Strana I
MONUMENTA HISTORICA BOEMIÆ NUSQUAM ANTEHAC EDITA QUIBUS NON MODO PATRIÆ, ALIARUMQUE VICINARUM REGIONUM, SED ET REMOTISSIMARUM GENTIUM HISTORIA MIRUM QUANTUM ILLUSTRATUR. COLLEGIT, ET PARTIM EX AUTOGRAPHIS, PARTIM EX LEGITIMIS APO- GRAPHIS CODICIBUS RECENSUIT, CUM ALIS MANUSCRIPTIS EXEM- PLARIBUS CONTULIT, PLURIBUS ANIMADVERSIONIBUS, ÆRIQUE INCISIS SIGILLIS ADORNAVIT, DENIQUE LOCUPLETISSIMO INDICE INSTRUXIT P. GELASIUS DOBNER A S. CATHARINA, E CLERICIS REGULARIBUS SCHOLARUM PIARUM. TOMUS IV. Beneſſii Krabice de Waitmile Archidiaconi Zatecenſis & Canonici Prag. Chro- nicon ab anno 1257. usque ad an. p. 23. 1487. Joannis Neplachonis Abbatis Oppatovicen- ſis Epitome Chronicæ Bohemicæ ab p. 95. anno 888. usque 1351. Anonymus Continuator Pulkavæ ab anno p. 129. 1346. usque 1378. Anonymus Continuator Pulkavæ ab anno 1310. usque 1432. p. 131. Anonymus Continuator Pulkavæ ab anno 1338. usque 1470. p. 137. Jus Municipale & Montanum Iglavienſe ſcriptum circa annum 1250. p. 205. Specimen Codicis Diplomatici Moravici ab anno 879. usque 1500. p. 239. CUM FACULTATE CENSURÆ REGIÆ ET SUPERIORUM ORDINIS, NECNON SACRÆ CÆSAREE REGIEQUE APOSTOLICE MA- JESTATIS PRIVILEGIO. PRAGÆ, LITERIS JOHANNÆ SOPHIÆ CLAUSERIANÆ, REG. TYPOGR. FACTORE MATHIA GLATZ, 1779.

Strana II
Excutiant , obſecro, ſitu & pulvere ſquallentes codices, qui manuſcriptis abundant , & ſcriptores, qui nus- quam apparent, & ſcripſiſſe ſciuntur , patriæ poſtlimi- nio reſtituant, ut majorum fortitudinem ac virtutes noſcere, imitari, & ſi iſtud non lubeat, ſaltem mirari poſſimus. Bohuslaus Balbinus Bohemiæ doctæ P. II. p. 47. Non eſt futura ſincera & integra patriæ notitia, niſi habituri ſimus hiſtoriam diplomaticam, & diploma- ticam Jurisprudentiam. Ludevigius Reliquiarum T. I. pr�fat.

Strana III
REVERENDISSIMO, PERILLUSTRI AC AMPLISSIMO DOMINO DOMINO JOANNI LEOPOLDO AB Jt ji& &, INSIGNIS COLLEGIATÆ ECCLES. NICOLSBURGENSIS PRÆPOSITO INFULATO, SUÆ REVERENDISSIMÆ CELSITUDINIS DOMINI DOMINI ARCHI EPICOP OLOMUCENSIS CONSILIARIO, ASSESSORI CONSISTORIALI, NEC NON PER MARCHIONATUM MORAVIÆ IN MATERIA RELIGIONIS DEPUTATO CÆSAREO REGIO AC ARCHI-EPISCOPALI COMMISSARIO ECCLESIASTICO DOMINO IN IRITZ T MOCENATISUO SUMMUM COLENDO CUM VITÆ FELICITATE PERENNITATEM.

Strana IV
AAb annis triginta amplius cum TE REVERENDISSIME AC AMPLISSIME MOECENAS adoleſcentulum in E Rtě ſcholis Lipnicenſibus deſerui, nunquam memoria TUI intercidit: ſummum enim ingenium TUUM ad com- prehendendum diſciplinas docile , acutum, come, aptum atque cele- re, primæ ætati congenitus quidam ardor ſtimulusque animum cognitione rerum, linguis, ſcientiis & excitamentis virtutum ex- colendi, morum quidam admirabilis candor, animi corporisque le- por & feſtivitas modeſtiæ atque pietati (quæ prima adoleſcentiæ commendatio eſt ) arctiſſime juncta jam tum merito ſumma atque maxima de TE præſagiebat animo meo, jam tum illum perpetuo memorem attentumque reddidit, ut longius etiam ſejunctus abſens- que ſpecularetur actiones TUAS, jucundum illi accideret ex aliis literarum, virtutis, fortunæque TUÆ progreſſus comperire, rebus, inquam, ſecundis TUIS, & ad voluntatem fluentibus congaudere atque applaudere. Quid vero ab hac prima ſemente tam fœcunda, tam ubere, tam- que felici ſolo jacta exſpectari ſperarique potuit, quam ſeges pulcher- rima, meſſis plena, fœnus amplum affluentiſſimumque ? Nam ut Se- neca ait: Seges illa magnum fœnus agricolæ dabit, quæcunque lætis

Strana V
lætis tenera luxuriat ſatis. L�tis plane ejuscemodi ſatis luxu- riare viſa tenera ætas TUA, qu� Dei timore tanquam ſolis ra- diis calefacta excoctaque, aſſiduo tam liberalium, quam ſeverio- rum diſciplinarum rore affatim irrigata, omnigena reconditioris literaturæ , præcipuarum Europæ linguarum , ſaniorisque politiæ cultura tanquam totidem favoniis fota & in altum evecta, hos ube- res fructus , quibus hodie cum Nominis TUI gloria frueris, in horreum TUUM intulit. Maximam autem felicitatis TUÆ partem cui potiſſimum, quam ſapientiſſimo illi conſilio delectuique ſacratioris vitæ in or- dine Eccleſiaſtico ſuſceptæ tribuas, cum nempe per aſſiduam libro- rum optimorum lectionem, per frequens bonorum conſortium, lu- brico hujus ſæculi greſſu agnito, TE Deo, eccleſiæ, ſalutisque in aliis procurandæ ſtudio & muneri quantumquantum devoviſti, quem gradum ut jam cum dignitate, cum proximorum utilitate, cum TUI IPSIUS oblectatione & fructu ſustineres prudens cir- cumſpexiſti media, conſilia, præceptaque omnia, quibus ad Apoſto- licum hoc munus cogitationem, mores, animumque recte efforma- res, dignum TE præberes ordine atque ſtatu hoc ſacerrimo jux- taque ſpectatiſſimo. Jam-

Strana VI
Jamjam egregia in vinea Domini fervoris, laborumque TU- ORUM primordia cum voluptate ſpeculatus, admiratusque Cel- ſiſſimus Princeps ab Egkh Paſtor & Præſul tuus TE ſibi domeſticum & familiarem a ceremoniis adlegit, perſpecta prudentia rerumque cognitione tandem ad ſecretioris epiſtolographi partes ſuſtinendas adhibuit. Et vero iſthic in aula tanti Principis campus TIBI apertus ampliſſimus innoteſcendi Principibus, Nobilibus, eccleſiasti- caque dignitate pr�fulgentibus Viris, expromendi palam plura doctrinæ cum oculatiori quodam judicio ſociatæ exempla, affabili- tate , morum compoſitione , urbanitatisque officiis omnium �sti- mationem amoremque devinciendi tam felici quidem rerum eventu, ut ad ſuperos translato Præſule authoreque primarum fortunarum TUARUM omnium ſuffragio Ejusdem ſucceſſori Celſiſſimo Prin- cipi ab Hamilton commendareris, a quo ſubito tantam iniiſti gra- tiam, ut, cum Is intelligeret jam majore rerum uſu a TE ſibi uti- liorem pr�ſtari operam, in ſecretiorum quarumque rerum conci- lium admiſerit , dein graviſſimis quibusque negotiis & cauſis tum eccleſiaſticis , tum politicis admoverit, denique Conſiliarii Epiſcopa- lis , Aſſeſſorisque Conſiſtorialis muniis conſpicuum reddiderit. Ut vero tandem his Ipſus Reverendiſſimus ac Celsiſſimus An- tiſtes

Strana VII
tiſtes TUUS, ſedulitati, laboribus, meritisque TUIS certius ma- jusque ſtatueret præmium, ſimulque ad latus haheret perpetuo, TE in ipſa reſidenciali urbe ſua Cremſirii Collegiatæ eccleſiæ ad S. Mauritium Decanum, in eademque Pastorem ecclesiæ B. M. V. deſignavit. Hic jam REVERENDISSIME AC AMPLISSI- ME MOECENAS viſus TIBI votorum metam attigiſſe, nam paſtorale officium, quod ſuſceptæ ſacratioris vitæ fuit principium finisque, rite ex recte factorum conſcientia, ex religionis præce- ptis, ex decore, juſtitia, communi omnium amore & utilitate ex- equendi poſthac una fuit voluntas, contentio, opera, unumque ſtu- dium. Quod de recte adminiſtranda republica monuit Cicero, idem TIBI in ſuſcepta animarum cura perficiendum eſſe merito arbitra- tus es. Qui reipublicæ præſunt, inquit ille, duo præcepta Plato- nis teneant : unum ut utilitatem civium fic tueantur, ut quidquid agunt, ad eam referant obliti commodorum ſuorum, alterum : ut totum corpus reipublicæ procurent, ne dum partem aliquam tu- entur, reliquas deſerant. Ad hanc utilitatem in paſtorali cura TUA, ad hunc communem ovium TUARUM amorem etiam cum commodorum TUORUM jactura, cum �ris proprii profu- ſione retuliſti omnia, qui inter ſublimes domos & tuguria, inter ſeri-

Strana VIII
ſericum villoſosque pannos diſcrimen neſciens utrisque una & �qua- bili paſtorali ſolicitudine intentam impendiſti operam, omnibus idem , omnibus utilis non modo voluntate, ſed & consilio, ſtudio, re, opera, ut etiam illud Apoſtoli proprium TIBI feciſſe videreris: Quis infirmatur, & ego non infirmor, quis ſcandalizatur, & ego non uror? ut factis exemplisque TUIS nemo non convinceretur: non ſolum ſalutem ſuam, ſed pene ipſum privatum bonum ſuum fortunasque perinde TIBI atque proprias eſſe cordi cur�que. Hoc ſcilicet fonte profluxit illa paſtoralium officiorum ſolicita in- defeſſaque procuratio, ille divini cultus zelus, ille irremiſſus in Sacramentis adminiſtrandis fervor, illa creberrima ad virtutem Chriſtianam verbo atque exemplo incitamenta, illa profuſa in egenos liberalitas, illa ægrotos miſerosque ſublevandi officioſitas, illa omnibus ſingulisque placendi gratificandique cupido ſtudium- que. Porro cum non neſcires primum idque præcipuum eſſe Paſto- ris nedum ſolum ornamentum, ſed etiam officium pr�ſtandi ſacra eloquentia, excellendi quodam gravi ac ſententioſo, minime ven- toſo, minime ampullato dicendi genere, quo ad virtutem tanquam impulſu aliquo incitarentur gregis TUI corda, deterrerentur ab omni

Strana IX
omni eo, quod vitio, inhoneſtoque affine eſſet, huc omnem cogita- tionem, conſilium, operamque cum aſſidua optimorum authorum lectione contuliſti, ut omnes lepores, divitiasque ſermonis venatus eas cum ſumma gravitate conjungeres, ut ſermones TUI ad po- pulum ex plano facilique, incitato tamen ſimul eſſent dicendi ge- nere , in quo cum primis certarent affectus, in elocutione reſplen- deſceret vis, in motu dignitas, documentis illi inquam ubique ad instituendos reformandosque mores redundarent. Testes ſunt hujus oratoriæ excellentiæ quæpiam, quas typis excudendas dediſti, ora- tiones TUÆ , in quibus nemo non videt TE veri perfectique Ora- toris virtutes expreſſiſſe, partes expleviſſe. Atque hæc, multaque alia, quæ hic longum eſſet perſequi, fu- ere , quæ TIBI longe lateque famam peperere , quæ NOMINI TUO venerationem conciliavere, quibus & verus virtutis doctri- nœque �ſtimator Celſiſſimus Princeps a Dietrichſtein excitus TE ampliore gradu ſpartaque dignum merito ratus Pr�poſitura Col- legiatæ ſuæ Nicolsburgenſis eccleſiæ inſignivit, quam etiam magis magisque ſpectabilem reddidit Celfiſſimus Proto-Archiepiſcopus TU- US, cum eam Conſiliarii & Aſſeſſoris Conſiſtorialis titulis, & ho- noribus auxit, nobilitavitque. Quam jucundus autem exopta- tusque

Strana X
tusque dies Nicolsburgo accidit TE REVERENDISSIME AC AMPLISSIME DOMINE PRÆPOSITE eccleſiæ ſu� ca- put principemque (in cujus doctrina virtutibusque ſpem magnam ex- iſtimationis commodorumque ſuorum reponere viſum) in muros ſuos recepiſſe, tam lugubris, ne dicam feralis fuit dies illa Crem- ſirio, qua pro concione poſtremum valedicturus multum dilecto po- pulo Tuo diſceſſum TUUM annunciaſti. Faſti ſane Cremsirienſes perpetuam diei hujus conſervaturi ſunt memoriam, cum complora- tione ſummorum infimorumque utriusque ſexus facta illi Paſtoris optimi, illi pauperum altoris ſuccollatorisque, illi orphanorum at- que viduarum defenſoris, illi Viri ſummis ornamentis ingenii vir- tutisque pr�diti, conſilii pleni, abſolutiſſimique, omnes Patris amantiſſimi jacturam lamentarentur. Talis, tantaque, tam ad- mirabilis erat TUI memoria, tantus omnium in TE amor, pro- penſaque ſingulorum voluntas, ut ubique liberalis & acceptus ha- bereris, ut ad celebritatem, venerationem, perennitatemque NOMI- NIS TUI ſpectare viderentur omnium TUORUM conſilia, atque vota. Cum vero jam TE multis modis magnum ſuſpiciendumque præbuiſti, latere haud amplius potuit hæc virtute parta fama ſa- gaci-

Strana XI
gacitatem AUGUSTÆ MARIÆ THERESIÆ veluti e ſuprema ſpecula ſingulorum civium ſuorum bene geſta meritaque obſervan- tis penſantisque. Iterum igitur atque iterum TE ad Auguſtum thronum ſuum admiſſo vocatoque agnovit plane fame iſtius com- mendationibus,pr�dicationibusque apprime reſpondere prudentiam, doctrinam, virtutemque TUAM. Mox plura Auguſtæ Clemen- tiæ fiduci�que de TE conceptæ expertus documenta , cum quarum- que cauſarum eccleſiaſticarum inquifitionem procurationemque cre- didit, cum dein præcipuum illud magnumque negotium (ad conci- liandam NOMINI TUO immortalitatem plane comparatum) in cauſa religionis, quorundam ſeceſſione & tumultu in Moraviæ limi- tibus labefactatæ, dexteritati ſolicitudinique Tuæ demandavit, TE, inquam, Commiſſarium Regium Eccleſiaſticumque ad compeſcen- dam tumultuantis plebis licentiam, ad revocandos in gremium fa- naticos quosdam errones, qui ſeſe novorum Evangelicorum fucato titulo jactitaverant, cum plena poteſtate decrevit. Hoc graviſſimum igitur ſummeque arduum negotium (quid enim delicatius, ſcopuloſius, periculoſiusque religionis concuſſioni- bus ) ut jam cum omni circumſpectione cautioneque ſuſciperes , cum prudentia proveheres, cum felicitate perficeres, Argo oculatior X 2 conſi-

Strana XII
confilia omnia humana divinaque prudens circumſpexiſti. Præ- ter argumentorum vim & robur ex reconditiſſimis fidei, ſacraram paginarum, Theologi�que penetralibus depromptum, quibus homi- num iſtorum vicinis heterodoxorum lenociniis fraudibusque incaute ſeductorum non tam pervicaciam, quam incogitantiam expugna- res, oſtenderes periculum, in quod præcipites ſua voluntate ruerent, non alia TIBI efficaciora viſa arma moderatione, manſuetudine, atque longanimitate. Hac nova lyra Apollinea non ſecus atque alter Orpheus coegisti ferocium animorum greges, reddidiſti man- ſuetiores, ut TE pronis exciperent auribus, delectarentur ſermoni- bus TUIS, verum Divinæ Scripturæ ſenſum adverſus mendacem illum fuccatumque intento ore , aure, animoque haurirent, verbo ſe ſe complures expugnatos, victosque ſentirent, & profiterentur. Hoc porro in TUO vere Apoſtolico munere diſpexiſti probe, quo fonte iſta de religione ſentiendi libertas, damnoſaque evagatio in tanta hominum per montana diffuſorum multitudine manaverit, advertiſti nempe tot,tamque diſſitis locis numerum minime parem eſſe paſtorum, neglectu quodam balantes errare oves, perire, de- vorari a lupis antra vicina impune tuentibus. Non magis ſalu- tare judicaſti conſilium, quam ſi gratia & munificeutia AUGUS- TÆ

Strana XIII
TÆ permixti Paſtoribus ſeu Curatis hinc atque illinc Capellani, quos locales vocant, constituerentur, dotarenturque, qui juncta cum paſtoribus opera arcerent lupos, arcerent mercenarios, a ve- titis illis peſtiferisque paſcuis ad ſalutaria oves ſuas perducerent, Dominicum gregem periculo liberum ſalvum pr�ſtarent incolu- memque, agrum eccleſiæ lolio & urtica fædatum expurgarent. Quantum univerſim hoc in labore, NOMINI TUO cumprimis glorioſo, pr�ſtiterit industria dexteritasque TUA teftes ſunt Au- guſtales literæ, quæ ad aliorum exemplum, ad TUI commenda- tionem landemque etiam ad alias vicinas provincias miſſæ ſunt. Niſi verecundus, ad omnem modeſtiam comparatus, laudum- que omnium aſpernator animus TUUS jamjam minaciter pene ſilentium imperaret, plura generoſæ cujusdam prorſus liberalita- tis, hoſpitalitatis, miſericordi�que exempla, plura tam in ſacris, quam civilibus negotiis præclare geſta, quæ pene omnium linguis celebrantur, eſſent commemoranda. Sed ne longior ſim, impor- tunusque TUO rubori modeſti�que amplius incommodem, brevi voto concludo: ut TE Deus O. M. diu ſoſpitet, gradibusque at- que fortunis amplioribus, quas TIBI ominantur, cupiuntque boni omnes, ſervet incolumem. Hunc vero quartum Tomum Monu- men-

Strana XIV
mentorum meorum documentis quibusque hiſtoricis veteribus In- clytæ gentis TUÆ velTUI unius gratia locupletatum qualequale cultus erga TE mei venerationisque teſtimonium excipias, deni- que Scholas Pias, quod facere benigne ſolitus, porro ames, foveas protegasque. REVERENDISSIMÆ AC PRÆCELLENTIS AMPLITUDINIS TUÆ v- dae ANS Servorum infimus GELASIUS a S. Catharina, e Scholis piis.

Strana XV
☞ PRÆFATIO. Quæque iſthic præfari officii, partiumque noſtrarum eſfet, locupletiſſime perſecuti ſumus in Obſervationibus præ- viis, quas more ſolito rurſum hoc Tomo quarto fin- gulis Monumentis nusquam antehac editis præjecimus. Neque eſt ultra aliquid, quod benevolum Lectorem moneamus, quam chalcographi, tabularumque æri inciſarum commoditate factum fuiſſe, ut numeris latinis ( quibus in typo libri ſingula figilla indigitantur ) in Tabulis ipſis, compendii præſertim cauſa, Arabici ſubſtituti ſuerint. Omnium poſtrema ſeu ſexta Tabula adjecimus typum contrafigilli Wenceslai II. Regis noſtri, Incly- tæ Moravicæ gentis gratia, in quo primo omnium, quantum quidem nobis hucusque detegere licuit, occurrit Moraviæ cly- peus teſſelatæ aquilæ. Nolumus hoc ipſo typo originem, ſeu prin-

Strana XVI
principia Moravicæ aquilæ innuere, minus convincere, nolumus etiam affirmare hanc tincturam variegatam ſeu teſſelatam aquilæ primum ſub Wenceslao II. atque ſub finem ſæculi XIII. cœepiſ- ſe, id dictum volumus, id ſentimus: fortaſſis non prius peritio- rem figillis Regum noſtrorum accidiſſe artificem, qui teſſelatæ hujus aquilæ tincturam diſtincte ſcalpro exprimere noviſſet, aut certe curaſſet. Silentio vero hic prætereunda non eſt malevola acerbior- que Chronologi noſtri necdum ad quietem compoſiti, & nonnifi allatrare docti cenſura, quæ proprie Monumentorum iftorum edi- tionem ſpectat. (a) Is igitur in Præfatione Partis ſuæ quartæ his diebus in lucem emiſſæ licentioſiſſime in me stringit cala- mum, aitque inter alia me quidem Vincentii & Pulkavæ Manu- ſcriptorum prolatione multum publico commodaſſe, ſed animad- versiones meas iisdem authoribus ſubjectas maximam partem ef- ſe perraras, crebrius inutiles, imo plane abnormes feu erroneas. Ad hæc tria accuſationum, ne dicam conviciorum capita ut jam ex ordine reſpondeam: Quæro ex Ariſtarcho noſtro: quo autho- re, libro, aut præcepto edoctus fit illud officium neceſſitatemque, ut Monumenta vetuſta nonniſi cum animadverſionibus in publi- cum emittantur, cum tam ſevero in me damnet ſupercilio, quod perraras in authores iſtos animadversiones adornaverim? Quis, non ajo, eruditorum, ſed vel mediocrium, infimorumque unquam accufavit, aut cavillatus eſt graviſſimos Viros Mabillonium, Baluzi- um, Muratorium, Freherum, Leibnitium, utrumque Pezium, Ec- cardum, Menkenium, Sommersbergium, Schwandtnerum, Oefe- lium, plurimosque alios, qui authorum veterum nusquam ante- hac (a) Vide des Nrn. Franz Pubitſchka chronologiſche Geſchichie Böhmens 4. Theil E. Band in der Botrede.

Strana XVII
hac edita ſeripta, compluribus etiam Tomis, fine omnibus, aut certe cum perpaucis animadverfiunculis prelo dederunt. Quin imo eruditus orbis ob hoc ipſum meritum operamque, quod ve- tuſta monumenta iſta a tineis & blattis interituque vindicaverint, magnam habuit Viris istis gratiam, eosque laudibus celebravit. Illud etiam magis miror, qua fronte Ariftarchus ifte ogganire auſus ſit a me perraras in Vincentium atque Pulkavam animad- versiones notasve præſtitas. Provoco ad univerforum falli ne- ſcios oculos, quorum in manibus Tomus meus primus Monu- mentorum, Vincentiusque est, quot paginæ iſthic carent anim- adverſionibus ? vix una alterave. An non plane quibusdam lo- cis additamenta mea notæque æquant, imo etiam fuperant Vin- centii textum & verborum fegetem? Pulkavam frequentioribus locupletioribusque animadverfionibus illuftrandi neque unquam fuit confilium, neque mens, neque propofitum. Non eſt Pulka- va contemporaneus narratis fuis ſcriptor, turbidis rivulis ille complura haufit, ſcatet permultis chronologicis, hiſtoricisque er- roribus, in quem fi commentandi animus fuiſſet, næ animadver- fionum mearum moles longe Pulkavam ſuperatura fuiſſet. Non aliud ſtatutum erat animo meo, quam Pulkavæ Manuſcriptum ex Bibliotheca S. Crucis Majoris cum variantibus lectionibus in pu- blicum emittere, quod quam fideliter a me præſtitum fuerit, judicet æquus Lector; idem ftatuat, num amplius a me defide- rari potuerit, poſteaquam illi non fecus atque aliis a me vulga- tis authoribus locupletiſſimas obſervationes prævias, biographi- am, inquam, qualem qualem comperire licuit, codicis autogra- phi cognitionem, rerum rariorum, præcipuarumque præguftum ſeu epitomen præmiſi, indicem locupletiſſimum ſubjeci. Hæc X) vero

Strana XVIII
vero omnia a me non mediocri labore congeſta Ariftarcho iſti perinde funt, atque si nihil præſtitum fuiffet, amplius ille defide- rat, plures, luculentioresque notas, additamentaque dictatorio quodam ſupercilio expoſcit, ſed quæ & qualia? eorum hinc atque illinc per decurſumChronologicæ hujus ſuæ Partis indicium præbet, ſcilicet, difficultates quasque, dubiaque ſibi & obſcura enodata expedita, hallucinationes præſertim Pulkavæ in apricum poſitas expurgatasque voluit, ut jam fibi mea opera meisque partis com- modius more ſolito præter magnam contentionem uti, verbo ex- ſcribere licuiſſet. (a) Alterum accuſationis caput eft: quod animadversiones meæ crebrius prorſus fint inutiles. Sed quæ illæ? Satisne eft gene- rico quodam convicio hæc aſſeruiſſe, niſi ſpecie & numero indi- centur? An fortaffis etiam elucidationes illæ & additamenta mea ex Joanne Cinnamo Græco, ex Ottone Morena Italo ſcri- ptore, ex Burchardo Notario Friderici Imperatoris, ex Necrolo- gio Doxanenſi, aliisque Manuſcriptis, ex diverfis Chronicis atque Dufreſnio deprompta inutilium cenſura damnantur, quibus tamen plerisque commode in rem ſuam uſum Aristarchum noſtrum nemo non videt; an vel illi unquam in mentem veniſſet notitiam rerum gestarum Wladislai Ducis Regisque noſtri in Græco, Italove Scri- ptore quærendam eſſe, niſi ego eidem hos fontes indicaſſem. Cur amabo res gestas Wladislai non quoque illustravit ex Rade- vico, Ligurino, Chronicis Elvangensi, Reichersbergensi Admon- tenſi, (a) Videatur noviſſime, ut brevitatis cauſa plura prætermittain, Parte IV. p. 451. Ariſtarchi noſtri epocha Marchionatus Moraviæ ex ſententia noſtra inducti, conferaturque ejusdem Part. III. pagina 261., quo loco principia hujus Mar- chionatus in annum 1158. conjecerat. An fontem ſuum coronavit, an vel verbo priorem ſuam ſententiam revocavit, retractavitque?

Strana XIX
tenſi, ex quibusque diplomatis, quæ in V. Parte Annalium me- orum comparitura ſunt, quæ fi in Vincentii commentatione præe- vertiſſem, jam illa quoque omnia tanquam a ſe inventa in ſua Chronologica quarta Parte legeremus. Quodſi vero fortaſſis illi animadverſionem inutilium nomine veniunt variantes lectio- nes quæquæ, quas etiam ipfi Vincentio ex quibusdam fragmen- tis ſubjeci, næ ille tot Clariſſimorum Virorum ante me damnat induſtriam, qui magno ſtudio ejuſmodi variantes lectiones quæ- sivere vulgavereque magna etiain voluptate atque utilitate ab eruditis exceptas. Denique id mihi adhuc hic dicere fas esto: Si Aristarchus noster meliores & utiliores animadversiones col- legit nostris, quare ad Nomini ſuo famam conciliandam non me- liorem & animadverſionibus fuis locupletiorem Vincentii editio- nem adornavit, aut adornat, magnam ab eruditis omnibus ini- turus gratiam. Quantum non illi eidem applauſuri ſunt, fi inter ejus animadversiones ex Partis ſuæ quartæ pagina 373. lecturi ſunt fabuloſum illud, inſulſumque leonis bifurcati Bohemici ex- ordium cum memorabili myſticaque illa interpretatione: quod duplex cauda duos leones, geminamque Boemorum fortitudinem notet, cum ex eadem pagina adverſus facile decem synchrono- rum Authorum teſtimonium audituri ſunt Wladislaum non in Germania Ratisbonæque, ſed in Italia coronatum, cum ex pagina 369. non præter admirationem excepturi funt donationem Co- ronæ Anglicanæ a Friderico Imperatore Wladislao jam Regi fa- ctam pro nova inauditaque coronatione explicari, cum ex pagi- na 359. circulum illum Regalem Wladislao illiusque ſucceſfo- ribus anno 1157. ab eodem Imperatore conceſfum adverſus omnium ſynchronorum acceptionem pro circulo neſcio cujus no- mi-

Strana XX
minis, generisque in omni antiquitate incogniti intelligent ſum- ptum. (a) Quantas vel omnes non huic novo in Vincentium commentatori habituri gratias, cum procul dubio imaginibus & ſigillis auctum illuſtratumque reperturi funt, cum illud vetuſtiſ- ſimum leonis Bohemici hodierno prorſus Cardinalitio pileo infi- gniti monumentum ex pag. 374. conſpecturi, cum ex pagina 312. & 481. ſigilla illa ſumme authentica, Wladislai ſcilicet Ducis cum radiato, ſancti instar, capite, Henrici Pragenſis epiſco pi cum libro accepturi funt. (b) Ædepol! tum rerum hiſtori- carum veterum periti omnes exclamaturi ſeſe pro quisquiliis meis utiliſſimas animadverſiones accepiſſe. Sed jam ad id, quod graviſſimum accuſationum ſuarum ca- put est, pertingimus: Animadversiones etiam meæ abnormes, seu erroneæ funt. In his scilicet animadversionibus a me pec- cata quæque enormia, minimeque venia digna admiſſa ſunt, quo- rum prolatione omnis mea æftimatio uno velut ictu oculi ruitu- ra eſt. Ita quidem Aristarchus noster hæc minaciter trium pene annorum curriculo per totam urbem buccinavit, quod crebrius quidam illius familiares mihi joco atque cum riſu narrare ſoliti, adeo ut multo ante omnia jam cognoverim, quorum me reum infimulaturus, & quæ in Præfatione ſua criminaturus fit. Sed quæ peccata illa? infra in Præfationi ſubjecta nota integrum eorum ſyl- (a) Inſeremus Tomulo V. Diſſertationum Bornianarum Commentationem de hoc circulo, & Wladislai coronatione, oftendemusque adverſario noſtro, quam minus recte verum ſenſum verborum Parte ſua quarta p. 14. in di- plomate Caroli IV. diſpexerit & interpretatus ſit , ignoraveritque circulum illum Friderico II. Imperatori impoſitum patricialem fuiſſe, quo eidem Ro- mæ jus Patriciatus conceſſum. (b) Vide vernaculam meam Diſſertationem ultimis paragraphis de origine, mutatione, & geminatione clypei Bohemici: Abhandlungen einer Privatgeſellſchaft in Böhmen. 4ter Band.

Strana XXI
ſyllabum texit. Horum peccatorum enormitatem ut jam benevolus Lector intus atque in cute rectius diſpiciat, rem ipſam enarrare opus eſt. Manuſcriptum latinum Pulkavæ, quod Tomo III. Monumentorum noſtrorum ex Codice S. Crucis Majoris ex- cuſum dedimus propter ætatem, quam fert, quibusdam locis aut fugitivas, aut duriuſculas, præterque regulam contractas, nonnun- quam etiam perperam ſcriptas complectitur voces, quas quarum- que ſenſum cum ſubinde non affequeremur, ariolatione & veriſimi- libus vocibus, uti paſſim in lucubrationibus iſtiusmodi fieri ſolet, eas reſtituere & farcire conati ſumus in ſubjèctis notulis. Inci- dit vero Ariſtarchus noſter in quoddam Manuſcriptum Bohemi- cum ſeu translatum ejusdem Pulkavæ exemplar, e quo ille ha- rum fugitivarum, contractarum, perperamque ſcriptarum vocum veriorem lectionem venatus eſt: ita pro Provincia Cayamensi oftendit legendum fuisfe Cujaviensi, pro Tessaw sinceriorem ap- pellationem Theirsow, pro contracta voce Bupatus, non ut ego Bernardus ariolabar, ſed Rupertus legendum fuiſſe Magisteriali quodam ſupercilio docet. Vocem ca:te, cui ego verofimiliter vocem cute ſubſtituendam eſſe cenſui, ille multó verborum ſar- caſmo pro capite accipiendam fuifſe monet. Atque hæc funt præcipua illa manubia ab hoſte ſuo collecta, integro triennio ja- ctata, atque haud aliter atque longa pertica defixa per urbem circumducta, hic ille, inquam, jubilus plaufusque haud ſecus at- que ſi Trojam expugnaſſet. O apinas tricasque permagno pre- tio venum propoſitas, minimo aut nullo diſtractas! Satisne Ari- ſtarcho iſti videri non poterat ex tribus quatuorve diverfis ex- emplaribus variantes lectiones Pulkavæ Lectori stitiffe ? Itane mihi omnia latina,Boemicaque Pulkavæ exemplaria per Regnum no-

Strana XXII
noſtrum exquirenda, atque fortaffis a ſe ipſo emendicanda erant, ut paucarum harum vocum genuinam ſcriptionem indipiſcerer. Quid iſtiusmodi ridiculis exaggerationibus, ludificationibusque vel in ipſa Præfatione ad affingendam mihi neſcio quam incogitan- tiam, imperitiam, negligentiamque opus fuit? Quid illis deni- que effectum? Quisque prudens rerum æstimator mecum tritum illud ſentit, ruminaturque : Tute lepus es & pulpamentum qu�ris. Cætera, quæ intra decurſum hiſtoriæ ſuæ nobis impingit errata, confutanda ſervamus Parti V. Annalium Hagecianorum, osten- ſuri iſthic quam infirmis tibicinibus recenter detectæ Epitomæ Neplachonis ( quam nos ipſi iſthic excuſam damus ) aliorumque recentium teſtimoniorum nitatur hiſtoricum ſuum ædificium. U Q

Strana 1
OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN CHRONICON BENESSII. I. Multo jam tempore complures non folum patrios, ſed & exteros eruditos Viros hiſtoriarum ſtudioſos per- magnum inceſsit desiderium, ut Beneſsii de Weit- müle, Canonici Metropolitani Pragenfis, Chronicon preli beneficio in lucem publicam emitteretur. In- ter alios Clariffimus Vir Joannes Burchardus Menkenius, neſcio qua fama perfuafus, Chronicon iftud in Clementina Pragenfi exstin- ctæ Societatis Jefu Bibliotheca deliteſcere, atque uno, eodemque codice cum Coſmæ Chronico comprehendi,defiderium ſuum in Præ- fatione Tom. I. Scriptorum rerum Germanicarum, præcipue Sa- xonicarum palam explicuit, adjectis etiam precibus iftis : Non poſ- ſum non Reverendos Patres ſub publico nomine hoc loco obteſtari, ne eam (videlicet Beneffii de Veitmüle Vitam Caroli IV.) ulterius ab eruditis fruſtra deſiderari patiantur. Haud abſimile deſiderium Tom. IV. A ex-

Strana 2
OBSERVATIONES explicuit doctiſſimus Maſcovius in Hiſt. ſua Imperii Romani (a) Balbinus ex noſtris, qui Chronico iſto, pene jam Epitome ſua ad umbilicum perducta, primum potitus eſt, omnibus locis illud ſummis laudibus extollit, & fingillatim in Epitome p. 384 de eo ait: Dignus eſt ſcriptor publica luce, & ſi ederetur, magnam hi- storiæ patriæ lucem afferret. Eadem fere repetit Dec. 1 1. 7 p. m. 161 alibique, luculentius autem in fua Docta Bohemia nu- per typis vulgata Tract. II. ſect. I. p. 7. Nibil Beneſſii hiſtoria . . . . illuſtrius, nihil etiam verius, quia ab ſe viſa vel comperta ſcribit, eſſe poteſt. Utinam Bohemiæ veteris amantes collatis in unum auxiliis Weitmilenſem hiſtoriam . . . . publici juris faciant, & proferant in lucem. His, aliisque, ſcilicet Peſſinæ tam in Phoſphoro ſuo Septicorni, quam Marte Moraviæ, Hammerſchmi- dii in Præfatione Prodromi fui Gloriæ Pragenfis, Berghaueri in Protomartyre fuo Pœnitentiæ laudibus Beneffii provocatus, ab eo tempore, quo animum ad hiſtoriam appuli, nullam non operam, ſtudium, induftriamque eo converti, ut Manuſcripti iſtius tanto- opere laudati, deſideratique copiam unde unde demum conſe- querer, ſed voto & diligentia omni in hanc diem fruſtratus fui. Pri- mum omnium jam ante annos plus minus viginti uſus ſum Bur- chardi Menkenii indicio, illudque in Clementina Bibliotheca ex- quirere cœpi, ſed ne quidem codicem illum, in quo Coſmam ex- aratum perhibet Menkenius, inſpiciendi unquam mihi poteſtas facta, cauſantibus Bibliothecariis codicem iftum ſervari in secre- tiori Clementini Rectoris tabulario, neque fibi petentibus ejus copiam hactenus factam fuiſſe. At vero tandem ex doctiſſimo Viro Leopoldo Scherſchnik intelligo, neque Beneffii Chronicon Coſmæ Codici innexum eſſe, neque uſquam inter Bibliothecæ Clementinæ Manuſcripta, quorum ille omnium accuratum Cata- logum conſcripsit, reperiri. Thomæ Peſlinæ de Zechorod Deca- no Metropolitano Manuſcriptum iſtud exeunte ſuperiore ſæculo in manibus fuiſſe nullum eft dubium, is enim ex illo tam in Pho- ſpho- (a) Verba ſunt : Balbinus führt in ſeiner Epitome rerum Boh. vor ſeiner Zeit den Hiſtoricum Beneſſium von Weitmühl Ic. der Canonicus in Prag geweſen , an/ deſfen Werk aber annoch in MS. liegt, und hat man ein großes Berlangen ſolches zu ſehen.

Strana 3
PRÆVIÆ. 3 ſphoro Septicorni, quam Marte Moraviæ integras paginas, ut poſtea videbimus,ad poſteritatem tranſmisit. Id quidem communem opinionem peperit Chronicon iſtud in Bibliotheca Metropolitana ſervari, & cum neque in veteriore, neque recentiore librorum ca- talogo notatum reperiretur, ubi ubi demum deliteſcere, aut cui cui demum alteri Manuſcripto annexum eſſe. Excellentiffimus igitur piæ memoriæ Epiſcopus Suffraganeus Antonius Wokaun nulli pepercit operæ, ut, excuffis Bibliothecæ forulis, codicibus- que Manuſcriptis, exquireretur. Non minori contentione in id incubuit Excellentifſimus Comes a Waldstein Epiſcopus Litome- ricenfis, dum adhuc Collegio Metropolitano adſcriptus eſfet, ſed operam uterque perdidit. Inventa quidem hic vita Caroli vetere manu exarata, attamen haud alia ab illa, quæ a Marquardo Fre- hero anno 1602 Hanoviæ typis Wechelianis excuſa eft. (b) Mi- rum igitur, qui contemporaneus Thomas Berghauer in Catalogo ſuo Manuſcriptorum Proto-Martyri pœnitentiæ præmiſſo idem Be- neſſii ſeu Benedicti de Weitmühl Canonici Pragenfis Chronicon referens, apponere potuerit illud in Bibliotheca Capituli, ſcilicet Metropolitani aſſervari, quod profecto nonniſi ex communi opini- one & fama illum ſcripfiffe ex eo non levis conjectura capitur, quod nuſpiam verba & fragmenta Beneffii adferat, qui tamen author Martyrio S. Joannis Nepomuceni synchronus non potuit non eſ- ſe illi utilifſimus ad concinnandum Proto-Martyrem ſuum. Pro- vocat quidem nonnunquam, atque id rarius, ad Beneffii Chroni- con, at manifestum est, cognitionem illam rerum, ad quas provo- cat, illum feu ex Peſſina, feu ex Balbino haufiffe. Hæc, & præ- ſertim, quod Peſſina Manuſcriptum illud, quo uſus eſt, nuſpiam prodat Bibliothecæ Metropolitanæ fuiffe ( quod tamen de aliis ejusdem Bibliothecæ Manuſcriptis indicare non intermiſit ) imo ſimpliciter in Phoſphoro Septicorni de illo dicat: qui mihi pr� manihus eſt, hæc, inquam, aliaque ſuſpicionem mihi ingeſfere, veroſimillime Manuſcriptum iſtud unde unde demum in manus Peſſinæ deveniſſe, atque ex ipfius domeſtica libraria penu fuiſſe. Qua- A 2 (b) Imo repetita noviſſime opera doctiſſimum Pelzelium fefellit penitus, quam irrito conatu plures dies in excutiendis Bibliothecæ iſtius MSS. Codicibus profuderat.

Strana 4
4 OBSERVATIONES Quare cum ex ejusdem Peſfinæ teftamento, cujus copia mihi ad manus eft, cognoverim heredem univerfalem ſcriptum monaste- rium RR. PP. Ordinis S. Pauli primi eremitæ Obrziſtii, quod il- le vivens fundaverat, in iftorum Bibliotheca inquirere cœepi, ſed præterquam ipſe ſat diligenter eam excufferim, reſponſum tuli, ex Manuſcriptis libris nihil prorſum eidem monaſterio extraditum fuiſle. Quorundam hic Pragæ privatus rumor eſt: Codicem iſtum ex Bibliotheca Metropolitana depromptum Advocato Romanæ Curiæ in cauſa & proceſfu Canonizationis S. Joannis Nepomuceni Romam miſſum fuiſſe, indeque nec revocatum, nec relatum. At difficulter incerto iſti rumori, de quo Reverendiſſimis Capitula- ribus nihil cognitum, afſentior. Nam quale pro Martyrio S. Jo- annis Nepomuceni ex illo elici potuit teftimonium, cum idem author Chronicon fuum cum anno 1374 abruperit, conftet autem S. Joannem Nepomucenum annis novem poſterius Martyrio af- fectum. Sane in Proceſſu S. Joannis, cum plerique patrii noſtri ſcriptores in teftimonium adferuntur, nuſpiam inter eos comparet Beneffius, nec eum Berghauerus in Bibliotheca fua Joannæa alle- gavit; quod autem caput eft, adduci haud poffum, ut credam, tam immemores illos futuros fuiſſe, ut tam rarum codicem Romam miſſum proceſſu abſoluto non repet fſent. Quo igitur codex ille devenerit, aut num adhuc alicubi deliteſcat, nihil prorſum cogni- tum eſt. Quo exemplari Bohuslaus Balbinus ufus fit, æque in- certum, quod nufpiam adhuc in Bibliothecis aut Archivis noſtris comparuit. An unum, idemque fuerit, ex quo fua excerpsit Peſſina, an ille pro ſua cum Balbino neceſſitudine, cum eodem id communicaverit, nihil compertum. Id certum eft Balbino Be- neſſii quatuor libros Chronicorum ad manus fuiſſe, nam integra loca ex illis exſcripta, tum in Epitome, tum in libro ſuo ſeptimo Decadis I. legimus. Huc accedit: Exftant hodie ejusdem Balbi- ni excerpta ex eodem Chronico Beneffii, eaque quoddam chro- nologicum breve compendium librorum quatuor funt, quæ in Bibliotheca Clementina affervari pridem mihi a Bibliothecariis narratum eft, hodie eadem , feu certe copia illorum eft inter ma- nus doctiſſimi Viri Franciſci Pubitſchka, quemadmodum Clar. Pel- ze-

Strana 5
PRÆVIÆ. 5 zelius nuper in hiſtoriæ ſuæ Bohemæ vernaculo compendio p. 659. adnotavit. Gundlingius in historia Imperiali pag. 832. exiftimat hoc ipſum Weitmülianum Balbini exemplar morte Gamantzii Af- ſafenburgi intercidiſſe: Nam narrat id a Balbino Patri Gamantzio Collegii Affafenburgenfis alumno, vitamque Caroli IV. tum mo- lienti, conceſſum fuiffe, quod morte illius interveniente, & co- natus ejus hiftoricos abrumpente nunquam in Bohemiam rediiffe ſuſpicatur. At vero difficulter inducor, ut credam, Balbinum codicem iftum veterem, cujus ſummum pretium agnovit, locis- que omnibus prædicat, extra patriam, & non potius aliquod ejus- dem apographum exemplar Gamantzio miſſurum fuiſſe, maxime cum Balbinus ipfe loco aliquo meminerit, codicem hunc non ex ſua libraria penu, ſed aliunde fibi ab amico commodatum fuiſſe. Qui ſi præterea erga Bollandianos (uti ex eorundem narrationi- bus palam eſt) ea prudente cautela ufus, ut iisdem nonnifi apogra- pha exemplaria tranſmiſerit, quis sibi perſuadeat Balbinum rerum patriarum veterum æstimatorem maximum codicem iftum rariffi- mum, quem nonniſi poſtremis vitæ ſuæ annis conſecutus est, pe- riculo jacturæ extra patriam expoſiturum fuiſfe, ut proinde nec- dum nos ſpe omni deturbatos autumem, fore ut aliquando codex iste, fi incendio non periit, e tenebris ſuis emergat. Et ne ul- lam codicis iſtius, ſeu re ipſa quocunque demum fato amiſſi ſeu adhuc deliteſcentis, memoriam prætermittam: Cum ille ſumma induſtria per urbem alibique exquireretur, garriebant nonnulli, qui quæ Juno Jovi in aurem dixerit, noſſe cupiunt, apographum chartaceum non plane recenti manu ſcriptum, at- que a ſe viſum afſervari in Bibliotheca Duxovienſi Excellentiſsi- mi Comitis Emanuelis a Waldftein, cujus rei certitudinem ut indipiſcerer, Bibliothecarium loci tum Pragæ moratum acceſſi, at negavit is quidpiam Operum Beneffii in Bibliotheca Duxovi- enſi reperiri, a ſe non pridem omnium codicum tam impreſ- ſorum, quam manuſcriptorum catalogum confectum eſſe, quem coram exhibuit, nec oculos, nec manus fuas hoc Chronicon effu- giturum fuiſfe. Et vero confirmavit eventus Beneffium ab hac Bibliotheca abeſſe. Nam cum paulo poſt eandemBibliothecam acceſ- filiet

Strana 6
6 OBSERVATIONES fifſet Excellentiſſimus Epiſcopus Litomericensis, & benevolentia Excellentiſlimi Duxovienfis facultatem impetraſſet rei hiſtoricæ Bohemæ Manuſcripta omnia ſecum Litomericium, ut tranſume- rentur, afportandi, inter ea (quæ oculis vidi, manibus tractavi, imo in uſum quoque meum exſcribi feci) nuſpiam comparuit Be- neſſii opuſculum aliquod. Ut denique de Chronico tantoopere de- fiderato reliqua ſubnectam, quæ prodita funt apud illos, qui eo locupleter usi funt, fcilicet Peffinam & Balbinum : Titulum præſefe- rebat Chronicæ Pragenſis, hiftoriamque complectebatur Bohemiæ ab anno 1283 ufque ad annum 1374, quæ in quatuor libros partita erat, quartusque vitam Caroli IV. chronologice exactam compre- hendebat. Plerorumque iſthic narratorum author ſe vadem, & oculatum, auritumque teftem præbuit. Nimium confidenter au- tem Hammerſchmidius Beneffium omnibus narratis fuis contem- poraneum & synchronum effingit: qui ea ſolum pertractaverit, qu� vidit, aut qu� ab iis, qui viderant, accepit, quod fi ita eſſet, Be- neffius ætatem centenario majorem afſequi debuiffet, cum ex Chro- nico illius, quod hic proferimus, certum fit illum adhue anno 1386 ſuperfuiſſe. Priora igitur ſub imperio Wenceslai II., Wen- ceslai III., Rudolphi I., Henrici, & verofimillime etiam Joannis Regis excerpfit ex aliis Chronicis. Nec obſcurum pluribus locis reliquit Peffina eum plurimum Francifci Canonici Pragenfis Chro- nico uſum fuiſſe, nam crebro verba Franciſci referens ſubjungit: eadem refert, aut narrat Beneſſius. Balbinus in Bohemia ſua docta præterea meminit Beneffium in hoc fuo opere crebrius pro- vocare ad quandam Chronicam S. Procopii hodie incognitam. Ver- ba Balbini iſthic apponere juvat: Beneſſius hiſtoriæ ſu� titu- lum præfixit Chronicæ Pragenſis ; idem ſcriptor ſæpiſſime citat Chronicam S. Procopii, ejusque libri Chronicon auctoritate ſua con- firmat anno 1321. at illud nunqam in manus meas pervenit. Pro- cul dubio hæc Chronica S. Procopii fuit continuatio Monachi Sa- zavienſis a Menkenio Tom. III. excuſi, qui hiſtoriam ſuam ad annum uſque 1162 nonnifi pertexuerat. Sed hæc jam fufficiant de Chronico hoc, cujus plura fragmenta poſtea proferemus, præno- taſſe, ad Chronicon alterum authoris tranſeamus. II.

Strana 7
PRÆVIÆ. II. Cum hiante ore tot, tantisque conatibus, tanto tempo- rum intervallo Chronicon Beneffii quatuor libris comprehensum a me, aliisque quæfitum fuit, forte fortuna accidit, ut fuperiore anno ex auctione publica, & quidem amici beneficio ac dono Chronicon ejusdem conſequerer, a ſuperiore prorſus diverſum, annorum continua ferie procedens, in nullos libros aut capita diſtinctum, atque, uti quidem ex fragmentis prioris liquet, mul- tum altero contractius, rerum tamen narratione longius atque ul- tra ætatem authoris procurrens, ac proinde a quoquo demum po- steriore continuatum. Chronicon iftud, quod alterius jacturam aliqua ratione farciat, magno habendum in pretio, maxime quod collata quæquæ cum priore loca fatis teftatum faciant, illud po- tiffimum ex altero, nempe quatuor libris Beneffii exfcriptum ef- ſe; ea ratione procul dubio etiam alteri præferendum, quod ultra annum 1374 excurrat, contineat plura alia, quæ demum Benef- fius in priore a ſe omiſſa reperit, quo in numero præſertim funt frequentes memoriæ Ordinis Divi Franciſci, cui poſtremis vitæ suæ annis nomen dedit. Id vero deplorandum maxime codicem hunc noſtrum, cui Chronicon iſtud infertum eſt, incidiſſe in poſfeffores, qui eum turpiter neglexerunt, nec juftum pretium ftatuere nove- rant, nam principio quaqua demum incuria magna parte truncatus eſt, in medio etiam plurium paginarum jacturam fecit, adeo ut nonniſi mancum, mutilumque hoc ipſum Benefſii Chronicon Le- ctori ob oculos ponere fas nobis fit, nec definire certo audeamus, quo anno illius hiftoricæ memoriæ cœperint. Si Crugerio haben- da fides, qui jam ad annum 1257 ad Benefſii de Weitmühl Chro- nicon provocat, Chronici iftius multo altiores, antiquioresque erant memoriæ, atque librorum quatuor, qui ab anno 1283 ini- tium ſumebant. Et quidem id Crugerio fuifſe in manibus dubi- tare vix licet, cum ſcribat hæc in quadam epistola necdum edita ad Thomam Peſfina de Czehorod Litomericio 25 Jan. anno 1669: Quod attinet Chronicon Beneſſii Weitmülii, ubi qu�rendum sit? est in quarto duobus digitis craſſum: Mihi fuit conceſſum a D. Win- czowsky Canonico Wiſſehradenſi a. 1646. Quis fuit poſt eum heres? E Canonico Pragenſi Beneſſius factus fuit Franciſcanus, hinc regni Cruger. ad 4 Octobris p. 19. memo-

Strana 8
8 OBSERVATIONES memoriis immiſcet breviter res Franciſcanas. Quæ ipſa tanta Chro- nici iſtius mutilatio cauſa eſt, quod Chronicon iftud verbis autogra- phi non incipiamus, cum plures quasque anteriores memorias & fragmenta in Peſfina & Balbino deprehenderimus, quæ eidem justa annorum ſerie præjecimus, ubi vero verba ipſa Beneſſii ab his duobus authoribus exſcripta non reperimus, faltem infra in notis compendia, quibus fe fe ad Beneflium revocant, adduximus, quam rationem dein per integrum hoc Chronicon fervavimus; ut proinde Chronicon hoc noſtrum interpolatum fragmentis ejusdem Beneffii, ex libris ejus quatuor depromptis, compareat; ne tamen Lector hæfitet, imo ut ſubito agnoſcat, quæ verba Chronici no- ſtri, quæ librorum quatuor fint, alio illa, alio iſta charactere ex- cuſa dedimus, addito etiam libro, quo referantur, & infra appo- fito authorum nomine & loco, quo fragmenta iſta ab iisdem allata fint. Id quidem ea potiffimum ratione fecimus, ut tot illuftres librorum quatuor Beneffii reliquiæ non pereant, atque quæ ſpar- fim tam in Balbini, quam Peffinæ diverfis libris adducta funt frag- menta, una veluti fronte cognoſcantur, & chronologica ferie ex- acta in unum veluti opuſculum congefta poſthac habeantur. Ut vero jam certa & indubitata indicia manifestemus, quod præſens Chronicon unius, ejusdemque authoris fit, fcilicet Beneffii Krabice de Weitmühl Canonici Pragenfis, qui sub Carolo IV. floruit, ad annum 1374 hæc apposita leguntur : Eodem anno ego Beneſs &c. de mandato ejusdem Domini Archiepiſcopi (Joannis) & Capituli Pra- genſis tranſtuli corpora infra ſcriptorum Dominorum epiſcoporum Pragenſis eccleſiæ de locis ſuis , in quibus ſinguli ſingulariter jacu- erant ſatis negligenter & humiliter. Et recondidi illa corpora in novo choro eccleſiæ Pragenſis in loco, qui eſt inter sepulchrum S. Viti, & capellam Imperialem Sanctæ Trinitatis, includendo ſingula corpora in ſingulis alveis lapideis, impoſitis ibidem intus laminis plumbeis cum ſculptis nominibus ipſorum ad perpetuam rei memo- riam, quæ ſepulchra epiſcoporum cooperivi cum marmoreis lapidi- bus. Quæ verba nos minime dubitare finunt, Chronicon iftud unius ejusdemque Beneffii de Weitmühl effe, qui libros quatuor Chro- nicæ Pragensis conſcripſerat, nam infra ex vitæ fuæ geſtis co- gno-

Strana 9
PRÆVIE. 9 gnoſcemus eum novæ fabricæ ecclefiæ Metropolitanæ Pragensis Præfectum ae Directorem fuiffe ; hinc Paprocius noſter ignarus ad- bue ab eodem Beneſſio de Weitmühl monumentum aliquod hifto- ricum ad poſteritatem tranſcriptum fuiſfe, de eo in Ordine Do- minorum Boh. p. 342 ſcribit: quod ſumptibus Caroli IV. novam ecclesiam in caſtro Pragenſi construxerit. In eodem codice noſtro ad ſupra relatam vocem Beneſs adjecit poſterior fæculi XVI. ma- nus afteriſcum, & inter utramque manuſcripti columnam feu mar- ginem hæc verba vernacula appoſuit: Krabice z Weytmille Kanow- nik Hradu Prazskeho Koſtela Swateho Wita tuto Kroniku ſepſal, z toho ſe tu na tom miſtie porozumiwa, a muſyl byti welki Patron Swateho Frantiſska Rzeholj, neb mnoho o gegich Capitolach piſſe. Id est: Beneſsius Krabice, de Weitmille Canonicus castri Pragensis eccleſi� ſancti Viti hoc Chronicon ſcripſit. Id ex hoc ipſo loco cognoſci- tur, uti etiam quod magnus fautor fuerit Ordinis S. Franciſci, nam multa de Ordinis hujus Capitulis ſcribit. Ita quidem Anonymus iſte ſæculi XVI. interpolator, ſeu ut alii barbare appellare ma- lunt, marginator : At Benefſium postremis vitæ suæ annis, post- que Caroli Imperatoris mortem re ipſa tranfiifſe ad Ordinem Mi- norum Conventualium S. Franciſei postea in gestis vitæ suæ memo- rabimus, cujus quidem non obſcura hoc ipſo Chronico reliquit in- dicia, cum plurimis annis Capitula Generalia & Provincialia cum nominibus Miniſtrorum hujus Ordinis adſcribit, cum monasterio- rum quorumque principia, fata, nonnullorumque Fratrum Con- ventualium gesta & cafus commemorat, de fe denique jamjam fa- cram Franciſci regulam profeſſo ad annum 1386. ſeribit: Eodem die Frater Beneſſius in Boleslavia cantavi novam Miſſam. Ali- am quidem præterea nuſpiam in hoc Chronico de ſe mentionem facit, niſi quod ad annum 1371 apponat: Ego hæc ſcribens vidi. Quæ cum ita ſe habeant, ſcripfit Beneſſius hoc Chronicon poste- rius libris fuis quatuor, atque hoc ipfo tempore cum Ordinem S. Francifci jam profeſſus erat, quo verofimillime plura ex libris fuis quatuor compendio excerpfit, alia, ut poftea videbimus ad verbum reddidit, alia mutavit, alia omiſit, alia præſertim ex me- moriis novi a ſe ſuſcepti Ordinis, atque ex poſterius a ſe viſis Tom. IV. B &

Strana 10
10 OBSERVATIONES & auditis adjecit. Diximus ſupra Chronicon iftud ultra ætatem Be- neſſii,aut quouſque vivere potuiffet,excurrere, quod & ipfum hodie in fine ſaltem uno folio mutilum ad annum uſque 1487. excurrit, idque manifeſto indicio eft illud a pluribus demum continuatum fuiffe, quemadmodum alter Beneſſius de Horzovitz hiſtoriam Huſ- fitarum vernacule perfecutus, etiam continuator Beneſſii de Weit- mühl fuit, eodemque nomine paſſim a noſtris refertur. Quo an- no autem definat Beneffius noſter, quo anno prior illius continua- tor incipiat,admodum arduum definire est, nos ex indiciis quibusque ſuſpicamur continuatorem illius cum anno 1399 ordiri, ifthic enim jam penitus ceſfant omnes Ordinis Divi Francifci, omnes Eccle- fiæ Metropolitanæ memoriæ, & poſthac anni multo majori com- pendio coarctantur. III. Jam ut de ipſo authore Chronici iſtius ſermonem inftitu- amus: ortus is fuit vetuftiffima toga ſagoque inclyta stirpe Krabi- ciorum de Weytmile. Non adeo multas de eo antiquitas ad po- steritatem tranſcripsit memorias, quarum potiffimas ex ejus utro- que Chronico, ex libris Erectionum, denique ex Diplomatibus hic adfero. Pater illi fuit ejusdem nominis Beneffius, fratres duo germani, alter Joannes, alter Petrus dictus, ille Plebanus, feu Curatus Lippenfis, ifte a prædio fuo de Sliwna appellatus, uti li- bri Erectionum apud Balbinum L. 5. p. 50. perhibent. De patre ſuo Beneſſio reperio luculentum documentum in Cancellaria Ca- roli IV. necdum typis vulgata : quod præcipue in amoribus fu- erit Joanni Duci Carinthiæ & Comiti Tyrolis fratri Caroli IV. tum vices Regis in Bohemia agentis, qui ipfi anno 1349. Judici- um provinciale , quod Landgericht dicitur & foreſtariam filvarum diſtrictus Truthnovienſis cum omnibus juribus, utilitatibus & per- tinentiis contulit. Quam ipſam Foreftariam Trutnovienſem ut idem Beneffius feu Peſco Krabice de Weytmül (prout promi- ſcue in his duobus diplomatibus vocatur) vendere, obligare, com- mutare, alienare, & prout ei expedire videbitur, ſicut rem propri- am in uſus ſuos utiles & beneplacitos convertere,poſſit indulfit & con- firmavit Carolus IV. eodem anno literis Majestalibus Bopardiæ datis. Quod ad Beneſlium noſtrum attinet, is in aula Caroli IV. a pu-

Strana 11
PRÆVIÆ. 11 a puero educatus fuit, ut loquitur Balbinus Dec. I. Lib. 7. p. m. 161 alibique , demum omnium prope itinerum Caroli comes, quam notitiam procul dubio ex libris ejusdem quatuor haufit. Sacra- tiorem dein vitam in clericali ftatu ſecutum plurimis monumen- tis teſtatum eſt. Peſſina ubivis eum nomine & titulo Archidia- coni Zatecenfis impertit, de quo dubitare vix fas eft, cum pri- mus omnium is veram illius hiftoriarumque ad poſteritatem tran- ſcriptarum cognitionem ex Chronico ejus acceperit; & vero me- morat etiam Balbinus in fuis Collectaneis MSS. (quæ mecum be- nevole Clar. Vir Thomas Ant. Putzlacher Regni Advocatus, Syn- dicusque Univerfitatis communicavit) quod Cancellaria Caroli IV. eundem Canonicum Pragenſem & Archidiaconum Zatecenſem appellet; quod cum ita ſe habet, Beneffius vi & munere Archi- diaconatus Zatecenfis stallum, & præbendam, ut vocant in Ec- cleſia Metropolitana inter Canonicos Pragenfes confecutus eſt, quo fimul etiam tum Archidiaconus Curimensis & Bilinenſis per- petuo gaviſi. Anno 1341. jam Beneſſium inter Canonicos Me- tropolitanos ſubſcriptum lego in diplomate Joannis Regis Eccle- ſiæ Pragenfi dato, quo eidem atque Capitulo in perpetuum do- nat decimas in montibus Cuthnis, Brzeznicz, aliisque omnibus Regni argenti fodinis, quem Benefſium nostrum esfe dubitare vix velim, & quamvis ille iſthic nudo nomine inter Canonicos fine Archidiaconi Zatecenfis titulo fubſcriptus fit (ut ne Peflinæ fidem derogem) ſentiendum Beneflium isthic in hac ſubſcriptione titu- lum Archidiaconi omifiſſe, quod quidem etiam ab aliis factitatum efſe pluribus exemplis probari poteſt. At an. 1353. jam non fuit am- plius Archidiaconus Zatecenfis, uti ex bino diplomate Tomo noſtro III. MSSrum Bohemiæ p. 354. & 356 excuſo liquet, in quo utroque Theobaldus Archidiaconus Zatcenſis refertur, idem Theobaldus le- gitur in literis Capituli Pragenfis anno 1356. archivi Litomericenfis, quibusPræpofiti Litomericenfis,Boleslavienfis & Melnicenfis in gre- mium Canonicorum Pragenfium decreto & dotatione Caroli IV. affu- muntur, ftallo, juribus, privilegiis, portionibusque communibus do- nantur. Ita dein an. 1384. reperio quemdam Leonardum Archidia- conum Zatecenſem in Decimis ecclefiafticis,quas libris Erectionum B 2 Peſſina in Phoſph. ſept. p. 67 p. 535 alibique. Peſſina ibid, p. 58. præjecit

Strana 12
12 OBSERVATIONES mo III. SS. Boh. 330. præjecit Balbinus, e quibus conjicere fas eft Beneffium noſtrum jam ante annum 1353. in Capitulo Eccleſiaque Pragensi ad majorem dignitatem elevatum fuiſſe, veroſimillimé autem ad Archidiaco- natum Pragenſem : nam hoc ipſo tempore ab anno 1344. quo Tho- mas adhuc Archidiaconus Ecclefiæ Pragenſis in copia confirma- tionis Manfionariorum Pragenfium legitur in ſupra memoratis di- plomatibus, quibus omnes Canonici Pragenfes enumerantur, ubi- vis Archidiaconum Pragenſem abeffe, & post Decanum nominari, & ſubſcribi ſcholaſticum reperio; ut verofimillime tum munus Ar- chidiaconi ſuſtinuerit Beneflius, cum in numero ceterorum Cano- nicorum Pragensium (quos inter tamen eum locum tenuiffe cer- tum eſt) nuſpiam referatur aut ſubſcriptus legatur. Videbimus infra eum paſſim in Caroli aula verſatum & potiſſimum itinerum ejus comitem fuiſſe, denique hoc ipſo tempore Directoris fabri- cæ Ecclefiæ Pragenfis munere functum, quæ verofimillime cauſa eſt, quod actibus capitularibus raro interfuerit, ac proinde abſens aut impeditus in literis his non referatur, nec ſubſcriptus legatur. Rem confirmare videtur Peſſina in Phoſphoro ſuo ſepticorni pag. 193. ubi eum poſtremo dicit in Eccleſia Pragensi Vice-Decanum fuiſfe. Vice-Decani nullum fuit unquam, quantum ex hiftoriis comperi, in Ecclefia & Capitulo Pragensi munus aut dignitas pe- culiaris, ſed abſente aut quavis ratione impedito Decano vices agebat primus Prælatus Canonicus, qui erat Archidiaconus, fuſpi- cor itaque, quod Peſlina documentum aliquod repererit, quo Vi- ce-Decani negotium aliquod confecit aut ſubſcripfit Beneflius, quod eum in eam opinionem adduxit, ut Vice Decanum nominaverit, cum re ipſa nil aliud, quam primus Prælatus Canonicus feu Ar- chidiaconus fuerit. Sed his jam miſſis ad ceteras Beneſſii memo- rias tranſeamus. Anno 1346. aſſumptus eſt a Carolo tum adhuc Bohemiæ Rege Rentium ad Rhenum in Dicecesi Trevirenſi ad Comitia Imperialia, in quibus Carolus Romanorum Rex ele- ctus eft, ex his eum Romanæ Legationis socium adjunxit Arne- ſto Archiepiſcopo Pragenſi, & Nicolao Duci Oppaviensi, qui ex his Comitiis cum nuncio electionis rite factæ ad Romanum Pon- tificem miſfi funt, quorum omnium ille oculatus auritusque teftis fuit,

Strana 13
PRÆVIÆ. 13 fuit, quæ accurate in libris ſuis quatuor ad hunc annum deſcripſit. Anno 1363. ejus fit mentio in libris Erectionum, quo cum fratri- bus ſuis erigit & dotat altare S. Annæ in Ecclesia Lippenſi, ver- ba ipſa apponere juvat: Beneſſius Canonicus Pragenſis, Joannes Plebanus in Lippa, & Petrus de Sliwna fratres germani, filii quon- dam Beneſſii de Weitmil erigunt & dotant altare S. Annæ in ec- cleſia Parochiali Lippenſi. A. 1363. feria 3. poſt Dominicam Oculi. Anno 1365. comitatus eft Carolum IV. Avenionem ad Urbanum Papam V., interfuit demum ejusdem Caroli coronationi Arela- tenſi. Anno 1368. rurſum ſecutus eſt Carolum Romam, adfuit, cum Carolus IV. Papam folemni pompa in urbe excepiffet, ejus- que equum pedefter per frenum usque ad gradus Ecclefiæ S. Pe- tri duxiſſet. Hæc copioſe enarrans Beneflius de ſe libro IV. ad h. a. dicit: Hic tu, qui vidiſti, & noſti, materiam dilata. Anno 1371. adfuit Pragæ festo Paſchatis in aula Caroli, cum Imperatrix Eliſabeth miræ fortitudinis ſpecimen dedit, novumque babatum ferreum manibus fuis confregit. Jam Joannes Rex pater Caroli IV. anno 1344. fundamenta jecit novæ fabricæ Eccleſiæ Metro- politanæ, quod opus cum dein demortuo anno 1346. patre omni contentione perfequeretur Carolus, perſpectam is fibi habens pru- dentiam, dexteritatem, rerumque cognitionem Beneffii, eum ſu- premum directorem fabricæ inftituit, cujus itaque ſagacitate mo- les ad eam elegantiam, ne dicam rei architecticæ miraculum, uti hodie cernitur afſurrexit; atque id eft,quod ad an. 1374. de ſe referat, uti jam §. II. verba illius dedimus, quod Epiſcoporum Pragenfium corpora de veteri Eccleſia in novam transtulerit, fingula certis lo- cis repofita marmoreis lapidibus cooperuerit. Talis tamque præ- claræ a Beneſſio in rem architecticam Eccleſiæ Metropolitanæ navatæ operæ voluit Carolus IV. ſempiternum hac ipſa in Baſilica statuere monumentum : Quare inter Imperialis familiæ suæ fimula- cra lapidea, quæ infra tholum ecclefiæ in ſuperioribus ambulacris re- poni fecit, medium pene ſupra aram majorem fimulacrum Beneſfii de Weitmühl habitu Magisteriali constituit, appofito ex latere stirpis fuæ gentilitiis armis, fcilicet lapide molari, infra vero adjecta in- ſcriptione, quæ tamen diuturnitate fæculorum tantum fumo, pul- veribus & mucore obducta eft, ut repetito etiam aſcenſu ex fu- Apud Balb. Dec. 1 lib. 5 pag. 50 giti-

Strana 14
14 OBSERVATIONES dine Do. rum p. 342. gitivis characteribus nihil penitus aſſequi potuerim. Simulacrum hoc lapideum æri inciſum præjecit Biographiæ doctiſſimus Pelze- lius. a) Id profecto dolendum maxime, nuper in tam ſumptuo- ſa picturarum pene omnium Bafilicæ hujus renovatione, hæc ip- ſa ambulacra pictorum feftinatione & incuria, quod ab oculis re- motiora eſfent, neglecta fuiffe, nec tot tamque vetuftas inſcripti- ones fingulis pene fimulacris fubstratas recenti penicillo restitutas fuiffe. Atque hucuſque pertingunt Beneffii qua Canonici Pragen- ſis memoriæ, niſi quod Peſſina, ut ſupra meminimus, eum, neſcio quo fonte, adhuc anno 1380. Vicedecani munere functum perhi- beat. Paprocius memorat plures in Archivo Metropolitano ex- ftare membranas ejusdem Beneflii munitas figillo, earumque unam fibi fuiffe extraditam, in qua adverterit arma figilli hujus nonnihil diverſa effe ab illis, quæ in tholo Ecclefiæ Pragenfis ſpectantur, nam iſthie præſentari aquilam rubram, cujus pectori affixus sit la- pis molaris communis gentilitius clypeus. Jam cum fupra dixe- rimus Beneffium poſtremis vitæ fuæ annis ad Ordinem Divi Fran- cifci Minorum Conventualium tranfiiſfe, quæ restant de hac novæ vitæ ſuſceptæ ratione, perſequamur. De eo Crugerius ad 4. Octo- bris p. 16. (postquam plures illuftres Viros Bohemiæ enumeraffet, qui Ordinem Divi Franciſci amplexi ſunt ) hæc habet: Ultra hos Neo-Boleslaviæ Beneſs Weitmillius Chronici veteris conſcripti au- thor, imo & baſilicæ S. Viti, cum ædificaretur, operarum præfe- ctus, cujus in tholo hodierni chori exſculpta in lapide ſupereſt ſtatua (pectoralis tantum) paulo ante metropolitanæ Canonicus inter Con- ventuales deſiit vivere ſenex Franciſcanus. Et Balbinus T. VII. Erectionum p. 128. De Beneſsio Weitmilio Canonico plurimis locis diximus, laudatiſſimum eſt, quod valedixerit mundo, & institutum S. Franciſci amplexus humilem vitam ad mortem deduxerit. His utriusque relatis reſpondent indicia præfentis Chronici, ut jam fu- pra meminimus, & porro oſtenfuri ſumus. Quo vero anno Be- neffius Canonici munere defunctus huic facro Ordini nomen de- derit, nihil certo proditum. Id poft annum 1380. accidiffe per- ſuadent verba Peſſinæ, qui eum eo anno adhuc Vicedecani mu- nus a) Abbildungen bökmiſcher Gelehrten 2 Theil S. I.

Strana 15
PRÆVIÆ. 15 nus obiiffe contendit, Et sane annis aliquot etiam posterius Be- neſſium vitæ prioris rationem mutaſſe non vane autumo, postquam ſcilicet dolens vidit ignavia Wenceslai IV. peſſumdari florentiſ- ſimum regnum, Metropolitanæ Ecclefiæ illiusque Ministris non eum impendi favorem, quemadmodum ante a patre, imo in quosdam infanda ſupplicia decreta fuiſſe, itaque tædio rerum ſolitudinem, vi- tamque privatam in monaſterio quæsivit. Anno 1386. jam regu- lam S. Franciſci Neo-Boleslaviæ, ubi verofimillime tyrocinium vitæ religioſæ exegit, profeſſum fuifſe innuunt verba, quæ præ- fenti Chronico ad eum annum appoſuit. Eodem die (nempe XIII. Kalendas Junii die Dominico Jubilate poſt Paſcha) frater Beneſ- ſius in Boleslavia cantavi novam Miſſam. Quæ quidem verba, & cumprimis vox frater quamvis fatis certo innuant hoc anno Be- neſſium jam ordini monaſtico adſcriptum fuiſſe, nonnullis tamen hiſtoriarum veterum minus gnaris dubia & perplexa videri poſ- ſunt, qua ratione de fe ſcribere potuerit, quod novam, feu (quod idem eſt juxta omnia medii ævi gloſſaria) primam Miſſam canta- verit, cum Archidiaconi Satecenfis imo & Pragenfis munere fun- ctus fit, ac proinde credibile fit eum multo prius facerdotio ini- tiatum fuiſſe. At vero ſæculo exeunte XIV. non modo Eccle- ſia Metropolitana Pragenſis, ſed pleræque aliæ adhuc veteris Ec- clefiæ diſciplinam conſervaverunt, ut nemo ad Archidiaconatus gradum promoveretur, niſi Diaconus, uti habetur in Concilio La- teranenſi I. Can. 2. eoipſo autem defungeretur hoc munere, ſi in Presbyterum ordinatus fuiſſet, quemadmodum ex Sidonis fæculi V. ſcriptoris L. 4. epiſt. 24. ex synodis Claromontana, Rhemenfi, Londinenſi, aliisque ſæculi etiam XIV. manifeſtum fit. Sane ad eam plane rationem paulo ante inftituit, fundavitque Manfionarios in eadem Ecclefia Pragenfi Carolus IV. ut duodecim Presbyteri, fex Diaconi, fex Subdiaconi effent, nec liceret Diaconis aut Sub- diaconis ad Presbyteratus ordinem tranfire, niſi hoc ipſo beneficio ſuo excidere maluiſſent. Diaconatus igitur gradu ( quod ipſum etiam hodie quibusdam Metropolitanis Germaniæ & Italiæ Ec- cleſiis ufitatum eft) solum infignitus fuit Beneffius, ordinem vero ſacerdotalem primum anno 1386. in Ordine Divi Franciſci conſe- cutus,

Strana 16
16 OBSERVATIONES cutus, ad quem cum Virum tanta prius auctoritate ac nobilitate clarum abſoluto mox tyrocinio vitæ religioſæ promotum fuiſſe dubitare nolim, hinc verofimillimus annus redditur 1385., quo Ca- pitulo Metropolitano valedixit, Monachumque indutus eſt. A ſacerdotio vero percepto altiſſimum de eo filentium tam in Chro- nico præſente, quam apud alios hiſtoricos noſtros. Crugerius eum Neo-Boleslaviæ demortuum innuit, quem tamen Paprocius tam in Diadocho ſuo, quam Speculo Moraviæ ſepultum dicit in Metropolitana Pragenſi Ecclefia ante capellam S. Wenceslai, quod fi ita eſt, verofimillime decreto Wenceslai Imperatoris, aut certe Illuſtriffimæ familiæ ſuæ petitione iſthie tumulatus eft, ut fcilicet ea in Ecclefia fepulchrum inveniret, cujus ille promotor fabricæque Director fuit. Ceterum illi munere & titulo Dire- ctoris fabricæ fucceffisfe Wenceslaum de Radecz itidem Canoni- cum Pragenſem ex hoc ipſo Chronico ad annum 1392. diſcimus. Reperimus in curfu Manfionariorum Pragensium, quem T. III. MSSorum Boh. vulgavimus p. 300. ſequentem Beneffii memori- am ad XVI. Kal. Februarii: In anniverſario Domini Benefſii Pr�- dicatoris egregii Pragenſis Præcentor dabit Manſionariis XXX. groſſos de bonis iu villa Chleby, fimilia leguntur p. 311. ad XIV. Calendas Octobris. Beneflius hic an idem cum noſtro fit, quod affirmem aut negem, non reperio, vox Domini Canonicum innuit, tempus congruit, ab anno enim 1343. usque 1417. pertingunt do- nationes, fundationesque Manfionariis factæ, Canonicos Metro- politanos, Monachis e cathedra Metropolitana remotis prædica- tionem verbi divini in ſe recepiſſe jam ante Arneſtum I. Archi- epiſcopum ex Francifci Chronico conftat, ut proinde nihil pene repugnare videatur hac egregii Pr�dicatoris nota indigitari Be- neſſium noſtrum, quam quidem fundationem ille ſeu ante ingreſ- fum religionis Manſionariis fecit, feu cognati illius, hæredesque pro anima illius in Ecclefia Metropolitana, in qua ſepultus, præ- ftiterunt. Unum præterea prætermittendum non est; perperam a quibusque noſtris recentioribus Beneffium, de quo hic fermo, nonnunquam promiſcue ſeu de Weitmühl, ſeu de Horzowicz, aut etiam conjunctim appellari. At certum est, Beneffium de Hor- zowicz

Strana 17
PRÆVIÆ. 17 zowicz a noſtro diverſum eſſe ſtirpe, tempore, ipſoque Chronico. Beneflius enim de Horzowicz fermone Bohemico complexus eft hiſtoriam Huffitarum, idemque eft, ad quem Balbinus in Epitome ad annum 1417. p. 429. & rurfum ad annos 1420. 1421. paginis 433. & 434. alibique provocat. Hujus authoris MS. apographum fer- vatur in Bibliotheca RR. PP. Auguftinianorum Diſcalceatorum Neo-Pragæ, in cujus margine Excellentiffimus D. Epiſcopus Suf- fraganeus Wokaun pugno fuo adnotavit, id jam ſæculo XV. exe- unte Pragæ impreſſum fuiſſe, hodieque ſervari in Bibliotheca Ar- chiepiſcopali, quod tamen videre mihi adhuc non contigit. Ce- terum cum hic idem vernaculus rerum Huffiticarum ſcriptor ſe- rie temporum Beneflium de Weitmühl exceperit, pafſim is Be- nefſii continuator audit. IV. Ob gratam Beneſſii multum de hiſtoria Bohema promeri- ti Viri memoriam libet chronologico ordine familiæ Weitmühli- anæ a Balbino in Stemmatographia ſua prætermiſſæ reliquias quas- dam, uti in adverſariis noſtris adnotatas reperimus, fubjicere: Ha- gecius atque Paprocius familiarum origines longiffime atque ex ſumma antiquitate evocare pro more ſuo ſoliti genus Weitmüh- lianum fabulofis plane initiis ab anno 1081. repetunt, ajuntque cu- jusdam Dobrohoſtii Weitminerii uxorem abſente marito novem uno partu edidiſſe filios, eam hac filiorum multitudine perterritam credidiſſe quod præftigiis quibusdam id fibi evenerit, quare juſ- siſſe, ut ſimul omnes in arculam, quam hodie paſſim ſcatulam ap- pellamus, conclufi humi clam defoderentur. Fortuito vero ma- ritum hac ſcatula filios efferentibus obstetricibus obviam factum re comperta filios morti eripuiſſe, nutricibusque alendos tradi- diſſe. Ex his ſex numero ad virilem ætatem pertigiffe Wratis lao Regi demum apprime charos, qui ab hac featula, qua ad mor- tem elati erant, Bohemis Krabice dicta, demum Krabice de Weit- mühl dicti ſint. At vero quanta fide hæc nitantur, vel eo indi- cio ſatis cognoſcere fas eft, quod Paprocius ingenti faltu ab eo- dem anno 1081. usque ad fæculum XIV. tranfiliat, nec priorem aliquem Weitmilium quam Beneffium ejusque fratres in medium proferat. Optandum foret, ut tandem e tenebris prodeant in lu- Tom. IV. C cem

Strana 18
18 OBSERVATIONES cem tot MSSa. Clementinæ Bibliothecæ exstinctæ S. J. inter quæ cujusdam Hinkonis de Weitmühl origines Krabicianas & Weitmühlianas cenſeri, in pugillaribus meis notatum reperio, e quibus procul dubio faniora & veriora stirpis hujus principia edo- ceremur. Bene autem advertendum Krabiceos Weitmühlianos distinguendos effe a Grabiceis, qui per gamma ſcribuntur: hæc penitus diverſa stirps fuit, cujus vetuftiores hodie fuperfunt me- moriæ atque Weitmühliorum, illa enim decuſſatum raſtrum pro armis gentilitiis habebat, quod Bohemica dialecto olim Grabice, hodie Hrabice dicitur, quemadmodum Cojatæ filii Grabice tefta- mentum autographum ſigillo munitum ex ſæculi XII. principio hodie in archivo Zderaſienſi ſuperstes perhibet. Krabiceorum au- tem Weitmühlianorum hucusque non antiquiorem deprehendi me- moriam exeunte ſæculo decimo tertio, ſcilicet anno 1278., quo Conradus de Weitmühl communi illi Nobilitatis nostræe cladi ad Marchfelden cum Ottocaro II. involutus fuit. Anno 1319. Bo- huſſius de Weitmühl propter heroica ſua facinora in pugna ad Milnsdorf exerta cum ipso Joanne Rege aliisque Nobilitatis pri- mæ bohemis Proceribus a Ludovico Bavaro militari cingulo de coratus eſt. Anno 1349., uti ſupra meminimus, Beneffius pater Beneſſii noſtri judicium provinciale & forestarium diſtrictus Trutno- vienſis a Carolo IV.& fratre illius Joanne in beneficium accepit, uti & anno 1363. fratrum Benefſii fieri memoriam ex libris Ére- ctionum oftendimus. Joannis fratris Plebani in Lippa adhuc in iis- dem libris Erectionum T. IV. p. 87. ad annum 1391. fit mentio, quo ſuperstes fuit. Annis 1396. & 1398. in iisdem libris Erectio- num T. IV. & VII. p. 129. & quidem in diplomatibus Wences- lai IV. ſubſcriptus legitur: Ad mandatum Domini Regis Wlach- nik de Weitmüble, quod manifesto indicio est eundem Wlachnik, feu Cancellarii, feu Notarii munere apud Wenceslaum functum fuiſſe. Anno 1403. T. XIII. Erectionum p. 286. fit mentio Jo- annis dicti Prudota de Weitmyle, qui cenſum in villa Libiechow redemit, & anno 1406. Kunkonis & Sigiſmundi fratrum de Weit- mühle altare S. Annæ Lippæ nova donatione impertientium. An- no 1409. refertur T. VIII. ibid. p. 286. honeſta matrona Krabi- czovina

Strana 19
PRÆVIÆ. 19 czovina relicta Joannis dicti Krabice de Radczek. Sub Georgio autem Rege multum a prudentia, rerumque agendarum dexteri- tate commendatur Beneffius Burggravius Carlsteinenfis, qui anno 1467. ab eodem Rege Legatus missus Norimbergam ad Comitia, rurſum ad Regem Hung. Mathiam, a quo liberationem Domini de Schwamberg e cuſtodia impetravit. Anno 1474. ab eodem Georgio literis Majeſtalibus poſt mortem Henrici de Sedczicz obtinuit in ſeudum caſtrum ſeu munitionem dictam Kniezicze cum curia & villis Radonicze, Czeikowicze, Zawokliby, Liebieti- cze, Oploty, Kafſticze. Diplom. MSS. Anno 1479. idem Be- neſlius, item & Ludovicus, atque Georgius de Weitmühle, eo- rumque patrueles & hæredes in Dominorum ordinem elevati funt, teſtante id extractu MS. Tabularum Regiarum Bibliothecæ Ex- cell. D. D. Comitis Eugenii de Wrbna. Ex filiis Beneſlii La- dislaus verofimillime idem eſt, qui anno 1482. in ſumptuofis illis Pragensibus haftiludiis seu Torneamentis a Wladislao Rege ante Curiam Vetero-Urbenſem celebratis cum cetera prima nobilitate Bohema concurrit, quemadmodum in hoc ipſo libro ad eun- dem annum legitur. Anno 1487. idem Ladislaus a Wladislao Rege beneficium in feudum accepit in Curia Eraſimi post mortem Mateſonis de Swietle. Uti hæc & ſuperiora Quaternus literarum regalium ab anno 1454., qui primus eſt Tabularum hodie regia- rum, exhibet. Beneffii filia Dorothea nupfit cum dote ditionis Ko- ſatky anno 1486 Wenceslao Bezdruziczky de Kolowrath, e quo matrimonio nova linea familiæ Kolowrateæ exorta, quæ ſe Ko- sateziam scripsit. Idem Benessius de Weitmühl jam anno 1481. renunciatus erat fimul fupremus rei monetariæ, montiumque in Bohemia Præfectus; uti in diplomatibus adhucdum ineditis ejus ſubſcriptio indicat: Ad relationem Domini Beneſſii de Waitmyle Burgravii in Karlstein & Magiſtri monetæ montium Cuthn. Sed cum potifſimam adoleſcentiæ partem in Germania exegiſſet, uſum- que linguæ Bohemæ pene amifiſſet, cognomento germanico præ- ſertim falfi, ac eum germanum rati foffores reique monetariæ ad- miniſtri, recipere tergiverſati funt, donec ab ipſo in publicum ad- ductus fratruelis Stephanus Weitmühlius conteftatus effet, Benef- C 2 ſium

Strana 20
20 BSERVATIONES fium non modo gente Bohemum, ſed & eadem stirpe prognatum eſſe. Id incitamento fuit eidem Beneſſio, ut vetuſta privilegia genti ſuæ a Carolo IV. & Friderico III. Imp. data exquireret, eaque Majeftalibus Wladislai II. (quæ a Paprocio recitantur) confirmari accuraret. His quidem Majestalibus dicitur: stirpem Weitmühlianam non modo jam a Carolo IV. inter primam No- bilitatem ſeu Dominorum, Baronumve Bohemiæ ordinem cenſam fuiſfe, ſed & alio Friderici III. Imp. diplomate eundem Beneffi- um , fratrem illius Ludovicum, ejusdem filios Ladislaum, Sigif- mundum, Joannem & Michaelem, item fratrueles Wenceslaum & Georgium cum omni eorum pofteritate vere nobiles Barones- que per omnes Imperii Germanici plagas recognitos fuiffe. Pra- fuit vero huic utrique officio Beneflius adhuc anno 1487., quo a Wladislao post mortem Joannis Perstynsky de Miekovicz acce- pit in feudum caſtrum ſeu munitionem Perstynecz cum cenſu terra- rum, vinearum, agrorum, pratis, ſilvis, piſcinis, rivis, atque aliis univerſis & ſingulis pertinentiis ſuis. Imo illum adhuc anno 1488 Dominica Quaſimodogeniti ſuperfuiſſe liquet ex autographo in- strumento Archivi regii, quo Reinhardus de Neuperg, Magister Ord. Teutonici ei tabularem ceſſionem fecit civitatis Comethaw. & appertinentium. Anno 1507. Chriſtophorus Baro de Weit- mühl electus est Præpositus Wiſſehradenfis, quem multo tempore renuit confirmare Wladislaus Rex, quod militari cingulo magis idoneum judicaret, an re ipſa poſfeſſionem Præpoſituræ ſuæ acce- perit, proditum non invenio, nam & Hammerſchmidius & Berg. hauerus eum in ſerie Præpositorum prætermiſerunt. Non præ- termittendus hac ipſa annorum periodo Henricus de Weitmühl eruditionis fama conſpicuus, qui anno 1537. vaftum opus de vale- tudine tuenda e latino in Bohemicum fermonem translatum typis vulgavit, atque verofimillime idem est, cujus origines Weitmüh- lianæ hucuſque ineditæ in Bibliotheca Clementina deliteſcunt. Anno 1514. iterum in Majeftalibus Wladislai Regis Budæ Domi- nica Lætare datis occurrunt Joannes & Sebastianus fratres de Weit- mühle, quibus eis, hæredibusque monasterium Postelbergenſe cum omnibus appertinentiis confirmat ea conditione, ut a folis loci iſtius

Strana 21
PRÆVIÆ. 21 iſtius Religioſis redimi poſſit. Præcipue vero militari gloria boc fæculo effloruit Sebaftianus de Weitmühl, qui anno 1539. e Comitiis Pragensibus præſentatus eft a Proceribus Bohemiæ Fer- dinando I. adverfus Turcas exercitus Bohemi ſupremus Dux. Qua auctoritate in bello Smalcaldico anno 1546. ab eodem Im- peratore miſſus eft cum exercitu adverfus Joannem Georgium Electorem Saxoniæ, quem irruptione in Vogtlandiam facta ad Elf- nicium clade affecit. Eodem anno Plenipotentiarii Imperialis munere miſfus est Wratislaviam controverfiarum quarundam Bo- emiam inter & Silefiam, ac cumprimis Lignicium componenda- rum cauſa. Meminit ejusdem Sebaſtiani Balbinus in indice Erè- ctionum, aitque Commotovii dynaſtam fuiſſe, ac ſubjicit: Scio non omnes Weitmilios vel Krabicios in numero Dominorum habitos eſſe, ii tamen, qui Commotovium perdiu tenuerunt, inter Dynaſtas & Dominos Bohemiæ numerati leguntur. Quo autem tempore ad Weit- mühlios pervenerit Commotovium ſupra innui; quosdam fentire,do- te cujusdam nomine Benedictæ, Weitmilio, neſcio, cui nuptæ, id in potestatem Weitmühliorum pertigiffe in adverſariis meis reperio. De eodem Sebastiano inter collectionem diplomatum meorum ſervo alias Majeftales Wladislai II., quibus fatetur eidem & fratri Joanni oppignoratas effe ditiones monasterii Portæ Apostolorum Ord. S. Benedicti, quæ a nemine niſi monaſterii iftius Abbate aut fratri- bus relui queant. Quod vero ad Equites Weitmühlios attinet, vix dubium eſt illorum aliquos adhuc eodem ſæculo XVI. nonni- ſi equeſtri ordine cenſos fuiſſe. Nam ex literis Wartenbergicis anni 1509. a Paprocio citatis cognoſcitur, primum eo anno die Mercurii quatuor temporum æftivorum Chriſtophorum & Seba stianum Beneſſii filios in Dominorum, feu Baronum Bohemiæ or- dinem receptos eſſe. Idem Paprocius fua ætate Carolum de Weit- mühl Dynastam Drahlicenſem ſuperfuiſſe, atque ex primo matri monio Hinkonem & Ladislaum, ex altero Burchardum, tresque filias ſuſcepiſſe memorat. Author idem est in Speculo ſuo Mo- ravico hanc inclytam gentem etiam per Moraviam & Poloniam diffuſam ſuiſfe, in cujus rei firmamentum nonnulla adducit p. 160. teſtimonia, ac cumprimis ait ab eadem Znoymæ ordinem Prædi- cato-

Strana 22
22 OBSERVATIONES catorum fundatum fuiffe, cujus tres ſepulchrales lapides ab annis 1400. 1501. & 1505. ipfe in capella veteris ruderibus detexerit. Evanuit autem hæc pervetusta, nobiliffimaque Familia in Bohe- mia fatali illa emigratione sub Ferdinando II. V. Poſtremo jam reliqua, quæ de hoc Chronico cognoſcere Lectoris interest, breviter perstringamus: Defumtum illud est ex codice chartaceo, forma, uti vocant, in quarto fcripto, compa- ctoque. Manu quidem eadem ſæculi XV. totum exaratum eft per columnas, ſed uti jam præmonuimus, principio & fine muti- lum, tum medio etiam uno alterove folio truncatum. Chronicon hoc eodem calamo excipit hiſtoria Huffitarum Laurentii Brzezi- næ, in qua itidem paginæ quæpiam tum principio tum fine defide- rantur. Proderit tamen hoc ipſum manuſcriptum aliquando ad in- dicandas variandas lectiones, dum Laurentium Brzezinam integrum ex alio codice in Tomis noſtris MSSorum Bohemiæ proferemus. Jam quod ad materiem illius attinet, rariffima quæquæ, & ab aliis minime tractata complectitur, eo etiam pretium auget, quod ab authore nobilitatis primæ dignitate ecclefiaftica præfulgente, qui pleraque ipſe vidit, aut ab oculatis, auritisque teftibus accepit, conſcriptum sit, cujus insuper hiatus & defectus magna & opero- ſa induftria ex libris ejus quatuor Chronicæ Pragenfis reftituere, fragmentisque undequaque conquifitis farcire conati ſumus, hoc uno fine nobis propoſito, ut quidquid ab hoc illuftri auctore reli- quum eft, quali quali opera noſtra ab interitu vindicetur, vices, inquam, illud eousque fuppleat, dum alterum infigne opus quatuor librorum Beneſſii (fi tamen caſu aliquo non periit ) e latibulis fuis eruatur. Et ne denique continuatorum hujus Chronici memori- am prætermittamus, duo, tresve, omnes tamen synchroni, eidem acciderunt, uti pluribus indiciis teftatum eft; postremus eorum feſe a Catholicis ſacris alienum fuiſſe manifeſto prodidit, ejusdem vero continuatio poſtremum una ſaltem plagula, ſi non pluribus truncata eft, nec enim completum senfum de exustione castri Carlstein exhibet; non tamen ultra annum 1497., quem ibidem ul- timo præfigit, excurriſse videtur, nam eſt in manibus meis aliud Chronicon vernaculum nunquaim typis vulgatum exBibliotheca Du- xovi-

Strana 23
PRÆVIÆ. 23 xovienſi, quod titulum Continuatio Beneſſii præſefert, cum hoc ipſo anno initium ſumens, eaque supplens, quæ a priore hoc ipſo anno prætermiſſa videbantur, de quo copioſius aliquando agemus, cum illud in monumenta noſtra Bohemiæ porro edenda, refere- mus. CHRONICON BENESSII KRABICE DE WAITMILE, Archidiaconi Zatecensis, & Canonici Metropolitani Pragensis. An. MCCLVII. a) An. MCCXCII. Eodem anno, 1292. Electores Romani Imperii Comitem de Nafſau Adolphum in Regem Romanorum elegerunt de consilio & auxilio Wenceslai Principis Bohemiæ. Et hoc factum eſt propter Albertum Ducem Auſtriæ ſororium Principis præfati, quia terram datam in Auſtria pro dotalitio Guttæ Reginæ Albertus ipſe violenter & indebite occupabat. Beneſlius L. 1. b) An. MCCXCVI. Eodem anno 1296. Tobias Epiſcopus Pragenſis XXVI. Pontificatus ſui anno XVIII. viam univerſæ carnis ingreſſus plenus dierum ſuorum optimam poſt ſe famam reliquit, & bona multa eccleſic fecit. Poſt cujus obitum & ſepulturam ſolemnem Canonici Prag. convenientes in unum invocata Spiritus Sancti gratia Dominum Gregorium tunc Decanum, Magistrum in artibus, virum ſimplicem, rectum, ac timentem Dominum, ha- bentem in �tate circa LX. annos, concorditer elegerunt. Beneſſius Lib. 1. c) MCCXCVII. cc) MCCC a) Tobias Beneſſovia familia . . . . ſecundum Hagecium Wiſſehradenſis, juxta Chronicon Waitmilii Pragenſis Præpoſitus hac die abſolutum a ſe Beneſſovienſis cœnobii templum euravit per Nicolaum Pragenſem Epiſcopum conſecrari. Crugerius 4 Octob. p. 19. b) His ſubjicit ex eodem anno & loco Beneſſii. Peſſina in Marte Moraviæ pag. 388. verba ex Franciſci Chronicæ c. 9. de eodem Alberto Duce Auſtriæ , quod ſubditi odio adverſus illum concepto Wenceslao Regi Ducatum Auſtriæ obtulerint, ille vero humi- liter ad ſe venientem Albertum benigne exceperit, ſubditosque tam Auſtriacos, quam Styrios eidem reconciliaverit. c) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p. 537. cc) Peſſina in

Strana 24
24 CHRONICON MCCCII. d) MCCCV. Rex (Wenceslaus) in brevi poſt mortem apparuit Do- mino Johanni Brixienſi Epiſcopo in viſione facie ſerena & veſte præfulgida dicens: Joannes quid quereris? cur ploras? cui Epiſcopus inquit: tuum mi Domine Rex, obitum & gentis tuæ poſt te deploro excidium. Cui Rex: o miſer, nunquam legiſti verba hœc: cum te conſumptum putaveris, orieris ut Lucifer, & habebis fiduciam propoſita tibi ſpe , & defoſſus ſecurus dormies & requieſces, & non erit, qui te exterreat, & deprecabuntur faciem tuam plurimi. Et evigilans Epiſcopus invenit boc ſcriptum in XI. Cap. libri Job. Beneſſius ad annum 1305. e) MCCCVI. f) MCCCX. MCCCXII. h) MCCCXV. Mathias de Trencz Hungarus cæſus ab exercitu Re- gis Joannis in extremo diſcrimine opem Caroli Regis ſui imploravit, ſed reſponſum tulit : ſibi quidem militares copias ſubſidio contra Bohemiæ Re- gem, cum quo amicitiæ fœdus pactum haberet, mittere minime licere, ne fa- difragii reus ageretur: nihilominus boc unum quod in poteſtate foret, ſe fa- cturum, ut Legatos ad demulcendum ac deprecandum Regem quamprimum amandaret, quem hac in parte exorabilem non dubitaret. i). MCCCXVI. Die 14 Maji hora diei prima naſcitur Joanni Regi primogenitus filius Pragæ: cui die 31 ejusdem in feſto Pentecostes, dum ſacro fonte ablueretur per Petrum Archi-ep. Mogunt, in eccleſia Prag. præſenti- bus in Marte Morav. p. 389 coronationis ſolennitatem Wenceslai Regis ex Franciſci c. 11 referens provocat ad Beneſſ. L. 1 ſimilia referentis. d) Ad annum hunc Benefſii de Weitmühl provocat Peſſina in Marte Moraviæ p. 390 de irruptione Rudolphi Auſtriæ Ducis in Moraviam. e) Peſſina in Marte Moraviæ p. 391. Præmittit ibidem etiam Peſſina piam Wenceslai præparationem ad mortem ex Franciſci Chronico, aitque eadem recenſere Beneſſium. Ceterum ſupra relata verba Beneſſii de apparitione Wenceslai con- formia ſunt verbis Franciſei c. 17. p. 32. quam conformitatem erebrius occurrere in. muit Peſſina. f ) De cæde Wencealai III. Olomucii facta provocat Peſſina in Phoſpho- ro ſepticorni p. 56 ad Beneſſii Weitmile Chronicon eccleſ. Prag. lib. 1. g) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p, 183 verbis Franciſei ex capite illius 24 lib. I referens Jo- annis Regis ingreſſum in Bohemiam, Pragæque urbis occupationem, eadem Beneſſium ad annum 1310 lib. 2 referre ait. h) Peſſina in Marte Moraviæ p. 397 ex Franciſco referens Mathiæ de Trencz Hungari populationem Moraviæ intentatam provocat etiam ad Beneſſii an. 1312. i) Hæc Peſlina in Marte Moraviæ p. 398 refert ad Franciſeum & Beneſſium provocans, cum aurem verba hæc ſubducta & a Peſſina alio typo excuſa non habeantur in Franciſco, ex Beneſſio deſumpta eſſe conjicere fas eſt.

Strana 25
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 25 bus Balduino Archi-ep. Trevirensi, Joanne ep. Prag, & Petro I. ep. Olom. datum Wenceslai nomen. k) MCCCXIX. Rex male informatus a quibusdam ſeditioſis , quaſi Regina in animo haberet filium tradere Baronibus educandum, ut poftea com- modo tempore illum in Regem ſuſciperent, irarum plenus cubitum ubi tum Regina fuit, ſubito advenit, castrum in ſuam poteſtatem redegit, Reginam abire juſſit, Wenceslao parvulo ſub cuſtodiam dato, & una cum nutricibus in quoddam cellarium conjecto, ita ut non viderit lumen per duos menſes, niſi per foramen. 1) MCCCXXI. il) MCCCXXIII. Prævaluit exercitus Ludovici Imp. & capti ſunt Fridericus Rex Roman. & Henricus frater ſuus Dux Auſtriæ, & multi Prin- cipes, atque Comites cum eisdem, & facta eſt ſtrages magna in populo, ita, quod occiſorum non fuerit numerus. In ipſo bello, quod Rex Joannes cum gente ſua inchoaverat, præcinctus eſt ipſe Rex baltheo militari. Altera au- tem die, cum bellum hujusmodi conſummatum eſſet, Ludovicus inito conſilio sibi Regem Fridericum retinuit captivum, Henricum autem fratrem ejus Du- cem Auſtriæ tradidit in manus Joannis Regis Boh. quem Rex ſuſcipiens ſe- cum in Bohemiam captivum abduxit, & in Krziwoklad, alias Burglynum, cuſtodiendum deſtinavit. Cumque Henricus captivus palatium caſtri ejusdem ingrederetur, clenodium, quod erat ibi depictum multum ſumptuoſe, & in ſummitatibus teſtudinum clypei terrarum, quibus olim Rex Ottocarus præ- fuit, poſiti erant de opere ſculpto & ſumptuoſo ; ecce in ipſo ingreſſus ſui mo- mento, clypeus terræ Austriæ cunctis videntibus, ante pedes Principis captivi cecidit in terram, & in caſu conteritur in partes minutas; verumtamen in ſummitate teftudinis ejusdem clypei, pars parva in ſignum tanti miraculi re- manſit, quæ bœret ibi uſque in hodiernum diem. Hæc videns Princeps capti- vus, cum arma illa ſua eſſent hæreditaria, valde turbatus eſt. Beneſſius L. 2 ad annum 1323. m) Tom. IV. D M. k) Peſſina in Marte Moraviæ p. 429 hæe referens provocat ad Benefſii lib. 2 an. 1316, Similiter pag, 399 revocat ſe ad eundem annum Beneſſii de Procerum Bohemiæ ſedi- tione excitata adverſus Joannem Regem, quod Germanos non tantum ſecretioribus con- ſultationibus adhiberet , ſed iis quoque munera publica conferret Bohemis præteritis. 1) Hæc narrare Beneſſium ad an. 1319 inquit Peſſina in Marte Moraviæ p. 429 , quo- rum quidem aliqua verbis ipſius Peſſinæ reddita eſſe non obſcurum eft ex variatione characterum typi. Il) Balbin. Dec. I. L. 7 p. m. 142 ex Beneſſio ad h, a. refert mortem Cunegundis filiæ Ottocari , uti & anno ſequente mortem Margarethæ , quæ fuit uxor Boleslai Lignicenfis, m) Peſſina in Marte Moraviæ p. 404 & ſeq. Subjungit idem Peſſina ex eodem Beneſſio : Idem quoque narras victoriam hanc in feſto S, Wenceslai scci-

Strana 26
26 CHRONICON MCCCXXIV. Eodem anno Joannes Rex Bohem. cum Rege Hunga- riæ convenientes, inter alios amicabiles tractatus ordinarant Duces Austria, ut debeant dare pro redemptione captivi fratris ſui Henrici IX. millia mar- carum ang. item civitatem Znoymam illis obligatam: reſtituere etiam quæ- dum privilegia, in quibus, & per quæ Barones regni Boh. ſeſe incaute obli- gaverunt Alberto Regi Rom. quod nullum debeant fibi in Regem aſſumere, niſi unum ex Principibus , & de domo Ducum Auſtriæe. His tractatibus conſummatis Henricus Dux Auſtriæ a captivitate liberatur. Beneſſius Le 2 ad an. 1324. n) MCCCXXIX. o) MCCCXXXI. P MCCCXXXIV. q) M- accidiſſe, nullumique dubium eſſe, quin idem ſauctus ſuis in prælio adfuerit, & auxilium præ- ſtiterit glorioſum. Addit inſuper : in loco prælii ecclessam in honorem S. Wenceslai ædi- ficatam eſſe- Porro cum certum ſit hoc ipſo anno Joannis filium Wenceslaum , po- ſtea Carolum dictum , ad Gallias miſſum fuiſſe , adjicere hic libet, quæ compendio Balbi- nus ex. eodem Beneſſio in Epitome ſua p. 384 de pueritia Caroli narrat : Beneſſius prin- cipio pueritiam Caroli deſcribit, tum adoleſcentiam, & educationem Gallicam: ait eum Ho- ras B. Virginis quotidie recitare ſolitum, eumque niorem totæ reliqua vita tenuiſſe. Præ- ceptor fuit Carolo Petrus Abbas monaſterii Fiſcanenſis (poſtea Clemens VI.) qui adoleſcenti ſacras literas plurimum commendabat. Unde ortum habuit illa Caroli ſacrarum literarum ſcientia, ut etiam Evangelium interpretari auderet. Recitat etiam in ſpecimen Caroli ho- milias aliquot in Evangelia idem Beneſſius, quæ a Frehero typis ſunt editæ. Unam in Tauſſim ſcripſit anno 1334 cum Vetero-Boleslavia peregrinus rediret. Hacteuus Balbinus: u) Peſſina in Marte Moraviæ p. 405. o) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p. 185 ad hune annum ex Beneſſii L. 2 hæc his verbis refert: Joannes Pragenſis epiſcopus Sedi Apoſtolicæ reconciliatus, & in aliis etiam , quorum accuſabotur, abſolutus, atque ab ipſo Pon- tifice Joanne XXI. viv� vecis oraculo innocens declaratus ſedi ſuæ Pragenſs magno totius Cleri & populi applauſu fuit reſtitutus. p) Ad hunc annum Beneſſii provocat Peſſina in Marte Morav. p. 407 enarrans , qua dexteritate Joannes in Italia expugnatis urbibus aſſentiente Ludovico Imp. Gibellinorum & Guelforum factionem qua confilio, qua fer- ro pacaverit. pag. 409 ad eundem provocat de ejusdem Joannis expeditione in Auſtriam ſuſcepta, ſubjungitque de celeritate Regis hujus p. 411 ejusdem Beneſſii verbis teſtimo- niume Tanta celeritate iter conficere ſolitus, ut non equitare, ſed volure videretur. Ha- bebat enim in more idom Rex cum ſuis pauciſſimis velociſſime equitare, & de duabus dietis communibus unam facére ſatis magnam. q) Balbinus in Epitome p. 385 ex Beneſſio com- pendio hæc refert : Carolus jam Marchio Moraviæ bellum cum Bolkone Swidnicenſi Duce feliciter geſlit; bellis inde paternis in Italia, Bavaria, Austria interfuit. pag. 384 ex eodem Beneſſio ait : Sternbergii quoque Moravici Proceres ingentis potentiæ cum plurimis aliis ve- hementer attriti ſunt, & capti proditione ductorum ſuorum; nomina ſunt apud Beneſſium: Aruoldus de Bąchnow & Michalico de Borow. Denique in Collectaneis ſuis MSS. ad eun- dem anuum ex libro II. Beneſſii narrat : Vita exceſſit Hinko Epiſcopus Olomucenſis , qui ex Bohe-

Strana 27
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 27 MCCCXXXV. r) MCCCXXXVI. Eodem anno ipſe Rex (Joannes) fecit fodi in ſy- nagoga Judæorum Prag. & invenit plurima millia in auro & argento. Sed malo ductus consilio, & præcipue per suos Rhenenſes, qui fibi adbarebant, il- lectus, Dei timore poſipoſito fecit fodi in eccleſia Pragenſi penes ſepulchrum S. Adalberti, & in capella Diviſorii, ſperans aliquid invenire; ſed ſpe ſua fruſtratus, imagines XII. Apoſtolorum, qu� pro ſepulchro S. Wenceslai fu- erant per filium ſuum Carolum, & de fidelium eleemoſyna fabricatæ, abſtulit, & aſportavit. Nec divina ultio defuit: Permittente enim Deo, qui ſuam & Sanctorum ſuorum injuriam ulciſcitur, ipſo die, quo hæc facta ſunt, quidam potens miles de Rheno, qui in hujuſmodi actu nefario primus & pracipuus con- filiarius fuit, a quodam inopinate occiditur in civitate Pragenſi. Rex vero Joannes, qui uſque ad hæc tempora dolorem oculorum paſfus erat, deinceps omnino excœcatus eſt, & non vidit lumen diei uſque ad diem mortis ſuæ. Ne- que contra divinam voluntatem, quæ permiſerat hoc factum, potuerunt illum ruvare, nec curare ulli medici, quamvis de diverſis partibus, etiam de pa- ganiſmo advocaverat, quorum aliquos poſtea feeit in aqua demergi. Simula- bat ſe tamen idem Rex videre, cum non videret, & multi, qui ipſum intue- bantur, cacitatem ipſius non animadvertebant, quia omnia facta ſua taliter diſponebat, ut videre crederetur. Et quia pro ſtipendiariis pecunia indige- bat, cœpit excogitare diverſos modos conquirendi pecunias monaſterin & ci- vitates talliando, Ungeltum, quod prius nunquam auditum fuerat, recipi- endo de vino & ſale per totum regnum, Bernas etiam ſeu regalem collectam ſæpius recipiendo a ſuis Bohemis. Propterea multi adverſus ipſum clamabant, ſed quid clamarent, ignorabant : Nonne melius fuit dare partem pecuniæ cui- libet, quam regnum deſtrui per hoſtes & vaſtari? Providerat enim Rex Jo- hannes, ut licet ex omni parte terræ ſus baberet Principes inimicos :utpote Ludovicum Bavarum, qui potentiſſime regnabat Imperium, Duces Auſtriæ, Marchionem Brandeburgicum Ludovici filium, Marchionem Miſnenſem, Re- gem Poloniæ, Duces Sileſiæ plures : nunquam tamen aliquis eorum præſumpſit D. 2 in- Bohemis ſuis bonis erexit , & dotavit altare S. Martin in eceleſsa Pragenſi; & ante illud eſt tumulatus. Provocat etiam ad eundem annum & quidem librum ſecundum Be- neſſii Peſſina in Phoſphoro ſoptic. p. 57 de morte Uldrici de Pabienicz Canonici Pra- genſis Viri tum nobilitate generis tum doctrina infignis. r) Peſſina in Marte Moray. p. 413 hæc ex Franciſci Chronico ad hunc annum narrat : Caſimirus Poloniæ Rex ex Hungaria Pragam cum Joanne Rege venit in die S. Nicolai, magnoque honore ſuſceptus per dies IX. Pragæ manſit. Hic adſua rediens jus & pitulum Regni Poloniæ hilariter re- portavit: deinceps vero Rex Bohemiæ Regem Poloniæ ceſſavit ſe nominare. Idem refert Beneſſius.

Strana 28
23 invadere fines Regni Bohemiæ vel intrare, ſed omnes circumſedentes Princi- pes ipſum Regem, & ſuam gentem maxime timebant: quia, ut dieitur, auda- ces fortuna juvat. Beneſſius L. 3 ad an. 1336. s) MCCCXXXVII. t) MCCCXXXVIII. Quidam ut malum (locuſtarum eo anno maxima multitudine Hungariam, Austriam, Moraviam, Bohemiam & Poloniam po- pulantium) averterent, foſſas moliri, & terram effodere institerunt, eoque impulſas terra obruere conabantur; cum res non ſuccederet, curribus ſtrami- ne oneratis eas paulatim impellebant in foſſas & urebant ; neque hoc conſilium magnopere profuit. Tandem ſupplicationes omnium Sacerdotum Pragæ de- cretæ ſunt, & Deo nos reſpiciente maxima ciconiarum copia advolavit, quæ ſeſe largiter iis ingurgitando omnes abſumpſeruut. Beneſſius ad h. a. u) MCCCXL. x) MCCCXLI. y) MCCCXLII. Pons Pragenſis firmiſſimus in Vigilia S. Blaſii multis lo- cis inundatione laceratur. Beneſſius L. 3 ad hunc an. ex Balbini MSS. Col- lectaneis. z) CHRONICON MCCCXLIII. s) Peſſina in Phoſphoro ſept. p. 626 & ſeq. provocat etiam ad eundem locum laudato libro pag. 57. In Marte vero ſuo Morav. pag. 414 hoc anno provocat inſuper ad ali- um locum Beneſſii de irruptione Bohemorum & Moravorum in Auſtriam. t) Balbi- nus in Epitome p. 385 compendio ex Beneſſio refert : Carolus adverſus Prutenos idolo- latras bellavit una cum Joanne patre. u) Peſſina in Marte Morav. p. 415 & ſeq. x) Peſſina in Marte Morav. p. 418 ex Beneſſio refert : Carolum a patre Joanne miſſum in Bavariam , ut Margaritæ ſorori ſuæ viduæ Henrici Bavari eſſet auxilio & conſilio ad- verſus Ludovicum Ex-Imperatorem vim illi intentantem. y) Peſſina in Marte Moray. p. 418 narrans iter Caroli in Tyrolim , reditum ejus cum fratre Joanne, novum fœdus cum Cazimiro Rege Poloniæ per ſponſalia Margaritæ viduæ , denique expeditionem in Tyrolim , provocat ad Beneſſii annum præſentem. In Phoſphoro vero ſuo ſepticorni p. 57 uti & Berghauerus in Proto-Mart. Ponit. p. 370 ex ejusdem Beneſſii libro ter- tio ad hunc annum referunt Joannem tactum religione nuper ablati theſauri eccleſiæ Pragenſis , Capitulo & eidem Eccleſiæ ex montibus Kutnis , Brzeznicz & omnibus aliis argentifodinis decimas in perpetuum contuliffe, & per traditionem bireti Arnestum tum Decanum in his inveſtiviſſe. z) Idem Balbinus in Epitome p. 384 ad Beneſſii librum 3 provocans ſuis verbis ait: Eccleſiam Collegiatam emnium Sanctorum in castro Pragensi fundavit Carolus Marchio Moraviæ, inſtituit Præpoſitum, Decanum & XL. præhendas ac X. Miniſtros, quibus large providit. In ſuis vero MSS. Collectaneis etiam addit : Lar- giſſime & opulentiſſime Collegiatams kanc eccleſiam fundatam & plurimis divorum reliquiis & divite ſucrorum apparatu. aurea argenteaque ſupellectile ſtabilivit, præſentationem Præ- poſiti & Præbendarum ad Reges Bohemia, Decani electionem ad Capitulum pertinere vo- luit. De eccleſia denique Pragenſi narrat : Duodecim ſtatuas Apoſtolorum argenteas virs magnitudine ad ornatum tumuli S. Wenceslai fieri suravit.

Strana 29
BENESSHI KRABICE DE WAITMILE. 29 MCCCXLIII. Arneſtus de Pardubicz ( Archiepiſcopus Pragenſis ) fili- us quondam Domini Arneſti de Pardubicz ſtrenui militis, vir elegantis fta- turæ & corpore decorus, omnium morum honeſlate præditus, in Jure Cano- nico Licentiatus, affabilis omnibus & benignus, Vir dilectus Deo & homini- bus, longæ ſtaturæ, venuſta facie, omnium morum honeſtate decorus, miræ pa- tientiæ , nam ipſius familiaris quotidiana conſueta familia nunquam audivit de ore ipſius ſiniſtrum aut injurioſum famen procedere &c. a) MCCCXLIV. Arneſtus 23 Novembris , quæ erat Dominica ultima poſs Pentecoſten, pallio Archiepiſcopali cum debitis cerimoniis indutus eſt per Brzed- slaum Epiſcopum Wratislavienſem Pragæ in templo S. Viti præſente Rege Joanne ac filiis Carolo & Joanne: factaque est lætitia magna, & maxima in eccleſia Pragenſi, Clerus Te Deum laudamus, populus autem Kyrieleyſon plenis vocibus decantabant. ... Novus poſtea Archiepiſcopus, nec non Jo- annes Rex atque filii ejus duo Karolus & Joannes & magna multitudo Præ- latorum atque Nobilium exeuntes de Pragenſi eccleſia venerunt ad locum ef- foſſum, & pro fundamento novo pr�paratum. Foſſam iſti quatuor: Arcbi- epiſcopus, Rex, & duo filii ejus intrant, & ad ima deſcendunt, poſitoque cum omni reverentia primario lapide pro nova eccleſia ædificanda, de fovea tan- dem letantes exeunt, choro Te Deum laudamus cum jubilo cantante. Idem D. Rex de conſenſu filiorum ſuorum dedit atque donavit decimam omnium proventuum de urbara montis Kutnæ perpetuis temporibus pro fabrica Prag. eccleſiæ &c. Beneſſius L. 3 ad h. a. b) MCCCXLV. 2) Hoe elogium Arneſti refert Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 540 verbis Beneſſii ex ejus libro IV. ad h. a. & ad annum 1364. De Manſionariis vero in Pragenſi eccleſia a Carolo Marchione Moraviæ fundatis, cui fundationi cauſam occaſionemque dedit Del- phini Galliæ viſio , agit ex ejusdem Beneſſii libro III. ad h. a. Balbinus in Epitome p. 369 & 383 & in Collectaneis ſuis MSS. item Peſſina in Phoſphoro ſeptie. p. 65 Denique ejusdem Caroli Sileſiticæ expeditionis ex eodem Beneſſio meminit Peſſina in Marte Moraviæ p. 419. b) Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 187. Balbinus præterea ex hoc ipſo anno Beneſſii compendio refert in Epitome p. 385 Carolus rurſus cum patre ad bellum in Pruſſiam profectus eſt; redeunti per Poloniam domum Carolo structæ ſunt a Polonis inſidiæ , quas mirabili ſtratagemate eluſit. Et rurſum p. 383 ait : Cum Rex Jo- annes bellum gereret cum Polonis, Czenko Lippæus cum pluribus adverſus vetitum Regis alia parte ad Bitomium Poloniam invaſit, ſed cum in vino potius quam armis pervigilarent, vino, ſomnoque ſepulti ab hoſtibus deprehenſi, captique ſunt. Ob hanc turpem captivitatem, ait Beneſſius , Lippæi & eorum domus , quæ ſuper alios Barones Boe- miæ & Moraviæ nimium excreverat, periit & facti ſunt aliis æquales , vel etiam minores. Hactenus Balbinus cit. loco. Peſſina quoque in Marte Moraviæ p. 419 eadem de inſi- diis Carolo in Polonia factis referens , addit Caſimirum Polonum deſuper immemorem frederis Sileſiam invaſiſſe, oppidumque Stinaviam eœpiſſe ac diruiſſe, Boleslaus quoque ſub id

Strana 30
30 CHRONICON MCCCXLV. Propterea Rex (Joannes) cum duobus filiis ſuis Carolo & Joanne atque etiam Domino Arneſto primo Archiepiſcopo Pragenſi, hoc ipſo anno creato, congregato magno exercitu terram ejusdem Dusis (scilicet Boleslai, qui virum illuſtrem vaſallum Joannis fame enecuit) ingreſſi, ob- via quæquæ vaſtarunt, & ante civitatem Swydnicz castra poſuerunt, cujus ſaburbia uſque ad portas cremarunt. Abinde applicuerunt exercitum ad ci- vitatem Landshut ejusdem Ducis, quam undique circumdederunt, & sine Marte occuparunt. Acta ſunt hœc circa feſtum S. Georgii. Demum factis treugis pacis cum eodem Duce, licet multa ei damna intuliſſent, ad propria noſtri Principes leti redierunt. Beneſſius ad h. a. c) MCCCXLVI. Mox (electione Caroli IV. Imperiali Rentii ad Rhe- num festo S. Margarethæ V. & M. peracta) Principes Electores mittunt ſuos ſolemnes Ambaſſiatores, videlicet Venerabilem in Chriſto Patrem Domi- num Arneſtum ſanctæ Prag. eccleſiœ Archiepiſcopum primum, & Magnificum Principem Dominum Nicolaum Ducem Oppaviæ & Ratiboriæ cum decreto electionis ad ſummum Pontificem in civitatem Avinienſem, ubi tunc cum cu- ria reſidebat: qui venientes illuc, a Papa & Cardinalibus honorifice ſunt re- cepti. Dominus itaque Arneſtus jam dictus, cum eſſet magnæ facundia & literaturæ, coram Domino Papa & Collegio ſacro in publico Consiftorio fecit pulchrum & Magistralem ſermonem, cujus thema fuit illud, quod in libro Re- gum ſcribitur: In te reſpiciunt oculi Iſrael, ut indices, quis ſedeat ſuper ſolium, & eundem ſermonem ad propoſitum & ad materiam novi Electi opti- me adduxit. Sed quod idem Archiepiſcopus in eodem themate hoc pronomen tuum non adjecerat, ideoque Dominus Ciemens Papa VI., qui & ipſe Magi- ſter erat in ſacra pagina, die ſequenti congregato ſacro Collegio in pr�ſentia omnium Prœlatorum, in publico Conſiſtorio, reſumpto eodem themate addidit, quod in textu Bibliæ continetur: Si quis ſedere debeat ſuper ſolium tuum. oſtendens, qualiter Imperium de Græcia per Sedem Apostolicam translatum fuit in Germanos ; unde merito dicere debuerat: ſuper ſolium tuum quod Reges & Imperatores Romanorum tam de jure, quam conſuetudine jurare debent Sedi Apoſtolicæ reverentiam, obedientiam & fidelitatem. Completo igitur ſermone eodem Dominus Papa multum commendavit perſonam Domini Caroli in Regem Romanorum electi, & examinato, ficut decuit, proceſsu. & decreto electionis hujusmodi, ipſam electionem canonice & de perſona idonea celebratam , de conſenſu fratrum ſuorum approbavit auctoritate Apostolica, & con- id tempus , perſequitur Peſſina, vaſallum quendam Regis Bohemiæ virum illuſtrem, ut narrat Beneſſius, captivavit & conjectum in turrim fame mori coegit. c) Peſſina in Marte Morav. p. 419. & ſeq.

Strana 31
BENESSH KRABICE DE WAILMILE. 31 confirmavit ; dans ſuis literis præfatis Archiepiſcopis Electoribus in mandatis, ut ipſum Electum debeant inungere & coronare in Regem Romanorum; qui- bus literis receptis Ambaſſiator Dominus Arneſtus per Dominum Papam & Cardinales multum honoratus ad Dominum Carolum Electum letus reverti- tur. Beneſſius L. 3 ad h. a. d) e) ffortanerius tunc Minister Generalis in die ſancti Spiritus, & eodem an- no Capitulum in Zacz in preſencia fratris Franciſci Miniſtri in feſto Beati Franciſci. f) Item in vigilia ſancti Galli Dominus Dypoldus de Ryzenberk obsedit Caſtrum Waldek. Anno MCCCXLVII. Karolus electus Imperator rediit in Bohemiam in- fra octavas Epiphauie, & a populo in Praga folempniter recipitur, & a Clero. Poſt hæc in die sancti Vincentii exiens Praga ivit in Karinthiam, ubi plura caſtra & civitates acquisivit, & a magnis periculis eripitur Deo protegente. Reversus abinde in vigilia fancti-- Pragam intravit, & in craſtino ſancti Egidii in Regem Bohemie coronatur, una cum Domina Blan- ka. Coronam autem, qua ipſe Rex coronatus eſt, donavit S. Wenceslaô, ejus capiti in eccleſia Prag. certis diebus imponendam, decernens ut omnes Re- ges Bohemiæ ſui ſucceſſores eadem debeant corona coronari, & illa die coro- nationis ſuæ duntaxat uti, dieque eadem ad noctem in manus Decani & Sa- criſta Pragenſis, qui de natione Bohema eſſe debent, reſtituere cum effectu ſub pæna excommunicationis per Dominum Papam propter hanc cauſam latœ. Item ſtatuit, & literis ſuis idem Rex firmavit, ut quilibet ſuorum ſucceſſo- rum, qui eadem corona erit ſequuturis temporibus coronandus, teneatur ſol- vere Capitulo Pragenſi, ratione mutuationis dictæ coronæ CCC. ſexagenas Pragenſes in utilitatem eccleſic & Capituli convertendas. Benelſius L. 4 ad h. a. g) De- d) Peſſina in Phoſphoro ſeptie. p. 138 & ſeq., Qui præmittit Beneſſium noſtrum ejusdem Romanæ Legationis comitem & oculatum teſtem fuiſſe. e) Truncato primis paginis codice noſtro, uti in obſervationibus præviis diximus, tandem ille ab hoc anno abrupto ſenſu verbis ſequentibus incipit. f ) Ordinem Minorum Satecii habuiſſe monaſterium nec Hagecius in catalogo ſuo monaſteriorum nec alius fere quisquam meminit ; id maxime miror in libris Erectionum nuſpiam quoque hujus monaſterii fieri mentionem. g) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p. 67 & ſeq. E quibus aliisque poſterioribus locis manifeſtum fit libros quatuor Beneſſii multo locupletiores fuiſſe præſente Chronico. Sane

Strana 32
32 CHRONICON Deinde XIII. die menfis Octobris verſus Bavariam progreditur eum exercitu multo tam Nobilium, quam civium pauperum & potentum & in via nunciatur ei miſera mors Ludovici de Bavaria, que aceidit ei XI. die menfis Octobris, ut merito tempore vitam mors horribilis ſequeretur. Im- perator vero Karolus multa incendia & alia mala intulit Bavaris. Sed in Ratispona & in Strubin h) ſolempniter est receptus. Eodem anno tanta ficcitas in vere & eftate, quod perierunt multa in ſegetibus & in feno. Eodem anno primus Magister in Bohemia facre Theologie, frater Ni- colaus Ordinis Auguftinenfis, & studium Generale cum gracia providendo Magiſtros licendiandi eum Bulla, ad Regnum per procuratorem Domini Ka- roli Imperatoris apportatur, & ſolempniter pronuncciatur. i) Eodem anno Dominus Heynricus de Nova Domo in Domazlicz ma- nens, multa dampna intulit Bavaris. Item eodem anno Capitulum in Mutha, quod tenuit Domina Elzka de Potensteyn dicta, finceriffima ordinis. k) Eodem anno Dominus Petrus de Rosenberk, & Dominus Bertoldus Lipensis moriebantur. Eodem anno frater Fortenarius Minister Generalis factus est Archie- piſeopus Ecclefiæ Ravennates. kk) Anno MCCCXLVIII. VI. fe : in converſione ſancti Pauli fuit terre motus hora veſpertina, tune ſubverſa eſt civitas Willacum, & multe ville, oppi- Sane etiam Balbinus in Epitome p. 359 plurium ex hoc ipſo Beneſſii anno de corona- tione Caroli meminit, cujus verba exſcribere juvat: A coronatione in antiquam urbem Pragenſem deſcendit (Carolus) & exstructa Regia menſa hoſpites accepit. Bohemi Proce- res in equis Regi novo miniſtrarunt, & ſua munia probaverunt. Narrat Beneſſius Weit- milius in foro S. Galli theatrum excitatum eſſe, in quo Imperator cum conjuge & Princi- pibus Imperii convivium celebravit, cumque die altero pro Carmelitanis Patribus ad Nives primum lapidem in cœnobii fundamenta locaſſet, theatri ejus ligna omnia donaſſe Carmeli- tis, unde illi ſibi extemporalem eceleſiam & domicilium exstruxerint. h) Hodie Straubing. i) Hic Nicolaus Ordinis Auguſtinenſis non legitur apud Balbinum in Epitome p. 359 inter illos a ſe commemoratos primos octo Profeſſores Univerſitatis Pragenſis, cui tamen Beneſſii teſtimonio præ ceteris locus erar concedendus, ſed procul dubio a libris quatuor Beneſſii hæc de Nicolao narratio abfuit, ſecus Balbinus eundem non prætermiſiſſet. k) Ea fuit Alto-Muta , quæ olim cœnobium Ordinis Minorum habuit , verba vero : Capi- tulum tenuit Elzka de Potenstein eo accipienda ſunt , quod illa ſumtus ad eelebrandum Capitulum ſuppeditaverit, ſtrictiſſimam enim paupertatem profitebatur tum Ordo, ut Pa- tronis ad Capitula celebranda opus haberet. Sic dein ad annum 1355 de Paulo Bur- genſi Epiſcopo dicitur: Capitulum Provinciale tenuit propriis oneribus in expenſis. kk) Balbinus Dec. I. L. 7. p. 154. ad hune annum 1347 ex Beneſsii L. 4 refert Carmeli- tarum cœnobium Neo-Pragæ fundatum fuiſſe.

Strana 33
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 33 oppida, atque caſtra & montes de locis fuis moti funt, & duravit ille terre motus ibi in confinio plus quam dimidio anno. Eodem anno fundatur Nova civitas Pragensis XXV. die menſis Mar- tii, l) & tune eciam eodem anno fundantur Carmelite, & Sclavi. Die B. Marci Carolus Romanorum & Bohemiæ Rex poſuit primum lapidem, & fundavit novam civitatem Prag. protendens murum fortiſsi- mum cum vallis & turribus altiſſimis a caſtro Wiſſehrad uſque in Porzicz: ſed & ipſum montem Wiſſebrad cinxit muro, & totum opus conſummavit in- fra biennium. Et fecit plantare hortos, atque vineas circacircum, auctus- que eſt populus vehementer in brevi tempore. Fecit etiam advebi de Au- stria vites nobiliſſimas, m) quas ibi, & ſub caſtro Carlstein, quod eodem tem- pore ædificare inceperat, plantavit. Extruxit etiam ipſe Rex in diversis locis piſcinas plurimas Regno multum proficuas. Hoc advertentes nobiles, Religioſi, & plebeji plantarunt quoque vineas & hortos , & extruxerunt pi- ſcinas, gratias agentes altiſſimo, quod talem eis conceſſerit Principem, ſub cu- jus ditione omnia ipſis proſperabantur. Eodem anno fundavit monaſterium Ord. S. Benedicti in eadem civitate Nova, & inſtituit in eo fratres Slavos, qui slavonice Miſſas celebrarent, & Horas psallerent. Benefſius L. 4 ad h. a. n) Eodem anno mortalitas hominum inaudita in Tartharia, in Grecia, in Avinione, in Marfilia, Jenua, Parifiis, Senis, Padua, Veneciis, & multis aliis locis; itaque plura clauſtra fratrum Minorum, Predicatorum, & aliorum ſte- terunt deſerta, & ſuper omnes mirabile, quod quicunque contingebant in- firmos, vel mortuos, aut res eorum, moriebantur, & maxime Veneciis, ita quod neque filii Parentes, neque Parentes filios vifitabant, nec eciam de prope inſpicere voluerunt. Eodem anno in die S. Petri ad vincula, obiit in Praga Blanka Regina Bohemie & ſepulta in Caſtro. Item Civitas Pragensis augmentatur, & dilatatur, per Regem Domi- num Karolum Imperatorem. Eodem anno Capitulum generale Verone in die Spiritus fancti, & ibi- dem frater Wilhelmus eligitur in Generalem Ordinis, & eodem anno Ca- pitulum Provinciale in Grecz. o) Tom. IV. E Eodem 1) Hallucinatio librarii eſt, legendum: XXV. die menfis Aprilis feſto S. Marci, uti Beneſ- ſius in libro ſuo IV. memorat. m) Ad hoe ipſum de allatis vitibus Beneſſii teſtimo- nium provocat. Balbinus in Epitome p. 361 & Dec. 1 L. 1 p. 106. n) Peſſina in Marte Morav. p. 430. o) Id eſt Regino-Hradecii, ubi haud priedem monasterium hujus inclyti Ordinis ſpectabatur, ſuperiore anno ob munimenta protenſa in vicinam translatum.

Strana 34
34 CHRONICON Eodem anno Dux Auftriæ, & alii plures Duces & Principes & Epiſco- pi diverſi de diverſis partibus fecerunt omagium Domino Karolo Imperatori Regi Bohemie in Brunna. Item filia Domini Karoli Imperatoris traditur ſeu deſponſatur filio Domini Ducis Auftrie. Item eodem anno Folmarus p) Marchio Brandenburgensis per XXX. annos occulte exilium perpeffus revenit, & de auxilio Imperatoris Karoli reformatus eſt repulſo filio Ludovici de Bavaria. Oritur ſecta. Anno MCCCXLIX. in quadrageſima, quidam penitentes q) dicti fla- gellatores Regnum Bohemie magna in multitudine intraverunt ſub vexillis cantantes cantilenas in thevthunico, quibus afſociati fuerunt noſtri terri- gene multi de civitatibus diverſis, donec per Archiepiſcopum Bohemie funt prohibiti, qui ſine licentia Epiſcoporum ſuorum, & doctrina Sacerdotum aſſumpſerunt illam penitenciam, ymo in cantu, & in factis eorum princi- pales fidei Katholice contrarii inventi ſunt vicioſi. Ipſo anno peſtilencia sive mortalitas in diverſis partibus Regni Bohe- mie & Moravie maxima fuit, & hoc, ut dicebatur per procuracionem Ju- deorum, qui eciam plures cremati, & necati. Reliquiæ Imperiales Pragam ex Bavaria adferuntur celebritate maxi- ma, dies ſingularis pro illarum cultu aſſignatus imperante Carolo, videlicet feria VI. poſt Dominicam Quaſimodogeniti. qq) Item frater Albertus, tunc Lector Pragenfis factus fuit Magister sa- cre Theologie. r) Eodem anno Capitulum in Brunna Provinciale in die fancti Franciſci. Item Regina Hungarie filia Karoli Imperatoris moritur, & ſoror ipſius Regina Francie. Eodem anno Imperator & Rex Bohemie duxit uxorem nomine Mecz- kam, filiam Landgravii de ſuperiori Bavaria, s) & eum ipſa poſt feſtum ſan- cti Galli Bohemiam intravit, & eam in die Omnium Sanctorum coronavit. Item menſale Criſti per Dominum Thobiam de Kamenicz de Ungaria ap- p) Is eſt Waldemarus Sycophanta proprie Jacobus Rehbock dictus, qui Carolo IV. turpiter impoſuit. q) In margine minio ſcriptum eſt Pikharti. qq) Balbinus in ſuis MSS. Col- lectaneis ex libro IV. Beneſſii. r) Scilicet in studio generali, ſeu Academia Pragensi. s) Ea fuit Anna filia Rudolphi Palatini Rheni & Ducis Bavariæ. Contractus matrimonialis inter Rudolphum hunc & Carolum IV. proximo die Mercurii poſt Dominicam Invocavit hoe anno factus, vi cujus Carolo in dotem ſex millia gravium marcarum argenti, & in caſum quo nullus alius heres maſculus a ſe relinqueretur, omnes terræ & Provinciæ ſuæ aſſignantur ; inter diplomata mea MSS. ſervatur.

Strana 35
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 35 apportatur , & in die fancti Andree Apoſtoli preſente Imperatore per Ar- chiepiſcopum & alios Epiſcopos cum Religioſis & Clericis ad ſummum Pra- genſe t) ſolempniter deportatur. Item Infula Monaſterio Cladrubienſi apportatur. u) Anno Domini MCCCL. Annus gracie five Jubileus, & infra Octavas Epiphanie Karolo Imperatori primogenitus naſcitur, cui nomen Wenczes- laus imponitur. Karolus Imperator ante Carnisprivium in Budyſſin perre- xit, ubi ad eum Ludovicus Dux Bavarie venit, ſibique omagium fecit, cum multis aliis, & infignia & reliquias Imperii reſignavit, quem Imperator ad graciam recipiens cum Rege Dacie multisque aliis Principibus in Pragam duxit. Reliquie vero predicte per Dominum Johannem Epiſcopum Olo- mucensem, & Dominum Vilhelmum de Lansteyn in die Palmarum in Pra- gam ſolempniter funt apportate, & populo monſtrate. Eodem anno Capitulum Provinciale Crakovie in translacione fancti Stanislai. x) Eodem anno in XLma Tribunus Romanorum Regnum Bohemie intra- vit, & per Regem captivatur, & in Rudniez fuit vinculatus. y) Item Dominus Johannes filius Regis Bohemie, Marchio Moravie ef- ficitur, qui duxit ſibi in uxorem filiam Domini Nicolay Ducis Oppavie. Joannes Marchio prævia diſpenſatione Sedis Apoſtolicæ duxit ſibi in uxorem filiam Nicolai II. Ducis Oppav. & Ratibor. ex qua ſucceſſu temporis genuit tres filios: Jodocum, Joannem Sobieslawek, & Procopium, filias duas: Catha rinam & Eliſabetham. Et tunc deletum eſt opprobrium ejus, menti- tique ſunt, qui dicebant ipſum eſſe impotentem ad generandum: Cum illo tem- pore Princeps eſſet puer, & totus juvenis. Beneffius L. 4 ad h. a. z) E 2 Eo- s) Id est: castrum. Ita vocem hane pro caſtro accipi ostendit exemplis Dufreſnius in Gloſ- ſario. u) Hem ! poſt duo ſæcula primum tam celebre monaſterium hoc anno infulam impetravit. Quid dicturi noſtri, qui a primis ſtatim fundationum annis mona- ſteriorum noſtrorum Abbatibus infulas paſſim concedunt. Ceterum tam Peſſina in Pho- ſphoro ſeptic. p. 191 , quam Balbinus in Epitome p. 362 ex libro IV. Beneſſii adhuc præſente anno meminerunt Laurentii ſeu Nicolai Tribuni Romani hominis ſeditioſi, qui Roma pulſus Pragam veniens Arneſto monente & Carolo jubente in vincula conjectus eſt, quem poſtea, inquit Peſſina ex eodem Beneſſio, Arneſtus a Cæſare ſibi in poteſta. tem datum Raudnicium ad ditionis ſuæ Archiepiſcopalis arcem duci, ibique in quadam con- camerati operis teſtudine, porta & clatris forreis bene munita tantiſper ſervari juſſit, do- nec Avenionem ad Pontificem mitteretur. Quod quidem præſens Chronicon ad annum ſequentem rejicit. x) Ex his conjicitur Provinciam Poloniæ Ordinis Minorum tum uni- tam fuiſſe Bohemiæ. y) Veroſimillime jam anno ſuperiore Pragam venit Roma profu- gus hic Tribunus, ac demum præſente in vincula conjectus, ut concilietur diverſa Chro- nologia duorum Chronicorum Beneſſii, z) Peſſina in Marte Moraviæ p. 425.

Strana 36
36 CHRONICON Eodem anno Wyſſegradum cingitur muro, & turribus. Anno MCCCLI. Dominus Nicolaus filius Domini Johannis Regis Bo- hemie Patriarcha Aquilegenfis efficitur per procuracionem Domini Karoli Regis Romanorum & Bohemie. a) Item Capitulum generale in Lugduno in die Penthecostes. Item Dominus Johannes Epiſcopus Moravie in Praga moritur ante fe- ftum fancti Wenczeslay & in Puftemie tumulatur, b) & Dominus Johan- nes Prepositus tunc omnium Sanctorum in ſedem ipfius ſublimatur. Item Capitulum provinciale in Nova Domo in feſto ſancti Franciſci, quod tenuit frater Albertus faere Theologie Doctor de mandato fratris Franciſci Miniſtri ſui avunculi. Item Dominus Heynricus de Nova Domo cum LXX. galleatis intravit Auſtriam, ubi multa dampna expugnando, vaſtando, cremando feeit, & cum ad propria cum honore & victoria rediret, per Dominum Wilhelmum de Landsteyn, & Australibus circa Zamosty cum Domino Petro filio Dommi Stephani de Sternbergk, qui ſibi in adjutorium cum XXX. galleatis venerat, tradicioſe debellatus fuit, ut seitur, multis tamen Australibus interfectis, hoc factum eſt quarta feria poſt feſtum ſancti Martini Item infra octavas Nativitatis Criſti primogenitus Regis nomine Wen- czeslaus in Mendico moritur, & in Kathedrali Ecclesia Pragensi sepelitur. c) Anno MCCCLII. Dominus Rex & Imperator ſuit commotus contra Do- minos, videlicet Michalezium & de Rosenberk, & alios quam plures, d) quibus Chlukow & Straſſicz ſubvertit & cremavit. Item Capitulum in Myſa in Nativitate Beate Marie Virginis. Anno MCCCLIII. Domina Meczka Regina in die Purificationis viam univerſe carnis eſt ingreſſa, & Prage in ſummo ſepulta. Item a) Hujus Nicolai Aquilejenſis Patriarchæ ſuperſunt nummi, quorum typum in Annalibus noſtris proferemus. b) An Joannes hic fuerit filius Wenceslai II. an III. Regis in An- nalibus noſtris elucidabimus. Fundator ille fuit Sanctimonialium in Puſtemicz , apud quas ſepultus. Beneſſius juxta Balbinum L. 7 p. 143 de illo refert , quod multa a Joanne Rege perpeti coactus fuerit. c) Iſtud incognitum erat : Carolo IV. ante Wen- ceslaum, qui poſtea Romanorum Imperator erat , alium ejusdem nominis filium fuiſſe , hoc anno præmortuum. Habetur in Cancellaria Caroli IV. nondum typis vulgata ejus- dem Imperatoris lugubris epiſtola, qua præcipit , pro eodem filio exequias fieri per ec- cleſias. Ceterum Balbinus ex Beneſſii L. 4 ad hune annum refert L. 7 p. 154 quod in eccleſia Vetero-Boleslavienſi ad ſepulchrum S. Wenceslai miſſam quotidie decantan- dam , ſimulque cœnobium Carmelitarum Tachovii amplis reditibus fundaverit. d) Hæc procul dubio locupletius enarraverat Beneſſius in quarto libro ſuo , ad quem provocat Balbinus in Epitome p. 362.

Strana 37
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 37 Item Dominus Rex duxit aliam Dominam poſt Pascha in Ungaria fili- am fratris Domini Ducis Swidnicenſis. e) Item in Vigilia Vigilie Nativitatis Virginis glorioſe Lithuani fratres f ) in Sawichwoſt trucidaverunt, & magnam predam hominum abduxerunt. Item Capitulum in Olomucz in feſto Nativitatis Virginis. Item Dominus Imperator tranſivit Bavariam ſuper Palatinum Ruffum,g) qui ſe ſubdidit, & ſue gracie ſe commendavit. gg) Anno MCCCLIV. Capitulum generale in Assisio in die Penthecostes. Item Capitulum Provinciale in Czaslavia in feſto Nativitatis Beate Vir- ginis. Ipſo anno Dominus Imperator cum magna potencia intravit Bavariam ſuper Marchionem Bramburgenſem, qui ad voluntatem ſuam ſecum con- cordavit, & per terras suas eciam verſus partes Lombardie Dominus Im- perator h) cum ſuis tranſire permiſit coactus, ubi in Lombardia civitates, tyranni & Domini ipſum honorifice, & cum magna ſolempnitate tanquam verum Dominum receperunt. Eodem anno Dominus Karolus Romanorum & Bohemiæ Rex, miræ de- votionis affectibus ſuccenſus, in diverſis eccleſiis cathedralibus & regularibus monaſteriis, & aliis piis locis in partibus Galliæ & Alemaniæ obtinuit mul- torum Sanctorum diverſas reliquias, & ſeptem corpora Sanctorum, & capi- ta atque brachia Sanctorum multa valde, & illas ornavit auro, argento, & gemmis pretioſis, ultra quam exprimi poſſit, & donavit eccleſiæ Pragenſi. Facta eſt autem allatio earundem ad ecclesiam Prag. in Octava S. Stephani Proto-Martyris. Quapropter Venerabilis Pater Dominus Arnestus Archi- epiſcopus Pragenſis de conſenſu Cleri & populi ſui constituit diem illum per to- tam Diœceſim Pragenſem quotannis celebrem, & ſub duplici venerari. Poſt boc Dominus Karolus obtinuit ſpeciales & magnas indulgentias a Sede Apo- ſtoli- e) Balbinus ex Beneſſii L. 4 alterius etiam matrimonii hoc anno meminit in Epitome p. 362 Aliud conjugium, inquit, hoc eodem anno celebratum eſt , cum Carolus filiam ſuam ex Blanca genitam Catharinam Rudolpho Austriæ Duci dedit in conjugem, ſed ille gener (verba re- cito Beneſſii graviſſimi & coævi ſcriptoris ) nunquam genero ( fortaſſis ſocero) ſuo adhœſit usque ad mortem. f ) Scilicet ex Ordine Minorum. g) Is fuit Rupertus, cujus duplex diploma de hoc ipſo anno præ manibus inter MSS. habeo. Priore feria III. proxi- ma ante feſtum omnium Sanctorum renunciat omnibus juribus ſuper terris Bava- riæ , in altero recognoſcit ſe nullum jus habere in terris, niſi quæ in feudum ab Impe- ratore acceperat. gg) Balbinus in MSS. ſuis Collectaneis ex L. 4 Beneſſii hæc porro narrat : Cœnobium S. Caroli Pragæ in monte Carolus Regia prorſus munificentia fundavit & ſtruxit , eidemque cœnobio eccleſias duas ſub caſtro Bezdiezy & in Liſſa cum fructibus percipiendis conjunxit, & Abbatem a prima origine infula & pedo inſignem impertivit. h) Ita quidem in MSSto, at legendum eſſe Dominum Imperatorem ienſus innuit.

Strana 38
CHRONICON 38 ſtolica eadem die ecclesiam Prag. vifitantibus & feftum hoc bullis Papalibus confirmavit. Beneſſius L. 4 ad h. a. i) Anno MCCCLV. Poſt octavas Epiphanie Dominus Imperator in Me- dyolano est de ferrea corona solempniter coronatus, & poſt hoc in XLma cum Domina Imperatrice, fuisque Bohemis & aliis multis Ducibus, Principi- bus, Comitibus, & Nobilibus verfus Romam eft profectus, & in die Pasche cum Domina Imperatrice per Dominum Hostiensem solempniter est coronatus, tan- dem Piſis rediens Franciſcum, quem ibidem cum aliis ſex notabilibus, qui ipſum tradiderant,& occidere ipſum volebant cum Domina Imperatrice, ipfis ſupera- tis, & devictis, tanquam in bello martirizatis, crudeliter ipſos in civitate Pifis decollavit, & communitatem ad graciam recepit. In quo conflictu Domi- nus Heynricus de Nova Domo cum aliis Bohemis viriliter & strenue con- flixerunt, & victoriam cum paucis obtinuerunt. k) Dum Cæſari nova omnia ad vota ſua ſuccedunt, inimicus humani ge- neris ejus felicibus actibus invidens per pravos homines procuravit non modi- cum diſturbium. Veniunt itaque tyranni quidam fraude diabolica pleni, & in omni malitia experti Franciſcus de Gambacurta, fratresque & amici ſui cives Piſani, imo cobæredes inferni, & ſuggeſſerunt Domino Imperatori, ut exercitum dimitteret, & veniret Piſas cum modica gente, quod omnia eſsent ad nutum ipſius. Imperator eorum & aliorum malo ductus consilio volens parcere expenſis, mandavit, ut omnes & ſinguli, præter quam illi, qui curiæ ſuæ & stipendiis adſcripti fuerunt, redirent ad propria. Et factum eſt ita, & abiit quisque ad viam ſuam. Et venit Imperator ad civitatem Piſanam eum paucis, plus credens, quam expediebat. Ubi quadam die cum Impera- tor crederet ſe plena ſecuritate gaudere, manens cum Imperatrice in præto- rio civitatis, iniqui homines loci illius captata opportunitate, ſuccenderunt prætorium, ita ut Imperator & Imperatrix cum familia ſua in domum cujus- dam boni viri fere nudi vix evaſerint incolumes. Hoc facto præfati tyranni ſuggeſſerunt populo, quod Imperator ideo ſuccenderit prætorium, ut arma ci- vium igne conſumerentur, & non haberent poſſe refiftendi ſuis inimicis Flo- rentinis , quibus, ut falſe dicebant, promiſerat dare civitatem Lucam, & alia quæ- i) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p. 449. Præterea Balbinus ad hunc ipſum annum in Epi- tome p.363 ex Beneſſiii libro 4 hæc refert: Rurfus Carolus novum religioſorum virorum cœnobium in Nova civitate Pragenſi ſub titulo S. Ambroſii excitare aggreditur. in hoc cœ- nobio Ordinis S. Benedicti Miſsæ, ſacerdotales preces nocturnis diuturnisque horis, verbo, omnia Mediolanenſis eccleſiæ ritu peragebantur. k) Hæc ſummo compendio iſthic ex libro ſuo 4 enarravit Beneſſius , quæ, præſertim autem de inſidiis Carolo ſtructis, ultio- neque in ſeditioſos accepta jam ex Peſſinæ Marte Morav. p. 426, qui hæe conſervavit, referre juvat : Dum Cæſari nova omnia &c, ut ſupra.

Strana 39
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 39 quædam caſtella. Et commoverunt talibus corda populi, ut capitali odio perſequerentur Imperatorem, & in ipſius necem conſpirarunt omnes pariter magni & parvi. Captata igitur hora opportuna dum Imperator, ſuique in meridie ſine armis hinc inde incederent, nullam curam de futuris contingen- tibus habentes: ecce Franciſcus cum ſuis amicis concitarunt clamorem in medio civitatis clamantes: Vivat populus, moriatur Imperator. Eadem ho- ra erat Imperator in domo & hoſpitio Domini Joannis Epiſeopi Olomucenſis, & audito clamore ſubito congregata gente, quam habere potuit, & indutus armis præparavit ſe ad refiſtendum, cui in auxilium veniunt illi, qui ex alia parte pontis fuerant, ſcilicet epiſcopus Auguſtanus Marquardus & Henricus de Nova domo cum ſuis, & poſt multos conflictus, quos habuerunt in ponti- bus, venerunt ad Imperatorem, & ſimul cum ipſo proceſſerunt armata manu ad forum. Tum videntes tyranni, & populus fortitudinem Cæſaream, & gentis ſuæ audaciam, diffugerunt recludentes ſe in domibus. Sed multi & infiniti ex eis ibidem in prælio occifi ſunt, & proditores illi Franciſcus, & alii ſex authores ſeditionis capti ſunt, poſitique ad tormenta, ubi omnia con- feſſi ſunt ; quos D. Imperator in medio civitatis curavit capitibus plecti. Beneffius L. 4 ad h. a. I) Capitulum Provinciale, quod Dominus Paulus Burgenfis Epiſcopus te- nuit propriis oneribus in expenſis. Anno MCCCLVI. Circa festum exaltacionis fancte Crucis Dominus Johannes Marchio Moravie miſit magnum populum in Auſtriam, ubi ma- gna dampna in cremando, & predam abducendo fecerunt. Carolus tranſiens per regnum multoties , fortalitia talium (ſcilicet no- bilium graſſatorum, qui e caſtris ſuis prædas per vicina loca agere ſoliti) expugnabat, igne cremabat, & funditus diruebat, & propria in perſona per- ſequebatur maleficos diverſis eos interimens ſuppliciis & non parcens malis. Sed & militem quendam Joannem dictum Pancyrz, quem aliquando ipſe Im- perator baltheo militari pr�cinxerat, captum in caſtro Ziampach in latroci- niis, propriis manibus ſuſpendit. Ex quo talis pax eſt facta in regno & in omnibus terris adjacentibus, qualem nulla ætas meminit, nec in Chronicis fuiſſe reperitur. Beneſſius L. 4 ad h. a. m) Item l) Provocat ad eundem locum etiam Balbinus in Epitome p. 365. Iſtud autem difficulter mihi perſuadebit ea Procerum vexilla , armis gentilitiis , ut ipſe ibidem refert inſignita ex Beneſſio deſumpta eſſe, quæ ingenii ſui partus ſunt. Ceterum in Cancellaria Caroli IV. needum typis vulgata exſtat Caroli IV. quædam epiſtola ad Principem nonnullum Im- perii ſcripta , qua ei hanc ſeditionem nunciat, ſimulque rebelles jam veniam petere innuit. m) Peſſina in Marte Moraviæ p. 427. Provocat ad eundem locum Beneſſii Balbinus in

Strana 40
40 CHRONICON Item Dominus Lankravius Haſſie filiam fuam Reginam Regis Kasy- miri de regno ſuo abduxit. Item Capitulum Provinciale in Kalendis in translacione ſancti Sta- nyslay. Anno MCCCLVII. Dominus Imperator propria in perſona poſt Pa- ſcha ſuper Duces Bavarie, videlicet Ludovicum & Albertum ultra Danu- bium tranſivit, ubi magnis dampnis in cremando, ſpoliando, vaſtando terram ipſorum invaſit, dictos vero Duces glorioſe de campo fugavit. Fère per totum annum D. Carolus Imp. moratus eſt in partibus Alma- niæ, procurans pacem, & diſponens negotia Imperialia. Demum eodem an- no de menſe Novembri ingreſſus eſt civitatem Metenſem magnam & famoſam nimis, in qua, ut referebant, a CCC. annis nunquam fuerat coronatus Im- perator: & cum maxima ſolennitate a Principibus, Nobilibus & civibus ſu- ſcipitur. Cives enim ejusdem civitatis ipſi occurrentes ad tria milliaria cla- ves civitatis , & omnium portarum ſibi præſentant, ſe & ſua ejus Imperio cum omni benevolentia ſubjicientes. Et factum eſt gaudium maximum in in- troitu Domini Imperatoris : omnis Clerus & populus totus illi cum lætitia & jucunditate occurrunt, ipſum gaudenter ſuſcipiunt, & usque ad domum epi- ſcopalem ſibi pro hoſpitio præparatam cum reliquiis , hymnis & canticis con- ducunt. Demum D. Imperator ibidem moram faciens, Curiam Imperialem, & concilium. Principibus Imperii in eadem civitate pro feſto Nativitatis Chriſti tunc venturo celebrandam indixit. Instante igitur feſto venerunt ad curiam Imperialem Ambaſſiatores Domini Papæ, videlicet Cardinalis Ta- raconenſis , & Abbas Cluniacenſis, item duo filii Regis Franciæ, primogenitus & ſecundus ſororum Domini Imperatoris, item Archiepiſcopi Trevirenſis, Colonienſis & Moguntinus , item Dux Luxenburgenſis repr�ſentans perſonam Regis Bohemiœ, qui eſt Archipincerna, Dux Saxoniœe Archimarſchallus, Marchio Brandeburg Archicamerarius, Comes Palatinus Rheni Archidapi- fer, Marchio Miſnensis Archivenator, ſacri Imperii Officiales. In feſto igi- tur Nativitatis Domini in matutinis D. Imperator indutis Imperialibus in- signiis coram Principibus ſupradictis legit Evangelium: Exiit edictum a Cæ- ſare Auguſto. & Dominus Cardinalis coram Imperatore cantavit primam Miſſam, de cujus manibus D. Imperator ſumpſit ſacram Euchariſtiam humi- liter & devote. Deinde ſummam Miſſam illius diei cantavit Archiepiſcopus Colon. Qua ſolemnitate peracta omnes Archiepiſcopi, Epiſcopi & Prælati, nec in Epitome p. 366 , qui de Pancyrzii hujus ſupplicio ait : Ipſe Cæſar Pancerium ſuis ma- nibus , dum arbori infelici laqueus alligatur, ſublimem ſuſtulit, mortemque adjuvit. Qua juſtitiæ probatio fortaſſe majorem continet laudem in Principe, quam exiſtimeut imperiti.

Strana 41
BENESSH KRABICE DE WAITMILE. 41 nec non Principes ſæculares D. Imperatorem, & D. Imperatricem indutos veſtibus & inſignibus Imperialibus conducunt ſolenniter ad domum convivii in medio civitatis in foro præparatam & pulchre adornatam, ubi poſitæ ſunt tabulæ atque menſæ plurimæ pro invitatis. Sedente itaque D. Imperatore ad tabulam in loco eminentiori veniunt Officiales Imperii ſua prout moris est exhibentes obſequia. Et primo Archiepiſcopi ſupradicti cum ſigillis Imperia- libus , quia Cancellarii ſunt ſinguli in ſuis locis. Item venit Dux Saxoniæ Archimareſchallus in magno dextrario ante menſam portans avenam in vaſe argenteo pro equis Imperialibus, & fecit ſedere Principes fingulos ad men- ſam, quemlibet in loco ſibi præparato. Poſt hunc venit Marchio Branden- burg, Archicamerarius in dextrorio portans pelvim auream, & manutergia pulchra, & dedit aquam Imperatori ſedenti in throno. Poſt hunc venit Co- mes Palatinus portans eſcas in ſcutellis aureis, & facta credentia poſuit ante Imperatorem. Poſt hunc venit Wenceslaus Dux Luxemburgensis & Bra- bantiæ frater Domini Imperatoris, repræſentans perſonam Domini Regis Bo- hemiæ, qui eſt Archipincerna, portans in ſcyphis aureis vinum, & facta creden- tia , dedit Imperatori ad bibendum. Ultimo veniunt Principes, Marchio Miſ- nenſis Archivenator, & Comes de Schwartzenburg Subvenator cum tribus canibus venaticis & tubis multis, & magnum facientes ſtrepitum, cervum & aprum portant ad menſam Principis cum omni alacritate. Et factum eſt convivium maximum in die illa, cui ſimile nullus recordatur. Quo peracto Dominus Imperator Principibus dimiſſis diverſa & magnifica largitus eſt dona, & re- ceſserunt cum gaudio & lætitia unusquisque ad propria. Beneſſius L. 4 ad h. a. n) Item Capitulum generale Bareinone in feſto Penthecoſtes, ubi Magi- ster Johannes de Bucko in Episcopum Sarayensem Prage fuit confecratus. o) Item Dominus Kaſimirus Rex Polonie duxit in uxorem Dominam Cri- ſtinam de Rokyczano Civiſſam Pragenſem. p) Item Capitulum Provinciale in Bythom in Translacione fancti Stanislay. Anno MCCCLVIII. Capitulum Provinciale in Novo Sandecz in trans- lacione ſancti Stanislay. Ipſo anno Magister Johannes de Bucko Ordinis noſtri Generalis viam univerſe carnis eſt ingreſſus. Tom. IV. F Eo- n) Peſſina in Marte Moraviæ p. 430 & ſeq. Provocat ad eundem locum , & compendio quæ- dam ex co refert Balbinus in Epitome p. 368. o) Hie aliquid deſiderari videtur, vero- ſimillime legendum: Electus in Ministrum Generalem, poſtea in Epiſcopum Sarayenſem Pragæ fuit conſecracus. Is autem Bucco veroſimillime eſt Protiva Sagnicenſis epiſcopus, qui a Peſſina dicitur gente Sſvihovius aut Czerninius. 1) Iſtud fingulare: ſed quis hi- ſtoriæ gnarus neſcit furtivos Caſimiri iſtius amores.

Strana 42
42 CHRONICON Eodem anno fundatur novus pons Pragenfis per Dominum Karolum Imperatorem, & ſolus Imperator primum lapidem impoſuit fundamento.q) Anno MCCCLIX. Die ſeptima menſis Februarii frater Franciſcus Mi- niſter Bohemie de preſenti vita migravit. Item Capitulum Provinciale in Greez in Dominica ſecunda poſt Pa- ſcha, ubi frater Heynricus Mrawikonis fuit electus per fratres Bohemos & Moravos, cum afſenſu fratrum Polonorum in provincialem Miniftrum r) ster fuit electus in generalem ministrum. Eodem anno in die Penthecostes fuit Capitulum generale in Janua, ubi Magister Marcus Romanus Minifter fuit electus in generalem Ministrum. Memorabilis exundatio Moldavæ exorta Pragæ. Beneſſius L. 4 ad h. a. in Collectaneis MSS. Balbini. Anno MCCCLX. In die Penthecoftes primum Capitulum tenuit frater Henrycus Mrawick in Boleslavia. s) Anno MCCCLXI. Capitulum Provinciale in Crumlow, ubi Domicelle & ſorores fancte Clare receperunt sibi locum edificatum per Dominos de Roſenberk. t) in quo Capitulo Dominus Heynricus de Nova domo ad Or- dinem ſancte Clare ſuam teneram filiam tradidit. Item Domina Margaretha filia Domini Hynkonis de Sleb relicta Do- mini Henzlini filii Swinkonis de Hazenburk intravit eundem monasterium in Crumlow. Ipſo anno natus eſt Rex Wenczeslaus Romanorum & Bohemie, mo- dernus, in Normberg, filius Karoli Imperatoris & Regis Boemie die XXVI. menſis Februarii, hoc eſt tercia poſt Mathie Apoſtol, in illa ſillaba Ma-thi- am. u) Accidit, ut Judex & Jurati majoris civitatis Pragensis facerent in- ſaccari, & ſubmergi publice quendam Presbyterum nomine Martinum, Mi- ni- q) Peſſina in Marte Morav. p. 431 ex ejusdem Beneſſii libro 4 addit: in littore prope mo- naſterium S. Clementis. 1) Iſthic nonnemo tres integras lineas tam ſerupuloſe ſcalpello eraſit, ut ipſam ehartam perforaverit, nec veſtigia, niſi tenuiſſima characterum eraſorum reliquerit. 5) Peſſina in Phoſphoro ſepticorni ad hunc annum ex ejusdem Beneſſii L. 4 ſuis verbis hæc refert : Carolus anno item 1360 alios inſtituit Clericos, qui in eadem eccleſia Pragenſi extra horas Canonicas diu noctuque legerent Pſalterium ſine cantu. Hi Pſalteriſtæ vocabantur. Idem ait Balbinus in Epitome p. 383 & in Collectaneis ſuis MSS. t) Hujus fundati monaſterii nuſpiam alibi proditum annum memini. u) Hem novum documentum Calendarium Ciſio Janus antiquius eſſe Huſſiticis temporibus , de quo copioſe egimus Tomo 3 MSS. in obſervationibus præviis ante curſum Manſionariorum P. 292.

Strana 43
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 43 niſtrum eccleſiœ Pragenſis. Quod factum cum fuiſſet perlatum ad audientiam Domini Imperatoris molefte tulit, & fecit deſtitui ab officiis Judicem & Ju- ratos, & omnes illius nefarii facti conſcios; nec prius voluit civitatem Pra- genſem ingredi, niſi illi omnes de civitate recederent. Qui inter hæc miſe- runt ad ſedem Apoſtolicam, & impetrarunt literam abſolutionis ad Dominum Arneſtum Archiepiſcopum Pragenſem, qui abſolvens eos, injunxit eis pro pœ- nitentia, ut diſtribuerent ii eleemoſynam pauperibus ſeptem millia ſtrichonum (modiorum ) ſiliginis , & procurarent duas lampades perpetuas in eccleſia Pragenſi pro tanto exceſſu, quod & fecerunt, & in brevi omnes poſtea mortui ſunt. Beneſſius L. 4 ad h. a. x) Anno MCCCLXII. ſuit magna cariſtia in tota Bohemia. Eodem anno civitas Cadanensis eum toto ſuburbio fuit exuſta, & tune halenſes Bohemie in tantum viliunt, quod XXX. & ultra currebant pro uno groſſo. Eodem anno obiit Imperatrix Romanorum, & Bohemie Regina Anna, Mater Regis Wenczeslay IX. Regina, & post mortem ipfius Karolus Im- perator aliam duxit in uxorem, nomine Elizabeth filiam filie Regis Kazy- miri Polonie. y) Eodem eciam anno Collegium Canonicorum de Saczka Pragam trans- fertur ad montem ſancti Appolinaris per Karolum Imperatorem, & per Arneſtum Archiepiſcopum Pragenſem. z) Anno MCCCLXIIII. Fuit diluvium Prage, Dominica in qua canitur, Exurge. Eodem anno obiit Reverendus Pater Dominus Arneftus Archi-Epi- ſeopus Pragenfis die ultima menfis Junii, que fuit dies Dominica Comme- moracionis fancti Pauli, cui ſucceſfit Johannes Cardinalis II. Archiepiſeo- pus Pragenſis. aa) Mortuo Reverendo Patre (Arnesto Archiepiſcopo I. Pragenfi) cujus me- F 2 x) Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 587. y) Ad has nuptias ex Beneſſii libris quatnor pro- rocat Balbinus in Epitome p. 369. z) Deſiderantur in hoc Chronico quædam memo- riæ anni 1363. At vero neque Peſſinam, neque Balbinum uſpiam reperio hoc anno provocaſſe ad libros quatuor Beneſſii. Anonymus a nobis Tomo 3 Monument. Boh, excuſus, qui quandoque brevicula fragmenta ex hoc ipſo Chronico profert , p. 58 quo- que annum 1363 penitus prætermiſit. aa) Balbinus in ſuis Collectaneis MSS. ex libro 4 Beneſſii ad præſentem annum hæc præterea narrat : . . . . . Arneſto Archiepiſcopo mortuo Carolus ab Urbano Fontifice impetravit, ut Archiepiſcopo ſacra faciente Prælati omnes ejus eccleſiæ Canonici & Archidiaconi , verbo, qui in eccleſia Pragenſi cenſentur : In- fulas albas & purus geſture poſſint, velut mos eſt Cardinalium Poutifici ſacrificauti mini- ſtrantium.

Strana 44
44 CHRONICON memoria erit in benedictione in ſæculum ſæculi, & corpuſculo ipſius poſt ma- gnificas exequias tradito ſepultur�, ne eccleſia Pragenſis diutius Paſtoris ſolatio orbaretur, Decanus & Capitulum ipſius eccleſiæ convenientes in unum, ſtatue- runt terminum electionis futuri Pontificis Vigiliam S. Margarethæ. Quo termino adveniente Decanus & Capitulum congregati in loco Capituli invo- cata Spiritus S. gratia nullo alio tractatu præhabito, ſed mox quaſi per in- ſpirationem omnes unanimiter nullo penitus contradicente direxerunt vota ſua in Reverendiſsimum in Chriſto P. Dominum Joannem Epiſcop. Olomuc. Secre- tarium & Conſiliarium D. noſtri Imperatoris, qui a juventutis ſuæ annis ſemper eidem Domino, adbuc in minori œtate atque dignitate conſtituto, fi- deliter adhœſit , & tribulationum ac laborum tanquam fidelis ſervitor parti- ceps fuit. Unde a Domino Imperatore, & univerſis Principibus, Baronibus, Nobilibus, Civibus, & generaliter a Clero & a populo Regni præ aliis dilige- batur, ipſumque D. Epiſcopum Olomucenſem in Archiepiſcopum canonice po- stularunt. Qui licet allegaret ſuam ſenectutem, & poſtulationi de ſe factie recuſaret ; victus tamen precibus Domini Imperatoris, & Principum ac De- cani & Capituli eccleſiæ Pragenſis voluntatem & conſenſum ſuum poſuit in manibus Domini Papæ. Mox diriguntur nuncii ad ſedem Apoſtolicam, Do- minusque Papa informatus de idoneitate ac probitate perſonæ poſtulatæ & modo poſtulationis , conſenſit eidem poſtulationi, & perſonæ poſtulatæ dedit licentiam tranſeundi de eccleſia Olomucenſi ad eccleſiam Prag. conceſſit etiam eidem, ut ſtatim ante receptum pallium adminiſtraret in ſpiritualibus & tem- poralibus. Cui per Venerabilem Epiſcopum Spirenſem poſtmodum tranſmiſit pallium , in quo defignatur plenitudo Archiepiſcopalis dignitatis. Hic Vir adeptus Archiepiſcopalem dignitatem, manſuetudinem, & benignitatem, quam prius habuit, non minuit, ſed ſuper omnes patiens & mitis fuit. Hic in mi- noribus adhuc constitutus, ſequens veſtigia Domini ſui Imperatoris, dilexit S. Wenceslaum, & de pecuniis ſuis emit certos redditus pro eccleſia Wratisla- vienſi, in qua tunc erat Canonicus, & procuravit, ut in eadem feſtum ejus- dem Patroni ſub duplici veneraretur officio, & legenda cum cantu ad modum eccleſiæ Prag. Unde & ipſe meruit per interceſsionem ejusdem B. Martyris & Patroni noſtri Wenceslai, qui ſuos devotos ſemper promovet, & exaltat, provehi ad hanc dignitatem. Exstruxit etiam Venerandus Pater, dum ad- huc in Olomuc. eccleſia epiſcopali fungeretur dignitate, Capellam de miro ope- re in eccleſia Prag. in qua instituit Capellanum ſeu Ministrum perpetuum ſuf- ficientibus redditibus donatum. Fundavit etiam hic Venerandus Pater ad- buc ante ſuam promotionem ſupradictam hoſpitale pauperum virorum ac mu- lierum, eorum videlicet, qui aliquando fuerunt in divitiis & honoribus con- ſtituti,

Strana 45
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 45 ſtituti, poſtea vero devenerunt ad paupertatem, ne tales cogerentur oftiatim in vituperium ſuum & amicorum ſuorum mendicare; & ipſum boſpitale ſuf- ficientibus redditibus dotatum collocavit ſub monte Wiſſehrado in loco ſatis delicato. Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 543 & ſeq. Anno MCCCLXV. Translatum est corpus fancti Sigiſmundi ad Pra- gam in Vigilia sancti Wenczeslay de civitate Agunensi, & sepelitur in Ec- cleſia Pragenſi. Et de isto anno quidam Aftronomi multum malum pro- phetiſant. Eodem anno, nempe MCCCLXV, menſe Maji D. Imperator aſſumptis ſecum præcipuis Nobilibus Regni Bohemiæ profectus eſt ad civitatem Avinio- nenſem ad D. Urbanum Papam V., a quo cum maximo honore ſuſcipitur, & magnifice tractatur. Dominus etiam Papa ob reverentiam Imperialis digni- tatis fecit coram Imparatore officium in die Pentecoftes : qui erat indutus Im- perialibus & reſidebat in Majeſtate ſua ex oppoſito in ſolio regali contra ſe- dilia Papæe. Et impleta eſt ſcriptura, quæ dicit: ſol & luna ſteterunt in ba- bitaculo ſuo &c. Cumque Imperator ibidem moram traberet, cupiens ipſe magnificare & exaltare eccleſiam ſuam Pragenſem, impetravit a Domino Pa- pa, ut Venerabilis P. Dominus Joannes Archiepiſcopus Prag. & omnes ſui ſucceſſores fungerentur officio legationis in ſua Provincia Pragenſi, necnon Ratisbonenſi, Bambergenſi & Miſnenſi diæcesibus perpetuis temporibus. Et in ſignum hujus legationis tranſmiſit Dominus Papa præfato Domino Joanni Archiepiſc. Prag. crucem argenteam deauratam, & pileum latum nigrum, ac cappam de panno bruneto, ut illis inſigniis in termino ſuæ legationis , ipſe & ſucceſſores ſui uterentur. Quibus insigniis D. Archiepiſcopus Pragensis re- ceptis ſcripſit ſe amodo in literis ſuis Sedis Apoſtolicæ Legatum. Et viſita- vit cum illis inſigniis tanquam Legatus Provinciam ſuam, & ſupradictas ci- vitates & diœceſes legationis ſuæ. Et obediverunt eidem in omnibus illi om- nes, nec fuit, cui hoc factum diſpliceret. Beneffius L. 4 ad h. a. a) Eodem anno coronatus eſt D. Imperator corona regni Areiatenſis, quod Romano ſubeſt Imperio in civitate Arelatensicum maxima ſolemnitate, & hac quidem non erat ullus coronatus facile a trecentis annis. Idem ibidem. b) Eodem anno per nuncios ſupradictos impetravit D. Imperator a D. Pa- pa Urbano V. Privilegium valde honorificum eccleſiæ Pragenſi. Videlicet ut quirunque & quotieſcunque Archiepiſcopus Prag. per ſe ipſum faciat officium in eccleſia Prag. tunc omnes Prælati & Canonici præbendati, necnon Ar- chidia- a) Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 68 & ſeq. qui eadem repetit in Marte Moraviæ p. 432. b) Peſſina mox poſtremo citato loco, qui addit hane jam quintam coronam fuiſſe , qua coronatus Carolus.

Strana 46
46 CHRONICON chidiaconi, qui cenſentur in ecclefia Prag. inftituti, uti poſſunt, & debent In- fulis albis more Cardinalium Domino Papæ in curia Romana concelebrantium. Ulbi autem Archiepiſcopus facit officium in Provincia ſua, & ſuæ legationis terminis, debent duo Canonici eccleſice ſuæ Prag.ſibi ſub hujusmodi infulis con- celebrare in officiis Diaconi & Subdiaconi. Item Prælati & Canonici eccle- fiæ Prag.poſſunt bujusmodi infulis albis celebrare divina in eccleſia Pragenſi die- bus ſolemnibus & feſtivis. Quando autem alius Pontifex undecunque face- ret officium divinum in eccleſia Pragenſi, Prælati & Canonici dictis infulis non utantur, niſi forent præſentes, & intereſſent eisdem divinis dictus D. Imperator, vel hares ac successor suus Rex Bohemia: volens in hoc ſpeciali- ter (Urbanus Papa) honorare regiam dignitatem, prout hæc omnia in Pri- vilegiis Domini Urbani Papæ V. eccleſiæ Pragenſi conceſſis plenius & eviden- tius continentur. Benefſius L. 4 ad h. a. c) Anno MCCCLXVI. De menſe Februario duo cives de civitate Jaro- mir, pro eo, quod per quendam presbiterum ad preſenciam Officialis Pra- genfis citabantur, ipſum presbiterum interfecerunt, quos cives, licet ma- gnam offerrent pro vita ſua pecuniam, juffit Dominus Imperator capitibus truncari. Eodem anno feria V. ante Judica Dominus Imperator filiam ſuam ſe- niorem, quam ex Domina Blanka genuit, Katherinam, relictam olim Rudol- phi Ducis Auftrie copulavit Ottoni Marchioni Brandenburgensi. Item eo- dem die filiam ſuam ſecundam Elizabeth, quam genuit ex Domina Anna Swidniczenſi filia copulavit Alberto ſeniori Duci Auſtrie. Eodem anno die tercia menfis Junii circa horam veſperarum fuit tan- tum diſturbium aeris, & fulgura & corruſcationes, ac tonitrua, quod nullus narrare ſufficit, & preeipue ſuper civitatem Pragenſem, & plures homines in campis fulmine percuſſi ſunt mortui, & domos funditus demolivit hujus- modi tempeſtas in diverſis locis. Eodem anno in Vigilia fancti Wenezeslay conſumata est Capella ejus- dem fancti Wenczeslay de novo & miro opere in eccleſia Pragensi. Eodem anno in die sancti Michaelis quidam frater Nieolaus Caritord) de domo ſancti Jacobi Fratrum Minorum civitatis Pragenſis, qui longo tem- pore o) Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 193 & ſeq. Eadem repetit in Marte Morav. pag. 431. Recitat etiam horum fragmentum Balbinus in Epitom. p. 372. d) Vocem hane nec Dufreſnius in Gloſſario ſuo, nec Carpentier in ſupplemento adfert. Veroſimillime au- tem Caritor idem erat, quod vox monaſtica Caritarius, quæ Collectorem eleemoſyna- rum , & piarum donationum a fidelibus tum ſponte oblatarum, tum poſtulatarum ( quæ tum caritates dicebantur ) ſignificabat, unde officium Caritarii & Curitariæ legitur in Chronico Centulenſi L. 6 c. 8. Hodie paſſim Circatores vocantur-

Strana 47
47 pore paſſus fuit rupturam in interioribus ſuis, ſperans de miſericordia Dei, & ſancti Martyris ſui Wenczeslai, acceſfit fiducialiter ad sepulchrum ejns- dem, & poſtquam aliquamdiu oracionem pro recuperanda fanitate fudiffet, illico protinus ſanitatis beneficium per ſuffragium ſancti Martyris Wen- czeslay obtinuit, & glorificabat Dominum, & sanctum Martyrem Wenczes- laum coram omni populo. e) Eodem anno die ſequenti poſt feſtum XI. millium Virginum ab hora matutina usque ad horam primam viſe funt quafi stelle de celo cadere con- tinue, & in tanta multitudine, quod nemo narrare ſufficit. Eodem anno & tempore Dominus Imperator in Nurenberg conftitutus constituit Vicarium Generalem sacri Imperii per Almaniam Wenczeslaum Brabancie ac Luczemburgensem Ducem fratrem fuum, & reverfus Bohe- miam edificavit, & exstruxit piscinam ſub caſtro Bezdiez mire magnitudi- nis quasi stagnum. His temporibus apparuit in Bohemia quoddam genus piſcium, prius hic nunquam viſum, qui in vulgo appellantur Parmy, alias barbelli, & in magna copia, ita ut omnes aque in Bohemia de illis habundarent. Eodem tempore Dominus Karolus Imperator fundavit monaſterium novum in caſtro ſuo Moyvim f) verſus Zytaviam, & locavit in eo Mona- chos, qui Celeſtini appellantur, quibus de fustentacione, & vite neceſfariis ſufficienter providit. Eodem tempore quidam maligni homines intrantes nocturno tempore monasterium in Skalicz g) Abbatem ejusdem loci jugulaverunt virum bonum & devotum. Eodem anno Nobiles viri Domini Petrus, Jodoeus videlicet & Johan- nes filii quondam Domini Petri de Rosenberg accedente ad hoo favore Do- mini Imperatoris & Domini Archiepiſcopi & Capituli Pragenfis de Paro- chiali eccleſia in bonis ſuis in Witignaw, alias Trzebonye fecerunt mo- nasterium Canonicorum Regularium, & sufficienter dotaverunt. h) Eodem anno nata eſt filia Imperatori Karolo nomine Anna primogenita, Regina Anglie. i) Anno MCCCLXVII. Ipſe est annus, de quo multa mala funt prophe- tata, & in magna parte completa. BENESSII KRABICE DE WAITMILE. Eo- c) Hoc annorum confinio cum primis inclaruiſſe miraculorum fama ſepulchrum S. Wen- ceslai perhibet ex ejusdem Beneſſii quatuor libris Balbinus in Epitome p. 362 & 374. f) Monaſterium hoc paſſim apud alios Oiwin ſeu Oybin , & apud Hagecium Owin ſcri- ptum reperitur. Exſtat hodie diploma fundationis , quod in Annalibus proferemus. g) Monaſterium iſtud erat Ordinis Ciſtercienſis , quod Huſſiticis temporibus intercidit. h) Supereſt etiam hodie fundationis instrumentum in Annalibus noſtris proferendum. i) Scilicet quæ dein Regi Angliæ nupſit.

Strana 48
48 CHRONICON Eodem anno circa festum Beate Agnetis in fecunda hora noctis fuit eclipſis lune totius , & duravit per tres horas. Eodem anno in menſe Marcio facta eſt inundacio aquarum in Bohe- mia ita magna, quod fere mediam partem civitatis Pragensis occupavit aqua, que extendit meatum fuum usque ad eccleſiam fancti Nicolai in foro pul- lorum, & ecclesiam sancti Egidii, in quibus plateis ante fores ecclefiarum piſces capiebantur. Iſtud diluvium multa mala feeit, & pluribus irrecupe- rabilia dampna intulit, in curia Domini Archiepiſeopi k) celaria omnia us- que ad ſummum implevit, & in ponte Pragenfi ante Curiam Ducis Saxonie I) equi adaquabantur, pontem quoque ligneum Pragenſem in pluribus locis, ſed novum in uno tantum pilerio rupit, domus quoque & strues lignorum abduxit fine numero, ſed & multi homines in navigio Pragenſi, & alibi in diverſis locis ſubmerſi ſunt. Eodem anno in Marcio & Aprili statim poſt diluvium hoe, venit que- dam ſubita peſtilencia ſuper omnem hominem, & rarus fuit in villis & ei- vitatibus, qui non infirmaretur, ſed Deo propicio tribus vel quatuor die- bus tantum duravit, & pauei ex eadem mortui funt, ſed communiter omnes homines infirmabantur. m) Eodem anno de menſe Majo facta eft mutacio dextre Excelſi non mo- dica; Nam Dominus Urbanus Papa Vtus mutavit locum, & contra volunta- tem per omnem mm) pene Cardinalium, curiam ſuam tranftulit de Avini- one in Wyterbium, & ibidem manfit usque ad Octobrem, deinde eum ibi- dem adverſus ipſum & suos Cardinales atque eorum familiares fuſcitatus & factus fuiffet rumor magnus, & plures occifi, & finaliter vindicta facta eft de malefactoribus hujusmodi; Dominus Papa in die fancti Galli intravit ur- bem Romanam, & cum ingenti gaudio ab omnibus fuſcipitur, & in ſede fancti Petri collocatur. Eodem anno facta eſt magna effuſio ſanguinis humani in diverfis mundi partibus, nam Papa mittens gentes ſuas in auxilium Regine Sieilie, debellavit magnam ſocietatem, n) multos captivando & plures interficiendo. Item inter Regem Hiſpanie & Regem Navarre, item inter Episeopum Basiliensem, & Civitates Reni, item inter Comitem de Eygen & civitates quasdam Reni & Svevie, item inter Epiſcopum Pathavie & Cives ſuos. ma- k) Ea erat illo loco, quo hodie domus eſt ad tres campanas. 1) Hodie etiam domus Saxe- nica vocatur. n) Similia compendio refert Balbinus in ſuis MSS. Collectaneis ex L. 4 Beneſſii. mm) Ita quidem in MS., ſed omiſſo per legendum: omnium. u) Id eſt: Turmam militarem , aut etiam exereitum , ut documentis veteribus oftendit Dufreſnius in Gloſſario.

Strana 49
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 49 maxima funt bella, & prelia commiſſa, item inter Epiſcopum Childesinen- ſem & Archiepiſcopum Maydburgenſem commiſfum est bellum maximum, in quo fuerunt Epiſcopi alii & Duces, & minor devincit majorem, ac multo forciorem, quia exercitus Maydeburgicus fugit. In Bohemia vero multi latrones, ac fures hoe anno interierunt. Iſte eciam annus ſatis sterilis fuit, & blada male provenerunt. Eodem anno de menſe Octobri filius Domini Imperatoris Wenceslaus IIIIus Bohemie Rex decimo, o)etatis ſue anno ſeptimo, Regni vero ſui an- no quinto intravit terram Luzacie, recipiens omagia & juramenta fidelita- tis a Baronibus & Civibus terre illius, quam pater ſuus pro Regno Bohe- mie comparavit, quem affociavit in eundo & redeundo Venerabilis Domi- nus Pater Johannes Archiepiſcopus Pragensis Apoſtolice ſedis Legatus primus legacionis ſue in eisdem partibus peragens officium, quia terra illa de dyoceſi Miſnenſi exiſtit. p) Eodem anno die penultima mensis Novembris videlicet Dominica post festum fancte Katharine in Nova Civitate Pragensi Venerabilis Pater Dominus Johannes Archiepiſcopus Pragenfis in prefencia Domini Imperatoris conſe- cravit Monaſterium ſancte Katharine in Nova Civitate Pragenſi, quod Do- minus Imperator , ut predicitur, fundavit & edificavit. Eodem anno in die fancti AndreeApostoli Venerabilis Pater Dominus Jo- hannes Archiepiſcopus Pragenfis dedicavit,& confecravit Capellam, in qua re- quiefeit Corpus fancti Wenczeslai in EcclefiaPragenfi in honore fancti Johan- nis Evangelifte & fancti Wenczeslay preſente eodem Domino Imperatore, sed dedicacionem ipsius Capelle celebrandam transtulit in diem terciam poft fe- ſtum Nativitatis Beate Virginis propter Rubricam antiquam. Eodem anno menſe Decembri Dominus Imperator volens, ut Antiqua & Nova Civitates Pragenſes propter bonum pacis & concordie unite eſ- ſent, & uno eodemque Jure gaudeant, & omnes equalia onera fufferrent fecit rumpere valvas, ſeu portas, turres, ac muros Antique civitatis, & fof- ſata adimplere, & factum eft ita, ut mandavit, & voluit Dominus Imperator. Eodem anno Venerabilis Pater Dominus Johannes Archiepiscopus Pra- genfis reformavit aulam magnam inferius, & aliam fuperius de pulchro & exquifito opere, & multa fecit neceſſaria commoda & edificia in Curia Ar- chiepiſcopali in minore Civitate Pragenſi, & turrem magnam in Rudnicz per Dominum Arneſtum ſuum predecefforem inceptam ipſe conſumavit. Eodem anno & tempore completum & perfectum est opus pulcrum, Tom. IV. G vide- o) Videtur deſiderari die ſcilicet die decimo Octobris. p) Ad hanc Miſnenſis diœceſis vi- ſitationem provocat ex libro 4 Beneſſii Balbinus in Epitome p. 371 & 383.

Strana 50
50 CHRONICON videlicet hoftium magnum & porticus penes Capellam fancti Wenczeslay in eccleſia Pragensi de opere ſculpto, & ſumptuoſo nimis, & facriſtia nova deſuper. q) Anno MCCCLXVIII. de menſe Januarii Plebanus in Pilgramo, alias in Przibram opido Domini Archiepiſcopi corizando, & coream ducendo ſubito mortuus eſt; Videte Clerici, quomodo diligit Dominus corizantes, & hujusmodi exemplo mores veſtros corrigite. Eodem anno reſpexit Dominus Patriam Bohemie, que cum fit lata, & unicum ſuperstitem habeat heredem, donavit nobis alium, nam die XV. menſis Februarii natus eſt Domino Imperatori noſtro ex Domina Elizabeth Imperatrice ſua conjuge filius tercius in ordine, cui nomen Zigiſmundus impositum est in baptiſmo, qq) & juste hoc nomine appellatus eft, quia ejus Parentes ambo, cum Beatum Zigiſmundum in eccleſia Pragenſi quieſcen- tem ſpeciali veneracione colerent, hunc filium a Deo meritis & interceſ- ſione ſancti Martyris predicti sine dubitacione qualibet imperraverunt. Eodem anno mifit Dominus Papa Urbanus V. ſuos ſolemnes nuncios ad D. noſtrum Imperatorem, petens omni diligentia, ut cumterræ Romanæ Ec- cleſice in Thuſcia & Lombardia per iniquas ſocietates, & præcipue per Bar- nabovem de Mediolano contra Deum & justitiam occupentur, & indebite perturbentur, eidem & ſanctæ Romanæ eccleſice dignetur venire in auxilium. Cujus petitionibus crebris Dominus Imperator, cum fit Advocatus, & De- fenſor ſanctæ Romanæ eccleſiæ, benigne annuens, congregata maxima genti- um ſuarum & Alemanorum multitudine in auxilium dicto Domino Papæ con- tra præfatas peſtiferas gentes proficiſcitur, & in die Palmarum, quæ fuit ſecunda dies menſis Aprilis, de civitate Pragenſi armis bellicis indutus iter arripuit; relinquens in Regno Bohemia & terris ad ipſum ſpectantibus pro Capitaneo & Gubernatore Venerabilem Patrem Dominum Joannem Archie- piſcopum Prag, qui temporalia & ſpiritualia feliciter gubernabat. Barones vero & Nobiles Regni Bohemiœ sequentes Dominum Imp. multa damna fece- runt in bonis eccleſiarum & monaſteriorum: Unde Deo permittente multi ex iis in Italia, redeundo in via, mortui ſunt. Aſcendit enim clamor viduarum & ) Balbinus L. 4 Hagingrapho p. 9 hæc præterea ex L. 4 Beneſſii ad h. a. ſuis verbis refert : Anno 1367 Carolo IV. apud nos imperante ſummo honore elevatum eſt Jablona S. Corpus Przibislavæ, & in S. Viti eccleſiam non procul fratris ſanctiſſimi ( Wenceslai ) tumulo compoſitum , una cum B. Martyre Podivino. Ceterum per ſacriſtiam hie Beneſſius idem intellexit ac ſacrarium, in quo non ſolum res ſacræ , uti reliquiæ &c. , ſed & archivum ſervabatur. qq) De nativitate Sigiſmundi provocat ad libros quatuor Beneſſii Peſſina in Phoſphoro ſeptic. p. 69.

Strana 51
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 51 & pauperum uſque ad cœlum, & Dominus exaudit eos, & vindicat. Id por- ro dignum memoriæ commendandum: Cum enim Nobilis vir Dominus Petrus de Michelſperg cum exercitu suo ſequeretur Dominum Imperatorem ver- ſus Italiam, iſte Baro juvenis tranſeundo intulit damna maxima in bonis ec- cleſiæ Prag. & aliis pauperibus hominibus, quorum ululatus atque fletus aſcen- dit uſque ad cœlum, & Dominus justus Judex non eſt delectatus in illis. Un- de poſt receſſum ſuum Domina conjux ejus pro ipſius ſalute & felici reverſione fecit votum venire ad limina ſanctorum Patronorum ecclesice Prag. quod & adimplevit. Cumque circumiviſſet totam eccleſiam Prag. volens demum in- trare Capellam S. Wenceslai, & ibi fundere ad Dominum preces pro ſalute ſui Viri, ecce ipſa Capella adeo fortiter clauſa eſt, quod Capellarius ipfam cum clavibus ſuis nullatenus potuit aperire. Advocatur D. Wratiborius Deca- nus, & alii Canonici, atque ministri eccleſie Prag., ſed nullus quacunque ar- te potuit aperire: mittunt pro fabro, ſed nec ille perficit, niſi totum oſtium ferreum effringat. Differtur negotium aperiendi & effringendi ad tempus, & ecce poſt receſſum Dominæ præfatæ oftium Capellæ ſolito more absque dif- ficultate aperitur. Mirantur omnes de iſto miraculo, quod erat præſagium futuri mali eventus: Nam ipſe Dominus Petrus, quaſi eodem tempore, quo hæc acta ſunt Pragæ, moritur in Italia, & mortuus defertur in Bohemiam. Talem Deus omnipotens propter merita ſanctorum Martyrum ſuorum, & Pa- tronorum eccleſiæ Prag. malefactoribus ejusdem eccleſiæ reddidit retributio- nem, ut pana eorum, qui in dicto exercitu mala morte mortui sunt, aliis tunc viventibus, & futuri temporis hominibus transiret in exemplum. His & aliis gloriofis miraculis S. Wenceslai consideratis Reverendus Pater Do- minus Joannes Archiepiſ. Prag. Apoſtolicæ Sedis Legatus conceſſit omnibus vere pænitentibus, confeſſis & contritis, qui ad honorem ipſius Sancti can- tionem infra ſcriptam ab olim cantari conſuetam cantaverint, XL. dierum Indulgentiam perpetuis temporibus duraturam. Cujus quidem cantionis te- nor in vulgari ſequitur in hœc verba: Swaty Waclawe Weywodo Czeske Ze- mie, Knize naſs &c. r) De Caroli IV. vero adventu Romam abſente adhuc Pontifice fragmentum sequens fuperstes est: Dominum Carolum Imperato- rem Dominus Papa in brevi ſubſequitur. Audiens autem Imperator adven- tum D. Papæ ei cum Clero & populo exit obviam, atque cum magna ſolem- nitate ipſum ſuſcipit, & non immemor ſanctorum ſuorum Prædeceſſorum Ca- thol. Rom. Impp. illorum in hac parte ſequens veſtigia, deſcendens de equo, duxit Dominum Papam per frenum equi pedeſter uſque ad gradus eccleſie S. Petri. Magna bumilitas tanti Principis! ſed non immerito, ait enim veri- G 2 r) Idem ibidem p. 629. tas:

Strana 52
52 CHRONICON tas: Quanto major es, humilia te in omnibus. Et cum eſſet chriſtianiſſimus, voluit Vicarium Jeſu Chriſti honorare. Addit porro de ſe Beneſſius: Hic tu, qui vidiſti, & noſti materiam dilata. Beneſſius L. 4 ad h. a. s) Eodem anno in menſe Aprili apparuit multis diebus Cometha verfus plagam occidentalem, quam ſecuta est in vere maxima ficcitas, & blada eſtivalia ſatis male provenerunt. Eodem anno die XXVIII. menfis Julii. Obiit Bolko Dux Silefie Swid- nicensis absque liberis, per cujus mortem, cum non effet propinquior heres ad Ducatum ſuum obtinendum, idem Ducatus, & omnes terre sue, devo- lute funt Jure ſucceſſionis hereditario ad Illustrem Principem Wenczes- laun quartum Regem Boemie, & Dominus Imperator auctorizavit, ac de- cretum interpoſuit, quod hujusmodi terre ad Coronam Regni Bohemie de- bent perpetuis temporibus pertinere. Eodem anno in festo Affumpcionis Beate Virginis incepit annus gra- cie sive Indulgenciarum in Ecclefia Pragensi, Dominus enim noster Impe- rator cultum divinum in honorem ecclefie fue Pragenfis augens, dum alias ad civitatem Trevirensem applicuisset, obtinuit in monasterio fancte He- lene Regine terciam partem pepli Beate Virginis, quod ipſa fancta Helena de partibus Jeroſolymitanis illuc attulerat, & impetravit a Domino Papa, quod fingulis annis de ſeptennio in ſeptennio hujusmodi pars pepli populo oſtenderetur, & qui die, quo hujusmodi peplum oftenditur, Eccleſiam ob devocionem ingressi fuerint, habeant de indulgenciis a sede Apostolica tres annos, & tres Karenas, & hec indulgencia durabit perpetuis temporibus ſemper de ſeptimo anno in ſeptimum annum, ut in bulla Papali plenius con- tinetur; unde factus eft ad Ecclefiam Pragensem maximus coneurfus po- pulorum per totum hunc annum eciam de alienis partibus. ss) Anno MCCCLXIX. hyemps aſpera & longa valde; Vina eciam, que provenerant in Bohemie partibus, excedebant in bonitate vina Australia, ex eo, quia in Bohemia fuerat nimia ficcitas, in Auftria autem nimia hu- miditas. Eodem anno circa principium mensis Marcij reconditum eft caput Re- verendi Patris Domini Andree Epiſcopi Pragenfis XVIII. in Ecclefia Pra- genſi s) Idem in Marte Morav. p. 432. Ceterum cum ex his teſtatum fit Carolum IV. hoc an- no fuiſſe in Italia, apponimus quod citra Chronologiam ex Beneſſii L. 4 refert Balbinus Dec. 1 L. 7 in notis in vitam Caroli p. m. 153 : Carolus IV. ædificat adverſus Flo- rentinos prope Lucam urbem in cacumine moutis oppidum & caſtellum, quod montem Ca- roli appellavit. ss) Hæc compendio ex eodem Beneſſio etiam narrat Balbinus in ſuis MSS. Collectaneis ad eundem annum.

Strana 53
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 53 genſi in muro Capelle ſancti Wenczeslai ſupra altare fancte Crucis, ubi piêtura & crux aurea apparent, cujus caput fucceffor fuus Nicolaus Epi- ſcopus Pragenfis XXIII. Pragam poſtea attulit de civitate Calfamare. Multi probi, & antiqui viri credunt, & appellant hunc virum Andre- am epiſcopum hominem ſanctum, & referunt, quod olim claruit miraculis. Beneſlius L. 4 ad h. a. t) Eodem anno in feſto oſtenſionis Reliquiarum tantus fuit concurſus hominum de alienis partibus, ut illa placza magna in Nova civitate prope Zderazium videretur undique repleta homimibus, talem populum in unum congregatum nullus unquam vidit hominum, ut communiter referebatur ab omnibus. Eodem anno die XX. menſis Auguſti Domina Elizabeth Romanorum Imperatrix hoc anno, ut ſupra dicitur, Rome per manus Domini Pape co- ronata venit Pragam, & eum omni ſolempnitate a Clero u) in campis & in villis prope alveum ſuum fituatis, & precipue in civitate Pragenſi, fuit enim annus ifte totus pluvioſus. Eodem anno x) Dominus Imperator quoniam ad ipſum confluebant Prin- cipes & proceres ac nobiles de omnibus partibus mundi, volens ostendere magnificentiam glorie Regni fui Boemie fecit cooperiri duas turres Regales in caſtro Pragenſi, unam ad orientem, & aliam ad occidentem cum plumbo & auro desuper, ita ut eedem turres lucerent, & reſplenderent tempore ſereno ad longam valde distanciam. Eodem eciam tempore fecit Dominus Imperator fieri & depingi ſupra porticum Ecclefie Pragensis de opere vitreo more greco de opere pulchro & multum ſumptuoſo. xx) Eodem anno die Dominico in craſtino ſancti Laurencij Martyris ſe- reniſſimus Princeps Wenczeslaus IIllus Bohemie Rex vocatus ad curiam Imperialem per Patrem ſuum Dominum Imperatorem in Nuremberg, adiit eandem Civitatem cum gencium ſuarum multitudine, & in ſuo introitu more t) Peſſina in Phoſphoro ſeptie. p. 535. Ceterum dignus hic eſt Chronici noſtri locus, eum tandem certo ſciamus, quo loco reconditum etiam hodie ſervetur piiſſimi iſtius Epiſcopi Pragenſis caput. u) Hic e Codice noſtro integrum evulſum eſt folium, quod memorias plures anni 1369 & 1370 continebat ; quæ jactura eo major , quod ejus defectum nulla ratione ſeu ex Peſſina, ſeu Balbino ſarcire potuerimus, qui ad annum 1369 Beneſſii, ſi ſuperiorem Andreæ Epiſcopi locum excipias, nuſpiam fragmenta quædam producunt. x) Scilicet MCCCLXX. xx) De hoc muſivo opere , quod anno ſequente perfectum eſt, ibidem breviter agemus.

Strana 54
54 CHRONICON more ſuorum avorum olim Principum ac Regum Bohemie fecit fieri ignem copioſum in duobus locis, ut cunctis pateret adventus Regis Bohemie; y) habent namque ab antiquo Principes & Reges Bohemie, ut vocati ad Cu- riam Imperialem, in flamma & igne veniant, propterea etenim deferebant antiquitus aquilam nigram in flamma ignis, & campo albo, que adhuc hodie funt arma terre Bohemie. Cauſa forte hujusmodi indulti fuit, ne Princeps vel Rex Bohemie ex levi quacunque cauſa ad curiam fummi Principis vo- caretur, dederunt z) autem obviam ipſo die Regi Bohemie omnes Principes Alamanie, & nobiles, atque cives, qui ibi aderant, & exceperunt ipfum cum ingenti ſolempnitate & gaudio immenso, quibus omnibus ipſe post hoc fe- cit die tercia convivium magnum nimis, & reſonabat fama ſua per popu- lum in partibus illis, & locis vieinis. Eodem anno ad feſtivitatem ſancti Wenczeslai pauciſſimi convene- runt homines, Karitas enim & devocio refriguerant, & homines dati de- liciis, Deum & Sanctos ejus, ut fic dicam, minus venerabantur, unde per- miſſione divina maxima peſtilencia fuit in omnibus partibus, & finibus Bo- hemie. Eodem tempore Dominus Urbanus Papa quintus, videns, quod Rome & in partibus illis Ecclefia Romana propter duriciam & maliciam populi il- larum terrarum nihil proficeret, ſed magis sibi & fuis pericula imminerent, curiam ſuam, & ſe ipſum cum toto Collegio &c. a) proſpere absque omni impedimento reverſus eſt in Avinionem. Eodem anno die Dominico infra Octavam ſancti Martini, qui fuit XVII. dies mensis Novembris, ſereniſſima Domina Johanna filia Alberti Ducis Bavarie & Comitis terre Holandie, ex parte antem matris filia filie Ludovici Ducis Slezie & Domini Legnicenfis b) previa diſpenfacione legitima ſedis Apoſtolice, quia erat conſanguinea Domini noſtri Imperatoris, copulata pridem in Nuremberga Domino noſtro Wenczeslao Regi Bohemie, nunc cum maxima ſolempnitate coronata eſt in Reginam Bohemie in Eccleſia Pra- genſi per Venerabilem in Chriſto Patrem Dominum Johannem Archiepi- scopum Pragensem Apostolice sedis legatum, astante ibidem Domino nostro Imperatore, & filio ſuo Domino noſtro Wenezeslao Rege in ſua Majeſtate, & factum est convivium maximum per continuos octo dies in caſtro & in civitate Pragenſi. Eodem y) Sequentia verba uſque finem articuli hujus recitat etiam ex Beneſſii L. 4 Peſſina in Mar- te Morav. p. 433. Compendio vero ad eadem provocat Balbinus in Epitome p. 376. z) Emendacius habet Peſſina citato loco : Exiverunt. a) Seil. tranſtulit. b) Hæc ma- terna Genealogia, diſpenſatioque Pontificia, a nemine, quod ſcio, prodita.

Strana 55
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 55 Eodem anno Reverendiſſimus in Chriſto Pater Dominus Johannes fan- cte Pragensis Ecclesie Archiepiscopus Apostolice fedis Legatus, confide- rans pia devotaque mente, quod Clerici pauperes Ecclefie Pragenfis. & eciam aliarum parcium ſue Dyoceſis in ſuis infirmitatibus non habebant, ubi poſſent reclinari, ſed cogebantur ſic infirmi traufire ad hoſpitalia com- munia laycorum, qui tamen Clericis oppido ſolent eſſe infeſti, fundavit hoſpitale pro hujusmodi pauperibus infirmis Clericis in Hradczano ante Ca- strum Pragenſe de ſumptuoſo & firmo opere, & illud dotavit lectifterniis, clenodiis, censibus & aliis neceſſitatibus fufficienter. Eodem anno feria V. ante festum Nativitatis Chriſti, que fuit dies XIX. menſis Decembris, Dominus Urbanus Papa Vus in civitate Avinione clausit diem extremum, & die penultima mensis ejusdem electus est con- corditer in Romanum Pontificem ibidem Dominus Petrus bellifortis Cardi- nalis, cui nomen eft impofitum Gregorius XIus amicus ſpecialis Domini noſtri Imperatoris. c) Anno MCCCLXXI. hyemps ſatis calida, & eodem anno Dominus Imperator celebravit Paſcha in Caſtro Pragenſi enm ſereniſſima Domina Eli- zabeth Imperatrice, ſua conjuge, que quidem Domina Imperatrix adeo for- tis erat in manibus, ut circa idem tempus in preſencia multorum Princi- pum & Baronum atque Nobilium ſibi afferri mandaret unum Babatum d) no- vum fabrifactum pro magno ſpadone, & hoc ipſum Babatum ipſa Domina propriis ſuis manibus confregit, quod quidem babatum alii fortiſſimi viri circumstantes adhibitis omnibus viribus fuis movere quidem non potuerunt. Omnes viros etiam fortiſſimos hec Domina ſuis viribus, quantum ad frae- cionem ferrimentorum quorumcumque vincebat. Nec ſed tantum hoc tem- pore, quo ego hec ſcribens vidi, illa faciebat, verum eciam aliis temporibus preteritis, & poftea pluribus vicibus, hec, & his majora propriis viribus faciebat, ita ut nullus fortiffimorum virorum in his ei ſe affimilare audebat, cultellos eciam ſpiſſos & valde groffos militum & cocorum confringebat manibus, ceu unam rappulam. Inſuper & loricas, ſeu panceria militum, & curienſium Domini Imperatoris laniabat a ſummo uſque deorſum, de cu- jus fortitudine omnes ammirabantur dicentes, quod a tempore Libufſe for- cior t) Balbinus L. 7 in Notis in vitam Caroli p. m. 155 hæc adhue refert ad hune annum ex Beneſſii L. 4 Anno 1370 a D. Wilhelmo de Hazenburg Præposito Wiſſebradensi emit Bibliothecam manuſcriptorum codicum pro centum marcis, eandem donavit Collegio ſuo Ca- rolino. Ad oppidum Furſtenberg prope Francofurtum ad Oderam firmiſſimum caſtrum ex- ſtruxit, & pontem memorabilem ex ſaxo condidit. d) Dufreſnius in Gloſſario ex Brevi- loquo explicat: Ferrum, quod annectit faber equo cum gumpho id eſt annulo ſeu junctu- ra. Balbinus in Epitome p. 379 pro ungula explicat.

