z 508 stránek
Titel






Einleitung






Edition


































































































































































































































































































































































































Urkunden des bisthums Meissen














































































































Název:
Codex diplomaticus Lusatiae superioris. Bd. 1. Sammlung der Urkunden für die Geschichte des Markgrafthums Ober-Lausitz
Autor:
Köhler, Gustav
Rok vydání:
1856
Místo vydání:
Görlitz
katalog Německé národní knihovny:
Počet stran celkem:
508
Obsah:
- Ia: Titel
- I: Einleitung
- 1: Edition
- 387: Urkunden des bisthums Meissen
upravit
Strana Ia
Codex diplomaticus Lusatiae superioris. v8 Sanlung der urkunden für die geschichte des MARKGRAFTHUMS OBER-LAUSITZ. Im auftrage der Oberlausitzischen gesellschaft der wissenschaften herausgegeben von Gustan Köhler. ERSTER BAND II. Aussage. GOERLITZ. Im selbstverlage der Oberl. gesellschaft der wissenschaften. 1856.
Codex diplomaticus Lusatiae superioris. v8 Sanlung der urkunden für die geschichte des MARKGRAFTHUMS OBER-LAUSITZ. Im auftrage der Oberlausitzischen gesellschaft der wissenschaften herausgegeben von Gustan Köhler. ERSTER BAND II. Aussage. GOERLITZ. Im selbstverlage der Oberl. gesellschaft der wissenschaften. 1856.
Strana Ib
Strana Ic
Or. Exrellen; dem koniglich sachsischen staatsminister, minister des königlichen Hauses, ritter h. h. orden, Herrn von Zeschau ehrerbietigst gewidmet.
Or. Exrellen; dem koniglich sachsischen staatsminister, minister des königlichen Hauses, ritter h. h. orden, Herrn von Zeschau ehrerbietigst gewidmet.
Strana Id
Strana Ie
Vorwort zur zweiten Auflage. Die Oberlausitzische gesellschaft der wissen- schaften hat genehmigt, dass diese zweite ver- vollständigte ausgabe des codex diplomaticus Lusat. sup. erscheint. Die urkunden des budissiner domcapitels sind eingeschaltet. Die des stiftes Meissen konnten nur als anhang beigegeben werden. Doch werden sie deshalb nicht minder willkommen sein. Dass bei diesen meissener Ur- kunden nicht nur ausschlüsslich die Oberlausitz betreffende diplome aufgenommen worden sind,
Vorwort zur zweiten Auflage. Die Oberlausitzische gesellschaft der wissen- schaften hat genehmigt, dass diese zweite ver- vollständigte ausgabe des codex diplomaticus Lusat. sup. erscheint. Die urkunden des budissiner domcapitels sind eingeschaltet. Die des stiftes Meissen konnten nur als anhang beigegeben werden. Doch werden sie deshalb nicht minder willkommen sein. Dass bei diesen meissener Ur- kunden nicht nur ausschlüsslich die Oberlausitz betreffende diplome aufgenommen worden sind,
Strana If
VI wird wol niemand tadeln. — Allen forderern dieses werkes den verbindlichsten dank, insbe- sondere den hohen behörden, welche uns den zutritt zu den Meissnischen und Marienstern- schen urkunden verstattet haben. Görlitz, 1. juli 1856. Gustav Köhler.
VI wird wol niemand tadeln. — Allen forderern dieses werkes den verbindlichsten dank, insbe- sondere den hohen behörden, welche uns den zutritt zu den Meissnischen und Marienstern- schen urkunden verstattet haben. Görlitz, 1. juli 1856. Gustav Köhler.
Strana I
Einleitung. Die am 21. april 1779 eröffnete Oberlausitzische gesell- schaft der wissenschaften zog die sammlung der quellen der landesgeschichte schon frühzeitig in den kreis ihrer thätigkeit. In der hauptversammlung am 28. october 1793 wurde der antrag gestellt, eine deputation zu er- nennen, welche sich mit der sammlung der oberlau- sitzischen urkunden beschäftige. Die erste deputation bestand aus folgenden mitgliedern : landesältester v. Nostiz. landesbestallter v. Kiesewetter, syndikus Zobel, senaton Neumann, landsteuersecretair Crudelius, amtmann Wei- nart und doctor Anton. Diese männer und unter ihnen vorzugsweise Zobel, Neumann, Crudelius, Weinart und Anton, später auch Käuffer, Jancke, Worbs, förderten das werk mit stetigem fleisse, mit umsicht und aus voller sachkenntniss fliessender korrektheit. Sie schrie- ben die urkunden eigenhändig ab, verglichen, wo mehre exemplare vorlagen, dieselben und vermerkten die va-
Einleitung. Die am 21. april 1779 eröffnete Oberlausitzische gesell- schaft der wissenschaften zog die sammlung der quellen der landesgeschichte schon frühzeitig in den kreis ihrer thätigkeit. In der hauptversammlung am 28. october 1793 wurde der antrag gestellt, eine deputation zu er- nennen, welche sich mit der sammlung der oberlau- sitzischen urkunden beschäftige. Die erste deputation bestand aus folgenden mitgliedern : landesältester v. Nostiz. landesbestallter v. Kiesewetter, syndikus Zobel, senaton Neumann, landsteuersecretair Crudelius, amtmann Wei- nart und doctor Anton. Diese männer und unter ihnen vorzugsweise Zobel, Neumann, Crudelius, Weinart und Anton, später auch Käuffer, Jancke, Worbs, förderten das werk mit stetigem fleisse, mit umsicht und aus voller sachkenntniss fliessender korrektheit. Sie schrie- ben die urkunden eigenhändig ab, verglichen, wo mehre exemplare vorlagen, dieselben und vermerkten die va-
Strana II
VIII rianten. Durch diese bemühungen gelang es eine summe von 7000 urkunden zusammenzubringen, welche von dem emsigen Zobel chronologisch verzeichnet wurden. Dieses verzeichniss erschien zuerst 1799 gedruckt, sodann, heftweise fortgehend, bis 1803, wo mit dem achten hefte der druck in's stocken kam und, der kriegsjahre halber ganz liegen blieb, bis der secretair der gesellschaft, der unvergessliche diaconus Neumann im jahre 1824 die angelegenheit wieder aufnahm und den abdruck des noch vorhandenen materials besorgte. Auf seine bitten gab die staatsregierung eine beihulfe von 150 thlr. zu bestreitung der unkosten. Dieses verzeichniss giebt den inhalt der urkunden von 965 bis 1803. Es führt den " titel: „verzeichniss Oberlausitzischer urkunden, und ist in zwei bänden erschienen, der erste theil im verlage der buchhandlung von Chr. Gotth. Anton in Görlitz, der zweite (mit dem beisatze „herausgegeben von der Oberlausitzischen gesellschaft der wissen- schaften in Görlitz“) im verlage der gesellschaft und in commission bei Zobel, 4°. Der erste band war durch die ungunst der zeitverhältnisse in der gelehrten welt nur wenig bekannt worden und dieser übelstand verfolgte auch den zweiten. Selbst die grösste urkunden-ameise. Johann Friedrich Böhmer, lernte das werk erst 1833 zu- fällig kennen. Er sagt in der vorrede zum zweiten theile seines unschätzbaren regestenwerkes : „ein früheres schätz- bares werk der art ist das mit unterstutzung der konigl. Preussischen archivbehörde nun vollendete: verzeichniss Oberlaus. urkunden, dessen bekanntschaft ich dem herrn G. O. R. Tzschoppe verdanke, und welches in einen von der Oberl. gesellschaft der wissenschaften mit der achtbarsten ausdauer und wahrer vaterlandsliebe zusammengebrachten urkundenvorrath einführt, dem noch oft so gute benutzung zu theil werden möge, als ihm in Tzschoppe's und Sten-
VIII rianten. Durch diese bemühungen gelang es eine summe von 7000 urkunden zusammenzubringen, welche von dem emsigen Zobel chronologisch verzeichnet wurden. Dieses verzeichniss erschien zuerst 1799 gedruckt, sodann, heftweise fortgehend, bis 1803, wo mit dem achten hefte der druck in's stocken kam und, der kriegsjahre halber ganz liegen blieb, bis der secretair der gesellschaft, der unvergessliche diaconus Neumann im jahre 1824 die angelegenheit wieder aufnahm und den abdruck des noch vorhandenen materials besorgte. Auf seine bitten gab die staatsregierung eine beihulfe von 150 thlr. zu bestreitung der unkosten. Dieses verzeichniss giebt den inhalt der urkunden von 965 bis 1803. Es führt den " titel: „verzeichniss Oberlausitzischer urkunden, und ist in zwei bänden erschienen, der erste theil im verlage der buchhandlung von Chr. Gotth. Anton in Görlitz, der zweite (mit dem beisatze „herausgegeben von der Oberlausitzischen gesellschaft der wissen- schaften in Görlitz“) im verlage der gesellschaft und in commission bei Zobel, 4°. Der erste band war durch die ungunst der zeitverhältnisse in der gelehrten welt nur wenig bekannt worden und dieser übelstand verfolgte auch den zweiten. Selbst die grösste urkunden-ameise. Johann Friedrich Böhmer, lernte das werk erst 1833 zu- fällig kennen. Er sagt in der vorrede zum zweiten theile seines unschätzbaren regestenwerkes : „ein früheres schätz- bares werk der art ist das mit unterstutzung der konigl. Preussischen archivbehörde nun vollendete: verzeichniss Oberlaus. urkunden, dessen bekanntschaft ich dem herrn G. O. R. Tzschoppe verdanke, und welches in einen von der Oberl. gesellschaft der wissenschaften mit der achtbarsten ausdauer und wahrer vaterlandsliebe zusammengebrachten urkundenvorrath einführt, dem noch oft so gute benutzung zu theil werden möge, als ihm in Tzschoppe's und Sten-
Strana III
IX zel's urkundensammlung zur geschichte des ursprungs etc. neuerlich geworden ist." Nach und nach waren alle die männer verstorben, welche sich dieser guten sache so eifrig angenommen hatten. Die abgeschriebenen urkunden wurden zusammen- gebunden und umfassen XVII bände in folio. Der stadt- rath zu Zittau liess sich eine abschrift derselben für das städtische archiv mittheilen. Bürgermeister Neu- mann aber und Zobel entnahmen noch für sich ab- schriften und so sind vier exemplare des werkes vorhanden. Von den beiden zuletzt erwähnten, ist das Neumann'sche von den erben zur rathsbibliothek ge- schenkt worden, das Zobel'sche aber, nach seiner eigenen bestimmung in der rathskanzlei aufgestellt, zum amtlichen gebrauch. Diese sammlung enthält die urkunden der landes- archive zu Budissin und Görlitz, der archive der sechs- städte und der landstädte, sowie vieler stifte, dominien und evangelischen kirchen. Verschlossen blieben die archive der klöster und des Budissiner domstifts. Aus dem ehemaligen Meissner stiftsarchiv dagegen wurde einiges, wenn auch nur von abschriften mitgetheilt. Von den geschichtsschreibern und forschern ist das werk viel- fach benutzt worden, am meisten von professor Stenzel in Breslau, der mehre urkunden daraus in sein lehr- reiches werk: urkundenbuch etc. aufgenommen hat, an dem sein auf dem titel genannter compagnon wohl haupt- sächlich den antheil genommen hat, dass er den in seinem besitz befindlichen handschriftlichen Crudelius'schen nachlass zur benutzung stellte. Dieser nachlass ist vor einigen jahren von unserer gesellschaft käuflich erwor- ben worden.
IX zel's urkundensammlung zur geschichte des ursprungs etc. neuerlich geworden ist." Nach und nach waren alle die männer verstorben, welche sich dieser guten sache so eifrig angenommen hatten. Die abgeschriebenen urkunden wurden zusammen- gebunden und umfassen XVII bände in folio. Der stadt- rath zu Zittau liess sich eine abschrift derselben für das städtische archiv mittheilen. Bürgermeister Neu- mann aber und Zobel entnahmen noch für sich ab- schriften und so sind vier exemplare des werkes vorhanden. Von den beiden zuletzt erwähnten, ist das Neumann'sche von den erben zur rathsbibliothek ge- schenkt worden, das Zobel'sche aber, nach seiner eigenen bestimmung in der rathskanzlei aufgestellt, zum amtlichen gebrauch. Diese sammlung enthält die urkunden der landes- archive zu Budissin und Görlitz, der archive der sechs- städte und der landstädte, sowie vieler stifte, dominien und evangelischen kirchen. Verschlossen blieben die archive der klöster und des Budissiner domstifts. Aus dem ehemaligen Meissner stiftsarchiv dagegen wurde einiges, wenn auch nur von abschriften mitgetheilt. Von den geschichtsschreibern und forschern ist das werk viel- fach benutzt worden, am meisten von professor Stenzel in Breslau, der mehre urkunden daraus in sein lehr- reiches werk: urkundenbuch etc. aufgenommen hat, an dem sein auf dem titel genannter compagnon wohl haupt- sächlich den antheil genommen hat, dass er den in seinem besitz befindlichen handschriftlichen Crudelius'schen nachlass zur benutzung stellte. Dieser nachlass ist vor einigen jahren von unserer gesellschaft käuflich erwor- ben worden.
Strana IV
X Unter dem secretariat des diaconus Leopold Haupt, in einer zeit wo, wie unserer wackerer Scheltz sagt : ein innigbefreundeterkreis am gemeinsamen werke arbeitete (vorwort zur gesammtgeschichte der Ober- und Niederlausitz) wurde wieder hand angelegt, um die samm- lung fortzuführen und zu vervollständigen. Es gelang durch die seltene liberalität des damaligen probstes von kloster Marienthal, Hilarius Hieke, ein copiarium aller Marienthaler urkunden zu erhalten. Die originale ein- zusehen, was allerdings sehr erwünscht gewesen wäre, konnte Hieke uns nicht verstatten, da das archiv sich in der clausur befindet. Die von uns entnommenen ab- schriften sind in einen besonderen band gebunden, sie sollen aber noch in das hauptwerk, welches zu diesem zwecke leere blätter enthält, suo loco eingetragen werden. Durch meinen nunmehr auch entschlafenen freund Carl von Zehmen auf Graupzig erhielt ich viele abschriften Meissner stiftsurkunden, mit siegelabbil- dungen. Das, wol zum grössten theil im königl. Sächs. staatsarchive zu Dresden befindliche bischöflich Meiss- nische archiv enthält aber noch viele urkunden. welche für unsere geschichte von wichtigkeit sind, wie erst neuerdings das treffliche werk von Friedrich Wilhelm Tittmann, „geschichte Heinrichs des erlauchten“ gelehrt hat. Die zeit wird wol auch noch kommen, wo eine durchforschung dieser schätze möglich sein wird. Endlich erhielt ich durch die grosse güte des stadtraths Dr. Adolph Klien in Budissin die erlaubniss die im dortigen, wohl verwahrten stadtarchive vorhandenen urkenden ein- sehen, resp. copiren zu dürfen. Die archive des dom- stiftes und des klosters Marienstern sind bis jetzt unzu- gänglich geblieben. Aus dem Preussischen staatsarchive hat professor Riedel die urkunden in seinen cod. diplom. aufgenommen, welche unter Brandenburgischer regierung
X Unter dem secretariat des diaconus Leopold Haupt, in einer zeit wo, wie unserer wackerer Scheltz sagt : ein innigbefreundeterkreis am gemeinsamen werke arbeitete (vorwort zur gesammtgeschichte der Ober- und Niederlausitz) wurde wieder hand angelegt, um die samm- lung fortzuführen und zu vervollständigen. Es gelang durch die seltene liberalität des damaligen probstes von kloster Marienthal, Hilarius Hieke, ein copiarium aller Marienthaler urkunden zu erhalten. Die originale ein- zusehen, was allerdings sehr erwünscht gewesen wäre, konnte Hieke uns nicht verstatten, da das archiv sich in der clausur befindet. Die von uns entnommenen ab- schriften sind in einen besonderen band gebunden, sie sollen aber noch in das hauptwerk, welches zu diesem zwecke leere blätter enthält, suo loco eingetragen werden. Durch meinen nunmehr auch entschlafenen freund Carl von Zehmen auf Graupzig erhielt ich viele abschriften Meissner stiftsurkunden, mit siegelabbil- dungen. Das, wol zum grössten theil im königl. Sächs. staatsarchive zu Dresden befindliche bischöflich Meiss- nische archiv enthält aber noch viele urkunden. welche für unsere geschichte von wichtigkeit sind, wie erst neuerdings das treffliche werk von Friedrich Wilhelm Tittmann, „geschichte Heinrichs des erlauchten“ gelehrt hat. Die zeit wird wol auch noch kommen, wo eine durchforschung dieser schätze möglich sein wird. Endlich erhielt ich durch die grosse güte des stadtraths Dr. Adolph Klien in Budissin die erlaubniss die im dortigen, wohl verwahrten stadtarchive vorhandenen urkenden ein- sehen, resp. copiren zu dürfen. Die archive des dom- stiftes und des klosters Marienstern sind bis jetzt unzu- gänglich geblieben. Aus dem Preussischen staatsarchive hat professor Riedel die urkunden in seinen cod. diplom. aufgenommen, welche unter Brandenburgischer regierung
Strana V
XI für die Lausitz ausgefertigt wurden. Ausser letzteren be- finden sich in Berlin noch die urkunden der herzogin Elisabeth von Görlitz und Luxemburg, welche früher in Coblenz verwahrt wurden, jetzt aber, soviel bekannt, noch in kisten verpackt, im staatsarchive zu Berlin lagern. Doch enthält auch das Coblenzer provin- zial-archiv einzelne urkunden dieser periode. Andere urkunden, die unsere geschichte betreffen, wurden aus den abdrücken in verschiedenen andern älteren und neueren werken entnommen. Mit dem abgange des secretairs L. Haupt gerieth auch diese angelegenheit in's stocken. Doch setzte ich für mich das sammeln fort, hoffend auf bessere zeiten. Auf meinen vorschlag hat nun, damit der bisher gesammelte vorrath der gelehrten well nicht länger verschlossen bleibe, die redactions-commission der gesellschaft beschlossen, die urkunden nach und nach in das n. l. magazin aufzunchmen, jedoch unter besonderer paginirung, damit, wer da will, gelegenheit habe den codex diplomaticus für sich als besonderes werk aufzustellen. Bei der herausgabe hat mich mein schwa- ger Dr. Theodor Neumann redlich unterstutzt, da meine zeit nicht zulangte un z. b. die überschriften selbst anzufertigen, die collationirung, sämmtliche cor- recturen zu besorgen u. s. w. Die grundsätze, welche uns bei der herausgabe geleitet haben, ergiebt das werk selbst. Die unter jeder urkunde verzeichnete literatur macht auf vollständigke it nicht anspruch. Wer dies verlangen wollte, dürfte nicht zu den experten gehören. Am schlusse der ersten folge werde ich, was ich zu den einzelnen urkunden etwa zu bemerken habe, nach- bringen. Schliesslich wage ich es, die bitte auszusprechen, unser urkundenwerk einer freundlichen Beachtung zu
XI für die Lausitz ausgefertigt wurden. Ausser letzteren be- finden sich in Berlin noch die urkunden der herzogin Elisabeth von Görlitz und Luxemburg, welche früher in Coblenz verwahrt wurden, jetzt aber, soviel bekannt, noch in kisten verpackt, im staatsarchive zu Berlin lagern. Doch enthält auch das Coblenzer provin- zial-archiv einzelne urkunden dieser periode. Andere urkunden, die unsere geschichte betreffen, wurden aus den abdrücken in verschiedenen andern älteren und neueren werken entnommen. Mit dem abgange des secretairs L. Haupt gerieth auch diese angelegenheit in's stocken. Doch setzte ich für mich das sammeln fort, hoffend auf bessere zeiten. Auf meinen vorschlag hat nun, damit der bisher gesammelte vorrath der gelehrten well nicht länger verschlossen bleibe, die redactions-commission der gesellschaft beschlossen, die urkunden nach und nach in das n. l. magazin aufzunchmen, jedoch unter besonderer paginirung, damit, wer da will, gelegenheit habe den codex diplomaticus für sich als besonderes werk aufzustellen. Bei der herausgabe hat mich mein schwa- ger Dr. Theodor Neumann redlich unterstutzt, da meine zeit nicht zulangte un z. b. die überschriften selbst anzufertigen, die collationirung, sämmtliche cor- recturen zu besorgen u. s. w. Die grundsätze, welche uns bei der herausgabe geleitet haben, ergiebt das werk selbst. Die unter jeder urkunde verzeichnete literatur macht auf vollständigke it nicht anspruch. Wer dies verlangen wollte, dürfte nicht zu den experten gehören. Am schlusse der ersten folge werde ich, was ich zu den einzelnen urkunden etwa zu bemerken habe, nach- bringen. Schliesslich wage ich es, die bitte auszusprechen, unser urkundenwerk einer freundlichen Beachtung zu
Strana VI
XII würdigen und uns, wo sie uns fehlen, korrecte ab- schriften von urkunden zugehen zu lassen, welche unser kleines, aber theures vaterland betreffen. Schon jetzt giebt es menschen, welche sehr froh sind, dass sie uns früher ihre urkunden eröffnet haben, z. b. die burger von Seidenberg, deren archiv seitdem verbrannt ist, und die nun bei uns das verlorene ergänzen können. Also, wenn nicht im interesse der wissenschaft, doch zum eigenen vortheile der geber, möchten wir auf gütige mittheilungen hoffen. Görlitz, den 1. märz 1851. Gustav Köhler.
XII würdigen und uns, wo sie uns fehlen, korrecte ab- schriften von urkunden zugehen zu lassen, welche unser kleines, aber theures vaterland betreffen. Schon jetzt giebt es menschen, welche sehr froh sind, dass sie uns früher ihre urkunden eröffnet haben, z. b. die burger von Seidenberg, deren archiv seitdem verbrannt ist, und die nun bei uns das verlorene ergänzen können. Also, wenn nicht im interesse der wissenschaft, doch zum eigenen vortheile der geber, möchten wir auf gütige mittheilungen hoffen. Görlitz, den 1. märz 1851. Gustav Köhler.
Strana 1
I. Kaiser Otto I. stiftet das bisthum Meissen, dehnt dessen grenzen über die gaue Nisizi, Luzizi und Selpoli, von der Mulde bis an die Oder und hinwärts zur Elbe aus, und überweist auf diese weise auch die bewohner der Oberlausitz der zehentpflichtigkeit des neuen bischofsstuhles. D. Mainz, 11. januar (III. id. jan.) 965. In nomine sancte et individue trinitatis. Otto divina favente clemencia Romanorum imperator 10 augustus. Nos, qui cotidie multorum venerabi- lium virorum episcoporum abbatum ceterorumque fidelium Christi canonicorum et monachorum, ad omne bonum opus preceptis instruimur, exemplis informamur, libenter ex habundanti rerum nostrarum copia, ad aeternae beatitudinis vitam optinendam, et ad temporalem feliciter transigendam, divina auxiliante gracia, quod nostre felicitati aptissimum credimus, in- cipere et in domino perficere constanter elaboramus. Ergo manifestare ac notificare omnibus in Christo fide- 20 libus, tam futuris quam presentibus, quam maxime de- sideramus, qualiter nos pro remedio et perpetua om- nium fidelium defunctorum animarum redempcione nec non pro nostra sempiterna salute, ac dulcissime conla- teralis nostre, carissimeque sobolis nostre, perenni fe- 25 licitate, ecclesiam quandam in Misina civitate collocari et construi precepimus, ubi etiam rogatu et consilio universorum principum nostrorum, in honorem sancti 5 15 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Anfl.
I. Kaiser Otto I. stiftet das bisthum Meissen, dehnt dessen grenzen über die gaue Nisizi, Luzizi und Selpoli, von der Mulde bis an die Oder und hinwärts zur Elbe aus, und überweist auf diese weise auch die bewohner der Oberlausitz der zehentpflichtigkeit des neuen bischofsstuhles. D. Mainz, 11. januar (III. id. jan.) 965. In nomine sancte et individue trinitatis. Otto divina favente clemencia Romanorum imperator 10 augustus. Nos, qui cotidie multorum venerabi- lium virorum episcoporum abbatum ceterorumque fidelium Christi canonicorum et monachorum, ad omne bonum opus preceptis instruimur, exemplis informamur, libenter ex habundanti rerum nostrarum copia, ad aeternae beatitudinis vitam optinendam, et ad temporalem feliciter transigendam, divina auxiliante gracia, quod nostre felicitati aptissimum credimus, in- cipere et in domino perficere constanter elaboramus. Ergo manifestare ac notificare omnibus in Christo fide- 20 libus, tam futuris quam presentibus, quam maxime de- sideramus, qualiter nos pro remedio et perpetua om- nium fidelium defunctorum animarum redempcione nec non pro nostra sempiterna salute, ac dulcissime conla- teralis nostre, carissimeque sobolis nostre, perenni fe- 25 licitate, ecclesiam quandam in Misina civitate collocari et construi precepimus, ubi etiam rogatu et consilio universorum principum nostrorum, in honorem sancti 5 15 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Anfl.
Strana 2
2 5 30 35 Johannis euangeliste sedem episcopalem fieri decre- uimus: cui quendam nostre dilectionis intimum, no- mine Burchardum, electum et ad presulatus dignita- tem in Christo consecratum, a sancte Moguntiensis aecclesie uenerabili archiepiscopo, nomine Hildiberto in laudem omnipotentis domini gloriose prefecimus. Huic etiam episcopatui more antiquorum imperatorum et regum, nostra imperiali potestate terminum posui- mus, ubi oritur fluvius, qui dicitur orientalis Milda; 10 inde usque, quo idem fluvius intrat in Albiam et sic sursum, et ultra provinciam Nisizi, ad eundem ter- minum sine dubio; nec non in altera parte Lusizi et Selpoli, illam videlicet infra eundem terminum, et inde in aquam, que dicitur Odera. Et sic Odera 15 sursum usque ad caput ejus. Indeque quasi recta via usque ad caput Albie. Inde deorsum in occidenta- lem partem, ubi divisio et confinium est duarum regio- num Behem et Nisenen ibidem ultra Albiam, et per siluam in occidentalem partem, usque ad caput pre- 20 dicti fluminis orientalis Milde. Omnes vero, qui infra predictum terminum habitant in omni fertilitate terre, frugum et pecudum, in argento et vestimento, nec non quod Teutonici dicunt ouarcapunga et ta- lunga familiarum, insuper tota utilitate et in omni- 25 bus rebus, quibus mortales utuntur diuersis modis, decimaciones, quas deo cuncta gubernanti debent, ad Misinensem aecclesiam primo deo, deinde sancto Johanni evangeliste universa dubietate procul remota, pleniter persoluant, referant et reddant, et si quis hoc nostri imperialis precepti constitutum transgredi et disrumpere presumat, cum Anania et Saphira nec non cum Juda traditore, infernalis incendii tormentum patiatur, nec inde, nisi resipiscat, in perpetuum ab- solvatur. Et ut hec nostra concessio in remunera- cionem dei omnipotentis firma stabilisque permaneat, hoc preceptum inde conscriptum annulique nostri inpres- sione signatum manu propria firmauimus. Data II. idus januarij anno incarnacionis dominice DCCCCXLVIII. indic- cione vII., anno vero magni imperatoris Ottonis in domino 40 feliciter regnantis tertio. Actum Moguncie feliciter amen. Signum domini Ottonis magni et invictissimi im-
2 5 30 35 Johannis euangeliste sedem episcopalem fieri decre- uimus: cui quendam nostre dilectionis intimum, no- mine Burchardum, electum et ad presulatus dignita- tem in Christo consecratum, a sancte Moguntiensis aecclesie uenerabili archiepiscopo, nomine Hildiberto in laudem omnipotentis domini gloriose prefecimus. Huic etiam episcopatui more antiquorum imperatorum et regum, nostra imperiali potestate terminum posui- mus, ubi oritur fluvius, qui dicitur orientalis Milda; 10 inde usque, quo idem fluvius intrat in Albiam et sic sursum, et ultra provinciam Nisizi, ad eundem ter- minum sine dubio; nec non in altera parte Lusizi et Selpoli, illam videlicet infra eundem terminum, et inde in aquam, que dicitur Odera. Et sic Odera 15 sursum usque ad caput ejus. Indeque quasi recta via usque ad caput Albie. Inde deorsum in occidenta- lem partem, ubi divisio et confinium est duarum regio- num Behem et Nisenen ibidem ultra Albiam, et per siluam in occidentalem partem, usque ad caput pre- 20 dicti fluminis orientalis Milde. Omnes vero, qui infra predictum terminum habitant in omni fertilitate terre, frugum et pecudum, in argento et vestimento, nec non quod Teutonici dicunt ouarcapunga et ta- lunga familiarum, insuper tota utilitate et in omni- 25 bus rebus, quibus mortales utuntur diuersis modis, decimaciones, quas deo cuncta gubernanti debent, ad Misinensem aecclesiam primo deo, deinde sancto Johanni evangeliste universa dubietate procul remota, pleniter persoluant, referant et reddant, et si quis hoc nostri imperialis precepti constitutum transgredi et disrumpere presumat, cum Anania et Saphira nec non cum Juda traditore, infernalis incendii tormentum patiatur, nec inde, nisi resipiscat, in perpetuum ab- solvatur. Et ut hec nostra concessio in remunera- cionem dei omnipotentis firma stabilisque permaneat, hoc preceptum inde conscriptum annulique nostri inpres- sione signatum manu propria firmauimus. Data II. idus januarij anno incarnacionis dominice DCCCCXLVIII. indic- cione vII., anno vero magni imperatoris Ottonis in domino 40 feliciter regnantis tertio. Actum Moguncie feliciter amen. Signum domini Ottonis magni et invictissimi im-
Strana 3
3 peratoris. Folckmarus cancellarius vice Hildeberti, archicancellarii recognoui. (Nach dem (unechten) originale No. 2. im k. s. hauptstaatsar- chive zu Dresden. 965 oder 967 dürfte das eigentliche stiftungsjahr ge- wesen sein. Bereits gedruckt: Stat. eccl. Misn. 35. Mader, ant. Brunsv. 185. Schoetgen, gesch. d. stadt Wurzen, anh. 3. Schreiter, Wurz. kirchr. 167. Hofmann, sc. rer. Lusat. eing. 4. Lünig, sp. eccl. II. anh. 96. Calles series ep. Misn. diss. II. u. s. w. Vergl. über urkunde I., II., III. Jacob Grimm, recension von Böhmer's regesta in den göttingischen gel. anzeigen 1832, stück 72. u. N. L. Mag. 10 XXXI. B. p. 296—299.) 5 II. Kaiser Otto I. setzt die grenzen des bisthums Meissen aus. D. Rom, 29. october (iv. kal. no- uembr.) 968. 15 In nomine sancte et individue trinitatis. Otto diuina favente clemencia imperator augustus. Noue- rint omnes fideles nostri, presentes scilicet et futuri, qualiter nos interventu dilectissimi filii nostri impe- ratoris augusti, simul et Adelheide carissime conju- gis nostre, nec non pro memoria ac remedio anime patris nostri Henrici, more antiquorum imperatorum et regum nostra régali potestate Misnensi episcopatui terminum posuimus, nominando fines et determina- ciones locorum, sicut infra continetur. Ubi caput et fons est aque, que dicitur Odera: inde quasi recta via usque ad caput Albee. Inde deorsum ad occi- dentalem partem ubi diuisio duarum regionum est Behem et Nisen: ibidemque ultra Albeam, et per sylvam in occidentalem partem usque ad caput Milde, 30 et sic deorsum per ambas plagas ejusdem fluminis, usque dum Milda intrat in Albeam et sic sursum ultra provinciam Nisici ad ipsum terminum: nec non in altera parte Lucizi et Selpoli, et sic usque ad ci- vitatem Sulpize, illam videlicet infra eundem sursum usque ad caput ejus. Omnes, qui infra terminum istum habitant, in omni felicitate terre, frugum et 20 25 35 *
3 peratoris. Folckmarus cancellarius vice Hildeberti, archicancellarii recognoui. (Nach dem (unechten) originale No. 2. im k. s. hauptstaatsar- chive zu Dresden. 965 oder 967 dürfte das eigentliche stiftungsjahr ge- wesen sein. Bereits gedruckt: Stat. eccl. Misn. 35. Mader, ant. Brunsv. 185. Schoetgen, gesch. d. stadt Wurzen, anh. 3. Schreiter, Wurz. kirchr. 167. Hofmann, sc. rer. Lusat. eing. 4. Lünig, sp. eccl. II. anh. 96. Calles series ep. Misn. diss. II. u. s. w. Vergl. über urkunde I., II., III. Jacob Grimm, recension von Böhmer's regesta in den göttingischen gel. anzeigen 1832, stück 72. u. N. L. Mag. 10 XXXI. B. p. 296—299.) 5 II. Kaiser Otto I. setzt die grenzen des bisthums Meissen aus. D. Rom, 29. october (iv. kal. no- uembr.) 968. 15 In nomine sancte et individue trinitatis. Otto diuina favente clemencia imperator augustus. Noue- rint omnes fideles nostri, presentes scilicet et futuri, qualiter nos interventu dilectissimi filii nostri impe- ratoris augusti, simul et Adelheide carissime conju- gis nostre, nec non pro memoria ac remedio anime patris nostri Henrici, more antiquorum imperatorum et regum nostra régali potestate Misnensi episcopatui terminum posuimus, nominando fines et determina- ciones locorum, sicut infra continetur. Ubi caput et fons est aque, que dicitur Odera: inde quasi recta via usque ad caput Albee. Inde deorsum ad occi- dentalem partem ubi diuisio duarum regionum est Behem et Nisen: ibidemque ultra Albeam, et per sylvam in occidentalem partem usque ad caput Milde, 30 et sic deorsum per ambas plagas ejusdem fluminis, usque dum Milda intrat in Albeam et sic sursum ultra provinciam Nisici ad ipsum terminum: nec non in altera parte Lucizi et Selpoli, et sic usque ad ci- vitatem Sulpize, illam videlicet infra eundem sursum usque ad caput ejus. Omnes, qui infra terminum istum habitant, in omni felicitate terre, frugum et 20 25 35 *
Strana 4
4 5 20 pecudum in argento, vestimento, nec non quod Teu- tonici overcoupunga dicunt, et talunga familiarum: insuper tota utilitate et omnibus rebus, quibus mor- tales utuntur diversis modis decimationes, quas deo cuncta gubernanti debent, ad Misnensem ecclesiam, primo deo, deinde sancto Johanni evangelistae, beato- que Donato, matri dei, universa dubietate procul re- mota, persolvant referant et reddant. Et si quis hoc preceptum in remunerationem dei constitutum 10 disvertere et disrumpere tentaverit, odium dei sanc- torumque omnium incessanter habeat. Et ut hec nostre regie potestatis donacio et constitucio nunc et in futuro firma et inconuulsa permanendo con- sistat, hoc preceptum inde conscriptum, sigilli nostri 15 impressione signari iussimus, manuque propria, ut infra tenetur, corroborauimus. Rudbertus cancellarius ad vicem vocatio- tionis archicancellarii recognovi. Data xIv. kalend. novembris anno domi- nicae incarnacionis DCCCCLXIIX. Rome in ecclesia s. Petri indictione XI. feliciter. Anno II. Othonis magni imperatoris augusti, regni XXXII., imperii XI. (Gedruckt in Fabric. annal. Misn. 21. 341. Lünig, spicil. eccl. 25 II. 96. Lucas, grafensaal 761. Rechtmeier, Braunschw, gesch. 232. Grimm a. a. o.) III. Papst Johann XIII. erklärt, dass niemand, ausser dem inhaber des apostolischen stuhles, innerhalb 30 der grenzen des Meissner bisthums ordiniren, excommuniciren und überhaupt die befugnisse eines obersten geistlichen ausüben dürfe. Ge- schrieben im monat december, gegeben 30. dec. (III. non. jan.) 968. 35 Johannes episcopus seruus seruorum dei. Si semper sunt concedenda, que piis desideriis con-
4 5 20 pecudum in argento, vestimento, nec non quod Teu- tonici overcoupunga dicunt, et talunga familiarum: insuper tota utilitate et omnibus rebus, quibus mor- tales utuntur diversis modis decimationes, quas deo cuncta gubernanti debent, ad Misnensem ecclesiam, primo deo, deinde sancto Johanni evangelistae, beato- que Donato, matri dei, universa dubietate procul re- mota, persolvant referant et reddant. Et si quis hoc preceptum in remunerationem dei constitutum 10 disvertere et disrumpere tentaverit, odium dei sanc- torumque omnium incessanter habeat. Et ut hec nostre regie potestatis donacio et constitucio nunc et in futuro firma et inconuulsa permanendo con- sistat, hoc preceptum inde conscriptum, sigilli nostri 15 impressione signari iussimus, manuque propria, ut infra tenetur, corroborauimus. Rudbertus cancellarius ad vicem vocatio- tionis archicancellarii recognovi. Data xIv. kalend. novembris anno domi- nicae incarnacionis DCCCCLXIIX. Rome in ecclesia s. Petri indictione XI. feliciter. Anno II. Othonis magni imperatoris augusti, regni XXXII., imperii XI. (Gedruckt in Fabric. annal. Misn. 21. 341. Lünig, spicil. eccl. 25 II. 96. Lucas, grafensaal 761. Rechtmeier, Braunschw, gesch. 232. Grimm a. a. o.) III. Papst Johann XIII. erklärt, dass niemand, ausser dem inhaber des apostolischen stuhles, innerhalb 30 der grenzen des Meissner bisthums ordiniren, excommuniciren und überhaupt die befugnisse eines obersten geistlichen ausüben dürfe. Ge- schrieben im monat december, gegeben 30. dec. (III. non. jan.) 968. 35 Johannes episcopus seruus seruorum dei. Si semper sunt concedenda, que piis desideriis con-
Strana 5
5 gruunt, quanto potissimum, que diuini cultus prero- gativa noscuntur, non sunt omnino abroganda; que sunt a largitoribus non solum poscenda, sed vi cari- tatis procul dubio exigenda. Habita igitur synodo et multorum venerabilium patrum coëpiscoporumque nostrorum conuentu, Rome in ecclesia b. Petri prin- cipis apostolorum, assidentibus augustissimis impp. Ottonibus utrisque, anno scilicet imperii majoris sexto, minoris primo, iidem gloriosissimi impp. postularunt a nobis, quatenus monasterium, quod pro remedio animarum suarum primitus construi, et in honore b. Johannis evangeliste consecrari fecerunt super ri- pam fluminis, cui nomen est Albia, in ciuitate Misna sita, videlicet in provincia, que dicitur Dalemincia, cui etiam monasterio virum venerabilem, nomine Burchardum, honorifice prefecerunt, priuilegiis aposto- lice sedis decoraretur, ut sub iurisdictione sancte ecclesie nostre, cui deo auctore presidemus consti- tutum, nullius alterius ecclesie ditionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes hac nostra aucto- 20 ritate id quod exposcitur, effectui mancipamus: inter- ponentes tamen ea, que et ipsi principes in nostris innumeris privilegiis cupiunt exponi, et cunctis in Christo fidelibus manifesta fieri, more antiquorum imperatorum hi duo imperatores, pater et filius no- 25 bis assidentes, Misnensi episcopatui terminum impo- suerunt, nominando fines et determinaciones locorum, sicut infra continetur: vbi caput et fons est aque [que dicitur Odera, inde quasi recta via ad caput Albie et sic deinceps, inde deorsum in occidentalem par- tem, ubi divisio duarum regionum est Behem et Nisen. Ibidem ultra Albiam et silvam in occidentalem partem, usque ad caput Milde et sic deorsum per ambas plagas eiusdem fluminis, usque dum Milda intrat Albiam (hec non ob hoc diximus in occidentali plaga, quia multe ville pertinent ad orientales urbes infra eundem terminum) et sic sursum et ultra pro- vinciam Nizizi ad ipsum terminum sine dubio: nec non in altera parte Luzici et Selpoli, et sic usque ad ciuitatem Sulpize, illam videlicet infra eundem 40 terminum, et inde in aquam, quae dicitur Odera, et 5 10 15 30 35
5 gruunt, quanto potissimum, que diuini cultus prero- gativa noscuntur, non sunt omnino abroganda; que sunt a largitoribus non solum poscenda, sed vi cari- tatis procul dubio exigenda. Habita igitur synodo et multorum venerabilium patrum coëpiscoporumque nostrorum conuentu, Rome in ecclesia b. Petri prin- cipis apostolorum, assidentibus augustissimis impp. Ottonibus utrisque, anno scilicet imperii majoris sexto, minoris primo, iidem gloriosissimi impp. postularunt a nobis, quatenus monasterium, quod pro remedio animarum suarum primitus construi, et in honore b. Johannis evangeliste consecrari fecerunt super ri- pam fluminis, cui nomen est Albia, in ciuitate Misna sita, videlicet in provincia, que dicitur Dalemincia, cui etiam monasterio virum venerabilem, nomine Burchardum, honorifice prefecerunt, priuilegiis aposto- lice sedis decoraretur, ut sub iurisdictione sancte ecclesie nostre, cui deo auctore presidemus consti- tutum, nullius alterius ecclesie ditionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes hac nostra aucto- 20 ritate id quod exposcitur, effectui mancipamus: inter- ponentes tamen ea, que et ipsi principes in nostris innumeris privilegiis cupiunt exponi, et cunctis in Christo fidelibus manifesta fieri, more antiquorum imperatorum hi duo imperatores, pater et filius no- 25 bis assidentes, Misnensi episcopatui terminum impo- suerunt, nominando fines et determinaciones locorum, sicut infra continetur: vbi caput et fons est aque [que dicitur Odera, inde quasi recta via ad caput Albie et sic deinceps, inde deorsum in occidentalem par- tem, ubi divisio duarum regionum est Behem et Nisen. Ibidem ultra Albiam et silvam in occidentalem partem, usque ad caput Milde et sic deorsum per ambas plagas eiusdem fluminis, usque dum Milda intrat Albiam (hec non ob hoc diximus in occidentali plaga, quia multe ville pertinent ad orientales urbes infra eundem terminum) et sic sursum et ultra pro- vinciam Nizizi ad ipsum terminum sine dubio: nec non in altera parte Luzici et Selpoli, et sic usque ad ciuitatem Sulpize, illam videlicet infra eundem 40 terminum, et inde in aquam, quae dicitur Odera, et 5 10 15 30 35
Strana 6
6 sic Odera sursum, usque ad caput eius. Homines vero, quem admodum hi presentes imperatores sta- tuisse fatentur, qui intra istum terminum habitant in omni fertilitate terre, frugum et pecudum, in argento et uestimento, nec non quod Teutonici dicunt, vber- kuofunga et talunga, familiarum, insuper tota utilitate, et in omnibus rebus, quibus mortales utuntur, in di- versis modis decimaciones, quas deo cuncta guber- nanti debent ad Misinensem ecclesiam primo deo, deinde s. Johanni evangeliste, universa dubietate pro- cul remota, persolvant, referant et reddant. (Testan- tur etiam iidem praesentes nobilissimi imperatores quasdam res sui iuris ac proprietatis eidem sancte Misnensi ecclesie, cui venerabilis episcopus Burchar- dus preesse dinoscitur, pro remedio animarum suarum in proprium dedisse: hoc est tributorum suorum in quinque regionibus partes decimas, in Talemence, in Nisa, in Milczsane, in Lusicze, in Diedesa: ut antea quam comes earundem regionum partem sibi ab ipsis concessam auferat atque distribuat, decimas per to- tum ac per integrum iam dicte sancte dei ecclesie persolvat, id est, in melle, crusina, solutione argenti, mancipiis, vestimentis, porcis, frumento, et in omni- bus rebus, que ad fiscum predictorum impperatorum pertinere videntur sancte Misinensi ecclesie, nec non s. Johanni evangeliste sui iuris theloneum a civitate, que dicitur Belegora, usque ad eiusdem Misinensis ecclesie portum, sursum: indeque denuo per ambas plagas prefati fluminis Albie deorsum, sicque infra 30 prefinitum terminum, ubicunque manus negociatorum ultra Albiam huc illucque sese diverterit, ex integro et absque ulla contradictione, eidem prenominate sedi Misinensi, persolvi et tradi, perenniter consti- tuisse.) Et ideo in Christo sanximus, firmiterque con- 35 cessimus ut nullus metropolitanus, nullus episcopus, nulla etiam magna vel parva alterius ordinis et gra- dus persona, preter sedis apostolice antistitem, infra terminos Misinensis ecclesie, cui venerabilis episcopus Burchardus preesse dinoscitur, quenquam ordinare, 40 dijudicare, excommunicare, vel aliquid temere exer- cere, ullo modo presumat. 5 10 15 20 25
6 sic Odera sursum, usque ad caput eius. Homines vero, quem admodum hi presentes imperatores sta- tuisse fatentur, qui intra istum terminum habitant in omni fertilitate terre, frugum et pecudum, in argento et uestimento, nec non quod Teutonici dicunt, vber- kuofunga et talunga, familiarum, insuper tota utilitate, et in omnibus rebus, quibus mortales utuntur, in di- versis modis decimaciones, quas deo cuncta guber- nanti debent ad Misinensem ecclesiam primo deo, deinde s. Johanni evangeliste, universa dubietate pro- cul remota, persolvant, referant et reddant. (Testan- tur etiam iidem praesentes nobilissimi imperatores quasdam res sui iuris ac proprietatis eidem sancte Misnensi ecclesie, cui venerabilis episcopus Burchar- dus preesse dinoscitur, pro remedio animarum suarum in proprium dedisse: hoc est tributorum suorum in quinque regionibus partes decimas, in Talemence, in Nisa, in Milczsane, in Lusicze, in Diedesa: ut antea quam comes earundem regionum partem sibi ab ipsis concessam auferat atque distribuat, decimas per to- tum ac per integrum iam dicte sancte dei ecclesie persolvat, id est, in melle, crusina, solutione argenti, mancipiis, vestimentis, porcis, frumento, et in omni- bus rebus, que ad fiscum predictorum impperatorum pertinere videntur sancte Misinensi ecclesie, nec non s. Johanni evangeliste sui iuris theloneum a civitate, que dicitur Belegora, usque ad eiusdem Misinensis ecclesie portum, sursum: indeque denuo per ambas plagas prefati fluminis Albie deorsum, sicque infra 30 prefinitum terminum, ubicunque manus negociatorum ultra Albiam huc illucque sese diverterit, ex integro et absque ulla contradictione, eidem prenominate sedi Misinensi, persolvi et tradi, perenniter consti- tuisse.) Et ideo in Christo sanximus, firmiterque con- 35 cessimus ut nullus metropolitanus, nullus episcopus, nulla etiam magna vel parva alterius ordinis et gra- dus persona, preter sedis apostolice antistitem, infra terminos Misinensis ecclesie, cui venerabilis episcopus Burchardus preesse dinoscitur, quenquam ordinare, 40 dijudicare, excommunicare, vel aliquid temere exer- cere, ullo modo presumat. 5 10 15 20 25
Strana 7
Statuentes eciam apostolica censura, sub divini officii obtestacione, et validis atque atrocibus ana- thematis interdictionibus, ut nullus imperator post hac, aut rex nullus, siue quispiam alius, cuiuscunque sit dignitatis potestate preditus, eiusdem ecclesie causis presumat incumbere, vel minimum quiddam ex his, que ad illud monasterium s. Johannis per- tinere videntur, cui Burchardus episcopus presidet, aut sibi temere vindicare, aut alicui magne parveque persone pro beneficio dare, aut quolibet modo inde auferre uel alienare audeat. Promulgamus eciam, et hoc auctoritate b. Petri apostolorum principis, co- ram deo et terribili eius futuro examine per huius nostri privilegii atque constituti vim interminamus, ne quis mortalium sibi licere existimet, aliquid ex pos- 15 sessionibus Misinensis ecclesie, tam ex his, que ante hac a gloriosissimis imperatoribus Ottone, et eius equivoco filio, vel a ceteris christianis, eidem sancto loco oblata atque collata sunt, queque postmodum sunt conferenda ut profecto iuxta id, quod subiectum 20 est, idem venerabilis locus apostolico hoc privilegio inconcusse donatus permaneat. Si quis autem, quod minime optamus, nefaria autoritate hec, que a nobis ad laudem dei pro stabilitate sepe dicti mona- sterii statuta sunt, refragare presumserit, nostrique 25 precepti transgressor extiterit, sciat se anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo atque Juda tra- ditore domini nostri Jesu Christi eterni incendii sup- plicio deputatum. At vero, qui pio intuitu huius apostolici consti- 30 tuti observator extiterit, benedictionis graciam a mi- sericordissimo domino deo multipliciter consequatur, et vite eterne particeps effici mereatur. Scriptum per manus Stephani scriniarii sancte Romane ecclesie, in mense decembri, indictione un- 35 decima. Signum domini Ottonis magni imperatoris au- gusti. Signum domini Ottonis minoris, imperatoris augusti. Petrus Rauennensis ecclesie archiepiscopus subscripsit. Rodaldus patriarcha Aquilejensis sub- 40 scripsit. Sigolfus episcopus s. Placentine ecclesie 5 10
Statuentes eciam apostolica censura, sub divini officii obtestacione, et validis atque atrocibus ana- thematis interdictionibus, ut nullus imperator post hac, aut rex nullus, siue quispiam alius, cuiuscunque sit dignitatis potestate preditus, eiusdem ecclesie causis presumat incumbere, vel minimum quiddam ex his, que ad illud monasterium s. Johannis per- tinere videntur, cui Burchardus episcopus presidet, aut sibi temere vindicare, aut alicui magne parveque persone pro beneficio dare, aut quolibet modo inde auferre uel alienare audeat. Promulgamus eciam, et hoc auctoritate b. Petri apostolorum principis, co- ram deo et terribili eius futuro examine per huius nostri privilegii atque constituti vim interminamus, ne quis mortalium sibi licere existimet, aliquid ex pos- 15 sessionibus Misinensis ecclesie, tam ex his, que ante hac a gloriosissimis imperatoribus Ottone, et eius equivoco filio, vel a ceteris christianis, eidem sancto loco oblata atque collata sunt, queque postmodum sunt conferenda ut profecto iuxta id, quod subiectum 20 est, idem venerabilis locus apostolico hoc privilegio inconcusse donatus permaneat. Si quis autem, quod minime optamus, nefaria autoritate hec, que a nobis ad laudem dei pro stabilitate sepe dicti mona- sterii statuta sunt, refragare presumserit, nostrique 25 precepti transgressor extiterit, sciat se anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo atque Juda tra- ditore domini nostri Jesu Christi eterni incendii sup- plicio deputatum. At vero, qui pio intuitu huius apostolici consti- 30 tuti observator extiterit, benedictionis graciam a mi- sericordissimo domino deo multipliciter consequatur, et vite eterne particeps effici mereatur. Scriptum per manus Stephani scriniarii sancte Romane ecclesie, in mense decembri, indictione un- 35 decima. Signum domini Ottonis magni imperatoris au- gusti. Signum domini Ottonis minoris, imperatoris augusti. Petrus Rauennensis ecclesie archiepiscopus subscripsit. Rodaldus patriarcha Aquilejensis sub- 40 scripsit. Sigolfus episcopus s. Placentine ecclesie 5 10
Strana 8
8 consensi et subscripsi. Udalricus episc. s. Perga- mensis ecclesie consensi et subscripsi. Siggo, Ple- densis ecclesie episcopus consensi et subscripsi. Be- nedictus episcopus s. Julinensis ecclesie consensi et s. s. Johannes episcopus s. Normiensis ecclesie sub- scripsit. Johannes episcopus s. Galliensis ecclesie subscripsit. Johannes episcopus s. Arinensis ecclesie interfuit et subscripsit. Humbertus episcopus s. La- viensis ecclesie consensi et subscripsi. Gerhardus episcopus Favientine ecclesie consensi et subscripsi. Aufredus episcopus Verdecensis ecclesie consensi et subscripsi. Zenobius episcopus Fesolane ecclesie consensi et subscripsi. Gaidolfus episcopus Firmine ecclesie consensi et subscripsi. Ego, Petrus, epis- copus Kamerine ecclesie, ibi fui et subscripsi. Eber- hardus episcopus Aretine ecclesie consensi et sub- scripsi. Stephanus, episcopus Narniensis ecclesie consensi et subscripsi. Gisilbertus, episcopus Castre- nensis ecclesie consensi et subscripsi. Alberinus, 20 episcopus Ausculanus subscripsi. Antonius Brixinensis ecclesie episcopus subscripsi. Diodericus Metensis ecclesie episcopus subscripsi. Canwardus Mindensis episcopus subscripsi. Hucbertus episcopus subscripsi. Luzo, episcopus Cremonensis subscripsi. Johannes, episcopus Turdonensis subscripsi. Adelbertus epis- copus subscripsi. Otger episcopus subscripsi. Siche- linus Florentinus episcopus subscripsi. Albericus episcopus subscripsi. Artingo Ausiniane episcopus subscripsi. Insinno Laucanensis ecclesie episcopus 30 subscripsi. Ertemarius Anciae episcopus subscripsi. Julianus episcopus Nuverinus subscripsi. Stephanus Cervie ecclesie episcopus subscripsi. Atto, Senegalie ecclesie episcopus subscripsi. Lupus Spoltrinus epis- copus subscripsi. Lyndo Clusiane ecclesie episcopus 35 subscripsit. Data II. non. januarii per manus Widonis epis- copi sancte silve candide ecclesie, et bibliothecarii sancte sedis apostolice. Anno deo propitio, pontificatus domini Johannis 40 summi pontificis et universalis tertii decimi pape in sacratissima sede b. Petri apostoli tertio im- 5 10 15 25
8 consensi et subscripsi. Udalricus episc. s. Perga- mensis ecclesie consensi et subscripsi. Siggo, Ple- densis ecclesie episcopus consensi et subscripsi. Be- nedictus episcopus s. Julinensis ecclesie consensi et s. s. Johannes episcopus s. Normiensis ecclesie sub- scripsit. Johannes episcopus s. Galliensis ecclesie subscripsit. Johannes episcopus s. Arinensis ecclesie interfuit et subscripsit. Humbertus episcopus s. La- viensis ecclesie consensi et subscripsi. Gerhardus episcopus Favientine ecclesie consensi et subscripsi. Aufredus episcopus Verdecensis ecclesie consensi et subscripsi. Zenobius episcopus Fesolane ecclesie consensi et subscripsi. Gaidolfus episcopus Firmine ecclesie consensi et subscripsi. Ego, Petrus, epis- copus Kamerine ecclesie, ibi fui et subscripsi. Eber- hardus episcopus Aretine ecclesie consensi et sub- scripsi. Stephanus, episcopus Narniensis ecclesie consensi et subscripsi. Gisilbertus, episcopus Castre- nensis ecclesie consensi et subscripsi. Alberinus, 20 episcopus Ausculanus subscripsi. Antonius Brixinensis ecclesie episcopus subscripsi. Diodericus Metensis ecclesie episcopus subscripsi. Canwardus Mindensis episcopus subscripsi. Hucbertus episcopus subscripsi. Luzo, episcopus Cremonensis subscripsi. Johannes, episcopus Turdonensis subscripsi. Adelbertus epis- copus subscripsi. Otger episcopus subscripsi. Siche- linus Florentinus episcopus subscripsi. Albericus episcopus subscripsi. Artingo Ausiniane episcopus subscripsi. Insinno Laucanensis ecclesie episcopus 30 subscripsi. Ertemarius Anciae episcopus subscripsi. Julianus episcopus Nuverinus subscripsi. Stephanus Cervie ecclesie episcopus subscripsi. Atto, Senegalie ecclesie episcopus subscripsi. Lupus Spoltrinus epis- copus subscripsi. Lyndo Clusiane ecclesie episcopus 35 subscripsit. Data II. non. januarii per manus Widonis epis- copi sancte silve candide ecclesie, et bibliothecarii sancte sedis apostolice. Anno deo propitio, pontificatus domini Johannis 40 summi pontificis et universalis tertii decimi pape in sacratissima sede b. Petri apostoli tertio im- 5 10 15 25
Strana 9
9 perantibus dominis piissimis augustis Ottone et eius equivoco filio, a deo coronatis magnis impe- ratoribus. Anno majoris imperii sexto et minoris primo, in mense januario indictione supra dicta undecima. 5 (Gedruckt in Hoffm. Scriptor. rer. Lusat. indrod. p. 4—6. s. Schoettgen inv. dipl.) IV. Bischof Benno von Meissen errichtet einen ver- trag mit einem slavischen herrn, namens Bor, 10 in welchem dieser fünf dorfer und namentlich auch Drogo Budewice in burcwardo Godiwo von der kirche zu lehn bekommt. D. Meissen 1071. B. Misinensis aecclesie xmus episcopus notum 15 facit omnibus in Christo fidelibus quod quidam liber homo, Bor uocitatus, natione sclauus, v uillas predii sui in prouincia Nisanen, in burgwardo Woz sitas, presentibus ac collaudantibus duobus filiis suis Wi- chardo et Liutgero 1), in proprium tradidit, cum omni- bus apenditiis et pertinentiis earundem uillarum mancipiis, areis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, siluis, uiis et inuiis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, molis, molendinis, ea uidelicet ratione quod sibi filiisque suis totidem uille eiusdem aecclesie 25 quas ipsi collaudauerant, in beneficium darentur. Hec 2) sunt v.nomina uillarum que a Misinensi episcopo Bennone in concambium date sunt Boroni et filiis eius, una in burcwardo Ziauzo, Tesice, due in burc- wardo Bresnice, Luciwice et Wirnotine uocitate, una 30 in burcwardo Godiwo, Drogobudowice, item una in 20 1) Luthero. 2) Hec — Rocina fehlt. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
9 perantibus dominis piissimis augustis Ottone et eius equivoco filio, a deo coronatis magnis impe- ratoribus. Anno majoris imperii sexto et minoris primo, in mense januario indictione supra dicta undecima. 5 (Gedruckt in Hoffm. Scriptor. rer. Lusat. indrod. p. 4—6. s. Schoettgen inv. dipl.) IV. Bischof Benno von Meissen errichtet einen ver- trag mit einem slavischen herrn, namens Bor, 10 in welchem dieser fünf dorfer und namentlich auch Drogo Budewice in burcwardo Godiwo von der kirche zu lehn bekommt. D. Meissen 1071. B. Misinensis aecclesie xmus episcopus notum 15 facit omnibus in Christo fidelibus quod quidam liber homo, Bor uocitatus, natione sclauus, v uillas predii sui in prouincia Nisanen, in burgwardo Woz sitas, presentibus ac collaudantibus duobus filiis suis Wi- chardo et Liutgero 1), in proprium tradidit, cum omni- bus apenditiis et pertinentiis earundem uillarum mancipiis, areis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, siluis, uiis et inuiis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, molis, molendinis, ea uidelicet ratione quod sibi filiisque suis totidem uille eiusdem aecclesie 25 quas ipsi collaudauerant, in beneficium darentur. Hec 2) sunt v.nomina uillarum que a Misinensi episcopo Bennone in concambium date sunt Boroni et filiis eius, una in burcwardo Ziauzo, Tesice, due in burc- wardo Bresnice, Luciwice et Wirnotine uocitate, una 30 in burcwardo Godiwo, Drogobudowice, item una in 20 1) Luthero. 2) Hec — Rocina fehlt. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 10
10 burcwardo Trebiste, Rocina, hac tamen condicione ut ipse pater quamdiu uiueret his decem uillis sine omní seruicio potestatiue potiretur, post mortem uero suam superstites filii easdem uillas eque inter se 5 diuiderent, et quemadmodum pater eorum uiuens quamdiu uiuerent ipsi potestatiue eis fruerentur et si alter eorum obirent 1) (sic! pro obiret) hereditas illius in his predictis uillis ad alium non rediret, ambobus uero mortuis episcopus prenominati loci potestatem 10 inde haberet faciendi quid uellet, et si pater et filii dum uiuerent, aliquam uuerram in eisdem bonis episcopo facerent, hoc est si alicui alteri nisi Misi- nensi ecclesie eiusque episcopo totum, uel aliquam partem traderent, uel tradere uellent, ipsi tam suis quam prediis episcopi penitus carerent. Hec facta sunt in ecclesia Misinensi presente rege Heinricho, secundi imperatoris Heinrici filio, presentibus etiam uenerabilibus episcopis Wezelone Magdeburgensi archi- episcopo, Annone Coloniensi archiepiscopo, Adelberto 20 Bremensi archiepiscopo, Burchardo Haluerstetensi epis- copo, Eppone Citicensi episcopo, Wernhero Merse- burgensi episcopo, laicis, Ottone duce Bauuariorum, Magono 2) Saxonum duce, Wrotezlau Boemiorum duce, Bolezlavo Polonorum duce, Echeberto marchione, Te- 25 tone marchione, Uthone marchione, Friderico3) pa- latino comite, Gerone et fratre eius Thiemone 4) co- mitibus, Burchardo Misinensis ciuitatis prefecto, et duobus filiis eius Euone et Burchardo, cum multis militibus marchionis Echeberti, Hugoldo, Friderico 30 marchione, Witigone, Chitolone 5), Spitliso, Zuezlauo, Boliboro, Rotaso, Zidezlauvo 6), Minichone, Pribizlauo, Zulizlauo, Wizlau, Mazelino7), Wirchizlauo, Mizboro, et filio eius Naziwog 8), Coso, Borizlauo, Johano, Tammone, et clericis Rodolfo, Bernhardo, Azelino, Christiano, 35 Willehalmo, Gettone, Berchtoldo, Regimboldo, Wille- rico, Appone 9). Hec facta sunt anno dominice incar- nationis millesimo LXXI indicione xma, anno autem ordinationis domini Heinrici quarti regis septimo 15 1) obiret. 2) Magno. 3) Fridericho. 4) Thietmone. 5) Chit- 40 tolo, Spittis. 6) Zezlau. 7) Machelino. 8) Mizboro —Naziwog fehlt. 2) Johano — Appone fehlt.
10 burcwardo Trebiste, Rocina, hac tamen condicione ut ipse pater quamdiu uiueret his decem uillis sine omní seruicio potestatiue potiretur, post mortem uero suam superstites filii easdem uillas eque inter se 5 diuiderent, et quemadmodum pater eorum uiuens quamdiu uiuerent ipsi potestatiue eis fruerentur et si alter eorum obirent 1) (sic! pro obiret) hereditas illius in his predictis uillis ad alium non rediret, ambobus uero mortuis episcopus prenominati loci potestatem 10 inde haberet faciendi quid uellet, et si pater et filii dum uiuerent, aliquam uuerram in eisdem bonis episcopo facerent, hoc est si alicui alteri nisi Misi- nensi ecclesie eiusque episcopo totum, uel aliquam partem traderent, uel tradere uellent, ipsi tam suis quam prediis episcopi penitus carerent. Hec facta sunt in ecclesia Misinensi presente rege Heinricho, secundi imperatoris Heinrici filio, presentibus etiam uenerabilibus episcopis Wezelone Magdeburgensi archi- episcopo, Annone Coloniensi archiepiscopo, Adelberto 20 Bremensi archiepiscopo, Burchardo Haluerstetensi epis- copo, Eppone Citicensi episcopo, Wernhero Merse- burgensi episcopo, laicis, Ottone duce Bauuariorum, Magono 2) Saxonum duce, Wrotezlau Boemiorum duce, Bolezlavo Polonorum duce, Echeberto marchione, Te- 25 tone marchione, Uthone marchione, Friderico3) pa- latino comite, Gerone et fratre eius Thiemone 4) co- mitibus, Burchardo Misinensis ciuitatis prefecto, et duobus filiis eius Euone et Burchardo, cum multis militibus marchionis Echeberti, Hugoldo, Friderico 30 marchione, Witigone, Chitolone 5), Spitliso, Zuezlauo, Boliboro, Rotaso, Zidezlauvo 6), Minichone, Pribizlauo, Zulizlauo, Wizlau, Mazelino7), Wirchizlauo, Mizboro, et filio eius Naziwog 8), Coso, Borizlauo, Johano, Tammone, et clericis Rodolfo, Bernhardo, Azelino, Christiano, 35 Willehalmo, Gettone, Berchtoldo, Regimboldo, Wille- rico, Appone 9). Hec facta sunt anno dominice incar- nationis millesimo LXXI indicione xma, anno autem ordinationis domini Heinrici quarti regis septimo 15 1) obiret. 2) Magno. 3) Fridericho. 4) Thietmone. 5) Chit- 40 tolo, Spittis. 6) Zezlau. 7) Machelino. 8) Mizboro —Naziwog fehlt. 2) Johano — Appone fehlt.
Strana 11
14 xmo, regni uero vto xmo feliciter amen. Hoc pre- dictum predium in laudem et honorem sancti Johannis euangeliste sanctique Donati martiris Christi Misinensi ecclesie a Borone filiisque suis Luthero et Wichardo iuste collatum, quisquis sua nefaria uel iniqua potes- tate inde auferre, aut quoquo modo alienare pre- sumat, ille dei omnipotentis et omnium sanctorum hodium perenniter optineat et nisi resipiscat satis- faciendo Misinensi ecclesie eiusque pastori, cum Juda traditore in inferioris inferni camino detentus in per- petuum crucietur. Hec Benno decimus Misinensis ecclesie episcopus scripsit et sigilli sui impressione signatum corroborauit. Ista sunt nomina 1) uillarum quas 2) Bor et filii eius in concambium dederunt Wighardus et Liuthegerus 15 Misinensi aecclesie sine werra et omni contradictione : Gozebudi, Oicice, Grodice, Cinici, Luderuwice. 5 10 (Nach dem im hauptstaatsarchiv zu Dresden befindlichen original copirt. Gedruckt bei Calles, series episc. Misnens. p. 78. mit mehreren abweichungen, u. Schöttgen, O.S. nachl. II. 387. Ueber die unechtheit der urkunde s. Ebert, hall. literat.—zeit. 1824, p. 2. Märker, burggr. Meissen, s. 35. Die varianten finden sich im Meissner stiftsarchiv-originale. Ein facsimile N. L. M. XXXI. B.) 20 V. König Heinrich IV. schenkt dem bisthum Meissen 25 VIII. königliche hufen in villa Goreliz im gau Milsca, welche einst einem gewissen Ozer gehörten, diesem aber eines verbrechens we- gen abgesprochen sind. D. Goslar, 11. december (III. id. decembr.) 1071. 30 In nomine sancte et individue trinitatis. Heinri- cus divina favente clemencia rex. Omnium divinae 1) nomina V. 2) que a Misinensi episcopo Bennone in concambium date sunt Boroni et filiis ejus, unam in burc- wardo Ziauso, Tesize, due in burcwardo Bresnice Luciwice 35 et Wirnotin uocitate, una in burcwardo Godiwo Drogobudo- wice, item una in burcwardo Trebiste.
14 xmo, regni uero vto xmo feliciter amen. Hoc pre- dictum predium in laudem et honorem sancti Johannis euangeliste sanctique Donati martiris Christi Misinensi ecclesie a Borone filiisque suis Luthero et Wichardo iuste collatum, quisquis sua nefaria uel iniqua potes- tate inde auferre, aut quoquo modo alienare pre- sumat, ille dei omnipotentis et omnium sanctorum hodium perenniter optineat et nisi resipiscat satis- faciendo Misinensi ecclesie eiusque pastori, cum Juda traditore in inferioris inferni camino detentus in per- petuum crucietur. Hec Benno decimus Misinensis ecclesie episcopus scripsit et sigilli sui impressione signatum corroborauit. Ista sunt nomina 1) uillarum quas 2) Bor et filii eius in concambium dederunt Wighardus et Liuthegerus 15 Misinensi aecclesie sine werra et omni contradictione : Gozebudi, Oicice, Grodice, Cinici, Luderuwice. 5 10 (Nach dem im hauptstaatsarchiv zu Dresden befindlichen original copirt. Gedruckt bei Calles, series episc. Misnens. p. 78. mit mehreren abweichungen, u. Schöttgen, O.S. nachl. II. 387. Ueber die unechtheit der urkunde s. Ebert, hall. literat.—zeit. 1824, p. 2. Märker, burggr. Meissen, s. 35. Die varianten finden sich im Meissner stiftsarchiv-originale. Ein facsimile N. L. M. XXXI. B.) 20 V. König Heinrich IV. schenkt dem bisthum Meissen 25 VIII. königliche hufen in villa Goreliz im gau Milsca, welche einst einem gewissen Ozer gehörten, diesem aber eines verbrechens we- gen abgesprochen sind. D. Goslar, 11. december (III. id. decembr.) 1071. 30 In nomine sancte et individue trinitatis. Heinri- cus divina favente clemencia rex. Omnium divinae 1) nomina V. 2) que a Misinensi episcopo Bennone in concambium date sunt Boroni et filiis ejus, unam in burc- wardo Ziauso, Tesize, due in burcwardo Bresnice Luciwice 35 et Wirnotin uocitate, una in burcwardo Godiwo Drogobudo- wice, item una in burcwardo Trebiste.
Strana 12
12 legis scripturarum attestacione didicimus, quia haec sola et specialis ad caelum scala est, sine qua nun- quam ad deum scanditur, dilectio dei et proximi, quae licet duplex sit, ut puta in deum et proximum, in sola tamen proximi dilectione utraque exhibenda iubetur, quia in hoc ipso quod proximum diligimus, deum nos diligere monstramus. Qui enim, testante Johanne, fratrem, quem videt, non diligit, deum, quem non videt, quomodo potest diligere. Qua di- 10 lectione omnibus quidem connectimur, sed his, quos etiam per affectionem cognacionis diligimus artius eadem colligamur. Vnde in secula seculorum notum esse volumus, qvaliter nos pro remedio animae marchionis Eggeberti 15 non modo secundum deum proximi, sed etiam carnis iure propinqui submonentibus, etiam Berhta et regni et tori socia caeterisque fidelibus nostris, videlicet Adalberto Hammaburgensi archiepiscopo, Buggone Halberstatensi, Werinhero Argentinensi, Hezelino Hil- 20 denesheinensi episcopis, sed et Bennonis Misnensis episcopi servitii non immemores vi mansos regales in pago Milsca sitos autem in villa Goreliz sub co- mitatu Eggeberti filii predicti marchionis cum om- nibus eorum appendiciis hoc est utriusque sexus 25 mancipiis, areis, aedificiis, terris cultis et incultis, viis et inviis, pratis, pascuis, siluis, forestibus, venacio- nibus, aquis aqvarumqve decursibus, molis, molen- dinis, piscacionibus ac cum omni utilitate, que ullo modo inde prouenire poterit eidem prefate aecclesie Misnensi in proprium dedimus atque tradidimus. Eos- dem autem mansos cum aliis quidam nomine Ozer in beneficium habuit, quibus culpis suis exigentibus, non modo destitutus est, sed etiam capitis sententie adiudicatus, quem de capitis tam pro merita trunca- 35 cione quam de beneficii non pro merita possessione absoluimus. Possessos igitur mansos a nobis prefatae Misnensi aecclesie dedimus, ea autem condicione, ut quicunque eorum possessor extiterit, omni evo in anniuersario predicti marchionis defuncti pro animae 40 ejus commendacione a fratribus celebrata, plenum servitium eisdem fratribus subministret, quod etiam 5 30
12 legis scripturarum attestacione didicimus, quia haec sola et specialis ad caelum scala est, sine qua nun- quam ad deum scanditur, dilectio dei et proximi, quae licet duplex sit, ut puta in deum et proximum, in sola tamen proximi dilectione utraque exhibenda iubetur, quia in hoc ipso quod proximum diligimus, deum nos diligere monstramus. Qui enim, testante Johanne, fratrem, quem videt, non diligit, deum, quem non videt, quomodo potest diligere. Qua di- 10 lectione omnibus quidem connectimur, sed his, quos etiam per affectionem cognacionis diligimus artius eadem colligamur. Vnde in secula seculorum notum esse volumus, qvaliter nos pro remedio animae marchionis Eggeberti 15 non modo secundum deum proximi, sed etiam carnis iure propinqui submonentibus, etiam Berhta et regni et tori socia caeterisque fidelibus nostris, videlicet Adalberto Hammaburgensi archiepiscopo, Buggone Halberstatensi, Werinhero Argentinensi, Hezelino Hil- 20 denesheinensi episcopis, sed et Bennonis Misnensis episcopi servitii non immemores vi mansos regales in pago Milsca sitos autem in villa Goreliz sub co- mitatu Eggeberti filii predicti marchionis cum om- nibus eorum appendiciis hoc est utriusque sexus 25 mancipiis, areis, aedificiis, terris cultis et incultis, viis et inviis, pratis, pascuis, siluis, forestibus, venacio- nibus, aquis aqvarumqve decursibus, molis, molen- dinis, piscacionibus ac cum omni utilitate, que ullo modo inde prouenire poterit eidem prefate aecclesie Misnensi in proprium dedimus atque tradidimus. Eos- dem autem mansos cum aliis quidam nomine Ozer in beneficium habuit, quibus culpis suis exigentibus, non modo destitutus est, sed etiam capitis sententie adiudicatus, quem de capitis tam pro merita trunca- 35 cione quam de beneficii non pro merita possessione absoluimus. Possessos igitur mansos a nobis prefatae Misnensi aecclesie dedimus, ea autem condicione, ut quicunque eorum possessor extiterit, omni evo in anniuersario predicti marchionis defuncti pro animae 40 ejus commendacione a fratribus celebrata, plenum servitium eisdem fratribus subministret, quod etiam 5 30
Strana 13
13 de viuo adhuc marchione Eggeberto cum carnem terre debitam deposuerit, statuentes eidem condicioni innectimus. Et ut haec nostra regalis tradicio firma et inconuulsa in generaciones generacionum perma- neat, hanc cartam inde conscribi et propria manu ut infra videtur, corroboratam sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Sign. domini Heinrici Iv. regis in- victissimi. 5 Adalbero cancellarius uice Sigefridi archicancel- larii recognovi. Data est III. id. dec. anno dominice incarnacionis milles. LXXI indictione x. Anno autem ordinacionis domini Henrici quarti regis xvII, regni vero xv. Actum est Goslarie feliciter amen. 10 (Nach dem originale im Meissner stiftsarchive auf pergament 15 mit wohlerhaltenem siegel in braunem wachse. Fehlerhaft gedruckt in Kreissigs beiträgen zur historie der sächsischen lande, 1. s. 6., und im Ossilegio s. Bennonis, s. 15. Conf. Calles, ser. ep. Misn. p. 79. Albini, meissn. chronik. s. 435. N. laus. magaz. XVIII. p. 338. Facsimile N. L. Mag. XXXI. B.) 20 VI. Kaiser Heinrich bestätigt die erneuerung des bisthums Prag und weist ihm von mitter- nacht aus die grenzen an: Psowane, Chrowati, Zlasane, Trebowane, Boborane, Dedosese bis 25 zum mittleren walde, wo der Miltschaner gren- zen beginnen. D. 29. april (III. kal. maji) 1086. In nomine sancte et individue trinitatis. Henri- cus tercius diuina fauente clemencia Romanorum im- perator augustus, regio nomini et imperatorie digni- 30 tati congruere nouimus, vt ecclesiarum dei utilitatibus
13 de viuo adhuc marchione Eggeberto cum carnem terre debitam deposuerit, statuentes eidem condicioni innectimus. Et ut haec nostra regalis tradicio firma et inconuulsa in generaciones generacionum perma- neat, hanc cartam inde conscribi et propria manu ut infra videtur, corroboratam sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Sign. domini Heinrici Iv. regis in- victissimi. 5 Adalbero cancellarius uice Sigefridi archicancel- larii recognovi. Data est III. id. dec. anno dominice incarnacionis milles. LXXI indictione x. Anno autem ordinacionis domini Henrici quarti regis xvII, regni vero xv. Actum est Goslarie feliciter amen. 10 (Nach dem originale im Meissner stiftsarchive auf pergament 15 mit wohlerhaltenem siegel in braunem wachse. Fehlerhaft gedruckt in Kreissigs beiträgen zur historie der sächsischen lande, 1. s. 6., und im Ossilegio s. Bennonis, s. 15. Conf. Calles, ser. ep. Misn. p. 79. Albini, meissn. chronik. s. 435. N. laus. magaz. XVIII. p. 338. Facsimile N. L. Mag. XXXI. B.) 20 VI. Kaiser Heinrich bestätigt die erneuerung des bisthums Prag und weist ihm von mitter- nacht aus die grenzen an: Psowane, Chrowati, Zlasane, Trebowane, Boborane, Dedosese bis 25 zum mittleren walde, wo der Miltschaner gren- zen beginnen. D. 29. april (III. kal. maji) 1086. In nomine sancte et individue trinitatis. Henri- cus tercius diuina fauente clemencia Romanorum im- perator augustus, regio nomini et imperatorie digni- 30 tati congruere nouimus, vt ecclesiarum dei utilitatibus
Strana 14
14 vbique opitulantes damna vel iniurias 1) quacunque ne- cesse fuerit propulsemus. Quapropter vniversis dei nostrique regni fidelibus, tam futuris quam presen- tibus, notum esse volumus, qualiter fidelis noster 5 Pragensis episcopus Gebhardus sepe2) confratribus suis et coëpiscopis, ceterisque principibus nostris ac 3) nouissime nobis conquestus est quod Pragensis epis- copatus, qui ab initio per totum Bohemie ac Mo- rauie ducatum unus et integer constitutus, et tam a papa Benedicto quam a primo Ottone imperatore 4) confirmatus est5) postea antecessorum suorum con- sensu sola dominantium potestate subinthronizato intra6) terminos ejus nouo episcopo diuisus esset et imminutus7). Qui cum Magontie 8) coram legatis aposto- 15 lice sedis, presentibus nobis ac plerisque regni nostri optimatibus eandem querimoniam intulisset, ab archi- episcopis Wezlone Magontino 9), Sigeuino 10) Coloniensi, Egilberto Treueriensi 11), Liemaro Bremensi 12), ab episcopo quoque Tiederico 13) Virdunensi, Conrado Trajectensi 14), Odalrico Eistetensi 15), Ottone Ratis- bonensi, cum assensu laicorum, ducis Bohemorum Wratislai et fratris ejus Conradi, ducis Fridrici, ducis Lutoldi 16) palatini comitis Rapotonis 17) et omnium, qui ibidem convenerant primitiua 18) illa parochia cum 25 omni terminorum 19) suorum ambitu Pragensi sedi est adjudicata. Termini autem ejus occidentem versus hii sunt: Tugast qui20) tendit ad medium fluminis Chub, Zelza, Zedlica et Liusena21), et Dasena Liuto- merici, Lemuzi 22) usque ad mediam sylvam, qua Bo- 30 hemia limitatur. Deinde 23) ad aquilonalem 24) hii sunt termini: Psouane, Chrouati, et altera Chrouati, Zla- sane, Trebouane, Boborane, Dedosese usque ad me- diam sylvam, qua Milcianorum25) occurrunt termini. Inde ad orientem hos fluuios habet 26) terminos: Bug 10 20 35 1) et iniurias earum. 2) fehlt. 3) et. 4) imperatore Ot- tone. 5) et. 6) infra. 7) minutus. 8) Maguncie. 9) Wesslone Maguntino. 10) Sigenino. 11) Engelberto Treuirensi. 12) Lit- maro Breniensi. 13) Theodorico. 14) Trajethensi. 15) Eye- stetensi. 16) Leupoldi. 17) Rapothonis. 18) primiticia. 19) do- 40 miniorum. 20) que. 21) Zelsa et Linsena. 22) Lutomerici, Lenuzi. 23) Demum. 24) Aquilonem. 25) Wlcianorum. 26) habent.
