , quandoque genius ſuppeditavit, præter omnem Chronologicum ordinem jam dictione la- tina, jam vernacula, jam rurſus latina; aliqua etiam adjecit, quæ ſua ſu- periora ſunt ætate, quæque procul dubio e fide dignis ejus ævi authori- bus hauſit, quamvis in quibusdam Chronotaxi non usquequaque ſatis- faciant,

Strana 209
BARTOSSII. faciant , quod num ejus , num amanuenſis , tranſumtorumque vitio profluxerit , incertum. Nos quidem appendicem hanc iisdem ver- bis, ut a Boleluzkio exaratam accepimus , latinis , Bohemicisque prælo ſubjecimus, ut tamen utilitati eorum conſuleremus , qui pa- triæ noſtræ linguæ inexperti ſunt , ubivis in notis ea , quæ ſunt ver- nacula, latina translatione explicavimus. Porro cum anni præter omnem ordinem Chronologicum tumultuaria penna in hoc ipſo Mſ. eſſent excepti, nos , ut Lectoris in exquirendis rebus commodi- tati facilitatique gratificaremur , id nobis dedimus operæ, ut jam isthic instar brevis cujusdam Chronici juſta annorum ſerie digesta ap- pendix compareat. Ne tamen benevolum lectorem celarem, quo or- dine anni ſinguli in exemplari Boleluzkiano notati fuerint, ſub ini- tium cujusque paragraphi Romanum adjeci numerum , qui ordinem Res memoratu digniores brevitas hujus exemplaris Mſ. oſtendit. appendicis facile obtutibus Lectoris objiciet. Verum cum ſuperiora jam prælum deſeruere , communicatur mihi ab Illuſttiſſimo ac Ex- cellentiſſimo Moecenate noſtro Codex Chartaceus Waldſteinianus Bibliothecæ Duxovienſis , qui olim ad rem librariam Reverendiſſimi Peſſina de Czechorod pertinebat , & qui is ipſus eſt, ad quem ſe Berghauerum toties revocaſſe ſupra innuimus. Ex eo tandem com- perimus omnia rite congruere cum illis , quæ Berghauerus ex illo correxit adnotavitque in Apographo Boleluzkiano, & e quo paſſim marginales ſuas depromſit. Unum tamen cumprimis memoria dig- num indicare prætermiſit: Peſſinæ Apographum deſumtum eſſe ex ipſo membranaceo Autographo, ſic enim Vir ille de Boemiæ & Moraviæ hiſtoria meritiſſimus manu ſua in margine appendicis hu- jus adnotavit: Incipit Appendix Chronicæ Bartoſskonis adnexa in mem- braneo Autographo. Quo loco autem autographum iſtud lateat, com- perire hactenus ulla induſtria haud licuit. Teſtatum tamen ex eo fit , & confirmatur , quod ſupra contra Balbini exemplar diſputavi- mus: id a nonnemine poſteriore e latino in vernaculum fuiſſe translatum, ac interpolatum. 200 D d AP-

Strana 210
ZIO APPENDIX CHRONICI Aop ☞ * gg eeuugeageaeeeaaegaeguegagagugi guugugu M☞ ☞ APPENDIX HISTORIÆ TEMPORUM. (a) éta Bożjho 1310. korunowán Krák Ian (b) Kraſuowj a był żiw po ſwěm Rorunowanie 36. Léth. Téhoż Léta Zena Kráfe Ianowa / adczy Wácz�awa druhého poſlednie Xlſſka diedicżná Krákowſtwj Cżeſkeho była oddana za Iana Syna Gnidřjchowa ſedmého Czýſarže Rżjmſkého. (c) XXXV. Léta Bożiho Tiſyczyho trżiſtého 16. Narodik ſe Rareſ Krák pridie Idus Maji , genż od Kráſe Karſa Franſkého na Birżmowánj wzał Gmeno/ neb na Krżtu gmenowan był Wáczlawem. (d) XXXVI. Item Léta Bożiho 1318. narodik ſe druhý Syn Přemiſl. (e) XXXVII. Léta I322. Marodit ſe Ian Markrabin Otecz. (f ) XXXIV. XXXVIII. (a) Subjungit Boleluzkius : Quæ Bartoſskoni de Drahonicz Mſ. hiſtoriæ adnexa. Berghaue- rus vero in murgine adjecit: In manuſcripto Peſſiniano non eſt interruptio ſicut hie, ſed tota appendix cum priori ſine interjecta allocutione, & rubrica nova & addito: Finis. conjungitur. (b) Videtur deſiderari s id eſt cum regina. (c) Id est: Anno Domini 1310. coronatus eſt Rex Joannes cum Regina , a ſua coronatione ſupervixit 36. annos. Eodem anno Eliſabetha uxor Regis Joannis filia Wenceslai II. minima natu hæres Regni Boemiæ nupſit Joanni Henrici VII. Romanorum Imperatoris filio. Eſt hyſtorologia, nuptiœ enim coronationem præceſſere. (d) Id eſt: Anno Domini mil- leſimo tercenteſimo decimo ſexto natus Carolus Rex pridie Idus Maji, is a Carolo Francorum Rege in baptismo nomen aſſumfit, nam ex baptismo nomen habuit Wen- ceslai. (e) Id eſt: Anno Domini 1318. natus est secundus filius Przemislaus. (f) Id eſt : Anno I322. natus Joannes Margraviæ ſeu Marchioniſiæ pater. Quæ ea Mar- chioniſſa ſit, incognitum. Joannes filius eſt Joannis Regis , qui Dux erat Carinthiæ, ac poſten Marchio Moravia.

Strana 211
XXXVIII. Léta Bożiho 1323. Naródili ſe dwe dczerzi blizencze Anna a Alżbēta w Kraginē Baworſké. (g) XXXIX. Item Léta Božiho 1330. Alżběra Cżeſká, a Polſká Kráſowna vmrzeſa w Starzj 39. Lét ale kráßowaſſe 20. Léta. (h) XL. Léta Bożjho 1340. oſlepen był Krák Ian. (i) XLVII. Item Léta Bożiho 1341. přziſſli gſau Mrſkaczi do Zemē. Téhoż Léta byſo Przeneſſenj Swatoſź Ržjmſke. (k) XLIII. Item Léta Bożiho 1342. Zwolen Krák Karel. Téhoż Léta byli Kobylky w Cżeſke Zemi/ a ſnēdly wſſoczko Oſenj. (l) XII. Léta Božiho 1344. Zwolen Arnoſt prwnj Arczybiſkup. Toho Léta za= ſożen nowý Prazſky Roſtek/ take Manzyonarżi vſanowenj. (m) XLII. Téhoż Céta ſtało ſe Założenj Biſkupſtwj Litomiſlſke. Téhoż Léta oborzif ſe Pražſky Moſt den Swatého Błażege. (n) XLIV. Item Céta Božiho 1347. potwrzene wſſeczko Vmēnj Zboru Prazſkého. Téhoż Léta korunowan Krále o ſwau Manżelkau na Kráfowſtwj Cżeſké. Téhoż Léta vmrzef Ludwik/ ktery ſe żetl Králem Rżjmſkým. Téhoż Léta załoženj gſau Karmeliti a Słowany. (o) XLV. Item Léta Bożibo 1348. zaſoženo Mēſko Nowe Prazſkē. Téhoż Leta byſo Crzeſeni Zemē welykē w Neſſpory denSwatého Pawſa na WjruObráczeni. (p) XLVI. Téhoz Léta vmřeła Błancze. Téhoż Léta ogela ſe Anna s Králem. (q) XLVIII. Item Léta Božiho 1350. pocża�o ſe prwnj Miłoſtwe Léto w Rżjmē. (r) XLIX. Lẽta Bożiho 1351. Staſo ſe zaſożenj Kanownikuw Rżeholnych. (s) L. D d 2 (g) Id eſt: Anno Domini 1323. Natæ ſunt duæ filiæ geminæ Anna & Eliſabetha in pro- vincia Bavariæ ſcil. Joannis Regis. (h) Id eſt: Item anno Domini 1330. Eliſabetha Boemiæ & Poloniæ Regina mortua est, cum esset ætatis 39. regiminis 20. annorum. (i) Id eſt: Anno Domini I340 excoecatus est Joannes Rex. (k) Id est: Item anno Domini I341. advenerunt flagellantes in Boemiam. Eodem anno allatæ fuere Roma- næ reliquiæ. (l) Id eſt: Item anno Domini 1342. electus Rex Carolus. Eodem anno graſſatæ ſunt locuſtæ in Boemia , quæ omnia ſata conſumſerunt. (m) Id eſt: Anno Domini 1344. electus Arneſtus primus Archi-Epiſcopus. Eodem anno funda- menta jacta Pragenſis Eccleſiæ, item Manſionarii inſtituti. (n) Id eſt: Eodem anno erectus Epiſcopatus Litomiſslienſis. Eodem anno ruptus eſt pons Pragenſis die ſancti Blaſii. (o) Id eſt: Item anno Domini 1347. Inſtitutio Academiæ Pragenſis. Eodem anno coronatus Rex cum ſua conjuge in Regem Bohemiæ. Eodem anno mortuus Lu- dovicus , qui ſe nominavit Regem Romanorum. Eodem anno fundati Carmelitæ & Slowanenſes , ſen Emautini Pragæ. (p) Id eſt: Item anno Domini 1348. cœpta condi nova urbs Pragenſis. Eodem anno erat ingens terræ motus ſub veſperis diei Converſionis S. Pauli (q) Id eſt: Eodem anno mortua est Blanka. Eodem anno convenit Anna cum Rege. (r) Id eſt : Item anno Domini 1350. cœepit Romæ primus annus Jubilaris. (s) Id eſt: Anno Domini I351. fundati ſunt Canonici Regulares, ſcil, in Carlshof.

Strana 212
APPENDIX CHRONICI L. Item Léta Bożiho 1354. bykkorunowan Krák Karek. (1) LI. Lẽta Bożiho 1361. Narodik ſe Krák Wáczlaw w Mēſtē Nornberczey a tu geſt krzten. (a) LII. Item Léta Bożiho 1364. Narodiſa ſe Alżbēta Czyſarzowna/ a Krákowna Cżeſka. (x) LIII. Item Léta Božiho 1365. Przeneſſeno tēko Swatého Zigmunda do Prahy v Wjgilgi Swatého Wácz�awa z Mēſta Agnenſis. (y) LIV. Item Léta Božjho 1366. Narodiſa ſe Anna prwnj Rodiczka Kráſowa Angliczka. (z) LV. Léta Bożjho 1368. Zygmund Krák narodik ſe Wáletj. Item Léta Bożjho 1370. Narodik ſe Knēz Ian Luzniczky Markrabē. (a) LVI. Item Leta Božiho 1370. zhorzeło Mēſko Slany/ a Lydu mnoho ten den na Swatého Pancraczy. (b) LVII. Item Léta Bożiho 1374. Była Potopa w Praze, až do Prahu ſwatého Gilgi tu Medēly před Maſopuſtem. Téhoż Léta prwnj Nedély w Poſté była Woda welyka as do S. Linharta/ ta Woda mnoho dobrych domuw zkazy�ay o take Mlyny pobrała. () LVIII. Item Lẽta Božjho I378. vmře� geſt Czieſarz Karel ten den před Swatym Ondrzegem/ a tehoż dne zhorze� Sſpital v Moſtu w Prazey a zhorzeło chu= dych nétzo. (d) LIX. Item Léta Bożjho 1380. Docżal ſe Mor w Cżechach o Swatē Panē Marketē/ a byl po wſſy Cżeſke Zemi aż do Pozymu. (e) 212 LXI. (t) Id est: Item anno Domini 1354. coronatus est Rex Carolus. (u) Id est: Anno Domi- ni 1361. natus eſt Rex Wenceslaus in urbe Norimberga, & ibi baptizatus. (x) Id eſt : Item anno Domini I364. nata eſt Eliſabetha Imperatrix & Regina Boemiæ. Quæ illa? uxor Caroli haud eſſe potuit, nec Sigisinundi filia, quæ etiam Eliſabetha dicta, nup- taque Alberto Regi Rom. & Bohem. Mendum igitur in numeris eſſe videtur. (y) Id eſt: Item anno Domini 1365. allatum corpus S. Sigismundi Pragam ex Agnensi civi- tate in vigilia S. Wenceslai. (z) Id eft : Item anno Domini I366. nata Anna mater Regis Angliæ. (a) Id est: Anno Domini 1368. natus est Rex Sigismundus. Quid vero vox Waleti ſibi velit cum ignorantiſſimis ſcio, nisi fortaſſis abrupta ſit oratio, significerque die S. Valentini, nam constat Sigismundum in Februario natum. Item an- no Domini 1370. natus est Princeps Joannes Luſatiæ Marchio. (b) Id est: Item anno 1370. exuſta eſt urbs Slana, multique combuſti homines die S. Pancracii. (c) Id eſt : Item anno Domini 1374. fuit Pragæ inundatio tanta die dominica ante qua- drageſimam, ut aqua poſtes Eecleſiæ S. Galli attingeret. Eodem anno prima dominica qua- drageſimæ aqua rurſum usque ad S. Leonardi excrevit , quæ multas firmas ædes ever- tit , & molendina diripuit. (d) Id eft : Item anno Domini I378. mortuus est Cæſar Carolus die ante S. Andreæ , & eodem die exuſtumn eſt Hoſpitale (ſcil. Crucigerorum) ad pontem Pragæ, nonnulli etiam pauperes combuſti. (e) Id eſt: Item anno Domi- ni

Strana 213
BARTOSSII. LXI. Item Léta Bożiho 1387. korunowan Kral Zygmund nⱥ Kraſowſtwj vher= ſke. (f) LX. Item Léta Božiho 1389. Spaleni gſau Zyde w Praze/ a zborzenj bylj gich domowe. (g) LXII. Item Léta Bożiho 1392. ten den před Swatým Mikufaſſem byſa Woda welyka oko�o Prahy/ a Mlyny pobrała/ a około Sſpitala w Piwniczych plno Wody było. (b) I. Item anno 1394. feria 6. ipſo die S. Stanislai captivatus est Rex Wences- laus Bohemiæ in Verona per dominum Jodocum Marchionem Moraviæ, & dominos terrestres, & ductus in castrum Pragenſe, & deinde in Auftriam , & dimiſſus per amicabiles tractatus. LXIII. Anno 1397. (i) Kral Wáczław byl gat na Swatého Staniſlawa od Panuw Zemſkých, a puſſtēn po patnaczti Nedēlych/ a to gednal Duſknicz Ian bratr geho Wywoda Gerlyczky. (k) II. Anno I397. feria 2. Pentecoſten Domini interfecti sunt in Carlstein. IV. Item anno 1399. (l) circa Jounnis captus tunc dominus Wenceslaus Rex Bohemia per Sigismundum Regem Ungariæ fratrem ſuum germanum, & in Viennam deportatus. (m) LXIV. Item Léta Bożiho 1399. den Swatého Mikuſaſſe zhorże�o mnoho Ode= ni, y ginych mnohych Wēczy na Rathauze w ſarem Méſtē. (n) LXVI. Coho Léta (o) Jato (p) Joſt Markrabē Morawſky s Markraběmj dwema Miſſenſkymj leżelj v Prahy w Strżedu po Welyke Moczy. (q) LXVII. Dd 3 213 ni 1380. cœepit lues in Boemia die S. Margaretæ , perſtititque per univerſum regnum usque ad imminens ver. (f) Id eſt : Item anno Domini 1387. coronatus Rex Sigis- mundus in Regem Hungariæ. (g) Id eſt : Item anno Domini I389. combuſti ſunt Pra-= gæ Judæi, & eorum domus everſæ. (h) Id eſt : Item anno Domini 1392. die ante S. Nicolai exundavere aquæ cireum Pragam , molendinaque abſtulere , in braxatoriis circa Hoſpitale omnia plena erant aquis. (i) Berghauerus in margine : Error ſcribæ, legi debet 1394- cum Joannes Gerlicenſis 1395. obierit , & ſupra annus 1394. poſitus inveniatur. (k) Id est: Anno I397. Rex Wenceslaus captus est in feſto S. Stanislai a Dominis Terreſtribus , & dimiſſus poſt quindecim ſeptimanas. Iſtudque procuravit Joannes frater ejus Princeps Gerlicensis. Quid vero vox Pusknicz hic significet, divi- natione opus. (1) Berghauerus in margine: Videtur legi debere an. 1402. (m) De captivitate Wenceslai ejusque liberatione ex Auſtria proferemus in Annalibus Hayecia- nis duo diplomata ipſiusmet Wenceslai , quæ aſſervantur in Archivo Statuum Inclyto- rum Auſtriæ. (a) Id eſt : Item anno Domini 1399. die ſancti Nicolai combuſta eſt multa ſupellex, multæque res aliæ in curia Vetero- Urbenſi. (o) Berghauerus in margine : Cotiż id eſt 1401. addit Peſſina. (p) Videtur legendum. Den Swateho Iakuba, ut mox infra in latino. (q) Id eſt : Eodem anno Jodocus Marchio Moraviæ jacuit ante Pragam cum duobus Marchionibus Miſniæ die Mercurii poſt Paſcha.

Strana 214
214 APPENDIX CHRONICI LXVII. Vmrżel Ian z Drahniz Otecz B. (r) a położen w Prżibramj w Boſkele prżed proſrżednim Oltarżem za Knēze Wolfframa Arczybiſkupa/ gonż take leżel przed Prahu, a protj Kraly Wáczławowj. (s) III. Anno 1401. circa feſtum ſancti Jacobi Jodocus Marchio Moraviæ & Mar- chiones Miſnenſes , & Wolframus Archi-Epiſcopus Pragenſis, & Barones Bohemia jacuerunt ante Pragam contra dominum Wencesluum Byhemiæ Regem poſt feſtum S. Jacobi immediate. LXV. Anno domini 1404. ſuſpenſus eſt Zue (1) infra octavam Procopii. LXVIII. Item Léta Božjho 1407. den Swatého Martina pocżała ſe Syma we= lika w Cżechach, że Ljde na Czeſtach Zymau mrželj. A ſta�ⱥ Vſławicżnē aż do Swatēho Walentina/ a nebo y do Swatcho Petra w Pußté/ a po= tom ga na druhe Léto totiżto 1408. ten teyden po Hromniczych gel ſem do Wlach. (u) LXX. Anno 1409. in feſto Paſcæ feria 3. mortua eſt domina Przibu. Do- minus miſereatur ſui. LXXI. Anno domini 1410. die 15. Julii commiſſum eſt grande bellum inter Regem Poloniæ & Cruciferos Prutenos, & Rex vicit bellum, & ut a ve- ridicis dicebatur tunc præſentibus, qui in eodem bello (x) magifter (y) Cruciferorum, & ſexcenti Cruciſeri , & ſex millia militum , clientum, & ipſis in ſervitio exiſtentium gentes Regis interfecerunt, & ultro in caſtrum Mawburg fugierunt Rege Duce Witoldo eos ſequente , & Rege Tartarorum. (z) LXIX. Anno domini 1411. in feſto S. Wenceslai mortuus eſt dominus Zbin- ko de Huzmburg Archi - Epiſcopus Prugenſis in civitate Preſpurg , & ſe- pultus eſt in caſtro Pragenſi. LXXII. Item anno domini 1420. in vigilia Purificationis MARIÆ obiit domina Annu relicta Jounnis de Dræhnicz mater Bartoſskonis ſepulta in Skrz- (r) Boleluzkius in margine : Bartoſska. (s) Id eſt: Mortuus Joannes de Drahnicz pater B. (ſcil. Bartoſskonis) & poſitus in Przibramenſi Eccleſia ante aram mediam tempore Wolframi Archi-Epiſcopi, is quoque jacuit ante Pragam, & contra Regem Wences- laum. Ubi dubium: pronomen is pertineatne ad Wolframum, qui omnino ante Pragam jacuiv, ut mox in latino ſequitur, an ad Joannem de Drahnicz? (t) Berghauerus in margine corrigit : Zul. (u) Id eſt : Item anno Domini 1407. die S. Martini cœpit ingens frigus in Boemia , adeo ut homines per ſemitas frigore obriguerint. Perdura- vit continuo usque ad feſtum S. Valentini, imo S. Petri in quadrageſima. Poſtea ego anno ſequente , id eſt 1408. hebdomada poſt feſtum Purificantis profectus ſum in Italiam. (x) Videtur deſiderari: Fuerunt. (y) Mſ. Litomericenſe : Magiſter ſed videtur legendum Magiſtrum uti & ſequentia in accuſativo caſu. (z) Hic paragraphus in Mſ. Litomericenſi ſubjunctus eſt anno 1431.

Strana 215
h BARTOSSII. 215 Skrzipiel (a) in Eccleſia ante magnum altare. Deus omnipotens mi- ſeratur animæ ſuæ , & perducat in vitam æternam , Amen XV. Item Pan Hanuſſ(b) negprwe prżimnē B dobyl Mēftecżka Pržibramē dobrże obſankowaneho/ a mnohe odile/ ſladuw/ a Sſpicze pobral Léta 1421. w Autery przed welykau Noczy. (c) XXVIII. Item anno 1421. de caſtro Pragenſi Stodokl (d) Eccleſiam expugna- vimus inimicis ibi fugitivis, & ibidem 16. captivos militares cum equis captivaverunt cum dominis Alberto de Bieskowicz, domino Sſwu- bone. XXIX. Item vectores cum 12. curribus & gentibus inter ipſos Pragam du- centibus eorum bene quinquaginta evicimus , equos ultra 30. recepi- mus in vado in minore civitate Pragenſi. (e) XXX. Item dominum Fridericum Kolowrat de Libſtein in campo convicimus, ubi quadraginta captivos militares cepimus & 42. equos equites rece- pimus prope villam Chruſlenicz. XXXI. Item dominus Hanuſſius prædictus cum aliis expugnavit ſuburbium in Glutowiu ſatis bonum & firmum. XXXII. Item bis in Plſnam venit cum ſuis gentibus contra Zizkam ipſos de- fendendo , & eum usque Krulowicz inſequendo. XXXIII. Item ſemel in Miſam venit cum gentibus ſuis , & ipſos ab inimi- cis ipſorum , qui ante Cutſtain (f ) jacuerunt , & deinde ante Miſam re- pulit. Et tunc etiam Tyn liberavit ab eisdem cum aliis. XVI. Anno 1422. feria 3. poſt Palmarum dominus Hanuſſius expugnavit Przibram ſecunda vice, ubi Chlewczonem Slamydum, Stiepankonem de Mis- lin captivavit, & 42. equos equites receperunt, & ultra 20. captivos receperunt. XVII. Item ipſe dominus Hanuſſius Przibram tertio expugnavit , quando etiam & fortalicium infra duas ſeptimanas lucratus eſt. XVIII. (a) Hodie Krzipiel nonnisi vieus templo inclytus in regione Beraunensi ad Wosow. (b) Videl : De Kolowrat. (c) Id eſt : Item Dominus Hanuſs de Kolowrat prius apud me ſeu etiam mecum B. expugnavit bene ſeptam urbem Przibram , & multum fru- mentum , polentam, haſtasque abſtulit anno 1421. die Martis ante Paſcha. (d) Vi- cus hodie etiam templo inclytus medio lapide Praga remotus in mappa Boemia majore Stodulck appellatus. (e) vadum illud tunc appellatum , quo hodie potiſſima pars ſtat horti Schwarzenbergici , reliquusque inſulæ tractus ad domum usque lavatoriam Mi- cro-Pragæ , hodie etiam egregiis quibusque palatiis ut ſupremi Burgravii aliisque nobi- litatum. (f) Ea perantiqua Dominorum de Guttenſtein ſedes. Perſtat hodie hoc loco edito vicus templo inſignis in regione Plſnenſi Miſam inter ac Teplam , nomen- que Guttenſtein conſervat.

Strana 216
216 APPENDIX CHRONICI XVIII. Item dominus Hanuſſius quarta vice Przibram expugnavit, qn. (g) Parcifal Wenceslaus Bohuslawconis amicus , & Surowecz eidem ſunt ibi- dem interfecti. XIX. Item anno 1422. in feſto S. Laurentii dominus Hanuſſius aquiſivit per diſturbium Hradek caſtrum, ubi Abſolonem Bielobozkam, Heczicz, Joan- nem Friderici filium de Walez cum aliis quinquaginta captivavit. Item eodem anno cito poſt hoc Zibrzid frater Abſoloni ipſum caſtrum Hradek obſedit , & dominus Hanuſſius mox equitavit ad ipſum circum- vallandum , & cum ipſe Zibrzid eos vidit equitantes , de caſtro præ- dicto per aliam partem fugit ſuper Rakownik. XXI. Item ipſe dominus Hanuſſius cum dicto Alſſone de Sternberg civitatem Rakownik per diſturbium aquiſiverant, & civitatem excremaverunt, ſed Eccleſiam lucrare non valuerunt. XXII. Item ipſe dominus Hanuſſius cum gentibus dicti domini Alſſonis, qn. (b) dictus Zibrzid de castro Hradek fugit in civitatem Rakownik, tunc fue- runt eum inſecuti in Rakownik, & ipſe ante eos fugit ulterius in Zacz, & ipſi domini cum ipſorum gentibus ipſam civitatem Rukownik, & Eccleſiam ſicut fortalicium bonum expugnaverunt. XXIII. Item dominus Hanuſſius civitatem Brzeznicz bene lignis & ſepis (i) munitam cum domino Wilhelma de Sſwihow expugnantes excremave- runt. XXIV. Item anno 1424. (k) dominus Hanuſſius gentes Zmirzliconis videli- cet Abſalonem Kowarziconem cum 18. equitibus, & 300. vel citra pedi- bus prope villam Hluboſſie in campis per conflictum evicit, ubi 16. militares, & centum 15. cives de Przibram (l), & Caices (m) cum ip- ſorum defendiculis captivavit , reliqui vero in ſilvas fugierunt. XX. XXV. (g) Ita in Mſ. videtur legendum: Quando. (h) Quando. (i) Id eft: Sepibus. (k) Primitus ſcriptum erat 1422. ſed ſeu Boleluzkius ſeu alius poſterior ultimum nume- rum in 4. reformavit, perperam vero, quantum mihi videtur , nam ſequentia certe ad annum 1422. pertinent. (l) Ex hoc loco fola conjectura promſiſſe videtur Bal- binus, quæ in Hiſt. S. Montis Auct. I. c. 10. pag. 110. his verbis ſcribit : Suſpicor a Conrudo Weſtphalo Archi-Epiſcopo Fragenſi cum aliis Eccleſiæ ditionibus Przibramum op- pignoratum, aut venditam. Illud certiſſimum an. 1420. Huſſiticis bellis ingruentibus, cuidam Joanni Zmrzlik, Equiti hæretico ſed Duci fortiſſimo (cujus poſteu opera an. 1430. clariſſima de Miſniaeis parta eſt victoria, ceffiſſe). Quo loco in margine citat: Bar- toſſek in Mſ. Ego nuſpiam de venditione , oppignoratione aut traditione urbis Przi- bram Zmrzliconi facta in authore noſtro quidpiam reperio , nifi ad hunc locum, quod Zmrzlico ex parte Przibramenfium steterit. Niſi fortaſſis Balbinus non longe Przi- bramio diſſitum caſtrum Horzowicz pro Przibramio accepit , nam hoc cum bonis ipſius ci-

Strana 217
XXV BARTOSSII. XXV. Item gentes ſuæ, & cum ipſis B. (n) & gentes domini Alſſonis præ- dicti, qn. (o) ante Carlſtein jacuerunt , dominum Johannem Seſſen mi- litem, Stanislaum Poruy, Johannem Koczowsky cum aliis 12. Polonis pro- pe Eccleſiam Borek in campis per conflictum captivaverunt. I. Item gentes domini Hanuſsii videlicet (p) Bohuſslawko, B. (q) & aliis 24. Polonis (r) captivaverunt, quando Janconem Przedbory, & Parcifal in obſidionem in caſtrum Carlſtein conduxerunt, & ipſis 22. baliſtas receperunt , & alii fugierunt. XXVII. Item fuerunt circa diſturbium (s) cum domino Hanuſſio in diſtric- tu Slanenſi circa fortalicium, quod vix non lucratum, item circa Tak- lowicz circa Sturm. (1) VII. Anno 1450. Jubileus annus Romanorum. VIII. Eodem anno feria 6. poſt feſtum S. Egidii dominus Georgius de Podie- brad equitavit Miſnam cum magno exercitu equitum , & peditum , & cum multitudine currus , & magnum damnum fecerunt , & concre- maverunt totam terram , & feria 5. ante feſtum Galli lucraverunt civi- tatem dictam Kerolli (u), & ibi magnam prædam receperunt. Et concordia facta cum Principe Miſnenſi reverſi ſunt Pragam cum magna præda feria 3. ante omnium ſanctorum. IX. Eodem anno in feſto S. Catharinæ fuit concurſus magnus Pragæ. V. Anno 1451. fundamentum factum eſt novæ turris in nova civitate ſab- bato ante dominicam: Domine ne longe. X. Anno 1452. combuſtus eſt Bethleem (x), una pars feria 3. in die S. Jaco- bi Apoſtoli majoris. XI. Anno 1453. decolatus eſt Wenceslaus dictus Durſſmid feria 3. in vigilia ſanctorum Philippi & Jacobi Apoſtolorum. XII. Eodem anno feria 6. ante Nativitatem Beatæ MARIÆ Virginis deco- latus eſt dominus Johannes de Smirzicz. Ee- 217 XIII. eidem Zmrzliconi potenter anno 1430. traditum eſſe memorat author noster. (m) Qui hi Cajci, me latet. (n) Boleluzkius in margine: Bartoſsek. (o) Quando. (p) Videtur deſiderari: Cum. (q) Boleluzkius in margine: Idem, ſcilicet qui prius Bartoſſek. (r) legendum verofimillime: Polonos. (s) Id est: In disturbio. (t) Creberrime author noſter Bohemicum vocabulum prźi , quod proprie apud ſignificat, per circa reddit, ut mox ſupra circa diſturbium, id eſt apud diſturbium, ita & hic: opud ſturm , ſeu apud expugnationem & impreſſionem factam in caſtrum Taklowicz intelligendum. (u) Quæ hæc civitas ſit , Miſniæ Scriptoribus excutiendum relin- quimus , niſi fortaſſis Koldicz ſit , quod his temporibus a noſtris expugnatum ex aliis legimus. (x) Scilicët Ecclesia Bethlehem, qua Praga est.

Strana 218
APPENDIX CHRONICI BARTOSSII. XIV. 218 XIII. Eodem anno feria 4. ante Simonis & Judæ venit Rex Ladislaus Prugam hora 21 , & coronatus eſt in Regem Bohemiæ dominico die in die ſanctorum Simonis & Judæ anno ſupra, & fuit in ſua ætate 14. anno- rum , Sigismundus habuit 3. annum. (y) Item anno 1457. Rex Wladisluus venit Pragam in die ſancti Michaelis, & fuit feria quinta. Idem Rex Wladislaus mortuus eſt in die Clemen- tis hora 23. (z), & ſepultus eſt in caſtro Pragensi feria 6. in die sanctæ Catharinæ virginis cum magna ſolemnitate eoden anno ut ſupra. VI. Anno I464. factum eſt fundamentum novæ turris in Parva parte (a) penes domum Sasky (b) , in loco ubi erat domus Cunſſonis ſutoris feria 5. ipſo die ante Urbani , & hæc fuit feria 5. ante feſtum ſanctæ Trini- tatis. () Quis ille Sigismundus ſit , annusque ejus tertius cum ignorantiſſimis ſcio. Suſpicor hic abruptam Bartoſſii orationem, qua fortaſſis aliquid narraturus erat de Sigismundo Ja- gellonico Rege Poloniarum , qui circa hæc temmpora vixit. (z) Nihil coævus author noſter de veneno infecto Ladislao. Wladislaus II. Rex Boemiæ , qui Georgio in re- gno ſucceſſit , ut hac ſuſpicione Prædeceſſorem ſuum Georgium Regem , qua paſſim tum in populo noſtro , tum apud exteros vapulabat , deliberaret, ſub regni ſui princi- pia eadaver Ladislai Regis levari , id diligenter , jurataque fide a medicis peritis exami- nari juſſit, qui tum adhuc corpus integrum ſine omni veneni labe repererunt. Quare ut rumorem eum domi forisque per tot annos confirmatum magis ſopiret , ea ſuper re publicum inſtrumentum confici juſſit , quod nos in Annalibus Hayecianis quoque proſeremus. (a) Id eſt: Micro-Pragæ. (b) Ducum Saxoniæ, quæ hodiedum no- men Sachſenhaus conſervat , primaque eſt ad dictam turrim & pedem pontis , e quo conjicias alteram , quæ e regione eſt, quæque arcu per pontem ducto ei jungi- tur, poſterins erectam eſſe. S S OB-

Strana 219
** * * ☞* * * A. A *s ** **** 219 OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN DIPLOMATARIUM WALDSTEINIO - WARTENBERGICUM. um deliberarem cum animo meo, quid nam ex penu ma- Ja nuſcriptorum meorum Bartoſſii appendici ſubjungerem, ut tomus I. juſtam molem indipiſceretur, perpetuo obverſa- bantur oculis diplomata mea inedita , quorum multitudo jam tan- tum crevit , ut non amplius centenario ſed millenario numero mihi cenſenda ſint. Dein cum meditate expenderem præter marmora & numos firmamentum haud ſolidius eſſe re diplomatica ad ſtabilien- dam hiſtoriam , nihilque ad juris publici & privati , ſacri & civilis, proprii & beneficiarii cognitionem ea eſſe utilius , nollem autem Lec- tórem tædio afficere , ſi tribus quatuorve ex ordine tomis hoc argu- menti genus pertractaretur , nihilque peculiare in iis præter diplo- mata proferretur , e re facturum me putavi, ſi eam diplomatum mul- titudinem in certas claſſes diſpeſcerem , atque cuivis tomo ſpecimen quoddam Diplomatarium ſubnecterem. Id conſilii cum jam jam certus amplecterer , non potuit cultus & veneratio, quam immor- talibus Illuſtriſſimi ac Excellentiſſimi Præeſulis Comitis a Waldſtein Mæcenatis noſtri munificentiſſimi beneficiis debeo aliorſum abripere ſenſum meum , quam ut Eidem Ejuſque Toga & Sago inclytæe Fa- miliæ hunc primum omnium laborem impenderem ac deferrem. Et cum hoc in genere quantula me premeret inopia , ut vix quinqua- E e 2 gin-

Strana 220
220 DIPLOMATARIUM ginta hujus clariſſimæ ſtirpis memorias referentia diplomata e penu mea deligerem, ſarcivit eam illico Excellentiſſimus Præſul tanto nu- mero , ut ſi libuiſſet aut par fuiſſet , facile quatuor centurias iſthic acervare licuiſſet. Sed ſervamus alii loco & tempori hæc hiſtoriæ pa- triæ cymelia, nonniſi eorum unam centuriam hic loci prolaturi. Ut autem eorum , præſertim exterorum , qui hoſpites ſunt in patria no- ſtra lingua , conſuleremus utilitati , diplomata ea, quæ vernacula Boemica lingua excepta erant , in ſermonem latinum tranſtulimus totidem , ubi licuit, plane verbis , certe id ubivis maxime conniſi, ut ſenſus autographo quam fideliſſime reſponderet. Porro cum non modo hiſtoricorum patriorum pene omnium argumentis , ſed & nonnullis legitimis documentis veteribus res teſtata ſit : Warten- bergeæ & Waldsteiniæe ſtirpi unam eandemque eſſe originem , imo ex teſtamento Wartenbergii apud Lunig. Cod. dipl. p. 402. non obſcure liqueat, Waldſteinios ab hac gente deſcendere, igitur War- tenbergea diplomata huic quoque ſpecimini interſerere placuit, cum- que eo colophonem huic I. tomo imponere. Nemo autem pru- dens rerum æſtimator hærebit , cum iſthic nulla diplomata ex ſum- ma antiquitate reperturus eſt, nobis enim piaculo fuit quidpiam ef- fingere, aut certa pro incertis venum proponere. Quare nihil iſt- hic comparet , quod non ex authenticis tabulariis depromtum , & ſchedis legitimis tam membranaceis quam chartaceis eſſet excerptum. A ſæculi autem XIII. exitu ea ſortiuntur principium, cum Alberti de Waldſtein Fridlandiæ Ducis chartis deſinunt. Non vero ea a ſæculo XIII. contemnenda antiquitas , ſi quis eorum temporum hi- ſtoriam in concilium vocaverit : conſtat enim adhuc ſæculi illius ini- tio cognomenta nobilitatis noſtræ paſſim fuiſſe arbitraria, minime, ut hodie, hereditaria , adſcita potiſſimum a caſtrorum & terrarum, quæ tunc poſlidebant, nominibus, ut conjecturas ſit ſequi altius Genealogias certas ducere atque texere. Et habent profecto , quod plaudant florentes apud nos hodie familiæ, quæ ex ſæculi hujus me- dio aut exitu quæpiam nominis ſui indicia legitimis tabulis compro- bata proferre poſſunt ; exiſtimentque ſat ſuperque conſultum anti- quitati , ſplendori , & gloriæ nobilitatis ſuæ , ſi vel ex ſæculo XIV. ejuſce rei certa documenta habeant. Et ne me minus quid veraciter ea

Strana 221
WALDSTEINIO- WARTENBERG. ea de re ſentire judicent , audiant e vera critices lege hoc de argu- mento loquentem graviſſimum Virum Papebrochium in Actis SS. T. merito II. April. in Propyl. c. III. E� famili�, inquit, & ſunt, & habentur antiquiſſimæ, quæ ſuum nomen ad quatuor aut quinque ſæcula ſurſum ducere , ac probare poſſunt ex publicis eorum, de quibus agitur, temporum documentis. Sine quibus aſcendere qui nititur , ſomnicoloſos Genealogiſtas inveniat, oportet, etiam ad Remum & Romulum, ipſumque Adamum qualemcunque familiam adulatoria fictione perducturos. Non ignoramus quidem Paprocium aliosque figmentorum ejuſcemodi ſectatores, multo altiores tam de ſtirpe Wartenbergæa quam Wald- ſteinia nominis protuliſſe memorias , in hoc tamen , abſit jactantia, hactenus omnibus præripuiſſe palmam videbimur , cum iſthic ex ip- ſius ſæculi XIII. anno poſtremo documentum legitimum exhibemus, quanquam non dubitemus exſtitiſſe vetuſtiora , quæ ſeu periere, ſeu cognitionem noſtram adhuc latent. Par æquumque eſſet hic loci utriusque hujus inclytæ ſtirpis ori- ginem ſolertius excutere : ſed nolumus prævertere incredibili indu- ſtriæ Excellentiſſimi Mœcenatis noſtri, qui cum non præter rem cauſam- que maximo numero monumenta familiæ ſuæ per univerſum regnum exquiri, conſcribi, depingique fecerit , ipſe jam pertinaciſſimo labore duas ingentes tabulas Genealogicas (palam in aula palatii ſui pro- ſtantes) a Waldſteiniorum memoria ad Illuſtriſſimum Patrem ſuum, matremque natam itidem Waldſteiniam per plurium ſæculorum cur- ſum concinnaverit , procul dubio editurus nobis aliquando eſt ve- ram ſinceramque ſuæ Gentis originem ac Genealogiam. Lectoris itaque deſiderio nos ſatisfacturos rati ſumus , ſi vel hæc curtim attin- geremus , evulgando ſolum, quæ Schleinicius in ſua Vandalo-Boe- mia de hujus familiæ origine atque ramuſculis adnotavit , quæque eo fidentius huic Centuriæ Diplomatum noſtrorum præmittimus, quod nusquam hactenus typis excuſa ſint. Ceterum qui poſthac Genealogiam Wartenbergico - Waldstei- niam ſcribere in votis habuerit , reperiet in hoc ſpecimine diploma- tarii ampliíſimam ſegetem, unde Paprocium, Balbinum, Hammer- ſchmidium aliosque noſtros ſuppleat emendetque. Reperturi , qui- bus panegyres hujus utriusque clariſſimæ Gentis texere collibuerit, E e 3 221 præ-

Strana 222
222 DIPLOMATARIUM præclariſſima quæque elogia ab Imperatoribus & Regibus noſtris pro merito tributa, lecturi hic ſumma Regni munia quæ obiverant, eximia domi forisque facinora & geſta, zelum pietatemque erga Deum & ſuperos, fidem erga Eccleſiam, Regem, & patriam, veneratio- nem erga ſacerdotium, cœnobiorum ac xenodochiorum locupletiſ- ſimas fundationes, aliaque pietatis & miſericordiæ opera quæ - - - Non imber edax non Aquilo impotens Poſſit diruere , aut innumerabilis Annorum ſeries, & fuga temporum. Horat. l. 3. Ode 30. FRAGMENTUM EX WANDALO-BOEMIÆ P. II. c. 5. MAXIMILIANI L. BARONIS A SCHLEINIZ PROTO-EPISCOPI LITOMERICENSIS. DE FAMILIA WARTENBERGENSI, ET LINEIS EJUSDEM OCTONIS CAPITALIORIBUS, DIEWINENSI, WESSELENSI, ZWIRSETICENSI, MICHALOWICENSI TETSHNENSI, (a) NEO-ARCENSI WALDTSTEINENSI ET SMIRSICENSI. equitur familia Baronum Dominorum de Wurtemberg, quæ familia a tempore Joannis Regis per trecentos annos in Regno Bohemia Pocil- latoris Regii dignitatem hæreditarie tenuit. Et priusquam hæc fami- lia in tot lineas divideretur , in fundis atque Dominiis Berkianæ , Roſenber- gicæque domui omni ex parte par fuit dignitatibus & opibus - - - Hæc familia pariter a Vandalis (b) originem trahit, proceres ejus vocabantur olim voce Sarmatica Domini de Ralsko, a monte & arce Roll, pone Niemicz in diſtrictu Boleslavienſi, ubi stirps hæc fortunas præcipuas olim habuit. Po- ſtea abolito vetere illo Bohemico de Ralsko, vocati sunt a sede Wurtemberg ejusdem diſtrictus, Domini de Wartemberg, aut forte a dynastia Silesitica Wartemberg , quam ipſorum majores olim poſſederint. (c) Ita & Comites de Rozdiazow olim Poloni ſeu Vundali, in Sileſiam dein transgreſſi, a ſede nova de Pomsdorf, relicto Rozdiaziowenſi nomine - - - in præsens vocantur. Familia de Wartemberg præter ſedem Ralsko poſſedit Arnovium cum dynaſtia adjacente perampla, Smirzicium, Bidziowium Regium modo oppi- dum,

Strana 223
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 223 dum, cum certo ſuo territorio. Waldſtcinium arx, ſylveſtris, modo deſo- lata, ex qua linex Waldsteinensi ſuum illud cognomen. Rohozetz, Wesseli Kunburg cum Gitzinio. Weliſs Skala, ſub cujus arcis imperio Turnovium po- puloſum & amplum oppidum. Grewenſeina cum dynaſtia perampla. Die- winium arx nunc deſolata eſt ſylveſtris, ſub qua Niemenſe olim erat domi- nium. Item Starodubium, Ralsko celſiſſimæ permodum ſpeculæ arx ſylveſtris, ſub qua dynaſtia Wurtenberg. Item Zwierzetitz, Michalowitz, Dobrowitz, Neu- Waldstein, Reißſtadt, Koſt, Gabel, Bezdieczie. Et hæc habebant Domini de Ralsko in diſtrictu Boleslavienſi. In Litomericensi districtu habebant dynastiam Neu-Schloß, Tetschen, Benſen, Markersdorf, Kamenitz ad confinia Miſniæ loca populoſiſſima. Quz dynaſtiæ in uno quaſi tractu poſitæ magnum familiæ huic ſplendorem dede- runt. Scriptores etiam titulo Burggraviatus hanc ornatam adſerunt. Anno I054. Hermannus de Ralsko fundavit Benedictinis das Closter Monchengraiz. (d) Anno I308. Joannes de Wartenberg dynasta in Zwierzetitz, magnus Prior militiæ Rhodiæ Strakonicenſis , una cum quibusdam aliis e Bohe- mia primoribus ad Henricum VII. Imperatorem gente Lucemburgicum ablega- tus fuit , petitum filium ejus Joannem in Regem Bohemiæ. Anno 1312. Be- nedictus de Wartemberg ſupremus Regni Bohemiæ Burggravius fuit. Jesko de Wartemberg gubernavit pro Rege Joanne Moraviam. Anno I325. donavit Rex Joannes Benedicto de Wartemberg Skalæ & Turnovii Domino, ſupremo Burggravio, Bidzowium oppidum, ditioni ipſius contiguum. Item Rex contulit anno I337. Wencesluo præfati Benedicti Wartenbergici filio hæredita- rium Archipincernatus Regni officium. Joannes de Wartenberg Canonicus Li- tomericenſis , fuit per Carolum IV. Imp. Anno 1355. Ticinam in Italiam miſ- ſus ad impetrandum corpus S. Viti M. Carolus IV. dedit Marquarto de War- tenberg Anno Chriſti 1358. Weliſſenſe dominium, utpote Kunburgo proxi- mum, pro dynaſtia Koſtenſi. Anno 1368. Petrus de Wurtenberg Dominus in Michalowitz duxit in Italiam Caroli IV. Cæſuris copias Bohemicas contra Barna- bam Vice-Comitem Mediolanenſium Ducem, in auxilium ſedis Romanæ. Anna Wartenbergica Victorini Glacenſis Comitis conjux, fuit Mater Georgii Po- diebradii Bohemiæ deinde Regis. Cenko de Wartenberg a caſtro Weſſelius dic- tus , Huſſitarum tempore Anno Chriſti 1420. fuit ſupremus Regni Bohemia Burggravius, arcem S. Wenceslai Pragæ cum ſummo vitæ periculo contra Huſſitas ſervavit, Henricum filium bello contra Huſſitas amiſit, ob præclara facta hoc epitaphium meruit, (e) Gitzinii exſtinctus: fuit ſuo tempore Bo- hemicos inter proceres velut ſol inter ſidera. Is

Strana 224
224 DIPLOMATARIUM Is idem Cenko vendidit pretio libertatem oppido Bidziowio, (f) pro- ut usque hodie Regia libera civitas eſt, ſubſcripſerunt uti teſtes contractus Patrueles tunc ipsius ſequentes: Petrus de Weſſeli, Henricus de Waldstein, Pe- trus in Diewin, Wilhelmus in Reichſtadt. Sigismundus de Wartenberg Tetſchnenſis circa an. Chriſti 1447. Præfectus ſupremus Luſutia, cui Rex Wladislaus medie- tatem Luſatiæ reddituum contulit. Habuit duas uxores, priorem e Glogovia, poſteriorem e Minſterbergi Sileſiæ Ducibus. Ejus filius Joannes de Wartenberg,Litome- ricenſis Præpoſitus & Archiepiſcopatus Prag. vacante tunc ſede Adminiſtrator. Properatura demum ad occaſum ex meridie felicitatis, hæc Warten- bergenſis familia reſplenduit nonnihil adhuc in illo Joanne Zwirzeticio dynaſta Starodubenſi, qui ſub Ferdinando I. Cæſare ſupremus Bohemiæ Burggravius ef- fectus , reliquit filium Adamum, qui duxit ter ſucceſſive uxores, Kolowratia- nam, Schlikianam, & Martinicianam, ab his proceſſerunt 4. filii Joannes con- junctus Berkianæ, Chriſtophorus Donenſi , Carolus Mansfeldianæ, Jaroslaus Smir- zicenſi uxoribus. Item una filia Magdalena Mater Adumi Wuldſteinii Regni hujus nuper Burggravii ſupremi. Sepelivit tandem Wartenbergeam hanc ſtirpem Joannes ille Georgius, qui ex præfato Carolo & Mansfeldiana matre natus Dominus in Neu-Schloß fuit, in ultimo bello adhærens Palatino Fri- derico , Egram ei obvius factus, dum Bohemiam primo ingrederetur, obtu- lit Ziſcæ gladium eidem, neſcio utrum acceptum. Is enim eodem cum Friderico extorris mox e Bohemia factus, Principiſſam imperii Palatinam du- xit , ſed ſine prole obiit. Sequitur linea Waldſteinenſis a caſtro Waldſtein prope Turnovium ſito. Gerit in quadripartito ſcuto quaternos ſibi oppoſitos leones. Licet por- ro primitus una eademque ſtirps cum Rolskenſibus , ſive Wartenbergenſibus fue- rit , voluit tamen linea hæc Waldſteiniana ſe a Wartenbergenſibus ſeparare, & quandam quaſi ſtirpem novam ſeu peculiarem efficere. Quando autem, & qua occaſione id contigerit , non ſatis liquide conſtat. Aliqui putant id ipſum accidiſſe in Syria, occaſione cujuſpiam illuſtris facti, ubi Waldftei- nenſum leonem deinceps, prima vice unum tantum erectum, in ſcuto ge- standum acceperit. Iglavi� in templo Prædicatorum exſtat tumulus Georgii de Waldſtein anno 1212. cum inſigni inſculpto unius leonis erecti. (g). Li- cet aliqui putent Waldſteinios illos Moravicos, geſtantem unum leonem fuiſſe diſtincti ſtemmatis, a Bohemicis. Quis enim accurate res inveſtiget, quæ ante 4. ſæcula contigere? Waldſteinenſes Bohemi abundarunt ſucceſſu temporis pluribus inſignibus Dominiis præter castrum illud Waldstein, videlicet habuere Kukstein, Kolstein, Welliſs , Wartenberg , Arnow , Dobrowitz Hradek ad Zazuvam, Lowoſſitz ad Al- bim,

Strana 225
WALDSTEINIO - WARTEMBERG. him, Neo-Wuldſtein. De viris illuſtribus hujus ſtirpis vide alibi. (h) Reſtat Wartenbergenſis familiæ linea Smirzicenfis : habens eadem inſignia, videlicet duos campos candidi atque nigri coloris , cum hac ſolum differentia, quod War- tenbergici campi linea a ſumma deorſum in ſcuto recta, Smirzicenſis vero li- nea per ſcutum oblique transverſa, æqualiter dividantur, Aquilinam alam ſupra ſcutum utraque familia habet. (i) Conſtat etiam has familias in bonis ſibi ſucceſſiſſe. Illuſtris & ditiſſima hæc linea fuit a tribus ſæculis. Poſſe- derunt ingens illud Dominium Koſtelecenſe ad nigras ſylvas , plurimaque Do- minia, quæ olim Wartenbergenſium fuerunt. Anno 1308. Bohuslaus de Smir- zicz una cum Joanne de Wartenberg, & Wilhelmo de Leporibus ad Henricum VII. Imp. miſſus fuit petitum ipſius filium Joannem in Regem Bohemiæ. Jounnes de Smirzicz vir prudens & de patria bene meritus , Huſſitis multum ſe oppo- ſuit , tempore Georgii Regis , tandem in fidei Catholicæ odium , morte in- digna exstinctus. Ea de cauſa ſcripſerat Viennum Ladislan Regi Bohemiæ Al- berti II. Imp. filio litteras, diſſuadens ei ingreſſum in Bohemiam, niſi duo tantum haberet capita , quorum unum Viennæ relinqueret, alterum vero ſe- cum deferret in Boemiam, a Boemorum Huſsitarum infidiis eum deterrens. Hæ autem litteræ imprudentia an malitia Udalrici Comitis Ciliæ Moderato- ris Regis pupilli , in manus Georgii Podiebrudii Bohemiæ Gubernatoris deve- nerunt. Qui commodo tempore proceres interrogavit , qua pœna dignus ſit ille , qui Patriam apud Regem in ſuſpicionem infidelitatis procuraſſet inducere? nemine tali quid de Smirzicio ſuſpicante, imo vero ipſo Smirzi- cio ſuffragante, reum capitis delatorem hujusmodi eſſe; productis per Podiebru- dium ipſius extemplo litteris vel propria ſententia cuſtodiæ illico traditur, poſt duas horas (anima prius diſpoſita) in foro Pragenſi decollatus fuit. Hæc eadem ſtirps habuit virum præclarum Fridericum Liſſæ Domi- num, gratum Imperatori Friderico III. qui ab eodem Baro Rom. Imperii creatus. Reliquit filios, per quos ſtirps hæc ad noſtra tempora propagata fuit. Albertus Nachodii Dominus inſignis heros contra Turcas. Jarosluus Ko�elecii dyna�ta Impp. Maximiliani & Rudolphi, uti Regum Bohemiæ aulæ Præ- fectus. Exſtincta familia bona in Albertum Ducem Eridlundenſem & Carolum Principem de Lichtenſtein translata fuere per Ferdinundum II. (k) 225 (a) Tetſchnenſes ſeu ut tum appellabantur Dyeczinenſes dominos adhuc ſxeu- lo XIV. fuiſſe Cimburgios docet coævus Neplaho Abbas Oppatov. ad annum 1310. ſic enim ille : Obiit Fridericus de Cymburk, cujus pater caſtrum Dieczin primus fundavit, ii autem gente fuere diverſi a Wartenbergiis & Waldsteiniis. (b) Krantzii aliorum- que errore lapſus eſt author noſter , qui Vandalos & Slavos ejusdem gentis fecere. (c) Si tamen extra patriam quærenda hujus familiæ origo, malim eam ex Rom. Germ. Imperio , aut Styria tempore Przemislai Ottocari repetere , hic enim utrobique War- F f ten-

Strana 226
226 DIPLOMATARIUM tenbergios & Waldſteinios jam ſæculo XII. cum caſtris ſuis florentes reperturi ſumus. Conſule Gudeni Codicem Diplomaticum , Diplomatarium Garſtenſe , Archivum Sta- tuum Auſtriæ p. 74. Antiquitates Fuldenſes apud Piſtorium. Lambecium Bibl. Vin- dob. 1. 2. p. 77. aliosque. (d) Veroſimiliora hæc, quam quæ eodem anno de hoc Hermanno narrat Paprocius , ſcilicet jam tum expulſis Benedictinis ab eo Ciſtercienſes ſubſtitutos. (e) Abeſt e Mſ. noſtro hoc Epitaphium. (f) Bidczovium emortuo ſine liberis Henrico de Waldſtein tanquam feudum rediiſſe ad Maximilianum II. Imp. & Regem Boh. legere eſt ex Dipl. N. 76. & 78. ac tandem loci Magiſtratum civesque pe- cunia libertatem ſuam ab Imperatore redemiſe. (g) Hæc ex Paprocio depromſit Schleinicius. (h) Ego vero locum hunc nuſpiam reperio. (i) Reperio Loſenſtei- nios quoque proceres codem clypeo uſos cum Waldſteiniis, ſolus campus eis nigro aureus diverſus erat. Simulacra nonnulla Loſenſteiniorum in arce Dobrzizenſi , cujus olim mancipes erant , cum eorum clypeis ſpectantur. (k) Hæc Schleinicii verba non tanquam certiſſima lectori oblata cupimus, non neſcii multa in iis erronea , multa etiam dubia Lydii lapidis rigorem minime ferre. Sed & e ſpinis colliguntur roſæ. SPECIMEN DIPLOMATARII WALDSTEINIO - WARTENBERGICI. I. Wenceslaus Rex Boemiœ confirmat jura & privilegia Joannis de Waldſtein ſuper caſtro Styepanicz dd. Pragæ V. Kalend. Auguſti anno 1304. Ex Apographo ſæculi prioris churt. os Wencezlaus Dei gratia Boemie & Polonie Rex ; notum facimus univerſis preſentes literas inſpecturis ; quod dilectus fidelis noſter Joannes de Waldstein (a) reſidens in Styepunicz (b) noſtram regalem adiverit preſentiam petens humiliter & inſtanter ut eidem omnia privilegia & jura confirmare- mus rata, grata haberemus, ac de noſtra benignitate Regia perpetuare- mus , quæ is , & parentes ejus ab anteceſſoribus Regibus Bohemiæ habent cum omnibus & ſingulis ſuis clauſulis & articulis de verbo ad verbum, quibus ſpecialiter id continetur, ut caſtrum Styepanicz cum omnibus appertinentiis ſuis hereditarie teneant ac poſſideant. Nos igitur ipſius Joannis de Wuldſtein precibus, cum juſte fint & pie, gratioſe ac favorabiliter annuere volentes literas Prædeceſſorum noſtrorum Regum Bohemie , earumque continenciam in omnibus & ſingulis ſuis clauſulis & articulis ratas & gratas habentes eas- que valere perpetuo volentes preſentium literarum teſtimonio & ſigillis Majeſtatis juſſimus approbari. Teſtes horum ſunt Albertus de Lompnitz Ma- gister Curiæ, Albero ſub-Pincerna Domini Regis. Witko & Joannes filius mi-

Strana 227
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 227 milites de Suabenitz. Wilhelmus de Rokytnik. Datum Prugæ per manus Vene- rabilis Petri Braſilienſis Epiſcopi Wiſſegradenſis Prepoſiti, Regnique Boemie Cancellarii, Principis noſtri dilecti. Anno Domini milleſimo trecenteſimo quarto V. Kalendas Augusti Indictionis ſecunde. Anno Regnorum noſtro- rum Boemie octavo, Polonic vero quinto. (a) Hujus Waldſteinii non meminit Paprocius in ordine Dominorum in familia Waldſteiniana, nec enim vero inſtrumentum quodpiam publicum anno 1353. vetu- ſtius de hac familia protulit. (b) Anno 1375. caſtri hujus poſſeſſorem fuiſſe Sden- konem dictum longum de Waldſtein poſtea ex diplomate palam fiet. Idem adhuc ſuperiori ſa culo tenuit Albertus Waldstein Dux Fridlandiæ. Stiepaniz hodie tria ſuper- ſunt : unum in regione Prachinenſi , duo : ſuperius & inferius in Regino-Hradecenſi. II. Dominus Witko miles de Svvabenicz confert Præpoſito & conventui Zderaſienſi Jus Patronatus cum omnibus utilitatibus Eccleſiæ in Morawan, oratque Joannem (a) (de Wuldſtein) Epiſcopum Olomucenſem, ut hanc donationem confirmet. dd. Brunæ tertio Idus Januarii anno 1307. Ex autogrupho membranaceo Archivi Zderaſienſis. In nomine Domini amen. Nos Witko miles (b) de Swabenicz , ſive de Hermunicz (c) notum eſſe cupimus univerſis , preſencium noticiam habi- turis , quod nos conſiderantes inter caritatis opera non eſſe minimum elee- moſinam Religioſis locis, in quibus famulantes Deo militant, elargiri, & cupientes propterea honeſtorum ac Religioſorum Virorum Prepoſiti, toti- usque conventus fratrum ordinis ſancti Auguſtini Sacro-Sancti ſepulchri Domi- nici Jeroſolymituni domus Sderaſienſis Pragenfis Diœceſis per nos ac noſtros Pre- deceſſores fundate ſeu conſtitute piis deſideriis ſatisfacere, & inopie ipſo- rum, quantum poſſumus, ſubvenire, Jus Patronatus Eccleſie in Morawun vil- la noſtra Olomucenſis Diœceſis cum redditibus, fructibus, utilitatibus, atti- nenciis, & juribus univerſis ad ipſam Eccleſiam pertinentibus, ipsis Pre- poſito & fratribus , ac ipſorum ſucceſſoribus propter Deum, ac noſtrorum remiſſionem peccaminum , de conſilio, conſenſu , ac voluntate dilecte no- ſtre conjugis Domine Perchte & Domini Wffeborii, Gerhardi, ac Johunnis de dicto Swabenicz filiorum noſtrorum nobis Dilectorum concedimus , damus, & conferimus liberaliter per ipſos - - Prepositum, & conventum tenen- dum , habendum & poſſidendum in perpetuum pleno Jure, ipſum Jus Pa- tronatus in dictos Prepoſitum & conventum ac ſucceſſores ipſorum ex nunc tenore preſencium ex certa noſtra, & noſtre prefate conjugis ac filio- F f 2 rum

Strana 228
228 DIPLOMATARIUM rum noſtrorum conſcientia transferentes , renunciantes quoque in hoc ex- preſſe pro nobis , conjuge , filiis predictis , ac ſucceſſoribus noſtris quibus- libet ſeu heredibus , omni juris tam Canonici , quam civilis privilegii ſeu ſtatuti, reſtitucionis in integrum, & conſuetudinis auxilio, quod nobis - - - Conjugi, filiis heredibus & ſucceſſoribus noſtris quibuslibet contra pre- dicta omnia & ſingula competit, vel competere poſſet , modo quolibet in futurum. Petentes etiam ſuper hac venerabilis in Chriſto Patris Domini Joannis Olomucenſis Epiſcopi conſenſum & connivenciam humiliter & atten- te , quatenus preſentem noſtram collacionem , ſeu donacionem juris patro- natus predicti , ipſis Prepoſito & fratribus per nos factam ratam , & gratam habendo dignetur ex ſui officii debito confirmare , ac ut ipſam Eccleſiam & jus patronatus in ea pleno jure poſſidere valeant , ſuis literis patentibus roborare. Teſtes autem hujus collacionis ſeu donacionis noſtre ſunt hy nobi- les videlicet Domini Hrabiſſius de predicto Swabenicz, Wilhelmus de Rokitnik, Nicolaus de eodem Swabenicz , & ſervientes nostri ſcilicet Ulricus de Morawan, Tworzimir de Chotieſſin , Havlik de Keblona , Albertus de Sendenraut, & quam plures alii fide digni. In cujus noſtre collacionis ſeu donacionis teſtimo- nium atque robur perpetuo duraturum preſens ſcriptum fieri , & tam no- ſtri, quam conjugis (d) & - - - filiorum noſtrorum predictorum videlicet Wſeborii , (e) Gerhardi, (f) & Johunnis (g) ſigillorum munimine fecimus ro- borari. Datum Brune anno Domini milleſimo trecenteſimo ſeptimo, III. Idus Januarii, Indiccione quinta. (a) Hic Joannes Olomucenſis Epiſcopus paſſim appellatus legitur Haly , eum præter alios gente Waldsteinium facit Michael Adamus Frank de Frankenſtein in Epi- tome ſua Hiſtoriæ Waldsteinææ , de eo Auguſtinus Moravienſis in ſerie Epiſcoporum Olomucenſium hæc ſcribit : Johannes dictus Haly ex catalogo pontificum uonus decimus Olomncenſem cathedram poſt Theodoricum obtinuit, vir magnæ prudentiæ optimeque me- ritus de Eccleſia ſua: namque parochialem Eccleſiam in Slapanicz ſcolaſtriæ Olomucenſi contulit ac univit, ſtatuitque ut deinceps Archi-Diaconatus ſcolaſtria & cuſtodia nonniſi præ- bendatis Canonicis couferantur. Mortuus eſt nonis Octobribus anno Chriſti CCCXI. ſupra milleſinum, in Eccleſia Olomucenſi ante altare S. Ludmillæ ſepultus. (b) Id eſt: Equeſtris ordinis , de quo jam alias. (c) Sigillum illius ex eodem Archivo Num. I. producimus, cujus inſcriptio eſt : S. WITIGONI D. SWABEN. E. DNI. D. HER- MAN. (d) Sigillum illius excuſum eſt Num. II. cujus inſcriptio eſt: S. DNE. PERCH. DNI. WITIGONIS D. SWABENICZ. E quo colligas jam eo tempore uſum fuiſſe, ut uxores nobiles maritorum clypeis uterentur , niſi fortaſſis Perchta & ipſa gen- te fuit Swabenizia. (e) Hujus ſigillum Num. III. reperies , cujus epigraphe eſt : S. DNI. SCHEBORII DE SWABENI. (f) Gerhardi figillum avulſum eſt ab autogra- pho. (g) Joannis ſigillum Num. IV. est videre. Cujus epigraphe: S. JOHAN- NIS D - - - CZ. III.

Strana 229
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 229 III. D. Witko de Svvabenicz vendit duas villas Zalſie, & Slupna 312. ſexagenis groſſorum Conventui Sderaſienſi. Inter teftes Jounnes de Wartonberg. dd. Pragæ, VI. Kalendas Auguſti anno 1309. Ex dutogr. membr. Archivi Zderaſienſis. (a) overint univerſi preſentes literas inſpecturi, quod nos Witko de Swabenicz ſive de Hermanicz noſtra ſpontanea voluntate duas proprias villas noſtras Zalſie , & Slupno prope civitatem Mito (b) ſitas, cum agris cultis & incultis, pratis , paſcuis , aquis , redditibus , jurisdiccione, judiciis , utilitatibus , & pertinenciis univerſis, viris Religioſis fratribus Nicolao Prepoſito, conven- tui , eorumque ſucceſſoribus in Zderaz ante Pragam , ordinis ſepulchri Chriſti, pro trecentis & duodecim ſexagenis groſſorum Pragenſium , in quibus vil- lam ſuam Sicbrzinam per nos rogati pro nobis in ardua noſtra neceſſitate civibus Pragenſibus obligarant , & ipſas omnes pro nobis eisdem in noſtra preſencia perſolverunt. Inſuper pro centum ſexagenis racione dampno- rum, quia propter nos, proch dolor, alienaverunt alia plurima ſua bona, vendidimus, tradidimus, jure hereditario in perpetuum, & in ipſos trans- tulimus in preſencia magnifici Domini noſtri Henrici Boemie & Polonio Regis, his omnibus conſencientis , ut faciant de ipſis , tanquam de bonis propriis velle ſuum , eosque induximus in poſſeſſionem omnium predictorum. Si vero ipſe ville plus valent quam predictam pecuniam , vel valebunt , hoc plus eisdem donamus , & liberaliter relaxamus , quia noſtri pie memorie progenitores ipſum fundavere monaſterium, & ibi corporaliter requieſ- cunt , (c) nosque ibidem eligimus ſepulturam , & pro ipſis progenitoribus & nobis iidem fratres die noctuque Deo ſervientes nobis cum rebus ſuis ſemper parati fuere. Promittimusque pro nobis , & aliis quibuslibet utram- que villam & omne jus earum ab omni homine jure terre defendere, & noſtris ſumptibus disbrigare , (d) ipſamque venditionem , & omnia & ſin- gula ſupradicta data fide nomine juramenti rata perpetuo nos habere, ac haberi firma procurare ab omnibus nobis conjunctis , & aliis quibuslibet, ac ipſos fratres , & eorum ſucceſſores indempnes in his penitus conſervare, & non contra facere de jure vel de facto, dantes Pragenfibus Beneficiariis plenam poteſtatem, ſi non disbrigaverimus, vel non expleverimus predic- ta omnia, vel aliquod eorum, ipſos fratres , vel alium quemcunque ipſo- rum nomine ſine ordine judiciario inducendi & defendendi ad poſſidendum & habendum alia bona noſtra libera & jura per nos ubicunque habita & F f 3 ha-

Strana 230
230 DIPLOMATARIUM habenda, predictam pecuniam, dampna & expenſas valencia eorundem. De quibus omnibus dampnis & expenſis litis & extra promittimus , peti- mus , ac volumus ipſos beneficiarios una nobiscum plene credere verbo ſimplici aliquorum duorum fratrum ipſorum , renuncciantes pro nobis, he- redibus noſtris , perſonis nobis conjunctis & ſucceſſoribus quibuslibet, ip- ſis villis & pertinenciis earundem, ac omni Juris Canonici, civilis , privi- legii , ſtatuti , reſtitucionis in integrum , conſuetudinis , & ſpecialiter juris terre , excepcionisque non ſoluti precii , accionis doli mali & cujuslibet al- terius juris vel facti auxilio, quod nobis, vel quibuscunque predictis per- ſonis nobis conjunctis vel ſucceſſoribus contra omnia & ſingula ſupradicta competit, vel poſſet competere in futurum. Hec autem omnia & ſingula ad perpetuam firmitatem omnium predictorum per ipſum Dominum no- ſtrum Regem rata haberi, & confirmari, ac in tabulis terre procuravimus annotari. In quorum omnium robur & teſtimonium preſentes literas fieri, & ſigillis, noſtro, (e) & nobilium virorum Dominorum Hinkonis de Dubec Purggravii Pragenſis; (ƒ) Henrici de Lippa ſubcamerarii Boemici (g) Ulrici de Rziczano judicis terræ, JOHANNIS DE WARTMBERG, (h) Beneſſii de Michelsperg, (i) Mladote de Wissenstein, Hrabissii de Pabienitz, Jaroſſii de Przissi- mos , Otthonis de Techow obtinuimus communiri. Teſtes ſunt predicti Do- mini, ac hy nobiles Lipocz de Ledecz, Chotiebor de Rziczano, Fridmannus de Sinan, Tamik de Rownii, Bohusluus Hugek, Lipoldus de Wgezd, milites, & hy eciam Wladicones , Strzezimirius de Wawrziecii , Hogerus de Cierzicho, Albertus de Micholup, Mikes frater ejus, Bohuslaus de Dobrzciowicz, Jaroslaus de Brze- jovicz, & famuli noſtri, Nicolaus de Goldicz, Peſco de Hemſie , Hawlik de Cha- now , & quam plures alii fide digni. Datum Prage in ambitu ſancti Clemen- tis in pede pontis Pragenſis fratrum Predicatorum anno Domini milleſimo trecen- teſimo nono, VI. Kalendas Auguſti, Indiccione ſeptima. (a) Diplomata, quæ hie ex Archivo Canonicorum Regularium ordinis S.Sepulchri in Zderas comparent , debemus munificentiæ Reverendiſſimi Domini Præpoſiti ejusdem Canoniæ Wenceslai Walprecht, qui benevole admiſit, ut integrum Archivum ſuum licuerit exſcribere. Illud vero oppido mirandum : quod, poſtquam inter monaſteria Bohemiæ vix ullum majorem jacturam bonorum ſuorum hac Canonia fecit Ziſskianis & ſuccedentibus calamitoſis temporibus , vix ullum etiam eo usque in favillas & ci- neres redactum eſt , tamen non facile unum præterea reperias, cui tam illuſtre ac lo- cuples ab ipſis fundationis initiis Archivum ſuperſit. Nacturi vero ſumus alio tomo locum , ut integrum hunc vetuſtatis patriæ theſaurum in publicum proferamus. Id porro in gratæ memoriæ noſtræ vicem adnectere placuit : Reverendiſſimum hunc Præ- pofitum nomen ſuum æternitati conſecraſſe , dum Præpoſituram & Infulam , quæ plu- rimorum annorum curſu interciderant , annos abhinc ſeptem auſpiciis Auguſtiſſimæ no- ſtræ, Canoniæ ſuæ vindicavit, vetuſtiſſimam ſuam immunitatem reſtituit, ſe omni ſub- jec-

Strana 231
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 231 jectionis vineulo , quo ante Niſſenſibus ordinis ſui illigatus erat , expedivit , numerum religioſorum a tribus, inſtituto novitiatu, ad octo jam perduxit , ædificium ligneum at- que undique ruinam minans ſaxea eleganti mole ſarcivit ; qui ut ſacerrimi ordinis ſui ſplendori ac incremento perennet, ex animo cupio , precorque. (b) Ita vernacula appellata Alta-Muta Hohe-Maut civitas hodie ſuperstes in Regione Chrudimenſi. (c) De primo fundatore Zderado agit copioſe Hayecius ad annum I190. & ex co paſſim noſtri: Hammerſchmid in Prodromo gloriæ Pragenæ p. 273. Paprocius in ſtemat. Boh. & Morav. Crugerius ad 11. Julii &c. Ego vero non ſemel miratus ſum Pul- kavam ſolertiſſimum horum temporum Chronographum ea de re ne mentionem qui- dem facere. Ex diplomatibus hujus inclytæ Canoniæ ſuperſtitibus Grabiſſii eruuntur fundatores fuiſſe , ut ita teſtatum fiat nominatiſſimam illam & vetuſtiſſimam apud nos Grabiſſiorum gentem ejusdem ſtirpis cum Swabeniciis fuiſſe. Sed hæc perſequemur alio loco , cum diplomatarium Zderadenſe evulgabimus. (d) Id eſt : Moleſtia & li- te liberare Carolus Dufreſue in Gloſſario voce eadem. (e) Sigillum idem eſt, quod in ſuperiori diplomate. (f) Sigillum ejus vide Num. VII. (g) Ejus figillum, ut quidem mihi videtur , eſt Num. VIII. in eo hæc ſuperſtes eſt inſcriptio : - - - RICE GLUCHTEBURC - - an Lippæorum hæc propria appellatio fuerit , nuſpiam aliquid proditum reperio, fortaſſis Lichtenburgii noſtri etiam Lippæi fuere. (h) Hujus Jo- annis de Wartenberg meminit Hayecius ad annum præſentem I309. Wartenbergenſis familiæ ſtemmatographiam locupleter ſcripſit Paprocius in ordine Dominorum p. 241. Sed quæ de initiis illius memorat, meris figmentis reſperſa ſunt. Ea enim, quæ ex Ger- manorum vetuſtiſſimis Torneamentis refert , pridem a viris eruditis exploſa ſunt. Hermannum de Ralska unum ex primis majoribus hujus familiæ , quem ex veteri qua- dam inſcriptione Monachos de Gradic expuliſſe, & Ciſtercienſes induxiſſe aſſeverat, perperam ad annum 1054. rejecit , cum conſtet Ciſtercienſem ordinem annis facile 70. poſterius primum cœpiſſc. Documentum illud vernaculum de anno 1090. pag. 254. quo lis inter Joannem de Wartenberg & Wenceslaum Comitem Wrſſovecium refertur , eam ætatem tum quoad idiotiſmum veterem tum quoad ſtylum Cancellariæ minime ſapit , ut de aliis pluribus taceam. Ceterum ſi ſtirps Wartenbergea foris & a Germanis repetenda ejus originem a caſtro Wartherg ſæculo medio undecimo dedu- cit Adamus Urſinus in Chronico vernaculo Thuringico veteri apud Menken. T. III. p. 1256. (i) Ejus ſigillum habe Num. IX. reliqua avulſa ſunt , quorum ſeptem nu- mero in hoc diplomate appenſa fuere. Ceterum an Michelsbergii iſti iidem ſtirpe & clypeo fuerint cum ejus nominis Michelsbergiis, qui primum in vicinis Bavariæ & Pala- tinatus terris reſedere , ac demum etiam abhinc ſe in Boemiam præſertim ſæculo XV. protenderunt , quod decidam, non invenio. Illos nomen a monte , in quo S. Mi- chaelis ſtabat Eccleſia , ac eam ob cauſam der Michelsberg vocabatur , traxiſſe Andreas Presbyter Ratisbonenſis in Diario ſexennali ad annum 1425 apud Oefelium ſcript. Boic, T. I. p. 23. narrat. )O IV.

Strana 232
232 DIPLOMATARIUM IV. Witko de Svvabenicz vendit Monaſterio Zderaſienſi duas villus Zalſie & Slupec circa Altam-Mutham ſitas, memoratur in iis Joannes de Wartenberg, dd. Pragæ IV. Kalendas Auguſti anno 1309. Ex autogr. membr. Archivi Zderafienſis. overint univerſi tenorem preſencium inſpecturi, quod nos Witko de Swabenicz (a) ſive Hermanicz noſtras villas duas liberas, & per nullum imbrigatas (b) circa Altam-Mutham ſitas, ſcilicet Zalſie & Slupec, cum cenſi- bus, redditibus, utilitatibus , & juribus univerſis, religioſis noſtris Pre- poſito, conventui , & eorum ſucceſſoribus Monaſterii Zderuſienſis per no- ſtros felicis recordacionis Progenitores fundati nunc dedimus jure proprie- tatis & Dominii , & ipſas tranſtulimus in eosdem, poſſeſſionemque ipſa- rum dedimus eisdem pro quadringentis & duodecim ſexagenis (c) dena- riorum Pragenſum , ſexaginta quatuor (d) groſſos ſingulos pro qualibet marca computando, quas pro nobis in neceſſitate ardua conſtitutis inſtan- tiſſime per nos rogati civibus Pragenſibus pro pannis diverſis & pipere , (d) diverſo tempore acceptis per nos apud eosdem ad credenciam integraliter perſolverunt , ſuis & ſui monaſterii proinde venditis pluribus prediis , ſive bonis , pro quibus pannis & pipere predictis civibus ſuam villam Zyebernam pro nobis cum inftancia multiplici efflagitati obligarant , prout hec in li- tera ſigillorum Henrici de Roſenberc Camerarii, Henrici de Lippi Sub-Camera- rii, Ulrici de Ryczano judicis terre, Heynmunni de Duba Purggravii, JO- HANNIS DE WARTHEMBERC, Ulrici de Luthcenburg, Alberti de Eridlund, Beneſſi de Michelsberch , & aliorum plurium Dominorum terre nobilium mu- nita plenius continentur. Et eciam nunc iterato in terre tabulis in noſtra preſencia , & ad noſtram inſtanciam ſunt notata , prout ab anno citra obli- gacionem ipſarum villarum pro eisdem fratribus in ipſas tabulas poni, ſeu ſcribi procuravimus iſto modo, videlicet, quodſi ipſas non exſolveremus in feſto Beati Galli tunc proxime ſecuturo, vel in XIIII. diebus ipſum im- mediate ſequentibus, quod mox ipſe ville jure proprietatis & Dominii in perpetuum ad ipſos Prepoſitum, conventum fratrum, & ipſorum mona- ſterium pertinerent. Renuncciamus eciam pro nobis , & noſtris heredibus eisdem villis , & auxilio omnis juris , & ſpecialiter juris terre, quod nos, vel noſtros heredes contra predicta omnia , & ſingula , vel quodlibet eo- rum poſſet quomodolibet adjuvare. Inſuper penam ſexcentarum marca- rum incidemus, ſi non disbrigaverimus, ficut juſtum fuerit ipſas villas. Da-

Strana 233
WALDSTEINIO- WARTENBERG. Datum Prage ſub teſtimonio multorum, qui in litera prefata exprimuntur, anno Domini milleſímo trecenteſimo nono. IIII. Kalendas Augusti. 233 (a) Swabenicziorum Genealogiam texuit Paprocius in ord. Equeſtri p. 119. us- que ad Letoslavum , quem Hayecius Zderaſenſis Canoniæ Fundatorem facit. In ſpe- culo Moraviæ nonnullos poſteriores adjecit , meminitque iſthic etiam cujusdam Wit- konis. At Florianus Hammerſchmid in Prodr. Glor. Prag. p. 275. ex Tabulario Zderaſenſi accuratiorem hujus ſtirpis cenſum iniit. (b) Id eſt nullis litibus , aut æri alieno obnoxias. (c) His plane temporibus , videlicet ab anno 1300. increbuit con- ſuetudo computus per ſexagenas ineundi. Nam cum dicto anno Wenceslaus II. rem monetariam reformaſſet, marcamque ad numerum ſexaginta groſſorum denariorum Pragenſium redegiſſet , pedetentim factum, ut marcæ nomen in uſu quotidiano exo- leſceret , & ſexagena appellatio ejus loco obtineret , qui uſus poſtea paſſim etiam in chartas tranſiit. Complacuit autem ſibi gens noſtra tantoopere in hac ſupputandi ra- tione , ut quanquam fatis functo utroque Wenceslao ex marca legali 64. 70. 80. imo 100. groſſi procuderentur, illa tamen relicto jam marcæ pondere ac pretio ſe- xagenarum compellatione ac ſupputatione uteretur. Porro hujus temporis ſexagena æquivalebat hodiernis 20. florenis , ita ut ſumma octo millium ducentorum quadragin- ta paulum plus minus florenorum fuerit , quam Witko de Swabenicz tenebatur. (d) Hem documentum jam Henricum Ducem Karinthiæ ac Regem Boemiæ a lege mone- taria Wenceslai II. receſſiſſe , qui nonniſi ſexaginta groſſos ex marca procuderat. Mi- nus recte igitur Stranskius Reipubl. Bojemæ c. 18. §. 3. & cum eo plerique noſtri, qui id Joanni Regi attribuunt ; nam certum eſt anno hoc videlicet I309. & hoc ipſo tem- pore adhuc Henricum ad clavum Regni Boemiæ ſediſse. Porro marca iſta paſſim vo- cabatur gravis ſeilicet quod jam cupri nonnihil admixtum haberet , ea tandem ſub Ca- rolo IV. anno 1378. æquavit 70. groſſos, ſub Wenceslao inerte 80. imo etiam 100. Ejusmodi marcæ gravis pretium hodierna æstimatione 22. florenis æquivalebat. (e) Species pro genere, id est aromatibus. Carolus Dufreſne in Gloſfario voce Piper: Piper ſumitur pro quibusvis ſpeciebus aromaticis. V. 8. Witko, & Joannes filius ejus de Svvabenicz donant monaſterio Sderaſienſi unum laneum agri in Moravan in pr�ſentia Joannis (de Waldſtein) Epiſcopi Olomucenſis , dd. Olomucz pridie nonas Junii anno 1311. Ex Autogr. membr. Archivi Zderaſienſis. Voverint univerſi preſencium noticiam habituri, quod nos Witko & Jo- hannes filius ejus de Swabenicz conſiderantes, quod inter opera pietatis elemoſina precipue peccata minuit, dat graciam in preſenti, & addit glo- riam in futuro , in remiſſionem noſtrorum peccaminum , & remedium ani- marum progenitorum noſtrorum , ac Agnetis uxoris olim noſtre, & matris nec non Boczkonis, Wſeborii , & Gerhardi aliquando filiorum nostrorum, & G g fra-

Strana 234
234 DIPLOMATAKIUM fratrum , viris religioſis - - - Prepoſito & conventui fratrum , eorumque ſucceſſoribus Eccleſie Zderaſenſis per eosdem progenitores noſtros fundate Pragenſis Diœceſis ordinis ſancti Auguſtini Sacro-Sancti ſepulchri Dominici Jeroſo- limitani unum laneum terre noſtre aratorie ſitum in Morawan villa noſtra, in cujus ville Eccleſia ipſi Prepoſitus & fratres ex ordinacione noſtra habent Jus Patronatus , quem laneum Otlinus frater olim judicis ejusdem ville no- ſtre a nobis tenuit jure Thevtunico , (a) quod Prepoſitus & fratres apud ſuc- ceſſorem ejusdem Othlini pecuniis ſuis emerunt , & viginti quinque pecias terre aratorie, que vulgariter (b) nyvi vocantur, ibidem in Moruvan ad no- ſtras araturas ſpectantes , que faciunt duos laneos, rubum quoque noſtrum ibidem, qui Rochinka dicitur, & pratum noſtrum juxta rivulum Gobrawam ſitum , & ejusdem rivuli littus unum , cujus alterum pertinet ad Dominum Wſnatham de Lomnicz in preſencia Reverendi in Criſto Patris & Domini Do- mini Johunnis venerabilis Olomucenſis Epiſcopi cum omnibus & ſingulis juri- bus , pertinenciis , utilitatibus, & obvencionibus , ac qualibet libertate prin- cipaliter propter Deum , & plurimorum dampnorum recompenſam , que predicti Prepoſitus & fratres propter nos, ſua bona alienando, proh dolor ſunt perpeſli , dedimus , donavimus , & tradidimus , & in ipſos ex certa noſtra ſciencia tranſtulimus, ex nunc omnia ſupra dicta dantes , & aſfignan- tes eisdem poſſeſſionem corporalem omnium predictorum, ut semper de eisdem bonis libere valeant facere quodlibet velle ſuum , promittimusque per ſollempnem ſtipulacionem, dacionem, donacionem, & tradicionem ac corporalis poſſeſſionis affignacionem predictorum omnium & ſingulo- rum, perpetuo ratas, gratas, & firmas per nos, & noſtros heredes, & ſucceſſores habere , ac nos facturos , & curaturos ipſas a qualibet perſona, cui quodcunque jus competit in bonis predictis ratas haberi , & ſpecialiter a Domina Berchta dilecta conjuge noſtra, ſcilicet Witkonis, nec ullo un- quam tempore contra eas de jure, vel facto ex cauſa quacunque venire, nec ipſos Prepoſitum & fratres , in ſuis hominibus, animalibus & rebus ibidem in Morawan per nos, alium, vel alios perturbare, imo eosdem Pre- poſitum & fratres in predictis bonis , hominibus , & rebus ſuis pro viribus defenſare , & predicta omnia & ſingula pro ipſis fratribus , & eorum ſuc- ceſſoribus noſtris laboribus & impenſis a quolibet homine disbrigare, & ip- ſos penitus indempnes in eviccione predictorum bonorum ſervare, alio- quin omnes inpenſas racione predictorum bonorum, a Prepoſito & fratri- bus ipſis factas , ipſis ex integro tenebimur reſarcire , de quorum quantita- te volumus , & ſpondemus ipſius Prepoſiti ſimplici ſtare verbo. Renun- ciamus quoque expreſſe pro nobis , heredibus , & ſucceſſoribus noſtris qui- bus-

Strana 235
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 235 buslibet predictis tribus laneis, rubo, prato, rivulo, & eorum juribus, & pertinenciis univerſis, inſuper omni Juris Canonici, Civilis, conſuetudinis, privilegii, ſtatuti, reſtitucionis in integrum, & ſpecialiter juris terre, & cujuslibet alterius juris auxilio , quod nobis ambobus vel alteri noſtrum, aut noſtris heredibus ſeu ſucceſſoribus contra omnia vel ſingula ſupradicta, vel aliquod predictorum competit, vel competeret modo quolibet in futurum. Inſuper dedimus , & donavimus ſimiliter in preſencia predicti Domini Epiſcopi , in Swabenicz Eccleſie , in qua iidem Prepoſitus & fratres ex do- nacione noſtra, & nobilium virorum Dominorum Hrabiſii de Klinowicz, & Nicolai de ipſo Swabenicz conſanguineorum noſtrorum habent Jus Patrona- tus , laneum & dimidium in Dydkowicz villa ſitos, cum juribus, pertinen- ciis , uſu fructu , & ſollempnitatibus priori donacioni adjectis omnibus & ſingulis ſupradictis, uſu eorundem cuidam matrone Lukardi nomine ad vite ſue tempora derelicto. Poſt mortem vero, seu resignacionem ejusdem Lukardis, memorati Prepoſitus, & fratres, & eorum ſucceſſores habeant Dominium, & proprietatem, uſum, uſum fructum, & quamlibet utilita- tem libere perpetuo laneis in eisdem, in quibus pro nobis, noſtris heredi- bus & ſucceſſoribus quibuscunque nichil juris penitus reſervamus. In quo- rum omnium teſtimonium , & robur perpetuo valiturum, ac cautelam ip- ſorum Prepoſiti , fratrum , & ſucceſſorum eorundem preſens ſcriptum fieri, & ſigillorum prefati Domini noſtri Epiſcopi, (c) & noſtrorum (d) muni- mine procuravimus roborari. Datum & actum in Olomucz anno Domini milleſimo trecenteſimo undecimo pridie nonas Junii. (a) Id eſt Magdeburgico, id enim multis in locis Boemiæ Moraviæque olim vim habuit. Jus hoc Magdeburgicum in linguam vernaculam Boemicam antiquitus jam translatum fuit, exſtatque ejus exemplar anno 1444. exaratum in Cancellaria Novæ urbis Pragenæ quatuor libris digeſtum , quod his diebus apud ſe excutiendum præbuit Clariſſimus D. Joannes Joſephius Zeberer Cancellarius Neo - Urbenſis rerum patriaruux ſtudioſiſſimus , In ejuſee operis præfatione multa præmittuntur de uſu juris Magdebur- gici in Bohemia. (b) Ita Mſ. Dalemilus in ſua hiſtoria Boleslavienſi Nawy appellat ſepulchrum in campis. Veroſimillime Nywi idem eſt quod hodie Brazda ſeu Ro- zwor id eſt ſulcus aut porca. (c) Joannis Epiſcopi ſigillum & contra-ſigillum vide inter excuſa Num. V. In contra-ſigillo vifitur cubans leo , isne ad elypeum Wald- ſteinium , an ad ſymbolum quodpiam fortitudinis vigilantiæque Paſtoribus Eccleſiæ de- bitæ referatur, incompertum, contra-ſigilla Archi-Epiſcoporum & Epiſcoporum no- ſtrorum paſſim ſunt ſymbolica , quid vero literæ AVEN leoni ſuperjectæ ſignificent, Oedipo eſt opus. (d) Sigilla Witigonis & Joannis eadem ſunt ut ſupra. G g 2 VI.