Strana 56
56 CHRONICON cior non fuiſſet mulier in Bohemia, & quamvis ut dictum est, fortiſſima eſ- ſet viribus corporis, non tamen ad hec gloriabatur, neque elevabatur in corde suo, ſed vires suas Altisſimo ascribens, non semper eas exercebat, niſi quando mandabat Imperator. e) Eodem anno Dominica, qua canitur, Cantate, que fuit dies quarta mensis Maji Reverendus in Chriſto Pater Dominus Johannes fancte Pra- gensis Ecclesie Archiepiſcopus Apostolice fedis Legatus dedicavit & con- ſecravit Ecclesiam Collegiatam ſancti Egidii in majori Civitate Pragensi, quam quidem Ecclefiam edificare inchoavit beate recordacionis Dominus Johannes quartus, Epiſcopus Pragenſis XXVIIus, cui conſecrationi inter- fuit Dominus Imperator. ee)— Eodem anno die X. mensis May, que fuit Sabbathum post Dominicam Cantate, Deo permittente propter peccata populi, civitas Slana, dum in ipſa ad diem forenſem maxima multitudo congregata fuiſſet, igne familiari ſuccenſa totaliter cremata eſt, in qua interierunt ultra duo millia hominum, ſubito enim irrepfit ignis afflante vehementi vento, & incenſa multis locis tota eivitate, currus, qui cum bladis ad forum venerant, occuparunt pla- czum, plateas, & portas civitatis adeo, ut pauci evadere potuiffent, & pe- rierunt morte miſerabili tam homines, quam jumenta; in multis eciam lo- cis aliis eo tempore ignis fecit magna dampna, quia tempus fuit totum fic- cum, & venti validi, & homines tanquam irracionabiles absque cautela. Eodem anno die octava mensis Junii Reverendus Pater Dominus Jo- hannes fancte Pragenfis Ecclefie Archiepifeopus conſecravit altare majus in monaſterio ſancti Georgii in Caſtro Pragenſi, in honore ſancti Georgii & ſancte Ludmille Martyris. Item post hoc die XV. mensis ejusdem conſecravit Capellam novam in magna turri in Caſtro ſuo Rudnicz in honore Beate Marie Virginis & ſanctorum Patronorum Ecclesie Pragenfis Viti, Wenczeslai, Adalberti, at- que Zigiſmundi. Eodem tempore perfecta eft pictura folempnis, quam Dominus Impe- rator fecit fieri in porticu Ecclefie Pragenfis de opere Moyfaico more gre- corum , que quanto plus per pluviam abluitur, tanto mundior & clarior ef- ficitur. f ) Eodem e) Ad hane fortitudinem Eliſabethæ , locumque Beneſſii ex libro ejus quarto provocat Balbi- nus in Epitome p. 379. ee) Eadem refert Balbinus in ſuis MSS. Collectaneis ex libro 4 Beneſſii, ubi conſecrationis dies appoſita eadem 4 Maji. f) Meminit ejusdem picturæ ex libro 4 Beneſſii Balbinus in Epitome p. 379. Supereſt hodie idem muſivus labor reſur-

Strana 57
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 57 Eodem anno de menſe Julio & Auguſto Dominus Imperator movit exercitum contra generum suum Ottonem Brandenburgensem, qui fecerat ligam & conſpiracionem cum Rege Ungarie Ludovico contra Dominum Im- peratorem, & tranſeuntes ad expeditionem hujusmodi, fecerunt inaudita & inſolita dampna pauperibus hominibus. Nunquam enim extranei, vel ali- enigene, fi terram intraſſent, tanta dampna pauperibus intuliſſent; Eccleſias eciam Chriſti, ad quas pauperes cum rebus fuis confugerant, hoftialiter expugnabant, & quas expugnare non potuerunt, incendebant, & queque poterant, diripiebant, mulieres & viduas pauperculas veſtibus ſuis exſpo- liabant, ruſticos pauperes pro pecuniis martyrizabant. In Curiis Ecclefia- rum , & monaſteriorum blada extritulantes, una cum curribus & equis ac pecoribus ad propria remittebant. Sieque divagantes per terram & villas depatantes (id eſt deprædantes) ineftimabilia, & irrecuperabilia dampna pau- peribus hominibus intulerunt, unde infiniti coacti funt mendicare panem, qui pridem competentem habuerunt neceſſitatem. Insuper cum omnis ho- mo teneatur compati proximo ſuo, hic non fuit aliquis, qui pauperes Criſti vindicaret, vel malefactores Ecclefiarum prohiberet. Sed quod quisque male reſpuit, ſibi ut proprium vindicabat. Quid dicam, laudo gentem pro- priam, in hoc non laudo, quia quemadmodum Patres olim eorum, fie & nunc iſti converſi ſunt in arcum pravum, tantas immanitates in pauperibus Chri- sti committendo. Aſcendit igitur clamor pauperum hominum propter vio- lencias & injurias sibi illatas uſque ad aures Omnipotentis, & defeendit ejus indignacio super Regnum Bohemie, & immifit Dominus peſtilenciam graviſ- ſimam in omnibus terris & provinciis Bohemie, & mortua funt infinita mil- lia hominum, & ficuti non fuit, qui ſe abſconderet a fupradictis latronibus, ſic commune fuit morbo peſtilenciali mori ipſis raptoribus, & Deus ſolus vindicavit cauſas pauperum ſuorum. g) H Tom. IV. reſurrectionem Chriſti repræſentans in pariete extero Capellæ S. Wenceslai, qui paſſim lapillis ſeu gemmis variegatis constare creditur, at ex Beneſſii ſuperioris anni relatis certum eſt meris diverſe colorati vitri globulis compoſitum eſſe, cum ibidem dicat : de opere vitreo more græco, de opere pulchro & multum ſumptuoſo. quo ejuſmodi vitro mi- re & eleganter colorato integros orbes inſeri fecit in feneſtras ejusdem Metropolitanæ Eccleſiæ varias Sanctorum imagines , aliasque hiſtorias referentes, quæ proh dolor! ple- ræque noſtris temporibus evanuerunt. g) Supplere hic neceſſe eft, quod Balbinus in Epitome p. 378 ex ejusdem Beneſſii L. 4 his verbis ad h. a. enarrat : Illud omnium præclariſſimum, & omnium Regum ſæculis invidendum , quod Beneſſius ſe vidiſſe teſtatur: Sedebat in arcis Pragenſis porta erecto extemporali throno Carolus, & jus dicebat. Nemo repellebatur , accurrebant inopes ære alieno oppreſſi , veruli, vetulæque, ſæpe quorum cauſæ Anno apud

Strana 58
58 CHRONICON Anno MCCCLXXII. reſpexit Dominus affliccionem populi fui, & re- dempcionem atque pacem mifit hys, qui pridem perguerras graviter fue- rant afflicti, & cruciati, namque de menſe Marcii, Dou ino Imperatore ex- iſtente in Wratislavia, misit Ludovicus Rex Ungarie solemnes ambaſiato- res ad Dominum Imperatorem, petens, ut filia ipſius Regis Ungarie nomi- ne Maria copularetur filio Domini Imperatoris Sigiſmundo, & facta eft pax inter Dominum nostrum Imperatorem ex una, & Regem Ungarie, & Du- ces Bavarie parte ex altera, & letati funt universi. Eodem anno Sabbatho ante Dominicam Judica, que fuit XIII. dies Marcii, hora quaſi terciarum, Dominus Deus dedit prolem maſculini ſexus Domino noſtro Imperatori, nam conjux ſua preclariſſima Domina Elizabeth Imperatrix genuit filium elegantis forme, cui nomen impoſitum eſt Karo- lus in baptiſmo. Eodem anno Dominus Imperator reverſus de partibus Slezie, cele- bravit Paſcha in Caſtro Pragenſi, ubi in die Palmarum in preſencia dicti Im- peratoris conſecravit palmas Venerabilis Pater Dominus Johannes Patri- archa Alexandrinus, miſſus per Dominum Papam ad Ceſarem, in quibusdam arduis negociis Eccleſie Romane ; & hoc idem Patriarcha fecit in Ecclesia Pragenſi officium in die Paraſceven ſequenti, & in Sabbatho ſancto bene- dixit fontem, ac propriis manibus baptizavit filium Domini Imperatoris nu- per genitum, cui ut predicitur, nomen impoſuit in baptiſmo Karolus. Ipſe eciam Patriarcha fecit in die Paſche officium ſumme Miſſe in Eccleſia Pra- genſi cum ſermone latino ad Clerum, cui aſtitit Dominus Imperator in Ma- jeſtate Ceſarea ibidem Imperialibus Infigniis decoratus, & penes Dominum Imperatorem filius ſuus Wenczeslaus Rex Bohemie fimiliter in ſua Regali Majeſtate; Item preclarus Princeps Wenczeslaus Dux Saxonie Archimar- ſchallus Imperii, ministrans Ceſaree Majeſtati in officiis suis ; Item ex alio latere aftiterunt Ceſari Venerandus Pater Dominus Johannes Archiepisco- pus Moguntinus, Electores facri Imperii, ac Venerabiles Patres Domini Pragensis, nec non Strigoniensis Archiepiscopi, atque Metensis, Augusten- fis, Parifienfis & Nemburgenfis Epiſcopi, & alii Principes ſeculares pluri- mi, inter quos fuerunt Ambasiatores Regis Ungarie Strigoniensis Archie- piſcopus prefatus, Dux quoque Opulie, Comes Palatinus Ungarie. Exiſtenti Carolo in partibus Rheni excidit unus dens molaris tempore dormitionis ſuæ absque omni dolore, & alius dens in ejus locum ſuccrevit anno œtatis ſuæ LVII. Res hæc nova & inaudita, ut in tali ætate dentes recre- ſcant : apud judices annis jacuiſſent, una hora expediebantur. Appellantes etiam audiebaurur, & ante victi jam redibant victores, & de adverſariorum potentia triumphantes,

Strana 59
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 59 ſcant: & tamen veritatem ſcribo, quia ſic vidi. Beneſſius L. 4 ad h. an- num. h) Eodem anno feria II. poſt Pascha, Reverendus in Criſto Pater Domi- nus Johannes fancte Pragenfis Ecclefie Archiepiscopus Apoftolice ſedis Legatus conſecravit monasterium Sclavorum Ordinis ſanéti Benedicti in nova civitate Pragenſi per prefatum Dominum Imperatorem fundatum, de miro quoque opere conſumatum, atque magnifice dotatum, cui dedicacioni interfuerunt Dominus Imperator, & Principes ſupra memorati, Eodem anno Dominus Imperator fecit decorare Capellam fancti Wen- czeslay in Ecclefia Pragenfi cum picturis, auro, gemmis, & lapidibus pre- cioſis ad honorem Dei, & fancti Wenczeslay Martyris fui protectoris, & adjutoris. Eodem anno Dominus Imperator ductus confilio quorundam presbi- terorum ſecularium, qui pro illo tempore verbum Dei predicando in Ci- vitate Pragenſi multa bona faciebant, & de quorum operibus bonis, & con- verſacione laudabili poſt mortem eorum dicetur, feeit deſtrui lupinar an- tiquum in Civitate Pragenfi, qui locus Venecie dicebatur, & ejectis inde mulierculis fecit fieri Oratorium in honore Beatorum Marie Magdalene, Affre, & Marie Egypciace. i) Anno MCCCLXXIII. Dominus Imperator celebravit Paſcha in Pra- genſi Eecleſia, & Caſtro. Eodem anno Dominus Imperator, cum moram eum fuis gentibus faceret in Brandenburg,captantes (veroſimillime Bavari) horam oportunam, Bohemiam penes Tuſtam cremaverunt, ſuburbium ipfius Civitatis eum XXX. villis, & ipſo die de Bohemia recefferunt, non ſeribo dampnum, sed confusionem terre illatam, & negligenciam eorum, qui male fuas metas custodierunt. Tum (in Brandenburg) conſentiente & petente Ottone Imperator in- veſtivit filios ſuos Wenceslaum Regem, Sigiſmundum & Joannem: iis vero deficientibus D. Joannem Marchionem Moraviæ, & filios Jodocum, Joan- nem dictum Sobieslaw, & Procopium per traditionem vexilli. Balbinus in Epitome addit: Et dedit Ottoni pro ea re innumerabilem pecuniam, & ca- stra Sultzbach, Flos &c. & civitates. Beneffius L. 4 ad h. a. k) Eodem anno in vigilia Jacobi mortuus eft Karolus filius Imperatoris, etatis fue anno ſecundo. H 2 Eodem 1) Peſſina in Marte Moraviæ p. 433. i) Endem plane verba ex Beneffii L. 4 ad h. a. re- fert Balbinus in Epitome p. 409. k) Peſſina in Marte Moraviæ p. 433.

Strana 60
60 CHRONICON Eodem anno circa feſtum Nativitatis Beate Virginis mortua eſt filia Domini Imperatoris nomine Elizabeth, quam habuit Albertus Dux Auftrie absque prole. Eodem anno in feſto ſancti Michaelis nata eſt Domino Imperatori filia nomine Margaretha. Eodem anno de menſe Decembri jubente Domino Imperatore translata funt corpora antiquorum Principum & Regum Bohemie de antiquis fepul- cris ſuis, & poſita ac tumulata in novo Choro Ecclesie Pragenſis, primo in Capella fancte Trinitatis, que dicitur Capella Cefarea ad manum dex- tram introitus ipſius Capelle tumulata fuut corpora Brzeczyslai Ducis Bo- hemie, filii Odalrici, cum conjuge ſua Juditha, quam rapuerat de mona- sterio, ut in Cronica legitur; Item ad manum finistram jacet Spitigneus ejusdem Brzeczislay primogenitus, qui fuit dilatator Ecclesie Pragensis. Item in Capella fancti Anthonii ad manum dextram introitus jacet Brzetis- laus junior, primogenitus olim Wratislay primi Regis, quem Brzetislaum interfecerunt Wrssoviezenses redeuntem de venacione in Sbeczna. In si- niſtra vero parte ejusdem Capelle jacet Borziwogius filius Wratislay Re- gis, qui Borziwogius dedit letam Curiam cum ſuis libertatibus Eccleſie & Capelle Pragensi. Item in Capella fancte Dorothee, que appellatur Ducis Saxonie in introitu jacet Przemisl tereius Rex Bohemie ad manum dextram, in finiſtra vero parte jacet Przemizl alias Ottokarus Rex Bohemie quintus, qui fuit Dux Auſtrie, Styrie, & Karinthie, & qui poſtea in bello a Rudol- pho Rege Romanorum fuit interfectus. 1) Item in Capella fanctorum Si- monis & Jude ad finiſtram manum jacet Gutta Regina Bohemie conjunx Wenczeslai ſecundi Regis Bohemie ſexti, que fuit filia Rudolphi Regis Romanorum. Item in eadem Capella ad manum dextram in uno ſepulchro jacent duo, videlicet ad partem orientis Rudolphus electus in Regem Bo- hemie, filius Alberti Regis Romanorum, qui duxerat in uxorem Elizabeth Reginam dictam de Grecz relictam Regis Wenezeslay secundi, que Regi- am m) construxit, & dotavit altare illud pro anima ejusdem Rudolphi, qui cognominabatur Kaſſe. Item in eodem ſepulchro ad occidentalem plagam jacet Rudolphus Dux Austrie & Suevie frater dicte Regine Gutte. Et no- ta, quod in quoque ſepulchro predicto habetur lamina plumbea ſculpta cum nominibus Principum predictorum. mm) Ipſo 1) Horum ſex ſepulchra exornavit mauſolæis marmoreis Carolus IV. , quæ hodie ſuperſunt. Scimus vero tandem ex hoc loco Capellarum iſtarum vetuſta nomina , quæ cum non raro occurrant in hiſtoria hujus eccleſiæ , multis lucem adferent. m) Hodie Kœnigs- hoff dictum. mm) Eadem de translatione & ſitu Ducum Regumque Bohemiæ ex eom dem Beneſſio narrat Balbinus in ſuis Collectaneis MSS.

Strana 61
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 61 Ipſo anno Dominus Imperator celebravit feſtum nativitatis Domini in Praga, ſed quia in pedibus paciebatur, Ewangelium, Exiit edictum &c. in apparatu Imperiali, ut moris eſt, ipſo die legere non potuit. Anno MCCCLXXIIII. in menſe Februarii Dominus Imperator trans- tulit ſe cum tota Curia ſua ad Marchiam Brandenburgensem, ubi faciens pacem moram traxit usque ad mensem Auguftum, postmodum Pragam re- diens, cum honore, ut dignum fuit, susceptus eft. n) Eodem anno Venerabilis Pater, Dominus Johannes, sancte Pragensis Eccleſie Archiepiſcopus, XVI. mensis Julii conſecravit Eccleſiam Fratrum Minorum ſancti Jacobi, in majori Civitate Pragenſi. Eodem anno, Ego Beneffius o) &c.; de mandato ejusdem Domini Ar- chiepiſcopi & Capituli Pragenſis tranſtuli corpora infra ſcriptorum Do- minorum Epiſcoporum Pragensis Ecclesie de locis suis, in quibus singuli fingulariter jacuerunt ſatis negligenter, & humiliter, & recondidi illa cor- pora in novo choro Ecclesie Pragensis, in loco, qui est inter ſepulcrum ſancti Viti, & Capellam Imperialem ſancte Trinitatis, includendo fingula corpora in fingulis alveis lapideis, impoſitis ibidem intus laminis plumbeis cum ſculptis nominibus ipſorum ad perpetuam rei memoriam, que ſepul- cra Epiſcoporum cooperivi cum marmoreis lapidibus, p) Et quia olim, dum rumperetur Ecclefia Pragenfis antiqua, multa Epiſcoporum corpora ſunt obruta, & deperdita in cripta fancti Gaudencii, illa recuperare non po- tui, ſed tantum illa, que jacuerunt in Eccleſia per diverſos angulos ſatis inde- center, illa collegi, & ſepelivi hoc modo, videlicet in linea ſuperiori, que est contigua ſancti Viti ( ſupple aræ) incipiendo a plaga meridionali jacent ſecun- dum ordinem; Primo Severus, Gebhardus, Cozmas, Meinhardus, Johannes primus, Daniel, & Fridericus. Iterum in ſecunda linea, que eft contigua Ca- pelle fancte Trinitatis, jacent primo Valentinus, Johannes fecundus, Bern- hardus, Nicolaus, Johannes tercius, Thobias & Gregorius, hy XIIII. Epi- ſcopi jacent ſimul in loco predicto. q) In alio loco jacet Dominus Johan- nes Epiſcopus XXVII., videlicet in Capella fancti Silveſtri. Item caput An- n) Eadem refert ex libro 4 Beneſſii ad h. a. Balbinus in Epitome p. 380. o) Iſthic in margine manu ſæculi XVI. adjecta ſunt , quæ ex vernaculo latine reddimus : Krabicze de Weytmile Canonicus Caſtri Pragenſis eccleſiæ S. Viti hoc Chronicon ſcripſit, quod ex hoc loco cognoſcitur, uti etiam quod magnus fautor fuerit Ordinis S. Franciſci , nam multa de Ordinis hujus Capitulis ſcribit. p) Hi marmorei lapides non amplius hodie viſuntur. q) Hoe indicio habito facile hæc Pragenſium Epiſcoporum corpora detegi poſſent, jacent ſcilicet in ambitu Eccleſiæ Pragenſis inter aram ſeu corpus S. Viti M. & Mauſolæa Brze- tislai atque Spitignæi.

Strana 62
62 CHRONICON Andree Epiſcopi reconditum est in muro Capelle sancti Wenczeslay, su- per altari fancte Crucis. Item Dominus Peregrinus jacet ad fanctum Cle- mentem. r) Item Dominus Henrieus alias Brzetislaus Epiſcopus Pragenfis, & Dux Bohemie jacet in Doggano. s) Item Dominus Arneftus primus Ar- chiepiſeopus Pragenfis jacet in Glacz, & fie erunt XIX. Epiſcopi, quorum corpora inveniri potuerunt, reliquorum autem, videlicet X. corpora inve- nire non potui. Et fateor, quod licet fingulis nomina inſcripſerim in la- minis plumbeis ab intus, & ab extra in laminis ereis, tamen certitudinem invenire non potui de ipſorum nominibus omnibus, niſi de hys, qui ſequun- tur, videlicet, Menhardus, Johannes primus, Valentinus, Bernhardus, Ni- colaus Johannes tercius, Thomas, & Gregorius, aliorum nomina ſeripſi ſe- cundum opinionem, & relacionem aliorum. Sed ſpero, quod nomina ipſo- rum verius & melius ſcripta funt, in libro vite, ubi requieſcunt in pace, una cum IX. Epiſcoporum corporibus, que non potui invenire, & propte- rea & hec corpora funt translata, ne fimul cum illis fucceffu temporis per oblivionem, dum rumperetur antiqua fabrica, per negligenciam perderen- tur. t) Eodem anno die XVI. Julii, Venerabilis Pater Dominus Johannes Ar- chiepiſcopus Pragenfis Apoftolice fedis Legatus dedicavit monafterium Fra- trum Minorum ad fanctum Jacobum in Praga. u) Eodem anno idem Venerandus Pater in die Elizabeth dedicavit ho- ſpitale novum in Hradezano, ſub honore & tytulo ſanctorum Anthonii & Elizabeth, quod quidem hoſpitale ipſe Dominus Archiepiſeopus pro paupe- ribus presbyteris, & Clerieis infirmis Pragenfis Ecclefie, & fue Dyocesis ibi colligendis fundavit , & dotavit magnifice. x) Anno MCCCLXXVII. feria II. que erat in Vigilia fancti Andree, obiit ſereniſſimus ac Magnificus Dominus Karolus Imperator Romanorum, & Bohemie Rex, & sepultus in Ecclesia Pragensi honorifice, poſt Ad te levavi. Anno MCCCLXXXII. Conventus ſororum in Tynecz cum Eceleſia & domo Fratrum y) totaliter exuftus, & hoc VI. Kalendas Marcii. Anno *) Scil. Vetero-Pragæ. 5) Lege Doxano. t) Num ea, quæ hoc & ſuperiore anno de Prin- cipum noſtrorum & Epiſcoporum translatione in novam eccleſiam narrat Beneffius, eti- am habeantur in libro ejus quarto definire non auſim. Fragmenta certe nulla ſeu in Peſſina, ſeu in Balbino reperi. [u) Idem jam ſupra attulit hoc anno Beneſſius. x) Cum anno hoc librum ſuum quartum, quo potiſſimum vitam Caroli IV. complexus eſt , ab- rumpit Beneſſius, ut adnotavit Peſſina & Balbinus ; in hoc ipſo vero Cbronico deſideran- tur duo conſequentes anni , cujus utriusque abruptionis quis cauſam divinet ? y) Sei- licet Ordinis Minorum.

Strana 63
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 63 Anno MCCCLXXVIII. Combuſtum eſt hoſpitale Prage in pede pon- tis Cruciferorum cum ſtella, Dominica, Ad te levavi. Mortuo Karolo Imperatore ſucceffit filius ejus Wenczealaus IIII. Ro- manorum & Bohemie Rex. Anno MCCCLXXX. viguit magna peſtilencia Prage in Bohemia, & in- cepit ab Afcensione Domini, & duravit usque ad feftum fancti Michaelis. Eodem anno in die Circumcifionis Domini obiit Dominus Johannes Cardinalis ſecundus Archiepiſeopus Pragenfis, cui fucceffit Johannes de Genstein Patriarcha Alexandrinus XII. Apoſtolorum. Anno MCCCLXXXV. in vigilia ſancte Margarethe XII. hora horo- logii completa eſt teſtudo chori Eccleſie Pragenfis infra ſolempnia miſſa- rum. Anno MCCCLXXXVI. in die fancti Georgii frater Johannes dictus Clathovec, tune facriftanus in Boleslavia, & preſente patre Petro custode fregit pedem. Eodem anno Bramburgienſis Duciſſa filia Imperatoris Karoli moritur XIII. Kał. Junii, & ſepulta ad S. Jacobum Prage, & erat die Dominico Ju- bilate poſt Paſcha. Eodem die frater Beneſſius in Boleslavia cantavi novam miſſam. z) Anno MCCCLXXXV. a) in feſto ſancti Remigii conſecratus est cho- rus Pragensis in honore Beate Marie & fancti Viti per Reverendum Patrem Dominum Johannem Archiepiseopum Pragensem tercium Apostolice sedis Legatum ſecundum, olim Miſnenſem Epiſcopum. Anno Domini MCCCLXXXVII. generalis pestilencia regnaverat in regionibus univerſalizando, & eodem anno obiit Regina Bohemie prima conjunx Regis Wenczeslay. Eodem anno Sigismundus frater Regis Wenczeslai coronatus est in Regem Ungarie, & X. annorum junior Rege Wenczeslao. Anno MCCCLXXXIX. in feſto Paſche Judei omnes Prage funt inter- fecti & cremati, & alii pauci evaſerunt; & hoc ideo, quia ſacerdotes Cor- pus Domini noſtri portantes ad infirmos impediverunt. Eodem anno fuit Jubileus annus Rome, & Papa Urbanus fextus mor- tuus. Item mortuo Urbano VI. antipapa Clemens nomine inolevit in Avi- nione, poſtquam alius fucceffit, nomine Benedictus. Anno MCCCLXXXXII. in Vigilia ſancti Nicolay fuit diluvium Prage. Anno *) Hem ! Beneſſii memoriam jam Ordinem S. Franciſci profeſſi. a) Poſterior manus huic numero adjecit I, qued credibile est, cum alias præpoſtera eſſet annorum ſeries,

Strana 64
64 CHRONICON Anno MCCCXCIII. fuit conceſſa Indulgencia anni Jubilei in Bohe- miam a Dominica Letare, usque ad exaltacionem fancte Crucis, ubi statim Dominica Judica ſubmerſus fuit Mayster Johanko Doctor Pragensis per Regem Wenczeslaum, & Prelati violentati fuerunt. b) Eodem anno Elizabeth Imperatrix Romanorum obiit relicta Karoli Imperatoris ante carnis privium. Anno MCCCXCII. c) in feſto Penthecostes hora veſperarum poſitus est primus lapis fundamenti fancte Pragenfis Ecclefie alterius chori per ſe- reniſſimos Principes Dominos Wenczeslaum primum Romanorum Regem & Bohemie Regem, & Dominum Johannem Gorlicensem Ducem, Marchionem Brandenburgenſem natos ſereniſſimi Domini Karoli Imperatoris Benefacto- ris precipui Ecclefie Pragenfis, ac Reverendum Patrem Dominum Johan- nem Archiepiscopum Pragenſem tereium, cum nonnullis aliis Patribus Do- minis Epiſcopis, & Prelatis, ac vice & nomine ſereniſſimi Principis Domini Sigiſmundi Ungarie & Dalmacie Regis &c. nati Domini Imperatoris predi- cti, neenon vice & nomine ſereniſſimarum Principiſſarum & Dominarum Elizabeth Romanorum Imperatricis, Anne Regine Anglie, Margarethe con- ſortis Domini Burgravii Norimbergenſis, filiarum Domini Imperatoris pre- fati, in honore Vifitacionis ſancte Marie, & fanétorum Wenczeslai, Viti, Adalberti, Sigiſmundi, & aliorum Boemie Patronorum ſub directore fabri- ce Pragensis Wenczeslao de Radecz Canonico Pragensi, Decano S. Apol- linaris Pragensis, & Petro de Gemynd Magistro fabrice prefate. d) Anno MCCCXCIIII. feria VI. in octava Reliquiarum Verone in mo- naſterii e) Refectorio in preſencia Jodocy Marchionis Moravie, & Baro- num Bohemie Rex Wenczeslaus Boemorum & Bohemie arrestatus eft per ipsos, ƒ) & ductus in Castrum Pragenſe, ideo ut pacem & juſticiam mini- straret, ubi fervatus fuit usque Octavam fancti Viti, in qua noctis tempore dicti Barones timentes valacionem g) Ducis Johannis fratris dicti Regis, cum diéto Rege elam evaferunt in Castrum Przibenitz tandem in Crumnau, & poſtea ad Austriam portaverunt. Quo facto Dux Johannes cum magnis exercitibus ex diverfis terris cum principibus jacuerunt circum Budways in campo cremantes & vastantes usque ad emiſsionem Regis in Invencione ſaneti Stephani. Item b) Scilicet Præpoſitus Metropolitanus Daniel & Nicolans Puchnik Canonicus , de quibus in Annalibus noſtris. c) Hic præpoſterus est annorum ordo. d) Hæc eadem verba ſpectan- tur hodie inſculpta marmori in pariete extero templi. e) Scilicet Ordinis Minorum. f) Hem tanrdem indubitatum annum habemus primæ captivitatis Wenceslai , circum- ſtantia illa quod in Refectorio Ordinis Minorum captivatus fuerit, a nemine, quod ſcio, altero prodita. 8) Id eſt obſidionem,

Strana 65
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 55 Item anno ſequenti in invencione ſancti Stephani, Dominus de Rofis cum exercitu Auftralis gentis pofuerunt tentoria fua adverfus Regem in campis Budways, & Wodnianum exquifierunt, & tunc Dominus de Rofis de- ſtruxit caſtrum Kuglways. Sequenti anno jacuerunt prope Sufficz usque ad feſtum omnium Sanctorum. Eodem anno Judei in Praga per Regem, & in Moravia per Marchi- onem Jodocum fuerunt captivati. Anno MCCCXCVI. in feſto ſancti Adalberti translatum eft corpus ſancti Adalberti ejusdem Patroni Bohemie cum Reliquiis fanctorum quin- que Fratrum de antiqua Ecclesia in medium nove Pragenſis Ecclesie presi- dente Reverendo Domino Wolfrango electo Archiepiscopo Pragensi &c. b) Eodem anno in festo Penthecosten interfecti sunt in Karlsteyn isti Domini; Dominus Stephanus de Opoezna, Dominus Stephanus dictus Po- duſska de Martinicz, Dominns Strnadus, & Markolthus Magiſter de Stra- konicz, quos interficiebat Johannes Princeps Ratiborienſis, Pater Princi- pis Nicolay, & ibi ſuum Principatum coinquinavit. Anno MCCCXCIX. i) exercitus Regis circumvallavit Harawic, & ab- hine diſceſſit ad caſtrum Skala cum pixide magna. k) Eodem anno in festo sancti Nicolay combustum eft pretorium Anti- que Civitatis Pragensis cum multis armis. Anno Domini MCCCC. Magister Johannes nacione de Huſfinecz l) incepit predicare in Bethlehem. Anno Domini MCCCCII. apparuit stella Cometa cum cauda, que ſuo exitu multa mala in terram Bohemie notavit. Eodem anno in die fancti Petri Rex Sigismundus capto Rege Wen- czeslao cum Baronibus duxit eum Wiennam in captivitatem. m) Anno MCCCCIII. die feſti Martini Rex evasit de Wienna, & venit Pragam. Anno Domini MCCCCIIII. feria IIII. ante feſtum Margarethe ſu- spensus est Zul. Eodem anno Sigiſmundus Rex Ungarie veniens cum gente Ungarica Tom. IV. Cunis h) En his aliisque ſupra relatis manifeſtum fit hodiernam eceleſiam Divi Viti non eodem plane loco conditam fuiſſe, quo steterat vetus. i) Isthic Continuatorem Benefſii occi- pere ſuſpicamur ob rationes in obſervationibus præviis allatas. k) Sat rarum exem- plum, jam ſæculo XIV. in Bohemia magnas pixides, quas hodie tormenta bellica ap- pellamus, uſitatas fuiſſe. I) Is poſtea paſſim Huſs ab ipſa patria ſua appellatus , erra- runt itaque multi, qui nomen ſtirpis crediderunt. m) Ex hoc loco & memoratis ſupra ad annum 1394 convelluntur fabellæ de captivitate Wenceslai in Hagecio relatæ,

Strana 66
66 CHRONICON Cunis, & Jaſſonibus, n) exquisivit montes Cuthnenſes contra Marchionem Jodocum, & bona Domini Boczkonis, & aliorum devaſtavit. Anno Domini MCCCCV. In vigilia Johannis Baptiste Sigiſmundus de Orlik Subcamerarius Regis Bohemie decollatus eft in pallacio pretorii anti- que Civitatis Pragensis ad mandatum Regis Wenczeslai, o) & in crastino die S. Johannis Baptiſte diluvium magnum fuit ubique. Eodem anno MCCCCV. Magnificus Dominus Albertus Baro, & Do- minus Wetoniensis suo cum exercitu numero quingentis & citra, noctur- no tempore per muros intravit in civitatem Drozendorff, & illam obtinuit potenter propter Castrum, quod tunc temporis quidam Jofft Hedrer posse- dit, & ibidem Dominus Albertus mansit in civitate cum ſuis ad quintum diem, nullam curam gerens de caîtro, quafi ſécurus effet, interim Comes Illuſtris Dominus Johannes de Maydburg, & Dominus Otto Mayfaw cum potenti exercitu clam per portulam venerunt ad caſtrum, neſeio Domino Alberto, & cum forti impetu irruerunt ad civitatem, & Dominum Alber- tum cum fuis convertebant in fugam, fic quod aliqui evaſerunt, ceteros gladio interfecerunt, & residuos ſubmerſerunt, & ſuſpenderunt, Dominum autem Albertum inter ceteros in medio civitatis crudeliter mactaverunt, & amicum ſuum Dominum Johannem Baronem Wetoniensem vinctum de- tinuerunt. Anno Domini MCCCCVI, feria IIII. poſt Mathie Apoſtoli Dominus Heroltus de Cunstat junior acquisivit Wodnianam & multa abstulit, cives quoque captivavit. Anno Domini MCCCCVIII. factum eſt litigium magnum inter magi- ftros, Doctores, Studentes, & totam Universitatem Civitatis Pragensis, BO- hemi cum Thevtunis. Anno Domini MCCCCIX, exierunt omnes Studentes Thevtuni de Praga, & fundatur ſtudium in Lipezko ab hoc tempore usque ad hodier- nam diem. Anno Domini MCCCCX. combuſti ſunt libri Magiſtri Johannis Wi- gleff Anglici in curia Archiepiſcopali in parva parte feria IIII. poſt diviſi- onem Apoſtolorum. Eodem anno ablate sunt Reliquie, & in Karlstein deportate. Eodem anno facta est magna strages inter Polonos & Pruthenos, & pro- o) Ii Jazyges peculiaris in Hungaria populus, cujus reliquiæ adhue hodie in hoc regno ſu- perſunt. o) Malorum is pene omnium ſub Wenceslao incentor fuit , ac præſertim op- preſſor Cleri, uti Joannes Archiepiſcopus in ſna accuſatione Papæ queritur.

Strana 67
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 67 proſtrati ſunt Prutheni a Rege Polonie ad centum millia, & adhue quanti ſunt ſubmerſi, factum hoc ferra IIII. post divisionem Apoſtolorum, Anno Domini MCCCCXI. obiit Dominus Zbynko Lepus de Haznberk VIus Archiepiscopus Pragensis, in Ungaria in Presspurg, & sepelitur in Caſtro Pragenſi, cui ſucceſſit Magister Albicus. Anno Domini MCCCCXII. feria II. ante festum fancte Margarethe decollati funt tres famuli propter indulgencias, Johannes, Martinus, & Sta- sto, & sepeliuntur in Bethlehem, & fuit magnus rumor in populo. p) Eodem anno feria VI. ante festum ſancte Katharine fuit maximus ventus. Anno Domini MCCCCXIII. die sancti Allexii, Conradus in Archie- piſcopum Pragenſem est receptus. Et eodem anno venit tuſſis maxima omnibus hominibus communiter in Boemia, per quam gravati multis infir- mitatibus ſunt oppreſſi. Anno Domini MCCCCXV. combuftus est Magister Johannes Huſs Constancie in Octava Petri & Pauli Apoſtolorum. Anno Domini MCCCCXVI. Sabbatho ante feſtum ſancti Mathie Apo- ſtoli, hoc erat in Kathedra Petri, pluit ſanguis, & super cecidit nix. Eodem anno Sabbatho poſt Aſcenſionem Domini III. Kalendas Maji Magister, Hieronymus de Praga combustus est Constancie; & eodem anno feria V. poſt Mauricii apparuit Crux rubra in medio celi, tanquam in me- ridie staret sol, sole ad occasum vergente, in gladium solis coloris versa est, Anno Domini MCCCCXIX. die Dominico ante vincula Petri, Abdon, projecti funt decem de pretorio Nove Civitatis Pragensis per fenestram, Niklasek Judex, Johannes Podvinsky tune Magister Civium, Clemens Stiast- nik , Thomaſsko Cerdo Conſules, Czenko Patriarcha, Rzehla Drewnik, Jo- hannes Humpolecz, Wenczeslaus Barbare, Johannes Kabe, Saſsin, famuli Judicis Rzehak, fulo eft interfectus in torquina pretorii. Eodem anno feria IV. post Affumpcionem Marie Virginis ſereniſſimus Princeps Wenczeslaus filius Karoli Imperatoris Romanorum & Bohemie Rex obiit, & sepelitur in ecclefia Pragensi penes Imperatorem Karolum Pa- trem fuum, q) & fuerunt magna diſturbia poſt ejus obitum, & ſecte mira- biles. Eodem anno ſtatim poſt obitum Regis Wenczeslay feria VI. Mona- sterium Carthusiense destruxerunt, & alia multa monasteria eodem & fe- quenti anno heretici deſtruxerunt in tota Bohemia. I 2 Eo- p) Id turbarum Huſſiticarum principium fuit. q) Noſtri paſſim eum nonniſz in ſacello S. Wenceslai depoſitum , & demum in aulam Regiam deductum adſtruunt.

Strana 68
63 CHRONICON Eodem anno combustum est pretorium in parva parte per clientes de caſtro, in illa fillaba, Novem, & hoc erat Sabbatho die poſt omnium Sancto- rom, qq) eciam expercuſferunt curiam Archiepiſcopi, clauſtrum ſancti Tho- me, clauftrum in pede pontis, r) ibi receperunt equos, & alia multa bona, & multos fagittaverunt, & alios usque ad mortem. Anno Domini MCCCCXX. Sigiſmundus Rex Ungarie vallavit Pragam, ubi multi ex utraque parte interierunt circa feſtum Margarethe. Eodem anno feria V. in die Briccii Communitas Nove Civitatis Pra- genſis condeſcendit Wiſſegradum clientibus Regis Ungarie tali modo, quia promiſerunt habere trevgam pacis tenere, hoc est przimierzie usque ad festum sancti Georgii, sub Lta millibus sexagenarum, sed mentiti sunt cli- entes. Anno Domini MCCCCXXI. feria VI. poſt Epiphaniam Domini exſe- cuerunt s) statuas cum Kathenis in antiqua Civitate. Eodem anno feria tereia post festum Pasche circümdederunt foſfatum ante Wyffegradum in quinque diebus laborantes Sacerdotes, Clerici, Vir- gines & Judei. Eodem anno feria IIII. post Tibureii Dominus Czenko condescendit Castrum Pragenſe Communitatibus, promittens eis effe contra Regem Un- garie. Eodem die Communitas circumvallavit Wyffegradum, & de ſero sta- tim receſſit a Wyſſegrado. Eodem anno feria III. ante feſtum fancti Stanislay Dominus Czenko tradidit Communitates, & in craſtino combuftum eft clauftrum in monte Syon Strahow, & in craſtino parva civitas, Claustrum ſancti Thome, Ec- cleſia ſancti Nicolai, Clauftrum in pede pontis. Eodem anno feria IIII. ante Urbani Zizka eum communitate Tabori- ensi receperunt t) ante Caſtrum Pragenſe Domino Michalezoni, & Domino Johanni Chudobe XIX. currus cum victu & amictu. Eciam feria V. in craſtino communitas Thaborienſium ruperunt murum in Obora ante Owenecz. In die Urbani Communitas Thaborien- fis cum Pragensibus ruperunt Claustrum fancte Katharine, & Moniales ex- ierunt eodem die de clauſtro. Eciam 10 Id eſt 4 Novembris, quæ hoc anno in Sabbathum incidit, & reſpondet ultimæ ſyllabæ Novem ſcilicet ex Calendario Ciſio Janus deſumtæ : Omne Novembre Leo &c. r) Scili- cet Melitenſium. 5) Ita quidem in MS. at veroſimilius legendum exſtruxerunt , ſeili- cet ad compeſcendos ſubitos impetus præſertim equitatus. t) Id est acceperunt, abstu- lerunt.

Strana 69
BENESSLI KRABICE DE WAITMILE. 69 Eciam feria III. Penthecostes Communitas Pragensis, & Thaboriensis circumvallavit Caſtrum Pragenſe ſancti Wenczeslai. Eciam in festo sancte Trinitatis combuſte funt Eccleſie ſub Podskala, Eccleſia ſancti Anthonii, ſancti Johannis cum pluribus domibus per clien- tes Wyssegradenses, & eciam Pragenses. Eciam feria VI. ante feſtum fancti Viti Communitas Thaborienfis re- ceſſit a Castro Pragensi. Ipso die combusta sunt Claustra fancti Thome, S. Anne cum pluribus domibus, eciam Dominico die combuſta eft Ecclefia S. Adalberti ſub Wyssegrado. Die Dominico poſt feſtum ſancti Petri ſta- tuerunt Thevtunici scallas seu stany retro aquam ante Oboram. Feria VI. ante Margarethe preliaverunt Pragenses cum Ungaris ante Carthus u) penes aquam. Item preliaverunt eciam cum eisdem in festo fancte Margarethe in campo hoſpitalenſi retro malatos x). Eciam prelium habuerunt in craſtino post Margarethe in monte Witkonis, & ibi multos Theutunos & Ungaros in- terfecerunt, in numero centum XLIIII., quos invenerunt ibidem in monte Witkonis. Item feria VI. post festum S. Margarethe combuste sunt scalle Thevtunicorum quam plurime ante Oboram. Eodem eciam anno &c. XXI. ſereniſſimus Princeps Sigiſmundus Rex Ungarie venit ad procedendum y) Castrum Pragenſe cum Electoribus, & multis Principibus, & gente magna, ut dicebatur, habens centum XXV. millia hominum stipendiariorum ante sestum fancti Jacobi contra Bohemos, & fugavit Zizkam & Pragenses de campo, & jacuit circa Owenecz & Oboram in campo prope caſtrum, & circa feſtum Jacobi coronatus est in Regem Bohemie in Ecclesia Pragensi per Barones z), & receſsit feria IIII. post coronacionem fuam cum omnibus Thevtunis, cum Ungaris & Pollonis relinquens Capitaneos & stipendiarios in omnibus castris, deditque eis clenodia Ecclesie pro stipendiario de fe- pulero fancti Wenczeslai, que erant de puro auro pro ſervando Caftrum Wyſſegrad. Sabbatho in die Laurencii combuſtum eſt Claustrum Aula Regia, quod dicitur in vulgari Zbraslaw. Item feria VI. ante festum Crucis receſsit Plavensky de Praga cum noſtris Civibus Zacz a). Feria Vta ante festum sancti Wenczeslay venit Dominus Cruſſina cum VII. millibus hominum huc Pragam, ſexta feria ante fe- u) Id eſt Cartuſiam in ſuburbio Micro-Pragenſi tum fitam ad hodiernam Eccleſiam SS. Phi- lippi & Jacobi. x) Id eſt infirmos hoſpitalares , ad hodiernum Lazareth. y) Fortaſ- ſis legendum : protegendum. z) Bartoſſek a nobis editus priorem annum coronationi Sigiſmundi ſtatuit p. 145 , quem annum ſuo loco in Annalibus examinabimus, nam & apud alios variat. a) Id est Zatecium, ex his conjicere fas est Continuatorem Pragen- ſem fuiſſe.

Strana 70
70 CHRONICON festum sancti Wenczeslay de Castro Pragensi; de pixide interfecerunt IIII. uxores & una cum puero in ventre bajolante & vivente, & unum virum in foro piſcium antique civitatis. Eodem anno feria VI. die omnium Sanctorum preliavèrunt Domini terre Bohemie & Moravie, & Rex Sigiſmundus venit ad ſuccurrendum Wysegrado cum communitate Pragensi circa Ecclesiam fancti Pangracii re- tro Wyſegrad, & ibi percusferunt, & interfecerunt multos Barones mili- tes, Comites Moravos, & Ungaros in numero ad quinque centa, ibi occi- duntur Dominus Henricus de Plumlow ſupremus Capitaneus Moravie, Do- minus Petrus de Konopifft, Dominus Henrieus de Crumlow, Dominus Jaros- laus de Weſelee, & Dominus Woko de Holstayn, Dominus Nicolaus Le- pus de Haznburk, Dominus Samualensky de Malenowicz, Dominus Czer- nohorsky,& Dominus Michalko juvenis & Dominus Sobinus miles audax, & alii advene & terrigene multi sunt occisi a Pragensibus, & obtinuerunt Wys- segradum Pragenses, & exspoliantes destruxerunt. Adjutores Pragensibus circumvallantes Wyſſegradum fuerunt Dominus Hynko Cruſfina, & Domi- nus Victorinus de Podiebrad. Dominico ante festum fancte Katharine equitavit Communitas Noye & antique Civitatis ad circumvallandum Rziczan. Feria VI. in die ſancti Nicolay venit Communitas a Rziczan, & addu- xerunt Dyonifium cum filio, & uxorem ipſius cum filia & alios captivos quinquaginta IIII. Feria II. ante Nativitatem Domini venit Communitas Nove, & Anti- que Civitatis a campo Chomutow. Eodem anno feria II. post Nativitatem Domini circumvallaverunt No- vum Caſtrum prope Cundraticz Communitas Nove & Antique Civitatis Pragenſis. Eodem anno ſecta Thaboritarum igne ſuffocata est plus quam ad unum millenarium hominum circa Chotiborz, & Capitaneus inter eos fuit Hro- madka. Anno Domini MCCCCXXII. feria II. post conversionem ſancti Pauli novum Caſtrum ante Cundraticz inceperunt rumpere, & cremare hoc Ca- ſtrum. Feria V. ante Purificacionem fancte Marie Pragenſes inceperunt fo- dere foſfatum ante valvas. b) Feria V. in festo fancte Dorothee equitaverunt Communitates nove & antique Civitatis contra Cladrub & Plſnam in die Palmarum; Communi- tas b) Id eſt portas civitatis.

Strana 71
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 71 tas Pragensis & Thaboriensis interfecerunt multos homines in Chomutow, & venerunt Communitates Pragam in Vigilia Pasche a Chomutow. Eodem anno feria IIII. post feſtum Pasche Pragenſes cum Zizka ac- quisierunt Veronam Civitatem, & aliquos milites Regis Wenczeslai Do- mini c) Koblih & Dupowecz, & aliquos Magiſtros de Praga combufſerunt, & interierunt. Feria V. ante Ambrosii venerunt a Verona Communitas Pragenfis. Sabbatho ante feſtum Tiburcii Communitas Pragenſis equitaverunt contra Tuſſen. d) Feria VI. ante feſtum ſancti Georgii ſubdidit ſe mons Chuttnensis communitatibus. Sabbatho ante Marcelli equitaverunt Communitas Nove & Antique Ci- vitatis in Gurim ad convocacionem Dominorum in Bohemia pro unitate fidei Criſtianitatis , & pro communi bono. Feria II. ante feftum fancti Viti venerunt Communitates de Gurim Pragam. Feria III. ante feftum fancti Viti venit Dominus Hynko, & Dominus Wyſsko, & Dominus Mixo Hrdonka carnifex e) nove Civitatis Pragensis de Polonia a Rege Crakovienſi. Dominico ante Marcelli condeſcenderunt Castrum Pragenſe Commu- nitati Pragenſi. In feſto ſancti Martini communitas Pragensis venit sub Carlstayn in nocte, & ibi combuſſerunt balneum ipſorum cum domibus. Eodem anno Sigiſmundus Rex Ungarie tranfivit cum magna gente in Bohemiam, & ibi prope montes Cuthnenſes magnum dampnum percepit in populo, & excuſfit montes, & fugatur ab hereticis in Brodam Thevtonica- lem, ulterius receſſit, & Broda capta ab hereticis, multi ibidem Ungari mon- tani & ceteri Chriſti fideles sunt per Huſſitas occiſi in nomine Domini. Anno Domini MCCCCXXIII. ante Epiphaniam Domini Dominico die Dominus Hynko de Walsteyn repulit inimicos Criſti legis a civitate Luthomierziez, & receperunt ƒ) eis LXX. currus cum alimentis, ſpecia- liter XLta Dreylinkones g) minus duobus cum vino Sigiſmundo Dieczin- sky, & Hlawaczoni. Feria IIII. poſt Epiphaniam Dominus Sigiſmundus Ungarie Rexa Bro- da 6) Ita quidem in MS., ſed verosimilius legendum: defuncti. d) Verosimillime hallucina- tio ſcribæ eſt , legendumque Cutten, cum mox ſequatur mons Cuttnerſis. e) 1d eſt lanio. f ) Acceperunt. 8) A Germanico Dreyling, ſcilicet trium urnarum vaſa.

Strana 72
72 CHRONICON da Thevtunicali receſsit ante noſtros fratres, h) quia non audebat cum ipſis pugnare, qui multos pueros occiderunt, cremaverunt, & projecerunt eos ſuper ſpinas. Feria VI. poſt Epiphaniam Domini Communitates expugnaverunt Bro- dam Thevtunicalem, & ibi multos homines occiderunt & cremaverunt, & currus ultra VI. centa receperunt nostri fratres, sed mulieres & Virgines eduxerunt de civitate predicta, & inceperunt inimicos percutere ab Habro, i) usque civitatem antedictam in diſtancia trium milliarium per campos & agros. Feria III. in die Felicis Martyris venerunt communitates Pragam cum novis militibus. Eodem anno &c. XXIII. Zizka Princeps latronum, qui k) appellabant legistas, exussit montes Cuthnenses feria III. ante Penthecosten, & endem die facta est strages in populo inter ipſum & Pragenſes, & victi funt Pra- genfes per eum. Anno Domini MCCCCXXIIII. Dominus Johannes Leskoweez inter- emtus eft circa clauftrum Zelew 1 ) eum multis aliis. Anno Domini MCCCCXXV. Thaborite expugnaverunt Wozicz, & ibidem circa Wozicz Thaborite concordaverunt eum Pragensibus, tandem fubito congregato exercitu veniunt ad Iglaviam, & fere ſex diebus jacent prope Iglaviam, deinde movent caſtra, figunt tentoria circa Budieyowicz Wethonienſem, im) & ibi congregati Znoymam accedunt, monasterium su- bito expugnant. n) Eodem anno &c. XXV. feria IIII. in die fanéti Anthonii factum est prelium per Dominum Meynhardum Nove Domus, & Thaboritas circa Ka- menicz. Eodem eciam anno heretici Huffite oppidum Reez o) devastaverunt, & Comitem captum in Pragam duxerunt. Anno Domini MCCCCXXVI. Dominica po� Viti commiſſum eſt pre- lium inter Pragenſes, ceterosque Bohemie Dominos, & Thaborite juverunt Pragensibus, & Orphani circa Usk p) cum Miſnensibus & ceteris alienigenis de eorum lingua, ita quod pugnaverint a tercia hora diei usque ad occafum ſolis, & ceciderunt illo die plus quam octo millia virorum, & fugit pars Thevtunicorum & percuſſi ſunt per Huſſitas. Tunc b) Continuator ſuperioribus quibusque locis ſe Catholicum fuiſſe innuit , quos hie fratres ſuos intelligat, perobſcurum. i) Pagus eſt Haber. k) Legendum qui ſe, Huſfitæ enim Legistas ſe invicem appellabant, uti Lutherani Evangelicos postea. I) Id est Siloam Ordi- nis Præmonſtratenſium. m) Ita Budovicium Moravieum appellatum od differentiam Bohemici. n) Seilicet Lucenſe, nam in urbem tum non penetrarunt. o) In Austria, p) Auſtam hodie Auſſig.

Strana 73
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 73 Tunc post festum sancte Elizabeth Albertus Dux Auftrie & Marchio Moravie per Huſſitas de campis fugatus eſt in Moravia, ſed poſtea circa Miemy victoria potitus eſt. Anno Domini MCCCCXXVII. feria V. magna, vel in Cena Domini, ſacta eſt peſſima tradicio pro Principe Lithuanie Sigiſmundo &c. q) Et eodem anno Smirzicz & Dominus Hynko invaserunt Pragam, volentes il- lam inſamiam detegere, r) & Hynko occiſus & Smirziczky, & fuit Sabba- tho ante Nativitatis. Anno MCCCCXXVIII. Huſſite, Thaborite, &c. magnam ſtragem in diverfis locis fecerunt, & intra metas Hungarie intraverunt. Eodem anno circa festum Penthecosten, Thaborite & Hussones, s) venientes de Slezia per Moraviam, intrant Auftriam fere in X. millibus, & ponunt caſtra prope Wiennam fere ſemi-milliaris retro Neuburg, & jacu- erunt aliquot diebus ibidem sine molestia, & fecerunt multa dampna, & ſpolia & incendia nullo eis refiſtente. Eodem eciam anno circa festum ſancti Johannis Baptiste Thaborite obsident castrum Bechin, & Orphani latrones dicti obsederunt castrum Lich- tenburg, & sic continuaverunt, Bechin traditur eis in medio anno, Lich- tenburg in ſemialtero. Anno Domini MCCCCXXX. Miſna invaditur per Huſſitas pro prima vice per raſum Procopium. Anno Domini MCCCCXXXI. obiit Archiepiſcopus Conradus in die ſancti Stephani. Eodem anno feria tercia in Vigilia Afſumpcionis Marie Electores Im- perii venerunt cum magna multitudine Thevtonicorum, quorum Capita- neus fuit Fridericus, & fugerunt relictis curribus. Anno Domini MCCCCXXXII. fuit inundacio magna , & ruptus est pons Pragenfis, & eciam aqua fuit in omnibus celariis fere, triginta & in Ecclefiis, & molendina omnia receperat, t) & multa dampna percepit. u) Eodem anno Huſſite heretici Trnaviam in Ungaria tradicione obti- nuerant, Eodem anno Cometa horribilis apparuit in quadrageſima lucida val- de, & ardens ſicut facula. Cariſtia fuit magna tribus annis per ordinem, videlicet II. III. IIII. Anno Domini MCCCCXXXIII. apparuit alia Cometa, obſcure appa- K rens, Tom. IV. q) Quem ſcilicet ſibi Regem creare conniſi. r) Fortaſſe legendum detergere. 5) Rarior hæc vox apud ejus ævi ſcriptores pro Huſſitis, t) Ut ſæpe ante pro abſtulerat. u) Paſſim pro feeit aut perfecit.

Strana 74
74 CHRONICON rens, non ita lucida ficut prima ante feftum S. Wenczeslay, & duravit uſque poſt XI. millia Virginum. Eodem anno incompleto circumvallaverunt Plznam civitatem ante fe- ftum Margarethe, & jacuerunt fere unum annum absque feptem feptima- nis Thaborite & Syrotkones, x) & cum eis Pragenses de utraque civitate cum aliis campeſtribus. Eodem invaſerunt quidam Domini Novam Civitatem Pragensem, vi- dèlicet Dominus Meynhardus & Ptaczko & Divifſius Borzek cum aliis eis adherentibus, & cum Pragensibus antiquo-civitatensibus in Ascensione Do- mini hora veſperarum, & adhuc jacuerunt circa Plznam eorum fecta, & ca- ptivi tria millia. Anno MCCCCXXXIIII. in octava sancte Trinitatis facta est strages cum Thaboritis, Orphanis & Kaſsaliczky, & proſtrati ſunt per generoſum Dominum Meynhardum de Nova Domo & per Dominum Ptaczkonem de Rathay, & per Diviſſium, Borzkonem, & eis adherentes, & periit memo- ria eorum cum fonitu videlicet illorum depopulatorum, ſpoliatorum; & eo- rum magnificencia annichillata eſt, & funt multi combufti ex Saturnitis, & Kaſſaliczky. y) Anno Domini MCCCCXXXV. circumvallavit Dominus Ptaczko Oſtro- mecz, quod fuit obsidium Thaboritarum, feria V. ante Letare, & jacuit uſ- que festum Urbani, & dederunt ei castrum ſub pactacione, & Dominus de Roſis Lomnicz. Anno Domini MCCCCXXXVIII, feria II. poſt Nativitatis Glorioſiſſi- me Virginis Marie Baro, ftrenuusque miles Dominus Johannes de Duba Bohemus, feremet quinquageſimus, una cum Sacerdote Domino Martino dicto Proſtrzedek patibulo Pragenſi eſt affixus. Inter quos periit nobilis vir egregiusque miles Dominus Wyfsko Polonus; quorum anime, roga- mus Domine, suscipiantur benigne in conforcium Angelorum, amen. z) Eodem anno decedit, morte omnia mordente, corona omni mundano venuſta decore Gloriofifſimus olim Princeps & Dominus Dominus Sigiſmun- dus Imperator Romanorum ſemper Auguftus, & Bohemie, Ungarie, Dalma- cie, nec non Croacie &c. Rex potentiffimus genere univerſos mundi Prin- cipes & Reges precellens, cujus anima quieſcat in quiete eterna, amen. Albertus Dux Austrie Romanorum Imperator electus poſt mortem Si- giſmundi in Regem Bohemie, ſuſcipitur anno Domini MCCCCXXXVIII. hic morte preventus Imperialem coronam non ſuſcipit, homo mire probi- tatis x) Id est Orphanorum ſecta. y) Meræ hæ novæ ſectæ, in quas ſcindebatur tum plebs. z) Hæc continuatorem ſynchronum produnt.

Strana 75
BENESSH KRABICE DE WAITMILE. 75 tatis Bohemiam intravit, peſſimorum nidum Thabor obſedit, ſed de venena- cione aviſatus receſſit, Prage coronatur in Regem Bohemie, inde Ungari- am intravit, ut ibidem coronaretur, cum uxore ſua, que erat Sigiſmundi Imperatoris filia, cumque in Landorff venisset, ibidem venenatus a) mor- bo diſſenterico defecit, uxor vero pregnans, & jam proxima partui, eui donatum erat pallium mire pulehritudinis, & preciofitatis ſed venenatum, cujus ſpecioſitate Regina philocapta b) ipſum induit, & ſtatim enixa eſt Ladislaum, & veneno invaleſcente mortua eſt. Dux vero Albertus arre- ptum Ladislaum latenter abstulit, & quasi venatum vadens, Austriam de- duxit. Albertus igitur Bohemie & Ungarie Rex in Vigilia Simonis & Jude moritur, quem mundus dignus in Regem pro ſua probitate non meruit. Habuit autem idem Albertus Rex duas filias, quarum unam hodie Rex Po- lonie in uxorem habet, c) alteram Dux Saxonie. Anno Domini MCCCCXLIII. feria V. menſe Junii in die fancti Bo- nifacii hora XIII. fuit motus in Moravia, per multa loca in Bruna turres movebantur, in Zabrdowicz movebantur turres sicut virgula retro agitata, & cadebant lateres, alicubi ad fanctum Thomam porcio teftudinis cecidit, in Olomucz, & per alia loca multa. Anno Domini MCCCCXLVIII. Georgius de Podiebrad, alias de Cun- stat hereticus ſuis cum complicibus nefandiſſimis frandulenter & doloſe in- travit proditorie Pragam, & antiquam eivitatem ſpoliavit, & depredavit Katholicos ſeculares & ſpirituales; & Magnificum Dominum Meynhardum de Nova Domo Capitaneum Pragènſem vinctum duxit in Podiebrad, & ibi- dem illum intoxicavit. d) Illo eciam die Judeos acriter ſpoliavit. Anno Domini MCCCCL. Georgius de Podiebrad cum aliis Baronibus Bohemie fuerunt in Miſna in ſtipendiario e) eirca juvenem Marchionem contra ſeniorem fratrem. Anno Domini MCCCCLI. turris Nove civitatis fundata eſt infra octa- vam Reſurreccionis. A ja ſem pri tom ſtal ƒ) & eciam turris nova in pede pontis eodem anno edificata eft. Anno Domini MCCCCLVII. obiit fereniſſimus Rex Ladislaus & clam ſuffocatus feria IIII, in die fancti Clementis hora XXII, & ſepelitur in Ca- ſtro Pragenſi. K 2 An- a) Veneno infectus. b) Vox ibrida , inquit Dufreſnius a græco �iRoo & Iatino captus amore capta. c) Hem alterum ſynchroni continuatoris indicium. d) Ex his rurſum eruitur catholicum ſcriptorem fuiſſe. e) Id eſt ſtipendia merentes apud Marchionem. f ) Id eſt: & ego præſens adſtiti.

Strana 76
76 CHRONICON Anno Domini MCCCCLVIII. Georgius de Podiebrad alias de Cunstat coronatur in Regem Bohemie, Dominica, Vocem jocunditatis ante feftum fancti Stanislay, & in craftino die fancti Stanislay eciam coronatur Johan- na in Reginam Bohemie. Eodem anno obiit honeſta vidua Elizabeth feria IIII. in die Luce Evan- geliſte. Oretis pro animabus. Anno Domini MCCCCLXVII. terra Bohemie Moravieque maximis quatiebatur turbelis, invaſionibus videlicet, combustionibus opidorum & villarum, captivacionibus immaniſſimis ferocitatibus, ferociſſimisque imma- nitatibus, moventibus idem bellum Domino Zdenkone Konopifftsky, Za- gicz, Burian, & aliis Baronibus Regi Georgio renitentibus, Epiſcopisque Wratislavienſi & Moravicali cum adjutorio eciam cruciate ab Apoſtolico, ſi ita phas eſt dicere, vel eam nominare, & hoc ſugillantibus ff) virulentiſfi- mis Hyllario Decano, g) Brzizunogisky predicatore & aliis eorum com- plicibus, apoſtatisque, h) bellum cepit a feſto Georgii anni preſati. Anno Domini MCCCCLXXI. obiit Rex Georgius Sabbatho ante Le- tare, & ſepelitur in Caſtro Pragenſi feria II. Annunciacionis Marie. Eodem anno eligitur Wladislaus II. filius Kazymiri Regis Polonie in Regem Bohemie, & coronatur feria II. post Affumpcionis Marie. Anno Domini MCCCCLXXXII. in die Jacobi Apoſtoli ; Quando fuit his diebus Nimburge Episcopus Santuarienſis Auguſtinus, eciam ibi inter- fuit i) ; Iſto anno precipue in eſtate in Moravia peſtis fortiſſime vigebat. Eodem anno tredecima die Auguſti Dominus Rex Wladislaus, Prin- ceps Hynko, & alii Domini Generoſi haſtiluſerunt in circulo Pragenſi An- tique Civitatis, qui ſunt & ſtatim ſcripti &c. Paæd k) I. Kral geho Miloſt. Kniże Hynek VI. III. Pan 3 Rozenberka. IIII. Pan Thowaczowſky. IX. VII. Pan Coldicz. V. Pan Sſwihowſky. VII. Pan Zdeſlaw. Oſezeni l). VII. VI. Sua Majeſtas Rex. Dux Henricus. Dominus de Roſenberg. Dominus Thowaczowsky. Dominus Coldicz. Dominus Schwihowsky. VI. I.Dominus Zdeslaus. V. ff) Id est: suggerentibus. g) Scilicet ecclefiz Metropolitanæ. b) Ex his manifestum est: continua- torem iſtum denuo alium eſſe a priore i) ſta quidem in MS. Sed veroſimillime ſcribæ error eſt, legendumque interfui. k) Tropica hie vernacula locutio idem fignificans quod victus ; nu- merus præfixus indicat , quoties victus fuerit. I) Similis locutio victorem ſignificane, ſcilicet in diverſi generis, & repetitis certaminibus.

Strana 77
BENESSII KRABICE DE WAITMILE. 77 Oſezeni Paad V. Buryan mlady. Pan Smirżiczby. VI. Mezer żiczky. IX. Pan Czenek Miczan. Pan Wywodicz. Sſumburg Pan Blachowy II. Pan Petr Dubſky. V. Pan Haſyſſtaynſky. V. Pan Giri Kolowrath. V. Pan z Plawna. II. Pan Linharth. II. Pan Lad�law Waytmile. VII. Martiſſ- I. Purkhart. III. II. VII. I. I. I. I. VI. Burianus junior. Dominus Smirziczky. Dominus Mezerziczky. Dom. Czenek Miczan. Dom. Wywodicz. Schumburg Dominus in Klachow. Dom. Petrus Dubsky. Dom. Haſenſleinius. Dom. Georgius Kolowrath. Dom. de Plawna. Dom. Leonardus. Dom. Ladislaus de Waytmüle. Martiſs. Burchardus. His diebus circa Pragam aqua erat in flumine deſtructa, coloris in par- te viridis, turpiter olens. Anthonius quidam monachus de Ordine Fratrum Minorum venit cer- to tempore Pragam ad fanctum Jacobum, ibi quandoque predicabat per II. & ſemihoram continue ad Clerum in certis feſtivitatibus. Eodem anno &c. LXXXII. die septima mensis Septembris Excommu- nicatio ſublata eſt in Caſtro Pragenſi per Dominum Hanufſium m) auctori- tate ſummi Pontificis. Eodem anno poſt feſtum ſancti Wenczeslay peſtilencia incepit vi- gere in aliquibus civitatibus Bohemie, ficut in Chrudim, Hradecz, Colonia, Broda, & poſt in montibus Cuthnis, & alia parte Domazlicz, Strzibro, Plznie &c. Anno Domini MCCCCLXXXIII. ſacta eſt commocio Prage feria IIII. ante Wenczeslay in omnibus tribus civitatibus, in illa precipitati ſunt Conſules IIII., Magister Civium a pileis, Chaniczky,Stodola a Galea in la- cu, Procopius publicus, n) ex Senioribus Thomaffek, Oremus a Gallo pe- nes appatecam S. Michaelis, qui omnes decollati feria VI. hora 23 vel in- fra immediate, in nova civitate Magiſter civium, Sſimuonie burſator, Tru- hliczka ſartor, Kahun a ſancto Henrico , Mattheus ſervus Dominorum, om- nes m) Is fuit Hanuſſius de Kolowrath Præpoſitus Metropolitanæ eccleſiæ Pragenfis, & Admi- niſtrator Archiepiſcopatus. n) Id eft: Judex.

Strana 78
78 CHRONICON BENESSII KRABICE DE WAITMILE. nes decollati feria II. post Wenezeslay, & alii Confules precipitati, & in- terfecti preter paucos. Et iſti interfecti, Paral Prothoconful, Rathuzky, Kraſny de Porzicz, Krupicznik, ex Senioribus, Pivomarzik, Nedorufftie &c. alii-autem fugerunt. In parva parte autem duo decapitati, Pipilmasko, & fartor, nomen ignotum, eciam decollati. In illo anno Auguſtinus Epiſeopus Santuarienfis circa fefta Evange- lifte venit Pragam ſolempniter Proceſsione precedente. Anno Domini MCCCCLXXXVII. menſe Februarii die 23 nocte ſe- quenti turris in Karlſtayn accenſa est, fic quod Tabule, Corona, Privilegia, reliqua deſiderantur. ooa píý OB-

Strana 79
79 OBSERVATIONES PRÆVIÆ PERILLUSTRIS VIRI PETRI TOBIÆ WOKAUN, EQUITIS DE WOKAU- NIUS, Cæſ. Reg. & Apoſtol. Majeſtatis Confiliarii, & Regii ſupremi Burggraviatus in Caſtro Pragenſi Aſſeſſoris. IN EPITOMEN CHRONICÆ BOHEMICÆ JOANNIS NEPLACHONIS Abbatis Oppatovicenſis. Jt datam nuper in Diatriba nostra a) fidem eliberemus, historio- philorumque exſpectationi ſatisfaciamus, prodit tandem in lucem Opus Joannis Neplachonis Abbatis Oppatovicensis, quod ex codice chartaceo variorum extractuum Tabularum Regni de- libavimus, cui id ad calcem inſcriptum reperimus. Exstitit Codex iste olim in manibus Joannis Josephi Hibſchmann ad easdem Re- gias Tabulas honorifico Declamatoris officio cum magna laude perfuncti, qui pro ſua inſigni humanitate eundem nobiſcum com- municavit, fimulque autographo Bibliothecæ Czerninianæ ad api- cem manuſcriptum iſtud conforme redditum fuiſſe Vir candidiſ- ſimi animi, interpoſita fide ſua, teſtatus eſt. Duo cum primis momenta nobis calcar addidere, ut manu- ſcriptum iſtud dignum deputaremus, quod præter longiorem mo- ram prelo ſubjiceretur typographico: Et quidem primo certum est majoribus noſtris rerum patriarum ſcriptoribus partum iftum Neplachonis nonniſi ſolo nomine notum fuiffe, nam ut ceteros omnes prætermittamus, teftatum habemus illum tam a Bohuslao Balbino, quam Berghauero nunquam vifum, lectumve. Quod alterum eft: diver- a) Siehe hiſtoriſche Abhandlung von der Unterthänigkeit und Leibelgenſchaft im Königrei= he Böhmen Seite I0. lit. a.

Strana 80
80 OBSERVATIONES diverſa hæc est Epitome a Chronico Neplachonis, quod ante an- nos triginta quinque Clariffimus Vir Hieronymus Pezius Tomo II. ſcriptorum Rerum Auftriacarum pag. 1005. ex Codice Sanct- Dorotheano Viennenſi publici juris fecit ſub titulo: Chronicum Oppatovicenſe, quæ non modo inſulſa illa Joannæ Papiſſæ fabula caret, ſed & complures maximi faciendas Hiſtoriæ patriæ complectitur memorias, quas fruſtra ſeu in prædicta Pezii editione, ſeu in aliis no- ſtris ſcriptoribus inquiras. Eſt autem procul dubio illa ipſa Epi- tome Chronice Neplachonis, ad quam Procopius Lupacius a Hla- vaczova in Calendario ſuo hiſtorico ſeu Ephemeryde ad diem XXI. Februarii provocat, ad quam cum Neplachonis natales repoſuiſ- ſet, ſubjungit: Hic est Neplacho, qui deinceps ex multis Boemico- rum ſcriptorum annalibus ſuam confecit Chronicorum Epitomen. Ut igitur me gratiam ab amicis Lectoribus hiſtoriæque patriæ ſtu- dioſis initurum ſperem, fi manuſcriptum iſtud perrarum, nuſquam- que antehac excuſum in lucem publicam protraxero, ex quo non mediocria ſubfidia illi cumprimis capturi funt, qui res ecclefiafti- cas monafticasque pertractandas fulceperint; nam præcipuarum ecclefiarum, monaſteriorumque Bohemiæ initia, quæ hucusque latuere, iſthic ordine chronologico exacta, fuisque annis confignata reperturi ſunt. Ne tamen Epitomen iſtam nudam, atque ſine aliqua noſtra in eam collata opera emisiſſe videamur: præmiſimus pertenuem Diſſertationem de origine, progreſſu, fatis, interitu monaſterii Oppatovicenſis, cui feriem Abbatum, qualem qualem concinnare licuit, ſubjecimus, denique claufimus fummario vitæ ejusdem Jo- annis Neplachonis, nobiliſſimi juxta ac nominatiffimi monaſterii illius Cœnobiarchæ, præſentisque manuſcripti authoris; quæ om- nia labore & induſtria noſtra profecta, atque ex legitimis fontibus haufta, ut Lector benevolus grato animo excipiat, oramus, opta- musque. Lhottæ Hlawaczoveæ anno ſalutis humanæ MDCC LXXVIII. XV. Kal. Auguſti. DIS-

Strana 81
81/2 DISSERTATIO DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE, PROGRESSU, FATIS ET INTERITU. I. Unelytus atque de patria noſtra ſumme meritus S. Benedicti ordo inter complura ſua Deo ſacrata cœnobia numeravit etiam Oppatovicenſe tam Pontificum, quam Regum immunitatibus beneficiisque pene Brzevnoviensi, omnium in Bohemia primo, antiquiſſimoque, æmulum; ſitum id erat ad Al- bim fluvium ſub monte Kuneticzenſi (Kunetická Hora) inter regias civi- tates Hradecium Reginæ ita dictum , & Chrudimium. (1). Primum hic loci nonniſi cellam fuiſſe Nicolai cujusdam Primatis (2) demum anno MLXXXV, jurisdictione Abbatis Brzevnovienſis exemptam, inque juſtum monaſteri- um cum Abbatis præeminentia a Wratislao omnium primo Bohemorum Rege converſam ex fundationis litteris, quas non ita pridem Reverendiſ- simus Bonaventura Pitter Prælatus Rayhradensis protulit, legimus, (3) e quibus ſimul edocemur monaſterium iſtud regia prorſus munificentia do- tatum, ſubque titulo S. Laurentii erectum fuiſſe. Recentiores noſtri Hi- ftorici Hagecius, Pontanus, Crugerius, Beczkovskius & mox laudatus Pitte- rus (4) fententiis inter ſe diſcrepant de origine & caufis excitati hujus cœe- nobii, aliique mortuo, alii vivente adhuc Gebhardo Epiſcopo Pragensi Wratislai Regis fratre conditum volunt: quorum illi ajunt Wratislaum ponitentia ob plures fratri Gebhardo intentatas injurias ductum cœnobium iſtud in ſatisfactionem reatus construxiſſe. Iſti afferunt in teſtimonium sopitæ fraternæ diſcordiæ, atque in vicem ſubtractæ a Pragenfis epiſcopi jurisdictione collegiatæ Ecclefiæ Wifsehradensis Romanæque Sedi ſubjectæ a Wratislao fundatum, ob eandemque cauſam Gebhardo Epiſcopo Pragenſi, atque illius ſuccefſoribus ſubjectum fuiſſe. Sed neutra harum ſententiarum fuſtineri potest, evertiturque ex instrumentis fundationum hodie supersti- tibus tam Abbatiæ Oppatovicensis, quam Ecclefiæ Wissehradensis: In pri- Tom. IV. L ore (1) Minus recte Cl. Vir Hieronymus Pezius in præviis ſuis obſervationibus c. 1. Oppatovi- cium pro monaſterio Portæ Apoſtolorum ad Launam habuit, quod loco origine & no- mine diverſiſſimum fuiſſe nemini rerum patriarum gnaro incognitum. (2) Wratislaus in diplomate ſuo ait : Mei Primatis Mikulecz cellam ; quem Nicolaum Pitterus ait unum ex Primatibus Regni fuiſſe, qui aſſumto cucullo Benedictino numerum anxit Brzevnovien. ſium. An vero hie Nicolaus fuerit Primas regionis , an caſtri, an urbis , uti tum appel- lari & diſpeſci ſolebant , nihil proditum. (3) In Theſauro abſcondito, ſeu vita S. Gun- theri p. 193. (4) Hagecius in Chron, Boh. ad an. 1089. Pontanus in Bohemia Pia L. 2. p. 21. Crugerius ad 3 Januarii. Beczkovskius Poſelkinie c. 29. Pitter c. 1.

Strana 82
82 DISSERTATIO ore enim verbis expreſſis dicitur fundationem hanc a Gebhardo laudatam, confirmatamque, cui ille ſub finem acerbiſſimum fæculo illo confuetum ana- thema in violatores ejusdem conobii pugno ſuo ſubjunxit. (1) In poſte- riore plane afſeveratur eundem Gebhardum ſeu Jaromirum ad fundationem Ecclesiæ Wiſſehradensis ducentos homines vectigales seu tributarios contu- liſſe. (2) Ut taceam Wratislaum in hoc ipso suo diplomate afferere: ſeſe per revelationem quandam a S. Laurentio ammonitum ad cœnobium iſtud condendum, in cujus etiam honorem illud construxit. Quod ad nomen loci Oppatowicz attinet, exiſtimat Crugerius, ceteroquin haud indiligens ſcriptor , id inde proſluxiſſe , quod, ut ille ait : Wratislaus fundator uti Wilſehradenſem Præpoſitum totumque ejusdem Capitulum a jurisdictione Pra- genſis Epiſcopi per Romanum Pontificem eximi procuraverat, ita in hoc a ſe fundato cœnobio Abbatem totumque Conventum eliberavit a Brzevnovienſi. (3) Quæ quidem Crugerii afſertio veriſimilitudinis alicujus ſpeciem indi- piſceretur, si locus, monaſteriumque Oppatuniz (quaſi diceres: nihil am- plius Abbatibus ſupremi juris in hoe monaſterium) appellatum uſpiam lege- retur, ſed certum eft locum in omnibus vetuftiſlimis diplomatibus non ali- ter ſeribi, legique quam Oppatovicz, imo ex memorato fundationis inſtru- mento Wratislai Regis luculenter erui hoc monaſterium non aliunde no- men ſuum conſecutum, quam ex villa Opatovicz, in cujus ambitu hoc mo- naſterium fundatum, exſtructumque fuit. II. Multis immunitatibus, bullis, inquam Pontificum, Ducum, Regum- que noſtrorum privilegiis Oppatovicenſe monaſterium nobilitatum fuilſe e pluribus hodie ſuperſtitibus documentis, patriorumque ſcriptorum me- moriis edocemur. Doct. Vir Gelafius Dobner Caroli IV. diploma in lucem protulit, quo ejusdem monaſterii ſubditis immunitas & exemptio a foro Laicali conceſfa. (4) Balbinus & Beczkovskius volunt: nemini in id acceſ- ſum patuiſſe, quam qui majores ſuos equeſtri, Baronumve ordine claros probaviſſet. (5) Hammerschmidius Abbatem Oppatovicensem ob eminen- tiam Monaſterii Archiabbatem, conobiumque Archiabbatiam appellat. (6) Incredibilem quandam divitiarum vim, theſaurumque ſubterraneum immen- ſi pretii a Carolo IV. Romanorum Imperatore, Bohemorumque Rege anno 1359 viſum, exploratumque fuiſſe pluribus narrant Hagecius, Theobaldus, Crugerius & Balbinus. (7) Has porro cuniculis defoſlas, ſummoque ſecre- to (1) Ibidem. (2) Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. p. 213. (3) Crugerius in ſacris Pulv, ad 3 Jan. (4) Dobner Monum. hiſt. Tom. I. pag. 261. (5) Balbinus Miſcell. Dec. 1 lib. 3. p. 170. Beczkovskius Poſelkynie c. 36 p. 306. (6) In gloria Wiſſehrad p. 102. (7) Hagec. ad h. an. Theobaldus de bello Huſſit, c. 22. Crugerius ad 2 No- vemb. Balbinus Miſc. Dec. 1. lib. 3. ſ. I.

Strana 83
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE, &c. 83 to cuftoditas opes (quæ ipfiusmet Caroli IV. æftimatione quadragies cen- tena millia ſexagenarum Pragensium æquaverint) irritamento fuiſſe Joanni Mieſteczkio ad expilandum monaſterium, torquendumque Abbatem Petrum Lazur. (1) Si quæras, qua ratione, quibusve viis monachi iſthie tantam vim auri, argenti, unionumque acervaverint? Balbinus se rem acu tetigiffe autumat, cum ait : morem illorum ſæculorum ditafſe monaſteria, cum eucul- lum ſuſcepturi ampla ſua patrimonia Deo, monachorumque ecclefiis con- ſecrarunt, hacque ſola ratione cœnobium Oppatovicenſe, quod ex prima ſua inſtitutione plurima prædia, reditusque annuos acceperat, profeſſione potentiſſimæ, ditiſſimæque Nobilitatis Bohemæ cursu temporum ad immen- fas has opes pertigiſſe. (2) In medio vero relinquimus, num authorum iſtorum narratio ſat firmis hiſtoriæ fuleris nitatur, cum neminem hactenus Hagecio anteriorem (e quo ceteri exſcripfere omnes ) repererimus, quivel divitiarum iſtiusmodi mentionem ingeffiffet. Hue accedit,quod neque Carolus IV. in vita ſua, quam ipſe copioſe ſatis deſcripfit, neque Neplacho in præ- fente Epitome) cum tamen rem hane se Abbate gestam fuisse oportuisset) neque alterum Pezii Chronicon Oppatovicenſe tam rari mirique geſti ca- ſusve meminerit, Sed hæe procul dubio nonnemo Criticorum noſtrorum valentioribus arietibus aliquando expugnabit. Negari tamen hand potest monasterium iſtud multis terrarum, prædiorumque acceffionibus creviſfe, ut opibus locupletius viſum fuiſſe Brzevnovienſi ex Decimis ecelefiafticis anni 1384 conjici poſſit. (3) Nam cum hoe anno Brzevnovium nonniſi pretio & pensione 12 sexagenarum grofforum Pragensium taxatum est, monaste- rium Oppatovicenſe 15 fexagenas pependit. Super memoratus doct, Vir Gelaſius Dobner perantiquam traditionem, donationemve ville Cernocizih ex teſtamento cujusdam Cohan in manuſcripto Codice ejusdem cœnobii re- pertam detexit. (4) Item hoc T. IV. Monumentorum suorum ex teftamento Cojatæ villam Matarow ad Gnewinmoſt eum toto jure fori necnon tabernarum eidem monasterio donatam anno 1227. Reverendiſsimus Pitter excusum dedit diploma Ottocari L. Regis Bohemiæ, datum anno MCCXXIX,, quo om- nes terræ eidem conobio datæ eum fuis prærogativis, immunitatibusque onu- uierantur, arque confirmantur, e quo quidem uno ſoloque diplomate eogno- ſei poteſt, quantis prædiis monaſterium hoe jam ſub Ottocari l. imperio auctum fuerit. (5) Ottocarus II. anno MCCLXI, sexto Idus Septembris (6) ad instan- L 2 tiam (1) Hageelus ad an. 1415. Crugerius ad 2 Jan. Balbinus Miſe Dec. 1 lib. 3 §. 2 (2) Idem codem libro p. 176. () Balbinus Miſc. Dec. 1 lib 5 p. 7 & 8. (4) Dobner Monum. hift. Tom. 3. p. 2. (5) Pitter in Theſ. abſcond. p. 195. (6) Autographum hujus diplomatis ſigillo Regio pendente munitum ſervatue in Archivo Monasterii Brzev- novi-

Strana 84
84 DISSERTATIO tiam Abbatis & Conventus Oppatovicenſis civitatem Bredlucz, hodie Prze- laucz ad ditiones monasterii spectantem omnibus juribus & libertatibus ci- vitatum, ad inſtar Regiarum urbium Colinii atque Kurimii, impertivit, ejus- modi, inquam, jura conceſfit, qualia quantaque habet Magdeburgenſis civitas id eſt (verba sunt diplomatis) auctoritatem puniendi tam in perſonis quam rebus ſecundum merita reorum & exceſſuum qualitatem, quos ibidem contigerit perpetrari, ſcilicet ſententiam ſuſpensionis, decapitationis, rotationis, duelli, nec non omnium eorum, que ad judicium ſupradictarum civitatum pertinere noſcuntur. Similes, ut ne longior sim, memoriæ complures reperiun- tur in libris Erectionum, quarum aliquas hic exſcribere juvat: Neplach (is ipſus noſter eſt, de quo agimus) Abbas Oppatovicensis Ord. S, Bene- dicti redimit decimas eccleſiæ in Zivanicz anno 1361 in vigilia S. Viti. (1) Literæ Caroli IV. Imp. & Boh. Regis, quibus concedit, ut Oppatovicenſe monaſterium quasdam villas emere poſſit. Anno 1372. (2) Carolus Imper. approbat & confirmat emptionem caſtri Blatnik cum oppido Bobdanecz & ceteris villis, quæ omnia emit Dominus Joannes Abbas de Orle & Conven- tus monaſterii Oppatovicensis Ord. S. Bened. a nobili Viro D. Alberto de Cunneburg datum Angermundæ anno 1377. X. Kal. Junii. (3) III. A primis pene Ordinis Divi Benedicti ſæculis morem inoleviſſe, ut præter monaſtica ſtudia in affluentioribus cœnobiis gymnasia excitaren- tur ad juventutem in literis & virtutibus perpoliendam innumeris vetuftis documentis proditum habemus. Tranſiit hic mos eum inducto hoc incly- to Ordine quoque in Bohemiam, nam ejusmodi ſeholas tam Brzewnovii, quam Chladrubii, quam Braunæ inſtitutas fuilſe pluribus exemplis probari poteſt. Et ſane non inter postremam gloriam scholæ Braunenfis referen- dum eſt, quod ex ea (ut vel unum alterumve diſcipulum commemorem) non modo Venerabilis Arnestus de Pardubitz primus Archiepiſcopus Pra- genſis, Vir uti vitæ ſanctimonia, ita doctrinæ laude ſummus, ſed etiam Celſiſſimus Princeps Matthæus Ferdinandus de Bilenberg itidem Archi- Præſul Pragenſis prodierit. Ejusmodi gymnaſium quoque Oppatovicii ſæ- culo XIV. floruiſſe ex ipſa hac Neplachonis Epitome convincitur , qui ſeſe iſthic anno MCCCXXII. ſcholis appoſitum ſcribit. Inter alias laudabiles diſciplinas etiam hiſtoriæ ſtudium monachis iſtius aſceterii magno in pretio fuifle innuere videtur triplex Chronicon, cujus certam cognitionem hodie tenemus. Nam præter præſentem Epitomen, & Chronicon Oppatovicenſe a novienſis, cujus copiam humanitati A. R. ac Exim. P. Adalberti Reiman quondam Brzev- novienſium Prioris debeo. (1) Balbin. Dec. 1 lib. 5 pag. 48. (2) Idem ibid. p. 59. (3) Idem ibid. p. 65. m

Strana 85
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE &c. 85 a Pezio vulgatum ad vetuſtius jam provocat Dalemilus in Præfatione ſua hiſtoriæ Boleslaviensis, quam 1314, ac proinde altero poſt Neplachonis na- tivitatem anno, ſcripſerat, ut proinde recte sentiat doct. Vogtius (hodie in Univerſitate Viennenſi Hiſtoriæ univerſalis Profeſfor) illud quale quale, hodieque incognitum, diverſum fuiſſe a Neplachonis Chronico. (1) Chro- nicon tamen iſtud vetus alicubi adhuc deliteſcere, non vana conjectura inducti credidiſſemus (eum Hagecius plura adferat ad annum 990 de itine- re & miraculis S. Adalberti Anconæ, Scardoniæ, Modruffiæque patratis ex quodam Chronico Oppatovicenſi, quæ omnia a ſupra laudato duplici Chro- nico Oppatovicenſi abſunt) niſi doct. Dobnerus liquido oſtendiſſet: (2) Chro- nicon iſtud, quod tum in manibus fuit Hagecii, ob tot tantosque errores hiſtoricos, chronologicosque haud synchronum, vetuſtumque fuiſſe. Edo- cemur nihilominus ex hoc Hagecii teſtimonio, etiam quartum aliquod Op- patovicenſe Chronicon adhuc ſæculo abhinc altero exſtitiſſe. Ceterum in- ter Abbates Oppatovicenses præcipuum nomen meruisſe Zdislaum, gentili- tio Baronum de Swireticz ſanguine prognatum, qui comparata ingenti li- braria ſupellectili literarum ſtudia Oppatovicii in altum evexit, memorat ſupra laudatus Crugerius. (3) Idipſum confirmare videtur præſens Epito- me ad annum MCCLXXVII. his verbis: Zdislaw Abbas regalis monaſterii in Oppatovicz, qui magna illud opulentia auxit, multumque de codicibus pro religioſis emit, & a patre ſuo Bohemiæ Regulo accepit. Eſt ejus memoria apud nos in benedictione. IV. Si amplitudinem monaſterii, numerumque monachorum, qui mo- naſterium iſtud incoluere, requiras, maximis ſpatiis id dimenfum fuilfe ad- huc anre ſeſqui-ſæculum teſtabantur rudera, antequam Albis alveum inflexiſ- ſet, ipſumque potiſſimum in ipſa monaſterii loca invexiffet; alumnos vero iſthic non pauciores trecentis eodemque atque Brzevnovii numero laudes Deo decantaîſe perhibet Pitterus ex archivi Brzevnoviensis doeumentis. (4) Cellas, Præpoſiturasve quatuor Abbatem Oppatovicenſem monaſterio ſuo ſubjectas numerafſe inftrumentis, quibusve emptionum, venditionum, traditionum, transactionum, legitimisque hiſtoriarum memoriis edocemur. Prima erat Griſſovienſis in Ducatu Swidnicenſi Sileſiorum ſita, ab Henrico Pio Sileſiæ & Poloniæ Duce anno MCCXL. fundata, de qua præſens Epito- me ad dictum annum: Heremus in Griſſobor fundatur, & monaſt. Regali in Oppatowicz emitur. Elapfis autem annis quadraginta amplius, anno nempe MCCLXXXIX. Tſchaska, ſeu Felice Abbate totoque Oppatovi- cen- (1) Vogtius in Actis literariis Boem, & Morav. Volum. 1 P. 1 p. 22. (2) Dobner in An- nalibus Hagecii P. IV. P. 343. (3) Crugerius ad 2 Maji. (4) Pitter : Pietas Benedi- ctina in Præfat.

Strana 86
86 DISSERTATIO cenſi Conventu conſentiente, & approbante Epiſcopo Wratislaviensi vendita eſt Boleslao Duci Silefiæ pretio ducent. quadraginta marcarum puri argenti ponderis Polonicalis, (1) qui locum cum omnibus redditibus, villis, cultis & incultis, ſilvis, nec non aliis omnibus pertineneiis Ordini Ciſtercienſi tradi- dit, in quo hodieusque Ordinis ejusdem celebre conobium, Abbatialique eminentia inclytum ſpectare eft. Cujus quidem cœnobii locuples Diplo- matarium Ludevigius Tomo VI. Reliquiarum ad posteritatem tranſmisit. Altera Præpoſitura erat in oppido Neo-Forum vulgo Neumark dicto, quam a S. Hedvige Silesiæ Duce pone hoſpitale leprosarum, exstructum, dota- tumque , erectam fuiffe non modo ex ejus vitæ affertis, (2) ſed & ex Bulla Innocentii P. M. anno 1244 data, imo & ex literis Boleslai atque Wen- ceslai Poloniæ Ducum annis 1260 & 1266 emanatis manifesto eruitur, in quibus mentio fit Præpoſiti Ord. S. Benedicti ante Neoforum, uti anonymus Author Benedictinus in Manuſcripto ſuo de Præpoſitura Neoforensi testa- tur. (3) Præpoſitura iſta, uti mox laudatus anonymus memorat, penes Ordinem S. Benedicti ufque ad annum 1537 perftitit, quo Friderico Duce Lignicensi a fide Romano -Catholica desciscente Georgius ultimus Abbas Oppatovicenfis, fimulque Præpofitus Neoforenfis extremis vitæ suæ diebus Præposituram hane cum omnibus ditionibus, reditibusque ad eam ſpectan- tibus (ne in Heterodoxorum manus devolveretur ) ceſſit Epiſcopo Wra- tislavienſi. Tertiœ Præpoſituræ locum obtinuit Wahlſtadium in eadem Si- leſiæ regione pofitum, quæque ipſam ſupra memoratam S. Hedvigem Fun- datricem venerabatur, de qua Ziegelbauerus hæe fcribit: Extra controver- ſiam poſitum eſt, quod Wahlstadiensis Præpoſitura in Silefia.. . . ab anno 1241 uſque ad annum 1535 Monachos non alios habuerit, quam Oppatovi- cenſes. (4) Hæreſi vero Sileſiam magis magisque inundante, & Oppato- vicenſi monaſterio penitus in Bohemia peſſumdato Præpoſitura hæe in po- reſtatem dominationis Laicalis incidit, in qua uſque ad annum 1703tium perſtitit, quo anno Othmarus Zink geſtorum gloria facile Princeps inter Abbates Brzevnovienſes annuente Auguftiſſimo Romanorum Imperatore Leopoldo I. grandi ære Præposituræ hujus locum ditionesque vindicavit. Abbatiæ ſuæ univit, eccleſiam, monaſteriumque ſumptuoſo juxta ac magni- fico opere reftauravit. (3) Quartæ Præpoſituræ memoriæ non penitus quo- que intercidere: Martini enim Præpositi Wrchlabienſis inter ceteros mona- ſterii (1) Ludevigius Reliquiarum Tom. VI. p. 489. (2) Vita S. Hedvigis anno 1504 Wratisla- via impreſſa, (3) Manuſcriptum hoe ſervatur in Archivo Brzevnovienſi, mihi ab eo- dem A. R. P. Adalberto Reiman communicatum. (4) Ziegelbauer in Epitome hiſto- rica monaſt. Brzevnov, p. 210. (5) Idem ibidem p. 191.

Strana 87
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE &c. 87 ſterii ſui Præpoſitos mentionem facit Neplacho author Chronici noſtri in quodam ſuo inftrumento, quod ex Litomiſslienſi epiſcopali Archivo pro- tulit Berghauerus. (1) Sita illa ſuit inter oppida Albipolim (bohemice Wrchlabi, germanice Hohenelbe) & Arnaviam (Arnau) atque a priore oppido nomen suum invenit. Superest hodie pagus Münchsdôrfel propior Arnaviæ quam Albipoli, in quo Præpoſituram iſtam ſtetiſſe traditio eſt. Bal- binus præter quatuor relatas quintam in Baſchin nominat. (2) At Ziegel- bauero videtur eſſe opinio, quæ non ſatis liqueat. (3) Et ſane ex ſupra laudato Neplachonis instrumento sat manifestum redditur anno adhue 1366 nullum Præpoſitum in Baſchin fuiſſe. Nam cum ibidem monaſterii Op- patovicenſis monachi fraternitatem ſuffragiorum ſpiritualium cum Alberto de Sternberg Episcopo Litomissliensi ineunt, memorantur tantum: Mar- tinus Præpofitus Wrchlabenſis, Hrziczko Præpoſitus Noviforenſis, Joannes Præpoſitus Waldſtatenſis. Niſi dicamus poſterius hanc Præposituram ere- ctam ſuiſſe, quod vix credibile, cum paulo poſtea Huffitiea tempestas in- gruerit. Perſtitit vero hoc nobiliſſimum Ordinis Divi Benedicti aſceterium uſque ad ſextum, videlicet vigeſimum quintum ſupra milleſimum quadrin- genteſimum annum, a quo rabies Huſfitica monaſteria, eccleſiasque Regni Bohemiæ depaſcere cœpit, quo anno Regino-Hradecenfis urbis fax per- mixta nonnullis civibus monaſterium interea egregie munitum bis irrito conatu oppugnare molita eft, donec injecto igne flammam cœepit, quæ om- nia depaſta eſt, atque in cineres convertit, Monachi exquifitiſſimis tormen- tis cruciati inter ignes, lanceas, tribulasque uncinatas animam exhalavere. (4) Soli Abbati Jacobo cum pauculis ſociis fortuna favit, ut e manibus hoſtium elaberetur, qui Neoforum in Sileſiæ Præpoſituram ſuam feliciter eluctatus monaſterii in rudera converſi memoriam aliquam conſervavit ti- tulo Archi-Abbatis Oppatovicenſis, quem ſucceffores ſui Præpoſiti Neofo- renſes usque ad annum 1537 geffere, donec & ipsis Neoforensibus mona- chis variis calamitatibus attritis, Georgius Abbas, uti ſupra §. IV. memo- ravimus, ditiones hujus Præpoſituræ in manus Epiſcopi Wratislavienſis moriturus reſignavit. Ceterum præter nomen pagi Oppatoviez in regione Chrudimenſi ſiti hodie vix quidem aliquid ex ipſis ruderibus monaſterii su- pereſt, pleraque alveo fiuminis Albis conſepulta, qui huc novum curſum de- flexit. In loco tamen, quo Balbini ætate grandis tilia viſa eſt, ſummam ali- quando eccelſiæ aram stetifſe is ex narratiunculis incolarum, inter plures iſti- usmodi (1) Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. p. 269. (2) Balbinus c. l. p. 443. (3) Ziegelbauer c. 1. p. 210. (4) Balbinus Dec. 1 lib. 3 §. 2.

Strana 88
88 DISSERTATIO usmodi traditiunculas libro ſuo tertio refert. (1) Jam cum monaſterium ipſum penitus intercidit, ſeriem Abbatum, qualem invenimus, subnectere juvat. Eam minime tanquam abſolutam, integramque Lectori propinamus, mini- me dubitantes plures ex diplomatibus noſtris, quæ nunc fucceſfive Dobneri aliorumque induſtria eduntur, curſu temporum in lucem proferendos. Et quidem Crugerio diligentiſſimo rerum iſtiusmodi compilatori vifum ſeriem Abbatum Oppatovicenſium numerum ſextum ſupra trigeſimum æquaſſe, non tamen, ait, plures a ſe hucusque detectos atque quatuor, Andream II. vi- delicet Tſchaska seu Felicem, Joannem Neplachonem, & Petrum Lazur, re- liquorum memorias ipfis ruinis monaſterii conſepultas. (2) At vero mihi feliciori eſſe lieuit, qui omnino octodecim numero e variis documentis erui, quorum ordinem chronologicum jam hic ſubjicio. Series Abbatum Oppatovicenſium. I. Andreas, qui ab ipſo Fundatore Wratislao in diplomate fundationis Vir literali ſcientia, & præclaris moribus infignitus appellatur. (3) II. Mislicho. Ejus mentio fit in hac Neplachonis Epitome ad annum 1160. III. Conradus. Ejùs meminit laudata Epitome ad annum 1229. IV. Andreas II. præfuit monasterio anno 1242. (4) V. Zdislaus de Zwiretiez anno 1277. (5) VI. Joachimus Zdislao ipſo anno 1277 demortuo ſucceſfifſe videtur. (6) VII. Tſchaska ſeu Felix, cujus memoria occurrit ad annum 1289. (7) VIII. Hinco ſeu Ignatius ſupremum diem obiit anno 1319. (8) IX. Hroznata præfuit ab anno 1332 uſque ad annum 1350. (9) X. Neplacho. De quo ampliorem cognitionem præbebit vitæ ſummarium. XI. Joannes de Orle præfuit uſque ad annum 1389. (10) XII. (I) Crugerius ad 2 Novemb. Balbinus Dec. 1 lib. 3 p. 173. (2) Crugerius ad 3 Jan. (3) Pitter in vita S. Guntheri p. 193. (4) Ludevigius Tom. VI. Reliquiarum p. 488 & Pitter c. l. p. 197. (5) Præſens Neplachonis Epitome ad h. a. (6) Chronicon Op- patovicenſe apud Hier. Pezium p. 1035. Imo bona Perilluſtris D. Equitis Comimenta- toris in hunc locum venia dicere mihi fas eſto: Joachimum hunc veroſimilius numero III. ante Conradum ponendum fuiſſe. Citatum enim Chronicon Oppatovicenſe uarrans caſum Ortocari II. belli cæſi ait: " quem eaſum & mortem & exaltationem in tanto Principe Joachim Abbas legitur ante nativitatem (videlicet Ottocari II.) prædixiſſe. „ Ut igitur Joachimus Cunegunde matre Ottocari II. uterum ferente hoc vaticinium prædixiſſe vi- deatur, eruaturque veroſimilius Joachimum præfuiſſe monaſterio Oppatovicenſi ante annum 1220, circa quam annorum periodum natus Ottocarus II. (7) Ludevigius cit. l. p. 489 (8) Crugerius ad 29 Aprilis. (9) De hoc Abbate præſens Epitome ad ann, 1332. 34.. & 40. (10) Anonymus continuator Calendarii Lupacii MS.

Strana 89
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE &c. 89 XII. Petrus Lazur anno 1389. ſucceſſit Joanni, & a Miesteczkio proden- di ſubterranei theſauri cauſa in equuleum actus anno 1414. (1) XIII. Joannes II. electus anno 1416. (2) XIV. Jacobus Vatterle anno 1430. obiit. (3) XV. Joannes III. præfuit anno 1431. (4) XVI. Georgius I. Abbatialem ferulam gessit anno 1480. (5) XVII. Jacobus II. Rathman Neoforensis Abbatis Oppatovicensis titulum geſſit ab anno 1482. usque ad annum 1498. (6) XVIII. Georgius II., ultimusque hujus tituli Abbas Oppatovicensis, reipſa Præpoſitus Neoforenſis usque ad annum 1537 legitur (7) cum quo, ut §. præcedente dictum, omnis memoria, titulusque Abbatis Oppatovi- censis interiit. Atque hæc ſunt, quæ ex legitimis fontibus de nobiliſſimo hoc mo- naſterio, ejusque Abbatibus difſeruimus. Jam poſtremo quoque excerpta quædam, quæ ad vitam, resque gestas Neplachonis ſpectant, ſubjuncturi. Neplachonis vitæ ſummarium. Prognatus fuit Joannes Neplacho vetuſtiſſima Bohemiæ equeſtri fami- lia de Oftrow civilis, militarisque gloriæ laude conſpieua, ac cumprimis au- gendi cultus divini perſtudioſa, uti illorum beneficum in eecleſias animum Libri Erectionum exhibent. (8) Num Marſſo, Hadko, atque Hinczo, Ne- plach de Ostrow, qui iſthic ad annos 1381. & 1391. leguntur fratres, an nepotes cognative fuerint noſtri Neplachonis nihil compertum. (9) Mi- nus recte Lupacius, Weleslavina, Crugerius, Balbinus, atque Berghauerus nativitatem illius in annum 1322 conjecerunt. (10) Decem annis enim prius editum fuiſſe ipſe de se his verbis testatur ad annum MCCCXII. Ego D. M. Abbas Regalis Monaſterii in Oppatovicz, qui hæc pueriliter ſcribo, in Carnis privio in Horzinoves, in antiqua Curia, in domo valde ſimplici na- tus fui. Eodem vero anno, quem mox laudati authores annum nativitatis ftatuunt, jam ille scholis admorns eft; ita enim rurſum ille de se ad annum MCCCXXII. Eodem anno, qui hæc pueriliter tracto, in feſto S. Georgii in Mo- Tom. IV. M (1) Hagecius ad h. a. Auctarium doenmentorum in cauſa Brzevnovienſi p. m. 19. me- morat hune Petrum Lazur anno 1389, per Archiepifeop. Prag. confirmatum. (2) Ano- nymus Continuator Calend. Lupacii MS. (3) Anonymus Bened. de Præpoſitura Neo- forenſi MS- (4) Pitter in vita S. Guntheri p. 199. & Anonymus de Præpoſitura Neo- forenſi MS. (5) Idem Anonymus Num. 13, 16. 18. 26. (6) Idem ibid. Num. 19. & 20. (7) Idem ibid. (8) Balbinus Dec. 1. lib. 5. p. 85. A. 2. (9) lbidem p. 239. & 246. (10) Lupacius in Ephemeryde, Weleslavina in Calendario , & Cruge- rius in ſacris Pulver, ad 21, Febr. Balbinus c. 1, p. 48. & in Boh. decta P.2. p. 38.

Strana 90
90 DISSERTATIO Monaſt. Oppatovicensi ad ſcholas appoſitus fui. Vacavit isthic annis decem literarum ſtudiis, ut ætatem ſuam statui monastico, quem amplecti in votis habebat, præpararet, ad annum enim MCCCXXXII. denuo hæc de se me- morat : Die ult. mensis Martii fui suſceptus ad Ord. nostrum per V. P. D. Hroznatam Prædeceſſorem meum in Abbatia Oppatovicenſi. Tyrocinio re- ligioſo per duos annos completo ad annum MCCCXXXIV. ſcribit: In die Dedicationis eccl. Oppatovic. feci ad manus V. P. Hroznatæ Prædeceſ. mei Profeſſionem monachalem. Inter ſuos poſtea uſque ad annum MCCCXL. converſatus est, ad quem rurfum fui memoriam his verbis adjicit: Ego Jo- annes Neplach Abbas in Oppatovicz per V. P. & D. Prædeceſſorem meum miſſus ſum ad ſtudium Bononienſe. In hac Academia ea ætate omnium flo- rentiſſima ſublimioribus diſciplinis egregie imbutus eam redux inter fratres ſuos exiſtimationem sibi peperit, ut anno 1350. Abbate Hroznata æternitatis viam ingreſſo, communibus fratrum ſuffragiis in Cœnobiarcham eligi, & a Clemente VI. Pontifice confirmari meritus ſit. (1) Statim ſub primos an- nos tantum ſe in gratiam Caroli IV. Romanorum Regis infinuavit, ut ſum- mus ille orbis Moderator Neplachonem anno 1351. (imo verius anno 1352.) ad Sedem Romanam Legatum mittere non dubitaverit, de qua legatione ad dictum annum ipſe hæc ſcribit: Ad Innocentium VI. per Imperatorem Dominum Karolum modernum, in principio ſuæ creationis in Papam, in le- gatione miſſus fueram. (2) In hac legatione ſe Romæ ſepulchra SS. Sixti Papæ, Laurentii, Feliciſſimi, Agapiti, Tiburtii, Ypoliti, Sociorumque vi- ſitaſſe ad annum CCLVI., quo eorum martyrium retulit, enarrat. Peſſina præterea memorat (3) Neplachonem noſtrum anno 1354. primum Commiſ- ſarium a Carolo IV. inter eos denominatum fuiſfe, quos ille deportandis Pragam facris cymeliis a ſe magna diligentia per Europam conquifitis præ- fecerat. Et vero transmiſſa funt etiam aliquot inſtrumenta ſeu literæ pu- blicæ (1) Chron. Oppatovicenſe apud Hier. Pezium c. 1. ad an. 1341. p. 1027. Rurſum pace Per- illuſtris D. Commentatoris dicere mibi fas eſto : annum iſtum 1350. minime certo ex adducto Chronici Oppatovicenſis loco ſeu de morte Hroznatæ , ſeu de electione Neplachonis inferri. Verba Chronici ſunt ad dictum annum 1341.“ Clemens VI, ( qui mihi de Abbatia pro- vidit ) ſedit annos XI. „ E quo loco tantum eruitur Neplachonem ſub Pontificaru Cle- mentis VI., quem ille ab anno 1342. per undecim annos geſſit, confirmatum fuiſſe, ut ita id intra annum 1342. & 1352. acciderit. Et quamvis non meminerimus nos uſpiam ſeu mortis Hroznatæ ſeu electionis Neplachonis annum reperiſſe, Lectoris tamen judicio per- mittimus: an non veroſimilius eruatur: eum jum anno 1347. Abbatem fuiſſe, nam ad an- num iſtum in præſente Epitome hæc refert: Illuſt. Princeps Karolus in Regem Boem. ab Arneſto Epiſc. coronatur, cui & nos Abbas præter alios (utique Abbates, quorum in- tererat ) interfuimus. (2) Idem Chronicon c. 1. p. 1027. (3) Peſſina in Phoſphoro ſept. Rad. IV.

Strana 91
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE &c. 91 blicæ ad posteritatem ejusdem Abbatis, quas hic ordine chronologico re- cenfere dignum judicavimus. Et quidem anno 1361. redemit decimas ec- cleſiæ in Živanicz cum conſenſu Plebani, omniumque ceterorum, quorum intererat (1) anno 1365. (posteaquam duobus annis prius Urbanus V. Jo- annem I. Ocellum seu Oczko dictum Archiepiscopum Pragensem Legatum natum per Diœceses Miſnensem, Ratisbonensem & Bambergensem renuntias- ſet, titulum hune, auctoritatemque illi cumprimis controvertere cœpit Epi- ſcopus Ratisbonenfis ) anno, inquam, 1365. Neplacho noſter cum eo- dem Domino Johanne Pragensis eccleſiæe Archiepiſcopo Sedis Apoſtolicæ Le- gato cauſa ſedandarum litium ac officio suæ Legationis Ratisbonam conces- sit, ibidemque cum Abbate Altone monasterii Sanct-Emmeramensis, toto- que Conventu confraternitatem piorum ſuffragiorum ipſo feſto die S. Oth- mari Abbatis pepigit, quod instrumentum ex MS. Codice Emmeramensi publicavit ſupra crebro laudatus Clar. Vir Hieronymus Pezius. (2) An- no 1366. similem piam confoederationem iniit cum Alberto Epiſcopo Li- tomiſslienſi, totoque Capitulo eccleſiæ Litomiſslienſis, quod documentum, uti jam ante retulimus, ex Archivo Epiſcopali Litomiſslienſi primus in lu- cem protraxit Berghauerus. (3) Qua annorum periodo hujus ſæculi XIV. Chronicon ſuum ſcripſerit, sat manifesta duo indicia ipse reliquit: Nam 1mo omni loco ſeſe jam Abbatem & in Prologo Petrum Pr�poſitum meum, Joan- nem de Biloh Camerarium meum appellat,ut clarum ſit illum Chronicon hoc non prius auſpicatum fuiſfe, quam Abbatiali dignitate fuiſſet infignitus. Guod alterum est: apertis verbis declarat sese illud sub Pontificatu Innocentii VI. atque ante illius obitum, qui anno 1362. accidit, fcripfilſe, ita enim ille ad annum 1351. ſeriem Pontificum Romanorum perfecuturus: Innocentius VI. . . . quot annis ſedebit, neſcitur. (4) Conſcripfit autem illud hortante & exstimulante Carolo IV. Imperatore, quod fub finem præſentis Epitome his verbis innuit: Et h�c breviter & pueriliter ad instantiam Illustriſſimi Regis Bobemiæ Karoli ſcripta ſufficiant. Habemus jam igitur tertium Hiſto- ricum patrium, qui jubente Carolo IV. Chronicon ſuum ſeripſit. Et qui- dem huic ipſi omnium primo ante Marignolam & Pulkavam provinciam con- ſcribendorum Annalium Bohemiæ ab hoc gloriæ patriæ ſtudioſiſſimo Impe- ratore demandatam fuiſſe merito conjicimus ex iis, quæ doct. Dobnerus in utrumque hunc authorem a ſe primum publicatum præfatus eſt. Præutro- que illi etiam debetur hoc meritum, quod utroque longius uſque ad an- num 1348. historiam suam prætexuerit, nam ex editione a Dobnero præſtita M 2 liquet (1) Balbinus Dec. 1. lib. 5. p. 48. (2) Hier. Pezius c. 1. p. 1007. (3) Berghauer in Proto-Mart. Pœnit. p. 269. (4) Hier. Pezius c. 1. p. 1027.

Strana 92
92 DISSERTATIO liquet Marignolam hiſtoriam profanam nonniſi ad ſæculum XIII. finiens, Brandeburgensisque Marchionis tutelam, facram vero ad exitum fæculi XII., denique Pulkavam ad annum usque 1330. perduxifſe. Si præterea memo- rias quasque originum eccleſiarum, monaſteriorumque ſpectes, præ utro- que illi palma concedenda, quam partem hiftoriæ a nemine hactenus ſeri- ptorum patriorum chronologice exactam reperimus. Jam ut etiam autho- ris noſtri de historia Bohemiæ præcipue meriti annum mortis non præter- mittamus: Hucusque is penitus noſtros latuit. Scribit quidem jam Clar. Vir Hieronymus Pezius: (1) Ultra annum 1370. non proceſsiſſe vel inde perſpicuum eſt, quod eodem anno Joannes Oppatovicenſis monaſterii regimen jam tenuiſſe legatur, ut ad fratrem (videlicet Bernardum Pezium ) anno 1710. Adm. Reverendus & Cl. D. P. Rupertus Hausdorffius, inclyti mo- naſterii Brzevnovienſis ſeu Braunensis Senior, ac SS. Theologiæ Profeſſor, Vir rerum Bohemicarum ſcientiſſimus perſcripſit. Sed optavimus ſemper luculentius testimonium, cum Hausdorffius locum non indicaverit, unde hanc cognitionem deprompſerit, nobis autem de eodem Joanne successo- re nonniſi aliquot annis posteriores memoriæ cognitæ fint. Et hem! be- nevolentia defuncti A. R. ac Doct. Viri Wenceslai Procopii Duchowsky Archiepiſcopalis Consiftorii Pragensis Archivarii, ex Registris Confirma- tionum edocti ſumus Joannem Orle ſuccesforem Neplachonis anno 1371. die ſecunda Octobris confirmatum, inveſtitumque fuilſe. Id ipſum perhi- bet Auctarium repertorum documentorum in cauſa Brzevnovienſi p. m. 19. his verbis: In monaſterio Oppatovicenſi confirmatus eſt anno 1371. 2. Octobris authoritate ordinaria Joannes de Orle. Cui documento ſi jam in- nitamur Neplacho verofimillime anno eodem 1371. fatis ceſsit, nifi fortaſ- fis quaqua demum ex ratione confirmatio Archiepiſcopalis aut ſerius pe- tita, aut impetrata fuit, fuaque Hausdorffio infracta concedenda fides Jo- annem jam anno 1370. monaſterii regimen tenuiſſe, atque proinde Nepla- chonem uno anno prius mortuum. In libris noſtris Erectionum hujus Jo- annis de Orle Abbatis Oppatovicenſis non inveniuntur priores memoriæ quam ad annum 1375. his verbis: Litteræ ordinationis ſuper decimis, quæ debentur eccleſiæ in Zdanicz, inter Plehanum illius eccleſiæ, & inter Joan- nem Abbatem , Wilhelmum Priorem, & totum Conventum monaſterii Oppa- tovicenſis, (2) & rurſum ad annum 1377. Karolus Imperator approbat & confirmat emtionem caſtri Blatnik cum oppido Bohdanecz & ceteris villis, quæ omnia emit D. Joannes Abbas de Orle & Conventus monaſterii Oppa- tovi- (1) Hier. Pezins c. 1. p. 1007. (2) Balbin. Dec. I. lib. 5. p. 60.

Strana 93
DE MONASTERII OPPATOVICENSIS ORIGINE &c. 93 tovicenſis Ord. S. Benedicti a Nobili Viro D. Alberto de Cunneburg. (1) Si libros Erectionum inſpicere, literasque ipſas e Tomo I. integras per- legere fas efſet, procul dubio in iis jam ad annum 1372. ejusdem Joannis memoria deprehenderetur, nam eodem anno Carolus IV. concessit monaste- rio Oppatovicenſi, ut quasdam villas emere poſſit, (2) quam facultatem a Joanne petitam, impetratamque fuiſſe dubitare vix velim, cum ille idem poſtea Caftrum Blatnik, & oppidum Bohdanecz, ut mox vidimus, emerit. Hactenus Clar. ac Perillustris D. Eques de Wokaunius. Cui cum de multiplici rerum patriarum cognitione, ſummaque in iis exquirendis diligentia applaudimus, ſimul hoc quale quale gratiſſimi animi noſtri publicum teſtimonium eſſe volumus ob tam promptam benevolamque voluntatem nobiſcum Epitomen istam (cujus desiderio pridem tenebamur) cum ſuis præviis obſervationibus communicandi, admittendique, ut præ- ſenti Tomo inſeratur. Qua in re cum eum pene omnia exhauſifſe ad- vertamus, paucula nonniſi de ipſa Epitome, ejusque edendæ ratione adji- cienda elfe viſum. Et quidem ut ſententiam noſtram libere juxta atque can- dide expromamus, neque Chronicon Oppatovicenſe Tomo II. feriptorum rerum Auftriacarum ab Hieronymo Pezio excufum, neque Epitomen præ- sentem verum atque genuinum illum esfe Neplachonis partum arbitramur, quem ille ſæculo medio XIV. concepit, calamoque ſuo exaravit. Nam pri- mo Neplacho ipſe in Prologo ſuo apud Pezium p. 1010 partum ſuum vo- cat: SUMMULAM CHRONICÆ TAM ROMANÆ QUAM BOHE- MICÆ, quem titulum, uti palam eſt, neutrum Chronicon præſefert. Guod alterum eſt: vix quidem induci poſſumus, ut credamus Neplachonem du- plex Chronicon ſcripfiffe, atque in utrumque diverſas, fejunctasque præ- ſertim de se ipſo memorias chronologicas inſpersiffe, aut alias a ſe dicta repetiiſſe, quin alicubi mentionem injeciffet, hæe a ſe jam alias tractata di- ctaque fuilſe. Multominus perſuaderi nobis patiamur præſentem Epitomen quoddam compendium eſſe Chronici a Pezio vulgati, cum in ea plurimæ diverſæ magnique momenti hiftoricæ occurrant memoriæ, quas fruſtra in dicto Peziano Chronico inquiras. Memorat Neplacho in Prologo ſuo editionis Pe- zianæ, quod hane Summulam Chronicæ ſu� Martini œconomi Monaſterii patrui ſui, tum Petri Præpoſiti ſui, denique Joannis de Biloh Camerarii ſui corre- ctioni ſubmiſerit: quid ſi unus alterve iſtorum ( nam Viri experti, & in hi- ſtoriis delectari ab eodem perhibentur ) Summulam iſtam Chronicæ pro genio ſuo excerpſit, emendavit, ſupplevitque, & ea ſolum, quæ ad propoſitum ſuum (1) Idem ibidem p, 65. (2) Idem ibidem p. 59-

Strana 94
94 DISSERTATIO DE MONAS. OPPAT. ORIGINE &c. ſuum facere videbantur, exſcripſit, ita ut alter potiſſimum chronologicam seriem Romanorum Pontificum & Imperatorum, alter res ecclesiafticas Bo- hemiæ ſpectaverit, quo factum ut ex una Chronicæ Summula, duæ pene diverſæ emerſerint, in quas cum uterque memorias Neplachonis Abbatis ſui, uti in Summula ejusdem ſcriptæ erant, inſeruerit, evenit poſtea, ut tam Chronicon a Pezio vulgatum, quam præſens Epitome verus partus Ne- plachonis crederetur. Neque ſatis affequor, qua ratione rem ab eodem authore profectam dicam, ut, cum in Prologo ſuo apud Pezium dicit : quod Summulam hane, nulla Caroli IV. facta mentione, ad ſatisfaciendum deſide- rio fratris Martini patrui ſui conſcripſerit, in præſentis Epitome fine di- cat: ſeſe ea ad inſtantiam Illuſtriſſimi Regis Bob. Karoli ſcripſiſſe. Quæ om- nia uti & tot non modo verborum, ſed etiam integrarum orationum, perio- dorumque mutationes innuere videntur Summulæ Neplachonis duos diver- ſos excerptores, lucubratoresque accidiffe, quorum uterque ex hac Summu- la (quæ verofimillime adhuc alicubi carceres mordet) ea ſolum excerpfit, quæ ad finem, propofitumque ſuum facere videbantur, quæ dein ad poſte- ritatem transmiſſæ duplicis operis Chronicive Neplachonis nomen inde- ptæ. Hæc cum ita ſe habeant, merito recedendum nobis efſe judicavimus ab inſtituto & confilio Perillustris D. Equitis de Wokaunius, qui fimplici- ter nudeque, uti manuſcriptam præſentem Epitomen reperit, adornavit, edendamque effe censuit; collibuit, inquam, nobis potius rationem illam, normamque ſequi, quam in ſuperiore Beneſſii de Weithmühle editione perſecuti ſumus, ſcilicet ut & iſthic primæ illius autographæ Summulæe Ne- plachonis qualis qualis redintegratio inftitueretur, præſens, inquam, Epito- me cum Chronico Neplachonis a Pezio vulgato in unam veluti opellam co- iret, conflareturque ; ſupplerentur itaque ex editione Pezii illa, quæ huic Epitome deſunt. Hoc tandem confilio delecto, initoque omnia illa, quæ ex editione Pezii deprompſimus, alio charactere & quidem curſivo excuſa de- dimus, ut vel ipſo aſpectu ab Epitome verbis & oratione diverſa agnoſce. rentur, nuſpiam obliti infra in animadverſionibus noſtris paginas indicare, e quibus excerpta funt. Quam quidem edendi rationem majore etiam gra- tia acceptum iri ab hiſtoriæ patriæ ſtudioſis certo nobis pollicemur, tum quod Scriptores Pezii rerum Auftriacarum non omnium in manibus fint, tum ut memoriæ per duo diverſa Chronica diſperſæ uno nexu & ordine chronologico congeſtæ jam comparituræ fint, tum maxime ut ſpeciem & vi- ces fuftineant illius Summulæ amiſſæ, aut ubiubi demum adhuc latitantis, quam hiante ore expoſcimus, & oculo vigili, erranteque omni loco exquirimus. Non prætermiſimus præterea variantes lectiones, & quidquid ad illuftran- da

Strana 95
EPITOME CHRONICÆ NEPLACHONIS. 95 da quædam loca neceſfarium videbatur, subjicere. Id tamen solum de rebus Bohemiæ univerſim intellectum eſſe volumus, nam ea, quæ ad ſeriem, hi- ſtoriamque tam Pontificum Romanorum , quam Cæſarum ſpectant, quæ alio- quin emendatius, accuratiusque exacta in exteris synchronis Chronicis le- guntur, & quæ a studio & propoſito noſtro aliena funt, hic penitus ex edi- tione Peziana prætermittenda, reſcindendaque duximus. EPITOME CHRONICE BOEMICE. PROLOGUS. a) . . . . Tu, qui es A & Q omnium rerum meam digneris illumina- re intellectivam, meam digneris corroborare memorativam, digneris diſſer- tivam dare eloquitivam, meam digneris conſolidare ſuftentativam, ut hanc præſentem SUMMULAM CHRONICÆ TAM ROMANÆE QUAM BO- HEMICÆ ad ſatisfaciendum deſiderio fratris Martini æconomi monaſterii & patrui mei per me NEPLACHONEM taliter, id eſt valde pueriliter, re- collectam, ipſius autem Martini patrui mei, Petri Præpoſiti mei, & Joannis de Biloh Camerarii mei correctioni ſubmiſſam tanquam expertis illis, qui plus quam ego in hiſtoriis & rumoribus delectantur,... ut ſi aliqua ſunt mi- nus bene ordinata, imputetur tanquam illi, qui in talibus nunquam delecta- batur. Confiſus de illius omnipotentia, qui res penitus deſperatas & im- poſſibiles donare poteſt . . .. (b) hoc opuſculum aggreſſus fui de ſcientiæ meæ modulo nihil præſumens, ſed tantummodo prædicto patruo meo compla- cere volens, ipſum Salvatorem invocans, nec non Matrem ſuam glorioſam, & beatum Gregorium Doctorem eximium, ut ipſe, qui eſt A & 2 unus in eſ- ſentia & trinus in perſonis, a quo omnes Legislatores pendere videntur, mihi aſſit, ut banc SUMMULAM .... in qua bunc ordinem tenere propono: Quia præmiſſo Dominicæ Incarnationis anno poſthæc, ſi quid de aliquo ſan- cto inveniam, breviter tangam: ſecundo de Romanis Pontificibus: tertio de Romanis Imperatoribus, fignando, quot annis quilibet regnaverit: quarto & ultimo, ſi quid notabile occurret, ſuperaddam. Ut igitur hoc, quod ag- gredior decenter principiare, ac etiam mediare, valeamque feliciter conſu- mare, (a) Prologum iſtum multa verborum ambage, acervatisque ſcripturæ ſanctorum Patrum , aliorumque teſtimoniis orditur author ab extenuatione perſonæ ſuæ, minus ad ſeriben- dam hiſtoriam comparatæ, atque ab imploratione divini auxilii, quæ alioquin in Pezio excuſa compendii ergo hic minime repetenda eſſe judicavimus. (b) Hieron, Pezius T, 2. Scriptorum rerum Auftr. p. 1009.

Strana 96
96 EPITOME. mare, interventu Reginæ Cœlorum, & Sanctorum meorum, quos ſpeciali de- votione diligo, ac etiam omnium Sanctorum, & ſpecialiter per benedictiones illius fratris , hoc opus deſiderantis, mihi præſtare dignetur Trinitas per ſæ- cula benedicta. Amen. EXPLICIT PROLOGUS (a) Incipit brevis compilatio tam Chronicæ Romanæ, quam Boemicæ. Anno Domini DCCCLXXXVIII. Arnolphus Gallicus regnavit annos XII., dies IV., cui Swatopluk Dux Moraviæ ſ�piſſime repugnabat. DCCCXC. Formoſus Papa ſedit annos V. menſes VI. Horum igitur tempore, ſcilicet Arnolphi Imperatoris & Formoſi Papæ actus & geſta ince- perunt Bohemorum. (b) Anno Domini DCCCXCIV. incipiunt acta & geſta Ducum & Regum Boemiæ, quorum quidam pagani fuerunt, & idcirco quo tempore, vel quibus annis regnaverint, non eſt curandum. Habebant enim quoddam idolum, quod pro Deo ipſorum colebatur, nomen autem idoli vocabatur ZELU (c) ſed ob- miſſis materiis de illis Virginibus, (d) de quibus fit mentio in principio Cro- nicæ Boemicæ, de ſola Lyboſſa Phythoniſſa breviſſime dicendum eſt. Ipſa enim Lyboſſa fuit Phytoniſſa, cujus tempore gens Boemica nullo Rectore re- gebatur. Conſiderans hoc ipſa promiſerat ſe maritum ducturam, qui ipſos re- geret: & ſic ſpiritu phytonico mifit ad quandam villam nomine Stadyezye interrogans de quodam, qui vocabatur Przyemisl. Et ecce per rusticos vil- le demonſtratur ruſticus cum bobus arando, & aratrum ſequendo, cui nuntii Lyboſſæ dicunt : Vir fortunate, Dux nobis deſignate, ſolus Dux ſalve om- nium digniſſimus luude. Solve boves, muta veſtes, aſcende gaballum. Te enim Ducem, te Judicem, te Rectorem, te protectorem, te ſolum nobis in Dominum eligimus. Ad quam vocem Przyemisl ſolvens boves de aratro, ftimulum, quem in manu geſtabat, in terram fixit, qui tres altas propagines cum foliis & nucibus produxit, ex quibus duæ aruerunt, ſed tertia multo altius & latius creſcebat. Quod admirantes hoſpites audierunt a ruſtico Przyemisl, cur hoc fieret: ſciatis ex noſtra progenie multos Dominos naſci, ſed unum ſemper dominari. Poſt boc invitat ad prandium, & de pera ru- ſticali ſubere contexta exponit panem muſcidum & caſei partem, ipſamque pe- ram ponit in ceſpite pro menſa, & aquam de amphora boſpitibus propinat, quam peram impoſitam ſuper veſtimenta regalia portat ſecum, mandans eam ſervari in caſtro Wyſegrad ob memoriam ſempiternam. Poft hoc venit ad Ly- (a) lbidem p. 1010. (b) Ibid. (c) De hoe idolo copioſins a nobis actum eſt in Anna- libus Hagecianis P. II. p. 203. (d) Videlicet Amazonibus Bohemiæ, de quibus Coſmas,

Strana 97
CHRONICÆ NEPLACHONIS 97 Lyboſſam, & bonorifice ab ipſa ſuſcipitur. Demum ſuccedente tempore effe- ram gentem legibus frenavit, & jura omnia, quibus hec terra utitur & re- gitur, ſolus cum ſola Lyboſa dictavit. Inter iſta autem legum primordia quadam die Lyboſſa phytone concitata, preſente viro ſuo Przyemisl , & mul- tis aliis de civitate Pragenſi ſic eſt vaticinata: Urbem conſpicio, fama quæ ſidera tanget, Eſt locus in ſilva, villa quæ diſtat ab iſta Ter denis ſtadiis, quem Wltava terminat undis. Dans ſignum, quod in eadem ſilva debeat reperiri homo de ligno operans li- men, quod vulgariter dicitur prah. Continuo nuntii vadunt ad filvam, & hominem limen operantem inveniunt, ſtatimque civitatem ædificant, & a limine, id eſt prah PRAHAM appellant, ipſamque dominam totius Boemie constituunt & efficiunt. Sed his breviter præmiſſis & aliis multis ſuperfluis obmiſſis nomina Ducum paganorum in principio fignabimus & ponemus. (a) (b) Boemia habuit octo Duces paganos, Primisl, qui leges omnes hu- jus terræ condidit, (c) Zezamisl, (d) Arnata, (e) Wogyn, Vnyslaw, Kre- ſemysl, Neklan, Hostivit? (f) eum autem nil boni de ipſis in Chronicis ſeri- bitur, hine ſufficiat ſolum , quod nomina eorum ſciantur. Nunc ad ea or- dine annorum revertamur, quæ babtiſato Primo Boemiæ duce Boriwoy acta fuiſſe in Cronicis, aliisque Quaternionibus Vetuftis legimus. Anno DCCCXCIV. Boriwoy babtiſatus est Primus dux Boemiæ a V. P. Methudio Epiſeopo Moravie (g) is Primam Eccleſiam in Gradez, & in Wiſſegrad (b) honori S. Clementis exſtruxit, in quibus Primum Miſſe holo- cauftum imolavit devotus Paulus Keych; is dux Borivoy habuit uxorem Tom. IV. N Ludo- (a) Horum pleraque Neplacho ex Coſina deprompfit & compendio ſtrinxit, recefſit tamen a Coſma, quod peram , non ut is meminit cothurnos , a Przimislao in Wiſſchrad illatam ſervari mandaverit in Camera Ducis in ſempiternum , uti Coſmas loquitur. (b) His jam verbis incipit Epitome, quam nusquam antehac editam hic excuſam dandi ani- mus eſt (c) Pezii editio p. 1021. hujus orationis loco habet: qui per Lyboſſam Phy- toniſſam in Principem & maritum ejus de aratro fuit vocatus. (d) Rectius Pezii editio c. I. Nezamisl. (e) Ita in utroque, ſed correctius Coſmas, aliique Mnata. (f ) Pe- zius p. 1002. Hoſtwyk. (g) Baptiſmi Boriwoy bis meminit Chronicon apud Pezium p. 1022. & 1227. priore loco luculentius circumſtantias baptiſmi his verbis deſeribit : Hic Dux quodam tempore Ducem vel Regem Moraviæ Swatepluk adiit, a quo benigne ſi ſ- ceptus , cma inter convivia more paganorum ante menſam in pavimento reſediſſet, ei Præ- ſul Metudius conſuluit baptizari : cui ſtatim conſenſit , ſieque ipſum cum ſuis triginta , qui sdvenerant, baptizavit, ac de fide instruens remuneratum ad propria redire conceſſit, dans ſibi pro iuſtructore quendam ſacerdotem nomine Kaych. Suſcepto igitur baptiſmate duxit uxorem filiam Slawiboris nomine Ludmillam de caſtello Pſow, quod modo dicitur Melnyko (b) Memoria de eccleſia in Gradecz & Wiſſegrad abeſt a Chronico Pezii,

Strana 98
98 EPITOME Ludomillam, que tandem mandato Dragomir ſuffocata est, (a) & iſta Lu- domilla Deo devota Matrona procreavit duos filios Spitignew & Wrati- slaw: iſte Spitignew, qui in urbe Praga S. Dei Genitricis Marie & in Bu- decz S. Petri Principis Apostolorum Ecclefiam condidit, fuit, ut in Legen- da habetur, cunctis Virtutibus Bonitatis, famaque fanctitatis fulgens. Mor- tuo iſto Spitignew ſucceſſit Wratislaw, qui habuit uxorem Paganam Dra- gomyr nomine, (b) is Wratislaw edificavit Eccleſ. S. Georgii Martiris, & in Boleslaw SS. Cirillo & Metudio. Mortuo Wratislaw & in Eccl. S. Ge- orgii tumulato, fuit dux S. Wencesiaus filius, qui S. Viti Eccl. Primus fun- davit, corpus S. Ludmille de Tetyn Pragam transferri fecit; idem S. Wen- ceslaus omni die Sabato mittebat famulum fuum fidelem Podivinum, qui pro ſolius Dei amore Mancipiorum filios, filiasque a Paganis Nobilibus uti bru- ta animalia Venales coemeret; Sacerdotibus in fide educandos comitteret, plura de illo videantur in Paſſionali. Anno DCCCCXXVIII. IV. Kal. Octobris: Boleslaw alter Kain inter- fecit in Boleslavia S. Wenceslaum fratrem ſuum ante fores Ecclefie (c) , Martyriſato S. Wenceslao succeſſit Fratricida Boleslaw. (d) Anno DCCCCXXXII. IV. Non. Martii Translatum est Corpus S. Wenceslai de Boleslavia in Pragam, & sepultum in Ecclesia S. Viti. (e) Anno DCCCCXL. ſidus simile Comete viſum est per XIV. noctes, & poſt hoc maxima Mortalitas Pecudum ſecuta est. Anno DCCCCLXVII. Idus Julii Mortuo ſevo Boleslaw ſucceſſit Dux Pius Boleslaw, qui Epiſcopatum Prahenſem cum ſorore V. Milada, tandem Monaſt. Domicellarum ad S. Georgii Eccleſ. (f) & in Villa Brewnow S. Ale- (a) Chronicon apud Pezium p. 1027. addit : A quibusdam nequiſſimis ſcilicet Tuna & Go- mone, & in caſtro Tetyn ſepulta , ſed poſtmodum per Beatum Wenczlaum nepotem ſuum ad monaſterium S. Georgii trauslata IV. Idus Novembris. (b) De duriſſima gente Lu- cenſi: ex qua genuit duos filios, ſcilicet Wenceslaum ſanctum, & Boleslaum peſſimum p. 1022. (c) Iſtud bis repetitur paulo diverſis verbis in editione Pezii p. 1023. & 1027. ſubjungiturque : Eccleſia in honore S. Viti in Metropoli Pragenſi per S. Wenczlaum con- ſtructa , ad petisionem pii Boleslai per Michaelem epiſcopum Ratiſponenſem fuit conſecrata. (d) X. Kal. Octobris addit Chron. apud Pezium p. 1023. (e) Iſtud itidem bis cita- tis paginis repetitur, variatque annus ; nam primo loco annus 923., posteriore 922. de- ſignatur. (f) Locupletius in his eſt Chronicon Pezii p. 1023. Dux quintus ſævus Bo- leslaus fratricida moritur Idus Julii, cui Dux ſextus Pius Boieslaus habens ſororem Mla- dam in Ducatu ſucceſſit, & iſti creaverunt epiſcopatum Pragenſem. Soror enim ipſius Mla- da Romam tranſiens a Johanne Papa impetravit, ut de eccleſia SS. Viti & Wenczlai Mar- tyrum crearetur ſedes Epiſcopalis, de eccleſia vero S. Georgii crearetur Monasterium San- ctimonialium. Quo facto in eccleſia Cathedrali quidam Dytmarus Saxo, profeſſione Mo- nachuit

Strana 99
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 99 S. Aležii, & Joannis Babtiste in Oſtrow Virorum ordinis noſtri funda- vit. Anno DCCCCLXIX. Ditmar Primus Epiſcopus Prahenfis Monach. ord. noſtri moritur, qui a fidelibus multis locis exstructas Eccl. conſecra- vit, Populum gentilem Chriſto fidelem reddidit, successit Woytech (a) Mo- nach. ord. noſtri, & iste S. Presul multum diligebatur ab Imperatore Ot- tone , qui ei omnia apparamenta donavit; & iſta apparamenta dicuntur ho- die S. Woytechii. DCCCCLXXXIV. Eodem anno obiit Romæ Cæſar Otto II. Iſte glorioſus Imperator multum dilexit S. Adalbertum Epiſcopum Pragenſem. Quodam igi- tur tempore, dum ad Imperatorem Aquisgrani veniſſet, glorioſe ab Imperatore ſuſcipitur, commiſſaque fuit ſibi diadematis,& coronæ Imperialis de capite Impe- ratoris depoſitio & impoſitio, quæ ſolis Archiepiſcopis competebat, ac mandatum fuit ſibi, ut in Paſcha majorem Miſſam celebraret. Quo facto Imperator ſibi confeſſionem faciens, remiſit eum ad propria, dans ſibi paramenta omnia , in quibus Miſſam celebraverat. . . . . Obiit etiam Slawnyk pater, & Strzy- eyslawa venerabilis matrona, mater S. Adalberti. (b) DCCCCXC. Sanctus Adalbertus conſiderans gregem fibi commiſſum adhuc perſeverare in antiquis erroribus, ceſſit de epiſcopatu cuidam Mona- cho nomine Strachquas. Qui renuens reſpondit: ſcias frater, ſcias: quia, quod modo non facis cum bono, facies poſtea, ſed cum tuo maximo malo. Re- cedente enim beato Adalberto contigit, dum dictus Strachquas a Moguntino Archiepiſcopo, & ab aliis Epiſcopis conſecraretur; arreptus a dæmone ex- piravit, & ſic verificata fuit prophetia S. Adalberti. Demum S. Adalber- tus Romam rediit, & inſcio Abbate, quis eſset, factus est Monachus. In abſentia autem ipſius adverſarii ſui quinque fratres cum multis aliis eis ad- N 2 bæ- nachus in primum epiſcopum præficitur. In monaſterio vero S. Georgii ipſa Mlada, cui nomen Johannes Papa mutaverat, ipſam appellans Mariam in Abbatiſjam eligitur. Es ſie Epiſcopus electus ad Ottonem Imperatorem pro approbatione transmittitur. Quo re- verſo cum gaudio a Clero & populo ſuſcipitur, Clericis cantantibus Te Deum laudamus , Laicis autem clamantibus Krleſs. (a) Filius Slawiboris , electus autem ad Imperatorem Ottonem Veronam pro approbatione transmiititur. Imperator autem Otto III. Non. Junii dat ei annulum & paſtoralem baculum mandans Willigiſo Moguntino Archiepiſcopo, us ipſum in Epiſcopum Pragenſem nomine Adalbertum conſecraret. Couſecratus autem nudis pe- dibus intrat civitarem Pragenſem, & a Clero & a populo gratanter ſuſceptus in Epiſcopali ſede collocatur. Ad cujus conſilium & Abbatiſſæ Mariæ Dux Boleslaus Pius multa bona eccleſiæ Pragenſi , & monaſterio S. Georgii contulit. Qualiter autem ſanctus Præſul Adalbertus in Epiſcopatu vixit, legatur Legenda ipſius. Pez. p. 1023. & 1024. No- tandum adhue mortem hanc Ditmari uno anno prius in eodem Pezii Chronico referri, (b) Pezius p. 1024.

Strana 100
100 EPITOME bœrentibus interimunt, urbes destruunt, & plateas ſanguine perfundunt. Poſt hoc beatus Adalbertus a grege repetitur, & de mandato Apaſtolici re- dire compellitur. Ultimo Panonia ſimul & Polonia per ipſum ad fidem con- verſa. (a) Anno DCCCCXCIV. IX. Kal. Maji S. Woytech dum in Pruſſia ver- bum Dei ſeminaret VI. feria Martyrio vitam feliciter terminavit. DCCCCXCVIII. Eodem anno Theodatus tertius Epiſcopus Pragenſis ſucceſſit S. Adalberto. (b) Anno DCCCCXCIX. Theodatus III. Epiſeop. Prah. Benedictino ſuc- cedit Benedictinus. (c) Gaudentius (qui & Radym) frater S. Adalberti præficitur eccleſiæ Gneſnenſi. (d ) Anno MII. Jaromyr Dux Boem. facit extrui monaſterium in Velitz ordinis noſtri. (e) Anno MIII. interfecti sunt V. Verſovecii fratres. (f) Anno Domini MIV. pridie Idus Novembris martyrizati ſunt quinque fratres, Benedictus , Matheus , Johannes, Yſaac, ac Chriſtinus ; ſed ſextus Barnabas receſſerat. Anno MIX. Udalrick dux Boemie in hono. S. Joannis Predicantis in heremo fundat Monaſt. in Zazaw ordinis noſtri. (g) Anno MXX. mortuo Udalrico ſucceffit dux Brecislaw, qui V. filios habuit, iste dux multa bona feeit, Leges Patrias paganas in multis cum Severo Epiſco. Prahenſi ordinis noſtri fratre correxit, & auxit. Anno Domini MXXII. In Polonia facta eſt magna perſecutio Chriſtia- norum. (h) Anno MXXIII. Hethardus IV. Epiſe. Prahenſis auxit decimas Pleba- nis multum reſiſtente populo, & duos modios de aratura, five LXXI, mo- dio: unum tritici, alterum Avene determinando. (i) Anno (a) Dein ſequuntur anni ſequentis verba: Dum in Pruſſia verbum Dei &c. annusque 994. ſubnectitur. Idem ibid. & p. 1025. (b) Extra ordinem chronologicum ſubjungitur p. 1028. Poſt hunc Hethardus IV. Post hunc Yſſo V. Post huns Severus VI. Prædi- ctus Boleslaus ( videlicet Pius ) duos filios habuit, ſcilicet Wenczslaum , qui cito mortuus ſuit , & Boleslaum. Mortuo Pio Boleslao Dux VII. Mitis Boleslaus ſucceſſit : & mortuo Boleslao Dux VIII. Bladywoy ( de quo nil boni legitur) ſucceſſit. Mortuo Bladiwoy Dux IX. Jaromirus, & Dux X. Odalricus ſucceſſit, & iſti duo fratres fuerunt. (c) Hem rurſum in ſucceſſione Theodati diverſa Chronologia. (d) Pez. p. 1028. (e) Mo- naſterium hoc , ſeu verius Præpoſituram poſterius erectam fuiſſe copioſe diſſeruimus P. W. Annal. Hagec. p. 497. & 498. & p. V. p. 18. 61. &c. (f) Hie numerus V. fratrum interfectorum ſingularis eſt , Coſmas , aliique ſolum memorant : Interfecti ſunt Wrſowieii. (g) De initiis monaſterii hujus locupletifſime egimus P. V. Annal. p. 191. 195. 196. &c. (h) Pez. p. 1028. (i) Nonnihil copioſius hæc verbis Coſmæ reeitar Chronicon apud Pez. c. 1.

Strana 101
CHRONICE NEPLACHONIS. to1 Anno MXXX. III. Kal. Febr. Izo SS. Epiſco. Prahenſis V. moritur & ſuccedit Severus Epiſcop. Fodem anno Precislaw inducit fratres ordinis no- ſtri in Heremum B. Ivani. (a) Eodem anno: Dux Brecislaus multos Ungaros proſtravit, & uſque ad Strigoniam devaſtavit. (b) Anno MXXXIII. factum est initium Zazavenſis Eceleſ. per Primum Patrem Abbatem nune S. Procopium Chotunensem Dynastam. (c) Anno MXXXIX. IX. Kal. Septemb. Corpus B. Woytechy per ducem Brecislaum & Severum Epiſco. translatum fuit in Boemiam cum V. fratri- bus & B. Gaudentio, sepultum in Eccl. Prahensi. Quatuor autem fratres ſcilicet Benedictus, Matheus, Joannes, Iſaac ſepeliuntur in ecclesia Bolosla- vienſi, ſed quintus, ſcilicet Chriſtinus in eccleſia Olomucenſi. (d) Anno Domini MXLI. Henricus Imperator pugnans cum Duce Brecislao turpiter fugatus eſt de Boemia. (e) Anno MXLIII. fames magna in Boemia ita ut tertia pars populi inter- iret. Anno MXLIV O Gunterus Monachus in Brevnow ordinis noſtri Vir mire ſanctitatis, ſepultus in Brevnovienſi Eccl. a Severo Epiſe. Prahensi: comitante Brecislao duce, Clero & Nobilibus Anno MXLV. Brecislaus dux ex Voto ob amorem V. Gunteri ex- struit monasterium in Reyhrad. (f) Anno MXLI. a Brecislao duce inchoatur Monaſterium Canonicorum in Boleslau. (g) Anno MLII O (b) Bozena Udalricy ducis Boemie Conjux Brecislai mater. Anno a) Hujus nuſpiam in aliis Chronicis noſtris mentionem invenias , veriusque eſt illa narra- tione Crugerii , quam documenti iſtius adhue inſcii P. V. Annal. p. 116. & ſeq. con- futavimus. Quodſi vero annus hie commemoratus 1030. certus eſt donati loci a Brze- tislao Inſulano conobio, ac proinde iſthie erectæ Præpoſituræ , donavit eum Brzetis- laus adoleſcentiæ ſuæ annis , viventeque patre Udalrico , antequam Principatum Bohe- miæ conſecutus fuiſſet. Nam ante annum 1037. Brzetislaus Boemiæ non præfuit. (b) Pez. p. 1028. (c) De anno hoc critice rem exegimus P. V. Annal. p. 246. &c. (d) Pez. p. 1025. (e) Idem p. 1028. (ƒ) Anno hoc cellam Rayhrad donavit Brze- tislaus monaſterio Brzevnovienſi, formam vero monaſterii annis tribus ſerius induere viſa , de quo vide P. V. Annalium ad annos 1045 & 1048. (g) Is annus fuit dedi- catæ eccleſiæ Boleslavienſis , ipſam vero fundationem jam eum anno 1039. cepiſſe ibi- dem p. 240. ostendimus. (h) Fatalis eſt illa græca litera, qua veteres eodices no- ſtri mortem ſeu obitum indicavere, uti jam ! alias innuimus , hæe itaque hic quoque in obitu Guntheri & Bozenæ occurrit,

Strana 102
192 EPITOME Anno MLIII. S. Abbas Procopius Vir mire ſanctitatis ex pago Chotun Zemani filius ad Superos migravit, jacet in cœnobio in Zazaw. Anno MLV. mortuo duce Brecislaw in urbe Crudim, Spitignew filius dilatator eccleſie Prahenſis ſuccedit. Anno MLVIII. Spitignew fundat monast. Canon, in honorem S. Ste- phani Martyris in urbe Lutomeriz; Judita Conjux Brecislai ductrix Boe- morum obiit. Anno MLXI. mortuo Spitygnew dux & I. Rex ſuccedit Wratislaw. v Anno Domini MLXXXVI. Jubente Imperatore III. Henrico magna ſynodus in Moguntia fuit celebrata, in qua Imperator conſentientibus omni- bus mandat Egilberto Trevirenſi Archiepiſcopo, ut Wratislaum primum Re- gem Poloniæ & Boemiæ in civitate Pragensi conſecret & inungat. (a) Et rurſum p. 1031. Wratislaus primus Rex coronatur in Regem, & regnavit annis VI. , cujus uxor patria ( forte prima) Regina Boemiæ vocabatur Swa- tawa. Iste Rex fundavit ecclesiam Wylsegradensem, & monasterium Oppa- tovicenſe. Anno MLXX. Judei ſpoliant noctu Eccl. S. Viti, inde etiam de die in Curtem Prahenſem venire eis prohibetur. Anno MLXXX. Wratislaw Rex Eccl. in pagis propriis reditibus fun- dat, & Plebanis decimas auget. Anno MLXXXV. (b) moritur in adverſis paciens Preful Severus, cui ſucceſsit Jaromyr post hoc vocatus Gebehardus, eodem anno Rex Wratislaw in honorem S. Laurentii fundat regale Monasterium in Oppatowiz, cui pre- feeit Capellanum ſuum Andream I. Abbatem moribus insignem,(c) & ad Ecel. in Wiſſegrad Monast. Canonicorum. T Anno MXCI. Epiſcopus Gebehardus, eui Coſmas ſucceſſit, moritur, eodem (a) Pez. p. 1029. compendio id quoque refertur ad annum 1085. retro p. 1025. ubi addi- tur: Iſte Imperator erexit Regnum de Ducatu in Boemia. (b) Chronicon Opparovic. apud Pezium p. 1029. ponit annum MLXXXVIII. , ſed neuter annus ſuſtineri poteſt, veroſimillimeque ſubſtituendus fuit annus MLXVIII., quo omnino Gebhardus ſucceſſit, uti in Annal. P. V. offendimus. (c) Hæc fundatio Oppatovicenſis monaſterii tandem anno mox indicato MLXXXV. accidiſſe videtur , ut ex quibusdam hiſtorieis indiciis co- pioſe P. V. Annal. p. 519. & ſeq. argumentati ſumus, uti ita librarii errore annus mor- tis Severi omiſſus, & cum fundatione monaſterii Oppatov. confuſus videatur. Chroni. con Oppatov. apud Pezinni Andreæ I. Abbatis non meminit, ſed ſubjungit : hujus mo- naſterii fundatio miraculoſe contigit, prout in ſequentibus apparebit. Iſtius igitur miraculi cum neque in Chronico Pezii, neque in præſente Epitome uſpiam ſubſequatur mentio, quis non recte argumentetur aliud integrius exſtitiſſe |Chronicon Neplachonis , ant ho- die adhuc exiſtere.

Strana 103
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 103 quod eodem anno moritur Wratislaw Rex & succedit Dux non Rex Cunradus, qui tres fratres habuit : Ottonem, Jaromirum & Brecislaum. (a) Anno MXCII. Cunradus, qui ſolum VII. menſibus XVII. diebus re- gnavit, habuit ſuccefforem Brecislaum secundum. (b) Anno MXCV. aquilonalis Plaga per multas noctes in cœlo apparuit rubicunda. Anno MXCVIII. moritur Brecislaus dux & Coſmas Preſul humilis, ſimplex, & multum miſericors. Brecislao ſucceſſit Boriwoy, (c) Coſmæ Her- mannus. Anno MCIV. moritur dux Boriwoy & Swatopluk dux (d) ſuccedit. Anno MCVIII. Swatopluck dux fundat ordinem noſtrum in Kladrub, Wladislaw ditavit. (e) Anno MCIX. moritur Swatopluck dux & Wladislaw ſuccedit. (f) Anno MCXVIII. in menſe Decembri fuit maxima inundatio aquarum. Anno MCXX. fundatur Cœnob. in Wilmhals ordinis noſtri. (g) Anno MCXXII. moritur Hermannus Epiſcop. Prahenſis , ei ſuccedit Megnardus, qui creavit V. Prebendas Canonicis in Ecel. Prahenſi. Kal. Aprilis ecclypſis Lunæ media nocte fuit. (h) Anno MCXXV. moritur Wladislaw dux Boemorum, ei ſuccedit So- bieslaus (i) eodem tempore migravit ad Superos P. (k) Coſmas Eccl. Pra- hensis Decanus, qui ſcripſit Cronicas de Boemia, quas P. ()) Lych Deca- nus Prahenfis a tineis & antiquitate putrefactas Illuftriffimi Regis Boemo- rum Caroli instantia tribus vicibus in membranis deſcripsit (m) fit utrius- que memoria in Benedictione. Anno MCXXVI. tanta magnitudo nivis fuit, qualem nullus hominum ſe (a) Pez. p. 1029. (b) Chron. apud Pezium addit Ducem, ſcilicet numero XV. (c) Dux XVI. (d) XVII. (e) Hem! tandem ſatis idoneum documentum non Wladislaum. ſed Swatoplucum primum fundatorem fuiſſe monaſterii Cladrubienſis Ord. S. Benedicti, cujus quidem annum fundationis nuſpiam alibi me inveniſſe memini. (f) Dux XVIII. (g) Iſte annus fundati monaſterii Willemovienſis prorſus quoque ſingularis eſt , nuſpi- em alibi, quod ſeio, proditus. (b) Pez. p. 1029. (i) Dux XIX. (k) Quid hæe litera P. nomini Coſmæ præjacta notet, an vocem Presbyter, an Pater cum ignorantiſſimis ſcio. ()) MS. codex Thomæus apud Lupacium IX. Cal. Sept. hune Decanum Plych nominat : Quodſi ita eſt, amanuenſis oſcitantia inter literam P. & l interjectum eſt pun- ctum. (m) Ex his & ſupra in Obſervationibus præviis dictis conjice ſingulare Caroli IV. hiſtoriæ patriæ excolendæ ſtudium. Veroſimillime igitur codex MS. Metropolita- nus Coſmæ hodie ſuperſtes , quem ex Caroli IV. ætate eſſe jam I. Parte Annalium noſtro- rum p. 175. innuimus , unus ex iis codicibus eſt , quem Caroli mandato Decanus Plych, ſeu Plichta ( ut cum aliis MS. codex anniverſariorum apud Peſſinam in Phoſphoro ſept. p. 609. vocat) exſcribi fecit.

Strana 104
104 EPITOME ſe vidiſſe dicebat , in qua multi homines mortui ſunt, in Curim XXX., in Zazaw XLVII., in Plſen XC., in Boleslaw XX., in Przelucz XXII., in Co- lonia XXIII., in Broda X., multo plures in Pagis & Pauperum tuguriis, tandem etiam innumera bruta animalia in ſylvis. Anno MCXXVIII. mira ſigna in cœlo apparent. Anno MCXXIX. Sobieslaw Monaſterium in Wiſſograd, quod I. Rex Wratislaw fundaverat, renovavit, & in multis aliis privilegiavit, & inter alia privilegia a Papa Alexandro obtinuit, ut Presbyter, Diaconus, & Sub- diaconus poſſint uti mitris & ſandaliis, ipſamque Ecel. S. R. Eccleſ. imme- diate ſubjecit. Anno MCXXX. Dux Sobieslaw infidiatores vite ſue quosdam decolla- vit, quosdam pedibus & manibus, viſu & lingua privavit. Eodem tempo- re fundantur cœnobite in Bomuck Gryſfei ordinis. (a) Anno MCXXXIV. (b) IV. Martii Brecislaus Svatopluci filius Canoni- eis de Premonstrato domum Regalis operis facit extrui in Leutomysl mon- tem Oliveti appellatam. (c) Anno MCXXXIII. Ecclypſis Lunæ fuit, & poſt hæc ſequebatur (d ) ma- xima mortalitas hominum, preſertim circa Colinam, Curim & Praham. Anno MCXXXIV. obiit Menghardus Epiſe. Prahenfis cui ſucceſ. Jo- annes. Anno MCXXXV. Metropolis Praga more Latinarum Civitatum cœ- pit renovari. Anno MCXXXVI. nova ſtella in cœlo apparuit, que majoribus noſtris nunquam viſa. Anno MCXXXVII. Joannes Prahenſis Epiſcopus obiit, eui ſucceſſit Sylvester Abbas in Zazaw ordinis noſtri. Anno MCXXXVIII. IV. Kal. Martii quoddam fignum admodum ſer- pentis post occasum folis per totam Boemiam verſus occidentalem plagam volabat. Anno MCXXXIX. Sylvester Epiſe. cum bona voluntate Epiſcopatum dimifit & Abbatiam in Zazaw recepit. Anno MCXL. mortuo duce Sobieslaw dux (e) & Rex Wladislaw ſuc- ceſ- (a) Id eſt: Ciſtercienſium. Hune annum quoque fundati in Nepomuck monaſterii fruſtra apud alios patrios Scriptores inquiras. (b) Series annorum ſubſequentium præceden- tiumque innuere videtur hic ſubſtituendum eſfe annum MCXXXI. aut ll. (c) Hæc Chronologia tam de fundato Nepomuceno , quam Litomiſslienſi monaſterio, cum pu- gnet cum relatis ſynchroni authoris Vincentii a nobis Tomo I. Monumentorum excuſi, ſervamus hanc difficultatem enodandam noſtris Annalibus. (d) Pez. p. 1029. (e) XX. Pez. ib.

Strana 105
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 105 ceſſit, qui eodem anno Premonſt. Canonicis in Stragow, quod Sion appel- lavit, exſtrui fecit. Eodem etiam tempore divina diſponente Providentia fluvius Zazawa discerptionem patitur, ita ut cœnobii molendinum steterit in ficco, Abbas & fratres magnos piſces & eaneros in ficco fündo college- rint, quod duravit a prima hora usque ad VI. XIII. Kal. Decembris. Anno MCXLI. multos latrones, qui euntibus Praham ad Auwal no- cuerunt, & eos depredati funt, in Broda, Colina & Curim ſuſpendi facit Rex Wladislaw. Anno MCXLII. fundatur monaſterium in Doxan a Wladislaw Boe- morum Rege, & Erleboldus regalis Capellanus fuit primus Prepofitus, (a) qui tandem P. Abbas in Sion. Anno MCXLIII. Domicelle ordinis nostri faciunt renovari-monast. S. Georgii, quod ante annum imiſſo igne a Condrado Moravie combuſtum fuit. Solo remanente incombuſto & incorrupto ſarcofago B. Matrone Ludomille. Anno MCXLV. Reinerus Abbas Kladrub facit Heremum in Prestitz. (b) Anno MCXLVI. Ydita II. uxor Wladislai fundat ad calidas aquas feminas Regulam nostram profeſsas, (c) eodem etiam tempore Rex fecit Cœnobitis Gryſſei ordinis extrui Cœnob. in Plaſs. (d) Anno MCXLVIII. VI. Idus Julii moritur (e ) Epiſc. Prahenſis, cui ſucceffit Daniel Epiſcopus ante Prepofitus. Anno MCXLIX. Daniel Epiſcopus fundat Cœnobium (f ) prope Ma- lyn, quod miro omine Sedlec appellat. Anno MCL. Wladislaw Rex Boemorum terram Hunnorum intravit, Regem Grecorum ex ea exturbavit, & Ungarorum Optimates in ea pa- cificavit. Anno MCLI. Gertrudis Duciſſá moribus honeſta II. nonas Augufti moritur, & in monasterio Syon sepelitur. (g) O Tom. IV. Anno (a) Cum & iſtud de Erleboldo teſtimonium repugnet Vincentio a nobis T. I. Monumento- rum vulgato, narrationem diverſam iſtarum authoritatum conciliare , aut alterutram ele- vare ſuo loco in Annalibus noſtris conabimur. (b) Ea tandem evecta fuit in Prapoſi- turam , habuitque anno 1359. Theodoricum Præpoſitum , uti libri Erectionum apud Bal- binum Dec. 1. lib. 5. p. 46. ostendunt. Superioribus annis Reverendiſſimus Abbas Amandus Streer Sacerdos Jubilaris iſthie tam magnificam , tamque ſumptuoſam eccle- fix molem, aris e vivo marmore etiam excitatis, condidit, ut cum primis Bohemiæ Ba- filicis merito certet. (c) Id eſt Teplicii. Meminit quidem hujus Parthenonis a Ju- ditha fundati Vincentius, ſed nuſpiam annum detexit. (d) Et iſte annus a Vincentii Continuatore minime proditus hucusque latuit. (e) Subjunge Otto. (f) Ordinis Ciſtercienſium. (g) Cum Gertrudis prima Wladislai uxor hoe anno primum mortua fuerit,

Strana 106
106 EPITOME Anno MCLII. Wladislaus Rex cum Ceſare Poloniam intrat. Anno MCLIII. maxima abundantia ſegetum. Wenczslaus Dux Pra- coactus obſedit, & ſpe frustratus receſsit. (a) Anno MCLIV. maxima mortalitas hominum. Anno MCLVIII. Daniel Epiſcopus Prahenſis ex Hungaria a Legati- one redit, eodem tempore Wladislaw Dux Boemie a Friderico Imp. Rex creatur, regnavit annis IV. Hic fundavit eccleſiam Strahowyenſem, & ſe- pelitur ibidem. Cujus uxor II. Regina Boemiæ vocabatur Vdita, quæ fecit pontem Pragenſem, & fundavit monasterium in Teplicz, & ibidem ſepeli- tur. (b) Leo Boemis pro clypeo datur, milites creantur nobiles. Anno MCLIX. conſumatur monaſt. ordinis noſtri in Podelaſithch. (c) Anno MCLX. V. P. Myslico Abbas regalis monaſterii in Oppatovitz laudabiliter exstruit Eccl. S. Laurentii. (d) gam Anno fuerit, uti etiam Vincentius perhibet, qui fieri potuit, ut Juditha ſecunda ejusdem Wla- dislai uxor jam anno 1146. Teplicenſem Parthenonem fundaverit. Videtur Epitomen iſtam etiam Hagecius ad manus habuiſſe, qui omnino annum 1146. fundati Teplicen- ſis Parthenonis retinuit, ſed cum adverteret tum Juditham ſeu Yditam necdum uxorem fuiſſe Wladislai, illi primam uxorem Gertrudem ſubſtituit. At vero indubitatum eſt Juditham hujus conobii fuiſſe fundatricem, ut proinde præſens Epitome in conſigna- tione anni fundati hujus conobii fidem non mereatur. (a) Pez. p 1030. (b) Pez. pag. 1030. (c) Monaſterium iſtud fuit virorum, turbis Huſſiticis everſum, vicus cum templo hodie ſupereſt in regione Chrudimenſi prope Chraſt. Anno 1350. in ere- ctione Epiſcopatus Litomiſslienſis eidem hoc monaſterium adſcriptum fuit, ita enim Ar- neſtus Archiep. Prag, in ſua epiſtola ad Clementem Papam : In Decanatu Chrudimenſs Monaſterii in Podlazicz Abbatem & Conventum viginti perſonarum obtineus Ordinis S. Benedicti. Balbin. Dec. 1. lib. 5. p. 36. (d) An non fortaſſis hic Myslico Abbas idem eſt, qui in codice MS. Bibliothecæ Vindobonenſis , & cujus Excerpta Tomo III. Monu- mentorum noſtrorum dedimus p. 23. Mihloch vocatur. Chronologia ſane congruit. Memoravimus jam ibidem p. 2. & ſeq. ex Gentiloto , quod codex ille aliquando fue- rit monaſterii Oppatovicenſis, quod Monachi Ordinis S. Benedicti proturbati monaſterio Gradicenſi Oppatovicium ſe receperint : quid ſi igitur quisquam Monachorum Oppato- vicenſium in cœpto Gradicenſi Chronico iſthie quæpiam adnotavit, hiſtoriæque Gradicen- ſis monaſterii , ſubjunxit ſeriem Abbatum Oppatovicenſium ſui temporis cum brevi ejus- dem monaſterii hiſtoria ? Quodſi ita est fortaſſis Abhates Ones, Blaſius , & Mihloch , ſeu Mislico pag. memorata 23. relati Abbates fuere Oppatovicenſes ; ad quam conjecturam capiendam me eumprimis inducit memoria conſecrati monaſterii eccleſiæque S. Laurentii anno 1163. pag. 24 , quo titulo gaviſum monaſterium eſt Oppatovicenſe, minime autem Gradicenſe , quod uti ibidem pag. 22. refertur S. Stephani in honore conditum fuit. Quæ ut magis elucidentur, firmenturque, juvat locum ipſum exſcribere. Et quidem lau- data ad annum 1148. Michlochonis iſtius prudentia, virtuteque ſubjungit author : Hic quarto electionis ſuæ anno monaſterii hujus adificia præ vetuſtate antiquitatis videns; par- tim

Strana 107
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 107 Anno MCLXI. moritur Sylvester Abbas in Zazaw ante Epiſe. Prahen- fis anno regiminis ſui XXVIII. abdicato Epiſcopatu XXII., erat Vir omni- um virtutum diſciplina, & morum elegantia decenter ornatus. Plura vi- deantur in Legenda S. Procopii. Anno MCLXII. in Abbatem Zazavensem mortuo Sylvestro electus, a Rege & Epiſcopo confirmatus Regnardus, qui primo Siloenſe Cœnobium admodum honeste rexit, & in multis bonis ditavit (a), cujus memoria apud Siloenſes in benedictione. Anno MCLXVIII. moritur Daniel Epiſe. in Italia, cujus carnes ibi recondite, ſed ofſa ſunt Pragam delata, Vir Ceſari, Regi, Canonicis, Nobi- libus, Monachis & populo acceptus, eloquens & prudens. Anno MCLXIX. Botpoldus Abbas de Sedlec Regina inftante, cui co- gnatus erat, vir valde idoneus & religiofus eligitur in Prahenſem Epiſco- pum , ſed ſolo vix menſe ſupervixit. (b) Anno MCLXX. electus in Epiſeopum Friderieus nobilis de Saxonia oriundus. Anno MCLXXII. Wladislaus Rex eum Ceſare Poloniam intrant. Anno MCLXXIV. moritur Wladislaus Rex Boemorum (c), Princeps, qui decorem domus Dei intime dilexit, qui Premonstratenſem & Gryſfeum ordinem in Bohemiam induxit, (d) ſepultus apud illos, quos in vivis ſum- me dilexit, in Monte Syon, ante Stragow, ei ſuccedit Sobieslaw filius, Prin- ceps miſericors, defenfor rufticorum, Pater pauperum. O 2 Anno tim corruiſſe, partim caſum minari . . . fundamenta inchoavit , & fidelium adminiſtra- tione circum quaque ſuccurrentium proſperatus feliciter conſumavit. Mira dicturi ſumus : Quotiescunque de tempore conſecrandi monaſterii inter fratres eo præſente collocutionis di- ſceptatio agebatur, inter cetera non ſine gemitibus hoc a Deo ſummo opifice obtineri deſi- deranter deprecabatur, n circiter festum Beati Laurentii ipſi dedicutio templi contingeret, maxime propter apparatum, qui eo tempore magnificentiſſime fuit, tum propter amicorums tjusdem temporis affluentiam, cujus deſiderio & menti Dux hand defuit. Anno MCLXIII. Monaſterium S. Laurentii a Daniele epiſcopo eſ conſecratum . . , præſente Rege WVla- dislao & compluribus ejusdem Regis Primatibus , & Læc encænia in ipſo feſto ipſius ſanctiſ- ſimi Patroni ſunt celebrata. Hem ! poſteaquam anno 1160. exſtrui cœpit eccleſia , an- no demum 1163. veroſimillime conſecrata. Sed hæe procul dubio eluceſcent magis ex diplomatibus producendis , in quorun teſfimoniis nos unius alteriusve Abbatis nomen ex ſupra memoratis inventuros ſperamus, ut eui monaſterio præfuerit, cognoſcatur. (a) Sod id poſtremum Ordini Præmonſtratenſi extradere compulſus, de quo vide Vincen- tium a nobis editum p. 103. 104. (b) Neplachoni inter alios ad manus fuiſſe Vin- centium ex his aliisque compluribus locis cognoſeere licet. (c) Chronicon apud Pezi- um p. 1030. ad annum 1183. mortem Wladislai perperam his verbis notat : Mortno Rege Wladislao Dux XXI. ſucceſſit Friderieus. (d) His verbis fibi contradicere viſus Ne-

Strana 108
EPITOME 108 — Anno MCLXXVIII. obiit Fridericus Episc. Prahensis, ei successit Wa- lentinus. Anno MCLXXX. moritur Sobieslaw Dux Boemorum, & in Wiſſe- grad honorifice ſepelitur, plura de eo leguntur in Regeſtris. (a) Anno MCLXXXII. obiit Valentinus Epiſ. Prahenſis, qui ordinatus duos vix annos ſupervixit, legitur de eo in Cronicis, quod ab Eliska (b) que mortuo Sobieslaw Duce publicam rem Bohemie regebat, intrufus fuerit, qui ignarus linque, nec de Gremio Prahensis Ecclesie, sed degener, ob- ſcurus, & tali officio prorfus indignus; ifti ſucceffit Henricus tandem Dux. Anno MCLXXXVI. magna mortalitas hominum. Anno MCLXXXVI. Fridericus Dux Boemorum cum Henrico Epi- ſcopo & Nobilibus terre Ratisbone interfuit ſynodo. Anno MCLXXXIX. obiit Dux Boemorum Fridericus, qui in S. Viti ſepelitur, ei ſuccedit Condradus. (c) Anno MCLXXXX. fundatur monaſterium ordinis ſepulchri Chriſti in Zderaz ante Pragam ad Eccl. SS. Petri & Pauli, eodem anno Dux Condra- dus moritur Apulæ, (d) eujus oſſa Pragam delata in Eccleſ. S. Viti requi- eſcunt. Anno MCLXXXXI. Condradi filius ſuccedit in ſolium Paternum, quod vix tribus menſibus poſſedit nomine Wenzlaus. (e) Anno MCLXXXXVII. XVII. Kal. Julii obiit Henricus Epiſcopus, qui ſimul fuit Dux Boemie, ſepultus in Doxan, fuit decus Cleri, Religioſorum defenfor, cui poſt B. Woytech nullus in Boemia extitit ſecundus, ei fuccef- ſit Daniel a Wladislao invitis Canonieis ſublimatus. Anno MCLXXXXVI. Zlawko Dominus in Oſeck inducit fratres Griſ- ſeos in Offek. (f) Anno MCLXXXXIX. Dux Premysl ſublimatur in Regem , & dimiſſa uxore ducit Constantiam sororem Regis Hunnorum. Finem habent Duces Boemiæ, quibus amodo Reges ſuccedent. (g) Anno Neplacho, eum jam ante Wladislaum Præmonſtratenſem Ordinem Litomiſslium & Gry- ſeum Ordinem Pomucum , ſeu Nepomucum ad annos 1130. & 1134. inductos ſeri- pſit. (a) Quæ hæc Regeſtra ſen libri Inſtrumeutorum ( quo nomine tum indigitaban- tur ) fuerint, incompertum hodie. (b) Ea fuit Eliſabetha Friderici Ducis uxor , quod ipſum Neplacho ex Continuatore Vincentii p. 92. hauſit. (c) Rurſum perperam Chro- nicon apud Pezium p. 1030. hanc mortem Friderici , ſucceſſionemque Conradi ad an- num 1184. reponit. (d) Chron. apud Pezium habet : in Apulia , perperamque anno 1210. illigat. (e) Chron. Oppatov. apud Pezium habet : Mortuo Courado Dux XXIII. Brecislaus & epiſcopus Heuricus ſucceſſit. Fuit autem Brecislaus ſeu Brzetislaus unus idemque , qui Henricus Epiſcopus. (f.) Chronologicam cognitionem fundatorum cœ- nobiorum jam cumprimis Epitome iſti debebit hiſtoria patria, (g) Pez. p. 1030. n

Strana 109
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 109 Anno Domini MCCII. Przyemisl III. Rex Bohemiæ a Philippo Imp. in Regem ſublimatur, regnavit annis XXVIII. & ſepelitur in eccleſia Prag. Regina autem fundavit monaſterium Monialium in Tyſnovicz in Moravia. (a) Anno MCCIII. terræ motus fuit ubique locorum in Boemia. Anno MCCIV. B. Procopius I. Abbas in Zazaw canonizatur, & eo- dem anno Boemi cum Moravis bellaverunt & eos devicerunt. (b) Anno Domini MCCVI. Kunegundis filia Philippi Imp. datur in matri- monium Wenczslao filio Regis Przyemisl. (c) Anno MCCVII. Sol ecclipſim paſſus eſt. (d) Anno Domini MCCXI. Rex Przyemisl Imperatori rebellat. (e) Anno Domini MCCXII. allatæ ſunt Reliquiæ SS. Thomæ, Jacobi & Thadei, & Mauritii de Theutonia Pragam. (f) Anno MCCXIII. Premysl, qui & Othokar, fundat monaſt. in Poliz or- din. noſtri. (g) Anno MCCXIV. Daniel Epiſcopus Prahenſis moritur, ei ſuccedit Andreas, qui ſequenti anno Rome in Ecel. Lateranenſi ordinatur in Epi- ſcopum. Anno MCCXVI. fratres B. Woyteh de urbe Boleslaw portati in Pra- ham, & Andreas epiſcopus ponit interdictum in tota Boemia, & Romam de- clinavit. (h) Anno Domini MCCXVII. IV. Kal. Junii Archiepiſcopus Moguntinus interdictum ( seil. Andreæ Epiſc. Prag.) relaxavit. Anno Domini MCCXIX. Andreas Epiſcopus ſecunda vice Boemiam po- ſuit ſub interdicto. Anno Domini MCCXX. Poloni a Prutenis, & a Rutenis occiſi, & a foſſoribus auri mactati miſerabiliter interierunt, (i) Anno MCCXXI. fundatur Monaſt. Ordinis noſtri in Poſtopert, (k) Honorius Papa Gregorium Cardinalem miſit Boemiam, ut interdictum rèla- xaret. (1) Anno MCCXXII. ſtella inſolite claritatis in occidente apparet. Anno MCCXXIV. Andreas Epiſcopus Prahenfis Rome in exilio obiit, cui ſuccedit Peregrinus. (m) Anno (n) Ibid. (b) Ibid. (c) Ibid. (d) Hane ecclypſim ad annum priorem ponit Chron, apud Pezium. (e) Pez. p. 1030. (f) Ibid. (g) Hor anno locus ab eodem Rege donatus monaſterio Brzevnovienſi, uti diploma apud Pitter p. 144. perhibet. (h) Pez. p. 1031. (i) Ibid. (k) Monaſterium iſtud Apoſtolorum Porta dictum a plebe paſſim eorrupte Po- ſtoloprth appellabatur, poſterius in appellationem hodie perstantem Postelberg deflexit. Quis vero ei fundator contigerit, comperire needum licuit. (1). Pez. p. 1031. (m) Hæe anno ſuperiori adſeribit Chronicon apud Pezium c. 1.

Strana 110
110 EPITOME Anno MCCXXIV. Wladislaus Dux Moravie frater Regis Wenzlai obiit, & sepultus est in regali Abbatia Oppatovicenſi. Conradus Cardi- nalis Boemiam intravit. (a) Anno MCCXXV. Predicatores (b) receperunt domum in civitate Pra- henſi. Anno MCCXXVII. Bydylow Epiſcopus Prahenſis moritur, huic ſucce- dit Joannes, XIV. Kal. Januarii conſeeratur. Anno MCCXXVIII. Dux Wenzlaus coronatur in Regem cum uxore ſua Cunegunda a V. P. & D. Siffrido Moguntino Archiepiſcopo, in Domi- nica, qua cantatur Eſto mihi in Deum, qui poſt coronationem regnavit an- nis XXIII. Iſte Rex fundavit claustrum ad S. Franciſcum (videl. Praga Ord. Minorum ) & ſepultus eſt ibidem. Hujus conjux vocabatur Kunegun- dis, quarta Regina. (c) Anno MCCXXIX. Conradus Abbas regalis Abbatie in Oppatoviz mul- tum gratificatur ab Othogaro qui & Premysl. Anno MCCXXX. Premysl Rex migravit ad Superos XVIII. Kal. Ja- nuarii. Anno MCCXXXII. Fratres Minores Prage domum recipiunt. Anno MCCXXXIII. Agnes filia Premysl aſſumpfit habitum pauperum Dominarum. (d) Anno MCCXXXVI. Joannes Epiſcopus Prah. obiit, ei fucceffit Bern- hardus. Anno MCCXXXIX. Bernhardus Epiſcopus Prahenſis obiit, ei ſucceffit Nicolaus. Anno MCCXXXX. timor Tartarorum magnus irruit ſuper Boemos, Constantia Regina moritur, Heremus in Grissober (e) fundatur & Monast, regali in Oppatoviz emitur. (f) Anno MCCXLI, ecclypsis solis facta est post meridiem, ita ut puta- retur crepusculum. (g) Anno MCCXLII. Andreas Abbas regalis Monaſt. in Oppatoviz mul- tum auget araturas ſeu Robotas exfectis radicitus sylvis, & exstructis fer- vilibus Tuguriis. (b) Anno (a) Ibid. (b) Id eſt Ordo Prædieatorum ſeu Dominicani. (c) Pez. p. 1031. (d) Or- dinis S. Claræ. (e) Lege Griſſobor, hodie Griſſau. (f) Veroſimillime unitur legen- dum, ſcribendumque erat. (g) Ab hominibus Pez. c. l. (b) Ex his conjice præcipuum meritum Ordinis Divi Benedicti in excolenda agricultura Bohemiæ, augendoque populo, eui paſſim ejusmedi filvarum tractus conceſſi, uti de Polizio, Siloa, Chladrubio, Braunavia, aliisque documenta hodie exftantia reſtantur.

Strana 111
CHRONICÆ NEPLACHONIS. III Anno Domini MCCXLIV. Innocentius Papa Lugduni Concilium cele- bravit, in quo Fridericum Imperatorem depoſuit, & loco ejus Henricus Lan- cravius Thuringiæ electus eſt in Regem Alemania, & in eodem Concilio Con- radus, qui fuerat in Olomucenſem epiſcopatum per laicalem potentiam intru- ſus, depoſitus eſt, cui Dominus Bruno ſubſtitutus eſt. Anno MCCXLVIII. Rex Wenzlaus de ſolio depellitur, & Nicolaus Epi- ſcopus capitur, ſtudium Prahenſe perit, Kunegundis Regina moritur; ſub hoc R. Wenzlao Clerus per ipſum multum (a) honorabatur, Civitates & Oppida murabautur, domus Religioſorum fabricabantur, Predicat. (b) ad S. Clementem, Minorum ad S. Jacobum, Templariorum ad S. Laurentium, Hoſpitaliorum (c) ad S. Petrum. (d) Anno MCCXLIX. XI. Kal. April. Epiſc. Nicolaus Prahenſis, ſuſpendit in ſua diecesi campanarum, (e) & omnem ornatum. Anno MCCL. VI. Non. Julii grando magna cecidit poſt meridiem, que multa dampna ſegetibus, vineis, arboribus pomiferis, & aliis intulit, ſilveſtria animalia plurima peremit, circa Praham homines & jumenta multa ſubmerſa, & jacuit grando VII. diebus mire magnitudinis quodam muſco permixta. (f) Anno MCCLI. die Purificationis B. V. Marie magna vis ventorum exorta eſt, & aer obſeuratus, ita ut vix poterat hominum vultus dignoſci, poſtea nix magna in plerisque partibus Boemie deſcendit, qualem non me- minere majores. Eodem anno XV. Kal. Sept. ſimilia orta fuerunt terribi- lia, ita ut multa edificia ruerent, horrea funditus everſa funt, homines ple- rique fulminati, fruges grandine percuffe, fructus arborei excuſſi, vinee leſe. Anno MCCLII. Kal. Auguſti Nobiliores terre Boemorum ſe Regi Wenzlao oppoſuerunt, & filium ſuum nomine Primisl in Ducem acceperunt, & ſibi fidelitatem juraverunt, ſed Rex ex hoc provocatur, (g) miſſos ad ſe ad caſtrum Zwyekow Nicolaum Epiſcopum, Tobiam Prepoſitum, Radoslaum Archidiaconum, Hermannum Custodem detinuit & captivavit, sed post hoe eis dimiſſis cum filio concordavit, & (h) Marchiam Moravie ſibi commit- tendo. Anno (a) Diligebatur, ac Pez. p. 1032. (b) Prædicatorum. (c) Id eſt Crucigerorum cum rubes ſtella dictorum. (d) Hanc periodum Chronicon apud Pezium p. 1032. refert ad an- num 1250. poſtque verba ad S. Petrum ſubjungit: & aliæ plures domus fuerunt fabri- cutæ. Ludus etiam tornamentorum tempore hujus Regis adinventus eſt. (e) Veroſimi- liter deſideratur vox ſonitum ſeu pulſum. Cur interdictum iſtud poſitum in Annalibus noſtris edocebimus. (f) Hæe veroſimillime eadem grando eſt, de qua compendio Chro- nicon apud Pezium c. l. ad annum 1252.: Non. Julii grando maxima cecidit, & multa damna intulit, & VII. diebus duravit. (g) provocatus Pez. c. l. (h) Conjunctione & recte caret Chronicon apud Pezium.

Strana 112
112 EPITOME Anno MCCLIII. XVIII. Kal. Februarii reliquiæ Sanctorum, quas Do- minus Papa mifit Agneti ſorori Regis Wenczslai, sunt allatæ, & cum magno bonore ſuſcepte, & allatæ in ecclesiam S. Franciſci. Eodem anno Rex Wencz- slaus proceſſit ad expeditionem verſus Bavariam cum Boemis & Moravis, a quibus tranſeuntibns multa damna in Boemia facta fuerunt. Eodem etiam anno (a) pulli equorum ita magnos dentes habentes nati, acfi effent triennes. Anno MCCLIV. Multitudo Kumanorum de Ungaria prorumpentes, multa millia Chriſtianorum in Moravia peremit, inter quos multi Clerieorum perierunt. Eodem anno hyemalia mediocriter provenerunt, astivalia autem omnino perierunt. Eodem anno (b) Idus Julii fluxit ſanguis de Pede Cru- cifixi in Eceleſ. S. Georgii Martiris. Anno MCCLV. X. Kal. Octobr. Rex Wenzlaus obiit, cujus filius Pri- misl, qui & Ottokar rediens de Austria, receptus est honorifice a Prelatis Ecel. S. Viti, Abbatibus, Clero & Zemanis in Praham XVI. Kalend. No- vembris. (c) Anno MCCLVI. Cives Prahenſes Confratrem noftrum Martinum de Porta Apoſtolorum Virum pium, doctum, & liberalibus ftudiis apprime per- politum ſpoliant, & turpiter dehonestant, ob quod comifsum eos Petrus de Ponte Curvo Nuncius, conſentientibus Rege, Epiſcopo & Capitulo Pra- henſi excommunicavit. Kal. Februarii Borſſo vir nobilis detentus fuit, & Pragæ vinculatus carceri eſt mancipatus. Eodem anno Dux Przyemisl eum multis nobilibus Boemiæ & Moraviæ & Auſtriæe ſigno crucis accinctus pu- gnaturus contra Prutenos proceſſit, & veniens Wratislaviam ab Epiſcopo & Ducibus Poloniæ honorifice fuit ſuſceptus, & ibi Natalem Domini cele- bravit, & eo ibi commorante Marchio Brandeburgenſis cum exercitu ſuo veniz ad eum, & ambo profecti ſunt in Pruſſiam: (d) Anno MCCLVII. Dux Bohemiæ & dictus Marchio intrantes Pruſſi- am eam vaſtaverunt, & multos occiderunt. Demum terrore perterriti, po- tentiores petierunt ſe baptizari, quos dicti Principes gratioſe admiſerunt, ipſos de ſacro fonte levantes, & ſuis nominibus appellantes. Demum dicti Principes commiſſa terra in manus Cruciferorum de domo Theutunica, in proſperitate & lætitia ad propria redierunt. (e) Facta eft magna inunda- tio aquarum, quæ gravia & grandia dampna per totam Boemiam intulit hor- tis, ſegetes, edificia, omnia juxta rippas poſita deſtruxit, imo magnam mortalium copiam ſuffocavit. Anno MCCLVIII, Fratres B. Martyrum ante feſtum S. Wenceslai in (a) Pez. p. 1032. (b) Ibidem. (c) Ibid. (d) Ibid. (e) Pez. p. 1033.

Strana 113
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 113 in Fraham veniunt; (a) Monasterium in Sion incuria fratris comburi- tur. Anno MCCLIX. Prymisl Rex pepulit Boemos de ſuburbio, & loca- vit alienigenas. Eodem anno Petrus Wock Ursinus de Rosenberg fundat fratres Griſseos in Hohenfurt. Eodem anno Kal. Augusti facta est maxi- ma inundatio aquarum, quæ plures homines ſuffocavit. (b) Anno MCCLX. XIV. Kal. Junii eccl, lune fuit, & mortalitas maxima hominum ſecuta. Anno MCCLXI. Prymisl , qui & Ottokar ducit uxorem Kunegun- dam filiam Roſtylai Ducis Bulgariæ (c) & eodem anno in Regem conſecra- tur ab Archiepiſcopo Moguntino V. P. Wernhero in præſentia VI. Epi- ſcoporum (d) Canon. & Abbatum. Anno Domini MCCLXII. Incendia multa fuerunt in Boemia, & fames graviſſima, & eodem anno ſol converſus fuit in modum lunæ. Eodem etiam anno inſurrexit quædam ſecta per totam Boemiam, Moraviam, Poloniam & Auſtriam. Faciebant enim homines proceſſiones mirabiles & inauditas: Ibant enim nudi, velato capite cantantes, & modo levabant manus ſuas ad cœlum, modo cadebant in luto, modo in nive, modo ſurgebant, modo flagellis ſe cæde- bant, & hoc bis in die faciebant, nocte autem comeſsationibus & ebrietati- bus vacabant, & abſolvebant ſe ad invicem deſpicientes ordinem eccleſiasti- cum: cum quibus etiam aſcenderant Prædicatores Majores & Minores, ita ut præcederent eos portantes cereos & vexilla. Eodem etiam anno caristia maxima, & fames fuit in Boemia. (e) Anno MCCLXIII. Ottocar Rex introducit fratres Griſſeos in Mona- ster. ſpineæ Coronæ. Capella OO. SS. fabricatur. V. Kal. Febr. venti maximi orti ſunt, per quos multa ædificia corruerunt, arbores etiam in fil- vis radicitus evulſæ ſunt. (f) Anno MCCLXIV. (g) apparet cometa in modum facule radium mi- rabilem protendens (h), quam ſecuta inundatio aquarum, ita ut multos homines, multas civitates, & villas ſubmergeret. Tom. IV. P Anno (a) Hæc paulo aliter apud Pezium c. l. Dominus Papa Alexander confirmavit quandam re- ligionem novam , quæ dicitur BEATORUM MARTYRUM , cujus fratres Pragæ appa- ruerunt ante feſtum beati Wenczlai. (b) Ibid. (c) In caſtello Ungariæ, quod vulgari Un- garico Poſſen nuncupatur : quam Pragam venientem honorifice ſuſceperunt in die Nativi. tatis Domini. Ibid. (d) Apud Pezium nominantur epiſcopi : præſentibus ſex epiſco- pis, videlicet Pragensi, Moraviensi, Pathaviensi, & duobus de Pruſsia: præsente etiam Mar- chione Brandeburgenſi eum uxore ſua & filiis & filiabus : præſentibus etiam Ducibus Po- loniæ, & alia infinita multitudine. (e) Pez. p. 1033. (f) Ibid. (g) Regnante Rege Ottokaro, ibid, (b) Duravitque citra dimidium annum, ibid,

Strana 114
114 EPITOME Anno MCCLXV. Rex Prymisl magnum celebrat convivium pro Ba- ptiſmo filiæ ſuæ primogenitæ, quam tres Epiſcopi ex facro fonte levarunt: Prahenſis, Olomucenſis & Bambergenſis, & boc in feſto Purificationis Beatæ Mariæ: vocatis ad feftum omnibus Nobilibus Boemiæ, Moravia & Austriæ. Ipſo die idem Rex coronatus regia corona venit ad proceſsionem, & Miſsam audivit ad altare S. Mariæ in eccleſia Pragenſi, & biduo celebravit pran- dium cum prædictis epiſcopis, & Nobilibus terrarum præfatarum in aula re- gia in caſtro Pragenſi. Et uſque ad hunc annum, quæ acta fuerant in Cro- nica ſcribuntur : Cetera autem, quæ ſequuntur, de quibusdam Quaternis re- collegi. (a) Huic convivio interfuerunt Primores, regni ex Clero præter Epiſcopum Canonici S. Viti, Archidiaconus Curimenſis, Luczenſis, Abbates Oppatovienſis, Brzevnoviensis, Zazaviensis noſtri ordinis, Sedlecenſis, Pomu- cenſis Griſſei ordinis, Sionensis Præmon. & Abbatiffa domicella de S. Geor- gio Mar. Eodem anno in Frauenthal edificat Monast. Grisfeis sororibus. Anno Dom. MCCLXVI, electio Regis Romanorum facta eſt , ad quam per Ottokarum Regem tres de Boemia diriguntur: videlicet Hron de Nachod, Galla- nus de Gablona , Smylo de Swyetlyk. Et quia Hrono ſe ibi prudentius ha- buit, ideo datus eſt ſibi clypeus: Leo niger in auro ab Imperatore; Gallus vero cum haſta obtinuit elypeum bipertitum: ſimiliter Smylo in haſtiludio car- pionem nigrum. Anno Dom. MCCLXVII. Boemi vaſtaverunt Bavariam uſque ad Da- nubium, & plures Nobiles ceperunt, & Egra tradita eſt Regi, & plurima caſtra. (b) Anno MCCLXVIII. Rex Premysl, qui & Ottokar fieri mandat ubivis locorum ad capiendos luppos, qui ufque ad ovilia ibant, foveas, quibus ſuperponeretur anſer vel porcellus. Eodem anno cum pauperes homines multum per menſuras deciperentur, per totam Boemiam mandavit renovari pondera, & menſuras, & insigniri signo suo, quod ante cum non fuisset, Nobiles terræ & Cives, qui per hoc magna dampna habuerunt, obloqueban- tur ; ruſtici & pauperes gloriabantur. Anno MCCLXIX. Regi Prymisl, qui & Ottokar naſcitur filia Non. Septemb. Anno MCCLXX, magna charitas anone, vini vero abundantia. Anno MCCLXXI. obiit Vitus Decanus Eccl. Prahenfis, Predicator insignis, qui preſertim in perverſos mores,Zemanorum crudelitatem in ru- ſticos predicabat, admonendo eos de lenitate, plura de eo leguntur in Cro- nicis. Anno (a) Ibid. p. 1034. (b) Ibid.

Strana 115
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 115 Anno MCCLXXII. Rex Boemiæ Przyemisl intrat Ungariam , & tri- umphando Poſſonium cum aliis caſtris & civitatibus acquiſivit, & eodem anno fuit maxima inundatio aquarum. (a) Confractus eſt pons in medio fluminis Wltave IV. Idus Martii. Anno MCCLXXIII. XV. Kal. Sept, inundatio magna in flumine Wlta- ve, molendina omnia circa Praham confracta, defluxerunt, pars Eccl. la- pidee ſub ponte in inſula colliſa eſt. Anno MCCLXXV. Rex Primysl cum magna ſolempnitate tradidit fili- am ſuam cuidam Nobili de Vitra. Anno MCCLXXVI. Joannes Ep. Prah. cooperuit Eccl. S. Viti pulchri & durabilis operis lapideis tegulis, fecit etiam duas feneſtras magnas de ſub- tili opere & precioſo, & vitro eas claufit, in quibus depictum erat vetus & novum Testamentum. Anno MCCLXXVII. Rex Przyemisl Regi Rudolpho adhæfit, & cœpit ſuos deſpicere, & extraneos ad terram ſuam invitare. Unde ſuis multas vio- lentias inferebat, bona eis auferendo. Nam Witkonibus Wsk & Novam Do- mum abſtulit, Czyeczony Budyegyewycz, Tachow ; Dominis de Craſtykow Cadanum; Dominis de Egerberck Lunam; Syrſonibus Costelecz; Domino Borſſoni de Oſſek Weleſtyn ; Domino de Mychalowycz Friedlant ; Dominis de Duba Ulſycz, quod modo Grafenſtein appellatur ; cuidam Nobili abſtulit Glacz ; Dominis de Lewemberk Czslamam; Domino Blehoni Podyebrad ; Domino Be- neſſo de Chuſnyk, viduis & orphanis multas violentias inferebat. Claustrel- lum (b) ultra Cadanum Monachis de Porta Apoſtolorum; terras etiam vide- licet Cubitenſem, Trutnovienſem, Glacenſem Theutonicis tradidit ſuos poster- gando. Zawyſſium etiam & totam cognationem ſuam proſcriptione damna- vit, nec ulla miſericordia flecti voluit, & in ipſo etiam progreſſu bona ipſo- rum invadendo igne concremavit. Novam Domum Domino Ulrico antiquo accepit, & in quadam villa nomine Buk ipſum locavit. Hlubokam Domino Czyeczoni de Budgegyewycz recepit propter unum leporem, quem venatus fuit in ſylvis regiis, & po� ſibi Welyſs circa Gyczin dedit cum bonis ad hoc pertinentibus pro bonis ſupernis nominatis: quæ tamen bona occiſo Przyemi- slone filius ejus Wenczslaus Rex filio Czyeczonis etiam nomine Czyecz abſtu- lit, & villam nomine Oleſnam in montibus dedit. Item Thuringis & Miſ- nenſibus promifit, quodſi victor fieret, terram eis Boemiæ perpetue poſſiden- dam traderet: montem etiam Petrinum (ſupra Pragam) promiſit poſt regreſ- ſum ſanguine Nobilium ſe rubricaturum. Viduis & orphanis & virginibus multas violentias inferebat, & quod ſuis auferebat, hoc extraneis liberali- P 2 ter (a) Pez. p. 1034. (b) Hodie Klöſterle.

Strana 116
116 EPITOME ter concedebat. Australibus comminatus eſt, quodſi eos expugnaret, etiam infantibus in cunis parcere nollet. Inſuper Cæſari per Legatos pacem ſugge- renti, & in omnibus ſibi acquieſcere promittenti nullatenus acquievit; ſed ad bellum cum omni aviditate acceleravit, cum ſuorum gratiam propter nimias violentias, quas ipsis fecit, ut prædictum eſt, non haberet. Unde Deo per- mittente commiſſum bellum duorum Regum contra unum, videlicet Regis Romanorum Rudolphi, & Belæ Regis Ungarorum contra Otokarum Regem Boemiæ: ubi fraude ſuorum Rex Boemiæ occiſus eſt. (a) Quem caſum & mortem, & exaltationem in tanto Principe Joachim Abbas legitur ante na- tivitatem prædixiſſe, & Agnes ſacratiſſima amita ejusdem Regis fibi ante cratem (b) ad bellum eunti, & licentiam recipienti dixit: Ibis, ſed non re- dibis: quia omnes Domini tui ſunt contra te. Poſt cujus obitum multa ma- la ſunt in terra, & tertio anno maxima mortalitas hominum, in qua fere tertia pars hominum & amplius mortui ſunt. (c) Zdislaw Abbas regalis monaſterii in Oppatovicz, qui magna illud opulentia auxit, multumque de codicibus pro religioſis emit, & a patre ſuo Boemie regulo accepit. Est ejus memoria apud nos in benedictione. Eodem anno in Syon molendi- num vento rotatum, quod nunquam in Boemia vifum, edificatur. Anno MCCLXXVIII. moritur Joannes Epiſc. Prahenſis, eui ſuccessit Tobias Dominus de Bechina. Eodem anno etiam Kunegundis Primisl Re- gis filia, fit pauper Domina S. Clare in Praga cum XIV. virginibus. (d) Anno MCCLXXIX. pugna committitur inter Regem Przyemiſsl & Ru- dolphum, & ibidem Rex Przemyeſsl in bello in Austria occiditur, & in Znoy- ma ſepelitur. Regnavit poſt coronationem ſuam annis XVII., & fundavit monaſterium ſanctæ Coronæ: hujus conjunx vocabatur Kunegundis, nata de Ungaria, Regina V. Anno Domini MCCLXXX. Rex Wenczslaus de regno abducitur, & Johannes epiſcopus Pragenſis moritur, & Tobias eligitur. Anno Domini MCCLXXXI. diſcordia maxima & guerra in Bohemia oritur. (e) Tobias Epiſcopus Prahenſis magna pompa in Bruxa civitate conſecratur. Anno MCCLXXXII. Agnes foror filii Regis Premisl moritur, & fa- mes maxima exorta, quam mortalitas ingens hominum ſubſecuta. Anno MCCLXXXIII. Dux Wenceslaus in regnum reducitur. Anno MCCLXXXIX. Zaviſſius, & frater (ƒ) Czenko decollantur. Tſchaska Abbas regie Abbatie Oppatovicenſis, civitatem Prelucz, quam Primisl (a) Id nonniſi anno ſequente factum. (b) Videlicet clauſtralem, hodie Parlatorium vul- go dicimus. (c) Pez. p. 1034. & 1035. (d) Ibid. (e) Ibid. (f) ejus.

Strana 117
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 117 Primisl Rex omnibus juribus libertatis, quibus civitates Colonia ad Albim & Churim gaudet: videlicet jure, quod habet Magdeburgenfis civitas ſu- ſpenſionis, decapitationis, rotationis, & duelli donat, fumptuoſe restaurat. Anno MCCLXXXX. obiit Tobias Epiſcop. Prahenſis, ei ſucceſſit Ge- orgius. Kunegundis filia Regis Przyemisl timore Dei abjecto de ordine S. Franciſci exivit. (a) Anno MCCXCI. obiit M. Gregorius Decanus Eccl. S. Viti. Vir ſei- entia & aliis laudabilibus virtutibus infignis. Anno Domini MCCXCIV. Wenczslaus Dux Poloniam intravit, & Ducem cepit, ac multas terras ſibi ſubjugavit. Anno MCCXCVII. Wenzeslaus Dux Boemorum patrem ſuum Regem Premisl anno MCCLXXI. in Znoyma (b) ſepultum extumulat, & in Eccl. S. Viti honorifice farcofago infert. Anno MCCXCIX. Wenzlaus Dux Pius in Regem (c) coronatur. Anno MCCCI. Wenczslaus Rex Boemiæ VI. occupat majorem Poloni- am. (d) Moritur Georgius Epiſcopus Prahenfis, cui ſucceffit Joannes Epiſcopus, qui fundavit Monaſterium in Rudnicz, & ibidem erexit pon- tem lapideum; hoc anno etiam fuit I. groffus boemicus fabricatus. Anno MCCCIV. Wenzlaus Rex fundat in Zbraslaw Monaſt. ordinis Griſſei. Anno MCCCV. moritur Wenzlaus Rex, in aula regia sepelitur, (e) hac nocte, qua iſte Rex obiit, in Pyſſek ſtetit flumen octava hora a media no- cte usque ad horam tertiam, omnibus, qui ad ſpectaculum aderant, ftu- pentibus & mirantibus de prodigio tam infigni, & idem accidit cum filius ejus occidebatur, qui etiam ad tertiam horam fere retraxit eurſum ſuum, forte prognofticans malum, quod morte utriusque erat multis terris affu- turum, & maxime regni gloriæ, quæ amodo conſurrexit. Nam poſt mor- tem ipſorum Ungariæ, Poloniæ, Cracoviæ, Pomoraniæ maxima pars, Russie terra, Syrasiæ, Misnensis,omnes ha terræ a regno recesſerunt, & adverſis parti- bus Boemiam vaſtare cœperunt, & in Moravia ſanguis etiam in diverſis par- tibus multus effuſus eſt. Et fames duobus annis non ex ſterilitate terræ, ſed ex malitia vaſtantium plus quam tertiam partem hominum conſumpſit. Cujus peſtilentiæ & famis duæ mulieres, videlicet Regina Grecensis (f) re- licta. (a) Pez. p. 1036. (b) apud Fratres Minores. Ibid. (c) Boemiæ. ibid. (d) Ibid. (e) Pau- lo aliter apud Pezium hæc uno anno ſerius: Rex Wenczlaus moritur, qui regnavit an- nis VIII. & fundavit aulam regiam, & ſepultus est ibidem: hujus conjunx vocabatur Gut- ta, Regina VI., Rudolphi Romanorum Regis filia. (f) Ita dicta, quod Reginohradeci- um dotaliciam urbem teneret, atque iſthic paſſim reſideret.

Strana 118
118 EPITOME licta Wenczlai Quarti, & Regina Boemiæ relicta filia ejusdem �egis , quam duxerat Johannes filius Henrici Imperatoris ; hæ duæ, ut dixi, horum ma- lorum cauſa extiterunt, & multa alia mala facta ſunt, quæ numerari non poſſunt. (a) Ei ſueceſſit filius Wenzlaus, qui dein anno ſequenti in Olo- mucz anno etatis XVIII. occiditur, & in aulam regiam transfertur, & pe- nes Patrem humatur, ejus conjunx vocabatur Elizabeth filia Ducis de Tyeſ- ſin, Regina VII. (b) cujus utriusque epitaphium legimus. Anno MCCCVI. Heremus ad Przimdam immatriculatur monaſterio in Kladrub. Anno Domini MCCCVII. (c) Wenczslaus juvenis in Regem Boemia co- ronatur, & primo anno regni ſui regnum Ungariæ Stephano Duci Bavariæ filio Henrici, qui habuerat filiam Belæ Regis Ungarie, & ex ea genuerat prædictum Stephanum, eidem Rex Boemiæe & Ungariæ cum insigniis rega- libus in Praga prædictum regnum, pro quo coronatus fuerat, tradidit, & Un- gariam transmiſit. Terram autem Miſnenſem Johanni filio Rudolphi quon- dam Regis Romanorum poſſidendam tradidit, & terram Cracovienſem pro Ducatu Opavienſi commutavit. Regnum vero Poloniæ majoris cum terra Syraſiæ, Pomeraniæ, ac omnibus terris inferioribus Duci Glogoviæ Boleslao jure fœdi vel ſervitii commendavit. Anno MCCCVIII. occiſo Rege in Olomucz, Rex Ungariæ Stephanus a ſuis Ungaris defraudatur, & infidelibus ultra partes Russiæe venditur. Item Johannes Marchio Miſnenſis ab Henrico ejusdem terræ quondam Mar- chione debellatur, & ſic ab eo terra tollitur. Item Nicolaus Dux Opavien- ſis in terra Cracoviæ a Wladislao Duce Syraſienſi opprimitur, & sic terra a Boemis perditur. Item Dux Boleslaus ſuos Barones opprimit, & poſt in bre- vi moritur, & filii a Baronibus pelluntur, & ſic ab ipſis terra perditur, & Pomorania Cruciferis per eosdem venditur. Eodem anno (d) Rudolphus Dux Auftrie in Regem Bohemie eligitur. Anno MCCCIX. Rudolphus ante Hradyſez moritur, & Thomas Ma- gnus & Henricus eliguntur, & Sezema de Radynicz occiditur. (e) Anno Domini MCCCX, obiit Fridericus de Symburk, cujus pater castrum Dyeczin primum fundavit: quem Rex Wenczslaus III. propter victoriam ha- bitam contra filium, & per ſuam induſtriam procuratam in regno ſuo collocavit, & regno tanquam fidelem & ſtrenuum incorporavit. Eodem anno Sabbatho ante Dominicam Invocavit cives Pragenſes, & Montani quatuor Nobiles po- tentiores de regno ceperunt: ſcilicet Dominum Reimundum, Henricum de Li- pa (a) Pez. p. 1036. (b) Ibid. (c) Annus iſte corruptus est, ſubſtituique debet ſuperior, (d) Ibid. (e) Pez. p. 1037.

Strana 119
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 119 pa, Johannem de Straz, & Hinconem Scholarem. Eodem etiam anno Fri- dericus de Symburk in Praga interfectus est, & Praga per eosdem Nobiles capta, & cives, qui fuerunt cauſa efficiens illius captivitatis, expulsi sunt: & Montani videlicet Ruthardus & Peregrinus per Lipenſem capti & humi- liati ſunt : Et eodem anno Albertus Rex Romanorum occiditur. (a) Anno MCCCXI. Joannes filius Henrici Imperatoris circa feftum S. Catharine Boemiam ingreditur, (b) & per Nobiles terre in Regem Boemie eligitur & coronatur. Et VII. Kal. Auguſti in Glacz maxima inundatio fuit, & innumeras domos abduxit, & homines utriusque ſexus (ut refertur) ad mille animas ſubmerſit. (c) Anno Domini MCCCXVI. in civitate regia Hradecz dieta facta fuit XII. duellantium, in XII. dextrariis graviſſima pugna. Sex enim ex ad- verſo dicti de Goſſycz, & ſex ex parte alia de Trzyeſſycz strenue atque for- tiſſſme direque dimicantes. Eorum tandem ſex de Trzyeſſycz victores trium- phi absque bomicidii crimine extiterunt. Eodem etiam anno Henricus de Lipa per Wilhelmum Leporem capitur. (d) Anno MCCCXVII. Dom. Joannes de Straz in Kostelecz sagittatur. Anno MCCCXIX. bellum inter Regem Boem. Joannem & Leporem depastum (e) fuit, ſed Lepus victoriam obtinuit. Anno MCCCXII. Ego D. M. Abbas regalis monaſterii in Oppatoviz, qui hec pueriliter ſeribo in carnis brivio in Horzinoves in antiqua curia in domo valde ſimplici natus fui. (f) Anno Domini MCCCXXII. in feſto SS. Johannis & Pauli ecclypſis ſo- lis fuit hora diei ſecunda, & duravit uſque ad horam quartam, & Dominus Lepus de Waldek ab avaris ſagittatur. (g) Anno Domini MCCCXXIII. bellum magnum inter Ludovicum electum & Fridericum: ubi Ludvicus & Rex Johannes Boemiæ vincunt, & Duces Auſtriæ Fridericum & Henricum capiunt, & Dominus Plychta ibi occidi- tur. (h) Auno MCCCXXII. Bawor Abbas divina miſeratione in Brewnow fa- cit exſtrui Monaſt, in Braunow. An- (a) Ibid. (b) & Praga per ipſum capitur, & deſpoliatur. ibid. (c) Ibidem. (d ) Ibidem. (e) Voce depaſtum caret Chronicon apud Pezium , nee quid ea ſibi velit, conji- cere licet. Ceterum per Leporem hunc intelligitur Baro Boemiæ de Hazmburk. (f) Memoratum Chronicon ad annum MCCCXXII. periodum hanc , truncatis ceteris , in- cipit a verbis : In carnis privio , loquiturque in tertia perſona fuit. (g) Pez. p. 1038. qui autem fuerint hi Avari , a quibus Lepus ſagittatus fuit , quis divinet. Memoriæ populi : Avarum, ſeu uti etiam nonnunquam vocantur Avarorum multis ſæculis prius interiere, veroſimillime litera b ſpectat ad ſequentem vocen a Bavaris. (h) Ibid.