14 vbique opitulantes damna vel iniurias 1) quacunque ne- cesse fuerit propulsemus. Quapropter vniversis dei nostrique regni fidelibus, tam futuris quam presen- tibus, notum esse volumus, qualiter fidelis noster 5 Pragensis episcopus Gebhardus sepe2) confratribus suis et coëpiscopis, ceterisque principibus nostris ac 3) nouissime nobis conquestus est quod Pragensis epis- copatus, qui ab initio per totum Bohemie ac Mo- rauie ducatum unus et integer constitutus, et tam a papa Benedicto quam a primo Ottone imperatore 4) confirmatus est5) postea antecessorum suorum con- sensu sola dominantium potestate subinthronizato intra6) terminos ejus nouo episcopo diuisus esset et imminutus7). Qui cum Magontie 8) coram legatis aposto- 15 lice sedis, presentibus nobis ac plerisque regni nostri optimatibus eandem querimoniam intulisset, ab archi- episcopis Wezlone Magontino 9), Sigeuino 10) Coloniensi, Egilberto Treueriensi 11), Liemaro Bremensi 12), ab episcopo quoque Tiederico 13) Virdunensi, Conrado Trajectensi 14), Odalrico Eistetensi 15), Ottone Ratis- bonensi, cum assensu laicorum, ducis Bohemorum Wratislai et fratris ejus Conradi, ducis Fridrici, ducis Lutoldi 16) palatini comitis Rapotonis 17) et omnium, qui ibidem convenerant primitiua 18) illa parochia cum 25 omni terminorum 19) suorum ambitu Pragensi sedi est adjudicata. Termini autem ejus occidentem versus hii sunt: Tugast qui20) tendit ad medium fluminis Chub, Zelza, Zedlica et Liusena21), et Dasena Liuto- merici, Lemuzi 22) usque ad mediam sylvam, qua Bo- 30 hemia limitatur. Deinde 23) ad aquilonalem 24) hii sunt termini: Psouane, Chrouati, et altera Chrouati, Zla- sane, Trebouane, Boborane, Dedosese usque ad me- diam sylvam, qua Milcianorum25) occurrunt termini. Inde ad orientem hos fluuios habet 26) terminos: Bug 10 20 35 1) et iniurias earum. 2) fehlt. 3) et. 4) imperatore Ot- tone. 5) et. 6) infra. 7) minutus. 8) Maguncie. 9) Wesslone Maguntino. 10) Sigenino. 11) Engelberto Treuirensi. 12) Lit- maro Breniensi. 13) Theodorico. 14) Trajethensi. 15) Eye- stetensi. 16) Leupoldi. 17) Rapothonis. 18) primiticia. 19) do- 40 miniorum. 20) que. 21) Zelsa et Linsena. 22) Lutomerici, Lenuzi. 23) Demum. 24) Aquilonem. 25) Wlcianorum. 26) habent.
Strana 15
15 scilicet et Hircuni 1) Krakouia ciuitate2), cui Wag nomen est, cum omnibus regionibus ad predictam vrbem pertinentibus que Krakow3) est. Inde Vn- garorum limitibus additis usque ad montes, quibus nomen est Tritri dilatata 4) procedit. Deinde in ea parte, quae meridiem respicit, addita regione Morauia vsque ad fluuium, cui nomen est Wag5), et ad me- diam syluam6) cui nomen est Mudre") et ejusdem montis, eadem parochia tendit, qua Bavaria limitatur. Mediantibus8) itaque nobis, et communi principum 10 aspirante suffragio, peractum9) est, ut dux Bohemie Wratislaus et frater ejus Conradus supradicto Pra- gensi episcopo fratri suo parochiam judiciario ordine requisitam ex integro reprofiterentur 10) et redderent, proinde nos rogatu ejusdem episcopi rationabiliter 15 inducti, Pragensis episcopatus reintegrationem nostre imperialis auctoritatis edicto illi et successoribus ejus confirmamus, et stabilimus: inuiolabiliter decernentes, ne vlla post hac 11) cujuslibet condicionis persona vel vlla societas hominum, Pragensi ecclesie quicquam 20 sui juris in prenotatis terminis alienare presumat. Cujus reintegracionis et confirmacionis auctoritas, vt omni evo stabilis et inconuulsa permaneat, hanc cartam inde conscribi, quam sicut infra apparet, manu propria roborantes impressione signi nostri 25 iussimus insigniri. Data II. kal. maii anno ab incarnat. domini mill. LXXXVI, indictione ix anno autem domini Henrici regni quidem xxxII imperii 12) vero II augusti 13). 5 (Gedruckt in Menken script. rer. Bohem. 1. [Cosmas Prag.] 30 Die beigeschriebenen varianten sind aus Dobner's Mon. Boem. III. p. 129. Da Heinrich I. nicht römischer kaiser wurde, ist hier der deutsche könig Heinrich IV. als kaiser Heinrich III. aufgeführt.) 1) Brig sczilicet et Zircuni cum. 2) prouinciaque. 3) Cra- coua. 4) Triti delitata. 5) Wag est. 6) siluam mediam. 7) Mere. 35 8) Mediante. 9) pactum. 10) profiterentur. 11) hec. 12) im- peratorij. 13) signum domini Henrici III. Romanorum impe- ratoris augusti.
15 scilicet et Hircuni 1) Krakouia ciuitate2), cui Wag nomen est, cum omnibus regionibus ad predictam vrbem pertinentibus que Krakow3) est. Inde Vn- garorum limitibus additis usque ad montes, quibus nomen est Tritri dilatata 4) procedit. Deinde in ea parte, quae meridiem respicit, addita regione Morauia vsque ad fluuium, cui nomen est Wag5), et ad me- diam syluam6) cui nomen est Mudre") et ejusdem montis, eadem parochia tendit, qua Bavaria limitatur. Mediantibus8) itaque nobis, et communi principum 10 aspirante suffragio, peractum9) est, ut dux Bohemie Wratislaus et frater ejus Conradus supradicto Pra- gensi episcopo fratri suo parochiam judiciario ordine requisitam ex integro reprofiterentur 10) et redderent, proinde nos rogatu ejusdem episcopi rationabiliter 15 inducti, Pragensis episcopatus reintegrationem nostre imperialis auctoritatis edicto illi et successoribus ejus confirmamus, et stabilimus: inuiolabiliter decernentes, ne vlla post hac 11) cujuslibet condicionis persona vel vlla societas hominum, Pragensi ecclesie quicquam 20 sui juris in prenotatis terminis alienare presumat. Cujus reintegracionis et confirmacionis auctoritas, vt omni evo stabilis et inconuulsa permaneat, hanc cartam inde conscribi, quam sicut infra apparet, manu propria roborantes impressione signi nostri 25 iussimus insigniri. Data II. kal. maii anno ab incarnat. domini mill. LXXXVI, indictione ix anno autem domini Henrici regni quidem xxxII imperii 12) vero II augusti 13). 5 (Gedruckt in Menken script. rer. Bohem. 1. [Cosmas Prag.] 30 Die beigeschriebenen varianten sind aus Dobner's Mon. Boem. III. p. 129. Da Heinrich I. nicht römischer kaiser wurde, ist hier der deutsche könig Heinrich IV. als kaiser Heinrich III. aufgeführt.) 1) Brig sczilicet et Zircuni cum. 2) prouinciaque. 3) Cra- coua. 4) Triti delitata. 5) Wag est. 6) siluam mediam. 7) Mere. 35 8) Mediante. 9) pactum. 10) profiterentur. 11) hec. 12) im- peratorij. 13) signum domini Henrici III. Romanorum impe- ratoris augusti.
Strana 16
16 VII. Aufruf des erzbischofs Adelgorius von Magde- burg und anderer geistlichen und weltlichen herren an die Sachsen, Franken, Lothringer und 5 andere christen zum kampfe gegen die heid- nischen Slaven. c. 1108. Adelgorius dei gracia Magadabvrgensis archi- episcopus, Albuinus Merseburgensis, Walerannus Nven- burgensis, Herewigus Misnensis, Hecil Havelbergensis, 10 Hartbrand Brandeburgensis, Otto comes, Ludovicus, et universi orientalis Saxonie majores et minores, Reginhardo venerabili episcopo Halberstetensi, Er- kamberto Corbeiensi, abbati Heinrico Paderbrunnensi, N. Mindensi, Friderico archiepiscopo Coloniensi, N. 15 Aquensi, O. Leodiensi, G. Lutaringorum duci Ruot- berto gloriossimo Flandringensium comiti, Lamberto archidiacono, Burichholdo circumspectissimo preposito, et Tanchrado insigni philosopho et omnibus Christi fidelibus, episcopis, abbatibus, monachis emeritis, re- 20 clusis, prepositis, canonicis, clericis, principibus, mi- litibus, ministerialibus, clientibus, omnibusque majo- ribus et minoribus dilectionem, oracionem et in id ipsum salutem. Multimodis paganorum oppressionibus, et cala- 25 mitatibus diutissime oppressi, ad vestram suspiramus misericordiam, quatenus ecclesie matris vestre nobis- cum subleuetis ruinam. Insurrexerunt in nos, et praeualuerunt crudelissimi gentiles viri absque mi- sericordia, et de inhumanitatis sue gloriantes milicia, 30 ecclesias Christi idolatria prophanauerunt, altaria de- moliti sunt, et quod humana mens refugit audire, ipsi non abhorrent in nos perpetrare. In nostram regionem sepissime efferantur, nullique parcentes ra- piunt, cedunt fundunt et exquisitis tormentis affligunt, 35 quosdam decollant, et capita demoniis suis immolant. De quibusdam visceribus extractis manus abscissas, et pedes alligant, ubi est inquiunt deus eorum? Quosdam in patibulo sublatos permittunt ad majores
16 VII. Aufruf des erzbischofs Adelgorius von Magde- burg und anderer geistlichen und weltlichen herren an die Sachsen, Franken, Lothringer und 5 andere christen zum kampfe gegen die heid- nischen Slaven. c. 1108. Adelgorius dei gracia Magadabvrgensis archi- episcopus, Albuinus Merseburgensis, Walerannus Nven- burgensis, Herewigus Misnensis, Hecil Havelbergensis, 10 Hartbrand Brandeburgensis, Otto comes, Ludovicus, et universi orientalis Saxonie majores et minores, Reginhardo venerabili episcopo Halberstetensi, Er- kamberto Corbeiensi, abbati Heinrico Paderbrunnensi, N. Mindensi, Friderico archiepiscopo Coloniensi, N. 15 Aquensi, O. Leodiensi, G. Lutaringorum duci Ruot- berto gloriossimo Flandringensium comiti, Lamberto archidiacono, Burichholdo circumspectissimo preposito, et Tanchrado insigni philosopho et omnibus Christi fidelibus, episcopis, abbatibus, monachis emeritis, re- 20 clusis, prepositis, canonicis, clericis, principibus, mi- litibus, ministerialibus, clientibus, omnibusque majo- ribus et minoribus dilectionem, oracionem et in id ipsum salutem. Multimodis paganorum oppressionibus, et cala- 25 mitatibus diutissime oppressi, ad vestram suspiramus misericordiam, quatenus ecclesie matris vestre nobis- cum subleuetis ruinam. Insurrexerunt in nos, et praeualuerunt crudelissimi gentiles viri absque mi- sericordia, et de inhumanitatis sue gloriantes milicia, 30 ecclesias Christi idolatria prophanauerunt, altaria de- moliti sunt, et quod humana mens refugit audire, ipsi non abhorrent in nos perpetrare. In nostram regionem sepissime efferantur, nullique parcentes ra- piunt, cedunt fundunt et exquisitis tormentis affligunt, 35 quosdam decollant, et capita demoniis suis immolant. De quibusdam visceribus extractis manus abscissas, et pedes alligant, ubi est inquiunt deus eorum? Quosdam in patibulo sublatos permittunt ad majores
Strana 17
17 cruciatus omni morte miserabiliorem vitam pertrahere cum viui aspiciant se per abscissionem singulorum membrorum mortificari, et ad ultimum ceso ventro miserabiliter eviscerari. Quam plures vivos excoriant, et cute capitis abstracta, hoc modo Iaruati in chris- tianorum fines erumpunt, et se christianos mentien- tes, predas impune abigunt. Phanatici autem illorum, quotiens comessationibus vacare libet, ferus in dictis capita, inquiunt: volt noster Pripegala. Hujus modi fieri oportet sacrificia. Pripegala, ut ajunt, Priapus est, et Beelphegor impudicus. Tunc decollatis ante prophanationis sue aras christianis et horrendis vo- cibus ululantes: agamus, inquiunt dies letitie, victus est Christus, vieit Pripegala victoriosissimus. Hujus- modi afflictiones sine intermissione vel toleramus, vel formidamus, quoniam eos semper progredi, et in omnibus ingemiscimus bene prosperari. Itaque, fratres charissimi, totius Saxonie, Francie, Lutaringie, Flan- drie episcopi, clerici, et monachi de bonis sumite exemplum, et Gallorum imitatores in hoc etiam estote : clamate hoc in ecclesiis: sanctificate jejunium, vocate coetum, congregate populum, annunciate hoc, et au- ditum facite in omnibus terminis prelacionis vestre. Sanctificate bellum, suscitate robustos. Surgite principes contra inimicos Christi, arripite clypeos, ac- cingimini filii potentes, et venite omnes viri bella- tores. Infirmus dicat, quia fortis sum ego, quoniam dominus fortitudo plebis sue, et protector salvacio- num Christi sui est. Erumpite et venite omnes ama- tores Christi et ecclesie, et sicut Galli, ad liberacionem 30 Jerusalem, vos preparate. Hierusalem nostra ab initio libera gentilium crudelitate facta est ancilla. Hujus muri propter peccata nostra corruerunt. Sed ruina hec sub manu vestra, quatenus lapides pretiosi omnes muri ejus et turres Jerusalem gemmis 35 edificentur. Platee ejus sternantur auro mundo, et pro horrendo sonitu gentilium in conspectu Pripegale cantetur in ea canticum letitie, et pro immolacione de christiani sanguinis effusione, carnem et sanguinem edant pauperes et saturentur, ut laudetis dominum 40 qui requiritis eum, vivantque in seculum seculi corda 5 10 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 3
17 cruciatus omni morte miserabiliorem vitam pertrahere cum viui aspiciant se per abscissionem singulorum membrorum mortificari, et ad ultimum ceso ventro miserabiliter eviscerari. Quam plures vivos excoriant, et cute capitis abstracta, hoc modo Iaruati in chris- tianorum fines erumpunt, et se christianos mentien- tes, predas impune abigunt. Phanatici autem illorum, quotiens comessationibus vacare libet, ferus in dictis capita, inquiunt: volt noster Pripegala. Hujus modi fieri oportet sacrificia. Pripegala, ut ajunt, Priapus est, et Beelphegor impudicus. Tunc decollatis ante prophanationis sue aras christianis et horrendis vo- cibus ululantes: agamus, inquiunt dies letitie, victus est Christus, vieit Pripegala victoriosissimus. Hujus- modi afflictiones sine intermissione vel toleramus, vel formidamus, quoniam eos semper progredi, et in omnibus ingemiscimus bene prosperari. Itaque, fratres charissimi, totius Saxonie, Francie, Lutaringie, Flan- drie episcopi, clerici, et monachi de bonis sumite exemplum, et Gallorum imitatores in hoc etiam estote : clamate hoc in ecclesiis: sanctificate jejunium, vocate coetum, congregate populum, annunciate hoc, et au- ditum facite in omnibus terminis prelacionis vestre. Sanctificate bellum, suscitate robustos. Surgite principes contra inimicos Christi, arripite clypeos, ac- cingimini filii potentes, et venite omnes viri bella- tores. Infirmus dicat, quia fortis sum ego, quoniam dominus fortitudo plebis sue, et protector salvacio- num Christi sui est. Erumpite et venite omnes ama- tores Christi et ecclesie, et sicut Galli, ad liberacionem 30 Jerusalem, vos preparate. Hierusalem nostra ab initio libera gentilium crudelitate facta est ancilla. Hujus muri propter peccata nostra corruerunt. Sed ruina hec sub manu vestra, quatenus lapides pretiosi omnes muri ejus et turres Jerusalem gemmis 35 edificentur. Platee ejus sternantur auro mundo, et pro horrendo sonitu gentilium in conspectu Pripegale cantetur in ea canticum letitie, et pro immolacione de christiani sanguinis effusione, carnem et sanguinem edant pauperes et saturentur, ut laudetis dominum 40 qui requiritis eum, vivantque in seculum seculi corda 5 10 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 3
Strana 18
18 vestra, ut non deficiat de ore vestro: alleluja, alleluja! Ad hoc bellum deuotas offert manus cum populo suo rex Dacorum, et alii principes per circuitum. Ipse etiam rex noster hujus belli auctor, cum omnibus, quos poterit adducere promptissimus erit adjutor. Sabbato in hebdomada rogacionum erit conuentus noster Merseburch, et ubicunque in orientali Saxonia opportuna habemus loca. Sanctissimi patres monachi, eremite atque reclusi optimam partem cum Maria 10 elegistis, sed quia nunc tempus ita exigit, de con- templationis quiete cum Martha surgendum est vobis, quoniam fratribus vestris plurimum turbatis, cum Martha admodum necessaria est Maria. Vobis loquimur, imo in nobis Christus loquitur 15 vobis. Surge, propera amica, columba mea, et veni. Flores bone operacionis apparuerunt in terra prin- cipum nostrorum, tempus putacionis advenit idolo- latrie, vox turturis audita est, quoniam casta mater ecclesia ingemiscit de idololatrie spurciciis. Nemo accendit lucernam, et ponit sub modio, sed super candelabrum ut qui ingrediuntur, lumen videant. Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona. Surge itaque sponsa Christi et veni. Sonet vox tua in auribus Christi fidelium, qua- 25 tenus omnes ad Christi festinent bellum, Christi mi- litibus veniant in adjutorium. Gentiles isti pessimi sunt, sed terra eorum optima, carne, melle, farina, auibus, et si excollatur, omnium de terre ubertate prouentuum, ita ut nulla ei possit comparari. Sic 30 ajunt illi, quibus nota est. Quapropter o Saxones, Franci, Lotharingi, Flandrigene famosissimi, et domi- tores mundi, hic poteritis et animas vestras satis- facere, et si ita placet, optimam terram ad inhabitandum acquirere. Qui Gallos ab extremo occidente progressos in brachio virtutis sue contra inimicos suos in remo- tissimo triumphavit oriente, ipse tribuat vobis volun- tatem et potentiam, nos affines, et inhumanissimos gentiles subjugare, et omnibus bene prosperari. (Gedruckt in Calles series Misnens. episcop. p. 106. und in 40 Schöttgens und Kreissigs Nachlese, IV., S. 553.) 5 20 35
18 vestra, ut non deficiat de ore vestro: alleluja, alleluja! Ad hoc bellum deuotas offert manus cum populo suo rex Dacorum, et alii principes per circuitum. Ipse etiam rex noster hujus belli auctor, cum omnibus, quos poterit adducere promptissimus erit adjutor. Sabbato in hebdomada rogacionum erit conuentus noster Merseburch, et ubicunque in orientali Saxonia opportuna habemus loca. Sanctissimi patres monachi, eremite atque reclusi optimam partem cum Maria 10 elegistis, sed quia nunc tempus ita exigit, de con- templationis quiete cum Martha surgendum est vobis, quoniam fratribus vestris plurimum turbatis, cum Martha admodum necessaria est Maria. Vobis loquimur, imo in nobis Christus loquitur 15 vobis. Surge, propera amica, columba mea, et veni. Flores bone operacionis apparuerunt in terra prin- cipum nostrorum, tempus putacionis advenit idolo- latrie, vox turturis audita est, quoniam casta mater ecclesia ingemiscit de idololatrie spurciciis. Nemo accendit lucernam, et ponit sub modio, sed super candelabrum ut qui ingrediuntur, lumen videant. Luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona. Surge itaque sponsa Christi et veni. Sonet vox tua in auribus Christi fidelium, qua- 25 tenus omnes ad Christi festinent bellum, Christi mi- litibus veniant in adjutorium. Gentiles isti pessimi sunt, sed terra eorum optima, carne, melle, farina, auibus, et si excollatur, omnium de terre ubertate prouentuum, ita ut nulla ei possit comparari. Sic 30 ajunt illi, quibus nota est. Quapropter o Saxones, Franci, Lotharingi, Flandrigene famosissimi, et domi- tores mundi, hic poteritis et animas vestras satis- facere, et si ita placet, optimam terram ad inhabitandum acquirere. Qui Gallos ab extremo occidente progressos in brachio virtutis sue contra inimicos suos in remo- tissimo triumphavit oriente, ipse tribuat vobis volun- tatem et potentiam, nos affines, et inhumanissimos gentiles subjugare, et omnibus bene prosperari. (Gedruckt in Calles series Misnens. episcop. p. 106. und in 40 Schöttgens und Kreissigs Nachlese, IV., S. 553.) 5 20 35
Strana 19
19 VIII. Bulla des papstes Innocenz II. D. Rom, 27. febr. (III. kal. martii) 1139. Innocentius episcopus, servus servorum dei, ve- nerabili fratri Godebaldo Misnensi episcopo, ejusque 5 successoribus canonice substituendis in perpetuum. Caritatis bonum est proprium, aliorum tamquam suis gaudere provectibus; officii siquidem nostri nos hor- tatur auctoritas, fratres nostros episcopos tam vicinos quam longe positos debita affectione diligere et eccle- 10 siis sibi commissis sua jura inconvulsa servare. Quam ob rem, venerabilis frater Godebalde episcope, tuis petitionibus imperamur assensum et Misnensem eccle- siam, cui deo auctore praeesse dinosceris apostolicae sedis privilegio communimus, statuentes ut quascun- que possessiones, quaecunque bona impresentiarum ex dono imperatorum aut quorumlibet fidelium ea- dem ecclesia juste et canonice possidet, aut in fu- turum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium vel aliis justis modis 20 deo propitio poterit adipisci, firma tibi tuisque suc- cessoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis videlicet quinque villas inferius annotatas quarum una vocatur Cozebude, alia Jazelice, alia Hermanni villa, alia 25 vero Bulsice, atque alia Meradewice, quas utique quidam liber homo Bor nuncupatus natione slavus in provincia Nisanen, in burgwardo Woz, presentibus et collaudantibus duobus filiis suis Wichardo et Lui- thero in praesentia Henrici II. regis et aliorum quam 30 plurium principum Misnensi ecclesie tradidit. Decer- nimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prae- nominatam ecclesiam temere perturbare aut ejus pos- sessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra 35 conserventur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis pro- futura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica, se- cularisve persona hanc nostre constitutionis paginam 3 15
19 VIII. Bulla des papstes Innocenz II. D. Rom, 27. febr. (III. kal. martii) 1139. Innocentius episcopus, servus servorum dei, ve- nerabili fratri Godebaldo Misnensi episcopo, ejusque 5 successoribus canonice substituendis in perpetuum. Caritatis bonum est proprium, aliorum tamquam suis gaudere provectibus; officii siquidem nostri nos hor- tatur auctoritas, fratres nostros episcopos tam vicinos quam longe positos debita affectione diligere et eccle- 10 siis sibi commissis sua jura inconvulsa servare. Quam ob rem, venerabilis frater Godebalde episcope, tuis petitionibus imperamur assensum et Misnensem eccle- siam, cui deo auctore praeesse dinosceris apostolicae sedis privilegio communimus, statuentes ut quascun- que possessiones, quaecunque bona impresentiarum ex dono imperatorum aut quorumlibet fidelium ea- dem ecclesia juste et canonice possidet, aut in fu- turum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium vel aliis justis modis 20 deo propitio poterit adipisci, firma tibi tuisque suc- cessoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis videlicet quinque villas inferius annotatas quarum una vocatur Cozebude, alia Jazelice, alia Hermanni villa, alia 25 vero Bulsice, atque alia Meradewice, quas utique quidam liber homo Bor nuncupatus natione slavus in provincia Nisanen, in burgwardo Woz, presentibus et collaudantibus duobus filiis suis Wichardo et Lui- thero in praesentia Henrici II. regis et aliorum quam 30 plurium principum Misnensi ecclesie tradidit. Decer- nimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prae- nominatam ecclesiam temere perturbare aut ejus pos- sessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra 35 conserventur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis pro- futura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica, se- cularisve persona hanc nostre constitutionis paginam 3 15
Strana 20
20 sciens contra eam temere venire temtaverit, secundo tertiove commonita, si non congrue satisfecerit po- testatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judiclo existere de perpetrata iniquitate 5 cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sangvine dei et domini redemtoris nostri Jesu Cristi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subjaceat, cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi quatenus et hic fruc- 10 tuum bone actionis percipiant, et apud districtum judicem premia aeterne pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Innocentius catholicae ecclesie episcopus. Ego Lucas presb. cardinalis tt. ss. Joh. et Pauli. Dat. Lateran: per manum Aimerici s. Rom. eccles. diaconi cardinalis et cancellar. III. kal. marcij, indict. III. incarn. dominicae anno MCXXXIX. Pontificatus vero Innocentii II. anno ximo. 15 20 (Misn. Vol. VII. p. 3791. seq. im Dresdner geh. staatsarchive, mil einem siegel.) IX. König Konrad II. entscheidet einen streit des bischofs Meinhard von Meissen mit markgraf 25 Konrad über einige dorfer (villae) in der pro- vinz Nisan. Bei Merseburg. 1144. Cuonradus Romanorum rex II. altercacionem de quibusdam villis in provincia Nisana, quas Meinhar- dus, venerabilis Misnensis episcopus sibi et sue ec- 30 elesie vindicavit, illustris vero marchio Cuonradus
20 sciens contra eam temere venire temtaverit, secundo tertiove commonita, si non congrue satisfecerit po- testatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judiclo existere de perpetrata iniquitate 5 cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sangvine dei et domini redemtoris nostri Jesu Cristi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subjaceat, cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi quatenus et hic fruc- 10 tuum bone actionis percipiant, et apud districtum judicem premia aeterne pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Innocentius catholicae ecclesie episcopus. Ego Lucas presb. cardinalis tt. ss. Joh. et Pauli. Dat. Lateran: per manum Aimerici s. Rom. eccles. diaconi cardinalis et cancellar. III. kal. marcij, indict. III. incarn. dominicae anno MCXXXIX. Pontificatus vero Innocentii II. anno ximo. 15 20 (Misn. Vol. VII. p. 3791. seq. im Dresdner geh. staatsarchive, mil einem siegel.) IX. König Konrad II. entscheidet einen streit des bischofs Meinhard von Meissen mit markgraf 25 Konrad über einige dorfer (villae) in der pro- vinz Nisan. Bei Merseburg. 1144. Cuonradus Romanorum rex II. altercacionem de quibusdam villis in provincia Nisana, quas Meinhar- dus, venerabilis Misnensis episcopus sibi et sue ec- 30 elesie vindicavit, illustris vero marchio Cuonradus
Strana 21
21 ad marchiam suam cum dicta provincia pertinere asseruit, ita consilio principum terminat: ut canonici Misnensis ecclesiae duas villas Deltsam et quae iuxta illam sita est, Neuendorff habeant. Episcopus alteram Neuendorff, que ultra Albiam sita est, hac interjecta condicione obtineat, ut eam filio marchionis Cuonradi in beneficium concedat. Ipse marchio villam Goluz libere possideat. Omnes ville Misnensis ecclesie, quae in provincia Nisan site sunt, ab edificacione castrorum marchionis et publicis vigiliis absolute sint. In provincia Millse ville episcopi et fratrum tres stu- pas in castro Budesin construant et publicas vigilias secundum morem terre faciant. In provincia Zagost ville episcopi ab edificatione castrorum marchionis absolute publicas tamen vigilias faciant. Sub sigillo 15 domini regis impresso manuque ejus propria. Signum domini Cuonradi Romanorum regis seçundi. Ego Arnoldus cancellarius vice Henrici Mogun- tinensis archiepiscopi et archicancellarii recognoui. A. 1144 jndict. vII. regnante Cuonrado Romanorum 20 rege II., anno vero regni ejus vu. Datum apud Mer- seburch. 5 10 (Vom originale No. 56. im k. s. hauptstaatsarchive zu Dres- den. Gedruckt in Schöttgens geschichte Konrads des grossen, bei Mascow, comment. s. 366. u. s.) 25 X. Kaiser Friedrich I. gestattet dem herzoge Wla- dislaus von Böhmen zu gewissen zeiten den königsreif anzulegen und zins im lande Polen zu erheben. D. Regensburg, 18. januar (xv. kal. 30 februarij) 1157. In nomine sancte et individue trinitatis, Fride- ricus divina favente clemencia imperator Romanorum
21 ad marchiam suam cum dicta provincia pertinere asseruit, ita consilio principum terminat: ut canonici Misnensis ecclesiae duas villas Deltsam et quae iuxta illam sita est, Neuendorff habeant. Episcopus alteram Neuendorff, que ultra Albiam sita est, hac interjecta condicione obtineat, ut eam filio marchionis Cuonradi in beneficium concedat. Ipse marchio villam Goluz libere possideat. Omnes ville Misnensis ecclesie, quae in provincia Nisan site sunt, ab edificacione castrorum marchionis et publicis vigiliis absolute sint. In provincia Millse ville episcopi et fratrum tres stu- pas in castro Budesin construant et publicas vigilias secundum morem terre faciant. In provincia Zagost ville episcopi ab edificatione castrorum marchionis absolute publicas tamen vigilias faciant. Sub sigillo 15 domini regis impresso manuque ejus propria. Signum domini Cuonradi Romanorum regis seçundi. Ego Arnoldus cancellarius vice Henrici Mogun- tinensis archiepiscopi et archicancellarii recognoui. A. 1144 jndict. vII. regnante Cuonrado Romanorum 20 rege II., anno vero regni ejus vu. Datum apud Mer- seburch. 5 10 (Vom originale No. 56. im k. s. hauptstaatsarchive zu Dres- den. Gedruckt in Schöttgens geschichte Konrads des grossen, bei Mascow, comment. s. 366. u. s.) 25 X. Kaiser Friedrich I. gestattet dem herzoge Wla- dislaus von Böhmen zu gewissen zeiten den königsreif anzulegen und zins im lande Polen zu erheben. D. Regensburg, 18. januar (xv. kal. 30 februarij) 1157. In nomine sancte et individue trinitatis, Fride- ricus divina favente clemencia imperator Romanorum
Strana 22
22 augustus. Cum tam lege nature, quam scripto bonum operari moneamur a domino, precipue eos, qui in administracione imperii et reipublice veraci consilio et indefesso laboris studio nobis assistunt, et pro gloria imperii propaganda strenuissime decertando omnibus inimicorum incursibus, et quibuslibet peri- culis sese objiciunt, speciali prerogativa honoris subli- metur, dignum duximus, ut de virtutum premiis et glorie corona diffidere non debeant, qui legittime 10 certaverunt. Noverit igitur omnium Christi imperii- que nostri fidelium tam presens etas, quam succes- sura posteritas, qualiter nos Wladislao illustri et serenissimo duci Boemie ob insignia servicii et de- vocionis tam ejus, quam omnium Boemorum merita 15 honoris insignia, quo avus et ceteri progenitores ejus duces Boemie beneficio imperialis excellencie ceteris ducibus praeeminebant, circulum videlicet gestandum concessimus, et per eum omnibus successoribus suis in perpetuum decernimus, itaque et irrefragabili 20 edicto statuimus, ut liceat prefato duci Boemie, Wla- dislao illis temporibus, quibus nos coronam et dia- dema glorie portamus, in nativitate domini videlicet et in pascha et in penthecosten circulum portare et amplius in festivitatibus, videlicet in festo sancti Wenceslai et sancti Adalberti, eo quod illas solemp- nitates propter patronos suos majori reverencia et celebritate veneretur. Sicut itaque celebracio et im- posicio corone nostre non debent fieri nisi per manus archiepiscoporum et episcoporum ita prefato duci Boemie a nullo hominum circulus imponatur, nisi a dilecto nostro Daniele venerabili Pragensi episcopo et Joanne Olumucensi episcopo eorumque successo- ribus. Quodsi forte Olumucensis defuerit, nichilo- minus Pragensis pro sede et dignitate excellenciori 35 vicem compleat amborum, similiter autem Olumucen- sis, si forte Pragensis defuerit. Ad hoc predicto duci Boemie et successoribus ejus addimus et con- cedimus censum de terra Polonie, quem antecessores ejus duces Boemie a Polonis retroactis temporibus 40 accipere solebant. Vt autem hec nostra donacio et constitucio supranominato duci Wladislao carissimo 5 25 30
22 augustus. Cum tam lege nature, quam scripto bonum operari moneamur a domino, precipue eos, qui in administracione imperii et reipublice veraci consilio et indefesso laboris studio nobis assistunt, et pro gloria imperii propaganda strenuissime decertando omnibus inimicorum incursibus, et quibuslibet peri- culis sese objiciunt, speciali prerogativa honoris subli- metur, dignum duximus, ut de virtutum premiis et glorie corona diffidere non debeant, qui legittime 10 certaverunt. Noverit igitur omnium Christi imperii- que nostri fidelium tam presens etas, quam succes- sura posteritas, qualiter nos Wladislao illustri et serenissimo duci Boemie ob insignia servicii et de- vocionis tam ejus, quam omnium Boemorum merita 15 honoris insignia, quo avus et ceteri progenitores ejus duces Boemie beneficio imperialis excellencie ceteris ducibus praeeminebant, circulum videlicet gestandum concessimus, et per eum omnibus successoribus suis in perpetuum decernimus, itaque et irrefragabili 20 edicto statuimus, ut liceat prefato duci Boemie, Wla- dislao illis temporibus, quibus nos coronam et dia- dema glorie portamus, in nativitate domini videlicet et in pascha et in penthecosten circulum portare et amplius in festivitatibus, videlicet in festo sancti Wenceslai et sancti Adalberti, eo quod illas solemp- nitates propter patronos suos majori reverencia et celebritate veneretur. Sicut itaque celebracio et im- posicio corone nostre non debent fieri nisi per manus archiepiscoporum et episcoporum ita prefato duci Boemie a nullo hominum circulus imponatur, nisi a dilecto nostro Daniele venerabili Pragensi episcopo et Joanne Olumucensi episcopo eorumque successo- ribus. Quodsi forte Olumucensis defuerit, nichilo- minus Pragensis pro sede et dignitate excellenciori 35 vicem compleat amborum, similiter autem Olumucen- sis, si forte Pragensis defuerit. Ad hoc predicto duci Boemie et successoribus ejus addimus et con- cedimus censum de terra Polonie, quem antecessores ejus duces Boemie a Polonis retroactis temporibus 40 accipere solebant. Vt autem hec nostra donacio et constitucio supranominato duci Wladislao carissimo 5 25 30
Strana 23
23 nostro, ejusque successoribus omnium temporum rata et inconvulsa permaneat, presentem inde paginam conscribi, et sigillo nostro insigniri jussimus adhibitis ydoneis testibus. Quorum nomina hec sunt: Eber- hardus Salczburgensis archiepiscopus, Wickmannus Magdeburgensis archiepiscopus, Henricus Ratisponen- sis episcopus, Eberhardus Bambergensis episcopus, Conradus Pataviensis episcopus, Otto Frisingensis episcopus, Daniel Pragensis episcopus, Henricus dux Austrie et Fridericus dux Swevorum, Ludowicus langravius Turingie, Adalbertus marchio Saxonie, Otto marchio Misnensis, Otto et Fridericus comites pala- tini. Signum domini Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Datum Ratispone xv. kalendas februarii indiccione 15 v. anno dominice incarnacionis MCLVII, regni nostri anno vi, imperii vero tercio. 5 10 (Aus Dobneri monum. Boem. III. p. 171.) XI. Kaiser Friedrich l. giebt die villa Prezez im gau 20 Milzana dem bisthum Meissen mit allen rechten und einkünften. D. 27. februar (III. kal. marcij) 1165, bei Altenburg. In nomine sancte et individue trinitatis, Frede- ricus divina favente clemencia Romanorum imperator 25 augustus. Diuinis et salutaribus sanctarum scriptu- rarum erudimur documentis, et predecessorum nostro- rum regum et imperatorum frequenter admonemur exemplis, ut ecclesias dei summa deuocione ac be- nignitate ditemus, easque modis, quibus possumus, 30
23 nostro, ejusque successoribus omnium temporum rata et inconvulsa permaneat, presentem inde paginam conscribi, et sigillo nostro insigniri jussimus adhibitis ydoneis testibus. Quorum nomina hec sunt: Eber- hardus Salczburgensis archiepiscopus, Wickmannus Magdeburgensis archiepiscopus, Henricus Ratisponen- sis episcopus, Eberhardus Bambergensis episcopus, Conradus Pataviensis episcopus, Otto Frisingensis episcopus, Daniel Pragensis episcopus, Henricus dux Austrie et Fridericus dux Swevorum, Ludowicus langravius Turingie, Adalbertus marchio Saxonie, Otto marchio Misnensis, Otto et Fridericus comites pala- tini. Signum domini Friderici Romanorum imperatoris invictissimi. Datum Ratispone xv. kalendas februarii indiccione 15 v. anno dominice incarnacionis MCLVII, regni nostri anno vi, imperii vero tercio. 5 10 (Aus Dobneri monum. Boem. III. p. 171.) XI. Kaiser Friedrich l. giebt die villa Prezez im gau 20 Milzana dem bisthum Meissen mit allen rechten und einkünften. D. 27. februar (III. kal. marcij) 1165, bei Altenburg. In nomine sancte et individue trinitatis, Frede- ricus divina favente clemencia Romanorum imperator 25 augustus. Diuinis et salutaribus sanctarum scriptu- rarum erudimur documentis, et predecessorum nostro- rum regum et imperatorum frequenter admonemur exemplis, ut ecclesias dei summa deuocione ac be- nignitate ditemus, easque modis, quibus possumus, 30
Strana 24
24 munere gratie nostre, ampliare et sublimare non cessemus. Omnibus igitur imperii nostri fidelibus tam futuris quam presentibus notum esse volumus, quod nos diuine remuneracionis intuitu, et pro re- medio anime nostre ex imperiali clemencia villam qvandam Prezez nuncupatam in pago Milzana sitam, ecclesie Misinensi, que in honore beati Jehannis apos- toli et euangeliste et beati Donati consecrata est, cum omnibus pertinenciis eius concessimus, tam in 10 agris, quam in siluis, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, molis et molendinis, piscacionibus et ve- nacionibus, terris cultis et incultis, exitibus et reddi- tibus et cum omni jure et seruicio et utilitate, que nunc eidem ville inest, vel im posterum poterit pro- 15 uenire. Nouerit et omnium tam futurorum quam presencium fidelitas, qualiter dilectus noster Wla- dizlaus Boemorum rex prefatam villam, quam in be- neficium a nobis habebat, pro preda et incendio, quod Misinensi ecclesie intulerat, in restauracione 20 dampni in manus nostras résignauit ea condicione, quod de manu nostra predicte ecclesie concederemus, et auctoritate priuilegii hujus ei confirmaremus, quod et factum est, sicut presens pagina testatur. Sta- tuentes itaque imperiali auctoritate precipimus, ut 25 nulla persona, parua vel magna, de eadem villa vel de pertinencijs ejus ipsam Misinensem ecclesiam in- quietare audeat, vel in aliquo presumat molestare. Si quis enim aliquo ausu temerario hanc nostre do- nacionis et confirmacionis exhibicionem infringere 30 attemptauerit xx libras auri puri pro pena componat, medietatem fisco nostro et reliquam medietatem ec- clesie Misinensi. Huius rei testes sunt: Wladizlaus rex, et fratres eius Tipoldus et Heinricus. Wicmannus Magdebur- 35 gensis archiepiscopus. Everardus Bambergensis epis- copus. H. Verdensis episcopus. Daniel Pragensis episcopus. Gerungus Misinensis episcopus. Johannes Merseburgensis episcopus. Marchio Albertus. Marchio Otto. Marchio Theodoricus, Landgravius Lodouicus. 40 Comes Dedo. Comes Heinricus. Comes Fredericus. Prefectus Misinensis Herimannus, et alij quam plures. 5
24 munere gratie nostre, ampliare et sublimare non cessemus. Omnibus igitur imperii nostri fidelibus tam futuris quam presentibus notum esse volumus, quod nos diuine remuneracionis intuitu, et pro re- medio anime nostre ex imperiali clemencia villam qvandam Prezez nuncupatam in pago Milzana sitam, ecclesie Misinensi, que in honore beati Jehannis apos- toli et euangeliste et beati Donati consecrata est, cum omnibus pertinenciis eius concessimus, tam in 10 agris, quam in siluis, pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, molis et molendinis, piscacionibus et ve- nacionibus, terris cultis et incultis, exitibus et reddi- tibus et cum omni jure et seruicio et utilitate, que nunc eidem ville inest, vel im posterum poterit pro- 15 uenire. Nouerit et omnium tam futurorum quam presencium fidelitas, qualiter dilectus noster Wla- dizlaus Boemorum rex prefatam villam, quam in be- neficium a nobis habebat, pro preda et incendio, quod Misinensi ecclesie intulerat, in restauracione 20 dampni in manus nostras résignauit ea condicione, quod de manu nostra predicte ecclesie concederemus, et auctoritate priuilegii hujus ei confirmaremus, quod et factum est, sicut presens pagina testatur. Sta- tuentes itaque imperiali auctoritate precipimus, ut 25 nulla persona, parua vel magna, de eadem villa vel de pertinencijs ejus ipsam Misinensem ecclesiam in- quietare audeat, vel in aliquo presumat molestare. Si quis enim aliquo ausu temerario hanc nostre do- nacionis et confirmacionis exhibicionem infringere 30 attemptauerit xx libras auri puri pro pena componat, medietatem fisco nostro et reliquam medietatem ec- clesie Misinensi. Huius rei testes sunt: Wladizlaus rex, et fratres eius Tipoldus et Heinricus. Wicmannus Magdebur- 35 gensis archiepiscopus. Everardus Bambergensis epis- copus. H. Verdensis episcopus. Daniel Pragensis episcopus. Gerungus Misinensis episcopus. Johannes Merseburgensis episcopus. Marchio Albertus. Marchio Otto. Marchio Theodoricus, Landgravius Lodouicus. 40 Comes Dedo. Comes Heinricus. Comes Fredericus. Prefectus Misinensis Herimannus, et alij quam plures. 5
Strana 25
25 Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MCLXV. Indiccione xIII. regnante domino Frederico Romano- rum imperatore gloriosissimo. Anno regni ejus XIII imperii vero x feliciter, amen. Dat. apud Altenburg III. kal. martij. 5 (Vom originale No. 69. im hauptstaatsarchive zu Dresden. Gedruckt bei Bünau, leben und thaten Friedrichs I. p. 427, und in Calles series episc. Misn. p. 153.) XII. Martin bischof von Meissen, belegt den Bur� 10 chard Kitlitz von neuem mit dem banne, weil er einen berg Syden in Zagozd, vnd andere güter der kirche, von deren berührung sein bruder Conrad abliess, mit gewalt in seinen be- sitz gebracht hat. c. 1186. 15 Martinus dei gracia Misnensis 1) ecclesie episcopus notum esse uolumus tam futuris quam presentibus ecclesie nostre fidelibus, sed et omnibus scire cupien- tibus, quod quendam montem in Zagozd, qui Syden uocatur, et alia ibidem quedam ecclesie nostre bona, 20 que nos et omnes antecessores nostri in libera pos- sessione habuimus, a quorum eciam iniusta inuasione Cuonradus Kitliz in presentia imperii dictante sen- tencia cessauit, frater suus Burchardus violenter et in- iuste occupavit. Propter quod iudiciario ordine eum 25 excommunicauimus, causamque excommunicacionis et ordinem in presencia ipsius, in presentia patrui sui Tiderici, maioris ecclesie nostre prepositi, in pre- sencia eciam canonicorum nostrorum domino papa Vrbano Verone significauimus. Vnde ut ab eo ab- 30 solueretur, ne quaquam elaborare potuit, qvamvis eciam cum aliter non proficeret, uestes mutavit, qui- 1) Misinensis. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
25 Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MCLXV. Indiccione xIII. regnante domino Frederico Romano- rum imperatore gloriosissimo. Anno regni ejus XIII imperii vero x feliciter, amen. Dat. apud Altenburg III. kal. martij. 5 (Vom originale No. 69. im hauptstaatsarchive zu Dresden. Gedruckt bei Bünau, leben und thaten Friedrichs I. p. 427, und in Calles series episc. Misn. p. 153.) XII. Martin bischof von Meissen, belegt den Bur� 10 chard Kitlitz von neuem mit dem banne, weil er einen berg Syden in Zagozd, vnd andere güter der kirche, von deren berührung sein bruder Conrad abliess, mit gewalt in seinen be- sitz gebracht hat. c. 1186. 15 Martinus dei gracia Misnensis 1) ecclesie episcopus notum esse uolumus tam futuris quam presentibus ecclesie nostre fidelibus, sed et omnibus scire cupien- tibus, quod quendam montem in Zagozd, qui Syden uocatur, et alia ibidem quedam ecclesie nostre bona, 20 que nos et omnes antecessores nostri in libera pos- sessione habuimus, a quorum eciam iniusta inuasione Cuonradus Kitliz in presentia imperii dictante sen- tencia cessauit, frater suus Burchardus violenter et in- iuste occupavit. Propter quod iudiciario ordine eum 25 excommunicauimus, causamque excommunicacionis et ordinem in presencia ipsius, in presentia patrui sui Tiderici, maioris ecclesie nostre prepositi, in pre- sencia eciam canonicorum nostrorum domino papa Vrbano Verone significauimus. Vnde ut ab eo ab- 30 solueretur, ne quaquam elaborare potuit, qvamvis eciam cum aliter non proficeret, uestes mutavit, qui- 1) Misinensis. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 26
26 bus ut absolueretur dominum papam decipi posse putavit. Postea autem, cum reuersi fuimus, domino imperatore Ottone Missinense marchione Wormatie nos monentibus et pro eo satisfactionem nobis promitten- tibus, ab excommunicacione eum ad instanciam ab- soluimus. Sed quia nec sic ab inuasione ecclesie nostre destitit, tradentes eum sathane in interitum carnis cum iterum eodem anathematis uinculo, a quo eum dominus papa absoluere noluit auctoritate do- 10 mini nostri Jesu Christi et beatorum apostolorum Petri et Pauli, sed et nostra innodauimus hocque in ecclesia nostra pronunciauimus, ut ne ei communi- carent, premonuimus, totiqve clero nostro in uirtute obedientie precepimus, ne diuina celebrent, ubi ipse 15 presens fuerit, uel aliquis eorum, qui eius auctori- tate de predictis bonis se intromiserit, siue clericus sive laicus sit, et ne in cimiterio sepeliatur, si quis ante bonorum predictorum resignationem et satis- factionem forte morte preoccupatur. Hec autem, quod 20 non alia de causa qvam zelo iusticie fecimus in verbo domini in anima nostra per iter peregrinatio- nis nostre accipimus et dicimus. 5 (Aus dem originale im meissner stiftsarchive. Gedruckt in Kreissigs beiträgen etc. 1. s. 13. cf. laus. magaz. 1772. s. 298.) 25 XIII. König Ottokar v. Böhmen nimmt die kirche zu Budissin in seinen schutz und genehmigt, dass schenkungen von drei oder vier hufen an diese kirche ohne irgend einen einspruch anderer 30 kirchen angenommen werden dürfen. D. Prag, 28. september (in die Wenceslai) 1220. Ottokarus dei gratia Bohemiae rex fidelibus suis uniuersis per terram Budissin constitutis gratiam suam et omne bonum. Uniuersitati vestrae volumus esse
26 bus ut absolueretur dominum papam decipi posse putavit. Postea autem, cum reuersi fuimus, domino imperatore Ottone Missinense marchione Wormatie nos monentibus et pro eo satisfactionem nobis promitten- tibus, ab excommunicacione eum ad instanciam ab- soluimus. Sed quia nec sic ab inuasione ecclesie nostre destitit, tradentes eum sathane in interitum carnis cum iterum eodem anathematis uinculo, a quo eum dominus papa absoluere noluit auctoritate do- 10 mini nostri Jesu Christi et beatorum apostolorum Petri et Pauli, sed et nostra innodauimus hocque in ecclesia nostra pronunciauimus, ut ne ei communi- carent, premonuimus, totiqve clero nostro in uirtute obedientie precepimus, ne diuina celebrent, ubi ipse 15 presens fuerit, uel aliquis eorum, qui eius auctori- tate de predictis bonis se intromiserit, siue clericus sive laicus sit, et ne in cimiterio sepeliatur, si quis ante bonorum predictorum resignationem et satis- factionem forte morte preoccupatur. Hec autem, quod 20 non alia de causa qvam zelo iusticie fecimus in verbo domini in anima nostra per iter peregrinatio- nis nostre accipimus et dicimus. 5 (Aus dem originale im meissner stiftsarchive. Gedruckt in Kreissigs beiträgen etc. 1. s. 13. cf. laus. magaz. 1772. s. 298.) 25 XIII. König Ottokar v. Böhmen nimmt die kirche zu Budissin in seinen schutz und genehmigt, dass schenkungen von drei oder vier hufen an diese kirche ohne irgend einen einspruch anderer 30 kirchen angenommen werden dürfen. D. Prag, 28. september (in die Wenceslai) 1220. Ottokarus dei gratia Bohemiae rex fidelibus suis uniuersis per terram Budissin constitutis gratiam suam et omne bonum. Uniuersitati vestrae volumus esse
Strana 27
27 notum, quod nos pro salute animae nostrae ecclesiam Budissinensem cum omnibus personis ac rebus per- tinentibus ad eandem in nostram regiam protectionem duximus suscipiendam, hanc eidem ecclesiae indul- gentiam de nostra regia munificentia concedentes: ut si quis ex nostris nobilibus aut vasallis tres man- sos vel quatuor vel etiam hortos, areas, sive domos pro salute sua conferre voluerint ecclesie memorate, haec dotis nomine in perpetuum possideat, nullo con- tradicente, ecclesia supradicta. Et ne ullus succes- sorum nostrorum huic concessioni nostrae valeat con- travenire, aut eam aliquatenus permutare, hanc ce- dulam inde conscribi fecimus et sigilli nostri muni- mine roborari. Datum Pragae, anno domini M°CC°xx°. in die Wenzeslai. 5 10 15 (Copialbuch des domstifts zu Budissin band I. p. 7, wo ein registr. privilegiorum fol. la citirt ist.) XIV. Bruno II., bischof von Meissen, schenkt der kirche zu Budissin an demselben tage, wo er sie zum 20 zweiten male weiht und ein canonicat einge- richtet hat, Smydiuelt und den decimen in Cun- radisdorf prope opidum Lubaw, sammt ihrem einkommen, zur nutzniessung. D. 24. juni (vIm°. kal. julij.) 1221. 25 In nomine domini, amen! Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Cum ea que ecclesiasti- cis in dotibus assignantur rata debeant permanere, nouerint uniuersi tam presentis temporis quam futuri, quod nos ob nostre salutis augmentum, de consensu 30 capituli nostri Misnensis uillam Smydiuelt cum exsi- tibus et redditibus, pratis, pascuis, agris, areis, 4
27 notum, quod nos pro salute animae nostrae ecclesiam Budissinensem cum omnibus personis ac rebus per- tinentibus ad eandem in nostram regiam protectionem duximus suscipiendam, hanc eidem ecclesiae indul- gentiam de nostra regia munificentia concedentes: ut si quis ex nostris nobilibus aut vasallis tres man- sos vel quatuor vel etiam hortos, areas, sive domos pro salute sua conferre voluerint ecclesie memorate, haec dotis nomine in perpetuum possideat, nullo con- tradicente, ecclesia supradicta. Et ne ullus succes- sorum nostrorum huic concessioni nostrae valeat con- travenire, aut eam aliquatenus permutare, hanc ce- dulam inde conscribi fecimus et sigilli nostri muni- mine roborari. Datum Pragae, anno domini M°CC°xx°. in die Wenzeslai. 5 10 15 (Copialbuch des domstifts zu Budissin band I. p. 7, wo ein registr. privilegiorum fol. la citirt ist.) XIV. Bruno II., bischof von Meissen, schenkt der kirche zu Budissin an demselben tage, wo er sie zum 20 zweiten male weiht und ein canonicat einge- richtet hat, Smydiuelt und den decimen in Cun- radisdorf prope opidum Lubaw, sammt ihrem einkommen, zur nutzniessung. D. 24. juni (vIm°. kal. julij.) 1221. 25 In nomine domini, amen! Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Cum ea que ecclesiasti- cis in dotibus assignantur rata debeant permanere, nouerint uniuersi tam presentis temporis quam futuri, quod nos ob nostre salutis augmentum, de consensu 30 capituli nostri Misnensis uillam Smydiuelt cum exsi- tibus et redditibus, pratis, pascuis, agris, areis, 4
Strana 28
28 aquis, ecclesia et utilitatibus uniuersis, que insunt uel inesse poterunt in futurum ecclesie contulimus Budisinensi ad prebendas fratrum inibi domino ser- uientium. Dedimus eciam ecclesie memorate decimam de uilla Cunradisdorf prope opidum Lubaw sita cum omni plenitudine atque fructu. Vnde cum hec et alia que eadem ecclesia possidet aut possedit pro pa- trimonio Jesu Christi et pro sponsalibus uel dotaliciis sponse sue, id est ecclesie computerentur ita ut pa- 10 cis securitate gaudere debeant et quiete, auctoritate dei omnipotentis et nostra pacem firmamus ecclesie pretaxate in uilla et decima supra dicta, in uirtute sancti spiritus inhibentes ne quid ipsam in eisdem aut aliis bonis suis molestet aliquatenus aut perturbet. 15 Assignauimus siquidem dotem ipsam die quo post in ea canonicos institutos et chorum de nouo constru- ctum eam domino desponsauimus, denuo dedicando. Dedicauimus autem ipsam vin°. kalendas Julij anno domini M'CC"xxI°, pontificatus nostri xIII°. Hujus rei 20 testes sunt Nicolaus, Theodoricus de Appolde, cano- nici Misnenses, Hermannus, Lampertus, Permerantius, Vlricus capellanus domini episcopi, canonici Budissi- nenses, Swykerus, Reinoldus, Ditmarus, Hartungus, Cuno, Ratibor, Heidenricus de Dobirus, Ericus, Cu- 25 nimanus de Scribewiz et frater ejus Hermannus, Ar- noldus de Dobilin et alii quam plures. 5 30 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. An erbsgelben seidenen fäden hängt das mehrfach am rechten und linken rande beschädigte ovale siegel von braunem wachs. Es zeigt den bischof in voller geistlicher tracht stehend, in der rechten hand den krummstab, in der linken ein buch. Von der umschrift L) ist noch zu lesen: † BRVNO . † ....... JS † ... SCPS
28 aquis, ecclesia et utilitatibus uniuersis, que insunt uel inesse poterunt in futurum ecclesie contulimus Budisinensi ad prebendas fratrum inibi domino ser- uientium. Dedimus eciam ecclesie memorate decimam de uilla Cunradisdorf prope opidum Lubaw sita cum omni plenitudine atque fructu. Vnde cum hec et alia que eadem ecclesia possidet aut possedit pro pa- trimonio Jesu Christi et pro sponsalibus uel dotaliciis sponse sue, id est ecclesie computerentur ita ut pa- 10 cis securitate gaudere debeant et quiete, auctoritate dei omnipotentis et nostra pacem firmamus ecclesie pretaxate in uilla et decima supra dicta, in uirtute sancti spiritus inhibentes ne quid ipsam in eisdem aut aliis bonis suis molestet aliquatenus aut perturbet. 15 Assignauimus siquidem dotem ipsam die quo post in ea canonicos institutos et chorum de nouo constru- ctum eam domino desponsauimus, denuo dedicando. Dedicauimus autem ipsam vin°. kalendas Julij anno domini M'CC"xxI°, pontificatus nostri xIII°. Hujus rei 20 testes sunt Nicolaus, Theodoricus de Appolde, cano- nici Misnenses, Hermannus, Lampertus, Permerantius, Vlricus capellanus domini episcopi, canonici Budissi- nenses, Swykerus, Reinoldus, Ditmarus, Hartungus, Cuno, Ratibor, Heidenricus de Dobirus, Ericus, Cu- 25 nimanus de Scribewiz et frater ejus Hermannus, Ar- noldus de Dobilin et alii quam plures. 5 30 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. An erbsgelben seidenen fäden hängt das mehrfach am rechten und linken rande beschädigte ovale siegel von braunem wachs. Es zeigt den bischof in voller geistlicher tracht stehend, in der rechten hand den krummstab, in der linken ein buch. Von der umschrift L) ist noch zu lesen: † BRVNO . † ....... JS † ... SCPS
Strana 29
29 XV. Bruno II., bischof von Meissen, bestätigt das domcapitel zu Budissin. D. Gödowe, 25. Februar (v. Kal. Martij) 1222. In nomine domini amen! Bruno secundus dei 5 gracia Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Cum dilecti nobis in Christo canonici Budissinenses, ut si non opibus saltem numero aliarum conuentua- lium ecclesiarum vestigia sequerentur et primo per nos septem fuerint instituti, ut suum numerum aug- mentarent et decanum habere possent, de permissione et voluntate nostra in plures personas suae distri- buerent portiunculam paupertatis, decano inter se et aliis quatuor canonicis ad ipsam ecclesiam canonice electis in villa Schmidefeld, quae ex donatione nostra 15 ipsis cesserat, mansos quatuor cuilibet praebendarum nomine assignatos, nec in his, quae habent prae ocu- lis spem ponentes, imo de dei misericordia, cuius magna domus est et locus possessionis ingens suum jactarit in his omnibus cogitatum, ut cum is, qui dat 20 semen seminanti et panem comedenti ipsorum inopia de suis thesauris et fidelium elemosinis excrescere fecerit in futurum novi cum antiquis, sicut dederit dominus aequalem percipiant portionem tempore va- cationis veterum praebendarum ad majores praeben- das suae vocationis ordini ascensuri. Quia vero inter dilectum nobis Nicolaum Misnensem canonicum et idem capitulum super praepositura, quae ex resignatione dilecti in Christo fratris Theodorici Misnensis majoris praepositi ceperat tunc vacare, et super ipsa electione et rebus alijs lis et quaestio mota fuit, ne scintilla rancoris oborti vim ex diuturnitate conciperet, de consilio et auxilio dilectorum nostrorum Petri decani, Ulrici Wurzinensis praepositi, Sifridi de Pigauia et Theodorici de Apolde canonicorum Misnensium, sicut ex officio nostro omnibus sumus debitores, ut omnes omnino ad bonum pacis et concordiae invitemus tam capitulum quam eundem Nicolaum in his fecimus con- 10 25 30 35
29 XV. Bruno II., bischof von Meissen, bestätigt das domcapitel zu Budissin. D. Gödowe, 25. Februar (v. Kal. Martij) 1222. In nomine domini amen! Bruno secundus dei 5 gracia Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Cum dilecti nobis in Christo canonici Budissinenses, ut si non opibus saltem numero aliarum conuentua- lium ecclesiarum vestigia sequerentur et primo per nos septem fuerint instituti, ut suum numerum aug- mentarent et decanum habere possent, de permissione et voluntate nostra in plures personas suae distri- buerent portiunculam paupertatis, decano inter se et aliis quatuor canonicis ad ipsam ecclesiam canonice electis in villa Schmidefeld, quae ex donatione nostra 15 ipsis cesserat, mansos quatuor cuilibet praebendarum nomine assignatos, nec in his, quae habent prae ocu- lis spem ponentes, imo de dei misericordia, cuius magna domus est et locus possessionis ingens suum jactarit in his omnibus cogitatum, ut cum is, qui dat 20 semen seminanti et panem comedenti ipsorum inopia de suis thesauris et fidelium elemosinis excrescere fecerit in futurum novi cum antiquis, sicut dederit dominus aequalem percipiant portionem tempore va- cationis veterum praebendarum ad majores praeben- das suae vocationis ordini ascensuri. Quia vero inter dilectum nobis Nicolaum Misnensem canonicum et idem capitulum super praepositura, quae ex resignatione dilecti in Christo fratris Theodorici Misnensis majoris praepositi ceperat tunc vacare, et super ipsa electione et rebus alijs lis et quaestio mota fuit, ne scintilla rancoris oborti vim ex diuturnitate conciperet, de consilio et auxilio dilectorum nostrorum Petri decani, Ulrici Wurzinensis praepositi, Sifridi de Pigauia et Theodorici de Apolde canonicorum Misnensium, sicut ex officio nostro omnibus sumus debitores, ut omnes omnino ad bonum pacis et concordiae invitemus tam capitulum quam eundem Nicolaum in his fecimus con- 10 25 30 35
Strana 30
30 cordare, mandantes districte, ut circa praedictos ca- nonicos de novo a dicto capitulo electos praemissa ordinatio inviolabiliter obseruetur et decanus ipsorum fructuum prouentus quatuor mansorum in villa prae- nominata et unius in Kyna ad suam percipiat deca- niam, ut injunctum sibi commodius portet onus. Ne vero custos aut scholasticus cum sint participes one- ris a consolationis beneficio sequestrentur, unusquis- que eorum ibidem duorum mansorum fructibus sit 10 contentus. Nullum etiam per hanc ordinationem no- vam eidem ecclesiae in prima ordinatione mansorum sequestratione periculum nec praejudicium volumus irrogari. Quoniam autem per custodem fieri debet tam in oblationibus, quae solent in denarijs prove- 15 nire, quam in alijs obventionibus, undecunque distri- butio praebendarum nec plus sit solicitus in fratrum oblationibus colligendis, et circa alia negocia eo studio- sius valeat laborare, de omnium fratrum Budissinen- sium statuimus voluntate, ut Taischenberg cum suis 20 appendentiis cum omni utilitate census, nec non et ea, quae de introductionalibus solent in denarijs, sive in luminibus provenire, ad suam custodiam obtineat integre ac perfecte. Verum cum nec sic ipsas partes possemus ad plenam concordiam reformare, pro eo, quod praefatus Nicolaus sibi ex donatione nostram praeposituram Budissinensis ecclesie vendicabat, ca- pitulo contradicente et asserente ad se secundum consuetudinem Wurzinensis ecclesiae electionem per- tinere praepositi: Nos volentes discordias evitare et 30 partibus consulere utrobique pro saepefato Nicolao et dicto capitulo per superius memoratos confratres et concanonicos nostros Misnenses porreximus preces nostras, ut nostre dilectionis intuitu circa dilectum nostrum Nicolaum sepius fatum, suam exprimerent 35 voluntatem pariter et consensum. Quibus medianti- bus capitulum sepe predictum petitionem nostram ea vice duxit voluntarie admittendam, assumens supe- rius prenominatum Nicolaum in prepositum, salvo jure suo, quod sibi tempore vacationis prepositure Budis- 40 sinensis imposterum in electione praepositi competebat. Quoniam autem prepositus idem archidiaconatus per 5 25
30 cordare, mandantes districte, ut circa praedictos ca- nonicos de novo a dicto capitulo electos praemissa ordinatio inviolabiliter obseruetur et decanus ipsorum fructuum prouentus quatuor mansorum in villa prae- nominata et unius in Kyna ad suam percipiat deca- niam, ut injunctum sibi commodius portet onus. Ne vero custos aut scholasticus cum sint participes one- ris a consolationis beneficio sequestrentur, unusquis- que eorum ibidem duorum mansorum fructibus sit 10 contentus. Nullum etiam per hanc ordinationem no- vam eidem ecclesiae in prima ordinatione mansorum sequestratione periculum nec praejudicium volumus irrogari. Quoniam autem per custodem fieri debet tam in oblationibus, quae solent in denarijs prove- 15 nire, quam in alijs obventionibus, undecunque distri- butio praebendarum nec plus sit solicitus in fratrum oblationibus colligendis, et circa alia negocia eo studio- sius valeat laborare, de omnium fratrum Budissinen- sium statuimus voluntate, ut Taischenberg cum suis 20 appendentiis cum omni utilitate census, nec non et ea, quae de introductionalibus solent in denarijs, sive in luminibus provenire, ad suam custodiam obtineat integre ac perfecte. Verum cum nec sic ipsas partes possemus ad plenam concordiam reformare, pro eo, quod praefatus Nicolaus sibi ex donatione nostram praeposituram Budissinensis ecclesie vendicabat, ca- pitulo contradicente et asserente ad se secundum consuetudinem Wurzinensis ecclesiae electionem per- tinere praepositi: Nos volentes discordias evitare et 30 partibus consulere utrobique pro saepefato Nicolao et dicto capitulo per superius memoratos confratres et concanonicos nostros Misnenses porreximus preces nostras, ut nostre dilectionis intuitu circa dilectum nostrum Nicolaum sepius fatum, suam exprimerent 35 voluntatem pariter et consensum. Quibus medianti- bus capitulum sepe predictum petitionem nostram ea vice duxit voluntarie admittendam, assumens supe- rius prenominatum Nicolaum in prepositum, salvo jure suo, quod sibi tempore vacationis prepositure Budis- 40 sinensis imposterum in electione praepositi competebat. Quoniam autem prepositus idem archidiaconatus per 5 25
Strana 31
31 totam terram Budissinensem curam gerit, cum ne- cesse habeat in ipsa conuentuali ecclesia suas sen- tentias publicari pro eo, quod in opido Budessin ec- clesia alia non sit et fratres ibidem ab ipsius jurisdic- tione secundum aliarum ecclesiarum constitutionem sint exempti, hoc inter ipsos statuimus obseruandum, ut, si praepositus idem ratione archidiaconatus ex- communicationi sententiam in aliquem subditum suum rationabiliter promulgarit, ipsam in eadem ecclesia per suum vicarium faciat publicari et capitulum a communione excommunicati abstineat, sicut decet, et sic praelato honorem tum in his quam in alijs exhi- beat, ut tenetur. Et quia sacerdotibus per totam terram Budissinensem cura ecclesiarum ab ipso prae- posito porrigunt et ecclesia Budissinensis quasdam 15 habeat in suis terminis constitutas, quarum curas si conferre deberet praepositus memoratus iam a iuris- dictione quasi viderentur exempte quodammodo sue matris, ut sufficienter tam preposito quam ecclesie caueamus, statuimus: ut curas ecclesiarum Welintin*), Neinkirgen, Solant, Cunewalde, Gradis, Porsiz, Bu- kewiz, Klix, Guttin, nec non et omnium ecclesiarum, quae infra terminos Budissinensis ecclesie iam sunt edificate, sive adhuc edificabuntur, domino conce- dente prepositus non conferat sed conuentus. Ut autem hujus concordie factum rationabile, nullus im- posterum valeat immutare, aut ei ausu temerario contraire, hanc cedulam inde conscribi et sigilli nostri impressione mandamus roborari. Huius rei testes sunt Petrus decanus, Ulricus prepositus ibidem, Sifridus de Pigauia et Theodoricus de Appolde canonici Mis- nenses, Hermannus decanus, Joannes scholasticus, Lampertus custos et Ulricus canonicus Wurzinensis, Thuringus presbiter et magister Jacobus noster phi- sicus et phasallus. Acta sunt in Gedowe v. kalendas 35 Martij, anno domini м°CC°xx"1°, pontificatus nostri xIII°. 5 10 20 25 30 (Nach einer vidimirten abschrift des Bautzner rathes vom 1. september 1550 im Bautzner domarchive. Vergl. copialbuch des domstifts I. p. 11 —15. * Wilten.
31 totam terram Budissinensem curam gerit, cum ne- cesse habeat in ipsa conuentuali ecclesia suas sen- tentias publicari pro eo, quod in opido Budessin ec- clesia alia non sit et fratres ibidem ab ipsius jurisdic- tione secundum aliarum ecclesiarum constitutionem sint exempti, hoc inter ipsos statuimus obseruandum, ut, si praepositus idem ratione archidiaconatus ex- communicationi sententiam in aliquem subditum suum rationabiliter promulgarit, ipsam in eadem ecclesia per suum vicarium faciat publicari et capitulum a communione excommunicati abstineat, sicut decet, et sic praelato honorem tum in his quam in alijs exhi- beat, ut tenetur. Et quia sacerdotibus per totam terram Budissinensem cura ecclesiarum ab ipso prae- posito porrigunt et ecclesia Budissinensis quasdam 15 habeat in suis terminis constitutas, quarum curas si conferre deberet praepositus memoratus iam a iuris- dictione quasi viderentur exempte quodammodo sue matris, ut sufficienter tam preposito quam ecclesie caueamus, statuimus: ut curas ecclesiarum Welintin*), Neinkirgen, Solant, Cunewalde, Gradis, Porsiz, Bu- kewiz, Klix, Guttin, nec non et omnium ecclesiarum, quae infra terminos Budissinensis ecclesie iam sunt edificate, sive adhuc edificabuntur, domino conce- dente prepositus non conferat sed conuentus. Ut autem hujus concordie factum rationabile, nullus im- posterum valeat immutare, aut ei ausu temerario contraire, hanc cedulam inde conscribi et sigilli nostri impressione mandamus roborari. Huius rei testes sunt Petrus decanus, Ulricus prepositus ibidem, Sifridus de Pigauia et Theodoricus de Appolde canonici Mis- nenses, Hermannus decanus, Joannes scholasticus, Lampertus custos et Ulricus canonicus Wurzinensis, Thuringus presbiter et magister Jacobus noster phi- sicus et phasallus. Acta sunt in Gedowe v. kalendas 35 Martij, anno domini м°CC°xx"1°, pontificatus nostri xIII°. 5 10 20 25 30 (Nach einer vidimirten abschrift des Bautzner rathes vom 1. september 1550 im Bautzner domarchive. Vergl. copialbuch des domstifts I. p. 11 —15. * Wilten.
Strana 32
32 XVI. Bruno II., bischof von Meissen, überträgt an die canoniker des bisthums drei villulae Cobuliz, Dobranowitz und Chanowitz, in der Budissini- 5 schen mark gelegen, auf deren advocatie Moyko von Stolpen verzicht geleistet hat. D. Goeda, 2 27. september (v. kal. octobr.) 1222. Bruno secundus, dei gracia Misnensis episcopus, omnibus in perpetuum. Cum dilectus ac familiaris 10 noster nobilis vir dominus Moyko de Stulpen, advo- catiam in bonis fratrum nostrorum, canonicorum Mis- nensium ad dominicalem obedienciam pertinentibus, in tribus villulis videlicet Cobuliz, Dobranewiz et Chanewiz, in provincia Budesinensi sitis, multo tem- 15 pore ab antecessoribus nostris, iure tenuerit feodali, et per cottidianas et indebitas exactiones rusticos ecclesie aggrauarit in tantum, ut etiam fratres nostri, capitulum Misnense, ad nos de ipso sepius deferrent queremoniam suppliciorum, ne permitteremus bona 20 ecclesie per predictum Moykonem destrui et penitus adnullari, et dictos rusticos nouis et inauditis uexa- cionibus molestari, de bona voluntate nostra duxi- mus permittendum ut ipsam advocatiam redimerent a nobili memorato ita ut eccelesie fratrum Misnensium 25 adderet, quicquid iure advocatie eidem nobili antea poterat vel consueuerat obuenire. Dilecti itaque in Christo fratres nostri et capi- tulum sepefatum, accepta a nobis licencia supradictam advocatiam pro viginti septem marcis a memorato 30 nobili redemerunt. Vnde persepe prenominatus no- bilis ad nostram presenciam accedens ab advocatia jam predicta cessit, et eam in manus nostras publice renunciauit. Nos vero ipsam cum omni iure fratribus nostris, canonicis Misnensibus cum seruiciis memo- 35 ratis duximus conferendam. Vt autem hec nostra donacio rata permaneat et inconuulsa hanc cedulam inde conscribi ac sigilli nostri impressione iussimus communiri. Huius rei testes sunt: Petrus decanus,
32 XVI. Bruno II., bischof von Meissen, überträgt an die canoniker des bisthums drei villulae Cobuliz, Dobranowitz und Chanowitz, in der Budissini- 5 schen mark gelegen, auf deren advocatie Moyko von Stolpen verzicht geleistet hat. D. Goeda, 2 27. september (v. kal. octobr.) 1222. Bruno secundus, dei gracia Misnensis episcopus, omnibus in perpetuum. Cum dilectus ac familiaris 10 noster nobilis vir dominus Moyko de Stulpen, advo- catiam in bonis fratrum nostrorum, canonicorum Mis- nensium ad dominicalem obedienciam pertinentibus, in tribus villulis videlicet Cobuliz, Dobranewiz et Chanewiz, in provincia Budesinensi sitis, multo tem- 15 pore ab antecessoribus nostris, iure tenuerit feodali, et per cottidianas et indebitas exactiones rusticos ecclesie aggrauarit in tantum, ut etiam fratres nostri, capitulum Misnense, ad nos de ipso sepius deferrent queremoniam suppliciorum, ne permitteremus bona 20 ecclesie per predictum Moykonem destrui et penitus adnullari, et dictos rusticos nouis et inauditis uexa- cionibus molestari, de bona voluntate nostra duxi- mus permittendum ut ipsam advocatiam redimerent a nobili memorato ita ut eccelesie fratrum Misnensium 25 adderet, quicquid iure advocatie eidem nobili antea poterat vel consueuerat obuenire. Dilecti itaque in Christo fratres nostri et capi- tulum sepefatum, accepta a nobis licencia supradictam advocatiam pro viginti septem marcis a memorato 30 nobili redemerunt. Vnde persepe prenominatus no- bilis ad nostram presenciam accedens ab advocatia jam predicta cessit, et eam in manus nostras publice renunciauit. Nos vero ipsam cum omni iure fratribus nostris, canonicis Misnensibus cum seruiciis memo- 35 ratis duximus conferendam. Vt autem hec nostra donacio rata permaneat et inconuulsa hanc cedulam inde conscribi ac sigilli nostri impressione iussimus communiri. Huius rei testes sunt: Petrus decanus,
Strana 33
33 Vlricus Wurcinensis prepositus, Sifridus, Nicolaus Bu- dissinensis prepositus, canonici Misnenses, Her- mannus decanus, Johannes scolasticus, Lampertus custos et Vlricus canonici Budisinenses, Vlricus Wurcinensis canonicus et Thuringus presbyter. Laici, Moyko, Tammo pincerna et filius eius Tammo, Wolf- gerus et Wolfgangus de Godowe, Volemarus came- rarius, Hermannus frater eius et alii quam plures. Acta sunt hec Godowe anno domini 1222, v. cal. Maji, pontificatus nostri ao. XIII. (Nach dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem siegel Bruno's. Fehlerhaft gedruckt in Gerkens historie der stadt Stolpen. s. 541.) 5 10 XVII. Bruno's II., bischofs zu Meissen, originalfunda- 15 tions- und dotationsbrief der capelle s. Georg auf dem schloss zu Budissin. D. 26. october (d. ante VII. kal. nov.) 1222. In nomine domini amen. Bruno secundus dei gratia Misnensis episcopus. Sicut temeritas peruer- 20 sorum pro suis excessibus per censuram est eccle- siasticam corrigenda ut ceteri metum habeant et se a malis temperent et refrenent, ita bonorum devotio ad hoc debet ab omnibus commendari, ut eorum exemplis ad bene operandum alii incitentur. Inde 25 est quod notum facimus tam presentibus quam fu- turis Jesu Christi fidelibus uniuersis, quod cum ex officij nostri debito capellam sancti Georgii in claustro Budisnensi sitam dedicaremus. Christianus longus de Landiskrone miles honestus et quidam alij milites 30 de territorio memorato ipsam capellam de suis ele- mosinis dotaverunt. Assignavit autem Christianus idem iustam decimam de annona ex dominicali suo Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 5
33 Vlricus Wurcinensis prepositus, Sifridus, Nicolaus Bu- dissinensis prepositus, canonici Misnenses, Her- mannus decanus, Johannes scolasticus, Lampertus custos et Vlricus canonici Budisinenses, Vlricus Wurcinensis canonicus et Thuringus presbyter. Laici, Moyko, Tammo pincerna et filius eius Tammo, Wolf- gerus et Wolfgangus de Godowe, Volemarus came- rarius, Hermannus frater eius et alii quam plures. Acta sunt hec Godowe anno domini 1222, v. cal. Maji, pontificatus nostri ao. XIII. (Nach dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem siegel Bruno's. Fehlerhaft gedruckt in Gerkens historie der stadt Stolpen. s. 541.) 5 10 XVII. Bruno's II., bischofs zu Meissen, originalfunda- 15 tions- und dotationsbrief der capelle s. Georg auf dem schloss zu Budissin. D. 26. october (d. ante VII. kal. nov.) 1222. In nomine domini amen. Bruno secundus dei gratia Misnensis episcopus. Sicut temeritas peruer- 20 sorum pro suis excessibus per censuram est eccle- siasticam corrigenda ut ceteri metum habeant et se a malis temperent et refrenent, ita bonorum devotio ad hoc debet ab omnibus commendari, ut eorum exemplis ad bene operandum alii incitentur. Inde 25 est quod notum facimus tam presentibus quam fu- turis Jesu Christi fidelibus uniuersis, quod cum ex officij nostri debito capellam sancti Georgii in claustro Budisnensi sitam dedicaremus. Christianus longus de Landiskrone miles honestus et quidam alij milites 30 de territorio memorato ipsam capellam de suis ele- mosinis dotaverunt. Assignavit autem Christianus idem iustam decimam de annona ex dominicali suo Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 5
Strana 34
34 Borc prouenturam. Ditmarus miles de Borc promisit ad subuentionem ecclesiae duas markas et dotavit de dominicali sue Borc duos scocos, Hartingus de castro de allodio suo Malsniz duos scocos, Wernerus de Surwitz de allodio novo in Linene duos scocos, Sifridus de Haugwiz duos scocos, Hermannus mar- schalcus de allodio suo Tymeriz duos et justam de- cimam omnium animalium prouenturam. Hermannus sexta feria donavit sex modios siligiis de allodio 10 suo Pictzwitz. Omnes etiam isti scoci taliter sunt distincti ut unus silignis auenae debeat esse alter in annis sin- gulis in antea persoluendi. Otto etiam de Koperic miles assignavit ipsi capelle ad emendos redditus ad eandem decem markas argenti pro remedio animae fratris sui Gregorij qui requiescit inibi tumulatus. Nos autem authoritate dei omnipotentis et nostra pa- cem firmamus in dote predicta cum possessionibus alijs acquisitis aut acquirendis capellulae memorate, 20 in virtute spiritus sancti distinctissime inhibentes, ne quis ipsam uel Budisnense capitulum in eadem im- pediat aut perturbet. Quod signis acceptaverit cum Juda traditore suppliciis deputetur eternis conferamus. Ante ipsam vII. kalend. novembr. anno domini MCCXXII, pontificatus nostri xII. Hujus rei testes fuerunt: Ni- colaus Budisnensis prepositus, Conradus de Regius- bore canonici Misnenses., Hermannus decanus, Emannus, Bertoldus, Heinricus de Ysburc ecclesiae majori pre- positi Misnens., canonici Budisnens., Hugo canonicus 30 in Ozzec. Hardwinus presbyter, Godofridus plebanus in Aedagesdorf. Conradus de Misne. Christianus longus de Landiskrone. Otto de Kopperie. Hermannus marschallus. Reynoldus. Ditmarus. Hartingus. Wer- nerus de Zurzic. Hermannus Sexta, fratres laici et 35 alii quam plures. 5 15 25 (Acta des domstifts zu Bautzen ctra. die grafen v. Callenberg.)
34 Borc prouenturam. Ditmarus miles de Borc promisit ad subuentionem ecclesiae duas markas et dotavit de dominicali sue Borc duos scocos, Hartingus de castro de allodio suo Malsniz duos scocos, Wernerus de Surwitz de allodio novo in Linene duos scocos, Sifridus de Haugwiz duos scocos, Hermannus mar- schalcus de allodio suo Tymeriz duos et justam de- cimam omnium animalium prouenturam. Hermannus sexta feria donavit sex modios siligiis de allodio 10 suo Pictzwitz. Omnes etiam isti scoci taliter sunt distincti ut unus silignis auenae debeat esse alter in annis sin- gulis in antea persoluendi. Otto etiam de Koperic miles assignavit ipsi capelle ad emendos redditus ad eandem decem markas argenti pro remedio animae fratris sui Gregorij qui requiescit inibi tumulatus. Nos autem authoritate dei omnipotentis et nostra pa- cem firmamus in dote predicta cum possessionibus alijs acquisitis aut acquirendis capellulae memorate, 20 in virtute spiritus sancti distinctissime inhibentes, ne quis ipsam uel Budisnense capitulum in eadem im- pediat aut perturbet. Quod signis acceptaverit cum Juda traditore suppliciis deputetur eternis conferamus. Ante ipsam vII. kalend. novembr. anno domini MCCXXII, pontificatus nostri xII. Hujus rei testes fuerunt: Ni- colaus Budisnensis prepositus, Conradus de Regius- bore canonici Misnenses., Hermannus decanus, Emannus, Bertoldus, Heinricus de Ysburc ecclesiae majori pre- positi Misnens., canonici Budisnens., Hugo canonicus 30 in Ozzec. Hardwinus presbyter, Godofridus plebanus in Aedagesdorf. Conradus de Misne. Christianus longus de Landiskrone. Otto de Kopperie. Hermannus marschallus. Reynoldus. Ditmarus. Hartingus. Wer- nerus de Zurzic. Hermannus Sexta, fratres laici et 35 alii quam plures. 5 15 25 (Acta des domstifts zu Bautzen ctra. die grafen v. Callenberg.)