Strana 236
236 DIPLOMATARIUM VI. D. Joannes de Wartenberch confert crucigeris Zderaſien- ſibus Eccleſiam cum integra dote in Truthnow pro hoſpitali ibidem. dd. in Nova-Truthnow, 13. Kalendas Maji anno 1313. (a) Ex Autographo membranaceo. n nomine ſancte & Individue Trinitatis , amen. Cum labilis ſit humane mentis memoria , veritati conſonat , ut facta nobilium ſcripti teſtimonio roborentur , ne factum precedencium ignoret poſteritas ſecutura. Notum ergo fore cupimus univerſis , tam preſentibus quam futuris , ad quos pre- ſens pervenerit ſcriptum. Guod nos Johannes dictus de Wartemberch viſce- ribus miſericordie intuentes nimiam egeſtatem & deſolacionem pauperum infirmorum, nec non defectum hoſpitalis in novo Truthnow, quod tempo- ribus gwberre (b) a predonibus per voraginem ignis ad nichilum redactum totaliter fuerat, & conſumptum. Reedificacioni ergo dicti hoſpitalis pie inten- dentes opem inopis ferre curavimus, & ſolamen. Hinc eſt, quod Eccleſiam no- ſtram ſitam in antiquo Thrutnow,in qua Jus Patronatus plenius habere dinoſcimur, cum integra dote, videlicet altero medio laneo agrorum, & pratis ibidem, & duobus macellis panum, & tribus ſutorum cenſualium in novo Truthnow, (c) fratribus Cruciferis Dominici ſepulchri domus Zderaſienſis predictum hoſpita- le regentibus in remedium animarum noſtrarum, ac ſucceſſorum noſtro- rum jure hereditario conferendum duximus , & conferimus per hec ſcripta, ipſam Eccleſiam cum omnibus ſuis juribus & pertinenciis tenendam , uten- dam, & poſſidendam, ſine omni noſtro & heredum noſtrorum impedi- mento perpetue libere, & quiete, tali tamen condicione, quod dicti fra- tres decem infirmos tenere , & nutrire tenebuntur perpetuo procurandos. In cujus rei teſtimonium has noſtras literas predictis fratribus dedimus figil- li noſtri (d) munimine roboratas. Teſtes vero hujus donacionis hi ſunt, Otto de Laiun, Albertus de Hubrun, Heckelmannus de Suthof, Hermannus de Ze- nicx, Ortlebus ſcriptor, Apecco Judex de Curia, Lupoldus Judex in novo Truthnow, Frowinus, Apecco, Cunradus Ribſtyren, Petoldus Rat, cives de novo Truthnow, & alii quam plures viri ydonei, & fide digni. Actum & da- tum in ipſo novo Truthnow, anno Incarnacionis Domini M. CCC. XIII. XVIII. Kalendas Muji. (a) Hujus diplomatis duo exemplaria ad verbum ſibi reſpondentia, e quorum altero tamen ſigillum avulſum eſt, exſtant in Archivo Zderafienſi. (b) Ita Mſ. Au- tographum. Guerra Gallico-Latinum vocabulum : bellum tam publicum quam priva- tum nonnunquam ſignificans. (c) Id eſt Trautenau. Hujus urbis exſtat Chronicon Mſ.

Strana 237
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 237 Mſ. germanicum a quodam pictore & eive ſæculo XVI. exaratum , qui vetuſtiora qui- dem paſſim ex Hayeco depromſit, ſua vero ætate iſthic geſta etiam minutiora quæ- que diligenter adnotavit. (al) Sigillum hoc quod & lſum & attritum eſt, produci- mus Num. VI. nonniſi vero hoc unum appenſum erat ; dolemus maxime Wartenber- giorum clypeum veterem iſthie nos ex documento legitimo exhibere non poſſe, quan- doquidem in diplomate anni I309. quo idem Joannes de Wartenberg teſtis ſubſcrip- tus eſt, ſigillum temporum injuria deperditum eſt. VII. Joannes de Weſſele ſtirpis Wartenbergica pronunciat in Judicio Terræ contra cauſam Hinconis Abbatis Siloenfis pro Joanne de Podole. Teſtes quoque adfuere Wanco & Beneſſius de Wartenberg. dd. ſabbatho quatuor temporum Pentecoſtalium anno 1351. Ex Autographo Protocollo Juri - Feudali adnexo. auſa , que inter Dominum Hynconem Abbatem, & totum Conventum Monaſterii in Zelcw (o) ex una, & Johannem de Podole parte ex altera, pro hereditatibus Duſſyegove, Udworow, Nowaweſs, Zahradka & Marſſow vil- lis cum agris , pratis, ſilvis Jure Patronatus Eccleſie , omnibusque ſuis per- tinenciis & qualibet libertate ad ea pertinente coram Dyrico Spaczek dicto de Koſtomlat judice Regie curie vertebatur, fuit deductata ad preſenciam & noticiam Domini Regis & Baronum infraſcriptorum , in terre judicio pre- ſidencium , qui Rex & Barones auditis literis & allegacionibus parcium ea- rundem dederunt deliberacioni Domini Johunnis de Weſſele, ut inveniret, quid juris foret in cauſa eadem , qui Dominus Johannes Baro de conſilio aliorum Baronum pronunciavit , ac pro jure finali ſentencialiter invenit, ex eo ſpecialiter, quod ipſe litere per ipſum Abbatem exhibite erant me- rito invalide , prout apparet , ac ex aliis allegacionibus ipſarum partium dixit, quod ipſe Jeſco (b) & ſui heredes ad predictas hereditates & villas cum pertinenciis univerſis jus plenum & hereditarium debeant perpetuo obtinere , eisdem Abbati & Conventui in cauſa eadem ſilencium perpetuum imponendo. Ibique datum eſt eidem Jeſconi pro jure, & ipſe dedit me- moriales. Actum anno Domini 1351. ſabbatho 4. temporum Pentecoſta- lium, coram Excellentiſſimo Domino Karolo Romanorum & Boemie Rege, Jeſcone de Rozemberch ſummo Camerario, Andrea de Duba judice, Stephano Ca- nonico Pragenſi Notario terre, ceterisque Pragensibus Beneficiariis & Baroni- bus, Wilhelmo de Landtstuyn Purchravio Pragensi, JOHANNE DE WESSE- LE, WANCONE, & BENESSIO DE WARTENBERCH, Wilhelmo de Strakonicz, Johanne de Zlenycz, (c) Juroslno de Sternberch, Wilhelmo de Skaly, Gg 3 Bo-

Strana 238
238 DIPLOMATARIUM Bohuslao de Kraſſikow, Taſſone de Skuhrowa, Ruſſone de Luticz Sub-Camerario , & Ditrico Spaczek de Koſtomlat judice Curie Regis , ac eciam aliis Baronibus ter- re, Camerarius Wanek dictus Gynak fuit in municione. Item anno Domini 1352. ſabbatho poſt feſtum ſancti Joannis Baptiſte, Nicolaus de Boziefficz Vice- Camerarius cum Camerario Sczepan induxerunt ipſum Jeſconen ſuper pre- dictas hereditates , quas obtinuit contra Abbatem & Monaſterium predictos hereditarie. (a) Id eſt Siloa ordinis Præmonstratenſis conobio. De eo plura narrata fuere ſupra ex Chronographo Siloenſi. (b) Ex hoc conjice Jeſco vernaculum noinen Joan- nis fuiſſe , nam ſupra Joannes de Podole vocatur. (c) Hem unum e majoribus familiæ Schleinicianæ poſterius ſic appellatæ, cujus originem perperam extra Boemiam in Miſ- nia quæſierat Baro de Schleinitz Proto-Epiſcopus Litomericenſis in ſuo Mſ. ſed de hoc alibi enucleatius. VIII. Controverſia inter viduam Joannis de Michalovitz (a) stirpis Waldſleiniæ & Petrum de Rozemberg componitur. Inter judicii terræ Aſſeſſores hic tres e familia Wartenbergea legere eſt: Johannem de Weſsele ſummum Camerurium, Wanconem de Wartenberg, & Beneſſium de Dyeczin. dd. die poſt feſtum S. Jeronymi anno 1355. Ex eodem Protocollo. auſa , que inter Dominam Maruſſium, que Kunca (b) dicitur, relictam Johannis quondam de Michalovicz ex una , & Dominum Petrum de Ro- zemberch Tutorem , & Commiſſarium Orphanorum ejusdem Johunnis quon- dam de Michalovicz parte ex altera vertebatur, ſic extitit terminata, & eciam ordinata, quod idem Dominus Petrus tutor de ſua ſpeciali gracia ceſ- ſit, & condeſcendit eidem Domine Kuncze de ponte in ſlumine Gyzera circa Mychalovicz proxime ſito, & de toto eo, quod in Boleslavy Juveni («) predictus Johannes quondam poſt dotacionem eidem Domine uxori ſue fac- tam, ademit, ſeu przykupil jeſt, ita quod eundem Pontem, & id ademp- tum ipſa Domina tenere, & poſſidere debet, quam diu ipſius Domini Petri Tutoris placuerit voluntati , & quandocunque idem Dominus Petrus voluerit tunc ipſa Domina ſtatim de ipſo Ponte , & de eo adempto debet condeſcendere , & reſignare , & hoc ſine prejudicio juris ſui , quod habet ad eadem. Et tunc Barones terre debent decernere, & invenire, quid ju- ris eidem Domine , aut ipſi Domino Petro Tutori , ac ipſis orphanis com- petit ad eandem, pro quibus inter eas questio vertebatur. Actum anno Domini 1355. die Dominico proximo poſt feſtum ſancti Jeronimi coram Do-

Strana 239
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 239 Dominis, Domino Johanne de Weſſele ſummo Cammerario , Andrea de Duba judice, Stephano Canonico Pragenſi Notario terre, ceterisque Pragenſibus Beneficiariis & Baronibus Wilhelmo de Landsteyn Purchravio Pragenſi Wancone de Wartenberch, Petro & Jeſcone fratribus de Rozemberch Henrico de Leuch- temberch, Hyncone Bercu de Duba, Beneſſio de Dieczyn , Bohuslao de Kraſſikow, Jaroslao de Sternberch, Wancone de Duba, & coram aliis Baronibus terre. (a) Michaloviczii an iidem eum Michesbergiis? controverſum eft : poſteriorum clypeum Num. IX. exhibemus, in quo quidem etiam leo viſitur , ſed is ambulans , ſe- cus ac in Waldſteiniorum , in quo ſemper erectus ſpectatur. (b) Id eſt Kunegundis. (c) Ea eſt Neo-Boleslavia. IX. Joannes de Weſſele ſtirpis Wartenbergica aliique Benefi- ciarii Pragenſes notificant Herbordo de Janowicz permutationem heredi- tatum factam eſſe inter Byczen de Ruczinywſy & Potum de Hopky. dd. ſabbatho quatuor temporum Pentecoftes. Ex autogr. Protocollo Juri-Feudali adnexo. oannes de Weſſele ſummus Camerarius , Andreas de Duba Judex, Stephanus Notarius terre , ceterique Beneficiarii Pragenſes. Vobis Domino Herbordo de Janovicz ſupremo officiali Regni Boemie preſentibus notificamus , quia Byczen de Raczynyvſy & Pota de Hopky bone memorie hereditates ſuas ad invicem permutaverunt, ita quod idem Byczen eidem Pote & ſuis heredibus hereditatem ſuam in Raczynyvſy duas curias ara- turarum , & 4. marcas argenti cenſus annui pro aliis hereditatibus dedit, & hereditarie in perpetuum condeſcendit , in qua quidem hereditate domi- cella Gutka filia ipſius Pote, tanquam heres legitima ſucceſsit, & quia eidem Domicelle de ipſa hereditate per quosdam eſt violenter intromiſſum, ut didicimus , idcirco vos tanquam ſupremum officialem hortamur preſentibus & rogamus, quatenus eandem Domicellam de ipſa hereditate potentem faciatis , & contra omnes & ſingulos ipſam in hoc impedientes defendatis, ammoto ab eadem hereditate quolibet illicito & violento tentore. Datum Prage ſub ſigillo noſtri Beneficii ſabbatho 4. temporum Pentecoſtes. X.

Strana 240
240 DIPLOMATARIUM X. Kunegundis de Kruſſovvicz patrem ſuum Conradum in communionem bonorum ſuſcipit. Inter teſtes adfuere Jeſco de Weſſele & Beneſſius de Dyeczin ambo Wartenbergicæ ftirpis, ſi Schleinicio habenda fides. dd. die poſt S. Hieronymi anno 1356. Ex autographo Protocollo Juri - Ecudali adnexo. unegundis relicta Wilhelmi dicti Lepus quondam de Kruſſovicz protestata est K coram Beneficiariis Pragenfibus, quod Patrem ſuum Conradum dictum Kemnuter de Hanzek ad ſe in veram unionem, ſeu na Prawi ſpolek ſuſcepit ſuper dotem ſuam quadringentarum ſexagenarum grofforum denar. Pra- genſium, quas habet in hereditate in Kruſſovicz villa hereditarie , cum agris, pratis , ſylvis , & qualibet libertate ad ea pertinente , ita quod facti ſunt cum eadem dote & ipſa hereditate veri Hromazdniczi. Actum anno Domi- ni 1356. ſequenti die poſt Hieronymi coram Dominis, Domino Czenkone de Lypu ſummo Camerario, Andrea de Duba Judice, Stephano Canonico Pragenſi Notario terre, ceterisque Beneficiariis, & coram Baronibus, Dominis Jeſ- cone de Weſſele Burchravio Pragenſi, Wilhelmo Prepoſito Wiſſchradenſi, Petro de Rozemberck, Beneſſio de Dyeczin , Wilhelmo de Struconicz , Wilhelmo de Skali, Ja- roslao de Sternberg, Wancone de Duba, Sdenkone de Sternberch Judice Curie Re- gie, Herbardo de Janovicz, & coram aliis Baronibus terre. XI. Beneficiariis Czuda Nimburgenſis mandatur, ut Wankoni de Wartemberch omnem aſſiſtentiam juris & juſtitiæ præbeant. Ex Protoc. Autogr. Juri-Feud adnexo. obis Beneficiariis Czude Nimburgenſis innotecimus per preſentes , quod Dominus Wanko de Wartemberch nobis propoſuit cum querela, quomo- do eum circa ea Jura, quibus ſui Anteceſſores utebantur , non mittitis permanere. Unde hortamur vos juſticia mediante , quatenus eundem Do- minum Wunkonem circa omnia Jura , quibus ſui predeceſſores uſi ſunt , ille- ſum conſervetis ; alioquin ſi aliqua queſtio inter vos de predictis Juribus ventilatur , ante nos veniatis , & quod juſtum fuerit , ſecundum Juris viam modo congruo inter vos diſcer- nemus. XII.

Strana 241
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 241 XII. Jeſco de Weſſele a Carolo IV. nuncius ad Tabulas mittitur in cauſa Henrici de Nova-Domo. Ex autographo Protoc. Juri- Feudali adnexo. ominus Karolus Imperator Romanorum & Boemie Rex per nuncium ſuum Dominum Jeſconem de Weſſele ad Tabulas terre imponi mandavit, ut omnia Jura obtenta inducta, taxata , & dominata, ac omnes & ſingule cita- ciones contra Henricum de Nova Domo ſtent , & non procedant a die preſen- ti per ſpacium duorum annorum, & interim eciam nulle preſcripciones annorum eidem in prejudicium currere debent, vel tranfire. Actum &c. XIII. Karolus IV. Joannem de Wartenberg cum aliis proceribus nuncium mittit ad Tabulas Regni, ut Abbas Oppatovicenſis cum ſuis ſubditis exemptus ſit ab omni onere Judicii terreni aliisque Judiciis. Ex autogr. Protocollo Juri-Feudali adnexo. Karolus quartus divina favente Clemencia Romanorum Imperator ſemper K Auguſtus , & Boemie Rex. Ob reverenciam Dei Omuipotentis, & ad laudem ſancti Laurentii Monaſterii in Oppatovitz (a) ordinis ſancti Benedicti Pragenſis Diœceſis per nuncios ſuos, Venerabilem Dominum Johannem Epi- ſcopum Olomucenſem, Nobilem Johunnem dictum de Wartenherch Purchra- vium Pragenſem ad Tabulas terre imponi mandavit, inhibens districte ſub obtentu gracie ſue , & mandans per totam terram , ac volens , quod om- nes homines cenſuales, ſeu rusticos, ac eciam fœdales, vel ſerviles, cu- juscunque ſtatus vel condicionis exiſtant , tractos , aut citatos per quemcun- que , ſeu ad inſtanciam quarumcunque perſonarum cujuscunque beneficii, vel diſtrictus , quod ſentenciis ipſorum minime valeant predictos homines clauſtrales innodare , aut in ipſos ſentencias executorias , ſeu diffinitivas fulminare, ymo pocius ipſos ab omni onere Judicii terreni vel terre, ſeu a Judicio per totum Regnum Bohemic liberos volumus habere, & exem- ptos , ſed qui habeat contra ipſos clauſtrales homines accionis quid propo- nere, hoc idem coram Abbate Oppatovicensi ipsius Monasterii, vel gerenti ſuas vices repetat, quam justitiam ſtatim eidem impetenti ipſe Abbas, vel ſuas vices gerens , aut cui commiſſum fuerit, debent facere expeditam Ju- Hh re,

Strana 242
242 DIPLOMATARIUM re, quo homines ipſius Monaſterii ſint locati, vel ſituati, prout indigna- cionem noſtre Majeſtatis graviſſimam cupitis evitare. Actum anno &c. (a) Hujus celeberrimi Monaſterii temporibus Huſſiticis exciſi plura diplomata, & nonnulla etiam Abbatum ſigilla alio commodiori tomo proferemus. XIV. Carolus IV. filio orphano Joannis de Michalovitz (ſtirpis Waldſeiniæ) jubet omnem protectionem impendi. Inter nuncios Tabulares Joannes de Weſſele ſeu de Wurtenberg. dd. feria 2. ante feſlum Aſcenſionis I357. Ex autographo Protocallo Juri -Feudali adnexo. tem anno Domini MCCCLVII, feria 2da proxima ante feſtum Aſcenſionis Domini , Dominus Carolus Rex Boemie per nuncios ſuos Dominos Joun- nem de Weſſele ſummum Camerarium, Andream de Duba Judicem terre, Czen- konem de Lipa , & Henricum de Leuchtenberch ad Dominos Petrum & Jeſconem fratres de Rozemberch Tutores & Commiſſarios Orphani Johannis quondam de Michalovitz , dixit, quia nollet Eidem Orphano & bonis ſuis aliqua damp- na vel incommoda aliquatenus inferre , nec inferri per quempiam ſiniri quoquomodo, ſi etiam ſibi & Regno ſuo de eisdem bonis nulla dampna inferentur. Qui fratres de Rozemberch & Tutores eidem Domino Regi per eosdem nuncios & Dominos reſponderunt , quia omnia & ſingula proſpera & adverſa cum eodem Orphano volunt, & ipſe Orphanus cum eis debet ſuſtinere, XV. Haſco de Zvvierzietycz (familiae Waldſteinensis) permutat quaſpiam terras cum Przedboro Abbate Hradiſſtienſi ordinis Ciftercienſis. Nuncius Tabularis hoc in negotio erat Jeſco de Weſſele Wartenbergicæ ſtirpis. Ex Protocollo autographo Juri-Feudali adnexo. ominus Przedbor Abbas , & totus Gonventus Monaſterii in Hradyſczi, (a) & Huſco de Lemberca dictus de Zvicrzietycz proteſtati ſunt coramBeneficiariis Pragenſibus , quod hereditates ſuas ad invicem permutarunt , videlicet ipſe Abbas & Conventus hereditates ſuas in Bozkow, Roſtoky, villas in Geſſeny quid- quid habuerunt in Koſtrzy, 5. curias ruſticales , & duas piſcinas ſub villa Bycznia ſitas, cum agris, pratis, ſylvis, rivis, & qualibet libertate ad ea pertinente , permutacionis nomine dederunt eidem Haſconi & ſuis heredi- bus

Strana 243
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 243 bus pro eis hereditatibus in Robytu & in Krupeu, quidquid ibi habuit etiam cum agris , pratis , ſylvis , rivis , & qualibet libertate ad ea pertinente , & fic ſibi invicem de predictis hereditatibus permutatis hereditarie condeſcen- derunt , easdemque hereditates ſibi inviceimn disbrigatas debent a quolibet homine Jure terre. Et hujus disbrigationis ſunt fidejuſſores , videlicet he- reditatum, quas ipſi Abbas & Conventus eidem Haſconi dederunt ad ipſum Haſconem, Peſcokabat de Krzidy , Peſco dictus Oczuſs de Zaſſady & Jeſco de Ko- czyneiovecz; ſed hereditatum , quas ipſe Haſco debet eisdem Abbati & Con- ventui, ſunt ad ipſos Abbatem & Conventum fidejuſſores & disbrigato- res ipſimet Haſco, Boczko de Podiebrad, (b) & Jarek de Zeleznicze omnes in ſolidum. Quod ſi non disbrigarent, tunc Pragenſes Beneficiarii (c) eum, cui predicta disbrigatio facta non fuerit, inducere debent ſuper hereditates predictorum ſuorum fidejuſſorum, ubicunque habent, vel habebunt, abs- que omni citatione tanquam in Jure obtento in tertia parte plus illarum hereditatum , que non fuerint, ut premittitur , disbrigate. Et Dominus Carolus Romanorum Imperator & Boemie Rex ad hanc permutationem ſuum benevolum & gratioſum prebuit conſenſum. Super quo nuncius ex parte ipſius Domini Imperatoris fuit ad Tabulas Dominus Jeſco de Weſſele Bur- chravius Pragenſis. Actum anno &c. (a) Hujus inclyti conobii, eujus nonnisi nomen & rudera ad Münchengratz su- perſunt , plurima documenta ad noſtras pervenere manus. Nonnulla poſterius com- parebunt, cetera alii claſſi Diplomatariæ ſervamus. (b) Boczko de Podiebrad fortaſſis is ipſus, de quo in animadverſionibus in Bartofſium fuit ſermo , inde nempe dictum eſſe, quod exſectus fit ex materno utero. (c) Ita paſſim vocantur Judicii Terra admi- niſtri. XVI. Privilegium Caroli IV. Imper. kom. Regisque Boemic, quo domui quondam Lazari dictæ in Majori Civitate Pragenſi, nomen: Collegium Caroli imponit. Eidemque ſex villas, Poczernicze, Drahelczicze , Nenaczo- vicze, Holonoky, Vnebur, & Trczan, e quarum proventibus duodecim Magiſtri bonarum artium Profeſſores vivere poſſint , confert, & donat. In quo ſubſcripti Jounnes & Beneſſius de Wartenberg. dd. Pragæ 1366. VIII. Kal. Auguſti. Ex Inventario Mſ. Universitatis (a) n nomine ſanctæ & Individuæ Trinitatis , CAROLUS IV. Divina faven- te Clementia Roman. Imperator ſemper Auguſtus , & Boemiæ Rex ad perpetuam rei memoriam, Regalis manſuetudinis gratum officium ex in- natæ nobis benignitatis clementia tum exercere digna liberalitate cenſemur, Hh 2 dum

Strana 244
244 DIPLOMATARIUM. dum ad ea, quæ ad Chriſtianæ fidei felix augmentum proficiant, attendi- mus accurate. Sane cum ſacratiſſimæ Catholicæ fidei fundamenta ſapientia Doctorum exiſtant , eorum præcipue , qui ſacræ Theologiæ beatiſſimis ſtu- diis innituntur. Nos ad honorem omnipotentis Dei, incrementum fidei Orthodoxæ , multiplicationem doctorum atque Magiſtrorum ſacræ paginæ volentes intendere , ut eo fortius , eoque dulcius amor fidei in cordibus ra- dicetur fidelium , quo plures fuerint , qui ſacræ doctrinæ docuerint verita- tem. Quapropter animo deliberato, ſano Principum & procerum noſtrorum accedente conſilio, rite diſpoſuimus in nobili civitate noſtra Pragenſi, ubi ſedis Apoſtolicæ gratia & ex conſenſu Regis Bohemiæ , ad Principum , Baronum, procerum & Regnicolarum ipſius inſtantiam viget ſtudium generale , quod- dam fundare & inftaurare Collegium , quod etiam præſentibus autoritate Regia Bohemiæ rite fundavimus , & duximus inſtaurandum ; eique ex no- mine noſtro, Autore Domino, felicibus auſpiciis nomen imponimus , ut COLLEGIUM CAROLI perpetuis temporibus appelletur; dantes, & concedentes eidem Collegio autoritate Regia Bohemiæ pro nobis hæredibus & ſucceſſoribus noſtris Boemiæ Regibus , & ejusdem Regni Corona in per- petuum pro inhabitatione accomoda Magiſtrorum ac ſtudentium prædicti Collegii eam domum in Majori civitate Pragenſi, quæ Lazari (b) dicitur, cum ſuo curſili, & circumferentiis omnibus, prout ab aliis vicinis ſibi domi- bus est diſtincta, ut infra ſcripti Magistri & studentes in ea resideant, ſub eis conditionibus , quæ inferius expreſſantur. Dantes etiam , conferentes, appropriantes, & unientes , autoritate Regia præfata pro nobis & hæredi- bus , & ſucceſſoribus noſtris Regibus Boemiæ, & ejusdem Regni corona in perpetuum eidem Collegio , & perſonis ad illud ſpectantibus infra ſcriptas villas, videlicet: Poczernic, Drahelczicz, Vnebur, Nenaczovic, Holonohy cum molendinis, pratis, rubetis, & in villa Trus prope Poczernicz quinque ſexa- genas groſſorum cenſus annui cum omnibus eorum juribus, pertinentiis, libertatibus , fundis , proventibus , emolumentis, & obventionibus univer- ſis , quibuscunque ſpecialibus vocabulis poſſent deſignari ; quæ noſtræ Re- galis Clementiæ Licentia & mandato pro memorato Collegio authoritate Regia Boemia emptæ, comparata, ac tabulis terræ Bohemiæ inſertæ, & in- ſcriptæ noſcuntur. Sicut etiam easdem villas eidem Collegio autoritate Regia Boemi�, ac de certa ſcientia noſtra pro nobis, hæredibus, & ſucceſ- ſoribus noſtris Boemiæ Regibus, & ejusdem Regni corona, ut præmittitur, rite donavimus , & contulimus , ac in perpetuum conferimus , & donamus. Noſtræ etiam intentionis exiſtit, & ſic autoritate Regia Boemiæ hoc perpe- tuo declaramus edicto , quod in dicto Collegio ſint duodecim continuo mo- ribus

Strana 245
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 245 ribus & ſcientia decorati , qui ſignanter Magiſtri ſint in Artibus ; ita quod duo ex eis ſint tales , quod in Theologia legere valeant, & legant, unus videlicet in Biblia, & alius in libris ſententiarum, & quidem reliqui decem in ſacra Theologia ſtudeant ad promotionem Orthodoxæ fidei , & Omni- potentis Dei gloriam & honorem , & ut ad hujusmodi ſacræ doctrinæ ſtu- dia eo facilior, atque ſublimior detur acceſſus, quo juvenum ingenia in ſubtilitatibus Artium ſubtiliſatæ fuerint acumine gratiore , decernimus , & hoc Regis Boemiæ edicto statuimus per præsentes, quod præfati decem in Artibus liberalibus doceant, & legant more ſcholaſtico, juxta ſtudiorum generalium obſervantiam temporibus opportunis. (c) Nulli ergo omnino hominum liceat hanc noſtræ diſpoſitionis & ordinationis , decreti , ſtatu- torum Donationis , conceſſionis & declarationis paginam infringere , ſeu ei quovis auſu temerario contraire ſub pæna mille Marcarum auri puriſſi- mi, quas ab eo, qui contra fecerit, toties quoties contra factum fuerit, ir- remiſſibiliter exigi volumus, & earum medietatem Regalis fiſci Bohemici, reſiduam vero partem injuriam paſſorum uſibus applicari. Signum ſere- niſſimi Principis & D. D. CAROLI IV. Rom. Imp. Invictiſſ. & Glorioſiſſi- mi Boemiæ Regis. Testes hujus rei sunt Illustres Rudolphus Dux Suxonia, ſa- cri Imperii Archi-Marſcallus. Otto Marchio Brandeburgenſis ſacri Imperii Archi-Camerarius, Principes , Electores. Venerabilis Marcquardus ſanctæ Aquilegenſis Eccleſiæ Patriarcha. Joannes Pragenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcopus, ſedis Apoſtolicæ Legatus. Joannes Olomucenſis, noſtræ Imperialis Aulx Cancellarius , Lampertus Spirenſis , Petrus Ulixbonenſis Apoſtolicæ ſedis Nun- cius. Jounnes Wormacienſis , & Petrus Curcenſis Eccleſiarum Epiſcopi. Illu- stres Bolko Svidnicensis, Jaannes Opaviensis, Polke Opoliensis, Wenceslaus Falken- bergenſis, & Wenceslaus Lignicenfis, Duces. Spectabiles, Joannes Landgravius Lichtenbergenſis, Henricus de Sſvurczburg, Joannes de Anhalt, Burgardus Mugde- burgenfis, noſtræ Imperialis Curiæ Magister, & Joannes de Recz, Comites. Nobiles Jodocus de Roſembergk, BENESSIUS DE WARTEMBERG, Poregh de Rysembergh, Ogericus de Landsstein, JOANNES DE WARTENBERGK, & Thymo de Coldic, Cameræ noſtræ Magister, & alii quam plures noſtri, & ſacri Imperii ac Regni Bohemiæ Nobiles, ac fideles. Præſentium ſub Impe- rialis noſtræ Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Pragæ anno Domini 1366. Indictione quarta, 8. Calend. Auguſti, Regnorum Noſtro- rum, Anno Romanorum 21. Boemiæ 20. Imperii vero duodecimo. (a) Inventarium hoc factum & ſcriptum eſt circa annum 1545. idque ejus tem- poris Bidellus Univerfitatis ſuis privatis uſibus deſcripfit. In eo recenſentur omnia pene Instrumenta publica Archivi Univerſitatis, non omnia tamen per extenſum ex- Hh 3 ſcripta

Strana 246
246 DIPLOMATARIUM ſeripta ſunt. (b) Hodie vulgo Carolin audit. (c) E quibus collige primitus Colle- gium Caroli nonniſi inſtitutum eſſe pro Doctoribus & Alumnis SS. Theologiæ. XVII. D, Privilegium D. Caroli Imperatoris de Aſcenſu Magiſtro- rum ad Præbendas Omnium Sanctorum. In quo ſubſcriptus Joannes de Wartemberg. dd. Praga 1366. III. Kal. auguſti. Ex Inventario Mſ. Univerſitatis. In nomine ſanctæ & Individuæ Trinitatis feliciter , Amen. CAROLUS IV. Divina favente Clementia Romanorum Imperator, ſemper Auguftus, & Boemia Rex, ad perpetuam rei memoriam. Sicut Divina veritate te- ſtante nemo coronabitur , nifi qui legitimo certamini immiſſus fuerit opere virtuoſo , fic & corona proponenda eſt certantibus , ut in certaminum la- borantes diſcrimine , præter meritum retributionis xternæ , etiam coronam ſperent materialis ſolatii , quatenus duplicis retributionis officio certantium corda ad aſſequutionem propoſiti præmii fortius animentur. Sane cum pridem animo deliberato, Principum, Baronum, ac Procerum Regni, & Coronæ Bohemiæ fidelium noſtrorum accedente conſilio, quoddam in no- bili Civitate noſtra Pragenſi Collegium fundavimus & inſtauravimus , quod etiam ex noſtro nomine autore Domino felicibus auſpiciis COLLEGIUM CAROLI decrevit noſtra Serenitas perpetuis temporibus appellari. Guod quidem Collegium domo inhabitationis munivimus, numero perſonarum diſtinximus, officia lecturæ & ſtudiorum diſtribuimus, redditibus , & pro- ventibus congruis dotavimus, ſicut in literis fundationis & inſtaurationis hujusmodi plenius & expreſſius continetur. Ut igitur Magiſtri & ſtuden- tes dicti Collegii ſtrenuæ militiæ laboribus officia lecturæ & ſtudiorum exer- ceant, Magiſtris ipſis, ac etiam ſtudentibus dicti Collegii infra ſcriptas gratias faciendas duximus ſub modis & conditionibus, prout inferius eſt expreſſum. Primo quidem authoritate Regia Bohemiæ pro nobis, hæredi- bus , & ſucceſſoribus noſtris Boemia Regibus , & ejusdem corona in perpe- tuum decernimus & hoc Regio Boemi� perpetuo ſancimus edicto ; quod ad omnes & fingulos Canonicatus & Præbendas Eccleſiæ Omnium Sanctorum Regalis Capellæ in Caſtro noſtro Pragenſi , dum & quoties eosdem quovis modo vacare continget, nemo amplius præſentari debeat, authoritate Re- gia Boemi� præfata, niſi ſenior vocatione de numero Magiſtrorum & ſtu- dentium dicti Collegii noſtri; quodque Decanus ejusdem Ecclefix, ad quem inveſtitura Canonicorum ſpectare dignoſcitur , ante ſui approbatio- nem,

Strana 247
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 247 nem , Confirmationem , ſeu quamvis aſſumptionem aliam corporaliter tac- tis ſacroſanctis Evangeliis jurare debeat , nullum penitus ad Canonicatus & præbendas hujusmodi admittere, inſtituere, ſeu inveſtire quoquomodo, niſi eum , quem de numero dicti Collegii juxta formam expreſſatam ſupe- rius Rex Boemiæ, qui pro tempore fuerit , duxerit præſentandum ; Prælatu- ris , Præpoſitura , & Decanatu duntaxat exceptis , quas in conſuetis ſuis ab antiquo juribus & conditionibus volumus permanere. Et pro uſu & com- moda inhabitatione dictorum Magiſtrorum & ſtudentium communiter & diviſim , dum Cononicatus , & præbendas hujusmodi aſſequuti fuerint, ut eo convenientius in Eccleſia dicta Omnium Sanctorum divinis obſequiis va- care poſlint , & valeant , in minori civitate Pragenſi domum , quæ fuit ali- quando bonæ recordationis Bohutæ quondam Pragenſis Canonici, quæ ſita eſt ex oppoſito curiæ Plebani Civitatis minoris Pragenſis Eccleſiæ S. Nicolai dictæ , ipſis & eorum ſucceſſoribus in perpetuum autoritate Regia Boemiæ pro nobis, hæredibus, & ſucceſſoribus noſtris Regibus Boemiæ, & ejusdem Regni Corona animo deliberato, ac de noſtra certa ſcientia damus confe- rimus , & donamus , ea conditione , ut dum unus , duo vel plures de Col- legio Caroli hujusmodi Canonicatus & Præbendas aſſequuti fuerint , mox alius , ſeu alii ſufficientes , & idonei in locum illorum aſſumi debeant, ut numerus Magiſtrorum & ſtudentium dicti Collegii in ſua integritate ſem- per perſeveret. Volumus etiam , ut nullus dictorum Canonicorum ex tunc in antea redditibus, fructibus, & obventionibus ſux præbendæ gaudeat, niſi præſens & actu legens extiterit, dum tamen infirmitate notabili , aut ſenio non fuerit impeditus. In quibus Caſibus deliberatione Regia , infir- mitati compatientes humanæ , ipſos fructibus & proventibus præbendarum ſuarum absque impedimento gaudere volumus , & potiri , decernentes , & hoc Regio Boemiæ ſtatuentes edicto ; quod præfati Canonici ſingulis diebus Dominicis & feſtivis proceſſioni ſolenni Miſſarum & Veſperarum officiis intereſſe debeant , privatis vero diebus ſolum ipſos ſolennitati Miſſæ majoris intereſſe volumus , ut ec commodius intendere valeant eorum ſtu- diis & lecturis. Nulli ergo omnino hominum liceat, hanc noſtræ funda- tionis , inſtaurationis , donationis , dotationis , collationis , decreti, & in- hibitionis paginam infringere, ſeu ei quovis auſu temerario contraire, ſub pæna mille marcarum auri puriſſimi, quas ab eo, qui contra fecerit, toties, quoties contra factum fuerit , irremiſſibiliter exigi volumus , & earum me- dietatem Regali fiſco Boemiæ, reſiduam vero partem injuriam paſſorum uſi- bus applicari. Signum Sereniſſimi Principis & Domini Domini CAROLI IV. Romanorum Imperatoris Invictiſſimi & Glorioſiſſimi Regis Boemiæ. Te- ſtes

Strana 248
248 DIPLOMATARIUM stes hujus rei ſunt Illuſtres, Rudolphus Dux Saxorum ſacri Imperii Archi- Mareſcallus. Otto Marchio Brandenburgenſis ſacri Imperii Archi-Camerarius, Principes, Electores. Venerabiles Marquardus S. Aquilegienfis Eccleſiæ Pa- triarcha, Joannes Pragenſis Eccleſiæ Archi-Epiſcopus, ſedis Apoſtolicæ lega- tus , Joannes Olomucenſis noſtræ Imperialis Aulæ Cancellarius , Lampertus Spi- renſis , Petrus Ulixponenſis Apoſtolicæ ſedis Nuntius Joannes Vormacienſis & Pe- trus Curienſis Eccleſiarum Epiſcopi. Illuſtres Polko Sveidnicenſis , & |Joannes Opavienſis Duces. Et ſpectabiles Joannes Anhalt, & Burghardus Burggravius Mugdeburg. Joannes Landgravius Lichtenbergenſis, Henricus de Schvarzenburgk noſtræ Imperialis Curiæ Magiſter, Comites. Nobiles Borſco de Ryſenburgk, Joannes de Wartembergk & Thymo de Coldic Cameræ nostræ Magister, & alii quamplures noſtri & Imperii ac Regni Boemiæ Nobiles & fideles , præſen- tium ſub Imperialis noſtræ Majeſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prag� anno Domini 1366. Indictione 4. 3. Kalend. Aug. Regnorum no- ſtrorum, anno Roman. 21. Boemorum 20. Imperii vero 12. XVIII. Litera recognitionis Alberti de Waldenſtayn super 20. ſexagenis groſſ. Pragenſ. quas ratione locatarum villarum Chotieſſicz & Slowcz Conventui Sderazienſi ſe teneri fatetur. dd. die penultima Januarii anno 1375. Ex autog. memb. Archivi Zderaſenſis. os Alberthus de Waldenſtayn debitor pecunie infraſcripte Principalis, Sden- ko dictus longus reſidens in Styepanycz, Hynko dictus Nyeſtyeyku dicti ve- riſimiliter de Waldenſtayn tenore preſentis privilegii recognoſcimus univer- ſis , teneri , & ex vero debito legitime obligari honorabilibus & religioſis viris & Dominis Johanni Prepoſito, & Ulrico Priori, ceterisque fratribus Conventus Monaſterii Sderaz ſancti ſepulchri Dominici Jeroſolimitani in Pra- ga (a) ordinis ſancti Auguſtini in viginti ſexagenis groſſorum monete Pragen- ſis argenteorum racione locacionis Chotieſſicz & Slowez villarum in bonis ip- ſorum michi Alberto predicto per ipſos facte & conceſse. Quas quidem pecunias nos prefati dare, atque integraliter cum parata pecunia ſolvere una manu indiviſim, & in ſolidum ſpondemus, atque ſub puritate fidei noſtre promittimus , fraude & dolo quibuslibet ſemotis infra tredecim ſepti- manas inclufive a die mortis Domini Jurkonis genitoris Alberti (b) ſepe dicti inmediate computando. Ita tamen , quod nullus noſtrum per ſolucionem ſue partis a ſolucione reſidui debiti valeat eſſe abſolutus. Elapſis vero, ut eſt

Strana 249
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 249 eſt premiſſum, tredecim ebdomadis, a die, qua dictus Dominus Jarko viam fuerit ingreſſus carnis univerſe computando , ex tunc die ſequenti omnia & fingula dictarum villarum bona ſine omni renitencia, & inpedimento, & plena ipſarum poſſeſſio ad ipſum Dominum Prepoſitum & ſuum conven- tum Monaſterii prenominati omnino devolventur , & redibunt , dummo- do pecunie predicte non fuerint integraliter cum parata pecunia perſolute. Etſi exinde aliqua dampna perceperint , que tamen racionabiliter poterint demonstrare , tenemur , & promittimus , dum requiſiti per ipſum aut ipſos fuerimus , ſine dilacione terminorum ſolvere pecunia cum parata. In cu- jus rei teſtimonium ſigilla noſtra (c) preſentibus ex certa noſtra ſciencia ſunt appenſa, ſub anno milleſimo trecenteſimo ſeptuageſimo quinto die penultima menſis Januarii. (a) Ante conditam urbem Novam in omnibus Diplomatibus legitur ante Pragams. (b) Jarkonem & Albertum filium, item Zdenkonem & Hinkonem de Waldstein ist- hic memoratos præteriit Paprocius in Genealogia ſua Waldsteiniorum. (c) Tandem licet ex infigni Archivo Zderaſienſi tria vetuſta figilla Illuſtriſſima Waldsteiniæ stirpis producere , ſcilicet Alberti , quod inter excuſa habetur Num. X. Sdenkonis, quod ha- betur Num. XI. & Henrici de Waldstein, quod habetur Num. XII. His vero habitis jam deſinant dubitare & diſputare vetuſtam Bohemam Waldſteiniorum gentem nonniſi unum leonem geſtaſſe in clypeo , qui quidem ubivis bicaudatus eſt, ſimilimus ſcilicet cly- peo Boemiæ , ut vix dubium ſit, inſigni aliquo in patriam merito hæc arma huic Illu- ſtriſſimæ ſtirpi obveniſſe. Falſus itaque eſt Frankius in ſua Epitome Waldſteinæa, qui jam Zdenkonem circa annum 1254. quaternionem leonum acquiſiviſſe ſcribit. XIX. Janco de Dyeczin (ſtirpis Wartenbergica ſeu Waldstei- ni�, ſi Schleinicio fides) cum compromiſſoribus ſuis fatetur ſe teneri centum ſexagenus groſſorum Pragenſium, Lyſczæ Judeæ. dd. Pragæ feria ſextu ante feftum S. Joannis Baptiſtæ anno 1388. Ex autogr. membr. Jos Janco de Dieczin Debitor Principalis , Hinco dictus Tluxa de Horzepnik, Johannes de Endermburk, Przibico de Krzieſſin , & Jeſco de Duba compro- miſſores ipſius & cum eo recognoſcimus tenore preſencium , ſuper omnia bona noſtra mobilia & immobilia coram univerfis, nos & heredes nostros in centum ſexagenis groſſorum denariorum Pragenſium monete, Lyſcze Judee heredibusque ipſius , & qui preſentem literam de ipſius bona habue- rit voluntate, & a data preſentium usque festum Nativitatis ſancte Marie per unum groſſum, deinde usque feſtum ſancti Martini nunc proxime ven- Ii tu-

Strana 250
250 DIPLOMATARIUM turum per medium alterum groſſum quamlibet ſuper ſexagenam de predic- tis eidem Judee, & ſuis heredibus creſcet uſura, dampno mox equino (a) unius fertonis noſtrum omnium ſuper dampnum ſeptimanatim ſubſequen- ti. Cum autem predicta Judea , aut ſui heredes premiſſis omnibus diucius carere noluerit, ſed nos pro hujusmodi pecuniis, dampnis & uſuris duxe- rit monendos, mox eidem noſtra bona & fincera fide absque omni con- tradiccione omnes in ſolidum manu conjuncta & indiviſa promptis in pe- cuniis adimplere ſpondemus , ad nullam aliam manum ipſam Judeam aut heredes ipſius remittendo. Si vero premiſſa facere neglexerimus, ex tunc ſtatim ipſius Judee poſt monicionem preſencium nobis factam, tres no- ſtrum , qui moniti fuerimus , quilibet cum uno famulo & duobus equis, unus alium non expectando , nec ſe excuſando per alium , noſtris propriis in perſonis ad hoſpicium honeſti hoſpitis, ubi nobis per eandem Judeam, aut ejus heredes fuerit in majori civitate Pragenſi demonstratum, verum & conſuetum obſtagium promittimus ſubintrare , & abinde nullo ſuper Jure exituri , donec de predictis pecuniis & dampnis ſuperaccreſcentibus per nos eidem Judee fuerit plenarie ſatisfactum , nullo pignore hereditatis interclu- ſo. Lapſis autem diebus quatuordecim, & dicto obſtagio per nos preſtito, vel non preſtito conquirere debemus tam inter Judeos, quam Chriſlianos noſtrum omnium in dampnum, omni querela, & cognicione Judicii re- motis , ſi autem omnia facere non curaverimus , quod abſit , ex tunc pre- dicte Judee, & ſuis heredibus preſentibus damus & concedimus plenam poteſtatem, nos heredes & homines noſtros, ac bona noſtra mobilia & immobilia, in quibuscunque locis conſistant, & reperta fuerint, arrestan- di, detinendi, impignerandi, pignora, que duci ſeu portari poſſunt, re- cipiendi, & obligandi, vendendi, & in uſus proprios convertendi, abs- que auxilio quorumcunque Dominorum ſive hominum communium meo- ruim usque ad ſatisfaccionem plenariam omnium premiſſorum. Etſi quis noſtrum contra preſentes nocivi aliquid excogitare poterit , hoc totum ee- dem Judee nichil nocebit , & nobis in nullo prodeſſe poterit, quia pre- ſenti articulo omnia jura caſſamus , donec preſens litera ſtabit in ipſius Ju- dee poteſtate. Et quibuscunque monicionibus juſtis, ſive frivolis nos pre- dicta Judea monuerit, ipſam juſtam, & nos injuſtos approbamus. Inſu- per quicunque ex nobis ſuperius nominatis fuerit monitus pro premiſſis, ille ad ſolvendum omnia una cum dampnis & impenſis tanquam debitor legittimus ſit aſtrictus , nam eciam omnia premiſſa ad manus illius Domini, ſub cujus Dominio predicta Judea, aut heredes ſui ſit, aut fuerit , adimplere bona noſtra fide ſpondemus, alias in contrarium, ſi ſecus noſtrum aliquid fe-

Strana 251
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 251 fecerimus , nos fide & honore abjudicamus. In cujus rei ſolitudinem ſigil- la noſtra (b) de certa ſciencia ſunt preſentibus appenſa. Datum Prage an- no Domini milleſimo trecenteſimo octuageſimo octavo feria ſexta ante feſtum ſancti Johannis Baptiſte. (a) Vox hæc veroſimillime reſpicit judicium equinum , quod hodiedum das Roß-Recht audit. (b) Ea omnia ab Authographo temporum injuria avulſa. XX. Wenceslaus Rex Boemic conſentit, ut conventus Sdera- ſienſis Martino Rotleb de Kolodyeg, ille vero ſororibus de Waldſtein vendat villam Ugyezd. dd. Praga 1. Junii anno 1401. Ex autog. memb. Archivi Zderaſienſis. Venceslaus Dei gracia Romanorum Rex ſemper Auguſtus & Boemie Rex, notum facimus tenore preſencium univerſis , quod cum Martinus dic- tus Rotleb de Kolodieg fidelis noster dilectus villam dictam Ugezd cum triginta tribus ſexagenis groſſorum Pragenſium , & quadraginta quinque groſſis , ac aliis univerſis & ſingulis pertinenciis ſuis , a religioſis Prepoſito & conven- tu Monaſterii Sderaſienſis in Praga (a) ſacroſancti ſepulcri Dominici Jeroſoli- mitani ordinis ſancti Auguſlini, devotis noſtris dilectis, alias pro certa pecu- nie ſumma ad vite ſue tempora de conſenſu noſtro regio comparaverit, idemque Martinus villam prefatam cum triginta tribus ſexagenis groſſorum, & quadraginta quinque groſſis , ac aliis univerſis , & ſingulis pertinenciis ſuis, Elizabeth & Dorothee ſororibus de Waldstein devotis nostris dilectis, de conſenſu Prepoſiti, & conventus predictorum ulterius ad ipſorum vite tem- pora pro certa pecunie quantitate rite vendiderit poſſidendam ; nos non per errorem, aut improvide, ſed animo deliberato, & de certa noſtra ſciencia, ac auctoritate regia Boemie empcioni & vendicioni hujusmodi vil- le ac cenſus , & pertinenciarum ipſius conſenſum noſtrum adhibemus pari- ter & aſſenſum , ipſam empcionem auctoritate regia predicta, & de certa ſciencia confirmantes & decernentes , ac volentes , quod Elizabeth & Doro- thea predicte villam dictam Ugyezd cum triginta tribus ſexagenis groſſorum, & quadraginta quinque groſſos cenſus annui , ac pertinenciis ipſius univer- ſis , ut prefertur , ad vite ipſarum tempora habere, tenere, & impedimen- tis quibuslibet ceſſantibus debeant pacifice poſſidere. Sic videlicet, quod una ſororum predictarum decedente, media pars cenſus & bonorum pre- dictorum duntaxat ad aliam tunc ſuperſtitem, residuum vero ad Prepoſi- Ii 2 tum

Strana 252
252 DIPLOMATARIUM tum & conventum Monaſterii prefati cedere debeat, & devolvi, preſen- cium ſub regie noſtre Majeſtatis ſigillo (b) teſtimonio literarum. Datum Prage anno Domini milleſimo quadringenteſmo primo, die primu Junii regno- rum noſtrorum, anno Boemie triceſmo octavo, Romanorum vero viceſimo quinto. Ad relacionem Sigismundi Sub-Camerarii. Fran ciſcus Canonicus Pragenſis. (a) Hujus Canoniæ duo exſtant Mſ. Chronica. Alterum majus, quod nonne- mo hujus ſacri ordinis compilavit. Alterum minus , quod Florianus Hammerſchmid concinnavit , autographumque appoſito ſigillo ſuo eidem Canoniæ jam jam moriturus extradi fecit. (b) Sigilla diverſa Wenceslai cum ſuis contra-ſigillis ſervamus Com- mentariis Hayecii. XXI. Ladislaus Rex Bohemiœe prœſentat Beneſsium de Waldſtein pro Pr�poſitura Litomericenſi. dd. 15. Maji 1455. Ex Archivo Capituli Litomericenſis. adislaus Dei gratia Hungariæ, Bohemiæ, Dulmaciœ, Croatiæ &c. Rex, Au- L ſtriæ Dux , Marchioque Moraviæ &c. Honorabilibus Adminiſtratoribus in ſpiritualibus Eccleſiæ Pragenſis ſede vacante , devotis noſtris dilectis gra- tiam Regiam, & omne bonum. Guoniam diem functo honorabili Johanne Papuskone olim Præpoſito Lithomericenſi ad præſens Præpoſitura ipſa vacat, cujus Jus-Patronatus ad nos, ut Regem Bohemiœ noſcitur pertinere, devotioni veſtræ nobilem & hono- rabilem Beneſſium de Waleſtein Clericum Pragenſis Diœceſis ad Præpoſituram ſupradictam præſentamus , atque inſtitui poſcimus , requirimusque vos ; ut ſervatis cerimoniis , & ſolemnitatibus conſuetis ipſum per ſe , vel per Pro- curatorem in plenam & pacificam poſſeſſionem dictæ Præpoſituræ inducatis, facientes ei locum in Choro , & vocem in Capitulo dari, & ſibi, vel ejus Procuratori de fructibus , redditibus , & proventibus ejusdem per eos, ad quos pertinet, integre reſponderi curetis præſentium ſub noſtri regalis si- gilli (a) appenſionis teſtimonio literarum. Datum Viennæ die quinta deci- ma menſis Muji, anno Domini milleſimo, quadringenteſimo, quinquageſimo quinto ; Regnorum noſtrorum anno Hungariæ &c. quinto decimo, Bohemiæ vero ſeçundo. Ad Relationem Domini Procopii de Rubenstein Cancell. Nicolaus Liſcius Legum Doctor. (a) Ladislai plura ſigilla majora item & minora proferemus in Annalibus Hayecianis. XXII.

Strana 253
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 253 XXII. D. Ignatius de Waldstein cedit duas Majestales literas alteram Georgii, alteram Wladislai Regum Bohemiæ cum earum cauſa Friderico Ogierz de Oczedielicz ejusque hæredibus ac ſucceſſoribus dd. die Mercurii Cathedra S. Petri anno 1475. Translatum ex autogr. membr. vernaculo. go Ignatius de Waldſtein & in Hradiſt Reginx Bohemiæ Curiæ Magiſter re- cognoſco publice his literis coram omnibus, ubi legentur, aut legi audientur ; quod duas literas in pergameno, & quidem unam Sereniſſimi Principis & Domini Domini Georgii Regis Bohemiæ, & Marchionis Moraviæ &c. illuſtris memoriæ, quibus ſua Regia Majeſtas oppignoravit mihi & meis hæredibus , ac futuris pagum Uhercz Canonicorum Wiſſehradenſium, & pagos Laukow, Lauczky, Podol cum molari in flumine Gizercu, Przehy, Pen- czin, Ugezd, Witanowicz, Strzizowicz, Podarzowicz, Gyrsko, & hominem unum in Sobieslawicz omnes ad Monaſterium Hradiſcht ſpectantes. Item quatuor homines in Sobieslawicz, qui perinent ad Eccleſiam S. Jounnis ſub Neo-Boleslavia, & Drahoticz pagum Crucigerorum ad S. Vitum, cum omnibus cenſibus , fructibus , & ſolutionibus annuis , & cunctis aliis diverſis ſervitu- tibus , nihil excipiendo, in ſumma mille ſexagenarum groſſorum monetæ valentis. Et alteram Sereniſſimi Principis & Domini Domini Wladislai Re- gis Bohemiæ & Marchionis Moraviæ &c. Domini mei gratioſiſſimi, quibus literis ſua Regia Majeſtas prætactas obligatorias Regis Georgii in omnibus punctis , articulis , & clauſulis mihi & meis heredibus confirmans , adſcrip- ſit mihi , hæredibus , ac ſucceſſoribus meis in ſupra dictis pagis , & bonis, & omnibus illorum appertinentiis ad priorem ſummam mille quingentos florenos Ungaricos bonæ monetæ , ita & cum talibus conditionibus , & ex- ceptionibus , prout literæ illæ in ſe fuſius continent , & exhibent ; has , in- quam , literas voluntarie, & vi hujus ſcripti de plena & libera voluntate mea do, & cedo Nobili Domino Friderico Ogierz de Oczedielicz, ejus hære- dibus, ac ſucceſſoribus posteftatem plenam, & jus omne meum eis cedens, illa omnia juxta tenorem literarum habendi, tenendi, utendi, fruendi libe- re , & cum rebus his literisque , quando , & prout libuerit , tanquam cum propriis agendi, absque omni meo, heredum meorum, & futurorum con- tradictione , & impedimento. In quorum confirmationem , & pro futura memoria ſigillum meum proprium appendi feci his literis voluntarie, ro- gans Nobiles Dominos, Dominum Czenek de Clynstein &c. Regis Bohemiæ Ii 3 Pro-

Strana 254
254 DIPLOMATARIUM Procuratorem, Dominum Nicolaum de Landſtein ſupremum Scribam Tabula- rum Regni Bohemiæ, Dominum Paulum , & Dominum Henricum fratres de Gentstein, & Skal, (a) ut ſigilla ſua in teſtimonium penes meum his literis appendant. Quæ datæ ſunt anno Nativitatis Domini milleſimo , quadringen- teſimo, ſeptuageſimo quinto, die Mercurii Cathedræ S. Petri. (a) Huic diplomati quatuor ſigilla erant appenſa , ſed ea temporum iniquitate avulſa ſunt , poſtremi nonniſi fruſtuluim ſupereſt in quo vocem Paulus legere eſt, quod ſcilicet Pauli de Gentſtein ſigillum fuit. Ea gens duo anſerum capita in elypeo geſſit ut ex ſigillo Joannis de Gentstein Archi-Epiſcopi Pragenſis aliquando videre licebit. Ab eane gente Illuſtriſſima Przichovskiorum familia (quæ hoc anno ſublato ad Archi- Epiſcopalem Pragenam ſedem Celſiſſimo S. R. I. Principe Antonio Petro Comite Przi- chowsky L. B. de Przichowitz novo ſplendore aucta eſt) originem trahat , quod ea- dem anſerum capita in clypeo gerat , exquiſitione ſolerti opus erit. XXIII. Wladislaus Rex Bohemiœ Offcæ de Wartenberg, ejus tribus filiis harumque Majeſtalium poſſeſſori aſſecurat ad tempus vitæ pagum Loneſchitz, qui olim ud Monaſterium Portæ Apoſtolorum pertinebat, ut neque a ſe, aut ſucceſſoribus Regibus Bohemiæ redimi poſſit. del. Pragæ die ſabathi poſt feſtum Omnium Sanctorum anno 1481. Tranſ. ex autogr. membr. vernaculo. os Wladislaus Dei gratia Rex Bohemiæ, Marchio Moruviæ, Luczemburgen- ſis , & Sileſiæ Dux , ac Luſatiæ Marchio &c. Notum facimus hiſce li- teris omnibus ; quod poſtquam Pagi Leneſchitz cum appertinentiis ſuis ad monaſterium Portæ Apoſtolorum ſpectantis (quem pagum olim tenuit Nobilis Sigismundus de Wartemberg ob quasdam obligatorias Majestales literas Majo- rum noſtrorum Regum Bohemiæ) exſolutionem admiſiſſemus Generoſo Bernardo Breik de Nuſyl Camerario noſtro fideli dilecto; nominatus autem Sigismundus cum præfato Bernardo hujus exſolutionis ergo ita convenerit , ut pro pago illo ei numeraverit trecentos florenos Ungaricos; (a) nos eidem Sigismundo, & Nobili Offcæ de Petrovitz ejusdem conthorali, ac heredibus eorum hos trecentos florenos Bernurdo datos, & inſuper alios centum florenos Ungaricos ex gratia noſtra ſpeciali ſcripto aſſecuravimus, gratiam ſimul quandam ei, Sigismundo, Offcæ ac hæredibus eorum præstantes. Cum enim ſupra ſcripta Offca literas has noſtras nobis reſtituerit, rogans nos, ut ean- dem cum heredibus ſuis porro regiis gratiis proſequi dignaremur. Nos precibus ejus gratioſe annuentes , deliberate & cum conſilio fidelium no- ſtro-

Strana 255
ſtrorum, poteſtate regia dictæ Offcæ, ac heredibus nominati Sigismundi hos trecentos florenos olim Bernardo Breik datos, una cum additis centum flo- renis Ungaricis bonæ monetæ de gratia noſtra literis aſſecuravimus, ac hiſce aſſecuramus , denique ad primam ſummam in jam dicto pago Leneſchitz & ejus appertinentiis adjicimus ; ita ut eadem cum heredibus ſuis nominatum pagum tenere, ac poſſidere valeat absque ullo noſtro, ſucceſſorum noſtro- rum Regum Bohemiæ, & aliorum hominum quocunque impedimento. Hanc gratiam peculiarem nominatæ Offcæ, & Wenceslan, Jounni, ac Sigismundo filiis ejusdem præſentibus literis facientes & dantes , ut neque nos , neque ſucceſſores noſtri Reges Bohemiæ , neque alius quiſpiam ab illa , & ejus filiis dum vixerint , præter eorum voluntatem prædictum pagum Leneſchitz, cum omnibus appertinentiis redimere poſſit. Guod ſi nominata Offca alicui has literas bona voluntate ſua cederet, volumus, ut etiam illi absque propria voluntate , quamdiu vixerit, per exſolutionem adimi non poſſit. Poſt mortem autem illorum omnium, dum nos aut ſucceſſores noſtri Bohemiæ Reges, aut perſonæ illæ (quibus hæc exſolutio legitime competeret) vo- luerimus ab heredibus , & ſucceſſoribus illius nominatum pagum Leneſchitz cum appertinentiis ejus reluere, tenebimur eis deponere quadringentos florenos Hungaricos in auro, & pondere juſto, una cum priori ſumma, vi- delicet mille ſexagenis groſſorum monetæ bonæ tunc temporis in Regno noſtræ Bohemia probatæ, nempe totum, quod in hoc pago aſſecuratum habent, & illi ſuſcipientes plenarie & complete has omnes ſummas, tene- buntur nobis , aut illis, a quibus has ſummas receperint, dictum pagum Leneſchitz cum appertinentis ſuis cedere , & litteras haſce absque ulla con- tradictione reſtituere ; & quicuncque has literas habuerit cum dictæ Offcæ, aut heredum ejus bona & libera voluntate, volumus, ut eidem competat plenum jus omnium rerum ſupra ſcriptarum. In quorum teſtimonium ſigillum noſtrum Regium his literis appendi juſſimus. Datæ Pragæ die ſabbathi poſt feſtum omnium ſanctorum anno Domini milleſimo quadringen- teſimo octogeſimo primo, Regni noſtri anno undecimo. (a) Ita appellati aurei, ſeu ut hodie vulgo dicimus ducati. ) o( XXIV.

Strana 256
256 DIPLOMATARIUM XXIV. Chriſtophori de Ficztum litera traditionis ſeu ceſſionis, quibus omnia jura in domum Miſnenſem Vetero -Pragæ ſitam cedit D. Sstczaſtny de Waldftein. dd. die Martis in feſto S. Franciſci 1485. Transl. ex autogr. membr. vernac. go Chriſtophorus de Ficztum, & in Novo-Sſumburg Sereniſſimi Regis Bohe- mi� Aulæ Mareſchalcus notum facio his literis coram omnibus , ubi- cunque legentur , aut legi audientur , quod præmiſſa matura deliberatione literas omnes infra ſcriptas & conſignatas , quas de domo veteris urbis Pra- genſis cornuali vulgo Miſnenſi dicta, & e regione monaſterii S. Jucobi ſita (a) habui: & quidem primo literas Sereniſſimi Wenceslai illuſtris memoriæ Romu- norum & Bohemiæ Regis &c. quibus dictam domum dignatus eſt dare Hen- rico de Lazan, & Petro Lyskowi dc Chudiechrom Camerariis ſuis, cum ejusmo- di conditionibus , quas literæ ſuæ Majeſtatis pendente ſigillo plenius exhi- bent. Item literas cum tribus ſigillis pendentibus , quibus ſupraſcriptus Henricus domum hanc bona & libera voluntate ceſſit Joanni Weſcze. Item literas pendente ſigillo præfatæ urbis Veteris-Pragenſis , quibus conſul & ſe- natus domum hanc tradiderunt Domino Joſcht de Luntstein & de Zelcz. Item extractum quendam in charta ſcriptum ex libris prætactæ urbis Veteris-Pra- genſis , juxta quorum librorum tenorem ſupra notatus Dominus Joſcht op- pignoravit hanc domum pretio triginta ſexagenarum groſſorum Kunſchoni Apothecario ſæpe dictæ civitatis Vctero-Pragenſis, & Margaretha uxori ejus, heredibusque illorum. Item literas cum quinque ſigillis pendentibus, qui- bus Waniek & Oldericus fratres de Weſcze & Walterzow filii Joannis de Weſcze tradiderunt literas ſupra notatas Regis Wenceslai Murgarethæ præfatæ viduæ, relictæ poſt Kunſchonem Apothecarium , & filiis ejus cum bona & libera vo- luntate. Item literas cum ſeptem ſigillis pendentibus, quibus dicta Mur- garetha, & filii ejus vendiderunt Domino Georgio de Kunstat & Podiebrad &c. domum ſæpe dictam Miſnenſem. Item literas Sereniſſimi Georgii illuſtris me- moriæ Bohemia Regis , quibus ſupra fatam domum dare dignatus eſt Joanni de Suticz. Item literas cum ſigillis pendentibus, quibus dictus Joannes de Suticz ſæpe nominatam domum cum omnibus appertinentibus literis jam ante notatis ceſſit Sereniſſimo Principi & Domino Domino Wladislao Regi Margravio Moraviæ &c. Domino meo gratioſiſſimo. Item literas ejusdem Regis Wladislai cum figillo pendente, quibus ſua Majeſtas toties nominatam domum dare dignata eſt una cum omnibus prædictis literis Domino Joanni So-

Strana 257
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 257 Sokolowsky. Et omnes eas literas jam recenſitas ego cum Nobili Domino Felice de Fiztum fratre meo habeo cum bona & libera voluntate mihi ab eo- dem Domino Joanne Sokolowsky ſcripto traditas, prout hæ omnes res & li- teræ cum literis ceſſionis mihi & Domino Felici extraditis id plenius in ſe continent & teſtantur. Has, inquam, literas omnes dedi & ceſſi volun- tarie, ac vi harum literarum cum plena & libera voluntate cedo Nobili Domino Domino Sczaſtni (c) de Waldſtein & in Skal nec non heredibus illius, mihi aut heredibus meis in his nullum jus vel propietatem reſervans , ſed plenipotentiam & jus omne eis vel uni ex illis ſimul tribuens ſæpe nomina- tam domum Miſnenſem habendi, poſſidendi, uti fruendi, ac, quidquid eis collibuerit, cum ea & omnibus literis jam dictis agendi & diſponendi tan- quam cum rebus ſuis absque ullo meo , aut ſupraſcripti Domini Felicis fra- tris mei , aut heredum noſtrorum , vel quorumcunque hominum contra- dictione ac impedimento. Et quicunque deinceps has literas nec non om- nes alias prætactas habet aut habuerit, cum ſupraſcripti Domini Sczaſtni vel heredum ejus bona & libera voluntate, ille habet, & habebit eandem po- teſtatem & jus plenum ad omnia intus contenta, ut illi ipſi habuerunt. In quorum confirmationem & futuram memoriam ego ſupraſcriptus Chriſto- phorus ſigillum meum his literis appendi juſſi, officioſe rogans Perilluſtrem Dominum Dominum Petrum Berka de Dube, (d) nobilem etiam Equitem Dominum Jounnem de Raupowa (e) ſupremum Scribam Tabularum terræ Regni Bohemiæ, & ſupraſcripti Regis Bohemiæ aulæ Præfectum , Nobiles Dominos Bohuslaum de Swinarz & Litowicz ſuæ Majeſtatis Regiæ Procurato- rem, & Wenceslaum de Swarowa (f) ejusdem Regis Bohemiæ Culinæ Præfec- tum , ut etiam ſigilla ſua , citra ſuum damnum tamen & præjudicium in te- ſtimonium rei his literis penes ſigillum meum appendant. Datum anno a Na- tivitate CHRISTI milleſimo quadringenteſimo octogeſimo quinto die Martis feſto S. Franciſci. (a) Ea eſt hodie vulgo dicta Stupardiana domus e tergo domus noſtræ Manhar tianæ. (b) Hæc fere omnia recenſita inſtrumenta in manibus meis ſunt ſuo tempor- proferenda. (c) Id eſt Felici , nam id vernacule ſignificat. (d) Ejus ſigillum ree peries Num. XIII. (e Sigillum exſtat Num. XIV. (f) Sigillum illius excuſum eſt- Num. XV.= K k XXV.

Strana 258
258 DIPLOMATARIUM XXV. Indulgentic quadraginta dierum conceſsæ a Benedicto de Waldſtein Epiſcopo Caminensi Eccleſiæ S. Stephani Lithomericensi in festis S. Stephani, Valentini, omnibus feſtis B. M. V. &c. dd. Lithomeritii die 15. Eebruarii anno 1493. Ex autogr. membr. Capituli Litomericenſis. enedictus Dei & Apoſtolice ſedis gracia Epiſcopus Caminenſis (a) univer- B ſis & ſingulis Chriſti fidelibus preſentes noſtras literas viſuris , lecturis, & audituris ſalutem in Domino ſempiternam. Splendor Paterne glorie, qui ſua mundum ineffabili illuminavit claritate, pia vota fidelium de clemen- cia ipſius Majeſtatis ſperancium , tunc precipue benigno favore proſequi- tur, cum devota ipſorum humilitas ſanctorum precibus & meritis adjuva- tur. Cupientes igitur, ut Eccleſia collegiata in opido Lithomiericz Pragen- ſis Diœceſis , cujus nos quondam Benedictus prefatus ad triginta annos Pre- poſitus fuimus, ad inſtanciam venerabilis Domini Magiſtri Johannis Zak predicte Eccleſie Decani in honorem ſancti Stephani Prothomartiris conſe- cravimus , debitis frequentetur honoribus , & in ſuis edificiis debite repa- retur, conſervetur, & manuteneatur, libris, calicibus, luminaribus, & aliis ornamentis Eccleſiaſticis pro Divino cultu neceſſariis decenter munia- tur , & a Chriſti fidelibus jugiter veneretur , & in ea quoque divinus cultus augmentetur , utque Chriſti fideles ipſi eo libencius devocionis cauſa con- fluant ad eandem , & ad reparacionem , conſervacionem , municionem hu- jusmodi prompcius manus porrigant adjutrices, quo ex hoc dono celeſtis gracie uberius conſpexerint ſe refectos. Nos Benedictus prefatus de Omni- potentis Dei miſericordia , Beatorumque Apoſtolorum Petri & Pauli aucto- ritate confiſi , omnibus & ſingulis Chriſti fidelibus vere penitentibus , con- tritis & confeſſis, qui Eccleſiam predictam in die ſancti Stephani Protho- Martiris & ſancti Valentini Martiris, in cujus feſtivitate predictam Eccleſiam conſecravimus, nec non in feſtivitatibus Gloriſiſſime Virginis Marie, vi- delicet Nativitatis , Annunciacionis , Viſitacionis, & Aſſumpcionis, & in ſanctorum Apoſtolorum Petri & Pauli , & in ſolennitatibus ſancte Crucis, ac eciam in diebus omnium Patronorum , & in ſanctarum Virginum Katherine, Dorothee, & Otilie feſtivitatibus, & in dedicacione predicte Eccleſie a pri- mis veſperis , usque ad ſecundas veſperas incluſive devote visitaverint , an- nuatim , & ad premiſſa manus porrexerint adjutrices , pro ſingulis diebus feſtivitatum earundem, quibus hoc fecerint, quadraginta dies indulgencia- rum

Strana 259
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 259 rum de injunctis eis penitenciis miſericorditer in Domino relaxamus pre- ſentibus perpetuis futuris temporibus duraturis. (b) In quorum omnium & ſingulorum teſtimonium preſentes noſtras literas fieri fecimus , ſigillique noſtri (c) juſſimus appenſione communiri. Datum in Lithomericz anno Do- mini M. CCCC. LXXXXVIII. die vero quinta decima menſis Februarii. Ita eſt , Benedictus Epiſcopus Cuminenſis , & quon- dam triginta annorum Prepoſitus Lithomier- zicenſis. (a) Camin urbs & Epiſcopatus in ulteriori Pomerania ſuper lacu, qui communi- cat cum mari Baltico. Hæc urbs cum ſuo Epiſcopo tandem anno 1534. receſſit a Ca- tholicis ſacris. Principatus ſæcularizatus fuit anno 1648. per pacem Weſtphalicam. (b) Eodem prorſus anno Benedictus Caminenſis Epiſcopus conſecravit Eccleſiam S. Joan- nis Bapt. in pago Klapy ad pedem montis Haaſenberg, iſthic enim ad majus altare in muro majuſculis literis nigris notatum reperitur: Anno Domini MCCCCXCIII. XXVI. Aprilis Reverendiſſimus in Xto Pater & Dominus D. Benedictus Dei gratia Epiſcopus Caminenſis & Baro de Waldſtein Chorum iftum & altaria de novo conſecravit , & Eccleſiam reconciliavit ad inſtantiam Generoſi & Magnifici Domini D. Joannis Leporis cognati de Hasnburg & Coſt. &c. conſanguinei ſui. Et hoc altare conſecratum eſt in honorem ſancti Joannis Baptiſtæ. (c) Ejus figillum ex archivo Reverendiſſimi Capi- tuli Litomericenſis proferimus Num. XVI. in quo Epiſcopatus ſui & familiæ clypeum vi- dere licet , in hoc vero jam quatuor hodie uſitati leones conſpiciuntur , ut ante hæc tempora factum fuerit, dum inclyta ſtirps Waldſteinia quopiam inſigni merito augmen- tum clypei ſui & multiplicationem leonum a Regibus noſtris obtinuit , cujus quidem certum indicium hactenus in nulla hiſtoria veteri aut diplomate reperi. Ceterum ex hoc , & quæ poſterius producturi ſumus , ſigillo liquet falli omnes, qui exiſtimant ſo- lam lineam Waldſteiniam Moravicam leones quatuor ad dextrum latus converſos ge- ſtaſſe in clypeo : ea norma omnium Waldſteiniorum fuit tam Bohemicorum quam Mo- ravicorum, a quo tempore multiplicati leones in clypeis conſpiciuntur , ut leones illi hodie uſitati ſe ſe invicem reſpicientes & ad ſe converſi multo poſterius nonniſi inventi mihi videantur majoris fortaſſis ornatus & congruentiæ cauſa , ſigillum iſtiusmodi po- ſtea in literis Adami de Waldstein exhibebimus. XXVI. Wladislai Regis Bohemiæ literæ Oppignorationis factæ DD. Joanni, & Bernardo fratribus de Waldſtein in Monaſterio Hra- diſcht ob datas 2250. ſexagenas groſſorum Bohemicor. Datum Budæ die Transl. ex Martis in feſto S. Barbaræ anno 1493. autogr. membr. vernac. os Wladislaus Dei gratia Hungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex, Marchio Moraviæ, Lucemburgenſis & Silcſiæ Dux, ac Luſatiæ Marchio &c. K k 2 Præ-

Strana 260
260 DIPLOMATARIUM Præſentibus literis notum facimus; poſteaquam pro noſtra propria poſſeſ- ſione utpote Dominus hereditarius , habentes ad hoc jus ſufficiens , rede- mimus Monaſterium Hradiſcht ſupra Giſeram ſituatum ab honeſtis conſule, & ſenatu antiquæ urbis Pragenſis fidelibus noſtris dilectis , qui Pragenſes jus poſ- ſeſſionis in illo monaſterio acquiſiverunt a Generoſo Czenek de Burchowa, ſiçut & a Nobilibus Buriano & Georgio fratribus de Berka , filiis Nobilis quon- dam Nicolai Berka de Dubee, juxta tenorem literarum; cujus monaſterii ex- ſolutionem ante aliqua tempora commiſimus Nobili quondam Leonhardo de Gutſtein, & hæredibus ejus ſexus virilis, reſervantes nobis, & ſucceſſoribus noſtris Regibus Bohemiæ hujus monaſterii vindicationem, uti illud literæ noſtræ in ſe continent, & juxta poteſtatem hanc ſupraſcriptum monaſterium Hradiſcht exſolventes , & ejus prædia ad noſtram propriam poſſeſſionem ac ad manus nostras per prudentem Joannem Zdiarsky, Capitaneum nostrum Colinenſem transferentes, fecimus, & virtute harum literarum facimus re- ſpectu bonorum monaſterii nominati, Freymark cum Nobilibus Joanne, & Bernardo fratribus de Waldſtein fidelibus noſtris dilectis super bono eorum hæreditario Hradiſchtko, cum appertinentiis ejus, ita quod eis hoc bonum & monaſterium præfatum oppignoraverimus pretio duorum millium ſexa- genarum groſſorum , & ducentarum quinquaginta ſexagenarum groſſorum Bohemicorum, ſolidorum , & bonæ monetæ, quod, utpote Rex Bohemiæ, & Dominus ejus hereditarius, ſufficientem super hoc habentes potestatem, de conſilio fidelium noſtrorum confirmamus , & virtute harum literarum robo- ramus , ita ut nos , ſucceſſores noſtri Reges Bohemiæ , nec ullus alius ad am- borum nominatorum fratrum Joannis , & Bernurdi dies vitæ debeamus, nec poterimus ab illis ſupra tactum monaſterium cum appertinentiis ejus absque voluntate eorum redimere, nullo jure, aut conſuetudine obstante, ſed debent fratres hi ſæpe dicta bona poſſidere, & iis quiete uti absque om- ni impedimento , & contradictione juris noſtri , aut cujuscunque alius juris, & quomodocunque acquiſiti. Etiam ad hoc conſenſimus , & literis his conſenſum noſtrum Regium damus, ſi aliquod aliud bonum ad monaste- rium illud appertinens oppignoratum eſſet, cujus boni exſolutio ad nos pertineret, ut ſupra dicti fratres tulia bona juxta tenorem literarum redi- mere , & in poſſeſſionem ſuam trahere poſſint , exceptis illis bonis, quæ de hoc monaſterio poſſident Nobilis Cztibor de Czimberk, & Nobilis Adumus Pa- truelis ejusdem, a quibus nominati fratres ea redimere non poterunt. Et quicunque has literas habuerit cum dictorum fratrum, aut unius eorum bona voluntate, volumus, ut ei competat jus plenum omnium rerum ſu- pradictarum. In quorum teſtimonium ſigillum noſtrum Regium his literis ap-

Strana 261
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 28 I appendi juſſimus. Datum Budæ die martis ante feſtum ſanctæ Barbaræ , an- no Domini milleſimo quadringenteſimo nonageſimo tertio, Regnorum noſtrorum Hungariæ quarto , & Bohemiæ vigeſimo tertio. XXVII. Wladislaus Boemia Rex concedit Joanni de Wartenberg, ne pagi Monaſterii Hradiſſt ab alio relui poſſint, quam ab Abbate ejusdem Monaſterii, cum religioſi ibidem rurſum habitantes divinu officiu peregerint dd. Budæ poſt feſtum S. Tiburtii die venoris anno 1496. Translatum ex autogr. membr. vernac. Jos Wladislaus Dei gratia Hungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex, Marchio Moraviæ, Lucemburgi, & Sileſiæ Dux, & Luſatiæ Marchio &c. Notum facimus his litteris omnibus , quod inſinuaverit nobis Nobilis Joan- nes de Wartenberg in Zwierzeticz (a) fidelis noster dilectus, ſe habere, & te- nere a Rege Georgio Prædeceſſore noſtro felicis memoriæ pagos de Mona- ſterio Hrudiſſi, ſibi literis majeſtalibus aſſecuratos, & quidem nominatim hos: Bahkow , Weſele, Manikowicz, Ptirow majus, & Ptirow minus cum ap- pertinentiis variis horum pagorum ; item ſylvam Lovietin, & piſcinam Rzeczkow dictas, in ſumma trecentarum ſexagenarum groſſorum monetæ bouæ , uti litteræ a præfato Rege datæ latius illud in ſe continent. Simul & rogati fuimus , ut eidem Joanni , & hæredibus ſuis quandam ulteriorem gratiam exhibeamus , cui petitioni annuentes, maxime quidem ideo, ut nominatus Joannes agnoſcens nos ſibi gratiis bene affectos eſſe, eo prom- ptior ad ſervitia nobis exhibenda reddatur, de conſilio fidelium noſtrorum, & poteſtate Regia hanc gratiam ſupra dicto Joanni & hæredibus ejus feci- mus , & his literis facimus , & concedimus , ne ſupra nominati pagi ſylvæ, & piſcinæ, aut eorum appertinentiæ, uti nunc illa poſſidet, a nobis & fu- turis Regibus Bohemiæ, aut ab ullo alio redimantur, neve redimi poſſint, niſi a ſolo Abbate , & Conventu ſupra dicti monaſterii, & quidem tunc il- lud fiat , dum Religioſi iidem iterum-in eodem monaſterio actualiter habi- tantes officia divina peregerint, & tunc demum ab illis ibidem præſenti- bus ſupraſcripti pagi cum ſylva & piſcina, ac appertinentiis in ſuam poſ- ſeſſionem a ſupra nominato Jounne, aut hæredibus ejus, juxta tenorem ſu- pra memoratarum Majeſtalium Regis Georgii redimi poterunt: prius autem nequaquam. Et quicunque has literas cum ſæpe nominati Jounnis aut he- redum ejus bona & libera voluntate habuerit, volumus, ut eidem compe- K k 3 tat

Strana 262
262 DIPLOMATARIUM tat omne jus rerum ſupraſcriptarum. Rei hujus in teſtimonium ſigillum noſtrum Regium literis his appendi juſſimus. Datum Budæ die veneris poſt feſtum S. Tiburtii anno Domini milleſimo quudringenteſimo nonageſimo ſexto, Re- gnorum noſtrorum Ungariæ ſexto, Bohemiæ vigeſimo quinto anno. Ad Relationem magnifici Domini Joannis Sſeln- berger Cancellarii Regni Bohemiæ ſupremi. (a) Hujus nominatiſſimi in antiquitate caſtri ſuperſunt adhuc in regione Boles- lavienſi prope fluvium Gizeram non longe a Babkow rudera, hodie paſſim Swiereticz audit. XXVIII. Wladislaus Rex Boemia concedit facultatem D. Petro de Wartenberg piſcinam fodiendi juxta pagum Borowiz promittitque in caſum reluitionis, omnes ſumptus ſe refuſurum. dd. Pozonii die ſabathi feſto S. Andrea anno 1499. Trans. ex autogr. membr. vernac. os Wladislaus Dei gratia Hungariæ,Boemiæ,Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex, Marchio Moraviæ, Lucemburgenſis & Sileſiæ Dux, ac Luſatiæ Marchio &c. notum facimus literis his omnibus, quod coram nobis comparens Nobilis Petrus de Wurtenberg in Bidezov fidelis noſter dilectus inſinuaverit, ſe velle penes pagum Borovicz, quem a nobis oppignoratum poſſidet, piſcinam fodere, rogans nos, ut ad id conſenſum noſtrum dare, & gratiam nonnullam adjicere di- gnaremur. Cujus petitioni annuentes ob fidelia ſervitia , quæ nobis exhi- buit, & exhibere non ceſſat, volentes etiam, ut illa bona in meliorem ſtatum redigantur, matura deliberatione, & certa noſtra ſcientia poteſta- te Regia conſenſimus , & hiſce literis conſentimus , cupientes , ut ille , aut heredes ejus poſſint, & jus habeant apud prædictum pagum Borovicz piſci- nam fodere , quandocunque eis placuerit , ac in eam centum ſexagenas groſſorum Boemicorum impendere, facientes ei, & heredibus ejus hanc por- ro gratiam, quod quandocunque de redimendo prædicto bono agi debe- ret, nos vel futuri Reges Boemiæ velimus, & tenebimur ſupra dicto Petro, ejus- que heredibus illud, quod in piſcinam impendet, usque ad ſummam cen- tum ſexagenarum groſſorum Boemicorum, & id quod regiſtris legitimis, & fide dignis demonstrare poterit, juxta capitalem ſummam alias præſcriptam in hac vindicatione dare & plene solvere velimus. Et quicunque has lite- ras habuerit, cum prædicti Petri, ejusque heredum libera voluntate, vo- lu-

Strana 263
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 263 lumus, ut eidem competat jus plenum omnium rerum ſupra ſcriptarum. In quorum teſtimonium ſigillum noſtrum Regium his literis appendi juſſi- mus. Datæ Pozonii die ſabathi feſto S. Andreæ, anno Domini milleſimo qua- dringenteſimo nonugeſimo nono, Regnorum nostrorum Hungariæ decimo , & Boe- miæ vigeſimo nono. Ad Relationem Magiſtri Joannis de Sſelnberg ſu- premi Cancellarii Regni Boemia. XXIX. Wladislaus Pex Boemice concedit facultatem Joanni & Bernardo fratribus de Waldſtein erigendi popinam penes ponticulum ſupra Hradiſt. Budæ die Martis poſt feſtum S. Dorotheæ Virginis unno 1508. Transl. ex uutogr. chart. vernac. os Wladislaus Dei gratia Hunguriæ, Boemiæ, Dalmatiæ, Croatia &c. Rex, Marchio Moraviæ, Lucemburgenſis & Sileſiæ Dux, & Marchio Luſatiæ &c. notum facimus hiſce literis omnibus , quod rogati fuerimus a Prænobilibus Joanne de Waldstein & Bernardo fratre ejus æque de Waldstein nostro in Re- gno Bocmiæ monetæ Magistro, & de Hradisſcht (a) monasterio, fidelibus noſtris dilectis, quatenus eis conſenſum noſtrum dare dignaremur, ut ſibi diverſorium penes ponticulum ſupra Hradiſcht ædificare poſſint. Ad quo- rum juſtam petitionem, ob eorum fidelia & conſtantia ſervitia, quæ nobis exhibebant, exhibent , & in futurum exhibebunt, clementer inclinati ex certa noſtra ſcientia, deliberatione, poteſtate Regia conſenſimus , & lite- ris his conſentimus fratribus ſupraſcriptis licentiam noſtram Regiam dantes, ut iidem ſibi , quandocunque eis viſum fuerit, popinam poſſint penes pon- ticulum ſupra Hrudiſcht ædificare, & de novo excitare, & postquam eam ædificaverint, cum heredibus & ſucceſsoribus suis habere, tenere, & frui poſſint, prout eis optime videbitur , id quidem absque noſtro, futurorum noſtrorum Regum Boemi�, ac aliorum quorumcunque impedimento pro nunc & temporibus futuris. Volumus tamen, ut hic noſter conſenſus , quantum erectionem popinæ concernit, sit absque præjudicio juris uniuscujusque. In quorum evidentiam ſigillum noſtrum Regium literis his appendi juſſimus, datum Budæ die Martis poſt feſtum S. Dorotheæ Virginis , anno Domini mil- leſimo quingenteſimo octavo, Regnorum noſtrorum Hungariæ decimo octuvo, & Boemiæ trigeſimo ſeptimo. Ex commiſſione ſuprema Regiæ Majeſtatis per literas. (a) Neutrius meminit Paprocius in ſua stemmatographia. XXX.