Strana 120
120 EPITOME Anno MCCCXXII. M. Ulricus de Babieniz Doctor Decretalium, & Prepoſ. Eccl. S. Viti affumunt cuculum in Sedlez (a) eodem anno, qui hec pueriliter tracto, in feſto S. Georgii in monaſt. Oppatovicenſi ad seholas appoſitus fui. (b) Anno Domini MCCCXXVIII. Joannes Rex Boemiæ terram Craco- vi� ingreditur, & nihil defiderii ſui conſequitur; ſed Drensdorff vallavit, & cepit plures civitates & caſtra. Anno Domini MCCCXXX. Johannes Rex Bohemiæ Austriam uſque ad Danubium incendio vaſtat & civitates videlicet Welſperg, Egenburk, Droſ- ſendorff, & alias cum caſtris & oppidis capit, & vallat. (c) Anno MCCCXXXI. Fratres Marianus (d) & Henrieus Predicatores Minores capti ſunt ad S. Jacobum, qui rebellarunt contra Epiſcopum. Anno MCCCXXXII. die ult. menſis Martii fui ſuſceptus ad ord. no- strum per V. P. D. Hroznatam Predeceſſorem meum in Abbatia Oppato- vicenſi. Anno MCCCXXXIII. Nobiles quidam de Boemia capti ſunt in bello cir- ca Laam: & Dominus Beneſſius de Wartemberk, & Marſsyko de Wlasfim, & Jeſso de Polyczan ibidem a Swevis & Australibus interfecti ſunt. (e) Excommunicantur Fratres Minores & Majores Predicatores author. Sedis Apoſt. Ab illo tempore etiam, quia multa mala in Praga fecerunt, nam convenerunt diebus Dominicis in Eccleſia Prahenſi S. Viti ad populum fa- cere ſermones. Constituit V. P. D. Joannes Ep. Pragenfis Capellanum & Penitentiarium ſuum quondam Rectorem ſchole in Wiſſehrad Franciſcum Canonicum Prahenſem Virum divinis & humanis rebus perpolitiffimum, qui deinceps Verbum Dei populo ſeminaret, & ifte Franciſcus compoſuit Chro- nicam Prahenſem. Anno MCCCXXXIV. in die dedicationis Ecel. Oppatov. feci ad ma- nus V. P. Hroznate Predecef, mei Professionem Monachalem. (f) Eodem anno feria II, post feftum SS. Simonis & Jude ventus maximus ortus fuit, qui (a) Narrationem hanc refert Chronicon apud Pezium ad annum 1327. (b) Hæc quo- que in memorato Chronico annis ſex poſterius ad annum 1328. commemoran- tur. Ex omnibus vero conjecturam capere fas eſt , Amanuenſium oſcitantia tam in Chronico Pezii p. 1038. , quam in præſente Epitome errores quosdam irrepfiſſe in Chro- nologicam ſeriem circa Neplachonis nativitatem , appoſitionemque ad ſcholas. Nam in præſente Epitome perturbato Chronologiæ ordine annus 1312. perperam poſtponitur annis 1317. & 1319. In Chronico vero Pezii annus nativitatis 1322. ſuſtineri haud poteſt, cum Neplacho jam anno 1332. ad ordinem ſuſceptus , & anno 1334. profeſſio- nem in eodem ordine emiſerit. (c) Pez. p. 1038. (d) Manricus ibid, (e) Ibid. (ƒ) In monaſterio Oppatovicenſi Pez. p. 1038.

Strana 121
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 121 qui non ſolum domus, muros, verum etiam arbores radieitus evulſit, & confregit. Anno MCCCXXXV. Illuſtris Princeps ac Dominus Dominus Karolus Marchio Moraviæ Boemiam intravit. Et eodem anno (a) totus Clerus Pra- genſis Diecefis contra Ordines mendicantes inſurrexit, & ipſos utpote minus exemplariter viventes excommunicari procuravit. Anno Domini MCCCXXXVI. in Boemia circa Cadanum ad milliare unum in villa dicta Blow quidam paſtor nomine Mislata moritur. Hic omni nocte ſurgens circuibat omnes villas in circuitu homines tenendo, (b) & jugulando, & loquebatur. Et cum fuiſſet cum palo transfixus, dice- bat: Multum nocuerunt mihi, nam dederunt mihi baculum, ut me a canibus defendam. Et cum cremandus effoderetur, tumebat ſicut bos, & terribiliter rugiebat. Et cum poneretur in ignem, quidam accipiens fustem, fixit in eum, & continuo erupit cruor ſicut de vaſe. Insuper cum fuisset effoſsus, & in currum poſitus, collegit pedes ad ſe, sicut viſus. (c) Et cum fuiſfet cre- matus, totum malum conquievit, & antequam cremaretur, quemcunque ex nomine in nocte vocabat, infra octo dies moriebatur. (d) Anno Domini MCCCXXXVII. Joannes Rex Boemiæ fugato Duce Au- ſtriæ terram ingreditur, ipſam incendio vaſtando, & plura quam prius ca- ſtra & civitates capiendo, & militibus muniendo, ita ut Auſtrales ab una parte a Rege Ungariæ, & ex alia Boemiæ & Poloniæ Regibus premeren- tur. (e) Anno MCCCXXXVIII. Judei per totam Boem. Moraviam, & Au- striam etiam cum uxoribus & infantibus in cunabulis occiduntur, & mira- bile contigit, quod de nullo Judeo sanguis emanavit, ſed omnes fine ſan- guinis effuſione mortui ſunt. Judæi etiam propter Hoſtiam inventam in Pulka (f ) in multis locis deleti fuerunt. (g) Anno MCCCXXXIX. regnante Rege Johanne, & filio ejus Karolo Moraviæ Marchione (h) circa feſtum Jacobi locuftarum infinita multitudo ab extremis partibus Ungariæ & Græciæ veniens non ſoium Boemiam, & Moraviam, ſed etiam Auſtriam, Bavariam, Franconiam more avium per aera volantes , ac loca mutantes , & (quod mirabilius eſt ) ſeſe quotidie naturali propagatione multiplicantes, univerſa (i) ubi reſident, conſumunt. Anno Domini MCCCXL. Ludovicus Bavarus, qui gerit ſe pro Impera- tore, cum Rege Boemiæe Johanne concordavit: & Rex Boemiæ feudum ab ipſo recipiens ipſum Dominum ſuum recognovit. Eodem etiam anno (k) ego Tom. IV. G Joan- (a) Idem p. 1039. (b) Fortaſſis terrendo. (c) Fortafſis vivus. (d) Ibid, (e) Ibid, (f) Auſtriæ oppido. (8) Ibid. (b) Ibid. (i) Ibid. (k) Ibid.

Strana 122
122 EPITOMĚ Joannes Neplach Abbas in Oppatovicz per V. P. & D. Predecesforem me- um (a) miſſus ſum ad ſtudium Bononienſe. Anno MCCCXLI. Clemens VI., qui mihi de Abbatia providit, ſedit annos XI. (b) intravit ſecta Flagellantium Boemiam. Anno MCCCXLII. Illuftris Princeps ac D. Karolus in Regem Boem. eligitur, cui Deus longævam vitam tribuere dignetur in ſecula feculorum. Anno MCCCXLIII, Joannes Epiſcopus Prahenſis moritur, qui multa preclara fecit, ifti ſucceſſit Venerab. Arnestus Vir doctus, prudens, ſobri- us, cujus conſecrationi interfuimus. Anno Domini MCCCXLIV. quædam mulier in Lewyn mortua fuit, & ſepulta. Poſt ſepulturam autem ſurgebat, multos jugulabat, & post quemli- bet ſaltabat : & cum fuiſſet transfixa, fluebat ſanguis ſicut de animali vivo, & devoraverat slogerium (c) proprium plus qnam medium, & cum extrahe- retur, totum fuit in ſanguine. Et cum deberet cremari, non poterant ligna aliqualiter accendi, niſi de tegulis eccleſiæ ad informationem aliquarum ve- tularum. Poſtquam autemfuiſſet transfixa, adhuc ſemper ſurgebat. Sed cum fuiſſet cremata, tunc totum malum conquievit. (d) Anno MCCCXLV. in decoll. S. Joannis Babtiste ventus, grando, ful- gura in Klatovia & in Pomuk, ac tota illa provincia mirabilia ſunt operata. Anno MCCCXLVI. tanta fames in Boemia fuit, ut de frumento, quan- tum ſcilicet afinus portare poſfet, vix XXXIX. florenis emeretur. Eodem anno (e) Joannes Rex Boemorum multis Nobilibus Regni Boemiæ feilicet filio D. Petri de Rosenberg, & filio D. Henrici de Lichtenberg (f) vadit in sub- sidium Franciam, & ibidem occiditur, & in Lucemburg translatus cum eis ibidem ſepelitur. Hic fundavit monaſt. Cartufianorum prope Pragam, (g) & ut mors tanti in memoria habeatur, ſcribuntur iſti verſus: Anno (ⱥ) Chronicon Pezii habet per Dominum Hroznatum p. 1039. (b) p. 1027. (c) Quid vox hæc , omnibus Gloſſariis medii ævi incognita, notet, quis divinet ? niſi fortaſſis vox slavo-latina eſt ex germanico nomine Schlener prognata , ut ita peplum, ſeu ſindonem mediam, qua tecta & obvoluta fuit, devoraverit. (d ) Hem ! duo luculenta exempla ex hac antiquitate , ſcilicet ex anno præſente & I336. iis , qui hiſtoriam Wampyriorum ſcripſere. Sed quam fallax fuerit hominum per tot ſæcula perſuaſio ( mendacibus auritis ſolum nunquam oculatis teſtibus prognata ) oſtendit glorioſe imperans AUGUSTA noſtra, cum renaſcentem ejuſmodi perſuaſionem in Hungaria unico Decreto, ſeu Majeſtalibus literis confixit, ſopivitque. Vide hac de re eruditiſſimi Viri Conſtantini de Cauz doctiſſi- mum Commentarium de Cultibus magicis p. 193. & ſeq. (e) Sequentia refert Chro- nicon Pezii ad annum 1348. (f ) Lychtenburk Pez. 1040. ſubditque : & aliis multis in ſubſidium Regi Franciæ contra Regem Angliæ intravit in regnum Franciæ præha- bito regno cum infra ſcriptis Nobilibus. (g) Hujus uxor vocabatur Elizabeth, Regina VIII. Wenczslai Regis II. filia, ibid. a

Strana 123
CHRONICÆ NEPLACHONIS. 123 Anno dum Domini tranſiffent mille trecenti Et quadrageno tunc ſexto numero pleno, In Ruffi feſto mors accidit Regi honesto, Regi modeſto condoleas corde moleſto, Licet orbatus imo tota luce privatus Vir talis natus, ſemper ad bella paratus. Anno MCCCXLVII. Illuſt. Princeps Karolus in Regem Boem. ab Ar- neſto Epiſcopo coronatur, cui & nos Abbas preter alios interfuimus. Anno MCCCLI. Innocentius VI. ( ſeil. creatus Romanus Pontifex) ad quem per Imperatorem Dominum Karolum modernum in principio ſuæ creationis in Papam, in legatione miſſus fueram, quot annis ſedebit, neſcitur. (a) Et hec breviter & pueriliter ad instantiam Illuſtriſſimi Regis Boemie Karoli ſeripta ſufficiant, (b) cetera, que ſcribantur, erant de geſtis ejus- dem Illuſtriſſimi Principis ac D. D. Caroli Rom. Imper. & Regis Boemiæ, de quo quid actum, vel geſtum fit temporibus ſuis, vel quoto anno a qua- drageſimo ſexto anno usque ad ſexageſimum libentiſſime vellem ab aliquo edoceri, quam aliquid temerarie ſcriberem, & taliter finitur Epitome Cro- nice Boemice. & 2 OBSER- (a) Pez. p. 1027. (b) Horum łoco iſta in exemplari Pezii exarata ſunt : Hæc pueriliter de Romanis Pontificihus ac Imperatoribus , necnon de Regni Boemiæ Ducibus paganis & Chri- śtianis , ac etium de octo Regibus videlicet Wratislao, Wladislao, Przyemisl, Wenczslao I., Ottokaro ( qui & præmeditans, id eſt , Przyemiſsl vocabatur) Wenczlao II., Wenczlao III., Johanne VIII. (ſcilicet Rege non numero) & ultimo breviter dicta ſufficiant. Cæterⱥ autem , quæ ſcribentur, erunt de factis & geſtis Illuſtriſſimi Priucipis &c.

Strana 124
124 OBSERVATIONES OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN TRES CONTINUATORES PULKAVÆ. rebrius in ſuperioribus Tomis Monumentorum noſtrorum Bo- hemiæ mentionem ingeſſimus plures ad manus nobis effe Con- tinuatores Pulkavæ necdum typis uſpiam excuſos, cum itaque To- mo III. Chronicon Pulkavæ in lucem emiferimus, e re nos factu- ros arbitrati ſumus, fi iſthic aliquos ejusdem Continuatores ſub- jecerimus, quorum narrationibus annorum ſubſequentium hiſtoria ſuppleatur. Et quidem in pluteis Collectionum noſtrarum manu- ſcriptarum tres iftiusmodi Continuatores reperimus a vetuftate commendatos, quos nempe ipsis ſæculis, de quibus ſcripſere, vi- xifſe tum proditæ quæque memoriæ, tum codicum antiquitas de- clarat. Primus depromptus eſt ex ſæpius memorato codice noſtro Stehlikiano, e quo ſeriem Ducum Bohemiæ & Epiſcoporum Pra- genfium, tum Chronicon Anonymi denique variantes lectiones Pulkavæ Tomo III. Monumentorum noſtrorum Bohemiæ nuſpi- am antehac editorum dedimus, is ipfus ejusdem ſcribæ characte- ribus Excerptori Chronici Pulkavæ ſubnexus eſt. Memorias ve- ro nonniſi breves Joannis Regis, cum quo Pulkava hiſtoriam ſu- am abrupit, tum nonnullas fufiores Caroli IV. & Wenceslai filii complectitur, quas non tam quadam ftata annorum ſerie, quam uno veluti contextu enarrat. Subjungit tandem quosdam de morte, alios rurſum de Avaro verſus, quos quoniam ad rem præſentem nihil faciunt, merito prætermiſimus. Alter in eodem codice Stehlikiano poſtremum omnium lo- cum paginarum obtinet, orditurque cum anno 1310., definit cum anno 1419., post quem annum repetitur exuftio Huffi anno 1415. Constantiæ peracta, clauditur memoria anni 1432., quo nimia Moldavæ effusione pons Pragenfis ruptus. Scriptus vero est præ priore paulo majoribus characteribus, qui tamen ſæculi XV. æta- tem

Strana 125
PRÆVIE. 125 tem innuunt. Reperimus alium Codicem chartaceum ejusdem ætatis in Bibliotheca Excellentiffimi D. D. Comitis Emanuelis Erneſti de Waldstein Epiſcopi Litomericensis, in quo ab anno 1340. uſque ad annum 1399. eadem vernaculo noſtro fermone, eo- demque ordine chronologico referuntur, ad quem tamen postre- mum annum hæc adſcripta leguntur: Et sic finis est Chronice istius per me Joannem Tſchaudermann natione de Brunow poſt Nachod tria miliaria anno Domini MCCCLXVI. Sabbatho poſt feſtum Cor- poris Chriſti amen. Quæ appoſita clauſula merito nos ancipites reddit, ut definire haud nobis liceat, Joannesne Tſchaudermann is ipſus fuerit, qui vernaculum Chronicon Pulkavæ continuavit (nam uno filo iisdemque characteribus prædicto Chronico fubje- cta est hæc continuatio) an Tschaudermann hanc continuationem ex alio codice non fecus atque Pulkavam exſcripſerit, an non de- nique Chronographus Stehlikianus, qui longius progreſfus memo- rias ſuas ex Tſchaudermanniano exemplari hauſerit, illasque in latinum fermonem transtulerit? Ceterum omni impenſa opera nul- lam porro aliam cognitionem Tſchaudermanni iſtius, quis quis fuit, indipiſci nobis licuit. Tertium Continuatorem (duobus ſuperioribus modis omni- bus præferendum) vernaculo fermone exaratum, ejusdemque ſcri- bæ manu mox memorato Tſchaudermanni exemplari ſubjectum deprehendimus in eodem Litomericensi codice, qui codex, uti ſupra meminimus, chartaceus eft ſæculo XV. ſcriptus formæ ob- longæ in octavo, ut vocant. Ante ipſam chronologicam anno- rum ſeriem præmittitur Nota de Domino Wilhelmo Zagiez, huic ſubjungitur notum illud miraculum, quod anno 1338. circa facram hoſtiam Euchariſticam Pulkaviæ loco Moraviæ vicino in Auſtria accidit, denique tranfit author ad res gestas Caroli IV., atque uno filo, juſtoque demum ordine chronologico hiſtoriam patriam uſque ad annum 1470. perſequitur. Fortuito anno ſuperiore accidit, cum plane animus & voluntas nobis effet hanc ipſam Bohemicam Pulkavæ continuationem, propter infignes quasque patrias me- morias in latinum fermonem transferendi, ut ſcriba noſter in la- tinum hujus continuationis exemplar incideret recentiore manu ſcri-

Strana 126
126 OBSERVATIONES ſcriptum, quod a Micro-Pragenſi librorum nundinatore pretio re- demit, nobisque extradidit. Collato mox utroque exemplari re- perimus non modo annos annis, fed & memorias, narrationesque memoriis atque narrationibus, imo nonnunquam ſcrupulofius (ne dicam ineptius) verba-latina Bohemis reſpondere, ut etiamnum hæreamus, vernaculane an latina continuatio primigenia fit atque autographa; si codicis Litomericensis antiquitatem ſpectare li- bet, omnino illi præ latino exemplari prærogativa concedenda, at ſi contra latini exemplaris barbaries, & genus ſcribendi fæculo illi XV. proprium expendatur, vix quidem induci poffumus, ut credamus translationem hanc ex ſæculo præſente eſſe, quod ipsi characteres innuere videntur. Hæc fluctuatio animi noſtri inci- tamento nobis fuit, latinum exemplar potius, quale quale depre- hendimus, iſthic excuſum dare, quam quibusvis verborum noſtro- rum pigmentis vernaculam hanc continuationem latinam reddere. Non diffitemur tamen nos nonnunquam addendo, truncando, ſup- plendoque quasdam voces latini hujus exemplaris ex vernacula continuatione reformaſſe, quando scilicet ob narratorum obſcuri- tatem Lectorem metuimus senfum difficulter, aut prorfus nullum eliciturum. Tanta quidem vitia an ipſi authori, an tranfumtoris oſcitantiæ tribuenda fuerint, ignoramus. Et vero quanquam Chronicon iſtud coenoſa quadam, & Bartoffii (quem Tomo I. evulgavimus) fimillima latinitate ſcateat, volupe tamen non effe non poterit hiſtoriæ patriæ ſtudioſo ex hoc coeno gemmas pluri- mas nuſpiam alibi detegendas, hiſtoricas, inquam, veritates dele- giſſe. Nam author, quisquis ille fuit, non obſcuris verbis, quæ infra recitabimus, teftatum reliquit ſe ſe ætati illi contemporane- um fuiſſe, & ab anno 1412. uſque ad annum 1470. omnium pene narratorum oculatum auritumve teſtem fuiſſe. Quam rari autem perpaucique ab ea ætate nobis ſuperfint patrii ſynchroni ſcripto- res, nemini hiſtoriam patriam tractanti poteſt eſſe incognitum, cum ſcilicet Huffiticus furor longe lateque graffaretur, cum fecta- rum quædam illuvio Bohemiam, Moraviamque inundaret, cum ex- pulfis regno morteque affectis plerisque monachis atque facerdo- tibus res iftius temporis notandi evanuit ſpes & ocçafio, cum metus

Strana 127
PRÆVIE. 127 metus veritatem ſcribendi calamos hebetavit ( non enim aliaim ob cauſam is ipſus præſens author ſe ſe quæpiam prætermisiſſe verbis expreffis testatur) cum verbo, omne patriæ historiæ studium penitus intercidit. Nuſpiam quidem author noster nomen suum prodit, at non obſcura indicia reliquit (quæ fuis locis adnotavi- mus) ſe ſe ex Fratrum Boemorum, qui Georgii Regis imperio Rokyczanæque Pſeudo-Archiepiſcopi Pragenſis temporibus alti- us criſtas erigere auſi, coetu fuiſſe. Nam Huſfo, Hieronymoque Pragenſi, atque eorum fectatoribus crebrius velificatur, Tabori- enfium Fratrum ſuorum (ab his enim etiam hodie ſeſe originem trahere haud diffitentur) atque Ziſcæ victorias, ne dicam carnifi- cinas, paſſim præſentis Numinis auxilio, imo loco uno etiam mi- raculo adſcribit, Georgium Regem fummis laudibus extollit, quem turpiter a Proceribus catholicis defertum, innocenterque Roma- no Pontifici exoſum factum aſſerit. Inter hæc tamen minime mordax, minime maledicus aut contumelioſus feu in Romanum Pontificem, feu in Orthodoxos, communicantesve fub una ſpecie, qui imo bis terve tantum stylum fententiasque attemperavit, ut vix dignoſcas eum e ſodalitio Fratrum Bohemorum fuiſſe ; ſcilicet prudente circumſpectione atque cautela uſus, ne chartæ fuæ dete- ctæ malum ſibi concieant, quæ ipſa præcipua ſuppreſſi nominis cauſa fuiſſe videtur. E ſodalitio præterea eum Collegii Academi- ci Pragenfis fuiffe dubitare vix velim, nam ea præſertim, quæ circa Huffum, Hieronymumque in Academia Pragensi gesta funt, gra- phice, copioſeque expromit, indicatis non folum Rectoris, præci- puorumque Magiſtrorum nominibus, ſed etiam diſputationum ar- gumentis, quæ tum publice diſcuffioni examinique fuere propofi- ta. Neque ſe penitus literarum inexpertem probavit, cum quo- rundam ea ætate doctorum Virorum ſcriptorumque atque libro- rum mentionem ingeſſit. Vitam authorem hunc diu produxiſſe, & ad ætatem fortaffis etiam octogenaria majorem protraxifſe ex ipſa rerum narratarum ferie & contextu recte conjicitur, nam ab anno 1412. uſque 1470. res paſsim tanquam fibi præſentes enar- rat. Ita enim de Wenceslao IV. filio Caroli IV. Romanorum Rege loquitur: Noluit patris conſilia ſequi, & obedire mandatis uſque

Strana 128
128 OBSERVATIONES PRÆVIX. uſque ad diem hodiernum, & agit prout ei libet, & videtur; ubi tamen per hæc in Imperio omnia perdet, quia non agit ſecundum mandatum paternum. Itaque eum relinquemus in hoc, prout agit uſque ad Dei ordinationem. Ad annum 1408. ait: Notitiam hanc nobis dedit Magister Joannes Przibram, Magister Borotin, Ma- thias Laudd, Joannes de Wiekowec, qui omnes Huſli fuere con- temporanei. Ad annum 1412. memorat de tribus in captivita- tem ductis, & poſtea capite plexis, unde omnium turbarum Huſ- fiticarum prognatum principium: Fui enim tunc præſens die Lunæ hora quaſi tertiarum. Ad annum 1416. de Poggio Florentino loquens ait : non pridem mortuus eft, constat autem Poggium hunc anno 1459.fatis ceſfiſſe. Ad annum 1417. In his tamen actis ipſe- met præſens non fui in caſtro, ſed extra caſtrum. Atque ut plures iſtiusmodi memorias prætermittam, unam adhue poſtremam ad annum 1469. apponere libet, quo loco de Mathia Hungariæ Rege in Morovia a quibusdam Bohemis Proceribus electo loquens, ſcri- bit: ſed ille nec Pragam, nec Carlsteinam pervenit, hucuſque, nec coronam Bohemiæ adeptus eſt. Tot autem narrationum diversis temporibus geſtarum memoriæ, quæ facile ſexaginta annorum pe- riodum exæquant, merito mihi ſufpicionem dubiumque injecere, ut hæfitarem, an non præ uno plures iftius continuationis synchro- ni ſcriptores fuerint ? at ſluctuationem iſtam ſuppreſſere repeti- tæ provocationes ad posterius dicenda, quæ cum accurate exple- ta repererim, hæfitare defii unum eundemque continuationis fu- iſſe authorem, virum ſcilicet ad ſummam ætatem provectum. Ceterum nonniſi uno loco ad annum 1416. meminit ſe Crumlovii extra castrum fuiſfe, ex reliquis omnibus fere narrationibus con- jicere fas est, eum Pragæ & moratum & ſcripſiſſe. Jam ſi po- stremum ad res ab eo narratas tranſeamus, magno in pretio haben- dus author, a quo plures res edocemur, quas quarumve circum- ſtantias & perſonarum tum viventium nomina fruſtra in aliis pa- triis ſcriptoribus hucusque cognitis exquiras, quas hic præoccu- pare ſuperfluum duximus, cum a patriæ hiſtoriæ ſtudioſo facile dignoſcendæ sint, & collatæ cum aliis ſe ſe ipſas manifestent. I.

Strana 129
CONTINUATORES PULKAVE. 129 1. DE JOHANNE. Johannes filius Henrici Imperatoris Rex Bobemie octauus duxit Eli- zabeth filiam Wenceslai pii regis Bohemie, hic occiditur in bello in Fran- cia per regem Anglie, anno Domini MCCCXLVI. die ſancti Ruffi martiris, hic fundauit monaſterium Carthuſienſe prope Pragam. Anno Domini MCCCXXXIIII. Kalend. Octobris obiit Domina Eliza- beth regina Bohemie, coniunx Domini Johannis regis, que fuit mater Do- mini Karoli Imperatoris. De Karolo quarto Imperatore. Anno Domini MCCCXVI. in die ſancti Bonifacii martiris natus fuit Karolus filius Domini Johannis regis Bohemie, qui eligitur in Regem Ro- manorum in Renze iuxta Renum per Treuerenſem Archiepiſeopum Baldui- num & Colonienſem Archiepiſcopum Wilhelmum, & Ducem Saxonie & co- ronatur in Bunna Colonienſis dyoceſis, anno natiuitatis ſue XXIX. in die omnium Sanctorum. Transacto vero uno anno, videlicet anno natiuitatis fue XXX. infra octauam natiuitatis beate Marie Virginis die Dominica in eccleſia Pragenſi idem Karolus coronatur in regem Bohemie per dominum Arneſtum primum Archiepiſcopum pragenſem. Item anno D. MCCCLV. anno vero natiuitatis ſue XL. coronatur in Imperatorem Rome in eccleſia ſancti Petri in die Pasche per Cardinalem Hoſtienſem de licencia Innocen- cii Pape ſexti. Item anno Domini MCCCLXXVIII. in vigilia beati Andree Apoſtoli hora noctis quasi ſecunda obiit ferenifſimus Princeps predictus Dominus Karolus Imperator Romanorum & Bohemie Rex in castro Pragenfi, & idem post sollempnes exequias per ciuitatem Pragenſem habitas XVI. die a mor- te ipsius ſepultus honorifice in eccleſia Pragenſi requieſeit. Hie dum ſe- liciter vixit, fundauit in eccleſia Pragenſi Mansionariorum & in capella omnium Sanctorum, & in Karlsteyn collegia Canonicorum. Item in Praga monasteria ad fanctum Karolum, ad fanctum Ambroſium, ad Slauos, ad ſan- ctam Katharinam, ad ſanctam Mariam in Viridi, & ad Carmelitas. Item in caſtro Moybin Celestinos, & in Engelheym Moguntinensis dyocesis, & in Charencz monasteria Parmensis dyocesis Canonicorum Regularium ; Et in Nuornbergh collegium Mansionariorum, hie eciam Dominus Karolus in signum memoriale pro ſuis ſucceſſoribus & ſubiectis ſibi ordinauit, videli- Tom. IV. R cet

Strana 130
— D cet ecclesiam Pragensem a Moguntino Archiepiſcopatu eximens in Me- tropolitanam erigi impetrauit per dominum Clementem Papam ſextum, & demum per Urbanum Papam quintum Archiepiſcopum Pragenſem Legatum natum ereari procurauit. Cuius legationi Ratiſponenſem, Bambergenſem, Miſnensem, Olomucenſem, & Luthomyslenſem eccleſias, Epiſcopos, Clerum & populum ſubdidit, & ſubiugauit. Item prefatus Dominus Imperator in- cepit ſuis ſumptibus opere magnifico de nouo eccleſiam Pragenſem edifi- care, ampliare, ficut hodie apparet cernentibus, & personaliter lapidem pri- marium poſuit, aſſiſtentibus multis & preſentibus Prelatis, Baronibus, & ſpecialiter Domino Archiepiſcopo, & Domino Johanne tunc Olomucenſi Epiſcopo, poſtea vero Cardinali. Item pro ejusdem regni gloria & deco- re Generale studium instituit, & per Dominum Clementem Papam predi- ctum obtinuit, Doctores, Magistros facre Scripture Profeffores, & arcium liberalium Magiſtros ſufficienter dotauit, quibus & domos follempnes in ciuitate Pragenfi cum libertate & exempcione ab omni iurisdiecione, ex- accione, ad legendum, & habitandum tribuit, & sollempne collegium ca- pelle Regie, ſcilicet Omnium Sanctorum in caſtro Magiſtris collegii Pra- genſis, euius collegii fundator & dotator ipſe Dominus Karolus exftitit, in- corporari procurauit per Dominum Innocencium Papam ſextum. Item Mar- chionatum Brandeburgenſem, Luzacie, & Slezie, Bawarie ducatus Muhlbergh, & terram Aduocatorum, (a) & alia plura dominia pro regno & Regibus Bo- hemie obtinuit, & quedam comparauit, & aliis multis virtutum operibus claruit, que in Cronicis Bohemie plenius continentur. Sequitur Anno Domini MCCCLXI. tercia die poſt feſtum Mathie Apoſtoli na- tus fuit Dominus Wenceslaus in Nurembergh filius Domini Karoli predicti, qui coronatur in Regei Bohemie etatis fue anno fecundo. Item Dominus Wenceslaus electus fuit in Regem Romanorum in prato super Rensen anno Domini MCCCLXXVI. in die Baſilidis & ſociorum eius, item in Franke- furd in Ecclefia ſancti Bartholomey apoſtoli in vigilia Barnabe apoſtoli, & nominatus Rex Romanorum per Electores infraſcriptos, videlicet Domi- num Karolum Imperatorem tanquam Boemie Regem, per Ludevicum de Myſna, prouiſum Maguntinenſem, Kunonem Treverenſem, & Fridericum Co- lonienſem Archiepiſcopos, per Ducem Robertum Palatinum Reni, per Ven- cze: Ducem Saxonie, per Sigiſmundum Marchionem Brandeburgenſem ger- manum prefati Domini Wenczeslay electi Romanorum Regis; in octaua au- tem (a) Id eſt: Vogtlandiam,

Strana 131
PULKAVE. 131 tem Apoftolorum Petri & Pauli coronatus Aquisgrani per Dominum Fre- dericum Archiepiſcopum Colonienſem. Eodem anno, quo & fupra, eum eodem Domina Johanna filia Domini Alberti Comitis Hollandrie, Hanonye, & Se- landie, ac Ducis Bawarie eft coronata, preſentibus Domino Karolo Impe- ratore Romanorum, Wenezeslao Duce Brabancie, prefato Comite Hollan- drie, & omnibus principibus Electoribus ſupra dictis, necnon domino Jo- hanne Archiepiſcopo Pragenſi, qui postea in Cardinalem Romane Ecclefie fuit aſfumptus, & aliis multis affiftentibus. Itemipſe Rex Wenczeslaus poſt mortem Imperatoris, videlicet anno Domini MCCCLXXVIII. poſtquam succeffit in Reguum Bohemie, eciam fuit adeptus regnum Romanorum, re- gnauit multis annis. Anno Domini DCCXI. ſtudium generale ab urbe Romana Pariſios est translatum, & hoc tempore Karoli Magni Imperatoris & Regis Francie. II. CRONICA. Anno Domini MCCCX. Heres ultima (a) Regni Bohemie data fuit Johanni Henrici filio Imperatoris Romanorum ſeptimi. Et eodem anno fuit coronatus ad regnum Bohemie. Anuo Domini MCCCXVI. natus eſt Rex Karolus Idus Magy, fuit au- tem nomen eius impoſitum in Baptiſmo Wenceslaus, ſed in confirmacione rex Francie nomine Karolus, & eum tenuit, & nomen ſuum fibi impoſuit, & ſic dictus Karolus, & non Wenceslaus &c. A. D. MCCCVIII. (b) natus eft secundus filius nomine Przemisl. A. D. MOCCXXII. natus est Johannes Marchionis pater. A. D. MCCCXXXVIII. locufte fuerunt in Bohemia, & Elizabeth Re- gina Bohemie & Polonie mortua eſt, A. D. MCCCXL. excecatur Johannes rex Bohemie a medicis, quia aliunde a toxico priuari (c) non potuit, niſi unum ex ſenſibus corporis amittat. A. D. MCCCXLI. fundatur ordo Cartufienſium prope Pragam. A. D. MCCCXLIIII. eligitur Arneſtus primus Archiepiſeopus. Eodem eciam anno Ecclesia Pragensis noua (d) fundata est. Eodem eciam anno Mansionarii fundantur in ecclesia Pragensi. Eodem eciam anno Epiſcopatus Lithomislensis dilatatur & fundatur. Eodem R 2 (a) Eliſabetha. (b) Lege MCCCXVIII. (c) Id eſt: liherari ſeu ſanari. (d) Scilicet Se- des Metropolitana, conſtituto iſthic Archiepiſeopatu.

Strana 132
132 CONTINUATORES Eodem eciam anno ruptus est pons Pragensis in die sancti Blasii. A. D. MCCCXLVI, eligitur Rex Karolus in Regem Romanorum. Eodem anno vel ſeptimo inſtanre Johannes rex Bohemie ab Anglie po- (a) in Francia occiditur, & ibidem ſepultus eſt. pulo Eodem anno locuſtæ fuerunt in Bohemia, & omne frumentum conſum- pſerunt. A. D. MCCCXLVII. confirmatum eſt ſtudium, feu Collegium Cleri- corum in Praga. A. D. MCCCXLVIII. (b) Rex Karolus coronatus eft cum fua uxore ad regnum Bohemie. Et eodem anno obiit Rex Luduicus, qui ſe ſcripsit Regem Romano- rum. Eodem anno fundantur duo ordines Karmelitarum & Sclauorum in Noua ciuitate. (c) A. D. MCCCXLVIII. fundata eſt Noua Ciuitas Pragensis. Eodem anno fuit terre motus magnus in die Conuerſionis S. Pauli veſperarum. Eodem anno Anna copulata eſt Regi Karolo in coniugium. A. D. MCCCXLIX. venerunt Mrzkaczy (d) in terram Bohemie. Eodem anno reliquie Imperiales portate funt in terram Bohemie. A. D. MCCCL. inchoatus eft primus annus Jubileus Rome. A. D. MCCCLI. fundati funt Canonici Regulares. (e) A. D. MCCCLIII. fuit coronatus Rex Karolus in Imperatorem. A. D. MCCCLVI. quidam coronabatur ad imperium, ſed poſt ceruum currens, mortuus est. A. D. MCCCLXI. natus est Rex Wenceslaus in Norberga ciuitate, & ibidem eſt baptizatus in die Translacionis ſancti Wenceslai. A. D. MCCCLXIIII. nata est (f) Elizabeth Ceſariſſa, & Regina Bo- hemie. A. D. MCCCLXV. portate ſunt reliquie S. Sigiſmundi Pragam in vi- S. Wenceslai de ciuitate Aganenſi. gilia A. D. MCCCLXVI. nata fuit Anna heres prima & Regina Anglie. A. D. MCCCLXVIII. natus eſt Rex Sigiſmundus, Rex Ungarie. A. D. MCCCLXX. natus eſt Rex ſeu Princeps Johannes Luſatie Marchio. hora Eodem (a) Belli. (b) Tſchaudermannianum exemplar habet: Eodem anno. (c) Supple Pragensi. (d) Id est: ſecta Flagellantium. (e) In Carlshof Neo-Pragæ. (f) Oſcitantia Ama- nuenſis est, legenduim: deſponſata Carolo, niſi forte legendum coronata.

Strana 133
PULKAVÆ. 133 Eodem anno combuſta eft ciuitas Slana, & populus multus in ea in die ſancti Pangracii. A. D. MCCCLXXIIII. fuit inundacio magna aquarum in Praga uſque ad portam (a) S. Egidii, Dominica ante carnis priuium. Eodem anno Dominica prima Quadrageſimæ fuit iterum magna aqua Prage uſque S. Leonardi (b) molendiña & multas domos deſtruxit. A. D. MCCCLXXVIII. obiit Karolus Imperator in vigilia S. Andree. Et eodem die crematum est hoſpitale circa pontem in Praga una cum quibusdam pauperibus. A. D. MCCCLXXX. & 81. fuit peftilencia per totam terram Bohe- mie, incepit a feſto S. Margarethe, & durauit uſque feſtum Omnium San- ctorum. A. D. MCCCLXXXX. vel XC. annus Jubileus ſecundus fuit Rome. A. D. MCCCLXXXXIX. cremati ſunt Judei, & domus eorum deſtru- cte ſunt. A. D. MCCCXCII. obiit Elizabeth Karoli Regina & Imperatrix. A. D. MCCCLXXXXII. coronatus est Rex Sigiſmundus ad Regnum Ungarie. A. D. MCCCLXXXXII. in vigilia S. Nicolai fuit magna inundacio circa Pragam, & celaria plena in Hoſpitali, (c) & circumquaque, & mo- lendina deſtruxit. A. D. MCCCLXXXXIII. vel XC. annus Jubileus fuit Prage tempore Regis Wenceslai & tempore Johannis Epiſcopi, & Archiepiſcopi. A. D. MCCCXCIIII. Rex Wenceslaus fuit captiuatus a Regni Proce- ribus in ciuitate Werona in octaua Ostensionis Reliquiarum, scilicet in die Stanislai, & fuit dimiſſus poſt XV. ſeptimanas, Principe Johanne Gerlicenſi diſponente. A. D. MCCCXCIX. in die ſancti Nicolay combustum est Pretorium cum multis armis in antiqua ciuitate Pragenſi. (d) A. D. MCCCXCVII. profuſio data eſt Dominis quibusdam in Carlstein, (e) & loco pinguedine, fanguine eorum perfunditur coquina per Hanuſſi- um Principem de Opauia, ex mandato Regis Wenceslai. A. D. MCCCC. Habundabant indulgencie in Bohemia, quia non fuit clauſtrum, quod indulgenciis Papalibus caruiſſet. Tunc (a) Eecleſiæ. (b) Subintellige rurſum eceleſiam. (c) Crucigerorum cum rubea ſtella. (d) In Exemplari Tſchaudermanniano demum ſequuntur hæc verba: Et ſic eſt finis Cronice istius per me Joannem Tſchandermann natione de Brunow, poſt Nachod tria milliaria, & eſt finita anno Domini MCCCCLXVI. Sabbatho poſt feſtum Corporis Chriſti. Amen. (e) Id eſt: profuderunt ſanguinem, interfecti ſunt.

Strana 134
134 CONTINUATORES Tune auaricia facerdotum nimis dilatabatur. Tunc magni peccatores leniter abſoluebantur propter pecuniam. Tunc penitencia folum peeunia- lis iniungebatur, unde predones, fures, homicide & occulti magni pecca- tores proniores ad peccata reddebantur, & tunc honor facerdotum & pote- stas Ecelesie cepit vilipendi. A. D. MCCCCII. facta diffensio inter Magistros Theutonicorum & Bohemorum propter bullam Cruciatam ſuper Ladislaum Regem Napolie (a) datam. Hanc plebani Theutunicorum ſuſceperunt, & diuulgauerunt, dicen- tes: Non licet literas Domini Pape iudicare, feu diffinire, ſed obedire, Magiſtri vero Bohemorum dixerunt, bullam illam non effe facra Scriptura regulatam, addentes in verbis suis, non licet Pape super Criftianos Cru- cem dare, niſi a fide receſſerint. Sed Magister Johannes Hus contra bul- lam predicauit, & contra plebanos & Prelatos Pragenſes mala eorum co- ram populo detegendo. Ideo eitatur & appellacione facta ad futurum Pa- pam non paruit; ideo contumacia ſuper eum datur, & per totam Pragam interdictum propter eum ponitur, unde multi ex predicatoribus contra Hus predicabant, & populus laycalis eis reclamabat in ecclefia, quia Huſſio ad- herebant, & sic contigit & clerum & populum in Praga in se effe diuisum. A. D. MCCCCVII. Magiſtri Theutonicorum cum ftudentibus fuis exi- uerunt de Bohemia, eo quod a collacionibus feu beneficiis mediis bohemis cedere noluerunt, unde recedentes Bohemos eonfundebant, hereticantes per uniuerſas terras, in quas diſperſi ſunt , ſed in viis multi ſpoliati, & per- euſſi ſunt, qui a Bohemia exierunt. A. D. MCCCCVIII. ad augendum malum in Bohemia, Archiepiſcopus alienigena nomine Conradus Theutunicus & nigromanticus, qui antea fuit Camerarius terre, & vir fanguinum, iudicia fectans, iste nullus protector Cleri fuit, ſed ſpoliator, quia bona temporalia ab epiſcopatu Pragenfi om- nia alienauit. Et militibus & ſecularibus pro ſeruicio dedit, cetera cum hyſtrionibus & meretricibus vane expendit. Et quia per Symoniam Epi- ſcopatum obtinuit, ac multam pecuniam dedit, profectum nee felicitatem habuit, ſed in hereſim magnam decidit. Eodem anno Canonici Pragenſes & plebani diuites eis adherentes in Praga & circum ſpoliabantur, & percuciebantur, & diffamabantur a ſecu- laribus ex conſenſu Regis Wenceslai, A. D. MCCCCIX. facta est vilitatio plebanorum per manum feculari- um per totam terram Bohemiam ex mandato Regis, & clauſtra omnino non preteriebant; tune ſpoliati ſunt plebani, & quidam varie confuſi & captiuati in (a) Id eſt: Apuliæ.

Strana 135
PULKAVE. 135 in mediaſtinum ciuitatis poſiti, nudi ducti, luto maculati, in aquas proie- cti, poſtea confusi de ciuitatibus expulſi, tunc ceſfauit honor Clericorum. Et ſi quis ex ſecularibus talibus contradixit, ftatim fuit ſpoliatus, & a bonis de ciuitate expulſus. A. D. MCCCCXV. ſinodus in Conſtancia celebrata fuit, & ibidem Hus Heresiarcha fuit combustus, quia noluit reuocare fuam heresim, & post eum ſtatim Jeronimus. Eodem anno Magister Jacobus heresiarcha cum magistris Theutuni- corum de Brazdan (a) incepit communicare populum laycalem ſub utraque ſpecie contra confuetudinem Romane ecclefie, & contra preceptum finodus Conſtancie, tune multi ex ſacerdotibus ſimplicibus eis adheſerunt, & per totam terram diſcurrentes populum sub utraque ſpecie communicabant, aſ- ferentes in predicacionibus: antiquos facerdotes fures effe huius Saeramen- ti, tune eciam paruulos in baptiſmo ſanguine & Corpore Criſti communi- cabant, alia Sacramenta non curabant. A. D. MCCCCXIX. Conſules Noue Ciuitatis de pretorio proiecerunt, eo quod prohibebant communionem calicis, & proceſfiones populi in turbis. Eodem anno Rex Wenceslaus Bohemie moritur pre nimio tedio, eo, quod videbat populum contra ſe inſurgere, & in Caſtrum S. Wenceslai de- fertur, & in ecclefia collocatur, & poft aliquot dies delatum eft corpus eius in Aulam Regiam tempore noctis. Eodem anno multa mala illicita in omni parte terre augentur, & ſuc- creſcunt in Bohemia, ita quod non fuit aliquis homo in terra, qui eorum malieiam & turbacionem effugeret. Audi ergo mirabile & terribile de hoc populo, qui pre ceteris in mundo erat in ſciencia, veritate, & cognicione Dei illuminatus, in fanctitate & iufticia perfectus, & in laude habundancia, & honore exaltatus. Et ecce ſcientifici & illuminati in errores cecide- runt, ut Clerus, qui plus ſapere quam neceſſe, voluerunt; & simplices po- puli utriusque ſexus, qui in fanctitate & iusticia stabant, ceciderunt, & ma- lefactores facti funt, nullibi ergo ſecurum te reddas in hoc mundo ne ca- das, quia ut lux ſolis nebulis, fic & viri clauftrales errorum tenebris obum- brati ſunt, & deuiauerunt. Anno ergo MCCCCXX. & ſequentibus, conuenit magna multitudo, populus laycalis obmiſfis paſtoribus, & parrochiis propriis, alienis Sacerdo- tibus per campos, montes, domos, vicos & platheas predicantibus adhere- bant, predicabant autem illo anno diem iudicii extremi adeſſe, & omnia an- niehilanda eſſe, & ideo omnibus relictis eos ſequebantur. Altero vero anno (a) Lege Drazdan, id eſt Dresda.

Strana 136
136 CONTINUATORES anno videntes ſibi populum magnum adherere, predicabant Layeis, omnia effe communia, & non ſolueré, nec cenſum Domino, nec decimas plebano, ſed ſolos eſſe Dominos. (a) Conuenit ergo magna multitudo populi circa Usk Sazemonis (b) & Thabor, & Hradiſſt, & venerunt cum Corpore Cri- ſti Pragam, & iſti nomen ſibi impoſuerunt Thaborite. Alii venerunt de di- ſtrictu Plznenſi cum Zizka, qui inſtruxit eos cum curribus pugnare, & po- stea omnium hereticorum effèctus eft Dux. Alii autem venerunt de Zacz, Luna, Slana, & circum. Alii de Grecz Regine, & hos omnes Pragenſes ſuſceperunt eum honore, & pauerunt multis diebus fine ſolario, & ibi fe- cerunt inter ſe confilium, non habere Regem, neque Cefarem, neque Do- minos, neque Nobiles, neque alios efſe regi tributarios, ſed per ſe domi- nari. Clerum vero omnino nihil habere dixerunt, (c) quem primum per- ſequebantur & ſpoliabant. Cum autem Rex Sigiſmundus veniſſet in terram cum magna multitudine ad Pragam, ut coronam & regnum fufciperet, Pra- genſes autem cum quatuor ciuitatibus, ſcilicet Zacz, Klatouia, Grecz, Pi- ſek, & aliquot Baronibus & Ziska Regi resistebant, & Rex ſermone domi- norum placatus , dimiſit populum. A. D. MCCCCXXI. congregauit Rex populum ad iunandum Wilſegra- denſes, ibique multi Barones interfecti a Pragensibus. Cum ergo Pragen- ſes viciffent Regem, & multos Barones Bohemicales oecidiffent, iratus Rex ve- nit iterum cum magna multitudine Ungarorum & Thartarorum, qui & pueros in lanceis occiſos portabant, quibus Zizka cum Pragensibus obuiarunt, & vicerunt Regem eum suis, & multos occiderunt circa Brodam Theutunica- lem, & Rex vix fugit. Tunc Electores Imperiales de Reno cum magna multitudine nimis iacebant circa Zacz, & audientes, quod Rex eſfet fugatus, & ipſi timentes fugierunt. Tune Zizka cum Pragensibus totam terram ex- pugnabat paucis refiſtentibus eis. A. D. MCCCCXV. Hus est combuſtus in Conftancia in Octaua Petri & Pauli, anno ſequenti Jeronimus conheretieus ſequebatur eum equipo- lenti pena. A. D. MCCCCXXXII. in die Marie Magdalene fuit inundacio magna aquarum, & pons Pragenfis rumpebatur, & in Crumlow ambo pontes de- ſtruebantur. III. (a) Idiotiſmus Bohemicus, quaſi dicas: ſe ipſos eſſe ſupremos Dominos. (b) Ita in MS., ſed legendum Sezymonis seu Sezymæ ex aliis Historicis cognitum est. (c) Id est: volue- runt, ne quid poſſeſſionum habeat, ſed in ſumma paupertate vivat.

Strana 137
PULKAVE. 1.37 III. NOTA DE DOMINO WILHELMO ZAGICZ. »(a) De damnis totius gentis Bohemice illatis Honorandus Dominus Wil- helmus de Waldek (b) fautor lingue Bohemice valde condoluit, cuius arma ob fidelitatem ſuam alienorum infidelitatem repreſferunt, qui Bohemos de- fendens, Germanos (c) ex omni parte confudit. Dolere deberent Bohemi de Domino illo amiſſo, agnoſcentes qualia damna exinde ſentiant; illi, qui tum de amiſſione illius gaudebant, forſan eum nouiter ex tumulo effodere cuperent, & pro auxilio implorarent. Infaufti euentus, que egiſtis? quid lucri exinde habuiſtis, dum tam Generoſos Viros tumulo recondidiſtis, Ju- niorem de Zleb, de Wartemberg, heroem Hynek instum, & Wilhelmums laudandum; Veram ulcionem Diuinam experiuntur Bohemi Proceres post peccata commiſſa. Jam Bohemi omnes, qui dure ceruieis alias fuerant, & Dominum Zagiez odio habuerant, ex omni parte affliguntur ; ideo conſpi- rarunt Germani, recia sua posuerunt, ut Wilhelmum Zagicz perdant, & in Bohemia potentes fiant ; Percipite hec Bohemi ! veritatem hane agno- ſcite, fraudulenter vobis recia ponunt, cauete illa. Honorandus ille Wil- helmus Zagicz continuo plurimum defendit Bohemos, hine veri Bohemi inceſſanter pro eo Deum exorate. Dum excreſcent Zagiczii, expellent Germanos, & maxime Bauaros occifores infideles. Cogitate de his Zagi- czii, corda veſtra fint leonina, fimilia preſumite, capita ac dentes acuite; Exaltate veſtrum Waldek, quod illi omnes timent, ut infelices ille copie in Bauariam denuo repellantur. Rogemus fanctum Wenceslaum, ut ne hec aprina capita vincantur, & dentes suos non acuant. Adiuua nos fancte Adalberte, & prebe nobis auxilium, atque tecum fanctus Vitus feutum fu- um extendat. Zagiczii consilium est, ut Germanis barba creſcat, si vero hec non ſuffecerint, vindicate modo, quo poteſtis Zagiczii, hune mero- rem conuertite in opus bonum, Germanos non curantes. Sequamini Wil- belmum Zagicz, qui ut fax exstinctus eſt, & ideo in Bohemia ut rane au- cti ſunt Germani. Rogate Deum Chriftiani, & maxime fideles Nobiles, ut Domini Wilhelmi stirps dilatetur, & omnes exclamate, Amen. De S Tom. IV. (a) Hæc tandem ſubjiciuntur Chronico Tſchaudermanni tam in latino, quam vernaeulo ex- emplari. (b) ls Wilhelmus Zagicz de Waldek gente Haſſenburgius a latinis etiam Le- pus dictus, veroſimillime idem fuit, qui in Chronico Oppatovicenſi apud Pezium pag. 1038. ad annum 1322. dicitur ab Avaris ( fortaſſis Bavaris ) ſagittatus. (c) Per Ger- manos, uti infra ſe expreſſit author, maxime intellexit Bavaros, qui his temporibus mul- tum invaluere in Boemia propter favorem, quem' Joannes Rex Ludovico Bavaro Rom. Regi, generoque ſuo Henrico Duci Bavariæ impenderat.

Strana 138
138 CONTINUATORES De Corpore Chriſti. Anno Domini 1338. Dominica poſt Reſurrectionem Domini factum est miraculum, quod testor: Judei hostiam sacram vulnerarunt, portantes eam per loca inhoneſta, ideo illis infortunium accidit. Maledictus homo hereticus vendidit hane sacram Hostiam in manus Judeorum, quam decem annis habuerunt. Dum in nuptiis quibusdam fuiſſent & ſaltantes ibidem, Judei hac ſacra hoſtia luſerunt, quidam hebreus bombardam (a) explofit contra illam. Quanti vero vendita fuerit, ignoro, ſed quantum ex dictis constat in Pulkaviam (b) delata fuit. Id a Judeis manifeſtatum fuit; & die lune ma- ne proditum fuit: Audite fideles Chriſtiani; dum hoftiam hanc sacram vul- nerarunt Judei, ſanguis floridus ex illa fluxit, quod videntes Judei timue- runt valde, & infra portam in terram Hostiam hanc sacram infoderunt. An- cilla quædam clauda defuper veniens ante domum huius Judei & attingens locum iſtum, ubi ſacra Hoſtia defoſſa fuit, fanata recte incedens abiit; tan- dem duo ciues huius ciuitatis illac tranſeuntes hoc aduertentes factum, in- terrogarunt Judeos, que ibidem agantur, & dum a Judeis reſcire nihil po- tuiſſent, loco illi magis appropinguarunt, & Hostiam facram fanguine ma- dentem conſpexerunt, hoc videntes, admirabantur, Judeique ſe abſconde- runt. Locuti autem inter ſe Chriſtiani illi ciues duo hec ſe velle Sacer- dotibus manifeſtare, de qu bus illico uno abeunte, alter ibidem permanſit. Interim exiens ex domo hebrea calcauit pedibus locum iftum, hoc videns Chriſtianus, fleuit amare. Judeus etiam quidam hanc Hostiam facram au- ferre voluit, ſed eam obtinere & accipere non potuit. Venientem eciam Sacerdotem, qui hoc anno primicias celebrauit, repulerunt, ſed Sacerdos ille conſpiciens hoc Sacramentum, & videns in facra hac Hostia effe fan- guinem recentem & floridum, ideo ob timorem magnum conuocari iuffit plures homines & Sacerdotes, & venientes cum figno Crucis, in omni hu- militate & deuocione in Ecclesiam Hostiam facram deportarunt, & in illa Hoſtia ſacra ſanguinem verum eſſe conſpexerunt pulchrum & floridum. Multa eciam miracula ibidem facta funt, ceci & claudi ſanati. Parochus de Hamburg (c) eciam de terra illa accepit porcionem, ubi hec ſacra Hoſtia infoſſa fuit, ſanguine madentem; Hee signa in illa regione facta funt, hinc Corpus Domini omnes laudemus. Judei partim combuſti funt, aut partim aliter interfecti fuerunt. O heretici! ite, & querite inter vos ſimilia mi- racula. (a) Subintellige manuariam ſeu oatapultam, qua ſagittæ, globive ferrei vibrabantur, nam in- ventio pulverum pyriorum poſterius enata. (b) Pulkavia hodie Pulkau oppidum Au- striæ, de hoe breviter Chronicon Oppatovicenſe apud Pezium ad h. a. (c) Itidem op- pidum Auſtriæ.

Strana 139
PULKAVE. 139 racula. Chriſte, per vulnera tua ſancta miſerere noſtri, ignoſce peccata populo tuo, ut ad te peruenire poſſimus. O Maria Virgo puriſſima, cre- do per te nobis aduenire graciam certam, ora pro nobis Jeſum Chriſtum, ut liquefaciat duriciem peccatorum noſtrorum, ut ſumere poſſimus fontem ſcaturiginis eius, & cantemus cum Sanctis, Amen. Imperator Carolus auxilio fuit valde inimicis ſuis, & filios ſuos dile- xit, & dum in ſenectutem deueniſſet, & debilitatem in se sensisſet, apud Ele- ctores hoc effecit, magna illis dona offerens, quod filium ſuum ſeniorem (a) unanimiter in Regem Imperii Romani adhuc se viuente elegerint. Anno 1376. dum Imperator Carolus in Judicio ſediffet, aut res quas- dam ponderoſas & neceſſarias egiſſet, aut de illis deliberafſet, ſemper fili- us ille (b) affidere sibi debuit, eundem admonens dicendo: Chare fili, ad- uerte diligenter, & diſce sapienciam & fciene am a me, ut prout ego ago, ita & tu eciam poſtmodum agas, dilige eciam amicos, non diuicias, diuicie enim te non effecerunt ſupremum Regem Chriftianitatis; si illud egeris. facile victoriam reportabis, & quod bonitate vincere potes & efficere, in his pugnas & bella non adhibe, bella enim tam facile non fuccedunt; exhi- be ut diuiti, ita pauperi honorem, eſto alacris ad iuuandum, & age cum illis beneuole & gracioſe. Non confide in propriam potenciam & proprias vires, & ſerua amiciciam cum Romano Pontifice, Epiſcopis & Germanis, ſi hos conſeruaueris, facilius quiete frui poteris. Tali modo inſtruxit Imperator Carolus filium ſuum in rebus bonis, ducens eum ad ſciencias. Hec dogmata filio cor non mouerunt, nec ab illo in memoria ſeruata funt, noluit enim confilia eius ſequi, & obedire mandatis, usque ad diem hodi- ernum, & agit, prout ei libet, & videtur;ubi tamen per hec in Imperio omnia bona perdet, quia non agit ſecundum mandatum paternum. Itaque illum relinquemus in hoc prout agit, usque ad Dei ordinacionem. (c) Imperator ille (d) bonam ac magnam pacem ac tranquillitatem indu- xit ferme in omnibus regionibus, & preſertim in Bohemia, & procurauit omnium mercium, que Venetiis aduecte funt, depoficionem primo Prage, quas merces deinde Praga in alias regiones vexerunt, quod com- mercium adhuc multis annis ſub Rege Wenceslao durauit; perinde Praga valde populoſa facta fuit, mercatores enim ex omnibus ferme regionibus eo cum mercibus ſuis aduenerunt, alii vero iterum abinde nempe Praga cum mercibus coemptis alio perrexerunt. Et poſtquam Imperator cum filio ſuo Wenceslao bene tribus annis regnaſſet, ac feliciter, ante filium fuum S 2 au- (a) Wenceslaum. (b) Wenceslaus. (c) Hæc ſcriptorem ſynchronum manifeſto innuunt, (d) Scilicet Carolus IV.

Strana 140
140 CONTINUATORES autem 30. annis proſpere cum magno Dominatu in Imperio & Bohemia terras gubernaſſer, Prage morbo correptus, & mortuus eſt in vigilia S. An- dree veſperi poſt Chriſti Natiuitatem 1378., & in arce Pragenfi inter fle- tum & gemitum populi fepultus, nam regnante illo pax, & omnia bona in- ducta fuerunt; multa monaſteria fundauit, antequam obiifſet, 33. annis Rex Romanorum fuit, & Imperator 24., edificauit Castrum Carlstein, in illo Capellam precioſam construxit, in qua Regni Clenodia & Reliquie aſ- ſeruabantur, est enim Castrum formosum, & munitum. Item edificauit Caſtrum Carlſperg in limitibus Bauarie ad oppidum Hor & Rayſtein, ubi aurifodine ſunt. Item fundauit in Noua Ciuitate monasterium Carlshoff nominatum, hoc abundanter dotauit. Fundauit & construxit eciam Nouam Ciuitatem Pragenſem, atque muro cinxit a Wiſſehrad incipiendo, usque ad Porzicz. Item murum edificauit circa urbem Minorem Pragenſem, a mo- naſterio Strahouienſi, per montem Petrzin, usque ad Paruam partem (a) per vineas, volens & ibidem urbem ampliare. Alii dicunt, quod illum murum ideo edificari mandauerit, ut, cum tunc temporis magna annone câ- ricies fuerit, populus laborans alimenta ſibi promereri poſſit. Poſt mor- tem ſuam reliquit quinque filios; Wenceslaum filium ſeniorem, qui mortuo Patre Rex Bohemie effectus fuit; Joannem, qui Marchionatum Luficenſem poſſedit, Sigiſmundum, qui factus fuit Rex Hungarie, Joſephum & Proco- pium, qui Marchionatum Morauie obtinuerunt. (b) Wenceslaus Rex Romanorum & Bohemie antedicti Caroli Imperatoris filius, electus fuit in Regem Romanorum viuente adhue Patre fuo anno 1376. Rex ille Bohemie antequam ad coronationem ſe contuliſſet, in regno ſuo ſum- mam magnam pecunie ac rerum aliarum, Equitumque magnum numerum congregauit, & cum tanto apparatu Romam pro coronacione perrexit per Bauariam & Sueuiam, & quacunque perrexerat, ubique in diuerſoriis ma- gna liberalitas fuerat, & rerum abundancia, Romeque primo coronatus fuit corona ferrea, ficut moris & Juris est, quamuis autem magnam copiam pe- cunie habuerit, attamen dum abinde, rediuifset, conſumptis iam omnibus egebat valde, ita, ut quidam de Proceribus in via fideiuſfores agere, ac permanere debuerint. Dum tandem in Bohemiam reuersus fuisset, oppo- fuit ſe illi Dux Bauarie Klem dictus, Rex Romanorum effe pretendens, in Bohemiam irrupit, omnia deſtruens, tandem denuo in Bauariam receſfit. Ideirco Rex Wenceslaus miſit Zbinconem Archiepiſcopum, & Sulek Pre- poſitum Chotieſchouienſem cum exercitu in Bauariam, & collocautes ſe ad piſci- (a) Id est: Micro Pragam. (b) Id est: Jodocum & Procopium, qui tamen non Caroli IV., ſed fratris Joannis Marchionis Moraviæ filii fuere.

Strana 141
PULKAVÆ. 141 piscinam magnam dictam Landgrauii, damna ingencia Bauarie intulerunt, volebant quidem piscinam hanc destruere, & aquam dimittere, sed timue- runt ſubmerſionem hominum copioſorum, qui in pagis infra hanc piſcinam sitis habitabant, ſecuturam. Klem deinde a Mediolanenſi magnam ignomi- niam paſſus fuit, qui maiorem fauorem exhibuit Wenceslao, quam Duci Klem; interea Klem mortuo nullus amplius ſe Regi Wenceslao in Imperio oppoſuit. Rex vero Wenceslaus habitans in Regno ſuo Bohemie, ad nul- las alias regiones amplius, quamdiu vixit, ſe recepit, quamuis eum in Ita- lia continuo desideranter exſpectaſsent, & vix peruenit, ut coronam Impe- rialem ſuſciperet. Hoc Rege regnante armis se oppoſuit Dominus Mar- quardus de Zleb, inde Rex Wenceslaus indignatus mandauit, ut Zleb op- pugnetur, & expugnetur, inde Dominum Marquardum transtulerunt de Zleb in captiuitatem, diruerunt & vastarunt bona Zleb Rohozicz & Zbiroh, tandem mandauit Rex, ut vexilla eius deſtruantur, quia valde contra Re- gem deliquit. Rex Wenceslaus a Proceribus captus. Tandem anno Natiuitatis Domini 1393. Proceres Bohemie ceperunt Regem Wenceslaum in die sancti Stanislai, & post 15. septimanas iterum eum dimiſerunt. Hec fuit prima eius captiuitas, & ab hoc tempore Rex non fuit auſus unquam fidere Proceribus. Ante hec quatuor annis cicius Judei Pragenſes, qui baptizari noluerunt, combuſti funt in Paſchate. Anno 1393. ſubmerſus fuit Venerabilis Doctor Joannes Vicarius Ar- chiepiſcopalis Pragensis sub ponte Pragenſi ad mandatum Regis Wenceslai, ex cauſa, quia contra voluntatem eius confirmauit Abbatem Cladrubienſem, & sepultus fuit in Arce Pragenſi apud S. Wenceslaum, ubi nomen eius la- pidi insenlptum existit cum figno Crucis, quam Crucem in hodiernam usque diem pedibus nullus calcare audet. Eodem anno annus fuit Jubileus in Wyſſehrado, quod Papa Bonifacius ad preces Regis Wenceslai conceſfit, inceptum hoc Jubileum fuit in Qua- dragefima Dominica Letare, & durauit usque ad diem Exaltacionis S. Crucis. Anno Domini 1394. Rex Wenceslaus captus fuit non procul a ciuitate Verona in Aula Regia a Proceribus ſuis Bohemis procurante id Rege Hun- garie Sigiſmundo, & Joſepho (a) Morauie Marchione, abinde deuectus fuit in (a) Ex his jam confirmamur Jodoci nomen slavicum eſſe Joſephum notans. Nam idem Marchio ſeſe in diplomatibus vernaculis Joſſt ſcribit, unde nomen latinum Jodoci pro- ſluxiſſe videtur, a quibusdam etiamm vocatur Juſtus, id num originem ſuam ex eadem slavica voce Joſſi trahat, an quod fortaſſis Joſephus per antonomaſiam Juſtus appella- tus, quod affirmem, aut negem, non invenio. Et vero S. Jodoci nomen nuſpiam in Martyrologio Romano comparet.

Strana 142
142 CONTINUA TORES in Arcem Pragenſem & turri magne incluſus maxima diligencia cuſtoditus fuit. Poſt quinque ſeptimanas delatus eſt Crumlouium in Caſtrum Domini Henrici de Rofemberg, tandem ulterius miſſus Viennam usque, ibidem in carceribus munitis tam diu afferuatus eft, donec illum Deus iuuiffet ex his carceribus per quemdam Crucigerum Strakonicenſem, qui tandem factus fuit Parochus Manetinenſis. Rex Sigiſmundus illo tempore ex Hungaria in Bohemiam veniens oppugnauit Castrum Stolycz non procul a S. Procopio distans; & dum intellexiſſet, quod Caftrum expugnaretur, noctu occulte cum omnibus ſuis receſſit, ita quod preter unam vetulam neminem in ca- ſtro repererint. Ob quam cauſam Rex Wenceslaus a Proceribus captus fuerit, dicitur, quod Imperium ſub eo in malo ſtatu conſtitutum fuerit. Plurimi ad eum, utpote Regem Imperii, aduenerunt, suas illi neceſsitates expoſituri, ille vero hec parum curauit. Admonebant illum fepius Proce- res regni, ut actus fuos emendet, Wenceslaus vero Rex his aurem ſuam non prebuit, de quo valde dolebant, qua de cauſa amorem erga eum nul- lum fouebant, ad hec eciam Rex Sigiſmundus & alii contra illum agebant. Rex tandem eis nunquam amplius fidebat, neque Proceres Regi ; Rex ita- que sibi familiares de hominibus fimplicioribus elegit, talesque dilexit, & plurimum adiuuit, Proceres regni autem non curauit, ſed ſpreuit. Retro actis tandem duobus annis, anno videlicet 1396. in die eftiuali occiſi ſunt in Carlstein Proceres isti: Dominus Stephanus Opoczensky, Ste- phanus dictus Poduſchka de Martinitz, Dominus Strnad, & Markolt, Ma- giſter Strakonicenſis ab Hanuſſio Duce Ratyboriensi patre Ducis Nicolai, at- que ita Ducatum ſuum inquinauit, ut ab illo tempore non nominaretur Dux, ſed Magister Hanuſsius, quia Magisterium exercuit cum ſuis famulis in illos bonos homines. (a) Bohemis nulla fortuna in illa gente Ratiborienſi fuit, filius enim Magiſtri Hanuſſii Dux Nicolaus etiam deinde quatuor Bo- hemos Equites Regi Hungarie in carnificinam tradidit, ut ſuo loco dicetur. Tandem anno a Natiuitate Filii Dei 1400. Magister Joannes Huss, de Huſsinecz patria, cepit concionari in Bethlehem veraciter uniuersim, quem, quamdiu concionatus fuit contra malos actus Procerum, Equitum, Ciuium, Operariorum, omnes laudarunt, & amauerunt, quam primum au- tem ſe Clero oppoſuit, Pape, & ſtatui Clericali contradixit, ſtatim multi ab eo receſſerunt, vituperarunt eum, apud Papam accuſauerunt, & excom- municacionem contra eum ediderunt. Anno deinde 1403. Sbinko Archiepiſeopus expugnauit Milſonem Zule in (a) Slavicus idiotiſmus cum ironia cubat in voce Magiſter & Magiſterium , qui carnifici & carnificinæ applicari ſolitus.

Strana 143
PULKAVE. 143 in Eſaychanow Caſtro, quod nunc vocatur Castrum Koftke, & mandauit omnes fuſpendi in Pragenſi patibulo, Zule vero in ſupremo loco patibuli cum fociis fuis, quos Magifter Huſs comitatus fuit usque prope patibulum, perſuadens illi, ut reſpiciens ad populum dixerit: Pia Communitas precor, orate pro me ad Dominum Deum. Zul ille pependit 7. annis in unco ferreo, cui inſanus mente quidam volens eum detrahere ex patibulo, pedem ex- traxit, ille enim ſolebat quemlibet ſuſpenſum, quem apprehendere potuit, deponere, & sepelire, aut Pragam deportare, & noctu ante domum collo- care aliquam, ut ita ad S. Stephanum deportari & ſepeliri debuerit, ubi omnes tales homines ſupplicio affecti ſepeliebantur. Anno Domini 1408. orta fuit diſcordia inter Magiſtros Collegii ſtu- dii Pragenſis Bohemos, & Magistros Germanos, de Vocibus; Germani enim obtinere volebant tres voces, & Bohemi ut tantummodo haberent unam vocem; Id enim factum fuit, dum Carolus Imperator Pater Regis Wenceslai hoc studium Pragenſe fundauit, & pro tunc tot Magiſtri Bohemi non fue- runt, ſed ex aliis terris aduenerunt Germani, Magiſtri facti, Imperator au- tem volens ampliare ſtudium Pragenſe pro Jure Magistrorum Germano- rum, admisit & concessit, ut Magistri Germani 3. voces habeant, Bohemi vero Magistri unam ſolummodo vocem obtineant, tamdiu, donec Bohemi Magiſtri augeantur, ac plures numero efficiantur. In literis eciam his Ma- ieſtatis Caroli cum aurea bulla, quas conceſſit pro libertate Magiſtrorum Pragensium, continebatur, quod hoc studium instituat ad similitudinem stu- diorum aliarum Regionum; ideo Magiftris Bohemis videbatur id non pro- cedere secundum Institutum Cefareum, ideoque coram Rege Wenceslao con- querebantur, proficiſcentes utrique Magiftri ad Regem in Tocznik, & alio. Interea conſpirauerunt Magistri Germani cum ftudentibus Germanis, con- iurantes, quod fi illis 3. voces dempte fuerint, & iuxta voluntatem eorum res non proceſſerit, quod omnes Praga, uno die ex tota Bohemia diſce- dere velint, quod eciam poſtmodum factum fuit; Rex enim Wenceslaus cum Confiliariis ſuis, Clericis & Secularibus recto iudicio & literis Impe- rialibus decidit, Magistros Germanos iniufta pretendere contra Bohemos; qua de cauſa Germani omnes Magiftri, Doctores, Baccalaurei, ftudentes & alii Collegiati una die exiuerunt in alias regiones, in Saxoniam, Frieslan- diam, Bauariam, & alias terras Teutonicas, ita, quod Praga pro tunc exi- erint numero plures, quam 20000. De quo exitu Germanorum dolentes valde conquerebantur Pragenſes, magnos enim fructus ab illis percipiebant, per illos enim Praga valde populoſa fuit; multi enim filii magnorum Prin- cipum , Procerum, Comitum, Nobilium & aliorum diuitum hominum Prage ſtude-

Strana 144
144 CONTINUATORES studebant & habitabant, mercatores eciam diuites aduehentes merces varias Pragam filiis fuis Prage studentibus, ut illas vendant, & alias merces Prage coementes Parentibus ſuis ad regiones alias tranſmittant. Tanta illo tem- pore copia studioforum Prage exiftebat, ut qui oculis propriis non conſpe- xit, nemo credere poſſit; qui omnes Collegio adſcripti fuerunt, prout mi- hi bene constat, & a Magistris senioribus relatum fuit; noticiam nempe hanc dedit nobis Magister Joannes Przibram, Magister Borotin, Mathias Lauda, Joannes de Wiekowec, & alii ſtudentes, afferentes, quod illo tem- pore inrotulati, id est ftudio adſcripti fuerint 34000., exinde non tantum Pragenſis ciuitas, sed totum Bohemie regnum honorem & fructum retulit. Verum deinde Germani valde aduerfabantur Bohemis, opprimentes illos, & linguam Bohemicam ſpernentes, & ideo ab illis fimilia Magistri Bohemi am- plius ſufferre non volebant. Omnes illi, qui Praga exiuerunt, longo tem- pore in vera fide Prage commorabantur, tandem autem dum Magister Huss Constanciam perueniſſet, contra illum agebant, & magna pars illorum cauſa fuit illius mortis. Exiuerunt autem Praga Germani anno Domini 1409., prius vero plus quam unius anni ſpatio controuerſia inter Germanos & Bo- hemos durabat. Anno a Natiuitate Domini 1410. die Mercurii poſt festum Diuifionis SS. Apoſtolorum in area Archiepiſcopali in Minori urbe Pragensi combusti fuerunt libri cuiusdam Magiſtri Wykleffii nacione Angli; Ob hoc magna contencio exorta fuit, quidam enim afſeuerabant, quod preter Wykleffii, multi alii libri combuſti fuerint, ideoque confurrexerunt maxime Aulici Regii contra Canonicos, & Clerum, & cum illis uniuerfus populus ac com- munitas Pragenſis, quidam enim adherebant Canonicis ac Clero, alii partem tenebant Magiſtri Huſfii, ita, quod cantus contra ſe inuicem compoſuerint, & ab hoe tempore magne diſcordie inter incolas vertebantur. Clerus, qui in arce habitabat, hee aduertens, eos, qui Magiſtro Huſs adherebant, im- miſericorditer puniebat, virgis flagellans, ideo odium magnum in populo contra Clerum fuit exortum, & eciam inter incolas ipſos, contra ſe inuicem componentes, & per ciuitatem ambulantes cantarunt, contendentes de con- cionibus Magiſtri Huſſii ; Quidam dixerunt eum veritatem contra Clerum predicaſſe, alii id negabant, & ita rixabantur, ut tandem grandia mala & bella exinde orta fint, ut poſtea dicetur. Sequenti anno 1411. Sbinco Zagicz de Haſenburg mortuus fuit Pres- burgi in Hungaria in ſeſto S. Wenceslai, abinde deuectus Pragam, fuit ſe- pultus in arce Pragenſi ad S. Wenceslaum infra nouam turrim, ubi cam- pane afſeruantur, honorifice cum magno populi planctu, multi enim illum lauda-

Strana 145
PULKAVÆ. 145 laudabant, & in hodiernam diem laudant, qui eum nouerunt, afferentes eum fuiſſe virum bonum & eſtimandum alias, ſi modo illum Canonici ac Clerus conſilio ſuo non peruertiſſent. Guidam dixerunt, illum ideo ex Bohemia receſfiffe, quod Pape noticiam dederit de herefi in Bohemia exorta, petens, ut hanc Pontifex remedio quodam impediat, antequam inualeſcat, tandem ab illo petitum fuerit, ut illos deferat, & nominet, qui hanc hereſim caufaue- runt, quo citius illis emendatis malum hereſeos auertatur. Super que pe- tita autem ille non reſpondit, & aduertens, quod de his plura duriora per- ferenda haberet, discessit ex Bohemia volens pergere ad Regem Hungarie Sigiſmundum, antequam autem ad illum perueniſſet, mortuus fuit Presburgi. Tandem factus est Archiepiscopus in Bohemia Albik Magister magnus in medicina, Germanus, de quo populus dicebat, quod Archiepiſcopatum hune ſibi pecunia comparauerit, diues enim valde fuerat, hic sibi ſepul- chrum valde decorum ad Beatam Matrem ad Cunas fieri fecit, ibi ſepeliri volens, quod autem illi non ſucceffit, nam deinde ſepulchrum illud totum destructum fuit, & pecunia in hoc impenſa inanis fuit. Hic Magister Al- bik auarus valde fuit, Equitatum nullum, nec armigeros clientes, inseruien- tesque habere voluit, ne stipendia illis extradere & ſoluere cogatur. De hoc Archiepiscopatu & Wiſſehradenſi Decanatu permutando poſt aliquot ſeptimanas egit eum illo Conradus Sub-Camerarius anre Laieus, ac Ju- dicii affeſfor. Magister Albik tandem adhue aliquo tempore Prage mora- batur, ac poſtea ex Bohemia diſceſfit alio, & ibidem mortuus fuit. Conradus vero eciam Germanus, & etate prouectus oppignorabat ci- uitates & bona Archiepiſcopatus, & pecuniam congregabat, que bona huc- usque oppignorata exiſtunt, ſolum Raudnicium ſibi reſeruans, ubi habita- uit, donec tandem eciam Raudnicium tradidiſſet Domino Joanni Smirzicz- ky, qui Conradum ad mortem usque aluit, & tune ceſfauit Clero ordines conferre, ita quod propter diffenſiones in Bohemia & Morauia ordinatio Cleri per Suffraganeos admiſſa non fuerit, timebatur enim, ne plures adhe- reant Magiſtro Joanni Huſs, qui contra Clerum predicabat, prout & iam aliunde multi de Clero, & de Magiſtris adherebant illi, imo fere tota com- munitas Pragenfis, exceptis Germanis, & Senatoribus; in Senatu enim tunc in urbe antiqua Pragenfi omnes Germani fuerant. Anno Domini 1412. die lune ante feftum S. Margarethe capite trun- cati fuerunt tres in Antiqua urbe Pragenſi propter Indulgencias. Indul- gencie vero erant tales; miferat tune Papa literas fuas & bullam Pragam, notificans, quod ediderit Cruciatam contra Regem Apulie Ladislaum, ut incole Papani adiuuent congregata quadam pecunia, quod participes fient Tom. IV. T bo-

Strana 146
146 COMTINUATORES bonorum operum omnium, acsi preſentes ibidem forent, & quod abſoluen- tur a pena & culpa &c. Contra quas Indulgencias le oppofuit Magifter Joannes Huſs, cum multis aliis Magiſtris, & die indicta intimationes feri- ptas ubique Prage ſecundum conſuetudinem Magiſtrorum, ferme in omni- bus Ecclefiarum portis Pragensium, & in arce ad S. Wenceslaum, & alibi ubique diſtribui & affigi iuſſerunt, ubi plurimi homines tranfire ſolent; in- uitantes omnes, & fingulos Dòctores, Magistros, Licenciatos, Baccalau- reos, Studiofos, Monaches, Clericos, & omnes, qui venire, & le opponen- do contradicere ei vellent, ut veniant ad Collegium Lectorum ordinaria- rum Diſputacionum (ibi enim ſe magna copia hominum congregare potuit) ſub Rectore Uniuerſitatis Magiſtro Marco. Poſitio autem latina hec ſeri- pta fuit ubique: Utrum ſecundum legem Chriſti licet & expedit pro honore Dei, & ſalute populi Chriſtiani, & pro commodo Regni bullas Pape de erec- cione Crucis contra Regem Ladislaum Apulie & ſuos complices Chriſti fideli- bus approbare. Hec intimatio ideo ſeripta & portis appenſa prius fuit, ut omnes ſciant, ſuper que reſpondere debeant, & de hac Posicione preuie cogitare poſſint. Die itaque affignata de posicione hac Magister Huss om- ni eloquencia ſermocinatus fuit, & conclufit multis pregreſfis probacioni- bus, quod non competat Pape pecunias expetere contra effusionem fangui- nis Christianorum. Tandem Doctor fenior, Doctor Wlk, Doctor Gbel, & alii, prout illis expedire videbatur consiliis suis & votis, ſedentes in stallis ſuis, reſpondebant, & multi Magistri sine omni contradiccione affenciebant ſentencie Magistri Hussii. Dum vero votum deueniſset ad Magistrum Hie- ronymum, hic eciam Magistro Huſs consenſum ſuum prebuit prolixo & elo- quenti valde ſermone, & loquens adhuc furrexit de ſede ſua, volens adire Curiam ad Senatum, ibidem propositurus, falſas eſſe has Indulgencias, cum quo fimul magna copia ftudioſorum affurgens, eum comitari voluit; Rector autem Uniuersitatis pulchro fermone hanc rem sopire fatagebat, fuper que Magister Hieronymus his verbis Magistrum Marcum bohemice allocutus est, dicens: Audi Magister Marce, tu pro me collum tuum & vitam non per- des, ego ipſemet illam dare paratus ſum. His dictis denuo latine propo- ſuit: Nonne ſanctus Paulus dixit; ſcio amodo, eui credidi, & certus ſum, quia potens eſt, depoſitum meum ſeruare in illum diem. Poſtquam hec acta finita fuiſſent, longe plures studioſorum hac die ſecuti fuerunt Magistrum Hieronymum, quam Magiſtrum Huſſum, comitantes illum ad diuerſorium, valde enim illis placuit ſermo, quem in hoc actu propoſuit. Magister Huſs deinde in omni fere concione ſua in Bethlehem perſuadebat populo, ne pro his Indulgenciis pecuniam ullam dent, nam erant preparate tres valde bene

Strana 147
PULKAVE. 147 bene ferro munite ciste, quibus homines pecuniam imponere debebant, pro ſubſidio aduerſus Regem Apulie dando, quarum una ciſta fuit in Eccleſia Arcis Pragenſis apud S. Wenceslaum retro altare S. Viti, ubi plurimi ho- minum tranſeunt. Altera ciſta fuit in Wissehrado. Tercia apud Beatam Matrem in Teyn. Tres illi igitur, de quibus ſupra dictum fuit, quia aduerſus prohibi- cionem Senatus Indulgenciis contradixerunt, dicentes, illas eſſe falfas, in Urbe Antiqua capite plexi ſunt, ſed cum magno timore id factum fuit. Multa dicenda effent, que, antequam illi decapitati fuiſfent, facta fuerint, illud enim contigit die Lune; pregreſſa autem die Dominica tempore con- cionum illos ceperunt, quorum unum adduxerunt ex arce, alterum ex monaſterio S. Jacobi, tercium ex Teyn ex Eccleſia Matris Dei; hoc ſolum enarrabo (fui enim tunc preſens die Lune hora quaſi terciarum, quando au- ditum fuit, quod illi tres capti fuerint propter Indulgencias ) que fama eci- am ad Magistrum Huſs deuenit, quibus auditis, Magister Huſs cum multis aliis Magiſtris & studiofis procesferunt ad Curiam, petentes, quod velint captiuis colloqui. Itaque factum fuit, quod aliquot Magistros ad Senatum admiſerint, alii omnes Magistri cum studiosis manserunt ante Curiam stan- tes, quorum ad duo millia fuerunt. Ibi Magiſter Huſs Senatum allocutus fuit, petens, ut illis tribus captiuis propter has Indulgencias nihil mali in- feratur, dicens, se ipſum esse cauſam, quod his Indulgenciis contradicatur, fed antequam illis tribus mala inferrent, ut pocius ſibi id faciant. Senatus ei reſpondit, & aliis Magiftris, qui eum illo adfuerunt, quod his tribus per- ſonis nullum malum inferetur, ut cum ſuis domum recedant. Magiſter Huſs confidens dictis illorum, quod nil mali pacientur, bono animo cum omnibus fuis receſfit in Bethlehem, alii vero eum prius comitati, in ſuas iuerunt habitaciones, populus vero uniuerſus permanfit in foro expectans euentum huius rei. Altera die mane mandatum fuit preconi, proclamaret, ut om- nes incole pauperes & diuites in foro conueniant; & mox deſuper pro- mulgatum fuit denuo, ut omnes ex foro domum se conferant. Tandem mandatum fuit a Senatu Judici, ac carnifici, ut ille tres persone educantur, & capite plectantur. Omnes tunc Senatores Germani fuerunt una cum mi- litibus Curie; exiuerunt igitur de Curia milites copiofi, & circumdantes hos tres ſupplicio afficiendos arcte, non deduxerunt illos ad locum ſuppli- cii ordinarium & conſuetum, ſed ante domum teloneariam illos decapita- uerunt, ubi quedam pietatis amans mulier telam pro inuoluendis illis cor- poribus ac tegendis obtulit. His peractis Magister Gitezin cum magna copia Magiſtrorum, Bacca- T 2 laureo-

Strana 148
148 CONTINUATORES laureorum, studioſorum, & aliorum de communitate hominum tranquille fine omnibus armis venientes, & corpora hec leuantes, non infinuantes ſe, nec petentes a Senatu, deportauerunt in Bethlehem, reſponforium illud: Isti sunt ſancti &c. alta voce cantantes (quod reſponſorium diebus fancto- rum Martyrum canitur) illaque audacter, & cum leticia magua ad ſepelien- dum tradiderunt; hoc videntibus militibus armatis cum Senatoribus, multi eciam ſtudiofi cum virginibus, & Dominabus fecuti funt hec corpora cum ma- gno fletu & planctu deuote ad ſepulchra uſque deplorantes illos, utpote hane mortem non promeritos. Illo tempore, dum hos carnifex decollare voluiſſet, ſtatim in eodem loco se populus opposuit, antequam Magister Gitczin veniſſet, & quamuis quidam propterea incarcerati fuerint, nulli ta- men nocere ausi funt, videntes magna diſturbia in populo elſe propter hos ſupplicio affectos; ſed relicti sunt in carceribus per noctem. Altera die mane incarceratis mandatum fuit, ut apud Senatum compareant, dum au- tem ex carceribus exiuiſſent, elauſis denuo carceribus, & curia, domum eos ire iufferunt, & ne ante Curiam stantes permaneant, ſed domum abe- ant, compulerunt. Sed quo magis illos abegerunt, eo plures conuenerunt, & quamuis hos ſepe diſpulerint, poſt exiguam temporis moram iterum con- gregati fuerunt, & de rebus his actis diſeurrerunt; que autem lictores cum illis egerint, omittam, ne mala incurram. Prima Dominica de preterito actu Magister Huſs in concione nullam fecerat mencionem, quamuis magna copia hominum propterea in Bethlehem conuenerit, ita ut dixerint aliqui, quod eidem lictores & Senatores os oc- cluſerint; altera statim deſuper Dominica de his ſermonem valde dilatauit, actui huic ſe opponens, illosque tres laudans, atque quemlibet illorum de- capitatorum pro tanta parte auri eſtimans, quantum quilibet ponderaret. Plura de his inuenies latine deſcripta, si indagare libet. Hoc anno 1412. ingens ventus fuit in die S. Catharine, quem alias fuiffe nullus meminit ad hec usque tempora, qualem deinceps auertere di- gnetur Deus; hic ventus in toto Regno aduertebatur, ita, quod per eum multa edificia corruerint, in ciuitatibus & pagis; item tecta de domibus de- iecit, arbores fregit, & euertit. Anno Domini 1413. fuit interdictum Prage a Papa publicatum, ita, quod in tota ciuitate Pragenſi, excepto Wiſſehrado, Diuina officia celebrari non potuerint, id factum fuit propter Magiſtrum Joannem Huſs, quamdiu Prage moraretur. Hoc intelligens Huſs, diſceſſit Praga, in aliam Prouin- ciam Kralowecz dictam, abinde pergebat in oppida varia, & in pagos, & ibidem concionabatur, maxime ubi aduertit feftum aliquod vel Encenia ce- lebra- Fí -

Strana 149
PULKAVÆ. 149 lebrari, quocunque autem ſe receperat, ſecuta eft eum copia hominum, & ex omni parte ad eum confluebant; ibi tamdiu morabatur, donec perrexiſset Conſtanciam. Anno Domini 1414. dum ex Kralowecz perrexiſſet Constanciam, Rex Romanorum & Bohemie Wenceslaus mifit cum illo pro ſecuritate & ſaluo conductu Nobiles Dominos Wenceslaum de Lestna, & D. Joannem Equi- tem de Chlum, Lepka dictum, ubi in via nihil mali illi contigit, ſed dum Constanciam perueniſſent, statim Magistrum Joannem ceperunt, & uno an- no in carceribus derinuerunt. Hoc anno, quando in duris earceribus Huſs detentus fuit, Magister Jacobellus Miſa (a) ſcripſit int macionem, & inuitauit Doctores, Magistros, Baccalaureos, & alios, ut reſpondeant ſuper illa, que in ſcriptis fuis poſuit de Communione Corporis & Sanguinis Chrifti, & horum diſtribucione in- ter populum, & de his agebatur in Collegio, in ſedibus Magistralibus se- cundum ordinem, ritum & confuetudinem Collegiorum, quo eodem anno ſtatim populo diſtribuere inceperunt, & communicare ſub ſpecie duplici, incepit hoc agere Prage facerdos apud fanctum Martinum, & populo di- ſtribuit communionem ſub utraque ſpecie. Hoc anno Rex Wenceslaus misit quemdam Raczek Kobyla Kuttenber- gam, ut ſibi quandam ſolucionem de pecunia ſua tribuant. Hoc intelligen- tes metalli foffores conuenerunt in magna copia, & aggreſſi funt domum illam, ubi Raczek Kobyla hoſpicium gerebat, & eiecerunt atque expulerunt omnes ex illa domo mactantes omnes, Raczek & feruos eius, excepto Bor- zita de Strzedek, qui se abscondens euasit mortem. Rex Wenceslaus his offenſus eo proficiſci, & vindicare constituit, ſed donis argenteis placatus, foſfores reliquit impunitos, ipſimet vero foffores duo ſeuta fieri fecerunt pro pena, ut Rex ſibi perſuaderet, illos de hoc actu dolere. Non pridem ante hoc factum, quidam de illis folforibus proceſſerunt ad Encenia ad oppidum Malin non procul Kuttenberga diftans, de quibus aliqui intrarunt agrum, ubi piſa maturefcebant, & aliquid de pitis decerpſe- rant, ruftici hoc aduertentes, ex agro illos pepulerunt; foffores illi euntes ad ciuitatem Kuttenbergam congregarunt ingentem copiam aliorum metalli fofforum, & intrantes oppidum Malin incenderunt illud, qui igitur ex op- pido illo de incolis fugerunt, oceiſi ſunt a foſſoribus , qui vero in oppido permanſerunt, combusti ſunt. Hoc factum fuit in Enceniis illorum, & ho- diedum hoc oppidum in ruinis iacet. Anno Domini 1415. in octaua ſanctorum Petri & Pauli Apoſtolorum (a) Id eſt Miſnenſis, ſeu Strzibrenſis, com-

Strana 150
150 CONTINUATORES combustus fuit Magister Huss Constancie, condemnatus ad hoc a Concilio Constancienſi propter quosdam articulos, quos Prage & in Bohemia docuit, ad quedam reſpondebat in Concilio, quedam negauit quamdiu potuit, que- dam confeſſus eſt, quedam ſeu non fua eſfe, ſeu immutata, ſeu adiecta, ſeu truncata dixit. Recedere vero noluit a ſuis ſentenciis, quas Prage, & in Bohemia predicabat, niſi ille ex ſcriptura textu meliori improbate (a) fue- rint. Combuſtus vero fuit in preſencia Regis Hungarie Sigiſmundi. Rex Bohemie Wenceslaus cum fuis aulicis, & aliis multis Nobilibus exinde val- de indignatus fuit, dicens illud ipſi fieri non debuiſſe cum tali ſaluo con- ductu & ſecuritate data in contemptum Regni & Corone Bohemie, & con- tra Clerum valde exacerbatus dicebat, illum magnam cauſam fuiffe combu- stionis Huſſii propter teſtimonium, quod contra eum ſcriptum ediderant; quidaim eciam perſonaliter ibidem adfuerunt, prouti Michael de Caufis, Pa- rochus a S. Adalberto ex Smradars &c. qui hac de cauſa nunquam amplius in Bohemiam reuerti auſi ſunt. Qui de his plura reſcire vult, quomodo Con- ſtancie cum illo egerint, legat vitam Magiſtri Huſſii, quam ſeripsit Magi- ster Pstrus de Mladiegowicz, qui illo tempore ſcribam egit Constancie apud Dominum Wenceslaum de Leſtna ſupra nominatum. Anno tandem Domini 1416. die Sabbathi in festo Aſcensionis Domini Constancie combuſtus fuit Magister Hieronymus Pragensis, condemnatus a Coneilio, maxime ideo, quia edixit, & confirmauit, quod Magiſter Huſs in- nocenter morte affectus fuerit; qui reſcire vult, qualis ille homo fuerit, legat epiſtolam, quam ſcripſit Pogius Leonardo Kretinenſi, qui his omnibus preſens interfuit. Pogius ille fuit ſupremus ſcriba & Cancellarius in aula Eugenii Pape, & non pridem mortuus, (b) nacione Italus, ille in fua epi- ſtola maxima laude efſert Magistrum Hieronymum. Eodem anno die Jouis & Veneris poſt feſtum ſancti Mauricii viſa fuit Crux rubra eum ſerpente & enſe ſanguineo in medio firmamenti, eo loco, quaſi fol in meridie ſubſiſteret. Eodem anno, ſicut & precedenti Tista de Przimda cum ſuis magna damna caufauit eiuitatibus & bonis regiis, de quibus Dominus Joannes de Leskow Sub-Camerarius quodam tempore, die Martis Bachanalium in op- pido noctu ſub arce aleis ludentes cepit plures quam triginta, qui omnes Pragam aduecti fuſpensi fuerunt, inter quos tres fratres fuerunt. Tan- ta) Id eſt: confutatæ. (b) Ex his conjice , quo tempore author hic ſcripſerit, ſeilicet circa annum 1460. Nam Poggius hie prænomine Franciſcus paſlim Florentinus dictus mor- tuus eft anno 1459., quemn a ſuis vehementibus minusque civilibus ſatyris ipſi hetero- doxi damnant. Epiſtolam vero hanc de laudibus Hieronymi , nusquam ab authoribus relatam reperio, qui ejusdem opera recenſuerunt.

Strana 151
PULKAVÆ. 151 Tandem anno Domini 1417. Dominus Czenek, & Dominus Ulricus de Roſenberg die Jouis in octaua Corporis Chriſti Krumlouii preceperunt Ca- pellano ſuo Joanni Biskupecz, ut in Cathedra promulget, ut omnes Paro- chi quot quot ſunt in Dominio Domini de Roſenberg , qui non voluerint Communionem ſub utraque ſpecie populo adminiſtrare, ut commutent Paro- chias ſuas cum illis qui fub utraque ſpecie Communionem exercent, hec gra- cia, quod illis faueatur, & id quidem ad tempus preſcriptum. Qui verc id agere noluerint, parochiis priuabuntur. Idcirco inuitauit omnes fuos Parochos ad Caſtrum pro prandio, quo prandio finito preceperunt hi Do- mini de Roſenberg, ut Parochi propius aecedant, quos quidam Dominus Lopata Patruelis Dominorum de Roſenberg allocutus fuit , hoc modo, ſicut mane Capellanus Joannes Biskupecz ex mandato Dominii populo propoſuerat. Abbas Trebonenſis iniens conſilium cum ſuis fratribus locutus fuit loco alio- rum ſacerdotum, ut sibi concedatur ad hec cogitanda & perpendenda lon- gius temporis ſpacium, quod illis eciam admiſſum fuit; interea tamen Ma- gistrum Wifſnie Parochum de Swiniow remouerunt, & elegerunt sacerdotem Mnischek; ille Magister Wiſſnie quidem fratrem habuit Krumlouii Burgra- bium Dominum Mathiam Wiſſnie multis annis existentem, ideo tamen ni- hil efficere potuit frater pro fratre intercedendo. Item ex Wlaſchim Pa- rochum expulerunt, & loco illius affignarunt facerdotem Martinum Sowa; quod & in aliis Eccleſiis fecerunt; In his tamen omnibus actis ipſemet pre- ſens non fui in Caſtro, ſed extra Caſtrum. Anno Domini 1418. & paulo cicius Dominus Plawensky bellum mouit contra Regem Wenceslaum ſuccurrens Tifte de Przimda, Rex hec aduer- tens miſit copias contra Dominum Plaweńsky, & expugnauit Caſtrum Ha- systein. Agnoſcens autem Plawensky, quod bello contra Regem parum ef- ficeret, gracie Regis se subiecit, & veniens Pragam ad Regem sine omni co- mitatu ſe obtulit, Rex vero vita illum non priuauit, ſed eum ad carceres curie Antiquo-Urbenfis custodiendum tradidit, ubi tamdiu detentus fuit, donec Rex Wenceslaus finiuiſſet vitam. Quomodo autem ex hoc carcere libe- ratus fuerit, an cum honore, aut aliter, loco ſuo dicetur. Interim copie Regie conuertentes se versus Przimdam, hanc oppugnare voluerunt, quod Tista intelligens, pacem iniuit & concordiam cicius, quam illuc perueniſ- ſent. Qualiſcunque enim Rex Wenceslaus in moribus & voluntate fuerit, attamen ubicunque bellum gerebat, omnia illi felieiter fuccedebant, prout id tentauit in Skal & alibi, & plus pacis effecit Prage existens aut in Tocz- nik, in Nouo Caſtro, aut in Kundraticz, quam frater illius Sigiſmundus Rex Hungarie per alias regiones proficiſcens. Anno

Strana 152
152 CONTINUATORES Anno Domini 1419. die Dominica in ſyllaba ab —da--pe - Steph (a) grandis & inauditus caſus contigit in Noua Ciuitate Pragensi, Senatores enim ex fenestris Curie deiecti sunt, & Judex Nicolaus immisericorditer interfectus fuit. Statim deinde post hec die 18. id est die Mereurii post Affumpcionem Beate Virginis Wenceslaus Rex apoplexia tactus mortuus fuit ob affliecionem nimiam, quod Pragenſes rebelles facti Senatores ex Curia deiecerint, & decidentes lanceis, gladiis, ensibus exceperint, perfo- ratos autem iam oceiderunt; ſed vestibus non exuerunt, imo vestes, quibus induti fuerant, & cireumdati, reliquerunt, cingula & mitras ſuper eos po- nentes. His auditis Vetero-Pragenſes Confules inierunt concordiam cum Ciuibus & communitate ſua formidantes, ne hec fibi, ficut Neo-Urbenſibus accidant. Fama hucuſque in toto Regno diuulgata eſt: quod ſub imperio Regis Wenceslai tanta quies & tranquillitas fuerit in Regno Bohemie, ut aurum in capite portantem, & in via publica procedentem, nemo impediuiſſet, aut perturbaſſet. De hoc Rege eciam dicitur, quod iufticiam tam pauperi, quam diuiti equaliter administrari preceperit. Imo ipſemet omnibus attendens veſtes fepe permutauit, piftores acceſfit, panem confiderans, & emens, quem fi iufti ponderis effe deprehendit, illum soluens abiit, si vero debitam quanti- tatem panis non habuit, ſe, quis ſit, agnoſei procurauit, panem hune au- ferri iuſfit, & pauperibus ac ſcholaribus diſtribui, piſtorem vero in vita vel bonis puniuit. Similiter eciam fecit lanionibus, epocillatoribus, & aliis omnibus operariis, alio & alio modo, pro cuiusuis circumftancia opificii, eos tentando in vendicione illorum, & probando; quadam eciam vice ad labores vinee ſe contulit, confiderans, quomodo inter illos laborantes aga- tur, ae tota die cum illis fodens laborauit, & reſciens eorum laborandi con- fuetudinem, statuit, ut operarii ad tempus meridianum ſumentes prandium, una hora quieſeant, fimiliter eciam, quando a laboribus ceſſandum illis fit, conſtituit. Multa ſeribenda forent, quomodo cum Compagnia quadam ege- rit, noctu cum illa Prage obambulans, & alia multa; ſed hec omittam, tan- tum Deus anime illius miſereri dignetur. Mortuo itaque Rege Wenceslao, ftarim altera die Jouis populus ac Communitas, nullum timendum habens, aggreffi sunt monasteria, & alias Ecclesias, ibidem primo imagines, & organa concufferunt, deinde monaste- ria (a) Hem rurſus Calendarii illius Ciſio Janus veſtigium, de quo copioſe egimus T. III. Mo- numentorum. Legendum vero Ab -don, quæ ſunt duæ poſtremæ ſyllabiæ menſis Julii, & pe Steph primæ incipientis Auguſti, ita ut in dierum horum aliquam Dominicam in- cidiſſe perhibeatur. Fuit autem anno 1419. litera Dominicalis A , ut proinde id 30. Julii geſtum fuiſſe ſciamus.

Strana 153
PULKAVÆ. 153 ria & habitaciones Monachorum diruerunt. Die Veneris statim poſt mor- tem Regis monasterium Carthusianorum combusserunt, & monachos Pragam perduxerunt. Quidam de his induit vestem Monachorum, & ornatum fa- crum pro Miſfa, irridens eos, & ita Pragam intrauit; Pragenfes deinde eum ideo capite truncari iufferunt. Diruta funt eciam monaſteria Brzewnouien- ſe, Strahouienſe, Plaſſenſe, S. Thome Pragenſe in Parua parte, Beate Matris ad pedem pontis, S. Clementis, S. Benedicti, sancte Marie Magdalene, in Carlshoff, S. Catharine, ad S. Ambroſium, ad S. Franciſcum, in Borzicz; valde magnus tumultus itaque Prage fuit, Canonici, mercatores, Ciues di- ciores multi Praga recesferunt, alii se receperunt ad arcem ad S. Wences- laum, quibus omnibus recedentibus cifte fuerunt euacuate, & bona ablata. His diebus Dominus de Plawna, qui iam diu in carceribus detentus fuerat, dimiſſus fuit, id quidem hoc modo; Primo promittere debuit ſub fide & honore cum Pragensibus effe, & hane partem tenere, que ſub utraque ſpecie communicat. In teſtimonium, & confirmacionem statim ſub duabus ſpeciebus omnes communicarunt. Secundo promifit ſub eadem fide Pra- genſibus, quod pro hac ex carceribus dimiffione 22. vaſcula pulueris pyrii dare velit, dedit illis autem tantum puluerem de carbonibus tilee, solum in parte ſuperiori conſperſum puluere pyrio. Nulli igitur promiſſioni Pra- genſibus facte ſatisfecit, ſed usque ad mortem contra illos agebat, ideoque vexillum eius diu in urbe antiqua in loco inhoneſto (a) pendebat ultra duos annos, una cum vexillo Domini Joannis Miſteczky Rzebrzik, qui eciam Pragenſibus adherere promifit, tandem ſe illis oppoſuit, & contra illos egit, preſertim de Castro Lichemburg, ubi valde ferocem Burggrauium habuit Liſska dictum, quem quidam nomine Mocihus adiuuit, ubi tandem cum fra- tribus ad mortem usque habitauit. Seuerus contra fures fuit, quos omnes ſuſpendi iuſſit, fuit eciam Wlaſſimii Burggrauius apud Dominum Trezka uſque ad mortem. Tandem illo anno in die ſancti Michaelis magna colleccio & conſeri- peio hominum fuit apud cruces in via publica; qua Beneſchouio Pragam itur, huc venerunt ex variis urbibus & pagis, ſed Praga plurimi hominum exi- uerunt, quidam in curribus vecti ad hanc colleceionem, aggregauerunt au- tem eciam sibi facerdotes. Imo iam viuente Rege Wenceslao inceperunt homines congregari in montibus, quos nominabant Horeb & Tabor, alii Be- ranek, (b) alii Virides montes, Nicolaus Husky nominauit Montem Oliueti- cum, V Tom. IV. (a) Scilicet ad columnam profanam, ſeu numellam. (b) Id eff: Agnum. Hem veram & propriam originem, quod Fratres Bohemi se etiam Agninos Lammbuüder appellaverint, ho-

Strana 154
154 CONTINUATORES cum, dum ſe ibidem collocaſsent, multi hominum occiſi, & combuſti a Bo- buslao de Sſwamberg, prius quam annus elapfus fuiffet. Homines autem illi tantum congregati fuerunt, qui ſub utraque ſpecie Sacramentum ſumpſe- runt, alii vero ſe illis non facile immiſcuerunt. Populus autem a Cruci- bus illis in magna copia cumulatim Pragam properauit verſus Wiſsehradum, & transierunt Wisſehradum accensis facibus, nox enim tunc fuerat. Hic ali- quis mirari poſfet, quare Wiſſebradum militibus non muniuerint, illud trans- euntes, de quo tamen Caſtro paulo poſt Pragenfibus eodem anno multa mala illata funt, & illud cum expensis & profusione ſanguinis magna expugnare debuerunt? Judicamus id eo factum fuiffe, quod nempe Wiſſehradum ideo non militibus obſederint, quod necdum bellum inceptum fuiffet; His dein ſe adiunxit ſacerdos Koranda, qui eo tempore concionator extitit Plſne, hic exiuit urbe cum Corpore Chrifti magna copia hominum eum comitante, & dum ad urbem Rokyczanam veniſſet, incole illos in ciuitatem immittere no- luerunt, ſed debuerunt ex parte circa ciuitatem procedere. Rokyczanenſes vero ex ciuitate exiuerunt ad quandam vineam, ibidem armati & muniti eos expectabant, furentes enim fuerant contra Plſnenſes. In hac hominuns colleccione quidam Nobilis nomine Zawiſſius equitans admonebat popûlum, ut cuidam homini pauperi ſoluant ſemen in campo a populo tranſeunte & equis conculcatum, ob quod congregauit multum pecunie, quam dedit illi ruſtico, cuius ille ager fuerat; ab illo vero tempore viam non excelferunt, quando ad montes procedebant, nee amplius per agros profecti funt, ut incolis in fructibus agrorum non nocerent, & folummodo baculos geſtantes, veluti peregrinantes procefferunt; hec autem omnia paulopoſt mutata fue- runt. Antequam vero Pragam iuiſſent, intimauit Clerus populo, ut con- ueniant omnes in die fancte Ludmille ante festum S. Martini Prage. Dum igitur tempus aduenifſet, quo populus pro illa die ſe Prage con- gregare debuit, tune illi Proceres, qui a Rege Hungarie Sigiſmundo ſoluti fuerunt (a) & in Caſtris Regiis munitis constituti erant, omni conatu de- hortabantur populum, ne ſe conſcribi, & congregari finant; & ob hec po- stea bellum inceptum fuit. Quando enim Plſnenſes, Clatouienſes, Tustenses, & Suticenſes pro illa die indicta conuenerunt, prius ſibi notificarunt, ut prima die pro pernoctacione conueniant Zynkouium, quod & factum fuit, & hi primo conuenerunt armati & muniti cum curribus, nam dum volue- runt ad peregrinacionem ire, mandauit eis Coranda, ut arma ſecum accipi- ant. hodieque appellent, qui ſcilicet & hodie agnum Apocalypticum libro fignaculis munito incubantem pro ſigno paſſim gerunt, ut vel ex ipſorum impreſſis hoc ſæculo libris liquet. (a) Id eſt Regis Hungaria ſtipendiarii erant.

Strana 155
PULKAVÆ. 155 ant. Altera pernoctacio eorum fuit Brzeznicii, & tercia Inine, ubique populus magis ac magis augebatur, & ita congregata fuit magna copia ho- minum. Eadem nocte ad illam collectam multitudinem miffus fuit nuncius ab Ustensibus, qui eciam iam ad hane peregrinacionem exiuerant, poſtu- lantes ab his, ut expectarent, quod iisdem affociati una eum illis pergere, ac procedere intendant Pragam; Illis solis enim efſe difficile tranfire, eum in via inuigiletur illis, & impediantur a Regiis militibus, prout eciam illud in veritate fuit factum. Kninenſes igitur obniam illis proceſferunt armati in quinque curribus, atque tranfire debuerunt flunium, & antequam a flu- uio medio milliari progreſſi fuilfent, conſpexerunt duplices copias homi- num, quorum pars una equeſtris armata fuit miſſa a Domino Petro de Ko- nopiſcht cum aliis militibus Kuttenberga. Altera pars, & hominum copie, fuerunt Ustensium, ille, quibus obuiam miſſi fuerunt Kninenſes eum illis quinque curribns, quorum circiter trecenti numero fuerunt una cum mu- lieribus. Conſpicientes hoc illi, qui miſſi ſunt obuiam Uſtensibus, conſu- luerunt inuicem, quid agendum fit, anne Kninam reuertendum, aut verſus Ustenses procedendum; conuenerunt igitur in hoc, ut mittant pro reliquis Kninensibus, atque statim omnes ſe sequantur. Interim Ustenſes elegerunt fibi quendam montem, in quem omnes confugerant. Dominus Petrus pa- riter prius cum ſuis copiis ad montem alium ſe recepit prope Uſtenſes, & non diu expectans (ne Kninenſes congregari posfint, & uniri Ustensibus) aggreſſus fuit eum parte fui populi Utenſes, & illos ita repreſſit, quod equeſtres copie eius omnes pertranfiuerint Ustenses. (a) Fuerunt autem Domini Petri equites numero 1400. cum multis vexillis, dum vero pars altera de copiis Domini Petri eos aggredi voluit, ſubdiderunt fe Ustenſes Domino Petro, ubi occiſi & vulnerati eciam aliquot in loco iacuerunt. In hoe conflictu Kninensibus se iunxerunt plures quam 100. Ustenſes, non pro- cul enim abinde eciam se in monte quodam Kninenses collocauerant, defen- dere se volentes, & murum ſubito de lapidibus ficeis edificantes, ut equi- tes tam facile eos aggredi non poſfint. Equites Domini Petri inceperunt illos aggredi, cogere eos volentes, ut ſe Domino Petro ſubiiciant, ne illis id aecidat, sieut Ustensibus euenit; Quod illi facere renuerunt, confidentes in ſuccursum venturum, ficut & factum eft; statim enim conſpexerunt po- pulum illum integrum, qui Knine fuerat, ſibi in auxilium venientem cum vexillis ciuitatis. Hoc videns Dominus Petrus cum ſuis non expectans il- los, cum captis Ustensibus, & copiis ſuis receffit verſus Kuttenbergam. Po- pulus vero hic ibidem loci permanfit per noêtem, ubi hec facta funt, al- V 2 tera (a) In vernaculo ſenſus eſt reditu intercluſerint,

Strana 156
(50 tera die ſan/ facerdotes miſſas celebrarunt, & occisos sepeliuerunt, & tan- dem Pragam ſe receperunt, & quamuis in via inimici eis inuigilauerint, ad ciuitatem tamen Gilouii dictam multi per flumen Sazawam tranantes, al- tera die mane cum tota potencia sua Pragam verfus, transierunt Castrum Kunraticz, ubi tune Regina Offka (a) fuerat. Hec ideo appoſui, ut po- steri resciant, quam graue ac durum bellum post mortem Regis Wenceslai in Regno Bohemie fuerit. Antequam autem populus hic Pragam adueniſset, Pragenfes de An- tiqua & Noua Ciuitate die Sabbathi ante diem ſanéti Martini inſultum ten- tarunt in Paruam partem, multi enim milites in area Archiepiſcopali, & alibi collocati fuerant, nam tunc Rex Hungarie Sigiſmundus omnibus mili- tibus pro quolibet equo ſeptimanatim cuilibet mediam sexagenam dedit, & id quidem antequam in Bohemiam aduenisset; Pragenses vero hac die mi- lites ſolucione (b) priuarunt, nam in equis, armisque magna damna intu- lerunt, & Curiam Archiepiſcopalem combuſſerunt, cum aliis Domibus in Parua parte. Hanc Minorem itaque Ciuitatem igne deſtruxerunt partim Pragenſes, & partim ex Caſtro venientes integram igne conſumpſerunt. Pragenſes domum Saxonicam in Parua parte prope pontem fitam militibus prouiderunt, & impleuerunt, feruantes illam usque ad finem belli. Die Sabbathi poſt feſtum S. Martini sacte sunt treuge, aut pacis intersticia in- ter Pragenſes, & exercitum Regium, usque ad diem S. Georgii, Zizka au- tem ſe Piſnam contulit, ibi multos conflictus geſſit cum Bohuslao de Schwam- berg, de quibus multa ſcribenda forent. Ciuitas Ustensis Sezime spectans, in Bachanaliis expugnata fuit a Ta- boritis anno Domini 1420. (c) Illo tempore ciuitas Thabor a quodam ſcholari Hromadka dicto cum quibusdam Fratribus (d) occupata fuerat, qui Hromadka a Zizka petiit, ut copias quasdam auxiliares fibi mitteret, quod oppidum aptum inuenerit, & muniuerit. Zizka miſit quendam Chwal Rzepiczky cum quibusdam Fra- tribus pro auxilio, itaque illum montem munierunt copiis, & Tabor nomi- nauerunt, antea Hradischt nominatum, ibidem enim quondam ante complu- res annos ciuitas fuit, ſed propter contumaciam ciuium, quod ſe ſuis Do- minis oppoſuerint, Domini de Ust, ciuitatis posfesfores hanc urbem fundi- tus vaſtarunt, & eradicauerunt, que ad hec uſque tempora deferta in rui- CONTINUATORES nis (a) Scilicet Sophia uxor ſecunda Wenceslai Rom. & Boh. Regis. (b) Id eſt ſtipendiis. (c) Civitatis hujus rudera hodie haud procul Taborio ſpectantur, nam a Taboritis penitus deleta fuit. (d) Hem Fratrum poſtea Bohemorum ſen Moravicorum appellatorum pri- ma indicia.

Strana 157
PULKAVE. 157 nis iacuit. Dum itaque Zizka eisdem Plſna quosdam pro auxilio tranſmi- siſset, aduertens pars aduerſa eum debilem in ciuitate efſe, inceperunt in ciuitate Piſnensi incole contra ſe inuicem agere, & domus ſe opponere in- ter ſe domibus, ille aduertens, quod in ciuitate hac diſcordie fint, exiuit cum ſuis ex cinitate quadam die ante feftum Beate Matris in quadrageſi- ma. Hunc inſecuti fuerunt inimici eum magna hominum ac militum co- pia, ſimul & Dominus Henricus Hradeezky Cruciger Strakonicensis; Zizka vero ultra 400. non habuit de militibus, currus bellicos duodecim, equos nouem pro equitacione, & de Proceribus unicum Dominum Bunnek de Ryzmberg, vel de Dolan, eum sequentem, & quando versus Sudomirz pro- ceſſit, inſecuti sunt eum hoftes; Nam tempore illo Regius exercitus valde numeroſus equestris, & bene armatus ac munitus Piſekam venit, qui ho- diedum vocantur ferro induti aut catafracti Viri, hi dum in via reſciuiſſent ab exploratoribus, quod Zizka verſus Sudomirz procedere intendat, inſe- cute funt illum omnes copie, & ex parte altera venit Dominus Henricus Strakonicensis Cruciger eum multis Plſnensibus, qui de his cataphractis vi- ris nil ſeiuerunt, ſed ſoli cum fuis copiis auxiliaribus Zizkam ſuperare in- tendebant. Coniuncti tandem omnes in ingenti copia procefferunt contra paucos; Zizka itaque transiens Sudomirz proceſsit verſus piſcinam Ryb- njk ſſkaredy (a) dictam, ulterius enim ire non valebat propter inimicos preſentes, ac impedientes, ibidem ſe muniuit curribus, quos ſecum habuit, & tante copie hoſtium cum paucis fuis ſe oppoſuit; circumdederunt enim illum inimici, piſcina eciam, ad quam ſteterunt, exficcata fuit. Miles Ce- fareus igitur valde clamabat, dicens: non effe necefſe hoftes concutere ar- mis, ſed ſolum equis conculcare ; Cum vero Deus illa die Zizke adſtiterit, mi- ra res facta fuit, ſol enim tum in loco ſuo quafi tempore veſperarum per- sistens, mox ad occasum properauit, atque statim tante tenebre facte funt, ut videri non potuerit, quis quem percutere debeat. Hic occiſus fuit Do- minus Brzenek antea nominatus, qui Zizce in auxilium venit, & in Regio exercitu multi occiſi, & vulnerati funt; Dominus Henricus Cruciger eciam vulneratus fuit, & in hoc vulnere, decumbens fere uno anno, vitam finiuit. Hoc miraculum (b) inimici videntes, ita loquebantur: Lancea mea eos non per- fodit, ensis meus non vulnerauit, ſagitta mea illos non occidit. Recesserunt itaque cum magno damno & dedecore, Zizka vero victoriam obtinens in campo eertaminis permanfit per noctem, mane facto cum exercitu & cur- ribus (a) Id eſt piſcinam fœtidam aut lutulentam. (b) Hem ! quale quantumque novum Joſue mi- raculum ſomniaverit author Fratrum Bohemorum alumnus, quibus ejuſmodi ſomnia at- que vaticinia ſpuere familiare fuiſse produnt libri ipſorum ex hac ætate,

Strana 158
158 CONTINUATORES ribus, qui integri permanferunt, fe preparans ulterins in campum verfus Castrum Ugezdecz procesfit, & ibidem permansit, donec Taborienses pro eo mittentes in ciuitatem ſuam eum honorifice cum plauſu magno ſuscepisfent. Mox tandem in die Paraſceues exiens Zizka cum ſuis Fratribus de Tabor in filencio, & pertransiens obftacula, quibus ciuitas circumdata & munita fuit, proceſſit in Ozicz oppidum, ae ferreos illos Ceſareos viros, ibi per- noctantes, aggreſſus est cum fuis, qui tumultum concitantes oppidum in- eenderunt, multos de viris cataphractis Regiis occiderunt, arma illis, & equos, & ferrea indumenta abftulerunt, quibus equites fuos, apciores nem- pe ruſticos famulosque, induerunt, atque ita pro exercieiis bellicis adap- tarunt. Eodem anno die Mercurii poſt festum Reliquiarum Dominus Czenek de Wartemberg, Weselsky dictus, Burggrabius Castri Pragensis proditorie tradidit Pragensibus Castrum Pragenſe, & multos incolas Pragenses, qui in arce habitabant, bonis priuauit, tandem denuo obtinens hoc Castrum a Pra- genſibus, tradidit illud Regi Hungarie. Hungarie Rex Sigiſmundus deinde cum magno exercitu paulo poſt ver- fus Kuttenbergam aduenit, & ibidem moratus citauit Pragenses, ut coram eo compareant, prius autem ftiterat Wratislauie, ubi multos ex Senatu ca- pite plecti, & duos Pragenſes Ciues comburi iuffit. Poſtquam igitur Pra- genſes ad Regem Kuttenbergam perueniſſent, precepit illis, ut catenas om- nes & alia obftacula Prage in plateis facta auferri & deſtrui curent, que juxta mandatum omnia facta ſunt. Secundo mandauit, ut arma, & indu- menta bellica, & apparatus, que Pragenſes in ciuitate antiqua poffident, in arcem Pragensem, Neo-Urbenses vero in Wissebrad deportent. Cui alteri mandato Pragenſes obedire noluerunt, ſed oppoſuerunt ſe illi contrarium facientes, nam ubi antea fuit una catena in plateis, duas fieri curarunt, & obſtacula (Schrank) in Noua Ciuitate multa fecerunt. Ob quam contuma- ciam Rex valde indignatus, verfus Pragam progreſfus fuit, & collocauit ſe cum exercitu ſuo uno milliari ante Pragam in Aula Regia ex altera parte fluuii, non auſus enim fuit ex parte hac, ubi fluuius non erat, permanere, fi enim Pragenſes accefsum ad eum habuiffent, & fluuius illos non impedi- uiſſet, facile illum vi omni aggredi potuiſſent. Igitur in Aula Regia ſub- fiftens eitauit omnes Electores Principes Imperii, utpote Rex Romanorum, ut cuncti ad illum cum fuis copiis verfus Pragam veniant. Dum ergo magna copia illorum eo perueniſſet, Rex Sigiſmundus cum exercitu propius Pra- gam acceſſit, & colloeauit se in Bruſca retro fluuium prope Ciuitatem, (a) Pro- (a) Videlicet Micro-Pragam.

Strana 159
PULKAVE. 159 Proceribusque mandauit, ut fe in Arce coronent in Regem Bohemie, per- manensque ibidem, theſauros a fratre ſuo Rege Wencesluo pro bono Re- gni congregatos distribuit inter milites, & dum hi non suffeciffent, argen- tum de imaginibus ſumens militibus dedit, ultimo Imperii Reliquias facras cum argento Norimbergenſibus oppignorauit, quarum Regnum Bohemie co- piam habuit. Hoe anno die Lune post festum S. Margarethe Miſnenſes Germani, aliique alienigene impetum tentarunt contra Zizkam in Witky monte ca- ſtra metatum, ſed ab eodem Zizka & Pragenſibus repulſi fuerunt, tercia tandem die Rex cum fuis a Praga receſfit. Eodem anno die Veneris festo Omnium Sanctorum ante Wiſsehradum Rex Hungarie cladem magnam passus fuit, volens Wissehradum defendere, ibidem multi Proceres & Nobilitas Bohemie & Morauie occifi funt, Rex ve- ro fuga ſalutem querere debuit, hinc statim Wissehradum traditum fuit Pra- genſibus, qui muros Ciuitatis & domos diruentes nec Ecclefiis peperce- runt. Eodem anno Zizka cum Pragenſibus oppidum Rziczan Domino Be- neſch spectans expugnauit, ubi Zizka septem sacerdotes educens comburi iuſſit. Eodem anno eciam Zizka expugnauit Prachaticium in feſto S. Mar- tini, ubi pariter multi hominum occiſi & combuſti fuerunt, imo fere omnes Ciues, incluferunt enim illos in Ecclefiam, illam accendentes, & quem de- inde viuum adhue inuenerunt, ad fontem proiicientes ſubmerſerunt, tali modo his hominibus tres fontes aut plures impleuerunt. Dein Koranda turrim inuadens ſtrenue ſe defendit, donec de Taborio Buchowecz ei in auxilium veniſſet, ubi multi milites Roſmbergenſes occifi fuerunt, & Epiſco- pus Hermannus combuſtus. Hic Epiſcopus prius multos ſacerdotes Tabo- rienſes ordinaut in Lipnicz cogente Domino Czenkone. Caſtrum nouum Kunraticz non procul Praga diftans, in quo Rex Wenceslaus obiit, a Pra- gensibus expugnatum fuit die Lune ante festum Purificacionis, tandem com- buſtum, & dirutum. Anno Domini 1421. Rex Sigiſmundus obſedit monaſterium Cladrubi- enſe, hoc audientes Pragenſes cum Zizka procefferunt Cladrubium in auxi- lium Chwaloni Rzepiczky, & repulerunt Regem cum exercitu illius abinde procedentem Litomericium. Eodem anno Pragenſes, & Zizka Plſnam obſederunt in Quadragesima, ſed non obtinuerunt, timuerunt enim Burggrabium nomine Czykau, & pro- cedens Zizka expugnauit Castrum Willstein. Eodem

Strana 160
160 CONTINUATORES Eodem anno in Dominica Palmarum Zizka eum Pragensibus obtinue- runt Chomotouium, ibidem multos facerdotes, Nobiles, Ciues, & alios in- colas opifices occiderunt, & combusferunt, & prout communiter dicitur: periuerunt tunc duo millia & trecenti hominum. Hoc anno Verona Ciuitas ab his pugnantibus expugnata fuit, ubi Ge- neroſi Bohemi, & Equites, Dominus Koblyk, Dominus Bohuslaus Rupowec cum Patre ſuo, & aliis Nobilibus ante Ciuitatem combuſti ſunt. Eodem anno in craſtino S. Tiburcii expugnatum fuit Caſtrum Tuſſen fupra Albim pertinens Domino Michalek. Paulo poſt hec eodem anno a Pragensibus obtenta fuit Ciuitas Bohe- mo-Broda , in qua multi homines occiſi ſunt, milites Germani in turrim fu- gerunt, qua combuſta teſtudo decidit, militibus vero nihil nocuit, qui tan- dem educti ante ciuitatem, tribulis occifi fuerunt, alii vero combuſti funt. Hoc alie ciuitates audientes, timuerunt eos, nempe Nymburg, Kolin, Kuttenberga, Chrudimium, & ſubdiderunt ſe eis, que autem ſe illis oppo- fuerunt, facile expugnate funt; ut Jaromirz, Mutha, Turnouium. Tandem Pragenſes, qui domi remanſerunt in die Penthecostes obsederunt Castrum S. Wenceslai Prage, & dum alie plures copie Jaromirio adueniſſent, tradi- tum illis fuit Caſtrum. Eodem anno die Sabbathi, ante feſtum S. Margarethe urbs Bilina a Pragenſibus expugnata fuit, ubi plures Sacerdotes, Equites, Nobiles com- buſti ſunt. Ante hec debellauit Zizka Ciuitatem Wodnianum, incolas plu- rimos occidit, & combuſfit in fornace calcaria, ita quod urbs vacua steterit per plures annos. His temporibus Zizka obſedit Caſtrum Raby, ibidem altero oculo pri- uatus fuit, quidam enim ei illum ex caſtro iaculans excuffit. Jam quidem Castrum hoc antea obtinuerant, ſed non auſi fuerant in illo permanere, ſed exurentes »lud, & ultra decem Sacerdotes comburentes recelferunt. An- tecedenter eciam Zizka oppugnauit Bor Caſtrum fitum prope Horazdoui- cium, ibidemque eum fuis stetit, donec ſe illi ſubdidiffent, his obtentis ſuc- cendit illud, neſciens, quod preſidiariis iam captis, ſuceurfus adueniat, pro- cedens itaque furfum collocauit ſe penes Ecclefiam, & pro defenſione se preparauit. Contra quem proceſſit Dominus de Roſenberg cum ingenti co- pia militum, & cum eo Dominus Kragirz cum multis Germanis, & variis aliis militibus, altera ex parte aduenit Dominus Bohuslaus Schwamberg cum Plauenſi pariter cum Germanis plurimis de Plſna, qui illum undique circum- dederunt, copia enim magna populi erat in hoc exercitu; Zizka vero ſe ſtrenue defendit, confidens omni tempore in auxilium Diuinum, multos inimi-

Strana 161
T inim cos cum fuis Fratrihus proſtrauit, aut faltem vulnerauit, (a) & talem ignominiam & damna illis intulit, quod omnes cum ingenti pudore recede- re debuerint, Zizka vero ſolus campum obtinens, ibidem perſeuerauit, & eo tandem proceſſit, quo ſibi placuit. Item illo anno in die sancti Oswaldi ingentem stragem perpessi sunt Bohemi apud Ciuitatem Pontenſem, ubi Pragenſes & aliarum ciuitatum co- pie magne ex campo fugere coacte funt, relictis ibidem eurribus, bombar- dis, & omnibus aliis armis. Post hanc cladem Germani Misnenses cum Ele- ctoribus & Imperii Ciuitatum copiis conuenerunt cum ingenti exercitu, & intrarunt Regnum Bohemie obsidentes Satecium & Bilinam, quam expugnantes, Comitem ac Poffefforem eius (b) oeciderunt cum multis copiis, dein loca Regni hine inde spoliarunt, & deuastarunt, reſcientes vero auxilium & fuccurfum Bohemis aduenire, cum magno pudore & damno aufugerunt. Eodem anno Zizka cum Pragensibus miſerunt nuncios ad Regem Po- lonie, Dominum nempe Wilhelmum Koſtka, D. Hloſa, D. Waniek, & eins- dem D. Waniek filium, Dominum Pawlik Equestris status. Hi dum Rati- borium perueniſſent, Nicolaus filius Magiſtri Hanuſs, qui Carlſteinii Proce- res occidi fecit, cepit illos, & Regi Hungarie in Spimberg (c) tradidit, quo- rum omnes famuli ac ſeruientes Brune capite truncati ad mandatum Regis Sigiſmundi; Domini autem eorum Trenczinium ad carceres miſſi fuerunt, ubi integro anno detinebantur, donec expugnata Broda Teutonicali eciam captiuitas eorum ceſſaffet. Anno Domini 1422. Rex Hungarie eum fuis copiis intrauit Bohemi- am, exuffitque Kuttenbergam, mox autem deſuper a Zizka & Pragensibus ex regno pulſus fuit, Broda eciam Teutonicalis expugnata fuit, ubi multi hominum occiſi ſunt. Eodem anno prima Dominica Quadragesime decollatus fuit in urbe antiqua Pragenſi in Curia facerdos Joannes Concionator a Beata Matre ad Niues dicta, cum aliis duodecim, ob quorum capitum vindictam ſpoliati funt rebus fuis omnibus primo hebrei, tandem omnes domus Senatorum, Collegia, & domus Clericorum ; Magiſtros Uniuersitatis captinarunt, eos in Curiam includentes, deinde die Mercurii decapitati fuerunt notabiliores Senatores quinque, nempe: Dominus Procopius Gidafsek, Dominus Joan- nes Rytirz, Dominus Jacobus Helmerz, homo prudens, Joannes a Bubus (d ) X Tom. IV. PULKAVE. An- (a) Hæc, aliaque manifeſto innuunt authorem aſſeclam & ſectatorem fuiſſe Fratrum Bohe- morum. (b) Exemplar vernaculum Movoleum appellat. (c) Ita etiam MS. vernacu- lum, est antem hodiernum eaſtrum Spielberg ſupra Brunam. (d) Ita domus illius , Vetero. Pragæ ſita, appellata fuit,

Strana 162
CONTINUATORES 162 Antonius bibliopega valde pius homo, imo ſi Rex Hungarie cum centum millibus militum circa Pragam iacuiſſet, incolis tantum damnum illatum non fuiſſet, quantum his temporibus factum fuit. Anno eodem Castrum Irziwoklad conflagrauit, ubi tabule Regni af- ſeruate fuerant, & abinde Plsnam deuecte, sed iam in Carlstein custodiuntur cum regni Bohemie & Regiis Jurium libris. Eodem anno Dux Sigiſmundus Lituanie cum multis Polonis Pragensibus in auxilium venerunt fere cum quinque millibus militum. Eodem anno in Paschate Pragenses expugnarunt Zluticium. Eodem anno obſeſſum fuit Castrum Carlstein a Pragenſibus & a Polonis. Anno eciam eodem Zizka expugnauit Caſtrum Kraſykow, ubi magnus aduerſarius Dominus Joannes de Schwamberg captus eft, & in Przibenicz ad carceres miſfus, qui videns, quod Rex non curans eum ex captiuitate libe- rare, acceſsit ad partem Taboriensium, & cum illis permansit usque ad mortem. Anno eodem in die S. Michaelis Taborienſes cum Domino Bohuslao de Schwamberg, cum Badin Capitaneo contendebant de Urbe Antiqua Pragen- ſi; ſed Pragenſes Urbis Veteris cum Polonis, & Domino Wilhelmo Koſtka expulerunt illos ex Ciuitate, & multos ceperunt, & tunc Taborienſes con- tra Pragenſes agere inceperunt, & a ſe inuicem diuiſi fuerunt, ideoque a Carlstein recesſerunt. Tandem anno Domini 1423. die Martis ante festum S. Georgii cla- dem ingentem perpeſsus eſt a Zizka Dominus Czenek eum ſuis copiis, ubi eidem currus & arma ablata fuerunt. Eodem anno die Martis ante feſtum S. Petricirca Pragam grando de- cidit. Poſt hec ſtatim Zizka in Regino-Hradecium immiſſus fuit, ubi ante eandem Ciuitatem a Zizka Pragenſes cesi fuerunt in campo. Hoc eciam tempore Tynecii non procul Kuttenberga Lapac Capitaneus Taborienſis victus fuit a Pragenſibus cum ſuis copiis, tandem Zizka Czaslauie obſeſſus fuit. Item anno 1424. ante feſta Pentecoſtalia denuo Zizka obſeſſus fuit in Kostelecz ad Albim, cui in auxilium venit Dominus Hinco de Podie- brad, & Zizkam cum populo ſuo abinde eduxit, proceſferunt deinde iux- ta fluuium Albim inſimul, donec eos per Albim perduxiffet Dominus Bo- caek ; Hic contra inuicem pugnauerunt: Dominus Boczek captus fuit, & in Mielnik ad D. Smirziczkium deuectus, Zizka vero Maleſchouium proceſſit, & dum Pragenſes in viam quandam profundiorem perueniſſent, a Zizka obruti ac cesi fuerunt, tune, ut fama communis eft, mille & quadringenti occiſi funt, raptis eisdem omnibus curribus & armis. Hic interierunt Do- minus Petrus Turkowecz Eques, Dominus Hlas de Dube, Dominus Henri- cus

Strana 163
PULKAVÆ. 163 cus de Dube Zizce amicus, & alii multi, & tunc prouerbium ortum fuit: Pragenſes siliginem Maleſsouium inuexerunt; Nam omnes Pragenſes pro signo stramen siligineum in capitibus gerebant. Hoc anno Zizka in Bohemia multa oppida & pagos combuſfit, eciam Monachi Turnauie combuſti ſunt. Eodem anno Zizka cum Zatecensibus, Lunensibus, Klatouiensibus, & aliis collocauit ſe in campo apud Liben, contra Pragenſes, & in die S. Cru- cis inter Ducem Litauienſem (a) & Pragenſes ex parte una, & Zizkam parte ex altera concordia facta eſt; In cuius memoriam lapides in cumu- lum unum comportati funt in Noua Ciuitate Pragenſi apud S. Ambroſium. Eodem anno poſt hanc concordiam Zizka cum fuis Fratribus proces- ſit in Morauiam, & ibidem apud Caſtrum Przibislaw Zizka mortuus eſt, & tunc populus & copie ipfius nominate fuerunt Orphani, illud nomen eis durauit, donec omnes occiſi fuiſſent. Anno eodem Ciuitas Lithomiſchliensis a Taboritis obſeſſa fuit, & ex- pugnata, quam tenebat Diuiſſius Borzek a Pragenſibus. Item Dux Lita- uienſis Sigiſmundus cum Pragenſibus poſt mortem Zizce multas ciuitates in Morauia expugnauerunt. Item eodem anno Taborienſes cum Orphanis noctu Pragenſes muros tranſcendere voluerunt, Pragenſes vero illos a meniis repulerunt. Item eodem anno urbs Slanensis a Taboritis & Orphanis oppugnata fuit, adiuuantibus Zatecenſibus & Lunensibus, in qua Ciuitate populus & ſerui Nobilis Domini Hinconis Kolstansky ſe generoſe defenderunt, tan- dem die Jouis Magno fraudulenter de confilio quorundam ex Caſtro & ali- orum expugnata fuit, multi hominum interfecti, Nobiles & Primarios alios in turrim ſe recipientes, fcilicet Judicem, Senatores, & alios feniores ciues combuſſerunt, bona eorum diripuerunt, & ciuitatem integram com- buſſerunt. Hec vero omnia acta sunt die Martis poſt feſta Paſchalia, tune occifi sunt Venerabiles & Nobiles Sacerdotes Christianus & Wenceslaus de Zbierowecz , nihilque illos adiuuit, quod populo ſub utraque ſpecie Commu- nionem administrauerint; eciam hic interfecti fuerunt Joannes Srza mo- noculus, Petrus Kamenecz, & alii boni viri. Item eodem anno Caſtrum Kwietnicz expugnatum fuit, tandem diru- tum, & Kolmannus cum famulis combuſti ſunt. Eodem anno Sswibouium expugnatum fuit; item Castra Rychmberg, Mi- chalowicz, & alia multa Caſtra expugnata ſunt a Taboritis & Orphanis. Item eodem anno in autumno expugnatum fuit Wozicium. X 2 Eodem (a) Id eſt Sigiſmundum Lituaniæ Ducem.

Strana 164
164 CONTINUATORES Eodem anno Taborienſes Wrſſouicium prope Pragam aduenerunt, vo- lentes id oppugnare, die Mercurii vero die S. Luce denuo cum Pragensi- bus concordes facti ſunt. Hac concordia facta Dux Sigiſmundus cum Pra- genſibus & Taboritis proceſſerunt in Morauiam & Austriam, & expugna- runt in Auſtria ciuitatem Recz, abinde aduexerunt Pragam Comitem de Hardek, qui in captiuitate ibi afferuatus fuit. In hoc conflictu Dominus Bobuslaus Sſwamberg Capitaneus Taborienſium ex ciuitate traiectus fuit, & in Morauia Crumlouii ſepultus, Comes autem intra duos annos eciam in captiuitate mortuus fuit. Anno 1426. die Dominica poſt feſtum S. Viti Dux Litauiensis Sigiſ- mundus cum Pragensibus, & Taboriensibus, & Orphanis obſederunt ciui- tatem Ust ad Albim, Misnenſes autem cum pluribus aliis Principibus, Co- mitibus, Equitibus & Dominis proceſſerunt in auxilium Uſtensibus. Hic Bohemi cum illis acrem conflictum iniuerunt, Germani autem cefi fuerunt, & valde multi occiſi, alii capti, alii cum pudore fuga ſe ſaluauerunt, ut vi- tam conſeruent, ubi tamen in via ob calorem nimium ita debilitati ſunt, ut deinde eciam vitam finierint, nam a campo Ustensi, ubi conflictus fuerat, uſque ad montes Miſnenſes tam copioſi iacuerunt concuſsi, ficut tempore meſſis in agro faſciculi iacere ſolent, & riuus ille, qui per ciuitatem Usten- ſem fluit, totus ſanguine coloratus fuit. Poſt hanc stragem Ciuitatem illam obtinuerunt, incolas quosdam occiderunt, & ciuitatem exspoliantes, ac com- burentes vacuam reliquerunt. Eodem anno Taborienſes & Orphani obſederunt Dominum Hinconem Boczek in Podiebrad, quibus ille tam fortiter reſtitit, quod ab illa ciuitate recedere debuerint; tandem paulopost procedens contra ciuitatem Nimburg, cum ſuo ſcriba occiſus fuit, & alii aufugerunt. Eodem anno in die ſancti Wenceslai in aurora Przibik de Klenow ob- tinuit ciuiratem Miſenſem , illamque poſſedit uſque ad aduentum in Bohe- mie regnum Imperatoris Sigiſmundi, ubi tandem Imperator eidem pro hac ciuitate Miſa, quam Przibik ceſsit, urbem Wolinenſem tradidit, atque in his Dominiis ei duo millia oppignorauit; hec bona vero poſſedit tamdiu, uſque ad tempora Regis Georgii, que tandem cedere debuit Domino Joſſt, filio Roſenbergii, qui fuerat Prepofitus Pragenfis, tandem Magifter Ordinis Stra- konicenſis, ultimo Epiſcopus Wratislauienſis, hoc-autem Dominium Woli- nenſe cum magna difficultate obtinuit, pecuniam Prage pro eo deponens. Anno Domini 1427. magnus conflictus fuit non procul a ciuitate Swietlenſi, ubi Germani concuſſi, & urbs exufta fuit. Eodem anno Dux Litauienſis Sigiſmundus proditus fuit Prage die Jo- uis

Strana 165
PULKAVE. 165 uis Magno, (a) per quosdam preſertim Swoyſſium, & Rameſs proditores, hi enim illum Praga extulerunt, cucullo caput eius recondentes, quod impu- ne Deus non reliquit, Rameſs enim deinde paulopoſt a ſuo famulo traiectus, Swoysse vero ante mortem mente captus fuerat. Eodem anno post Pascha Precellens, & doctus Astrologus, & Medicus Magister Christianus, & Magister Przibram, ac Magister Petrus de Mladie- gowicz Praga expulſi fuerunt, instigante Engliſchio, prius autem Magistrum Chriſtianum cum quibusdam in curia incarceratos detinuerunt. Illud vero eis factum fuit propter feptem Sacramenta Ecclefie fancte, & quod nolue- rint ita credere, sicut Engliſch hereticus eredidit, & quod illis non vide- retur competere ſeruire ſub Rokyczano. Eodem anno Taborienſes & Orphani in Sileſia multas ciuitates expu- gnauerunt, ac Caſtra, & redeuntes obtinuerunt violenter Zleb, diruerunt illud. Eodem anno Germani Electores, & alii intrantes in Bohemiam, ciui- tatem Miſam obſederunt fortiter, & oppugnarunt bombardis maioribus. Contra quos ſe generoſe defendit Przibik Klenowsky, eui in ſuccurſum Bo- hemi aduenerunt, qui dum adhuc Rokyczane fuiſsent, Germani cum magno dedecore aufugerunt, Bohemi vero eos inſequentes, expugnarunt Tacho- uiam ciuitatem, & Caſtrum, ac cum bombardis magnis Chmelik obtinuerunt, in Caſtro vero multos Germanos occiderunt. Captus hic fuit Dominus Wilkelmus Sſwihowsky, quem obligauit ſub fide & honore Nobili Dominus Towaczowsky, ne ullo diſcedat, quamuis poſſet, & dimifit eum liberum am- bulantem, ille vero ſui honoris & fidei immemor, noctu diſceſſit, per quod ſuo honori, fame, & ſtatui in hanc uſque diem noxam intulit. Eodem anno Dominus Hinko Kolſteinsky cum Smirziczky, ac cum fa- mulis Domini Joannis de Mieſtecz, & Domini Petri de Czaſtalowicz pro- ceſſerunt Pragam, ibidem infidiis ac dolo quorundam ciuium Pragenſium, preſertim Judieis Neo-Urbenſis, qui illos Pragam adduxit, Dominus Hynek occiſus fuit in domo eburnea dicta, Smirziczky captus , & multi alii occiſi & capti, equi & arma illis ablata fuerunt, alii vero fugere volentes Praga per fluuium Wltauam verſus pontem & Paruam partem ſubmerſi ſunt; ideo- que capite plexus fuit Juresky, & filius Krokowy in urbe antiqua. Eodem anno in die Exaltacionis S. Crucis Colinium acriter oppugna- tum fuit a Pragenſibus, Taboritis & Orphanis, qui caſtra metati ſunt, ibi- dem permanentes fere uſque ad feſta Natiuitatis Domini, tandem inita con- cordia urbs eis tradita fuit. Eodem (a) Id eſt: Cœnæ Domini,

Strana 166
166 CONTINUATORES Eodem anno ante diem S. Galli Procopius Holy (a) cum Taboritis & Orphanis obſederunt Caſtra Bechynie & Richmberg, & utrumque obtinue- runt. Anno Domini 1428. die Martis S. Egidii Vetero-Pragenſes cum Neo- Pragenſibus iniuerunt concordiam apud S. Ambroſium, antea enim diſcor- des fuerunt propter bona Ecclefiaftica, que sibi appropriabant. Anno Domini 1429. conuentus magnus inftitutus fuit Prage post fe- ſtum SS. Trinitatis, inter populum Bohemum, Proceres, Nobiles, Equites, Orphanos, Taboritas, ubi in Collegio egerunt de pace, & quomodo con- cordiam inire poſfent cum Rege Hungarie, eumque ut Dominum & here- dem regni Bohemie ſuſciperent, huic omnes conſenſerunt, excepto Wolek Kudelnik Orphanorum Capitaneo, qui cum Neo-Pragenfibus affentiri nolue- runt, ſed contradixerunt, ideoque indignati valde Vetero-Pragensibus po- ſuerunt inter ciuitates ſuas impedimenta lignea alta (Planky) contra il- los, ciuitates diuidentes: die Mercurii tandem in die Exaltacionis S. Cru- cis, dum Wolek Kudelnik suscepit Orphanos in Nouam Ciuitatem; tune An- tiquo-Urbenſes occluſerunt ſuam ciuitatem, & ſe munierunt contra Neo- Urbenſes, ac e bombardis contra inuicem iaculati funt, & ſagittis igneis, ubi illorum aliquot occifi fuerunt. Poſtea elegerunt arbitros ex utraque parte, & compromiſerunt in illos ſub pena quatuor millium ſexagenarum a parte non ſeruante dandarum, qui arbitri illas eiuitates denuo in concor- diam perduxerunt in eodem loco, ut antea, apud S. Ambrofium, hoc con- tigit die Dominica ante festum S. Wenceslai. Tandem statim hac concor- dia inita, Superiores & Capitanei edixerunt, & publicanerunt bellum con- tra Miſnenſes. s Poſt hanc concordiam Bohemi primo proceſſerunt in Miſniam, in Srb, & in Luſaciam, quas terras ſibi ſubiugarunt, incole eos timentes eciam ex ciuitatibus multis munitis fugerunt. Hoc anno in vigilia fanctorum Simonis & Jude Lubin ciuitas prima- ria regionis Luficenſis ſubito expugnata fuit, incole eius quidam occiſi fu- erunt, & alii capti in Bohemiam ducti, tandem precio dato exſoluti funt. Tandem anno Domini 1430. ante Natiuitatem Domini multi Bohemi & Moraui congregato ingentis copie exercitu irruerunt in Miſniam, & alias circumiacentes regiones, ibi Ciuitatem Plawna cum Caîtro expugnauerunt, incolas multos occiderunt, & combufferunt. His Germani terrefacti ex ci- uitatibus & caſtris munitis fugerunt, & fama communis eſt, quod ultra 70. Ciuitates ibidem exusferint, permanſerunt autem in his terris Bohemi uſ- que (u) Id eſt Raſus, V*

Strana 167
PULKAVE. 167 que ad Bacchanalia. Norimbergenſes & Bramburgenſes eum eisdem de pre- cio conuenerunt, & magnam copiam auri dederunt Bohemis, ne terras illo- rum intrent, & damna inferant. Conuencionem talem iniit Dux Brambur- genſis, & pecunia ab eo iuxta promiſſum depoſita fuit Tuſte, que inter mi- lites diuiſa deinde fuit. Talium bellicorum progreſſuum nemo meminit, ut eos ſoli Bohemi perfeciſſent. Quefiuerunt enim honorem tunc, ceterum vero contenti fuerunt accepto auro. Taborite tandem cum Orphanis ſe- pius irruperunt in Silefiam, & alias regiones, abinde pecudes in maxima copia in Bohemiam abegerunt, damna magna exustionibus & deuaſtacioni- bus cauſauerunt. Anno Domini 1431. in die SS. Philippi & Jacobi celebratum fuit a Cle- ro regni Bohemie Concilium propter Communionem ſub utraque ſpecie, & ſacerdotes Taborienſes celebrarunt Miſſas non induti facris veſtibus, & or- natu competente in domo Henkonis, & controuerſas contenciones habue- runt cum Magistris de septem Ecclesie Sacramentis. In hoc Concilio par- ticulari comparuerunt multi Magnates, & Equites, ac Nobiles, qui literas produxerunt per nuncios obtentas a Rege Polonie & Hungarie, eciam ab Epiſcopo Morauie, quod nempe intendant Bohemos ad unionem perducere, & audienciam eis procurare in Concilio uniuerſali Chriſtiano, ſed id hoc tempore non fuit factum. De hoc Concilio Vetero-Pragenſes cum Procopio Raſo ad peticionem Regis Hungarie reſponſum dederunt, quod nuncii Re- gii in Cheb (a) retulerunt, & ab eodem denuo redeuntes, retulerunt; quod Rex eos afſecurare nequeat, an audienciam obtenturi fint, & quod Conci- lium, quod celebrabitur, forte Regem , & Papam iudicabit. Nuncii miſſi pariter inſinuarunt, quod Germani, & alienigene in Bo- hemiam denuo irruere velint. Hec intimacio facta fuit in die Corporis Chriſti in foro Noue Urbis Pragenſis, dum populus plurimus Proceſſioni interfuiſſet. His auditis Bohemi copioſi, Pragenſes, Taborite, Orphani & alie multe Ciuitates conuenerunt prope Piſnam, abinde tandem procefe- runt verſus syluam Bauaricam, expectantes inimicos in regnum aduentu- ros. Id reſcientes Germani, non ausi fuerunt irrumpere, ſed posteaquam denuo audiuiſſent Germani, quod Bohemi ſe domum denuo receperint, ſtatim cum ingenti copia militum in Bohemiam ingreſſi ſunt. Quod dum Bohemis nunciatum fuiſſet, velociter congregati contra eosdem proceſſe- runt, & adiuuante Deo illos de Bohemia expulerunt, magnum illis damnum inferentes, nam bombardas magnas, currus, castra & varias res bellicas eis abſtulerunt, & aliquot centenos ceperunt in sylua Bauarica; victoriam itaque (a) Id eſt Egræ.

Strana 168
168 CONTINUATORES itaque reportarunt de alienigenis hoſtibus, de multis enim Regionibus con- tra nos conuenerunt. Julianus hoc bellum indixit, & Crucem edidit con- tra Bohemos ; (a) Id factum fuit in die ieiunii Matris Dei. Hoc audientes Miſnenſes Germani, & alii, qui verſus Zatecium proceſferunt, & regno rui- nas intulerunt, ignominioſe statim fugam dederunt. Hac obtenta victoria, proceſſerunt contra Ducem Austrie in Moraui- am , hanc enim regionem vaſtare intendebat, & repulerunt eum retro Da- nubium. Anno 1432. Dominus Czeczek de Pachomierzicz persuadens precibus, ut ad Castrum in Pakomierzicz veniret Mathias de Chrzenow, quondam ſeriba Tabularum Regni, eui filiam ſuam dederat, & cum eodem ibidem ha- bitauerat his periculoſis temporibus, cepit eum cum Domina Margaretha amica ſua propria uxore predicti Mathie, eosque taxauit, ac priuauit om- nibus fuis rebus, que poſfederunt, & proditorie eum illis egit, fieut Judas. Eodem anno in vigilia ſanctorum Petri & Pauli fulminis percuſſione fuit incensum tectum Ecclesie & turris ad S. Egidium Vetero-Prage, & combuſtum fuit, & destructum cum campanis, quod magnis expenfis prius exstructum fuerat. Eodem anno die Lune ante feftum S. Marie Magdalene aque inunda- cio Prage magna fuit, ita ut in foro urbis Antique in nauibus nauigaue- rint, pontem lapideum tunc destruxit, molas omnes abstulit, tune eciam mul- ti homines & pecudes ſubmersi sunt, frumentum destructum fuit, & multe domus Prage inde corruerunt, ita eciam Verone, & alibi factum, hec ma- gnitudo aque diu durauit. Et dieunt doceiores, quod a diluuio mundi ta- lis aque magnitudo non fuerit. Hoc anno die Sabbathi S. Nicolai Pragenſes Basyleam miſerunt Magi- ſtrum Rokyczanam ad Concilium uniuerſale Chriſtianum, in quo Concilio Doctores mille fuerant, Greci eciam ibidem adfuerunt. Ibidem actum fu- erat de Communione ſub utraque ſpecie , & tantum effecit, quod integrum Concilium Bohemis illam approbauerit, illud bene & ſancte fieri, quod com- municent ſub utraque ſpecie, his eciam ſe adiunxit facerdos Procopius Ra- ſus Taborienſis. Eodem anno in vigilia Omnium Sanctorum Przibik Klenowsky, Clato- uienſes, Tustenſes, Miſnenſes, Suticenſes, Tacbouienſes, Rokyczanenſes obſe- derunt Caſtrum Lopata apud Plſenecz, & illud fame adigentes, expugna- runt, iacuerunt autem ibidem usque ad Bacchanalia. Anno Domini 1433. in die S. Stanislai miſfi ſunt nuncii Baſilea a Con- cilio (a) Id eſt Cruciatam publicavit Julianus Cardinalis,

Strana 169
PULKAVÆ. 169 cilio Pragam cum plenipotencia, & honorifice Prage fuſcepti fuerunt; fu- erunt autem fequentes: Filbertus Epiſcopus Constancionsis de regione Ro- tomagienſi. Petrus Epiſcopus Auguſtenſis, patria Moguntinus. Joannes Polomar Archidiaconus Barchinonenſis Judex & Auditor Papalis. Egidius Decanus Cameracenſis facre Theologie Doctor. Fridericus Decanus Re- cenfis Licenciatus Juris, Henricus Tacke Canonicus Magdeburgensis, Do- ctor sacre Theologie. Joannes MoIden Magister Arcium septem, Concilii ſupremus Cançellarius, & fuſcepti fuerunt Prage cum magno honore. Tandem die Sabbathi ante festum S. Margarethe dicti nuncii rediue- Praga Basileam, quos quidam Pragenſes Nuncii comitati fuerunt. runt Anno Domini 1435. ante meſſem Gaborienſes, Poloni, & Vetero- Ta- borienses multas Ciuitates obsederunt; Pisnam &c. tandem Vetero-Pragen- fes, & Neo-Pragenses illis se adiunxerunt; aduenit deinde Czapek eum Or- phanis ex Pruſſia, pugnarunt enim ibidem cum Rege Polonie & Pruſfis, quos acriter debellarunt, & profecti fuerant ibidem usque ad mare, adducentes ſecum Camelum, quem eis Ilſnenſes abduxerunt. Hoc anno Filbertus Epiſcopus cum aliis Nunciis venit Pragam a Concilio Chriſtiano (a) agens de Compactatis. Anno Domini 1436. in die Aſcensionis Domini Pragenſes ex urbe An- tiqua cum Domino Meinhardo de Hradecz, D. Aleſs Holiczky de Sternberg, cum Domino Hynek Ptaczek de Bigerstein, (b) cum Domino Diuiſſio Bo- ezek, & aliis obtinuerunt Nouam urbem Pragenſem, ubi Deo volente pauci occiſi ſunt, circa 16. aut 20. Hoc ideo factum fuit, quia Neo-Urbenses se muniuerunt contra Vetero-Pragenses post repetitam pacem concluſam, & quia illis duas portas vi acceperunt, nempe Porzicenſem & Kuttenbergen- ſem, impedimenta lignea oppoſita eis deſtruxerunt, & omnem occasionem impediuerunt apud Beatam Matrem ad Niues, ubi iaculando Antiquo- Ur- bensibus valde noeuerunt; Concionator illo tempore abinde aufugit, eciam campanam ibidem abstulerunt. Hoc anno die Jouis in octaua Aſcensionis Domini receſferunt a Plſna, non obtenta, & expugnata illa ciuitate, Przibik enim Klenowsky egit, ut urbs obſideatur, at ibidem aliquo tempore cum illis permanens, ciuitarem deſeruit, & Miſam ſe contulit, & tum proditorie egit cum Fratribus, sicut Judas cum Chriſto Domino. Poſtea mox Taborite & Orphani in festis Pen- tecoſtalibus collocarunt ſe prope Pragam apud Girnam & Ircz, damna inferentes populo, & regioni, Eodem tandem anno die Dominica poſt festiuitatem Corporis Chriſti Tom. IV. (a) Scilicet Baſileenſi. (b) Lege Birgstein. Do-

Strana 170
170 CONTINUATORES Dominus Meinhardus, Dominus Ulricus de Roſenberg, Dominus Ptaczek, Dominus Aleſs Holiczky , Dominus Diuiſſius Borzek, Michalek Strako- nicenſis Cruciger cum Pragensibus, Piſnenſi Lantfried, & aliis, vicerunt exercitum Taboritarum & Orphanorum inter Brodam & Kaurzimium pro- pe pagum Lipany, quibus arma, bombardas, & quecunque habuerunt, ab- ſtulerunt; tune occiſi fuerunt multi Sacerdotes Taborienſes, Procopius Ra- ſus, Procopellus Orphanus, Sacerdos Markolt, Sacerdos Burzicz, aliique ho- mines de copiis occifi & combusti fuerunt circiter mille quinquenti, alii cum Czapek fugerunt Colinium. Eodem anno in die S. Joannis Baptiste Comicia fuerunt Prage cele- brata, ubi omnes concorditer conuenerunt, exceptis Coliniensibus, Tabori- enſibus, Piſecenſibus, Zatecenſibus , & Neo-Boleslauienſibus, ac Orphanis, qui in campo permanſerant, hi acceſferunt ad Dominum Aleſs de Wurstiow, & eius conſilia. Eodem anno die Sabbati poſt feſtum S. Galli denuo Comicia fuerunt Prage, ubi Sacerdotes concordiam iniuerunt, & unionem fidei Christiane, exceptis Taboriensibus, & ſupra ſcriptis Ciuitatibus, & quibusdam eis ad- herentibus, Proceres vero Bohemie & Moravie nuncios miſerunt cum ci- uitate Pragenſi ad Dominum ſuum hereditarium Imperatorem Sigiſmundum in Hungariam Presburgum. Hoc anno die Dominica ante feftum S. Thome nuncii venerunt Pra- gam a Rege Sigiſmundo, ob quos audiendos Pragenſes tocius Triurbii com- munitatem conuocarunt. Anno Domini 1437. in medio Quadrageſime Dominus Ptaczek cum Prechta de Konopiſcht, Joannes Sadlo de Leſchtna obſederunt Oſtro- ſuis, mecz Caſtrum Taborienſe, quod eciam expugnauerunt & diruerunt. Hoc anno die Lune post festiuitatem fanctissime Trinitatis Proceres Bohemie cum Pragensibus perrexerunt ad Imperatorem Brunam, quibus ſe afsociauit Magister Rokyczana, Zatecenses & Lunenſes. Eodem anno die Lune ante festum S. Laurencii reuerfi fuerunt Nun- cii ab Imperatore, & ordinauerunt Comicia celebranda Prage in ſeſto S. Mathei. In his Comiciis eligendi fuerunt Archiepiscopus Pragensis, & duo Suffraganei. Item eodem anno Comicia celebrata fuerunt Prage, in quibus omnes, exceptis Regino-Hradecensibus, conſenferunt, ut pro Imperatore mittatur. Eodem anno die Jouis ante feſtum S. Mathie status cum ciuibus com- pleuerunt conuencionem ſcriptam cum Ceſare, que ab eodem petenda fuerant. Hoc

Strana 171
PULKAVÆ. 171 Hoc anno, quando Nuncii reuerſi fuerunt ab Imperatore, denuo infti- tuta ſunt Comicia Prage in Quatuor Temporibus Quadragefimalibus, ubi Ciuitates conſenſum dederunt pro Imperatore. In his Comiciis eciam ele- gerunt Magistrum Rokyczanam in Archi-Episcopum Pragensem, Sacerdo- tem Martinum Lupac, & Sacerdotem Wenceslaum de Mutha Suffraganeos. Eodem anno die Sabbathi ante festum SS. Trinitatis regni Proceres cum Pragenfibus, Magistro Rokyczano, & quibusdam aliis de Clero rece- perunt ſe Praga ad Imperatorem. Eodem anno in die S. Jacobi Proceres Bohemie cum Pragensibus ho- norifice ſuſceperunt Imperatorem, ut Dominum ſuum, ut pro libitu ſuo ad Bohemie Regnum ſe conferat. In die autem vigilie ante feſtum S. Bar- tholomei die Jouis venit Imperator Pragam, quem Proceres, Equites, No- biles Pragenſes venientem cum magna reuereneia, & honore beneuentan- tes ſuſceperunt hora 19. Tandem ſequenti die Dominica Imperator in ſe- de Maiestatis in foro Antique Urbis collocatus fuit, eui homagium exhi- buerunt, fidelitatis, obediencie, & ſubieccionis, utpote ſuo Regi & Domi- no gracioſiſſimo Senatus Antique, Nove, & Minoris Urbis Pragenſis. Die Jouis ſequenti constituit Imperator Antique, Nove, & Minoris Urbis Pra- gensis, Conſulem Reckonem, figilla in manus eius tradens, & Joannem ab Argentea ſtella inſtituit Sub-Camerarium Regni Bohemie. Anno 1438. die Veneris ante feſtiuitatem Natiuitatis Beate Virginis obſeſfum fuit Castrum Syon spectans Domino Robacz, die Lune vero post hoc festum Rohacz cum omnibus fuis fuspenfi fuerunt Prage. Joannes Proſtrzedek dictus, & Wyſſek Eques Polonus, & Viridis Puſskarz eciam cum illo ſuſpenſi fuerunt, cum aliis 60. ſociis. Robacz in loco ſupremo patibuli, illi tres infra illum in alio patibulo, tandem alii in patibulo com- muni ſuſpenſi fuerunt. Ante hec autem Rokyczana Praga diſceffit, timens, ne ab Imperatore fubmergeretur ; Quem Dominus Boczek in vineam fuam fu- ſcepit, eumque plus quam cum centum equis expectauit, & deduxit in montem Kuneticenſem, abindeque in Castrum fuum, ibidem permansit, usque ad Pra- genſe diſturbium, prout infra dicetur. Eodem anno Imperator perrexit in Cheb (a) abindeque Legati miſſi Basyleam ad uniuersale Chriſtianum Concilium, nempe Dominus Petrus Zwirzeticzky , Dominus Przibik de Klenow, Magiſter Joannes Przibram, Magister Procopius Plſensky; Mathias Lauda vero, & Brzeczek, Ciues Pragenſes miſſi a ſtatu ciuili. Item hoc anno poſt Concepcionem Beate Matris ante feſta Natalicia Y 2 mor- (a) Egram.

Strana 172
872 CONTINUATORES mortuus fuit Imperator Sigismundus Znoyme, abinde deuectus ad sepultu- ram in Waradin. Eodem anno in die fancti Joannis Euangeliste electus fuit Albertus Austrie Dux in Regem Bohemie a Proceribus, & Pragensibus, quidam ve- ro elegerunt Cafimirum Polonum; uti Dominus Aleſs de Sternberg, & Holicz, Dominus Ptaczek, Dominus Georgius de Cunſtad & Podiebrad, Do- minus Petrus Zwirzeticzky, Klenowsky &c. & Ciuitates Regie munite 22, Anno 1439. in die S. Viti die Dominica Prage in throno ſedenti Re- gi Alberto Pragenſes promiſerunt obedienciam, precedenti vero die Vene- ris illum ſuſceperunt honorifice, & in feſto S. Petri coronatus fuit. Eodem anno poſt festum S. Viti magna pestis incepit, eciam in aliis terris, que durauit usque ad feſtum S. Andree. Illo tempore mortuus fuit prefatus Filibertus Constancienſis Epiſcopus, nam ille tunc eciam direxit Archiepiſcopatum Pragenſem, fimul fuit Legatus primarius miſſus in Bohe- miam a Concilio Bafileensi, qui sepultus fuit honorifice in Arce Pragensi. Hie Ecclesias & Monasteria Prage fere omnia denuo reconcilians benedi- xit, polluta enim fuerant in bellis precedentibus, populo eciam copioſo Sacramentum Confirmacionis contulit; utriusque partis Sacerdotes ordina- uit, tam illos ſub utraque ſpecie, quam hos ſub una ſpecie communicantes, ipſemet pariter propriis manibus diſtribuit populo Sacramentum ſub utra- que ſpecie, prout id ſcriptum aureis literis extat. Eodem anno Rex Albertus paulo post coronacionem ſuam proceſſit in campum verſus Tabor, eum quo Miſnenſes, & multi alii Germani ibidem permanſerunt, cum Proceribus Bohemis, qui eum coronauerunt, alii vero, qui ad eleccionem eius non conſenferunt, omnes Taborium ingreſſi funt priusquam ciuitas hec obſeſſa fuiſſet, ibi tandem restiterunt, & defenderunt ſe generoſe contra Regem & feruos eius cum Polonis; Kaſimirus enim Rex- Polonie copioſos ſuos milites in Bohemiam mifit, qui eciam Taborii fuerunt. Rex vero Albertus permanens ibidem aliquot septimanis, obſeffis nocere non valens, & agnoscens, quod ciuitatem expugnare nequeat, reuerfus fuit Pragam, & populum dimifit. Dum adhue Rex in campo & caftris fu- iſſet, mandanit capi Sigiſmundum Diecinensem, & abinde vehi in Castrum Domini Meinhardi, ibidem paulopost affliccione vitam finiit, nam confiliis ſuis Regi male intendebat. Eodem anno in die S. Wenceslai, quando Miſuensis Dux reuerſus fuit in Miſniam, Dominus Petrus filius Domini Aleſs Holiczky uniens se Sate- censibus, Lunenſibus, & aliis, aggreſſus fuit Miſnenſes inopinate, Miſnenſis vero Bohemos proſtrauit, & Dominum Petrum de Sfiernberg cepit, cum au- xilio

Strana 173
PULKAVE. 173 xilio Jacobelli Bielinsky de Wrzezowicz. Tandem Rex perrexit Wratisla- aiam, & abinde in Austriam per Morauiam, & amplius in Bohemiam non fuit reuerſus, abinde enim proceſſit in Hungariam (cum eciam fuerit Rex Hungarie) quod autem illum Proceres Hungarie, fieut & Bohemie status in Regem elegerint, illud per uxorem factum fuit, habuit enim Imperatoris Sigiſmundi filiam, & ita heredem regni Hungarie & Bohemie, dein ibidem in Hungaria mortuus fuit, quidam dicunt, quod ſumto veneno vitam finie- rit; Ex tunc bella talia in Bohemia orta ſunt, qualia tempore imperatoris Sigiſmundi fuerunt, & durauerunt usque ad mortem huius Regis. Bodem anno capite Prage plexus fuit notabilis Senator urbis Antique Dominus Joannes Muczek, & Piſne decapitati sunt tres notandi fures, Str- niſstie, Hauff, Allexa Lot &c. Albertus Rex Hungarie & Bohemie mor- tuus fuit Landorſfii in Hungaria die ſanctorum Simonis & Jude. Deinde Proceres Bohemie ſoli contra ſe inuicem pugnarunt, & qui alterum vin- cere potuit, ſibi eum ſubegit, & hoc durauit usque ad regimen Domini Ge- orgii Podiebradii, prout de his ſuo loco dicetur. Bohemi itaque tune per 14. annos Rege caruerunt, usque ad tempo- ra Regis Ludislai, Succeſsoris predicti Regis Alberti. Tandem poſt diem Purificacionis die Veneris anni 1439. conuenerunt omnes Bohemie Proce- res, tam illi, qui elegerunt Regem Albertum, quam hi, qui Casimirum Po- lonie Regem afſumpſerunt, & concordiam inierunt modo Chriſtiano, post- quam nempe aduertiſsent, quod per bella regio destruatur, egerunt inter ſe, quomodo Regem sibi eligere, & in regnum pacem ac unionem induce- re poſſent. In his Comiciis sine omni neceſſitate impediuerunt ac stite- runt indicia regni, & preceperunt Camerariis terre, ne ulli Jura ſua ex- equantur; in hoc vero notabilem errorem commiſerunt. Non diu ante hec die Jouis ante feſtum S. Sebaſtiani Senatus Vetero- Pragenſis cum conſenſu quorundam de Communitate ſua ceperunt quosdan ciues, qui in Senatu fuerant, ante inductum in regnum Imperatorem; vi- delicet Joannem Welmar, Wenceslaum Hedwik, Wenceslaum Podgistebsky, Nicolaum Kniezewelsky, Mathiam Drdak, Obſelk lorarium, Nicolaum Hum- polez, Martinum Wlaſchimsky, quorum aliqui ducti fuerunt in carceres Carlsteinenses, quidam in Tocznik, multi autem ex ciuitate aufugerunt, uti Dominus Puſchkarzik, Koſchyk, alii de cinitate relegati funt, uti Nicolaus- Bethlemsky, Marzik e regione Cantorum, balneator ex regio balneo, Pe- trus Polaczek fartor, qui poſtea decapitatus fuit) Vitus Pannifex, & alii. Hec autem ideo facta funt, ut quidam dicunt, quod Pedrzichoni auxilio efle voluerint, ut ciuitatem Pragenſem obtineat, hae ex cauſa eciam a Clero con-

Strana 174
174 CONTINUATORES conuentus frequentes habitos fuiffe; ſed illud mihi videtur eſſe a vero alie- num, quoniam ſub regimine Imperatoris omnes res inconuenientes & di- ſcordie inter hos iam ceſfaſſe dicuntur. Anno Domini, 1440. in eſtate celebrata fuerunt Comicia grandia ab omnibus Proceribus Bohemis, Equitibus, Nobilibus, & omnibus ferme Ci- uitatibus Regni Bohemie & Marchionatus Morauie. In his Comiciis con- ſenſerunt omnes in eleccionem noui Regis, pro qua eleccione instituenda alſignati fuerunt de Proceribus persone 16., de Nobilibus 13., ex cuiusli- bet Diſtrictus ciuitate primaria perſona una, & ex Ciuitatibus Pragensibus Conſules, qui iurare debuerunt, ſe nulli velle manifeſtare, que in hae elec- cione agentur. Publicatum tandem fuit, Albertum Ducem Bauarie electum in Regem fuiſſe, ideirco constituerunt quosdam Legatos, qui id eidem Al- berto nunciarent, nempe ex Proceribus Dominum Ulricum de Roſenberg, Dominum Meinhardum de Hradecz, D. Ptaczek, D. Georgium de Podiebrad ; ex Nobilibus quatuor, Bobuslaum Koſtka &c., & Pragenſes Confules, qui ad eum venientes, varia eidem incongrua, & difficilia propoſuerunt, ille hee audiens, gracias egit illis de fauore & honore ſibi preſtito, Regnum autem & regimen fuſcipere recuſauit. (a) Eodem anno die Veneris feſto S. Margarethe ſub aurora Kolda, Be- neſch Mokrowusky cum aliis adiuuantibus ex quibusdam Ciuitatibus, nempe ciuibus, per Sigiſmundum Slama, ciuem Vetero-Pragensem, & quosdam Cle- rieos & Seculares aggreffi funt Nouam Urbem Pragensem per foramen quod- dam ſub porta Kuttenbergenſi intrantes, procefferunt verſus ciuitatem Ve- terem ad portam Odrana dictam, vociferantesque pecierunt, ut in ciuita- tem immittantur, ſe aduehere piſces Domino Slama, quodque timeant, ne ipsis emoriantur; sie enim Slama eis mandauit. Dum itaque uxor Portarii aperiret ſeras apud portam, proſpexit per quoddam foramen, & videns ibi- dem adeffe populum armatum, id marito ſuo indicauit, qui ſurgens conci- tauit tumultum in populo, ignem eſſe ortum, elamans, illi vero ante portam existentes, & clamorem audientes recurrerunt denuo ad foramen ciuitatis porte, & exiuerunt ibi, ubi antea intrauerant, reliqui vero ſe in Noua Ci- uitate occultarunt ; post quam prodicionem Slama, Sfilink cum multis aliis Praga, & de bonis suis fugerunt, nempe Przech, Waniek, Koranda, Krziz, Flatnec fartor a cygno, Przezpolg pannifex & multi alii. Eodem die Ve- neris Auguſtinus hoſpes ab Alba campana, & Geſſna hoſpes ab Albo urſo incarcerati fuerunt, qui ſponte ſine tortura omnia fatebantur de illa prodi- cione, (a) Non ignotum erat Alberto Duci Bavariæ legitimum heredem Regni Bohemiæ Alberri filium Ladislaum poſthumum ſupereſſe, qui eodem anno 21. Februarii natus erat,

Strana 175
PULKAVE. 175 cione, & tandem ambo in limitibus domorum ſuarum decapitati ſunt. Ca- ptiuati eciam funt Ondraczek lorarius; Mathias Smolarz vir bonus & bene meritus, Ambroſius de turri, Piwce, Platna, Nicolaus vero Parochus a S. Leonardo proſcriptus ac relegatus a ciuitate fuit, apud eundem enim in Ec- cleſie ſue ſacriſtia, & eciam alibi apud Waniek penes vinum (a) & apud Waniek Kuranda ſimilia agebantur conſilia. Captiuatus pariter fuit Slati- na hoſpes ab ungula. Tandem post diem S. Wenceslai Mathias Smolarz & Ondraczek lora- rius decollati fuerunt, hi boni viri puniti ſunt ideo, quod de prodicione illa ſciuerint, Smolarz vero ob aliam cauſam decapitatus non fuit, niſi ut Przibram Dominus Hanuſch Kolowrath obtineret, nam illo tempore eidem Smolarz ſpectabat. Tot autem meo tempore ciues & valde notabiles ho- mines Prage capite plexi fuerunt, incipiendo a Domino Miſſek, Domſchik, & Domino Czenek, ut illis magnam plateam implere poſſemus. Huius cauſa vero alia non fuit, quam ſuperbia, & inuidia, nam unus alterum excellere volebat, volens in officiis conſtitui, ut diteſcat. Eodem anno in feſto Omnium Sanctorum Comicia celebranda promul- gata fuerunt, quia autem pauci de Proceribus aderant, dilata funt usque ad diem Purificacionis, ad quam diem citati fuerunt omnes Silefie Duces, qui ad coronam Bohemie ſpectabant, nunciosque miſerunt ad Fridericum Regem Romanorum, apud quem de Domino & Gubernatore futuro ege- runt. His temporibus, nempe anno 1442. Przibik Klenowsky, Solnarz, & de Karlſperg, Joannes Sedleczky de Prachaticz, & cum illis Klatouienſes obſe- derunt Castrum Hus per duas ſeptimanas usque ad Bacchanalia, & in festo Beate Matris Caſtrum illud eis traditum fuit anone defectu, anona enim in illo Caſtro defuit, & unde viuant, non habuerunt, adeoque miles in ille exiſtens D. Habarti Lopata de Castro descendens Buduicium, Dominum ſuum ſecutus, ſe recepit, Habart Lopata enim prius ſuccenſo Castro cum ſuis omnibus receſſit. Deinde populus aut incole Bohemie agnoſcentes, quod per hec bella, & diſcordias regnum destruatur, tam in incolis quam bonis, constituerunt in Districtibus Landfried, eligentes sibi in quolibet Districtu Capitaneum, Confiliariumque ei addiderunt, & preceperunt, ne unus alterum vi aggre- diatur, ſed coram eiusmodi Capitaneo cauſe quelibet proponantur, & in- quirantur, iusticiaque cuilibet fiat, & ita ſubiecerunt se omnes in regno; hinc talia mala , ut rapine, furta publice amplius acta non ſunt, niſi occulte quis (n) Id eſt inter compotationem.

Strana 176
176 CONFINUATORES quis fimilia committere voluiſſet. Capitanei vero huius Landfrid fuerunt: Dominus Meinhardus de Hradecz Burggrauius Pragensis, & Carlsteinensis, is fuit Capitaneus Pragenſis cum Domino Hanusch Kolowrath, Dominus Ge- orgius Podiebradsky fuit Capitaneus Districtus Bechinensis, Dominus Wen- ceslaus de Michalowicz Cruciger Strakonicensis, Districtus Prachinensis; Do- minus Hinek Cruſſina de Schwamberg, Plſnensis; Dominus Burianus de Gui- stein & de Rabstein, Satecensis; Dominus Zbynek Zagicz de Hasemburg, Rzipenſis; & Dominus Michalec Diſtrictus Boleslauiensis; quilibet vero Ca- pitaneus in ſuo Diſtrictu habuit aliquot Nobiles fibi adiunctos, hie plures, alter pauciores fecundum magnitudinem cuiuslibet Landsfried, & ita re- gnum in pace quodam tempore conferuarunt. Interea autem ingens bel- lum ortum fuit in Hungaria inter Regem Polonie, & Reginam uxorem Al- berti in domo matris Regis Ladislai, de quo bello ſuo loco dicetur, illue populus copioſus se recepit tam pedestris, quam equestris, cuicunque pla- euit belli ſeruire, ubi regnum Bohemie aliquo tempore quieuit, & tantope- re afflictum non fuit, usque ad tempora Domini Georgii Podiebradii. Anno vero Domini 1446. aduenit Legatus Cardinalis ab Angelis Pra- gam, nomine Paulus, intendens, ſi regnum poſſet in iura, mores bonos, ritus, & ordinem precedentem perducere, hic dum Prage moraretur, Ma- giſtri & Proceres illum accefferunt, & diſputaciones controuerfas cum eo- dem habuerunt, & dum Romani (a) incongrue locuti funt, dicentes: quod Papa ſcripturam Chriſti aut Euangelium immutare poſſit, item quod Papa conſtituit, illud mutari non poſſit, item fi Papa mander, ut credatur, quod quatuor perſone in Trinitate sint, eciam ita credi debeat, & quod ob id nullus damnetur. (h) Ob-similes errores Archihereticos Bohemi contra illum Legatum valde commoti fuerunt, ita quod odium contra illum con- ceperint, & contumelias eidem intulerint; tandem ille petiuit a Magiftris Pragensibus, dum Compactata sua valde defendebant, ut eadem Compacta- ta ſibi oſtendant, que dum eidem exhibita fuiſſent, ille eadem accipiens, currui impoſuit, volens illa auehere; Magiſter autem Przibram, & Magi- ster Rokyczan cum feruore adeuntes Proceres, illis conquesti fuerunt, pe- tentes hac in re defensionem, Magister enim Rokyczan tum plane Hradecio aduenit, adiuerunt igitur. Domini Cardinalem, ut Compactata restiruat, quod si facere renuerit, Communitatem tumultum concitaturam fore talem, quod (a) Id eſt Cardinalis comites viæ, inſervientesque. (l) Hæ fuerunt Huſſitarum artes & ca- lumniæ, quibus exoſum reddidere Cardinalem Paulum, qui id maxime urſit, ne Huſſitæe crederent, prædicarentque calicem de neceſſitate medii eſſe, hac doctrina refringi de- creta & compactata Concilii Baſileenſis, quæ propter hane ipſam cauſam ſibi autographa extradita, abſtulit.

Strana 177
PULKAVÆ. 177 quod Praga cum Roſenbergio exire haud poterit ; ille autem reſpondit, di- cens: ea compactata in eurru ſuo iam recondita efſe, adeoque quod petat, ut cum rebus fuis nullatenus moueant, fed cum Beneſchouium peruenerit, ea se velle ipfis restituere. Poſt hec miſerunt cum eodem Dominum Petrum de Sternberg & Holicz, & Przibicum de Klenow, ac ultra quadringentos Equites, mandantes illis, quod si ſponte ac modo bono ea ipfis reſtituere noluerit, vi Cardinalem, & Roſenbergium aggrediantur. Roſenbergius enim cum tribus filiis fuis, cum illo Legato Pragam aduenit, & iterum cum eo- dem diſceſfit, qui cum antea in eiuitatem Pragenſem adueniffet, obuiam ei- dem proceffionaliter iuerunt, quasi nouum Regem fufcipere deberent; at- que in hac proceſſione comparuerunt omnes Canonici, monachi, adfuerunt eciam ex Triurbio Pragenfi omnes mechanici eum vexillis fuis, & ufque ad Crucem ei obuiam proceſſerunt, precedentibus Dominis Vetero-Pra- gensibus cum baldachino, ſecuti tandem Neo-Urbenses, & Miero-Pragen- ſes cum argenteis baccellis iuxta confuetudinem fuam, beneuentantesque eum sub baldachino Pragam usque deduxerunt, cantantes: Aduenisti defide- rabilis, quem expectabamus. Et dum per Nouam Ciuitatem verſus anti- quam proceſfiffent usque in Teyn, in omnibus Ecelefiis & monafteriis cam- panas pulſarunt. Reſciens autem Dominus Georgius Podiebradius, quales, Pars ſub utraque ſpecie communicans, Prage afflicciones & perfeeuciones ſustinere debeat, quod nempe aliquos e ciuitate expellant, capite plectant alios, & aliis modis affligant; Senatores enim fere omnes aduerfarii fuerunt, & in Collegiis omnes Germani studioſi ac Magistri, ac in Parochiis panci Parochi ſub utraque ſpecie communicarunt, doloroſum illud audire fuit Do- mino Georgio; & congregauit populum ex diſtrictu ſeu Landfried Hrade- cenſi cum multis Nobilibus, & urbium aliarum incolis, & proceſſit verſus Pragam anno Domini 1444., & collocans se non procul ab urbe petiuit, ut eum per urbem tranfire finant, quod illis nocere nolit, ſed in quiete fua via procedet contra ſenem Miſnenſem; Pragenſes vero neque admittere voluerunt, ut ciuitatem pertranſeat. Ille autem post aliquot dies sub ortu ſolis ſe preparans, ingreſſus fuit per Boticz infra Wiſſehradum verſus No- uam Ciuitatem, & ulterius procedens in urbem Antiquam usque ad Curi- am, ubi cum fuis Dominis auxiliatoribus permanens, eos per domos curre- re non admittebat; Pragenſes autem ſub utraque ſpecie communicantes ſubi- to ſe illi aſſociarunt, quos omnes ſub obedienciam ſuſcepit; Dominum Mein- bardum vero Capitaneum Vetero-Pragenſem tune Podiebradium in carce- res duxerunt, Dominus Hanusch Kolowrath autem per aream sue domus currens, in omni celeritate clenodia & res optimas quatuor curribus im- Tom. IV. Z poni

Strana 178
178 CONTINUATORES poni iuſſit, & Praga diſceſſit in Tocznik & Zebrak caſtra ſua; pariter Con- ful Vetero-Pragensis, qui a Rege Alberto Confulatum obtinuit precedenti- bus annis, in Baczicz supra Benatek ad amicos suos aufugit, Magister Pa- pauſchek eciam, Parochus apud Matrem Dei in Teyn (qui a Legato ſupra ſeripto abſolucionem ideo obtinuit, quod ſub utraque ſpecie Sacramentum Eucharistie populo diſtribuerit, (a) cum aliis aduerfariis, & Germanis ex Collegio, ac cum multis ciuibus antique & noue urbis Praga fugerunt. Tandem Dominus Georgius suo tempore constituit Senatores in urbi- bus Pragensibus, Magistrum Rokyczanam in Teyn induxit Parochum, Pa- rochis eciam aliis precedentibus Parochias restituit, ac ciuibus illorum do- mos tradidit, Przechum fecit Gubernatorem hoſpitalis, Samuelem filium Welmari constituit Consulem Vetero-Pragensem, & Dominum Zdenconem de Sternberg Dominum in Konopischt Burggrauium Pragensem, atque aliis alia officia diſtribuit. Quod dum audiuiffet Dominus Ulricus filius Domi- ni Meinhardi, quod Prage tumultus oriatur & diffensio, & quod Pater eius incarceratus fit, concitauit bellum cum auxilio Domini Joannis Teleczky, Domini Roſenbergii & Principis Bedrici Colinenfis contra Dominum Geor- gium, & omnes illos, qui Pragam cum Domino Georgio ingreſſi funt, id contigit in hyeme, nam post diem S. Galli Pragam aduenerant, aduenerant eciam tum Dominus Friderieus Holowrath de Bustiewes, & D. Kuneſs Roz- koſch de Kostelecz in bello adiuuantes. Tandem anno Domini 1450. obsederunt Kostelecz, & expugnauerunt Dominus Georgius cum Pragenſibus, tradideruntque Domino Sdenconi de Konopiſcht. Demum obſederunt Busstiewes, & eciam obtinuerunt, Hrade- cenſes vero cum Domino iuniore de Roſenberg congregantes copias, pro- cesferunt volentes expectare Misnensem, & conuenientes defenderunt Buss- tiewes, volentesque denuo Pragam obtinere; senior autem Miſnensis con- gregauit populum ad ſuccurrendum in Bohemia filio Domini Meinhardi; interim Junior Miſnenſis cum Duringis & Brandemburgis irruerunt ſuper ſeniorem Ducem Fridericum in regionem eius, ibique loca varia ſuccen- derunt, & ſpoliarunt, ita quod in Bohemiam pro auxilio ferendo ad ſuos in- trare non potuerit, ſed iterum in Miſniam reuerti debuerit, & terram ſuam defendere ; Dominus Georgius autem congregans copias, proceſsit contra illos verſus Rokyczanam, & dum ei appropinquaſſent, ſubito Hradecenſes cum Domino de Rosenberg noctu verſus Plſnam fugerunt, & ad ciuitatem ſe (a) Non ideo Papauſchek Parochus Teynenſis abſolutus fuit, quod Sacramentum Euchariſtiæ ſub utraque ſpecie diſtribuerit, hoc enim per Concilium Baſileenſe licitum fuerat , ſed quod accuſatus & convictus fuerit neceſſitatem calicis quoque populo prædicaſſe , quem errorem præſente Cardinale Paulo deteſtatus eſt.

Strana 179
PULKAVÆ. 179 fe locauerunt, pauei enim fuerant, & auxilium, quod expecrabant, eis ad- uenire non poterat. Tunc Dominus Fridericus Buſstieweczky iniens con- cordiam cum Domino Georgio & cum Pragensibus, qui eidem uniti fideli- ter permanſerunt uſque ad mortem, hoc tempore Dominus Meinhardus Po- diebradii e carceribus liberatus, proceſfit in Carlftein, ibidem mortuus fuit, ſenio enim iam magno conſumptus fuerar. Eodem anno Dominus Gubernator (a) congregans exercitum cum Pro- ceribus & Ciuitatibus, qui eidem adheferant, procedensque ea parte verfus Brixiam, Kotlebam, Bernauiam, Dresdam, ingreſſus Miſniam, regionem ſe- nioris Dueis Friderici, in die Beate Matris Purificantis, ibidem loca varia combuſſit, in quibus incole se eidem subiicere nolebant, in hac regione permanserunt usque post diem S. Galli, omnia loca ibidem pertranfeuntes. Inter hec oppugnantes ciuitatem Gerau, eam obtinuerunt, & exusferunt, multosque incolas ibidem occiderunt, ac Dominum posfefforem Gerouien- ſem captinun Pragam ſecum perduxerunt, qui deinde vectus Podiebradi- um, ibidem usque ad mortem eius afferuatus fuit. Eodem eciam anno oppugnarunt ciuitatem Kostelecz ad Sazauam, eam- que obtinentes, tradiderunt Domino Sdenkoni Sternbergio Domino de Ko- nopiſcht Burggrauio Pragenfi. Hec autem deuastacio Misnensium facta fuit in vindictam illius ignominie, & mali, quod Miſnenſes Bohemis intulerunt tempore Regis Wenceslai filii Imperatoris Caroli, dum regnum intrantes, vaſtantes, & ſpoliantes Pragam uſque peruenerunt, ita quod ceruos in hor- to Pragenſi regio occiderint. Dominus igitur Georgius cum aliis Proce- ribus, & quibusdam ciuitatibus vindictam ſumpſerunt, pro illis ceruis & aliis damnis, domos in oppidis combufferunt, varia bona ac res copioſas di- ripuerunt, precipue campanas, pecora, equos, ae veſtimenta varia precioſa ac multa. Deinde anno Domini 1453. Henricus filius Domini de Roſenberg con- gregans copias fuas pedeſtres ultra duo millia virorum, & currus ae equi- tes ultra quadringentos, proceſſit in auxilium Anczygaro Gubernatori Au- strie, ac aliis Proceribus Auſtriacis, preſertim Viennensibus eiuibus, & Du- ci Cylenſi, illo enim tempore Cylensis afſumptus fuit pro auxilio ad obti- nendum Regem Ladislaum filium Regis Alberti, quem Fridericus Impera- tor in aula fua detinebat, nolens illum extradere Hungaris & Bohemis Pro- ceribus, ac Austriacis pro affumendo regimine propter luerum & commo- dum ſuum; ille enim regiones de iure poſt Patrem eins Ladislao ſpecta- bant. Intrans igitur Henricus in Austriam varie affligebat populum Impe- rato- Z 2 (a) Videlieet Georgius Podiebradita.

Strana 180
180 CONTINUATORES ratoris, & perueniens Mülbachium adiunxit se Ancygaro, & idem Castrum obſedit, quintaque die expugnauit, procedens tandem Pelmochium, ubi in- cole ſe illi ſubdiderunt, & le illi adiungentes, contra Ceſarem proceſſe- runt verſus Viennam , ibidem aliquo tempore quieſcentes, abinde cum Du- ce Czylenſi & multis equitibus ſe verſus Ort receperunt, Caſtrum enim Ort ſex miliaribus infra Viennam ad Danubium fitum eſt, illud Castrum Moraui obſederunt, Dominus Geſsek Swinowsky, & Dominus Wenceslaus Gitorinsky cum quibusdam Proceribus Austriacis, quibus ſe adiunxerunt Dominus Erneſtus Leskowecz, qui mandatarius fuit Hradecenſium Orpha- norum, & Dominus Nicolaus Kaplirz Wirtenbergenſis, hi omnes venerunt verſus Ort, & Caſtrum illud potenter expugnauerunt, diruentes illud icti- bus bombardarum; Bohemi, qui in illo Caſtro fuerunt, viriliter ſe defen- debant, quousque in muris ftare potuerunt; deuiéto Caſtro ſubdiderunt se captiuitati incole, ubi acceperunt equos 164., arma valde copioſa, dictum- que ibi erat, quod plus de armis acceperint, quam fi 500. viros in campo prostrauiſsent. Abinde omnes procesferunt Viennam, & post aliquot dies recedentes, denuo cum omnibus, qui ſe illis afsociarunt, peruenerunt ver- ſus Nouam Ciuitatem, (a) ibidem ſe collocauerunt in illa parte & via, qua Teplicio (b) itur. Die Lune vero mane congreſfum tentarunt cum Cesa- reis copiis, eas stratagemate diſpulerunt, & venientes usque Mylyn ante portam ciuitatis, ibidem vigilias fortes constituerunt & munierunt, ac ibi- dem apud quandam Ecclesiolam tormenta magna Viennensia collocantes (c) ceperunt urbem oppugnare ex tormentis grandibus iaculantes. Guo facto Imperator illico nuncios ad Principem Czylenſem & Dominum de Roſenberg, ac ad alios Proceres miſerat ad exercitum pro intersticiis belli obtinendis; nempe Archiepiſcopum Moguntinum, Epiſcopum Paſſauienſem, & Dominum Procopium de Rabftein Cancellarium fuum, Juris Doctorem, qui intersticia obtinuerunt, ita ut determinata die eis Rex Ladislaus extradatur, quod eci- am factum fuit, & Rex extraditus fuit; tandem populo exercitus dimiſſo, cum Rege Wladislao Viennam proceſſerunt, ubi Rex libertati restitutus fuit, nam antea existens apud Ceſarem Patruelem ſuum captiuus fuit, & liberta- te ſua uti non potuit, ſub diligenti cuſtodia detentus. Hec extradicio fa- cta fuit in die ſancti Bartholomei. Illis temporibus & diebus, quibus Dominus de Roſenberg in Austria morabatur, Dominus Georgius Gubernator regni Bohemie proceſſit cum ſuis copiis contra illas ciuitates, que ad unionem conſentire noluerunt, fi- mul eciam ex cauſa, ut illum regni Gubernatorem agnoſcant, quod eeiam tan- (a) Auſtriæ. (b) Hodie paſſim Baden nomen obtinet. (c) Scilicet Vienna ſecum aſſumta.

Strana 181
PULKAVÆ. 181 tandem factum fuit. Proceſſit autem prius Taborium, Budwicium, Piſekam, Satecium, & Launam, & in unionem ciuitates has perducens, Budwicii ſe detinuit, eum ſeniore Domino de Roſenberg Patre Domini Henrici , & cum parte illa concordiam iniuit, ac Comicia valida Prage celebranda ordinauit, abinde pro ſuo Rege Viennam mittentes, honorifice illum in ciuitatem Pra- gensem beneuentantes ſuſceperunt, & in die SS. Simonis & Jude eum co- ronauerunt, itaque regnum in pace & tranquillitate constitutum fuit, ex omnibus enim regionibus circumiacentibus mercatores aduenerunt, mer- ces varias aduexerunt, commercia gerebantur, vili precio omnia per ali- quot annos haberi potuerunt, prout ſuo loco de his plura dicentur. Ab illo tempore ille Rex cum aula fua glorioſe Prage vixerat usque ad annum Domini 1454. ubi circa Paſcha pergens ad Sileſiam Wratislauiam verſus, abinde in Hungariam, & dum in Hungaria morabatur, Gubernatoris filius Principem Czylenſem Regis huius amicum Poſonii in Castro aggreſfus eft hoſtiliter ſub miſſe ſacrificio a ſacerdote celebrato, & illum cum fuis Hun- garis occidit. Illud fecit in preiudicium & ad cauſandum dolorem Regi Bohemie, & eius ſeruis. Guo eciam tempore ibidem in Hungaria Domi- nus Henricus de Roſenberg cum quibusdam ſenioribus ſociis ſuis, veneno porrecto in vino, mortuus eft. Taudem Rex denuo in Bohemiam reuerſus fuit anno Domini 1454. in autumno ex cauſa, quia eidem filia Regis Gallie in matrimonium pro- miſſa, ac tandem eciam data fuit, que dotalicium primum in regno Bobe- mie aſſignatum habuit, quod eciam ei datum fuiſſet, nifi mors amara illud immutaſſet. De confilio igitur Procerum & voluntate Regis miſſi fuerunt. pro ſponſa Dominus Sdenko de Sternberg Burggrauius Pragenſis cum aliis Proceribus ; & dum illuc nempe in Italiam, & Galliam perrexiſſent actu- ri de ſponſa, interim Rex ille iuuenis extinctus fuit, ut aliqua lux in tene- bris lucens, & ut fulerum debilium perditum; & dum Bohemi ſperarunt, quod regnum in ſtatu bono constituetur, interea mortuo eodem Rege, in calamitatem incidit maximam. Mortuus autem ille precellens iuuenis Rex fuit in die S. Clementis, & in arce Pragenſi in die S. Catharine honorifice ſepultus in ſepulchro aui ſui Imperatoris Caroli in Eccleſia S. Viti in cho- ro Beate Matris, ubi hodiedum vexillum eiusdem ſupra ſepulchrum pendet, cum magno planctu omnium incolarum, preſertim Domini Gubernatoris. Legati igitur miſſi a Rege Francie rediuerunt tempore Bachanalium, anno Domini 1458. In quatuor temporibus autem quadrageſimalibus om- nes Status aut Proceres regni Bohemie unanimiter in Regem elegerunt Do- minum Georgium Podiebradium de Cunſtadt, & in octaua ſanctorum Phi- lippi

Strana 182
182 CONTINUATORES lippi & Jacobi eum coronauerunt, in cuius coronacione comparuerunt Epi- ſcopi Hungarie Varasdinensis & Ostromenſis, & Prothaſius Epiſeopus Olo- mucenfis, ac omnes Bohemie & Morauie Proceres. Post coronacionem eius tranquillitas quedam in regno fuit; omnes enim se ei ſubiecerunt, exceptis quibusdam ciuitatibus Sileſie, uti Wratislauia, & Moravie, uti Iglauia, que ciuitates ſe eidem ſubiicere nolebant cum Domino Hinek Czornsteinsky. Pax itaque hee tandem conuerſa fuit in bellum. Sequenti enim estate in die S. Margarethe Iglauiam obſederunt copie regie Bohemie & Morauie cum omnibus ciuitatibus, & urbem illam oppugnauerunt usque ad diem S. Andree; ubi Fridericus Imperator apud Regem eis graciam impetrauit. Fridericus Imperator, de quo dicitur, nequaquam bellicoſus fuit, ſed He- breos valde dilexit, eum illis ſepe collocutus fuerat, & uſuris eorum de- lectabatur, prout de illo fufius narratur. Hie incepit ciues Viennenſes odio habere & ſpoliare, ciues vero confilium alind non habentes, elegerunt ſibi fratrem eius Albertum Ducem Carinthie, prout & ille Imperator fuit. Hie Dux Albertus acre bellum cum Viennensibus incepit, concitans Proce- res & Potenciores contra fratrem Imperatorem; Itaque Scriptura facra ce- pit adimpleri: quod frater contra fratrem conſurget, & unus alterum mor- ti tradet, amor tepeſcet, & homo hominem magis amabit quam Deum. Ille Dux cum Viennensibus obſedit Cesarem in Castro Viennensi, & tam acriter oppugnauit, quod Cesar se iuuare neſciens, & quo se vertat ignorans, Re- gis Bohemie auxilium implorauerit, Rex Bohemie miſertus calamitatis & miſerie Germani huius, ad interceſsionem Domini Sdenek fui Burggrauii con- gregauit exercitum alterum valde fortem (unus enim exercitus apud Iglauiam in oppugnando ſe detinuit) cum quo exercitu Rex Georgius aduenit ver- ſus Kornimburg, ipſeque ibidem habitauit, filium vero ſuum Victorinum cum Sdencone ſno Burggrauio ad ciuitatem Viennenſem mifit cum copiis, qui ante preurbium per Danubium transfretantes ſe collocauerunt, & im- petum in ciuitatem tentauerunt ; in eiuitate vero tantum numerum militum ha- buerunt, aut paulo minus quam in exercitu; Dux Albertus autem frater Imperatoris impetum hunc vi repellere eo non admiſit, utne Bobemi tru- cidarentur, conſensitque omni conuencioni, quam Rex Georgius ei propo- fuerat, quod non tam propter Imperatorem, quam propter Regem Bohe- mie fecit. Rex itaque Bohemie mediator fuit, & prudentem conuencionem inter Imperatorem & fratrem eius caufauit, ac Ceſarem quafr a morte, & ab ignominia liberauit. Poſt talem conuencionem factam Imperatorem di- miſerunt, eumque Regi Bohemie in potestatem tradiderunt, qui eidem tan- quam amicus optimus ſeruiuit, Imperator vero pro bonis preſtitis non bo- na, ſed omnia mala eidem Regi retribuit, ficut infra dicetur.

Strana 183
PULKAVÆ. 183 Rex Georgius deinde regnum Bohemie in pace & quiete gubernauit, & omni diligeneia nitebatur, ut regnum illud antea diuiſum & laceratum ſub regimen Corone Bohemie denuo reducat, misit igitur Dominum Sdenek Burggrauium Pragenſem in Lusaciam, qui Ducatum illum conuencionibus regno iterum adiunxit; quibus peractis cum exercitus copiis & aliis Pro- ceribus denuo in Bohemiam reuerſus est. Altero vero anno 1459. misit Rex in Lusaciam Dominum Czenek de Clingstein sue aule Procuratorem, ut refciat daciones & fructus huius Ducatus, qui gubernauit has terras & re- giones usque ad opposicionem & tumultum harum regionum ſecutam per grandia bella & commociones omnis inquietudinis his omnibus annis; om- nes enim he regiones pace fruebantur a tempore cladis Taborienſium us- que ad hos annos, prout hec nunc exponentur. Nam Rex Georgius con- ſeruans Proceres Bohemie in unione quietos, & fibi fubiectos ac obedien- tes pacifice regnauit, Judiciis terre iura conceſſit, & deperdita recupera- uit, conſtituens terre Judices pro dignoſcendo inter vera & falſa. Hec pax durauit usque ad annum Domini 1464., quo anno magna fuit coniune- cio Saturni cum Joue, que inieium ſumpsit die Sabbathi poſt Paſcha, & du- rauit ultra quatuor annos, in quibus annis fuit fames, pestis & grandia bella. Deinde statim altero anno in estate nempe anno 1465. Rex manda- uit, ut Caſtrum Czornstein obſideatur in Morauia, & illud obtinens a Domi- no Hincone, alteri Caſtrum tradidit, nam idem Dominus Hinek nequaquam voluit ſub illo Rege ſeruire. Eodem anno Imperator Dominum Sdenek de Konopiſcht ad ſe citauit, atque varia mala regno Bohemie inferre cepit, fcilicet ut retribueret pro ſeruiciis ſibi Vienne a Rege preſtitis. Hec ideo Imperator egit, ut Do- minum Zdenek contra Regem concitaret, ficut eciam factum fuit. Tandem anno 1466. aduenit in Bohemiam Cruciger Strakonicensis Dominus Joſſt filius Rozembergici Wratislauia ex Sileſia, ille enim fuit Epi- ſcopus Wratislauiensis, Cruciger Strakonicensis & Prepositus Ecclesie ar- cis Pragenſis. Epiſcopus hic veniens Strakonicium, citauit Dominum Sde- nek de Konopiſcht, & multos alios Proceres, qui eum accedentes conſtitu- erunt Comicia celebranda in Viridi monte ; adfuerunt autem ſequentes; Dominus Joannes de Roſenberg frater huius Epiſcopi, Dominus Sdenek de Konopiſcht, Dominus Burian Gutstein de Rabstein, Dominus Bohuslaus Kruſ- ſina de Sſwamberg, Dominus Joannes Hradeczky, Dominus Leonardus de Gutstein & Klenau, Dominus Wilhelmus Zagicz de Hazemburg, Dominus Joannes Zagics de Koft, Dominus Ilburg de Budenez, Dominus Dobrobost de Proſteho & Teyn Horzouienſi Epiſcopali, Dominus Dipoldus de Wartem- berg

Strana 184
184 CONTINUATORES berg & de Ryzmberg, Wylharticzky, Dominus Wilhelmus Prepoſitus de Ra- bec dictus, & alli multi, quos omnes Joſst citauit, & constituerunt comicia in Viridi monte apud Dominum Sdenek, ubi confederaciones ſcriptas con- fecerunt, & inceperunt ſe Regi opponere, nolentes eidem in quopiam obe- dire, ſepiusque in talibus comiciis conuenientes, ſemper confirmauerunt fuas confederaciones. Celebrarunt autem comicia fua in variis locis, nam primo habuerunt Krumlouii apud Rozembergicum; 2do. Trebone; tercio: Strakonicii; quarto denuo Strakonicii; quinto in Viridi Monte; ſexto Cla- drubii (a) & ita ſua confirmauerunt, ex inftigacione Pape, Imperatoris, & Regis Hungarie, affumpſeruntque Germanos in auxilium, & sibi amicos fa- cere quefiuerunt, sieut & factum fuit, nam omnes circumiacentes populi, exceptis Miſnenſibus inimici fuerunt Regis Bohemie. (b) Factum tandem fuit anno Domini 1467. dum Rex Georgius cum Pro- ceribus fuis fidelibus exercitum congregaffet, nolens ulterius iniquitates illorum ſufferre ſibi contradicencium, obſedit Caſtra Domini Sdenek de Sternberg, Rudnicz, Kostelecz ad Sazauam, Konopiſcht, Lefstno, & oppugna- uit ſuo tempore, nam Rudnicii paulo plus quam quadrante anni iacuerunt milites illius, quod tandem expugnauerunt, dein obtinuerunt Kostelecz, quod diruerunt. Postea Lesstna expugnarunt, & diruerunt, Sternberg ad Saza- uam expugnarunt, dirueruntque, ac dum Konopischt obtineri debuit, & iam prouiſio victus ibidem defuit, aduenientes Confiliarii Regis Polonie, fecerunt treugas seu intersticia bellica inter partem Regiam, & partem Regi aduer- ſam usque ad diem ſancti Georgii, itaque Castrum hoc expugnatum non fuit; Sdenek vero nullam conuencionem ſeruauit, feruantibus eam tamen Conſiliariis Polonicis, nam cum Caſtrum non debuiſſent commeatu proui- dere, interea tamen illud omnibus neceſſariis impleuerunt. Eodem anno eciam Rex expugnauit Chatierub. Eodem anno Hradecenſes obtinuerunt Wrzeſstiow Caſtrum Domini Zagicz. Tandem Piſecenses, Wodnianenses expugnarunt Castrum Mladie- gowicz pertinens Joanni Wrabsky ſeruo Domini Sdenkonis. Item Dux Henricus filius Regis expugnauit Frymberg, Warleychow & Ziholecz Hau- ſetonis, que omnia exuſta fuerunt. Abinde procedens Dux Henricus venit verſus Rethyn, ubi Dominus Bechinek ſe illi adiunxit, & cum eo permanfit, quare hec facta fint, ſeribere omittam. Abinde Dux Henricus proceffit cum (a) Verofimillime legendum : Chatierubii. Nam hoe Caſtrum quoque Domini Sdenek erat. (b) Author ex ſecta Fratrum Bohemorum veras cauſas texit, cur Proceres iſti Catholici adverſus Georgium Regem ſummum fautorem Rokyczanæ, hæreſisque denue invale- ſcentis inſurrexerint, quod in Annalibus noſtris elucidabitur.