Strana 35
35 XVIII. Bruno II., bischof von Meissen, bestimmt die ordnung, in welcher die domherren zu Budissin die praebenden erben sollen. D. Misne, 19. de- cember (XIV. kal. januar.) 1222. Bruno secundus dei gracia episcopus Misnensis, omnibus in perpetuum. Cum de mera sciencia et voluntate bona, dilectis in Christo fratribus, Budissi- nensi capitulo ad augmentandum numerum fratrum in electione eorum, quos de consilio nostro ad su- 10 perexcrescentes fructus ecclesie et quosdam nunc existentes prebendarum nomine assignatos, nostram iamdudum auctoritatem pariter et consensum decre- uerimus taliter impertiri, vt electi ipsorum cum suc- cessoribus in futurum, secundum consuetudines alia- 15 rum ecclesiarum in loca antiquarum debeant succe- dere prebendarum, nolentes vt antique liti, que pe- nitus noscitur esse sopita detur occasio siue locus. Electos eosdem, dei anctoritate omnipotentis et no- stra, in predicto sibi iure et redditibus acquisitis et 20 in antea acquirendis presentis scripti testimonio con- firmamus, vt cum noui successerint prioribus sicut debent, fratres idem capitulum circa electionem tunc faciendam, antiqua nostra et prima indulgentia non fraudentur*). Datum Misne decimo quarto kalendas 25 januarij, anno dominice incarnacionis millesimo du- centesimo vigesimo secundo, pontificatus nostri decimo tercio. (Aus dem copialbuche tom. III. p. 91. im Bautzner dom- archive.) 30 *) Soweit stimmt wörtlich eine urkunde im copialbuche tom. III. p. 141. Dann aber heisst es dort p. 141 b. „Datum Misne XIV. kalend. ſebruarij, anno domini M°CC°XXIII°, pontifi- catus vero nostri XIII°. Huius rei testes sunt: Lambertus Misnen- sis canonicus et custos Budisnensis, Johannes scolasticus Budesi— 35 nensis, Thuringus presbiter, magister Jacobus noster phisicus et fasallus, Volemaras de Keszzelesdorff plebanus." 5"
35 XVIII. Bruno II., bischof von Meissen, bestimmt die ordnung, in welcher die domherren zu Budissin die praebenden erben sollen. D. Misne, 19. de- cember (XIV. kal. januar.) 1222. Bruno secundus dei gracia episcopus Misnensis, omnibus in perpetuum. Cum de mera sciencia et voluntate bona, dilectis in Christo fratribus, Budissi- nensi capitulo ad augmentandum numerum fratrum in electione eorum, quos de consilio nostro ad su- 10 perexcrescentes fructus ecclesie et quosdam nunc existentes prebendarum nomine assignatos, nostram iamdudum auctoritatem pariter et consensum decre- uerimus taliter impertiri, vt electi ipsorum cum suc- cessoribus in futurum, secundum consuetudines alia- 15 rum ecclesiarum in loca antiquarum debeant succe- dere prebendarum, nolentes vt antique liti, que pe- nitus noscitur esse sopita detur occasio siue locus. Electos eosdem, dei anctoritate omnipotentis et no- stra, in predicto sibi iure et redditibus acquisitis et 20 in antea acquirendis presentis scripti testimonio con- firmamus, vt cum noui successerint prioribus sicut debent, fratres idem capitulum circa electionem tunc faciendam, antiqua nostra et prima indulgentia non fraudentur*). Datum Misne decimo quarto kalendas 25 januarij, anno dominice incarnacionis millesimo du- centesimo vigesimo secundo, pontificatus nostri decimo tercio. (Aus dem copialbuche tom. III. p. 91. im Bautzner dom- archive.) 30 *) Soweit stimmt wörtlich eine urkunde im copialbuche tom. III. p. 141. Dann aber heisst es dort p. 141 b. „Datum Misne XIV. kalend. ſebruarij, anno domini M°CC°XXIII°, pontifi- catus vero nostri XIII°. Huius rei testes sunt: Lambertus Misnen- sis canonicus et custos Budisnensis, Johannes scolasticus Budesi— 35 nensis, Thuringus presbiter, magister Jacobus noster phisicus et fasallus, Volemaras de Keszzelesdorff plebanus." 5"
Strana 36
36 XIX. Bruno II. bischof von Meissen schenkt dem dom- capitel zu Budissin ein gnadenjahr. D. Meissen, 25. september (vII. kal. octobr.) 1225. Bruno secundus dei gracia episcopus Misnensis notum facimus Christi fidelibus uniuersis, quod nos secundum quarumdam ecclesiarum consuetudinem lau- dabilem et honestam dilectis nobis in Christo fratri- bus capitulo Budissinensi hanc gratiam indulgemus: ut 10 postquam ordinatio divina de unoquoque canonicorum suam expleverit voluntatem, ut faciat eum viam car- nis ingredi universe, ad solvenda debita, quae con- traxit, vel etiam ea quae vivens suo inseruerit tes- tamento per circulum anni praebende sue reditus 15 sine contradictione et diminutione et cum omni ple- nitudine assignetur. Ut autem hec nostra gratia in omnia tempora post futura firma maneat, canonicis memoratis presentem paginam inde conscribi et si- gilli nostri impressione mandavimus roborari. Datum 20 Misne, vII. kal. octobr. anno domini M°CC°xxv°. ponti- ficatus nostri xvII°. 5 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen. Das siegel ist verloren.) ХХа. 25 Bruno II. bischof zu Meissen gestattet dem dom- capitel zu Budissin die wahl geeigneter männer in das canonicat, ja selbst die freie Wahl des decans. D. Misne, 29. Januar (V. kal. februarij) 1226; und der paebstliche legat bestätigt dieses privilegium. 30 In nomine sancte et jndiuidue trinitatis, Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Cum nos- trum officium requirat, ut conseruantes ecclesiis iura
36 XIX. Bruno II. bischof von Meissen schenkt dem dom- capitel zu Budissin ein gnadenjahr. D. Meissen, 25. september (vII. kal. octobr.) 1225. Bruno secundus dei gracia episcopus Misnensis notum facimus Christi fidelibus uniuersis, quod nos secundum quarumdam ecclesiarum consuetudinem lau- dabilem et honestam dilectis nobis in Christo fratri- bus capitulo Budissinensi hanc gratiam indulgemus: ut 10 postquam ordinatio divina de unoquoque canonicorum suam expleverit voluntatem, ut faciat eum viam car- nis ingredi universe, ad solvenda debita, quae con- traxit, vel etiam ea quae vivens suo inseruerit tes- tamento per circulum anni praebende sue reditus 15 sine contradictione et diminutione et cum omni ple- nitudine assignetur. Ut autem hec nostra gratia in omnia tempora post futura firma maneat, canonicis memoratis presentem paginam inde conscribi et si- gilli nostri impressione mandavimus roborari. Datum 20 Misne, vII. kal. octobr. anno domini M°CC°xxv°. ponti- ficatus nostri xvII°. 5 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen. Das siegel ist verloren.) ХХа. 25 Bruno II. bischof zu Meissen gestattet dem dom- capitel zu Budissin die wahl geeigneter männer in das canonicat, ja selbst die freie Wahl des decans. D. Misne, 29. Januar (V. kal. februarij) 1226; und der paebstliche legat bestätigt dieses privilegium. 30 In nomine sancte et jndiuidue trinitatis, Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Cum nos- trum officium requirat, ut conseruantes ecclesiis iura
Strana 37
37 sua maxime earum libertati quantum possumus inten- damus, notum esse uolumus uniuersis, quod cum post institutionem canonicorum in ecclesia Budissi- nensi super locandis prebendis et prepositura, eidem capitulo mouerimus questionem, credentes quod in locandis prebendis et officijs eorundem uel nobis spe- cialiter seruassemus, quia inter dilectum nostrum Nicolaum prepositum et canonicos mota fuit discordia super eo, vt pacem reformemus inter ipsos et nostram animam absoluamus, ex assertionibus eorundem ple- 10 nius expediti et ad nostrorum instantiam dilectorum Theoderici prepositi, Petri decani, Nicolai Budissinensis. Conradi de Ozzec prepositorum ac aliorum fratrum nostrorum Misnensis capituli, ad hoc efficaciter incli- nati, credulitatem nostram potius uolumus abmittere, 15 quam ipsorum contradicere libertati. Cum semper fauorabilis sit libertas omne questionis ac dubij scrupulum amputantes, de uoluntate bona et mero consciencie intellectu plenam dicto capitulo conce- dimus libertatem ita ut de choro Misnensi prepositum 20 sibi eligant qui ipsis visus fuerit expedire. Et de- canum eligant de consortio suo sibi ita quod scho- larum et custodie donatio nobis et nostris successo- ribus reseruetur, sicut etiam in majori ecclesia Mis- nensi actenus habuit se jus nostrum. Quia ergo multa 25 est malitia hominum super terram, ita ut subita oc- casione modicam dubij plura deduci soleant in erro- rem, ne praedicta Budissinensis ecclesia libertate sibi concessa aut alio jure suo imposterum defrau- detur, auctoritate dei omnipotentis et nostra firmiter 30 inhibemus, ne quis canonicis memoratis questionis articulum suscitando prejudicium inferat aut grauamen. Quod si quis acceptauerit eius per quem saluati et libertati sumus offensam se nouerint incurrisse, ideo- que presentem paginam inde conscribi et sigilli nostri 35 testimonio iussimus communiri. Actum Misne Iv. kal. februarij, anno domini millesimo ducentesimo vige- simo sexto, pontificatus nostri decimo octauo. Huius rei testes sunt Theodericus prepositus. Petrus deca- nus, Nicolaus Budissinensis, Conradus de Ozzec pre- positi, Petrus, Albertus de Dobilj, Lampertus, canonici 5 40
37 sua maxime earum libertati quantum possumus inten- damus, notum esse uolumus uniuersis, quod cum post institutionem canonicorum in ecclesia Budissi- nensi super locandis prebendis et prepositura, eidem capitulo mouerimus questionem, credentes quod in locandis prebendis et officijs eorundem uel nobis spe- cialiter seruassemus, quia inter dilectum nostrum Nicolaum prepositum et canonicos mota fuit discordia super eo, vt pacem reformemus inter ipsos et nostram animam absoluamus, ex assertionibus eorundem ple- 10 nius expediti et ad nostrorum instantiam dilectorum Theoderici prepositi, Petri decani, Nicolai Budissinensis. Conradi de Ozzec prepositorum ac aliorum fratrum nostrorum Misnensis capituli, ad hoc efficaciter incli- nati, credulitatem nostram potius uolumus abmittere, 15 quam ipsorum contradicere libertati. Cum semper fauorabilis sit libertas omne questionis ac dubij scrupulum amputantes, de uoluntate bona et mero consciencie intellectu plenam dicto capitulo conce- dimus libertatem ita ut de choro Misnensi prepositum 20 sibi eligant qui ipsis visus fuerit expedire. Et de- canum eligant de consortio suo sibi ita quod scho- larum et custodie donatio nobis et nostris successo- ribus reseruetur, sicut etiam in majori ecclesia Mis- nensi actenus habuit se jus nostrum. Quia ergo multa 25 est malitia hominum super terram, ita ut subita oc- casione modicam dubij plura deduci soleant in erro- rem, ne praedicta Budissinensis ecclesia libertate sibi concessa aut alio jure suo imposterum defrau- detur, auctoritate dei omnipotentis et nostra firmiter 30 inhibemus, ne quis canonicis memoratis questionis articulum suscitando prejudicium inferat aut grauamen. Quod si quis acceptauerit eius per quem saluati et libertati sumus offensam se nouerint incurrisse, ideo- que presentem paginam inde conscribi et sigilli nostri 35 testimonio iussimus communiri. Actum Misne Iv. kal. februarij, anno domini millesimo ducentesimo vige- simo sexto, pontificatus nostri decimo octauo. Huius rei testes sunt Theodericus prepositus. Petrus deca- nus, Nicolaus Budissinensis, Conradus de Ozzec pre- positi, Petrus, Albertus de Dobilj, Lampertus, canonici 5 40
Strana 38
38 Misnenses, Hugo decanus, Joannes scolasticus, Vlricus de Bigen, Henricus de Iliburck, Vlricus, canonici Bu- dissinenses, Henricus de Pulsnitz plebanus, et alii quam plures. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, das siegel des bischofs ist gleich den früheren.) XXb. Ego miseracione divina et portus sancte Ruffine episcopus, apostolice sedis legatus, dilectis in Christo 10 decano totique capitulo Budessinensi salutem in Christo Jesu. Quia nobis humiliter supplicastis, ut vobis facultatem liberam concedere dignaremur eli- gendi personas idoneas in canonicos ad vacantes pre- bendas ecclesie vestre dum tanquam vobis placuerit 15 et prepositum quando prepositura vestre ecclesie va- cauerit, de choro Misnensis ecclesie cathe dralis vestris humillibus precibus inclinati vobis auctoritate lega- tionis qua fungimur, concedimus facultatem eligendi canonicos ut potistis, et personam idoneam in pre- 20 positum cui nihil obviet de canonicis institutis, de choro ecclesie memorate. Datum Misniae, II. novembris. (Aus dem copialbuche des Bautzner domarchivs. tom. I. p. 16.) XXI. Conrad praepositus und das domcapitel zu Ozzek 25 verkaufen den zehnten im burgward Lagowe im lande Budissin an das domcapitel zu Budissin, fur XXXVII mark. D. 27. März (vI. kal. april.) 1226. In nomine domini amen! Cunradus dei gracia 30 prepositus, Fridericus decanus totumque capitulum sancti Georgij in Ozzek, notum esse uolumus omnibus
38 Misnenses, Hugo decanus, Joannes scolasticus, Vlricus de Bigen, Henricus de Iliburck, Vlricus, canonici Bu- dissinenses, Henricus de Pulsnitz plebanus, et alii quam plures. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, das siegel des bischofs ist gleich den früheren.) XXb. Ego miseracione divina et portus sancte Ruffine episcopus, apostolice sedis legatus, dilectis in Christo 10 decano totique capitulo Budessinensi salutem in Christo Jesu. Quia nobis humiliter supplicastis, ut vobis facultatem liberam concedere dignaremur eli- gendi personas idoneas in canonicos ad vacantes pre- bendas ecclesie vestre dum tanquam vobis placuerit 15 et prepositum quando prepositura vestre ecclesie va- cauerit, de choro Misnensis ecclesie cathe dralis vestris humillibus precibus inclinati vobis auctoritate lega- tionis qua fungimur, concedimus facultatem eligendi canonicos ut potistis, et personam idoneam in pre- 20 positum cui nihil obviet de canonicis institutis, de choro ecclesie memorate. Datum Misniae, II. novembris. (Aus dem copialbuche des Bautzner domarchivs. tom. I. p. 16.) XXI. Conrad praepositus und das domcapitel zu Ozzek 25 verkaufen den zehnten im burgward Lagowe im lande Budissin an das domcapitel zu Budissin, fur XXXVII mark. D. 27. März (vI. kal. april.) 1226. In nomine domini amen! Cunradus dei gracia 30 prepositus, Fridericus decanus totumque capitulum sancti Georgij in Ozzek, notum esse uolumus omnibus
Strana 39
39 litteras has uisuris, quod cum decima in burkwardo Lagowe in terra Budessin constituta, que ad capellam episcopalem in curia Tsylowe pertinebat propter lo- corum distantiam minus nobis existeret fructuosa, quia eadem decima Budesinensi capitulo adjacebat, de prudentum virorum consilio unanimi etiam inter nos consciencia et consensu fratribus capituli memo- rati pro XXXVII. marcis eam duximus dishabendam dimittentes ipsis eam cum plenitudine juris omnis quod nobis competere poterat in eadem. Vnde uero 10 successoribus nostris occasionem litis et omnibus omnino ambiguitatis scrupulum amputemus presen- tem paginam sigillo nostre ecclesie communitam pre- fato capitulo destinamus, contraximus aut conuenimus cum tribus memoratis vi. kal. april. anno dominice incarnacionis M'CC"XXVI°, venerabili domino Brunone ll. nostre ecclesie fundatore Misnensi ecclesie presidente, pontificatus eius anno xVII°, ad cujus manum deci- mas resignauimus supradictas, qui et ipsas contulit capitulo Budesinensi. Ad preabiti eciam negocii firma- mentum uniuersi ac singuli decreuimus subscriben- dum. Ego Cunradus prepositus subscripsi, ego Fri- dericus decanus subscripsi, ego Rudegerus scolasticus subscripsi, ego Johannes custos subscripsi, ego Hugo canonicus celerarius subscripsi, ego Baldewinus sub- scripsi, ego Heinricus subscripsi, ego Matheus subscripsi, ego Wilehelmus subscripsi, ego Cunradus subscripsi. (Vom originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das an rothseidener schnur hängende wohlerhaltene siegel von braunem wachs zeigt den heil. Georg, dessen Haupt mit einem scheine um- geben ist, und welcher den linken arm an die hüfte stützt, wäh- rend die rechte ein kreuz hält, an welchem ein fähnchen mit einem stern in der mitte befindlich. Links oben am haupte ist derselbe stern vorhanden. Ein dreieckiges wappenschild zu den füssen des geharnischt dastehenden mannes weist einen aufrecht stehenden ein- schwänzigen löwen. Umschrift: SIGILLVM ECCLESIE SACRI GEORGIJ MARTIRIS IN OZZEGK.) 5 15 20 25 30 35
39 litteras has uisuris, quod cum decima in burkwardo Lagowe in terra Budessin constituta, que ad capellam episcopalem in curia Tsylowe pertinebat propter lo- corum distantiam minus nobis existeret fructuosa, quia eadem decima Budesinensi capitulo adjacebat, de prudentum virorum consilio unanimi etiam inter nos consciencia et consensu fratribus capituli memo- rati pro XXXVII. marcis eam duximus dishabendam dimittentes ipsis eam cum plenitudine juris omnis quod nobis competere poterat in eadem. Vnde uero 10 successoribus nostris occasionem litis et omnibus omnino ambiguitatis scrupulum amputemus presen- tem paginam sigillo nostre ecclesie communitam pre- fato capitulo destinamus, contraximus aut conuenimus cum tribus memoratis vi. kal. april. anno dominice incarnacionis M'CC"XXVI°, venerabili domino Brunone ll. nostre ecclesie fundatore Misnensi ecclesie presidente, pontificatus eius anno xVII°, ad cujus manum deci- mas resignauimus supradictas, qui et ipsas contulit capitulo Budesinensi. Ad preabiti eciam negocii firma- mentum uniuersi ac singuli decreuimus subscriben- dum. Ego Cunradus prepositus subscripsi, ego Fri- dericus decanus subscripsi, ego Rudegerus scolasticus subscripsi, ego Johannes custos subscripsi, ego Hugo canonicus celerarius subscripsi, ego Baldewinus sub- scripsi, ego Heinricus subscripsi, ego Matheus subscripsi, ego Wilehelmus subscripsi, ego Cunradus subscripsi. (Vom originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das an rothseidener schnur hängende wohlerhaltene siegel von braunem wachs zeigt den heil. Georg, dessen Haupt mit einem scheine um- geben ist, und welcher den linken arm an die hüfte stützt, wäh- rend die rechte ein kreuz hält, an welchem ein fähnchen mit einem stern in der mitte befindlich. Links oben am haupte ist derselbe stern vorhanden. Ein dreieckiges wappenschild zu den füssen des geharnischt dastehenden mannes weist einen aufrecht stehenden ein- schwänzigen löwen. Umschrift: SIGILLVM ECCLESIE SACRI GEORGIJ MARTIRIS IN OZZEGK.) 5 15 20 25 30 35
Strana 40
40 XXII. Bischof Bruno II. von Meissen schenkt der kirche zu Budissin vierzig tage ablass. S. a. et die. Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus, 5 vniuersis Christi fidelibus per Misnensem diocesim constitutis eterna pro temporalibus conmutare. Quia domnus omnium, cuius magnitudinem celi minime comprehenditam uel dedignatam in terris cum homi- nibus, habitare in habitaculis manufactis iustum maxime reputauimus, vt qui deum diligit locum habitacionis etiam diligat et decoret, proinde vniuersitatem uestram monemus et obsecramus in domino et hortamur ac ad edificationem claustri et ad opera utensilium eccle- siasticorum, quibus indiget ecclesia Budisinensis uestras 15 elemosinas hylariter transmittatis, mensuramens uobis mensuram premij secundum beneficij quantitatem, vt qui seminat in benedictionibus, uitam metet de bene- dictionibus sempiternam. Ne vero ex tristicia aut necessitate datoris animum nodus aliquis pigrum reddat 20 cum mercede sua mercennaria nullatenus sit frau- dandus, auctoritate dei omnipotentis et nostra, omni- bus his, qui necessitatem ecclesie supradicte de suis facultatibus subleuarint iuxta quantitatem subsidij con- cedentes ueniam delictorum. Si uero penitentes fuerint 25 et confessi v. dies de karina iniuncta et xxx. dies de annis penitentialibus, et de uenialibus XI. generaliter indulgemus, ipsius exemplum tam nostris quam sin- gulorum oculis proponentes, qui helemosinam iubens dari omnia munda per eam fieri et delictorum ueniam 30 constituit optinere et cum uestra deuotio aures domni si munda fuerit propensius interpellet ut adiutorium indulgentie nostre in nomine domini roboretur, nouerit uniuersitas uestra quod in predicta ecclesia publice in conuentu duas missas, unam pro salute virorum 35 alteram pro rege defunctorum omni septimana inter- fuerint festi dies aut priuata officia in antea de con- sensu ipsius capituli statuimus celebrandas. (Aus dem originale im domarchive zu Bautzen, auf perga- ment. Das an einem pergamentriemen an der urkunde hängende 10
40 XXII. Bischof Bruno II. von Meissen schenkt der kirche zu Budissin vierzig tage ablass. S. a. et die. Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus, 5 vniuersis Christi fidelibus per Misnensem diocesim constitutis eterna pro temporalibus conmutare. Quia domnus omnium, cuius magnitudinem celi minime comprehenditam uel dedignatam in terris cum homi- nibus, habitare in habitaculis manufactis iustum maxime reputauimus, vt qui deum diligit locum habitacionis etiam diligat et decoret, proinde vniuersitatem uestram monemus et obsecramus in domino et hortamur ac ad edificationem claustri et ad opera utensilium eccle- siasticorum, quibus indiget ecclesia Budisinensis uestras 15 elemosinas hylariter transmittatis, mensuramens uobis mensuram premij secundum beneficij quantitatem, vt qui seminat in benedictionibus, uitam metet de bene- dictionibus sempiternam. Ne vero ex tristicia aut necessitate datoris animum nodus aliquis pigrum reddat 20 cum mercede sua mercennaria nullatenus sit frau- dandus, auctoritate dei omnipotentis et nostra, omni- bus his, qui necessitatem ecclesie supradicte de suis facultatibus subleuarint iuxta quantitatem subsidij con- cedentes ueniam delictorum. Si uero penitentes fuerint 25 et confessi v. dies de karina iniuncta et xxx. dies de annis penitentialibus, et de uenialibus XI. generaliter indulgemus, ipsius exemplum tam nostris quam sin- gulorum oculis proponentes, qui helemosinam iubens dari omnia munda per eam fieri et delictorum ueniam 30 constituit optinere et cum uestra deuotio aures domni si munda fuerit propensius interpellet ut adiutorium indulgentie nostre in nomine domini roboretur, nouerit uniuersitas uestra quod in predicta ecclesia publice in conuentu duas missas, unam pro salute virorum 35 alteram pro rege defunctorum omni septimana inter- fuerint festi dies aut priuata officia in antea de con- sensu ipsius capituli statuimus celebrandas. (Aus dem originale im domarchive zu Bautzen, auf perga- ment. Das an einem pergamentriemen an der urkunde hängende 10
Strana 41
41 braune ovale wachssiegel des bischofs ist dem beim jahre 1221 be- schriebenen völlig gleich.) XXIII. Ottocar’s, königs von Böhmen, brief über den ersatz einiger der kirche zu Meissen wegge- nommenen güter. Ohne jahr und tag. c. 1226. 5 Domino ac patri reuerendo in Christo Brunoni dei gratia uenerabili Misnensis ecclesie episcopo, O. dei gratia Boemorum rex cum affectu sincere dilectionis obsequium. Cum constet nobis quod bona 10 Goltbahe, Uikerisdorf, Giselbregtisdorf, et alia que ministerialis vir Heinricus videlicet de Godove de manu nostra tenuit, contra justiciam vobis aligenata sint, ipsa bona cum suis attinentibus, uobis gratanter remittimus. Gratum eciam habemus ut per terram 15 Budeshyn in decimis novalium uobis respondeatur. Preterea volumus, ut decimam mellis nostri sicut ex antiquo predecessores vestri perceperunt ut et vos eam similiter percipiatis. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchine. 20 Fehlerhaft gedruckt in Schotlgens Meissn. bischofsgeschichte. 1226, cf. Calles etc. p. 160. sqq. XXIV. Sigfried, erzbischof von Mainz, schlichtet zwi- schen Bruno, bischof von Meissen, und Wenzel, 25 könig von Böhmen, einen zwist über die gren- zen der gaue Budissin und Zagost. D. Prag, 9. februar (v. id. febr.) 1228. Sifridus dei gracia sancte Maguntine sedis archi- episcopus, notum esse volumus universis paginam 30 Cod. dipl. Lus. sup. l. 2. Aufl. 6
41 braune ovale wachssiegel des bischofs ist dem beim jahre 1221 be- schriebenen völlig gleich.) XXIII. Ottocar’s, königs von Böhmen, brief über den ersatz einiger der kirche zu Meissen wegge- nommenen güter. Ohne jahr und tag. c. 1226. 5 Domino ac patri reuerendo in Christo Brunoni dei gratia uenerabili Misnensis ecclesie episcopo, O. dei gratia Boemorum rex cum affectu sincere dilectionis obsequium. Cum constet nobis quod bona 10 Goltbahe, Uikerisdorf, Giselbregtisdorf, et alia que ministerialis vir Heinricus videlicet de Godove de manu nostra tenuit, contra justiciam vobis aligenata sint, ipsa bona cum suis attinentibus, uobis gratanter remittimus. Gratum eciam habemus ut per terram 15 Budeshyn in decimis novalium uobis respondeatur. Preterea volumus, ut decimam mellis nostri sicut ex antiquo predecessores vestri perceperunt ut et vos eam similiter percipiatis. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchine. 20 Fehlerhaft gedruckt in Schotlgens Meissn. bischofsgeschichte. 1226, cf. Calles etc. p. 160. sqq. XXIV. Sigfried, erzbischof von Mainz, schlichtet zwi- schen Bruno, bischof von Meissen, und Wenzel, 25 könig von Böhmen, einen zwist über die gren- zen der gaue Budissin und Zagost. D. Prag, 9. februar (v. id. febr.) 1228. Sifridus dei gracia sancte Maguntine sedis archi- episcopus, notum esse volumus universis paginam 30 Cod. dipl. Lus. sup. l. 2. Aufl. 6
Strana 42
42 20 hanc visuris, quod quum honorabilis frater, dominus Bruno Misnensis episcopus, sicut ipso audivimus referente, a principibus honestis domino Otacaro et filio ejus Wenczezlao Boemorum regibus super limiti- 5 bus possessionum, de quibus inter ipsos questio mo- vebatur, quandoque obtinuerit distinctores, qui re- cepto a partibus mandato secundum fidem datam et praestitum sacramentum ordinabiliter distinxerunt, quicquid in territoriis Budesin et Sagost dubij fuerat 10 inter eos, quia reges idem de consilio perversorum distinctionem ipsam diu tenuerant in suspenso, nos ad preces ejusdem episcopi a regibus memoratis per nostrum obtinuimus interuentum, quod de bona uoluntate in nostra presentia publice sunt confessi, 15 quod distinctionem ipsam habere velint omnibus mo- dis ratam. Absolverunt eciam fidejussores ipsius episcopi, quos dederat pro ducentis marcis ad manus regis juvenis prenotati, vnde quia quod vidimus et audivimus, hoc testamur, predictum dominum epis- copum presentis scripti et sigilli nostri testimonio communimus. Actum Prage v. idus febr. anno gratie MCCXXVII, pontificatus nostri XXVI. (Nach dem originale im Meissner sliftsarchive. Mit einem sie- gel, auf welchem Sifried, sitzend in einer mütze, dargestellt ist.) 25 XXV. König Wenzel von Böhmen genehmigt dem dom- stifte zu Budissin die erwerbung von drei mor- gen in villa Wawiz. D. Prag, 25. Juli (vIII. kal. Augusti) 1228. 30 Wenceslaus dei gracia rex Bohemorum uniuersis in Budessinensi provincia constitutis gratiam suam et omne bonum! Notum facimus vobis et uniuersis ad quos presens scriptum peruenerit, quod nos tres
42 20 hanc visuris, quod quum honorabilis frater, dominus Bruno Misnensis episcopus, sicut ipso audivimus referente, a principibus honestis domino Otacaro et filio ejus Wenczezlao Boemorum regibus super limiti- 5 bus possessionum, de quibus inter ipsos questio mo- vebatur, quandoque obtinuerit distinctores, qui re- cepto a partibus mandato secundum fidem datam et praestitum sacramentum ordinabiliter distinxerunt, quicquid in territoriis Budesin et Sagost dubij fuerat 10 inter eos, quia reges idem de consilio perversorum distinctionem ipsam diu tenuerant in suspenso, nos ad preces ejusdem episcopi a regibus memoratis per nostrum obtinuimus interuentum, quod de bona uoluntate in nostra presentia publice sunt confessi, 15 quod distinctionem ipsam habere velint omnibus mo- dis ratam. Absolverunt eciam fidejussores ipsius episcopi, quos dederat pro ducentis marcis ad manus regis juvenis prenotati, vnde quia quod vidimus et audivimus, hoc testamur, predictum dominum epis- copum presentis scripti et sigilli nostri testimonio communimus. Actum Prage v. idus febr. anno gratie MCCXXVII, pontificatus nostri XXVI. (Nach dem originale im Meissner sliftsarchive. Mit einem sie- gel, auf welchem Sifried, sitzend in einer mütze, dargestellt ist.) 25 XXV. König Wenzel von Böhmen genehmigt dem dom- stifte zu Budissin die erwerbung von drei mor- gen in villa Wawiz. D. Prag, 25. Juli (vIII. kal. Augusti) 1228. 30 Wenceslaus dei gracia rex Bohemorum uniuersis in Budessinensi provincia constitutis gratiam suam et omne bonum! Notum facimus vobis et uniuersis ad quos presens scriptum peruenerit, quod nos tres
Strana 43
43 mansos in villa Wawiz, qui dati sunt in concambium ecclesie Budissinensis prefate de opido Wizenburg qui quondam ad eandem pertinuit ecclesiam in pro- vinciali placito consedentes facta super eadem com- municatione de nostro precepto inquisitione, eosdem tres mansos ecclesie adjudicauerint supradicte, nos exhortantes, ut eandem communicationem ratam et firmam teneamus. Ne ergo predictam ecclesiam in iam dictis tribus mansis de cetero quis audeat mo- lestare presentem paginam eidem ecclesie contulimus 10 sigilli nostri munimine roboratam. Datum Prage anno jncarnacionis domini M°CCPXXVIII°, vIII° kal. Augusti, anno consecracionis nostre primo. 5 (Aus dem copialbuche im domarchive zu Budissin I. p. 14b.) XXVI. Heinrich, bischof zu Meissen, weist dem Zaz- laus von Schoninbere 10 bischöfliche hufen am anderen ufer der Neisse an den grenzen der örter Jeswiken, Duckamnegorke und Tyzowe an. D. Schoninberch, 22. sept. (XVII. kal. oct.) 20 1234. 15 Heinricus dei gracia Misnensis episcopus, Christi fidelibus vniuersis hanc paginam inspecturis eternam salutem et ueram in domino karitatem. Cum ea que de substantia racionis existunt et speciem ob- tinent pietatis, firmitatem perpetuam conueniat ob- tinere ad opiniones ambiguas in posterum remouen- das, ne rei ueritas fermento malicie corrumpatur scripture testimonium labenti consueuit memoria com- municari. Proinde notum fieri volumus tam presen- 30 tibus quam futuris, quod nos Schoninberch constituti ad peticionem vasallorum nostrorum, nobili uiro Zazlao de Schoninbere fideli nostro pro restauro ville Bernhardistorf, quam predecessori nostro, bone me- morie Brunone Misnensi episcopo, resignauerat quas- 35 dam decimas episcopales in bonis nostris episcopa- 25 6 *
43 mansos in villa Wawiz, qui dati sunt in concambium ecclesie Budissinensis prefate de opido Wizenburg qui quondam ad eandem pertinuit ecclesiam in pro- vinciali placito consedentes facta super eadem com- municatione de nostro precepto inquisitione, eosdem tres mansos ecclesie adjudicauerint supradicte, nos exhortantes, ut eandem communicationem ratam et firmam teneamus. Ne ergo predictam ecclesiam in iam dictis tribus mansis de cetero quis audeat mo- lestare presentem paginam eidem ecclesie contulimus 10 sigilli nostri munimine roboratam. Datum Prage anno jncarnacionis domini M°CCPXXVIII°, vIII° kal. Augusti, anno consecracionis nostre primo. 5 (Aus dem copialbuche im domarchive zu Budissin I. p. 14b.) XXVI. Heinrich, bischof zu Meissen, weist dem Zaz- laus von Schoninbere 10 bischöfliche hufen am anderen ufer der Neisse an den grenzen der örter Jeswiken, Duckamnegorke und Tyzowe an. D. Schoninberch, 22. sept. (XVII. kal. oct.) 20 1234. 15 Heinricus dei gracia Misnensis episcopus, Christi fidelibus vniuersis hanc paginam inspecturis eternam salutem et ueram in domino karitatem. Cum ea que de substantia racionis existunt et speciem ob- tinent pietatis, firmitatem perpetuam conueniat ob- tinere ad opiniones ambiguas in posterum remouen- das, ne rei ueritas fermento malicie corrumpatur scripture testimonium labenti consueuit memoria com- municari. Proinde notum fieri volumus tam presen- 30 tibus quam futuris, quod nos Schoninberch constituti ad peticionem vasallorum nostrorum, nobili uiro Zazlao de Schoninbere fideli nostro pro restauro ville Bernhardistorf, quam predecessori nostro, bone me- morie Brunone Misnensi episcopo, resignauerat quas- 35 dam decimas episcopales in bonis nostris episcopa- 25 6 *
Strana 44
44 libus sitas ex alio latere Nize inter limites qui uul- gariter Jeswiken et Duckamnegorke et Tyzowe nun- cupantur, sicut a predecessore nostro tenuerat, iure feodali contulimus perpetuo possidendas. Et ne huic nostre collacioni alicui super eo sibi uel suis succes- soribus dubium in posterum oriatur, presentem pa- ginam conscribi iussimus et sigilli nostri munimine roborari. Huius rei testes sunt: Nicolaus Budisi- nensis prepositus, Hugo decanus, Johannes plebanus 10 de Gorliz, Prizstanus eiusdem ecclesie canonici, Hein- ricus plebanus de Schoninberch, Bernhardus de Ka- menz, Wilricus Heidenricus de Stoniz, Predeborus, Tyrzmus et alii quam plures. Datum Schoninberch. Anno gracie millesimo ducentesimo tricesimo quarto. 15 Indictione septima, decima kalendas octobris, ponti- ficatus nostri anno quarto. 5 20 (Nach dem originale im dresdener geh. staatsarchive, mit einem siegel, in dessen mitte der bischof, ohne bart, in der linken den krummstab, in der rechten ein buch haltend, sitzt. Zu beiden füssen kommen rechts und links zwei hunde mit dem vorderen theile [als stuhlj zum vorschein. Umschrift: HEINRICUS. DEI. GRA- CIA. MISNENSIS. EPS.) XXVII. Kunigunde, königin von Böhmen, schenkt dem 25 kloster Marienthal das dorf Seifersdorf. D. Prag, 14. october (pridie idus octobris) 1234. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Cune- gundis dei gracia regina uniuersis futuris et pre- sentibus hanc chartam intuentibus spiritus sancti 30 graciam cum salute. Cum divum progenitorum nostrorum regalis sublimitas de fonte quondam pie- tatis primum emanavit et ipsi felicis memorie an- tecessores hanc ad pauperes Christi coenobitas eo uberiore munificentia porrexerint quo pio eorum 35 interuentu spèrabant, sic sibi deum mereri propicium quos si non ad plenum ipsorum tamen vestigia, sicut
44 libus sitas ex alio latere Nize inter limites qui uul- gariter Jeswiken et Duckamnegorke et Tyzowe nun- cupantur, sicut a predecessore nostro tenuerat, iure feodali contulimus perpetuo possidendas. Et ne huic nostre collacioni alicui super eo sibi uel suis succes- soribus dubium in posterum oriatur, presentem pa- ginam conscribi iussimus et sigilli nostri munimine roborari. Huius rei testes sunt: Nicolaus Budisi- nensis prepositus, Hugo decanus, Johannes plebanus 10 de Gorliz, Prizstanus eiusdem ecclesie canonici, Hein- ricus plebanus de Schoninberch, Bernhardus de Ka- menz, Wilricus Heidenricus de Stoniz, Predeborus, Tyrzmus et alii quam plures. Datum Schoninberch. Anno gracie millesimo ducentesimo tricesimo quarto. 15 Indictione septima, decima kalendas octobris, ponti- ficatus nostri anno quarto. 5 20 (Nach dem originale im dresdener geh. staatsarchive, mit einem siegel, in dessen mitte der bischof, ohne bart, in der linken den krummstab, in der rechten ein buch haltend, sitzt. Zu beiden füssen kommen rechts und links zwei hunde mit dem vorderen theile [als stuhlj zum vorschein. Umschrift: HEINRICUS. DEI. GRA- CIA. MISNENSIS. EPS.) XXVII. Kunigunde, königin von Böhmen, schenkt dem 25 kloster Marienthal das dorf Seifersdorf. D. Prag, 14. october (pridie idus octobris) 1234. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Cune- gundis dei gracia regina uniuersis futuris et pre- sentibus hanc chartam intuentibus spiritus sancti 30 graciam cum salute. Cum divum progenitorum nostrorum regalis sublimitas de fonte quondam pie- tatis primum emanavit et ipsi felicis memorie an- tecessores hanc ad pauperes Christi coenobitas eo uberiore munificentia porrexerint quo pio eorum 35 interuentu spèrabant, sic sibi deum mereri propicium quos si non ad plenum ipsorum tamen vestigia, sicut
Strana 45
45 generacionis cursu ita et sancte devocionis et devote operacionis studio, prout deus dat, imitari cupimus, quatenus et per hoc longevitatem nostram protrahamus in melius, et eterne vite dona copiosius consequamur scriptum quippe est sicut palmes, non potest fructum facere, nisi in vite manserit, multo minus claustra- lium perfecta contemplacio consummari poterit, si non fuerit potentum suffulta solacio et largitate di- uitum roborata. Qvia igitur caducis temporalibus eterna mereantur habilitari, noscant vniversi presentes et posteri quod ego Cunegundis regina, communi- cato dilectissimi domini et consortis nóstri regis Wenceslai consilio et liberorum nostrorum consensu, pro remedio animarum nostrarum parentumque nos- trorum, ordini Cisterciensi ad monasterium, quod 15 vallis sancte Marie dicitur, et sacrosanctis monialibus sub habitu et disciplina ordinis eiusdem ibidem do- mino deo famulantibus contulimus villam Seifersdorf dictam, cum omnibus pertinencijs suis, terris cultis et incultis, viis et invijs, agris, pratis, nemoribus, 20 aquis, molendinis et aquarum decursibus, piscacio- nibus et cum omnibus utilitatum prouentibus, qui exinde nunc et imposterum iure empcionis, aut bo- norum hominum largicione poterunt provenire. Vt autem haec nostra donacio ab omni sinistra infesta- 25 cione inconuulsa permaneat, hanc nostram chartam super hoc conscribi fecimus, et sigilli nostri muni- mine roborari. Huius rei testes sunt: Stephanus mo- nachus Celle sancte Marie, Conradus notarius noster, Volemannus camerarius noster, Henricus de Baruth, 30 Wolframus advocatus, Arnoldus filius eius, Bohuse Florinus villicus in Gorlez et alii quam plures. 5 10 Acta sunt hec anno incarnacionis domini MCCXXXIV, indictione vi., datum Prage pridie idus octobris. (Gedruckt in Carpzovs ehrentempel, I. s. 341., im auszuge 35 in Sartorii cistertio bis-tertio, pag. 1070. Das original auf per- gament befindet sich im klosterarchiv zu Marienthal, mit wachs- siegel, schr deutlich geschrieben.)
45 generacionis cursu ita et sancte devocionis et devote operacionis studio, prout deus dat, imitari cupimus, quatenus et per hoc longevitatem nostram protrahamus in melius, et eterne vite dona copiosius consequamur scriptum quippe est sicut palmes, non potest fructum facere, nisi in vite manserit, multo minus claustra- lium perfecta contemplacio consummari poterit, si non fuerit potentum suffulta solacio et largitate di- uitum roborata. Qvia igitur caducis temporalibus eterna mereantur habilitari, noscant vniversi presentes et posteri quod ego Cunegundis regina, communi- cato dilectissimi domini et consortis nóstri regis Wenceslai consilio et liberorum nostrorum consensu, pro remedio animarum nostrarum parentumque nos- trorum, ordini Cisterciensi ad monasterium, quod 15 vallis sancte Marie dicitur, et sacrosanctis monialibus sub habitu et disciplina ordinis eiusdem ibidem do- mino deo famulantibus contulimus villam Seifersdorf dictam, cum omnibus pertinencijs suis, terris cultis et incultis, viis et invijs, agris, pratis, nemoribus, 20 aquis, molendinis et aquarum decursibus, piscacio- nibus et cum omnibus utilitatum prouentibus, qui exinde nunc et imposterum iure empcionis, aut bo- norum hominum largicione poterunt provenire. Vt autem haec nostra donacio ab omni sinistra infesta- 25 cione inconuulsa permaneat, hanc nostram chartam super hoc conscribi fecimus, et sigilli nostri muni- mine roborari. Huius rei testes sunt: Stephanus mo- nachus Celle sancte Marie, Conradus notarius noster, Volemannus camerarius noster, Henricus de Baruth, 30 Wolframus advocatus, Arnoldus filius eius, Bohuse Florinus villicus in Gorlez et alii quam plures. 5 10 Acta sunt hec anno incarnacionis domini MCCXXXIV, indictione vi., datum Prage pridie idus octobris. (Gedruckt in Carpzovs ehrentempel, I. s. 341., im auszuge 35 in Sartorii cistertio bis-tertio, pag. 1070. Das original auf per- gament befindet sich im klosterarchiv zu Marienthal, mit wachs- siegel, schr deutlich geschrieben.)
Strana 46
46 XXVIII. Heinrich bischof zu Meissen verehrt dem dom- capitel zu Budissin 300 schock lehenszehnten zur verbesserung seiner umstände. D. apud 5 Czaccum, 22. November (X. kal. Decembr.) 1236. Heinricus miseratione diuina Misnensis episcopus, omnibus in perpetuum. Propter ambiguos rerum euentus et causarum diuersitates, quibus humana fragilitas à ueritate rerum legitime gestarum plerumque 10 deuiat et recedit, modernorum consuetudo obtinuit utilis et honesta, vt ea que aguntur in tempore lit- terarum memorie commendantur. Proinde tam pre- sentibus quam futuris Christi fidelibus uolumus esse notum, quod nos tenuitatem stipendiorum ecclesie Budsinensis accedentes et dilectis in Christo filijs eiusdem ecclesie canonicis, paterna sollicitudine pro- uidere uolentes, hanc ipsis graciam duximus confe- rendam, vt trecentos scocos de infevdatis nostris decimis redimere et sue possint ecclesie comparare. 20 Et ne in posterum super hijs alicui dubium oriatur nos ipsis conscribi iussimus presens testimonium lit- terarum et sigilli nostri appensione muniri. Datum apud Czaccum anno gracie M'CC"xxX"VI°, x°. kalendas Decembres, pontificatus nostri anno vin°. (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen. An einer verblichenen grün-weiss-rothen schnur hängt des bischofs sehr beschädigtes siegel in gelbem wachs. Man erkennt noch einen bischof mit dem krummstabe, und auf der rechten seite von der umschrift die worte MISNEN. IS EPS. — Ein in 30 demselben archive befindlicher originalbrief, welcher von wort zu wort mit obenstehendem gleichlautend ist, ausgenommen dass es heisst: apud saccum statt: apud Czaccum, hat das datum X. kal. Decembr. MCCXXXVII, aber auch die worte: pontificatus nostri anno VIII°. am schlusse. Das siegel ist eben so vom zahne der 35 zeit mitgenommen als das oben beschriebene.) 15 25
46 XXVIII. Heinrich bischof zu Meissen verehrt dem dom- capitel zu Budissin 300 schock lehenszehnten zur verbesserung seiner umstände. D. apud 5 Czaccum, 22. November (X. kal. Decembr.) 1236. Heinricus miseratione diuina Misnensis episcopus, omnibus in perpetuum. Propter ambiguos rerum euentus et causarum diuersitates, quibus humana fragilitas à ueritate rerum legitime gestarum plerumque 10 deuiat et recedit, modernorum consuetudo obtinuit utilis et honesta, vt ea que aguntur in tempore lit- terarum memorie commendantur. Proinde tam pre- sentibus quam futuris Christi fidelibus uolumus esse notum, quod nos tenuitatem stipendiorum ecclesie Budsinensis accedentes et dilectis in Christo filijs eiusdem ecclesie canonicis, paterna sollicitudine pro- uidere uolentes, hanc ipsis graciam duximus confe- rendam, vt trecentos scocos de infevdatis nostris decimis redimere et sue possint ecclesie comparare. 20 Et ne in posterum super hijs alicui dubium oriatur nos ipsis conscribi iussimus presens testimonium lit- terarum et sigilli nostri appensione muniri. Datum apud Czaccum anno gracie M'CC"xxX"VI°, x°. kalendas Decembres, pontificatus nostri anno vin°. (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen. An einer verblichenen grün-weiss-rothen schnur hängt des bischofs sehr beschädigtes siegel in gelbem wachs. Man erkennt noch einen bischof mit dem krummstabe, und auf der rechten seite von der umschrift die worte MISNEN. IS EPS. — Ein in 30 demselben archive befindlicher originalbrief, welcher von wort zu wort mit obenstehendem gleichlautend ist, ausgenommen dass es heisst: apud saccum statt: apud Czaccum, hat das datum X. kal. Decembr. MCCXXXVII, aber auch die worte: pontificatus nostri anno VIII°. am schlusse. Das siegel ist eben so vom zahne der 35 zeit mitgenommen als das oben beschriebene.) 15 25
Strana 47
47 XXIX. Heinrich bischof von Meissen schenkt den altären s. Jacobi, s. Nicolai und s. Elisabeth in der dom- kirche zu Budissin den zehnten der orte: Le- tonin und Bresin. D. Camenz, 11. Juli (v. jdus 5 Julij) 1237. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Heinri- cus miseratione diuina Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Vt sacre scripture testatur auctoritas omnes morimur et sicut aque que non reuertunt di- labimur, unde fit ut rerum gestarum memoria laben- tibus hominibus tepescat et nisi scripture uiueret subsidio tandem penitus euanescat. Ilinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam fu- turis presentem paginam inspecturis uolumus esse 15 notum, quod nos indicatoribus altarium beati Jacobi sancti Nycolai ac beate Elisabet ecclesie sancti Jo- hannis baptiste beatique Petri apostolj in Budesin, tum ob reuerenciam eorumdem patronorum tum pro anime nostre remedio et salute, decimam nostram in 20 Letonin et in Bresin altaribus addotauimus memora- tis. Vt autem hec nostra dotatio rata permaneat in- conuulsa, super ea presentem paginam conscribi ius- simus et sigilli nostri munimine roborari. Huius rei testes sunt Amelungus, Syfridus cappellani nostri, milites nostri Syfridus dapifer, Theodoricus de Hoberch, Vluericus de Ghodowe, Jacobus nostri camerarii et alii quam plures. Datum Camenz per manum Her- bordi curie nostre notarij, anno gracie м'cc°xxxVII°, v' jdus julij, pontificatus nostri anno viI°. 10 25 30 (Aus dem prachtvoll geschriebenen originale auf pergament im domarchive zu Bautzen, mit einem an rothseidenen füden hän- genden ovalen siegel in bleichem wachs, welches den bischof ein buch in der linken, den krummstab in der rechten, sitzend dar- stellt. Umschrift: HEIRICUS DEI GRA. MISNENSIS. EPS. 4) 35
47 XXIX. Heinrich bischof von Meissen schenkt den altären s. Jacobi, s. Nicolai und s. Elisabeth in der dom- kirche zu Budissin den zehnten der orte: Le- tonin und Bresin. D. Camenz, 11. Juli (v. jdus 5 Julij) 1237. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Heinri- cus miseratione diuina Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Vt sacre scripture testatur auctoritas omnes morimur et sicut aque que non reuertunt di- labimur, unde fit ut rerum gestarum memoria laben- tibus hominibus tepescat et nisi scripture uiueret subsidio tandem penitus euanescat. Ilinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam fu- turis presentem paginam inspecturis uolumus esse 15 notum, quod nos indicatoribus altarium beati Jacobi sancti Nycolai ac beate Elisabet ecclesie sancti Jo- hannis baptiste beatique Petri apostolj in Budesin, tum ob reuerenciam eorumdem patronorum tum pro anime nostre remedio et salute, decimam nostram in 20 Letonin et in Bresin altaribus addotauimus memora- tis. Vt autem hec nostra dotatio rata permaneat in- conuulsa, super ea presentem paginam conscribi ius- simus et sigilli nostri munimine roborari. Huius rei testes sunt Amelungus, Syfridus cappellani nostri, milites nostri Syfridus dapifer, Theodoricus de Hoberch, Vluericus de Ghodowe, Jacobus nostri camerarii et alii quam plures. Datum Camenz per manum Her- bordi curie nostre notarij, anno gracie м'cc°xxxVII°, v' jdus julij, pontificatus nostri anno viI°. 10 25 30 (Aus dem prachtvoll geschriebenen originale auf pergament im domarchive zu Bautzen, mit einem an rothseidenen füden hän- genden ovalen siegel in bleichem wachs, welches den bischof ein buch in der linken, den krummstab in der rechten, sitzend dar- stellt. Umschrift: HEIRICUS DEI GRA. MISNENSIS. EPS. 4) 35
Strana 48
48 XXX. Wenzel, könig von Böhmen befiehlt dem vogte des landes Budissin ungesäumt dem domcapitel zu Budissin den ihm gehörigen morgen bei 5 Reichenbach und zehnten bei Budissin zu über- geben. S. a. 21. september. Wenceslaus dei gracia Boemorum rex, fideli suo B aduocato Budissinensi graciam suam et omne bonum. Miramur quod cum iam pluries tibi dederimus in 10 mandatis, vt dominis dilectis nobis canonicis Budissi- nensibus quendam mansum in Richenbach, qui pro te oblatus exstitit minus juste, restitueres sine mora, preterea eis dari faceres de agris qvondam nostris apud ciuitatem Budesin sitis, quos eis dedisti sicut 15 audiuimus alium manu tua te in his factis exhibuisti negligentem hactenus et remissum, cum tamen plus pro eorum iure stare deberes, eo qvod filium tuum in canonicum et in fratrem assumpserint. Fidelitati ergo tue districte precipiendo mandamus, qvatenus 20 predictos canonicos in possessionem mansi ac deci- marum predictarum reponas eosque in omnibus bonis eorum videlicet mansis, decimis, curijs et areis, que a nostra serenitate hactenus tenuerunt, tenearis dili- gencius ac defendas, ne ad nos qverimonia perue- niat de his factis, si nostram uolueris conseruare gaaciam et favorem. Datum in Lippiz, xI. kal. octobr. 25 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 9b. im Bautzner domarchive.) XXXI. König Wenzel von Böhmen privilegirt das dom- 30 stift zu Budissin bezüglich des erbkaufes. S. a. 27. september. Wenceslaus dei gracia Boemie rex, honorabilibus viris H. burggrauio et aduocato ac omnibus gene-
48 XXX. Wenzel, könig von Böhmen befiehlt dem vogte des landes Budissin ungesäumt dem domcapitel zu Budissin den ihm gehörigen morgen bei 5 Reichenbach und zehnten bei Budissin zu über- geben. S. a. 21. september. Wenceslaus dei gracia Boemorum rex, fideli suo B aduocato Budissinensi graciam suam et omne bonum. Miramur quod cum iam pluries tibi dederimus in 10 mandatis, vt dominis dilectis nobis canonicis Budissi- nensibus quendam mansum in Richenbach, qui pro te oblatus exstitit minus juste, restitueres sine mora, preterea eis dari faceres de agris qvondam nostris apud ciuitatem Budesin sitis, quos eis dedisti sicut 15 audiuimus alium manu tua te in his factis exhibuisti negligentem hactenus et remissum, cum tamen plus pro eorum iure stare deberes, eo qvod filium tuum in canonicum et in fratrem assumpserint. Fidelitati ergo tue districte precipiendo mandamus, qvatenus 20 predictos canonicos in possessionem mansi ac deci- marum predictarum reponas eosque in omnibus bonis eorum videlicet mansis, decimis, curijs et areis, que a nostra serenitate hactenus tenuerunt, tenearis dili- gencius ac defendas, ne ad nos qverimonia perue- niat de his factis, si nostram uolueris conseruare gaaciam et favorem. Datum in Lippiz, xI. kal. octobr. 25 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 9b. im Bautzner domarchive.) XXXI. König Wenzel von Böhmen privilegirt das dom- 30 stift zu Budissin bezüglich des erbkaufes. S. a. 27. september. Wenceslaus dei gracia Boemie rex, honorabilibus viris H. burggrauio et aduocato ac omnibus gene-
Strana 49
49 raliter militibus in Budissin constitutis, dilectis fide- libus suis graciam suam et omne bonum. Ut per- petuo eorum, que fiunt in tempore, memoria celebretur, omnibus cupimus esse notum, quod nos de benigni- tate regia preposito et canonicis Budissinensibus liberaliter indulgemus, vt hereditates possint emere qvando et vbi si uiderint expedire. In culus rei tes- timonium ac euidens argumentum presentem litteram nostro sigillo fecimus communiri. D. in castello, v. kal. octobris. 5 10 (Aus dem copialbuche im domarchive zu Bautzen. tom. II. p. 96.) XXXII. Wenzel, könig von Böhmen, und Kunigunde, königin, bestätigen das kloster st. Marienthal, be- 15 freien dessen besitzthümer und unterthanen von weltlicher oberaufsicht, verleihen ihm die ober- gerichtsbarkeit, befreien den grundbesitz von steuern und geben den klostergütern zollfreiheit in allen königlichen landen. D. 22. februar 20 (VIII. kal. mart.) 1238. In nomine sanctae et individuae trinitatis, Wa- tizlaus divina favente gratia Bohemorum rex, et Cune- gundis dilectissima ejus conjunx eadem procurante gratia regina omnibus hanc chartam inspecturis sa- 25 lutem et huic scripto veritatis testimonium perhibere. Cum nobilitatis nostrae decus et regalis hoc deposcat clementia, uniuersorum justis petitionibus tam benig- num praebere assensum ac favorabilem, ut quiuis pro sua necessitate et exigentia patrocinatus nostri 30 misericordiam sibi adesse gaudeat, inter omnes quos ac tali nostrae protectionis consolatione et refrigerio Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
49 raliter militibus in Budissin constitutis, dilectis fide- libus suis graciam suam et omne bonum. Ut per- petuo eorum, que fiunt in tempore, memoria celebretur, omnibus cupimus esse notum, quod nos de benigni- tate regia preposito et canonicis Budissinensibus liberaliter indulgemus, vt hereditates possint emere qvando et vbi si uiderint expedire. In culus rei tes- timonium ac euidens argumentum presentem litteram nostro sigillo fecimus communiri. D. in castello, v. kal. octobris. 5 10 (Aus dem copialbuche im domarchive zu Bautzen. tom. II. p. 96.) XXXII. Wenzel, könig von Böhmen, und Kunigunde, königin, bestätigen das kloster st. Marienthal, be- 15 freien dessen besitzthümer und unterthanen von weltlicher oberaufsicht, verleihen ihm die ober- gerichtsbarkeit, befreien den grundbesitz von steuern und geben den klostergütern zollfreiheit in allen königlichen landen. D. 22. februar 20 (VIII. kal. mart.) 1238. In nomine sanctae et individuae trinitatis, Wa- tizlaus divina favente gratia Bohemorum rex, et Cune- gundis dilectissima ejus conjunx eadem procurante gratia regina omnibus hanc chartam inspecturis sa- 25 lutem et huic scripto veritatis testimonium perhibere. Cum nobilitatis nostrae decus et regalis hoc deposcat clementia, uniuersorum justis petitionibus tam benig- num praebere assensum ac favorabilem, ut quiuis pro sua necessitate et exigentia patrocinatus nostri 30 misericordiam sibi adesse gaudeat, inter omnes quos ac tali nostrae protectionis consolatione et refrigerio Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 50
50 confovendo suscipimus, illos maxime laxioribus pie- tatis nostrae amplexamur brachiis, quorum merito et oratione speramus non solum animarum nostrarum apud redemtorem nostrum aeterna mereri remedia sed etiam temporalis regni nostri tranquillitatem et gubernacula dilatari. Scriptum quippe est: benefac justo et magnam invenies a domino retributionem. Ut ergo bonae voluntatis nostrae propositum favorem dei consequatur et praemia in forma justorum et 10 perfectorum ordinem Cisterciensem praelegimus, cu- jus labores continuos, orationes indefessas, jejunia cottidiana, hospitalitates assiduas, et caetera sine in- termissione pietatis opera ibi considerantes, claustrum vallis sanctae Mariae in honorem ejusdem virginis et 15 genitricis dei de justis nostris possessionibus funda- tum et dotatum ad observantias ejusdem ordinis con- struximus, et dominae Adelheidi abbatissae sacro sanctisque monialibus ibidem deo sub habitu et pro- fessione jam dicti ordinis militantibus contulimus sine 20 omni reclamatione perpetuo possidendum. Sane uni- uersis denunciamus, quod eidem loco et possessio- nibus ejus tali modo nos et successores nostros ad- uocatos fore decrevimus, ut absque ulla utilitate ad- vocatiae seu justitia, pro solius videlicet aeternae 25 vitae remuneratione defensores existamus, sicut etiam talis ordinis exigit religio. Volumus praeterea fir- miter observari ne aliqua abbatissa alicui laico jure beneficii possessiones praedictae ecclesiae nostrae praesumat concedere, et idem huic chartae inserimus denotandum. Nec advocati de Budesin, de Gorliz, de Lubavia, de Richenbach, de Wizenburch vel alii judices, in quorum terminis ex bonorum hominum largitione vel emtione possessiones vel nunc habent vel habiturae sunt, ad villas monasterii venire prae- 35 sument, nisi de vocatione abbatissae; tantum de furtis, homicidiis, membrorum mutilatione, et stupri violen- tia judicaturj, quibus necessaria providebunt solum illi, propter quos eorum aliquem contigerit advocari. Res vero, si quas iidem advocati et judices rationa- 40 biliter tempore judicii acceperint, duas partes abba- tissae et conuentui, tertiam partem nostrae camerae 5 30
50 confovendo suscipimus, illos maxime laxioribus pie- tatis nostrae amplexamur brachiis, quorum merito et oratione speramus non solum animarum nostrarum apud redemtorem nostrum aeterna mereri remedia sed etiam temporalis regni nostri tranquillitatem et gubernacula dilatari. Scriptum quippe est: benefac justo et magnam invenies a domino retributionem. Ut ergo bonae voluntatis nostrae propositum favorem dei consequatur et praemia in forma justorum et 10 perfectorum ordinem Cisterciensem praelegimus, cu- jus labores continuos, orationes indefessas, jejunia cottidiana, hospitalitates assiduas, et caetera sine in- termissione pietatis opera ibi considerantes, claustrum vallis sanctae Mariae in honorem ejusdem virginis et 15 genitricis dei de justis nostris possessionibus funda- tum et dotatum ad observantias ejusdem ordinis con- struximus, et dominae Adelheidi abbatissae sacro sanctisque monialibus ibidem deo sub habitu et pro- fessione jam dicti ordinis militantibus contulimus sine 20 omni reclamatione perpetuo possidendum. Sane uni- uersis denunciamus, quod eidem loco et possessio- nibus ejus tali modo nos et successores nostros ad- uocatos fore decrevimus, ut absque ulla utilitate ad- vocatiae seu justitia, pro solius videlicet aeternae 25 vitae remuneratione defensores existamus, sicut etiam talis ordinis exigit religio. Volumus praeterea fir- miter observari ne aliqua abbatissa alicui laico jure beneficii possessiones praedictae ecclesiae nostrae praesumat concedere, et idem huic chartae inserimus denotandum. Nec advocati de Budesin, de Gorliz, de Lubavia, de Richenbach, de Wizenburch vel alii judices, in quorum terminis ex bonorum hominum largitione vel emtione possessiones vel nunc habent vel habiturae sunt, ad villas monasterii venire prae- 35 sument, nisi de vocatione abbatissae; tantum de furtis, homicidiis, membrorum mutilatione, et stupri violen- tia judicaturj, quibus necessaria providebunt solum illi, propter quos eorum aliquem contigerit advocari. Res vero, si quas iidem advocati et judices rationa- 40 biliter tempore judicii acceperint, duas partes abba- tissae et conuentui, tertiam partem nostrae camerae 5 30
Strana 51
51 volumus assignari. Ipsa etiam domus jam saepe dicta cum suis colonis et habitatoribus ut ab omni exactione et sinistra impeditione liberam se nunc et semper esse gaudeat, hanc chartam sibi conscribi fecimus. Insuper volumus ne aliquis nostrorum villi- corum aut nuntiorum dominium in praediis ipsarum habeat, et hoc facimus, ne non solum eas grauemus, sed ne etiam eas gravare videamur. Caeterum scire volumus universos, quod tantam libertatem eidem ecclesiae vallis sanctae Mariae contulimus, ut currus ipsarum sine exactione telonii terras nostras pertran- seant, currus inquam deferentes dominarum res ne- cessarias. Ut autem hanc donationem et libertatis recognitionem loco praefato ausu temerario nullus aut in praesentiarum aut inposterum praesumat 15 infringere, paginam praesentem et sigillorum nos- trorum impressione, et idoneorum virorum com- munivimus testimonio. Quorum ista sunt nomina Zlavko abbas in Ozzech, Theodoricus monachus ejus1), Michael monachus cellae sanctae Mariae, Bert- holdus abbas de porta apostolorum, Otto,2) Sigerus,3) Thimo capellani nostri4), Jaroslaus de Hruscith5), Gal- lus de Kowan, Chastolaus de Sittavia, Paul filius Marquardi, Bohuslaus camerarius noster, Borso filius ejus, Mladata filius sororis Bohuslai, Joannes gener Bohuslai, Odolen, Hageno de Zuethitz, Bohuslaus filius Radim, Albertus judex de Bruchis, Chotebor de Co- peritz, Hugo et Jaros fratres de Waldenburg, With de Belosciz, Albertus Berberitz, Joannes de Wineriz, Cunradus de Steinbach, Theodoricus Stoppan, Suide- gerus de Warta et alii quam plures. Acta sunt haec anno incarnationis domini millesimo ducentesimo tricesimo octauo. Datum per manum Wilhelmi no- tarii nostri vII. kalend. martii, indictione xI. regnante domino nostro Jesu Christo feliciter amen. (Von den worten an: Sane uniuersis denunciamus etc. bis dahin, wo die zeugen benannt werden: quorum ista sunt nomina etc., stimmt diese urkunde ganz überein mit der vom jahre 5 10 20 25 30 35 1) ejusdem loci. 2) et. 3) et Themo. 4) capellanus re- gis. 5) Geroslaus de Hrustitz. 40 7*
51 volumus assignari. Ipsa etiam domus jam saepe dicta cum suis colonis et habitatoribus ut ab omni exactione et sinistra impeditione liberam se nunc et semper esse gaudeat, hanc chartam sibi conscribi fecimus. Insuper volumus ne aliquis nostrorum villi- corum aut nuntiorum dominium in praediis ipsarum habeat, et hoc facimus, ne non solum eas grauemus, sed ne etiam eas gravare videamur. Caeterum scire volumus universos, quod tantam libertatem eidem ecclesiae vallis sanctae Mariae contulimus, ut currus ipsarum sine exactione telonii terras nostras pertran- seant, currus inquam deferentes dominarum res ne- cessarias. Ut autem hanc donationem et libertatis recognitionem loco praefato ausu temerario nullus aut in praesentiarum aut inposterum praesumat 15 infringere, paginam praesentem et sigillorum nos- trorum impressione, et idoneorum virorum com- munivimus testimonio. Quorum ista sunt nomina Zlavko abbas in Ozzech, Theodoricus monachus ejus1), Michael monachus cellae sanctae Mariae, Bert- holdus abbas de porta apostolorum, Otto,2) Sigerus,3) Thimo capellani nostri4), Jaroslaus de Hruscith5), Gal- lus de Kowan, Chastolaus de Sittavia, Paul filius Marquardi, Bohuslaus camerarius noster, Borso filius ejus, Mladata filius sororis Bohuslai, Joannes gener Bohuslai, Odolen, Hageno de Zuethitz, Bohuslaus filius Radim, Albertus judex de Bruchis, Chotebor de Co- peritz, Hugo et Jaros fratres de Waldenburg, With de Belosciz, Albertus Berberitz, Joannes de Wineriz, Cunradus de Steinbach, Theodoricus Stoppan, Suide- gerus de Warta et alii quam plures. Acta sunt haec anno incarnationis domini millesimo ducentesimo tricesimo octauo. Datum per manum Wilhelmi no- tarii nostri vII. kalend. martii, indictione xI. regnante domino nostro Jesu Christo feliciter amen. (Von den worten an: Sane uniuersis denunciamus etc. bis dahin, wo die zeugen benannt werden: quorum ista sunt nomina etc., stimmt diese urkunde ganz überein mit der vom jahre 5 10 20 25 30 35 1) ejusdem loci. 2) et. 3) et Themo. 4) capellanus re- gis. 5) Geroslaus de Hrustitz. 40 7*
Strana 52
52 1239, VII. kal. mart. mit no. XXXV. Die zeugen sind nicht ganz dieselben, auch finden sich bei den in beiden urkunden vorkommen- den die vermerkten varianten. Vorstehende copie ist einer abschrift entnommen, welche im 5 klosterarchive, wo auch das original vorhanden ist, aufbewahrt wird. Verstümmelt gedruckt in Carpzovs ehrentempel I. p. 342. und Sartorii cistercio bis — tercio p. 1070. XXXIII. Wilbrand, erzbischof von Magdeburg, spendet 10 denjenigen, welche zur förderung des klosters Marienthal beitragen, 40 tage ablass. D. bei Görlitz, 3. november (III. non. nov.) 1238. Wilbrandus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, venerandis in Christo fratribus 15 episcopis, et dilectis in eo filiis abbatibus, prepositis et decanis, nec non prelatis ecclesiarum omnibus ac plebanis, Christique fidelibus vniuersis per suam prouinciam constitutis, salutem eternam et sinceram in domino caritatem. Quoniam ut ait apostolus, om- nes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum oportet nos diem messionis extreme misericordie operibus preuenire, ac eternorum intuitu seminare in terris, quod cum multiplicato fructu colligere ua- 25 leamus in celis firmam spem fiduciamque tenentes quoniam qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et metet vitam eternam. Ecce fratres et filii in Christo dilectissimi, rex 30 celorum uirginis filius matri sue mansionem delegit in villa quadam Sifridisdorp nuncupata, quam iam in loco qui uallis dicitur beate Marie per venerabiles in deo sorores deuotissimas Cisterciensis ordinis ipsius petiisse quas tanquam per nuncies occupauit ut in 20
52 1239, VII. kal. mart. mit no. XXXV. Die zeugen sind nicht ganz dieselben, auch finden sich bei den in beiden urkunden vorkommen- den die vermerkten varianten. Vorstehende copie ist einer abschrift entnommen, welche im 5 klosterarchive, wo auch das original vorhanden ist, aufbewahrt wird. Verstümmelt gedruckt in Carpzovs ehrentempel I. p. 342. und Sartorii cistercio bis — tercio p. 1070. XXXIII. Wilbrand, erzbischof von Magdeburg, spendet 10 denjenigen, welche zur förderung des klosters Marienthal beitragen, 40 tage ablass. D. bei Görlitz, 3. november (III. non. nov.) 1238. Wilbrandus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, venerandis in Christo fratribus 15 episcopis, et dilectis in eo filiis abbatibus, prepositis et decanis, nec non prelatis ecclesiarum omnibus ac plebanis, Christique fidelibus vniuersis per suam prouinciam constitutis, salutem eternam et sinceram in domino caritatem. Quoniam ut ait apostolus, om- nes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum oportet nos diem messionis extreme misericordie operibus preuenire, ac eternorum intuitu seminare in terris, quod cum multiplicato fructu colligere ua- 25 leamus in celis firmam spem fiduciamque tenentes quoniam qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et metet vitam eternam. Ecce fratres et filii in Christo dilectissimi, rex 30 celorum uirginis filius matri sue mansionem delegit in villa quadam Sifridisdorp nuncupata, quam iam in loco qui uallis dicitur beate Marie per venerabiles in deo sorores deuotissimas Cisterciensis ordinis ipsius petiisse quas tanquam per nuncies occupauit ut in 20
Strana 53
53 eodem loce deo et genitrici sue laus honos et gloria perpetuo ab eisdem sororibus celebretur. Quam pro- fecto habitacionem nouellam Jesus Christus dei et hominum mediator nostris releuandis necessitatibus adinuenit, ut nos qui nexibus criminum irretiti ab- solui summopere indigemus, quanto largius iam no- minato loco compatimur uisceribus caritatis ad ipsius edificacionem, nec non sororum dictarum sustentacio- nem tribuendo nostrarum beneficia facultatum tanto copiosius et cicius a periculorum omnium futurorum 10 ac presencium sarcinis liberemur. Verum ut cum propheta retributionem accipiatis eterne remuneracio- nis de elemosinis quas prefatis inspirante domino im- pendetis qui et propter retribucionem cor suum ad faciendas in eternum iustificaciones domini inclinauit, omnibus qui de suis possessionibus dominabus sub- uenerint sepe dictis uel ipsarum nuncios cum ad ipsos ob spem peticionis declinauerint, hospicio receperint, auctoritate dei omnipotentis et nostra quadraginta dies iniuncte penitencie relaxamus. Datum apud Gorlitz 1n. 20 nonas novembris pontificatus nostri anno secundo. 5 15 (Im Laubaner stadtarchive befindet sich das original, woran das siegel fehlt, Gedruckt in der laus. monatschr. 1798. 1. hft. p. 21.) XXXIV. Kunigunde, königin von Böhmen, bestätigt den 25 seitens des klosters Marienthal mit 230 mark zahlung erfolgten kauf der einst dem Gerlach von Zakowa gehörigen, von dessen gattin Gert- rud an das kloster Buch geschenkten und von diesem dem genannten convente überlassenen 30 güter im Budissinischen kreise. D. 1238. (ohne ort und tagesangabe). Kunigundis dei gracia Boemorum regina, omni- bus Christi fidelibus praesentem paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam infirmae conditionis humana 35
53 eodem loce deo et genitrici sue laus honos et gloria perpetuo ab eisdem sororibus celebretur. Quam pro- fecto habitacionem nouellam Jesus Christus dei et hominum mediator nostris releuandis necessitatibus adinuenit, ut nos qui nexibus criminum irretiti ab- solui summopere indigemus, quanto largius iam no- minato loco compatimur uisceribus caritatis ad ipsius edificacionem, nec non sororum dictarum sustentacio- nem tribuendo nostrarum beneficia facultatum tanto copiosius et cicius a periculorum omnium futurorum 10 ac presencium sarcinis liberemur. Verum ut cum propheta retributionem accipiatis eterne remuneracio- nis de elemosinis quas prefatis inspirante domino im- pendetis qui et propter retribucionem cor suum ad faciendas in eternum iustificaciones domini inclinauit, omnibus qui de suis possessionibus dominabus sub- uenerint sepe dictis uel ipsarum nuncios cum ad ipsos ob spem peticionis declinauerint, hospicio receperint, auctoritate dei omnipotentis et nostra quadraginta dies iniuncte penitencie relaxamus. Datum apud Gorlitz 1n. 20 nonas novembris pontificatus nostri anno secundo. 5 15 (Im Laubaner stadtarchive befindet sich das original, woran das siegel fehlt, Gedruckt in der laus. monatschr. 1798. 1. hft. p. 21.) XXXIV. Kunigunde, königin von Böhmen, bestätigt den 25 seitens des klosters Marienthal mit 230 mark zahlung erfolgten kauf der einst dem Gerlach von Zakowa gehörigen, von dessen gattin Gert- rud an das kloster Buch geschenkten und von diesem dem genannten convente überlassenen 30 güter im Budissinischen kreise. D. 1238. (ohne ort und tagesangabe). Kunigundis dei gracia Boemorum regina, omni- bus Christi fidelibus praesentem paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam infirmae conditionis humana 35
Strana 54
54 successio super excrescente diei malitia per tempo- rum decurrens curricula ad fines saeculi appropin- quat quantoque in longum suae posteritatis telum orditur, tanto magis vanitati creaturae participans naturalibus sensuum viribus infirmatur. Qua de re necessarium est, ut ea quae inter homines celebrantur, quatenus inconvulsa permaneant, redigantur in scripto ad argumentum praesentium et praesidium futuro- rum. Igitur venditionem bonorum, quae Gertrudis 10 quondam relicta Gerlacij militis de Zakowa Budesi- nensis prouinciae voluntarie contulit fratribus Cister- ciensis ordinis in Buch1) de nostrae beneplacito vo- luntatis, quam videlicet venditionem ejusdem monas- terij abbas et conuentus libere fecerunt cum monia- 15 libus vallis sanctae Mariae Cisterciensis ordinis Mys- nensis diaecesis, quae eadem bona pro ducentis et triginta marcis a memoratis fratribus de Buch legi- time compararunt, sicut rite facta est, auctoritate nostra sigilli nostri munimine confirmamus a grava- 20 mine judicium nostrorum libere absolventes. Bona autem sunt haec: Muzlavitz2), Gorch et Porode cum omnibus attinentijs suis. Testes autem qui venditioni intererant hi sunt: Henricus abbas Cellensis, Henri- cus subprior, Stephanus sacerdos et monachus frater 25 Albertus de Blanckenburg et alij quam plures. Acta haec sunt anno domini millesimo CCXXXVIII. 5 (Aus einer abschrift des originals im archive zu Marienthal.) 1) Das kloster Buchau im Leipziger kreise an der Mulde. 2) Meuselwitz, Gorch oder Gork und Porde, welche güter das 30 kloster heute noch besitzt. cf. Schönfelders geschichte von Marien- thal p. 36.
54 successio super excrescente diei malitia per tempo- rum decurrens curricula ad fines saeculi appropin- quat quantoque in longum suae posteritatis telum orditur, tanto magis vanitati creaturae participans naturalibus sensuum viribus infirmatur. Qua de re necessarium est, ut ea quae inter homines celebrantur, quatenus inconvulsa permaneant, redigantur in scripto ad argumentum praesentium et praesidium futuro- rum. Igitur venditionem bonorum, quae Gertrudis 10 quondam relicta Gerlacij militis de Zakowa Budesi- nensis prouinciae voluntarie contulit fratribus Cister- ciensis ordinis in Buch1) de nostrae beneplacito vo- luntatis, quam videlicet venditionem ejusdem monas- terij abbas et conuentus libere fecerunt cum monia- 15 libus vallis sanctae Mariae Cisterciensis ordinis Mys- nensis diaecesis, quae eadem bona pro ducentis et triginta marcis a memoratis fratribus de Buch legi- time compararunt, sicut rite facta est, auctoritate nostra sigilli nostri munimine confirmamus a grava- 20 mine judicium nostrorum libere absolventes. Bona autem sunt haec: Muzlavitz2), Gorch et Porode cum omnibus attinentijs suis. Testes autem qui venditioni intererant hi sunt: Henricus abbas Cellensis, Henri- cus subprior, Stephanus sacerdos et monachus frater 25 Albertus de Blanckenburg et alij quam plures. Acta haec sunt anno domini millesimo CCXXXVIII. 5 (Aus einer abschrift des originals im archive zu Marienthal.) 1) Das kloster Buchau im Leipziger kreise an der Mulde. 2) Meuselwitz, Gorch oder Gork und Porde, welche güter das 30 kloster heute noch besitzt. cf. Schönfelders geschichte von Marien- thal p. 36.