Strana 264
264 DIPLOMATARIUM XXX. Wladislaus Rex Bohemia confirmat D. Gallo de Warten- berg tres litteras Majeſtales prædeceſſorum ſuorum Regum Bohemiæ, & adjudicat ei, hæredibusque poſſeſſionem pagi Skochowitz, donec u ſe , ſucceſſoribus ſuis, aut Monialibus S. Georgii redimatur. dd. Brodæ Hungaricæ die Veneris poſt novum annum unno 1511. Ex autogr. membr. vernac. Jos Wladislaus Dei gratia Hungariæ, Bohemia, Dalmatia, Croatia &c. Rex, Marchio Moraviæ, Lucembergi, Sileſiæ Dux, & Marchio Luſu- tiæ &c. notum facimus hiſce litteris omnibus , nos vidiſſe triplices litteras, unam ſereniſſimi quondam Principis Domini Sigismundi Romanorum Impe- ratoris , Hungariæ & Bohemiæ Regis , Proavi noſtri piæ memoriæ, qua quon- dam Petro de Zachraſchtian quadringentis ſexagenis groſſorum Pragenſium argenteorum bonorum, pagum, Nepolyſy, Monaſterio S. Georgii pertinen- tem , cum omnibus juribus , fructibus , & appertinentiis ejus univerſis, quæ ad hunc pagum ſpectant, oppignoravit, in hunc modum, ut ille Petrus pa- gum hunc cum heredibus ſuis teneat, & poſſideat, absque ullius hominis contradictione tamdiu, donec præmemoratus Imperator, futuri Reges Bo- hemia, aut perſonæ, ad quas hæc reluitio de jure ſpectat, prævia inſinua- tione quadrantis anni, eis has quadringentas ſexagenas depoſuerint, & exſolverint. Alias litteras Illuſtris memoriæ Regis Georgii Prædeceſſoris noſtri: qua Nobili Nicolao de Zuchraſchtian, ejus fratribus, & eorum here- dibus ſuper eundem pagum Nepolyſy, ad priorem ſummam adhuc trecen- tas ſexagenas groſforum monetæ bonæ adſcribere & adjicere dignatus eſt, ut ita eundem pagum in ſeptingentis ſexagenis groſſorum moneta bonæ in Regno Bohemiæ communiter receptæ habeant , & poſſideant tamdiu, do- nec ſupraſcripta ſumma a nobis , & ſucceſſoribus noſtris Regibus Bohemiæ, aut ab illis perſonis religioſis, quibus hæc reluitio juſte competit, reſtitu- ta & exſoluta fuerit. Tertias litteras ejusdem Regis Georgii Prædeceſſoris noſtri , quibus ad priores ſummas Joanni & Gallo de Zachraſchtian adhuc tre- centas ſexagenas groſforum ſuper præfatum pagum Nepolyſy, & ejus apper- tinentias adſcribere dignatus eſt, hoc modo, ut illi, & heredes eorum eum teneant , habeant , & poſſideant , donec eis a nobis , futuris Regibus Bohe- miæ , aut religioſis illis perſonis præmiſſa inſinuatione quadrantis anni, præ- dictæ trecentæ ſexagenæ groſſorum una cum ſumma ſeptingentarum ſexa- genarum groſſorum monetæ bonæ in Regno Bohemiæ communiter receptæ, da-

Strana 265
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 265 datæ , & plene exſolutæ fuerint ; ſicut illud totum litteræ illæ plenius con- tinent , & exhibent. Cum igitur ſupra memoratæ litteræ traditæ fuerint, & devolutæ ad Nobililem Gallum de Wartenberg, fidelem nostrum dilectum, rogati ab eodem fuimus, ut ſupra dictæ ſummæ in unam ſummam redige- rentur , in eum ac heredes ejus transferrentur, atque super pagum Skocho- wicz (quoniam commutatio quædam circa pagum Nepolyſy facta, atque in ta- bulas Regni relata fuit) aſſecuratione firmarentur. Cujus petitioni annuen- tes, propter ſervitia ejus nobis exhibita, & in futurum exhibenda, cum matura deliberatione, de noſtra certa ſcientia, & conſilio fidelium noſtro- rum dilectorum, de poteſtate Regia ſupra ſcriptas ſummas colligi, in unam confici, & in dictum Gallum, heredes, & ſuccessores ſuos transferri juffi- mus , & hiſce litteris transferimus , hoc modo , ut ille Gallus cum heredi- bus , & ſucceſſoribus ſuis hunc pagum Skochowitz cum omnibus ejus apper- tinentiis pretio mille ſexcentorum viginti duorum florenorum Ungaricorum, & ſedecim groſſorum Bohemicorum habeant, teneant, & poſſideant, prout illis optime videbitur, & quidem tamdiu, donec nos, futuri Reges Bohe- miæ , aut perſonæ religioſæ a S. Georgio , quibus reluitio competit hujus pa- gi Skochowitz cum apertinentiis ejus (præmiſſa quadrantis anni inſinuatione) illos mille ſexcentos , & viginti duos florenos Ungaricos eis dederimus , & plenarie exſolverimus. Cum autem quandocunque nos, futuri Reges Bohe- miæ , aut illæ perſonæ religioſæ ſupra ſcriptis poſſeſſoribus pagi Skochowitz, hanc ſummam mille ſexcentorum , & viginti duorum florenorum Ungarico- rum dederimus , tum ſtatim debent , & tenebuntur nobis prædictum pagum Skochowitz, cum omnibus appertinentiis ejus, uti in tabulis Regni inſertum continetur , cedere, atque litteras has, cum aliis omnibus, quas ſuper ea re habuerint, reſtituere absque omni contradictione. Et quicunque has litterns habuerit, cum ſupra ſcripti Galli & heredum ejus bona & libera vo- luntate , volumus , ut ei aut cuicunque jus competat omnium ſupra ſcripto- rum. In quorum fidem ſigillum noſtrum Regium his litteris appendi juſſi- mus. Datæ Broda-Hungurica die veneris poſt novum annum , anno Domi- ni, milleſimo quingenteſimo undecimo, Regnorum noſtrorum Hungariæ vigeſimo primo, & Bohemiæ quadrugeſimo. Ad Relationem Magnifici Domini Zdenkonis Leonis de Rozmital & Blatna , ſupremi Bur- gravii Pragenſis. LI XXXI.

Strana 266
266 DIPLOMATARIUM XXXI. Littera Ceſſionis DD. fratrum Joannis & Bernardi de Waldſtein, quibus jus ſuum, quod in Monasterium Hradiſſt habent, ſub certis pactis & conditionibus cedunt D. Joanni de Boskowitz. dd. die Transl. luna in vigilia S. Andreæ anno 1512. ex autogr. membr. vernuc. Vos Joannes & Bernardus fratres Germani de Waldstein (a) & in Krupna &c. Notum facimus his litteris coram omnibus ubi legentur aut legi au- dientur , quod juxta contractum inter nos ex una , & Dominum Joannem de Boskowitz & in Skal parte ex altera ratione juris, quod in monaſterium Hradiſſi habemus, factum, nos ſupra ſcripti fratres & Domini de Wuldſtein ceſſerimus & litteris his cedamus omne jus noſtrum, quod in ſupra ſcripto monaſterio habuimus & habemus (nihil nobis, nec ſucceſsoribus nostris in hoc reſervantes) Nobili Domino Domino Joanni de Boskowitz & in Skal una cum omnibus juribus & litteris, quæ ſuper hoc monaſterio habemus, ei- dem Domino Joanni de Boskowitz & heredibus ejus legitime ab eo proce- dentibus ſexus virilis ceſſionem omnium litterarum facientes & dantes collectim & ſingillatim ita efficaciter, ac fi omnes vel quælibet earum ſeorſim de verbo ad verbum & nominatim his litteris inſerta eſſet , talem in modum & ſub con- ditione ejusmodi, quod ſupra dictus Dominus Joannes de Boskowitz, quam- diu vixerit, neque ejus heredes, nobis, neque noſtris heredibus pro hac juris ceſſione quidquam dare teneantur, nec tenebuntur; verum si Deus ſæpe dictum Dominum Joannem de Boskowitz e vivis ſuſtulerit absque here- dibus ab eodem legitime procedentibus & progenitis, nempe ſexus virilis, jus illud noſtrum monaſterii Hradiſſt cum omnibus appertinentiis & cum omnibus litteris denuo nobis cedat , & pertineat absque omni reluitione & incommodo, atque ita poſſeſlionem adire, in eamque induci a Camerario Pragenſi (b) poſſimus. Si vero Dominus Jounnes de Boskowitz post decessum ſuum quosdam heredes ſexus virilis legitime ab eodem procedentes & pro- genitos relinqueret, tunc primo illi heredes post mortem ejus tenebuntur nobis aut noſtris heredibus dare quinque millia ſexagenarum groſſorum Bohemicorum & quidem diviſim, nempe ſtatim poſt mortem hujus Domini Joannis de Boskowitz termino ſancti Georgii aut S. Galli proxime imminente mille ſexagenas groſſorum Bohemicorum , & ita continue annuatim in quoli- bet S. Georgii, aut Galli termino per mille sexagenas grofforum Bohemicorum usque ad expletionem & integram exſolutionem hujus ſummæ quinque mil-

Strana 267
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 267 millium ſexagenarum groſſorum Bohemicorum , & id ſolvere tenebuntur ſub pœna immiſſionis Camerarii in monaſterium Hrailiſſi, quolibet termino ſo- lutionis non præſtandæ , prout ſupra nominatus contractus Domini Joannis de Boskowitz ſub ſigillo ejus & aliorum Dominorum ac fide dignorum ho- minum , id fuſius continet & teſtatur cum hac præterea conditione, quod ad exſolutionem monasterio Hradisst appertinentem concernit. Quod si ſæpe dictus Dominus Joannes de Boskowitz tempore vitæ ſuæ quidquam ex his redimeret, & reluitionem præſtaret, tunc si postea monasterium no- minatum poſt mortem ejusdem in noſtrum aut noſtrorum heredum poſſeſ- ſionem veniret eo modo , quo antea notatur , tum omnes hæ exſolutiones, quas Dominus Joannes de Boskowitz præſtaret, poterunt eadem ſumma, quam idem Dominus Joannes depoſuit, etiam ab illis, quibus eas legaret, exſol- vi, absque omni eorum & heredum condradictione & impedimento. Si vero nulli legaret , & absque heredibus moreretur, tunc illud etiam nobis & noſtris heredibus pleno jure permaneat. Horum in teſtimonium ſigilla noſtra propria appendi juſſimus his litteris & pro majori robore requiſivi- mus nobiles Dominos, Dominum Zdenek Lew de Rozmital & in Blatne ſu- premum Burggravium Pragenſem, Dominum Hendricum Bezdruziczky de Ko- lowrath & in Buſchtichrad ſupremum Judicem Regni Bohemiæ, Dominum Wenceslaum de Sternberg & in Bechin ſupremum Cancellarium Regni Bohemiæ, & nobiles Dominos , Dominum Wenceslaum Wythowsky de Swinarz , & in Lu- kowecz, & Dominum Ignatium Budersky de Ugesd & in Chotieticz, ut ſigilla ſua penes noſtra in teſtimonium ; illis autem nullo modo in præjudicium his litteris appendi faciant. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei mil- leſimo quingenteſimo duodecimo, die lunæ in vigilia S. Andreæ Apoſtoli. (a) Frankius in ſua Epitome Waldsteinia tertium fratrem Zdenkonem fuisse ait ſancti Joannis Hieroſolymitani Equitem. Ceterum in hoc hallucinatus, eum Joan- nem jam anno 1506. demortuum ſcribit , quen ex ſequenti diplomate palam eſt ad- huc anno 1514. ſuperfuiſſe. (b) Jus-Feudale antiquum Mſ. vocat nuncium ſeu Be- dallum. ° BIO O 8 e 2 O ☞ ** l s — Ll 2 XXXII.

Strana 268
DIPLOMATARIUM XXXII. DD. Joannes & Bernardus fratres de Waldstein cedunt quusdam litteras obligatorias Ædituorum Eccleſiæ S. Michaelis Vetero- Prugæ Domino Haſskoni de Zwierzetitz & Wartenberg. dd. dic lunæ poſt Transl. feſtum S. Jacobi Apoſtoli anno 1514. ex uutog. mombr. vernac. 268 os Joannes & Bernurdus (a) fratres de Waldstein & Krupnu tenore hujus coram omnibus legentibus & legi audientibus fatemur , quod illæ lit- teræ obligatoriæ in pergameno ſcriptæ cum ſigillis pendentibus , quæ ad ædituos & ſervientes Eccleſiæ S. Michaelis in veteri urbe Pragenſi ſpectant, & verum juſtumque debitum 650. ſexagenarum groſſorum ſolidorum Bohemi- corum una cum ſuo cenſu exhibent , cujusque debitor verus eſt Dominus Zdenek Leo de Rozmithal & Blathna ſupremus Burggravius Pragenſis, fidejusso- res autem Dominus Petrus Holiczky de Sternberg & in Leſchtnu ſupremus quon- dam Regni Bohemiæ Camerarius, Dominus Joannes de Kolowrath & Novo- Caſtro , Dominus Chriſtophorus de Sſwamberg in Diewin, Dominus Jaroslaus de Schelnberg & Koſt ac in Przerow, & nobilis ac ſtrenuus Eques Dominus Bu- rian Trczka de Lipa & in Libnicz Sub-Camerarius Regni Bohemiæ, qui ſub certis pœnis , conditionibus & terminis ſolvere ſe obligarunt, prout hæ litteræ fuſius in ſe continent. Nos itaque præfatas has litteras obligatorias a prænominatis Eccleſiæ ædituis bona & libera voluntate eorum nobis da- tas habentes , easdem denuo libere & bona voluntate damus Domino Haſs- koni de Zwierzetitz & Wartemberg & in Smidurz, ei, ejus successoribus aut cui- cunque ex eis cum jure pleno & integro , quod litteris his ceſſionis com- petit circa debitum eique annexum cenſum diſponendi, exequendi , & cum his omnibus agendi, quidquid illis vel alicui eorum libuerit, absque omni noſtra aut quorumlibet contradictione. In cujus robur & futuram memo- riam nos ſupra ſcripti fratres ſigilla noſtra propria (b) ex certa noſtra ſcien- tia libere his litteris appendi juſſimus, rogantes Prænobiles Dominos Wla- dikos Zuwiſſium Sulka de Hradek Capitaneum arcis Pragenſis & Conradum de Gremheym, ut pariter ſigilla ſua cum noſtris, ſibi tamen citra nocumentum, his litteris appendi faciant. Datæ anno a Nativitate filii Dei millefimo quin- genteſimo decimo quarto, die lunæ poſt feſtum S. Jacobi Apoſtoli. (a) Hunc Bernardum facit Frankius ſupremum montium & monetæ Præfectum, qui mortuus fit anno 1517. (b) Sigillum Joannis de Waldstein exhibemus Num, XVII. Bernardi vero fratris Num. XVIII. in quorum utroque leones ad dextrum la- tus converſos licet conſpicere. XXXIII.

Strana 269
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 269 XXXIII. D. Joannes & Bernardus fratres de Waldſtein cum pluri- bus fidejuſſoribus fatentur ſe debere D. Petro de Zerotin, & in Fulnek trecentus quinquagintu ſexagenas groſſorum, ad quam ſummam quisque in ſolidum ſub certis juris clauſulis ſe obligat. dd. die Lunæ ante feſtum S. Joannis Buptiſtæ anno 1517. Transl. ex autogr. membr. vernuc. os Joannes (a) & Bernardus (b) fratres de Waldſtein & in Krupna fideles, & præcipui debitores debiti infra ſcripti ; & nos Zdenek Leo de Rozmi- tal (c) & in Blatna, ſupremus Burggravius Prugenſis, Ladislaus de Sternberg, (d) & in Bechin ſupremus Cancellarius Regni Bohemiæ , Albertus de Sternberg , & in Viridi Monte Capitaneus diſtrictus Plſnenſis , & Joannes Bezdruziczoy de Kolowrath , (e) & in Buſchtichrad fidejuſſores : cum illis , & pro eis fatemur his literis publice coram omnibus, ubi legentur, aut legi audientur; nos debere Nobili Domino Domino Petro de Zerotin, & in Fulnek, ac heredi- bus ejus creditoribus noſtris veri & juſti debiti nomine trecentas quinqua- ginta ſexagenas groſſorum , ac inſuper quadraginta ſexagenas, viginti duos groſſos , & quinque numos monetæ Bohemicæ argenteæ, ſigni Pragenſis, quam ſummam groſſorum volumus , & ſub bona noſtra fide, absque dolo, pro- mittimus omnes inſimul manu conjuncta , & indiviſa (ita ut nullus noſtrum fidejuſſorum in hoc promiſſo , & debito a reliquis ſe ſeparet , aut penſione ſuæ ratæ quovis modo ſeparare ac deliberare poſſit) dare his creditoribus noſtris , aut uni ex illis die ſancti Galli poſt datum literæ hujus proxime im- pendente , aut poſt duas ſeptimanas dein una cum debito cenſu , præſenti ære , & quidem groſſis Bohemicis argenteis monetæ Pragenſis ſolvere ſine qualibet renitentia & contradictione. Guodſi vero illud non ſervaremus, & ſummam groſſorum eorundem debitam ſupra ſcriptam una cum cenſu congruo creditoribus noſtris non daremus, aut ita ſtatuto tempore non omnia adimpleremus , prout ſupra ſcripta ſunt , tum nos omnes fidejuſſores ante nominati debemus , & promittimus poſt admonitionem, & citationem creditorum noſtrorum,aut unius ſolum ex illis,nuncio,aut oretenus factam,mox in craſtino (nemo de nobis alterum exſpectans , aut abſentia, vel quacun- que alia excuſatione pallians) quilibet ſolus, & ipſemet in perſona propria cum uno famulo, & duobus equis , aut certe loco ſui alium de ordine Equeſtri ſimiliter cum uno famulo , & duobus equis ablegans, nos fiftere, & comparere in debito obſtagio in terra Bohemiæ alias conſueto ſeu in ur- be Bardubicz, ſeu alia quacunque civitate, aut oppido quodam quatuor Ll 3 mil-

Strana 270
270 DIPLOMATARIUM milliaribus a Bardubicz diſtante, vel etiam propius in hoſpitio honeſto, ubi nobis a creditoribus noſtris, vel uno ex illis, viva voce, vel per literas, aut nuncium indicabitur. Sin vero a die admonitionis , vel citationis la- berentur quatuordecim dies continue numerando, vel ſumma groſſorum debiti ante ſcripti cum cenſu debito adhuc creditoribus noſtris non daretur, aut ſolveretur, tum ſive nos stitiſſemus ibidem, sive non stitiſſemus, damus eis , aut uni ex illis his literis plenipotentiam , & jus , hanc ſummam groſ- ſorum debiti ante ſcripti una cum ſuo cenſu accipere inter Chriſtianos aut Judæos , & pleno jure exequi in noſtrum omnium fidejuſſorum damnum conjunctim , & indiviſim emerſurum. Nos vero tamen continue volumus, & promittimus, ibidem, uti ſupra ſcribitur, ſiſtere, & morari, & ex eo- dem hoſpitio nullo modo diſcedere, vel quocunque modo ſubterfugere, tamdiu , donec creditoribus noſtris , aut uni ex illis ſumma groſſorum de- biti ante ſcripti cum cenſu , & omnibus damnis , quæ ex noſtra mora , & tergiverſatione emergerent, quæcunque unus , alterve ex illis bona con- ſcientia absque juramento docere poſſet, plene ſoluta non fuerit. Si quis autem intra hoc tempus fidejuſſionis, aut debiti , nempe debitor, aut quis- quam de fidejuſſoribus, quod Deus avertere dignetur, mori deberet, tunc nos adhuc vivi & ſuperſtites debemus , uti & promittimus alium tam ſecu- rum , & potentem ac fortunas habentem, loco illius demortui intra ſpa- tium menſis unius, a die mortis illius computando , in hanc fidejuſſionem ſubſtituere, & literas has toties, quoties ob mortem cujusdam neceſſe fue- rit, in verba eadem renovare, ſub conditionibus ſupra ſcriptis. Et qui- cunque literas has habuerit ex creditorum noſtrorum ſæpe memoratorum aut unius ex illis bona, & libera voluntate, ille habeat, & habebit potesta- tem & jus plenum ad omnia intus ſcripta, ſicut illi ipſi. In quorum ro- bur , & evidentiam nos debitores , & fidejuſſores ſupra ſcripti ſigilla noſtra propria de certa noſtra ſcientia, & plena ſinceraque voluntate his literis ſponte, ac ultro appendi juſſimus. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei milleſimo, quingenteſmo, decimo ſeptimo die Lunæ ante feſtum ſancti Joan- nis Baptiſtæ. (a) Sigillum ejus quære Num. XVII. (b) Sigillum illius Num. XVIII. (c) Sigillum ejus habe Num. XIX. in quo præter clypeum Aprugnæorum mirare duos leo- nes, aquibus veroſimillime leones dicti Rozmitalii. (d) Sternbergii sigillum invenies Num. XX. (e) Sigillum ejusNum. XXI. vetuſtiora olim hujus Illuſtriſſima familiz prolaturi , in quibus duæ rotæ ſpectantur. XXXIV.

Strana 271
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 271 XXXIV. DD. Joannes & Bernardus fratres de Waldstein cum fidejuſſoribus ſuis fatentur ſe debere Domino Haſskoni Zwierzeticzky de Wartenberg mille ſexagenas groſſorum , ad quam ſummam expungendam ſe ſub clauſu- lis intru ſcriptis obligant. dd. Mercurii poſt feſtum S. Vitalis unno 1517. Trunsl. ex autogr. membr. vernac. os Joannes & Bernardus (a) fratres de Waldſtein & in Krupna legitimi & debitores debiti infra ſcripti ; & nos Zdenko Leo de Rosmital, (b) & Blat- na ſupremus Burggravius Prugensis, Joannes de Collowrath, & Novo-Castro, Al- bertus de Sternberg, (c) & in Viridi Monte Capitaneus diſtrictus Plſnenſis &c. Joannes Bezdruziczky de Collowrath, & in Buſchtichrad, & Dionyſius Zehuſchitz- ky de Neſtagiow, (d) & in Zleb, fidejuſsores eorum, cum, & pro eis reco- gnoſcimus tenore hujus ſcripti coram omnibus publice, ubi illud legetur, aut legi audietur : nos debere Prænobili Domino Domino Huſchkoni Zwier- zeticzky de Wartenberg, & in Smidarz, ac ejus heredibus creditoribus nostris nomine veri & legitimi debiti mille ſexagenas groſforum Boemicorum bono- rum ſolidorum argenteorum monetx Pragenſis. Quam ſummam groſſorum debemus, uti & bona fide noſtra absque dolo promittimus omnes inſimul, & indiviſim , ita , ut nullus noſtrum , qui fidejuſſores ſumus , in hoc pro- miſſo & debito ſe a reliquis ſeparet , aut ſolutione ſuæ ratx quocunque mo- do ſeparare & eximere poſſit, daturos creditoribus noſtris, vel uni ex illis die ſancti Galli poſt datas has literas proxime impendente finaliter una cum hujus medii anni cenſu emanaturo, in nulla quidem parva moneta, verum integre ſolidis groſſis Boemicis, bonis, argenteis, Pragenſibus, prout & no- bis ex integro ſolidi groſſi dati ſunt ab eis , nihil nobis in præſidium aut excuſationem ullo modo aſſumpturi, ſed totum absque fraude, contradictio- ne, aut mora exſoluturi. Guodsi vero id non faceremus, & ſummam groſſorum debiti ante dicti una cum cenſu creditoribus noſtris non daremus, aut non adimpleremus ita omnia intraque terminum , & eo ritu , prout ſupra ſcribitur ; itaque nos omnes fidejuſſores ſupra nominati debemus & promittimus poſt admonitionem & citationem a creditoribus noſtris, vel uno ex illis, ſcripto, per nuncium, vel oretenus factam, mox in craſtino (ne- mo noſtrum alterum exſpectans, vel ſe alterius abſentia, vel quocunque alio prætextu excuſans ) quilibet in propria perſona , aut loco ſui alium de ſtatu equeſtri mittendo , cum uno famulo , & duobus equis nos comparitu- ros & adfuturos in condicto, & Regno Boemiæ alias conſueto obſtagio, in ci-

Strana 272
272 DIPLOMATARIUM civitate Bydczow , aut alia quacunque urbe vel oppido diſtante ſeptem mil- liaribus ab urbe Bydczow, aut propius in hoſpitio honeſto, ubi nobis a creditoribus noſtris oretenus , aut per nuncium & literas juſſum fuerit. Quodſi vero a die monitionis & citationis quatuordecim dies tranſierint continue numerando , & ſumma groſſorum debiti ante ſcripti una cum cen- ſu adhucdum creditoribus noſtris non penderetur aut exſolveretur, tunc ſive nos ſtitiſſemus, ſeu non ſtitiſſemus, damus eis, aut uni ex illis vigore hujus ſcripti plenipotentiam & jus, hanc ſummam groſſorum debiti ſupra ſcripti, una cum cenſu acquirendi apud Chriſtianos vel Judæos in noſtrum & fidejuſſorum damnum proprium commune & indiviſum ; nos vero pro- pterea debemus ac promittimus , quod inibi ita , prout ſupra ſcribitur , ſi- ſtere, & ex hoc obſtagio nullo modo exire, aut quomodocunque ſubter- fugere velimus, donee creditoribus noſtris, vel uni ex illis ſumma groſſo- rum debiti ante dicti una cum cenſu , & omnibus damnis , quæ vel quomo- docunque ob noſtram moram paſſi ſunt (modo ea conſcientia bona, abs- que juramentis tamen, demonstrare poſlint) ex integro ſoluta fuerit. Si quis etiam noſtrum ſupra ſcriptorum fidejuſſorum, quod Deus avertere di- gnaretur , mori deberet , nos nihilominus adhuc viventes , volumus , uti & promittimus, alium tam certum & potentem, loco hujus demortui infra ſpatium unius menſis a morte ipſius numerando in fidejuſſionem aſſumere, & literas has toties , quoties ob mortem alicujus neceſſe fuerit , iisdem pla- ne verbis renovare ſub præſcripta conditione. Et quicunque literas has habuerit cum bona voluntate creditorum noſtrorum , vel unius ex illis , il- le habeat, & habere debet jus plenum ad res omnes intus positas, ficut illi ipſi. In quorum robur & firmitatem nos omnes debitores & fidejuſſores ſupra ſcripti ſigilla noſtra propria de certa noſtra ſcientia & cum plena fin- ceraque faſſione his literis ſponte ac ultro appendi juſſimus. Qux datx ſunt anno a Nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo decimo ſeptimo die Mer- curii poſt feſtum S. Vitalis. (a) Utriusque figillum ut ſupra. (b) Hem alterum Leonis de Rozmytal sigil- lum paulo diverſum a ſuperiore ornatu Num. XXII. (c) Ejus figillum Num. XXIII. (d) Ejus figillum Num. XXIV. ☞ XXXV.

Strana 273
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 273 XXXV. Compactata inter D. Joannem de Waldstein & metalliferos ſancti Nicolai in montibus Mugkenberg, item Krupnenſes. dd. die Jovis poſt ſeſtum Pentecoſtes anno 1522. Ex autographo chart. m Donnerstag nach dem heiligen Pfingsttag, int funfzehen hunder ſten und zwey und zweinczigiſten Iaren haben Wir nachgeſchriebene Herr Rudolff von Bunau Ritter und Hoffmeister, und Simon Sig- mund von Roß Haubmann auff Grauppen/ zwiſchen dem Wolgebor= nen und Edlen Herren Herren Iohann von Waldſtein (a) Herr auſ Grauppen 2c. und den gewergken, ſo auf der Muntzer zeche/ und Sant Nigklaus aufn Mugkenberge in ſeiner gnaden Herrſchafft tail bauen/ nach Verwilligung, und mechtigen hinſtellen beyder Partheien, den ge= brechen, und zwiſpelt/ ſo sich zwiſchen ſein gnaden, und der gewert= ſchafft ein zeitlang gehalten/ ſolcher gebrechen/ nachfolgender weis ver= tragen/ und entſcheiden ; Nemblich alſo: Nachdent Hochernanter Herr sich von den gewerckhen beſchwert befunden, als selten sie seinen gnaden in Schrifften gegen unsere gnedigste, und gnedige Herren, als den Churfürſten und Fürſten von Sachſen Injuriret haben ; Darauff ſich die gewerckhen heren laſſen daß Sie ſolch Schriefft nicht anders, den zu erlangung irer gerechtigkeit, nicht gedachten Herren Herren Ihann domit zuſchmehen/ ausgehen haben laſſen, nach vermogung derſelbigen brieff von den gewergken an Hochgedachte Fürsten ausgegongen; Wel- len wir denſelbigen artigkel alſo aufheben, daß genanter herr Herr Ihann es bey ſolcher antwort der gewerkhen bleiben/ und ruchen laffen. Zunt anderen, daß die gewerkhen widder willen/ und gefallen des Herren von Waldſteins zwitter und kleines haben fueren sollen lassen, derwe= gen Sie ſeine gnad mit bergkrechten zurechtfertigen willens gewest, da= mit solches verhut, weiter widderwil und unkost verblieben ist. Besin- den wir underhendler vorglegen/ nachdenie etzliche gewonnene zwitter in vorrath liegen/ was zins von denselbigen gewunnenen zwittern gemacht/ sollen sie dem Herren dreissigk weisse groschen zu zehenden geben, funff- zehen bar uber, die anderen funsfzehen sollen sie an den fünff tausendt gulden, so die gewergken dem Herren gutwillig geliehen, und vorge- ſtrackt M im

Strana 274
274 DIPLOMATARIUM strackt/ abrechen; und wann solche zwitter sunderwergks, und kleines des genannthen vorraths aufgearbeit werden; alsodann sollen sie von den kunfftigen zwittern sehen ferder gewennen bey vier und zwentzigk weisse groschen, zehenden, bleiben, Solch geldt man abrechen sol auch an obgenanten funff tauſendt gulden/ bies ſolange gedachte Summa be zalt, und vergnügt. Inn mittler zeit sollen die gewergken freyen fueg und macht haben/ bies zu endlicher abrechnung obgenanter Summa der fitnff tausendt gulden, yre zwitter vor Iren mullen und hutten in den gebitthen des Schloß Lawensteins gelegen, fuhr zufuren, und aufzu bereithen, doch alſo/ daß die gewergkh das zin davon gemacht/ in die weg zum Lawenſtein antworthen/ und alſo dem geſchwornen Wogkmeiſter des Herren Ihann/ zu seines zehenden gerechtigkeit/ die zeit langk auch mit Eyden verhafft ſein/ den zehenden davon trewlich zuüberreichen/ und abzurechnen laſſen/ der ſolchs in ein ordentliche verzeichnus brengen ſoll, und vielgenanten Herren Iherlichen darüber rechnung zuthun ſchuldig ſein. Und nachdeme der Wergkmeiſter zum Grauppen ſiebenthalben und siebenzigk zentner zinß den Meißnischen gewergken zustándig einge- nommen, und verthan hat/ Solch zin bewilliget ſich herr Ihan wiede= rumb den gewerkhen wie nachfolgende der zinkauff thut besagen, an ba xen gelde yden zentner zubezahlen vor Eylff gulden/ welchs in Summa macht acht hundert, und anderthalben/ und vierzigk gulden, betrifft sich auff yde tagzeit zwey hundert zehen gulden, und neun weisse gro- ſchen ; als nemblich auf nechſt kommenden ſanct Martini tag anzufahen, und alſo volgend, bies genante haubtſumma erreicht wirt/ jährlichen auf alle genante ſant Martini tag auf yden tag alſo viel geldes des vier= inntails/ damitte den gewerckhen ſolch Ir a usstendig zu allenthalben be= zalt und vergnügt werde. Gehaben sich auch die gewergken vor sich, und Ire Erben, sechs Jar lang nach dato bewilliget, viel gedachten Herren Herren Ihann von Waldſtein an ſolchen zin in ſeiner gnaden Herrschafft gewennen, ein zinnkauff einzureumen dergestalt/ das in alle zeit, wen sie das zin in die wegkhe antworten, vor ein zentner Cylff gulden an beheimischer Müntz 24 weisse groschen vor ein gulden gerech¬ net/ auch zum Lawenſtein an baren gelde bezalt/ und überreicht wirdt. Wurde aber fürfallen, daß doch nicht sein soll, daß die gewergken Ire bare bezahlunge vor solch zin nicht bekommen möchten/ und das zin vier ze-

Strana 275
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 275 zehen tag nach den abwegen in der wog unbezalt ligen blib, so mag als- dann ein yder gewergk, den es betreffen wird, zu demmal als er mit der bezahlung verzogen, solch zin nach seinen willen und gefallen, als offte der verzugk der bezahlung fürfelt, einem anderen verkauffen, doch dem zehenden one ſchaden. Es sollen auch die gewerckhen des herren Herren Ihans untherdan zu der zwitter fuer gebrauchen, doch also, umb gleichmeſſige belehnung/ wie ſie biesher andern fuerleuthen haben geben müssen, und alsofern sie der fuerleuth so viel zu Irer notturfft auf ſeiner gnaden Herrſchafft bekommen megen. Dieſer schid und Re- ceß sol hiermit dem vorigen vertragk, so in die landtaffel geleibet, was in dieſen neuen Schide nicht verándert ist, keinen abbruch/ oder zuruck= hung geben. Und wann die fünff tauſendt gulden geliehenes geldes von dem Herren Ihann, ſeinen Erben/ und nachkommen den gewergken mit abrechnung des zehendes, wie forn vermelt, vergnügt, und bezalt wer- den/ so soll es alsdann mit der zwitter fuer, und andern darinne begrif- fen/ nach besagung des vorigen Receß gehalten weren. Es hat auch der Hochgenannte Herr Ihann von Waldstein denn gewerckhen obge= nante Summa geldes fuhr das ausstendig zin mit den Erbaren und Weissen Burgermeister, Rat, und gemein der Stadt Grauppen verber get, und verſichert, lauths Irer verſchreibunge, die sie den gewerckhen überreichen, und behendigen ſollen. Es haben auch beide Partheyen bewilliget, umb mehr ſicherheit willen, dieſen Schid in die Landtaffel der loblichen Cron des Königreichs zu Beheimen einleiben zulaſſen. Solcher Schid ſoll forderlich auff Pergament rein abgeſchrieben werden, und mit Herren Ihanes und der gewerckhen anhangende Sigel bekrefftiget, des= gleichen der hendler als der gezeugen Sigell auch angehangen. Alles treulich, und ungefehrlich, zu stetter und unverbrüchlicher haldung ha- ben wir obgenanthen Hendler auf verwilligung der Parthen unſer Pet- ſchafft, doch uns/ unſeren Erben one ſchaden, zu ende dieſes Schides gedrucket. Geschehen am tag und Jar, wie oben angezaigt. (a) Frankius de eo ſcribit : fuit Cæſari e præcipuis Conſiliariis, Vir raræ in rebus agendis dexteritatis, quam ob cauſam ablegatus legitur nomine Ordinum Regni Wratislaviam anno 1546. Obiit anno circiter 1550. M m 2 XXXVI.

Strana 276
276 DIPLOMATARIUM XXXVI. Litera, quibus D. Joannes de Waldſtein jus suum, quod in Monasterium Hradiſst ejusque fundos habet, cedit D. Joanni de War- tenberg. dd. Praga ſabbatho ante feſtum S. Galli anno 1528. Trunsl. ex autogr. membr. vernac. go Joannes de Waldſtein, & in Libſtein, notifico his literis coram omni- bus , ubicunque legentur , aut legi audientur : quod vendiderim, & ceſſerim omne jus meum, quod habui in Monaſterio Hradiſcht ſupra flumen Giſeram conſtituto, poſt mortem Domini Joannis Swoganowsky ad me devo- lutum , & id quidem vendidi Domino Joanni de Wartemberg & in Dube , ac heredibus ejus ſeptingentis ſexagenis groſſorum Bohemicorum, quam ſum- mam dictus Dominus Joannes de Wartemberg mihi plenarie perſolvit , & quam ab illo plene & integre per filium meum Wenceslaum obtinui, & percepi. Quapropter ante nominatum Dominum Joannem de Wurtemberg de hac ſum- ma ſeptingentarum ſexagenarum groſſorum Bohemicorum, mihi ab eo ſo- luta quietto, & liberum pronuncio meo & meorum heredum nomine. In quorum confirmationem & evidentiam ego ſupra ſcriptus Joannes de Wald- ſtein & de Libſtein, (a) & ego Wencesluus de Waldstein (b) filius ejusdem, si- gilla noſtra, de noſtra ſcientia voluntarie appendi fecimus his litteris Quiet- tanti�. Quæ datæ ſunt & ſcriptæ Pragæ anno a Nativitate filii Dei millefi- mo quingenteſimo vigeſimo octavo, die ſabbathi ante feſtum S. Galli. (a) Idem ſigillum, quod Num. XVII. exeuſum habetur. (b) Ejus ſigillum ex- ſtat Num. XXV. XXXVII. DD. Albertus & Joannes de Waldftein fratres cedunt jus ſuum Domino Joanni de Wartemberg , quodquod exſtincto ſine heredibus Domino Swoganowsky de Boczkovicz ad eos poſſet recidere. dd. Pragæ die Martis ante feſtum S. Joannis Bapt. anno 1530. Transl. ex autogr. membr. vernac. os Albertus & Joannes fratres de Waldstein filii & heredes quondam Domini Bernardi de Waldſtein & in Krupna, notum facimus præſentibus coram omnibus , ubi literæ hæ lectæ , aut auditæ fuerint, quod quondam Dominus Joannes de Waldſtein patruus noſter, & Dominus Bernardus de Waldſtein bonæ memoriæ noſter parens chariſſimus contractum iniverint cum Domino Joanne Swoganowsky de Bozkovitz & in Skal ratione Mo-

Strana 277
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 2 Monaſterii in Hradiſcht jacentis ſupra Giſeram, una cum appertinentiis ejus, ita quod idem monaſterium cum majeſtalibus literis & omnibus juribus bona voluntate ceſſerint prædicto Domino Jounni Swogunowsky de Bozkowicz, hac tamen exceptione inſerta literis, quibus hujus monaſterii, cum omnibus ejus appertinentiis , ceſſionem fecerunt ; juxta quam exceptionem etiam idem Dominus Swoganowsky in literis ſuis in pergameno ſcriptis cum ſigillo ſuo , & fide dignorum hominum ſigillis eisdem literis appenſis, obligavit ſe ſupra ſcriptis Dominis Joanni & Bernardo fratribus de Waldſtein patruo & parenti noſtris, ac heredibus eorum, quod, si eum Deus e vivis tolleret & absque heredibus maſculis , ab eo legitime procedentibus, ex hoc mun- do decederet, omnia illa bona prænominata cum monasterio, & omnibus literis ac juribus absque omni reluitione præfatis Dominis de Waldſtein ce- dere debeant. Si vero idem Dominus Joannes Swoganowsky de Bozkovicz post mortem ſuam heredes maſculos a ſe legitime procreatos relingueret, quod idem heres debeat sæpe dictis Dominis de Waldstein, eorumque successori- bus extradere & ſolvere 5000 ſexagenas groſſorum Boemicorum quot annis ſub pœna introducendi Camerarium Pragenſem in præfati monaſterii terras, quemadmodum id literæ prædicti Domini Joannis Swoganowsky de Bozkovicz, ſicut & literæ patrui & patris noſtri in ſe continent. Et ideo nos ſupra ſcripti Albertus & Joannes fratres de Waldſtein omne jus , quod nobis & here- dibus noſtris in præſcripto Monaſterio & appertinentiis ejus , ſeu in literis, Majestalibus, bonis, aut in ſumma 5000 ſſz. groſſorum Boemicorum juxta obligationem prædictarum literarum competeret, aut post mortem sxpe dicti Domini Joannis Swoganowsky de Bozkovicz competere poſſet, vel debe- ret; dedimus, & virtute harum literarum damus Prænobili Domino Do- mino Joanni de Wartemberg & in Swierzeticz ſupremo Burggravio Pragenſi, & Regio , ac Regni Boemiæ Capitaneo, heredibus & ſucceſſoribus ejus, ac in eum & ejus ſucceſſores a nobis & noſtris heredibus transferimus, ita ut omnia, quæcunque po�t mortem Domini Joannis Swoganowsky de Bozkovicz nobis & heredibus noſtris obvenire deberent, præfato Domino Joanni de Wartemberg, ac ejus ſucceſsoribus obvenire debeant, una cum ſæpe dictis literis a Domino Jounne Swoganowsky, patruo & parenti noſtro defuncto datis , quas etiam prxdicti Domini debuerunt poſt mortem Domini Joannis Swoganowsky in Tabulas Regni referre, easdem & nunc ſupra ſcriptus Do- minus Joannes de Wartemberg vel heredes ejus poterunt tabulis Regni inſere- re , dum tempus illud advenerit. Nos autem nobis & ſucceſſoribus no- ſtris in ſupra ſcriptis terris , aut literis vel in ſumma 5000 ſſz. groſſorum Boemicorum , aut caſu quocunque nullum jus relinquimus nunc , & perpe- tuis M m 3

Strana 278
278 DIPLOMATARIUM tuis temporibus futuris ; nam de his omnibus nobiſcum ſupra nominatus Dominus Joannes de Wartemberg tranſegit , & juxta voluntatem noſtram ple- ne ac integre nos exſolvit. In cujus firmitatem ac robur nos ſupra ſcripti Albertus & Joannes fratres de Waldſtein ſigilla noſtra propria ex certa noſtra ſcientia his literis appendi juſſimus. Ac pro majori certitudine precibus noſtris effecimus , quod Prænobiles Domini, Dominus Joannes Brzezensky de Wartenberg, (a) & in Ploskovicz &c. Dominus Albertus de Gutstein & in Ron- ſperg (b) Dominus Wolffarth Planknar de Kynſperg, (c) Sub -Camerarius Regni Bohemiæ, ac Regius Regni hujus Capitaneus, (d) Dominus Heinricus Hlozkia de Zampach in Brzezna, pariter ſigilla ſua his literis appendi pro robore rei juſſerint , circa tamen ſuum præjudicium. Quæ datæ & ſcriptæ ſunt Pruga anno a Nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo trigeſimo, die Martis ante feſtum S. Jounnis Baptiſta. (a) Ejus ſigillum habes Num. XXVI. (b) Ejus vetuſti caſtri in præcelſo & ſolitario monte ad Drum adhue perſtant rudera in Litomericenſi regione. Sigillum Gutſteinii hujus cape Num. XXVII. (c) Sigillum ejus Num. XXVIII. (d) Hæc dignitas eadem erat cum ſuprema militiæ præfectura. XXXVIII. Ferdinandus I. Imp. & Boh. Rex prœcipit, ut Domino Gallo de Wartenberg (qui cum triginta galeatis contra Turcam progreſſurus erat) duo millia florenorum ſolvantur. dd. Regensburg 18. Julii 1532. Ex copia authent. ohlgebohrnen Geſtrengen Ernveſten, und lieben getreuen. Bus hat der Wohlgebohrue Bnſer lieber getreuer Habele von Wartenberg vnſer diener durch ſein geſandten anzeigen, und berichten laſſen, daß mit C Ihme ſeiner ſchulden halber, ſo wir Ihme ſeines Verdienens in ungarn zu thuen ſchuldig, durch euch ein abraittung, und Vergleichung beſche= hen, und der Rest, ſo ihme ben uns unbezalt áussert, sich auf fünffhalb- tauſend Gulden Rheiniſch befunden haben ſolle/ Vnterthániglich bittendt, daß wir Ihme an ſolchen Reſt zwen tauſend gulden zureichen laſſen gerhur= ten/ mit den gebieten, daß er uns zu unterthánigsten gefallen mit dreſſig geruften Pferden, zit gegenmartigen, Erlichen zug wider die Türcken dienen, uud gewártia ſein will, dieweil wir aber ſolcher abrechnung, und der Reſte kein Wiſſen tragen/ und doch gedachten Habele mit ſolcher Sum-

Strana 279
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 279 Summa laut ſeines begehren zu helffen, auch Ihme mit ſeiner Nüſtung zu gebrauchen gnädiglich geneigt und nothdurfftig ſein, demnach ist un= ſer Meinung und befelch Sofern ſolche abrechnung dermaſfen wie obſreht beſchehen. Daß ſo gemelten Habele von Wartenbers In abſchlag be= rurtes ſeines Reſt mit zwey tauſend gulden Neiniſch , wie Ihr des Indert bekommen mógt, zu verhelffen, mit allen fleis bedacht ſeyt, dardurch er zu den anzug ſeinen erbieten nach mit ſeiner anzahl Pferdten geführt wer= den moge, daran thuet ſo unſeru gefallige, und ernstliche meinung. Geben in vnſer und der Reichs Statt Regenſpurg an I8ten tag Iulii Imn 32. unſerers Reiche, des Romiſchen in andern und der andern im ſechſten. Ferdinandt An die verordnete Camer-Státt in Konig Reich Boheimb. Ad Mandatum Regis pro- prium. W. Groſtein Rhtá Prandt. XXXIX. Ferdinandus I. prœcipit, ut Domino Joanni de Warten- berg annuum ſtipendium ex redditibus Cameræ ſolvatur. dd. Vienn� 30. Sept. anno 1534. Ex copia vidimata. ohlgebohrnenGeſtrengenErnveſten/ und lieben getreuenWir geben euch S zu erkennen, daß wir noch vor Iüngsten unſern Aufbruch zu Pragy dem Wohlgebohrnen unſern lieben getreuen Iohann zu Warttenberg/ unſern in der Cron Boheimb Obristen Purggraffen gnádige bewilligung/ und zuſagen gethan Ihme ſein Purggraffen Ambts beſoldung hinfuran von dem Iáhrlichen Steuer-geldt/ ſo uns unſere Iuden allenthalben in Bo= heimb in unſer Cammer zu geben/ und reichen ſchuldig ſein, und den übrigen Rest von unserer Státt in Boheimb Jáhrlichen geld aus handen unſers unter-Cammerer erfolgen zu laſſen ohn Irrung, dieweil aber ſol= che bewilligung euch hiervor anzuzaigen, andrer unſer geſcháfft halben, unterlassen blieben, Ist nochmahls unser befelch, daß ihr gemelten un- ſern

Strana 280
230 DIPLOMATARIUM ſern Obristen Purggraffen angezaigte ſein beſoldung von unſerer Stát in Boheimb Iährlichen Statt-Steuer dargeliehen, von der Iuden geldt ſelbſt einnehmen und empfahen laſfet, oder durch den unter Cammerer Ihme ſolches zuzuſtellen verordnet, darinn kain Irrung, noch verhinde rung thuet , damit er ſich hierinn nicht weiter zu beſchweren hat/ daran thuet Ihr unſer ernſtliche Meinung, ſo ſchicken wir euch hiemit Copeyen, wie wir den unter Cammerer, und den Iuden dieſer ſachen halben ſchrei= ben. Geben in unſerer Stadt. Wienn am lezten tag Septembris Anno Im xxxiiij unſerer Reiche des Böhmiſchen in vierdten, und der andern in achten. XL. Ferdinandus I. prœcipit, ut ſumptus, quos Dominus Joan- nes de Wartenberg in ædificium caſtri Tocznik expendit, adjiciantur ad ſummam arrhæ ſuæ, ejusque ſtipendium ex redditibus Cameræ ſolvatur. dd. Viennæ 29. Octobr. anno 1534. Ex copia authent. ohlgebohrnen geſtrengen Ehruveſten/ und lieben getreuen, Wir ha= ben Euer ſchreiben des datum 2 = tag diſes Monaths Octobris (waß gestalt Ibr auf unsers Obristen Purggraffen zu Prag Ihan herrn von Wartenberg anſuchen, den ban Costen, ſo ihme vber daß gebau und Schloß Toznickh geloffen, desgleichen des lebendigen Waſſerbron= nen halber/ den gedachter von Wartenberg in berurtes Schloß Toznickh gebracht/ und welches alles Er mit bewilligungs brief fürbracht/ nach ſeinen bau Regiſter abgerechnet, und úberſchlagen habt, daß auch gemelter von Wartenberg Im ſolchen baukoſten zu andern ſeinen Pfandtſchillings auf berurtes ſchloß Toznickh zu ſchlagen begehrt) alles nach langs ver= ſtanden, So Ihr dan alſo bemelten von Wartenberg bewilligungbrieff berurtes gebau halben verſehen, und darauf ſein bau Raittung ordent= lich befunden, Iſt unſer befelch daß Ihr gedachten von Wartenberg ſol= chen baukosten zu andern ſeiuen Pfandtſchilling auf Toznickh ſchlaget, Ihme darûber in unſern Nahmen nothdurfftig brieff aufrichtet und fertiget. Waß dann betrifft gemeldtes unſers Obriſten Purggraffen beſoldung/ die wir Ihme auß der Stat, und Iuden Steuer ſelbst einzunehmen bewil= kgt haben/ darob Jhr etlicher massen beschwerung tragt, geben wir ench z11

Strana 281
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 26I zu erkennen/ daß wir nitminder alß Ihr ob ſolchen unordnungen kein ge= fallen tragen, wir haben aber dieſe verordnung auf gemelts von War- tenberg hoch, und Streng anhalten zuthuen nicht umbgehen konnen, und ift nicht minder unſer meinung, daß Ihr nochmahls verſuchet ge= dachten von Wartenberg zu bewegen, dieweil ſeine beſoldung von un= ſerer Cammer innerer verwaltung hieruou ordentlich , und richtig bezah= let worden, daß er ſolche bezahlung zu verhuettung der unordnung noch= mahls daſelbſt annehmen, wo er aber güetlich darein nitbewilligen wolt, alsdann seinen begehren statt thuet, daran beschieht unser ernstlicher wil- len, und wolten Wir euch auf beruert Euer ſchreiben zur antwort nicht verhalten. Geben in unſer Stadt Wienn den Veun und zwanzigſten tag des Monaths Octobris. Anno im vier und dreyſſigſten unſerer Reiche, des Romiſchen in vierdten/ und des anderen in achten. XLI. Litera, quibus Wolfgangus ſenior Kragirz de Krayk cedit Wolfgango juniori Kragirz de Krayk Caſtra Regia Ziebrak & Tocznik olim a Joanne de Wartenberg per ceſſionem acquiſiat. Anno 1534. ſabbatho poſt feſtum S. Eliſabethæ. Trausl. ex autogr. membr. vernac. go Wolff Kragirz ſenior de Krayk & in Bistricz &c. Recognoſco his li- teris publice ubi legentur, aut legi audientur, quod literas in perga- meno ſcriptas, Sereniſlimi Principis, & Domini Domini Ludovici, Hun- gariæ, Bohemiæ &c. Regis, & Marchionis Moraviæ, illuſtris memoriæ, qui- bus literis ſua Regia Majeſtas Nobili Domino Domino Joanni de Wartenberg & in Zwirzeticz &c. ſupremo Burggravio Pragenſi cum conſenſu omnium trium Statuum Regni Bohemiæ oppignorare, & in poſſeſſionem tradere di- gnatus eſt Caſtra ſua Tocznik & Zebrak cum omnibus eorum appertinentiis reluenda olim certa quadam ſumma pecuniæ cum quibusdam etiam excep- tionibus, ac articulis ob reparationem & exstructionem prædictorum fun- dorum, quod quidem literæ Majeſtatis ſub ſigillo Regio pendente plenius exhibent, & testantur. Has literas Majestatis ego ſupra ſcriptus Wolf Kru- girz ſenior, a prænominato Domino Domino Jounne de Wartenberg bona ejusdem voluntate rite ſcriptas habens dedi, & tradidi, iterum libere præ- miſſa matura deliberatione , & vi harum literarum cum plena , & libera N n vo-

Strana 282
282 DIPLOMATARIUM voluntate mea do, & cedo Nobili Domino Wolff juniori Kragirz de Krayk & in Tocznik patrueli meo, & ejusdem heredibus jus, & poteſtatem ple- nam eis, aut uni ex illis ſimul tradens, hæc caſtra ſupra nominata Tocznik & Zebrak cum appertinentiis omnibus, quas literæ Majeſtatis comprehen- dunt , pari prorſus jure habendi, tenendi, ac libere poſſidendi , atque cum his omnibus jam recenſitis agendi, & faciendi, quidquid ei, aut uni ex illis placuerit , non ſecus , atque cum rebus ſuis. In quorum robur, ac futu- ram rei memoriam ſigillum meum ex certa mea ſcientia his literis ceſſionis appendi juſſi; & pro firmitate majori effeci, ut Nobiles Domini, Domi- nus Joſcht de Roſemberg (a) & Krumlov, Dominus Petrus ſimiliter de Roſem- berg (b) & in Trzebon, Nobiles , & Generoſi Equites , Dominus Joannes Liskowecz de Liskowecz (c) & in Kamenicz, & Dominus Bohuchwal Liskowecz de Liskowecz (d) &c. ſigilla ſua citra tamen præjudicium ſuum juxta meum his literis appendi fecerint. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei mil- lefimo, quingenteſimo, trigeſimo quarto die ſabbathi poſt feſtum S. Eliſabethæ vidux. (a) Sigillum illius vide Num. XXIX. (b) Sigillum ejus Num. XXX. (c) Sigillum cape Num. XXXI. (d) Sigillum excuſum eſt Num. XXXII. XLII. D. Joannes de Wartemberg cedit Domino Wolfgango Kragirz de Krayk quasdam Majeſtales Ludovici Regis Boh. cum earum cuuſa. dd. die Lunæ poſt feſtum omnium ſanctorum anno 1534. Transl. ex membr. vernarc, autogr. go Joannes de Wartemberg (a) in Zwierzeticz &c. ſupremus Burggravius Pragenſs notifico his literis coram omnibus ubicunque legentur , aut le- gi audientur, quod literas, quas a Serenifſimo Domino Domino Ludvico Hungariæ, Bohemiæ &c. Rege, Marchione Moraviæ &c. illuſtris memoriæ habeo, quibus ſua Majeſtas Regia utpote Rex Bohemiæ mihi cum conſenſu omnium trium Statuum Regni Bohemiæ, oppignoravit Caſtra ſua Tocznik & Zicbrak cum omnibus eorum appertinentiis pretio cujusdam ſummæ nume- ratx pecuniæ : cum quibusdam tamen exceptionibus , quæ ad reparationem & exſtructionem ſupra dictorum fundorum ſpectant, & aliis articulis in hoc ſcripto contentis , prout illud dictæ literæ Majeſtatis plenius continent , & exhibent , quod, inquam, has literas dederim & vigore hujus ſcripti cum bona & libera voluntate dem & cedam Nobili Domino Domino Wolffgango Kra-

Strana 283
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 283 Kragirz ſeniori de Krayk & in Biſtricz, ac ejusdem heredibus, plenum jus ei dans , ita ut poſſit ſupra ſcripta Caſtra & bona , & ad hæc pertinentia juſte habere , & poſſidere , ac cum eis juxta tenorem literarum diſponere, prouti illi placuerit absque meo, heredum & ſucceſſorum meorum con- tradictione & impedimento. In quorum robur ſigillum meum his literis ceſſionis appendi curavi, de certa mea ſcientia, ac pro certitudine & evi- dentia meliori petii, ut Nobiles Domini, Dominus Henricus Berka de Dube in Drzewenicz ſupremus Judex Regni Bohemia , & Dominus Joannes de War- temberg (b) in Strakonicz ſupremus Magiſter Prioratus Bohemiæ, & Dominus Byſlyczky de Byſſycz Burggravius Caſtri Pragenſis & Wenceslaus Strzibruy de Hor- zemierzicz , ſigilla ſua penes meum his literis appendant. Quæ ſunt datæ anno Domini milleſimo quingenteſimo trigeſimo quarto die Lunæ poſt feſtum omnium ſanctorum. (a) Ejus ſigillum Num. XXXIII.. (b) Sigillum illius Num. XXXIV. in quo miramur, nullum indicium ordinis Melitenſis deprehendi. XLIII. D. Joannes de Wartenberg cedit quasdam majestales lite- ras Ferdinandi I. cum earum cauſa Domino Wolfio Kragirz de Krayk, dd. die Jovis poſt feſtum S. Martini anno 1534. Transl. ex autogr. membr. vernac. go Jaannes de Wartemberg & in Zwierzeticz &c. ſupremus Burggravius Pragenfis , notum facio his literis coram omnibus , ubicunque legentur, aut legi audientur ; quod literas habens Majestatis a Sereniſſimo Principe & Domino Domino Ferdinando Dei gratia Romanorum Rege , ſemper Augu- ſto, Hungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rege, Infante Hiſpaniæ, Marchione Moraviæ, Lucemburgi & Sileſiæ Duce, Luſatiæ Marchione &c. Domino meo Gratioſiſſimo, ſub Regiæ Majeſtatis ſigillo, & propriæ ma- nus ſubſcriptione , in quibus ſua Majeſtas Regia ſummas infra ſcriptas, jux- ta tenorem præcedentium Majeſtalium literarum, mihi quondam a Rege Ludovico Hungariæ & Bohemiæ &c. Rege felicis memoriæ in oppignorationem Caſtrorum Tocznik & Zebrak cum eorum appertinentiis datarum, videlicet ſeptingentas & quinquaginta ſexagenas groſforum Bohemicorum in repara- tionem , & ædificia impenſas , & quingentas ſexagenas groſſorum Bohemi- corum pro fonte, quem in Caſtro Tocznik fieri curavi, gratioſe aſſecurare dignatus eſt, ita ut, quandocunque ſupra ſcripta caſtra Tocznik & Zebrak cum N n 2

Strana 284
284 DIPLOMATARIUM cum eorum appertinentiis redimerentur, tum nominatæ ſummæ una cum ſumma prima capitali mihi, heredibus, aut ſucceſſoribus meis dari & de- poni debeant absque ulla contradictione, prout illæ literæ Majeſtatis fuſius id continent, & teſtantur. Has ergo literas Majestales dedi, ceſsi, & tra- didi libere prævia deliberatione, & vi harum literarum plena & libera mea bona voluntate, do & cedo Nobili Domino Wolffio ſeniori Kragirz de Krayk & in Lantſtein, ſimul eidem meum jus totum, nihil in hoc mihi nec heredibus meis reſervans. Ita quidem, ut quandocunque ſupra notata ca- ſtra Tocznik & Zebrak cum eorum appertinentiis exſolvi & liberari deberent, ut eidem Domino Wolff, heredibus, & ſucceſſoribus ejus, ſupra ſcriptæ ſummæ omnes, prout aſſecurationis literæ continent, extradantur. In quorum confirmationem figillum meum his literis ceſſionis appendi juſſi ex certa mea ſcientia, & pro majori evidentia requiſivi Nobiles Dominos, Dominum Joannem de Wartemberg & in Strakonitz ſupremum Magiſtrum Prio- ratus Bohemiæ, & Dominum Joannem Popel de Lobkowicz, & Bylin, & Nobi- les Wladykos, Joannem Byſſyczky de Byſlycz Burggravium caſtri Pragenſis, & Wenceslaum Strziebrny de Horzemierz, ut ſigilla ſua penes meum his literis, absque tamen eorum præjudicio appendant. Gux datæ ſunt anno a Nati- vitate domini milleſimo quingenteſimo trigeſimo quarto, die Jovis post ſancti Martini feſtum. XLIV. Ferdinandus I. prœcipit, ut Domino Joanni de Wartenberg ſtipendia lapſorum annorum, qu� pr�tendenda habet, pendantur. dd. Viennæ anno 1534. ex copia authent. ohlgebohrnen Geſtrengen Ernveſten und lieben getreuen, Nachdem dem Wohlgebohrnen/ unſern lieben getreuen Iohann Herrn zu War= tenberg unſern Obriſten Burggraffen in der Tron Boheimb jáhrlich zu bezahlen ſeiner ambtsbeſoldung von unſern Iuden zu Prag drey Hundert ſchocfh Rheiniſch zu reichen durch unß verordnet ist, und aber als wir durch gedachten von Wartenberg bericht von ſolchen drey hundert ſcho= cken Rheiniſch des verſchinnen Iahrs durch unſern derſelben zeit Bohei= miſchen Camer-Meifter Hanſen Gotſch daß Einhundert ſchokh zu noth= durfft unſer Boheimiſchen Cammer Außgaben zu ſeinen handen genoh= men worden/ Welches Einhundert ſchokh mehr gedachten von Warten= bers

Strana 285
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 235 berg noch unbezahlt áuſſert/ und wir von Ihme um bezahlung deſſelben unterthániglich angelangt worden, darauf befehlen wir euch mit Ernst/ daß Ihr gedachten unſern Obriſten Purggraffen Ihan Herrn zu War= tenberg die angezaigten Ein Hundert ſchockh Rheiniſch zu bezahlung ſei= nes vou verfallenen Jahrs beſoldung in andere wege mit dem fürderlich= ſten von unſerer Cammer zur verwaltung zu erſtatten verordnet. Da- ran thuet ihr unſer ernſtliche meinung, geben in unſerer Statt Wienn am 7 = tag decembris Anno XXXIV. Im unſerer Reiche des Romi= ſchen in vierdten/ und der andern in Veundten. XLV. Friderico Duci Lignicenſi præcipitur, ut die lunc poſt feſtum Corporis Chriſti ſcripto deponat prætenſiones ſuas coram Regia Ma- jeſtate , quas ſe habere autumut in Slefiæ Commenthurias ordinis Melitenſis ob querelum Jounnis de Wartenberg Grandis-Prioris. dd. Prag� 1. Maji anno 1537. ex copia vidimata. (ochgebohrner Oheim fürſt und Lieber getreuer. Vns hat der wohl= gebohrne unſer Lieber getreue Iohann von Wartenberg der Elter oberſter meiſter des Priorats in Beheim von ſein ſelbſt und des gantzen Ordens ſanct Johannis Iheroſolimitani beſchwer= lichen zu erkennen geben, das du ihre Ordens , Brüder und Comentheur/ ſo die Comentheurenen, und der ſelben Gueter in deinen fürstenthumbern unter dir liegen haben, mit ungewöhnlichen andepflichten/ und Verſchreibungen, dem Orden zu ſchmellerung und nit wenigem abbruch bedrangen und beſchweren ſollest. Nun erinndern unns wol : das wir dir in verſchienen 35ten Iahr geſchrieben und genediglich zu gelaſſen, wo du ainiche gerechtigkeiten und obrigkeiten an ſolchn Comen= thenreyen zu haben Vermainſt: Uns dieſelben für zu legen, und ſo wir darinnen befunden/ das Sy dir gehörig und des gut fueg und Recht het= test, wüsten wir Buns ferner der gebur nach wol zuverhalten 2c. Es ist Bnns aber von dir bieß auf jetzt noch nichts für gelegt, oder angezaigt worden. Dieweil sich dann gedachter oberſtermeiſter von ſein selbst und des Ordens wegen wie gemelt, ſolcher vermainten beſchehnen aidspflichten/ und bedrangter verſchreibungen so vasst beschweren, So ist an dich vunſer N u 3 ganntz

Strana 286
286 DIPLOMATARIUM ganutz Ernstlicher befelch, das du Montag nach Coporis Chrifti das ist den vierten tag des Monaths Junii schirist allhie auf vunſerm Künigli- chen Schloſſz Prag vor vunſer erſcheuneſt, deine vermeinte habende ge= rechtigkeiten zu den Comienthereyen vor vnnſer niederlegeſt. Befünden wir dar Innen das du des gut fueg und Recht haft : ſeind wir genedigist genaigt: alß Regierender Beheimischer König und als oberster hertzog in Schleſien dich dabey zu handhaben ſchützen und ſchirmen. Dieſem vnn= ſerm bevelch alſo gehorſamlich gelobest, verbringst du vnnſern Ernstli= chen willen und maynung geben auf vnnſerm Königlichn Schlos Prag am Erſten tag Maji Anno &c. im xxxvij vnnſerer Reiche des Romi= ſchen in Siebenten vnnd der andern aller in Ailfften. XLVI. Litera Ferdinandi, quibus D. Joanni de Wartenberg, & Adamo ejus filio mille ſexagenas groſſor. Boemicor, adjicit, qu� illis obven- turæ eſſent, cum Monuſterium Hradiſcht relui ac redimi contingeret. dd. in Arce Prugenſi die Mercurii feſto S. Sophiæ anno 1538. Trunsl ex Autogr. chart. vernurc. os Ferdinandus Dei gratia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, Hungaria, Boemiæ, Dalmiatiæ, Croatiæ &c. Rex, Infans Hiſpuniæ, Archi-Dux Auſtriæ, Marchio Moraviœ, Lucemburgi & Sileſiæ Dux, ac Luſatiæ Marchio &c. no- tum facimus his literis, quod Nobilibus Joanni de Wartenberg in Zvirzeticz ſupremo Burggravio Pragenſi & Adumo de Wartenberg filio ejus fidelibus no- ſtris dilectis pro ſervitiis eorum, nobili item Magdalenæ de Kollovrath con- thorali ejusdem Adami, una cum his, quæ eis ex gratia noſtra Regia adde- re dignabamur, juste debeamus mille sexagenas groſsorum Boemicor. argen- teorum monetæ Prugenſis , ad quam ſummam groſſorum debiti ſupra ſcripti adjecimus , & vi harum literarum de poteſtate Regia addimus, & adſcribi- mus primæ eorum ſummæ, quamcunque a Prædeceſſoribus noſtris Regibus Boemia, & a nobis in deſerto Monaſterio Hradiſcht ordinis Ciſtercienſis in Diſtrictu Boleslavienſi ſupra fluvium Giſeram, cum appertinentiis ejus aſſecu- ratam habent. Ita ut ſi quando Monasterium cum appertinentiis ejus juxta tenorem literarum ad reluitionem perveniret, eis mille ſexagena groſſorum Bohemicorum pariter , & indiviſim cum aliis ſummis deponi de- beant. Et quicunque literas has dicti alias Jounnis de Wartenberg, aut Adami filii

Strana 287
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 237 filii ejus , aut alterutrius bona & libera voluntate habuerint , volumus , ut eis competat plenum jus in debitum ſupra ſcriptum. In cujus robur ſigillum noſtrum Regium literis his appendi juſfimus. Datæ in Arce Pragenſi die Mercurii feſto S. Sophia anno a Nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo tri- geſimo octavo, Regnorum noſtrorum Romani octavo , & aliorum duodecimo. Ferdinandus Wolffgangus de Krayk Regni Bohemiæ ſupremus Cancellarius. Ad Mandatum Domini Regis proprium. I. Griespek. XLVII. Ferdinandus I. dat licentiam Domino Carolo de Waldstein excitandi novas fodinas ſub monte S. Catharinæ, eumque per quinque annos præſtationibus liberum pronunciat. dd. Trebitz 30. Maji auno 1538. ex vidimata copiu. Sestrengen Ernveſten lieben getreuen, Nachdeme der Wohlgebohrne Carl Herr von Wallſtain, (a) des vorhabens ist, am Neuberg= werckh, am Puchwerkh unter Sanndt Catharin aufzuſchlagen, und zu bauen, ſo haben wir ihme auf ſein unterthánigſte bitt und aulangen auf ſolch Bergwerckh am Friftung fünff Iahr lang die Náchſien nacheinander volgend geuediglich bewilligt, und Empfehlen euch darauf/ das Ihr Ihme dariber angewandliche verſchreibung in unſeren Nahmen aufrichtet/ und fertiget, daran thuet ihr unſer ernſtliche Meinung, geben zu Trebitz den XXX. tag Monaths May. Anno XXXVIII. unſerers Reiche, des Romiſchen in Veundten, und der andern Im dreyzehenden. (a) Hujus Caroli nemo Genealogiſtarum noſtrorum meminit. Nam Carolus qui anno 1600, demortuus, vix quidem idem cum iſthoc eſſe potuit, XLVIII.

Strana 288
288 DIPLOMATARIUM XLVIII. Ferdinandus I. conſentit, ut Dominus Wilhelmus de War- tenberg reluere poſſit pagum Lichutzaweg a Domino Zdislao Wrabsky dd. Viennæ 29. Julii anno 1539. ex copia vidimata. Seſtrengen Ernvesten, und lieben getreuen/ wir haben gnádiglich be= willigt, daß der Wohlgebohrn unſer lieber getreuer Wilhelm von Wartenberg, daß dorff Lichutzaweg in Slaner Kreis gelegen/ ſo itzo Zdißlaw Wrabßky PPfandsweis Innhat, von Ihme ablóſen mögt, doch uns und unſeren Erben die Widerlöſung Iderzeit vorbehaltet, und ist darauf unſer befelch, daß ihr gemelten Wilhelm von Wartenberg ſolche Ablöſung zu thun geſtattet,und darüber in unſerenNahmen am verſchreibung mit vermeldung berurts unſers vorbehalte aufrichtet/ und fertiget/ Ihme auch zu ſolcher ablöſung wie sich gebuhrt verhelffet, als ihr zu thuen wer= det wissen. Daran thuet ihr unsere ernstliche Meinung, geben in unſer Stadt Wienn den Veun und zwanzissten tag Julii Anno Im Veun und dreyſſigsten unſerer Reiche/ des Römiſchen in Veundten/ und der andern im dreyzehenden. XLIX. Ferdinandus I. Romanorum & Bohemia Pex aſsecurat D. Joanni de Wartenberg ſupremo Burggravio Pragensi ejusque filiis 300. ſexagenas groſſorum Bohem, in Monaſterii Hradiſſt fundis. dd. in Arce Pragenſi die Lunæ po� Converſionem S. Pauli anno 1540. Transl. ex autogr. chart. vernac. os Ferdinandus Dei gratia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, & Hunga- riæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex, Infans Hiſpuniæ, Archi-Dux Auſtriæ, Marchio Moraviæ, Lucemburgi & Sileſiæ Dux , & Luſutiæ Marchio &c. Notum facimus his literis omnibus; quod Nobili Joanni de Wartemberg, & in Zwierzeticz ſupremo Burggravio Pragenſi fideli noſtro dilecto omni anno ſolarii ſui nomine ob officium ejus ſupremi Burggraviatus Pragenſis quingen- tas ſexagenas groſſorum Bohemicorum dare dignamur, cujus ſalarii vigore eidem debemus pro triplici termino medii anni, id est, anno &c. trigesi- mo octavo pro ſancti Galli termino centum ſexagenas groſſorum Bohemico- rum,

Strana 289
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 289 rum, pro termino ſancti Georgii anni &c. trigefimi noni elapſi iterum cen- tum ſexagenas groſſorum Bohemicorum; & denuo pro termino S. Gulli hujus anni prætacti rurſus centum ſexagenas groſforum Boemicorum. Nolentes autem , ut ille in hoc detrimentum quoddam patiatur , tali modo de his eundem aſſecurare, eidemque providere dignamur, & eidem, Joanni & Adamo filiis ejus has trecentas ſexagenas groſſorum Bohemicorum adſcripſi- mus & his literis adſcribimus & annectimus , ac obligamus Mona- sterium Hrudiſcht ordinis Cisterciensis, supra Iseram jacens in districtu Bolesla- vienſi, atque in omnibus pagis & bonis huic monasterio appertinentibus, quæ ſupra ſcriptus Joannes de Wartemberg poſſidet, præter pracedentes fum- mas, quas in hoc monaſterio & ejus appertinentiis oppignoratas habet, aſ- ſecuramus , tali modo , & conditione , ut quandocunque prædictum mona- ſterium ad reluitionem pervenerit, tunc ſupra poſitæ trecentæ ſexagenæ groſſorum Bohemicorum ſimul cum aliis ejus ſummis ſimul & ad ſemel , ac indiviſim eis dari & exſolvi debebunt. Et quicunque has literas cum ſu- pradicti Joannis de Wartemberg, & Adami filii ejus, aut unius ex illis bona & libera voluntate haberet, & habebit, volumus, ut eidem competat ple- num jus ad hanc ſummam ſupra nominatam , ficut illis ipſis. Horum in evidentiam ſigillum noſtrum Regium juſſimus appendi his literis. Datæ in Arce Pragenſi die lunæ poſt converſionem S. Pauli anno a Nativitate ſilii Dei milleſimo quingenteſimo quadrageſimo, & Regnorum noſtrorum Romani de- cimo, & aliorum decimo quarto. Ferdinandus Wolff de Krayk Sup. Reg. Boh. Can- cellarius. Georgius Geſſiorf. T. de Genndorff. L. Grieſpek. K. F. Gunther. L. Ferdinandus I. poteſtatem dat DD. Joanni de Waldftein, & Wolfgango de Wrzeſowitz procedendi omni rigore juris contra quen- dam impoſtorem, qui ſe Henricum de Plauen venditabat. dd. in Nova civitate 21. Junuarii anno 1541. Ex authogr. chart. ir Ferdinandt 2c. Bekhennen/ und thuen khundt menniglich, nach= dem wir dem vermainten Hainrichen/ ſo ſich einen von Plauen OB ge=

Strana 290
290 DIPLOMATARIUM genant/ ſambt seinen mithelffern, aus genugsamen, und wol erweguen urſachen in verſchinen Sechs und dreiſigsten Iar, für unſeren, und der Cron Behaim landtsfeindt, angenomben ſchrifftlichen urkhunden/ und offenlich publiciren haben lassen, und dann wir in erfahrung khumben/ daß derſelb Hainrich, ſambt dreyen ſeinen dienern, oder mithelffern, in der berckftadt ſannd Annaperg gefengklich einkhum= ben, und gehalten worden, wiewol derhalben zwen peinlich Nechtstag angeſetzt/ aber aus verhinderung etlicher urſachen/ und unſerer geſandten abweſen nichts fruchtpars ausgericht. Aber auf ferner anlangen den dritten Nechtstag ietzt auf dem dritten tag khinfftiges Monats Februa= rij angeſetht/ und ernent, daß wir demnach dem Wolgebornen und ge= ſtrengen unſerm lieben getreuen Ihan von Walſtein, (a) und Wolffen von Wrżeſſowitz ſamptlich und ſonderlich volle macht und gwalt geben haben/ geben Iuen auch ſolchen aus Beheimiſcher Kuniglichen macht, volkhomenheit hiemit wiſſenlich, in krafft diez brieffs, alſo daß Sy ſamptlich oder ſonderlich zu beſtimter zeit/ und angeſetzten Rechtstag, gegen den gedach= ten vermainten Fainrichen, als unnſeren, und der Cron Behaim angenom= ben landtsfeindt, und ſeinen dreyen dienern, oder mithelffern, mit an= klag, ſtrenger frag/ und rechtfertung, ſo viel Recht ist , mundtlich, oder durch Iren redner, und procuratoren verfahreu mugen, und ſollen, unnd ſo gedachte von Walſtain und Wrżeſſowicz nach merers gewalts und volmacht vonnotten bedurffund, den wellen wir Inen ſampt und ſonder= lich in allerpester form, und weis, auch sich zu peinlichen Rechten zu ha- ben gepurt, hiemit auch gegeben, und zuegeſtelt haben, all argliſt, und geverde ausgeſchloſſen/ und hindan geſetzt. Des zu urkhund mit unſeren Kuniglichen auffgetruckhten Insigl besiglt. Geben in der Neustat den XXI. tag des Monats Januarii, Anno &c. im 1541. (a) An Joannes iſthic cum eo, qui diplomate XXXV. refertur , idem ſit, num alius incertum. Anno quidem circiter 1550 demortuum ſcribit Frankius, qui uti- nam fidem ſuam liberaſſet, & opus ſuum Waldſteinium, cujus ſeriem & œconomiam ediderat, typis vulgaſſet. LI.