Strana 185
PULKAVÆ. 185 cum exercitu & cum Domino Joanne de Roſenberg verſus Gindrjchowý Hradecz (a), ibidem iacuerunt obsidentes illud usque post diem ſancti Galli, & non obtinuerunt, tandem abinde recefferunt. At dum hee loca oppu- gnarunt, & filius Regis ſenior Dux Victorinus apud Sternberg caſtra meta- tus fuiſſet, tunc Silefite Srb obſederunt, & Minſterberg in Sileſia , quo ille perveniens ea loca liberauit, & inimicos proftrauit, multosque cepit, Ger- mani enim in Frankstein fugerunt, quem locum Dux obſedit eum ſuis co- piis, & poſt aliquot dies expugnauit, tormenta Wratislauienſia, Budiſſinen- sia, Niſſensia, & quecunque in campo habuerunt, eis abſtulit, & Pragam ſecum aduexit, cum quadringentis bombardis maioribus & minoribus, pre- ter ea copioſos captiuos abduxit, de quibus homines de Nobilitate ad pro- miſſionem ſub fide & honore dimiſſi funt, ciues vero certam pecunie ſum- mam pro dimiſſione ſua ſoluere debuerunt. Eodem eciam anno Bauari congregantes populum ſuum ingreſſi funt Bohemiam, & inter Tuſtam & Klatouiam omnia ſpoliarunt, & combufſerunt, Janowsky vero auxiliantibus regiis copiis cum Klatouiensibus & Tustensi- bus contra illos proceſſit, & Germanos illos proſtrauit, Dominum Kiwolfum occidit, Hynek vulneratus & cum multis aliis captus fuit, currus & equi copioſi eciam abducti funt, Judicem pariter de Strubing (b) cum multis mercatoribus captos abduxerunt. Dominus Sdenek vero cum fibi adheren- tibus omnia caſtra peragrantes pagos combufferunt, incolas pecuniis per ex- ſolucionem ſui priuarunt, (c) & ceperunt, itaque ipſemet ex utraque parte regnum ſpoliarunt & afflixerunt; circa Plſnam vix aliquis pagus illeſus per- manfit, & ita ſpoliaciones & rapinas exercuerunt in diſtrictibus Prachenſi, Bozenſi, Bechinenſi, circa Krumlouium, per totam Morauiam & Silefiam. He omnes regiones igne, ferro, rapinis, captiuitatibus ruſticorum (labo- res eorum impedientes ) vaſtate fuerunt. Hic quedam de Roſenbergico dicenda funt: nam Rex Georgius Comicia Prage conſtituit iam ante inicium horum bellorum; anno 1466. Dominus Joannes de Roſenberg immemor ſue promiſſionis, & figilli, quibus confir- manit in Comiciis a Proceribus regni habitis compromiſſiones ac pactata, de quibus ſupra ſcriptum eſt, aduenit Pragam ad Comicia Regis, in quibus coram omnibus palam edixit ac profeffus fuit cum iuramento, quod omnia, quecunque habet, amittere, & illis priuari velit, fi contrauenerit his: quod nempe contra Regem & Regnum hoc nunquam agere, ſed fideliter Bohe- mos adiuuare velit; hoc igitur anno 1467. apud Regem permanfit ; & quan- do Tom. IV. A a (o) Hodie paſſim Nova Domus appellatur. (b) Hodie Straubing. (c) Id eſt : pretio liber- tatem redimere coacti,

Strana 186
186 CONTINUATORES do a Rege denuo recedere (a) voluit; primo Budwicensibus perfuasit, ut Legatum Romanum aduenire petant, qui dum Budwicium perueniſſet, ab- ſoluit eosdem ab interdicto, & Miſſe ſacrificia celebrari indulfit, quod & Crumlouii fecit; nullibi enim Miſſas celebrare audebant; id precipiens ſo- lum, ut contra Regem bella gerant omnes, qui ſub una ſpecie communica- bant. Ab illo tempore Pontifex excommunicauit totum regnum, quod ſu- pra dicti Proceres apud dictum Papam effecerunt, & obtinuerunt; item edictum a Papa fuit, ut qui talem hereticum occiderit, quod a peccato liber ſit, quaſi renaſceretur, liberque fit a pena & culpa. Roſenbergicus itaque antea Proceribus illis ad promiſſionem ſuam fa- ctam sigillum appoſuit; sed contra eosdem egit denuo, eciam dum cum Rege fuisset. Tandem vero discedens a Rege fidem & honorem fuum, Prage Regi promiſſum in Comiciis, amifit, mentitus, ex utraque igitur par- te inconstans fuit, ea forte ex cauſa; quod frater illius prima cauſa & ori- go fuerit omnium malorum, que in regno commiſſa fuerunt, qui vero ipſe tandem mala morte deceſsit, quando eundem Dux Victorinus & Silefitas, & alios Germanos deuicit, & trucidauit. Epiſcopus igitur ille Jodocus mor- tuus eſt, qui ſepius iactando dixit; iam ſecurim inter Bohemos fixi, que de illis non extrahetur, certe gens hec cum ſuis Regibus & Dominis ita agit, quemadmodum Werſſouicenſes egerunt, qui experientur, quod Deus vindi- ctam de illis ſumet. Idem autem Dominus Joannes de Rosenberg fecit intersticia belli cum Domino Sdenek, & ſub his interſticiis Domini Sdenek filius Dominus Joan- nes congregans copias suas, ac cum Domino Joanne Hradeczky processit cum exercitu verfus Teyn ad Wltawam, locumque illum exuffit. Abin- de inerunt Wodnianam & venientes in Wstrp recondiderunt ſe in ſylva, & dum equestres illorum verfus ciuitatem pergentes ſe ob oculos incola- rum collocarunt, tunc ex ciuitate ſubito exilierunt, inimicos perſecuturi, inimici eos conſpicientes, ae se accingentes contra illos proceſſerunt, do- nec in Cziczenicz perueniſſent ad pontem, ibi illos aggreffi funt, & neque currus fuos coniungere & ordînare admiferunt, fed per medium milliare perſequentes illos & concucientes repulerunt, currus & tormenta eis ra- puerunt, multos occiderunt, & reliquos captiuos in Grecz duxerunt, quo- rum occiſi & rapti fuerunt plures quam trecenti quinquaginta, qui capti pecuniam pro exſolucione ſua deponere debuerunt. Dominus igitur Jo- annes de Roſenberg ab illo Legato Romano ſuſcipiens abſolucionem, ut ſupra dictum eſt, renunciauit Regi, atque eciam pro Budwicio relaxacionem ob- tinuit ; (a) Id est : deſciſcere.

Strana 187
PULKAVÆ. 187 tinuit; poſtea Dominum Sdenek dimiſerunt; abinde igitur regionem pera- grantes prouincie magna damna intulerunt, ciuitates & pagos exufferunt, ubicunque ſe illis ſubdere noluerunt, ſimilia facta funt ibi ab una parte, & apud Viridem montem parte ab altera, incolas captiuauerunt, & ad ſui pre- cium dandum coegerunt, variis tormentis affecerunt, quoscunque appre- hendere poterant, eciam pauperrimos, qui coacti per elemofinas congre- gare aliquot florenos, eis dare pro libertate fua debuerunt, ut vitam ſerua- re poſſint, aut ne occidantur; multis per tormenta ita nocuerunt, ut de- inceps quamdiu vixerunt, laborare non potuerint, & sine miſericordia ex utraque parte cum illis egerunt. Eodem anno Mathias Rex Hungarie congregans exercitum ſuum ir- ruit in regnum Bohemie perueniens usque ſub Viridem montem ad pagum Semtiſch, cum quo eeiam aderant Proceres multi Bohemie cum Domino de Rosenberg, & postquam Rex Bohemie cum exercitu ſuo Mathiam circum- dedit, ille agnoſcens, quod cum fuis copiis paucis Regi Bohemie refistere non poſſit, petiit belli interſticia per Dominum Albertum Koſtka. Rex, qui gracioſus & miſericors fuit, quamuis Mathiam viderit eſſe perditum, petens illum cum omnibus Bohemie Proceribus fuis inimicis habere capti- uum, & retribuere mala pro malis, ac eum & omnes totaliter perimere ac delere, fecit eisdem graciam, & interfticia belli fauit, ut liberi diſcedere potuerint omnes. Illud vero forſan ideo fecit Rex Georgius, quod eidem Regi Mathie eodem anno, quo coronatus fuit, dederit in matrimonium fili- am ſuam, uterque enim eodem anno, ille in Hungaria, & hic in Bohemia in Reges coronati funt, filia autem Regis Georgii in Hungaria paulopost deinde mortua fuit, an ex voluntate Dei, aut ex cauſa malorum hominum, ignoro ; ex hac forte cauſa Rex Georgius non admifit, ut illi morte pereant, & ne eius grandes inimici ad captiuitatem deducantur, aut forte ideo, ne tam grandis effuſio ſanguinis committatur. Hungari autem, ſi illam pote- statem habuiſsent, Regis Georgii & Bohemorum miſerti non fuissent, neque eis peperciffent; qualemcunque autem conuencionem Ungarus fecit, & quecunque Regi Georgio appromiſit, nihil ſeruauit. Interſticia enim fe- cerunt cum conuencione incipiendo ab inicio noui anni, per integrum an- num ſeruanda cum omnibus Proceribus aduerfariis, que omnia non ferua- runt; nam poſt exiguum temporis interuallum denuo bellum inceperunt, regnum & ciuitates &c. deſtruebant, affligebant, comburebant, ficut ante- hac factum fuit, Contigit itaque anno Domini 1468., quod Rex Hungarie oppugnaue- rit caſtra Marchionatus Morauie, auxilium eidem prebentibus ciuitatibus А а 2 pri-

Strana 188
188 CONTINUATORES primariis, & eadem expugnans ſpoliauerit. Abinde cum copiis ſuis ex Morauia in Bohemiam proceffit, volens Kuttenbergam obtinere, & dum ver- ſus Semtiſch infra montes uno miliari Czaslauia veniſſent conuencionem cum Rege fecerunt ad inicium anni 1469.; at anno 1468. in autumno oc- ciſus fuit Dominus Sdenek Koſtka, cum magna copia de exercitu Regis Bo- hemie Georgii, qui partim occiſi, partim capti fuerunt inter ciuitatem Stern- berg, & littus, ac ibidem valde confortati funt inimici. Eodem eciam anno obiit Nobilis Dominus Michalec Krubla, & ita illa ſtirps interiit, ille enim ultimus fuit, & proles cum uxore ſua non habuit, adeoque heres post eum non remanſit. Anno ut ſupra 1469. Rex Hungarie conuencionem & promiſſionem Regi Georgio factam non ſeruauit, & denuo bellum cum Proceribus ſe ad- iuuantibus Bohemis concitauit, nam in Morauia nunquam ceffarunt preliare, & caſtra regia expugnare, preſertim Hradiſſt ciuitatem Rex Hungarie non remifit oppugnare. Dux vero Victorinus filius Regis Georgii viriliter eis resistebat, castra defendebat, & sepe strages inimicis inferebat. Tandem terminum eidemn constituerunt, quati cum eodem de rebus regni acturi, in- terim insidias ei poſuerunt, & dum ille in quadam leticia constitutus fuiſfet, tune copie Regis Hungarie irruerunt ſuper illum, atque eum una cum fer- uis captiuauerunt, equos ac fuppellectilem eis rapuerunt, quem Ducem Victorinum Rex Hungarie in Hungariam deuehi iuſſit, eumque ibidem in captiuitate afſeruauit. Eodem vero anno Rex Hungarie Olomucii Comicia magna inſtituit, in quibus omnes Proceres Morauie etiam Hungarie & Bohemie eidem adhe- rentes comparuerunt, & eumdem in Regem sibi elegerunt ſeilicet Domi- nus Sdenek cum omnibus ei adherentibus, Rex vero eisdem officia distribuit nimis ridicula, nam Dominum Sdenek conftituit ſupremum Directorem Re- gni Bohemie, Dominum de Roſenberg Camerarium, & ita reliquis regia of- ficia diſtribuit, ſe ipſum vero mox Regem Bohemie ſcripſit. Sed ille Rex nec Pragam, nec Carlsteinam peruenit hucusque, nec coronam Bohemie fibi adeptus est, qui tamen ſe Regem Bohemie vere & non falſe nominare po- tuit? Inimici enim Bohemi libere eligentes ſibi Georgium in Regem pro- ditorie cum eodem egerunt, & eundem Valachum denuo sibi elegerunt, ut folum excuſare ſe poſſint, quod ſecundum voluntatem ſui Domini agant. Hungari autem fidem nulli libenter ſeruant, impletum ergo illud fuit, ut infideles cum infidelibus permaneant, donec cum eodem Rege pereant; & ita prophetia in illis verificari debet, ut illi eum eodem Rege pereant. Eodem

Strana 189
PULKAVÆ. 189 Bodem anno Rex Georgius expugnauit Domini Zagicz caſtra Skal & Trosk, etiam caſtrum Coſt amiſſum fuiſſet, ſi Dominus Zagicz conuencio- nem cum Maiestate Regia non iniuiffet. Sperauit etenim Zagicz auxilium Germanorum & Regis Hungarie, quod eidem nulla ex parte aduenit: nam dum Germani, Srbenſes, Silefite & Sex Ciuitatum conueniſsent illa ſepti- mana ante diem S. Galli, volentes castrum Kost defendere & liberare, tunc Rex Bohemie Georgius misit contra illos Capitaneum ſuum Dominum Strze- la, & dum Germani reſciuiſſent, quod contra ſe Regie copie procedant; ſtatim quo quis potuit, fugit, illi vero hos perſecuti, tranſcenderunt mon- tes fine noxa, ac Sittaviam peruenientes, reliquerunt inſequentes; Illi au- tem ex ciuitate prorumpentes iudicabant, quod Dominus Sſuſs, & Dominus Sstiastny tranfire velint ut ante; Dominus Strzela vero inſequentes detinuit usque ad meridiem, ubi copie cum Duce Henrico Regis filio ex ſylva pro- ruperunt, & aggredientes Germanos plures quam 70. occiderunt, exceptis illis, qui arbores conſcenderunt, & in lacubus ac fouèis ſe abſconderunt, captiuos acceperunt ultra 30. mechanicos & ciues, circa ciuitatem villas & domos combuſſerunt in preurbio, magnaque damna Germanis intulerunt, tandemque ulterius abinde progreſſi funt in Silefiam usque Paczkouiam & Franksteinam, quam ciuitatem exurentes per proditorem Franksteinensem debite recompensarunt, nam illi utpote ſubditi Regis hereditarii ſe eidem oppoſuerant. Abinde procesſerunt Opauiam verfus Castrum Regium, ubi Dux Henricus exercitus copias dimifit, non videbatur enim Proceribus & Nobilibus effe neceſſe, ut ulterius progrediantur, igitur domum funt reuer- ſi. Dux vero Henricus quosdam de peditibus cum Capitaneo ſuo Domino Strzela miſit, ut in Hradiſcht ciuitatem victualia immittant & tradant , iam enim fere ſemialtero anno apud Hradiſcht Rex Hungarie Mathias obfidio- nem continuauit; & adueniens ad ciuitatem Hradiſcht Dominus Strzela re- ſciuit, quod Rex Hungarie copioſos rufticos miſerit, qui impedire debue- runt, ne victualia ad eiuitatem deferantur. Bohemi vero ſe accingentes prelium cum copiis Ungaricis inierunt, & generoſe illos profternentes us- que ad Brodam Hungaricam perſecuti sunt. Ceperunt tune Comitem quen- dam Pezmenſem, & quosdam Proceres, multos eciam Nobiles. Bohemi venientes in menia lignea impetum tentarunt, illa comburendo, hacque racione victualia in ciuitatem tradiderunt. Sed in hoc prelio, & tumultu eciam multi Regis Bohemie milites occisi sunt, ipsa septimana ante diem omnium Sanctorum. Tandem anno 1470. ſtatim poſt nouum annum Fridericus Imperator Vienne Comicia ſolemnia celebrauit, citatis omnibus Electoribus, & sibi auxi-

Strana 190
190 CONTINUATORES PULKAVÆ. auxilium ferentibus, ubi cum Rege Hungarie reconciliati funt, antea enim odium contra inuicem fouebant, tunc vero Electores cum Domino Sdenek & Roſenberg Regem reconciliarunt; Hec Comicia uîtra duos menfes usque ad Bacchanalia durauerunt. Illo autem anno Bacchanalia 9. ſeptimanis du- rauerunt & quinque diebus, tamdiu enim de Georgio Rege actum fuit, que vero acta fint, ſuo tempore manifeſtabuntur. Rex Georgius autem etiam Comicia Prage in quatuor temporibus ce- lebrare voluit, ſed Bohemi conuenientes Pragam illis diebus negocia ſua pertractarunt, & illi, qui Regi Georgio obediebant, que agenda fint, ab eo conſilium ſumentes, denuo receſſerunt. His quatuor annis continuo caricies magna fuit, pestis & bellum con- tinuo durauerunt, & quamuis nullus recordetur precedentibus annis, quod reliqua caro precio stetiffent, exceptis pane & filigine, his annis tamen omnes res cariciem experte funt, nam telluris magna pars deſtructa fuit, rufticos arare non permiſerunt, capientes illos, & precium dare cogentes, pagi igitur vacui permanſerunt, ideoque caricies inualuit, & quamuis que- dam fruges in locis quibusdam fuerint, illas statim comportarunt, & com- buſſerunt. Daciones eciam magne fuerunt, que ſupra caſtra ſpecialiter im- posite erant, nam fi quidam de Proceribus tria vel quatuor caſtra habuit, ſoluere debuit de uno caſtro, de altero vero ſpolia abftulerunt, aut id com- buſſerunt, & quod pauperes per aliquot annos congregauerunt, ad femel prestare debuerunt, itaque in paupertatem magnam deuenerunt, ita quod aratores neque panem habere potuerint; quid igitur ciuibus & mechanicis vendere potuerunt, dum ipſimet nihil habuerunt. A ☞ OB-

Strana 191
191 OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN JUS MUNICIPALE, ET MONTANUM IGLAVIENSE. d inftitutum in ſuperioribus Monumentorum noſtrorum Tomis amplexi fumus, eumque morem hucusque ſervavimus, ut in iis vulgandis delectum adhiberemus, in unoquoque, inquam, To- mo Manuſcripta quæpiam nusquam antea edita Moecenatum no- strorum ſeu Illuſtri proſapiæ, ſeu eorum genti, patriæque, feu de- nique conditioni munerique accommodaremus, atque ea de indu- stria ex pluteis collectionum noſtrarum Manuſcriptarum exquire- remus. Hunc morem hoc propofitum porro perſequi libet, at- que in Reverendiſſimi Moecenatis noſtri gente Moravi venera- tionem Monumenta quædam Moravica intexere; quod confilium eo majore voluptate prehendimus, quod nobis incognitum non sit, neminem hactenus in messem hanc falcem immississe, nemi- nem, inquam, ad edenda Marchionatus Moraviæ Manuſcripta (quorum procul dubio tum in publicis Tabulis, tum in Archivis, tum apud quosque eruditos reique hiftoricæ ftudioſos magnus nu- merus eſt) animum appuliſſe. Multis hoc ipſum confilium no- strum stimulis exacuit Vir Clariffimus Joſephus Wratislaus Mon- ſe in Academia Brunenfi Juris Publici Profeffor, nuperque Con- filiarii dignitate ab AUGUSTA nobilitatus, cujus quidem uti amicitia, eruditoque literarum commercio nihil nobis jucundius, atque magis æstimabile, ita ex animo optamus eum diu ſoſpitem ſuperefſe patriæ fuæ, ut uberes fructus legat, decerpatque & ex indefeſſa illa patriorum monumentorum colligendorum cupiditate atque induftria, & ex præclaris ingenii fui partubus, quorum jam plura exempla dedit. Hoc

Strana 192
192 OBSERVATIONES Hoc itaque proposito his ftimulis animati pluteos noſtros ex- cuſſimus, & quanquam præter diplomatum magnam vim Partem II. Martis Moravici Thomæ Peſlinæ, Jus Municipale & Monta- num Iglavienſe, Chronicon breve civitatis Hradifstiensis, secun- dum fimile civitatis Moravo-Budvicenfis, tertium civitatis Me- zriczenſis, Hiſtoriam vernaculam deleti hodie Cœnobii Smilhei- menſis Ordinis Cistercienſium, Caroli Zierotiny Apologiam ad- verſus Dominum Georgium de Hodicz, alterius Caroli Zierotinii (magni illius Eruditorum Mœcenatis) Ephemerydes, & Diarium itineris Gallici, Librum Towaczovienſem de anno 1615. tumul- tus Moravicos ſub imperio Rudolphi II., Turbas Boczkajenſes, aliaque minutiora opuſcula in illis deprehenderimus, attamen quod animo cumprimis ſederet juſtum ſpecimen diplomatarii Moravi- ci (quo in genere nihil hactenus in lucem prodivit) in hunc To- mum inferere, illudque majus ſpatium & plures philyras expoſcat, fatisfacturos nos Lectori arbitrati ſumus, fi unum, alterumve in- strumentum ex commemoratis præmiferimus, cetera fuis tempo- ribus, Tomisque ſervaturi. Et quidem ante omnia nobis viſum Jus Municipale & Montanum Iglavienſe deligere, tum quod an- tiquitate cetera omnia præiret, tum quod non ignoraremus illud pridem a rerum metallicarum, montanarumque ftudiofis expedi- tum, tum denique quod adhuc in Jurisprudentiæ genere nihil a nobis editum fit, ad hiftoriæ vero etiam patriæ partes ſpectet noſſe, quibus juribus, quibusque legibus Majores noſtri olim ufi fuerint. Multi ex recentioribus noſtris duce Hagecio multa fabulan- tur de Jure quodam & Legibus ſcriptis Primislai primi omnium inter Duces noſtros Libuffæque mariti, quas nemo unquam vidit, legitve, quas imo exftitiſſe nunquam ea potiffimum ratione jam in P. II. Annalium noſtrouum ad annum 722. convicimus, quod ea ætate gens noſtra literis caruerit, quas posterius inventas fuiffe certo constat; nifi fortafſis poſterioribus fæculis ex jure quodam conſuetudinario lineamenta quædam primarum illarum Primislæa- rum legum concepta atqué notata fuere, quorum tamen mentio- nem in synchronis nos reperifſe nusquam meminimus. Verofi- millime

Strana 193
PRÆVIE. 193 millime autem huic opinioni & errori occafionem dedit Jus Pro- vinciale, ſeu Liber ſententiarum Primyslai etiam hodie grandi MS. volumine fuperftes: fed liber is est Przemyslai Ottocari II. Regis Bohemiæ anno 1261. (uti in margine membranæ notatum eft) conſcriptus editusque, atque idcirco Jure Iglavienfi annis plus minus decem poſterior. Nullam in me operam, induſtriamque deſiderari paſſus ſum ab eo tempore, quo me ſtudio Hiſtoriæ patriæ tradidi, quodcun- que & qualecunque demum, cujuscunque nominis & generis Jus Bohemicum Iglaviensi vetustius detegendi, at omnem in hunc diem perdidi operam. Pertigit omnino in manus meas mox no- minatus liber fententiarum admodum rarus, paucis cognitus, & cujus unum folumque exemplar fupereffe fcio, pertigit Jus Mon- tanum Wenceslai II. vetus tam latinum, quam germanicum; per- tigit Jus feudale Bohemiæ Caroli IV. imperio, pertigit Jus Muni- cipale germanicum eodem fæculo concinnatum, pertigere Jura Montana Kuttenbergenſia cum ſuis privilegiis, pertigere denique Victorini de Wſsehrd, & cujusdam Magiſtri Chriſtiani lucubratio- nes, ſed hæc omnia antiquitati Juris Iglavienfis primas concedant neceſſe est. Et quanquam inficiari haud velim hoc Jure Iglavienfi, ſæculo medio XIII. ſcripto, confirmatoque, antiquiora jura, le- gesque exftitiffe, quibus & Regnum & urbes quæque tenebantur, regebanturque, attamen eorum nullum ad poſteritatem tranſcri- ptum fuiſſe merito lugemus. Id multo magis etiam miramur hoc Jus Iglavienſe, quod par- tem quoque Juris Municipalis complectitur, omnium poſterio- rum legum noſtrarum tam civilium, quam municipalium, quam etiam montanarum quandam veluti baſim & fundamentum exfti- tiſſe. Nam Primislaus Ottocarus fere omnes illius constitutio- nes ad verbum in librum ſuum ſententiarum inferi fecit, Wen- ceslaus II. libros fuos quatuor Jurium Montanorum non alteri at- que iſti fundamento ſuperstruxit, quos quidem plurimis constitu- tionibus auxit, latius explicuit, quæpiam antiquavit. Jus Muni- cipale germanicum ſæculi XIV. abhinc plerasque fuas fanctiones mutuavit. Et fi Jus Feudale conferatur, eidem etiam Carolus IV. B b Tom. IV. com-

Strana 194
194 ORSERVATIONES complures conftitutiones accommodafſe deprehenditur. Porro fi noſtras, aliasque finitimarum gentium, montanas civitates ſpecte- mus, eæ non alio atque Iglaviensi Jure uſæ funt, tantum, inquam, ſequentibus ſæculis increvit Magiftratus Iglavienſis auctoritas & exiſtimatio, ut in rebus dubiis arduisque Iglaviam tanquam ad Delphicum oraculum accurreretur, inde reſponſa, fententiæ atque Jurisplacita expeterentur. Istius rei plura exempla superfunt in ſupra memorato libro ſententiarum Prymislai Ottocari, a poſte- rioribus quibusque, ut diximus aucto. Nam cum Kuttenbergæ in dubium vocaretur: Num Rex, feu illius Vicarius (Camerarius is Regius fuit ) quibusdam minoribus emendis feu mulctis pecu- niariis etiam ex defectu diligentioris culturæ montium imponi ſo- litis, ſubjaceret? non aliunde, quam Iglavia dijudicatio cauſæ pe- tita eſt, ſententiatumque eſt a Mag stratu Iglaviensi: Impositionem & taxationem emendarum non aliunde nifi ex privilegio & de- creto Regum vim ſuam habere, ac proinde legem emendarum non eſſe extendendam ad cauſas, quæ in Jure Montano expreſſæ non funt, clauditque: Quia Chuttnenſes si hoc facerent, non jus, ſed malam conſuetudinem in hoc ſervarent: Unde cum mala con- ſuetudo non pro lege ſit tenenda, ſed tanquam corruptela exſtirpan- da, Dominus Rex vel ejus Vicarius quicunque judicio præsidens non ſtringuntur. Sed Judices in emendis quibuslibet, quæ in pri- vilegiis jurium civitatis notantur, contentari debent. Similis cau- ſa emendæ Kuttenberga Iglaviam ſub Imperio Caroli IV. devolu- ta iſthic folio CXXXII. legitur: Sententiatum eſt Chuttnensibus an- no Domini MCCCLI. pro homicidio tranſcripto ſeptem marc�; qua- rum Judici quinque, & Juratis duæ cedent. Item pro vulnere duelli tres marcæ, Judici duæ marcæ, & una Juratis. Quod ma- xime mirum videri poteſt: tam diutinis bellis Huffiticis regnique noſtri collisione hanc auctoritatem Magiſtratus Iglavienſis non in- tercidiſſe: In eodem enim libro ſententiarum annexa est appen- dix vernacula placita & reſponſa ſubſequentis ſæculi XV. conti- nens; primum mox locum obtinet fequens documentum, quod hic latine tranſcribimus : Anno Domini MCCCCLXV. Joannes Ways, Vitus Piſer, Nicolaus Stohlar miſsi fuerunt Iglaviam ut ſen-

Strana 195
PRÆVIÆ. 195 ſententiam expeterent ſuper his articulis: Civitas, locusve, unde mifli fuerant, non memoratur, civitatis tamen montanæ cujuscun- que cives fuiffe innuit reſponſi tenor. Iſthic cuique proposito ca- ſui ſententia ſubjicitur a Magiſtratu Iglaviensi, & clauditur verbis ſequentibus: Supraſcripta reſponſa remiſſa ſunt Iglavia feria V. in vigilia omnium Sanctorum anno 1465. Diximus ſupra etiam aliquas finitimarum gentium montanas civitates cauſarum ſuarum oracula & reſponſa Iglavia poſtulaſſe: Ejusce rei clarum exem- plum ſuppeditat etiam uno ſæculo poſterius Freyberga montana Miſniæ civitas. Joannes enim Lindner (vulgo Monachus Pir- nenfis appellatus, quique anno 1530. mortuus perhibetur ) in suo onomaftico, cujus excerpta Menkenius T. II. excuſa dedit, po- fteaquam metalli fodinarum Freybergenfium initia progreſfusque commemoraffet p. 1559. subjungit : Welche Bergleute holten ör- trunge bergrechtis , und orteilſpruch czu der Ygla in Mehrenn. Si vera funt, quæ anonymus ſæculi XV. Juri Montano Wences- lai II. adjecit, plane liquet qua ratione, quibusve artibus Magi- stratus Iglavienfis auctoritatem fuam per fæcula tria manutenue- rit, fcilicet tenaciffimus fuit in juribus his publicandis commu- nicandisque, adeo ut ne quidem Senatoribus fuis omnibus, civi- busque cognita fuerint. Ita enim in eodem grandi codice Kut- tenbergenſi, in quo Jus Montanum Wenceslai II. præejactum est, folio XXV. titulo de conceſſionibus per magiſtrum montis factis ſine ſcitu Colonorum, hæc in margine manu ſæculi XV. adſcripta ſunt : Reprehenſio Iglavienſium, qui ſua Jura in hodiernum diem 1465. in occulto habent, quia ne conſularium quibusdam illis nota, aut revelata ſunt, nedum civibus communibus. At ea re- prehenſione jam fæculis facile duobus prius vapularunt Iglavienſes a Wenceslao II. in Jure ſuo Montano, qui procul dubio haud alia ratione jus fuum Montanum tanta amplitudine, tanta elucidatione, titulorumque novorum incremento conſcribi fecit, quam ut tam inveteratæ opinioni, auctoritatique Juris Iglavienfis derogaretur, graviſſime, inquam, libro 3. c. 4. in Iglavienſes invehitur, quod cum Kuttenbergensibus, hæc ipſa jura efflagitantibus, non com- municaverint, fed potius paſsi fint errores quosque contra Jus Bb 2 Mon-

Strana 196
196 OBSERVATIONES Montanum irrepere. Verba Wenceslai II. funt: Unde Iglavi- enſes a nobis in hac parte argui merito meruiſſent, quod propter defectum juris tot errores usque ad hæc tempora viguerunt, quia Jura montium in ſuis ſcriptis publice Judici & Juratis in Chutna debuerant tradidiſſe, ut unusquisque jus ſuum oſtendiſſe intrepide potuiſſet. Nec enim Jura abſcondita eſſe debent, ſed in publico. Quia omnes homines jura ſcire debent, ut univerſa prohibita decli- nent, & promiſſa ſectentur. Quid enim illis de Chutna Jura Igla- vienſium abſcondita profuerunt, ex quo ipſis plenam copiam recuſa- runt facere , niſi quod pauperes afflicti laboribus & expenſis quan- doque quasdam ſententias retulerunt, nec ipſi Iglavienſes debito modo Jura poterant defenſare. Quia parum prodeſt in aliquo loco Jura eſſe , niſi ſint perſonæ, qui Jura manuteneant, & defendant, nam leges & plebiscita per vim sunt coactæ. Cum autem non obstan- te hac graviſſima Wenceslai II. reprehensione, non obstante juris ſui novi Montani publicatione, in quo omnia Jura Iglavienſia Montana fuſiore calamo, majorique claritate expofita fuere, non obſtante libro ſententiarum Primislai Ottocari II., quo quidquid ad jus confuetudinarium & municipale pertinebat, verbis iisdem Iglavienſibus expreſſum erat, non obſtante denique jure munici- pali Bohemiæ Germanico quanto quanto ex Jure Iglavienfi mu- tuato, nihilominus Iglavia ultra duo ſæcula opinionem ſuam ve- terem auctoritatemque inter montanas etiam exteras civitates, ut mox vidimus, confervaverit, ut ab ea reſponſa & jurisconfulta expoſcerentur, quid ex his conjiciamus aliud, quam Iglaviam per- petuo Senatui fuo de excellentibus Jurisconfultis proſpexiffe, quorum prudentia, cognitione, jurisque peritia id affecuta eft ci- vitas, ut fibi vetus illa Juris fui montani exiſtimatio, auctoritasque ad fæculum usque XVI. perstaret, in arduis, inquam, dubiisque cauſis ad illam tanquam ſupremum appellationis Tribunal accur- reretur ; quod ipſum in aliis juridicis cauſis olim Juri Magdebur- gico, Senatuique Magdeburgensi accidifse in historiis legimus, ut ad id quoque ex vicinis regionibus, imo ex ipſa noſtra Bohemia non ſemel recurſus fieret. Sed cum in hoc argumento rerum montanarum verfamur, libet non præter admirationem ex ejusdem Wen-

Strana 197
PRÆVIÆ. 197 Wenceslai II. Juris Montani l. 3. c. 6. audire, quanta tum ar- gentariarum, aurariarumque Kuttenbergenfium fuerit fertilitas, fe- licitasque: A ſ�culo, inquit, non eſt auditum tot magnas & pre- cioſiſſimas locaciones & conducciones contrahi in tam modico terre ſpacio, ſicut argentifodio noſtro Chutne nobis ab origine mundi celeſti providentia reſervatum. Sed cum natura non habeat, ut pro meritis reſpondeat Creatori, ſaltem manibus erectis in celum gracias agimus pro univerſis beneficiis, quia ſua gracia nos cre- ando in hoc inter cetera beneficia nos beavit, ut quaſi omnia re- gna mundi jam auri argentique fodio exſiccata, ſola fertilis Bo- hemia noſtris temporibus ſuo auro & argento fertiliter irrigaret. Jam ad reliqua, quæ alias in obſervationibus nostris præviis præ- mittere ſoliti, tranſeamus. Depromptum eſt monumentum iſtud, quod hic proferimus, ex codice chartaceo MS., characteribusque fæculi XIV. conſcri- pto. Codex is in manibus erat defuncti Clariffimi Viri Joannis Clauſer, Archivarii Regii ſempiterna memoria a nobis colendi, non fuit is tamen ex ejusdem penu libraria, hodie partim Vien- nam, partim Strahovium translata, nam ultro tum aperuit eum ab amico non tam fui, quam noſtri cauſa expetitum, quod officii ge- nus crebrius Vir humaniſſimus nobis impendere ſolitus. Accidit tum plane, ut nos (neſcimus jam cui) itineri accingeremus, at- que ſub diſceſſum noſtrum ſcribæ exſcribendum traderemus, qui cum præter ætatem codicis nihil adnotaffet, eumque ante reditum nostrum urgenti Domino restituiffet, inde evenit, ut fas nobis haud fit certioremLectorem reddere, quænam præterea monumenta in hoc codice comprehenſa fuerint, quis ejus poffeffor fit, aut quo loco fer- vetur hodie. Sane in cujus cujus demum manibus eſt, magno in pretio oportet, fit, cum aliud hujus Juris Iglavienfis exemplar nu- ſpiam detectum ſciamus. Hac abſentia noſtra evenit præterea, ut tranfumtum ſcribæ cum veteri exemplari conferre liceret mi- nime, quem tamen defectum aliis adminiculis, uti infra dicemus, ſarfimus. Non neſcimus germanicum exemplar Juris montani Iglavi- ensis jam crebrius typi beneficio in publicum emiſſum fuiſſe ſub hoc

Strana 198
198 OBSERVATIONES hoc paſſim titulo: Dies syn dy Bergrecht, dy von allirerst ſyn von Bergwerke funden , und ward funden yn Behmen und in Merrhern von den Burgern von der Igla, und von den eltisten Bergleuten be- stetigt, und beſchriben syn und vorsigilt undir der Burger Ingesigel ein yezlichen Bergmann czu vorlyſen und czu gewynnen, ſeu ut aliud exemplar habet: zu verlust und gewinne. Et quidem, quan- tum nobis compertum est, prodiit id primum Lipfiis anno 1616. in Collectione Jurium montanorum: Sammlung von Bergwerks Ordnungen. Secundo editum eft sine commemoratione anni, lo- cive in folio in libro germanico Urſprung und Ordnung der Berg= werke in Königreich Boheim) Churfürſtenthum Sachſen, Erzher= zogthum Desterreich 2c. Tertio præmiſit illud Juri montano Frey- bergenfi Clarifſimus & nominis fama hac ætate Celeber Vir Klotz- ſchius, quam tamen editionem necdum videre mihi contigit, quæ vero, ut ex dictis R. P. noſtri Adaucti cognoſcere eft, primæ editioni haud diſſimilis est. At at quantum diftent æra lupinis cogniturus facile benevolus Lector ex collatione primigenii, pro- bique exemplaris noſtri, non ille Terentianum illud dicturus eft: qui utramvis norit, ambas noverit, ſed fucus, umbra eft, non corpus ex- clamaturus, miraturus inquam maxime, qui exemplar iftud germa- nicum tamdiu ſpeciem, opinionemque probi & finceri Juris Igla- vienſis fuftinere potuerit, commiſeraturus omnibus rei metallicæ ftudioſis, illos ultra duo jam ſæcula ſcoriam aurum credidiſſe atque æſtimaſſe. Nihil ſane diſſimilius Juri Iglavienſi iſto germanico exemplari effingi potuit, ut dicere aufim architectum illius, quis quis fuit, vix unquam Jus Iglavienſe oculis uſurpaſſe, multo mi- nus, ut illud fideliter, quemadmodum oportuit, ex autographo la- tino in germanicum ſermonem tranftuliſſet. Quod quidem ille ipſus mirus effingendorum instrumentorum artifex mox primo prodit, cum ne quidem cognitionem habuit, a quibusnam Regi- bus Bohemiæ Jus Iglavienſe confirmatum fuerit, ſub finem enim, uti R. P. nofter Adauctus adnotavit ex Klotzschiana editione, ge- neratim subjungit: dy Bergrecht von der Igla syn von czweyen Kii- nigen bestetigt worden. Ut proinde hucusque eruditos latuerit, hariolationibusque caufam præbuerit, quinam ifti Reges Bohemiæ fue-

Strana 199
PRÆVIE. 199 fuerint? qui si verum fincerumque Juris Iglavienfis exemplar præ manibus habuisset, legisset Wenceslaum I. & filium Przymislo- nem Marchionem Moraviæ, postea Ottocarum II. dictum hos Re- ges Bohemiæ fuiſſe; inveniſſet hic, inquam, utriusque diploma præfixum, quod procul dubio majoris auctoritatis ſuo tranſumto conciliandæ gratia nequaquam prætermiſiſſet, potuiſſet etiam po- steritatem informare Jus hoc Statutorum civilium & montanorum titulo conſcriptum fuifſe, hæc autem ſtatuta non Iglavienſibus ſolis, ſed omnibus montanis ubique in regno noſtro conſtitutis conceſſa, in- dulta & confirmata fuiſſe. Quod alterum est: Jus Iglavienſe uno veluti complexu & nexu tam Jus municipale quam montanum com- prehendit, primum enim præmittuntur ſtatuta civilia hoc præfi- xo titulo: Incipiunt Statuta civilia &c. quæ maximam partem hu- jus Juris constituunt, tum nonniſi ultimis duabus paginis ſubnexa ſunt Statuta montana hoc titulo: Sequuntur Statuta montana. Ex ipſis vero præmiſforum diplomatum verbis cognoſcere fas eſt non ſolam puram putam montium culturam finem Juris hujus fuiſfe, quemadmodum id germanicum exemplar innuit, ſed interiorem quandam civilem diſciplinam, pacem & tranquillitatem civium Iglavienſium, colonorumque una civitatis ſocietate foederatorum, ut bene morata, ordinataque eorum effloreſceret Respublica. Hunc in finem tot tantosque hic titulos legere eft: de mercibus, menſuris, pondere, falſis denariis, forma maniloquiorum, ſeu con- ſultationum, debito vigore pacis, reſignacione h�reditatum, forma jurandi, fidejuſſione &c. & de delictis: homicidio, vulnere, invasio- ne domus, furto, incenſoribus &c. quæ ad Jus municipale ſpecta- re nemo ignorat, montium tamen cultoribus, quorum permulti municipium in urbe conſecuti fuere, æque neceffaria videbantur. Et ſane ex reſponſis illis & fententiis ſupra ex Libro fententia- rum Primyslai Ottocari, atque aliunde allatis liquet reliquas ci- vitates montanas tam Bohemiæ, quam Miſniæ non ſolum declara- tiones ex Statutis montanis, fed etiam municipalibus Iglavia ef- flagitaffe, ut plusquam teftatum fit, civitates illas tam municipalia quam montana Statuta tanquam unum corpus Juris Iglavienfis re- ſpexiſſe, atque veneratas fuiffe, cujus fanctionibus ſefe fubjecere, &

Strana 200
200 OBSERVATIONES & e quo elucidationes, reſponsaque in caufis dubiis, arduisque popoſcere. Ut proinde mente haud afſequar, qui fieri potuerit, ut ab interprete aliquo Juris hujus ftatuta municipalia, ne quidem eorum facta mentione, penitus reſcindi, ſola montana titulo ſejun- cti Juris montani donari & ad poſteritatem tranſcribi potuerint. Sed hæc utut autographo exemplari diffona levius ferenda, & excuſanda adhuc effent, fi modo Statuta montana Iglavienſia fide- liter translata effent, fi germanicum exemplar iisdem titulis & capitibus circumſcriberetur, si ordo idem rerum, & saltem ſen- fus autographo reſponderet. Quis autem non miretur ita confu- ſa, ita perturbata eſſe omnia, ut nihil pene fibi fit fimile: Germa- nicum exemplar fex ſupra viginti fectionibus feu titulis turget, cum autographum latinum his tantum quatuor capitibus circum- ſcriptum eſt: 1mo quidem de urbura & urburariis. 2do de Stol- lonibus hæreditariis. 3tio de modo obtinendi ſtollonem. 4to de menſura angulari. Si ordinem rerum ſpectes, nec prima pri- mis, nec media mediis, nec poſtrema poſtremis reſpondent, fi ſenfum explores, titulosque affines conferas, concordare non- nulla, diſcordare plurima reperies. Nam quanquam non diffitear multa ex Statutis Iglavienfibus montanis deprompta eſfe, ea ta- men diſtorta, crebro aliter accepta, nonnulla mutila, quæ- piam addita funt, cujus generis præcipue funt tres poftremi tituli, qui ex poſteriori Jure montano Wenceslai II. mutuati funt. Ut autem jam ſenſa noſtra conjecturamque de hoc germani- co Juris montani Iglavienfis exemplari aperiamus: Constat ex fu- pra allatis teſtimoniis, dictisque Magiſtratum Iglavienſem qua- qua demum ratione Corpus Juris fui ſecretiffimum tenuiſſe, tena- ciſſimumque fuiſſe in communicando aliis montanis civitati- bus ; adeo ut adhuc fæculo XV. acerbæ adverfus hanc tenacitatem profuſæ fuerint querelæ a ſociis civitatibus. Quid ſi jam dica- mus verſutum quemcunque colonum Iglavienſem multo rerum uſu exercitatum ad civitatem, quamquam demum montanam ex- teram transgreſſum (nam Juris iſtius montani germanici nuſpiam adhuc exemplar in Bohemia detectum eft) ifthicque, partim ut ex- teris fucum faceret tam rari fæpiusque expetiti Juris exemplar penes

Strana 201
PRÆVIÆ. 201 penes ſe eſſe, partim ut ſibi famam & exiſtimationem pareret, fortunas simul verofimillime ſuas augeret, hoc Jus montanum compilaſſe ; fretum nempe haufta rerum montanarum cognitione, longo uſu & praxi, fretum illis, quæ coram Iglaviæ audierat, vi- derat, tractaverat, atque expertus fuerat. Qua in re procul du- bio ei magno adjumento eſſe poterant privatæ quæquæ ſchedæ, aliorumque adverſaria, fragmenta hujus Juris quascunque ob cau- ſas nonnunquam petita, porrectaque, placita, ſententiæ, reſponfa- que Magistratus Iglavienfis, quibus fi peculiarem adjecit induftri- am peritorum colonorum fcita, experientiasque explorandi, facile his præfidiis & cumprimis ex jure confuetudinario hoc sceleton Juris Iglavienfis conflare potuit, quod fcite verfuteque inter li- mites Juris montani coarctavit, cum procul dubio latiores fines Ju- ris municipalis non ignoraret, cujus fimulacrum aliquod propter re- rum multitudinem efformare (ne publico imponere videretur ) res majoris difficultatis momentique illi viſa eft. Quid vero jam non egit, ut huic compilationi fidem auctoritatemque conciliaret? mox a principio hujus Juris Montani Iglavienſis exemplar sigillo civi- um Iglaviensium roboratum fuiffe, ut candide dicam, mentitus eft, quo mendacio apud facile credulos id affecutus, ut exemplar illi- us probum fincerumque crederetur, errorque ad posteros tranf- mitteretur. Sed hæc ad convincendum germanicum Juris Mon- tani Iglavienfis exemplar apogryphum fubreptitiumque fufficiant. Illud porro hic adhuc commemorare viſum; exemplar, quod iſt- hic prelo ſubjicimus illud ipſum efſe, quo uſus R. P. Adauctus no- fter, cujusque crebrius ac præfertim volumine I. p. 59. meminit, quod nempe tum ad concinnendos libros monetarios cum eo com- municavimus. Ceterum fi quæratur de anno, quo Jus iftud Igla- viæ publicatum, aut a Wenceslao I. filioque Przemyslone con- firmatum fuit, confitendum eſt : nuſpiam illius certa indicia repe- riri, nam utrumque diploma caret notis omnibus chronologicis, neque ex ipfis ftatutis quidpiam certum fas eft elicere. Inter annum tamen 1248. & 1253. confirmatum fuiffe indubium est, Przemyslo enim Marchio Moraviæ, teſte Pulkava, non ante an- Tom. IV. Cc num

Strana 202
202 OBSERVATIONES num 1248. Marchionatum Moraviæ confecutus est, Wenceslaus pater vero anno 1253. diem ſupremum obiit. Diximus ſupra nos aliis manuſcriptis defectum illum ſarfiffe, quod propter abſentiam noſtram præſens exemplar cum fuo auto- grapho conferre haud licuerit: fane a compluribus jam annis in manibus noſtris eſt Liber ſententiarum Przemyslai Ottocari, ejus- dem nempe Regis, qui Jus hoc Iglavienſe cum patre suo Wen- ceslao confirmaverat, qui quidem liber haud aliud eft, quam Jus quoddam Provinciale Bohemiæ tanta rerum titulorumque multi- tudine, tanto etiam volumine conſcriptum, ut ejus amplitudo fa- cile 800. paginas in folio æquet. Non vero is liber fibi relictus, uti a Przemyslao Ottocaro conditus vulgatusque fuit, nam a po- fterioribus quibusque auctum perhibent quarumque fententiarum ſeu judicationum poſteriores memoriæ, scilicet plura fenatuscon- ſulta ex Caroli IV. Imperio inſerta inſcriptaque, cui imo recen- tior manus ex fæculo XV. postremis paginis placita quæquæ Ju- ridica novosque titulos patria noſtra lingua adjecit. Hujus libri ſententiarum codex membranaceus, qui quoque Jus Montanum Wenceslai II. tam latino quam germanico vetere ſermone ſcri- ptum complectitur) fæculi XIV. characteribus exaratus fervatus fuit ante postremum incendium urbis Kuttenbergensis in Archi- vio Curiæ ejusdem urbis, unde Clariffimi Viri Thaddæi Peuth- ner tum Pragæ Metalurgiæ Profeſſoris Regii ( hodie Viennæ Confiliarii Aulici) beneficio mecum communicatus atque exfcri- ptus fuit. Hie perrarus Codex fi fortaffis illo memorato incen- dio, quo etiam curia flammis ceſfit, periit, forte fortuna apogra- phum illius inter collectionem noſtram Manuſcriptorum conſer- vatum eſt. In hoc itaque grande volumen, ſeu Librum ſenten- tiarum Przemyslaus Ottocarus omnia pene ftatuta Civilia feu Mu- nicipalia e Corpore Juris Iglavienſis inferi, & totidem verbis, disjunctis quidem locis & titulis, inſcribi fecit, ut proinde defe- ctum illum non collati tranſumpti cum autographo ex hoc ipſo Kuttenbergenfi exemplari farciendi peropportuna præſto fuerit oc- caſio, campusque. Et vero etiam Statuta montana, poſteriorem nempe hujus Juris Iglavienfis partem ex MS. Jure Montano Wen- ceslai

Strana 203
PRÆVIÆ. 203 ceslai II. emendare atque elucidare licuit, qui, ut jam ante me- minimus, his Statutis montanis Iglavienfibus tanquam basi & fun- damento eft uſus, cui magnam illam quatuor librorum molem, Jus, inquam, ſuum Montanum, ſuperſtruxit. Neque hic ſubſtitit in- duſtria noſtra, nam & MS. Jus Feudale Bohemiæ Caroli IV. in ſubſidium locorum nonnullorum illuſtrandorum accepimus, cujus quidem Juris exemplar admodum rarum ſervatur in Tabulis no- stris Feudalibus in Codice chartaceo characteribus fæculi XV. tam informibus, tamque lectu difficilibus exarato, ut cum Plau- tino Pſeudolo quærere poſſis: An habent quoque gallinæ manus. Tot itaque præfidiis Jus iftud Iglavienfe locis quibusque & emen- dare & illuftrare & locupletare licuit, in quo jam benevolus Le- ctor priſcam illam fimplicitatem & quafi prima lineamenta Juris tam municipalis, quam montani habiturus eft, nihil enim hucus- que vetuftius deprehenfum, multo minus in lucem editum novi- mus. Terminorum quorundam veterum præſertim juridicorum ſegetem inventuri illi etiam, qui Gloſfaria Dufreſnii & Carpen- tieri locupletare voluerint, nec Gloffariorum germanorum fcri- ptoribus compilatoribusque copia deerit fua novis vocibus augen- di aut certe illuftrandi. Neque illud prætermittendum cenſeo, ut cognitionem ali- quam civitatis Iglaviæ ſubjungam, quam procul dubio deſideraturi funt exteri, quibus urbis hujus fitus, & conditio minus cognita. Est itaque Iglavia una ex præcipuis Moraviæ civitatibus, hodie Re- giæ nomine tituloque infignita, a qua jam olim integra provincia (hodie Circulum ſeu Diſtrictum dicimus) nomen tra- xit, cujus quidem fines a plaga ſeptentrionali funt Bohemia, ab Occidentali eadem Bohemia cum parte Auftriæ, ab Orientali Bru- nenfis, a Meridionali Znoymenſis Moraviæ Circuli. Quod Pro- vincia hæc antiquitus fuos peculiares Duces aut Principes habue- rit, quod urbs ipſa iftorum aliquando ſedes fuerit, quod denique iſtorum præſentia, præsidiisque ad hodiernam venuftatem, ampli- tudinem excreverit & effloruerit, uti recentiorum nostrorum non- nemo contendit, horum quidem in antiquitate veſtigium nullum reperio. Novimus enim ex Brzetislai I. Ducis noſtri, item Spi- Cc 2 tignei,

Strana 204
1 tignei, poſterioreque partitione univerſam Moraviam nonniſi ſum- mum in tres provincias fcilicet Olomucensem, Znoymensem & Brnenſem ſeu Brunenſem fuiſſe diviſam, adeo ut Iglaviensis pro- vincia urbsque semper Ducum Znoymenfium imperium reſpexe- rit, quoadusque Primyslea stirpe prognati plures ſuperfuere Prin- cipes. Multo ſerius Przemyslaus Ottocarus II. provinciam Op- pavienſem æque ad Moraviam, Ducatumque Olomucenſem ſpe- ctantem Ducatus prærogativa nobilitavit, eamque filio ſuo natu- rali Nicolao tradidit, qui proinde Oppavienſium Dux omnium primus audiit. Urbem Iglaviam Hagecius ad annum 799. condi- tam ftatuit, vero an arbitrario calculo illi ſoli cognitum, nam huc- usque in hac epocha afferenda vetuftius documentum non depre- hendimus, poſteriores omnes ex ipſo uno foloque Hagecii fonte eam haufiffe certum est. Quod ad nomen urbis attinet, vult idem Hagecius illud indeptam ex Slavica voce Gehlak, quæ latine eri- cium, germanice einen Igel significat, ait enim accidisse, ut at- tollenti aggerem novæ coloniæ frequentes ericii cum fuis foeti- bus intra cavernas occurrerint. Sed jam P. II. Annalium noſtro- rum p. 399. diximus veteribus Slavis Zawiezar ericium appella- tum fuiſſe, verofimiliusque urbem nomen fuum a præterfluente fluvio Gihlava, germanice Jgla appellato duxiſſe, præfertim cum eodem loco curfum fuum in aquilonem & limites Bohemiæ ten- dentem relegat, ac in meridiem reflectat, donec Schwartzæ jun- ctus sese in Tayam seu Tyam exoneret. Illud tamen manifestum fit ex toties memorato Jure Iglaviensi, jam urbem hanc montes- que a Germanis ſæculo medio XIII. cultos fuiſſe, nam paſſim vo- ces, terminive in eo occurrunt germanici, aut certe ex germani- cis vocibus in fimilitudinem latinarum traducti, ut toto hoc opu- ſculo nonniſi unica slavica ſeu bohemica vox Wieno, quod vulgo Morgengabe dicitur, occurrat. Posterius autem Wratislai Ducis Imperio, & fortaſſis toto ſæculo XI. ſerius ſeſe primum Germa- ni in hos terrarum tractus immifiſſe videntur, nam cum idem Wratislaus Dux Conrado fratri occidentalem plagam Moraviæ, Auſtriæ obtentam, tradidiſſet, non obſcure ex verbis Cosmæ no- ſtri conjicitur adhuc hanc plagam a Slavis habitatam fuiſſe. Nam OBSERVATIONES ait :

Strana 205
PRÆVIE. 205 ait : Plagam occidentalem (id est Znoymensem, ſub qua compre- hendebatur Iglavia) qu� eſt verſus Theutonicos, dat Conrado. Quis non recte argumentetur cis, feu in plaga occidentali Mora- viæ Theutonicos necdum degiffe? Sed hoc breviter de Iglavia perſtrinxiſſe ſufficiat. Un nomine Domini noſtri, Amen. Nos Wenczeslaus Dei gracia Rex Boe- mie, & Marchio Morauie, (a) omnibus preſentem paginam inſpecturis ſalutem in perpetuum. Cum Regalis dignitas & honeſtas tanto diligencius ſuis fidelibus adefſe teneatur, quanto differencius preteritis, quibus Regnum & culmen terrenum Dominii est donatum, clare prefulget dignitatis nomine & honore. Unde nos, qui noſtrorum fidelium cauere volumus indamp- nitatibus & periculis onerofis, ex plenitudine gracie noſtre, & fauoris ad memoriam fieri volumus ſempiternam, tam viuentibus, quam victuris, quod nos Regia auctoritate noftra, & libera voluntate dilectis Ciuibus noſtris in Iglauia & montanis ubique in regno noſtro constitutis fingulis, & uniuerfis libertates, iura, nec non ſtatuta ſubſcripta, per que tranquillitati, & com- muni utilitati eorum & paci decreuimus prouidendum; ipfis nihilominus & eorum heredibus ſucceſſiuis, & posteris, Regia prouidencia & hillaritate concedimus, indulgemus, & confirmamus. Inſuper cum nos dilecto filio noſtro Prymisloni Principatum (b) contuliſſemus, dictos Ciues & montanos noſtros ſibi paterne donamus, & in graciam ſue dignitatis ſpeciali dileccio- nis affectu fideliter & regaliter de manu ad manum commisimus conferuan- dos, & super hys omnibus confirmandis, & conferuandis preſentem pagi- nam ſigilli noſtri munimine fecimus roborari. Et Nos Przymislaus Dei gracia Marchio Morauie Regiam beniuolen- ciam & fauorem Patris noſtri Illuftriſſimi Regis Bohemie erga fuos fideles Ciues, & montanos, & erga alios Regie dignitatis obſequium preftantes fue voluntati, & paternitati per omnia decreuimus obedire, & preſentem pa- ginam ſigilli noſtri munimine fecimus conſignari. Ne igitur libertas & gloria Maiestatis Regie per aliquos preſumptuoſos debeat impugnari, vel irritari, cum filio noſtro (c) volumus & mandamus ſub obtentu gracie & Regni. (a) Is fuit Wenceslaus hujus nominis I. Rex Bohemiæ, qui vivente patre 1228. coronatus, anno 1230. mortuo patri ſucceſſit, anno 1253. fatis ceſſit. (b) Scilicet Marchionatum Moraviæ, quod Pulkava ad annum 1243. reponit. (c) Quis iste vivente patre Prze- myslai

Strana 206
206 JUS MUNICIPALE Regni; quatenus nullus Baronum, Nobilium, vel Militum, ac Provinciali- um, fine Curialium Regni noſtri preſumpcionem, vel violenciam exercere preſumat in aliqua ciuitate noſtra, nec aliquem hominem inuadat, nec ca- piat, nec in aliquo negocio ſuo impediat fine licencia & fcitu Judicis ciui- tatis, & Juratorum. Et quicunque Ciues & montani habuerint homines ſubſedes, (a) & poſſeſſiones extra ciuitatem, vel intra, nullam de ipfis Ju- dex prouincialis, vel beneficiarii terre habeant indiciariam potestatem, vel aliquod ius terre. Sed ſi de aliquo ciue, vel de aliquo homine eiuis ha- bent conqueri aliquid, coram Judice, & iudicio ciuitatis conqueratur, fi- cut ceteri homines, iusticiam ſuam exquirentes. Et fi aliquis Ciuium ali- cui Baroni, ſiue Militi bona ſua, vel merces conceſſerit ſub condicione ali- cuius diei, vel temporis coram iuratis, vel aliquibus probis viris, & fi di- ctus Baro, Miles illo die, vel tempore non ſoluerit, extune ille Ciuis poſ- fit illum Baronem, vel Nobilem aliquem libere pro fuis debitis impugnare. Ceterum volumus, & mandamus, ut quidquid Judex Ciuitatis noftre, & iu- rati cum iuratis montanorum pro bono communi ordinauerint, & ftatuerint, inuiolabiliter ab omnibus obſeruari. Inſuper volumus & mandamus diſcre- cius obſeruari, quod fi aliquis Cinium committens homicidium, vel alium exceffum enormem quemeunque, nec Camerarius nofter, nec Prouincialis (b) nec aliquis officialium nostrorum, nec Judex Ciuitatis, ſeu iurati in bonis fuis tam mobilibus quam immobilibus aliquam exerceat violenciam, quam- uis reus profugus factus fuerit, ſed uxor ſua cum heredibus rebus ſuis pa- cifice perfruantur. Incipiunt Statuta Ciuilia a Viris prudentibus inuenta, & a Regi- bus Sereniſſimis confirmata. Sequuntur Epiſtole Regales. De Glorioſiſſimorum Principum gracia, & beniuolencia Dominorum, videlicet Regis Boemie, & Marchionis Morauie, Nos Jurati Iglauienſes ſtatuimus, ut quieunque noſtrum moritur, & uxorem reliquerit, & heredes, Judex, fiue Aduocatus, nee aliquis alius de bonis suis ſe aliquatenus in- tromittat, ſed fint in poteſtate uxoris & heredum, si autem uxor statum eius (a) myslai II. filius ? primam uxorem illius Margaretham sterilem fuiſſe omnes hiſtorici pa- trii affirmant, Cunegundem nonniſi octavo poſt mortem patris anno duxit uxorem. Non poteſt igitur alius fuiſſe filius , quan Nicolaus Dux Oppavienſis filius naturalis na- tus ex Kunringiana, cui ille partem Moraviæ , ſeilicet provinciam Oppavienſem, in Prin- cipatum dedit. (a) Id eſt: clientes, vaſallos, villicos, ut explicat Dufreſnius voce Subsi- des. (b) Id eſt Provincia (hodie Diſtrictus dicimus) Præfectus.

Strana 207
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 207 (a) mutare voluerit, de consilio faciat amicorum, quod si non fecerit, de bonis quartam partem obtinebit tantum, cum de Jure terciam deberet ob- tinere, & in arbitrio fit uniuscuiusque mulieris, & virginis nubere, & con- tinere, quia coacta connubia raro placent. Si autem moritur aliquis fine uxore & liberis, & teſtamentum non fecerit, omnia bona proximo ſuo ce- dent heredi, & si heredem non habuerit, fiat de bonis & rebus suis in hunc modum: Diuidantur in tres partes, quarum prima cedat pro anima ſua, alia ad vias, & pontes reftaurandos, tercia ad negocia ciuitatis. Et hoc fiat mediantibus aliquibus iuratis. Item ubicunque locorum aliquis moritur compos racionis, quidquid de rebus fuis ordinauerit, coram ydoneis fide dignis, vel iuratis, vel ſuo plebano, (b) ratum erit. Si autem aliquis alie- nus homo moritur inteftatus, de rebus fuis nihil ordinauerit, Jurati res fu- as & bona ſua ſub figillo Ciuitatis per anni ſpacium obſeruari facient, & si medio tempore aliquis amicorum, vel sociorum ſuorum (c) cum certis indi- ciis venerit, bona illius iure Ciuitatis obtinebit; fi autem nullus infra anni ſpacium venerit, & ultra, bona ſua in tria diuidantur, & fiat cum eis, ficut dictum eſt ante. Item omnis homo hoſpes, & indigena cuiuscunque ge- neris liberum arbitrium habeat, ubicunque voluerit ſepeliri. Volumus eciam, ne aliquis homo extraneus contra aliquem Ciuium, vel Ciuis contra ipſum cum trucellariis, (d) vel triumphatoribus (e) teſtimonium producat, ſed cum viris ydoneis & fide dignis duobus vel tribus. Item nullus cum viro extraneo ſuper aliquem ciuem pro debitis inducat teſtimonium, niſi ad minus unum probum virum huius ciuitatis ſecum habeat, pro ſuo teſtimo- nio confirmando. De mercibus & wenſuris. Jurati uniuscuiusque Ciuitatis tenentur de mercato, mereibus & men- ſuris, & aliis quibuseunque negociis, que ad commune bonum, pacem per- tinent , fideliter ordinare cum Judicis adiutorio. Guidquid autem ordina- uerint predicto modo, nulli alii ſe aliquatenus intromittant immutando, vel contradicendo; & quameunque penam super his statuerint, hec a statuto- rum transgreſſoribus perſoluatur. De (a) Id eſt ſuum. (b) Id eſt Parocho. (c) Id eſt, qui cum defuncto ſocietatem pacti hære- ditarii inierit; quæ eo tempore in gente noſtra non modo apud Nobiles familias, ſed etiam cives in uſu erat. (d) Id eſt ſortilegiis, jactu alearum , Truclu enim & Truclude alea dicebatur. (e) Id eſt ludi genere, qui Triumphus gallice la Triomphe , dicebatur, fie- batque chartis pictis. Seilicet cum eo tempore adhue ferri candentis , aquæ frigidæ, aliæque probationes in majoribus judiciis admittebantur, nonnunquam hæe in minoribus locum habebant, quæ iſthic antiquantur, & abrogantur.

Strana 208
208 JUS MUNICIPALE De arbitrio hominis racionalis. Guilibet homo racionis capax (a) cum bonis fuis iuxta habitum (b) facere poterit, & licet uxor reclamet, & pueri (c) contradicant, tamen dominium ſtabit in ſuo arbitrio. Si autem uxori ſue coram probis viris patrimonium assignauerit, quod vulgo, Morgengabe, dicitur, hoe est Wie- no (d) hoc sibi vendere, vel alteri dare fine uxoris conſenſu non licebit. Verum tamen ſi maritus infortunio compellente ad tantam deuenerit ino- piam, quod nihil habeat pre manibus, quod ſe & uxorem, & pueros nu- triat, ne mendicare compellatur, cum ſcitu parentum uxoris dictum patri- monium poterit ad tempus obligare, (e) licet uxor reluctetur. Item si quis hominum voluerit proficiſci ad limina Sanctorum videlicet Petri, Pauli vel Jacobi (f ) ſeu alias, uxor fua, si voluerit iter fuum impedire, poterit, vo- to Iheroſolimitano dumptaxat excepto. De menſura & pondere. Item volumus, ut quicunque hominum, vel virorum, vel mulierum cum iniuſta menſura inuentus fuerit contra menſuram ſtatutam aridorum, vel humidorum, vel cum iniuſta ulna, pondere, vel libra, unam marcam dabit juratis. Si ſecundario, inuentus fuerit, dabit duas marcas, ſi tercio, manu carebit, vel eam fi redimere voluerit, det X. marcas. (g) De quibus due partes cedent Judici, tercia Juratis, si non miſericordiam confequetur. (b) De modo querendi falſarios in domo, vel ubicunque fuerint. (i) Decreuimus eciam, ne aliquis Magiſtrorum monete, vel aliquis ho- minum in domo alieuius ciuis aliquid querat, vel queri faciat, nec eciam falſarios, vel falſos denarios, nec eciam pro huiusmodi caufis domum ali- euius intret, nifi mediante Judice, & aliquo Juratorum. Potest tamen, fi aliquid talium fuerit, adhibere custodes, donec Judex veniat, & Jurati. Si autem monete Magiſtri, vel aliquis contra formam preſcriptam aliquid in domo alia aliquid talium inuenerint, vel ſerui ſui, nec reus, nec hoſpes (k) ſibi (s) Id eſt mentis compos ſibi præſens, non delirus , aut ægritudine alienatus , nimiumque viribus proſtratus. (b) Si non ſcribendum erat juxto libitum, veroſimillime hic habitus pro conſuetudine accipiendus erit. (c) Id est proles. (d) Bohemica hæc vox idem quod germanica notat. (e) Id est oppignorare. (f) Nempe seu Romam, seu Compostel- lam. (g) De marcæ Bohemicæ principiis, uſu, & valore copioſe egit noster R. P. Adau- ctus in libro ſuo Monetario Bohmiſche Munzbeſchreibung 2. Band. Non multum vero hac ætate marca ab hodierno pondere & valore differebat. (h) Hæc iisdem ver- bis referuntur in libro ſententiarum Primyslai Ottocari ſub titulo : Emenda de injuſta menſura. (i) Primyslaus Ottocarus vocat hanc inquiſitionem Hausſuchung. (k) Id est: Dominus domus.

Strana 209
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 209 ſibi in aliquo reſpondebit. Si autem in foro quemquam deprehenderint, & Juratos habere non poterint, unum probum hominem, vel duos affumat, per eos cuſtodiam adhibendo, ne quid deelſe petat ſuſpectus, vel quid sibi adiiciatur per alios, donec Judex, ſeu Jurati adducantur. Si autem in campis, vel siluis magister monete quemquam deprehenderit, de quo ha- buerit mali ſuſpicionem, & Juratos habere non poterit, ſed aliquem alium probum virum, vel duos, cum hys sibi cuſtodiam adhibeat, sicut dictum est ante. Si vero ſuam tantum familiam circa ſe habuerit, illum, quem impe- tere nititur, ad ciuitatem duci faciat, & a Judice ſibi poſtulet duos conce- di Juratos, qui verba illius audiant argute, & quidquid coram illis iu- ratis idem comprehenſus professus fuerit, in irritum non poterit reuocari. Et sic fiat de qualibet cauſa, cum iurati per preces alicuius inducuntur, vel audire mittuntur ad audiendum aliqua promiſſa, vel verba alicuius, quid- quid ſe audiuiſſe proteſtantur, reuocare non poterint, ſi vero non vocati, nec poſtulati, in foro, ſeu taberna, quicquid audiuerint, accuſatus ab eis dicta ſua coram iudicio poterit reuocare. Si autem enormes actus alicubi viderint, ut vulneracionem, baculaciones, fiue capillaciones, & euagina- tos gladios, vel cultellos, vel aliquid talium, accufatus ab eis conuincetur. (a) De falſis denariis ſequitur. Si falſi denarii apud aliquem honeſtum virum inuenti fuerint, & fi idem dixerit ſibi tales denarios effe datos ab alio viro illeſe fame, reſpondens met- (b) ſeptimus, ſe expurgare poterit, quam actor ipſum conuincere po- terit metſeptimus. Si autem profeſfus fuerit, ſe a monetario tales rece- piſſe denarios, extunc metſeptimus monetarium conuincere poterit, quam monetarius ſe poſſit metſeptimus expurgare. De forma maniloquiorum. (c) Nobis ciuibus expedire videtur, ne aliqua ciuitate regni plures fint Judices, quam unus, propter concordiam & pacem. Et quamdiu aliquis iudicio utitur, fi ante iuratus fuerit, loco iurati nullum accuſare poterit. Item ſtatim ſumpto iudicio, iuramentum cruce (d) preſtabit, quod iuftum Tom. IV. Dd iudi- (a) Hæc conſtitutio de verbo ad verbum inſerta eſt libro ſententiarum Primyslai Ottocari. (b) Id eſt ipſe cum ſex aliorum teſtimonio. (c) Hane vocem in nullo Gloſſario medii ævi notatam, explicatamve reperio, ſat clare vero infra per matutinum colloquium eluci- datur, ita ut judicia matutino tempore fieri & exerceri etiam hodie paſſim ſolita figni- ficet. (d) Id eſt ſuper ligno Dominicæ Crucis. Singulare prorſus est, quod in Li- bro ſententiarum Primyslai Ortocari de Juramento in cruce verbis germanicis prolato circa

Strana 210
JUS MUNICIPALE 210 iudicium, (a) nec propter perſonas, nec propter munera corrumpatur, ſed pauperi ſicut diuiti, videlicet ſecundum formam legis inſtitutam. Item si iurati in matutino colloquio aliquem accuſauerint, & ſi Judex in iudicando negligens exstiterit, iurati innocentes erunt, & Judex in culpa manebit; ſi autem mora procedente, adhuc iudicare voluerit, a iuratis moneatur, ut iudicet, & ſatisfaciat conquerentibus, ne facilitas venie pariat intentiuum (b) delinquenti. Iterum tercia vice moneatur Judex a iuratis, fi tunc Ju- dex iudicare noluerit, & cauſa ad ſuperiorem Judicem, ut ad Camerari- um, vel ad Regem volutetur, & Judex pro negligencia accuſatus fuerit, ſiue parua vel magna cauſa fuerit, Judex pro eo punietur. Item fi quis accuſatus in maniloquio, Judex cauſam diligenter experiat, & fi talis fuerit, quod accuſatus puniri meruit in pecunia, fic intituletur, (c) fi in manu pu- uiri meruit, ſic inſcribatur ſecundum exceſſus ſui enormitatem. (d) De modo recipiendi emendam. (e) Ubicunque Judici cedit aliqua emenda, fiue parua, ſiue magna fuerit, induciare debet reum XIIII. diebus, quibus finitis aliquo Juratorum peten- te accipiat emendam fuam, quod ſi neglexerit, illi emende non tenebitur aliam acumulare, & ſemper coram aliquo iuratorum accipiat emendam fuaim. De circa differentiam vocis ellen & allen memoratur : Ibi enim : Si advocatus jurare deben- tem informans ſibi predixerit in juramento vulgariter dicendo: ut ellen Creutz per ſe- cundam vocalem e, & ille ipſe ſequens dixerit , und allen Creucz per primam vocalem a, niſi Jurati formam audientes nominatim ſub cauſe perdicione ei prohibeant, ne a profe- rat, ſi per a dicat allen Creucz, bene jurat, licet enim uſitatum ſit dicere ellen Creucz, tamen per a pronunciando melius videtur eſſe dictum, quod patet in aliis diccionibus , ficue verbi gracia alle tag, alle nacht, allwege, all ſtege, & ſic in plurihus aliis, quæ magis profe- runtur per a, quam pere. Unde eciam aduocati monendi ſunt, quod de cetero dicant per a, & non per e ; tamen ſi jurans dixerit per e, bene jurat, quia ſecutus eft advocatum, aduocato autens proferente a, ſi jurans e protulerit, videtur formam eorrupiſſe. Ceterum ut non qualiscun- que crux fit, ſed in qua ſignum Paſſionis Dominicæ expreſſum, idem Primyslaus his verbis exprimit titulo : In qua Cruce ſit jurandum: Notandum, inquit , quod ſe actor petit , reus jurare debet in cruce non qualicunque, ſed in illa duntaxat, in qua ſignum Paſſionis Domi- ni ſit expreſſum. Sic me Deus juvet & iſta Crux &c. Ibi Crux Paſſionem Domini re- preſentat, & non crucem ligneam vel ferream , que nulli preſtat ſubſidium vel iuuames. Et illud ſubjungere libet ex eodem libro: Wer mer Sprach kann den eyne, und soll ei- nen ayd ſweren, der ſoll in der Sprach sweren, die er allerpest kan, und in der er pest ge- czunget iſt. (a) Desiderari videtur: pr�stare velit. (b) Id eft: ne malitia facilitate ve- niæ intendatur, augeatur. (c) Id eſt ſententia in libros referatur. (d) Fadem verba repetuntur in libro ſententiarum Primyslai. (e) Id eſt compenſationem damni, mulctam pecuniariam, quæ arbitrio judicis irrogatur, aut legis alicujus vigore illi competit.

Strana 211
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 211 De Judicis obediencia. Si contingat aliquem hominem querimoniam in iudicio mouere, Ju- dex aliquem de iuratis ponat loco ſui, & de omni querimonia reſpondeat, ficut alter homo, ſi autem reſpondere noluerit, iurati dicant ſibi, quod ipſum ſuper hys coram maiori Judicio velint accufare ſecundum verbum legis: Tu legem patere, quam ipſe tuleris, Omnes querimonie, que fiunt, ubi- cunque reuocari poterunt, (a) preter illas, que coram quatuor ſedilibus, vel banceis (b) Judiciariis proponuntur, & in omni querimonia, in qua homo aſtat verbis ſui prolocutoris, (c) & interrogatus a Judice, dixerit: hec ver- ba ſunt mea; hec querimonia rata habebitur. Et quicunque ſuper aliquem querimoniam fecerit pro media marca, vel infra, & si citatus fuerit ſemel, & ſi negauerit, ab illo die per XIIII. dies iuramento confirmabit negacio- nem ſuam. Si autem faſſus fuerit per XIIII. dies, (d) creditori ſoluet, quod ſi non fecerit, grauius punietur, videlicet Judici in medio fertone. (e) Et ſi aliqua querimonia pro debitis fuper aliquem propoſita fuerit, reſpon- dens se in cruce melius excuſare poterit, quam actor eum poſſit conuin- cere iuramento. Et idem fiat de omni querimonia ſimplici. Duo conque- rentes ante Judicem fimul, & nemo ſeit, quis eorum fuerit primus, unde cuique cuicunque Judex aftiterit, illius querimonia preualebit. (f) Item ſi Judicem domi non inuenerint, ſed uxorem fuam per eius teſtimonium primam querimoniam obtinebit. (g) De debito obligato. Item si aliquis hominum obligatus debitis onerofis alicui, non habens unde soluat, preter hereditatem ſuam ; & ſi illam hereditatem obligauerit pro debitis ſuis coram iudicio, creditor ipſam ad ſpacium unius anni, & diei tenebit, & ſi debitor tune non exſoluerit obligata, creditor extune co- ram iudicio ter in tribus iudieiis ſucceſfiue proclamabit. (h) Et si poſt ternam proclamacionem debitor non exſoluerit, Judex hereditatem illam creditori coram iudicio vel aliquibus Juratis libere affignabit, qui eam ven- dere poterit, vel exponere, ſecundum condicionem pretaxatam. Item si aliquis homo extraneus in aliqua ciuitate querimoniam fecerit pro here- ditate aliqua pro tribus marcis. (i) fideiuffores ponat, ut querimoniam ſu- am exequatur, & si defecerit in cauſa, vel non exequendo querimoniam ſuam, Dd 2 (a) Id eſt ab accuſatore retractari, annullari, antequam ad judicium deferantur. (b) Vox ger- manico-latina a voce Bank. (c) Advocati, Patroni, Cauſidici. (d) Id eſt intra XIV. dies. (e) Id est octava parte marcæ. (f) Id est ille actor cenſendus. (g) Idem ſenſus cum priore. (b) Id eſt querelam juridicam proſequetur, publice in judicio urgebito (i) Id eſt in re , quæ pretio tres marcas æquat.

Strana 212
212 JUS MUNICIPALE ſuam, culpabilis in tribus marcis erit. Item fi aliquis homo extra terminos Regales reſidens in ciuitate noſtra pro debitis super aliquem querimoniam mouerit, infra triduum ſibi fiat iufticie complementum. (a) Item nullus aliquam hereditatem obligare vel resignare tenetur, nec coram Judice & Juratis. Si vero Judex obierit, alio ſuccedente per Juratos illos nihil- ominus, qui obligacionem recepit, ſuam iufticiam obtinebit. De reſignacione hereditatum alicuius. Si quis alteri coram iudicio hereditatem ſuam iure reſi nauerit, rece- ptor tenetur dare Judici duodecim denarios, Juratis totidem, Scriptori (b) duos. Si quis querimoniam ſuam ad iuratos deduxerit, & ſibi coram Ju- dice vel Juratis aliis aftiterint, querimonia ſua preualebit; sie videlicet, fi fuerit de actibus enormibus, vel de promiffis factis, coram iuratis a Ju- dice miſfis, vel preeibus obtentis, ſed non de quibuslibet verbis ocioſis in foro, vel in tabernis eaſualiter ventilatis. Item si reſpondens carere (c) noluerit, oportebit Juratos obtinere in iuramento, quod teſtantur. Item fi quis Juratorum interrogatus pro ſentencia illam induciare ad maniloqui- um velit, iuramento obtineat, quod illa vice talem ſentenciam nequeat in- venire, (d) & ad hoc a iuratis, vel a Judice, vel a mouente querimoniam compellatur. De modo & forma iurandi a Juratis. Ego cum iuramento comprehendo, quod feci Domino Deo , Domino no- ſtrò Regi, & vobis Domine Judex, & meis coniuratis , quod verba illa iuſta fint, & vera. (e) De remiſſione Juramenti. De omni Juramento, quod coram indicio fieri debet, ſi de gracia di- mittitur, Judici cedent XII. denarii, ſeriptori duo ab eo, qui iurare te- nebatur. De eo, quod dicitur, Enholunge. In omnibus cauſis, que coram iudiciis tractantur a feſto Natiuitatis Domini, usque poſt octauas Paſce proxima feria ſexta, qua die iudicio peremptorio preſidendum eſt; quilibet homo iteracionem ſue cauſe, quod vulgo enholung (f) dicitur, habere poterit, quam in die iudicii peremptorii nul- (a) Id eſt ſententia feratur. (b) Id eſt Notario ſeu Syndico. (c) Id est remittere a que- rimonia. (d) Scilicet quod propter rerum obſcuritatem , difficultatem, dubiumve ſen- tentiam ferre non potuerit. (e) Eadam forma præſcribitur in libre ſententiarum Pri- myslai Ottocari. () Vox priſca germanica idem quod hodie Rinbolung, Wieder

Strana 213
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 213 nullus habere poterit. Quatuor autem cauſas excipimus ab hoc rigore iu- ris, videlicet homicidium, stuprum, fiue violacionem virginum, vicium fal- sitatis denariorum vel argenti, inuasionem domus, quod vulgariter Heimſu- chen dicitur, pro quarum quilibet cauſarum, fi homo conuictus fuerit, in vita dampnatur, ſi aliqua harum cauſarum in diem iudicii peremptorii iu- dicanda ceciderit, reus cauſam fuam indicare poterit, uſque in diem proxi- mam ſequentem, & iterum ab illo die in diem terciam, in qua nullo ulte- riori obtento termino, opus vel gracia compoficionis, vel iuris vigoris cauſa terminatur. Omnes cauſas hys fimiles eodem iure volumus terminari. De vigore teſtium. Si quis hominum de aliqua cauſa vel culpa iuramento cum teſtibus ſe expurgare debuerit, & si aduerfarius eius contra aliquem teftium excipere habuerit, vel aliquem eorum reiicere, hoc faciat, antequam manum cruci imponat, quod si non fecerit, iuramentum eius stabit. De Juratis. Si quis Juratorum in aliquo deliquerit, vel exceſſerit, coram Judice, vel iudicio, ficut alter homo reſpondeat, nec amplius quam ſuum delictum requiratur, & cum iufticia puniatur. Item nullus iuratorum interrogatus per ſuum iuramentum, vel per ſuam fidem, alicui alteri reſpondere tene- tur, niſi ſoli Domino Regi. Sed in cauſis iudiciariis a ſuo Judice requi- situs teſtimonium compellitur perhibere. Si quis Juratorum pro quacun- que cauſa coram iudicio alieui aftare voluerit cum ſuo iuramento, appo- nantur ei duo iurati cuſtodes, (a) qui fua verba & formam verborum au- diant, & diiudicent, & ſecundum eorum conſumacionem verba ſua rata habeantur. De arguente (b) ſentenciam. Quicunque coram iuratis aliquam ſentenciam reclinauerit latam, di- cens se meliorem velle inuenire, vel inducere, & si non fecerit in inſtanti, qualescunque expenſe excreſcent ſuper hoc negocio, ipfe ſoluet, & pre- terea ſtabit ſuo Judici in pena ſexaginta ſolidorum, (c) & euilibet iurato XXX., & hi ſolidi fint breues. (d) De hoſung. Liber ſententiarum Primyslai Ottocari appellat Erholung , eademque prorſus refert. (a) Id eſt duo Procuratores, Syndici. (b) Reclamante contra latam ſententi- am. (c) Solidus noſtro computu 12. denarios complectebatur. (d) Id eft quorum unus 12. obolos æquabat , nam ſolidus longus , ſeu longorum æquabat 30. obolos. Vide R. P. noſtri Adaucti Münzbeſchreibung 3. Band S. 51.

Strana 214
214 JUS MUNICIPALE De appellante contra Jus. Cuicunque coram Judicio & Juratis habundans iusticia facta fuerit, & illam contempnens appellet indebite ad Dominum Regem, stabit in pena decem talentorum. Si autem Judex & iurati sibi non fatisfecerint, extunc libere ad aliud Judicium appellabit, poſtquam fuerit iuſticia denegata, de predicta autem peccunia due partes cedent Judici, tercia Juratis. De numero cauſarum. Volumus, ut nullus coram aliquo iudicio de pluribus cauſis incuſari poſſit, quam de tribus. De Debitoribus. Si quis aliquem pro debitis ſuis in iudicio detinuerit, non habentem unde ſoluat, ſi creditor carere (a) noluerit, Judex debitorem manu pro- pria tradat, quem nec frigore, nec in calore diſtemperato tenebit, ſed ferro manuali, & paſeet eum quarta parte panis empti pro uno denario, & ſei- pho aque. Si vero furtim effugerit, extunc creditor ipſum ubicunque ra- puerit cum ſcitu Judicis captiuum detinebit. De mouente querimoniam. Si aliquis conqueſtus fuerit coram iudicio non ſub recto (b) nomine reſpondens propterea liberari non poterit, ſed prolocutor (c) pene mino- rum ſubiacebit, videlicet duodeeim denariorum. De Jure Preconis. (d) Si quis pro aliqua cauſa Preconi preſentatus fuerit, vel ſuo debitori, nemini medio tempore pro aliqua re reſpondebit, & fi illos effugerit, qui- cunque actorum ipſum primus apprehenderit, illi utique reſpondebit. Item quilibet Preco teſtimonium perhibere poterit, fi aliquem pro debitis, vel res alicuius in domo alieuius interdixerit. (e) Item fi aliquem citaue- rit, interrogatus a Judice de hoc teſtimonium perhibebit. De Jure Notarii. Item quilibet iuratus Notarius ciuitatis quicquam in tabulis ſuis col- legerit , ſiue ſit iuramentum, vel proſcripcio alicuius, vel aliquos incuſatos de (a) Id eſt remittere a querela Juridica. (b) Id eſt ſuo & proprio nomine. (c) Advoca- tus, Procurator. (d) Minoris ſcabini, qui Jure Saxonico vocatur Fronbott, hodie eo- rum locum , munusque obtinent Judices civitatum. (e) Hodie dicimus: Derhoth ſchlagen, condictionem in res alicujus facere.

Strana 215
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 215 de vulneribus, vel pro aliis causis, interrogatus de hys testimonium per- hibere poterit, ficut alter iuratus, niſi tunc ab aliquo iuratorum ſuum te- flimonium caſlum & vanum comprobetur. De fabro faciente falſas claues. Expedit eciam, ut quicunque fabrorum viro alicui, vel mulieri falſas claues vel uncos fecerit, si cum tribus victus fuerit teſtibus, manu priue- tur, vel eam redimec cum X. marcis, ſed ſi ſe expurgare noluerit, metter- cius in cruce preftabit iuramentum. De ifta pena cedet tercia pars actori, tercia Judici, tercia Juratis. De Blaſphemante. Omnes blaſphemantes decreuimus unanimiter, & deuote, ut quicun- que Deum, vel Beatam Mariam, vel Sanctos Dei, vel Sacramenta Eccle- ſie blaſphemauerit, ſtatuto Papali, videlicet ſeptem diebus Dominieis cum corigia (a) eirca collum nudipes trahatur ante proceffionem (b) circa Ec- clesiam Parrochialem, & hys ſeptem diebus ieiunus in pane & aqua nullam Ecclefiam medio tempore ingreſſurus. Si autem hanc contempnens peni- tenciam moriatur, ſepultura carebit. Si vero pecunia ſatisfacere voluerir, det ad opus Ecclesie quadraginta ſolidos, vel triginta, vel ſecundum poſſe ſuum. (c) De arguente Judicem & Juratos. Item volumus, ut quicunque Judicem, vel Juratum coram arguerit, ſtabit in pena Judici in LX. ſolidis, cuilibet Juraro in XXX., tribus teſti- bus conuictus, vel ſolo Jurato, fi autem Judicem, vel Juratum aliquem preſumptuoſe vituperauerit, dicendo eum viliſſimum, vel traditorem, vel hereticum, tune tribus diebus Dominicis ibit ad Parrochiam in publica stans stacione in alto coram omnibus dicet: Si talia dixi de Judice, vel Juratis, mentitus ſum ſicut viliſſimus, percuciendo ſe manu propria in os ſuum; ſi talem fatisfaccionem contempſerit, si Juratis & Judici placuerit, fuper col- lum ſuum proſcribatur. (d) Si aliquis autem alicui ſibi pari, vel fuo con- ciui fecerit, pene solidorum ſubiacebit conuictus, fieut ante dictum eft. Si au- (a) Id eſt flagello e corio exfecto, nexoque. (b) Quæ fiebat per cœmeterium cum aſperſione aquæ benedictæ ante ſummam Miſſam. (c) Eadem conſlitutio iisdem prorſus verbis inſerta eſt in librum ſententiarum Primyslai Ottocari. (d) Id eſt ſub pœna colli ſeu capitis proſcribatur. Ceterum tota etiam hæc conſtitutio reperitur in libro ſententia- rum Primyslai Ottocari.

Strana 216
216 Jus MUNICIPALE autem ſcurra vel lotarns (a) alicui fecerit, ad ftatuam (b) ligetur, & de ciuitate, & de terminis eius pellatur. De incuſato ſpoliis. Si quis pro ſpolio & furto incuſatus fuerit, & nihil apud ipſum inuen- tum fuerit, ſimplici iuramento expurgabitur, fi autem ſecundo mettercius, fi tercio metquartus. Si quarto, actorum teſtimonio ſubiacebit. Si quis Preconi preſentatus fuerit, & apud ipſum pernoétauerit, dabit Preconi XIIII. denarios, & nichil de fuis rebus amplius accipiet Preco. Si autem non pernoctauerit, dabit ei VI. denarios, & liber exibit, nullam in rebus ſuis ſustinens leſionem. De Incenſoribus. Pro incendio ſi quis captus fuerit, igne peribit. Si vero incendium fecerit & effugerit, & postea deprehenditur, & si minas ante incensionis fecit, cum ſeptem viris conuincetur. Si autem iudicio voluntarie aftiterit, metſeptimus expurgabitur. Sed ſi in fuga detentus fuerit, iterum cum ſeptem viris conuincetur. In incendio ſi quis furtum fecerit, valens LX. denarios, (c) ſuſpendatur. Et ſi quis facto incendio aliquem vulnerauerit, tribus teſtibus decolletur. Si quis vero euaginato gladio aliquem vulne- rare voluerit, victus duobus teftibus manu priuetur. Et fi quis alteri mi- natur incendium coram honeftis viris, qui audiunt, ille cui minas incuffit, poteſt eum conuincere mettercius. Si autem non vult, quia non audiuit, per alios tres viros, qui audiuerunt, poteft eum conuincere. (d) De ſacrilego Judicio. Sequitur de rebus Eccleſie. Item omnis sacrilegus, qui in Eccleſia furtum fecerit, rotali pene (e) ſubiacebit. Statuimus, ut nullus mercatorum, Inſtitorum, tabernatorum, vel Ju- deus, vel alter aliquis aliquas res Ecclefiafticas in pignore ad ſeruandum recipiat, niſi ſub certo teſtimonio. Sed ſi quis contra hec fecerit, tali pe- na punietur. Si res iuxta valorem unius marce fuerit, marcam ſoluet, fi iuxta decem marcarum, illas ſoluet, vel manu priuetur. De decem autem marcis tercia pars cedet Eccleſie, tercia Judici, tercia Juratis. Si (a) Vox germano latina Lotterbube, priſeis Slavis etiam latro Lotar dicebatur, hodie Lott nominamus. (b) Id eſt numellam. (c) Sexaginta denariorum valor æquipollebat facile 6. flor. hodiernis. (d) Hæe ad verbum repetuntur in libro ſententiarusmn Primyslai Ottocari titulo : De incendio , niſi quod ſupra tantum XL. denarii statuantur, ſe) Id est vivo rotæ ſupplicio membra confringentur.

Strana 217
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 217 Si quis alteri alapam dederit indignanter, vel ad dentes percuſſerit, tribus conuictus teſtibus, actori dabit marcam, Judici marcam, Juratis mar- cam. De vigore pacis. Qui pacem ſibi a Judice indictam verbis violauerit, actori in ſexa- ginta ſolidis reſpondebit. (a) De gladio evaginato. Qui gladium coram Juratis euaginauerit ſuper aliquem, conuictus actori cedet unam marcam. De vulnere facto a paupere. Si quis alium vulnerauerit, & eidem fatisfacere non poterit pro vul- nere duelli, amputetur ſibi manus. De baculantibus. Si quis alium baculis, ac fuſtibus percuſſerit, vel crinibus ad terram proiecerit, vel pedibus conculcauerit, victus duobus teftibus manu priue- tur, vel ipſam redimet cum decem marcis. (b) De vigore virginum &c. Diſtricte volumus, ut fi quis virginem vel mulierem oppreſferit vio- lenter, decolletur. Tali autem modo vincetur, ſi virgo vel mulier con- questa se in campis oppreffam, fufficiet ei unus testis, fiue fit pastor, vel alius homo. Item in ciuitate vero duo ſufficiunt. Si autem mulier, vel virgo laniata vestibus, vel sanguinolenta conquesta fuerit, non habens testes alios, incuſatus coram Judicio duobus teſtibus expurgabitur. Si autem non laniata veſtibus, nec ſanguinolenta conqueſta fuerit, incuſatus ſe ſolus expurgabit. Sed si mulier communis (c) ſe oppreſſam conqueritur, & op- preffor comparuerit, Judex ei ſatisfaciat de confilio aliquorum. De alterante (d) cum alia uxore. Si quis alteri uxorem fuam legittimam deduxerit, & fi cum teſtibus ſeptem conuictus fuerit, ſentencie pali ſubiacebit. Item fi quis alium iux- Ee ta Tom. IV. (a) In ſententiarum Libro Primyslai Ottocari hæc germanico idiomate leguntur : Umb ein Fridprech mit worten, dem Richter LX. Schillinge, und ydem Scheppen XXX. Schilling der kurzen, alſo verstet es, das wir uur XII. teilen &c. (b) Integra hæc constitutio legitur etiam iisdem verbis in libro ſententiarum Primyslai. (c) Id eſt meretrix, mu- lier infamis. (d) Id eſt: mutante,

Strana 218
218 JUS MUNICIPALE ta uxorem ſuam legittimam in adulterio deprehenderit, si utrosque inter- fecerit, vocato Judice & Juratis, ambo ſic trucidantur impune. Si au- tem una perſona interfecta fuerit, altera effugiente, interfector hoe met- tercius in cruce probabit, & nulli exinde pene ſubiacebit. Si vero aliqua perſonarum cum muliere effugerit, & poſtea detenta fuerit, VII. testibus conuicta, ſentencie capitali ſubiacebit. Item fi quis legittimam habuerit, & ea viuente in alio loco aliam ſuperduxerit, conuictus iufta ſentencia de- colletur. Item si quis ſuam legittimam sine iuſto iudicio (a) interfecerit, ſpirituali iudicio reſpondebit &c. De male infamato. Si quis male infamatus fuerit, quod nociuos homines teneat, ffures vel latrones, vel alios quoseunque, prima vice ammonitus folus expurga- bitur, ſecundo mettercius, tercio metquartus, quarto ſi inuentus fuerit, conſimili ſentencia puniatur. De receſſu filie alicuius ſequitur. Si quis alteri filiam deduxerit, & cum ipſa detentus fuerit, tali modo iudicetur; Judex vocatis iuratis ciuibus & amieis, filia in medio ſtatuetur libera, nullis ſibi minis impoſitis, viro tamen preſente, & propria volun- tate vadat ad quem voluerit. Si ad virum ierit, nullum ſequitur iudicium, fi ad amicos ierit, vir decolletur. (b) De intrantibus Religionem. Si filius aut filia alicuius Religionem intrauerit, & profeſſus fuerit, post mortem parentum de bonis eorum nichil habebit, nifi ficut pauperes Jeſu Chriſti. De Seductoribus. Quicunque filium aut filiam alicuius, aut amicum feduxerit ad ven- dendum, (c) vel alio modo alienauerit, rotali pene ſubiacebit. De taxillantibus, de taſſerantibus. (d) Nullus hominum, filius, ſeruus, & amicus, qui ſuo pane veſcitur, plus de- (a) Id eſt, quin accuſetur, ſeu querela adverſus ipſum ad judicium ſeu Judicem deferatur. Liber ſententiarum Primyslai Ottocari , de quo poſtea, ſpirituale judicium his verbis explicat : Si reum homicidii ſe nouit, ſicut confeſſus fuit, corde contrito ad illum recurrat, qui in foro ſpirituali penitenciam ſibi imponere habuerit ſalutarem. (b) Eadem constitu- tio verbis iisdem legitur in libro ſententiarum Primyslai Ottocari. (c) Id est ut Scla- vorum ritu vendatur. (d ) Id eſt teſſerantibus ſeu aleatoribus, vox perantiqua , de qua jam

Strana 219
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 219 detaſſerare poteſt, quam ſub ſuo cingulo continetur, (a) & qui plus in ipſo aliquo ludo lucrabitur, nihil habebit. (b) Et ſi aliquis cum falfis tafferi- bus, vel alio falſo ludo lucratus fuerit aliquid, ab illo conuictus duobus te- ſtibus, is qui perdidit, in nullo ſibi reſpondebit, ſed pro deceptore ampli- us habebitur; & Judici in decem ſolidis reſpondebit. Sequitur de auevanck (c) equorum. Si quis equum fuum aput alium detinuerit, cum Jure, quod dicitur Auevanck, Judici cedant XXX. denarii, ſcriptori duo; fi autem ille dixe- rit, ſe equum aput alium emifſe, & illum vult deducere, quod dicitur vul- gariter Schicken, (d) si de uno ad alium ducatur, donec verus venditor inueniatur, & tune cum iufticia equus obtinetur. Et ſi quis in aliquo lo- co equum fuum obtinere voluerit, ipſemet cum duobus ſuis vicinis iura- mento ſuper equum preſtito (e) obtinebit. Si autem aliquis ciuis equum ſuum obtinere voluerit, cum ſolo conciue ſuo, & alio probo viro metter- cius obtinebit conſimili iuramento. De eo quod dicitur Heimſuchunge. (f) Omnes unanimiter ratum habere volumus, ut omnis inuaſor domus capite priuetur, tali modo vincetur, Domeſticus, qui inuaſus eſt, ex utra- que parte domus ſue duos vicinos ſuos habeat testes, quos fi habere non poterit, unum habeat trans viam, alium vero vicinum fuum, & alios pro- bos viros. Et fi eundem inuaſorem domus viuum aut mortuum in domo ſua hoſpes detinuerit, predictis teſtibus conuictus, aut uno iurato ſibi infe- rat ſentenciam capitalem. Si autem inuafor quocunque modo effugerit, & poſt hoc innocens effe voluerit, cum probis viris metſeptimus ſe in cruce E e 2 ex- jam Ammianus L. 8. c. 4. Aleatorum vocabulum declinantes, ideoque ſe cupientes appellari Teſſerarios. (a) Id eſt: Non poteſt plus perdere, quam in ſuo marſupio, quod ſub cin- gulo geri ſolitum, præſentis pecuniæ habeat. (b) Id eft : nihil jure obtinebit. Iglaviæ etiam luſum pyramidum, ut hodie appellamus, prohibitum fuiſſe, his verbis teſtatur li- ber ſententiarum Primyslai Ottocari : Chundelinus de Broda Theutonicali pro tunc Ju- dex, Frenczlinus Magiſter moncium, ceterique Jurati ciuitutis Iglauienſis ludum inhibe- mus omnibus noſtram ciuitatem inhabitantibus inquilinis & aduenis quibuscunque ſuperue- nientibus tam taxillorum, quam fuſtium Kuzelky , qui vulgariter vocantur Kegel ſub pe- na unius fertonis primo, ſecundo medie marce, tercio unius marce Judici per hoſpitem dan- de. (c) Vox priſca germanica, hodie Anffang, latine arrestatio. (d) Primyslaus Ot- tocarus in libro ſuo ſententiarum explicat hanc vocem per devolvere ab uno ad alterum. (e) Jus feudale Caroli IV. Imperio ſcriptum ait : Ponet digitos ſuos ſuper caput ipſius anima- lis & jurabit. (f) Id eſt: invaſio domus; diſtinguitur autem ab altera voce Hausſu- cbung , quæ a Judicibus fieri ſolita inquiſitionis cujuscunque cauſa.

Strana 220
220 JUS MUNICIPALE expurgabit, vel uno iurato. Si vero ſimplex querimonia de aliquo inua- ſore propoſita fuerit, ſolus ſe in cruce expurgabit. (a) Item pro Homicidio. Quicunque pro homicidio incuſatus fuerit per ſimplicem querimoni- am, ſe ſolus in cruce expurgabit, & quicunque ciuium habet infra muros ciuitatis de hereditate ad XXX. marcas pro homicidio potest fideiubere. Si quis de homicidio fuerit incufatus, volens ſe excufare met VII. in cruce fuam innocenciam comprobabit, cum viris fide dignis tamen in hune modum. De forma iurandi. Accuſatus primo iurabit ſe eſſe innocentem, alii tres iurabunt ſe vi- difſe innocenciam fuam, ultimi tres iurabunt illos quatuor iufte iuraſſe. Si- militer iurabunt, qui defendendo vitam propriam aliquem occidunt. Et si accuſatus fugam dederit, nolens comparere, de predictis triginta marcis cedent actoribus XXIIII., Judici III., Juratis vero II. De Proſcriptis. Pro homicidio ſi quis proſcriptus fuerit, ſine omni contradiecione ci- uitatem anno & die vitabit. Si autem transacto anno graciam inimicorum obtinuerit, antequam ciuitatem intret, Juratis marcam dabit, Judici me- diam marcam. Quicunque in aliqua ciuitate Domini Regis proſcriptus fuerit, vel in aliquo loco alio in omnibus ciuitatibus , & in locis Regni & terris proſcriptus habeatur, & nullus Baro, vel Nobilis, vel Miles, vel Pro- uincialis Regni ipſum tueri, vel defendere preſumat. Item ſi quis pro- ſcriptus fuerit, & poſtea detentus, iuſto modo condempnabitur. De vulnere Duelli. Pro vulnere duelli Judici I. marcam. Si autem vulneratus duellum coram nudicio indixerit, & aduerfarius componere voluerit, Judici cedet marca, fi ve- ro eirculum intrauerint, & ad fedes venerint, & adhue componere voluerint, Judici cedent due marce. Si vero ſuper flangas venerint, & adhuc compone- re nolentes, Judex tres marcas habebit. Si autem flangilge (b) tractis pu- gnan- (a) In libro ſententiarum Primyslai Ottocari hæc germanico idiomate appoſita leguntur: Item umb Heymsuchen wirt er überwunden, als ein Recht ist, das ist der hals. Cete- rum alio titulo eadem conſtitutio iisdem verbis latinis in hoc ſententiarum libro legi- tur. (b) Eadem prorſus referuntur in libro ſententiarum Primyslai Ottocari, nifi quod illic rectius legatur: falangas & falangis extractis. Erant autem falangæ ſeu phalangæ fuſtes

Strana 221
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 221 gnantes aggreſſi fuerint, adhue componere nolentes, Judici in tribus mar- cis reſpondebunt. Pro homicidio antequam duellum indictum fuerit, Judi- ci cedet marca, fi autem indictum fuerit, Judex duas marcas habebit, si circulum ingreſfi ad ſedes venerint componentes adhuc Judici cedent tres marce, fi ad flangas venerint, & adhue compoficionem admittant, quatuor marcas habebit. Si flangis extractis pugnando congreſſi fuerint, composi- cionem adhuc admittentes, Judici cedent quinque marce. De forma indicendi Duellum. Poſtquam vulnus aut homicidium a Juratis racionabiliter accuſatum fuerit, duellum fic eft indicendum. Caufidicus Actoris sic dicat: Conque- ror Deo, & Domino Regi, & vobis Domine Judex & iuratis ciuibus uni- uerſis tam pauperibus, quam diuitibus omnibus, qui pace & gracia uti deſi- derant, quod talis & talis ad locum profiteri voluerit, a vobis iudicium ſu- per eo requirit. Sed ſi negauerit ipſum profiteri, compellet cum ſuo corpore contra corpus eius cum ſuo propugnatore contra ſ um, cum omnibus attinen- ciis, que de Jure ad duellum pertinent, ipſum profiteri compellet, hodie die & iudicio ſecundum quod Jurati dictauerint, & Conſules conſenſerint, & re- quirit a vobis Domine Judex iuſticiam ſuam ſibi fieri, ſi duello ipſum taliter ſalutauerit, quod duello sibi reſpondere teneatnr. (a) De eo quod dicitur lemde. (b) Quicunque alteri aliquod membrum mobile deciderit, (c) vel ampu- taue- fuſtes ſive perticæ cuſpidatæ, quæ decuſſatim in terram defigebantur ad arcendos a cir- culo ſpectatores , ſuper quas ſeu ad quas cum jam ventum erat Judici tres marcæ pen- dendr erant, poſtquam vero aliquæ jam harum perticarum parte utraque extractæ fue- re, ſcilicet ut duellantes in circulum admitterentur, duellumque cœptum eſt, tum ſolus reus, ſeu qui inferior in duello evaſit, has tres marcas præſtitit. (a) Prorſus fingulare in Jure noſtro MS. feudali Caroli IV. imperio ſcripto legitur , etiam mulieres nobiles ad duellum admiſſas fuiſſe, libet integram conſtitutionem hujus Juris apponere : Si vi- dua aliquem parem in genere ſibi pro capite mariti ſui, vel alterius amici citaverit, duel- lare tenetur cum citato taliter : Si vir idem citatus fuerit, tunc idem vir in foven uſque ad cingulum cum gladio & clypeo magno locari debet, & in eadem fovea ambiens ſe debet defenſare, actrice ipſa cum gladio eciam & clypec conſimili contra eum dimicaute, ea de cir- culo ad hoc ei deputato nullatenus exeunte. Si autem domicella XVIII. annorum ſenex, que renunciavit marito, pro capite aliquem citaverit , eodem jure potiri debet , ſicut vidua preſcripta. Idem jus conceditur civi adverſus ruſticum, ita enim ibidem : Si civis ru- ſticum pro capite citaverit , duellare debent ſimul , quia in eodem ordine ſunt conſtituti, & quia juxta antiqua jura cum baculis & clypeis parvis , quos haſtiferi deferunt, duellabant. Nunc autem duellare debent cum gladiis & magnis clypeis , ſicut ſuperius eſt permiſſum. (b) Vox priſca germanica, hodie Xchmung. (c) Id eſt abſecuerit.

Strana 222
222 JUS MUNICIPALE tauerit, vel eiecerit, videlicet oculum, nasum, linguam, manum, pedem, vel aliquod membrum occultum, & incufatus fuerit, metquartus cum viris ydoneis ſe in cruce expurgabit. Si autem iurando defecerit, pene XIIII. marcarum ſubiacebit, quarum decem cedent leſo, Juratis I. marca, Judici tres. Et ſi quis alteri aliquod membrum inhabile fecerit, quod lemde di- citur, gladio vel cultello, vel fuste, vel lapide, vel aliquo alio instrumen- to, & ſi ſe expurgare voluerit mettercius, iurabit; & si pro Volleiſt incuſa- tus fuerit, in cruce ſe ſolus expurgabit. De Blutrunſt. (a) Si quis ſuper alium vulnus quod dicitur Blutrunſt in iudicio obtinue- rit, leſo in dimidia marca reſpondebit, Judici & iuratis in media marca. De eo quod dicitur Uolleiſt. (b) Si quis pro Uolleiſt alicuius interfecti accufatus fuerit, ſolus in cruce ſe poterit excuſare, & si ceciderit, conquerenti marcam dabit, Judici & Juratis I. marcam. Si quis vulneratus, vel alio modo lefus fuerit, & in- tra triduum neminem nec vulnere, nec per Uolleiſt accusauerit, postmo- dum pro tali facto neminem poterit ineuſare. Si quis alium preſumptuoſe, vel arroganter inuaſerit, leſerit, vel vulnerauerit, vel alio modo male tra- ctauerit, & fi inuaſus ſe & fua defendens, inuaſorem interficiens in domo, vel extra, veritatem inuaſionis & defensionis approbabit; De omni vulnere vel leſione de quibuscunque iurati ſuper fidem fuam dixerint, quod lemde vocatur, ratum habeatur. Si autem percuſſor ſe excuſare voluerit, metter- cius ſe in cruce poterit expurgare. Sequitur de pace ſeruanda. Si quis pacem fibi a Judice indictam indirectis operibus, ficut vul- nere, (a) Id eſt de vulnere , e quo ſanguis manat. Runs & Runſt antiqua vox germanica fluxuin, defluxum aquarum , & alveum fluviorum ſignificabat. Ita Pſalterium vetus paſſim Waſ- ſerabrunſt. In ſententiis Primyslai Ottocari de Blutrunſt hæc germanico idiomate ap- poſita ſunt : Item umb ein Plutrunst gefellet dem Selbscholden ein halhe Mark, dem Rich- ter XVI. gros, und den Scheppen acht gros. Ceterum Blutrunſt pro eo vulnere acce- ptum, quod minime lethale erat ad diſtinctionem alterius, quod Kampwunden appella- batur. (b) Id eſt auxilio. Ludewig. T. III. ſcript. Brunſu, p. 6. In libro crebrius memorato ſententiarum Przemyslai Ottocari de Volleist hæc memorantur : Si accuſatus pro opera homicidii (quod vulgariter Volleist dicitur) tempore ejusdem homicidii plano vul- nere leniter vulneratus fuerit, prius reſpondebit pro Volleiſt, quam agat pro vuluere. Si au- tem nembro mutilatus , vel graviter vulneratus fuerit, tune prius admittitur racionabili. ter ad agendum.

Strana 223
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 223 nere, aut verberibus, proteſtantibus probis viris, vel uno iurato (a) capitalem ſentenciam ſubibit, ſi hane preſumpfit violare. Si verbis eandem violaue- rit inhoneſtis, pecunia punietur, videlicet Judici LX. folidos, & cuilibet iurato XXX, ſolidos dabit, qui fint breues; eidem pene ſubiacebit, quicun- que conciuem fuum verbis offenderit vituperofis, leſo autem fatisfaciat du- plici pena ſolidorum, quos Judici perſoluat. De pace forenſi. (b) Quicunque pacem in die forensi verberibus aut vulnere infregerit, victus tribus teſtibus manu priuetur, vel eam redimet cum decem marcis. Et fi quis eadem die gladium euaginauerit, ad malum alterius, sed tamen non ledat, victus tribus teſtibus, pene unius marce fubiacebit, Judici I. marcam, iuratis in media marca. Si autem unus iuratorum viderit, conuin- cetur, & graciam eins, quem ledere voluerit, inueniet, ficut poteſt. Item gladium ſuum fi coram iuratis, vel aliquo iuratorum euaginauerit, foluet I. marcam, Judici cedent due partes, iuratis tercia pars. Si quis cum in- terdicto preacuto gladio detentus fuerit, in marca punietur, & gladius Ju- dici remanebit. Si vero tres gladii, duo cedent Judici, tercius Juratis. Si autem communis gladius post interdictum aput aliquem detentus fuerit, hic in fertone reſpondebit. Si preacutus cultellus (c) fuerit, in medio fer- tone reſpondebit. Si aliquis pauper aliquem vulnerauerit, aut leferit, cui fatisfacere non poterit, fex ſeptimanis in trunco (d) punietur. (e) De auevanck peccorum. Si quis alteri bouem vel vaccam, aut thaurum magnum impecierit iure, quod dicitur auevanck Judici dabit XII. denarios. Item pro quolibet paruo animali quatuor. Item ſi quis aliquod animal paruum fiue magnum mactauerit furtim, & deprehenſus datorem fuum oftendere nequiuerit, met- tercius ſe expurgabit in cruce, & si ceciderit, pro qualitate culpe Judicio puniatur. De carnibus in die fori. Quicunque carnes ad forum duxerit, aut portauerit, eiusdem carnis cutem ſecum recipiat, quod fi non fecerit, Judici in XII. denariis reſpon- De debit. (a) Supple violaverit. (b) Id eſt nundinarum diebus. (c) Gladii ſpecies, quo etiam milites utebantur : Habebant cultellos longos, gruciles, triacumines, quelibet acumine indifferenter ſecantes a cuſpide uſque ad manubium, quibus utebantur pro gladiis. Rigordus ad annum 1214. (d) Stipes ad quem alligantur rei. (e) Eadem conſtitutio in libro ſententia- rum Primyslai Ottocari refertur.

Strana 224
224 JUS MUNICIPALE De manipulis. Si quis manipulos cuiuseunque ſegetis de agris alienis violenter acce- perit, aut furtim, si deprehenſus fuerit, agrorum Domino in fertone re- ſpondebit. Si vero nocturno tempore in facto ſimili deprehenſus fuerit, pro fure condempnetur. Item fi alicuius pecora in agro, & in fructibus, & ſegetibus alterius deprehenſa fuerint, quot pedes pecorum, in tot dena- riis Domino ſegetum reſpondebit. In prato vero alterius, si quis depre- henſus fuerit nocte vel die cum pondere graminum, ad iudieiuu ducatur, & ſtatim de ciuitate pellatur, infra annum non reuerſurus. Et fi cum pondere graminum in equo ducto raptus fuerit, Judici in lotone (a) reſpon- debit, leſo in medio fertone. (b) Item si quis tempore nocturno in ciui- tate, vel extra ciuitatem vagabundus inuentus fuerit, Judici preſentetur, & si iuſtam cauſam non habuerit, confilio iuratorum puniatur. De Jure ſiluarum. In filuis alterius ſi quis violenter aut furtim ſecuerit, raptus & indi- cio conuictus, super quemlibet truneum magnum arborum actori LXXII. denarios (c) ponet, & Judici in ſexaginta denariorum reſpondebit. Si vero rubus vel virgas in curru adducere voluerit, raptor detentus equos aut boues currum trahentes pro medio fertone redimat, aut qualiter aput actorem poterit graciam inuenire. De Jure thelonei. Quicunque theloneariorum iniuftum acceperit teloneum, duobus vi- ris honeſtis conuictus LX. ſolidos Judici & cuilibet Jurato XXX. foluet, & pecuniam contra Jus acceptam vero reſtituet poſſeſſori. Secunda vice conuictus Judici & Juratis X. talenta (d) foluet, & illi perfonaliter ducet (e) pecuniam, cui accepit, ubicunque terrarum terminis commoretur. Tercio vero conuictus fe & fua redimet, fecundum quod graciam a Judice & Juratis inueniet, & ab eo quem contra Jus condempnauit. De (a) Marca 16. lothones, 8. uncias comprehendebat, uti hodie. (b) Hic articulus fere ver- bis reſponder titulo : De emendis ſegetum furtim receptarum in libro ſententiarum Pri- myslai Ottocari. Ceterum fertonem his verbis explicat Wenceslaus II. in ſuo Jure Montano L. 2. c. 2 Duodecim denarii groſſorum, qui valent unum fertonem uſualis ar- genti, quæ quidem divisio in denarios groffos posterior est Jure Iglaviensi. (c) In li- bro ſententiarum Primyslai Ottocari adjicitur parvos. (d) Talenti & marcæ idem fuit valor pondusque. (e) Idiotiſmus germanieus : abfubren.

Strana 225
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 225 De Tributario. (a) Guilibet homo fine Judice & Juratis in ſua hereditate pignora reci- piet. (b) Si autem tributarius vadium (c) redimere voluerit, Judici, & uni Juratorum fignificet, ſe pro tali cenſu tale vadium recepiîſe, & extune libere vendat, vel ad usus suos conuertat. Et hec ea de cauſa, ut si post elapſum temporis tributarius pro maiori pignore aut valore Dominum im- petere voluerit, per Judicem & Juratos cauſam fuam annichillare poſlit. Item si tributarius tres cenſus dare neglexerit, de hereditate ſua Dominus ſe libere intromittat. Si vero legitima e terra neceſſitas ipſum fugauerit, Dominus ſecundum graciam, & anime neceſſitatem, & proborum virorum conſilium cum tributario complanabitur. De Judeis. Nullus Judens vel Judeorum in Paraſceue quidquam communionis cum Criſtianis habere tenetur tota die, (d) Et si aliquis Judeorum cum Criſtiana muliere adulteratus fuerit, raptus & duobus viris convictus, am- bo vivi ſepeliantur. Simile fiat, si Criftianus cum Judea commiſceatur, & raptus conuincatur uno Criftiano, & duobus Judeis. De falſis Denariis. Si aliquis virorum vel mulierum cum falſis denariis deprehendatur, & coram Judice & Juratis profiteatur, alium fibi dediſſe denarios, & fi ille ſuper quem fatetur, profugus factus fuerit, culpabilem ſe reddit, & hie vel hec abſoluitur Jure ciuitatis. ((e) Statuta & ſentencie communes. Item volumus, qui Judiciaria frui deſiderat dignitate in Ciuitate Igla- uienſi, quod fit ciuis Ciuitatis habens hereditates, & hoe ideo, ut profe- ctum ciuitatis eo melius profequatur, & prope unum annum vel duos non corrodat Ciues & pauperes ciuitatis. Item nullus homo communis (f) ali- quem Ff Tom. IV. (a) Id eft homine ad annuos cenſus præstandos obſtricto, qui poſſeſſiones ſuas in hypothe- cam creditori dedit. Primyslaus Ottocarus hominem cenſualem ſive Emphyteutam vocat. (b) Id est hæreditatem ſuam oppignorare potest. (c) Hyporhecam. (d) Id est pro- hibetur , ne quid communionis habeat. Ceterum tota hæc conſtitutio reperitur in ſæpe memorato libro ſententiarum Primyslai Ottocari, in quo præterea ſaluberrima decreta ſub diverfis titulis adverſus eos adferuntur. In veſtitu ut a Chriſtianis diſtinguantur, præcipitur : In capitibus ſuis pilea lata , ut antiquitus conſueverunt, & non capucia defe- rant. Mulieres vero ſub peplo vel alio velamine capitis orarium (ſudarium) vel velatu- ram eminentem ſuper frontem ponant. (e) Id eſt municipio excluditur. (f) Id est in- famis , uti ante mulier communis,

Strana 226
226 Jus MUNICIPALE quem accufare potest, nifi tunc a Judice & a Juratis eligantur duo vel tres, vel quatuor in aliquo vico ciuitatis, quorum fidei committatur, ut quelibet ciuitatis nociua compeſcant, illi quoslibet exceffus excufare póffunt. Sed eorum poteſtas accuſandi, nisi ſex durabit ebdomadis, & hoe ideo, ne loco vicorum tales teneantur. Sex autem ebdomadis finitis tales Judici & Juratis ſuum resignabunt officium. Et fi neceſſe fuerit, alii vel iterum illi, priſtino officio inſtaurentur. Et ſi in officio ſuo ab aliquo iudicentur, vel redarguti fuerint, qualemeunque penam dicti electi statuerint, hanc ab eis accuſatus paciatur. (a) De die Judicii peremptorii. Cuicunque dies peremptoria pro aliqua cauſa fuerit affignata coram indicio comparendi, si non comparuerit, teftante Judice, & Juratis, aduer- farius eius ius ſuum obtinebit. Si autem abſenciam ſuam legitima neceſſi- tate prepeditam probare voluerit, tali modo procedet. Si fuerit residens infra terminos terre, in primo fuo aduentu Judicem & Juratos adeat, cauſam ſue abſencie ipfis lucidius declarando. Cui Judex proximam diem iudicii ſtatuat, & ſuo aduerſario, in quo iudicio tamen (b) ſue abſencie per euidens (c) teſtimonium tenetur comprobare. Si vero teſtimonium, quo procedere nititur, proptet vias remotas illo die habere non poterit; ite- rum ad diem proximam iudicii induciabuntur, (d) & ibi finaliter cauſam fuam ſue abſencie tenetur comprobare. Si autem reſidens fuerit extra terre terminos, infra ſex ſeptimanas proteſtabitur legittimam cauſam ſue abſencie, vel ius ſuum perdet, omni dubio procul moto. Hec autem funt cauſe, quibus neceſſitas legitrima probari poteſt. Primo, Princeps terre vel eius (e) Camerarius potens. Secundo: Ignis vel diluuium. Tercio: Generalis gwerra terrarum. Quarto: Captiuitas vel ſpolium infra viam procedendi factum. Quinto: Infirmitas non ficta. Sexto: Mors uxoris legitime, vel Patris. Preter hec dicta quicquid iurati ciuitatis Iglauie pro commodo & profectu Ciuitatis inuenerint, & prolatum in iudicio vel col- loquio confirmatum fuerit, ratum ab omnibus teneatur. Se- (a) Hæc tota constitutio titulo de homine communi iisdem prorſus verbis expreſſa reperitur in libro MS. ſententiarum Primyslai Ottocari. (b) In libro ſententiarum Primyslai Ot- tocari , in quem hæc conſtitutio ad verbum inſerta eſt, habetur rectius loco tamen vox cauſam. (c) lbidem previdens. (d) Ibidem induciabitur (e) Ibidem : & poteſtas ejus Camerarius.

Strana 227
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 227 Sequuntur Statuta Montana. De Urbura & Urburariis. Statuimus, ut quidquid Urburarii (a) de conſilio Juratorum (b) Igla- uie in montibus vel stollonibus (c) aliquibus concefferint, vel contulerint, ſub figillo eorum, & urburariorum ratum habeatur absque ulla questione. Et ubicunque mons vel stollo inuentus fuerit, vel elaboratus, de iure habe- Ff 2 bit (a) Id eſt Præfecti redituum e ſodinis ; in regio Jure montano Deuceri vocatur Urburarius, der Zehender oder Bergwerēsfaktor, Urburer. Wenceslaus II. Rex Bohemiæ in Jure ſuo Montano MS. ( quod tam latinum quam germanicum a quodam Gelhuſen Caroli IV. Notario ſeu potius Regiſtratore translatum in pluteis Collectionum mearum ſervo ) c. 2 Urburariorum primum omnium in re montana munus decernit , de quorum etymolo- gia ita loquitur L. 1. c. 3. Urburarii dicuntur ab urbura , quam ipſis tota fide commit- timus gubernandam, ut univerſum populum montanum nobis acceptabilem reddant atque gratum . . . ab omni injuria conſervent , a quibuslibet noxiis defendendo, diſcordiasque ſe- dent inter ſuos ſubditos, ubique concordiam reformando &c- Officium vero & jurisdictio- nem illorum c. 4. & 5. exprimit, quæ ſtrictim exponemus : 1. Ut vigilanter proſpici- ciant omnibus utilitatibus, & circumſtantiis montium, utilitatem vero regiam præcipete tanquam pupillam oculi ſumma providentia cuſtodiant. 2. Ut poteſtatem habeant Magi ſtris montium juramenta ſtatuendi, eosque negligentes, uti & colonos eodem vitio labo- rantes removendi. 3. Cumr Juratis montium circa victualia plene integreque diſpo- nendi. 4. Ut coram Camerario Regio & Juratis montium præſtent juramentum, quod Regias Leges, Statuta & Couſtitutiones manutenere & defendere velint. 5. Eorum ju- risdictionem tantum ſpectare ad judicium montanum , minime forenſe. 6. Ut judicio montano non præeſideant, niſi ſaltem duos Juratos ad manus habuerint. 7. Ut ſint a violentia , cupiditate, iracundia & vindicta remoti. 8. Ut litigantibus æquitatem in om- nibus ſuis proceſſibus impendant. 9. Ne violentiam inferant colonis , eosque emungant, 10. Tales Judices & Officiales ſibi deligant, quorum fides & induſtria probata ſit , qui- que hominibus non ſint oneroſi. Ceterum, quod ad ipſam vocem Urburam attinet , ex- plicat eam L. 2. c. 2. & 3. quod ſit in quovis metallico monte pars octava ſpectans ad Principem terræ. (b) De Juratorum etymologia & officio agit idem Wenceslaus Rex L. 1. c. 6. Dicuntur, inquit , Jurati a juramento, quod nobis preſtant pro omni fi- delitate & juſtitia facienda. De officio vero illorum ait 1. ut justiores & meliores ex vmni populo deligantur. 2. Removeri non poſlint niſi per Regem & Camerarium illi- us. 3. In ordinem Juratorum nequaquam admittantur conſanguinei. 4. Sint unani- mes. 5. Infames perpetuo excludantur. 6. In ſententiis ferendis ſint æqui , cauſas non protelent, neque tamen præcipitent. 7. In arduis & majoribus negotiis Juratos & Seniores civitatum conſulant, aſſumantque. 8. Omnia ſecundum leges & jura, nihil ex proprio arbitrio decidant. 9. Ab eorum ſententia non conceditur appellatio niſi ad Re- gem vel ejus Camerarium. 10. Sententias ſuſpenſas celeriter expediant. 11. Paupe- res adverſus potentium inſultus defendant. 12. De juſto pretio victualium, juſtaque menſura ſolliciti fint, 13. Curam gerant ædificiorum & viarum publicarum. 14. Culpas & mulctas exceſſibus debitas non facile relaxent. (c) Cuniculis metallicis, a gen- manica voce Stolle.

Strana 228
228 JUS MUNICIPALE bit in eo, quod dicitur bangendez vulgariter, quartum medium laneum, (a) & in eo, quod dicitur, ligendez, unum laneum altitudo & profundum in equali ſtatura. (b) Si quis autem nouum montem inuenerit, menſurentur ſeptem lanei, ex utraque partibus burgensibus (c) unus, inuentores vero montis dent menſuratoribus septem solidos breues. Hanc tamen mensu- ram in hys premiſſis condicionibus quilibet nouus mons obtinebit. Si mon- tis inuentor meatum fuum (d) a conceffore iure debito ſuſceperit, licet alii circa ipſum metallum inuenerint, vel habeant, tamen primus meatûs suſce- ptor ius ſuum obtinebit in eo videlicet, quod meatus eius a Juratis primo ſecabitur. Sed ſi meatus eius menfura dignus non fuerit, extune ſecun- do meatum ſuſceptori, vel tercio in eodem laborantibus eodem iure, quo primo ſecabitur meatus. Et quieunque illorum plures foueas in fundo fa- ctas contiguatas habuerit, fi laborantes contra ipſum carere (e) noluerint, iurati, & ille, qui eft loco urburariorum ipſum compellent iuramento in me- dio inſtrumenti, quod dicitur Ruenboum (f) preſtito obtinere, quod il- lum meatum ex tali fouea ſuſceperint. Et per hoc obtinebit, quod Jurati ſeccent meatum ſuum. Et si Jurati ſuper fidem acceperint, quod in pro- funditate & in stollone tale metallum viderint, vel relinguerint, quod sit mensura dignum, & examinatum, super omnes expenſas caſe det ad minus una calefaccio (g) unum fertonem, extunc menſuram, ficut ante dictum est, debitam obtinebit, Item quilibet mons menſuratus septem areas (h) obti- nebit de iure. Item quilibet mons in ſeptem laneis ad minus tres foueas (i) in quolibet laneo tres, in qualibet conceſſione unam aciem (k) pro iure ſuo (a) Idem quod germanis Manſus, certa agri portio, quæ 12. jugeribus terræ conſtitit. Char- ta Friderici epiſcopi Hamaburgenſis, ubi etiam Slavi coluere, ait: in longitudine ſe- ptingentas & viginti, in latitudine vero triginta habet regales virgas. Clariſſime Wen- ceslaus ll. L. 2. c. 2. Laneus ſeptem menſuras, qui vulgariter dicuntur Lachter, in ſe con- rinet. (b) Id eſt: profunditate, Wenceslaus ll. lingua montana Zol vocat. (c) Du- Freſnius Burgenſes per municipes explicat, qui diverſi fuere ab hoſpitibus , quibus ſeili- cet prædia, fundique ſub certo annuo cenſu conceſſi, quique certa perſoluta pecunia ſeſe in libertatem vindicare ſoliti. (d) Id est cuniculum metallicum. (e) Id est a jure ſuo recedere. (f) Wenceslaus ll. in Jure ſuo Montano L. 2. c. 1. dicit: Vertibulum, quod vulgariter Rumbaum dicitur. Eſt ergo trochlea, qua æs, ſaxaque ex fodinis extra- huntur. (g) Liquatio æris, Schmelzung. Clarius hæc c. 1. Wenceslaus ll. c. 2. Quod- que metallum ibidem per eos ſectum , & in gaza, id eſt in conflatoriis examinatum, det ad minus ultra expenſam gaze unum fertonem fulminati argenti. (h) Chartularium Capi- tuli Ambian. ait : Areæ nou excedere debent menſuram viginti quinque virgarum. In Traditionibus Fuldenſibus L. 1. Tract. 81. dicitur : Unam aream hubentem in longitu- dine virgas viginti quatuor. (i) Fovea veroſimillime hic deſcenſum ad fodinas Einfabrt ſignificat. (k) Acies dicebatur linea illa ſeu paries in cuniculis metallicis , de quo ar- gentum ſeu aurum ſecari ſolitum.

Strana 229
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 229 ſúo requirit, nec ulterius compellatur. Et hec iura ſeruentur in nouis montibus, in ſtollonibus non hereditariis. Item quicunque laborauerit unius stollonis non hereditarii, & metallum inuenerit, menſurentur ei de ipſo loco inuencionis metalli ſeptem lanei ad ius aliorum moncium. Si ve- ro ex conſenſu & feitu porrectoris (a) meatum & moncium aliquis labo- rare inceperit, in eo, quod dicitur stollo, & metallum inuenerit, ab illo loco nemo ipſum per quartum dimidium laneum ante eum, & poſt eum im- pedire poteſt. De ſtollonibus bereditariis. (b) Item mons vel ſtollo, qui menſuratus fuerit, & poſtea deſerti fuerint, ſex diebus Dominicis proclamari debent, (c) ut & hys, qui laborant in eis. Si vero ſeptimo die Dominico transacto non inuenti fuerint laborantes, & extune urburarii afſumptis Juratis proclamantes montes aſcendant. Et si ipſos deſertos inuenerint, Urburarii montes porrigere poſfunt, eui velint, absque omni impedimento. Z Modus obtinendi ſtollonem. (d) Tali autem modo ſtollo hereditarius ius ſuum obtinebit; ſi cultor ſtol- lonis aque ductum, quod vulgo dicitur Waſſerſeige, ſui ſtollonis, raciona- biliter elaboret, & foueas lucis debito modo purgauerit, (e) & infra anui ſpacium ad quantitatem unius menſure, quod Clafter dicitur, in capite stol- lonis ſui laborauerit, & hoc demonstrare teſtibus poterit. Extunc stollo- nem ſuum omni iure obtinebit. Item ſi quis mons alium montem per aquam (a) Fortaſſis qui ſumptus in operas metallicas porrigit & ſuppeditat , ex Wenceslai ll. Jure Montano fas eſſet conjicere menſuratorem appellatum fuiſſe Porrectorem. (b) Wences- laus ll. L. 2. c. 4. ait : Stollo hereditarius eſt aque ductus ſubterraneus ad montana vetere exſiccandum propter metallum ibi ſubmerſum. Dicitur autem hereditarius , quaſi perpe- tuus propter diuturnitatem, ad diſtinccionem aliorum ſimplicium montanorum, que ſunt quaſi momentanea illius reſpectu. Sed quoad hereditariam ſucceſſionem omnia montana ſunt hereditaria , quia tranſeunt ad heredes. (c) Has proclamationes in eccleſiis fieri ſolitas memorat idem Wenceslaus L. 2. c. 4. ita enim ille: Nec eis proderit, quod illa procla- macio non eſt facta in eccleſia de argentifodio deſolato iterum excolendo. Nam infra eun- dem annum hec eſt denunciacio facienda. (d) Wenceslaus ll. L. 2. c. 4. ait : Dicitur ſtollo linea illa , ſive acies, de quæ ſectores in argenti fodinis ſecant metallum, ſecundum quod ſe extendit meatus linealiter procedendo. Dicit porro nomen ſtollonis non mereri, niſi ex eo aqua educatur, & ventus ( aer ad ſufficiens foſſorum reſpirium ) inferatur. (e) In Wenceslai ll. Jure montano L. 2. c. 2. hæc ita exprimuntur: Stollonarii decenter ele- vent aque ductum purgando ejus canalia diligenter, ue aliquo aqua profluens obſtaculo re- tardetur, ad omnem etiam utilitatem debitam feneſtris luminaribus expeditis. In re mon- tana hæ feneſtræ lucis ſeu luminares vocantur Lichtlocher.

Strana 230
230 JUS MUNICIPALE aquam impediuerit, Judici & Magiſtro montis (a) tribus diebus prenunciet, quibus finitis, ſi non habuerit interceptum mons impediens, impedito mon- te approbetur iufticia requirente. (b) Item si quis in stollone de conſen- ſu Judicis ciuium & magiſtri montis, fiue porrectoris meatum laborauerit, & ad menſuratum montem ſiue ad laneum ciuium peruenerit, & ibidem la- borantes inuenerit, sine conſenſu eorum non transibit. Si autem conſen- ſerint ad mensuram unius lachter (c) tranfeat saluo tamen iure suo, videli- cet quantum ipſe in laneo ciuium cum stollone fuo fuper ſe ſecuerit, & quantum eo lucri habuerit, abſolute tenebit. Item fi prius in predicto la- neo fuerit laboratum, in medio eciam lanei ſuper profundius ſedebit, & quidquid lueri ferro mediocri ſubtus ſe contrahere poterit, ad uſus fuos cedet. Item burgenſes (d) postmodum stollonem suum, si neceſsarium habue- (a) Magiſter montium in Jure Montano Wenceslai Il. quartum locum inter Principales per- ſonas obtinet, de quo agitur L. 1. c. 8. Magiſtri montium, inquit, dicuntur eo , quod ſu- per omnes Officiales & laboratores in montibus ſibi commiſſis curam gerunt & Magiſte- rium principale. 1. Eligatur ex colonis ejusdem montis vir fidelis, expertus & ydoneus, qui ad minus XXXII. partem in eodem monte habeat. 2. Ei urburarius juramentum præſcribat. 3. Saltem ſemel qualibet ſeptimana perſonaliter intret foveas. 4. Deſes & remiſſus illico removeatur, etiamſi coloni eidem non adverſarentur. 5. Sine colo- norum licentia ſpeciali ne ſibi appropriet aliquas conceſſiones , aut fines. 6. Non reti- neat aliquam partem excolendam colonorum ſumptibus , qui ſecus fecerit , ab officio re- moveatur. 7. Omnes conceſſiones cum proprietate & termino ſub teſtimonio Jurato- rum conſcribat. 8. Laborantibus precium debitum & debito tempore perſolvat. 9. Remunérationes fieri ſolitas , ne porro per metallum faciat , a quo tamen excipiuntur refectores bulgarum, diviſores & ſeparatores. 10. Pauperibus laboratoribus tale preci- um ſtatuat, ut valeant ſuſtentari. 11. Instrumentis ad fodinarum culturam neceſſariis diligenter invigilet. 12, Ad inſius judicium ſpectant : levis injuria, cognitio conceſſio- num. 13. Illi partes montium alienatæ reſignentur , ut novum poſſeſſorem inveſtire poſſit. 14. Stipendium hebdomadale ei ſeptem denariorum groſſorum aſſignatur, item in ſolemnibus feſtivitatibus juxta lucrum (Ausbeut) argenti fodinarum competentia, quæ tamen minime in metallo, ſed denariis danda. 15. Nou gerat plura officia , nec plu- res , quam unum Magiſtratum. Ceterum idem Wenceslaus poſt quatuor præcipua montana officia proximum locum c. 2. Scriptoribus urburæ, tum inter mediocria numerat : Scanſo- res, menſores, carpentarios & cuſtodes, qui ob hoc etiam Jurati dicuntur , ut utilia faciant, & inutilia prætermitiant. (b) Hanc conſtitutionem abrogavit idem Wenceslatis L. 2. c. 2. Illa autem, inquit, ſuperfluitas in medio illorum duorum moutium (non obſtante Iglaviensi con- ſtitutione) in hac parte ad noſtram urburam dignoſcitur pertinere, inventoribus vero juxta ſuam argentifodinam menſura media relinquatur, in qua ſtare poſſint duo homines ordinati in cornu vertibili ( Rumbaum ) laborantes. (c) Idem quod ante Klafter, id est orgyia. In re montana orgyia tribus ulnis & mediæ æquipollet , dividiturque in 80. pollices 3oll. (d) Ex libro ſententiarum Primyslai Ottocari conjicitur per Burgenſes rectiuis fortafſis intel- ligi

Strana 231
ET MONTANUM IGLAVIENSE. 231 habuerit, vel alii quieunque quartam partem elaborantes obtinebunt. Item ubicunque mons menſurandus fuerit impediente laneo ciuium, quod ad mi- nus quartum laneum obtinere poterit, predicta menfura noui montis lanei ciuium ſumat inicium. Et ſie menſuram debitam obtinebit ſeptem laneo- rum; Poſtea Domino Regi duo, Juratis duo menſurentur. Si autem infra duos montes mensuratos nouus mons inueniatur, ut debitam menfuram ob- tinere poſſit , ſcilicet omnium laneorum, tunc menſuretur. Et ſi habita menſura aliquid ſuperfuerit ſcilicet duobus laneis ciuium, qui dicitur Uber- ſchar (a) ad uſus cedat ciuium. Item ſi quis, ut dictum eſt ſupra de con- ſenſu Judicis (b) & Juratorum, & porrectoris moncium ftollonem inicia- uerit, & alter ſuperueniens ante ipſum extra debitam menſuram quarti di- midii lanei per alium stollonem, vel per quamcunque foueam prior metal- lum inuenerit, datis teſtibus & examinatis cauſis menſuram ſeptem laneo- rum prior obtinebit. De menſura angulari. Si circa aliquem montem vel stollonem in ea parte, qui dicitur Han- gender (c) metallum inuentum fuerit, de quo sit dubium, utrum infra men- ſuram ſeptem laneorum vel extra fuerit, & inter utrosque cultores ſubo- riatur concertacio de illo metallo obtinendo: Eligi debent tres honeſti viri, qui nec hys, nec illis incommunicent, (d) & quartus ex parte urbura- riorum, & hi quatuor in ceſpite (e) ſuperius menſuram angularem deferant, & iuste diſcernant, si litem ſubortam diſcutere poſfint, quod fi fieri non po- terit, oportebit, quod circa profundius illi duo meatus contingentur per an- ligi Fidejuſſores, nam fidejuſſionis jus Burgrecht appellat, quare etiam Gloſſaria medii ævi Germanica Burgen, per cavere explicant, etymologia deducta a Bürgen, Borgen, un- de hodie fidejuſſio Burgſchaft appellatur. (a) Hodie Ueberrest residuum. (b) Judi- ci Wenceslaus ll. inter munera montana tertium locum concedit , de cujus officio & jurisdictione agit L. 1- c. 7. Judex, inquit, dicitur, ut ait, Yſidorus, quaſi jus dicens po- pulo , ſive quod jure diſceptat, qui 1. non ferat ſententias niſi ſecundum leges. 2. Cau- ſas probe diſcutiat, rimetur, quousque rei veritas apertius declaretur. 3. Pronunciet ſecundum allegata & probata. 4. Æqualem ſe præbeat divitibus & pauperibus. 5. Sit maturus, pacifieus, conſtans in perficiendis. 6. Omnia in acta ad verbum cum Ju- ratorum teſtimonio per Notarium redigat. 7. Priusquam ad cauſæ cognitionem pro- cedat , plenius ſeſe inſtruat. 8. Quæ de urburariis quoad proceſſum judiciorum dicta ſunt, eadem illi dicta ſunto. 9. Ante ſuſceptum munus non ſecus atque urburarius juramentum deponat. 10. Nunquam præſideat judicio , cum cauſa conſanguineorum ſuorum aut amicorum ventilatur, ſed ſubſtituat aliquem ex juratis minime partium ſtu- dioſum. (c) In re montana dicitur das bangende pars ſeu latus putei tergo impen- dens in deſcenſu fodinæ. (d ) Id eſt : qui neutri parti ſeu officio, ſeu amicitia , ſeu ære alieno obnoxii ſint, hodie unpartbeyiſch vulgo dicimus. (e) Id eſt ſuperficie terræ.

Strana 232
232 JUS MUNICIPALE &c. anfractum, & illo anfracto per predictos quatuor electos menfura trahatur angularis, & ſecundum eorum iudicium illorum cultorum concertacio ter- minetur; medio autem tempore tam metalli noui inuentores, quam illi pro metallo laborent, (a) quod tamen referuari debet fub cuftodia, & quibus- cunque iure per fepe dictos electos adiudicatum fuerit, illi obtineant lite omni poſttergata. (b) Item ciuitatis Iglauie ius extat, ut quidquid montibus cireumquaque contigerit, Judex montis in caufis paruis iudicare habet. Si autem quisquam vulneratus fuerit, vel interfectus, Judex montis, gladiis aut cultellis tamen acceptis, alias omnes caufas Judici ciuitatis affignabit iudicando; item quidquid Jurati montis iuramentis ſuis Judici, & Juratis ciuitatis preſentauerint, obtinebit efficaciam. Item urburarii in aliquo ſtol- lone hereditario fine conſenſu & ſcitu cultorum, (c) & Magiſtrorum mon- tis non (d) inftaurent. &c. OBSER- (a) Hoc eſt : utraque pars proſequatur operas ſuas. (b) Poſthabita, contemta. (c) Qui paſ- fim iſthic cultores vocantur , eos Wenceslaus ll. omni loco colonos vocat , quorum ety- mologiam his verbis reddit c. 14. Coloni a colendo dicuntur eo, quod montes colunt. Eos vero in tres claſſes partitur, nempe in Principales , qui ſibi ab urburariis conceſſes mon- tes, laneos & ſtollones excolunt, in Secundarios , qui a prioribus laneum aliquem aut ftollonem accepere, in Tertios , qui a Secundariis laneos, aut ſtollones obtinuere. (d) Id eſt ne aliquid innovent.

Strana 233
233 OBSERVATIONES PRÆVIÆ IN SPECIMEN CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. iplomata, inftrumenta, literasque publicas animam efſe hiſto- riæ, valentiſſimum fulerum & firmamentum veritatis, criti- cæ certum in rebus obſeuris, dubiisque perfugium, juris tam pu- blici, quam privati, tam ſacri, quam civilis, tam proprii quam beneficiarii ſummum præſidium, unum ſolumque Chronologiæ Im- perantium nusquam fallax teſtimonium pridem ſummorum Hifto- ricorum concordibus calculis atque fententiis definitum eft. Tali, tantoque, atque tam præſente præfidio ne deftituerentur Annales noſtri Bohemici, ab eo tempore, quo ad ſcribendam hiſtoriam pa- triam animum appulimus, in id tota contentione cogitatio incubuit, ut diplomatum, inftrumentorumque undequaque acervandorum ſibi præcipuam curam ftudiumque præftitueret. Nec pœnituit nos impenſæ operæ, cum demum annorum curſu tantam nobis ac- creviſſe videremus multitudinem, quæ facile numerum fexies mil- lefimum æquaret, quæque eo majore habenda eſfent in pretio, quod non neſciremus omnia feu ex membranis ipfis autographis, ſeu legitimis codicibus, chartisque veteribus depromta efſe , quæ quidem quantum profuerint ad concinnandos, illustrandos. que Annales noſtros, jam plura exempla ſæculo X. & XI. de- dimus. Utiliorem vero ſtudiis noſtris reddituri hanc collectionem, non modo inftrumenta hæc in certos titulos diſpeſcuimus, ſed & ſuper univerfis catalogum ſeu regeſtum argumentorum chronolo- gico ordine confecimus, ut uno veluti conſpectu fciremus, quæ & cujus generis inftrumenta fingulis annis prodierint, quæve posthac illuftrandis locis, temporibus & hiftoriæ patriæ prodeffe poffint. Hoc ipfum regeftum ut plenius abfolutiusque redderemus, excuſ- fis libris omnibus (quiqui nobis cogniti erant ) typis aliquando Tom. IV. G g in

Strana 234
234 OBSERVATIONES in publicum emiſſis, inſtrumentorum iſthic contentorum compen- dia extraximus, atque in eundem ordinem chronologicum infe- ruimus, qua ratione factum ut regestum hoc ad eam molem ex- creverit, quæ ſane prelo ſubjicienda magni Tomi in folio, ut vo- cant, capacitatem superatura esset. Ex hoc igitur Regesto prodit præſens ſpecimen chronologicum Codicis Diplomatici Moravici, quod altero tanto auctius, numerofiusque Lectori propinare licu- iſſet, si libuiſſet eorum ſeriem usque ad præſens fæculum texere; nam ex ſæculo XVI. & XVII. ingens nobis farrago ad manum eft ex Towaczoviano Tabulario, & Manuſcriptis Bibliothecæ Ex- cellentiſſimi D. D. Comitis Eugenii de Wrbna ſupremi Aulæ Cæſareæ Mareſcalli, ex actis Comitiorum Moravicorum, ex li- teris Boczkajanis, Gaborianisque ad Moravorum Ordines Proce- resque datis, quorum molem, numerumque minime capturæ effent præſentis Tomi anguftiæ, quæque neceffitatem nobis impofuere eorum cenſum cum milleſimo quingenteſimo abrumpendi, refidua igitur in Tomum quemcunque poſteriorem rejiciendi. Jam alias crebrius meminimus (quod quidem vel ipſe titu- lus Monumentorum noſtrorum innuit) hoc unum noſtrum propo- fitum eſſe, ut his Tomis documenta nonnifi nusquam antehac edi- ta, quæque, quantum quidem nobis compertum, nunquam prelo typographico ſubjecta ſunt, excudantur. Hanc rationem, confi- liumque in publicando præfente ſpecimine Codicis Diplomatici Moravici ſecuti, refecanda omnia illa inftrumenta cenfuimus, quæ- quæ aliquando quibuscunque demum libris, & quorumcunque ope- ra atque ſtudio in publicum emiſſa cognovimus. Ne quærat igi- tur Lector iſthic ab ipfis rei diplomaticæ Moravicæ principiis, ſeculoque nono alia inftrumenta fuo toto complexu enarrata, quam nusquam antehac edita. At vero ut etiam ceterorum per libros quam plurimos diſperſorum, & nonnunquam fine omni nota Chro- nologica vulgatorum cognitio aliqua detur Hiſtoriæ Moravicæ ftudioſis, eademque nexu quodam & temporum ordine enarrata compareant, libuit novam normam, nuſpiam quidem alibi obſer- vatam, amplecti, ut editorum typice excuforum nonniſi argumen- tum ſeu compendium in hoc Diplomatario recenſeatur, reliqua ſo- lum

Strana 235
PRÆVIE. 235 lum, quæ publicam lucem necdum aſpexere, toto fuo contextu & latitudine proferantur. Non defuimus autem loco ullo indicare quibus libris, authoribusque, imo quibus fectionibus & paginis impreſſa inveniantur, ut fi inftrumentum ipſum legere atque ex- plorare voluerit Lector, quo ſe convertat, ſciat. Non diffitemur, cum ex pluteis noſtris ad compilandum hoc ſpecimen Codicis Diplomatici Moravici tranſumta deligere occe- pimus, ſeſe ftatim principio tantam vim, tantunique numerum infi- nuaſſe, ut merito hæſerimus, num ſpatium præſentis Tomi IV. ſuffe- cturum fit inftrumentis ad annum milleſimum quadringentefimum uſ- que recenfendis. At vero accuratiore inquifitione atque collatione instituta deprehenſum a nobis eſt plurima instrumenta, præſertim ex vaſto illo Codice Diplomatico Noſtizianæ Bibliothecæ exſcri- pta, a Bohuslao Balbino jam typis edita eſſe, ut merito ſuſpice- mur Balbinum Codicis iftius Noſtiziani aliquod exemplar ad ma- nus habuiſſe. Quod nos ad ea omnia reſcindenda, & nonnifi ar- gumentum illorum recenfendum compulit, qua ratione factum ut omnino ſuppeteret ſpatium ad annum usque quingentefimum ſpe- cimen iftud Codicis Diplomatici perducendi. Licuiffet quidem ex eodem Codice Noſtiziano Inſtrumenta a Balbino vulgata in qui- busdam emendare, in quibusdam variantes lectiones notare, fed non multam nos utilitatem, & fortaffis plane tædium Lectori al- laturos metuimus cum non parvo temporis diſpendio chartæque jactura, cujus fpatia fructuofius inftrumentis nunquam editis exple- ri potuerunt, inftrumentis, inquam, ejusmodi, quæ hucusque fe- cretiſſimis archivorum repagulis clauſa delituerunt, & quorum prolatione Hiſtoria Moraviæ permagna captura eſt ſubſidia. Nemini rerum Moravicarum perito incognitum eſt: Prze- myslaum Ottocarum II. Regem Bohemiæ sæculo medioXIII. Oppa- vienſem Provinciam Moraviæ in Ducatum erexiſſe,primumque illi- us Ducem conftitutumNicolaum filium naturalem ejusdem Ottocari, ea quidem lege ut Ducatus hic nobile perpetuum feudum Moravia perftaret, quo nomine & titulo cenfus, habitusque eft ab omnibus ſucceſſoribus Bohemiæ Regibus, Moraviæque Marchionibus. Non immerito igitur diplomata ad hunc Ducatum, ejus terras, Du- G g 2 ces,

Strana 236
236 OBSERVATIONES ces, clientesque ſpectantia huic ſpecimini Diplomatico inſerta funt, vulgaris enim & supinus eft hodiernorum præcipue Geogra- phorum error, qui Ducatum hunc Silefiæ Principatibus, terrisque accenſent, qui reipſa non ignobilis Marchionatus Moraviæ portio eſt, cui quidem rei teftimonium perhibent complures Majestales, ipforumque Ducum Oppavienfiuin clientelares literæ, quas præ- ſente ſpecimine proferimus, qui præterquam quod ſe regno, co- ronæque Bohemiæ obnoxios profefſi funt, peculiaribus paſſim li- teris ſe vaſallos, feudatariosque eſſe Marchionum Moraviæ agno- vere, cujus quidem argumenti etiam nonnulla in hoc ipſo Diplo- matario comparent exempla. Quamquam negandum non fit po- sterioribus ſæcûlis tam Duces Oppaviæ, quam Epiſcopos Olomu- cenſes (qui uterque feudum Moraviæ tenuerat) quasdam immu- nitates, exemptionesque a Regibus Bohemiæ impetraffe, ut in quibusque gravioribus caufis quoad ſuas perſonas, uti vulgo dici- tur, non tam Marchioni Moraviæ, quam Regi Bohemiæ ſubjecti viderentur. Jam ut ad diplomata nusquam edita, quæque hic integra seu per extenſum, ut vocant, excuſa damus, pertingamus, eorum po- tiſſima ex autographis membranis Archivorum Regii, Brzevno- viensis, Melitensis, Zderaziensis, & Plassensis deprompta funt, re- liqua ex veteribus Codicibus, legitimisque chartis exſcripta, ne- que negleximus unquam indicare fontem, unde haufta fuerint. De quorum pretio ftatuet æquus Lector, illius enim cogni- tioni & æftimationi rem omnem permittimus, neque vero videri volumus fœnerator, aut mereator, qui laudat, quas vult protru- dere merces. Non meminimus nos uſpiam typos figillorum Mar- chionum Moraviæ, Epiſcoporum Olomucenſium, Capitulorum monaſteriorum, eccleſiarum, Nobiliumque excuſos deprehendiſſe, & vero quis hos defiderare aut exfpectare potuit, cum nemo unus hucusque falcem in mesſem Diplomatariam Moraviæ immiſerit? In venerationem igitur majorem Reverendiſſimi Mæcenatis noſtri complures ſcalpris æneis tabulis incifos hic proferimus, & quidem Ducis Henrici, tum Marchionum Moraviæ Wladislai, Caroli, Jo- doci, & Procopii fratrum, Epiſcoporum Olomucenſium Ruberti, Joan-

Strana 237
PRÆVIÆ. 237 Joannis de Waldstein, Conradi, Joannis de Novo Foro, nec non pſeudo-epiſcopi Alberti. Plura figilla Vicariorum & Officialium Curiæ epiſcopalis Olomucenfis, Procerum atque Nobilium Gra- biſſeorum, Tazzoviorum, Boczkoviciorum, Mezirzicziorum, Zierotiniorum, Kravarziorum, Sternbergiorum, aliorumque, præter duplex figillum civitatis Brunenfis, adjecimus, ex quibus ultro teftatum fiet documenta hæc ex ipfis authographis membra- nis tranſumta fuiſſe. Quod ad integram collectionem Diplomatum horum (quorum hic quadringenta quinquaginta in lucem publicam proferimus ) atti- net, etſi non admodum numeroſa,ſat magna tamen benevolo Lectori videbitur, fi expenderit illam ab homine extero, atque extra ter- ras Marchionatus Moraviæ conſtituto factam, imo eam potiſſi- mum ex chartis exteris præstitam fuiſfe, & quidem non longius atque ad unum milleſimum quingenteſimum excurrentem. Si jam Archiva Moravica aperire libuerit, fi eruditorum Moraviæ animos fimilis induſtria in colligendo, acervandoque inceſſerit, fa- cile specimen hoc Diplomaticum ad justam molem excreſcet, tem- porumque curſu & plurium opera ad perfectionem aliquam atque abſolutionem pertingere poterit. Sane cum ex hiftoriis notum ſit furorem Huſliticum non tantum deſæviiſſe in Marchionatum Moraviæ, quantum in Bohemiam, archiva illius felicius conſer- vata fuiſſe pronum eft conjicere, e quibus inftrumentorum fer- tiliſſimam ſegetem ſperare fas eſt. Jam alias nos innuiſſe memi- nimus Reverendissimum Prælatum Rayhradensem Bonaventuram Pitter, literis ſuis aliquando nobis indicaſſe, quod Diplomatarium Monasticum Moraviæ ex ſeptingentis inftrumentis compilaverit, quæque ipſe ex archivis a fe inſpectis & in ordinem redactis ex- ſcribi fecit, quanta amabo ad efformandum Corpus Diplomaticum Moraviæ acceſſio fieret , fi Admodum Reverendus ac Eximius Vir Alexius ejusdem coenobii digniſſimus Prior hiſtoriæ patriæ ſtudioſiſſimus juxta ac peritifſimus ſupremam manum ad instrumen- ta hæc, eodem ordine chronologico, edenda apponeret, quod ut faciat illum precibus, quibus poffumus, efflagitamus, multum enim ex his & hiftoriam Regni Bohemiæ illuftratum, auctumque iri mi- nime.

Strana 238
238 OBSERVATIONES PRÆVIÆ. nime dubitamus. Alioquin vetuſtatis pretio nobis Bohemis Mo- ravia palmam præripit, quod pene cum invidia confitendum eſt, nam illa gloriatur inſtrumentis a ſæculi noni exordió, cum ad po- steritatem noſtram ex Bohemicis ſesqui ſæculo poſteriora tran- ſcripta dolemus. Id præterea monendus amicus Lector in hoc ſpecimine no- ſtro nonnulla referri argumenta, feu compendia instrumentorum nuſpiam adhuc excuſorum, quorum contextum nunquam legimus, & quæ integro ſuo verborum complexu exarata necdum inſpicere licuit, ea potiffimum deprompta funt ex inventario Carlsteinensis Archivi Regii ita appellati, quod in hoc Caſtro olim privilegia Re- gni cum ejusdem rebus pretiofis, aut ut vulgo dicitur clenodiis (ita quidem diſponente Carolo IV. Imperatore) fervata fuerint. Documentorum isthic cuftoditorum census cum confignatione anno- rum diverſis temporibus juſſu Regum noſtrorum,præcipue Wladislai II. fuit initus, catalogusque a Notariis Tabularum Regiarum confcri- ptus, quæ quidem illi instrumenta certis titulis præfertim regio- num diſpeſcuerunt, ex illis breve argumentum cum anni expref- fione, quo datum unum quodque eſt, excerpferunt. Iſtiusmodi duplex catalogus in manus meas pertigit, ex quo etiam adjecta figna ciftarum, numerosque appoſuimus. Notat autem litera T arcam ſeu ciſtam, barbare Truhlam, qua documentum iſtud ſub ſuo numero repoſitum fuit. Archivum iſtud hodie in ſacratiori S. Wenceslai Tabulario reconditum eſt, que nemini acceſfus pa- tet. Ut igitur quale quale hiſtoriæ Moravicæ ſubfidium ferre mus, etiam inftrumentorum iftorum compendia (cum integra exfcri- bere non licuit ) ifthie in ordinem chronologicum inferere viſum eft, diem & locum, quo diplomata ifta data funt, Notarii tabulares nuſpiam in his catalogis expreſferunt. Postremum fit: nos in ci- tationibus inftrumentorum imprefforum, quæ jam crebrius, & a diverſis authoribus evulgata funt, pafſim ad notiores, magis com- munes, patriosque provocaſſe, ſcilicet Balbinum, Goldaſtum, no- ſtraque opuſcula, cum non nefciamus rariorum quarumcunque editionum copiam non omnibus ad manum eſſe. SPECI-

Strana 239
239 SPECIMEN CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. I. Bulla Eugenii II. (a) Urolpho Archiepiſcopo Laureacenſi, ejus Suffra- ganeis, & Moymaro Duci Moraviæ inſcripta, qua Urolpho vices ſuas in Pannonia & Moravia concedit. (b) Annales noſtri Hageciani P. II. p. 486. II. Joannes VIII. Methudium Moravorum Archiepiſcopum ob ritum Sla- vicum in Moraviam inductum ad ſe delatum Romam citat. dd. XVIII. Kai. Julii. Indict. XII. ſcilicet anno 879. Ibidem P. III. p. 184. III. Joannes VIII. Zwentibaldo Duci Moraviæ zelum fidei orthodoxa com- mendat, illumque certiorem reddit, quod Methudium Archiepiſcopum Romam evocaverit dd. XVIII. Kal. Jul. Indict. XII. eodem anno 879. Annales noſtri Hageciani P. III. p. 186. IV. Joannes VIII. Zuentibaldo Duci Moraviæ nunciat Methudium Ar- chiepiſcopum rite fidei ſuæ integritatem Sedi apoſtolicæ probaſſe, eidem Ar- chiepiſcopatus privilegium a ſe confirmatum, Wichingum Suffraganeum ejus- dem conſecratum, nec non ritum Slavicum approbatum fuiſſe, cui idcirco to- tique Moravorum eccleſiæ Methudium tanquam verum paſtorem commendat. dd. menſe Junii Indict. XIII. videlicet anno 880. Ibidem p. 190. V. Joannes VIII. conſolatur Archiepiſcopum Methudium, gratulatur illi de orthodoxæ fidei cultu, deque illius erga Sedem Apostolicam ftudio. dd. X. Kal. Aprilis Indict. XIV. videlicet anno 881. Ibidem p. 206. VI. Theotmarus Archiepiſcopus Juvavienſis cum ſuis ſuffraganeis Epiſcopis Ba- (a) Goldaſtus in Appendice Documentorum p. 2. Symmachi Papæ Bullam circa annum 501 ſcriptam, qua Theodoro Archiepiſcopo Laureacenſi pallium eum legatione vicis Apo- ſtolicæ per Provincias Pannoniorum concedit, jam diplomaribus Moravicis accenſet , at vero cum in hac bulla nulla Moraviæ aut Moravorum fiat mentio , nihilque proditum ſit, an jam tum Moravi ſacris Chriſtianis initiati fuerint , merito illam prætermiſimus. (b) Bulla hæc notis omnibus Chronologicis caret eam tamen contra calculum Goldaſti veroſimillime ad annum 824. ſpectare in Annalibus noſtris P. Il. innuimus , quo loco etiam oſtendimus perperam Suffraganeum iſthic memoratum Methudium ſpeculo Juli- enſem pro S. Methodio Moraviæ Archiepiſcopo habitum.

Strana 240
240 SPECIMEN Bavariæ conantur coram Joanne IX. Rom. Pontifice a ſe amoliri Moravo- rum criminationes, conqueruntur, quod Moraviam ſubtraxerit jurisdictioni Bavariæ, quodque in eam novum Archiepiſcopum Joannem cum tribus Suf- fraganeis miſerit. (a) Annales noſtri Hageciani P. III. p. 343. VII. Hatho Archiepiſcopus Moguntinus ſuſcepto Bavariæ epiſcoporum patro- cinio eandem querelam apud Joannem IX. Rom. Pontificem adverſus Mora- vos movet. (b) Ibidem p. 348. VIII. Agapitus II. nonnihil pacata Moravia priſca jura Archiepiſcopatus Laureacenſis reſuſcitat, ſimul & controverſiam inter Archiepiſcopum Lau- reacenſem & Salisburgenſem ea ratione dirimit, ut Norica provincia in duas partes dividatur, Moravique Laureacensi Archiepiſcopo ſubjiciantur, (c) Goldaftus in Appendice Documentorum p. 11. IX. Benedictus VII. Pilgrino Archiepiſcopo Laureacenſi concedit pallium, eique in provinciis Bavarie, Moraviæ, inferiorisque Pannonia Apoſtolicas vices elargitur. (d) Goldaftus ibidem p. 19. X. Brachizlaus Dux Boemorum confirmat piam donationem Epponis mili- tis, qua monaſterio Brewnovienſi Ord. S. Benedicti tradit quædam prædia in Moravia ad flumen Zwitawam. dd. 1043. Annales noſtri Hagec. P. V. p. 276. XI. Brachizlaus Dux Bohemiæ donat eidem monaſterio Brewnovienſi præ- ter complures terras in Bohemia, etiam in Moravia cellam SS. Petri & Pauli in deſerto caſtro Raygrad cum fluminibus, ſilvis, pratis, &c. circumja- centibus. dd. Pragæ XV. Kal. Novembris 1045. Ibidem p. 285. XII. Brachizlaus Dux Boh. cellam Rayhradenſem convertit in cœnobium, il- ludque ſubjicit Abbati Brewnovienſi, multis novo monaſterio adjectis dona- tionibus. dd. in caſtro Raybradensi VI. Kal. Decembris 1043. Ibid. p.297. XIII. Brzetislaus Dux Boh. fundat collegiatam eccleſiam Boleslaviæ, eique præ- (a) Hæe itidem epiſtola omnibus notis chronologicis caret, ad annum tamen 900. ſpectare merito conjecimus ex dictis ad eundem annum p. 348. (b) Eadem epiſtola nec an- num, nec diem, nec indictionem conſignatam præſefert, ſpectatque veroſimillime ad eundem annum 900. (c) Ejusdem conditionis uti prioris eſt bulla, pertinens vero ſimillime ad annum 946. (d) Bulla hæc conjectura certiore anno 975. data eft.

Strana 241
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 241 præter plurima prædia Pohemica attribuit etiam in Moravia decimationem de urbibus Rokiczen, Znoiem, Bechow, item decimum tributum in pontibus fluminis Tajæ &c. (a) Ibidem p. 310. XIV. Sigefridus Archiepiſcopus Moguntinus tuetur apud Gregorium VII. controverſiam Gebhardi epiſcopi Pragenſis adverſus Joannem epiſcopum Mo- ravi�. (b) Ibidem p. 420. XV. Gregorius VII. præcipit Wratislao Duci Bohemiœ, ut omnia, quæ a Legatis Apoſtolicis fratri Gebhardo epiſcopo Pragenſi erepta fuere, & cum primis prædia Moravica, ſuper quibus illi Joannes epiſcopus Moraviæ litem moverat, reſtituantur, quo ſumptus neceſſarios habeat ad iter Romam in- eundum, quo citatus fuit. dd. Romæ II. Kal. Februarii Indict. XII. id est anno 1074. Ibidem p. 429. XVI. Gregorius VII. ſuperioris epiſtolæ tenorem tranſcribit Gebhardo epiſcopo Pragenſi, monet, ut cum Joanne epiſcopo Moraviæ compareat Romæ, interea vero nihil de poſſeſſionibus epiſcopatus Moravici tangat. dd. Romæ II. Kal. Februarii Indictione XII. id eft anno 1074. Ibidem p. 429. XVII. Gregorius VII. commendat Ottoni & Chuonrado fratribus Ducibus Moravia venerationem erga ſedem apoſtolicam, neve eccleſiæ Olomucenſis ju- ra lædi patiantur. dd. Romæ XV. Kal. Aprilis Indict. XII. id eſt anno 1074 Ibidem p. 430. XVIII. Gregorius VII. certiorem reddit Wratislaum Ducem Boh. qua ratione ſe Gebhardus epiſcopus Prag. coram ſede Apoſtolica purgaverit de violentia Joanni epiſcopo Moraviæ illata, item cauſam de controversis fundis epiſcopa- libus ad futuram Synodum translatam fuiſſe, in qua utrique epiſcopo aut eorum nunciis comparendum eſſet, ceterum ut predia controverſa interea in Joannis poteſtate maneant. dd. Romæ XVI. Kal. Maji Indict. XII. id est anno 1074. Ibid. p. 482. XIX. Gregorius VII. queritur Wratislao, quod Gebhardus vix domum re- dux caſtrum Joannis epiſcopi Moraviæ involaverit, quem hortatur, ut illi Ca- Hh Tom. IV. (a) Diploma iſtud destitutum eſt notis chronologicis, ad anni tamen 1052. confinia pertine- re pluribus argumentis probavimus in Annalibus noftris ad dictum annum. (b) Hanc epiſtolam ſpectare ad annum 1073. ibidem oſtendimus.

Strana 242
242 ŠPECIMEN caſtrum eripiat, Joannemque tueatur. dd. Romæ X. Kal. Octobris. Indict. XII. id eſt anno 1074. In Annalibus nostris Hagec. p. 439. XX. Gregorius VII. inter alia graviſsime cum Gebhardo expoſtulat, quod Joannis epiſcopi Moraviæ terras invaſerit, quem ad reſtitutionem hortatur. dd. Romæ X. Kal. Octobris. Indict. XII. id eſt anno 1074. Ibidem p. 440. XXI. Gregorius VII. conſolatur Joannem epiſcopum Moraviæ, hortaturque, ut ereptum a Gebhardo castrum repetat, dd. Romæ X. Kal. Octobr. Indict. Rom. XII. id eſt anno 1074. Ibidem p. 442. XXII. Gregorius VII. auctoritate Synodi Romanæ definitivam fert ſententiam, ut prædia controverſa inter Gebhardum epiſcopum Pragenſem, & Joannem epiſcopum Moraviœ per medium dividantur, donec alteruter cauſam docu- mentis clariorem demonstraverit. dd. Romæ VI. Nonas Martii. Indict. XIII. Id eſt anno 1075. Ibidem p. 448. XXIII. Gregorius VII. Wratislaum Ducem Boh. inter cetera hortatur, ut ſtudeat pacem inter epiſcopum Pragenſem & Moraviæ conſervare. dd. Romæ XVIII. Kal. Maji. Indict. XIII. id eft anno 1075. Ibidem p. 451. XXIV. Otto Dux Morariæ cum uxore ſua Euphemia fundat monaſterium Gra- dicenſe Ordinis S. Benedicti ad Olomucium, aſſignatis eidem pluribus prædiis & redditibus. dd. III. Non. Febr. Indict. I. anno 1078. Ibidem p. 473. XXV. Wratislaus Dux Boh. confirmat fundationem mox nominatam mona- ſterii Gradicensis, adjicitque villam Ugeztes. dd. Nonis Februarii. anno 1078. Ibidem p. 475. XXVI. Wratislaus Rex Boh. fundat monasterium Ord. S. Benedicti in Oppa- towicz aſſiftentibus & probantibus fratribus Ottone & Conrado Ducibus Mo- raviæ, donatque inter alia in Moravia in Brunenſi provincia villam Opa- tow, Znoymæ nonum forum &c. (a) Ibidem p. 520. XXVII. Henricus IV. Imperator cum conſenſu Wratislai Regis & Conradi Du- cis Moravia reunit epiſcopatum Moravia Pragenſi deſcriptis latiſſime fini- bus (a) Hoc diploma omnibus notis chronologicis carens ſpectare ad annum 1086. in Annali- bus noſtris ad dictum annum probavimus.

Strana 243
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 243 bus diœceſis Olomucenſis in Hungariam & Poloniam uſque protenſis. dd. Mo- guntiæ III. Calend. Maji. Indict. IX. anno 1086. Ibidem p. 522. XXVIII. Wratislaus Rex Boh. fundat eccleſiam collegiatam Wiſſehradenſem mul- tis donatis prædiis & reditibus, quibus Weczelo epiſcopus Olomucenſis adji- cit centum homines tributarios, præſentibus & approbantibus fratribus Ot- tone & Conrado Ducibus Moravia. (a) Ibidem p. 541. XXIX. Ratisbonæ precatur Wratislao Regi Boh. Benedictus Abbas Scotorum (b) In Annal. noftris Hagec. P. V. p. 571. felicem expeditionem Moravicam. XXX. Wratislaus Rex ecclefice Wiſſehradensi sarcit damna, quæ illa in Mo- ravia per tumultus bellicos paſſa eſt. (c) Ibidem p. 581. XXXI. Henricus Zdik Olomucenſis epiſcopus in gravem infirmitatem dejectus commendat ſe precibus Gotſchalci Abbatis Siloenſis & fratrum monafterii. Monumenta noſtra nusquam antehac edita T. l. p. 105. XXXII. Henricus Zdik epiſcopus Olomucensis Gottſchalci Abbatis fratrumque orationes denuo efflagitat, ut ſeu incolumitatem conſequatur, ſeu ſeparetur a corpore. (d) Ibidem. XXXIII. Eugenius III. conſolatur Abbatiſſam & Moniales Ord. S. Benedicti Pragæ ad S. Georgium de obitu Henrici Zdik epiſcopi Olomucenſis maximi Benefactoris hujus monaſterii, gratiasque agit pro ornamentis ſacris ejusdem epiſcopi impenſis & monialium opera confectis. dd. Ferentini XVII. Kal. Maji. (e) Hammerſchmid in hiſt. S. Georgii p. 66. XXXIV. Fridericus I. Imperator Wladislao Duci Boh. concedit certis feftis die- bus uſum regalis circuli, non ab alio quam Daniele epiſcopo Pragenſi & Jo- anne epiſcopo Olomucenſi imponendi. dd. Ratisbonæ XV. Kal. Febr. Indict. V. anno 1157. Balbinus Dec. 1. lib. 8. Volum. 1. p. 3. XXXV. Hh 2 (a) Et iſtud diploma ad eundem annum 1086. ſpectare ibidem oftendimus. (b) Hanc epi- ſtolam veroſimillime referri ad annum 1091. ad eundem annum innuimus. (c) Et hoc diploma notis chronologiets carens pertinere ad annum 1092. ad eundem annum docuimus. (d) Mortuus eſt Henricus Zdik epiſcopus Olomucenſis anno 1151. VII. Kal. Julii, quare utraque epiſtola ad eundem annum ſpectat. (e) Hanc Eugenii epi- ſtolam ad annum 1152. non præteritum, quo Henricus Zdik mortuus, pertinere innu- unt Kalendæ Maji, cum is VII. Kal. Julii mortuus fit, ut Vincentius ſynchronus, alii- que adnotarunt.

Strana 244
244 SPECIMEN XXXV. Wladislaus Rex Boh. confirmat privilegia & donationes monaſterii Gra- dicenſis cum teſtimonio fratris Conradi Ducis Moraviæ. dd. Pragæ XVII. Kal. Julii. Indict. VIII. anno 1160. (a) Pitter in vita S. Guntheri p. 187. XXXVI. Wladislaus Rex Boh. auget fundationem eccleſiæ Litomislienſis Ordinis Præmonſtratenſium, confirmatque omnes donationes a Sobieslao Duce Boh. Ottone Duce Moraviæ, Henrico Zdik epiſcopo Olomuc. Eliſabetha Friderici Ducis Olomuc. uxore, & Comite Bavaro aliisque factas. dd. Pragæ XIII. Kal. Februarii anno 1167. Berghauer in Proto-M. Pœnit. p. 252. XXXVII. Fridericus Dux Olomucenſis annuente patre ſuo Wladislao Rege Boh. donat ecclefice Raygradenſi locum Granice, vulgo Weißkirch, cum Joannis epiſcopi Olomuc, anathemate in violatores ſubjecto. dd. anno 1169. Principa- tus Wladislai XXX. regnorum XI. Pitter ibidem p. 141. XXXVIII. Sobieslaus Dux Bohemiæ Abbati Plaſſenſi Meinero donat circuitum Obora, Krzezow, & Babina, item Lomnitz & Lutti, tum commutat pro prædio Luzan prædium Ugezd, & pro prædio Cepoſitz prædium Lugow. ſub ſigillo & teſtimonio Detelebi Epiſc. Olomucensis. (b) dd. Pragæ Indict. VIII. 1175. Ex Archivo monaſterii Plaſſensis. Notum ſit tam futuris, quam præſentibus; quod Ego Zobieslaus Gra- tia Dei Dux Bohemiæ proſpiciens animæ, falutique meæ, Abbati in Plaſs, videlicet Meinero, cæterisque Monachis, fratribusque Dei ſervis ibidem devote Deo famulantibus in remiſſionem peccatorum meorum dedi circui- tum Oboram, Krzecziow & Babinam, cum pratis & agris, quæ funt infra eundem circuitum, & alium circuitum nomine Lomnicze & Litti, fimiliter cum ſuis agris & pratis proprietario Jure poſlidendos hisdem fratribus in per- (a) Clariſſimus Vir Joſephus Monſe, in obſervationibus præviis Juris Iglavienſis a nobis lau- datus, ad requiſitionem noſtraim ex Archivo Gradicenſi typum ſigilii huic diplomati ap- penſi accurate delineari fecit , quem Tabula I. Num. XXXV. excuſum damus. Spera- bamus vero nos ſigillum Wladislai, qua Ducis adhuc Bohemiæ, quod nobis deeſt, reper- turos, at ex præſente ſigillo nulla pene conjectura licet nomen Wladislai exſculpere, ut ſigillum iſtud ſeu Henrici fratris , qui teſtis adfuit , ſuſpicemur, ſeu ſigillum bilaterale fuiſſe, hancque frontem nomen S. Wenceslai indigitare ex ſuperſtitibus literis conjicia- mus. (b) Perraræ ſunt epiſcopi iſtius memoriæ, qui per novem annos eccleſiæ Olo- mucenſi præfuit, nec meminimus uſpiam inſtrumentum illius, aut in quo ſubſcriptus eſ- ſet, a nobis viſum, quam ob rem maxime diploma iſtud Moravicis adjecitnus. Mortuus is eſt anno 1181. , & in monaſterio Strahovienſi Pragæ, cujus aliquando alumnus erat , ſepultus.

Strana 245
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 245 perpetuum dedi. Præterea idem Abbas cum fratribus ſuis audiens me ob- nixe rogavit de prædio tradito ſibi a quodam Comite nomine Polik, filio Nacereſſe pro ſalute animæ ſuæ, quatenus hoc meis bonis concambio çom- mutarem, quod & feci, tradens eis prædium nomine Ugezd vel Ougiezd, pro ſuo quod dictum Luzan, & parte eorum additis, ut concambium æqua æftimatione conftaret octo talentis. Commutavi etiam eisdem petentibus aliud prædium Cepoſitz vel Capoſitz nomine, quod contulit eis pro ſalute animæ ſuæ Boguzlaus ſcilicet Camerarius filius Scafte pro prædio meo di- cto Lugow, atque omnium horum actio rata & inconvulſa maneat cum te- ſtimonio omnium eorum, qui tune præſentes erant, confirmari præcepi cum carta & figillo meo. Fridericus Pragenfis Epiſcopus, Detelebus Olo- mucensis Epiſcopus, Gervafius Cancellarius, & Præpofitus Wiſſegradenſis, Florianus Notarius, Leo Judex curiæ, Sdezlaus Camerarius, Kunnus Præ- fectus de Kladesi, & Præfectus ejus Pelegrinus, Jurogneu Præfectus de Su- the, Herema Præfectus de Plizen cum filio ſuo Herema, Mugomil Pincerna, Witek Dapifer, Mucina Præfectus Pragenfis, & frater ejus Dobroyst, Ko- hon Præfectus de Dudelet, Petrus Præfectus de Drewcze cum fratribus ſuis Milgoſt, & Agna, Hartelebus Camerarius Epiſcopi, Ulricus filius Stibor cum fratre ſuo Beneda, Hermannus Agazo (a) cum fratribus fuis Pavel & Hoviſſe, Woc Præfectus de Budiſsin, Præfectus (b) de Secazlow. Ego ve- ro quoad vixero, ut orationibus eorum inferar, prout potero, libenter patrocinabor. Acta funt hæc anno Incarnationis Domini 1175. Indictione octava. Data per manum Domini Gervaſti Cancellarii, & Præpoſiti Wiſſe- gradenſis. XXXIX. Fridericus Dux Boh. confirmat Ordini S. Joannis Heroſolymitani om- nes donationes a ſe aliisque factas, interque eas villam Iwanowic ſuper Ho- nam fluvium, villam Pelchis, terram Modlejovis in provincia Preroviensi &c. quibus Cain Olomucenſis epiſcopus ſubjecit anathema in violatores. dd. anno Principatus VII. 1183. Ex Archivo Pragensi Melitensium. Ego Fridericus Dei gracia Dux Bohemorum circumſpiciens, & con- siderans patris mei beate memorie Wladislai Regis, & aliorum Predeces- forum meorum facta commendabilia, fcilicet in ecclefiis, quas Deo & San- ctis eius edificauerat, & in beneficiis, ac poſſeſſionibus ibidem Deo ſerui- enti- (a) Id eſt Mareſcallus ſeu ſupremus equorum & ſtabuli Præfectus, de qua dignitate jam egimus T. I. Monumentorum iſtorum p. 40. (b) Qui iſthie Præfecti vocantur , erant Comites caſtellorum, poſterius etiam Caſtellani appellati.

Strana 246
246 SPECIMEN entibus habundanter collatis, cogitaui apud me, ut & ego in aliquibus ſe- querer veſtigia eorum, ut & ego, ſi non cum primis, saltem cum muliere paupere offerrem minutum in gazofilacium Domino : Cum ergo de his, que ad me hucusque per fuccefsionem attauorum, & auorum deuenerant, ali- qua diuerfis cenobiis contuliſſem, venit mihi in mentem hoſpitale Hieroſo- limitanum, eui a principio ſui Principatus ſe pater meus deuouerat, & ei aliqua in regno ſuo contulerat. Huius autem hoſpitalis audiens facta fere impoſſibilia, ſed quia Deo poſſibilia ſunt, deliberaui de mea liberalitate ali- qua ei conferre, aliqua minus utilia utilioribus commutare, aliqua vero red- dere , que pater meus usque ad vite fue finem annuali cenfu redimens, re- tinuerat. Dedi ergo ei eccleſiam cum conſenfu & peticione uxoris meæ, (a) quam ipſa inter Pragam & Wiſſegrad in honore Beati Joannis Euange- liſte edificauerat ob memoriam victorie diuinitus mihi conceffe, circa quam ecclefiam dedi ei terram ad coronam meam pertinentem ad unum aratrum, dedi & ei Botis (b) fluuium cum loco piſcine & molendini. Tradidi eciam ei villam iuxta vicum iacentem nomine Tinec cum ſilua, que ſupra Albiam iacet, ei pertinente. Pro Borizlau autem & eius pertinenciis do eis quas- dam villas quondam ad Sathec pertinentes, iam diu fere deſertas, quarum nomina ſunt hec: Ztare Zedlo, Sblaſin, in Merouikrizi Vrahradky, Skirſi- ci, Napolene, Rayſowici. Tichonin villam, quam mea propria pecunia emi a Comite Tarik de Milevzche dedi domui Hoſpitalis. Confirmo & Malini roſtrow, quam Comes Hrabiſe fideli ſeruicio ſuo a me deſeruiuit, & eidem Domui contulit. Do eciam & confirmo Upolene, Wranow, & omnem fil- uam circa & infra villas iacentem, que vulgariter dicitur Hole, ubi custo- des filue mee fuerunt, qui vulgariter dicuntur bagni, (c) quarum villarum culta & inculta ipſemet preſens circuire precepi Hrabyſam ſummum curie mee Venatorem, quam circuicionem Hieruſalem vocari precepi, & in ea eccleſiam fieri iuſſi in honore ſancti ſepulchri Dominici, & beati Joannis Baptiſte. Confirmo eciam ei omnes donaciones, que in diebus Principa- tus mei date funt, vel dabuntur ei, utpote donacionem uxoris mee, ſcilicet Parochiam ſancte Marie ad argentariam, ita quod nulli liceat ibi aliam ec- clefiam edificare preter voluntatem eorum, & aliam Parochiam, que edifi- catur in Kadan ſupra Egram fluuium. Confirmo eciam villam Trebis, que (a) Videlicet Elisabethæ, quæ isthic etiam testis subscripta legitur; ecelesia autem ista, ex vo- to ejusdem in loco certaminis conſtructa in Bogiſce appellabatur, qui locus hodie in mu- ros Pragenſes tractus est, præter nomen autem nihil ſuperest. Vide ea de re chrono- graphum Siloenſem T. I. horum Monum. p. 91. & 92. (b) Is eſt rivus Boticz , qui per muros Pragenſes illapſus infra Wiſſehradum ſeſe in Moldavam exonerat. (c) Idem nomen hodie cuſtodes silvarum retinent.

Strana 247
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 247 que iacet ſuper fluuium, qui dicitur Medma, quam eadem uxor mea ipſi contulit. Nihilominus aſſenſi, & affencio omnibus Nobilibus meis, qui ei elemofinas fuas vel dederunt, vel deinceps dare voluerint, ficuti Petro filio Milgozt, qui predicte domui porcionem, que eum contingebat, he- reditatis contulit. Confirmo eciam eccleſiam in honore beate Marie de- dicatam, & omnia ad ipſam ſpectancia, ligneam & eccleſiam, quam con- ſtruxit Bohuſe barbatus (a) beneficio caſtri in Cladesche honoratus, & ter- ram ad unum aratrum ante caftrum Hradech, quam dedit iam nominate do- mui Ozel filius Hirdete. Confirmo iterum villam Iwanowis ſuper Honam fluuium in Morauia, quam Troianus, & fratres ſui filii Dluchomili de- derunt, & villam Belchis, quam Drifislaus filius Helie dedit. Confirmo eciam terram deſertam in Modleiouis ad unum aratrum in prouincia Pre- rouensi pertinentem ad castrum Hradec, terra autem eadem vocatur Robe- ris. Confirmo preterea Hrobemky ſuper fluuium, qui dicitur Pzina cum fuis attinenciis, ex una parte Hlubeice termino iacente usque ad terminum Bohuhwalow, & dehine usque ad pontem virgis factum, qui dicitur Bez- strecowahat, & ab his terminis ſemita & ſigna protenduntur usque in Ko- zidol, & deinde eadem signa usque Milich fluuium protenduntur, hoc au- tem factum eſt fratris mei Wladimiri aſſenſu accedente. (b) Igitur pro larga & ampla caritate, quam habent in veneranda domo hoſpitali in reci- piendis infirmis tam pauperibus quam diuitibus hominibus de Iwanowis, & omnibus villis ad eandem villam pertinentibus, & hominibus de Hrobnik, & omnibus villis illic ſpectantibus in furtis, in homicidiis, fiue in aliis qui- buscunque collectis, fiue in caftris, fiue in pontibus edificandis, vel in quo- cunque alio negocio terre, fi quod forte contingit, eandem libertatem, & ſecuritatem concedimus, quam anteceffores noſtri Olomucenfi contulerunt epiſcopatui. Pax ergo fit eis hominibus villarum iam nominatis vel eciam futuris, quos diuina prouidencia & hominum largicione ſuis ufibus colle- gerint, & libera ſecuritas, & ſecura libertas fit eis a me, & ab omnibus meis ſucceſſoribus in ſecula ſeculorum, amen. Ne autem donacio & confirma- cio mea in irritum ducatur, rogo fratrem meum Bretislaum epiſcopum Pra- genſem, (a) In diplomate Henrici epiſcopi Pragenſis dd. anno 1186. vocatur: eccleſtu beati Wencez- lai in foro Vndſco a Comite Boguſta edificata, quæ veroſimillima eſt eccleſia S. Wenceslai in foro pecuino hodie RR. PP. Auguſtinianorum diſcalceatorum. (b) A villa Iwano- wis omnia hic commemorata loca in Moravia ſita erant, quibus itaque Wladimirus Dux Moraviæ conſenſum ſuum præbuit. Ceterum vox frater quo Fridericus iſthie Wladimi- rum impertit pro genio illius ætatis pro patruele accipienda , quod vel ipſe Fridericus non obſcura in hoe diplomate innuit , cum dein Bretislaum fratrem Wladimiri ſuium non noſtrum appellat.

Strana 248
248 SPECIMEN genſem, & omnes ſuos ſucceſsores, & Dominum Cayn epiſcopum Olomu- censem, & omnes fuos pofteros, ut quisque ſpiritu malicie ductus factum hoc immutare, vel fratribus dicte domus fiue in Bohemia, ſiue in Morauia in aliquo detrahere preſumpſerit, malediccionis flagello puniatur; huius fa- cti teſtes, qui erant preſentes, hy sunt: Eliſabeth Duciſſa, Wladimir Dux de Holomus (a) cum fratre suo Bretislao. Bretislaus epiſcopus Pragenſis, Cayn epiſcopus Olomucensis, Lamprecht Abbas de Cladorub, Minger (b) Ab- bas de Plaſs, Florianus Prepositus Wiſsegradensis, Hrabiſe Camerarius Ho- lomucensis, Preda de Neibstin, Milhort Comes beneficium habens in Bouſes, & ſummus Venator filuarum ſpectancium in Necholic, Smil de Uderche cum filiis, Beneda de Sueſin, Otto Woyzky cum fratre Rediwog & filiis, Chazlaw de Pontin, Bozden de Peſtodup maior procurator in beneficio Mil- bort, Martin de Milkow. Ego Bretizlaus epiſcopus Pragensis rogatu fra- tris mei Friderici Ducis Bohemie omnes, qui immutare hoc factum , vel fra- tribus dicte domus in aliquo detrahere preſumpſerint, authoritate, qua fun- gor, excommunicacionis vinculo innodatos pene gehennali ſubicio perpe- tualiter eruciandos. Ego Cayn epiſcopus Olomucenſis (c) rogatu Friderici Ducis Bohemie omnes, qui hoc factum immutare vel fratribus dicte domus in aliquo detrahere preſumpſerint, auctoritate, qua fungor, excommuni- cacionis vinculo innodatos pene gehennali ſubicio perpetualiter cruciandos. Eandem autem penam excommunicacionis nos duo epiſcopi nostris relin- quimus ſucceſſoribus. Actum eft autem hoc anno Dominice Incarnacio- nis MCLXXXIII. Principatus mei VII., Pontificatus vero Bretislai fratris mei anno ſecundo. (d) XL. Fridericus Dux Bobemiæ & Gubernator Moraviæ usque ad fines Hun- gariæ ſub capitis ſupplicio pr�cipit æternæ oblivioni tradendas rebelliones Co- mitum Wrſſoveciorum, quas repetitis vicibus majores illorum adverſus Du- ces Bob. concitarunt, Ratiborio Wrſſovecio ejusque genti peculiaria arma gen- tilitia concedit ob meritum, quod in ſubjicienda Moravia Boemiæ adjutor ex- ſtiterit. dd. 1184. (e) XLI. (a) Iſtud nuſpiam proditum alibi : Wladimirum jam anno 1183. fuiſſe Ducem Olomucen- ſem, ut proinde Fridericus Wladimirum Ducem Olomucenſem inſtituiſſe tum videatur, cum priore anno Conradus Friderico adverſatus Marchionatus Moraviæ initia molitus eſt, uti in Diſſertatione noſtra de initiis Marchionatus Moraviæ fuſius fegimus. Vide Borns Abhandlungen a. Band. (b) Isi est Meinerus in ſuperiore diplomate no- minatus. (c) Et iſte Strahovienſis Canoniæ| alumnus erat, isthic anno 1194. ſepultus. (d) Friderici Ducis ſigillum bilaterale huie diplomati appenſum excuſum damus Tabu- la I., eodem numero XXXIX., quem diploma præſefert. (e) Hoc diploma in Bohemi- co

Strana 249
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 249 XLI. Henricus epiſcopus Pragenſis, filius Henrici Ducis Moraviæ, Ordini S. Joannis Hieroſolymitani donat villam Nalevine & confirmat ecclefiam S. Jo- annis in Boiſci cum villa Tinecz, aliisque donationibus piis. dd. 1186. (a) Ex Archivo Pragenfi Melitenfiuin. Henricus Dei gracia epiſcopus Pragenſis Rogerio Magiſtro Hoſpitalis Iheroſolimitani, eiusque ſuccelſoribus, reliquisque fratribus predicti Ho- ſpitalis perpetuam in Domino ſalutem. Ex multorum relacione, ſed pre- cipue patris mei, pie videlicet memorie Ducis Henrici (b) cognoſcentes, quanta pietatis opera pauperibus & infirmis impenduntur in prefato Hoſpi- tali, pie ſollicitudini veſtre commiſſo: Pia nihilominus devocione acceden- tes, veſtreque fraternitatis, & elemofinarum, atque oracionum participes esse gestientes, ad honorem Dei & beati Johannis Baptiste, atque ad sub- ſidium ſacrum pauperum Chriſti ſupradicto Hoſpitali do villam de patrio iure mihi derelictam nomine Nalevine ob redempeionem peccatorum meo- rum & prefati patris mei, qui iam dudum Iheroſolimis apud vos fraternita- tem ſuſceperat tempore Magiſtri Aſsaliti, & pro anima matris mee Ducifse ſcilicet Margarete amplius iure perpetuo poſſidendam. Eccleſiam quoque beati Joannis Euangeliste in loco, qui dicitur Boiſci a Duce Friderico, & eius uxore Duciffa Eliſabeth constructam, & vobis cum villa Tinecz & ri- uulo nomine Boticz cum ſtagno, & loco molendini nobis preſentibus colla- tam I i Tom. IV. co ſermone primus , quantum conſtat, in medium protulit Paprocius in ſpeculo Mora- viæ p. 290., quod demum in germanicum ſermonem translatum Goldaſtus in Beylagen p. m. 175. Lunig. R. A. Part. ſpec. Contin. I. p. 231. aliique excuſum dedere. Sed nihil diplomate iſto magis commentitium effingi poteſt, quod iftius ætatis nullam pror- ſus notam præſefert. Nam 1. titulus iſte inſolitus Friderici nuſpiam in tot ſuperſtiti- bus illius diplomatibus reperitur. 2. Bohemica diplomata iſti ætati nunquam erant uſi- tata. 3. Idioma bohemicum a dialecto iſtius ſæculi toto cœlo abeſt. 4. Ut ex diplo- matibus allatis porroque afferendis cognoſcitur, needum is ſeu nominum propriorum in familiis nobilibus , neque armorum uniformium uſus invaluit. Verbo omnia pene ver- ba hujus diplomatis ſuppoſitionem & figmentum clamant. Sed hac ipſa de re jam egi- mus P. II. Annal. noſtrorum p. 147. & 192. (a) Hunc annum in dorſo membra- næ expreſſum eſſe perhibet apographum meum. (b) Ex his convincitur Fridericum Ducem (utpote filium Wladislai Regis ) & Henricum epiſcopum Pragenſem nonniſi fu- iſſe fratrueles , ac proinde vocem illam frater , qua ſe uterque in priore diplomdte do- nat, pro fratruele accipiendam eſſe. Ceterum Henricus hie Dux pater epiſcopi primus fuit, qui Ordinem S. Joannis Hieroſolymitani in Moraviam induxit, uti jam Tomo Mo- nument, noſtrorum III. p. 28. innuimus, iter autem Hieroſolymitanum cum ftatre ſuo Wladislao ingreſſus eſt anno 1147. uti apud Vincentium T. I. Monument. p. 165. le- gere est.

Strana 250
250 SPECIMEN tam, & a nobis eodem die consecratam. (a) Sed & ecclefiam beati Wences- lai in foro Vadſco a Comite Bogussa edificatam, & in eadem conſecracione a prefatis Principibus Hoſpitali Iheruſalem per manum noſtram cum terra ſibi pertinente collatam, & ſub interminacione anathematis confirmatam vo- bis in perpetuum libere poſſidendas auctoritate diuinitus nobis conceſſa, concedimus & confirmamus. Ecclefiam eciam a ſupermemorata Duciſsa Eliſabeth ſuper Meſea in honorem beate Marie fundatam, & ab eadem ſimul cum marito prefito videlicet Duce Friderico Hoſpitali Iheruſalem iure per- petuali poſſidendam collatam, ſuoque figillo confirmatam eidem concedimus & confirmamus. Ut igitur hec omnia ſupermemorata Hoſpitali Iberoſoli- mitano in perpetuum rata, & indiuulſa permaneant, vobis concedimus, & ſigilli noſtri impreſſione corroboramus. Quicunque autem in omnibus fu- pradictis inftinctu diabolico ductus vobis iniuriam aliquam aut violenciam intulerit, anathema sit, amen. (b) XLII. Gregorius VIII. Hinkonem de Serotin Crucifignatum Militem Diœce- ſis Olomucenſis ejusque familiam & terras in protectionem Sedis Apoſtolicæ ſuſcipit, quam anathemate roborat Cain epiſcopus Olomucenſis. dd. Beneventi Pontif. anno I. id eſt 1187. Ex codice chartaceo ſæculi XIV. Archivi Carlsteinenſis. (c) Gregorius epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei dilecto filio Hinconi de Se- rotin Cruciſignato Militi Olomucenſis Dieceſis ... ſacro-fancta Romana ec- cleſia deuotos & humiles filios ex affuete pietatis officio propenfius dilige- re conſueuit, & ne prauorum hominum moleſtiis agerentur, eos quaſi pia mater ſue proteccionis munimine confouere. Cum igitur tu zelo fidei & deuocionis accenſus signo viuifice Crucis aſſumpto propoſueris in terre ſancte ſubſidium proficiſci, nos tuis iustis poſtulacionibus grato concurren- tes aſſenſu perſonam tuam cum familia tua, bona tua, que in preſencia ra- cionabiliter poſſides, ſub Beati Petri & noſtra proteccione ſuſcipimus, & preſentis ſcripti patrocinio communimus, ftatuentes, ut poſtquam in primo generali paſſagio, a Sede Apoſtolica ſtatuendo, iter arripueris transmari- num, donec de tuo reditu vel obitu certiffime cognoſcatur, ea omnia in- tegra maneant & coniuncta &c. Data Beneventi P. anno I. Et (a) Iſtud nuſpiam alibi proditum eccleſiam in Boiſci ab Henrico epiſcopo conſecratam fuiſſe, (b) Sigillum Henrici epiſcopi Pragenſis magna parte læſum eadem Tab I. Numero XLI. ex Archivo Melitenſi excuſum damus, quod omnium primum hucusque ex ſigillis Epi- ſcoporum noſtrorum in manus noſtras pertigit, comparebit autem Num. 44. aliud ejus- dem Henrici epiſcopale ſigillum diverſum penitus, illæſumque. (c) Præclarum hoc est Illuſtriſſimæ Familiæ hodie ſuperſtitum Comitum de Zierotin documentum.

Strana 251
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 251 Et ego Cain Olomucenſis epiſcopus anathema pronuncio in omnes, quicunque diabolico inftinctu Tibi, pueris, (a) clientibus, feruis aut terris tuis iniuriam vel violentiam inferre preſumpſerint &c. XLIII. Otto Bohemorum Dux, quondam Marchio Moraviæ cum Matre ſua Maria a primis fundamentis conſtruit in loco Luca dicto monaſterium Or- dinis Præmonſtratenſis, amplisque prædiis & reditibus id locupletat ſub te- ſtimonio Kaym Moravienſis epiſcopi, nec non Wladimiri & Brecizlai Ducum Moraviæ. ad. Pragæ VIII. Kal. Novemb. Indict. VIII. anno 1190. Ex Archivo Canoniæ Lucenſis. In Nomine fancte & indiuidue Trinitatis. Otto (b) Dei gracia Bohe- morum Dux, quondam Marchio Morauie. De geſtis hominum ſuboriri ſo- let ſepe calumpnia, niſi lingua bonorum teſtium robur adhibeat, aut ſcri- ptura. Notum igitur fieri volumus tam preſentibus quam futuris, quod ego Otto Dei gracia Dux Bohemorum & nobiliſſima mater noſtra Domina Maria (c) diuina inſpiracione commoniti, pro noſtrarum, noſtrorumque parentum, remedio animarum, & ut preſentis vite statum cum incolumi- tate nobis noſtrisque ſuccefforibus pertranfire diuina concedat clemencia, monaſterium in Luca ad honorem Dei & B. Marie semper Virginis & S. Wencezlai glorioſi Martyris a primis fundamentis construximus, statuen- tes, ut Canonici ſub regula B. Auguſtini & Ordine Premonſtratenſi perpe- tuo ibidem deſeruiant, & pro nostris, noſtrorumque ſuccefforum delictis afſidue intercedant, & in Miffis eorum propriam pro nobis commemoracio- nem faciant. Ad ſuſtentacionem autem Canonicorum, qui ſub regulari obſeruancia Deo in eodem cenobio militabunt, poffeſſiones ſubſcriptas in dotem ecclefie donacione legitima irreuocabiliter in perpetuum affignamus, concedimus, & donamus, tali tamen tenore, quodfi quisquam aliqua pre- ſumpcione dotes illas, quas in preſenti priuilegio predicto monaſterio con- firmamus, ab eadem ecclefia alienauerit, ad me, vel ad heredes meos omni contradiccione postpofita reuertantur. Ceterum fi ad usum fuum & com- moditatem eccleſie Abbas & Canonici eiusdem loci ex integro semper fer- uauerint, quieto & irreuocabili inre illa beneficia ipfis & eccleſie confistant in perpetuum. Guodſi ego vel heredes mei diabolico inftinctu noſtre donacionis beneficium retraxerimus, & contra noſtri decreti paginam ire, vel li 2 (a) Id eſt: liberis. (b) Otto hic aliter Conradus dictus fuit, quod nomen vel ipſe in aliis diplo- matibus exprimit. (c) Balbinus in Epitome p. 246. hanc Mariam facit Henrici Impe- ratoris filiam, ſed id adverſatur ſynchrono Chronographo Siloenſi a nobis T. I. Monum. edito , qui p. 88. dicit hujus Ottonis , aliter Conradi dicti , ſocerum fuiſſe Palatinum Imperatoris.

Strana 252
252 SPECIMEN vel aliquam moleſtiam inferre tentauerimus, me siquidem, meosque here- des malediccione obligo perpetua, ac triginta auri libras prefate ecclefie ſub Imperatorie diſtriccionis examine in integrum ſine examine redditu- rum. Pretaxate vero dotes, quas predicte ecclefie confirmamus, he funt': Capella S. Nicolai cum omnibus ei attinentibus, decimacio in Marchta. Tres ville in Dobſici, Geſovici, Oblkovici. Manſus unus in villa Gracih, alter in villa Zuaſſu, tercius in Mravitic. Capella S. Georgii in Stracho- tim cum tribus villis Chaikovici, Popovici, Chrepici. Capella S. Joannis in Roketim, cum villa una Popovici. Capella S. Andree in Gobza cum villa & ſola taberna, & uno molendino Ceulehou, cum duabus tabernis Chegoſt, Selleſovici, Branſudici & Opoyovici, Oderonovici, Nemchici, Biſchici, Liski, Rokinicee, Breſava, Lutochor, Griuſucea, Trebonchovici, Domamlo. Unus manſus in Liſtenvic, Lodinicee, Chrauzko. Huius autem donacionis testes hi ſunt adhibiti: Henricus Pragensis, & Krim Morauiensis episcopi, Wla- dimirus & Brecislaus fratres eius, Duces Morauie. Actum publice in Cu- ria noſtra Prage anno incarnati Verbi MCXC. Indict. VIII. cone. VII. Epact. XXIII. octano Kalendas Nouembris. Data per manum Cancellarii Floriani. (a) XLIV. Henricus Dux Bohemorum & epiſcopus Pragenſis nec non Marchio Mo- rauie, donat monaſterio Lucensi Ord. Præmonstratenſis villam Luca cum te- lonio, villa Bohmelicz, molendino , & filva Palice. dd. VII. Idus Junii in castro Betow 1195. Ex eodem Archivo Canoniæ Lucensis. In nomine fancte & indiuidue Trinitatis. Anno Verbi incarnati mil- leſimo centeſimo nonageſimo quinto. Indiccione XIII. Epacta XXV. con- currente V. iuxta labentis huius ſeculi varietates varie in hominibus ge- perantur mutabilitates: Inde est cerea in vicium flecti, & lucri hydropico morbo ficiens preſens etas multa audet, nihil pudet, dumodo viuat. Por- ro quia precioſus memorie thefaurus eft ſcriptura, rerum ſeriem incommu- tabili loquens veritate, & opponens obftaculum emergentibus calumniis inconuulſum , hec siquidem seua inimicorum constringit iacula, & precludit aditum, quem fabricat mens doloſa. Huius inſpectu racionis ego Henricus Dux Bohemorum, & epiſcopus, nec non Marchio Morauie pro remedio anime meæ, & fratris mei Ducis Conradi, ac pro uniuerfis predecefforibus meis, (a) Sigillum bilaterale appenſum excuſum damus Num. XLIII. ex eodem Archivo Lucenſi, quod cum accuratiſſimo apographo ab Eximio Viro D. Ambroſio Jancko, Canoniæ iſti- us Priore meritiſſimo collato ad petitionem noſtram transmifit Reverendiſſimus & Ex. cellentiſſimus D. D. Gregorius Lambek loci digniſſimus Abbas & Ordinis Generalis Viſitator , uti jam in Diſſertatione noſtra de Initiis Marchionatus Moraviæ meminimus

Strana 253
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 253 meis, terrena pro celeſtibus, videlicet villam, que dicitur Luca adiacentem eiusdem nominis monaſterio cum theolonio, & villa Bohmelicz cum mo- lendino & flumine, quod ibi preterfluit, & filua, que Palice nuncupa- tur, nec non cum terra ſeruorum, & pleno dominio dedi perpetualiter. Et quoniam ſapiens rei exitum ante metitur, & iacula preuiſa minus feriunt, quod factum meum racionabile, ſuperueniente inique occaſionis ſcrupulo minime valeat eneruari, teſtimonio horum corroboraui, quorum nomina ſunt hec: Wiadimirus cum fratre ſuo Bracizlao Principes Olomucenſes. Zpitigneus cum fratre ſuo Zwatopluk Principes de Brinen. Vtizlaus Pre- poſitus Wiſſegradenſis & Cancellarius Ducis Bohemie. (a) Chriſtophorus Pre- poſitus Bolezlaviensis. (b) Witek Archidiaconus Sattensis. Laurencius Ca- nonicus Pragenfis. Grabiſe Camerarius Ducis Bohemie. Witek Zlanebor Caftellanus de Budyfin. Budiwy Subcamerarius Ducis Bohemie. Roprecht Castellanus de Podivin. Arneſtus Pincerna Ducis Bohemie. Jaros Sub- Pincerna Ducis Bohemie. Wilalmus Venator Curie. Zuda Zbralaus fili- us Zlanebor. Georius Castellanus de Netolic. Pertoldus Caftellanus de Gradec. Macerat Gladiator Ducis Bohemie, (c) qui eodem tempore dedit villam predicto monaſterio, que Lurin vocatur, & coram eisdem teftibus. Hi funt testes de Prouincia Znoymensi: Attlebus, Mrakota, Belik, Pazbuba, Ortwinus, Marquardus, Alexius, Zpita, Belen, Janik, Miroslaus, Thomik. Iſti vero ſunt de Prouincia Olomucenſi: Bugota, Blud, Zudomir, Predbor, Zdebor, Petrek, Mikul, Zudiwoy, Lacub, Zemizlaus. Isti autem sunt de Prouincia Brunenſi: Zbrazlaus, Petrus Superbus, Lewa, Diwa, Budiz, Bo- lebor, Radek, Budek, Ztreſimir, & alii quam plurimi Boemi & Moraui, qui eidem donacioni interfuerunt. Ut autem racionabile factum meum maius robur valetudinis in poſterum obtineat, & omni euo inconuulſum perma- neat, ſigilli mei preſentis impreſſione communiui. Ne autem ſuccedenti- bus certis temporibus conueniens ordinacio mea poffit euacuari, quatenus ea, que bona funt ordinata, in perpetuum maneant rata, & omni genera- cio- s) Incognitus hucusque Præpoſitus iſte Wiſſehradenſis omnibus Hiſtoricis noſtris , quem & Hammerſchmid & Berghauer in ſerie Præpoſitorum prætermiſere, cujus loco ſubſtituere Henricum ipſum hunc epiſcopum Pragenſem , cujus diploma eſt, quem nuſpiam Præ- poſiti nomine ſubſcriptum hactenus inveni. (b) Et iſte ignoratus fuit Balbino in Epi- tome p. 196. (c) Hanc vocem Gladiator inter officia & munera Ducalia needum uſpi- am mihi occurriſſe memini. Apud Polonos præcipua crat Gladiferi dignitas, qui Prin- cipi in publicis pompis gladium præferre ſolitus , ut refert Sollerius in actis Sanctorum Tom. V. Julii p. 744. Apud nos Armigeri paſſim appellabantur. Hand vane ſuſpi- cor Wilkonem Archidiaconum ſcribam ſeu Notarium , per quem hoc diploma datum eſt, gente Polonum fuiſſe, nam etiam primus ex uſu Polonorum , diplomatibusque Polonicia vocem iſthic Caſtellanus induxit, qui ut ex ſuperioribus patet, apud nos Præfecti ſeu Co- mites vocari ſoliti.

Strana 254
254 SPECIMEN cioni, que preterit, & aduenit, fixa fit, & inuiolata, accensis eandelis vio- latores huiusmodi, quod abfit, excommunicaui, & cum Juda traditore eos eterno cremandos igne deputaui. Actum eſt autem hoc in ipſo die Protho- Martyris Stephani apud monasterium Lucenſe feliciter amen. Datum per manum Witkonis Archidiaconi in Caſtro Betow ſeptimo Idus Junii. (a) XLV. Przemyslaus Ottocarus I. Rex Bohemiæ confirmat fundationem Cœne- bii Wellebradenfis Ordinis Cistercienſium a fratre ſuo Wladislao Marchione Moravic factam dd. 1202. Stredovskius in ſacra Moraviæ Hiſtoria p. 20. XLVI. Przemyslaus Ottocarus Rex Boh. confirmat monaſterio Inſulano Ordi- nis S. Benedicti omnes pias donationes eidem monaſterio factas cum conſenſu, & ſub teſtimonio Wladislai Marchionis Moraviæ & Ruperti epiſcopi-Olomu- cenſis dd, XVI. Kal. Februarii anno 1205. Pitter in vita S. Guntheri p. 151. XLVII. Fridericus II. Imperator Henrico Marchioni Moraviæ, ejusque hœre- dibus concedit Mocram & Mocny in feudum cum omnibus juribus & atti- nentiis ad ea ſpectantibus. dd. Basileæe VI. Kal. Octobris 1212. Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. 1. p. 164. XLVIII. Fridericus II. Imp. inter plura jura & privilegia regno Bohemiæ con- ceſſa etiam concedit Regibus Bobemiæ jus & auctoritatem inveſtiendi epiſcopos ſuos , ſcilicet Pragenſem & Olomucenſem. dd. Basileæ VI. Kalen. Octobris an- no 1212. Balbinus ibidem p. 6. XLIX. Conventio de Marchionatus Moraviæ terris inter Wladislaum Marchio- nem Moraviæ & Ducem majoris Poloniæ. dd. 1213. In Regni privilegiis Carlsteinensibus T. 12. N. 35. p. m. 363. L. Diploma Henrici alias etiam Wladislai dicti, Marchionis Moraviœ, vi cujus omnes poſſeſſiones, quas Domus S. Joannis Hieroſolymitani in Moravia poſſi- (a) Appenſum huie membranæ ſigillum bilaterale Num. XLIV. excuſum damus ex eodem Archivo, quod ſane propter raritatem ſuam magno habendum in pretio. Prima enim fronte Henricum exhibet in habitu epiſcopali, altera in ducali. Diverſum igitur ab omnibus noſtris ſigillis bilateralibus, quæe ubivis altera parte imaginem S. Wenceslai præſentat.