Strana 55
55 XXXV. König Wenzel von Böhmen wiederholt die be- stätigung des privilegiums der gerichtsfreiheit für das kloster Marienthal. D. 22. februar (VIII. kal. marc.) 1238. In nomine sancte trinitatis et individue trinitatis amen. Nos Wenczeslaus dei gracia qvartus rex Boe- mie claustro vallis sancte Marie et omnibus ibidem degentibus in perpetuum. Cum rerum et temporum incerti sint euentus, et principalis prouidencie sit, gesta propria et statuta sufficienti caucione munire ad repressionem totius calumpnie et ad suorum suc- cessorum memoriam, et maxime per litteram que est baculus memorie, iudicium veritatis et certitudinis argumentum. Noscat igitur tam presens hominum etas, qvam in Christo successura posteritas, quod nos ad instantem peticionem fundatricis karissime consortis nostre Cunegundis, serenissime regine Boe- mie, et precipue ob spem vite eterne et felicitatis perpetue, et remedium nostrorum predecessorum 20 claustro vallis sancte Marie villas iusto tytulo ad ip- sum spectantes hys nominibus nuncupatas: Syfers- durff, Odernicz, Ottendurff, Meraw, Mewsselwicz, Borche, Porade, Prochnaw cum omnibus suis atti- nenciis, pratis, silvis, piscacionibus, venacionibus, 25 agris cultis sive incultis, quocunque nomine censean- tur duximus confirmandas, iure perhenni prefato claustro possidendas. Sane uniuersis denunciamus quod eidem loco et possessionibus eius talimodo nos et successores nostros advocatos fore decreuimus, ut 30 absque ulla utilitate advocatie seu iustitie pro solius videlicet eterne vite remuneracione defensores exis- tamus, sicut Cisterciensis ordinis exigit religio. Vo- lumus preterea, si ad utilitatem cesserit, ut abbatissa alicui layco iure beneficii possessiones predicte ec- 35 clesie nostre presumat concedere, et idem huic charte inserimus denotandum. Nec advocati de Bu- dissin, de Gorlicz, de Lubavia, de Reichinbach, de 5 10 15
55 XXXV. König Wenzel von Böhmen wiederholt die be- stätigung des privilegiums der gerichtsfreiheit für das kloster Marienthal. D. 22. februar (VIII. kal. marc.) 1238. In nomine sancte trinitatis et individue trinitatis amen. Nos Wenczeslaus dei gracia qvartus rex Boe- mie claustro vallis sancte Marie et omnibus ibidem degentibus in perpetuum. Cum rerum et temporum incerti sint euentus, et principalis prouidencie sit, gesta propria et statuta sufficienti caucione munire ad repressionem totius calumpnie et ad suorum suc- cessorum memoriam, et maxime per litteram que est baculus memorie, iudicium veritatis et certitudinis argumentum. Noscat igitur tam presens hominum etas, qvam in Christo successura posteritas, quod nos ad instantem peticionem fundatricis karissime consortis nostre Cunegundis, serenissime regine Boe- mie, et precipue ob spem vite eterne et felicitatis perpetue, et remedium nostrorum predecessorum 20 claustro vallis sancte Marie villas iusto tytulo ad ip- sum spectantes hys nominibus nuncupatas: Syfers- durff, Odernicz, Ottendurff, Meraw, Mewsselwicz, Borche, Porade, Prochnaw cum omnibus suis atti- nenciis, pratis, silvis, piscacionibus, venacionibus, 25 agris cultis sive incultis, quocunque nomine censean- tur duximus confirmandas, iure perhenni prefato claustro possidendas. Sane uniuersis denunciamus quod eidem loco et possessionibus eius talimodo nos et successores nostros advocatos fore decreuimus, ut 30 absque ulla utilitate advocatie seu iustitie pro solius videlicet eterne vite remuneracione defensores exis- tamus, sicut Cisterciensis ordinis exigit religio. Vo- lumus preterea, si ad utilitatem cesserit, ut abbatissa alicui layco iure beneficii possessiones predicte ec- 35 clesie nostre presumat concedere, et idem huic charte inserimus denotandum. Nec advocati de Bu- dissin, de Gorlicz, de Lubavia, de Reichinbach, de 5 10 15
Strana 56
56 Weissenburg, vel alii iudices, in qvorum terminis ex bonorum hominum largicione vel empcione posses- siones vel nunc habent, vel habiture sunt, ad villas monasterii venire praesumant nisi devocacione abba- tisse, tantum de furtis homicidijs, membrorum mu- tilacione et stupri violencia iudicaturi quibus ne- cessaria prouidebunt solum illi, propter quos eorum aliquem contigerit aduocari. Res vero si quas idem advocati et judices racionabiliter tempore judicii ac- 10 ceperint, duas partes abbatisse et conuentui terciam partem nostre camere volumus assignari. Ipsa eciam domus iam sepe dicta cum suis colonis et habitato- ribus, ut ab omni exactione et sinistra impeticione liberam se nunc et semper esse gaudeat, hanc char- 15 tam sibi conscribi fecimus. Insuper volumus, ne aliquis nostrorum villicorum aut nunciorum dominium in prediis ipsarum habeat, et hec facimus, ne non solum eas grauemus sed ne eciam eas grauare vi- deamur. 5 20 Ceterum seire volumus uniuersos, quod tantam libertatem eidem ecclesie vallis sancte Marie Cister- ciensis ordinis contulimus, ut currus ipsarum sine exactione thelonej terras nostras pertranseant currus inquam deferentes dominarum res necessarias. Vt 25 autem hanc donacionem et libertatis recognicionem loco prefato ausu temerario nullus aut in presen- tiarum, aut imposterum presumat infringere paginam presentem et sigillorum nostrorum impressione, et ydoneorum virorum communivimus testimonio, quorum 30 ista sunt nomina: Slavko abbas de Ossig, Theodoricus monachus eiusdem loci, Michael monachus de Cella sancte Marie, Bertholdus abbas de porta apostolorum, Otto et Si- gerus et Thymo cappellani regis, Chastolaus de Zittavia, Geroslaus de Hrustiz, Gallus de Kowan, Bouslaus camerarius regis, Borso filius suus, Bouslaus filius Radym, Albertus iudex, Chotebor de Coperez, Pribram Hugo et Geros de Waldenberg, Sudinir, Swidegerus de Warta et alii qvam plures, quorum nomina non 40 sunt scripta. 35
56 Weissenburg, vel alii iudices, in qvorum terminis ex bonorum hominum largicione vel empcione posses- siones vel nunc habent, vel habiture sunt, ad villas monasterii venire praesumant nisi devocacione abba- tisse, tantum de furtis homicidijs, membrorum mu- tilacione et stupri violencia iudicaturi quibus ne- cessaria prouidebunt solum illi, propter quos eorum aliquem contigerit aduocari. Res vero si quas idem advocati et judices racionabiliter tempore judicii ac- 10 ceperint, duas partes abbatisse et conuentui terciam partem nostre camere volumus assignari. Ipsa eciam domus iam sepe dicta cum suis colonis et habitato- ribus, ut ab omni exactione et sinistra impeticione liberam se nunc et semper esse gaudeat, hanc char- 15 tam sibi conscribi fecimus. Insuper volumus, ne aliquis nostrorum villicorum aut nunciorum dominium in prediis ipsarum habeat, et hec facimus, ne non solum eas grauemus sed ne eciam eas grauare vi- deamur. 5 20 Ceterum seire volumus uniuersos, quod tantam libertatem eidem ecclesie vallis sancte Marie Cister- ciensis ordinis contulimus, ut currus ipsarum sine exactione thelonej terras nostras pertranseant currus inquam deferentes dominarum res necessarias. Vt 25 autem hanc donacionem et libertatis recognicionem loco prefato ausu temerario nullus aut in presen- tiarum, aut imposterum presumat infringere paginam presentem et sigillorum nostrorum impressione, et ydoneorum virorum communivimus testimonio, quorum 30 ista sunt nomina: Slavko abbas de Ossig, Theodoricus monachus eiusdem loci, Michael monachus de Cella sancte Marie, Bertholdus abbas de porta apostolorum, Otto et Si- gerus et Thymo cappellani regis, Chastolaus de Zittavia, Geroslaus de Hrustiz, Gallus de Kowan, Bouslaus camerarius regis, Borso filius suus, Bouslaus filius Radym, Albertus iudex, Chotebor de Coperez, Pribram Hugo et Geros de Waldenberg, Sudinir, Swidegerus de Warta et alii qvam plures, quorum nomina non 40 sunt scripta. 35
Strana 57
57 Datum per manum Wilhelmi notarii regis, anno domini millesimo ducentesimo tricesimo nono, vIII. kal. marcii duodecime indiccionis. (An dem auf pergament geschriebenen originale hängt könig Wenzels siegel.) In einer beglaubigten abschrift auf pergament des raths zu Görlitz d. IV. fer. ante Vilj 1437 ist der anfang also: In nomine sancte et individue trinitatis, — und die namen der dörfer: Syfersdurff, Oedernicz, Ottendurff. Meraw, Mewsselwicz, Borhe, Porade, Prochna, — ferner: de Budissin, de Gorlicz, de Lu- 10 bauia, de Reichinbach, de Weissenburg. XXXVI. König Wenzel von Böhmen befreit einen hof des domcapitels zu Budissin vom stadtrechte. D. in castello novo, 5. mai 1240. Wenceslaus dei gracia Boemorum rex omnibus presentes litteras inspecturis salutem et regie sere- nitatis graciam. Qvoniam hominum memoria labilis et infirma a veritate rerum gestarum plerumque de- viat et recedit, necessario huic literarum subsidio 20 subvenitur, vt veritas, qve ex antiqvitate temporis haberi non poterit, per scripturam authenticam ad noticiam transeat futurorum. Hinc est qvod vniuer- sis Christi fidelibus tam presentibus qvam futuris uoluimus esse notum, quod nos curiam vnam sitam 25 apud curiam priscam canonicis Budissinensibus, quam magister Herbardus custos eiusdem ecclesie sua pe- cunia comparauit, cum omni iure ac proprietate eidem H. et ecclesie Budissinensi damus in perpetuum, et a iure ciuitatis liberam eam esse uolumus et exemp- 30 tam. Vt autem hec nostra donacio prefato Herbardo et ecclesie Budissinensi rata permaneat et inconuulsa super eam presentem paginam scribi et sigillorum nostrorum appensione iussimus communiri. Datum 15 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 8
57 Datum per manum Wilhelmi notarii regis, anno domini millesimo ducentesimo tricesimo nono, vIII. kal. marcii duodecime indiccionis. (An dem auf pergament geschriebenen originale hängt könig Wenzels siegel.) In einer beglaubigten abschrift auf pergament des raths zu Görlitz d. IV. fer. ante Vilj 1437 ist der anfang also: In nomine sancte et individue trinitatis, — und die namen der dörfer: Syfersdurff, Oedernicz, Ottendurff. Meraw, Mewsselwicz, Borhe, Porade, Prochna, — ferner: de Budissin, de Gorlicz, de Lu- 10 bauia, de Reichinbach, de Weissenburg. XXXVI. König Wenzel von Böhmen befreit einen hof des domcapitels zu Budissin vom stadtrechte. D. in castello novo, 5. mai 1240. Wenceslaus dei gracia Boemorum rex omnibus presentes litteras inspecturis salutem et regie sere- nitatis graciam. Qvoniam hominum memoria labilis et infirma a veritate rerum gestarum plerumque de- viat et recedit, necessario huic literarum subsidio 20 subvenitur, vt veritas, qve ex antiqvitate temporis haberi non poterit, per scripturam authenticam ad noticiam transeat futurorum. Hinc est qvod vniuer- sis Christi fidelibus tam presentibus qvam futuris uoluimus esse notum, quod nos curiam vnam sitam 25 apud curiam priscam canonicis Budissinensibus, quam magister Herbardus custos eiusdem ecclesie sua pe- cunia comparauit, cum omni iure ac proprietate eidem H. et ecclesie Budissinensi damus in perpetuum, et a iure ciuitatis liberam eam esse uolumus et exemp- 30 tam. Vt autem hec nostra donacio prefato Herbardo et ecclesie Budissinensi rata permaneat et inconuulsa super eam presentem paginam scribi et sigillorum nostrorum appensione iussimus communiri. Datum 15 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 8
Strana 58
58 in castello nouo per manum Dionysii, aule nostre vicecancellarij, anno domini M'CC"XL°, quinta die in- eunti Majo. (Aus dem copialbuch vol. II. p. 9. im Bautzner domarchive.) 5 XXXVII. König Wenzel von Böhmen überweist dem kloster Marienthal die villa Sifersdorf und den dazu gehörigen forst, welchen der convent vom villicus zu Ostritz und dessen brüdern Rudolph und Hartmann für 80 mark gekauft, auch die auf jener villa haftenden rechte des Heinrich, sohns des präfecten Otto von Donyn, für 40 mark abgelöst hat. D. Sazka, 1241. In nomine sancte et individue trinitatis. Wen- 15 ceslaus, dei gracia rex Boemiae, omnibus in per- petuum. Quoniam, teste philosopho, in rebus humanis nihil est magnum, nisi qui potest magna contemnere, et judicio viri sancti, nihil et proprium, nisi quod potest esse perpetuum, nos animo libenti bona tran- 20 sitoria saltem aliqua pro eternorum commutacione contemnere ipsaque Christi pauperibus decreuimns erogare. Cum itaque semper opere pretium sit, deo famulantibus subuenire, ipsorum utilitatibus prospicere in futurum vniuersis tam presentis temporis, quam 25 futuri, duximus declarandum, quod sanctimoniales de valle s. Marie a villico de Ostrosen, Henrico videlicet et fratribus suis Rudolpho et Hartmanno villam Si- versdorff in dicto oppido sitam, et forestum ejusdem ville, cum omnibus pertinentijs suis, pro Lxxx marcis argenti, de consensu heredum, reclamante nemine comparauerunt, ceterum Henrico filio Ottonis prefecti de Donyn qui se ius aliquod habere in eodem pre- 10 30
58 in castello nouo per manum Dionysii, aule nostre vicecancellarij, anno domini M'CC"XL°, quinta die in- eunti Majo. (Aus dem copialbuch vol. II. p. 9. im Bautzner domarchive.) 5 XXXVII. König Wenzel von Böhmen überweist dem kloster Marienthal die villa Sifersdorf und den dazu gehörigen forst, welchen der convent vom villicus zu Ostritz und dessen brüdern Rudolph und Hartmann für 80 mark gekauft, auch die auf jener villa haftenden rechte des Heinrich, sohns des präfecten Otto von Donyn, für 40 mark abgelöst hat. D. Sazka, 1241. In nomine sancte et individue trinitatis. Wen- 15 ceslaus, dei gracia rex Boemiae, omnibus in per- petuum. Quoniam, teste philosopho, in rebus humanis nihil est magnum, nisi qui potest magna contemnere, et judicio viri sancti, nihil et proprium, nisi quod potest esse perpetuum, nos animo libenti bona tran- 20 sitoria saltem aliqua pro eternorum commutacione contemnere ipsaque Christi pauperibus decreuimns erogare. Cum itaque semper opere pretium sit, deo famulantibus subuenire, ipsorum utilitatibus prospicere in futurum vniuersis tam presentis temporis, quam 25 futuri, duximus declarandum, quod sanctimoniales de valle s. Marie a villico de Ostrosen, Henrico videlicet et fratribus suis Rudolpho et Hartmanno villam Si- versdorff in dicto oppido sitam, et forestum ejusdem ville, cum omnibus pertinentijs suis, pro Lxxx marcis argenti, de consensu heredum, reclamante nemine comparauerunt, ceterum Henrico filio Ottonis prefecti de Donyn qui se ius aliquod habere in eodem pre- 10 30
Strana 59
59 dio testabatur, XL. marcas pro consensu empcionis et bene placito contulerunt. Nos igitur villam pre- texatam in manus nostras a prefatis fratribus resig- natam siquidem eam a nobis in pheudo habuerunt, coenobio vallis s. Marie iuxta regiam munificentiam, pro remedio anime nostre Kunegundis omniumque ad nos pertinencium iure proprietario contulimus perpetuo possidendam. Verum ut hoc regale et solenne factum maneat inconuulsum ipsum conscribi scriptumque de sigillo 10 nostro, simul et regine, dilecte conjugis nostre, que loci iam sepe dicti fautrix esse noscitur et fundatrix, fecimus insigniri. Sane qui contra hoc factum rite celebratum et manu scriptum facere presumserit se regie maiestatis offensam nouerit incursurum. Hujus rei testes sunt: Stephanus monachus, Bohuslaus ca- merarius noster, Hermannus comes de Manesfeld, Gallus suppanus, Conradus de Poriz, Guntherus de Biberstein, Reinhardus de Penzig, Wilricus de Landes- chrone, Syfridus de Kolbouwe, et alii quam plures. 20 Acta sunt hec in Sazka, anno gracie MCCXLI regnante domino nostro Jesu Christo, amen. 15 (Gedruckt in Schöttgens nachlese, XII. 209.) XXXVIII. Oberlausitzer grenzurkunde. D. in lapide regis, 25 7. mai (in proximo die post festum Johannis ante portam latinam) 1241. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen1). Nos2) Wencezlaus3) dei gracia4) rex Boemorum5) quartus6) omnibus in perpetuum.7) Cum clare me- 30 morie8) karissimus pater noster Ottakarus rex illus- 1) Amen fehlt b. d. 2) Nos fehlt b. c. d. 3) wenzeslaus iunior b. d. 4) dei gracia fehlen b. d. 5) boemie b. d. 6) quar- tus fehlt b. d. 7) omnibus in perpetuum fehlen b. d. 8) clare memorie fehlen b. d. 35 S
59 dio testabatur, XL. marcas pro consensu empcionis et bene placito contulerunt. Nos igitur villam pre- texatam in manus nostras a prefatis fratribus resig- natam siquidem eam a nobis in pheudo habuerunt, coenobio vallis s. Marie iuxta regiam munificentiam, pro remedio anime nostre Kunegundis omniumque ad nos pertinencium iure proprietario contulimus perpetuo possidendam. Verum ut hoc regale et solenne factum maneat inconuulsum ipsum conscribi scriptumque de sigillo 10 nostro, simul et regine, dilecte conjugis nostre, que loci iam sepe dicti fautrix esse noscitur et fundatrix, fecimus insigniri. Sane qui contra hoc factum rite celebratum et manu scriptum facere presumserit se regie maiestatis offensam nouerit incursurum. Hujus rei testes sunt: Stephanus monachus, Bohuslaus ca- merarius noster, Hermannus comes de Manesfeld, Gallus suppanus, Conradus de Poriz, Guntherus de Biberstein, Reinhardus de Penzig, Wilricus de Landes- chrone, Syfridus de Kolbouwe, et alii quam plures. 20 Acta sunt hec in Sazka, anno gracie MCCXLI regnante domino nostro Jesu Christo, amen. 15 (Gedruckt in Schöttgens nachlese, XII. 209.) XXXVIII. Oberlausitzer grenzurkunde. D. in lapide regis, 25 7. mai (in proximo die post festum Johannis ante portam latinam) 1241. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen1). Nos2) Wencezlaus3) dei gracia4) rex Boemorum5) quartus6) omnibus in perpetuum.7) Cum clare me- 30 morie8) karissimus pater noster Ottakarus rex illus- 1) Amen fehlt b. d. 2) Nos fehlt b. c. d. 3) wenzeslaus iunior b. d. 4) dei gracia fehlen b. d. 5) boemie b. d. 6) quar- tus fehlt b. d. 7) omnibus in perpetuum fehlen b. d. 8) clare memorie fehlen b. d. 35 S
Strana 60
60 tris, cun venerabili domino Brunone Misnensis9) ec- clesie episcopo, bona fide limites inter terras Zagost et Budissin10), viris honestis Burchardo11) de Gnas- wiz12), Bernardo13) de Camenech14), Regnardo15) de Wichowe16), Heidenrico17) de Dobrus18), Friderico19) Wertes20), Syukero21) de Trelen22), Cristano23) et Gerlacho24) de Landescrone25), Rudolfo de Godow26) Hermanno de Lubchow27), Florino de Zgorliz28), Hen- rico29) Woysich30), sub debito prestiti sacramenti, 10 conmiserit distinguendos, quia viri idem31) burquar- dos terrarum ipsarum vniformiter32) distinxerunt33) nos factum idem gratum habentes et ratum, presentis scripti34) et sigillj nostri munimine roboramus, auc- toritate nostra regia districte mandantes, vt eadem 15 distinctio inuiolabiliter obseruetur in cultis et colendis et uniuersis pertinenciis subnotatis. A Niza35) contra Poloniam per directum usque ad montem Yezwinche. Abinde in Cumulos36) Kamenicopkydwa.37) Inde in Angulum Nakuthypozchaki.38) Inde in Montem39) Ty- 20 zow.40) Abinde in mostech.41) Inde in sepulchrum Winicopez.42) Inde in Ryuum43) Qwiz.44) Ibi dis- tinctio est suspensa propter distinctionem inter Za- host45) et Poloniam nondum factam. Item contra Boemiam46) a montibus Snezniche47) in Biskowe48) 25 maiorem. Inde in paruam 49) Biskouue.50) Inde in 9) B...one Missenensis d. 10) Budesin b. d. 11) Burgardo b. d., Burkardo c. 12) Gnaswitz c. d. 13) Berhardo b., Bern- hardo c. d. 14) Camenz b., Kamentze c., Kamenz d. 15) Reinardo b., Reinhardo c. d. 16) wichow d. 17) Heydenrico b., heiden- rico d. 18) Dobros c., ..... z d. 19) ffriderico d. 20) wirtes d. 21) Suikero b. d., Šwickero c. 22) Ztraele c. 23) Christano C., Cirstano d. 24) Gerlao b. d., Gerlaco c. 25) Landeschrone c. 26) Godowe c. 27) lubchowe c. 28) Gorliz b., Gorlitz c. d. 29) et Heinrico c., Heinrico d. 30) woysiz b., Woisitz c., 35 woisitz d. 31) idem viri c. 32) uniformiter b. d. 33) distinc- serunt d. 34) scripti testimonio c. 35) Nizza. 30) cumulos b. c. d. 37) kamenicopkidua b. c. d. 38) Nakuthipozcaki b., Nakuchipozkaki c., nakuthipozcaki d. 39) montem b. c. d. 40) Tizow b. d., Tizowe c. 41) Moztet b. c., Moztech d. 42) sepulcrum winichopez b. d., winichopez c. 43) riuum b. d., Riuum c. 44) Quiz b., Qviz c., Quizt d. 45) zagost b., Zagost c. d. 46) Bohemiam d. 47) Snesnize b. c. d. 48) Bischowe b. d., bischowe c. 49) paruam b. c. d. 50) Bischowe b. d., bischowe c. 5 30 40
60 tris, cun venerabili domino Brunone Misnensis9) ec- clesie episcopo, bona fide limites inter terras Zagost et Budissin10), viris honestis Burchardo11) de Gnas- wiz12), Bernardo13) de Camenech14), Regnardo15) de Wichowe16), Heidenrico17) de Dobrus18), Friderico19) Wertes20), Syukero21) de Trelen22), Cristano23) et Gerlacho24) de Landescrone25), Rudolfo de Godow26) Hermanno de Lubchow27), Florino de Zgorliz28), Hen- rico29) Woysich30), sub debito prestiti sacramenti, 10 conmiserit distinguendos, quia viri idem31) burquar- dos terrarum ipsarum vniformiter32) distinxerunt33) nos factum idem gratum habentes et ratum, presentis scripti34) et sigillj nostri munimine roboramus, auc- toritate nostra regia districte mandantes, vt eadem 15 distinctio inuiolabiliter obseruetur in cultis et colendis et uniuersis pertinenciis subnotatis. A Niza35) contra Poloniam per directum usque ad montem Yezwinche. Abinde in Cumulos36) Kamenicopkydwa.37) Inde in Angulum Nakuthypozchaki.38) Inde in Montem39) Ty- 20 zow.40) Abinde in mostech.41) Inde in sepulchrum Winicopez.42) Inde in Ryuum43) Qwiz.44) Ibi dis- tinctio est suspensa propter distinctionem inter Za- host45) et Poloniam nondum factam. Item contra Boemiam46) a montibus Snezniche47) in Biskowe48) 25 maiorem. Inde in paruam 49) Biskouue.50) Inde in 9) B...one Missenensis d. 10) Budesin b. d. 11) Burgardo b. d., Burkardo c. 12) Gnaswitz c. d. 13) Berhardo b., Bern- hardo c. d. 14) Camenz b., Kamentze c., Kamenz d. 15) Reinardo b., Reinhardo c. d. 16) wichow d. 17) Heydenrico b., heiden- rico d. 18) Dobros c., ..... z d. 19) ffriderico d. 20) wirtes d. 21) Suikero b. d., Šwickero c. 22) Ztraele c. 23) Christano C., Cirstano d. 24) Gerlao b. d., Gerlaco c. 25) Landeschrone c. 26) Godowe c. 27) lubchowe c. 28) Gorliz b., Gorlitz c. d. 29) et Heinrico c., Heinrico d. 30) woysiz b., Woisitz c., 35 woisitz d. 31) idem viri c. 32) uniformiter b. d. 33) distinc- serunt d. 34) scripti testimonio c. 35) Nizza. 30) cumulos b. c. d. 37) kamenicopkidua b. c. d. 38) Nakuthipozcaki b., Nakuchipozkaki c., nakuthipozcaki d. 39) montem b. c. d. 40) Tizow b. d., Tizowe c. 41) Moztet b. c., Moztech d. 42) sepulcrum winichopez b. d., winichopez c. 43) riuum b. d., Riuum c. 44) Quiz b., Qviz c., Quizt d. 45) zagost b., Zagost c. d. 46) Bohemiam d. 47) Snesnize b. c. d. 48) Bischowe b. d., bischowe c. 49) paruam b. c. d. 50) Bischowe b. d., bischowe c. 5 30 40
Strana 61
61 Suchidol.51) Abinde iu Rokjtoujkoren.52) Abinde in sepulchrum53) Oroszowcoph.54) Inde in ryuum55) Koren. Abinde in Nizam56), Nisam57) sursum usque dum influit Camenizaô8) et usque ad ortum eius. Omnia lymitibus59) hiis inclusa, episcopi sunt Mis- nensis.60) Item de burquardo Dolgauiz61), ab eo loco ubi confluunt62) Lvbotna63) et Ostruzniza64), ad de- fluentem in Oztnyzam65) Ryuum66) Peztaw67) et or- tum ejus. Abinde in semitam Betozcaziza68), et in montem Jelenyegora.69) Abinde in ortum Camenize7o) et per decursum ejus usque ad distinctionem Zagost et Budesin.71) Abinde in ryuum72) qui Sprewa73) dicitur, et defluit per Gerartisdorf74), et decursum ejus usque ad antiquam stratam, contra Jaworik75) Ab ipsa strata contra Budesin76), in sprewam"7) que defluit per villam78) Zalom et per decursum ejus in riuum Jedlee79) et quendam cumulum ex directo. Inde in Semitam80) qua itur de Glussina in vallem et per eandem vallem in Lubotnam.81) Omnis fun- dus terminis hiis inclusus, ad Missnensem82) pertinet 20 episcopatum. De burquardo dobrus83), ab antiquo Campo84) trans sprewam, daniborowbrod.85) Abinde in antiquam semitam qua itur weletyn86), et sic per eam usque in Sebnizam, in locum ubi mansit anti- qus 87) heremita. Item ex alio latere a cumulo qui 25 5 10 15 51) Zuchidol b. d., Zvchidol c. 52) Rokitowikeren b. c., Rokitowikoren d. 53) sepulcrum b. d. 54) Droszowcoph b., Droszowicoph c., Droszoucuph d. 55) riuum b. c. d. 56) Nizzam c., Nizam d. 57) nizam c. 58) Kameniza c. 59) limitibus b. c. d. 6°) sunt Misnensis Episcopi d. 61) Dol- gawiz b. d., Dolgawitz c. 62) influit c. 63) lubotna b., lv- botna c., Lubotna d. 64) Oztsniza b. c., Oztrosniza d. 65) Oztsniza b. c., Oztrosniza d. 66) riuum b. c. d. 67) Peztowe c., peztau d. 68) betozkaziza b. c. d. 69) Jelenagora b., Je- lenihora c., Jelenahgora d. 7°) kamenize d. 71) Bvdissin c. 72) riuum b. d., Riuum c. 73) sprewa b. d. 74) Gerhartsdorf c., Gerhardesdorf d. 75) Jawornich b. d., Jawoznik c. 76) bu- desin b., bydissin c., Bubsin d. 77) Sprewam c. d. 78) uil- lam b. d. 72) Jedle b. c. d. 80) semitam b. c. d. 81) lubot- nam b., Lvbotnam c. 82) misnensem b., Misnensem c. d. 40 83) Dobrus c. d. 84) campo b. c. d. 85) daniborowebrod c., daniboroubrod d. 86) weletin b. d., Weletin c. 87) anti- quitus b. c. d. 30 35
61 Suchidol.51) Abinde iu Rokjtoujkoren.52) Abinde in sepulchrum53) Oroszowcoph.54) Inde in ryuum55) Koren. Abinde in Nizam56), Nisam57) sursum usque dum influit Camenizaô8) et usque ad ortum eius. Omnia lymitibus59) hiis inclusa, episcopi sunt Mis- nensis.60) Item de burquardo Dolgauiz61), ab eo loco ubi confluunt62) Lvbotna63) et Ostruzniza64), ad de- fluentem in Oztnyzam65) Ryuum66) Peztaw67) et or- tum ejus. Abinde in semitam Betozcaziza68), et in montem Jelenyegora.69) Abinde in ortum Camenize7o) et per decursum ejus usque ad distinctionem Zagost et Budesin.71) Abinde in ryuum72) qui Sprewa73) dicitur, et defluit per Gerartisdorf74), et decursum ejus usque ad antiquam stratam, contra Jaworik75) Ab ipsa strata contra Budesin76), in sprewam"7) que defluit per villam78) Zalom et per decursum ejus in riuum Jedlee79) et quendam cumulum ex directo. Inde in Semitam80) qua itur de Glussina in vallem et per eandem vallem in Lubotnam.81) Omnis fun- dus terminis hiis inclusus, ad Missnensem82) pertinet 20 episcopatum. De burquardo dobrus83), ab antiquo Campo84) trans sprewam, daniborowbrod.85) Abinde in antiquam semitam qua itur weletyn86), et sic per eam usque in Sebnizam, in locum ubi mansit anti- qus 87) heremita. Item ex alio latere a cumulo qui 25 5 10 15 51) Zuchidol b. d., Zvchidol c. 52) Rokitowikeren b. c., Rokitowikoren d. 53) sepulcrum b. d. 54) Droszowcoph b., Droszowicoph c., Droszoucuph d. 55) riuum b. c. d. 56) Nizzam c., Nizam d. 57) nizam c. 58) Kameniza c. 59) limitibus b. c. d. 6°) sunt Misnensis Episcopi d. 61) Dol- gawiz b. d., Dolgawitz c. 62) influit c. 63) lubotna b., lv- botna c., Lubotna d. 64) Oztsniza b. c., Oztrosniza d. 65) Oztsniza b. c., Oztrosniza d. 66) riuum b. c. d. 67) Peztowe c., peztau d. 68) betozkaziza b. c. d. 69) Jelenagora b., Je- lenihora c., Jelenahgora d. 7°) kamenize d. 71) Bvdissin c. 72) riuum b. d., Riuum c. 73) sprewa b. d. 74) Gerhartsdorf c., Gerhardesdorf d. 75) Jawornich b. d., Jawoznik c. 76) bu- desin b., bydissin c., Bubsin d. 77) Sprewam c. d. 78) uil- lam b. d. 72) Jedle b. c. d. 80) semitam b. c. d. 81) lubot- nam b., Lvbotnam c. 82) misnensem b., Misnensem c. d. 40 83) Dobrus c. d. 84) campo b. c. d. 85) daniborowebrod c., daniboroubrod d. 86) weletin b. d., Weletin c. 87) anti- quitus b. c. d. 30 35
Strana 62
62 est inter kosschiz et Nowosedlich88) in aquam que dicitur Zechozerce, vsque Oymin.89) Inde in maiorem stratam contra Nuenkyrchen90), usque in Ratolphes- siphe91), et per decursum ejus in wazounizam.92) Abinde in Tyzow93), et in montem Bukouvagora.94) Abinde ad95) summitatem montis unde oritur ryuus96) welewiza et Zlatyna.97) Abinde in sebnizam98) et per ascensum ejus usque ad locum heremite pre- dicti. Ad missnensem99) Episcopatum100) pertinent, 10 quae hiis terminis includuntur. Item de Burquardo Syzen101), per semitam de Syzen 102), in Godowizam. Inde in Cymulum Cossow.103) Ab illo in Cymulum propre viam qua itur de Budysyn Zocowe.104) Ab eadem via donec prope viam Guntersdorf. Inde in 15 Ryuum Gusty105), et in majorem riuulum de Gusch106, in Radel. De Radel in Camenahora.107) Abinde ad summitatem montis inter Pozen et Lypowahora.108) Abinde in Belypotoch109), et sic usque in wazowni- zam 110) Abinde usque111) in Isinberch.112) Abinde 20 vbi lawaN et Poliza113) eonfluunt, per decursum po- lize usque dum confluat114) cum lozna.115) A lozna in Sabnizam, et ita usque ad locum ubi lymites Ty- zow, Bukowahora 116), welewiza, in Sebnizam proten- duntur. Omnia lymitibus117) hijs inclusa, pertinent 5 30 35 40 88) kossciz et Nowozodliz b. c., Kosscitz et Nowazodlitz d. 89) Zchozerce usque Dimin b., Zehoherze usque Dimin c., Zehozerce usque in Dimin d. 90) Nuenkirchen b. d., Niwen- kyrchin c. 91) Ratolfessiphe b., Ratolfis Siffen c., Ratoffes Sifen d. 92) wazownizam b., wazowenizam c. 93) Tizow b., Tyzowe c., Tizou d. 94) Bucowagora b., Byckowagora c., Buchowagora d. 95) usque ad d. 96) riuus b. c. d. 97) Zlat- wina b. c., zalatwina d. 98) Sebnizam b. c. d. 99) misnensem b. c. d. 100) episcopatum c. d. 101) Sizen b. c. d. 102) Sizen b. c. d. 103) Cossowe c., Cossou d. 104) budsin Zocowe b., budissin Zocowe c., Budesin Zocou d 105) riuum Guzci b., riuum Gvzk c., riuum Guzc. 106) Guze b. d., Gvzk c. 107) Camenagora b., Camenahgora d. 108) poren et lipowa- gora b. d., Poren et lipowahora c. 109) Belipotoch b. C., belipotoch d. 110) wazownizam d. 111) usque fehlt c. 112) Isenberc d. 113) lawan et poliza b., lawan et Poliza c., Lawan et poliza d. 114) confluit d, 115) Lozna d. 116) limites Tizow Bucowagora b., limites Tyzowe Bvcowahora c., limites 117) limitibus b. c. d. Tizou Bucowahgora d. 25
62 est inter kosschiz et Nowosedlich88) in aquam que dicitur Zechozerce, vsque Oymin.89) Inde in maiorem stratam contra Nuenkyrchen90), usque in Ratolphes- siphe91), et per decursum ejus in wazounizam.92) Abinde in Tyzow93), et in montem Bukouvagora.94) Abinde ad95) summitatem montis unde oritur ryuus96) welewiza et Zlatyna.97) Abinde in sebnizam98) et per ascensum ejus usque ad locum heremite pre- dicti. Ad missnensem99) Episcopatum100) pertinent, 10 quae hiis terminis includuntur. Item de Burquardo Syzen101), per semitam de Syzen 102), in Godowizam. Inde in Cymulum Cossow.103) Ab illo in Cymulum propre viam qua itur de Budysyn Zocowe.104) Ab eadem via donec prope viam Guntersdorf. Inde in 15 Ryuum Gusty105), et in majorem riuulum de Gusch106, in Radel. De Radel in Camenahora.107) Abinde ad summitatem montis inter Pozen et Lypowahora.108) Abinde in Belypotoch109), et sic usque in wazowni- zam 110) Abinde usque111) in Isinberch.112) Abinde 20 vbi lawaN et Poliza113) eonfluunt, per decursum po- lize usque dum confluat114) cum lozna.115) A lozna in Sabnizam, et ita usque ad locum ubi lymites Ty- zow, Bukowahora 116), welewiza, in Sebnizam proten- duntur. Omnia lymitibus117) hijs inclusa, pertinent 5 30 35 40 88) kossciz et Nowozodliz b. c., Kosscitz et Nowazodlitz d. 89) Zchozerce usque Dimin b., Zehoherze usque Dimin c., Zehozerce usque in Dimin d. 90) Nuenkirchen b. d., Niwen- kyrchin c. 91) Ratolfessiphe b., Ratolfis Siffen c., Ratoffes Sifen d. 92) wazownizam b., wazowenizam c. 93) Tizow b., Tyzowe c., Tizou d. 94) Bucowagora b., Byckowagora c., Buchowagora d. 95) usque ad d. 96) riuus b. c. d. 97) Zlat- wina b. c., zalatwina d. 98) Sebnizam b. c. d. 99) misnensem b. c. d. 100) episcopatum c. d. 101) Sizen b. c. d. 102) Sizen b. c. d. 103) Cossowe c., Cossou d. 104) budsin Zocowe b., budissin Zocowe c., Budesin Zocou d 105) riuum Guzci b., riuum Gvzk c., riuum Guzc. 106) Guze b. d., Gvzk c. 107) Camenagora b., Camenahgora d. 108) poren et lipowa- gora b. d., Poren et lipowahora c. 109) Belipotoch b. C., belipotoch d. 110) wazownizam d. 111) usque fehlt c. 112) Isenberc d. 113) lawan et poliza b., lawan et Poliza c., Lawan et poliza d. 114) confluit d, 115) Lozna d. 116) limites Tizow Bucowagora b., limites Tyzowe Bvcowahora c., limites 117) limitibus b. c. d. Tizou Bucowahgora d. 25
Strana 63
63 Domino Regi.118) Item hij sunt lymytes119) qui dis- tinguunt Godow120) et terram Regis. A loco ubj a semita de Syzen121), per lymites Radel Camenagora Belypotok122) et decursum lozine in Sabnizam per- uenitur. Inde in ortum lozine. Abinde in ortvm Lezsne123), per decursum eius donec defluat124) in wazownizam125), per decursum weszonize 126), ab127) rubum Erlinum.128) Abinde supra montem Scutkow, usque in Visbach.129) De wisbach130) usque in Re- deram que fluit per Seligenstat131), et usque ad or- 10 tum ejus. Abinde in riuum qui fluit inter vranken- dale et hart.132) Exinde in mediam paludem 133) que est inter Ramnow, et Giselbrechtesdorf.134) Exinde in album lapidem et usque in fontem prope Tv- tizc.135) Abinde in ueram Zrebernizam. Omnia infra lymites hos 136) contenta, ad episcopatum pertinent.137) Item inter Priszez et Camenz138), per antiquam stra- tam qua itur de budisin139) contra Albiam in anti- quum vadum, trans Alestram, et sic usque in Difin- dal.140) Abinde in Polsnizam. De polsniza141) ad locum ubi in eam defluit Lvzna142), et usque ad or- tum Luzne.143) Abinde in pedem montis Radbizc144) et usque ad semitam pribizlay.145) Inde per des- censum montis et semite contra Budisin146), in ma- 118) für pertinent Domino Regi: ad dominum Regem 25 spectant c. 119) limites b. c. d. 120) godow b., Godowe c., Godou d. 121) Sizen b. d. 122) limites Rattel Camenagora Belipotoch b., limites Radel Camenahora Belipotoch c., limites Radel Caminahgora Belipotoch d. 123) lezsne b. c., lezne d. 124) defluit d. 125) wazowenizam c., wazounizam d. 126) wa- ad c. d. 128) Rybum Erlinum c., rubum Erlli- zounize. 127) num d. 129) Scutkow usque in visbac b., Sculkowe usque in vischpach c., Scutkou usque in visbach d. 180) visbac b., vischpach c., visbach d. 131) Saeliginstat c., Selingenstat d. 182) Frankintal et Harte c., vrankental et hart d. 133) palludem b. d. 134) Ramnowe et Gisilbrehtisdorf c., Ramnou et Gisel- brehstorf d. 135) Tutizc b., Tvtizk c. 136) limites hos b. d., hos limites c. 137) für ad episcopatum pertinent: ad Misnen- sem pertinent ecclesiam c. 138) priszez et Camenz b., Priszez et Camentze c., priszez et Kamenz d. 139) budsin b., Bv- dissin c., Budesin d. 140) Tieffintal c., Difental d. 141) pols- nizam. De polsniza b., Polsnizam. de Polsniza c. 142) lusne b., Lvsne c. 143) lusne b., Lusne c. d. 144) Radebizk c. 145) pribizlai b. c. d. 146) budsin b., Bvdissin c., Budesin d. 5 15 20 30 35 40
63 Domino Regi.118) Item hij sunt lymytes119) qui dis- tinguunt Godow120) et terram Regis. A loco ubj a semita de Syzen121), per lymites Radel Camenagora Belypotok122) et decursum lozine in Sabnizam per- uenitur. Inde in ortum lozine. Abinde in ortvm Lezsne123), per decursum eius donec defluat124) in wazownizam125), per decursum weszonize 126), ab127) rubum Erlinum.128) Abinde supra montem Scutkow, usque in Visbach.129) De wisbach130) usque in Re- deram que fluit per Seligenstat131), et usque ad or- 10 tum ejus. Abinde in riuum qui fluit inter vranken- dale et hart.132) Exinde in mediam paludem 133) que est inter Ramnow, et Giselbrechtesdorf.134) Exinde in album lapidem et usque in fontem prope Tv- tizc.135) Abinde in ueram Zrebernizam. Omnia infra lymites hos 136) contenta, ad episcopatum pertinent.137) Item inter Priszez et Camenz138), per antiquam stra- tam qua itur de budisin139) contra Albiam in anti- quum vadum, trans Alestram, et sic usque in Difin- dal.140) Abinde in Polsnizam. De polsniza141) ad locum ubi in eam defluit Lvzna142), et usque ad or- tum Luzne.143) Abinde in pedem montis Radbizc144) et usque ad semitam pribizlay.145) Inde per des- censum montis et semite contra Budisin146), in ma- 118) für pertinent Domino Regi: ad dominum Regem 25 spectant c. 119) limites b. c. d. 120) godow b., Godowe c., Godou d. 121) Sizen b. d. 122) limites Rattel Camenagora Belipotoch b., limites Radel Camenahora Belipotoch c., limites Radel Caminahgora Belipotoch d. 123) lezsne b. c., lezne d. 124) defluit d. 125) wazowenizam c., wazounizam d. 126) wa- ad c. d. 128) Rybum Erlinum c., rubum Erlli- zounize. 127) num d. 129) Scutkow usque in visbac b., Sculkowe usque in vischpach c., Scutkou usque in visbach d. 180) visbac b., vischpach c., visbach d. 131) Saeliginstat c., Selingenstat d. 182) Frankintal et Harte c., vrankental et hart d. 133) palludem b. d. 134) Ramnowe et Gisilbrehtisdorf c., Ramnou et Gisel- brehstorf d. 135) Tutizc b., Tvtizk c. 136) limites hos b. d., hos limites c. 137) für ad episcopatum pertinent: ad Misnen- sem pertinent ecclesiam c. 138) priszez et Camenz b., Priszez et Camentze c., priszez et Kamenz d. 139) budsin b., Bv- dissin c., Budesin d. 140) Tieffintal c., Difental d. 141) pols- nizam. De polsniza b., Polsnizam. de Polsniza c. 142) lusne b., Lvsne c. 143) lusne b., Lusne c. d. 144) Radebizk c. 145) pribizlai b. c. d. 146) budsin b., Bvdissin c., Budesin d. 5 15 20 30 35 40
Strana 64
64 iorem polsnizam.147) Abinde in riuum Tvssin, usque ad ortum ejus. Inde in iawor148) et per decursum Jawor, ad agros antiquitus excultos. In quibusdam autem locis ubi lymites 149) contra terram budisin150) se extendunt distinctionis mentio151) necessaria non fuit, quia ea antiquitas152) obtinebat. Extremitates vero propter novalia que dubium generant sunt dis- tincte. Quia vero ad seruandam distinctionem pre- dictam mouetur fideliter nostra intencio153) et volun- 10 tas in bonis omnibus cultis et incultis et pertinentijs vniuersis, que infra lymites154) prenotatos Misnensi noscvntur episcopatui pertinere, firmamus per regium bannum pacem. Sub obtentv gracie nostre distric- tissime inhibentes, ne quis omnino Misnensem ec- clesiam aut rectores ejus episcopos in posterum per- turbare audeat155) in eisdem, si indignacionem156) nostram et proprii corporis et rerum periculum no- luerrint 157) evtare. Testes huius rei sunt: Albertus Dux illustris 158) Saxonie159), Tediricus Comes de 20 Brenen 160), Burchrauius de starchenberk 167), Heyn- ricus de Baruth, Hogerus de wrideberich 162) „ Gun- therus et Rodolfus 163) fratres de biberstene 164) ,Hen- ricus 165) de lyfendal 166), Bernhardus de Camenec 167) wilricus de Landescrone 168), et alii quam plures. 25 Datum in lapide regis. Anno dominice jncarnacionis millesimo ducentesimo quadragesimo primo, Nonas 169) 5 15 35 40 147) polsnizam et per eandem semitam in minorem pols- nizam b. d., Polsnizam per eandem semitam in minorem Polsnizam c. 148) Jawor b. c. d. 149) limites b. c. d. 30 150) budsin b., Bvdissin c., Budesin d. 151) mentio b. c. d. 152" antiquitus d. 153) intentio b. c. d. 154) limites b. c. d. 155) audeant c. 156) indignationem b. c. d. 157) voluerit b. d. 158) illustris Dux c. 159) Saxanie b. 160) Tydericus Comes de Brenen b., Theodericus Comes de Bren c. d. 161) Burgrawius de starkenbirc b., Erkimbertus burchgraujus de Starkinberch c. 162) hogerus de vridebirc, henricus de baruth b., Hogerus de frideberch, Heinricus de Barvth c., hoigerus de vrideberch, Heinricus de Baruth d. 163) Rodolphus b., Rvdolfus c., Ru- dolphus d. 164) Biberstein c. d. 165) Heinricus c. d. 166) li- fendal b., Liebintal c., Li ......, d. 167) berhardus de Camenz b., Bernhardus de Kamentze c., de Kamentz d. 168) landes- crone b,, Landischrone c. 169) Nanas d.
64 iorem polsnizam.147) Abinde in riuum Tvssin, usque ad ortum ejus. Inde in iawor148) et per decursum Jawor, ad agros antiquitus excultos. In quibusdam autem locis ubi lymites 149) contra terram budisin150) se extendunt distinctionis mentio151) necessaria non fuit, quia ea antiquitas152) obtinebat. Extremitates vero propter novalia que dubium generant sunt dis- tincte. Quia vero ad seruandam distinctionem pre- dictam mouetur fideliter nostra intencio153) et volun- 10 tas in bonis omnibus cultis et incultis et pertinentijs vniuersis, que infra lymites154) prenotatos Misnensi noscvntur episcopatui pertinere, firmamus per regium bannum pacem. Sub obtentv gracie nostre distric- tissime inhibentes, ne quis omnino Misnensem ec- clesiam aut rectores ejus episcopos in posterum per- turbare audeat155) in eisdem, si indignacionem156) nostram et proprii corporis et rerum periculum no- luerrint 157) evtare. Testes huius rei sunt: Albertus Dux illustris 158) Saxonie159), Tediricus Comes de 20 Brenen 160), Burchrauius de starchenberk 167), Heyn- ricus de Baruth, Hogerus de wrideberich 162) „ Gun- therus et Rodolfus 163) fratres de biberstene 164) ,Hen- ricus 165) de lyfendal 166), Bernhardus de Camenec 167) wilricus de Landescrone 168), et alii quam plures. 25 Datum in lapide regis. Anno dominice jncarnacionis millesimo ducentesimo quadragesimo primo, Nonas 169) 5 15 35 40 147) polsnizam et per eandem semitam in minorem pols- nizam b. d., Polsnizam per eandem semitam in minorem Polsnizam c. 148) Jawor b. c. d. 149) limites b. c. d. 30 150) budsin b., Bvdissin c., Budesin d. 151) mentio b. c. d. 152" antiquitus d. 153) intentio b. c. d. 154) limites b. c. d. 155) audeant c. 156) indignationem b. c. d. 157) voluerit b. d. 158) illustris Dux c. 159) Saxanie b. 160) Tydericus Comes de Brenen b., Theodericus Comes de Bren c. d. 161) Burgrawius de starkenbirc b., Erkimbertus burchgraujus de Starkinberch c. 162) hogerus de vridebirc, henricus de baruth b., Hogerus de frideberch, Heinricus de Barvth c., hoigerus de vrideberch, Heinricus de Baruth d. 163) Rodolphus b., Rvdolfus c., Ru- dolphus d. 164) Biberstein c. d. 165) Heinricus c. d. 166) li- fendal b., Liebintal c., Li ......, d. 167) berhardus de Camenz b., Bernhardus de Kamentze c., de Kamentz d. 168) landes- crone b,, Landischrone c. 169) Nanas d.
Strana 65
65 Indictione undecima.171) In 172) proximo 173) mayy. 170) di post festum beati Johannis Ante portam la- tinaM. 174) (Vier originale, deren erstes wir hier abdrucken, und die varianten des zweiten, dritten und vierten mit b., c., d. bezeichnen, befinden sich im königl. sächs. hauptstaatsarchive zu Dresden. An urkunde a. hängen zwei siegel. Das erste zeigt den könig auf dem throne sitzend, in der rechten den zepter in lilienform aus- laufend, in der linken den reichsapfel haltend. Umschrift: IN. MANU. SANCTI. WENCEZLAI. †. PAX. REGIS. WENCEZLAI. Das zweite zeigt den heiligen Wenzel auf einem sessel, in der rechten hand einen speer mit einem fähnchen, in der linken, auf einen einen adler zeigenden schild gestützt, einen zweig haltend. Sein haupt ist mit einem schein umgeben. Umschrift: SANCTUS. WENCEZLAVS. BOEMORVM. DVX. †.) 5 10 15 XXXIX. König Wenzel von Böhmen confirmirt dem kloster Marienthal den kaufcontract über die dörfer Jauernick und Behemisdorf, abgeschlossen mit Hertwig de Desen. Im monat juni 1242. 20 In nomine domini nostri amen. Nos Wenczeslaus dei gracia rex Boemie quartus et sacri per Germa- niam imperii procurator omnibus in perpetuum. Cum causis diuersis exigentibus preditam constet esse scienciam litterarum, ad hec tamen nichilominus est 25 inuenta, ut per ipsam hnmane, que labilis est, me- morie succurratur, que est ex eo, quod curis et sol- licitudinibus rerum temporalium extrinsecus occupatur frequenter, interius hebetetur, necessitas exigit, ut eius defectum littera suppleat, quam nec processus 30 temporis, nec obscuritas eneruet oblivionis. Volentes 170) mai b., May c., maii d. 171) decima quarta b. c., decima quarto d. 172) In fehlt b. c. d. 173) Proximo b., proxima c. 174) latinam b. d. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 9
65 Indictione undecima.171) In 172) proximo 173) mayy. 170) di post festum beati Johannis Ante portam la- tinaM. 174) (Vier originale, deren erstes wir hier abdrucken, und die varianten des zweiten, dritten und vierten mit b., c., d. bezeichnen, befinden sich im königl. sächs. hauptstaatsarchive zu Dresden. An urkunde a. hängen zwei siegel. Das erste zeigt den könig auf dem throne sitzend, in der rechten den zepter in lilienform aus- laufend, in der linken den reichsapfel haltend. Umschrift: IN. MANU. SANCTI. WENCEZLAI. †. PAX. REGIS. WENCEZLAI. Das zweite zeigt den heiligen Wenzel auf einem sessel, in der rechten hand einen speer mit einem fähnchen, in der linken, auf einen einen adler zeigenden schild gestützt, einen zweig haltend. Sein haupt ist mit einem schein umgeben. Umschrift: SANCTUS. WENCEZLAVS. BOEMORVM. DVX. †.) 5 10 15 XXXIX. König Wenzel von Böhmen confirmirt dem kloster Marienthal den kaufcontract über die dörfer Jauernick und Behemisdorf, abgeschlossen mit Hertwig de Desen. Im monat juni 1242. 20 In nomine domini nostri amen. Nos Wenczeslaus dei gracia rex Boemie quartus et sacri per Germa- niam imperii procurator omnibus in perpetuum. Cum causis diuersis exigentibus preditam constet esse scienciam litterarum, ad hec tamen nichilominus est 25 inuenta, ut per ipsam hnmane, que labilis est, me- morie succurratur, que est ex eo, quod curis et sol- licitudinibus rerum temporalium extrinsecus occupatur frequenter, interius hebetetur, necessitas exigit, ut eius defectum littera suppleat, quam nec processus 30 temporis, nec obscuritas eneruet oblivionis. Volentes 170) mai b., May c., maii d. 171) decima quarta b. c., decima quarto d. 172) In fehlt b. c. d. 173) Proximo b., proxima c. 174) latinam b. d. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 9
Strana 66
66 igitur presentis pagine testimonio gesta subscripta, ne unquam possint vetustate temporis deperire, ad noticiam posterorum deduci, cunctis cupimus fieri manifestum, quod nos advertentes consecracionem gratam domino et acceptam sanctimonialium domi- narum de claustro vallis sancte Marie juxta Ostroz diuina prouidencia cooperante constructo Cisterciensis ordinis, que vitam angelicam viuentes, adhuc in carne perituri seculi, spretis desiderijs, et calcatis curis om- 10 nibus delegerunt soli divine contemptacione vacantes. Sperantes ipsarum suffragijs eternorum participes fieri premiorum, vendicionis et empcionis contractum de villis Jawernig et Behmisdurff cum ecclesia et nemore, cum pratis et virgultis, cum agris cultis et 15 incultis, inter ipsas dominas, et Hertwicum de Desen mutuo habitum, ratum et gratum habemus, et ipsum firmiter approbamus et nihilominus villas easdem cum supradictis attinentijs conuentui dominarum pre- fato, et earum monasterio presentibus confirmamus, 20 volentes, ut possessiones easdem conuentus, et mo- nasterium prenotatum iuxta libertates et priuilegia Cisterciensis ordinis pacifice et quiete debeat inter- minabiliter possidere, ipsisque de regie celsitudinis gracia speciali valeat absque grauamine quolibet, et impedimento perpetua securitate gaudere, presenti nihilominus statuentes edicto, ne quis heredum et successorum nostrorum presenti confirmacione con- tractus aliquatenus irritare, aut in ipsius conuentus, et eiusdem monasterii prejudicium et grauamen de 30 villis antedictis, cum earum suprascriptis attinentijs contra huius nostre constitucionis decreta quidquam debeat immutare. Volumus eciam et irreuocabiliter statuimus, ne quis prefatum dominarum conuentum, et earum cenobium de personis ecclesiasticis, vel 35 mundanis in possessionibus premissis impedire, per- turbare, vel quacunque occasione molestare presumat, et quicunque presumpserit, omnipotentis dei et nos- tram indignacionem, et preterea decem marcarum auri penam, qvas nostre camere se noverit incur- 40 surum. In hujus itaque sollempnis facti robur et evidenciam et perpetuam firmitatem, presentis scripti 5 25
66 igitur presentis pagine testimonio gesta subscripta, ne unquam possint vetustate temporis deperire, ad noticiam posterorum deduci, cunctis cupimus fieri manifestum, quod nos advertentes consecracionem gratam domino et acceptam sanctimonialium domi- narum de claustro vallis sancte Marie juxta Ostroz diuina prouidencia cooperante constructo Cisterciensis ordinis, que vitam angelicam viuentes, adhuc in carne perituri seculi, spretis desiderijs, et calcatis curis om- 10 nibus delegerunt soli divine contemptacione vacantes. Sperantes ipsarum suffragijs eternorum participes fieri premiorum, vendicionis et empcionis contractum de villis Jawernig et Behmisdurff cum ecclesia et nemore, cum pratis et virgultis, cum agris cultis et 15 incultis, inter ipsas dominas, et Hertwicum de Desen mutuo habitum, ratum et gratum habemus, et ipsum firmiter approbamus et nihilominus villas easdem cum supradictis attinentijs conuentui dominarum pre- fato, et earum monasterio presentibus confirmamus, 20 volentes, ut possessiones easdem conuentus, et mo- nasterium prenotatum iuxta libertates et priuilegia Cisterciensis ordinis pacifice et quiete debeat inter- minabiliter possidere, ipsisque de regie celsitudinis gracia speciali valeat absque grauamine quolibet, et impedimento perpetua securitate gaudere, presenti nihilominus statuentes edicto, ne quis heredum et successorum nostrorum presenti confirmacione con- tractus aliquatenus irritare, aut in ipsius conuentus, et eiusdem monasterii prejudicium et grauamen de 30 villis antedictis, cum earum suprascriptis attinentijs contra huius nostre constitucionis decreta quidquam debeat immutare. Volumus eciam et irreuocabiliter statuimus, ne quis prefatum dominarum conuentum, et earum cenobium de personis ecclesiasticis, vel 35 mundanis in possessionibus premissis impedire, per- turbare, vel quacunque occasione molestare presumat, et quicunque presumpserit, omnipotentis dei et nos- tram indignacionem, et preterea decem marcarum auri penam, qvas nostre camere se noverit incur- 40 surum. In hujus itaque sollempnis facti robur et evidenciam et perpetuam firmitatem, presentis scripti 5 25
Strana 67
67 privilegium conuentui et cenobio prenotato, iure pro- prietario cum subscriptorum testimonio pro abun- danti cautela duximus exhibendum sigillorum nostro- rum munimine roboratum et perenniter valiturum. Testes autem sunt hy: Michael monachus de Cella, Nicolaus de Chozow, Otto de Copriz, Lutoldus de Bunewiz, frater ejus Martinus de Strel, Nicolaus de Borsicz et fratres eius Albertus et Branislaus, Mar- tinus de Stobitz, Henricus de Chunewalde et frater eius Hartwicus de Sprewenberg et alij quam plures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MCCXLII. mense junio, indictione xv. 10 (Aus einer amtlich beglaubigten abschrift. Sonst gedruckt Oberlaus. beitr. I., 386. Schöttgens nachlese II., 211.) XL. 15 König Wenzel von Böhmen empfiehlt den kloster- convent zu st. Marienthal allen laien und geist- lichen zum schutz und zur förderung. D. Gör- litz, 30. juli (III. nonas augusti) 1243. Wenceslaus dei gratia Bohemorum rex omnibus 20 in regno suo constitutis presentem litteram in- specturis salutem in domino Jesu Christo. Cum regalis munificentie liberalitas vniuersis opem poscentibus aures clementie debeat acclinare, nihilominus his, quibus divina gratia tribuit intellectum, ut seculares abnegantes affectus se tota devotione ad obsequen- dum obtulerint domino Jesu Christo auditum praebere et eos in cunctis exaudire teneatur. Presentem igitur litteram vniuersitati vestre duximus injungen- dam, in quibus et personas et substantias conuentus 30 dominarum in valle sancte Marie apud Ostros vobis propensius recommendantes, mandamus et hortamur 25 9 *
67 privilegium conuentui et cenobio prenotato, iure pro- prietario cum subscriptorum testimonio pro abun- danti cautela duximus exhibendum sigillorum nostro- rum munimine roboratum et perenniter valiturum. Testes autem sunt hy: Michael monachus de Cella, Nicolaus de Chozow, Otto de Copriz, Lutoldus de Bunewiz, frater ejus Martinus de Strel, Nicolaus de Borsicz et fratres eius Albertus et Branislaus, Mar- tinus de Stobitz, Henricus de Chunewalde et frater eius Hartwicus de Sprewenberg et alij quam plures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MCCXLII. mense junio, indictione xv. 10 (Aus einer amtlich beglaubigten abschrift. Sonst gedruckt Oberlaus. beitr. I., 386. Schöttgens nachlese II., 211.) XL. 15 König Wenzel von Böhmen empfiehlt den kloster- convent zu st. Marienthal allen laien und geist- lichen zum schutz und zur förderung. D. Gör- litz, 30. juli (III. nonas augusti) 1243. Wenceslaus dei gratia Bohemorum rex omnibus 20 in regno suo constitutis presentem litteram in- specturis salutem in domino Jesu Christo. Cum regalis munificentie liberalitas vniuersis opem poscentibus aures clementie debeat acclinare, nihilominus his, quibus divina gratia tribuit intellectum, ut seculares abnegantes affectus se tota devotione ad obsequen- dum obtulerint domino Jesu Christo auditum praebere et eos in cunctis exaudire teneatur. Presentem igitur litteram vniuersitati vestre duximus injungen- dam, in quibus et personas et substantias conuentus 30 dominarum in valle sancte Marie apud Ostros vobis propensius recommendantes, mandamus et hortamur 25 9 *
Strana 68
68 in domino, quatenus intuitu dei et regie petitionis et reverentie honore, nuntios earundem, cum ad vos pro sublevanda paupertatis ipsarum venerint in- dulgentia, benigne suscipiatis et honeste et ipsas in 5 omnibus prout decet expediatis efficaciter, et eos cum robore, occasione cujuscunque supervenientis alterius autoritatis tantum ipsis de bonis vobis col- latis a domino conferentes, quantum divina pietas inspiraverit, ut ab omnium retributore bonorum et 10 eterna praemia recipiatis, et a nobis perinde loco et tempore condignas grates percipere debeatis. Ce- terum praedictum dominarum conuentum, cum uni- uersis attinentijs suis sub protectionis nostrae gratiam recepimus adeo, ut quidquid honoris et pietatis ipsis 15 impensum fuerit, personaliter nobis reputemus im- pensum. Vnde quoque ipsarum gravamina modo simili nos perturbant, presenti statuentes edicto, ut nullus sive praelatus, vel nobilis advocatus, vel scul- thetus vel persona ecclesiastica, vel mundana, alta 20 vel humilis, quae sit, conuentum eundem maligne moles- tare, vel impedire praesumat. Quod qui praesump- serit indignationem dei omnipotentis, et nostram se gravissime nouerit incurrisse. Data Goerlicij, III. no- nas augusti, jndictione prima. 25 (Nach einer abschrift aus dem originale zu Marienthal. Ein eingelegter zettel enthält folgendes über das jahr der urkunde: Tametsi annus appositus non sit, est tamen secundum com- binationem indictionis primae annus 1243; mit einem siegel.) XLI. 30 Bernhard von Kamenz verkauft dem domstifte Budissin seinen siedelhof zu Budissin für 17 mark silbers. D. Bernardistorf, 12. Juli (iv. ydus Julij) 1245. Omnibus Christi fidelibus hoc scriptum inspicien- 35 tibus Bernardus miles" de Kamenz inperpetuum. Vt
68 in domino, quatenus intuitu dei et regie petitionis et reverentie honore, nuntios earundem, cum ad vos pro sublevanda paupertatis ipsarum venerint in- dulgentia, benigne suscipiatis et honeste et ipsas in 5 omnibus prout decet expediatis efficaciter, et eos cum robore, occasione cujuscunque supervenientis alterius autoritatis tantum ipsis de bonis vobis col- latis a domino conferentes, quantum divina pietas inspiraverit, ut ab omnium retributore bonorum et 10 eterna praemia recipiatis, et a nobis perinde loco et tempore condignas grates percipere debeatis. Ce- terum praedictum dominarum conuentum, cum uni- uersis attinentijs suis sub protectionis nostrae gratiam recepimus adeo, ut quidquid honoris et pietatis ipsis 15 impensum fuerit, personaliter nobis reputemus im- pensum. Vnde quoque ipsarum gravamina modo simili nos perturbant, presenti statuentes edicto, ut nullus sive praelatus, vel nobilis advocatus, vel scul- thetus vel persona ecclesiastica, vel mundana, alta 20 vel humilis, quae sit, conuentum eundem maligne moles- tare, vel impedire praesumat. Quod qui praesump- serit indignationem dei omnipotentis, et nostram se gravissime nouerit incurrisse. Data Goerlicij, III. no- nas augusti, jndictione prima. 25 (Nach einer abschrift aus dem originale zu Marienthal. Ein eingelegter zettel enthält folgendes über das jahr der urkunde: Tametsi annus appositus non sit, est tamen secundum com- binationem indictionis primae annus 1243; mit einem siegel.) XLI. 30 Bernhard von Kamenz verkauft dem domstifte Budissin seinen siedelhof zu Budissin für 17 mark silbers. D. Bernardistorf, 12. Juli (iv. ydus Julij) 1245. Omnibus Christi fidelibus hoc scriptum inspicien- 35 tibus Bernardus miles" de Kamenz inperpetuum. Vt
Strana 69
69 ea que legitime et rationabiliter fiunt, ex processu temporis nullatenus reuocentur, ipsa decreuit prouisio sapientum scriptis autenticis et lingua testium per- hennarj. Hinc est quod tam presentibus quam futuris uolumus notum esse nos consensu heredum nostrorum legitimo accedente curiam nostram in Budissin et ortum ad curiam pertinentem canonicis ecclesie sancti Petri in Budissin pro XVII. marcis argenti conuentionis nomine resignasse, ut dicta ecclesia eandem curiam cum omnibus suis attinentiis in omni ea qua nos 10 habuimus, possideat libertate. Ne igitur hoc factum in posterum ualeat irritari presentem paginam con- scribi et sigilli nostri fecimus munimine roborari. Testes autem sunt: Petrus de Svabistorf, Heinricus de Sygemar, Balduwinus de Bisziz, milites, Gotscalcus scriba, Albertus Thvringus, Hermannus Emerici filius et quamplures. Datum Bernardistorf anno domini M°CC XLV°, IV° ydus Julij. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen mit einem ehemals ovalgewesenen beschädigten siegel in weissem 20 wachs. Das siegel zeigt eine umgekehrte adlerschwinge; von der umschrift ist nur zu lesen: SI..LLV .........D .......NZ. †.) XLII. Wenzel, könig von Böhmen, bestätigt die ur- kunde no. XXVIII. D. 9. october (vI. idus octo- 25 bris) in castello novo 1245. Wencezlaus dei gratia Boemorum rex, viris dis- cretis et amicis suis karissimis preposito, decano, totique capitulo Misnensi, salutem in uero salutari, iustis petentium desideriis dignum est nos pium 30 prebere consensum et vota, que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere. Hinc
69 ea que legitime et rationabiliter fiunt, ex processu temporis nullatenus reuocentur, ipsa decreuit prouisio sapientum scriptis autenticis et lingua testium per- hennarj. Hinc est quod tam presentibus quam futuris uolumus notum esse nos consensu heredum nostrorum legitimo accedente curiam nostram in Budissin et ortum ad curiam pertinentem canonicis ecclesie sancti Petri in Budissin pro XVII. marcis argenti conuentionis nomine resignasse, ut dicta ecclesia eandem curiam cum omnibus suis attinentiis in omni ea qua nos 10 habuimus, possideat libertate. Ne igitur hoc factum in posterum ualeat irritari presentem paginam con- scribi et sigilli nostri fecimus munimine roborari. Testes autem sunt: Petrus de Svabistorf, Heinricus de Sygemar, Balduwinus de Bisziz, milites, Gotscalcus scriba, Albertus Thvringus, Hermannus Emerici filius et quamplures. Datum Bernardistorf anno domini M°CC XLV°, IV° ydus Julij. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen mit einem ehemals ovalgewesenen beschädigten siegel in weissem 20 wachs. Das siegel zeigt eine umgekehrte adlerschwinge; von der umschrift ist nur zu lesen: SI..LLV .........D .......NZ. †.) XLII. Wenzel, könig von Böhmen, bestätigt die ur- kunde no. XXVIII. D. 9. october (vI. idus octo- 25 bris) in castello novo 1245. Wencezlaus dei gratia Boemorum rex, viris dis- cretis et amicis suis karissimis preposito, decano, totique capitulo Misnensi, salutem in uero salutari, iustis petentium desideriis dignum est nos pium 30 prebere consensum et vota, que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere. Hinc
Strana 70
70 est quod nos vestris justis petitionibus inclinati privi- legium a dilecta conjuge nostra Cunegunde vobis et ecclesie vestre concessum, auctoritate regia confir- mamus et presentis scripti patrocinio communimus, cujus tenorem ad majorem fidem verbo ad verbum presentibus duximus inserendum. Est autem privi- legii tenor talis etc. etc.1) Nulli ergo successorum nostrorum vel aliorum hominum hanc nostre confir- macionis paginam infringere liceat, vel ei ausu te- 10 merario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumserit indignationem eterni judicis se noverit incursurum. Actum anno domini MCCXLV. vI idus octbr. Datum in castello novo per manum magistri Dionisij, aule nostre vicecancellarij. 5 (Aus dem originale im Meissn. stiftsarchiv. Das daran hän- gende siegel von grünem wachs hat zwei seiten, auf deren einer der heilige Wenzeslaus sitzend in der rechten hand eine fahne in der linken aber den adler hält, mit dieser umschrift: Sanctus Wenzezlaus Boemorum dux † auf der andern seite der könig 20 Wenzel auf dem throne in völligem ornate sitzend mit der um- schrift: Pax regis Wenzezlai in manu Sancti Wenzezlai.) 15 XLIII. Papst Innocenz IV. bestätigt das neugestiftete Cistercienser-nonnenkloster st. Marienthal, be- 25 widmet es mit den geistlichen privilegien und nimmt solches in den apostolischen schutz. D. Lyon, 12. october (tv. idus octobris) 1245. Innocentius episcopus seruus seruorum dei di- lecte in Christo filie abbatisse monasterij vallis 30 sancte Marie in Siffridisdorph Cisterciensis ordinis et vniuersis sororibus tam presentibus quam futuris 1) wortlaut der vorigen urkunde.
70 est quod nos vestris justis petitionibus inclinati privi- legium a dilecta conjuge nostra Cunegunde vobis et ecclesie vestre concessum, auctoritate regia confir- mamus et presentis scripti patrocinio communimus, cujus tenorem ad majorem fidem verbo ad verbum presentibus duximus inserendum. Est autem privi- legii tenor talis etc. etc.1) Nulli ergo successorum nostrorum vel aliorum hominum hanc nostre confir- macionis paginam infringere liceat, vel ei ausu te- 10 merario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumserit indignationem eterni judicis se noverit incursurum. Actum anno domini MCCXLV. vI idus octbr. Datum in castello novo per manum magistri Dionisij, aule nostre vicecancellarij. 5 (Aus dem originale im Meissn. stiftsarchiv. Das daran hän- gende siegel von grünem wachs hat zwei seiten, auf deren einer der heilige Wenzeslaus sitzend in der rechten hand eine fahne in der linken aber den adler hält, mit dieser umschrift: Sanctus Wenzezlaus Boemorum dux † auf der andern seite der könig 20 Wenzel auf dem throne in völligem ornate sitzend mit der um- schrift: Pax regis Wenzezlai in manu Sancti Wenzezlai.) 15 XLIII. Papst Innocenz IV. bestätigt das neugestiftete Cistercienser-nonnenkloster st. Marienthal, be- 25 widmet es mit den geistlichen privilegien und nimmt solches in den apostolischen schutz. D. Lyon, 12. october (tv. idus octobris) 1245. Innocentius episcopus seruus seruorum dei di- lecte in Christo filie abbatisse monasterij vallis 30 sancte Marie in Siffridisdorph Cisterciensis ordinis et vniuersis sororibus tam presentibus quam futuris 1) wortlaut der vorigen urkunde.
Strana 71
71 regularem vitam professis salutem nostram et apos- tolicam benedictionem. Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse praesidium, ne forte cujuslibet temeritatis incursus, aut eas a proposito revocet, aut robur quod absit sacre religionis ener- vet. Eapropter dilecte in Christo filie vestris justis postulationibus clementer annuimus, et monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de valle in Siffridisdorff Pragensis dioecesis, in quo divino man- cipatae estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti priuilegio communimus, inprimis siquidem statuentes, ut ordo monasticus qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque jnstitutionem Cisterciensium fratrum a nobis post concilium generale susceptum, in eodem 15 monasterio institutus esse agnoscitur, perpetuis ibi- dem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque bona idem juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione 20 fidelium seu alijs justis modis praestante domino po- terit adipisci firma vobis et his quae vobis succes- serint, et illibata permaneant. In quibus haec pro- prijs duximus exprimenda vocabulis. Locum ipsum in quo prefatum monasterium situm est, cum omni- 25 bus pertinentijs suis, domos, possessiones, terras et alia bona que habetis in Siffridisdorph, Ottendorph, Odernitz, Melaun, Gorkche, Porode, Mirove, Proho- nove, in antiquo Ostros cum pertinentijs, terris, ne- moribus, usuargijs et pascuis in bosco et plano, cum 30 aquis et molendinis, invijs et semitis, et omnibus alijs libertatibus et immunitatibus suis. Sane nova- lium vestrorum que proprijs sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non percepit, sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris, vel de nutri- 35 mentis animalium vestrorum, nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas a seculo fugien- tes ad conversionem recipere et eas absque contra- dictione aliqua retinere. Prohibemus insuper ut nulli 40 sororum post factam in monasterio vestro professio- 5 10
71 regularem vitam professis salutem nostram et apos- tolicam benedictionem. Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse praesidium, ne forte cujuslibet temeritatis incursus, aut eas a proposito revocet, aut robur quod absit sacre religionis ener- vet. Eapropter dilecte in Christo filie vestris justis postulationibus clementer annuimus, et monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de valle in Siffridisdorff Pragensis dioecesis, in quo divino man- cipatae estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti priuilegio communimus, inprimis siquidem statuentes, ut ordo monasticus qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque jnstitutionem Cisterciensium fratrum a nobis post concilium generale susceptum, in eodem 15 monasterio institutus esse agnoscitur, perpetuis ibi- dem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque bona idem juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione 20 fidelium seu alijs justis modis praestante domino po- terit adipisci firma vobis et his quae vobis succes- serint, et illibata permaneant. In quibus haec pro- prijs duximus exprimenda vocabulis. Locum ipsum in quo prefatum monasterium situm est, cum omni- 25 bus pertinentijs suis, domos, possessiones, terras et alia bona que habetis in Siffridisdorph, Ottendorph, Odernitz, Melaun, Gorkche, Porode, Mirove, Proho- nove, in antiquo Ostros cum pertinentijs, terris, ne- moribus, usuargijs et pascuis in bosco et plano, cum 30 aquis et molendinis, invijs et semitis, et omnibus alijs libertatibus et immunitatibus suis. Sane nova- lium vestrorum que proprijs sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non percepit, sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris, vel de nutri- 35 mentis animalium vestrorum, nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas a seculo fugien- tes ad conversionem recipere et eas absque contra- dictione aliqua retinere. Prohibemus insuper ut nulli 40 sororum post factam in monasterio vestro professio- 5 10
Strana 72
72 5 15 35 nem fas sit sine abbatisse sue licentia, de eodem loco discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione, nullus audeat retinere, illud districtius inhibentes, ne terras, seu quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum, liceat alicui personaliter dare, sive alio modo alienare, absque consensu totius capituli, vel majoris, aut sanioris partis ipsius. Si que vero donationes, aut aliena- tiones aliter quam dictum est facte fuerint, irritas 10 esse censemus, insuper auctoritate apostolica inhi- bemus, ne ullus episcopus aut quelibet alia persona ad synodos vel conuentus forenses vos jre, vel ju- dicio seculari de vestra propria instantia, vel pos- sessionibus vestris subjacere compellat, nec ad domos vestras causa ordinis celebrandi, causas tractandi vel aliquos conuentus publicos conuocandi venire pre- sumat, nec regularem electionem abbatisse impedire, aut de instituenda vel remouenda ea, que pro tem- pore fuerit, contra statuta Cisterciensis ordinis se 20 aliquatenus intromittat. Pro consecrationibus vero altarium, vel ecclesiarum, sive pro oleo sacro, vel quolibet ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio modo quispiam audeat extorquere sed hec omnia gratis vobis episcopus 25 dioecenus impendat. Quod si sedes dioecesani epis- copi forte vacaverit, interea omnia ecclesiastica sacra- menta a vicinis episcopis accipere libere et absque contradictione possitis, sic tamen, ut ex hoc impos- terum proprijs episcopis nullum prejudicium gene- 30 retur. Quia vero interdum proprij episcopi non ha- betis, si quem episcopum Romane sedis, ut diximus gratiam et communionem habentem, de quo plenam notitiam habeatis per vos transire contigerit, ab eo benedictiones monialium, vasorum et vestium, con- secrationes altarium auctoritate apostolice sedis re- cipere valeatis. Porro si episcopi, vel alij ecclesia- rum rectores in monasterium vestrum, vel personas ibidem suspensionis, excommunicationis vel interdicti sententiam promulgaverint, sive etiam inter merce- narios vestros pro ea quod decimas, sicut dictum est, non persolveritis, sive aliqua occasione eorum, 40
72 5 15 35 nem fas sit sine abbatisse sue licentia, de eodem loco discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione, nullus audeat retinere, illud districtius inhibentes, ne terras, seu quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum, liceat alicui personaliter dare, sive alio modo alienare, absque consensu totius capituli, vel majoris, aut sanioris partis ipsius. Si que vero donationes, aut aliena- tiones aliter quam dictum est facte fuerint, irritas 10 esse censemus, insuper auctoritate apostolica inhi- bemus, ne ullus episcopus aut quelibet alia persona ad synodos vel conuentus forenses vos jre, vel ju- dicio seculari de vestra propria instantia, vel pos- sessionibus vestris subjacere compellat, nec ad domos vestras causa ordinis celebrandi, causas tractandi vel aliquos conuentus publicos conuocandi venire pre- sumat, nec regularem electionem abbatisse impedire, aut de instituenda vel remouenda ea, que pro tem- pore fuerit, contra statuta Cisterciensis ordinis se 20 aliquatenus intromittat. Pro consecrationibus vero altarium, vel ecclesiarum, sive pro oleo sacro, vel quolibet ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio modo quispiam audeat extorquere sed hec omnia gratis vobis episcopus 25 dioecenus impendat. Quod si sedes dioecesani epis- copi forte vacaverit, interea omnia ecclesiastica sacra- menta a vicinis episcopis accipere libere et absque contradictione possitis, sic tamen, ut ex hoc impos- terum proprijs episcopis nullum prejudicium gene- 30 retur. Quia vero interdum proprij episcopi non ha- betis, si quem episcopum Romane sedis, ut diximus gratiam et communionem habentem, de quo plenam notitiam habeatis per vos transire contigerit, ab eo benedictiones monialium, vasorum et vestium, con- secrationes altarium auctoritate apostolice sedis re- cipere valeatis. Porro si episcopi, vel alij ecclesia- rum rectores in monasterium vestrum, vel personas ibidem suspensionis, excommunicationis vel interdicti sententiam promulgaverint, sive etiam inter merce- narios vestros pro ea quod decimas, sicut dictum est, non persolveritis, sive aliqua occasione eorum, 40
Strana 73
73 quae ab apostolica benignitate vobis indulta sunt, seu etiam benefactores vestros, pro eo quod aliqua vobis beneficia vel obsequia ex charitate prestiterint, vel ad laborandum adjuverint in illis diebus, in qui- bus vos laboratis, et alii feriantur, eandem sententiam protulerint, ipsam tanquam contra sedis apostolicae indulta prolatam decernimus irritandam. Nec litterae illae firmitatem habeant, quas tacito nomine Cister- ciensis ordinis et contra indulta apostolicorum priui- legiorum constiterit impetrari. Praeterea cum com- 10 mune interdictum terrae fuerit, liceat vobis nihilominus in vestro monasterio exclusis, excommunicatis, et inter- dictis divina officia celebrare. Paci quoque et tran- quillitati vestrae paterna imposterum sollicitudine providere volentes auctoritatem apostolicam prohibe- mus, ut infra clausuras locorum, seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sangvinem fundere, hominem temere ra- pere, vel interficere, seu violentiam audeat exercere. Praeterea omnes libertates et immunitates a praede- cessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas, nec non libertates et exemptiones secu- larium exactiones a regibus et principibus, et alijs fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate aposto- lica confirmamus, et praesentis scripti priuilegio com- munimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur earum, pro quarum gubernatione ac 30 sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profu- tura, salva sedis apostolicae auctoritate. Si qua igi- tur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc vestrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cog- noscat, et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini redemtoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque 40 in extremo examine districtae subjaceat ulcioni. Cunc- 5 15 20 25 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 10
73 quae ab apostolica benignitate vobis indulta sunt, seu etiam benefactores vestros, pro eo quod aliqua vobis beneficia vel obsequia ex charitate prestiterint, vel ad laborandum adjuverint in illis diebus, in qui- bus vos laboratis, et alii feriantur, eandem sententiam protulerint, ipsam tanquam contra sedis apostolicae indulta prolatam decernimus irritandam. Nec litterae illae firmitatem habeant, quas tacito nomine Cister- ciensis ordinis et contra indulta apostolicorum priui- legiorum constiterit impetrari. Praeterea cum com- 10 mune interdictum terrae fuerit, liceat vobis nihilominus in vestro monasterio exclusis, excommunicatis, et inter- dictis divina officia celebrare. Paci quoque et tran- quillitati vestrae paterna imposterum sollicitudine providere volentes auctoritatem apostolicam prohibe- mus, ut infra clausuras locorum, seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sangvinem fundere, hominem temere ra- pere, vel interficere, seu violentiam audeat exercere. Praeterea omnes libertates et immunitates a praede- cessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas, nec non libertates et exemptiones secu- larium exactiones a regibus et principibus, et alijs fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate aposto- lica confirmamus, et praesentis scripti priuilegio com- munimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur earum, pro quarum gubernatione ac 30 sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profu- tura, salva sedis apostolicae auctoritate. Si qua igi- tur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc vestrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cog- noscat, et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini redemtoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque 40 in extremo examine districtae subjaceat ulcioni. Cunc- 5 15 20 25 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 10
Strana 74
74 tis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax do- mini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipant et apud districtum judicem premia eterna pacis inveniant. Amen vero, 88888, amen. Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus. † Ego Petrus titulo S. Marcelli presbiter cardinalis. † Ego frater Johannes titulo s. Lauren in Lucina presbiter cardinalis subscripsi. † Ego Otto Portuensis et s. Ruffine episcopus 10 subscripsi. † Ego Witus Sabinensis episcopus subscripsi. † Ego Aegidius s. Cosme et Damiani diaconus cardinalis subscripsi. † Ego Octauianus s. Marie diaconus cardinalis 15 subscripsi. † Ego Petrus s. Georgij ad Vellusaur. diaconus cardinalis subscripsi. †Ego Johannis s. Nicolai in carcere. tull. diaco- nus cardinalis subscripsi. † Ego Vitus s. Eustachij diaconus cardinalis subsc. Datum Lugduni per manum magistri Macarij sancte Romane ecclesie vicecancellarij quarto idus octobris, jndictione quarta, jncarnacionis dominice anno MCCXLV., pontificatus vero domini Innocentij 25 pape quarti anno tertio. 5 20 (Im klosterarchive zu "Marienthal mit einem siegel. Neben der unterschrift des papstes findet sich sein handzeichen, im vier- fach getheilten schilde die schrift: Petrus Paulus. Innocentius papa IV. Um diese worte steht: Notas mihi fac domine vias 30 vitae.) XLIV. Kunigunde, königin von Böhmen, übergibt dem bisthum Meissen eine genannte summe einkünfte auf die dörfer Dobranowiz, Canowiz und Cobliz 35 im gau Budissin gelegen. D. Prag, 1245. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quum labilis est mémoria hominum ne ea que fiunt
74 tis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax do- mini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipant et apud districtum judicem premia eterna pacis inveniant. Amen vero, 88888, amen. Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus. † Ego Petrus titulo S. Marcelli presbiter cardinalis. † Ego frater Johannes titulo s. Lauren in Lucina presbiter cardinalis subscripsi. † Ego Otto Portuensis et s. Ruffine episcopus 10 subscripsi. † Ego Witus Sabinensis episcopus subscripsi. † Ego Aegidius s. Cosme et Damiani diaconus cardinalis subscripsi. † Ego Octauianus s. Marie diaconus cardinalis 15 subscripsi. † Ego Petrus s. Georgij ad Vellusaur. diaconus cardinalis subscripsi. †Ego Johannis s. Nicolai in carcere. tull. diaco- nus cardinalis subscripsi. † Ego Vitus s. Eustachij diaconus cardinalis subsc. Datum Lugduni per manum magistri Macarij sancte Romane ecclesie vicecancellarij quarto idus octobris, jndictione quarta, jncarnacionis dominice anno MCCXLV., pontificatus vero domini Innocentij 25 pape quarti anno tertio. 5 20 (Im klosterarchive zu "Marienthal mit einem siegel. Neben der unterschrift des papstes findet sich sein handzeichen, im vier- fach getheilten schilde die schrift: Petrus Paulus. Innocentius papa IV. Um diese worte steht: Notas mihi fac domine vias 30 vitae.) XLIV. Kunigunde, königin von Böhmen, übergibt dem bisthum Meissen eine genannte summe einkünfte auf die dörfer Dobranowiz, Canowiz und Cobliz 35 im gau Budissin gelegen. D. Prag, 1245. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Quum labilis est mémoria hominum ne ea que fiunt
Strana 75
75 in tempore, simul labantur cum tempore, solent scrip- tis et testibus communiri. Noverint universi tam presentes quam futuri presentem paginam inspicien- tes, quod nos Cunegundis dei gratia regina Boemorum pensionem quandam, octo videlicet modiorum tritici et totidem siliginis de annona, que vulgariter nomi- natur wahtcorn, et trium solidorum in denariis, et item trium solidorum pro melle et sex mensurarum siliginis, que solvebantur ad custodiam uersus Lu- saciam, qui nobis singulis annis solvebantur in terra Budesinensi de villis de Dobranowiz, Canowiz et Cobliz pro remedio animarum nostre nostrorumque liberorum, nec non pro fideli servicio dilecti capel- lani domini Hermanni de Liznic Misnensis canonici ecclesie eidem Misnensi liberaliter et perpetuo duxi- mus indulgendam, statuentes, vt hiis percipiendis, idem Hermannus gaudeat tempore vite sue. Preterea et ab omni jure, sive ex consuetudine hactenus ob- servata exactionis honoris petitionis uel quocunque nomine censeatur, in predictis villis pro reverentia beati Johannis ewangeliste et Donati martiris prefate ecclesie cedimus absolute. Et ut nostre donationis robur ualeat in futurum presens scriptum exhibuimus nostri sigilli karactere cummunitum. Huic donationi nostre interfuit et consensit dilectus filius noster Wa- dizlaus. Hujus rei testes sunt: Zacharias supprior ordinis predicatorum in Praga, Benesius ejusdem or- dinis, Owis et Andreas frater ejus milites de Zacha- ron, Lambinus miles Pragensis, Willricus miles de Guse et alii quam plures. Actum Prage anno dominice 30 incarnationis MCCXLV. Indictione xv. Datum per manus Friderici notarii nostri scolastici Wissegradensis. (Aus dom originale im Meissner stiftsarchive. Abgedruckt bei Tzschoppe und Stenzel urkundensammlung no. XXV., pag. 307.) 5 10 15 20 25 10.*
75 in tempore, simul labantur cum tempore, solent scrip- tis et testibus communiri. Noverint universi tam presentes quam futuri presentem paginam inspicien- tes, quod nos Cunegundis dei gratia regina Boemorum pensionem quandam, octo videlicet modiorum tritici et totidem siliginis de annona, que vulgariter nomi- natur wahtcorn, et trium solidorum in denariis, et item trium solidorum pro melle et sex mensurarum siliginis, que solvebantur ad custodiam uersus Lu- saciam, qui nobis singulis annis solvebantur in terra Budesinensi de villis de Dobranowiz, Canowiz et Cobliz pro remedio animarum nostre nostrorumque liberorum, nec non pro fideli servicio dilecti capel- lani domini Hermanni de Liznic Misnensis canonici ecclesie eidem Misnensi liberaliter et perpetuo duxi- mus indulgendam, statuentes, vt hiis percipiendis, idem Hermannus gaudeat tempore vite sue. Preterea et ab omni jure, sive ex consuetudine hactenus ob- servata exactionis honoris petitionis uel quocunque nomine censeatur, in predictis villis pro reverentia beati Johannis ewangeliste et Donati martiris prefate ecclesie cedimus absolute. Et ut nostre donationis robur ualeat in futurum presens scriptum exhibuimus nostri sigilli karactere cummunitum. Huic donationi nostre interfuit et consensit dilectus filius noster Wa- dizlaus. Hujus rei testes sunt: Zacharias supprior ordinis predicatorum in Praga, Benesius ejusdem or- dinis, Owis et Andreas frater ejus milites de Zacha- ron, Lambinus miles Pragensis, Willricus miles de Guse et alii quam plures. Actum Prage anno dominice 30 incarnationis MCCXLV. Indictione xv. Datum per manus Friderici notarii nostri scolastici Wissegradensis. (Aus dom originale im Meissner stiftsarchive. Abgedruckt bei Tzschoppe und Stenzel urkundensammlung no. XXV., pag. 307.) 5 10 15 20 25 10.*
Strana 76
76 XLV. Benesch, burggraf von Budissin, stimmt der schenkungsurkunde der königin Kunigunde für das stift Meissen dadurch bei, dass er sich aller 5 seiner etwaigen anrechte begibt. D. (Budissin) 7. november. (vII. id. nov.) 1245. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Noverint universi tam presentis seculi quam futuri, quod nos Benisius, Budisinensis burgravius dona- 10 tioni cujusdam pensionis, videlicet octo modiorum tritici et totidem siliginis annone, que vulgariter uoca- tur wachkorn, et trium solidorum in denariis. Item trium solidorum pro melle, et sex mensurarum sili- ginis, que soluebantur ad custodiam uersus Lusaciam 15 singulis annis in terra Budisinensi de villis Dobran- wiz, Chanowiz et Kobliz, facte a domina nostra regina Cunegunde et a domino nostro rege Wenzezlao post- modum confirmate consensimus cedendo et renun- ciando juri, si quod in hac pensione nobis pro tem- 20 pore competebat, in memoriam hujus facti hanc literam facientes conscribi et nostri sigilli munimine roborari. Datum anno domini MCCXLV., vII. idus no- vembris. Hujus rei testes sunt: Lutherus de Bude- sin, Willricus et Otto de Landiscrone, Nicolaus de Kazowe, Fridericus de Maltiz, Hartungen de Budisin, Ramboldus de Cunowe et Conemannus frater suus, Reinhardus de Guzich, Heinricus, Willricus et Alber- tus filii ejusdem Reinhardi, Berwicus aduocatus, Teodericus aduocatus et alii quam plures. 25 30 (Aus dem originale im Meissn. stiftsarchive. Das siegel zeigt einen von rechts nach links schreitenden löwen. Umschrift: SIGILLUM DNJ BEN ESJ †.)