Strana 291
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 291 LI. Notitia Zittaviensibus data, quod Ferdinandus Imp. Chri- ſophoro de Wartenberg Commenthuriam ejusdem loci dederit. dd. Prag� 21. Junii anno 1543. ex copia vidimata. Ferdinandt Srſamben lieben getreuen, wir geben euch unſer gnádige meinung zuer= kenen/ das wir den wohlgebohrnen unſerm lieben getreuen Chriſtof= fen von Wartenberg aus Konigl. Gnaden, in anſehung weiland ſeines Vattern getreuen willigen dinſten die Comentheuren, bey euch zu der Sithau genádigſt gegeben und verliehen. Derhalben an euch unſer ernſt= licher befehl, ihr wollet ihme in einnehmung und inhabung der ſelben kein Irrung thun, seine gebuhrende zustand Jáhrlichen raichen, und darzu verhelffen/ den Gottesdinst wie von alters herkumben löblich und Chriſt= lich helffen verbringen laſſen, an dem allem beſchieht unſer ernſtlicher wil= len und meinung. Datum Prag den 2I. Junii Anno I543. LII. Literœ Ferdinandi I. ad civitatem Wratislavienſem, qui- bus præcipitur, ut ſubditi Georgii de Waldſtein, qui per Judæum quendam ſequeſtrationi ſubjecti fuere, immunes liberique pronuncientur. dd. Pragæ 3. Julii unno 1543. Ex authogr. chart. Ferdinand (rbaren lieben Getreuen, vns hat der Wohlgebohrne vnfer lieber ge= treuer Georg von Waldſtein (a) auf Hoſtinie von ſein und ſeiuer bruder wegen mit beſchwerde zu erkennen geben, daß Er gedachter von Waldſtein vnterthanen wegen der Iuden zum Ihauer Chain genante Schulden halber. Welche Schulden ermelter Ind, dem Wohlgebohrnen Bohmiſchen landhofmeister, wie andere zuvor mir angezaiget, kumbern babe laſſen ; darob wir uit wenige befrembdung haben, Ist darauf unſer entlicher befelch, Ir wollet ſolchen kumber von ſtund an ohne einige auſ= red, und Waigerung ledig lassen, dem Juden anbey anzeigen: so er de- rohal- D o 2

Strana 292
292 rohalben einigerley gerechtigkeit zu haben vermaint, sich zu ernenten vu- ſern Böhmiſchen landhoffmeister zu verfügen, da ſoll Ihme auf ſein au= ruffen alle billigkeit widerfahren; damit ihr euch hierinen nicht anderst verhaltet/ ist vnſer entlicher Willen/ datum Prag den 3ten Julii Anno DIPLOMATARIUM 1543. (a) Georgium hunc V. numero refert Frankius. LIII. Mandatum Ferdinandi I. ad Presbyterum Laurentium Commendatorem Kolbergæ, ut Chriſtophorum de Wartenberg in poſſeſſionem Commenthuriæ Zittavienſis inducat. dd. Pragæ 7. Fulii anno 1543. Ex apographo. ntáchtiger getreuer lieber/ wir geben dir zuuernehmen/ daß wir dem Wohlgebobrnen unßerm lieben getreuen Chriſtoffen von Wartten= berg, aue Königlichen guadten/ in auſehung weiland ſeines Battern, ge= treuen willigen dinſt, die Comentheureyen zu Hirsfelt Lemberg und Sie= tau, gnadigst gegeben und verliehen, und ist derhalben an dich unßer be- fehl, du wolleſt genanten Chriſtoff von Warttenberg/ auf ſeyn erſu= chen, an unßer Stadt, in dieſe obernente Comentheureyen und Ihre zu= gehörungen einführen/ und Ihme dieſelben alle in ruhſame poſſeſſion nberantworten/ dich niemands hieran verhindern laſſen/ daran verbringſt du unſern entlichen Willen und Meinung. Datum Prag den 7. Julii Anno 1743. LIV. Mandatum ad Vice-Capitaneum, ut Chamum Judcum eo diſponat, quo a ſequeſtratione ſubditis Georgii Waldſtein impoſita remittat, nam Judæo ſatisfactum iri u Regni Bocmiæ ſupremo Aulæ-Præfecto. dd. Pruga 22. Augusti unno 1543. Ex autographo. Gestrenger lieber getreuer auf unterthánigst anlangen des Wohlgebohr- nen vnſers 2. G. Georg von Waldſtein haben wir verſchienen Ronath dem Erbaren vnsern L. G. Natmanen zu Preßlau geschrieben, den

Strana 293
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 293 dem Kumber, so sie auf anregen, und ersuchen Chaln Juden zum Ihauer an des von Waldſtein vnterthanen gethan ledig zu laſſen, und daß ſich der Iud hierauf gegen Bohelmb für unſern Bohmiſch landhoffmeistern gestelle, soll Ihme gegen des von Waldstain vnterthan schleunig, und fürderliche bezahlung verholffen werden. Wiewohl wir aus der von Preo= lau ſchreiben/ ſo ſie uns Ietz derhalben gethan, ſo viel vermerken/ wo der Iud von ſolchen kumber abſrehen wolle, daß solches bey ihnen kein fernere Diſputation geſchehen wurde. Derowegen an dich unſer befelch, du wollest den Juden ernstlich dahin halten, solchen khumber von stund ledig zu lassen, und sich zu unſern Böhmiſchen landhoffmeiſter verfügen, ſoll Ih= me alle billigkeiten, die wir Jhme entlich zu geschehen verschaffen wollen, und seiner schulden, sovern man Ihme was vor Necht und billigkeit wegen zuthun verpflicht, erfolgen, und verholffen werden ist unſer ernstliche Meinung. Datum Prag den 22. Auguſt. I543. vnß. Reichs des Rom, I3. und andern I7. LV. Litera Wolfgangi junioris Kragirz de Krayk, quibus Joanni juniori de Waldſtein, & in Perutz cedit caſtra Tocznik, & Ziebrak. Anno 1544. die Veneris in Vigilia Sanctorum Omnium, Trunsl. ex autogr. membr. vernac. go Wolff junior Kragirz (a) de Krayk; & in Tocznik notum facio his li- teris coram omnibus , ubi legentur , aut legi audientur ; quod literas Majeſtales Sereniſſimi Principis & Domini Domini Ferdinandi Dei gratia Romanorum Regis ſemper Auguſti, Hungariæ, Bohemiæ, Dulmatiæ, Croatiæ &c. Regis, Infantis Hiſpaniæ, Archi-Ducis Auſtriæ, Marchionis Moruviæ, Lu- cemburgi & Sileſiæ Ducis ac Luſatiæ Marchionis &c. Domini mei Gratioſiſi- mi, Prænobili Domino Domino Joanni de Wartemberg , & in Zwierzeticz &c. ſupremo tunc Burggravio Pragenſi datas, in quibus ſua Majeſtas Regia ſum- mas infra ſcriptas juxta tenorem præcedentium Majeſtalium literarum ei- dem Domino Joanni de Wartemberg a ſua Majestate Ludovico Hungariæ, & Bohemiæ Rege illustris memoriæ ob reparationem castrorum Tocznik & Zebrak cum eorum appertinentiis olim datarum , nimirum ſeptingentas quinqua- ginta ſexagenas groſſorum Bohemicorum in reparationem impenſorum , & quingentas ſexagenas groſſorum Bohemicorum pro fonte, quem quondam O O 3 Do-

Strana 294
294 DIPLOMATARIUM Dominus Jounnes de Wartemberg in caſtro Tocznik fecit, gratioſe ſua Maje- ſtas Regia aſſecurare dignata eſt, ut quandocunque ſupra ſcripta castra Tocznik & Zebrak cum eorum appertinentiis reluerentur, nominatæ ſumma omnes eidem Domino Joanni de Wartemberg, heredibus , & ſucceſſoribus ejus ſimul , & indiviſim plene dari & extradi debeant, absque omni con- tradictione. Cum illis tamen exceptionibus , & conditionibus , quas literæ Majeſtales Regio pendente ſigillo & propriæ manus ſubſcriptione ple- nius continent & exhibent. Quas Majeſtales literas ſupra ſcriptus Nobilis D. Dominus ſenior Wolff Krugirz de Krayk tunc temporis ſupremus Burggra- vius Pragenſis , patruelis meus a prænominato Domino Joanne de Wartemberg, libera & bona ejus voluntate ſcriptas habens, eas denuo ceſlit mihi ſupra ſcripto Wolff Krugirz itidem bona ſua voluntate ſcriptas, id quod illius literæ ceſſionis ſigillo pendente , aliorumque trium Dominorum ſigillis roboratæ fuſius continent & exhibent. Quas etiam literas Majeſtales ſupra relatas, cum aliis duabus literis ceſſionis ab altero ad alterum devo- lutas, ego præfatus Wolff junior Kragirz de Krayka ſupra ſcripto Domino ſe- niore patruele meo cum bona ejusdem voluntate ſcriptas , ut ſupra notatum, habens , ac caſtra illa prænominata Tocznik & Zebrak cum appertinentiis eo- rundem quiete & libere poſſidens ; ceſſi ac tradidi , & eas iterum cum dua- bus literis ceſſionis ſupra memoratis ab altero ad alterum devolutis, ultro ac libere, præmiſſa matura deliberaratione, & vi harum literarum mea libe- ra bona voluntate do, trado, ac cedo Nobili DD. Joanni juniori de Wald- stlein, & in Perutz, ejus heredibus & ſucceſſoribus, jus & poteſtatem om- nem meam eis , aut uni ex illis , nullum jus mihi , aut heredibus meis reſer- vans aut excipiens , ad habendum, tenendum, ac libere poſſidendum, ut, quandocunque ſupra ſcripta caſtra Tocznik & Zebrak cum appertinentiis eo- rundem ad reluitionem devenerint, ut eidem Domino Joanni juniori de Waldſtein heredibus & ſucceſſoribus ejus ſupra ſcriptæ ſummæ in xdificium impenſæ pro fonte expoſitæ cum prima capitali ſumma dentur , & depo- nantur , quæ quidem omnia aſſecuratio , & literæ Majeſtales fufius & ple- nius exhibent ; & id quidem absque omni meo, heredum , & ſucceſſorum meorum , ac aliorum hominum contradictione , & impedimento quocun- que. In quorum confirmationem , robur , & futuram rei memoriam ſigil- lum meum ex certa ſcientia his literis ultro appendi , & pro majori firmi- tate rei requiſivi Nobiles Dominos, Dominum Friderioum Burggravium de Donin, & in Benatek Dominum Erneſtum Krugirz de Krayk, & in Neo-Boles- lavia, Dominum Bohuslaum Sſwamberg, & in Worlicz, & Prænobilem Wladi- kum, - - - & Nobiles Dominum Jounnem Byſſiczky de Byſchicz, & in Campo San-

Strana 295
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 295 Sancto Burggravium caſtri Pragenſis, ut etiam figilla ſua, citra tamen suum præjudicium in teſtimonium his literis penes meum appendi faciant. Qux datæ ſunt anno a nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo quadrageſimo quarto die Veneris in Vigilia Omnium Sanctorum. (a) Ejus ſigillum vide Num. XXXV. LVI. Litera Volfgangi junioris Kragirz, quibus caſtra Tocz- nik & Ziebrak cedit Domino Joanni juniori de Waldſtein, & Perutz Anno 1545. die Veneris poſt Vigiliam ſanctorum omnium. Transl. ex autogr. membr. vernac. paulo diverſum a ſuperiore. go Wolff junior Kragirz de Krayk, & in Tocznik &c. recognoſco his lite- ris coram omnibus , ubi legentur , aut legi audientur ; quod literas, & ſcriptum obligatorium in pergameno hic notatum Sereniſſimi Principis , & Domini Domini Ludovici Hunguria, Bohemiæ &c. Regis, & Marchionis Moraviæ &c. illuſtris & piæ memoriæ: quo ſcripto & literis ſua Mejestas Regia quondam Prænobili Domino Domino Joanni de Wartemberg, & in Zwyrzeticz &c. tunc ſupremo Burggravio Pragenfi oppignoravit cum conſen- ſu omnium trium Statuum Regni Bohemiæ , & cedere dignata eſt Arces ſuas Tocznik & Zebrak cum omnibus & ſingulis eorum appertinentiis ob certum debitum & ſummam pecuniæ , cum quibusdam conditionibus , quæ exſtruc- tionem & reparationem ſupra ſcriptorum fundorum ac alios articulos hoc ſcripto contentos attinent , ac concernunt &c. his tamen cum conditioni- bus, quas ſcriptum & literæ Majeſtatis ſux Regiæ ſigillo pendente in ſe fuſius & plenius continent & exhibent. Guod ſcriptum & literas ſux Majeſtatis ſupra notatas Prænobilis Dominus Dominus Wolff Krugirz ſenior de Krayk, & in Novo-Biſtricz supremus Burggravius Pragensis patruelis meus a ſupra ſcripto quondam Domino Joanne de Wartemberg cum bona ejus vo- luntate legitime exaratas habens, ceſſit mihi prænominato Wolff juniori Krayk pariter bona voluntate & legitimo ſcripto, quod quidem literx ceſſionis cum pendentibus ſigillis fuſius continent, teſtantur, ac exhibent. Illud ſcriptum & Majeſtales literas ſupra nominatas , & alias ceſſionum lite- ras ab alio ad alium devolutas Ego jam nominatus Wolff junior Kragirz a ſupra ſcripto Wolff ſeniore Krugirz de Krayk patruele meo bona itidem ejus voluntate legitime ſcriptas , prout ſupra memoratum est, habens, & jus omne, quod literæ Majeſtales ſupra contentæ comprehendunt, ceſſi eas de-

Strana 296
296 DIPLOMATARIUM denuo omnes voluntarie præmiſſa matura deliberatione, & vi harum lite- rarum, mea libera voluntate cedo Prænobili Domino Domino Joanni juniori de Waldſtein & in Perucz, & ſuceeſſoribus ejus; jus plenum, & ple- nipotentiam eis, aut uni ex illis his literis Majeſtalibus cedens, ut ca- ſtra ſupra nominata Tocznik & Zebrak cum omnibus eorum appertinentiis, quas nominatum Majeſtatis ſuæ ſcriptum aliæque literæ ab alio ad alium devolutæ comprehendunt, pleno jure habere, tenere, ac libere & legiti- me poſſidere poſſint; ac valeant, atque cum his omnibus literis , ac caſtris, ſupra nominatis cum literis item Majeſtalibus , atque ceſſionibus ab alio ad alium devolutis ſæpe antea nominatis item cum his ipſis literis ceſſionis, quidquid & quandocunque eis , aut uni ex illis placuerit non ſecus ac cum ſuis agere , absque omni mea, ac heredum meorum , ac quorumcunque In quorum robur & teſti- hominum contradictione poſſint , & valeant. monium ac futuram rei memoriam ſigillum meum ex certa mea ſcientia his literis ſponte ac ultro appendi, & pro majori certitudine petii Prænobiles Dominos, Dominum Joannem Mladota de Solopisk (a) & in Woſtrov, Domi- num Oldericum Wamborsky de Rohutetz (b) & in Wuoſov, Dominum Wenceslaum Wratislav de Mitrovicz & in Trzili, Dominum Carolum de Svarov & in Zdin, Dominum Jounnem Carolum de Swarowa (c) & in Popowicz, ut ſigilla ſua, absque præjudicio ſuo in teſtimonium penes meum appendi faciant. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo quadrageſimo quarto, die veneris poſt vigiliam omnium ſanctorum. (a) Sigillum illius Num. XXXVI. (b) Wamberskiorum duo ſigilla ſunt ap- (c) Ejus ſigillum ex- penſa , quæ excuſa vide Num. XXXVII. & Num. XXXVIII. ſtat Num. XXXIX. LVII. Ferdinandus I. indulget, ut Dominus de Waldſtein in re- parationem caſtri, & fundorum Tocznik 500 ſexagenas groſſorum poſſit impendere, quæ aliquando ſub reluitionem hujus caſtri ei aut ejus heredibus restitui debeant, dd. in arce Prugensi die lun� poſt diem S. Nicolai anno 1549. Transl. ex autogr. chart, vernac. Vos Ferdinandus Dei gratia Romanorum Rex ſemper Auguſtus, ac Hunga- riæ, Boemia, Dalmatiæ &c. Rex, Infans Hiſpaniæ, Archi-Dux Auſtriæ, Marchio Moraviæ, Lucemburgi & Sileſiæ Dux, ac Luſatiæ Marchio &c. His literis notum facimus omnibus; poſteaquam Status Regni noſtri Boemia in lap-

Strana 297
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 297 lapſis Comitiis Generalibus , quæ celebrata fuere in Arce noſtra Pragenſi die Jovis poſt feſtum S. Scholuſlica anni hujus &c. quadrageſimi noni, Pra- nobili Joanni de Waldſtein in Tocznik fideli noſtro dilecto ad petitionem ejus conſenſerunt, ut pro reparatione caſtri Tocznick ejusque villarum in aug- mentum fructuum Dominii hujus (ſi illud a nobis obtinuerit) quingentas ſexagenas groſforum Boemicorum impendere poſsit. Nos ab eodem Joanne de Waldſtein humillime rogati deliberatione prævia, de certa noſtra ſcientia authoritate Regia , & ex conſilio fidelium noſtrorum dilectorum conſenſum noſtrum dedimus, ut idem Joannes de Waldſtein in utilitatem ædificii, & repara- tionem villarum pro emolumento Dominii hujus hanc ſummam quingentarum ſexagenarum groſſorum Boemicorum impendere poſſit, ac vigore harum litera- rum conſentimus, ita, quod quidcunque usque ad præfatam ſummam in repara- tionem , utilem & fructuoſam uti dictum , impenderit ; & rationariis deſuper confectis legitime docere poterit, illud eidem Joanni de Waldſtein, ejusque here- dibus, ac ſucceſſoribus tempore reluitionis hujus caſtri, & Dominii Tocznik, cum aliis ſummis, quas ſuper idem caſtrum, & Dominium ſcripto aſſecuratas habet, eidem denuo dari & reſtitui debeat absque contradictione. Et quicunque haſce literas habuerit cum bona, & libera voluntate præfati Joannis de Wald- stein, heredum, ac successorum ejus, ille eandem potestatem & jus habet, & habebit omnium rerum ſupra ſcriptarum , ſicut illi ipſi. In quorum te- ſtimonium ſigillum noſtrum Regium literis his appendi juſſimus. Datæ in arce noſtra Pragenſi die lunæ poſt diem S. Nicolai anno Domini millefimo quingenteſimo quadrageſimo nono, & Regnorum noſtrorum, Romanorum decimo nono, Ungariæ vigeſimo tertio, & Boemiæ vigeſimo quarto. Ferdinandus Heinricus Burpuni S. R. Bocmiæ Can- cellarius. Elorianus Griſpek. Caſparus de Granowa, Secretarius. Wolff de Wrzezowicz. Kta P. Lidl. HO. O ☞ D O * ☞* R* „1 A * — P p LVIII.

Strana 298
298 DIPLOMATARIUM LVIII. DD. Joannes, Borzivoy, & Nicolaus de Komarov cedunt quasdam literas Majeſtales Wladislai Regis cum ſua cauſa D. Joanni juniori de Waldſtein. dd. die Jovis feſto S. Dorotheæ anno 1550. Transl. ex autogr. membr. vernuc. os Joannes Borzivoy, & Nicolaus patrueles de Komurov &c. uti & nomine ac loco D. Petri Peſſik de Komarov fratris, ac reſpective patruelis noſtri notum facimus his literis coram omnibus, ubi legi eas, aut audiri contigerit, quod literas Majeſtales in pergameno ſcriptas, ſereniſſimi quondam Princi- pis, & Domini Domini Wladislai Hungariæ, Boemiæ , Dalmatiæ & Croatiæ &c. Regis , Marchionis Moraviæ, Lucemburgi & Sileſiæ Ducis , ac Luſatiæ Marchio- nis &c. illuſtris memoriæ cum ſigillo pendente , quibus literis Majeſtalibus ſua Majeſtas Regia dignata eſt conſentire, & confirmare , ut Nobilis Domi- nus Chriſtophorus de Guthstein & in Rubstein eo tempore poſſeſfor castrorum Tocznik & Zebrak, ac omnium ad hæc castra appertinentium, de illis bonis quosdam pagos cum hominibus & pleno dominio ad illas terras pertinente oppignorare poſlit Nobili & generoſo Equiti Kunath Peſſik de Komarov patri & reſpective patrueli noſtro bonæ memoriæ, & nominatim quidem duos pagos Huſticz & Oleſſna, & tres homines in Augedz , duos homines in Rpeth, duos homines in Giuvin , ubi carbones urunt cum hominibus caſariis, & pleno dominio , quod ibidem habuit & tenuit , per ſummam mille quin- gentorum florenorum Ungaricorum in auro , & pondere bonæ monetæ , eo pacto,ut aliter nequaquam, niſi denuo ejusmodi bona moneta florenorum Hun- garitorum in auro & pondere reluantur, prout in illis literis Majestalibus plenius , & fuſius hæc omnia continentur. Quas literas Majeſtales ſupra nominatas Regis Wladislui illuſtris memoriæ patri , ac patrueli noſtro ita, & cum his exceptionibus, & condicionibus, uti tenor earum continet , ac exhiber, cum oppignoratione ſupradictarum villarum , & hominum datas & ad nos , utpote ſuccedentes heredes , ejus poſt mortem , devolutas, pro- ut ad unumquemque noſtrum pro rata cujusque pervenerunt ; easdem, inquam, literas Majeſtales ceſſimus, ac dedimus, optima noſtra deliberatione pra- via , & hiſce literis damus , ac cedimus Nobili Domino Domino Joanni juniori Waldstein, (a) & in Toeznik heredibus, & ſucceſſoribus ejus. Et ſuſcipientes ab eodem prædictos mille quingentos florenos Ungaricos in au- ro & pondere monetæ bonx, eidem Domino Joanni de Waldstein illos pa- gos & homines , cum omnibus appertinentiis & pleno dominio ceſſimus, &

Strana 299
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 299 & cum his literis ceſſionis dictis ac literis Majestalibus ſupra notatis Regis Wludislai illuſtris memoriæ, cedimus, ita quidem, ut ſupra notatus Domi- nus Joannes de Waldstein, heredes & succeffores ejus, aut unusquisque ex illis poſſit, aut poſlint, cum eisdem literis Majeſtalibus præſcripti Regis, & etiam cum literis his noſtræ ceſſionis , ac cum illis pagis ac hominibus di- ſponere , uti cum ſuis rebus propriis , prout illis , aut cuique eorum pla- cuerit , & viſum fuerit absque omni contradictione , & impedimento no- ſtro aut uniuscujuslibet de nostris, ac heredum, & ſucceſsorum noſtro- rum , & aliorum quorumcunque hominum, qualecunque jus ad ea habere contendentium. In quorum evidentiam & robur ac futuram rei memo- riam ſigilla noſtra de certa noſtra ſcientia, & cum plena, finceraque rei conteſtatione appendi juſſimus libere , & pro majori certitudine, ac in fidem impetravimus, quod Nobiles Domini, Nicolaus de Rziczan & in Horzovicz, Dominus Adamus de Ruupova & in Raupov , & nobilis Dominus Wenceslaus Kapaun de Smirzicz, & in Lethna, ac Dominus Joannes Carolus de Svarova, & in Popovicz, ſimiliter ſigilla ſua, absque tamen ullo ſuo, & heredum ſuo- rum aut ſucceſſorum damno & præjudicio, penes ſigilla noſtra his literis ceſſionis appendi fecerint. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei mil- leſimo quingentefimo quinquageſimo die Jovis, feſto S. Dorotheæ. (a) Hic Joannes eſt , quem Frankius ſupremum Judicem ac deinde ſupremum Camerarium Regni Bohemiæ fuiſſe , denique anno 1576. demortuum ſcribit, ſed eum anno 1577. adhue ſuper fuiſſe ex Diplomate Num. LXXVII. liquet. LIX. D. Joannes junior de Waldſtein cedit triplices Majeſtales literas cum ſua cauſa caſtra Tocznik & Zebrak concernente Domina ſeniori Joanni de Lobkovitz ſupremo judici Regni Bohemiæ. dd. die lunæ poſt feſtum S. Ludmillæ anno 1552. Transl. ex autogr. membr. vernac. go Joannes junior de Waldstein, (a) & in Tocznik &c. recognoſco his li- teris coram omnibus, ubi legentur , & legi audientur ; quod triplices literas Majestales in pergameno hic notatas, primo, Sereniſlimi Principis Domini Domini Ludovici Hunguriæ, Bohemiæ &c. Regis, & Marchionis Mo- raviæ &c. felicis recordationis , quibus ſua Majeſtas Regia, utpote Rex Bo- hemia Nobili Domino Joanni de Wartemberg & in Zwierzeticz &c. tunc tem- poris ſupremo Burggravio Pragenſi oppignorare dignata fuit , cum conſen- PP 2 ſu

Strana 300
300 DIPLOMATARIUM ſu omnium trium Statuum Regni hujus, & cedere caſtra ſua Tocznik & Ze- bruk cum omnibus & variis appertinentiis, pro certa ſumma pecunix, & cum quibusdam conditionibus , quæ reparationem & exſtructionem horum fundorum , ac alios articulos iis literis contentos concernunt &c. quorum datum eſt, in arce Pragenſi die Mercurii poſt SS. Simonem & Judam anno Domini milleſimo quingenteſimo vigeſimo ſecundo. Secundo literas Majeſtales, Sereniſſimi Principis & Domini Domini Ferdinandi Dei gratia Romunorum Regis ſemper Augusti Hungariæ, Bohemia, Dalmatiæ, Croatiæ Regis, Infan- tis Hiſpaniæ, Marchionis Moruviæ, Lucemburgenſis & Siloſiæ Ducis, & Luſatiæ Marchionis Domini mei Gratioſiſſimi, ſupra ſcripto Domino Joanni de Wartemberg & in Zwierzeticz &c. pro tunc ſupremo Burggravio Pragenſi da- tas, in quibus ſua Majeſtas Regia ſummam infra ſcriptam juxta tenorem præcedentium literarum Majeſtalium eidem Domino Joanni de Wartemberg a Rege Ludovico Hungariæ & Bohemiæ Rege &c. felicis recordationis in op- pignorationem caſtrorum Tocznik & Zebrak cum appertinentiis eorundem, datarum , id eſt cum ſeptingentis quinquaginta ſexagenis groſſorum Bohe- micorum pro reparatione & ædificio impenſis , & quingentis ſexagenis groſ- ſorum Bohemicorum pro ſonte, quem quondam Dominus Joannes de War- temberg in caſtro Tocznik fieri curavit & eidem caſtro aquam ſcaturientem procurari fecit, gratioſe ſua Majestas Regia eidem aſſecurare dignata est. Quarum datum eſt in arce Pragenſi die ſabbathi vigiliæ Omnium Sanctorum anno a Nativitate filii Dei milleſimo quingenteſimo trigeſimo quarto, ſub talibus conditionibus prout ambæ literæ , & quælibet earum ſeorſim ſub Regiarum Majeſtatum ſigillis pendentibus id totum fuſius continent & exhibent. Quas literas Majeſtales ſupra ſcriptas ambas ego ſub principium nominatus Joan- nes junior de Waldſtein a Nobili Domino Domino Wolffgango juniore Kragirz de Krayk tunc temporis poſſeſſore caſtri Tocznik cum ejusdem literis ceſlio- nis poſſideo. Item literas Majeſtales Sereniſſimi Principis & Domini Do- mini Wladislai Hungariæ, Bohemiæ, Dalmutia & Croatiæ & c. Regis, Marchio- nis Moraviæ , Lucemburgenſis & Sileſic Ducis, & Luſatiæ Marchionis &c. feli- cis recordationis, quibus ſua Majeſtas Regia conſentire , & oppignora- tionem confirmare dignata eſt, dum quondam Nobilis Dominus Dominus Chriſtophorus de Guttenstein & pro tunc in Rabſtein, utpote poſſeſfor caſtro- rum Tocznik & Zebrak, & omnium bonorum ad hæc caſtra pertinentium, oppignoravit quædam bona de his caſtris, nempe quasdam villas, & homines cum pleno dominio , cum domibus & fundis ad hæc pertinentibus Nobili & Generoſo Equiti Domino Kunath Peſſik de Komarov &c. cum ejusmodi conditionibus , quas literæ Majeſtales ſub ſigillo pendente fuſius in ſe con- ti-

Strana 301
WALDSTEINIO- WARTENDERG. 3OF tinent , & declarant , quorum datum eït Budæ die veneris poſt ſancti Joan- nis Baptiſtæ anno Domini milleſimo quingenteſimo ſeptimo; quas literas ego ſub initium ſcriptus Joannes junior de Waldſtein a Nobilibus Dominis Dominis D. Borzivojo & Domino Nicolao patruelibus Peſſik de Komarov &c. uti & no- mine Domini Petri Peſſik fratris reſpective & patruelis eorum de bona eo- rum voluntate mihi traditas, cum nominatis ſupra castris Tocznik & Zebrak cum omnibus appertinentiis eorundem in libera poſſeſſione mea habens, dedi & ceſſi has triplices literas ſupra memoratas cum omnibus literis ceſ- ſionum ſupra ſcriptarum & ab altero ad alterum devolutarum, cum matu- ra deliberatione mea, cum plena & libera voluntate do & cedo Nobili Domino Dom. ſeniori Joanni de Lobkovicz & in Zbyrow ſupremo judici Regni Bohemiæ, (b) ejusque heredibus, plenipotentiam & jus meum omne & juris- dictionem ex integro eis, aut uni ex illis per has literas Majestales tradens, hæc caſtra ſupra nominata Tocznik & Zebrak cum omnibus eorum apperti- nentiis , quas ſupra ſcriptæ literæ exhibent pleno jure habendi , tenendi, & libere uti fruendi, ac cum omnibus , & cum his caſtris, terris, literis Ma- jeſtalibus, atque literis ceſſionum ita dictis, ab altero in alterum devolutis, atque his ipſis etiam literis ceſſionis juxta beneplacitum eorum agendi & diſponendi quaſi cum rebus ſuis propriis absque omni meo heredum & ſucceſſorum meorum contradictione & impedimento. In quorum eviden- tiam & robur, ac futuram rei memoriam ſigillum meum de certa mea ſcien- tia appendi juſli requirens pro meliori firmamento Nobilem D. Dominum Nicolaum ſeniorem de Rziczan (c) & in Horzovicz, & Nobiles Dominos, Do- minum Jacobum Hruſchky, & in Bytoſews ſuæ Majeſtatis Regiæ Conſiliarium, Dominum Albertum Brykner de Brukstein, (d) & in Liben ſupra Wltavam, & Dominum Cztiborium Naczeradsky de Bucz (e) &c. ut etiam ſigilla ſua, ſibi tamen & eis absque præjudicio, in teſtimonium penes meum his literis ap- pendi facerent. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate filii Dei millesimo quin- genteſimo quinquageſimo ſecundo die lunæ poſt S. Ludmillæ feſtum. (a) Ejus ſigilum habes Num. XL, (b) Hujus Lobkowicii clypeum adhuc vi- dere eſt in caſtro Toeznik jam pene in mera rudera converſo. (c) Ejus figillum Num. XLI. (d) Sigillum vide Num. XLII. (e) Sigillum illius habe Num. XI.III. Hruſchky avulſum eſt, ) o ( PP 3 LX.

Strana 302
302 DIPLOMATARIUM LX. Ferdinandus Archi-Dux Auſtric cum aliis fidejuſſoribus fatentur ſe debere D. Joanni de Waldstein in Tauzetin ſex millia groſſorum, dd. die Jovis poſt feſlum S. Luciæ Anno 1553. Transl. ex autogr. chart. vernac. os Ferdinandus Dei gratia Archi-Dux Austriæ &c. Et nos Wolff de Wrze- zowicz & in Daubrawku monte ſupremus ſcriba Regni Boemiæ & Came- ræ Regix in Regno Boemiæ Præſes, Petrus Chotek de Wogrin in Wrany Procu- rator Regius in Regno Boemiæ, Hanuſch de Renſperg & in Aurziniowes , Hanus Spigl de Milczicz Quæſtor Cameræ Regix, præter Archi-Ducalem ſuam Se- renitatem Dominum noſtrum Gratioſiſſimum debitores omnes inſimul & manu conjuncta his literis fatemur publice coram omnibus, ubi illx legen- tur, aut legi audientur, quod debeamus veri & juſti debiti nomine (quod nobis urgente neceſſitate conceſſum fuit) Prænobili Joanni de Waldstein in Tauzetin , atque ejus heredibus ſucceſſoribusque nominatim ſex millia groſ- ſorum argenteorum monetæ in regno Boemix communiter receptæ. Quam ſummam promittimus manu conjuncta & indiviſa (absque omni dolo cu- juscunque hominis malevolentia excogitando, neque ullo jure nos tuituri) daturos huic Joanni de Wuldſtein, vel ejus heredibus aut ſucceſſoribus, cre- ditoribus noſtris , & impleturos finaliter in die ſanctorum trium Regum, anno venturo quinquageſimo quarto. Et quidem nos aut heredes & ſuc- ceſſores, ſi Deus noſtrum quempiam e vivis tolleret, ſpondemus omnia in groſſis ejusdem monetæ Regiæ, aut Ducis Saxonia, & nulla alia moneta exſoluturos , & numeraturos hac die præfixa in domo ſupremi Scribæ Re- gni Boemiæ in Arce Pragenſi absque mora. Et quod his ſatisfieri debeat, nos præter Archi- Ducalem Serenitatem ſuam ſupra nominati debitores Wolff de Wrzezowicz, Petrus Chotek, Hunuſch de Renſperg, & Hanuſch Spigl, prout competit hominibus equeſtribus, illud implere promittimus. In quorum teſtimonium ſecretum noſtrum & ſigilla noſtra propria his literis cum plena & fincera rei conteſtatione ſponte ac ultro apprimi juſſimus & manibus noſtris ſubſcripſimus. Datæ anno a Nativitate Domini milleſimo quingenteſimo quinquageſimo tertio die Jovis poſt feſtum S. Luciæ. Ferdinandus LXI.

Strana 303
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 303 LXI. Maximilianus II. prœcipit, ut Henrico de Waldstein sol- vantur ſumptus, quos is in diverſas Regias ſibi impoſitas commiſſiones fecerat. dd. Vienn� 1. Junii anno 1570. Maximilian der andere Romiſche Kayſer. ohlgebohruen Geſtrengen Ernveſten lieben Getreuen Wir haben den Wohlgebohrnen vnſeren lieben getreuen Heinrichen van Wald= stein (a) an seinen Zerungen, ſo Er vermög eures gehorſamen berichts, und ſeiner vbergebenen Particulair in verſchinen Acht/ und Neun und funffzig, Ain, und zwey und sechzigsten Jahrn in unsern gescháfften in dieſen land vollbracht, und ſich allenthalben auf Neun und funffzig tag, ſo er berurte Iahr darinen ausgewieſen, erſtrecken auf Acht Pferdt, und auf Iedes drey tag fünff und dreyssig Kreutzer zu Passiren, und zu bezah- len bewilligt/ darauf wollet mit Ihme ordentlich abraitten, und Ihme solcher Zerrung alſobald vergnngen laſſen. Wider haben wir Ihne von Wallſtein die drey Zerrungen, die Er auch in dieſen Ambt, und in Schleſien in vuſeren geſchöfften des drei und sechzigsten Jahrs gethan, und sich auf Ein Hundert Acht und dreys- sig tag erstrecken, auf Acht Pferdt, und Jedes des tags dreyssig Kreußzer zu Paſſiren bewilligt; derhalber wollet zu solcher Zerrung auch vergnügen laſsen. Deßgleichen wollet Ihme die drey Raiß-Zerrungen in Schlesien und zum Kuttenberg aber nur auf Sechs Pferdt und Iedes des tags dreyssig Kreutzer, und alle drey Raißen Acht und Sechzig tag Passiren, und bezahlen lassen. Beſchließlich , waß ſein in vier und ſechzigsten Jahr auser landts gegen Roßſtokh und in Sachſen gethanen Rayß belanget, darinnen Er Ain Hundert, und Ain tag ausgeweſt, da haben wir Ihme zwölff Pferdt und auf Jedes den tag Ain taller zu Passiren, und zu bezahlen bewilligt. Darumben wollet Ihr Ihme dieser Zerrungen auch alßbalt entrichten las- ſen. An dem beſchiebt unſer gnádiger Will und Meinung. Geben aus unſern Königlichen Schloß Prag den Ersten Junii Anno &c. in Sie- ben

Strana 304
304 DIPLOMATARIUM benzigſten unſerer Reiche des Romiſchen in Achten, des Zungariſchen in Siebenden/ des Boheimiſchen in Zwey und zwanzigſten. (a) De hoc Frankius: Henricus D. de Waldstein ſupremus Judex in Regno Boemiæ. Miſſus eſt anno 1549. Valiſoletum in Hiſpaniam, ut Maximiliano II. electo Bohemorum Regi electionem ſuam indicaret, atque nomine publico de Corona Boe- miæ gratularetur. Obiit anno 1579. At ex diplomate noſtro Num. LXXVI. palam fit eum jam anno 1577. fuiſſe demortuum , & quidem ſine liberis. LXII. Maximilianus II. prœcipit ad instantiam Joannis de Wald- stein, ut lis, quæ circa feudum Sedlitz vertebatur, ad exitum perducatur. dd. Præga 1. Junii anno 1570. Ex authogr. Maximilian der andere Romiſche Kayſer. ohlgebohrn Geſtreng Ernveſt liebe Getreue. Dieweil wir auß euern vns von den dreyßigſten tag náchſt verſchienen Monaths May auf Ihan des jungern von Wallſtein gehorſambstes ſuppliciren in unterthanigkeit gethanen bericht befinden/ daß die ſach megen des lehenguets Sedlitz noch Diſputirlich will angezogen werden. So wollet bey vnſeren Boheimi= ſchen Cammer Procurator mit Eruſt darob ſein, auf daß der Proceſs wegen diß lehenguets ſchleunig geführt und ausgeubet werde, wann als dan die ſach hiemit richtig ſeijn würdet, So mag ſich gedachter von Wald= ſtein alßdann bey uns deßhalber wider anmelden, wollen wir Ihne Hienach daraus mit einer Snad bedencken, daß möget ihr Ihme von vnſertwegen also anzeigen; vnd Jhr vollbringet hieran unsern gefálligen Willen und Meinung, Geben auf onſern Königlichen Schloß Prag am Erſien tag Junii Anno &c. im Siebenzigſken. LXIII. Conſenſus Regius, ut Henrico de Waldstein liceat oppidum Zierzicze redimere a Georgio Czetensky. dd. Pragæ 3. April. anno 1571. Ex authogr. ohlgebohrn Gestreng Ernveſt Lieben Oetreuen. Wir haben euren gehorſamen bericht, vom erſten tags nechſt verſchines Monaths Fe-

Strana 305
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 305 Februarii vber des Wohlgebohrnen unſers lieben getreuen Heinrichen von Wallſtein gehorſambst ſuppliciren Ihme die Abldſung des Státt= leins Zierzicze von Georgen Czetensky Iezigen Inhaber gnediaſt zu= zulassen, mit Gnaden angehört, und vernomen. Vnd dieweil wir befinden, daß bemelt Státtl ein geistlich Guet, und wie fürkombt, bey drey meil wegs von unſeren Herrſchafften entlegen seyn solle, ſo haben wir demnach bemelten von Wallſtein in anſehung ſeiner getrey und wohl erzeigten Dienst, ſolche abloſung (doch ohne Jahr) auf ſeine vnkoſten, und Borgehende berechnung genedigst bewilligt. Dar= auf iſt vnſer gnediger Befelh, Ihr wollet unſeren Cammer=Procuraton in Boheimb Albrechten Bruggner von unſertwegen auferlegen, daß Er mehrberurten Czetensky ſolcher abtrettung halber mit ehiften mit recht fur= nemen wollen. Vnd wann uun dieſe Ablöſung wie gehört auf des von Wall= ſtein vnkoſten mit recht erhalten, ſo wollet uns deſſen auch zu handen vnſerer Hoff=Cammer gehorſamblich berichten/ damit wir uns alsdann einer bereut= tung/ auch gelegenheit, und wertſchaft desſelben Státtls entſchliesſen, und mit Ihme von Wallſtein ferner in gnaden vergleichen mógen. Da= ran beſchieht unſer gnádiger Will und Meinung. Geben auf unſern Ko= niglichen Schloß Prag den dritten tag des Monath Aprilis Anno Im Rin und ſiebenzigſten. LXIV. Conſenſus Regius, quo permittitur Joanni de Waldftein, ut poſſit 36 Centenarios cupri præter vectigalis pr�ſtationem extra regnum evehere uc vendere. dd. Pragæ 22. April. anno 1571. Ex copia vidimata. oblgebohrn Gestrengen Ernvesten, lieben getreuen. Wir haben auf unterthanigst anhalten des Wohlgebohrnen vnſers Raths Obriſten landes Cammerers der Cron Boheimb, und lieben getreuen Iohann von Wallſtain in gnaden bewilligt die Schwarzkuffer, welche auf ſeinen des von Wallſtain gründen/ biß auf dato gemacht, und erbaut, und feinen des von Wallſtain anzeigen nach Sechs und dreyſſig Centuer wegen ſoll, als an Ihm selbst aus dem land ungesaigert, allein auf dißmahl, und an- R q de=

Strana 306
306 DIPLOMATARIUM verer geſtalt nit/ dann gegen erledigung der Mauth und zoll abzuführen, und zu verhandlen, und befehlen euch gnádiglich, wollet ann unſere Statt an den gebührenden Orthen fügen, und verordnen, damit angeregte Schwarzkuffer dergeſtalt wie vermelt vnverhünderlich abzuführen verſtat= tet/ auch denen, welchen ſolche zu verhandlen vntergeben/ und in befelh haben werden, was nothfertigen/ und zuſtellen ; An dem beſchieht unſer genädiger Willen und Meinuug. Geben auf unſern Königlichen ſchloß Prag den zwey und zwanzigſten tag Aprilis Anno &c. In Rin und ſiehenzigſten. LXV. Conſenſus Regius, quo permittitur Domino Joanni de Waldſtein reluitio oppidi Zierczicze. dd. Pragæ 1. Junii anno 1571. ex copia authent. ohlgebohrn Gestrengen Ernveſten lieben getreuen. Aus Inuliegen der Supplication habt Ihr gehorſamblich zu veruehmen, waß der Byhlgebohrn unſer lieber getreuer Heinrich Herr von Wallſtain auf unſere Ihme jüngst bewilligte Ablösung des Guets, und Státtleins Zier- zryze noch weiter bey uns unterthanigſt ſuppliciren, und ſuchen thuet. Nun haben wir Ihme den vont Wallſtain vermng behliegender Abſchrifft bewilligung gethan, dieweilen dan auch zutraglichen ſein will, daß unſer Cammer-Procurator in Boheimb ſolche abloſung in Rechten doch auf ſeinem des von Walſtains vnkosten füre, und ausgebe, so wol- let derowegen ſolches mit Ihme Cammer=Procurator an vnſer statt ver= fügen, und Ihme anferlegen, auch ſelbst daran ſein, damit uns ou unſe= ren Intereſſe dißfahls nicht vberſehen noch begeben werde. An den be= ſchieht unſer gnádiger Willen/ und Meinung, geben auf unſern Koniglichen ſchloß Prag den Erſten tag Junii &c. im Ein und ſiebenzigſten. LXVI.

Strana 307
WALDSTEINIO- WARTENBERG. LXVI. Maximilianus II. propendet in gratiam, ut Domino de Waldſtein 70 0 o ſexagenæ cum ceteris pr�tenſionibus exſolvantur. dd. Praga 8. Junii 1571. ohlgebohrn Geſtrengen Ernveſten lieben Getreuen. Wir haben uns auf Euren von dato den Sechſten diß vbergebnen gehorſamen be= richt eines beſchaids/ den wir dem Wohlgebohrnen vnſern Rath, und Obri= ſten Lands-Cammerer in Königreich Boheimb, und lieben getreuen Herrn von Wallſtain 2c. der hinterſtelligen Sieben tauſend Shockh Raiſniſch von weiland des Andiels Guet herrubrend, deßgleichen der begehrten er= gänzung halber der bißher angewenden Comiſſion-Zerungen, auf ſein ben uns beſchehens mündlichs anbringen zu geben vermaiuen/ mit gnaden ent= ſchloſſen/ wie ihr aus beyliegenden teutſchen Concept zu vernehmen habt, Genádiglich befehlend/ Ihr wöllet ſolch Concept in Boheimiſch trans- fériren und ihme Herru Obriſten Landt-Cammerer von unſertwegen zu= ſtellen/ auch der vollziehung halber anhalten laſſen/ daran beſchieht unſer gnádiger Willen, und Meinung; Geben auf unſern Königlichen Schloß Prag den achten tag Junii Anno im Zin und ſiebenzigsten. 307 LXVII. Maximilianus II. conſentit, ut oppidum Zierzicze a Do- mino Henrico de Waldſtein reluatur. dd. Pragæ 2. Julii 1571. Ex copia vidim. ir Maximilian bekennen) daß uns anitzo Heinrich von Waldſtein in unterthánigkeit angebracht, Nachdem etwa für lang verſchiner zeit daß Guett vder Státtle Zierzicze in bnſer Cron Boheimb gelegen, und verſetzet und verpfándet/ daß ſolches Guett nunmehr wiederum abzu= loſen stehe, und derwegen gehorſamst anlanget, und gebetten/ Ihme von Wallſtain ſolliche abloſung zu bewilligen, wann wir dann angeſeben ſeine treu gehorſame willige dienſt, die Er noch weilandt Kayſer Ferdinandt, unſern geliebten Herrn/ und Vattern hochlöblicher, und seligster gedácht- nnß, und was lange zeit, und Jahr daher unterthániglichen gethan/ hin- füran wohl thuen kan, soll und mag, alß haben wir angeregt sein gehor- ſamſt Q q 2

Strana 308
308 DIPLOMATARIUM samst bitten gnädigſt bewilligt, thuen hiemit auch ſolches wiſſentlich in krafft dieſes brieffs alſo und dergeſtalt, daß wir ermelten von Waldſtain bor allen andern zu solcher ablösung kommen lassen, und ihme dieselbe zu- thuen geſtatten wollen/ doch außdrücklichen auf die Mittel, und Weeg, wie wir uns nochmahls auf erkundigung berurts Pfandtsſchillings zu itzi= ger und aller derselben, ein und zugehbrungen, und Jährlichen Nutzun- gen/ und einkomen des Wehrts auch gelegenheit des Guets mit Ihme von Waldſtain verglichen werden, wir haben auch unſeren Camer-Pro- curator im Böheimb gnádigst auferlegt, daß er ſolichen Pfandtſchilling von unſertwegen in Nechten, doch auf ſein des von Waldſtain vnkoſten fordern, und außgeben ſolle, alleß gnádiglich und an Geverde. Mit Br= kundt Prag den andern tas Julii Anno im Ein und ſiebeuzigsten. LXVIII. Supremi Regni Proceres, inter quos etiam D. Joannes ſenior de Waldſtein, fatentur ſe mutuum accepiſſe 50o ſexagenarum groſſo- rum a Domino Wenceslao de Lobkovitz, ad ſolvenda ſtipendia militibus, caſtru Hunga- riæ tuentibus. dd. die Veneris feſto S. Procopii anno 1572. Transl. ex autogr. chart. vernac. os Ladislaus ſenior de Lobkovicz, in Clumecz & Giſtebnicz ſupremus Regni Boemiæ Præfectus, Joannes ſenior de Wuldstein in Hradek super Sazavam ſupremus Camerarius, Zhinek Berka de Dubce & Lippa in Zakup, ſupremus Cameræ Magister, Joachim Sſvamberg in Sſvamberg & Bezdruzicz, Præses Cameræ Boemiæ Burggravius in Hba , Wilhelmus Oppersdorf de Dub & Fridſtein , ac Slu- vieticz, Nicolaus Mirskowsky do Tropczicz, & in Mirzkov Burggravius in Carl- stein & Capitaneus in arce Pragenſi, & Ernestus Rechenberg de Rechenberg in Dobrov ſuæ Cæſarex Majeſtatis Conſiliarii , & Locumtenentes Regni Boemiæ, ac Conſiliarii Cameræ hujus Regni recognoſcimus his literis coram omni- bus ubi legentur , vel legi audientur , quod Prænobilis Dominus Dominus Wenceslaus de Lobkovicz, & in Duchozov pro ſumma neceſſitate, & ad cuſto- dienda loca & caſtra Regni Hungariæ , quæ ob non ſoluta militibus ſtipen- dia in ſummum diſcrimen ac periculum vaſtationis non ſolum terræ hujus, verum & totius Chriſtianitatis delapſa ſunt, nobis quingentas ſexagenas groſſorum Boemicorum ſub conſueto cenſu conceſſerit, & præſenti ære sub literæ hujus hodierno dato in officio Quæſturæ numeraverit, hoc pacto, ut

Strana 309
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 309 ut eidem hæe ſumma una cum cenſu juxta noſtram ordinationem novam tempore S. Galli, proxime venturo, aut poſt duas ſeptimanas mox ſequen- tes detur , & ſolvatur totaliter absque contradictione , & quacunque mora. Quapropter nos ſupra nominati ſuæ Cæſareæ Majeſtatis conſiliarii , ac Lo- cumtenentes Regni Boemiæ , & Conſilarii Cameræ in Regno Boemiæ promit- timus ſupra nominato Domino a dato literæ hujus intra ſex ſeptimanas con- tinuo ſequentes , aſſecurationem ſufficientem ſuæ Cæſarex Majeſtatis manu propria ſubſcriptam in pergameno, teſtimonio fidejuſſorum, & ſigillis pendentibus roboratam juxta conſuetudinem terræ , & morem Cancellariæ Pragenſis extradituros. Quodſi autem illud non faceremus , ex tunc vigo- re hujus ſcripti ſupra nominato Domino, & heredibus ejus plenum jus con- cedimus , ut nos præfatos omnes hujus ſummæ & cenſus cauſa commonefa- cere, & quo eam obtineant, omni jure exequi poſſint, ac ſi literas in per- gameno fidejuſſoribus, & ſigillis pendentibus firmatas juxta conſuetudinem terræ, & morem Cancellariæ Pragensis haberent. Cum vero dictæ litera obligatoriæ manu Cæſareæ Majeſtatis ſubſcriptæ eidem Domino ſupra me- morato tempore extraditæ fuerint , tum literas haſce denuo reſtituere tene- bitur. Hujus Rei in teſtimonium ſigilla noſtra propria hiſce literis appri- mi juſſimus. Datæ anno Dominí milleſimo, quingenteſimo, ſeptuageſimo ſecundo, die Veneris S. Procopii. LXIX. Maximilianus II. præcipit, ut Joannis de Waldſtein ſupre- mi Regni Camerarii prætenſiones examinentur. dd. Vienn� 9. Junii anno 1574. ex Copia. Maximilianus Kayſer. ohlgebohrn Geſtreng, Ernveſt, liebe getreue, Wiewoßl wir uns gnádiglich verſehen hatten, es solte der Wohlgebohrne unſer Rath des Konigreichs Boheimb Obriſter Cammerer und lieber getreuer Iohan von Waldſtain mit denen vier tauſend thaller, ſo wir Ihme jungſtlich als ein ergánzlichkeit ſeines in etlichen anbefohlenen Comiſſionen und verrichtungen aufgewendeten vnkoſten halber gnádigst bewilligt gehorſam= lich zuſriden und vergnugt geweſt ſein, und die an dem Andieliſchen Guet noch hinterstelligen vier tauſend thaller unwaigerlich erlegt haben. Die= Q q 3

Strana 310
310 DIPLOMATARIUM Dieweil er aber ſo uft, und ſonderlichen itzo abermahlen durch bey= liegend ſein ſuppliciren, ſo hefftig darwider Replicirt, und um vollige erſtattung ſeines in berurten Comiſſionen aufgewendten vnkoſten, die Er wohl auf zwolff tauſend zweyhundert thaller anſchlagt, dringen thuet/ auch anitzo mit unſern freundlich geliebten Söhnen der Königlichen Wur= de zu Zungarn, und Ertzherzogen Ernſten zil Oeſterreich vnſere Ráthe Reichardt Streinherr zu Schwarzenaur/ und Ioachim von Bo= lowrath nach Prag verraiſt. So befehlen wir euch gnádiglich, daß ihr dieſe ſachen in jetz bemelter unſer beyder Ráth beyſein in Nothwendige berathſchlagung ziehet, und uns folgends neuer gehorſamblich Ráthlich guer beduncken/ ob und was wir ernenten von Wallſtain als einen für= nemben Officier , an dem auch an der bevornſlehenden landtags hand= lungen Willen dannoch nicht wenig gelegen/ fur angeregte ſein ge= ſuchte vorderung vber die vorbewilligten vier tauſend thaller noch zu gna= den bewilligen, oder ob wir ihme von wegen des Andieliſchen Guets noch hinterſtelligen vier tauſend thaller/ wo er die bißherr anderſt noch nicht erlegt/ zu deſto mehrer ergänzung ſeiner anvorderung gar oder zum theil nachſehen mochten, mit ebiſten zi ſchreiben, daran beſchieht unſer gnádiger Willen und Meinung, geben in vnſerer Stadt Wienn den Veun= ten Junii Anno im vier ind ſiebenzigſłen. LXX. Conſenſus Pegius, ut ſumtus, quos Joannes de Waldſtein in legationes fecerat, exſolvantur. dd. Vienn� 27. Julii 1574, Ex apographo. Maximilianus Kanſer. Sohlgebohrn Geſtreng Ernveſt liebe getreue, Wir haben euren gehorſa= men bericht von Neundten dito gegenwartigen Monath Julii uber vn= ſers Raths Obriſten land-Cammerers in Königreich Boheimb des Wohl gebohrnen vnfers lieben getreuen Iohann von Waldſtain auf Fradku zu Safowa unterthánigs ſuppliciren, darinnen Ex die völlige erftattung feiner in Comiſſionen aufgewendten Zerung der zwölff tauſend zwey hun= dert thaller bitten thuet/ mit gnaden vernohmen. Vnd

Strana 311
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 311 Vnd dieweil dan befunden würdet, daß gedachter Obrifter land= Cammerer an zeither etlichen Comiſſionen wohl gebraucht worden/ auch uns in den bevorſtehenden landtag handlungen nicht weniger dienen kan, So bewilligen wir hiemit euren Ráthlichen guet beduncken noch gnádigli= chen , daß Ihme die an den Andieliſchen guet hinterſtelligen vier tau= ſend thaller, weil dieſelben ohne das von Ihnie beſchwerlich zu bekommen, vber die hievor bewilligten vier tauſend thaller, für ſolche ſein anforde= rung in handen gelaſſen werden, welchen unſern geuedigsten Entſchluß Ihr Jhme Obriſten laud-Camerer alſo anzumelden, und zu volziehen wist, Es beschieht auch hieran unser guädiger Willen und Meinung, ge- ben in unſer Stadt Wienn den Sieben und zwanzigſten Julii Anno in Vier und ſiebenzigsten. LXXI. Maximilianus II. præcipit, ut ſuſpendatur venditio duo- rum fundorum Religioſorum, quam urgebat D. Joannes de Waldſtein, ad ſuum adventum in Bohemiam. dd. Vienna 4. Jun. 1575. Ex authogr. chart, ohlgebohrn Gestreng Ernvest lieber getreuer, Wir haben euren ge- horsamen bericht, Rath, und guet beduncken von Eilften tag De- cembris náchst verschienen vier und siebenzigsten Jahrs, vber unsers Rath Obriſten land-Camerers in Boheimb, und lieben getreuen Iahn von Wallſkain unterthánigs ſuppliciren, darinnen Er umb Erbliche verkauf= fung des Státtels Trzebonicz zu dem Iungfrau Cloſter bey St. Geor= gen aufin Prager Schloß, und dan eines dorfs Czernochow genant, zum Closter Offeg gehörig gehorsomlich gebetten, mit gnaden vernoh- men. Dieweilen dan euren ſelbſt gehorſamben wiſſen nach die beránde= rung der Geiſtlichen Güetter allein auf diejenigen ſruckh, die nit mehr bey den Eloſteru ſeind gemeiut worden, und aber verſtanden wierdet daß dieſe güetter noch in eſſe bey obgedachten Eloſtern ſeyn, So haben wir un= ſern gnádiasten entſchluß hierüber bieß zu unſerer selbst, wilß Gott, ſchiriſt glücklichen Ankunfft in die Cron Boheimb mit gnaden eingestellt, wollen wir euch mittler weil zu ennen gehorſamen wisſen gnádiglich nicht verhal= ten Ihr werdet auch ſolches gedachten unſern Obristen landt-Camerer mit

Strana 312
312 DIPLOMATARIUM mit besten glimffen anzumelden wiſsen, daran beſchieht unſer gnádiger Will und Meinung geben in unſer Stadt Wienn dem Vierdten tag Ja- nuarii Anno &c. 75. LXXII. Æſtimatio dynaſtic Weiſsvvaſſer, quæ hereditarie ad D. Joannem de Wartenberg recidere debet. dd. Prag� 21. Julii 1575. Ex autog. chart. S)on der Rom. Kayſerl. Mayest. vnsers allergnádigsten Herren wegen der Bohmiſchen Cammer zu vermelden und anzuzeigen, daß Ihro Róm. Kayſerl. Mayeſt. gnadigst bewilligt dem Herrn Ihan von War= tenberg die Herrſchafft Weißwaſſer Erblichen zukommen zu laſsen, weil daun gedachter Herr von Warttenberg zu entlicher Erblicher vergleich= nus sich thuet erbietten, So sey darauf ihrer Kayserl. Mayest. gnádiger befehl, daß ſie die Böhmiſche Cammer die fürſehung thuen wolle/ da- mit auf angeregte Herrſchafft Weißwaſſer ſich Ihrer Kayſerl. Mayeſt. Bohmiſcher Camer=Rath Ihres Mittels Herr Iohann Rabenhaubth, alß welcher hievor des Orths auch geweſen, sich mit eheſten verfügen, und dieſelben bereutten solle, und mann alßdan auf einkommende Rela- tion mit gedachten Herrn von Wartenberg haben moge zu ſchlieſſen, an dem beſchehe Ihrer Kayſerl. Maheſt. Willen und Meinung/ Actum Prag den 2I. Julii Anno im fünf und siebenzigsten. LXXIII. Maximilianus II. Imp. & Pex Bohemia Joanni de Wald- ſtein propter fidelia ſua ſervitia fatetur ſe debere 3000 ſexag. groſſ. Bohem. dd. 1575. feſto S. Galli. Transl. ex autogr. chart. vernac. os Maximilianus ſecundus Dei gratia Electus Romanorum Imperator ſemper Auguſtus, Hungaria, Boemia, Dalmatiæ, Croatiæ &c. Rex, Ar- chi-

Strana 313
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 313 chi-Dux Auſtriæ, Marchio Moraviæ , Burgundiæ , Lucemburgi & Sileſiæ Dux, Marchio Luſatiæ , & Comes Tyrolis , Primarius debitor infra ſcripti debiti : & nos Sdislaus de Rziczun in Zaſmuk , Georgius Wodieradsky de Hruſſowa in Suk- dol, Gothart Zdiarsky de Zdiar, in Rubro Augezd, Hermannus Bohduneczky de Hodkow in Hoſtarzow, Joannes Hiſrle de Choduow in Cholupicz , Simeon Mirek de Solopisk in Hoſtirz, Bohuslaus Horniatrczky de Dobroczowicz in Zaleſſan: & Joan- nes Dohalsky de Dohulicz in Weſſely fidejuſſores ſuæ Majeſtatis & loco Cæſarex Majeſtatis &c. fatemur his literis coram omnibus, ubi legentur, aut legi audientur, nos debere Prænobili Joanni de Waldſtein in Hradek ſupra Saza- vam ſupremo Regni Bohemia Camerario, ejus heredibus, & ſucceſſoribus, ac cuilibet eorum, quicunque literas has ex eorum, aut unius eorum bo- na & libera voluntate habuerit, creditoribus noſtris veri, & justi debiti nomine tria millia ſexagenarum groſſorum Bohemicorum argenteorum mo- netæ Pragenſis , quamlibet ſexagenam per ſexaginta groſſos , & groſſum per ſeptem denarios albos numerando, quas quidem ter mille ſexagenas nos debitor ei pro diuturnis , diligentibus , ac fidelibus ſervitiis , quæ nobis e ſummo beneplacito exhibuit , & hucusque exhibere non deſinit , gratioſe appromittere dignati fuimus. Guorum ſummam , & debitum groſſorum ante dictum , nos debitor , & fidejuſſores ſupra ſcripti volumus , & ſpon- demus manu conjuncta , & indiviſim his creditoribus noſtris , aut uni eo- rum dare per medietatem, id est mille quingentas ſexagenas groſforum Boemicorum in die ſancti Galli , dum ſcribetur annus &c. ſeptuageſimus ſex- tus , & alteram medietatem denuo in die ſancti Galli &c. ſeptuageſimi ſep- timi anni , aut denique duabus ſeptimanis poſt illam diem, & quidem præ- ſenti ære, nempe groſſis Boemicis argenteis monetx Pragenſis exſolvere abs- que omni dolo, ac mora quacunque. Si vero illud non præſtaremus, & ſummam groſſorum debiti ſupra ſcripti creditoribus noſtris, aut uni ex il- lis non daremus , & promiſſum non impleremus eo tempore ac modo, pro- ut ſupra ſcribitur, tum eis tandem, aut uni ex illis vi harum literarum jus , & plenipotentiam tribuimus ex hoc debito & ſumma grofſorum ſupra dictorum nos præfatos fidejuſſores admonendi , & illud debito juris ordine, noſtris ſumtibus & damno urgendi, & perſequendi, eo plane more, ac codem penitus jure , ac ſi literas obligatorias in pergameno cum fidejuſſo- ribus , & ſigillis pendentibus exaratas , & omni parte validas haberent , jux- ta morem, & conſuetudinem regni, & Cancellariæ Pragenſs. In quorum robur, & firmitatem nos debitor ſigillum noſtrum Cæſareum , & fidejuſ- ſores ſupra ſcripti ſigilla noſtra his literis ſponte, ac libere cum certa no- ſtra ſcientia appendi juſſimus. Gux ſcriptæ ac datæ ſunt anno a Nativitate Rr filii

Strana 314
DIPLOMATARIUM 314 filii Dei milleſimo quingenteſimo ſeptuageſimo quinto, die Dominica ſancti Galli Abbatis. Joachim de Kollowrath. Joannes ſenior Robenhup. Ad mandatum Domini Electi Imperatoris Banno. proprium. LXXIV. Maximilianus II. prœcipit, ut tres pagi, quos D. Zdenko de Wartenberg reluere vult , �ſtimentur, ſuperque iis urbarium conficiatur. dd. Viennæ 14. Decemb. anno 1575. Ex autogr. chart. ohlgebohrne Geſtreng Ernveſte liebe und getreue, Wir haben euren gehorſamen bericht, ſo ihr uns von Sechs und zwaintzigsten tag nehiſt verſchienen Monath Novembris von wegen des Wohlgebohrnen unſers Haubtman auf der Veuſtadt Prag, und lieben getreuen Zdencko von Wartenberg gebetene Abloſung der dreyen dorffer Lichoczowez/ Wotwoczicz und Mileticz/ und vererbnng derſelben gethan, ſamt des von Oppffersdorfs bereuttungs Relation empfangen, nach lengst ange- hórt, und verſtauden, dieweil dan gedachter von Oppffersdorff in berur= ter ſeiner Relation meldet, daß er von wegen der ersten zweyer dorffer die Regiſter zu handen nicht bringen/ noch einigen gewiſſen Vberſchlag oder Tax darüber machen mõgen, ſo haben wir uns auch hierauf, alß da wir des gewissen werts nicht bericht werden, nicht entschliessen mögen, son- dern iſt unſer gnádiger befelch/ Ihr wollet hiebevor befohlnermaſſen ſolche Pfandtdorffer nochmahls in augenſchein nehmen, ein gewiß Vrbari mit allen umständen aufrichten, darauf vberschlag und Tax was ein jedes werth sey machen laſsen, und uns folgendts uberſchicken sollet, so wollen wir uns alßdan auf ſein des von Wartenbergs unterthánigst begehren dißfalß genádiaſt entſchlieſſen, und euch beſcheidt zukomen laſſen, wolten wir euch hinwider zur gnádigen antworth nicht bergen, und es iſt alſo un= ſer gnádiger Will und Meinung, Geben in unſer Stadt Wienn dem Vierzehenden tag Decembris Anno im funf und ſiebenzigsten. LXXV.

Strana 315
WALDSTEINIO- WARTENBERO. 315 LXXV. Ejusdem argumenti ut ſupra. ohlgebohrn Geſtreng Ernveſt lieben Getreuen, waß wir euch von vierd= S ten tag Januarii náchſthin auf euren uns von zwey und zwaintzig= ſten tag Decembris zuvorgethanen gehorſamben bericht, und Rathlich gegeben guetbeduncken die Abloſungsſachen der Pauern in dorff Lichte= wecz/ und Vodowecz darumben der Wohlgebohrn unſer Rath=Haubt= man in der Veuenſtadt Prag/ und lieber getreuer Zdencko von War= tenberg auf Buſchtiehradt anhelt, betrefendt, in gnaden zugeſchrieben und auferlegt, deſſen werdet Ihr euch in gehorſamb haben zu erindern, dieweil dann der nechſte weg ist) daß die Innhaber mit recht fürgenoh= men, und auf erhaltung des rechtens die dorffer beritten, und derſelben Werth ouch wohin ſolche von alters gehórt haben mogen, erkhundigt werdet/ ſo ist nochmahls unſer gnädiger befelh, Ihr wollet mit unſern Cammer=Procurator in Boheimb verſchaffen, damit Er die Innhaber bey náchſten Rechten fürnembe, Alßdan ſo wollet mit der bereuttung für= gehen/ und uns euren gehorſamen bericht wie vor befohluer und gehörter maſſen zukommen laſſen, damit wir ein gewißheit von dem allen haben, und gedachten von Wartenberg auf ſein begehren haben mogen zu be= ſcheiden/ wie Ihr dann ſolches alles werdet zu befordern wiſſen, an den beſchieht unſer gnádiger Willen und Meinung, Geben in unſer Stadt Wienn den Acht und zwantzigsten Februarii Anno im Sechs und ſiebentzigſten. LXXVI. Maximilianus II. prœcipit, ut exacte redditus feudi Bit- ſchow calculentur, �ſtimenturque, quod demortuo Henrico de Waldſtein ad ſe reciderat. dd. Vienn� ultima Novemb. anno 1577. Ex autogrupho chart. Maximilian der andere Romiſche Kayſer. ohlgebohrnen geſtrengen Eruveſten lieben getreuen, Wir haben Euer gehorſambst ſchreiben von Ain und zwanzigsten tag gegenwártigen R r 2 Mo-

Strana 316
316 DIPLOMATARIUM Monaths Novembris an uns außgangen, empfangen/ und daranß wel= chermaſſen Heinekh von Wallſtain ohne mandliche leibs lehens Erben mit todt abgangen, dardurch unß ſein verlaſſen lehenguet Bydſchoff ge= nant heimbgefallen sein solle, genediglich verstanden, Nehmen auch darauf von Euch zu gnaden an, daß Ihr euch um vermelt Guett angenohmen, dasselb zu unſern handen eingezogen, und desselben Berwaltung durch den Izigen Haubtman bestelt habt, mit dieſen unſern gnádigen befelch an Euch: Ihr wollet bemelt Guet bey unsern Handen in nuz/ und gebrauch biß auf weiteren beſchaidt alſo erhalten/ und Euer darauf achtung geben, damit von ſelben nichts verwendet werde. Waß den daben befundenen Vorrath an Vieh, und andern anbe= langt/ da wollet euch erkundigen, und uns berichten, ob derſelb uns oder wem zugehörig ſein wirdet/ und im fall derſelb etwan unter gedachtes ver= storbenen von Wallstain freund, oder Erben gehören, und da man waß davon bey der Würthschafft bedürffen wurde, so wollet Euch mit Ihnen von unſertwegen darumen aufs náchſt vergleichen/ und wie es beſchehen/ auch uns erineren, doch daß darauß das böſt geglaubt/ und darinen nicht das ſchlecht neben den gueten angenohmen werde. Auf daß wir aber nun aigentlich wiſſen mogen, waß dieß heimgefal= lene guett an gewissen, auch steigenden, und fallenden nuzungen des Jahrs für einkomen haben, auch waß ſie Erblich oder da wir ſie etwa wider le= heusweiß weggeben den gebrauchigen anſchlag nach werth ſein mochten, So wollet hierzu unverdachtige auch der Würthſchafften/ und Einkomen erfahren Comiſſari verordnen, die sich aller ſachen, ſonderlich aber waß allenthalben darzu gehört auf den augenſchein erkundigen, die Cinkommen vbstehendermasſen ſleiſſig verzeichnen, dieſelben alßdan auf beedweg Erblich und lehensweiß treulich taxiren, und wie ſie es befinden auch berichten, alßdan wann ihr hierüber ihr Relation empfäht, ſo wollet dem anſchlag ſelbst wider sleiſſig erſehen, beradſchlagen, und uns den mit euren Rath= lichen guetbeduncken auf unſer Hoff-Cammer ehist überſenden. Weil Ihr dann auch Meldt, daß durch dieß Guet mit dem Klu- ſackhen, und Slepaliczky, umb Ihre Güetter zu unſer aigenthümbli= chen Herrſchafften ein außwechſel beſchehen mochte/ ſo wollet angezaigten Particulair bericht umb ſo viel mehr befordern und ſie bed darzwiſchenr mir

Strana 317
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 317 mit bemelten Ihren Güetern und derselben verkauff noch ein zeitlang, doch ohne gewisse vertröstung aufhalten, und auch mit euren guettbedun- cken berichten, wie durch ein auswechſel oder kauff darumb mit Ihnen vergleichung zu treffen wár, wollen wir uns alßdann darüber ent- ſchlieſſen. Beſchließlich nachdem wir auch hievor daß Pfandt-Guet ſo Zai= gieniruß von Khunſtatt dem Schmiersiczky Erblich verkauft haben sollen, hierzu vermaint haben, so wollet uns auch berichten wie es daru- men ſtett, und waß auch wie bald wir daran zugewarten haben, damit wir doch obbemelts Kluſagken/ und Slepaliczky guetter einsmahlen be= komen könten, daß wolten wir euch nicht verhalten/ und es beſchieht hier= an unſer gefálliger Willen und Meinung. Geben in unſer Stadt Wienn dem lezten tag Novembris Anno &c. im Sieben und ſiebzigſten. LXXVII. Maximilianus II. prœcipit Joanni de Waldſtein, ut pocu- lum centum thaleris Joachimicis æſtimatum ſupremo Aulæ Judici offerat. dil. 3. Julii anno 1577. Ex copia vidim. Sohlgebohrn geſtreng/ Ernveſt 2c. Wir haben Euren gehorſamen be= richt, von achtzehenden erst verſchienen Monaths Iunii, wegen außlehung des Guets Hertzmann Mieſtetz aus der Hoftaffel mit Gena= den empfangen. Bnd ob Ihr woll auß denen durch Euch erwehnten Vrſachen der gehorsamben Meinung seidt, daß die von Oppersdorff Gebrüder, als denen wir obbemelte Herrschafft Hertzmann Miestetz übergeben, hievon nichts zu raichen ſchuldig, auch deßwegen ein Copey wir dem Herrn Obriſten Hoff-Nichter in Behaimb zugeſchrieben überſchicket, ſo haben wir doch auß ſondern bewegnuſſen berurt, mit Gnaden eingestelt/ und ihme Hoff-Richter hiemit auß Gnaden, und keiner gerechtigkeit ein Trinck-Ge= ſchier von hundert thaller Werth/ oder waß ſonst dergleichen geben, und verehren zu lassen gnádigst bewilligt, befehlen euch derhalben guádiglich, Ihr wollet durch unsern Rendt-Meister Euch um ein dergleichen Trinck- Geſchier bewerben/ und ſolches Ihme Obriſten Hoff-Richter vnſerentwe= gen zustellen lasseu/ Solche Ausgabe ſolle euch auf dieſen unſern befelch. N r 3 und

Strana 318
318 DIPLOMATARIUM und gebührliche Quittung in Naittung für guet gelegt, und pasfiret wer- den/ Es ist auch alſo unſer gnádiger Will und Mainung, Geben in unſer Statt Olmütz den dritten Julii Anno im sieben und ſiebentzigſten unſerer Reiche 2c. LXXVIII. Maximilianus II. propendet, ut feudum Bydczovv olim Henrici de Waldſtein dotalitiis Reginæ Boh. urbibus incorporetur, ſuaque immunitate donetur. del. Vienna 6. Februarii anno 1578. Ex authogr. chart. Maximilian der andere Romiſche Kayſer. ohlgebohrnen Gestrengen Ernvesten lieben getreuen. Wir haben Euren uns von drey und zwaintigſten tag nechſt verſchienen Mo= naths Januarii in unterthánigkeit gethanen bericht ſamt dem Inventarii, und schätzung Waylandt Heinrich von Wallstain verlassen, und unß heimgefallenen lehenguett Bydziow betrefend, empfangen, und daben waß sich Burger=Meiſter und Rath der Stadt Bydziow wegen ihrer ſelbſt abkauffung angebotten, und waß darauff mit Ihnen gehandelt worden, mit GGnaden verſtauden. Wiewohl wir nun auf ſolches mit Ihren alhier gehabten Geſaud= ten derwegen auch weiter handlen laſſen/ So haben ſie doch allein Sech= zehen tauſend taller geben, und dagegen auf Ewig alle Einkommen/ da= mit zu Ihr der Stadt Handen erkauffen wollen. Nachdem wir aber darin nicht bewilligen konten/ und Ihnen dage= gen fürſchlagen haben laſſen, daß wir Ihnen, wann ſie die Sechzehen tau= ſend thaller erlegend, alßdann die Einkomen auf acht Iahr lang erfolgen, und in handen laſſen wollen, Sie aber noch um die Sechzehen tauſend tahler auf den Ewigen kauff, der Güetter und Einkomen beruhen, ſich auch daneben allein erbotten wo ſie auf ſolches den andern Státten einer Köhnigin in Boheimb Morgengab zugeeignet, und demſelben gleich Pri= vilegiret wurden. Daß ſie hienach , wie dieſelben ein Iährlich Cammer= zinß reichen wolten/ ſo haben wir ſie in dem zu ferner Handlung für euch hinein gewiſen. Vud

Strana 319
319 WALDSTEINIO-WARTENBERG. Vnd dieweil wir darunter bedencken, daß wir bey dieſen ihren für= schlag ein ſchlechten nuez aber ſie, wann wir darein bewilligten, umb die Sechzehen tauſend tahler ob den Iáhrlichen vierzehen hundert tahlern Ewigs einkommen erkauffen. So waren wir nach erwegung aller verſtándt bedacht, uns mit Ihnen auf ein ſolches Mittel in handlung einzulaſſen. Nemblich derge= ſtalt, wann ſie umb das Guett die Kauff-Summa wollen geben, wie es etwa geſcházt, und daß ſo andere darumben geben würden, auch hienach Steuer und Piergelt, deßgleichen ein Cammer-Zinß, wie andere Státt reichen wollen, So wollten wir Ihnen zu etwaß wider erhollung der Kauffe Summa alßdan die Einkummen von zehen bieß I2. Iahren in handen laſſen vnd ſie auf Ewig unſern Cammer-Státten eincorperiren, aber nach außgang der zehen, zwolff Jahren/ müsten uns und unſern Erben und nachkommen/ alßdan gedachte Einkommen auf Ewig alle wider zuſtehen. Darumen ist unser gnádiger Befelch an Euch, Ihr wollet mit Ih- nen hierauf bestes fleis handlen, und euch mit Ihnen, biß auf unſer wohl gefallen, und widerruffen, auf die uns nuzlichsten Mittel, auch die wenig- sten Jahr darinnen ſie die Einkomen haben, derwegen vergleichen, und uns deß handelß samt Euren Rath, und Gutbeduncken, zum fürderlich- sten auf die Hoff-Cammer berichten, und sie darzwischen mit guten trost aufyalten. Gleichfalß wollet uns auch mit Euren Rath, und Guettbeduncken berichten/ wann wir mit ihnen zu vergleichung kommen, ob und was mit beſchaidenheit ſie denen andern Státten einer Künigin von Boheimb Morgengab zugeaignet/ und waß geſtalt befreiet werden mochten. Auch ſo wollet unß Copeyen von ihren Vorhabenden freyheiten auf die Hoff=Cammer ſchicken/ uns darinnen zu erſehen. Und nachdem wir hievor entſchloſsen ſolliche vólligkeiten zu erkauf= fung des Slepotizky und Kluſackhen güeter zu gebrauchen, ſo wollet doch unvermeldt dieſes unſers vorhabens mit ihnen biß auf unſer Wohl= gefallen/ umb berurte zwen Güetter uber vorige handlung, noch aufs náchſt einen Kauff tractiren, auch berathſchlagen wie, und durch waß Mittel der Abgang zu völliger erſtattung dieſer zwen güetter, erlangt, oder aber beyden verkauffern darumben auf verſicherung ein ſtillſtandt er= hand

Strana 320
320 DIPLOMATARIUM handlet werden konte/ und vnß verſtendigen, wie hoch ſich der Bberſchuß verlauffen wurde, auch wieviell diese zwey güetter iedeß ain Iahr an ge= wiſſen steigenden, und fallenden nuzungen vngefährlich für einkomment hat. Waß aber die varnuß und dasienige ſo weiland Heinrich von Wallſtain zum Lehen aigenthumlich erkaufft, und jetzo verlassen hat, be- langt, achten wir für billich, daß daſelb ſeinen verlaſſenen Erben und freun= den/ denen es zuerkennt würdet, erfolget werde. Vnd waß Ihr alßdan vns von Recht und billigkeit wegen, an die- ſen lehensfall zueſtándig beſinden werdet, da wollet in allweg achtung ge= ben/ daß an demſelben, ſowohl deſſen Nuzung nichts entzogen/ ſondern umb das alleß fleissig zusammen gehalten und treylich verraitet werde. Beſchlūßlich wollet bey dem Cammer-Procurator, weill es unſer aigne ſach iſt/ mit Ernſt darob ſein, damit Er den Proceß gegen dem von der Khunſtatt und Shmirziczky wegen des Guets Seolicz vor andern sachen ohne weiters saumen getreues sleiß austreiben, an unsern Interesse hieben nichts versehen, und darinen mit Ernst fürdern wollet, an dem beſchieht unſer gnádiger Willen und Meinung, geben in unſer Statt Wienn den Sechſten tag des Monaths Februarii Anno im lxxviij. LXXIX. Rudolphus II. Imperator & Rex Bohemia fatetur ſe debe- re Salomenæ Raſchin de Waldstein in Daubrawan 2000 ſexagenas groſſorum Pragenſuum. dd. die lunæ poſt feſtum S. Gcorgii anno 1581. Transl. ex autogr. chart. vern. os Rudolphus Secundus Dei gratia electus Romunorum Imperator ſemper Auguſtus, Hungariæ, Boemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ, &c. Rex, Archi- Dux Auſtria, Marchio Moravia, Lucemburgi , & Sileſiæ Dux , Luſatia Marchio &c. debitor ſummæ infra ſcriptæ : & nos Albertus ele Kollowrath, & in Staro- ſide, Joannes Hradiſchtsky de Horzowvitz, & in Hradiſcht, Chriſtophorus Schlow- sky de Sslowitz in Woleſchna, & Petrus Ssuda de Rzenetz, & in Czigowitz, fide- juſſores ſuæ & pro ſua Cæſarea Majeſtate; recognoſcimus his literis coram omnibus , ubi legentur , aut legi audientur , nos debere Prænobili Salomenæ Raſchin (a) de Waldſtein in Daubruwan, plenipotentiariæ Tutrici , & Curatrici here-

Strana 321
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 321 heredum, & bonorum poſt defunctum Joannem Raſſyn de Ryſemberg relicto- rum, ejus heredibus, & futuris, ac unicuique eorum, qui has literas ha- buerit bona illorum voluntate ſibi traditas , creditoribus noſtris nomi- ne veri, & juſti debiti duo millia ſexagenarum grofforum Boemicorum ar- genteorum monetæ Pragenfis. Quam ſummam illuſtris memorix Imperator Maximilianus &c. Parens noſter chariſſimus a Prænobili Wratislao de Pernſtein in Towuzow & Litomiſſel noſtro actuali Conſiliario, & ſupremo Regni Boemiæ Cancellario anno præterito &c. ſexageſimo octavo tempore ſupra ſcripto pro Joanne Raſſyn ſolvere, & in ſe recipere dignatus est. Quam ſummam groſſorum debiti ante ſcripti nos prænominati debitor, & fidejuſſores vo- lumus , & absque dolo promittimus in ſolidum dare creditoribus noſtris , vel uni eorum , quandocunque nos eis , aut illi nobis medio anno ante ter- minum S. Georgii aut S. Galli inſinuaverint ; & tum immediate in exitu hu- jus medii anni, prius notificati, aut duarum ſeptimanarum ſequentium in- tegre volumus, & promittimus dare his creditoribus noſtris, aut uni ex illis ſummam groſſorum debiti ante ſcripti, una cum cenſu, juxta ordina- tionem noſtram novam, huic ſummæ conveniente, & quidem groſſis Boe- micis argenteis monetæ Pragenfis exſolvere sine contradictione, & ulteriori mora. Guod ſi vero illud non faceremus, & ſummam grofforum debi- ti antedicti creditoribus noſtris, aut uni ex illis non præstaremus: his literis jus , & plenipotentiam concedimus , de hac ſumma groſſorum debiti ante- dicti, ut nos ſupra dictos fidejuſſores poſſint admonere, & vigore harum literarum exequi eodem more , & ſub iisdem juris formulis , quaſi ſuper ea re haberent literas obligatorias in pergameno a fidejuſſoribus, & ſigillis pendentibus roboratas integras & validas juxta morem regni , & conſuetu- dinem Cancellariæ Pragenſis.. In quorum robur nos Creditor ſigillum no- ſtrum Cæſareum , ac fidejuſſores ſupra ſcripti ſigilla noſtra propria cum cer- ta ſcientia his literis ultro appendi juſſimus. Datæ anno a Nativitate Domi- ni milleſimo, quingenteſimo, octogeſimo primo, die lunæ poſt feſtum S. Georgii. Rudolphus. Humprecht Czernin de Chudenitz. Ad mandatum Domini Electi Imperatoris proprium. M. Noſtitz. Banno. (a) Sie appellata , quod nata Raſchinia eſſet , quæ olim fuit , hodieque eſt no- minatiſſima Baronum de Raſchin Stirps. S5 LXXX.