Strana 255
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 255 poſſidet, vel poſſeſſura eſt, ab omni jure Laicali liberat & abſolvit. dd. 1214. (a) Archivum Pragense Melitensium Num. 13. LI. Przemyslaus Rex Bohemiæ cum conſenſu , & ſub teſtimonio Wladislai Marchionis Moraviæ, atque Ruberti epiſcopi Olomucenſis confirmat donatio- nem Ulrici de Luticz eccleſiæ B. V. Mariæ in Plaz Ordinis Cistercienſium fa- ctam. dd. in urbe Praga VI. Idus Junii 1216. Ex Archivo Monaſterii Plaſſenſis. In Nomine ſancte & Indiuidue Trinitatis. Przemysl Dei gracia Bohemorum Rex, uniuerſis Chriſti fidelibus tam preſentibus, quam futuris in perpetuum. Cum omnes in Chriſto pie vi- uentes debito Diuini precepti teneantur, ut pauperes eius, & maxime eos, qui ſpreta omni terrena ambicione, ardenciori deſiderio amori Dei adheſe- runt, amplecti, atque manutenere debeant, specialiter tamen conuenit No- bis, qui ex Dei largitate, honoribus & dignitatibus, pre ceteris in hoc mundo locupletati, & adaucti ſumus, huiusmodi viros deuocione bone con- uerfacionis probatos noſtre proteccionis clypeo defenſare, ac bona ipſo- rum non ſolum, que a nobis, verum eciam ab aliis collata funt, noſtre cir- cumſpeccionis vigilancia inconuulſa conſeruare, & cuîtodire. Proinde no- tum eſſe volumus, tam futuri, quam moderni temporis vere fidei cultori- bus, quod fidelis noſter bone recordacionis Ulricus de Luticz in extremo mortis articulo conſtitutus, pro remedio anime ſue, & progenitorum ſuo- rum, contulit eccleſie B. V. Marie in Plaz predium quoddam nomine Ni- nitz cum omnibus pertinenciis ſuis, cum pratis, terris, nemoribus, paſcuis & omnibus aliis libertatibus, & immunitatibus ſuis, quo defuncto Protiua Ger- (a) Neſcio quibus ſerupulis quique agantur in communicandis archivorum ſuorum documen, tis. Ego cum jam facile ante annos 16. ab Excellentiſſimo Comite Kollowrath tum Melitenſium Grandi Priore facultatem impetraſſem exſcribendorum omnium Ordinis iſti- us diplomatum , renitentia Cancellarii, qui ſimul Archivarius erat , factum eſt , ut non- niſi domi ſuæ argumenta exſcribere, & typum ſigillorum excipere licuerit. Inter hæc argumenta & iſtud eſt, appenſum vero eſt membranæ duplex ſigillum : alterum Wla- dislai Marchionis Moraviæ adeo in marginibus attritum, ut ex fugientibus literis ex voce Moravia nonniſi quinque characteres ORAVI ſuperſint, equite ipſo Wladislao bene conſervato. Alterum ſigillum Ruberti epiſcopi Olomucenſis prorſus illæſum eſt. Utrum- que Num. L. excuſum damus. At vero accidit paulo poſterioribus annis , ut Ordo hic inclytus antiquam poſſeſſionem loci Boiſce vindicare meditatus in Proceſſu ſuo cum Cu- ria Neo-Urbenſi plura inſtrumenta permodum allegatorum appoſuerit, quæ demum gra- tia Clariſſimi Viri Joſephi Zeberer Cancellarii Neo-Urbenſis mecum communicata ſunt. Inter ea tamen præſentis diplomatis tranſumtum, utpote ad Moraviam ſpectans, allega- tum non fuit,

Strana 256
256 SPECIMEN Germanus eiusdem confilio quorundam infidelium deceptus ſalubre factum aliquamdiu impedire, atque in irritum reuocare conatus eft, quod & fecit. Tandem diuino timore pariter & amore nostraque admonicione correptus in communi colloquio Bohemorum Prage habito (a) preſentibus Venerabi- libus Epiſcopis Domino Andrea Pragenſi, ac Domino Ruberto Olomucenſi, preſente nihilominus Dilecto fratre meo Wladislao Marchione Morauie, aliisque quam plurimis tam Clericis, quam Laicis non contemnende Au- thoritatis perſonis prefatam donacionem prenotatis Eccleſie fratribus tam ipſis, quam eorum ſucceſforibus in remiſſionem peccatorum fuorum perpe- tuo Jure poſſidendam contradidit. Ut igitur hec accio firma & illibata permaneat, poteſtatis mee, & Domini Pragensis Epiſcopi Andree, necnon Domini Ruberti Olomucenſis Antiſtitis, & Wladislai fratris mei Morauienſis Marchionis authoritate cum figillorum noſtrorum impreſſione & preſentis pagine conſcripcione confirmandam ſtatui, atque corroborandam. Guodſi qua impoſterum Ecclefiaftica ſecularisue perſona hanc donacionis dotem ſciens instinctu diaboli violare, & aliter, quasi contra eorum voluntates immutare tentauerit, ſecundo, tercioue commonita, ſi non ſatisfacci- one congrua emendauerit, Eeclefiaftice diftriccioni, & eterne damna- cioni ſe nouerit ſubiacere; Facta funt autem hec anno Dominice Incarna- cionis MCCXVI. Hi ſunt teſtes, qui preſentes fuerunt, quando Do- minus Albertus Abbas Plazensis prememoratam villam recepit: Andreas Pragenſis Epiſcopus, Rubertus Olomucensis, Wladislaus Marchio Morauien- sis, Martinus Canonicus Pragensis, Magister Joannes Scholasticus, Slauco Camerarius, Iheras, Beneſs, Marquardus frater eius, Budiwoy filius Swesh, Henricus filius Withigonis, Chotibor, Herdebor, Oler & Theislaus filius Thymonis , Stephan de Ludowitz, Magnus filius Ottonis de Wizan, Herman- nus de Ninitz, Zaawis filius Witingonis, Dalubor Judex Curie, Scutz, Tilei filius Smil, Wilhelmus ſocer Protiue, Borutha, Stibor de Loz, Seruath. Scri- ptum eſt hoc Priuilegium anno Regni noſtri XVIII. Pontificatus Domini Andree II. Conſecracionis eiusdem I. datumque per manum Domini Eb- bonis Pragenſis Eccleſie Prepoſiti Regalis aule Cancellarii in Urbe Praga ſexto Idus Junii. Amen. (b) LII. (a) Id eſt Comitiis Regni. (b) In gratam animi noſtri vicem hic profiteri convenit nos omnia Plaſſenſis monaſterii diplomata debere Nobili ac Conſultiſſimo D. Fabiano Ste- hlik de Czenkow & Treuſtat Conſulari Viro Urbis regiæ Plſnenſis, qui eadem nobis exſcribi fecit, cum monaſterium Plaſſenſe diplomatum ſuorum vidimationem, uti vocare ſolemus, a Magiſtratu Plſnenſi petiiſſet, ad quam quidem tranſumtionem tum Reveren- diſſimi Abbatis conſeuſus acceſſit.

Strana 257
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 257 LII. Fridericus II. Imper. ad inſtantiam Henrici Marchionis Moraviæ & Magnatum tam Bohemiæ quam Moraviæ confirmat electionem Wenceslai I. Regis Boh. filii Przemyslai Ottocari I. dd. Ulmæ VI. Kal. Auguſti. Indict. IV. anno 1216. Balbinus Dec. I. l. 8. Volum. 1. p. 8. LIII. Wladislaus Marchio Moraviæ totum circuitum loci Hranic cum villis & ſilvis confert monaſterio Gradicenſi. (a) Pitter in vita S. Guntheri p. 142. LIV. Transactio inter Dluhomislum Abbatem Brewnovienſem, & Bonifacium Abbatem Gradieenſem ſuper poſſeſſione terminorum, & circuitus de Raingicz Olomucenſis diœceſis. dd. apud Pragam Indict. IX. anno 1222. Pitter ibid. LV. Cojata filius Grabiſſe teſtamento diverſis monaſteriis, ecclesiis, agnatis- que tranſcribit complura prædia ſua , cumprimis autem Sepulchro Chriſti in Zderas Pragæ legat villas in Moravia Bediecowice, Koietici, Jurinovici Tlu�tovſi, Lomuſi, Seſtoiowici, Oſtrafan ; denique duabus ſuis ſororinis Ewfe- miæ & Swathonæ Drunovici & Ratſici. dd. anno Dominicæ Incarnationis milleſimo . . . hora prima. (b) Ex autographo Archivi Zderasiensis. Notum fit omnibus, quod ego Coiata filius Grabiſſe, (c) cum filios non habeam Cristum heredem faciens in testamento relinquo Ecclesie Pra- genſi Krrici, preter unam curiam, que ſubiacet Eecleſie ſancti Georgii in Trz. Sepulchro Criſti, Sderazienſi videlicet Eccleſie, relinquo Snevmmoſt cum omnibus appendiciis fuis, & Wrutek cum omnibus attinenciis ſuis, & Jamru, cum omnibus, que ad ſe pertinent. In Morauia Bediecouici, Koie- tici, Jurinouici, Tluſtovſi, Lemuſi , Seſtoiowici, Oſtrafan, ita duntaxat, ut Domina Wratislawa uxo mea regat, & poffideat omnibus diebus vite sue. Eccleſie ſancti Laurencii Opatowic, villam Matarow, ad Gnewinmost none fe- K k Tom. VI. (a) Diploma caret notis Chronologicis , at ſpectare ad annum 1222. indicia quæque innuunt. (b) Haud dubitare licet teſtamentum iſtud anno 1227. factum , ita ut numeri XX. tem- porum longinquitate & injuria locorum , quibus hoc diploma depoſitum fuit, evanue- rint. Id ſéquens diploma innuit , quo jam ex quibusdam hie nominatis locis donatio inter vivos fit ; & confirmabit rem inferior nota de Joanne Pragenſi electo, qui rite iſti anno congruit. (c) Plures Grabiſſeos fuiſſe ſupremis Regni noſtri muniis inclytos ex ſuperioribus diplomatibus cognoſcere fas eſt, adeo ut alios Regum, Ducumve noſtro- rum Camerarios, quæ ea ætate dignitas magna fuit, alios ſupremos Curiæ Venatores le- gerimus, quo Cojata præſens gaviſus fit munere nuſpiam in utroque diplomate prodidit. Quanquam is autem improlis demortuus, uti hic fatetur, plures tamen Grabiſſei ſuper- ſtites permanſere.

Strana 258
258 SPECIMEN ſeptimane totum, totum Jus fori, necnon & tabernarum uſus secundum numerum, quantitatem none taberne census reddatur; Ecclefie Stragowi- enſi villam Coberici, Eccleſie Sedlecenſi Seſemici, Krastno, Prebori, Rinine, Sororinis meis duabus Ewfemie & Swatohne in Morauia Drunowici, & Rat- fici. Sororino noſtro Benes villam Cladorub, Kocafice, Domaslaw, Herman- no ſeruienti Radub, Marſoni. Kraſicow, Mirkow, Mignarto, Cocotow, Blaſio Polſice, Wogslao, & Boguslao Bezdrurice, Pribrslao & Wiadorio Podgore, Podiwoy Trzu, Jaroſowi Jabloni, Miloslao Welebudici, Detrico Slatenicei. Item Miquarto Stenkowici, Predhorio Naſcalſce , Blaſio clienti Naviſocei, Kli- mece, Serrihlebee, Zezeme, & Milote fratri eius Hocen, Wizrece, ita ut di- uiſo nemore cum Sepulchrariis (a) faciant ſibi noualia Nacaſſo Nalgote, & nemus, Nalubhane, Johanni Umoſtka, Oslowi, Wlocoti, Oleſna Voyslao, Uger- ci, Conrado, Goueni Naprorowe. (b) Et quia omnium habere memoriam pocius eſt diuinitatis quam humanitatis, ut ultime voluntatis mee diſpoſi- cio perpetuum robur obtineat firmitatis, teſtamentum meum feci, in ſeri- ptis redegi, faciens illud mei ſigilli munimine roborari. Dominum eciam electum Pragensem rogaui, ut fuum appenderet figillum. (c) Testes au- tem, qui rogati a me in diſpoſicione huius facti fuerunt, sunt iſti: Domi- nus Martinus Prepositus Sacensis, Clemens Archidiaconus Boleslauienſis, Dominus Berbardus Subdiaconus curie Pont. Pragenſes Canonici, Conradus Abbas de Opatow. Abbas de Oſsek. Abbas de Milewsk. Abbas de Sedlec, Hroznata Comes de Podiebrad, Muzlaus, Unka, Wok, Matheus, Caftolow, Henricus Hezema, Milota, Stognew, Benes, Nicolaus Arcl idiaconus, Vogs- laus Canonici Pragenses. Anno Dominice Incarnacionis Millesimo..VII. facta funt hec, & confirmata hora prima. (4) LVI. (a) Id eſt Fratribus Ordinis S. Sepulchri. (b) Ex tot tantisque legatis piisque terrarum do- nationibus conjice Cojatæ iſtius divitias & potentiam. Nolim dubitare illum nepotem Magni Grabiſſæ a Vincentio noſtro p. 56. commemorati fuiſſe, cujus filium Gerardum is fortiter apud Mediolanum tanquam leonem occubuiſſe memorat. (c) Sigillun iſtud , quod hodie membranæ appenſum eſt, Num. LV. excuſum damus, e quo cognoſcitur electi iſtius Pragenſis epiſcopi nomen fuiſſe Joannes. Ita enim inſcriptio habet : SIGILL. IOHNIS. DI. GRA. SCE. . . . ECCLIE. MINISTRI. Id est: Sigillum Johannis Dei gratia ſanctæ Pragenſis eccleſiæ miniſtri, quo itaque Joannes epiſcopus ante conſecra- tionem ſuam uſus eſt. Non potuit is autem alius fuiſſe , quam Joannes hujus nominis Il. epiſcopus Pragenſis, qui in hujus Cojatæ & Conradi Abbatis de Opatow ſubſcripti teſtis ætatem inciderat, de quo Pulkava ad hune ipſum annum 1227.: Joannes Pragen- ſis Scholaſticus XIV. Kalendas Januarii Pragenſis epiſcopus conſecratur, ut ita hæ literæ quoquo demum menſe ante ejus conſecrationem datæ ſint. Veroſimillime autem adhuc ante menſem Auguſtum , uti ex ſequente ejusdem Cojatæ diplomate cognoſcere fas erit, (d) Membranæ isti & alterum hodie appenſum est, teſtatoris ſcilicet Cojatæ, ſi- gillum

Strana 259
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 259 LVI. Idem Cojatha de Gnevinmoſt filius Grabiſſe peculiari charta & dona- tione inter vivos donat eccleſiæ Zderaſienſi ( in qua ſibi ſepulchrum delegit) inter ceteras terras Bohemiæ etiam ex ſupra memoratis Moravicis Tluſtovſi, Seſtojowici, & Lemuſi, ita tamen, ut ejus conjux Wratislawa priorum duo- rum prædiorum uſumfructum ad dies vitæ habeat. dd. XI. Kalend. Augusti 1227. Ex autographo ejusdem Archivi Zderaſiensis. Nouerit preſencium uniuerſitas, & poſteritas futurorum, quod ego Coiata de Gnevinmoſt (a) filius Grabiſii, conſiderans carnalem mihi prolem diuinitus efle negatam, que mihi in meis bonis ſuccedere poffet, volens- que Criſtum heredem habere, & in bonis meis ſuccefforem, qui pro datis sibi reddit centuplum, & dat vitam eternam, Ecelesie Zderafiensi ante Pra- gam, (b) quam ad honorem Criſti, & eius fancti Sepulcri ego & Dominus Swebor Kariſſimus frater meus fundauimus, (c) & in qua ſepulturam elegi, do, dono, & relinquo, Gnevinmoſt cum omnibus fuis appendiciis, & Wru- tek cum omnibus attinenciis fuis, & Jamne cum his, que ad ſe pertinent, Tluſtovſi & Seſtoiewice, Lemuſi, Lipetim, Copiſti (d) cum omnibus eorum iu- ribus & utilitatibus, ita tamen, quod Domina Wratislaua coniunx mea di- lecta Tluſtovſi & Seſtoiewici poſſideat temporibus vite ſue, poſt mortem au- tem eius pertineant ad Eccleſiam memoratam. Ut autem donacio mea ro- bur obtineat firmitatis, preſens ſcriptum iuſh figillis predicti Domini Swe- borii fratris mei, qui eidem Eceleſie Sderaſienſi dedit plura ſua bona, & meo roborari. (e) Teſtes horum sunt Groſnatha Comes de Podibrad, Bogus- laus K k 2 gillum, quod duo decuſſata raſtra hortenſia exhibet (eodem Num. LV. a nobis excuſum ) quæ veteri patria noſtra lingua Grabice appellabantur. An autem nobiles iſti ab hoc ipſo clypeo nomen ſuum traxerint, an illi nomini ſuo hæc raſtra accomodaverint, quis di- vinet ? Ceterum hoc omnium primum figillum Nobilitatis noſtræ, clypeusve eſt, quem hactenus ex Archivis detexi. (a) Jam in Annalibus noſtris Hagecianis docuimus ho- diernam Regiam civitatem Pontum ſeu Brux antiquitus Gnewinmoſt appellatam fuiſſe. (b) Nova urbe Pragenſi necdum condita merito dicitur eceleſiam hane ante Pragam fitam fuiſſe. (c) Hem veros Zderaſienſis monaſterii & ecclefiæ fundatores, ex quo di- plomate jam quædam prælibavimus Tomo I. noſtrorum Monumentorum p. 231. Non igitur Zderad aliquis , ut Hagecius ad annum 1190, cumque eo poſteriores volunt , fun- dator fuit, ſed Cojata & Swebor gente Grabiſſii. (d) Scilicet prædia in Moravia ſita. (e) Hodie a membrana hac tam ſigillum Cojatæ, quam Sweborii avulſum eſt quocun- que temporum caſu. Neque vero in univerſo Archivo Zderaſienſi plus trecentis mem- branis locuplete ( quod totum non modo exſcribi, ſed etiam fingulorum ſigillorum ty- pos magno ſumtu tranſumi fecimus ) charta aliqua aut tranſumtum nominati Sweborii amplius ſupereſt , quæ profecto primoprima Zderaſienſis eccleſiæ initia magis magisque adverſus inveteratam hodie opinionem illustraſset.

Strana 260
250 SPECIMEN laus Unka, Wok, Matheus, Castolow , Henricus, Zezema, Milotha, Stognew, Benes. Actum & datum Dominice Incarnacionis milleſimo ducenteſimo XXVII. undecimo Kalendas Augusti. LVII. Przemyslaus Ottocarus I. & Wenceslaus I. Reges Bohemiæ sub atte- ſtatione, & ſigillo epiſcopi Pragenſis & Olomucenfis profitentur, quod Reges Bohemiæ debeant ab Archiepiſcopo Moguntino conſecrari & coronari. dd. Pragæ Indict. I. anni 1228. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 10. LVIII. Przemyslaus Ottocarus I. ad petitionem fratris ſui Wladislai quondam Marchionis Moraviæ, necnon ex conſenſu Ruperti epiſcopi Olomucensis reite- rat, & renovat omnes donationes atque privilegia Welehradenſi cœnobio fa- ctas. dd. Welehradii in ipſa conſecratione ecclesic V. Kal. Decembris 1228. Sommersberg in Script. rer. Sileſ. T. I. p. 919. LIX. Przemyslaus Marchio Moraviæ monaſlerio Monialium Portæ-Cæli Or- dinis Ciftercienſis a patre ſuo Przemyslao Rege fundato, confert bonum Tiſſ- novicz, aliasque villas atque reditus annuos, quæ Wenceslaus I. Rex Bohe- miæ confirmat. dd. in Znoim. Indict. VII. Pridie Kal. Novembris 1234. Sommersberg ibidem p. 922. LX. Przemyslaus Marchio Moraviæ confirmat omnes donationes , privilegia, & jura a patre ſuo Przemyslao Ottocaro, atque patruo ſuo Wladislao Mar- chione Moraviæ domui Hoſpitalis S. Joannis Hieroſolymitani in Moravia concessa. dd. 1234. Archivum Pragense Melitensium N. 16. LXI. Przemyslaus Marchio Moraviæ abſolvit & eximit monaſterium Lucenſe Ordinis Præmonſtratenſis ab omnibus præſtationibus & jurisdictione Laicali. dd. 1224. Paprocius in Speculo Moraviæ fol. 248. LXII. Przemyslaus Marchio Moraviæ mona�terio Portæ-Cœli Monialium Ord. Cifterc. conſentiente Wenceslao Rege Boh. fratre suo confert villam Lomnice. dd. Bruna VIII. Idus Junii. Indict. VIII. 1235. Sommersberg ibid. p. 923 LXIII. Albertus Bohemus Archidiaconus Paſſaviensis Judex Generalis Apoſto- licus per Alemanniam & Germaniam mandat Th. Abbati in Zabordovicz, ut publicet per diœceſim peculiares preces pro Gregorio Papa in Canone di- cendas, debortatur ab itinere contra Pruthenos Cruce ſignatos. dd. apud Bru-

Strana 261
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 261 Brunam VII. Idus Maji 1240. Oefelius in Script. rer. Boic. T. I. pag. 788. LXIV. Idem Albertus Bohemus incuſat inobedientes apud Brunam, jubet pro- mulgari excommunicationem adverſus epiſcopum. dd. apud Chladeroub VIII. Idus Junii 1240. Oefelius ibidem p. 789. LXV. Innocentius IV. committit Abbati de Luca Ordinis Præmonſtrat. ut re- cognoſcat querelas ab Abbate Brewnovienſi contra Magistrum Cruciferorum S. Mariæ in capite Pontis Pragenſis motas ex controverſia decimarum & pofseſsionum. dd. Lateran. II. Kal. Aprilis. Pontif. anno II. id eſt 1244. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. Innocencius epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei Dilecto filio... Abbati de Luka Premonstratensis Ordinis, Olomucensis Diocesis salutem & Apoſto- licam benediccionem. Conquesti sunt nobis... Abbas & Conuentus Mo- nasterii Brewnouiensis, quod Magister Cruciferorum (a) Domus sancte Ma- rie Pragenſis in capite Pontis (b) & quidam alii Pragenſis Ciuitatis & Dio- cefis ſuper decimis, redditibus, poſſeſſionibus, & rebus aliis iniuriantur eis- dem. Ideoque diſcrecioni tue per apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus partibus conuocatis audias cauſam, & appellacione remota debito fine de- cidas, faciens, quod decreueris per cenſuram eccleſiaſticam firmiter obſer- uari. Teſtes autem, qui fuerint nominati, ſi ſe gracia, odio vel timore ſubtraxerint, cenſura fimili, appellacione ceſſante, compellas veritati teſti- monium perhibere. Datum Lateran. II. Kalendas Aprilis. Pontificatus noſtri anno II. se LXVI. Innocentius IV. committit epiſcopo Pragensi, item Brzewnouiensi & Gradicenſi Abbatibus, ut Conradum ad epiſcopatum Olomucenſem intruſum ab omni adminiſtratione ſuſpendant, & bona epiſcopatus diligenter conſervari curent. dd. Lugduniw. Martii. Pontificatus anno II. Ex eodem Archi- vo Brewnovienſi. Innocencius epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei Venerabili Fratri .. (b) epiſcopo Pragenſi, & dilectis filiis... (c) Brewnouiensi, &.. Gradicen- ſi Pragensis & Olomucensis Diocesis Abbatibus salutem & apostolicam bene- diccionem. Exponentibus coram nobis J. Decano, B. Archidiacono, & Magiſtro J. Canonico & Procuratore Olomucenſis eccleſie , quod Conradus (a) (a) Id eſt Melitenſium Ordinis S. Joannis Hieroſolymitani. (b) Is fuit Nicolaus. (c) Clementi.

Strana 262
SPECIMEN 262 (a) Canonicus Ildeſenienſis pro eo, quod in Olomucenſem eccleſiam procu- rauerit ſe intrudi, & ſe gerit pro epiſcopo in eadem, (b) fuit auctoritate noſtra citatus, ut noſtro ſe conſpectui per ſe, vel procuratorem idoneum preſentaret, ſuper hys ſecundum iufticiam reſponſurus. Verum cum diu- cius exſpectatus contempſerit comparere, nos indempnitati eiusdem eccle- fie precauere volentes, eam & domos ipfius cum bonis omnibus, que ad ipſam & epiſcopatum pertinent, ſequestranda, & predictum Conradum propter ſuſpicionem dilapidacionis, ac infamiam intruſionis ortam de ipſo, & ne ſeandalum in eodem populus Domini paciatur, ab adminiîtracione ſpiritualium & temporalium duximus ſuſpendendum. Ideoque diſcrecioni veſtre per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus domos & bona ipſa au- Ctoritate noſtra recipere, ac diligenter conſeruare curetis, uſque ad no- stre beneplacitum voluntatis. Contradictores per cenſuram ecclefiafticam, appellacione poſtpoſita, compeſcendo. Quodsi non omnes his exequendis potueritis intereſſe Tu Frater ... (c) epiſcope eum eorum altero ea ni- hilominus exequaris. Datum Lugduni V. Idus Marcii Pontificatus noſtri anno ſecundo. LXVII. Przemyslaus Marchio Moraviæ Henrico de Lichtenstein ob merita ſua donat oppidum Nicolſpurg, si Wilhelmus & Hermanuus de Dürnholz juri ſuo in id renunciaverint. dd. in Brunna XIX. Kal. Febr. 1249. Ex Apo- grapho Archivi Domus Lichtensteiniæ. (d) Premyslaus Dei gracia Illuſtriſſimi Wencezlai Bohemorum Regis filius, Marchio Morauie omnibus hane paginam inſpecturis in perpetuum. Cen- semus conueniens, & honeftum, ut eorum, qui fe circa ferenitatem Domini & & Patris noſtri Illuftrif. Regis Wencezlai & nostram exhibuerunt fideles & deuotos recompenſemus ſeruicia beneficiis, & gracia fingulari. Ea pro- pter deuota & fidelia ſeruicia, que fidelis noſter Vir nobilis Henricus de Lichtenſtein (e) Domino & Patri noſtro ac nobis exhibuit, oculo largitatis in- (a) de Fridebergk. (b) Augustinus in epiſcopis Olomucenſibus p. 282. dicit : Conradum hunc violenter a Wenceslao Rege Bohemiæ contra Wilhelmum legitime a Capitulo ele- ctum intruſum fuiſſe, adeo ut Decanus & Capitulum ſpontaneum pro eccleſiaſtica im- munitate exilium per ſeptennium ſubierint, nec prius quam anno 1247. Brunonem de Schœnberg (poſteaquam Wilhelmus juri ſuo & electioni ſponte ceſſit ) unanimibus vo- tis electum fuiſſe. (c) Nicolae. (d) Non ignoramus præſens atque huic ſubnecten- dum diploma jam excuſum eſſe in Collectaneis Genealogico- Hiſtoricis ex Archivo incly- torum Auſtriæ Inferioris Statuum. At vero quoniam exemplaria non modo emenda- tiora, ſed etiam integriora conſecuti ſumus, & maxime cum illa Nicolsburgum locum Præpoſituræ Reverendiſſimi Mæcenatis noſtri tangant, libuit hie integra inſerere. (e) Henrici iſtius de Lichtenſtein militaria facinora præſertim in Pomerania exerta, victori-

Strana 263
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 203 intuentes, oum dignitatem nostram dona sua deceat promere magnifice ac habunde, villam Niclaspurg cum ipfius attinenciis in proprietatem dona- mus ab eo & heredibus ſuis omni ceſfante impedimento, donec Wilhelmus de Dyrnholz cum fratre ſno Hermanno eidem ville voluntarie renunciaue- rit, prefatum Henricum & heredes ſuos pro ipſa deinceps non impediturus, perpetuo poſſidendam. Et ut hec prouida noſtra Nobilitatis donacio effe- ctum conſequatur pleniorem: ftatuimus, firmiſſime precipientes, ne quis ipſum & heredes fuos in iam dicta villa de cetero impedire debeat, seu ag- grauare. Ut autem ea, que prediximus, apud poſteros perpetuo rata & inconcuſſa permaneant, preſentem paginam figilli noſtri munimine fecimus roborari. Acta hec sunt in Brunna preſentibus his teſtibus: Domino Bru- none epiſcopo Olomuzenſi, Comite Otthone de Plawen, Hawlone de Lewen- berk, Sdezlao de Sternberk. Item Nobilibus nostris de Morauia Witkone de Krawar, Hadoldo fratre, Voyslao, Hartlebo & Jenzone fratribus, Herman- no de Ninicz, Hincone de Jeromirz, Wilhelmo de Uztopeſch, Ceiczone & Sdezlao fratribus. Nobilibus vero de Austria: Pilgrimo de Schwarzeno, Friderico de Gerlochs, & fratre ſuo Conrado, Albertone, Henrico & Dieth- maro fratribus de Boumgarten, & quam pluribus aliis. Datum in Brunna per manum Magiſtri Wilhelmi Curie noſtre Notarii. An. D. MCCXXXXIX. XVIIII. Calend. Februarii. LXVIII. Przemyslaus Marchio Moraviæ renunciatione facta fratrum de Dyrn- holz pleno jure Henrico de Lichtenſtein tradit Nicolsburgum. dd. in Brunna XV. Kal. Decemb. 1249. Ex ſimili Apographo Archivi Domus Lichten- ſteiniæ. Premyslaus Dei gracia Illuſtriſſimi Wencezlai Boemorum Regis filius, Marchio Morauie omnibus hanc literam inſpecturis in perpetuum. Cenſe- mus conueniens & honeftum, ut eorum, qui ſe circa ſerenitatem Domini & Patris noſtri Illustris. Regis Wencezlai, & nostram exhibuerunt fideles & deuotos, recompenſemus ſeruicia beneficiis, & gracia fingulari. Ea propter deuota & fidelia ſeruicia, que fidelis noſter vir Nobilis Henricus de Lichtenstein Domino & Patri noſtro ac nobis exhibuit, oculo largitatis intuentes, cum dignitatem noſtram dona ſua deceat promere magnifice ac habunde, villam in Niclaſpurch cum ipsius attinenciis, quam Nobilis noster Wilhelmus de Dyrnholz impetrauit, in noſtra preſencia conſtitutus volun- tarie amque illius ad Thorunum adverſus Swatoplucum Pomeraniæ Ducem obtentam pluri- ribus proſequitur Martinus Cromerus, aliique. Facinora illius militaria pro Rudolpho I. exerta refert etiam Thomas Ebendorffius ab Haſelbach in Chronico Auſtriæ.

Strana 264
264 SPECIMEN tarie liti ceſfit, ipfi Henrico & heredibus ſuis conferimus fecundum ius & conſuetudinem Theutonicam perpetuo poſidendam. Et quod prouida no- stre Nobilitatis donacio effectum conſequatur pleniorem statuimus firmiſfi- me precipientes, ne quis ipfum & heredes suos in prefata villa deinceps impedire debeat feu aggrauare. Ut autem ea, que prediximus, apud nos perpetuo rata & inconuulſa permaneant, figilli noſtri munimine fecimus roborari. Acta funt hee in Brunna preſentibus his teſtibus: Gallo de Le- wenberk, Jeroſcho de Zliuen, Wencezlao de Sternberk. Item Nobilibus Morauie: Botechone, Hartlibo, Jenczone, Simoni & Chadoldo orphanis filiis Czieczonis, Wikardo, Ulrico, Friderico de Gerlochs, & quam pluribus aliis. Datum in Brunna per manum Magiſtri Wilhelmi Curie noſtre Notarii. An- no Domini Mill. CCXXXXVIIII. XV. Calend. Decembris. LXIX. Przemyslaus Marchio Moraviæ ad preces Brunonis Epiſcopi Olomucen- ſis confirmat omnia privilegia eccleſiæ Olomucenſi dd. die S. Thomæ Apoſto- li 1250. Paprocius in Speculo Mor. fol. 37. LXX. Wenceslaus Rex Bohemiæ & Przemyslaus Marchio Moraviæ confirmant Jura tam Municipalia quam Montana civium Iglavienſium. (a) LXXI. Przemyslaus Marchio Moraviæ confirmat donationes a ſe, Bavaro Vi- ro Nobili & matrona Domina Dobislava Hoſpitali S. Joannis Hieroſolymi- tani factas. dd. apud Netholicz. Indict. VIII. anno 1251. Ex apographo Perilluſtris Equitis D. de Roſenthal Archivarii Cæſarei. In nomine Patris, & Filii & Spiritus Sancti. Amen. Premisl diuina clemencia Marchio Morauie & Dux Austrie omnibus in perpetuum. Con- fiderantibus nobis, quod ea, que geruntur, ſub tempore vetuſtas obliuio- nis conſumat, adeo ut factorum preſencium non sit apud futuros recorda- cio, quippe cum in rebus humanis nihil conftet effe durabile, plaeuit & vi- fum fuit utile, ut ſubſcriptorum ſeriem geſtorum in litera, cui nunquam vita deficit, transmittamus memorie poſterorum. Cunctis igitur tam pre- ſentibus, quam futuris fieri volumus manifeſtum, quod eum dilectus fidelis noſter Bauarus Vir Nobilis, diuino tactus Spiritu, villas quasdam ſubnota- tas, has videlicet: ecelefiam & Domum Hoſpitalis Straconicz, Horasouicz, Horca, Suſedouicz, Matinicz, Lubeticz, Radaſeyowicz, Milonouicz, Ptacouicz, Lom (o) Inſtrumentum iſtud præfixum eſt Juri Iglavienſi, quod pag. 205. excuſum dedimus. Caret quidem omnibus notis chronologicis , ſed ad confinia annorum iſtorum pertine- re ibidem in obſervationibus præviis oſtendimus.

Strana 265
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 265 Lom, Chirti, cum ſuis appendiciis, & Matrona Domina Dobislava villam Luſicz cum ſuis attinenciis Hoſpitali (& predictus Marchio villam Moca- row addidit) ſancti Joannis Baptiste in Hierusalem, absolute de suis pro- prietatibus libere contuliſſent, ad nostram venientes preſenciam deuote & humiliter nostre magnitudini supplicarunt, quatenus easdem donaciones Hoſpitalis predicti Domui Procuratoribus tum loci Straconicz, iure perpe- tuo ſeruituras, dignaremur de ſpeciali noſtre magnificencie gracia confir- mare. (a) Dignum itaque arbitrati iuſtis ipſorum & honeſtis poſtulacio- nibus annuere, donaciones predictas ratas & gratas habentes, & eas nihil- ominus, utpote factas racionabiliter approbantes preſentibus confirmamus. Ut autem hec noſtra confirmacio robur habeat, & perpetuam firmitatem, nomina Virorum Nobilium huic litere pro abundanti cautela in teſtimonium iuſſimus annotari. Vitco de Nouo caſtro, Hrauiſa filius Viteonis, Viteo de Lebecow, Subislaus filius Sueza, Jaroslaus frater Galli, Cunradus de Ja- nowicz, filius ſuus Burghardus, Wilhelmus de Podiebrad, Wocco de Roſen- thal, Hwoyſa cum fratre de Dol, Predocha cum fratribus de Blattna, Vlri- cus filius Budislai, Vlricus Lepus, Heyzt de Budoywicz, Smilo de Luchten- burg cum filio ſuo, Petrus Vwani de Leiewicz, Wernerus de Serdow, Fwa- nus de Repicz cum fratre, Deſiderius de Hranicz, Withmar de Seſicz, Bo- huslaw de Vedſow, Dobez de Bukownik, Habrec de Dubrawicz, Gaudencius Capellanus Marchionis. In cuius rei euidentiam preſentem literam predi- cte Domus fratribus duximus conferendam noſtri figilli munimine robora- tam. Acta ſunt hec anno Dominice Incarnacionis MCCLI. Indict. VIII. Datum apud Netholicz per manus Notariorum noſtrorum Wilhelmi & Got- ſchalci. LXXII. Innocentius IV. diſpenſat cum Marquardo de Thurz & Ludmilla No- bili Olomucenſis Diœceſis in quarto gradu affinitatis. dd. Lugduni III. Idus Decembris. Pontif. anno VI. Id eſt anno 1251. Ex Regeſtro anni VI. Pon- tif. Innocentii IV. Baluzius L. I. p. 437. LXXIII. Przemyslaus Marchio Moraviæ bona omnia in Moravia confirmat Cru- cigeris cum rubea ſtella. dd. Znoymæ 6. Junii anno 1252. Beczkowsky in Chronico vernaculo Boemiæ p. 406. LXXIV. Przemyslaus Marchio Moraviæ confert Diethmaro de Steyer jus ſibi Ll Tom. IV. com- (a) Hem certa & indubitata Grandis Prioratus Melitenſis Straconicenſis initia,

Strana 266
SPECIMEN 266 competens in caſtro Loſtein. dd. apud Linzam III. Kal. Septemb. 1252. Col- lectanea Archivi Stat. Inf. Auſtriæ p. 215. LXXV. Wenceslaus Rex Bohemiæ cum teſtimonio filii ſui Przemyslai Marchio- nis Moraviæ confirmat omnia bona, jura, immunitatesque Crucigeris cum rubea ſtella tam in Bohemia quam Moravia. dd. Pragæ die 6. Aprilis anno 1253. Beczkowsky c. 1. p. 408. LXXVI. Przemyslaus Ottocarus II. Boh. Rex confirmat Avi ſui literas, quibus Præpoſito eccleſiæ Olomucenſis dignitas Cancellarii Marchionatus Moravia cum villa Uhercz confertur. dd. Oppavia XVII. Kal. Aug. 1256. Balbi- nus in Epitome p. 253. LXXVII. Przemyslaus Ottocarus II. Rex Boh. confirmat omnes poſſeſſiones Do- mus S. Joannis Hieroſolymitani per univerſam Moraviam. dd. anno 1256. Archivum Pragenſe Melitensium N. 24. LXXVIII. Alexander IV. Papa committit Abbati de Porta Apoſtolorum, nec non Decanis Wratislavienſis & Olomucenſis eccleſiæ inquiſitionem cauſæ Monia- lium in Swietecz, quas Magiſter & fratres Hoſpitalis Hieroſolymitani regu- lis & profeſſione Ordinis ſui stringere nitebantur. dd. Laterani XV. Kal. Pontif. anno III. Id eſt 1257. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Maji Alexander Epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei, Dilectis filiis . .. Abba- ti de Porta Apostolorum Ordinis fancti Benedicti Pragensis Diocesis, item Decano ... Wratislaviensi & Olomucensi salutem & Apostolieam bene- diccionem; Dilecte in Criſto filii ... Magistra, & Sorores Eeclefie de Sowecz (a) nobis significare curarunt, quod Magister, & fratres Hoſpitalis Je- roſolymitani de Boemia ea occaſione duntaxat, quod ipſe aliquando eorum fignum de ipſorum voluntate in ſuis portarunt veſtibus, licet quod eorum ordi- nem profiteri nolebant, semper fuerint protestate, & adhue eorundem fratrum, vel alterius ordinis obſeruanciam minime fint profeſſe, dictorum fratrum profiteri ordinem, & obedienciam ſibi preſtare ipſas compellunt inuitas, eas occasione huiusmodi laboribus & expenſis multipliciter aggrauando. Quo- (a) Tam in hac Alexandri IV., quam Clementis V. Bulla nomen hujus Parthenonis corru- pte ſcriptum eſt. Vocabatur autem Swietecz, hodie locus Schwatz appellatur in Di- ſtrictu Litomericenſi ſitus. Poſterius ergo Moniales hæ regulam & Ordinem Canoni- corum S. Sepulchri Zderaſienſis amplexæ ſunt, ſub quorum directione etiam poſt Zis- kianam monaſterii iſtius everſionem ſtetere. Hodie Parthenonis iſtius bona adſcripta ſunt menſæ Archiepiſcopali Pragenſi.

Strana 267
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 267 Quocirca diſerecioni veſtre per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatinus vo- catis qui fuerint euocandi, & auditis hine inde propoſitis, quod Canonicum fuerit, appellacione poſtpoſita, ftatuatis, facientes, quod decreueritis, per cenſuram Ecclefiafticam firmiter obſeruari. Teftes autem, qui fuerint no- minati, ſi ſe gracia, odio, vel timore subtraxerint, per cenſuram eandem appellacione ceſſante, cogatis veritati, testimonium perhibere. Guod si non omnes hys exequendis potueritis intereſſe, duo vestrum ea nihilomi- nus exequantur. Datum Laterani XV. Kalendas Maii, Pontificatus anno tercio. LXXIX. Alexander IV. dat potestatem Pragensi & Olomucensi epiſcopo, ut in- ungant & coronent Primislaum Ottocarum, cum Wernerus Archiepiſcopus Moguntinus nondum ſit a ſe confirmatus, dd. Anagniæ II. Non. Octobris Pontif. anno VI. id eſt 1260. Goldaftus in Supplemento Actor. public. p. 258. LXXX. Urbanus IV. eximit Religioſos Ordinis S. Sepulchri de Zderas Pragen- ſis Diœceſis eorumque eccleſias a jurisdictione epiſcopi Olomucenſis. dd. Viter- bii VI. Kal. Maji. Pontif. anno I. id eſt 1261. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Urbanus Epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei, Dilectis filiis. .. Prepoſito, & fratribus Domus Dominici Sepulchri de Sderaz Ordinis Sancti Augusti- ni Pragenfis Diocesis salutem & Apostolicam benediccionem. Pro re dele- ctabili & iocunda ducimus, ut cum loca Diuino dicata cultui ex potestate nobis diuinitus attributa multipliciter honorare poſſimus, ſanctam Jeroſo- limitanam Ecclesiam, & uniuerſa loca ſubdita ſibi, de cuius regimine, licet immeriti, fuimus ad Apoſtolice dignitatis faſtigium euocati, gracioſi fauoris munere proſequamur. Sane peticio veſtra nobis exhibita continebat, quod licet in Ecclefiis, quas in Olomucensi Ciuitate ac Diocefi obtinetis, per fra- tres domus vestre Presbyteros confueueritis a tempore, cuius non exiftit memoria, facere seruiri. Venerabilis tamen frater noster Olomucensis Epi- ſcopus vos ſuper hoc interdum moleſtat, pro ſue libitu voluntatis in ve- strum, ac eiusdem domus preiudicium, & ipfius Ecclefie Jeroſolimitane, ad quam preſata domus pleno iure pertinet, non modicum detrimentum. Quia vero iam dicta Eccleſia cum omnibus fuis membris ad Romanam Ec- clefiam nullo pertinet mediante, nos ipſam volentes plena exempcionis li- bertate gaudere, ut in dictis Ecclesiis ficut hactenus, sie & in posterum per huiusmodi fratres poſſitis facere deſeruiri, non obſtante contradiccione Ll 2 teme-

Strana 268
268 SPECIMEN temeraria, prefati Epiſcopi vobis auctoritate preſencium indulgemus. Sen- tencias autem ſuſpensionis, aut interdicti, vel excommunicacionis, si que propter hoc in vos, vel aliquem vestrum per eundem Epiſcopum, aut ali- um de mandato eius promulgate fuerint, ex nuuc decernimus irritas, & inanes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam noſtre conceſ- ſionis, & constitucionis infringere, vel ei auſu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare prefumpſerit, indignacionem Omnipotentis Dei, & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum eius le nouerit incurſurum. Datum Viterbii VI. Kalendas Maii. Pontificatus noſtri anno primo. LXXXI. Urbanus IV. committit epiſcopo Pragenſi, ut defendat Religioſos S. Se- pulchri in Zderas adverſus Decanum & Capitulum ecclesice Olomucenſis. quod eorum eccleſias Brunenſem, Znoymenſem & Betonensem indebitis exa- ctionibus aggravat. dd. Viterbii VI. Kal. Maji. Pontif. anno primo, id est 1261. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Urbanus Epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei, Venerabili fratri . .. Epi- scopo Pragenſi salutem & Apostolicam benediccionem. Dilecti filii. . . . Prepoſitus & fratres Domus Dominici Sepulchri de Sderaz nobis grauiter funt conqueſti, quod Decanus & Capitulum Olomucensis Dioceûis Brunen- ſem, Znoemenſem & Betonenſem Ecclefias ad dictam domum pleno iure ſpe- Ctantes indebitis exaccionibus aggrauant, & molestant. Guocirca Pater- nitati tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus, ſi eſt ita, dictum De- canum quod ab huiusmodi exaccionibus omnino desiſtat, monicione pre- miſſa per cenſuram Ecclefiafticam appellacione remota preuia racione com- pellas. Non obſtante, si eis, vel ipforum alicui a Sede Apostolica sit in- dultum, quod ſuſpendi, vel interdici, aut excommunicari non poſſint, sine aliqua ipfius Sedis indulgencia per quam effectus iufticie in hac parte im- pediri valeat, vel differri, & de qua in noſtris literis plenam & expreſſam oporteat fieri mencionem , ſeu constitucione de duabus diebus edita in Con- cilio generali, ita quod ultra terciam vel quartam aliquis extra ſuam Dio- ceſim auctoritate preſencium ad iudicium non trahatur. Datum Viterbii VI. Kalendas Maii Pontificatus noſtri anno primo. LXXXII. Urbanus IV. eximit Religioſos Ordinis S. Sepulchri in Zderas ab om- ni ſubsidio Archiepiſcopis aut Epiſcopis pr�stando. dd. Viterbii VII. Kalend. Maji. Pontif, anno primo id eſt 1261. Ex Autographo Archivi Zderaſi- enſis. Urba-

Strana 269
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 269 Urbanus Epiſcopus ieruus ſeruorum Dei Dilectis filiis Prepoſito & fratribus Dominici Sepulchri de Sderaz Ordinis ſancti Augustini Pragensis Diocesis salutem, & Apostolicam benediccionem. Pro re delectabili & io- cunda ducimus, ut tam loca Diuino dicata cultui ex poteftate nobis diuini- tus attributa multipliciter honorare poſſimus, ſanctam Jeroſolimitanam Ec- clefiam, de cuius regimine, licet immeriti nos fuimus ad Apoſtolice digni- tatis faſtigium euocati, cum locis ſibi ſubditis attollimus munere gracie ſpe- cialis. Hine eft, quod nos vestris ſupplicacionibus annuentes, auctoritate vobis preſencium indulgemus, ut ad exhibicionem procuracionum, vel cu- iuscunque subfidii faciendam Archiepiſcopis vel Epiſcopis, aut quibuseun- que Ordinariis, vel Ecclefiarum Prelatis, ſeu eciam Legatis & Nunciis Apoſtolice Sedis minime teneamini, nec ad id compelli poſlitis fine ſpeciali mandato Sedis eiusdem faciente plenam & expreſſam de Sepulcro Domi- nici & indulgencia huiusmodi, ac toto eius tenore de verbo ad verbum plenariam mencionem. Nos enim nihilominus ſufpensionis, interdicti, & ex- communicacionis ſentencias, fi quas in vos, vel aliquem vestrum ſeu veſtram Ecclefiam per quemeunque contra indulgenciam ipſam promulgari contigerit, ex nunc decernimus irritas & inanes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam noſtre concefſionis & conftitucionis infringere, vel ei auſu teme- rario contraire. Si quis autem hoc attemptare preſumpſerit, Indignacio- nem Omnipotentis Dei, & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum eius ſe nouerit incurſurum. Datum Viterbii VII. Kalendas Maii, Pontificatus no- ſtri anno primo. LXXXIII. Przemyslaus Ottocarus II. Rex Boh. concedit ut Olomucii theatrum ſeu domus communis, quæ vulgo Rathaus dicitur, ædificetur. dd. apud Igla- viam III. Idus Octobris 1261. Paprocius in Speculo Moraviæ fol. 382. LXXXIV. Frater Hartnodus Magister Hoſpitalis Domus Teutonicæ in Pruſſia concedit Herborto de Fulstein Nobili Moravo castrum Weffenburg cum per- tinentiis. dd. in Elbinga. Indict. IV. 1261. Paprocius ibid. fol. 405. LXXXV. Przemyslaus Ottocarus Rex Bohemiæ confirmat Henrico de Lichten- stein donationem oppidi Nicolſpurg a ſe Marchione adhuc Moravia factam. dd. Viennæ. Kal. Maji. 1262. Collectanea Archivi Statuum Infer. Au- ſtriæ p. 192. LXXXVI. Joannes Dux Oppavienſis Nobili Sadkoni de Beſovicz confert villam Beſo-

Strana 270
270 SPECIMEN Beſovicze cum omnibus appertinentiis. dd. Ratiboriæ ante feftum S. Jacobi Apoſtoli 1262. Paprocius in Speculo Mor. fol. 225. LXXXVII. Richardus Romanorum Rex investit & confirmat Przemyslaum Ottoca- rum in Principatibus Regni Bohemiæ, Marchionatus Moraviæ, ac omnibus feu- dis ad hos duos Principatus ſpectantibus. dd. Aquisgrani IX. Auguſti. Indict. V. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 14. LXXXVIII. Smil Burggravius Brumoviensis, ejusque conjux improles eum conſenſu Regis Przemyslai & Brunonis epiſcopi Olomucenſis in terris ſuis hereditariis fundant locupletiſſime Abbatiam Ordinis Cisterciensis (cui nomen ab ipſo fun- datore Smilheim impositum) Wellehradensique Abbati ſubordinatum volunt. dd. in Oborz, die Dominica in Octava B. Mariæ Virginis in cœlos aſſumptæ anno 1264. Ex Codice chartaceo ſæculi superioris Bibliothecæ Waldstei- nianæ Duxovienſis. (a) In nomine Sanctæ & Individuæ Trinitatis. Amen. Nos Smil Burggra- uius Brumovienſis cum noſtra Chariſſima Conjuge: Cum tam ſacra Scriptura, quam quotidiana experientia doceat, quod omnes quafi aqua immergamur terræ, inde nunquam redituri; hinc necesſe est, ut secundum Christi præce- ptum theſaurizemus nobis theſaurum indeficientem in cœlis, quem neque ærugo neque tinea corrumpit, neque fures effodiunt & furantur, item ut in præſente ſæculo amicos nobis faciamus, ut dum de hoc mundo migraveri- mus, nos recipiant tanquam oves perditas in æterna tabernacula. Notum facimus: cum ex Dei diſpositione prolibus atque hæredibus deſtituti ſimus, quod ad Dei Omnipotentis, sacratifſimæ Virginis Mariæ Matris ejus, & San- ctorum omnium laudem & honorem in noſtra hæreditate dicta Wizowicz exstruxerimus Abbatiam Ordinis Cifterciensis cum pleno & integro conſen- ſu Sereniſſimi Principis, Domini noſtri Regis Boh. Przemyslai dicti Otto- cari Ducis Auſtriæ & Styriæ,Marchionis Morauiæ, simul & cum afſenſu Ve- nerabilis in Chriſto Patris Domini Brunonis epiſcopi Olomucenfis, in eujus Diœeceſi hæreditas nostra existit. Nomen autem huic Abbatiæ a nomine no- ſtro (a) Codex hie complectitur Miſcellanea Hiſtorica , quæ collecta fuere induſtria Reverendiſ- ſimi Viri Thomæ Peſſinæ a Czechorod a ſuo Marte Moravico, & Phoſphoro ſepticorni in orbe literario notiſſimi. Non dubitamus pro conſuetudine illius ſæculi diploma iſtud latino ſermone fuiſſe exaratum, nonniſi vernaculum tamen a Peſſina in hoc codice ad poſteritatem tranſcriptum eſt, quod igitur latino idiomate donari fecimus , atque hoc inſinuandum fuit, ne ſi fortaſſis aliquando primigenium inſtrumentum detegeretur, quis miretur, id verbis a præſente deflectere.

Strana 271
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 271 ſtro impoſitum, (a) ejusque viſitationem Honorabili in Chriſto Patri Nico- lao Abbati eccleſiæ Welehradenſis commifſam volumus, a quo ejusque fuc- ceſſoribus aut vices gerentibus ordinationes & præcepta Ordinis ſuſcipe- re tenebuntur. Ut autem Abbatia a nobis fundata felices progreſfus faciat, & fratri- bus ibidem diu noctuque Deo famulantibus de ſuftentatione congrua, vitæ- que neceſfariis proſpiciatur, infra ſcriptas villas atque poſfeſſiones illis de- dimus, & jure hæreditario in perpetuum poſſidendas tradidimus. Primo quidem Wizowicz cum foro venalium diebus Martis, Chraſtieſſow, Lutonin, item villam, quam tenuimus in Zadwerzſicz, Drnowiez, altam Lhotam, quæ altum pratum vulgo vocatur, Vilperkam, vel aliter Augezd dictam villam cum foro venalium die Jovis, item prata Haluzicz & Mysleniow, & alia prata in filvis, quæ a fratribus eodem jure poſſideri volumus, quo a nobis tenebantur, quæ omnia cum eorum pertinentiis illis in perpetuum habenda, tenenda, & fruenda dedimus. Cum autem rerum poſſeſſio, niſi chartis fir- metur, e memoria elabi ſoleat, & ſæpius poſteros in errores atque lites in- ducat, idcirco donationum harum omnium terminos & fines, prout nos eas tenuimus, atque hucusque libere & quiete fine omni impedimento finitimo- rum noſtrorum poffedimus, his literis accurate inſcribi juſſimus, ne futuris temporibus cum fratribus ante dictis ullæ controverſiæ, contentionesque enaſcantur. Incipiunt autem termini cis Sluſſowiehium, in loco, quo ori- tur & fluit Oſtrata, & post postremum confluentem, qui poſt montem op- poſitus eſt Sluſſowiczio; in hoc monte progrediuntur termini ad certam aquam, cui nomen eſt Wſſemina, & abinde per montem deorſum procur- runt (a) Videlicet Smilheim, uti paulo inferius jam vocatur. Sartorius in Ciſtercio bis tercio p. 1089. hoc monaſterium aliter Wizovitium appellatum ait, idque fundatum fuiſſe a familia Cunſtadea, ſcilicet Smilone filio Comitis Gebhurdi de Berneko & Nidde ſub nun- cupatione : Roſa Mariæ. Sed eum toto cœlo aberraſſe convincit Chronicon Zdiarenſe p. 48. ab Olavo. O. Celſio Upſaliæ editum anno 1745., in quo dicitur Smilonem iſtum Gerhardi filium anno 1312. juvenem relicto hærede Botzkone deceſſiſſe, quod itaque neque præſenti Chronolegiæ , neque ipſiusmet Smilonis Smilheimenſis confeſſioni, qui ſe improlem ſcribit, reſpondet. Erat omnino huic Smiloni Gebhardi filio gente Cunsta- deo patruus quoque nomine Smilo, ſed cum is jam anno 1258. mortuus ibidem p. 49. perhibeatur, idemque filium heredem reliquerit, Smilheimenſis haud eſſe potuit funda- tor. Jam quidem etiam Balbinus Dec. 1. L. 3. p. 231. hune Smilonem Cunſtadeum facit, ſed falſum arbitror ex literis anni 1494. Victorini & Henrici Ducum Monsterber- genſium Cunſtadeorum gente, quibus monaſterii iſtius bona cum civitate Wizowicz Boczkoni Kuna de Kunſtat tradiderunt. Id enim plus non innuit, quam ſæculo XV. finiente hujus monasterii bona penes Cunstadeos fuiſle. Literas has æque in eodem Co- dice Duxovienſi repertas ad dictum annum 1494. proferemus.

Strana 272
272 SPECIMEN runt ad locum, in quo a dextris oritur Rokytnicze, a ſiniſtris Trnawa. Ab his duobus rivis retro procedunt ad Tieſſik torrentem & ſecundum iftius curſum uſque ad flumen Beczwa, comprehenduntque quidquid a prædicto monte fluit, ſeu pluviæ, ſeu vivæ aquæ ex parte dextra in Beczwam uſque in Senicz, atque prope montem. Ab hujus latere progrediuntur ad mon- tem Polomne, uſque eo dum occurrat Platna Seminka, quæ ab hoc monte profluit, & ubi duo montes initium ſumunt Smolni dicti prope ipſa litora, quibus locis plenam & certam habuimus & habemus poteftatem molendina exstruendi, nee non jus in silvas, & in virgulta, fi quæ excreverint, deni- que in pifcationes aut quaseunque alias res, quæquæ inde provenire poffunt. Infra Smolinie recta procedunt termini ad Kamenz, ubi concurrunt cum Wiſſnowa & Bohatin, oſtenduntque limitem, ubi fluit Smewerka. In eun- dem rivum Smewerka exonerat ſe torrens, qui initium ſumit infra montem retro Wlachowicz. Ad torrentis iftius seaturiginem (quæ est supra Mecze- dlni, mediumque tenet inter Mileniowy) inveniuntur montes, qui per aquam pluviam iſthic currentem abrumpunt terminos, donec perveniatur ad rivum dictum Lipowsky, ubi exoritur Luzni. Abhine procedunt ad fontes, ſeatu- riginemque rivi Luzni, ambiuntque montem, qui primus in silva prominet, quo loco attingunt plures torrentes ex utraque parte caftri dicti Sehradt decurrentes, scilicet sub monte, cui castrum istud impositum est. Præterea iſthic duo montes, quorum alteri nomen eſt Mrzeſt, alteri Tlufta hora fines terminorum oſtendunt, verbo vocantur Oslno, illudque innuunt, quod infra hos montes tres aquæ ſcaturiant, quæ uniuerfim Oslna appellantur, quæquæ proprie finalem terminum limitum conftituunt decurrentes per Zelichowicz in Drewnicz. Notum etiam facimus, quod Zadwerzicz, Lipe & Zelichowicz villas in mox nominatis terminis cenſas Nobilis Vir de Hustopecz ex liberrima vo- luntate ſupra dictis fratribus ea conditione contulerit, ut in eas non prius, atque poſt mortem illius jus aliquod habeant. Eadem conditione prudens vir Petrus nonniſi poſt mortem ſuam iisdem Fratribus de Smilheim libere tradidit villam Slopny nomine ſuo & fratrum ſuorum. Pertinet autem villa Slopna ad Wilperk, quæ præterea illius Parochia eſt. Antedictas itaque villas, termino- rumque memoratorum conſcriptionem cum ſeitu & permiſſione Domini no- ſtri Regis Przemyslai Ottocari fecimus, alias vero præterea villas in Mora- via ſitas diviſim plena etiam libertate iisdem Fratribus chartis peculiaribus tradidimus: nempe Wyſokam Lhotam villam ad fluvium Hroznikow ſitam, quæ limites ſuos protendit uſque in Drotymin. Item villam Sſanow inlimi- tibus Hungariæ, nec non villam Nywnicz cum his terminis: Incipiunt nem- pe

Strana 273
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 273 pe cum fluvio ſeu fonte Tieznow dicto, & procurrunt, terminanturque pot montem Kralowa Hora dictum, iſthic duo rivi a parte fuperiore exonerant ſe in flumen Bystricz. Abhine progrediuntur usque ad locum quo Lubna oritur, inde usque ad Dubrowicz, ſubtus quam villam Lubna fluit, recta- que ſe flectunt circa ſcaturiginem penes Beczkow & Brikawecz verſus ri- vum, qui ex Slawkow profiuit. Abinde protenduntur in Polow, ibi con- currunt, proceduntque poſt Sſanow ad rivum Zleby dictum Dukow, cujus medietas fluit verfus rivum Niemezan, & per Harowes infra montem Kra- lowa Hora dictum in Tauſskow. Silvam etiam, ex qua ſupra nominatus Sereniſſimus Rex Przemysl ligna benevole & clementer dedit pro ædificiis & aliis omnibus Fratrum neceſfitatibus. Et quamvis intra ſcriptos limites ville exstruerentur, aut cuicunque a fecuturis Principibus darentur, præ- dicta tamen villa ab hae silva & ejusdem utilitatibus non debet separari. Limites autem hujus silvæ hoc ordine procedunt: Incipiendo a pratis per totum montem usque ad fluvium Klenowni dictum, item per montem Ga- worni ex utraque parte æqualiter usque ad rivum Niemecz & villas Plepo- wecz, Lhotam, Chropin, Zarzicz, ubi diviſio finium eſt, incipiuntque in via, qua itur per Crzmi in Brzeſt, eo loco, quem proxime alluit Moſstie- nicze rivus, iſthie deſcendunt, & juxta eum procurrunt usque ad Moravam fluvium, dein juxta litora Moravæ protenduntur, eandemque filvam am- biunt, uti & inſulam Geſtrzab in flumine Morava poſitam. Abhine denuo Morava terminus eft per Lukawicz in Becziwi, ſervatque ſuam latitudi- nem , donec redeat eo, ubi initium ſumpſit. Has omnes aquas, ſeu flu- vios cum utroque litore, pifcationibus, molendinis erectis aut erigendis, inſulis, juribus, & libertatibus, aliisque quæ hic proprio nomine non ex- primuntur, ante dictis Fratribus, prout nos ea fine omni impedimento poſ- ſedimus, in perpetuum poſſidenda tradidimus. Præterea etiam eorundem Fratrum poſſeſſionibus adſcribimus ea, quæ in villa Brzezolup propria no- ſtra fuere. Item villam Czechovicz, quæ in dotem cum ſuis appertinentiis eccleſiæ data est. Villarum præterea Lowczicz, Przeſtawlk, Civikow medie- tatem cum ſuis terminis, filvis & attinentiis eisdem fratribus conceſfimus. Termini autem harum villarum ambiunt integrum montem a valle incipien- do prope Nechwalin usque ad faſtigium montis, & per viam usque ad Ge- leny Rohy. Item villas Leſſni & Oleſs ſitas prope Brunam, quarum termi- ni initium ſumunt e regione Podoli, & protrahuntur usque ad viam com- munem Brunenſem, juxta quam procedunt, usque ad confinia Podolii, ab- hine descendunt ad viam, quæ ducit ex Slatin in Sslapanicz, & revertun- tur illico ad viam communem ante dictam. Abhine procurrunt in Proticz Tom. IV. M m &

Strana 274
274 SPECIMEN & Skalicz, ambiuntque Skalicz, & montem, qui ad filvam prominet, illud quidem montis latus, ubi e regione ex ſummitate montis dicti Cziſta Ho- ra defluunt aquæ pluviæ in vallem, & ubi videntur duæ foveæ. Abhine recta progrediuntur termini a tergo Czimanicz, aſcenduutque in montem Wiſtka dictum, descenduntque rurſum in vallem, ubi featurit Stelnicz. His locis, quæcunque aquæ pluviæ confiuunt, aut quicunque dextra parte mon- tis rivi decurrunt, iisdem terminis includuntur. Omnes itaque filvas, pra- ta, piſcationes utriusque litoris, & omnes quascunque res ad hæc pertinen- tes cum fuis utilitatibus, prouti nos eadem tenuimus, & fruiti ſumus, vo- luntarie, libereque prænominatis Fratribus in perpetuam quoque poſleſſio- nem conceſſimus. In his autem hæreditatibus & poffeffionibus a nobis uni- verſim collatis comprehenſas volumus omnes utilitates undecunque prove- nientes, omnes agros aracos aut non aratos, omnes montes, valles, filvas, prata, paſeua, piſcationes, molendina inſtructa aut non inſtructa, virgulta aut alia cujuscujus demum nominis, nihil nobis penitus refervantes absque omni dolo prædictis Fratribus concedimus, & pleno jure tradimus, facien- tes & statuentes ſæpe nominatos Fratres horum omnium veros, legitimos, perpetuosque effe & fore hæredes atque poffeffores. Acta ſunt hæe coram Sereniſſimo Rege & Domino noſtro Przemyslao Ottocaro, Austriæe & Styriæ Duce, Marchione Moravia &c. Præterea coram eodem facta est ceſlio & donatio permodum ultimæ voluntatis in re- medium animarum, & ex legato testamenti nonnisi post obitum effectum ſuum fortituri ſuper medietate in Zadwerzicz, villæ Lipe, & Zelichovicz, quam ſupra nominati Nobiles Viri Wilhelmus de Huſtopecz, & frater ejus de Slopna prædictis Fratribus dederunt. Ad quam quoque Sereniffimus Princeps conſenſum ſuum præbuit. Ut vero hæc noſtra donario firmita- tem & robur obtineat perpetuum literas iſtas figillorum noſtrorum muni- mine fecimus roborari & confirmari. Rerum autem harum teftes funt: Venerabilis Dominus Brun epiſcopus Olomucenfis, Erneſtus ſeriba, Bureſs Dux Monsterbergensis, Smil Wilhelm de Hustopecz, Wilhelmus de Krnow, Astlebus frater Facow, Gilges de Swabenicz, Benesius Milota, & Andreas fratres, Kuna de Wewerczi Mareſcallus Moraviæ, Smil de Kochtan filii Bocz- konis, Sudomirz Camerarius Brzeslaviensis, Joannes de Temnicz, Adalbertus de Waſſomicz Waſſo, Petrus de Slopna. Datum in Oborzi in CapituloFratrum Prædicatorum die Dominica in octava Aſſumptionis B. Maria Virginis. An- no a Nativitate Chriſti Milleſimo ducenteſimo ſexageſimo quarto. (a) LXXXIX. (a) Intra ſupra nominatam Peſſinæ collectionem continetur etiam vernacula oratio, quæ ve- roſimil-

Strana 275
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 275 LXXXIX. Litis conteflatio inter Abbatem de Wilhelmow, & Abbatem de Wele- grad in cauſa cujusdam ſolutionis annuæ ad Eccleſiam in Hurſit pertinen- tis. dd. Cremeſer III. Calendas Aprilis an. 1267. Ex autographo Ar- chivi monaſterii Brzewnovienſis. Hotizlaus Procurator, ſeu Actor Abbatis in Wilhelmow Patroni Ec- clesie in Hurfit, nomine eiusdem Abbatis. & Elwinus eiusdem Ecclefie in Hurfit: Plebanus, petiuerunt per Officialem Domini B. (a) Epiſcopi Olomu- cenſis compelli Abbatem de Welegrad ad reſpondendum eisdem super ſolu- cione unius carrate (b) vini soluende eidem Eeclesie in Hursit annis fin- gulis ab Abbate in monaſterio in Welegrad pro decimis prediorum in Chor- rit, que Nobilis Conradus Vir de Hardek monasterio de Welegrad ea con- dicione contulerat, ut dicta carrata annis fingulis folueretur. Item peti- uerunt, cum predicta Eccleſia in Hurfit in poſſeſſione percipiendi huius- modi carratam annis pluribus fuerit, ſe ad polfeſſionem reſtitui, vel reſpon- deri ſibi, quare Ecclesie in Hursit eam ſubtraxerint. Item petebant XIV. carratas per XIV. annos, Ecclesie in Hursit subtractas. Ad quod Abbas de Welegrad litem contestando reſpondit, se non teneri ad solucionem pre- dicte carrate, cum nullam folucionem de predictis prediis Ecclefie in Hur- fit facere teneretur, nec ipſam Ecclesiam restitui in hac parte debere, cum nunquam in poſſeſſione percipiendi huiusmodi fuerit, & ob hoc eciam XIV. carratas petitas minime foluere teneretur. Lite ergo contestata dictus Of- ficialis predictos Abbates Cremeſer (c) citauit, ut iuramentum de veritate, ſeu Mm 2 roſimillime anno 1616. hie loci habita, cum templum ab Helena Dociana prognata Illu- ſtriſſima de Rewey HungaricaVſtirpe inſtauraretur, quæ titulum hunc præſefert : Roſa Smilheimenſis, quæ mirabiliter nata ter marcuit, ter refloruit. In ea author dieit : Viros ætate graves a Majoribus ſuis accepiſſe , quod Smilo proximis Natali Chriſti diebus ve- natus , eo loci, quo hodie rudera monaſterii ſpectantur, ſpeciofiſſimam roſam repererit, eandemque decerptam in bulgam ſuam retruſerit, redux conjugi ſuæ oblaturus, quæſi- tam deinde non inveniſſe niſi eo loco, quo illam præſecuerat , capto igitur omine alio- quin Virum prædivitem, liberisque carentem eodem loco fundamenta monaſterii jeciſſe. Ceterum monaſterium iſtud turbis Huſſiticis a Zizka everſum fuiſſe, monachis plerisque in fontes præcipitatis, opibus direptis, prædiisque corum inter profanos homines diſtri- butis. Ita direptum, deſolatumque ſtetiſſe usque ad annum 1494. quo ditio integra ad Boczkonem Kuna de Kunstat pertigit, cujus ſolertia monasterium templumque in- ſtauratum, monachique reducti fuere. Proferemus ad eundem annum 1494. instru- mentum Victorini & Henrici Ducum Monsterbergenſium, quo monaſterii iſtius ditio Boczkoni de Kunſtat traditur, eo loco itaque ceteras memorias hujus monaſterii ex ea- dem memorata oratione ſubjiciemus. (a) Brunonis. (b) Dolii vinarii ſpecies ea quan- titate , quæ carro vehi poteſt, (c) Id eſt: Cremſirium , hodie civitatis epiſcopalis.

Strana 276
276 SPECIMEN ſeu de calumpnia prestarent, & alia facerent, que tunc de iure incumbe- rent facienda, diem eis peremptoriam ad hoc faciendum feriam proximam poſt octauam Philippi & Jacobi afſignando. Actum Cremeſer, anno Do- mini MCCEXVII. III. Calendas Aprilis, preſentibus Conrado Scholaftico, & Canonico Olomucenſi. Jo. de Kecſet Canonico Cremeſerenſi, & Prepoſito Hermanno de monaſterio. XC. Relatio Brunonis epiſcopi Olomucenſis facta ad Romanum Pontificem ſu- per deliberandis in Concilio Lugdunensi. dd. 1267. Apud Raynaldum in Annal. Eccleſ. ad h. a. N. 3. XCI. Przemyslaus Ottocarus Rex Boh. confirmat fundationem Welehraden- ſis monaſterii ab avo & patre ſuo factam. dd. Brunæ XIV. Calend. Martii. Indict. XIII. 1270. Sommersberg in Script. rerum Silef. T. I. pag. 918. XCII. Rudolphus Rom. Rex inveſtit Przemyslaum Ottocarum II. de regno Bohemiæ, ejusque attinentiis, nec non Marchionatu Moraviæ. dd. in castris ante Viennam VII. Cal. Decemb. Indict. V. 1276. Balbinus Dec. I. Lib. 8. Vol. 1. pag. 21. XCIII. Bruno epiſcopus Olomucenſis cum aliis epiſcopis elargitur Indulgentias eccleſiæ Ordinis Teutonici in Bergen. dd. Vienne VII. Idus Aprilis 1277. Ludevigius Reliquiarum T. v. p. 123. XCIV. Martinus IV. mandat Olomucenſi epiſcopo, ut detentores decimarum, reddituum, terrarumque Wiſſehradenſis eccleſic ter publice in templo admo- nitos, ſi reſtituere aut ſatisfacere noluerint, excommunicationis ſententia fe- riat. dd. apud Urbem veterem XVI. Kal. Febr. Pontif. anno I. id est 1281. Hammerſchmid in Hiſtoria Wiſſehrad. p. 402. XCV. Nicolaus Dux Oppavienſis caſtrum Edelstein cum ſuburbio quod Czuk- mantel dicitur, ecclesic Wratislavienſi confert. dd. Nissæ die VI. Septembr. 1281. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 796. XCVI. Pardus dictus Horky cum conſenſu uxoris, filiorum, filiarumque te�ta- mento legat Abbati & Conventui Gradicenſi jus Patronatus in Horka. dde Olomucii VI. Cal. Julii 1287. Paprocius in Spec. Morav. XCVII.

Strana 277
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 277 XCVII. Kaſimirus Dux Oppolienſis Wenceslao Regi Boh. & Marchioni Moraviæ homagium fidelitatis præſtat, cui instrumento Theodoricus Epiſc. Olomucenſis per Ambroſium Canonicum Olomucenſem Notarium ſuum nomen ſuum ſubſcri- bi & ſigillum appendi juſſit. dd. Pragæ in caſtro IV. Idus Januarii. Indict. II. 1289. Balbinus Dec. I. Lib. 8. Vol. I. p. 214. XCVIII. Bonifacius VIII. confirmat privilegia Abbatis in Brzewnow, nec non Præpoſiturarum Rayrad Olomucenſis, & Policz, atque Braunau Pragenſis Dia- cesis. dd. Romæ VI. Idus Aprilis. Pontif. anno II. id est 1295. Ludevig. Reliquiarum T. vl. p. 59. XCIX. Monasterium Litomiſslienſe Ordinis Præmonstratensis vendit in Mora- via villas Dotczno, Pamelicz, & Cladrub circa Letowicz ſitas pro VI. mar- cis argenti Pragenſis ponderis. dd. 1295. Archivum Curiæ Zwittavienſis in Moravia. C. Amicabilis compoſitio inter epiſcopum Theodoricum, Capitulumque Olo- mucenſe, atque Bavarum Abbatem Brzewnovienſem ſuper adminiſtratione & cura animarum, privilegiisque ecclesiæ Raygradensis. dd. Medricz VI. Kal. Febr. 1296.. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. Theodericus (a) Dei gracia Olomucensis epiſcopus omnibus in perpe- tuum. Equitas racionis & approbata conſuetudo requirunt, ut iurgancium questiones, que grate pacis limite terminantur, ad cautelam preſencium, & memoriam poſterorum redigi debeant in ſcripturam, ne lites dampnoſas certo fine deciſas incertitudo fuccedens quandoque reſuſeitet, quas inter- cedens concordia ſepeliuit. Eapropter nos Theodericus Dei gracia Olomu- cenfis epiſcopus conftare cupimus uniuerfis, quod nuper inter nos ex una, & Venerabilem Abbatem & Conuentum Brewnoviensem Ordinis S. Bene- dicti Pragensis Diocesis, & monasterium Raygradenſe nostre Olomucensis Di- ocesis Ordinis einsdem S. Benedicti ex parte altera orta materia questio- nis pro co: quod nos in eodem Raygradenſi monaſterio predicto Abbati in ſpiritualibus & temporalibus ſubiecto inftitucionem & deſtitucionem, & alia iura epiſcopalia ad legem iurisdiccionis, & Diocefanam ſpectancia, cum po- pulum habeat, petebamus, ex quibus plurima dictus Abbas nobis non de- beri, ea ſe, & predeceſfores ſuos a tempore, quo non extat memoria, poſ- ſediſ- (a) Is numero XVIII. Moraviæ epiſcopus , mortuusque perhibetur anno 1312. ab Auguſti- no Olomucenſi p, 282.

Strana 278
278 SPECIMEN sedisse, & prescripsiffe afferens allegabat, petens, ut ea sibi in monasterio Raygradenſi pio ac paterno affectu absque contencione recognoſcere di- gnaremur. Nos igitur eius iuri & ſupplicacionibus religionis obtentu, pro qua ſumma facit racio, fauorabiliter annuentes de conſilio Jurisperito- rum, ac aliorum Honorabilium Virorum, ipſam queſtionem taliter duximus de conſenſu & conniuencia noſtri Capituli decidendam, videlicet ut ipse Ab- bas & fui ſucceffores deinceps inquificionem exceſfuum, institucionem quo- que & destitucionem Prepositi habeat sine nobis, nec non omnia alia iura, & omnimodam ſubieccionem, & diſpoficionem dicti monasterii Raygradentis in omnibus eius facultatibus & perſonis, quia conſtat dictum Abbatem & fuos Predeceffores easdem fubieccionem, & diſpoficionem in dicto Raygra- denſi monaſterio hactenus habuiſſe. Nos autem in dicto monaſterio habe- re debemus vifitacionem, correccionem, procuracionem racione vifitacio- nis, auxilii imponendi pro varia neceſſitate, contribucionem, ſecundum Lateranenſe Concilium moderatam, Jurisdiccionem quoque caufarum om- nium ad forum ecclefiasticum ſpectancium, & cenſuram ecelefiafticam, Sa- cramentorum omnium collacionem, penitenciam, reuerenciam debitam & honorem ; ipſe quoque Abbas Priorem, qui curam animarum gerere de- bet, Prepoſiti, Monachorum, & plebis, nobis , ut idem Prior curam ean- dem recipiat, preſentabit, qui eciam ad synodum noſtram venire more te- nebitur aliorum, ipſum quoque Prepofitum, qui sub predicto Abbate & fuis ſucceſſoribus curam habet gerere tantum temporalium, ac Priorem, & alios Fratres ibidem ponet ipſe Abbas, quos voluerit, & libere remonebit eos- dem, quando fue conſciencie, & ſaluti fratrum, ac utilitati monaſterii vi- derit expedire; cum dictum monasterium in Raygrad Abbati Brewnoviensi in ſpiritualibus & temporalibus a longe retroactis temporibus conftat effe ſubiectum. Viſitacionis autem officium ſecundum formam Canonum cum duxerimus exercendum, fi contra aliquos orta fuerit infamia, ſepe diéto Abbati denunciabimus, ut fuper hys folempniter inquirat, & delinquentes puniat iuxta regularis exigenciam diſcipline. Notoria autem crimina, que examinacione non indigent, cum ſuper hys merito notari poſſit Abbaris negligencia, libere corrigemus, dicto Abbati denunciantes, ut eos ab offi- ciis & amminiſtracionibus amoueat, & debeat amouere, & de aliis ipſi mo- naſterio non differat prouidere. Supradictis igitur contenti predictum Ab- batem & Conuentum Brewnovienſem, & ſuos fucceffores, & monaſterium Raygradenſe in ceteris duximus abſoluendos. Quod autem premiſſa om- nia tam predicto Abbati, & monaſterio Brewnovienſi, quam ſuceeſſoribus eius rata feruentur, & stabilia, ſemperque maneant inconuulfa, nec ullius tem-

Strana 279
279 temporis euo aliquatenus immutentur, ſed perpetuum irreuocabiliter for- ciantur effectum, hane paginam ad rei memoriam sempiternam inde con- fectam ſigilli noſtri iuſſimus munimine roborari. Et Nos Olomucenſe Ca- pitulum predictam ceſsionem, & recognicionem Jurium predictorum, nec non abſolucionem in ceteris dicto Venerabili Viro Domino Bawaro Abbati & Monaſterio ſuo Brewnoviensi, & succeſsoribus suis factam in perpetuum per Reuerendum Patrem Dominum nostrum Theodoricum Olomucenſem epi- ſeopum ratam habemus, & gratam, & consensum nostrum unanimiter ad- hibemus. Et quod ſuper hoc nullus futuris temporibus dubietatis, vel ca- lumpnie poſſit oriri ſerupulus, hanc eciam paginam ad firmiorem rei ſtabi- litatem ſigilli noſtri fecimus appensione muniri. Ego Budizlaus Decanus. Ego Cyrus Prepofitus. Ego Fridericus Archidiaconus, & Nos ceteri Olo- mucenſis ecclelie Canonici premiſſis omnibus pro nobis & noſtris ſuccesso- ribus Canonicis Olomucensibus voluntarie & fauorabiliter conſentimus. Actum & datum Medricz VI. Kalendas Februarii anno Domini Millesimo ducenteſimo nonageſimo ſexto. CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. CI. Vitko de Swabenicz (a) confert Præpoſitò & Conventui Zderaſienſi Jus Patronatus eccleſiœ in Moravan cum omnibus utilitatibus, oratqne Joan- nem (gente Waldsteinium) epiſcopum Olomucenſem, (b) ut hanc collationem confirmet. dd. Brunæ III. Idus Januarii 1307. In Monum. noſtris ined. T. I. p. 227. CII. Witko de Swabenitz, qui in monaſterio Zderaſienſi ſibi ſepulturam de- legit, legat eidem centum marcas groſſorum Pragenſium, item jus Patrona- tus eccleſiæ S. Georgii in Profried na Lhota. dd. Pragæ apud S. Clementem XV. Kalendas Junii An. 1308. Ex autographo Archivi Zderasiensis. Uniuerſis tenorem preſencium inſpecturis. Ego Witko de Swabenits ſiue Hermanitz cupio notum efſe, quod ego licet fanus corpore, ſciens ta- men mortalitati eſſe me ſubiectum, immo quandoque neceſſario moriturum, ſepulturam apud monasterium Zderasienſe per meos Genitores fundatum (c) elegi. (a) Swabeniczii Proceres proprie origine fuere Moravi, ita dicti a caſtro ſuo Swabenicz in Brunenſi provincia, eo loco, quo hodie ejusdem nominis oppidum ſupereſt haud procul Wiſchcovio diſſitum. Ceterum familia iſta complures quoque terras in Bohemia poſſedit. (b) Joannis iſtius epiſcopi Olomucenſis ſigillum uti & contra ſigillum excuſum dedi- mus Tomo I. Monumentorum noſtrorum Tab. I. Num. V. (c) Vox Genitores hic ſu- mitur pro Proavis, quemadmodum id Dufreſnius ex aliis chartis oſtendit. Fuere au- tem hi proavi Cojata & Sweborius fratres gente Grabiſſei, uti ex autographis anni 1227. ſupra

Strana 280
280 SPECIMEN elegi. Et nihilominus ſiue ibidem, fiue alibi corpus meum contigerit ſe- peliri, in preſencia Reuerendi in Criſto Patris Domini Johannis Pragensis Epiſcopi, Prepoſito eiusdem monaſterii ſuo, fratrum fui Conuentus, ac ipſius Monaſterii nomine ſtipulanti cauſa mortis donaui irreuocabiliter centum marcas Pragenſium groſſorum, ſexaginta quatuor groſſos pro marca quali- bet singulos computando, solempni stipulacione promittens eidem Prepo- sito ei & predicto monaſterio dare, tradere, ac exhibere mox post mortem meam donacionis cauſa dictam pecunie quantitatem, & volo, atque pacior, ut illico dicta mea morte ſecuta fit ipſorum, quod eisdem donaui, & quod peticio & exaccio predicte quantitatis donate eis competat pleno iu- re. Et hanc donacionem per me, & meos heredes ratam & firmam eciam irreuocabiliter promiſi tenere, & integraliter adimplere, & pro his centum marcis ſoluendis modo predicto ipſi Prepoſito nomine quo ſupra obligaui Wozieradi villam meam, aut ſi hee obligata, imbrigata, ſeu occupata, vel alienata fuerit, aliam villam Waltzamaniczi nuncupatam, alioquin alia que- cunque bona mea vicina ville eorum vulgariter Zalicz dicte; ac dedi ei me mortuo licenciam & auctoritatem intrandi poſſeſſionem per ſe, alium, vel alios, quemeunque, ſeu quoscunque, ordine Juris feruato vel non ſeruato, ammoto inde quolibet poſfelfore. Insuper eisdem Prepoſito fratrum Conuen- tui, & monaſterio do, dono & concedo liberaliter, & intuitu pietatis in re- miſſionem meorum eciam peccaminum Jus Patronatus Ecclefie apud San- Ctum Georgium ville dicte, fiue Profriednalhota quod ad me Jure proprie- tatis & dominii dinoſcitur pertinere, & in eosdem ex nunc de mea certa conſciencia transfero, nichil Juris vel oneris in eodem vel Plebano dicte Ecclefie de cetero referuando, ut autem hec donaciones pecunie & Juris Patronatus obligacio, & poſſeſſionis introicio, ſiue acquificio ville predicte per me, ac meos heredes penitus irreuocabiles permaneant, pro me & eis- dem heredibus, fiue herede expreſſe renuncio in his ſcriptis omni Juris Ca- nonici, Ciuilis, conſuetudinis, ſtatuti, priuilegii, & ſpecialiter Juris terre, ac cuiuslibet alterius Juris auxilio, que' mihi, eisdem heredibus, aut he- redi competit, competet, vel poſſet competere in futurum contra donacio- nes, obligacionem, & poſſeſſionis introitum ſupra dictas, ac excepcioni non ſtipulate pecunie, & cuiuslibet alterius Juris & facti, accionique doli mali, & ſupra vidimus. Cum vero Swabeniezii & clypeo & nomine differant ab his ſupra no- minatis Grabiſſeis, conjicere fas eſt hos duos fratres Cojatam & Sweborium ex linea ma- terna ſeu proavos maternos fuiſſe Witkonis de Swabenicz. Atque proinde non pro- prie Swabenicios, uti paſſim hodie opinio eſt, ſed Grabiſſeam familiam fundaſſe mona- ſterium Zderaſienſe ; e quibus ſimul cognoſeitur verofimillime vocem genitores minus re- śte intellectam huie opinioni hodis prorſus inveteratæ occaſionem dediſſe,

Strana 281
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 281 & in factum ſubiiciens, me, heredes, seu heredem meum & predictas villas ac bona predicta foro Ecclefiaftico in hac cauſa. Testes horum funt Ho- norabiles Viri Magistri: Gregorius Decanus, Simon Plebanus fancti Egidii, & ſancti Galli Prage, ac Hermannus iuratus Notarius Curie Epiſcopalis, Woyko, Gallus, Ciues Pragenſes, hoſpites mei. Item Tworzimir, Nuczok, Gallus de Chanow, & alii famuli mei plures, ut hec in literis predicti Do- mini Epiſcopi confirmatoriis plenius continentur. In quorum teſtimonium efficax & robur preſens ſeriptum fieri, ac meo iuſſi, ac nobilium virorum Dominorum Alberti de Lompnitz Magistri Curie, & Alberonis Sub-Pincer- ne (a) Domini Regis sigillis obtinui communiri. Datum Prage apud ſan- ctum Clementem anno Domini milleſimo trecenteſimo octauo, decimo quin- to Kalendas Junii. CIII. Vitko de Swabenicz vendit duas villas Zalſie & Slupna Conventui Se- pulchri Dominici Zderaſiensis. dd. Pragæ VI. Calend. Augusti 1309. Mo- numenta noſtra inedita T. I. p. 229. CIV. Vitko de Swabenicz earundem duarum villarum Conventui Zderafienſi venditarum in terræ tabulis aſſecurationem procurat. dd. Pragæ IV. Kal. Auguſti 1309. Ibidem p. 232. CV. Henricus Boemiæ & Poloniæ Rex confirmat literas, quibus Vitko de Swabenicz vendit ſupra nominatas duas villas Conventui Zderaſiensi. dd. Pragæ in ambitu S. Clementis in pede pontis III. Kalendas Augusti anno 1309. Ex autographo Archivi Zderasiensis. Nos Henricus Dei gracia Boemie & Polonie Rex, Karinthie Dux, Mo- rauie Marchio, & Comes Tyrolis, tenore preſencium notum effe volumus uniuerſis, preſentibus & futuris, quod nos Nobilis viri Witkonis de Swa- benicz, siue de Hermanicz fidelis nostri literas recepimus non raſas, non cancellatas, non abolitas, nec in parte fui aliqua viciatas, petentis humili- ter, & instanter, ipsarum tenorem in omnibus & fingulis suis clauſulis & articulis per nos ratum & gratum haberi, ac de noſtra benignitate Regia confirmari, quarum continencia de verbo ad verbum talis exiſtit: Nouerint uniuerſi preſentes literas inſpecturi, quod nos Witko de Swabenitz, fiue de N n Tom. IV. (a) Ceteris a membrana avulfis figillis hoc unum Alberonis hodie ſuperest, quod Num. CII. excuſum damus. Witkonis vero de Swabenicz ſigilium jam Tomo I. Monumentorum noſtrorum Tab. I. Num. I. excuſum dedimus cum tribus aliis Swabeniciorum figillis, e quibus cognoſcere licet rhombum , non raſtra decuſſata Grabiſſeorum, hujus familiæ proprium clypeum fuiſſe.

Strana 282
282 SPECIMEN de Hermanicz noſtra ſpontanea voluntate duas proprias villas noſtras Zal- ſie, & Slupecz, ſiue Slupno &c. (a) Nos igitur ipſins Witkonis precibus, cum iufte fint, & pie, gracioſe ac fauorabiliter annuentes, ipſas literas, earumque continenciam in omnibus & fingulis ſuis claufulis, & articulis ra- tas & gratas habentes, easque valere perpetuo volentes, preſentis ſeripti patrocinio roboramus. In quorum omnium teſtimonium has noſtras pre- ſentes ratihabicionis & confirmacionis nostre literas fieri, & figillum no- strum eisdem appendi Regale, quo uti confueuimus, ifta vice; Et cum fa- uente Domino in Regem Boemie fuerimus coronati, litteras preſentis te- noris mandabimus renouari, & eas ipfis Prepofito & Conuentui de Zderaz figillis noſtris maioribus figillatas, quibus tunc uti ceperimus (b) a die corona- cionis noſtre dabimus infra menſem dum per eos fuerimus requiſiti. Datum anno Domini, & Indiccione predictis, III. Kalendas eiusdem Augusti &c. CVI. Joannes epiſcopus Olomucensis recognoſcit, quod Vitko de Swabenicz, ceterique illius agnati monaſterio Zderaſienſi jus Patronatus in Swabenicz conceſſerint. dd. in Bruna XIV. Kal. Novembris. Indict. VII. 1309. Ex autographo Archivi Zderaſienſis. In nomine Domini. Amen. Ne rerum geſtarum memoria per decur- ſum temporis deperiret, ſapientum introduxit auétoritas, & conſuetudo laudabilis approbauit, ut ea, que geruntur in tempore ad eterne rei memo- riam ſcripturarum teſtimonio perennentur. Eapropter Nos Johannes Dei gracia Olomucenſis epiſeopus notum facimus uniuerſis preſeutes literas inſpe- cturis, quod Nobiles Viri Witko de Swabenicz ſiue de Hermanicz, Hrabiſ- ſius de Clynonicz , ſiue Trawnik, Nicolaus de ipſo Swabenicz, Johannes de Bukonin dicti, feruore almi ſpiritus inflammati in noſtra conſtituti preſen- cia Jus Patronatus ecclesie in eodem Swabenicz, quod ad ipſos & proge- nitores eorum pertinuit ab antiquo, cum prediis, decimis plenis omnium prediorum ad ipſam eccleſiam iure Parochiali ſpectancium, ac aliis utilita- tibus, pertinenciis & iuribus ſuis uniuerſis Honeſtis ac Religioſis Viris Pre- poſito, Conuentui, & ipſorum ſucceſſoribus Domus Zderaſienſis per eos- dem progenitores ipſorum fundato, Ordinis S. Auguſtini ſacroſancti Do- minici (a) Eſt idem venditionis inſtrumentum, quod jam Tomo I. Monumentorum noſtrorum p. 229. typis datum eſt, ubi videri poteſt. (b) Rariſſima ſunt Henrici Regis Bohremiæ diploma- ta , qui paucis annis Regno præfuit, multo rarius illius figillum , quod illæſum hodie mem- branæ iſti appenſum eft, cujusque typum nos Num. CV. excuſum damus, diverſum id forma eſt ab omnibus Ducum Regumque noſtrorum ſigillis, quo quidem ut ipſe iſthic fatetur , ante coronationem ſuam uſus est, ut ita certum ex hoc inſtrumento fiat Hen- ricum anno 1309. menſe finiente Julio adhuc coronatum non fuiſſe.

Strana 283
CODICIS DIPLOMATICY MORAVICI. 283 minici Sepuleri Jeroſolimitani Pragensis Diocesis dederunt, donarunt, tra- diderunt liberaliter, & de ſpeciali gracia, & in eosdem fratres ac ipforum ſucceſſores ex ſua certa ſciencia & unanimi voluntate pro ſuo ſuorumque remedio peccaminum transtulerunt per eos ac fucceffores ipforum femper & in perpetuum iure proprietatis & dominii habendum, tenendum & li- bere ac pacifice possidendum, renunciantes pro fe ac fuis heredibus ac fuc- ceſſoribus quibuseunque ipsi iuri Patronatus, fuisque pertinenciis & iuribus uniuerfis, que ad ipſos pertinent, vel quantumeunque poterunt pertinere. Inſuper omnis iuris Canonici, Ciuilis, conſuetudinis, priuilegii, ſtatuti, re- stitucionis in integrum auxilio, nec non excepcioni Juris & Facti cuius- cunque perſone vel uniuerfitati indulto , accionique doli mali, & in factum accioni, & cuiuscunque alterius iuris auxilio, quod eis vel eorum heredi- bus aut ſuccefforibus contra omnia vel fingula predicta, vel aliquid predi- ctorum competit, vel modo quolibet posset competere in futurum. Reco- gnouerunt quoque, & veraciter funt proteſtati coram nobis, quod ipsum Jus Patronatus cum omnibus ſupradictis ad ipſos Fratres & Domum ipſo- rum predictam de iure pertiner, & dudum pertinebat ex cauſa donacionis ab ipſis Progenitoribus ſuis Fratribus ipſis facta, quanquam propter deli- ctum unius perſone eodem iure ipſi Fratres fuerunt ſpoliati. Petentes quatenus donacioni fiue tradicioni predicte noſtrum afſenſum beneuolum dignaremur de benignitate ſolita impertiri, ac ipſam ex officii noſtri debito confirmare. Nos igitur attendentes peticionem dictorum Nobilium racio- nabilem atque iuftam fauore religionis piis ipforum defideriis annuentes, donacionem, tradicionem, & translacionem predictam ratam & gratam ha- bentes auctoritate, qua fungimur, confirmamus, volentes & concedentes ut predicti Viri Religioſi eccleſiam ſuprapictam per ſe vel per Viearium secularem Clericum officiare debeant, ac ibidem amministrare Sacramenta. Ad hec promittimus, ut predicti Religiofi Viri omnes fructus ecclefie pre- fate, quocunque nomine cenfeantur, fuis ufibus valeant applicare, fuftenta- cione Vicarii, ſeu Seruiarii congrua referuata, Juribus eciam Legatorum Sedis Apostolice, nostris, ac Archidiaconalibus in omnibus semper faluis. In cuins rei teſtimonium & robur perpetuo valiturum preſens ſeriptum fieri, & figilli noſtri munimine iuffimus roborari. Actum & datum in Brun- na anno Domini milleſimo trecenteſimo nono XIV. Kalendas Nouembris. Indiccione VII. Pontificatus vero noſtri anno ſeptimo. CVII. Joannes epiſcopus Olomucenſis Herberto & hæredibus de Trabergk concedit bona feudalia in Fulſtein. dd. in Modricz X. Kalend. Julii. Pontif. Nn 2 anno VII. 1310. Paprocius in Speculo Mor. p. 405.

Strana 284
284 SPECIMEN CVIII. Fridericus Dux Auſtriæ promittit Joanni Regi Bohemiæ & Foloniæ, quod Marchionatum Moraviœ ſibi per Henricum Romanorum Regem obliga- tum, & literas obligatorias sibi ſuper hac re ab eodem traditas reddere velit. dd. Pataviæ III. Calend. Aprilis 1311. Ludevig. Reliquiarum T. V. p. 527. CIX. Vitko pater, & Joannes filius de Swabenicz donant monaſterio Zdera- ſienſi unum laneum agri in Moravan Diœceſis Olomucenſis in pr�ſentia Jo- annis epiſcopi Olomucenſis. dd. Olmucz pridie Nonas Junii 1311. Monu- menta noſtra inedit. T. l. p. 233. CX. Boleslaus, Henricus, Wladislaus, Bernhardus Duces Sileſiæ promittunt, Joanni Regi Boh. ſe terram Opaviæ, ut primum octo millia marcarum ſoluta fuerint, reſignaturos. dd. Olomuc. III. Idus Junii 1311. Sommersberg Scr. Rer. Silef. T. I. p. 840. CXI. Civitas Oppavienſis obligata Ducibus Lignicensibus in octo millibus mar- carum groſſorum regalium homagium fidelitatis præſtat Joanni Regi Boh. atque ex ejus mandato etiam Ducibus Lignicensibus. dd. Oppaviæ XVII. Ca- lend. Julii 1311. Balbinus Dec. I. L. 8. Vol. 1. p. 231. CXII. Joannes Rex Boh. petit, ut Hermannus Archiepiſcopus Moguntinus vices ſuas pro coronatione Reginæ Bohemiæ committat Suffraganeis Pragenſi & Olomucenſi epiſcopo. dd. Pragæ ante feſtum S. Michaelis 1311. Würdt- wein in Subſidiis Diplomaticis T. V. p. 196. CXIII. Joannes Rex Boh. confirmat Statibus Marchionatus Moraviæ privile- gia: 1. quod ultra conſuetas bernas nullas exigere velit. 2. Quod munia terræ nonniſi Moravis ortu collaturus. 3. Quodjus hæreditatis porro uſque ad quartum gradum perstaturum ſit. 4. Quod non coacturus extra Mar- chionatum militare. dd. 1311. Weleslavina in Calend. p. 333. CXIV. Commiſſio Clementis Papæ V. data Ulrico de Pabenicz Canonico Olo- mucenſi, ut, quod in præjudicium Joannis Præpoſiti Brunnenſis attentatum invenerit, revocare procuret. Datum Viennæ Id. Januarii Pontificatus an- no ſeptimo. Id eſt 1312. Ex Autographo Archivi Brewnovienſis. Clemens Epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei; Dilecto Filio Magiſtro Ulri- co de Pabenicz Doctori Decretorum, Canonico Olomucensi ſalutem, & Apo- ſtoli-

Strana 285
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 285 stolicam benediccionem. Dilecti Filii Magistri Johannis Prepositi Ecclesie S. Petri in Brunna Olomucenfis Diocesis apud Sedem Apoſtolicam consti- tuti precibus arluentes, prefencium tibi auctoritate mandamus, quatenus quicquid inueneris in eius preiudicium temere attemptatum, poſtquam idem Magiſter Johannes cauſa peregrinacionis, & pro quibusdam fuis negociis promouendis iter arripuerit ad sedem veniendi predictam, in statum debi- tum legitime reuocare procures contradictores per cenſuram Ecclefiasti- cam appellacione poſtposita compeſcendo. Datum Vienne Id. Januarii Pon- tificatus noſtri anno ſeptimo. CXV. Zeczechius Servitor D. Vitkonis vendit cum conſenſu D. Plebani in Marveins unum laneum agri Zyfrido Civi Brunenſi. dd. Marveins VIII. Kalendas Februarii. Anno 1315. Ex Autographo Archivi Zderaſienſis. Ego Johannes filius Domini Witkonis pie recordacionis, dicti de Swa- benicz, & Perchta eiusdem Witkonis relicta; Notum facimus uniuerfis pre- ſentem literam inſpecturis, quod Zeczechius ſeruitor noſter fidelis ac diu- turnus cognatus Domini Hermanni noſtri Capellani Plebani in Marueins unum laneum & agros curticule, quos Fridericus Penesticus Ciuis Brunensis quondam in ſua habuit poffeſſione, coram nobis bona ac libera voluntate predicti Plebani, nec non noſtro cum fauore & conſenſu vendidit Viro Di- ſereto Zyfrido Ciui Brunenſi dicto de Dybaz pro quindecim marcis argenti Pragenſis monete, videlicet LXIIII. groſſis pro marca qualibet computatis, tali interpoſita condicione, quod ipſe Syfridus ſeu eius succefsores duas marcas monete predicte prefato Hermanno Plebano in Marueins usque ad terminum sue vite debeant annis fingulis censualiter ministrare. Et post finem vite predicti Plebani prelibatam Ecclefiam quicunque tenebit, ac poſ- ſidebit, illi ſepe dictus Syfridus aut eius ſequaces de prefato laneo non nifi verum & iuftum cenfum miniſtrarent, iuxta quem alius laneus in pre- dicta villa, qui vulgariter circumſcribitur Purchrecht, cenſuat, & exſoluiti De agris vero curticule cum laneo ſepe dicto venditis altari ibidem deſer- uient unum fertonem ſecundum monetam ſepius promulgatam. Si quis au- tem, quod absit, dictum Syfridum, aut eins ſucceffores conaretur infestare, & compellere ultra, quam cenfus & ius prenotatum se extendit, exinde bona fide manuali (a) vice & nomine iuramenti una cum ſuccefforibus no- stris dictum Syfridum & sibi ſuccedentes defendere promittimus, & tueri, ut circa Jurisdiccionem prefate empcionis ſecuri manere valeant, & quieti. Guidquid autem predictus Syfridus aut fui fequaces grauaminis percepe- rint, (a) Id eſt ſtipulatione, Handſreich.

Strana 286
286 rint, ſiue dampni, plenam in nos, & in nostros succedentes Jurisdiccionem habeant repetendi, si nos autem, aut nostri ſequaces de ſepefato Syfrido, feu ſibi ſuccedentibus ita longe vie ad ſpacium simus residentes, ut ipsi nos ad Judicii poteſtatem non poterint reuocare, extune ipſi Syfrido aut ſuis ſuc- ceſſoribus plenum ius & potestatem conferimus, ut ipſe Syfridus, aut ſui ſequaces a nostris hereditatibus extorqueant, vel ubicunque poterint ex- torquere. In teſtimonium & firmitatem omnium predictorum noſtra & Ciuitatis Brunenſis figilla preſenti litere ſunt appenſa. (a) Datum & actum in Marveins anno Domini milleſimo CCCXV. VIII. Kalendas Februarii. CXVI. Sobko Præpoſitus Zderaſienſis cum Conventu ſuo profitetur, quod Do- mina Marska ad eccleſiam S. Nicolai in Mezirzicz, quæ per dictos Religioſos adminiſtratur, donaverit tres laneos & dimidium molendini, in cujus dona- tionis vicem eidem promittitur anniverſarium cum vigiliis & orationibus, & panis eo die pro quatuor pauperibus. dd. XI. Kalendas Januarii anno 1317. Ex Autographo Archivi Zderaſienſis. In nomine ſancte Trinitatis eiusdem Indiuidue Unitatis amen. Ne rerum gestarum memoria per decurſum temporis deperiret, ſapientum in- troduxit auctoritas, & conſuetudo laudabilis approbauit, ut ea, que gerun- tur in tempore, ad eterne rei memoriam ſcripturarum teſtimonio perhen- nentur. Nos igitur Sohko Diuina miſeracione Prepoſitus. Clemens Prior, nee non totus Conuentus Domus Zderafienfis, ac Przibislaus & fratres ibi- dem Ordinis S. Auguſtini ſacroſancti Dominici Sepuleri Jeroſolimitani, ſeire facimus uniuerfis preſentis & future etatis preſencium noticiam ha- bituris, quod Domina Marska cupiens in remedium peccaminum mariti eius Mathie felicis recordacionis, & filii eius Zeborii pie memorie, ac in pro- priam ſalutem tres laneos sitos in Babicca & dimidium molendinum cum pratis, filuis, & aquis ſana mente, & racione, non compulſa, nec coacta , ſed de mera, & omnimoda omnium amicorum eius voluntate, maturo con- filio, affenſu pariter & conſenſu nobis ac fratribus in Mezirzicz ad Eccle- fiam ſancti Nicolai, & eciam calicem & caſulam, & mensalia, ae omnem ornatum ad capellam ſancti Michaelis ibidem collocatam liberaliter dedit, tradidit, & donauit, nos poſſidentes cum omnibus utilitatibus, & prouen- tibus, qui ad ipſos dignoſcuntur pertinere, ſecundum quod ſunt in eorum metis circumferencialiter stabiliti, que ſuapte bona ſuperius nominata per- petue poſſidebimus eo Jure & Dominio & confuetudine, qua Domina Mars- ka (a) Joannis & Berchtæ de Swabenicz ſigilla ſunt a membrana avulſa ſolo hodie perſiſtente figillo civitatis Brunenfis, quod Num. CXV. excuſum damus. SPECIMEN

Strana 287
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 287 ka de Lhota prius nominata tenuit, & habuit, & ad uſus placitos conuer- tenda iuxta que nobis utilius videbitur expedire. Unde pro hac donacio- ne ei promittimus omni anno diem anniuerſarium cum vigiliis, & oracio- nibus, ac miſſis, ſecundum quod plures habere poſſumus, volumus libentiſ- sime obſeruare, & eciam noſtro pane die illo quatuor pauperes paſeere. Ut autem hec donacio ac promiſſio robur firmitatis obtineat, preſentes fieri iuſſimus, & noſtrorum figillorum appensione fecimus communiri. Te- ſtes huius rei ſunt primo Dominus Johannes de Meziriecz eum ſua contho- rali Jutta, Dominus Thobias de Caſau, & filii Domini Johannis Taſſo & Wſnata, & Dominus Heinricus de Moſticz, (a) & alii quam plurimi honeſti Viri , quorum nomina non ſunt ſcripta. Datum anno Domini MCCC XVII. XI. Kalendas Januarii, hoc autem eft datum in die Omnium San- ctorum. CXVII. Joannes Rex Bohemiæ donat Catharinæ viduæ de Lomnicz medieta- tem in villis Sipriz & Bleſnicz, ut eas Brunensi beatæ Annœ monaſterio le- gare poſſit. dd. Idus Februarii 1318. Paprocius in Speculo Mor. p. 264. CXVIII. Nicolaus Dux Oppaviæ præſtat homagium fidelitatis Joanni Regi Bo- hemiæ, recognoſcitque, quod ſe absque hœrede maſculo decedente Ducatus Oppaviæ immediate ad coronam Bohemiæ devolvatur. dd. Pragæ V. Nonas Julii 1318. Balbinus Dec. I. Lib. 8. Volum. p. 229. CXIX. Conradus Epiſcopus Olomucenſis confirmat ad præſentationem Sobkonis Præpoſiti, & Conventus Zderaſienſis Ottonem Crucigerum Sderaſienſem pro Plebano Ecclesiœ in Morawans. dd. Bruna XV. Kalendas Martii anno 1321. Ex Autographo Archivi Zderasienfis. Nos Conradus Dei gracia Olomucenſis Epiſcopus notum facimus uni- uerfis preſentes literas inſpecturis, quod ad preſentacionem & peticionem Honorabilis, ac Religioſi Viri fratris Sobkonis Prepoſiti Sderaſienſis Ordinis ſancti Auguſtini Pragenſis Diocesis de conſenſu Conuentus ſui in Eceleſia in Morawans vacante per mortem Hermanni olim eiusdem Ecclefie Pleba- ni, in qua plenum ius Patronatus obtinet, Dilectum nobis Ottonem Pres- byterum Rectorem legittimum inſtituimus & Plebanum, ipſum ſibi cum iu- ribus & pertinenciis ſuis uniuerfis auctoritate ordinaria confirmantes, cu- ram (a) Quatuor ſigilla appoſita fuere huic membranæ, ſcilicet Præpoſiti Sobkonis, Conventus Zderaſienſis, Joannis de Mezericz & Tobiæ de Caſau. Hodie unicum ſupereſt Sobco-“ nis Præpoſiti, quod Num. CXVI. excuſum damus.

Strana 288
288 SPECIMEN ram animarum, & adminiſtracionem ſpiritualium & temporalium prout ad nostrum spectat officium sibi committentes in eadem. In cuius rei teſtimo- nium preſens ſeriptum fieri, & figilli noſtri fecimus appensione communiri. Datum in Bruna anno Domini milleſimo trecenteſimo viceſimo primo, XV. Kalendas Marcii. CXX. Joannes Præpoſitus & Capitulum Wissehradenſe vendunt bona in Mo- ravia Lyſnicz, Selchowicz & Pochticz (utpote remotiora) Domino Henrico de Lypa. dd. Pragæ II. Nonas Junii anno 1321. Ex Autographo Archi- vi Regii. Nos Johannes Dei gracia Prepofitus, Regni Bohemie Cancellarius, Dirzlaus Decanus, Nycolaus Custos, Waltherus Scholafticus, Totumque Ca- pitulum Wiſſegradensis Ecclefie ad Romanam Ecclefiam nullo medio perti- nentis, fatemur, & recognoſcimus per preſentes, quod volentes condicio- nem ipsius Ecclesie nostre facere meliorem, Bona eiusdem Ecclefie nostre in Wolframitz in Morauia sita, cum villis videlicet Lyſnitz, Selchowicz & Pochtitz, & uniuerfis eorum pertinenciis, que fic longe a noſtra fuerunt Eccleſia poſita, quod eorum utilitatem non totam poteramus percipere, matura & diligenti deliberacione prehabita, de Sereniſſimi Domini noſtri Johannis Bohemie & Polonie Regis, Lucemburgenſis Comitis, qui eiusdem Ecclesie nostre existit Patronus de communi noſtro confilio, conniuencia & affenfu expedire & proficere Ecclefie nostre predicte non dubitantes, No- bili Viro Domino Henrico de Lypa ſummo Regni Boemie Marſchalco rite vendidimus, omneque Jus, quod nobis, Prepofiture & Ecclefie Wiſſegra- densi predicte competit, aut competere poterat, transtulimus in eundem taliter, quod ipſe Dominus Henricus, & heredes ſui, bona ipfa & villas pre- dictas cum omnibus Juribus, utilitatibus libertatibus, Jure Patronatus in Wolframitz & pertinenciis fuis uniuerfis, in quibuseunque rebus confiftant, eum omni Dominio, Jure & Jurisdiccione, ficut ad ipſam Preposituram, & Eeclesiam nostram pertinebant, Jure hereditario, & in perpetuum ha- beant, teneant, & poslideant, eisque utantur libere, & de eis tamquam de re propria ordinent, diſponant, & faciant hoc, quod eorum placuerit vo- luntati, pro duobus milibus Marcarum grofforum denariorum Pragenſium, ſexaginta quatuor groſſos computando pro marca qualiber, quam quidem pecuniam per ipſum Dominum Henricum nobis & Ecclefie noſtre plene & integraliter solutam, & in Prepositure, & Ecclesie nostre utilitatem conner- ſam eſſe recognoſeimus, ſie quod de ipſa pecunia duorum milium marcarum, eundem Dominum Henricum, heredes, & successores suos presentibus quitta-

Strana 289
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 289 quittamus, & liberos effe dicimus, & ſolutos renunciantes ſponte, & libe- re, ac fine coaccione qualibet excepcioni non numerate, vel non ſolute nobis, vel in utilitatem Prepofiture & Eeclefie nostre non conuerſe ſupra dicte pecunie, & omni alii Juris auxilio, quo iuuari poſfemus ad requiren- dum noſtro, vel Prepoſiture noſtre predicte nomine, ab ipſo Domino Hen- rico, vel heredibus, & ſucceſforibus fuis eandem pecuniam, in parte ali- qua, vel in toto, ſed eam vendicionem per nos, prout premiffum eft, com- muniter & de omnium noſtrorum confilio & voluntate prefato Domino Henrico, & ſuis heredibus factam, ratam habere promittimus, atque fir- mam, promittentes contra ipſam, de Jure, vel de facto, vel alio quouis modo non venire. Renunciantes eciam ſponte & expreſſe omni Juris tam Canonici, quam Ciuilis, confuetudinis vel ftatuti, feu alterius cuiuslibet Ju- ris auxilio, quod nobis, vel Ecclefie noftre contra predictam vendicionem competit, vel poſſet aliqualiter ſuffragari. In cuius rei teſtimonium pre- ſentes literas fieri, ac noſtrorum Prepositi, Decani, Custodis, ac Scolaftici, nec non Dominorum Hynkonis filii quondam Heymanni de Duba, Pragen- ſis Prepoſiti, Magiſtri Ulrici de Pabyenitz, Johannis Poloni, Magiſtri Vol- gangi Canonicorum, ac toeius Ecclefie noſtre Capituli figillorum muni- mine fecimus roborari. (a) Actum & datum Prage II. Nonas Junii anno Domini Milleſimo trecenteſimo viceſimo primo. CXXI. Conradus epiſcopus Olomucenſis componit controverſiam inter Ottonem Plebanum eccleſiæ in Moravans, & Bartussum civem in Brunna. dd. in Mo- dracz VI. Nonas Julii 1321. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Nos Conrad Dei gracia Olomucenſis Epiſeopus notum facimus uniuer- fis preſentes literas inſpecturis, quod cum inter Ottonem Plebanum Eccle- ſie in Moravans, & Bartuſſum Ciuem in Brunna ſuper quodam allodio ſeu curia & agris ad eam pertinentibus in eadem villa Marvans situata, & ab eodem Bartuſſo nouiter comparata, quam curiam & agros, ipſe Plebanus dotales sue Ecclesie, dictus vero Bartussus non dotales, sed eidem Eccle- fie duntaxat annis fingulis in duabus marcis grofforum Pragenſium fuiffe, & fore obligatos afſerebant, fuifſet ſuborta materia questionis, talis nobis preſentibus, ac de noſtra conniuencia & affenſu inter eos compoficio in- teruenit, quod idem Bartuſſus ftatim dictos curiam & agros prefato Pleba- no liberos dimittere, & ſibi cedere debeat de eisdem, ac idem Rector ipſi Bartuſſo in feſto Natiuitatis Beate Virginis proxime affuturo quatuordecim Tom. IV. O o mar- (a) Sigilla quinque hodie huic chartæ appenſa ſcilicet , Præpoſiti, Decani , Cuſtodis , Joannis & Volgangi Canonicorum excuſa dedimus Numeris CXX.

Strana 290
290 SPECIMEN marcas & fertonem, groſſorum Pragenſium ſexaginta quatuor pro earum qualibet computando omnimode & finaliter perſoluere teneatur, & si idem Plebanus in eodem termino memoratas quatuordecim marcas & fertonem ipſi Bartuſſo forsitan perſoluere non valeret, extunc vel prius ipſe Pleba- nus non poterit alteri cuiquam dictos agros cum curia vendere, vel eciam pro predicta in prenominato termino conquirenda pecunia aliqualiter ob- ligare, ſed ipſe Bartuſſus & heredes fui extune in autea eosdem agros cum curia, iure, quod vulgariter Purchrecht dicitur, tenebunt, & perpetuo poſ- sidebunt, Plebano ſupra ſcripte Eccleſie, qui pro tempore fuerit, fingulis annis duas marcas duntaxat cenfus nomine, nec quidquam aliud perfoluen- do. Actum & datum in Modracz dilectis in Criſto nobis Sebaſtiano Pre- poſito, Hermanno & Friderico Canonicis Eccleſie ſancti Petri in Brunna & Sdizlao Plebano Ecelefie in Urbaw, nec non Mauricio Nicolao de domo Theutonica , Henslino Werfoms, & Nicolao Criſtani preſentibus & aliis plu- ribus fide dignis, (a) anno Domini milleſimo trecenteſimo viceſimo primo, VI. Nonas Julii. CXXII. Joannes de Mezirzicz cum filiis ſuis donat monaſterio in Zderaz Jus Patronatus Eccleſiæ circa Skuhrow in Solniez. dd. in monaſterio Sderafi- enſi XVII. Kalendas Septembris anno 1321. Ex autographo Archivi Zde- raſienſis. Uniuerfis tenorem preſencium inſpecturis Nos Johannes de Mezir- zicz, Wznata, Taſſo & Jeſco filii eius cupimus eſſe notum, quod nos ad- uertentes eſſe magnum inter opera pietatis religioſis locis, in quibus Deo famulantes die noctuque cultui Diuino infiſtunt, ac pro viuis, & defun- ctis, oracionibus, miſſis, ſacrificiis, ieiuniis, abſtinenciis, vigiliis, diſcipli- nis, & aliis bonis operibus, Deo cottidie famulantur, elemofinas elargiri; quapropter Religioſorum Virorum...Prepositi, Prioris, & Conuentus fra- trum monaſterii Sderaſiensis ante Pragam Ordinis ſancti Augustini ſacro ſancti Sepulchri Dominici Jeroſolimitani, quos beneficiis, quibus poſſimus, proſequimur, ficut & progenitores noſtri fuerant proſecuti, piis desideriis fatisfacere cupientes, ac eorum inopie ſubuenire volentes, Jus Patronatus Eccleſie circa Skuhrow in Solnicz oppidi noſtri, quod ad nos pleno Jure dinoſeitur pertinere, eisdem Prepoſito, Priori, fratribus monaſterii predi- cti, & eorum ſucceſſoribus de noſtra bona voluntate, & unanimi conſenſu damus liberaliter, & donamus propter Diuine laudis augmentum, & reme- dium (a) Sigillum Conradi epiſcopi Olomucenſis huic membranæ appenſum excuſum damus Num. CXXI.

Strana 291
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 291 dium animarum pie memorie progenitorum noſtrorum, ac remiſſionem pec- catorum noſtrorum; ipfum Jus Patronatus cum fuis pertinenciis omnibus & fingulis exnunc in eosdem tenore preſencium transferentes, per ipſos tenendum, utifruendum, poſſidendum, perpetuo cum fuis Juribus uniuer- fis; renunciamus eciam pro nobis, nostris heredibus, & ſuccefforibus qui- buseunque, excepcioni cuilibet Juris & facti ac beneficio, cuicunque in- dulto, & auxilio omnis Juris Canonici, Ciuilis, conſuetudinis, & alterius cuiuscunque, que, vel quod nos, heredes, aut fucceffores noſtros, vel ali- quem horum contra predicta, donacionem, & translacionem potest, vel quantumeunque poterit adiuuare. Intendentes, & volentes, ut donacio & translacio predicte modo, via & Jure subsiftant, quo melius ftare poſ- ſunt. Ut autem predicta opera laudis Diuine pro viuis & defunctis pre- dictis, eo copioſius valeant fieri, quo per Religioſum Plebanum eadem Ec- clefia fuerit gubernata. Ipsi Prepositus & fratres voluntarie promiſerunt in eadem, cum vacauerit, iuxta beneplacitum Domini bonum Plebanum lo- care, Ordinis ſui fratrem, & alium Presbyterum religioſum, vel ſecula- rem ipſi perpetuis temporibus ſociare, ita quod ſemper duo Presbyteri ſint ibidem. Horum teſtes ſunt Dominus Thobias de Taſſow , (a) frater & Patronus noſter dilectus, Johannes filius eius, Hrono filius Domini Hrono- nis de Nachod, & quam plures homines fide digni. Actum & datum in Monaſterio Sderaſienſi anno Domini milleſimo trecenteſimo vigeſimo pri- mo XVII. Kalendas Septembris. CXXIII. Joannes XXII. committit Sacriſtæ Eccleſiæ Olomucenſis ut controver- Conventum Monaſterii in Zderaz; nec non ſiam ortam inter Præpoſitum & Joannem, Prechtamque relictam Witiconis de Schwabenitz componat. dd. Avinion. Pontif. anno ſexto V. Idus Junii anno 1322. Ex Autographo Archivi Zderafiensis. Johannes Epiſcopus ſeruus ſeruorum ; Dilecto filio Sacriste Ecclesie Olomucensis salutem, & Apostolicam Benediccionem. Conquesti funt no- bis . . . Prepofitus & Conuentus Monaſterii fancti Petri in Zderas per Prepoſitum ſoliti gubernari Ordinis ſancti Auguſtini Pragensis Diocesis, ad Ecclefiam Sepuleri Dominici Jeroſolimitani immediate ſpectantis, quod Jo- hannes filius quondam Witikonis de Swabenicz ſiue Hermanicz miles, & Berchta, quondam Witiconis de Swabenicz laici, relicta vidua Olomucensis Diocesis ſuper quibusdam decimis, terris, debitis, poffeſſionibus, & rebus O o 2 aliis (a) Hujus ſolius hodie ſupereſt figillum membranæ appenſum, quod Numero CXXII, excu- ſum damus.

Strana 292
292 SPECIMEN aliis iniuriatur eisdem. Ideoque diſerecioni tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatinns partibus conuocatis audias caufam, & appellacione re- mota debito fine decidas, faciens quod decreueris per cenfuram Ecclefia- sticam firmiter obſeruari. Teſtes autem qui fuerunt nominati, ſi ſe gracia, odio, vel timore ſubtraxerint, cenſura fimili appellacione celſante compel- las veritati teſtimonium perhibere. Datum Avinion. V. Idus Junii Pon- tificatus noſtri anno ſexto. CXXIV. Ludovicus Rex Romanorum primarias preces pro Canonicatu eccleliæ Olomucensis concedit Henrico de Nionburch. dd. 1322. Oefel, rerum Boic. T. I. p. 73. CXXV. Eliſabetha Regina conjux Joannis Regis Boh. fundat Brunæ sub castro Spielberg Moniales Ordinis Cisterciensis, concessa iisdem urbe Auſpicz, aliis- que terris. dd. 1323. Sartorius in Ciftercio bis tercio p. 1078. CXXVI. Ludovicus Dux Auſtriæ renunciat omni juri, quod ſibi in regnum Bo- hemiæ aut Marchionatum Moraviæ competere poſſet. dd. in Bruka die Do- minico, quo cantatur Eſto mihi, 1324. Balbinus Dec. I. Lib. 8. Vol. I. p. 30. CXXVII. Joannes Rex Bohemia Nobilibus Tetauer de Tetow (hodiernis Kinskiis) teſtimonium dat avitæ nobilitatis, eosque in Ordine Dominorum Bohemiæ cenſet. dd. Pragæ die Martis poſt Reſurrectionem Dominicam 1326. Pa- procius in Ordine Dominorum p. 376. CXXVIII. Literæ civium Znoymenſium, quibus recognoſcunt ſeſe iuraſſe & promi- silſe Joanni Regi Bohemiæ, quod post mortem ejus fideliter velint assistere Hen- rico Duci Carinthiæ, utpote tutori liberorum a ſe in teſamento deſignato. dd. 1328. In Privilegiis Regni Carlstein. T. 12. N. 35. p. m. 122. CXXIX. Joannes Dux Sileſice & Dominus Stinaviæ recognoſcit, qnod cum Jo- anne Rege Bohemiæ, & Carolo Marchione Moraviæ convenerit, ut civita- tem Frauenftad cum diſtrictu a fratre ſuo Duce Conrado disbrigare, insuper quadringentas marcas ſibi deponere teneantur, tum ſe procuraturum, ut a vaſallis pr�ſtetur utrique homagium. dd. Pragæ VII. Junii anno MCCCXXX. Ex Codice Diplomatico MS. Bibliothecæ Noſticzianæ. Nos

Strana 293
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 293 Nos Joannes Dei gracia Dux Sleſiæ & Dominus Stinauie preſentibus publice recognoſcimus & fatemur; Quod nos cum Magnifico & Excellente Principe Domino noſtro Joanne Rege Bohemiæ & cum Inclyto Domino Ca- rolo primogenito dicti Domini Regis Marchione Morauie conuenimus ami- cabiliter, & fingulas cauſas concordauimus, in hoc videlicet, quod ipfi ci- uitatem Frauenstadt, & districtum cum omnibus fuis nobilibus Burgensibus, & Juribus, Dominiis, oppidis, caſtris, Vaſallis, & pertinenciis, quibus ea prius poſſidebamus, & qui Duci Conrado fratri noſtro homagium preſtite- runt, ab eodem fratre nostro tenentur iterato disbrigare, & hoc facere in- fra hinc & feſtum ſancti Michaelis proxime affuturum. Et quando ipſe Rex, ac Marchio Morauie predictam ciuitatem Frauenstadt cum pertinen- ciis ſuis predictis ab homagio facto, ut dictum eft, nobis disbrigauerint, & eciam poteſtati noſtre aflignauerint, nec non quadringentas marcas Poloni- calis ponderis XLVIII. groſſos pro marca qualibet computandos infra hinc & dictum festum sancti Michaelis nobis satisfecerint, tune nos statim pre- fato Domino Regi Bohemie, heredibus, & ſucceſforibus ſuis ordinabimus, & faciemus, & effectualiter procurabimus fieri homagium, & fidelitatis iu- ramentum, perpetuo per vaſallos, & Burgen. Ciuitatum Stinauie, Frauen- stadt, Gore, Lobyn, Lynda, Polchowitz, Colowen cum caftris & pertinenciis uniuersis, & alios incolas terrarum nostrarum uniuerſos, & predicta homa- gia, ſeu fidelitatis iuramenta ipſe Rex Bohemie heredes & ſucceſfores fui pro ſe perpetuo debebunt retinere, tali adiecta condicione, quod frater Dux Henricus Saganenſis, & ſui heredes iustam ipforum porcionem poſt mortem meam in predictis terris nostris expectabunt, exceptis duntaxat Frauenstadt & Lubin civitatibus cum uniuerſis Diſtrictibus & Dominio ipſo- rum, que diéto Domino noſtro Regi, heredibus, & ſucceſſoribus fuis abſo- lute & libere remanebunt; postquam autem Vasalli homines, & Burgenses prefati fidelitatis homagium, ſeu iuramentum dicto Regi & ſuis heredibus fecerint, extunc statim ipſe Dominus Rex & fui heredes omnes predictos vaſallos, Burgenſes, ſeu homines vel incolas ad nos remittere debet, eisdem precipere & mandare, ut nobis prompte obediant, pareant, & intendant tanquam ipforum Domino iuſto, temporibus vite noſtre, nec a nobis un- quam recedere, feu deuiare propter aliquam caufam, quam ipſe Dominus Rex, aut ſui heredes nobis adinuenire poſſent modo quouis. Promiſimus eciam firmiter, & tenemur dicto Domino Regi, & ſuis heredibus, quod prefatos vaſallos, homines, & Burgenſes circa ipſorum Jura debeamus fa- uorabiliter conferuare. Preterea dictus Dominus Rex pro fe & here libus ſuis nobis fincere promiſit, quod pro poſſeſlionibus noſtris, ſeu terris nun- quam

Strana 294
294 SPECIMEN quam laborabit, ſed pocius easdem terras nostras a violenciis & iniuriis quo- rumcunque vite nostre temporibus tenebitur magnifice defendere, & tueri. Inſuper si aliqui Nobiles, Burgenſes, aut incole terrarum noſtrarum homa- gium, & fidelitatis iuramentum dicto Domino Regi Bohemie, aut heredi- bus ſuis facere renuerint, & ipſo preſtito homagio nobis obedire, nec pro- mittere iterato nollent, extunc ipſe Rex Bohemie, aut heredes ſui, & nos eosdem remittentes, seu rebelles vi compellere tenebimur ad predictum homagium & fidelitatem dicto Domino Regi & obedienciam nobis facien- dam. Etſi nos predictam ciuitatem Lubin infra quadriennium continuum exſoluere potuerimus, in huiusmodi exſolucione ſubfidium ipſe Rex terci- um denarium nobis dare tenetur. Si autem ipſe Rex, aut ſui heredes ipſam prius exſoluerent, extunc datis fibi per nos duabus partibus ciuitatem ean- dem nobis tenebitur aſſignare; ita tamen, quod ipſa ſemper ciuitas Lubin cum caſtro, & territorio ſuo poſt noſtrum obitum ad eundem Regem Bo- hemie, & heredes ſuos effe debebunt illico & libere deuoluta. Deinde ipſe Rex denuo per literas fuas & tractatus pridem in Wratislauia nobis- cum habitos ratificare tenebitur preter Lubyn & quingentas marcas pon- deris & nummi predictorum, de quibus ipſe Rex & heredes ſui ſoluti erunt, & liberi, ex eo quod predictus noſter frater Dux Henricus Saganensis, & heredes ſui ſucceſſionis in media parte terrarum nostrarum, prout ſupe- rius exprimitur, reſpectum obtinebunt. Promittimus eciam omnia & fin- gula predicta bona fide loco preſtiti corporaliter iuramenti cuſtodire, at- tendere, & infra hine, & festum beati Martini proxime affuturum obſer- uare, & effectualiter adimplere, nec contra ea venire, vel facere per nos, alium, vel alios, de Jure, conſuetudine, vel de facto, alioquin prefate ter- re noſtre ipſo facto ad dictum Dominum Regem, & heredes suos debebunt efſe deuolute, de quibus terris noſtris ipſe Rex, aut heredes ſui ſe tunc intromittere poterunt, & debebunt recuſacione, contradiccione, & impe- dimentis ceſſantibus quibuscunque, renunciantes in his omnibus & fingu- lis ſupradictis excepcioni doli mali, in factum accioni, beneficio reſtitucio- nis in integrum, constitucioni, conſuetudini, literis & indulgenciis Aposto- licis, Imperialibus, vel a Romanorum Regibus impetratis vel impetrandis. vel omnibus aliis tam iuris Canonici, quam Ciuilis auxilio, per quod no- bis ſuffragium a dicto Domino Rege, & heredibus ſuis preiudicium poſſet quomodolibet generari. In quorum testimonium & fidem preſentes ſeribi fecimus, & figillo noſtro ordinauimus communiri. Actum & datum Pra- ge anno Domini MCCCXXX. ſeptimo die Junii. CXXX.

Strana 295
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 295 CXXX. Joannes Rex Bohemiæ ob complura merita Herdwici de Lichtenstein, ejusdem Dominia Nicolſpurg, Weiſenstein &c. ab omni Berna regali libera eſſe pronunciat. dd. Pariſiis in Vigilia S. Georgii 1332. Collectanea Ar- chivi Stat, Inf. Auftr. p. 197. CXXXI. Instrumentum ſeu Vidimus Hinkonis epiſcopi Olomucenſis, ſuper Bulla Urbani Papæ, & privilegio Przemyslai Ottocari &c. monaſterio Brzewnovienſi conceſſis. dd. Pragæ VIII. Idus Novembris 1333. Ziegelbauer in Epit. Hiſt, Mon. Brewnov. p. 261. CXXXII. Joannes Rex Bohemia Herdvico de Lichtenstein & Nicolſpurg, jactu- ram bonorum, quam ſui cauſa fecerat, ſarcit, eique castrum Meidberg, & nonnullas alias terras in feudum dat. dd. Lucenburg in octava Epiphaniæ 1334. Collectanea Archivi Stat. Inf. Auftria p. 199. CXXXIII. D. Petrus Wiſſehradenſis Decanus, Olomucenſis Epiſcopi Vicarius & Officialis confirmat Henricum Crucigerum Sderaſienſem Plebanum pro Eccle- ſia in Meſyerziecz. dd. Modritz XIIII. Kalendas Septembris anno 1334. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Nos Petrus (a) Dei & Apostolice Sedis Prouidencia Decanus Eccle- sie Wiſſegradensis, Venerabilis in Criſto Patris, ac Domini Domini Johan- nis dicti, & eiusdem Sedis gracia electi Olomucenfis Vicarius in ſpirituali- bus & temporalibus Generalis; Notum facimus uniuerfis preſentes literas inſpecturis, quod ad preſentacionem, & peticionem Honorabilis ac Reli- gioſi Viri, fratris Philippi Prepoſiti Monaſterii Sderaſienſis prope Pragam, Religioſum Virum fratrem Henricum eiusdem monasterii, Exhibitorem preſen- cium in Ecclesia in Meſyerziecz vacante, per liberam refignacionem fratris Sobconis, ibidem Plebani, in qua predictus Prepoſitus Jus obtinet Patrona- tus, Rectorem legittimum inſtituimus & Plebanum, ipſam ſibi eum omnibus Juribus & uniuerſis pertinenciis ſuis, auctoritate, qua fungimur ordinaria confirmantes, & ei curam animarum ibidem, & administracionem ſpirituali- um & temporalium, prout ad noſtrum ſpectat officium comittentes. In cuius rei teſtimonium preſentes ſibi dedimus literas figilli Vicarii Genera- lis Ecclefie Olomucensis, quo utimur, appenfione munitas. Actum & da- tum in Modricz anno Domini milleſimo trecenteſimo triceſimo quarto, CXXXIV. XIIII. Kalendas Septembris. (a) Hic Petrus poſtea factus Epiſcopus Curienſis, denique Archi-Epiſcopus Magdeburgenſis , vide Berghauer in Proto-M. Pœnit. p. 234.

Strana 296
SPECIMEN CXXXIV. Albertus & Otto Duces Austriæ fatentur ſe a Carolo Marchione Mo- raviæ pignoris loco accepiſſe caſtrum & civitatem Znoymam propter nuptias Annæ ſororis Caroli cum filio Ottonis. dd. Viennæ die Martis poſt Invoca- vit. 1335. Sommersberg Scr. Rer. Silef. T. III. p. 61. CXXXV. Otto Dux Auſtriæ ſpeciali charta hanc ipſam oppignorationem caſtri & civitatis Znoym atteſtatur. dd. Viennæ die Veneris poſt Invocavit 1335. Lunig. C. G. D. T. II. p. 3. 296 CXXXVI. Caſimirus Rex Poloniæ promittit, quod velit treugas pacis cum Carolo Marchione Moraviæ ſervare per annum unum, dd. in caſtro Sandomirienſi die Dominica infra Octavas Aſcensionis Chriſti 1335. Ludevigius Reliqui- arum T. V. p. 596. CXXXVII. Joannes de Mezirzecz de Jure ſuo Patronatus instituit fratrem Hen- ricum Eccleſice in Mezirzicz in Plebanum ea conditione, ut fratri Sobconi fingulis annis numeret tres marcas graves, dd. Mezirzicz die S. Bartholo- mæi anno 1335. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Nos Johannes de Mezirzecz notum facimus uniuerfis preſentes literas inſpecturis, quod nos Resignacionem Ecclefie in Meſirzecz, in qua Jus Pa- tronatus habemus, per fratrem Sobkonem pro tunc Plebanum dicte Eccle- ſie voluntarie de licencia & pleno conſensu noſtro factam Honeſto Viro fratri Henrico pro nune Plebano Ecclefie predicte ratam & gratam habe- mus, eandem Ecclesiam dicto fratri Henrico, quantum ad nostrum spectat ſeculare officium, fiue Dominium, damus, & conferimus sibi pure propter Deum ad tempora vite ſue preſentibus literis noſtris ſibi confirmantes, ni- chilominus eidem fratri Henrico bona fide promittentes pro nobis, & om- nibus ſucceſſoribus noſtris contra dictam noſtram donacionem, fiue colla- cionem dicte Ecclefie unquam contrauenire, quocunque iure, modis qui- buscunque vel facto, renunciantes in his ſcriptis omni Juris Canonici, vel alterius cuiuscunque iuris potencie ſeculari, quo iure, vel qua potencia dictam fratris Sobkonis refignacionem, & noſtram donacionem immutare poſſemus ; non obſtantibus quibuscunque literis, condicionibus, exempcio- nibus, iuribus, excepcionibus ex folucione dicte Ecclefie ab eorum ordi- ne per nos aut fucceffores noſtros, & aliis omnibus modis, quibus noſtra predicta donacio pofſet variari, fiue immutari, ſed eandem noſtram dona- cionem predicto fratri Henrico in dicta Eccleſia Mezirzecenſi factam ad tempo-

Strana 297
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 297 tempora vite ſue firmam & stabilem habere, bona fide sibi, & ſucceſſoribus noſtris obſeruari promittentes, nichilominus recognoſcimus per preſentes, quod idem frater Henricus Plebanus predicte Ecclesie coram nobis promi- ſit de bona voluntate ſua dicto fratri Sobkoni quondam Plebano eiusdem Ecclesie, fiue ſecum in domo maneat, fiue alias, fingulis annis dare tres marcas graues, ſemper, in quatuor temporibus tres fertones, ad hec ſe fa- ciendum coram nobis obligauit. In cuius rei teſtimonium preſentes lite- ras fieri fecimus, & ſigillo noſtro, & Nobilis Viri Domini Hartlebi de Boczkowicz, nec non ſepe dicti fratris Sobkonis & Friczkonis Ciuis noſtri fecimus appenſione muniri. (a) Actum & datum in Caſtro noſtro Me- ſirzecz anno Domini MCCCXXXV. in die Beati Bartholomei Apoſtoli, nono Kalendas Septembris. CXXXVIII. Procuratores Caſimiri Regis Poloniæ profitentur coram Joanne Rege Boh. & Carolo Marchione Moraviæ, quod Regi ſuo nihil juris competat in Ducatus Sileſiæe. dd. in Cricinio in feſto S. Bartholomai 1335. Ludevig. Reliquiarum T. V. p. 600. CXXXIX. Liga perpetua inter Carolum Regem Hungariæ, Joannem Regem Bohemiæ, Carolum Marchionem Moraviæ & Joannem Ducem Carinthiæ. dd. in alto Caſtro die Dominico proximo ante feſtum Notivitatis Beatæ Vir- ginis anno Domini 1335. Ex Codice diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Nos Carolus Dei gracia Rex Hungarie memorie commendamus, teno- re preſencium fignificamus, quibus expedit, uniuerfis; Quod nos, & filios noſtros, ac heredes, heredumque nostrorum fucceffores, & Regna cum in- elyto Principe Domino Joanne eadem gracia Rege Bohemie Illuftri & Co- mite Lucemburgenſi fratre noſtro Chariſſimo, ac Magnifico Domino Carolo primogenito Marchione Morauie, & Joanne Duce Carinthie, filiis eiusdem, ipſorum heredibus eupientes fraterne dileccionis vinculo uniri, & cum ipſis in finceritatis affectu indiſſolubilis amicicie firma conftancia perpetuo & inuiolabiliter permanere absque omni dolo, & diffimulacionis fraude pu- re & deuote preſentibus nos obligamus, fimul eum Ludouico noſtro primo- genito ad ſancta Dei Euangelia corporali preſtito iuramento promittentes, quod nos, & filii noſtri, eorumque heredes dictum Dominum Joannem Re- gem Bobemie fratrem noſtrum, & filios fuos predictos, eorumque heredes, ac Regnum fuum Bohemie predictum cum terris einsdem Regni contiguis, contra omnes, & quoslibet homines cuiuscunque condicionis, ftatus & ho- Tom. IV. P p noris (a) Sigilla huic membranæ appenſa excuſa damus Num. CXXXVI.

Strana 298
298 SPECIMEN noris exiſtant, exceptis inclytis Principibus Dominis Roberto Hieruſalem, & Sicilie, ac Caſimiro Polonie Regibus, nec non filiis, & heredibus eorun- demn, & patruorum nostrorum, & generaliter omnibus proximis nobis in linea conſanguinitatis attinentibus in Italia, & in quibuslibet eius parti- bus conſtitutis, volumus, & tenemur perpetuo adiuuare, ita videlicet, quod ſi ipfe Rex, & ſui heredes extra metas regni ſui Bohemie hostilem proces- ſum contra vicinos & confines eorum aduerſarios vel eorum alterum ha- buerint, extunc ad peticionem ipforum gentis noſtre armigere & ſagitta- rie ſubsidio, & auxilio prout melius poterimus ipſum vel filios ſuos, aut eorundem heredes cum tota noſtra Regni Hungarie potencia adiuuare sine fraude & dolo promittimus & debemus. Si autem metas predicti Regni ſui Bohemie quispiam eorundem aduerſariorum intrauerint, ipſum & filios ſuos, ac eorundem heredes, & regnum cum pertinenciis fuis contiguis po- tenter & hoſtiliter inuaſuri, extune nos & filii noſtri, vel filiorum noſtro- rum heredes eundem Regem Bohemie, filios suos aut eorum heredes cum tota noſtra Regni Hungarie potencia ad requificionem ſuam, filiorum, aut heredum ſuorum promittimus perſonaliter, & tenebimur adiuuare. Et e conuerſo idem frater noster Rex Bohemie, fiue in eodem ftatu & honore Regio quo nunc existit, siue in quemcunque alium eminenciorem statum & honorem feliciter deueniat, (a) & abundet cum filiis suis predictis, & he- redibus eorum, nos, filios noſtros, & filiorum noſtrorum heredes ac Regna noſtra, contra omnes, & quoslibet homines cuiuscunque honoris, & pree- minencie titulis prefulgentes, nullo penitus excepto, teneantur, & debeant, prout melius poterunt, perpetuo adiuuare, expreſſione fimili mediante. Quodſi extra metas Regnorum noſtrorum proceſſum hoſtilem contra no- ſtros aduerſarios vicinos, & confines nos vel filii noſtri, aut eorum here- des habuerimus, quod tunc nos, filios noſtros, & eorum heredes ipſe Rex Bohemie, filii ſui, & filiorum ſuorum heredes ad peticionem noſtram gentis eorum armigere & ſagittarie ſubſidio ſine fraude & dolo, pro- ut melius poterunt, adiuuabunt. Si autem metas Regnorum noſtrorum quaspiam, vel quepiam intrauerint, nos, filios noſtros, aut eorum heredes, ac Regna noſtra hoſtiliter inuaſuri, extune ipſe frater nofter Rex Bohemie, & filii ſui, ac eorum heredes cum tota ipſorum potencia Regni Bohemie ad requificionem noſtram, filiorum, ſeu heredum noſtrorum fine fraude & do- lo perſonaliter teneantur, & debeant adiuuare. Preterea promittimus fu- gitiuos, & profugos, generaliter quoslibet proſcriptos de Regno Bohemie ad Regna noſtra venientes, nullatenus colligere, nec per quempiam noſtro- rum, (a) Hem manifeſta indicia tum de Joanne Rege cogitatum fuiſſe , ut in Imperatoriam digni- tatem evehatur.

Strana 299
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 299 rum, ſeu ad nos pertineneium recolligi, & afſumi aliqualiter ſustinere. Et fimiliter idem frater noſter Rex Bohemie, filii, & filiorum ſuorum heredes, proſeriptos, profugos, & fugitiuos de Regnis noſtris ad Regnum Bohemie tranſeuntes, per nos, aut per quempiam ad eos ſpectancium recolligi in Regno Bohemie, & ſuis contiguis pertinenciis nullatenus pacientur, imo denunciacione facta hine inde per nos Reges, heredes, aut Officiales Re- gnorum utrorumque proſcriptos huius de Regnis noſtris utrobique exclu- demus, excludi omnimode faciemus. Preterea si inter nos, filios noſtros, heredes eorum ex una parte,ac Dominos Albertum, & Ottonem Duces Auftrie, & Styrie, ac eorum heredes ex altera quocunque tempore aliquam diſcor- diam, seu guerram contingeret ſuboriri, extune ad unionem pacis & con- cordie cauſam ipſam deuenire volumus sine ipſo Rege Bohemie, & filiis ſuis, ac heredibus ſub virtute preſtiti Sacramenti, niſi primitus ad hoc dicti fra- tris noſtri Regis Bohemie, filiorum ſuorum, & heredum eorum expreſſus conſenſus accesferit, & voluntas. Ceterum quocieseunque Nos, Reges filios, & heredes nostros aut gentes nostras preſtando ſublidium, aut modo alio quocunque conuenire contigerit, vel placuerit, ſemper tuti & illefi effe debeamus mutuo penitus & ſecuri. Hec omnia & fingula ſub virtute prius preſtiti Sacramenti pro nobis, filiis noſtris & heredibus, & ſub pena excommunicacionis Papalis perpetuo promittimus preſentibus inuiolabili- ter obſeruare, & ipſe eciam frater noſter Dominus Rex Bohemie, pro ſe, filiis ſuis, & heredihus eadem nobis, filiis noſtris & heredibus uninerſa, prout in premiſſis declaratum, articulatim extitit, debeat, & teneatur ſub iuramento, & pena predictis irrefragabiliter obſeruare. In quorum omni- um & fingulorum ſubſeriptorum teſtimonium, & perpetuam firmitatem, nos dictus Rex Hungarie cum dicto Ludouico Nato noſtro preſentes ſcribi fe- cimus literas, figillorum noſtrorum pendencium munimine roboratas. Da- tum in Alto Caſtro die Dominico proximo ante feſtum Natiuitatis Beate Virginis anno Domini MCCCXXXV. CXL. Joannes Rex Bohemiæ eximit Joannem Abbatem monaſterii Lucenſis Ord. Pr�monſtrat. ejusque ſucceſſores cum omnibus ſubditis a jurisdictione Camerariorum, Czudariorum, Beneficiariorum & Judicum Provincialium, pluresque alias gratias impertitur. dd. Pohorlicz feria IV. poſt octavas Pa- ſcbæ 1336. Ex Autographo Archivi Regii. Joannes Dei gracia Boemie Rex ac Lucenburgensis Comes: Notum facimus tenore preſencium uniuerfis, quod nos Religioſum Virum nobis deuotum Johannem Abbatem Lucenſis monasterii prope Znoymam Premon- Pp 2 ſtra-

Strana 300
300 stratenfis Ordinis, Olomucensis Diocesis propter ſue merita honestatis, ac ipfius fucceſfores Abbates monaſterii in Luca volentes inantea, quam ad- huc usque ipſe vel eius predeceffores freti ſunt, perfrui graeia, & gau- dere ipſum, & eius ſuccelfores, ut predicitur, Lucenſes Abbates, nec non omnes homines, in eius, vel eorum poſſeffionibus commorantes a potesta- te vel iurisdiccione Camerariorum, Czudariorum, Beneficiariorum, & Ju- dicum Prouincialium noſtrorum per terram Morauie, qui nunc funt, vel qui pro tempore fuerint constituti, Diuine remuneracionis intuitu, duximus perpetuo eximendos, ita ut nec Znoymam, Brunam, Olomucz, Piſencz, Pre- raw, nec alias ad quecunque iudicia pro hereditatibus, poſſeſſionibus, de- bitis, culpis, criminibus eciam capitalibus, fiue que vulgariter Narok dicun- tur, aut cauſis aliis quibuslibet debeant amodo euocare, ſed ipſi Abbates coram nobis & ſuccefforibus noſtris Regibus Boemie, vel Marchionatus Mo- rauie, & noſtro vel eorum Capitaneo, qui nunc eſt, vel qui pro tempore fuerit,homines vero eorum coram ipſis Abbatibus, & eorum Judicibus ſeu Ju- dicio, quod de ſpeciali gracia concedimus, non iure Czude, (a) ſed ciuili debeant tantummodo reſpondere. Eidem eciam & ſuis ſucceſſoribus Lu- cenſis monaſterii Abbatibus de ſpeciali beniuolencia, quam ad ipſum mona- ſterium gerimus, conceſſimus, & concedimus in his ſcriptis Jus ciuitatum efſe, ſiue forum in villa Olakowicz in bonis Abbacie eiusdem ſemel in ter- cia feria cuiuslibet ſeptimane gerendum in perpetuum cum omnibus iuri- bus, que fora noſtrarum aliarum obtinent ciuitatum. Volentes nihilomi- nus de habundanciori gracia, ut idem forum in Olakowicz sit perpetuum, ac ab omnibus theloneis, pedagiis, & ab illa exaccione, que vocatur Lowczie, & ab omni onere ſeruitutis, quocunque nomine cenſeantur, fit liberum, & immune, ita quod omnibus ipſum forum frequentantibus fit facultas ad il- lud libere accedendi, nec aliquod nomine pedagii, vel thelonei, vel cuius- cunque prediétarum exaccionum, quocunque ut dictum eft, nomine cen- ſeantur, ab eis ullatenus exigatur. Adiicientes de ſpeciali gracia, ut quos- cunque malefactores de cetero in bonis dicte Abbacie contigerit in crimi- ne deprehendi, tales malefactores ad dicti fori in Olakowicz Judicium du- cantur, ibidem ſecundum quod qualitas commiſſi eriminis exegerit, pena debita punientur. Ad amplioris quoque gracie cumulum quascunque emp- ciones rite & racionabiliter factas per dictum Abbatem predicto Lucensi monaſterio, de bonis ad nos non pertinentibus, ratas habentes & gratas, eis nostrum benigne preſtamus afſenſum, fuscipientes nihilominus in noſtre tui- cionis SPECIMEN (a) Id eſt judiciii ſanguinis ſeu criminalis , quod infra transfertur in oppidum noviter con- ſtitutum Olakowicz.

Strana 301
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 301 cionis ſingulare preſidium dictam villam in Olakowicz, villas, poſſeſſiones, curias, molendina, filuas, rubeta, piſcaciones, & prata, & fingulariter om- nia bona ſua, non obſtantibus aliquibus literis graciarum per nos datis aliis, ſiue dandis, inhibentes omnibus noſtris Officialibus, Prouincialibus & Ju- dicibus ſupra ſcriptis ſub obtentu gracie nostre ne ipſum Abbatem & di- ctum ſuum monaſterium Lucenſe in dictis bonis, quocunque nomine cenſe- antur, in aliquo moleſtare preſumant, vel perturbent, harum ſerie & te- ſtimonio literarum, quibus noſtrum figillum eſt appenſum. (a) Datum Po- horlicz feria quarta poſt Octauas Paſche anno Domini milleſimo trecentesi- mo triceſimo ſexto. (b) CXLI. Henrici I. Ducis Sileſiæ Javorienſis fædus cum Rege Bohemiæ Joanne & Carolo Marchione Moraviæ. dd. Wratislaviæ in Epiphania Domini 1337. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 934. CXLII. Jeſſco de Nachod concedit Vitconi Plebano laneum cenſualem in Brzez- nik. dd. in Brzeznik die Purificationis B. Mariæ Virginis 1338. Papro- cius in Speculo Mor. fol. 129. CXLIII. Wenceslaus & Ludovicus fratres Duces Lignicenſes profitentur ſe va- ſallos Joannis Regis Boh. & Caroli Marchionis Moraviæ. dd. in caſtro Pra- gensi III. Kalendas Augusti 1338. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 901. CXLIV. Confœderatio inter Carolum Regem Hungariæ & Carolum Marchionem Moraviæ: Quodſi Caſimirus Rex Poloniæ decederet ſine hærede maſculo, Rex Hungariæ obtinebit regnum ipſius cum auxilio Marchionis Moraviæ ; contra Rex Hungariæ promittit ſeſe nullam Caſimiro aut ejus hæredibus aſſiftenti- am laturum adverſus terras, vaſallosque ſeu Regis Bohemiæ, ſeu Marchionis Moraviæ. dd. in Wiſſegrad Dominica Invocavit 1338. Balbinus Dec. I. Lib. 8. Volum. I. p. 32. CXLV. Fœdus perpetuæ amicitiæ inter Carolum Regem Hnngariæ, ejusque fili- os parte una, altera inter Joannem Regem Boh. Carolum Marchionem Mo- ravik (a) Typum ſigilli huie membranæ appenſi excuſum damus eodem Num. CXL. (b) Servatur in Archivo Brewnovienſi ejusdem anni 1336. Bulla Benedicti XII. data Avinione Idibus Decembris Pontificatus anuo II. ad Abbatem Brewnovienſem & Abbatem Trebecenſem in Moravia ſuper Capitulorum celebratione , aliisque præceptis regularem diſciplinam & ſtu- diorum progreſſum concernentibus, quæ cum nimium prolixa ſit, neque ad hiſtoriam pa- triam quidquam conferat, prætermittendam merito cenſuimus.

Strana 302
302 SPECIMEN raviæ, & Joannem Ducem Carinthiæ, ſimulque cantractus matrimonii inter Ludovicum primogenitum Regis Hungariæ, & Margaritham filiam Mar- chionis Moraviæ. dd. in Wiſſegrad Dominica Invocavit 1338. Ludevi- gius Reliquiarum T. V. p. 487. CXLVI. Joannes Rex Boh. & Carolus Marchio Moraviæ promittunt Ordinibus Regni Bohemiæ & Marchionatus Moraviæ, quod tributa nulla nova exigent, niſi cum filius coronandus, aut filia matrimonio elocanda erit , & tunc quidem commune tributum per XXXIII. groſſos penſum iri. dd. 1338. In Archivo Regni Carlstein. T. XII. Num. 35. p. m. 374. CXLVII. Caſimirus Rex Poloniæ init perpetuæ amicitiæ gratiam cum Joanne Re- ge Boh. & Carolo Marchione Moraviæ, profiteturque ſe nullum jus, proprie- tatem, aut titulum juris habere ſeu habuiſſe in Ducatibus Silefiæ intra char- tam commemoratis. dd. Cracoviæ in Octava Purificationis B. Mariæ V. 1339. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 34. CXLVIII. Nicolaus Dux Oppavienlis promittit Joanni Regi Bobemiæ, quod ſuh- ditos ſui Ducatus in iisdem juribus & conſuetudinibus conſervare velit, qui- bus Barones, Nobiles & Vaſalli Regni Bohemiæ & Marchionatus Moravia gaudent. dd. in Olomuncz VIII. Julii 1339. Balbinus ibidem p. 230. CXLIX. paa Nicolaus Dux Oppaviæ oppida Czukmantel & Hermanſtat, villam Ar- nolsdorff & castrum Edelstein tradit Joanni Regi Bohemiæ. dd. Olmutz VIII. Julii 1339. Sommersberg Ser. rer. Sileſ. T. 1. p. 842. CL. Joannes epiſcopus Olomucenſis , & Rudolphus Dux Saxoniæ recogno- ſcunt ſe vidiſſe illſas literas Ludovici Regis, quibus Joanni Regi Boh. & ejus bæredibus Marchia & terra Budiſſinensis, nec non civitas Camenz cum eo- rundem appertinentiis in perpetuum conceditur in feudum. dd. Pragæ Sab- batho ante Dominicam, qua cantatur Miſericordias Domini 1339. Balbi- nus ibidem p. 269. CLI. Carolus de Aurcicz fatetur ſibi tres laneos liberos in villa Aureicz ab Abbate Willemovienſi pro ſerviciis exhibendis ad dies vitæ ſuæ tantum, ad poſſidendum traditos fuiſſe. dd. Brunæ III. Calend. Maji anno 1340. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. No-

Strana 303
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 303 Nouerint uniuerſi preſencium noticiam habituri; Quod ego Karulus de Aurcicz ſuſcepi tres laneos liberos in villa Aurcicz a Reuerendo in Chri- ſto Domino Domino Petro miſeracione Diuina Abbate monaſterii in Wy- lemow , & a ſuo Conuentu tali ſub condicione, videlicet, quod preſatos tres laneos ad tempora mee vite, & nullius alterius, pro ſeruiciis in futurum ipſi Domino & ſuo Conuentui per me exhibendis tenere debeo libere, & poſsi- dere, homines eciam ipſius Domini, & ſui monaſterii bona mea fide, ubi- que locorum promouere, tueri, & adiutor fidelis, & maxime hominibus ville predicte fore promitto, ficuti mihi ſuppetit virium facultas, poſt de- curſum vero mee vite, memorati tres lanei cum curia ad nullum alium, quam ad ipſum Dominum & ſuum monaſterium liberi libere redire debent, fine obſtaculo cuiuslibet impedimenti, nullo iure emphyteutico, quod Purch- recht dicitur meis heredibus siue ſucceſſoribus in hys laneis competente, ſeu patrocinante, preter ſemina, que tunc per me ſeminata fuerint, & pe- cora, siue pecuda ad me ſpectancia, vel annone, ſi que fuerint; Hec om- nia ad nullum alium, quam ad meos heredes, ſiue cui ego affignauero, per- tinebunt, ſi vero in aliquo a ſeruicio prefati monaſterii fortuito caſu ab- errauero, vel hominibus monaſterii prenotati aliquod dampnum, aut ca- lumpnia aliqua per me illata fuerit, ipſe Dominus, vel fui ſucceffores me pro homine ſuo, & famulo proprio poſsunt, & debent sine omni mea con- tradiecione iudicare. Ad horum igitur omnium euidenciam clariorem, & firmius teſtimonium, Dominos Honorabiles & Nobiles, Dominum Johannem de Lompnicz , Dominum Bohuſſium de Stencz, Dominum Luczconem de Wyſ- ſenburg, Dominum Johannem de Nachod, Dominum Bernhardum de Wicz- cow, Dominum Strzieſewoyum dictum Holub de Comurzan, Sbynconem de Bucowyna rogitaui, ut ipſi veri, & legitimi teſtes forent, omnium premiſ- forum, & ſuis figillis preſentes communirent, meoque figillo eciam appen- ſo. Inſuper addicio, quodſi unquam aliquem propter errorem caſu quo- cunque Dominis memoratis, vel eorum monaſterio iuftus fore noluero, quo- modolibet, extunc prefati Domini, quorum figilla funt preſentibus appenſa, me iniuſte egiſſe, & male erraſse, possunt deuincere, & debent per preſen- tes demonſtrare, edificia eciam in Curia mihi a monaſterio collata, edifi- cata, vel impoſterum edificanda cum tribus laneis predictis, & curia, ad monaſterium, & nullum alium libera libere debent. Datum & actum in Ci- uitate Brunenſi, anno Domini milleſimo trecenteſimo quadrageſimo, III. Ka- lendas Maii. . CLII. Lis compoſita inter Plebanos Eccleſiarum in Moravan, & Kuyeficz. dd.

Strana 304
304 SPECIMEN dd. Olomutii feria ſecunda ante diem S. Elizabethæ anno 1340. Ex Au- tographo Archivi Zderaſienſis. In nomine Domini amen. Nos Heinricus Canonicus & Custos Eecle- fie, ac Officialis Curie Olomucensis, & Martinus Plebanus Ecclefie in Pra- czaw uniuersis tenore preſentis publici Instrumenti recognoſcimus, & fate- mur, quod cum Diſcreti & Religioſi Viri fratres Wencezlaus Plebanus Ec- cleſie in Marveins Olomucensis Diocesis Ordinis Cruciferorum monaſterii Sderafienfis ex una; & Jacobus Prepositus & Plebanus Ecclefie in Knyeficz Ordinis Premonstratenſis eiusdem Diocesis, parre ex altera in nos, tanquam in arbitros, arbitratores, ſeu amicabiles compositores, in cauſa & questio- ne, que inter eosdem fratres vertebatur, super Jure Patronatus predicte Ecclesie in Marveins, quod frater Wencezlaus ad prefatum monasterium Sderaſienſe, frater vero Jacobus predicti ad ſe, & dictam ſuam Eccleſiam in Knyeficz, & nullum alium de iure pertinere dicebant, & ſuper dampnis, expensis, & interefse in eadem questione factis, & receptis in nos compro- miſiſſent fic, quod nos in eadem cauſa ſummarie, & de plano sine strepitu & figura Judicii partibus preſentibus vel abſentibus ſtando vel ſedendo in ſeriptis, vel sine ſcriptis poſſemus pronuncciare & diffinire, & parti non ſer- uanti laudum & arbitrium penam addicere ac terminum ad audiendum no- stram pronuncciacionem & ordinacionem affignare, prout hec in inftrumen- to publico ſuper hoc confecto plenius continentur. Nos ambo compromiſ- fum huiusmodi acceptantes, habita ſuper eo deliberacione diligenti, dicto fratre Jacobo perſonaliter, & Religioſo Viro fratre Ulrico Canonico Re- gulari monaſterii Gradicensis dicti Ordinis Premonstratensis Procuratore a prefato fratre Wencezlao ad audiendum huiusmodi arbitrium, & pronunc- ciacionem per nos in eadem cauſa proferendam ſpecialiter deputato pre- ſentibus, taliter pronunceiauimus, & preſentibus diflinimus predictum fratrem Jacobum ab huiusmodi questione, & impeticione omnino ceſfare, quod & idem frater Jacobus statim fecit, & pro ſe, & ſuis ſucceſſoribus omni Ju- ri ſibi in dicta queſtione competenti renunciauit, predictum vero fratrem Wencezlaum eidem fratri Jacobo tres marcas nomine dampnorum & expen- ſarum in eadem cauſa perceptorum, & factorum, unam in craſtino Purifica- cionis ſancte Marie, & aliam in Dominica, qua cantatur Reminiſcere, ac in Dominica, qua eantatur Quaſimodogeniti terminis proxime venturis terci- am, marcas groſforum, ſexaginta quatuor groſſos Pragenſes pro ipſarum qualibet computando, perſoluere, & finaliter affignare debere. Ego quo- que Heinricus Canonicus & Officialis predictus ſupra dicto fratri Wencez- lao licet abſenti memoratam pecuniam in ſupraſcriptis terminis dare, & per-

Strana 305
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 305 perſoluere ſub pena dupli, & ſuſpenſionis ab ingreſſu Ecclesie, quam in ipſum pro quolibet termino, in quo a ſolucione dicte pecunie ceſfaret, tri- um dierum monicione categorica preuia ex nunc prout extune in his feri- ptis profero, auctoritate ordinaria precipio & iniungo. In cuius rei te- ſtimonium nos ambo arbitri preſens instrumentum per ſubſcriptum Nota- rium publieum ſcribi, & ſigillo Officialatus Curie Olomucenſis fecimus com- muniri. Actum Olomucii in domo mea predicti Officialis, preſentibus Di- ſcretis Viris Dominis Theodrico Sacriſta, & Petro Magiſtri Stephani Vica- riis ſupradicte Ecelesie Olomucenſis, ac Johanne Clerico de Praga, teſtibus ad premiſſa vocatis & rogatis, anno Domini milleſimo trecenteſimo qua- drageſimo, feria ſecunda ante diem sancte Elizabeth vidue, Indiecione oc- taua, Pontificatus ſanctiſſimi in Criſto Patris & Domini Domini Benedicti Diuina prouidencia Pape XII. anno ſexto. Et ego Andreas quondam Zidelmanni de Lupezicz Clericus Olomucen- fis Dioceſis publicus Imperiali auctoritate Notarius acceptacioni compro- miſſi, pronunciaccioni, & diffinicioni terminorum affignacioni, ac aliis om- nibus ſupraſcriptis una cum prenotatis teſtibus preſens interfui, & de man- dato predicti Domini Officialis ea omnia manu propria ſcripſi, & exinde confeci hoc publicum inftrumentum in teſtimonium premiſſorum. CLIII. Adamus de Kuunicz fundat in eccleſia Olomucenſi Canonicum cum præ- benda. dd. 1340. Paprocius in Speculo Mor. fol. 416. CLIV. Albertus Dux Auſtriæ promittit, quod, ſi Carolus Marchio Moraviæ vaſallos ſuos ob quoscunque exceſſus corripere aut punire attentaverit , eos nullo modo adjuvare vel recipere velit. dd. Viennæ Dominica, qua cantatur Gaudete 1341. Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 527. CLV. Innovatio fœderis inter Caſimirum Regem Polonia, Joannem Regem Boemiæ, & Carolum Marchionem Moraviæ excluſo Rege Hungariæ. dd. in die S. Margarethæ Virginis 1341. Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 501. CLVI. Nicolaus Dux Münsterbergenſis præſtat Carolo Marchioni Moraviæ ho- magium fidelitatis. Ad. Pragæ in die S. Bartholomæi Apoſtoli 1341. Balbi- nus Dec. I. L. 8. Volum. 1. p. 221. CLVII. Joannes Rex Bohemiæ committit Carolo Marchioni Moraviæ, ut ma- nuteneat Petrum Plick, cui, cujusque hæredibus conceſſit in feudum caſtrum Nei- Q q Tom. IV.

Strana 306
306 SPECIMEN Neidek cum ſuis pertinentiis. dd. in Vigilia S. Matthæi Apoſtoli 1341. Bal- binus ibidem p. 162. CLVIII. Boleslaus Dux Mazoviæ & Dominus Plocenſis promittit, quod, ſi Joan- nes Rex Bohemia moreretur, Carolo Marchioni Moraviæ homagium fideli- tatis præſtabit. dd. Poznaniæ in craſtino S. Michaelis Archangeli 1341. Bal- binus ibidem p. 241. CLIX. Joannes Dux Sileſic & Dominus Stinaviæ promittit Joanni Regi Bo- hemiæ, quod in caſum mortis non alteri, quam Carolo Marchioni Moravia homagium præſtabit. dd. Potznaniæ feria II. proxima poſt feſtum S. Micha- elis Archangeli 1341. Balbinus ibidem. CLX. Boleslaus Dux Lignicenſis promittit in caſum mortis Joannis Regis Bo- hemiæ ſe nulli alteri atque Carolo Marchioni Moraviæ bomagium præſtatu- rum. dd. Poſnow feria II. poſt festum S. Michaelis Archangeli 1341. Som- mersberg Scr. rer. Sileſ. T. 1. p. 903. CLXI. Albertus Dux Auftriæ init fædus cum Carolo Marchione Moraviæ ad- verſus Ludovicum Imperatorem. dd. Viennæ Sabbatho ante diem B. Thomæ Apoſtoli 1341. Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 529. CLXII. Albertus Austriæ Dux pro renuntiatione Joannis Regis Bohemiæ, Ca- roli Marchionis Moraviæ & Joannis Comitis Tyrolis in Carinthiæ Ducatum promittit certam pecuniæ ſummam. dd. Viennæ ante diem B. Thomæ Apo- ſtoli 1341. Ludevigius ibidem p. 531. CLXIII. Caſimirus Rex Poloniæ adoptat Joannem Regem Bohemice in patrem, Carolum vero Marchionem Moraviæ in fratrem. dd. Pragæ in die S. Mar- garethæ Virginis 1341. Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 504. CLXIV. Caſimirus Rex Poloniæ veræ amicitiæ ergo promittit Carolo Marchio- ni Moraviæ, quod nullum matrimonium absque illius ſcitu & conſenſu con- trabere velit. dd. Prag� 1341. Balbinus Dec. I. L. 8. Vol. I. p. 35. CLXV. Benedictus XII. committit Abbati Gradicenſi Diœcesis Olomucenfis com- poſitionem controverſia inter Abbatem Brzewnovienſem, & Joannem epiſco- pun

Strana 307
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 307 pum Pragenſem. dd. Avinion. III. Idus Januarii Pontificatus anno VII. id eſt 1341. Ex Autographo Archivi Brzewnoviensis. Benedictus epiſeopus ſeruus ſeruorum Dei. Dilecto Filio... Ab- bati monaſterii Gradicensis prope Olomucz salutem & Apostolicam bene- diccionem. Conquefti funt nobis ... (a) Abbas & Conuentus monasterii Brewnovienſis prope Pragam Ordinis ſancli Benedicti, quod Venerabilis Frater noster Johannes episcopus Pragensis super terris, debitis, lposfesſio- nibus, & rebus aliis iniuriatur eisdem. Ideoque difcrecioni tue per Apo- ſtolica ſcripta mandamus, quatenus partibus conuocatis audias cauſam, & appellacione remota debito fine decidas, faciens, quod decreueris, auctori- tate noſtra firmiter obſeruari. Testes autem, qui fuerint nominati, ſi se gracia, odio vel timore ſubtraxerint, per cenſuram ecclefiafticam appella- cione ceſſante compellas veritati teſtimonium perhibere. Datum Avinion. III. Idus Januarii, Pontificatus noſtri anno ſeptimo. (b) CLXVI. Albertus Dux Auſtriæ proteſtatur, quod Carolus Marchio Moravia & hæredes ſe de pecunia decem millium marcarum pro caſtris Laa & Waid- hofen monere, aut actionem quandam intentare non debeant, donec renuntia- tionis literæ Joannis Comitis Tyrolis, & uxoris ejus Margarethæ fuerint sigillis roboratæ. dd. Viennæ Sabbatho ante diem Beati Thomæ Apoſtoli an- no 1341. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Nostizianæ. Nos Albertus Dei gracia Dux Austrie &c. tenore preſencium profite- mur, quod iuxta tractatuum & ordinacionis ſeriem, quam cum Magnifico Principe Domino Joanne Boemie Rege fuper renunciacione Ducatus Carin- thie, ac Jurium, aceionum, & queſtionum, ſibi, filiis ſuis Carolo Marchioni Morauie & Joanni Comiti Tyrolis, & uxori ſue Margarethe, & forori eius- dem competencium nunc nuper habuimus, & per literarum (sigillacionem predictum Dominum Joannem Regem Bohemie & filios suos Carolum & Jo- annem, dictamque Margaretham & fororem fuam facienda ſuper dicti Du- catus Carinthie renunciacione, pro qua nos fratrueles & heredes noſtri dictis Domino Regi Bobemie & heredibus fuis in decem millibus marearum groſſorum Pragenſium denariorum, & pro qualibet marca LXIIII. groff. computando, obligari deberemus, & pro eadem pecunie ſumma, nos eis- dem Q q 2 (a) Predborius. (b) Habetur in eodem Archivo ejusdem Pontificis ſub eodem dato & alia Bulla ad eundem Abbatem Gradicenſem principio & fine ſimillimis verbis concepta, his ſolum variantibus: præſentium tibi auctoritate mandamus , quatenus ea, quæ de bonis ipſius monaſterii (Brewnovienſis ) alienata inveneris illicite, vel diſtracta, ad jus & proprie- tatem ejusdem monaſterii legitime revocare procures. Contradictores per cenſuram eccle- fiaſticam &c. ſub finem infra appoſitum : Sunbaldus.

Strana 308
308 SPECIMEN dem Regis Bohemie filiis, & heredibus suis pignora utp. ciuitates Laa & Waidhofen, cum castro Waidhofen affignare promisimus. Nos eciam cum Illuſtri Domino Carolo Marchione Morauie pro nobis fratruelibus noſtris Friderico & Leopoldo Ducibus & heredibus nostris concordauimus in hunc modum. Guod idem Dominus Carolus Marchio & heredes fui predicta pe- cunia vel pignoribus prefatis ex Ciuitatibus Laa & Waidhofen, & caſtro ibidem ſoluendis, & ipfis aflignandis nos fratrueles noſtros predictos, & he- redes noſtros, non monere, vel impetere, nec aliqua nobis, vel alicui no- strum questionem, seu accionem aliquam debeant intentare, donec dicte renunciacionis litere predicti Comitis Joannis, & uxoris sue Margarethe ac fororis eiusdem figillis fuerint roborate, nobisque fratruelibus nostris predictis, ac heredibus ipſos per ipſos fignate, rata nihilominus unionis or- dinacione inter Dominum Joannem Bohemie Regem, & predictum Domi- num Carolum Marchionem ac heredes ipforum, & inter nos fratrueles, & heredes noſtros in ſuo robore duratura. In quorum teftimonium & robur preſentes literas damus noſtri figilli munimine roboratas. Datum Vienne Sabbatho ante diem Beati Thome Apoſtoli anno MCCCXLI. CLXVII. Carolus Marchio Moraviæ Bartholomæo eccleſie Olomucenſis Præpoſito, omnibusque illius ſucceſſoribus de novo confert & confirmat munus ſupremi Cancellarii Marchionatus Moraviæ. dd. Olomucz , feria III. Paſchæ 1342. Balbinus in Epitome p. 253. CLXVIII. Joannes Dux Silefiæe & Dominus Stinaviæ indulget, ut Carolus Mar- chio Moraviæ oppidum ſuum Bolkewicz ab Henrico Duce Jaurenſi redimat. dd. Wratislaviæ feria II. intra Octavas Corporis Chriſti 1342. Ludevi- gius Reliquiarum T. V. p. 610. CLXIX. Joannes Dux Sileſiæ Dominus Stinaviæ recognoſcit ſe cum conſenſu Ca- roli Marchionis Moraviæ Bertoldo de Lippa Præpolito Wiſſegradenſi obli- gaſſe caſtrum & civitatem Gorau pro octo millibus marcarum groſſorum Pra- genſium. dd. Wratislaviæ infra Octavas Corporis Chriſti anno MCCCXLII. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Nostizianæ. Nos Joannes Dei gracia Dux Slefie, & Dominus Stinauie recognoſci- mus, & ad uninerforum preſencium, & futurorum volumus noticiam per- uenire, quod bona deliberacione, & maturo confilio cum fidelibus noſtris prehabito noſtram proſpicientes condicionem facere meliorem Venerabili Viro Domino Bertoldo de Lippa Prepoſito Wiſſegradenſi Regni Bohemie Can- cella-

Strana 309
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 309 cellario Caftrum & Ciuitatem Gorau cum territorio & diftrictu, nec non villis, poſſeſſionibus, greniciis, limitibus, metis, terris, agris cultis & in- cultis, pratis, paſcuis, ſyluis, rubetis, nemoribus, venacionibus, aucupacio- nibus, aquis, aquarumque decursipus, piſcacionibus, molendinis ad aquas, vel ad ventum diſpoſitis, montibus, vallibus planis habitis vel habendis, vaſallis, hominibus, honoribus, Jurisdiccionibus, plenoque Dominio, nullo diminuto penitus, vel excepto, ac aliis Juribus, fructibus, utilitatibus, & pertinenciis uniuerſis quibuscunque nominibus cenfeantur, prout ad nos a noſtris progenitoribus peruenerunt, & ficut eadem hucusque dinoſcimur poſſediſſe, pro octo millibus marcarum groſſorum Pragenſium Polonici pa- gamenti rite & racionabiliter nomine pignoris obligauimus, & de certa ſei- encia obligamus preſentibus taliter, quod de caſtro Goraw predicto dun- taxat ad preſens ſibi ceſſimus, & id ſue tradidimus, & affignauimus pote- ſtati, ciuitatem vero Goraw cum territorio & omnibus ante dictis territo- riis, pertinenciis, fructibus, & utilitatibus quibuscunque per vite noſtre tempora de prefati Domini Bertholdi beniuolencia & conſenſu sine impedi- mento quolibet poſſidere debebimus & tenere, sed post mortem nostram ea- dem ciuitas & territorium cum predictis omnibus fuis pertinenciis & ap- pendiis ad predictum Dominum Bertholdum fine difficultate qualibet, & abs- que refistencia seu renitencia cuiuslibet pro predictis octo millibus mareis libere nomine pignoris deuoluentur, habendum, tenendum, utifruendum, & pacifice poſſidendum. Promittimus itaque bona fide vice ac nomine iu- ramenti prefato Domino Bertholdo eum predicte ciuitatis Goraw, nee non Stinavie ciuitatis noſtre, ac omnium aliarum municionum noſtrarum, ſeu fortaliciorum apparacione, ac omni, qua poſſumus potencia, contra quem- libet hominem, cuiuscunque preeminencie, condicionis, & status existat, eciamsi nobis confanguinitate & affinirate quomodolibet fit astrictus, affiste- re, & fideliter adherere, quandoque vel quociescunque per eum & fuos capitaneos & officiales quoscunque fuerimus requifiti. In quorum omnium maius firmamentum impetrauimus Excellentis & Magnifici Principis Do- mini noſtri chariſſimi Caroli, Sereniſſimi Regis Bohemie primogeniti, Mar- chionis Morauie facultatem & conſenſum. Actum & datum Wratislauie infra Octauas Corporis Chriſti feria II. anno Domini MCCCXLII CLXX. Carolus Regis Bohemie primogenitus Marchio Moraviæ innovat & con- firmat omnes gratias, libertates & privilegia a Ducibus Sileſiæ epiſcopo, Ec- cleſice, Capitulo & Clero Diœcefis Wratislavienſis conceſſa. dd. Wratislavia in

Strana 310
310 SPECIMEN in Octava S. Joannis Baptiſtæ anno MCCCXLII. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. In nomine Domini amen. Nos Carolus Domini Regis Bohemie Pri- mogenitus, Marchio Morauie considerantes finceritatis affectum, quo Re- uerendus in Chriſto Pater Dominus Pretzlaus Wratislaviensis Epiſcopus nobis ſtuduit finceris affectibus complacere. Nos itaque considerantes ei- dem Domino Epiſcopo, vel qui pro tempore fuerit, & Ecelefie, Capitulo ac toti Clero ſeculari Ciuitatis & Dioceſis Wratislauienfis in noſtro tem- porali Dominio conſtitutis, & ſpeciali noſtre Ecelelie Glogouienſi grata fa- uoris noſtri viciffitudine occurrere, ac ipſos de liberalitate noſtra reddere conſolatos, ut & ipsi quietem confecuti & pacem, nostrisque adiuti bene- ficiis in pace, pacis Domino valeant liberius famulari, omnes gracias, pri- uilegia, libertates, ac indulgencias per quoseunque Duces, Comites & Ba- rones in Ciuitate & Diocesi Wratislauiensi predictis, & ſpecialiter, ac pre- cipue per memoratos Dominos Principes Dominos Henricum I, Henricum II., Henricum III., Henricum IV., & Henricum VI. & ultimum, tune Duces Slefie, & Dominos Wratislauienses, nec non per Dominos Henricum & Conradum Bolkonem olim Duces Glogouie, & per Dominum Genitorem noſtrum Regem Bohemie conceſſas & datas, seu conceſſa & data, ratas & gratas, feu rata & grata habentes eas & ea, cuiuscunque continencie vel tenoris exiftant. Reeognoſcimus, innouamus, approbamus, & nihilominus ex certa noſtra ſciencia preſentibus confirmamus promittentes finceriter bona fide Reuerendo in Chriſto Patri Domino Pretzlao, Dei & Apostolice Sedis gracia Epiſcopo Wratislauienſi predicto preſenti & recipienti vice & nomine fue Ecclefie & Capituli, nee non Cleri fecularis manutenere ſemper & inuiolabiliter illibate ſeruare, gracias, indulgencias, libertates, & prinilegia omnia ſupradicta, & eciam ſupradictas, Epiſeopum, Ecclefiam & Capitulum atque Clerum fecularem predictos contra quoscunque Reges, Duces, Comites, Baronnes, tyrannos, ſpoliatores, moleſtatores, iniuriato- res, & perturbatores ipforum, cuiuscunque condicionis, aut ftatus extite- rint, defensare, ac ipsos, & ipsorum bona, terras, statum & inra defendere, & absque doli ſerupulo ſeruare, poſtquam percepimus eos, aut ipforum aliquos ſpoliari, moleſtari & perturbari in perſonis, rebus, vel inribus ipſo- rum, vel ipſis iniurias irrogari, aut poſtquam ipíi, vel aliqui ipſorum no- bis ſpolia, moleſtias, iniurias, & perturbaciones ipforum intimauerint, a nobis auxilium poſtulantes, exceptis duntaxat Illuftribus Prineipibus Domi- nis Henrico Jaurenſi & Bolkone Swidnicenſi Ducibus, contra quos in terris ipforum eundem Dominum Epiſcopum, Eccleſiam & Capitulum Wratisla- uienſe

Strana 311
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 311 uienſe predictos non tenebimur adiuuare, niſi forsitan idem Duces ipſum Dominum Epiſcopum, Ecclesiam vel Capitulnm in bonis temporalibus Ec- clefie ſeu Capituli in Ducatu Wratislauiensi, feu in terris Ducum aliorum, patronorum, ac noſtrorum vasallorum sitis, perturbare forsitan conaren- tur, tunc Epiſcopo, Ecclefie & Capitulo ſupradictis, contra Duces eosdem ad preſtandum eis auxilium volumus obligari. Inſuper Epiſcopo, Eccle- ſie & Capitulo memoratis promittimus bona fide, quod nos, aut Dominus genitor noster Episcopum, Ecclesiam & Capitulum ac Clerum fecularem Ciuitatis ac Diocesis Wratislauiensis, nec non quoscunque laicos eorum ſubditos in bonis Ecclefie consistentes, nullo unquam tempore aggrauabi- mus exaccionibus, solucionibus, collectis, peticionibus pecuniarum annua- lium, annonarum, ſeruitutum, vecturarum, vel aliarum angariarum, ſeu per- angariarum quocunque cenfeantur nomine, aut deſcenfibus vel ftacionibus ad villas & allodia Epiſcopi, Capituli, & Eccleſie predictorum, ſed iuxta priuilegiorum ſuorum tenores ipfis in his ſcriptis meram, plenam, & omni- modam concedimus libertatem. In quorum omnium teſtimonium & robur perpetuo valiturum preſentes & ſcribi, & appensione figilli noſtri volumus communiri. Actum & datum Wratislauie, in Octaua S. Johannis Bapti- ſte anno Domini MCCCXLII. CLXXI. Teſtimonium datum in præſentia, & ad requiſitionem Caroli Marchio- nis Moravic a Pretzlao Epiſcopo Wratislavienſi de feudis Silefiæ & Duca- tus Wratislavienſis per Principes a Joanne Rege Boh. ſuſceptis. dd. in Do- mo Cruciferorum Ord. S. Joannis Hieroſ lym. prope Wratislaviam in Octa- va S. Joannis Baptistæ 1342. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 185. CLXXII. Preczlaus epiſcopus Wratislavienſis profitetur Carolo Marchione Mora- vi� præſente Duces Sileſiæe & civitatem Wratislavienſem Joanni Regi Bo- hemiæ clientelari jure eſſe obnoxiam. dd. Wratislaviæ in Octava B. Joannis Baptiste 1342. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 788. CLXXIII. Ludovicus Dux Lignicenfis constituit Wenceslaum fratrem ſuum in ve- rum & legitimum procuratorem ad præ�tandum homagium Carolo Marchioni Moraviæ. dd. in allodio juxta rivulum Laa. Indict. X. XIV. Julii 1342. Balbinus ibid. p. 204. CLXXIV. Carolus Marchio Moraviæ ſtipulatur Caſimiro Regi Poloniæ certos ter- minos

Strana 312
312 SPECIMEN minos ſuper mutua accepta pecunia. dd. Cracoviæ die B. Georgii Martyris 1343. (a) Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 510. CLXXV. Clemens VI. ad ſupplicationem Joannis Regis Bohemiæ & Caroli Mar- chionis Moraviæ eximit epiſcopatus Pragenſem & Olomucenſem a jurisdictio- ne Archiepiſcopi Moguntini. dd. Avinione II. Cal. Maji Pontif. anno II. id eſt 1343. Goldastus in Supplem. Act. publ. p. 282. CLXXVI. Univerſitas Nobilium & Vaſallorum civitatis & diſtrictus Franken- stein abſenti Joanni Regi Bohemiœ, præſenti vero Carolo Marchioni Mora- via præſtant homagium. dd. in Frankenstein in die B. Calixti Papa 1343. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 222. CLXXVII. Joannes Dux Sileſiæ Dominus Stinaviœ obligat nomine pignoris Caro- lo Marchioni Moraviæ civitatem & castrum Gor. dd. Wratislaviœ feria VII. infra Octavas Corporis Chriſti 1343. Balbinus ibidem p. 237. CLXXVIII. Wenceslaus & Ludovicus fratres Duces Lignicenſes profitentur ſe va- ſallos Regum Bohemiæ, promittuntque, quod Carolo Marchioni Moraviæ in omnibus obedire velint. dd. in caſtro Pragenſi III. Cal. Augusti 1343. Bal- binus ibidem p. 205. CLXXIX. Carolus Marchio Moraviæ confirmat Boleslao Duci Bregenſi privilegium patris ſui Joannis Regis Boh. dd. Pragæ III. Calend. Auguſti 1343. Bal- binus ibid. p. 36. CLXXX. Nicolaus Dux Monsterbergensis exhortatur Vesallos ſuos ad homagium Joanni Regi Boh. & Carolo Marchioni Moraviæ præſtandum. dd. feria pro- xima ante S. Galli 1343. Sommersberg Ser. rer. Silef. T. I. p. 854. CLXXXI. (a) Inſtrumenti iſtius apographum tenemus ex Autographo Archivi Regii, quod cum a Lu- devigio jam typis datum ſit, libet ſaltem appenſum ſigillum Caroli Marchionis Mora- viæ , cujus typum uſpiam prodiiſſe haud conſtat , numero eodem CLXXIV. cum ejus- dem contraſigillo minore excuſum dare. Idem ſigillum ſervatur in Archivo civitatis Egrenſis, appenſumque eſt Diplomati ejusdem Caroli Marchionis Moraviæ anno 1342. dato , uti ejus delineationem nobiscum communicavit Clar. Vir Joannes Clanſer piæ memoriæ Archivarius Regius. Et vero ſervatur in eodem Archivo alind etiam ejusdem Caroli Marchionis Moraviæ ſigillum, appenſum diplomati anni 1343. datoque Pragæ fe- ria V. poſt feſtum S. Viti proxima, cujus typum Moravorum in gratiam eodem Nu- mero CLXXIV. damus excuſum ; utriusque autem diplomatis argumentum tenoremve propter temporis anguſtias exſcribere haud potuit tum Clar, Vir Clauſerus.

Strana 313
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 313 CLXXXI. Carolus Marchio Moraviœ concedit Nicolao Duci Monsterbergenfi facul- tatem terras alienandi, ea tamen conditione, ut emptor feudum recognoſeat. dd. Münsterberg fer. III. ante S. Galli 1343. Sommersberg ibid. p. 850. CLXXXII. Nicolaus Dux Monsterbergenſis promittit, fi contigerit a ſe vendi ca- firum aut civitatem, quod id velit Joanni Regi aut Carolo Marchioni Mo- raviæ intimare. dd. Monsterberg proxima feria ante S. Galli 1343. Lude- vigius Reliquiarum T. V. p. 556. CLXXXIII. Joannes Abbas & Conventus monaſterii Heinrichow promittunt, quod f Nicolaum Ducem ſuum Münſterbergenſem mori contigerit, ſeſe Joannem Regem Boh. & Carolum Marchionem Moraviæ, tanquam veros, ordinarios & naturales Dominos agnituros. dd. Münſterberg feria proxima ante S. Galli 1343. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 225. CLXXXIV. Nicolaus Dux Silefiæ & Dominus in Munſterberg promittit, quod re- belles aliquos, qui cum aliis civitatibus ſuis Joanni Regi Bobemiæ , & Carolo Marchioni Moraviæ fidelitatis homagium præſtare recuſarunt, ad idem jura- mentum præſtandum cogere velit. dd. Munsterberg feria proxima ante diem ſancti Galli anno Domini MCCCXLIII. Ex Codice Diplomatico Bibliothe- cæ Noſtizianæ. Nicolaus Dei gracia Dux Slefie, & Dominus in Munsterberg; Notum facimus uniuerſis; Quod quia ad mandatum noſtrum ciuitatis noſtre Mun- sterberg, Frankenstein & Strelin, & Cinium uniuersitates, nee non uniuersi Nobiles Diſtrictuum, ſculteti, feudales, & omnes uniuerſaliter in noſtro Dominio reſidentes Sereniſſimis Principibus Dominis Johanni Regi Bohe- mie, nec non Carolo ipſius primogenito Morauie Marchioni, heredibus & ſucceſſoribus ipſorum Regibus Bohemie, & corone Regni eiusdem, in ca- ſu, si nos heredibus non relictis moreremur, aut ſi per mortem heredum noſtrorum aut alio quouis modo terras exhereditari contingeret, fidelitatis homagium preſtiterunt, preter quosdam rebelles, qui afſumpta occaſione cuiusdam homagii facti, ut afferunt, ad manus alterius, auctoritate imo te- meritate propria & rebellacione noſtrum mandatum quamuis iuftum & or- dinarium contemnentes in noſtri honoris preiudicium, & Dominiorum no- strorum diſpendium, & iacturam, ac demum in ſuam deſolacionem perpe- tuam, quam non iniuſte mererentur, homagium fidelitatis huiusmodi facere noluerunt. Quapropter ad occurrendum dolofitatibus, & defectibus preno- Rx Tom. IV. tatis,

Strana 314
314 SPECIMEN tatis, promittimus bona noſtra fide, & sine omni dolo, ſupra dictis Dominis nostris, & ipſorum heredibus, ac ſucceſforibus, ut prefertur, aduerſus hu- iusmodi contumaces & rebelles tam ipforum, quam nostrorum, quocies & quando per eos fuerimus requisiti ad cogendum ipſos pro faciendo dicte fidelitatis homagio totis noſtris viribus & potencia fideliter ſubuenire, ut que motu virtutis proprie facere contempſerunt, faltem cogantur exequi rebus & corporibus non modicum fatigati, & nunc ita proueniat, quod cor- rupte voluntatis aſtucia denegauit. Preſeneium ſub noſtro ſigillo teſtimo- nio literarum, Nobilibus Henrico de Hugwitz, Ulrico de Lebenrode, Joban- ne de Kodaw, Theodorico de Gitzin, Nicolao de Bernwald, Betzkone de Al- dembuigisbach fidelibus nostris, & Johanne de Alta Muta Canonico Eccle- sie sancte Crucis Wratislauiensis Curie noſtre Prothonotario teſtibus ad premiſſa. Datum Munſterberg feria proxima ante diem ſancti Galli anno Domini MCCCXLIII. CLXXXV. Nobiles & Vaſalli Ducatus Monsterbergenfis ſeſe Wilhelmo Duci Op- pavienſi dedunt. dd. Munsterberg die Jovis poſt Paſcha 1344. Sommers- berg Scr. rer. Sileſ. p. 855. CLXXXVI. Clemens VI. confirmat fundationem Caroli Marchionis Moraviæ, qua in eccleſia Metropolitana Pragenſi viginti quatuor Clericos eccleſiaſticos no- mine Mansionariorum majorum & minorum instituit. Scilicet 12. Presbyte- ros, 6. Diaconos, & totidem Subdiaconos. dd. Avinione II. Kal. Maji. Pon- tif. anno II. id eſt anno 1344. Monumenta noſtra ined. T. III. p. 323. CLXXXVII. Albertus de Puchheim conſtituitur Procurator ad contrahendum matri- monium inter Rudolphum Alberti Ducis Austriæ filium, & Catharinam Ca- roli Marchionis Moraviæ filiam, dd. in castello Thermes Diœcesis Tulnensis die poſt S. Margarethæ 1344. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſti- zianæ. Ich Albrecht von Puechaim des Hochgebohrnen Furſten Herzog Al= brechts von Geſterreich x. meines Herren ſonderlicher Bothe zu dieſen nach= geſchriebenen Sachen : Boriehe offenbahr mit dieſen Brieff , daß ich mit bedachten Muthe von den Gewalt, und von der Macht, die mir derſelbe mein Herr Hert= zog Albrecht hat mit ſeinem offenen Brieff geben/ globet , und geheiſſen hann mit gueteni Treüen ohn alles Gefehrde von dem Durchlaūchtigen gewaltigen Fürſten Herrn Johannſen Rhünigen zu Böhmen, und Graffen zu Lutzem= burg heute an diesem Tage dem Hochgebohrnen Fürsten Herren Carln dessel- bigen

Strana 315
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 315 bigen Khuniges Erſtgebohrnen Sohn Marggraffen zu Mahren rechter Freund= ſchaft , und Heurath mit Iungfrauen Catharinnen des ehegeſchriebenen Marg= graffens Tochter/ ob es derſelbige Marggraff ausbringen mag gegen dem hei= ligen Vater den Pabst, und daß auch die Freundſchafft und Heurath gewinne einen Fortgang, und werde genzlich verbracht, das hab ich an meines vorge= nannten Herren Hertzog Albrechts ſtatt, und in ſeine Seele in ſeinen Nah= men auf dem heiligen Ewangelio leiblich geſchworen, und gieb auch darüber zur Urkundt dieſen offenen Brieff verſiegelt mit meimen anhangenden Innſiegel. Der geben ift in dem Castell Thermes Tuller Biſtumbs des anderen Tages nach Sanct Margarethen Tag. Nach Chriſti Geburth MCCCXLIIII. CLXXXVIII. Credentiales ab Alberto Duce Auftriæ Alberto de Puchhaim datæ ſuper contrahendo eodem matrimonio cum filia Caroli Marchionis Moraviæ. dd, Vienne 1344. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 999. CLXXXIX. Liga inter Fridericum Landgravium Thuringiæ ac Marchionem Miſ- niæ, & Carolum Marchionem Moraviæ. dd. veſperi S. Matthæi anno MCCCXLIIII. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Bir Ftiederich von Gottes Gnaden Landgraff in Doringen, Marg= graff zu Meissen, und Bihr Carolus von derselbigen Gnaden Marggraff zu Mehrern, Erstgebohrner Sohn des Durchleüchtigen Fürsten, und Herren Herren Iohannſen Rhüniges zu Boheimen, bekennen offenlich, daß wihr durch ſonderliche Liebe und Freundſchafft , die wihr zueinander haben , umb beſ= ferung, Fried, und Snad unſer lieben Land und Leüte willen, einmüetiglich und eintrechtiglich ūbereinkommen ſeyn, alſo, daß wihy alle unſere Lebetag an einander geholffen ſollen ſeyn gegen allen den, die ann unſers des Marggrafen von Meiſfen Lande , und Herrſchafft , und unſers des Marggraffen zu Meh= rern und Bohmen, auch Pohlen ſtoffen, der ſeind wihr wehren mit hundert Mann mit helmen, wie offt, oder wann unſer ein dem andern des ermahnet, und bedurff, alſo beſcheidenlich, wenn unſer ein dem andern hundert Mann zu Hulffe sendet, daß er dann die Cost geben soll, und ob sie Schaden neh- men, den soll der, der alſo Bolkh geſendet hat, ſelber tragen, und ob sie from- men nehmen, es were mit heſten / oder mit gefangenen , der fromme ſoll des Herren ſeyn, zu deme ſie Geſandt ſeyn. Es ist auch geredt, und geteidinget zwiſchen uns ) ob unſer einer des andern Notturfft über die hundert Manne mit helmen, mit zwen hundert Manne, oder mehr, oder minder Dienſt haben wolle gegen ſeinen Feinden, als vorgeſchrieben ist darûber soll jeglicher unter unns zwen ſeiner Manne khieſen und die viehr ſollen vollen Sewalt haben von unſer beyder RI 2

Strana 316
316 SPECIMEN bender wegen zu ſprechen umb Dienst, und ſchaden, und letzten die vier eimüe= tiglich ſprechen bey ihren Treuen, als ſie es dunckhet redlich ſeyn, das ſoll von unns beyderſeith ohn aller wiederrede frafft haben, und ſtete bleiben. Es ist auch geteidinget , daß wihr beidenthalben das Romiſche Reich aufnehmen/ ſonder ob ein Khayſer, oder ein Romiſcher Khunig in unſer eines Landt zu Schaden ziehen wolte, ſo soll der andere ohn alles gefehrde stille sitzen! und demselben Khayſer , oder Romiſchen Khunige weder mit Rath, oder mit That, noch mit Landen, noch mit Leüten ann kheinen Argen list, keinen Dienst noch Hülffe thun, und geſchehe es daß wir Friedrich Marggraff zu Meiſſen des Vorge= nanten Marggraffen zu Mehrern unſers ſwehers Dienſt und Hulffe bedurff= ten, das ſollen wir ihme vor einen Monath entbiethen in die Burg zu Prage. Were aber, daß uns Carolo Marggraffen zu Mehrern des dickgenannten Marggraffen zu Meifſen Dienst und Hulffe Noth würde, das ſollen wihr ihme gleicher Weiſe ein Monath vor in die Stadt Dresden verpothſchafften, und entpiethen. Auch bekennen wihr daß wihr dem offtgenannten Marggraffen zu Mehrern unſeren Swäher mit Gueten Treuen an Eydes Stadt globet haben, und globen auch ann dieſen Brieff, daß wihr alle die, die in ſeinen Landen, oder ſei= nen Leuthen zuschaden, oder seinen wiedersachern, oder Feinden zu hülff, oder zu frommen durch unſer Land zuegen, oder ziehen, wandern, oder reithen wol= ten, nicht durch unſer Land ziehen wollen laſſen, ſonder wibr sollen sie verhin= dern, ſo wir meist Müegen, ohn allerley Gefehrden. Es ist auch geredet, ob der ehegenannte Marggraff von Mehrern ſein Land oder ſeine Leuthe von je= mand der oder die unſere Landen geſeſſen weren geraubt wurden, oder von den, den ſollen wihr zuhand , als es uns, oder unſern Hauptmann inn dem Land zu= wissen wird, verkündiget, bey einem Monath, der allernechste darnach gehet rechtes helffen, theten wihr des nichts / alſo daß der, oder die, die da beſchul= diget würden/ Rechts ausgingen, ſo ſollen wiht unſern ehegenannten Sweher den Marggraffen von Mehrern wieder dieſelbigen mit der Hand ohn gefehrde helffen, were auch Ihr keiner der oder die inn denſelben unſers Swehers Landen raubet, behauſet oder beſeſſen in unſern Landen, und giengen Rechtes aus, wann sie beschuldiget wird, alſo daß wihr-ſeine Bhesten beſetzen muſten, wenn wir dem Marggraffen, oder ſeine Ambtmanne inn die Burgē zu Prage das drey Wochen zuvohr wiſſen lieſſen, und entbitten, ſo soll er unns funffzig Mann mit helmen ſenden, den wihr Koft beſorgen ſollen, wenn ſie in unſer Land-khomen/ und die weil ſie darinne uns zuhelffen bleiben, nehmen dieſelben ann unſeren Dienſte ſchaden, den ſoll unſer Sweher der Marggraffe ſelber ſragen , nehmen wihr aber frommen an gefangen, oder heſten, die inn un= ſern Landen gelegen weren, oder von uns zu lehen gingen, ob wir die gewinnen, der

Strana 317
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 317 der fromme ſoll uns alleine , gewunnen wihr auch miteinander Vhesten, die in unſern Landen nicht gelegen wehren/ oder von uns nicht zu lehen gingen die ſol= len wihr brechen, oder ſollen ſie gleich mit einander theilen, wie, und das uns am besten gefellet. Auch ſollen wihr unſern Mannen, und gemeiniglich allen den die inn unſern Landen ſein geſeſſen wehren/ und ihn nicht geſtatten ohne Arge= list, das ſie jemand helffen, oder dienen, der oder die unſers vorgenan= ten Swehers des Marggraffen von Mehrern Feindt sindt oder wer- den ; aber welcher unſer Manne oder der die in unſern Landen ſind geſeſſen, un= ſern Sweher den Marggraffen zu Mehrern wieder alle ſeine Feinde und wie= derſachern helffen wolten, der ſollen wihr nicht wehren, ſondern wir ſollen ihn des vorganenn: Geſchehe es auch daß ihr keine Herren, die nie des offtgenann= ten unſers Swehers Landen beſeſſen, ſich zu uns vermannen wolten, die ſol= len w hr nicht zu mannen Ennipfahen/ noch gegen ihm verteidingen in kheiner= len eis. Auch iſt es beynahmen geteidinget, daß dieſer Brieff der einunge, die unſers vorgenannten Swehers des Marggraffen zu Mehrern Batter Herr Johanns Khünig zu Bohemen und wihr miteinander haben, unſchedlich ſoll seyn, ſunder die erste Brieffe, die gegeben seind darüber inn den Jahr) als mann zahlte nach Gottes geburt MCCC und XXX Iahre am Pfingſtabend/ ſollen bey aller ihrer krafft bleiben ane als viel, was in dieſen Brieffe ſonderlich geſchrieben iſt, daß das ihr Vortgang haben ſoll, und haben dieſen Brieff ver= ſiegelt mit unſer beyder Inſiegeln. Zu einen Urkund der Wahrheit, der zu Sigen geben iſt nach Gottes Geburt MCCC und an |dem XLIIII Iahr/ an Sankt Mathes Abend. CXC. Albertus Dux Auſtria profitetur ſe ſub juramento promiſiſſe Carolo Marchioni Moraviæ contrahendum matrimonium inter filium ſuum Rudol- phum , & ejusdem filiam Catharinam, ſuperque co ſe diſpenſationem a Sede Apoſtolica efflagitaturum. dd. Viennæ die Jovis poſt diem S. Nicolai 1344. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 997. CXCI. Preczlaus & Capitulum Wratislavienſe recognoſcunt, quod oppidum Grotkow a Carolo Marchione Moraviæ acceperint, quodque ad ejus corona- tionem venire & feudum ſuper eodem accipere velint, dd, in domo FF. Mi- norum IX. Cal. Decemb. 1344. Balbin. Dec. I. L. 8. Vol. I. p. 197. CXCII. Mandatum inveſtituræ Swathoslay Hlawnye per Joannem Officialem Curiæ Archiepiſcopalis Pragenſis Canonicum Olomucenſem ad collationem Præpoſiti Sderaſienſis pro Eccleſia in Breznik. dd. in Wyſſehrad feria tertia ante

Strana 318
318 SPECIMEN ante Aſcenſionem Domini anno 1345. Ex Antographo Archivi Zderafi- ensis. Johannes dictus Paduanus Decretorum Doctor Pragensis, Olomucenfis, & Wyſsegradenfis Ecclefiarum Canonieus, Officialisque Curie Archiepiſco- palis Pragensis, nec non ſubexecutor Swathoslay Clerici Pragensis Diocesis, nati quondam Petri dicti Hlawnyé de Podskalo prope Pragam, gracie ſibi per Sedem Apostolicam ad collacionem Prepositi & Conuentus monasterii Sderaſienſis in Pragensi & Olomucensi Diocesi, beneficii cum cura, vel sine cura vacaturi, facte, per Venerabilem in Criſto Patrem, & Dominum no- strum Dominum Arneſtum ſancte Pragensis Ecclesie Archiepiscopum Prin- cipalem Executorem, specialiter deputatus Diferetis & Honestis Viris..De- cano Taſſouienſi ac in Kralicz & in Namyeſcz Eecleſiarum Rectoribus salu- tem in Domino & mandatis nostris, ymo verius Apostolicis firmiter obe- dire; Noueritis, quod prefatus Swatoslaus Clericus Ecclefiam in Breznik vacantem per mortem olim ... Plebani ibidem virtute gracie sibi per Se- dem Apoſtolicam in forma communi, ut predicitur facte, que fibi de Jure debetur, acceptauit, & de eadem est, prout in procefsu ipfius gracie, man- datur, solempniter inueſtitus. Guare vobis, & cuilibet veſtrum in virtute ſancte obediencie, & ſub excommunicacionis pena, quam in vos, & ve- strum quemlibet terna Canonica monicione premiſſa ex nunc prout ex tune, & ex tunc prout ex nunc proferimus in his ſcriptis, ſi mandatis noſtris imo verius Apoſtolicis non parueritis cum effectu, quatenus prefatum Swato- slaum Clerieum,cum per eum, aut procuratorem fuum requifiti fueritis, vigore & auctoritate gracie & procesfuum per sepe dictam Sedem Apostolicam sibi facte, in corporalem poffeſsionem Ecclefie in Breznik infra fex dies a monicione vobis facta, quorum duos pro primo, duos pro ſecundo, & re- liquos duos pro tercio ac peremprorio termino affignamus, nec non in om- nium Jurium, & pertinenciarum ipſius inducatis, & inductum pro viribus defendatis, contradictores quoslibet & rebelles per censuram Ecclefiasti- cam firmiter compeſeendo, mandantes ſibi, aut ſuo procuratori de omni- bus iuribus, pertinenciis, fructibus, uſibus, oblacionibus, ac uniuerfis utili- tatibus ad eandem Ecclefiam ſpectantibus absque omni contradiccione & impedimento quolibet integraliter reſponderi, & fi omnibus hys exequen- dis interesse non poteritis, unus, aut duo vestrum, ea nichilominus exe- quantur, nullus alium in execucione huiusmodi mandati vestrum reſpiciat vel expectet, ſed qui requifitus fuerit,ea nihilominus exequatur, reddendo pre- ſentes literas mandato executo, vestris sigillis signatas, aut publico confe- cto

Strana 319
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 319 cto ſuper hoc inſtrumento pena ſub predicta, (a) Datum in Wyſſegrad in domo habitacionis noſtre anno Domini milleſimo trecenteſimo quadrageſio quinto, proxima feria tercia ante Aſcensionem Domini. CXCIII. Ludovicus & Wenceslaus Duces Lignicenſes promittunt, quod poſt mor- tem Joannis Regis Boh. Carolo Marchioni Moraviœ præſtabunt homagium fidelitatis. dd. Pragæ III. Kal. Augusti 1345. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 205. CXCIV. Preczlaus epiſcopus & Capitulum Wratislavienſe recognoſcunt ſeſe præ- ſente Carolo Marchione Moraviæ oppidum Grotkow in verum feudum accepiſ- ſe. dd. in domo FF. Minorum IX. Kal. Decembris 1345. Sommersberg Scr. rer. Sileſ. T. I. p. 793. CXCV. Joannes Rex Bohemiæ conſentit in donationem villarum a Carolo Mar- chione Moraviæ Manſionariis Pragensibus pro quotidiana Miſsa de B. M. V. in aurora decantanda factam. dd. II. Februarii 1346. Monumenta noſtra inedita T. III. p. 333. CXCVI. Clemens VI. ad petitionem Caroli Marchionis Moraviæ ad meliorem ſustentationem Manſionariorum Pragenſium incorporat eorundem choro Ca- pellam S. Laurentii Prerovi in Moravia. dd. Avinioni VII. Idus Maji 1346. Pontif. anno IV. Monumenta noſtra ibid. p. 334. CXCVII. Carolus IV. Rom. Rex ad instantiam Archiepiſcopi Pragenfis, epiſcopi Olomucensis &c. decernit, ut poſthac Rex Bohemiæ nonnifi ab Archiepiſcopo Pragenſi conſecretur. dd. Pragæ Indict. XV. Cal. Septembris 1347. Gol- daſtus in Supplem. Actor. Public. p. 285. CXCVIII. Caroli IV. Bohemiæ Regis præceptum alterum in gratiam Prælatorum & Nobilium tam regni Bohemiæ, quam Marchionatus Moraviæ dd. 1347. Schanat Vindem. Litter. Colla. II. p. 128. CXCIX. Carolus IV. recognoſcit , quod epiſcopatus Olomucenſis, Marchionatus Moraviæ, & Ducatus Oppaviæ ſint vera hereditaria feuda coronæ regni Bo- (a) Sigillum Officialatus Curiæ Archiepiſcopalis Pragenſis , idemque primum po�t iſthie con- ſtitutam Sedem Metropolitanam huic membranæ appenſum excuſum damus Numero CXCII.