76 XLV. Benesch, burggraf von Budissin, stimmt der schenkungsurkunde der königin Kunigunde für das stift Meissen dadurch bei, dass er sich aller 5 seiner etwaigen anrechte begibt. D. (Budissin) 7. november. (vII. id. nov.) 1245. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Noverint universi tam presentis seculi quam futuri, quod nos Benisius, Budisinensis burgravius dona- 10 tioni cujusdam pensionis, videlicet octo modiorum tritici et totidem siliginis annone, que vulgariter uoca- tur wachkorn, et trium solidorum in denariis. Item trium solidorum pro melle, et sex mensurarum sili- ginis, que soluebantur ad custodiam uersus Lusaciam 15 singulis annis in terra Budisinensi de villis Dobran- wiz, Chanowiz et Kobliz, facte a domina nostra regina Cunegunde et a domino nostro rege Wenzezlao post- modum confirmate consensimus cedendo et renun- ciando juri, si quod in hac pensione nobis pro tem- 20 pore competebat, in memoriam hujus facti hanc literam facientes conscribi et nostri sigilli munimine roborari. Datum anno domini MCCXLV., vII. idus no- vembris. Hujus rei testes sunt: Lutherus de Bude- sin, Willricus et Otto de Landiscrone, Nicolaus de Kazowe, Fridericus de Maltiz, Hartungen de Budisin, Ramboldus de Cunowe et Conemannus frater suus, Reinhardus de Guzich, Heinricus, Willricus et Alber- tus filii ejusdem Reinhardi, Berwicus aduocatus, Teodericus aduocatus et alii quam plures. 25 30 (Aus dem originale im Meissn. stiftsarchive. Das siegel zeigt einen von rechts nach links schreitenden löwen. Umschrift: SIGILLUM DNJ BEN ESJ †.)
Strana 77
77 XLVI. Papst Innocenz IV. befiehlt allen geistlichen der Magdeburger erzdiözese den klosterconvent zu st Marienthal gegen die ihm angethanen be- leidigungen und beeinträchtigungen mit eifer zu schützen und nöthigenfalls zu den vorhandenen strafmitteln zu greifen. D. Lyon, 6. october (II. nonas octobris) 1246. Innocentius episcopus seruus seruorum dei, vene- rabilibus fratribus archiepiscopo Magdeburgensi et 10 ejus suffraganeis, et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis, archipresbiteris, praepositis et aliis ecclesiarum praelatis per Magdeburgensem provinciam constitutis salutem et apostolicam bene- dictionem. Non absque dolore cordis et plurima 15 turbatione didicimus, quod ita in plerisque partibus ecclesiastica censura dissolvitur, et canonicae sen- tentiae severitas enervatur, ut viri religiosi, et hij maxime, qui per sedis apostolicae priuilegia majori donati sunt libertate passim a malefactoribus suis injurias sustineant, et rapinas, dum vix invenitur, qui congrua illis protectione subveniat, et pro fovenda pauperum innocentia se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilectae in Christo filiae, abbatissa et sorores monasterij de Siversdorff Cisterciensis 25 ordinis Pragensis dioecesis tam de frequentibus in- jurijs, quam de ipso quotidiano defectu justitiae con- querentes, universitatem nostram 1) litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet eis in tribulationi- bus suis contra malefactores earum prompta debeatis 30 magnanimitate consurgere ab angustijs quas sustinent, et pressuris vestro possint praesidio respirare. Ideoque vniuersitati vestrae per apostolica scripta praecipiendo mandamus, quatenus illos, qui possessiones, vel res, seu domos praedictarum sororum irreverenter inva- 35 serint aut ea injuste detinuerint quae ipsis ex testa- 5 20 1) vestram.
77 XLVI. Papst Innocenz IV. befiehlt allen geistlichen der Magdeburger erzdiözese den klosterconvent zu st Marienthal gegen die ihm angethanen be- leidigungen und beeinträchtigungen mit eifer zu schützen und nöthigenfalls zu den vorhandenen strafmitteln zu greifen. D. Lyon, 6. october (II. nonas octobris) 1246. Innocentius episcopus seruus seruorum dei, vene- rabilibus fratribus archiepiscopo Magdeburgensi et 10 ejus suffraganeis, et dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, archidiaconis, archipresbiteris, praepositis et aliis ecclesiarum praelatis per Magdeburgensem provinciam constitutis salutem et apostolicam bene- dictionem. Non absque dolore cordis et plurima 15 turbatione didicimus, quod ita in plerisque partibus ecclesiastica censura dissolvitur, et canonicae sen- tentiae severitas enervatur, ut viri religiosi, et hij maxime, qui per sedis apostolicae priuilegia majori donati sunt libertate passim a malefactoribus suis injurias sustineant, et rapinas, dum vix invenitur, qui congrua illis protectione subveniat, et pro fovenda pauperum innocentia se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilectae in Christo filiae, abbatissa et sorores monasterij de Siversdorff Cisterciensis 25 ordinis Pragensis dioecesis tam de frequentibus in- jurijs, quam de ipso quotidiano defectu justitiae con- querentes, universitatem nostram 1) litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet eis in tribulationi- bus suis contra malefactores earum prompta debeatis 30 magnanimitate consurgere ab angustijs quas sustinent, et pressuris vestro possint praesidio respirare. Ideoque vniuersitati vestrae per apostolica scripta praecipiendo mandamus, quatenus illos, qui possessiones, vel res, seu domos praedictarum sororum irreverenter inva- 35 serint aut ea injuste detinuerint quae ipsis ex testa- 5 20 1) vestram.
Strana 78
78 mento decedentium relinquuntur, seu in ipsas vel earum aliquam contra sedis apostolicae indulta, sen- tentiam excommunicationis aut interdicti praesump- serint promulgare, vel decimas laborum de terris habitis ante concilium generale, ante quod suscepe- runt ejusdem ordinis institutum, quas proprijs sump- tibus recolunt, seu nutrimentis animalium suorum, spretis apostolicae sedis privilegijs extorquere moni- tione praemissa, si laici fuerint, publice candelis 10 accensis singuli vestrum in dioecesibus et ecclesijs vestris excommunicationis sententiam percellatis. Si vero clerici, vel canonici regulares, seu monachi fuerint, eos appellatione remota ab officio et bene- ficio suspendatis, neutrum relaxaturi sententiam, donec praedictis sororibus plenarie satisfaciant, et tam laici quam clerici saeculares, qui pro violenta manuum injectione ipsas vel earum aliquem anathematis vin- culo fuerint innodati, cum dioecesani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes, ab eodem vinculo 20 mereantur absolvi. Datum Lugduni secundo nonas octobris pontificatus nostri anno tertio. 5 15 (Mit einem siegel im klosterarchive zu Marienthal.) XLVII. König Wenzel schenkt den heiligen Johann und 25 Donatus, patronen zu Meissen, das eigenthums- recht an den orten Dobrawe, Rudigersdorf und Helwigesdorff. D. Camenz, 22. september (x. kal. octobr.) 1247. In nomine sancte et individue trinitatis. Wenzces- 30 laus dei gracia Bohemorum rex qvartus omnibus pre- sentem paginam inspecturis salutem et omnia bona. Ne ea, qve a nobis pfa devocione geruntur, ab aliqvo
78 mento decedentium relinquuntur, seu in ipsas vel earum aliquam contra sedis apostolicae indulta, sen- tentiam excommunicationis aut interdicti praesump- serint promulgare, vel decimas laborum de terris habitis ante concilium generale, ante quod suscepe- runt ejusdem ordinis institutum, quas proprijs sump- tibus recolunt, seu nutrimentis animalium suorum, spretis apostolicae sedis privilegijs extorquere moni- tione praemissa, si laici fuerint, publice candelis 10 accensis singuli vestrum in dioecesibus et ecclesijs vestris excommunicationis sententiam percellatis. Si vero clerici, vel canonici regulares, seu monachi fuerint, eos appellatione remota ab officio et bene- ficio suspendatis, neutrum relaxaturi sententiam, donec praedictis sororibus plenarie satisfaciant, et tam laici quam clerici saeculares, qui pro violenta manuum injectione ipsas vel earum aliquem anathematis vin- culo fuerint innodati, cum dioecesani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes, ab eodem vinculo 20 mereantur absolvi. Datum Lugduni secundo nonas octobris pontificatus nostri anno tertio. 5 15 (Mit einem siegel im klosterarchive zu Marienthal.) XLVII. König Wenzel schenkt den heiligen Johann und 25 Donatus, patronen zu Meissen, das eigenthums- recht an den orten Dobrawe, Rudigersdorf und Helwigesdorff. D. Camenz, 22. september (x. kal. octobr.) 1247. In nomine sancte et individue trinitatis. Wenzces- 30 laus dei gracia Bohemorum rex qvartus omnibus pre- sentem paginam inspecturis salutem et omnia bona. Ne ea, qve a nobis pfa devocione geruntur, ab aliqvo
Strana 79
79 valeant in posterum annullari, ad eternam rei memo- riam scripti testimonio firmius perhennari. Hinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus qvam futuris volumus notum esse, quod nos ob peticionem venerabilis domini Conradi Missenensis episcopi et ad peticionem dilecte sororis nostre Agnete, nec non pro remedio anime dilecti filii nostri Wratislai, pro- prietatem villarum Dobrawe, Rudigersdorf et Helwi- gesdorf cum attinencijs suis, pascuis, areis, agris, aquis, siluis, venacionibus, iurisdictionibus, cum 10 decimis et fructibus vniuersis et cum utilitate, qve nunc inest, vel inesse poterit in futurum, sancto Jo- hanni evangeliste sanctoque Donato martiris gloriosis patronis in Misna, dedimus pleno jure auctoritate nostra regio proprietatem firmantes ecclesie prenotate ac dis- trictius inhibentes ne quis ipsam in dicta proprietate et attinencijs omnibus molestet aliquatenus aut perturbet. Vt autem hec donacio rata maneat in futurum, presentem paginam desuper conscribi fecimus, ac sigilli nostri munimine roborari. Datum in Camiz, 20 per manum Gerberti curie nostre notarii, anno do- mini MCCXLVII., x. kal. octobr. indictione qvinta. 5 15 (Vom originale no. 149. im hauptstaatsarchive zu Dresden. Gedruckt in Gerkens hist. der stadt Stolpen. S. 550.) XLVIII. König Wenzel von Böhmen confirmirt dem Conrad bischof von Meissen den kauf der ort- schaften Miseslewiz und Cupsyts, überträgt dem- selben die rechtspflege, endlich den getreide- zins, welcher aus jenen orten der custodie auf 30 dem schlosse zu Budissin zu zahlen war. D. Rademericz, 2. juni (1v. non. junij) 1249. 25 Venerabili in Christo patri et amico karissimo Conrado Misnensi episcopo, Wenzezlaus dei gratia
79 valeant in posterum annullari, ad eternam rei memo- riam scripti testimonio firmius perhennari. Hinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus qvam futuris volumus notum esse, quod nos ob peticionem venerabilis domini Conradi Missenensis episcopi et ad peticionem dilecte sororis nostre Agnete, nec non pro remedio anime dilecti filii nostri Wratislai, pro- prietatem villarum Dobrawe, Rudigersdorf et Helwi- gesdorf cum attinencijs suis, pascuis, areis, agris, aquis, siluis, venacionibus, iurisdictionibus, cum 10 decimis et fructibus vniuersis et cum utilitate, qve nunc inest, vel inesse poterit in futurum, sancto Jo- hanni evangeliste sanctoque Donato martiris gloriosis patronis in Misna, dedimus pleno jure auctoritate nostra regio proprietatem firmantes ecclesie prenotate ac dis- trictius inhibentes ne quis ipsam in dicta proprietate et attinencijs omnibus molestet aliquatenus aut perturbet. Vt autem hec donacio rata maneat in futurum, presentem paginam desuper conscribi fecimus, ac sigilli nostri munimine roborari. Datum in Camiz, 20 per manum Gerberti curie nostre notarii, anno do- mini MCCXLVII., x. kal. octobr. indictione qvinta. 5 15 (Vom originale no. 149. im hauptstaatsarchive zu Dresden. Gedruckt in Gerkens hist. der stadt Stolpen. S. 550.) XLVIII. König Wenzel von Böhmen confirmirt dem Conrad bischof von Meissen den kauf der ort- schaften Miseslewiz und Cupsyts, überträgt dem- selben die rechtspflege, endlich den getreide- zins, welcher aus jenen orten der custodie auf 30 dem schlosse zu Budissin zu zahlen war. D. Rademericz, 2. juni (1v. non. junij) 1249. 25 Venerabili in Christo patri et amico karissimo Conrado Misnensi episcopo, Wenzezlaus dei gratia
Strana 80
80 Boemorum rex cum sincere dilectionis affectu salu- tem. Cum uos uillas Misseslewiz et Cupsyts in terra Budesinensi constitutas ad preposituram Wissegra- densem pleno jure pertinentes emeritis vestro et episcopatus vestri nomine jure proprij, a fideli nostro magistro Dionisio Wissegradensi preposito, regni nostri cancellario, sicut in litteris exinde confectis plenius continetur, venditionem eandem ratam habemus, et quia scimus eam esse factam ad utilitatem Wisse- 10 gradensis ecclesie auctoritate regia confirmamus. Nos eciam liberalitate regia uestris precibus in- clinati, qui pro tuitione honoris nostri et negotiorum nostrorum promotione, nec rebus novistis parcere nec persone, remittimus vobis et successoribus uestris 15 in perpetuum omnem iurisdictionem temporalem quam judex provincialis terre Budissinensis in bonis prefatis exercere consueuit, ac omnem annonam, que de isdem uillis ad uigilias castri Budessinensis solui consueuit plenarie annuatim. In cujus rei testimoni- 20 um presentes concedimus litteras, sigylorum nostro- rum munimine roboratas. Hujus rei testes sunt Ho- jerus de Vredberc, Tsastolaus de Sittauia, Heinricus et filius ejus, Gallus de Lewenberc, Sifridus de Col- bowe, majister Cunradus miles et phisicus noster. Datum in Rademariz per manum Herbordi Pra- gensis canonici, curie nostre notarii. Anno domini MCCXL. nono, IIII. nonas junii. 5 25 (Aus dem originale im meissner stiftsarchive. Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. XXX. p. 314.) XLIX. 30 Bischof Conrad von Meissen bestätigt die schen- kung von 5 maltern auf das dorf Priwititz, sei- tens des Conrad von Mutschitz an das domstift Budissin. D. Budissin, 11. september (III. jdus septembris) 1250. 35 In nomine domini amen! Conradus dei gracia Mis- nensis episcopus, vniuersis hanc paginam inspecturis
80 Boemorum rex cum sincere dilectionis affectu salu- tem. Cum uos uillas Misseslewiz et Cupsyts in terra Budesinensi constitutas ad preposituram Wissegra- densem pleno jure pertinentes emeritis vestro et episcopatus vestri nomine jure proprij, a fideli nostro magistro Dionisio Wissegradensi preposito, regni nostri cancellario, sicut in litteris exinde confectis plenius continetur, venditionem eandem ratam habemus, et quia scimus eam esse factam ad utilitatem Wisse- 10 gradensis ecclesie auctoritate regia confirmamus. Nos eciam liberalitate regia uestris precibus in- clinati, qui pro tuitione honoris nostri et negotiorum nostrorum promotione, nec rebus novistis parcere nec persone, remittimus vobis et successoribus uestris 15 in perpetuum omnem iurisdictionem temporalem quam judex provincialis terre Budissinensis in bonis prefatis exercere consueuit, ac omnem annonam, que de isdem uillis ad uigilias castri Budessinensis solui consueuit plenarie annuatim. In cujus rei testimoni- 20 um presentes concedimus litteras, sigylorum nostro- rum munimine roboratas. Hujus rei testes sunt Ho- jerus de Vredberc, Tsastolaus de Sittauia, Heinricus et filius ejus, Gallus de Lewenberc, Sifridus de Col- bowe, majister Cunradus miles et phisicus noster. Datum in Rademariz per manum Herbordi Pra- gensis canonici, curie nostre notarii. Anno domini MCCXL. nono, IIII. nonas junii. 5 25 (Aus dem originale im meissner stiftsarchive. Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. XXX. p. 314.) XLIX. 30 Bischof Conrad von Meissen bestätigt die schen- kung von 5 maltern auf das dorf Priwititz, sei- tens des Conrad von Mutschitz an das domstift Budissin. D. Budissin, 11. september (III. jdus septembris) 1250. 35 In nomine domini amen! Conradus dei gracia Mis- nensis episcopus, vniuersis hanc paginam inspecturis
Strana 81
81 salutem in omnium saluatore. Vt quod pia geritur deuotione, ne per obliuionem decursis temporibus annulletur scripti debent testimonio perhennari. Hinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris uolumus notum esse, quod nobilis vir dominus Conradus de Mutscitz pro salute anime sue et dilecte coniugis sue Jutthe decimam in villa Pri- wititz videlizet quinque maldaria ecclesie Budisinensi dedit iure perpetuo possidendam. Hanc itaque do- nationem pie et racionabiliter factam ratam habemus 10 et eam in nomine domini confirmamus, assignantes ecclesie memorate decimam prelibatam in perpetuum possidendam. Et ut nulli super hijs dubietas oriatur, presentem paginam desuper conscriptam sigilli nostri fecimus munimine roborarj, sub pena excommunica- cionis districtius inhibentes, ne quis predictam dona- cionem irripiat aut infringat, alioquin nostre excom- municationis sentenciam se nouerit incurrisse. Testes hujus rei sunt: Hugo decanus, Priztanus, canonici Bu- disinenses, Heinricus de Baruth, Heinricus de Wade- witz, Fridericus de Doberscowe milites, Heinricus de Muchele et alij quam plures. Datum in Budisin, anno domini M. CC. L., III. jdus septembris pontificatus nostri anno vndecimo. 5 15 20 (Vom originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit 25 einem siegel.) L. Papst Innocenz publicirt, dass der ort Wgest (Uhyst) zur kirche in Kittlitz als mutterkirche gehören solle. D. Perusii, 26. februar (1v. kal. 30 mart.) 1252. Innocentius seruus seruorum dei vniuersis Christi fidelibus hanc paginam inspecturis, salutem et aposto- licam benedictionem. Notum facimus, quod, libera 14 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
81 salutem in omnium saluatore. Vt quod pia geritur deuotione, ne per obliuionem decursis temporibus annulletur scripti debent testimonio perhennari. Hinc est quod uniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris uolumus notum esse, quod nobilis vir dominus Conradus de Mutscitz pro salute anime sue et dilecte coniugis sue Jutthe decimam in villa Pri- wititz videlizet quinque maldaria ecclesie Budisinensi dedit iure perpetuo possidendam. Hanc itaque do- nationem pie et racionabiliter factam ratam habemus 10 et eam in nomine domini confirmamus, assignantes ecclesie memorate decimam prelibatam in perpetuum possidendam. Et ut nulli super hijs dubietas oriatur, presentem paginam desuper conscriptam sigilli nostri fecimus munimine roborarj, sub pena excommunica- cionis districtius inhibentes, ne quis predictam dona- cionem irripiat aut infringat, alioquin nostre excom- municationis sentenciam se nouerit incurrisse. Testes hujus rei sunt: Hugo decanus, Priztanus, canonici Bu- disinenses, Heinricus de Baruth, Heinricus de Wade- witz, Fridericus de Doberscowe milites, Heinricus de Muchele et alij quam plures. Datum in Budisin, anno domini M. CC. L., III. jdus septembris pontificatus nostri anno vndecimo. 5 15 20 (Vom originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit 25 einem siegel.) L. Papst Innocenz publicirt, dass der ort Wgest (Uhyst) zur kirche in Kittlitz als mutterkirche gehören solle. D. Perusii, 26. februar (1v. kal. 30 mart.) 1252. Innocentius seruus seruorum dei vniuersis Christi fidelibus hanc paginam inspecturis, salutem et aposto- licam benedictionem. Notum facimus, quod, libera 14 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 82
82 donacione inuenimus villam que vocatur Wgest cum omni utilitate et seruicio matrice ecclesie in Kittlicz pertinere, et quicunque predictam villam vel alia que subdita sunt, ecclesie predicte temerario iure ausi fuerint infestare, quod absit, ipsos a liminibus sancte matris ecclesie anathematis vinculo auctoritate aposto- lica pellimus et damnamus, et non solum eos, sed et omnes fautores et consencientes pari poena con- stringimus, ideoque per apostolica scripta et per ve- 10 ram obedienciam mandamus et omnis episcopus Misnensis dioceseos huius sententie sit executor. Datum Perusij anno incarnacionis domini millesimo CCLII., IIII. kl. martij, pontificatus nostri anno decimo. (Am originale zu Meissen hängt eine bleierne bulle, auf deren 15 einen seite 2 köpfe neben einander, über welchen S. P. A. und S. P. E. auf der andern INNOCENTIVS P. P. IIII. befindlich.) 5 LI. Johann bischof zu Prag verkündet dass der nonnenconvent zu st. Marienthal zum Cistercien- 20 serverbande des Böhmischen bisthums gehöre. D. Prag, 21. märz (in die coenae domini) 1258. Johannes dei gratia Pragensis episcopus omnibus presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Quoniam actus hnmani, quod longa 25 digni censentur memoria, litterarum debent testimonio perhennari, eapropter uniuersitati vestre tenore presentium uolumus esse notum, quod religiosa et honesta domina abbatissa videlicet et conuentus monasterij vallis sancte Marie dicti Sifersdorff Cis- 30 terciensis ordinis nostre diocesis olim in nativitate sua, cum adhuc essemus in minori officio constituti, de assensu venerabilis patris Nicolai predecessoris
82 donacione inuenimus villam que vocatur Wgest cum omni utilitate et seruicio matrice ecclesie in Kittlicz pertinere, et quicunque predictam villam vel alia que subdita sunt, ecclesie predicte temerario iure ausi fuerint infestare, quod absit, ipsos a liminibus sancte matris ecclesie anathematis vinculo auctoritate aposto- lica pellimus et damnamus, et non solum eos, sed et omnes fautores et consencientes pari poena con- stringimus, ideoque per apostolica scripta et per ve- 10 ram obedienciam mandamus et omnis episcopus Misnensis dioceseos huius sententie sit executor. Datum Perusij anno incarnacionis domini millesimo CCLII., IIII. kl. martij, pontificatus nostri anno decimo. (Am originale zu Meissen hängt eine bleierne bulle, auf deren 15 einen seite 2 köpfe neben einander, über welchen S. P. A. und S. P. E. auf der andern INNOCENTIVS P. P. IIII. befindlich.) 5 LI. Johann bischof zu Prag verkündet dass der nonnenconvent zu st. Marienthal zum Cistercien- 20 serverbande des Böhmischen bisthums gehöre. D. Prag, 21. märz (in die coenae domini) 1258. Johannes dei gratia Pragensis episcopus omnibus presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Quoniam actus hnmani, quod longa 25 digni censentur memoria, litterarum debent testimonio perhennari, eapropter uniuersitati vestre tenore presentium uolumus esse notum, quod religiosa et honesta domina abbatissa videlicet et conuentus monasterij vallis sancte Marie dicti Sifersdorff Cis- 30 terciensis ordinis nostre diocesis olim in nativitate sua, cum adhuc essemus in minori officio constituti, de assensu venerabilis patris Nicolai predecessoris
Strana 83
83 nostri bone memorie, et totius Pragensis ecclesie capituli, predicto sanctissimo ordini Cisterciensi, et ipsius ordinis monasteriorum consortio, modo ratio- nabili et consveto incorporate, ot aggregate fuerunt cum ipso monasterio superius nominato, quod nos etiam nunc, et hac pontificali dignitate constituto ra- tum et gratum habemus. In cujus rei testimonium istud scriptum fieri fecimus et sigilli nostri munimine roborare. Actum et datum Prage in die coene domini, pontificatus nostri anno primo.1) 5 10 (Nach einer abschrift von dem originale zu Marienthal.) 1) Ein eingelegter zettel enthalt die bemerkung: Johannes de Drazitz scholasticus ecclesiae Pragensis electus in episcopum anno 1258, mortuus anno 1278, die 24. octobris. LII. 15 Albert II. bischof zu Meissen schenkt dem dom- capitel zu Budissin getreidezins in Maleswiz, Rigua, Borch und Borsewiz. D. Radmariz, 17. september (Xv. kal. octobr.) 1261. A. dei gracia Misnensis episcopus vniuersis Christi 20 fidelibus presentes literas inspecturis salutem in dei filio cum sincero affectu. Nouerint vniuersi tam pre- sentis temporis quam futuri, quod nos ad peticionem familiaris nostri domini Perztani Budesinensis ecclesie canonici has decimas in villis Maleswiz et Rigua qua- tuor maldras et quatuor modios siliginis et auene nec non quatuor scoccos siliginis et auene et in Borch et in china que Borsewiz vocatur duas maldras sili- ginis et auene et decem scoccos siliginis et auene in ueram proprietatem dedimus ecclesie superius re- 30 25 14 *
83 nostri bone memorie, et totius Pragensis ecclesie capituli, predicto sanctissimo ordini Cisterciensi, et ipsius ordinis monasteriorum consortio, modo ratio- nabili et consveto incorporate, ot aggregate fuerunt cum ipso monasterio superius nominato, quod nos etiam nunc, et hac pontificali dignitate constituto ra- tum et gratum habemus. In cujus rei testimonium istud scriptum fieri fecimus et sigilli nostri munimine roborare. Actum et datum Prage in die coene domini, pontificatus nostri anno primo.1) 5 10 (Nach einer abschrift von dem originale zu Marienthal.) 1) Ein eingelegter zettel enthalt die bemerkung: Johannes de Drazitz scholasticus ecclesiae Pragensis electus in episcopum anno 1258, mortuus anno 1278, die 24. octobris. LII. 15 Albert II. bischof zu Meissen schenkt dem dom- capitel zu Budissin getreidezins in Maleswiz, Rigua, Borch und Borsewiz. D. Radmariz, 17. september (Xv. kal. octobr.) 1261. A. dei gracia Misnensis episcopus vniuersis Christi 20 fidelibus presentes literas inspecturis salutem in dei filio cum sincero affectu. Nouerint vniuersi tam pre- sentis temporis quam futuri, quod nos ad peticionem familiaris nostri domini Perztani Budesinensis ecclesie canonici has decimas in villis Maleswiz et Rigua qua- tuor maldras et quatuor modios siliginis et auene nec non quatuor scoccos siliginis et auene et in Borch et in china que Borsewiz vocatur duas maldras sili- ginis et auene et decem scoccos siliginis et auene in ueram proprietatem dedimus ecclesie superius re- 30 25 14 *
Strana 84
84 citate et censum quorundam ortorum in villis per- tinere recitatis, quas idem Perztanus cum censu predic- tarum villarum contra Merozlaum ipsius consanguineum emptionis titulo comparauit, que Merozlaus prefatus nobis liberaliter resignauit. Ne autem super tali nostra donacione uel empcione ac libera resignacione tractu temporis aliquidquam dubij valeat suboriri, presentem paginam desuper scribi fecimus sigilli nostri munimine roboratam. Datum Radmariz anno domini M°CC°LXI°, 10 quintodecimo kalendas octobris, pontificatus nostri anno tercio. 5 (Aus dem originale im Bautzner domarchive mit einem siegel.) LIII. Kunigunde, königin von Böhmen, schenkt den 15 nonnen zu st. Marienthal ein haus zu Görlitz. Zwischen 1261 und 1278, ohne näheren datum und jahr. In nomine domini amen. Nos Chunegundis dei gracia etc. Omnibus presencium noticiam habituris 20 quam uicturis ad rei memoriam sempiternam. Ne nouerca memorie obliuio suis habeat notis locum, humana prouidit ratio temporalibus gestis quibuslibet in testimonium sequacibus propter certa subuenire remedia scripturarum. Hinc est quod nos id ex di- 25 catis dominabus domus sancte Marie M. t. l.1) curiam quandam sitam in Gorlize2), foro nostro dominio, vi- delicet marchionatus nostri in Morauia3), quam fun- dator domus ejusdem de licencia et fauoris plenitu- 1) in t. l. 2) Porlizc (note: Gorlizc). 3) Milcenia?
84 citate et censum quorundam ortorum in villis per- tinere recitatis, quas idem Perztanus cum censu predic- tarum villarum contra Merozlaum ipsius consanguineum emptionis titulo comparauit, que Merozlaus prefatus nobis liberaliter resignauit. Ne autem super tali nostra donacione uel empcione ac libera resignacione tractu temporis aliquidquam dubij valeat suboriri, presentem paginam desuper scribi fecimus sigilli nostri munimine roboratam. Datum Radmariz anno domini M°CC°LXI°, 10 quintodecimo kalendas octobris, pontificatus nostri anno tercio. 5 (Aus dem originale im Bautzner domarchive mit einem siegel.) LIII. Kunigunde, königin von Böhmen, schenkt den 15 nonnen zu st. Marienthal ein haus zu Görlitz. Zwischen 1261 und 1278, ohne näheren datum und jahr. In nomine domini amen. Nos Chunegundis dei gracia etc. Omnibus presencium noticiam habituris 20 quam uicturis ad rei memoriam sempiternam. Ne nouerca memorie obliuio suis habeat notis locum, humana prouidit ratio temporalibus gestis quibuslibet in testimonium sequacibus propter certa subuenire remedia scripturarum. Hinc est quod nos id ex di- 25 catis dominabus domus sancte Marie M. t. l.1) curiam quandam sitam in Gorlize2), foro nostro dominio, vi- delicet marchionatus nostri in Morauia3), quam fun- dator domus ejusdem de licencia et fauoris plenitu- 1) in t. l. 2) Porlizc (note: Gorlizc). 3) Milcenia?
Strana 85
85 dine atque confirmatione tunc regie majestatis contu- lerat dicto loco, quod et data priuilegia super hoc clarius manifestant. Nostris quoque temporibus per prauorum odiosam suggestionem turbabantur in ea- dem curia dicte domine. Nos inquam ipsarum in- dempnitatibus premissis in futurum succurrere pro- uide discernentes in exemplum nostris sequacibus augendi pocius quam minuendi ea que dei sunt, me- moratam curiam collatam, ut dictum est, et confir- matam per nostros predecessores de consensu uolun- 10 tario et fauorabili beniuolencia domini et mariti nostri karissimi Ohttakari illustris Bohemie regis quinti, cum omnibus ad eandem curiam pertinentibus et cum omnibus bonis campestribus et domesticis mobilibus atque inmobilibus, que ablata ipsis fuerant in eadem curia, et nos restituimus ac restituta eidem domui jure hereditario de regalis munificencie ubertate li- bere contulimus pcrpetuo possidendam, huius scripti testimonio et uirtute ipsis dantes liberrimam optionem sepe dictam curiam pro maiori commodo, profectu 20 et utilitate dicte domus vendendi, bona eadem com- mutandi, obligandi, siue ad quilibet faciendi de bonis eiusdem quod sibi tunc viderint expedire, habentes spem firmam et fiduciam certam diuinitus hac mer- catione temporalium celestia debere pacis et gaudij 25 remedio percipere sempiterno vna cum domino et marito karissimo et nostris heredibus dictarum do- minarum precium et beneficiorum participationibus quo adjute. Nullus igitur ex nunc nostrorum came- rariorum, judicum, preconum, seu quorumcunque 30 officialium predictas dominas in eadem curia et om- nibus attinencijs sibi molestare presumat requirendo exhactiones aut tributa aliqua siue seruicia, seu eciam compellendo ibi ipsarum homines ad iudicia nostra contra obseruationes ecclesiastice libertatis quam ipsis et domui earum obseruari uolumus et statuimus ab omnibus in uita nostra et post nos nostris posteris in exemplum et testimonium pacificum et quietum. In cuius rei memoriam et cautelam presens instru- mentum dictis dominabus et domui ipsarum cum 40 subnotatis celestibus dari mandauimus sigilli nostri 5 15 35
85 dine atque confirmatione tunc regie majestatis contu- lerat dicto loco, quod et data priuilegia super hoc clarius manifestant. Nostris quoque temporibus per prauorum odiosam suggestionem turbabantur in ea- dem curia dicte domine. Nos inquam ipsarum in- dempnitatibus premissis in futurum succurrere pro- uide discernentes in exemplum nostris sequacibus augendi pocius quam minuendi ea que dei sunt, me- moratam curiam collatam, ut dictum est, et confir- matam per nostros predecessores de consensu uolun- 10 tario et fauorabili beniuolencia domini et mariti nostri karissimi Ohttakari illustris Bohemie regis quinti, cum omnibus ad eandem curiam pertinentibus et cum omnibus bonis campestribus et domesticis mobilibus atque inmobilibus, que ablata ipsis fuerant in eadem curia, et nos restituimus ac restituta eidem domui jure hereditario de regalis munificencie ubertate li- bere contulimus pcrpetuo possidendam, huius scripti testimonio et uirtute ipsis dantes liberrimam optionem sepe dictam curiam pro maiori commodo, profectu 20 et utilitate dicte domus vendendi, bona eadem com- mutandi, obligandi, siue ad quilibet faciendi de bonis eiusdem quod sibi tunc viderint expedire, habentes spem firmam et fiduciam certam diuinitus hac mer- catione temporalium celestia debere pacis et gaudij 25 remedio percipere sempiterno vna cum domino et marito karissimo et nostris heredibus dictarum do- minarum precium et beneficiorum participationibus quo adjute. Nullus igitur ex nunc nostrorum came- rariorum, judicum, preconum, seu quorumcunque 30 officialium predictas dominas in eadem curia et om- nibus attinencijs sibi molestare presumat requirendo exhactiones aut tributa aliqua siue seruicia, seu eciam compellendo ibi ipsarum homines ad iudicia nostra contra obseruationes ecclesiastice libertatis quam ipsis et domui earum obseruari uolumus et statuimus ab omnibus in uita nostra et post nos nostris posteris in exemplum et testimonium pacificum et quietum. In cuius rei memoriam et cautelam presens instru- mentum dictis dominabus et domui ipsarum cum 40 subnotatis celestibus dari mandauimus sigilli nostri 5 15 35
Strana 86
86 munimine roboratum. Testes autem hij sunt. Actum et datum. (Nach Cod. Phil. no. 187 auf der Wiener k. k. universitats- bibliothek. Die beiden varianten s. in beilage no. 97 zu Pa- 5 lacky’s abhandlung über die formelbücher I. (abhandlungen der k. Böhm. gesellschaft der wissenschaften zu Prag. Die gründe zur einreihung derselben in unsere sammlung vergl. ausführlich im n. lausitz. magazine XXVI. band (jahrgang 1849] p. 288—291.) LIV. 10 Otto und Konrad, markgrafen zu Brandenburg, bestätigen die rechte der stadt Budissin und überweisen ihr die gerichtsbarkeit innerhalb der grenzen des flurzaunes. D. Budissin, 13. juli (d. Margarethe) 1262. 25 In nomine domini amen. Omnia facta mortalium temporalem motum secuntur et pereuntibus hominibus ipsorum simul facta intereunt. Idcirco necesse est vt que sua natura tendunt ad interitum amminiculo literarum fulciantur et ab obliuionis interitu defen- 20 dantur. Hinc est, quod nos Otto et Conradus dei gracia marchiones Brandenburgenses recognoscimus presentibus publice profitentes, volentes peruenire ad noticiam futurorum, quod ob fidelissima seruicia nobis et nostris predecessoribus sepissime exhibita per fideles nostros ciues nostre ciuitatis Budessin confirmamus jura ipsorum que eciam coram nobis sufficienter et certissime sunt probata, jura videlicet queque fierent violencie, offensiones, lesiones, vol- nera, homicidia, furta, rapina per aliquos nostros 30 vasallos in ciuitate Budessin vel extra muros ciuitatis dicte, videlicet infra metas aut terminos ciuitatis eius- dem qui volgariter flurzune vocantur, damus et con- 15
86 munimine roboratum. Testes autem hij sunt. Actum et datum. (Nach Cod. Phil. no. 187 auf der Wiener k. k. universitats- bibliothek. Die beiden varianten s. in beilage no. 97 zu Pa- 5 lacky’s abhandlung über die formelbücher I. (abhandlungen der k. Böhm. gesellschaft der wissenschaften zu Prag. Die gründe zur einreihung derselben in unsere sammlung vergl. ausführlich im n. lausitz. magazine XXVI. band (jahrgang 1849] p. 288—291.) LIV. 10 Otto und Konrad, markgrafen zu Brandenburg, bestätigen die rechte der stadt Budissin und überweisen ihr die gerichtsbarkeit innerhalb der grenzen des flurzaunes. D. Budissin, 13. juli (d. Margarethe) 1262. 25 In nomine domini amen. Omnia facta mortalium temporalem motum secuntur et pereuntibus hominibus ipsorum simul facta intereunt. Idcirco necesse est vt que sua natura tendunt ad interitum amminiculo literarum fulciantur et ab obliuionis interitu defen- 20 dantur. Hinc est, quod nos Otto et Conradus dei gracia marchiones Brandenburgenses recognoscimus presentibus publice profitentes, volentes peruenire ad noticiam futurorum, quod ob fidelissima seruicia nobis et nostris predecessoribus sepissime exhibita per fideles nostros ciues nostre ciuitatis Budessin confirmamus jura ipsorum que eciam coram nobis sufficienter et certissime sunt probata, jura videlicet queque fierent violencie, offensiones, lesiones, vol- nera, homicidia, furta, rapina per aliquos nostros 30 vasallos in ciuitate Budessin vel extra muros ciuitatis dicte, videlicet infra metas aut terminos ciuitatis eius- dem qui volgariter flurzune vocantur, damus et con- 15
Strana 87
87 ferimus, rite et racionabiliter omnes predictos ex- cessus cuiuscunque condicionis fuerint, in predicta ciuitate perpetuis temporibus iudicandos. Ne autem huiusmodi confirmacio seu donacio in posterum im- mutari possit vel impediri hanc litteram conscribi jussimus et nostri sigilli munimine roborari. Actum et datum Budessin coram domino Luthero de Palowe, Thy. de Panewitz, Conrado et Dithmaro de Borch, Alberto et Gotfrido de Guze, Gregorio et Nicolao de Koperitz, Renschcone de Temeritz, Zach- manno et Nicolao de Casowe militibus, Dithmaro de Bisschoueswerde et filio suo Henrico, Flemingo, Slich- tingo, Yo, Vrso, Herdeno, Golthmanno, Conrado de Lubauia, Wernhero Gelucke ciuibus, sub aduocato nostro Heynemanno de Wartenberc, et Henrico scul- teto hereditario Budessinensi et aliis quam plurimis fide dignis, anno domini millesimo ducentesimo sexa- gesimo secundo, in die Margarete virginis gloriose. (Original im rathsarchive zu Budissin; zwei siegel. Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. LXXIV., p. 397, setzt sie, 20 wie es scheint mit recht, in das jahr 1282. Wir stellen sie hier unter 1262, weil das original deutlich diese zahl zeigt.) 5 10 15 LV. Johann und Otto, markgrafen zu Brandenburg, nehmen auf bitten des Wittigo Burghard und 25 Bernhard gebrüder von Camenz, das neuge- stiftete Cisterciensercloster st. Marienstern in ihren schutz. D. Köpenik, 17. marz (Gertrudis die) 1264. In nomine sancte et individue trinitatis. Nos 30 Joannes et Otto dei gracia Brandenburgenses mar- chiones, omnibus salutem in perpetuum. Mutabilium
87 ferimus, rite et racionabiliter omnes predictos ex- cessus cuiuscunque condicionis fuerint, in predicta ciuitate perpetuis temporibus iudicandos. Ne autem huiusmodi confirmacio seu donacio in posterum im- mutari possit vel impediri hanc litteram conscribi jussimus et nostri sigilli munimine roborari. Actum et datum Budessin coram domino Luthero de Palowe, Thy. de Panewitz, Conrado et Dithmaro de Borch, Alberto et Gotfrido de Guze, Gregorio et Nicolao de Koperitz, Renschcone de Temeritz, Zach- manno et Nicolao de Casowe militibus, Dithmaro de Bisschoueswerde et filio suo Henrico, Flemingo, Slich- tingo, Yo, Vrso, Herdeno, Golthmanno, Conrado de Lubauia, Wernhero Gelucke ciuibus, sub aduocato nostro Heynemanno de Wartenberc, et Henrico scul- teto hereditario Budessinensi et aliis quam plurimis fide dignis, anno domini millesimo ducentesimo sexa- gesimo secundo, in die Margarete virginis gloriose. (Original im rathsarchive zu Budissin; zwei siegel. Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. LXXIV., p. 397, setzt sie, 20 wie es scheint mit recht, in das jahr 1282. Wir stellen sie hier unter 1262, weil das original deutlich diese zahl zeigt.) 5 10 15 LV. Johann und Otto, markgrafen zu Brandenburg, nehmen auf bitten des Wittigo Burghard und 25 Bernhard gebrüder von Camenz, das neuge- stiftete Cisterciensercloster st. Marienstern in ihren schutz. D. Köpenik, 17. marz (Gertrudis die) 1264. In nomine sancte et individue trinitatis. Nos 30 Joannes et Otto dei gracia Brandenburgenses mar- chiones, omnibus salutem in perpetuum. Mutabilium
Strana 88
88 temporum successio actiones hominum frequenter de- ducit in irritum et inane si non auctoritate testium aut scripto memorie reciperent firmamentum. Notum igitur facimus tam presentibus quam presentium suc- cessoribus vniuersis, quod cum consensu heredum nostrorum et ad preces honorabilium virorum Witti- gonis, Burchardi et Bernardi fratrum de Camenz, no- vellam plantationem cenobii eorum quod stella sancte Marie dicitur ordinis Cisterciensis Misnensis diocesis 10 sub nostram suscipimus protectionem et omnia ejus- dem ecclesie bona habita pariter et habenda ut ab omnium incursione tuta semper maneant et illesa, uniuersas autem possessiones, quas dicti viri a nobis pheodali jure hactenus possederant et nunc pro sa- 15 lute animarum suarum et in remedium animarum progenitorum suorum de nostro et heredum nostro- rum consensu et favore eidem cenobio devocione de- bita obtulerunt sanctimonialibus ibidem deo servien- tibus cum proprietate que ad nos pertinere dignos- 20 citur libero conferimus animo et donamus. Volumus, que ut secundum peticionem ipsorum fratrum omnia bona, que ad nostram donacionem pertinent nec non simul universe possessiones quas dictum cenobium habet aut habebit imposterum, ab omni advocatia et 25 exactione atque cujuslibet servitutis onere et ab omni judicio alieno imperturbate permaneant et illese. Omne vero judicium de quacunque causa siue parva sive magna ubicunque accidat in villis aut molendinis seu alias in bonis sepedicte ecclesie ad nullum om- 30 nino pertinebit, nisi claustrum solum modo authori- tatem habebit de his omnibus judicare. Nomina autem possessionum supra dicti cenobij sunt hec. Ipsa area ubi claustrum constructum est, cum duobus molendinis adjacentibus et hortis et 35 pratis et pascuis piscacionibus et manso et dimidio et vinea in monte s. Kunegundis et allodium in prato cum attinenciis suis. Item in eadem villa, que pra- tum dicitur, redditus quatuor marcarum et vI. soli- dorum, item juxta eandem villam in molendino vII. 40 solidi, item de manso iuxta claustrum versus orien- tem dimidiam marcam, item sylva juxta claustrum 5
88 temporum successio actiones hominum frequenter de- ducit in irritum et inane si non auctoritate testium aut scripto memorie reciperent firmamentum. Notum igitur facimus tam presentibus quam presentium suc- cessoribus vniuersis, quod cum consensu heredum nostrorum et ad preces honorabilium virorum Witti- gonis, Burchardi et Bernardi fratrum de Camenz, no- vellam plantationem cenobii eorum quod stella sancte Marie dicitur ordinis Cisterciensis Misnensis diocesis 10 sub nostram suscipimus protectionem et omnia ejus- dem ecclesie bona habita pariter et habenda ut ab omnium incursione tuta semper maneant et illesa, uniuersas autem possessiones, quas dicti viri a nobis pheodali jure hactenus possederant et nunc pro sa- 15 lute animarum suarum et in remedium animarum progenitorum suorum de nostro et heredum nostro- rum consensu et favore eidem cenobio devocione de- bita obtulerunt sanctimonialibus ibidem deo servien- tibus cum proprietate que ad nos pertinere dignos- 20 citur libero conferimus animo et donamus. Volumus, que ut secundum peticionem ipsorum fratrum omnia bona, que ad nostram donacionem pertinent nec non simul universe possessiones quas dictum cenobium habet aut habebit imposterum, ab omni advocatia et 25 exactione atque cujuslibet servitutis onere et ab omni judicio alieno imperturbate permaneant et illese. Omne vero judicium de quacunque causa siue parva sive magna ubicunque accidat in villis aut molendinis seu alias in bonis sepedicte ecclesie ad nullum om- 30 nino pertinebit, nisi claustrum solum modo authori- tatem habebit de his omnibus judicare. Nomina autem possessionum supra dicti cenobij sunt hec. Ipsa area ubi claustrum constructum est, cum duobus molendinis adjacentibus et hortis et 35 pratis et pascuis piscacionibus et manso et dimidio et vinea in monte s. Kunegundis et allodium in prato cum attinenciis suis. Item in eadem villa, que pra- tum dicitur, redditus quatuor marcarum et vI. soli- dorum, item juxta eandem villam in molendino vII. 40 solidi, item de manso iuxta claustrum versus orien- tem dimidiam marcam, item sylva juxta claustrum 5
Strana 89
89 cum suis attinenciis. Item villa in Jesowo cum suis attinenciis. Item villa Meinsdorp de molendino Iv solidi. Item in ciuitate parochia cum omnibus suis attinenciis. Item in Camenz iv macella. Ista quidem que nominata sunt sepe dicti tres fratres a nobis in pheodo habuerunt, sed hec que subscribuntur ipsorum fuit hereditas, videlicet Wittiginowe cum suis atti- nencijs. Duringenhusen villa dimidia et tocius ville decima. Item juxta Wittiginowe nova villa; item Cothin villa dimidia, et ville ejusdem decima. Item 10 Crostitz villa dimidia et ecclesia ibidem cum omnibus attinencijs. Item Rodelwitz villa dimidia. Item Ku- kowe villa dimidia. Item Schastitz villa dimidia. Item decima vinee in Lessanewitz, item in Sconowe xVIII mansi et duo molendina, item in Resehnsdorff XVIII. 15 mansi et III. molendina et sylvam adjacentem. Actum in Kopenick anno domini millesimo CCLXIIII presentibus testibus domino Wilhelmo episcopo Lubo- censi, fratre Annone magistro generali dominorum Teutonicorum, fratre Hermanno priore de Sturberg, burggravio de Querenwartte, Burchardo videlicet, Waltero de Barburg, Bodone de Turgowe, Ulrico de Chruche, Ludolpho de Esebeke, et aliis quam pluri- bus. Et ut nostra donacio inuiolabiliter perseueret dicto cenobio presentes nostras litteras sigillorum 25 munimine nostrorum roboratas in evidens testimonium et robur validum duximus erogandas. Datum per manus Joannis notarii Gertrudis virginis III. (Von einer abschrift aus den acten des oberamtes zu Bu- dissin entnommen. Gedruckt bei Calles a. a. o. p. 184. Hoffmann, 30 script. rer. Lusat. IV. 172. Carpz. ehrentemp. I. 330. Sing. Lusat. XIV. 83. Zuletzt bei Riedel cod. dipl. Brandenburg. II., hauptth. I., p. 83. Dieser abdruck weicht, da er nach Carpzov und Hoffmann erfolgte, bedeutend von dem unsrigen ab. Riedel hat die zeugen grossentheils richtig corrigirt. Die eingangsformel 35 ist ganz verschieden von der hier gegebenen.) 5 20 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 12
89 cum suis attinenciis. Item villa in Jesowo cum suis attinenciis. Item villa Meinsdorp de molendino Iv solidi. Item in ciuitate parochia cum omnibus suis attinenciis. Item in Camenz iv macella. Ista quidem que nominata sunt sepe dicti tres fratres a nobis in pheodo habuerunt, sed hec que subscribuntur ipsorum fuit hereditas, videlicet Wittiginowe cum suis atti- nencijs. Duringenhusen villa dimidia et tocius ville decima. Item juxta Wittiginowe nova villa; item Cothin villa dimidia, et ville ejusdem decima. Item 10 Crostitz villa dimidia et ecclesia ibidem cum omnibus attinencijs. Item Rodelwitz villa dimidia. Item Ku- kowe villa dimidia. Item Schastitz villa dimidia. Item decima vinee in Lessanewitz, item in Sconowe xVIII mansi et duo molendina, item in Resehnsdorff XVIII. 15 mansi et III. molendina et sylvam adjacentem. Actum in Kopenick anno domini millesimo CCLXIIII presentibus testibus domino Wilhelmo episcopo Lubo- censi, fratre Annone magistro generali dominorum Teutonicorum, fratre Hermanno priore de Sturberg, burggravio de Querenwartte, Burchardo videlicet, Waltero de Barburg, Bodone de Turgowe, Ulrico de Chruche, Ludolpho de Esebeke, et aliis quam pluri- bus. Et ut nostra donacio inuiolabiliter perseueret dicto cenobio presentes nostras litteras sigillorum 25 munimine nostrorum roboratas in evidens testimonium et robur validum duximus erogandas. Datum per manus Joannis notarii Gertrudis virginis III. (Von einer abschrift aus den acten des oberamtes zu Bu- dissin entnommen. Gedruckt bei Calles a. a. o. p. 184. Hoffmann, 30 script. rer. Lusat. IV. 172. Carpz. ehrentemp. I. 330. Sing. Lusat. XIV. 83. Zuletzt bei Riedel cod. dipl. Brandenburg. II., hauptth. I., p. 83. Dieser abdruck weicht, da er nach Carpzov und Hoffmann erfolgte, bedeutend von dem unsrigen ab. Riedel hat die zeugen grossentheils richtig corrigirt. Die eingangsformel 35 ist ganz verschieden von der hier gegebenen.) 5 20 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 12
Strana 90
90 LVI. Die markgrafen Johann und Otto von Branden- burg vereinigen sich unter einander über die theilung ihrer lande jenseits der Oder und des 5 landes Budissin. D. Tangermünde, 3 juni (III. non. junii) 1266. Nos Johannes et Otto dei gracia marchiones Brandenburgenses recognoscimus et presentibus pro- testamur quod inter nos mediantibus venerabilibus 10 viris, fratre Annone summo magistro domus theuto- nici et fratre Ludolpho dicto de Ekstede et nobilibus viris domino C. de Sterinberg cellario1) Magdebur- gensis ecclesie et domino Burchardo de Barbey, et quibusdam aliis nostris fidelibus et familiaribus super diuisione bonorum nostrorum trans Oderam et terra- rum et terre Budessin sub hac forma condictum est et fideliter compromissum, scilicet quod nos et Jo- hannes marchio terram trans Oderam dividemus, et fra- ter noster Otto eliget quam partem sibi magis viderit2) 20 oportunam. Huic autem ordinacioni et diuisioni cer- tus terminus est hic3) inde prefixus scilicet festum b. Michaelis proxime venturum. Si autem nos vel alter nostrum magis arduis negociis siue impedimen- tis euidentibus contigerit prepidiri4) ut predicta di- 25 uisio nequeat dicto termino terminari, ex tunc ante natiuitatem domini immediate subsequentem omni impedimento sublato terminabitur prefixo termino hinc et inde. Si vero aliquis ex nobis quod obsit5) graviter infirmari vel discedere6) ab hac vita nostri 30 filii ad predictam formam observandam sunt data fide firmiter et fideliter obligati, ut predicta diuisio suo tempore sorciatur effectum. In predictorum si- quidem omnium euidens testimonium et munimen 15 1) cellerario. 2) expedire. Item nos Otto marchio ter- 35 ram Budessin diuidemus, ac frater noster, dominus Johannes, 3) hinc. ibidem eliget quam partem sibi magis viderit... prepediri. 5) absit. 6) infirmaretur vel discederet.
90 LVI. Die markgrafen Johann und Otto von Branden- burg vereinigen sich unter einander über die theilung ihrer lande jenseits der Oder und des 5 landes Budissin. D. Tangermünde, 3 juni (III. non. junii) 1266. Nos Johannes et Otto dei gracia marchiones Brandenburgenses recognoscimus et presentibus pro- testamur quod inter nos mediantibus venerabilibus 10 viris, fratre Annone summo magistro domus theuto- nici et fratre Ludolpho dicto de Ekstede et nobilibus viris domino C. de Sterinberg cellario1) Magdebur- gensis ecclesie et domino Burchardo de Barbey, et quibusdam aliis nostris fidelibus et familiaribus super diuisione bonorum nostrorum trans Oderam et terra- rum et terre Budessin sub hac forma condictum est et fideliter compromissum, scilicet quod nos et Jo- hannes marchio terram trans Oderam dividemus, et fra- ter noster Otto eliget quam partem sibi magis viderit2) 20 oportunam. Huic autem ordinacioni et diuisioni cer- tus terminus est hic3) inde prefixus scilicet festum b. Michaelis proxime venturum. Si autem nos vel alter nostrum magis arduis negociis siue impedimen- tis euidentibus contigerit prepidiri4) ut predicta di- 25 uisio nequeat dicto termino terminari, ex tunc ante natiuitatem domini immediate subsequentem omni impedimento sublato terminabitur prefixo termino hinc et inde. Si vero aliquis ex nobis quod obsit5) graviter infirmari vel discedere6) ab hac vita nostri 30 filii ad predictam formam observandam sunt data fide firmiter et fideliter obligati, ut predicta diuisio suo tempore sorciatur effectum. In predictorum si- quidem omnium euidens testimonium et munimen 15 1) cellerario. 2) expedire. Item nos Otto marchio ter- 35 ram Budessin diuidemus, ac frater noster, dominus Johannes, 3) hinc. ibidem eliget quam partem sibi magis viderit... prepediri. 5) absit. 6) infirmaretur vel discederet.
Strana 91
91 presens scriptum iussimus fieri et sigillorum nostro- rum munimine et summi magistri domus theutonici1) communiri. Datum Tangermunde anno domini MCCLXVI, tercio non. junii (wahrscheinlich jan.). (Gedruckt in Gerken's cod. dipl. Brandenb. I. 205, und Laus. magazin 1777, s. 313. — Die varianten sind entnommen dem druck bei Riedel, cod. diplom. Brandenburgens., II. hauptt. I. bd. p. 89. nach dem copialbuche des k. geh. cabinetsarchives zu Berlin) 5 LVII. 10 König Ottokar von Böhmen genehmigt den um 300 mark erfolgten kauf des dorfes Seifersdorf bei Zittau seitens des klosters Marienthal. D. bei Prag, 15 november (XVII. kal. decembr.) 1267. 15 Ottokarus, dei gracia rex Boemie dux Austrie et Styrie, ac marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Regi regum inuisibili, soli deo amatori castitatis in suis sponsis, que sibi, spretis oblectacionibus hujus mundi die nocteque iugiter famulantur contemplacione 20 volentes tam presentibus quam futuris presenti pa- gina volumus esse notum, quod nos de consueta be- nignitatis nostre clemencia villam et iudicium in Sy- fridisdorff sitam prope Zittaw, quam domina Elisabeth, abbatissa et conuentus sanctimonialium de Sifridis- 25 dorff, nostro accedente consensu, apud Sembronem de Themeriz militem nostrum pro ccc marcis argenti, cum iudicio et alijs omnibus appendiciis suis, sub eisdem iuribus, sicut idem et eam a nobis te- nuit, perpetuo possidendam. Emerant-autem coram 30 1) theuthonici. 123
91 presens scriptum iussimus fieri et sigillorum nostro- rum munimine et summi magistri domus theutonici1) communiri. Datum Tangermunde anno domini MCCLXVI, tercio non. junii (wahrscheinlich jan.). (Gedruckt in Gerken's cod. dipl. Brandenb. I. 205, und Laus. magazin 1777, s. 313. — Die varianten sind entnommen dem druck bei Riedel, cod. diplom. Brandenburgens., II. hauptt. I. bd. p. 89. nach dem copialbuche des k. geh. cabinetsarchives zu Berlin) 5 LVII. 10 König Ottokar von Böhmen genehmigt den um 300 mark erfolgten kauf des dorfes Seifersdorf bei Zittau seitens des klosters Marienthal. D. bei Prag, 15 november (XVII. kal. decembr.) 1267. 15 Ottokarus, dei gracia rex Boemie dux Austrie et Styrie, ac marchio Moravie, omnibus in perpetuum. Regi regum inuisibili, soli deo amatori castitatis in suis sponsis, que sibi, spretis oblectacionibus hujus mundi die nocteque iugiter famulantur contemplacione 20 volentes tam presentibus quam futuris presenti pa- gina volumus esse notum, quod nos de consueta be- nignitatis nostre clemencia villam et iudicium in Sy- fridisdorff sitam prope Zittaw, quam domina Elisabeth, abbatissa et conuentus sanctimonialium de Sifridis- 25 dorff, nostro accedente consensu, apud Sembronem de Themeriz militem nostrum pro ccc marcis argenti, cum iudicio et alijs omnibus appendiciis suis, sub eisdem iuribus, sicut idem et eam a nobis te- nuit, perpetuo possidendam. Emerant-autem coram 30 1) theuthonici. 123
Strana 92
92 his testibus, videlicet: Gallo pincerna, Henrico de Guzk, Alberto de Guzke, Wilrico, Petro et Frie- derico fratribus de Landeschrone, Ottone de Lubez, Reibotone et Henrico fratribus de Scribersdorff, fide- 5 libus nostris et aliis quam pluribus fide dignis, pro remedio anime nostre ac progenitorum nostrorum, auctoritate nostra regia confirmamus, iure proprie- tario possidendam, omne ius feudi, census seruitus seu judicii, quod nobis in eadem villa competit, ipsis 10 plenius largientes. Eas divine propiciacionis obtentu in nostre regalis magnificencie presidium recipimus et tutelam, volentes, ut ad nos super grauaminibus, sibi in prefata villa vel aliis bonis suis, a quocunque illatis, semper debeant fiducialem habere recursum. Et ne premissa valeant a quocunque inposterum irritari presentem ipsis paginam dari mandauimus sigillorum nostrorum appensionibus insignitum. Datum apud Pragam anno domini MCCLXVII, XVII. kal. decembr. per manus magistri Wenceslai prepositi Wissegehra- 20 densis, dilecti cancellarii nostri, indict. x anno regni nostri vI. 15 (Schöttgens und Kreissigs nachlese XII. 214.) LVIII. Markgraf Otto von Brandenburg theilt die lande 25 Budissin und Görlitz in zwei hälften und über- lässt seinen vaterbruderssöhnen die wahl unter denselben. D. Plawe, 1. mai (die apostolorum Philippi et Jacobi) 1268. Nos Otto dei gracia Brandenburgensis marchio 30 recognoscimus et litteris presentibus protestamur quod de fidelium nostrorum consilio terram Budessen1) diuisimus, ponentes ad castrum et ciuitatem Budes- sen2) Lubawe ciuitatem Nyzwaz, Konigsbrucke3) cum 1) Budessenensem. 2) Budessein. 3) Konigesbrucke.
92 his testibus, videlicet: Gallo pincerna, Henrico de Guzk, Alberto de Guzke, Wilrico, Petro et Frie- derico fratribus de Landeschrone, Ottone de Lubez, Reibotone et Henrico fratribus de Scribersdorff, fide- 5 libus nostris et aliis quam pluribus fide dignis, pro remedio anime nostre ac progenitorum nostrorum, auctoritate nostra regia confirmamus, iure proprie- tario possidendam, omne ius feudi, census seruitus seu judicii, quod nobis in eadem villa competit, ipsis 10 plenius largientes. Eas divine propiciacionis obtentu in nostre regalis magnificencie presidium recipimus et tutelam, volentes, ut ad nos super grauaminibus, sibi in prefata villa vel aliis bonis suis, a quocunque illatis, semper debeant fiducialem habere recursum. Et ne premissa valeant a quocunque inposterum irritari presentem ipsis paginam dari mandauimus sigillorum nostrorum appensionibus insignitum. Datum apud Pragam anno domini MCCLXVII, XVII. kal. decembr. per manus magistri Wenceslai prepositi Wissegehra- 20 densis, dilecti cancellarii nostri, indict. x anno regni nostri vI. 15 (Schöttgens und Kreissigs nachlese XII. 214.) LVIII. Markgraf Otto von Brandenburg theilt die lande 25 Budissin und Görlitz in zwei hälften und über- lässt seinen vaterbruderssöhnen die wahl unter denselben. D. Plawe, 1. mai (die apostolorum Philippi et Jacobi) 1268. Nos Otto dei gracia Brandenburgensis marchio 30 recognoscimus et litteris presentibus protestamur quod de fidelium nostrorum consilio terram Budessen1) diuisimus, ponentes ad castrum et ciuitatem Budes- sen2) Lubawe ciuitatem Nyzwaz, Konigsbrucke3) cum 1) Budessenensem. 2) Budessein. 3) Konigesbrucke.
Strana 93
93 eorum attinencijs et Hoyerswerde dimidium cum nouis et antiquis bonis1) liberis quam non liberis, hoc adjecto, quod nullus de cetero quidquam de nouis bonis colat aut exstirpari faciat, nisi de communi voluntate et pari consensu dominorum ad illam ter- ram pertinencium. Item distinctio judicii Budessin2) inchoabitur in illo loco, vbi oritur flumen Lubetowe et protendetur directe vsque ad terminos Boemie et descendet per descensum predicti fluminis vsque ad locum vbi dicta Lubata cadit in majorem Zprewam et procedet de ipsa Zprewa per semitam que dicitur Musatenstic, ac deinde per eandem semitam vsque in villam Gabelenze, directe vsque in flumen quod dicitur Niza. Molendina vero que sunt in littore flu- minis Lubote versus Budessin, ad Budessin3) cum ipso littore pertinebunt. Item ad ciuitatem Gorliz ponimus ciuitatem Luban, Schonenberg, Rotenberg, castrum Landischrone et dimidium Hoyerswerde cum nouis at antiquis bonis tam liberis quam non liberis, et cum condicione premissa, quod neuter nostrum 20 aliqua noua bona possideri aut coli faciat, nisi de consensu et voluntate communi. Item distinctio iu- dicii pertinentis ad Gorliz4) inchoabitur in illo loco, vbi oritur flumen Lubate5) et servabitur in ascensu et descensu, prout superius est expressum. Sed 25 molendina que sunt in littore Lubate6) versus Gorliz, ad ipsam Gorliz debent cum ipso littore pertinere. Item moneta et theloneum terre Budessin") nostris patruis et nobis communes erunt. Quando autem locanda erit moneta, hoc erit de consensu utrorum- 30 que et quicunque habebit, monetam habebit et the- loneum et sedebit vno anno Budessin et altero anno Gorliz, theloneo tamen Budessin permanente. Mone- tarius tamen qui fuerit pro tempore conseruabit de- narium impondere et valore sicut sunt antiquitus 35 observati. Infeodati vero quicunque fuerint in mo- neta et theloneo ab vtrisque dominis sua feoda re- cipient, sed castrenses Budessinenses castri feoda 5 10 15 1) bonis, tam. 2) Budessinensis. 3) Budessein. 4) Gör- litz. 5) Lubote. 6) Lubote. 7) Budessinensis.
93 eorum attinencijs et Hoyerswerde dimidium cum nouis et antiquis bonis1) liberis quam non liberis, hoc adjecto, quod nullus de cetero quidquam de nouis bonis colat aut exstirpari faciat, nisi de communi voluntate et pari consensu dominorum ad illam ter- ram pertinencium. Item distinctio judicii Budessin2) inchoabitur in illo loco, vbi oritur flumen Lubetowe et protendetur directe vsque ad terminos Boemie et descendet per descensum predicti fluminis vsque ad locum vbi dicta Lubata cadit in majorem Zprewam et procedet de ipsa Zprewa per semitam que dicitur Musatenstic, ac deinde per eandem semitam vsque in villam Gabelenze, directe vsque in flumen quod dicitur Niza. Molendina vero que sunt in littore flu- minis Lubote versus Budessin, ad Budessin3) cum ipso littore pertinebunt. Item ad ciuitatem Gorliz ponimus ciuitatem Luban, Schonenberg, Rotenberg, castrum Landischrone et dimidium Hoyerswerde cum nouis at antiquis bonis tam liberis quam non liberis, et cum condicione premissa, quod neuter nostrum 20 aliqua noua bona possideri aut coli faciat, nisi de consensu et voluntate communi. Item distinctio iu- dicii pertinentis ad Gorliz4) inchoabitur in illo loco, vbi oritur flumen Lubate5) et servabitur in ascensu et descensu, prout superius est expressum. Sed 25 molendina que sunt in littore Lubate6) versus Gorliz, ad ipsam Gorliz debent cum ipso littore pertinere. Item moneta et theloneum terre Budessin") nostris patruis et nobis communes erunt. Quando autem locanda erit moneta, hoc erit de consensu utrorum- 30 que et quicunque habebit, monetam habebit et the- loneum et sedebit vno anno Budessin et altero anno Gorliz, theloneo tamen Budessin permanente. Mone- tarius tamen qui fuerit pro tempore conseruabit de- narium impondere et valore sicut sunt antiquitus 35 observati. Infeodati vero quicunque fuerint in mo- neta et theloneo ab vtrisque dominis sua feoda re- cipient, sed castrenses Budessinenses castri feoda 5 10 15 1) bonis, tam. 2) Budessinensis. 3) Budessein. 4) Gör- litz. 5) Lubote. 6) Lubote. 7) Budessinensis.
Strana 94
94 specialiter a castri et terre Budessin domino obtine- bunt. Item dominum H. de Baruch1) cum omnibus bonis suis feodalibus que a nobis habet totaliter ad partem Budessin ponimus ipsa et eadem bona ab eiusdem partis domino recepturum, ita tamen quod bona que habet in parte Gorliz pertineant et sint sub judicio Gorlicensi. Reliqui vero nostri homines a nobis infeodati in terminis Gorliz2) a domino partis Gorliz3) recipient bona sua et similiter in terris Bu- 10 dessin sua bona recipient a domino partis Budessin ipso iure, exceptis tamen quibusdam nostris homini- bus quos et patrui nostri et nos communiter cum omnibus bonis suis decreuimus obtinere, et sunt isti burggravius de Starkenberg, de Kamenz, de Ploniz4) de Strele, de Sprewinberg, de Mutschin, de Lapide, de Kyteliz, de Schriuersdorph, de Penzik, de Yrikis- leue cum omnibus bonis pertinentibus ad castrum Lesne. Item venationes que sunt in terra Budissin5) erunt communes tam nostris patruis quam nobis et 20 nullus aduocatorum nostrorum in nostri absencia ve- nabitur in eisdem nisi cum canes nostros cum ve- natoribus illuc duxerimus pro exercendis venacio- nibus destinandos. De mericis autem in quibus nostre venaciones existunt nullus locabit de nouo preter 25 nunc locatas aliquas villas, nisi de voluntate unanimi et consensu. Et ut hec supradicta omnia a nobis et a nostris patruis inuiolabiliter obseruentur ac etiam deducantur laudabiliter ac fauorabiliter in effectum, dari super eo iussimus hoc presens testimonium lite- 30 rarum sigilli nostri munimine roboratum, dantes nichilominus dictis nostris patruis opcionem liberam quamcunque partem sibi suisque fratribus patruis nostris dilectis ex hiis duabus partibus duxerint eli- gendam, et hoc a nobis et nostris fratribus gratum in 35 omni parte habebitur atque firmum et nos ipsos de eadem parte potentes quam elegerunt faciemus. 5 15 Actum et datum Plawe, anno domini MCCLXVIII, in die apostolorum Philippi et Jacobi. 1) Baruth. 2) Görlitz. 3) Görlitz. 4) Ploenitz. 5) Bu- dissinensis.
94 specialiter a castri et terre Budessin domino obtine- bunt. Item dominum H. de Baruch1) cum omnibus bonis suis feodalibus que a nobis habet totaliter ad partem Budessin ponimus ipsa et eadem bona ab eiusdem partis domino recepturum, ita tamen quod bona que habet in parte Gorliz pertineant et sint sub judicio Gorlicensi. Reliqui vero nostri homines a nobis infeodati in terminis Gorliz2) a domino partis Gorliz3) recipient bona sua et similiter in terris Bu- 10 dessin sua bona recipient a domino partis Budessin ipso iure, exceptis tamen quibusdam nostris homini- bus quos et patrui nostri et nos communiter cum omnibus bonis suis decreuimus obtinere, et sunt isti burggravius de Starkenberg, de Kamenz, de Ploniz4) de Strele, de Sprewinberg, de Mutschin, de Lapide, de Kyteliz, de Schriuersdorph, de Penzik, de Yrikis- leue cum omnibus bonis pertinentibus ad castrum Lesne. Item venationes que sunt in terra Budissin5) erunt communes tam nostris patruis quam nobis et 20 nullus aduocatorum nostrorum in nostri absencia ve- nabitur in eisdem nisi cum canes nostros cum ve- natoribus illuc duxerimus pro exercendis venacio- nibus destinandos. De mericis autem in quibus nostre venaciones existunt nullus locabit de nouo preter 25 nunc locatas aliquas villas, nisi de voluntate unanimi et consensu. Et ut hec supradicta omnia a nobis et a nostris patruis inuiolabiliter obseruentur ac etiam deducantur laudabiliter ac fauorabiliter in effectum, dari super eo iussimus hoc presens testimonium lite- 30 rarum sigilli nostri munimine roboratum, dantes nichilominus dictis nostris patruis opcionem liberam quamcunque partem sibi suisque fratribus patruis nostris dilectis ex hiis duabus partibus duxerint eli- gendam, et hoc a nobis et nostris fratribus gratum in 35 omni parte habebitur atque firmum et nos ipsos de eadem parte potentes quam elegerunt faciemus. 5 15 Actum et datum Plawe, anno domini MCCLXVIII, in die apostolorum Philippi et Jacobi. 1) Baruth. 2) Görlitz. 3) Görlitz. 4) Ploenitz. 5) Bu- dissinensis.
Strana 95
95 (Gedruckt in Gerken’s cod. dipl. Brandenb. I. p. 202., und Laus. magaz. 1777. s. 527. Commentirt in M. Gregorius ältester geschichte der heutigen Oberlausitz, mscpt. §. 127. cf. Laus. monatschrift 1793. s. 361. 362. Zuletzt bei Riedel, cod. dipl. II., I. p. 96, wonach die hier angegebenen varianten gedruckt.) LIX. Markgraf Otto von Brandenburg bekundet, dass nach geschehener theilung des landes Budissin in zwei hälften, seine vaterbruderssöhne die hälfte, worin Budissin gelegen ist, erwählt haben. 10 D. Plawe, 1. mai (kal. maji) 1268. Nos Otto dei gracia Brandenburgensis marchio recognoscimus et litteris presentibus protestamur, quod terra nostra Budessin1) a nobis de fidelium nostrorum consilio in duas partes videlicet Budessin et Gorliz debita maturitate diuisa ac eadem divi- 15 sione dilectis nostris patruis Johanni et2) Ottoni et C. illustribus marchionibus Brandenburgensibus pre- sentata, iidem nostri patrui libera opcione a nobis acceptata de parte quam vellent eligenda, usi suorum consilio fidelium saniori ipsam partem in qua Budes- 20 sin sita est cum distinctionibus et omnibus appositis ad eandem, sicut in instrumentis super hoc confectis et hinc inde datis etiam dare3) liquet in nostra et nostrorum suorumque fidelium constituti presentia elegerunt. Quam siquidem electionem de eadem 25 parte Budessin factam ab ipsis gratam et ratam ha- bentes presentis scripti nostri patrocinio ac sigilli nostri appensione ad obtinendum robur perpetuum, dictis nostris patruis communimus, renunciantes simpliciter et expresse omni juri quod in ipsa parte 30 Budessin usque ad hec tempora dignoscimur habuisse 1) Budessinensis. 2) et fehlt. 3) clare.
95 (Gedruckt in Gerken’s cod. dipl. Brandenb. I. p. 202., und Laus. magaz. 1777. s. 527. Commentirt in M. Gregorius ältester geschichte der heutigen Oberlausitz, mscpt. §. 127. cf. Laus. monatschrift 1793. s. 361. 362. Zuletzt bei Riedel, cod. dipl. II., I. p. 96, wonach die hier angegebenen varianten gedruckt.) LIX. Markgraf Otto von Brandenburg bekundet, dass nach geschehener theilung des landes Budissin in zwei hälften, seine vaterbruderssöhne die hälfte, worin Budissin gelegen ist, erwählt haben. 10 D. Plawe, 1. mai (kal. maji) 1268. Nos Otto dei gracia Brandenburgensis marchio recognoscimus et litteris presentibus protestamur, quod terra nostra Budessin1) a nobis de fidelium nostrorum consilio in duas partes videlicet Budessin et Gorliz debita maturitate diuisa ac eadem divi- 15 sione dilectis nostris patruis Johanni et2) Ottoni et C. illustribus marchionibus Brandenburgensibus pre- sentata, iidem nostri patrui libera opcione a nobis acceptata de parte quam vellent eligenda, usi suorum consilio fidelium saniori ipsam partem in qua Budes- 20 sin sita est cum distinctionibus et omnibus appositis ad eandem, sicut in instrumentis super hoc confectis et hinc inde datis etiam dare3) liquet in nostra et nostrorum suorumque fidelium constituti presentia elegerunt. Quam siquidem electionem de eadem 25 parte Budessin factam ab ipsis gratam et ratam ha- bentes presentis scripti nostri patrocinio ac sigilli nostri appensione ad obtinendum robur perpetuum, dictis nostris patruis communimus, renunciantes simpliciter et expresse omni juri quod in ipsa parte 30 Budessin usque ad hec tempora dignoscimur habuisse 1) Budessinensis. 2) et fehlt. 3) clare.
Strana 96
96 5 adhibitis nichilominus testibus ydoneis quorum nomina sunt hec, frater Widekindus magister domorum mi- litie templi per Alemanniam et Poloniam, nobiles viri Guntherus comes de Mulingen, Luthardus 1) de Mei- nersheim, Bernhardus prepositus in Kamenz et alii quam plures. Datum Plawe anno domini MCCLXVIII, kal. maji. (Gedruckt in Gerken's cod. dipl. Brandenb. I. 199, und Laus. magaz. 1777, s. 333., zuletzt in Riedel's cod. II. p. 97, nach dem Berliner copialbuche. Die varianten sind nach Riedel's druck.) 10 LX. Johannes, Otto und Conrad, markgrafen zu Bran- denburg, schenken der stadt Budissin vieh- weiden in Ottelwitz. D. Budissin, 19. januar (XIV. kal. febr.) 1272. Nos Johannes Otto et Conradus dei gracia Bran- denburgenses marchiones, vniuersis Christi fidelibus hanc litteram inspecturis in perpetuum recognosci- mus, quod propter affectum, quem circa ciuitatem nostram Budissinensem ex mera animi gerimus pu- 20 ritate, eidem ciuitati nostre Budessinensi et vniversis eius incolis dedimus vniuersa bona in Ottelwicz vt fruantur eisdem bonis ad habenda paschua eternaliter suo gregi et vt paschant ibidem sua pecora vniuersa. Renuncciamus igitur omni juri quod in dictis bonis 25 habuimus usque modo et ea ciuitati nostre Budessi- nensi et vniuersis eiusdem ciuitatis ciuibus cum omni juris plenitudine et proprietatis titulo damus perpetuo possidenda. Vt igitur hec nostra donacio per nos et per nostros successores, a nobis directa linea de- 30 scendentes, inviolabiliter teneatur, omni eciam impeti- 15 1) Lüthardus.
96 5 adhibitis nichilominus testibus ydoneis quorum nomina sunt hec, frater Widekindus magister domorum mi- litie templi per Alemanniam et Poloniam, nobiles viri Guntherus comes de Mulingen, Luthardus 1) de Mei- nersheim, Bernhardus prepositus in Kamenz et alii quam plures. Datum Plawe anno domini MCCLXVIII, kal. maji. (Gedruckt in Gerken's cod. dipl. Brandenb. I. 199, und Laus. magaz. 1777, s. 333., zuletzt in Riedel's cod. II. p. 97, nach dem Berliner copialbuche. Die varianten sind nach Riedel's druck.) 10 LX. Johannes, Otto und Conrad, markgrafen zu Bran- denburg, schenken der stadt Budissin vieh- weiden in Ottelwitz. D. Budissin, 19. januar (XIV. kal. febr.) 1272. Nos Johannes Otto et Conradus dei gracia Bran- denburgenses marchiones, vniuersis Christi fidelibus hanc litteram inspecturis in perpetuum recognosci- mus, quod propter affectum, quem circa ciuitatem nostram Budissinensem ex mera animi gerimus pu- 20 ritate, eidem ciuitati nostre Budessinensi et vniversis eius incolis dedimus vniuersa bona in Ottelwicz vt fruantur eisdem bonis ad habenda paschua eternaliter suo gregi et vt paschant ibidem sua pecora vniuersa. Renuncciamus igitur omni juri quod in dictis bonis 25 habuimus usque modo et ea ciuitati nostre Budessi- nensi et vniuersis eiusdem ciuitatis ciuibus cum omni juris plenitudine et proprietatis titulo damus perpetuo possidenda. Vt igitur hec nostra donacio per nos et per nostros successores, a nobis directa linea de- 30 scendentes, inviolabiliter teneatur, omni eciam impeti- 15 1) Lüthardus.