Strana 322
322 DIPLOMATARIUM LXXX. Diſpenſatio Papalis D. Henik de Waldstein & Maria, Chriſtophori Popel data pro matrimonio in ſecundo gradu conſanguinitatis ineundo. dd. Romæ apud S. Petrum die 13. Januarii Anno 1596. Ex apographo. Anno 1596. die 29. Auguſti in domo Archi-Epiſcopali in præſentia Illuſtriſſimi & Revererdiſſimi Principis, ac Domini Domini Sbignæi Dei & Apoſtolicæ ſedis gratia Archi-Epiſcopi Pragenſis Legati nati &c. obtulit mihi Illuſtriſimus & Generoſus D. D. Chriſtophorus a Lobkowitz Baro, Appel- lationum Præſes &c. Breve Apoſtolicum ſigillatum mihi inſcriptum tanquam Officiali, cujus tenor hic erat: Clemens Papa VIII. ilecte fili, ſalutem & Apoſtolicam benedictionem. Oblata Nobis nu- per pro parte dilectorum filiorum Henik Waldſtein (a) laici & Mariæ Chri- ſtophori Poppel mulieris Pragenſis petitio continebat, quod cum ipſi nove- rint ſe fidei Orthodoxæ cultores , & Deo dante ſub obedientia S. Romanæ Eccleſiæ vivere intendant , & in illis partibus non ſatis tutum ſit cum quibus- vis matrimonium contrahere , ipſique exponentes Religionis pares exiſtant, cupiunt nimirum matrimonialiter copulari ; ſed quia ſecundo conſanguini- tatis ſeu affinitatis gradu in linea æquali invicem ſunt conjuncti , ſeu ſe atti- nent , deſiderium eorum in hac parte adimplere non poſſunt , absque ſedis Apoſtolicæ diſpenſatione. Guare Nobis humiliter ſupplicari fecerunt , ut eis de opportunæ diſpenſationis gratia providere de benignitate Apoſto- lica dignaremur. Nos igitur eosdem Henik & Mariam, a quibusvis excommuni- cationis , ſuſpenſionis & interdicti , aliisque Apoſtolicis ſententiis, cenſuris, & pænis , a jure, vel ab homine quavis occaſione , aut cauſa latis , ſi qui- bus quomodolibet innodati exiſtunt , ad effectum præſentium duntaxat con- ſequendum , harum ſerie abſolventes , & abſolutos fore cenſentes , certam- que notitiam de præmiſſis non habentes hujusmodi ſupplicationibus incli- nati , tibi per præſentes committimus , & mandamus , ut depoſita omni ſpe cujuscunque muneris & præmii etiam ſponte oblati , a quo te omnino abſti- nere debere monemus, te de præmiſfis diligenter informes, & si per infor- mationem hujusmodi preces veritate niti repereris, ſuper quo tuam con- ſcientiam oneramus, cum eisdem Henik & Muria, ut impedimento ſecundi conſanguinitatis , ſeu affinitatis gradu in linea æquali hujusmodi ac con- ſti-

Strana 323
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 323 ſtitutionibus & ordinationibus Apoſtolicis , cæterisque contrariis quibuscun- que non obſtantibus , matrimonium inter ſe publice ſervata forma Concilii Tridentini contrahere , illudque in facie Eccleſiæ ſolenniſare , & in eo poſt- modum remanere libere & licite valeant , dummodo dicta mulier propter hoc rapta non fuerit , Apoſtolica Authoritate diſpenſes, prolem exinde ſuſcipiendam legitimam nuntiando. Datum Romæ apud S. Petrum ſub an- nulo Piſcatoris die 13. Januarii MDXCVI. Pontificatus noſtri anno quarto. M. Veſtrius Barbianus. (a) Is eſt , qui paſſim cognomento Brtnizky audiit, falſus autem Frankius, dum eum jam anno 1595. demortuum memorat. LXXXI. Rudolphus II. cum fidejuſſoribus intra ſcriptis fatetur ſe debere D. Hannibal de Waldſtein decem millia ſexagenarum Miſſnen- ſum, dd. in Arce Prugenſi feſto S. Georgii 23. Aprilis Anno 1610. Transl. ex autogr. chart. vern. Jos Rudolphus Secundus Dei gratia electus Romanorum Imperator, ſemper Auguſtus , & Hungariæ, Bohemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ Rex, Archi-Dux Au- ſtri�, Marchio Moruviæ, Lucemburgi, & Sileſiæ Dux, ac Luſatiæ Marchio de- bitor primarius infra ſcripti debiti ; & nos Wencesluus Chatauchowsky de Ne- bowid in Zleb, Balthuſar de Robinhapp , & Sucha in Kopidlno, Georgius Raſchin de Riſemberg in Dobrawan , Wenceslaus Borzek Dohalsky de Dohalitz in Zbierz, Adu- mus Taluczko de Geſſiieticz , & in Reſpcz, & Joanes Chatauchowsky de Nebowid, in Huſtaczow fidejuſſores ſuæ Cæſareæ Majeſtatis , & pro ſua Cæſarea Ma- jeſtate &c. Recognoſcimus his literis publice coram omnibus, nos debere nomine veri, & juſti debiti Nobili Hannibali de Waldſtein (a) in Dobrowicz, heredibus , & ſucceſſoribus ejus , & omnibus , qui literas has noſtras per ceſſionem ſibi traditas habuerint, creditoribus noſtris decem millia ſexage- narum Miſnenſum (quamlibet ſexagenam per ſexaginta groſsos (b) & groſsum per ſeptem Denarios computando) quas quidem Nobis nominatus Hannibal de Waldſtein ad nostras gratioſas per quosdam Conſiliarios noſtros factas pre- ces pro neceſſariis , & inevitabilibus noítris expenſis ſubmiſſe , & prompte conceſſit, & non habens pro hoc tempore præſentem pecuniam , ad hanc ſummam decem millium ſexagenarum deponendam, nobis partim argen- tum, partim aurum, & varia clenodia ad cameram noſtram integre & com- plete ad locum, & perſonam ei a nobis nominatam ita transmiſit, ut non Ss 2 tan-

Strana 324
324 DIPIOMATARIUM tantum ea re plene contenti ſimus , verum etiam illum de his omnibus , quæ in hac ſumma decem millium ſexagenarum de auro, & argento , & clenodiis ab illo depoſita ſunt, gratioſe quiettare dignemur. Et ideo nos ſupra ſcripti fidejuſſores volumus, & bona noſtra fide absque dolo pro- mittimus in ſolidum ſummam ſupra nominatam numerare creditoribus , aut uni ex illis quandocunque nobis, quocunque termino ſive ſancti Georgii, ſive ſancti Galli (medio tamen anno citius) edicta fuerit, una cum conſueto cenſu a dato literarum iſtarum juxta novam noſtram ordinationem ex hac ſumma obventuro, præſenti ære, & quidem groſfis Boemicis argenteis mo- netæ Pragenſis absque ulla contradictione, mora, & tergiverſatione nos ſo- luturos ſpondemus. Quodſi vero illud non faceremus , & his creditori- bus noſtris, aut uni ex illis ſupra ſcriptam ſummam una cum cenſu poſt edictionem mediumque annum elapſum non præſtaremus, ultro illis, aut uni ex illis plenam poteſtatem & jus concedimus, nos ſupra ſcriptos fidejuſſores de hac ſumma ac de cenſu pro rata temporis retento commonendi, & a nobis his ipſis literis in noſtrum damnum requirendi , & petendi , more ſolito , & ſub conſuetis juris formulis, ac ſi ſuper ea re haberent literas in pergameno cum fidejuſſoribus , & ſigillis pendentibus integras , & omni jure valentes juxta conſuetudinem, & morem Regni, & modum Cancellaria Pragenſis. In quorum robur , & firmitatem Nos ſigillum noſtrum Cæſareum , & nos fidejuſſores ſupra ſcripti ſigilla noſtra ex certa ſcientia juſſimus, & curavi- mus his literis appendi. Quarum est datum in Arce Pragensi die Veneris ſancti Georgii Equitis, id est vigeſima tertia Aprilis Anno a Nativitate Filii Dei milleſimo, ſexcenteſimo, decimo, Rudolphus. Eaſparus Kaplirz. Ad mandatum Domini Electi Imperatoris proprium. Wenceslaus Borzek de. Dohalitz. (a) De eo Frankius : Annibal. Caroli frater Sacræ Cæsareæ Majestatis Consilia- rius , & ab anno ſalutis 1607. ſupremus montium & monetæ Præfectus obiit anno circiter 1620. (b) Hic ſexagena Miſniaca ejusmodi groſſorum deputatur, qui pri- mum ſub Georgio Rege excudi ceperunt , de quo Hayecius aliique ad annum 1460. Nam cum ſexagenæ inibatur computus per groſſos veteres , qui jam tum paſſim groſſi ſolidi in diplomatibus vocantur , triginta ſolum numero ſexagenam Miſniacam effece- runt , argumento ſunt innumera prope diplomata ſuo aliquando loco proferenda. Ce- te,

Strana 325
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 325 terum eum cepere ſub Ferdinando I. cruciferi, quorum & uſus hodie perſtat, cre- berrime etiam ſexagena Miſniaca his cruciferis exprimebatur , adeo ut ſeptuaginta eo- rum ſexagenam Miſniacam conſtituerint. Atque hic uſus hodiedum perſeverat , ut ſexagenam in re monetaria paſſim 70 cruciferis æſtimemus. Ceterum quod ad ori- ginem Miſniacæ ſeu Miſnenſis ſexagenæ apud nos attinet , hallucinati ſunt fere omnes cum Stranskio Reipublicæ Bojemæ c. 18. §. 4. dum inquit: Georgius Rex capto a Miſniis vicinis exemplo ( apud quos nuper Anno 1457. cœptus numus argentens æſtima- batur pro pervulgati in Germania floreni aurei parte duo de trigeſima) numum Boemi- cum Anuo 1460. fecit paulo meliorem. Nam numi hi a Georgio Rege excuſi ideo dicti ſunt Miſuenſes, quia Pragæ in domo Miſnensi, quæ este regione S. Jacobi, ex- cuſi fuere , quod vel apud ipſum Hayecium legere licet. Ea vero domus, quæ ho- die paſſim Stuparthiana audit, tum pertinebat ad ipſum Georgium Regem , quam ad- hue tanquam Gubernator Regni Bohemiæ emerat, de quo vide ſupra diploma noſtrum Num. XXII. Et literas membranaceas pendentibus ſigillis , quibus dictam domum emit, & dein jam qua Rex Bohemiæ Joanni de Suticz tradit, in manibus noſtris habuimus, unde apographa noſtra depromſimus. Nihil itaque magis certum , quam groſſos hos Georgii, & poſteriores ad hoc pondus excuſos ideo dictos eſſe Miſnenſes , quia in domo Miſnenſi procuſi fucre. A quibus dein etiam ratio computandi per ſexagenas Miſnenſes cepit , quæ ab hoc tempore creberrima occurrit in diplomatibus cumprimis vernaculis. LXXXII. Joannes Niemcziczky cedit quasdam literas Domini Han- nibalis de Waldſtein Paulo Screta Sſotonowsky de Zaworzicz. dd. in Montibus Kuttnis die Murtis feſto S. Muthiæ Apoſtoli, Anno 1615. Transl. ex autogr. membr. vern. go Joannes Niemcziczky civis in Montibus Kuttnis notum facio his literis, ubi legentur , aut legi audientur : quod literas in charta ſcriptas , ejus- dem tamen vigoris atque membranaceas, quæ mihi meis heredibus & ſuc- ceſſoribus, aut unicuique, qui easdem bona & libera noſtra volunta- te tenuerint , debitum verum & juſtum adjudicant quadraginta ſexagenarum Miſnenſium bonæ monetæ argentex in hoc regno alias recipi ſolitæ, in qui- busque literis verus debitor nominatur Nobilis Dominus Dominus Hannibul de Waldstein in Hostin, Hermozeyff, & Herzmanicz, qui se eo tempore, ac ſub conſuetis juris formulis ad hanc ſummam cum congruo cenſu ſolven- dam obligaverat, prout literæ, quarum datum est in Herzmanicz die Mer- curii feſto S. Georgii Equitis Anno milleſimo ſexcenteſimo decimo quarto fuſius id in ſe continent , ac declarant. Guod, inquam, literas illas obligatorias cum certa ſcientia libere vi harum ipſarum literarum cum bona & libera voluntate dem ac cedam Nobili Domino Paulo Screta Sſotonowsky de Zuwor- nicz, & in Montibus Kuttnis , heredibus, ac ſucceſſoribus ejus : plenam po- te-

Strana 326
326 DIPLOMATARIUM teſtatem & jus integrum meum illis aut unicuique ex illis his literis tribu- ens , ut integrum debitum cum ſuo cenſu his literis expreſſum vindicare, moroſos admonere , ac ſecundum omnem rigorem & formulas juris exequi, denique cum his omnibus , cum literis nominatis , & literis noſtræ ceſſionis ita dictis uti cum rebus propriis , prout & quandocunque eis collibuerit , agere poſſint ac diſponere absque omni meo, aut heredum, ſucceſſorum- que meorum impedimento , & contradictione quacunque. In quorum ro- bur ego ſupra ſcriptus Joannes Niemcziczky carens ſigillo proprio rogavi No- bilem & Generoſum Dominum Jounnem Oldericum Kluſak de Koftelecz, ut fi- gillum ſuum loco mei (citra tamen ſuum aut heredum ſuorum damnum & præjudicium) his literis apponat, mea tamen manu ſubſcripſi, rogando No- biles Dominos : Dominum Nicolaum Dacziczky de Heslow, & Dominum Mat- hiam Gilowsky de Uraczow, ut ſigilla ſua (citra tamen eorum incommodum ) his literis appendi faciant. Quæ datæ ſunt in Montibus Kuttnis die Martis feſto S. Muthiæ Apoſtoli. Anno milleſimo ſexcenteſimo decimo quinto. LXXXIII. Dominus Joannes de Raupowa cedit debitum 600 ſexag. Miſnenſ. D. Ottoni Henrico de Wartenberg. dd. die Lunæ feſto S. Marci Anno 1616. Transl. ex autogr. membr. vern. go Jounnes Adamus de Raupowa & in Telcz notum facio his litteris coram omnibus , peculiariter autem , ubi ſciri decet , quod litteras in charta ſcriptas, & hic notatas, quæ mihi, heredibus & ſucceſſoribus meis , ac cui- libet , quicunque eas bona voluntate traditas habuerit, ſummam ſexcentarum ſexagenarum Miſnenſuum groſſorum, quamlibet ſexagenam per 60. grofſos & groſſum per 7 denarios parvos computando, competere teſtantur, qua- rum datum in civitate Sux Cxſarex Majeſtatis Linczii die Mercuri S. Georgii id eſt 23 Aprilis anni milleſimi ſexcenteſimi decimi quarti , & quidem ſum- mam eam, quam Sua Cæſarea Majeſtas Nobili D. D. Erenfrido Minkwicz de Min- kwicz Suæ Sacræ Cæſareæ Majeſtatis Conſiliario ob ſolarium ejusdem reten- tum, nempe 600 ſexagenas Miſnenſ. ab officio quæſtoratus Regni Bohemiæ extradi & ſolvi mandare dignata eſt. E contra autem, cum idem D. Erenfri- dus Minkwicz hanc ſummam mihi Joanni Adamo de Ruupowa ſolvere nomine de- biti juſti teneretur , eundem apud officium ſupremi Burggraviatus Pragenſis ob hoc debitum citans accuſavi , & urgendo ſecundum ordinem Juris proceſſi, & interdicto vinculavi ; ille non valens ſe ex his extricare , hanc ſummam a Sua Cæſarea Majeſtate ſolvendam deſignavit, utpote quam ab ca præten- den-

Strana 327
WALDSTEINIO- WAPTENBERG. 327 dendam habuit ; hujus deponendæ ſummæ certitudinem cum appreſſione ſi- gilli & ſubſcriptione manus ſuæ promittens , prout illæ litteræ fuſius id ex- hibent. Quod ſcriptum inter alia debita Suæ Cæſarex Majeſtatis in Comi- tiis generalibus Statuum collocatum & inſertum fuit. Has , inquam, litte- ras ultro matura prævia deliberatione vi harum litterarum, mea libera, plena, bona voluntate dedi, & do ac cedo Nobili D. D. Henrico de War- tenberg in Tuchomierzicz, & Cziczowicz, heredibus & ſucceſſoribus ejus Jus plenum, & poteſtatem meam omnem ei, aut uni ex illis tribuens, ut me de debito hoc in his litteris contento juxta tenorem earundem admonere, & ea omnia libere exequi, imo cum his litteris agere poſsint tanquam cum propriis rebus , & quaſi eis nominatim datæ fuiſſent, aut prout uni ex illis placuerit , ſine omni meo heredum & ſucceſſorum meorum impedimento, aliorumque hominum. In quorum robur & evidentiam ac futuram rei me- moriam , ego ſupra ſcriptus Jounnes Adamus de Raupowa ſigillum meum his litteris ceſſionis appendi juſſi, & pro majori firmitate requifivi Nobilem D. D. Georgium Leskowecz de Leskowecz & quidem in Nova Civitate Pragen- ſi, & Nobilem D. Adamum Stranoczky de Stranecz , ut ſigilla ſua penes meum, citra tamen illorum heredum & ſucceſſorum præjudicium his litteris appo- ni faciant in teſtimonium. Quæ datæ ſunt die Lunæ S. Marci Evangeliſtæ 25 Aprilis Anno Domini I616. LXXXIV. Litera ceſsionis, quibus D. Otto de Wartemberg jus ſuum, quod in 2000 ſexagenas groſſorum Miſnenſium habuit, tranſcribit in D. Præſidontem , & Conſiliarios regia Cameræ Boh. dd. die Martis poſt feſtum Corporis Chriſti A. I616. go Otto Henricus de Wartemberg in Tuchomierzicz , & Cizczowicz notum fa- cio his literis publice coram omnibus, præcipue autem, ubi legentur, & legi audientur , quod a Domina Domina Dorothea de Wartemberg nata de Lhota Conthorali mea chariſſima, jus eidem ceſſum a Nobili & Generoſo Equite Domino Joanne Duvide Born de Lhota in Millovicz & Mſchen , Domino fratre ſuo chariſſimo, ſicut hæc ceſſio eidem Domino Jounni Davidi Born de Lhota a Nobili Domino Adamo ſeniore Jeronis de Libuſchan cive antiquæ ur- bis Pragenſis in literis chartæ inſcriptis ſuper ſumma duorum millium ſexa- genarum Miſnenſium (quamlibet ſexagenam per ſexaginta groſſos & groſ- ſum per ſeptem denarios numerando) cum cenſu ex ea ſumma provenien- te , facta declarat , cujus datum eſt in civitate ſux Majeſtatis Cæſareæ Viennæ die

Strana 328
328 DIPLOMATARIUM die Jovis festo S. Georgii Equitis, id est 23 Aprilis Anni millesimi sexcente- ſimi decimi quinti , per ceſſionem acquiſivi ; cujus ſummæ debitor primus eſſe dignatus eſt ſereniſſimus & invictiſſimus Princeps & Dominus Dominus Mathias DEI gratia Electus Romanorum Imperator ſemper Auguſtus, & Hun- guriæ, Bobemiæ, Dalmatiæ, Croatiæ Rex, Archi - Dux Auſtri�, Marchio Mora- vi�, Lucemburgi, Sileſiue Dux, Luſatiæ Marhio, fidejuſſores vero pro ſua Ma- jeſtate honeſti Domini Conſul & Senatus , Seniores Communitatis , & loco Communitatis totius civitatis Lunæ & Slunæ moderni & futuri , qui hoc tem- pore et ſub formulis Juris conſuetis ad hanc ſummam cum cenſu ſolven- dam , appreſſo ſigillo et ſubſcriptione manus ſuæ Majeſtatis propriæ, item appoſitione ſigillorum utriusque Civitatis ſe obligarunt , ſicut illud literæ fuſius continent et exhibent , et ſimul ſuper cenſu duorum annorum et ſex ſeptimanarum de dato literarum a die Jovis S. Georgii A. 1615 usque ad diem Martis poſt Corporis Chriſti A. 1616. id est 134 sso 10 groſf. 31/2 dz Mis- nenſ., quod efficit 2134 ſſz 10 groſſ. 31/2 d3 in omnibus ; dedi ultro et ſpon- te et matura deliberatione prævia vi harum literarum plena et libera mea voluntate illud jus et has literas do et cedo Nobilibus et Generoſis Domi- nis Dominis Equitibus ſuæ Cæſareæ Majeſtatis Cameræ Aulicæ in Regno Bohemiæ Domino Præſidi, et Dominis Conſiliariis, heredibus et futuris, et id quidem pro parte et in manus ſuæ Cæſarex Majeſtatis , utpote Regis Bo- hemiæ, jus neum plenum et integrum et proprietatem meam omnem ex his literis mihi competentem illis aut uni ex illis tradens , ut poſſint vigore li- terarum ſupradictarum de mora quarumque debiti ibidem inſerti cum ſuo cenſu id eſt 134 ſſz 10 groſſ. 31/2 d3 Miſnenſ. monere, libere exequi imo cum his omnibus et literis nominatis ceſſionis agere , quando et quidcunque pla- cuerit , quaſi cum rebus ſuis , ac ſi eis nominatim datæ et pro illis ſcriptæ fuiſſent ; id quidem facere et diſponere poterunt ſine omni meo, heredum et futurorum meorum , ac omnium aliorum hominum impedimento. In quorum confirmationem et robur ſigillum meum (a) certa mea ſcientia his literis ceſſionis appendi juſſi, et pro evidentia majori rogavi Nobilem Dominum Dominum Georgium de Wartemberg & in Rohozcze ſux Cæſarex Ma- jeſtatis Camerarium et Nobilem ac Generoſum Equitem Dominum Nicolaum ſeniorem de Bubna, ut pariter ſigilla ſua in teſtimonium penes meum, citra ta- men illorum heredum, aut ſucceſſorum præjudicium , his literis ceſſionis ap- pendi faciant. Quæ datæ ſunt Anno a Nativitate Filii DEI milleſimo ſexcente- ſimo decimo ſexto, die Martis poſt feſtum Corporis Chriſti. (a) Ottonis de Wartenberg vide inter excuſa Num. XLIV. in eo primum cujus- dam colubri clypeum ambientis vestigium eſt videre, LXXXV.

Strana 329
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 329 LXXXV. Albertus Baro de Waldſtein fundat Carthusiam in dominio ſuo Lukovienſi prope pagum Stipa. dd. in caſtro Lukow 1. Maji anno 1617. Ex apographo chart. In nomine Summæ & Individuæ Trinitatis Patris, & Filii, & Spiritus Sancti Amen. Ad Ejusdem, Unicifſimique Dei honorem, & gloriam, perpetuamque rerum infra ſcriptarum memoriam. Jos Albertus Wenceslaus Eusebius Baro de Waldstein in Wsetin, castro Lukow, & Rimicz, Invictiſſimi Romanorum Imperatoris Mathiæ primi, nec non Sereniſſimorum Archi -Ducum Auſtriæ Maximiliani ſenioris , & Ferdinandi Cubicularius , & Conſtitutus ab Inclytis Statibus Marchionatus Moruviæ Co- lonellus , ſive ſupremus Ductor trium millium Peditum Armaturæ Germanicæ. Notum facimus tenore præſentium univerſis & ſingulis, quorum in- tereſt, ſeu intereſſe poterit, quomodolibet in futurum. Cum ſacro te- ſtante eloquio hic viatores , atque peregrini exiſtentes non habeamus civi- tatem manentem, ſed futura, quam firmiter credimus , nobis ſedulo inqui- renda ſit : ideo expediens ac ſumme neceſſarium cenſetur , ut durante hu- jusmodi præcipitis peregrinationis noſtræ itinere, ac intervallo momenta- neo, ea ſeminemus in terris, quæ cum multiplicato fructu metere & colli- gere valeamus in cœlis, nobisque juxta veritatis monita de mammona ini- quitatis amicos faciamus, qui, cum hic defecerimus, in xterna nos taber- nacula tanto benignius admittant. Sic enim optime recondimus in cœlis theſauros incorruptibiles, ubi eos nec ærugo conſumere, neque tinea de- moliri , neque fures ſurripere valeant: ſi terrena cum cœleſtibus, & tranſi- toria iſthæc atque caduca cum xternis felici commercio commutemus. Quapropter, præmiſſa omnia ſolicito animo revolventes, diligen- terque cogitantes , quo pacto Omnipotenti Deo ex facultatibus temporali- bus a divina benignitate nobis conceſſis pium aliquod, ac dignum obſe- quium præparare poſſimus, quod nobis adhuc inter vivos exiſtentibus vi- geat, & poſt vitæ hujus nostræ incolatum non minuatur, ſed firmum, & conſtans permaneat , majoraque indies ſumat tam in temporalibus , quam in ſpiritualibus incrementa: deliberatione matura præhabita, certo apud nos conſtituimus infra ſcripto modo & ſpirituali lucro talentum a cœleſti T t pa-

Strana 330
330 DIPLOMATARIUM patrefamilias nobis concreditum aliquali ſaltem cum fænore, ſicut ſervum Dei fidelem decet, reddere. Ideoque ad honorem Omnipotentis Dei, ejusdemque intemeratx Matris Virginis Muriæ , Omniumque Sanctorum cultum , ac venerationem , nec non in ſpecialem memoriam ſancti Bruno- nis Confeſſoris Fundatoris ordinis Carthuſienſis Monaſterium novum ejusdem ordinis in Dominio noſtro Lukovienſi non longe a pago Stipa nuncupato funditus erigendum , atque ſic erectum ex bonis noſtris temporalibus ſuffi- cienter , & cum effectu fundandum , & dotandum duximus prout per præ- ſentes animo provido, & deliberato voluntarie, ac ſpontanee omnibus melioribus, modo, via, jure , & forma, quibus de jure melius fieri poteſt, ac debet, idem monaſterium ad divini cultus augmentum fundamus, ac dotamus modis & conditionibus infra ſcriptis. Inprimis triginta millia florenorum paratæ pecuniæ Moravici valoris per triginta groſſos florenum, groſſum vero per septem denarios albos computando eidem Monaſterio Stipenſi in veram legitimam dotem ac patri- monium donamus , & tribuimus , plenoque jure nihil nobis aut heredibus & ſucceſſoribus noſtris inde reſervando applicamus , et inſcribimus : vo- lentes ac ſtatuentes , ut fumma ejusmodi ſtatim in cenſum reemptitium per- petuum elocetur ſic, ut ex ſingulis centenis annuatim ſex thaleri , ex tota ſumma triginta millium florenorum mille et octingenti floreni ejusdem nu- meri Monaſterio eidem cenſus annui modernis , et futuris temporibus pro- veniant , annisque ſingulis per duas medietates, hoc eſt, per nongentos flo- renos duobus diſtinctis terminis videlicet in S. Georgii de menſe Aprili , & S. Wenceslai de menſe Septembri feſtivitatibus irrefragabiliter pendantur, at- que ab emptoribus, quibus ſumma talis locata fuerit, ipſorum opera et expenſis, ſicuti juris, et moris eſt in hac provincia ad Monaſterium Stipenſe trans- mittantur, et importentur. Quem quidem cenſum Prior dicti Monaſterii in ſuſtentationem et ſabricam ejusdem Conventus nec non ad alias quasvis res neceſſarias coemendas convertere poterit. Guodſi quandoque contin- geret aliquid ex cenſu præfato ultra prædictas neceſſitates ſupereſſe, volu- mus omnino, et conſcientias ſuperiorum dicti loci ea in parte oneramus; ut id nequaquam diſtrahatur ullo in caſu, ſed ex residuo statim alius cenſus comparetur , ſic ut creſcente ſumma capitali reemptitia proventus quoque annuus augeatur, majusque commodum atque bonum Monaſterii indies creſcat, et amplietur. Secundo pro faciliori ſuſtentatione dictorum Carthuſienſium prædium, ſive Allodium, quod in pago Stipa hucusque habemus, eidem Carthuſtæ Stipenſi donamus, et appropriamus cum omnibus ſuis pertinentiis, hoc eſt cum

Strana 331
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 331 cum univerſis et ſingulis agris, pratis, fluviolo, ſylvula, et hortis ad id ſpectantibus , ſic ut quemadmodum nosmet hæc omnia poſſedimus hisque uſi ſumus , ipſi quoque, nulla re prorſus inde excepta, libere , et plene poſ- ſidere, iisque uti ac frui poſſint, ac valeant. Guodſi ultra prædicta ali- quid aliud de pratis , ſylvis & hortis eisdem Curthuſianis ad dictum præ dium a nobis, vel heredibus, aut ſucceſſoribus noſtris poſſeſſoribus Dominii Lukovienſis datum , ac donatum fuerit , vel ipſi a ſubditis plura id genus pro uſu ſuo coemerint, nullum propterea tributum, ſeu ſervitium cuiquain hominum præſtare , neque ullum cenſum pendere debebunt futuris perpe- tuis temporibus. Ad hæc Priori, & Conventui dicti Monaſterii damus , & tribuimus partem ſylvæ eidem monaſterio adjacentem, ut ea pro libitu ſuo utantur absque ullius hominis impedimento , quæ quidem pars ſylvæ incipit a via armentaria Pruhon dworſty dicta, qua pecora ſupradicti præ- dii expelluntur, usque ad viam forenſem ſive Czeſta trhowa nuncupatam , & inde usque ad foveam Lupinum dictam, iterumque a fovea Lupinu usque ad agrum judicis Koſtelecenſis. Præterea eidem monaſterio Stipenfi donamus molendinum noſtrum in pago Kuſſavu, quod Mlyn Oticzowſky nuncupatur, & ſerram ibidem ſcindendis aſſeribus ſeu tabulatis idoneam una cum univerſis agris , ſylvis, & pratis ad prædictum molendinum ſpectantibus. Concedimus quoque iisdem Carthufienſibus liberam facultatem accipiendi in omnibus ſylvis totius Dominii Lukovienſis ubicunque eis placuerit, ligna craſſa , ſive trabes, aut truncos pro aſſeribus , & tabulatis in prædicta ſerra ad uſus Monaſterii ſcin- dendis neceſſarios, ſeu neceſſaria. Iisdem inſuper impertimur plenam & abſolutam libertatem paſcendi pecora dicti Monasterii per totum Lukovienſe Dominium in ſylvis , nemoribus , agris , paſcuis , aliisque locis glandiferis, ubi quercus & fagi habentur , libere & absque ullius pretii ſolutione , aut cenſus cujusque exactione. Similiter annuimus , & conſentimus , ut habeant piſcationem liberam in omnibus fluviis ac rivis ad præfatum Dominium ſpectantibus , nec non ut poſlint pro foco & fabrica , aliisque propriis eo- rum neceſſitatibus , quocunque tandem nomine illa cenſeantur , ligna ex omnibus ſæpe dicti Dominii Lukovienfis ſylvis, & nemoribus gratis & abs- que pretio extrahere, nullo prorſus loco excepto, idque ſine cujusvis homi- nis contradictione ſive impedimento. Habebunt quoque poteſtatem & licentiam per totum Dominium Lu- kovienſe eruendi , ſeu erui faciendi lapides omnis generis tam murales, quam ſectiles pro fabrica, calce , aliisque ſuis propriis neceſſitatibus. Nec non exstruendi domos, areas, ſive caſas in omnibus locis dicto Monaſterio ap- T t 2 pro-

Strana 332
332 DIPLOMATARIUM propriatis , & in eas homines ſive incolas introducendi , qui ſervitia quævis ipſis tantum Carthuſienſibus præſtare, nullique alii hominum ſubeſſe , aut ho- magio ſive ſubjectione obligari debeant præterquam Priori & Conventui ſæpe dicti Monaſterii. Ex ſupradictis vero eorum ſubditis, nec non ex prædio, molendino, ac ſummariter ex omnibus eorum rebus, & bonis Dominus & Poſſeſſor Lukovienſis omnes & univerſas bernas, atque contri- butiones tam provinciales , quam Cæſareas ſive Regales, quæcunque tan- dem illis impoſitæ fuerint , de propria ſua burſa ſolvere teneatur , neque ſinat ullas illis moleſtias inferri, ſed partem, quæ ipſis Carthufanis impone- tur, de ſuo proprio numerare ac perſolvere debebit. Iſtius proinde fun- dationis , dotationis , & diſpoſitionis ad laudem & gloriam Dei omnipo- tentis , Glorioſſimæ Deiparæ Virginis , S. Brunonis, totiusque cœleſtis Cu- riæ factæ proſperum ſucceſſum, quemadmodum futuris temporibus perpe- tuis ſtabilem , illibatum , florentioremque indies fore unice optamus, ita heredes quoque, ac ſucceſſores nostros, Dominos, & Poſsefsores toties dicti Lukovienſis Dominii, ut & ipſi debito devotionis fervore, atque erga Religioſos ordinis Carthuſiani benignitate atque charitate permoti fundatio- nem & ordinationem hanc noſtram maturo conſilio factam manuteneant, continuent, promoveant , & pro pietate ſua augere non negligant , etiam atque etiam amore JESU Chriſti Dei, & Salvatoris noſtri (cujus ſolius hic cauſa agitur , & gloria quæritur) oramus , & obteſtamur , atque eo nomine Quodſi vero aliquis eorum , ſive conſcientias quoque eorum oneramus. alius quivis hominum ſuadente cupiditate, malorum omnium radice, huic noſtræ fundationi contravenerit, bonaque, cenſus, jura, fructus, & emo- lumenta ſeu obventiones quascunque per præſentes litteras dicto loco , & ordini Carthuſiuno data, donata, & appropriata, ſive impoſterum per nos, ſeu alium hominem ad augendum ibidem cultum divinum danda , & appro- prianda , quæ in ſæpe dicti Monaſterii & Conventus Stipenſis neceſſitatem & uſum converti debent a Monasterio alienare, aut in proprios ſuos uſus convertere, ſive Monachos Carthuſienſes in perceptione eorum impedire, aut quovis modo (maxime circa officia divina recte perſolvenda) eos mo- leſtare præſumpſerit : is anathemati , & maledictionibus, omnibusque aliis cenſuris & pœnis temporalibus & æternis, contra iniquos uſurpatores bene- ficiorum Eccleſiaſticorum pridem ab Eccleſia in ſacris Canonibus & œcume- nicis Conciliis latis & declaratis, ſubjaceat innodatus , & niſi reſipuerit , ac restituerit, in extremo judicii die diſtrictam propterea rationem redditurus Deum ſeverum judicem ſibi adverſum ſentiat , omnesque ſanctos Dei con- trarios habeat, & tandem cum Juda traditore Salvatoris, omnibusque mem- bris

Strana 333
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 333 bris diaboli in inferno ſine fine crucietur. Ut autem ſupra ſcripta omnia perpetuæ robur firmitatis obtineant, Illuſtriſſimum & Reverentiſſimum Prin- cipem ac Dominum Dominum Franciſcum ſanctæ Romanæ Eccleſiæ Cardina- len a Dietrichſtein Epiſcopum Olomucenſem Dominum noſtrum gratioſiſſimum tanquam loci Ordinarium omni, qua decet reverentia, obnixe petimus, digne- tur hanc piam fundationem, intentionemque , ac dotationem Monaſterii prædicti Stipenſis ordinis Carthuſienſis , & ordinationem noſtram in omnibus punctis , clauſulis & conditionibus acceptare , acceptamque approbare , ra- ti habere, & authoritate ſua Ordinaria gratioſe confirmare cum clauſulis opportunis cirea hujusmodi fieri ſolitis & conſuetis , eademque authorita- te ſupplere omnem defectum , ſi quis forte ex verborum aut ſententiarum obſcuritate aut negligentia quacunque , vel errore non affectato in præſen- tibus fuiſſet commiſſus. Quod demum ad Jus Patronatus dicti Monasterii, & protectionem, ac tuitionem in temporalibus attinet , hæc omnia nobis tanquam legitimo fundatori , noſtrisque heredibus Dominis in Lukow plene reſervamus , vo- lentes ut iisdem poſteri noſtri, quamdiu ſub obedientia Romani Pontificis Chriſti in terris Vicarii vixerint , ſanctæ Romunæ Eccleſiæ fidem tenuerint, & hanc fundationem noſtram in aliquo non violaverint, integre fruantur , & potiantur. Quam primum vero ab eadem Catholica Romanu & Apoſtolica Reli- gione deſciverint , & violatores & uſurpatores hujus fundationis noſtræ fue- rint , eo ipſo facto jure patronatus , protectionis , & tuitionis privati exi- ſtant , atque in eo caſu ad Illuſtriſſimum, & Reverendiſſimum Dominum Epiſcopum Olomucenſem devolvatur, apud quem, ejusque ſucceſsores tam- diu integre, & inviolabiliter permaneat , donec alius verus Catholicus Do- minus in Lukow ſuccedat , qui hanc fundationem , & diſpoſitionem noſtram in omnibus ſuis punctis , & clauſulis obſervet, & re ipſa tueatur. In quorum omnium & ſingulorum præmiſſorum fidem, teſtimonium, & perpetuam ſtabilitatem haſce fundationis & dotationis noſtræ litteras ma- nus noſtræ propriæ ſubſcriptione, ſigillique noſtri majoris appenſione com- munivimus. Datæ in caſtro Lukow die prima menſis Maji anno Domini milleſima ſexcenteſimo decimo ſeptimo. T t 3 LXXXVII.

Strana 334
334 DIPLOMATARIUM LXXXVI. Melioratio fundatæ Carthuſiœ Lukovienſis in Moravia ab Alberto de Waldſtein pr�stita. dd. Lukow 1. Maji Anno 1617. In Nomine Domini, Amen. os Albertus Wenceslaus Euſebius Baro de Waldſtein, in Wſetin, caſtro Lukow, & Rimicz, invictiſſimi Romanorum Imperatoris Muthiæ primi, nec non ſereniſſimorum Archi-Ducum Auſtriæ Maximiliani ſenioris , & Ferdinaudi, cubicularius , & conſtitutus ab inclytis Statibus Marchionatus Moruviæ Colo- nellus , ſive ſupremus ductor trium millium peditum armaturæ Germunicæ. Notum facimus tenore præſentium univerſis & ſingulis haſce litte- ras inſpecturis, lecturis & pariter audituris. Quemadmodum divina fa- vente clementia Monaſterium, ſeu Conventum ordinis Carthuſienſis juxta pa- gum Stipa in Dominio noſtro Lukovienſi Diœceſis Olomucenſis propriis ſump- tibus ereximus , & fundavimus , majoremque proventuum, & reddituum illius partem in parata pecunia aſſignavimus: ita non minori cura atque ſolicitudine in eo laborandum cenſuimus , ut divinum illud obſequium, quod altiſſimo de ſuis donis ac beneficiis in prædicta Stipenſi Carthuſia præ- paravimus, non modo nobis viventibus vigeat, ſed etiam poſt obitum noſtrum multo magis floreat, stabileque & perpetuum ad ejusdem Dei ac Domini noſtri gloriam perſeveret, hinc conſiderato diligenter præſentium temporum ſtatu, quo rerum omnium pretium indies adeo augetur, ut ſumptus, qui non ita multis retroactis annis homini ad vitam honeſte tuendam ſuffi- ciebant , iidem deploratis jam his temporibus quadruplo amplius majores pro congrua hujusmodi ſuſtentatione eſſe debeant , facile ex præterlapſis ſæculis judicare licet , futurorum quoque temporum ſucceſſu cariora fore omnia, ut proinde creſcente victualium, aliarumque rerum pretio, ac va- lore, neceſſe sit creſcere etiam vivendi rationes, & rationes. Guocirca cum minime velimus, ut prædictum Carthuſienfium Monaſterium ob reddi- tuum tenuitatem aliqua deinceps patiatur detrimenta, aut paulatim (quod abſit) ad interitum vergat , idcirco animo provido, ac deliberata mente apud nos conſtituimus, ut pro avertendis ejusmodi futuris defectibus ac periculis Priori & Conventui prædicto Stipenſis Monaſterii illico poſt obitum noſtrum primo ſtatim anno ultra omnes alias pecunias, atque redditus, quos per ſpeciales fundationis noſtræ literas eisdem aſfignavimus, dedimus, &

Strana 335
& inſcripſimus, adhuc alia viginti millia florenorum Moravicorum (fingu- los florenos per ſeptuaginta cruciferos computando) ex bonis poſt nos re- lictis dentur , & in paratis numerentur , prout tenore litterarum harum præ- dicta viginti millia florenorum Moravicarum eidem Carthuſia in Stipa dona- tione ex cauſa mortis , ut vocant , donamus , attribuimus , & hiſce præſen- tibus inſcribimus , heredesque noſtros obligamus , & obligatos fore decer- nimus, ut poſt noſtrum ex hac mortali vita egreſſum , primo, ut præmitti- tur , anno viginti ejusmodi florenorum millia ex relictis noſtris ſæpe dicto Monaſterio Stipenſi nulla interpoſita mora, & absque omni renitentia, aut tergiverſatione numerent , & perſolvant. Quam quidem ſummam in ſe- quentes uſus , & non alios converti volumus , ordinamus , & diſponimus, videlicet quamprimum Prior & Conventus ſæpe dicti præfata viginti millia perceperint , ſtatim ea in cenſum reemptitium in aliquem certum , & ſecu- rum locum ſive in Moraviæ Marchionatu , ſive in Regno Bohemiæ , aut Du- catu Sileſiæ dare , & locare teneantur , ex qua ſumma reemptitia cenſus an- nuus mille & ducenti proveniunt. Hos vero mille & ducentos florenos nulla prorſus ex cauſa , quæ humanitus excogitari poſſet , occurrente etiam quavis urgente, urgentiſſima, & inevitabili neceſſitate alio convertere, ſeu unquam expendere , ſed rurſum in alium cenſum reemptitium eos dare , & elocare debebunt ubicunque locorum , ſeu terrarum ipſis bene viſum fue- rit. Atque hoc pacto ſumma eorum capitalis annuatim augebitur mille & ducentis florenis , ex quibus mille ducentis florenis cenſus rurſus annuus ſeptuaginta duorum florenorum obveniet , quos quidem ſeptuaginta duos florenos in ſequentem uſum expendi , & converti volumus , & ordinamus. Primum ad magnam Cathufium annuatim dentur duodecim floreni, quod tamen ſub ea ratione intelligi, & fieri debet; ſiquidem redditus, & pro- ventus Monaſterii Stipenfis annuatim per ſeptuaginta duos florenos accre- ſcent , & augebuntur , ut ipſi quoque Carthuſiuni Stipenſes ſingulis annis ad hos duodecim florenos alios atque alios duodecim florenos magnæ Carthu- ſlæ inſuper tribuere, & perſolvere teneatur, videlicet, ut inchoantes anno primo dent duodecim, ſecundo viginti quatuor, tertio triginta ſex , quar- to quadraginta octo , atque ſic conſequenter annis ſuccedentibus durante Stipenſ Monaſterio alii atque alii duodecim floreni pro magna Carthuſia dandi erunt. Ceterum ut conſtet, in quemnam uſum proventus iſtos ma- joris Carthuſiæ cedere velimus, hæc noſtra eſt ſtudioſa petitio, & pium de- ſiderium: decernatur , & ſeligatur altare unum in Eccleſia majoris Carthu- ſla, & major pars hujusmodi proventuum (qui etſi in principio exigui vi- dentur , attamen temporis ſucceſſu magna ſument incrementa) pro fabrica &

Strana 336
336 DIPLOMATARIUM & ornamentis ejusdem altaris applicentur, & in eo ſingulis diebus miſſa una defunctorum pro animæ noſtræ refrigerio celebretur. Reliquum vero ejusmodi proventuum partem Prior magnæ Carthuſiæ eo, quo ſibi in Do- mino optime viſum fuerit , convertat. Præterea rogamus , ut pro cenſus hujusmodi ſtabilitate atque certitudine perſona aliqua ex ipſamet magna Carthufia a ſuperioribus ordinis deputetur, cui Prior Monaſterii Stipenſis ſin- gulis annis rationes ſuas transmittere , plenamque informationem daré te- neatur , ubinam , & apud quos pecuniæ hujusmodi reemptitiæ exiſtant , ita ne propter incuriam forſan Prioris ſæpe dictum Monaſterium Stipenſe in redditibus ſuis detrimenta aliqua patiatur. Quodſi aliquando idem Prior Carthuſiæ Stipenſis, motus forſan aliqua urgentiſſima & inevitabili neceſſitate ſupradictos mille & ducentos florenos annuos in alium cenſum non elocaverit, ſed in aliquam etiamſi graviſſi- mam ſuam & conventus ſui neceſſitatem expenderit , in talem , tanquam fundationis noſtræ transgreſſorem Reverendus Pater Generalis ordinis ſe- vere animadvertet, & ut illud, quod intermiſſum eſt, corrigatur, & in- ſtauretur, pro ſua prudentia & pietate providebit. Quantum porro ad ſe- xaginta illos florenos attinet, qui defalcatis duodecim ex ſupradicto cenſu ſeptuaginta duorum annuatim Monaſterio Stipenſi remanebunt, de illis hanc ordinationem facimus , & decernimus. Cum in ædificiis & fabricis diver- ſis multa ſingulis annis reparatione indigeant , deceatque Religioſos ultra ſuſtentationem congruam , & eleemoſynas, Monasteria & ades ſacras bene structas , & debito decore ornatas habere, proinde dimidium ejusdem cen- ſus , hoc eſt triginta florenos ſingulis annis in fabricam & ædificii neceſſi- tates convertantur. Guod ſic intelligendum eſt, ut expoſitis primo anno triginta florenis, ſecundo ſexaginta, tertio nonaginta, & ſic deinceps con- ſequenter alii & alii triginta plures in ædificium & ſtructuram annuatim ex- pendant, neque hoc ullo ſub prætextu , aut quovis quæſito colore , un- quain intermittant, quin potius annis, ut præmittitur , ſingulis , triginta amplius & amplius florenos in fabricam inſumant, Monaſterium ornent, & fundationi ſatisfacere ſtudeant. Reliquos vero triginta florenos, qui annuatim ad redditus Monaſterii augendos obventuri ſunt, poterit idem Prior Stipenſis Carthuſiæ in quosvis uſus neceſſarios ſui conventus, & in elee- moſynas convertere, ac de iis pro libero ſuo arbitrio diſponere. Et quo- niam in rebus humanis nihil firmum eſt & stabile, nihilque a periculis est immune , ideo ſi contingeret, quovis modo, caſu, ſeu infortunio ſupra dictam ſummam viginti millium florenorum amitti, vel interire, ita quod ſumma capitalis Carthufiunorum Stipenfium amplius augeri non poſſet, per mil-

Strana 337
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 337 mille ducentos florenos , qui ex eadem ſumma viginti millium florenorum annuatim provenire deberent, in eo caſu obligati erunt ſæpe dicti Prior & Conventus Monaſterii toties dicti omnem adhibere operam , & ſummam aliam ſic amiſſæ æquivalentem undecunque colligere, & congregare , id- que vel ex pecuniis præcedenti tempore conſervatis , & ex reſiduo , ſeu augmento eorundem viginti millium collectis , vel ſi necdum tantum con- ſervaſſent, tunc ex aliis illius Monaſterii proventibus; debebuntque per aliquot annos propter ejusmodi viginti millia iterum congreganda aliæ ex- penſæ Monaſterii ceſſare , minorque interea fratrum numerus ali , donec alia viginti millia (ex quibus annuatim ad eorum capitalem ſummam mille & ducenti accreſcere poſſint) acquirant. Atque hoc pacto Monaſterium in vigore statuque ſuo, juvante Domino, firmum & illibatum confiftere, & permanere valebit. His itaque ſupra ſcriptis modis ſatis expreſſum eſſe confi- dimus , quæ noſtra ſit voluntas de ſæpe dicta viginti millium ſumma poſt obitum noſtrum Carthufiunis Stipenſibus danda, & qualiter illos cum ea agere, facere, diſponere, & procedere oporteat. Guodſi quis ſecus , aut aliter egerit , fecerit , diſpoſuerit , & proceſ- ſerit , quam a nobis præſentibus literis intentum , determinatum , & expreſ- ſum eſt, aut talia agentes, cum debuerit, & potuerit, non impediverit, ideo Deum juſtum omnium judicem interpellamus , & oramus , ut de talibus, aut tali illam eandem pœnam , & ultionem repetat , quam ſumpturus eſt in illa die iræ ſuæ de bonorum Eccleſiaſticorum uſurpatoribus , & iniquis eorum detentoribus , ſiquidem ii , qui huic noſtræ intentioni contrafecerint , tan- quam uſurpatores fundationis , & nefarii criminis complices merito haben- di , & cenſendi erunt. In quorum omnium & ſingulorum præmiſſorum fidem , & robur haſce literas manu noſtra propria ſubſcriptas , ſigilli quo- que noſtri majoris appenſione munivimus. Datæ in caſtro Lukow noſtro, die prima menſis Maji, anno Domini milleſimo ſexcenteſimo decimo ſeptimo. (. t A A * U u LXXXVII.

Strana 338
338 DIPLOMATARIUM LXXXVII. Ferdinandus II. ob merita Adami de Waldſtein immutat, amplioremque reddit clypeum Waldſteiniorum. dd. Vienna 20. Sept. Anno 1621. Ex apographo. ir Ferdinand der anderte rc. Dahero und dieweil Wir uns erin= uern, und erfahren, in was fürnehmen Nitterlichen tugenden, Eh= ren, undt ſtattlichen anſehen das uralte Geſchlecht deren von Waldt= stein in obbeſagt unſeren Erb-Königreich Boheimb von etlich hundert Iahren nicht allein herkhommen, ſondern auch in Heyl. Reich mit Chur= fürstl. Hauſern nahend befreundet und verwandt worden, dann neben auch nicht weniger guettlich, und gnádigſt angeſehen, wahrgenommen und betrachtet die ſehr augenehme, getreu, aufrichtig, dapfere, Ritterlich, nutzlich, und erſprißliche dienſt, welche unſeren Hochgeehrten vorfahren an Heyl. Reich Róm. Kayſern/ Kónigen zu Hungarn, Boheimb und Lobl. Hauß Oeſterreich ermeldtes furnehme geſchlecht deren von Wald= ſtein in tragung und verrichtung fürnehmer Hohen Aembter, beydes zu Kriegs=und friedenszeiten, sowohl inner=als ausserhalb des Reichs, inson- derheit aber der Wohlgebohrne unſer Rath/ Cammerer, Obriſter Landt= Hoffmeiſter unſerer Cron Boheimb, und lieber getreuer Adam Herr von Waldſkein auf Hradek/ Loboſitz und Selowitz/ nach dem rühmlichen Exempel gedachter ſeiner Vor=Eltern, wayland unſeren Höchſtgeehrten Herren Better, und Vattern Kayſer Rudolphen 2. Christmildesten an= gedenckhens gleich von ſeiner Iugend an/ nach und nach gradatim durch alle Ihrer Maneſt. und Lieb Kayſerliche und Königl. Hoffzund Cammer- Adeliche, und obgenantes unſeres Erb=Königreichs Boheimb fürneme Land=Aembter, neben dieſen auch in Vollbringung anſehenlicher Legatio= nen zu unterschiedlichen Chursund Fürsten des Reichs, auch beglaittung, und aufwarthung Auslándiſcher Máchtigen Königen, und Potentaten/ Bottſchafften mit unverdroſſenen embſigen ſleiß erzeiget, und bewieſen hat, welches dann höchſt ernannt unſer Herr Vetter, und Batter Kayſer Rudolphrc. mit gnádigster danckhnehmiger erkantnus also in acht genom- men, daß Sie gedachten Adamen Herren von Waldſtein zu der Kayſer= und Königlichen gehaimben Rath aus eigener beweguus angenohmen, und ge

Strana 339
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 339 gewürdiget ; von welcher jetzt erzehlten gehorsambsten getreuen/ und auf= richtigen Devotion und Eyffer Er von Waldſtein hernach bey lebzeiten, und Regierung wayland auch unſeres geehrten nechſten Borfahren, Vet= ter und Batters Kayßer Mathiaſen 2. loblichſter gedáchtnus/ nicht aue= geſetzt, ſondern Ihrer Mayeſt. und Lieb , bies auf derſelben zeitliches ab= leben nicht allein als obgemeltes Kónigreichs Boheimb Oberſter Landt= Hoffmeiſter, und mit ebenmeſſiger verrichtung Hochanſehnlicher legatin= nen/ ſonderlich aber zu ſtillung, und dempffung der in verſchienen Secht= zehen hundert achtzehenden Jahr in mehr berührten unſeren Kónigreich Boheimb entstandener unruh, und Rebellion nach áusferster möglichkeith mit ungeſparter darſetzung leib, guth, und bluths gedienet, darinnen auch gegen uns nach der durch ſchickung des Allmáchtigen, und des Heyl. Reichs Churfürsten einhellige Stimmen gelangten wahl, und Crönung zu unseren gnádigsten wohlgefallen/ und belieben, auch seiner Selbst, und der ſeinigen unſterblichen ruhmb in allerhand occaſionen, und fürnehmb= lich als Er von ehegedachten Rebellen wegen ſeiner gegen uns beharren= der Standmúttigkeit háfftig verfolget , Perſohulich arreſtiret, und letzlich weil Er Sich bey ihren auffgeworffenen Haubt nit finden, noch ſehen laſ== ſen mogen, neben darſetzung aller ſeiner in der Cron Bóhaimb, und Marggraffthumb Máhren habender ſtattlicher Herrſchafften, und gutter ſich aus dem land zubegeben bewbgt worden, eine lange zeith, bies uns der AUlmáchtige wieder mehr beſagte Rebellen durch offene feldſchlacht die Victorie, und den Sieg vátterlich verliehen, bey dem Hochgebohrnen Io= hann Georgen Hertzogen zu Sachſen, Gulich , Cleff und Berg, Land= graffen in Thuringen, Marggraffen zu Meissen, und Burggraven zu Magdeburg, des Heyl. Rom. Neichs Ertz-Marſchalchen, unſeren lieben Oheimb, und Churfursten, auffgehalten, alda Er nit weniger theils in Conſutationen, und Rathſchlagen, theils auch unter bekriegung unſerer Rebellen in Marggraffthumb Laußnitz, bey gewapneter einnahm, und er= oberung der Stadt Budiſſin, ſowohl anderer Stádte und ſleckhen mehr, ohne unterlaß unſeren nuß, frommen, und beſtes betrachtet, und beför= dert, dazu bey anderen unſeren, und des Heyl. Reichs getreuen gehor= ſamben, aufrichtigen , friedliebenden wohl affectionirten Churfürsten, für= sten, und Ständen allenthalb nunwehr uber acht und dreissig Jahe alfo U u 2 con=

Strana 340
340 DIPLOMATARIUM continuiret/ daß derſelbe lieber leib und guth, auſſer ſeinen angebohrnen Batterland in die Schantz ſetzen, dann ſich von unß als Regierenden Romiſchen Kayſer/ und ordentlich gecrönten, und ſuecedirten Kónig in Boheimb verleitten und abwenden, noch ſich unſerer offenen feind/ Re= bellen und erkláhrten achter boßbafftig/ hochſtraff lich deſperirtes beginnen annehmen, oder theilhafftig machen wollen. Hierumben, und zu etwas gnádigster erkandtnus, und ergötzung ſolcher oben erzehlten treuen, und aufrecht geleiften/ und noch stettig behar= renden dienſten/ und darunter erlitteuen Berfolgung, und wiederwertig= keith, ſo haben Wir demnach mit wohlbedachter muth, gutten rath, und rechten wiſſen aus Romiſch = Kayſerlichen macht/ vollkhommenheit/ und wie obvermelt, aus ſelbſt eigener bewögnus mehr gedachten unſeren Rath. Camimerer, und Obriſten Laud-Hoffmeiſter Adamum Herren von Wald= ſlein dieſe Kayſerliche Gnad gethan, zugelassen, vergönnet/ und erlanbet, thuen das zulaſſen, vergönnen/ und bewilligen Ihme auch, daß Er, als der zeit der alteſte obgemelten anſehnlichen geſchlechts, und Seine Eheli= che Leibs-Erben, auch derselben Erbens-Erben, Mann und frauen abstei- gender linie, Ihrer Eltern und Vor-Eltern bies dato geführet = und ge- brauchtes uralte Wappen und Kleinod, ſo mit nahmen ist : Ein quartir= ter Schild, deſſen hinter unter, und vorderobertheil gelboder goldfarb, und die anderen zwo feldungen, als der hinter=ober, und vordere unter- theil blau, oder Laſur farb, darinnen gegen einander vier zum grimmen geſchickte Lowen mit aufgeſperten Rachen, ausgeſchlagenen zungen, und uber ſich gewundenen doppelten Schwánzen erſcheinen, deren die in der hinteren-unteren/ und vörderen oberfeldung blau, und die anderen zwen Löwen in den beyden blauen theilen oder feldungen gelb seind. Auf dem Schild ein frey offener adelicher Thurnirs Helm, beyder= seits mit blau und gelber Helmdecken, und darob mit einer goldfarben König- lichen Cron gezieret, daraus erſcheinen zwen hintereinader geſtelte auffge= thane, mit den Sachſen fürwerths gekherte Adlersflügel, deren die hin= dere gelb, und vordere blau iſt xc. nach geſchriebener maſſen gezieret/ und gebessert, und nun hinführo zu ewigen zeiten zufübren, und zugebran- chen gegönnet/ und erlaubt/ als nemblichen : In mitte des obbeſchriebe= nen quartirten Schildts/ ein weiß oder Silberfarbe runde, etwas abläng- liche

Strana 341
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 341 liche Medaglia, oder hertzſchiltle, ſo mit einen Rauten= Crantzlein ſeiner natürlichen farb umbfangen, darinnen ein gantz gedoppelter Kayſerlicher Schwartzer/ aufgethaner, zum ſlug geſchickter Reichs=Adler, welcher in ſeiner lincken einen grünen Palmzweig, rechten waffen aber einen gelben, oder goldtfarben, mit den ſpitzen unter ſich, oder abwehrts gekherten See-Anker hat, zu anzeugung/ und kunfftiger gedáchtnus obgehörter Seiner gegen uns erwieſener treu und Standthafftigkeit, und auff deſſen bruſt hieneben unter einer goldfarben Kayſerlichen Cron der buchſtaben F. ſambt der cifra II. erſcheinet, zu bedeutung unſers Hochgeehrten tauffuah= mens, und unſerer zu Ihme tragenden gnádigsten affection. Alsdann ſolch Wappen und Kleinod ſambt erst beſchriebener Verbeſserung in die= ſen Unſeren Kayſerlichen brieff gemahlet, und mit farben eigentlicher aus= gestrichen ist; und noch zu weitherer erzeugung unſers Kayſerlich-gná= digſt wohlgeneigten willens, ſo Wir inſonderheit zu obgedachten unſeren Rath, Cammerer/ und Obriſten Landthoffmeister unſeres Kónigreichs Bóheimb Adamen Herren von Waldstein, umb Seiner Selbst, und deſſen Elteren, und Vor=Eltern uns, unſeren Vorfahren, und unſeren Löblichen Hauß Oeſterreich in viel weeg erzeigten dienſt, willen, treuen, haben Wir Ihme Adamen Herren von Waldſtein, Seinen Ehelichen Leivs-Erben, Manns=und frauen Geſchlechts, und derſelben Erbens-Er= ben, auch dieſe beſondere gnad gethan/ und freyheit gegeben, thuen, und geben Ihnen auch die hiemit von obverſtandener Romiſch = Kayſerlicher macht, Boukommenheit/ wiſſentlich in krafft dieſes brieffes, daß nun hinführo anfánglich Er Adam Herr von Waldſtein, und Seine Söhne ihr lebenlang/ und hernach wann dieſelben von Gott mit Ehelich gebohr= nen Kindern geſeegnet werden, aus denſelbigen keiner weiter, dann all= zeith einer, welcher aus Sein, des von Waldſteins abſreigender linie unter den Mánnlichen Stammen/ nach den Iahren der áltiſt, und welt= lichen Standts ſeyn wird, Sich des Prádicats und Ehrenworths (Hoch= und Wohlgebohrn) gebrauchen, gegen uns, und mánniglich , alſo tituli= ren, nennen, ſchreiben, und von Iedermann dafür geehrt, und erkennet werden ſollen 2c. Der geben ist in unſerer Stadt Wieun den zwantzigsten tag des Monaths Septembris nach Chriſti unſeres lieben Herren, und Seelig- U u 3 ma-

Strana 342
342 DIPLOMATARIUM machers geburth Sechtzehen hundert, und Ein und zwantzigsten, un= ſerer Reiche, des Romiſchen im dritten, des Hungariſchen im vierdten/ und des Boheimiſchen in fünfften Jahren. Ferdinandt. Jo. Svicardus Archi-Epiſcopus Moguntinus S. Imp. per Germaniam Archi- Can- cellarius, & E. Vice-Reverendiſſimi Domini Jo. Swicardi Archi-Cancellarii & Elect. Mog. Vt. J. L. Lib. Bar. ab UIlm. Ad Mandatum Sac. Cæſar. Majeſtatis proprium. J. R. Pucher. LXXXVIII. Albertus Dux Fridlandice Baro de Waldſtein fundat Giczinii Epiſcopatum. dd. 1624. In nomine Sanctæ & Individuæ Trinitatis Amen. os Albertus Wenceslaus , Euſebius Dei gratia Princeps de Fridland & c. di- vinorum beneficiorum in nos collatorum magnitudinem & multitudi- nem grato atque humili recolentes animo. Qualiter videlicet militares copias contra univerſæ Chriſtianitatis acerrimum hostem Turcam, alios- que Eccleſiæ ſanctæ Catholicæ, Romanique Imperii infenſiſſimos inimicos ducentes ſæpe variis temporibus non modo inter præſentiſſima pericula incolumes ſervati , verum etiam luculentis victoriis a divina bonitate & potentia ornati fuerimus. Pro his , aliisque ſpecialibus beneficiis , quibus nos neque numerandis pares, neque æſtimandis idoneos ullatenus agnoſci- mus, intendentes diviniſſimæ Majeſtati ſux humillima gratitudinis noſtra ob-

Strana 343
WALDSTEINIO-WARTENBERC. 343 obſequium aliquod exhibere , & Orthodoxam Catholicam Religionem in hoc Regno Boeiiæ , inter tot graſſantium hereſeon portenta, quoquomo- do pro viribus noſtris propagare, denique Archi-Epiſcopali ſedi, per lon- gam annorum ſeriem ſuffraganeorum ope deſtitutæ, præſentaneum ſubſi- dium in perpetuum adferre; provida meditatione, ſalubrique deliberatio- ne Cathedralem Eccleſiam in civitate Principatus noſtri , quæ Giczinium di- citur , Archi-Diœceſis Pragenſis de novo fundare, & erigere statuimus, te- noreque præſentium , ſanctiſſimo D. N. D. Urbano Papa VIII. annuente , & approbante, re ipſa hunc in modum fundamus ac erigimus. (a) Nimirum volentes, ut in præfata civitate apud Cathedralem Eccle- ſiam , cujus in ſequentibus eſt mentio iterum facienda , Epiſcopus , Præpo- ſitus , Decanus, Archi-Diaconus, Scholaſticus, omnes Sacerdotalis ordi- nis honore inſigniti cum decem inſuper Canonicis (præter quos ſex alii digni & habiles ſolo titulo Canonicatus inſigniri poterunt) & quatuorde- cim Vicariis, utrisque etiam in presbyteratus gradu omnibus ac ſingulis conſtitutis , nec non cum aliis Eccleſiæ Miniſtris , utpote duodecim chora- liſtis, organiſta, duobus ſacriſtiæ ac templi ſervitoribus , duobus etiam pueris , qui choro vocula ſua utriusque cantus gnari ſubſerviant, ac demum campanatore , actualiter ac perſonaliter juxta Canonum præſcripta & Con- ciliorum Decreta ſemper reſidere, divinaque peragere debeant. Atta- men , quia Cathedralis Eccleſia, congruæque tam Epiſcopi, quam alio- rum omnium habitationes primum conſtruendæ ſubito excitari , commo- disque uſibus confeſtim aptari non poterunt, ne intervallo eo temporis ho- norem & gloriam Dei, Patriæque & Archi-Epiſcopalis ſedis opportunum ſubſidium penitus differri & prorogari neceſſe ſit , Parochialem interim elegantem & amplam Eccleſiam, in civitate Giczinenſi ſitam aſſignantes, apud eam Epiſcopum cum Præpoſito , & duobus Canonicis , duobusque dunta- xat Vicariis , item organiſta, quatuor choraliſtis, uno ſacriſtiæ ac templi ſervitore, nec non campanatore, in domibus cujusque gradui convenien- tibus per nos absque mora deputandis reſidere, redditusque annuos ſeeun- dum diſtributionem inferius faciendam statim a tempore confirmatæ nostræ fundationis , percipere ſtatuimus. Erunt tamen & alii Canonici omnes inſtar reſidentium mox inſtituendi , qui in vicinis interrea Decanatibus, vel Parochiis, Deo, ac Eccleſiæ operam navent, & neceſſitatibus occurrenti- bus Epiſcopo , atque Capitulo refidenti præſto ſint, denique opere ædificio- rum conſummato, e veſtigio Canonicalem Reſidentiam capere poſſint. Et vero Eccleſiæ ejusdem Jus Patronatus, jusque tam Epiſcopum, quam Prælatos quatuor, nempe Præpoſitum, Decanum, Archi - Diaconum & Scho-

Strana 344
DIPLOMATARIUM 344 Scholaſticum nominandi ac præſentandi, nobis, noſtrisque ſucceſſoribus, Principibus de Fridlund &c. per expreſsum reſervantes; ceterorum tam de- cem reſidentium , quam ſex mero titulo gaudentium Canonicorum præ- ſentationem quidem ad nos, noſtrosque paulo ante nominatos primo, ad Epiſcopum ſecundo , Electionem vero ad Capitulum tertio menſe , eodem ordine per totius ani i decurſum pergendo, & alternando, æternis futuris temporibus inviolabiliter ac immutabiliter pertinere decernimus. Verum, quoniam juxta edictum Salvatoris noſtri, dignus eft opera- rius mercede ſua, neque Apoſtolo magnum quicquam, aut mirum viſum eſt, ſi, qui nobis ſpiritualia ſeminant, iidem carnalia noſtra metant, quo etiam Epiſcopus & præfatum Capitulum , aliique Eccleſiæ Miniſtri , finguli pro gradu ſuo , eo facilius & alacrius munus ſuum exſequantur , tantoque Deum ardentius pro ſalute noſtra, parentum , & anteceſſorum , nec non poſterorum noſtrorum deprecentur , quanto liquidius perſpexerint de ne- ceſſariis ſuſtentandæ vitæ præfidiis ſufficienter ſibi a nobis proviſum. Id- circo donationem, & dodationem certam, ac perpetuam facientes, an- nua viginti millia florenorum Rhenenſium, quemlibet ſexaginta vulgatis cru- ciferisconſtantium,de contributionibus totius Principatus noſtri,ſacræ Cæſarex Majeſtatis conſenſu , nobis, & ſucceſſoribus noſtris Principibus de Frid- land &c. ex cauſa cenſus annui quadraginta duorum millium florenorum Rhenenſium , nobis, & ſucceſſoribus noſtris Principibus de Fridland &c. a ſacra Cæſarea Majeſtate annue in perpetuum debiti ordinarie pendendis, in dictum finem aſſignanda cenſuimus, & vigore præſentium in perpetuum efficaciter afſignamus. Quia vero, Deo juſte permittente, ætas quotidie in pejus ruit , pretiaque rerum continuo creſcunt , quatenus ſucceſlive Epiſco- pi, Præpoſiti, Decani, Archi-Diaconi, Scholaſtici, Canonicorum, Vica- riorum, & aliorum jam recenſitorum Eccleſiæ Miniſtrorum annuæ præ- bendæ , in majorem ſummam quotannis excreſcant , hæcque deliberata no- ſtra cum tempore in ſingulos annos aucta fundatio ad omnes ejusmodi al- terationes tanto facilius immota perſiſtat, circa nominata annua viginti millia florenorum, taliter indubitate ſervari decernimus ; ut illis viginti mil- libus florenorum Rhenenſium a nobis & ſucceſſoribus noſtris Principibus de Fridland &c. ſtatim, a quo hujus noſtræ erectionis & fundationis per ſanctiffi- mum D. N. D. Urbanum Papam VIII. confirmatio in manus noſtras pervenerit, & ita deinceps in perpetuos ſingulos annos anticipate Epiſcopo tradendis, ab eodem Epiſcopo (cum ceterorum tamen a tempore confirmationis reſidentium & in poſterum reſidendorum Capitularium, vel certe majoris numeri conſilio) ſingulis etiam annis, novi pecuniarii reditus annui, mille ducentorum flore- no-

Strana 345
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 345 norum (ſex pro centum communi hujus Regni & Provinciarum illi incor- poratarum uſu computando) a communitatibus , aut perſonis , intra vel ex- tra Regni hujus , præter tamen Principatus noſtri limites conſtitutis , in ſin- gulos annos emantur. Unde eveniet, ut ex illo pecuniario reditu mille videlicet ducentorum florenorum quotannis empto, Epiſcopo mox primo anno 300 fl. Præpoſito 60 fl. Decano 54 fl. Archi-Diacono 48 fl. Schola- ſtico 42 fl. decem Canonicis cum tempore reſidendis 360 fl. ſex titularibus Canonicis 30 fl. Guatuordecim Vicariis 170 fl. duodecim choraliſtis 60 fl. organiſtæ 6 fl. duobus ſacriſtiæ & templi ſervitoribus 6 fl. duobus pueris cantoribus 6 fl. campanatori 2 fl. ſecundo autem anno duplo tantum, tertio triplum, quarto quadruplum, & ita in infinitum certo obveniant. Ut autem jam nominata annui pecuniarii reditus in ſingulos annos emptione non obſtante ( quæ non niſi poſt ſeptemdecim primum a tempo- re confirmationis annos viginti millia florenorum annui reditus , a nobis hac fundatione aſſignati adſportabit ) Epiſcopus , cui ſex millia florenorum, Præpoſitus , cui mille florenos, Canonici duo, quorum cuivis ſexcentos florenos, duo Vicariſtæ, quorum ſingulis ducentos florenos, Organiſta, cui centum & viginti florenos, Choraliſtæ quatuor, quorum cuivis octo- ginta florenos (primo eorum, qui choro gubernando præſit, viginti addi- tis) Sacriſtiæ ac templi ſervitori quinquaginta florenos, Campanatori qua- draginta florenos Rhenenſes annuos , ſtatim reſidendis , ac Divina peragen- dis attribuimus, hacce aſſignata Præbenda quotannis ex integro fruantur, quidquid ad eam complendam & integrandam annue deerit, nos, & ſucceſ- ſores noſtri Principes de Fridland &c. quousque ſingulis annis empti cenſus viginti millia florenorum annue fundata non æquent , ex camera noſtra ſup- plere obligati manebimus. Atque ita elocatis primo anno viginti millibus in emptionem mille ducentorum florenorum , quia Epiſcopus inde 360 fl. , Præpoſitus 60 fl., Canonicus 36, Vicariſta 12 fl., Organiſta 7 fl., primus Cho- raliſta uti Chori rector 6 fl., quivis trium Choraliſtarum 4 fl., Sacriſtiæ Ser- vitor 3 fl., Campanator 2 fl. percipiet , pro ſupplemento cujusvis horum Præ- bendx, nos, ſucceſſoresque noſtri Principes de Fridland &c. eodem anno Epi- ſcopo 5640 fl., Præpoſito 940 fl., Canonico cuivis 564 fl., cuilibet Vi- cariſtæ 188 fl., Organiſtæ 113 fl., primo Choraliſtæ 94 fl., cuivis ſucceden- tium trium Choraliſtarum 76 fl. , Sacriſtiæ ac templi Servitori 47 fl., Cam- panatori 38 fl. ſuperaddi faciemus. Altero autem a tempore ſæpe nomi- natæ per Sanctiſſimum D. N. hujus nostræ fundationis confirmatæ anno, quia elocatis iterum in novam mille ducentorum florenorum annuorum re- dituum emptionem viginti millibus, ex empto reditu annuo jam duplicato, XX Epi-

Strana 346
346 DIPLOMATARIUM Epiſcopo 720 fl., Præpoſito 120 fl., Canonico 72 fl., Vicariſt 24 fl., Or- ganiſtæ 14 fl., primo Choraliſtæ 12 fl., tribus aliis Choraliſtis , cuivis 9 fl. Sacriſtiæ Servitori 6 fl., Campanatori 4 fl. obvenient, nos, ſucceſſoresque noſtri Principes de Fridland &c. anno eodem, Epiſcopo 5230 fl., Præpo- fito 880 f., Canonico cuilibet 528 fl., cuivis Vicarista 176 fl. Organista 106 fl., primo Choraliſtæ 88 fl., unicuivis trium Choralistarum 71 fl., Sacriſtiæ Servitori 44 fl., Campanatori 36 fl., & ita conſequenter reliquis ſuccedentibus annis per nova ſemper elocata annua viginti millia multi- plicatos eorundem annuos reditus, quousque decimo ſeptimo a tempore confirmatæ noſtræ fundationis anno, fundata viginti millia annua non æ- quent , lubentes , promptique complebimus. Quo quidem anno, quando- quidem ſumma emptorum redituum annuorum viginti millia factæ funda- tionis ex integro adæquabit , nos , ſucceſſoresque noſtri Principes de Frid- land &c. ab obligatione præfati ſupplementi liberabimur, nihilominus ta- men prædicta viginti millia florenorum Rhenenſium fundata, ex cauſa, ut dictum, emendorum rurſum in ſubſequentes annos novorum annuorum mil- le videlicet & ducentorum florenorum redituum, quotannis in perpetuum, Epiſcopo ac Capitulo numerare, tradereque tenebimur. Proinde ad hæc annis ſingulis in perpetuum Epiſcopo ac Capitulo tradenda viginti millia florenorum, ſigillatim etiam debita cujusvis Præ- bendæ ſupplementa annue pendenda, nos, ſucceſsoresque noſtros Princi- pes de Fridland &c. irrefragabiliter obligatos volumus , & in Nomine Do- mini obligamus, ut prædicta quidem viginti millia ſingulis annis , a cujusvis anni exordio; Præbendarum vero ſupplementa etiam quotannis, duobus S. Galli, & S. Georgii terminis, in xdibus Præpoſiti ſine ulla mora, inter- pellatione aut exactione nulla unquam expectata , ſponte, ultro & prompte præſentari , numerari , & dari debeant. Quæ omnia, ut eo firmiora ac sta- biliora permaneant , noſtræque intentionis voluntas eo certius pateat, Domi- nium noſtrum Aulihicz dictum cum omnibus ejus pertinentiis hypothecam fa- cientes, iisdem Epiſcopo & Capitulo (ſi quando, quod DEUS avertat, præmiſſa tam ſumma quam ſupplementum ex toto vel ex parte, tempori- bus ac modo jam determinatis non perſolveretur) ejus occupandi, poſſi- dendi, fructusque, & proventus omnes ex eo tam diu percipiendi, donec inſtitutioni huic noſtræ (fructibus & proventibus interea e Dominio illo perceptis , nequaquam computandis ) ſatis fiat , jus & poteſtatem integram, ſemperque duraturam impertimur. Nihilominus, quoniam Doctore gen- tium appromittente , qui ſeminat in benedictionibus , de benedictionibus & metet; ut tanto uberiores Divinæ gratiæ, & gloriæ fruges de benedi- ctio-

Strana 347
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 347 ctionibus Domini metere poſſimus , quanto liberaliorem manum fidelibus miniſtris ejus præbuerimus , præter omnia ſuperius memorata, oppidum noſtrum Zelezno dictum & nuncupatum cum omnibus pertinentiis, nihil nobis , ſucceſſoribusque noſtris Principibus de Fridland &c. præter jus ſupe- rioritatis, venationis, & jus cerevisiam promendi, quod vulgo Bierschank appellant, tantum reſervantes , Epiſcopo in omnem perpetuitatem attribui- mus & donamus. Ut vero , quod animitus optamus , Epiſcopus opportu- no ſubſidio ſingulis Canonieis reſidentibus non deſtituatur, & Cathedralis Eccleſiæ, ac Epiſcopi, aliorumque habitationes ad promovendam majo- rem DEI gloriam eo citius ad ſui complementum perducantur, puro DEI & Sanctæ Catholicæ Religionis zelo ducti, duodecim millia Imperialium tallerorum, usque ad plenam & perfectam dicti xdificii conſumationem , quotannis impendere nosmet, noſtrosque ſucceſsores Principes de Frid- land &c. omnino obligatos volumus, statuentes, ut ceterorum omnium Prælatorum , Canonicorum, in Decanatibus , & Parochiis, interim anima- rum curam gerentium , nec non reſiduorum Ministrorum Eccleſiæ ex emptis quotannis 1200 fl. creſcentes annui reditus in eundem finem ædi- ficii perficiendi pendantur, & convertantur. Guod ne fortaſſis præter mentem & voluntatem noſtram oſcitanter promoveatur, ideo & nos, ſucceſ- ſoresque noſtri Principes de Fridland &c. quamprimum hominem aptum, qui ſi vitam cum morte commutet, alium loco ejus, & ita ſucceſſive bene peritum deſtinabimus , & Epiſcopus ſemper unum e Canonicis nominabit, qui veluti Inſpectores, & Directores totius operis, ne ex prænominata ſumma duodecim millium Imperialium tallerorum quicquam alio, præter- quam in prædictum ædificium convertatur, advertent, ſeduloque, ut in- choatum ſemel ædificium nil aut remoretur, aut interturbet, invigilabunt. Cum autem nos nequaquam lateat , ad Sanctam Catholicam Religio- nem propagandam & conſervandam etiam in erectionibus & proviſionibus ſcholarum, quibus juventus liberalibus diſciplinis, moribus , Pietate, ac Re- ligione imbuitur , multum ſitum & poſitum eſſe , eæque ſecundum ſacras Tridentini Concilii ſanctiones per Epiſcopos veniant regulandæ ; idcirco omnes & ſingulas ſcholas , quæcunque in Principatu noſtro defacto ſunt, jurisdictioni Epiſcopi ſubmittentes ſtatuimus , ut in poſterum & in perpe- tuum, nemini ex incolis Principatus noſtri , cujuscunque illi ſtatus , digni- tatis , & conditionis exiſtant, ſine ſpeciali & expreſſo Epiſcopi Giczinenſis conſenſu , nominatas ſcholas, ſeu privatas, ſeu publicas erigendi, ac con- ſtituendi ſit facultas , alias erectiones tales invalidas, & nullas pronuncian- tes. Et quia ſacra edocente pagina Spiritus Sanctus poſuit Epiſcopos re- Xx 2 ge-

Strana 348
348 DIPLOMATARIUM gere Eccleſiam DEI , quam acquiſivit ſanguine ſuo , iique, qui bene præ- ſunt, teſte magno Apoſtolo, duplici honore digni habentur; nos, qui ſemper eminentem Epiſcoporum dignitatem , merito & ſuſpicimus , & ve- neramur, volentes pro virili noſtra authoritatem Epiſcopi ſublimem, etiam terreno honore magis præmiatam, matura deliberatione habita de- cernimus , ut in quibusvis actibus publicis vel privatis , Conciliis, Menſa- rum refectionibus, & omnibus aliis agendis , propter quæ contingeret nos, & ſucceſſores noſtros Principes de Fridlund &c. Epiſcopum , & futuros ſuos ſucceſſores , ac reliquos Principatus noſtri incolas mutuô convenire, Epi- ſcopo , & futuris ſuis ſucceſſoribus , nullus, cujuscunque ille familiæ, ſtatus, dignitatis , præeminentiæ , vel conditionis exiſtat (nobis , futurisque noſtris ſucceſſoribus Prancipibus de Fridland &c. noſtro , & illorum Primogenitis, quos nos, & illos per DEI gratiam legitimos habere contigerit, duntaxat ex- ceptis) præferatur : & ita nominatus Epiſcopus, ac futuri ſui ſucceſſores in omnibus & ſingulis actibus eundo, ſedendo vel ſtando, præter nos, ut dictum , ſucceſſores noſtros Principes de Fridand &c. noſtrum, & illorum Primogenitos legitimos, quemcunque alium ſub Principatu noſtro degen- tem , quacunque etiam dignitatis prærogativa fulgentem , quem quovis ca- ſu, vel cauſa adeſſe contigerit , immutabiliter antecedant. Hæc igitur omnia & ſingula piæ noſtræ ac religioſæ, ut in Domino confidimus, intentionis ac inſtitutionis capita , ut authoritate DEI & Apo- ſtolica in perpetuum rata firmaque facere, omnesque quoquomodo con- travenientes, justis, ſemperque vigorem habituris pœnis deterrere & affi- cere dignetur, Sanctiſſimum D. N. D. Urbanum VIII. Chriſti in terris ſupre- mum Vicarium ad pedum oſcula provoluti ſubmiſſe obſecramus. In quo- rum omnium certitudinem ac nunquam defecturam firmitatem ſignum no- ſtrum Principale majus literis hisce appendi fecimus, manuque noſtra pro- die pria ſubſcripſimus. Anno Domini 1624 Menſe (a) At Epiſcopatus hujus fundatio quibusquibus demum de cauſis poſtea effectu caruit. LXXXIX. Fundatio Prœlatura Gitſchinenſis ab Alberto de Wald- ſtein Duce Fridlandiæ. In Nomine Domini, Amen. os Albertus Dei gratia Dux Megapolitanus, Fridlandiæ & Sagani, Sacri Ro- mani Imperii, & Wandalorum Princeps, Comes Sverini, territoriorum Roſtocky & Stargardiæ Dominus, Co-

Strana 349
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 349 Cogitantes , animoque deliberato perpendentes , quam multis e ple- na liberalique præpotentis Dei manu in nos profuſis benedictionibus, & ma- ximis ejus gratiis , ac donis in hac vita cumulati ſumus , ut a quo illa fon- te liberaliſſime in nos dimanarunt , ad eundem , ut par eſt, tantorum me- moris beneficiorum animi refluxu relaberentur, & redirent, erga tam mu- nificum bonorum omnium largitorem Deum gratos nos exhibere, cultum, honoremque ipſius promovendo, nec non Religionis Catholicæ incremen- ta pro virili procurare ſatagendo, nobis convenientiſſimum eſſe haud imme- rito judicavimus , atque in id cumprimis voluntatem noſtram hactenus diſ- poſuimus. Quem in finem licet multas defacto præclaras , & ut ſperare nos Di- vina jubet benignitas, Deo acceptas, atque Eccleſiæ Catholicæ perutiles Religioſarum familiarum fundationes authenticis literis confirmatas , ac de- cretorix voluntatis noſtræ munimine roboratas erexerimus, nihilominus co- gnita probeque perſpecta Curatorum Eccleſiæ ſacramenta populis rite ad- miniſtrantium penuria, ut qua parte in deterius inclinaſſe Respublica Chri- ſtiana aliquando periculo ſuo fuiſſet comperta, ea vel maxime ex parte ful- ciretur, ac roboraretur , Ducatui & præſertim Aulæ noſtræ Gitſchinenſa cumprimis ſuccurrendum, & de vigilante paſtore mature proſpiciendum eſſe jam pridem in animum noſtrum induxeramus. Quare cum peculiare aliquod templum Divo Jacobo Apoſtolo dicatum in loco nobis arcique noſtræ commodo, ac vicino ab ipſis fundamentis erigendum , nobiscum conſtituiſſemus, e re animæ noſtræ, ac heredum noſtrorum futurum eſſe proſpiciebamus , ſi cum ipſis Eccleſiæ a nobis ex- ædificandæ fundamentis etiam pro ejus miniſtris, ac imprimis Eccleſiæ hu- jus Præpoſito (a) ( quem titulum ac dignitatis in Eccleſiaſtica Hierarchia gradum apud ſedem Apostolicam, aut ubi neceſſum fuerit procuraturos nos propediem confidimus) cum quatuor Sacellanis, Cantore, Organiſta, Aſtantibus ſeu Choraliſtis ſex, Ædituo , ſeu Campanatore , rebus denique templo neceſſariis , ut vino pro ſacrificio Miſſæ, oleo pro fovendo igne lampadis, cereisque candelis certam fundationem inftitueremus, ac in per- petuum ſtabiliremus , quod præſentibus hisce facimus. Ac imprimis hujus Eccleſiæ Præpoſito libere donamus et attribuimus prædium Maczkow in Dominio Weliſch ſitum, una cum adjuncto pago Strzc- licz, ovili, molendino, ſylvis, hortis, ſubditis, et aliis omnibus pertinen- tiis , ac juribus antiquitus ad dictum prædium Maczkow & pagum Strzelicz ſpectantibus, ubi pro ſuo arbitratu ſubditos regere, & de iis diſponere libere poſſit. Nobis tamen, & poſteris noſtris Ducibus Fridlandiæ reddi- ti-

Strana 350
350 DIPLOMATARIUM tibus pecuniariis ex illo pago noſtro, teddituum ſcribæ in Dominio Weliſch hactenus pendi ſolitis, omnino reſervatis, ita ut non modo imposterum nobis & non Præpoſito ſolvantur, ſed idem quoque, ut tempore debito ſemper exhibeantur, fidelem operam præſtare teneatur. Atque ut in temporalibus omnibus Eccleſiæ hujus Officialibus quam optime provide- amus , in ſuſtentationem dicti Præpoſiti affignamus , & attribuimus annue ſiliginis modios (quos ſemper Pragenſes intelligimus) quadringentos, cere- viſiæ bonæ qualibet ſeptimana vas unum, lignorum , quæ ipſe ſibi advehi domum curabit, orgias triginta per annum. Præterea duos Diſcantiſtas domi ſuæ alere tenebitur, pro quorum ſu- ſtentatione, ac ſtipendio annue ipſi quadraginta modios ſiliginis ſuperaddi volumus , ac mandamus. Non minus quoque Præpofitus hic quatuor hone- ſta menſa alere, & habere domi ſux debebit ſacellanos (neque enim alibi, quam apud Præpoſitum habere permittendum eſſe judicamus ) appoſitis quatuor circiter ferculis , & ſuperadditis trina vice in hebdomada carnibus aſſatis. Pro quo victu in ſingulos eorum quinquaginta modios computan- do, ac univerſim pro omnibus ducentos modios annue deputamus, ut & pro veſtitu illorum totidem ſingulis nimirum quinquaginta modios aſſi- gnantes. Præterea in ſtipendium annuum Cantori modios quinquaginta, toti- dem & Organiſtæ, ſex vero Aſtantibus, ſeu Choraliſtis, cuivis triginta, omnibus ſimul centum octuaginta. Ædituo, ſeu Campanatori vero vigin- ti, ac tandem pro vino ad ſacrificium Miſſæ, oleo pro lampade, & can- delis , quinquaginta, & ſic in univerſum pro omnibus mille centum cum nongentis annue modios ſiliginis Prugenſes aſſignamus, & attribuimus. Caſu autem , quo pauciores ſeu ſacellanos , ſeu alios officiales aleret , vel haberet, pro rata temporis eidem de aſſignato frumento detractum eſ- ſe volumus , idque totum , quod hoc modo detractum fuerit , ad utilita- tem Eccleſiæ , ſarta tecta , ſacramque ſuppellectilem, & Sacriſtiæ comparan- dam, juxta noſtram, ſucceſſorum noſtrorum, vel Prælati pro tempore exi- ſtentis diſpoſitionem impendatur , nihil enim horum, quæ ſemel divino cul- tui deſtinavimus, alios in uſus extra Eccleſiam converti volumus. Cura- bit autem Prælatus , ut cultus Divinus in Eccleſia Collegiata a nobis exædi- ficata rite peragatur, & quotidie ſacrum, ac poſt meridiem veſperæ juxta Ritum Romanum decantentur, fingulis vero hebdomadis duo ſacra, unum pro ſundatoribus vivis, alterum pro defunctis celebretur, & inſuper fin- gulis anni quadrantibus unum ſolenne ſacrum pro fundatore vivo, vel de- functo cantetur. Pro

Strana 351
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 351 Pro aſſecuratione rerum harum omnium præſtandarum , & quidem juſto tempore ac debito modo, habebit Prælatura Dominium Skall. Qua ra- tione vero Prælatus Eccleſias in Ducatu noſtro, Decanos & Parochos viſi- tare, ſuis temporibus ſynodos celebrare, ſi qui inter Clerum Ducatus no- ſtri irreperent mali mores , corrigere , & quomodo in ſimilibus gerere ſe deberet, ab Illuſtriſſimo Archi-Epiſcopo Pragensi, qui nunc temporis est, ac deinceps, qui ſunt futuri , & quibus ipſe cum toto Clero Ducatus noſtri ſubjacebit , inſtructionem plenariam , quando , & quoties opus fuerit , pe- tet , & juxta eam ſuo fungetur officio. Atque ut hæc omnia , & ſingula a nobis ex devotione & zelo Do- mus Domini omnium bonorum largitori Deo oblata ad ſuſtentationem Præ- lati Gitſchinenſis, quatuor ſacellanorum , reliquorumque Eccleſiæ miniſtro- rum, & ipſius templi S. Jacobi Apoſtoli varias neceſſitates sustinendas, ac ſarciendas inviolata, & impermutata ſemper maneat, heredes, futurosque ſucceſſores , ac poſteros noſtros Duces Eridlandiæ obligatos eſſe volumus, authoritate firma, ac ſtabili, ut hac noſtra donatione, ac futuris donatio- nibus impoſterum adjungendis dictum Prælatum Gitſchinenſem , reliquos tem- pli officiales , & ipſam S. Jacobi Eccleſiam uti , frui, gaudere, absque omni perturbatione & moleſtia nullo quæſito contradictionis colore permittant. In quorum fidem & testimonium hoc diploma deſuper fieri curavi- mus , quod propria manu ſubſcriptum majoris ſigilli noſtri appenſione mu- niri juſſimus. Dabantur (a) Præpoſitura hæc quoque nusquam ad executionem perducta legitur. XC. Fundatio Collegii Gitſchinenſis Societatis Jeſu ab Alberto Gubernatore domus Waldſteinianæ Duce Fridlandiæ. dd. Pragæ 15. Octobris Anno 1624. In Nomine Domini, Amen. Jos Dei gratia Albertus Wenceslaus Evſebius Gubernator Domus Waldſteinianæ, Sacri Romani Imperii Princeps de Fridlandt, Cæſareæque Majestatis Conſiliarius Bellicus, Camerarius, ſupremus Pragenſis , & Militiæ Cæſarex Vigiliarum Præfectus Generalis. Univerſis notum facimus tenore præſentium ; nos longo temporis in- tervallo diu multumque cogitaſſe, atque in votis habuiſſe Religioni Catho- li-

Strana 352
352 DIPLOMATARIUM licæ, potiſſimum vero Principatus noſtri incommodis hac calamitoſa tempe- ſtate ſalutare , & conſentaneum ſubſidium afferre , maxime cum aperte non ſine ingenti dolore communem Religionis Orthodoxæ ſtatum infinitis hæ- reſum opinionibus tanquam furiis , & procellis agitari , atque propemo- dum a fundamentis everti videremus. Et quoniam inter malorum remedia, quæ a Deo hominibus inſpiran- tur ad tuendam , propagandamque Religionem alia aliis judicantur validi- ora, & ea ſumma, & optima judicavimus, quæ cum Dei Optimi Maximi honorem , & gloriam mirifice amplificant , & extollunt , tum homines ip- ſos Deo ſuo intime conjungunt , atque ut ſalute animarum ſecurius , ſoli- diusque perfruantur , impellunt. Hæreſes autem, & corrupti mores quan- doquidem ejusmodi peſtes ſunt , quæ honorem , cultumque Divinæ Boni- tati alioquin debitum naturæ humanæ hoſti attribuunt, hominesque a Deo ſuo Creatore plane avertunt, & ſeparant, omnino arbitrati ſumus ea præ- fidia conquirere, quæ tantam perniciem avertere, & populum nostrum Deo ſummo Regi conciliare, & conjungere poſſint. Cum autem in Clericis, ſeu Patribus Societatis Jeſu fingularia, eaque valida ſubſidia eſſe a Deo conſtituta, quibus tam inveteratis Chriſtianæ Rei- publicæ moribus ſubveniri poſſit, animadvertamus, utpote qui ubivis ter- rarum ſua eruditione & pietate populos quam plurimos per devias opinio- num , & vitiorum ſalebras errantes ad veritatis lumen, & virtutum ſplen- dorem non minus laborioſe , quam ſalubriter reducant ; in eam ſpem certe venimus per eorundem ſinceram in Religione Romana Catholica doctri- nam , & vitæ integritatem eos non ſolum , qui nobis ſubjecti ſunt, ſed etiam alios plurimos in Principatum noſtrum adventantes, ad priſtinum ſa- lutis portum revocandos. Quod equidem bene ſperare, & plane ſentire nos faciunt non ſolum ſingulares eorundem Reverendorum Patrum in Evro- pa cum ſummo fructu ſuſcepti labores , ſed etiam in ceteris orbis partibus apud barbaras , & immanes gentes remotiſſimis , & innumeris populis per- eosdem Divinæ Crucis cum Religionis Chriſtianæ augmento illatum ve- xillum. Atque Almæ Societati Jeſu, ad laudem, & gloriam Dei Omnipoten- tis , honorem Deiparæ Virginis Mariæ, omniumque Civium cæleſtium, & Eccleſiæ Catholicæ propugnationem, populi nobis a Deo commiſſi , no- ſtramque ſalutem, juventutis domeſticæ, & externæ in doctrina, & pieta- te inſtitutionem , Domicilium, ſeu Collegium una cum templo in honorem S. Ignutii dedicato , nec non ſcholis & reditibus erigere, fundare, & dotare animo deliberato, & conſilio maturo decrevimus, & ſtatuimus, quod hisce li-