Strana 320
320 SPECIMEN Bohemiæ. dd. Pragæ Indict. II. VII. Idus Aprilis 1348. Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. 1. p. 165. CC. * Carolus Quartus Imperator confirmat literas Regis Joannis monaſterio Lucenſi prope Znoymam Ordinis Præmonſtratenſis ſuper exemptione ab omni foro laicali datas. dd. Znoymæ VII. Junii anno 1348. Ex Autographò Archivi Regii. Karolus Dei gracia Romanorum Rex semper Auguftus, & Boemie Rex &c. Etsi Regie dignitatis circumſpecta benignitas uniuerſos fideles suos ex innata clemencia proſequitur fauoroſe ad illorum tamen utilitates & com- moda ampliori ſtudio aſpirare conſueuit, qui ſpreta ſeculi vanitate ſub ha- bitu regulari & debite Religionis honore nituntur Altiſſimo in ſimplicitate mentis, & corporis iugiter famulari. Sane quia Religioſorum, Abbatis & Conuentus monaſterii Lucenſis prope Znoymam Ordinis Premonstratenſis deuotorum noſtrorum nuper ſerenitati noſtre oblata ſupplicacio contine- bat, quatenus eisdem literas clare memorie Illustris Johannis olim Boemie Regis Genitoris noſtri kariſſimi approbare, ratificare & confirmare de ſo- lite benignitatis clemencia dignaremur; Quarum tenor ſequitur in hec verba: Johannes Dei gracia Boemie Rex, ac Lucemburgensis Comes &c. (a) Nos igitur ad predictorum ... Abbatis & Conuentus ſupplicacionis in- stanciam, presertim cum preces ipforum iuste fint, nec deuient a tramite racionis, ut nobis & animabus Progenitorum nostrorom proficiat ad falu- tem, & omnium bonorum operum, que per fratres inibi recte deuocionis ſpiritu Domino ſeruientes, continuato caritatis ardore frequencius exer- centur, participes fieri mereamur, ſupradictas literas in omnibus ſuis te- noribus, clauſulis, & ſentenciis de verbo ad verbum, prout ſuperius funt expreſſe, de certa noſtra ſciencia innouamus, approbamus, ratificamus, ac per omnia de Regie potestatis plenitudine confirmamus, mandantes un uer- fis Capitaneis, Camerariis, Sub-Camerariis, Judicibus, Justiciariis, Czuda- riis, Poprawczonibus, Officialibus, & Vice-Officialibus, qui pro tempore fuerint, fidelibus nostris dilectis, ne predictos Abbatem, & Conuentum mo- naſterii Lucensis, aduerſus preſentis noſtre innouacionis, approbacionis, ratificacionis, & confirmacionis graciam preſumant in aliquo penitus mole- ſtare, imo verius ſtudeant ipſis circa huiusmodi noſtre gracie indultum adhibita ſedulitatis eura fauorabiliter conſeruare ſub pena noſtre indigna- cionis, quam, qui ſecus attemptare preſumpſerit, ſe cognoſcat grauiter in- (a) Diploma hoc jam habetur excuſum Num. CXL.

Strana 321
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 321 inourſurum ; Preſencium sub nostre Maiestatis sigillo resrimonio literarum. Datum Znoyme, anno Domini milleſimo trecenteſimo quadrageſimo octa- no, Indiccione prima VII. Idus Junii, Regnorun noſtrorum anno ſecundo. CCI. Carolus IV. confirmat Herdvico de Lichtenstein privilegium Joannis Regis Boh. atque ab omni berna regali immunes pronunciat ejus terras Ni- colſpurk &c. dd. Pataviæ die poſt S. Jacobi 1348. Collečtanea Archivi Stat. Inf. Auſtriæ p. 196. CCH. Carolus IV. qua Rex Romanorum recognoſcit, quod Marchio |Moraviæ & Status regni Boh. & Marchionatus Moraviæ cum conſenſu Regis Otto- cari rite elegerint filium ejus Wenceslaum in Regem Bohemiæ, quodque rite electum bene confirmaverit Ottocarus. dd. 1348. In Privilegiis Regni Carl- stein. T. XII. N. 35. CCIII. Actio cum ſententia definitiva lata ab Henrico Canonico & Cuśtode Ec- cleſiæ Olomucenſis in cauſu detentionis villæ Sczepanow, & illatorum dam- norum, pro Abbate in Willemow, contra Sdeslaum de Feſczina. dd. Praga die XIII. Martii anno 1349. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. In nomine Domini amen. Nuper coram nobis Henrico Canonico & Cuſtode Ecelesie Olomucenfis, Officiali Curie Archiepiſcopalis Pragensis Venerabilis Vir Dominus Andreas Abbas monaſterii in Willemow Ordinis ſancti Benedicti contra Dominum Sdeslaum de Feſcina dictum de Maleſſaw, & Sdenconem filium ſuum libellum in ſcriptis obtulit in hec verba. Coram vobis Honorabili Viro Domino Henrico Canonico & Cuftode Ecclesie Olo- mucenſis, Officiali Curie Archi-Epiſeopalis Pragenſis dicit, & proponit cum querela Honorabilis & Religioſus Vir Dominus Andreas Abbas monaſterii in Willemow Ordinis ſancti Benedicti nomine monaſterii predicti contra Nobilem Virum Dominum Sdeslaum de Feſcina dictum de Maleſſaw, & Sdenconem filium ſuum, quod ipſi Dei timore poſtpoſito villam dictam Scze- panow prefati monaſterii a ſeptem annis eum censibus, & uſufructibus oc- cupant, & per potenciam secularem violenter in grande preiudicium & dampnum prefati monaîterii, quos fructus & utilitates predicte ville cum molendinis ibidem estimat ad valorem duodecim ſexagenarum grofforum Pragenſium denariorum fingulis annis cum cenſu percipiendorum, ad quo- rum omnium reſtitueionem petit ipſos ſentencialiter condempnari. Item contra eosdem nomine, quo fupra, proponit, quod prefatus Dominus eum filio ſuo predicto, malo peius addentes dampnificauerunt monaſterium in filuis, pratis, paſcuis, piſcacionibus adiacentibus predicte ville, & pertinen- Sa Tom, IV. tibus

Strana 322
322 SPECIMEN tibus ad Jus & proprietatem monaſterii predicti, violenter predicta ſpo- liando septem annorum, vaſtando, deſtruendo, que dampna una cum cen- ſibus eſtimat ad centum triginta ſexagenas grofforum Pragenſium, ad qua- rum reſtitucionem, fatisfaccionem cenſuum, dampnorum, & iniuriarum pe- tit nomine, quo ſupra fentencialiter condempnari; petit insuper expenſas in lite factas, & proteftatur de faciendis dampnis, & intereſſe. Ad quem libellum Johannes Notarius publicus de Praga dictus Zderaz Procurator predicti Domini Sdeslai Procuratorio nomine animo litem conteſtandi ne- gauit narrata, prout narrantur in dicto libello, dicens petita fieri non de- bere, & tandem in termino ad ponendum & articulandum Anthonio Procu- ratori Domini Abbatis predicti nomine quo ſupra prefixo, idem poficiones ſuas in ſeriptis obtulit, ad quas Dominus Johannes nomine ſue partis-re- ſpondit, prout in actis continetur, & ſuper articulis a teſtibus pro parte dicti Domini Abbatis, productis ad ſancta Dei Euangelia per eos corpora- liter tacta iuramentis receptis, ipfisque diligenter examinatis, & eorum dictis in ſcriptis redactis, ac ipſo Anthonio ſue partis nomine ulteriori teſtium produccioni renunciante ad ipfius inftanciam eiusdem partis ſue no- mine in termino ad hoc ſpecialiter prefixo, eorundem teſtium dicta publi- cauimus, & habuimus pro publicatis cum proreftacione per dictum Jo- hannem procuratorem ſue partis nomine, quod fibi & fue parti effet Jus ſaluum obiciendi antedicta testium & perſonarum, produéta eciam pro parte Domini Abbatis quadam patente litera, contra quorum teſtium dicta atque literam in termino ad excipiendum prefixo per Johannem Procuratorem ſue partis nomine nihil exceptum fuit, & tandem in termino ad concludendum in ipſa cauſa prefixo, ad quem predicti Sdeslaus, & ſuus filius citati fue- rant, in eorum contumaciam ad instanciam Anthonii Procuratoris predicti, eorum contumaciam accufantis, in ipfa cauſa conclufimus, & eam habuimus pro concluſo, diem hodiernam pro termino peremptorio ad ferendam diffi- nitiuam ſentenciam predictis procuratoribus tunc preſentibus, quolibet ſue partis nomine ſtatuentes. Nos itaque omnibus, & fingulis probacionibus in dicta cauſa habitis, & productis, eiusque meritis diligenter vifis, & equa iufticia diſcuffis, ha- bitaque deliberacione diligenti, ſolum Deum habentes pre oculis, eiusque nomine inuocato, Martino quondam Magiſtri Ulrici Leporis (a) ſeruitore per dictum Anthonium, & Ulrico de Blathna a prefato Jobanne Procura- toribus ſubſtitutis preſentibus & ſentenciam diffinitiuam ferri poſtulantibus, predictum Sdeslaum ad cedendum de dicta villa, & dimittendum eam cum ſuis (a) Id est Ulrici de Haſsenburg.

Strana 323
323 ſuis pertinenciis, & ad satisfaciendum de duodecim sexagenis grofforum Pragenſium denariorum nomine prouentuum per eundem Sdeslaum de di- cla villa perceptorum & ad expenfas in diéta lite factas prefato Domino Abbati nomine ſui monaſterii, & Anthonio ſuo Procuratori Proeuratorio nomine in hys ſcriptis ſentencialiter condempnamus, earum taxacione nobis impoſterum reſeruata, & reſeruamus. Lecta & lata est hec ſenten- cia in Conſiſtorio dicte Curie Archi-Epiſeopalis Pragenſis, preſentibus Di- ſcretis Viris Buſcone Ministro Ecelesie Pragensis, Slawcone Plebano Eccle- ſie de Necziemicz, Joanne Aduocato, & Drahuſcone, ac Petro Notariis acto- rum dicti Consiſtorii, & Jacoko, Johanne Organiſta Procuratoribus dicti Conſiſtorii, & aliis pluribus fide dignis. Anno Domini 1349. die 13. Men- lis Martii. CODICTS DIPLOMATICI MORAVICI. CCIV. Ludoviens Dux Bavariæ promittit, quod transactionem & pactata cum Carolo & Joanne Marchione Moraviæ inita ſervare velit. dd. Eltevill die Martis ante Pentecosten 1349. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 980. CCV. Joannes Marchio Moraviæ promittit, quod Regi Bohemiæ ad recupe- randa regni ſui jura contra quemlibet auxilio fit futurus, neque unquam ſub- ditorum patrocinium ſuſcepturus. dd. Pragæ Indict. II. Nonis Januarii 1350. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. 1. p. 176. CCVI. Joannes epiſcopus & Capituluus Olomucenſe petunt a Clemente Pontifice Romano, collato conſilio cum Carolo IV. & Pragenſi Archiepiſcopo, ut tri- ginta Parochiæ ad Olomucenſem Diœceſim pertinentes incorporentur noviter erigendo epiſcopatui Litomiſslienſi. dd. Olomucy V. die Februarii 1350. Bał- binus Dec. I. L. 5. p. 38. CCVI. Joannes epiſcopus & Capitulum Litomiſslienſe certiorem reddit Clemen- tem Papam ſeſe eum epiſcopo Olomucensi conveniſſe de cedendo clauftrello & triginta Parochiis Diœcelis Olomucenſis, quæ ſuo epiſcopatui incorporari orant. dd. Litomiſslii V. die Februarii 1350. Berghauer in Proto-M. Pœnit. p. 261. CCVIII. Reconciliatio inter Ludovicum utrumque Ducem Bavariæ fimul & Ca- rolum Romanorum Regem, atque Joannem Marchionem Moraviæ. dd. Budiſ- ſinæ die Martis poſt Dominicam Invocavit 1350. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. S ſ 2 Wir

Strana 324
324 SPECIMEN Wir Ludwig und Ludwig genandt Romer von Gottes Gnaden Marggraffen zu Brandenburg und Luſicz des heiligen Reichs Obriſten Cam= tnerer , Pfaltzgraffen beym Rein und Herzogen in Bayern veriehen/ daß wir mit dem allerdurchleuchtigſten Fürſten, und unſeren gnedigen Herren Herren Carln Rómiſchen Khünige , &. und mit dem Hochgebohrnen Fürſien Herren Iohanns. Margraff zu Mehrern unſerem lieben Ohemen, ſeinen Bruder unns umb alle Sachen, Krieg, mißhellung und Aufleuff, die zwischen ihn, ihren Lan- den, und Leuthen/ geiſtlichen und weltlichen/ und allen unſeren Helffern auf den andern Theile auferſtanden ſeynd, von welchen Sachen das zukommen ist, unncz auf dieſen heuntigen Tag, und wie die genannt ſeyn, einmuchiglich/ und eintrachtiglich verſuenet/ und genzlich verrichtet haben/ alſo daß aller Zorn und Berdechtnus, die darvon khommen ſeind, und inn Ir Eheine Weiſe dar= von khommen mochten, abſein ſollen, und nimmer gedffnet, nochgedacht ſollen möchten von unns inn Argen, zu kheiner Zeiten/ und globen auch inn gueten Treüen, und bey dem geſchwornen Eyde, den wihr zu den heiligen darüber ge than und geſchworen haben, daß wir die vorgenante Verrichtung als vorge= ſchrieben ſtehet, ewiglich , ſtete, und gantz haben und halten wollen und ſollen, und darwider mit Worten, noch mit Werken nimmer gethun in kheine eise noch in kheine Zeiten, und auch dieſelben ſpenen zu volfüeren, als es inn des Hochgebohrnen Fürſten Herren Rupprechts unſeres lieben ettern entſcheid= brieff, den er uns darüber an beyden Seithen, und auch über andere Sache gegeben hat, vollkhomlichen stehet geſchrieben. Mit Uhrkundt dies Brieffes. Der gegeben ist zu Budissin nach Christi Geburt, MCCCL. am Dienstage nach Invocavit. CCIX. Joannes Marchio Moraviæ profitetur ſe a Carolo IV. fratre ſuo Mar- — chionatum Moraviæ in feudum accepiſſe. dd. in die B. Stephani Proto-Mart. 1350. anno jubilao. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. 1. p. 976. CCX. Joannes Marchio Moraviæ idem feudum Marchionatus ſui profitetur excepto epiſcopo Olomucenſi & ejus ſucceſſoribus, qui ſine medio ad regnum Bohemic pertinent. dd 1350. In Privil. Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. i. 119. CCXI. Literæ reverſales Joannis Moraviæ Marchionis ſuper Marchionatu Mo- raviæ a Carolo Romanorum & Bohewiæ Rege in feudum ſuſcepto. dd. Pra- gæ apno jubilco MCCCL. in die Beati Stephani Martyris. (a) Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Nostizianæ. Nos (a) Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. 1. p. 172. partem hujus Diplomatis excuſam dedit, quod cum igitur integrum needum prodiiſſe conſtet, hie apponimus.

Strana 325
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 325 Nos Johannes Dei gracia Marehio Moravie. Notum facimus uniuer- fis ; Quod quia Sereniffimus ac Inuictifsimus Princeps Frater & Dominus noſter Gracioſus Dominus Carolus Romanorum ſemper Auguftus, & Bobe- mie Rex de noſtri status honore ſolita fraterne pietatis clemencia ſollicitu- dinem gerens, & ex affectu desiderans condicionem nostram de fingulari ſui fauoris & benignitatis munere fieri meliorem, nobis, heredibus, & pro- heredibus noſtris legitimis Marchionibus Morauie ſexus maſculini nobilem & inſignem Principatum, videlicet Marchionatum Morauie cum ciuitati- bus, terris, diſtrictibus, villis, oppidis, monaſteriis, Prepofituris, Baronibus Vaſallis, clientibus, Ciuibus, ruſticis, emphyteuticis, agricolis, & cenſitis & ad glebam aftrictis, caftris, municionibus, prediis, agris cultis, & incul- tis, montibus, vallibus, planis, ſyluis, nemoribus, rubetis, virgultis, paſcuis, pratis, venacionibus, aucupacionibus, piſcinis, piſcaturis, vineis, aquis, aqua- rumque decurfibus, montanis auri & argenti, ftanni, plumbi, vel cuiusli- bet generis metallorum, Jurisdiccionibus, Bachiis, (a) Judiciis, Dominiis, bernis, tam in bonis Reuerendi in Chriſto Patris Domini Joannis Olomu- censis Domini conſanguinei noſtri dilecti, & fuccefforum ipfius, quam alio- rum Baronum & incolarum Morauie quoeiens ſecundum approbatam Regni Bohemie conſuetudinem per antedictum Dominum & fratrem nostrum, he- redes & ſucceffores ipfius Bohemie Reges Dominos noſtros ex legitimis cau- fis exigi, feu requiri continget, & dum eius iure debentur, reditibus, pro- uentibus, censibus, exaccionibus, penis, & emendis mero & mixto Impe- rio, Juribus, Patronatus Ecclefiarum & beneficiorum quorumeunque, nec non cum omnibus Juribus, honoribus, dignitatibus, obuencionibus, con- ſuetudinibus, & fingulis pertinenciis fuis, quibuseunque fpecialibus nomi- nibus & vocabulis poſlint, ſeu valeant expreſſari, in feudum nobile, & in- ſigne, & iuſto feudi titulo ab ipſo, heredibus, & ſucceſſoribus ſuis Regi- bus Bohemie Dominis nostris, & de Corona Regni prefati habendum, tenen- dum, poſſidendum, ac utifruendum perpetuo dedit, contulit, & donauit, preſertim eum eundem Marchionatum Morauie dudum clare recordacionis Illuftres & Excellentes Principes, & Reges Bohemie Domini noſtri a Diuis Romanorum Imperatoribus & Regibus memorie venerande in feudum te- nuerunt, demumque ex conſequenti Illuftres quondam Marchiones Mora- uie predeceffores noſtri eundem Principatum a predictis Bohemie Regibus Dominis ſuis ulterius in feudum tenuerunt, ut ſie & in antea nos heredes, & proheredes noſtri Marchiones Morauie, dictum Marchionatum a prefa- to Domino & fratre noſtro, heredibus, & ſucceſforibus ipſius Bohemie Re- gibus (a) Legendum Bailliviis, id eſt majoribus Provinciarum ſeu Diſtrictuum officiis.

Strana 326
326 SPECIMEN gibus & a corona Regni Bohemie in feudum tenere perpetuo debeamus, fi- eut eeiam fupradictus Dominus noſter, qui non aliunde ab hoc exempla collegit, dum effet in minoribus conftitutus, cum Marchionatum cum om- nibus ſuis honoribus, Dominiis, & pertinenciis a renoluende memorie Illu- ftri Principe Domino Johanne quondam Bohemie Rege Domino & Patre no- ſtro Chariſſimo dinoſcitur tenuiſſe, ficut eciam illud argumento probabili ex literis celebris memorie Diui Friderici Romanorum Regis, in quibus ex- primitur, quod Illuſtris Henricus pro tunc Marchio Morauie noſter prede- eeffor, & uninerfitas Magnatum & Nobilium Bohemie de affenfu Illuftris & Excellentis Principis Domini Ottocari Regis quondam Bohemie Dominum Wenceslaum primogenitum ipfius Illuftrem in Regnum eligerent, & eadem eleccio per ſupra dictum Fridericum Romanorum Regem fuit approbata, & ex literis celebrande memorie Diui Richardi Romanorum Regis fimiliter, in quibus idem ad inftar aliorum Imperatorum, & Romanorum Regum Illu- strem & Excellentem Principem Dominum Ottocarum II. quondam Bohemie Regem pro ſe heredibus & ſuccefforibus ſuis Bohemie Regibus Dominis noſtris de predicti Regni Bohemie, & Marchionatus Morauie principatibus & feudis ab ipsis dependentibus inueſtiuit, quos de noſtra certa feiencia diligenter audiuimus, & ad plenum intelleximus euidenter accipitur & col- ligitur manifeste, Reuerendo in Chrifto Patre Domino Johanne Olomucensi Epiſcopo conſanguineo noſtro, nec non Illuſtri Principe Domino Nico- lao Duce Opauie, heredibus, & ſuccefſoribus ipforum duntaxat, quorum alterum, videlicet Olomucensem Epiſcopum & ſucceffores eiusdem virtute literarum recolende memorie Diuorum Friderici Imperatoris, & Friderici Regis Romanorum Auguſte potencie, in quibus eidem Illuftri Principi Do- mino Ottocaro primo quondam Bobemie Regi, & fuis ſuccelſoribus Bohemie Regibus Dominis noſtris ius & potestatem inueſtiendi Epiſcopos Regni Bo- hemie prenotati, & Reuerendo in Chriſto Patri Domino Epiſcopo Olomucenſi, qui pro tempore fuerit, ſuisque ſucceſſoribus infignem circulum Domino Wladislao Bohemie Duci Illuſtri, qui Regnum predictum ante coronacio- nem ſuam regebat, & eiusdem Wladislai heredibus & succefforibus Domi- nis noſtris in Natiuitate Christi, Pascha, Pentecoste, ac Beatorum Wences- lai & Adalberti Patronorum Bohemie festiuitatibus adinftar Imperatorum, & Romanorum Principum imponendi, ut tamen a nemine, preterquam a Reuerendis in Chriſto Patribus Dominis Pragenſi & Olomucenſi Epiſcopis, aut eorum altero, qui dum alterum abeffe contingeret, vices ſupplerer am- borum, imponi deberet, licenciam & facultatem graciofius erogarunt, & hoc edictis, ac mandatis Imperialibus & Regiis perpetuo ftatuerunt. Al- terum

Strana 327
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 327 terum vero videlicet Principem Ducem Opauie heredes & ſucceſsores ipsi- us propter donacionem clare memorie Illuftris & Excellentis Principis Domini Ottocari II. quondam Bohemie Regis, quam Patri eiusdem Ducis feciſſe dinoſcitur, dum terram Morauie diuidens Ducatum & Principatum Opauie creauit ex nouo, ipſumque Dominum Ducem, quem de mera fue be- nignitatis gracia ſublimauit in Principem, heredes & ſuccelfores ipſius una cum Ducatu fiue Principatu prefato ſibi heredibus, & ſucceſforibus ſuis Bohemie Regibus noſtris ac eiusdem Regni corone tamquam rem appropriatam & inseparabiliter incorporatam Regno Bohemie prefato specialiter, & ex nomine reſeruauit, & de Romane Regie ſue poteſtatis plenitudine ſtatuit, quod omues ſupradicte fentencie & clauſule Imperialium & Regalium lite- rarum, que a Romanis Imperat. & Regibus & Principibus Dominis nostris Regno & Corone Bobemie indulta noſcuntur, & quas ad probacionem di- Ctarum intencionum adduxit, ſemper & ubique in Judicio & extra, ac fin- gulis actibus publicis & priuatis, quocies easdem literas fuper hoc editas, aut prefencium tenorem legi, fiue publicari contigerit, eius efficacie & vi- goris, & auctoritatis existant, acsi in figuris propriis originalia viderentur, eo precipue cum eadem originalia pridem per antedictum Dominum & fra- trem noſtrum, ac nonnullos Romani & Bohemie Regnorum Principes, Ba- rones, & Proceres nobis ibidem in perſona propria, & impreſencia confti- tuto, auſcultata, & examinata fuerint diligenter. Sicut & predictus Domi- nus, & frater noster graciofus, nec non Illuftres & Excellentes Progenito- res & predeceffores sui Bohemie Reges Domini noſtri in predictorum Ju- rium vera & iuſta poſſeſſione, preſcripcione temporum diuturna, & eandem poffeſſionem dictus frater, & Dominus noſter iufte continuat Diuina fauen- te clemencia de preſenti. Eapropter nos qui ſupra Marchio Morauie pro- mittimus bona fide sine dolo pro nobis, heredibus, & proheredibus noſtris Marchionibus Morauie in perpetuum eundem Marchionatum a predicto Se- reniſſimo Principe Domino & fratre noſtro Chariſſimo velut Rege Bohemie, heredibus & ſucceſforibus ſuis Bohemie Regibus Dominis noſtris, & a Co- rona Regni Bohemie predicti in feudum eum debitis & conſuetis ſolennita- tibus & ceremoniis reuerenter ſufcipere, libique & dictis heredibus, & ſucceſſoribus, & Corone prefate, tanquam veris ordinariis naturalibus, & hereditariis Dominis nostris fidelitatis, homagii, ſubieccionis & obediencie, fic ut in ſuſcepcione feudorum conſuetum eft fieri, ad inftar predecefforum noſtrorum quondam Marchionum ibidem preſtare, & facere corporalia iu- ramenta, dictus quoque Dominus & frater noster heredes & fucceffores fui Boemie Reges Domini noſtri, nos heredes, & proheredes noſtros Marchio- nes

Strana 328
SPECIMEN 328 nes Morauie , tanquam alios Regni & Corone Bohemie Principes & Vaſallos ab oppreſſionibus, violenciis, & iniuriis tueri, & defendere tenebuntur. Et quamuis de iure communi & pofitino consistat, quod Vaſallo non reli- ctis legitimis maſculini ſexus heredibus moriente feudum de ſui natura ad ipſius feudi Dominum iuſto titulo reuertatur, tamen ut via dubietatibus & calumniis precludi valeat, confilio faniori dictus Dominus & frater noster pronunciauit, diffiniuit, & in ſuis literis declarauit, ut quociens nos here- des, & proheredes noſtros Marchiones Morauie absque maſculini ſexus he- redibus continget decedere, quod Marchionatus Morauie predictus ad ipfum, heredes & fucceffores ipfius Reges Bohemie Dominos nostros, & einsdem Regni Corone absque difficulrate libere reuertatur, ut tamen dictus Domi- nus, & frater noster, heredes & ſuccesfores sui Bohemie Reges Domini ne- ftri vel alter eorum, qui pro tempore fuerit, nostros, heredum & prohe- redum noſtrorum filias, ei, quas dimiſerimus, ad statum ordinarium decen- tem, & eorum cuilibet, dum marrimonio copulate fuerint, a die conſumate copule infra unum annum decurrentem continuo decem millibus marcarum argenti grofforum Pragenſium pagamenti Regalis de pecuniis berne, que ob eandem cauſam in Marchionatu predicto instaurari debebit, tenebuntur, ut Juris est, & obſeruate confuetudinis prouidere. Adieeit eciam diélus frater noster & Dominus de fingulari munere gracie specialis, & ob illum finceritatis affectum, quo nos proſequitur tauorofe, ut quociens ipſum, quem Deus custodiat, heredes & fucceffores iplius Reges Bohemie Domi- nos noſtros, non relictis maſculini fexus heredibus ab hac luce migrare contingeret, quod extune Regnum Bohemie prefatum, nee non omnes Prin- eipasus & Dominia, que ad dictum Regnum Bohemie pertinent, nomina- tim Comitatus Lucemburgenſis eum ommbus pertinenciis ſuis ad nos, aut nobis non existentibus, heredes ant proheredes noſtros legitimos ma culini ſexus Morauie Marchiones absque eleccione, fiue affumpcione alia, & abs- que difficultate qualibet reuoluatur, & quod iis, cuius tune iure prefato, & virtute declaracionis predicte intereffe videbitur, in Bobemie Regem af- ſumi & eoronari debeat impedimento quolibet non obſtante. Qui deni- que dicti Domini & fratris noſtri heredum & proheredum, ſiue ſucceſfo- rum ſuorum Regum Bohemie Dominorum noſtrorum filiabus, & ſi quas di- miſerint de congruenti statu, secundum Regni Bohemie conſuetudinem ap- probatam tenebitur, & debebit decenter, & magnifice prouidere, neque ſupradictus Dominus frater noſter, heredes vel ſucceffores ſui Bobe- mie Reges Domini noſtri prefatum Regnum Bohemie aut nos heredes ſeu proheredes noſtri Marchiones Morauie, Marchionatum eundem in toto, vel

Strana 329
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 329 vel in parte occaſione filiarum noſtrarum utrobique, aut alia cauſa quacun- que donare, vendere, obligare, aut alienare debebimus aliquo diſmembra- cionum, aut ſequeſtracionis modo, quo prefati Regni Corona, Principatus, & Dominia, que ad idem regnum Bohemie pertinent, ſpecialiter Comitatus Lucemburgenſis cum ſuis pertinenciis, ut prefertur, a nobis, heredibus, & proheredibus noſtris Marchionibus Morauie, aut dicti Marchionatus deuo- lucio a dicto Domino & fratre noſtro, heredibus & ſuccefforibus ſuis Re- gibus Bohemie Dominis noſtris poſſet in prenotatis caſibus quomodolibet remoueri. Nosque huiusmodi Sereniſſimi Domini & fratris noſtri pia gra- cia & largicione contenti Maréhionatum Morauie predictum cum digna graciarum accione fuſcepimus, neque nos, heredes, feu proheredes nostri Marchiones Morauie a dicto Domino & fratre noſtro, heredibus & ſuc- ceſſoribus ſuis Bohemie Regibus Dominis noſtris aliud quidquam per diui- sionem ab inteſtato, vel alio quouis titulo iure vel facto poterimus, ſeu de- bebimus repetere, & exigere, nifi quod ipsi de fingulari fauore & mentis beneplacito nobis liberaliter duxerint erogandum, renunciantes expresse pro nobis, ac dictis heredibus, & proheredibus noſtris Marchionibus Mo- rauie omni Juri, & ſi quod vel que in Regno Bohemie, aut ceteris ſuis & ipſorum dictorum Principatibus & Dominiis habere potuimus, & poſfemus, potuerint, seu poterunt in fururum; Canonum eciam, & legum auxiliis, ac Juris beneficio omni, quibus ordinacioni, diſposicioni, & renunciacioni prefatis poflet in toto vel in parte aliqualiter derogari. Promittimus eci- am pro nobis, ac pro heredibus noſtris legaliter, & bona fide, omnes & fingulos dicti Domini & fratris noſtri, & Corone Regni Bohemie Ecclefia- fticos & ſeculares ubieunque resideant, ipſius dicioni ſubiectos in omni- bus & fingulis ipforum priuilegiis, literis, Juribus, graciis, libertatibus, & immunitatibus, tam in bonis, quam in hominibus ipſorum non offendere, imo verius ipſos, vel eorum quemlibet, dictis priuilegiis, literis, Juribus, & ceteris condicionibus prenotatis libere gaudere, permittere & potiri. Et ad cautelam certitudinis amplioris dictus Dominus & frater noſter una cum Principibus, Baronibus, Nobilibus, & Ciuitatibus Regni Bohemie pro ſe, heredibus & ſucceſſoribus ſuis Bohemie Regibus Dominis noſtris ex una, atque una cum Baronibus, Nobilibus, ac Ciuitatibus Morauie pro nobis, heredi- bus, & proheredibus noſtris Marchionibus Morauie, parte ex altera, ſu- per omnibus punctis, clauſulis, artieulis & ſentenciis prelibatis, non per errorem aut improuide, ſed matura deliberacione preuia fecimus, & pre- stitimus corporalia iuramenta, que eciam dicti Domini & fratris noſtri im- poſterum in coronacione ſua ad quam, & alia honorem & ftatum Regni Bo- T t Tom. IV. bemie

Strana 330
330 SPECIMEN hemie concernencia, nos heredes, & proheredes noſtri Marchiones Mora- uie, ficut alii Principes Bohemie vocati venire debebimus una cum Princi- pibus, Baronibus, Nobilibus, & Ciuitatibus Regni Bohemie prefati, qui pro tempore fuerint, preſtare, & facere tenebuntur, heredes quoque, & pro- heredes noſtri Marchiones Morauie dictum Marchionatum, dum caſus va- cacionis emerferit, a predicto Domino, & fratre noſtro, heredibus & ſuc- ceſſoribus ſuis Bohemie Regibus Dominis nostris, qui tamen eundem Mar- chionatum, dum honore ſolito queſiti fuerint, infra limites Regni Bobemie absque difficultate conferre debebunt, in feudum infra unius anni ſpacium a die vacacionis continuo reuoluendum eum debita folemnitate recipient, & facient, & prestabunt tempore ſuſcepcionis, & infeudacionis huiusmodi, cum ſuis Baronibus, Nobilibus, ac Ciuitatibus Marchie prefate ad inftar Pa- trum fiue progenitorum ſuorum conſueta iuramenta ; & ſpecialiter uniuerſi & finguli Principes, Barones, Nobiles, & Ciuitates Regni Bohemie, & Mar- chionatus Morauie predictorum dicto Domino & fratri noſtro, heredibus & ſucceſſoribus suis Regibus Bobemie Dominis noſtris, heredibus & prohe- redibus noſtris Marchionibus Morauie in caſu, ubi contra prefatam ordi- nacionem, fiue diſpoficionem venire vellemus, aut alter ex nobis dictis tra- Ctatibus contrairet, conſentire non debent, aut in talibus obedire, per que premiſſa omnia, vel alterum ipſorum poſſent diminui, ſeu turbari. Sup- pleuit & dictus frater & Dominus noster omnem defectum, fi quis in literis & priuilegiis dictorum Imperatorum & Regum Romanorum, memorie re- colende, aut eciam in fuis vel preſentibus nostris literis quauis obſcurita- te, interpretacione dubia, occaſione, ſeu cauſa compertus fuerit, de Roma- ne Regie plenitudine poteſtatis, non obftantibus quibuseunque legibus, con- ſuetudinibus, uſibus, obſeruanciis municipalibus, vel communibus ſtatutis vel edictis publicis, ſeu priuatis factis & editis in contrarium, quos & que, quantum ad hec, acsi nominatim, & de verbo ad verbum fuis, & preſenti- bus nostris literis inscripta, & inferta consisterent, eciam si de hys iure vel conſuetudine deberet fieri mencio ſpecialis, reuocauit, caffauit, irrita- uit, annullauit, & de Romane Regie poteſtatis plenitudine decreuit, firmita- tis fore nullius, roboris, vel momenti. Inhibuit eciam firmiter & diſtricte, ne alicui hominum liceret ſue donacionis, collacionis auctorifacionis, pro- nunciacionis, diffinicionis, declaracionis, defectuum ſupplecionis, reuoca- cionis, calfacionis, irritacionis, & annullacionis paginam infringere, vel ei auſu temerario contraire. Contrarium vero facientes, si qui fecerint, quod abſit, ultra indignacionem ſue Celſitudinis Romane, qua ipſos, & hoc ipſo facto grauiter incurriſfe decreuit, mille marcas auri puri fuo & Romani Re- gui

Strana 331
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICS. 331 gni fiſco mandauit componere, medietatem ipſarum ſue & ſuccefforum ſuo- rum Romanorum Regum & Imperatorum Curie, seu Camere, & parte resi- dua iniuriam paſſorum uſibus irremiſſibiliter applicandis. Reuerendis in Chriſto Patribus Dominis Arneſto sancte Pragensis Ecclesie Episcopo. Jo- anne Olomucenſi , & Nicolao Neuenburgenfi Eccleſiarum Epiſcopis. Nec non Illuſtribus & Magnificis Principibus & Dominis Dominis Rudolpho Duce Sa- xonie, Ruperto Comite Palatino Rheni & Duce Bauarie; & Nobilibus Viris Wilhelmo de Landstein, Joanne de Michelsberg, Henrico de Lichtemberg, Andrea de Duba , Jodoco de Roſenberg, Hincone de Hasenburg, Joanne de Sternberg, Buſcone de Weihartitz, Haſcone de Schwerzetitz Regni Bohemie Baronibus dicti Domini & fratris noſtri & fidelibus; & demum Nobilibus Stephano & Jaroslao de Sternberg, Bernardo de Zinenberg, Joanne de Boz- chowicz, Henrico de Leüchtenburg, Genczone & Botzkone dictis de Lomnitz Baronibus, & fidelibus nostris dilectis, testibus ad premiſſa. Presencium ſub noſtro ſigillo teſtimonio literarum. Datum Prage anno Domini MCCCL. Jubileo, in die Beati Stephani Prothomartyris. CCXII. Liga perpetua inter Carolum Romanorum Regem, Joannem Marchio- nem Moraviæ, Wenceslaum ejus fratrem, & Fridericum Balthaſarem Lu- dovicum, & Wilhelmum Landgravios Thuringiæ. dd. Budiſſinæ die S. Do- rotheæ anno MCCCXXXXX. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Nosti- zianæ. Wir Carl von Gottes Genaden Romiſcher Khünig x. zu allen Zeiten Mehrer des Reichs, und Rhünig zu Böhemen ; und Wir Iohannes von den= ſelben Gnaden Marggrafe zu Mehrern, Wenczlaw ſein Bruder , und Wir Friedrich, Balthazar, Ludwig , und Wilhelmen von denſelben Gnaden Landgrafen zu Doringen, Marggraffen zu Meiſſen, inn den Oſterlanden, und zu Landjsbergk Grafen zu Orland, und Herren des Landes zu Pliſen veriehen, daß wir durch ſonderlicher Lieb und Freundſchafft, die wir zueinander haben, und Beſſerung, Fried, und Gnad unſer baider Lande, und Leûten willen, einmüthiglichen übereinkhommen sein, also daß wir alle unſere Lebtage an ein- ander geholffen ſollen ſein , gegen allermenniglich, niemands ausgenommen, ann das heilige Romiſche Reich alſo beſcheidenlich ; wehre, daß wir Kayſer , oder ein Rómiſcher Khünig in unnſer eines Land zu ſchaden ziehen wolte, ſo ſoll der ander ohn alles gefehrde ſtille ſitzen, und demſelbigen Kayſer, oder Romiſchen Khûnig weder mit Rath/ noch that, mit landen noch mit leûten ohn allen Argen list, kheine Hülffe noch Dienst thun, und wehre es alſo gethan, daß Wihr Carl Romiſcher Khünig/ und ſein Bruder vorgenant, die vorgenanten T t 2 Marg-

Strana 332
332 SPECIMEN Marggrafen zu Meissen Hülffe bedürffen, das sollen wir in einem Monathe entbieten/ und zuwiſſen thun in die Stadt zu Vreßden ; wehre aber daß uns Marggrafen zu Meissen derselbe unsers Herren Herren Carls und seiner Brüe- der Dienst und Hulff Noth wurde/ das sollen wihr in gleicher Weiſe ein Mo- nath vor in die Burg zu Prag verbothſchafften, und entbieten. Auch bekennen wihr obgenante Marggraffen zu Meiſſen, daß wihr inn gueten Treüen ann Eides ſtatt den Dickhgenannten unſeren Herren dem Romiſchen Khunig, und ſeinen Bruder globet haben/ und globen auch ann dieſen Briesl , daß wir alle die, die inn ihren Landen oder Leuthen zuſchaden/ oder ihren wiederſachern und Veinden zuhulffe oder zufrommen durch unſer Land nicht ziehen ſollen laſ= ſen, ſonder wir ſollen ſie irren, vorthhindern, so wihr meist mugen, ohn alles gefehrde. Es ift auch geredt, ob unſer vergenannter Herr , und ſeine Brüeder ihr.Land und ihr Leûthe von jemanden/ der in unſern Landen geſeſſen wehre/ geraubet würden von dem, oder von dem, sollen wihr Zuhand, als es unß, oder unſeren Hauptmann inn dem Lande zu Meiſſen verkhundt wird in einem Monath, der allernechst darnach gehet, rechtes helffen. Theten wir daß nicht alſo daß der/ oder die, die ſchuldig wehren/ rechts ausgingen, ſo ſollen wihr unſeren vorgenanten Herren den Romiſchen Khünig und ſeinen Brudern mit der Handt ohngefehrde wieder dieſelbigen helffen. Bo aber Irrkheiner der zu Bohemen in das Landt raubete, behauſet oder beſeſſen in unſeren Landen, und gingen rechts aus, wann er beſchuldiget würde, alſo daß wihr ſeine Veſten beſetzen mußten/ wenn wir unſeren Herren den Römiſchen Khunig, ſeinen Brüdern, oder Ihren Ambtmannen auff der Burg zu Prag das drey Wochen vorent= bieten/ und verbothſchafften, ſo ſollen ſie unno funfftzig Mann mit Helmen ſen= den/ den wir Kost beſorgen ſollen, wann ſie in unſer Landt khommen, und die die weil sie darinnen uns zu Hülff bleiben; nehmen dieselbigen ann unsern Dienst ſchaden , den ſollen ſie ſelber tragen/ nehmen wir frommen an gefangenen, oder ann Vheſten, die in unſeren Lande gelegen wehren, oder von uns zu lehen gin= gen. ob wir die Gewinnen, der fromme soll uns allein bleiben. Gewinnen wihr auch miteinander Beſten, die inn unſern Landen nicht gelegen weren , oder von uns nicht zu lehen gingen, die sollen wihr brechen, oder sollen sie gleich mit ein- ander theilen, wie uns das allerbest gefiele. Auch sollen wihr unseren Mannen, und gemeiniglichen allen den, die inn unſern Landen ſeind geſeſſen, wehren, und ihn nicht geſtatten, ohn Argeliſt, daß ſie jemand helffen, oder dienen, der oder die unſers vorgenannten Herren, Herren Carls, und seiner Brüeder Feind ſind, oder werden, aber welcher unſer Mann, oder der die inn unſern Landen geſessen ſeind, unſern Herrn dem Rhünig und feinen Brüder, wieder alle ihre Biederſachen/ und Feinde helffen wollen, den sollen wihr des nicht wehren, ſon=

Strana 333
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 333 ſondern wihr ſollen ihnen das wohl gönnen. Seſchehe es auch) daß ihr keine Herren die in unsers vorgenanten Herren des Khüniges, oder seiner Brüder Landen geſeſſen/ und behauſet ſeynd/ ſich zu uns vermannen wolten/ die ſollen wihr nicht zu Mannen entphahen, noch wieder sie verthaldigen in keinerley (Beiſe. Auch ist bey Nahmen gethaidiget, daß dieser Brieff der Einung, die wihr vor miteinander haben unſchadlich ſoll ſein , ſondern die andern Brieff die gegeben ſeind darüber, sollen bey aller ihrer Macht und Krafft bleiben, nur als viel das in dieſen Brieff ſonderlich ist geschrieben, daß je das Vorgang ha- ben soll, und daß die vorigen Glübde, Taidung, und Rede stete und ganz blei- ben, und gehalten werden. Des haben wihr zu dem heiligen geſchworen bey gueten Treüen ohn alles gefehrde. Zu Urkund haben wihr Carl Römischer Khünig, und Wir Friedrich und Balthafar Marggrafen zu Meissen vorge- nant unſer Inngesiegel ann diesen Brieff gehangen, und darüber globen wihr mit gutten ohngefehrde, daß wihr aller der vorgenannten unſer Brüeder bey= der Seithen Inngeſiegel hafften sollen an dieſen Brieff, so wir erst muegen. Wehre aber, daß sie alle, oder ihr ein Theil an diesen Brieff nicht geleget wür- den/ von welcherley Sachen oder Hindernus das kheme, dennoch ſoll dieſer ge= genwärtiger Brieff alle Macht haben, und inn aller Krafft bleiben, gleicher Weise, als ob ſie daran khommen wehren. Dieſer Brieff ist geben zu Budiſſin nach Chriſti Geburth MCCCXXXXX Iahre an Sanct Dorothem Tage, unſeres des vorgenanten Küniges Reiche in den vierten Jahre. CCXIII. Confirmatio Ligæ prædictæ inter Fridericum Marchionem Miſnenſem Carolum Regem Romanorum, Joannem Marchionem Moraviæ &c. facta. dd. Budiſſina die S. Dorotheæ anno 1350. Ex Codice Diplomatico Biblio- thecæ Noſtizianæ. Bir Friedrich, Baltzar, Wilhelm, Ludwig, von Gottes Gnaden Landgraffen inn Doringen Marggrafen zu Meiſſen verriehen offentlich, daß wihr durch gemeines Nutzes illen, Friedes und Gemachs unser Land bey- derſeits, und auch umb ſonder Freundſchafft Begerung und Lieben die uns dar= zu leitet uns mit dem Allerdurchleuchtigsten Fürsten, und unſern gnädigen Herren Carl Romiſchen Khünig 2c. und den Hochgebohrnen Fürſten und Herren Io= hann Marggrafen zu Mehrern, und Wenczlaw ſeinen Bruedern, ihre Er= ben/ und nachkommen Khunigen zu Bohemen, und der Cronen daſelbſt Marg= grafen zu Mehrern, und Grafen zu Luczemburg von unſer/ und aller unſer Erben und nachkommen wegen Fürsten, und Herren der genandt unser Herr- ſchafft und Land mit Vollen Rath , und mit wohlbedachten Muethe vereinet, und verdunden haben/ vereinen/ und verbinden unns mit dieſen gegenwertigen Brief

Strana 334
334 SPECIMEN Brief und globen mit geſchwornen Eyde inn gueten Treüen, ohn alles gefehr de ; daß wir , und alle unſere Erben , und nachkommen/ Landgrafen in Dorin= gen Marggrafen zu Meiſſen inn dem Ofterland und zu Landisbergk, Gra= fen zu Orland, und Herren des Landes Plieſen Ihnen, allen Ihren Erben und nachkommen Khůnigen zu Böhemen, und der Cron daſelbst, Marggra= fen zu Máhrern, und Grafen zu Luczemburg zu behalten ihre Fürstenthumb Ihre Land, Herrſchafft, Gueth, Ehr, und Gewohnhe t, die ſie jetzund haben, oder noch erkriegen, und gewinnen, wie, oder von welchen Sachen die an ſie khemen/ ewiglich behulffen ſein ſollen, und wollen, wieder allermenniglich, nie= mand ausgenommen, von den ſie angriffen, gehindert, oder beſchediget wur= den, nachdem als nie der Hülff zuwiederstehen oder sie anzugreiffen Noth wird, ſo wir beſt mugen ohn gefehrde, oder wer ſie angreiffen, hindern/ oder beſche= digen wolte inn Irr keine Weis, unnd des zu Urkund und ewiger Gedechtnus haben wihr Friedrich und Baltzar vorgenant unſer Innſiegel geleget an die= ſen Brieff, über das globen wihr mit geſambter Hand, mit geſchwornen Eyde inn gueten Treüen ohn Gefehrde vor die vorgenanten Ludwig und Wil= helm unſere Brüder, wenn ſie mundig werden , und zu ihren Tagen kommen/ daß ſie alle dieſe vorgenante Verbündnus, eyde und glubde vollführen sollen und ihr Inngesiegel hengen an diesen Brieff. Were aber daß sie von Hin- dernus, oder von irrkheinen Sachen, welcherley die wehren an dieſen Brieff nicht quemen, dennoch ſoll dieſer gegenwärtiger Brieff alle Krafft haben, und in allen den glübden, Eyden, BVerbundnus und Macht bleiben, als ob derſelbi= gen unſer Bruder Inngesiegel daran kommen wehren. Auch ist bey Nahmen geteidinget, und geredet, daß alle Verbündnisse glübde, Stükhe, Taidung und Artikl, die zwiſchen dem vorgenanten unteren Herren dem Römiſchen Khünig, und Khünig zu Bohemen unns und unſeren Herren bevestent, und beſchrieben ſeind inn allen ihren Krefften ewiglich ſeyn und bleiben ſollen nach der Brieffe lauth, die darüber gegeben ſeind, und wenn wihr, oder unſer Erben, oder wer unſern , und unſeren Erben wegen/ in unſern, und ibren Landen und Herrſchafften gewaltig iſt, von dem vorgenanten unſeren Herren Herren Carl ſeinen Brüeder, und ihren Erben mit Briefen, oder mit Bothen umb Hülff gemahnet würden, ſo ſollen wihr bey vier Wochen nach der Mahnung ſchier ist sich nach einander volgen, und erjehen, Ihn zu Hülff khomen inn aller Weiſe, als vorgeſchrieben stehet. Das sein Gezeugen der Ehrwürdige in Gott Batter Herr Iohannes Biſchoff zu Olmütz/ und die Edlen Herren, Herr Wilhelm von Landſtein, Herr Wankho von Wartemberg Botto von Turgau Herr zu Arnau/ Friedrich von Schónenberg/ Herr von Krimithau, Thimo von Colditz unſer Marſchalkh, Albrecht von Maltitz unſer

Strana 335
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 335 unſer Hoffrichter, und Arnold Judemann unſer lieben Getreüen, and andere fromme Leuthe genug. Dieſer Brieff ist gegeben zu Budissin nach Christi Geburth MCCCL Iahr an Sanct Dorothems Tage. CCXIV. Carolus Romanorum & Bohemiæ Rex Joanni fratri ſuo, ejusque ma- ſculis bæredibus Marchionatum Moraviæ cum omnibus appertinentibus in feu- dum perpetuum concedit. dd. Pragæ VI. Calendas Januarii anno MCCCL. Jubilæo. (a) Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. . . . . . Supplentes omnem defectum, fi quis in literis & priuilegiis dictorum Imperatorum, & Romanorum Regum memoriæ recolendæ, aut etiam in præſentibus noſtris literis quavis obſcuritatis ſeu interpretationis dubiæ occaſione ſeu cauſa compertus fuerit, de ſupradictæ Romanæ Regiæ poteſtatis plenitudine, non obſtantibus quibuseunque legibus, confuetudi- nibus, uſibus, obſervantiis municipalibus, & communibus ſtatutis, ſeu edi- ctis in contrarium , quos & quæ quantum ad hoc , aeſi nominatim , ac de verbo ad verbum præſentibus inscripta & inserta existerent, etiamsi de his jure vel confuetudine deberet fieri mentio ſpecialis, caffamus, irrita- mus, annullamus, & de dictæ Romanæ Regiæ poteftatis plenitudine decer- nimus firmitatis fore nullius, roboris vel momenti. Nulli ergo omnino ho- minum liceat hanc noſtræ donationis, collationis, auctoriſationis, pronun- tiationis, declarationis, defectuum, ſuppletionis, revocationis, caſſationis, & annullationis paginam infringere, vel ei auſu temerario contraire. Con- trarium vero facientes, fi qui fuerint, quod abfit, ultra indignationem no- ſtræ Celfitudinis Romanæ, quam, ob hoc ſe noverint incurſuros, mille mar- cas auri puri noſtro & Romani Regis Fiſco componant, quarum medietatem noſtro & ſucceſforum noſtrorum Romanorum Imperatorum aut Boemiæ Re- gis Curiæ ſive Cameræ, & partem reſiduam injuriam paſforum uſibus irre- miſſibiliter decernimus applicandam. Venerabilibus Arneſto Archiepiſcopo Pragenſi, Joanne Olomucenſi, Nicolao Neumburgenſi episcopis, nec non Il- luſtribus Rudolpho Duce Saxoniæ ſacri Imperii Archi-Marſchalco, & Ru- per- (a) Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. 1. p. 167. maximam partem hujus diplomatis excuſam dedit, ſupplebimus igitur hic ſolum ea ex Codice Noſtiziano, quæ in Balbino p. 171. deſiderantur maxime ob ſubſcriptorum teſtium memoriam. Ceterum perperam Balbini exemplar hoc diploma ad annum 1355. conjecit, cum revera ad præſentem pertineat, quo nempe Joannes Marchio Moraviæ ſuas Reverſales de eodem Marchionatu in feudum ſuſcepto dedit. Id ipſum teſtatur appoſita chronologica nota : Anno Jubilæo , qui fuit annus 1350. Et ſane ex eodem Codice Nostiziano in manibus nostris est ejusdem di- plomatis germanicum exemplar , quod omnes notas chronologicas anni 1350. continer, accurateque latino exemplari reſpondet,

Strana 336
336 SPECIMEN pertô Comite Palatino Rheni Duce Bavariæ Principibus, & Nobilibus : Wil- helmo de Landstein, Joanne de Michelsberg, Henrico de Lichtenburg, Andrea de Duba, Jodoco de Roſenberg, Taſſone de Scorow, Sbincone de Haſenburg, Joanne de Sternberg, Buscone de Wilhartitz, Hascone de Schweretitz Regni Bohemiæ Baronibus. Stephano & Jaroslao de Sternberg, Bernhardo de Cinnenburg, Joanne de Bozkowitz, Henrico de Lichtenburg, dicto de Welcho- nia, Genzone & Prozone dictis de Lompnitz Marchionatus Moraviæ Baro- nibus fidelibus noſtris teſtibus ad præmiſſa. Præſentium ſub noſtra Maje- ſtatis ſigillo teſtimonio literarum. Datum Pragæ anno Domini MCCCL. Jubilæo VI. Calendas Januarii. (a) Regnorum noſtrorum anno IV. CCXV. Joannes Marchio Moraviæ in emolumentum urbis Olomucenſis ſtatuit, ut iſthic merces omnes præſertim Cracovienſes deponantur & vendantur, ne- minique ex mercatoribus liceat Olomucium deflectere. dd. Brunæ die Novi anni 1351. (b) Nos Joannes Dei gratia Marchio Moraviæ notum facimus univerſis tam præſentibus, quam futuris, quod ex innata noſtra Clementia inter cæ- teras ſollicitudines ea nobis peculiaris & propria fit, ut fideles noſtri Va- ſalli ſub protectione omnipotentis Dei, & noſtro adjutorio per varia ſubſi- dia, & emolumenta e tenuitate & indigentia ad majora fortunarum ſuarum incrementa provehantur. Quod indubie fiet, fi unumquemque in fuis con- ſuetudinibu, juribus & privilegiis gratioſe conſervaverimus. Et quoniam in principali urbe noſtra Olomucenſi a nonnullis lapfis temporibus publica & libera variarum mercium depoſitio communiter facta fuit. Idcirco ſtatui- mus, ordinamus & volumus, ut hæc mercium depositio, eadem prorſus lege, qua hucusque facta eſt, posthac in perpetuum futuris temporibus obſer- vetur, præſertim autem ut mercatores Cracovienſes merces fuas, quas Olo- mucium advecturi ſunt, iſthic deponere atque vendere teneantur. Dein etiam præcipimus, ut communes illæ viæ ad Marchionatum Moraviæ & ex illo per nominatam civitatem Olomucenſem ab omnibus & fingulis ſub pœ- na jacturæ earundem mercium, si deviare præsumpſerint, obſerventur. Quapropter mandamus Conſuli Olomucenſi & Judici Provinciali fidelibus noſtris dilectis ſub cominatione indignationis nostræ incurrendæ ut ab Olomu- censibus Civibus requifiti, eis omnibus viribus affistant, & adverſus eos, qui contravenire præſumpſerint, omnia media juris impendant. In quorum te- ka) Ex hac nota chronologica eruitur Joannem Marchionem Moraviæ una die prius Rever- ſales ſuas de accepto feudo dediſſe, quam ille præſens diploma a Carolo IV. impetra- verit. (b) Diploma hoc ex vernaculo translatum eſt in latinum.

Strana 337
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 337 testimonium cum certa nostra scientia sigillum nostrum his literis appendi juſſimus. Datum Brunæ die Novi anni MCCCLI. CCXVI. Carolus IV. innovat & confirmat Brzetislai, Friderici Ducum Bohe- miæ, aliorumque privilegia & donationes eccleſiæ Raygradenſi factas. dd. Pra- gæ X. Calendas Februarii 1351. Ziegelbauer in Epit. Hist, monast. Brew- nov. p. 273. CCXVII. Joannes Marchio Moraviæ recognoſcit, quod si ille vel hœredes ſui, aut ſucceſſores ſine hærede ſexus virilis decederent, quod Moravia pleno jure ad Reges Bohemia recidat. dd. 1351. In Privil. Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. m. 120. CCXVIII. Joannes Marchio Moraviæ renunciat coronæ Regni Bohemiæ ea ratione, quod Carolus IV. frater jam hæredem maſculum obtinuiſſet. dd. 1351. (a) In Privilegiis Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. m. 403. CCXIX. Joannes epiſcopus Litomiſsliensis Cancellarius Caroli IV nunciat Mag- deburgenſi Archiepiſcopo Margaretham Joannis Marchionis Moravia repu- diatam conjugem gratiam quærere Imperatoris Caroli, inque illius præſenti- am apportatum Joannis filiolum, ad confundendam illam, quod falſo fratrem de impotentia criminata fuerit. Ex Cancellaria Caroli IV. MS. Archivi Metropolitani needum typis exeuſa. Reuerendiſſime Pater Domine mi & amice kariſſime. Noua omnium nouitatum nouiſſima ſcribit Cancellarius ei, quem desiderioſum nouitatum tahum aduertit. Indubia duo fint videlicet Magdeburgensi Archiepiscopo Pittagore palliato. Ut igitur tante novitatis infinuande Preſuli ſumatur inicium: ecce qualiter Margaretha relicta Ludovici ſenioris Marchionis Brandeburgenſis (b) triſte fatum Troye miſerabilis, que Domino noſtro ma- teri- V V Tom. IV. (a) Is fuit filius Wenceslaus, cui eodem anno jam civitas Wratislavienſis homagium in cu- nis præſtitit, uti documentum apud Goldaſtum in Supplem. Act. Public, p. 295. perhi- bet. Mortuus is vero eſt mox anno ſequente , quo Anna Imperatrix mater illius ad tumulum ipſius cereum fundavit, qui diu noctuque ardeat , quod inſtrumentum typis excuſum dedimus Tomo III. Monumentorum noſtrorum p. 342. (b) Hæc eſt Mar- garetha Maultaſchiana, qua cum Joannes Ducatum Carinthiæ, & Comitatus Tyrolis at- que Goriziæ accepit, quæque poſtea eo repudiato nupſit Ludovico ſeniori ( non juniori, uti vult Balbinus ) Marchioni Brandeburgenſi, qui, uti paſſim aſſeritur , ab ea venereo morbo infectus, non multo poft mortuus. Impudentiſſimam hane mulierem Carolus IV. in ſua vita graphice deſcribit.

Strana 338
338 SPECIMEN teriam preſtitit de terris, rebus, vita & corporibus ſub Martis dubii vario diſcrimine diſputandi. Jam vero mutato noue deliberacionis inaudito car- mine apud Ceſaris noſtri gratam clemenciam non ambigit inuenire presidi- um, unde demeritis exigentibus supplicium debuerat exspectare. Ceſaris vero innata bonitas rem ipſam adeo manfuetadinis pietate proſequitur, ut quaſi non videatur diſplicentis ſibi mulieris, ſed conſanguinee dilecte in- staurare fortunas. Neſcio quidem an laudem ipsam clemenciam, vel dete- ſter, cum Principum interfit bonis premia, malis ſupplicia ad exſpectacio- nem erumpne vel premii diſtinétis erogare denariis, ut exempli virtute boni ad virtutem excitentur eminere, mali terreantur ſuppliciis, & a pra- uis moribus metu preſſure, & doloris anguſtiis arceantur. Inter alia ve- ro duas in Curia intuitiuo viſu proſpexi imagines Reginam de Hohenlohh, & Marchioniſſe prefate fatum, quas fantafia mea diiudicat, acſi lux tenebris, album nigro, roſa urticis, precioſum vili, pratorum floriditas nimium alpe- ritati frigide, duo Belial abſurde comparacionis ſolerciis adequatur. Non ignoret tamen Domini mei Preſulis digna prudencia, qualiter Dominus com- munis Ceſar ille Romanus filium ſui fratris Marchionis Morauie, quem in Curia manere nouistis, ad preſenciam dicte Chrimhuldis apportari mandauit, non aliter, ſicut eſtimo, niſi ut in preſencia circumfuſe multitudinis ipſa detestanda braxatrix (a) agnoſceret, falſo quidem ſuo fratri aſcripfiſse im- potenciam coeundi, cum manifefte clareret oftensione tam preclare sobolis Domini mei Marchionis virilitas, & dicte meretricis inconftancia pudibun- da. (b) CCXX. Idem Joannes Litomiſslienſis epiſcopus requirit Joannem Marchionem Moraviæ, ut admittat ſibi inſcribi librum Pontificalem a quodam præcipuo ſcriptore. Ex eadem MS. Cancellaria Caroli IV. Utinam ſuauiſſimi ſtili blandimento animum Domini mei Marchionis dulcorare sufficerem, & verba ſcribentis gracioſe fuſcipiat, ut quod affectu fincero Capellanus eius desiderat, ſperati tranfiret operis in effectum. Multum enim cordiali deſiderio concupiſcit ſcribentis affeccio, ut Domi- nus (a) Idiotiſmus boemicus : quo uti hodie ita veteres mulieres nimium obeſas indigitare ſole- bant. Sane ex his confirmatur Margaretham ob ſuam craſſitudinem corporis tum ſcom- mate vulgari Mayltaſchen , quaſi buccatam ſeu buccis inflatis mulierem dicas , appellatam fuiſſe. (b) Hæc epiſtola notis omnibus chronologicis caret, vix dubium autem eam ad iſtorum annorum confinium pertinere: nam his annis Joannes filiolus naturalis Joannis Marchionis Moraviæ , qui poſtea Præpoſitus Wiſſehradenſis factus, quemque ille ex qua- dam bohema Nobili ſuſceperat, natus, & in aula Caroli IV. educatus fuit, hic ipſus au- tem in præſentiam Margarethæ apportatus fuit.

Strana 339
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 339 nus ſuus Marchio, quem fingulare ſeutum ſue proteecionis elegit, dimiſſis melancholiarum umbris letetur in gaudio, & fortune compendia ei velit committere, qui omnium rerum magnus diſpositor imperat uniuersis. Nam in manu eius uniuersi fines tocius orbis rite confiſtunt, claraque prouiden- cia sic uniuersitatis ſuperintendit regimini, ut alta considerans infirma non dimittat. In eum igitur ſpes, preces hominum recta quidem racione po- nuntur, qui virtute ſufficit, ſapiencia feit, bonitate vult & pio benignitatis munere omnium miſereri. Inter hec ſupplicat humilitas Cancellarii exi- mie Magnitudini dominantis, ut illi precipuo ſcriptori Domino tali &c.... Dominus Marchio dignetur dare licenciam Pontificalem librum ſibi inſeri- bendi, ficut alias bene poterit huius rei Dominus meus habere memoriam, qualiter dudum conſenſerit ad hoc ipſum. (a) CCXXI. Joannes Marchio Moravia conſentit in donationem plurium prædiorum & domus in caſtro Pragenſi a Carolo IV. Mansionariis Pragensibus factam. Ad. Iglaviæ fer. IV. ente feftum S. Viti Mart. 1352. Monumenta noſtra inedita T. III. p. 340. CCXXII. Alberti Ducis Auftria literæ contractus matrimonii & dotalitii inter Rudolphum filium ſuum, & Catharinam filiam Caroli Imperatoris, vi cujus civitas Laa cum caſtro in pignus quadringentarum annuarum ſexagenarum ſcribitur, ea præterea ſponſione, ut ſi ſponſi ſine hærede decederent, civitas prædicta cum caſtro ad Carolum IV. ejusque hæredes, aut in eorum defectu ad Joannem Marchionem Moraviœ ejusque bœredes recidat. dd. Vienna die Lunæ poſt Margarethæ 1352. Ex Codice Diplomatico Bibliotheæ No- ſtizianæ. Bir Abrecht von Gottes Gnaden re. bekennen, daß zwiſchen den aller= durchleuchtigſten Fürsten und Herren Herren Carl Romiſchen Khaiſer zu allen Zeiten mehrer des Reichs, und Rhünig zu Böhmen unſeren lieben gnadigen Herren an einen Theile, und zwischen uns an dem anderen geteidinget, und geredet ist, und wir beyder Seithen gewiliget haben, als hernach geſchrieben stehet. Zum erſten, daß derſelbe unſer Herr der Khaiſer des Ehegeldes der Hochgebohrnen Furſtin und Frauen Frauen Catharinen Hertzoginn zu Geſterreich ſeine Doch= ter unſer lieben Schnur vier Tauſend Schokh groſſer Pfenninge Prageriſcher Müntze bereit bezahlen solle, als er sie auch bezahlet, da entgegen sollen wihr der eegenanten Hertzoginne unſerer Schnur die Stadt zu Laa mit der burgk/ VV 2 und (a) Eadem epiſtola caret omnibus notis ehronologicis, cum vero eodem folio priori præmiſ- ſa ſit, vix quidem dubitare licet illam ad hoc idem annorum confinium ſpectare.

Strana 340
340 SPECIMEN und mit aller Zugehdrung zu Rechten pfande setzen mit IIIIC Schofhen Jehri- ger Gulden, und was derſelben Gulden zu dieſenmahle daſelbst nicht finden wird, die sollen, und wollen wihr erfellen und ergetzen inn der gewissesten und nechſten Gulden und Nutzen die dabey ſeyn gelegen. OBer das ſach , daß der Hochgebohrne Furſt Herr Rudolff Hertzog zu Oeſterreich unſer lieber Sohn, und die vorgenante Hertzoginne Catharina ſeine irtinne alſo abgingen, daß sie Ihr beider Leibes Erben die sie miteinander hetten, nicht liessen, so soll die eegenante Stadt mit ſambt dem Zugehörunge und Gult des vorgenanten un= ſeres Herren des Kaiſers und Kuniges zu Boheimen, und ſeiner Erben, und ober, und ſeine Erben nicht weren, des Hochgebohrnen Furſten Herren Io= hannes Marggrafen zu Mehrern unſeres lieben Oheimb und ſeiner Erben Rechtes pfande ſein vor die eegenante Summa Seldes, und auf die eegenante Teiding inn aller der Maasse, als sie davor begriffen seind. So sollen die Bürger zu Laa hulden, und Ihre offene Brieffe geben. Darnach hat unſer Herr der Khaiſer dem vorgenanten Hertzogen Rudolff unſeren Sune und der Hertzoginne Frauen Catharina ſeiner Dochter unſer Schnur das Hauß zu Klingenberg und was darzu gehöret/ verſetzt/ und zu rechten Sfande von ſechs Tauſend Schokh der eegenanten Pfenninge/ mit ſechs Hundert Schoken Iheriger Gülde, und was derselbigen Gülte zu demselbigen Hauß nicht gehö- ret, und daſelbst nicht befunden wird, die ſoll der eegenante unſer Herr der Khaiſer erfollen, und ergetzen auf den nehesten gewisesten Güttern, die darbey- und darumben gelegen ſeind, und der Burggraff der jetzund da iſt, hat dem nugenanten unſeren Sune Hertzogen Rudloff , und Frauen Catharinen ſeiner Würtinne jetzund globt, und ſoll Ihn gebunden ſein in ſolcher geſchicht , ſey das Sache/ daß derſelbige unſer Herr der Khaiſer die vorgenante Summa ſechs Tauſend Schofh von St. Steffans Tag der ſchirſt kombt, überein gan= zes Iahr nicht bezahlet, daß er dann Zuhandt den vorgenanten Hertzog Ru= dolff unſeren Sohne, und Frauen Catharina der Hertzoginne ſeiner Wür- tinne mit dem Hauſe zu rechten Pfand warten ſolle/ vor dieſelbige Summa der ſechs Tauſend Schofh , und die ſollen auch Zu Hand noch derſelbigen Jahres Frist die Gült der sechs Hundert Schokh nützen, und geniessen, und den Burggraffen ſoll unſer Herre der Khayſer, und unſer Sune, und ſeine Würtinne die vorgenante nicht verkehren, noch verändern nur mit unſer aller Billen, und mit ſolchen Unterſcheidt, daß der andere Burggraff, der mit unſer aller Willen geſetzt wied, dieſelbe glubde thun, und ſich verbinden , gleich dem er= ſten. Wenn aber unſer Herre der Khaiſer daſſelbige Gelt bezahlt, ſo ſoll mann es einlegen inn der Herrſchafft zu Oefterreich mit demſelben unſeren Herren gemeinen Raten, und auch mit unſeren/ zu Nutz der eegenanten unſer beyder Khin-

Strana 341
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 341 Khinder, mit Lôſung etlicher ſetze, oder ſonst inn anderer Weiſe , wie wihr des zu beyder Seith Iurathe werden. Und ob das im Lande zu Oefterreich nicht geſchehen mochte , von welchen Sachen das ware, ſo ſoll derſelbige unſer Herr der Khaiſer, und wihr das Gelt anderswo anlegen, aller GBeege in solcher Maaſſe, daß es den eegenanten unseren Kindern zu Nutze khomme, und der Burggrafe ſoll ſchweren, und globen zu welcher Zeit unſer Herr der Kayſer das Gelt bezahlet, daß er dann Ihme, oder seinen Erben das Haus zu Klin kenberg ohne BVerzug, und ungehindert abtrette. Wir ſollen, und wollen auch der vorgenanten Herzoginne Frauen Catharinen unſer Schnur zu rech= ten leibgedinge, als die Beſten, die vormahls Frauen Annen seeligen des eege- nanten unſers Herren des Kayſers Schweſter Weiland Herzogen Otten un= ſeres Brudern Wurtinne gewartet haben/ zu rechten Pfande verſetzen vor funf= zehen Tauſend groſſer Pfenninge Prageriſcher Müntze mit funfzehen Hun= dert Schoken Iheriger Muntze, und Gulde, und was derſelbigen gult in Zuge= hörnus der eegenanten Besten nicht funden wird, die sollen, und wollen wihr erfollen, und ergezen in den Nechsten gewissesten Nützen und Gulten die dar- bey , und darumben gelegen ſeind ; und wehre daß ſach , daß die vorgenanten Hertzog Rudolff unſer Sohn, und Frau Catharina die Herſzoginne ſeine (ürtinn und unser Schnur also stürben, daß sie beyder Leibes Erben die sie miteinander hetten, hinder ihnen nicht liessen, so sollen die eegenanten zehen Tauſend Schokh , die von unſers vorgenanten Herren des Kayſers wegen dar= geben , auff ihn und auff ſeine Erben nicht wehren , auf den vorgenanten Marg= grafen von Mehrern/ und ſeine Erben wiederfallen, und daſſelbige ſoll auch ſein umb die funfzehen Tauſend Schokh, die von unſern Wegen dargeendt, alſo daß sie zu gleicher Weiſe auf uns, und unſere Erben wiederfallen; Mit Urkundt dies Briefes versiegelt mit unseren Inngesiegel, der geben ist zu Wien nach Chriſti Geburch MCCCLII Iahre am Montage nach Margaretha. CCXXIII. Thomas Moravus pauper Clericus (a) donat Manſionariis Pragensibus duas ſexagenas groſſorum Pragenſium annui cenſus, quem ſibi ad vitæ tem- pus ſervatum vult. dd. in die S. Galli 1352. Monumenta noſtra inedita T. III. p. 357. CCXXIV. Rudolphus Dux Auſtriæ promittit, quod velit tueri terras ſuas transi- turos Vaſallos & mercatores Caroli Regis Bohemiæ & Joannis Marchionis Moraviæ. dd. Viennæ proxima die Jovis ante Dominicam Palmarum 1353. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Bir (a) Pauperes Clerici eo ævo vocabantur , qui nullo penitus beneficio eccleſiaſtico gaudebant.

Strana 342
342 SPECIMEN Wir Rudolff 2c. bekennen 2c. daß wir durch beſondere Freundſchafft, und Lieben die wihr billig haben/ und immer haben ſollen. Und wollen veſtiglich mit gamen stetten Treüen zu dem allerdurchleüchtigisten Fürsten und Herren unſeren lieben G. H. und Vattern Herren Carin Romiſchen Kayfer 2c. und Khunig zu Böhmen, und zu ſeinen Bruder dem Hochgebohrnen Fürsten un= ſern lieben Ohemen Herren Iohannſen Marggraffen zu Mehvern globt ha= ben mit gutten Treuen vor uns, und unſer Brueder/ und globen auch mit die= ſen Brieffe, mit rechter wiſſen, daß wihr all derſelben unſers Herren des Kay= ſers und Königes zu Böhmen, und unſeres Dheimen des Marggrafen zu Mehrern Fürsten, Herren, Pfaffen, Leihen, Ritter, Knechte, Kauffleüthe, Bürger, und alle andere Leüthe, die zu Ihne und ihren Leüchen gehörend; ſchirmen, und Frieden ſollen und wollen in allen unſeren Landen, wo ſie durch die fahrend, oder darinne wohnend vor allen Angrissen, Irrungen, und gemein- lich vor allen Gewalt, und Unrecht, also daß sie leibes und guetes in allen un- ſeren Landen und gepieten ſicher ſein ſollen ohn gefehrde, als fürderlich , als ob ſie uns ſelber angehdreten. Wer aber daß Irr khainer in unſern Landen und Gepiethen angegriffen, Irret, oder geschädiget würde, so sollen, und wollen wihr dem, oder den, oder die den Angrieff, die Irrung, oder den Schaden ge- than häcten nachfolgen, als unſeren Feinden, und Strassen-Raubern, und sie darzu halten, und notten vestiglich, und ernstlich an Leibe, und am Güete unns auff die Zeit, daß sie dieselbigen Angriffe, Irrung und Schaden gäntzlich wie- derumb ablegen/ und beſſern dem oder den/ die den Schaden erlitten haben. Auch ſollen, und wollen wihr der vorgenante unſeres Herren des Khayſers, und Kuniges zu Böhemen/ und unſeres Ohemen des Marggraffen zu Meh= eern Kauffleûthe nicht beſchweren, mit fheiner neuen Straſse/ noch Aufſatzunge, fonder wir sollen und wollen sie bleiben lassen in allen unseren Landen bey folcher Bandlung; Straſſen, und Güeter Gewohnheit, als sie mit unſern vordern von alter herkhommen seind, und dieselbe zu gleicher eiſe umb alle Stükhe, die vor ann diefen Brieff begriffen ſeind. Sollen auch die vorgenanten unſere Herren/ der Kayſer und Khünig zu Bohem, und auch unſer Sheim der Marg= graffe zu Mehvern gegen uns und allen den unſeren halten/ und Stethe haben, als sie uns des auch Jhre Brieffe gegeben haben. Mit Uhrkundec. Datum zu Wienn, des nechften Donnerſtags vor den Palmtag nach Chriſti Geburth MCCCLIII. CCXXV. Liga perpetua inter Carolum Regem Romanorum & Bohemia, Alber- tum Ducem Austriæ Joannem Marchionem Moraviæ, & Rudolphum Alber- ti Ducis Auſtriæ filium. dd. Viennæ proxima die Jovis ante Dominicam Pal- marum 1353. Ex eodem Codice Bibliothecæ Noſtizianæ.

Strana 343
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 343 Wir Carl von Gottes Gnaden Römiſcher Khünig, zu allen Zeiten mehrer des Reichs und Khünig zu Böhem,Albrecht Herſzog zu Oeſterreich zu Steyer) und zu Kárnoten, Johannes Marggraff zu Mehrern, und Rudolff des obgenanten Hertzog Albrechts Erſtgebohrne Suhne von denſel= bigen Gnaden vor uns felber, und alle unſere Brüder bekennen, und thuen kundt, daß wir durch angebohrne Liebe, lautere Treü, und stette Freündſchaffte die von Gemeinſchaffte der Gebuhrt , und des Geſchlechts allewege zwiſchen uns geweſen ſeind, und mit Hülffe Gottes ſollen ewiglich unverrukt ein gutter Saß bleiben, zu sonderlichen Trost und Gnaden unser Getreüen Unterthanen uns alleſampt mit wohlbedachten Muth, mit Rathe unſerer Fürſten, Herren , und auch getreüen mit rechten Bifsen zuſammen verbunden haben/ und verbinden uns vor uns , und unſere Erben ewiglich in gueten Treüen ohn gefehrde , und mit den Eyde , den Wir alleſambt darüber geſchworen haben auf den heiligen Ewangelio, und globen in Kräfften derſelbigen Berbündnus in gueten stetten Treüen, daß wihr innwenigē der Creyſen, und Gemerkhen unſer Konigreiche/ Fürstenthum und Herrſchaffte, die uns von Erbſchaffte angehörend, und die wir jezund inne haben, oder mit Hūlffe Gottes noch gewinnen, einander getreulich und freundlich beholfen ſein wollen, und ſollen wieder allermenniglich, niemand ausgenommen, und in den Zeiten, so eins oder mehr, wann eins unter uns Künigreich, Fürstenthumb, Herrschaffte und Lande feindlich angegriffen wer- den, ſo ſollen, und wollen ihr andern zu hand, als wir des ermahnet werden, ohne aufſchube und alles Berziehen dem, oder demſelben mit Leib und mit guete Nath, Hülff gunst, und brüderliche Liebe mit aller macht beygestendig, und gehulfen ſeyn, auf unſer eigen ſchaden, und Berluſt, dieweil wihr leben, wieder einen jeglichen menſchen, und Perſohn in welchen Ehren oder weeſen die ſey , und ob er auch in küniglichen Würden wäre, niemand ausgenommen, als da- vor begriffen ist, auszunehmen doch den Khünig von Hungarn, wann wihr mit dem in allen denen Puncten bleiben sollen, als die brieffe sagen, die wihr obgenanten Romiſchen Khünig, dieweil Wir Marggraffe zu Mahrern wah= ren, und Seeliger gedächtnus die Hochgebohrnen Fürſten Herren Carl zu Fungern, und Herr Iohannes zu Böhmen Kunige, und Herr Otro Her= zoge zu Oeſterreich, und Wihr obgenanter Herzog Albrecht, und aach Wihr obgenannter Iohannes Marggraff zu Máhrern, in den Zeiten Grafe zu Ty= rol, einander gegeben haben, wann dieſelben Brieffe und Bünde unverruckt , und unzerbrochen bleiben in ſolcher beſcheidenheit. Was Besten, Burge und Stadte in des Lande gewinnen werden, das unſer Hūlffe begehret, daß die den= ſelben ungehindert bleiben ſollen, oder fahrende haabe , und gefangene, ſoll und mag unſer hetzlicher zu seinen nutzen behalten, der sie mit seiner arbeit erkrieger, und

Strana 344
344 SPECIMEN und gewinnet, und in welches hülffe wir sein, der soll uns kost geben, brod wein, und bier, nach der lande gelegenheit, alle die Zeit, und wihr in seiner hülffe bleiben; und die obgenante Verbündnus, glübde und Eyde globt, und wihr ſtete und unverruckt haben, und halten) und darwider nieder gethun, noch streben mit dem Nechte, oder mit der that, gleich, oder ob weeges, mit werkhen, worten, ſeiner entſchuldigung, helffrede, oder Berboth ſelber oder mit jemands anders, heimlich oder offenbahr, oder sonst in kheine weise. Mit Urkundt rc. der geben ist zu Wienn nach Chriſti Geburth MCCCLIII. Jahr, des nech- ſten Donnerſtags vor dem Palmtag, und unter des obgenanten Romiſchen Khüniges Reiche in dem Siebenten Jahre. CCXXVI Joannis epiſcopi Olomucenſis ratificatio teſtamenti, & donationis agri in Moravan pro eccleſia ejusdem loci a Clara de Moravan factæ. dl. Mo- dricz feria quarta infra octavam Paſchatis anno 1353. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Nos Johannes Dei & Apoſtolice Sedis gracia Olomucensis Epiſcopus ad uniuerſorum tam preſencium, quam futurorum noticiam volumus per- uenire ; quod eum a nobis petitur, quod iuftum, pium, & honeſtum exiftir, & preſertim per quod Ecclefiarum indempnitatibus, & animarum ſaluti peramplius prouidetur, tam vigor quantitatis, quam ordo poſtulat racionis, ut id per ſollicitudinem noſtri officii, quantum in nobis eſt, ad debitum pro- ducatur effectum. Sane Religiofus Vir frater Nicolaus dictus Consul de Trautnow Ordinis Sepulchri Dominici Jeroſolimitani, Rector Parochialis Ecclesie in Morawano nostre Dyocefis in nostri constitutus preſencia, quandam patentem literam, quam de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus, exhibuit, humiliter ſupplicando, quatenus ipſam, & contenta in ea approbare, & confirmare, prout noſtra intereſt, gracioſius diguaremur, cuius quidem litere tenor eſt talis: Ego Clara-filia quondam Ulrici de Mo- rawan ad uniuerſorum noticiam cupio pernenire, quod de bonis, fiue re- bus michi per iam dictum genitorem relictis, & ad me ſpectantibus, quo- uis Jure fic affectans diſponere in preſenti, quod & ipfins Genitoris mei voluntatem ultimam debite, & perfecte exequar, & in extremis meis Om- nipotentis Dei clemenciam michi inuenire merear gracioſam, agrum, qui dicitur Aſanch, & in vulgari Prayta vocatur, iacentem ante filuam pre- fate ville Morawano attinentem, lego, dono, & unio nomine perpetui te- stamenti Ecelesie ibidem in Morawano, prout dictus Pater mens ipſum agrum eidem Ecclesie donauit, diſpoſuit hactenus & legauit, ſie quod in ipſa Ec- cleſia per quemlibet eius Rectorem agri prehabiti poſſeſſorem una Milſa de

Strana 345
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 345 de Beata Virgine Maria, & ſecundis feriis pro defunctis, ex nunc fingulis ſeptimanis pro parentum & amicorum meorum, ac mee animarum remedio in perpetuum celebretur, & ut Patris donacio fiue teſtamentum a nemine poſſit inpoſterum impediri, ſeu aliquatenus irritari, ſupplico humiliter & deuote Reuerendiſſimo in Chriſto Patri & Domino Domino Olomucenſi Epi- ſcopo, quatenus ipſam, ſeu ipſum fuis dignetur patentibus literis roborare. In cuius rei teſtimonium figilla Honorabilium Virorum Domini Henslini Arnoldi, pro nunc Purchrauii in Modricz, ac Meinbardi Gallici de Dura- rio ad preces meas, me figillo carente proprio, preſentibus ſunt appenſa. Datum Morawans die ſecundo Paraſceues, anno Domini milleſimo trecen- teſimo quinquageſimo tercio. Nos igitur ſupradicti fratris Nicolai ſuppli- cacionibus, cum fint iufte & racionabiles inclinati benigne memoratam li- teram, & in ipſa contenta ratificamus, & prout ad noſtrum ſpectat Offi- cium, preſentis ſcripti patrocinio confirmamus. In cuius rei teſtimoni- um preſentes fieri, & minori ſigillo noſtro iufſimus communiri. (a) Da- tum Modricz feria quarta infra octauas feſti Paſche, anno Domini milleſi- mo trecenteſimo quinquageſimo tercio. CCXXVII. Carolus IV. cum conſenſu Joannis Marchionis Moraviæ villas Czerny- low & Weſſely in Moravia ſitas commutat cum villis Bohemicis in majorem utilitatem Manſionariorum Pragenſium. dd. Pragæ Nonis Maji 1353. Mo- numenta noſtra inedita T. III. p. 344. CCXXVIII. Arneſtus Archiepiſcopus Pragenſis confirmat hanc mutationem villarum Moravicarum. dd. apud Prag. noſtram eccleſiam die IV, Octobris 1353. Monumenta noſtra ibid. p. 355. CCXXIX. Joannes Marchio Moraviæ cum conſenſu Caroli IV. inſtituit Olomucii publicum emporium, ut iſthic omnes merces ex Imperio, Bohemia, Polonia, aliisque adſitis terris advecta deponantur, & vendantur. dd. Brunæ 1354, Ex Collectaneis Thomæ Peffinæ Bibliothecæ Duxoviensis. Joannes Dei gratia Marchio Moraviæ ad univerſorum tam præſenti- um quam futurorum notitiam pervenire volumus, quod Sereniffimus Prin- ceps & Dominus Carolus Romanorum Rex semper auguftus & Bohemiæ Rex, XX Do- Tom. IV. (a) Hoc minus ſigillum Joannis epiſcopi Olomucenſis hodie membrane appenſum excuſum damus Num. CCXXVII. ſupereſt in eodem Zderaſienſi Archivo ſejuncta charta dona- tionis hujus Claræ de Moravan , cui quoque duo ſupra memorata ſigilla Henslini ſen Joannis de Modricz, & Meinhardi appenſa ſunt, quorum typum codem Num. CCXXVII. damus.

Strana 346
346 SPECIMEN Dominus & frater noſter chariffimus proprio motu & ex certa ſcientia li- teris Majestalibus ſuper ea re nobis extraditis ftatuerit & conſenferit, ut in civitate noſtra Olomucenſi perpetuis futuris temporibus inftituatur, & ordinetur generalis depoſitio mercium, rerumque omnium cujuscunque generis fint, aut quibusquibus demum nominibus appellentur, quæ paſlim venduntur, aut vendi ſolent. Præcipiens omnibus & fingulis mercatori- bus, qui ex Imperio Romano, Regno Bohemiæ & Poloniæ, aliisque circum- jacentibus locis & terris merces advexerint, easdem Olomucii deponant, ibidemque vendere teneantur. Huic igitur gratioſiffimæ ordinationi & ſa- luberrimo mandato inſiſtentes, cum alioquin una nobis ſollicitudo sit, ut fide- lium noſtrorum vaſallorum profectui & utilitatibus totis viribus intenda- mus, conſtituimus & volumus, atque virtute literarum præſentium manda- mus de plenitudine auctoritatis noſtre, qua in hoc Marchionatu Moravia fungimur, ut perpetuis futuris temporibus hæc mercium depoſitio in ſu- pra nominata civitate fiat, omnesque res cujuscujus demum generis & no- minis sint, quæ vendi ſolent, non alibi, quam iſthie deponantur. Mandan- tes omnibus & fingulis mercatoribus, aurigisque ex Romano Imperio, Bo- hemia, Polonia, ceterisque adjacentibus terris in Marchionatum noſtrum ad- venturis, ut merces ſuas Olomucii deponant, & cum occaſio ſe obtulerit, eas ibidem vendant. Insuper mandamus omnibus & fingulis Primatibus, Nobilibus, Camerariis, Sub-Camerariis, Czudariis, Popravczonibus, Benefi- ciariis, Burggraviis caſtrorum, item Judicibus, Juratis civitatum & oppi- dorum, denique absque omni exceptione omnibus Officialibus & Officia- tis per Marchionatum Moraviæ conſtitutis ſub interminatione graviſſimæ indignationis noſtræ incurrendæ, ut mercatoribus atque aurigis inhibeant, ne aperte vel occulte vias Olomucium ducentes deelinent, & quandocunque & quotiescunque nomine noſtro a civibus Olomucensibus fidelibus noſtris pro aſfiſtentia & auxilio requifiti fuerint, eosdem eives omni tempore & loco tueantur & defendant. Obſervaturi hac ratione ordinationem nostram, ut merces non alia via, quam per dictam civitatem vehantur. Si quis au- tem, quod absit, transgreſfor inventus, & in prohibitis viis deprehenſus, aut per vos, vel quemcunque vestrum inductus fuerit, noverit ſe omnium ſuarum mercium plenam & integram jacturam feciſſe, ita quidem, ut me- dietas ſeu duæ partes illarum fiſco noſtro & civitati dictæ addicantur, ter- tia pars illorum fit, qui vias cuſtodiunt, fraudibusque invigilant. Quar- tam partem ex mera gratia mercatoribus illis prævaricatoribus relinquen- tes. In quorum evidentiam de certa noſtra ſcientia figillum noſtrum ap- pendi juſſimus. Datum Brunæ anno Domini MCCCLIV. CCXXX.

Strana 347
CODICES DIPLOMATICI MORAVICI. 347 CCXXX. Ludovici Marchionis Brandeburgenſis tractatus concordiæ cum Carolo Romanorum Rege & Joanne Marchione Moraviœ initus, quo is tam ſuo, quam bæredum ſuorum nomine promittit , quod nullam unquam prætenſionem in Regnum Bohemiæ eidemque Regno incorporatas terras & provincias fa- cere velit. dd. Sultzhach in die S. Petri ad vincula 1354. Ex Codice Di- plomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Wir Ludwig von Gottes Snaden Marggraff zu Brandenburg 2. bekennen . daß zwiſchen dem Allerdurchleuchtigsten Fürſten und Herren Her= ren Carln Romiſchen Khünige zu allen Zeiten Mehrer des Reichs und Khu- nig zu Bohemen, unſeren lieben genedigen Herren , und dem Hochgebohrnen Furſten Herren Iohannes Marggrafen zu Mehrern, unſeren Ohemen an ei= nen theile, und uns an dem anderen theile, alle Mißhelle aufleüffe und zweyun- gen , die zwiſchen uns beyden ſeiten, uncz auf dieſen heutigen tag geweſen ſeynd, umb alle ſache gentzlich verſüenet und verrichtet ſeyn, alſo daß wir, unſere Er= ben und nachkommen beiden ſeiten dieſelben in argen nimmer greiffen ſollen noch wollen in kheinen Zeiten nie ſolcher ſchückt, daß der obgenannte unſer Herr der Rhanig unſer gnediger Herr ſeyn ſoll, und daß Marggrafe Iohannes zu Mer= hern der obgenannte ſein bruder unſer freûnd ſeyn, und wir dem obgenannten unſeren Herren dem Rhunige, als unſeren Rechten Herren Dienſtes und ge= horſams und dem Marggrafen von Mehrern unſeren Oheimen freundſchafft pſlichtig ſeyn ſollen, darnach mit wohlbedachten muete, mit Rathe unſerer ge= treuen mit gueten willen, und mit Rechter wiſſen vor uns, unſer Erben und nachkommen Ewiglich verzeihen wir uns aller anſprach, forderung und Recht, ob wir Irr keine mit brieffen, oder ſonſt hetten, oder gehaben mochten, in khei= ne weiſe, und zu der obgenanten Herren des Khüniges, und des Marggraffen Landen, Beſten und Herrſchaften zu dem Khünigreich Bohemen, zu der Cure und ſtimme, die ein Khônig zu Bobemen von wegen ſeiner Lande hat, und ha= ben soll, ohngeferlich eines Romiſchen Rhüniges eines künftigen Khaiſers zu Mehrern, zu Pohlen, beide zu den Landen, und zu den Fürſten der Lande , zu der Markhe Budiſſin, und Górlitz, und zu der Beſten Hirſau, Neuſtadt, Storſtein, Lichtenſtein, die der Hochgebohrnen Fürſten Herren Ruprechto des Eltern, und Herren Ruprechten des Iüngern Pfaltzgrafen beym Rein, und Hertzogen im Bayern unſer Vetter Rechts Erben geweſen ſeynd , und die ſie den obgenanten unſeren Hercen dem Khunige wiſſentlichen, und Rechtli= chen Verkaufft haben, und zu dem Landen nachgeſchriebenen Veſten und Merk= ten/ Sulgbach, Roſenberch, Neidſtein,Hertenſtein, Hornſtein, Hiltpolts ſtein, Lichtenek, Turendorff Frankenburg, Auerbach, erſpurgk,Lau== Xx 2 ffen,

Strana 348
348 SPECIMEN ffen, Velden, und das Plech, Eſchenbach, Pegnicz Huſegk, Werden= ſtein, und Ruprechtſtein, die etwan des Hochgebohrnen Fürſten Herren Ru= dolffs Seeligen Pfalzgrafen bey Rhein, des obgenanten unſeres Herren des Küniges Shweher, und unſers Bettern geweſen ſeynd, die auf die obgenanten Herren Ruprecht den Eltern, und Herren Ruprecht den Iungern unſere Bettern nach tode Hertzogs Rudolffs des obgenanten erblich verfallen waren, und die ſie dem obgenanten unſeren Herren dem Khünige wiſſentlichen und Redlich verkaufft haben, und zu allen anderen Landen und Bhesten, die der ob- genannte unſer Herr der Khünigk in teutſchen Landen hat, und allen ihren Zugehörungen, und beynahmen zu den Landen des Hochgebohrnen Fürsten Herren Bolcken Hertzogen zu der Schweidnitz/ und zu dem Iauer, unſers Oheim, und was derſelbige Hertzog inne hat, der die obgenanten Herren/ un= ſer Herr der Khünigk und der Marggraff zu Merhern unſer Oheim noch nicht in gewehr ſeynd , und zu Volters, und zu Sibedart und was dazu gehöret, und zu Irr kein Ihren Landen, Besten, Burkhen, Stetten, Güttern, und als- len ihren Zugehdrungen , wo, oder in welchen Landen die gelegen ſeynd, die ſie jetzunder inne haben , und globen mit wohlbedachten muete, mit gueten treuen ohngefehrde, und mit geſchwornen Eide, den wir daruber zu den Heiligen gethan haben, vor uns, unſer Erben und nachkommen ewiglichen, den obgenanten un= ſern Herren dem Khunige und dem Marggraffen zu Mehrern sein bruder, ih- re Erben und nachkommen den Khünigen zu Bohemen und Marggraffen zu Mehrern ewiglich, daß wir ſie beſamt, oder beſonder, und ſolche Land, Be= ſten, burgk, Stadt, guet und zugehörungen/ wie man die benennet, oder in wel= chem Lande die gelegen ſeyn als davor begriffen ist, nimmer anſprechen/ hin= dern, beſchedigen, oder betruben wollen noch ſollen ohne gefehrde, und daß wir darnach mit kheinerley geistlichen oder weltlichen hulff nimmer gestehen ſollen, noch wollen. Es ſollen auch alle Brieffe und Handveſten, die wir von unſern Bater ſeligen, oder von jemands andern darüber haben/ unkrefftig, untüglich und aller Sachen abſein, und den obgenanten unſeren Herren dem Khünige, den Marggrafen zu Mehrern ſeinen bruder, ihren Erben und nachkommen Khūnigen zu Bohemen und Marggrafen zu Mehrern kheinen ſchaden bringen, wenn wir derſelben Brieffe und Handveſten uns mit wohlbedachten muethe , mit Rathe unſer lieben getreuen , und mit rechter wiſſen verziehen haben, und verzeihen uns derſelben vor uns und unſer nachkommen und Erben, alſo daß ſie uns unnûtze und untuglich ſeynd und ſein ſollen, ob ſie immer in Irrkheinen Zei= ten fürbracht wurden, oder zu lichte khemen, als ferre ſie dem obgenanten un= ſeren Herren dem Khünige, dem Margarafen zu Mehrern ſeinen Bruder, Ih= ren Erben und nachkommen in den obgenanten stuckhen zu ſchaden kommen möch-

Strana 349
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 349 mochten, doch ſollen alle unſere andere Handvesten und Brieffe, von weme wir des haben, die ſolche Osgenante ſtukhe nicht anrühren, in Ihren krefften blei= ben ; auch globen wir vor uns , unſere Erben und nachkommen bey den treuen, und bey dem Eyde, als davor begriffen ist, dem obgenanten unſeren Herren dem Khünige, dem Marggraffen zu Mehrern seinen Bruder, ihren nachkom- men und Rhünigen zu Bohmen, und Marggrafen zu Mehrern, daß wir ſie in allen denſelbigen ihren Landen, BVeſten, burgken, Stetten, güttern, und allen chren Zugehörungen, als davor begrieffen ist, mit gueten treuen ungefehrlich, und bey dem obgenanten Eyde getreulichen und freundlichen fürdern wollen und ſollen, mit urkund dies Brieffs. Der gegeben ist zu Sulzbach an S. Peters tage ad vincula in dem MCCCLIIII. Iahr. CCXXXI. Ludovicus Marchio Brandeburgenſis promittit, quod nullum vaſallum Caroli Bohemiæ Regis, & Joannis Moraviæ Marchionis ad ſe attrahere, nec aliqua caſtra, aut bona in Regno Bohemiæ & ejus pertinentiis emere ve- lit. dd. Suitzbach in die S. Petri ad vincula anno 1354. Ex eodem Codi- ce Noſtiz. Wir Ludwig 2c. bekennen daß wir dem allerdurchleüchtigisten Fürsten, und Herren HerrenCarl xc. unſeren liebenGnaden Herrn/und dem HochgebohrnenFur= ſten Herren Iohann Marggrafen zuMehrern unſerenOhemen/Ihren Erben/und nachkommen Khünigen zu Böhemen/ und Marggrafen zu Mehrern gelobet haben/ und globen auch vor uns, unſere Erben und nachkommen ewiglich inn gueten Treuen ungefehrlich, daß wir in Ihren Landen und Herrſchafften, wo ſie die haben, kheine Beſten, Stadt, oder Gueth kauffen, noch keinen Mann, der in Ihren Landen geſeſſen ſey, zu Diener empfahen wollen, oder sollen, es were dann, daß Sie unns das mit gutten Willen gönnen wolten/ und daß ſelbige ſollen die eegenaunten unſere Herren der Khünig, der Maggraff zu Meh= rern/ unſer Shem Ihre Erben , und nachkommen Künigen zu Bohemen, und Marggraffen zu Mehrern/ gegen uns, unſeren Erben und nachkhommen Marg= graffen zu Brandenburg/ und Hertzog inn Bayern, Graffen zu Tyroll, und in Górttz zuthun pflichtig sein gleicher Weise als darvor begrieffen ist. Mit Urkundrc. geben zu Sultzbach an Tag S. Petri ad vincula A. MCCCLIIII. CCXXXII. Stephanus Dux Bavariæ & Palatinus Rheni promittit, quod nullum vaſallum ſeu ſubditum Caroli Regis Romanorum, & Joannis Marchionis Mo- raviæ ex terris eorum ad ſe trabere, neque in illis bona ſine ſpeciali eorum conſenſu & voluntate emere velit. dd. Piſis die Lunæ ante S. Georgii diem anno 1355. Ex eodem Codice Diplomatico Bibl. Noſtiz. Wir

Strana 350
350 SPECIMEN Wir Stephan von Gottes Gnaden Pfaltzgraff beym Rein, und Her= tzog in Bayern x. bekennen rc. daß wir dem allerdurchleüchrigisten Fürsten, und Herren Herren Carl Romiſchen Khünig unſeren lieben gnadigen Herren, und dem Hochgebohrnen Fürſten Herren Iohann Marggrafen zu Mahrern ge= globet haben, und globen auch vor uns/ unſere Erben und nachkommen ewig= lich in gueten Treüen ohngefehrlich, daß wir inn Ihren Lannden, und Herr- ſchafften, wo ſie die haben, keine Reſten, Stadt, oder Gueth khauffen , noch keinen Mann, der inn ihren Landen geſeſſen ſey, zu Diener empfahen wollen, oder ſollen, es ware dann, daß ſie uns mit Gueten Willen das wolten, und daßſelbige ſollen die eegenanten unſer Herr der Khünig, der Marggraff zu Meh= rern, unſer Oheim, Ihre Erben, und nachkommen Künigen zu Böheim, und Marggraffen zu Mährern gegen unns , unſeren Erben und nachkommen Her= tzog in Bayern, zuthun pflichtig ſeyn, gleicher Weiſe, als vorbegriffen iſt. Mit Urkundt x. geben zu Piſe, am Montage vor Georgii MCCCLV Iahre. CCXXXIII. Atteſtatio Joannis Marchionis Moraviæ de abrogato Codice Juris Ca- rolino Bohemiæ. dd. Pragæ Indict. VIII. II. Nonas Octobris 1355. (a) Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. 1. p. 52. CCXXXIV. Carolus IV. ex conſilio tam eccleſiaſtici quam politici �tatus Ordinum Bohemiæ profitetur, quodſi ſine liberis ſexus virilis decederet, Regnum Bo- bemiæ ad Joannem Marchionem Moraviæ devolvendum. dd. 1355. In Pri- vilegiis Regni Carlstein. T. XII. N. 21. p. m. 127. CCXXXV. Literæ urbium Moravicarum Znoim, Iglaw & Brünn atteftantium, quodſi Carolus IV. ſine liberis maſculini ſexus decederet, Regnum Bohemiæ ad Joannem Marchionem Moraviæ devolvendum. dd. 1355. Ibidem T. XII. N. 35. p. m. 122. CCXXXVI. Ludovicus Marchio Brandeburgenſis recognoſcit tam ſuo, quam fratris Ottonis & hæredum nomine, quod Carolo Romanorum Regi & Joanni Mar- chioni Moraviæ promiſerit, quod omnes promiſſiones, contractus, & transa- ctiones integre ſervare, & implere velit. dd. Norimbergæ feria VI. poſt An- dreæ Apoſtoli 1355. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Wir (a) Habetur in Privilegiis Regni Carlſteinenſibus ita dictis, quod hie olim aſſervara fuerint, ejusdem Joannis Marchionis Moraviæ charta de anno 1350., qua promiſit Jura & Sta- tura a Carolo revocata ſe nullatenus ſervaturum. Quod diploma idem cum præſente eſſe arbitramur.

Strana 351
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 351 Wir Ludwigxc. bekennen xc.daß Bir mit wohlbedachten Muthe,mit Rathe unſerer Freunde/ und mit rechten Wiſſen vor uns , unſeren Brüeder Marg= graff Otten, und unſer beyder Erben globet haben, und globen auch in gueten Treüen, ohne gefehrde , und mit geſchwornen Eyde, den wir darüber zu den heiligen gethan haben, dem allerdurchleuchtigiſten Fursten und Herren Herren Carlen Romiſchen Khayſern 2c. unſern lieben gnädigen Herren, und dem Hochgebohrnen Fürſten Herren Iohann Marggrafen zu Mehren, unſeren Ohemen / und Ihren Erben und nachkommenden Khunigen zu Bohemen und Marggraffen zu Mehrern, daß wihr Ihn alle Briefe globt, teidungen, stukh, Punkt und Artikl, der wihr uns nuhn, und vormahls mit dem Munde ver= lobet, und ſonst verſchrieben haben, gantz steht, und unverrükt haben, und halten wollen, und die genzlichen volführen, und volziehen, ohne alles geferde, unnd inn aller der Weiſe, als ſie begriffen ſein/ mit Urkundt xc. geben zu Nurm= berg x. x. Anno MCCCLV. feria VI. poſt Andreæ Apoſtoli. CCXXXVII. Ludovicus Marchio Brandeburgenſis promittit, quod efficere velit, ut Otto frater ſuus Marchio Brandeb. Palatinus Rheni, & Dux Bavariæ ſub- ſcribat omnibus conventionibus, reconciliationibus, transactionibus inter ſe, Carolum IV., & Joannem Marchionem Moraviæ factis, easque literas ſeſe in Curia veteris Urbis Pragæ depositurum. dd. Norimbergæ fer. VI. post Andreæ Apostoli 1355. Ex eodem Codice Nostiz. Wir Ludwig 2. bekennen x. daß wir dem Allerdurchleuchtigsten Für- ſten, und Herren Herren Carlen 2c. Romiſchen Kayſer 2c. unſerem gnadigen Herren globt haben, und globen auch mit treuen ungefehrlich, daß wir bestellen, und ſchaffen wollen, und ſollen, daß der Hochgebohrne Fürſt / Herr Otto Marggraf zu Brandenburg und zu Luſitz, Pfalzgraff beym Rein, und Her= zog in Bayern unſer lieber Bruder alle ſolche taydung, Sûne und Berich= tung, als zwiſchen dem obgenanten unſeren Herren dem Kayſer, und dem Marg= graffen zu Máhrern ſeinen Bruder an einem theile, und uns am andern zu Nürnberg überkommen, und geredt ist, gantz und stette halten, und haben ſoll, und die auch verſiegeln, ſchweren, und globen, und ſeine Brieffe antwor= ten auf das Rathaus der groſſen Stadt zu Prage, den Ratheleùten zwiſchen S. Iakobs Tage, der ſchirist künfftig ist, unverzüglich, und ungehindert, und wo das nicht geſchehe, ſo wollen wir , und erkennen uns das, daß alle ſolche tan= digung, lehen, gnad, und globd, und alle andere ſachen, der wir mit dem Eege= genanten unſeren Herren dem Kayſer übereinkommen ſeyn, dem Eegenanten un= ſeren Bruder Marggraffe Otten nicht berühren ſollen, noch immer in Irrkeine Sinnen bringen/ und daß ihme auch die Eegenanten unſer Herr der Rhayſer und

Strana 352
352 SPECIMEN und unſer Oheim der Marggraff von Mehrern nichts verbunden noch pſlich= tig ſeynd, und demnach ſollen, und wollen wir des verbunden ſeyn unſeren Herren dem Rayſer , und dem Marggraffen zu Mehrern/ die eegenanten Brieffe zu ſchaffen. Mit Urkund und 2e. Datum ut ſupra Vürnberg feria VI. post Andreæ Apoſtoli anno MCCCLV. CCXXXVIII. Ludovicus, Romanus dictus, Marchio Brandeburgenſis recognoſcit con- cordiam factam inter ſe, Carolum Romanorum & Bohemiæ Regem, & Jo- annem Marchionem Moraviæ, & quod omnia præcedentis belli oblivioni da- ta ſint. dd. Norimbergæ feria VI. poſt Andreæ Apoſtoli 1355. Ex eodem Codice Bibl. Noſtiz. WWir Ludwig genannt der Romer x. bekhennen x. Sintemahlen wir aller mißhelle, aufleuff und Zweyung, die zwiſchen dem Allerdurchleuchtigsten Fürſten und Herren Herren Carl 2c. Romiſchen Kayſer unſeren gnädigen Herren / und den Hochgebohrnen Fürsten Herren Johann Marggraffen zul Merhern unſeren lieben Ohemen an einem theile, und unns an andern uncz auf dieſen heutigen taa ſich verlauffen haben, freundlich und güttlich berichtet feynd, alſo daß ſie beyder ſeiten nimmer in arg gedfnet, und verneuert werden ſollen. Davon globen wir dem obgenanten unſeren Herren dem Khayſer, und unſeren Ohem dem Marggrafen zu Mahrern im gueten treuen ohn gefehrde, daß alle ſachen die inn dieſen Kriege geſchehen ſeynd mit entſagen, oder ſonſt in eini= gerley weiſe gänzlich abſeyn ſollen, und darumb niemand verdacht, beſchädigt oder in einigerley weiſe betrübet werden ſoll in fheinen zukunfftigen Zeiten. Mit Urkund 2c. Geben zu Vürmberg feria VI. post Andreæ Apost. MCCCLV. CCXXXIX. Vidimus literarum Joannis epiſcopi Olomucenſis, quibus Jus Patrona- tus Eccleſiæe in Swabenitz Olomucenſis Diœceſis Conventui Zderaſienſi ad- ſtruitur. dd. XXII. Februarii anno 1356. Ex Autographo Archivi Zde- raſienſis. In nomine Domini amen. Anno Natiuitatis eiusdem milleſimo, tre- centeſimo quinquageſimo ſexto. Indiccione nona, die vicefima ſecunda men- fis Februarii hora veſperarum, vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Criſto Patris & Domini Domini Innocencii Diuina prouidencia Pape VI. anno quar- to, Regnorumque Sereniſſimi, & Inuictiſſimi Principis Domini Domini Ka- roli quarti Romanorum Regis ſemper Auguſti anno decimo, Imperii vero primo; In mei Notarii publici & teſtium preſencia ſubſeriptorum conſtitu- tus perſonaliter coram Honorabili Viro Domino Petro Cantore Lubnicenſi, Officialique Curie Archiepiſcopalis Pragenſis Diſcretus Vir Dominus Pe- trus

Strana 353
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 353 trus de Strakonicz scolarum monasterii Sderasiensis in Praga, Procurator, ut dicebat, Venerabilis Viri Domini Henrici Prepoſiti monaſterii Sderafi- enſis predicti Ordinis ſancti Auguſtini ſacroſancti Dominici Sepuleri Jeroſo- limitani Pragensis Diocefis exhibuit, preſentauit, & ostendit nomine Domi- ni ſui publice coram eo quandam literam in pergameno conſcriptam figillo oblongo magno de cera alba impreſfula pergameni figillatam, in cuius qui- dem figillo medio una ymago fiue figura quaſi unius Epiſcopi infulati, Pon- tificalibus induta, stans, dextram manum ad benedicendum erectam, & in finiſtra baculum paſtoralem tenens, exprimi videbatur, litere vero circum- ferenciales einsdem figilli erant tales; figillum Johannis Dei gracia Olomu- cenſis Epiſcopi; & a tergo eiusdem figilli figillum paruum rotundum im- preſſum erat, in cuius medio quedam bestia leonem figurans, & super ipſa beſtia ſeu leone, quedam columpna, & in eadem litere quedam appare- bant , que propter compreſſionem nimiam deſcribi non poterant, litere ve- ro circumferenciales ipſius ſigilli prout prima facie apparebant , in hunc modom erant ; figillum ſecretum Epiſcopi Olomucenfis, non raſam, nee can- cellatam, non viciatam, nec in aliqua fui parte, ut prima facie apparebat, corruptam, ſed omni prorſus ſuſpicione carentem, petens inftanter, ac ti- mens, ne caſu fortuito amitteretur, ſeu anichilaretur, eandem literam tranſ- ſumi, & in publicam formam ad perpetuam rei memoriam redigi, & au- ctoritate ordinaria Domini Officialis ſupradicti decretum eidem litere in- terponi, ut vim & firmitatem eandem habeat, ut originalis littera in indi- cio, & extra; cuius litere tenor per omnia talis effe dinoſcitur. In nomi- ne Domini amen. Ne rerum geſtarum memoria per decurſum temporis de- periret, &c. (a) Qui quidem Officialis viſa, & diligenter inſpecta litera predicta, reputansque peticionem prefati Domini Petri fore racionabilem, atque iuſtam, mandauitque mihi Notario inſra poſito, ut huiusmodi lite- ram tranffumerem, & in publicam formam redigerem, volens, ac decernens, ut deinceps tranſſumpto huiusmodi plenaria fides in omnibus, & per om- nia, ſicut originali litere prenotate in iudicio & extra, adhibeatur, ſuam in premiſſis omnibus & fingulis interponens auctoritatem, & decretum. Actum Prage in domo Honorabilis Viri Domini Petri Officialis predicti, anno, die, menſe, hora, Pontificatus, Regnorum, Indiccione, quibus ſupra. Preſentibus Nicolao Clerico de Chotyeſſow, Merklino de Drazdyan, & Mat- bia Coquine Magiſtro de Wratislavia familiaribus dicti Domini Officialis, teſtibus ad premiſſa vocatis ſpecialiter, & rogatis, & aliis pluribus fide di- gnis. In cuius rei teſtimonium ſigillum Officialatus Curie Archiepiſcopa- lis Pragenſis prelibate presentibus est appensum. Guod ego Johannes An- Y y Tom. IV. (a) Inſtrumentum hoc jam excuſum habetus Num. 106. dree

Strana 354
354 SPECIMEN dree de Tynhorſſer Pragensis Diocesis publicus auctoritate Imperiali Nota- rius ſupraſcripte litere exhibicioni, oſtension, auctoritatis, & decreti in- terpoficioni, & aliis omnibus & fingulis premiffis, dum fierent, & ageren- tur, una eum dictis preſens interfui teſtibus, ipfamque literam de manda- to Domini Officialis predicti, & ad requificionem dicti Petri Procuratoris de verbo ad verbum nil addens, vel minuens, quod ſenſum variet, vel mu- tet intellectum, fideliter copiaui, exemplaui, & tranſsumpsi, & diligenti collacione prehabita de ipſa originali litera cum tranſſumpto preſenti, & quia ipſas concordare inueni, ideo me eum figno meo & nomine conſuetis hie ſubſeripſi in teſtimonium omnium premiſlorum. CCXL. Joannes Marchio Moravia promittit, quodſi contingeret ſe ſuccedere in regno Bohemiæ, quod demum jurabit: ſeſe nihil prorſum e terris coronæ Bo- hemiæ abalienaturum. dd. Pragæ die ad vincula S. Petri 1356. Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. 1. p. 172. CCXLI. Literæ civitatum Moravicarum Olomucz, Brün, & Iglau, quod literis infeudationis Joannis Marchionis Moraviæ , & conditionibus iſthic expreſſis ſatisfacere velint, & obligentur. dd. in Brunna in Vigilia S. Laurentii 1356. Balbinus ibid. p. 178. CCXLII. Liga inter Caſimirum Regem Poloniæ & Carolum IV. contra Crucife- ros Teutonicos & Bavaros, promittitque Carolus ſub juramento, quod vel ipſe auxilio venire, aut certe fratrem Joannem Marchionem Moravia cum ſexcentis galeatis mittere velit. dd. Pragæ die SS. Philippi & Jacobi Apoſt. 1356. Ludevigius Reliquiarum T. V. p. 496. CCXLIII. Teſtimonium Senatus Pragenſis ſuper infeudatione Marchionatus Mora- viæ a Carolo Romanoram Imperatore & Bohemia Rege, Joanni Marchioni Moraviæ facta. dd. Pragæ quinta Auguſti anno 1356. Ex Codice Diplo- matico Bibliothecæ Noſtizianæ. Nos Judex & Jurati maioris Ciuitatis Pragenſis notum facimus te- nore preſencium uniuerfis. Guod quia in literis Sereniſſimi Principis ac Inuictiſſimi Domini noſtri Caroli Romanorum Imperatoris ſemper Auguſti, & Glorioſiſſimi Boemiæ Regis Domini noſtri Gracioſi, quas ipſe ſano Prin- cipum, Baronum & Procerum ſnorum accedente confilio, animo deliberato, non per errorem, ſed ex certa sciencia Illustri & Magnifico Principi Do- mino Johanni Marchioni Morauie Germano ſuo ſuper infeudacione Mar- chionatus

Strana 355
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 355 chionatus Morauie & eius pertinenciis erogaſſe dignoſcitur, quedam ſpe- cialis clauſula reperitur expreſſa, cuius tenor, fiue ſentencia ſequitur in hec verba: Et quamuis de iure communi & poſitiuo conſiſtat, quod vaſal- lo non relictis legitimis maſculini ſexus heredibus moriente, feudum de ſua natura ad ipſius feudi Dominum iuſto titulo reuertatur. Tamen ut hee via dubietatibus & calumniis precludi valeat, confilio faniori dictus Domi- nus noster Romanorum Imperator, semper Augustus, & Boemie Rex, frater noſter chariſſimus pronunciauit, diffiniuit, & in ſuis literis declarauit, ut quociens nos, heredes aut proheredes nostros Marchiones Morauie absque maſculini ſexus heredibus continget decedere, quod Marchionatus Mora- uie predictus ad ipſum, heredes & ſucceffores ipfius Regis Bohemie, Domi- nos noſtros, & eiusdem Coronam absque difficultate libere reuertatur, ut tamen dictus Dominus & frater noster, heredes, & fucceffores fui Boemie Reges, Domini noſtri, vel alter eorum, qui pro tempore fuerint, noſtras, heredum & proheredum noſtrorum filias, ſi quas dimiſerimus ad ſtatum ordinare decentem, & earum cuilibet, eum matrimonio copulate fuerint, a die conſumate copule infra unum annum decurrentem continuo de de- cem millibus marcarum argenti grofforum Pragenſium pagamenti Regalis de pecunia berne, que ob eandem cauſam in Marchionatu predicto inftau- rari debebit, tenebuntur, ut iuris eft, & obſeruate conſuetudinis prouide- re; adiecit eciam dictus frater noster & Dominus, de fingulari munere gra- cie ſpecialis, & ob illum finceritatis affectum, quo nos proſequitur fauore, ut quociens ipsum, quem Deus cuftodiat, heredes, aut fucceffores ipfius Regis Bohemie Dominos noſtros, non relictis maſculini ſexus heredibus, ab hac luce migrare contingeret, quod extunc regnum Boemie prefatum nec non omnes Principatus & Dominia, que ad dictum Regnum Boemie perti- nent, cum omnibus pertinenciis ſuis ad nos, aut nobis non existentibus, heredes ac proheredes noſtros legitimos maſculini ſexus Marchiones Mo- rauie absque eleccione, fiue affumpcione alia, & absque difficultate quali- bet deuoluatur, & quod is, cuius tune iure prefato, & virtute declaracio- nis predicte intereffe videbitur, in Bohemie Regem aſſumi, & coronari de- beat, impedimento quoliber non obftante, qui denique dicti Domini & fra- tris noſtri, heredum, proheredum, ſiue ſucceſſorum Regum Boemie Domi- norum noſtrorum, filiabus, fi quas dimiſerint, de congruenti ſtatu, ſecun- dum Regni Boemie consuetudinem approbatam tenebitur, & debebit decen- ter & magnifice prouidere, neque ſupradictus Dominus & frater noſter, heredes & ſucceſſores ſui Boemie Domini noſtri prefatum Regnum Bohemie, aut nos, heredes, aut proheredes noſtri Marchiones Morauienſes, Mar- Y y 2 chio-

Strana 356
— chionatum eundem in toto, vel in parte occasione filiarum nostrarum utro- bique, aut alia cauſa quacunque donare, vendere, obligare, aut alienare debebimus, aliquo dimembracionis aut ſequestracionis modo, quo prefata Regni Bobemie Corona, Principatus, & Dominia, que ad idem Regnum per- tinent, cum ſuis pertinenciis, ut prefertur, a nobis, heredibus, & prohe- redibus noſtris Marchionibus Morauie, aut dicti Marchionatus deuolucio- ne, a dicto Domino fratre noſtro, heredibus, ſuccefforibus ſuis Regibus Bohemie Dominis noſtris pofſet in prenotatis caſibus quomodolibet remo- ueri; confiderato nihilominus & extra formam precedentis articuli diligen- ter inſpecto, quod fi conforres, fiue coniuges predicti Domini noſtri Im- peratoris & Regis Bohemie, nee non Marchionis Morauie, seu earum alte- ram in tempore obitus alterius Dominorum predictorum pregnantes, ſeu impregnatas fore contingeret, quod tunc proles ipſa, si ma culina fuerit, patri ſuo iuxta formam expreſſam in precedenti articulo, fine qualibet dif- ficultate ſuccedat. Si vero femella fuerit, quod tunc prouideatur eidem sicut superius est expressum. Adiecit eciam Dominus Imperator Rex Bo- hemie predictus, & fimiliter extra articulum contentum in literis defeuda- cionis prediéte ad abundancioris cautele presidium rite decreuit, quod in ſupradictis Principatibus, videlicet Regno Bohemie, & Marchionatu Mora- uie primogenitus in Regnum seu Marchionem affumi debeat, aut eo non existente, ſecundogenitus, vel in defectu ſecundogeniti, si fortafse non fo- ret, terciogenitus, aut quartogenitus, vel quintogenitus, quotque fuerint, & ficut ſe caſus obtulerint, vice, seu morte eorum, fic quod dignitas Re- gni & Corone Bohemie, & Marchionatus fimiliter penes illum remaneat, qui paterno ſtipite Regis vel Marchionis conſpicitur in preſenti linea fore propinquior, ea condicione, quod si primogenitus, ſecundogenitus, ter- ciogenitus, quartogenitus, ſeu quintogenitus, quotque eciam fuerint, ante obitum patris decederent, & quilibet eorum maſculinos heredes filios post ſe dimitteret, tune Regnum predictum Bohemie ad filium primogenitum Re- gis, & Marchionatus, ad filium Marchionis primogeniti fine difficultate qua- libet deuoluentur, cum quilibet eorum paterno ſtipiti propinquior videatur. Si vero primogenitus non quidem filium, ſed nepotem, & secundogenitus filium post ſe dimitterent, tune Principatus huiusmodi ad filium fecundoge- nitum, non ad nepotem primogeniti deuoluentur, & hoe idem est de filiis & nepotibus terciogeniti, quartogeniti, quintogeniti, & fic de fingulis per- petuo ſciendum, cum namque filius ſecundogeniti paterno stipiti propin- quior, quam nepos primogeniti videatur. Nos igitur ad mandatum prefati Domini noſtri Imperatoris & Regis Bohemie, quod ab ipſo tanquam Rege Bobe-

Strana 357
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 357 Bohemie vero, & naturali Domino noſtro reuerenter accepimus, & de certa ipſius sciencia, non per errorem, aut improuide, ſed matura deliberacione preuia nobis ob hoc pluries in confilium congregatis, de verbo, ſeitu, volun- tate, & expreſso consensu seniorum, & uniuersitatis nostre promittimus, & bona noſtra fide ſpondemus fine dolo, preſato Domino noſtro Marchio- ni, heredibus & ſucceſſoribus ſuis Morauie Marchionibus predicta omnia, & eorum quodlibet, fub omnibus fentenciis, punctis, & verborum declara- cionibus, ficut prius inuenitur expreſſum, in casibus ſuperius declaratis, quando, ſeu quociens emerſerint, attendere, obſeruare, & adimplere, & offerente ſe caſu iuxta ſentenciam, que declaratur ſuperius, tam in articu- lo prenotato, aut in literis infeudacionis contento, quam in aliis adiunctis eidem ad prefatum Dominum Marchionem duntaxat, aut eins heredes, & ſucceſfores Marchiones Morauie tanquam ad verum & naturalem Dominum fide, homagio, & obediencia habere reſpectum, fibique in diétis caſibus ſe- cundum formam precedentis articuli, & aliarum declaracionum, que expri- muntur ſuperius, vel ſuis heredibus & ſucceſloribus Marchionibus Mora- uie tanquam veris legitimis naturalibus, & ordinariis Dominis noſtris in omnibus obedire, dum tamen preſari Marchionis, aut alterius eorum iuxta de- claracionem precedencium fentenciarum tunc interfuerit; ut filiabus Regum Bohemie Dominorum noſtrorum, ſi quas poſt ſe dimiſerint, rite prouideant, ut prefertur. In cuius rei teſtimonium preſentes literas fieri, & ſigillo noſtre Ciuitatis voluimus communiri. Datum Prage,anno Domini MCCCLVI. die quinta menſis Auguſti. CCXLIV. Inſtitutio Plebani in Widra in Moravia. dd. Olomucii die XVI. Au- anno 1357. Ex Autographo Archivi Zderaſienſis. Nos Henricus Decanus Ecclesie Cremfirensis, Reuerendi in Criſto Pa- tris, & Domini noſtri Domini Johannis Epiſcopi Olomucenſis Viearius in ſpiritualibus Generalis; Notum facimus uniuerſis, preſencium noticiam ha- bituris, quod ad preſentacionem & peticionem Honorabilis & Religioſi Vi- ri Domini Heinrici Prepoſiti Monaſterii Sderaſienſis Ordinis ſancli Augu- ſtini ſacroſancti Sepulcri Dominici Jeroſolimitani, Diocelis Pragenſis Reli- gioſum Virum fratrem Albertum Ordinis eiusdem, exhibitorem preſenci- um in Ecclelia Parochiali in Widra per liberam refignacionem fratris Ul- rici Ordinis predicti ad manus noſtras factam, in qua prefatus Dominus Prepositus ius obtinet preſentandi, Rectorem legitimum inftituimus & Ple- banum, ſibi curam animarum in eadem, & administracionem ſpiritualium & temporalium, prout ad noſtrum ſpectat officium, committentes. In cuius guſti rei

Strana 358
— rei teſtimonium figillum Vicariatus Ecclesie Olomucensis preſentibus est appenſum. Datum Olomucii anno Domini Milleſimo trecentenmo LVII. die XVI. menſis Auguſti. CCXLV. Joannes Marchio Moraviæ confirmat incorporationem capellæ S. Laurentii Preroviæ cum collegio Manſionariorum eccleſiæ Pragenſis. dd. Znoymæ in cra- ſtino Diviſionis Apoſtolorum 1357. Monumenta noſtra inedita T. II. p. 348. CCXLVI. Institutio Plebani in Moravans Religioſi Domini Dirislai e monaſterio Sderaſienſi. dd. Brunæ XXVIII. April, anno 1358. Ex Autographo Ar- chivi Zderasiensis. Ego Nicolaus Prepositus Brunensis, & Canonicus Olomucensis Ecele- ſiarum, Renerendi in Criſto Patris & Domini mei Domini Johannis Epiſco- pi Olomucenſis Vicarius in ſpiritualibus generalis notum facio uniuerfis preſencium noticiam habituris, quod ad preſentacionem & peticionem Ho- norabilis & Religioſi Viri Domini Henrici Prepoſiti monaſterii in Sderas Pragenſis Diocesis Religioſum Virum Dominum Dirislaum exhibitorem pre- ſencium in Eceleſia Parochiali in Moravans, per liberam resignacionem fra- tris Nicolai pridem eiusdem Eccletie Plebani, vacante, in qua prefatus Do- minus Prepolitus ius obtinet preſentandi, Rectorem legittimum inftitui, & Plebanum, ſibi curam animarum & adminiſtracionem in ſpiritualibus & tem- poralibus in eadem, prout au meum officium ſpectare dinoſcitur, commit- tens. In cuius rei teſtimonium figillum Vicariatus Ecclefie Olomucensis preſentibus est appenſum. (a) Datum Brune anno Domini MCCCLVIII. die XXVIII. menſis Aprilis. CCXLVII. Literæ Marchionum Miſnenſium & Landgraviorum Thuringiæ, qui- bus promittunt, quod tam illi, quam heredes perpetuo velint Carolo IV. & Joanni Marchioni Moraviæ adverſus quemcunque auxilio eſſe. dd. die Jovis poſt Reminiscere 1358. Lunig C. G. D. T. I. p. 11. CCXLVIII. Univerfitas civium Znoymenſium promittit, quod erga Henricum Co- mitem Tyrolis ita animati eſſe velint, prouti Joannes Marchio Moraviæ ju- bet, ordinavitque. dd. 1358. In Privil. Regni Carlstein. T.XII. N. 35. p. 402. CCXLIX. Preczlaus epiſcopus & Capitulum Wratislavienſe promittit, quod ſi Ca- rolus (a) Hoe ſigillum Vicariatus hodie membranæ illæſum appenſum excuſum damus eodem Num. CCXLVII.

Strana 359
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 359 rolus IV. fine berede maſculo decederet, ſeſe Joannem Marchionem Moravie legitimum Dominum agnituros. dd. Wratislaviæ feria VI. poſt diem S. Doro- theæ 1359. Sommersberg Scr. rer. Sileſ. p. 783. CCL. Joannes Marchio Moraviæ pollicetur Conrado Duci Olſnenſi, ſi Caro- lus IV. ſine berede maſculo deceſſerit, eidem omnia jura & privilegia ſalva & rata permanſura. dd. die X. Februarii 1359. Sommersberg ibid. p. 375. CCLI. Hnco, Abbas monaſterii Zabrdovicensis Ord. Præmonstratensis vendit villam Ceſtkowicz centum ſexagenis groſſorum Domino Jaroslao de Sternberg ad tempus vitæ filiorum ejus. dd. Zabrdowicz Sabbatho, quo ſitientes in Quadrageſima cantatur 1359. Ex Hiſtoria diplomatica MS. Domus Stern- bergicæ. Nos Hinko divina miſeratione Abbas, Dominicus Prior, Johannes Subprior, totusque Conuentus monaſterii Zabrdovicenſis prope Brunam Premonstratenſis Ordinis, Olomcensis Dioecesis, recognoscimus tenore pre- ſentium univerſis Nos a Nobili & Potenti Domino Jaroslao de Sternberg pro villa Ceſtkowicz & univerſis ipſius pertinentiis, quam pro centum ſexa- genis grofforum denariorum Pragenſium ad vitæ Dominorum ipſius filiorum duntaxat tempora emille dignofcitur. Prout in literis defuper confectis plenius illud claret. Et de illis centum ſexagenis grofforum, viginti quin- que sexagenis eorundem grofforum Pragenfium pro nunc in parata & nu- merata pecunia recepifſe conditionibus infra ſcriptis. Quod ſi forſan con- ſenſus & voluntas Serenillimi Principis & Domini Domini Joannis Marchio- nis Moravia illuſtris non poſset acquiri ſuper ejusdem ville venditione, aut talis venditio quocunque alio modo impediretur, extune fincera fide & fidei puritate ſpondemus & promittimus, & una nobiſeum Muczina de Riſchpik ad noſtræ petitionis instantiam ſyncere promittit præfato Domino Jaroslao dictas viginti quinque ſexagenas grofforum reſtituere, dare, & reddere in feſto beatæ Kunigundis venturo proxime, dilatione qualiber pro- cul mota. Sique prædictas viginti quinque ſexagenas grofforum ſuper vel in præfato termino non reſtitueremus, tune ipſe Dominus Jaroslaus aut hæ redes ipsius præefatam villam Cestkowicz in sua tenere debebunt potestate, & de ipſa villa & fingulis pertinentiis ipfius, quibuseunque valeant defigna- ri nominibus, uti frui tamdiu, quousque ipſis dictæ viginti quinque ſexa genæ fuerint integraliter perſolutæ. Harum, quibus sigilla videlicet Abba- tis & Conventus monaſterii prædicti, ac etiam figillum præfati Muczinæ ap pendi fecimus, teſtimonio literarum. Datum in Zabrdowicz monaſterie præ

Strana 360
SPECIMEN 360 præfato Sabbatho, quo Sitientes in Quadrageſima cantatur. Anno Domi- ni Milleſimo trecenteſimo quinquageſimo nono. CCLII. Albertus Præpoſitus de Bruna & Dietricus Decanus Medlicenfis & Olomucenſis ſubdelegati Delegatorum Sedis Apoſtolicæ videlicet Abbatis S. Crucis & Decani Znoymenſis definiunt controverſiam inter Abbatem Sco- torum & Plebanum Viennensem. dd. Vienne V. Kal. Sept. 1359. Bernar- dus Pez Cod. Dipl. Tom. VI. P. Il. p. 43. CCLIII. Carolus IV. transactionem de bæreditate paterna inter Pothezem De- canum Olomucensem, & Jeſconem fratres de Pottenstein confirmat. dd. XV. Kal. Martii 1350. Glafey in Anecdot. Collect. p. 52. CCLIV. Carolus IV. ad instantiam Joannis epiſcopi Olomucensis oppido Naſſa- wyk forum hebdomadale concedit. dd. Pragæ IV. Kal. Aprilis 1360. Gla- fey ibid. p. 86. CCLV. Carolus IV. in favorem Smilonis & Czenkonis de Wetonia filiorumque & hæredum omnes debitorum obligationes & fidejuſſiones, quibus Judæis ob- ftringebantur, nullas eſſe declarat. dd. Brunæ III. Nonas Maji 1360. Gla- fey ibid. p. 105. CCLVI. Carolus IV. & Joannes Marchio Moraviæ ad arbitrium Ludovici Re- gis Hungariæ omnes literas & obligationum tabulas in Auſtriam, Styriam, & Carinthiam Rudolpho Duci Auſtriæ extradunt. dd. Tunaviæ Sabbatho poſt Aſcenſionem Domini 1360. Glafey ibid. p. 101. CCLVII. Carolus IV. permutationem villæ marchionalis Pivem, & oppidi Wi- stricz inter Joannem Marchionem Moravia & Jeſconem de Boskonicz factam confirmat. dd. Pragæ II. Nonas Junii 1360. Glafey ibid. p. 188. CCLVIII. Carolus IV. conſentit, ut Hinco de Vetonia permutet Canonicatum ſu- um Wiſchebradenſem cum Petri Scholaſteria Olomucenſi. dd. Nurenberg XVIII. Kal. Novemb. 1360. Glafey ibid. p. 431. CCLIX. Carolus IV. Marquardo de Przibor villam Nepodreſchicz oppignorat, donec eidem XL. ſexagenæ groſſ. Prag. fuerint ſolutæ. dd. Nuremberg XV. Kal. Novemb. 1360. Glafey ibid. p. 410. CCLX.

Strana 361
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 361 CCLX. Carolus Petrum Scholaſticum Olomucenſem præſentat ad Canonicatum eccleſie Wiſſegradenſis , quem ille ex permutatione ab Hincone de Wetonia conſecutus. dd. Nuremberg XIV. Kal. Decemb. 1360. Glafey ibid. CCLXI. Joannes Dux Oppavienſis dotalitium aſſignat conjugi ſuæ natæ Duciſſæe de Glogau. dd. in Lubens in monafterio die XX. Jan. festo SS. Fabiani & Sebastiani 1361. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 843. CCLXII. Carolus IV. concedit Auguſtanis mercatoribus, ut libere per Bohemi- am, Marchionatum Moraviæ, & Poloniam poſſint commeare. dd. Nurem- berg in profeſto Purificationis B. Mariæ Virginis 1361. Glafey ib. p. 549. CCLXIII. Rudolphus Dux Auftriæ renunciat omni juri ſucceſfionis in regnum Boh. & Marchionatum Moraviæ, omnibusque illis rebus, quibus præjudicium ali- quod ſeu Carolo, ſeu Joanni generari poſſet. dd. in campis prope Elfingam die Sabbathi ante Nativitatem B. Mariæ Virg. Goldastus in Append. Docum. p. 107. CCLXIV. Literæ Joannis Marchionis Moraviæ, quibus indiſſolubile vinculum Marchionatus Moraviæ cum regno Bohemiæ profitetur. dd. 1361. In Pri- vilegiis Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. m. 402, CCLXV. Albertus de Sternberg epiſcopus Zwerinenſis Baro Moraviæ oppignorat Bedrzichoni de Podole ex hœreditate ſua paterna villam Czechoticz pretio centum marcarum groſſorum Pragenſium. dd. Welegrad feria V. in Cœna Domini 1362. Ex Hiſtoria Diplomatica MS. Domus Sternbergicæ. Noverint univerſi præſentes literas inſpecturi: Quod Nos Albertus Dei gratia epiſcopus Zwerinenſis Dominus in Sternberg fatemur & reco- gnoſcimus nos teneri & debitorie obligari Bedrzichoni de Podole militi fideli noſtro in centum marcis argenti grofforum denariorum Pragenſîum, ſexa- ginta quatuor groſſos pro marca qualibet computando. Quas quidem pe- cunias de fcitu, voluntate & confenfu expreſſo dicti Bedrzichonis militis nostri dotamus, & nomine dotis affignamus decem marcas argenti census annui (a) in hæreditate & villa noſtra paterna dicta Czehoticz uxori ſuæ Dominæ Hercæ, & condeſcendimus, per ipſam Dominau Hercam & Bedrzi- chonem prædictum habendum, tenendum, utifruendum, & juxta morem & Tom. IV. Z z con- (a) Hem uſum hujus temporis tuliſſe , ut decem pro centum annui cenſus numerarentur.

Strana 362
SPECIMEN 362 conſuetudinem terræ Moraviæ poſſidendum omni contradictione & impe- dimento ſemotis tamdiu, quousque de ipsis centum marcis per nos & ſu- perſtites noſtros Bedrzichoni & Hercæ uxori ſuæ prædictis, & ipfor um hæredibus, ipsisque non extantibus, eis, qui præſentes literas habebunt feu- habuerint, fuerit plenarie satisfactum. In cujus rei restimonium, nostrum, & ad majorem evidentiam Honorabilis Viri Herbordi de Wenstzain Cuſto- dis & Canonici eccletiæ Olomucenfis, Joannis de Suſsicz, Marquardi de Dobromilicz, & Nigrini dićti Cernin de Linbohwar militum fidelium noſtro- rum ad petitionem noſtram sigilla funt præſentibus appenſa. (a) Datum Welegrad anno Domini milleſimo trecenteſimo ſexageſimo ſecundo, feria quinta in Cœna Domini. CCLXVI Institutio Plebani in Mezerzicz in Moravia. dd. Brunc die XIV. No- vembris anno 1362. Ex Autographo Archivi Zderasiensis. Nos Nicolaus Prepofitus Ecclefie fancti Petri in Bruna, Reuerendi in Criſto Patris & Domini noſtri Domini Johannis Epiſcopi Olomucenſis Vicarius in ſpiritualibus Generalis notum facimus prefencium inſpectori- bus uniuersis, quod ad preſentacionem & peticionem Honorabilis Viri Do- mini Nicolai Prepoſiti monaſterii Sderaſiensis Pragensis Diocesis Religioſum & Diſeretum Virum Dominum Johannem ſacri Sepuleri Dominici Canoni- cum exhibitorem preſencium in Eccleſia Parochiali Mezerzicz per liberam resignacionem fratris Nicolai, olim eiusdem Ecclefie Plebani in manibus noſtris factam, vacante, in qua dictus Dominus Prepositus ins obtinet pre- fentandi, Rectorem legitimum inftituimus & plebanum, curam ſibi anima- rum & administracionem in ſpiritualibus & temporalibus in eadem, prout ad noſtrum ſpectat officium committentes. Harum quibus figillum Vica- riatus Ecclesie Olomucensis est appenſum testimonio literarum. Datum Brune anno Domini milleſimo trecenteſimo ſexageſimo II. die XIIII. men- îis Nouembris. CCLXVII. Cauſa & lis definita Religioſi fratris Nicolaie Conventu Zderaſiensi de eccleſia in Swabenicz. dd. Pragæ XXII. Aprilis anno 1363. Ex Auto- grapho Archivi Zderasienſis. In nomine Domini amen. Anno Natiuitatis eiusdem milleſimo tre- centeſimo ſexageſimo tercio, Indiccione prima, die vicesima ſecunda men- ſis Aprilis, hora terciaruin, Pontificatus fanctiſſimi in Criſto Patris, ac Domi- ni (a) Sigillum Alberti epiſcopi Zwerinenſis , qui poſtea factus epiſcopus Litomiſslienſis, ex eo- dem Codice MS. excuſum damus Num. CCLXV.

Strana 363
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 363 ni noſtri Domini Urbani Diuina prouidencia Pape quinti anno primo, Im- perii vero Sereniſſimi & Inuictiſſimi Principis, & Domini noſtri Domini Karoli IIII. Diuina fauente Clemencia Romanorum Imperatoris ſemper Au- guſti & Boemie Regis, Imperii ſui anno nono, in minori ciuitate Pragenfi, in Curia Archiepiſcopali Pragenſi, in Conſiſtorio, in mei Notarii publici infra ſcripti & teſtium preſencia ſubſcriptorum, ad hoc ſpecialiter vocato- rum & rogatorum conſtitutus perſonaliter coram Honorabili Viro Domino Petro Archidiacono Horſſauienſi in Eccleſia Pragenſi Officiali Curie Ar- chi-Epiſcopalis Pragenſis predicte, ipſo Domino Officiali ad cauſas au- diendas & Jura reddenda pro tribunali ſedente, Honorabilis Vir Dominus Dythmarus Canonicus Ecclesie Opuliensis, Wratislauiensis Diocesis per Ho- norabiles & Religioſas Domicellas... Abbatifsam & Conuentum monaste- rii in Pustemir Ordinis fancti Benedicti, & Nicolaum cum fratribus de Swa- benicz elientes Olomucenſis Diocesis ad Ecclesiam ibidem in Swabenicz pre- ſentatus, non compulfus, nec coactus sed fpontanea & libera voluntate, & ex certa ſciencia, ut dicebat, cauſe ac liti, controuerfie & questioni, quam vel quas ſuper eadem Eccleſia in Swabenicz contra Religioſum fratrem Ni- colaum Predicatorem monasterii Zderasiensis in Noua Ciuitate Pragensi ad eandem Ecclesiam in Swabenicz per Honorabiles & Religiofos Viros . .. Prepoſitum & Conuentum dicti monaſterii Zderaſiensis similiter preſenta- tum fuit , & habuit coram Honorabili Viro Domino Wolframo de Panwicz Officiali Curie Epiſcopalis Olomucenſis, nee non appellacioni, ſeu appel- lacionibus a prefato Domino .. Officiali Olomucenſi, & a quadam diffiniti- ua ſentencia pro preſato fratre Nicolao, & contra ipſum Dominum Dyth- marum ſuper eadem Eccleſia in Swabenicz, & eius occasione lata ad Reue- rendum in Chriſto Patrem ac Dominum Dominum Arneſtum fancte Pra- gensis Ecclefie Archiepiſcopum, & ipfius sedem Metropolitanam pro parte ipſius Dythmari interposite & interiecte, ſeu interpoſitis, & interiectis pu- re & ſimpliciter fine pacto quolibet, ceſfit, & renunciauit, ac cedere & re- nunciare ſe dixit, prefato fratre Nicolao parte aduerſa ibidem preſente. De quibus omnibus & fingulis ſupra dictis prefatus Dominus Petrus Officialis Pragenſis ad peticionem & requificionem fratris Nicolai predicti manda- uit mihi Notario publico infra ſcripto preſens confici publicum inſtrumen- tum, quod figillo Officialatus Curie Archiepiscopalis Pragenfis voluit, & feeit communiri in teſtimonium omnium premiſſorum. Acta ſunt hec anno, Indiccione, die, menſe, hora, Pontificatus, Imperii, & loco, quibus ſupra. Preſentibus Honorabilibus & Diſeretis Viris Magiſtris Woyslao de Saczka Canonico, Budcone de Sempnyewicz, Gotthfrido de Zewelde aduocatis, Al- berto Petro actor. Consiſtorii Curie Pragenſis antedicte, Petro de Telecz, Zz 2 Petro

Strana 364
364 SPECIMEN Petro Lodben de Praga, Diezcone de Pleſnicz, Petro Bechina publicis No- tariis Pragenſis & Olomucensis Diocelis, & aliis pluribus testibus lide dignis. Et ego Nicolaus quondam Wtyechonis de Maſczow Clericus Pragenſis Dio- cefis, Publicus auctoritate Imperiali Notarius predictis liti, cauie, queſtio- ni, appellacioni, ſeu appellacionibus, ceſſioni, & renuncciacioni, & omni- bus aliis & singulis ſupra ſcriptis, dum fic fierent, & agerentur, una cum prenominatis teſtibus preſens interfui, eaque omnia & fingula manu pro- pria conſcripſi, & in hane publicam formam redegi, fignoque meo, & no- mine conſuetis una cum appensione figilli Officialatus predicte Curie con- ſignaui rogatus in teſtimonium omnium premiſſorum. CCLXVIII. Joannes epiſcopus Litomiſslienſis & Cancellarius petit Carolum IV. ut ſi Joannem epiſcopum Olomucenſem promoverit in Archiepiſcopatum Fragen- ſem, ſui non ſit immemor in conferendo ſibi epiſcopatu Olomucenſi. Ex Can- cellaria MS. Caroli IV. Bibliothecæ Metropolitanæ. Sereniſſime ac Inuictissime Princeps &c. Confractis pridem longa mo- leſtia infirmitatis preualide viribus mei corporis adeo memorialis cellula ebetata dinoſcitur, ut non folum in publicis actibus Regiis, qui Monarchi- am & tocius statum orbis feliciter proſpiciunt, verum in hys, que inter penates verſantur domesticos, remque meam familiarem videntur concer- nere, animus meus magnis eciam & erroneis dubiis inuoluatur, propter quod Maiestati Ceſaree ſuper interrogatis illis de Prelaturis... ecclefie, qui vel quot super eis vestre confolacionis promocionem expectent, abs- que notabiliori ſerupulo conſciencie reſpondere non valeo,, neque deter- minatam ac ſpecificam rescribere veritatem, rogans suppliciter, ut mihi in hoc Celsitudo Cesarea dignetur ignoscere, & Jo.... tali Maiestatis vestre fideliſſimo Viro, utique morum & ſciencie decore conſpicuo promocionem & benignam ostendere voluntatem. Preterea circa diſposicionem ecclesie Prag, cum actu mentem Ceſaream bone gratitudinis laudabili quidem re- cordio ad Dominum fratrem ſuum (a) & Olomucenſem epiſcopum gratis affectibus inclinatum audiuerim, ſupplico Ceſaree Maieſtati, ut mei non obliuiſcatur eirca affecuracionem Olomucenſis eccleſie. Nam ſi aliquamdiu me abeſſe voluit Diuina clemencia, ut instantibus doloribus & penis affli- ctus veſtre Celſitudini more ſolito non ſeruirem, nunquam tamen mens gra- ta Cancellarii defuit, quin parata foret veſtris imperiis fidelibus obediencie ſtudiis fideliter obedire, non plura perſuadeo, hoc unum ſufficiat. Con- ſtat (a) Scilicet Joannem Marchionem Moraviæ , qui Joanni Olomucenſi epiſcopo erat addictiſ- ſimus.

Strana 365
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 365 ſtat ſapiencie Ceſaris, que ſuo lumine cribratur fingula, qualis fuerim, aut qualiter me geflerim temporibus retroactis. Eius ergo eſtimacioni statum meum tota fui condicione relinquo, qui est virtutis & fidei optimus esti- mator. Scriptum &c. (a) CCLXIX. Wenceslaus juvenis Rex Bohemiæ (b) petit ſummum Pontificem, ut Jo- annem epiſcopum Olomucenſem rite a Capitulo Pragenſi poſtulatum in Archi- epiſcopatu eccleſie Pragenſis confirmet. dd. 1364. Hofinann in Formulis Cancellariæ Caroli IV. p. 253. CCLXX. Joannes Marchio Moraviæ præſentat Romano Pontifici Joannem Lito- miſslienſem epiſcopum pro epiſcopatu Olomucenſi confirmandum. dd. 1364. Hofmann ibidem p. 250. CCLXXI. Urbanus V. concedit Provinciali & FF. Bavariæ & Bohemiæ Ordinis S. Auguſtini ſupplicantibus , ut Olomucii Ordinis mona�terium ſanctimonia- lium a Joanne Marchione Moraviæ fundari poſſit. dd. Avenione V. Idus Novemb. 1365. Pontif. anno III. Cruger. in S. Pulv. menſe Novemb. p. 60. (c) CCLXXII. Urbanus V. petit ab Archiepiſcopo Pragenſi informationem circa jus Patronatus in Walcz Olomucenſis Diœceſis , quod Abbas Willemovienſis mo- naſterio ſuo incorporari flagitat. dd. Romæ II. Idus Januarii Pontif. anno IV. id eſt 1366. Pitter in vita S. Guntheri p. 205. CCLXXIII. Joannes Marchio Moraviæ rurſum promittit ſeſe cum vaſallis ſuis ni- bil unquam adverſus Regem & regnum Bohemiæ ſuſcepturum. dd. Pragæ die SS. Tiburtii & Valeriani Martyrum 1366. Balb. Dec. I. L. 8. Vol. I. p. 173. CCLXXIV. Compoſitio amicabilis controverſiœ inter Joannem epiſcopum Olomucen- ſem (a) Epiſtola hæe notis omnibus chronologicis caret, eam tamen ad annum 1364. pertinere, quo Arneſtus Archiepiſcopus Pragenſis mortuus , indubium eſt, id confirmant duo ſe- quentia diplomata , quibus jam a ſede Pontificia petitur confirmatio ejusdem Joannis epiſcopi Litomiſslienſis in epiſcopatu Olomucenſi. (b) Nonniſi annum quartum ætatis tum agebat Wenceslaus. Quod vero permirum, jam primo ætatis ſuæ an- no , quo adhuc in cunis vagiebat , diplomata ejus nomine & ſigillo fuiſſe edita, quorum unum hodie ſervatur in ſanctiori Tabulario Auguſtæ Domus Viennæ datum 1- Auguſti 1361. mecum a Perilluſtri Equite Taulow de Roſenthal Archivario ejusdem. ſanctioris Tabularii communicatum , cujus quidem ſigillum cum peropportuna ſe offe- rat occaſio, eodem Num. CCLXX. exeuſum damus. (c) Addit Crugerius : Non inte- gris CC. annis in eo duraverunt, incolitur nunc a Fratribus Minoribus.

Strana 366
366 SPECIMEN sem & Albertum de Sternberg epiſcopum Litomiſslienſem. dd. 1366. Archi- vum Curie Zwittavienſis. CCLXXV. Carolus IV. conſolatur Joannem Marchionem Moraviæ de morte conju- gis Margarethæ. Ex Cancellaria Caroli IV. MS. Bibliothecæ Metropolit. Carifſime frater, de morte clariſſime memorie tue coniugis noſtre so- roris amande digne quidem tibi germane affeccionis duleore compatimur. Nam nulla racione naturalis admittit affeccio, quum de amicorum calàmita- tibus contriſtemur, tanto quidem forcius, & amplioris doloris profluuio, quanto ſolidiori ſtudio eos dileximus, quos aduerſantis fortune linor abſu- mit, ut non indigne maior cordi noſtro tribuatur affliccionis materia ſuper obitu tam inſignis cariſſime noſtre ſororis, que ſuarum virtutum gratis odo- ribus noſtram progeniem honorauit, Et si germane cariffime signanter no- tabilis nobis utrobique confurgat lamenrandi condicio, resipiſcendum niehil- ominus a ſuperfluitate doloris, ſapientum dictar auctoritas, dum naturali progreſſu ad hoc nascendo, finguli in lucem mundi prodierint ut tractu tem- poris moriantur, & ineuitabilis sit ifta condicio, que Reges, & potentatus ſeculi continuata reuolucione preffure abſorbuit, & abforbet, dum eciam diuine voluntatis immenſam pietatem proſpicimus, que de naufrago ſtatu labentis ſeculi electos suos protrahit ad portum stabilem glorie ſempiterne, ubi ſoror noſtra cariſſima poſt vite laudabilis decurſum feliciſſimum poſt grata-virtutum exercicia, auctore Domino in opulenta requie & tabernacu- lis solide fiducie requieſcat, Eft eciam quo tua ſpecialiter confoletur dilec- cio, quo tante meſticie remedietur aſperitas, dum gratiffimam prolem in- tueris, quam tibi dilectiſſima coniux pro ſui memoria & confolacionis gra- to ſolacio dereliquit. Quapropter amantiſſime frater, dimiſſis huiusmodi ex obitu tali contractis meroribus, in Dei omnipotentis bonitate reſpira, qui te in preſſuris talibus ſua virtute poterit, & fua pietate volet urique in gaudio conſolari. Nam ſi alia tibi non foret ab amaritudine paſhionis resi- piſcendi materia illam aſſume cauſam potiſſimam, ut qui tibi forſitan letari nolueris, nobis ſaltem fraterna dileccione leteris, qui te gaudente, gaude- mus, & te dolente, variis utique trifticiis implicamur, vale germane cariſ- ſime in filio glorioſe virginis, qui eft omnium vera falus. &c. (a) CCLXXVI. (a) Epiſtola hæc notis omnibus chronologicis caret , veroſimillime autem conjicitur eam pertinere ad annum 1366. quo Anonymus Carthuſianus Gemnicenſis apud Hier. Pezi- um T. II. p. 379. Margaretham Alberti Curvi Dueis Auſtriæ filiam, Joannisque Mar- chionis conjugem XIX. Kal. Febr. mortuam , & Brunæ in Auguſtinenfium clauſtro tumulatam ſcribit. Ceterum idem Joannes Marchio habuit quatuor uxores : anno I327. duxit

Strana 367
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 367 CCLXXVI. Carolus IV. tranſigit controverſiam inter Duces Joannem & Nicola- um Oppavienſem de Ducatu Oppaviæ. dd. Pragæ ante Dominicam Baccha- nalium 1367. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 842. CCLXXVII. Carolus IV. Jodoco Marchioni Moraviæ pignoris nomine offert Gla- zium, Frankenſtein, Howilſwerde, & novum Paczkow. dd. Budvicii die Ve- neris poſt Dominicam, qua cantatur: Miſericordia Domini. 1368. Som- mersberg ibid. p. 962. CCLXXVIII. Fridericus Decanus Olomucenſis delegatus ab Urbano Pontifice ſubde- legat in cauſa Præpoſiti Zderaſienſis Pragenſem Abbatem S. Caroli usque ad revocationem. dd. Olomucii die 18. Januarii anno 1369. Ex Autographo Archivi Zderasienſis. Fridericus miſeracione Diuina Decanus Olomucensis Ecclefie exſecu- tor, fiue conſeruator una cum collegis noſtris ad infra ſeripta, & inter par- tes infra ſcriptas a Sede Apoſtolica deputatus Honorabilibus Viris Domi- no Abbati ſancti Karoli in Praga Ordinis Regularium Canonicorum ſalu- tem in Domino, & mandatis nostris, ymo verius Apostolicis firmiter obe- dire. Literas nos ſanctiſlimi Parris in Criſto & Domini Domini Urbani Diuina Prouidencia Pape quinti non rafas, non cancellatas, non abolitas, non viciatas, nec in aliqua fui parte ſuſpectas, more Romane curie bullatas recepiife noueritis, que fic incipiebant: Urbanus Epiſcopus feruus feruo- rum Dei, Venerabili fratri Epiſcopo Wratislauienſis, ac dilectis filiis Olo- mucensis & fancti Egidii Pragenfis Ecclefiarum Decanis salutem & Apoſto- licam benediccionem. Militanti Ecclefie licet immeriti diſponente Domino preſidentes, circa curam Ecclefiarum & Monasteriorum omni ſolercia red- dimur indefeſſa ſolliciti, ut iuxta debitum paſtoralis officii eorum occur- ramus diſpendiis & profectibus Diuina cooperante clemencia falubriter in- tendamus. Sane Dilectorum filiorum Prepofiti & Conuentus monaſterii Sderaſienſis Sepuleri Dominici Jeroſolimitani Pragenſis per Prepoſitum ſo- liti gubernari Ordinis fancti Augustini conquestione percepimus. Sic quo- que finiebantur: Quod a data preſencium fit vobis, & unicuique vestrum in premiſſis omnibus, & eorum fingulis ceptis, & non ceptis preſentibus & futu- duxit Margaretham Maultaſchiam, eum qua divortium fecit anno 1341. Anno 1350. ſuperinduxit Margaretham Nicolai II. Ducis Oppolienſis filiam, cum qua Jodocum, Pro- copium & Joannem Sobieslaum filios genuit. Anno 1363. hac demortua, accepit Al- berti Curvi Ducis Auſtriæ filiam , viduamque Mainhardi Comitis Tyrolis, ex qua non- niſi filiam ſuſcepit. Denique poſtrema ejus uxor fuit Eliſabetha Comes de Oettingen.

Strana 368
368 SPECIMEN futuris, & pro predictis procedere, acſi predicta omnia & fingula coram vobis cepta fuiffent, & Jurisdiccio vestra & cuiuslibet vestrum in predi- ctis ommibus & fingulis per citacionem vel modum alium perpetuata legit- timum extitiſſet, conftitucione predicta ſuper conferuatoribus, & alia qua- libet in contrarium edita non obstante, preſentibus post terminum minime valituris. Datum Romæ apud ſanctum Petrum nonas Februarii, Pontifica- tus noſtri anno ſexto. Poſt quarum literarum preſentacionem fuit nobis pro parte dictorum Prepoſiti & Conuentus supplicatum, quod vices nostras, donec eas ad nos duxerimus reuocandas, veſtro examini committere, & ſubdelegare curare- mus. Nos igitur ipforum peticionibus merito inclinati, de veſtra legalita- te & circumſpeccione confiſi, de qua in Domino fiduciam gerimus plenio- rem, vobis per preſentes committimus, & ſubdelegamus vices noſtras, do- nec eas ad nos duxerimus reuocandas. In cuius rei teftimonium figillum noſtrum duximus preſentibus appendendum. (a) Datum Olomucii anno Domini milleſimo CCC. LXIX. die XVIII. menſis Januarii. CCLXXIX. Joannes Dux Oppaviæ fratribus ſuis pupillis affignationem facit certa- rum terrarum bæreditatis paternæ. dd. Jegirdorff Dominica Oculi 1371. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 844. CCLXXX. Joannis Marchionis Moraviæ literæ reverſales, quod nullum ſubditum Regum Bohemiæ, aut eorum bona citra voluntatem Regum in ſervitium ſu- ſcipere aut tueri velit. dd. Pragæ XV. Calendas Maji 1371. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 175. CCLXXXI. Jodocus Marchio Moraviæ promittit ſeſe omnia a Carolo IV. ordina- ta & præcepta ad apicem ſervaturum, ſi ad gubernationem Marchionatus pertigerit. dd. 1371. In Privilegiis Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. 121. CCLXXXII. Jodocus Marchio Moraviæ promittit Wenceslao filio Caroli IV. quod eidem in omnibus fideliter affiftere velit. dd. 1372. Ex Privilegiis Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. m. 403. CCLXXXIII. Jodocus Marchio Moraviæ recognoſcit , quod titulus Marchionis Mo- raviæ minime debeat pr�judicare Regi Bohemiæ præſertim quoad ſuperiorita- tem (a) Sigillum hoc Decani Olomucenſis hodie membranæ appenſum excuſum damus Numero CCLXXIX.

Strana 369
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 369 tem reſpectu epiſcopi Olomucenſis & Ducis Oppaviæ. dd. 1372. (a) Ibidem T. XII. N. 35. p. m. 121. CCLXXXIV. Jodoci Marchionis Moraviæ reverſales , quod cum ſcribitur Dominus terræ (b) id nequaquam fiat in præjudicium Regum Bohemiæ. dd. 1372. Ibi- dem T. XII. N. 35. p. m. 403. CCLXXXV. Zdenco & Joannes de Sternberg fratres, item Albertus de Sternberg promittunt in manus Marchionis Moraviœ, aliorumque Nobilium quod treü- gas pacis usque ad feftum S. Jacobi ſervare velint. dd. Drzewohoſticz feria II. poſt Dominicam Cantate 1372. Ex Hiſtoria diplomatica MS. Domus Sternbergicæ. Nos Zdenko & Johannes fratres de Lukow, dicti de Sternberg, & Al- bertus de Zlina dictus de Sternberg bona noſtra fide pariter & honore, ad manus Illuftris Principis Domini Marchionis, nec non Vokonis de Tycin dicti de Krawarz & Duslay de Fulnek dicti de Krawarz pro nobis & om- nibus, qui in inimicicias pro nobis interuenerint, veras chriſtianitatis treu- gas pacis usque ad feftum Jacobi nunc proxime venturum ſolis ad occaſum dićtis Dominis Wockoni, Lackoni, & Drslao de Krawarz nominatis promit- timus obſeruare quouis dolo ſemoto. Eciam promittimus pro omnibus noſtris, qui ſe cum acutis haſtis cum parte aduerſa inuitarunt agitandos, ad preſatas treugas pacis obferuandas, ut nullus infra ſpacium dictarum treugarum alium ad agitandum debeat inuitare. Ceterum Buczkonem fa- miliarem Lackonis recipimus in treugas pacis, ipſum a nobis & omnibus no- stris affecurando. Datum Drzewohoſticz feria II. post Dominicam Cantate. anno Domini MCCCLXXII. In teſtimonium omnium premiſſorum ſigilla noſtra preſentibus ſunt appenſa. (c) CCLXXXVI. Jodocus Marchio Moraviæ promittit, quod omnes tractatus, conven- tiones, transactiones , partitionum pacta inter Regnum Bobemiæ & Marchio- natum Moraviæ ſtabilita ſervare, & Carolo IV., ejus filio Wenceslao eo- rumque hæredibus & ſucceſſoribus in omnibus affiftere velit. dd. Wratisla- vi� Aaa Tom. IV. (a) Hoc diploma veroſimillime idem eſt, quod datum Wratislaviæ die S. Scholaſticæ Virginis 1372. publicavit Lunigius C. G. D. T. I. p. 1351. (b) Cauſam his reverſalibus dedit Jodocus, cum ſe Dominum Moraviæ ſeripſit, cujusmodi diploma infra Num. CCXCIII. conparet. (c) Omnia tria ſigilla Sternbergiorum accurate in hac MS. Hiſtoria delinea- ta præſenti inſtrumento ſubjecta ſunt, cum autem præter ſtellam clypeum conſuetum vix peculiare quidpiam præſeferant , & nos jam aliquot ſigilla Sternbergiorum Tomo I. excuſa dederimus, ea hie prætermiſimus.

Strana 370
370 SPECIMEN viæ die S. Scholafticæ Virg. 1372. Lunig. C. G. D. T. I. pag. 1350. CCLXXXVII. Ludovicus Rex Hungariæ & Poloniæ promittit Carolo IV., ejus filio Wenceslao, Joanni & Jodoco Marchionibus Moraviæ, quod nunquam ad regnum Bohemiæ & Marchionatum Moraviæ aſpirare uelit. dd. in Wisse- grad feſto ſanctiſſimæ Trinitatis 1372. Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. I. p. 193. CCLXXXVIII. Literæ Wokonis, Laczkonis & Beneſſii de Krowarz, quibus enumeran- tur complures terræ a Joanne Moraviæ Marchione illis in feudum conceſsæ. Idem teſtatur Stiborius de Czymburg, alias dictus de Towaczow. dd. Brunæ die XX. Novembris 1374. Balbinus ibid. p. 163. CCLXXXIX. Albertus de Sternberg epiſcopus Litomiſslienſis, & nepos illius Petrus de Sternberg extradunt Beneſſio de Krawarz cafirum Robatecz cum terra. dd. in Diedicz die S. Blafii 1375. Ex Hiſtoria Diplomatica MS. Domus Sternbergicæ. (a) CCXC. Joannes Marchio Moravic teſtamento Jodocum filium ſuum primogeni- tum ſcribit Marchionem Moraviæ, de Joanne vero ſecundo genito aliter So- bieslao dicto, & Procopio tertio genito peculiares diſpoſitiones facit, quæ om- nia Carolus IV. diplomate confirmat. (b) Hoflmann in Formulis Cancel- lariæ Caroli IV. p. 264. & ſeq. CCXCI. Joannes ſenior de Mezirzecz recognoſcit ſeſe a Joanne Marchione Mo- raviæ feudum accepiſſe in terris Oſſowo, Byteſska, Przechow &c. dd. in Spiel- berg 1376. Balbinus Dec. 1. L. 8. Volum. I. p. 163. CCXCII. (a) Hujus instrumenti author Anonymus tantum argumentum appoſuit , ſubjecit tamen ty- pum ſigillorum tam Alberti epiſcopi Litomiſslienſis , quam �etri de Sternberg, nos cum Alberti figillum ante tanquam Zwerinenſis epiſcopi excuſum dederimus , ſubjici- mus etiam Num. eodem CCLXXXIX, tanquam epiſcopi Litomiſslienſis. Ceterum mox memoratus Anonymus Hiſtoriæ diplomaticæ Sternbergicæ author de hoc Alberto memo- riam eum poſteritate communicavit , necdum, quod ſeio , cognitam ſcil. eundem Al- bertum primum Zwerinenſem, tum Litomiſslienſem epiſcopum , denique Magdeburgen- ſem Archiepiſcopum prius matrimonio junctum fuiſſe, pluresque filios & filias procre- aſſe , ac nonniſi poſt mortem uxoris ſuæ ad vota ſacerdotii tranſiiſſe , fuit is Dominus & Po�ſeſſor caſtri & ditionis Sternberg in Moravia. (b) Diploma omni nota chrono- logica caret, cum vero Joannes Marchio Moraviæ anno 1375. mortuus ſit, dubitare haud volumus hoc reſtamentum ad annum eundem ſpectare,

Strana 371
CODICIS DIPLOMATICT MORAVICE. 371 CCXCII. Joannes Olomucenſis epiſcopus ad petitionem Marquardi de Warten- berg concedit monasterio Ord. Prædicatorum in Trutnov in quibusdam so- lennitatibus anni certas indulgentias. dd. Francfordi fer. II. poſt Domini- cam Palmarum 1377. Paprocius in Ordine Dominorum p. 267. CCXCIII. Jodocus Marchio Moraviæ conſentit, ut Smilo de Sternberg poſt deceſ- ſum fratris Zdenkonis liberorum ejus tutor, & bonorum feudalium rector eſse poſſit. dd. Brunæ Dominica in die S. Valentini 1378. Ex Hiſtoria Diplo- matica MS. Domus Sternbergicæ. Jodocus Dei gratia Marchio & Dominus Moraviæ notum facimus te- nore præſentium univerſis: Quod de Nobilis Viri Smilonis de Sternberg fide atque legalitatis industria plenam gerentes fiduciam, sibi favemus, & ad hoc conſenſum noſtrum tribuimus, quod ipſe post deceſfum Nobilis Viri Sdenkonis fratris ſui, si quos pueros & hæredes relinquet, cujuscunque ſe- xus fuerint, eorundem hæredum vel puerorum ſuorum tutor, & bonorum ipforum Rector effe poſit, & valeat tanquam bonorum feudalium, impedi- mento quoliber procul moto. Præſentium ſub appenſo noſtro figillo (a) teſtimonio literarum. Datum Brunnæ anno Domini milleſimo trecenteſi- mo ſeptuageſimo octavo, Dominica in die ſancti Valentini ad mandatum Do- mini Marchionis. Nicolaus Prothonotarius. CCXCIV. Potha de Willemberg Alberto de Sternberg epiſeopo Litomiſsliensi vendit prædia Dulany & Thowicz penes Olomucium. dd. Sternberg infra octavas Aſſumptionis B. Marie V. 1378. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Diplom, P. H. p. 65. CCXCV. Joannis epiſcopi Olomucenſis Comitativa data Romam cuidam tortori pœnitenti. dd. Cremsier fer. V. pest Inventionem S. Crucis 1378. Ex Can- cellaria MS. Caroli IV. Bibliothecæ Metropolitanæ. Dei & apoſtolice Sedis gracia Olomucensis epiſcopus Johannes uni- uersis & singulis Chriſti sidelibus per ciuitatem & Diocesim Olomucensem constituris, ad quos preſentes peruenerint, falutem in eo, qui eft omnium vera ſalus. Cum inter opera caritatis non modicum reputamus onem er- rantem querere, & inuentam ad ouile reducere, ſed eciam reductam con- feruare, & conſeruatam confortare: Nam ecſr Angelis in gracia ftabilitis gau- Aaa 2 (a) Sigillum Jodoci, quod huic inſtrumento ſubjectum eſt, eodem Num, CCXCIII, excu- ſum damus,

Strana 372
372 SPECIMEN gaudium existat ſuper uno peccatore penitenciam agente, multo forcius nobis, qui in gracia nondum ſumus confirmati, ſed cottidianis peccatis in- uoluimur, gaudium & ſolacium eſſe debeat conuersio cuiuslibet peccatoris. Et cum layeus B. lator prefencium, qui annis pluribus in profundo errans viciorum, officium miferabile geſfit tortoris, & laqueis fathane inueſtitus in tenebris ignorancie ambulauit, per graciam altiſſimi, qui ſuos non deſerit, in fine viam agnouit veritatis, & dimiſfis erroribus, in quibus inceffit uſque modo, in ſpiritu humili & contrito fructus penitencie querit dignos, ac ani- mo feruenti defiderat limina fanctorum Petri & Pauli Apoſtolorum, & alio- rum fanctorum loca in fuorum peccaminum remiſſionem humiliter vifitare, quod facere non poterit sine fidelium eleemoſynis, cum ſibi proprie non ſuppetant facultates, uniuerfitatem veſtram preſentibus in Domino requiri- mus, & hortamur, quatenus ad laudem & gloriam omnipotentis Dei una no- biscum ſuper conuersione tanti publici peccatoris gaudium & ſolacium ha- beatis, & eidem, cum ad vos venerit, in remissionem peccatorum vestro- rum, veſtras pias eleemosynas dignemini miſericorditer elargiri, ut ipſe in bono propoſito ſtabilitus per veſtra & aliorum fidelium iuuamina veniam fuorum criminum in preſenti, & vitam eternam conſequi valeat in futuro. Datum Chremiſier proxima feria quinta poſt diem Inuencionis fancte Crucis, ſub anno Domini MCCCLXXVIII. noſtro pendenti ſub ſigillo. CCXCVI. Joannes Dux Oppavienſis, filiusque Joannes recognoſcunt, quod Wen- ceslaus Krawarz vadem ſe interpoſuerit pro mille ſexagenis Halenſ. dd. Oppaviæ die S. Gregorii 1379. Ex Hiſtoria diplomatica MS. Domus Sternbergicæ. Wir Johans von Gottes Gnaden Hertzog zu Troppaw und zu Ra- thibor , und wir Iohans ſinn Suhn von Gottes Gnaden Hertzog zu Trop= pau und zu Rathibor/ bekennen offinlichin allermenklich, daß der Edle Herr Waczlaw von Crawarz unſer liber getrewer von uns flyßlich gebeten/ gelo= bet hat vor uns dem Edlen Herren Petern von Sternberg umb tuyſend Shok Bemiſcher Hall. Vorderung, die wir ym nach unſer Sweſtir zu Mor= gengab ſullen bezahlen. Bon der Pürgſchafft geloben wir mit gſamt ihr Hant, mit unſeren guten trewen ahn alle argliſt demſelben Herren Waczlawen ryß= zurichten und ledigen ahn allen ſyjnem Schaden. Und ab wir dis nicht theten/ ſo ſullen wir an underlas, wie ſchire wir gemanet werden, zwene Ritter zu Olo= mitz, in die statt in eyns erbaren Manes Huys, das uns vom ym gezeygt wirdt ſenden, recht und gewonlich im lagir zu leyſten : jeglichen Ritter mit dreyen Knech= ten und mit vier Pherden zu senden. Und die sullen mit dem sechs Knechten und

Strana 373
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 373 und acht Pherden inne legin, und mit keynerlay sache ryßreyten, als lange bis das der egenante Herr Waczlaw vonn uns wirdt vonn der egnanten Pürgſchafft ryſgericht, und wir auch alle di Schaden die er mechte emphahen, und bewyzen, gantz und gar bezahlen ahn alles gewer. Mit bevestung dies Briffes vorsigelt mit unſerm anhangenden Insigeln (a) in der Statt zu Troppau gegebben nach Chrifts Geburt. Dreytzen Hundir Iar und in dem nun ſibentzigsten Iar/ an St. Gregors Tage. CCXCVII. Wenceslaus Romanorum Rex confirmat Habardo de Zierotin feudale caſtrum Keſtomlat. dd. Pragæ pridie Cal. Maji 1379. Balbinus Dec. I. L. 8. Vol. I. p. 150. CCXCVIII. Joannes Præpoſitus Sderaſienlis decidit litem inter Joannem de Mezir- zicz Baronem Moraviæ, & Wenceslaum Rod Plebanum in Mezirzicz. dd. Mezirzicz Dominica po�t Octavam Corporis Chriſti anno 1382. Ex Auto- grapho Archivi Zderaſienſis. Nos Johannes miſeracione Diuina Prepoſitus monaſterii Sderafienfis in Praga Decretorum Doctor Cruciferorum ſacroſancti Sepulchri Dominici Jeroſolimitani arbiter & arbitrator ſeu amicabilis compoſitor ab Honorabili- bus Viris Dominis Johanne de Mezirzicz Barone Morauie, ac Wenceslao dicto Rod Plebano ibidem in Mezirzicz Olomucensis Diocesis communiter electus, tenore preſencium recognoſcimus, & fatemur, quod receptis in- formacionibus a partibus ipſis bonis, ae viſis literis & munimentis hine in- de bona deliberacione preuia, ac ſano ſuper his conſilio habito in preſen- cia ipſarum partium ibidem aftancium, pronuneciauimus per omnia in hune modum. In primis ſiquidem ipſe Dominus Johannes de Mezirzicz Baro Morauie predictus mediam bernam ſeu steiram ab hominibus Eeclefie ibi- dem in Mezirzicz, quociens ipsam bernam continget esse generalem, tolle- re, & leuare debet, aliam autem mediam partem residuam ipfius berne ipſe dictus Dominus Wenceslaus & ſui ſucceſſores similiter tollere & leuare te- nentur. Item pronuncciamus, & arbitrati ſumus, quod Purkrauius ipſius Domini Johannis, & ſuorum ſucceſſorum ibidem in Mezirzicz homines Ec- cleſie Mezirzicensis, aut Judex de oppido ibidem in Mezirzicz fimiliter, qui pro tempore fuerit, iudicare, & iudiciis preeffe tenetur, culpas (b) autem, que Winnie vulgariter in bobemico vocantur, ſeu alia emolumenta ab ipfis iudiciis eueniencia ipſe Dominus Wenceslaus Plebanus feu ſui fuc- ceſ- (a) Utrumque ſigillum inſtrumento iſti ab authore Anonymo laudato ſubjectum eodem Num. CCXCVI, excuſum damus. (b) Id eſt emendas ſeu mulctas pecuniarias.

Strana 374
374 SPECIMEN cefsores, qui pro tempore fuerint, tollere fimiliter & leuare tenentur. Item pronuncciauimus, & arbitrati fumus, quod ipſe Dominus Wenceslaus Pleba- nus modernus, & fui ſucceſfores imposterum ibidem in Mezirzicz, qui pro tempore fuerint, fingulis annis de anno in annum pro patre ipfius Do- mini Johannis, & aliis ipſius cognatis, diebus, quibus exortaciones pro de- functis fieri conſuete funt, exortari debet, & tenetur, anniuerſarium au- tem in vigiliis, & in Miſſa ſemel duntaxat in anno pro patre ipſius. Domini Johannis, & aliis cognatis, ac Patronis Ecclesie ibidem in Mezirzicz fin- gulis annis, & ſucceffores ipfius Plebani similiter facere debent, & tenen- tur. Inſuper pronunceiauimus, & arbitrati ſumus, quod fi que pars pre- dictarum parcium predictam noſtram pronuncciacionem non paruerit cum effectu, & ipsam non tenuerit inuiolabiliter, extune & immediare centum ſexagenas grofforum Pragensium denariorum parti tenenti, fine omni diffi- cultate dare, & ſoluere tenetur. Qua quidem pronuncciacione per nos, fieut premittitur, in preſencia parcium predictarum faéta, ipſe partes, vi- delicet Dominus Johannes de Mezirziez nomine ſuo & fratrum ſnorum, tanquam ab ipſo indiniſorum, ac ipſe Dominus Wenceslaus dictus Rod Ple- banus ibidem in Mezirzicz predictus fimiliter nomine ſuo, & ſuorum & ipſam pronuncciacionem nostram ratificauerunt, & omologauernut ac ratam & gra- tam habuerunt, & nichilominus nostre pene predicte se sponte ſubmiſerunt.. In cuius rei testimonium & robur preſens feriprum fieri fecimus, ae noſtri figilli maioris appensione iufſimus communiri. («) Datum in Meztuzicz an- no Domini M. trecenteſimo očtuageſimo ſecundo die Dominico proximo poſt octauam Corporis Criſti. CCXCIX. Proczko de Willemberg, aliique Nobiles fide jubent pro venditione & cefſione bonorum Moneviczan & Polonym. dd. Sternberg die S. Stanislai Mart. 1379. Bern. Pez. Cod, Dipl. T. VI. P. I. p. 67. CCC. Permutatio Parochorum in Monavans & Swabenicz. dd. Cremsin Do- minica poſt feſtum S. Mathæi anno 1379. Ex Autographo Archivi Zdera- fienſis. Nos Sanderus Vicarius & Officialis curie epiſcopalis Olomucenſis; Notum facimus tenore preſencium uniuerfis, quod cum Religiofi & Difereti Viri Martinus de Morauans, & Nicolaus de Swahenicz Ecclefiarum Pleba- ni easdem Ecclefias fuas, Patronorum fuorum ad hoc accedente confeuſu, ex cauſis racionabilibus coram nobis propoſiris, ad inuicem cupierint per- muta- (a) Sigilli iſtius typum hodie nembranæ appenſi damus eodem Num. CCXCIX.

Strana 375
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 375 mutare, in manibus nostris eisdem Ecclesiis suis sponte renunciarunt. Nos vero dictis renuneciacionibus receptis, prefatum Martinum de Ecclesia in Morauans prefata ad Eccleſiam in Swabenicz predictam transtulimus, & Re- ctorem legittimum inſtituimus, ac Plebanum ſibi curam animarum & admi- nistracionem ſpiritualium & temporalium in eadem auctoritate nobis con- celſa, in Dei nomine committentes. Harum quibus figillum Officialatus cu- rie Episcopalis ante memorate, prefentibus est appenſum (a) teſtimonio li- terarum. Datum Cremfir die Dominica proxima poſt feſtum ſancti Mathei Apoſtoli glorioſi, anno Domini milleſimo trecenteſimo ſeptuageſimo nono. CCCI. Beneſfius & Proczko de Willemburg vendunt Alberto de Sternberg epi- ſcopo Litomiſslienſi Moravitzan & Polonym in Moravia. dd. Sternberg die S. Stanislai Mart. 1379. Bern. Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. II. p. 66. CCCI. Albertus de Sternberg epiſc. Litomiſsl fundatæ a ſe Cartuſiæ ad Lito- miſslium cedit bona in Moràvia a ſe empta: ſcil. Dolan, Thowicz, Moravi- czan, & Palonin. dd. Pragæ die I. Novembris 1379. Bern. Pezius cit. lo- co p. 63. CCCIII. præcipit, ut villæ Dolany, Thowicz &c. Jodocus Marchio Moravia Cartuſiæ Rubi B. Mariæ Virg. in tæbulas Marchionatus inſerantur. dd. Brunæ Dominica: Reſpice in me. 1380. Bern. Pezius ibidem p. 6g. CCCIV. Joannes epiſcopus Litomiſslienſis confirmat Carthusiam Rubi B. M. V. ſimulque declarat jus Patronatus in Moraviczan ad eosdem Carthufienſes per mortem Alberti epiſcopi recidiſſe. dd. in Trezka die VIII. Januarii 1381. Bern. Pezius ibid. p. 68. CCCV. Wenceslaus Rex Rom. & Boemiæ eximit domum Dominæ Annæ de Sternberg ſororis Marchionum Moravia Jodoci & Procopii, Micro-Pragæe e regione monaſterii S. Thomæ ſitam omnibus ſervitutibus & pr�stationibus. dd. Pragæe 1381. Hiftoria Diplomatica Domus Sternbergica. p. 27. CCCVI. Sigiſmundus Marchio Brandeburgensis Wilbelmum de Sternberg Swiet- lovienſem ſuſcipit cum milite ſuo in stipendium. dd. Brunæ die Martis Roga- tionum 1385. Ex Hiſtoria Diplomatica Domus Sternbergica. Wir (a) Sigillum iſtud eodem Numero CCC. excuſum damus.

Strana 376
376 SPECIMEN Wir Sigmund von Gottes Gnaden Maregrafe zu Brandenburg/ und des heiligen Romiſchen Reichs Ertzkamerer bekennen, und thun kund offenli= chen in dieſem Briue. Wanne der Edel Wilhelm von Sternberg Herr zu Swietlow in unſern Geſchefften zu dem Königreiche in Hungarn mitt ſeynem Bolke uns dinen meynet, und will nach ſeynem Vermogen, des geloben wir demſelben Herren Wilhelm von Sternberg mit Krafft ditz Briues an Ar= gelist, und wollen em, und auch seynem Volcke steen vor alle redeliche Scha- denn, die ſy nemen, in ſothanen unſeren Dinſte. Geſchehe oder icht an den vorgenten Herren Wilhelm von Sternberg/ do Gott vor ſey , ſo geloben wir zu ſeyner Hande Alſchen ſeynem Sone, und Zdenken von Sternberg 2c. die alle vorbeſchrieben Meynunge ſtet und gantz zu haldenn. Des haben wir unſer Ingeſiegel laſſen hengen an dieſen Briue zu Urkunde (a) derſelben ist zu Brne (b) nach Criſts Geburt dreitzen Hundert Iahr/ dan nach im den fünf und aichtzigſten Iare des Dienſtages yn der heiligen Treutzwochen. CCCVII. Petrus de Krawarz & Marquardus de Sternberg rerognoſeunt, quod Petrus de Sternberg eos in veram unionem omnium bonorum ſuorum, quæ in Moravia poſſidet, ſub quibusdam conditionibus receperit. dd. ante Nitram in Ungaria die S. Oſwaldi 1385. Ex Historia Diplomatica Domus Sternber- gicæ. Nos Petrus de Krawarz alias Dominus de Plumlaw & Marquardus de Sternberg notum facimus tenore preſencium uniuerfis, quod Nobilis Domi- nus Petrus de Sternberg ex vera fide recepit nos in veram unionem, quod dicitur na Spolek, omnium bonorum ſuorum, que in terra Morauie habet, vel auctore Domino habebit in futurum. Et eandem unionem nobis iam intabulauit. (c) Nos igitur volentes eidem Domino Petro fidem conſimi- lem oftendere, promittimus ſub puritate fidei & honoris ambo fimul, con- iunctim & diuiſim omnem voluntatem adimplere ipfius Domini Petri de Sternberg: Videlicet quod quantumcunque in vita vel agone mortis de illis bonis ſuis ( que iam nobis intabulauit ) diſpoſuerit, aut ſuis ſeruitoribus, vel aliis quibuscunque perſonis donauerit, ſeu pro anima legauerit, hoc totum, prout eciam bona eiusdem Domini Petri se extendunt, & fufficere poſsunt, debet per nos sine diminucione adimpleri. Et ſpecialiter promit- timus ſub eadem puritate fidei & honoris de illis bonis Sternbergensibus in Morauia, & de Bechinensibus in Bohemia nullo modo nos intromittere, nee ali- (a) Sigillum iſtud huic inſtrumento ſubjectum, ſcilicet Sigiſmundi Marchionis Brandeburgen- ſis excuſum damus eodem Numero CCCVI. (b) Idreſl Bruna. (c) Id eſt: in tabu- las terræ majoris ſecuritatis ergo inſeri fecit,

Strana 377
CODICIS DIPLOMATICY MORAVICI. 377 aliquod ius ad eadem bona predicta habere, nec eciam impetere Officiales ſeu Purgrauios ipſius Domini Petri, qui eadem bona tenuerint, tamdiu do- nec omnem ordinacionem & voluntatem prefati Domini Petri de Sternberg adimpleuerimus eum effectu fine diminucione. Et iſtud promittimus face- re principaliter eidem Domino Petro de Sternberg ad manus eciam fideles Sereniſſimi Principis Domini Jodoci Marchionis Morauie Domini noſtri gra- cioſi, & Nobilium Dominorum Smilonis de Sternberg alias de Holic, Hen- rici de Noua Domo, Johannis de Mezerzicz, Johannis dicti Michalec de Mi- chelsberg, & Alberti de Bethouia, illis omnibus, & eciam cuilibet eorum, quod omnem ordinacionem, donacionem, & legacionem, quocunque mo- do prefatus Dominus Petrus de Sternberg de bonis ſuis,ſic ut prefertur,fecerit, fideliter, & fine omni diminucione adimplere. Quodſi aliquid non fece- rimus in parte vel in toto, quod abfit, extunc fidelis manus, ſeu illi, ad quorum manus promiſimus, poſfunt nos monere de illo, quod promiſſa no- stra, que fic, ut prefertur, fecimus, non tenemus. Et cum hoc quandocun- que unum ex nobis, aut ambos monuerint, ftatim promittimus obftagium de- bitum & conſuetum quilibet cum duobus famulis & tribus equis in ciuitate Bruna & domo honeſta nobis deputata per eos, ad quorum manus promi- ſimus, per interpoſitam perſonam militaris condicionis promittimus ſubin- trare. Abinde nullo modo exituri, donec omnis ordinacio, donacio, & le- gacio prefati Domini Petri de Sternberg fuerit in toto adimpleta, & donec omnia & fingula damna abinde contracta & percepta, que tamen racionabi- liter poſſent demonstrari, eciam per nos fuerint perſoluta. Sub appenſio- ne noſtrorum figillorum ad preſentes, & ad maius teftimonium rogauimus Illustrem Principem Dominum Procopium Marchionem Morauie, & Nobi- les Dominos Erhardum de Kunstat, Wilhelmum de Sternberg alias de Zlia. na, Lackonem de Krawars alias de Helfnstain, & Jankonem de Wartnberg alias de Dieczin, ut figilla sua presentibus appenderent in testimonium om- nium premiſſornm. (a) Datum ante Nitram in Ungaria die S. Oſwaldi, anno Domini milleſimo trecenteſimo octuageſimo quinto. CCCVIII. Sigiſmundus Marchio Brandeburgenſis Wilhelmo de Sternberg dicto de Zlin aſſecurationem dat ſuper nongentis aureis mutuo datis. dd, Budin 1385. Ex Hiſtoria Diplomatica Domus Sternbergicæ p. 39. (b) Bbb CCCIX. Tom. IV. (a) Septem figilla graphice delineata huie instrumento ſubjecit author, nos ſolum Procopii Marchionis Moraviæ , Erhardi de Kunſtat & Petri de Krawarz eodem Num. CCCVIII. excuſa damus , Wartenbergiorum & Sternbergiorum jam plura ſigilla dedimus Tomo I. Monum. noſtrorum. (b) Habetur eadem pagina etiam alia aſſecuratio ejusdem Sigiſ- mun-

Strana 378
378 ŠPECIMEN CCCIX. Jodocus Marchio Moraviæ concedit Erhardo de Cunstat oppidum Na- pagedl cum munitione & pertinentiis in feudum. dd. Brunæ Sabbatho poſt Conversionem S. Pauli 1386. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 964. CCCX. Jodocus Marchio Moraviæ extendit concefſionem oppidi Napagedl Er- hardo de Cunstat factam cum fratris ſui conſenſu etiam ad jus vendendi, op- pignorandi, commutandi &c. dd. Kurowicz in Vigilia Purificationis B. M. V. 1386. Sommersberg ibidem. CCCXI. Compromiſſio Sigiſmundi Marchionis Brandeburgenſis, Jodoci, & Pro- copii Marchionum Moraviæ, & Mariæ, atque Eliſabethæ Hungariæ Regina- rum in Wenceslaum Romanorum & Bohemiæ Regem de quibusdam contro- verſiis ejus arbitratu definiendis. dd. in campis prope Jaurinum die XI. Maji 1386. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. I. p. 177. CCCXII. Jodocus Marchio Moraviœ incorporationem capelle S. Laurentii Pre- roviæ cum omnibus ejusdem fundis confirmat Manſionariis Pragenſis Eccle- ſiæ. dd. Pragæ feria V. poſt Miſericordia Domini 1388. Monumenta no- ſtra inedita T. III. p. 400. CCCXIII. Capitulum Olomucenſe cum conſenſu Petri epiſcopi impertit Carthulien- bus facultatem ædificandi monaſterium prope villam Dolayn. dd. Olomucz feria VI. infra octavas Pentecoftes 1388. Bernardus Pez T. V. Cod. Di- plom. P. II. p. 77. CCCXIV. Wenceslaus Rex Rom. & Bohemiæ conſentit ut Marchia Brandebur- genſis vendatur Joſto & Procopio Marchionibus Moraviæ a Sigiſmundo Re- ge Hungariæ. dd. in Burgleims poſt festum S. Joannis Bapt. 1388. Lude- vigius Reliquiarum T. IX. p. 535. CCCXV. Jodocus Marchio Moraviæ & Brandeb. confirmat epiſcopo & Capitulo in Brandeburg omnia privilegia. dd. Berolin. die Dominico ante Laurentii 1388. Gerken Historie des Stifts von Brandeburg p. 632. CCCXVI. Capitulum generale Cartuſienſe transfert Cartuſiam Rubi B. M. V. Li- tomiſs- mundi ſuper mille aureis eodem loco & anno , octo tamen diebus ſerius, id est in octa- va S. Wenceslai, data.

Strana 379
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 379 tomiſslio ex Bohemia in Dolayn prope Olomucium. dd. Florentiæ XV. Idus Junii 1389. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Dipl. P. II. p. 77. CCCXVII. Cauſa geſta & definita ratione cenſus pro Eccleſia in Swabenicz Olo- mucenſis Diœceſis. dd. XI. Junii anno 1390. Ex autographo Archivi Zde- raſienſis. In nomine Domini amen. Coram nobis Nicolao Puchnik (a) Licen- ciato in Decretis Pragenſis & Olomucenſis Eccleſiarum Canonico Curie Ar- chiepiſcopalis Pragensis, & Apostolice Sedis Legati &c. Officialis, Hono- rabilis Vir Magister Petrus Aduocatus Confistorii Pragenfis Procurator ſub- ftitutus & nomine Procuratorio Domini Wenceslai Plebani Ecclefie in Swa- benicz Olomucensis Diocesis, de cuius substitucione constat per acta cauſe preſentis contra Onssonem & Herſſonem clientes ibidem in Swabenicz libel- lum ſuum in ſcriptis obtulit huiusmodi ſub tenore. Coram vobis Hono- rabili Viro Domino Nicolao Puchnik Licenciato in Decretis Pragensis & Olomucensis Ecclefiarum Canonico Curie Archiepiſcopalis Pragenfis & Apo- ſtolice Sedis Legati Officiali procurator, & procuratorio nomine Religiosi ac Diſcreti Viri Domini Wenceslai Plebani Eccleſie in Swabenicz Olomu- censis Diocefis, fueque Ecclefie nomine contra & aduerfus Onſsonem & Herſ- ſonem armigeros ibidem de Swabenicz, seu quamlibet aliam personam pro- eis & eorum altero in indicio legitime interuenientem in iure cum querela proponit, & dicit. Quod licet prefata Eccleſia in Swabenits, eiusdemque qui fuerant pro tempore Rectores anteceffores ipfius Domini Wenceslai, ac ipſe Dominus Wenceslaus nomine dicte Ecclefie ſue fuerint, ſalua contro- uersia ſubſeripta, in pacifica & quieta poſſeſſione percipiendi, tollendi, & le- uandi annis ſingulis mediam maream grauem triginta duos groſſos pro me- dia marca computando nomine cenſus, diuiſim tamen, feilicet ſedecim groſ- ſos percipiendo in festo sancti Georgii, & tottidem in festo S. Galli Con- feſſoris percipiendo de medio laneo agrorum in villa Diedconis, quem nune tenet, & excolit quidam Martinus laicus ; tamen prefati Onſſo & Herſ- ſo pars aduerſa, neſcitur, quo iure, & ut preſumitur, propria temeritate inducti, temere, & per potenciam eundem cenfum medie marce pro tribus terminis pro ſe ſuſtulerunt, & ſibi uſurpauerunt, ipſam Eccleſiam in Swa- benitz contra Deum & iufticiam percepcione huiusmodi cenſus ſpoliando qui quidem cenfus pro tribus terminis ficut prefertur, per dictos armige- ros ſublatus ad quadraginta octo grossos monete Pragensis se extendunt. Bbb 2 Qua- (a) Idem Nicolaus Puchnik eſt, qui a Wenceslao Rege in equuleum quoque tractus, & poſtea Archiepiſcopus Pragenſis creatus eſt.

Strana 380
380 SPECIMEN Quare petit procurator dicti Domini Wenceslai nomine procuratorio quo ſupra per vos Honorandum Dominum Officialem predictum pronuncciari, decerni, & declarari prefatam Ecclesiam in Swabenicz, ac ipsius Rectores, qui fuerint pro tempore, fuiſſe in poſſeſſione percipiendi, tollendi, & le- uandi nomine cenſus & pro cenſu annuo mediam marcam grauem de me- dio laneo in villa Diedconis preſcripta, eodemque cenfu per dictos armi- geros fuiſſe & eſſe ſpoliatos, ipſam quoque Eccleſiam, ac dictum Dominum Wenceslaum nomine ipsius Ecclesie fore restituendum, & reintegrandum, reſtitui & reintegrari per vos debere in & ad priſtinam poſſeſſionem perce- pcionis medie marce cenſus annui ſupra ſcripti, dictos quoque armigeros fore condempnandos & condempnari ad solucionem & reftitucionem qua- draginta octo grofforum cenſus, ut prefertur, indebite ſublati dicto Domi- no Wenceslao faciendam, & eisdem armigeris ſuper ulteriori percepcione fiue ſolucione cenſus ſepe dicti perpetuum filencium imponendum, impo- nique per vos debere veſtra definitiua fentencia mediante, & in premiſſis officium veſtrum implorando, ac impenſe poſtulans complementum, petit inſuper expenſas in litem factas, de faciendis proteſtatur, faluo iure adden- di, corrigendi, minuendi, & aliis quibuslibet iuris beneficiis ſemper faluis. Ad quem libellum Andreas Zabitecz procurator, & nomine procuratorio prefatorum clientum, de cuius mandato fimiliter constat, per acta cauſe preſentis ſalua ineptitudine & mala materia, ſaluisque iuribus, & defenſionibus loco & tempore proponendis faluaque eciam falfitate deductorum in eodem li- bello reſpondit eidem libello negando narrata, prout narrantur,dicens,petita fi- peri non debere, animo litem contestandi. A quibus partibus de calumpnia, & de veritate dicenda recepimus iuramenta, datisque poficionibus & articulis, & ad easdem certis factis reſponsionibus, & a teſtibus in huiusmodi cauſa co- ram diſereto Viro Domino ... Plebano Eccleſie in Mislonitz Olomucensis Dioceſis noſtro in hac parte Commiſſario, hine inde productis, ab eisdem similiter de veritate dicenda iuramentis receptis, eisque ſecreto & fingilla- tim examinatis, & ipſorum dictis in ſcripta redactis, ac tandem publicatis; contra quorum teſtium dicta hinc inde fuit exceptum, replicacionibus pro parte Plebani certa, & pro parte clientum generali ſubſecutis. Tandem dictis partibus in huiusmodi cauſa, ſi propoſita non obſtant, concludentibus, & concludi petentibus, cum ipfis in eadem conclufimus, & in ipſa, si pro- poſita non obſtant, habuimus pro concluſo, certam diem pro audienda dif- finitiua ſentencia ipfis partibus statuentes, quam ex certis, & caufis racio- nalbus ad diem hodiernum duximus prorogandam. Nos itaque Nicolaus Puchnik Officialis predictus ipſius caufe meritis diligenter vifis, examina- tis,

Strana 381
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 381 tis, ac prouida deliberacione diſcuffis, memoratis partibus coram nobis in iudicio legitime comparentibus, & ſentenciam diffinitiuam eum inftancia ferri petentibus, eandem in ſcriptis tulimus huiusmodi ſub tenore: Criſti nomine inuocato, pro tribunali ſedentes & habentes pre oculis ſolum Deum per hanc noſtram ſentenciam diffinitiuam pronuncciamus, decernimus, & declaramus Ecclesiam in Swabenicz ac ipſius Rectores fuiſſe in poſſeſſione percipiendi, tollendi & leuandi mediam marcam grauem nomine cenſus & pro cenſu fingulis annis de medio laneo agrorum, quos predicti Onſſo & Herſſo tenent, & poſſident, prout in libello ſupradicto exprimitur, ipſos- que clientes ad dandum, reſtituendum quadraginta octo groffos de cenſu retento, & impoſterum ad ſoluendum mediam marcam grauem grofforum Pragenſium in beatorum Georgii & Galli feſtis diuiſim per medium predi- cto Domino Wenceslao Plebano & Ecclesie ſupradicte fore cogendos & componendos, ac condempnandos, & condempnamus finaliter & diffinitiue in his ſcriptis condempnantes nichilominus ipſos Onſſonem & Herſſonem cli- entes predicto Domino Wenceslao Plebano, & Eccleſie ſue in Swabenicz in legitimas litis expenſas, quarum nobis taxam impoſterum reſeruamus. La- ta & lecta est hec sentencia per nos Officialem supra dictum in Consifto- rio Pragenſi hora terciarum, anno Domini MCCCLXXXX. die XI. mensis Junii, preſentibus Magistris Conrado de Bruc, Ludouico de Dresden Ad- uocatis, Simone de Slawietitz, Thoma de Noua Domo Procuratoribus dicti Conſiſtorii Pragenſis. Datum Prage in Officialatu Curie Archiepiſcopalis Pragenſis antedicto. (a) CCCXVIII. Albertus de Sternberg dictus in Swietlow cedit poſt mortem ſuam fra- tri ſuo Stephano dicti de Zabrzech, ejusdemque hæredibus caſtrum ſuum Swiet- low cum attinentiis. dd. in metis Croatiæ juxta Danubium die Nativitatis S. Joannis Baptistæ 1392. Ex Historia Diplomatica Domus Sternbergicæ. Nos Albertus de Sternberg dictus in Swietlow tenore preſencium re- cognoſcimus uniuerſis, quod penſantes ac perpendentes Nobilis Domini Stephani de Sternberg dicti de Zabrzech fratris noſtri cariſſimi fraternam dileccionem, quam ad nos a primeua fua iuuentute geffit, & adhue conti- nue gerere non deſinit. Ut autem hee dileccio inter nos compaginata va- lidius roboretur, animo deliberato maturoque conſilio prehabito, pretacto Domino Stephano velut fratri noſtro cariſſimo, eius heredibus dedimus, pre- ſentibusque refignamus noſtrum caſtrum Swietlow una cum villis, montibus, ſyluis, (a) Sigillum Officialatus Curiæ Archiepiſcopalis Pragenſis eodem Numero CCCXVIII. excu- ſum damus.

Strana 382
382 SPECIMEN ſyluis, nemoribus, ae ceteris bonis mobilibus, & immobilibus ad id caftrum ſpectantibus, ac eciam literis priuilegialibus, quascunque habemus, feu ha- bere poffumus (duntaxat noſtram poſt mortem) cum omnibus iuribus, libertati- bus, utilitatibus,diuiciis, (a) fructibus & prouentibus, velut antedictum caſtrum cum ceteris, ut prefertur, a nobis & nostris progenitoribus hactenus poſ- ſeſſum eſt, quiete tenendum, habendum, utifruendum, nec non pacifice quoque tempore poſſidendum, ac in ſuos uſus conuertendum, tanquam ſu- um proprium vendere, tradere, prout ſue placuerit voluntati. Noſtramque ſororem Nobilem Virginem Elizabeth, Nobilis Domini Alberti pie recor- dacionis dicti de Swietlow filiam in prenominati Stephani curam recommen- damus, & committimus ſub tali condicione: Quod pretactus Dominus Ste- phanus frater noster prelibate Virgini quingentas marcas grofforum Mora- uici numeri (b) & pagamenti pro ſuo dotalicio de iisdem bonis, ut premit- titur , ipſa depoſcente debet & tenetur sine omni contradiccione & fraude dare, & affignare bonis cum pecuniis & paratis. Si vero aliquis ex nostris congreſſoribus, vulgariter Stupkouw, multocies antefatum Dominum Ste- phanum, aut ſuos heredes de eodem castro & ceteris, ut premittitur, au- deret impetere quouis modo, aut impugnare pinguius ius ad eadem bona habere volentes: Extune prenominato Domino Stephano decem millia mar- carum grofforum denariorum Pragenſium Morauici numeri & pagamenti, imo & heredibus ſuis dare tenemur, & paratis cum pecuniis affignare, datis & affignatis pecuniis predictis eidem Domino ſupra fato, aut eins heredi- bus, qui pinguius ius habebunt, licite ſe intromittere poffunt de bonis, ut prefertur, predictis. Ut autem hee noſtra donacio, & refignatio rata exi- ſtat, & firma, preſentem literam noſtro figillo proprio, noſtra de certa ſci- encia una cum figillo Illuſtriſſimi Principis Domini Domini Bolkonis Ducis Opolienſis dicti de Strzelicz, ae ſigillis Nobilium Dominorum Ctiborii de Sti- borzicz Comitis Poſonienſis Regni Ungariæ, Johannis de Wartenberg dicti de Dieczin, Ratkonis de Schenanger, Johannis de Mezerzicz, Smilonis de Lichtenburg, Domini in Wetouia (c) ſtrenui Buczkonis de Raycz noſtri fide- lis (a) Ita quidem in MS. (b) Groſſorum Moravici numeri & pagamenti nuſpiam alibi hacte- nus mentionem factam fuiſſe in ullis inftrumentis reperi. Veroſumillime etiam hic primum temporibus iſtis cepit , cum Jodocus & Procopius Marchiones Moraviæ ſuo no- mine arque infignibus gro�os excudere cœperunt, quorum typos in Annalibus noſtris proferemus. (c) Horum omnium ſigilla accurate delineata inftrumento ſubjecta ſunt. Nos ſub Numero eodem CCCXIX. Bolkonis Ducis Opolienfis , Joannis de Wartenberg diverſum ab iis Tomo I. noſtro ediris, denique Smilonis de Lichtenburg figillum excu- ſum damus. E quo poſteriore teſtatum fit Lichienburgios gente Lippeos fuiſſe, & non- niſi

Strana 383
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 383 lis in euidens & memoriale testimonium ad hec specialiter voeatis & ro- gatis feria ſecunda die Natiuitatis ſancti Johannis Baptiste in metis Croacie iuxta Danubium in exercitu iuſſimus communiri. Anno Domini milleſimo trecenteſimo nonageſimo ſecundo. CCCXIX. Jodocus Marchio Moraviæ Carthuſiam Vallis Joſaphat dotat curiis in villa Palonyn ſitis. dd. Olomucii III. Julii 1392. Bern. Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. I. p. 93. CCCXX. Bonifacius IX. dat facultatem Archiepiſcopo Pragenſi, item Olomucenſi & Wratislavienſi epiſcopo pœnaliter procedendi contra hæreticos. dd. 1393. Archivum Curiæ Zwittavienſis. CCCXXI. Georgii Plebani in Ungaricali Broda Diœceſis Olomucenſis literæ obli- gatoriæ datæ D. Friderico Canonico Wiſsegradenſi ſuper quibusdam debitis pecuniis certis terminis ſolvendis. dd. XVI. Martii 1395. Balbinus Dec. I. L. 5. p. 254. CCCXXII. Procopius Marchio Moraviæ promittit, quod in commodum ſororis ſuæ Annœ, maritique ejusdem Petri de Sternberg, uti & monaſteriorum Car- thuſienſis ad Olomucium, & Sternbergenſis, nunquam admiſſurus fit ut illorum terris aliqua damna inferantur. dd. Kogetinii die Martis ante San- ct�.... 1395. Ex Hiftoria Diplomatica Domus Sternbergicæ, ex verna- culo latine redditum. Nos Procopius Dei gratia Marchio Moraviæ teſtatum facimus his lite- ris omnibus & fingulis, quiqui eas viderint, audierint, sive legerint: Quod pro bono & utilitate Annæ ſororis noſtræ , & conjugis Nobilis Viri Petri de Sternberg, nee non ad intercessionem Nobilis Jefskonis de Sternberg di- cti de Lukow Dilecti noſtri fidelis promiſerimus, & promittamus his literis, ſuper omnibus bonis Sternbergicis, ſuper quibus Anna ſoror noſtra literas afſecurationis habet a ſuo marito, illi, univerfisque ſervitoribus & vaſallis, qui in his bonis poſſeſſiones habent & habituri funt. Item ſuper feudo, quod ad Sternbergam pertinet, id est Wladiegowicze, & quidquid circum ſitum eſt, præſertim autem ſuper bono Domaſtacz, quod emit, terrisque ſuis incorporavit ſupraſeriptus Petrus. Item promittimus præcipue mona- sterio Carthusiensi de Dolan, & monasterio Sternbergensi (a) super omnibus eorum niſi nomine diverſos , denique ejusdem etiam ſtirpis familiam illuſtrem Moravicam de Bethovia fuiſſe. (a) Canonicorum Regularium.

Strana 384
384 SPECIMEN eorum bonis & terris, quod in quibuscunque controverſiis, litibus, inimi- citiis cum fratre noſtro Jodoco Marchione, & cum omnibus noſtris fœde- ratis & auxiliatoribus affiftere, neque in minimo damnum aliquod afferre, aut præjudicium generare velimus. Et hoc facere tenemur ſeu facere te- nebimur ad mortem uſque prædictæ Annæ fororis noſtræ. In majus rei firmamentum cum certa noſtra ſcientia appendimus præſentibus literis figil- lum nostrum, & penes noſtrum cum eadem certa fcientia apposuit figillum suum Dominus Jessko de Lukow. (a) Datum in Kogetyn die Martis an- te ſanctæ Nyeczeſſy (b) anno Nativitatis Dominicæ milleſimo tercentesi- mo nonageſimo quinto. CCCXXIII. Unio facta inter Wenceslaum Romanorum & Bohemiæ Regem atque inter Marchionem Moraviæ. dd. 1395. (c) Privilegia Regni Carlstein. T. XII. N. 35. p. m. 398. CCCXXIV. Inveſtitura D. Andreæ monaſterii Sderafienſis Prioris pro Plebano Ec- cleſic in Czizkrnis. dd. Chremſir 23. Julii anno 1395. Ex Autographo Ar- chivi Zderaſiensis. Nos Johannes de Chulen Prepoſitus in Wolframskirchen Vicarius in ſpiritualibus & Officialis Reuerendi in Criſto Patris Domini Nicolai Epiſco- pi Olomucenſis notum facimus tenore preſencium uniuerſis. Guod ad pre- fentacionem & peticionem Religioſorum fratrum Johannis Czrt Admini- stratoris, tociusque Conuentus monaſterii Sderafiensis Pragensis ſacrofancti Sepulchri Dominici Jeroſolimitani Religioſum fratrem Andream dicti mo- naſterii Priorem in Eccleſia Parrochiali in Czizkrnis per mortem Welislai ultimi, & immediati ipſius Rectoris ad preſens vacante, in qua prefati Do- mini Adminiſtrator & Conuentus Jus preſentandi obtinere dîgnoſeuntur, Adam procuratorem, procuratorio nomine dicti Domini Andree ad hoe le- gittime conſtitutum, in perſona ipſius in Rectorem legittimum inftituimus & Plebanum, ſibi curam animarum, & adminiſtracionem ſpiritualium & tem- (a) Sigillum Procopii Marchionis idem eft appoſitum, quod Num. CCCVIII. ſpectatur. Ex Jeſskonis de Sternberg ſigillo confirmatur Jeſsko idem ſignificare quod Joannes. Nam in ſigiilo hæc epigraphe legitur : S. Johannis de Sternbergh, (b) Supra innuimus auto, graphum hujus diplomatis eſſe vernaculum ; quam ſanctam autem vox hæc Nyeczeſſy notet , nulla pene conjectura aſſequi licet, nifi fortaſſis librarii error eſt , qui literas cz pro literis th (quemadmodum idem in voce Kogeczyn perperam iſthic feeit ) ſcripſit, ut itaque vox hæc ad Slavicum idioma eformata Agnetem, ſeu diem S. Agnetis noter. (c) Hæe unio facta poſt captivitatem Wenceslai Regis, qui ab eodem Marchione Mo- raviæ captus fuit.