Strana 97
97 cione, que de bonis istis posset fieri, resecata, ciui- tati nostre Budessinensi instrumentum nostrum pre- sens desuper confectum et ex certa nostra consciencia conscriptum dari fecimus, sigillorum nostrorum appen- sionibus commvnitum, testibus nichilominus qui pre- sentibus aderant subnotatis. Nobili viro comite Gun- tero de Lindowe, Bernardo de Wardenberch, Heinrico de Bardeleue, Hancone de Irekesleue, et filiis ejus ambobus Johanne videlicet et Burchardo, Luthardo de Scriuerstorp, Johanne de Wstrowe, Gerardo de Boy- teneborch, Johanne de Vchtenhagen, Frederico de Eycstede, Thiderico aduocato Budessinensi, dicto de Wsterbusch et quam pluribus aliis fide dignis. Datum in Budessin anno domini MCCLXXII, XIII. kal. februarii. (Nach dem original auf pergament im Bautzner stadtarchive. 15 Nur ein siegel, das aber im feuer verdorben ist, hängt an demselben.) 5 10 LXI. Markgraf Johann von Brandenburg bekundet einen zwischen ihm und seinen brüdern, den markgrafen Otto und Konrad einerseits, und 20 dem bischofe Witego von Meissen und dessen kapitel andererseits geschlossenen vertrag über jurisdictions- und zehentrechte jener fursten in den Meissnischen stiftsgütern des landes Bu- dissin. D. Budissin, 21. januar (die Agnetis) 1272. 25 Nos Johannes dei gratia Brandenburgensis mar- chio tenore presencium1) protestamur, quod super discordia, que orta fuerat2) inter venerabilem domi- num W. Misnensem3) episcopum et capitulum suum 1) presentium. 2) fuerit. 3) Missnensem. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 13
97 cione, que de bonis istis posset fieri, resecata, ciui- tati nostre Budessinensi instrumentum nostrum pre- sens desuper confectum et ex certa nostra consciencia conscriptum dari fecimus, sigillorum nostrorum appen- sionibus commvnitum, testibus nichilominus qui pre- sentibus aderant subnotatis. Nobili viro comite Gun- tero de Lindowe, Bernardo de Wardenberch, Heinrico de Bardeleue, Hancone de Irekesleue, et filiis ejus ambobus Johanne videlicet et Burchardo, Luthardo de Scriuerstorp, Johanne de Wstrowe, Gerardo de Boy- teneborch, Johanne de Vchtenhagen, Frederico de Eycstede, Thiderico aduocato Budessinensi, dicto de Wsterbusch et quam pluribus aliis fide dignis. Datum in Budessin anno domini MCCLXXII, XIII. kal. februarii. (Nach dem original auf pergament im Bautzner stadtarchive. 15 Nur ein siegel, das aber im feuer verdorben ist, hängt an demselben.) 5 10 LXI. Markgraf Johann von Brandenburg bekundet einen zwischen ihm und seinen brüdern, den markgrafen Otto und Konrad einerseits, und 20 dem bischofe Witego von Meissen und dessen kapitel andererseits geschlossenen vertrag über jurisdictions- und zehentrechte jener fursten in den Meissnischen stiftsgütern des landes Bu- dissin. D. Budissin, 21. januar (die Agnetis) 1272. 25 Nos Johannes dei gratia Brandenburgensis mar- chio tenore presencium1) protestamur, quod super discordia, que orta fuerat2) inter venerabilem domi- num W. Misnensem3) episcopum et capitulum suum 1) presentium. 2) fuerit. 3) Missnensem. Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 13
Strana 98
98 ex una, et nos et fratres nostros Ottonem et Con- radum ex parte altera, judiciorum, que advocati nostri in terra Budesinensi in possessionibus et pro- prietate ecclesie Misnensi 1) exercuerant, quorum etiam occasione divina in predicta terra2) jam dudum sus- pensa fuerant, ad que concordanda in Budesin, una cum predicto episcopo convenimus in hac forma, quod quatuor personis fide dignis, videlicet domino Ekhardo3) de Milbuz, domino Sifrido4) de Bischophes- werde militibus, ex parte domini episcopi et capituli sui Petro de Kazowe et Rotfrido 5) de Guteke, mili- tibus ex parte nostra, comisimus ad hoc deputatis, ut a senioribus et melioribus terre, inquisita plenius intrare6) dicerent et diffinerent, an super bonis et proprietate ecclesie Misnensis aliquid7) juris vel ju- dicii haberemus. Qui quatuor, fide data et prestito corporali juramento, investigato negotio coram nobis et predicto episcopo, multis 8) adstantibus nobilibus et fide dignis fuerunt9) publice protestati, quod nos 20 et fratres nostri in tota 10) terra Budesinensi et ter- minis11) illis, quos 12) rex Bohemie progenitoribus nostris dedit, in bonis et proprietate episcopi et ec- clesie Misnensis 13) tam in pheodatis quam libris 14) nihil juris et judicii haberemus, sex villis dumtaxat ex- ceptis, pertinentibus ad ecclesie Misnensis 15) proprie- tatem, quarum 16) nomina sunt hec: Muszletewitz, Rupz- titz, Konewalde 17), Beyerstorp, Sprewenberc 18), Vrede- richstorp in quibus villis dixerunt, ad nos judicium pertinere. Super decimis quoque novalium circa villam Zlepe inter nos et dictum episcopum est taliter ordinatum, quod quilibet mansus dabit domino epis- copo et suis successoribus, tempore census Budesi- nensis monete tres denarios nomine decimarium. De decimis vero in Hoyerswerde 19), quas vir nobiliis, 35 dominus Hogerus de Vredeberc 20) a memorata ecclesia 1) Mysnensis. 2) terra fehlt. 3) Echardo. 4) Siffrido de Biscopswerde. 5) Godefrido de Guceke. 6) veritate. 7) aliquot. milites astantibus. 9) sunt. 10) tota fehlt. 11) terris. 12) quas. 13) Mysnensis. 14) liberis nichil. 15) misnensis. 16) quorum. 18) Sprewenberch. muslecewitz, Kuptitz, konenwald. 20) Vredeberch. 21) quin. 22) Gorene. Hogerswerde. 5 10 15 25 30 8) 17) 19)
98 ex una, et nos et fratres nostros Ottonem et Con- radum ex parte altera, judiciorum, que advocati nostri in terra Budesinensi in possessionibus et pro- prietate ecclesie Misnensi 1) exercuerant, quorum etiam occasione divina in predicta terra2) jam dudum sus- pensa fuerant, ad que concordanda in Budesin, una cum predicto episcopo convenimus in hac forma, quod quatuor personis fide dignis, videlicet domino Ekhardo3) de Milbuz, domino Sifrido4) de Bischophes- werde militibus, ex parte domini episcopi et capituli sui Petro de Kazowe et Rotfrido 5) de Guteke, mili- tibus ex parte nostra, comisimus ad hoc deputatis, ut a senioribus et melioribus terre, inquisita plenius intrare6) dicerent et diffinerent, an super bonis et proprietate ecclesie Misnensis aliquid7) juris vel ju- dicii haberemus. Qui quatuor, fide data et prestito corporali juramento, investigato negotio coram nobis et predicto episcopo, multis 8) adstantibus nobilibus et fide dignis fuerunt9) publice protestati, quod nos 20 et fratres nostri in tota 10) terra Budesinensi et ter- minis11) illis, quos 12) rex Bohemie progenitoribus nostris dedit, in bonis et proprietate episcopi et ec- clesie Misnensis 13) tam in pheodatis quam libris 14) nihil juris et judicii haberemus, sex villis dumtaxat ex- ceptis, pertinentibus ad ecclesie Misnensis 15) proprie- tatem, quarum 16) nomina sunt hec: Muszletewitz, Rupz- titz, Konewalde 17), Beyerstorp, Sprewenberc 18), Vrede- richstorp in quibus villis dixerunt, ad nos judicium pertinere. Super decimis quoque novalium circa villam Zlepe inter nos et dictum episcopum est taliter ordinatum, quod quilibet mansus dabit domino epis- copo et suis successoribus, tempore census Budesi- nensis monete tres denarios nomine decimarium. De decimis vero in Hoyerswerde 19), quas vir nobiliis, 35 dominus Hogerus de Vredeberc 20) a memorata ecclesia 1) Mysnensis. 2) terra fehlt. 3) Echardo. 4) Siffrido de Biscopswerde. 5) Godefrido de Guceke. 6) veritate. 7) aliquot. milites astantibus. 9) sunt. 10) tota fehlt. 11) terris. 12) quas. 13) Mysnensis. 14) liberis nichil. 15) misnensis. 16) quorum. 18) Sprewenberch. muslecewitz, Kuptitz, konenwald. 20) Vredeberch. 21) quin. 22) Gorene. Hogerswerde. 5 10 15 25 30 8) 17) 19)
Strana 99
99 et episcopis Misnensibus in pheodo tenuit, sic etiam est tractatum, ut nos et fratres nostri eundem epis- copum et successores nunquam inpediamus, quia 1) ei et suis successoribus sine diminucione modo de- bito porsolvantur. De decima in Gozche2), que va- cabat, domino episcopo de morte duorum fratrum s. Reynardi 3) et Hermanni, taliter etiam est tractatum, quod deinceps episcopo, qui pro tempore fuerit, sine impedimento integro persolvatur. Quidquid4) etiam est retentum de dictis decimis dictus episcopus pro 10 bono pacis et concordie relaxavit. Quidquid 5) etiam dampni vel6) injurie per advocatos nostros predicto episcopo et sue ecclesie7) usque nunc est 8) illatum ad consolidandam amiciciam majorem, quantum ad ipsum pertinet, ex mera relaxavit animi pietate9). Nos quoque, si in aliquo turbati sumus, relaxamus similiter puro eorde. Hunc quoque tenorem 10) ad presens nostro sigillo mandavimus sigillari, volentes nichilominus procurare, ut ante mediam quadragesi- mam proxime nunc venturam nostro et fratrum nos- 20 trorum Ottonis et Conradi sigillis idem tenor trans- mittatur dicto episcopo sigillatus, qui, videlicet epis- copus tunc etiam nobis eandem tenorem sub suo sigillo et capituli sui transmittet in Budesin sigillatum. Actum et datum in Budesin, anno domini MCCLXXII, in 25 die beate Agnetis, presentibus nobili viro comite Gunthero de Lindowe, Bernhardo de Wardenberc, Heinrico de Bardenleve, Johanne de Wstrowe, Hein- rico de Frisac, Johanne de Pollest, Theodorico de Wusterbusch, militibus nostris, item domino Bern- 30 hardo decano Misnensi, domino Sifrido preposito Bu- desinensi, magistro Theodorico scholastico Misnensi, magistro Johanne Misnensi canonico, domino Bern- hardo milite dicto de Kamenz, Gunthero de Bevir- stein, Heinrico de Wakowe, Berwico quondam ad- 35 vocato in Budesin, Reynhardo de Temeritz, Friderico de Metzenrode, Bachmanno de Kazowe, Wilrico de 5 15 1) quin. 2) Gorene. 3) suorum Reynheri. 4) von quid- quid bis relaxavit fehlt. 5) quitquid. 6) et. 7) ecclesie et. 10) das folgende fehlt. 8) est fehlt. 2) puritate. 13*
99 et episcopis Misnensibus in pheodo tenuit, sic etiam est tractatum, ut nos et fratres nostri eundem epis- copum et successores nunquam inpediamus, quia 1) ei et suis successoribus sine diminucione modo de- bito porsolvantur. De decima in Gozche2), que va- cabat, domino episcopo de morte duorum fratrum s. Reynardi 3) et Hermanni, taliter etiam est tractatum, quod deinceps episcopo, qui pro tempore fuerit, sine impedimento integro persolvatur. Quidquid4) etiam est retentum de dictis decimis dictus episcopus pro 10 bono pacis et concordie relaxavit. Quidquid 5) etiam dampni vel6) injurie per advocatos nostros predicto episcopo et sue ecclesie7) usque nunc est 8) illatum ad consolidandam amiciciam majorem, quantum ad ipsum pertinet, ex mera relaxavit animi pietate9). Nos quoque, si in aliquo turbati sumus, relaxamus similiter puro eorde. Hunc quoque tenorem 10) ad presens nostro sigillo mandavimus sigillari, volentes nichilominus procurare, ut ante mediam quadragesi- mam proxime nunc venturam nostro et fratrum nos- 20 trorum Ottonis et Conradi sigillis idem tenor trans- mittatur dicto episcopo sigillatus, qui, videlicet epis- copus tunc etiam nobis eandem tenorem sub suo sigillo et capituli sui transmittet in Budesin sigillatum. Actum et datum in Budesin, anno domini MCCLXXII, in 25 die beate Agnetis, presentibus nobili viro comite Gunthero de Lindowe, Bernhardo de Wardenberc, Heinrico de Bardenleve, Johanne de Wstrowe, Hein- rico de Frisac, Johanne de Pollest, Theodorico de Wusterbusch, militibus nostris, item domino Bern- 30 hardo decano Misnensi, domino Sifrido preposito Bu- desinensi, magistro Theodorico scholastico Misnensi, magistro Johanne Misnensi canonico, domino Bern- hardo milite dicto de Kamenz, Gunthero de Bevir- stein, Heinrico de Wakowe, Berwico quondam ad- 35 vocato in Budesin, Reynhardo de Temeritz, Friderico de Metzenrode, Bachmanno de Kazowe, Wilrico de 5 15 1) quin. 2) Gorene. 3) suorum Reynheri. 4) von quid- quid bis relaxavit fehlt. 5) quitquid. 6) et. 7) ecclesie et. 10) das folgende fehlt. 8) est fehlt. 2) puritate. 13*
Strana 100
400 Landescrone, Luthardo de Scriverstorp, Heinrico ju- niore de Zcerin, Sebaslao de Penzk, Alberto de Por- citz, Heinrico filio domini Witegonis de Kamenz, Ot- tone de Polsnitz et quam pluribus aliis fide dignis. Nos quoque Otto et Conradus marchiones dei gracia Brandenburgenses fratres supradicti Johannis mar- chionis rata et grata habentes omnia supradicta per dictum fratrem nostrum ordinata, in testimonium hu- jus composicionis cum sigillo nostri fratris nostra si- 10 gilla similiter decrevimus apponenda. 5 15 (Nach dem originale im k. Sächs. geh. staatsarchive zu Dresden, verglichen mit dem druck bei Riedel, cod. dipl. Branden- burg. II. I. p. 113. Die varianten finden sich bei letzterem, wel- cher das copialbuch des k. geh. kabinetsarchives zu Berlin, imper. Ludovici imperatoris no. 31. dabei benutzte. Zuerst mit vielen fehlern gedruckt bei Gerken, cod. dipl. Brandenburg. IV. 554. Ein original im Meissner stiftsarchive mit drei siegeln stimmt genau mit dem Dresdener überein.) LXII. 25 20 Ottokar, könig von Böhmen, genehmigt dass Tietzo von Choltow und seine brüder die villa Rudunchsdorff mit zubehör dem kloster Marien- thal für immer erb- und eigenthümlich über- geben mögen. D. Prag, 20. april (XII. kal. maji) 1273. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Othokarus dei gracia rex Boemie, dux Austrie, Styrie et Karinthie, marchioque Moravie, dominus Carniole marchie Egre ac portus Naonis, omnibus in perpe- 30 tuum. Cum ex benignitate regie dignitatis commodo religiosarum personarum, que se ac sue intencionis prepositum diuinis seruiciis totaliter deuouerunt, pia sollicitudine intendere debeamus, ut postquam ipsis
400 Landescrone, Luthardo de Scriverstorp, Heinrico ju- niore de Zcerin, Sebaslao de Penzk, Alberto de Por- citz, Heinrico filio domini Witegonis de Kamenz, Ot- tone de Polsnitz et quam pluribus aliis fide dignis. Nos quoque Otto et Conradus marchiones dei gracia Brandenburgenses fratres supradicti Johannis mar- chionis rata et grata habentes omnia supradicta per dictum fratrem nostrum ordinata, in testimonium hu- jus composicionis cum sigillo nostri fratris nostra si- 10 gilla similiter decrevimus apponenda. 5 15 (Nach dem originale im k. Sächs. geh. staatsarchive zu Dresden, verglichen mit dem druck bei Riedel, cod. dipl. Branden- burg. II. I. p. 113. Die varianten finden sich bei letzterem, wel- cher das copialbuch des k. geh. kabinetsarchives zu Berlin, imper. Ludovici imperatoris no. 31. dabei benutzte. Zuerst mit vielen fehlern gedruckt bei Gerken, cod. dipl. Brandenburg. IV. 554. Ein original im Meissner stiftsarchive mit drei siegeln stimmt genau mit dem Dresdener überein.) LXII. 25 20 Ottokar, könig von Böhmen, genehmigt dass Tietzo von Choltow und seine brüder die villa Rudunchsdorff mit zubehör dem kloster Marien- thal für immer erb- und eigenthümlich über- geben mögen. D. Prag, 20. april (XII. kal. maji) 1273. In nomine sancte et individue trinitatis amen. Othokarus dei gracia rex Boemie, dux Austrie, Styrie et Karinthie, marchioque Moravie, dominus Carniole marchie Egre ac portus Naonis, omnibus in perpe- 30 tuum. Cum ex benignitate regie dignitatis commodo religiosarum personarum, que se ac sue intencionis prepositum diuinis seruiciis totaliter deuouerunt, pia sollicitudine intendere debeamus, ut postquam ipsis
Strana 101
101 tranquillitatis opulencia fuerit comparata, domino ar- dencius valeant famulari, expedit ut ea que a nostris subjectis eisdem personis liberaliter conferuntur, vel eciam reliquuntur, auctoritate regia confirmemus ne imposterum super collatis taliter vel relectis alicujus contencionis materia valeat suscitari. Ea propter ad noticiam omnium volumus peruenire, quod cum Tietzo de Choltow, et fratres sui villam Rudunchsdorff cum syluis, pratis, piscacionibus, ac aliis attinencijs uni- uersis, super qua inter monasterium Siuridesdorff ex una parte et ipsos ex altera altercacio versabatur, eidem monasterio in nostra presencia relinquerint spontane, perpetuum possidendam, cedentes et re- nunciantes omni jure, quod ipsis in villa prehabita competebat, ita quod eam nulla actione de cetero 15 poterunt vindicare, nos pie consideracionis oculis in- tuentes, per resignacionem hujus modi, et ville pre- fate spontaneam cessionem monasterium memoratum utilitatis non modice ac votiue quietis commoda ob- tinere, ipsam renunciacionem presentis scripture tes- timonio approbamus, in fauorem monasterii prelibati, volentes, ut sepe dicta villa circa ipsum perpetuo debeat remanere. In cujus rei memoriam sempiter- nam presentem litteram eidem monasterio concessi- mus sigillorum nostrorum munimine roboratam. Testibus qui presentibus aderant, subnotatis, vi- delicet Andrea Boemie camerario, Jaroslao de Tur- now, Zmilone de Brunnow, Burchardo marschalco Boemie, Volchmaro pincerna, Onsone subpincerna, Chunrado magistro coquine, et alijs compluribus fide- 30 libus regni nostri. Actum et datum in Praga, anno domini millesimo CCLXXIII, XII. kalendas maji. (Aus beglaubigter abschrift; am originale im klosterarchive zu Marienthal hängt ein siegel.) 5 10 20 25 35
101 tranquillitatis opulencia fuerit comparata, domino ar- dencius valeant famulari, expedit ut ea que a nostris subjectis eisdem personis liberaliter conferuntur, vel eciam reliquuntur, auctoritate regia confirmemus ne imposterum super collatis taliter vel relectis alicujus contencionis materia valeat suscitari. Ea propter ad noticiam omnium volumus peruenire, quod cum Tietzo de Choltow, et fratres sui villam Rudunchsdorff cum syluis, pratis, piscacionibus, ac aliis attinencijs uni- uersis, super qua inter monasterium Siuridesdorff ex una parte et ipsos ex altera altercacio versabatur, eidem monasterio in nostra presencia relinquerint spontane, perpetuum possidendam, cedentes et re- nunciantes omni jure, quod ipsis in villa prehabita competebat, ita quod eam nulla actione de cetero 15 poterunt vindicare, nos pie consideracionis oculis in- tuentes, per resignacionem hujus modi, et ville pre- fate spontaneam cessionem monasterium memoratum utilitatis non modice ac votiue quietis commoda ob- tinere, ipsam renunciacionem presentis scripture tes- timonio approbamus, in fauorem monasterii prelibati, volentes, ut sepe dicta villa circa ipsum perpetuo debeat remanere. In cujus rei memoriam sempiter- nam presentem litteram eidem monasterio concessi- mus sigillorum nostrorum munimine roboratam. Testibus qui presentibus aderant, subnotatis, vi- delicet Andrea Boemie camerario, Jaroslao de Tur- now, Zmilone de Brunnow, Burchardo marschalco Boemie, Volchmaro pincerna, Onsone subpincerna, Chunrado magistro coquine, et alijs compluribus fide- 30 libus regni nostri. Actum et datum in Praga, anno domini millesimo CCLXXIII, XII. kalendas maji. (Aus beglaubigter abschrift; am originale im klosterarchive zu Marienthal hängt ein siegel.) 5 10 20 25 35
Strana 102
102 LXIII. Die bürger zu Budissin beurkunden, dass ein zwist des Petrus von Nostitz und gebrüdern mit dem kloster st. Marienthal über die orte Ottendorf und Oedernitz durch die gewählten schiedsmänner Dietrich von Elsbach und Dietrich von Minkwitz zur zufriedenheit beider parteien entschieden sei. D. Budissin, 1280 (ohne weitere bezeichnung). Nos burgenses dicti de Budessin omnibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Recognoscimus tenore presentium prelatarum, quod cum claustrum dominarum quod vallis sancte Marie dicta Cister- ciensis juxta Ostroz situm super Nizam fluuium ac a 15 Petro dicto de Nostitz suisque fratribus pro duabus villis Ottindorff uidelicet et Odernitz, quas suis pro- genitoribus per violentiam principum ablatas assere- bant graviter impugnaretur, nec inter principes, qui plus regere videbantur, quibus etiam pupillorum ac 20 viduarum necessitas est commissa inveniri valuisset, qui se pro domo dei murum defensionis opponerent . ... .. ipsarum et pro justitia, quam vigore suorum privilegiorum demonstrare poterant, prout decuisset fideliter defensando. Domina abbatissa suorum ami- 25 corum freta consilio in diuersis locis diuersa que- rens placita suam semper pretendens justitiam viris laudabilibus, ac fide dignis interessentibus viam con- cordie quam cupivit, penitus non invenit. Igitur cum predicta placita dudum jam durantia sine fine 30 debito sedentur, viri laudabiles, qui in predicto coenobio suas filias et amicas collocarunt, periculosum provinciarum statum diligentius intuentes predictam causam prefati coenobij, cujus causa pro nunc abs- que periculo suarum rerum sustinere nullatenus va- 35 luissent, de consensu et voluntate domine abbatisse et totius conventus sibi totaliter ac integraliter usur- pabant. Et quia predictam discordiam absque ser- 5 10
102 LXIII. Die bürger zu Budissin beurkunden, dass ein zwist des Petrus von Nostitz und gebrüdern mit dem kloster st. Marienthal über die orte Ottendorf und Oedernitz durch die gewählten schiedsmänner Dietrich von Elsbach und Dietrich von Minkwitz zur zufriedenheit beider parteien entschieden sei. D. Budissin, 1280 (ohne weitere bezeichnung). Nos burgenses dicti de Budessin omnibus hanc paginam inspecturis in perpetuum. Recognoscimus tenore presentium prelatarum, quod cum claustrum dominarum quod vallis sancte Marie dicta Cister- ciensis juxta Ostroz situm super Nizam fluuium ac a 15 Petro dicto de Nostitz suisque fratribus pro duabus villis Ottindorff uidelicet et Odernitz, quas suis pro- genitoribus per violentiam principum ablatas assere- bant graviter impugnaretur, nec inter principes, qui plus regere videbantur, quibus etiam pupillorum ac 20 viduarum necessitas est commissa inveniri valuisset, qui se pro domo dei murum defensionis opponerent . ... .. ipsarum et pro justitia, quam vigore suorum privilegiorum demonstrare poterant, prout decuisset fideliter defensando. Domina abbatissa suorum ami- 25 corum freta consilio in diuersis locis diuersa que- rens placita suam semper pretendens justitiam viris laudabilibus, ac fide dignis interessentibus viam con- cordie quam cupivit, penitus non invenit. Igitur cum predicta placita dudum jam durantia sine fine 30 debito sedentur, viri laudabiles, qui in predicto coenobio suas filias et amicas collocarunt, periculosum provinciarum statum diligentius intuentes predictam causam prefati coenobij, cujus causa pro nunc abs- que periculo suarum rerum sustinere nullatenus va- 35 luissent, de consensu et voluntate domine abbatisse et totius conventus sibi totaliter ac integraliter usur- pabant. Et quia predictam discordiam absque ser- 5 10
Strana 103
103 vitio, vel pecunia terminari non posse prospexerint, de communi consensu partis utriusque duobus mili- tibus Theodorico de Elsbach et Theodorico de Min- quize prefatum negotium commiserunt, pollicentes, ut quid per eos ordinatum foret, ab omnibus ad hoc pertinentibus uniformiter servaretur. Predicti vero viri cum commissam sibi causam diligenter discus- sissent utrasque partes die proximo ad presentiam advocati in Budissin et aliorum multorum citantes statuerunt, ut hi qui se ex parte conuentus et ec- clesie predicte de terminanda discordia intromi- serant, Petro de Nostitz ac suis fratribus consangvineis et amicis cum xx dextre 1) aut marcis prenumeratione dampni, quod claustro predicto imposuerant, emen- darent. Sepe dictus vero Petrus et sui quos ad- 15 duxerat disidium litigium postponentes, xx marcas unanimiter acceptabant. His itaque peractis dicti fratres et amici concorditer coram omnibus, qui hujus placitis intererant, renunciauerunt omni impe- titioni quod ad predictam villam habuerant, vel 20 habere poterant pro se suisque heredibus, nunc essentibus vel processu temporum ex eorum stirpe prodeuntibus, quousque mundi terminus fuerit debite ..... ut igitur in premissis omnibus sinistra interpretatio calumniosa detractio, et oblivio rebus 25 stabilitis unica nullum sibi locum valeat ...... ven- dicare. Et ad instantiam venerabilis domine Elisabeth abbatisse et aliorum qui suam eleemosynam ad sedan- dam prehabitam discordiam ecclesie contulerunt presentem paginam sigilli nostri munimine fecimus 30 solidari. Acta sunt hec anno domini millesimo du- centesimo Lxxx his presentibus et contestantibus quorum nomina subsequuntur. Cunradus de Salado. Henricus de Baruth. Albertus et Gotfridus fratres de Burk. Willricus, Petrus et Fridericus fratres de Landiscrone. Ullricus Schaff aduocatus. Fridericus de Mewinrode. Nicolaus de Bornewitz. Zwicherus de Binwicze. Sifridus Bild. Hugo de Dobswitz. Witgo 5 10 35 1) dextrum (auch dextra und dextres) heisst eigentlich das fussmass. Es scheint hinter dem worte noch etwas zu fehlen.
103 vitio, vel pecunia terminari non posse prospexerint, de communi consensu partis utriusque duobus mili- tibus Theodorico de Elsbach et Theodorico de Min- quize prefatum negotium commiserunt, pollicentes, ut quid per eos ordinatum foret, ab omnibus ad hoc pertinentibus uniformiter servaretur. Predicti vero viri cum commissam sibi causam diligenter discus- sissent utrasque partes die proximo ad presentiam advocati in Budissin et aliorum multorum citantes statuerunt, ut hi qui se ex parte conuentus et ec- clesie predicte de terminanda discordia intromi- serant, Petro de Nostitz ac suis fratribus consangvineis et amicis cum xx dextre 1) aut marcis prenumeratione dampni, quod claustro predicto imposuerant, emen- darent. Sepe dictus vero Petrus et sui quos ad- 15 duxerat disidium litigium postponentes, xx marcas unanimiter acceptabant. His itaque peractis dicti fratres et amici concorditer coram omnibus, qui hujus placitis intererant, renunciauerunt omni impe- titioni quod ad predictam villam habuerant, vel 20 habere poterant pro se suisque heredibus, nunc essentibus vel processu temporum ex eorum stirpe prodeuntibus, quousque mundi terminus fuerit debite ..... ut igitur in premissis omnibus sinistra interpretatio calumniosa detractio, et oblivio rebus 25 stabilitis unica nullum sibi locum valeat ...... ven- dicare. Et ad instantiam venerabilis domine Elisabeth abbatisse et aliorum qui suam eleemosynam ad sedan- dam prehabitam discordiam ecclesie contulerunt presentem paginam sigilli nostri munimine fecimus 30 solidari. Acta sunt hec anno domini millesimo du- centesimo Lxxx his presentibus et contestantibus quorum nomina subsequuntur. Cunradus de Salado. Henricus de Baruth. Albertus et Gotfridus fratres de Burk. Willricus, Petrus et Fridericus fratres de Landiscrone. Ullricus Schaff aduocatus. Fridericus de Mewinrode. Nicolaus de Bornewitz. Zwicherus de Binwicze. Sifridus Bild. Hugo de Dobswitz. Witgo 5 10 35 1) dextrum (auch dextra und dextres) heisst eigentlich das fussmass. Es scheint hinter dem worte noch etwas zu fehlen.
Strana 104
104 5 et Cunradus fratres de Kottwitz. Gregorius Nicolaus de Kopritz. Petrus de Libintal. Wilricus de Elbsbach. Henricus sculthetus. Ludewicus Wlevrig. Idem Jo- hannes b., Gottfried albus, Rudeger de Zlaciowe, Sifridus Slichting et omnes schabini de Budessin, et alij quam plures clerici ac laici fide digni. (Nach einer abschrift des im klosterarchive zu Marienthal befindlichen beschädigten originals.) LXIV. 10 Bolko von Biberstein überlässt dem kloster Marienthal die von Friedrich von Grislau (sei- nem lehnsmanne) in Königshain erworbenen IV. morgen erblich. D. 1280. In nomine domini amen. Quoniam ea, que agun- 15 tur in tempore, transeunt sicut tempus, et ex hoc in obliuionis noticiam deducuntur, idcirco cum vtile comprobatur, vt acta, cum per manus hominum exer- centur, literarum firmitudine roborentur, ne amplius a quibuslibet successoribus valeant irritari. Cognos- 20 cant ergo presentes ac posteri, hanc paginam in- specturi, quod nos Bulco de Biberstein, ob amorem dei et in remedium nostre anime et vxoris nostre ceterorumque amicorum nostrorum siue parentum animarum dominabus et cenobio vallis sancte Marie 25 in Seiffridisdorff IV mansos in villa Konigshain de- dimus ad proprietatem, quos videlicet mansos dicte domine apud dominum Fridericum de Grizlawe com- parauerunt, volentes vt prefate domine in dictis bonis eo iure fruantur, quo nos vsi fuimus. Vt autem hec 30 donacio per nos facta a nobis, nec ab aliis succes- soribus infringatur, ad jugiter confirmandum dedimus hanc litteram nostri sigilli munimine roboratam. Acta sunt hec anno domini 1280. (Gedruckt in Schöttgen’s und Kreissig’s dipl. nachl. XII. 216.)
104 5 et Cunradus fratres de Kottwitz. Gregorius Nicolaus de Kopritz. Petrus de Libintal. Wilricus de Elbsbach. Henricus sculthetus. Ludewicus Wlevrig. Idem Jo- hannes b., Gottfried albus, Rudeger de Zlaciowe, Sifridus Slichting et omnes schabini de Budessin, et alij quam plures clerici ac laici fide digni. (Nach einer abschrift des im klosterarchive zu Marienthal befindlichen beschädigten originals.) LXIV. 10 Bolko von Biberstein überlässt dem kloster Marienthal die von Friedrich von Grislau (sei- nem lehnsmanne) in Königshain erworbenen IV. morgen erblich. D. 1280. In nomine domini amen. Quoniam ea, que agun- 15 tur in tempore, transeunt sicut tempus, et ex hoc in obliuionis noticiam deducuntur, idcirco cum vtile comprobatur, vt acta, cum per manus hominum exer- centur, literarum firmitudine roborentur, ne amplius a quibuslibet successoribus valeant irritari. Cognos- 20 cant ergo presentes ac posteri, hanc paginam in- specturi, quod nos Bulco de Biberstein, ob amorem dei et in remedium nostre anime et vxoris nostre ceterorumque amicorum nostrorum siue parentum animarum dominabus et cenobio vallis sancte Marie 25 in Seiffridisdorff IV mansos in villa Konigshain de- dimus ad proprietatem, quos videlicet mansos dicte domine apud dominum Fridericum de Grizlawe com- parauerunt, volentes vt prefate domine in dictis bonis eo iure fruantur, quo nos vsi fuimus. Vt autem hec 30 donacio per nos facta a nobis, nec ab aliis succes- soribus infringatur, ad jugiter confirmandum dedimus hanc litteram nostri sigilli munimine roboratam. Acta sunt hec anno domini 1280. (Gedruckt in Schöttgen’s und Kreissig’s dipl. nachl. XII. 216.)
Strana 105
105 LXV. Beatrix markgräfin von Brandenburg befreit die güter des Bautzner domstifts zu Reichenbach, von allen steuern und auflagen. D. 15. mai (jdibus Maji) 1280. Ne ea que fiunt in tempore, simul labantur cum tempore acto, hominum testimonio literarum ac tes- tium solent munimine roborari. Hinc est, quod nos Beatrix dei gracia marchionissa Brandeburgensis notum facimus presens scriptum intuentibus uniuersis quod deum habentes pre oculis in memoriam parentum nostrorum et mariti nostri carissimi domini Ottonis marchionis Brandenburgensis, bona dominorum cano- nicorum Budissinensium sita in uilla Richenbach ab- soluimus ab omni precaria et exactione, qve in nostris 15 terris dari possunt, qvacunque necessitate ingruente, ita quod nullus deinceps de illis bonis exigere nec audeat extorquere, dantes in huius rei euidens tes- timonium presentem cedulam, sigilli nostri robore communitam. Actum et datum presentibus fratribus 20 predicatoribus, decano et socio suo, per manum Con- radi notarij, anno dominj M°CC'LXXX°, jdibus Maji. 10 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 10b. im Bautzner dom- archive.) LXVI. 25 Bischof Wethego von Meissen genehmigt dem domcapitel zu Budissin den kauf von vier mor- gen landes in Bischdorf. D. Budissin, 9. januar (v. jdus januarij) 1281. Witego dei gracia Misnensis episcopus omnibus 30 Christi fidelibus presens scriptum intuentibus et in futurum inspecturis, salutem et charitatem in eo qui est charitas sincera et fidelium salvs vera. Re propria seu aliena bene vtentibus et decenter tractantibus Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 14
105 LXV. Beatrix markgräfin von Brandenburg befreit die güter des Bautzner domstifts zu Reichenbach, von allen steuern und auflagen. D. 15. mai (jdibus Maji) 1280. Ne ea que fiunt in tempore, simul labantur cum tempore acto, hominum testimonio literarum ac tes- tium solent munimine roborari. Hinc est, quod nos Beatrix dei gracia marchionissa Brandeburgensis notum facimus presens scriptum intuentibus uniuersis quod deum habentes pre oculis in memoriam parentum nostrorum et mariti nostri carissimi domini Ottonis marchionis Brandenburgensis, bona dominorum cano- nicorum Budissinensium sita in uilla Richenbach ab- soluimus ab omni precaria et exactione, qve in nostris 15 terris dari possunt, qvacunque necessitate ingruente, ita quod nullus deinceps de illis bonis exigere nec audeat extorquere, dantes in huius rei euidens tes- timonium presentem cedulam, sigilli nostri robore communitam. Actum et datum presentibus fratribus 20 predicatoribus, decano et socio suo, per manum Con- radi notarij, anno dominj M°CC'LXXX°, jdibus Maji. 10 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 10b. im Bautzner dom- archive.) LXVI. 25 Bischof Wethego von Meissen genehmigt dem domcapitel zu Budissin den kauf von vier mor- gen landes in Bischdorf. D. Budissin, 9. januar (v. jdus januarij) 1281. Witego dei gracia Misnensis episcopus omnibus 30 Christi fidelibus presens scriptum intuentibus et in futurum inspecturis, salutem et charitatem in eo qui est charitas sincera et fidelium salvs vera. Re propria seu aliena bene vtentibus et decenter tractantibus Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 14
Strana 106
106 maiorum conuenit adesse presidium cum ex ratione id esse constiterit oportunum. Nam plerumque quod maioris auctoritatis grauitas confirmat, de facili quo- dammodo minorum leuitas non infirmat. Et idcirco annotacione tenoris presentis omnibus in Christo pie uiuentibus presentis temporis et futuri, cupimus fieri manifestum, quod cum viri prouidi et in dei timore circumspecti, dominus Theodericus Budisnensis eccle- sie prepositus, Godfridus decanus, Henricus scolasti- 10 cus ceterique eiusdem ecclesie canonici, de talentis a patrefamilias ad negociandum acceptis proinde dis- pensantes et fideliter ministrantes, vt tenues preben- darum suarum redditus ampliarent, in episcopali villa nostra Bischofesdorff iuxta Lubauiam sita, quatuor 15 mansos pro quadraginta sex marcis et dimidia circa Rudegherum de Slaukenowe ciuem Budisnensem iusto empcionis et vendicionis interueniente titulo compa- rauerunt. De his siquidem quatuor mansis quatuor maldra quadruplicis annone, tritici videlicet vnum, 20 siliginis vnum, ordei vnum et auene vnum maldrum cum episcopali mensura, jnsuper viginti septem solidi et sex denarij Budisnensium denariorum vel argen- teum equivalens in festo beatt Michahelis. Item in die sancte Walpurgis viginti duo solidi et sex denarij, vt premissum est Budesinensis monete uel argentum equiualens, a quatuor rusticis eos quatuor mansos iure hereditario possidentibus singulis annis nomine et titulo census predictis canonicis persoluentur. Per- soluto itaque huius contractus precio et legaliter con- 30 summato post liberam resignacionem et voluntariam renunciationem per predictum venditorem, qui solus a nobis feodum tenuit et suum filium seniorem pro se et pro omnibus suis heredibus in manibus nostris ad cautelam factam multis astantibus fide dignis. 35 Nos ad deuotas supplicaciones imo honestas et fauore plenas, predictj prepositi et capituli non immerito inclinati, sepedictos quatuor mansos cum omnibus vtilitatibus, que de illis prouenire consueuerunt vel in futurum poterunt prouenire, nomine et vice Bu- 40 disnensis ecclesie iam dictis preposito et capitulo in proprietatem dignam duximus tradendos et in per- 5 25
106 maiorum conuenit adesse presidium cum ex ratione id esse constiterit oportunum. Nam plerumque quod maioris auctoritatis grauitas confirmat, de facili quo- dammodo minorum leuitas non infirmat. Et idcirco annotacione tenoris presentis omnibus in Christo pie uiuentibus presentis temporis et futuri, cupimus fieri manifestum, quod cum viri prouidi et in dei timore circumspecti, dominus Theodericus Budisnensis eccle- sie prepositus, Godfridus decanus, Henricus scolasti- 10 cus ceterique eiusdem ecclesie canonici, de talentis a patrefamilias ad negociandum acceptis proinde dis- pensantes et fideliter ministrantes, vt tenues preben- darum suarum redditus ampliarent, in episcopali villa nostra Bischofesdorff iuxta Lubauiam sita, quatuor 15 mansos pro quadraginta sex marcis et dimidia circa Rudegherum de Slaukenowe ciuem Budisnensem iusto empcionis et vendicionis interueniente titulo compa- rauerunt. De his siquidem quatuor mansis quatuor maldra quadruplicis annone, tritici videlicet vnum, 20 siliginis vnum, ordei vnum et auene vnum maldrum cum episcopali mensura, jnsuper viginti septem solidi et sex denarij Budisnensium denariorum vel argen- teum equivalens in festo beatt Michahelis. Item in die sancte Walpurgis viginti duo solidi et sex denarij, vt premissum est Budesinensis monete uel argentum equiualens, a quatuor rusticis eos quatuor mansos iure hereditario possidentibus singulis annis nomine et titulo census predictis canonicis persoluentur. Per- soluto itaque huius contractus precio et legaliter con- 30 summato post liberam resignacionem et voluntariam renunciationem per predictum venditorem, qui solus a nobis feodum tenuit et suum filium seniorem pro se et pro omnibus suis heredibus in manibus nostris ad cautelam factam multis astantibus fide dignis. 35 Nos ad deuotas supplicaciones imo honestas et fauore plenas, predictj prepositi et capituli non immerito inclinati, sepedictos quatuor mansos cum omnibus vtilitatibus, que de illis prouenire consueuerunt vel in futurum poterunt prouenire, nomine et vice Bu- 40 disnensis ecclesie iam dictis preposito et capitulo in proprietatem dignam duximus tradendos et in per- 5 25
Strana 107
107 petuitatem totaliter transferendos. Facta sunt hec per nos in ecclesia Budisnensi coram summo altari in crastino beati Andree apostolj, presentibus testibus infra scriptis, honorabili viro domino Bernhardo pre- posito Misnensi, fratre Henrico gardiano domus fra- trum minorum in Budissin, fratre Benedicto eius- dem ordinis, magistro Cunrado notario nostro, domino Conrado nostro capellano, domino Martino de Stuchowe, milite nostro, domino Zcachmanno de Kazowe, domino Reinschikone de Themericz mi- 10 litibus, Ludowico Vlemingo ciue Budesnensi et alijs quam pluribus clericis et laicis fide dignis. Verum quia prefati prepositus et canonici in his et in alijs suis factis cauti, quia iuris non ignári post aliquod interuallum temporis et decursum voluntaria ratiha- bicione et consensuum vnanimitate apud capitulum Misnense petita prout et obtenta denuo ex habun- danti supplicarunt, quatenus ad cautelam omnium sibi ex aduerso in futurum obuiancium, in his om- nibus et singulis omne firmitatis robur, quod posse- 20 mus apponere, dignaremur. Nos itaque pro nostra persona, alij uero maiores nostri ecclesie prelati in dignitatibus et personalibus constituti, dominus vide- licet Bernhardus prepositus, dominus Sifridus deca- nus, Joannes prepositus Socinensis, magister Conradus 25 Nisicensis archidiaconus, Heidenricus cantor, Con- radus thesaurarius, magister Seuehardus in Indagine prepositus, canonici Misnenses, singularibus et spe- cialibus dignitatum suarum sigillis, jnsuper vniuersi et singuli de numero eiusdem capituli generali et 30 proprio sigillo ad perpetuam futuri temporis memoriam et ad omnem dubitacionis materiam nostris suc- cessoribus exstinguendam, presentem paginam dignam duxerunt confirmandam et similiter consignandam. Datum et actum anno domini M'CC'lxxx°1°, v.° jdus 35 januarij, pontificatus nostri anno xv°, presente toto capitulo nostro et singulis prelatis superius nominatis. 5 15 (Aus dem copialbuche tom. III. p. 181. 182. im Bautzner domarchive.) 14*)
107 petuitatem totaliter transferendos. Facta sunt hec per nos in ecclesia Budisnensi coram summo altari in crastino beati Andree apostolj, presentibus testibus infra scriptis, honorabili viro domino Bernhardo pre- posito Misnensi, fratre Henrico gardiano domus fra- trum minorum in Budissin, fratre Benedicto eius- dem ordinis, magistro Cunrado notario nostro, domino Conrado nostro capellano, domino Martino de Stuchowe, milite nostro, domino Zcachmanno de Kazowe, domino Reinschikone de Themericz mi- 10 litibus, Ludowico Vlemingo ciue Budesnensi et alijs quam pluribus clericis et laicis fide dignis. Verum quia prefati prepositus et canonici in his et in alijs suis factis cauti, quia iuris non ignári post aliquod interuallum temporis et decursum voluntaria ratiha- bicione et consensuum vnanimitate apud capitulum Misnense petita prout et obtenta denuo ex habun- danti supplicarunt, quatenus ad cautelam omnium sibi ex aduerso in futurum obuiancium, in his om- nibus et singulis omne firmitatis robur, quod posse- 20 mus apponere, dignaremur. Nos itaque pro nostra persona, alij uero maiores nostri ecclesie prelati in dignitatibus et personalibus constituti, dominus vide- licet Bernhardus prepositus, dominus Sifridus deca- nus, Joannes prepositus Socinensis, magister Conradus 25 Nisicensis archidiaconus, Heidenricus cantor, Con- radus thesaurarius, magister Seuehardus in Indagine prepositus, canonici Misnenses, singularibus et spe- cialibus dignitatum suarum sigillis, jnsuper vniuersi et singuli de numero eiusdem capituli generali et 30 proprio sigillo ad perpetuam futuri temporis memoriam et ad omnem dubitacionis materiam nostris suc- cessoribus exstinguendam, presentem paginam dignam duxerunt confirmandam et similiter consignandam. Datum et actum anno domini M'CC'lxxx°1°, v.° jdus 35 januarij, pontificatus nostri anno xv°, presente toto capitulo nostro et singulis prelatis superius nominatis. 5 15 (Aus dem copialbuche tom. III. p. 181. 182. im Bautzner domarchive.) 14*)
Strana 108
108 LXVII. 5 Beatrix, markgrafin zu Brandenburg, schenkt dem hospitale zu Görlitz zwei hufen landes im dorfe Gerwikesdorf. D. 8. märz (vIII. ydus marcii) 1282. 10 15 20 25 30 In nomine sancte trinitatis, amen. Negocia, que geruntur in tempore, ne naturam sequantur temporis delabentis eternari solent memoria litterarum nec non appensionibus sigillorum. Notum fieri volumus vni- uersis presentibus ac futuris huius litere seriem con- specturis, quod nos Beatrix dei gracia marchionissa Brandenburgensis hospitali Gorlicensi duos mansos in villa dicta Gerwikesdorf jacentes, quos rectores prefati hospitalis empcionis tytulo comparauerunt, ad victus necessaria infirmorum ibidem languencium mi- nistranda, in nostre salutis subsidium et predeces- sorum nostrorum affinium propinquorum in remedium animarum concedimus, libere ac perpetuo possiden- dos, nullius impugnacionis obstaculo renuente. Super confirmacionem facti hujusmodi cerciorem viri fide digni ac ydonei sunt electi quorum nomina taliter sunt subscripta: Henricus de domo lapidea, Wal- therus dictus Wiesi, Perwicus filius Alberi, ciues Gorlicenses, Cunradus de Grunow, Friso capellanus domine marchionisse, Vt autem hec nostra donacio firma et incorruptibilis perseueret, super eo nostram presentem paginam sepe dicto hospitali dedimus nostri sigilli munimine roboratam, anno dominice in- carnacionis MCc octoagesimo, jn vm. ydus marcij. (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz mit anhängendem siegel von bleichem wachse, worauf eine sitzende frau nebst umschrift, wovon noch die buchstaben IA MARCH zu lesen sind. Nach einer note von der hand des Barth. Sculletus hatte das siegel im XVI. jahrhundert eine doppelte umschrift, aussen: Si- gillum Beatricis, Dei Gracia Marchionisse Brandenburgensis ; innen: Vera Spes mea est in Domino Deo meo. Abgedruckt bei Riedel, cod. dipl. Brandenburg. II., haupttheil I. p. 154.) 35
108 LXVII. 5 Beatrix, markgrafin zu Brandenburg, schenkt dem hospitale zu Görlitz zwei hufen landes im dorfe Gerwikesdorf. D. 8. märz (vIII. ydus marcii) 1282. 10 15 20 25 30 In nomine sancte trinitatis, amen. Negocia, que geruntur in tempore, ne naturam sequantur temporis delabentis eternari solent memoria litterarum nec non appensionibus sigillorum. Notum fieri volumus vni- uersis presentibus ac futuris huius litere seriem con- specturis, quod nos Beatrix dei gracia marchionissa Brandenburgensis hospitali Gorlicensi duos mansos in villa dicta Gerwikesdorf jacentes, quos rectores prefati hospitalis empcionis tytulo comparauerunt, ad victus necessaria infirmorum ibidem languencium mi- nistranda, in nostre salutis subsidium et predeces- sorum nostrorum affinium propinquorum in remedium animarum concedimus, libere ac perpetuo possiden- dos, nullius impugnacionis obstaculo renuente. Super confirmacionem facti hujusmodi cerciorem viri fide digni ac ydonei sunt electi quorum nomina taliter sunt subscripta: Henricus de domo lapidea, Wal- therus dictus Wiesi, Perwicus filius Alberi, ciues Gorlicenses, Cunradus de Grunow, Friso capellanus domine marchionisse, Vt autem hec nostra donacio firma et incorruptibilis perseueret, super eo nostram presentem paginam sepe dicto hospitali dedimus nostri sigilli munimine roboratam, anno dominice in- carnacionis MCc octoagesimo, jn vm. ydus marcij. (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz mit anhängendem siegel von bleichem wachse, worauf eine sitzende frau nebst umschrift, wovon noch die buchstaben IA MARCH zu lesen sind. Nach einer note von der hand des Barth. Sculletus hatte das siegel im XVI. jahrhundert eine doppelte umschrift, aussen: Si- gillum Beatricis, Dei Gracia Marchionisse Brandenburgensis ; innen: Vera Spes mea est in Domino Deo meo. Abgedruckt bei Riedel, cod. dipl. Brandenburg. II., haupttheil I. p. 154.) 35
Strana 109
109 LXVIII. Die markgrafen Otto und Konrad von Branden- burg befreien die stadt Budissin von dem marktzolle und bekennen dafür 70 mark silber’s empfangen zu haben. D. Budissin, 24. august (IX. kal. septembr.) 1282. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen. Otto et Conradus dei gracia marchiones Branden- burgenses, omnibus presentem nostram paginam visuris aut audituris salutem in domino sempiternam. 10 Instabilis est vita hominum 1) super terram et non est nisi quedam serenitas hyemalis, que nunc leta tristibus immiscet, nunc enim letis tristia preconfun- dit. Propter istam instabilitatem hominum confun- duntur et perimuntur gesta fidelium, quare decet et expedit vt fulciantur testibus et litterarum testimonio muniantur. Hinc est quod vniuersis Christiane fidei professoribus, tam presentis temporis quam future 2), volumus esse notum quod nos attendentes et pon- derantes grauamen et honera3), que imminebant om- 20 nibus forum Budessen 4) visitantibus per graue the- lonium, quod nostri aduocati monetarij ac ceteri nostri officiales ibidem actenus recipere consveue- runt de maturo virorum 5) nostrorum consilio pure propter deum ciuitati nostre Budessin 6) ac burgen- 25 sibus inibi commorantibus, ab omni forensi thelonio tam in ciuitate quam extra ciuitatem dedimus per- petuam libertatem, ita quod nec nostri aduocati mo- netarij aut aliquis ex parte nostra, ibidem recipere debeat aliquod forense thelonium, ne7) de equis, 30 vaccis, porcis, ollis, scutellis, pino, nec eciam de mercimoniis vniuersis quia dictam nostram ciuitatem ab omni thelonio forensi liberam et solutam volumus perpetuo permanere. Pro memoriali8) istius dona- 5 15 1) super bis muniantur ist ausgelassen. 2) futuri. 3) onera. 4) Budissin. 5) virorum fehlt. 6) Budissin. 7) nec. 8) memoria.
109 LXVIII. Die markgrafen Otto und Konrad von Branden- burg befreien die stadt Budissin von dem marktzolle und bekennen dafür 70 mark silber’s empfangen zu haben. D. Budissin, 24. august (IX. kal. septembr.) 1282. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen. Otto et Conradus dei gracia marchiones Branden- burgenses, omnibus presentem nostram paginam visuris aut audituris salutem in domino sempiternam. 10 Instabilis est vita hominum 1) super terram et non est nisi quedam serenitas hyemalis, que nunc leta tristibus immiscet, nunc enim letis tristia preconfun- dit. Propter istam instabilitatem hominum confun- duntur et perimuntur gesta fidelium, quare decet et expedit vt fulciantur testibus et litterarum testimonio muniantur. Hinc est quod vniuersis Christiane fidei professoribus, tam presentis temporis quam future 2), volumus esse notum quod nos attendentes et pon- derantes grauamen et honera3), que imminebant om- 20 nibus forum Budessen 4) visitantibus per graue the- lonium, quod nostri aduocati monetarij ac ceteri nostri officiales ibidem actenus recipere consveue- runt de maturo virorum 5) nostrorum consilio pure propter deum ciuitati nostre Budessin 6) ac burgen- 25 sibus inibi commorantibus, ab omni forensi thelonio tam in ciuitate quam extra ciuitatem dedimus per- petuam libertatem, ita quod nec nostri aduocati mo- netarij aut aliquis ex parte nostra, ibidem recipere debeat aliquod forense thelonium, ne7) de equis, 30 vaccis, porcis, ollis, scutellis, pino, nec eciam de mercimoniis vniuersis quia dictam nostram ciuitatem ab omni thelonio forensi liberam et solutam volumus perpetuo permanere. Pro memoriali8) istius dona- 5 15 1) super bis muniantur ist ausgelassen. 2) futuri. 3) onera. 4) Budissin. 5) virorum fehlt. 6) Budissin. 7) nec. 8) memoria.
Strana 110
110 cionis et gracie a dictis nostris burgensibus recepi- mus argenti septuaginta marcas, ad euidenciam fir- miorem. In cujus rei evidens testimonium presentem nostram paginam sigillorum nostrorum apensionibus 1) iussimus communiri, apositis2) testibus jdoneis vt honorabilis dominus Bernardus de Camenz Misnensis ecclesie prepositus, suusque patruus Wedegho de Kamenz3), Busso de Ircsleue4), Luterus de Scriue- risdorp, Hinricus de Wardenberch 5) tunc temporis 10 aduocatus, Zoles 6) marscalcus, milites et consiliarij. Item milites Ronceko de Themeritz"), Zachemar de Kazow, Waltherus de Kluiz8), Dithmarus de Borch2), Greghor et Nicolaus de Kobariz. Item burgenses Vlemingus, Herdeghen, Hinricus de Biscopeswerder 10) Zifridus Slisting 11), Herrmannus institor, Wernerus Fortuna, Bruno, Alewardus 12) noster capellanus 13) ) et quam pluribus fide dignis 14). Actum et datum Budessin 15) anno dominice incarnacionis MCCLXXXII, IX. kalend. septembris, per manus Johannis de Garde- 20 leghen nostri curie notarij. 5 15 (Die urschrift im Bautzner stadtarchive ist auf pergament ungemein schmal und lang; die beiden ehemaligen siegel fehlen und sind nur noch die schnüre vorhanden. Die varianten sind dem abdruck bei Riedel, codex diplomaticus Brandenbur- gensis II. hauptth. I. b. p. 139, entnommen.) 25 30 LXIX. Otto, markgraf von Brandenburg, zeigt an, dass er den bürgern von Budissin den marktzoll um 70 mark verkauft habe. D. Budissin, 24. august (nono kal. septembris) 1282. Nos Otto dei gratia 16) marchio Brandenburgensis recognoscimus presentibus puplice 17), coram uniuersis 1) appensionibus. 2) appositis. 3) Camenz. 4) Irkesleve, Luderus. 5) Wardenbergh. 6) Zules. 7) Ronteco de Them- meritz, Zacheman. 8) Walterus de Kluz. 10) Borck. 11) Bis- copeswerda. 12) Sifridus Slistig. 13) Alewarden. 14) capellanus. 15) plures fide digni. 16) Budissin. 17) gracia.
110 cionis et gracie a dictis nostris burgensibus recepi- mus argenti septuaginta marcas, ad euidenciam fir- miorem. In cujus rei evidens testimonium presentem nostram paginam sigillorum nostrorum apensionibus 1) iussimus communiri, apositis2) testibus jdoneis vt honorabilis dominus Bernardus de Camenz Misnensis ecclesie prepositus, suusque patruus Wedegho de Kamenz3), Busso de Ircsleue4), Luterus de Scriue- risdorp, Hinricus de Wardenberch 5) tunc temporis 10 aduocatus, Zoles 6) marscalcus, milites et consiliarij. Item milites Ronceko de Themeritz"), Zachemar de Kazow, Waltherus de Kluiz8), Dithmarus de Borch2), Greghor et Nicolaus de Kobariz. Item burgenses Vlemingus, Herdeghen, Hinricus de Biscopeswerder 10) Zifridus Slisting 11), Herrmannus institor, Wernerus Fortuna, Bruno, Alewardus 12) noster capellanus 13) ) et quam pluribus fide dignis 14). Actum et datum Budessin 15) anno dominice incarnacionis MCCLXXXII, IX. kalend. septembris, per manus Johannis de Garde- 20 leghen nostri curie notarij. 5 15 (Die urschrift im Bautzner stadtarchive ist auf pergament ungemein schmal und lang; die beiden ehemaligen siegel fehlen und sind nur noch die schnüre vorhanden. Die varianten sind dem abdruck bei Riedel, codex diplomaticus Brandenbur- gensis II. hauptth. I. b. p. 139, entnommen.) 25 30 LXIX. Otto, markgraf von Brandenburg, zeigt an, dass er den bürgern von Budissin den marktzoll um 70 mark verkauft habe. D. Budissin, 24. august (nono kal. septembris) 1282. Nos Otto dei gratia 16) marchio Brandenburgensis recognoscimus presentibus puplice 17), coram uniuersis 1) appensionibus. 2) appositis. 3) Camenz. 4) Irkesleve, Luderus. 5) Wardenbergh. 6) Zules. 7) Ronteco de Them- meritz, Zacheman. 8) Walterus de Kluz. 10) Borck. 11) Bis- copeswerda. 12) Sifridus Slistig. 13) Alewarden. 14) capellanus. 15) plures fide digni. 16) Budissin. 17) gracia.
Strana 111
111 Christi fidelibus, protestantes, quod nos fidelibus nostris burgensibus in Budessin teloneum forense ibidem vendidimus pro septuaginta marcis ipsi ciui- tati nostre nec non toti terre nostre Budessin in magnum subsidium et juuamen. Volumus itaque quod quicunque ea libertate frui perpetuis temporibus voluerint et gaudere, quod hij debent aliqua de bonis suis addere, per que nobis data pecunia persoluatur. Sin autem, dabunt teloneum suum forense quod an- tea quam ista nostra empcio 1) fieret dare uniuer- saliter consueuerunt. Ad huius rei euidenciam 2) et cautelam firmiorem, presentem litteram conscribi fe- cimus et sigilli nostri appensione fecimus communirj testibus adhibitis fidelibus, vt domino Lutero de Palow, domino Burchardo nigro de Irekcesleue3), domino Henrico de Wardenberge tunc nostro aduo- cato et domino Tzulis tunc marscalco et domino Petro, domino Johanne de Widstoch et aliis quam plurimus 3) fide dignis. Actum et datum in Budessin anno incarnacionis domini MCCLXXXII, nono kal. sep- tembris, in die sancti Bartolomej apostoli per manum dominj Aluardj, tunc curie nostre capellanj et notarij. (Vom originale auf pergament im Bautzner stadtarchive. Das anhängende fusssiegel ist beschädigt und enthält das bild des geharnischten markgrafen, welcher in der rechten eine fahne und 25 in der linken einen schild mit dem Brandenburgischen adler hält. Von der umschrift ist noch folgendes zu lesen: OTTONIS DEI GRACIA MARCH.... RANG.... — Die varianten sind dem druck bei Riedel, codex diplomaticus II. hauptth. I. b. p. 160 ent- nommen. Fehlerhaft gedruckt bei Gerken, cod. dipl. Br. VIII. 639, 30 später bei Tzschoppe und Stenzel urkundensammlung p. 399.) 5 10 15 20 1) emptio. 2) evidentiam. 3) Irekessleve. 4) plurimis.
111 Christi fidelibus, protestantes, quod nos fidelibus nostris burgensibus in Budessin teloneum forense ibidem vendidimus pro septuaginta marcis ipsi ciui- tati nostre nec non toti terre nostre Budessin in magnum subsidium et juuamen. Volumus itaque quod quicunque ea libertate frui perpetuis temporibus voluerint et gaudere, quod hij debent aliqua de bonis suis addere, per que nobis data pecunia persoluatur. Sin autem, dabunt teloneum suum forense quod an- tea quam ista nostra empcio 1) fieret dare uniuer- saliter consueuerunt. Ad huius rei euidenciam 2) et cautelam firmiorem, presentem litteram conscribi fe- cimus et sigilli nostri appensione fecimus communirj testibus adhibitis fidelibus, vt domino Lutero de Palow, domino Burchardo nigro de Irekcesleue3), domino Henrico de Wardenberge tunc nostro aduo- cato et domino Tzulis tunc marscalco et domino Petro, domino Johanne de Widstoch et aliis quam plurimus 3) fide dignis. Actum et datum in Budessin anno incarnacionis domini MCCLXXXII, nono kal. sep- tembris, in die sancti Bartolomej apostoli per manum dominj Aluardj, tunc curie nostre capellanj et notarij. (Vom originale auf pergament im Bautzner stadtarchive. Das anhängende fusssiegel ist beschädigt und enthält das bild des geharnischten markgrafen, welcher in der rechten eine fahne und 25 in der linken einen schild mit dem Brandenburgischen adler hält. Von der umschrift ist noch folgendes zu lesen: OTTONIS DEI GRACIA MARCH.... RANG.... — Die varianten sind dem druck bei Riedel, codex diplomaticus II. hauptth. I. b. p. 160 ent- nommen. Fehlerhaft gedruckt bei Gerken, cod. dipl. Br. VIII. 639, 30 später bei Tzschoppe und Stenzel urkundensammlung p. 399.) 5 10 15 20 1) emptio. 2) evidentiam. 3) Irekessleve. 4) plurimis.
Strana 112
112 LXX. 5 Hermann, gardian des klosters zu Budissin, Luther von Schreibersdorf und andere beur- kunden, dass der zwiespalt zwischen dem kloster Celle und dem Budissiner insassen Ni- colaus von Bork uber Ditherichsbach und media villa Nuendorph beigelegt sei. D. Budissin, 23. juli (XIII. kal. august) 1283. In nomine domini amen. Nos frater Hermannus 10 gardianus in Budesyn, Lutherus de Scribersdorph, Reynhardus de Themeritz milites, et scabini vniuer- sitatis ciuitatis Budesynensis, omnibus in perpetuum. Quoniam mortalium non est recordatio diuturna, ne ea que rite fiunt ab hominibus, in obliuionem deue- 15 niant futurorum, perennari solent patrocinio littera- rum. Ea propter notum esse volumus tam posteris quam modernis, quod causa que vertebatur inter dominum abbatem et conuentum de Cella ex vna et Nicolaum dictum de Borc Budesyn commorantem ex parte altera super villa Ditherichsbach et media villa Nuendorph, quas idem Nicolaus fatebatur a domino Friderico de Schonenburg in feodo se habere, et quas antefati dominus abbas et conuentus de Cella justo emptionis tytulo ab antedicto domino Friderico de Schonenburg compararunt perpetuo libere possiden- das, nobis mediantibus sopita est pariter et sedata, iuxta formam infra scriptam, videlicet quod prefatus Nicolaus acceptis quadraginta marcis argenti a sepe- dictis domino abbate et conuentu Cellensi sibi ple- narie persolutis, omni actioni et juri que sibi et suis consanguineis et amicis in prelibatis villis conpetere videbantur, pure et sincere simpliciter et sine dolo, pro se et suis omnibus renunciauit, volens easdem villas ab jam dictis domino abbate et conuentu, sine 35 impetitione quorumlibet quiete et pacifice perpetuo possideri, hoc addito, ut si quis suorum processu temporis, antedictos dominum abbatem et conuentum 20 25 30
112 LXX. 5 Hermann, gardian des klosters zu Budissin, Luther von Schreibersdorf und andere beur- kunden, dass der zwiespalt zwischen dem kloster Celle und dem Budissiner insassen Ni- colaus von Bork uber Ditherichsbach und media villa Nuendorph beigelegt sei. D. Budissin, 23. juli (XIII. kal. august) 1283. In nomine domini amen. Nos frater Hermannus 10 gardianus in Budesyn, Lutherus de Scribersdorph, Reynhardus de Themeritz milites, et scabini vniuer- sitatis ciuitatis Budesynensis, omnibus in perpetuum. Quoniam mortalium non est recordatio diuturna, ne ea que rite fiunt ab hominibus, in obliuionem deue- 15 niant futurorum, perennari solent patrocinio littera- rum. Ea propter notum esse volumus tam posteris quam modernis, quod causa que vertebatur inter dominum abbatem et conuentum de Cella ex vna et Nicolaum dictum de Borc Budesyn commorantem ex parte altera super villa Ditherichsbach et media villa Nuendorph, quas idem Nicolaus fatebatur a domino Friderico de Schonenburg in feodo se habere, et quas antefati dominus abbas et conuentus de Cella justo emptionis tytulo ab antedicto domino Friderico de Schonenburg compararunt perpetuo libere possiden- das, nobis mediantibus sopita est pariter et sedata, iuxta formam infra scriptam, videlicet quod prefatus Nicolaus acceptis quadraginta marcis argenti a sepe- dictis domino abbate et conuentu Cellensi sibi ple- narie persolutis, omni actioni et juri que sibi et suis consanguineis et amicis in prelibatis villis conpetere videbantur, pure et sincere simpliciter et sine dolo, pro se et suis omnibus renunciauit, volens easdem villas ab jam dictis domino abbate et conuentu, sine 35 impetitione quorumlibet quiete et pacifice perpetuo possideri, hoc addito, ut si quis suorum processu temporis, antedictos dominum abbatem et conuentum 20 25 30
Strana 113
113 impetitione dictarum villarum attemptauerit molestare, a tali presumptuosa actione memoratus Nicolaus auer- tere et compescere ipsum tenebitur bona fide, et si ex huiusmodi occasione aliquod dampnum incurre- rint, ipse tenetur ad interesse. Vt igitur huius com- positionis et conuentionis rationabilis dispositio per- petui sortiatur roboris firmitatem, et ne in posterum cuiusquam interpretatione sinistra valeat infirmari presentem paginam exinde confectam, sigillorum nostrorum appensione censuimus roborari. Datum Budesyn anno domini millesimo ducentesimo octo- gesimo tertio, decimo kalendas augusti testibus presentibus infra scriptis fratre Wernero gardiano Sittaviensi, fratre Bertoldo de ordine fratrum mino- rum, fratre Nicolao prelibato, Gregorio de Coperitz et 15 Nicolao fratre ipsius, Alberto de Porsitz militibus, et Nicolao fratre suo, Gerhardo et Johanne fratribus de Bolberitz, Dithmaro de Borc castellano in Budesyn, et aliis quam plurimis tam clericis quam laycis fide dignis. 5 10 20 (Aus dem originale im staatsarchive zu Dresden mit vier fast vollständig erhaltenen siegeln, auf pergament. Das erste derselben, dessen umschrift auf der linken seite abgebrochen ist, zeigt die mutter gottes mit dem Jesuskinde auf dem arm, dessen köpfchen ein heiligenschein umgibt. Die lesbare umschrift lautet: SIGILLYM. FRATR...... IN † Das zunächst hängende ist das Palow’- sche siegel mit der umschrift: V † S LVTGERI. DE PALV; das dritte am oberen rande links etwas beschädigte zeigt einen umgekehrten adlerfittig mit perlen und mit der umschrift: REINS- CONIS S. DE. TEMERI......; das vierte endlich zeigt das siegel 30 der stadt Bautzen, die zinnenmauer mit den bekannten thürmen. Umschrift: SIGILLVM. BVRGENSIVM. DE. BVDISIN. * +) 25 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 45
113 impetitione dictarum villarum attemptauerit molestare, a tali presumptuosa actione memoratus Nicolaus auer- tere et compescere ipsum tenebitur bona fide, et si ex huiusmodi occasione aliquod dampnum incurre- rint, ipse tenetur ad interesse. Vt igitur huius com- positionis et conuentionis rationabilis dispositio per- petui sortiatur roboris firmitatem, et ne in posterum cuiusquam interpretatione sinistra valeat infirmari presentem paginam exinde confectam, sigillorum nostrorum appensione censuimus roborari. Datum Budesyn anno domini millesimo ducentesimo octo- gesimo tertio, decimo kalendas augusti testibus presentibus infra scriptis fratre Wernero gardiano Sittaviensi, fratre Bertoldo de ordine fratrum mino- rum, fratre Nicolao prelibato, Gregorio de Coperitz et 15 Nicolao fratre ipsius, Alberto de Porsitz militibus, et Nicolao fratre suo, Gerhardo et Johanne fratribus de Bolberitz, Dithmaro de Borc castellano in Budesyn, et aliis quam plurimis tam clericis quam laycis fide dignis. 5 10 20 (Aus dem originale im staatsarchive zu Dresden mit vier fast vollständig erhaltenen siegeln, auf pergament. Das erste derselben, dessen umschrift auf der linken seite abgebrochen ist, zeigt die mutter gottes mit dem Jesuskinde auf dem arm, dessen köpfchen ein heiligenschein umgibt. Die lesbare umschrift lautet: SIGILLYM. FRATR...... IN † Das zunächst hängende ist das Palow’- sche siegel mit der umschrift: V † S LVTGERI. DE PALV; das dritte am oberen rande links etwas beschädigte zeigt einen umgekehrten adlerfittig mit perlen und mit der umschrift: REINS- CONIS S. DE. TEMERI......; das vierte endlich zeigt das siegel 30 der stadt Bautzen, die zinnenmauer mit den bekannten thürmen. Umschrift: SIGILLVM. BVRGENSIVM. DE. BVDISIN. * +) 25 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 45
Strana 114
114 LXXI. 5 Der römische könig Rudolph publizirt ein er- kenntniss, worin die vom könige Wenzel von Böhmen in der gefangenschaft des markgrafen Otto von Brandenburg gegen diesen eingegan- genen verpflichtungen fur nichtig erklärt wer- den. D. Freiburg in Ottlandia, 23. august (X. kal. septembris) 1283. Rudolphus, dei gratia Romanorum rex semper 10 augustus, uniuersis sacri imperii Romani fidelibus presentes literas inspecturis, gratiam suam et omne bonum. Ad universitatis vestre notitiam volumus pervenire quod nobis juditio presidentibus in vigilia beati Bartholomei apostoli apud Friburg in Ottlandia, 15 nuncii illustrissimi Wenceslai, regis Bohemie, nostram celsitudinem accesserunt, cum justitia postulantes ut per sententiam vellemus inquirere, utrum princi- pes vel aliquis alius cuiuscunque conditionis, vi vel metu inductus, expers proprie libertatis, fideiussioni- 20 bus, stipulationibus vel aliis obligationibus se posset constringere vel artare, ita quod in posterum ipse huius modi obligationibus sic extortis posset impeti vel aliqualiter conveniri tanquam efficaciter obligatus. Quod ad instantiam dictorum nuntiorum per senten- 25 tiam postulavimus diffiniri: et sententiatum extitit a principibus, comitibus, nobilibus et aliis imperii fide- libus, qui ipsi juditio presentes aderant, quod princi- pes vel alius quilibet ad ea, que vi metuve coactus promitteret, vel quibuscunque pactis obligatoriis se 30 adstringeret factus sui compos nullatenus teneretur et tales pactiones obligatorie qualescunque censende forent irrite penitus et inanes. Quam vero senten- tiam nostra approbatione sequente prolatam predicti nuncii ad speciem deducentes nostro culmini suppli- 35 caverunt, si inclytus Wenceslaus, heres regni Bohemie prenotatus, quem illustris marchio de Brandenburg aliquo tempore contra propriam detinuit voluntatem,
114 LXXI. 5 Der römische könig Rudolph publizirt ein er- kenntniss, worin die vom könige Wenzel von Böhmen in der gefangenschaft des markgrafen Otto von Brandenburg gegen diesen eingegan- genen verpflichtungen fur nichtig erklärt wer- den. D. Freiburg in Ottlandia, 23. august (X. kal. septembris) 1283. Rudolphus, dei gratia Romanorum rex semper 10 augustus, uniuersis sacri imperii Romani fidelibus presentes literas inspecturis, gratiam suam et omne bonum. Ad universitatis vestre notitiam volumus pervenire quod nobis juditio presidentibus in vigilia beati Bartholomei apostoli apud Friburg in Ottlandia, 15 nuncii illustrissimi Wenceslai, regis Bohemie, nostram celsitudinem accesserunt, cum justitia postulantes ut per sententiam vellemus inquirere, utrum princi- pes vel aliquis alius cuiuscunque conditionis, vi vel metu inductus, expers proprie libertatis, fideiussioni- 20 bus, stipulationibus vel aliis obligationibus se posset constringere vel artare, ita quod in posterum ipse huius modi obligationibus sic extortis posset impeti vel aliqualiter conveniri tanquam efficaciter obligatus. Quod ad instantiam dictorum nuntiorum per senten- 25 tiam postulavimus diffiniri: et sententiatum extitit a principibus, comitibus, nobilibus et aliis imperii fide- libus, qui ipsi juditio presentes aderant, quod princi- pes vel alius quilibet ad ea, que vi metuve coactus promitteret, vel quibuscunque pactis obligatoriis se 30 adstringeret factus sui compos nullatenus teneretur et tales pactiones obligatorie qualescunque censende forent irrite penitus et inanes. Quam vero senten- tiam nostra approbatione sequente prolatam predicti nuncii ad speciem deducentes nostro culmini suppli- 35 caverunt, si inclytus Wenceslaus, heres regni Bohemie prenotatus, quem illustris marchio de Brandenburg aliquo tempore contra propriam detinuit voluntatem,
Strana 115
115 deinde fretus propria voluntate ad completionem illorum pactorum taliter extortorum atque consuma- tionem obligationum quarumcunque, sub quibus eidem marchioni pro viginti milibus marcarum obligavit civitatem Sitavie et castrum Ronaw cum eorum per- tinentiis, castrum de Harffenstein et civitatem cu m omnibus aliis attinentiis, castrum Beddier cum suis pertinentis, castrum Detzenin cum suis pertinentiis, ciuitatem Usk et castrum cum eorum pertinentiis, civitatem Bruks et castrum cum eorum pertinentiis, nec non castrum Sandowe cum suis pertinentiis uni- versis, sub quibuscunque etiam promissionibus taliter extortis ipsi marchioni pro duobus milibus marcarum fideiussores, per modum extorsionis coactus, posuit et pro quinque milibus marcarum, quas se datarum promisit, aliqualiter teneatur, maxime cum inter nos et dictum marchionem, cum eius iuri antedictum heredem regni Bohemie cum suo regno usque ad certum tempus committeremus, intercesserit certa con- ventio, digna in suo robore observari, videlicet quod 20 expirante certo tempore, quod conventioni adjectum fuerat, prenominatum heredem regni Bohemie una cum suo regno sine quovis damno vel dispendio vel quantumvis jnjuria sine petitione quarumlibet expen- sarum iuxta legem conventionis restituet pleno iure, cuius tamen conuentionis legibus dictus marchio obvians, minus iuste pactiones, obligationes, fideiussi- ones extorquens indebite, quod promisit, penitus violavit, atque singula superius expressa, principes, comites et nobiles, qui in eodem aderant iudicio, per 30 nos requisiti sententionando protulerunt, quod sepe dictus heres regni Bohemie ad completionem dicto- rum pactorum, promissionum, fideiussionum, nec non quarumcunque obligationum ab eo taliter extortarum per dictum marchionem nullatenus sit adstrictus, sed a predictis omnibus per sententiam debeat liberari et ubique penitus absolui, obligationes etiam dicto- rum bonorum, promissiones, fideiussiones, ipso iure debeant pro cassis et irritis estimari. Unde nos videntes et provida meditatione pensantes, ipsam 40 sententiam de equo iure subnixam eam authoritate 45 5 10 15 25 35
115 deinde fretus propria voluntate ad completionem illorum pactorum taliter extortorum atque consuma- tionem obligationum quarumcunque, sub quibus eidem marchioni pro viginti milibus marcarum obligavit civitatem Sitavie et castrum Ronaw cum eorum per- tinentiis, castrum de Harffenstein et civitatem cu m omnibus aliis attinentiis, castrum Beddier cum suis pertinentis, castrum Detzenin cum suis pertinentiis, ciuitatem Usk et castrum cum eorum pertinentiis, civitatem Bruks et castrum cum eorum pertinentiis, nec non castrum Sandowe cum suis pertinentiis uni- versis, sub quibuscunque etiam promissionibus taliter extortis ipsi marchioni pro duobus milibus marcarum fideiussores, per modum extorsionis coactus, posuit et pro quinque milibus marcarum, quas se datarum promisit, aliqualiter teneatur, maxime cum inter nos et dictum marchionem, cum eius iuri antedictum heredem regni Bohemie cum suo regno usque ad certum tempus committeremus, intercesserit certa con- ventio, digna in suo robore observari, videlicet quod 20 expirante certo tempore, quod conventioni adjectum fuerat, prenominatum heredem regni Bohemie una cum suo regno sine quovis damno vel dispendio vel quantumvis jnjuria sine petitione quarumlibet expen- sarum iuxta legem conventionis restituet pleno iure, cuius tamen conuentionis legibus dictus marchio obvians, minus iuste pactiones, obligationes, fideiussi- ones extorquens indebite, quod promisit, penitus violavit, atque singula superius expressa, principes, comites et nobiles, qui in eodem aderant iudicio, per 30 nos requisiti sententionando protulerunt, quod sepe dictus heres regni Bohemie ad completionem dicto- rum pactorum, promissionum, fideiussionum, nec non quarumcunque obligationum ab eo taliter extortarum per dictum marchionem nullatenus sit adstrictus, sed a predictis omnibus per sententiam debeat liberari et ubique penitus absolui, obligationes etiam dicto- rum bonorum, promissiones, fideiussiones, ipso iure debeant pro cassis et irritis estimari. Unde nos videntes et provida meditatione pensantes, ipsam 40 sententiam de equo iure subnixam eam authoritate 45 5 10 15 25 35
Strana 116
116 20 regia approbamus, obligationes dictorum bonorum seu pignorum, fideiussiones, promissiones, prout superius expressum extitit, cum contra ius et equum sint ex- torte a dicto marchione in dicti heredis preiudicium 5 et grauamen; per sententiam, prout coram nobis ex- titit sententionatum, irritantes, fideiussores a suis promissionibus absoluentes, cives, burgenses et quos- cunque alios homines dictorum castrorum oppidorum seu ciuitatum a sacramentis seu promissionibus dicto 10 marchioni ad mandatum dicti heredis, vel alio quo- cunque modo prestitis, absolvendo, mandamus vobis uniuersis et singulis, quatenus ipsum heredem regni Bohemie, quem mediante dicta sententia ab obliga- tione dictorum bonorum et aliis pactis, fideiussioni- 15 bus cum fideiussoribus datis absoluimus et denun- tiamus absolutum, a predictis omnibus et singulis dicto modo prestitis habeatis penitus (liberum), scien- tes eum ad perfectionem seu consumationem dicta- rum obligationum aliqualiter non teneri. Testes, qui premisse sententie interfuerunt sunt..... Argentinen- sis, H. Basiliensis episcopi, Lud. aule nostre cancel- larius, nobiles viri H. marchio de Hoberg, F. burg- grauius de Nurnberg, Al. de Hohemberg, Egeno de Fuerstenberg, comites de Nisen, B. de Geroldsteke, 25 nobiles et alii quam plures. Datum et actum Frey- burg in Ottlandia, x. kalendas septembris, indictione undecima, anno domini MCCLXXXIII. regni vero nostri anno x. (Original im Wiener archive; abdrücke in Pertz monumenta 30 Germaniae historica tom. IV. leg. tom. II. p. 444. 445. Riedel, cod. dipl. Brandenb. II. hauptth. I. p. 172. 175. Früher fehler- haft gedruckt bei Balbin Misc. I. 8. 22. Sommersberg script. rer. Silesiac. I. 939. Lünig, cod. dipl. I. 967.)
116 20 regia approbamus, obligationes dictorum bonorum seu pignorum, fideiussiones, promissiones, prout superius expressum extitit, cum contra ius et equum sint ex- torte a dicto marchione in dicti heredis preiudicium 5 et grauamen; per sententiam, prout coram nobis ex- titit sententionatum, irritantes, fideiussores a suis promissionibus absoluentes, cives, burgenses et quos- cunque alios homines dictorum castrorum oppidorum seu ciuitatum a sacramentis seu promissionibus dicto 10 marchioni ad mandatum dicti heredis, vel alio quo- cunque modo prestitis, absolvendo, mandamus vobis uniuersis et singulis, quatenus ipsum heredem regni Bohemie, quem mediante dicta sententia ab obliga- tione dictorum bonorum et aliis pactis, fideiussioni- 15 bus cum fideiussoribus datis absoluimus et denun- tiamus absolutum, a predictis omnibus et singulis dicto modo prestitis habeatis penitus (liberum), scien- tes eum ad perfectionem seu consumationem dicta- rum obligationum aliqualiter non teneri. Testes, qui premisse sententie interfuerunt sunt..... Argentinen- sis, H. Basiliensis episcopi, Lud. aule nostre cancel- larius, nobiles viri H. marchio de Hoberg, F. burg- grauius de Nurnberg, Al. de Hohemberg, Egeno de Fuerstenberg, comites de Nisen, B. de Geroldsteke, 25 nobiles et alii quam plures. Datum et actum Frey- burg in Ottlandia, x. kalendas septembris, indictione undecima, anno domini MCCLXXXIII. regni vero nostri anno x. (Original im Wiener archive; abdrücke in Pertz monumenta 30 Germaniae historica tom. IV. leg. tom. II. p. 444. 445. Riedel, cod. dipl. Brandenb. II. hauptth. I. p. 172. 175. Früher fehler- haft gedruckt bei Balbin Misc. I. 8. 22. Sommersberg script. rer. Silesiac. I. 939. Lünig, cod. dipl. I. 967.)