Strana 353
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 353 literis , & reipſa defacto erigimus , & fundamus , & in perpetuum dotamus, quo dicta Societas ſecundum ſuas conſtitutiones & pium inſtitutum libere ſine ulla alia præter ejusdem inſtituti conſuetudinem obligatione, & impe- dimento poſlit in templo & Gymnaſii ſcholis etiam alibi in noſtro Princi- patu , ſi libuerit , & ad populum conciones habere , & juventutem bonis moribus & literis ad gloriam Dei , & animarum ſalutem informare. Guod ut pro inſtituto ejusdem Societatis commode fiat , locum in ci- vitate noſtra Gitſchinenſi in Regno Bohemiæ ad rivum Czidlina dictum ido- neum delegimus, & aſſignavimus pro Collegio ſexaginta perſonarum ca- paci exſtruendo, ſcholis decem, templo ſpatioſo, horto commodo ipſi Collegio adjungendo. Qui quidem locus pro Collegio deſignatus , jam extra urbis mænia ſitus eſt, ubi tamen ipſam civitatem & ædibus & mæni- bus cum divina gratia (quod nos facturos intra breve tempus firmiſſime propoſuimus) auxerimus , in commodiſſimo & ſalubri ſpatio civitatis Col- legium exſtructum erit. Guantum vero ad fabricam Collegii, templi, & ſcholarum attinet, ita vigore præſentium ſtatuimus, nos, noſtrosque legitimos heredes & ſuc- ceſſores (caſu quo Deus nos ex hac vita ante abſolutam fabricam avocaret) obligamus, obligatosque volumus , ut per decennium ab anno 1625. in- choando, ex proprio noſtro, noſtrorumque ſucceſſorum ære quatuor mil- lia ſexagenarum Miſnenſium, quamlibet ſexagenam per ſeptuaginta crucife- ros computando ſingulis annis pro ſola fabrica Collegii, templi, & ſcho- larum numerentur, alia vero quatuor millia ſexagenarum in reditibus Col- legio a nobis aſſignandis aſſumantur, ita ut præter petram, quam illis in uſum lapidis gratis attribuimus (hac tamen conditione , ut ipſimet ſciſſio- nis , ac vecturarum ſumptus , & id genus alia præſtent) fingulis annis octo millia Thalerorum, ſeu Sexagenarum Miſnenſuum per decennium in fabricam Collegii expendantur. Patres interea , quotquot Gitſchinii ex voluntate ſuperiorum morarentur , ex reſiduis proventibus , quos & bona illis a no- bis infra aſſignanda ex induſtria patrum ſufficientes , ut ſperamus admini- ſtrabunt, neceſſaria ſua tum quoad victum tum quoad amictum habebunt. Aedes etiam in civitate commodas, Parochiales videlicet ad habi- tandum pro decem vel duodecim perſonis Societatis nostris ſumptibus ap- tandas, dum Collegium exædificatur , aſfignamus , uſumque illarum tam- diu, donec ad aliquam partem Collegii jam exſtructi migrare valeant, at- tribuimus , ita ut nullus ante dictum tempus patres inde ſubmovere poſſit, ac valeat, aut quacunque in re molestet; ſcholam item civicam nostris ſumptibus emendatam & aptatam pro juventute erudienda , tamdiu donec Y y in

Strana 354
354 in Collegio novo docere poſlint , iisdem patribus tradimus , & conſigna- mus. DIPLOMATARIUM Deinde vero ad ſuſtentationem corporalem quadraginta circiter per- ſonarum de Socictate JEſu, & pro aliis neceſſitatibus ex eis, qua nobis di- vina bonitas largita eſt, hanc annuorum cenſuum, atque penſionum pro- viſionem ordinamus , ſtatuimus , ſundationemque erigimus , aſſignando il- lis , ac libere donando Dominium Milezowes dictum cum omnibus perti- nentiis, cenſibus , villis, ſylvis, hortis, pratis, piſcinis, rivis, prædiis, molis, jure Braxatorium erigendi, cereviſiam coquendi, & illam ſuis ſub- ditis aut aliis, qui ad noſtrum Principatum non pertinent, diſtrahendi cum pagis videlicet:Milczoves, Wrbicze, Hrobczani,cui Dominio adjungimus pagosNiemczowes, cum collatura templi Witinowes, & medium pagum Popowiczi dictum, cum omni- bus juribus, pertinentiis, prædio, ſylvis, piſcinis, pratis, hortis, rivis, & jure piſ- candi juxta jura antiqua. Molam item Horziſſowsky dictam cum ſuis pertinentiis & juribus. Præterea pagos Czydlinum & Brzeskam, ſuperiorem Zamezi, Dau- brawicze & Peklo, cum prædio, mola, ſylvis, paſcuis ad hos pagos perti- nentibus, item piſcinas ad communitatem Gitſchinenſem olim pertinentes, quarum piſcinarum nomina ſunt hæc ; ſub Gitſchinenſi lateritia domo Hudek, Junck, ſub pago Gbelnicze, Walchu Zeleſnicenſis, Hluboky , Habrzinsky panis, Zeleſnicze. Præterea pagos Lhotum Zeleſnicenſem, & Tieſſin cum mola in pa- go Lhota, piſcinis duabus, ſylvis, vulgari lingua ſic dictis : Nad ſturmow= ſkau horau/ Wzabytim nad lukami, pod Plaucżniczy nad braucżkowymi pauſty kami pod Zdiaren/ pod Slutnikem aż k puſtemu Zamku bradlezi a w Macho= niowe Horže wſſechdo 45 leczi. Prædium item Bukowecz dictum cum ſylvis ad illud pertinentibus, piſcina, pratis , paſcuis, & domuncula adjuncta. Etiam prædium ſuburbanum olim ad Jaroſch Bukowsky pertinens cum ſylvis, horto in Czerzowka, pratis , & cæteris pertinentiis , & juribus reliquis jam ſupra nominatis a nobis donatis, adjunctum & donatum volumus, cum hac tamen reſervatione, ut, cum apud nos concluſum ſit , non tantum ipſam civitatem extendere, & mœnibus cingere, verum etiam arcem vel castel- lum ibidem exſtruere, nobis omnino liceat absque ullius contradictione, vel impedimento tantum ſpatii de modo dicto horto , & circumjacentibus agris , vel pratis , quantum nobis libitum erit ſumere , imo & ipſum præ- dium , quoniam neceſſitas ita poſtulat , alio transferre , quod ſæpe nomina- ti patres poterunt dejicere , & ſi velint, in alio commodo loco, quem ipſis monſtrabimus, rurſum erigere. Alias bona illa, tam quoad Dominium directum & utile, quam quo- ad alia jura cum omnibus pertinentiis, immunitatibus, & privilegiis (ſolo ve-

Strana 355
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 355 venationis jure quoad omnes feras , tam minores , quam majores , & ita in totum excepto) quiete & pacifice Socictatis JEſu patres teneant , poſſideant, illis utantur,& circa illa diſponant pro bono Collegii quam optimo modo, & forma juris ita ut nec nos, nec ii, ad quos Principatus noſter jure hereditario de- volveretur , Societutem Gitſchinii in ſuis juribus, pertinentiis, immunitatibus, & privilegiis impedire, moleſtare, inquietare, turbare, aut aliquid ſibi de talibus bonis , prædiis , ſylvis , & reliquis ſupra nominatis , quæ Collegio propria eſſent, appropriare, ac uſurpare poſſimus, aut poſſint. Adden- tes & hoc , quod nunc & in poſterum perpetuis temporibus ab omnibus oneribus , & contributionibus Principatus noſtri, quas nobis , noſtrisque ſucceſſoribus ſubditi noſtri perſolvere debebunt, tam ipſi, quam eorum ſubditi erunt prorſus alieni, & exempti; Cæſareas vero vel Regales , & quæ- cunque totum Bohemiæ Regnum concernunt, ipſimet patres ex fundis & ſub- ditis ſuis ſolvere tenebuntur. Hoc tamen pro nobis, proque noſtris heredibus ac ſucceſſoribus ex- preſſe reſervatum volumus , ut ſi quæ controverſiæ in rebus temporalibus, quæcunque illæ ſunt , & quuſcunque perſonas reas in Principatus noſtri ter- ritorio habitantes concernant , inter ipſas & patres orirentur , illæ omnes & ſingulæ pro rei conventi conditione, & actionis natura vel prima vice ſta- tim apud nos , aut coram judicio , a nobis , noſtrisque heredibus & ſucceſ- ſoribus conſtituto, vel conſtituendo ventilentur, vel in prima inſtantia fi- quidem determinatæ fint, una vel pars altera tamen gravatam ſe ſentiat, ad nos, tanquam ſupremum judicem, vel locum tenentem noſtrum devol- vantur , & prorſus in nullo alio , quam in noſtro foro , territorio , & Prin- cipatu determinentur. Non minus etiam omnibus modis reſervamus nobis, noſtrisque po- ſteris , & ſucceſſoribus , ut reliqua ſuperioritatis jura , ita in ſpecie quoque jus minerale, adeo, ut si nobis, aut poſteris & ſucceſſoribus noſtris vel jam , vel futuris temporibus placuerit nonnullas metalli fodinas , cujuscun- que generis eæ ſint, quærere, aperire , eruere , id ipſum non minus in hiſce patrum Societatis JEſu fundis, quam in aliis noſtri Principatus locis nobis integrum ſit , & omni jure licitum vigore ſublimi Principatus noſtri territorii jure. Et licet ex fundationis proventibus ſupellectilem tam ſacram, quam profanam, ſeu domeſticam induſtria patrum comparari poſſe confidamus, tamen nec illis hac in re deeſſe volumus , ſed ſingulis annis per decennium ex noſtris propriis reditibus octingentos florenos Rhenenſes , quemlibet flo- renum per ſexaginta cruciferos computando (quam penſionem pro quatuor an- Yy 2

Strana 356
356 DIPLOMATARIUM annis anticipatàm, id eſt, pro annis 1622. 1623. 1624. 1625. perſolvimus) idque duobus terminis, circa feſtum S. Galli & feſtum S. Georgii fingulis terminis quadringentos florenos, quod etiam fieri debet à nostris ſucceſso- ribus , ſeu legitimis heredibus (ſi nos Deus tamdiu in vivis non conſerva- ret) numerari volumus, mandamus , & conſtituimus. A patribus vero præter eas preces , quas ex inſtituto fundatoribus exhibere ſolent , aliud nihil poſtulamus , quam ut munia ſua juxta inſtitu- tum obeant , ſcholas omnes illas aperiant , quibus juventus in literis huma- nioribus instituatur, & alumni noſtri, quibus in eadem civitate noſtra do- mum , ſicut & aliam domum pro centum circiter ſtudioſis tenuioris condi- tionis alendis erigere conſtituimus, iisque Theologiæ ſtudiis inſtituantur, quæ ſufficiunt ad informandos bonos parochos, & vigilantes Catholicos Paſtores noſtrorum ſubditorum, niſi patribus etiam videretur, ut curſus Philoſophicus (caſu quo Auditores idonei non deeſſent) prælegatur. Ut vero hoc noſtrum Collegium indies majora incrementa ſuſcipiat, ac bonum publicum, religio, pietas, ſcientiaque promoveatur, laudabi- lisque diſciplinæ in eo ordo ſervetur, ſtatuimus, atque tenore præſentium decernimus, ut omnes ejus Collegii ſtudioſi , diſcipuli , ſive gradum in ali- qua facultate habeant , ſive non , & qui in eo habitant , nullo modo a quo- quam moleſtentur , vel indebite capiantur , ſed ſi aliquid acciderit , quod animadverſionem depoſceret , illi interdiu quidem , ſi deprehenſi fuerint, per judicem honeſte ad Collegium deducti (quos ille non vinciet, nisi effrenes, ac ſi hujusmodi noſtri reſcripti formam ſequi nollent) Rectori, ſeu Præfecto ſtudioſorum ſiſtantur , vel fide data (ſi liquide conſtiterit, eos studioſos eſſe) ad sistendum ſe Rectori obligent, quos Rector aſſecurabit, cauſam coram judice Gymnaſii examinandam, juſtitiamque exequi cura- bit. Quodſi vero quid intempeſta nocte contingeret, ut majus malum evitetur , tunc quidem ſtudioſus talis , quisquis fuerit in facinore deprehen- ſus , monitus a judice , ne eum vincire opus ſit , judicem ſequi teneatur, ac in loco prætorii honeſto per judicem ſibi aſſignato, mane futuræ diei præ- stoletur, donec delatum a judice vel actore Rector per Bidellum, ſeu Fa- mulum Gymnaſii ad ſe , ſive judicem Gymnaſii evocaverit , coram quibus quisquis de quo conqueri volet, reſpondere paratus eſſe debebit, vel cer- te coram iis , quos Rector ſui loco conſtituet. Atque ut hæc omnia & fingula a nobis ex devotione pro zelo om- nium bonorum largitori Deo oblata, patribusque Societatis JEſu promiſſa, donata, attributa , non modernis tantum , ſed etiam poſteris ac futuris quo- ad

Strana 357
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 357 ad dictam Societatem firma, inviolata, atque impermutata maneant, here- des , futurosque ſucceſſores ac poſteros noſtros Principes de Fridland obli- gatos eſſe volumus authoritate firma ac ſtabili, ut hac noſtra donatione, ac futuris adjunctis donationibus , & impoſterum adjungendis dictos ſæpe patres uti, frui, gaudere absque omni perturbatione & moleſtia, nullo quæſito contradictionis colore permittant. In quorum omnium fidem & teſtimonium duo ejusdem tenoris di- plomata deſuper fieri curavimus , quæ propria manu ſubſcripta figilli noſtri Principalis majoris appenſione communiri juſſimus , eaque prædictis patri- bus Societatis JEſu tradi mandavimus. Dabantur in ædibus noſtris Praga in die S. Gulli, qui eſt 16. menſis Octobris, anno ſupra milleſimum ſexcenteſi- mum vigeſimo quarto. XCI. Albertus de Waldftein Dux Fridlandic fundat juxta Lipam in Klein-Schlöſſel FF. Eremitas ordinis S. Auguſtini. dd. Pragæ 12. Martii anno 1627. Ex tabulis Regni in 3ten Rosmarin-Farben Relations: Quatern ſub Lit. F. 27. In nomine Domini noſtri JESU Chriſti Benedicti Amen. os Adalbertus Dei gratia Dux Fridlandiæ, Sacri R. I. Princeps, Cæſarex Majeſtatis Conſiliarius bellicus , & Camerarius , Colonellus Pragenſis Generalis , & ſupremus Campi-Capitaneus. Univerſis , & ſingulis notum facimus tenore præſentium , quod cum nihil prius, nihil antiquius habeamus, quam ut in Ducatu noſtro floreat Catholica, Apoſtolica, ac Romana religio, boni mores introducantur, ſi- tientes animæ ad veræ ſcientiæ fontem per charitatem Dei perducantur, nec non omnis generis hereſes , hinc inde longe , lateque ſeſe diffundentes extirpentur; ſtatim poſt feliciter ſuperatos Invictiſſimi Imperatoris hoſtes, atque rebelles, glorioſeque in octava Omnium Sanctorum partam victoriam Pragenſem, (a) ubi in ducatum noſtrum venimus, cogitavimus de viris re- ligioſis , per quos ſyncera, ac ſancta noſtra intentio ad optatum finem per- duci poſſet; ſperantes hujusmodi pietatis exercitio, terrenam noſtram ſub- ſtantiam in cœlicam & æternam commutandam. Yy 3 Ocu-

Strana 358
358 DIPLOMATARIUM Oculos itaque conjecimus in religioſos Venerab. Fratres Eremitas or- dinis ſancti Auguſtini, quos eo ampliori gratiarum prærogativa Dei laudem confovere diſponimus , quo magis ipſos in Monaſticæ Vitæ inſigniis cla- reſcere videmus. Res igitur ut mediante divina gratia citius executioni demandetur , præfatisque patribus , ac fratribus de Eccleſia , religioſaque habitandi commoditate , nec non de ſcholis provideatur , Domicilium, ſeu Collegium una cum templo honori Omnium Sanctorum dedicando, ſcholis, ac reditibus erigere, fundare, & dotare, animo deliberato, & conſilio maturo decrevimus , & ſtatuimus ; id quod hiſce litteris ipſo facto erigi- mus , fundamus , ac in perpetuum dotamus. Donamus itaque imprimis patribus jam præfatis locum juſtum juxta Leip, Klein-Schlöſſel vulgariter nuncupatum, una cum agris, paſcuis, hortis, ac xdificiis quondam ad illum locum ſpectantibus , ad quorum omnium pacificam poſſeſſionem Patres Auguſtiniani jum ſunt admiſſi. Pro loco etiam Coloniæ, ſeu Villæ, præfatis Patribus concedimus locum illum in eadem platea Rendels-Forberg nominatum, ubi quondam unum ex coloniis ſuis Domini de Leip ſervabant , cum adjacente agro, vel hor- to, ad unum circiter modium, per quem eſt tranſitus, etiam cum do- muncula parvula, quam nunc colonus Fridericus inhabitat, cui adjuncti ſunt agri ad duos circiter modios in eadem platea ſita, ceteros omnes agros, ac paſcua ejusdem domus aut colonix nobis reſervantes. In hoc autem Monaſterio volumus perpetuis temporibus (paucis ta- men primis annis exceptis) continuo decem , aut duodecim religioſos ſanc- ti Auguſtini juxta Conſtitutiones præfati ordinis ſub exacta diſciplina vive- re , quotidieque ad minus unum ſacrum pro nobis , noſtraque familia , & poſt obitum noſtrum particulariter pro nobis celebrari, ac per præfatos Patres , ac fratres ſæcularem juventutem in aliquot claſſes diviſam, in lin- gua latina, & pietate inſtitui, prout nunc apud Patres Societatis JESU in Boemia, & apud eosdem Patres Auguſtinianos alibi hoc laudabiliter fieri con- ſuevit. Quas etiam ſcholas iisdem Privilegiis, quibus Patrum Societatis Giczinii, munimus, & condecoramus. Ne autem religioſi ibidem temporalium rerum penuria, & extrema paupertate adacti, mendicando, ac extra Monaſterium ſæpius degendo, victum ſibi acquirere teneantur, noſtraque pia Intentio totaliter impedia- tur : pro honeſta Patrum , ac Fratrum ibidem commorantium ſuſtentatione, aſlignamus ipſis , imprimis quatuor mille , & quinquaginta florenos, quos nobis Krudimenſes cum decurſis , & decurſuris fructibus debent ; plenariam poteſtatem facientes, dictam pecuniæ ſummam ad perpetuum cenſum, vel ibi-

Strana 359
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 359 ibidem relinquendi, vel ad placitum alio, ad perpetuum tamen cenſum transferendi. Inſuper pro reali dote Monaſterii aſlignamus præfatis Patri- bus ac Fratribus de Leip pagos: Klein, Eyche, Diefendorf, & Schœnburg, ha- bentes circiter viginti novem ſubditos, qui quondam ad nos vel ad op- pidum Leip ſpectabant , cum omnibus juribus, pertinentiis &c. nobis tamen & poſteris noſtris jure ſuperioritatis, venandi, & non niſi ex noſtris fun- dis cereviſiam importandi omnino reſervato. Singulis autem ſeptimanis Monaſterio præfato de Leip integrum vas cereviſiæ perpetuo conſignari curabimus , ejus magnitudinis , cujus jam vaſa eſſe conſueverunt , quatuor urnarum. Præterea etiam eam donamus patribus coloniam, vel villam in Aichen , cum agris , pratis , paſcuis , quam compenſatione facta triginta tal- lerorum Miſnenſium, annui cenſus , ad hoſpitale Leipenſe applicati , ab op- pido Leip redemimus. Ad hæc volumus , ut quot annis , quando piſcatio in noſtris Dominii noſtri Neuſchlos piſcinis inſtituitur , ipſis patribus octo ſexagenæ carpionum , & quatuor luciorum , vel luporum porrigantur. Silvæ etiam partem juxta Tiefendorff, & Schœnburg pro lignis quoti- diano uſui neceſſariis, a ſupremo ſilvarum noſtrarum præfecto alias con- ſignatam, una cum monte Münchenburg, patribus conſignamus , & appro- priamus. Temporalia autem bona hujus Monaſterii, vel ſubditos ejusdem nolumus a nobis , vel ſucceſſoribus noſtris ullo unquam tempore , quacun- que etiam de cauſa gravari contributionibus, bernis , impoſitionibus , exac- tionibus , ſeu aliis quibuscunque gravaminibus, declarantes , ſemper eaden a ſimilibus oneribus fore libera ; ſolis Cæſareis, ſeu Regalibus contributio- nibus exceptis , ad quas præfati patres tantum obligabuntur. Ne autem ſuccedentibus temporibus talis nostra fundatio intereat; ultra prædicta omnia patribus ac fratribus, ſeu Monaſterio de Leip aſſigna- mus mille florenos, quolibet pro ſexaginta crucieris computando, annua- tim ab oppido de Leip perſolvendos, & quidem una vice ad diem Omnium Sanctorum. Quæ pecunia , vel ſumma Capitalis ſtatim ad perpetuum cenſum, & non alio , nulla prorſus ex cauſſa , quæcunque illa tandem fit , & humani- tus excogitari poſſit, applicari debet; extra noſtrum tamen ducatum, cu- jus inhabitatores, Barones, Nobiles, & oppidanos nolumus gravi are alie- no involvi. Adeo, ut ſi aliquando Prior hujus Monaſterii, motus aliqua etiam urgentiſſima neceſſitute , ſupra nominatos mille florenos annuos in cenſum non elocaverit, ſed in aliam, quamvis graviſſimam ſuam & con- ventus ſui neceſſitatem expenderit , in talem , tanquam fundationis noſtræ transgreſforem Reverendiſſimus Pater Generalis totius ordinis, severe anim- ad-

Strana 360
360 DIPLOMATARIUM advertet, ut & illud, quod intermiſſum est, corrigatur, ac inftauretur, pro ſua pietate ac prudentia providebit. Fructus vero prædictæ ſummæ, qui primo quidem anno tantum erunt ſexaginta ; ſecundo autem propter acceſſionem aliorum mille florenorum , centum & viginti. Tertio centun & octoginta floreni , & ſic deinceps , ſexaginta florenis ſingulis annis au- gebuntur , ſuoque tempore in ſummam non exiguam creſcent , religioſis, & eorum neceſſitatibus ſubvenient manente ſumma Capitali ſemper inte- gra, quotannis in cenſum applicanda. Qui mille floreni, ne caſuali pla- ne etiam impedimento directe vel indirecte partim, vel in totum retarden- tur ; volumus , quodſi ex aſſignatis civibus , aut oppidanis Leipenſibus, a qui- bus omnimoda talis mille florenorum ſolutio pro feſto Omnium Sanctorum infallibiliter facienda eſt, quovis imaginabili, & inevitabili etiam impedi- mento non fieret, illico nos, & successores, posteros heredes nostros, eo ipſo feſto Omnium Sanctorum, ſeu ſtatim, ac Prior præfati Monaſterii retar- datam denunciaverit ſolutionem, nulla quacunque etiam urgentiſſima in- terveniente excuſatione devolutarum rerum viciffitudine, cauſa, reniten- tia, vel tergiverſatione, annuis perpetuis futuris temporibus, toties , quo- ties prædicta ſumma, vel pars illius retardari contigerit, ex ducali noſtra Cammera omnimodam & totalem eandem ſummam exactiſſime ac prom- tiſſime perſolvere hiſce noſtris omni ſtrictiſſimo jure, ac juridica poſſibili obligatione perpetuo dumtaxat obligamus, irrevocabiliter adſtringi- mus , ac in viſceribus aucti ſanguinis , & cognationis obligatos vo- lumus ac declaramus. Demum pro fabrica Ecclefiæ ac Monaſterii ſponde- mus decem annis continuo ſubſequentibus , ab hoc ſcilicet milleſimo ſexcen- teſimo vigeſimo ſeptimo anno incluſive inchoando, ſingulis annis bis mille flo- renos, quos ex reditibus noſtris indubie curavimus aſſignari; ligna eriam pro fabrica, quæ non pro libitu , ſed cum præſcitu ſupremi ſilvarum no- ſtrarum præfecti ſine noſtro damno ſcindentur ; lateres itidem , calcem , ac lapides, ex noſtris fundis, quantum pro fabrica neceſſarii erunt, ad hunc decem annorum decurſum , & non ultra concedimus, ita tamen, ut per religioſos opera ſciſlionis & vecturarum curetur. Ut autem omnia ſupradicta perpetuæ firmitatis robur obtineant, il- luſtriſſimum, ac Reverendiſſimum Cardinalem Archi-Epiſcopum, (b) tanquam loci ordinarium, & Reverendiſſimum Patrem totius ordinis S. Auguſtini Ge- neralem in piam hanc noſtram intentionem conſenſuros donationem ac- cepturos, eamque ratam habituros eſſe confidimus, prout Reverendus Pa- ter, frater Angelicus Tapurelli, modernus provinciæ Superior, & Vicarius Generalis eam acceptavit, & ratam habuit. In quorum omnium fidem etiam

Strana 361
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 362 etiam nos haſce manu propria ſubſcriptas litteras ſigilli noſtri ducalis majo- ris appenſione communiri juſſimus , easque noſtræ Cancellarix actis inter- ſeri, ac Patribus Auguſtinianis exemplar præberi. Dabantur Prag� in ædibus noſtris die duodecima menſis Martii anno ſupra milleſimum ſexcenteſimum vigeſimo ſeptimo. A. Dux Fridl. Stephanus Ilgenius Cancellarius. Ad Mandatum ſuæ Celſitudinis proprium. Paulus Prezka Secretarius. (a) Ex his liquet non minimam partem fuiſſe Alberti de Waldstein in nomina- tiſſima illa Albo-Montana pugna, quanquam de co parcius corum temporum chrono- graphi. (b) Videlicet: Erneſtum Comitem ab Harrach. XCII. Fundatio Carthusiœe Waldicenſis in Bohemia, ab Alberto de Waldſtein Duce Fridlandiæ. dd, Pragæ 8. Decembris Anno 1627. In nomine ſanctiſſimæ Trinitatis, Amen. Jos Albertus Dei gratia Dux Fridlandiæ, ſacri Romani Imperii Princeps, Cæſarex Majeſtatis Conſiliarius Bellicus , Camerarius , Colonellus Pra- genſis , ſupremus & Generalis Campi Capitaneus. Notum facimus tenore præſentium univerſis , ac ſingulis : cum Cacro teſtante eloquio hic viatores, atque peregrini exiſtentes non habeamus ci- vitatem permanentem, ſed futura, quam firmiter credimus , nobis ſedulo inquirenda sit, ideo expediens, & ſumme neceſſarium cenſetur, ut durante hujusmodi præcipitis peregrinationis noſtræ itinere , ac intervallo momen- taneo ea ſeminemus in terris , quæ cum multiplicato fructu metere , & col- ligere valeamus in cœlis. Hæc omnia ſollicito animo revolventes , diligenterque cogitantes, quo pacto omnipotenti Deo ex facultatibus temporalibus a divina benigni- tate nobis conceſſis pium aliquod , ac dignum obſequium præparare poſſi- mus, quod nobis adhuc inter vivos existentibus vigeat, & poſt vitx hujus Z z no-

Strana 362
362 DIPLOMATARIUM noſtræ incolatum non minuatur, ſed firmum & conſtans permaneat, deli- beratione mature habita, certo apud nos conſtituimus infra ſcripto modo, & ſpirituali lucro talentum a cœleſti patrefamilias nobis concreditum, ali- quali ſaltem cum fænore, sicut ſervum Dei fidelem decet, reddere. Ideo- que ad honorem Omnipotentis Dei , & intemeratæ Matris Virginis Muriæ, Omniumque Sanctorum cultum , ac venerationem , nec non ſpecialem me- moriam S. Brunonis, Monaſterium novum ordinis Carthuſiuni (ad quod nos inter alia permovit ſingularis conjugis noſtræ pie defunctæ Dominæ Domi- næ Lucretiæ Nekeſſiæ de Landek erga hunc ordinem affectus) in ducatu noſtro funditus erigere , erectumque bonis temporalibus ſufficienter , & cum ef- fectu dotare duximus , prout id ipſum hiſce noſtris literis animo deliberato & provido voluntarie, & ſpontanee omnibus melioribus modo, via, jure, & forma, quibus de jure fieri debet, ac poteſt, ad divini cultus augmen- tum fundamus , erigimus , & in perpetuum dotamus conditionibus ac mo- dis jam ſubſequentibus. Imprimis ordini huic Carthuſianorum pro habitatione commoda, ex ſtruendoque monaſterio locum non procul a civitate noſtra Gitſchin prope vivarium Walditz (a) (quod ex eo Waldiczenſe nuncupabitur) cum quibusdam agris & pratis delegimus , & aſſignavimus nunc & futuris temporibus libe- re ſine ullius hominis contradictione , vel impedimento fruendum. Quoad fabricam hujus Monaſterii vigore præſentium nos, noſtrosque legitimos he- redes & ſucceſſores (caſu quo Deus nos ante abſolutam fabricam ex hac vita avocaret) obligamus , obligatosque volumus , ut anno nunc fluente ad adificium hoc auſpicandum e reditibus noſtris tria millia florenorum pa- tri Priori tribuantur. Per decem vero ſequentes annos continuos ab in- ſtante milleſimo ſexcenteſimo viceſimo octavo inchoando, ad usque milleſimum ſex- centeſmum triceſimum ſeptimum annum ex proprio noſtro, noſtrorumque ſuc- ceſſorum ære decem millia florenorum, quorum quilibet pro ſexaginta cruciferis computatur , ita ut tota hæc ſumma per decem inſecuturos annos centum millia florenorum conſtituat , quibus expoſitis & acceptis ulterius hujus æris penſio non excreſcet. Deinde ad ſuſtentationem corporalem duodecim circiter perſona- rum prædicti ordinis præter Priorem , & Procuratorem tribuimus ipſis, ac libere donamus arcem Radim vocatam cum adjacentibus villis, quarum al- tera prope arçem, alteram prope Robaus una cum annexis pratis, hortis, & duodecim pagis: Rudim, Studian, Lhani, Sobieraz (huc aſſumpto ruſtico Danik nominato una cum equis olim ad Dominium noſtrum Aulibitz ſpec- tante) Tuzim, Zdiar, Kyge, Plaucznicz, Augezdecz, Chluumck, Stiepanicz, & Zbo-

Strana 363
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 363 Zbozy dictis, eorumque ſubditis, villis, cenſibus, aliisque juribus, ac per- tinentiis. Item tria molendina, ſuperius ac inferius in pago Tuzim cum qua- tuor rotis , & duabus piſturis. Tertium in pago Robaus cum duabus rotis. Piſcinas vero quatuor, quarum una dicitur Pakſchowsky, altera, quæ pagi Robaus templo ſubjacet cum fluviolo, ad has duas piſcinas ex ſilvis Radimen- fibus partim per agros & prata Dominii noſtri Aulibitz, partim per Carthuſia- norum fundum labente, tertia major, quæ pago Studian adjacet, quarta prope molam inferiorem in Tuzim. Sylvas itidem quatuor, quarum una incipit a caſula Strnadkowsky ſupra Radim juxta arva Radimenſia ad pagum Lhani usque, inde ſupra pagum Chlaumek per Skalkas ad pagum Augezdecz, & arva Sirenowskia. Tertia juxta pradictas ſylvas in circuitu Kygovienſi ſita, quæ omnes in una circumferentia quinquaginta tria conſtituunt jugera. Quartam ſylvis Chlaumek & Zbozy, quatuordecim jugeribus (vulgo Stallun- gen) in ſua dimenſione conſtans cum adjacente rivo ad pagum Stiepanitz, itemque omnibus hortis ac pratis ad easdem villas Dominii Radim perti- nentibus. Ut autem tanto melius dicti Patres Carthuſiani ſub proviſione ſuffi- cienti ſacris queant invigilare , adjicimus illis ex munificentia noſtra ducali ad præcedentia bona arcem Peczka cum oppido ejusdem nominis, itemque pagos undecim, Lhota, Stankovy, parva Widonicz, Major Borownieze, Wi- dechow , Widechowecz, Stikow, Biclæ, Rudkynie, Czernin, & Stupney. Item- que prædia quatuor, unum in Peczka una cum ovili, ſecundum in Nedarzicz, tertium, quod dicitur Nova-Villu , quartum Czernin una cum adjacentibus piſ- cinis tum majoribus, quarum una nova, altera Woſmiczky dicitur, tum mi- noribus, quarum illa ſuperior nomine Bulitzkin, prope prædium Neuhoff, tertia Nadimuſch, itemque tres aliæ mediocres prope villam Czernin ſitæ. Rurſum alia piſcina Woſmik dicta, alia Zukopsky, & tertia Bahniwy vocata, quibus adhuc & alias tres piſcinas prope prædium Nedurzicz adjicimus. Quo pertinent & fluvii, ſive rivi, numero octo; primus dictus Krakowitz ſub arce Petzka, ſcaturiginem ſuam habens in sylva Krakowka, perque quadran- tem milliaris usque ad pagum Biela tendit. Alter incipit in pago Stikow, & fluit per quadrantem milliaris usque in eundem pagum Biela. Tertius originem ſuam habet in arvis Borwicenſibus, & decurrit in fluvios ſupra Michowicz ad usque confinia ditionis Lomnitz per quatuor ſtadia. Guartus in pago Borowitz in ejusdem pagi ſummitate incipiens delabitur ad pagum usque minorem Borwitz. Guintus ſcaturiginem ſuam habet in medio pa- go parva Widonitz, & decurrit ad molam usque ejusdem pagi per quinque ju- Z Z 2

Strana 364
364 DIPLOMATARIUM jugera. Sextus incipit ſupra pagum Stupney, & fluit deorſum usque ad viam, qua a Peczka verſus Seikomitz, & Novam-Pakam tenditur, per duodecim jugera. Septimus erumpit ad ſylvam Pfuffenbuſch ſupra pagum Widonitz, & decurrit in piſcinam quandam pagi minoris Borowicz , quæ dicitur Schkwo- retſch, per decem jugera. Octavus incipit ab eo loco, unde aqua in Petri quondam Schkopkii molam aſſerum deducebatur, & decurrit usque ad mo- lendinum aſſerum in novo pago, quod Jechonicenſe dicitur. Quibus adjici- mus & molendina in eodem Dominio conſtituta numero quinque. Primum quod arci Peczka ſubjacet cum una rota. Alterum in pago Biela cum duabus rotis, annexa etiam alia mola ad ſcindendos aſſeres, ubi molitor quotannis tres ſexagenas truncorum Magiſtratui in aſſeres ſecare, ſeu diſpeſcere tenetur. Tertium molendinum unius rotæ in pago Stupney, reſidua duo ad Novam-Villam ſita, quorum prius Funtowsky dicitur , ubi & mola ad ſcindendos aſſeres annexa est, alterum Gechowsky vocatur, omnia hæc cum juribus & pertinentiis , quas olim ipſi habuimus , ſine ullo cujus- dam hominis impedimento. Itemque ſylvas ſex. Una quæ vocatur Sey- kornicze duodecim , altera dicitur Krakowka viginti duorum jugerum. Ter- tia Wodnozie, excepta ea parte, quæ ad communitatem pagi Biela pertinet, una cum parte ſylvæ Hrdlo appellatæ, trium plus minus jugerum. Quarta ſupra pagum Radkynie tangens arva pagi Augezd ſancti Joannis, unius juge- ri. Quinta ſupra piſcinam Nedarzicz unius jugeri. Sexta, quæ dicitur Zelinka, ſylvamque Krakowka attingit, duorum jugerum, ſola tantum auri- fodina ſupra pagum Stupncy ſita una cum ſylva Zlatnicze, & reliquo circuritu jugerum circiter unum constituente nobis reſervata. Quod vero Lutomiam illam, ubi lapides molares cæduntur, cujus maxima portio ad Dominium Peczka pertinet, concernit, hoc etiam dictis Carthuſianorum patribus indulgemus , ut ad molendinorum ſuorum uſum lapides molares indidem petentes nihilo majore pretio, quam noſmetipſi perſolvant. Denique cum & collaturx in iisdem ſupra enumeratis fundis numero quinque inveniantur, quarum prima in Radim, altera in oppido Peczka, tertia in minori Widonitz, quarta filialis Eccleſiola ſupra pagum Stupney. Quinta in medio campo Novæ-Vill�, & has quoque authoritate firma ac ſtabili ſæpe dictis Patribus Carthuſianis donamus , ac relinquimus. Et ita omnes hactenus enumerati fundi , prout a plurimis hominibus poſteritatis cauſa luſtrati , viſique ſunt , ipſique lapides terminales teſtimonii gratia po- ſiti oſtendunt, tam ratione Dominii , quam uſus fructus ad Carthuſianos per- tinebunt, ita tamen, ut nobis expreſſe in iis reſervemus jus ſuperioritatis, &

Strana 365
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 365 & controverſix in rebus temporalibus , quaſcunque perſonas eæ concer- nunt , pro rei conventi conditione, vel prima ſfatim vice apud nos , aut coram judicio a nobis, noſtrisque heredibus ac ſuperioribus conſtituto, vel conſtituendo ventilentur , vel ſi in prima inſtantia quidem determinatæ ſint, una vel altera pars tamen gravatam ſe ſentiat, ad nos tanquam ſu- premum judicem, vel locumtenentem noſtrum devolvantur , & prorſus in nullo alio, quam in noſtro foro, territorio, & ducatu determinentur. Sic venationem quoque tam quoad minores, quam majores feras, nobis , noſtrisque heredibus , & ſucceſſoribus reſervatam volumus , ita qui- dem , ut quandocunque venandi neceſſitas poſtulaverit , & indicium ab of- ficialibus noſtris factum fuerit , ipſi patres Carthuſiani ſubditos ſuos ad vena- tiones noſtras amandent. Et quo commodius nominati patres Carthuſiani ſuſtentare ſe poſſint, donamus illis & hanc poteſtatem, ut Braxatorium in Dominio Peezka eri- gere, aut reparare, ibidemque cereviſiam coquere, perque ſuos pagos diſtrahere, ac venumdare poſlint, absque ullo noſtro, aut ſucceſſorum noſtrorum impedimento. Quod ad Bernas attinet , vel contributiones , quæ fundis & ſubditis in hoc Bohemiæ Regno ſolent imponi: Cæſareas , vel Regales ipſimet Car- thuſiani a ſubditis ſuis exigere, & in urbe Gitſchinenſi quæstori noſtro trade- re tenebuntur, a ducalibus vero, quas nos, nostrique ſucceſfores injunge- mus, prorſus erunt exempti, & alieni. Tandem vero ne religioſi rerum penuria laborent, ſed ut Monaste- rium hoc indies tam in temporalibus , quam ſpiritualibus majora ſumat in- crementa , noſtraque pia intentio ita promoveatur, & in perpetuum du- ret , Monachis ibidem habitantibus aſſignamus ab nunc & in poſterum per- petuis temporibus mille florenorum, quolibet pro ſexaginta cruciferis com- putato , annuatim a nobis, noſtrisque heredibus, ac ſucceſſoribus ex noſtri ducatus reditibus ad geminos terminos perſolvendorum, quoad dimidiam qui- dem partem quingentorum florenorum ſcilicet ad feſtum S. Gulli anni mo- do labentis, & quoad alteram dimidiam ad feſtum S. Georgii anni ſubſe- quentis milleſimi ſexcenteſmi viceſimi octavi inchoando. Hoc ipſum autem etiam a noſtris heredibus, & ſucceſſoribus infal- libiliter ſingulis annis, temporibus deſtinatis præſtari volumus, adeo, ut ſi terminos hoſce, unum vel alterum juſto tempore non acceperint, potesta- tem habeant Carthuſiani hi immittendi ſe in Dominium noſtrum Kopidlno nominatum , quod una cum pertinentiis ſine ullius contradictione , & im- pedimento tamdiu poſſidebunt , & uſum fructum exinde capiendo detine- bunt , donec illis per omnia ſatisfactum fuerit. Quam

Strana 366
306 DIPLOMATARIUM Guam quidem ſummam in ſequentes uſus , & non alios converti volumus , ordinamus , & diſponimus , videlicet: quamprimum ſingulis annis hos mille florenos perceperint, statim ea pecunia in cenſum reemp- titium in aliquem certum locum (extra noſtrum ducatum tamen , cum ha- bitatores, Barones, nobiles, & oppidanos gravi ære alieno involvi noli- mus) dare , & locare teneantur , ex qua ſumma cenſus annui ſexaginta flo- reni proveniunt , quam pecuniam ſequenti uſui deſtinamus. Primum ad magnam Carthuſiam annuatim dentur decem floreni, & ſiquidem reditus Monaſterii propter acceſſionem mille florenorum ſingulis annis per ſexaginta florenos augebuntur, volumus, ut hi ipſi quoque Car- thuſuni annuatim adhuc decem florenos magnæ Carthuſiæ inſuper tribuant, & perſolvant , nempe , ut inchoantes primo anno dent decem , ſecundo viginti, tertio triginta , quarto quadrinta , & ſic conſequenter annis ſuc- cedentibus durante hoc Monaſterio Waldicenſi alii, atque alii floreni decem pro magna Carthuſia dandi erunt. Cæterum ut conſtet, in quemnam uſum proventus istos majoris Carthuſiæ cedere velimus, hæc noſtra eſt studioſa diſpoſitio, & pium desi- derium. Decernatur , & ſeligatur altare unum in Eccleſia majoris Carthuſiæ, & major pars hujusmodi redituum pro fabrica & ornamentis ejusdem al- taris applicetur , & in eo ſingulis diebus miſſa una pro vivo, dum ſuper- ſtites erimus, & poſt mortem pro defuncto, in animæ noſtræ refrigerium celebretur. Reliquam vero ejusmodi proventuum partem Prior magnæ Carthuſiæ eo, quo ſibi in Domino optime viſum fuerit, convertet. Præterea ordinamus , ut pro cenſus hujusmodi ſtabilitate , atque cer- titudine perſona aliqua ex ipſamet magna Carthufia a ſuperioribus ordinis deputetur , cui Prior Monaſterii Waldicenſis ſingulis annis rationes ſuas transmittere , plenamque informationem dare teneatur, ubinam, & apud quos peccuniæ hæ reemptitix (quas nulla prorſus ex cauſa , quæ humanitus excogitari poteſt, alio quam in cenſum reemptitium convertere, & ex- pendere volumus) existant, ne ita propter incuriam fors Prioris ſæpe dic- tum Monaſterium in proventibus ſuis aliqua patiatur detrimenta. Guodſi enim aliquando idem Prior Carthuſiæ Waldicenfis motus aliqua etiam urgentiſfi- ma , & inevitabili neceſlitate ſupra nominatos mille florenos annuos in cenſum non elocaverit , ſed in aliam , quamvis graviſſimam ſuam , & Con- ventus ſui neceſſitatem expenderit , in talem fundationis hujus noſtræ trans- gresſorem Reverendus Pater Generalis ordinis severe animadvertet, & ut illud, quod intermiſſum eſt, corrigatur, ac inſtauretur, pro ſua pruden- tia, & pietate providebit. Quan-

Strana 367
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 367 Quantum porro ad reliquam , & quidem majorem horum proven- tuum partem , annuos ſcilicet quinquagenos, qui defalcatis decem illis re- manebunt , & annuatim in quinquaginta creſcent , attinet , hoſce poterit idem Prior Waldicenſis Carthuſiæ in quosvis uſus neceſſarios ſui conventus, nec non in eleemoſinas , ut & quandoque in reparationem ædificiorum ad- hibere, atque de iis pro ſuo libero arbitrio diſponere. Et quoniam per anniverſariam adjectionem horum quinquaginta florenorum tempore ſuo hi reditus in eximiam ſummaimn emergent, atque excreſcent , ita ut diſpoſitis & procuratis omnibus neceſſitatibus totius con- ventus portio haud aſpernenda remanſura ſit , ordinamus igitur , ac diſpo- nimus , ut reſidua illa portio juxta cum illis centum mille florenis (qui ut ſupra dictum per decem annos ad ſtructuram xdificii deputati ſunt) modo conſimili ad ædificii ſplendorem convertatur , ut hac ratione domus ſacra & durabilius & ſpecioſius ac magnificentius erigi queat. Poſtquam etiam non abfuerit, quin re bene, & œconomice admi- niſtrata non contemnenda pecunia ex uſu fructu ſupra nominati Dominii Peczka & arcis Radim cum pertinentibus villis , pagis, molendinis, piſcinis, ſylvis eorundemque intradis ſuperabundaverit , maxime primis annis , qui- bus religioſorum numerus nondum erit completus , volumus , & in ſpecie ſæpe dictos hujus Carthuſiæ inhabitatores hoc ipſo eo adſtringimus, ut non minus hanc ſuperabundantiam , quam illum ex pecunia parata proventum, in ſplendidiorem hujus structuræ erectionem, & in nullam aliam rem bona fide elocent , & convertant. Cum vero ſæpius nominato ordini ſufficienter , ut ſperamus , hac ratione proviſum ſit, volumus præterea, ut Carthuſiani illi ſuperius memo- ratæ defunctæ noſtræ conjugi, cujus corpus in hanc Carthuſiam transferen- dum curabimus , non ſolum anniverſarium perpetuum ſub die obitus, qui fuit viceſimus tertius menſis Martii, anni ſupra milleſimum ſexcenteſimum deci- mi quarti celebrent ſolenniter, verum etiam ſingulis diebus miſſam pro ejus anima dicant , quod ipſum & pro nobis , modernaque conjuge noſtra Domina Domina Iſabella Cutharina ub Hurrach , cujus corpus non minus hic ſepulturæ tradetur, tum quoad vixerimus, tum vero maxime poſt obitum noſtrum religioſe ac devote fieri volumus. His itaque ſupra ſcriptis modis ſatis expreſſum eſſe confidimus , quæ noſtra ſit voluntas de ſæpe dicta mille florenorum ſumma, qualiter acquiri, augeri, & cum ea, & reditibus inde provenientibus agere, facere, di- ſponere, & procedere opporteat. Guodſi

Strana 368
368 DIPLOMATARIUM Quodſi quis ex noſtris heredibus & ſucceſſoribus , vel quibusvis aliis ſecus fecerit , diſpoſuerit , & proceſſerit , quam a nobis præſentibus litte- ris intentum, determinatum, & expreſſum eſt, aut talia agentes, cum de- buerit, aut potuerit, non impediverit, Deum juſtum judicem interpella- mus, & oramus , ut de talibus , aut tali eandem illam pænam , & ultionem repetat , quam ſumpturus eſt in illa die iræ ſuæ de bonorum Eccleſiaſtico- rum uſurpatoribus , & iniquis eorum detentoribus. Siquidem ii, qui huic noſtræ intentioni contra fecerint , tanquam violatores merito habendi , & cenſendi erunt. In quorum omnium & ſingulorum præmiſſorum fidem & robur nos haſce manu propria ſubſcriptas, ſigillique noſtri ducalis majoris appenſio- ne communitas literas noſtræ Cancellarix actis interſeri, ac Patribus Carthu- fianis exemplar præberi juſſimus. Dabantur Pragæ in xdibus noſtris anno a nato Chriſto ſupra ſeſqui milleſimum centeſimo viceſimo quurto. Albertus Dux Fridlandiæ. Stephanus Ilgenius Cancellarius. Ad mandatum ſuæ Celſitudinis proprium. Georgius Graff ab Grefeldt Secretarius. (a) Hæc Carthuſia hodiedum floret inclytis doctrina & pietate viris. XCIII. Fundatio Seminarii Gitſchinenſis Soc. J. àb Alberto de Waldstein Duce Fridlandiæ. dd. Gitſchin 26. Decembris Anno 1627. In Nomine Domini, Amen. os Albertus Dei gratia Dux Fridlandiæ, S. R. I. Princeps, Cæſareæ Maje- ſtatis Confiliarius Bellicus , Camerarius , Colonellus Pragenſis , Genera- lis , & ſupremus campi Capitaneus. Notum facimus tenore præſentium univerſis ac ſingulis, poſtquam proximis abhinc annis ſincero Religionis Catholicæ nuper toto pene Bohe- miæ regno extreme prolapſæ, & prope depoſitæ zelo ac ſtudio erigenda Societatis Jeſu Collegium Patribus in civitate nostra Gitſchin ad rivum Czydli- na dictum fundaſſemus, bonisque stabilibus liberaliter dotaſſemus, pro re com-

Strana 369
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 369 compertiſſima duximus , nulla faciliore ratione ac medio, votis noſtris, Pa- triæque neceſſitati per dictos Patres ſatisfieri poſſe, quam ſi juventuti tam in doctrina, quam in pietate formandæ (quæ eorum Inſtituti cura eſt haud poſtrema) totos ſe impenderent, ita ut nec Eccleſia Dei Sacerdotes probi- tate ac ſcientia conſpicuos, nec Respublica Chriſtiana Viros generis clarita- te, virtuteque illuſtres , ac literarum diſciplinis probe excultos poſſit deſi- derare. Quem in finem prope dictæ Societatis Collegium, etiam præterea Seminarium ad alendos centum juvenes e Ducatu noſtro, erigere, certis- que in annos ſingulos reditibus , ex iis , quæ nobis Divina Bonitas largita eſt, fundare , ac vigore harum ſtabilire decrevimus , quod & præſentibus facimus. Atque imprimis pro ſuſtentatione horum centum juvenum, ut alias ſtatueramus , & effective dari mandaveramus, his iterum confirmantes aſſi- gnamus anni cujuslibet initio ſiliginis bonæ, puræque modios (quos Pra- genſes intelligi ſemper volumus) quadringentos , ſingulis item menſibus ſa- lis vas magnum unum, carpionum pro quadrageſima, aliisque diebus, qui- bus a carnibus abſtinetur, annue vaſa decem, luciorum vaſa ſex, cerevi- ſiæ mediocris vaſa duo & medium , bonæ vero triticeæ vas medium a bra- xatorio noſtro proximo, quavis hebdomada in Seminario noſtro deponen- dæ , lignorum vero e ſylvis noſtris vicinioribus, ut commode advehi queant , orgias centum, donamus , aſſignamus, & impoſterum attribuimus. Et quia facile animadvertimus, pluribus adhuc opus eſſe, non modo ad tantam familiam ſustentandam, ſarta tecta conſervanda, familiæ stipendia annue pendenda, verum etiam ad carnes, legumina, lacticinia , & alia vi- ctualia comparanda (cupimus enim huic Seminario in omnibus proſpectum, ut honeſti juvenes honeſte ſustentari queant) pro his ac ſimilibus neceſſi- tatibus ſuperaddi volumus , & aſſignamus annue modios ſiliginis octin- gentos. Volumus autem inter hos centum juvenes numerari triginta, viginti ſcilicet Barones, vel Nobiles familiæ bonæ , & antiquæ, quorum admit- tendorum vel recipiendorum, uti & dimittendorum, ſi inepti fuerint, nobis , heredibus , ac ſucceſſoribus noſtris, vel quibus id muneris a nobis committeretur, potestatem reſervamus, & decem alios ad Ecclesiasticum munus aptos, qui ultro ſe ſe ſtatui Eccleſiaſtico addicere vellent. Horum eligendorum, recipiendorumque jus penes Rectorem Societatis Jeſu Colle- gii Gitſchinenſis integrum relinquimus, modo ſic recepti Bobemicam vel Ger- manicum linguam calleant, ut poſtquam expenſis noſtris eam eruditionem, ac morum probitatem cum debita ætate acquifiverint, & apti ad ordines Aaa ſa-

Strana 370
370 DIPLOMATARIUM ſacros ſuſcipiendos fuerint , iis ſuſceptis , in Parochiis noſtri Ducatus ani- marum curam quatuor aut quinque annos agere valeant. Pro quibus , quia eos non modo honeſtius , ac liberalius præ reliquis ſeptuaginta in vi- ctu haberi, & tractari, verum etiam omnes ultra ſustentationem noſtris ex- penſis veſtiri volumus; ultra priorem noſtram fundationem addimus, afli- gnamus , & in perpetuum fundamus quolibet anno ſiliginis bonæ ac puræ modios mille quadringentos per noſtros officiales Seminario conſignandos, cereviſiæ albæ bonæ vaſa duo, mediocris vero pro familia vas unum fingu- lis hebdomadis in Seminario deponendæ, ſalis vaſa magna per ſingulos an- nos tria, carpionum vaſa quatuordecim, luciorum duodecim, lignorum orgias quinquaginta, pro leguminibus vero, condimentis, lacticinniis, aliisque neceſſitatibus eo facilius comparandis , ac ſuſtinendis aſſignamus, libereque donamus pagos noſtros Labaun & Lhota Labaunska cum omnibus pertinentiis ad dictos pagos ſpectantibus , & in ſpecie cum prædio in pago Labaun ſito, quod Furiershoff dicitur, ſumptibus noſtris comparato, quo uti & ſubditis , aliisque pagorum dictorum pertinentiis Patres in uſum ho- rum juvenum libere uti , & de iis diſponere pro libitu ac voluntate pote- runt. Et quoniam pro curandis ægrotis Nobilibus, & Clericis Seminarii noſtri præter alia Medico & Pharmacopolio identidem opus fuerit, aſſigna- mus præter ſuperius enumerata adhuc triginta modios ſiliginis annuatim Medico Seminarii noſtri pendendos , qui ſingulis annis dictam frumenti portionem accipiendo, non niſi illas triginta in Seminario noſtro perſonas, videlicet viginti Nobiles , & decem Clericos pro hac recompenſatione fi- deliter curare tenebitur. Pro Pharmacopolio autem deputamus modios ſiliginis centum viginti , quos �atres Socictatis quolibet anno vendent , niſi tunc temporis frumentum viliori pretio ſit , ut ex venditione ejus incom- modum ſequatur , tunc enim illud reponent usque ad tempus , quo carius conſtet , ſolo hoc caſu excepto , ſi maxima venditionem ejus urgeat neceſ- ſitas. Ex hac autem pecunia neceſſitatibus Pharmacopolii providebunt in quantum opus fuerit , reſiduum vero (quoniam fingulis annis tot ægroti non erunt, ut ſemper tota hæc ſumma in apothecam inſumatur ) diligen- ter in ſequentes annos reſervabunt, & in paratis habebunt , ut ſi tempus ve- nerit , quo plures ægrotare contingat , eo melius ægrotantibus inde pro- ſpicere poſſint. Nec enim volumus , ut quicquam quocunque prætextu in alios uſus convertatur, vel etiam abalienetur, ſed tota hæc pecunia ſemper in uſus Pharmacopolii reſervetur. Quæ tamen deſignata tam pro Medico, quam pro Pharmacopolio proviſio tum demum efficax erit, cum Semina- riſtæ introducti fuerint , anno videlicet 1630. Fru-

Strana 371
WALDSTEINIO-WARTENBERG. 371- Frumentum vero ſupra a nobis deputatum tam pro ſeptuaginta ſtu- dioſis Seminariſtis, quam pro viginti Baronibus vel Nobilibus, & Clericis decem dabitur ex eo, quod ſubditi noſtri ad pias cauſas contribuere con- ſenſerunt , quod quidem Officiales noſtri ipſi ab illis exigent , & Patri So- cietatis, qui curam Seminarii habebit Gitſchinii, tradent. Caſu vero quo a noſtris ſubditis quocunque eventu frumentum prædictum pro centum his Seminariſtis deputatum Officialibus noſtris non daretur, volumus, ac sta- tuimus , ut ex granario noſtro defectus ſuppleatur, ita ut numerus totus modiorum nominatorum & pro Nobilibus, Clericisque , ac reliquis Semi- nariſtis ſubditis noſtris, plene ſemper ſuo tempore Seminario tradatur, ni- hil enim horum , quæ ſemel a nobis ob animæ noſtræ ſalutem Divinæ ob- lata ſunt Majeſtati, detractum, aut quoquo modo imminutum eſſe vo- lumus. Et quia noſtrum hoc Seminarium quam maxime ſtabilitum , eique in futurum quam optime proſpectum eſſe cupimus , libere ſponteque decerni- mus , ac omnino concedimus , ut dictæ Societatis Patribus hac in re majus Seminarii bonum ſpectantibus , quovis anno liberum ſit , ac deinceps relin- quatur, velintne tum a nobis, tum ab heredibus, & ſucceſsoribus nostris frumentum tam pro Seminariſtis noſtris, quam Nobilibus & Clericis aſſi- gnatum totum , vel ex parte , an vero pro eo toto vel ejus parte pecuniam a Camera noſtra deponendam pro ſingulis modiis Prugenſibus duos florenos Rhenenſes, quemvis pro ſexaginta cruciferis computando acceptare , ſeſe omnino ante feſtum Circumciſionis Chriſti reſolvendo, siliginemne an pecu- niam eodem tempore illis numerandam vel tradendam loco ſiliginis malint, quod enim ſemel acceptaverint, retinere tenebuntur, nec quod ſemel pla- cuit , diſplicere poterit. Reliqua vero victualia a nobis libere ac liberaliter donata ac determinata Gitſchinii in Seminario, & non alibi ab Officialibus noſtris tradi, & deponi, cum Patribus placuerit, jubemus, ac mandamus, ficut & ligna mature aſſignari, ſumptibus tamen Seminarii convehenda. Porro ex his ſupra a nobis aſlignatis annuis pecuniariis , & aliis pen- ſionibus iidem Patres Sacietatis ſingulis ex viginti Nobilibus intra biennium quodlibet pallium cæruleum ex Anglicano panno, rubro Boy ſuffultum , & fim- briatum rubris holoſericis collaribus , rubrisque ac cæruleis phybulis (vul- go Schiingen ) ornatum , nec non veſtes quotannis unas (utpote caligas, & manicatos thoraces exteriores ex ſimili panno cæruleo, interiores vero thoraces ex optimis pellibus Gitſchinenſibus, quibus bis in anno manicæ no- væ inſeri debent ) rubris & cæruleis gallonibus ſericis variegatas , itemque duo paria faſciarum ſericarum cærulearum ex harras duplicatorum , una cum Aaa 2 di-

Strana 372
372 DIPLOMATARIUM ligulis calceorum ſericeis cærulei coloris , nec non ſingulis menſibus novum par calceorum e corio, quod Cordavanum dicitur. Clericis vero decem intra biennium quodlibet tunicam cæruleam ex optimo Reichenbergenſi panno rubro ſuffultam, & singulis annis vestes ex eodem panno dicti co- loris, intra vero duos menſes unum par calceorum. Præterea cuilibet No- bilium tribus menſibus duo induſia ex bona tela, quatuor collaria, & to- tidem paria manualium, quæ vulgo Tatele vocantur , ex optimo Schleyer/ itemque ſtrophiola quatuor, ac duo paria tibialium , & ſoccorum. Cleri- corum vero cuilibet dimidiam partem harum rerum, ademptis tamen ma- nualibus, ſeu Tâizl, quibus iſti opus non habent, itemque libros omnes, ac reliqua pro �tatus conditione neceſſaria ſubminiſtrare, ac ſuppeditare tenebuntur. Quam noſtram de rebus lineis pro viginti Nobilibus, & de- cem Clericis in Seminario noſtro depoſitionem non ita intellectam volu- mus, ac ſi , tribus menſibus elapfis , procuratisque novis rebus lineis, attri- tas & veteres reſtituere debeant; verum ideo harum rerum quolibet anni quadrante certa, jamque ſupra deſignata debet fieri accretio, ut eo mun- diores , Nobiles maxime, incedant, & quotidie recens lotum induſium , a- liaque ſimilia ſumere queant; in quem finem etiam lotricem recipi volu- mus cum una duabusve ancillis , quibus Patres ex hisce proventibus debita stipendia ſolvent. Quippe horum providentiæ, charitati, zeloque confiſi totam hanc juventutem ipſis regendam, & in Domino gubernandam fidenter tradimus, certo nobis perſuadentes, ita Patres huic Seminario præfuturos, ut inde adoleſcentes & virtutibus ornatos , & ſcientiarum diſciplinis imbutos edu- camus. Prout hoc nomine ſæpe dictos Patres Societutis obligatos volumus, ut Nobiles Seminariſtas noſtros tum in aliis exercitiis liberalibus, Nobilitati convenientibus , tum etiam in muſica vocali inſtituant , ac informent, cum- que eosdem in Arithmetica & Calligraphia cupiamus exerceri, iidem Patres Societatis Præceptorem Nobilibus Seminariſtis noſtris addent , qui ſxcularis ſit , ut eos in Arithmetica, & eleganti ſcriptione informent, cui pro labo- re quovis menſe quinque modios ſiliginis, ex eo, quod ſubditi porrigunt, frumento, vel loco ejus decem florenos aſſignamus, ac deſtinamus. Quodſi vero quispiam eorum, qui ad Seminarium admiſſi fuerint, ſe ſe gereret , ut illum Patres Societatis inde dimittendum judicarent , vel quia moribus eſſet talibus, quibus alios corrumperet, vel ad ſtudia & proſectum ineptus eſſet , talem Patres libere dimittere poterunt , & in locum illius alium aptiorem ex Ducatu noſtro ſuſcipere, modo hic e Nobilibus non ſit , quorum recipiendorum , removendorumque jus nobis , ac heredibus no-

Strana 373
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 373 noſtris jam ſupra reſervavimus. Atque ut Patres in hanc educationem om- nium centum Seminariſtarum eo commodius incumbere valeant , ſtatuimus domos aliquas penes Collegium Patrum Societutis coemere, & locum op- portunum ſtatim comparare pro fabrica Seminarii in eo exſtruenda, pro qua determinamus, & liberaliter donamus, ſingulis annis duo millia floreno- rum Rhenenſuum, incipiendo ſtatim ab anno Domini 1628. per continuos duos annos , ut ſcilicet non modo de rebus ad fabricam anno 1629. inchoandam neceſſariis mature sibi proſpicere, verum etiam totam structuram hisce ex- penſis conficere poſſint ; cum enim huic Seminario ſufficienter a nobis tam quoad habitationem, quam quoad victum in omnibus proviſum ſit, obliga- tos hic volumus , ultroque obſtrictos habemus eosdem Patres Societatis, ut his expenſis, tam Seminarii structuram ædificare, ac perficere teneantur, nec amplius a nobis, quam ſupra deſignatum eſt, utpote quibus bene poſ- ſunt eſſe contenti , poſtulare queant , maxime quoniam in hoc etiam con- ſenſimus , ut quamvis tam Nobiles , quam Clerici non niſi ad initium anni 1630. juxta determinationem noſtram ſint ad Seminarium accipiendi, ta- men fundatio hæc , & donatio pro iisdem facta tam in ſiligine , quam aliis omnibus deputatis hoc ipſo noviter inſtantis anni 1628. Patribus tradatur initio , ex quibus proventibus duorum annorum eo melius etiam ſuppelle- ctilem , atque alias res habitationi mature aptandæ neceſſarias comparabunt, uti & ipſam ædificii ſtructuram (cum non in exiguam ſummam pretium frumenti cum aliis victualibus , uſu fructu prædiorum, & ipſa pecunia pa- rata excreſcat ) juxta modellum ipſis traditum erigent, perficientque, ut ad anni 1630. initium Nobiles , Clerici , & reliqui omnes Seminariſtæ in Seminarium transmigrare valeant. Neque vero hanc domum ſtudioſorum in illas anguſtias redactam eſ- ſe cupimus , ut præter ſubditos Nobiles , & Clericos, noſtrosque reliquos Seminariſtas nulli in eam acceſſus pateat, ſed ſi habi tatio plurium capax fuerit , liberum erit Patribus ( quandoquidem ſcholas Gitſchinenſes numero ſtudioſorum florere cupimus) etiam alios admittere, ita tamen, ut illi, qui acceptabuntur, eorumque Parentes, aut qui loco Parentum ſunt, ex proprio ſolvant , vel Patres Societatis tales ex ſuo alant , neque enim con- cedimus, ut cum incommodo centum illorum Seminariſtarum id fiat, vel numerus eorum centenarius , quem ſemper plenum eſſe volumus, inde im- minuatur. Ut autem hæc omnia & ſingula a nobis ex devotione, pio zelo om- nium bonorum largitori Deo oblata ad ſuſtentationem dictorum centum ju- venum tam Nobilium & Clericorum , quam reliquorum ſubditorum noſtro- rum

Strana 374
374 DIPLOMATARIUM rum firma, inviolata, & impermutata ſemper, ac constanter permaneânt, heredes, futurosque ſucceſſores, ac poſteros noſtros Duces Fridlundia obli- gatos eſſe volumus authoritate firma, & stabili, ut hac donatione noſtra dictos centum juvenes Seminariſtas noſtros uti, frui, gaudere, absque om- ni perturbatione , & moleſtia , nullo quæſito contradictionis colore permit- tant. In quorum omnium fidem hoc Diploma deſuper fieri curavimus , quod propria manu ſubſcriptum ſigilli majoris noſtri appenſione commu- niri juſſimus , illudque prædictis Patribus Societatis Jeſu tradi mandavimus. Dabantur in civitate nostra Gitſchin ad rivum Czydlina 26. Menſis Decem- bris, anno ſupra milleſimum ſexcenteſimum vigeſimo ſeptimo. XCIV. PP Fundatio Monaſterii PP. Franciſcanorum in Weliſch ab Alberto de Waldſtein Duce Fridlandiæ. dd. Gitſchin die 1. Martii Anno 1628. In Nomine Dei ter Optimi Maximi, Amen. os Albertus Dei gratia Dux Fridlandiæ, & Sagani, Sacri Romuni Imperii Princeps, Cæſareæ Majeſtatis ſupremus campi Capitaneus, nec non Muris Oceuni & Bulthici Generalis. Recogitantes, & frequenti memoria repetentes, quod inter cætera pietatis opera , quibus æterni Regis ſolium ſcanditur , illud non minimum obtineat gradum, quando piis locis , ac viris devotis, de bonis tempora- libus providetur , aut eorum reditus ad majus incrementum rediguntur. Eapropter quo facilius id, quod nobis gratuito Divina Majeſtas in hac terrena, & mutabili rerum univerſitate elargiri dignata eſt, in xter- nam mercedem commutemus, & delictorum veniam poſtulantes, animæ no- ſtræ, Prædeceſſorum & ſucceſſorum noſtrorum optatum refrigerium præ- paremus. Notum volumus tenore præſentium, quod perſpecta Patrum , ac Fra- trum Conventualium Seraphisi Ordinis S. Eranciſci Religionis ſanctitate, & in- violabili intactæ vitæ regularis obſervantia , morumque religioſorum inte- gritate apud nosmet ipſos ( non niſi Spiritus Sancti inſtinctu, a quo bona cuncta procedunt ) concluſerimus , & decreverimus, & hisce concludimus, & decernimus pro meliori corundem ſuſtentatione ipſis appropriare, dare- & donare ; nimirum: arcem noſtram Weliſch dictam pro Conventu, ubi ædificabunt templum in honorem S. Franciſci, nec non habitationem duo, de-

Strana 375
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 375 decim Patribus, ac Fratribus convenientem. Pro fabrica donamus, & at- tribuimus ipſis ſex millia florenorum Rhenenſum , quolibet pro ſexaginta cruciferis computato , quos ex reditibus noſtris curavimus aſſignari. Et hæc ſumma intra quadriennium ipſis perſolvetur, ſingulis ſcilicet annis mil- le quingenti floreni initio anni 1629. ingruentis facto. Ligna , quæ ejusmodi ædificia requirunt , habebunt a nobis gratis. Of- ficinam laterariam ad pedem dictæ arcis Welisch sitam, ipsis etiam concedi- mus pro conficiendis lateribus, tegulis, & calce. Pro alendis & vestiendis, nec non aliis rebus neceſsariis ſubministran- dis aſſignamus, & in perpetuum donamus Fratribus ibidem commorantibus quotannis ſiliginis bonæ ac puræ modios Prugenſes quadringentos, cereviſiæ albæ qualibet hebdomada vas dimidium , ubi Fratres aderunt octo , vel in- fra, ubi vero plures quam octo, vas integrum. Carpionum vero annuatim vaſa octo , luciorum vaſa ſex , & hæc omnia ex reditibus & proventibus dominii Weliſch dictis Patribus tribuenda erunt. Quod dominium etiam ratione aſſecurationis ipſis deputatur, adeo ut , ſi jam nominata ſiliginis, aliarumque rerum deſtinatarum ſumma certo tempore ipſis non fuerit ſoluta, poteſtatem habeant ſæpe dicti Franciſcani ſe ſe in illud ipſum dominium intromittere, eoque tamdiu uti, frui, donec ipſis per omnia ſatisfactum fuerit. Et quo tanto melius dicti Patres ſuſtentare ſe poſſint, donamus ipſis inſuper duos pagos Krzelin & Stydla vocatos prope lapicidinam dictæ arcis Weliſch ſitos. Præterea etiam ipſimet emimus, ipſisque Fratribus tradi cu- ravimus aliorum ſubditorum duorum colonorum fundos in pago Weliſch , ut ex iisdem pradium vel villam exſtruere poſſint. Primus constitutus est in fine ſupra nominati pagi, non procul ab arvis Andreæ Palitſchka, alter adja- cet fundo Mathiæ Tomaſchek pone jam dictum Andream Palitſchka ex una par- te, ex altera vero juxta Jeremiam Czeyka una cum agris, & pratis a multis annis huc pertinentibus. Ad uſum porro culinarium eorundem Patrum duo jugera ſylvæ intra campos ſupra nominatorum duorum pagorum Stydlu & Krzelin ſita, quæ a via limitari ab noſtris utrinque ſylvis ducta interſecantur , ſicut & agros Wenceslai Smetana ſub arce Weliſch juxta vineam arcis ſitos, qui univerſim centum quadraginta jugera conſtituunt , ad faciendum ſibi hortum ipſis at- tribuimus. Volumus autem, ut omnes hi proventus tantum in hujus Conventus neceſſitatem convertantur , nec quicquam de iis alio transferatur , in eoque perpetuo, & ſemper Fratres degant. Secus enim si fecerint ſæpe nominati Fran-

Strana 376
DIPLOMATARIUM 376 Franciſcani, fundatio hæc ipſo jure erit nulla, nec heredes, & ſucceſſores noſtri tenebuntur eam ſervare. Cæterum , ut , quemnam in uſum hic Conventus, & templum hoc erigi debeat, constet, hac nostra est studioſa diſpositio, & pium deside- rium, ut prædicti S. Franciſci Fratres præter ſua conſueta pietatis exercitia ſingulis diebus ſacrum Miſſæ Officium pro ſalute noſtra , dum ſumus in vi- vis, poſt mortem vero in refrigerium animæ noſtræ celebrent. Ad quam ſacri cultus rationem hoc pro inſtituto noſtro Quardianum, aut Præſidentem hujus Conventus , vel qui loco illius inhabitatoribus pro- ventibus iſtis fruituris præeſt, una cum Fratribus ipſis firmiter, & in æter- num nobis devinctum, & obſtrictum volumus. His itaque ſupra dictis cum voluntatem , & diſpoſitionem hanc no- ſtram ſatis expreſſam eſſe confidamus, nec , quin Patres & Fratres Franciſca- ni id, quod ipſorum officii eſt, facturi fint, dubitemus, nos ipſos, here- des , & ſucceſſores noſtros Duces Fridlandiæ hisce literis ad præfata omnia ſervanda, agenda, & præſtanda perpetuo obligamus (a), ſecus vero vo- luntario agentes, quam a nobis intentum, & expreſſum eſt, Dei justi Ju- dicis ultioni & vindictæ committimus. In cujus rei fidem fundationem hanc propria manu ſubſcriptam , ſigil- li noſtri majoris appenſione muniri, & Reverendo admodum Patri Fratri Michaeli Mantillæ a Drepano SS. Theologiæ Doctori, per Bohemiam & Silefiam Provinciali tradi mandavimus. Quæ dabantur in urbe Gitſchin prope rivum Czydlinam prima Murtii Anno ſupra milleſimum ſexcenteſimum viceſimo octavo. (a) Hane Fundationem interemto dein Duce Fridlandiæ pariter effectu ca- ruiſſe compertum eſt. Arx hæc Weliſch in regione Hradecenſi non longe Gitſchinio remota , hodie in ruderibus eft , pertinetque ad Illuſtriſſimam Comitiſſam Viduam Ma- riam Annam de Schlik. XCV. Fundatio Domus Profeſſæe Societatis JEſu Praga ad S. Nicolaum ab Alberto de Waldſtein Duce Fridlandiæ dd. Pragæ 17. April. anno 1628. In Nomine Sanctæ atque Individux Trinitatis, Amen. os Albertus Dei gratia Dux Fridlandiæ & Sugani , Sacræ Cæſarex Majesta- tis Generalis , & ſupremus Campi-Capitaneus , nec non Oceani & Bal- tici Maris Generalis. No-

Strana 377
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 377 Notum facimus tenore præſentium omnibus & ſingulis , quod cum nobiscum animo deliberato volveremus , quæ & quanta e manu Domini beneficia temporalia præter noſtrum meritum reciperemus, ſtuduimus ca- vere, ne ingratitudinis vitio ad ſempiterna, & in ævum duratura nobis largienda dona liberalitatis fontes apud divinam Majestatem occluderemus. Et licet in plerisque ditionis noſtræ civitatibus varia religioſorum ac etiam Societatis JEſu domicilia erexerimus, eaque pro facultate noſtra fundaveri- mus , tamen cum ſingularem Dei providentiam , auxilium & protectionem præteritis annis in propulſandis Sacræ Cæſarex Majeſtatis,atque Catholicæ reli- gionis hoſtibus ſemper nobis adfuiſſe experti ſimus , non poſſumus non nova gratitudinis erga eandem divinam Majestatem fincero ac deliberato animo indicia excogitare, atque in patres Societatis JEſu, quos in majorem Dei gloriam augendam , ac promovendam proximorum ſalutem totis viri- bus incumbere orbi univerſo palam eſt, aliqua iterum liberalitatis nostra ſigna oſtendere. Cum autem dictos patres Societatis JEſu anguſtioribus loci ſpatiis in Collegio Antiqu� Pragæ ad pontem ſito , quam ut in alias tam amplæ urbis partes eorum induſtria ac labor commode emanare valeat, constrictos esse animadverterimus, omne ſtudium in id adhibuimus, ut iidem patres in minori Pruga domicilium haberent , & inde incolæ illius civitatis , atque nobilitas , quæ frequentior ob Aulæ Cæſareæ propinquitatem eam Pragæ partem incolit, fructum ſpiritualem caperent. Quare omni debita reve- rentia cum Sacra Cæſarea Majeſtate Ferdinando II. D. noſtro Clementiſſimo egimus , dignaretur iisdem patribus Societatis JEſu pro erigenda domo Pro- feſſa templum S. Nicolai in minore Praga ſimul cum ſchola & domo parochiali juxta idem templum exſtructis, accedente Reverendiſſimi ac Illuftriſ- ſimi Cardinalis & Archi-Epiſcopi Pragenſis Domini Erneſti al Harrach affinis noſtri auctoritate conſignare ; cui noſtræ petitioni gratioſiſſime reſcripto 4. Aprilis 1625. dato annuere dignata eſt. Et licet dicta Societas in domibus Profeflis juxta ſuum inſtitutum ſtatos ac ſtabiles proventus non admittat, me- ris eleemoſynis piorum hominum contenta, Fundatores tamen harum do- morum , qui templum , ædes ad habitandum commodas exſtruant , ſuppel- lectilem ſacram & domeſticam cum Bibliotheca commoda comparent, cum gratiarum actione requirit , & admittit. Nos ergo cum bona licentia Sacræ-Cæſarex Majeſtatis Domini Do- mini noſtri Clementiſſimi Ferdinandi II. pro noſtra ſingulari erga ſæpe no- minatos patres inclinatione domum Profeſſam ad ſanctum Nicolaum mino- ris Pragæ fundare, erigere, & in perpetuum ſtabilire deliberato animo con- Bbb ſti-

Strana 378
378 DIPLOMATARIUM ſtituimus , quam hiſce præſentibus fundamus , erigimus , & in perpetuum ſtabilimus, donando illis (eo fine, ut ſacellum S. Wenceslai ad ſeptentrio- nalem partem S. Nicolai ſitum, ita aptent, & accommodent, ut commo- de parochialia in illo exerceri vuleant; domum item pro habitatione pa- rochi, & cantorum emant , & aptam parochi uſibus faciant , & eidem ſti- pendium a civibus olim pendi ſolitum , ſtabiliant, vicinas domos pro uſu domus Profeſſæ neceſſarias , ac pro ſcholis ſocietatis procurent, ſuppellec- tilem ſacram & domeſticam una cum Bibliotheca comparent) quadraginta quinque millia florenorum Rhenenſum, quemlibet pro ſexaginta cruciferis computando. In cujus ſummæ diminutionem anno præcedente 1627. qua- tuor millia ipſis numerata ſunt , & hoc currente 1628. anno iterum vigin- ti & unum mille florenorum , ut amplius nihil reſtemus niſi viginti millia, quæ nosmet ipſi, vel caſu, quo Deus nos citius ex hac vita evocaret, here- des & ſucceſſores noſtri annue per quatuor millia domus Profeſſæ patri Præpoſito aut Procuratori ſine tergiverſatione perſolvent , anno ſcilicet 1629. quatuor millia , 1630. quatuor millia , & ſic deinceps anno 1631. & 1632. & 1633. ſingulis annis quutuor millia , donec ipſis ratione hujus re- ſidui etiam per omnia fatisfactum ſit. A patribus nihil aliud expectantes, quam ſacra & orationes pro fundatoribus juxta ſuum inſtitutum fundi ſo- litas. Quodſi heredes aut poſteri noſtri ( quod futurum non ſperamus) in his perſolvendis difficiliores ſe ſe exhiberent , & aſſignatam a nobis penſio- nem domui Profeſſæ numerare recuſarent , facimus facultatem vi hujus di- plomatis noſtri patribus in domo Profeſſa exiſtentibus , jure ſuo utendi, at- que in foro competente toties quoties opus fuerit , a nobis donata ab heredibus , ac ſucceſſoribus noſtris requirendi. Ut autem hæc noſtra fundatio firmior permaneat , patresque in poſ- ſeſſione omnium, quæ illis per commutationem , vel alias accedente tam Eccleſiaſtica, quam politica authoritate conſignata, & tradita ſunt , absque ullius moleſtatione ſecuriores permaneant, efficiemus apud Sacram Cæſa- ream Majestatem, ut hanc noſtram fundationem firmam, ac ratam eſſe ju- bere dignetur. In cujus rei fidem manu propria ſubſcriptas, & ſigilli no- ſtri majoris appenſione (in duplici exemplari , ut unum Romam more Socie- tatis conſueto mitri, alterum penes domum Profeſſam manere poſſit) mu- nitas literas patribus ſæpe dictis tradi juſſimus. Dabantur Pragæ in ædibus noſtris 17. die menſis Aprilis anno ſupra milleſimum ſexcenteſimum vigeſimo octavo. XCVI.

Strana 379
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 379 XCVI. Ferdinandus II. constituit Albertum de Waldftein Ducem Fridlandiæ ſupremum Prætorem Claſſis Oceani & maris Baltici. Edd. Praga 21. April. anno 1628. Ex Apographo. ir Ferdinandt der ander von Gottes Gnaden Erwöhlter Romi= ſcher Kayſer/ zu allen Zeiten Mehrer des Reichs, in Germanien, zu Zungarn, Bohaimb, Dalmatien, Croatien und Sclavonien Ko= uig, Ertz = Hertog zu Oeſterreich, Hertzog zu Burgundt, Steyer, Kárndten, Crain und Wurtenberg, Ober = und Nieder - Schleſien, Marggrave zu Máhren, Ober-und NiederLaußnitz/ Graue zue Tyrol, und Gortz. Bekheunen offentlich, und thuen kundt menniglich ; Demnach un= ſer und gemeinen weſens notturfft erfordert, zu des wehrke Friedens, ia dem Heiligen Romiſchen Reich, und dann auch unſeren Erb = Kónigrei= chen, und Landen wider berbenbringung die Störer deſselben, zumalen Ihre macht zue Landt durch Góttlichen beyſtandt mehrertheils gedámpf= fet, nicht weniger auch zu wasſer anzugreiffen, und móglichſten wie= derſtandt zuthuen, und durch dieſes mittel Ihre habende Commercia, daraus Sy die meiste gefál, und mittel des Kriegs Continuation heran nemen, zu perturbiren und Verſchlagen. Dieſer urſachen wegen, und sonsten auch sein Wir bewogen hinführo ein Armada zite Meer anzurich= ten, und unterhalten zu laſſen, theils zu obberührten ende, theils auch wegen anderwártia ſich ereigender occaſion/ und androhenden Gefahren dieſes defenſions=mittl an die handt zunehmen. Als wie nun hoch und viel an deme gelegen, das gemelte Schiff Armada zu Meer mit einen ſolchen Haubt/ oder Capitan-General verſe= hen sey, durch deſen valor/ guete qualitáten, Sorgfalt, Vigilanz, und in Kriegsweeſen erlaugte gutte erfahrenheit, und experienz in dieſen militiæ genere, unſer dienſt zur notturfft verſehen, und alles, ſo demſelben auben= gig, in gutter obacht gehalten werde. So haben Wier aus dem gnádigsten vertrauen, und in anſehung zu einen ſolchen haubtwerck bedorfftigen qualitaten und erfabrenheit, da= mit unſer General-Obriſter-Feld-Haubtmann, wie auch des Oceaniſchen Bhb 2 und

Strana 380
380 DIPLOMATARIUM und Baltiſchen Meers General des Hochgebohrnen unſers Ohaimbs, des Reichs-Fürsten, und lieben getreuen Albrechten Hertzogen zue Friedt= land, und Sagans Libdl. vor andern begabt, und dann auch in anmer= ckung, der ſo underſchiedlich, Hochnütlicher, uns und dem genteinen Wee= ſen geleifter treu, embſig, unverdroßner dienst, ſo ſein Liebdl. noch ver= ners continuiren können/ und sollen, dieselb zu unseren Generalen des Oceaniſch, und Baltiſchen Meers, und darauff habender Armada, hiemit beſtellen, an und auffnehmen wollen. Thuen das in Crafft dies unſeres beſtaubrieffs, nemen an=und auff, und bestellen seine Libden zu unſeren Capitan General über yeßt gemelte Armada, auch alle und ye= de Schief/ Sy ſein beſchaffen wie Sy wollen, ſo ſyjch in dergleichen yetzo, vder inskunfftig befinden mochten, wie dann auch über alles Kriegs-Bolk, und Schifvolk/ſo ſich auff unſer beſtallung in die Armada beſchriben/und annehmen laſſen mochte, es ſeie gleich welcher gestalt es wolle. Und geben zue dem ende hiermit ſeiner Libd. vollkommentlichen gewalt, und facultát , mit ſol= chen als unſer Capitan- General alles dasjenige zuthuen/ und anzuordnen, ſo vonndthen zu seyn, von zeit zur zeit Sein Liebden ermessen, und zu verbeſſerung des Gubernaments, und conſervation mehr gedachter unſer Armada, und dero inhabenden Bolks, und schleiniger execution deſſen, ſo durch dieſelb fürgenommen, und verricht werden ſoll/ thuenlich befin= den wird. Massen Wir nicht weniger, auch in Crafft dieſes ſeiner Liebden macht und völligen gewalt, und Authoritát geben, alle vacirende Obrist- und Capitainschafft zu wasser, und auff allen Schieffen, wie die nahmen haben/ zuerſetzen/ und nach gelegenheit von neuen zubeſtellen/ zu dem Ge= neral bevelh aber/ ſo deren zuerſetzen, oder hetzt, vder kunfftig zubestellen wáren/ zu unſerer Reſolution uns ſubjecta benennen/ und fürzuſchlagen, allerhandt Schieff arreſtiren, und auff unſere bestallung anzunehmben, allem Bolk der ganten Armada, und Schieffart, die bezahlung deſſen an= zubefehlen, was man nach gelegenheit ain hedtwedern ſchuldia ſeyn wird, und ſonst zue behuff von munition, Proviantirung und anderen furfallen= heiten erzeigen wird müſsen, gleichwohl alles durch anſchaffung mit aige= ner handt unterſchrieben ; Maſſen Sy dann auch ein ſonderbares auffſehen haben werden damit alle ſpeſen nur allein dahin ausgetheilt, und ange- wen-

Strana 381
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 381 wendet werde, wo es die noth zu meist erfordern wirdt, und daß mann in allen gute Raittung/ und wachtſambes auffſehen halte, allerhandt verfor= taillungen zuvermaiden, ſo zue beſſeren gubernament, und Conſervation gedachter Armada gedeylich und nottig/ und was dieſem weiter anhengig ſein mag, alles nicht anders, als waun unſer ſpecial=mandat oder bevehl vorhanden wer. So verleyhen Wir S. L. nicht weniger auch Iurisdictionem Civi= lem, und Criminalem zue mehrer adminiſtration der Iuſtitiá, und wollen, daß derſelben alle Ehren, Freyheiten, práeminentien, und facultaten, so von obberührte Caricon (a) herrühren, völlig deferirt und gelassen werden, gleicher maſſen bey anderwertigen Generalen über Armaden zue waſſer und land herkhomblich. Hierauff genedigst und alles ernsts bevehlendt, allen nachgesetzten Hohen Aembtern von Hóchsten bies auf den niedrichsten, allen Soldaten, und anderen/ niemand ausgenomben, ſo ſich bey der Armada befinden, und darzue beftellet sein werden, daß dieselben S. L. vor unseren Gene- ral Obriſten uber dieſelbe, wie auch uber alles Volk, ſo zu Schieff tretten wird, halten und erkennen, gehorſamben, und in allen, was Sy von zeit zur zeit, ſo ſchrieffteals mundlichen anordnen, und bevelhen mochten, es wehr nun Sy zu verſchicken/ an und von heint zu commandiren, und al= len anderen, der geſtalt, und gleich, als wann wir es Ihnen ſelbſten in der Perſohn bevehlen thetten/ hedesmahl williglich vollziehen ſollen. Damit nun auch zu yederzeit gutte richtige aufſicht in diſpensirung unſeres geldts obſerviret und gehalten werde, und dann auch mehr gedach= te unſer Armada, mit allen zu deſſelben erhaltung gehörigen Bictualien, munition, geldt/ und anderen Requiſiten zu gutter ordnung verſehen ſein ſolle, alle und hede Officiales, ſo Rayttungen ob ihnen haben werden, als offt unſer General ihnen dieſes oder jenes anbefehlen würde, und die ordinanzen/ bevelch, und geſcháfft von deſſen eigner handt signiret, und unterschrieben sein werden, auszueg oder Relationes einreichen/ des geldts, proviant, munition und Rüstungen, so sie zu notturfft gedachter Arma- da Schief, und Volk hergeben würden, wie auch sonsten, was Sy aus- gethailt haben, was noch vorhanden, worzu es anzuwenden vonnothen, wie dann in künfftigen Nayttungen alles durch prodncirung des Gene- Bbb 3 rals.