Strana 385
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 385 temporalium in eadem iuxta noſtri Officii debitum in Dei nomine commit- tentes. Harum, quibus sigillum Vicariatus Olomucensis Ecclesie est appen- ſum, (a) teſtimonio literarum. Datum Chremſir anno Domini milleſimo trecenteſimo nonageſimo quinto, die viceſima tercia menſis Julii. CCCXXV. Bonifacii Papæ Noni confirmatio juris Patronatus quarundam Eccleſia- rum Parochialium in Bohemia & Moravia monaſterio Willemovienſi compe- tentium. dd. Romæ II. Idus Octobris anno 1395. Ex Autographo Archi- vi Brzewnovienſis. Bonifacius Epiſcopus feruus ſeruorum Dei. Dilectis Filiis Abbati & & Conuentui monaſterii Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum in Willemow Ordinis sancti Benedicti Pragensis Diocesis salutem & Apostolicam Benedic- cionem. Exigit vestre deuocionis finceritas & religionis, ſub qua deuotum exhibetis Domino famulatum, promeretur honestas, ut peticiones vestras, illas preſertim, que commodum & utilitatem veſtram, & monaſterii veſtri reſpi- cere dinoſcuntur , quantum cum Deo poſſumus ad exaudicionis graciam fa- uorabiliter admittimus. Hine eſt, quod Nos vestris in hac parte ſupplica- cionibus inclinati, ut incumbencia vobis onera valeatis pro tempore com- modius fupportare, de alieuius ſubuencionis auxilio vobis prouidere vo- lentes in Walcz, in Aurtitz, in Lonpratitz & Lybyecz Parochiales Eccle- fias Olomucensis & Pragensis Diocesium, que ut afferitis de Jure Patronatus veſtri monaſterii Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum in Wylemow Or- dinis fancti Benedicti diéte Pragenfis Diocelis exiſtunt, quarumque fex- aginta dicto veſtro monaſterio cuins centum marcharum argenti puri fru- ctus, redditus, ac prouentus secundum communem existimacionem, valo- rem annuum, ut afſeritis, non exceduint, cum omnibus iuribus & pertinen- eis ſuis Auctoritate Apoſtolica tenore preſencium perpetuo incorporamus, annectimus, & unimus, ita quod cedentibus, vel decedentibus dilectis filiis Rectoribus earundem Eccleſiarum, qui nunc ſunt, aut alias ipſas Ecclesias quomodolibet dimittentibus, liceat vobis corporalem poffefſionem earundem Ecclefiarum auctoritate propria apprehendere, aut eciam in usus vestros perpetuo retinere, nec non fructus, redditus & prouentus huiusmodi Ec- clefiarum in ſupportacione eorundem onerum deputare, ſuper hoc Dioce- ſani loci pro tempore existentis, & cuiuseunque alterius licencia, seu con- fenſu minime requiſitis, reſeruatis tamen pro fingulis perpetuis Vicariis inibi perpetuo inſtituendis, qui eciam Monachi profeſfi predicti monaſte- rii efle poſſint, fingulis congruis porcionibus, de quibus congrue ſustentari, Cec Tom. IV. Epi- (a) Sigillum iſtud sodem Num. CCCXXIV, excuſum damus,

Strana 386
386 SPECIMEN Epiſcopalia Jura foluere, & alia eis incumbencia onera valeant supportare. Non obſtantibus, si aliqui ſuper prouifionibus ſibi faciendis de huiusmodi vel aliis beneficiis Ecclefiafticis in illis partibus ſpeciales vel generales Apostolice Sedis, vel Legatorum eius literas impetrarint, eciamsi per eas ad inhibicionem, reſeruacionem, & decretum, vel alias quomodolibet sit proceſfum, quas quidem literas & proceffus habitos per easdem ad predi- Ctas Ecclefias volumus non extendi, ſed nullum per hoc eis quoad affecu- cionem beneficiorum aliorum preiudicium generari, & quibuslibet literis, indulgenciis, & priuilegiis Apostolicis generalibus vel ſpecialibus quorum- cunque tenorum existant, per que preſentibus non expreſſa, vel totaliter non inſerta effectus earum non impediri valeat quomodolibet vel differri, vel de quibus, quorumque totis tenoribus de verbo ad verbum haberi de- beat in nostris literis mencio specialis. Nos enim ex nunc irritum decer- nimus, & inane, fi ſecus ſuper hys a quoquam quauis auctoritate ſcienter, vel ignoranter contigerit attemptari. Nulli ergo omnino hominum liceat hane paginam noſtre incorporacionis, anneccionis, unionis, conſtitucionis, & voluntatis infringere, vel ei aufu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare preſumpſerit, indignacionem Omnipotentis Dei, & Beato- rum Petri & Pauli Apoſtolorum eins ſe nouerit incurſurum. Datum Ro- me apud ſanctum Petrum II. Idus Octobris, Pontificatus noſtri anno ſexto. CCCXXVI. Compromiſſum Wenceslai Regis Romanorum & Bohemiæ in Sigiſmun- dum Regem Hungariæ & Jodocum Marchiones Moraviæ de componenda controverſia inter ſe & Proceres ſuos. dd, Dominica Judica 1396. Lunig. C. G. D. T. I. p. 1407, CCCXXVII. Michael de Gyrio deſcribit terminos Carthuſiæ Vallis Joſaphat prope Olomucium, dd, in Valle Josaphat fer. VI. poſt B. Bartholomæi Apost. 1396. Bern. Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. II. p. 114. CCCXXVIII. Bonifacius IX. confirmat translationem Cartufiæ Litomiſslio ex Bohe- mia ad Vallem Joſaphat in Moravia. dd. Romæ VI. Non. Octobris Pontif. anno VIII, 1396. Bern. Pezius ibidem p. 114. CCCXXIX. Petrus de Sternberg, qui in Petrum de Krawarz & Marquardum de Sternberg jure tabularum bona ſua tranſcripſerat, proteſtatur adverſus om- nem bonorum iſtorum diſcerptionem, dd. Weſſely die Lunæ poſt Dominicam Remi-

Strana 387
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 387 Reminiſcere 1397. Ex Historia Diplomatica Domus Sternbergicæ, ex ver- naculo latine redditum. Petrus de Sternberg notum facio universis, quicunque hanc pa- ginam viſuri , audituri ſeu lecturi ſunt : quod Nobilibus Dominis & fra- tribus meis Dilectis Petro de Krawarz, & Marquardo de Sternberg omni- um bonorum meorum, quæ in Moravia poſſideo, afſecurationem per Tabu- las dederim. Illi autem mihi quasdam adverfitates cauſare voluerunt, & re ipſa ſuper his cauſarunt, quanquam mihi literas fuis, familiarium, & ali- orum Dominorum ſigillis munitas tradiderint, promiſerintque, quod cirea hæc bona tradita omnia implere teneantur, quæquæ ego ordinavero, & qui- dem eousque, quo bonorum iſtorum valor & pretium ſuffecturum eſt. Notum etiam facio, quod Nobilibus Dominis Henrico de Nova Domo, & Zdeslao de Sternberg bona mea tradiderim, quæ in Bohemia poſſideo ſub eadem conditione & promiſfione, ſuper quibus etiam literas ab ipfis obti- nui, quod reneantur omnes ordinationes meas ratione horum ceſforum bo- norum adimplere, quo uſque illa fuffecerint. Quare ego ſupra nomina- tus Petrus de Sternberg cum certa ſcientia, cum conſilio cognatorum meo- rum & ſeniorum, ordino & præcipio, utne quævis bona mea, quæ Dei beneficio poſſideo (quodsi me mori eontingeret) diſcerpantur, ſed indivulſa persi- ſtant, usque dum omnia debita mea plene & integre exfolvantur, fuper quibus cognati mei aliique homines cautionem dederunt, & quæ ego in conscientia exfolvere teneor. Ordino etiam & ſtatuo ſi alieui cognato ſeu amico quidquam legavero, ſeu dari præcepero, ut nulli præjudicium, ſeu injuria fiat. Item fi diſpoſitiones aliquas ſcripto fecero circa meos ſubdi- tos, fervitores & animæ meæ ſpirituale bonum, quidquid illos contigerit, illique ſecundum meorum executorum teſtamenti ſcitum has literas firmari & fidejuſlionibus roborari fecerint, præſertim, quæ circa animam meam di- ſpono, ut inviolate obſerventur. Etiam & iſtud volo: ſi non poſſem co- gnatos meos ad manus habere, & facerem ulteriorem aliquam diſpositio- nem figillo meo munitam cirea unum alterumve ſervitorem ex ſenioribus meis, ut hoe plenam vim & robur obtineat, aceurateque obſervetur ab exe- eutoribus ſecundum eas literas, quibus illis omnia, quæ animam meam concernunt, commendo. Hic autem omnia, & fingula ſupra ſcripta com- mendo inprimis conjugi, ſorori meæ, dein Nobili Domino Petro de Kra- warz fratri meo chariſlimo, (a) iſtis autem in adjutorium etiam elientibus meis CCC 2 (a) Niſi hic frater pro cognato accipitur, conjicere fas eſſet Krawarzios , etſi clypeis diver- ſos , ejusden ſtirpis Sternbergicæ fuiſſe. Sane ſupra non facit diſtinctionem Petrus in- ter Petrum de Krawarz, & Marquardum de Sternberg, quem utrumque fratrem dile- ctum

Strana 388
388 SPECIMEN meis Domino Henrico de Sſonwald, & ſacerdoti Stephano Plehano in Hwo- gicz, & aliis Burggraviis meis, si Deo diſponente morerer, ut hæc omnia ſecundum meam ordinationem & confilium omnibus viribus tueantur. Quodſi autum aliquis in his adverſaretur, ut hæc omnia ita manuteneant, fieut me vivente facerent. Et his omnibus cum certa ſcientia conftitutis, ap- pendi præſentibus literis figillum meum, oravique Nobiles Dominos & Clientes meos ut fua sigilla penes meum apponerent his literis, quas æger lecto defixus confeci. Et nos Albertus de Lychtenburg dictus de Bietowia, Pe- trus Junior dictus de Straznicz. Dominus Joannes de Strakonicz, Domi- nus Henzo de Trpenowicz, Martinus de Drahonowicz Burggravius Stern- bergenſis, & Bartholomæus de Hihonicz Burggravius de Koliczina, his & omnibus iſtis ordinationibus præſentes, appendimus his literis noſtra figilla. (a) Nam bene nobis cognitum, quod hæc ipfius voluntas fit. Datum & actum in Weſsely die Lunæ post Dominicam Quadragesimæ: Reminiſcere. anno Incarnationis Dominicæ milleſimo tercenteſimo nonageſimo ſeptimo. CCCXXX. Marquardus de Sternberg hæres Domini Petri de Sternberg promittit ſeſe omnia debita in his literis commemorata teſtatoris ſui ( interpoſita plu- rium Nobilium fidejuſſione) ad feſtum S. Georgii proxime venturum in manus Dominæ Annæ viduæ teſtatoris ſui , tum Jodoci Marchionis Moraviæ perſo- luturum. dd. Brunæ fer. III. ante festum S. Bartholomaei 1397. Ex Histo- ria Diplomatica Domus Sternbergicæ. Marguardus de Sternberg significamus tenore preſencium uniuerfis, quod, ficut Nobilis Dominus Petrus de Sternberg pie memorie Patruus no- fter cariſſimus, quedam bona ſua nobis dono contulit, & legauit amicicia & gracia ſpeciali. Quapropter nos votis eius & voluntati vice verſa ſatisfa- cere volentes: Nos Marguardus de Sternberg prefatus principalis, & nos Albertus de Sternberg, Jaroslaus de Sternberg, Albertus de Sternberg alias de Konopiſſt, Petrus de Krawarz alias de Plumlow, Marguardus de Sobieſ- ſin & Alſcho de Rziczan fideiuſſores omnes in ſolidum cum ipſo & pro ipſo Domino Marguardo promittimus, & bona noſtra fide, ſyncera manu noſtra coniuncta indiuiſim absque dolo Nobili Domine Anne relicte predicti Do- mini Petri de Sternberg, & ad fideles manus Illuſtrium Principum Domini Jodoci Marchionis Brandeburgenſis ac Marchionis & Domini Morauie, Du- cis Przemconis & Domini Opauie, Nobilis Domini Lackonis de Krawarz, & ctum vocat, cum tamen certum ſit Marquardum illius nepotem ex fratre fuiſſe. At id nihil hac ætate inſoliti , ut ejusdem ſtirpis lineæ , imo etiom fratres diverſos clypeos geſſerint, quod jam alias me de Arneſti Archiepiſcopi Pragenſis patre & fratribus in- nuiſſe memini. (a) Sex ſigilla delineata huic inſtrumento ſubjecit Anonymus.

Strana 389
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 389 & Strenui Domini Henrici de Schenwald, pro ipſo Domino Petro de Stern- berg omnia debita infra ſcripta: Miculaſſoni de Schonwald ſexaginta tres marcas groſſorum. Wawrzimoni & Jankoni filio ſuo de Joſtrzebi nonagin- ta marcas groſſorum. Peſſconi Piskowec centum & octuaginta marcas groſ- ſorum. Janoni dicto Schurch quinquaginta marcas grofforum. Prepoſito & monaſterio Sternbergenſi triginta ſex marcas groſforum. Cunrato Piſto- ri, civi Pragenſi ducentas unam ſexagenam groſſorum. Polconiſſe Olomu- cenſi tredecim marcas grofforum. Jacobo Thaſſnerio ciui Brunenſi quin- quaginta tres marcas grofforum. Theodorico Velber & Hanus Strang ci- uibus Viennensibus quinquaginta ſexagenas groſforum. Venceslao ciui Po- loniensi viginti sexagenas grofforum. Ugiczoni in Ostroh ſedecim marcas grofforum. Volkoni Presbytero in Oſtroh decem & octo marcas groſſo- rum. Petro domeſtico Brunenſi ſedecim marcas grofforum. Venceslao do- meſtico Pragenſi duodecim ſexagenas grofforum. Volconi de Noua villa quinque marcas groſforum. Nicolao ciui Veſſelenſi quinquaginta octo ſexa- genas grofforum, & ſpecialiter honorabilibus ciuibus in Veſſels centum quin- quaginta marcas grofforum. Que debita dudum ſuper nos recepimus, dare & ſoluere, & omnes fideiuſfores, qui prefato Domino Petro de Sternberg pie recordacionis ſua figilla obligauerunt, absque omni damno eorum rea- liter exbrigare infra hine, & feſtum beati Georgii Martyris proxime ven- turum, ac expedire cum effectu. Guodfi non fecerimus, extune ſtatim omnes promittimus & debemus per interpoſitam perſonam idoneam milita- ris condicionis obſtagium in ciuitate Sternberg aut Olomucz in domo hone- ſti hoſpitis, nobis per predictos deputata, quilibet cum duobus famulis & tribus equis debitum & confuetum, excufacionibus, inftanciis contra pre- miſſa quibuslibet procul motis, ſubintrare. Et nihilominus preſtito vel non preſtito dicto obſtagio Nobilis Domina Anna, aut manus fidelis, quibus pro- misimus predicti virtute preſencium, & auctoritate nostra habeat, & habe- ant plenam & omnimodam potestatem omnia debita predicta, que per nos non fuerint perſoluta, ut prefertur, recipere & acquirere inter Chriſtianos aut Judeos noſtra, omnium in ſolidum, ſuper damna. De quo quidem obſtagio om- nes nos debitores prefati, nulla iuris noſtri feu confuetudinis caufa alle- gata, quouis modo exire debemus, ſed fideliter continuare debemus, & ſpondemus, donec omnia debita ſupra dicta, & donec figilla omnium fide- iuſſorum pro ipſo Domino Petro de Sternberg felicis memorie obligata cum omnibus & fingulis damnis, quecunque damna ob non ſolucionem de- bitorum predictorum, ſeu ob non exbrigacionem fideiufforum, prout pre- mittitur, prefata Domina, fidelis manus ipfius, vel ipsi fide uffores, ſeu no- ſtri

Strana 390
390 SPECIMEN ftri creditores, quos concernunt debita predicta, legacionibus, monicionibus, taxis, expenſis, impenſis, aut alias quocunque modo perceperint, & cum bono teſtimonio absque iudieio & iuramento demonstrauerint, plene per nos ſupra dictos noſtris creditoribus ſoluta, exbrigata & refuſa fuerint cum effectu. In cuius rei teſtimonium ſigilla noſtra propria de certa noſtra ſciencia pre- ſentibus sunt appensa. (a) Datum Brune feria III. ante festum S. Bartho- lomei. Anno Domini Milleſimo trecenteſimo nonageſimo ſeptimo. CCCXXXI. Joannes de Sternberg itidem hæres Domini Petri de Sternberg promit- tit ſimili modo ſeſe omnia debita hac charta nominata uſque ad feſtum S. Ge- orgii proxime venturum perſoluturum. dd. Lukaw fer. III. ante feſtum S. Bartholomæi 1397. Ex Hiſtoria Diplomatica Domus Sternbergicæ. Johannes de Sternberg alias in Lukaw fignificamus tenore preſenci- um uniuerfis: Quod ficut Nobilis Dominus Petrus de Sternberg pie memo- rie patruus noſter cariffimus quedam bona fua nobis ac heredibus noſtris dono contulit & legauit-amicicia & gracia ſpeciali. Quapropter nos vo- tis eius & voluntati vice verſa fatisfacere volentes: Nos Johannes de Stern- berg prefatus Principalis, & nos Matheus Cuftos & Canonieus ecclefie Olo- mucensis & Albertus fratres germani nati predicti Domini Johannis eins- dem tituli, Buſco de Kraſna alias in Ceſtin, Miklico de Milezan alias in Ku- rowicz, Przibiko de Malotin alias de Hradek , Witko de Biſtrzicz nunc Bur- grauius caſtri Lukow fideiuffores omnes in ſolidum eum ipſo & pro ipſo Domino Johanne promittimus bona noſtra fide, ſyncera manu noſtra con- iuncta indiuiſim absque dolo Nobili Domine Anne relicte Domini Petri de Sternherg predicti, & manus fideles Illuſtrium Principum Domini Jodoci Marchionis Brandeburgenſis & Marchionis & Domini Morauie, Ducis Frzem- eonis & Domini Oppauie , Nobilis Domini Petri de Krawarz alias in Plum- law, & Strenui Domini Henrici de Schonwald pro ipſo Domino Petro de Sternberg omnia debita infra ſcripta: Primo ſiquidem dignoſcimur obligari Domino Prepoſito ac toto Conuentui Canonicis Regularibus monaſterii Sternbergenſis in triginta ſeptem mareis cum dimidia marea grofforum Pra- genſium Morauici numeri & pagamenti. Item Cleparzoni in ſeptuaginta quinque mareis. Item Przibiconi de Dobromil in quinquaginta marcis pro dotalicio. Item Bohuſſio de Zathora in octuaginta tribus marcis. Item natis Zibrzidonis de Wlezetin in quinquaginta marcis. Item Johanni No- tario in quinquaginta marcis. Cuius quidem debiti ſupra dicti ſumma in toro (a) Ex ſigillis ſeptem huic inſtrumento ſubjectis libet ſolum veterem typum Rziczaniani ely- pei ſub codem Numero CCCXXX, excuſum dare.

Strana 391
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 391 toto facit : Trecente marce cum dimidia marca, que debita dudum, videli- cet ſtatim peractis exeguiis predicti Domini Petri patrui noſtri cariſſimi ſuper nos recepimus dare, exſoluere, & omnes fideiuffores, qui prefato Domino Petro de Sternberg, pie recordacionis, ſua figilia obligauerunt pro ſupra dicto debito, absque omni damno realiter exbrigare infra hinc & feſtum B. Georgii Martyris proxime venturi ac expedire cum effectu. Quod ſi non fecerimus &c. (a) Datum Luckaw feria tercia ante feſtum S. Bartholomei. Anno Domini Milleſimo trecenteſimo nonageſimo ſepti- mo. (b) CCCXXXII. Joannis Ducis Oppavia literæ ſuper ſeptem manſis in villa Ulrichs- dorff. dd. Glazii die Veneris post Martini 1397. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 1085. CCCXXXIII. Procopius Marchio Moraviæ conſenſum dat, ut Anna ſoror ſua vidua Do- mini Petri de Sternberg bona ſua, cuicunque placuerit, dare aut legare poſfit. dd. Uniczow Dominica Palmarum 1398. Ex Hiſtoria Diplomatica Domus Sternbergicæ. Nos Procopius Dei gracia Marchio Morauie recognoſcimus tenore preſencium uniuerfis: quod ex innata clemencia, quam fignanter illis te- nemur, qui nobis in linea conſanguinitatis & affinitatis sunt iuncti, exhi- bere, hac ea iuſta occaſione tibi Nobili Anne relicte olim Nobilis Petri de Sternberg ſorori noſtre dilecte, ut bona tua ubilibet habita tui dotalicii, quibuscunque nuncupentur nominibus, ficuti tue dileccioni & voluntati vi- debitur, poſſis, euicunque hominum placuerit, dare, tribuere, & refignare pro tuo libito voluntatis in ioſpitate vite preſentis, similiter & in agone, nostrum dedimus & prefencium vigore damus consensum pariter & affen- fum fauorabiliter. Quod benigne de noſtra gracia & munificencia ſpeciali preſencium noſtro ſub appenſo ſigillo dedimus teſtimonio literarum. Da- tum Uniczow Dominica Palmarum. Anno Domini Milleſimo trecenteſimo nonageſimo octano. (c) CCCXXXIV. Jodocus Marchio Moraviæ facit poteſtatem Carthusiæ Dolanenſi bona immobilia pretio DCC. marcarum groſſ. comparandi. dd. Brunæ fer. III. poſt (a) Reliqua ad verbum reſpondent priori inſtrumento. (b) Ex ſeptem ſigillis inſtrumento huic ſubjectis ſub eodem Num. CCCXXXI. excuſa damus Buſconis de Kraſna, Mikli- conis de Milczan, Przibiconis de Malotin, & Witkonis de Biſtrzicz, qui poſtremus cly- peus eſt Sekirkiorum ſeu Wrſſoveciorum. (c) Sigillum huie inſtrumento ſubjectum diverſum a priore ejusdem Marchionis ſigillo excuſum damus codem Num. CCCXXXIII.

Strana 392
392 SPECIMEN post festum Pentecostes 1398. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Dipl. P. H. p. 115. CCCXXXV. Anna ſoror Marchionum Moraviæ vidua Domini Petri de Sternberg instituit hæredem Dominum Laczkonem de Krawarz alias de Helfenstein di- ctum. dd. Sternbergæ die Mercurii ante S. Laurentii 1398. Ex Historia Diplomatica Domus Sternbergicæ. Ex vernaculo in latinum ſermonem translatum. Anna quondam conjux Nobilis Domini Domini de Sternberg notum facio univerſis his literis, qui eas viſuri, audituri, ſeu lecturi funt: Quod mihi Illuſtres Principes fratres mei gratioſiſſimi Jodocus Marchio & Domi- nus Moravia, & Marchio Procopius frater illius poteftatem, & literas cum certa utriusque ſcientia figillis ſuis munitas dederint: quod liceat mihi do- talitium meum, quod ſuper Sternbergensibus bonis per Tabulas affecuratum habeo, cuicunque libuerit, commendandi, legandi, aut dandi. Quãpropter ego Anna ſupra memorata agnoſcens & videns fidelitatem & fraternam benevolentiam Nobilis Domini Lackonis de Krawarz aliter de Helffenstein dicti, totum dotalitium meum, prout illud mihi ſuper bonis Sternbergenfibus per Tabulas terræ afſecuratum eſt, ſupra nominaro Domino Lackoni confi- do, commendo, do & trado, & tenore præfentium dedi post mortem méam cum omnibus Dominiis, juribus & pertinentiis, prouti dotalitium iſtud Ta- bulis inſertum eſt, ut ſæpe memoratus Dominus Lacko voluntatem meam ſecundum diſpoſitionem & ordinationem meam implear. In confirmationen rei juſſi cum certa mea fcientia figillum meum his literis appendi, & in ma- jus etiam robur rogavi Illuftres Principes Marchionem Procopium ſupra nomi- natum, & Przemkonem Ducem Oppavienſem fratres meos gratiofiſſimos, No- biles Dominos, Dominum Petrum de Krawarz aliter de Plumlow dictum, & Dominum Heraltum de Kuna civitate, ut ſua figilla penes meum cum certa ſua feientia his literis appenderent. (a) Et nos Principes ſupra nominati & Domini ſupra dicti vocati & ro- gati teſtes ad ſupra ſeripta omnia cum certa nostra fcientia figilla noſtra his literis appendimus, quæ datæ ſunt & ſcriptæ Sternbergæ die Mercurii ante fancti Laurentii anno Domini milleſimo trecenteſimo nonageſimo octavo. CCCXXXVI. (a) Ex quinque figillis huie inftrumento ſubjectis excuſum damus Annæ natæ Marchioniſſæ & Przemkonis Ducis Oppavienſis eodem Numiero CCCXXXV. Ceterum Heraltus ille de Kuna in ſig llo ſuo ſe ſcribit de Kunstat.

Strana 393
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 393 CCCXXXVI. Bonifacius IX. Eccleſiam Mezriczenſem vacantem confert ex gratia ſpeciali cuidam Nicolao eccleſiaſtico, ea tamen conditione, ut infra tres men- ſes a die conſecutionis hujus beneficii teneatur profeſſionem inter Canonicos S. Sepulchri emittere. dd. Romæ VIII. Kal. Decembris Pontificatus anno IX. id eſt 1398. Bonifacius Epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei Venerabili fratri Epiſco- po Aquenſi, & Dilectis filiis.. Pragenſi, ac Olomucensi Officialibus ſalu- tem & Apostolicam benediccionem. Vite ac morum honeftas, aliaque lau- dabilia probitatis & virtutum merita, fuper quibus apud nos dilectus filius Nicolaus Mainkonis Rector Parrochialis Ecclefie in Mezyerzicz Olomucen- ſis Dioceſis fide digno commendatur teſtimonio, nos inducunt, ut fibi red- damur ad graciam liberales. Dudum siquidem omnes Parrochiales Eccle- fias, ceteraque beneficia ecclefiaftica cum cura, & fine cura quorumeunque Capellanorum Sedis Apostolice tune vacancia, & inantea vacatura colla- cioni nostre reſeruantes decreuimus extunc irritum & inane, si ſecus fu- per hys a quoquam quauis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Cum itaque poſtmodum Parrochialis Eccleſia in Mezyrzicz Olomucenſis Dioceſis, quam quondam Wenceslaus dictus Rod ipfius Ecclesie Rector dum viueret, obtinebat, per ipſius Wenceslai obitum, qui Capella- nus dicte Sedis existens extra Romanam curiam diem claufit extremum., vacauerat, & vacabat tune, nullusque de illa preter nos canonice diſponere potuiſſet, fiue poſſet, reſernacione & decreto obfiftentibus ſupradictis. Nos volentes eidem Nicolao premiſſorum meritorum ſuorum intuitu gra- ciam facere ſpecialem, Ecclefiam predictam, cuius fructus, redditus & prouentus quinquaginta marcharum argenti puri fecundum communem ex- timacionem, ut ipſe Nicolaus afferit, non excedunt, fiue ut premittitur, fiue alias quouis modo, aut ex alterius cuiuseunque perſona ſeu per affe- eucionem alterius beneficii Ecclefiaftici Apostolica auctoritate collati, vel per constitucionem felicis recordacionis Johannis Pape XXII. predecefforis noſtri, que incipit: Execrabilis; aut per liberam refignacionem alicuius per eum de illa in manibus ad id potestatem habentis apud Sedem Aposto- licam ſponte factam & admiſſam vacet, eciamfi tanto tempore vacanerit, quod eius collacio iuxta Lateranensis statura Concilii ad Sedem predictam legittime deuoluta, aut Eccleſia ipſa diſpoficioni Apoſtolice ſpecialiter exi- ſtant, & a domo ſacri Sepuleri Dominici Jeroſolimitani Sderaſienſis Ordinis ſancti Auguſtini Pragenſis Diocesis, vel allo quocunque Regulari loco de- pendeat, & per Canonicos domus ſeu loci huiusmodi gubernari confueue- Tom. IV. Ddd rat,

Strana 394
394 SPECIMEN rat, & fuper ea inter aliquos lis in dicta curia vel extra eam pendeat in- deciſa, & ille ex cuius perfona ultimo vacauit eciam dicte Sedis Capellanus, Nunccius, vel Notarius, aut alius Officialis, ſeu fructuum & prouentuum Camere Apostolice debitorum collector, vel subcollector, seu Apostolica- rum Abbreuiator, aut earundem, vel penitenciarie nostre literarum ſcri- ptor, vel eiusdem Sedis, aut alicuius ex Venerabilibus fratribus noſtris, fancte Romane Eeclefie Cardinalibus familiaris foret, ſeu damnate memo- rie Roberto olim Bafilice duodecim Apostolorum Presbytero Cardinali tunc Antipape , qui ſe Clementem VII. auſu ſacrilego nominabat, aut aliis per proceſſus Apostolicos condemnatis adheferit, vel apud Sedem ipsam de- ceſſerit cum omnibus Juribus, & pertinenciis ſuis Apoſtolica eidem Nico- lao auctoritate contulimus, & de illa eciam prouidimus decernentes prout erat irritum & inane, si ſecus ſuper hys a quoquam quauis auctoritate sci- enter, vel ignoranter attemptatum forsan erat, tunc, vel imposterum con- tingeret attemptari. Non obstantibus, quod idem Nicolaus predicti, vel alterius Ordinis profeſſus non ex iſtis, & tam pie memorie Bonifacii Pape VIII. predeceſforis nostri, quaim aliis conftitucionibus Apostolicis, nee non ſtatutis, conſuetudinibus domus, ordinis, & Eccleſie predictorum eciam iuramento, confirmacione Apostolica, vel quauis firmitate alia roboratis, contrariis quibuſcunque. Aut ſi aliqui ſuper prouiſionibus ſibi faciendis de huiusmodi vel aliis beneficiis Ecclefiafticis in illis partibus ſpeciales vel generales dicte Sedis vel legatorum literas impetrauit, eciam ſuper eos ad inhibicionem, referuacionem, & decretum, vel aliis quomodolibet fieri potuiſſet, quibus omnibus dictum Nicolaum in affecucione dicte Ecclesie volumus anteferri, ſed nullum per hoc eis quoad afſecucionem beneficio- rum aliorum preiudicium generari, ſeu ſi Venerabili fratri noſtro.. Epi- ſcopo Olomucenſi & dilectis filiis Magiſtro dicte domus vel quibusuis aliis communiter, vel diuiſim ab eadem fit Sede indultum, quod ad recepcio- nem vel prouiſionem alicuius minime teneantur, & ad id compelli non poſſint, quodque de huiusmodi Parrochialibus Eccleſiis, vel aliis benefi- ciis Ecclefiafticis ad eorum collacionem, prouisionem, preſentacionem, feu quamuis aliam diſpoficionem coniunctim vel ſeparatim ſpectantibus nulli valeret prouideri per literas Apostolicas, non facientes plenam & expreſ- ſam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem, & qualibet alia dicte Sedis indulgencia generali vel ſpeciali, cuiuseunque tenoris exi- stat, per quam noſtris litteris non expreſfam vel totaliter non inſertam ef- fectus huiusmodi gracie impediri valeat, quomodolibet vel differri, & de qua cuiusque toto tenore habenda fit in eisdem noſtris litteris mencio ſpe- cialis.

Strana 395
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 395 cialis. Aut quod dudum eidem Nicolao, ut aſſerit, eciam de dicta Eccle- ſia vigore quaruudaim aliarum litterarum noſtrarum mandanimus prouideri, quas quidem litteras & proceffus habiti per easdem, & quemcunque inde ſecuta, extunc caffauimus, & irritauimus, ac nullius effe voluimus robo- ris, vel momenti. Volumus autem, quod si dicta Ecclefia a domo vel alio loco huiusmodi dependeat, & per Canonicos ipsius domus gubernari con- ſueuerit, & eam dictum Nicolaum vigore literarum noſtrarum afſequi con- tingeret, quod idem Nicolaus infra tres menſes a die affecucionis huius- modi immediate computandos, predictam domum ingredi, & in ea profes- sionem regularem per Canonicos ipfius domus emitti conſuetam emittere. Alioquin predictam Eccleſiam, quam extunc vacare decernimus, omnino dimittere teneatur. Quocirca Diſcrecioni veſtre per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatinus vos, vel duo, aut unus veſtrum per vos, vel alium, ſeu alios eundem Nicolaum, vel Procuratorem fuum eius nomine, in corpora- lem poſſeſſionem Ecclefie, iuriumque & pertinenciarum predictarum induca- tis per auctoritatem noſtram, & defendatis inductum, amoto exinde quolibet detentore, ac facientes ſibi de ipfius Ecclefie fructibus, redditibus, pro- uentibus, iuribus & obuencionibus uniuerfis integre reſponderi, ipfumque fi dicta Eccleſia a domo vel loco huiusmodi dependeat, ut prefertur, fi hoc voluerit, & sit ydoneus, aut alind Canonicum non obsistat in domo vel lo- co huiusmodi, ſiue in ea vel in eo certus Canonicorum numerus fuerit, fiue noſtra auctoritate recipi in Canonicum & in fratrem, fibique regula- rem habitum iuxta ipſius domus conſuetudinem exhibere, ac conuentus, do- mus vel loci huiusmodi prouentibus, ficut uni ex aliis domus vel locus huiusmodi Canonicis integre prouideri, ipſumque ibidem fincere in domi- no caritate tractari. Non obstantibus omnibus ſupra dictis, ſeu si eisdem Epiſcopo, vel Magiſtro, vel quibusuis aliis communiter vel diuifim ab ea- dem ſit Sede indultum, quod interdici, ſuſpendi, vel excommunicari non poſſint per literas Apostolicas non facientes plenam & expreffam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem. Contradictores au- ctoritate noſtra appellacione poſtpofita compeſcendo. Datum Rome apud fanctum Petrum VIII. Kalendas Decembris Pontificatus noſtri anno nono. CCCXXXVII. Procopius Marchio Moraviæ mandat civitatibus Luſatiæ , ut caſtrum Rhonau expugnent, diruantque. dd. die Luna poſt S. Thomæ Apoſtoli 1398. Carpzovius in Analectis Zittaviensibus P. I. p. 169. Ddd 2 CCCXXXVIII.

Strana 396
396 SPECIMEN A CCCXXXVIII. Dominus Smil de Sternberg alias in Hochstein decedens sine hœrede tranſcribit caſtrum Hochſtein cum ditione & appertinentiis in Dominos Zden- konem & Geezkonem de Sternberg cum onere, ut certam ſummam monaste- rio Kraſikovienſi, in quo sepulturam elegit, dependant. dd. 1398. Ex Hi- ſtoria Diplomatica Domus Sternbergicæ. CCCXXXIX. Jodoci Marchionis Moraviæ & Brandeburgenſis confirmatio privilegio- rum Francofurtenſi civitati ad Oderam conceſſorum. dd. Berolini die Lunæ SS. Fabiani & Sebaſtiani 1399. Ludevig. C. D. T. 9. p. 554. CCCXL. Inftitutio Plebani Bohunconis dicti Nagwaſſa in Swabenicz Olomucenſis Diœceſis ad præſentationem D. Valentini Præpoſiti Zderaſiensis. dd. Crem- ſirii die XII. Julii anno 1399. Ex vetuſto apographo Archivi Zderasienſ. Nos Smilo de Wiſow Vicarius in ſpiritualibus & Officialis, Curie Epi- ſcopalis Olomucenfis, Notum facimus tenore preſencium uniuerſis, quod ad preſentacionem & peticionem Venerabilis & Religioſi Viri Domini Valen- tini Prepoſiti monaſterii Zderaſienſis Pragenſis, ſacroſancti Sepulcri Domi- nici Jeroſolimitani Honorabilem ac Religioſum fratrem Bohunconem dictum Nagwaſſa in & ad Ecclesiam Parochialem in Swabenicz per liberam resi- gnacionem fratris Nicolai ultimi & immediati ipſius Ecclefie Rectoris ad preſens vacantem, in qua dictus Dominus Valentinus Prepofitus Jus pre- ſentandi noſcitur obtinere, in Rectorem legittimum inftituimus & Pleba- num, ſibi curam animarum, & adminiſtracionem ſpiritualium & temporali- um in eadem iuxta noſtri officii debitum in Dei nomine committentes, ha- rum quibus figillum Vicariatus Olomucensis Ecclesie preſentibus est appen- ſum, teſtimonio literarum. Datum Cremſirii anno &c. 99. die XII. mensis Julii. CCCXLI. Albertus de Sternberg promittit quibusdam Nobilibus, qui partes illi- us amplexi fuere, omnimodam indemnitatem. dd. in Ungaricali Broda feria II. die S. Barbaræ 1402. Ex Hiſtoria Diplomatica Domus Sternbergicæ ex vernaculo in latinum verſum. Albertus de Sternberg dictus de Lukow filius Nobilis Domini Jeſskonis item Henslonis (a) recognoſco præſentibus literis coram univerfis, qui eas legent, aut legentes audituri funt: Quod honorabilibus & strenuis Domi- nis Joanni dicto de Noslalowa, Petro de Bielotin, Henrico de Raczowicz, Jo- (a) Jeſsko eſt Slavicum , Henslo germanicum Joannis nomen,

Strana 397
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 397 Joanni Kaczerow de Kniewicz, & Petro de Krumſin, qui ad me in ſervitia mea & ad necessitatem meam accesserunt, promittam, & fidejussionem praestem pro omni vero & legitimo damno de domo in domum, imo etiam illis om- nibus, quieunque has literas meas acceptaturi effeut, ſponte & libere idem ipſis promitto citra omnem ſuſpicionem mali & doli. Quodſi illis in ſer- vitio meo, meisque neceffitatibus aliqua damna legitime probata acciderint, ea omnia ſupra ſcriptis promitto ſecundum eorum bonam fidem ſine omni fraude perſoluturum, & integre compensaturum. Item me obſtringo sine fraude me illis ſatisfacturum de quocunque incommodo aut præjudicio. Guodſi autem illos dimiſero, incumbet mihi, ut eos ſecuro comitatu perdu- cam in castrum prope Olomucium ad Horkam pertinens, meis impensis & periculo. Huc ſi eos fine omni percepto damno perduxero, nihil a me prætendendum habebunt. In horum teſtimonium cum certa ſcientia figil- lum meum his literis appendi. Datum in Ungaricali Broda feria ſecunda in die ſancte Barbare. Anno Domini milleſimo quadringenteſimo ſecun- do. (a) CCCXLII. Jodocus Marchio Moraviæ dat teſtimonium avitæ Nobilitatis rite pro- batæ familiæ Tettau de Tettowe. (hodie Illuftriſſimæ stirpis Kinskiorum ) dd. Brunæ in vigilia S. Thomæ Apoſtoli 1402. Paprocius in Ordine Do- minorum p. 379. & Ludevigius T. VI. Reliquiarum p. 81. CCCXLIII. Jodoco Marchioni Moraviæ & Brandeburgenſi promittunt civitates veteris Marchiæ duobus terminis ſolutionem ſeptingentarum quinquaginta marcarum, dd. in vigilia omnium Sanctorum 1403. Gerken in Diplomata- rio veteris Marchiæ T. I. p. 180. CCCXLIV. Innocentius VII. demandat Abbati Brzewnoviensi, ut Bernardum Re- ligioſum monaſterii Willemoviensis instituat & installet in Rectorem Parochia- lis eccleſice in Walcz Olomucenſis Diœceſis. dd. XI. Kal. Junii Pontif. anno I. id eſt 1404. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. Innocencius epiſcopus ſeruus ſeruorum Dei: Dilecto fiilio Abbati mo- naſterii Brewnovienſis prope Pragam ſalutem & Apostolicam benediccio- nem. Dignum arbitramur, & congruum, ut illis se reddat Sedes Aposto- lica gracioſam, quibus ad id propria virtutum merita laudabiliter ſuffragan- tur. Dudum ſiquidem pie memorie Bonifacius Papa VIII. Predeceſfor no- ster (a) Hæc ultima periodus notæ chronologicæ latine iisdem verbis vernaculo instrumento ad- ſcripta eſt.

Strana 398
398 SPECIMEN ſter quondam Johanni Petro de Criſanow Rectori Parochialis ecclefie in Walcz Olomucensis Dioceſis de dicta eccleſia, quam prefatus Predeceffor monasterio Beatorum Petri & Pauli Apoſtolorum in Wylemow Ordinis fan- cti Benedicti Pragenſis Diocesis uniuerat, annexuerat, & incorporauerat, & que de iure Patronatus ipſius monaſterii, ut Dilecti Filii Abbas & Con- uentus monasterii affeuerant, fuerat, quamque per liberam refignacionem bone memorie Bartholomei Titulo ſancte Potenciane Presbiteri Cardinalis (eandem ecclefiam tune ex conceffione & diſpenfacione Sedis Apostolice obtinentis) per eum de illa in manibus dicti Predecefforis ſponte factam, & per ipſum Predecefforem admiſsam apud eandem Sedem vacantem vigore incorporacionis, annexionis, & unionis huiusmodi fuerant pacifice affecuti per reuocacionem unionum per ipsum Predecefforem, videlicet XI. Kalen- das Januarii, Pontificatus ſui anno quarto decimo factam, vacante, & an- tea diſpoficioni Apoſtolice referuata per ſuas literas gracioſe duxit proui- dendum, prout in eisdem literis plenius continetur. Cum autem, ficut exhibita nobis nuper pro parte Dilecti Filii Bernhardi Nicolai de Hlota Monachi monaſterii predicti peticio continebat, prefatus Johannes poſſeſ- sione eiusdem ecclefie per eum non habita, extra Romanam Curiam fuerit vita functus, & ſecundum premiſſa dicta eccleſia adhuc per obitum prefati Johannis vacare noſcatur: Nos volentes prefatum Bernhardum, qui Pres- biter, & ut afferit, ordinem ipsum exprefse profeffus existit, apud nos de religionis zelo, vite & morum honeſtate, aliisque probitatis & virtutum meritis multipliciter commendatum, pro quo eciam dicli Abbas & Conuen- tus nobis ſuper hoc humiliter ſupplicarunt, horum intuitu fauore proſequi gracioſo, Diferecioni tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus si per diligentem examinacionem dictum Bernhardum bene legere, bene construe- re, & bene cantare , ac congrue loqui latinis verbis, & alias ydoneum ad dictam ecclesiam obtinendam effe inueneris, eciamfi dictus Bernhardus non bene cantaret, dummodo in tuis manibus iuret ad ſancta Dei Euungelia, quod infra annum a tempore examinacionis huiusmodi computandum bene cantare addiseet, super quibus tuam conſcienciam oneramus, ecclefiam pre- dictam, cuius fructus, redditus & prouentus triginta quatuor marcharum argenti puri ſecundum communem estimacionem, valorem annuum, ut ipſe Bernhardus afferit, non excedunt, fiue ut premittitur, fiue alias quouis modo, aut ex alterius cuiuscunque perſona vacet, eciamfi tanto tempore vacauerit, quod eius collacio iuxta Lateranensis statuta Concilii ad eandem Sedem legitime deuoluta, vel eccleſia ipſa diſpoſicioni Apoſtolice ſpecia- liter vel generaliter reſeruata existant, ut fuper eam inter aliquos, cuius ſtatum

Strana 399
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 399 ſtatum haberi volumus preſentibus pro expreſſo in dicta Curia, vel extra eam pendeat indeciſa, dummodo tempore dati preſencium non ſit in ipſa ecclefia alicui ſpecialiter Jus quefitum, cum omnibus Juribus, & pertinen- ciis fuis eideur Bernhardo auctoritate nostra conferas & affignes; Inducens per te vel alium, ſeu alios eundem Bernhardum, vel Procuratorem ſuum eius nomine in corporalem poffefſionem ecclefie, iuriumque & pertinen- ciarum predictorum, & defendens inductum amoto exinde quolibet deten- tore, ac faciens sibi de ipſius eccleſie fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus, & obuencionibus uniuerfis integre reſponderi, Contradictores au- ctoritate noſtra, appellacione poſtpoſita, compeſcendo. Non obſtantibus tam felicis recordacionis Bonifacii Pape VIII. eciam Predecefforis noſtri, quam aliis constitucionibus Apostolicis contrariis quibuscunque. Aut si aliqui ſuper prouiſionibus ſibi faciendis de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclefiafticis in illis partibus speciales vel generales dicte Sedis vel legato- rum eius literas impetrarint, etiamfi per eas ad inhibicionem, reſeruacio- nem, & decretum, vel alias quomodolibet fit proceffum, quibus omnibus prefatum Bernhardum in afſecucione dicte eccleſie volumus anteferri, ſed nullum per hoc eis quoad affecucionem beneficiorum aliorum preiudicium generari. Seu ſi Venerabili Fratri noſtro.... Epiſcopo Olomucensi, vel quibusuis aliis communiter vel diuiſim a dicta fit Sede indultum, quod ad recepcionem vel prouisionem alicuius minime teneantur, & ad id compelli, aut quod interdici, ſuſpendi, vel excommunicari non poſfint, quodque de huiusmodi vel aliis beneficiis eccleſiafticis ad eorum collacionem, prouifio- nem, preſentacionem, ſeu quamuis aliam diſpoficionem coniunctim vel ſe- paratim ſpectantibus nulli valeat prouideri, per literas Apoſtolicas, non fa- cientes plenam, & expreſſam, ac de verbo ad verbum de indulto huius- modi mencionem, & qualibet alia dicte Sedis indulgencia generali vel spe- ciali, cuiuscunque tenoris exiftat, per quam prefentibus non expreſſam vel totaliter non inſertam effectus earum impediri valeat quomodolibet, vel differri, & de qua cuiusque tenore toto habenda fit in noſtris literis mencio ſpecialis. Nos enim ſi prefatus Bernbardus ad hoc repertus fuerit ydo- neus, ut prefertur, ex nunc perinde irritum decernimus & inane, si ſeeus ſuper hys a quoquam quauis auctoritate ſcienter vel ignoranter contigerit attemptari, acſi die Dati preſencium eidem Bernhardo ad hoc reperto y do- neo de dicta eccleſia cum interpoficione decreti prouideri mandauiffemus. Datum Rome apud ſanctum Petrum XI. Kalendas Junii, Pontificatus noſtri anno primo. pro Ja. de Eſculo. Poggius. CCCXLV.

Strana 400
400 SPECIMEN CCCXLV. Wenceslai Romanorum & Bohemiæ Regis literæ feudales datæ Prze- myslao, Johanni, & Nicolao Ducibus Oppaviensibus. dd. Wratislaviæ die Dominico poſt Aſſumptionem B. Mariæ Virginis 1404. Sommersberg rer. Sileſ. T. 1. p. 845. CCCXLVI. Innovatio & confirmatio ſucceſſionis hæreditariæ (olim inter Carolum IV. Rom. & Boh. Regem, interque Duces Austriæ erecta) per Wenceslaum Rom. & Bob. Regem nec non Jodocum & Procopium Marchiones Moraviœ. dd. Budvicii die Lanæ poſt feſtum omnium Sanctorum 1404. Lunig Part, fpec. Contin. I. p. 68. CCCXLVII. Latzko epiſcopus Olomucenſis definit terminos quarundam poſſeſſionum Carthuſiæ Dolanenſis. dd. Olomucii Ind. XII. XIV. Decembris 1404. Ber- nardus Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. II. p. 123. CCCXLVIII. Jodocus Marchio Moraviæ concedit Carthuſiæ Dolanenſi quasdam ſil- vas Marchionales. dd. Olomucii ante festum Conversionis S. Pauli 1405. Bern. Pezius ibid. p. 124. CCCXLIX. Procopius Marchio Moravia confert Carthuſie Dolanenſi omnia bona ſua ad caſtrum Tepenecz ſpectantia. dd. Bruna feſto S. Viti Mart. 1405. Bern. Pezins ibid. p. 125. CCCL. Jodocus Marchio Moraviæ Carthuſiam Dolanenſem quaſi de novo fun- dat, & peculiaribus quibusque privilegiis communit. dd. Olomucii XVII. Ja- nuarii 1406. (a) Bern. Pezius c. l. p. 125. CCCLI. Conſules & Jurati civitatis Olomucenſis fatentur de mandato Jodoci Marchionis Moraviæ , quod debeant Marſchikoni de Radoweſîcz, ejusque uxo- ri viginti marcas cenſus annui groſſorum Pragenſium. dd. Olomucii Domini- ca ante Nicolai 1406. Ex Autographo Archivi Regii. Nos Conſules & Jurati preſentes & futuri, totaque communitas ciui- tatis Olomucensis recognoſcimus tenore preſencium uniuerfis, quod de ſpe- eiali mandato Serenifſimi Principis & Domini Domini Jodoci Marchionis Brandeburgenſis, Marchionis & Domini Morauie noſtri Domini glorioſi, & de (a) Ejusdem diplomatis apographum ex quodam vetuſto copiario nobiscum communieavit Clar. Pelzelius ſibi a Clar, Viro Joſepho Wratislao Monſe tranſcriptum.

Strana 401
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 401 de censibus gracie sue debitis tenemur & debemus Strenuo Marschiconi de€ Radowesicz, uxori sue, quam nunc habet, Margarethe, heredibus eorum, & Margarethe puelle filie Niklaſſonis Pawrchbrettl ciuis de Jegendorf, & illis, qui preſentem literam de bona voluntate eorum habuerit, viginti mar- cas cenſus annui grofforum Pragenfium, & Morauici numeri ſoluere & nu- merare pecuniis in paratis, quas quidem viginti marcas groſſorum in feſto S. Wenceslai proximo ſimul, & poſt hoc diuiſim per medium in Georgii, & medium in Galli feſtiuitatibus continue ſecuturis fingulis annis de cenfi- bus ipſius Domini noſtri Marchionis dicto Marſchikoni, vel ſuis, ut preſcri- bitur, beneuole porrigere, & dare volumus, & debemus, ac cum nostris fuc- ceſſoribus promittimus bona fide, quousque ducente marce grofforum Ca- pitalis ipſis per dictum Dominum noſtrum Marchionem, aut ſuos ſuceeſſo- res apud nos cum censibus eorum folute fuerint totaliter, & ad plenum. Sub harum quibus noſtrum sigillum est appenſum figillum teſtimonio literarum. Datum. Dominica ante Nicolai. Anno Domini milleſimo quadringenteſimo ſexto. CCCLII. Nonnulli Nobiles Sileſiæ fide jubent pro Joanne Duce Oppavienſi, quod Wladislao Regi Poloniæ, & Alexandro Magno Duci Lithuaniæ extradent literas Wenceslai Regis. dd. in Wilna Dominica die po�t octavas Epiphaniæ 1407. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 951. CCCLIII. Jodocus Marchio Moraviæ legat ducentas mareas groſſorum in ædifi- cia Dolanenſis Carthuſiæ. dd. Brunæ feria II. poſt feſtum S. Stanislai Mart. 1407. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. H. p. 127. CCCLIV. Literæ, quibus datur poteſtas Abbati & Conventui Willemovienſi ab Abbate & Conventu Trebecenfi, redimendi clenodia oppignorata. dd. feria ſecunda poſt diem S. Jacobi anno 1409. Ex Autographo Archivi Brzew- novientis. Nos Naczko Dei & Apostolice Sedis graeia Abbas, Andreas Prior, Woyslaus Ecclefiafticus, Wanico Senior, totusque Connentus monaſterii ſancte Marie Virginis in Trebecz (a) Vitus in Myerſin, Leo in Luha mo- naſteriorum Prepoſiti (b) Ordinis ſancti Benedicti Olomucensis Diocesis; Lce Tom. IV. Re- (a) (ivitas Trebiezium hodie ſupereſt, at monaſterium turbis Huffiticis peſſumdatum eſt, paſſimque dicitur ibi ſtetiſſe, ubi hodie arcem videre eſt, estque ditio hodie Senioratus Illuſtriſſimæ familiæ Waldſteiniæ. (b) Hæ duæ Præpoſituræ Ordinis S. Benedicti in Luha & Myerſin , verofimillime ad Abbatem & monaſterium Trebiczenſe ſpectabant, quod

Strana 402
402 SPECIMEN Recognoſeimus tenore preſencium uniuerfis, quod reuoluentes grauiffima debita, quibus nos, & monasterium noſtrum multipliciter extitir oneratum, & maxime clenodia noſtra, videlicet capita argentea, que in montibus Chut- nis inter Judeos & Cbristianos per nos obligari noſcuntur ; Nosque in ple- no noſtro conſilio & Capitulo ſolempnibus tractatibus premiſſis, ſano con- ſilio & matura deliberacione prehabitis diuerſas habuimus inter nos diſpu- taciones, per quem modum predicta elenodia redimere poffemus. In hoc tamen nostra resedit intencio, ad Reuerendum in Chrifto Patrem, & Do- minum Nicolaum Abbatem, & Venerabiles Viros Dominos Bunonem Prio- rem, ceterosque Confratres noſtros monaſterii in Wylemow predicti Or- dinis Pragensis Diocesis ex contracta, & preſcripta fraternitate humilibus fupplicacionibus, noſtris defectibus ſuccurrere pro ſuffragio, mediante quo predicta clenodia redimi poſſint. Ideo nos Naczko Abbas, Audreas Prior, Vitus in Myersin, Leo in Luha monasteriorum Prepositi, ac Conuentus su- pradicti tam in capite, quam in membris Reuerendo in Chriſto Patri Do- mino Nicolao Abbati Bunoni Priori, ceterisque fratribus tocius Conuentus monaſterii in Wylemow ſupradicti plenam damus poteſtatem, predicta ele- nodia ſeu capita argentea, in ſumma, qua obligata noſcuntur, usque ad ſummam ſexaginta ſexagenarum grofforum Pragenſium exſoluendi, & in ipſorum poteſtate retinendi tamdiu, quousque eadem clenodia adnos duxe- rimus exſoluenda. Sin autem Domini Nicolaus Abbas, Buno Prior, totus- que Conuentus monasterii in Wyllemow supra dicti aliqua neceffitate pre- uenti predicta clenodia ulterius ſeruare non poſfent, & in caſu fi eadem exſoluere non poſfemus, extunc ipfis plenam tribuimus auctoritatem, pre- dicta elenodia in forte predicta inter Christianos & Judeos obligandi, & eciam ſi neceſſe fuerit vendendi, ipſorum fine dampno, prout iplis melius videbitur expedire, nullo nobis aminieulo Juris, legis, vel Canonis contra premiſſa ſuffragante. In cuius rei euidenciam, & robur figilla noſtra, vi- delicet Abbatis & Conuentus predictorum preſentibus funt appensa. Da- tum anno Domini milleſimo quadringenteſimo nono, feria ſecunda poſt diem ſancti Jacobi. CCCLV. Jodocus Marchio Moraviæ & Brandeburgenſis confirmat civitati Sten- dal privilegium immunitatis a telonio. dd. Tangermundæ die Martis poſt Ja- cobi 1409. Gerken in Diplom, vet. March. T. I. p. 180. CCCLVI. quod ex his literis recte conjicitur. Pulkava ad annum 1235. Luh dicit clauſtrum Ord. S. Benedicti ante Brunam ſitum fuiſſe.

Strana 403
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 403 CCCLVI. Jodocus Marchio Moravia & Brandeburgenſis cedit certam ſummam pecuniæ civitati Sdendal in certos uſus. dd. Brandeburg. in vigilia S. Lau- rentii 1409. Gerken ibid. p. 181. CCCLVII. Conradus epiſcopus Olomucenſis confirmat nomine Wenceslai Boh. Regis erectionem altaris S. Catharinæ in eccleſia S. Leenardi ma oris civitatis Pra- genſis. dd. Pragæ XVII. Februarii 1410. Hammerſchmid in Prodr. Glor. Prag. p. 159. CCCLVIII. Wenceslaus Rom. & Boh. Rex confirmat poſl mortem Jodoci Marchio- nis Moraviæ omnia privilegia Ordinibus Marchionatus Moravia. dd. XIV. Kal. Martii 1411. Weleslavina in Calendario p. 90. CCCLIX. Wenceslaus Rom. & Bob. Rex confirmat omnia privilegia Carthuſiæ Dolanenſi. dd. Praga XVII. Martii 1411. Bern. Pezius T. VI. Cod. Di- plom. P. II. p. 128. CCCLX. Nicolaus Ubaldini Archidiaconus Prerovienſis Olomucenſis Diœceſis & Canonicus Wiſſebradenſis eligitur arbiter cujusdam controverſiæ Capituli Li- tomericenſis. dd. 6. Junii 1411. Balbinus Dec. I. L. 5. p. 159. CCCLXI. Wenceslaus Rom. & Boh. Rex confirmat civitati Olomucenſi emporium a Carolo IV. & Joanne Marchione Moraviæ conceſſum. dd. Pragæ XXVII. Novembris 1411. Ex Collectione Thomæ Peſſinæ Bibliothecæ Duxovien- fis. Ex vernaculo in latinum translatum. Nos Wenceslaus Dei gratia Romanorum Rex semper Auguftus & Bo- bemiæ Rex notum facimus his literis univerfis, quod quondam llluftris Prin- ceps Joannes Marchio Moraviæ patruns noſter chariffimus ex confilio & mandato Sereniffimi Principis Domini Caroli pro tunc Romanorum & Bo- hemiæ Regis civibus noſtris eivitatis Olomucensis depofitionem generalem mercium concedere dignatus fit ea quidem ratione, ut unus quisque mer- cator, qui ex Imperio, Bohemiæ ac Poloni regno, Cracoviaque, aut aliun- de & ex aliis provinciis his regnis adfitis merces advecturus est, easdem Olomucii deponat, vendat, & ifthie vendere teneatur, quemadmodum in præ- nominati Marchionis literis plenius continetur. Cumigitur & nos bonum & utilitatem civium, incolarumque prædictæ civitatis Olomusenfis promo- vere omni modo ſtudeamus, eorum precibus inclinati non per errorem, ſed Eee 2 ex

Strana 404
404 SPECIMEN ex certa ſcientia prænominatam depositionem mereium in eadem eivitate Olomucenſi inviolabiliter conſervatam volumus, nominatimque ſtatuimus, ut omnes mercatores ex antedictis provinciis & locis merces fuas cujuscujus demum generis advecturi vel allaturi, easdem in civitate Olomucenſi depo- nere, & intra tres dies sibi ſuccedentes vendere teneantur, quas si intra triduum vendere haud poterunt, eas denuo evehere fine cujuscunque con- tradictione atque impedimento poſfint ac valeant. Quod his literis fingil- latim cautum volumus citra privilegii imminutionem, quo nominatis civi- bus libertates & gratiæ ſpeciales a Prædecefforibus Marchionibus Moraviæ conceſſæ vel confirmatæ fuerunt. In quorum robur figillum noſtrum his literis appendi juſſimus. Datum Pragæ XXVII. Novembris anno Domini 1411. regnorum noſtrorum 49. Romani vero 36. (a) CCCLXII. Sigiſmundus Imperator Georgium de Lithtenstein Georgii Nicolsbur- genſis filtum epiſcopum Tridentinum in S. R. I. Principum numerum ob præ- claras virtutes & merita adſciſcit. dd. Buda 25. Junii 1412. Collectanea Archivi Statuum Infer. Auſtriæ p. 203. CCCLXIII. Joannes XXIII. Papa incorporat eccleſias Parochiales in Ziliar & in Lauznicz Olomucenſis diœceſis monasterio in Zdiar Ordinis Cifterciensis. dd. Romæ Pontificatus anno III. id est 1413. Balbinus Dec. I. L. 5. p. 191. CCCLXIV. Institutio Plebani in Widra Olomucenſis Diœceſis ad præſentationem Præpoſiti Zderaſienſis facta. dd. Olomucii die 5. Maji anno 1414. Ex Au- tographo Archivi Zderaſienſis. Nos Sulico de Zelezna Canonicus Olomucenſis Vicarius in ſpirituali- bus, & Curie Epiſcopalis Olomucensis Officialis notum facimus tenore pre- ſencium uniuersis, quod ad preſentacionem & peticionem Venerabilis Viri Domini Prepoſiti monaſterii Sderaſiensis Pragenſis, sacroſancti Sepulchri Jeroſolimitani ad Ecclefiam Parrochialem in Wydra per liberam resignacio- nem Fratris Petri Salcz ultimi & immediati Rectoris eiusdem vacantis Re- ligioſum fratrem Mathiam in Rectorem legittimum instituimus & Plebanum, in qua prefatus Dominus Prepoſitus Jus Patronatus & preſentandi dinoſci- tur obtinere, ſibi curam animarum & adminiſtracionem ſpiritualium & tem- poralium in eadem iuxta noſtri Officii debitum in Dei nomine committen- tes, (a) In eadem collectione Duxovienſi exstat & alterum ejusdem Wenceslai diploma eodem anno, codemque die datum, quo omnibus & fingulis Moraviæ Proceribus, Quæfteribus, Camerariis &c. præcipitur, ut cives Olomucenſes circa hujus privilegii jura tueantur.

Strana 405
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 405 tes, harum quibus figillum Vicariatus Ecclefie Olomucenſis preſentibus eft appenſum teſtimonio literarum. Datum Olomucz anno Domini MCCCCXIIII. die quinta Menſis Maji. CCCLXV. Wenceslaus Rom. & Boh. Rex diſcordias inter fratres Tetauer de Te- towe componit. dd. Pragæ VI. Junii 1415. Paprocius in Ordine Domi- norum p. 378. CCCLXVI. Teſtamentum M. Joannis Moravi Archidiaconi Litomericenſis & Ca- nonici Pragenſis, quo Procopio de Cladrub Decano eccleſiæ Pragenſis ex al- lodio villæ Studnicz Olomucenſis Diœceſis quingentas ſexagenas legat pro altari in eccleſia S. Viti. dd. VIII. Septembris 1415. Balbinus Dec. I. Le 5. p. 305. OCCLXVII. Literæ minaces & acerbæ Procerum Bohemiæ atque Moraviæ datæ ad Concilium Constantienſe. dd. Pragæ II. Decembris 1415. Leibnit. C. I. G. D. Mant. Part. II. p. 103. CCCLXVIII. Martinus V. Joannem epiſcopum Olomucenſem propter vicinitatem ſi- mul constituit spiſcopum Litomiſslienſem. dd. Constantiæ XVI. Calendas Mar- tii Pontificatus anno I. id eſt 1418. Berghauer in Proto-M. Pœnit. p. 272. CCCLXIX. Martinus V. Joannem Litomiſslienſem epiſcopum in epiſcopatu Olomu- cenſi confirmat. dd. Constantiæ XVI. Calendas Martii Pontif. anno I. id est 1418. Berghauer ibidem. CCCLXX. Copia literarum Sigiſmundi Rom. & Hungariæ Regis ad Proceres Bo- bemiæ & Moraviæ datarum propter diſsidia & factiones in cauſæ Huſsi, dd. o . . (a) Goldaftus in Appendice Docum. p. 111. CCCLXXI. Instrumentum publicum Wenceslai Abbatis Gradicenſis Ord. Præmonst. ſuper literis ſeu Decreto Pontificio Joannis Papæ, concernente institutionem & inveſtituram Martini de Wrd Religioſi de monasterio Willemovienſi ad Ec- cleſiam Parochialem in Leupratitz Olomucenſis Diœceſis. dd. in monaſterio Gradicenfi 24. Octobr. anno 1418. Ex Autographo Archivi Brevnovi- enſis. Re- (a) Literæ hæ carent nota chronologica , pertinent antem ad annum 1417. ſeu certe 1418.

Strana 406
406 SPECIMEN Reuerendo in Criſto Patri, ac Domino Domino... Olomucenſi Epi- ſcopo, vel eius in ſpiritualibus Vicario generali, aut Officiali; nec non Ve- nerabili Patri ... Domino Abbati monaſterii in Wylemow Ordinis ſancti Benedicti Pragenſis Diocefis, omnibusque aliis, & fingulis, cuiuseunque sta- tus, gradus, ordinis, condicionis, aut preeminencie exiſtant, quorum in- terest, vel interesse poterit, & quos infra ſcriptum trahit negocium, ſeu tangere poterit quomodolibet in futurum communiter, vel diuiſim. Wen- ceslaus miſeracione Diuina Abbas monaſterii Gradicenſis ſancti Stephani Canonicorum Regularium Ordinis Premonstratensis extra muros Olomucen- ſes, Execuror unicus ad infra ſcripta a Sede Apoſtolica ſpecialiter depu- tatus, ſalutem in Domino, & mandatis noſtris huinsmodi, ymo verius Apo- stolicis firmiter obedire. Literas sanctiſſimi in Chriſto Patris & Domini noſtri Domini Johannis Divina prouidencia Pape viceſimi tercii, eius vera bulla plumbea in filis canapinis pendente more Romane Curie bullatas, ſa- nas, integras, omnique vicio prorſus & fuſpeccione carentes nobis per di- ſeretum Virum Dominum Martinum de Wrd monachum predicti monaste- rii in Willemow infra ſcriptum coram Notario publico, & teſtibus infra ſcriptis preſentatas, nos cum ea, qua decuit reuerencia recepiſſe nouiter per omnia in hune, qui ſequitur, modum: Johannes Epiſcopus, ſeruus ſeruorum Dei. Dilecto filio ... Abbati monasterii Gradicenfis prope Olomucz salutem & Apostolicam benediceio- nem. Dignum arbi ramur, & congruum, ut illis ſe reddat Sedes Apo- ſtolica gracioſam, quibus ad id propria virtutum merita laudabiliter ſuffra- gantur. Exhibita ſiquidem nobis nuper pro parte dilecti filii Martini de Wrd monachi monaſterii in Willemow Ordinis ſancti Benedicti Pragensis Diocefis peticio continebat, quod olim Parrochialis Ecclefia in Leupraticz Olomucenſis Dioceſis, quam quondam Nicolaus Mikeſch ipſius Eccleſie Re- ctor, dum viueret, obtinebat, per eiusdem Nicolai obitum, qui extra Ro- manam Curiam diem claufit extremum, vacante, dilectus filius Nicolaus Ab- bas dicti monaſterii ad quem tune Abbatem pro tempore existentem pre- ſentacio perſone idonee in Rectorem ipfius Ecclefie de antiqua, & appro- bata, ac hactenus pacifice obſeruata confuetudine pertinebat, eundem Mar- tinum prefatam Eeclefiam sic vacantem, & per monachos dicti monaſterii gubernari conſuetam Venerabili fratri noſtro Conrado Epiſcopo Olomucenſi infra tempus legitimum preſentauit, idemque Epiſcopus pridem Martinum in Rectorem ipfius Ecclefie auctoritate ordinaria inftituit, prefatusque Mar- tinus eandem Ecclefiam vigore preſentacionis & institucionis predictarum extitit pacifice affecutus. Cum autem ficut eadem pericio ſubiungebat, idem

Strana 407
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 407 idem Martinus dubitet, presentacionem & institucionem predictas ex cer- tis caufis, iuribus non ſubfiftere, & fieut accepimus, predicta Ecclefia ad- huc, ut prefertur, vacare noſcatur. Nos volentes predictum Martinum, aput nos de Religionis zelo, vite, & morum honeſtate, aliisque probitatis, & virtutum meritis multipliciter commendatum, horum intuitu fauore pro- ſequi gracioſe, Diſerecioni tue per Apoſtolica ſcripta mandamus, quatenus si post diligentem examinacionem eundem Martinum ad hoc ydoneum esse repereris, ſuper quo tuam confcienciam oneramus, Ecelefiam predictam, euius fructus, redditus & prouentus fex marcharum argenti ſecundum communem estimacionem valorem annuum, ut idem Martinus afferit, nou excedunt, ſiue premiſſo, ſiue alio quouis modo, aut ex alterius cuiuscun- que persona vacet, eciamsi ipſa Ecclesia diſpoficioni Apostolice specialiter reſeruata exiſtat, dummodo tempore date preſencium non fit in ea alicui Jus queſitum, cum omnibus iuribus, & pertinenciis ſuis prefato Martino auctoritate nostra conferas, & affignes, inducens per te vel alium, feu alios eundem Martinum, vel Procuratorem ſuum eius nomine in corporalem poffeſſionem Ecclefie, iuriumque & pertinenciarum predictorum, & defen- dens inductum amoto exinde quolibet illicito detentore, ac faciens sibi de ipſius Ecclefie fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus & obuencioni- bus uniuerfis inregre refponderi, contradictores auctoritate noſtra appel- lacione poîtposita compeſcendo, non obftantibus quibuscunque ftatutis, & conſuetudinibus monaſterii & Ordinis predictorum contrariis, iuramento, confirmacione Apoſtolica, vel quacunque firmitate alia roboratis. Aut fi aliqui ſuper prouifionibus fibi faciendis de Parrochialibus Ecclefiis, vel aliis beneficiis Ecclefiafticis in illis partibus ſpeciales, vel generales dicte Sedis, vel legatorum eius literas impetrarint, eciamfi per eas ad inhibicionem, referuacionem, & decretum, vel alias quomodolibet fit proceſsum, quibus omnibus dictum Martinum in affecucione Ecclefie predicte volumus ante- ferri, ſed nullam per hoc eis quoad affecuracionem Parrochialium Eccle- ſiarum, aut beneficiorum aliorum preiudicium generari. Seu ſi Epiſcopo Olomucenſi, ac Abbati dicti monaſterii pro tempore existentibus, vel qui- busuis aliis communiter, vel diuiſim a predicta fit Sede indultum, quod ad recepcionem , vel prouifionem alicuius minime teneantur, & ad id com- pelli, aut quod interdici, ſuſpendi, vel excommunicari non poſſint, quod- que de huiusmodi Parrochialibus Ecclefiis, vel aliis beneficiis Ecclefiastieis ad eorum collacionem, prouisionem, prefentacionem, ſeu quamuis aliam diſposicionem coniunctim, vel ſeparatim ſpeétantem nulli valeat prouideri per literas Apostolicas, non facientes plenam, & expreſsam ac de verbo ad ver-

Strana 408
SPECIMEN 408 verbum de indulto huiusmodi mencionem, & qualibet alia dicte Sedis in- dulgencia generali, vel ſpeciali, cuiuseunque tenoris existat, per quam preſentibus non expreſſam, vel totaliter non infertam effectus earum nou impediri valeat quomodolibet vel differri, & de qua cuiusque toto tenore habenda fit in nostris literis mencio specialis. Nos enim, fi dictus Mar- tinus ad hoc repertus fuerit ydoneus, ut prefertur, extune perinde irri- tum decernimus, & inane, si ſecus ſuper his a quoquam quauis auctoritate ſeienter vel ignoranter contigerit attemptari acsi die data preſencium ei- dem Martino ad hoc reperto idoneo de prefata Eccleſia cum interposicio- ne decreti prouideri mandauiffemus. Datum Rome aput fanctum Petrum 6. Idus Aprilis, Pontificatus noſtri anno tercio. Post quarum quidem literarum Apostolicarum prefentacionem & re- cepcionem fuimus per prefatum Dominum Martinum cum inftancia requi- fiti, ut ad execucionem earundem literarum Apostolicarum & contento- rum eisdem procedere dignaremur, iuxta traditam a Sede Apostolica nobis formam. Nos igitur Wenceslaus Abbas Executor ſupradictus volentes mandatum Apostolicum nobis in hac parte directum reuerenter exequi, ut tenemur, Auctoritate Apostolica, nobis in hac parte commiſſa de ydonei- tate predicti Domini Martini & aliis circumftanciis inquifiuimus diligen- ter, & quia ipſum ex teſtimonio fide digno, & alias per diligentem exami- nacionem habilem, & idoneum reperimus, ideoque ipfum Dominum Mar- tinum ad obtinendum dictam in Leupraticz Eccleſiam habilem fore, & ido- neum declarauimus, sibique dictam Ecclefiam in Leupraticz eum omnibus iuribus & pertinenciis fuis Auctoritate Apostolica nobis conceſſa iuxta formam & modum preſcriptarum literarum Apoſtolicarum contulimus, ac ipſum per imposicionem earundem literarum ad caput fuum inueftiuimus, (a) ac ad realem poſſeſſionem induximus, nec non conferimus, inuestimus, & inducimus per preſentes, prout melius poffumus, & debemus de eadem, que omuia & fingula vobis Domino ... Epiſcopo Olomucenſi, & Abbati & Conuentui monasterii in Willemow ſupradictis, omnibusque aliis & fingu- lis, ad quem, vel ad quos dicte Ecclesie in Leupraticz prouiſio, collacio, preſentacio, ſeu queuis alia diſpoſicio pertinet, communiter vel diuiſim, aut qui intereffe îua quomodolibet putauerint, vel intereſſe poterit quomodo- libet in futurum, intimamus, notificamus, & infinuamus, ac ad vos & ve- ſtrum quemlibet noticiam deducimus, & deduci volumus per preſentes. Quocirca vos Dominum ...Epiſcopum Olomucenſem veſtrumque in ſpiri- tualibus Vicarium generalem, aut Officialem, nec non Dominos Abbatem & (a) Hem ritus illius temporis inveſtiendi in Parochias auctoritate Apoſtolica,

Strana 409
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 409 & Conuentum in Willemow ſupradictos, omnesque alios & fingulos ſupra dictos, quorum intereſt, vel intererit, aut intereſſe poterit quomodolibet in futurum communiter vel diuiſim auctoritate Apoſtolica, qua fungimur in hac parte, requirimus, & monemus primo, ſecundo, tercio, & perem- ptorie, vobisque nihilominus, & veſtrum cuilibet in virtute fanéte obedi- encie, & sub penis infra ſcriptis diftricte precipiendo mandamus, quate- nus infra ſex dierum ſpacium a preſentacione, notificacione, & infinuacio- ne prefencium vobis, ſeu alteri veſtrum factis ſe continue & immediate ſequentibus, quorum dierum duos pro primo, duos pro ſecundo, reliquos duos vobis uniuerſis & fingulis ſupra ſeriptis pro tercio & peremptorio termino, ac monicione Canonica prefigimus, & affignamus, quatenus dictum Dominum Martinum, vel Procuratorem eius ſuo nomine, ad dictam Par- rochialem in Leupraticz Eccleſiam per dictum Dominum noſtrum Papam, & per nos sibi collatam, nec non ad corporalem poſſeſſionem ipfius Ee- clefie, iuriumque & pertinenciarum fine difficultate qualibet, ut moris eſt, recipiatis, & admittatis, sibique vel Procuratori ſuo eius nomine de ipſi- us Ecclesie fructibus, redditibus, prouentibus, & obuencionibus uniuerfis, prout ad vos, & veſtrum quemlibet, fingulosque alios communiter vel di- uisim pertinet, reſpondeatis, & faciatis ab aliis integraliter reſponderi, & ſi aliquid forte de dicta Parrochiali Eccleſia in preiudicium dicti Domini Martini diſpoſuiſtis, vel ordinaſtis, illud infra predictum terminum reuo- cetis, & reuocare faciatis eum effectu, alioquin ſi forte premiſſa non ad- impleueritis, vel aliquid in contrarium feceritis, aut mandatis & monicio- nibus noſtris huiusmodi, imo verius Apoftolicis non parueritis cum effectu, in vos omnes & fingulos ſupra & infra ſeriptos, qui in premiſſis vel ali- quo premiſſorum delinqueritis, ſeu delinquerint, quoquo modo, nec non in contradictores quoslibet, & rebelles ac impedientes dictum Dominum Martinum, vel Procuratorem ſuum ſuper premiſſis, in aliquo aut impedi- entibus ipſum, dantibus auxilium, confilium, vel fauorem publice vel oc- culte , quo minus predicta omnia & fingula ſuum debitum forciantur effe- ctum, cuiuscunque dignitatis, ftatus, ordinis, vel condicionis exiftant, ex nunc, prout ex tunc, dicta Canonica monicione premiſſa, in his ſcriptis fin- gulariter in fingulos excommunicacionis, in Abbatem vero ſuſpenſionis ab ingreſsu Ecclesie, & in Conuentum ac monasterium in Willemow predictos Interdicti ſentencias in his ſeriptis ferimus, & promulgamus. Vobis vero Domino Epiſcopo Olomucenſi, cui ob reuerenciam vestre Pontificalis di- gnitatis duximus deferendum in hac parte, ſi contra premiſſa, vel aliquo premiſforum feceritis, per vos, vel ſubmiſſam perſonam publice vel occul- Tom. IV. F f ſ te

Strana 410
410 SPECIMEN te ex nune, prout extunc predicta monicione Canonica premiſſa, ingreſ- ſum Eèclesie interdicimus in his scriptis. Si vero predictum interdictum per alios fex dies, prefatos ſex immediate ſequentes ſuſtinueritis, vos in his ſeriptis, predicta Canonica monicione premiſſa, ſuſpendimus a Diuinis. Ve- rum ſi prefati interdicti, & ſuſpensionis ſentencias per alios ſex dies, pre- fatos duodecim immediate ſequentes, animo ſustinueritis, quod abfit, indu- rato, vos in his ſcriptis Canonica monicione premiſſa excommunicacionis ſentencia innodamus. Ceterum cum ad execucionem huiusmodi ulterius faciendam non poſfimus perſonaliter intereſle, aliis arduis negociis prepe- diti, Venerabilibus, & Diſcretis Viris Dominis uniuerſis, & fingulis mona- ſteriorum Abbatibus, Prioribus, Prepositis, Decanis, Archidiaconis, The- zaurariis, Scolafticis, Cantoribus, aut eorum vices gerentibus, tam Cathe- dralium quam Collegiatarum Eccleſiarum Canonicis, Presbyteris, Curatis, & non Curatis, Parrochialium Ecclesiarum Rectoribus, Vice-Capellanis, Clientibus, Tabellionibus, & Notariis publicis per Ciuitatem & Diocesim Olomucenſem, & alias ubilibet conſtitutis, & eorum cuilibet in ſolidum ſu- per ulteriori execucione predicti mandati Apostolici, atque noſtri com- mittimus vices noſtras, donec eas ad nos duxerimus reuocandas, fub ex- communicacionis pena, quam in ipsos, & eorum quemlibet, trium tamen dierum monicione Canonica preuia ipſo facto, ſi ea, que eis in hac parte committimus, mandamus, neglexerint, feu recuſauerint, vel diſtulerint, contumaciter adimplere, ferimus in his ſcriptis, diſtricte percipiendo, man- dantes, quatenus ipſi, vel eorum alter, qui ſuper premiſſis ab eodem Do- mino Martino, vel eius Procuratore legitimo fuerint requifiti, ſeu fuerit requiſitus, ad vos Dominos ... Epiſcopum Olomucenſem, & Abbatem, ac Conuentum monaſterii in Wyllemow, & dictam Eccleſiam in Leupraticz perſonaliter accedant, vel accedat, & prefatas literas Apostolicas, & hunc noſtrum proceſſum, ac omnia, & fingula in eis contenta vobis & cuilibet vestrum quorum intereſt, vel intererit, ubi, & quando expediens fuerit, communiter, vel diuisun, denuncient, legant, infinuent, & publicari pro- curent, ut eundem Dominum Martinum, vel Procuratorem ſuum pro eo in corporalem poſſeſſionem dicte Parrochialis Ecclesie in Leupraticz, Ju- riumque & pertinenciarum predictorum inducatis, ſeu inducant, auctoritate nostra, ymo verius Apostolica, & defendant inductum, amoto ab eodem quolibet illicito detentore, quem eciam & nos ex nunc prout extune te- nore preſencium amouemus, & denunciamus amotum, decernentes eciam ficut per prefatum Dominum noſtrum Papam decretum est, prout nos eci- am per preſentes decernimus irritum, & inane, ſi ſecus ſuper his a quo- quam

Strana 411
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 411 quam quauis auctoritate ſcienter, vel ignoranter attemptatum eſt, vel con- tigerit in futurum attemptari, facientes ipſum Dominum Martinum, vel di- ctum Procuratorem ſuum pro eo ad eandem Parrochialem Ecclesiam in Leu- praticz admitti, fibique vel dicto Procuratori ſuo pro eo de ipfius Ecclefie Parrochialis fructibus, redditibus, prouentibus, iuribus, & obuencionibus uniuerfis integre reſponderi, mandatum noſtrum ſuper premiffis omnibus & fingulis in hac parte commiſſum plenarie exequendo iuxta traditam, feu directam a Sede Apoſtolica nobis formam. Ita tamen, quod predicti noſtri ſubdelegati, aut quicunque alius, quibuscunque negocium huiusmodi com- mittimus, nihil in preiudicium dicti Domini Martini vel Procuratoris ſui valeant attemptare, nec eciam fupra ſcriptas penas per nos latas abſoluen- do, vel ſuſpendendo quidquam poſfint immutare. Etſi contingat nos in ali- quo procedere ſuper premiſlis, de quo nobis poteftatem omnimodam reſer- uamus; non interdicimus propter hane nostram commiſſionem predictam in aliquo reuocare, nifi de reuocacione huiusmodi ſpecialis, & expreſfa mencio in noſtris literis habeatur. Per proceſſum autem noſtrum huius- modi nolumus, nec intendimus noſtris in aliquo preiudicare collegis, quo minus ipsi vel eorum alter, seruato tamen hoc nostro processu, possint in huiusmodi negocio, per ſe, alium, vel alios procedere, prout eis, vel eo- rum alteri videbitur expedire. Abſolucionem vero omnium & fingulorum, qui prefatas noſtras ſentencias, vel earum aliquam incurrerint, quoque no- bis, vel ſuperiori noſtro tantummodo reſeruamus. Prefatas quoque lite- ras Apostolicas, & hunc noſtrum proceffum, ac omnia, & fingula in eis con- tenta volumus penes eundem Dominum Martinum, vel Proeuratorem fu- um remanere, & non per vos, vel aliquem veftrum contra ipfius Domini Martini & Procuratoris ſui voluntatem quomodolibet detinere. Contrari- um vero facientes prefatas noſtras ſentencias per nos latas incurrere vo- lumus ipſo facto. Mandamus tamen eidem Domino Martino, vel dicto Procuratori ſuo, ut vobis, fi pecieritis, vel habere volueritis, copiam facia- tis de premiffis, vestris tamen fumptibus & expenfis. In quorum omnium & singulorum premifforum fidem & teſtimonium, preſentes noſtras literas, ſeu preſens publieum inſtrumentum huiusmodi noſtrum proceffum conti- neus per Notarium publicum infra ſcriptum publicari, & ſubſeribi manda- nimus, noſtrique figilli appensione iuffimus muniri. Datum & actum in monaſterio noſtro Gradicenſi predicto, anno Domini milleſimo quadringen- tefimo decimo octauo, Indiccione II. die 24. mensis Octobris hora tercia- rum, vel quaſi. Preſentibus Honorabilibus & Difcretis Viris Dominis Sla- vihorio dicto Holub, & Petro dicto Rabko fratribus profeſſis monaſterii pre- F ff 2 dicti,

Strana 412
dicti, ac Martino de Holeſſow Notario publico, & aliis pluribus teſtibus fide dignis circa premiſſa conſtitutis. * Et ego Jacobus olim Joannes de Pyeska Pragensis Diocesis, aucto- ritate Imperiali publicus Notarius, ſeribaque cauſarum coram Domino Ab- bate ſupra dicto preſcriptarum literarum Apostolicarum preſentacioni, re- cepcioni, procuracioni, execucioni, examinacioni, idoneitatis declaracioni, penarum, & fentenciarum fulminacioni, omnibusque aliis, & fingulis pre- miſſis, dum ſie, ut premittitur, fierent, & agerentur, una cum prenomina- tis teſtibus preſens interfui, eaque ſic fieri vidi, & audiui, ſed aliis nego- ciis arduis magis prepeditus, per alium fideliter ſcribi procuraui, & me his manu propria ſubſcribens, in hanc formam publican redegi, signoque & nomine meis ſolitis & conſuetis una eum appenſione figilli Domini Abbatis ſepe dicti & de suo mandato ſpeciali consignaui in fidem & teſtimonium om- nium & ſingulorum premiſſorum. CCCLXXII. Alſſo pſeudo-epiſcopus (a) Olomucensis & Litomiſsliensis transigit cum Joanne de Smilkow de certis expenſis nomine epiſcopatus Olomucenlis & Li- tomiſslienſis contractis. dd. Litomiſslii die Mercurii ante S. Thomæ Apoſtoli 1420. Ex Autographo Archivi Regii, ex vernaculo in latinum translatum. Nos Sacerdos Alſſo (b) Dei miſeratione epiſcopus Litomiſslienfis re- cognoſcimus his literis univerfis, qui eas vifuri, vel legentes audituri funt: Quod plene & integre perceperimus omnia ratiocinia Conſultiſſimi Viri Joannis de Smilkow residentis in Kostelecz amici noſtri ſuper expensis, quas ſuis (a) De hoe pſeudo-epiſcopo hæe ſeribit Auguſtinus in catalogo epiſcoporum Olomucenſium ſub legitimo epiſcopo Joanne de Praga p. 285. Joannes de Praga variam fortunam ex- pertus eſt adverſante ſibi Venceslao Romanorum & Bohemiæ Rege, ad cujus importunita- tem quidati Alſo Canonicus Viſſegradenſis favore hæreticorum & Couradi Archiepiſcopi Pragenſis pro Olomucenſi epiſcopo per factioſos quosdams Canonicos fuit electus. Verum quuin ea de re coram ſacro Concilio Conſtantiesiſi controverſum eſſet, Joannis electio appro- batur adeo, ut in Cardinalium etiam cætum ſub titulo ſaucti Ciriaci fuerit aggregatus. Qui tandem nutu Martini Quinti Poutificis max. anno Chriſti quadringenteſimo vigeſimo ſexto ſupra milleſimum univerſo Clero & populo ſibi occurrente & applaudente in ſedem ſuam reponitur. Ceterum eum ut ante Num. CCCLXIX. vidimus, Martinus V. Joannem epiſcopum Olomucenſem propter vicinitatem ſimul epiſcopum Litomiſslienſem conſti- tuerit , idem ſibi hie pſeudo epiſeopus Alſſo arrogare auſus. (b) Paſſim hactenus no- men Aleſs ſeu Alſſo pro Alexii nomine acceptum fuit, at ex hoc inſtrumento con- vincitur nomen Alberti fuiſſe ; Nam idem pſeudo-epiſcopus , qui ſe in literis ſuis Aleſs ſcribit, in epigraphe ſigilli ſui ſe Albertum vocat. Quod me jam eo magis confirmat, cum non meminerim me adhuc inter baptiſmalia nomina his ſæculis nomen bobemicum Woytiech ſeu Adalberti (qui tamen Patronus maximus patriæ noſtræ eſt) legiſſe, ut ita- que Alſſo tum idem quod Albertus ſeu Adalbertus notaverit.

Strana 413
CODICIS DIPLOMATICI MORAVIeI. 413 ſuis pecuniis præstitit partim in redimendo caſtra noſtri epiſcopatus Olo- mucenfis, partim in ſolvendo debita defuncti Patriarchæ (a) Constantiam alioque miſſa, partim etiam in impenſas epiſcopatus Litomiſsliensis factas. Super his omnibus expensis convenimus utriusque bona voluntate, adeo ut ſupra nominato Joanni juxta memorata ratiocinia obligati perſiſtamus in quatuor millibus ſexagenarum grofforum argenteorum. Quibus quidem ratiociniis nobis magnam benevolentiam præstitit, de qua illi multam habe- mus gratiam. In horum testimonium cum certa noſtra ſcientia & volun- tate noſtrum figillum, & ad preces noſtras ſigilla Rinharti de Wrzezie fra- tris noſtri, nee non Przibiconis de Uodlochowicz his literis appenſa ſunt. (b) Quæ datæ & ſcriptæ ſunt Litomiſslii anno a Nativitate filii Dei milleſimo, quadringenteſimo vigeſimo die Mercurii ante S. Thoma Apoſtoli. CCCLXXIII. Sigiſmundus Rex Rom. & Boh. concedit Hartvico de Lichtenſtein fa- cultatem in ditionibus ſuis Moravicis cujuscunque generis metalla exquirendi, fodinasque excitandi. dd. Brunæ die Veneris ante Pentecoſten 1421. Col- lectanea Archivi Statuum Infer. Auſtriæ p. 202. CCCLXXIV. Barones Huſſitici Regni Bobemiæ & Marchionatus Moraviæ congregati Czaslaviæ ſeptemdecim articulos gravaminum adverſus Sigiſmundum Rom. Regem proponunt. dd. Czaslaviæ Sabbatho poſt Marcelli 1421. Goldaſtus in Append. Docum. p. 117. CCCLXXV. Iidem Barones tam Pragæ quam Czaslavi� congregati Marchionem Mora- viæ, civitatesque Luſatiæ hortantur, ut proſua fidelitate, quam debent coronæ Bohemiæ, ſibi præſente turbato rerum ſtatu aſſiſtant, niſi malint ut adverſus ipſas omnes ſimul infurgant. dd. Czaslaviæ Sabbatho poſt Marcelli 1421. Goldaſtus ibidem p. 121. CCCLXXVI. Capitulum Pragenſe recedens ab obedientia Conradi prætenti Archiepi- ſcopi Pragensis Joannem Olomucenſem epiſcopum conſtituit Archiepiſcopatus Pragenſis adminiſtratorem. Ad. Zittaviæ die 21. Julii 1421. Peſſina in Phoſphoro ſepticorni p. 219. CCCLXXVII. (a) Hic Patriareha fuit Antiochenus , Wenceslaus Kralik nomine, epiſcopus Olomucenſis , de quo Auguſtinus c. l. p. 284. Hic ſub obtentu adeundi ſacri Conſtantienſis Concilii magnam vim argenti a Capitulo mendaciter extorſerat , quam Pragam uſque procedens abligurivit &c. Ceterum falſus idem Auguſtinus dum eum uſque ad annum 1426. ſupervixiſſe ait, quem ex his & Martini V. Bulla apud Berghauer p. 273. jam anno 1418. mortuum fuiſſe certum eſt. (b) Hæc ſigilla codem Num, CCCLXXIII. excuſa damus. Ceterum hoc inſtrumentum magni æſtimandum.

Strana 414
414 SPECIMEN CCCLXXVII. Literæ Sophiæ Romanorum & Bohemiæ Reginæ ad Joannem epiſcopum Olomucénſem, Adminiſtratorem ſeu Gubernatorem Archiepiſcopatus eccleſiæ Pragenſis. dd. Poſonii die 16. Aprilis 1422. Peſſina ibidem p. 602. CCCLXXVIII. Conſtitutiones Brandæ Cardinalis Placentini Legati Apoſtolici & Viſi- tatoris , nec non Reformatoris conſtituti a Martino Papa V. pro regno Bo- bemiæ & Marchionatu Moraviæ. dd. Moguntiæ die 26. Novembris 1422. Ludevigius Reliquiarum Tomo XI. p. 384. CCCLXXIX. Martinus V. constituit Brandam Cardinalem Vifitatorem & Reforma- torem per Regnum Bohemiæ & Marchionatum Moraviæ. dd. Romæ apud S. Petrum XVI. Kal. Januarii 1422. Ludevigius ibidem p. 407. CCCLXXX. Sigiſmundus Rom. & Boh. Rex concedit Alberto Austriæe Duci, ejus- que uxori Eliſabethæ filice ſuæ Marchionatum Moraviæ in feudum. dd. Bu- dæ die Lunc poſt S. Michaelis 1423. (a) Goldastus in Beylagen p. 273. CCCLXXXI. Albertus Dux Auſtriæ & Eliſabetha conjux illius recognoſcunt ſe Mar- chionatum Moraviæ in feudum accepiſſe. dd. Budæ die Dominico po�t Micha- elis 1423. Goldaſtus ibidem p. 283. CCCLXXXII. Compromiſſio Alberti de Sternberg in Petrum de Krawarz ad compo- nendam controverſiam inter ſe & fratrueles ſuos Georgium atque Lackonem de Sternberg de medietate castri Lukow & Holessow. dd. in Helfenstayn die Martis in feſto S. Stanislai 1425. Ex Historia Diplomatica Domus Stern- bergicæ, ex vernaculo in latinum verſum. Albertus de Sternberg dictus de Lukow recognoſco his literis coram univerſis, qui eas viſuri, aut legentes audituri ſunt, quod propter omnes illas diffensiones, & controversias, quæ inter me & Nobiles Dominos Geor- gium atque Lackonem fratres de Sternberg & de Lukow fratrueles meos ex- ortæ fuerunt ob medietatem arcis Lukow & castri Holessow, & ob ditiones & terras eo pertinentes, item ob alia bona & literas conventionum inter me, eorumque prædeceffores erectas, accefferim, & vi harum literarum cum plena poteſtate accedam ad Nobilem Dominum Petrum de Krawarz & de Straznicz tauquam ad plenipotentiarium conciliatorem & arbitrum, pro- mittam- (a) Sigiſmundus alio diplomate eodem die & anno dato hanc feudi collationem confirma- uit.

Strana 415
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 415 mittamque ſub mea fide nobili & honore, ſub amiſſione cauſæ totius, de qua agitur , quod grato & prompto animo velim ſupraſcripti Domini Petri de Sternberg partitionem, decisionem, & arbitramentum ſuscipere, ei- dem finaliter acquieſcere, præteritorum nullam unquam ſeu verbo ſeu fa- cto memoriam reſuſcitare, nihilque prorſum infringere. In rei hujus con- firmationem, & majorem certitudinem cum certa mea ſcientia ſponte & ul- tro ſigillum meum his literis appendi. Exoravi Nobiles Dominos: Domi- num Joannem de Krawarz & de Giczin, (a) Petrum de Konicz dictum de Tymcze, Ctiborium de Czymburg & de Krzidla, Joannem de Czymburg & de Towaczow , Ctiborium de Czymburg & de Dræhotauſs , & Zbinconem de Stralekh dictum de Wſſehowicz, ut quoque ſua figilla penes meum certa ſus ſcientia his literis appenderint. (b) Quæ datæ & ſcriptæ funt in Helffen- ſtayn die Martis feſto S. Stanislai anno a Nativitate Domini milleſimo qua- dringenteſimo vigeſimo quinto. CCCLXXXIII. Sigiſmundus Rom. & Boh. Rex, & Albertus Marchio Moraviæ profi- tentur ſeſe vidiſſe, & recognovisſe literas Wenceslai Ducis Mazoviæ. dd. Viennæ 20. Martii 1426. CCCLXXXIV. Przemko Dux Oppaviansis, Wenceslaus & Nicolaus fratres obligant Joanni Maczner Oppaviam civitatem & Lupſchitz ſub annuo cenſu quinque marcarum gravium ob ſummam quinquaginta marcarum fibi numeratam. ad. Lupſchitz octava die poſt Michaelis 1426. Ex Autographo Archivi Regii. Wir Przemko von Gottes Genaden Herczog und Herre zu Troppau, und wir Wenczlaw und Wiclas Gebrūder von demſelbigen Gottes Genaden Herczoge und Erblinge zu Troppau bekennen offentlich allen den, di diſen Prieff ſehen oder heren leſen, daß wir durch des egenanten Hercog Niclas not= dorfftwillen recht und redlich vorkaufft haben, und vorkauffen in Krafft dises Brieves in und uff unſer Statte beyde Troppau und Lupſchitz alle Ire Gül= de, Czinſe, Nenthe, Früchte, und geſcheffe, und alle Ire Güter, und ap da gebreche von Ungluckswegen, do Got vor ſey, ſo vorſchreiben off eynes igli= ches mitburges der egenanten Stete Troppau und Lupſchitz gut wegelich und unwegelich alſo ſelbſchöldt dem erſamen Herren Iohaneſſen Maczner von Lubſchicz , ſeinen neheſten Frunden, und ouch dem , dieſem Brieff mit gleyche, oder ſeinen guten Willen haben wird, funff Mark ſwere , rechter und wa= (a) Ita quidem in MS. ſed veroſimilius legendum Diczin hodie Neudiczain, quæ Kravar- ziorum ditio erat. (b) Ex ſeptem ſigillis huic inſtrumento ſubjectis excuſum unum da- mus vetus Czymburgiorum eodem Num. CCCLXXXIII. a nobis needum prolatum.

Strana 416
416 SPECIMEN warer Zinſes funffzig Mark ſwere Prageriſcher Groſchen Merherlicher Czale, als man für und sechzig gr. vor yde Mark czelet, di uns ganz und gar von dem egenanten Herren Iohannes Maczner bezalet ſindt , und der benannte Her= czog Viclas an ſeinen Nucz gewant hat den Czins , wir geloben bey unſeren guten Treuen und Eren, das unſer egenante Stete Troppau und Lubſchitz antworten , geben, und bezallen ſollen liplichen, gutlichen , und unvorzogen drit= tehalbe Mark uff Sant Georgy Tag, und di andere drittehalbe Mark uff Sant Michels Tag, und alſo jerlichen dem vorbewanten Herren Iohannes Maczner dem ſeinen , oder dem der diſen Prieff mit ſeinen guten Willen haben wirdt, und ap das nicht geſchehe, do Gott vor ſey , von denen unſern Stete, von Herren Iohannes Maczner , odir der ſeinen vormanet wurden/ ſo ge= loben wir bey unſeren guten Trauen an Arg das zwene aus dem Rate zu Trop= pau/ und auch zwene aus dem Rate zu Lubſchicz, ein yglicher mit eigenem Knechte und zwen Pferden in reyten ſullen in die Stat Neyſe in eine gemeine Herberge, ſunderlichen/ wohin ſy von em geweiſet werden/ und daſelbſtigen Inleger tuun sullen, und leisten, als Inlegirs recht ist, und daraus nicht kom- men an des benanten Herren Iohannes Maczner, ader der ſeinen guten Willen, es sey deme, alle vorsessene Czinſe Borricht seyn alles das Doruff ge- gangen ist/ alſo das em daran wol begnüget, und ap das nicht geſchee, als be- ſchrieben ſleht, do Got vor ſey , ſo geben wir deme volle Macht dem egenan= ten Herren Iohannes und dem ſeinen uff zuhalten eynen iglichen mitbürger unſer Stete Troppau und Lubſchitz in ſteten, merkten, Dorfern, adir anderswo, wo das am beſten geſeyn mag, uſwendig des Landes, als einem ſelbſchuldigen/ und mit em/ und ſeiner habe zuthuen , und laſſen gleicher Weiſe ſamp alle rechte damitte begangen weren/ und wer darzu Hulffe/ Forderunge oder hant reiche mit Worten, oder mit Werken tuet, der ſoll von uns, und dem unſeren unvordacht/ und ungehindert bleiben nun und ewig. Anch ap der= ſelbige vorgeſchriben Herr Iohannes Maczner das alles nicht dorfolgen, oder tuen mochte/ oder welde, do ſoll her ader mog denſelbigen ſeinen verſeſſenen Czins ufnemen zu Cxiſten ader zu Inden off eynen gewonlichen Schaden, und alle andere Schaden die daruff gneu wurden, ſy ſein gros adir cleyn, wie ſy neulichen ſynt mit Gemeinen ader eygenen Namen/ den her erbarlichen bewei= ſen mag, di sullen gancz und gar off unsere benante Stete Troppau und Lub- ſchitz gneu/ und nicht offen. Obir das alles globen wir em vor Herrn Gewalt, vor allen Ansprach, vor geistlich und weltlich Gerichte, und alle andere Hinder- niß, wie di immer irdacht magen werden/ di dieſen Kauff irren oder hindern megen. Und wer dieſen Brieff mit gleiche, oder des obenbenanten Herren Io= hannes guten Willen haben wurden dem globen wir auch bey unſerem guten Tren=

Strana 417
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 417 Treuen und Eren alle vorbeſchribene Stucke und Artikl ganz und gar zuhalten, an gleich Arg, als em ſo wir, und auch gleicher Weiß dem, dem obbenante Herr Iohannes Maczner dieſen Brieff an ſeynen Todebette mit guten Wille wurde befelen ; doch mogen wir unſer Geerben unſer egenante Stete Troppau und Lubſchitz/ oder der, dem wir es gonen wurden, verabkauffen dem vor= ſchriben Czins fünffer Marke, wen wir/ oder die unſern das vormogen/ und das ſoll geſcheen unſchedlichen vorſeſſener Czinſe. Wir Queyten auch unſer obenbenante Stete Troppau und Lupſchitz derſelbigem funf Mark Czinſes, und wellen , daß von unſeren Renten ſullen ablegen/ das wir en auch globen bei Treuen/ und Eren ane Arg in Krafft dieſes Brieffes. Und ir Ratmanne/ Eldiſten, geſworne Handtwerkmeiſter/ und die ganze Gemeine ein iglich mitbur= ger als ſelbsſchuldiger der offte benanten Stete Troppau und Lubſchitz, wie nemen uff den offtnbenante Herrn Iohannes Maczner/ ſeine neheften Frun= de , und den der dieſen Brieff mit gleiche/ und mit ſeinem gutten Willen haben wurd) in geruliche beſizunge dieſer fünf Mark Zinſe , di wir geloben bey unſeren gnten Trauen und Ere an Arg zu antwurten/ und zugeben em/ und dem ſei= nen/ und dorzu alle andere Stucke und Artikel ftete, feste, ganz und gar zu halden nach aller unsir benanten genedigen Herren Torschreibunge. Des zu Urkundt haben wir obin benante Fürsten und Stete unſere Inſiegel dieſem Brieffe mit gutem Biſſen laſſen anhengen ; der geben zu Lupſchitz an achten Tage noch Sante Michel , noch Triſti Gebort fürzehen hundert in dem ſechs und zwanczigiſten Iare. CCCLXXXV. Martini Papæ V. commiſſio impoſita Stephano Abbati Monaſterii Wel- legradenſis ſuper annullatione proceſſus, in cauſa appellationis inter Abbatem Willemovienſem, & quendam armigerum ratione villarum Moravicarum de- tentarum agitata. dd. Romæ II. Nonas Julii anno 1427. Ex Autographo Arehivi Brzevnovienfis. Martinus Epiſcopus ſernus ſernorum Dei. Dilecto filio Stephano Ab- bati Monasterii Wellegradensis Olomucensis Diocefis falutem, & Apostoli- cam benediccionem. Sua nobis Dilecti filii Haſsko (a) Abbas, Nicolaus Prior, & Conuentus monasterii in Wilemow Ordinis fancti Benedicti Pra- genſis Dioceſis peticione monſtrarunt, quod cum olim ipſi Beneſſium Cozlik armigerum in Diocesi Strigoniensi commoranten, qui quasdam villas in Dio- cesi Olomucensi consistentes, & ad dictum monasterium legitime pertinen- tes, tune expreſſas detinebat indebite oceupatas, fuper hoc petendo villas huiusmodi eis adiudicari, & fuper illis dicto armigero perpetuum filenci- Ggg Tom. IV. um (a) Id eſt: Caſtulus.

Strana 418
OTEOLMEN um imponi, ac ipſum ab eis amoueri, ſeque in illarum poſſeſſionem induci. coram Venerabili fratre noſtro Johanne titulo ſancti Ciriaci Presbitero Cardinali tunc Epiſcopo Olomucenſi non ex delegacione Apoſtolica traxiſ- ſent in cauſam, idem Cardinalis tune Epiſcopus legitime, & Juris ordine obſeruato in huiusmodi cauſa procedens, diffinitiuam contra dictum armi- gerum ſentenciam promulgauit, ipsum in expenſis, in huiusmodi cauſa fa- ctis, condemnando, illarum taxacione ſibi impoſterum reſeruata, & quia dictus armiger huiusmodi ſentencie, que, nulla prouocacione ſuſpenſa, in rem transiit iudicatam, post monicionem desuper sibi factam parere contu- maciter recuſauit, prefatus Cardinalis tunc Epiſcopus ipſum excommunica- cionis ſentencia innodauit, mandauitque, & fecit excommunicatum publice nunciari, eciam defuper habitos per eum proceſsus aggrauando, propter que dictus Armiger ad Sedem Apostolicam appellauit, & fuper appellacio- ne ſua huiusmodi noſtras ad Venerabilem Fratrem noſtrum Epiſcopum Nitrienſem eins proprio nomine non expreſſo, ſub certa forma literas impetrauit, dictosque Abbatem, Priorem, & Conuentum fecit in cau- ſa appellacionis huiusmodi coram Venerabili Fratre noſtro Hincone Epi- ſcopo Nitrienſi pretextu dictarum literarum ad iudicium euocari. Et licet in constitucione felicis recordacionis Bonifacii Pape VIII. Predeceſſoris no- ſtri ſuper hoc edita caueatur expreſſe, ne quis extra fuam ciuitatem, vel Dioceſim, niſi in certis exceptis caſibus, & in illis ultra unam dietam in fine fue diocefis ad iudicium euocetur, dictique Abbas, Prior, & Conuentus eiusdem Pragensis Diocesis existant, tamen Ladislaus Vicarius in ſpiritua- libus Generalis dicti Hinkonis Episcopi, cui ipse super hys commisit vices ſuas, ad inftanciam dicti armigeri pretextu commiſſionis predicte contra eosdem Abbatem, Priorem, & Conuentum in ciuitate Nitriensi, que ultra unam dietam a fine predicte Pragensis Diocesis notorie distat, ad nonnul- los actus in huiusmodi cauſa de facto proceffit, quamuis id ſibi ex benefi- cio literarum impetratarum non competeret earundem. Cum autem in constitucione predicta decernatur irritum & inane, quidquid contra eius tenorem contigerit attemptari, pro parte dictorum Abbatis, Prioris & Con- uentus fuit nobis humiliter ſupplicatum, ut huiusmodi proceſſum ipſius Vi- carii decerni nullum per diſeretum aliquem mandaremus. Guocirca difcre- cioni tue per Apoſtolica ſeripta mandamus, quatenus vocatis, qui fuerint vocandi & auditis hinc inde propoſitis, quod iuftum fuerit, appellacione remota decernas, faciens, quod decreueris, per censuram Ecclefiasticam firmiter obſeruari. Teſtes autem, qui fuerint nominati, ſi ſe gracia, odio, vel timore ſubtraxerint, cenſura simili, appellacione ceſfante, compellas ve- ritati

Strana 419
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 419 ritati teſtimonium perhibere. Datum Rome apud ſanctos Apoſtolos II. No- nas Junii, Pontificatus noſtri anno decimo. CCCLXXXVI. Instrumentum publicum ſuper inveſtitura, inſtitutione , & confirmatione Domini Nicolai Prioris monaſterii Willemovienſis Ord. S. Benedicti, in Ple- banum Eccleſiæ Parochialis in Walcz Olomucenſis Diœceſis , facta ad præſen- tationem D. Abbatis Willemoviensis. dd. Brunæ anno 1431. die I. Septemb. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. In nomine Domini amen. Anno Natiuitatis eiusdem milleſimo qua- dringenteſimo triceſimo primo, Indiccione nona, die vero prima menſis Septembris hora veſperarum vel quaſi, Pontificatus Sanctiſſimi in Chriſto Patris & Domini noſtri Domini Eugenii Diuina Prouidencia Pape Quarti anno primo in Eceleſia montis fancti Petri in Brunna, & in Capella fancti Sigiſmundi Martyris glorioſi diéte Eccleſie ſancti Petri annexa Olomucensis Dioceſis in noſtrorum Notariorum publicorum infra ſcriptorum, teſtiumque preſencia ſubſcriptorum ad hoe vocatorum ſpecialiter, rogatorum, consti- tutus perſonaliter Honorabilis & Religioſus Vir Dominus Nicolaus Prior monaſterii in Wilemow Ordinis sancti Benedicti Pragensis Diocesis, tenens tunc in ſuis manibus quasdam literas videlicet Institucionis, & Confirmacio- nis, ac inueſtiture de & fuper Ecclefia Parrochiali in Walcz Olomucensis Diocesis vacante per mortem, seu occasionem mortis quondam Domini Haſskonis ultimi, & immediati eiusdem Ecclesie Rectoris, & Plebani, Pro- felsoris monasterii in Willemow, ad collacionem, & preſentacionem Vene- rabilium & Religioſorum Virorum Dominorum Wenceslai Abbatis & Con- uentus monaſterii in Willemow Ordinis S. Benedicti Pragensis Diocesis spe- ctant. & pertinent., a Venerabili, & Cireumſpecto Viro Domino, & Magi- ſtro Paulo de Praga, Pragenſis & Olomucensis Ecclefiarum Canonico, Vi- cario in ſpiritualibus, & Curie Epiſcopalis Olomucenfis Officiali emanatas , ſaluas, ſanas, & integras, non viciatas, non cancellatas, neque in aliqua ipſa- rum parte ſuſpectas, ſed omni prorfus vicio, & ſuſpeccione finistra caren- tes, figilloque Vicariatus Olomucenſis Ecclefie magno oblongo de cera vi- ridi albe cere impreſfo impreſſula pergameno impendente; dicta Inftitucio, & confirmacio in pergameno ſcripta erat, & sigillata, nee non alia litera Inueſtiture in papyro ſcripta, & figillo Vicariatus Olomucenlis Ecclefie pre- fate, a tergo viridi erat appreſſa, & figillata. Quarum quidem literarum Institucionis, & confirmacionis, ac Inuestiture tenor de verbo ad verbum ſequitur, & eſt talis. Nos Paulus de Praga, Pragenſis & Olomucenſis Eccleſiarum Canonicus, G g g 2 Vi-

Strana 420
420 SPECIMEN Vicarius in ſpiritualibus, & Curie Epiſeopalis Olomucenſis Officialis. No- tum facimus tenore preſencium uniuersis, quod ad preſentacionem Vene- rabilis Domini Wenceslai Abbatis in Willemow Pragensis Diocesis ad Ecele- fiam Parrochialem in Walcz Olomuc. Diocefis per mortem, seu occasione mortis fratris Haſconis ultimi & immediati eiusdem Ecclefie Rectoris & Plebani vacantem, Religiosum fratrem Nicolaum Priorem monasterii eius- dem instituimus, & confirmauimus in Rectorem legittimum, & Plebanum, Curam animarum, & administracionem in ſpiritualibus & temporalibus eius- dem Ecclesie in Dei nomine committentes. Cuius quidem Ecclefie Jus Pa- tronatus & collacio ad predictum Dominum Wenceslaum Abbatem mona- ſterii ſupradicti noſcitur pertinere. Datum Brune anno Domini milleſimo quadringenteſimo triceſimo primo, die decima quarta mensis Augusti. Vi- cariatus Ecclefie Olomucenſis sigillo ſubappenſo. Paulus de Praga, Pragen- ſis & Olomucenſis Eccleſiarum Canonicus , Vicarius in ſpiritualibus, & Cu- rie Epiſcopalis Olomucensis Officialis. Uniuersis, & fingulis Dominis Ec- cleſiarum Parrochialium Rectoribus per Diocesim Olomucensem ubilibet con- ftitutis preſentibus requiſitis committimus preſentibus & mandamus, quate- nus Discretum Dominum Nicolaum Plebanum Ecclesie in Walcz, vel Pro- curatorem ipſius legitimum, in & ad poffessionem dicte Ecclesie in Walcz, iuriumque & pertinenciarum ipfius indueatis, & inuestiatis corporalem, quem & nos inducimus, & inueftimus, facientes eidem a Parrochiauis ipfius Eeclesie & plebeſanis debitam obedienciam exhiberi, pariter & honorem, ac de fructibus, redditibus, cenſibus, decimis, utilitatibus, emolumentis, & obuencionibus uniuersis integraliter inducatis, contradictores quoslibet & rebelles auctoritate nostra Ecclesiasticam per cenſuram compescendo. Datum Olomucz anno Domini milleſimo quadringenteſimo triceſimo primo, die viceſima octaua menſis Augusti. Quarum quidem literarum Institucionis, & Confirmacionis, ac Inue- ſtiture prediétarum vigore, & virtute prefatus Honorabilis & Religioſus Vir Dominus Nicolaus Prior Monaſterii in Wyllemow Honorabilem Virum Dominum Stephanum Plebanum Ecclefie fancti Petri in Bruna ibidem per- ſonaliter conſtitutum, tanquam executorem in generali consilio deputatum monuit, & requiſiuit, quatenus ſub penis in dictis literis contentis, & ex- preſſis eundem Dominum Nicolaum Priorem in & ad Ecclesiam in Walcz, ac eius poſſeſſionem, iuriumque & pertinenciarum ipfius Ecclesie induceret, ac inuestiret corporalem. Qui quidem Dominus Stephanus Plebanus, & executor prefatus, receptis literis de manibus dicti Domini Nicolai Prio- ris in & ad manus ſuas, ac eisdem diligenter vifis, & perlectis parendo man- datis

Strana 421
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 421 datis preſati Domini, & Magiſtri Pauli Vicarii, & Officialis predicti, tan- quam filius obediens, recepto prius ab ipſo Domino Nicolao Priore ſolito iuramento corporali ad fancta Dei Euangelia deponendo, mandatis Ecclesie ac ftatutis prouincialibus, & synodalibus, ac de exhibenda reuerencia & obediencia Reuerendiſſimo in Chriſto Patri & Domino Domino Cunzoni (a) Dei gracia Epiſcopo Olomucenſi, & Adminiſtratori Ecclefie Pragensis fuis- que fuecefforibus eanonice & legittime ad dictam Ecclefiam Olomucensem intrantibus, ac Vicariis, & Officialibus eorundem ibidem coram eodem Al- tari ſancti Sigiſmundi genua flectens per ſui ſuperpellicii impoſicionem auctoritate ordinaria prefata, cum tune ad dictam Eccleſiam in Walcz non patuit tutus acceſſus propter tyrannidem & perſecucionem modernorum hereticorum ibidem inhabitancium, eundem Dominum Nicolaum ad ean- dem Ecclesiam in Walcz instituit, inuestinit, & confirmauit, ac eidem in quantum in ipso erat, einsdem Ecclesie poffessionem affignauit, curam ani- marum, regimen , & adminiſtracionem in ſpiritualibus, & temporalibus ei- dem committendo. Et hoc in nomine Patris, & Filii, & Spiritus Sancti, Amen. Super quibus omnibus & ſingulis prefatus Dominus Nicolaus Prior, & Plebanus Ecclesie in Walcz peciit sibi per nos Notarios publicos infra ſcriptos unum vel plura, publicum, ſeu publica confici inſtrumenta. Acta ſunt hee anno, Indiccione, die, menſe, hora, loco, & Pontificatu quibus ſupra. Preſentibus ibidem Venerabilibus ac Honorabilibus Viris Dominis Wenceslao Abbate monasterii Willemoviensis, Stachone, & Georgio Cano- nicis Eccleſie ſancti Petri Brunensis, Jacobo Predicatore Thevtunicorum, & Thoma Chorali dicte Ecclesie sancti Petri in Bruna, Jacobo in Bystrzicz, Mathia in Dubrawnik, Johanne in Strucz, Laurencio in Policzka Eccleſia- rum Parrochialium Rectoribus, & Plebanis, Johanne de Gregregnie, Nico- lao dicto Loch, Kunſone in Zderaz, & Stephano de Trebicz Presbiteris Pra- gensis & Olomucensis Diocesis, testibus circa premiſſa fide dignis. Et ego Georgius dictus Oczaſſek natus quondam Nicolai de Lompnicz Clericus Pragenſis Dioceſis publicus Imperiali auctoritate Notarius predi- ctarum literarum Inftitucionis, Inuestiture, & confirmacionis, omnibusque aliis & fingulis ſupra ſcriptis, dum ſie, ut premirtitur, fierent, & ageren- tur, una cum prenominatis teſtibus preſens interfui, eaque omnia & fingula ſic fieri vidi, & audiui, manu mea propria conſcribendo hic me ſubſcripſi, & (a) Cunzonem hune ſeu Conradum ex familia Procerum de Zwola Joanni de Praga Ferreo dicto, annoque 1430. demortuo ſucceſſiſſe memorat Auguſtinus in Catalogo Epiſco- coporum Olomuc. p. 285.

Strana 422
— DTECIMEN & in hanc publicam formam redegi, signoque & nomine meis folitis & con- ſuetis, una eum Collega meo infra ſcripto, ae appensione figilli dicli Domi- ni Stephani Plebani & executoris prefati confignaui rogatus & requifitus in fidem & teſtimonium omnium & fingulorum premiſforum. Et ego Johannes quondam Michaelis de Bruna Clerieus Olomucenſis Diocefis publieus Imperiali auctoritate Notarius dictis requificioni, peti- cioni, inueftiture, poffeſſionis affignacioui, introduccioni, aliisque omnibus & ſingulis ſupra ſcriptis, dum fic, ut premittitur, fierent, & agerentur, una cum Collega meo & teftibus supra feriptis preſens interfui, eaque omnia & singula sic fieri vidi, & audiui, per Collegam meum antedictum ſeribi procuraui, hie me manu propria ſubſcribens, in hane publicam formam una cum appenſione ſigilli Domini Stephani executoris ſupradicti redegi, figno & nomine meis ſolitis, & conſuetis confignaui, vocatus, rogatus, & requi- fitus in fidem teſtimonium omnium & fingulorum premiſſorum. CCCLXXXVII. Inſtitutio Rectoris & Plebani Eccleſiæ in Uherczicz Olomucenfis Diœ- ceſis F. Martini Religioſi monaſterii in Wyllemow ad præſentationem D. Wen- ceslai Abbatis Willemovienſis. dd. Brunæ 22. Martii anno 1432. Ex Au- tographo Archivi Brzewnovienſis. Nos Joannes Rector Parrochialis Ecclefie fancti Jacobi in Bruna Com- miſſarius ad infra ſcripta a Venerabili Domino Magiſtro Paulo de Praga, Prugenſis & Olomucenſis Ecclefiarum Canonico Vicario in ſpiritualibus Cu- rie Epiſcopalis Olomucensis Officiali datus, & ſpecialiter deputatus, prout in literis Commiſſionis huiusmodi in papyro ſcriptis, ſigillo Vicariatus Ee- cleſie Olomucenſis oblongo de cera viridi a tergo impreſſo figillatis & no- bis transmifsis plenius continetur, & est expreſſum; Quarum tenor ſequi- tur per omnia, & eſt talis. Paulus de Praga, Pragensis & Olomucensis Eceleſiarum Canonicus, Vicarius in ſpiritualibus & Officialis Curie Epi- ſcopalis Olomucenſis. Cum fit per Venerabilem Virum Dominum Wen- ceslaum miſeracione Diuina Abbatem monaſterii in Wyllemow Pragensis Dio- cesis per affecucionem alterius Eccleſie Religioſi fratris Domini Nicolai Profeſſi diéti monaſterii ultimi & immediati Rectoris eiusdem vacantem Religioſus Vir Frater Martinus Profeſſus dicti monasterii in Wyllemow no- bis prefentatus; Vobis igitur Domino Plebano fiue Rectori Ecelefie Parro- chialis ſancti Jacobi in Bruna committimus preſentibus, & mandamus, qua- tenus unp die Dominico, aut alio ſeſtivo in Ecclesia vestra ambonem ascen- dendo, dum & quando maior aderit multitudo, alta, & intelligibili voce Cridam, ſeu proclamacionem faciatis, ut fi quis alter Jus Patronatus, ſeu preſen-

Strana 423
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 423 preſentandi ad dictam Ecclesiam habuerit, vel ſe preſentacioni huiusmodi opponere, ſeu perſone prenominate quidquam obiicere voluerit, aut ſua quomodolibet interefſe crediderit; is ſexta die a die proclamacionis huius- modi computando, ſi dies Juridica fuerit, alias prima die Juridica imme- diate sequenti coram vobis in domo veſtra hora terciarum legitine com- pareat, de Jure ſuo docturus & Interefse. Quibus fic comparentibus cer- tum terminum ad dandum de Jure ipsorum prefignetis, & affignetis. Si vero nullus apparuerit contradictor, aliudque non obſiſtat Canonicum im- pedimentum, prenominatum Dominum Martinum Profeſſum monaſterii in Wyllemow nobis preſentatum, recepto prius ab ipſo ſolito Juramento, vi- delicet de exhibenda reuerencia, & obediencia Reuerendissimo Patri, & Domino Domino Cunczoni Dei gracia Epiſcopo Olomucenſis & Adminiſtra- tori Pragenſis Eccleſiarum, & ſuis ſucceſſoribus Epiſcopis Eccleſie Olomu- cenſis canonice intrantibus, Vicariisque in ſpiritualibus & officialibus eo- rundem, ac alias solito iuramento in Rectorem legittimum dicte Ecclesie instituatis & Plebanum, ipſumque ad eandem auctoritate ordinaria, quam vobis preſentibus impertimur, in Dei nomine confirmetis, quem & nos pre- ſentibus inſtituimus, & confirmamus, fibi curam animarum, regimen & ad- ministracionem in ſpiritualibus, & temporalibus admittentes, & demum fic per vos institutum, & confirmatum in & ad posfeſsionem eiusdem Ecclesie cum Juribus, & pertinenciis fuis inuestiatis, & inducatis corporalem, Quem & nos inueftimus, & inducimus per preſentes, facturus fibi a ſubdi- tis, & plebiſanis reuerenciam, & obedienciam debitas, prout decet, exhi- beri, ac de fructibus, censibus, Juribus, & obſeruacionibus integre reſpon- deri. Datum Olomucii anno Domini milleſimo quadringenteſimo trigeſimo ſecundo, die quinta menſis Martii Vicariatus ſub figillo. Guarum quidem literarum vigore in negocio ſupradicto, nobis, ut premittitur commiſſo, ſeruatis ſeruandis, precedentem Cridam in Eccleſia noſtra publicari, & pro- clamari mandauimus, & infra dies proclamacionis huiusmodi Cride, nec poſt aliquis comparuit contradictor, ſupra nominatum fratrem Martinum in predictis literis commiſſionis nominatum, in Rectorem legittimum ad dictam in Uherczicz Eccleſiam inftituimus, & Plebanum, ipſumque ad ean- dem Ecclesiam, auctoritate, qua fungimur, in hae parte confirmauimus, & in Dei nomine confirmamus, in qua Venerabilis in Chriſto Pater Dominus Wenceslaus miſeracione Diuina Abbas monaſterii in Wyllemow Ordinis ſan- cti Benedicti Pragenſis Diocesis Jus Patronatus, & preſentandi noſcitur ob- tinere, ſibi curam animarum, regimen, & adminiſtracionem in ſpirituali- bus & temporalibus in eadem committentes. Ceterum cum ad ulteriorem exe-

Strana 424
LLAN execucionem negocii predicti ulterius faciendam interesse personaliter non poſſimus, certis aliis prepediti negociis, vobis uniuerſis & fingulis Do- minis Eecleflarum Parrochialium Rectoribus per Diocesim Olomucenſem con- ſtitutis preſentibus requifitis ſub excommunicacionis pena committimus mandantes, quatenus prefatum Dominum Martinum Plebanum Ecclefiæ Par- rochialis in Uherczicz, vel procuratorem ipſius legittimum in, & ad poſ- feffionem eiusdem Ecclefie cum omnibus Juribus, & pertinenciis fuis in- veſtiatis, & inducatis corporalem. Quem & nos inuestimus, & inducimus per preſentes, facientes sibi a ſubditis, & plebiſanis eiusdem Ecclesie debi- tam obedienciam, & renerenciam prout decet, exhiberi, pariter & honorem, ae de fructibus, decimis, censibus, redditibus, & prouentibus, utilitatibus, & emolumentis uniuerfis integraliter reſponderi. Datum Brune anno Do- mini milleſimo quadringenteſimo trigeſimo ſecundo, die 22. mensis Martii noſtro ſub ſigillo. n CCCLXXXVIII. Compactata inter Legatos S. Concilii Baſileenſis & generalem Congre- gationem Baronum Regni Bohemiæ & Marchionatus Moraviæ. dd. Praga in Collegio Caroli Indict. XII. die ultima Novembris 1433. Goldaſtus in Appendice Docum. p. 125. CCCLXXXIX. Sigiſmundi Rom. & Boh. Regis literæ ad Bohemos & Moravos de uſu calicis, ad. Iglaviœ die 3. Julii 1434. Goldaſtus ibidem p. 131. CCCXO. Reſponſa legatorum Concilii Bafileenfis ad dubia Bohemorum & Mora- vorum. dd. 1435. Goldaftus ibidem p. 134. CCCXCI. Sigiſmundus Rom. & Bob. Rex puncta quædam obſervanda præſcribit in Regno Bobemiee & Marehionatu Moraviæ de dubiis & controverſiis inter Legatos Concilii Baſileenſis & Nuntios Regni Bob. enatis.1dd. Brunæ 1435. Balbinus Dec. I. L. 8. Volum. 1. p. 84. CCCXCII. Barones Regni Bohemiæ & Marchionatus Moravic Pragæ congregati delegant nuncios & ambaſiatores , ut ſe præſentent Philiberto Nuncio Apo- stolico, ceterisque Legatis Concilii Basileensis pro complemento & executione Compactatorum. dd. Pragæ in Collegio Caroli die Beati Matthæi Apoſtoli 1435. Goldaſtus in Append. Docum. p. 138. CCCXCIII. Sigiſmundus Rom. & Boh. Rex promittit ſeſe Compactata Baſileenſia Re-

Strana 425
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 425 Regno Bohemiæ & Marchionatui Moraviæ data confirmaturum, invigilatu- rumque ne infringantur. dd. in alba Regali die 8. Januarii 1436. Golda- ſtus ibidem p. 146. CCCXCIV. Literæ datæ Legatis a Concilio Bafileenſi ad Regnum Bohemiæ & Mar- chionatum Moraviæ cum plena auctoritate & potestate miſſis. dd. Bafileæ II. Idus Martii 1436. Goldaſtus ibidem p. 150. CCCXCV. Sigiſmundi Rom. & Boh. Regis, necnon Alberti Marchionis Moraviæ literæ credentiales datæ legatis Concilii Basileensis ad Regnum Boh. & Mar- chionatum Moraviæ miſſis. dd. Iglaviæ 3. die Julii 1436. Goldaſtus ibi- dem p. 146. CCCXCVI. Executoria Legatorum Concilii Bafileenſis ſuper Compactatis datis Re- gno Bohemiæ & Marchionatui Moravia. dd. Iglaviœ die 5. Julii 1435. Goldaſtus ibidem p. 142. CCCXCVII. Comitiorum Regni Bohemiæ & Marchionatus Moraviæ conſtitutio de pace ſervanda. dd. Iglavi� 12. Julii 1436. Balbinus Dec. I. L. §. Volum. I. p. 86. CCCXCVIII. Albertus Marchio Moraviæ concedit Carthuſiæ Dolanenfi facultatem quæcunque metalla in ditionibus ſuis inquirendi & eruendi. dd. Viennæ Sab- bathe poſt S. Lucæ 1437. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. II. p. 216. CCCXCIX. Civitas Olomucenſis Carthuſiensibus Dolanenſibus facultatem dat intra mænia ædificia neceſſaria construendi. dd. Olomucz die Lunæ ante S. Barba- re 1437. Bernardus Pezius ibidem p. 217. CCCC. Instrumentum publicum ſuper confirmatione electionis , & inveſtitura F. Nicolai Abbatis Willemovienſis electi iu Moravia in Parochiali eccleſia in Uherez accedente quorundam Trebiczenſium Ord. S. Benedicti religioſorum ſuffragio. dd. Pragæ die 17. Maji anno 1438. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. Johannes de Duba Decanus, & Symon de Nymburga Decretorum Doctor, Archidiaconus Boleslauienſis, Canonici in Eccleſia Cathedrali Pra- genſi, Adminiſtratores in ſpiritualibus Archiepiſcopatus Pragenſis ſede va- Tom. IV. Hhh cante,

Strana 426
426 SPECIMEN cante, auctoritate Juris, & nomine Capituli deputati, uniuersis, & singu- lis, ad quos preſentes peruenerint, aut peruenire contigerit, salutem in Domino, & preſentibus fidem indubiam adhibere. Noueritis, quod vacan- te Abbacia monaſterii ſancti Petri in Willemow Ordinis fancti Benedicti Pragenſis Dioceſis Jure ordinario ſedi Archiepiſcopali Pragenſi ſubiecto per mortem, seu occaſione mortis Religioſi Viri fratris Wenceslai ultimi, & immediati Rectoris einsdem, Religioſi Viri, & fratres Nicolaus & Mar- tinus dicti monaſterii in Willemow & Ordinis Profeſſi in exilio habitantes, non valentes alios habere fratres propter diſparsionem, & aliquorum mor- tes; attendentes, quod propter vacanciam diutinam Ecclefie Regulares pa- ſtorali officio deſtitute, grauia in ſpiritualibus & temporalibus paciuntur detrimenta, diſpendia, & dampna, volentesque ſeandalis, & periculis, que ipſis a dicto ipſorum monaſterio ex vacacione huiusmodi evenire poſfent, celeriter prouidere, & obuiare, de nonnullorum Jurisperitorum, & fauto- rum conſilio, diem certam pro facienda eleccione futuri Abbatis in Eccle- ſia Parrochiali in Uhercz Olomucenſis Dioceſis pro termino peremptorio cum continuacione dierum ſequencium duxerunt ſtatuendam, ad quam eci- am abïentes, quos sciuerunt, & habere potuerunt, conuocare iuxta diſpoſi- cionem Juris curauerunt; in quo termino & loco deputato prenominati fratres alſumptis nonnullis fratribus de monaſterio in Trzebicz ſui Ordinis de Olomucenſi Diocesi conuenientes tractatibusque diuerfis ſuper huinsmo- di eleccione celebranda, ac deliberacione matura, & confilio nonnullorum fautorum prehabitis, ſeruatis ſeruandis, que circa elecciones sunt obſeruari conſueta, inuocato Chriſti nomine, & ut preſumitur, Spiritu ſancto inſpi- rati unanimiter & uno ore in Religioſum Virum fratrem Nicolaum dicti mo- naſterii Priorem, ipſorum, & dicti monaſterii Conuentus nomine vota ſua direxerunt, & ipsum in Abbatem eorum, & dicti monasterii in Willemow elegerunt, & eligere curarunt, nobisque cum Decreto eleccionis approba- cione, & electi institucione, & confirmacione, ac nobis pro facienda ap- probacione eleccionis, ac inftitucione, & confirmacione humiliter fuppli- cantes. Nos viſo Decreto eleccionis huiusmodi & ipſo fratre examinato cum diligencia ad petita Juris ordine obſeruato procedere decreuimus, & cridam feu proclamacionem de dicta eleccione, & perſona electa in Eccle- ſia Pragenſi, cum preſeriptum monaſterium fit destructum, & ad ipſum tu- tus non pateat acceffus, uno die infra miſſarum ſolempnia procurauimus di- em certam omnibus, qui fe huiusmodi eleceioni, aut perfone electe vellene opponere, pro termino peremptorio ftatuentes, in quo termino prenomina- tus frater Nicolaus electus comparens literam cride cum debita execucione ex-

Strana 427
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 427 exhibita, accuſata contumacia eius, & fingulorum, quorum intereft, aut in- tereſſe poſſet quomodolibet in futurum, non comparencium, nec quidquam contra premiſſa dicencium, petiuit eleccionem de ipſo ad predictam Abba- ciam factam approbari, & ſe ad eandem Abbaciam institui, & confirmari, ac ad alia circa hec neceſſaria procedi. Quo facto viſa crida, & nullo contradictore apparente, nec aliquo impedimento Canonico obstante; re- putatis omnibus & fingulis, quorum interest, contumacibus, peticionibus quoque ipſius fratris Nicolai tanquam in ſe racionabilibus, & Juri conſo- nis annuentes, ab ipſo fratre Nicolao electo Juramentis debitis, & conſue- tis receptis, eleccionem de ipſo modo premiſſo factam approbauimus, & confirmauimus, tenoreque preſencium approbamus, & confirmamus, ipſum- que ad eandem Abbaciam auctoritate Juris suffulti inftituimus, ac preſen- tibus inueſtimus de eadem, curam animarum & regimen, ac administracio- nem ſpiritualium, & temporalium eiusdem Abbacie eidem committimus decernentes eidem ab uniuersis & singulis debitas obedienciam & reueren- ciam exhiberi, & de eiusdem Abbacie fructibus, redditibus, prouentibus, Juribus, obuencionibus uniuerſis ſub pena excommunicacionis integraliter reſponderi, renitencia & contradiccione quibuslibet procul motis. Cete- rum cum ad execucionem ulteriorem aliis negocirs prepediti procedere perſonaliter non valeamus; ideirco uniuersis & fingulis Dominis Decanis, Plebanis, Vice-Plebanis, ac Notariis publicis per Ciuitatem & Diocesim Pragenſem constitutis, ad quos preſentes peruenerint, aut contigerit per- uenire committimus plenarie vices nostras, ipfisque in virtute ſancte obe- diencie, & ſub excommunicacionis pena, quam in ipfos, & eorum quemli- bet trium dierum monicione Canonica premiſſa, nifi fecerint quod manda- mus, ferimus in his ſcriptis, districte precipiendo mandantes, quatenus pre- nominatum fratrem Nicolaum Abbatem, aut ipſius procuratorem pro eo in corporalem, & realem poffeffionem dicte Abbacie, omniumque Jurium, & pertinenciarum ipſius, & dicti monasterii inducant, & auctoritate noſtra, quam ipsis impertimur per cenſuram Ecclefiafticam defendant inductum, ſibique ab uniuerſis ſubditis tam ſpiritualibus quam temporalibus obedien- ciam, & reuerenciam exhibere, & de ipfius monafterii fructibus, redditibus, & obuencionibus uniuersis reſponderi faciant, contradictores quoslibet, & rebelles ecclefiasticam per cenſuram compeſcendo. In quorum omnium fidem & teſtimonium preſentes literas per Petrum Notarium, seribamque noſtrum ſubſcriptum ſcribi mandauimus, ſigillique Vicariatus Archiepiſco- patus Pragenſis, quo utimur, appenſione iuffimus communiri. Datum in Caſtro Pragenſi anno Domini milleſimo quadringenteſimo trigeſimo octauo, Hhh 2 In-

Strana 428
428 SPECIMEN Indiccione 15. die 17. mensis Maji hora quasi terciarum Pontificatus fanctis- ſimi in Chriſto Patris, & Domini noſtri Domini Eugenii Diuina Prouidencia Pape Quarti anno ſeptimo. Preſentibus ibidem Venerabili ac Circumspe- cto Domino Petro Abbate monaſterii Opathovicenſis (a) Magiſtro Johanne Zul Altariſta ſancte Crucis in dicta Eccleſia Pragenſi, Johanne de Smrdov Presbitero, Andrea de Wodnano dictorum Dominorum Adminiftratorum ſeruitore, & aliis circa premiſſa. Et ego Petrus natus quondam Mathie de Mokrſsho Clericus Crakovi- enlis Dioceſis, publicus Imperiali auctoritate Notarius, dictorumque Domi- norum, ac Capituli Ecclesie Pragensis, & coram eis ſcriba, quia dictarum literarum exhibicioni, peticioni, inftitucioni, & confirmacioni, omnibusque aliis, & ſingulis ſupra ſeriptis preſens interfui, eaque omnia & fingula sie fieri vidi, & audiui, manuque propria conſeripſi, & in hanc publicam for- mam redegi, signoque, & nomine meis solitis & consuetis una cum appen- sione sigilli Vicariatus, de dictorum Dominorum mandato confignaui re- quiſitus, in fidem, & teſtimonium omnium premiſſorum. CCCCI. Wenceslaus Dux Oppavienſis recognoſcit, quod Caſimiro electo Regi Bo- hemorum (b) homagium pr�ſtare citius haud poſſit, quam ſacro Regni ejusdem diademate fuerit coronatus. dd. Ratiboriæ Sabbatho S. Lucæ feſto 1438. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. 1. p. 1010. CCCCII. Wilhelmus, Wenceslaus & Erneſtus Duces Oppavienſes tuentur inno- centiam cujusdam Catharinæ, quæ Viennæ cum matre in carceres conjecta, multisque œrumnis affecta fuerat. dd. Oppaviæ fer. II. poſt Epiphaniam Do- mini 1442. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Dipl. P. II. p. 291. CCCCII. Pauli Olomucenſis epiſcopi arbitramentum inter Canonicos eccleſiæe ſuæ & Carthuſienſes Dolanenſes de finibus ſilvarum. dd. Olomucii II. Septembris 1442. (c) Bern. Pezius ibidem p. 220. CCCCIV. Canonici eccleſiæ Olomucenſis cedunt domum ſuam Canonicalem in præ- urbio Olomucenſi ſitam Dolanenſibus Religioſis pro conſtructione Carthuſice. ad. (a) Hem Petrum Abbatem Oppatovicenſem ante in ſerie Abbatum prætermiſſum , inſeren- dumque inter Joannem & Georgium anno 1438. (b) Is nonniſi a quibusdam Proce- ribus electus fuit, aliis Albertum Bavariæ Ducem expoſcentibus, uti ſupra ex poſtremo Pulkavæ Continuatore legere est. (c) Ejusdem etiam instrumenti apographum nobis- cum communieavit Clar. Pelzelius ſibi a Clar. Viro Joſepho Wratislao Monſe trans- miſlum.

Strana 429
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 429 dd. in Olomucz Sabbatho in octava Nativitatis B. Mariæ Virg. 1442. Bern. Pezius ibidem p. 218. CCCCV. Recognitio Ordinum Ducatus Münsterbergensis, quod Wilhelmo Duci Oppaviæ etiam cum profuſione ſanguinis in prœtenſione Ducatus Münſterber- gensis assistere velint. dd. Münsterberg die Jovis post Pascha 1443. Lunig C. G. D. Т. II. p. 278. CCCCVI. Wilhelmi Ducis Oppaviæ literæ de vendita villa Adelmansdorff. dd. Monsterberg ante Laurentii 1443. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. I. p. 1014. CCCCVII. Commutatio & reſignatio bonorum in Luzetin, facta inter V. Bietkam de Cladna Abbatiſſam monasterii in Tynecz, & D. Jaroslaum Plichta de Zierotin. dd. Tynetz feria ſecunda ante feſtum B. Nicolai anno 1443. Ex Autographo Archivi Regii. Nos Bietka de Cladna Diuina Miſeracione Abbatiſſa, & Dorothea de Kozoged noſtro, futurarumque noſtrarum, ac tocius Conuentus Monialium Ordinis S. Clare monaſterii in Tynecz (a) nominibus, tenore preſencium recognoſcimus uniuersis, publice proteſtantes, quod quemadmodum bona & hereditates in Luzetin, videlicet municio, curia, cum tribus araturis, villa integra cum cenſu, & omni libertate, ac pertinenciis ad eadem uni- uersis, nobis Abbariſſe, & noſtro Conuentui predicto in terre Regni Boe- mie tabulis preſcripta funt, prout id eedem tabule terre lacius & plenius declarant, & ostendunt; nos in eisdem bonis ducentas sexagenas grofforum, duntaxat habuiſſe, eademque bona ad fideles manus nobis credita, & com- miſſa fuiſſe fatemur, pro quibus quidem bonis, ac ducentis ſexagenis groſ- forum pretactis Nobilis Donrinus Jaroslaus Plichta de Zierotin nobis alia bona ſua propria & hereditaria deputauit, donauit, & ſatisfecit, quod nos pro pleno, rato, & grato noſtro, & ſuccedencium noſtrarum Virginum no- minibus ſuſcepimus, & ſuſcipimus in effectu. Que ſiquidem bona nobis, ut prefertur, preſcripta, cum omni libertate, ac fingulis ad eadem pertinen- ciis nihil ibidem Juris, seu proprietatis nobis, & ſuccedentibus noſtris re- linquentes, prefato Domino Jaroslao, & Domino Johanni filio ipſius, ipſo- rum- (a) Monaſterium hoc turbis Huſſiticis everſum, ditio tamen ad ejusdem Ordinis Moniales, quarum Parthenon ad S. Agnetem hodie appellatur, ſpectat. Ex hoc documento ve- ro eruitur Abbatiſſas, quæ Pragæ apud S. Agnetem degebant, titulum & prærogati- vam Abbatialem conſervaſſe.

Strana 430
1 rumque heredibus ſponte & libere noſtro, ac ſuccedencium noſtrarum no- minibus resignauimus, & condescendimus plenarie, & in toto ad haben- dum, tenendum, & hereditarie poſsidendum, utifruendun, vendendum, commutandum, obligandum, & cum eisdem, tanquam cum propriis, & he- reditariis faciendum, quidquid ipforum voluntati placuerit, impedimentis & renitenciis noſtris, ſuccedenciumque noſtrarum, & quorumlibet homi- num tergo motis. Promittentes preſentibus bona fide fine dolo pro no- bis, & omnibus noſtris ſuccedentibus euiterne, Dominum Jaroslaum, & Do- minum Johannem prefatos, ac ipſorum heredes in poſſeſſione huiusmodi bonorum modo quolibet per nos aut fuecedentes noſtras nobis ad profe- étum, & Dominis predictis in dampnum excogitato non impedire, nec in- tra, aut extra ſpirituale, aut ſeculare Judicium qualitercunque impetere publice, vel occulte, ſed pocius dum prefati Dominus Jaroslaus, & Domi- nus Johannes, aut ipforum heredes nos aut noſtras fuccedentes monuerint, extune ipfis bona predicta de tabulis libera dimittere, feu extabulare te- nemur, & promittimus bona fide, ac iuxta ritum & conſuetudinem Regni Boemie certa reddere, & disbrigare, contradiccionibus omnibus, & reniten- eiis procul motis. Ad quam resignacionem, & preſcripcionem per nos, ut premittitur, factis, Venerabilis ac Religioſus Vir frater Nicolaus de Greez Cuſtos Pragenſis, ac Vicarius per Prouinciam Boemie & Polonie Ordinis fra- trum Minorum plenum conſenſum & afſenſum prebuit, huiusmodi preſcri- pcionis diſposicionem in omnibus & fingulis punctis, clauſulis & articulis approbans. In quorum omnium euidenciam, roburque teſtimonii firmioris ſigilla, videlicet Conuentus noſtri, (a) ac fratris Nicolai pretacti de certa ſciencia, & bona voluntate nostris, preſentibus funt appenſa. Datum anno Domini milleſimo quadringenteſimo quadrageſimo tercio, feria ſecunda an- te feſtum Beati Nicolai Confeſſoris. CCCCVIII. Civitas Olomucenſis Carthuſiensibus Dolanenſibus quasdam ſuburbiorum areas concedit in eorum uſum, ædificiaque convertendas. dd. Olomucii die Mercurii proximo S. Margarethæ 1445. Bern. Pezius T. VI. Cod. Dipl. P. II. p. 219. CCCCIX. Lucas Zalezer hæreditarius Judex & Augustinus Nidrle civis Olomu- cenſis cedunt annuum cenſum a civitate Olomucenſi pendi ſolitum ſacerdotibus fra- (a) Gratulamur nobis hujus exſtincti Parthenonis figillum eodem Numero CCCCVIII. excu- ſum ad poſteritatem potuiſſe transmittere. Nicolai ſigillum ab hac membrana hodie avulſum eſt.

Strana 431
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 431 fratribus Breder, & Joanni Maczner Altariſte. dd. Olomůcii die Martii poſt S. Joannis Baptiſtæ 1447. Ex Autographo Archivi Regii. Ex bo- hemico in latinum versum. Lucas Zalczer Judex hæreditarius Olomucii, & Augustinus Nidrle ci- vis Olomucenfis recognoſeimus his publicis literis coram univerfis, qui eas viſuri, aut legentes audituri ſunt: Quod in potestate nostra habeamus Mar- chionales literas ſelicis memoriæ Marchionis Jodoci, item alteras Civium Olomucensium ſuper viginti mareis annui cenſus a civitate Olomucenſi pen- dendis, quæ quidem literæ ſic defuncto Henrico Marſsikow filio de Radowye- ſiez datæ, & cum certa ſcientia bonaque voluntate inſeriptæ fuerunt, uti & ſtrenuo Equiti Domino Czenkoni de Moſſuow dicto de Hodonyna , uti ambæ hæ literæ, quas in manibus tenemus, teftantur. Item habemus alias literas a Conſultis Viris Mandlikone de Griffenberg, & Domino Herolto de He- rolticz, quemadmodum illæ id plenius oſtendunt. Vi itaque literarum iſta- rum prædictarum nos fingulis annis fine omni impedimento in hunc uſque diem levavimus & accepimus ſapraſcriptum cenſum a Civitate Olomucenfi. Quapropter nos ſupranominati Lucas & Auguſtinus Ceſſionarii omnium ſupra ſcriptorum & infra ſeribendorum teſtamur, quod in has viginti marcas annui cenſus ſuper civitate Olomucenſi omne noſtrum ius, quod in ſupra ſcriptum cenſum habuimus, vendiderimus, ſeu ceſſerimus, & vi literarum iſtarum eum præhabita deliberatione & certa ſcientia integre & plene no- ſtro & heredum noſtrorum nomine vendamus ſeu cedamus Honorabilibus ſacerdotibus: Et quidem ſacerdoti Nicolao Breder Archipresbytero Prze- rovienſi, & ſacerdoti Joanni Breder Plebano Giczinenſi germanis fratribus ambobus decem marcas annui cenſus, ſacerdoti autem Joanni Maczner di- cto Altariſtæ altaris ſanctorum Coſmæ & Damiani in Eccleſia Umczoviensi etiam decem marcas annui census, pro ducentis marcis grofforum argen- teorum Pragenſium numeri Moravici, ſexaginta quatuor groſſos in fingulas marcas computando. Quæ quidem ſumma nobis ab emptoribus (a) ſupra ſcriptos præſente pecunia ſoluta eſt, quare nos etiam ab omni prætensione illius coram ciuibus Olomucenfibus remifimus, hisque literis cedimus empto- ribus ſupradictis omne ius ad illam prout nos id in hunc diem habuimus & tenuimus, quemadmodum hæ literæ Marchionales, & Civitatis Olomu- censis plenius exprimunt. Damus inſuper ſupra nominatis emptoribus vi literarum iſtarum poteftatem & jus his literis Marchionis Jodoci, & etiam literis Civitatis Olomucenſis ceterisque ceſſionum literis utifruendi, quem- admo- (a) Vox vernacula iſthic eſt : od Kupiteluw, quæ fignifieat reluitores , ſen redemptores iſti- usmodi ceſſionuna.

Strana 432
admodum nos iis uſi, fruiti ſumus. Denique ut ſupra nominati emptores vi literarum iſtarum plenam poteſtatem idemque jus habeant in has viginti marcas census annui, item in summam totalem, nec non in res omnes in iisdem literis expreſſas, quemadmodum nos illis in hune diem gavisi fuimus. Quod ſi præterea ſupra ſcriptus cenſus plene & integre ſecundum teno- rem præſeriptarum literarum non solveretur, hæque literæ ab emptoribus noſtris bona illorum voluntate alteri cuicunque ceſſæ fuiſfent, is idem jus & poteſtatem habeat ad omnia ſupra ſcripta & in ſupra memoratis literis contenta, quod crebrius nominati emptores noſtri habuere. In rerum ha- rum majorem firmitatem nos ſupra ſcripti Ceffionarii noſtra figilla cum cer- ta noſtra ſcientia & bona voluntate his literis appendimus, exoravimus eti- am Nobilem Dominum Joannem de Tworkow, strenuum Equitem Mar- kwartum de Zwole, & famoſos Viros Joannem Zubaz de Diedina tum Burg- gravium Olomucenſem, Franciſcum de Harmanow & Andream de Tiſſczicz, ut figilla ſua in teſtimonium præmiſſorum juxta noſtrum his literis appone- rent. Quæ datæ sunt Olomucii die Martis post S. Joannis Baptistæ anno a Nativitate Domini milleſimo quadringenteſimo quadrageſimo ſeptimo. CCCCX. Nicolaus V. Joanni de Capiſtrano Ordinis Minorum in Regno Bohemiæ & Marchionatu Moravia verbum Dei prædicanti, hæreticorumque conver- sioni vacanti gratias quasque peculiares concedit. dd. Romæ V. Kalendas No- vembris, Pontif. anno V. id est 1451. Goldastus in Appendice Docum. p. 159. CCCCXI. Martini Archidiaconi Olomucenſis approbatio erectionis & dotationis altaris S. Dorotheæ in Eccleſia Parochiali S. Mauritii Olomucii per D. Jo- annem Maczner factæ. dd. Olomucii die 28. Julii 1452. Ex Autographo Archivi Regii. In nomine Domini amen. Nos Martinus de Dobrzana Archidiaco- nus & Canonicus Ecclefie, Reuerendiſſimi in Criſto Patris & Domini Do- mini Joannis Epiſcopi Olomucenſis Commiſſarius in ſpiritualibus Curie ipſi- us Epiſeopalis Olomucensis, Notum facimus tenore preſencium uniuersis. Quod coram nobis perſonaliter conſtitutus Diſcretus Vir Dominus Johan- nes Maczner de Lupſchitz Altarista altaris sanctorum Coſmæ & Damiani in Noua Ciuitate, alias in Umezow, ſuo & prouidi Gregorii Moler Ciuis Olo- mucenſis nominibus quasdam literas in pergameno ſcriptas, figillis impreſ- ſulis pergameni appensis sigillatas, ſaluas, ſanas, integras, non viciatas, non abraſas, ſeu cancellatas, neque in aliqua fui parte ſuſpectas, ſed omni pror- ſus

Strana 433
ſus vicio & ſuſpicione carentes produxit, oftendit, exhibuit, & preſenta- uit; primam duobus sigillis ſigillatam, primo ſigillo rotundo de cera nigra albe cere impreſſo, in cuius medio forma, ſeu figura lilii erat ſculpta, & prefignata, litere autem in circumferencia eiusdem figilli textuales sic lege- bantur: S. Johannis Meczner. Secundo figillo eiusdem litere similiter ro- tundo de cera viridi, albe cere impreſſo, in quo figillo quidam caracter erat formatus tali diſposicione, absque literis in circumferencia. Tenor autem eiusdem litere per omnia de verbo ad verbum ſequitur, & est talis: Reuerendiſſimo in Criſto Patri & Domino Domino Johanni Diuina Proui- dencia Epiſcopo Olomucenſi, Patri noſtro gracioſo, Johannes de Lupſſicz Al- tariſta altaris ſanctorum Coſme & Damiani in Ecclefia Parrochiali noue ci- uitatis, alias Uniczow, & Gregorius Moler Ciuis Olomucenſis oraciones de- uotas, & cum debita reuerencia paratam famulandi voluntatem. Quemad- modum in figurali obſeruancia veteris teſtamenti ſuſpenſio ſerpentis enei populum Iſraeliticum a morſu virolento beſtiarum ad ſanitatem priſtinam restaurabat, sie in veritate ceſsante figura, in noua lege morte & passione ſacratiſſima Domini noſtri Jeſu Chriſti, quam in ligno Crucis moriens per- tulit pro noſtra ſalute, delicta & offensiones animarum ſaluti, ſanitati & fal- uacioni reftituuntur. Eapropter frequens, & tanta paſſionis ipfius com- memoracio pro criminum expiaculo eſt neceſſaria in Ecclefia fancta Dei, ut repetatur, hec autem ipſa mortis & paſſionis memoria in miſſarum ſolem- nia agitur, & celebratur; Huius fiquidem memorie fignum, & pro augmen- to ſalutis animarum, ac ad laudem Dei Omnipotentis, Ego Johannes Mecz- ner volens fieri perpetuum memoriale in mee, parentum, & conſanguineo- rum ac propinguorum animarum remedium falutare, altare dudum constru- ctum, edificatum, erectum, & pro uno miniſtro, in honore glorioſe & in- clite Virginis Dorothee locatum in Eccleſia Parrochiali ſancti Mauricii ci- uitatis Olomucenſis, eui quidem altario pro ſecundo miniſtro decreui, & per preſentes propriis ſumptibus a Deo mihi collatis, nec non meis labo- sibus inſudando acquiſitis dotandum, & pro ipſius ſuſtentacione ſeu dote decem marcas grofforum Pragenſium, numeri, & pagamenti Moranici in & ſuper ciuitate omnibus & fingulis redditibus, centibus, & emolumentis in Olomucio, nec non quinque marcas numeri & pagamenti pretacti ſimili- ter in & ſuper omnibus redditibus, censibus & emolumentis in cinitate Hlup- ſſicz per me iuſte, racionabiliter & legitime empcionis & vendicionis ti- tulo emptas & comparatas dedi, & tradidi, & aſfignaui, de, trado, & afſi- gno perpetue ſine omni impedimento miniſtro pretacti altaris ſancte Do- rothee poſfidendum, utifruendum, tenendum, percipiendum & ſubleuandum, Tom. IV. lii ita

Strana 434
434 SPECIMEN ita tamen, quod dicti altaris primus Rector & altarista ego fieri debeam, & elle debeo; ad id instituendum & confirmandum onera infra ſcripta ta- men libere, & absque ulla coaccione expleturus, fuccefforesque mei om- nes & finguli eiusdem altaris Rectores & ministri ad infra ſcripta onera funt, & erunt obligati, & aftricti perpetue & in ewum. Videlicet quilibet eo- rum fingulis ſeptimanis duas miſſas, unam fecundis feriis pro defunctis, & fundatorum animabus; alteram vero Sabbathis diebus de affumpcione Beate Marie Virginis, si vero deuocio aliam preconcepit legendam, extunc col- lectam ipsius festi cum ſecreto & complenda ipfius fefti imponere non ob- mittat, quas per se vel alium presbiterum legere teneatur, & tenebitur, omni impedimento ceſſante. Idemque miniſtri, & eorum quilibet pro miſſa neglecta feu non lecta unum groffum dare & foluere tenebuntur, quorum duo nummi debentur campanatori, qui huiusmodi negligencias tenebitur consignare, quinque vero nummi pauperibus Criſti diſtribui debebuntur. Item omnes & singuli succeffores mei altarifte dicti altaris in summis festi- uitatibus, videlicet Jeſu Criſti, Beate Marie Virginis, dedicacionis & Pa- troni eiusdem Eccleſie, in primis & ſecundis veſperis, ac miſſis uſque ad finem, diebus vero aliis feſtiuis, & Rogacionum proceſſionibus usque ad ſanctus inclufiue in ſummis miſfis in habitu, ſeu ſuperpellicio intereſſe te- nebuntur. Idemque ministri & Rectores, & eorum quilibet tenebitur, & tenetur ſemel in anno exequias pro fundatoribus peragere proxima octa- ua poſt feſtum ſanéti Georgii, pro quibus unam marcam diſpenſabit in hunc modum; primo quinque groſſos pro pulſu, pro vigiliis IX. groſſos, quatuor groſſos pro conductu, triginta groſſos pro miſſis & luminibus ad easdem, quatuor groſſos vitrico Eccleſie, qui dabit lumina ad feretrum, tam circa vigilias, quam miſſam defunctorum, quatuor groſſos pro vi- no pro offertorio, predicatori unum groſſum pro exhortacione, ad ho pitale duos groſſos, pro domibus leproſorum quatuor groſſos, & unum groff. pro pauperibus. Jus vero patronatus, aut preſentandi femel, & una vice mihi reſeruo in vita & mortis articulo, me vero ab hac vita deceden- te, Jus Patronatus & collacionem eiusdem altaris ad Magistrum Ciuium ibidem in Olomucz, qui pro teupore vacacionis fuerit, volo pertinere, in quem totaliter, & pleniter transfundo, & refigno, qui dum quando & quo- cienscunque dictum altare quouis modo vacare contigerit, ab omnibus & fingulis Juratis & scabinis irrequifitis unam perſonam ydoneam actu pres- biterum, qui reſidenciam habere debet, & facere corporalem : ad id altare loci ordinario omni impedimento ceſſante poterit, debet, & debebit confir- mandum preſentare. Et ego pretactus Gregorius Moler teftamentarius & exe-

Strana 435
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 435 executor ultime voluntatis quondam Diſcreti Viri Georgii dicti Zebrech Ciuis Olomucenſis ſororii mei dilecti, ex ſuo legali teſtamento & diſposicio- ne ſue ultime voluntatis de bonis per eundem acquifitis, duas marcas an- nui cenſus iufto empcionis & vendicionis titulo comparaui & emi in cer- tis agris & bonis ville Senicz, prout litere deſuper confecte plenius in ſe continent, quas quidem duas mareas cenſus annui annecto, do, trado, & aſſigno, ita tamen, quod una marca exponatur pro exequiis & anniuerſario predicti Georgii Zebrecht, poſt octauas fancti Michaelis in omnem diſpo- ficionem ſuperius pro anniuerſario fundatorum expreſſatis. Secundam ve- ro marcam trado, & aſſigno poſſidendam, utifruendam, & recipiendam Re- ctori ſepe dicti altaris perpetuis temporibus & in ewum. Supplicamus igi- tur omni cum reuerencia in fincera humilitate Pater Reuerendiſſime Domi- ne mi Graciosiſſime, hanc nostram nudam, simplicem tamen & deuotam al- taris dotacionem acceptare, confirmare, auétorifare, ratificare, & appro- bare, & cenſus ſupradictos eidem altario annectere, inuiſcerare, approba- re & incorporare dignemini gracioſe ad laudem, & gloriam Dei Patris Om- nipotentis, & augmentum cultus Diuini, ac in ſalutem animarum, & si ex noſtra fimplicitate aliqui forent defectus, paterne ſupplere. Harum, qui- bus ſigilla noſtra ſunt appenſa, teſtimonio literarum. Datum Olomucii anno Domini milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo ſecundo, die menſis Ju- lii decima octaua. Secundam literam in ydiomate thevtonicali quinque figillis sigillatam , primo videlicet rotundo de cera rubea albe eere impreſ- ſa, in cuius figilli medio quidam clipeus in cera ſuppreſſus, ita quod de- ſcribi fingillatim non poterat, & ſupra clipeum galea, & deſuper galeam veluti duo cornua protenſa ſculpta videbantur, litere autem in eircumfe- rencia eiusdem ligilli propter cere nimiam depreſſionem totaliter non po- terat legi; ſecundo figillo ſimiliter rotundo de cera, clipeo, galea, ſuperi- ori ſigillo preciſe ſimilibus, litere tamen in circumferencia ipfius textuales fic legi poterant: S. Wenceslai Ducis Oppauie. Tercio figillo prioribus duobus figillis, quantum ad ceram, formam, arma, clipeum & arma, totali- ter equalibus, litere tamen in circumferencia eiusdem figilli tales appare- bant : S. Nicolai Ducis Oppauie. Quarto ſigillo rotundo de cera ſimili, in euius medio quidam clipeus ſculptus videbatur, & in medio eiusdem clipei quedam eleuatura, habens & continens tres figuras in fummitate con- iunctas, ſurſum acutas, litere autem circumferenciales tales legebantur: Secretum Ciuitatis Oppavienſis. Quinto ſigillo in modum ciipei figurato de cera viridi, albe cere communi impreſſo, in quo quidem figillo quidam clipeus, & in clipeo leo ſurſum erectus, cauda poſt tergum biffurcata effi- lii 2 giabⱥ-

Strana 436
436 SPECIMEN giabatur, litere autem in circumferencia eiusdem figilli tales videbantur: Sigillum Ciuitatis Lupſchitz. Tenor vero eiusdem litere talis erat. Bir Przemko von Gottes Gnaden xc. (a) Terciam literam in vulgari Moraui- co ydiomate conſcriptam ſeptem figillis sigillatam, primo quidem ſigillo de cera nigra albe cere communi impreſſa, in cuius figilli medio clypeus & in clypeo ymago animalis figuram medii cerui cum cornibus, quaſi de ru- pe profilientis sculpta apparebat, litere autem in circumferencia eiusdem ligilli talis legi poterat: Sigillum Lucas Zalczer. Secundo sigillo similis cere, in quo clypeus, & in clypeo quidam caracteres, tali diſpoficione ef- figiati apparebant 8 litere autem in circumferencia eiusdem figilli taliter legebantur: FS. I Auguſtini Nidrle. Alia vero quinque figilla eiusdem litere, in teſtimonium premiſſorum fuerunt, & ſunt appenſa, quorum de- ſcriptum propter nimiam prolixitatem non multum neceſſe eſtimandum ob- miſimus. Tenor vero eiusdem litere de verbo ad verbum ſequitur, & est talis. Lucas Zalczer Judex &c. (b) Quartam literam uno tantum sigillo confignatam de cera communi alba per totum, in quo quidem figillo aqui- la alis extensis quasi ad volandum apta, ſtatuta per totum, coronam habens in capite ſculpta apparebat, litere autem in circumferencia eiusdem figilli capitales, fic lègebantur: † Sigillum Ciuium de Olomucz, tenor vero lite- re eiusdem de verbo ad verbum sie legebatur. Nos Conſules & Jurati preſentes & futuri &c. (c) Quintam literam ſimiliter uno tantum figillo designatam de cera nigra albe cere impreſſa, in quo sigillo quidam clipeus, & in clipeo tres pecies (d) quasi fupereminentes, inferiori tamen multe maiori, & tres depreſſe equales, & super clipeum galea, & super galeam alie fimiles pecies, ut in clipeo viſe fuerant, ſculpte apparebant, litere au- tem in circumferencia eiusdem figilli textuales sic legebantur: S. Proczek z Kunstata. Tenor vero ipsius sic habebatur: (e) Proczek de Cunstat re- cognoſco his literis coram omnibus & fingulis, qui eas vifuri, aut legen- tes audituri funt: Quod Joannes dictus Sowka agricola de Senivz homo & cenſualis meus pro ſua neceſſitate & maxime ut ſeſe ære alieno eliberaret, meo consensu vendiderit, & vi literarum istarum vendat mediam marcam groſſorum annui cenſus in & ſuper integro laneo proprietatis ſuæ ( quem laneum vicini ex una parte Joannes Surowecz, ex altera parte Eraſmus ſuis agris attingunt) Honorabili ſacerdoti Joanni dicto Meczner ejusque ſuc- ceſforibus Altariftis altaris fanctæ Dorotheæ constituto in eccleſia fancti Mau- (a) Jam habetur excuſum ſupra Num. CCCLXXXV. (b) Inſtrumentum excuſum jam ha- betur Num. CCCCX. (c) Instrumentum hoc jam excuſum est Num. CCCLII. (d) Varie medii ævi Gloſſatores vocem pecies accipiunt pro collis ſeu rupis extremitate, pro vaſe, calice, cyatho, item pro nummo. (e) E Moravico in latinuur translatum.

Strana 437
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 437 Mauritii in Civitate Olomucenſi pro quinque mareis groſſorum denariorum Viennenſium, numeri & pagamenti hujusce, quod in terra Moraviæ indu- ctum eſt. Hanc pecuniæ paratæ ſummam plene, integre, re ipſa numera- tam accepit, cenfumque ex ea his terminis tenebitur pendere: fedecim quidem groſſos in die Nativitatis Domini propiori illi diei, quo datæ ſunt hæ literæ, & sedecim grossos reliquos in die S. Joannis Baptista eodem anno proxime venturi ſupraſeripto ſacerdoti Joanni, & dein ejus ſuccesso- ribus Capellanis prænominati altaris, & fic deinde omni anno ſupra ſcriptus Joannes Sowka, hæredes & ſuccessores illius hunc cenſum illis deferent Olomucium in eorum habitationem ſuo labore, impenſis & periculo damni: ſine mora, excufatione re ipſa dabunt, folvent, & præſente pecunia numera- bunt. Quod ſi autem aliquando fæpe nominatus Joannes, hæredes, ſeu ſucceſfores illius fierent moroſi, vel voluntarie ſupra ſcriptum cenſum re- tinerent, negligerentve eum pendere, extune ſupra ſeriptus ſacerdos Jo- annes seu ejus ſucceffores poterunt, & debent vi literarum istarum reten- tum cenſum exequi, omne juris politici & ecclefiastici etiam per obſtagia & cenſuras præsidium implorare, neque ab hoc obftagio aut cenfura prius remittere, donec cenſus retentus, & omnia damna illata, ſeu impenſæ in vindicationem cenſus factæ plene & integre fuerit ſolutus. Istud vero ex- ceptum est: si Deus benediceret ſæpe memorato Joanni, hæredibus & ſuc- celſoribus illius, ut poſſent, quemadmodum etiam tenentur, hanc mediam marcam cenfus annui reluere quinque marcis pecuniæ ejusdem numeri & pagamenti, uti acceperunt a ſæpe dicto facerdote Joanne, & reſtituerent illi ſeu ejus ſucceſſoribus has quinque marcas grofforum eo modo, uti hic ſcribitur, tunc eliberabuntur ab hoc annuo cenfu, & præſentes literæ illis debebunt reſtitui. In horum cognitionem & firmitatem ad preces sæpe ſcripti Joannis Sowka meum ſigillum cum certa mea ſcientia his literis ap- pendi, quæ datæ funt in Buzow die S. Procopii. Anno a Nativitate Domini milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo ſecundo. Sextam literam eo- dem modo tantum uno sigillo confignatam rotundo de cera nigra albe cere impreſſa, in quo quidem figillo quidam clipeus, & in clipeo duo cornua, & ſuper clipeum galea fimilia duo cornua gestans ſculpta apparebant, litere in circumferencia eiusdem figilli sie legebantur: S. Jancze z Seni. Tenor vero ſequitur, & eſt talis: Ego Johannes dictus Babka de Senicz recogno- ſeo tenore preſencium, Eraſmum laycum de ibidem hominem & cenfitum meum ad hoc, ut a debitis, & ſuorum onere, neceſſitate ipſum premente, relauare poſſit, pariter & uſurarum damna euitare unam marcam grofſo- rum certi & veri annui cenſus Morauici numeri in & ſuper uno laneo agro- rum

Strana 438
438 SPECIMEN rum ſuorum inter Jan Sowkam ex una, & Beneſs dicto Kozel parte ex al- tera laycorum fimiliter in Senicz ſito Honorabili Viro Domino Johanni di- cto Meczner, & suis successoribus Altariftis, altaris S. Dorothee in Eccle- fia Parochiali ſancti Mauritii locati in Olomucz pro decem marcis grofforum monete currentis numeri & pagamenti Morauici parata & numerata pecu- nia effectualiter perſolutis, meo de conſensu rite & iuste vendicionis & empcionis tytulo vendidiſſe, quem quidem cenſum annuum prefatus Eraſ- mus, nec non & heredes ac ſucceffores fui legitimi de dicto laneo agrorum tenebuntur per medium in die Natiuitatis Crifti ex nunc proxime instan- tis, videlicet unam mediam marcam grofforum, & in festiuitate fancti Jo- bannis Baptiste extune immediate ſecuturi mediam marcam grofforum pre- fato Domino Johanni Meczner, ac ſuis ſucceſſoribus Altariſtis, altaris ſan- cte Dorothee ſoluere, dare effectiue, ad cuius ſolucionem, in caſum, quo venditores predicti forte negligentes forent, per impignoracionis penam, que pro censibus fieri ſolet, ac Jure ſpirituali & feculari, aliisque modis ad instar censitorum compelli poſſunt opportunis, ſaluo tamen eo, quod pre- fatus Eraſmus, heredes, vel fucceffores ipfius dictum cenfum marce unius, in quacunque parte anni cum equiualentibus decem marcis grofforum nu- meri & pagamenti predictorum reemere poterint, solutis tamen censibus pro rata temporis, dictas quoque decem marcas aput collatores pretacti altaris ſancte Dorothee cum ſeitu Capellani & Altariſte, & non alibi repo- nendi. Harum, quibus figillum meum proprium ex mea certa sciencia eft appenſum testimonio literarum. Datum Wischaw Sabbatho post feſtum ſan- ctorum Apoſtolorum Petri & Pauli, anno Domini milleſimo quadringen- teſimo ſecundo. Septimam literam preciſe eiusdem figilli immediate de- ſcripti ſub huiusmodi tenore: Ego Johannes dictus Babka de Seniz recognoſco tenore preſencium Laurencium, alias Wawram dictum Spur- ny laicum de ibidem, hominem & censitum meum ad hoc, ut a debitis, & ſuorum onere, neceſſitate ipſum premente releuari poſfit, pariter & uſu- rarum dampna euitare unam mediam marcam groſforum certi & veri annui cenſus Morauici numeri in & ſuper uno quartali agrorum ſuorum inter Beneſs Kozel ex una, & Mathie Lauff parte ex altera laycornm fimiliter in Senicz ſito, Honorabili Viro Domino Johanni Meczner & ſuis ſueceſſoribus Altariſtis altaris ſancte Dorothee in Eccleſia Parrochiali ſancti Mauricii in Olomucz pro quinque marcis grofforum monete currentis, numeri & paga- menti Morauici parata & numerata pecunia effectualiter perſolutis, meo de conſenſu, ut & iusto vendicionis & empcionis titulo vendidiſſe. Guem quidem cenſum annuum prefatus Wawra, heredes, & ſucceſfores ſui legi- timi de diéto quartali agrorum tenebuntur per medium in die & feſto Na- tiuita-

Strana 439
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. * tiuitatis Criſti ex nunc proxime instantis, videlicet unum fertonem grofso- rum , & in feſto natiuitatis ſancti Johannis Baptiſte extune immediate ſe- cuturi unum ſertonem groſſorum prefato Domino Johanui Meczner, ac ſuis ſucceſforibus Altariftis altaris fancte Dorothee pretacti foluere, dare, & importare fingulis annis effectiue ad cuius ſolucionem, in caſu, quo forte venditores predicti negligentes forent per impignoracionis penam, que pro cenſibus fieri ſolet, ac Jure ſpirituali, ac ſeculari, aliisque modis ad in- ſtar censitorum compelli poſſunt oportunis, ſaluo tamen eo, quod prefa- tus Wawra, heredes, vel ſuccesfores sui legitimi dictum censum medie marce in quacunque parte anni cum equiualentibus quinque marcis groffo- rum numeri & pagamenti predictorum, reemere poterunt, folutis tamen cenſibus, dictas vero quinque marcas aput collatores ſepe dicti altaris fau- cte Dorothee cum fcitu Capellani & Altariste, & non alibi reponendas. Harum, quibus figillum meum proprium ex mea certa ſciencia eft appen- ſum, teſtimonio literarum. Datum Olomucii in die ſancti Procopii, anno Domini milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo ſecundo. Poſt quarum quidem literarum ostensionem, exhibicionem, produccionem & preſenta- cionem per prefatum Dominum Johannem Meczner nobis fuit omni cum re- uerencia humiliter supplicatum & attente, quatenus ad proceffum huius- modi literarum & peticionem ipfius auctoritatem nostram extendentes di- étum altare ſancte Dorothee Virginis in Eccleſia Parrochiali ſancti Mauri- cii Olomucenſi dudum in Ecclefiafticum beneficium erectum, & uni mini- ſtro ſeu altariſte in officium explendum locatum, pro ſecundo miniſtro ſeu altariſta ipſius diſtinctim & ſeparatim in beneficium Ecclesiafticum fimili- ter erigere, censumque decem & septem marcarum grofforum cenſus annui in prefatis literis deſignatum predicto altari pro miniſtro ſecundo pro dote approbare, incorporare, annectere, inuiſcerare, & applicare, omniaque & fingula in predicta dotacione expreſſa & nominata in omnibus punctis, clau- ſulis, incidenciis, & connexis auctorifare, approbare, ratificare, & confir- mare, defectum eciam, si quis in premiſſis fortaffis inuentus fuerit, eadem auctoritate fupplere debeamus. Nos igitur Martinus Archidiaconus & Commiſſarius ſupradictus, viſis, auditis, & diligenter penſatis omnibus ſu- pra dictis, tanquam iuſtis & racionabilibus aurem benignam pro Diuini cul- tus augmento & salute animarum annuimus, volentes tamen prius, eciam ſi quod foret impedimentum, amouere, cridam ſeu proclamacionem fieri decreuimus ſuper premiſſis, ut ſi quis prefatis peticionibus, ſeu futuris proceſſibus, cur fieri non debeant, quicqnam obiicere voluerit, in certe termino prefixo debeat comparere, nullo vero contradictore in huiusmodi termi-

Strana 440
440 SPECIMEN termino comparente, nos ulterius in negocio preſenti decreuimus proce- dendum. Ob quod prefati Domini Jobannis peticionibus exaudicione di- gnis, & pie exauditis, sepe dictum altare sancte Dorothee in Ecclesia fan- cti Mauricii pretacta, quantum ad ſeeundum miniſtrum ſeu altariſtam pro beneficio Eccleſiaſtico nominauimus, & nominamus, ſupra ſcriptamque do- tacionem in omnibus & fingulis punctis & claufulis, incidenciis, condepen- denciis ac annexis ratificauimus, auctorifauimus approbauimus, & confir- mauimus, tenoreque prefencium ratificamus, auctorifamus, approbamus, & confirmamus, dictumque altare fancte Dorothee in beneficium Ecclefia- sticum ereximus, & erigimus, nec non censum annuum decem & septem marcarum eidem altario, ſeu ministro ſecundo ipsis modis & condicionibus ſupra dictis pro dote, & miniſtri ſuſtentacione, ac pro aliis, prout ſuperius in dotacionis litera exprimitur, annexuimus, annotauimus, inuiſcerauimus, approbauimus, & affignauimus, & preſentibus annectimus, annotamus, in- uiſceramus, approbamus, & affignamus, decernentes ex nunc, & in antea dictum beneficium altaris fancte Dorothee & cenſus eidem altario appropria- tos & annexos, quemadmodum & alia beneficia Ecclefiaftice debere ſubia- cere libertati, quodque dum, quando, & quociens opus fuerit miniſtri di- êti altaris dictum censum repetere, & exigere poſfint & valeant Ecclefia- ſticam per cenſuram. Verum quia ſupra nominati cenſus capiunt preſcrip- cionem ſub titulo reempcionis, volumus, & decernendo mandamus, ut dum & quando dicti cenſus deberent reemi, ſeu abſcuti, (a) & pecunie ca- pitales reponerentur, ut huiusmodi pecunie de ſcitu miniftri eiusdem alta- ris circa Patronos & collatores ipfius deponerentur, & quam cito fore po- terit, alios cenſus pro eisdem pecuniis, in & fuper bonis certis, & liberis comparentur. In quorum fideim omnium premiſſorum figillum Vicariatus Ecclesie Olomucenfis preſentitus duximus appendendum. Datum & actum Olomucz anno Incarnacionis Dominice milleſimo quadringenteſimo quin- quageſimo ſecundo die vigeſima octaua menſis Julii. CCCCXII. Epiſtola Nicolai de Cuſa Cardinalis & Legati ad regnum Bohemiæ & Marchionatum Moraviæ in cauſa legationis ab iisdem petitæ. dd. 1452. Goldaftus in Append. Docum. p. 159. CCCCXIII. Adminiſtratores Archiepiſcopatus Pragenſis indicunt novæ Plſnæ cridam ſeu proclamationem ſuper electione Nicolui Abbatis per compromiſſum in D. Wil- belmum epiſcopum Nicopolenſem Archidiaconum Brunenſem & Præpofitos Ord. S. Be- (a) Ita in MS. , quæ niſi vitio ſcribæ corrupta eſt, quid velit, nullus ſcio. à

Strana 441
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 441 S. Benedicti Trebecenſem & Raygradenſem facta. dd. novæ Plſna die 10. Junii 1453. Ex Autographo Archivi Brzewnovienſis. Wenceslaus de Crumlow Decretorum Doctor Decanus Ecclesie Pragen- fis & Nicolaus de Crumlow similiter Decretorum Doctor Archidiaconus Be- chinenſis & Canonicus prebendatus in dicta Pragenſi Eccleſia, Administra- tores in ſpiritualibus Archiepiſcopatus Pragenſis ſede vacante auctoritate Juris per Venerabile Pragenſe Capitulum conſtituti, Honorabili Viro Do- mino Plebano Eccleſie Parrochialis in Noua Plzna ſalutem in Domino & di- ligenciam debitam in commiſſis. Quia Abbacia monaſterii fanctorum Pe- tri & Pauli Apoſtolorum in Willemow Pragenſis Diocesis Ordinis ſancti Benedicti per mortem, ſeu oceaſione mortis quondam Venerabilis Patris Martini ultimi, & immediati Abbatis, ſeu Paſtoris dicti monaſterii vacante Religioſi Fratres Ulricus Prior, Nicolaus & Simon Profeſſi eorundem mo- naſterii, & Ordinis ne bona ipſius monaſterii, que multipliciter ſunt diſtracta, & indebite occupantur, totalirer annihilentur, prouidere vo- lentes, corpore prefati Domini Martini olim Abbatis Ecclefiastice sepultu- re prius tradito, adiunctis ſibi certis Confratribus diéti Ordinis Profeſfis, procedentes ad eleccionem futuri Abbatis predicti monasterii in Willemow formam compromiſſi eligentes in Reuerendum in Chriſto Patrem & Domi- num Dominum Wilhelmum Dei gracia Epiſcopum Nicopolenſem Archidiaco- num Brunenſem in Ecclefia Olomucensi dicte Diocesis Olomucenfis, & in Ve- nerabiles Patres & Dominos Johannem Prepoſitum ſancti Benedicti mona- sterii Trebecensis, & Henricum Prepositum Reigradensem monasterii Brew- nouienſis Pragenſis Dioceſis Ordinis ſupra dicti ſponte, & libere compro- miſerunt, dantes, & concedentes ipsi fratres Ulricus Prior, Nicolaus, & Simon plenam, liberam, & omnimodam poteſtatem, seu facultatem ex ipfis fratribus tribus unum ex eis in Abbatem prenominati monaſterii in Wille- mow eligendi. Qui Domini Wilhelmus Epiſcopus, Johannes, & Henricus Prepoſiti ſupra dicti, huiusmodi compromiſſi onus in ſe affumentes, tracta- tibus nonnullis cum Viris ſapientibus, premiſſis, inuocata Spiritus Sancti gracia memoratum fratrem Nicolaum in Abbatem memorati monaſterii in Willemow duxerunt eligendum, & elegerunt. Quam eleccionem iidem fra- tres Ulricus, Nicolaus, & Simon gratam ſuſceperunt, ac in ipſam eleccio- nem dictus Nicolaus ipsam fuſcipiens ingo eius, eft eadem voluntarie ſub- nixus, prout hec & alia Inftrumento Decreti eleccionis manu Wenceslai nati Nicolai de Iglauia Cleriei ſupradicte Olomucenſis Dioceſis Imperiali auctoritate Notarii conſcripto , ſigno, & nomine ipſius ſolidis , & conſuetis conſignato, duobus figillis, uno magno rotundo, de cera viridi glauce cere Kkk Tom. IV. impreſ-

Strana 442
442 . SPECIMEN impreſſo impreſſulis pergamenis pendentibus figillato coram nobis per di- ſcretum Virum Dominum Henricum de Broda Thevtunicali Pragensis Dio- cesis Presbiterum Procuratorem legittimum prefati fratris Nicolai Abbatis electi, de cuius procuracionis mandato per Instrumentum publicum manu dicti Wenceslai Notarii conſcriptum, signo, & nomine ipſius confignatum nobis exhibitum luculenter constabat, fimiliter coram nobis exhibito & often- ſo, clarius continetur, fuitque nobis per eundem Dominum Henricum Pro- curatorem, nomine Procuratorio, quo ſupra, humiliter ſupplicatum, quate- nus prediétam eleccionem de fratre Nicolao, forma, ut premittitur, factam approbare & confirmare, ſibique munus benediccionis impendere, & si ipſa eleccio haberet aliquos defectus, eosdem supplere. Quodque ſi ipſa elec- cio ex perſonis eligencium, aut forma, aut quoquo modo fit nulla, dictam Abbaciam memorato fratri Nicolao, cum ad nos deuoluta ipfius Abbacie di- ſposicio fuerit, conferre, de eademque sibi prouidere, ac ad eandem insti- tuere, & confirmare auctoritate noſtra ordinaria graciofius dignaremur, & quia iufta petentibus affensus est nullatenus denegandus, volentes autem fe- qui preceptum Apoſtoli, qui precipit, nulli cito manum imponendam, ac Juris ordinem obſeruare volentes, cridam siue proclamacionem, cum non pateat tutus acceſſus ad prefatum monasterium in Willemow in antedicta Ecclefia Parrochiali in Noua Plzna fieri iuffimus, volentes, & decernentes, ut huiusmodi proclamacio in eadem eccleſia sie facta omnes & fingulos, quorum intereſt, fic aftringat, & afficiat, tanquam fuerit facta in monaſte- rio Willemow ſupra dicto. Quare vobis Domino Plebano ſupradicto aut vestras vices gérenti preſentibus committimus, & ſub pena excommunica- cionis mandamus, quatenus uno die Dominico, aut alio festiuo, fiue feria- to, infra miſſarum ſollempnia predičtam veſtram Eecleſiam in preſencia multitudinis populi personaliter accedentes de premiſſis cridam, fiue pro- clamacionem faciatis in eadem, ut ſi qui (a) omnibus & ſingulis fupradictis, coram nobis in domo habitacionis nostre die quinta a die proclamacionis huiusmodi continue computando, ſi Juridi- ca fuerit, alias immediate ſequenti hora terciarum legittime compareant, dicturi, & allegaturi contra premiſſa, si quid dicere vel opponere velint verbo, vel in ſeriptis, intimantes eisdem, quodſi nullus contradictor appa- ruerit, nos ad petita premiſſa procedemus, & procedere curabimus, Deo, & iuſticia mediante, fidem nobis veſtre execucionis facite, nos de die pro- clamacionis veſtre per ſeripturam debitam informantes. Datum Noue Plzne anno (a) Membrana iſthic laniata ſen perforata eſt, ut integra linea legi haud poſſit.

Strana 443
LODICIS DIPLOMALII AVAUNAVILA. anno Domini milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo tercio, die deci- ma menſis Junii. Reuerendi Domini Doctores mandati veſtri execucio facta eſt feria 2. in die fancti Barnabe & nullus apparuit coutradictor. Signo meo prefen- tibus hic appreſſo. CCCCXIV. Joannes epiſeopus & Capitulum Olomucenſe tranſcribit caſtrum Drzew- czicze in Bohemia cum omnibus appertinentiis pignore nongentarum triginta ſexagenarum groſſorum Pragenſium Dioniſio, Joanni ſeniori, & Joanni ju- niori fratribus Tluxa de Wrabie ad tempus vitæ eorum. dd. die Sabbathi poſt feſtum S. Thomæ Apoſtoli 1453. Ex Autographo Archivi Regii. Ex vernaculo in latinum translatum. Dionyſius Tluxa, Joannes ſenior Tluxa , & Joannes junior Tluxa de Wrabie recognoſcimus præſentibus literis coram omnibus, qui eas viſuri, aut legentes audituri funt. Quod Venerabilis in Chriſto Pater & Sacer- dos Joannes epiſcopus Olomucensis caſtrum & villam Drzewczicze cum om- nibus bonis, quæ ad hoc castrum pertinent, in nos tranfcripſerit & oppi- gnoraverit pretio nongentarum triginta ſexagenarum grofforum Pragensi- um ſecundum exſolutionem & quasdam exceptiones, quæ latius in literis & ceſſione ab eodem factis ſeriptæ exprimuntur. Quarum quidem litera- rum & ceſſionis de verbo ad verbum talis est tenor: Nos Joannes Dei gra- tia epiſcopus Olomucenſis notum facimus his literis univerſis, qui eas viſuri aut legentes audituri funt: Quod felieis recordationis Paulus epiſcopus Olomucenſis & ejus Prædeceffores epiſcopi Olomucenſes Caſtrum Drzewczi- cze in Bohemia cum omnibus bonis & appertinentiis ad ecclesiam noftram. Olomucenſem ſpectans oppignoraverimus & tranſcripferimus in strenuum Equitem Dominum Dietricum Tluxa de Wrabie & quidem ad duorum vi- tæ tempus, nempe illius & filii fui Joannis, pretio octingentarum & quin- quaginta ſexagenarum grofforum Pragenſium bonæ argenteæ monetæ ea præ- cipue conditione adjecta, ut, quoniam hujus caftri murus una parte corruit, & multis locis rimas agit, meritoque metuendum fit, nifi reparetur, ut pe- nitus corruat, quapropter ſupra memoratus Dominus Dietricus hune mu- rum labefactatum reſtituere debuit, ille autem cum filio ſuo Joanne ante omnem reparationem factam præmortuus eft. Item cum confenfu supra ſcripti Pauli epiſcopi Predeceſſoris noſtri ſuis ſumptibus idem Dietricus instruxit piſcinam novam, agrosque ex aliena ditione emit, ut piſcinam hanc ampliaret, quod in perpetuam utilitatem castri hujus Drzewczicze conver- ſum eſt, & ceſſit. Item aliqua ædificia in eodem caſtro & villa exstruxit, Kkk 2 quem-

Strana 444
444 SPECIMEN quemadmodum hæc omnia rite & plene facta atque erecta noſtri fideles, quos ad explorandam rem eo mifimus, recognoverant. Nos itaque agnoſcentes has expenſas, quas in reparationem caftri & villæ defunctus Dominus Die- tricus fecit, favorem nostrum eisdem vice verſa impendimus: Quare nos ſupra ſcriptus Joannes epiſcopus Olomucensis insiſtentes præcipue in illud, ut murus ille dirutus & labefactatus in caſtro Drzewczicze reparetur, quem- admodum reparari pridem debuit castrum istud cum omnibus bonis ad id ſpectautibus de consilio & consenſu Reverendorum Sacerdotum Fratrum noſtrorum Decani & Capituli eccleſiæ noſtræ Olomucenſis oppignoravimus, & tranſcripsimus, atque vigore iftarum literarum tranſcribimus & oppigno- ramus Dionyſio filio Domini Dietrici, & Joanni dicto Wrabsky ſeniori, nec non Joanni Tluxa juniori fratruelibus germanis de Wrabie, & eorum hæ- redibus pretio octingentarum quinquaginta ſexagenarum, addendo pro im- penſis piſcinæ octoginta ſexagenas grofforum; Ita ut ſumma univerſim ef- ferat nongentas triginta sexagenas grofforum argenteorum monetæ Pra- gensis & Bobemica, in quamvis ſexagenam ſexaginta groſſos computando, ut illi erebrius nominati caſtrum dictum Drzewczicze cum villa, cum omni- bus bonis, cum piſcinis, cum pertinentiis, quæ ad idem caftrum eademque bona ab antiquo ſpectabant, eorumque hæredes teneant, eodem utantur, cumque eodem pleno jure diſponant ſub his conditionibus, quod neque nos Joannes epiſcopus ſupra ſcriptus, neque noſtri ſucceffores epiſcopi Olo- mucenſes illud poterunt reluere, neque conſentire ut crebrius nominatum caſtrum Drzewczicze cum appertinentiis reluatur, quoad illi tres ſupra no- mînati Dionyſius, Joannes, & Joannes vixerint. Quodſi autem Dei volun- tate hi tres mortui fuerint, tune nos Joannes epiſcopus memoratus, vel noſtri ſucceſſores epiſcopi Olomucenſes poſt eorum mortem ſæpe nominatum castrum & bona reluere volentes debemus, & noſtri ſucceffores epiſcopi Olomucenſes tenebuntur ſupra ſcriptorum Dionyſii, Joannis, & Joannis hæ- redibus aut illi, qui hoe caſtrum legitime & cum bona voluntate ſupra ſcriptorum Dionyſii, Joannis, & Joannis vel hæredum ſuorum poſſidebit, integro anno prius id intimare. Quare ſi nos Joannes epiſcopus ſupra ſeri- ptus aut noſtri ſueceffores epiſcopi Olomucenſes prius memoratas nongen- tas triginta ſexagenas grofforum numeri & pagamenti ſupra ſcripti hæredi- bus Dionyſii, Joannis, & Joannis, aut illi, qui caſtrum Drzewczicze cum ap- pertinentiis poſſideret, integraliter ſolveremus, tenebuntur nobis, aut no- ſtris ſucceſſoribus epiſcopis Olomucensibus ſæpius memoratum caſtrum Drzew- czicze cum omnibus bonis & appertinentiis, cum agris ſemine hyemali rite obſitis præter alia quæcunque & cujuscunque nominis fint, plene & inte- gre

Strana 445
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 445 gre citra omne impedimentum, renitentiam & moram restituere, fimulque ſe obligare, quod nullum damnum, nullas expenſas ſeu in ædificia, ſeu in reparationes, ſeu in quodeunque aliud præteudere velint. Item hoe no- minatim exceptum eſt, ſi Berna communis terrestris imponeretur, hanc Bernam ſecundum normam Marchionatus Moraviæ in nos, fuccefforesque noſtros epiſcopos Olomuceuſes recipimus. Et quicunque has literas nostras & ceſſionem ſupra ſcriptam cum bona voluntate Dionyſii, Joannis, & Jo- annis ſeu hæredum ſuorum habuerit, iste habeat, & habebit plenum jus ad omnia ſupra ſcripta, quemadmodum illud Dionyſius, Joannes, & Joannes ſupra memorati habuere. In majorem rei certitudinem & firmitatem his li- teris sigillum nostrum appendimus. Quæ datæ funt anno a Nativitate Filii Dei milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo tertio, die Lunæ ante S. Barbaræ. Et nos Sacerdotes: Sacerdos Bohuss de Zwole Decretorum Do- Ctor Decanus. Joannes de Lompnicz Præpoſitus. Martinus de Dobrzan Archidiaconus. Dominicus de Olomucz, Nicolaus de Odra, Petrus de Stie- panow, Martinus de Moraviczan, Nicolaus de Brzest, Petrus de Sternn, Joannes Sews, Joannes de Bludow, Joannes Pawswengel, Nicolaus Kakuſs, Joannes de Sternberg, & Joannes de Freyberg Canonici & Capitulum ec- cleſiæ Olomucenſis nominatæ ſupraſcriptæ ceſſioni caſtri & bonorum ſupra ſcriptorum pro meliori bono eccleſiæ noſtræ prævia, libera & bona delibe- ratione, nec non unanimi voluntate conſensimus, & affenſum præbuimus, & vigore ſubſcriptionis nostræ conſensimus, & affenſum præbemus quoad omnes articulos ſupra ſeriptos. In rei teſtimonium figillum Capituli noſtri penes figillum ſupraſcripti Venerabilis Domini in Chriſto Patris Joannis epiſcopi Olomucenfis his literis juſſimus appendi. Quæ datæ & ſcriptæ ſunt anno & die ſupra ſcripto. Quare nos ſupradicti Dionyſius Tluxa, Joannes ſenior Tluxa, & Jo- annes junior Tluxa de Wrabie nomine noſtro, hæredum noſtrorum, & illo- rum omnium, qui ſupra ſcriptorum bonorum ceſſionem ſeu a nobis, ſeu ab hæredibus noſtris, seu ab aliis obtinebunt, aut juſto juris titulo cumque bona voluntate obtenturi effent, promittimus bona fide, quod omnia, quæ in ſupraſcriptis literis exprimuntur, & statuuntur, rite, plene fine omni fraude & dolo implebuntur, & fine omni mutatione atque contradictione impleri debeant. In rei certitudinem & teſtimonium his literis noſtrum figillum cum certa ſcientia appendimus, & in majorem rerum ſupraſcripta- rum firmitatem exoravimus Nobiles Dominos: Dominum Heinricum de Mi- chalowicz, & Dominum Alſſonem de Ziebergk, famoſos Dominos Joannem Lapacky juniorem de Sukorad, & Borziwogium de Hradek, ut cum ſua cer- ta

Strana 446
446 SPECIMEN ta ſcientia etiam juſſerint ſua sigilla penes noſtra appendi. Quæ datæ ſunt anno a Nativitate Filii Dei milleſimo quadringenteſimo quinquageſimo ter- tio die Sabbathi poſt S. Thomæ Apoſtoli. CCCCXV. Georgius Bohemiæ Rex recognoſcit avitam Nobilitatem Tetaurorum, ſeu Kinskiorum, Prædeceſſorumque ſuorum ſuper ea re data diplomata con- firmat. dd. Pragæ 3. Januarii 1459. Paprocius in Ordine Domino- rum. p. 381. CCCCXVI. Fridericus Rom. Imp. Nicolaum de Lobkowitz & Zophiam de Ziero- tin in confraternitatem ſeu ordinem stolæ ampriſiæ albæ cum tribus liliis ad- optat. dd. Bruna 4. Augusti 1459. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. 1. p. 1013. CCCCXVII. Georgii Regis Bohemiæ privilegium urbi Oppavienſi datum. dd. Glatz 10. Februarii 1464. Sommersberg ibidem p. 1075. CCCCXVIII. Georgius Rex Boh. Oppaviam poſt exustionem urbis peculiaribus gra- tiis impertit, dd. 10. Februarii 1464. Sommersberg ibidem. CCCCXIX. Paulus II. Abbati Scotorum Viennæ committit controverſiam inter ci- ves Brunenſes & epiſcopum Olomucenſem de ſcholis S. Jacobi inquirendi ac definiendi. dd. Romæ pridie Kal. Pontif. anno III. id eſt 1466. Bernardus Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. II. p. 396. CCCCXX. Pauli II. Bulla ad Protaſium epiſcopum Olomucenſem data, qua ei præ- cipit, ut Georgium Bohemiæ Regem fulmine eccleſiaſtico feriat. dd. Romæ X. Kal. Januarii 1466. Lunig. C. G. D. T. I. p. 1514.) CCCCXXI. Paulus II. committit epiſcopo Olomucenſi & Decano ejusdem eccleſiæ cauſam injuriarum contra quosdam Rectores eccleſiarum decidendam. dd. Ro- mæ XIV. Kal. Maji Pontif. anno III. id eſt 1466. In Archivo eceleſiæ Metropolitanæ Pragenſis. CCCCXXII. Prothaſius epiſcopus Olomucensis cum conſenſu Capituli ſui vendit Dola- nenſibus Carthuſiæ villam Slavonin. dd. Olomucz 21. Junii 1467. Bern. Pezius T. VI. Cod. Diplom. P. III. p. 221. CCCCXXII.

Strana 447
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 447 CCCCXXIII. Mathias Rex Boh. & Hungariæ Dolanenſis Carthusic bona in ſuam protectionem ſuſcipit. dd. Olomucz ante feftum S. Margarethæ 1468. Bern. Pezius ibidem p. 222. CCCCXXIV. Mathias Rex Boh. & Hung. Carthuſiam Dolanenſem præſidio & de- fenſioni Capitanei Olomucensis commendat. dd. Olomucz in feſto B. Ægidii 1468. Bern. Pezius ibidem p. 223. CCCCXXV. Wladislaus Rex Bohemiæ concedit Joanni de Sſwamberg ordinis Hiero- ſolymitani per Bohemiam & Moraviam Priori Generali, ne bona ejusdem or- dinis oppignorentur, aut alienentur, item ut oppignorata relui poſſint. dd. Praga 11. Februarii 1472. Ex Archivo Pragensi Melitensium. Wladislaus Dei gracia Bohemie Rex, Morauie Marchio, Lucembur- genſis & Sileſie Dux, ac Luſacie Marchio &c. Notum facimus tenore pre- ſencium uniuerfis, quod animaduertentes fidelia obſequia nobis exhibita, & animi integritatem erga Maiestatem Nostram Venerabilis Joannis de Sswam- berg, & in Strakonitz Ordinis Militie S. Joannis Jeroſolimitani Prioris Generalis per Boemiam, Morauiam, Silesiam, Austriam &c. deuoti noſtri dilecti, nou per errorem aut improuide, ſed animo deliberato, cum ſano conſilio Principum, Procerum , & aliorum noſtrorum fidelium de certa no- ſtra ſciencia authoritate Regia conſeruacioni Bonorum Eccleſiaſticorum in- tendere, & malignitati petencium obuiare, volentes ſibi Joanni & ſuo Or- dini de benignitate Regia has gracias facimus ſpeciales, videlicet: ut de- inceps bona omnia & fingula, ac poffeffiones eiusdem Ordinis Jeroſolimita- ni ubicunque in regno, & Dominiis noſtris fituantur, in quibuscunque Ca- stris, Castellis, municionibus, Ciuitatibus, oppidis, villis, & generaliter in quibuscunque locis, & rebus consistant per Nos, aut fucceffores nostros Bohemie Reges non debeant unquam cuipiam inſcribi, pignorari, ſeu quo- modolibet ad longum, ſeu breue cuique locari, aut quouis modo a dicto Ordine alienari. Si quid vero in contrarium per inaduertenciam, obliui- onem, importunitatem petencium, aut quouis alio modo contingeret, ut si aliqua Bona predicti Ordinis inſeriberentur, illud totum ex nune, prout ex tune annullamus, irritamus, cafſamus, deſtruimus, & omnino nullius validi- tatis aut roboris eſſe decernimus. Preterea eadem authoritate Regia ei- dem Johanni, & fuo Ordini indulgemus, ut omnia & fingula Bona & Poſ- ſeſliones Ordinis eiusdem cuicunque, vel quibuscunque perſonis pignorata funt, & inſcripta ab eisdem perſonis per dictum Johannem & Ordinem re- lui.

Strana 448
448 SPECIMEN lui, & redimi libere poſſint in eadem pecunie quantitate, in qua eadem bo- na obligata ſunt, aut pignorata, per quameunque concordiam, & hoc omnium, quibus ipſa bona inſcripta funt, contradiccione procul mota. Concedimus eciam prefato Joanni, & ſuo Ordini facultatem, ad hocque noſtrum Regium cenſenſum damus, ut ipſe bona ſui Ordinis Jeroſolimitani, que in Regno & Dominiis noſtris fituantur, que in prefenciarum tenet, aut Domino Auctore acquiret, in futurum inſcribere, ſeu pignorare cuicunque, vel quibuscunque Perſonis libere poſfit ad quantitatem duntaxat fexcenta- rum ſexagenarum grofforum Pragensium, & hoc poſtulante bono einsdem Ordinis, commodo pariter & utilitate, preſencium sub appensione Noſtri Regalis ſigilli teſtimonio literarum. Datum Prage die undecima mensis Februarii anno Domini milleſimo quadringenteſimo ſeptuageſimo ſecundo, Regni Noſtri anno primo. Ad Relacionem Samuelis de Hradek ſupremi Camerarii Regni Boemie. CCCCXXVI. Wladislaus Rex Boh. civitati Hradisst in Moravia confirmat omnia jura & privilegia a ſuis Prædeceſſoribus conceſſa. dd. Prag� 20. Aprilis 1472, Paprocius in Speculo Morav. fol. 389. CCCCXXVII. Mathias Rex Boh. & Hung. Carthuſiæ Olomucenſi omnia jura, dona- tiones, & privilegia confirmat. dd. Brunæ XIV. Aprilis 1475. Bern. Pe- zius T. VI. Cod. Diplom. P. III. p. 223. CCCCXXVIII. Mathias Rex Boh. & Hung. Carthuſiæ Olomucenſi 30. marcas annui cenſus in oppido Eywanitz donat. dd. Brunæ feria VI. in die SS. Tiburtii & Valentini MM. 1475. Bern. Pezius ibidem p. 224. CCCCXXIX. Actio forenſis Joannis Zagicz de Hazmburg adverſus Joannem Bielik de Kornicz uſurpatorem civitatis Hlubczicz poſt obitum Joannis Ducis Op- pavienſis ſine liberis demortui. dd. 1478. Ludevigius Reliquiarum T. VI. p. 75. CCCCXXX. Concordiainter Mathiam & Wladislaum Reges Bohemiæ, vi cujus utri- que integer titulus Regis Bohemiæ, Mathiœque civitates, terræ & provin- ciæ, quas in Moravia tenet, conceduntur. dd. Olomucii die Lunæe in Octava S. Andreæ Apoſtoli 1478. Goldaftus in Supplem. Actor. publ. p. 331. CCCCXXXI.

Strana 449
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 449 CCCCXXXI. Compactata, unio & concordia integralis inter Reges Bohemiæ Wladis- laum & Mathiam , de titulo Regis utrique competente, de ceſſione Moraviæ, Luſatiæ, Sileſiæque Mathiæ facta, de pendendis quadraginta aureorum mil- libus Mathiæ hæredibus regnove Hungariæ poſt ejus mortem &c. dd. Olo- mucii 21. Julii 1479. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Nostizianæ. In nomine ſancte & indiuidue Trinitatis, amen. Nos Wladislaus Dei gracia Bohemie Rex, Morauie Marchio, Lucemburgensis & Silefie Dux, ac Luſacie Marchio &c. Notificamus tenore preſencium uniuerſis, quod quem- admodum ſuperioribus temporibus regnante Sereniſſimo Rege Georgio re- colende memorie Predeceffore nostro grandes controuersie, bella & diffen- ſiones in regno Bohemie, terrisque sibi attinentibus exorte fuere, quo vi- delicet Regno, terrisque ita diſcordantibus quam maxima ſecuta funt dam- na, depopulationesque, fucceffu autem temporis Sereniſſimus Princeps Do- minus Mathias Ungarie, Bohemie Rex &c. frater, & amieus noster Cha- riſſimus aduerfus eundem predecefforem noſtrum arma, bellumque recepit, in quo quidem ad dies vite dicti Predeceſforis noſtri continuo perdurauit, post cuius obitum nos electi, recepti, coronatique in Regem Bohemie cum prefato Domino Mathia Rege Hungarie & Bohemie in magnis differenciis & bellis perſtitimus, interea magne impenſe, laboresque in tractando per diuerſos oratores, & conſiliarios utrumque racione Regni Bohemie habiti fuere, tandem longo defluxu temporis Diuina fauente bonitate cum prefa- to Domino Mathia Rege &c. fratre & amico noſtro Chariſſimo concordaui- mus, finalemque determinacionem, & fraternam fecimus concordiam, cuius tenor ſequitur in hec verba: Imprimis concluſum eft, quod uterque no- strum, hoc eft tam Wladislaus Rex Bohemie, quam ipſe Mathias Rex Hun- garie & Bohemie (a) in ſuo Jure acquiſito permaneat, tanquam Dominus hereditarius, & quilibet noſtrum titulo Regis integro, prout alii Reges Bo- hemie conſueuerunt, utantur, ita ut nos ipſum Dominum Mathiam Regem Bohemie nominemus, & ſcribamus, & is fimiliter nos Bohemie Regem nomi- net, & fcribat, ſubditi vero utriusque noſtrum nominare & fcribere tenean- tur. Item concluſum est, quod prefatus Rex Mathias condescendat no- bis Regi Wladislao Barones, militares, terras, eiuitates & prouincias, quas- cunque tenet in corpore Regni Bohemie; similiter nos Rex Wladislaus om- Lll Tom. IV. nes (a) Præliminaria quædam concluſorum iſrorum jam præceſſere anno ſuperiore menſe Decem- bri, uti ea apud Goldaſtum in Supplem. Actor. Publ. p. 331. & Balbinum Dec. 1. L. 8. Volum. 1. p. 96. legere est, eorum ibidem compendia referuntur, quæ per Comitia Kegni ſtabilita iſthie fuſius pluribusque adjectis enarrantur.