Strana 117
117 LXXII. Otto und Konrad, markgrafen zu Brandenburg, gestatten den bürgern zu Budissin ein kauf- haus daselbst zu errichten und überlassen ihnen alle einkünfte aus demselben. D. Reppin, 29. märz (in quarta feria ante festum palmarum) 1284. 5 Omnibus in perpetuum. Otto et Conradus dei gracia marchiones Brandenburgenses vniuersis has litteras inspecturis salutem in perpetuum. Ne ea 10 que geruntur cum tempore simul labantur cum fluxu temporis, vtile est ea poni in lingvas testium et lit- terarum testimonio confirmare. Ad noticiam igitur vniuersorum Christi fidelium volumus presentibus litteris peruenire quod nos, fidelibus nostris, burgen- sibus ciuitatis Budessin et communitati eiusdem libe- ram dedimus facultatem siue licenciam in predicta nostra ciuitate Budessin construendi et edificandi domum mercatoriam, quod in volgari ein kophus di- citur in loco ubi ipsis burgensibus magis videbitur 20 expedire et prenotate similiter ciuitati, volentes ut uniuersi prouentus dicte domus ad vsus proueniant ciuitatis nec ad nos de hiis aliquid pertinebit, sed cum omni iure hec eadem domus ad ciuitatem per- tinere debebit, ut pote alie domus in aliis ciuitatibus 25 mercatorum videlicet pertinere ad ciuitates alias vi- debuntur. Pro huiusmodi licencia burgenses predicte ciuitatis nobis decem marcas argenti Stendaliensis et eiusdem ponderis persoluerunt. Ne igitur super huiusmodi licencia inposterum alicui dubietatis scru- pulus oriatur et ne a nostris successoribus violari valeat vel infringi presentes fieri iussimus ac sigillo- rum nostrorum appensionibus decreuimus communiri. Testes huius rei sunt: Johannes et Burgardus niger dicti de Irekessleue, Tizo de Pannwiz, Reynerus de Guck, Hinricus de Wardenberg, Otto de Pulsniz tunc aduocatus in Budessin, Luterus de Palow et alii plu- rimi fide digni. Acta et data sunt hec anno domini 15 30 35
117 LXXII. Otto und Konrad, markgrafen zu Brandenburg, gestatten den bürgern zu Budissin ein kauf- haus daselbst zu errichten und überlassen ihnen alle einkünfte aus demselben. D. Reppin, 29. märz (in quarta feria ante festum palmarum) 1284. 5 Omnibus in perpetuum. Otto et Conradus dei gracia marchiones Brandenburgenses vniuersis has litteras inspecturis salutem in perpetuum. Ne ea 10 que geruntur cum tempore simul labantur cum fluxu temporis, vtile est ea poni in lingvas testium et lit- terarum testimonio confirmare. Ad noticiam igitur vniuersorum Christi fidelium volumus presentibus litteris peruenire quod nos, fidelibus nostris, burgen- sibus ciuitatis Budessin et communitati eiusdem libe- ram dedimus facultatem siue licenciam in predicta nostra ciuitate Budessin construendi et edificandi domum mercatoriam, quod in volgari ein kophus di- citur in loco ubi ipsis burgensibus magis videbitur 20 expedire et prenotate similiter ciuitati, volentes ut uniuersi prouentus dicte domus ad vsus proueniant ciuitatis nec ad nos de hiis aliquid pertinebit, sed cum omni iure hec eadem domus ad ciuitatem per- tinere debebit, ut pote alie domus in aliis ciuitatibus 25 mercatorum videlicet pertinere ad ciuitates alias vi- debuntur. Pro huiusmodi licencia burgenses predicte ciuitatis nobis decem marcas argenti Stendaliensis et eiusdem ponderis persoluerunt. Ne igitur super huiusmodi licencia inposterum alicui dubietatis scru- pulus oriatur et ne a nostris successoribus violari valeat vel infringi presentes fieri iussimus ac sigillo- rum nostrorum appensionibus decreuimus communiri. Testes huius rei sunt: Johannes et Burgardus niger dicti de Irekessleue, Tizo de Pannwiz, Reynerus de Guck, Hinricus de Wardenberg, Otto de Pulsniz tunc aduocatus in Budessin, Luterus de Palow et alii plu- rimi fide digni. Acta et data sunt hec anno domini 15 30 35
Strana 118
118 5 10 15 MCCLXXXIV, in Iv. feria ante festum palmarum et data in Reppin per manum domini Alwardi curie nostre notarij. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner stadtarchive; anhangen zwei eirunde siegel. — Gedruckt, ausser bei Hoffmann, scr. rer. Lus. IV. 137., und Lus. sup. dipl. cont. 5., neuerdings bei Riedel codex dipl. Brandenb. II. I. p. 174. nach letzteren bei- den abdrücken. Die beiden siegel sind von braunem wachs und oval, das des markgrafen Otto mit grüner, des markgrafen Con- rad mit gelber seidenschnur. Die schrift ist am inneren rande des vertieften ovales. Alle markgräflichen siegel dieser zeit haben das bild des stehenden markgrafen, in der linken das schild mit dem adler und in der rechten die fahne, worauf wieder der ein- fache adler. Der mantel ist bei beiden mit langen franzen ver- schen. Am gürtel hängen schellen; auch auf dem panzerhemde am bruststücke scheinen schellen angedeutet. Unterhalb des gür- tels treten die ringe des panzerhemdes deutlich hervor. Die um- schrift ist wie gewöhnlich. Die urkunde liegt im archive unter der signatur: Littera de mercatorio. A. No. 1.) LXXIII. 20 Erklärung des Vlricus gen. Ouis etc. über das allodium: piscina regis bei Budissin, zu gunsten des domstifts ebendaselbst. D. Misne, 3. april (in crastino beatj Ambrosij) 1284. Ego Vlricus cognominatus Ouis in hijs protestor 25 et publice recognosco, volens eciam in futurum fieri manifestum omnibus hanc litteram inspecturis, quod allodium siue predium, quod piscina regis est nun- cupatum iuxta Budesin situm, siue ego sive quisquam alter qualicumque tytulo possederit, hoc honus in se 30 annexum habeat, quod de omnibus terre seminibus ac uniuersis fructibus ex quibuscunque seminibus prouenientibus ex prima fundacione Budesinensis ecclesie nec non consensu et beniuolencia principum accedente, prout a clericis et laycis fide dignis ple- 35 nius didici, preposito et capitulo Budesinensis eccle-
118 5 10 15 MCCLXXXIV, in Iv. feria ante festum palmarum et data in Reppin per manum domini Alwardi curie nostre notarij. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner stadtarchive; anhangen zwei eirunde siegel. — Gedruckt, ausser bei Hoffmann, scr. rer. Lus. IV. 137., und Lus. sup. dipl. cont. 5., neuerdings bei Riedel codex dipl. Brandenb. II. I. p. 174. nach letzteren bei- den abdrücken. Die beiden siegel sind von braunem wachs und oval, das des markgrafen Otto mit grüner, des markgrafen Con- rad mit gelber seidenschnur. Die schrift ist am inneren rande des vertieften ovales. Alle markgräflichen siegel dieser zeit haben das bild des stehenden markgrafen, in der linken das schild mit dem adler und in der rechten die fahne, worauf wieder der ein- fache adler. Der mantel ist bei beiden mit langen franzen ver- schen. Am gürtel hängen schellen; auch auf dem panzerhemde am bruststücke scheinen schellen angedeutet. Unterhalb des gür- tels treten die ringe des panzerhemdes deutlich hervor. Die um- schrift ist wie gewöhnlich. Die urkunde liegt im archive unter der signatur: Littera de mercatorio. A. No. 1.) LXXIII. 20 Erklärung des Vlricus gen. Ouis etc. über das allodium: piscina regis bei Budissin, zu gunsten des domstifts ebendaselbst. D. Misne, 3. april (in crastino beatj Ambrosij) 1284. Ego Vlricus cognominatus Ouis in hijs protestor 25 et publice recognosco, volens eciam in futurum fieri manifestum omnibus hanc litteram inspecturis, quod allodium siue predium, quod piscina regis est nun- cupatum iuxta Budesin situm, siue ego sive quisquam alter qualicumque tytulo possederit, hoc honus in se 30 annexum habeat, quod de omnibus terre seminibus ac uniuersis fructibus ex quibuscunque seminibus prouenientibus ex prima fundacione Budesinensis ecclesie nec non consensu et beniuolencia principum accedente, prout a clericis et laycis fide dignis ple- 35 nius didici, preposito et capitulo Budesinensis eccle-
Strana 119
119 sie annis singulis de ipso allodio integra decima prout dixi de omnibus fructibus est soluenda, vo- lens: quod Otto magister monete Budesinensis, uel quicquam alter predictum allodium ab hac hora inantea meo nomine tenuerit, omnem decimam de predicto allodio prouenientem et capitulo iam dicte ecclesie persoluat, sine diminucione qualibet et per- fecte restituens sepe dictum prepositum et capitulum nominate Budesinensis ecclesie ad possessionem eius- dem, qua ipsos ad tempus et ex errore et iniuriose 10 me priuasse recognosco, promittens nihilominus bona fide, quod in solutione iam dicte decime sepe dic- tus prepositus et canonici eiusdem loci per me et per meos non deberunt de cetero impediri. Prete- rea, si me predictum allodium tempore procedente 15 contingerit vendere, emptor de ipso allodio soluet decimam secundum consuetudinem retro actis tem- poribus obseruatam. In cuius rei testimonium si- gillo meo presentem litteram consignaui. Datum Misne anno domini M°CCOLXXXIV° in crastino beati Am- 20 brosij, presentibus infra scriptis, domino Siffrido Misnensi decano, domino Theodorico Budesinensi tunc preposito, domino C. de Boruz custode Misnen- sis ecclesie, domino Arnoldo de Jericho, canonicis Misnensibus, domino Meinero borggrauio Misnensi, domino Johanne de Zlimz, domino Petro de Polenzk militibus, Conrado de Brunow, villico Misnensi, Wluerico ciue Misnensi et alijs quam pluribus cleri- cis et laycis fide dignis. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, 30 mit einem siegel, in dessen dreieckigem wappenschilde ein schaaf befindlich ist. Die umschrift ist abgebrochen.)
119 sie annis singulis de ipso allodio integra decima prout dixi de omnibus fructibus est soluenda, vo- lens: quod Otto magister monete Budesinensis, uel quicquam alter predictum allodium ab hac hora inantea meo nomine tenuerit, omnem decimam de predicto allodio prouenientem et capitulo iam dicte ecclesie persoluat, sine diminucione qualibet et per- fecte restituens sepe dictum prepositum et capitulum nominate Budesinensis ecclesie ad possessionem eius- dem, qua ipsos ad tempus et ex errore et iniuriose 10 me priuasse recognosco, promittens nihilominus bona fide, quod in solutione iam dicte decime sepe dic- tus prepositus et canonici eiusdem loci per me et per meos non deberunt de cetero impediri. Prete- rea, si me predictum allodium tempore procedente 15 contingerit vendere, emptor de ipso allodio soluet decimam secundum consuetudinem retro actis tem- poribus obseruatam. In cuius rei testimonium si- gillo meo presentem litteram consignaui. Datum Misne anno domini M°CCOLXXXIV° in crastino beati Am- 20 brosij, presentibus infra scriptis, domino Siffrido Misnensi decano, domino Theodorico Budesinensi tunc preposito, domino C. de Boruz custode Misnen- sis ecclesie, domino Arnoldo de Jericho, canonicis Misnensibus, domino Meinero borggrauio Misnensi, domino Johanne de Zlimz, domino Petro de Polenzk militibus, Conrado de Brunow, villico Misnensi, Wluerico ciue Misnensi et alijs quam pluribus cleri- cis et laycis fide dignis. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, 30 mit einem siegel, in dessen dreieckigem wappenschilde ein schaaf befindlich ist. Die umschrift ist abgebrochen.)
Strana 120
120 LXXIV. Burggraf Meinher von Meissen verkündet dass der zwischen dem domcapitel zu Budissin einerseits, und dem Vlricus Ouis und Otto dem münzer von Budissin andererseits, schwebende streit über die einkünfte des königlichen allo- dium's bei Budissin beigelegt sei. D. Misne, 6. april (jn die cene dominj) 1284. Nos Meinherus dei gracia burgrauius Misnensis 10 notum facimus vniuersis et presenti pagina pro- testamur, quod causa, que inter dominum Theoderi- cum prepositum Budesinensem et canonicos suos ex vna, et dominum Vlricum Ouem et Ottonem mone- tarium de Budesin, super decima quatuor annis et amplius ipsi preposito et canonicis Budesinensibus detenta, de possessionibus que vocantur allodium regis iuxta Budesin sitis, quarum possessionum dic- tus Otto nomine dicti Ouis possessor fuit ex parte altera questio verteretur, nobis presentibus et parti- 20 bus consentientibus est amicabiliter determinata per modum inferius annotatum. Dictus Otto et gener suus promiserunt dicto preposito et canonicis Bude- sinensibus reddere et soluere Misne in festo beati Michaelis proxime nunc venturo, pro decima detenta 25 sex marcas argenti Vribergensis Misnensi pondere ponderatas. Deinde dictus Vlricus Ouis statim resti- tuit dictum prepositum et canonicos possessioni de- cime supradicte, et promisit ab illa hora in antea ipsi preposito canonicis et successoribus eorum cum 30 dicto Ottone monetario, qui dictum allodium colebat, soluere integram decimam de omnibus seminibus hyemalibus et estiualibus vbicumque in dicto allodio seminatis, sine diminucione omni impedimento ces- sante. Et si dictus Otto dimiserit allodium supra- dictum, successor ejus possessor et cultor agrorum soluet integraliter de omnibus seminibus decimam supradictam. Preterea adjectum fuit, vt si dictum 5 15 35
120 LXXIV. Burggraf Meinher von Meissen verkündet dass der zwischen dem domcapitel zu Budissin einerseits, und dem Vlricus Ouis und Otto dem münzer von Budissin andererseits, schwebende streit über die einkünfte des königlichen allo- dium's bei Budissin beigelegt sei. D. Misne, 6. april (jn die cene dominj) 1284. Nos Meinherus dei gracia burgrauius Misnensis 10 notum facimus vniuersis et presenti pagina pro- testamur, quod causa, que inter dominum Theoderi- cum prepositum Budesinensem et canonicos suos ex vna, et dominum Vlricum Ouem et Ottonem mone- tarium de Budesin, super decima quatuor annis et amplius ipsi preposito et canonicis Budesinensibus detenta, de possessionibus que vocantur allodium regis iuxta Budesin sitis, quarum possessionum dic- tus Otto nomine dicti Ouis possessor fuit ex parte altera questio verteretur, nobis presentibus et parti- 20 bus consentientibus est amicabiliter determinata per modum inferius annotatum. Dictus Otto et gener suus promiserunt dicto preposito et canonicis Bude- sinensibus reddere et soluere Misne in festo beati Michaelis proxime nunc venturo, pro decima detenta 25 sex marcas argenti Vribergensis Misnensi pondere ponderatas. Deinde dictus Vlricus Ouis statim resti- tuit dictum prepositum et canonicos possessioni de- cime supradicte, et promisit ab illa hora in antea ipsi preposito canonicis et successoribus eorum cum 30 dicto Ottone monetario, qui dictum allodium colebat, soluere integram decimam de omnibus seminibus hyemalibus et estiualibus vbicumque in dicto allodio seminatis, sine diminucione omni impedimento ces- sante. Et si dictus Otto dimiserit allodium supra- dictum, successor ejus possessor et cultor agrorum soluet integraliter de omnibus seminibus decimam supradictam. Preterea adjectum fuit, vt si dictum 5 15 35
Strana 121
121 Ouem dictum allodium vendere vel alienare contin- geret, decimam excipere deberet et reseruare pre- posito canonicis et ecclesie Budesinensi. Dicta con- cordia recitata et a partibus presentibus approbata, dictus Otto absolutus fuit a sentencia excommunica- cionis, qua pro decima detenta dudum fuerat alliga- tus. Et ne alicui supradicte compositionis dubietas oriatur presentem litteram sigilli nostri munimine duximus roborandam. Huic compositioni inter fue- runt domini Sifridus decanus Misnensis, Conradus 10 custos et Arnoldus celerarius, canonici Misnenses, qui sigilla sua ad maiorem firmitatem presentibus appenderunt. Item dominus Petrus de Polenzc, Wul- uericus et Tirco gener eius ciues Misnenses, qui sigillis carent, et alij clerici et layci fide digni. 15 Actum et datum Misne anno dominj millesimo du- centesimo octogesimo quarto, in die cene dominj. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domar- chive. Von den vier siegeln, welche an der urkunde gehangen haben, sind nur noch die pergamentriemen vorhanden.) 5 20 LXXV. Bernhard, praepositus, und Siegfried, decan der kirche in Meissen, entlassen den Martin und Hermann von Canyn und die söhne ihres bru- ders Johann: Martin, Hermann und Peter von 25 Pitsuicz aus dem knechtsverhältnisse der gasti, gegen 10 mark silbers lösung. D. Meissen, 1. febr. (kal. febr.) 1286. Bernardus prepositus et Siffridus decanus totum- que Misnensis ecclesie capitulum vniuersis et singulis 30 presentem paginam intuentibus salutem. Omnium Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 16
121 Ouem dictum allodium vendere vel alienare contin- geret, decimam excipere deberet et reseruare pre- posito canonicis et ecclesie Budesinensi. Dicta con- cordia recitata et a partibus presentibus approbata, dictus Otto absolutus fuit a sentencia excommunica- cionis, qua pro decima detenta dudum fuerat alliga- tus. Et ne alicui supradicte compositionis dubietas oriatur presentem litteram sigilli nostri munimine duximus roborandam. Huic compositioni inter fue- runt domini Sifridus decanus Misnensis, Conradus 10 custos et Arnoldus celerarius, canonici Misnenses, qui sigilla sua ad maiorem firmitatem presentibus appenderunt. Item dominus Petrus de Polenzc, Wul- uericus et Tirco gener eius ciues Misnenses, qui sigillis carent, et alij clerici et layci fide digni. 15 Actum et datum Misne anno dominj millesimo du- centesimo octogesimo quarto, in die cene dominj. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domar- chive. Von den vier siegeln, welche an der urkunde gehangen haben, sind nur noch die pergamentriemen vorhanden.) 5 20 LXXV. Bernhard, praepositus, und Siegfried, decan der kirche in Meissen, entlassen den Martin und Hermann von Canyn und die söhne ihres bru- ders Johann: Martin, Hermann und Peter von 25 Pitsuicz aus dem knechtsverhältnisse der gasti, gegen 10 mark silbers lösung. D. Meissen, 1. febr. (kal. febr.) 1286. Bernardus prepositus et Siffridus decanus totum- que Misnensis ecclesie capitulum vniuersis et singulis 30 presentem paginam intuentibus salutem. Omnium Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 16
Strana 122
122 habere memoriam et in nullo dubitare diuinitatis cuiusdam pocius quam humanitatis existit, et ideo ne ea que in tempore geruntur lapsu temporis ob- liuioni tradantur solent scripti testimonio perennari. 5 Cum Martinus de Canyn et Hermanus frater eius et filij Johannis fratris predictorum, videlicet Martinus, Hermannus et Petrus dicti de Pitsuicz in nostra pro- uincia constituti recognouissent et cognatos suos esse serui qui vulgariter gasti nuncupantur ecclesie et ca- 10 pituli nostri assumplo nobili viro domino Meinhero burggrauio Misnensi ac alijs amicis suis instanter pe- tiuerunt ut recepta certa summa pecunie eos e ser- uitute emanciparemus et cum paruulis suis linea recta descendentibus libertati donaremus. Nos vero 15 nobilis viri dominj Meinheri burggrauii Misnensis et aliorum ipsorum amicorum precibus inclinati Marti- num et Hermanum fratrem eius et filios Johannis fratris predictorum scilicet Martinum, Hermanum et Petrum de Pitsuicz ante dictos receptis decem mar- 20 chis argenti cum liberis suis directe tantummodo descendentibus emancipamus et libertati donamus, omnibus alijs consanguineis et cognatis eorum in seruos ecclesie Misnensis et nostro capitulo reser- uatis. In cuius rei testimonium sigillis capituli nostri et nobilis viri dominj Meinheri burggrauij Misnensis iussimus et petiuimus presentem literam colorari. Actum et datum anno dominj MCCLXXXVI, cal. febr., presentibus testibus infrascriptis doctore Leone pre- posito s. Afre, doctore Johanne de Wildenhan cano- 30 nico regulari ibidem. 25 (Gedruckt in Fabricii ann. urbis Misn.)
122 habere memoriam et in nullo dubitare diuinitatis cuiusdam pocius quam humanitatis existit, et ideo ne ea que in tempore geruntur lapsu temporis ob- liuioni tradantur solent scripti testimonio perennari. 5 Cum Martinus de Canyn et Hermanus frater eius et filij Johannis fratris predictorum, videlicet Martinus, Hermannus et Petrus dicti de Pitsuicz in nostra pro- uincia constituti recognouissent et cognatos suos esse serui qui vulgariter gasti nuncupantur ecclesie et ca- 10 pituli nostri assumplo nobili viro domino Meinhero burggrauio Misnensi ac alijs amicis suis instanter pe- tiuerunt ut recepta certa summa pecunie eos e ser- uitute emanciparemus et cum paruulis suis linea recta descendentibus libertati donaremus. Nos vero 15 nobilis viri dominj Meinheri burggrauii Misnensis et aliorum ipsorum amicorum precibus inclinati Marti- num et Hermanum fratrem eius et filios Johannis fratris predictorum scilicet Martinum, Hermanum et Petrum de Pitsuicz ante dictos receptis decem mar- 20 chis argenti cum liberis suis directe tantummodo descendentibus emancipamus et libertati donamus, omnibus alijs consanguineis et cognatis eorum in seruos ecclesie Misnensis et nostro capitulo reser- uatis. In cuius rei testimonium sigillis capituli nostri et nobilis viri dominj Meinheri burggrauij Misnensis iussimus et petiuimus presentem literam colorari. Actum et datum anno dominj MCCLXXXVI, cal. febr., presentibus testibus infrascriptis doctore Leone pre- posito s. Afre, doctore Johanne de Wildenhan cano- 30 nico regulari ibidem. 25 (Gedruckt in Fabricii ann. urbis Misn.)
Strana 123
123 LXXVI. Otto und Johann, markgrafen von Brandenburg, weisen dem kloster Marienstern das halbe dorf Chula bei Wittichenau zu. D. Crozna, 8. octo- ber (in vigilia sancti Dionisij et sociorum ejus) 1286. 5 In nomine domini amen. Otto et Joannes dei gracia marchiones Brandenburgenses omnibus hanc literam intuentibus salutem in domino sempiternam. Decet excellenciam nostram sanctimonialibus in do- mini nostri terra degentibus auxilium et juuamen impendere et earum inopie succurrere subsidiis ac presidiis oportunis. Ad noticiam igitur vniuersis Christi fidelibus deducimus per presentes, quod cum vene- rabilis dominus Bernardus Misnensis ecclesie prepo- situs amicus noster episcopalis ac familiaris villam Chula sitam juxta Wittigenhaw cum allodio adjacente et quosdam agros sitos inter agros pertinentes ad ciuitatem Wittigenhaw cenobio stelle sancte Marie et virginibus inibi domino famulantibus a domino de Stigradaw pro sexcentis marcis Budissinensis argenti et ponderis ejusdem comparasset, cum pleno vide- licet jure, cum omni fructu, cum omnibus ad ean- dem villam pertinentibus, cum pascuis, lignis, aquis, pratis, nemoribus, salibus molendino secundum 25 quod eadem bona actis limitalibus in suis terminis circum ferentibus sunt distincta quorum bonorum medietatem siue dimidietatem jtem sincere a nobis hactenus tenuit ac possedit justo titulo feudali nos ad honorem dei et sui matris virginis gloriose et ip- sorum bonorum operum participes simus, donauimus predicto cenobio et sanctimonialibus plenissimam huiuscemodi bonorum dimidietatem cum proprietate eorundem quiete et pacifice perpetuis temporibus proprietatis titulo possidendam, ita quod nihil juris nihil prorsus proprietatis nobis aut heredibus nostris ponamus in bonis prius habitis ullo tempore vendi- care. Ut igitur hec nostra donacio pure propter 10 15 20 30 35 16*
123 LXXVI. Otto und Johann, markgrafen von Brandenburg, weisen dem kloster Marienstern das halbe dorf Chula bei Wittichenau zu. D. Crozna, 8. octo- ber (in vigilia sancti Dionisij et sociorum ejus) 1286. 5 In nomine domini amen. Otto et Joannes dei gracia marchiones Brandenburgenses omnibus hanc literam intuentibus salutem in domino sempiternam. Decet excellenciam nostram sanctimonialibus in do- mini nostri terra degentibus auxilium et juuamen impendere et earum inopie succurrere subsidiis ac presidiis oportunis. Ad noticiam igitur vniuersis Christi fidelibus deducimus per presentes, quod cum vene- rabilis dominus Bernardus Misnensis ecclesie prepo- situs amicus noster episcopalis ac familiaris villam Chula sitam juxta Wittigenhaw cum allodio adjacente et quosdam agros sitos inter agros pertinentes ad ciuitatem Wittigenhaw cenobio stelle sancte Marie et virginibus inibi domino famulantibus a domino de Stigradaw pro sexcentis marcis Budissinensis argenti et ponderis ejusdem comparasset, cum pleno vide- licet jure, cum omni fructu, cum omnibus ad ean- dem villam pertinentibus, cum pascuis, lignis, aquis, pratis, nemoribus, salibus molendino secundum 25 quod eadem bona actis limitalibus in suis terminis circum ferentibus sunt distincta quorum bonorum medietatem siue dimidietatem jtem sincere a nobis hactenus tenuit ac possedit justo titulo feudali nos ad honorem dei et sui matris virginis gloriose et ip- sorum bonorum operum participes simus, donauimus predicto cenobio et sanctimonialibus plenissimam huiuscemodi bonorum dimidietatem cum proprietate eorundem quiete et pacifice perpetuis temporibus proprietatis titulo possidendam, ita quod nihil juris nihil prorsus proprietatis nobis aut heredibus nostris ponamus in bonis prius habitis ullo tempore vendi- care. Ut igitur hec nostra donacio pure propter 10 15 20 30 35 16*
Strana 124
124 dominum facta non possit futuris temporibus aliqualiter violari, presentem literam conscribere jussimus ac sigillorum nostrorum appensionibus communiri. Testes huius presentis sunt dominus Lucas de Schreibers- dorff, Sigmund de Wardenberg, Godoke de Grifenberg, dominus Reinsicco de Guze aduocatus in Budissin, dominus Gunterus de Biberstein et alii plurimi fide digni. Actum et datum in Crozna anno domini mille- simo ducentesimo LXXXVI. in vigilia sancti Dionisij et 10 sociorum ejus. 5 (Collationirt mit einer bei der oberamtscanzlei zu Bautzen vom originale genommenen abschrift. Gedruckt bei Riedel II. 1. p. 187.) LXXVII. 15 Otto de Donin und Otto de Greuenstein be- kunden mit dem bischofe von Meissen, zwei weinberge bei Kotzebroda und äcker in Pot- schapel fur ihr eigenthum in Libenstat und Bo- secendorf eingetauscht zu haben. D. Meissen, 19. oct. (in crastino s. Luce) 1286. Nos Otto de Donin et Otto de Greuenstein bur- grauii omnibus hanc litteram inspecturis noticiam subscriptorum. Vniuersis Christi fidelibus tenore pre- sentium publice protestamur quod duas uineas sitas 25 iuxta uillam que dicitur Kotzebrode et agros in uilla dicta Potschapel, quas uineas et agros de manu do- mini episcopi Misnensis iure tenuimus feodali, hac uidelicet condicione in manus ipsius domini episcopi resignauimus motu liberi arbitrii nos ducente, ut proprietatem dictarum uinearum et agrorum cum omnibus prouentibus suis daret et conferret hospitali in Dresden iure proprietario perpetuo possidendam. 20 30
124 dominum facta non possit futuris temporibus aliqualiter violari, presentem literam conscribere jussimus ac sigillorum nostrorum appensionibus communiri. Testes huius presentis sunt dominus Lucas de Schreibers- dorff, Sigmund de Wardenberg, Godoke de Grifenberg, dominus Reinsicco de Guze aduocatus in Budissin, dominus Gunterus de Biberstein et alii plurimi fide digni. Actum et datum in Crozna anno domini mille- simo ducentesimo LXXXVI. in vigilia sancti Dionisij et 10 sociorum ejus. 5 (Collationirt mit einer bei der oberamtscanzlei zu Bautzen vom originale genommenen abschrift. Gedruckt bei Riedel II. 1. p. 187.) LXXVII. 15 Otto de Donin und Otto de Greuenstein be- kunden mit dem bischofe von Meissen, zwei weinberge bei Kotzebroda und äcker in Pot- schapel fur ihr eigenthum in Libenstat und Bo- secendorf eingetauscht zu haben. D. Meissen, 19. oct. (in crastino s. Luce) 1286. Nos Otto de Donin et Otto de Greuenstein bur- grauii omnibus hanc litteram inspecturis noticiam subscriptorum. Vniuersis Christi fidelibus tenore pre- sentium publice protestamur quod duas uineas sitas 25 iuxta uillam que dicitur Kotzebrode et agros in uilla dicta Potschapel, quas uineas et agros de manu do- mini episcopi Misnensis iure tenuimus feodali, hac uidelicet condicione in manus ipsius domini episcopi resignauimus motu liberi arbitrii nos ducente, ut proprietatem dictarum uinearum et agrorum cum omnibus prouentibus suis daret et conferret hospitali in Dresden iure proprietario perpetuo possidendam. 20 30
Strana 125
125 Et ne Missnensis ecclesia ex hac donacione detri- mentum aliquid sustineret proprietatem ciuitatis nostre que dicitur Libenstat et uille Bosecendorf cum consensu omnium fratrum et heredum nostrorum eidem ecclesie Misnensi dedimus in restaurum, dictas ciuitatem et uillam ab eodem domino episcopo iure feodali in posterum habituri. Vt igitur huius resigna- tionis donationis restaurationis euidentia stabilis et inconcussa maneat in futurum, hanc paginam sigillo- rum nostrorum appensionibus fecimus communiri. Huius rei testes sunt: dominus Sifridus decanus Misnensis, dominus prepositus Wurzinensis, dominus Heidenricus cantor Misnensis, dominus Theodericus prepositus Budisinensis, dominus Conradus custos Misnensis, dominus Meinherus burgrauius Misnensis, 15 dominus Albero burgrauius de Liznich, dominus Petrus de Polenzich et alii fide digni. Datum Misne anno domini millesimo ducentesimo octogesimo sexto in crastino sancti Luce. 5 10 (Nach dem originale no. 1153. auf pergament im kön. 20 Sächs. hauptstaatsarchive zu Dresden; mit zwei siegeln. Das kleinere zeigt die hirschgeweihe im schiefen mit adlerschwingen gekrönten wappenschilde, umschrift: S. OTTONIS. BVRCGRAVII. DE. DONIN. † Das zweite grössere hat im gradestehenden schilde dieselben gekreuzten hirschgeweihe. Die umschrift heisst 25 † SIGILLVM: OTTONIS: BVRG: GRAVII. DE. DONIN. Ge- druckt mit abkürzungszeichen bei Hasche, urkundenbuch zur Dres- dener geschichte I. p. 19. no. 11.) LXXVIII. Withego’s, bischofs von Meissen, erklärung in 30 bezug auf den in urkunde no. LXXVII. verkündeten tausch. D. Meissen, 19. oct. (in crastino s. Luce) 1286. Nos Withego dei gracia Misnensis episcopus re- cognoscimus et tenore presencium publice protestamur, 35
125 Et ne Missnensis ecclesia ex hac donacione detri- mentum aliquid sustineret proprietatem ciuitatis nostre que dicitur Libenstat et uille Bosecendorf cum consensu omnium fratrum et heredum nostrorum eidem ecclesie Misnensi dedimus in restaurum, dictas ciuitatem et uillam ab eodem domino episcopo iure feodali in posterum habituri. Vt igitur huius resigna- tionis donationis restaurationis euidentia stabilis et inconcussa maneat in futurum, hanc paginam sigillo- rum nostrorum appensionibus fecimus communiri. Huius rei testes sunt: dominus Sifridus decanus Misnensis, dominus prepositus Wurzinensis, dominus Heidenricus cantor Misnensis, dominus Theodericus prepositus Budisinensis, dominus Conradus custos Misnensis, dominus Meinherus burgrauius Misnensis, 15 dominus Albero burgrauius de Liznich, dominus Petrus de Polenzich et alii fide digni. Datum Misne anno domini millesimo ducentesimo octogesimo sexto in crastino sancti Luce. 5 10 (Nach dem originale no. 1153. auf pergament im kön. 20 Sächs. hauptstaatsarchive zu Dresden; mit zwei siegeln. Das kleinere zeigt die hirschgeweihe im schiefen mit adlerschwingen gekrönten wappenschilde, umschrift: S. OTTONIS. BVRCGRAVII. DE. DONIN. † Das zweite grössere hat im gradestehenden schilde dieselben gekreuzten hirschgeweihe. Die umschrift heisst 25 † SIGILLVM: OTTONIS: BVRG: GRAVII. DE. DONIN. Ge- druckt mit abkürzungszeichen bei Hasche, urkundenbuch zur Dres- dener geschichte I. p. 19. no. 11.) LXXVIII. Withego’s, bischofs von Meissen, erklärung in 30 bezug auf den in urkunde no. LXXVII. verkündeten tausch. D. Meissen, 19. oct. (in crastino s. Luce) 1286. Nos Withego dei gracia Misnensis episcopus re- cognoscimus et tenore presencium publice protestamur, 35
Strana 126
126 quod duas vineas iacentes in villa dicta Kosche- brode et agros in villa Poschapel, quas vineas et agros dominus Otto de Donin et dominus Otto de Grefenstein burgrauii a nobis in feodo tenuerunt, ad peticionem ipsorum ex consensu nostri capituli de- dimus et resignauimus hospitali in Dresden cum omni jure proprietatis quod ad nos in eisdem vineis pertinebat, ita tamen quod in restaurum istarum vinearum predicti burgrauii ex consensu omnium 10 fratrum et heredum suorum ecclesie Misnensis pro- prietatem ciuitatis dicte Libenstat et ville Bosecen- dorf, que proprietas ad ipsos pertinebat, dederunt et predictam ciuitatem et villam loco predictorum ab ecclesia et ab episcopo Misnensi in feodo amplius 15 obtinebunt. Et predictas vineas supradicti burgrauii ex consensu omnium fratrum et heredum suorum predicto hospitali nobis et capitulo nostro libere re- signarunt. Hec fecimus cum consensu et voluntate nostri capituli supradicti. Testes huius facti sunt: 20 dominus Siffridus decanus Misnensis, dominus Jo- hannes prepositus Wurzinensis, dominus Hedenricus cantor Misnensis, dominus Theodericus prepositus Budesinensis, dominus Conradus custos Misnensis, dominus Meinherus burgrauius Misnensis, dominus Albero burgrauius de Liznich, dominus Thizo de Glu- bozich, dominus Petrus de Polenzich et alii fide digni. In cuius facti certitudinem presentem con- scribi voluimus litteram et sigillo nostro sigilloque capituli nostri Misnensis firmiter communiri. Datum et 30 actum Misne anno domini millesimo ducentesimo octo- gesimo sexto in crastino sancti Luce. 5 25 (Aus dem originale no. 1152. im k. Sächs. hauptstaats- archive zu Dresden; mit zwei siegeln. Das grössere ist das des bisthums Meissen, mit der umschrift: † S. CAPITVLI: ECCLE- SIE: MISNENSIS; auf dem kleineren erblickt man den bischof sitzend auf cinem stuhle, dessen seitenlehnen hunde mit lilien im maule bilden, das bischofskreuz auf der brust, in der linken ein aufgeschlagenes buch, in der rechten den krummstab. Umschrift: † S. WITHEGON. DEI GRA MISNENSIS ECCE EPI. Mit den 40 abkürzungszeichen gedruckt bei Hasche, urkundenbuch zur dipl. gesch. von Dresden I. no. 12. p. 20. f.) 35
126 quod duas vineas iacentes in villa dicta Kosche- brode et agros in villa Poschapel, quas vineas et agros dominus Otto de Donin et dominus Otto de Grefenstein burgrauii a nobis in feodo tenuerunt, ad peticionem ipsorum ex consensu nostri capituli de- dimus et resignauimus hospitali in Dresden cum omni jure proprietatis quod ad nos in eisdem vineis pertinebat, ita tamen quod in restaurum istarum vinearum predicti burgrauii ex consensu omnium 10 fratrum et heredum suorum ecclesie Misnensis pro- prietatem ciuitatis dicte Libenstat et ville Bosecen- dorf, que proprietas ad ipsos pertinebat, dederunt et predictam ciuitatem et villam loco predictorum ab ecclesia et ab episcopo Misnensi in feodo amplius 15 obtinebunt. Et predictas vineas supradicti burgrauii ex consensu omnium fratrum et heredum suorum predicto hospitali nobis et capitulo nostro libere re- signarunt. Hec fecimus cum consensu et voluntate nostri capituli supradicti. Testes huius facti sunt: 20 dominus Siffridus decanus Misnensis, dominus Jo- hannes prepositus Wurzinensis, dominus Hedenricus cantor Misnensis, dominus Theodericus prepositus Budesinensis, dominus Conradus custos Misnensis, dominus Meinherus burgrauius Misnensis, dominus Albero burgrauius de Liznich, dominus Thizo de Glu- bozich, dominus Petrus de Polenzich et alii fide digni. In cuius facti certitudinem presentem con- scribi voluimus litteram et sigillo nostro sigilloque capituli nostri Misnensis firmiter communiri. Datum et 30 actum Misne anno domini millesimo ducentesimo octo- gesimo sexto in crastino sancti Luce. 5 25 (Aus dem originale no. 1152. im k. Sächs. hauptstaats- archive zu Dresden; mit zwei siegeln. Das grössere ist das des bisthums Meissen, mit der umschrift: † S. CAPITVLI: ECCLE- SIE: MISNENSIS; auf dem kleineren erblickt man den bischof sitzend auf cinem stuhle, dessen seitenlehnen hunde mit lilien im maule bilden, das bischofskreuz auf der brust, in der linken ein aufgeschlagenes buch, in der rechten den krummstab. Umschrift: † S. WITHEGON. DEI GRA MISNENSIS ECCE EPI. Mit den 40 abkürzungszeichen gedruckt bei Hasche, urkundenbuch zur dipl. gesch. von Dresden I. no. 12. p. 20. f.) 35
Strana 127
127 LXXIX. Johann von Michelberg schenkt dem kloster Marienthal die villa Schlegel mit zubehörung erb- und eigenthümlich. D. im januar 1287*). Notum sit vniversis presentem paginam inspec- turis, quod nos Johannes de Michelberch de consensu conjugis nostre et liberorum nostrorum pro remedio anime patris nostri ac aliorum parentum nostrorum villam nomine Schlegel cum sylvis et omnibus atti- nentijs suis, quam a nobis Vorcho et Bernardus dicti de Opal in feudo habuerunt, venerabili abbatisse et conventui ac domui monialium dicte vallis Marie ordinis Cisterciensis, que dictam villam a supradi- ctis militibus, de nostra licentia redemerunt liberam resignamus ac eisdem jure hereditario possidendam 15 presentis scripti patrocinio confirmamus, ita ut am- plius nec nobis nec alicui nostrorum modernorum vel posterorum aliquid juris in eadem villa liceat vendicare, sed omnino supradicta domus in perpe- tuum eandem possideat liberam et quietam. In cujus 20 rei testimonium presens scriptum nostri sigilli cha- ractere communiuimus. Datum anno domini MCCLXXXVII. x. nonas januarij indictionis prime. 10 5 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) *) Der datum X. nonas januarij muss auf falscher abschrift beruhen, einen solchen gibt es im römischen kalender gar nicht.
127 LXXIX. Johann von Michelberg schenkt dem kloster Marienthal die villa Schlegel mit zubehörung erb- und eigenthümlich. D. im januar 1287*). Notum sit vniversis presentem paginam inspec- turis, quod nos Johannes de Michelberch de consensu conjugis nostre et liberorum nostrorum pro remedio anime patris nostri ac aliorum parentum nostrorum villam nomine Schlegel cum sylvis et omnibus atti- nentijs suis, quam a nobis Vorcho et Bernardus dicti de Opal in feudo habuerunt, venerabili abbatisse et conventui ac domui monialium dicte vallis Marie ordinis Cisterciensis, que dictam villam a supradi- ctis militibus, de nostra licentia redemerunt liberam resignamus ac eisdem jure hereditario possidendam 15 presentis scripti patrocinio confirmamus, ita ut am- plius nec nobis nec alicui nostrorum modernorum vel posterorum aliquid juris in eadem villa liceat vendicare, sed omnino supradicta domus in perpe- tuum eandem possideat liberam et quietam. In cujus 20 rei testimonium presens scriptum nostri sigilli cha- ractere communiuimus. Datum anno domini MCCLXXXVII. x. nonas januarij indictionis prime. 10 5 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) *) Der datum X. nonas januarij muss auf falscher abschrift beruhen, einen solchen gibt es im römischen kalender gar nicht.
Strana 128
128 LXXX. 5 Jerus von Grafenstein entsagt dem lehen über zwei morgen landes, welche Bartholomäus bür- ger zu Zittau von Grafensteins lehensmanne Volpertus bei Ostritz gekauft und dem kloster st. Marienthal geschenkt hat. D. Zittau, 6. sep- tember (vIII. idus septembris) 1288. In nomine domini amen. Nos Jerrus dictus de Grabenstein omnibus fide christiana preditis pre- 10 sentem paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam omnium memoriam divinitatis potius quam humani- tatis existit, ne ea que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant, futurorum perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est, quod Bortelmus 1) ciuis Sittaviae, a quodam nomine Volperto duos mansos adjacentes civitati Oztrose marcas annuatim solventes, justo emptionis titulo comparavit, et in sacrificio pro filia sua claustro monialium vallis san- cte Marie obtulit, tempore debito colligendas. Igitur 20 cum viri prenominati Volpertus et Bortelmus bona predicta in feudo a nobis habuerint et publica re- signatione nobis facta, ab ejsdem bonis se alienarunt precibus ac benevolentia Bortelini specialiter inducti, libere ac jure hereditario bona prescripta moniali- 25 bus in claustro jam dicto possidenda resignantes, ac presentis scripti patrocinio confirmantes ita ut am- plius nec nobis nec alicui heredum nostrorum mo- dernorum vel posterorum jus repetendi, sed omnino supradicta domus et conuentus omni anno censum 30 oblatum recipiant obstaculo nullo impediente. In cujus rei testimonium presens scriptum nostri sigilli charactere communimus virosque fideles, in quorum presentia hec sunt tractata, nominando. Otto burg- grauius, frater ejus Henricus. Conradus de Mogelin. 35 Conradus Nutpherg. Henricus Tristine. Henricus de 15 1) Bartholomaeus.
128 LXXX. 5 Jerus von Grafenstein entsagt dem lehen über zwei morgen landes, welche Bartholomäus bür- ger zu Zittau von Grafensteins lehensmanne Volpertus bei Ostritz gekauft und dem kloster st. Marienthal geschenkt hat. D. Zittau, 6. sep- tember (vIII. idus septembris) 1288. In nomine domini amen. Nos Jerrus dictus de Grabenstein omnibus fide christiana preditis pre- 10 sentem paginam inspecturis in perpetuum. Quoniam omnium memoriam divinitatis potius quam humani- tatis existit, ne ea que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant, futurorum perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est, quod Bortelmus 1) ciuis Sittaviae, a quodam nomine Volperto duos mansos adjacentes civitati Oztrose marcas annuatim solventes, justo emptionis titulo comparavit, et in sacrificio pro filia sua claustro monialium vallis san- cte Marie obtulit, tempore debito colligendas. Igitur 20 cum viri prenominati Volpertus et Bortelmus bona predicta in feudo a nobis habuerint et publica re- signatione nobis facta, ab ejsdem bonis se alienarunt precibus ac benevolentia Bortelini specialiter inducti, libere ac jure hereditario bona prescripta moniali- 25 bus in claustro jam dicto possidenda resignantes, ac presentis scripti patrocinio confirmantes ita ut am- plius nec nobis nec alicui heredum nostrorum mo- dernorum vel posterorum jus repetendi, sed omnino supradicta domus et conuentus omni anno censum 30 oblatum recipiant obstaculo nullo impediente. In cujus rei testimonium presens scriptum nostri sigilli charactere communimus virosque fideles, in quorum presentia hec sunt tractata, nominando. Otto burg- grauius, frater ejus Henricus. Conradus de Mogelin. 35 Conradus Nutpherg. Henricus Tristine. Henricus de 15 1) Bartholomaeus.
Strana 129
129 Grat et alii quam plures fide digni. Datum in Sitta- via anno domini millesimo CCLXXXVIII., indictione se- cunda, vII. idus septembris. (Mit cinem siegel im klosterarchive zu Marienthal.) LXXXI. 5 Jerus von Grafenstein begiebt sich, nach dem empfange von sechs mark, der lehnshoheit auf einen wald bei Seifersdorf, welchen Kunigunde abtissin zu Marienthal von Friedrich und Wal- ther gebrüdern von Grislau um 45 mark er- 10 worben hat. D. 6. november (vIII. idus novbr.) 1289. In nomine domini amen. Nos Jerus dei gratia dictus de Grabenstein omnibus fide christiana pre- ditis presentem paginam inspecturis salutem in per- 15 petuum. Quoniam omnium habere memoriam divini- tatis potius quam humanitatis existit, et ne ea, que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant fu- turorum, perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est quod venerabilis domina Kunegundis abba- tissa in valle s. Marie cum consensu sui conuentus a duobus fratribus, videlicet Friderico et Waltero dictis de Grislave partem sylve, quod adjacet ville sue Sifrisdorf plage occidentalis pro XLV. marcis, justo emptionis titulo comparavit. Igitur cum pre- notati juvenes Fridericus et Walterus sylvam predi- ctam in feudo a nobis habuerint, et publica resigna- tione nobis facta, a parte sylve se alienaverint, nostre sororis Catharine precibus, ac benivolentia inducti in eodem cenobio superius prescripto deo 30 famulanti, acceptaque sex marcarum summa, libere Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 20 25 17
129 Grat et alii quam plures fide digni. Datum in Sitta- via anno domini millesimo CCLXXXVIII., indictione se- cunda, vII. idus septembris. (Mit cinem siegel im klosterarchive zu Marienthal.) LXXXI. 5 Jerus von Grafenstein begiebt sich, nach dem empfange von sechs mark, der lehnshoheit auf einen wald bei Seifersdorf, welchen Kunigunde abtissin zu Marienthal von Friedrich und Wal- ther gebrüdern von Grislau um 45 mark er- 10 worben hat. D. 6. november (vIII. idus novbr.) 1289. In nomine domini amen. Nos Jerus dei gratia dictus de Grabenstein omnibus fide christiana pre- ditis presentem paginam inspecturis salutem in per- 15 petuum. Quoniam omnium habere memoriam divini- tatis potius quam humanitatis existit, et ne ea, que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant fu- turorum, perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est quod venerabilis domina Kunegundis abba- tissa in valle s. Marie cum consensu sui conuentus a duobus fratribus, videlicet Friderico et Waltero dictis de Grislave partem sylve, quod adjacet ville sue Sifrisdorf plage occidentalis pro XLV. marcis, justo emptionis titulo comparavit. Igitur cum pre- notati juvenes Fridericus et Walterus sylvam predi- ctam in feudo a nobis habuerint, et publica resigna- tione nobis facta, a parte sylve se alienaverint, nostre sororis Catharine precibus, ac benivolentia inducti in eodem cenobio superius prescripto deo 30 famulanti, acceptaque sex marcarum summa, libere Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 20 25 17
Strana 130
130 5 10 ac jure hereditario sylvam sepe dictam monialibus in valle s. Marie possidendam resignamus, ac pre- sentis scripti patrocinio confirmamus. Ita ut amplius nec nobis nec alicui heredum nostrorum moderno- rum vel posterorum jus maneat repetendi, sed om- nino sorores jam dicte domus utilitatem perpetuo habeant ex illo obstaculo nullo impediente. In cuius rei testimonium presens scriptum nostri sigilli cha- ractere communivimus virosque fideles in quorum presentia hec sunt tractata nihilominus apponendo. Otto burggrauius, Henricus burggrauius. Hermannus burggrauius tres fratres nostri dicti de Grabenstein. Fridericus miles de Grizlawe. Theodericus de Ostruzen. Fridericus Sursen. Hermannus de Rudungesdorff et 15 alii quam plures. Datum anno domini millesimo ducentesimo LXXXIX., judictione III., vIII. idus novembris. (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mit einem siegel.) LXXXII. 20 Bernhard bischof von Meissen verbietet bei strafe des bannes allen nichtberechtigten, zu gunsten der parochialkirche in Budissin, kranke an sich zu ziehen, ihnen andere begräbniss- stätten zu empfehlen, testamente aufzuehmen, 25 divina officia zu uben etc. D. bei Marienstern 31. märz (v. non April.) 1290. Bernardus dei gracia Misnensis ecclesie episco- pus, vniuersis presentes litteras uisuris et audituris salutem et sinceram in domino charitatem. Cum sit 30 ex debito nostri officij clerum nobis subditum, eccle- sias monasteria et parochias in suis juribus defen- dere et tueri, uolumus et precipiendo mandamus,
130 5 10 ac jure hereditario sylvam sepe dictam monialibus in valle s. Marie possidendam resignamus, ac pre- sentis scripti patrocinio confirmamus. Ita ut amplius nec nobis nec alicui heredum nostrorum moderno- rum vel posterorum jus maneat repetendi, sed om- nino sorores jam dicte domus utilitatem perpetuo habeant ex illo obstaculo nullo impediente. In cuius rei testimonium presens scriptum nostri sigilli cha- ractere communivimus virosque fideles in quorum presentia hec sunt tractata nihilominus apponendo. Otto burggrauius, Henricus burggrauius. Hermannus burggrauius tres fratres nostri dicti de Grabenstein. Fridericus miles de Grizlawe. Theodericus de Ostruzen. Fridericus Sursen. Hermannus de Rudungesdorff et 15 alii quam plures. Datum anno domini millesimo ducentesimo LXXXIX., judictione III., vIII. idus novembris. (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mit einem siegel.) LXXXII. 20 Bernhard bischof von Meissen verbietet bei strafe des bannes allen nichtberechtigten, zu gunsten der parochialkirche in Budissin, kranke an sich zu ziehen, ihnen andere begräbniss- stätten zu empfehlen, testamente aufzuehmen, 25 divina officia zu uben etc. D. bei Marienstern 31. märz (v. non April.) 1290. Bernardus dei gracia Misnensis ecclesie episco- pus, vniuersis presentes litteras uisuris et audituris salutem et sinceram in domino charitatem. Cum sit 30 ex debito nostri officij clerum nobis subditum, eccle- sias monasteria et parochias in suis juribus defen- dere et tueri, uolumus et precipiendo mandamus,
Strana 131
131 vt nullus masculus uel femina uel cuiuscunque con- ditionis existat, ecclesiam conuentualem et parochialem in Budisin ausu temerario in suis juribus presumat ledere vel grauare. Et licet liberum sit unicuique ex deuotione sepulturam ex propria uoluntate eligere saluo jure parochiali, tamen specialiter pro- hibemus sub pena excommunicacionis iam late sentencie: vt nullus aliquem infirmum vel sanum in- ducat vel alliciat vel attrahat vel informet ad eli- gendum alienam sepulturam, vel testamenta facienda 10 vel recipienda ecclesiastica sacramenta contra cano- num sanctiones. Si qvis autem huic nostro man- dato presumpserit contraire, nostram predictam sen- tenciam se nouerit incurrisse. Datum apud stellam sancte Marie anno dominj M°CC°LXXXX°, v. non. Aprilis. 15 5 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 11 b. im Bautzner domar- chive.) LXXXIII. Friedrich von Sconeberc im einverständnisse mit seinen söhnen verkauft dem Bernhard von 20 Camenz, präpositus der stiftskirche zu Meissen, an das kloster Marienstern für 300 mark die hälfte der orte Crostwicz, Schaztiz, Rudlwicz, Cunnewicz, Chotin, Duringenhusen, die hälfte von Bernhardsdorf für 1000 mark, und die orte 25 Zhulisdorf und Zalowe für 120 mark. Glauchau, 1. september (d. Egidij) 1290. In nomine domini amen. Quoniam ea, que fiunt in tempore more fluxus temporis destituuntur nisi testium firmitate robur accipiant ut testimonio litera- 30 rum, eapropter nos Fridericus de Sconeberc ad no- 47
131 vt nullus masculus uel femina uel cuiuscunque con- ditionis existat, ecclesiam conuentualem et parochialem in Budisin ausu temerario in suis juribus presumat ledere vel grauare. Et licet liberum sit unicuique ex deuotione sepulturam ex propria uoluntate eligere saluo jure parochiali, tamen specialiter pro- hibemus sub pena excommunicacionis iam late sentencie: vt nullus aliquem infirmum vel sanum in- ducat vel alliciat vel attrahat vel informet ad eli- gendum alienam sepulturam, vel testamenta facienda 10 vel recipienda ecclesiastica sacramenta contra cano- num sanctiones. Si qvis autem huic nostro man- dato presumpserit contraire, nostram predictam sen- tenciam se nouerit incurrisse. Datum apud stellam sancte Marie anno dominj M°CC°LXXXX°, v. non. Aprilis. 15 5 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 11 b. im Bautzner domar- chive.) LXXXIII. Friedrich von Sconeberc im einverständnisse mit seinen söhnen verkauft dem Bernhard von 20 Camenz, präpositus der stiftskirche zu Meissen, an das kloster Marienstern für 300 mark die hälfte der orte Crostwicz, Schaztiz, Rudlwicz, Cunnewicz, Chotin, Duringenhusen, die hälfte von Bernhardsdorf für 1000 mark, und die orte 25 Zhulisdorf und Zalowe für 120 mark. Glauchau, 1. september (d. Egidij) 1290. In nomine domini amen. Quoniam ea, que fiunt in tempore more fluxus temporis destituuntur nisi testium firmitate robur accipiant ut testimonio litera- 30 rum, eapropter nos Fridericus de Sconeberc ad no- 47
Strana 132
132 5 25 35 titiam tam posterorum quam presentium volumus peruenire quod nos maturo consilio amicorum nostro- rum ac libera voluntate et consensu filiorum nostro- rum Hermanni, Friderici, Theodorici et Friderici ac aliorum heredum nostrorum accedente, subscripta bona a nobis jure proprietatis et patrimonialiter possessa domino Bernhardo de Camenz consanguineo nostro dilecto Misnensis ecclesie majori preposito cum omnibus attinencijs eorundem bonorum et jurisdic- 10 tione ac usufructu, sicut a nostris progenitoribus ea possedimus proprie ac hereditarie vendidimus nomine claustri seu cenobij sanctimonialium stelle sancte Marie ordinis Cisterciensis Misnensis diocesis jure proprietatis perpetue ac liberaliter possidenda me- 15 dietatem villarum Crostwitz, Schaztitz, Rudlwitz, Cun- newitz, Chotin, Duringenhusen, pro trecentis marcis, quarum villarum alia pars media ad supra dictum cenobium pleno jure ex primeva fundacione antea pertinebat, item processu temporis medietatem opidi 20 Bernhardsdorf cum jure patronatus ecclesie ibidem et totam villam adjacentem que dicitur Bernhards- dorff, nec non sylvam sitam versus Dittersbach, que similiter jure proprietatis et patrimonialiter possedi- mus supra dicto consanguineo nostro dilecto nomine prefati cenobii vendidimus pro mille marcis cum ple- nitudine juris tam proprietatis quam hereditarij, quod in his bonis habuimus liberaliter ac imperturbabiliter possidenda. Predictis duobus contractibus habitis tempore procedente villas Zhulisdorff et Zalowe ex 30 morte Sifridi filii Güntheri de Cygelheim nobis vacan- tes eidem vendidimus pro centum marcis et xx. no- mine cenobii supradicti. Quam pecuniam pro jam dictis bonis omnibus sibi venditis protestamur nobis pleniter et ex integro persolutam et quamvis sepe dicte vendiciones in aliquali tempore preterito inter nos fuerint racionabiliter ordinate, nos tamen ex abundanti memorato cenobio sinceriter ac fideliter cauere volentes, ad excludendam omnem dubitacio- nis materiam presentem literam, et predictarum ven- 40 ditionum testimonium conscriptam sigilli nostri appen- sione fecimus communiri. Acta sunt hec in Gluchowe
132 5 25 35 titiam tam posterorum quam presentium volumus peruenire quod nos maturo consilio amicorum nostro- rum ac libera voluntate et consensu filiorum nostro- rum Hermanni, Friderici, Theodorici et Friderici ac aliorum heredum nostrorum accedente, subscripta bona a nobis jure proprietatis et patrimonialiter possessa domino Bernhardo de Camenz consanguineo nostro dilecto Misnensis ecclesie majori preposito cum omnibus attinencijs eorundem bonorum et jurisdic- 10 tione ac usufructu, sicut a nostris progenitoribus ea possedimus proprie ac hereditarie vendidimus nomine claustri seu cenobij sanctimonialium stelle sancte Marie ordinis Cisterciensis Misnensis diocesis jure proprietatis perpetue ac liberaliter possidenda me- 15 dietatem villarum Crostwitz, Schaztitz, Rudlwitz, Cun- newitz, Chotin, Duringenhusen, pro trecentis marcis, quarum villarum alia pars media ad supra dictum cenobium pleno jure ex primeva fundacione antea pertinebat, item processu temporis medietatem opidi 20 Bernhardsdorf cum jure patronatus ecclesie ibidem et totam villam adjacentem que dicitur Bernhards- dorff, nec non sylvam sitam versus Dittersbach, que similiter jure proprietatis et patrimonialiter possedi- mus supra dicto consanguineo nostro dilecto nomine prefati cenobii vendidimus pro mille marcis cum ple- nitudine juris tam proprietatis quam hereditarij, quod in his bonis habuimus liberaliter ac imperturbabiliter possidenda. Predictis duobus contractibus habitis tempore procedente villas Zhulisdorff et Zalowe ex 30 morte Sifridi filii Güntheri de Cygelheim nobis vacan- tes eidem vendidimus pro centum marcis et xx. no- mine cenobii supradicti. Quam pecuniam pro jam dictis bonis omnibus sibi venditis protestamur nobis pleniter et ex integro persolutam et quamvis sepe dicte vendiciones in aliquali tempore preterito inter nos fuerint racionabiliter ordinate, nos tamen ex abundanti memorato cenobio sinceriter ac fideliter cauere volentes, ad excludendam omnem dubitacio- nis materiam presentem literam, et predictarum ven- 40 ditionum testimonium conscriptam sigilli nostri appen- sione fecimus communiri. Acta sunt hec in Gluchowe
Strana 133
133 anno domini incarnacionis MCC. nonagesimo, prima kalendas septembris in die s. Egidij confessoris, presentibus hominibus domino Marco de Waternbere, domino Henrico de Colditz sororio nostro dilecto, Joanne de Teustenberk, magistro Hermanno medico domini fratris marchionis Misnensis, Sifrido de Me- kowie et Helferico Mekowe fratre ejusdem, Conrado de Orla, Henrico de Tribenshagin, militibus, et aliis quam pluribus fide dignis. 5 (Collationirt mit einer in der oberamtscanzlei zu Bautzen 10 vom originale genommenen abschrift.) LXXXIV. Wenzel, könig von Böhmen, genehmigt die schenkung eines hauses und fläche an die parochialkirche zu Zittau und befreit diese 15 geschenke der Christina, gattin eines verstorbe- nen Zittauer bürgers, von allen steuern. D. Zittau, 1. december (kal. decembr.) 1291. Wenceslaus dei gracia rex Boemie, dux Cracouie et Sendomirie, marchioque Moravie. Inter munificos 20 liberalitatis nostre prouentus et opera munificencie liberalis ea dumtaxat reseruari nobis confidimus et speramus in posterum, que in pios usus expendimus et ad opera conuertimus pietatis. Quocirca sciant presentes et posteri vniuersi, quod cum deuota 25 femina Christina vidua ciuis quondam Sytauiensis bone memorie, domum suam coniunctam domui do- tali ecclesie parochialis ibidem ad ampliandam aream eiusdem domus prefate ecclesie contulit pro suorum remedio peccatorum. Nos eius deuocionem commen- dabilem approbantes ex merito et de nostra liberali- tatis exuberancia promouere volentes donacionem 30
133 anno domini incarnacionis MCC. nonagesimo, prima kalendas septembris in die s. Egidij confessoris, presentibus hominibus domino Marco de Waternbere, domino Henrico de Colditz sororio nostro dilecto, Joanne de Teustenberk, magistro Hermanno medico domini fratris marchionis Misnensis, Sifrido de Me- kowie et Helferico Mekowe fratre ejusdem, Conrado de Orla, Henrico de Tribenshagin, militibus, et aliis quam pluribus fide dignis. 5 (Collationirt mit einer in der oberamtscanzlei zu Bautzen 10 vom originale genommenen abschrift.) LXXXIV. Wenzel, könig von Böhmen, genehmigt die schenkung eines hauses und fläche an die parochialkirche zu Zittau und befreit diese 15 geschenke der Christina, gattin eines verstorbe- nen Zittauer bürgers, von allen steuern. D. Zittau, 1. december (kal. decembr.) 1291. Wenceslaus dei gracia rex Boemie, dux Cracouie et Sendomirie, marchioque Moravie. Inter munificos 20 liberalitatis nostre prouentus et opera munificencie liberalis ea dumtaxat reseruari nobis confidimus et speramus in posterum, que in pios usus expendimus et ad opera conuertimus pietatis. Quocirca sciant presentes et posteri vniuersi, quod cum deuota 25 femina Christina vidua ciuis quondam Sytauiensis bone memorie, domum suam coniunctam domui do- tali ecclesie parochialis ibidem ad ampliandam aream eiusdem domus prefate ecclesie contulit pro suorum remedio peccatorum. Nos eius deuocionem commen- dabilem approbantes ex merito et de nostra liberali- tatis exuberancia promouere volentes donacionem 30
Strana 134
134 suam predictam ratam habemus, et ob dilecti nobis in Christo fratris Friderici plebani Sytauiensis deuo- cionem et merita nostreque salutis aspectum, dictam domum et aream a predicta Christina collatas eccle- sie predicte, a vigiliis et custodia ciuitatis, exactioni- bus, collectis et contribucionibus qvibuslibet et uni- versis serviciis, que nobis, vel ciuitati Sytavie predicte de eadem domo et area reddi et fieri consue- uerunt, graciose eximimus et reddimus perpetuo 10 absolutas, dantes predicto plebano vniendi eandem domum et aream sue dotali domui, et edificandi aream eandem pro suo beneplacito liberam facultatem. Volu- mus itaque et mandamus districte nostre gratie per ob- tentum, ut nullus omni(n)o officialium vel ciuium 15 nostrorum prefatorum, a predicto plebano et succes- soribus suis pretextu domus et aree prefatorum, vigilias, exactiones, collectas et contribuciones aut alia servicia exigere vel alias grauare seu onerare presumat eosdem. Si quis vero in contrarium pre- missis presumserit, indignacionem nostram se nouerit incursurum. In cuius rei testimonium presens priui- legium fieri et sigillis nostris mandauimus communiri. Datum Syttavie, per manus magistri Petri, protono- tarij regni nostri, anno domini millesimo ducentesimo 25 LXXXX. primo, kalendis decembris, indictione qvinta. (Gedruckt in Carpzow anal. fast. Zitt. I. p. 45. Am origi- nale, welches in dem 1757 verbrannten Zittauer rathsarchive war, hing ein grosses siegel mit dem bilde des auf dem throne sitzen— den königs, in blossem haupte, in der rechten das schwert haltend, die linke auf die brust gelegt, neben ihm ein schild mit dem ge- krönten löwen. Von der doppelten rundschrift war nur noch: Wenceslaus secundus zu lesen. Auf dem rücksiegel befand sich das bild Wenzel's zu ross, auf dem haupte ein geschlossener helm mit wehenden federn, in den händen die fahne mit dem löwen, 35 auf der rechten schulter ein schild mit einem adler.) 5 20 30
134 suam predictam ratam habemus, et ob dilecti nobis in Christo fratris Friderici plebani Sytauiensis deuo- cionem et merita nostreque salutis aspectum, dictam domum et aream a predicta Christina collatas eccle- sie predicte, a vigiliis et custodia ciuitatis, exactioni- bus, collectis et contribucionibus qvibuslibet et uni- versis serviciis, que nobis, vel ciuitati Sytavie predicte de eadem domo et area reddi et fieri consue- uerunt, graciose eximimus et reddimus perpetuo 10 absolutas, dantes predicto plebano vniendi eandem domum et aream sue dotali domui, et edificandi aream eandem pro suo beneplacito liberam facultatem. Volu- mus itaque et mandamus districte nostre gratie per ob- tentum, ut nullus omni(n)o officialium vel ciuium 15 nostrorum prefatorum, a predicto plebano et succes- soribus suis pretextu domus et aree prefatorum, vigilias, exactiones, collectas et contribuciones aut alia servicia exigere vel alias grauare seu onerare presumat eosdem. Si quis vero in contrarium pre- missis presumserit, indignacionem nostram se nouerit incursurum. In cuius rei testimonium presens priui- legium fieri et sigillis nostris mandauimus communiri. Datum Syttavie, per manus magistri Petri, protono- tarij regni nostri, anno domini millesimo ducentesimo 25 LXXXX. primo, kalendis decembris, indictione qvinta. (Gedruckt in Carpzow anal. fast. Zitt. I. p. 45. Am origi- nale, welches in dem 1757 verbrannten Zittauer rathsarchive war, hing ein grosses siegel mit dem bilde des auf dem throne sitzen— den königs, in blossem haupte, in der rechten das schwert haltend, die linke auf die brust gelegt, neben ihm ein schild mit dem ge- krönten löwen. Von der doppelten rundschrift war nur noch: Wenceslaus secundus zu lesen. Auf dem rücksiegel befand sich das bild Wenzel's zu ross, auf dem haupte ein geschlossener helm mit wehenden federn, in den händen die fahne mit dem löwen, 35 auf der rechten schulter ein schild mit einem adler.) 5 20 30
Strana 135
135 LXXXV. Das domcapitel zu Budissin bekundet dass Al- bert miles de Porsitz geschenkt habe der st. Peterskirche zu Budissin jährliche 50 mass ver- schiedenes getreide in oppido Weissenberg und 5 in villa Bruzck. D. Budissin, 11. März (pro- xima feria post letare tercia) 1293. Nos Theodericus dei gracia prepositus, Petrus decanus totumque Budesinensis ecclesie capitulum notum facimus vniuersis. In presenti pagina pro- testamur, quod dominus Albertus miles de Porsiz in remedium anime sue Margarete uxoris sue Nycho- lai parentis sui et Gerdrudis matris sue legauit et donauit pure donacionis titulo, in honorem omnipo- tentis dei gloriose uirginis matris sue beatorum pa- tronorum nostrorum beati Petrj apostoli et beati Jo- hannis baptiste, nobis et ecclesie nostre quinquaginta modios utriusque annone siliginis et auene Budesi- nensis mensure, sitos in opido Wizenburch et in uilla Bruzch. Que annona solui debet in festo beati 20 Michahelis, et eadem annona duci debet a possesso- ribus agrorum ad unum miliare uersus Budesin, se- cundum sentencias synodales, hac adiecta condicione, quod temporibus uite sue singulis septimanis una missa dicatur de domina nostra, secunda de sancto 25 spiritu, tercia de sancto Nycholao, et due pro de- functis, in quibus agatur memoria patris et matris sue defunctorum. Dicto uero domino Alberto mor- tuo et uxore sua cessabunt priores misse et dicen- tur quatuor missae animarum et una de domina no- 30 stra, in quibus missis memoria sui et uxoris sue et aliorum supradictorum, celebrante sacerdote, memoria habeatur. Insuper singulis annis anniuersarius suus, uxoris sue et singulorum supradictorum peragetur a nobis et nostris successoribus secundum consuetudi- 35 nem approbatam. In cuius rei testimonium, Theode- rici nostri prepositi capituli Petri decani et singulo- 10 15
135 LXXXV. Das domcapitel zu Budissin bekundet dass Al- bert miles de Porsitz geschenkt habe der st. Peterskirche zu Budissin jährliche 50 mass ver- schiedenes getreide in oppido Weissenberg und 5 in villa Bruzck. D. Budissin, 11. März (pro- xima feria post letare tercia) 1293. Nos Theodericus dei gracia prepositus, Petrus decanus totumque Budesinensis ecclesie capitulum notum facimus vniuersis. In presenti pagina pro- testamur, quod dominus Albertus miles de Porsiz in remedium anime sue Margarete uxoris sue Nycho- lai parentis sui et Gerdrudis matris sue legauit et donauit pure donacionis titulo, in honorem omnipo- tentis dei gloriose uirginis matris sue beatorum pa- tronorum nostrorum beati Petrj apostoli et beati Jo- hannis baptiste, nobis et ecclesie nostre quinquaginta modios utriusque annone siliginis et auene Budesi- nensis mensure, sitos in opido Wizenburch et in uilla Bruzch. Que annona solui debet in festo beati 20 Michahelis, et eadem annona duci debet a possesso- ribus agrorum ad unum miliare uersus Budesin, se- cundum sentencias synodales, hac adiecta condicione, quod temporibus uite sue singulis septimanis una missa dicatur de domina nostra, secunda de sancto 25 spiritu, tercia de sancto Nycholao, et due pro de- functis, in quibus agatur memoria patris et matris sue defunctorum. Dicto uero domino Alberto mor- tuo et uxore sua cessabunt priores misse et dicen- tur quatuor missae animarum et una de domina no- 30 stra, in quibus missis memoria sui et uxoris sue et aliorum supradictorum, celebrante sacerdote, memoria habeatur. Insuper singulis annis anniuersarius suus, uxoris sue et singulorum supradictorum peragetur a nobis et nostris successoribus secundum consuetudi- 35 nem approbatam. In cuius rei testimonium, Theode- rici nostri prepositi capituli Petri decani et singulo- 10 15
Strana 136
136 5 10 15 20 25 30 rum de capitulo canonicorum et dominj Nycholaj bone memorie militis patris supradicti domini Alberti de Porsiz sigillorum munimine presentem litteram feci- mus roborarj. Ista donacio facta est presentibus testibus infra scriptis Lytero gardiano in Budesin, C. lectore, Bertoldo quondam gardiano, Friterico de Hoierswerte, fratribus minoribus, Nycholao de Porsiz fratre dicti domini Alberti, Zachmanno de Kazov, Nycholao de Coperiz, Guncelino de Wellentitz, Nycho- lao de Kazov militibus et aliis quam pluribus fide dignis. Actum et datum anno domini M°CC. nonage- simo tercio, proxima feria post letare tercia. (Aus dem schöngeschriebenen originale auf pergament im Bautzner domarchive mil sieben anhängenden siegeln in bleichem wachse. Das erste siegel, von links nach rechts gezählt, ist leider oben beschädigt, und daher der kopf des auf einem stuhle in der mitte des oblongums sitzenden geistlichen, zweifellos des decans, abgebrochen. Seine rechte hand stützt sich auf den stuhl, wäh- rend die linke ein kreuz von der brust aus über die rechte schul- ter hinaus hält. Von der umschrift ist lesbar: S.PR.S.C. A. P....VDESENSIS : ECC..... — Das zweite zeigt die mut- ter goltes mit dem kinde in der mitte der beiden thürme. Leider ist der unterste theil zerbrochen. Umschrift S. TEODER.... VDESTAD. — Das dritte gibt einen geistlichen mit dem kreuze in gefalteten händen dastehend. Umschrift .† S. PETRI DECA- NI BVDESSIN. ECCE. — Das vierte zeigt in der mitte des schildes einen reisigen, zu dessen seiten rechts und links nach aussen gekehrte hirschgeweihe stehen, während über ihm gehalten von hirschgeweihen drei thürme sich erheben. Umschrift: S. HE- RICI. DE..BVDESIN.. — In der mitte des fünften siegels ist ein baumstamm abgebildet, aus dessen unterem theile starke äste zu beiden seiten erspriessen, auf denen vögel sitzend an der oberen baumkrone picken. Umschrift: S. OTTO. DE ........ VM. †. — Das sechste hat in der milte ein lamm mit kreuz und fahne. 35 Die umschrift ist sehr undeutlich. — Das siebente endlich hat in der mitte ein fünffach getheiltes schild, dessen charactere verwischt sind, ebenso die umschrift.)
136 5 10 15 20 25 30 rum de capitulo canonicorum et dominj Nycholaj bone memorie militis patris supradicti domini Alberti de Porsiz sigillorum munimine presentem litteram feci- mus roborarj. Ista donacio facta est presentibus testibus infra scriptis Lytero gardiano in Budesin, C. lectore, Bertoldo quondam gardiano, Friterico de Hoierswerte, fratribus minoribus, Nycholao de Porsiz fratre dicti domini Alberti, Zachmanno de Kazov, Nycholao de Coperiz, Guncelino de Wellentitz, Nycho- lao de Kazov militibus et aliis quam pluribus fide dignis. Actum et datum anno domini M°CC. nonage- simo tercio, proxima feria post letare tercia. (Aus dem schöngeschriebenen originale auf pergament im Bautzner domarchive mil sieben anhängenden siegeln in bleichem wachse. Das erste siegel, von links nach rechts gezählt, ist leider oben beschädigt, und daher der kopf des auf einem stuhle in der mitte des oblongums sitzenden geistlichen, zweifellos des decans, abgebrochen. Seine rechte hand stützt sich auf den stuhl, wäh- rend die linke ein kreuz von der brust aus über die rechte schul- ter hinaus hält. Von der umschrift ist lesbar: S.PR.S.C. A. P....VDESENSIS : ECC..... — Das zweite zeigt die mut- ter goltes mit dem kinde in der mitte der beiden thürme. Leider ist der unterste theil zerbrochen. Umschrift S. TEODER.... VDESTAD. — Das dritte gibt einen geistlichen mit dem kreuze in gefalteten händen dastehend. Umschrift .† S. PETRI DECA- NI BVDESSIN. ECCE. — Das vierte zeigt in der mitte des schildes einen reisigen, zu dessen seiten rechts und links nach aussen gekehrte hirschgeweihe stehen, während über ihm gehalten von hirschgeweihen drei thürme sich erheben. Umschrift: S. HE- RICI. DE..BVDESIN.. — In der mitte des fünften siegels ist ein baumstamm abgebildet, aus dessen unterem theile starke äste zu beiden seiten erspriessen, auf denen vögel sitzend an der oberen baumkrone picken. Umschrift: S. OTTO. DE ........ VM. †. — Das sechste hat in der milte ein lamm mit kreuz und fahne. 35 Die umschrift ist sehr undeutlich. — Das siebente endlich hat in der mitte ein fünffach getheiltes schild, dessen charactere verwischt sind, ebenso die umschrift.)
Strana 137
137 LXXXVI. Urkunde über die pflichten und rechte des pfarrers an der Marienkirche ausserhalb der mauern von Budissin. D. Budissin, 21. marz (XII. kal. April.) 1293. In nomine domini amen! Cum ea qve geruntur in tempore, cum tempore labantur et pretereant, ne- cesse est vt ea qve. fuerint sub tempore aliqvibus testibus sigillis et litteris roborentur. Hinc est qvod nos Joannes prepositus, P. decanus totumque capitu- lum ecclesie Budissinensis volentes diuinum cultum pocius augeri quam minui, habito sano et prouido consilio fratrum C. dicti de Kyna lectoris apud nos in Budissin et domini Conradi, nostre ecclesie pleba- ni, cum ciuibus ibidem de ordinacione ecclesie sancte 15 Marie site ante ciuitatem jam dictam conuenimus et ad finem plene pertractauimus in hunc modum: Quod collatio eiusdem ecclesie cum omni iure ac om- nibus prouentibus debet ad nostrum capitulum per- tinere, pro qvo missales denarios, qvi ad nos perti- 20 nent, tam in ciuitate qvam extra ciuitatem exclusa parte campanatoris damus plebano, cui a nobis ec- clesia prenotata collata fuit, liberaliter perpetuis tem- poribus obtinendos ut idem plebanus, qui pro tem- pore fuerit eidem ecclesie deseruiet in diuinis, hoc primo statuentes: quod testamentum, denarios, qui speciales dicuntur, spolium siue funeralia, non solum pro nobis sed pro nostris successoribus propter bo- num pacis et concordie, non habebit, sed omnia que percipere potest intuitu persone, seu qualibet alia racione in nostra parochia et de nostris parochiali- bus una cum oblacionibus sine ulla diminucione do- minis presentabit. Vocatus, audiet confessiones, maxime in qvadragesima et in aduentu, curam etiam in hospitali tantum habebit infirmorum. Adjicientes eciam qvod nocturno tempore infirmos extra ciuita- tem et in uillis circum adiacentibus in necessitatis articulo procurabit. Vnde predictus plebanus tevtoni- 10 25 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 18
137 LXXXVI. Urkunde über die pflichten und rechte des pfarrers an der Marienkirche ausserhalb der mauern von Budissin. D. Budissin, 21. marz (XII. kal. April.) 1293. In nomine domini amen! Cum ea qve geruntur in tempore, cum tempore labantur et pretereant, ne- cesse est vt ea qve. fuerint sub tempore aliqvibus testibus sigillis et litteris roborentur. Hinc est qvod nos Joannes prepositus, P. decanus totumque capitu- lum ecclesie Budissinensis volentes diuinum cultum pocius augeri quam minui, habito sano et prouido consilio fratrum C. dicti de Kyna lectoris apud nos in Budissin et domini Conradi, nostre ecclesie pleba- ni, cum ciuibus ibidem de ordinacione ecclesie sancte 15 Marie site ante ciuitatem jam dictam conuenimus et ad finem plene pertractauimus in hunc modum: Quod collatio eiusdem ecclesie cum omni iure ac om- nibus prouentibus debet ad nostrum capitulum per- tinere, pro qvo missales denarios, qvi ad nos perti- 20 nent, tam in ciuitate qvam extra ciuitatem exclusa parte campanatoris damus plebano, cui a nobis ec- clesia prenotata collata fuit, liberaliter perpetuis tem- poribus obtinendos ut idem plebanus, qui pro tem- pore fuerit eidem ecclesie deseruiet in diuinis, hoc primo statuentes: quod testamentum, denarios, qui speciales dicuntur, spolium siue funeralia, non solum pro nobis sed pro nostris successoribus propter bo- num pacis et concordie, non habebit, sed omnia que percipere potest intuitu persone, seu qualibet alia racione in nostra parochia et de nostris parochiali- bus una cum oblacionibus sine ulla diminucione do- minis presentabit. Vocatus, audiet confessiones, maxime in qvadragesima et in aduentu, curam etiam in hospitali tantum habebit infirmorum. Adjicientes eciam qvod nocturno tempore infirmos extra ciuita- tem et in uillis circum adiacentibus in necessitatis articulo procurabit. Vnde predictus plebanus tevtoni- 10 25 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 18
Strana 138
138 cum scire debet et sclauicum. Si uero sclauicum nesciret, sclauicum socium secum obtinebit, et si tunc vnus uel duo denarij et non plures racione uiatici sibi dati fuerint, reseruabit. De extrema uero unc- cione, si qvos eciam in necessitate procurauerit tan- tum duos denarios sicut alius dominus percipiet, reliquum autem plebano integraliter presentabit. Vo- lumus eciam vt idem plebanus in ecclesia sepedicta singulis diebus matutinis missam et uesperas cum nota celebret solennia diuinorum, sermones, excluso solo dedicationis sue festo, nunqvam faciet. Sed mis- sam suam omni die in primo pulsu fratrum more capelle, ne nobis preiudicium generet, breuiter can- tabit et tunc populum ad suam parochiam, hoc est 15 nostram ecclesiam conuentualem faciat convolare. Pre- terea uolumus vt chorum nostrum freqventet in reli- gione ad summam missam et ad uesperas singulis diebus dominicis et festiuis. In ferialibus uero diebus, qvando potest, si vult, idem faciat non coactus, sed 20 sine religione in foribus ecclesie infra diuinorum solennia apparere eliqvaliter non presumat. Vnde autem locus in stallo sibi deputabitur super uicarios temporales, residentiam uero in predicta ecclesia faciet personalem. In cuius rei testimonium presentem 25 literam sigilli nostri capituli munimine duximus robo- randam. Actum et datum Budissinae anno domini M°CC'LXXXIII°., XII. calend. April. presentibus ciuibus ibidem Siffrido Schlichtingo, Putzelino, Henrico de Elstraw et alijs qvam pluribus fide dignis. 5 10 30 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 12. b. im Bautzner dom- archive.)
138 cum scire debet et sclauicum. Si uero sclauicum nesciret, sclauicum socium secum obtinebit, et si tunc vnus uel duo denarij et non plures racione uiatici sibi dati fuerint, reseruabit. De extrema uero unc- cione, si qvos eciam in necessitate procurauerit tan- tum duos denarios sicut alius dominus percipiet, reliquum autem plebano integraliter presentabit. Vo- lumus eciam vt idem plebanus in ecclesia sepedicta singulis diebus matutinis missam et uesperas cum nota celebret solennia diuinorum, sermones, excluso solo dedicationis sue festo, nunqvam faciet. Sed mis- sam suam omni die in primo pulsu fratrum more capelle, ne nobis preiudicium generet, breuiter can- tabit et tunc populum ad suam parochiam, hoc est 15 nostram ecclesiam conuentualem faciat convolare. Pre- terea uolumus vt chorum nostrum freqventet in reli- gione ad summam missam et ad uesperas singulis diebus dominicis et festiuis. In ferialibus uero diebus, qvando potest, si vult, idem faciat non coactus, sed 20 sine religione in foribus ecclesie infra diuinorum solennia apparere eliqvaliter non presumat. Vnde autem locus in stallo sibi deputabitur super uicarios temporales, residentiam uero in predicta ecclesia faciet personalem. In cuius rei testimonium presentem 25 literam sigilli nostri capituli munimine duximus robo- randam. Actum et datum Budissinae anno domini M°CC'LXXXIII°., XII. calend. April. presentibus ciuibus ibidem Siffrido Schlichtingo, Putzelino, Henrico de Elstraw et alijs qvam pluribus fide dignis. 5 10 30 (Aus dem copialbuche tom. II. p. 12. b. im Bautzner dom- archive.)