Strana 382
382 DIPLOMATARIUM rals Libden aigenen unterſchriebenen geſcháfft, und richtige beſchein-und quittirungen approbiret, und den beambten für richtig paſfiret werden, darbey dann unſer General auch dahin ſehen/ und verſchaffen ſolle, damit alle und yede obbemelte officier auch ſich nach dieſer ordnung alſo in allen der gebühr nach confirmiren, und keines weeges darwieder handlen, bey vermendung unſerer Hohen ſtraff, und ungnad, wie dann unſere Officier richtige Regiſter halten, und in abſonderbahre bücher alles und iedes, ſo bezalt, zu welcher zeit, mit was für gelegenheit/ und was hiebey ſonſten von zeit zu zeit erhaiſchender notturfft nach zubedencken, und in acht zu nemben fürfallen mochte, einzutragen, obliegen würdet. Alles getreulich und ohne gevárde. Mit urkundt dieses bestalbrieffs, der mit unſerer ei- genen handt unterſchriefft und hierauff gedruckten Secret-Inſigl verfer= tigt und bekrafftiget worden ist. Geben auff unſeren Königlichen Schloß zu Prag den ain und zwaintzigiſten tag Monaths April Anno Sechze= hen hundert acht und zwantzigiſten, unſerer Reiche des Romiſchen int neundten/ des Hungariſchen im zehenden/ und des Boheimiſchen im ailfften. Serdinandt Herr von Aueſtenberg. Ad mandatum Sacræ Cæſareæ Maje- ſtatis proprium. (a) Vox Italico-Latina, Gallice Charge latine onus ſeu munus. Carolus Dufreſue in Gloſſ. XCVII. Fundatio Hoſpitalis Gitſchinenſis pro 50. Pauperibus ab Alberto de Waldſtein Duce Fridlandiæ. dd. Gitſchin 30. Maji anno 1628. In nomine Domini, Amen. os Albertus Dei gratia &c. Univerſis ac ſingulis notum facimus, nos longo temporis intervallo diu multumque cogitaſſe, ut aliquorum miſerorum, & egenorum noſtrorum ſubditorum vitæ ſuſtentandæ aliquam ra-

Strana 383
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 383 rationem inveniremus , & hoc modo etiam nobis viam ad æternam beati- tudinem precibus horum pauperum faciliorem ſterneremus , nec non Deo optimo maximo largitori bonorum omnium nos magis gratos redderemus. Induximus ergo in animum , ex iis, quæ nobis divina bonitas lar- gita eſt in terris, hoſpitale pro viginti quinque viris, ac pro totidem fæminis pauperibus , univerſim pro quinquaginta perſonis utriusque ſexus ſubditis noſtris ætatis provectæ, ac talibus , qui ſuis propriis manibus victum ſibi lucrari nequeant , fundare , dotare , atque certis , perpetuisque reditibus per literas authenticas (quod hiſce facimus) stabilire. Statuimus itaque, & authoritate noſtra ducali ordinamus, ut nemo ad hoc hoſpitale ſive vir, ſive fæmina recipiatur, qui non eſſet e ducatu noſtro (niſi caſu, quo tales pauperes in hoc numero non invenirentur) & priusquam eo admittantur , ab iis, quibus cura hujusmodi pauperes admit- tendi, infra commendatur, diligenter examinentur. Non judicamus autem tales admittendos, qui contagioſis morbis, quibus alios inficere poſſent , correpti ſunt. Neque ſumus ejus volunta- tis , ut , qui non eſſent religionis Catholicæ, ab hoc hoſpitali arceantur ; ſi tamen ſucceſſu temporis ita obſtinati permanerent, ut poſt adhibitani patrum Societatis JEſu , qui in Collegio hic Gitſchinii habitant (quibus ma- xime quoad ſpiritualia juxta ſuum inſtitutum adminiſtrandum hoc hoſpita- le noſtrum commendatum volumus) ſufficientem instructionem veritatem Catholicam agnoſcere nolint, tunc eos ex noſtro hoſpitali dimitti , ne aliis obſint , ac in locum ipſorum alios recipi volumus. Quod etiam intelli- gendum de iis , qui pacem & quietem communem aliorum turbarent , con- tentionesque ac lites inter contubernales diſſeminarent , ut conſultis patri- bus Societatis JEsu removeantur. Quicunque autem ſemel ad hoc noſtrum hoſpitale admiſſus fuerit, & certas ob cauſas (ſalutatis tamen prius iis , qui curam illius gerunt) egre- di voluerit, id facere poterit, modo egreſſus non ſit in fraudem hoſpita- lis , utpote ſi talis voluerit efferre res , quas aut ſecum non intulit in ho- ſpitale , aut ibidem acquiſivit. Defunctorum vero pauperum in hoſpitali nostro heredem ex aſſe idem hoſpitale constituimus. Hujus autem hoſpitalis protectores, Patronos, atque Defenſores, poſtquam Deus ex hac vita nos evocaverit (nam quamdiu nos benignus Deus ſalvos & incolumes in vivis conſervaverit, uti pro modulo noſtro illud fundavimus, ita etiam tutari, defendere, atque protegere volumus) noſtros legitimos heredes, ac ſucceſsores Duces Fridlandiæ, & Saguni con- ſtituimus , de quibus ſperamus fore , ut non tantum ea , quæ huic hoſpi- tali

Strana 384
334 DIPLOMATARIUM tali donamus , & donaturi ſumus , conſervent, ſed etiam hanc noſtram fundationem meliorem reddant. Pro ſuſtentatione vero harum quinquaginta perſonarum annuatim hæc ordinamus , donamus , & perpetua fundatione deputamus , ſiliginis ſcilicet pro pane modios ducentos quinquaginta, ſalis vaſa magna ſex, piſcium carpionum vaſa duodecim, luciorum vaſa quatuor, cereviſiæ te- nuis ſingulis hebdomadis vaſa duo, bonæ cereviſiæ vas medium, butiri tunnas quatuor, piſorum modios quadraginta, hordei pro pultibus modios Pragenſes octuaginta, milii modios ſex; pro carnibus, item ſartis tectis conſervandis, ſuppellectili culinaria, veſtibus, tam interioribus, quas to- ties quoties opus erit, habebunt, quam ſuperioribus, de quibus mox ſequitur , & reliquis neceſſitatibus ordinamus modios ſiliginis quingentos, aut ſi patribus Societatis videatur præſens pecunia acceptior, florenos mille Rhenanos per duos terminos, qua ex pecunia quolibet anno tertio elapſo veſtis una ſuperior cuique cærulea ex panno Reichenbergenſi rubro ſuffulta curari debet. Omnia autem hæc nominata ex reditibus , & intradis Do- minii Weliſch ſunt petenda, & danda, quod etiam pro aſſecuratione habe- bunt, ut toties ſe poſſint Curatores intromittere , niſi præſtanda præſtentur, quoties opus fuerit , & tamdiu illud tenere , donec hoſpitali per omnia ſa- tisfactum fuerit. Præterea etiam eidem hoſpitali noſtro adjicimus quot annis lignorum orgias centum , quæ ex ſylvis ditionis Skal petentur, & quas ſubditi in pa- go Knihnitz in hoſpitale noſtrum advehere tenebuntur. Ab iis vero, qui in hoc hoſpitale noſtrum admiſſi fuerint , ſolummodo requirimus , ut juxta præſcriptum ejus , qui in ſpiritualibus præficiendus eſt , hora certa matutina ad ſonum campanæ , & veſpertina ad orationem in hoſpitalis SS. Trinitatis templum conveniant, ibique post orationes matutinas, aut veſpertinas ora- tionem pro vivis, ac defunctis fundatoribus , ac benefactoribus omnes di- cant. Præterea ut ſingulis anni quadrantibus, cum in templo Præpoſituræ ſacrum pro defunctis cantabitur, teneantur ad illud , qui poſſunt per vale- tudinem venire, ibique pro fundatore, ac benefactoribus orare, dieque Dominica ſequenti confiteri , & communicare. De illis autem, qui immediatam curam hujus hoſpitalis habeant, pau- perumque res a nobis donatas , atque quotidianum victum adminiſtrent, in hoſpitali familiam, & ipſos pauperes regant, controverſias, ac lites, ſi quæ orientur , componant, ſepulturam mortuis procurent, ſarta tecta ho- ſpitalis conſervent , ac denique diligentem hoſpitalis curam , & pauperum paternam ſollicitudinem gerant (qui Guratores patresfamilias, ſeu Præfecti ho-

Strana 385
WALDSTEINIO - WARTENBERG. 385 hoſpitalis vocabuntur) ita ordinamus , ac ſtatuimus; deligantur a ſupremo ducatus noſtri Capitaneo, cui cura hujus hoſpitalis quoad temporalia ma- xime incumbit , duo cives Gitſchinenſes , quibus fortunæ non ſunt infimæ, atque bonæ famæ, viri Catholici, qui conſilio patrum Societatis ad hoc munus idonei, eaque charitate præditi judicarentur, ut hos pios labores intuitu mercedis æternæ potius, quam temporalis obituri ſperentur. Ut autem eo diligentiorem curam horum pauperum impendant , ordinamus cuique illorum annuam penſionem duodecim modiorum ſiliginis menſuræ Pragenſis , & ſic utrique viginti quatuor modios. Cæterum præter labores ſupra nominatos hoc etiam iisdem imponitur , ut rationes adminiſtrationis ſux prædicto noſtro Capitaneo, aut quos ipſe ſuo loco ſubſtituet, quot- annis facient , aut quandocunque ei faciendas eſſe placuerit , nihil absque hujus Capitanei præſcitu in hoſpitali mutent, ædificent, pauperes remo- veant, aut etiam recipiant, in majoribus vero difficultatibus hoſpitalis pa- tres in conſilium habeantur , eorundemque judicium audiatur. Ut autem inter ipſos Curatores in adminiſtrando hoſpitali bonus or- do ſervetur , & alter alterum non impediat, ordinamus, ut uno anno al- ter eorum immediate adminiſtret res hoſpitalis, illud adeat, pauperes in- viſat , cibum & potum ordinet , cauſas illorum audiat , lites ultro citroque ſubortas componat, reliquosque labores obeat, in gravioribus tamen Col- legam conſulat, imo & ipſum Capitaneum, vel etiam patres , ſi negotium id poſtulet. Liberum etiam erit Collegæ , qui tunc vacabit , admonere ſo- cium, ſicubi eum minus recte agere judicaret, in abfentia etiam Collega tenebitur vices ipſius ſupplere. Abſoluto vero anni circulo alter in labo- res ſuccedet , & ſimilem curam hoſpitalis geret, acceptis a ſocio rationi- bus , & rerum omnium inventariis , quæ rationes præſente Capitaneo & patre Rectore, aut quem ipſe vel ille loco ſui constituent, examinabuntur, & ab iisdem ſubſcribentur , ſi bene fuerint factæ. Damus autem poteſtatem ſxpe nominato noſtro Capitaneo & patri Rectori Societatis JEſu, ut ſi ipſis viſum fuerit ex curatoribus unum vel alterum vel etiam utrumque pro bono , & utilitate hoſpitalis deponere, libere id facere poſſint, imo debeant, aliosque prioribus ſubſtituere. Quæ quidem omnia ac fingula ex miſericordia erga egenos ſuſtentandos, & pro conſo- latione animæ noſtræ Deo Clementiſſimo in pauperibus oblata, atque cir- ca hoc hoſpitale noſtrum Gitſchinenſc inſtituta, ut integra permaneant in perpetuum & illzſa, heredes ac ſucceſſores noſtros Duces Fridlandia & Sa- gani obligamus authoritate noſtra firma, ac ſtabili, ut hac noſtra liberali CCc do-

Strana 386
386 DIPLOMATARIUM donatione dictum hoſpitale uti , fruique ſine omni perturbatione & adver- fitate quavis ratione tituloque quæſito permittant. In quorum omnium fidem ac teſtimonium hoc diploma, ut ſcribi cu- ravimus, ita manu propria ſubſcriptum majoris ſigilli noſtri ducatus appen- ſione firmari mandavimus. Dabatur in civitate noſtra Gitſchin ad rivum Czydlinu trigeſimo die menſis Maji, anni ſupra milleſimum ſexcenteſimum vi- geſimi octani. XCVIII. Ferdinandus II. Adami de Waldstein quinos filios cum ſuis heredibus elevat ad ordinem S. R. J. Comitum. dd. Znoym� 25. Junii Anno 1628. Ex apograſho vidimato. ir Ferdinand der Ander von Gottes gnaden Erwehlter Romiſcher ☞Kayſer, zu allen zeiten Mehrer des Reichs, in Germanien, zu Hungarn, Bohaimb, Dalmatien, Croatien, Schlavonien Ic. Konig Ertz-Hertzog zu Oeſterreich, Herzog zu Burgund, zu Braband, zu Steyer, zu Kárnten, zu Crain, zu Lutzenburg, zu Württenberg Ober-und Nieder=Schleſien, furſt zu Schwaben, Marggrave des Hei= ligen Romiſchen Neichs zu Burgau, zu Máhren, Ober = und Nieder= Laußnitz/ gefürſter Graff zu Habſpurg, zu Tyrol, zi Pfirdt, zu Lim= burgy und zu Gortz Ic. Landtgraff in Elſas, Herr auf der Windiſchen= Mark, zu Portenau/ und zu Salms. Bekennen für uns; und unſere Nachkommen am Heiligen Romiſchen Reiche, auch unſeren Erb-König= reichen, fürftenthumben und landen offentlich mit diefen Brieff, und thuen kundt allermenniglich ; Wiewohl die Hóhe Romiſcher Kanſerlicher Würdigkeit durch macht Ihres erleuchten throns hievor mit Edlen ge- ſchlechtern, und unterthanen geziert hedoch ſeitmahlen durch absterben der Menſchen, ſolche Hohe Edle Geſchlechte ye zu zeiten in mangel, und ab= nemen gerathen , und he mehr die Kayſerliche Hocheit, dieſelben Hohe Ed= le Geſchlecht , ihren Ehrlichen Adelichen herkommen, Wohlhalten/ und verdienen nach, mit höhern Ehren, und Würden furſiehet, und begabet, ne herrlicher der thron Kayſerlither Majeſtatt gezieret, und ſcheinbarlicher gemacht, die unterthanen auch nicht allein bey Erkantnus Kanſerlicher Mildigkeit, und Shren ſchuldigen gehorſamb erhalten, sondern auch zu Ade-

Strana 387
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 387 Adelichen tugenden, Ehrlichen Nitterlichen und Redlichen thaten, auch getreuen, stathen und beſiendige dinsten gereitzt und bewegt werden. Obwohl Wir nun aus ſolcher Kayſerlichen Hohe und Würdigkeith, darein uns der Allmáchtige nach ſeinem Göttlichen Willen gesetzt hat, auch angebohrner gütte und Mildigkeith gnediglich geneigt ſeint, aller und yeglicher unſerer, und des Heiligen Romiſchen Reichs, und unſerer Erblichen Königreichen, fürſtenthumb, und lande unterthanen und ge= trenen, Ehr) Wurde, auffnemmen, und Wohlfahrt zubetrachten, und zu befürderen; So ist doch unſer Kayſerliches genuth ye und allezeit billig mehrers gewogen, und begierlicher deren Namen, Stammen, und ge= ſchlecht in noch höherer Ehr, und Würde zuſetzen/ und zuerheben, welche von uhralten/ Herrlich=Adelichen Erbaren, und Redlichen Weeſen her= kontmen/ und ſich in unſeren und des Heiligen Romiſchen Reichs , auch unſerer Erblichen Königreich, fürstenthumb, und lande obliegenden Sa= chen und geſchafften hederzeit mit getreuer gehorsamiften dienſtbarkeit vor andern ſtandthafftig erzeigen, auch ye und allwegen zu Kriegs e und Friedenszeiten ungeſpart leibs/ bluts, guts, und vermögens, in anſehen= lichen ámbtern und bevelichen unverdroſſentlich gebrauchen laſſen. Wann Wir unns nun genedigist errinuern, auch landkundig ift, daß das geſchlecht, Nammb, und uhralte Stamb der Herren von Wald= ſtein die práeminenz des Herren-Standts von unfürdenklichen zeiten, und vielen hundert Iahren her in dem Heiligen Romiſchen Reich, auch unſc= ren Erb=Königreich Behaimb hergebracht, und geführet, und sowchl zu Kriegs als friedenszeiten, in trageund bedienung Hoher fürnember Hoff= und landt-ambter, und bevelchen yederzeit wohl angeſehen geweſt. In= maſſen Wir dann in ſpecie hierbey guádigft wahrgenommen, und betrach= tet haben die manigfaltige, angenehme, allgemain nutz-und ſehr erſprieß= liche dienst, welche der Hoch= und Wohlgebohren unser geheimber Nath. und Obriſter Burggrave unſeres Erb = Königreichs Behaim Adam von Waldtſtein nicht allein Weylandt unſeren nechſt Hochgeehrten vorfah:= ren, und geliebten Herren Bettern/ und Battern Kaißer Rudolffen, und Kaiſer Matthiaſen beeder Christſeeligsten angedenkens Kaiſerlichen Regierungen und lebreiten/ als Ihrer Majeſtátt, Majeſtátt, und Liebden, Liebden/ Rath/ Cammerern, und Obristen Stallmaister, auch Obriſten C c c 2 Landt=

Strana 388
DIPLOMATARIUM. 388 Landt-Hoffniaister vorermelt unſeres Erb=Königreichs Behaim, bies auff deroſelben todtliches hinſchaiden/ in verrichtung vieler anſehenlichen Com= miſſionen, und hoch angelegenen gehaimen wichtigen geſcháfften, und ſtatt= lichen legationen, zu Ihrer Liebden Liebden gnedigsten satisfaction erzaigt, ſundern auch unns ſeiter unſerer angetrettenen ſchwáren Kayſerlichen Re= gierung, fürnemblich aber bey denen vor zehen Iahr, in vorgedachten un= ſeren Erbkonigreich Behaimb entſtandnen/ und hernachmahls ins Heilige Romiſche Reich ausgebraiteten Kriegs= Unruhen, und abſcheulichen Re= bellionen, mit ſtandthaffter treu, auch ungeacht darüber erlittener groſer Verfolgung, verlust aller seiner Haab und gütter, neben ausgestandener Leibs-und lebensgefahr, zu unſeren gnedigſten belieben und Wohlgefallen, und ſeinen ſelbſt unſterblichen Ruhm bewieſen, annoch bey ſeiner yeßigen von uns Ihme anbevohlenen Würcklichen gehaimen Naths - Stelle, und Obriften Burggraven-ambt mit ſonderbaren Eyfer, Dexteritát, Hohen Berſtandt, und erleuchten Vernuufft zu seinen grossen lob, noch táglichs ohne unterlaß thut und in ſolcher bestendiger treu/ und Devotion zu ver= harren des unterthenigsten Erpietens ist, auch wohl thun kan/ mag und ſoll. Dieſem allen nach, so haben Wir aus vbangezogenen, und ande- ren mehr unnſer Kaiſer= und Kónigliches gemüth bewögenden Urſachen, und zu gnedigſter Erkandtnus ſolchs Uhralten geſchlechts deren von Waldtſtein, fürtreff lich vũhmlichen wohlverhaltens, und langwürig ge= treuen Verdienen willens, mit wohl bedachten muth, guten zeitigen Rath, Rechten wiſſen, auch aus ſelbst aigener/ wohl affectionirter bewógnus, ob= bemelten unſeren gehaimen Nath, und Obriſten Burggraven unſeres Erb-Königreichs Behaimb, weil derſelbe von den Gnaden Gottes/ mit Mannlichen Leibs - Erben, als nemblichen fünff Sbhnen, Rudolffen, Maximilian, Perchtolt, Ian Victorin, und Carl Ferdinand gebrüdere von Waldtſtein geſeegnet/ dieſe beſundere guad gethan/ und yetzt bemelte fünff Söhn gebrüdere, (a) deren der Erste ſich nit allein in noch wehren= den Empbrungen wieder unſere feind, und wiederwerttige als Rittmei= ster gebrauchen laſfen, und zwo Compaguien Reutter uff ſeinen aignen unkosten, uns zu unterthánigsten Ehren geworben, ſondern auch dren gantzer Iahr lang wieder dem Exbfeind Chriſklichen Nahmens den Tür- khen

Strana 389
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 389 khen uff den Mediterraniſchen Mor Ritterlich geſtritten, die anderen auch nicht weniger getreu gehorsambster und unterthenigster dienst beslis- ſen, und Sy, wie auch obermelts unſeres gehaimen Rath, und Obristen Burggraffens knnfftige Söhn/ ſo Er durch den Seegen Gottes noch zu= gewarten haben mögte, deren Eheliche Leibs-Erben, und derſelben Er= bens-Erben Manns und frauen Perſohnen, für und für in ewig zeit, in den Standt, Ehr und Würde, unſerer, und des Heiligen Romiſchen Reichs , auch unſerer Erb-Königreich, fürstenthumb, und Lande, Gra- ven, und Gravinen gewürdiget, erhebt, und geſetzt, auch der Schaar= Geſellſchafft, und gemainſchafft anderer unſerer, und des Heiligen Ro= miſchen Reichs Rechtgebornen Graven/ und Gravinen zugefügt, zugeſel= let/ und vergleichet, allermaſſen und geſtalt, als ob ſolcher Reichs-Gráff liche Standt, Nahmen, und titul, von Ihren vier ahnen, Batter und Mutter/ und geſchlechten beederſeits, Ihnen Erblich angeboren ware/ darzu Ihnen auch den Namen und titul ſich Graven und Gravinen von Waldſtein zu nen= nen, und zuſchreiben, gegeben/ zugelaſſen und erlaubt, ſolches auch dar= auf bey allen unſeren Cantzleyen, durch unterſchiedliche Decreta alſo zu geſchehen verordnet, und publiciren laſſen, alles aus Romiſcher Kaiſer= licher Macht, und vollkommenheit wiſſent=und wohlbedáchtlich in Crafft dies brieffs gnediglich erthailet und gegeben, und sich also zu uennen, und zuschreiben zugelassen, und erlaubet. Ordnen, ſeten/ erheben/ wurdigen und erhöhen demnach obbeſag= tes alle jetzo lebende unseres gehaimen Raths, und Obristen Burggra- vens unſeres Königreichs Behaimb Söhne, Nahmens Rudolffen, Maxi= milian, Perchtoldt, Ian Victorin und Carl Ferdinand von Waldt= ſtein, auch alle dessen zukünfftige noch erwartende Mánuliche Erben in den Standt, Ehr/ und Wurde unſeres, und des Heiligen Romiſchen Reichs, auch unserer Erblichen Königreich, fürstenthumb, und Landen Rechtgebornen Graven und Gravinen zufügen, vergleichen, und geſellen Si zit derſelben Schaar, gemeinſchafft und geſellſchafft , ertheillen, und geben Ihnen ſambt und zu dem vorhin habenden Ehren-Tituln, den Ti= tul und Nammen, ſich Graven und Gravinen von Waldtſtein, und er= lauben Ihnen sich hinfortan ewiglich gegen uns, unſere Nachkommen, und ſunſt allermenniglichen in was Wurden, Standt, oder Weeſens die ſeint, also zu nennen, und zuschreiben. Und

Strana 390
390 DIPLOMATARIUM Und Maynen, setzen und wollen, daß mehr benente von Waldt- stein, Ihre Cheliche Leibs-Erben, und derselben Erbens-Erben, Manns und Frauen = Perſohnen Ihres Nammens, Stammens und geſchlechts von geburth, Schildt und Helm in absteigender linien für und für in ewig zeit unſere und des Heiligen Romiſchen Reichs, auch unſerer Erblichen Königreich, Fürſtenthumb und Lande, Graven und Gravinen ſeyen, ſich alſo nennen und ſchreiben/ auch von uns, unſeren Nachkommen, und ſunſt yedermenniglichen darfür geachtet, gehalten, geehrt/ genennet, er= kent und geſchrieben werden, und darzu alle und yegliche gnad, Ehr/ Wurde, Vortheil/ Präeminenz, Fürstandt, Recht und Gerechtigkeit in Verſamblungen, Ritterſpielen/ mit Beneficien/ auf Hohenzund Niedern Stifften, Geiſtlichen und Weltlichen Lehen und Aembter zuempfahen, zu haben und zu tragen, auch sunst alle andere sachen haben, deren thail- hafftig und empfencklich ſeyen, ſich auch deſſen alles freuen, gebrauchen, und genieſſen ſollen, und mogen; Inmaſſen ſich andere unſere, und des Heiligen Romiſchen Reichs, auch unſerer Erblichen Königreich, Fürsten thumb, und Lande recht gebohrne Graven, und Gravinen gebrauchen von Recht und gewbhnheit wegen/ von allermenniglich unverhindert ; doch ſolle dieſe unſere Erhebung in den Reichsgravenſtandt unß und dem Heili= gen Reich, unſeren Lbblichen Erß=Hauß Oeſterreich Rechten und gerech= tigkeiten unvergriffen, und unſchádlich ſein. Darauf gebietten Wir allen, und yeden Churfürsten, Fürsten Geiſtlichen und Weltlichen, Prálaten, Graven, Freyen Herren, Rit= tern, Knechten, Landt-Marſchalcken, Landtshauptleuthen, Vitzdomben, Bogten, Pflegern, Verweeſeren, Ambtleuthen, Land-Nichtern, Schuld= theiſen, Burgermeiſtern, Richtern, Ráthen, Burgern, Gemeinden, und soust allen anderen unſeren, und des Reichs, auch unserer Erb-König- reich, Fürſtenthumb, und Landen Unterthanen, und getreuen was Wur= den, Standt, oder Weeſens die ſeindt, eruſilich/ und veſtiglich mit dieſen brieff, und wollen, daß Sy mehr gedachts unſers gehaimen Raths, und Obriſten Burggravens unſers Königreichs Beheimb Adamen Herren von Waldtſtein mehr benennte fünff Sbhne, Rudolffen, Maximi= lian, Perchtoldt, Ian Victorin, und Carl Ferdinand Graven von Waldtſtein wie auch aller anderer zukünfftig noch erwartenden Manuli= chen

Strana 391
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 391 chen Erben, deren ſambtlich Ehelichen Leibs= Erben, und Erbsnemen, Manns und Frauen=Perſohnen, und hinfuro ewiglich, in allen und yeden Ehrlichen Redlichen Berſamblungen, Ritterſpiehlen, Hohen, und Nie= dern Aembiern/ Geiſtund Weltlichen, auch ſunſten an allen ortten und Státteu für unſere/ und des Heilichen Romiſchen Reichs, auch ander unſerer Erblichen Kunigreich, Fürſtenthumb und Landen Rechtgebohrnen Graven und Gravinuen von Waldtſtein annehmen, ehren/ halten, achten, zulaſſen/ würdigen, nennen, und erkennen, Sy alſo nennen, und ſchreiben, auch ſunſt aller und heder Gnaden, Frenbeiten, Ehren, Wür= den, Vortheil, Recht, und Gerechtigkeiten (deren ſich die recht gebohrnen würckliche des Heiligen Romiſchen Reichs, auch unſerer Erblichen Ko= nigreich, Fürstenthumb, und Lande Graven von alterhero gebraucht. und hinführo noch gebrauchen werden, und mogen) geruehiglich freuen, gebrauchen, und geniessen laſſen, und daran nicht hindern, noch irren, ſundern Sy bey dem allen, wie hievorn nach lengs erzehlet, begriffen, und geſchrieben ſtehet, von unſert=und des Heiligen Romiſchen Reichs wegen/ veſtiglichen handhaben, ſchitzen, ſchirmen, und gentzlich verbleiben laſſen , auch hierwieder nichts thun, noch des yemands andern zuthuen ge= ſtatten in keine weiß noch weege, als lieb ainem heden ſeye unſer, und des Reichs ſchware ungnad und ſtraff, auch darzu ein Poen, nemblich zwey hundert Marck lottigs goldts, zuvermeiden, die ain heder ſo offt er fráwentlich hierwieder tháte, uns halb in unſere, und des Reichs = Cam= mer, und den anderen halben thail viel gedachten Graven von Waldt= ſtein, ihren Ehelichen Leibe-Erben, und Nachkommen, wie obstehet, so hier wieder belaidiget wurden, unnachlaßlich zubezahlen verfallen ſein, auch nichts deſro minder dieselben alle bey oberzehlten Gráfflichen Ehren, Standt, und Würden verbleiben, auch würcklichen geſchutzt, und gehandt= habt werden sollen, unnd dies ist unser Ernstlich wohlbedachter Willen, und Mainung. Deſſen zu wahren Urkundt haben wir unſere Kayſerliche guldine Bulla an dieſen brieff hangen lassen; der geben ist in unſerer Statt Znaimb den 25 ten Junii anno I628. Borſtehende abſchriefft ist mit dem in Kayſerlichen Reichs : Archiv bey den Actis Imperii verwahrten Original-Concept nach fleissiger Collationirung von wort zu wort durch- aus

Strana 392
DIPLOMATARIUM aus gleichlautend befunden worden. Urkundtlich dieser meiner Fertigung. So geſchehen, Wien den 24. 8bris I757. 392 I. H. V. Alpmanshoven Kanſerl. Rath und geſch. Reichs=Regiſtrator. (a) Mirum cuique videri poteſt, eur Adamus de Waldſtein pater non quoque Comitis titulo inſignitus ſit ? nam dum vixit , nunquam eo uſus , quod ex plurimis ejus literis & nominatim iis , quas mox ſubjungimus , liquet. Sed qui veterum Re- gni noſtri constitutionum, & gestorum hujus temporis gnarus est, minime mirabitur. Nunquam enim conſuetum hactenus erat creari Comites in Boemia , imo Dominorum ordo parem, ne dicam potiorem nobilitatem ſuam æſtimavit nobilitate Imperii , de quo vide Partem meam II. Annal. Hayec. pag. 140. & ſeq. Cum autem Ferdinandus II. omnium primus iſtiusmodi creationem Comitum cœpiſſet, limis hoc nobilitas noſtra aſpexit oculis ſubtimeſcens ſplendori ſuo quæpiam inde præjudicia exoritura , de quo nonnulla publica plena querelis documenta legere eſt in Codice Diplomatico Lunigii. Hæc Adamus de Waldſtein tanquam ſupremus Regni Burggravius prudens cir- cumſpexit. Lapſus igitur eſt Frankius in ſua Epitome Waldſteinia dum Adamum hunc Sacri Romani Imperii Comitem ſcribit ; titulo quidem Hochund Wohlgebohrner uſus eſt ; at Comitis titulum nec ſibi tribuiſſe , nec ab aliis ei datum, dum vixit , uſpiam legitur. XCIX. Domina Barbara vidua de Magerle cedit domum Vetero- Pragæ in Zeltneriana platea fitam Domino Adamo de Waldſtein ſupremo Burggravio. dd. die Jovis S. Evariſti anno 1628. Trunslatum ex autogr. membr. vern. go Barbara Magerlin conjux & vidua relicta poſt piæ memoriæ Nobilem Dominum Wenceslaum Magerle de Sobiſs ſux Sacræ Cæſareæ Majeſtatis officialem Aulicum notum palam facio his literis coram omnibus , & cum- primis ubi ſcire, legere, atque audire neceſſe est: quod illas tres litéras, & Majestales in pergameno ſcriptas: Primas quidem Sereniſſimi Regis, il- luſtris & ſanctæ memoriæ, Wladislai, quibus domum Alberti Koſtka de Poſtu- pitz (quæ in Zeltneriuna platea Vetero-Pragæ ſita est, (a) & propter præfati grave delictum ad ſuam Majeſtatem recidit) donare dignatur Joanni de Te- drazicz ſuæ Regiæ Majeſtatis ſcribx Cancellariæ propter ſun fidelia & con- ſtantia ſervitia, quæ ſuæ Regiæ Majeſtati præſtitit ; uti hæ Majeſtales , quæ datæ ſunt in caſtris ante Wratislavium die Martis feſto omnium ſanctorum anno milleſimo quadringenteſimo ſeptuageſimo quarto, omne id plenius continent ac declarant. Secundas literas ejusdem Regis Wludislai, quibus ei-

Strana 393
WALDSTEINIO- WARTENBERC. 393 eidem Joanni de Tedrazicz ad hanc domum addit ſpatium deſertum cum ſta- bulo iſthie horto adjacens, ubi is ſibi poſtea hortum inſtruxit, uti hæ ſe- cundæ literæ Majestales, quæ datæ ſunt in caſtro Prugenſi die veneris ante Nativitatem Domini anno milleſimo quadringenteſimo octogeſimo octavo copioſius teſtantur. Tertias literas itidem illuſtris & ſacræ memoriæ Cæſa- ris Rudolphi tanquam Regis Bohemia, datas olim Annæ vidur relictæ post Henricum Senomat de Senomat, videlicet filii ſui Henrici & Annæ filix cetero- rumque pupillorum nomine , qui poſt præfatum Henricum de Senomat ſuper- ſtites manſerunt: vi quarum literarum ſua Cæſarea Majeſtas Annæ de Seno- mat , & nomine illius pupillis nominatis præfatas duas Majeſtales literas ap- probare, innovare , confirmare , & in ipſam viduam , atque pupillos, om- nesque eorum heredes ac poſſeſfores omne jus, privilegia & exemptiones ſupradictis duabus literis contentas , & quondam Joanni de Tedrazicz datas transferre & tranſcribere dignatur, uti hæ literæ Majestales confirmatoriæ, quæ datæ ſunt in caſtro Pragenſi die Martis poſt S. Petri ad vincula anno milleſimo ſexcenteſimo quarto totum id plenius continent , & omnes hæ tres literæ ac ſingulæ earum peculiariter exaratæ clarius teſtantur. Has tres Majeſtales literas habens olim Dominus Joannes Pelhrzimowsky de Branicz civis Neo Pragenſis & domina Anna Pelhrzimowskiu de Rotenfeld ejus conjux bona & libera voluntate ſibi traditas, rurſum eas per alias ceſſionis li- teras dederunt ac tradiderunt Adamo Lynhart de Nagenberg ſuæ Cæſarex Ma- jeſtatis officiali, quæ ceſſionis literæ datæ ſunt ſabbatho poſt feſtum SS. Lu- ci�, & Ottili� anno milleſimo ſexcenteſimo undecimo. Idem denique Adamus Lynhart de Nugenberg eas rurſum dedit, & cum omnibus præfatis ceſſionis literis tradidit ſupra nominato Domino Wenceslao Magerle de Sobiſs, (b) & mihi Burburæ Magrlin uxori, utrique ſimul aut etiam alterutri diviſim ; & hæ ceſſionis literæ datæ ſunt anno milleſimo ſexcenteſimo decimo quinto die Martis Bacchanalium, id eſt tertia Martii. Ego itaque jam unica & ſola ſuperſtes proprietaria hujus domus juxta ejuſcemodi traditionem omne jus & juſtitiam ad has Majeſtales & domum hanc habens , rurſum dedi , & cum univerſis his literis ceſſionis ſupra commemoratis & ad me legitime devo- lutis prævia deliberatione , & vi harum literarum plena, libera bona- que voluntate do ac cedo Illuſtriſſimo Domino Domino Adumo de Waldſtein in Hradek ſuper Sazavam, in Lowoſicz, Zidlochowicz, Dobrowicz, & Novo- Waldſtein (c) ſuæ Cæſareæ Majestatis intimo actuali Consiliario, Camerario, & ſupremo Burggravio Pragensi ejus heredibus & ſucceſsoribus, potestatem, & omne meum jus plenum & juſtitiam, qualemcunque præfatæ Majeſtales & literæ ceſſionum perhibent, cedens, ut omnibus & ſingulis libere ac Ddd ple-

Strana 394
DIPLOMATARIUM 394/ plene uti, frui , cum univerſis & his literis Majeſtalibus atque ceſſionum ſæ- pe memoratis , imo & cum meis hiſce , quandocunque & quidcunque illi, aut cuicunque illorum placuerit , tanquam cum ſuis diſponere poſſit ; non ſecus atque eidem præfato Illuſtriſſimo Domino hæ Majestales de verbo ad verbum inſcriptæ eſſent , eumque ſolum ſpectarent. Et hoc quidem citra ullum meum , heredum meorum , ſucceſſorum , & ceterorum omnium ho- minum impedimentum , & qualemcunque renitentiam. In confirmatio- nem , ſtabilimentum , & futuram rei memoriam cum certa ſcientia, plena & integra deliberatione, cum manus mex ſubſcriptione sigillum meum his literis ſponte apponi feci. Et ad majorem rei certitudinem oravi Prænobi- lem & strenuum Equitem Dominum Henricum Hlawucz de Wogenicz, item Nobiles Dominos Jounnem Gezbery de Oliwie Hory & in Chotzen ſuæ Cæſareæ Majeſtatis Aulicum officialem , nec non Ducis Fridlandiæ Conſiliarium. Do- minum Adulbertum juniorem Kautsky de Genſſiein, quod etiam ſua ſigilla pe- nes meum his literis ceſſionis (illis tamen citra præjudicium appendi fece- rint. Datum die Mercurii feſto S. Evariſti id eſt vigeſima ſextu mensis Octo- bris anno Domini milleſimo ſexcenteſimo vigeſimo octavo. (a) Ea ipſa domus Manharthiana eſt, quai hucusqus ordo noſter inhabitat. (b) Omnes hæ literæ autographæ membranaceæ ſervantur in Archivo domus nostræ. ( Ejus ſigillum vide Num. XLV. C. Ferdinandus II. tradit Alberto de Waldſtein Duci Mek- lenburgi & Fridlandiæ Ducatum Glogoviæ in Sileſia. dd. Vienna 16. Aprilis anno 1632. Ex apographo. Ferdinandt 2c. ekennen hiermit offentlich, und thuen kundt iedermenniglich ; Dem= nach Wier noch vor dieſen dem Hochgebohrnen des Reichsfürsten Albrechten Hertzogen zu Mechelburg/ Friedlandt, in Schleſien zum Sagan, Fürſten zu Wenden, Graffen zue Schwerin/ Herren der Lande Roſtok und Stargarten, unſeren General-Obriſten Feldt=Haubt= mann, lieben Ohaimb und Fürften, das unſeren Königl. Fiſco verfallene Hertzogthumb Mechelburg, ſambt deſſelben pertinentien/ an-und zuge= hörungen, theils Káufflichen, theils auch ans genaden, umb Seiner Lib- den

Strana 395
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 395 den uns erwieſenen anſehnlichen, und Hocherſprießlichen bekanten Dien= sten willen gnädigst überlassen, und eingeraumbt; Auch deroselben zugleich in frafft vorgegangener Inveſtitur, auch der in handen habender aſſecura= tiony und Schirmungsbrieff, wie billich und Recht, die Evietion, Schutz, und Schirm hierüber festiglich zugeſagt, und versprochen, und aber bey jetzigen zerrüttungen, und denen sich in Heyl. Röm. Neich erhobenen Kriegsempbrungen es leider dahin gerathen, das S. L. der Ihro ver= ſchürmbten Poſſeß oberwehnten Hertzogthumbs durch unſerer feinde her= fürgebrochenen Vergewaltigung entſetzt, und benomben worden. Als ſeind Wir billich gedacht S. L. bey ſo beſchaffenen ſachen/ und indem zue recuperirung ſelbigen Hertogthumbs, und ſeiner L. Reſtitution der zeit nicht ſo gleich zugelangen, immittelst anderwerths zubedenken und dieſelbe verſprochenermaſſen diesfals ſchadloß zuhalten. Und zwar ha= ben Wir uns dessen umb so viel mehr schuldig erkennet, weilen S. L. zur abtreibung solcher feindlichen gewalt selbst Persohulich mit willigster Dar- ſetzung Ihres leibes und lebens treulich bemühet ſeindt. Derowegen dann/ und damit S. L. unſer gegen deroſelben tragendes Kayſerl. und Königliches gemüch deſro mehrers in werck zuverſpühren/ auch Ihro zu unſern dienſten iederzeit mit unſeren ſonderbahren ſatſamen benigen und gnädiaster Erkantnus, auch Ihro selbst, und dero ganzen Posteritát un- sterblichen ruhm getragene begierdt/ umb so viel mehres angerei- hzet würde. So haben Wier Seine Liiebden immittelſt, und bies Sie entweder zue vielgedachtes Herhogthumb Mechelburg, und deſſelben pertinentien vorhin gehabten völligen und Würcklichen Posseſſion gelangt/ oder deroſelben ein anderes Fürstenthumb gleichmáſſiger Wurden und Nutzungen eingeraumbt würde, das in unſeren Hertzogthumb Schle= sien gelegene Fürstenthumb Glogau sambt allen desselben Ein=und Zue- gehörungen, Fürstlichen Hocheiten, Regalien, ob= und Potmássigkeiten, auch allen einkommen, und nutzungen, wie dieselben Nahmen haben mo- gen, und von uns besefsen, genutzet, und gebrauchet worden, pfandts- weiß eingeſetzet, und untergeſtellet. Thuen ſolches auch hiemit wiſſent= lich in krafft dieſes brieffs, als Regierender König zu Böhaimb, und Obriſter Hertzog in Schleſien/alſo, und dergeſtalt, daß S. L. und dero Erben undNach= kommen/ ſo lang und viel, bis ſie/ iie obbemelt/ entweder in ihre völlige Poſ= Ddd 2 ſeſ=

Strana 396
396 DIPLOMATARIUM ſeſſion des Hertzogthumbs Mechelburs/ und deſſelben pertinentien reſtitui= ret, oder in andere weege von uns durch ein æquipollens würcklich con= tentiret, und verguuget worden/ vorgenautes Fürstenthumb Glogau mit allen desselben Fürstl. Hochheiten, Regalien, obeund Potmássigkeiten, auch allen anderen an-und zugehbrungen/ allermaſſen wie bieshero Wir in völligen besitz halten, und dasselbe ungehindert, mennigklichs geniessen, und gebrauchen können und mogen ; Hingegen aber ſchuldig, und verbun= den sein sollen, ietzt benantes Fürstenthumb, ſo bald Sie obverſtandener maſſen entweder reſtituiret, oder anderwerths von uns in æquivalenti vergniget werden, uns wiederumb zu unſeren hánden völlig abzutretten/ auch immittelſt die Landt-Stánde, und Inwohner ſelbigen Fürſtenthumbs bey Ihren Privilegien, Recht-und gerechtigkeiten, auch alten herkommen allerdings verbleiben lassen, und nichts darvon alieniren, noch verwenden; Immaſſen dann auch beſagtes Furſtenthumb Glogau hierdurch gar nicht von unſeren Königreich Böhaimb, und denen andern demſelben Incorpo= rirten Schleſiſchen Fürſtenthumbern abgeſondert, sondern denſelben laut der anderen Incorporirten zugerhan, und einverleibt, auch das Dominium Directum einweeg alles dem andern bey uns ſein, und ver= bleiben; Nicht weniger auch von demselbigen die allgemeinen Landes- Onera, und Contributiones, so zugleich andere Fürstenthümer tragen, zu unſeren und des Batterlands Dienſten iederzeit richtig/ und unwei= gerlich geliefert, und abgeführet werden sollen. Alles getreulich, und ohn geferde. Deſſen zue urkundt mit unſerer eigenen handt unterſchriefft. auch Kayſerl. und Königl. anhangenden gröſſeren Insigel bekräfftiget. Geben in unſer Stadt Wienn den I6. tag des Monats Aprilis, nach Chriſti unſeres Lieben Herren und Seeligmachers geburt im Sechtze- henden hundert, zwey und dreyſſigſten/ unſerer Reiche des Romiſchen im dreyzehenten, des Fungariſchen im vierzehenten, und des Bohaim= biſchen im funffzehenden Iahr. Ferdinandt Guilielmus Comes Slawata Reg. Bohemiæ Ad mandatum Sac. Cæſar. Majeſtatis S. Cancellarius. proprium. D. Freißleben. AP-

Strana 397
WALDSTEINIO- WARTENBERG. 397 APPENDIX um Chronographus Siloenſis, & B. Gerlaci Fragmentum jam prælum deſeruiſſet , offert ſe ſe mihi duplex locus , qui in animadverſionibus meis præcipue commemorationem merebatur, & e quo Mſſ. noſtra egre- gie illuſtrantur. Alter pertinet ad Chronographum Siloenſem anno MCLXXXIV. pag. 101. Iſthic cum author ſe ad epiſtolas Ivonis revocat, ſubjunxeram in animadverſionibus: Hus literas abeſſe. At vero Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepticorni Radio V. p. 560. clare prodit literas has fuiſſe Ivonis Carnotenſis, ſubnexamque epiſtolam Capituli Præmonſtratenſis ad Henricum Epiſcopum excuſam exhibet. Imo ex eo colligere licet: eum ipſum codicem epiſtolarum Ivonis , de quo author noſter , hodie adhuc exſtare in Bibliotheca Reverendiſſimi Capituli Metropolitani. Sed juvat Peſſinæ verba exſcribere, quandoquidem opus ejus exteris minus cognitum. Non pridem, inquit, e Bibliotheca Capitulari mihi venit ad munus grande Mſ. vo- lumen continens diverſi generis epiſtolas Ivonis epiſcopi Carnotenſis; inter quas ultimo pene loco ſub Num. CXCII. inveni etiam literus Capituli generalis Præmonſtratenſis -- ad Henricum datas; quas, cum ad commendationem ejusdem Henrici quondam Præpoſiti noſtri plurimum faciant, merito hic apponendas cenſui. Sic autem habent. Dei diſpoſitione Moravienſis Eccleſiæ merito ſanctitatis Reverendiſſimo Epiſcopo humilis Conventus in nomine domini in Pr�moſtratenſi colloquio congregatus ſuas, & omnium ſuorum ſrutrum orationes. Juſtæ ac religioſæ petitioni veſtræ a Deo, ut credimus, inſpiratæ, devotus aſſenſus præbendus eſt, adeoque, quod petitis, nullatenus denegandum. Et quoniam Deo annuente juxta veſtrum deſiderium Conventum vobis mittere diſponimus, preca- mur veſtram ſanctitatem, de qua ſupra abundanter confidimus, quatenus eundem Conventum manuteneatis, diligatis, confoveatis. Tum vero, quia praſentiam ve- ſtram noſtræ humilitatis colloquio repræſentare quundoque deſideratis, Deum totius boni umatorem exorutum habere præoptamus, ut id ipſum adimplere opportune va- leatis. Nos autem ſperabimus in udventu tali, tanti pontificis atque tam religioſi, ſpiritus ſuncti chariſmatibus affluenter condonari. Et vos, & ca quæ diligitis, in Chriſto valeatis. Hactenus Peſſina. Alterum pertinet ad geſta Henrici Epiſcopi & Ducis noſtri , cujus epistolam ad S. Hildegardem, ejusdemque ad eum reſponſum deprehendi- mus in Bibliotheca maxima SS. Patrum ſæculo XII. inter epiſtolas S. Hilde- gardis. Quam utramque ad res Henrici Epiſcopi pag. 126. pertinentem hic ſubjungimus , quod locus pauciis cognitus , nec omnibus hæc SS. Pa- trum collectio præ manibus ſit. Verba ſunt : Ddd 3 EPI-

Strana 398
398 DIPLOMATARIUM WALDSTEINIO-WARTENBERG. EPISCOPUS PRAGENSIUM HILDEGARDI. H. (Henricus) Dei gratia Pragenfium minister inutilis & Epiſcopus licet in- dignus Hildegardi ſponſæ Chriſti, & Magiſtræe de S. Roberto in Pingis quulecunque munuſculum orutionum ſuarum cum omni devotione. Dominum Deum noſtrum mu- gnificando glorificamus, cujus ſpiritu illuminata plurimorum tribulationibus conſolan- do & ſublevando ſubvenis, & fructum boni operis eo lem ſpiritu cooperante in multo- rum mentibus multiplicas, ſicut etiam per plurima terrarum ſpatia de te referri audi- vimus. Unde ſanctitas tua noverit, quiu magnum deſiderium ineſt nobis te videre, atque colloquio tuo perfrui in Chriſto, ſed magna difficultas locorum hoc fieri impedit. Et quoniam caritatem tuam plurimorum neceſſitatibus ſubveniſſe percepimus, hac fidu- cia animati dilectionem tuam implorumus, quutenus nobis in tribulationibus munda- nis quaſſatis orationibus tuis ſubvenias, & bona conſilia porrigas. Quia ex quo nomen tuum & gratiam tibi a Deo collatum audivimus, memoriam tuam in cordibus noſtris ſemper habuimus , & ut cudem gratiu, quæ de vero lumine eſt, apud te ſemper ma- neut , exoptumus. RESPONSUM HILDEGARDIS. Vox vitæ & ſalutis dicit: quid eſt hoc, quod hovio manducat, & non vult ſcire, quæ ſit uva, quæ de terra alio modo ſudavit poſt peremptionem populi, cum Deus terram exterſit, & excribravit in alium modum, quam primus homo illam derideret? Hoc eſt, quod homo levis eſt per viciffitudinem morum suorum, & per tempora lucis & tenebrarum. Nam homo interdum ſe aliquantulum in proſperitatem erigit, interdum in pericula cadit. In his utrisque homo non inſpicit amplexus filiæ Regis, ſcilicet justitic & veritatis, ſed amputat coronum de capite illius, cum pastor fugit non deſendens Eccleſiam Chriſti, quia arma ſuu in fortitudine non tenet, ſed in moribus ſuis ſicut laſcivus puer, qui nullam ſollicitudinem habet, ludit. Homo, qui iſtud facit, deſiderat ſic manducare & vivere per voluntatem ſuam ſicut natura homi- nis poſtulat cibum, & non videt acutis oculis ſuis, ubi diſcretio sit, quæ de supientia ſudavit, qui in hac uvu intelligitur. Cum enim Aelam in ortu mundi obedientiam deriſit , tempora temporum perierunt usque ad effuſionem aquarum; ubi Deus terrum de horribili iniquitate tersit, & uliam vim dedit. Ubi Noe nobiliſſimum germen obedientiæ in vineis protulit, quod Adum fugit per ſimplicitatem morum ſuorum ſicut luſcivus puer. Sed in Noe terra vim uvæ protulit, ubi etiam poſt eum ſapientia ſur- rexit in ſalutatione. Nunc o tu homo, qui circuis in moribus tuis per plateus viciſ- fitudinum tuarum, & non ardenter intueris, aſpiciens in medicinam tuam & alte- rius, ſurge reſpicions in ſolem in recta moderutione, & lumen non fuge, illud abji- ciens per aufteritatem iniquitatis, quatenus non crubeſcas, quando ſummus Rex inquirit operu tuu in ſæculo tuo, & in æternum vives. A, M. P. I. IN-

Strana 399
Academia Pragenſis erigitur pag. 211. Adamus Abbas Strahofienſis 25. Adalbertus filius Wladislai poſtea Archi- Epiſcopus Salisburgenſis educatur in Strahof 41. adhæret Alexandro legitimo Pontifici 83. non confundendus cum Adalberto Abbate Stra- hofienſi 87. conſecrat Henricum Epiſcopum Pragenſem in diaconum 94. item Eccleſiam in Strahof 97. ſuſtentatur Præpoſitura Melni- cenſi exul Salisburgo ibid. Legatus Apoſtoli- cus , ejus humilitas , recipit Archi-Epiſcopa- tum ibid. cum exercitu venit in auxilium Fri- derici Ducis fratris ſui 119. Adalbertus primus Præpoſitus Doxanenſis fit Abbas Strahofienſis 87. fuit alius ab Adal- berto Archi-Epiſcopo Salisburgenſi , veroſimil- limeque ex Steinfeld venit ibid. mittitur Würz- burgum cum Valentino Epiſcopo 192. inviſit ad infirmum Godeſcalcum 113. Adlar-Habardus vincit Pragenſes 159. 160. Adolphus Prior Steinfeldenſis eligitur in primum Abbatem Siloenſem , refragatur , agit publicam pœnitentiam in Capitulo 103. Adrianus Papa 43. conſecrat Fridericum in Imperatorem , facit cum eo fœdus 44. Adua flumen 50. invenitur in eo vadum 51. Aeneas conditor Albæ civitatis 62. Agaſo dignitas præcipua 40. Agna bello cadit 91. Agnes filia Wladislai educatur in Doxan 41. fit Monialis ad S. Georgium 42. Amlungus Siloenſis Canonicus III. Albani ante Mediolanum 57. Albæ civitatis conditor Aeneas 62. Albero Sub-Pincerna Regis 226. Albertus Litomiſslienſis Epiſcopus intereſt coronationi Regis Alberti 202. Albertus Epiſcopus Pomeraniæ 38. INDEX RERUM MEMORABILIUM. Alberti Marchionis de Saxonia filia nubit Wladislao Polono 43. mittitur legatus ab Im- peratore 47. ante Mediolanum 57. Alberto Marchioni Miſniæ iraſcitur Henri- cus Imp. jubet ejus provinciam vaſtari 124. Albertus Canonicus Siloenſis , Capellanus Danielis Epiſcopi 79. Albertus Dux Auſtriæ & Marchio Moraviæ capit Kygiow 169. moratur Brunæ 193. eli- gitur in Regem Hungariæ, Romanorum , Bo- hemiæ 200. coronatur Pragæ 201. procedit contra Polonos 202. Redit Pragam, proficiſci- tur Wratislaviam 203. procedit contra Tur- cos , moritur 204. Alemanni repulſi a Perſis 39. Alexandro ſummo Pontifici adhæret Adal- bertus Archi - Epiſcopus Salisb. cum patre ſuo Wladislao 83. ejus partes tuetur Rex Franciæ 72. excommunicavit Sobieslaum 89. Alexander Laodicenſis Epiſc. ante Medio- lanum 57. Alexander frater Danielis Epiſcopi legatus moritur in Græcia 37. Alexandria pluribus annis obſidetur 86. Alpium incolæ fugiunt a Boemorum exer- citu 49. Altenburg commorandi locus Eliſabethæ Re- ginæ 90. Ambroſianus ritus permirus in Eccleſia Me- diolanenſi 60. Anagnienſes ante Mediolanum 58. Ancona obſidetur 78. ejus Marchio interfi- citur 64. Anconitani ante Mediolanum 57. Angliæ RexFridericumImp.donat corona 60. Anna filia Joannis Regis naſcitur 210. Ca- roli 212. Annus primus Jubilaris 211. 217. Anſalinus Ravennatenſis Epiſc. ante Medio- lanum 57. moritur 59. A. Ари-

Strana 400
� Apulia. huc venit Henricus Rex, moritur- que Conradus Dux 122. Aquarum- pendentium cives ante Mediola- num 58. Aquilegenſes ante Mediolanum 57. Aquisgrani coronatur Otto 128. ſolium ſuum figit Philippus 129. Aragoniæ Regis milites auxiliantur Sigis- mundo Imp. 177. Arcus Romanus Mediolani obſidetur , ſter- nitur 58. Argentinenſis Epiſc. ante Mediolanum 57. Ariminenſes ante Mediolanum 57. Arimini Daniel Ep. Prag. conſecrat chryſ- ma 78. Arneſtus eligitur in primum Archi - Epiſc. Prag. 211. Arnoldus Epiſc. Mogunt. conſecrat Joan- nem Epiſc. Morav. 47. adverſatur Rolando 68. Arnoldus Magiſter Prag. conſulit Papam de ordinatione facta ab Epiſc. Olomuc. 123. Arnoldus Satezenſis Præpoſ. Danielem Epiſc. Romæ accuſat 126. conciliatur ei 127. indicitur ei a Papa ſilentium ibill. Arnoldus Canonicus Siloenſis 112. Aſta expugnatur. 86. Astenſes ante Mediolanum 57. Attaſim flumen transgreditur exercitus Wla- dislai 49. Auguſta civitas 77. Auguſtenſis Epiſc. ante Mediolanum 57. Auguſtiniani Eremitæ fundantur Lipæ 357. Auguſtulus ultimus Romanorum Occident. Imp. 39. Aula Regia ſeu Zbraslaw 160. Aulibicz conſtituitur hypotheca 346. Auſtria vaſtatur 150. a Taboritis & Orpha- nis 157. rurſum 159. 170, 171. Auſtriaci ineunt prælium eum Taboritis 178. Auſtriæ Principes ante Mediolanum 55. Leopoldus parat cum exercitu intrare Bohe- miam 119. Auſtriæ Dux obſidet Pragam 144. recedit ab obſidione 145. Auſtrienſes vaſtantur, in captivitatem abri- B. Babenicz adeſt decretoriæ pugnæ contra Taborienſes 187. Babiloniæ Rex. contra eum expeditio Chri- stianorum 38. Babo fundator Milovicenſis conobii 25. 125. Balbini circa Bartoſſium dubium 135. 139. Bambergenfis Fpiſc. cum exereitu venit in Boh. fugit 154. cives pacem pecunia redin unt a Taboritis I62. Banni Imperialis veteris ritus 54. Banol ad Brixiam 77. Barbara Sigismundi Imp. uxor venit Pra- gam 195. coronatur 196. venit Znoymam 199. Bardubicz aſſignatur hoſpitium 269. Bartholomeus Cancellarius Wladislai capitur a Turcis 40. Bartholomeus a Drahonicz vide mox Bar- toſſius. Bartoſſius. ejus diverſa nomina, ætas, reli- gio , Chronicon nusquam editum 130. 134. 137. fidelitas 135. 138. ſcripſit latine I36. ejus ſorores 137. pater, mater 214. ſtipendia- rius Regum Boh. ejus geſta 138. 139. longæ- vitas vitæ 140. Chronici laus 140. 141. ejus appendix 208. 209. ſcatet barbariſmis & ſo- leciſmis 142. infirmatur ex oculo 152. e caſtro Pragenſi cum aliis exire compellitur 146. ejus ſoror moritur 182. ejus famulus 187. profi- ciſcitur in Italiam 214. pugnat 215. eruptio- nem cum aliis facit e caſtro Carlſtein 217. Baſileæ concilium 169. 177. eo mittuntur legati ex Boh. 178. S. Baſſianus Laudæ conditus 54. Bavari ante Mediolanum 55. vincunt Or- phanos 182. Bavaria vaſtatur 158. 162. 182. Bavariæ Palatinus mittitur ab Imp. ad Boh. piuntur 88. ſociant ſe Conrado , obſident Olomucium 89. Authenticus hoſpes, id eſt, nobilis 108. 97.

Strana 401
ORA SRO 97. Duces cum exercitu veniunt in Boh. 154.1 multi pereunt naufragio 43,ante Mediolanum Joannes in obfidione Pragenfi cum Sigismun-|caftra metantur, füccurrunt Ludovico Palati- do Ińip. 144, recedit '145. redimit pacem pe- cuniaa Taborítis 163, Egra" tractat cum Si - gismundo 198. venit Alberto Regi in auxi- lium. Hilbelmus conftituitur loco Sigismundi Prote&or Concilii Bafil, 177. Beatrix Ducis Burgundie filia nubit Imp. Friderico 45. Bechina obfidetur , traditur 158. Bedrzych Plfnam obfidet 181. captivatur 191. infurgit contra Regem Albertum 202, prodere tentat Pragam 204. Bela Rex Hungariz fratrem captivat 89. Bele frater fugit ad Sobieslaum 89. capti- vus remittitur z//d. - Benedi&ini fundantur 223. 226. 102, re. moventur Siloaa Daniele Epifcopo 103. Deneficiarii Pragenfes qui di&ti 243. , Berghauerus minus re&e fcripfit de Chro. nico Vincentii 12. 13. emit codicem Mf, Bar- toflii 139. S. Bernardus laudatur a coævo 38. vet Godefcalco 114. Bernardus Caftell. in Primda interficitur 41. Bernek Virginum Premonflratenfium co- nobium 111. vifitatur a Godefcalco 112. Bernenfis id eft Brunenfis Provincia Con- vado data 89. ... Bernerus pater Godefcalci 99.' Beron id eft Berauna 123. Bethlehem conflagrat 217. Betow Moravie urbs 112, hue confugiunt Moniales Kunicenfes 119. . Betovienfis província vaftatur 119. — Bidczow redümit libertatem 224. 226. feu- appa- dum ad Regem Bohemie redit 3:5. dotalitiis| Regine incorporari queritur 318. : Blanka moritur 211. Blafius primus przficitur in Strahof 100, Blehjo fit capitaneus Tabofienfium 151. Boczko de Podiebrad 243. obfidet Obor- zifs'ie 149. obfidetur 132. Boemi expeditionem Mediolanum füfcipiunt 49. locant ca(tra ad Brixiam 50. traníeunt Aduam flumen 51. cedunt Mediolanenfes 52, Eee no, victores 56, omnia jante Mediolanum .69. 70. contra Græcorum "Imperatorem bellum. (üfcipiunt, Hungarian jVaftant 73. cedunt Grecos 74. redeunt. 76. movent in Lombardiam 85. caftra metantur ad Ulmam, male ibi accepti ab incolis, Ale. xandriam obfidione cingunt 86. fame pre. muntar bid. difcedunt ab exercitu Udalrici, ug 87. Fridericum Ducatu éjiciunt, jConradum fübftituunt, obfident Pragam 96. citantur. ad curiam Imp. 97. vi&toriam a Mo: ravis confequuntur 120, Pollicentur fidem ET dein eum deferunt 123. faciunt vaftant §8,. rurfuny feedus cum Philippo, ejus auxiliares 129. Boemia vaftatur 202. ejus Ordines Brune 193. Iglavie 194. Voguta Moravus apud Græcorum Imp. in- ter primores, mittitur nuncius ad Wladislaum 74. cjus ad illum oratio 75. reditus 76. Bohuta Canonicus Prag. 247. Boisze locus pugnæ ad Pragam 91. fundan- tur hic Melitenfes 92; Boleluzkius diligentiffimus in ex(tribendis MA. 131. 133, Boleslaus Dax Poloni vincit Wladislaum Polonum 41. ad eum legatio Friderici Imps, 45. deprecatur diícalceatus 46. Bolochowetz capiteir 205. Bononiæ tentoria figit Imp. Frideriéus 63, eam ipfe vifitat 77. ejus muros evertit 75i, Canonici mutuo dant Danieli pecuniam. 127, Bononienfes dant obfides Imp. Friderico Borotin fruftra obfidetur 185. | | Borzivogius ‘pater Spitignei & Lipsldi 32; Bofnenfis Dux ad Pragam in przlio cadźć 145. Botpoldus Abbas Sedticenfis fit Epife, Pra- genfis, moritur ante ordinationem 81. Bozegiow Jakubko adeft decretoriæ pugtiæ (contra Taborienfes 187. 188. 189. — Bozkowiez tradit caftrum Wiffegrad 144. Joannes obtinet Hradi(lt 266. Brandeburgia vattatur 172; Bran- 

Strana 402
* Brandeburgenſis Marchio cum exercitu in Boh. 154. Breli Dux obfidet Pragam 144. recedit 145. Brieg capitur 157. obſidetur I64. Brixiam venit exercitus Wladislai 50. ejus muros evertit Fridericus Imp. 77. Brixienſes victualibus Boemos reficiunt 49. defendunt ſuos muros , Boemos laceſlunt, ob- tinent gratiam per Regem Boh. apud Impera- torem 50. vulnerantur 52. ante Mediolanum cum Friderico Imp. 55. 57. gratiam datis ob- ſidibus obtinent 77. Brod, hic caſtra figuntur 91. Broda Boemicalis occupatur a Pragenſibus 146. in hujus vicinia delentur Taboritæ ac Or- phani 189. Broda Hungarica capitur 157. obſidetur 171. Brukſteinii Alberti ſigillum 301. Brüx oppugnatur 152. eo ſe Miſnenſes re- cipiunt I53. Brzewnovienſis Abbas deponitur I25. Brzezina author Epinicii 168. Brzeznicz expugnatur 216. Bucz Cztiborii ſigillum 301. Budin retinet Wladislaus abdicato Regno 31. Budina Nicolaus obſidet caſtrum Pragenſe 145. 146. Budiſſina pagus Luſatiæ traditur Conrado Rom. Imperatori 34. caſtrum ſe redditurum promittit Imp. 45. Budweiſs cives obſident Lomnicz I92. Bünau Rudolphus transigit cum Waldstei- nio 273. Burchardus Notarius Friderici Imp. 15. 71. deſcripſit excidium Mediolani 72. Burian Czalta progreditur contra Zizkam 148. Burzenicz Zdeslaus & Cunſſo 1.72. Byczen facit permutationem duarum curia- rum 239. Bzdinka Joannes vineit Pragenſes, cremat vicina Glatovie 147. obſidet Oſtrowecz I48. oppugnat Schwihow, Oborziſſtie 149. vulne- ratur lethaliter , moritur 150. Calixtini 194. Camb 86. Cameracenſis Epiſc. ante Mediolanum 57. Camerarius id eſt Bidellus 267. Caminata id eft conclave I08. Caminenſis Epiſcopus Waldſteinius, Epi- ſcopatus ſæcularizatus 259. Camrovecz miles ſtrenuus interficitur 155. Canones Evangeliorum 110. Canonici Regulares fundantur Pragæ 211. Carina 85. Carinthiæ Dux munitionem capit 53. Carlſtein obſidetur 146. probe defenditur 147. 172. 194. 206. iſthic interficiuntur do- mini 213. obſidetur 217. Carlsteinenſes præſidiarii cædunt Kolowra- theos 173. Carmelitæ Pragæ fundantur 211. Carolinum fundatur Pragæ 246. iſthic di- ſputatio 179. Carolus IV. naſcitur 210. eligitur in Re- gem , coronatur 2II. in Imperatorem 2I2. mittit Jeſſconem de Weſſele ad Tabulas Regni, item Joannem de Wartenberg 241. jubet pro- tectionem impendi Michalovezio 242. fundar Collegium Carolinum 243. Magiſtris Canoni- catum OO. SS. præbet 246. donat eis domum Micro-Pragæ 247. moritur 212. Carthuſia magna 336. Carthuſianorum monaſterium crematur 144. fundantur 329. 361. Carunum expugnatur 69. Caſſinus mons, hic carnes ſepultæ Conradi Ducis 122. B. Caſtuli hiſtoria ſubleſta 79. S. Catharinæ mons, ſub quo fodinæ crigun- tur 287. Cattus machina miri operis 65. 66. 67. Cella Monaſterium expugnatur 162. Cerri hoſpitatur Fridericus Imp. 70. Cheeb vaſtatur I63. Chlumez Petrus intereſt decretoriæ pugnæ contra Tabor. 187. Chmelik tormentum bellieum 155. 156. C. Cho-

Strana 403
Chotek Petrus Procurator Regius 302. Chriſtannus inveſtitur Archi-Epiſcopatu Mo- guntino 77. conſecratur in presbyterum, in Archi-Epiſcopum 78. cum exercitu verſus Ro- mam mittitur 78. moritur 98. Chriſtianus Canonicus Siloenſis 112. Ab- batis obitus 116. Cicenſis Epiſc. ante Mediolanum 57. Ciliæ Comes Pragæ 195. 197. venit Znoy- mam 199. Cinnamus Græcus ſcriptor 40. 75. Ciſenæ incolæ ante Mediolanum 57. Ciſio-Janus Calendarium latinum 147. 174. 175. Ciſtercienſis Ordinis Capitulo ſcribit Gode- ſcaleus 114. Clara vallis 54. hic ſepelitur Herkenbertus 55. item nobiles quique Bohemi 56. Clemens Papa moritur 122. Clemens VIII. diſpenſat in ſecundo gradu conſanguinitatis cum Waldſteinio 322. Cœleſtinus Papa ſuccedit Clementi 122. conſulitur ab Arnoldo Pragenſi Magiſtro 123. moritur 128. Coloniam obſidet Philippus 129. Colonienſis Archi-Epiſcopus conſecrat Ot- tonem 128. Colonia Boh. civitas occupatur a Pragenſi- bus 146. ſeparat ſe ab illis , obſidetur , capi- tur 156. 189. obſidetur rurſum 192. Cometa, de eo perſuaſio 182. Comes vox, qua fignificatione accipienda 42. a Ferdinando II. primum creari cœpere in Boh. 392. Comitia Pragæ 189. I90. Communio ſub utraque publicatur 194. Conradus Archi-Epiſcopus Salisburg. cedit locum Adalberto 97. fit Archi-Epiſcopus Mo- guntinus 98. Conradus Archi-Epiſc. Prag. coronat Sigis- mundum in Regem Boh. 145. obſidet cum ſuis caſtrum Pragenſe 145. 146. Conradus Imp. ſuſcipitur ſolemniter Wiſſe- gradi 35. apud eum patrocinium quærit Con- radus Dux 37. ſoror ejus Gertrudis uxor Du- cis Wladislai 32. ad eum confugit Wladis- laus , adjuvatur 34. aſſumit crucem contra Re- gem Babiloniæ 38. redit ab expeditione hac 39. Imperatoris titulum ei diſputat Cinnamus 39. dicitur jam Wladislaum Regem creaſſe 40. ad eum perfugium quærit Wladislaus Po- lonus , intrat Poloniam , pecunia lenitur 41. moritur 42. reliquit filium Fridericum 43. Conradus Princeps Moraviæ 32. eligitur a factioſis in Ducem ibid. intrat Bohemiam cum exercitu, vincit 33. Pragam obfidet, incen- dit monasterium S. Georgii 34. occurrit cum exercitu Conrado Imp. ibid. fugit metu ex Boh. vaſtatur ejus provincia, fraudulenter cir- cumvenit Epiſcopum Olomuc. 35. nocte in- cendit ejus domum , diripit omnia 36. excom- municatur, deprecatur, reſtituitur in terras 37. Znoymenſis Princeps habet cum Sobies- lao ſimultates 88. 89. fœderatur Henrico Du- ci Auſtriæ 86. conciliatur Sobieslao, vaſtat Auſtriam, luit pœnam talionis ab Auftriacis, rurſum vaſtat Auſtriam 88. accipit Bernenſem regionem , cædit Sobieslaum , perſequitur Wazlaum 89. confoederatur Friderico, pu- gnat , vincit 91. Aliter Otto dictus eligitur in Ducem Boh. obſidet Pragam 96. citatur ad Imperatorem , cogitur reddere Friderico Du- catum 97. conſecrari facit Eccleſiam in Daſ- ſycz 112. contra eum exercitum mittit Fride- ricus Dux Boh. I19. coneiliatur ei 120. fit Dux Bohemiæ , extraditur ei a Regina Eliſa- betha caſtrum Pragenſe, accipit vexilla ab Imp. 121. vaſtat Zyrbiam ibid. comitatur Henricum Imp. Romam , moritur circa Nea- polim, oſſa deportantur Pragam 122. Conradus Prior Siloenſis 112. morientem Godeſcalcum imponit cilicio 117. Contra-Sigilla Epiſcoporum noſtrorum paſ- ſim ſymbolica 235. Coſmæ Continuator multa depromſit ex Vincentio 11 ex eo emendatur 14. 21. Crema everſa 77. caſtrum obfidetur 64. oppugnatur 65. 66. Cremenſes pugnant 64. obſidentur, ſuſpen- dunt Imperatoris captivos 65. extradunt ca- ſtrum & ſe dedunt 67. Cremona 61. 62. Ece 2 Cre-

Strana 404
* Cremonenſes dant auxilia Imp. Friderico 44. ante Mediolanum 55. 57. deſtruunt ca- ſtra 58. ignem mittunt in Mediol. 72. Cruciata contra Regem Babil. 38. crux in ſcapulis apponi ſolita ibid. Cruciferi Prutheni cum Polonis bellum ge- rentes cæduntur 214. Crucigerorum hoſpitale Pragæ conflagrat 212. Crux benedicta ſcapulis apponi ſolita Cruciatis 38. Cuba in Bavaria vaſtatur 158. Culmbach capitur , crematur 162. Cumam evertunt Mediolanenſes 53. Cumanum 87. Cumani ante Mediolanum 57. mittunt in urbemn ignem 72. Cunradicz 144. Curia Chriſti Moguntiæ celebrata 121. Curienſis Epiſc. ante Mediolanum 57. Cutni montes I66. Cymburg dynaſtæ 225. Cyprianus Wratisl. Epiſc. ord. Præmonstr. vir eruditus 109. Cyprianus ord. Præm. cum B. Godeſcalco vadit in Franciam ad Capitulum 93. Czapek magiſter monetæ 197. Czapko Polonis in auxilium feſtinat 181. redit I82. Czapko de Slan proditor 188. fugit Colo- niam 189. Czaslavia oceupatur a Pragenſibus 146. Czaſta Comes Wladislao fidelis 33. Czaſtalowicz Puta 155. 156. defendit Ni- ſam 157. intereſt tractatui pacis 159. Comi- tiis Pragæ 190. Czechorum lingua 75. Czernin tuetur partes Przemyslai 128. ad- eſt decretoriæ pugnæ contra Taborienſes 187. Czernochow 311. Czert fit Capitaneus Orphanorum 165. Czerwena Hora obſidetur, crematur 153. Hinko de - - - aſſidet judicio terra 197. Czetensky Georgius cedit oppidum Wald- śteinio 304. Czuda 240. in D. Daniel fit Prag. Epiſcopus 40. mittitur ad Curiam Imp. 42. lenit ibidem Udalricum ibid. in nuptiis Friderici Imp. 45. mittitur legatus in Hungariam 46. 47. adducit ſecum in Würz- burg obſides Polonos ibid. ejus interceſſio a Brixienſibus petitur 50. metatur caſtra ad Aduam flumen , liberat captivum ſacerdotem 51. ſepelit interfectos in clara valle 56. 57. redimit captivas mulieres , tractat de pace 58. laborat de conciliando Archi Epiſc. Mediol. 60. apud Imperatorem in Italia detinetur 12. 61. mittitur legatus per Italiæ urbes 62. ejus capella conflagrat 63. mittitur Romam , item in Hungariam, ubi ſolemniter excipitur 68. item Pragæ 69. pro Rege ſupplicationes in- ſtituit 74. excipit reducem ex Hungaria 76. rurſum ſequitur Imperatorem in Italiam, con- ſeerat Moguntinum in Archi-Epiſcopum 78. Judex ſupremus per Italiam conſtitutus ibid. Gotſchaleum vocat e Steinfeldenſi conobio 79. Benedictinos removet Siloa , inducit Præ- monſtratenſes , reprehenditur ob id a coævis 103. 104. 105. moritur, ejus oſſa Pragam deportantur 79. ejus laus , ſchismatis reus ibid. non fiunt pro eo ſacrificia 79. apparet Godeſcalco, reſtituitur precibus Eccleſiæ 80. Daniel II. deſignatur Epiſc. Prag. præſtat homagium Duci Boh, adverſum ſibi habet Ar- noldum 126. accuſatur Romæ 127. moritur 128. Danubius 74. Darius perfoditur a Wladislao belli 56. Dedo Marchio advocatus Henrici Epiſc. con- tra Ducem Fridericum 96. Deſpota Dux communit caſtrum 156. id obſidetur 203. Dextrarii 36. Dieczin Sigismundus in coronatione Alber- ti Regis 201. Janko de - - - debitor 249. traditur caſtrum Haugſtein 151. Dietlebius Epiſc. Olom. conciliat Sobies- laum cum Conrado 88. moritur 93. Dievinenſis familia linea Wartenbergica 222. Die-

Strana 405
* Mede Dievinium ca�trum 223. S. Dionyſii porta, palatium ad Mediolanum 56. hic captivi aſſervantur 59. Diplomata præcipuum fundamentum hiſto- riæ 219. Dirzata clam recedit ab Udalrici exercitu 87. Disbrigare 231. 233. Diva vulneratur 52. ſepelitur in Clara val- le 55. Dohalsky Joannes 313. Wenceslaus 323. Domazlicz 86. 168. Donewald, inde ductæ coloniæ Præmonſtra- tenſium Virginum Doxanam 84. Lunevicium 11I. Donin Frid. Pragam invadit I60. Dorenſtein crematur 149. Doxan Virginum Præmonſtrat. cœnobium, hic oducatur Agnes filia Wladislai 41. funda- tur a Wladislao 84. an ejus fundatrix Gertru- dis 87. annus fundationis ibid. hic ſepelitur Henricus Epiſc. & Dux,Boh. 126. an Erlebol- dus primus Præpoſitus ? 87. an Gertrudis Fun- datrix? 41. 84. Drago fit Epiſcopus Olomuc. , renuntiat 47. Drahonicz ſedes hodie Kolowratæorum, fa- milia 137. Joannes 214. Bartholomæus ſeu Bartoſsek vide Bartoſſius. Drazdian hodie Drezden urbs Miſniæ infe- ſtatur 162. Drſska Zdenko 167. ſuccurrit Plſnæ 184. venit Pragenſibus in auxilium , capit Tachlo- wicz 186. adeſt decretoriæ pugnæ contra Ta- boritas 187. Duba Beneſſius obſidet Oſtromecz I92. Ro- hacz capitur 198. ſupplicio afficitur 199. Hin- ko 230. ejus ſigillum 231. Berka ejus ſigillum 257. tenuit Hradifſtium 260. Durſſinid Wenceslaus decollatur 217. Dyetenicz Hasko Capitaneus Colonienſium 156. E. Eberhardus Canon. Siloenſis mittitur ad no- vas colonias Kunicenſes 93. fit Prior 98. Egidius Doctor Pariſienſis miſſus a Concilio Baſileenſi redit infectis rebus 179. Egra infeſtatur 163. Henricus Epiſcopus hic obſes 122. Egrenſes redimunt pecunia pacem a Tabo- ritis 163. Eliſabetha conjux Friderici Ducis comitatur maritum in exilium 84. revocatur in Boh. ſo- lemniter excipitur 90. ad maritum expedit nun- cios , ſuppetias quærit , voto ſe obſtringit 91. fundat Melitenſes 92. deſignat Valentinum pro Epiſcopatu Prag. ibid. multum indulget mini- stris 95. obſidetur Pragæ 119. tradit Conrado caſtrum Pragenſe 121. filia Joannis Regis na- ſcitur 210. filia Wenceslai nubit Joanni 210. moritur 211. alia naſcitur 212. conjux Alberti Regis 200. 206. moritur ibid. Engelbertus Epiſc. Olom. ſupplet defectum ordinationis 123. reprehenditur a Legato Apo- ſtolico 124. facit Pragæ ordinationes 125. Erfordiæ conſecratur Joannes Epiſc. Olom. 47. Erleboldus Abbas in Strahof moritur, ejus laus , non fuit primus Præpoſitus Doxanenſis 87. Ermiramus pater Hroznatæ 42. Erndorf celebratur curia ab Imp. 83. Eſculani ante Mediolanum 57. Euervinus Steinfeldenſis Præpoſitus Præmon- ſtratum proficiſcitur , ſuſcipit Godeſcalcum ad ordinem 99. 100. Eugenius Papa excommunicat Conradum Moraviæ Ducem 37. IV. concilium Baſileæ in- dicit 177. coronat Sigiſmundum 180. Euſebii Abbatis Siloenſis hiſtoria ſubleſta 79. F. Fanenſes ante Mediolanum 57. Ferdinandus I. præcipit stipendium Warten- bergio 278. 279. ut eidem refundantur ſumtus 280. ſolvantur stipendia 285. citat Ducem Li- gnicenſem 285. adjicit certam ſummam War- tenbergio in Hradiſst 286. 288. concedit Wald. ſteinio facultatem excitandi novas fodinas 287. Eberhardus Bamberg. Epiſc. tractat de pace eum Mediolanenſibus 58. de conciliando Archi- Epiſcopo Imperatori 60, em-

Strana 406
* diolanum caſtra metatur 55. pacis conditiones emptionem pagi288. contra impoſtorem Plaven- facit cum Mediol. 59. accipit dono coronam ab ſem inquiri jubet 289. confert Wartenber. Com- Rege Angliæ 60. ſolvit obſidionem Mediolani menthuriamZittavienſem 29I. 292. ejus diplo- 61. mittit legatos per urbes Italiæ 62. queri- ma ad Wratislavienſes 291.292. concedit repa- tur de perduellione Mediolanenſium 63. indi- rationem castrorum Tocznik & Zebrak 296. cit novam obſidionem, vaſtat omnem viciniam, Ferdinandus II. dat PP. Societatis Jeſu Mi- obſidet Cremam 64. ſuſpendi jubet octo Cre- cro-Pragæ eceleſiam S. Nicolai 377. conſtituit menſes & nepotem Archi-Epiſcopi Mediol. 65. Albertum de Waldſtein ſupremum Prætorem oppugnat Cremam 65. 66. capit 67. indicit claſſis 379 auget clypeum Waldſteiniorum ſynodum 67. partes tuetur Victoris Pſeudo- 338. elevat eos ad Comitum ordinem 386. Papæ 68. tenet equum inſcenſuri ſtapedem primus creat Comites in Bohemia 392 confert ibid. Carcanum expugnat 69, vaſtat viciniam Ducatum Glogoviæ Alberto de Waldstein 394. Mediolanenſium 70. ſubdunt ſe illi , exulare Archi-Dux Auſtriæ fidejuſfor 302. eos jubet 71. jubet vaſtari urbem , redit in Teu- Ferrarienſes ante Mediolanum 57. toniam 72. novos conſcribit exercitus , movet Firmenſes ante Mediolanum 57. Laudam, contra Brixienſes , verſus Placentiam Fiztum Chriſtoph vendit domum Miſnen- 77. Anconam obsidet 78. non favet Duci Fri- ſem 256 derico Boh. 82. indicit curiam Bohemis in Flagellantes veniunt in Bohemiam 211. Nürnberg, curiam in Erndorf celebrat , ex- Flagentini ante Mediolanum 58. communicatus ab Alexandro 83. obſidet Ale- Florentini ante Mediolanum 58. confligunt xandriam , expugnat Aſtam 86. dimittit a ſe cum Sigiſmundo Imp. 177. Udalrieum 87. iraſcitur Sobieslao, tradit rur- Fori Julii incolæ ante Mediolanum , item fo- ſum Friderico Ducatum 89. curiam celebrat ri Livii 57. in Würzburg 90. magnam a Friderico Duce Franciæ Rex tuetur partes Alexandri Papæ 72. accipit pecuniæ ſummam 92. Henricus Epiſc. apud eum querelam deponit 95. cauſa diſcuſ- Franciſcani fundantur in Weliſch 374. ſa pronunciat eum liberum a ſubjectione Ducis Fridericus Dux Sueviæ fit Rex Roman. indi- Boh. 96. citat Boh. ad curiam 97. transalpinat cit curiam in Merſeburg , Udalricus apud eum 119. contentio Henrici Epiſcopi & Ducis co- quærit patrocinium 42. Romam pro corona- ram eo 120. Moguntiæ curiam celebrat , dat tione proficiſcitur, prohibetur ei tranſitus a Ve- vexilla Conrado 121. ronenſibus , jubet ex eis 12 nobiliores ſuſpendi Fridericus Dux Bohemiæ filius Wladislai 42. 43. occurrunt ei Papienſes & Cremonenſes 44. mittitur Mediolanum cum exercitu 69. redit conſecratur in Imperatorem, Lateranenſes con- Pragam, iterum mittitur , intereſt conciliabulo tra eum inſurgunt , vincuntur ibid. facit fœ- Laudæ , indignatur Cancellario 70. redit 71. dus cum Adriano Papa, obſidet Terdonam 44. filia ejus petitur ab Imperatore Conſtantinop, recipit Veronenſes in gratiam , redit in Germa- 76. mittitur 77. fit Dux Boh. 82. Ducatum maniam 45. indicit curiam in Würzburg, du- ei abjudicat Imp. exulat per quatuor annos 84. cit Beatricem uxorem, promittit Wladislao Boh. recipit Ducatum 89. cum exercitu intrat Bo- Duci regiam dignitatem , meditatur Wladisla- hemiam, obſidet Pragam , capit 90. Sobiesla- um Polonum restituere in Ducatum 45. mit- us inopinum opprimit, vincitur , Conrado ſe tit exercitum in Poloniam, reconciliatur 46. jungit, versus Pragam movet, victor 91. So- curiam celebrat in Würzburg 47. regiam di- bieslaum in Skala obſidet, novas gabellas im- gnitatem confert Wladislao 48. intrat Italiam ponit 92. multum indulget officialibus ſuis, ac- cum ſuis exercitibus 50. caſtra metatur ad A- duam flumen 51. caſtrum Trecz obſidet 53. cuſatur ab Henrico Epiſc. apud Imp. 95. cau- Mediolanſes mittit in bannum 54. ante Me-ſam ſuam agit per procuratorem, privatur rur- ſum

Strana 407
117“ r ſum Ducatu 96. reſtituitur 97. novo bello a Wratislao petitur, accipit undique auxilia , mit- tit exercitum contra Conradum 119. reconci liatur ei , ejus lis coram Imperatore 120. mo- ritur 121. Fridericus filius Conradi Imp. cum Imp. Fri- derico proficiſcitur Romam 43. contra Latera- nenſes ſtrenue pugnat 44. ante Mediolanum 55. Fridericus filiusHenrici Imp.adverſum ſibi ha- bet Philippum patruum 129. Frid. Archi-Epiſc. Coloniensis ante Mediolanum 57. Dux de Rot- tenburg ſequitur Fridericum Imp. in prælium 70. obſidet Anconam 78. Marchio Brandeburg. pacis conditiones init cum Taborienſibus 162. cæditur in Bohemia 167. 168. Dux Auſtriæ proficiſcitur ad ſuam coronationem 206. Pa- latino offertur Ziſcæ gladius 224. Duci Ligni- cenſi præcipitur ſuas querelas Pragæ deponere 285. Epiſcopus Pragenſis 81. mittitur Legatus Norimbergam 83. excipit ſolemniter reginam 90. moritur 92. Abbas Poſtoloprtenſis mittitur pro ſponſa Friderico deducenda 47. Frizſtein obſidetur 176. G. Genuenſes ante Mediolanum 57. Genealogiæ a quo tempore recte texantur 220. 221. Geniko capitaneus in Litomiſsl 163. Gentſteinii duo anſerina capita habuere in clypeo 254. S Georgii monaſterium incenditur 34. ejus bona alienata 311. Georgii Boh. Regis majeſtales 253. 256. num Ladislaum veneno ſustulerit? 218. Georgius Comes de Milewsko 18. 23. vero- ſimillime fundator Milovicenſis 25. pugnat 120. ſubreo equus occiditur 121. Gerardinus de Ferraria ante Mediol. 57. Gerardus Grabiſſæ filius ſuccumbit ad Me- diolanum 56. de Capeneto ante Mediolanum 57. Abbas Siloenſis moritur 116. S. Gerlacus eremita in Belgio, alius a noſtro Gerlaco 26. B. Gerlacus Ord. Præmonstrat. Abbas Mi- lovicenſis 22. ejus nonnulla geſta 24. 25. ocu- latus rei teſtis 123. excipit Legatum Apoſtoli- cum 124. ejus obitus , cultus , ibid. Beati ti- tulum habet 26. ejus Chronicon mutilum 23. 129. multis præclaris memoriis refertum 18. 26. 122. Gertrudis ſoror Conradi Regis Rom. uxor prima Wladislai Ducis confundatrix conobii Strahof. 32. 100. Pragæ relinquitur 34. fra- trem Imperatorem Pragæ excipit 35. morituu 41. an fuerit fundatrix Parthenonis Doxanen- fis 41. 84. Gervaſius Præpoſitus Wiſſehrad. in nuptiis Friderici Imp. clam agit de regia dignitate Wla- dislao obtinenda 45. Mediolanum cum Imp. proficiſcitur 49. 76. Geyza fit Rex Hungariæ, contra Græcos bel- lum gerit 73. Gezo primus Abbas Strahofienſis venit Stein- felda Pragam 101. ejus olim per ſomnium vi- ſio & converſio , laus , obitus 102. Gilawa in Hungaria 171. Gitſchini fundatur Epiſcopatus 342. Præla- tura 348. Collegium Societatis Jeſu 351. Se- minarium 368. Hoſpitale 382. Glattoviæ ſuburbium expugnatur 215. Gleba id est cadaver 118. Glogow caſtrum, hic ponit caſtra Fridericus Imp. 46. Ducatus datur Alberto Waldstein 394. Godeſcalcus e Steinfeld vocatur , fit primus Abbas Siloenſis, ei apparet Daniel Epiſc. Pra- genſis 79. 90. novum Parthenonem in Mora- via erigit , abit in Franciam ad Capitulum Op- dinis 93. facit duos ſermones in Strahof 94. 97. mittit e Lunevicz Virgines moniales in Ku- niez 98. ejus pueritia, votum 99. 100. Pra- gam aſſumitur , redit 101. in Bohemiam Ab- batis titulo venit 103. refugit ſuſcipere Silo- enſe cœnobium a Benedictinis occupatum 104. munificus erga illum Epiſc. Olomucenſis, binæ ejus ad illum literæ 105. ejus diſciplina reli- gioſa , virtutes , doctrina & vitæ ſanctitas 106. 107. 108. 109. 110. moniales evocat ex Do- newald 111. colonias ducit in Bernek & Jereſ. III.