Strana 450
450 SPECIMEN nes ciuitates, terras, Prouincias, Duces, Barones, & militares quoseunque, & quascunque tenemus in Morauia, & utraque Sileſia & Luſacia, & ſex Ci- uitatibus eidem Mathie Regi condescendere debemus. Item conclusum est, quod poſtquam nos Wladislaus terras, Ciuitates, Caſtra, oppida, & prouin- cias, Duces, Barones, Militares in prefatis Morauia utraque Sleſia, Luſaci & ſex Ciuitatibus ſub dicione noſtra exiſtentibus prefato Mathie Regi conde- ſcenderimus, statim, & in continenti omnes de Morauia & utraque Slefia, Lusacia, & sex Ciuitatibus teneantur communiter preftare homagium pre- fato Mathie Regi tanquam vero Domino & hereditario Bohemie Regi & Ba- rones ac Nobiles ſecundum confuetudinem erga Dominos ſuos Reges Bo- hemie ab antiquo obſeruatam, eundem pro tali Rege ſuſcipiant, & teneant, eique, & nulli alteri tanquam eorum vero & hereditario Regi obediant, & poſtquam prefatus Mathias Rex Barones, militares, Ciuitates, terras, & Pro- uincias, quas in Bohemia tenet, nobis Wladislao Regi condeſcenderit, illi in terra & corpore Regni Bohemie nos Wladislaum Regem similiter susci- piant, nobisque promittant, & ſecundum conſuetudinem Regni ab antiquo obſeruatam facere teneantur, nobisque & nulli alteri tanquam eorum vero & hereditario Regi obediant. E conuerſo nos utrique Reges ſubditos no- ſtros in Juribus Regni, & illarum terrarum, & priuilegiis ab antiquo con- ſuetis conſeruare tenebimur, in quantum diſpoſicioni non obſiſtant. Item concluſum eft, quod prefatus Dominus Mathias Rex durante vita ſua, pro- uincias, & patrias Morauie, utriusque Sleſie, Luſacie, & ſex Ciuitatum cum omnibus pertinenciis libere, pacifice, & quiete, absque omni impedimento, & contradiecione noſtra Regis Wladislai & Regni Bohemie, ac ſubditorum Corone nostre teneat, poffideat, & utatur, tanquam eorum verus Rex & Dominus hereditarius. Similiter nos Rex Wladislaus Prouincias, Barones, Militares, Ciuitates & loca in corpore Regni Bohemie libere, quiete & pa- cifice, & absque omni impedimento prefati Mathie Regis, tanquam eorum verus Rex & Dominus hereditarius teneamus, poffideamus, & utamur. Item pro maiori pacis & concordie ſecuritate, inter hec duo Regna conſeruan- de, & ne propter diuerfitatem ſucceſforum noue lites & differencie am- pliores oriantur, concluſum est, ut quandocunque post obitum Regis Ma- thie nos Wladislaus Rex, aut noſtri ſucceffores, seu Reges Bohemie prefa- tas terras & prouincias Morauie, utriusque Sleſie, Luſacie, & ſex Ciuita- tum recuperare, & readiungere corpori Bohemie voluerimus, illud facere poſ- ſimus libere, & ſine omni impedimento Regis Ungarie pro tempore exi- stentis, vel Regni Ungarie, modis tamen & condicionibus infra scriptis. Prima condicio, quod quandocunque poſt obitum preſati Regis nos, vel noſtri

Strana 451
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 451 noſtri ſucceffores, feu Regnum Bohemie volumus dictas patrias & Prouin- cias ad Bohemiam reunire, retribuere ante omnia Regi Ungarie pro tem- pore exiſtenti, vel ipſi regno Ungarie pro huinsmodi Juris ceſſione qua- draginta millia ducatorum ſeu florenorum Ungaricalium bonorum dare, & ſoluere debebimus, & tenebimur. Secunda condicio, quod in illis terris Morauie utriusque Slefie, Luſacie, & ſex Ciuitatum multa bona ad Coronam Bohemie pertinencia funt impignorata, inſcripta, & variis modis alienata, & distracta, si contingat prefatum Mathiam Regem, aut heredes vel successo- res ſuos ante ſolueionem predictorum quadringentorum millium floreno- rum in dictis prouinciis Morauie, utriusque Slefie, Luſacie & ſex Cinita- tum, vel aliqua eorum, aliquas terras, eiuitates, & caſtra, oppida, vel pro- uincias, aut officia, theolonea, cenfus, aut quoscunque reditus ad prefata Dominia & terras ab antiquo de Jure ſpectancia, & pertinencia, quibus- eunque obligata, inſcripta, vel impignorata, aut alias qualitercunque alie- nata, & diſtracta redimere, recuperare, & ad prefata Dominia reducere, & incorporare, extunc omnis fumma illarum pecuniarum, que in huiusmo- di redempcione, liberacione, & acquificione per eundem Mathiam Regem, vel heredes, & ſucceffores suos exponeretur, ultra illam ſummam quadrin- gentorum millium florenorum computetur, & in tempore ſolucionis ipſo- rum quadringentorum millium florenorum heredibus vel fuccefforibus eis- dem vel Regno Ungarie integraliter, & finaliter perſoluatur. Si vero con- tingeret, quod aliqui remittere nollent, & fatisfaccionem iuxta inſcripcio- nes ipforum accipere recuſantes, iure belli prefatum Mathiam Regem, he- redes, aut ſucceifores suos Reges Ungarie cogent, aut cogerent ad remit- tendum, aut alias qualitereunque terras, & bona talia recuperarent; Extunc concluſum est, quod fi huiusmodi renitentes tenebunt bona impignorata ad Cameram Regiam pertinencia qualitercunque, & prefatus Rex Mathias, aut aliquis heredum & ſucceſforum eius illa bona redimer, aut ad manus redu- cet fine bello, fiue alio quocunque modo, nihilominus tempore ſolucionis ſumme capitalis non debebit maior ſumma pro illis bonis dari, quam prius fuerant impignorata, & obligata, eciamfi maior ſumma fuiſſet acquiſita, de his autem bonis, ſi que reperirentur, que eciam ad Cameram Regiam per- tinerent, & impignorata non effent, ſed aliis nominibus occupata qualiter- cunque, prefatus Mathias Rex vel heredes, & fucceffores eius illa ad ma- nus ſuas reducent, fi tempore ſolucionis ſumme capitalis, illa voluerimus ad manus nostras Regias, vel nostri succeffores aut Regnum Bohemie habe- re, tune debebimus in illis acquirendis expenſas factas, ant valore ipforum bonorum, vel ſi neutrum facere voluerimus, tunc huinsmodi bona mane- Lll 2 bunt

Strana 452
452 SPECIMEN bunt aut heredibus, vel ſucceſſoribus eiusdem Regis Mathie, aut illis, qui- bus ipſe dederit, aut heredes vel ſucceffores eius dederint, commiſerint, vel donauerint, & illi bona huiusmodi libere & quiete bona poſſidere de- bebunt pleno iure ſecundum ius & conſuetudinem Patrie vel Prouincie, in quo ab antiquo fita ſunt ſub Corona Bohemie, de bonis vero ad Cameram Regiam non pertinentibus, que prefatus Mathias, vel heredes aut ſucceſ- fores eius quomodolibet acquiret, seu acquirent, conclufum eft, quod abs- que ullo impedimento noſtro, aut ſuccefforum, aut Regni Bohemie, & pre- fato Mathie Regi, vel quibus ipſe daret, vel heredes, aut ſucceſfores eius darent, committerent, vel donarent, libere maneant in illo iure ac liberta- te, in quo ab antiquo ſub Corona Bohemie perſtiterint. Tercia condicio, quod dicte Patrie, & Prouincie Morauie, utriusque Sileſie, Luſacie, & sex Ciuitatum integre & cum omnibus pertinenciis post mortem prefati Regis Mathie remanebunt ſubiecte heredibus, & ſucceſſoribus eius Regibus, vel regno Hungarie, & ſub eius, & illorum obediencia, tanquam ſub veris Do- minis ſuis, ipfique heredes vel ſucceffores fui Reges, vel regnum Hunga- rie plenum in eis utile & directum Dominium habere debebit, & debebunt, tamdiu, donec diéte fumme tam capitales, videlicet quadringentorum millium florenorum, quam redemptorum, & prout dictum eſt, acquifitorum bono- rum integre perſoluentur, & ſupra dictis articulis & condicionibus fatisfa- ctum fuerit cum effectu, quibus adimpletis illico prefate prouincie rein- corporate, & reunite erunt Regno, & Corone Bohemie prout ab antiquo extiterunt, prefati tamen hereles, vel ſucceſſores predicti Regis Mathie Regis Hungarie propter Dominium predictum ſe Reges Bohemie scribere non debebunt, ſed illarum terrarum Domini erunt, quamdiu non erit de huiusmodi ſolucione iuxta premiffos articulos fatisfactum, cum autem dicte Patrie homagium prefato Regi Mathie, uti vero & hereditario Regi Bohe- mie preſtabunt, tune & dictis heredibus & ſuccefforibus eius Hungarie Re- gibus, & Regno Hungarie eciam homagium prestabunt, non tanquam Re- gibus hereditariis, ſed tanquam veris, & directis eorum Dominis usque ad integram ſolucionem prefate ſumme capitalis redemprorum, ſeu redimen- dorum. Item concluſum eft, quod quandocunque poſt obitum prefati Re- gis Mathie nos Rex Wladislaus vel nostri successores & Regnum Bohemie prefate pecuniarum fummas reponere vellemus, tune fignificare huiusmodi noſtras voluntates debemus uno anno integro, antequam reponantur, & hoc per quatuor perſonas notabiles, & literas patentes ad Castrum Budenſe, vel ad Albam Regalem, ubi moris est Reges Hungarie coronari, & tales per- ſone cum ſaluo conductu fufficienti prouiſe elfe debebunt, ut eo ſecurius poſſint

Strana 453
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 453 poſſint ſuam legacionem peragere. Item conclusum est, quod per medium annum, antequam dicta pecuniarum repoſieio fiat, ſex Prelati & Barones ex Principibus Regni a Rege & regno, vel ſolo regno ſede vacante electi ex utraque parte, ſeilicet ex Regnis Hungarie & Bohemie conueniant in oppidum Brunenſe, ſi aliqua difficultas vel differencia in ſolucione prefa- tarum ſummarum continget, concordent, ne postea aliquis error circa repo- sicionem dictarum pecuniarum contingere poſſit. Item concluſum est, quod locus depoficionis dictarum fummarum pecunie fit campus apertus in Skalitz, aut Straſnitz in metis regni Hungarie & Morauie ad quem lo- cum & Barones electi ex utraque parte cum pari numero, & cum ſaluis conductibus conueniant, qui Prelati & Barones ante omnia mutuo fibi in- uicem ſub fide, & fauore promittant, quod illa negocia fine dolo & frau- de fincere perficientur, prout preſentes inſcripciones continent, ibique se honorifice habentes Prelati & Barones Hungarie pecunias, Prelati vero & Barones Bohemie literas ſuas recipiant; ubi vero alter precium propter maiorem securitatem conduci optaret ab altera, pars partem conducet, & ſe inuicem cum omni humanitate pure & fideliter, ut probos & fideles ho- mines decet, tractare debebunt. Item conclusum est, quodsi continget nos Wladislaum Regem, vel aliquem ex nostris succefforibus, aut Regnum Bohemie facere monicionem de reponenda pecunia folemniter, ut premiſ- ſum eſt, & poſtmodum in termino prefixo, unius ſcilicet anni ſpacio, non repoſuerimus, tociens, quociens illud fecerimus, in eo facto incurremus penam centum millium florenorum Ungaricorum, fimiliter cum Capitali, & alia ſumma ſoluendorum. Similiter, ſi heredes prefati Regis Mathie, vel aliquis eius ſucceſfor, vel Regnum Hungarie post factam solemnem avifio- nem, fi in termino unius anni pecunias non leuauit, & literas non reſtituit, tociens, quociens id fecit, ipſo facto incurret penam centum millium flo- renorum de predicta ſumma Capitali defaleandorum. Item conclufum eft, quod ſi prefatus Rex Mathias, heredes aut ſucceffores eius deinceps ali- quas impignoraciones fecerint de bonis Regalibus in prefatis prouinciis, illa ſumma defalcari debebit de ſumma Capitali, hoc tamen faluo; ſi alique poſſeſſiones, Caſtra vel oppida prius impignorata, vel donata ad eundem Mathiam Regem, heredes, & ſuccesfores suos per mortem, vel alium quem- cunque modum deuoluentur, illa liceat rurſum impignorari in eandem ſum- mam, ficut prius fuerant donata, donare, cui voluerit, vel heredes fui, ac ſucceſſores ſui voluerint. Et propter hoc de ſumma Capitali nihil detra- hatur, que autem ad Cameram Regiam non pertinent, & ad eundem Regem Mathiam, vel heredes aut ſucceffores eius qualitercunque deuenirent, de- uol-

Strana 454
SPECIMEN 454 uoluentur, vel acquirentur, de illis poterit tam ipſe, quam heredes, aut eius ſucceffores facere diſponere, & donare prout voluerit, ut ſupra poſitum eſt, ea tamen bona teneri debebunt in illo iure, prout ab antiquo fuerunt, ſub Corona Regni Bohemie. Item concluſum eſt, si viuente prefato Ma- thia Rege, nos Regem Wladislaum sine heredibus legitimis decedere con- tingat, & Barones & Comites regni Bohemie ex libera eorum voluntate ipſum Mathiam Regem ad corpus regni Bohemie in Regem acceptarent, ſeu eligerent, vel aliquem ex heredibus eius, aut fuccefforibus Regibus Hungarie, in Regem sibi eligerent, & ipſe, aut aliquis heredum, aut ſuc- ceſſorum ſuorum fimiliter ex libera voluntate eleccionem ipſam ſuſcipe- ret, extune coronacione facta ſtatim omnes ille Prouincie Morauie, Slefie, Luſacie, & ſex Ciuitatum ad Coronam Regni Bohemie redigi, & fine aliqua pecuniarum ſolucione cum literarum restitucione readiungi debent eo fa- cto. Item conclufum eft, quod Epiſcopus Olomucensis, & Marscallus Re- gni Bohemie faciant ad Bohemiam nobis Regi Wladislao & quibus tenean- tur, id quod ex officio ab antiquo facere de iure conſueuerunt, absque ta- men preiudiciis ſubieccionis, & obediencie, quam eidem Mathie Regi, vel heredibus, vel ſucceſforibus eius exhibere obligantur. Item concluſum eſt, quodſi qui auſu temerario Domino Regi, fiue in cuius fortem venirent, ſe opponere, nec, prout debent, obedire vellent, illos Rex ipſe, cui obe- dire tenentur, castigare poterit fine impedimento alterius nostrum, & eos cogere ad obedienciam sibi faciendam. Signanter vero illos, in cuius for- tem venerint, si subieccionem facere nollent iuxta diſposicionem prenotatam. Ad ipſam autem ſubieccionem faciendam, fi qui renitentes fuerint, alter al- terum, & ſe inuicem Nos duo Reges amice & fraternaliter adiuuare de- bemus, & omni opere poſſibili affiftere, ut tales ad ſubieccionem, & obe- dienciam illius, qui recefferunt, reducantur. Item conclufum eft, quod quia funt aliqui inhabitatores Regni Bohemie, qui ſub utroque noſtrum poſſeſſio- nes habent, ut faciant utrique noſtrum, quod de bonis fuis facere debent fecundum conſuetudinem patrie, in qua talia bona fita funt; fimiliter eciam quoad ſubieccionem proprie perſone. Item concluſum eſt, quod malefa- ctores nullibi foueri debent, ſed uterque noſtrum ſuis Capitaneis & Offi- cialibus committat, quod se contra tales gerant ſecundum conſuetudinem Patrie, que confuetudines in una quaque patria bene cognoſcuntur. Itud adiicio: quod fi quis malefactor de regno unius Regis in regnum alterius & de ſubieccione unius ad fubieccionem alterius confugeret, extune talis malefactor ad requificionem Capitanei illius Prouincie, unde aufugit, tenea- tur per Regem illum vel regnum, ad quem, vel ad quod confugifſet, extradi, ut fiat

Strana 455
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 455 fiat de eo iuſticia, ſecundum confuetudinem illius Patrie, ubi maleficium perpetrauit. Item concluſum eft, quod fi in prefatis prouinciis ex una in alteram, ut ex Bohemia in Morauiam, vel e conuerso, aut in Sileſiam ex altera predictarum, vel e conuerſo diſcordiam moueri, vel aliquid hoſti- litatis oriri contingeret, extunc Capitanei, vel alií Officiales utriusque partis in locis competentibus, aut in metis conueniant, ne quid talium pul- lulare permittant, ſed unicuique fine dilacione iufticiam miniſtrare debe- bunt, ex parte Bohemorum in Bohemia, Morauorum in Morauia, & ſie de aliis, ita quod una queque prouincia ſuis conſuetudinibus, & iure uti poſ- fit, ficut ab antiquo conſueuit. Nos itaque Wladislaus Rex prefatus viſis, & mature examinatis preſeriptis articulis, capitulis, & concluſionibus, inter nos, & prefatum Dominum Mathiam Regem conceptis, & confectis, pro bona pace, & mutua fraternitate, tranquillitate, & felici regni noſtri ſtatu & profectu Chriſtianitatis, cuius reſpectus & utilitas nobis precipue cor- di est, ut scilicet eo liberius nos & ipſe Mathias mutuis diffensionibus, & hoſtilitatibus liberati rebus Chriſtianis intendere valeamus, prefatam pa- cem, unionem & concordiam iuxta formam inſcripcionis premiſſe, omnes- que articulos & capitula ſuperius annotata cum nostra deliberacione pre- habita, & certa nostra sciencia, ac de confilio Prelatorum, & Baronum re- gni noſtri Bohemie nobiscum in hac dieta existencium, & de conſenſu to- cius regni Bohemie laudauimus, acceptauimus, & ratificauimus, laudamus- que, acceptamus, & ratificamus omnia & fingula premiſſa, in verbo noſtro Regio, & bona fide noſtra mediante inconcuffe & inuiolabiliter absque om- ni dolo & fraude ſemota eciam qualibet adinuencione, in noſtra, heredum- que noſtrorum, & ſucceſforum, ac Regni Bohemie perſona obſeruare, & manutenere promittimus, Nos heredes & fucceffores nostros, ac regnum ad ea obſeruanda obligamus. In quorum omnium robur, & euidens testi- monium preſato Mathie Regi has literas noſtras sub appenſione figilli no- stri dedimus, & ab eo confimilis tenoris literas suas sub appen, ipsius figilli accepimus. Datum in ciuitate Olomucenſt vigeſima prima die menfis Julii, anno Domini MCCCCLXXIX. Regni noſtri anno octauo. Forma autem inſcripcionis & obligacionis dictorum Henrici Ducis & aliorum Baronum talis est; Et nos Henrious Dux Munsterbergensis, Comes Glacensis &c. Leo de Roſmithal supremus Magister Curie Regni Bohemie, & Capit. Districtus Prachenſ. Joan. de Cimburg & in Boleslaw ſupremus Camerarius Regni Bo- bemie, & Capitaneus Districtus Boleslaw. Roſnata de Roſenberg, & in Swer- chau ſupremus Judex Regni Bohemie, Burianus de Guttstein & in Neczsy Magister Camere Domini Regis & Capitaneus Diſtrictuum Zacenſ. & Ra- kow-

Strana 456
456 SPECIMEN kownicenſis, Albertus de Colowrat, & Nouo Castrò, Aiſſo Berka de Duba, Beneſſius de Weitmile Burggrauius in Carlstein, & Magister Monete Mon- cium Cuthen. Joannes de Rupau Magiſter Curie Domini Regis, Nicolaus Junior de Horzitz Capitaneus Diſtrictus Hradec. Czenko de Barchow & in Daſsitz, Wenceslaus dictus Hertwik de Mestiagow, considerantes unionem, & confederacionem preſcriptam inter Sereniſſimos Principes, & Dominos Dominum Wladislaum Regem Bohemie, & Dominum nostrum Generofiffi- mum, & Dominum Mathiam Ungarie & Bohemie Regem, Dominum nobis Gracioſum non ſolum pro conſeruanda pace, amicicia, & fraternitate eo- rundem Regum perutilem & necessariam, verum eciain ad bonam vicinita- tem, tranquillum ftatum, & commune bonum, omniumque noſtrum pertin. pro- fitemur bona noſtra fide, quod prefatus Sereniſſimus Princeps, & Dominus Dominus Wladislaus Rex Bobemie &c. omnia & ſingula ſupra ſcripta, an- notata , & concluſa , fecit, ordinauit, & concluſit, habito noſtro pleno con- ſilio, voluntate, & ſciencia. Ad cuius mandatum & euidens testimonium ſigilla noſtra penes ſignum preſati Sereniſſimi Domini Regis Wladislai Do- mini noſtri Gracioſiſſimi appendi iuſſimus ad preſentes. Datum ut ſupra &c. CCCCXXXII. Wladislaus Rex Boh. inter ſe & Mathiam Regem Boh. & Hung. præ- Peritorum perpetuam legem oblivionis inducit, Regnumque Hungariæ priſtina amicitiæ & federis vinculis cum Regno Boh. Marchionatu Moraviæ, Sile- ſiæ & Luſaciæ devincit. dd. Olomucii 21. Julii 1479. Ex Cod. Diplom, Bibliothecæ Noſtizianæ. Nos Wladislaus Dei gracia Bohemie Rex, Morauie Marchio, Lucem- burgenſis & Slefie Dux, ac Lufacie Marchio &c. Notum facimus tenore preſencium & fignificamus, quibus expedit, uniuerfis, quod nos debita confi- deracione recolentes veterem illam beneuolenciam, & amiciciam, bonam- que vicinitatem, que olim inter Bohemie & Ungarie Reges, ac inter hec duo regna, Bohemiam videlicet, & Ungariam ſummo Regum & Prouincia- lium ſtudio fuit inuicem, & mutuo in alterutrum, volentesque pacatis iam rebus noſtris cum Sereniſſimo Principe Domino Mathia Rege Ungarie & Bohemie fratre noſtro Chariſſimo, & firmata pace & amicieia perpetuo ve- terem & initam benenolenciam, conuencionem non ſolum inter nos, ſed in- ter utriusque nostrum Regna, & inter ſubditos nostros renouare, ademptis- que iam pridem diuerfis guerrarum oceafionibus regnis his pacem & quie- tem in priſtinum ſtatum reuocare, ut ſubditi utriusque noſtrum in bona pa- ce, tranquillitate, & amicicia perfruerentur, & regna nostra auctis ex con- cordia ncolarum opibus eo maius ſuſcipiant incrementum, matura delibe- ra-

Strana 457
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 457 racione prehabita, de confilio & voluntate Prelatorum & Baronum Regni noſtri Bohemie, cum preſato Sereniſſimo Domino Mathia Rege Ungarie & Bohemie, & eius confiliariis, Baronibus, Proceribus, & Prouincialibus per- ſonam & communitatem tocius Regni Ungarie repreſentantibus, certam li- gam, unionem, confederacionem, & intelligenciam ad concordiam & bonam unitatem, ac mutuam ſubditorum noſtrorum quietem, & utriusque Regni profectum perpetuamque pacem pertinentem iniuimus, ad hec duo Regna concordauimus modis & condicionibus infra ſcriptis. Inprimis, quod om- nis odii & maleuolencie materia & fomes de medio penitus extirpetur, & omnis diſſenſio, differencia, hoſtilitas, & diſcrepancia, que inter hec duo inclyta Regna, & eorum incolas, quomodocunque hactenus exorta fuiffent, & agitata, omni modo ſopita fit, prorſus & extincta cenſeatur; utque de ce- tero una pars aliam omni humanitate, beneuolencia, fraternitate, & amici- cia proſequatur, firmaque & stabilis concordia, & bona vicinitas inter utri- usque Regni incolas, perſerueret. Item quod incole unius Regni metas & terminos fiue territoria, & Jura incolarum alterius Regni non occupent, nec inuadant, ſed unusquisque fuis finibus & terris contentus remaneat, nec ulla racione alter alterius terras & Jura, quouis quefito colore fibi uſurpare, vel vindicare debeat. Item ut durabilior amicicia, & quies, ac bona vicinitas inter utriusque Regni incolas permaneat, pro ſecuriori ſtatu utriusque Regni decretum eft, ut nullus omnino hominum cuiusuis ftatus, & condicionis existat, ex uno Regno in aliud quibuscunque caufis, viis, modis, & racionibus, fiue cum obligacione, & inſcripcione, fiue alio quo- uis quefito colore, & adinuencione quomodolibet excogitata hoftilitates & inimieicias, aut quelibet damna, & iniurias directe & indirecte inferre, aut irrogare debeat, aut incolas alterius Regni ex alio Regno moleftare , quod si quis talis inueniretur, qui contra formam preſentis intelligencie & unionis de uno Regno in aliud arma ſumere, vel incolas, alterius Regni ex altero Regno turbare, moleſtare, aut quomodolibet impedire, vel aliquod in offenſam vel iniuriam partis alterius attemptare preſumet, statim & in continenti uniuerſe incole , & terrigene illius patrie, in qua talis offensio pacis apparet, contra illum tanquam hoftem patrie, & publice pacis viola- torem communiter inſurgere tenebuntur, & eum tamdiu proſequi , donec ille penitus de illo Regno, ubi talia attentaret, exstirpetur, & uniuerſa ta- lis turbatoris bona, & omnes hereditates tanquam hoſtis publici confiſcen- tur, ille vero de tali Regno expellatur, & tanquam infidelis Patrie perpe- tuo de tali patria exul habeatur. Item ſi continget aliquem incolam ali- cuius regni quippiam accionis vel queftionis habere cum incolis alterius Mmm Tom. IV. Re-

Strana 458
458 SPECIMEN Regni, propterea talis actor vel quesitor non debet arma ſumere, vel ali- quid via facti attentare contra incolas alterius Regni, ſed accionem ſuam, ubi, quis aliquid contra aliquem se habere pretendit, iure Regni illius cuius incolam requirit, per ſe, vel Procuratorem ſuum legitimum, proſequatur, poſtuletque iufticiam a Judicibus talis incole ordinariis, vel a Principe re- gni, cuius indicio si contentus non fuerit, poterit cauſam fuam prouocare ad congregacionem Prelatorum, & Baronum eius regni, tunc primo futu- ram, ubi talis queſtio absque ulteriori dilacione per eosdem Dominos Pre- latos & Barones iuxta conſuetudinem eius Patrie, in qua talis utitur, iu- ridice finaliter decidetur. Item ut mercatores utriusque regni ex uno in alind ſimul cum rebus & mercibus liberum, tutum, & ſecurum habeant de- inceps progreſſum, fiant prorſus ab omni periculo rerum, & perſonarum ſecuri & immunes, fimiliter quiuis alterius condicionis homo libere de uno regno ad aliud, cum opus fiet, accedere, & recedere poſſit. Mercatores au- tem ultra antiqua & conſueta vectigalia ad aliquam nouam & inconfuetam ſolucionem non cogantur, teneanturque unus alterum in patria ſua fouere, & omni cum humanitate & beneuolencia pertractare, & damnum alterius toto poſſe precauere. Cum vero aliquid accionis, vel queſtionis inter mer- catores oriri continget, in ea patria, ubi mercator alteri obnoxius residebit sine dilacione, ex parte talis ad requificionem actoris iufticia ministretur, ut eo commodo ſuis merces hinc inde deferantur, & rerum copia ex uno regno in aliud transportetur. Nos itaque Wladislaus Rex prefatus cupi- entes ſub amicicia & fraternitate mutua veterem illam beneuolenciam, & bo- nam vicinitatem, ac concordiam mutuam inter hee duo regna & ſubditos noſtros diurna guerrarum occasione intermiſſam & neglectam reformare, primo cum Dei adiutorio ad profectum utriusque regni & tocius Chriſtia- nitatis utilitatem ampliare, ad obſeruacionem omnium & fingulorum in pre- fatis articulis contentorum Nos cum prefato Sereniſſimo Mathia Hunga- rie & Bohemie Rege & hec duo regna Bohemiam videlicet & Ungariam mutuo obligauimus, Prelatique & Barones regni noſtri, fimul cum Baroni- bus, Prouincialibus, & Proceribus regni Hungarie patriam & communita- tem tocius regni Hungarie , & preſentantibus inuicem oblig. promitten, in verbo noſtro regio, & bona fide noſtra Chriſtiana pro nobis & ſuccelfori- bus noſtris Regibus, ac regno noſtro Bohemie, quemadmodum ipſi Prelati & Barones pleno mandato tocius regni Bobemie ſuffulti promiſerunt. Item hec omnia & fingula capitula premiſta, ad concordiam, quietem, & bonam vicinitatem utriusque regni tam Bohemie &c. quam Hungarie pertinent finceriter, & fraterne, quoad omnes eorum continencias, & clauſulas, sine omni

Strana 459
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 459 omni dolo, & fraude obſeruabimus, fuccefforesque noſtri Reges, ac Regum Bohemie obſeruabunt. In quorum omnium robur, & euidens testimonium prefato Mathie Regi has literas nostras sub appendenti sigillo nostro dedi- mus, & ab eo confimilis tenoris literas fuas, quas ſub appendente ipſius figillo accepimus. Datum in Cinitate Olomucenſi vigeſima prima die men- ſis Julii anno Domini milſeſimo quadringenteſimo ſeptuageſimo nono regni noſtri anno octauo. ☞ Forma autem inſcripcionis & obligacionis dictorum Henrici Ducis & aliorum Baronum talis est: Et nos Henricus Dux Munsterbergensis Comes Glacenſis &c. Leo de Roſmithal ſupremus Magister Curie regni Bohemie, & Capitaneus Diftrictus Prachinensis, Johannes de Zimburg & in Boleslau ſupremus Camerarius regni Bohemie & Capitaneus dictus Boleslauien. Puo- tha de Riſemberg, & in Swihau, ſupremus Judex regni Bohemie, Burianus de Guttstein & in Neitzhaim Magister Curie Domini Regis, & Capitaneus Districtus Zazen. & Rakownicensis, Albertus de Kolowrath, & in Nouo Ca- stro, Alſo Berka de Duba, Beneſſius de Weitmille Burggrauius in Carlstein & Magister monete moncium Cuthnorum, Johannes de Rupow Magister Cu- rie Domini Regis, Nicolaus iunior de Hortzitz Capitaneus dictus Hrade- cenſis, Czenko de Barchow & in Daſſitz, Wenceslaus Hertwik de Mestagiow; In omnium premiſſorum fidem & testimonium penes prefatum Sereniſſimum Dominum Regem Wladislaum figilla noſtra preſentibus literis appendi fe- cimus, proque prefato Sereniſſimo Domino noſtro Rege, & pro nobis ipſis, ac ceteris fratribus noſtris, ipſiusque Sereniſſimi Domini noſtri Regis, & ceterorum fratrum noſtrorum heredibus, & ſucceſſoribus, nec non pro toto regno Bohemie bona fide promittimus, quod hec omnia & fingula ſuperius annotata ipſe Sereniſſimus Dominus noster Rex, suique heredes & fuccesso- res, Nos quoque cum ceteris fratribus nostris, heredesque & fucceffores, & poſteri noſtri, ac totum regnum Bohemie inuiolabiliter & inconcuſſe fine omni dolo & fraude obſeruabimus, & obſeruabunt, faciemus & facient per omnes, quorum intereſt, obſeruari. Datum ut ſupra. CCCCXXXIII. Victorinus Dux Oppaviensis & Monſterbergenſis ſuos ex montibus Chut- nensibus reditus in fratrem Henricum ſeniorem transfert. dd. Glatz die Jo- vis poſt S. Andreæ Apoſtoli 1479. Lunig Spic. Ecel. I. Theil p. 354. CCCCXXXIV. Mathias Rex Boh. & Hung. declarat ſeſe veniam dare omnibus & sin- gulis, quicunque ſeu in regno Bohemiæ, ſeu in Marchionatu Moraviæ ſibi ad- verſati, hoſtesque fuerunt. dd. 1479. Privilegia regni in Carlstein T. XII. M m m 2 N. 35. p. m. 265. CCCCXXXV.

Strana 460
460 SPECIMEN CCCCXXXV. Instrumentum Notarii publici ſuper confirmatione & inveſtitura F. Si- monis Præpoſiti Raygradenſis in Abbatem Willemovienſem electi per Joannem de Colowrat Administratorem Archiepiſcopatus Pragensis. dd. in Caftro Pra- genſi die 9. Decembris 1481. Ex Autographo Archivi Brzewnoviensis. Joannes de Colowrat & Kraſſow Prepositus ecclesie Pragensis & Ad- ministrator Archiepiſcopatus eiusdem &c. Ad uniuerforum tenore preſen- cium deducimus noticiam: Quod vacante Abbacia in monaſterio Willemow Pragenſis Diocesis Ordinis S. Benedicti, cuius eleccio & ins preſentandi ad fratres eiusdem Ordinis & regule, confirmacio vero ad nos & officium no- strum de veteri conſuetudine pertinere dinoſcitur, & de iure. Et quia is loeus Willemouiensis per multos occupatur annos, neque ob potenciam ſe- cularium ipſum locum, & bona eius occupancium, fratrum patitur refidenci- am. Ne tamen diuturnitate temporis aboleri poſſit talis locus, & loci me- moria, & ut faltem in perſonis viuat: Venerabiles & Religioſi Patres Fra- ter Gregorius Abbas monaſterii Brewnouiensis, Frater Mathias quondam Abbas Trebicensis, Frater Leonardus Abbas Zarensis, Frater Jacobus Pre- poſitus S. Benedicti extra Brunam, ceterique Fratres predicte regule & Ordinis, velut quorum intererat, vel intereſſe potuit, in predicti monaſterii Abbatem concorditer & unanimiter elegerunt iuxta regule ſue instituta Re- ligioſum Fratrem Simonem Prepoſitum Reygradenſem prout hoe ex literis deſuper confectis, & predictorum Patrum figillis pendentibus munitis, no- bisque exhibitis clare conſpeximus, eundemque nobis & officio noſtro du- xerunt preſentandum & preſentauerunt confirmandum pro, & cum eo ſup- plicantes, quatenus eidem munus confirmacionis & inftitucionis impartire- mur, prout hoe ad noſtrum ſpectat officium. Nos iuxta doctrinam Apo- ſtoli nemini manum cito imponere volentes, premiſſa crida, termino ad com- parendum ſtatuto, nemineque apparente ſeu contradicente, declarata con- tumacia omnium ſe opponere non curancium, eleccionem ipſam fic de eo factam, atque in ſcriptis redactam Canonicam & legitimaimn arbitrantes, vo- taque aliorum Dominorum Patrum pro eodem electo racionabilia putantes, eisdem fauorabiliter annuimus. Et primo receptis ab eodem Electo ad ſan- cta Dei Euangelia ſolitis, & circa talia conſuetis promiſſionibus & iuramen- tis, aliisque, que de iure, conſuetudine premittenda erant, premiſſis, aucto- ritate Domini noſtri Jeſu Chriſti, & auctoritate noſtra ordinaria ſiue admi- niſtratoria, qua fungimur, prefatum fratrem Simonem sic canonice electum, in Abbatem dicti monasterii Willemouiensis per biretti ſuper caput eius supra poficionem, & annuli in manus eius imposicionem,inueftiuimus, inftituimus, & con-

Strana 461
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 461 confirmauimus, & preſentibus inueſtimus, inftituimus, & confirmamus, dan- tes eidem plenam & liberam auctoritatem, atque administracionem eiusdem monaſterii regendi ac administrandi in ſpiritualibus & temporalibus, prout ad Abbatem de iure, fiue iuxta regularia Ordinis inſtituta ſpectat & perti- net; Precipientes omnibus fratribus eiusdem monaſterii & regule, atque Prelatis Diocesis noſtre, ut illum pro Abbate recipiant, & teneant. Man- damus infuper omnibus censitis, colonis, reddituariis, & pensionariis, ac omnibus eiusdem monasterii hominibus in virtute sancte obediencie, & sub excommunicacionis pena, quatenus de omnibus censibus, redditibus, iuri- bus, usibus, obuencionibus, & emolumentis integre & realiter reſpondeant ſibi, omni contradiccione ſemota. In cuius rei testimonium preſentes li- teras noſtras confirmacionem, inftitucionem, & inueftituram in ſe continen- tes per noſtrum Notarium publicum fieri, ſuique ſubſcripcione, atque no- ſtri ſigilli, quo pro adminiſtracionis offieio utimur, iuſſimus appenſione communiri. Datum & actum in Caſtro Pragenſi anno Domini milleſimo quadringenteſimo octuageſimo primo, die vero nono menſis Decembris, Indiccione quarta decima, Pontificatus fanctiſſimi in Chriſto Patris & Do- mini noſtri, Domini Sixti Diuina Prouidencia Pape quarti anno decimo, ho- ra meridiei, vel quaſi, in domo, fiue Capella domus prefati Venerabilis & Magnifici Patris, ac Domini Domini Prepoſiti Pragenſis eccleſie in Hrad- czano, preſentibus ibidem Venerabili & Religioſo Patre Gregorio Abbate monaſterii Brewnouienſis, Fratre Paulo Preposito eiusdem monasterii, Ve- nerabili Viro Magiſtro Stanislao de Welwar Archidyacono Litomericensi, Domino Martino de Crumlow Canonico ecclesie Pragensis, Wenceslao Bruſ- ſenii de Plzna Clerico Pragenfis Diocesis, & ceteris quam pluribus teftibus ad premiſſa vocatis & requiſitis. Et ego Blaſius natus quondam Nicolai Kremer de Plzna Clericus Pra- genſis publicus ſacra Imperiali auctoritate, ac Venerabilium Dominorum Adminiſtratorum & Capituli Pragenſis iuratus Notarius quia predicte pre- ſentacioni, inuestiture, & confirmacioni, & ceteris premiſſis cum prenomi- natis teſtibus preſens interfui, & ea omnia & fingula ſic fieri vidi, & audi- ui, manu propria conſcripſi, publicaui, atque in hanc formam publicam re- degi, figno quoque, & nomine, & cognomine meis ſolitis & conſuetis una cum appenſione figilli officii Administracionis Archiepiſcopatus Pragenſis confignaui in fidem & teſtimonium omnium & fingulorum premiſſorum ro- gatus & requifitus. CCCCXXXVI. Teſtimonium Abbatis & Conventus Henrichovienſis in Sileſia de avita Nobi-

Strana 462
462 SPECIMEN Nobilitate Kauniziorum. dd. Henrichovii feſto Annunciationis B. Mariæ Virg. 1482. Paprocius in Spec. Morav. p. 417. CCCCXXXVII. 4 Domina Anna de Biethow tranſcribit & cedit quatuor marcas annui cenſus hoſpitali S. Spiritus ante muros Olomucenſes ex duodecim marcis annui cenſus sibi a Magiſtratu & civitate Olomucenſi debiti. dd. Olomucii die Mer- curii poſt S. Franciſci 1482. Ex Autographo Archivi Regii. Ex verna- culo in latinum translatum. Anna de Biethow quondam uxor bonæ memoriæ Nicolai Gerſſnar Ci- vis Olomucenſis recognoſco his literis coram univerſis, qui eas viſuri aut legentes audituri sunt: Guod in potestate mea habeam cum Dorothea so- rore defuncti mariti mei ſupra ſcripti literas authenticas in pergamena ſcriptas & figillis munitas ſuper ducentis quadraginta mareis grofforum bo- norum argenteorum latorum Capitalis, & ſuper viginti quatuor marcis groſ- forum annui cenſus emptas in & super villa Nemilanech Marſsikonis de Ra- dowieſſicz a Marchione felicis recordationis Jodoco, quemadmodum ejus- dem Marchionis literæ id clarius exprimunt. Qui quidem cenſus ſupra ſcriptus ſemper usque in hodiernum diem fine omni contradictione nobis ex Curia a Dominis Civibus Olomucensibus porrectus fuit, quemadmoduim & idem cenſus literis ſupra ſcriptorum Dominorum Civium Olomucensium con- firmatus est. Super his omnibus itaque literis, quæ ad ſæpe dictum cen- ſum pertinent, ego ſupra ſeripta Anna de Bietow a defuncto Nicolao mari- to meo ceſsionem habeo super medietate census literarum harum,id est su- per duodecim marcis, quemadmodum in his omnibus literis ad hunc cenfum ſpectantibus omnia melius, clarius, & plenius deſcribuntur. Guare ego ſupra ſcripta Anna omnes has authenthicas literas, & ceſlionem illam mihi a dilecto marito meo datam cuſtodiendas tradidi in fideles manus prudenci- um & circumſpectorum Virorum Chriſtini Mikſsmelczar, Nicolai Fòrlauff, & Bernardi Molar Civium Olomucenſium tanquam dilectorum Mandatariorum meorum, super his autem literis & ſuper ceſſione mihi a dilecto meo ma- rito facta dedi ex parte mea ceſſionem, & vigore præſentium do in perpe- tuum pauperibus hoſpitalis S. Spiritus ante muros Olomucenſes, adeo ut hodiernus hoſpes, futurique præfecti hujus hoſpitalis plenam poteftatem & jus habeant ex ſumma harum duodecim marcarum levandi in Curia posthac fingulis annis quatuor marcas a Prudentibus & Difcreris Dominis Conſule & Senaru Civitatis Olomucenſis, ſecundum illam quidem conſuetudinem, eosque ter- minos, quibus alias ſolutæ ſuerunt. Hoſpitale autem hoc pro animæ meæ & dilecti mariti mei ſalute Deum deprecabitur. Item præcipue oro man- datarios meos ſupra ſcriptos, quodſi fortaffis aliquando Domini Cives Olo- mu-

Strana 463
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 463 mucenſes in Curia tergiverfarentur has quatuor marcas huic hoſpitali ſe- cundum priorem conſuetudinem extradere, ut omnibus viribus pauperi- bus iſtis affistant, & quoties opus fuerit illis authenticas literas extradant, quas tamen rurſum in poteſtatem ſuam recipiant. Item si quispiam ex mandatariis meis ſupra ſeriptis, quod Deus avertat, moreretur, tum duo reliqui mandatarii poteſtatem habeant alium deligendi, qui ſibi & Præfe- cto hoſpitalis placiturus eſſet. In horum omnium fidem ego Anna figillum meum his literis appendi, & pro majore firmitate exoravi Nobilem Domi- num Dominum Carolum juniorem de Wlaſſym & in Uſow, & famoſos Do- minos Georgium de Hertmanow, Wenceslaum de Dubrawicz Capitaneum in Litowl, Joannem Olbeczk de Chylecz, Nicolaum de Othmuth, Joannem Krupa de Bludow, ut præter ullum ſuum & hæredum ſuorum præjudicium ſigilla ſua ſecundum meum appendi juſſerint his literis. (a) Quæ datæ funt Olomu- czii anno a Nativitate Filii Dei milleſimo quadringenteſimo octogeſimo ſe- oundo die Martii poſt S. Franciſci. CCCCXXXVIII. Caſimirus Dux Teſſinenſis familiæ nobili Moravicæ Beſowſſtiorum teſti- monium dat ſe recognoviſſe privilegium Wladislai Regis Opolienſis huic fami- liæ datum. dd. Teſchinii feria III. SS. Innocentium 1484. Paprocius in Spec. Morav. fol. 227. CCCCXXXIX. Ambroſius Abbas Zdiarenſis Ordinis Ciſtercienſis recognoſcit ſe vidiſſe literas Wladislai Regis Boh. anno 1490. datas, quibus omnia privilegia, do- nationes, & jura tam per Bohemiam, quam Moraviam monaſterio Willemo- vienſi confirmantur. dd. Zaberzs die S. Georgii. Ex Autographo Ar- chivi Brzewnovienſis. Nos Ambroſius Diuina miſeracione Ordinis Cisterciensis Zaherenſis monasterii Abbas, totusque Connentus eiusdem monasterii. Notificamus tenore preſencium uniuerfis, & teftamur; quod coram nobis Reuerendus in Chriſto Pater, & Dominus Dominus Petrus Diuina miſeracione Ordinis Diui Benedicti Willemovienfis monaſterii Abbas venit, & comparuit, quod- dam priuilegium, ſeu confirmacionem omnium eiusdem Cenobii priuilegio- rum, & donacionum, & immunitatum in ſe continens, a Sereniſſimo quon- dam Wladislao Ungarie & Bohemie Rege, & Marchione Morauie laudabilis memorie conceſſum, & cum Maiestate obfignatum exhibuit, supplicans, idem priuilegium, ſeu ſupplicacionem reuidere, auſcultare, & in vidimum redi- gere. Nos ad preces prefati Domini & Patris iam memorati Abbatis equi- tate (a) Septem ſigilla his literis ſubjecta damus excuſa eodem Num, CCCCXXXVIII.

Strana 464
SPECIMEN 464 tate ſuadente, que nemini denegari debet, nec non auſcultacione omnium habita diligenti, ipſum priuilegium, seu confirmacionem in omnibus articu- lis, condicionibus, literis, fillabis, quas omnino illeſas, inuiolatas, nec ali- quid aliud quod ſenſum viciare, & intellectum variare poſſet, recollegimus, & perſpeximus, atque parte omni rectum reperimus, cuius fenfus & tenor de verbo ad verbum, nil addendo, vel minuendo, ut infra patet, sonat: Nos Wladislaus Dei gracia Boemie Rex, Marchio Morauie, Lucemburgenſis & Sleſie Dux , & Luſacie Marchio &c. ; Notum facimus tenore preſencium uniuerſis pro parte Religioſi Nicolai Abbatis Willemouienfis Ordinis ſancti Benedicti, & ſui Conuentus nomine Maiestati nostre fuiſſe humiliter sup- plicatum, quatenus omnes literas, gracias, libertates, priuilegia, & iura uniuerſa datas data & conceffa eidem monasterio, & incorporate fibi Pre- poſiture Uherczicze in Marchionatu noſtro Morauie ſituate, a diuis Prede- ceſſoribus noſtris Regibus Bohemie, & Marchionibus Morauie ex ſolita be- nignitate Regia innouare, approbare, ratificare, & confirmare dignaremur. Nos, qui pie ſupplicancium vota benigna ſemper aure admittimus, iuftis huiusmodi peticionibus fauorabiliter, duximus annuendum. Igitur non per errorem, aut improuide, ſed animo deliberato ex certa noſtra feiencia, au- ctoritate regia, & marchionali Morauie, omnes & fingulas literas, gracias, libertates, priuilegia & Jura uniuerſa prefato monaſterio & Prepoſiture a diuis Predeceſſoribus noſtris Boemie Regibus, & Morauie Marchionibus da- tas, & conceffa, in omnibus fuis punctis, articulis, & claufulis & fentenciis, acſi eorum tenores de verbo ad verbum noſtris literis eſfent inſerta, in- nouamus, approbamus, ratificamus, & confirmamus, decernentes, & expreſ- ſe volentes omnia & fingula in iam dictis literis & priuilegiis contenta, plenum, firmum, & inuiolabile robur perpetuis temporibus obtinere. Supple- mus inſuper de plenitudine Regie potestatis omnem defectum, qui premiſfis de Jure, facto, vel conſuetudine quomodolibet obuiare poſſit. Cupientes preterea ſepe dictos Abbatem, & fratres uberiori noſtra gracia conſolari, volumus bona, & res monasterii eiusdem & Prepofiture, que a quocunque ſine iuſto titulo, aut sine noſtrorum Antecefforum inſcripcione, vel absque noſtra obligacione quomodolibet detinentur, ipſi Abbati, vel ſuccefforibus ſuis, vel alteri, cui ab eo, vel ipſis mandatum fuerit, fine mora, & contra- diccione restitui, nolentes deinceps bona, aut res einsdem monasterii, & Prepoſiture, ad aliquod longum, vel breue tempus, ſeu eciam in perpetu- um per nos, aut ſucceffores noſtros alienari, impignorari, locari, abſtrahi, & inſeribi, ſeu quomodolibet alio titulo dimoueri. Si quid autem in con- trarium, vel per inaduertenciam, occupacionem, aut petencium importuni- tatem

Strana 465
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 465 tatem a nobis vel ſucceſsoribus nostris impetratum fuerit quandocunque, id ex nunc, prout ex tunc annullamus, caffamus, irritamus, & nullius penitus roboris, firmitatis, momenti efse decernimus, non obstantibus regni nostri Boemie, & Marchionatus Morauie conſuetudinibus hys graciis quibuseun- que. Mandamus igitur uniuerfis & fingulis Officialibus, & ſubditis noſtris fidelibus dilectis, ut predictum Abbatem, ac ipfius ſucceffores circa omnia prediéta conferuent, protegant, manuteneant, atque defendant, nec eos fu- per his, & in eorum bonis inquietari, turbari, vexari, moleſtarique per quempiam paciantur, ſeu permittant, prout indignacionem noſtram grauiffi- mam cupiunt ſollicite euitare, preſencium ſub noſtri regalis figilli appen- ſione teſtimonium literarum. Datum in Arce noſtra Prage die vigeſima prima menſis Junii anno Domini milleſimo quadringenteſimo nonageſimo, regni noſtri anno decimo nono. In cuius teſtimonium & robur nos ſupra dicti Abbas & Conuentus figilla cum noſtra certa fciencia his literis appen- di fecimus. Datum Zaherzs anno Domini milleſimo quingenteſimo vige- ſimo octauo, feria quinta, ipſo die ſancti Georgii Martyris. CCCCXL. Ordines Moraviæ & Sileſiæ Schoenberge post mortem Mathiæ Regis Bohemie & Hungariæ congregati convenerunt, quod unanimes eſſe velint in acceptando Rege, qui tamen utrisque omnia jura & privilegia confirmet. dd. Schoenbergæ die Veneris ante Trinitatis 1490. Ex Codice Diplomatico Bibliothecæ Noſtizianæ. Anno Domini milleſimo quadringenteſimo nonagesimo, am Freytag Bor Trinitatis zwiſchen dem Marggraffthumb zu Máhrern, und Fürſtenthu= mern in Schleſien, das ist dem Hochwürdigen in Gott Batter und Herren Herren Iohanſen Biſchoffen zu Breslau xc. und dem Hochgebohrnen Fürſten Hertzog Conrad den Weiſen, Herren zu Olſen, Hertzog Heinrichen den Eltern Fürsten zu Münsterberg, und Hertzogin Ludmilla, und den Für- stenthumb zu Lignitz und Hertzog Johannes Fürsten zu Ratibor, und Her- tzogen Johanſen Fursten zu Hainſt, und Herren Stibor von Zimburg/ Haubtmann des Marggraffthum zu Máhren, Herren Feralten von Cunſtart, Herren Wratiſlawen von Bernſtein, Kammerer des Olmütziſchen und. * Rechten in Marggraffthumb Mähren, und anderen Herren , Ritterſchafft, Stadten deſſelben Marggraffthumbs zu Máhrern/ jetzunder zum Schonberg geweſt/ und den Erſamen und Weyſen Stadten Breslau Schweidnitz/ und Iauer/ und Ritterſchafften derſelben Fürſtenthümer ſamt Polen mit Macht= briefen/ auch jetzt zum Schönberg geweſt, beschloſſen, und beredt ist, daß alle Innwohner jetzt des benanten Marggraffthums zu Mährern, und derge- Tom. IV. N n n nan=

Strana 466
466 SPECIMEN nanten Fürstenthümer in der Schlesien eintrechtiglich stehen sollen beym uffneh- men eines Herren Kuniges der Lande. Item der da jetzund nach Tode König Mathie enporen, und herſchen ſolde, es ſey der Künig zu Böhem, als Erbherr dieſer Lande , es ſey der Khünig von Ungern, ob ein andern gewelt würde/ und Ir kheines Pfandes an . . . . bequeme mit Rechte, daß derselbe Rhünig Ih- re Gnaden den Biſchoff, die Fürsten, Herren Brälaten Ritterſchafften, und Stadte, jetzlichen in ſeinen Stande in Marggraffthum zu Mahrern/ und der genanten Fürstenthümer bey ihren Gerechtigkeiten, Freyheiten, Priwilegien, Statuten, und löblichen Altherkommen, Begnadungen khaiſerlicher Majeſtät, der Künige zu Bohemen/ und der Marggrafen zu Máhrern/ Fürſten in der Schleſien, Erbherren dieſer Lande, die ſie haben, und erweiſen mogen, ſie darbey zulaſſen, und zubehalten geruhe, mit Ihrer Majeſtät befeſtigung, Ver= neuerungen/ und Beſtettigungen, und darbey ihren jetzlichen neben ſeinen Stan= de , und gerechtigkeit zu behalten/ als ſeiner Khüniglichen Gnaden vorfahren Khunige eines zukunfftigen unſeren Borfahren ohne Hindernus behalten haben. Auch were es Sache, das etzliche weren, die da ungefehrlich Khunigliche begna= dungen verliehen/ und Freyheiten durch findt inn Kriegsleufften, oder in Feuers= noch , oder in was Weiſe die ſonſt verlohren hetten, umb dieſelbigen ſollen wihr vor unſern Herren Khünige leiß haben, und vollkhommene Borbete thuen/ daß ſeine Khünigliche Gnade Ihre Freyheit, und verlohrne Begnadung gnä- diglich verneuern, und bestettigen geruhe, jedoch also, der das nach Nottürfft beweiſen, und den die ſolche Begnadungen/ und Briefe verlohren hetten/ daß ſie dieſelbigen alſo gehabt haben. Item wann die Bothſchafft von Khünig zu Bohem, ſeiner Gnaden wiederkombt, ſoll ein Tag, und ein zuſammenkom= men seyn in Kegenwärtigkeit etzlicher Persohnen und Fürsten der Fürstenthü mer) Ritterſchafft und Stetten derſelbigen Fürſtenthumer in der Schleſien, und Herren Prälaten, Ritterſchafft , und Stetten des Marggraffthumbs zu Máhrern in der Stadt Olmütz auf Sanct Iohannes Tag nechstkünfftig, oder ungefehrlich vierzehen Tag darnach um gendtige Sachen deſſelbigen Marg= graffthums zu Mährern, und Fürstenthümer in der Schlesien. Was sie dann daſelbſt eintrechtiglich bereden, und untereinander beſchließen, und wor= auff sie sich vereinen, das weitere mit Briefen und Siegeln mit den obgenan- ten Persohnen bestettiget, und versiegelt soll werden. Und dieser unser Bere- dung haben Wihr hernach geſchriebene Stibor von Zimberg/ Haubtmann des Marggraffthumbs zu Máhrern, Herolt von Cunſtat , und von Plum= blau Obriſter Kammerer , der zehende zu Olmutz Wratiſlaus von Pere= ſrein/ Obriſter Kammerer der zehende zu Brunn, Ihann Birckhe von der Duba und vor der Leippau, Buczſhke Khün von der Kunſtat und auf Búc=

Strana 467
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 487 Buczem, Ladiſlaw von Bußkowetz/ Carl von Wlaſchin, Sigmund von der Dobrewitz/ Znate von der Lunitz/ Zinkho von Ludenitz/ Gir= zikh Tunkel von Ausprunn, und von der Hohenſtadt , und Baltzer Mot= ſchelniz Marſchalkh des Biſtumbs zu Preßlau/ Iacob von Scharoff Hof= richter des Marggraffthumbs zu Mährern/ Bohuslaus von Kober, Api= cius Bolo licentiat , Caſpar Hoffmann, Hanns Zirne von Ronnſpergk/ Ihan Hole von Pometicz/ Mathias Lebe, Blaſius licentiat - Schreiber der Stadt Preſlau/ Hannß Nimpſch Chriſtoph Bockh, Abſolon Schwabsdorff/ Georg Stam/ haben wir beſiegelt mit unſeren Siegeln, und der Fürsten Siegel unſern Herren, unns jetz in Macht gegeben. CCCCXLI. Victorinus Dux Oppaviensis & Monsterbergenſis cum conſensu Wladis- lai Regis Boh. fratrem ſuum Henricum tutorem filiis ſuis Ducibus Oppavien- fibus conftituit. dd. Budæ Sabbatho poſt S. Franciſci 1490. Sommersberg Scr. rer. Silef. T. 1. p. 1038. CCCCXLII. Wladislaus Hungariæ & Bohemic Rex fratribus Prueſchenkys de Glet- tenberg facultatem impertit caſtrum Prachaticz in Moravia pretio undecim millium aureorum vendendi. dd. 1491. Collectanea Archivi Statuum Inf, Auſtriæ p. 248. CCCCXLIII. Erectio altaris SS. Sevaſtiani , Hieronymi &c. in eccleſia Divi Mauri- tii Olomucenſi, per Dominam Barbaram Skoch Civem Olomucenſem facta. dd. Olomucii 21. Septembris anno 1491. Ex Autographo Archivi Regii. In nomine ſancte Trinitatis amen. Nos Conradus Althaymer Deca- nus, & Joannes de Jempnicz Archi - Diaconus, Canonici Administratores Epiſcopatus Clomucensis sede vacante Notum facimus tenore preſencium preſentibus & futuris uniuerfis, Prouidum & Circumſpectum Virum Joan- nem Groſmann Cinem Olomucenſem, quas dam dotacionis & fundacionis nouas literas altaris, ſub titulo sanctorum Hieronymi, Sebastiani, & fancte Elene in Eccleſia Parrochiali ſancti Mauricii in Ciuitate Olomucenſi extructi, & fundati, necdum in beneficium Ecclesiasticum cum dote fufficienti erecti in pergameno ſcriptas, figilloque Ciuitatis Olomucensis prefate rotundo de ce- ra rubea albe genuine cere impreſſa impendenti munitas, sanas siquidem in- tegras, & illeſas, non cancellaias, neque in aliqua ſui parte ſuſpectas, ſed omni prorſus vicio & ſuſpicione carentes Nobis preſentaſſe, tenoris ſubſe- quentis: In nomine Domini noſtri Jeſu Chriſti, Eiusque intemerate Genitrieis Nn n 2 Ma-

Strana 468
408 SPECIMEN Marie preſidio implorato. Quia benignitate Altiſſimi ad ymaginem eius creati, precioſiſſimo ſanguine Jefu Chriſti redempti, ac celeſtis regni cohe- redes effecti ſumus, nou ab re tanto amplius ad eterna unicuique aſpirare conuenit, quanto corum hereditas res tranfitorias antecellit, ſed quia pecca- torum farcinis prepediti, & terrene conuerfacionis labe infecti ad ſuper- nam illam Iheruſalem, que eſt mater noſtra, peruenire nequimus, totis vi- ribus innitendum eſt, ut piis adiuti Sanctorum fuffragiis Saluatoris noſtri miſericordiam iugiter imploremus, quatenus exuberanti fua pietate nos ab alto miſeratus reſpiciat, atque delictorum noſtrorum veniam ſua ineffabili pietate propinet. Proinde ego Barbara relicta olim Stanislai dicti Skoch Ciuis Ciuitatis Olomucenſis ſaniori ducta & ſtabilita confilio, condicioneque mortalitatis mature pensata, cupiens denique diſtricti Judicis ineuitabi- lem ſeueritatem piorum operum exercicio vita mihi comite preuenire, predecefforum quoque, ac conſanguineorum meorum conſulere ſaluti, Al- tare quoddam in Eccleſia ſancti Mauricii in Olomucz ad columpnam altaris Beate Marie Virginis de proxime oppositam in honore fanctorum Iheronimi & Sebaſtiani, ac sancte Helene de nouo construendum, erigendum, fun- dandum, & de temporalibus mihi a Deo collatis dotandum ſtatui modo in- fra ſcripto. In primis, & ante omnia volo, ſtatuo, & in preſenciarum de- cerno, ut prefati altaris Rector ſeu Capellanus quilibet perpetuis tempo- ribus singulis ſeptimanis ad tres miſſas per ſe, vel alium ſacerdotem in predicto altari legendas fit omnino aftrictus, quarum primam cum paſsione Domini ſub titulo Euangelifte, quantum maior deuocio ſuggeſſerit, ſecundam vero de Beata Virgine de tempore occurrenti, & terciam pro defunctis, qui- buscunque diebus, quando feilicet melius fuerit diſpositus, legere poterit. Pro dotacione vero ipſius altaris quingentos florenos auri Hungaricales deputo, & aſſigno, pro quibus triginta marce monete communis a Domino Karolo de Wlaſſym in pretorio Olomucenſi de redditibus Regiis eidem im- pignoratis, iuxta literarum, & inſcripcionis ipſius continenciam, iam actu ſub titulo reempcionis funt comparate; Guorum viginti Capellanus, & Re- ctor altaris pro ſalario ſuo perpetuis habeat temporibus, reliquas vero de- cem in opera pietatis diſtribuat modo infra ſcripto. Imprimis unam mar- cam pro anniuerſario in Eccleſia ſancti Mauricii ſuper altari predicto peragendo, pro officiis circa anniuerſarium huiusmodi faciendis hoc modo diſpenſet, videlicet pro vigiliis nouem leecionum & laudibus, duo- decim groſſos, pro conductu & Salue ſex groſfos, pro pulſu omnium cam- panarum, maiori tamen excepta, viginti octo groſſos, pro decem miſſis le- gendis, decem groſſos, vitrico Ecclefie prefate pro quatuor luminibus circa id

Strana 469
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 469 id administrandis quatuor groſſos, tandem Plebano eiusdem Ecelefie pro of- fertorio quatuor groſſos. Inſuper & Predicatori eiusdem Ecclefie pro ex- hortacione fidelium ad orandum pro mea & cognatorum meorum anima- bus mediam marcam, monete communis, fingulis annis dare tenebitur, quem quidem anniuerſarium diem quolibet anno in die obitus mei, hoc eſt in vi- gilia Mathie Apoſtoli vel circa, prout conueniencius videbitur, peragi vo- lo. Item alteram marcam pro mulieribus leproſis ad Beatam Virginem ex- tra ſuburbia Olomucenſia idem Altarista annuatim porrigere debeat, & te- neatur. Item pro mulieribus pauperibus, tres domos, elemosinales prope Ecclesiam fancti Michaelis incolentibus similiter annuatim, circa scilicet cen- ſuum percepcionem tres marcas ad quamlibet domum unam marcam pro victu pauperum ; Et iterum Katherine fanctimoniali ad ſanctam Claram, quoniam apud me educata eſt, vita ipſius durante, post vero deceſsum eius Conuentui dicti monasterii duas marcas fingulis annis memoratus Altarifta dare teneatur, pro quibus idem Conuentus, poſtquam ad ipſum modo ſupra dicto fuerint deuolute, anniuerſarium omni anno cum vigiliis nouem Lec- cionum, Laudibus & Salue, nec non quinque miſfis defunctorum pro me, & cognacione mea peragere erit obligatus. Item ad fraternitatem Corpo- ris Criſti ad ſanctum Mauricium duas marcas cum dimidia pro cera, vel aliis rebus cultui Diuino neceſſariis, ipſe Altariſta quolibet anno dare sit obliga- tus. Et ut hec omnia validiorem, & indubitatum sorciantur effectum, volo, & expreſſe per preſentes decerno, quod Altariſta quilibet ad ipſum altare reſidenciam modis omnibus faciat perſonalem. Neque illud cambi- endi, aut commutandi fine manifeſto & euidenti Patronorum ſeu Collato- rum conſenſu aliquam habeat facultatem, quodque se ceteris ipſius Ecclesie Altariſtis omnino conformet, ac in festis Jesu Chriſti, Eiusque Genitricis Marie ſolempnioribus primis & ſecundis veſperis ſuperpelliceo decenter indutus intereſſe, atque in altari ſepe dicto duos cereos honeſte magnitu- dinis infra utrasque veſperas accendere debeat. Volo preterea & decerno, ut Jus Patronatus, fiue Collacio eiusdem altaris, vita mihi comite, apud me & arbitrium meum dependeat, post obitum autem meum ad Joannem Grof- mann fratris mei filium, eoque defuncto ad ipſius Joannis Groſmann here- des, nec non eorundem heredum sobolem ex eis, aut eorum altero recta linea deſcendentem ad ſeniorem deuoluatur. Qui quidem Joannes Groſ- mann heredesque ipſius & soboles prelibata, dum & poſtquam antedictuu altare modo quocunque vacare contingat, non ſolum alienum, verum eciam unum ex iisdem prefatis heredibus Ecclesiastici beneficii capacem, & si he- res iste acceptare voluerit, ipſum extunc heredem, & nullum alienum ad id

Strana 470
470 SPECIMEN id loci ordinario preſentare confirmandum poterunt, & debebunt. Qui- bus tandem heredibus memorati Joannis Groſmann ae ſobole prenominata ab hac luce fublatis, & decedentibus, nec ullo penitus fuperftite remanen- te, extunc apud circumſpectos Viros Dominos Magiftrum Ciuium, & con- ſulatum Ciuitatis Olomucenſis predicte eiusmodi altaris Jus Patronatus de- bet perpetuis manere temporibus, quos omnes ad hoc principaliter volo efſe obligatos, ne ipſum altare cuiquam, niſi ſub condicionibus ſuperius cla- rius expreſfatis conferant, ne eciam pecunias, eidem altari in dotem affi- gnatas, cuiquam heretico ſeu infideli quouis modo credant, ſed diligenter inuigilent, ut cenſus huinsmodi a fidelibus semper teneatur Christianis in- tra gremium ſancte matris Ecclefie existentibus. Caſu autem, quo ſucces- ſu temporis valore monete in melius commutato triginta marce cenſus pro quingentis florenis emi non poſſent, extunc Domini Patroni eum ſcitu & consenſu Altariste pro tempore existentis operam dare debebunt, quod emantur triginta marce, aut de moneta communi tantum quantum triginta marcis in valore correſpondeat, extune altariſta duabus terciis pro ſalario ſuo reſeruatis, terciam ad onera, ſeu opera pietatis impendat ſupra ſeri- pta. Guocienscunque vero illi huiusmodi cenſum reemerint, ſumma Capitalis ſemper in Pretorio Olomucensi ad manus duorum Ciuium repona- tur, & tamdiu maneat, quousque fimilis cenſus commode poterit compara- ri, obſeruatis omnibus condicionibus & clauſulis, ac diſpoſicionibus ſupra tactis ; Ad prefatum igitur altare, ut premittitur, per me fundatum & do- tatum Honerabilem Virum Dominum Georgium Angel de Moglicz Presbi- terum Olomucenfis Diocesis, tanquam ydoneum, & bene meritum, & illius primum altaris miniſtrum, hys, quoruim intereſt, duxi preſentandum. Qua- propter vobis Reuerendiſſimo in Chriſto Patri & Domino Domino noſtro Epileopo Olomucenſi, aut ipſius Ecclefie Olomucenſis in ſpiritualibus & tem- poralibus Officialibus & Adminiſtratoribus humiliter ae debita cum reue- rencia in Domino ſupplico, quatenus Diuine retribucionis ob reſpectum, prefatum altare, nouam fundacionem, ereccionem, dotacionemque ipſius, literasque preſentes in omnibus ſuis clauſulis, ſentenciis, & articulis ratam habentes & gratam approbantes, in beneficium Ecclefiasticum erigere, do- temque eidem altari per me affignatam, & censum, sicut premittitur em- ptum, & in futurum emendum ei incorporare, unire, & inuiſcerare, pre- dictum quoqne Dominum Georgium per me, ut prefertur, ad id preſenta- tum, cum omnibus iuribus & pertinenciis ſuis in primum illius altaris Re- ctorem, & miniſtrum inuestire, & auctoritate veſtra ordinaria confirmare dignemini gracioſe, adhibitis ſolemnitatibus & ceremoniis, circa talia fieri ſoli-

Strana 471
471 ſolitis, & opportunis, supplentes eciam eadem auctoritate vestra omnem defectum, ſi quis forte ex verborum aut ſentenciarum obſcuritate, aut qua- cunque negligencia vel errore in preſenciarum foret commiſſus. In quo- rum omnium teſtimonium, ac perpetue firmitatis robur figillum Dominorum Ciuium ſupra dictorum ad peticionis mee instanciam preſentibus eft ap- penſum. Datum & actum Olomucz anno Natiuitatis Dominice milleſimo quadringenteſimo nonageſimo primo decima nona die mensis Septembris. Poſt quarum quidem literarum fundacionis huiusmodi & dotacionis preſentacionem & recepcionem fuimus per ante dictum Joannem Groſman Ciuem Olomucenſem tanquam prelibate Barbare, olim relicte Stanislai Skoch &c. Ciuis Olomucenſis religioſe fidei commiſſarium debita cum inftancia ſupplicati, quatenus prefatum altare fanctorum Hieronymi & Sebaſtiani, ac ſancte Helene, ut premittitur, in prefata Eccleſia ſancti Mauricii fundatum & dotatum, in beneficium Ecclesiasticum erigere, censum predictarum tri- ginta marcarum eidem altario & ipfius ministro applicare, annectere, & inuiſcerare, unireque & incorporare, fundacionemque ipſam & dotacionem approbare & ratificare, ac ipſum Dominum Georgium, ut prefertur, ad id preſentatum, tanquam illius altaris ministrum confirmare dignaremur. Nos itaque Conradus Althaymer Decanus, & Joannes de Jempnicz Archidiaco- nus Administratores prefati recenſentes ſupplicacionem huiusmodi fore iu- stam & racioni consonam, volentesque, ut de hys, que Diuini cultus aug- mentum & Eccleſiaſticum profectum reſpiciunt, debitum Altiſſimo famula- tum adaugeri valeamus, prenominatum altare, ut expreſfum eft, fundatum & dotatum, in beneficium Ecclesiasticum auctoritate noſtra administratoria ereximus, & creauimus, prout vigore preſencium erigimus, & creamus, cenſumque triginta marcarum numeri & pagamenti predictorum eidem al- tario pro ſuſtentacione eius miniſtri deputatum & dotatum unimus, appro- bamus, inuiſceramus, & in Dei nomine incorporamus, ereccionem ipſam, fundacionem, dotacionem, cum omnibus inde ſecutis, omnibusque claufulis, punctis, condicionibus, limitatibus & qualitatibus ſuis, ac uniuerſis conti- nenciis omni ſuo tenore approbamus, & ratificamus, ipfumque Dominum Georgium Angel de Moglicz predictum, ipſius altaris miniſtrum predicta noſtra auctoritate confirmamus, insuper fundacionem & antedictam dotaci- onem, ac bona donata, empta, aut in poſterum donanda, emenda, eidemque beneficio deputata ſeu deputanda in preſenti Ecclefiaftice libertati ſubicimus, ac de cetero ſub Ecclefiastica immunitate consiftere volumus. Nec non ut cenſus huiusmodi per ministrum ſeu ipfius altaris Rectorem dum & quan- do quociensque opportunitas id exegerit, per Cenſuram Ecclefiasticam, & alia CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI.

Strana 472
472 SPECIMEN alia iuris remedia valeat exigi, & requiri, defectus forſan & ſolempnitates obmiſſas ſimili auctoritate ſupplemus. In quorum omnium & fingulorum fidem & teſtimonium premiſſorum, ac maioris roboris stabilitatem, preſen- tes noſtras literas Vicariatus Ecclesie Olomucensis figilli appensione dedi- mus communitas. Datum & actum Olomucii anno Domini milleſimo qua- dringenteſimo nonageſimo primo, die vero Martis vigeſima prima Sep- tembris. CCCCXLIV. Fridericus Rom. Imperator creat Chriſtophorum de Lichtenstein & Ni- colsburg ſupremum Auſtriæ Mareſcallum. dd. Linzii ante Dominicam Lætare 1493. Collectanea Archivi Statuum Infer. Auftr. p. 207. CCCCXLV. Victorinus & Henricus Duces Münsterbergenſes reliquique gente Kun- ſtadæi intimant Senatui civitatis Wizovienſis monaſterium Wizovienſe (a) cum ſuis (a) Monaſterium idem eſt, quod ad annum 1264. nomine Smilheimenſis fundatum diximus. Nomen autem novum ab oppido Wiſowitz, hodie in Circulo Hradiſſtienſi perſiſtente, traxit, quo loco ſcilicet conditum erat. Libet jam ex ſupra nominato Anonymo vi- eiſſitudines hujus monaſterii poſt ejus primam ſub Ziska everſionem compendio referre. Boczko de Kunſtat , in diplomate ſupra relato memoratus, Smilheimium, ſeu Wiſſowi- rzium reduxit monachos Ordinis Ciſtercienſis, non modo monaſterium , ſed & templa ad Parochialem S. Laurentii ædem ſpectantia reſtauravit , plurimisque gratiis & privile- giis per Cardinalem Oſtrohomienſem Patriarcham Conſtantinopolitanum ob conſervatos cecleſiæ Olomucenfis theſauros auxit. Mortuus is eft anno 1497. die S. Severini, No- vus, ut lapis ſepulchralis refert, fundator, ſeu reſtaurator monaſterii Smilheimenſis & Zdiarenſis , ſepultus prope aram principem templi ad monaſterium pertinentis. Lapis fepulchralis Boczkonem exhibet lorica indutum, leoni inſiſtentem , item ſcuta, nomina, ae ſtirpem uxorum, quibus matrimonio junctus fuerat. Hujus itaque Boczkonis liberali- tate & munificentia refloreſcere cœpit Smilheimium, ut ſeſe Kunstadæi postea ho- noris cauſa monaſterii Smilheimenſis Dominos appellarent, certatimque iſthic ſepulturas deligerent. Hic enim vel teſte ipſo Paprocio Wilhelmus, hic Joachimus Kuna, hic Ludmilla Dubenfis & Lipenſis uxor, prius Lukovii anno 1520. terræ mandata, hie filius Domini de Pernek & Neydy, hic Dominus de Pernſtein ſupremus Marehionatus Mora- viæ Capitaneus conditus. Sed paulo poſtea loco ad alios poſſeſſores translato, & hærefi Lutheri magnam partem Moraviæ abſorbente ædes princeps S. Laurentii quoque in par- tes Lutheranæ ſectæ tracta eft , & vaſtitas denuo in monaſterium inducta Demum Emericus Docy Natlucenſis Catholicis ſacris addictus Wiſowitzium emit, perque viginti & amplius annos , quo eo potiebatur, eo contulit omnem operam ur ſuus Wiſowitzii rurſuim rediret ſplendor. Poſtquam Helenam de Revay nobili Hungarica ſtirpe pro- gnatam ad ſacra Catholica traduxiſſet, idem in ſubditis ſuis effectum volens ſacerdotes illis Catholicos dedit , quorum doctrina & laboribus & hi ad ſaniora pertraherentur. Cumque ædes S. Laurentii adhuc a Lutheranis teneretur, ut ſuus etiam Catholieis pu- blicus

Strana 473
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 473 ſuis pertinentiis relutum fuiſſe a Domino Boczek de Kunstat, eique homagi- um clientelæ præſtandum eſſe. dd. Zdiaræ Dominica prima Quadrageſima 1494. Ex Collectaneis Thomæ Pessinæ Bibliothecæ Duxoviensis. Ex ver- naculo in latinum translatum. Nos Victorinus & Henricus Dei gratia Duces Monsterbergenſes & Co- mites Glacenſes, & ego Joannes Kuna, Jounnes Boczek, & Procopius de Za- gimuez fratrueles & fratres Domini de Kunftat Prudentibus ac Providis Ju- dici, Conſuli, Senatoribus, & univerſæ Communitati civitatis Wizow fide- libus noſtris dilectis gratiam nostram, & omne bonum: Notum vobis faci- mus, quod admiſerimus, & faverimus Nobili Domino Boczkoni Kuna de Kunstat & in Buchlow fratrueli noſtro dilecto, ut Vos & omnes alios ho- mines ad monaſterium Wizovienſe pertinentes relueret a Nobili Domino Artlebo de Wiczkow. Guare vobis omnibus ad hoc monasterium spectan- tibus præcipimus, ut Dominum Kuna fratruelem noſtrum in Dominum reci- piatis, eidem fidelitatem & clientelam ſpondeatis, nunquamque aliud quid in adverſum admittatis ſub amiſſione gratiæ noſtræ. In rei hujus teſtimo- nium figilla noſtra minora & ſecreta his literis apponi juſſimus. Quæ da- Tom. IV. Ooo tæ blicus cultus denuo induceretur, templum monaſterii anno 1594. inſtauravit , jus vero, quod præſentandi dicimus , majoris ſecuritatis ergo epiſcopo Olomucenſi ceſſit , qui gra- tiam pro beneficio & habuit, & reddidit : Nam anno 1597. fundamenta jecit turri be- ne altæ ad Parochialem eccleſiam, eamque anno 1600. perfecit. Anno 1601. ipſam ædem ſacram jam potiori parte ad Catholicos pertinentem ampliorem reddidit, atque ab illa fabrica , quam Lutherani ſibi vendicabant, ſejunxit. His ita conſtitutis eccleſiam ad monaſterium ſpectantem ſolis Monachis & familiæ ſuæ propriam eſſe voluit , in qua illi ſaeris operarentur, ille intereſſet. Hic quoque loci Franciſcum Docy fratrem ſuum ex captivitate Turcarum reducem ad majorem aram juxta Boczkonem Kunſtadienſem ſe- peliendum curavit. Helena de Revay (cujus vita MSS. ſupereſt ) mortuo conjuge ſuo an- nis tribus, menſibus & diebus totidem Wiſovizie præfuit, ſub hac, cum podagræ doloribus vexata domo prodire non valeret, rurſum res Monachorum iſthic in pejus abire cepe- runt. Helenæ matri ſucceſſit filius Melchior Docy , quo ipſo tempore turbæ Bohemicæ Moravicæque rurſum enatæ, ob quas primum quidem Olomucii tum in Hungaria perfu- gium quærere debuit, & quanquam abſenti illi Smilheimium curæ fuerit, crebrioribus ad Præfectum Wiſovitzenſem datis literis haud quidquam profecit. Anno 1630. Melchior diem ſupremum obiit. Ejus fratris N. loco demum curabat omnia, quæ ad hune jure pertinebant, Suſanna, Majetina, Roſa, Docy, ultimus ſtirpis Docianæ ſurculus, quod ille rebus gerendis minus idoneus eſſet. Hæc primæ ſuæ ætatis inter Lutheranos exactæ memoriam repetens, ut Deo gratias redderet, quod artibus eorum nunquam in transver- ſum acta fuerit , majorum ſuorum veſtigia ſequi ſtatuit, atque templum monaſterii tem- porum injuria tertium labefactatum impetrata a Conſiſtorio Olomucenſi facultate inſtau- ravit. Hie votis factis Anonymus hiſtoriam viciſſitudinum Smilheimenſis monaſterii ri- tu cujusdam orationis ſacræ abſolvit.

Strana 474
474 SPECIMEN tæ ſunt Zdiaræ Dominica prima Quadrageſimæ anno Domini milleſimo qua- dringenteſimo nonageſimo quarto. (a) CCCCXLVI. Wladislai Reg. Boh. & Marchionis Moraviæ induciæ inter ſubditos Bo- bemiæ & Moraviæ , & Joannem Puchaimium trimeſtres definitæ cum ortu & occaſu Solis. dd. Pragæ die Lunæ ante Aſcenſionem Domini 1497. Lu- devig. Reliquiar. T. IV. p. 316. CCCCXLVII. Literæ Wladislai Regis Bohemiæ, quibus profitetur, cavetque, ut ne caſtra, terr�que Cameræ Regiæ tam in Bohemia, quam in Moravia ullo mo- do oppignorentur, minus vendantur. dd. 1499. In Privileg. Reg. Carlstein. T. XII. N. 35. p. 107. CCCCXLVIII. Vidimus Magistratus Brunenſis ſuper ceſsione caſtri Drzewczicz facta a Joanne epiſcopo Olomucenſi fratribus Tuxa de Wrabie. dd. Brunæ die Jovis poſt Lamberti 1499. Ex Autographo Archivi Regii. Ex vernacu- lo in latinum translatum. Nos Conſul & Senatores civitatis Brunæ recognoſcimus his literis coram univerſis: quod Reverendiſſimus in Chriſto Pater Stanislaus epiſco- pus Olomucenſis coram nobis exhibuerit literas in pergamena ſcriptas, figil- lis Dominorum & honeſtorum Virorum munitas, reſpicientes bona castri Drzewczicz in Bohemia, integras non vitiatas. Petiitque nos ſua nomina- ta Epiſcopalis Gratia, ut harum literarum ita dictum Vidimus coneiperemus, sibique traderemus. Nos itaque cupientes ſuæ Epiſcopalis Gratiæ deside- rium implere has literas ſuper dictis bonis de verbo ad verbum, uti tenor earum eſt, exſcribi, & in has literas noſtras inſeri juſſimus: Quarum qui- dem initium hoc eſt: Dionyfius Tluxa, Joannes ſenior Tluxa &c. (b) In horum teſtimonium ſigiſlum noſtrum civitatenſe citra noſtrum ſuc- ceſforumque noſtrorum præjudicium aut damnum his literis appendi juſfi- mus. (a) Huic inſtrumento ſubtus eodem vernaculo ſermone ſubſcripta ſunt ſequentia: Idem Do- minus Boczek Kuna anno 1497. die S. Severini mortuus, & hic in monaſterio Smilheimenſi ante altare majus ſepultus. Circa annum 1616. comparuit bonæ memoriæ Nobili Domi- næ Helenæ Docy natæ de Reway viduæ, & loci Dominæ, eam exhortatus , ne ſe loco mo- veret. Locupletius hanc viſionem deſcribit Balbinus Dec. 1. L. 3. p. 231. qui vitam MS. ſupra memoratam habuit in manibus, e qua narrat eam ipſam Helenam Do- cyanam anno 1616. inſtaurare cœpiſſe eccleſiam jacentem & opis egentem. (b) Ha- betur jam excuſum inſtrumentum Num. CCCCXV.

Strana 475
CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. 475 mus. (a) Quæ datæ & ſeriptæ ſunt Brunæ die Jovis poſt S. Lomberti. Annum a Nativitate Filii Dei milleſimum quadringentefimum nonagefimum nonum computando. CCCCXLIX. Sententia Ladislai de Bozkovicz Camerarii ſupremi Marchionatus Mo- raviæ tanquam arbitri delecti ſuper Jure Patronatus ecclefiæ in Walcz Diœ- ceſis Olomucenſis, dd. Brunæ die Veneris ante Dominicam Oculi 1499 Ex Autographo Archivi Brzevnovienſis. Ex vernaculo in latinum translatum. Ladislaus de Bozkowicz & in Trzebow ſupremus Camerarius Marchi- onatus Moraviæ notum facio his literis, qui eas viſurus aut legens auditu- rus eſt: Quod in me plene & integre compromiferint Reverendus Pater Nicolaus Abbas Willemovienſis , & Nobilis Dominus Dominus Joannes Bo- czek de Cunſtat & in Polna, ob litem ab eodem Patre Nicolao motam Do- mino Boczkoni ſupra ſcripto de præſentatione Parochiæ in Walcz. Guare ego vi compromiſſi hujus in me ab utroque facti inter utrumque ita pro- nuncio, ut præſens Parochus, quem Dominus Boczek in hanc Parochîan. induxit, penes Parochiam istam porro perftet, hac tamen conditione, ut a Patre Abbate ſupra ſeripto præſentationem accipiat, & ſe ſuper ea confir- mari procuret. Futuris autem temporibus quandocunque contigerit, ut hæc Parochia vacet sive per mortem, seu voluntariam celſionem, nemo po- teſtatem amplius habeat ad hanc Parochiam quemquam præſentandi niſi Pa- ter Abbas, vel ejus ſuccelfores Abbates Willemovienſes, tanquam ſupremi Domini & veri Patroni. In horum teſtimonium, & majorem firmitatem ego Ladislaus ſupra ſcriptus juſſi meum figillum his literis appendi, & parti utrique literas ejusdem tenoris ſejunctas dedi. Imo in firmiorem rerum certitudinem exoravi Nobiles Dominos: Dominum Joannem de Lomnicz & in Mezerzicz Capitaneum Marchionatus Moraviæ, Dominum Albertum de Bozkowicz & in Lethowicz, Dominum Beneſſium de Bozkowicz & de Czerne Hory, Dominum Jacobum de Sſarowa, & in Crumſyn Judicem aulicum Marchionatus Moraviæ, ut etiam ſua figilla huic edicto adjecerint. Guod datum eft Brunæ die Veneris ante Dominicam Oculi in Quadragesiua. An- no Domini milleſimo quadringenteſimo nonageſimo nono. CCCCL. (b) Bulla Joannis XXII. data ad epiſcopum Olomucenſem, qua eidem man- dat, ut Ordini Fratrum Minorum in oppido Bradlicz monaſterium �dificari OOO 2 ad- (a) Sigillum hoc alterum urbis Brunenſis eodem Num. CCCCXLIIX, excuſum damus. (b) Diploma hoc omiſſum pertinet ad pag. 293. ante Num. CXXXIII.

Strana 476
476 SPECIMEN CODICIS DIPLOMATICI MORAVICI. admittat. dd. Avinione Kalen. Maji. Anno Pontif. XVIII. id eſt 1334. Balbin. Miſe. Dec. I. L. VI. P. II. p. 94. CCCCLI. Bonifacius IX. Papa constituit Archiepiſcopum Pragenſem, Cracovien- ſem & Olomucenſem Epiſcopos, Protectores Ordinis Minorum in regno Bobe- mice &c. dd. Romæ apud S. Petrum IX. Calend. Martii Pontif. an. XII. id eſt 1401. Balbinus cit. l. p. 98. A. M. P. I. (a) Iſtud itidem omiſſum pertinet ad pag, 396. ante Num. CCCXLI. IT Q 9 INDEX

Strana 477
19 INDEX RERUM MEMORABILIUM. А. Acies in re montana quid ſignificet 228. S. Adalbertus Prag. epiſc. multum charus Imp. Ottoni 99, cedit Strachiquati epiſcopa- tum, fit monachus ibid, redit 100. Pannoniam & Poloniam ad fidem convertit, occiditur in Pruſſia ihid. ejus corpus transfertur Pragam 101. in novam eccleſiam 65. S. Adalberti eccleſia ſub Wiſſehrado confla- grat 69. Adolphus eligitur in Regem Romanorum 23. S. Ægidii eccleſia Pragæ ædificatur, conſe- cratur 56. fulmine incenditur 168. Agapitus II. ſubjicit Moraviam denuo Lau- reacenſi 240. Agnes filia Regis Primislai ſuſcipit Ordinem S. Claræ 110. accipit reliquias Sanctorum a Papa 112. prædicit cladem Primislao II. ibid. Albertus Rex Roman. occiditur 119. Rex Bohemiæ prius Dux Auſtriæ , conceditur illi Moravia 414. 415. ejus credentiales datæ le- gatis Boh. 425. privilegium datum Cartufiæ Dolanenſi ibid. Rex Boh. cæditur ab Huſſitis , cædit illos 73. eligitur, obſidet Tabor 75. 172. veneno exſtinguitur relictis duabus filiabus ib. 173. Dux Auſtriæ 296.299. 305. occupat do- talicium Guttæ Reginæ 23. reſtituitur Ducatui a Wenceslao II. ib. ducit Eliſabetham Caroli IV. filiam 46. ejus uxor moritur 60. init fo- dus cum Carolo Marchione Moraviæ 306, 307. ejus literæ 317. contractus matrimonii inter filium ſuum & filiam Caroli 339. liga cum Carolo 342. Dux Bavariæ eligitur in Regem Boh renunciat electioni 174. 428. Dux Ca- rinthiæ bellum movet Friderico Imper. 181. Viennæ eum obſidet I82. conventionem facit cum Georgio Rege Boh. ibid. Epiſcopus Lito- miſslienſis 91. Præpoſitus Bruncnſis 360. Ab- bas Plaſſenſis 255. Judex Generalis Apoſtol. per German. 260. excommunicationem adverſus epiſcopum promulgari jubet 261. Ordinis Mi- norum Magister S. Theologit in Univerſitate Prag. 34. Novæ Domi cogit Capitulum Ord. Minorum 36. Pſeudo Epiſcopus Litomiſslienſis 412. Albicus fit Archiepiſe. Prag. 67. commutat Archiepiſcopatum cum Præpoſitura Wiſſehrad. 145. Aleſs nomen proprium Aiberti 412. Alexander IV. Papa committit Abbati Por- tæ Apoſtolorum inquiſitionem cauſæ controver- ſæ 266. dat poteſtatem Prag. & Olom. epiſco- pis, ut inungant Ottocarum Regem 267. Dux Lituani� 401. Alſſo Pſeudo-epiſcopus Litomiſsi. & Olomue. 412. Alto Abbas monaſterii S. Emmerami 91. Ambroſius Abbas Zdiarenſis 463. Andreas epiſcopus Prag. 109. 256. interdi- cto ſubjicit Boemiam, Romam diſcedit, iterum ſubjicit 109. ejus caput reconditur 52. 62. opinio ſanctitatis de eo 53. Albas Oppatovi cenſis primus 88. 102. ſecundus 110. Abbas Willemovienſis 321. Anna conjux Caroli IV. 34 132. moritur 36. 43. filia Caroli IV. deſponſata Regi An- gliæ naſcitur 47. 132. S. Apollinaris mons huc transfertur Colle- giata eccleſia ex Saczka 43. Aquilæ clypei Boh origo 53. Archidiaconi in eccleſia Prag. non erant Presbyteri 15. Area in re montana quid ſignificet 228. Arelatæ coronatur Carolus IV. 45. Arneſtus fit Archiepiſcopus Prag. 318. te- ſtis 331. 335. 363. ejus laus 29. Archiepiſco- pali pallio donatur ib. 122. 123. coronat Ca- rolum IV. 129. in expeditione bellica cum Joanne Rege 30. legatus mittitur ad Papam ib. diem ſolemnem anniverſariam reliquiarum de- ſignat 37. abſolvit judicem & juratos Pragen- ſes 43. Braunæ ſua ſtudia abſolvit 84. moritur 43. 365. ſepultus Glazii 62. Arnul

Strana 478
Babienicz Ulricus Præpoſitus Prag. fit Se- dlecii monachus, moritur 120. Balduinus Archiepiſe. Trevir. aſſiſtit baptiſ- mo filii Joannis Regis 25. Bambergenſis Diœceſis ſubjicitur vi legatio- nis Archiepiſcopo Prag. 45. Banccæ judiciariæ 211. Barbelli piſcium genus copioſum in Boh. 47. Barcinonæ Capitulum generale Ord. Min. 41. Bartholomæus Cardinalis Parochiam Walez in Moravia obtinet 398. Præpoſitus Olomuc. ei & ſucceſſoribus confirmatur Cancellariatus Moraviæ 308. Bafileam ad Concilium mittitur Rokyczana 168. inde legati Pragaim veniunt 169. com- pactata illius cum Proceribus Boh. 424. reſpon- ſa legatorum ib. 425. executoria ib. Bavari invadunt Bohemiam 59. 185. cæ- duntur ibid. Bavaria vaſtatur 114. 140. 141. in eam ex- peditionem ſuſcipit Carolus IV. 28. 32. 37. 40. Wenceslaus 1. 112. Bavarus Vir Nobilis Melitenſibus plures vil- las donat 264. Abbas Brvewnovienſis amica bilem compoſitionem init cum epiſcopo Olo- muc. 277. condit monaſt, in Braunau 119. Arnulphus Imp. ſub eo hiſtoria gentis no- ſtræ exorditur, illi repugnat Swatopluk 96. Avevanck quid ? 219. 223. Auguſtinus epiſc. Santuarienſis Nimburgæ 76. Pragam venit 78. Aula Regia monaſt. Ord. Ciſtere. fundatur 117. ſepelitur hic Wenceslaus IV. ib. confla- grat 69. Auſtriæ clypeus Krziwokladi finiſtro omi- nè decidit 25. invadit eam Joannes Marchio Moraviæ 39. Huſſitæ 73. vaſtatur a Rege Jo- anne 120. 121. a Taboritis 164. a Boemis 168. 179. Duces illius coguntur Henricum redimere, Znoymam & privilegia reſtituere 26. Auſtriaci uniti Roſenbergio bellant adverſus Wenceslaum IV. 65. B. * Bechin caſtrum obſidetur a Taboritis 73. oppugnatur 166. Bela Rex Hung, adverſus Ottocarum bellat 116. Benedictus XII. committit compoſitionem controverſiæ Abbatibus Boh. 306. Antipapa 63. Beneſſius de Horzowicz 16. 17. Beneſſius de Weitmile vide Veitmile. Beranek mons Tabor ita a Taboritis appel- latus 153. Bernardus fit epiſe. Prag. 110. moritur ib, corpus ejus transfertur in novam eccleſiam 61. Bethlehem Pragæ eccleſia locus concionum Huſſi 65. 146. hie ſepeliuntur capite plexi 67. 148. Bezdiez mons, ſub quo piſcina ingens a Carolo IV. construitur 47. Bietka Abbatiſſa Ord. S. Claræ Tynecenſis 429. Bilina expugnatur a Pragenſibus 160. oc- cupatur a Miſnenſibus 161. Birkstein Praczek de ... Neo-Pragam ob- tinet 169. Bladivoy Dux Boh. 100. Blanka uxor Caroli IV. moritur 33. Blatnik caſtrum emit Oppatovicenſe mona- sterium 84. Blutrunſt quid ? 222. Boczek Hinko capitur 162. Podiebradii ſe viriliter defendit, moritur 164. Bogiſce eccleſia Melitenſium fundatur Pra- gæ 246. Henricus epiſe. Prag. eam prædio do- nat 249. conſecrat 250. Bohdanecz emit Oppatovicenſe monafteri- um 84. Boleslaviæ conditur eccleſia SS. Cyrilli & Methudii ; interficitur S. Wenceslaus 98. fun- datur eccleſia Collegiata 101. Præpoſiti aſſu- muntur in Canonicos Pragenſes 11. Neo-Bo- leslaviæ celebratur Capitulum Ord. Min. 42. Boleslaus ſævus ivterficit S. Wenceslaum 98. Pius fundat epiſeopatum Prag, erigit tria mo- naſteria Ord. S. Benedicti ibid. Dux Bregensis 312. Dux Glogoviæ fit adminiſtrator majoris Poloniæ 118. Dux Lignicenſis Vaſallus Boh. 306. Dux Mazovia Vaſallus Boh. 306. Dux Swid.

Strana 479
Swidnicenſis capit Vaſallum Regis Bohem. 29. ejus terra invaditur a Rege Joanne 30. Bolko Dux Swidnicenſis 310. moritur 52. Dux Opolieuſis 382. Bonifacius VIII. confirmat privilegia mona- ſterio Brzewnovienſi 277. confirmat jus Pa- tronatus eccleſiis Monaſterii Willemovienſis 385. confirmat translationem Cartuſiæ in Do- layn 386. confert ei eccleſiam Mezricenſem 393. ejus bulla 476. Abbas Gradicenſis facit transactionem 257. Bor caſtrum expugnatur a Ziſska 160. Borſſo vir nobilis carceri mancipatur 112. Borzek Dionyſius invadit Neo-Pragam 74. 169. cædit Taboritas 74. expugnatur Lito- miſslii 163. pugnat adverſus Taboritas & Or- phanos 170. Borživojus I. Dux Boh. baptizatur a S. Me- thudio 97. ſecuudus fit Dux 103. donat eccle- fæ Prag. læ tam curiam 60. ejus corpus trans- fertur in novam eccleſiam Prag. ibid. Botpoldus Abbas Sedlec. fit Epiſcopus Prag. 107. Boticz rivus 246. 249. Bozena conjux Udalrici Ducis moritur 101. Fracislaus Dux Boh. vide Brecislaus. Bradliz monaſterium Ord. Min. in Morav. 475. Branda Cardinalis viſitator & reformator per regnum Boh. ejus constitutiones 414. Brandeburgenſis Marchia vendi admittitur 3 378. illa inveſtiuntur filii & nepotes Caroli IV. 59. Marchio Archi-Camerarius miniſtrat Ca- rolo IV. ad menſam 41. Duciſſa filia Caroli IV. moritur 63. Brandeburgum redimit pretio ab Huſſitis invaſionem 167. Braunæ conditur monaſt. Ord. S. Benedicti 119. gymnaſium iſthic 84. Brecislaus I. Dux Boh, fugat Henricum Imp. ex Boh. 101. condit monaſterium Rayhradenſe Ord. S. Benedicti 101. fundat Boleslaviæ Col- Cadanum urbs exuritur 43. Camenz ceditur Regi Joanni 47. legiatam eceleſiam ib. leges paganas corrigit Canonici Regulares fundantur Witgenaviæ 100. fundat monaſterium ad S. Ivanum, ster- 47. nit Hungaros 101. moritur 102. corpus ejus Carinthiæ Ducatui renunciat Joannes Rex in novam eccleſiam Prag, transfertur 60. Fra ter Conradi Ducis 103. fit Dux Boh, moriturlcum filio Carolo 306. 307. *7 ibid. Swatopluci filius I itomiſslii monaſterium Ord. Præmonſtrat. erigit 104. epiſcopus Pra- genfis vide Henrieus. Dux Moravia testis 252. 258. Brewnovium monaſterium Ord. S. Benedi- cti fundatur 98. ſepelitur iſthic B. Guntherus 101. donatur illi cella Rayhradenſis 240. præ- dia ab Eppone milite accipit ibid. ejus divi- tiæ 83. Broda boemica expugnatur incenditur 160. Teutonicalis obſidetur ab Huſfitis 71. capitur 72. Brunæ fundantur Moniales ord. Cifterc. 292 Capitulum ord. Minorum 34, Bruno fit epiſcopus Olomuc. 111. 262. 263. 264. 270. 274. ejus relatio ad Pontificem ante Concilium Lugdun. 276. elargitur indulgen- tias ibid. Brzedslaus epiſe. Wratislav. pallium Archi- Epiſcopale Arneſto imponit 29. Brzenek auxilio eſt Ziſskæ 157. Brzetislaus Dux Boh. vide Brecislaus. Bucko Joannes de . . . conſecratur Pragæ in epiſcopum, moritur 41. Budiejoviz Moraviæ civitatem obſident Ta. boritæ 72. Budiſſinenſis Marchia ceditur Joanni Regi 302. Budvicium abſolvitur ab excommunicatione 186. Bureſs Dux Monſterbergenſis 274. Burgenſes 230. Buſstiewes obſidetur I78. Bydilow epiſcopus Prag. moritur 110 Bythom Capitulum ord. Minorum celebra- tur 41. Bzdyn Capitaneus Pragenſium 162. C. Ca-

Strana 480
Carities rerum 43. 73. 114 190. laus illi naſcitur , Ludovieus Dux Bav. recon Carlsberg caſtrum conditur a Carolo IV. ciliatur ib. caſtra Nob lium ſubvertit, moritur 140. illi conjux ih ſuperinducit Swidnicenſis Du- Carlshof fundantur Canonici Regulares a eis filiam , fundat Canonicos Regul. in Carls- Carolo IV. 37. 129. 132. 140. hof 37. ſubigit Marchionem Brandeb, item Carlstein conditur a Carolo IV. 140. occi- civitates Lombardiæ , Pragam multas reliquias duntur iſthie Proceres 65. 133. 142. plan- adfert 37. coronatur Mediolani ferrea corona, tantur iſthic vineæ 33. transferuntur huc reli- periculo liberatur 38. 39. fundat Pragæ co quiæ 66. infestatur a Pragenſibus 71. turris nobium Ord. S. Benedicti 38. expugnat nobi- ſuccenditur 78. huc translatæ regni Tabule , lium caſtra , ipſe latrocinantem ſuſpendit 39 obſidetur, liberatur 162. Bavariam vaſtat, Metas urbem ingreditur, ibi- Carmelitæ fundantur Pragæ 32. 33. 129. dem ejus ſolemne convivium 40. 41. lapide- 132. Tachovii 36. um pontem Prage orditur, inſtituit Pſalteri- Carolus IV. Imp. & Rex Boh. naſcitur 129. ſtas 42. accipit Annam conjugem 132. naſci- fit Marchio Moraviæ fundat eccleſiam collegia- tur illi filia Anna , moritur 133. 140. auget tam omnium SS. Pragæ 28. cum patre fun- commercia 139. mortua Anna ducit Caſimiri damenta jacit novæ eccleſ. Metrop. 29. in Reg. Pol. filiam, transfert Saczka Pragam col- Pruſfiam expeditionem ſuſcipit ib. 28. In Si-legiatam eccleſiam 43. concedit Avenionem leſiam 30. eligitur in Rom. Regem ib. 132. impetrat Archiepiſcopatum Prag. & titulum mittit legatos ad Papam ib. redit Pragam , ex- legati nati eidem Archiepiſcopo 45. 46. co- peditionem in Carinthiam ſuſcipit 31. bellum ronatur Arelatæ , duas filias nuptui tradit ib. feliciter gerit cum Bolkone Duce Swidnicen- fratrem Wenceslaum Vicarium Iimperii insti- ſi, intereſt paternis præliis 26. mittitur a pa- tuit , condit piſcinam ſub monte Bezdiez, fun- tre in Bavariam 28. cum Polono faeit treugas dat Cœleſtinorum conobium 47. fundat mo- pacis 296. ligam cum Rege Hung. 297. cum naſterium Monialium ad S. Catharinam Pragæ, Duce Javorenſi 301. cum Rege Hung. ib. cum tollit foſſata inter novam & veterem urbent Rege Poloniæ 302 ejus filia deſponſatur pri- Prag, 49. naſcitur ei filius Sigiſmundus , Ur- mogenito Regis Hung ib. renovat feedus cum bano V. auxilia fert 50. Romæ cum magna Polono 305. cum Alberto Duce Auſtr. 306. ſolemnitate excipitur 51. condit caſtellum renunciat Ducatui Carinthiæ ib. conventionem Montis Caroli in Italia 52. auro tegit turres facit cum Joanne Duce Sileſiæ 292. in pig- Pragæ, evocat Wenceslaum filium Norimber- nus tradit Znoymam 296. Præpofito Olomuc. gam 53. jubet coronari uxorem Wenceslai confirmat munus ſupremi Cancellarii Morav. 54 intereſt conſecrationi eccleſite S. Ægidii 308. Ducibus Sileſ. privilegia 309. ſtipulatur perficit opus muſſivum eccleſiæ Metrop. 56. Polono terminos ſolutionis 311. Duci Bregenſi expeditionem ſuſcipit adverſus Ottonem Bran- confirmat privilegia 312. concedit Monster- deb. 57. Sigisimundum despondet filiæ regis bergenſi Duci poteſtatem alienandi terras 313. Hung, naſcitur ei filius Carolus, ſuccreſcit illi fundat Manſionarios Pragæ 314. 319. cum eo dens 58. fundat Pragæ monaſterium in Emaus, ligam facit Landgravius Thuringiæ 315. co- exornat gemmis & picturis capellam S. Wen- ronatur Romæ 132. venit ad Bohemiam 121. ceslai , Lupanar Pragæ convertit in locum ſa- fit Rex Boh. 122. coronatur 32. 123. I29. crum, de Brandeburgenſi Marchia inveſtit fi- coronam donat S. Wenceslao ib. expeditio lios & nepotes 59. naſcitur ei filia moritur nem in Bavariam ſuſcipit, fundat Carmelitas Carolus filius, transfert corpora Ducum in no- 32. Neo Pragum, vineas circa Pragam plantat vam eccleſiam , tranſit in Brandeburg. Mar- chiam, laborat ex pedibus 60. concedit Op- 33. ejus filia deſponſatur Duci Auſtriæ 34. ſuperinducit conjugem Meezkam ib. capit Lau- patovicio emptionem villarum & caſtri Blatnik rentium Tribunum Rom. 35. filius Wences-84. mittit Neplachonem legatum ad Roman. Pon-

Strana 481
* Pontif 90. decernit ut Rex Boh. conſecretur tur Pragæ a Carolo IV. 49. vaſtatur a Tabo- ab Archiepiſe. Prag. ejusdem recognitio de ritis 68. feudo Moraviæ Marchionatus 319. confirmat Cauſis Michael de .. . Pragæ Parochus ad exemptionem Lucenſi monaſt. 320. cum Lu- S. Adalbertum accuſator Huſſii Conſtantiæ Pra- dovico Bav. paciſcitur, reconciliatur eidem gam redire non audet I50. 323 Joannes ab eo Moraviam in feudum ac- Cayn epiſcopus Olomuc, confirmat dona- cipit 324. 335. ligam init cum Ducibus Auſtr. tiones Friderici Ducis 248. anathema ſtringit 342. commutat bona Manſionariorum 345. in transgreſſores 251. teſtis 252. tractatum concordiæ init cum Brandeburgo Chatierub caſtrum expugnatur 184. 347. 350. cum Palatino 349. cum Polono ad- Chlukow caſtrum evertitur 36. verſus Cruciferos 354. abrogat ſuum eodicem Chlum Joannes de .. . datur Huſſo in con- Carolinum 350. reſtituit Auſtr. Ducibus lite- ductum Conſtantiam 149. ras 360. privilegium dat mercatoribus Augu- Chudobe Joannes mulctatur commeatu a ſtanis 361. conſolatur fratrem de morte uxo- Ziſska 68. ris 366. componit controverſiam Ducum Op- Chriſtianus Magiſter , Aſtrologus pellitur Praga 165. pavienſium , oppignorat Glazium 367. præce- pta dat filio Wenceslao 139. moritur 62, com- B. Chriſtini corpus transfertur Olomucium pendio enarrantur ejus res bene geſtæ & fun- 101. dationes 129. 130. Chriſtophorus Præpoſitus Boleslavienſis 253. Carolus filius Caroli IV. naſcitur, baptiza- Chrudimium dedit ſe Pragenſibus I60. tur a Patriarcha Alexandrino 58. moritur 59. Ciconiarum multitudo ingens 28. Rex Hungariæ partes tuetur Mathiæ de Trencz Ciſio Janus Calendarii memoria 152. Cladrub monaſterium Ord. S. Benedicti fun- 24. ligam init cum Joanne Rege 297. cum Carolo Marchione Morav. 301. datur a Swatopluco, ditatur a Wladislao 103. Cartuſienſe monaſterium ad Pragam funda- Abbas infula donatur 35. caſtrum obfidetur tur 131. vastatur ab Huſſitis 67. 153. fun. 70. 159. datur Litomiſslii 375. transfertur in Dolayn S. Claræ moniales fundantur Crumlovii 42. ad Olomucium 378. monaſterium Tyneczy conflagrat 62. Caſimirus Rex Polon. Pragæ , ei in gratiam Clemens V. Papa eximit epiſcopatum Prag. renunciat Joannes Rex titulo Regis Poloniæ 27 & Olomuc. a Moguntini jurisdictione 312. Sileſiam invadit 29. filiam Eliſabetham ducit Preroviæ capellam incorporat Manſionariis Carolus IV. 43. facit cum Carolo treugas pa- Prag. 313. confirmat Manſionarios Prag. 314. cis 296. profitetur nihil ſibi juris competere commiſſionem dat Ulrico de Pabienicz 284. in Ducatus Sileſiæ 297. excluditur a liga Re- approbat Caroli electionem in Rom. Regem gis Hung. 298. 301. init foedus cuis Joanne 30. Antipapa 63. 394. Rege 302. renovat 305. adoptat Joannem Re- S. Clementis eccleſia prima in Gradecz 97. gem in patrem 306. promittit Joanni ſe ſine Cœleſtini monachi fundantur in Oybin 47. ejus conſenſu matrimonium non initurum 311 Cojatæ teſtamentum 257. ejus ligillum 258. ligam facit cum Carolo 354. Dux Poloniæ Colinium dedit ſe Pragenſibus 160. expu- ducit eivem Pragenſem uxorem 41. a quibus- gnatur. dam factioſis eligitur in Regem Boh. 172. Coloni in re montana 232. 428. Dux Opoliensis præstat homagium Wen- Cometa 52. 65. 73. 98. 113. ☞ ceslao 277. Dux Teſſinenfis 463. IG Comitia Pragæ de reconciliando Sigiſmun- Catharina filia Caroli IV. deſponſatur Rudol- do Rege 166. de pace 170. 171. 173. de ele- pho Duci Auftr. 37. 314. 317. 339. nubit Ot- ctione Regis 174. 175. 185. toni Brandeb, Marchioni 46. Comotovium obfidetur 70. obtinet Ziſska S. Catharinæ conobium Monialium funda- 160. multi hic occiduntur 71. Tom. IV. PPP Com-

Strana 482
17 6 Communio utriusque ſpeciei primum ad S. Martinum porrigitur 149. præcipitur a Roſen- bergio in ſuis ditionibus 151. ſynodus ob eam Pragæ 167. Conradus fit Dux Boh. 103. moritur in A- pulia ib. 108. Dux Moraviæ ei ſcribit Grego- rius VII. 241. teſtis 244. mittit ignem in ca- strum Prag. 105. Dux Olſnenſis 359. 465. Cardinalis venit in Boh. 110. Archiepiſcopus Prag. ejus vituperium 134. ex epiſcopo Olo- muc. factus Prag. Archiepiſe. 67. 403. 406. 409. bona Archiepiſcopalia oppignorat 145. ab ejus obedientia recedit Capitulum Prag. 413. moritur 73. Epiſcopus Olomuc. ab admi- niſtratione ſuſpendi præcipitur 261. deponitur 111. componit controverſiam 287. 289. vide etiam Cunczo. Abbas Oppatovicenſis 88. 110. 258. Conſtantia ſoror Reg. Hung, uxor Ottocari I. fundat monaſt. in Tyſſnovicz 108. 109. moritur 110. Conſtanciæ comburitur Huſlus 149. 150 item Hieronymus Prag. 67. ad concilium mi- naces Bohemorum literæ 405. Coronæ ſpineæ monaſt. Ord. Ciſt. funda- tur 113. 116. Coſmas fit epiſcopus Pràg. 102. moritur 103. ejus corpus transfertur in novam eccleſiam 61. Decanus Prugenſis author chronici moritur 103. Cracoviæ Ducatus pro Oppavienſi commu- tatur a Wenceslao III. 118. invaditur a Rege Joanne 120. Capitulum Ord. Min. hic cele- bratur 35. Cruciata adverſus Regem Neapolis præcipua cauſa turbarum Huſſiticarum 134. 145. 146. adverſus Bohemos collecta cæditur 167. 168. Crucigeri cum rubea ſtella fundantur ad S. Petrum 111. hoſpitale conflagrat 63. con- firmantur eorum donationes 265. Cum rubeo cerde fundantur Pragæ 112. 113. Ordinis Teutonici illis committit Ottocarus Pruſſiam 112. Crumlovii capitulum Ord. Minorum 42 fundantur iſthic Moniales S. Claræ ib. capti- vus iſthic Wenceslaus 142. G Cruſſina Hinko Capitaneus venit Pragam 69. partes Pragenſium tuetur 70. Crux apparet in cœlo 67. Cubitum expugnatur a Joonne Rege 25. Cumani in Moraviam irrumpunt 112. Cunegundis conjux Ottocari II. 113. 116. filia ejusdem intrat ordinem S. Claræ 116. de- ſerit illum 117. conjux Wenceslai I. 109. co- ronatur 110. moritur I1I. Cunzo ſeu Conradus epiſe. Olomuc- admi- niſtrator Archiepiſe. Prag. 421. 423. Cuſa Nicolaus de . . Cardinalis ſeribit Bohemis 440. Cuttenberga ſe dedit Pragenſibus 71. ex- uritur 72 Czapek Capitaneus Orphanorum 169. vi- ctus fugit Colinium 170. Czaslaviæ obſidetur Ziſska 162. capitulum Ord. Min. 37. Czernohorsky cadit ad Wiſſehradum 70. Czuda jus ſanguinis 300. Czymburg Fridericus conditor caſtri Tet- ſchen, multum juvit rebellem filium Ottocari II., moritur 118. 119. D. Daniel I. fit epiſcopus Prag. 105. fundat Sedlecii monaſt. Ord. Cift. ib. in legatione Hungarica 106. datur ei poteſtas Wladislao imponendi circulum regalem 243. moritur 107. ejus corpus transfertur in novam eccleſiam 61. Secundus fit epiſcopus 108. male tractatus a Wenceslao 64, moritur 109. Dieczin caſtrum ( Tetſchen) conditur a Cymburgio 118. Sigiſmundus de , . capitur , moritur 172. Dietlebus Olomuc, epiſc. 245. Diplomatum utilitas 233. Dirzlaus Decanus Wiſſehrad. 288. Ditmarus primus epiſe. Prag. 98. 99. Dluhomilus Abbas Brewnov. 257. Docy Emericus reducit tertio Smilheimium Ciſtercienſes 472. Melchior 473. Helena re- ſtaurat templum 276. ejus viſio, vita MSS. 472. 474. Do-

Strana 483
*G Exundatio ingens 42. 43. 48. 63. 66.73. Dolanam ad Olomucium transferuntur Li- 103. 112. 113. 115. 119. 133. 136. 168. tomiſslio Cartuſiani 378. a Jodoco Marchio- ne Morav. donantur prædiis 383. termini cir- cumſcribuntur 386. noviter fundantur a Jo- doco 400. 401. accipiunt licentiam intra ur- bem erigendi monaſterium 425. 428. 430. Dominicani Pragæ domum acquirunt 110. 111. Doxan monaſt. Monialium Præmonstrat. fundatur 105. Drahomira S. Ludmillam ſuffocari jubet 98. Drozendorff expugnatur 66. Drzewczicz caſtrum 474. Duba Joannes de .. ſuſpenditur 74. Dürnholz Wilhelmus de . . cedit ditione Nicolsburgenſi 262. 263. E. Ebbo Præpoſ. Prag. Cancellarius 256. Egilbertus Archiep, Trevir. coronat Wra- tislaum 102. Egra traditur Ottocaro II. 114. Eliſabetha conjux Friderici Ducis Boh. fun- datrix Melitenſium 246. 247. 248. 250. in- trudit Valentinum in epiſcopatum Prag. 108. conjux Wenceslui III. 118. conjux Joannis Re- gis 122. 129. 131. mittitur in exilium 25. fundat Brunæ Moniales 292. moritur 131. 133. conjux Caroli IV. 43. parit filiam Annam 47. Sigiſmundum 50. coronatur Romæ 53. ejus mira fortitudo 55. parit filium Carolum 58. moritur 64. filia Caroli IV. nupta Alberto Duci Auſtriæ 46. moritur 60. Viduá Wenceslai II. dicta de Greez condit Königshoff 60. filia Sigiſmundi Imp. uxor Alberti Ducis Auftr. 414. Emaus monaſt. fundatur 59. Engliſch, id eſt Petrus Anglicus hæreticus infeſtus Magiſtro Chriſtiano 165. Enholunge quid ? 212. Eppo miles plura prædia donat monaſterio Brewnov. 240. Erleboldus primus Præpoſitus Doxanenſis 105. Erneſtus Dux Oppaviensis 428. EugeniiPapæ epiſtola adDucem Moraviæ 239. Euphemia uxor Ottonis Ducis Moraviæ, confundatrix monaſt, Gradieenſis 242. Falangæ & flangæ quid ? 220. Fames 101. 113. 116. 117. 122. Felix Abbas Oppatovic. 88. Fertonis Bohemici valor 211. Flagellantium ſecta 113. 122. 132. ingreſ- ſu in Boh. arcentur 34. Flos caſtrum traditur pro Brandeburgia 59. Folmarus Marchio Brandeb. ſycophanta 34 Fortanerius Miniſter generalis Ord. Min. 31. fit Archiepiſc. Ravennat. 32. Franciſeus author chronicæ Prag. 120. Ge- neralis Ord. min. 36. Provincialis Ord. min. moritur 42. S. Franciſci monaſterium Pragæ fundatur 110. Frankenstein expugnatur 185. exuritur 189. homagium præſtat 312. Fratrum Bohemorum initia 153. muniunt urbem Tabor 156. miraculo perperam adſcri- bunt victoriam Ziſskæ 157. Ziſska eorum Dux & patronus 160. 161. maxime ſub Georgio Rege criſtas erigunt 127. Frauenthal conobium Ord. Ciſtere. funda- tur 114. Freyberga Miſniæ civitas jura ſua Iglavia repetit 195. Eridericus II. Imp. concedit Wladislao uſum circuli regalis 243. Secundus Mocram & Mo- eny concedit in feudum Marchioni Morav. 254. Regibus Boh. facultatem inveſtiendi epi- ſcopos ſuos ib. confirmat electionem Wences- lai I. 257. Auſtriacus Rex Rom. capitur 25. Tertius cum exercitu Electorum fugatur a Bo- hemis 73. detinet Ladislaum poſthumum 179. 180. interſtitia petit ib. impetrat veniam Igla- vienſibus 182. Viennæ obſidetur ib. Podiebra- dius eum obſidione liberat 182. Sternbergium adverſus. Podiebradium concitare quærit 183. celebrat Viennæ comitia 189. pacem facit inter Podiebradium & Mathiam Reges 190. ſtolæ ambriſix ordinem confert Lobkovicio 446. Dux= Ppp 2 F.

Strana 484
Gambacurta Franciſcus inſidiatur Carolo IV. 38. capite plectitur 39. Gaudentins fit epiſcopus Gneſnenſis 100. ejus corpus transfertur Pragam 101. ejus cri- pta in eccleſia Prag. 61. Gebhardus fit epiſcopus Prag. 102. ejus partes tuetur Moguntinus Archiepiſe. 241. ei omnia reſtitui jubet Papa , citatur Romam , expurgat ſe Romæ , caſtrum Joannis epiſe. Olo- muc, invadit ib. ob id cum eo Papa expoſtulat 242. cauſa ejus deciditur a Papa ib. confirmat fundationem Opatovicenſem 82. moritur 102. ejus corpus transfertur in novam eccleſiam 61. Gemynd Petrus magiſter fabricæ eccleſiæ Metrop. Prag. 64. Georgius Rex Boh. avitam nobilitatem Kin- skiorum agnoſeit 446. privilegium dat Oppa- viæ ib. ſub eo magnæ in regno ſeditiones, ad- verſus eum inſurgit Mathias Rex Hung. 444. Epiſcopus Prag. moritur 117. Abbas Oppatu- vicenſis I. 89. ultimus Neoforum cedit epiſeo- po Wratislavienſi 86. 89. S. Georgii eccleſia Pragæ conditur a Wra- tislao, in ea ſepelitur, monialium monaſteri- um ad eam conditur 98. in ea conſecratur al- tare 56. Crucifixus ſanguinem ſtillat 112. com- buritur, renovatur 105. Gerau civitas Miſniæ capitur a Boh, exuri- tur 179. 1 Gertrudis conjux Wladislai Dueis moritur Dux Boh. donat Rayhradenſi eccleſiæ Granice 105. 244. confirmat donationes Melitenſibus 245. Gervaſius Præpoſitus Wiſſehrad. & Cancel- Wrſſoveciis arma gentilitia concedit 248. Dux larius 245. Auſtriæ 308. capitur 119. promittit extradi- tionem literarum Marchionatus Moraviæ 284. Gitzin Magiſter ſupplicio affectos cum ſo- Marchio Miſnenſis ligam facit cum Carolo IV. lemnitate deportat in Bethlehem I48. Glazium oppignoratur 367. 333. bello obruitur a Turingis 178. Podiebra- dius ejus terras vaſtat 178. Laudgravius Tu- Gotſchalcus Abbas Siloenſis 243. ringiæ ligam init cum Carolo IV. 315. Epi- Gnevinmost Brüx 259. ſcopus Prag. 245. eligitur 107. moritur 108. Grabice familia diſtinquenda a Krabice 18. ejus corpus transfertur in novam eccleſiam 61. Gradicenſe monaſt. ad Olomucium funda- Decanus Olomuc. 367. tur 242. donationes confirmat Wladislaus Kex Fulstein Herbortus de ... accipit castrum 244. confertur illi Hranic circuitus 257. jus Westenburg 269. patronatus in Horka 276. Frymberg caſtrum expugnatur, exuritur Granice donatur Rayhradio 244. 184. Gregorius VII. reſtitui omnia jubet Geb- hardo epiſc. Prag. citat Romam Prag. &. Olo- muc. Epiſcopos. ſcribit Ducibus Moraviæ, red- dit certiorem Wratislaum de expurgatione Gebhardi Romæ facta 241. hortatur Wratisla- um, ut Gebhardo caſtrum cripiat ib. 242. ex- poſtulat cum Gebhardo , hortatur epiſcopum Olomuc. ut caſtrum repetat , decidit cauſam inter utrumque , hortatur Wratislaum de pa- ce inter utrumque ſervanda ib. Octavus Zero- tinium in protectionem ſedis Apoſt, recipit 250. Undecimus eligitur 55. Cardinalis miſſus in Boh. ad relaxandum interdictum 109. Epiſco pus Prag. 23. ejus corpus transfertur in no- vam eccleſiam 61. Decanus Metrop. moritur 117. Decanus S. Ægidii 281. Abbas Brewno- vienſis 460. 461. Griſſovium eremus Oppatovicenſis fundatur 110. Præpoſitura 85. venditur , redigitur in monaſt. Ord. Ciftere. 86. B. Guntherus moritur , ſepelitur Brzewno- vii 101. Guttæ Reginæ dotalitium occupat Albertus Dux Auſtr. 23. conjugis Wenceslai II. corpus transfertur in novam eccleſiam 60. Guttenſtein Burianus de , . Capitaneus 176 adverſus Regem Georgium inſurgit 183. Leo- nardus ibid. G. H. Hagni cuſtodes filvarum 246. Halenſium devalvatio 43. Han-

Strana 485
Hangendes in re montana 228. 23I. Hanuſſius Dux Ratibor. 142. Harawicz obſidetur 65. Hardek Comes captivatur 164. Hartnodus Magiſter Domus Teutonicæ 269. Haſsko Abbas Willemov. 417. Haſſmburg Nicolaus de . . cadit ad Wiſſe- hradum 70. Zbynek fit Capitaneus I76. in- ſurgit adverſus Regem Georgium I83. Hatho Mogunt. Archiepiſc. queritur adver- ſus Moravos 240. Henricus IV. Rom. Rex reunit epiſcopatum Olom. Pragenſi 242. 243. Rex Bohemiæ eli- gitur 118. confirmat donationem Zderaſienſi monaſt. 281. eidem aſſiſtentiam promittunt Znoymenſes 292. 358. Epiſcopus Prag. eligi- tur, intereſt Ratisbonæ ſynodo 108. aliter Brzetislaus dictus confirmat donationes Fride- rici Ducis 247. 248. donat prædium Meli- tenſibus 249. conſecrat eccleſiam in Boiſci 250. fit Dux Boh. 108. teſtis 252. auget Lucenſem fundationem 252. ſepelitur Doxanæ 62. Dux Moraviæ 249. Marchio Moraviæ conceditur illi feudum Imperii 254. conventionem facit cum Duce majoris Poloniæ ib privilegium dat Melitenſibus 256. 257. Gradicenſi monaſterio confert Hranicz 257. 260. Dux Auſtriæ ca- pitur 25 119. traditur Joanni Regi 25. de ejus liberatione tractatur 26. Dux Javorenſis 308. 310. foedus facit cum Joanne Rege 301. Dua Monsterbergenſis expugnat castra 184. cæ dit Germanos , dimittit exercitum 189. con- ſtituitur tutor filiorum fratris 467. ejus litera 472. item 455. 459. 465. Præpoſitus Raygra- denſis 441. Zderaſienſis 357. 358. Hermannus Archiep. Mogunt. 284 Epiſco- pus Prag. moritur 103. Præpoſitus Brunenſis 290. pſeudoepiſcopus Taboritarum combuſtus 159. Hethardus epiſc. Prag. 100. Heymannus de Duba Præpoſitus Prag. 289. Hieronymus Pragenſis ſe opponit Indulgen- tiis , adhærent illi ſtudentium plurimi 146. comburitur 67. 134. 150. Hilarius Decanus Prag. adverſus Podiebra- dium 76. Hinconis Olomuc. epiſcopi literæ 295. mo- * GNe ritur 26. epiſcopus Nitrienſis 418. Ahhas Za- hrdovicenſis 359. Abbas Oppatovicenſis 88. Holstayn Woko de . .. cadit ad Wiſſehra- dum 70. Hohenfurt fundantur Ciſtercienſes II3. Holy Procopius ſacerdos & Capitaneus Ta- boritarum obſidet Bechinie & Ryzmberg 116. Pragæ in ſynodo 167. ad concilium Baſileen- ſe concedit 168. belli cadit 170. Hona fluvius Moraviæ 247. Hrabiſſa ſummus curiæ venator 246. Ca- merarius Olomucenſis 257. 259. Hradezan hic a Joanne Archiep. Prag. fun- datur hoſpitale pro Clericis infirmis , dedica- tur 62. Hradeczky Henricus Magister Strakonicen- ſis Melitenſ. inſequitur Ziſskam , confligit, vul- neratur 157. vide de Nova Domo. Hradifſt in Moravia oppugnatur 188. com- meatuim accipit 189. Hromadka Capitaneus Taboritarum 70. Hroznata Abbas Oppatovic. 88. 120. Hungari ſternuntur a Brzetislao 101. in exercitu Sigiſmundi 69. 136. cum Pragenſi- bus velitationes ineunt 69. cæduntur ab Huſ- fitis 71. Hungariæ regnum cedit Wenceslaus III. Stephano Duci Bavariæ 118. populatur Otto- carus II. 115. invadunt Huſſitæ 73. cum ex- ercitu intrat Wladislaus 105. renovatur ami- citiæ fœdus cum Boemis 456. 457. Proceres in conventu Moraviæ 465. Hus caſtrum obſidetur 175. Huſs Joannes opponit ſe indulgentiis I46. petit captivis loqui , quorum liberationem a ſenatu petit 147. incipit prædicare in Beth- lehem 65. prædicat contra Cruciatam 134. contra trium ſupplicium 148. plures illi ad- hærent 144. puniuntur 144. propter eum Pra- ga interdicto ſubjicitur, diſeedit ex urbe, ſedi- tioſas conciones ruri perſequitur 148. Con- ſtantiam cum conductu mittitur 149. combu- ritur 67. 135. 136. 142. 150. Huſſitæ comburunt Pragæ plura monaſteria 67. 69. 71. 72. eorum rabies poſt mortem Wenceslai Imp. 152. 153. eorum glomeratio 135. cædunt Germanos ad Ustam 72. Alber- tum *

Strana 486
gem in exilium mittit, filium Wenceslaum ca- tum Marchionem Moraviæ , exduntur, inva- ptivat , baltheo militari præcingitur , traditur dunt Hungariam , Auſtriam , Miſniam 73. illi Dux Auſtr. captivus 25. tractat de ejus- dem liberatione, expugnat urbes Italiæ, expe- I. ditionem in Auſtriam ſuſcipit 26. renunciat titulo Regis Polonia 27. e ſynagoga Judæo- Jablonæ levatur corpus B. Przibislavæ 52. rum theſauros aufert, item ſtatuas argenteas Jacobellus de Miza proponit theſes de com- Apoſtolorum a ſepulchro S. Wenceslai , vecti- munione ſub utraque ſpecie 149. incipit com- galia gravia imponit in ſubſidium militix, fit municare ſub eadem 135. cœcus, ſimulat ſe videntem, ejus complures ho- Jacobus Abbas Oppatovic. elabitur e mani- ſtes ib. Decimas argentifodinarum tradit ecele- bus Huſſitarum 87. 89. Secundus ibid. Præpo- ſiæ Prag. 28. 29. fundamenta ejusdem nova ſitus Ord. S. Bened. ad Brunam 460. jacit ib. expeditionem ſuſcipit in Sileſiam 30. S. Jacobi eccleſia Pragenſis conſecratur 61. capit Duces Auſtriæ 119. invadit Cracoviam 62. hic Duciſſa Brandeburg. ſepelitur 63. 120. Auſtriam 121. reconciliatur Ludovica- Januæ capitulum generale Ord. Minor. 42. Bavaro 121. fundator Carthuſianorum ad Pra- Jaromir Dux Boh, condit monaſterium Ve- gam 122. confirmat Moravis privilegia 284. liz 100, frater Ducis Conradi 103. epiſcopus Oppavia ei homagium præſtat ib. 287. dac Pragenſis vide Gebhardus. Kinskiis avitæ nobilitatis teſtimonium , conven- Jaromirz expugnatur a Pragenſibus 160. tionem facit cum Joanne Duce Sileſiæ 292. duo cives plectuntur capite 46. eximit Nicolsburgum a berna regali 295. li- Jaſſones Jazyges populus Hung, in exerci- gam facit cum Rege Hung. 297. eximit mo- tu Sigiſmundi 66. Iglaviæ urbis brevis notitia 203. 204. ob- naſt. Lucenſe a laicali jurisdictione 299. frdus init cum Duce Sileſ. , Rege Hung. , Polon. 301. fidetur a Taboritis 72. reſiſtit Regi Georgio, ab eo obſidetur 182. abhine petuntur ſena- 302. Dux Oppavienſis illi extradit oppida ib. ceditur illi Marchia Budiſſinenſis & Kamenz tusconſulta a montanis civitatibus etiam exte- ib. renovat fœdus cum Polono 305 renunciat ris 194. 195. jura confirmat Wenceslaus I. Ducatui Carinthiæ , adoptatur a Polono in pa- 205. 206. 264. omnium antiquiſſima, quæ ho- die cognita ſunt 193. tenacitas in illis com- trem 306. conſentit in donationem villarum Manſionariis factam 319. belli cadit 122. 132. municandis reprehenditur a Rege Wenceslao Joannes Marchio Moraviæ filius Joannis Re- 196. Joachimus Abbas Oppatovic. 88. 116. gis naſcitur 131. intereſt cum fundamenta ja- Johanna Bavariæ Ducis filia deſponſatur ciuntur eccleſiæ Prag. 29. cum patre expedi- Wenceslao IV. coronatur 54. 131. moritur tionem in Sileſiam-ſuſcipit 30. fit Marchio Mo- raviæ , ducit uxorem , ejus proles 35. 366. 63. conjux Regis Georgii coronatur 76. Auſtriam invadit 39. inveſtitur Brandeburgo Johanko Magiſter a Wenceslao IV. in Mol- 59. e captivitate fratrem Wenceslaum elibe- davam præcipitatus 64. rare molitur , obſidet Budweis 64 133. Dux Joannes VIII. Papa S. Methudium Romam Carinthiæ ligam facit cum Rege Hung. 297. citat, ejus binæ literæ ad Zuentipaldum, con- 302. 307. init pacta cum Ludovico Bavaro ſolatur S. Methudium 239. vigeſimus ſecundus committit definiendam controverſiam 291. 323. feudum accipit 324. 335. 354. ejusdem literæ reverſales 324. 337. liga cum Landgra- ejusdem bulla 475. vigeſsmi sertii literæ 404. viis Thuringiæ 331. cum Marchione Miſnenſi 406. Joannes Rex Bohemiæ eligitur 119. Eliſa- 333. Olomucii emporium conſtituit 336. 345. betham conjugem ducit, coronatur 129. 131. renunciat coronæ regni Boh. 337. 350. Man- cedit Mathiam de Trencz , naſcitur ci filius ſionariorum donationes confirmat 339. liga 24. Cubitum redigit in ſuam poteſtatem, conju- eum Ducibus Auſtr. 342. concordia inita cum Mar-

Strana 487
*7 120. ſedi Apoſtolicæ reconciliatus reſtituitur Marchione Brandeb. 347. 350. cum Palatino ſedi 26. fundat Raudnicii Canonicos Regul. 349. promittit ſe nihil e terris abalienaturum pontem ibidem erigit 117. inchoat eccleſiam 354. incorporat Prerovienſem capellam Man- S. Ægidii Pragæ 56. moritur 122. primi, ſe ſionariis 354. reſtituit literas Auſtriæ Duci 360 cundi & ultimi corpora transferuntur in novam ejus literæ 359. 361. 365. 368. præſentat O- eccleſiam 61. electus Pragenſis 258. lomuc. epiſcopum 365. moritur ei conjux , Joannes epiſcopus Olomucenſis 295. 302. ejus uxores 366. feuda Krawarziis concedit & 371. 412. 432. 433. controverſiam habet eum Mezerzicio, facit teſtamentum 370. filius Ca- Gebhardo epiſeopo Prag. citatur Romam , ad- roli IV. naſcitur 132. Dux Gerlicenſis ſeu Lu- indicatur illi prædiorum poſſeſſio, ejus caſtrum ſicenſis 140. filius Joannis Marchionis Morav. invadit Gebhardus 241. conſolatur eum Papa, ſecundogenitus aliter dictus Sobieslawek 3 3. cauſam illius decidit 242. datur poteſtas im- 367. 370. filius Rudolphi Habſpurgici accipit ponendi regalis circuli 243. Pragam reliquias Miſniam , inde fugatur 118. Dux Oppavienſis Imperiales adfert 35. adeſt cum fundamentalis 269. 391. 400. 401. 361. controverſia ejus lapis eccleſiæ Prag, poneretur 130. præſenta- componitur 367. ſuis pupillis aſſignat portio- tur pro Archiepiſcopatu Prag. 365. concedit nes terrarum 368. ejus literæ 372. Dux Si- indulgentias Trutnovienſi eccleſiæ 371. petit leſiæ Dominus Stinaviæ 292. 306. 308. oppi- Parochias ſuas uniri epiſcopatui Litomiſslienſi gnorat caſtrum Gorau ibid. 312. Dux Rati- 323. 326. teſtis 331, 334. 335. ratificat te- borienſis 465. occidit Proceres in Carlstein 65. ſtamentum 344. ejus literæ 357. 358. oppi- Joannes I. Archiepiſcopus Pragenſis ex Olo- gnorat caſtrum Drzewezicze 443. 444. fit ſi- mucenſi epiſcopatu transfertur , ejus laus 43. mul epiſcopus Litomiſslienſis 405. conſtitui- 44. fundat capellam Pragæ , hoſpitale in Wiſſe- tur adminiſtrator Archiepiſcopatus Prag. 413. hrad ibid. 45. fit legatus ſedis Apoſtol. ibid. ad eum literæ Sophiæ Imp. 414. Cardinalis legationis ſuæ partes explet in Luſatia 49. in titulo S. Cyriaci 418. Diceceſi Ratisbonenſi 91. conſecrat monaſte- Joannes epiſcopus Litomiſslienſis ejus literæ rium S. Catharinæ , capellam S. Wenceslai, re- novat utramque ſuam reſidentiam 49. Guberna- 337. 338. petit epiſcopatum Olomuc. præſen- tatur, compoſitio illius cum novo epiſcopo Li- tor Bohemiæ a Carolo conſtituitur 50. indul- tomiſsl. 364. 365. Epiſcopus Wratislavienſis 465. gentias concedit cantantibus hymnum de S. Brixienſis 24. Vicarius Archiepiſcopalis ſubmer- Wenceslao 51. coronat Johannam reginam 54. gitur 141. Abbas Lucenſis 299. Oppatovicenſis 89. fundat hoſpitale pro Clericis in Hraczan 55. Henrichovienſis 313. Fræpoſ. Wiſſehradenſis vendit conſecrat eccleſiam S. Ægidii, altare ad S. Ge- bona in Moravia 288. Præp. Omnium Sanctorum orgium & Rudnicii 56. monaſterium Slavo- fit epiſcopus Olomuc. cum Carolo in Italia 39. rum 59. item eccleſiam S. Jacobi & hoſpitale Brunenſis 284. Zderaſienſis 373. Trebicenſis 441. in Hradezan 61,62. moritur 63. Archiepiſco- Capiſtranus 432. Concionator ad Nives capite pus II. eligitur poſtea factus Patriarcha Ale- plectitur 161. xandrinus , conſecrat chorum eccleſiæ Prag. Indulgentiæ Pragæ publicatæ cauſa turbarum 63. ponit cum Wenceslao Imp. fundamenta Huſſiticarum 145. 146. alterius chori 64. Innocentius IV committit cognitionem cau- Joannes Patriarcha Alexandrinus baptizat ſæ Lucenſi Abbati, item ut ſuſpendatur Con- Caroli IV. filium 58. Archiepiſcopus Moraviæ radus epiſe. Olomuc. 261. diſpenſat in quarto 240. Archiepiſcopus Moguntinus Pragæ 58. gradu affinitatis 265. Octavi bulla 397. Joannes l. epiſcopus Pragenſis eligitur 104 Inſulani conobii donationes confirmantur moritur. ſecundus eligitur , conſecratur ; mori- 254. vide etiam Oſtrow. tur 110. Tertius exornat eccleſiam S. Viti 115. Jodocus filius Joannis Marchionis Moraviæ moritur 116 quartus eligitur 117. conſtituit in eccleſia S. Viti prædicatorem Franciſcum 35, 140. capit Wenceslaum Imp. 64. 141. capti-

Strana 488
97 Kaunicz Adamus de . . fundat Olomucii captivat Judæos 65. ei adverſatur Sigiſmundus Canonieum 305. familiæ avita nobilitas 461. Rex Hung. 66. in pignus ei offertur Glazium 462. 367. promittit Carolo & filio Wenceslao fide- Kaych ſacerdos informator Ducis Borziwo- litatem 368. dat reverſales 369. teſtamento gii in fide 97. patris ſcribitur Marchio Moraviæ 370. consti- Kinskiorum avitæ nobilitatis teſtimonia 292. tuit Sternbergium tutorem 371. ejus literæ 375. compromittit in Wenceslaum Rom. Regem , 397. controverſia inter eos componitur 446. Kladrub, vide Cladrub. emturit Marchiam Brandeburg. confirmat epi- Klatovienſes Huſſitæ Pragam properant 154. ſcopo Brandeburg. privilegia 378. donationem facit Cartuſiæ Dolanenſi 383. Indemnitatem adhærent Ziſskæ 163. obſident caſtrum Hus 175. promittit 388. in eum compromittit Wen- Klem Dux Bavar. irrumpit in Boh. 140. ceslaus Rom. Rex 386. facultatem dat Cartuſ. Dolanenſi terras emendi 391. Kinskianis dat moritur 141. Klenow Przibik de ... obtinet Miſam ci- avitæ nobilitatis teſtimonium 397. renovat jus vitatem 164. obſidetur 165. Lopata caſtrum ſucceſſionis Ducibus Auſtriæ 400. donat Car- tuſiæ ſilvas , eam de novo fundat ib. ducentas obſidet 168. remittit ab obſidione Plſnæ 169. Baſileam ad concilium mittitur 171. obſidet marcas ei donat 401. confirmat privilegia ei- vitati Stendal 402. 403. civitati Francofurtenſi caſtrum Hus 175. mittitur ad vindicanda com- ad Oderam 396. dat ſorori ſuæ facultarem di- pactata 177. Klingstein Czenek de.. Procurator regius ſponendi de bonis ſuis 392. moritur 403. B. Juanus eremus in eam inducitur Ordo mittitur in Luſatiam 183. S. Benedicti 101. Kninenſes Huſſitæ auxilio Uſtenſibus pro- Judæi theſauro ſuo ſynagogæ privantur 27. ficiſcuntur , reſiſtunt Petro de Konopisit 155. Koenigshof civitas conditur ab Eliſabetha plures cremantur & necantur 34. 63. 121. 60. 133. 138. 141. captivantur Pragæ & in Mo- ravia 65. ſpoliantur 75. ſpoliant eccleſiam S. Kolowrath Hanuſſius de .. Capitaneus pro Viti, excluduntur caſtro Prag. 102. pace ſervanda conſtitutus 176. Praga fugit 177. Juditha uxor Brzetislai Ducis moritur 102. Adminiſtrator Archiepiſcopatus Prag. Frideri- eus inſurgit adverſus Podiebradium 178. ei ejus corpus transfertur ad novam eecleſiam reconciliatur 179. 60. Wladislai conjux fundat Teplicii Monia- Kolſteins ky Hinko occiditur 165. les Ord. S. Bened. 105. 106. Konopiſst Petrus de . . copias ducit adver- Julianus Nuncius Apoſt. fugit cum exereitu ſus Hufſitas 155. aggreditur Uſtenſes ib. ca- 168. dit ad Wiſſehradum 70. Zdenko bellum mo- Jus provinciale Primislai Oatocari II. 193. Montanum Wenceslai II. 193. 203. Feudale vet adverſus Regem Georgium 76. Prechta ob- Caroli IV. 193. 203. Iglavienſe Municipale & ſidet caſtrum Oſtromecz 170. caſtrum obſide- tur 184. Montanum 193. confirmatum a Wenceslao I. Koranda concionator Plſnæ jungit ſe Ta- & filio ejus 205. 206. boritis , non admittitur Rokyczanam 154. de- Iwanowicz hoſpitale Melitenſium in Moravia fendit turrim 159. occiditur 164. 247. Kost caſtrum obſidetur 189. Izo epiſeopus Prag. 101. Koſtelecz caſtrum obſidetur a Ziſska 162. 178. expugnatur diruitur 184. Koſtka Bohuslaus mittitur legatus ad Alber- tum Ducem Bav. 174. caſtrum expugnatur 143. Krabicea familia diſtinguenda a Grabicea 18. Kraſikow K. Kameniez Tobias de .. . menſale Chriſti ad- fort Pragam 34.

Strana 489
L. Laa eivitas Auſtriæ oppignoratur 308. 339. Laczko epiſcopus Olomuc. 400. Ladislaus poſthumus Rex Boh. detinetur apud Fridericum Imp. 179 repetitur, extraditur 180. coronatur 181. ſponſam ex Galliis vocat ibid. moritur 75. 181. Rex Neapolis, adverſus eum Cruciata indicitur 134. Lamprech Abbas Cladrubienſis 248. Landstein Wilhelmus de ... reliquias Pra- gam adfert 35. cædit Henricum de Nova Do- mo 36. Lapac Taboritarum Capitaneus vincitur 162. Lauda Mathias mittitur ad Concilium Baſi- leenſe 171. Launenſes adhærent Ziſskæ I63. Laurentius Tribunus Rom. captivatur Pra- gæ 35. Lazur Abbas Oppatovic. torquetur ad pro- dendum theſaurum 83. 89. Leo datur Bohemis in clypeum 106. Leonardus Archidiaconus Satecenfis 11. Ab bas Zdiarenſis 460. Lepus Wilhelmus capit Henricum de Lipa 119. ejus bellum cum Joanne Rege, ſagitta in- terficitur 119. Tom. IV. *7 Kraſikow caſtrum expugnatur 162. Leskovecz Joannes graſſatores capit I50. Krawarzii an iidem cum Sternbergiis 387. occiditur 150. Krziwoklad, captivus cuſtoditur Dux Auſtr. Leſstna Wenceslaus de . , datur Huſſo Con- ſtantiam in conductum 149. caſtrum diruitur 25. caftrum conflagrat 162. Kuglways caſtrum diruitur 65. 184. Kunradiez caſtrum , in eo habitat Sophia Libuſſa deligit ſibi maritum Przemyeſsl 96. Wenceslai Imp. conjux 156. conflagrat 159. Lichtenburg caſtrum obſidetur ab Orphanis Kunstat Heroltus de . .. Wodnianum obti- 73 familia gente Lippæa 382. net 66. Boczko revocat Cistercienſes Smilhei- Lichtenstein Henricus accipit Nicolsburgum mium, item Zdiarium 472. 473. moritur 474. 262. 263. confirmatur illi 269. Hardvicus Kurimii comitia pro unitate fidci 71. 295. 321. 413. Georgius epiſcopus Trident. Kuſſaliczkii ſecta Orphanorum deleti 74. creatur Prineeps 404. Mareſeallus Auftr. 472. Kuttenberga dedit ſe Pragenſibus 160. Igla- Lippa Henricus de ... capitur a Pragenſi- via jurisconſulta petit 194. inaudita fertilitas bus 118. a Wilhelmo de Haſenburg 119. re- montium 197. foſſores quæſtorem Wenceslai gni Mareſcallus emit bona a Wiſſehrad. Capi- Imp. necant, Malin incendunt I49. vide etiam tulo 288. Bertholdus Præpofitus Wiſſehrad, ob- Cutttenberga. ligatur illi caſtrum Gorau 308. moritur 332, Lipſiis fundatur Univerfitas 66. Kwietnicz ca�trum expugnatur 163. Litomericii fundatur cecleſia collegiata 102. Præpofitus affumitur inter Canonicos Prag. 11. Capituli controverſia 403. civitas liberatur a Waldſteinio 71. Litomiſslii fundatur monaſt. Ord. Præmon- ſtrat. 104. vendit villas 277. erigitur epiſco- patus 130. 131. Olomucenſis epiſcopus eedit ei 30. Parochias 323. fit ſimul epiſcopus Li- tomiſslienſis 405. pſeudoepiſcopus Alſſo 412. fundantur iſthic Carthuſiani 375. transferuntur Dolanam 378. Lobkovicz Nicolaus 446. Locuſtæ populantur agros 28. 121. 131. 132. Lompnicz Joannes de . .. Præpoſitus Olo- muc. 445. Lopata caſtrum expugnatur 166. Lowezie exactionis ſpecies 300. Lubin Luſatiæ urbs expugnatur a Bohemis 166. Lucemburgenſis Comitatus hæreditarius Re- gum Boh. 328. Lucenſe Ord. Præmonſtr, monaſterium fun- datur 251. fundationem auget Henricus epi- ſcopus 252. 253. a jurisdictione laicali eximi- tur 260. 299. 320. Abbati committitur co- gnitio cauſæ Brewnoy, 261. exuritur a Tabo- ritis 72. Q q q 3. Luf-

Strana 490
17 & S Ludmilla uxor Borziwogii Ducis 97. 98. Marquardus epiſe. Auguſtanus 39. ejus corpus ab igne illæſum 105. Martinicz Poduſska de .. . occiditur in Carl Ludovicus Imp. capit Fridericum Auftr. 25. stein 65. 142. Joanni Regi reconciliatur 121. ejus primariæ Martinus IV. Papa jubet ut fulmine ferian preces in eccleſia Olomuc. 292. moritur 32. tur detentores decimarum 276. Quinti bullæ 132. Rex Hungariæ ligam facit adverſus Ca- 405. 41a. 417. Abbas de Porta Apostolorum rolum IV. 57. filiam deſpondet Caroli filio 58. ſpoliatur a Pragenſibus 112. Willemovienſis Ejusdem filius 297. 299 contrahit matrimoni- 441 Præpoſitus Sacenſis 258 Lupacius eligitur um cum filia Caroli IV. 302. 360. renunciat in ſuffraganeum 170. Presbyter ſubmergitur prætenſioni in Bohemiam 370 Marchio Bran- 170. deb dictus Romanus concordiam init cum Ca- Mathias Corvinus Rex Hung, irruit in Boh. rolo IV. 347. 349. 350. 351. amneſtiam sta- accipit filiam Regis Georgii uxorem, caſtra in tuit 352. Dux Bavariæ pacta init cum Caro- Moravia expugnat 187. tranſigit cum Georgio, rolo IV., reconciliatur eidem 323. Dux Au- renovat inimicitias, capit filium Georgii , cele- ſtriæ renunciat juri in regnum Boh. 292. Dux brat Olomucii comitia , eligitur a factioſis in Lignicenſis vaſallus regni Boh. 301. 311. 312. Regem Boh. 188 conventionem facit cum Ge- 319. orgio 190 ſuſcipit Dolanenſem Cartuſiam in Luh monaſt. Ord. S. Benedicti ante Brunam protectionem 447. confirmat illi privilegia 448. 401. 402. paciſcitur cum Wladislao Rege Boh. 449. am- Luſatia invaditur a Taboritis & Orphanis neſtiam ſtatuit 456. adverſariis veniam dat 166. in ordinem redigitur a Podiebradio 183. 459. Abbas Trebicenſis 460. ceditur Mathiæ Regi Hung. 450. Meczka filia Rudolphi Palatini nubit Caro- Lych Decanus Prag, Chronica Coſmæ ab lo IV. 34. moritur 36. interitu vindicat 103. Mediolani ferrea corona coronatur Carolus IV. 38. Meinerus Abbas Plaſſenſis 244. Meinhardus fit epiſe. Prag. 103. moritur 104. ejus corpus transfertur in novam eccle- ſiam 61. Meliteuſi Ordini confirmantur donationes & privilegia 245. 260. 264. 266. 447. eccleſia Pragæ ab Huſſitis exuritur 68. Melnicenſes Præpoſiti aſſumuntur in Cano- nicos Prag. 11. S. Methudius baptizat Svatoplucum Regem Moraviæ 97. citatur Romam , Archiepiſcopatus ei confirmatur , conſolatur illum Papa 239. Metis coronatur Carolus IV. 40. 41. Mezerzicz Joannes de .. . 296. Michael epiſc. Ratisbonenſis conſecrat eccle- ſiam Pragenſem 98. Michalczo mulctatur a Ziſska commeatu 68. cadit ad Wiſſehradum 70. Michalovicz Wenceslaus de.... Magister Melitenſium 176. caſtrum expugnatur I63. Michelsberg Petrus de . ... Dux exercitus multa damna infert terris eccleſiæ Prag, mo- ritur in Italia 51. Malenovicz Samuel de ... cadit ad Wiſſe hradum 70. Malin incenditur a Kuttenbergensibus 149. Manſionarii fundantur Pragæ 15. 29. 129. 131. 314. confirmantur eis prædia 319. 339. incorporatur capella Prerovii id. 358. commu- tantur prædia 345. Marcus Generalis Ord. Min. eligitur 42. Rector Univerſitatis I46. Margaretha filia Caroli IV. naſcitur 60. de- ſponſatur primogenito Regis Hungariæ 302. Conjux Joannis Ducis Carinthiæ fratris Caroli IV. 307. repudiata, impudica mulier 337. 338 Conjux Joannis Marchionis Moraviæ mo- ritur 366. Conjux Ducis Henriri Moraviæ & mater Henrici epiſe. Prag. 249. Maria mater Ottonis Ducis Boh. confunda- trix monaſt. Lucenſis 251. Markolthus Magiſter Melitonſium occiditur in Carlſtein 65. M. Mie-

Strana 491
* Mieſteczky Joannes expilat monaſt. Oppa- tovicenſe 83. Mikulez cella Oppatovicii 81. Mileweze Tarik de ... Comes 246. Minorum Ordo fundatur Pragæ ad S. Fran- ciſcum 110. ad S. Jacobum 111. Miſa civitas, in ea Capitulum Ord. Minorum 36. expugnatur 104. oppugnatur 105. Mislico Abbas Oppatovic. 88. 106. Miſnenſes repelluntur a Ziſska 159. cædunt ad Pontum Pragenſes, Satecium , Bilinam oc- cupant 161. cæduntur ad Uſtam 72. 164. fu- giunt ex Bohemia 168. Marchio sternit Bo- hemos 172. Diœceſis ſubjicitur Archiepiſcopo Pragenſi 45. Miſnia amittitur a Bohemis 117. ceditur fi- lio Rudolphi Habsburgici I18. invaditur ab Huſſitis 73. a Taboritis I66. Mlada filia Boleslai Pii obtinet a Papa epi- ſcopatum Prag. 98. Mladiegowicz Petrus biographus Huſſi 150. Praga expellitur 165, castrum expugnatur 184. Mokrowusky Beneſch Neo-Pragam oppri- mere meditatur 174. Moravi vincuntur a Bohemis 109. cum Bo- emis invadunt Miſniam 166. pro Sigiſmundo Imp. nuncios mittunt 170. obſident caſtrum Ort 180. Moraviam accipit Premysl filius Wenceslai I. 111. in eam irrumpunt Cumani 112. a Taboritis invaditur 163. 164. caſtra expugnat Mathias Rex Hung. 187. in feudum datur, ſu- per eo reverſales 324. 335. 337. 354. in ea erigitur Ducatus Opaviæ 327. conceditur Al- berto Duci Auſtriæ 414. Mathie Regi Hung. 450. ſubjecta olim Laureacenſi Archiepiſcopo, ritus Slavicus ei indultus 239. 240. Moymaro Duci Moraviæ ſcribit Eugenius Papa 239. Mravik Henrieus eligitur in ministrum Pro- vincialem Ord. Min. celebrat Neo-Bo!eslavia Capitulum 42. Mugomil Pincerna Sobieslai Ducis 245. Mutha Wenceslaus de ... eligitur in ſuffra- ganeum 170. civitas expugnatur a Pragenſibus 160. Ordo Minorum celebrat hic Capitulum 32. N. Naczko Abbas Trebicenſis 407. Narok crimen capitale 300. Neplacho Chronographus Boh. naſcitur 119. ad ſcholas apponitur, ſuſcipitur in ordinem S. Bened. , profeſſionem emittit 120. ad ſtudium Bononienſe mittitur 122. Legatus ad Papam 123. diverſa ejus Chronica 79. 80. 85. 93. vitæ Summarium 89. Nepomuk fundantur Ciſtercienſes 104. Neumark Præpoſitura Oppatovic. monaſterii ceditur epiſcopo Wratislav. 86. 87. Niclasburg confertur Lichtenſteinio 262. 263. 269. eximitur a berna regali 295. Nicolai V. Papæ bulla 432. Nicolaus Dux Oppavienſis 400. 415. mitti- tur legatus ad Papam 30. ejus filia nubit Jo- anni Marchioni Moraviæ 35. cæditur 118. praſtat Joanni Regi homagium 287. castrum confert eccleſiæ Wratislavienſi 276. tradit Jo- anni Regi quædam oppida 302. 326. contro- verſia illius componitur 367. Ratiborienſis Dux capit Legatos Ziſskæ & Pragenſium 161. Dux Monsterbergensis præſtat Carolo March. Mora- viæ homagium 305. 312. accipit potestatem terras abalienandi, ejus literæ 313. filius na- turalis Ottocari II. fit primus Dux Oppavien- ſis 204. 205. 206. filius naturalis Joannis Re- gis fit Patriarcha Aquilejenſis 36. Nicolaus fit epiſcopus Pragenſis 110. capti- vatur, interdictum ponit 111. adfert Pragam caput Andreæ epiſcopi 52. ejus corpus trans- fertur in novam eccleſiam 61. Epiſcopus Olo- mucenſis 384. Neuenburgenſis epiſcopus testis 331. 335. de Crumlow adminiſtrator Archie- piſcopatus Prag, 441. Abbas Willemovienſis eli- gitur 402. 425. 440. 442. 464, 475. Abbas Welebradenſis 271. Præpoſitus Brunenſis 358. 362. Magiſter Theologiæ primus Pragæ Ord. S. Auguſt. 32. S. Nicolai eceleſia Micro-Pragæ ab Huſſitis exuritur 68. Nimburga Simon de ... Administrator Ar- chiepiſcopatus Prag. 425. civitas dedit ſe Pra- genſibus 160. Nix ingens 103. 104. 111. Q q q 2 Norim-

Strana 492
* Norimbergæ celebrat curiam Carolus IV. Orlik Sigiſmundus de .. capite plectitur 66. 53. redimit pecunia vaſtationem urbis ab Huſ- Orphani unde dicti I63. cum Miſnenſibus ſitis 167. bellum ineunt 72. obſident Lichtenburg 73. Nova civitas Auſtriæ 180. Plſnam, cæduntur 74. repelluntur a muris Pra- Novæ Domi capitulum ord. Minor. 36. au- genſibus, Slanam expugnant, item plura caſtra ſertur Ulrico Roſenbergio 115. 163. cædunt Miſnenſes , Podiebradium obſt- Nova Domo Henricus de . . . tradit filiam dent 164. invadunt Silefiam, expugnant Coli- monaſtario 42. Bavaris multa damna infert 32. nium 165. oppugnant Bechinie & Rychmberg invadit Auſtriam, cæditur 36. Piſis fortiter agit 166. invadunt Miſniam & Luſatiam ibid, in pro Carolo IV. 38. 39. Meinhardus cum Ta- Pruſſia præliantur , redeunt ad Plſnam , Pragæ boritis præliatur 72. 170. Novam civitatem in- caſtra metantur 169. delentur 170. vadit, cædit Taboritas 74. Neo-Pragam obti- Ort caſtrum Auſtriæ expugnatur 180. net 169. Legatus mittitur ad Bavariam 174. Oſſek fundantur Ciſtercienſes 108. conſtituitur Capitaneus 176. captivus abducitur Oſtromecz caſtrum Taboritarum obſidetur 75. 177. adverſus Fodiebradium inſurgit 178. 74. 170. liberatur e carcere, moritur 75. 178. Joannes Oſtrow ord. S. Bened. monaſterium funda- inſurgit adverſus Georgium Regem 183. fo- tur 99. vide etiam Inſulanum. deratur Sternbergio I86. Otto II. Imp. addictiſſimus S. Adalberto 99. Novum caſtrum prope Kunradicz obſide- Dux Bohemiæ fundat Lucenſe cœnobium ord. tur, expugnatur 70. Præmonſtr. 251. Dux Moravia 103. ei ſcribit Gregorius VII. 242. fundat monaſterium Gra- dicenſe ad Olomuc. 242. munificus in eccle- ſiam Litomiſslienſem 244. Dux Auſtriæ 296. 299. Marchio Brandeburg. 351. bello impe- titur a Carolo IV. 57. facit pacem 58. ad ejus petitionem Carolus filios ſuos & nepotes in- vestit Marchia Brandeburgenſi 59. ducit filiam Catharinam Caroli IV. 46. epiſcopus Prag. mo- ritur 105. Ottocarus I. Rex Boh. confirmat donationes monaſteaii Oppatovic. 83. Welehradenſem fun- dationem 254. donationes Inſulani , Plaſſenſis & Welehradenſis cœnobii 255. 260. profite- tur , quod Reges Boh. debeant coronari a Moguntino Archiepiſcopo ib. Ottocarus II. Rex Boh. confirmat, ut Mar- chio Moraviæ, jura Iglavienſia 205. tradit or- dini Teutonico Pruſſiam 112. ex ſuburbio Prag, removet Bohemos, ducit Cunegundem uxorem 113. facultatem obtinet, ut a Prag. & Olomue. epiſe. inungatur 267. coronatur, fun- dat Ciſtercienſes ad Spineam Coronam 113. naſcitur ei filia, ad electionem Imp. mittit le- gatos, vaſtat Bavariam, reformat pondus & menſuram 114. populatur Hungariam , elocat filiam naturalem , violentias infert Nobilibus 115. conditor Juris provincialis Boh. 202. Op- OborziDominicanorum monaſterium in Mo- ravia 274. Olbin fundantur Cœleſtini a Carolo IV. 47. Olakovicz fit civitas 300. Olomucii comitia 188. capitulum ord. Mi- norum 37. inſtituitur emporium 336. 345. confirmatur 403. ex Dolayn transfertur huc Cartufia 425. 428. 430. Epiſcopatus reunitur Pragenfi 242. 243. Omnium Sanctorum collegiata eccleſia fun- datur Pragæ 28. Oppatovicenſe monaſterium ord. S. Benedi- cti fundatur 102 ejus origo, progreſſus , inte- ritus 81.82. 88. Abbates ib. conditur iſthie eccleſia 106. teſtamento ei legatur Matarow 257. ſepelitur hic Marchio Wladislaus 110. Oppaviæ Ducatus erectio 204. 206. 235. 327. permutatur pro Cracovienſi Ducatu, amit- titur 118. promittitur Joanni Regi, fidelitatis homagium præſtat 284. Opoezna Stephanus de . .. occiditur in Carl- stein 65. Orle Joannes de.. Abbas Oppatov. 88. 92. O. pavien-

Strana 493
Pabienicz Uldricus de .... Canon. Prag. moritur 27. Palatinus Comes Archidapifer miniſtrat Ca- rolo IV. ad menſam 41. Paneyrz Joannes ſuſpenditur a Carolo IV. 39. Papauſchek Parochus in Teyn fugit I78. Pauli II. Papæ bulla 446. Ab Angelis Car- dinalis Pragam venit, aufert compactata Baſi- leenſia 176. 177. epiſc. Olomuc. 428. 443. Peregrinus epiſc. Prag. eligitur 109. ſepul- tus ad S. Clementem 62. Peſſina Thomas fundator ord. S. Pauli pri- mi Eremitæ Oborziſtii 4. Peſtilentia 33. 34. 48. 54. 57. 63. 76. 77 98. 104. 106. 108. 113. 133. 116. 117. 172. 190. Petrus de Ponte Curvo Nuncius Apoſt. ex- communicat Pragenſes II2. Archiepiſc. Mogunt. baptizat filium Joannis Regis 24. epiſcopus Au- guſtenſis a Concilio Baſileenſi Pragam mittitur 169. Abbas Fiſcanenſis postea Clemens VI. Pa- pa præceptor Caroli IV. 26. Abbas Oppatovi. 428. Ahbas Willemovienſis 303. 463. Deca nus Wiſſehrad 295. Pezius Hieronymus edidit Chronicon Ne- plachonis 80. Philibertus epiſcopus Conſtantienſis a conci- lio Baſileenſi Pragam miſſus 169. 424. Admi- niſtrator Archiepiſcopatus Prag. ſub utraque ſpecie communicavit , ſepultus in eccleſia S. Viti Pragæ 172. 11 Piſis ſeditio adverſus Carolum IV. 38. pavienſem provinciam in Ducatum erigit 204. Pixis magna tormentum bellicum jam anne 206. confirmat Cancellarii dignitatem Præpo- 1396. in Boh. uſitatum 65. 70. ſito Olomuc. 266. Melitenſibus & Welehra- Plaſs ord. Cifterc. conobium fundatur 105. denſibus donationes & poſſeſſiones ib. 276. donantur & permutantur illius ditiones 244. concedit Olomucii erectionem curiæ, confirmat 255. Lichtenſteinio Nicolsburg 269. confirmatur a Plauen caſtrum in Voigtlandia expugnatur Richardo Rom. Rege 270. eum de regno Boh. 166. Otto de Planen testis 262. inveſtit Rudolphus Habsburg 276. Przelaucz Plawensky ( ſeu de Plauen ) redit Satecium civitatem conſtituit 84. prædicitur illi caſus 69. auxiliatur Tiſtæ adverſus Wenceslaum Imp. belli , occiditur , Znoymæ ſepelitur 116. Pra- ſubdit ſe , in carceres conjicitur 151. dimittitur, gam transfertur corpus 117. ejus vexillum profanatur 153. adverſus Ziſskam bellat I60. Plſna obſidetur 70. 74. 169. occupatur a Ziſska 156. ab ea recedit 157. obſidione libe- ratur 169. Huſſitæ Piſnenſes Pragam prope- rant 154. Plumlow Henricus de .. . cadit ad Wiſſe- hradum 70. Plych Decanus Prag. vide Lych. Podiebradius Georgius Rex Boh. mittitur le- gatus ad Bavariam 147. Capitaneus pro pace ſervanda conſtituitur 176. ſpoliat Vetero-Pra- gam, abducit captivum Capitaneuim Prag. apud Marchionem Miſnenſem ſtipendia meretur 75. utraquiſtarum defenſionem ſuſcipit, Gubernato- ris titulum ſibi vendicat 177. ſenatores insti- tuit, inſurgunt in cum Nobiles, obſidet Kofte- lecz I78. adverſus Miſnenſem Marchionem progreditur , vaſtat Miſniam 179. bellum in- fert civitatibus, quæ eum Gubernatorem agno- ſcere noluere , concordiam init cum Roſenber- gio , comitia inducit 181. eligitur in Regem Boh. ib. coronatur 76. 182. reſiſtunt ei No- biles Boh. & Moraviæ 76. Friderico Imper. Viennæ obſeſſo auxilio venit 182. in Luſati- am mittit Sternbergium 183. confœderationes adverſus eum faciunt Nobiles ib. 184. militem adverſus eos parat, expugnat caſtra Sternber- gii 184. excommunicatur 186. Mathiam Re- gem exercitu cingit , concedit ei interſtitia 187. dat illi filiam , tranſigit eum illo 188o expugnat caſtra Zagicii 189. conventionem fa- cit cum Mathia 190. moritur 76. filius ejus Victorinus ex parte Pragenſium 70. Henricus auxilio eſt Ziſskæ 162. P. Pod-

Strana 494
* Pragenſes extradunt Sigiſmundo Wiſſehra- Podlaſitſch monaſt. ord. S. Bened. fundatur dum, obſident illud 63. expugnant 70. Tabo- 106. Poggius Leonardus laudator Hieronymi ritas alios ſectarios recipiunt , cædunt Sigiſ- Prag. 150. mundum 136. caſtrum S. Wenceslai eis tradi- Policz fundatur monaſt. ord. S. Bened. I09. tur, refiſtunt Sigiſmundo 158. cum Ziſska re- Poloni victores Pruthenorum 67. 68. auxi- tundunt Miſnenſes, Wiſſehradum , Rziczanam liares Sigiſmundi 69. cæduntur 109. Plſnam urbem capiunt, obſident Piſnam, Bohemo-Bro- obſident I69. dam 159. 160. dedunt ſe eis plures civitates Polonia, in ea magna Chriſtianorum perſe- ib, cæduntur ad Pontum 161. Dux Lituaniæ cutio 100. eam invadit Wladislaus 106. ſubju- eis venit auxilio , expugnant Zluticium 162. gat Wenceslaus I17. eam committit Boleslao Taboritas expellunt, cæduntur a Ziſska , vin- Duci Glogoviæ 118. cunt Taborienſes ib. cum Ziſska pacem ineunt Pomerania a Bohemis amittitur 117. vendi- item cum Taboritis I63. I64. c.2dunt Miſnen- tur ordini Teutonico 118. ſes ib, invadunt Miſniam & Luſatiam 166. Porta Apoſtolorum ord. S. Bened. cœnobi- 167. vincunt Taborienſes & Orphanos 170. um fundatur 109. Preczlaus epiſe. Wratislavienſis 310. 311. Poſſonium caſtellum Hung. hic nuptiæ Ot- 317. 318. 319. tocari II. 113. id expugnat 115. Premysl vide Przemisl. Prachatiezium expugnatur 159. caſtrum Mo- Prerovienſis Moraviæ provincia 247. raviæ 467. Preſticz eremus dein præpoſitura Cladrubi- Præmonſtratenſes fundantur Litomiſslii 104. enſis monaſterii 105. Praga urbs conditur 97. renovatur 104. Primisl vide Przemysl. munitur a Carolo IV. 140. obſidetur 68. 106. Procopellus Orphanorum Dux cadit 170. ſynodus propter communionem ſub utraque S. Procopius Abbas Sazavienſis 101. mori- 167. expelluntur plures cives 119. publicatæ tur 102. canonizatur I09. hie indulgentiæ cauſa turbarum 145. 146. 147. Procopius Marchio Moraviæ filius tertioge- interdicto ſubjicitur propter Huſſum 148. com- nitus Joannis Marchionis Morariæ 35. 140. merciorum hie frequentia 139. utilitas ex mul- 367. 370. 391. 392. testis 377. concedit Kun- titudine fudioſorum 143. 144. Micro- Pragæ ſtadio Napagedl , compromittit in Wenceslaum comburitur prætorium, domus Archiepiſcopalis Imp. , empturit Brandeburgenſem Marchiam 68 inſultum in eam faciunt Taborienſes , in- 378. inveſtitur 59. præcipit expugnationem cendiis vaſtant 156. eccleſiæ Merropolitant caſtri Rhonau 395. renovat jus ſucceſſionis cum jaciuntur fundamenta 29. Prælati & Canoni- Ducibus Auſtriæ, donat Cartuſiæ Dolanenſi ci infulis donantur 46. caſtrum extraditur ci- prædia 400. vibus , extorquetur, obſidetur 69. 71. Vetero- Procopius raſus invadit Miſniam 73. Pragæ foſſata inter eam & Novam urbem tol- Proſtrzedek ſacerdos ſuſpenditur 74. luntur 49, prætorium conflagrat 65. 139. tur- Prothaſius epiſcopus Olomuc. in coronatio, ris ad pontem adificatur 75. hastiludium ce- ne Regis Georgii 182. vendit villam Slavonin lebre 76. decollantur ſenatores 77. presbyte- 446. Pruſſia, in eam expeditionem ſuſcipit Joan- rum ſubmergi jubent 42. Neo-Praga fundatur nes Rex cum filio Carolo 28. 29. Ottocarus 33. 132. 140. muris cingitur 33. proditorie capi tentatur 174 ſenatores e feneſtris ejiciun- II. 112. ordini Teutonico traditur ib. tur 67. 135. 152. Pons lapideus sternitur a Prutheni ſternuntur a Polonis 67. potentio- Carolo IV. 42. rumpitur exundationibus 28. res baptizantur 112. 73 115. 132. Univerſitas erigitur 32. 66. Przelaucz fit civitas 84. reſtauratur 116. 117. 130 132. turba inter Magiſtros Bohemos & Teutonicos excitatæ 66, 134. 142. 143. perit Przemco Dux Oppaviæ 388. 390. 392. ldem hie ſtudium 111. qui Przemyslaus 400. Prze-

Strana 495
* * RadislausArchidiaconus Prag. captivatur 111. Przemysł primus Dux Boh. Libuſſæ mari- Ratisbonæ ſynodus 108. diœceſis ſubjicitur tus 96. leges dat Bohemis 97. ejus ſcriptæ le- Archiepiſcopo Prag, 45. ges fabuloſe 192. Raudnicii fundantur Canonici regulares, & Przemysl I. Rex Boh. 108. rebellat Impera- erigitur pons 117 turris magna ſtruitur 49. tori , fundat monaſterium in Policz I09. mo- ritur 110. ejus corpus transfertur in novam in ea conſecratur altare 56. bonum Archiepi- ſcopale a Conrado traditur Smirzicio 145. ex- eccleſiam 60. vide etiam Ottocarus I. pugnatur 184. Przemysl II. Rex Boh. rebellat patri, recon- Rayhrad cella Ord. S. Bened. conditur 101. ciliatur , accipit Marchionatum Moraviæ III. convertitur in cœnobium 240. donatur illi Gra- ſuecedit patri 112. confirmat jura Iglavienſia nice 244. amicabilis compoſitio cum epiſcopo 199. 264. expeditionem in Pruſſiam ſuſcipit Olomuc. 277. privilegia confirmat Carolus IV- 112. Lichtensteinio confert Nicolsburgum 262. 263. confirmat privilegia eccleſiæ Olo- 337. muc. 264. Melitenſibus, Crucigeris cum ru- Reginæhradecii Capitulum Ord. Min. 33. 42. cives adverſantur Sigiſmundo 170. bea ſtella 265. 266. ejus liber ſententiarum Reinardus fit Abbas Sazaw. conditor mona- 193. 202. vide etiam Ottocarus II. Przemysl Marchio Moray. donat Lomnice ſterii Siloenſis 107. Reinerus Abbas Cladrubienſis 105. Tiſſnovicenſi monaſterio item Tiſſnovicz 260. confirmat donationes Melitenſibus , Lucenſe Reliquiæ mittuntur a Papa Agneti filiæ Re- gis Przemysli 112. oſtenſio reliquiarum Pra- monaſt. a jurisdictione laicali eximitib. Filius Regis Joannis naſcitur 131. Dux Oppaviæ vi- gæ, feſtivitas 53. Imperiales adferuntur Pragam de Przemco. 34. 132. Norimbergenſibus oppignorantur 159 Przibram Joannes pellitur Praga 165. mittitur aliorum Sanctorum 37. transferuntur in Carl- Baſileam ad Concilium 171. proteftatur adver- stein 66. ſus ablationem compactatorumBaſileenſium 176. Rez Auſtriæ civitas expugnatur ab Huſſitis Przibislavæ corpus levatur Jablonæ 52. 72. 164. Przim da obſidetur 118. eremus pertinens ad Richardus Rom. Rex confirmat Ottocarum monaſterium Cladrubienſe 118. 270. Pſalteriſtas Pragæ fundat Carolus IV. 42. Robertus Rex Siciliæ & Hieruſalem 298. Ptaczko de Rathay invadit Neo-Pragam , Rogerius Magister Ord. Hieroſol. 249. Rohaez Nobilis ſuſpenditur 171. cædit Taboritas, obfidet Ostromecz 74. Puchheim Procurator nuptiarum filiæ Caro- Rohovicz caſtrum expugnatur 141. li IV. 314. 315. Rokyczana Joannes mittitur Bafileam ad Concilium 168. ad Sigiſmundum Imp. 170. Puchnik Nicolaus male tractatus a Wences- lao Imper. 64. eligitur in Archiepiſcopum , fugit Sigiſmundi Pulkavæ Continuatores tres 144 &c. præſentiam 171. proteſtatur adverſus ablationem Pulkaviæ in Auſtria Judæi ſacrilege tractant compactatorum 176. fit Parochus in Teyn 178. ſacram Hoſtiam 121. Rokyczanenſes Korandam non admittunt Puſtemir mona�terium Monialium Ord. S. in urbem 154. Bened. 363. Roſenbergii fundant Crumlovii monaſterium S. Claræ 42. Witgenaviæ Canonic. regul. 47. in Hohenfurt ordinis Ciftercienſis 113. Cze- nek & Ulricus præcipiunt , ut in ſuis Parochiis communio ſub utraque inducatur 81. Henricus captivum tenet Wenceslaum Imp. I42. venit Enzygero Auſtriac. in auxilium 179. Auſtri- am vaſtat 180. veneno exstinguitur 181. Jo- R. Raby caſtrum obſidetur a Ziſska, amittit hic alterum oculorum 160. Rabstein Procopius de .. Cancellarius Fri- derici Imp. 180. Radecz Wenceslaus de . Canon. Prag. di- rector fabricæ eccleſiæ S. Viti 64. annes

Strana 496
io F GR &nnes conr. Georgii Podiebradii filio expugnat caftra 185. recedit a Georgio, occiditur 186. Sazave fluvius intercipitur 165, Schwarzenberg Comes fübvenator Imperii cjus filius exurit Teyn ad Moldavam i? 7offf|41. epifcopus Wratislavienfis & fimul Megifter Sedlecii fundantur Ciftercienfes: x05. legan- Melitenfium obtinet Wolinium 164. concitat|tur prædia 258. Proceres adver(as Gcorgium Regem 183. 184. Sepulehrarii ita di&i Religiofi Ord, S, Se. füpremum Camerarium conftituit Mathias Rex| pulchri 258. Hung. 188. reconciliatur Georgio 190. mori- Severus epilcopus Prag. adjutor Brzetislai tur 186, Petras moritur 32. Srephanns adver-iin corrigendis paganis legibus 100. fepelit D. fatur Wenceslao 1V. 65, Ulricus adverfus Ta- boritas & Orphanos feliciter pugnat 170. lega- us mittitur ad Davariam 174. | Roftyslai Bulgariz Ducis filiam ducit Otto- earas II, 113. 'Rudolphus I. Rom; Rex inveftit Ottocarum 276, prælio cum vincit I61. filius cjus fit Rex Boh, moritur 118. corpus ejus transfertur in novam ecclefiam 60. Dax Auffriæ defponfa- tur cum filia Caroli IV, 37. 241. 317. 239. fecuritatem promittit vafallis Caroli 341. li gam init cuin. eodem 342. renunciat juri in Boh, 361. Dux Saxeniz 302, 331. 335. ' Rupertus epifcopus Oloinuc, 254. 255. 256. 260. Comes Palatimus Rheni 331. 335. Rychmberg Bunek de .., Zifskæ confæde- ratus 157. caferti expuguatur 163. oppugua- tar 166, Ryzenberg Dypoldus de .., obfidet Waldek 31. Rzepiczky Chwalo de , . fæderatus Zifskæ 159. Rziczan 359. caftrum civitas obfidetur . 70, ' expugnatur S. Sadio Joannes de Lefchna obfidet caftrum Oftromecz 170, — San&orum omnium tur 1125. . Saczka collegiata ecclefia transfertur Pra- gam 43. | Sandez nevum Capitulum Ord, Min, 4r. Saturnitæ (ella "Taboritarum & Orphano- rum. deleti 74. Saxonie Dux Archimarefcallus miniftrat Ca- solo 1V, ad menlem 45, Capella Prage ædifica- 1 Guntherum IOI. moritur 102, ejus corpus transfertur in novam ecclefiain 61, | Siffridus Arcliepife. Mogunt, tuetur. Geb- bardum epifcopum Prag. 241. m Sigefridus Archiepile. Mogunt. coronat Wenceslaum Regem 110, S. Sigifinundi Corpus advehitur Pragam 45. 132. | Sigifmundus Rom. Imp. Caroli IV. filius nafcitur 50. 132. defponfatur illi filia Reg, Hung. 58. inveftitur Brandeburgenfi Marchia 58. in ftipendium fufcipit Sternbergium 375. affecurationem dat fuper nongentis aureis 377. compromittit in Wenceslaum fratrem 378. fit Rex Hungar., coronatur 63. 133. capit fra- trem Wenceslaum 65. 141. cum exercitu ve- mit in Boh. 66. 158. Pragam obfidet, obtinet Wiffegradum 68. expugnat eaftrum Stolycz 142. coronatur in Caftre Prag. thefauros ec. clefiæ in ftipendium militibus diftribuit 69. 150. dimittit exercitum 136. fuccurrit Wille- hrado, accipit cladem źb. 70. 159. Cladrubi. um obfidet, depellitur, legatos Zifskæ neci tra dit 161. Bohemi fibi eum reconciliare quærunt, ad eum legati mittuntur. 166. 167. 170. 171. cum eodem pacifcuntur civitates, bomagiuna fidelitatis ei preftatur, concedit Egram- 171, ad Kuttenbergam ezditur 71. recedit Broda 72, in eum compromittit frater Wenceslaus 386, Lichtenfteinium creat Principem. 404. meta'la eruendi dat facultatem 413. ejus lite- rz ad Proceres Boh. 405. 424. Procerum ad- verfus eum gravamina 413. Alberto Duci Au- ftrie genero fuo: concedit Marchienatum Mo- ravi? 414. credentiales dat legatis 428. mos ritar 72. Dux Litbuauie a fa&tiofis eligitur in Regem Bob, 73. auxilio venit Pragenfibus 162, icencordiam facit cum. Zifska, invadit Moraviam 163, 

Strana 497
163. Auſtriam 164. Uſtam obſidet , capitur , avchitur Praga 164. 165. Sileſiam invadit Caſimirus Rex Polon. 29. invaditur a Taboritis 165. ceditur Mathiæ Re- gi Hung. 450. Siloenſe monaſterium fundatur 107. Silveſter Abbas Sazavienſis fit epiſcopus Prag. 104. reſignat epiſcopatui , moritur I07. Simon Præpoſitus Raygradenſis eligitur in Abbatem Willemovienſem 460. Skala caſtrum obſidetur 65. expugnatur 189. Skalicenſis Abbas Ord. Ciſtere. occiditur 47. Slana vaſtatur incendio 56. 133. 163. Slawnyk pater S. Adalberti moritur 99. Slowanenſe monaſt. Ord. S. Benedicti fun- datur Pragæ 33. 129. 132. Smil Burggravius Brumovienſis fundat Smil- heimenſe Ord. Ciſt. monasterium 270. 271. Smilheimenſe Ord. Cifterc. conobium fun- datur 270. 271. 275. hujus monaſterii fata, viciſſitudines 472. Smirzicius Joannes accipit Raudnicium a Conrado 145. Sobieslaus ſuccedit Wladislao patri 103. 107. renovat Wiſſehrad. eccleſiam, inſidiato- res punit 104. munificus in eccleſiam Lito- miſslienſem 244. donat & commutat ditiones Plaſſenfis monaſterii ib. moritur 108. Sobieslawek filius Joannis Marchionis Mo- raviæ 370. inveſtitur Marchia Brandeburg. 59. Sobko Præpoſitus Zderafienſis , ejus literæ 286. 287. sigillum ib. Sophia Wenceslai Kom. Regis conjux 156. 414. Spitignæus I. ædificat Pragæ & in Budecz eccleſias 98. ſecundus fit Dux Boem. , fundat Litomericii collegiatam eceleſiam, moritur 102. ejus corpus transfertur 60. Sſwamberg Bohuslaus de ... primus ſavit in Taboritas 154. cum Ziſska bellum gerit 156. 160. 162. Hinek Capitaneus conſtitui- tur 176. adverſus Regem Georgium inſurgit 176. Joannes capitur , accedit ad partes Tabo- nitarum 162 Grandis Prior Melitenſium 447. Sſwihovium caſtrum expugnatur 163. Tom. IV. * Sſwihowsky Wilhelmus capitur 165. Stanislaus epiſcopus Olomucenfis 474. Ar- chidiaconus Litomerie. 461. Stephanus Dux Bavariæ acquirit regnum Hungariæ, venditur infidelibus 118. ſodus init cum Carolo IV. 349. Abbas Welebraden- ſis 417. Sternherg Albertus epiſcopus Schwerinenſis fit epiſcopus Litomiſslienſis, compoſitio illius cum epiſcopo Olomuc. 361. 365. extradit ca- ſtrum Rohatecz , uxoratus ante ſacerdotium 370. emit prædia Dolany & Thowicz &c. fundat Litomiſslii Cartuſianos 375. tranſcribit fratri ſuo Stephano Swietlow 381. 388. pro- mitrit quibusdam Nobilibus indemnitatem 396. compromittit in Krawarzium 414. Aleſs Neo- Pragam obtinet 169. feliciter pugnat adverſus Taboritas 170. eligit Caſimirum Regem Po- lon. 172. Georgius 414. Geczko 396. Jaros- laus 388. Joannes 359. 390. 445. Joſst 183. Laczko 414. Marquardus 388. Matthæus ibid. Petrus capitur 172. mittitur ad vindicanda compactata 177. faeit treugas pacis 370. 376. 383. proteſtatur adverſus bonorum ſuorum diſcerptionem 386. Smil 371. 377. Stephanus 331. Zdenko ejus caſtra expugnat Georgius Rex 183. vaſtat pagos 185. a Mathia Rege Hung. conftituitur ſupremus Gubernator Boh. 188. reconciliatur Georgio Regi 190. fit Burg. gravius Prag. 178. ei Koſteleczium traditur 119. pro ſponſa Ladislai poſthumi mittitur 187 in Luſatiam cum poteſtate ablegatur 183. illum noviter concitare ſtudet Fridericus Imp. 183. confœderationem init adverſus Georgi- um ib. 184. facit treugas pacis 369. Zdeslaus 262. 387. Wenceslaus 263 Wilhelmus 375. Anna filia Joannis Moraviæ Marchionis 375. obtinet facultatem diſponendi de bonis ſuis 391. facit teſtamentum 392. Sternberg castrum obsidetur 185. monaste. rium Canonicorum Regularium 383. 389. 390. Sternbergii Proceres attriti a Carolo Mar- chione Morav. 26. Stolyez caſtrum expugnatur 142. Strachiquas exſpirat in conſecratione 99. Strahof conobium. Ord. Præmonstrat. fun- datur 105. ſepelitur hic conjux Wladislai Dn- REr cis

Strana 498
Tabor mons munitur a fratribus Boh. 156. Taboritarum & fratrum Bohemorum initia 136. 153. Pragam feſtinant 154. in Micro- Pragam inſultum faciunt , urbem Uſt exſcin- dunt, muniunt Tabor 156. clauſtrum S. Ca- tharinæ vaſtant 68 obſident caſtrum Prag. 69. expugnant Wozicz, obſident Iglaviam , Znoy- mam 72. invadunt Hungariam, Auſtriam 73. I64. Plſnam obſident, cæduntur , dedunt ca- ſtrum Oſtromecz 74. cum plauſu Ziſskam in urbem recipiunt 158. ſacerdotes illorum ordi- nantur ab Hermianno 159. expelluntur Praga, Capitaneus eorum vincitur 162. cum Ziſska irrumpunt in Moraviam , Litomiſslium expu- gnant, repelluntur a muris Prag, expugnant 27 4 GNO cis ib. conflagrat 113. eccleſiæ legatur Coteri- ci 258. comburitur ab Huſſitis 68. molendi- num hic vento agitabile primum erigitur 116. Strakonicz donatur Melitenſi Ordini 264. Grandis Prioratus initia 265. Straſſicz caſtrum evertitur 36. Straz Joannes de . ſagitta necatur 119. Strzela bellidux Podiebradii cædit Luſatas, ſuccurrit Hradiſſtio 189. Strzyeyslawa mater S. Adalberti moritur 99. Sulek Præpoſitus Chotieſſovienſis mittitur cum exercitu in Bavariam 140. 4 Sulzbach cum Flos caſtro traditur pro Mar- chia Brandeburgenſi 59. Suticenſes Huſlitæ 154. Swabenicz Gilges 274. Vitko confert Zde- raſienſibus jus patronatus 279. 282. vendit du- as villas 281. 285. Swatawa uxor Wratislai Regis 102. Swatopluk Dux Boh. fundat Cladrubienſe monaſterium 103. moritur ib. Dux Moraviæ reſiſtit Arnulpho Imp., baptizatur 96. Swebor confundator monaſterii Zderaſienſis 259. Swidnicz caſtrum obſidetur 39. Ducatus in- corporatur Coronæ Boh. 52. Swietecz cœnobium monialium 266. Syon caſtrum obſidetur 171. T. Slanam 163. cum Pragenſibus pacem faciunt cædunt ad Uſtam Miſnenſes , Podiebradiums obſident 164. Sileſiam invadunt , Colinium ex- pugnant 165. caſtra oppugnant, invadunt Miſ- niam & Luſatiam 167. 177. Pragæ ſynodum cogunt, Miſſas ſine ſacerdotali apparatu cele- brant. Plſnam obſident 169. prope Pragam ca- ſtra metantur ib. vincuntur penitus 170. Taborium civitas munitur 156. cum plauſu iſthic Ziſska excipitur 158. obſidetur ab Al- berto Rege Boh. defenditur strenue 172. Tabulæ regni Piſnam inde Carlsteiniumde- vectæ 162. Tachovii fundantur Carmelitæ 36. Tartarorum irruptio 110. 112. in exercitu Sigiſmundi 136. Templarii fundantur Pragæ 111. Teplicii fundantur moniales Ord. S. Bened. 105. 106. Terræ motus in Boh. 109. 132. in Mora- via 75. Teyn ad Moldavam exuritur 186. Theodatus epiſe. Prag. 100. Theodericus epiſc. Olomuc. 277. Theotmarus Archiepiſe. Salisburg. 240. S. Thomæ monaſterium Auguſtinianorum Micro-Pragæ exuritur ab Huſſitis 68. 69. Tiſta de Przimda damna infert civitatibus 150. ei auxilium fert Plawensky, pacem facit 151. Tobias epiſcopus Prag. eligitur, conſecra- tur 116. moritur 23. 117. ejus corpus trans- fertur 61. Præpoſitus Prag. captivatur 1113 Torneamentorum ludus invehitur inBoh.111 Trencz Mathias de .. cæſus a Joanne Rege implorat opem Regis Hung. 24. Trosk caſtrum expugnatur 189. Trnaviam Hungariæ urbem obtinentHuſſit. 73 Tſchaska Abbas Oppatovic. latine dictus Fe- lix 116. Turnovium expugnatur 160. monachi iſt- hic combuſti 163. Tuſtæ ſuburbium crematur a Bavaris 59. ca- ſtrum expugnatur 160. Tuſtenſes Huſſitæ Pragam properant 154. Tyneczenſe Ord. S. Clar. monaſterium 429. exuritur 62. Tyſſ-

Strana 499
☞ Tyſsnoviez monaſt. Monialium Ciſterc. Venceslaus I. Rex Boh. ejus electio confir- fundatur 109. donationes plures acquirit 260. matur a Friderico II. Imp. 257. confitetur Re- ges Boh. coronandos eſſe ab Archiepiſe. Mo- guntino 260. deſponſatur illi Philippi Rom. U. V. W. Regis filia 109. coronatur 110. fundat mona- ſterium Ord. Min. Pragæ ib, confirmat jura Vadſeum forum Pragæ 247. 250. Iglavienſia 199. 205. 264. donationes Cruci- Vahlſtadium Præpoſitura conobii Oppato- geris cum rubea ſtella 266. a filio throno exui vie. 86. quæritur , captivat Nicolaum epiſc. Prag. re- Vaidhofen oppignoratur 308. conciliatur 111. expeditionem in Bavariam ſu- Valdek caſtrum obſidetur 31. ſcipit, moritur 112. Valentinus fit epiſcopus Prag. moriter 108. Venceslaus II. Rex Boh. filius Ottocari II. ejus corpus transfertur 61. Præpoſitus Zdera avehitur ex Boh, reducitur 116. offertur illi ſienſis 396. Ducatus Auſtr. 23. expeditionem ſuſcipit in Valdſtein Hinco de ...Litomericium elibe- Poloniam , eam ſubjugat 117. patris corpus rat 71. Joannes concedit Herberto bona feu- Znoyma Pragam transfert, coronatur, primos dalia 283. teſtis 284. Epiſcopus Olomucenſis groſſos Bohemicos cudit , fundat Ciſtercienſes 279. 282. Zbraslavii , moritur, ibidesn ſepelitur 117. con- Varleychow caſtrum capitur, exuritur 184. ditor juris Montani 193. 196. 197. poſt mor- Vartenberg Beneſſius de .. interficiiur belli tem apparet Brixienſi epiſcopo 24. 120. Czenek tradit Pragenſibus castrum S. Wen Venceslaus III. Rex Boh. ſuccedit patri, co- ceslai, vindicat illud 68. 158. a Ziſska cæditur ronatur, cedit regno Hungariæ , item Poloniæ 162. Dipoldus inſurgit adverſus Georgium & Marchionatu Miſniæ, occiditur Olom. I18. Regem 183. Janko teſtis 377. 382. Venceslaus IV. Rex Boh. & Romanorum Udalricus Dux Boh, condit monaſt. Ord. naſcitur 42. 130. 132. coronatur anno ſecun- S. Bened. Sazavæ 100. do ætatis 130. præſentat Joannem Olomuc. Veczelo epiſcopus Olomuc. 243. epiſcopum pro Prag. Archiepiſcopatu 365. in Veitmüle Beneſſii de . . Chronicon 1. 7. Luſatia fidelitatis homagia ſuſcipit 49. fit hæ- Director fabricæ eccleſ. Metrop. 10. 13. ejus res Ducatus Swidnicenſis 52. vocatur a patre natales 10. educatus in aula Caroli IV. itine- ad curiam Imp. Norimbergam 53.54. deſpon- rum comes , Archidiaconus Zatecenſis , item ſatur illi Johanna 54. aſſiſtit cum patre officio Pragenſis ib. 12. 13. tranſit ad Ordinem S. Alexandrini Patriarchæ 58. inveſtitur Brande Franciſci 15. 16. cantat primam miſſam 63. burgenſi Marchia 59. præcepta ei dat pater ſepultus in eccleſia Prag. 16. Familiæ origi- 139 ſuccedit patri 63. moritur illi conjux nes 18. 19. 20. 21. Ferdinandi II. Imperio Johanna ibid. fit Rom. Rex, coronatur 130, Boh. deſeruit 22. 131. 140. 141. 142. ſubmergit Magiſtrum Velehradium Ord. Ciſterc. monasterium con- Joannem 64. 141. ponit fundamentalem lapi- ditur 100. fundatio confirmatur 254. donatio- dem alterius chori eccleſiæ Metrop. 64. capi- nes 276. litis conteſtatio inter Abbatem & tur Veronæ ib. 133. ducitur Pragam, inde in Abbatem Willemovienſem 275. Crumau, dimittitur 64. 65. Roſenbergius ei- S. Venceslaus conditor eccleſiæ Prag. man- dem adverſatur , obſidet Harawic & Skala ib. cipia redimit , trucidatur a fratre 98. ejus Ca- eidem aſſiſtentiam promittit Jodocus March. pella in eccleſia Prag, picturis & gemmis ex- Morav. 368. 384. exercitum mittit in Bavari- ornatur 59. Andreæ epiſe. Prag. caput repo- am 140. jubet capite plecti Camerarium ſu- nitur 52. miro opere conſumatur 46. miracu- um 66. expugnat caſtrum Zleb 141. viſitari ju- lum ad ſepulchrum ib. 47. 51. decoratur co- bet per manum ſæcularem Parochos & mona- rona regia Boh. 31. steria 134. ſtudioſi Boh. eidem queruntur 143. Rrr 2 placa-

Strana 500
* placatur a Kuttenbergenſibus 149. indignatur ob combuſtionem Huſſi 150. caſtrum Haſen stein expugnat, Plawenskium in carceres con- jicit 151. felix belli, tranquillitas ſub ejus im- perio 152. confirmat Zierotinio Koſtomlat 373. eximit a præſtationibus domum Annæ Stern- bergicæ 375. in eum compromiſſio fratris, alio- rumque , conſentit in venditionem Marchiæ Brandeb. 378. compromittit in fratrem Sigiſ- mundum 386. ejus literæ feudales, renovat jus ſucceſſionis cum Ducibus Auftr. 400. confir- mat Moravis privilegia, item Cartuſiæ Dola- nenſi 400. componit controverſiam inter Kin- skios 405. intrudit Alſſonem in epiſcopatum Olomuc. 412. moritur 67. 135. 152. Wenceslaus Dux Bohem. eligitur 108. obſi- det Pragam 106. Dux Lucemburgenſis frater Caroli IV. miniſtrat loco Archipincernæ Boh. 41. conſtituitur Vicarius Imperii 47. ligam fa- cit eum Landgraviis Thuring. 331, 333. fili- us Joannis Regis naſcitur 24. baptizatur 25. captivatur ib. mittitur in Gallias 26. ejus præ- ceptor , educatio vide Carolus IV. Filius Ca- roli IV. primogenitus naſcitur 35. moritur 36. Dux Saxoniæ 58. Dux Mazoviæ 415. Dux Lignicenſis vaſallus Boh. 301. 312. 319. Dux Oppaviæ 415. 428. Epiſcopus Olomuc. & Pa triarcha Alexandrinus 413. Abbas Willemo- vienſis 419 420 &c. Abbas Gradicenſis 405. 406. 408. Adminiſtrator Archiepiſcopatus Pru- genſis 441. Venetiæ lupanar Pragenſe convertitur in lo- eum ſacrum 59. Vernerus Archiepiſe. Moguntinus 267. con- ſecrat Ottocarum ll. 113. Verona expugnatur a Ziſska 11. 161. ca- pitur hie Wenceslaus Imp. 64. 141. Veſele Jaroslaus de.. cadit adViſſehradum70. Vetow Albertus de .. occiditur 66. Vichingus ſuffraganeus S. Methudii 239. Vicleffi Joannis libri comburuntur 66. 144. Victorinus filius Regis Georgii Podiebradii occidit Comitem Cylenſen 181. Sternberg ob- sidet, Münsterbergam eliberat 185. cadit Stern- bergium 185. reſiſtit Math. Regi Hung., ca- pitur 188. Dux Oppav. cedit fratri reditus ex montibus Chutnis 459. conſtituit fratrem tu- torem filiorum 467.472. Viennæ eaptivus Wenceslaus Imp. 65. 141. Vilhelmus Dux Oppaviæ, ei ſe dedunt Mün- sterbergenſes 314. 428. 429. Epiſcopus Nico- polienſis , Archidiaconus Brunenſis 441. Villacum terræ motu ruit 32. Villemov fundatur monast. Ord. S. Bened. 103. 275. Viſſegradum muro & turribus cingitur 36. hic S. Clementis eccleſia 97. fundatur eccle- ſia Collegiata 102. 243. hoſpitale 45. Sigiſ- mundo Imp. traditur, obſidetur a Pragenſibus 68. expugnatur 70. ſpoliatur, exuritur ab Huſ- ſitis 159. Viterbum transfert ſedem Urbanus V. 48. Vitgenaviæ fundantur Canonici regulares 47. S. Viti eccleſia Pragæ conditur , conſecratur 98. nova ædificatur 130. 131. in eam transfe- runtur corpora Regum, Ducum , & Epiſcopo- rum 60. 61. exornatur 56. 57. 115. teſtudo eecleſiæ conſumatur , alterius chori lapis fun- damentalis jacitur 63. transfertur in eam cor- pus S. Adalberti 65. ſepelitur hic Wenceslaus Imp. 67. illius theſaurus in ſtipendia militum a Sigiſmundo expenditut 69. eam ſpoliant Ju- dæi 120. accipit villam Krci 257. Vitra Nobilis ducit filiam naturalem Otto- cari II. 115. Vitus Decanus Metrop. moritur 114. Vizovicii fundatur monast. Ord. Ciſtere. 270. vide Smilheimenſe. Vitkonis mons ad Pragam 69. Vladimirus Dux Olom. 247. 248.252. 253. Vladislaus fit Dux Boh. moritur 103. Vladislaus I. Rex Boh. eligitur in Ducem Bohem. 140. ditat Cladrubienſe monaſterium 103. fundat monaſterium Strahovienſe, Doxa- nenſe, Plaſſenſe. vaſtat Hungariam 105. inva- dit Poloniam, donatur regali circulo , fit Rex 106. 107. 243. confirmar varias donationes eccleſiarum 244. Vladislaus II. Rex Boh. fit Rex Boh. 76. ha- ſtiludia Praga inſtituit ib. ejus induciæ cum Puchhaimio 474. vetat ne caſtra , ditionesque alienentur ib. privilegium concedit Melitenſibus 447. confirmat civitati Hradiſſt 448. paciſci- tur cum Mathia Rege ibid 449. amneſtiam inducit 456. concedit caſtri venditionem 467. Vla-

Strana 501
Vladislaus Marchio Morav. 254. frater Re- gis Wenceslai moritur 110. Rex Poloniæ 401. Dux Syraſienſis 118. Dux Opolienſis 463. Vlaſſim Marſſiko de .. interficitur 120. Ungelt a Joanne Rege inſtituitur 27. Vodnian civitas capitur 66. Vogtlandiam acquirit Carolus IV. I30. Volek Kudelnik Capitaneus Orphanorum non vult reconciliari Sigiſmundo I66. Volframus Archiepiſe. Prag. 65. Volinium obtinet Roſenbergius I64. Voziczium expugnatur 72. 163. Vratiborius Decanus Prag. 51. Vratislava uxor Cojatæ 257. 259. Vratislavia refiſtit Georgio Regi 182. festum S. Wenceslai ſub ritu duplici recipit 44. Vratislaus I. Dux Boh. ædificat eccleſiam S. Georgii Pragæ & Boleslaviæ , SS. Cyrilli & Me- thudii 98. Vratislaus II. Dux Boh. & primus Rex eli- gitur in Ducem Boh. 102. Gregorii VII. ad eum literæ 241. 242. fundat monaſterium Op- patovicenſe 81. 82. 102. 242. coronatur 102. fundat eccleſiam collegiatam Wiſſehradi ib. 243. fundat eccleſias in pagis 102. ſarcit dam- na Wiſſehrad. eccleſie 243. moritur I03. Urbanus IV. eximit Zderaſienſes eccleſias ab Olomuc. epiſcopi jurisdictione 267. committit eorum defenſionem , Prag. epiſcopo , eximit a ſubſidio eccleſiaſtico 268. Quinius multis pri- vilegiis donat Carolum IV. 45. 46. transfert ſedem Viterbium , mittit auxilia Regin. Sici- liæ 48. Caroli IV. auxilia implorat 50. magna celebritate eundem Romæ excipit 51. Avinionem ſuam ſedem rurſum transfert 54. concedit Ord. Minor. ſanctimonialium monaſterium Olomu- cii , petit informationem circa jus patronatus in Walez 365. moritur 55. Sextus moritur 63. Vrchlabienſis Præpoſitura ſpectans Oppato- vicium 86. 87. Urolphus Archiepiſe. Laureacenſis 239. Vrſſovecii interficiuntur 100. peculiaria ar- ma gentilitia accipiunt 248. Vrzeſſriow caſtrum expugnatur 184. Uſta ad Taborium exſcinditur a Taborien- fibus 156. ad Albim obſidetur 164. ad cam prælium 72. * * & Uſtenſes Huſſitæ accedunt ad Taboritas 154. ſubdunt ſe Petro de Konopiſit 155. Utislaus Præpoſitus Wiſſehrad. 253. Utraquiſtarum principia 149. 151. 153. 154. proteguntur a Podiebradio 177. Vurſſtiow Aleſs de . . Orphanorum partes ſuſcipit 170. Vysko Nobilis Polonus ſuſpenditur 74. Z. Zagicz Joannes inſurgit adverſus Georgium Regem 183. ejus castra vastantur 189. Wilhel- mus gentis Bohem. ſummus defenſor 137. Zatecium occupatur a Miſnenſibus 161. ci- ves adhærent Ziſskæ I63. Capitulum Ord. Min. hic celebratur 31. Zawiſſius proſcribitur ab Ottocaro 115. ca- pite plectitur 116. Zazavæ conditur monaſt. Ord. S.Bened. 100. 101. Zbinko Archiepiſc. Prag. mittitur cum ex- ercitu in Bavariam 140. expugnat caſtrum Koſtkæ 142. jubet comburi libros Wicleffi 144. moritur Presburgi , tumulatur Pragæ, ejus laus 67. 144. 145. Zbiroh expugnatur 141. Zbraslaw vide Aula Regia. Zderas fundantur Canonici ſancti Sepulchri 108. teſtamento àccipit amplas poſſeſſiones 275. 259. fundatores fuere Grabiſſæi ib. eximuntur a jurisdictione epiſcopi Olom. 267. commit- tuntur Pragenſis defenſioni , eximuntur a ſub- ſidiis ecelefiaſticis 268. acquirunt jura patrona- tus 279. 282. 290. plures villæ eis cònfir- mantur 281. Zdiar monasterium ord. Cistercienſis 404. reſtauratur 472. Zdik epiſcopus Olomuc. ægrotat, munificus in eccleſiam S. Georgii & Litomiſslienſem 244. moritur 243. Zdislaus Abbas Oppatovic. libris auget mo- nasterium 85. 88. 116. Zelu idolum Bohemorum paganorum 96. Zibolecz caîtrum capitur, exuritur 184. Zierotin Habardus de .. Koſtomlat caſtrum illi confirmatur 373. Hinko in protectionem Tom. IV. Sss ſedi

Strana 502
Ziſska aufert commeatum Michalezoni 68- fugatur a Sigiſmundo 68. occupat Veronam 71. exurit Kuttenbergam , cædit Pragenſes 72. ſuos ad pugnam inſtruit , cædit Sigiſmundum 136. confert ſe Plſnam, mittit fratribus Bohe mis auxilia, diſcedit Plſna , confligit, vincit 156. 157. Taborii cum plauſu excipitur, op- primit militem Cæſareum 158. Miſnenſes re- tundit, expugnat Rziezan eivitatem , Prachate- cium , obfidet plures civitates & caſtra, ad Ra- by alterum oculum amittit 159. 160. acriter ſe defendit adverſus majores exercitus , vincit ib. 161. mittit legatos ad Regem Polon., Si- giſmundum Kuttenberga retundit ib. cædit Wartenbergium, Pragenſes I62. multa oppi- da & pagos exurit, obſidetur Czaslavìæ , item ſedis Apoft. accipitur 250. Jaroslaus commu- tat prædia 429. filius ejus Joannes ib. Zink Ottmarus vindicat ordini S. Benedicti Wahlſtadium 86. * Koſtelecii ib. concordiam facit cum Duce Li- tuaniæ & Pragenſibus, moritur 163. Zittaviæ exuritur ſuburbium 189. Zlawko fundat Ciſtercienſes in Oſſek 108. Zleb Marquardus de.. reſiſtit Wenceslao, ejus caſtra expugnantur , & vexilla profanantur 141. caſtrum expugnatur 141. diruitur 165. Zluticium expugnatur 162. Znoyma obſidetur a Taboritis 72. caſtrum oppignoratur 296. civium literæ 292. 358. Zornstein Hinek de ... Georgium refugit agnoſcere Regem I82. castrum obſidetur 183. Zpitignæus Princeps Brunenſis 253. Zul ſuſpenditur 65. 143. Zwatopluk Princeps Brunenſis 253. Zwentibaldo Duci Movav. ſeribit Joannes Papa 239. Zwierzeticzky Petrus mittitur Baſileam ad Concilium 171. Zwole Bohuſs de ... Decanus Olomuc. 445. Zwyekow caſtrum 111. ERRORES QUOSDAM OBITER NOTATOS EMENDA, Pag. 22 63 123 192 201 205 406 437 438 lin. 14 variandas linea penult. poſtquam 13 erant 21 expeditum concinnendos 28 donamus 21 6 trahit penult. relavare 25 ad quadringenteſimo adde lege variantes. poſt quem, erunt. expetitum. concinnandos. donavimus. tangit. relevare. quinquageſmo.

Strana 503
373 208 331 373 373 Q 3o 383 ☞ 438 383 †. 383 ☞ 438 & A 438 A 419 8 0MOMAW. 0000000000 9 438 438 I O ☞ 438 p VIE O 00000000 O 2438

Strana 504
1 S D L 300 S.T S AIinvaco 308 TD Qavx 319 I 3 —. O T 330. †. 30% VAAO 316 � iua6o V † 298 A N R + 335 †. 1 ☞ ☞ B b 33/ † 338 + QQ 333 D 324 enov 31 331 †.S. 33//†. S. VJW W

Strana 505
171/. 174 265 BOHSID *bI Va M ABI 140 A 174 00000000000000P aSE- R Sl U O 289 WtDig et Q 296 GCCCHEHA S Tvadý