Strana 408
111. viſitat Kunicz, Bernek ac Jereſ. 112. re- dit languens Lunevicium ibid. ad eum inviſit Abbas Strahofienſis, ejus obedientia, abſtinen- tia, viſio 113. 114. literæ ad Capitulum Ci- stercienſe ibid. cantat æger miſſam, facit ſer- monem 115. deficit , communicat , extreme ungitur, impertitur ſuis poſtremam benedictio- nem 116. delinquit animo, refocillatur , mori- turus cilicio imponitur 117. mors 98. 118. ætas , regimen, laus ibid. defertur Siloam, Ra- doslai de eo præconium , defertur ad ſepul- chrum a Theobaldo Duce , Pragenſi Epiſcopo & 4. Abbatibus. 118. Grabiſſiæ filius Gerardus vulneratur 56. Gra- biſſii primi fundatores Canoniæ Zderaſienſis 231. Græci in Hungariam intrant 73. cæduntur 74. Græciæ Imperator intrat Hungariam cum ex- ercitu 73. 75. nuncium mittit ad Wladislaum, redit per Danubium, legatos mittit 74. 76. pa- cem facit 75. redit , petit neptem Wladislal pro nepote ſuo , mittit pretioſa munera 76. Grecz Reginæ 171. Gubin in Luſatia 161. Guido Cardinalis conciliat Wladislaum cum Conrado 35. Comes Blandratensis ante Medio- lanum 57. mittitur legatus per urbes Italiæ 62. Guordum castellum ante Veronam 43. Guozda ruſticus periculo liberat Epiſcopum Zdik 37. Gutenstein defendit Plſnam 185. intereſt decretoriæ pugnæ contra Taborienſes 187. pu- gnat cum illis I91. eligit Albertum 200. Al- bertus ſubſcriptus teſtis , ejus ſigillum 278. ca- ſtrum liberatur. 215. Gyneczky decollatur I56. H. Hammerſchmid ſcripſit Chronicon Zdera- fienſe 252. Harrach Erneſtus Cardinalis 377. Haſta-regalis placat pecunia Fridericum Imp. Hazmburg Nicolaus ſupremus Judex 197. Zbinko ibid. Zagicz portat coronam regiam 201. Zbinko Archi-Epiſcopus Pragenſis mori- tur 214. Henricus Imp.Romæ muros fregerat 44. Rom. Rex mandat Conrado , ut vaſtet Zyrbiam I2I. vadit Romam coronandus, dein in Apuliam , coronatur , accepta pecunia conſtituit Henricum Epiſc. Pragenſem Ducem Boh., obſidem eum tenet 122. adverſantur ei Principes Saxoniæ , item & Dux Przemislaus 123. abjudicat ei Du- catum ihid. jubet Alberti Marchionis Miſniæ terras vaſtari , meditatur ſacram expeditionem 124. moritur in Apulia , ejus frater Philippus 128. Henricus Bohemiæ Rex 229. primus defle- xit a lege monetaria Wenceslai Regis 233. Henricus frater Wladislai mittitur Budiſſi- nam ad colligendum exercitum 34. aſſumit cru- cem contra Regem Babil. 38. ſequitur cum ex- ercitu Imp. Fridericum in Poloniam 46. 94. Henricus prioris filius rediens Pariſiis conſe- cratur in Diaconum, eligitur in Epiſcopum Prag. , conſecratur 94. interdicto ligat Theo- baldi terras 95. queritur contra Ducem Fride- ricum apud Imp. ibid. advocatum habet Dedo- nem Marchionem , vincit cauſam 96. defert corpus Godeſcalci ad ſepulturam, ordinat Cle- ricos Siloæ 118. ejus lis coram Imperatore 120. non audet redire ad Boh. , ei indigna- tur Dux Przemislaus 122. impetrat cognatis ſuis Ducatum Boh. & Moraviæ , fit Cæſaris obſes 122. accuſat Przemislaum Ducem , inve- ſtitur cum vexillis in Ducatum Boh, ad eum de- ficiunt Bohemi , deducitur Pragam 123. ſub- jugat ſibi Moraviam, juſſu Imp. vaſtat Zyr- biam , meditatur expeditionem ſacram 124. facit ſe transferri Egram , moritur , ejus cor- pus Doxanam defertur 125. 126. ejus laus 94. parcitas 95. ſcripſit ad S. Hildegardem, ejus ad illum reſponſum 397. 398. Henricus Epiſeopus Olomuc. vide Zdik. Henricus Cardinalis intereſt curiæ Chriſti Moguntiæ 121 Dux Auſtriæ ante Mediola- num 55. 57. facit inſultum 58. accipit legatio- nem a Sobieslao Duce Boh., fœderatur ei Con- ra 45.

Strana 409
vsr . * radus Znoymenſis , frangit pedem 88 Dux Saxoinæ Romam cum Imp. Friderico proficiſci- tur 43. per fractos muros intrat Romam, ſter- nit Lateranenſes 44. 123. de nova domo, ejusl is ſuſpenditur 241. Notarius cum exercitu Ro- mam mittitur 78. Ordinis Præmonstratensis fundator Parthenonis Lunovicenſis 99. perſua- det ſuo Præpoſito, ut Godeſealeum in Ordi- nem ſuſcipiat 100. Herca mater Godeſcalci Abbatis 99. Herdek Comes capitur, moritur Pragæ 150. Herkenbertus Princeps perimitur a Medio- lanenſibus 54. oſsa in Germaniam transportan- tur 55. Hermannus Verdenſis Epiſcopus ante Medio- lanum 57. mittitur legatus per urbes Italiæ 62. Romam 68. conſecrat Moguntinum, Raven- I. natenſem , & Ratisbonenſem in Diaconos 77. Jacinctus, idem qui Clemens Papa , coronat obſidet cum Imp. Anconam, mittitur Papiam Henricum Imp. 122. 78. Jagello Polonus cum Prutenis Cruciferis Hieroſolymis Henricus Ep. Olom. ſuſcipit bellum gerit 181. ordinem S. Auguſtini 100. Jakubko capitaneus Wiklefiſtarum 154. ejus Hieroſolymitana expeditio 38. irrita 39. in potentia 193. ea Græcorum Imperatori innotuit Dux Boh. Janowicz Herbordus 239. testis 240. Wladislaus 74. 75. Jaroslaus num idem cum Chronographo Si- Hildesheimenſe monaſterium S. Michaelis loenſi 16. 17. 19. non fuit Colonienſis Cano- confraternitatem habet cum Siloa 115. nicus 19. Hinco Abbas Siloenſis amittit cauſam 237. Jenikow, hic Natalem Domini celebrat Hen- Hirsle Joannes 313. ricus Zdik 105. Hoff civitas capitur, crematur 162. Jeres cœnobium Præmonstrat. huc Colonia Holenska dedit ſe, crematur 149. ducitur ex Siloa 111. viſitatur a Godeſcalco Holicz Aiſſo capit Nizmburg 149. traditur 112. ci Zluticz 154. Jeſco id est Joannes 238. Hopky Pota facit permutationem duarum cu- Jetſubor clam receſſit ab Udalrici exercitu riarum 239. Horzowicz extraditur 165. 87 Iglaviæ tractat de pace Sigiſmundus Imp. Hoſpites , id eſt patresfamilias 147. 194. Albertus eligitur in Regem Boh. 200. Hradek accipit Udalricus 42. caſtrum capi- Illufio nocturna 107. tur , obſidetur 216. Immolam venit Imperator Fridericus 77. Hradiſſtie ad Olomucium monaſterium capi- Immolenſes ante Mediolanum 57. tur 174. inſtauratur ab Henrico Zdik , prius Innocentius fit ſummus Pontifex, ejus laus, conobium S. Benedicti 106. Hradiſstie Cistercienſium monasterium in offenſio erga Philippum Rom. Regem 128. ejus epiſtola, qua indicit ſilentium Arnoldo Præ- Boh. dirutum ab Huſſitis 243. Abbas permu- poſito Prag. 127. tat terras cum Haſſcone 242. ceditur Warten- bergio 276. Bozkovicio 266. oppignoratur ma- Inundatio 176. 178. 180. 191. Fff jori ſumma 286. amplius 288. 259. ejus Ah- bati permittitur reluitio 261. Hroznata Comes migrat Hieroſolymam 42. ejus pater Comes Sezyma 91. Hrzib locus pugnæ 187. Hrezicz familia 137. 138. 182. 197. Hugo Marchio montis Ferrati ante Mediola- num 55. 57. Capellanus Danielis Epiſc. 78. Hugwicz captivatur 173. Hungaria , ad eam Victoris Anti-Papæ lega- tio 69. Rex donat Juditham Reginam mune- ribus 76. Hus Joannes nomen obtinuit in Calendario veteri, combuſtus Constantiæ 175. Hyponenſes ante Mediolanum 57. Jo-

Strana 410
DOGR + RKO Joannes Rex Boli, coronatur, ducit uxorem 210. excGcatuť 211, non receflit primus a Je- ge monetaria Wenceslai 233. ejus filius nafci- tur 210. Gæœrlicenfrs nafcitur 212, capit Wen- ecslaum 213. Palazimus Pofuanie ingreditur violente Bohemiam 202. Ocellus Archi-Epifc. Prag. confecrat Moguntinum 16. Abbas Lite- mifslienfs Ord. Premonftr. fit Epifcopus Olo- muc. , a Dzniele ad Imp. deducitur, confecra- tur 47. Olomucii folemniter excipitur 48. Szra- bojenfts fit Epifcopus.Olomuceníis 41. 42. mo- ritir 47. josunes vadit ad Capitulum Premon- flratum 93. Prepofitus in "Zderas 248. Jodocus Marchio Moravix obfidet Pragam 213. 214. Judai Prage combufti 213. Juditha nubit Wladisłao Duci 42. ei inftri. bit Chronicon Vincentius-12. 13. confertur Judithz veteris teftamenti 30, fundat Teplicii . cenobium Virginum 30. $4, ftruit pontem Pragenfem 30. pro marito preces fundit 74 donatur muneribus a Grecorum Imp. & Hun- Sarie Rege 76. Ludovici Lantgrayii Thurin- gie filia 54 Monżalis Luncvicenfis neptis Go- dlefenloi 153, SS ? "Julianus Direftor Concilii Bafileenfis 177. Juonis epiltolz 301, 397. ^ jJurik perit in expeditione Hierofolymitana 39. Juro accipit lethale vulnus, heredem facit ‘ Eccicfiam Milevicentem 120. | K. Kadibor Princeps Pomeranie pacem init gum Saxonibus 3$. i .. Kalendarium Cifio- Janus di&um 174. 175. Eamenuieze caftrum capitar 190, © © Kanicz vide Kunicz | Eapaun de Śmirzicz. tefkis 299. Kaplirz Cafparus 324. Kayn Epiftopus Olomuc. facit Pragz ordi- nationem Clericorum fine jnanus impofirione 123. moritur 124, Kemnater Conradus accipitur in'communio- nem bonorumn 249, | IM Klenau Przibik Mizain tenet 154, reliquit S. 177. 178. füccurrit bis Plhæ 183, Klenowii heredes Schütziane familie 137. Klenowicz Hrabiffie 235, Koczka Przibiko interficitur Koldicz Albertas | I97. Kolberge commendator 292, Kolowrath Hanufs vi&oriam obtinet 147. contraZifskam movet 148. capit caftrum Nizm- burg, ejus caftrum hoftis cremat 149, adeft tra. jCatui pacis 159, ante Plífnam caftra metatur yI67. recedit ab Orphanis 171. pradatur 173. {venit ad obfidionem Oftromecz 192. intereft Comitiis 193. expugnat Przibram, Glatoviam, defendit Plfnenfes, Guttenftein liberat 215. (es icando, tertio & quarto Przibram expugnat 215. capit caftrum Hradek, Rakownik, Brzez- ,nicz 216. ejus gentes cædunt Polonos 217, Di- viffitis intereft Comitiis 193, portat corozam regiam 201, fridericus hoftis copiarum Impe- ratoris 172. impetitur a præfidiis Carlfteinen- fibus, moritur 173. Henricus teftis 267. Jo- annes 269. „lbertus 320. Magdalena uxor Wartenbergii 286, Kolftaín Hinko oppuenat Slanam 148, in- tereft prelio Mifnenfium 151. contra eüm Mi- [nenfes 152, Pragam occupare contendit 155. e domo projicitur 156, Komarow fratres. cedun Waldfteinio 268, i Koftka Wilhelmus mittitur legatus ad Sigis- mundum Imp, 166. ad Concilium Bafileenfe 178. cum exercitu venit Pragam 184, inter- eft Comitiis 191. 194. occiditur 196. Koftomlat obfidetur 189. 190, 0. Kragirz Capitaneus Alberti Ducis vi&or 170. HWolfgangus cedit caftra; "Tocznik. & Ziebrak 281. 293. 295. ceduntur «ei majeftales litera 282. 283. | è Kralowecz fit Capitaneus Orphanorum 151. 158. diffidet cum Sigifinundo Lituaniz Dnce 152, = | 2 Kraflow caftrum obfidetur 149. ' Krupnenízs - tranfigunt cum Walditeinio 273» 2 Kruflo- de CN NUN CNA in judicio terræ affidet t majeftales literas 

Strana 411
1 Kru�ſowicz Kunegundis patrem aſſumit in communionem bonorum 240. Kruſſowicii fuere Lepores ſtirpe ibid. Kuin, iſthic conciliatio inter Friderieum Du- cem & Conradum 120. Kumburg Cruſſina in coronatione Regis Al- berti 201. Kunca, id est Kunegundis 239. Kunecz fit Capitaneus Orphanorum 151. diſſidet a Lituano 152. Kunigswart infeſtatur 163. Kunicz fundatur Parthenon Præmonstrat. 93. ex Lunowiz colonia mittitur 98. 111. Pe- trus fit Prior , item Eberhardus 98. viſitatur a Godeſcalco 112. ejus Prior deſignatur Ab- bas in Siloa 116. vaſtatur 119. evertitur turbis Huſſiticis 98. Kurzim occupatur a Pragenſibus 146. Kuttna occupatur a Pragenſibus 146. Kygiow capitur 169. Kyſſelicze ſubmergitur 193. L. Ladislaus filius Alberti Regis Boh. 206. in Regem Boh: expetitur 207. coronatur 218. præſentat Waldſteinium ad PræpoſituramLitom. 252. moritur, num veneno exstinctus ? 218. Landſeron caſtrum conditur 129. Landstein Nicol. in judicio terræ aſſidet 197. Lansberg obſidetur, capitur 160. Lateranenſes inſurgunt contra Friderieum- Imp. vincuntur , capiuntur 44. Lauda princeps piratarum Laudæ urbi nomen dedit 53. Lauda Boh, mittitur ad Concil. Baſil. 179. redit 182. Lauda civitas, ejus conditor Pompejus, everſa a Mediolanenſibus 53. Nova foſſis circumdata 62. huc eaptivi Mediolanenſes deducuntur 64. ſupplices hue ad Imp. veniunt 71. Imperator hic moratur 77. Laudenſes queruntur Imperatori , occurrunt ei cum publica ſupplicatione 53. ſunt ante Me- diolanum 57. adducunt captivos 65. ignent mittunt in Mediolanum 72. Lavenatenſes ante Mediolanum 57. Lazan Honcz tradit Bechinam 158. Lazari domus Pragæ Collegio aptatur 244. Lechi ſeu Poloni in expeditione Hieroſoly- mitana 39. Leo Bohemicus , num a Friderico Imp. origi- nem habeat ? 48. Leopoldus filius Borzivogii 32. Dux Au- ſtriæ cum exercitu parat intrare Boh. 119. Lepus Zbinko de Hazmburg 171. Leskonis Mazoviæ & Cujaviæ Ducis unicus filius Pragæ obſes moritur 47. Leskow Joannes moritur 161. Leskowecz eligit Albertum Regem 200. Jo- annes , ejus ſigillum 282. Letoslaus fundator Zderaſienſis Canoniæ 233. Leuca idem quod milliare 78. Libawa obſidetur 166. capitur I70. Libſtein caſtrum obſidetur 149. fruſtra op- pugnatur 165. Lichmburg occupatur a Pragenſibus 146. obſidetur 158. traditur 159. Lichtenburgii fuere Lipæi 231. Liczow in Auſtria obſidetur 171. Lidicz Mikeſs moritur 198. Ligius ſervus 75. Lipa Ptaczko Pragenſium tuetur cauſam I86. decretoriæ intereſt pugnæ contra Taborienſes 187. obſidet Oſtromeez I92. intereſt Comitiis 193. Henricus de . . 230. ejus ſigillum 231. Lipæ fundantur Auguſtiniani 357. Lipsk civitas 162. 163. Liſska Capitaneus tradit caſtrum Lichmburg 158. 159. Liten Joannes moritur 182. Litomeriz occupatur a Pragenſibus 146. Litomiſsl cœnobium fundatur 32. huc fu- giens jumento deportatur Epiſçopus Olomuc. 37. ordo Præmonſtr. fundatur 84. Eccleſia mons Oliveti appellata 106. Epiſcopatus eri- gitur 211. occupatur a Geniko 167. Epiſco- pus adhuc erat tempore Alberti Regis 202. Littowel civitas invaditur 199. F ff 2 Lob-

Strana 412
* Lupacz Martinus mittitur ad Concil. Baſil. 179. redit 182. Luſatæ recipiunt Libaviam I70. Luſatia vaſtatur 161. 166. 172. Lobkowicz B. Gerlaci corpus aſſervaſſe di- citur 26. Nicolaus legatus Sigismundi Imp. 166. Joanni ceduntur caſtra Tocznik & Zie- brak 299. Ladislaus debitor 308. Maria di- ſpenſatur in gradu conſanguinitatis 322. Locuſtæ graſſantur 211. Lodenicze rivulus 91. Lombardi ante Mediolanum 55. obſident Anconam 78. Lombardia , ad eam redît Fridericus Imp. 44. Principes ante Mediolanum 57. Epiſcopi 67. Lomellum castrum destruitur 58. Lomnicze obſidetur, capitur 192. Lompnicz Albertus Magiſter Curiæ 216. Longdorfii mortuus Albertus Rex 204. Lopota caſtrum obſidetur 177. crematur 178. Loſenſteinii habuere ſimilem Waldsteiniis clypeum 226. Lucas Canonicus Regularis habetur pro Epiſcopo Olom. cæditur 36. Lucenſes ante Mediolanum 58. Ludoniez locus pugnæ 119. Ludovicus Rex Romanorum moritur 211. Rex Franci� Hieroſolymitanam expeditionem ſuſcipit 38. redit 39. Palatinus Rheni ad Me- diolanum 55. 57. impetitur a Mediolanenſi- bus 56. Landgravius Thuringiæ pater Judi- thæ 42. Dux in obſidione Pragenſi 144. re- cedit 145. Lukow fundatur Carthuſia 329. ampliatur 334. Lunenſes ante Mediolanum 58. Lunenſes Boh. ex factione Orphanorum 165. Lunewicz Parthenon Præmonſtr. colonia ex Donewald ducta 111. Henricus fundator 99. Petrus Prior 93. coloniam mittit in Ku- niez 98. ſermones hic facit Godeſcalcus , mo- nialium laus 111. huc languens redit Godeſ- calcus 112. moniales lugent ægrum 113. ab co poſtremum inviſuntur 116. pro eo preces fundunt, admittuntur ad cadaver, earum planctus 117. Manduitius Prior 116. hodie Parthenon exſtinctus 98. M. Magdeburgenſis Archi - Epiſc. conſtitutus arbiter in cauſa Danielis Epiſe. 127. Magdeburgicum Jus 235. Magerle Barbara vendit domum 392. Malaſpina ante Mediol. 57. Malovecius 161. inter electores Alberti Res gis 200. Mandavinus Prior mittitur Kunicium pro capienda nova fundatione 93. Manduitius Prior Lunevic. extreme ungit Godeſcalcum 116, ponit morientem ſuper ci- licio 117. Manſionarii Pragæ inſtituuntur 211. Mantuani ante Mediol. 55. 57. Epiſcopus legatus mittitur ad Angliam 68. Manuel Comnenus, ad eum legatio Wladis- lai 37. Manuſcripta deliteſcunt 3. 6. quo damno literario 7. Marca 233. gravis ibid. Marchiſius artifex ingenioſus fabricat miri operis turrim 65. 66. 67. Mariæ Magnæ feſtum Annunciatio 180. Marſcallus idem, quod Agaſo 40. Marſilius aſſiſtit Godeſcalco ultimam Miſſam dicenti , Abbas poſtea Siloæ, 115. dicit miſ- ſam pro Godeſcalco 117. Martinus Wladislai Regis Notarius 13. mittitur legatus Conſtantinopolim , redit 76. Mathias Rex Boh. 328. Matta id est teges stratoria 108. Maximilianus II. præcipit ſolvi Waldſteinio ſumtus 303. ut lis terminetur 304. permittit reluitionem oppidi 307. jubet examinari præ- tenſiones Waldſteinii 309. ei ſumtus ſolvi 310. ſuſpenſionem venditionis duorum fundorum 311. æſtimari tres pagos 314. 315. item Bit- ſchow 315. oblationem poculi præcipit 317. Me-

Strana 413
tectio a Carolo IV. 242. linea eſt Waldſtei- Mediocres ſecta in Moravia 169. nea 222. Mediolanenſes offendunt Fridericum Imp. Michelsberg Beneſſius 230. ejus ſigilluſn 44. contra eos expeditio 48. ſagittis impetunt 231. familia ibid. exercitum Imp. 50. cæduntur 51. cremant Mikus ſuccumbit ad Mediolanum 56. ſua caſtella 52. Laudam & Cubam everterant Milevicenſe Conobium ord. Præmonstrat. 53. pollicentur Imperatori ſatisfactionem, mit- fundatur 25. 120. multa ſuffert a transeunti- tuntur in bannum, Herkenbertum occidunt bus militibus 119. emitur Stankow 120. ibid. occultant ſe munitionibus 55. irruunt in ejus fundator 125. vastatur a Ziska 26. 129. Ludovicum Palatinum, cæduntur 56. undi- Milewsk Georgius veroſimillime fundator que obſidentur 57. 58. duriſſimas pacis condi- 120. excipit legatum Apoſtolicum 124. in tiones ineunt 59. 60. ad curiam generalem vocantur 61. legatis Imp. reſiſtunt , tumul- exercitu Philippi Rom. Regis 129. Milico deſignatur Epiſcopus 126. tuantur , 62. eos lapidibus impetunt , purgant Miſa civitas obſidetur, liberatur 215. flumens ſe coram Imp. obſident caſtrum Trecz 63. 91. exundat 191. delent , cæduntur 64. multi captivantur 65. Miſnenſes cæduntur 151. Brüx oppugnant quærunt reconciliari 70. 71. urbe exire ju- 152. prælium cum Pragenſibus committunt bentur ibid. Bohemos capiunt 87. 153. rurſum confligunt, fugiunt I62. Mediolanum adornatur expeditio 49. obſi- Miſnenſis domus Pragæ monetaria 325. detur 54. 55. munitur 55. hic lues graſſatur venditur 256. hodie Stupartiana vulgo audit 59. contra legatos Imperatoris tumultus 62. 257. 63. rurſum obſidetur 64. Archi-Epiſcopi ne- Miſnenſis ſexagenæ origo, valor 324. 325. pos ſuſpendi jubetur 65. traditur Imperatori 71. vaſtatur 72. Miſniæ ſepelitur Wladislaus Rex 84. vaſta- tur 121. 161. 217. ſuburbium crematur 162. Melitenſis ordo 285. fundatur ad Pragam Marchiones cum Sigismundo obſident Pragam 92. 144. recedunt 145. Marchio defendit civita- Melnik occupatur a Pragenſibus 146. tem Uſt, cæditur 151. pacis conditiones fa- Meinhardus de Nova-Domo molitur pacifi- cit 177. Egræ tractat cum Sigismundo 198. cationem cum Taboritis 159. ante Plſnam inter auxilia Alberti Regis , cædit Alſſonem 167. venit Pragam cum exercitu 184. Pra- de Sternberg 203. Marchiones obſident Pra- genſibus in auxilium 186. intereſt decretoriæ gam 213.214. pacem cumGeorgio faciunt 217. pugnæ cum Taboritis 187. in comitiis 193. Mito civitas 228. 231.232. Burggravius caſtri Prag. 197. Cœlector Al- Mladorka perit naufragio 53. berti Regis 200. portat pomum Regium 201. Mladota Joannes , ejus ſigillum 296. diffidatur a Sternbergio 203. Viennæ moratur Mœrsburg indicitur Curia 42. 206. ejus filius 205. Moguntiæ conſecratur Daniel Epiſc. 40. Meer prædium Judithæ Reginæ , hic mor- Joannes 41. furto auferuntur equi Steinfel- tuus Wladislaus Rex 84. denſibus Religioſis 103. Cu ria Chriſti cele- Mesko Dux Poloniæ frater Boleslai victor bratur 121. coronatur Philippus 128. 129. 41. ad eum legatio Friderici Imp. 45. Moguntinum Archi- Epiſcopum conſecrat Metenſis Epiſc. ante Mediol. 57. Joannes Ocellus 16. Archi Epiſcopatu inveſti- Michal clam recedit ab Udalrici exercitu tur Chriſtannus 77. Archi- Epiſcopus transal- 87. pinat. 92. conſecrat Philipp. 128. cum exercitu S. Michaelis capella Micro-Pragæ 137. venit in Boh. 154. Michalowicz Strakonicenſis Prior 187. por- Mokrowus Beneſſius mittitur legatus ad tat ſceptrum Regium in coronatione 201. li- tem habet cum Roſenbergio 238. datur pro- Sigismundum 166. ad Concil. Bafil. 178. Mo-

Strana 414
Monachi, quo pacto nonnunquam fundato- res appellati 100. Monachium capitur 158. Moravan Patronatus datur Zderaſienſibus religioſis 227. 233. 234. Moravi pugnant contra Taborienſes 164. Moravia vaſtatur, bello laceſsitur 35. 119. 165. ſubjugat eam Henricus 124. Moſellam tranſit Philippus 129. Moyce præpoſitura 60. Mugkenberg montani tranſigunt cumWald- ſteinio 273. Mukar ordinis Ciſtercienſis 36. Mutinenſes anre Mediolanum 57. Mzton miles Georgii de Milewsk 120. N. Nacerat præcipuus Wladislai adverſarius 32. Naczeracz vicus 118. Neapolis, iſthic mortuus Conradus Dux 122. Neo-Arcenſis est linea Wartenbergica 222. Neo-Boleslavia 239. Nepenſes ad Mediolanum 58. Nicæa urbs 39. S. Nicolai Eccleſia Micro - Pragæ traditur PP. Societatis JEſu 377. Nicolaus Abbas Sigesberg. ad eum literæ 71. Præpoſitus Zderaſienſis emit villas 229. Nienacz obſidetur 164. 169. 170. Niemcziczky Joannes 325. Niger ordo id est Benedictinus 102. Nimburga occupatur a Pragenſibus 146. obſidetur, capitur 149. Niſſa fruſtra obſidetur. 157. Nobilitatis cognomenta non fuere heredita- ria 87. 220. 221. Norimberga Curia Bohemis indicitur 83. Norimbergenſes redimunt pecunia pacem a Taboritis 162 Novarienſes ante Mediolanum 57. Novæ urbis Pragenſîs ſenatores ejiciuntur e prætorio 143. Novograd ſepelitur Sigismundus Imper. 200. O. Obertus perorat pro Mediolanenſibus 60. Oborziſſtie capitur 149. comburitur 150. Octavianus eligitur Papa 67. 68. Odoacer ſuccedit Auguſtulo 40. Odola filia Regis Hung. deſponſatur Sua- topluco 73. Odolen tranſit fluvium Aduam 51. Odonis Cardinalis patrocinium implorant Brixienſes 50. Odra fluvius 46. Ogierz de Oczedelicz 253. Okſs in prælio ad uſtam 151. Olea fluvius 50 Oliveti mons Eccleſia in Litomiſsl appella- ta 106. Olomucenſis Princeps fit Otto 31. 32. Epiſcopi de choro & capitulo Pragenſi aſſumi ſoliti 94. Epiſcoſiatus inveſtitura ad Imp. per- tinebat 126. Epiſcopus coronat Albertuim 202. ejus protectioni committitur monaſterium Sti- penſe 331. cives veniunt auxilio oppido Lit- towel 199. Olomucium vaſtatur 35. capitur, obſide- tur 69. traditur 70. obſidetur 89. capitur 172. Omnium ſanctorum Canonici Pragæ non- niſi ex Magiſtris Academiæ 246. Opoczan Joannes 158. intereſt tractatui pacis 159. jungit ſe Procopio presbytero 166. Oppatovicenſis Abbas pronunciatur liber ab omni ſæculari judicio 241. conobium ab Huſſitis everſum 242. Oppersdorf Wilhelmus 308. 317. Orphani ſecta 150. diſſident cum Sigis- mundo Lituaniæ 152. vincunt Teutones 154. obſident Tachoviam 155. capiunt 156. proce- dunt contra Coloniam 156. movent in Hun- gariaim 157. in Sileſiam, Bavariam vastant, obsident Lichmburg I58. vaſtant Hungariam Novum caſtrum, hie mortuus Wenceslaus Rom. Rex 144. Nyvi idem quod ſulcus 235. 164.

Strana 415
s 164. obſident Plſnam 167 cædunt germanos 168. Sileſiam intrant 170. Hungariam , cæ- duntur 171. obſident, & capiunt Horzowicz, Liebstein 165. obſident Sternberg, movent in Luſatiam 166. graſſantur in Luſatia , Mo- ravia, Sileſia, Brandeburgio 172. rurſum in Sileſia & Ungaria 174. obſident Potſtein & Frizſtein I70, faciunt pacis conditiones 177. auxiliares Polonorum , obſident Plſnam , mo- vent in Bavariam 181. redeunt. 182. a con- ditionibus pacis excluſi 184. recedunt ab obſi- dione Plſnensi 185. cæduntur, delentur 188. 189. Oruzza clam recedit abUdalrici exercitu 87. Oſtromecz obſidetur 148. capitur 192. Ostryhom vaſtatur 157. Otmachoy capitur 166. Ottiklant obſidet Nimburg I49. Otto filius Henrici Ducis Saxoniæ uſurpat imperium , conſecratur Aquisgrani , ſimultas cum Philippo , eum tuetur Innocentius Papa 128. laceſſitur a Philippo 129. Dux Olowu- cenſis perit in prælio ad Chlumez 31.Otton. fil. revocatur ab exilio , accipit Ducatum Olomu- cenſem 31. 32. rebellat Wladislao 33. ejus ditio vaſtatur a Wladislao, recipit eam 35. deligitur in Regem Boh. 96. obsidet Pragam ibid, citatur ad Imperatorem, aliter Conradus dictus ubi vide. Conſtantiæ Epiſcopus mittitur Pragam a Concil. Baſil. redit infectis rebus 179. venit iterum Pragam 183. coronat Bar- baram conjugem Sigismundi I96. interest Coronationi Alberti Regis 202. Epiſcopus Bumbergenſis Apoſtolus Pomeraniæ 38. Pra- genſis Epiſcopus 31. pacem conciliat inter diſſidentes 34. dedicat Eccleſiam Siloenſem 102. commutat Podivin cum Siloa 104. mo- ritur 40. Palatinus ante Mediolanum 55. 57. mittitur legatus per urbes Italiæ 62. Romam 68. indignatur Cancellario Imperatoris 70. Abbas Siloenſis 98, 116. 118. Morena Vin- centio coævus 14. 15. P. Pagatzi metropolis Hung. 75. Palefridi 36. Pangracz Ungarorum Capitaneus vincit Turcos 198. Papia 61. 62. 86. iſthic captivi Mediola- nenſes 65. Fridericus Imp. moratur 67. Papienſes occurrunt Imperatori , dant au- xilia 44. ferunt commeatum 53. ante Medio- lanum 55. 57. deſtruunt caſtra Mediolanen- ſium 58. eoruimn captivi dimittuntur 59. com- burunt Moyce 61. rapiunt greges 64. ignem in Mediolanum mittunt 72. Paraſangæ idem quod milliaria 78. Pardus Capitaneus Taboritarum graſſatur in Hungaria 179. Plſnam obſidet, movet in Bavariam 181. capitur , vincitur 182. invadit civitatem Littowel , capitur 199. Parmienſes ante Mediolanum 57. Parzifal de Winarzicz 155. capitur, occi- ditur 216. 217. Patavienſis Epiſc. conſtituitur arbiter 127. Pauſanus mons 49. Peczka caſtrum obſidetur 176. Pelegrinus Epiſc. Olom. ad eum invifit Go. deſealcus, conſecrat Eccleſiam inDaſſycz II2- Peregrinus Patriarcha Aquilejenſis ante Mediol. 57. tractat de pace concilianda 58. adverſatur Rolando 68. Archidiaconus 58. vide etiam Pilygrinus. Pergamenſes ante Mediol. 57. pugnant 65. Pernow in Bavaria 158. Pernstein Joannes 163. Albertus & Wilhel- mus 202. Perſæ Alemannos repellunt 39. Peruſini ante Mediol. 58. Peſtilens aura 79. 182. 213. Petrsburg Jenzo obsidet Ostromecz 192. Petrus Cardinalis legatus Apoſt. ſuſpendit ordinatos 124. fere occiditur a ſeditioſis ſacer- dotibus plebanis , ſermonem facit in ſynodo Paduani ante Mediolanum 57. Padus fluvius 61. 125. Petrus Baſileenſis Epiſc. & Wiſſegrad. Præ- poſitus 227. Petrus Romæ Præfectus adhæret Friderico Imp. 44. de Lonowitz vadit ad Capitulum Præ-

Strana 416
SANS! & BONS Premonftratum 93, ft Prior Kunicenfis, mo-| Poloni leniunt Conradum Tmp. pecunia 4t. vitar 98. Kuuiceufss Prior defignatur Abbas|contra eos Fridericus Imper. belluin movet, Siloenfis 116. comburunt caftrum Glogow , reconciliantur Philippus Rex Romanorum confecratur|Imperatori 46. mittunt obfides 47. veniunt Moguntiz , fimultatem habet cum Ottone, ei infenfus Papa 128. obfidet Coloniam, con: dit Landscron, facit fedus cum Duce Prze- myslo, moritur 129. Colenienfis Archi- Epifco- $5 comitatur Henricum Regem Romam 122, inve(titar Caucellariata 77. mittitur verfus Romam cum exercitu 78, | Pilgrinus Prepofitus Prag. mittitur cum Valentino Epile. Würzburgum 92. redit Pra- gam, impetrat ei confenfum Canonicorum, fit Epilcopus Olomucenfis 93, vide etiam Pe- regriuus. Piper id eft aroma 233. .Pirkítein Ptaczek venit Pragam cum exer- citu 184. Pifani ante Mediol, 38. - : Placentia 61. 62, ejus muros evertit Fride- ricus Imp. 77. Placentini ante Mediol, 57. Plas ordinis Ciíterc. cenobium fundatur 344 Pragam, ‘obfident Carlftein 146, multi inter- ficiuntur, redeunt 147. cum Cruciferis bel- lant 181. 214. invadunt Bohemiam 202. cz- duntur 203. 217. a Graecis Scythz appellantur 39. : Pomerani converfi ad fidem ab Ottone Ep. contra eos expeditio 38. Pompejus conditor Laude 53, Pofna Polon. obíidetur 40. liberatur 41. Potftein caftrum obfidetur 176, Pozen 49. | Præmonftratum primaria Canonia ordinié 100.difciplina rigidarO r.acceptat fundationem Pragenam 7bid, capitulum celebrat 93. 397. Premonftratenfis ordinis incrementum 101. quo anno Siloam occupaverit? 102, Prage comitia 49. 172. 193. 204. 205. 217. munitur, obfidione cingitur 34. 90, 96. 119, 123. 148. 160. I44. 213. pons ruptus inundatione 174. 176. 211. pellis 182. huc deportantur oflà Conradi Ducis 122, Plauen Henricus infeftatur a Taborienfibus|Zifska omnes evertit imagines, .cremat mo- X62. 163. ccle&or Alberti Repis 200. impo-|nafteria 144. jaciuntur fundamenta Ecclefize {tor 28 9. Metrep, mova urbs conditur 2x1, inundatio Plawno caftrum capitur 162. monachi cre- 212, 213. incendium 213. turris conditur: mantur 163. Plaufin miles 120. Plfnam exercitum ducit Conradus 3:t. obfi- occupant diverfas 213. PP, Societatis fundantur 376, 2 Pragenfes obfident Wiflegrad, capiunt 148, urbes Q caftra 146. obfi- detur 155. 156. 167: 181. 182, 183. (uc-|dent Carlítein idi, probe multantur, rece- curritur ei 184. liberatur 185. dunt, vincuntur a Zifska X47. fufcipiunt Li- Plínenfis diftri&us vaftatur 166, 167. urbis tuanie Ducem in Regem 148. ineunt przlium, Epitome Mf. 132. Podiebrad Poczko intereft prælio ad Uftam 151. diflidet cum Taborienfibus, init prelium, |defendunt fe 156. vulneratur, moritar 152. Georgius vaftat MiC|erum e niam 217. vide etiam Georgius Rex. Podiebrad caftrum fruftra oppugnatur 152. |lefiam movent, Podivin loco Siloz extraditur 104. Podole Joannes litem habet cum Abbate Siloenfi 237. Polomar Joannes mittitur Pragam ex Con. cil, Bafıl, 183» vincunt 151, 153. contra Germanos proce- dunt 154. vineuné, capiunt Tachoviam 1554, Bavariam vaftant 152. punt 160, perrumpunt in Bavariam 162, vaftant Mifniam 161, confligunt 162, in Si- - vaftant Hungariam 164. ob- fident Plíham 167. cædunt Germanos 168.’ faciunt pacis conditiones 177. 184 eorum articuli 145. pro adducendo Sig. proficifeuntur 195. obfident montem Syon 199. Neo - Pra- genfes Vetero « Urbenfibus' bellum - indicunt 184. 

Strana 417
* * 184. 185. eis ſuccurritur in auxilium 186. Pragenſis Epiſcopatus inveſtitura ad Imp. pertinebat 126. Epiſcopus quæ jura in Siloam habuerit 104. Sedes Epiſcopalis per annum va- care ſolita 80. ſoli Imperatori olim ſubjectus Epiſcopus 96. ex capitulo & choro Pragenſi aſſumi ſoliti Epiſcopi Olomucenſes 94. Cano- nici paſſim Capellani Ducum 14. Metropolita- næ Eccleſiæ laus 11. Botpoldus fit Epus 8 1. caſtrum Conrado traditur 121. ſe viriliter de- fendit 145. extraditur 146. caſtri pons rum- pitur 170. Magiſtri mittuntur ad Concil. Ba fil. 178. Presburg ſuburbium crematur. 191. S. Procopii Abbas deponitur 125. Procopius Holy ſeu raſus fit Capitaneus Taborienſium, intereſt prælio ad Ustam 151. diſſidet a Lituaniæ Duce 152. vincit 154. contra Coloniam procedit 156. ad Hungariaim movet 157. I64. obsidet Bechinam 158. init pacis conditiones 159. 160. verſus Zittaviam movet , ejus ambitioſus titulus 161. vaſtat Moraviam 165. Plſnenſem diſtrictum, Sile- ſiam 166. obſidet Plſnam 167. intrat Sileſiam 170. redit e Concilio Baſileenſi 179. capitur, vulneratur 182. Neo-Pragenſes ejus cauſam tuentur 184. interficitur 188 Parvus ſeu Pro- kopko interficitur 188. de Plſna mittitur ad Concilium 179. redit 182. Prno Miſniæ urbs infeſtatur 162. Prtſchiez locus 91. Pruteni Cruciferi bellum cum Polonis ge- runt 181. Przedbor moritur I66. Przemyslaus frater Friderici Ducis mittitur contra Conradum Moravum, vaſtat omnia 119. ei ducatum obtinet Henricus Epiſc. 122. a Saxonit Principibus invitatur ad commu- nionem armorum, ei Ducatum abjudicat Im- perator , fugit deſertus a ſuis 123. tentat eri- pere Pragam, in fugam conjicitur 125. eum non audent Ducem eligere I26. facit fœdus cum Philippo , creatur ab eo Rex 129. filius Regis Joannis naſcitur 210. Prziba moritur 214. Przibram quater expugnatur 215. 216. Przibramenſes vincuntur 216. vincunt 147. Przichowsky familia 254. Przimdæ cuſtodiæ traditur Sobieslaus 40. 70. 85. inde liberatur 41. Ptaczek vaſtat Bohemiam 202. Puer id est Clericus 93. 108. Pulkava multa depromſit ex Vincentio 14. item ex Chronographo Siloenſi 79. R. Rab moritur Regina Eliſabeth 206. Rabie Joannes venit Pragenſibus in auxi- lium 186. Rabstein coelector Alberti Regis 200. Raczinawes 155. Radoslai de Godeſcalco præconium 118. Rakownik capitur , crematur 216. Ralsko iidem qui Wartenbergici 222. Her- mannus fundat Benedictinos 223. caſtrum 222. Raſchin Georgius 323. Joannes 321. Salo- mena 320. Raſci pugnant contra Taborienſes 164. Raſcia 158. Raſta id eſt milliare 78. Rationale quid? 31. Ratisbonæ Regiam dignitatem accipit Wla- dislaus 48. tranfit ejus exercitus 48.55. 86.87. celebratur Curia 95. ſolvitur 96. 97. accipit Conradus vexilla 121. Ratisbonenſis Epiſc. ante Mediolanum 57. conſecratur in Diaconum 77 ejus militia an- te Anconam 78 conſtituitur arbiter 127. Ravennatenſis Epiſc. exaſperat Imperato- rem contra Mediolanenſes 54. conſecratur in Diaconum 77. Raupowa ſigillum 257. Joannes cedit de- bitum 326. Rechenberg debitor. 308. Reginaldus Archi Epiſe. Colonienſis mitti- tur legatus per urbes Italiæ 62. adverſatur Rolando, mittitur legatus in Franciam 68. verſus Romam cum exercitu 78. moritur G g g 179. Re-

Strana 418
Reginardus ord. S. Benedicti fundator & primus Abbas Siloenſis 102. diffamatur cum ſuis apud Danielem Epiſcopum, non convic- tus ejicitur 103. 104. fit Abbas Zazavienſis 102. Reginenſes ante Mediol. 57. Regino - Hradecenſes Sigismundo rebelles 196. Regino-Hradecium obſidetur I96. Reliquiæ adferuntur Pragam 211. Rensberg Hanuſſch fidejuſlor 302. Rez civitas Auſtriæ capitur 150. Rhenus diſterminat Philippum & Ottonem 128. eum tranſit Philippus 129. Ribaldus id eſt idiota 165. Richvinus mittitur ad novas colonias Kuni- eenſes 93. Ricolſus mittitur ex Strahof ad curiam Im- peratoris 121. Rizmberg Wilhelmus, Bertoldus defendunt Plſnam 185. Notarius ſupremus, coelector Al- berti Regis 197. 200. portat Regium gladium in coronatione 201. Robinhap. Balthaſar 323. Sabbatum idem quod hebdomada 108. Rohacz oppugnat caſtrum Schwihow 149. Sacerdotii ætas apud veteres 120. Rokyczan Joannes I85. I86. intereſt co- Salzburgenſis Archi-Epiſc. conſtituitur ar- mitiis 191. 193. proclamatur in Archi-Epiſco- biter 127. pum Prag. publicat communionem ſub utra- Salſie emunt Zderafienſes 229. 232. que 194. propter eum comitia , coelector Re- Saraceni in exercitu Wladislai Poloni 40. gis 204. ſternuntur 41- dantur a Rege Hungariæ Wla- Rolandum detrectant Epiſcopi Lombardiæ dislao in auxilium 47. 68. Saxoniæ Principes invitant Przemyslum ad Komæ Fridericus conſecratur in Imp. tu- communionem armorum 122. multus contra eum 44. advenit Henricus Rex Saxones expeditionem contra Pomeranos 122. primus annus Jubilaris 211. 217. ſuſcipiunt , pacem cum iis faciunt 38. faciunt Romani hoſtes Imperii 44. in auxilium ve- pacis conditiones cum Taborienſibus 177. niunt Friderico 58. Imperium ex�tinctum in Scala caſtrum , eo ſe tutatur Sobieslaus 90. Auguſtulo 39. porta Mediolani 55. Eccleſiæ obſidetur 92. ſehiſma 67. 68. Schauenburg Epiſc. Auguſtburg. mittitur Romaniæ populi ante Mediol. 57. Pragam, redit infectis rebus I79. Ronsberg caſtrum 278. Schleiniz familia originaria ex Bohemia Roſenberg Ulricus intereſt tractatui pacis 159 238. venit Pragenſibus in auxilium 186. intereſt Schleinicz Proto - Epiſcop. Litomer. 238. decretoriæ pugnæ contra Taboritas 187. obſi- ſcriptor hiſtoriæ Bohemicæ 221. 222. det Lomnnicz I92. aſſidet judicio terræ 197. coelector Alberti Regis 200. portat coronam| Schütz familia 137. regalem in coronatione 201. Petrus litem ha- bet cum Michalovicio 238. tutor Michalovicii 242. Joſcht, Petrus eorum ſigilla 282. Rottenburg Dux ante Mediol. 55. 57. Rozmythal ſuprem. Burggr. Prag. 265. 267. Rudnicz crematur 148. Rudolphi II. diplomata 320. 323. Runkaliæ Curia Generalis 61. Rupow caſtrum obſidetur, traditur 155. Ruſſia, in ea exul Otto 31. per eam redit Wladislaus 40. Rutheni in exercitu Wladislai Poloni 40. ſternuntur 41. Rzeczicze caſtrum capitur 170. Rziczan Albertus 202. Nicolaus ejus ſigil- lum 301. Zdislaus 313. Rziſuty oppugnatur 189. Rzitka Jacobus movet in Bavariam 181. moritur 207. S. Scre-

Strana 419
STRA & OR. Screta Paulus 325. ^ Scythz in exercitu Grecorum Imp, ita Po- loni appellati Grecis 39. - Sedlicenfis Abbas fit Bpifcopus Prag. 81. Sedliez feudum 304 Seminarium fundatur Giczinii 361, Senenfes ante Mediol. 58. Senogonenfes ante Mediol, 57. Septem caftra 206. Seritum idem quod fericum 90, Serviz populi ante Mediol, 577, Sexagenz origo, valor 233. 104. fublevatur ab Henrico Zdile 105. ordi. nes Clericorum hic facit. Henricus Epifcopus ' 118. Abbares: Marfilius 115. Otto 116, 118. Gerhardus 116. Chriftianus jid, habuit con. fraternitatem cum Hildesheimenfi 115. Prior . Conradus 117. fepelitur hic Godefcalcus r1. evertitur ab Huffitis, redit ad ordinem 74:4. Siloenfis Chronographus 13. ordinis Pre. monftratenfis, continuavit. Vincentium | x6. nomen fuum initialibus folum literis prodidit IG. 120. Numidem cum Jaroslao? 16. 17, 19. 26, 120, ejus vite compendium 20. te- Sezima Comes deducit fponfam Conftanti-|ftis vitz fan&e a Godefealco exalte 99. ejus nopolim , redit 77. perimitur 9I. Sicilie Rex refra&arius Imperio 44. Capellanus 11r. affumitur Lunevicium ad in- firmum Godefcaleum 112. plaudit de fuo ob- . S. Sigismundi corpus adfertur Pragam (equio infirmo preftito 113, ei benedicit Go- " 212. Sigismundus Imperator n&ícitur , coronatur in Regem Hung. 212, capit fratrem Wences- laum 213. obfidet Pragam 144. coronatur in Regem Boh. ceditur ejus exercitus 145. 155. in Rafcia 158, facit pacis conditiones cumj Taboritis 159, 160 excipit Egrze legationem deícaleus 116. afliftit miffam celebranti 115, fit Diaconus 119. Sacerdos 120. ejus Chroni- con 79, elegans 21. 22. incognitum hactenus, emendatur ex aliis zbid, fis. 122. Silefia vaftatur 157. 164. 166. eam intrat Procopius Rafus 170. 172. 174. Dies obfi- dent Pragam, recedunt 144. 145. faciunt Boemorum 166, proficifeitur ad Concil. Ba- pacis conditiones cum Pragenfibus 177. fil. 169. Romam ad coronationem 176. con- fligit cum Florentinis 177. venit Romam 179. coronatur I8O. cjus titulus IRI. venit Bafi- leam 182. navigat Presburgum. I9I, venit ad Moraviam 193. recipitur in Regem Boh, 194. venit Ielaviam, Pragam, ejus figillum X95. 196. przfidet judicio terrz 197, 198. Egram concedit, redit, pergit Znoymam 199. moritur, fepelitur in Hungaria 200. Lituanie Dux venit vocatus 'a Pragenfibus, obfidet' Carlítein 146. recedit Praga, redit X47. 148; füfcipitur in dominum 148. pugnat qua Pragenfium Capitaneus cam Mifnentibus 151. diflidet a Taboritis 152. Jagello Rex Po- lonorum 217, de Horzewicz capitur , occidi- tur I7I. Siloa cenobium ordinis S. Benedicti fun- | Silvefter Abbas Sazavienfis renunciat Epie {copatui 31. ‘ Sirmienfls pravincia 75. Skala Wilhelmus 149. Skochowicz pagus venditur 263. Skrzipiel vicus 215. Slana oppugnatur, capitur 148. exüritur 212, Slanenfes ex factione Orphanorum 165. Slovattenfes Prage furidati 211. Slupna emunt Zderafienfes 229. 232. Smilo Comes fidelis Wladistao 33. Smirzicz 155. Joarines decollatur 217, lie nea Wartenbergica 222, 225. Te Sobiesla clam difcedit ab Uldalrici exercitu : 87. Sobieslaüs vnlgo fenior pater Władislai 32. datur 102. exturbantur Benedictini, fübfti-'fub eo allatus órdo S, Auguftini in Bohe-' tuuntur. Præmontitratenfes, Godefcalcus ‘fit!miam 100. facit concambium ratione Podivin primus Abbas 76. 103. Fit concambium cum & Silos 104. fan&tiffime fe ad mortem prz- Podivin 104. qut jura Epifcopo Pragenfi in parat 23. moritur 31. fil/us Sebieslai exul ho- hunc locum competant, ccmnobiüm pauper. ftilitér intrat Bgh, capitur, cuftoditur Prage u Gggz i 

Strana 420
Sſwamberg castrum crematur I67. in turri 39. transfertur in Primda 40. e car- Sſwarzburg in prælio ad Uſtam 151. cum cere evadit 41. capit Olomucium, aucupatur exercitu venit in Boh. fugit I54. gratiam Wladislai 69. invenit, captivatur 70. Sſwihow Aleſs defendit Piſnam 185. Wil- pro eo liberando laborat Udalricus 32. libera- helmus progreditur contra Ziſskam 148. ex tur , Pragæ eum lætitia excipitur, ei ducatum parte Sigiſmundi 154. 155. capitur ibid. ex- cedit Udalricus 83. inthronizatur, præest pugnat Brzeznicz 216. quatuor annis ducatui 84. 85. crudeliter ne- Sſwihow caſtrum oppugnatur, capitur 149. cat Sturmonem , facit publicam pœnitentiam, Stankow emitur ad Fecleſiam Milewsk 120. ejus laus , mittit exercitum in Lombardiam Steinfeld Canoniæ Præmonstrat. Præpoſitus 85. comitatur Udalricum 86. mittit legatos Euervinus 99. ſuſcipitur hic Godeſcalcus , co- ad Ducem Auſtriæ, habet ſimultates cum Con- lonia inde Pragam petitur 100. ejus laus, Præ- rado, conciliatur, vaſtat Auſtriam 88. excom- poſitus movet Pragam , redit 101. colonia in municatur, remittit Belæ fratrem captivum, Siloam petitur , Godeſcalcus mittitur 103. amittit gratiam Imp. ſimultates rurſum habet Stephanus frater Geyzæ Hung. Regis tutatur cum Conrado 89. ſequitur Fridericum verſus ab Imp Cræcorum 73. fugit a facie exercitus Pragam, vincitur, tuetur ſe Skalæ, fruſtra Wladislai 74. pars Hungariæ ei ceditur 75. tentat occupare Pragam , 90. vincit , vincitur 91. obſidetur Skalæ , peregre moritur , ſepe. 76. Sternberg Alſſoni traditur Zluticz 154. in- litur in Wiſſegrad 92. tereſt decretoriæ pugnæ contra Taboritas 187. Sobotka obſidetur 157. obſidet Oſtromecz I92. interest Comitiis I93. Societas JEſu fundatur Giczinii 351. ejus ſupremus Camerarius 197. bellum indicit Men- laus 352. fundatur Micro-Pragæ 376. ei com- hardo , cæditur a Marchione Miſniæ 203. ca- mittitur Seminarium 361. item hoſpitale Gi- pit Rakownik 216. ejus gentes cædunt Polo- czinii 377. nos 217. Jaroslaus testis 239. 240. Smil 163. Sokol Nicolaus Capitaneus Taboritarum Wenceslaus 267. Ladislaus Albertus 269. ca- 170. ſtrum obfidetur 166. Sokołowicz dedit ſe, erematur 149. Stetin metropolis Pomer, inveſtitur a Saxo- Spera clam recedit ab Udalrici exercitu 87. nibus 38. Spitigneus filius Borzivogii 32. aſſumit cru- Stetinenſis Dux Pragæ 195. 197. cem contra Regem Babil. 38. capitur, custo- Stiaſtny id eſt Felix 257. diæ traditur 40. Stipenſe Carthuſianorum cœnobium funda- Sſwabenicz Witko & Joannes donant Zde- tur 329. ampliatur 334. raſienſi Canoniæ laneum in Moravan 233. Stodulk vicus 215. Witko dat jus Patronatus in Morawan 227. Strachy-Kwas adagii origo 63. vendit villas Zalſie & Slupna 229. 232. Perch- Strahof Canonia Præmonſtrat. fundatur 32. ta. Wiſeborius. Gerhardus. Joannes eorum 100.primum e ligneis habitaculis condita 101. ſigilla 227. familiæ genealogiam texuit Pa- fundatur conſilio Henrici Zdik 106. imo pe- procius 233. titione 397. ſepelitur Epiſc. Zdik, Gertrudis. Sſwamberg Kruſſina contra Ziſskam progre- educatur hic Adalbertus 41. oſſa Wladislai de- ditur 148. ex parte Sigiſmundi 154. ſuccurrit ponuntur 84. ſecundario dedicatur 97. Plſnæ 184. venit Pragenſibus in auxilium I86. Straze Henricus coelector Alberti Regis 200d capit Tachlowicz, intereſt decretoriæ pugnæ Strzebnik caſtrum in Croatia obſidetur 203. contra Taborienſes 187.coelector Alberti Regis Strieg vastatur 157. 200. Bohuslaus oppugnat Pragam , Slanam, Stuba id eſt vaporatorium 109. Sſwihov, Oborziſſtie 148. 149. fit Capitaneus, Stupartiana doinus olim Miſnenſis 257. vulneratur lethaliter 150. Sturm

Strana 421
Sturm cuſtos Sobieslai 70. crudeliter trun- catur membris 85. Styepanicz Waldſteiniorum ſedes 226. 227. Suſſice expugnatur 86. Sutrienſes ante Mediolanum 58. Swarowa ſigilluim 257. Caroli ſigillum 296. 299. Swatopluk filius Wladislai 42. accipit Odo- lam 73. confodit cultellis Woislaum , fugit moritur peregre 81. Swoyſſin intereſt decretoriæ pugnæ contra Taborienſes 187. Syon mons vide Strahof. Syon mons caſtrum novum , obſidetur , ca- pitur 198. Tabor 192. obsidetur 203. Taborienſes 150. diſſident cum Sigiſmundo Lituaniæ 152. vincunt germanos 154. obſi- dent Tachoviam, capiunt , procedunt contra Coloniam 155. 156. movent in Hungariam, Silesiam 157. Bechinam obsident 158. vastant Auſtriam, faciunt conditiones pacis 159. ob- ſident Lansberg I60. movent verſus Zittaviam, Miſniam 161. confligunt , tranſeunt in Bava- riam , placantur pecunia , redeunt 162. 163. graſſantur in Sileſia, Hungaria 164. obſident Plſnam 167. cædunt germanos 168. multas civitates tenent in Moravia 169. irrumpunt in Auſtriam, cæduntur, intrant Sileſiam 170. cæ duntur , in Auſtria furunt 171. in Luſatia, Si- leſia, Brandeburgio, Moravia 172. 174. fa- ciunt pacis conditiones 177. cum Auſtriacis pugnant 178. excluduntur a conditionibus con- cordiæ 184. recedunt ab obſidione Plſnæ 185. delentur 188. 189. Tachlowicze capitur I86. expugnatur 217. Tachowia obſidetur , capitur 155. Talaczko Adamus 323. Tartarorum Rex juvat Polonos 214. Telperk expugnatur 153. Teplicz Parthenon Benedictinarum fundatur, evertitur 30. 84. T. Tercium caſtrum 53. obſidetur a Mediola- nenſibus 63. Terdona civitas vaſtatur 44. 77. Terdonenſes ante Mediolanum 57. Terræ motus 211. Terviſiani ante Mediol. 57. Tetſchnenſis linea Wartenbergica 222. cri- ſis 225. Teutonici cæduntur 168. Teutonieum Jus 234. Theobaldo frater Wladislaus committit tuta- men Pragæ, obſeſſus ſe viriliter defendit 34. committitur ei Ducatus regimen 38. pruden- tiſſime adminiſtrat , capit Sobieslaum 39. in nuptiis Friderici Imp. 45. ſequitur Imp. in Poloniam 46. caſtra metatur ad Aduam flu- men 51. 57. mittitur cum exercitu in Italiam 69. redit 70. ignem mittit in Mediolanum 72. Junior filius Theobaldi per quartam par- tem Boh. principatur, ejus terra interdicto ligatur ab Epiſcopo 95. deportat corpus Go- deſcalci ad ſepulturam 118. Theodoricus Gothorum Princeps 40. Theologiæ ſtudium fundatur in Carolino 245. Thomas Cantuar. Epiſc. afficitur martyrio 82. Thuringiæ Marchio obſidet Pragam 144. recedit 145. Landgravius venit cum exercitu in Boh. 154. Tiburtini ante Mediol. 58. Tluxa defendit Carlstein 147. interest trac- tatui pacis 159. Zdeslaus comitatur legatos ad Concil. Baſil. 178. moritur 181. Tocznik caſtrum oppugnatur 149. repa- ratur 280. oppignoratur 281. 233.293. 296. 299. Trautenau ejus urbis Chronicon Mſ. 236. Zderaſienſes accipiunt Eccleſiam ibid. Trevirenſis Epiſc. ante Mediol. 57. cum exercitu venit in Boh. fugit 154. Tridentini victualibus reficiunt Bohemos 49. Trnawa in Hung. capitur 174. Trojanus filius Velizlai 35. Trzebanicz 311. Tui-

Strana 422
Tuitra civitas Hung. 171. Turci male excipiunt expeditionem Hiero- ſolymitanam 39. capiunt Cancellarium Wla- dislai 40. vincuntur 198. Deſpoti Ducis ca- ſtrum obſident 203. capiunt 204. in Hunga- riam veniunt 206. Turkowez interficitur 147. Turris lignea miri operis 65. 66. 67. Tuſcia vaſtatur 78. Tuſciæ incolæ ante Mediol. 57. 58. obſi- dent Anconam 78. Tuſculani ante Mediol. 58. Tyn liberatur 215. Horſſovienſe infeſtatur 167. concedit ei Ecclefiæ indulgentias 258. conſe- crat Eccleſiam, ejus figillum 259. Stiaſtni emit domum Miſnenſem 256. Joanni & Ber- nardo oppignoratur Hradiſît 259. conceditur erectio cauponæ 263. cedunt monaſterium Hradiſſt 266. literas obligatorias 268. debito- res 269. 271. cedunt jus ſuum Wartenbergio 276. Wenceslaus 276. Carolo datur facultas fo- dinas erigendi 287. Georgius 291. 292. Henrico ſumtus ſolvi mandantur 303. debitum 307. reluitio oppidi permittitur 307. moritur, ter- ræ ejus feudatariæ 315. 316. 318. Henricus diſpenſatur in gradu conſangu. 322. Hanni- bal 323. 324. ejus literæ 325. Adamus ſupre- mus Burgg. ejus merita , accipit augmentum clypei 340. ejus filii elevantur ad ordinem Comitum 386. nunquam is |Comitis titulo uſus 392. emit domum Pragæ 392. Albertus Dux Fridlandiæ : fundat Carthuſiam in Lu- kow 329. amplificat 334. fundat Giezinii Valdecæ fundantur Carthuſiani 36I. Præpoſituram 348, PP. Societatis JEſu 351. Valdsteinii iidem cum Kolsteiniis 155. de- Epiſcopatum 342. PP. Auguſtinianos 357. ſcendunt a Wartenbergiis 220. 222. Tabulæ Carthuſianos Waldecæ 36I. Seminarium Gi- Genealogicæ 221. origo, progreſſus , clypeus czinii 368. conſtituitur prætor claſsis 379. 224. an Moravici diſtincti ibid. potentia fa- fundat hoſpitale 382. PP. Franciſcanos 374. miliæ 224. 225. 226. nonniſi unum leonem PP. Societatis JEſu Micro-Pragæ 379. accipit olim habuere in clypeo 249. poſteriores qua- Ducatum Glogoviæ 394. tuor leones ad dextrum latus converſos 259. Valdſteinium arx 223. Joannes aſſidet judicio terræ 197. confirman- Valentinus deſignatur Epiſco. Prag, ei ne- tur privilegia 226- facit compactata cum me- gatur conſecratio 92. impetratur ei Canonico- talliferis 273. mittitur Wratislaviam 276. ce- rum conſenſus 93. pauco tempore præfuit dit Hradiſſtium Wartenbergio 276. ei cedun- 94. tur caſtra Tocznik, Zebrak 293. permittitur Vandali 222. perperam pro Slavis habiti reparatio 296. ceduntur majeſtales 298. cedit 225. caſtra Tocznik, Zebrak 299. aſlecuratur ei Vanbersky Oldericus, ejus ſigillum 296. debitum 302. ejus lis, permittitur ei reluitio Vartenbergii eadem stirps cum Waldstei- oppidi 304. permittitur evectio cupri 305. re- niis , eorum rami, geſſere Pocillatoris Regii luitio oppidi 306. debitor 308. ejus præten- munus, genealogia 220. 22I. 222. 223. 224. ſiones examinari jubentur 309. ſumtus ſolvi potentia 225. fabuloſa initia 231. clypeus 310. emturit fundos 311. creditor 312. mit- 237. titur Commiſſarius 289. 317. Joannes Epiſ- Vartenberg adest decretoriæ pugnæ contra copus Olomuc. 228. 234. ejus figillum 235. Taboritas 187. Sigismundus 190. in comitiis ibid. Albertus, Zdenko, Hynko, Jarko fatentur ſe de- Henricus in coronatione Alberti Regis 201. bitores conobii Zderaſienſis 248. Eliſabet, Dorothea emunt villam 251. Ignatius cedit moritur I91. Joannes confert Zderaſienſibus majeſtales 253. Beneſſius Epiſe. Caminenſis Eccleſiam in Trutnow 236. mittitur ad Ta- præſentatur ad Præpofituram Litomeric. 252. bulas 241. teſtis 243. conceditur poſſeſſio mo- Tyſsa flumen Hung. 73. U. V. W.

Strana 423
e monaſterii Hradiſit 26I. 276. 288. cedit ma- jeſtales literas 282. 283. ejus ſigillum 283. ſtipendia ei ſolvi præcipiuntur 284. hereditat Weiswaſſer 312. Wankoni datur aſſiſtentia ju- ris 240. Beneſſius teſtis 243. Petro concedi- tur foſſio piſcinæ 262. Gallo confirmantur Majeſtales 264. contra Turcas procedit 278. ſtipendium ei dari præcipitur 279. 280. 281. Offcæ, Wenceslao , Joanni aſſecuratur pagus Leneſchiz 254. Haſsko redimit literas obliga- torias 268. creditor 271. Grandis Prior Me- litens. queritur contra Ducem Lignic. 284. Adamus Joannes 286. Wilhelmo conceditur emptio pagi 288. Chriſtophoro confertur Com- menthuria Zittav. 291. 292. Ottoni ceditur debitum 326. cedit , ejus figillum 327, 328. Zdenko pagos redimit 314. 315. Vartenberg dynaſtia 223. Vaydhof. conflictus locus 170. Dominus de - - - in prælio ad Ustam 151. Vazlaum fratrem Sobieslai perſequitur Con- radus 89. fit Dux Boh. quatuor menſibus re- gnat , ei adverſatur Henr. Epiſc. I22. Ubertus Archi -Epiſcopus Mediol. gratiam quærit Imp. 60. Udalricus apuc Fridericum Imp. patroci- nium quærit , accipit caſtrum Hradek 42. fu- git in Poloniam 43. aucupatur gratiam Imp. 82. traditur ei Ducatus , cedit eum fratri So- bieslao 83. mittitur cum exercitu ad Lom- bardiam 85. Alexandriam eum Imp. obſidet, deſeritur a ſuis 86. redit 87. Veiswaſſer æſtimatur 321. Veliſch donatur Præpoſituræ Giczinenſi 349, fundantur hic Franciſcani 374. Velizlao Comes, fidelis Wladislao 33. cum co concedit ad Conradum Imp. 34. dono ac- cipit Wiſſegrad 35. Velko Capitaneus Orphanorum interficitur 164. S. Venceslai monaſterium donatur muneri- bus 76. Venceslaus II. Rex Boh. confirmat privile- gia Waldſtein. 226. reformavit monetam 233. Venceslaus Rex Rom. naſcitur 212. capitur bis 213. ejus tempora turbulentiſſima 134. conſentit in venditionem villæ 251. moritur 144. Ventus validus 193. 205. Vercellenſes ante Mediol. 57. Verona Italiæ urbs 43. per cam redit Frid. Imp. 45. tranſit exercitus Wladislai 49. Verona Boh. occupatur a Pragenſibus 146. Veronenſes prohibent Imp. Frid. tranſi- tum , ſuſpenduntur duodecim ex eis nobilio- res 43. recipiuntur in gratiam 45. eorum con- ſilium 49. ante Mediolanum 55. 57. Veronenſes Boh. ex parte Orphanorum I85. vindicant ſe 191. Veſſele Joannes cauſam dicit in judicio ter- ræ 237. 239. Jeſco 240. mittitur ad tabulas 241. 242. 243. linca est Wartenbergica 222. Victor Pſeudo-Papa 67. ei ſtapedem tenet Imperator, ſalutatur a Principibus 68. Vidwazoda 91. Viklefiſtæ quære Taborienſes 170. Vikmannus Archi-Epiſcopus Magdeburg. ante Mediol. 57. Vilhelmus Comes Moraviæ Romam adit, fundat Parthenonem 93. vocat moniales ex Lunewiz 98.intereſt prælio I19.Siloenſis 117. Villicus id est quæstor 95. Vincentius Canonicus Prag. hactenus inco- gnitus I 1.Capellanus DanielisEp. 12. veroſimil- lime idem eſt cum Capellano Sobieslai 13. ejus geſta 12. non fuit Notarius Regis , nec Decanus Wiſſehrad. 13. 14. reſpondet relatis Ottonis Morenæ 15. vidit ruinam Terdonæ, totamque Italiam 45. confert ſe ad ſtationes Ducis Carinthiæ 53. ſepelit cum Daniele cæſos belli 56. peragrat Italiæ urbes 58. 61. ſcribit privilegium Imp. 62. redit Pragam 69. adest conſeerationi Moguntini Archi-Epiſcopi 77. quousque ſuam hiſtoriam ſcripſerit 79. ejus manuſcriptum quis primus habuerit? 9. latet 10. 14. Apographum valde mutilum 14. 17. dedicat Wladislao & Judithae 29. 30. Abbas Strahof reliquit etiam Mſ. 14. Vinterberg Conradus I60. Virtenberg, hie ſeditionem faciunt Bohemi 129. Viſ-

Strana 424
OMR $ DOC / \ Viíco miles de Polonia capitur 198. fup-[pacem facit, fuperba legati ad eum oratio 75; plicio afficitur 199. Vifoka locus pugn® 33. mittit legatum Conftantinopolim, Pragz fo- lemniter excipitur 76. filium Fridericum in Viffegrad hie folemniter excipitur Conra- Ducatum elevat 81, indicitur ei curia Norim- dus Imp, donatur Welizlao 35. fepelitur So- bieslaus 92. obfidetur, capitur 145. Viterbienfes ante Mediol. 598. Vitko mittitur legatus Norimbergam $83. capitur 91. fenior, ab eo emitur Staükow 120. Vitoldus cedit Cruciferos Pruthenos 214. Vladislaus eligitur in Ducem Boh. revocat Ottonem ab exilio 31. fundat cum uxore Ger- trude Strahof, contra eum nobilium confpira- tio 32. parat exercitum , occurrit Conrado, deferitur a fuis, relinquit fratri 'Theobaldo tutamen Prage 33. redit cum Imperatore 34. dilapfo hofte Imperatorem Prag excipit. va- ftat Moraviam 35. obviam procedir Epifcopo Olom. 37. Cenrado reftituit terras ibid. cru- cem affumit 38. redit per Ruffiam 39. jam tum Rex appellatus 40, capit Spitignzum, tradit cuftodiæ ibid. Poloniam intrat 4r. «alteram uxorem ducit, renuit venire ad curiam Imp. dat Ulrico caítrum Hradek 42. in nuptiis Im- peratoris promittitur ei dignitas Regia 45. conciliat Polonos Imperatori, mittit Danielem ad Hung. füppetias petitum 46. item pro {pon- {a filio Friderico 47. Ratisbonz donatur Re- gio diademate, militiam conferibit adverfus Mediolanum 47.48. profici(situr ad Italiam 49. valtat vicina loca Brixiz , occurrit Impe- ratori 50. tranfit Aduam flamen, cedit Me- diolanenfes 51. pontem reparat, rurfum cz- dit Mediolanenfes 52, ante Mediolanum ca- ftra metatur 55. urbi appropinquat, füccurrit Ludovico Palatino, vexilliferaum Mediol. per- fodit lancea, victoriam confequitar 56. pacem conciliat cum Mediol. dantur ei obfides 59. donatur ab Imp. pretiofà corona 60, infirma- tur, redit per Brixiam 6r. recipit Danielem A ;bergz, confert fe ad przdium uxoris, caufa ;odii Imperatori adverfus eum $83. moritur, fepelitur, laus ejus, & plurimz fundationes 84, 100, Filius Sobieslai 32. Vladislaus aliter Henricus dictus, ei obti- net Moraviz Marchionatum | Henricus . Epifc, 122. captus Praga confiituitur Dux, ei ho. magium præftat Epifcopus 126. cedit Duca- tum Boh. fratri Przeniyslao, fervat fibi Mora- viam 128, contra eum infurgit frater Prze- mysl ibid, | Vladislaus II. Rex Boh, a miedicis facit ex- aminari cadaver Ladislai Regis 219. ejus Ma- :jeltales 253, 256, Wartenbergio aflecurat pa- gum Lenefchicz 254. oppignorat Hradiflt 259. permittit id redimi ab Abbate monaite- rii 261. concedit foffionem pifcinæ 262. erec- tionem caupone 263. confirmat Majeftales 264. Dux Polonorum obfidet Poínam 40. confugit ad Wladislaum Boh. Ducem, dein ad Conradum Imp. 4I. recipitur in gratiam Friderici Imp. ducit filiam Marchionis Alber- ti 43. eum in Ducatum reftituere laborat Fri- dericus Imp. 45. ; Vlaffim Thomas Capitaneus Taboritarum 170. , Vlaflymsky Arnofit intereft Comitiis 190. Ulm civitas Sueviz 86. hic male accipitur Bohemorum exercitus ibi1, Ulrieus de Kuniz in przlio 120, Prior Zde- rafienfis 248. Ungari intereunt naufragio 52. conftituunt En Regem Geyzam, petunt a Wladislao fup- ipetias 73. contra Taborienfes pugnant 164. {cedunt Tureos 206, floreni id eft aurei 2544, 1255. | Ungaria, ad eam legatus mittitur Daniel 4 ——— —— eee ema in gratiam , mittit Imperatori fuppetias 69.| Ep. 46. 47. intrat Griecorum Imperator cum obfidet Olomucium, recipit Sobieslaum inlexercitu, item Wladislaus Dux Boh. 73. da- gratiam, cuftodiz eum mandat 7O. fertauxi- tur pars Stephano 75. Barones Ungarie in lium Ungirie Regi 73. mittitur ad eum le- obfidione Pragenfi 144. recedunt 145. in eam gatus ab Imp, Grecorum, cedit Gracos 74. tranfíeunt Boemi hzretici 157. vaftatur 164, 179. , 

Strana 425
179. 206. Taborienſes hic graſſantur 171. 174. legatus venit Pragam 206. Voislaus confoditur cultellis 81. Volframus Archi - Epiſc. obſidet Pragam 213. Voſycze caſtrum capitur 150. Vormaciæſcuriam celebrat Imp. 90. Vormacienſis Epiſc. ante Mediol. 57. Vratislaus Princeps Moraviæ, ad eum Wla- dislai nuncium 32. ejus provincia vaſtatur, ſubmittit ſe 35. filius ſenioris Sobieslai inſurgit contra Fridericum Ducem, fruſtra obsidet Pragam 119. Urbanus VIII. Papa 348. Vrzeſowicz Wolfgangus mittitur Commiſ- ſarius 289. fidejuſfor. 302. Uſt ſuper Albea oppugnatur , capitur , cre- matur 151. Vürzburg indicitur curia 45. 47. 90. Bo- hemi ſeditionem faciunt 129. Epiſcopus ante Mediol. 57. Valentino negat conſecrationem 92. cum exercitu venit in Boh. fugit 154. Vutinæ celebras paſcha Friderieus Imp. 63. Uzdicz, hie capitur Sobieslaus 39. Z. Zagiez Zbinko intereſt comitiis 190. Zagimacz Henrieus ducit uxorem 198. Zahradka defendit Wildstein, & Rokyczan 178. Zakon interficitur 157. Zampach. Henr. testis 278. Zatecenſes ex parte Orphanorum 165. 185. Zàtecii olim Præpoſitura 126. Zazow locus 91. Zbrasla clam recedit ab Udalrici exercitu. Zdicz locus 123. Zdik Henricus Epiſe. Olom. ejus laus 106. monaſterium Olomucii conſtruit, ornat, aſ- ſumpſit Hieroſolymis regulam S. Auguſtini 31. eum defert in Boh. 100. construxit cœe- nobia in Strahof & Litomiſsl 32. 100. 106. mittitur a Wladislao ad Ottonem Principem Olom. 33. cum Wladislao concedit ad Imp. 34. pacem conciliat ibid. deprecatur pro Ot- tone & Wratislao, Romam meditatur 35. nocte a Conrado opprimitur , ſeminudus fu- git Litomiſslium 36. Romæ Conradum defert Pontifici 37. Cruce aſſumta contra Pomeranos proficiſcitur 38. ſublevat inopiam Siloenſium, ejus binæ literæ ad Godeſcalcui 105. mori- tur 41. 106. ſepultus in Strahof 106. Zderadus primus fundator Zderafienſis Ca- noniæ 231. Zderaſienſes Canonici S. Sepulchri Hiero- ſolym. Pragæ, emunt villas Zalfie, Slupna 229. a Ziſska everſa Canonia, ejus inſigne ar- chivum, reſtauratur, inſulam recipit 230. 231. primi fundatores 231. accipit laneum in Moravan 233. Eccleſiam in Trutnow 236. vendit villam 251. duo Mſ. Chronica illius 252. Zdeslaus mittitur legatus ad Sigismundum 166. Zdiarsky Gotthard 313. Zeberg Alſſo 187. Zebrak caſtrum oppugnatur, civitas cre- matur 149. oppignoratur 281. 283. 293.296. 299. Zechi in expeditione Hieroſol. adjungunt Imp. Græcorum 39. Zelew quære Siloa. Zerotin Plichta 157. Petrus 269. Zibrzid obſidet Hradek, fugit 216. Zierzicze oppidum reluitur 304. 306. 307. Ziſska vaſtat monaſterium Milewsk 129. de prætorio ejicit ſenatores 143. frangit per Eccleſias imagines, cremat monaſterium Car- thuſianorum 144. vincit bis Pragenſes, circa Glatoviam & Plſnam vaſtat omnia 147. fugit Satezium 148. ante Plſnam 215. moritur 148. ejus gladius offertur Friderico Palatino 224. Zito Henricus capitur 155. Zittavia 153. ejus Commenthuria confertur Wartenbergio 291. Zleby capitur, crematur 153. Zlenycz ſic olim dicta ſtirps Schleinicia 238. Zluticz civitas 154. Hhh ſe Zmir-

Strana 426
* e Zmirzicz Joannes in comitiis 194. Zmrzlik de Swoyſſin 178. traditur ei Hor- zowicz 165. milites illius 155. vincuntur 216. Znam vide mox Znoyem. Znoyem obſidetur, capitur 37. 88. iſthic conflictus 178. moritur Sigimundus Imp. 199. Princeps Conradus 88. provincia vaſtatur 88. 119. Zobrem quid? 36. Zombellum caſtrum deſtruitur 58. Zueſt caſtellanus Melnicenſis interficitur 52. Zueſtez ſuccumbit ad Mediolanum 56. Zul ſuſpenditur 214. Zwiekow caſtrum a Taboritis conditum obſidetur 160. 161. 193. huc translata oſſa B. Gerlaci 25. Zwierzetycz Haſſco permutat terras cum Abbate Hradiſſtienſi 242. creditor 271. Joan- nes in Comitiis 193. 224. Petrus aſfidet judi- cio terræ 197. caſtrum 261. 262. familia est linea Wartenbergica 222. Zyrbia vaſtatur 121. 124. Pag. ERRATA QUÆDAM MAJORA. recenſam lege 19. lin. 7. recenam fractos 44. lin. 16. factos 120. in notis poſt verba : ad hunc annum adnotat. ſupple literam characteriſticam (i) voluerint. 127. lin. ult. veluerint infoſſos 163. in notis lin. 6. in foſſos Sartorem 165. lin. 4. Sacratorem oriundum 171. lin. ult. orieudum Hem 172. lin. 5. Item 182. lin. 6. characteristica litera (l) pertinet ad vocem Ribaldo lin. 9. nimbum 196. lin. 7. in notis limbum Baſileenſis. 227. lin. 2. Braſilienſis NB. Die drey Kupfer-Blätter kommen ad pag. 226. Ho- DE EO ☞e ☞ OD ☞ т* A 9 —