Strana 139
139 LXXXVII. Heinrich, bischof von Merseburg verleiht der parochialkirche st. Peter zu Budissin XL. tage ablass. D. Budissin, 25. juni (vII. kal. Julij) 1293. Henricus dei gracia Merseburgensis ecclesie episco- pus, vniuersis ad quos presens scriptum peruenerit, salutem in omnium saluatore. Gratum et pronum obsequium deo inpendere opinamur, cum ad pietatis opera et ad audiendum diligencius verbum dei men- tes fidelium indulgencijs et remissionibus inuitamus. Eapropter de misericordia omnipotentis dei confisi, dilecto in Christo . . . plebano ecclesie parrochialis in Budesin Misenensis diocesis, talem gratiam hiis presentibus indulgemus ac omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad sermonem suum uel vicarij sui theutonice uel slauice proponendum, in spiritu deuocionis et humilitatis confluxerint, quadraginta dierum indulgencias de iniunctis sibi penitenciis dum modo consensus diocesani loci ipsius ad id accesserit, valeant in nomine domini relaxare. In cuius rei cer- titudinem presentes ipsi dedimus sigilli nostri muni- mine roboratas. Datum Budessin, vII. kal. Julij, anno domini M°CC° nonagesimo tercio, pontificatus nostri anno vndecimo. 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das ovale, oben etwas gebrochene siegel von braunem wachse, zeigt den bischof auf einem mit decken geschmückten stuhle sitzend. Er hält in der rechten hand den krummstab, in der linken ein buch. Umschrift: S. HEINRICI DEI GRACIA. . . ... ENS. 30 ECCE. EPS. .) 18 *
139 LXXXVII. Heinrich, bischof von Merseburg verleiht der parochialkirche st. Peter zu Budissin XL. tage ablass. D. Budissin, 25. juni (vII. kal. Julij) 1293. Henricus dei gracia Merseburgensis ecclesie episco- pus, vniuersis ad quos presens scriptum peruenerit, salutem in omnium saluatore. Gratum et pronum obsequium deo inpendere opinamur, cum ad pietatis opera et ad audiendum diligencius verbum dei men- tes fidelium indulgencijs et remissionibus inuitamus. Eapropter de misericordia omnipotentis dei confisi, dilecto in Christo . . . plebano ecclesie parrochialis in Budesin Misenensis diocesis, talem gratiam hiis presentibus indulgemus ac omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad sermonem suum uel vicarij sui theutonice uel slauice proponendum, in spiritu deuocionis et humilitatis confluxerint, quadraginta dierum indulgencias de iniunctis sibi penitenciis dum modo consensus diocesani loci ipsius ad id accesserit, valeant in nomine domini relaxare. In cuius rei cer- titudinem presentes ipsi dedimus sigilli nostri muni- mine roboratas. Datum Budessin, vII. kal. Julij, anno domini M°CC° nonagesimo tercio, pontificatus nostri anno vndecimo. 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das ovale, oben etwas gebrochene siegel von braunem wachse, zeigt den bischof auf einem mit decken geschmückten stuhle sitzend. Er hält in der rechten hand den krummstab, in der linken ein buch. Umschrift: S. HEINRICI DEI GRACIA. . . ... ENS. 30 ECCE. EPS. .) 18 *
Strana 140
140 LXXXVIII. Heinrich bischof von Merseburg spendet der Marienkirche zu Budissin XL. tage ablass. D. Budessin, 26. Juni. (vl. kal. Julij) 1293. Heinricus dei gracia Merseburgensis ecclesie epis- copus vniuersis ad quod presens scriptum peruenerit salutem in omnium saluatore. Cupientes Christi fide- les ad pietatis opera et ad honorem deo et sacris edibus impudendum, indulgenciis et remissionibus 10 invitare, ut exinde ad promendam reddantur graciam apciores diuinam, omnibus vere penitentibus et con- fessis, qui ecclesiam sancte dei genitricis Marie in Budesin Misenensis diocesis in subscriptis festis, vi- delicet natiuitatis domini, resurrectionis, ascensionis, 15 penthecostes, in quatuor festis gloriose virginis Marie, et sancte crucis, sancti Michahelis archangeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri, An- dree, et Jacobi, sancti Georgij martiris, beati Nicolai confessoris, beate Katerine virginis, beate Marie Mag- 20 dalene, beate Elyzabet et in anniuersario dedicationis prenominate ecclesie, nec non per octauas festorum predictorum, causa deuotionis in spiritu humilitatis accesserint, aut qui ad fabricam, ornamenta uel alia necessaria sepe dicte ecclesie manus in karitate por- 25 rexerint adjutrices, de uenia omnipotentis dei, qua- draginta dierum jndulgentias et vnam karenam de iniunctis sibi penitencijs, dum modo consensus dyo- cesani loci prius ad id accesserit, in domino miseri- corditer relaxamus, presentibus perpetuo valituris. 30 Datum Budessin anno domini M°Cc° nonagesimo tercio, v1°. kal. Julij, pontificatus nostri anno vndecimo. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Die etwas schmutzige urkunde ist in sehr kleinen aber zierlichen schriftzügen, mit vielen abkürzungen geschrieben. Der pergament- 35 riemen, an welchem das siegel hing, ist allein noch vorhanden.) 5
140 LXXXVIII. Heinrich bischof von Merseburg spendet der Marienkirche zu Budissin XL. tage ablass. D. Budessin, 26. Juni. (vl. kal. Julij) 1293. Heinricus dei gracia Merseburgensis ecclesie epis- copus vniuersis ad quod presens scriptum peruenerit salutem in omnium saluatore. Cupientes Christi fide- les ad pietatis opera et ad honorem deo et sacris edibus impudendum, indulgenciis et remissionibus 10 invitare, ut exinde ad promendam reddantur graciam apciores diuinam, omnibus vere penitentibus et con- fessis, qui ecclesiam sancte dei genitricis Marie in Budesin Misenensis diocesis in subscriptis festis, vi- delicet natiuitatis domini, resurrectionis, ascensionis, 15 penthecostes, in quatuor festis gloriose virginis Marie, et sancte crucis, sancti Michahelis archangeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri, An- dree, et Jacobi, sancti Georgij martiris, beati Nicolai confessoris, beate Katerine virginis, beate Marie Mag- 20 dalene, beate Elyzabet et in anniuersario dedicationis prenominate ecclesie, nec non per octauas festorum predictorum, causa deuotionis in spiritu humilitatis accesserint, aut qui ad fabricam, ornamenta uel alia necessaria sepe dicte ecclesie manus in karitate por- 25 rexerint adjutrices, de uenia omnipotentis dei, qua- draginta dierum jndulgentias et vnam karenam de iniunctis sibi penitencijs, dum modo consensus dyo- cesani loci prius ad id accesserit, in domino miseri- corditer relaxamus, presentibus perpetuo valituris. 30 Datum Budessin anno domini M°Cc° nonagesimo tercio, v1°. kal. Julij, pontificatus nostri anno vndecimo. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Die etwas schmutzige urkunde ist in sehr kleinen aber zierlichen schriftzügen, mit vielen abkürzungen geschrieben. Der pergament- 35 riemen, an welchem das siegel hing, ist allein noch vorhanden.) 5
Strana 141
141 LXXXIX. Bernhard, bischof zu Meissen schenkt der Ma- rienkirche von Budissin 40 tage ablass. D. Im closter Marienstern, 15. juli (jdus Julij) 1293. Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episco- 5 pus, vniuersis has literas inspecturis salutem in vera salute. Cupientes Christi fideles ad pietatis opera et ad honorem deo et sacris edibus inpendendum jndulgencijs et remissionibus inuitare, ut exinde ad promerendam gratiam reddantur apciores diuinam, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam sancte Marie in Budesin nostre dyocesis in subscrip- tis festis, videlizet natiuitatis domini, resurrectionis, asscensionis et pentecostes, in quatuor festis gloriose virginis Marie et sancte crucis, sancti Michahelis ar- changeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolo rum Petri Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nycolay confessoris, beate Katherine virginis beate Marie Magdalene, beate Elyzabet et anniuersaria dedicationis prenominate ecclesie nec non per octauas festorum predictorum causa deuocionis in spiritu hu- militatis accesserint, aut qui ad fabricam, ornamenta, uel alia necessaria sepedicte ecclesie manus in kari- tate porrexerint adiutrices, de misericordia omnipo- tentis dej quadraginta dierum jndulgencias et vnam 25 karenam de iniunctis ipsis penitencijs misericorditer relaxamus, jndulgenciam nichilominus eidem loco a domino Merseburgensi episcopo erogatam confirman- tes, presentibus perpetuo valituris. Datum jn claustro stelle sancte Marie, jdus Julij, anno domini millesimo 30 ducentesimo nonagesimo tercio, pontificatus nostri anno primo. 10 15 20 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, an welchem das siegel fehlt.)
141 LXXXIX. Bernhard, bischof zu Meissen schenkt der Ma- rienkirche von Budissin 40 tage ablass. D. Im closter Marienstern, 15. juli (jdus Julij) 1293. Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episco- 5 pus, vniuersis has literas inspecturis salutem in vera salute. Cupientes Christi fideles ad pietatis opera et ad honorem deo et sacris edibus inpendendum jndulgencijs et remissionibus inuitare, ut exinde ad promerendam gratiam reddantur apciores diuinam, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ecclesiam sancte Marie in Budesin nostre dyocesis in subscrip- tis festis, videlizet natiuitatis domini, resurrectionis, asscensionis et pentecostes, in quatuor festis gloriose virginis Marie et sancte crucis, sancti Michahelis ar- changeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolo rum Petri Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nycolay confessoris, beate Katherine virginis beate Marie Magdalene, beate Elyzabet et anniuersaria dedicationis prenominate ecclesie nec non per octauas festorum predictorum causa deuocionis in spiritu hu- militatis accesserint, aut qui ad fabricam, ornamenta, uel alia necessaria sepedicte ecclesie manus in kari- tate porrexerint adiutrices, de misericordia omnipo- tentis dej quadraginta dierum jndulgencias et vnam 25 karenam de iniunctis ipsis penitencijs misericorditer relaxamus, jndulgenciam nichilominus eidem loco a domino Merseburgensi episcopo erogatam confirman- tes, presentibus perpetuo valituris. Datum jn claustro stelle sancte Marie, jdus Julij, anno domini millesimo 30 ducentesimo nonagesimo tercio, pontificatus nostri anno primo. 10 15 20 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, an welchem das siegel fehlt.)
Strana 142
142 XC. 5 Bernhard bischof von Meissen confirmirt die schenkung des Albert v. Porsitz in Weissenberg und Bruzk an das domstift Budissin. D. Misne, 27. sept. (sexta feria post festum beati Mathei apostoli) 1293. 25 35 Nos Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus tenore presencium recognoscimus et publice prostestamur, quod cum dominus Albertus miles de 10 Poirziz in remedium anime sue et uxoris sue Mar- garete Nicolay patris sui et Gerdrudis matris sue, in honorem omnipotentis dei, gloriose virginis Marie, beatorum patronorum Budesinensis ecclesie Petri apo- stoli et Johannis baptiste, tytulo donationis, preposito 15 decano et canonicis ibidem pro tempore deo famu- lantibus deuocionis causa legauerit et dederit quin- quaginta modios decime Budesinensis mensure, equa- liter siliginis et auene, sitos in opido Wizenburck et in villa Bruzk, que annona solui debet in festo beati 20 Michahelis et duci a possessoribus agrorum ad vnum miliare uersus Budesin, secundum sententias synoda- les hac adiecta conditione, quod singulis annis a ca- nonicis Budesinensibus suus anniuersarius, vxoris sue, patris sui et matris sue, adiectis alijs conditionibus expressis in alia littera perageretur. Petebat Theo- dericus prepositus Petrus decanus totumque capitulum ecclesie Budesinensis ut proprietatem dicte annone ecclesie Budesinensis eorum usibus et successorum applicandam daremus perpetuo possidendam. Verum 30 cum dicti prepositus et canonici pro iure ecclesie nostre et libertatibus cleri conseruandis plus alijs interdicti et excommunicationum sententijs peregrauen- tur, eorum precibus inclinatj annonam antedictam videlicet viginti quinque modios syliginis decime et tantum auene tytulo proprietatis ecclesie Budesinensis preposito et canonicis sepedictis qui pro tempore ibidem fuerint cum consensu totius capituli nostri Mis- senensis, damus eorum vsibus perpetuo applicandam,
142 XC. 5 Bernhard bischof von Meissen confirmirt die schenkung des Albert v. Porsitz in Weissenberg und Bruzk an das domstift Budissin. D. Misne, 27. sept. (sexta feria post festum beati Mathei apostoli) 1293. 25 35 Nos Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus tenore presencium recognoscimus et publice prostestamur, quod cum dominus Albertus miles de 10 Poirziz in remedium anime sue et uxoris sue Mar- garete Nicolay patris sui et Gerdrudis matris sue, in honorem omnipotentis dei, gloriose virginis Marie, beatorum patronorum Budesinensis ecclesie Petri apo- stoli et Johannis baptiste, tytulo donationis, preposito 15 decano et canonicis ibidem pro tempore deo famu- lantibus deuocionis causa legauerit et dederit quin- quaginta modios decime Budesinensis mensure, equa- liter siliginis et auene, sitos in opido Wizenburck et in villa Bruzk, que annona solui debet in festo beati 20 Michahelis et duci a possessoribus agrorum ad vnum miliare uersus Budesin, secundum sententias synoda- les hac adiecta conditione, quod singulis annis a ca- nonicis Budesinensibus suus anniuersarius, vxoris sue, patris sui et matris sue, adiectis alijs conditionibus expressis in alia littera perageretur. Petebat Theo- dericus prepositus Petrus decanus totumque capitulum ecclesie Budesinensis ut proprietatem dicte annone ecclesie Budesinensis eorum usibus et successorum applicandam daremus perpetuo possidendam. Verum 30 cum dicti prepositus et canonici pro iure ecclesie nostre et libertatibus cleri conseruandis plus alijs interdicti et excommunicationum sententijs peregrauen- tur, eorum precibus inclinatj annonam antedictam videlicet viginti quinque modios syliginis decime et tantum auene tytulo proprietatis ecclesie Budesinensis preposito et canonicis sepedictis qui pro tempore ibidem fuerint cum consensu totius capituli nostri Mis- senensis, damus eorum vsibus perpetuo applicandam,
Strana 143
143 nihil nobis juris in annona supradicta inantea reser- uantes. In cuius rei testimonium sigilli nostri et ca- pituli nostri Missenensis munimine presentem literam duximus consignandam. Actum et datum Misne in capitulo nostro anno domini M°cC. IxxxnIj, sexta feria post festum beati Mathei apostoli, pontificatus nostri anno primo. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Von den beiden einst vorhandenen siegeln ist nur noch das des bisthums Meissen an der urkunde befindlich, welches bis auf eine 10 verletzung am linken unteren rande, und eine dergleichen am bande, ziemlich gut erhalten ist. Es ist das bekannte siegel.) XCI. Albert von Guzk stiftet ein jahresgedächtniss in der s. Peterskirche zu Budissin. D. Budesin, 15 19. december (XIv. kal. januarij) 1293. Vniuersis Christi fidelibus presentem litteram audituris. Ego Albertus miles de Guzk notum esse cupio et presencium tenore publice profiteor, quod de consensu et voluntate meorum heredum ecclesie sancti Petrj in Budesin pro remedio anime mee dedi ac donaui in tribus areis sitis ante curiam meam in Budesin vndecim solidos perpetuis temporibus pos- sidendos, ita quod canonici huius ecclesie memoriam mei faciant et habeant et anniuersarium meum pera- 25 gant annis singulis prout decet, et dictos vndecim solidos recipiant annis singulis, et usibus suis appli- cent, prout ipsis uidebitur expedire. In cuius rei testimonium presentem literam scribi iussi mei sigilli robore communitam. Datum Budesin anno domini 30 M°.cc° nonogesimo tercio, xIv° kal. januarij, presenti- bus dominis canonicis Budesinensibus, Petro decano 20
143 nihil nobis juris in annona supradicta inantea reser- uantes. In cuius rei testimonium sigilli nostri et ca- pituli nostri Missenensis munimine presentem literam duximus consignandam. Actum et datum Misne in capitulo nostro anno domini M°cC. IxxxnIj, sexta feria post festum beati Mathei apostoli, pontificatus nostri anno primo. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Von den beiden einst vorhandenen siegeln ist nur noch das des bisthums Meissen an der urkunde befindlich, welches bis auf eine 10 verletzung am linken unteren rande, und eine dergleichen am bande, ziemlich gut erhalten ist. Es ist das bekannte siegel.) XCI. Albert von Guzk stiftet ein jahresgedächtniss in der s. Peterskirche zu Budissin. D. Budesin, 15 19. december (XIv. kal. januarij) 1293. Vniuersis Christi fidelibus presentem litteram audituris. Ego Albertus miles de Guzk notum esse cupio et presencium tenore publice profiteor, quod de consensu et voluntate meorum heredum ecclesie sancti Petrj in Budesin pro remedio anime mee dedi ac donaui in tribus areis sitis ante curiam meam in Budesin vndecim solidos perpetuis temporibus pos- sidendos, ita quod canonici huius ecclesie memoriam mei faciant et habeant et anniuersarium meum pera- 25 gant annis singulis prout decet, et dictos vndecim solidos recipiant annis singulis, et usibus suis appli- cent, prout ipsis uidebitur expedire. In cuius rei testimonium presentem literam scribi iussi mei sigilli robore communitam. Datum Budesin anno domini 30 M°.cc° nonogesimo tercio, xIv° kal. januarij, presenti- bus dominis canonicis Budesinensibus, Petro decano 20
Strana 144
144 Heinckone de Kazow, Ottone Albo, Conrado plebano, Thilicone, jtem filijs meis et alijs quam pluribus fide dignis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, 5 mit dem etwas zerbrochenen siegel des ritters in weissem wachse.) XCII. 10 Stiftung eines jahresgedächtnisses mit vigilie von Albert von Guzk in der domkirche zu Budis- sin. D. Budissin, 20. december (in vigilia Thome) 1293. Ego Albertus de Guzk miles, ad noticiam pre- sencium et ad memoriam futurorum, notum facio vni- uersis ac presenti pagina protestor, quod conpos mentis in extremis constitutus de bona et libera vo- 15 luntate cum consensu filiorum meorum omnium et singulorum et filiarum, legaui et donaui canonicis Budesinensibus pro remedio animarum nostrorum omnium, redditus vndecim solidorum bonorum Bu- desinensium de tribus areis ad me pertinentibus sitis iuxta curiam meam que quondam fuit illius de Mu- schin in vico retro fratres, quarum vna soluit quin- que solidos, alia tres solidos et tercia tres solidos. Qui census soluitur dimidietas in festo beate Wal- purgis et alia dimidietas in festo beati Michaelis, hac 25 adiecta condicione vt meum anniuersarium peragant cum vigiliis et missa animarum in ecclesia Budesi- nensi prout alios anniuersarios peragere consueuerunt. In cuius rei testimonium presentem litteram duxi sigilli mei munimine roborandam. Actum et datum 30 Budesin anno domini M°CCOLxxxx., tercio, in vigilia Thome. Huius rei testes sunt dominus Petrus deca- nus Budesinensis, Petrus plebanus de Lubauia, filius 20
144 Heinckone de Kazow, Ottone Albo, Conrado plebano, Thilicone, jtem filijs meis et alijs quam pluribus fide dignis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, 5 mit dem etwas zerbrochenen siegel des ritters in weissem wachse.) XCII. 10 Stiftung eines jahresgedächtnisses mit vigilie von Albert von Guzk in der domkirche zu Budis- sin. D. Budissin, 20. december (in vigilia Thome) 1293. Ego Albertus de Guzk miles, ad noticiam pre- sencium et ad memoriam futurorum, notum facio vni- uersis ac presenti pagina protestor, quod conpos mentis in extremis constitutus de bona et libera vo- 15 luntate cum consensu filiorum meorum omnium et singulorum et filiarum, legaui et donaui canonicis Budesinensibus pro remedio animarum nostrorum omnium, redditus vndecim solidorum bonorum Bu- desinensium de tribus areis ad me pertinentibus sitis iuxta curiam meam que quondam fuit illius de Mu- schin in vico retro fratres, quarum vna soluit quin- que solidos, alia tres solidos et tercia tres solidos. Qui census soluitur dimidietas in festo beate Wal- purgis et alia dimidietas in festo beati Michaelis, hac 25 adiecta condicione vt meum anniuersarium peragant cum vigiliis et missa animarum in ecclesia Budesi- nensi prout alios anniuersarios peragere consueuerunt. In cuius rei testimonium presentem litteram duxi sigilli mei munimine roborandam. Actum et datum 30 Budesin anno domini M°CCOLxxxx., tercio, in vigilia Thome. Huius rei testes sunt dominus Petrus deca- nus Budesinensis, Petrus plebanus de Lubauia, filius 20
Strana 145
145 meus, dominus Fridericus de Indagine miles, et alii quam plures. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem dreieckigen in verblichenem wachs gedruckten, an der unteren spitze etwas beschädigten siegel an pergamentriemen. In dem dreieckigen mittelschilde befindet sich ein verzogenes viereck, dessen heraldische figur verwischt und abgestossen ist. Umschrift, soweit sie noch lesbar: † S. ALBERT . . DE . GV . . K). XCIII. Yvanus, Lacedemonensis episcopus verleiht allen 10 denen welche der predigt des plebans oder seines stellvertreters in der parrochialkirche zu Budissin beiwohnen XL. tage ablass. D. Budes- sin, 7. juni (vII. jdus Junij) 1294. Frater Yuanus dei gracia Lacedemonensis epis- 15 copus, vniuersis has litteras inspecturis eternam sa- lutem et veram in domno karitatem. Gratum et pro- num obsequium deo inpendere opinamur cum ad pietatis opera et audiendum diligencius verbum dei mentes fidelium indulgencijs et remissionibus invita- mus. Ea propter de misericordia omnipotentis dei confisi dilecto in Christo plebano ecclesie parrochialis in Budesin Misnensis dyocesis talem graciam hijs presentibus indulgemus, vt omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad sermonem suum, vel vicarii sui theutonice uel slauice proponendum in spiritu deuo- cionis et humilitatis confluxerint, quadraginta dierum jndulgencias de iniunctis sibi penitenciis, dum modo consensus dyocesani loci ipsius ad id accesserit, va- leant in nomine domini relaxare. In cuius rei cer- titudinem presentes ipsi dedimus sigilli nostri muni- mine roboratas. Datum Budesyn anno domini mil- 19 20 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
145 meus, dominus Fridericus de Indagine miles, et alii quam plures. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem dreieckigen in verblichenem wachs gedruckten, an der unteren spitze etwas beschädigten siegel an pergamentriemen. In dem dreieckigen mittelschilde befindet sich ein verzogenes viereck, dessen heraldische figur verwischt und abgestossen ist. Umschrift, soweit sie noch lesbar: † S. ALBERT . . DE . GV . . K). XCIII. Yvanus, Lacedemonensis episcopus verleiht allen 10 denen welche der predigt des plebans oder seines stellvertreters in der parrochialkirche zu Budissin beiwohnen XL. tage ablass. D. Budes- sin, 7. juni (vII. jdus Junij) 1294. Frater Yuanus dei gracia Lacedemonensis epis- 15 copus, vniuersis has litteras inspecturis eternam sa- lutem et veram in domno karitatem. Gratum et pro- num obsequium deo inpendere opinamur cum ad pietatis opera et audiendum diligencius verbum dei mentes fidelium indulgencijs et remissionibus invita- mus. Ea propter de misericordia omnipotentis dei confisi dilecto in Christo plebano ecclesie parrochialis in Budesin Misnensis dyocesis talem graciam hijs presentibus indulgemus, vt omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad sermonem suum, vel vicarii sui theutonice uel slauice proponendum in spiritu deuo- cionis et humilitatis confluxerint, quadraginta dierum jndulgencias de iniunctis sibi penitenciis, dum modo consensus dyocesani loci ipsius ad id accesserit, va- leant in nomine domini relaxare. In cuius rei cer- titudinem presentes ipsi dedimus sigilli nostri muni- mine roboratas. Datum Budesyn anno domini mil- 19 20 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 146
146 lesimo ducentesimo nonogesimo quarto, vn. ydus junij pontificatus nostri anno . . . . ) (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das anhangende siegel von grünem wachse zeigt den bischof in 5 ganzer figur und ornate stehend, den krummstab in der linken hand, während die rechte, wie zum segen, erhoben ist. In der mitte des schildes steht: IV. . . . ANUS. — Die umschrift: S. EPIS. IVANI. DEI GRACIA LACEDEMON. —) XCIV. 10 Ivanus bischof von Lacedaemon schenkt der domkirche zu Budissin XL. tage ablass. D. 1294, im Juni. Frater Ybanus dei gracia Lacedemonensis epis- copus, vniuersis has litteras inspecturis eternam sa- . . . 15 lutem et ueram in domino karitatem. Cum . et ad honorem dei et sacris edibus impendendum indulgentiis et remissionibus inuitare, ut exinde ad promerendam . . . . . . . . uere penitentibus et con- fessis qui ecclesiam conuentualem in Budesin Misnen- 20 sis dyocesis in subscriptis festis videlicet Mar. . . . . . . . . . . . . ., ascensionis, pentecostes et in diebus dominicis infra predicta tria festa concurrentibus, jn quatuor feriis gloriose . . . . . . . archangeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri, An- 25 dree et Jacobi maioris patronorum ibidem . . . . . . . . . . martirorum, beati Nycolai et beati Martini con- fessorum, sancte Marie Magdalene, beate Katherine et beate . . . . . . . . . . . in festo sanctorum omnium et in anniuersario dedicationis prenotate ecclesie et 30 in singulis diebus dedicationum . . . . . . . . . deuo- tionis in spiritu humilitatis accesserint, aut qui ad *) Das jahr ist damals vom schreiber weggelassen worden.
146 lesimo ducentesimo nonogesimo quarto, vn. ydus junij pontificatus nostri anno . . . . ) (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das anhangende siegel von grünem wachse zeigt den bischof in 5 ganzer figur und ornate stehend, den krummstab in der linken hand, während die rechte, wie zum segen, erhoben ist. In der mitte des schildes steht: IV. . . . ANUS. — Die umschrift: S. EPIS. IVANI. DEI GRACIA LACEDEMON. —) XCIV. 10 Ivanus bischof von Lacedaemon schenkt der domkirche zu Budissin XL. tage ablass. D. 1294, im Juni. Frater Ybanus dei gracia Lacedemonensis epis- copus, vniuersis has litteras inspecturis eternam sa- . . . 15 lutem et ueram in domino karitatem. Cum . et ad honorem dei et sacris edibus impendendum indulgentiis et remissionibus inuitare, ut exinde ad promerendam . . . . . . . . uere penitentibus et con- fessis qui ecclesiam conuentualem in Budesin Misnen- 20 sis dyocesis in subscriptis festis videlicet Mar. . . . . . . . . . . . . ., ascensionis, pentecostes et in diebus dominicis infra predicta tria festa concurrentibus, jn quatuor feriis gloriose . . . . . . . archangeli, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri, An- 25 dree et Jacobi maioris patronorum ibidem . . . . . . . . . . martirorum, beati Nycolai et beati Martini con- fessorum, sancte Marie Magdalene, beate Katherine et beate . . . . . . . . . . . in festo sanctorum omnium et in anniuersario dedicationis prenotate ecclesie et 30 in singulis diebus dedicationum . . . . . . . . . deuo- tionis in spiritu humilitatis accesserint, aut qui ad *) Das jahr ist damals vom schreiber weggelassen worden.
Strana 147
147 fabricam ornamenta uel alia necessaria (manus ad- iutrices) . . . . . . . . porrexerint, de misericordia omnipotentis dej XL. dierum indulgentias et vnam . karrenam d(um concensus dyocesani) . . . . . . . . . ipsius loci ad id accesserit in domino misericorditer relaxamus, presentibus perpetuo ualituris. Ac . . . . . . . . . . junij, pontificatus nostri anno. (Aus dem etwas an der rechten seite von moder verletzten originale auf pergament im Bautzner domarchive. Die punctirten stellen fehlen in der urkunde. An derselben hangt das schon be- schriebene siegel. Wahrscheinlich ist die urkunde an demselben tage, wie die oben vorgekommene, ausgestellt.) 5 10 XCV. Bernhard bischof von Meissen spendet allen welche den processionen der domherren zu 15 Budissin an den Marienaltar ihrer stiftskirche beiwohnen, XL. tage ablass und confirmirt gleich- falls den vom Lacedemonischen bischofe gege- benen ablass. D. Im kloster Marienstern, 27. sep- tember (v. kal. octobris) 1294. Vniuersis Christi fidelibus presentes litteras jn- specturis Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus, salutem et ad eterne salutis gaudia per- uenire. Cum inter certas solempnitates que in mili- tanti ecclesia celebrantur, gloriose virginis festiuitas 25 fere celebrior habetur, cuius partus nostre salutis exordium nobis pacis tribuat monumentum, dignum est, ut eius sollempnia deuocione supplici recolentes pro temporali celebritate quam peragunt speciali mu- nere gratulati suorum veniam sentiant peccatorum. 30 Cum uero dilectj filij canonici Budesinenses in suo decreuerint capitulo in processione singulis sextis ferijs de choro procedere ad altare gloriose virginis 20 19*
147 fabricam ornamenta uel alia necessaria (manus ad- iutrices) . . . . . . . . porrexerint, de misericordia omnipotentis dej XL. dierum indulgentias et vnam . karrenam d(um concensus dyocesani) . . . . . . . . . ipsius loci ad id accesserit in domino misericorditer relaxamus, presentibus perpetuo ualituris. Ac . . . . . . . . . . junij, pontificatus nostri anno. (Aus dem etwas an der rechten seite von moder verletzten originale auf pergament im Bautzner domarchive. Die punctirten stellen fehlen in der urkunde. An derselben hangt das schon be- schriebene siegel. Wahrscheinlich ist die urkunde an demselben tage, wie die oben vorgekommene, ausgestellt.) 5 10 XCV. Bernhard bischof von Meissen spendet allen welche den processionen der domherren zu 15 Budissin an den Marienaltar ihrer stiftskirche beiwohnen, XL. tage ablass und confirmirt gleich- falls den vom Lacedemonischen bischofe gege- benen ablass. D. Im kloster Marienstern, 27. sep- tember (v. kal. octobris) 1294. Vniuersis Christi fidelibus presentes litteras jn- specturis Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus, salutem et ad eterne salutis gaudia per- uenire. Cum inter certas solempnitates que in mili- tanti ecclesia celebrantur, gloriose virginis festiuitas 25 fere celebrior habetur, cuius partus nostre salutis exordium nobis pacis tribuat monumentum, dignum est, ut eius sollempnia deuocione supplici recolentes pro temporali celebritate quam peragunt speciali mu- nere gratulati suorum veniam sentiant peccatorum. 30 Cum uero dilectj filij canonici Budesinenses in suo decreuerint capitulo in processione singulis sextis ferijs de choro procedere ad altare gloriose virginis 20 19*
Strana 148
148 5 10 15 Marie in laudem et gloriam suam antiphonam salue regina cum debita ibidem reuerencia decantando, nos Christi fideles ad deuotionis studia inuitare volentes, vt exinde ad promerendam reddantur diuinam gra- ciam apciores, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem processionem in spiritu humilitatis adierint et gloriosam virginem cum debita sua salu- tatione salutauerint, quadraginta dies de iniunctis ipsis penitencijs misericorditer relaxamus. Eamdem in- dulgentiam audientibus missam sequenti sabbato de domina nostra ad idem altare in domino elargimur, jndulgentiam eidem ecclesie et plebano ibidem ab episcopo Lacedemonensi erogatam presentibus confir- mantes. Datum ad stellam sancte Marie anno domini M'CC° lxxxx°mj°, v. kal. octobris, pontificatus nostri anno secundo. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das sehr zerbrochene siegel aus braunem wachse zeigt den bischof sitzend auf einem mit teppichen behangenen stuhle, über die rechte 20 schulter zurückgelehnt den krummstab in der linken hand dagegen ein buch haltend. Von der umschrift ist zu lesen: .... .HARDI. DEI. GRACIA. .. MISNENSIS E . . . . . —) XCVI. Rundschreiben des bischofs Bernhard von Meis- 25 sen an die geistlichen seines bisthums uber die beguinen. D. Dresden, 14. august (in crastino assumptionis virginis) 1295. Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus, discretis viris prepositis, archidyaconis, pleba- 30 nis, viceplebanis ac alijs ecclesiarum rectoribus in ciuitate et dyocesi Misnensi constitutis salutem in omnium saluatore. Cum ex officij nostri debito statuta sacrorum canonum, conciliorum generalium ac pro-
148 5 10 15 Marie in laudem et gloriam suam antiphonam salue regina cum debita ibidem reuerencia decantando, nos Christi fideles ad deuotionis studia inuitare volentes, vt exinde ad promerendam reddantur diuinam gra- ciam apciores, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad eandem processionem in spiritu humilitatis adierint et gloriosam virginem cum debita sua salu- tatione salutauerint, quadraginta dies de iniunctis ipsis penitencijs misericorditer relaxamus. Eamdem in- dulgentiam audientibus missam sequenti sabbato de domina nostra ad idem altare in domino elargimur, jndulgentiam eidem ecclesie et plebano ibidem ab episcopo Lacedemonensi erogatam presentibus confir- mantes. Datum ad stellam sancte Marie anno domini M'CC° lxxxx°mj°, v. kal. octobris, pontificatus nostri anno secundo. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das sehr zerbrochene siegel aus braunem wachse zeigt den bischof sitzend auf einem mit teppichen behangenen stuhle, über die rechte 20 schulter zurückgelehnt den krummstab in der linken hand dagegen ein buch haltend. Von der umschrift ist zu lesen: .... .HARDI. DEI. GRACIA. .. MISNENSIS E . . . . . —) XCVI. Rundschreiben des bischofs Bernhard von Meis- 25 sen an die geistlichen seines bisthums uber die beguinen. D. Dresden, 14. august (in crastino assumptionis virginis) 1295. Bernhardus dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus, discretis viris prepositis, archidyaconis, pleba- 30 nis, viceplebanis ac alijs ecclesiarum rectoribus in ciuitate et dyocesi Misnensi constitutis salutem in omnium saluatore. Cum ex officij nostri debito statuta sacrorum canonum, conciliorum generalium ac pro-
Strana 149
149 uincialium teneamur exequi et ad obseruandum ipso- rum nobis subditorum coherere, vt animarum pericla deuitentur et saluti plurimorum expressius consulatur, ad memoriam vestram duximus revocandum, in sacro Magadeburgensi concilio per venerabiles patres do- minum Ewidonem apostolice sedis legatum et do- minum Rupertum sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopum cum omnibus suffraganeis suis epis- copis et clericis prouincie solempniter celebrato, declaratum publice et statutum, omnes mulierculas, que begine dicuntur ad subjectionem et obedienciam suorum plebanorum parrochialium generaliter perti- nere, ipsasque teneri ad omnia ad que parrochiales ceteri sunt adstricti. Quantum igitur animarum peri- culum subsequatur quod quis communicet sibi non confessum, nemo dubitat sane mentis. Potest nemo non confessus dicere se confessum. Quod vt sanius caueatur et statuta concilij plenius obseruentur, habito capituli nostri et plurium discretorum consilio, sta- tuimus et districte precipimus obseruari, vt nullus 20 vestrum quemquam subditorum suorum in extremis vel in sanitate constitutum communicare audeat vel presumat, nisi sibi uel de licencia sua integraliter confessum iniuncta ipsi seu notificata prout competit penitencia salutari, volentes in virtute sancte obe- diencie nichilominus et mandantes hoc salubre sta- tutum in parrochijs vestris sepius publicari et ab omnibus vniuersaliter obseruari. In cuius rei testi- monium presentem litteram nostri sigilli munimine duximus roborandam. Actum et datum Dresden, anno 30 domini M'cC° lxxxx° quinto, in crastino assumptionis beate virginis. 5 10 15 25 (Aus dem originale im Bautzner domarchive, mit dem in braunes wachs gedruckten siegel des bischofs, wie solches schon oben beschrieben ist.) 35
149 uincialium teneamur exequi et ad obseruandum ipso- rum nobis subditorum coherere, vt animarum pericla deuitentur et saluti plurimorum expressius consulatur, ad memoriam vestram duximus revocandum, in sacro Magadeburgensi concilio per venerabiles patres do- minum Ewidonem apostolice sedis legatum et do- minum Rupertum sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopum cum omnibus suffraganeis suis epis- copis et clericis prouincie solempniter celebrato, declaratum publice et statutum, omnes mulierculas, que begine dicuntur ad subjectionem et obedienciam suorum plebanorum parrochialium generaliter perti- nere, ipsasque teneri ad omnia ad que parrochiales ceteri sunt adstricti. Quantum igitur animarum peri- culum subsequatur quod quis communicet sibi non confessum, nemo dubitat sane mentis. Potest nemo non confessus dicere se confessum. Quod vt sanius caueatur et statuta concilij plenius obseruentur, habito capituli nostri et plurium discretorum consilio, sta- tuimus et districte precipimus obseruari, vt nullus 20 vestrum quemquam subditorum suorum in extremis vel in sanitate constitutum communicare audeat vel presumat, nisi sibi uel de licencia sua integraliter confessum iniuncta ipsi seu notificata prout competit penitencia salutari, volentes in virtute sancte obe- diencie nichilominus et mandantes hoc salubre sta- tutum in parrochijs vestris sepius publicari et ab omnibus vniuersaliter obseruari. In cuius rei testi- monium presentem litteram nostri sigilli munimine duximus roborandam. Actum et datum Dresden, anno 30 domini M'cC° lxxxx° quinto, in crastino assumptionis beate virginis. 5 10 15 25 (Aus dem originale im Bautzner domarchive, mit dem in braunes wachs gedruckten siegel des bischofs, wie solches schon oben beschrieben ist.) 35
Strana 150
150 XOVII. 5 Johannes in Görlitz und Heinrich in Kamenz erzpriester, bruder Johannes lector zu Mageburg und bruder Heinrich zu Halle, legen den zwist der Budissiner parrochialgeistlichkeit und der Franziskanermönche zu Budissin bei. D. Budis- sin, 25. october (vIII. kal. novembr.) 1295. Nos Johannes plebanus in Gorlicz, Heinricus ple- banus in Kamenz, archipresbiteri, frater Johannes 10 lector Magedeburgensis, frater Henricus lector Hallen- sis, vniuersis tenorem presencium inspecturis salutem in domino. Orta nuper turbatione inter quosdam Budesinensis ecclesie personas et fratrum minorum ibidem, pro sedanda turbatione predicta, procuracione episcoporum et principum aliorumque proborum de ipsa turbatione dolentium, in nos ex utraque parte conpromissum fuit sub dictis formis utriusque partis litteris annotatis. Habito igitur inter nos tractatu con- cordie, visum nobis fuit multum ad vniuersas hinc 20 inde motas querimonias terminandas expedire, ut ex utraque parte pronunciarentur in synodo jnfrascripta. Pronunciari igitur fecit dominus Theodoricus prepo- situs in scriptis et viua voce exposuit ista verba: Denunciamus vobis quod fratres habeant plenam aucto- 25 ritatem predicandi et audiendi confessiones et absol- uendi a peccatis, et hoc nos nec volumus nec de fure possumus impedire. Talibus etiam sic confessis fratribus eucharistiam et vnccionem extremam, nec volumus nec de iure possumus denegare. Item pro- nunciamus quod quilibet possit eligere sepulturam libere apud fratres et alibi, et condere testamenta siue plebani sint presentes siue absentes, et ab hoc nullum volumus auertere nec ad aliud inducere. Item excommunicationem quam tulerat reuocauit hoc modo. Cum frater Wernherus quondam gardianus in Budesin, Conradus lector, Johannes de Sumiruelt, Witego de Ruzindorf, Budesinenses, et frater Johannes lector 15 30 35
150 XOVII. 5 Johannes in Görlitz und Heinrich in Kamenz erzpriester, bruder Johannes lector zu Mageburg und bruder Heinrich zu Halle, legen den zwist der Budissiner parrochialgeistlichkeit und der Franziskanermönche zu Budissin bei. D. Budis- sin, 25. october (vIII. kal. novembr.) 1295. Nos Johannes plebanus in Gorlicz, Heinricus ple- banus in Kamenz, archipresbiteri, frater Johannes 10 lector Magedeburgensis, frater Henricus lector Hallen- sis, vniuersis tenorem presencium inspecturis salutem in domino. Orta nuper turbatione inter quosdam Budesinensis ecclesie personas et fratrum minorum ibidem, pro sedanda turbatione predicta, procuracione episcoporum et principum aliorumque proborum de ipsa turbatione dolentium, in nos ex utraque parte conpromissum fuit sub dictis formis utriusque partis litteris annotatis. Habito igitur inter nos tractatu con- cordie, visum nobis fuit multum ad vniuersas hinc 20 inde motas querimonias terminandas expedire, ut ex utraque parte pronunciarentur in synodo jnfrascripta. Pronunciari igitur fecit dominus Theodoricus prepo- situs in scriptis et viua voce exposuit ista verba: Denunciamus vobis quod fratres habeant plenam aucto- 25 ritatem predicandi et audiendi confessiones et absol- uendi a peccatis, et hoc nos nec volumus nec de fure possumus impedire. Talibus etiam sic confessis fratribus eucharistiam et vnccionem extremam, nec volumus nec de iure possumus denegare. Item pro- nunciamus quod quilibet possit eligere sepulturam libere apud fratres et alibi, et condere testamenta siue plebani sint presentes siue absentes, et ab hoc nullum volumus auertere nec ad aliud inducere. Item excommunicationem quam tulerat reuocauit hoc modo. Cum frater Wernherus quondam gardianus in Budesin, Conradus lector, Johannes de Sumiruelt, Witego de Ruzindorf, Budesinenses, et frater Johannes lector 15 30 35
Strana 151
151 Gorlizcensis nos Thylemannum prepositum, Conradum plebanum in Budesin et Petrum plebanum in Bern- hardsdorf racione cuiusdam libelli siue rationum libelli lectarum in synodo Budesinensi excommunicatos de- nunciauerint. Nos Thylemannus prepositos racione dicte iniurie dictis plebanis irrogate predictos fratres pro delicto huiusmodi excommunicauimus. Post mo- dum fratribus et nobis coram patre Misnensi episcopo Bernhardo constitutis, instructi fuimus constitucionem illam auctoritate cuius tuleramus excommunicationis sentenciam, auctoritate sedis apostolice quantum ad fratres minores reuocatam : nunc dicimus sentenciam a nobis prolatam fuisse irritam nec valere et ideo propter hoc eos non esse vitandos, nec eciam homi- nes qui excommunicati fuerant propter fratres. Hijs itaque pronunciatis jn scriptis adiecit dominus pre- positus uoce viua: alia uice de auctoritate fratrum vos expediuimus in synodo et super ea priuilegium dominj pape Martinj fecimus vobis legi. Idem sen- tenciam eciam quam tulerat contra quosdam fratres, 20 corripuit sacerdotes et plebanos dicens: multi ex vobis formam mandati nostri excesserunt, denunciando omnes fratres cum hec non mandauerimus, et eciam aliqui ex vobis, ut audivimus, denunciauerunt fratres ex parte venerabilis domini nostri Bernhardi Misnensis 25 episcopi, cum ipse nullam sentenciam tulerat contra ipsos. Vnde eos non debetis de cetero impedire, sed modis omnibus promouere. Ex parte autem fratrum, frater Heinricus lector Hallensis in scriptis proposuit ista verba. Denunciamus vobis quod quilibet tenetur semel in anno confiteri plebano suo omnia peccata que tunc habet confiteri, si eum non uult supportare. Et hoc nos non uolumus impedire, immo ad hoc hor- tamur vos et hoc hortari volumus publice et secrete. Item denunciamus vobis, quod cum quilibet hominum 35 possit libere eligere sepulturam vbicunque voluerit, nos nullum ab hoc volumus auertere, nec ad aliud inducere. Dominus Thylemannus prepositus Budesi- nensis, dominus Conradus plebanus ibidem, dominus Petrus plebanus de Bernhardsdorf aliique dixerunt in 40 synodo et alibi. In quibus intelleximus et reputauimus 5 10 15 30
151 Gorlizcensis nos Thylemannum prepositum, Conradum plebanum in Budesin et Petrum plebanum in Bern- hardsdorf racione cuiusdam libelli siue rationum libelli lectarum in synodo Budesinensi excommunicatos de- nunciauerint. Nos Thylemannus prepositos racione dicte iniurie dictis plebanis irrogate predictos fratres pro delicto huiusmodi excommunicauimus. Post mo- dum fratribus et nobis coram patre Misnensi episcopo Bernhardo constitutis, instructi fuimus constitucionem illam auctoritate cuius tuleramus excommunicationis sentenciam, auctoritate sedis apostolice quantum ad fratres minores reuocatam : nunc dicimus sentenciam a nobis prolatam fuisse irritam nec valere et ideo propter hoc eos non esse vitandos, nec eciam homi- nes qui excommunicati fuerant propter fratres. Hijs itaque pronunciatis jn scriptis adiecit dominus pre- positus uoce viua: alia uice de auctoritate fratrum vos expediuimus in synodo et super ea priuilegium dominj pape Martinj fecimus vobis legi. Idem sen- tenciam eciam quam tulerat contra quosdam fratres, 20 corripuit sacerdotes et plebanos dicens: multi ex vobis formam mandati nostri excesserunt, denunciando omnes fratres cum hec non mandauerimus, et eciam aliqui ex vobis, ut audivimus, denunciauerunt fratres ex parte venerabilis domini nostri Bernhardi Misnensis 25 episcopi, cum ipse nullam sentenciam tulerat contra ipsos. Vnde eos non debetis de cetero impedire, sed modis omnibus promouere. Ex parte autem fratrum, frater Heinricus lector Hallensis in scriptis proposuit ista verba. Denunciamus vobis quod quilibet tenetur semel in anno confiteri plebano suo omnia peccata que tunc habet confiteri, si eum non uult supportare. Et hoc nos non uolumus impedire, immo ad hoc hor- tamur vos et hoc hortari volumus publice et secrete. Item denunciamus vobis, quod cum quilibet hominum 35 possit libere eligere sepulturam vbicunque voluerit, nos nullum ab hoc volumus auertere, nec ad aliud inducere. Dominus Thylemannus prepositus Budesi- nensis, dominus Conradus plebanus ibidem, dominus Petrus plebanus de Bernhardsdorf aliique dixerunt in 40 synodo et alibi. In quibus intelleximus et reputauimus 5 10 15 30
Strana 152
152 eos contradixisse statui nostro, uel ordini nostro, ideo diximus vobis, eos propter hoc esse excommunicatos. Sed cum fratres nuper essent in presencia venera- bilis patris domini Bernhardi Misnensis episcopi cum predictis dominis preposito et suis, asseruerunt et juramento firmauerunt ipsi per verba que dixerunt, nunquam se intendisse aliquid dicere contra statum ordinis fratrum, uel sue regule uel eis in aliquo dero- gare. Et idcirco dicimus vobis, eos ex hoc non 10 excommunicatos, nec propter hoc cos esse vitandos. Hijs itaque ex utraque parte pronunciatis in synodo, mandauit ea dominus prepositus per plebanos singu- los pronunciari populo, adiciens alia que inter clerum et fratres mota sunt impedimenta, per nos esse de- 15 terminanda secundum formam litterarum compromis- sionis sigillorum prelatorum et capitulorum vtriusque partis autentice roboratam. Quibus eciam sigillis tenorem presencium fecimus communiri. Actum et datum in Budesin anno dominj M°CC"xCv°, vIII° kalen- 20 das nouembris. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive an welchem die siegel fehlen.) XCVIII. Der rath zu Budissin bezeugt die zinsschenkung 25 von 10 solidos an die Marienkirche ausserhalb der mauern der stadt Budissin. D. 6. märz, (in crastino Perpetue et Felicitatis) 1296. R. scultetus, Al. magister ciuium et omnes jurati ciuitatis in Budesin omnibus presentem literam in- 30 specturis salutem in domino saluatore. Recognoscimus et tenore presencium protestamur, quod domina Ka- therina relicta Rudegerj de Slaukenowe quondam
152 eos contradixisse statui nostro, uel ordini nostro, ideo diximus vobis, eos propter hoc esse excommunicatos. Sed cum fratres nuper essent in presencia venera- bilis patris domini Bernhardi Misnensis episcopi cum predictis dominis preposito et suis, asseruerunt et juramento firmauerunt ipsi per verba que dixerunt, nunquam se intendisse aliquid dicere contra statum ordinis fratrum, uel sue regule uel eis in aliquo dero- gare. Et idcirco dicimus vobis, eos ex hoc non 10 excommunicatos, nec propter hoc cos esse vitandos. Hijs itaque ex utraque parte pronunciatis in synodo, mandauit ea dominus prepositus per plebanos singu- los pronunciari populo, adiciens alia que inter clerum et fratres mota sunt impedimenta, per nos esse de- 15 terminanda secundum formam litterarum compromis- sionis sigillorum prelatorum et capitulorum vtriusque partis autentice roboratam. Quibus eciam sigillis tenorem presencium fecimus communiri. Actum et datum in Budesin anno dominj M°CC"xCv°, vIII° kalen- 20 das nouembris. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive an welchem die siegel fehlen.) XCVIII. Der rath zu Budissin bezeugt die zinsschenkung 25 von 10 solidos an die Marienkirche ausserhalb der mauern der stadt Budissin. D. 6. märz, (in crastino Perpetue et Felicitatis) 1296. R. scultetus, Al. magister ciuium et omnes jurati ciuitatis in Budesin omnibus presentem literam in- 30 specturis salutem in domino saluatore. Recognoscimus et tenore presencium protestamur, quod domina Ka- therina relicta Rudegerj de Slaukenowe quondam
Strana 153
153 nostri conciuis bone memorie et Johannes filius eorum vendiderunt domno Heinrico dicto de Bodow quon- dam nostre ciuitatis plebano et domno Petro capel- fano venerbilis domini Th. nostri prepositi Budesi- nensis decem solidos annui census in tribus hortis sitis extra ciuitatem nostram in ea que vocatur plathea canum. In quorum hortorum uno moratur Bertoldus textor laneus, qui soluit de eo quintum medium soli- dum, in secundo Theodericus et domina Gerdrudis qui soluunt de ipso quatuor solidos, tercium possidet Volemarus, qui soluit de illo decem et octo denarios legalium denariorum duobus temporibus anni Wal- purgis et Michahelis. Hunc censum decreuerunt pre- dicti domini dotare ecclesie sancte Marie extra muros ciuitatis nostre, quamdiu tamen uiunt uolunt sue vsui 15 reseruare, et altero ipsorum recedente, supertes ipso- rum recipiet totum censum. In cuius rei testimonium presentem literam dedimus nostre ciuitatis sigilli mu- nimine roboratam. Actum et datum anno jncarna- cionis do mini M°CC° lxxxx"vI° in crastino Perpetue et 20 Felicitatis. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarcehiv. Das in eine rothsammtene hülle eingenähte siegel zeigt die zinnen- mauer mit beiden thürmen ohne besondere merkmale. Die um- schrift des ganz zerbrochenen siegels ist unleserlich.) 25 XCIX. Th. bischof von Ollmütz spendet der kirche s. Petri zu Budissin 40 tage ablass. D. Brunne, 30. november (in die Andree) 1296. Th. dei gracia Olmunzensis ecclesie episcopus 30 vniuersis Christi fidelibus salutem in eo qui est omnjum vera salus. Et si quelibet loca sanctorum pia sint Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 20
153 nostri conciuis bone memorie et Johannes filius eorum vendiderunt domno Heinrico dicto de Bodow quon- dam nostre ciuitatis plebano et domno Petro capel- fano venerbilis domini Th. nostri prepositi Budesi- nensis decem solidos annui census in tribus hortis sitis extra ciuitatem nostram in ea que vocatur plathea canum. In quorum hortorum uno moratur Bertoldus textor laneus, qui soluit de eo quintum medium soli- dum, in secundo Theodericus et domina Gerdrudis qui soluunt de ipso quatuor solidos, tercium possidet Volemarus, qui soluit de illo decem et octo denarios legalium denariorum duobus temporibus anni Wal- purgis et Michahelis. Hunc censum decreuerunt pre- dicti domini dotare ecclesie sancte Marie extra muros ciuitatis nostre, quamdiu tamen uiunt uolunt sue vsui 15 reseruare, et altero ipsorum recedente, supertes ipso- rum recipiet totum censum. In cuius rei testimonium presentem literam dedimus nostre ciuitatis sigilli mu- nimine roboratam. Actum et datum anno jncarna- cionis do mini M°CC° lxxxx"vI° in crastino Perpetue et 20 Felicitatis. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarcehiv. Das in eine rothsammtene hülle eingenähte siegel zeigt die zinnen- mauer mit beiden thürmen ohne besondere merkmale. Die um- schrift des ganz zerbrochenen siegels ist unleserlich.) 25 XCIX. Th. bischof von Ollmütz spendet der kirche s. Petri zu Budissin 40 tage ablass. D. Brunne, 30. november (in die Andree) 1296. Th. dei gracia Olmunzensis ecclesie episcopus 30 vniuersis Christi fidelibus salutem in eo qui est omnjum vera salus. Et si quelibet loca sanctorum pia sint Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 20
Strana 154
154 deuocione recolenda, cupientes tamen quod ecclesia conuentualis et parrochialis in Budesin ex Christi fide- libus congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et contritis, qui in festis patronorum dicte ecclesie hoc est sancte Marie virginis, sancte Cecilie, sancti Michahelis, Bennonis, Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nycolay confessoris, beate Marie Magdalene, sancte Katerine virginis, beate Eli- 10 zabet et de singulis diebus dominicis et festiuitatibus cum nouem leccionibus peractis, nec non per omnes octauas dictorum festorum ac in anniuersario dedi- cationis prenotate ecclesie simul cum dedicationibus altarium singulorum ad eandem ecclesiam deuote con- 15 uenerunt atque aliquid de suis facultatibus ad structu- ram eiusdem ecclesie sumerent elargitj, hos de omni- potentis dei misericordia et beatorum Petri et Paulj appostolorum, nec non ecclesie quam nobis dominus tribuit auctoritatem confisi, quadraginta dies et kare- 20 nam damniola seu penitenciam misericorditer relaxa- mus, dum modo dioceseos accederit prius ratihabicio et consensus. Datum Brunnis anno dominj M°cc° IxxxxvI°., in die Andree, pontificatus nostri anno xvr°. (Nach dem im Bautzner domarchive befindlichen, auf per- 25 gament geschriebenen beschädigten originale, mit einem fast ganz abgestossenen siegel, auf dessen mittelschilde die spuren eines ste- henden einen krummstab haltenden bischofs zu erkennen sind.) 5 С. 35 Papst Alexander iv. gestattet den minnerbrü- 30 dern zur zeit des bannes an gewissen fest- tagen parochialhandlungen (divina officia) zu üben. D. Lateran, 20. märz (XII. kal. april) 1257. Erneuert durch bischof Erich von Magde- burg. Magdeburg, 23. august (in crastino beati Bartholomei) 1297. Ericus dei gracia Magdeburgensis ecclesie archi- episcopus universis presentes litteras inspecturis sa-
154 deuocione recolenda, cupientes tamen quod ecclesia conuentualis et parrochialis in Budesin ex Christi fide- libus congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et contritis, qui in festis patronorum dicte ecclesie hoc est sancte Marie virginis, sancte Cecilie, sancti Michahelis, Bennonis, Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nycolay confessoris, beate Marie Magdalene, sancte Katerine virginis, beate Eli- 10 zabet et de singulis diebus dominicis et festiuitatibus cum nouem leccionibus peractis, nec non per omnes octauas dictorum festorum ac in anniuersario dedi- cationis prenotate ecclesie simul cum dedicationibus altarium singulorum ad eandem ecclesiam deuote con- 15 uenerunt atque aliquid de suis facultatibus ad structu- ram eiusdem ecclesie sumerent elargitj, hos de omni- potentis dei misericordia et beatorum Petri et Paulj appostolorum, nec non ecclesie quam nobis dominus tribuit auctoritatem confisi, quadraginta dies et kare- 20 nam damniola seu penitenciam misericorditer relaxa- mus, dum modo dioceseos accederit prius ratihabicio et consensus. Datum Brunnis anno dominj M°cc° IxxxxvI°., in die Andree, pontificatus nostri anno xvr°. (Nach dem im Bautzner domarchive befindlichen, auf per- 25 gament geschriebenen beschädigten originale, mit einem fast ganz abgestossenen siegel, auf dessen mittelschilde die spuren eines ste- henden einen krummstab haltenden bischofs zu erkennen sind.) 5 С. 35 Papst Alexander iv. gestattet den minnerbrü- 30 dern zur zeit des bannes an gewissen fest- tagen parochialhandlungen (divina officia) zu üben. D. Lateran, 20. märz (XII. kal. april) 1257. Erneuert durch bischof Erich von Magde- burg. Magdeburg, 23. august (in crastino beati Bartholomei) 1297. Ericus dei gracia Magdeburgensis ecclesie archi- episcopus universis presentes litteras inspecturis sa-
Strana 155
155 lutem in domino sempiternam. Noueritis nos litteras summi pontificis domini Alexandri quarti non aboli- tas non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas vera bulla bullatas diligencius perspexisse huius modi verborum seriem continentes: Alexander epis- copus seruus seruorum dei dilectis filiis generali et prouincialibus ministris et custodibus guardianis et fratribus vniuersis ordinis fratrum minorum, salutem et apostolicam benedictionem pro reuerencia sancti Franciscj confessoris, qui vestri sacri ordinis extitit 10 institutor ac eciam sancti Anthonij professoris eius- dem, nec non pro sancte conuersacionis et vite vestre meritis delectamur, vos prosequi dono gracie specia- lis, hinc est quod nos vestris supplicacionibus annu- entes vobis auctoritate presencium indulgemus, vt cum generale terre fuerint interdictum, in vigilijs et festiuitatibus dictorum sanctosanctorum et beate Clare et octo diebus immediate sequentibus, vos vna cum alijs religiosis et clericis secularibus qui tunc in ecclesijs et oratorijs vestris conuenerint apertis januis excommunicatis dumtaxat exclusis, diuina officia inibi solemniter possitis celebrare, dummodo vos ac idem religiosi et clericj causam non dederitis interdicto: nec id vobis et alijs contingerit specialiter interdici. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario con- traire. Si quis autem hec attentare presumserit in- dignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Lateranensi (palatio) xII. kalendas aprilis, pontificatus 30 nostri anno septimo. Nos igitur vt presentibus litte- ris plena fides adhibeatur ipsas fideliter transcriptas nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum Magdeburgj anno domini MCCXCVII in chrastino beati Bartholomej. 5 15 20 25 35 (Aus den Görlitzer rathsannalen des M. Joh. Hasse.) 20*
155 lutem in domino sempiternam. Noueritis nos litteras summi pontificis domini Alexandri quarti non aboli- tas non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas vera bulla bullatas diligencius perspexisse huius modi verborum seriem continentes: Alexander epis- copus seruus seruorum dei dilectis filiis generali et prouincialibus ministris et custodibus guardianis et fratribus vniuersis ordinis fratrum minorum, salutem et apostolicam benedictionem pro reuerencia sancti Franciscj confessoris, qui vestri sacri ordinis extitit 10 institutor ac eciam sancti Anthonij professoris eius- dem, nec non pro sancte conuersacionis et vite vestre meritis delectamur, vos prosequi dono gracie specia- lis, hinc est quod nos vestris supplicacionibus annu- entes vobis auctoritate presencium indulgemus, vt cum generale terre fuerint interdictum, in vigilijs et festiuitatibus dictorum sanctosanctorum et beate Clare et octo diebus immediate sequentibus, vos vna cum alijs religiosis et clericis secularibus qui tunc in ecclesijs et oratorijs vestris conuenerint apertis januis excommunicatis dumtaxat exclusis, diuina officia inibi solemniter possitis celebrare, dummodo vos ac idem religiosi et clericj causam non dederitis interdicto: nec id vobis et alijs contingerit specialiter interdici. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario con- traire. Si quis autem hec attentare presumserit in- dignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Lateranensi (palatio) xII. kalendas aprilis, pontificatus 30 nostri anno septimo. Nos igitur vt presentibus litte- ris plena fides adhibeatur ipsas fideliter transcriptas nostri sigilli munimine fecimus roborari. Datum Magdeburgj anno domini MCCXCVII in chrastino beati Bartholomej. 5 15 20 25 35 (Aus den Görlitzer rathsannalen des M. Joh. Hasse.) 20*
Strana 156
156 СI. Volrad bischof zu Brandenburg verleiht der domkirche zu Budissin 40 tage ablass. D. 2. februar (in die purificationis) 1298. Volradus dei gracia episcopus Brandenburgensis ecclesie uniuersis Christi fidelibus salutem in eo qui est omnium salus vera. Quotiens quelibet loca sanc- torum pia sint deuotione recolenda, cupientes tunc quod ecclesia conuentualis et parrochialis in Budesin 10 a Christi fidelibus congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et contritis qui in festis patronorum dicte ecclesie, hoc est sancte Marie vir- ginis, sancte crucis, sancti Michaelis, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri et Pauli Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nicolaj con- fessoris, beate Marie Magdalene, sancte Katherine vir- ginis ac beate Elizabeth et singulis diebus dominicis et festiuis cum nouem leccionibus peractis nec non per octauas sanctorum ac festorum, in anniuersario 20 prenotate ecclesie simul cum dedicationibus altarium singulorum ad eandem ecclesiam deuote conuenerunt sive de suis facultatibus ad structuram eiusdem ec- clesie fuerint elargiti nec non et hijs qui processio- nem sextis ferijs a canonicis sepedicte ecclesie ob 25 reuerentiam beate virginis cum antyphona salue regina consuetam devote obseruauerint ac sabbatis in mis- sarum officiis ad altare eiusdem beate virginis pre- sentes extiterint, nos de omnipotentis dei misericordia et beatorum apostolorum Petri et Pauli nec non eccle- 30 sie quam nobis dominus tribuit auctoritate confisi quadraginta dies et karenam de iniuncta sibi peni- tencia misericorditer in domino relaxamus, dum modo dyocesani loci accedat ratihabicio et consensus. Datum Budesin anno domini M'CC"xC°VIII°, in die purificationis. 35 pontificatus nostri anno secundo. (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Budis- sin. Das anhangende siegel in weissem wachse zeigt den bischof. auf einem stuhle sitzend, dessen seiten hundsköpfe bilden. Die rechte 5 15
156 СI. Volrad bischof zu Brandenburg verleiht der domkirche zu Budissin 40 tage ablass. D. 2. februar (in die purificationis) 1298. Volradus dei gracia episcopus Brandenburgensis ecclesie uniuersis Christi fidelibus salutem in eo qui est omnium salus vera. Quotiens quelibet loca sanc- torum pia sint deuotione recolenda, cupientes tunc quod ecclesia conuentualis et parrochialis in Budesin 10 a Christi fidelibus congruis honoribus frequentetur, omnibus vere penitentibus et contritis qui in festis patronorum dicte ecclesie, hoc est sancte Marie vir- ginis, sancte crucis, sancti Michaelis, beati Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri et Pauli Andree et Jacobi, sancti Georgij martiris, sancti Nicolaj con- fessoris, beate Marie Magdalene, sancte Katherine vir- ginis ac beate Elizabeth et singulis diebus dominicis et festiuis cum nouem leccionibus peractis nec non per octauas sanctorum ac festorum, in anniuersario 20 prenotate ecclesie simul cum dedicationibus altarium singulorum ad eandem ecclesiam deuote conuenerunt sive de suis facultatibus ad structuram eiusdem ec- clesie fuerint elargiti nec non et hijs qui processio- nem sextis ferijs a canonicis sepedicte ecclesie ob 25 reuerentiam beate virginis cum antyphona salue regina consuetam devote obseruauerint ac sabbatis in mis- sarum officiis ad altare eiusdem beate virginis pre- sentes extiterint, nos de omnipotentis dei misericordia et beatorum apostolorum Petri et Pauli nec non eccle- 30 sie quam nobis dominus tribuit auctoritate confisi quadraginta dies et karenam de iniuncta sibi peni- tencia misericorditer in domino relaxamus, dum modo dyocesani loci accedat ratihabicio et consensus. Datum Budesin anno domini M'CC"xC°VIII°, in die purificationis. 35 pontificatus nostri anno secundo. (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Budis- sin. Das anhangende siegel in weissem wachse zeigt den bischof. auf einem stuhle sitzend, dessen seiten hundsköpfe bilden. Die rechte 5 15
Strana 157
157 hand hebt er segnend und aufwarts blickend sum himmel, während die linke den krummstab an die gleichnamige schulter lehnt. Um- schrift: S. VOLMARI GRA DI . . RANDENBVRGES. EC . ..) СII. Der rath zu Görlitz bestätigt den letzten willen 5 des Heinrich vom dorfe. D. Görlitz, 7. juli (nonas julij) 1298. In nomine sancte et indiuidue trinitatis amen. Nos Albertus magister ciuium in Gorlicz, Wernherus in foro, Nycholaus de Kunigeshain, Adam, Hermannus Florini, Petzoldus Calui, Rudolfus iunior, Heinricus de Sale senior, Berwicus frater Wikeri, Peczoldus Wern- heri, Kunradus de Lubano, Hermannus dictus Sen- sinsmit et Heinricus de Roneberch iunior, consules ibidem, omnibus in perpetuum ex tunc intuituris presens scriptum et ex nunc intuentibus salutem in eo apud quem nec transmutacio nec vicissitudinis obumbracio ut Jacobus vult apostolus reperitur. Sane cum ad consulatus pertineat sollicitudinem vota reipublice semina sparsitancium aure benigna capere 20 capta cathenulis effectuum includere et inclusa me- morie in propatulis, ne diuturna temporis interpositio oblivionis utique mater quam maxima ea que fiunt in tempore deleat et precipitet literarum indice de- monstrare. Compellimur abinde mature tamen deli- berationis edocti examine precibus et hortatui honesti viri Heinrici dicti de villa, concivis nobis karissimi presertim cum ea vere compassionis inpressione erga proximos emerserint summatim condescendere, et non solum presencium sed et posterorum soboli pre- 30 sentis carte singula in solidum enodare, quod uniuer- saliter singuli et singulariter uniuersi petentes ven- dendi gracia fora Gorlitzensis opidi pannum videlicet 10 15 25
157 hand hebt er segnend und aufwarts blickend sum himmel, während die linke den krummstab an die gleichnamige schulter lehnt. Um- schrift: S. VOLMARI GRA DI . . RANDENBVRGES. EC . ..) СII. Der rath zu Görlitz bestätigt den letzten willen 5 des Heinrich vom dorfe. D. Görlitz, 7. juli (nonas julij) 1298. In nomine sancte et indiuidue trinitatis amen. Nos Albertus magister ciuium in Gorlicz, Wernherus in foro, Nycholaus de Kunigeshain, Adam, Hermannus Florini, Petzoldus Calui, Rudolfus iunior, Heinricus de Sale senior, Berwicus frater Wikeri, Peczoldus Wern- heri, Kunradus de Lubano, Hermannus dictus Sen- sinsmit et Heinricus de Roneberch iunior, consules ibidem, omnibus in perpetuum ex tunc intuituris presens scriptum et ex nunc intuentibus salutem in eo apud quem nec transmutacio nec vicissitudinis obumbracio ut Jacobus vult apostolus reperitur. Sane cum ad consulatus pertineat sollicitudinem vota reipublice semina sparsitancium aure benigna capere 20 capta cathenulis effectuum includere et inclusa me- morie in propatulis, ne diuturna temporis interpositio oblivionis utique mater quam maxima ea que fiunt in tempore deleat et precipitet literarum indice de- monstrare. Compellimur abinde mature tamen deli- berationis edocti examine precibus et hortatui honesti viri Heinrici dicti de villa, concivis nobis karissimi presertim cum ea vere compassionis inpressione erga proximos emerserint summatim condescendere, et non solum presencium sed et posterorum soboli pre- 30 sentis carte singula in solidum enodare, quod uniuer- saliter singuli et singulariter uniuersi petentes ven- dendi gracia fora Gorlitzensis opidi pannum videlicet 10 15 25
Strana 158
158 lineum corium vel in scampnis vel in curribus ven- ditioni expositum vestes lectos gladios aut calibem dolia capisteria picem ceterave vasorum genera, vua allium, oua, cepas seu quodcunque aliud holerum genus pisam papaver milium aliudve quodcunque legumen aut pransile Gorlitzensibus currutenus ad- vectum allece et piscibus duntaxat exceptis ab omni racione thelonii tam in dena ebdomada quam in in- termediis, occasione dictarum rerum dandi eisdem 10 dicto H. huiuscemodi liberatis priuilegium erga nos vere empcionis optinente titulo in perpetuum sunt exempti. Quin immo sepe dictus H. ullo infirmitatis confectus tipo sedillo Gregorii nichil cercius morte et hora mortis nil incercius effective commonitus 15 nostre se optulit presencie et legans donavit Elizabet et Hyldegundi suis filiabus in claustro Sifridesdorph deo sub regula militantibus censum decimi macelli a foro, censum etiam quem ortus qui quondam Ar- noldi de Schonenberch fuit, omnitenus miserit simi- 20 liter et eum quem macellum in acie contra monaste- rium fratrum ordinis minorum situatum bine fenestre illustratum lumine annui census sub numero porexerit a se vel ab earum quem elegerint procuratore col- ligendum, dummodo ipse earum pater ex hoc deo 25 vocante migraverit seculo conditionibus huiusmodi sub inclusis si quod plerumque evenire solet una earum mortis alia superstite ruat in precipicium su- perstes uniuerso iam expresso donabitur censum, qua defuncta primo dicti macelli census similiter uel 30 ortus ad sanctorum Petri scilicet et Nicholai devol- vetur ecclesias, macellum vero, cuius secundo men- tionem fecimus Sophie dictarum sanctimonialium so- rori germane suisque heredibus annuo censu deser- viet iure ab ipsis proprietario perpetuo possidendum. 35 ltem ad sanctum Nycholaum parrochialis ecclesie extra muros Gorlicenses site patrimonium et ad eccle- siam sancti Petri intra dictos muros utpote secundariam marcam annui census testamenti legavit ab nomine de orto Winzcurlini a dictarum ecclesiarum procura- 40 toribus prenominato H. ingresso uniuerse carnis dun- taxat tramites comportandam. Similiter H. iam du- 5
158 lineum corium vel in scampnis vel in curribus ven- ditioni expositum vestes lectos gladios aut calibem dolia capisteria picem ceterave vasorum genera, vua allium, oua, cepas seu quodcunque aliud holerum genus pisam papaver milium aliudve quodcunque legumen aut pransile Gorlitzensibus currutenus ad- vectum allece et piscibus duntaxat exceptis ab omni racione thelonii tam in dena ebdomada quam in in- termediis, occasione dictarum rerum dandi eisdem 10 dicto H. huiuscemodi liberatis priuilegium erga nos vere empcionis optinente titulo in perpetuum sunt exempti. Quin immo sepe dictus H. ullo infirmitatis confectus tipo sedillo Gregorii nichil cercius morte et hora mortis nil incercius effective commonitus 15 nostre se optulit presencie et legans donavit Elizabet et Hyldegundi suis filiabus in claustro Sifridesdorph deo sub regula militantibus censum decimi macelli a foro, censum etiam quem ortus qui quondam Ar- noldi de Schonenberch fuit, omnitenus miserit simi- 20 liter et eum quem macellum in acie contra monaste- rium fratrum ordinis minorum situatum bine fenestre illustratum lumine annui census sub numero porexerit a se vel ab earum quem elegerint procuratore col- ligendum, dummodo ipse earum pater ex hoc deo 25 vocante migraverit seculo conditionibus huiusmodi sub inclusis si quod plerumque evenire solet una earum mortis alia superstite ruat in precipicium su- perstes uniuerso iam expresso donabitur censum, qua defuncta primo dicti macelli census similiter uel 30 ortus ad sanctorum Petri scilicet et Nicholai devol- vetur ecclesias, macellum vero, cuius secundo men- tionem fecimus Sophie dictarum sanctimonialium so- rori germane suisque heredibus annuo censu deser- viet iure ab ipsis proprietario perpetuo possidendum. 35 ltem ad sanctum Nycholaum parrochialis ecclesie extra muros Gorlicenses site patrimonium et ad eccle- siam sancti Petri intra dictos muros utpote secundariam marcam annui census testamenti legavit ab nomine de orto Winzcurlini a dictarum ecclesiarum procura- 40 toribus prenominato H. ingresso uniuerse carnis dun- taxat tramites comportandam. Similiter H. iam du- 5
Strana 159
159 dum versus in nostra et adhuc vertendus memoria, ex libera quidem promissione seu consensu collectalis sue Ysentrudis nomine coaffectantis sanctorum non minus ipso in beatitudine pacis perpetue frui contu- berniis, sua tamen aut ipsius post fata dictis jam contulit ecclesiis ut medietate macelli quod quondam erga ipsas ecclesias sibi et dicte conlectali sue emit, congaudeat, sed toto adeo cum pro debito ambo carnis sue obligaverint materiam censum de se an- nuum prout indigentiarum earundem ecclesiarum po- poscerit qualitas exponendo. Pretera idem H. legavit collaudanda nichilominus sepe dicte conjugis sue aspi- rante clemencia ad hospitale in pede pontis trans Nysham immediatius situm tum propter veram et continuam infirmorum et debilium que inibi solet fieri recreacionem tam hospitalitatis propter graciam ceteraque karitatis opera que in eodem Christi per seruos frequentius exercentur, cenodochio duas libras denariorum Budesinensium, uno tamen minus solido de duobus ortis qui fonti quem Stokburn materno appellant ydiomate situati adjacent, ipsas ipsis ta- men eductis prius carnis de ergastulo annuo con- ferendas adfectans vehementius quod ipse census capellano dicti hospitalis seu cenodochij inofficianti capellula laborum suorum pro molimine porrigantur. Ceterum eam uxor sua pluries dicta approbante col- lacionem contulit leprosorum domui cis Nysham flu- vium et extra muros sepedicti opidi locatum unam marcam redituum de orto quem Hermannus opilio iure proprietario quondam possederat et dimidiam similiter marcam de orto Gerhardi. Item viginti et octo denarios de tribus domunculis in longa strata retro tabernatricem in acye situatis recipiendos an- nuo ita, quod proxima iam dicte tabernatrici domun- cula sex annali pro censu deserviat denarios contigua 35 huic undecim contracta illi similiter undecim, ei tamen intentione ut capelle sue vicario is et reliquus census per se eidem assignatus domui annuatim laborum suorum in precium presententur. Sed sepe dicta domus non prius se de dicto intromittet censu seu 40 reditibus quam ante dictus H. et sepe fata conlectalis 5 10 15 20 25 30
159 dum versus in nostra et adhuc vertendus memoria, ex libera quidem promissione seu consensu collectalis sue Ysentrudis nomine coaffectantis sanctorum non minus ipso in beatitudine pacis perpetue frui contu- berniis, sua tamen aut ipsius post fata dictis jam contulit ecclesiis ut medietate macelli quod quondam erga ipsas ecclesias sibi et dicte conlectali sue emit, congaudeat, sed toto adeo cum pro debito ambo carnis sue obligaverint materiam censum de se an- nuum prout indigentiarum earundem ecclesiarum po- poscerit qualitas exponendo. Pretera idem H. legavit collaudanda nichilominus sepe dicte conjugis sue aspi- rante clemencia ad hospitale in pede pontis trans Nysham immediatius situm tum propter veram et continuam infirmorum et debilium que inibi solet fieri recreacionem tam hospitalitatis propter graciam ceteraque karitatis opera que in eodem Christi per seruos frequentius exercentur, cenodochio duas libras denariorum Budesinensium, uno tamen minus solido de duobus ortis qui fonti quem Stokburn materno appellant ydiomate situati adjacent, ipsas ipsis ta- men eductis prius carnis de ergastulo annuo con- ferendas adfectans vehementius quod ipse census capellano dicti hospitalis seu cenodochij inofficianti capellula laborum suorum pro molimine porrigantur. Ceterum eam uxor sua pluries dicta approbante col- lacionem contulit leprosorum domui cis Nysham flu- vium et extra muros sepedicti opidi locatum unam marcam redituum de orto quem Hermannus opilio iure proprietario quondam possederat et dimidiam similiter marcam de orto Gerhardi. Item viginti et octo denarios de tribus domunculis in longa strata retro tabernatricem in acye situatis recipiendos an- nuo ita, quod proxima iam dicte tabernatrici domun- cula sex annali pro censu deserviat denarios contigua 35 huic undecim contracta illi similiter undecim, ei tamen intentione ut capelle sue vicario is et reliquus census per se eidem assignatus domui annuatim laborum suorum in precium presententur. Sed sepe dicta domus non prius se de dicto intromittet censu seu 40 reditibus quam ante dictus H. et sepe fata conlectalis 5 10 15 20 25 30
Strana 160
160 sua qui ea certe in collatione tanto liberalitatem suam preciosiorem apud deum constituunt, quanto hi quibus impenditur et exterius sibi sunt inutiles et cumulata miseria affliguntur interius inevitabili cor- porum resolutione previa e medio diuini solis irra- diati fulgoribus subleventur. Et ne tam nostra foro rationis examinata venditio quam eiusdem H. em- ptionis et legationis liberalitas divine remunerationis spe falerata confidencius a quoquam successorum 10 nostrorum svadela omnium bonorum invisori infecto retardetur, presentem paginam exinde eonfectam im- pressione sigilli Gorlitzensis opidi seu karactere per- seueranciori utpote testimonio confirmamus, volentes vt confirmata taliter cum vita ipsius cuius ad instan- 15 ciam eam conscribi fecimus quemadmodum et nostro more se decresientis habeat cynthie ecclesie sancti Petri prefate in armario posterorum conservanda me- morie recondatur. Testes hujuscemodi facti sunt: Kunradus de Grifenberch quem Emmericum vocitant, Wernherus de Ozdrose, Heilemannus de Waldenberch. et Heilmannus de Sale junior, scabini; Petzoldus de Kunigeshain, Petzoldus de Rychnbach, Hermannus de Grunowe, Gunzelinus et Schibanus de Kunigeshain, covterini, Heinricus de Aldinborch, Heilmannus de 25 Ozetsch, Sifridus de Richnbach, Martinus, Kristanus et Hermannus de Grunowe, ciues Gorlitzenses et alii quam plures fide et virtutibus approbati. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini MCCLXXXXVIII, indic- cione XI., concurrente 1., epacta vi., et data per manum 30 Kunradi notarii Gorlicensis opidi nonas julii, Adolpho Romanorum rege apicem imperij invitis quam pluri- bus gubernante II. 5 20 (Vom originale im rathsarchive zu Gorlitz, dessen anhangen- des siegel in bleichem wachse zwischen zwei thürmen einen wappen- 35 schild mit dem bilde eines ausgebreiteten adlers, auf dem helme einen flügel und die umschrift enthält: † SIGILLVM. CIVITATIS * GORLIZ. Abgebildet in Köhlers bund der sechsstädte tab. IV. 2. Gedruckt bei Tzchoppe und Stenzel, urkundensammlung no. XCVIII. p. 434. f.)
160 sua qui ea certe in collatione tanto liberalitatem suam preciosiorem apud deum constituunt, quanto hi quibus impenditur et exterius sibi sunt inutiles et cumulata miseria affliguntur interius inevitabili cor- porum resolutione previa e medio diuini solis irra- diati fulgoribus subleventur. Et ne tam nostra foro rationis examinata venditio quam eiusdem H. em- ptionis et legationis liberalitas divine remunerationis spe falerata confidencius a quoquam successorum 10 nostrorum svadela omnium bonorum invisori infecto retardetur, presentem paginam exinde eonfectam im- pressione sigilli Gorlitzensis opidi seu karactere per- seueranciori utpote testimonio confirmamus, volentes vt confirmata taliter cum vita ipsius cuius ad instan- 15 ciam eam conscribi fecimus quemadmodum et nostro more se decresientis habeat cynthie ecclesie sancti Petri prefate in armario posterorum conservanda me- morie recondatur. Testes hujuscemodi facti sunt: Kunradus de Grifenberch quem Emmericum vocitant, Wernherus de Ozdrose, Heilemannus de Waldenberch. et Heilmannus de Sale junior, scabini; Petzoldus de Kunigeshain, Petzoldus de Rychnbach, Hermannus de Grunowe, Gunzelinus et Schibanus de Kunigeshain, covterini, Heinricus de Aldinborch, Heilmannus de 25 Ozetsch, Sifridus de Richnbach, Martinus, Kristanus et Hermannus de Grunowe, ciues Gorlitzenses et alii quam plures fide et virtutibus approbati. Acta sunt hec anno ab incarnacione domini MCCLXXXXVIII, indic- cione XI., concurrente 1., epacta vi., et data per manum 30 Kunradi notarii Gorlicensis opidi nonas julii, Adolpho Romanorum rege apicem imperij invitis quam pluri- bus gubernante II. 5 20 (Vom originale im rathsarchive zu Gorlitz, dessen anhangen- des siegel in bleichem wachse zwischen zwei thürmen einen wappen- 35 schild mit dem bilde eines ausgebreiteten adlers, auf dem helme einen flügel und die umschrift enthält: † SIGILLVM. CIVITATIS * GORLIZ. Abgebildet in Köhlers bund der sechsstädte tab. IV. 2. Gedruckt bei Tzchoppe und Stenzel, urkundensammlung no. XCVIII. p. 434. f.)
Strana 161
161 СIII. Dietrich, decan zu Budissin, stiftet ein altar zu ehren der heiligen Nicolaus und Laurentius in der domkirche zu Meissen, und dotirt dasselbe reichlich mit bestimmungen über ein jahres- 5 gedächtniss sowohl seiner seele als seinen eltern und freunden zum besten. D. 20. januar (in nocte sanctorum martirum Fabiani et Se- bastiani) 1299. Ego Theodericus dei gratia prepositus Budesi- 10 nensis et canonicus Misnensis, notum fieri cupio om- nibus per presentes, quod pro salute anime mee institui in ecclesia Misnensi kathedrali perpetuam vicariam et altare situm a sinistris monasterii, a uenerabili domino Withigone episcopo bone memorie 15 in honore sanctorum Nicolai et Laurencij sollem- pniter consecratum, cuius collationem uolo post mor- tem meam ad Misnense capitulum pertinere. Cui ui- carie contuli et dedi uillam Zalesen sitam circa Strele cum omnibus prouentibus suis, censu uidelicet an- nona decima et seruiciis que de eadem uilla percipi possunt nihil penitus excipiendo. Isti autem sunt prouentus dicte uille scilicet decem marce et unus ferto, quarum sex marce et tres fertones debent esse pondere camere Nuenburgensis episcopi ponderate. 25 Et tres marce et dimidia pondere Strelensi, et pre- dictum argentum utriusque ponderis debet esse pro- batum Uribergense et XXVIII. denarii Strelensis monete, et quatuordecim pulli et sexagena quorum et dimi- dia, cuius census medietas soluitur in festo Michaelis 30 et medietas in festo sancte Walpurgis. Item de auena in uero censu tredecim maldaria et sex modii, in decima uero duo maldaria siliginis et duo malda- ria auene. Ista omnia debent solui et soluuntur de uilla Zalesen uicarie memorate, item in uilla Meila 35 septem modii siliginis et totidem auene predicte ui- carie similiter persoluentur in festo beati Galli. Item dedi eidem uicarie in uilla Chofbach juxta Wilems- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 20 21
161 СIII. Dietrich, decan zu Budissin, stiftet ein altar zu ehren der heiligen Nicolaus und Laurentius in der domkirche zu Meissen, und dotirt dasselbe reichlich mit bestimmungen über ein jahres- 5 gedächtniss sowohl seiner seele als seinen eltern und freunden zum besten. D. 20. januar (in nocte sanctorum martirum Fabiani et Se- bastiani) 1299. Ego Theodericus dei gratia prepositus Budesi- 10 nensis et canonicus Misnensis, notum fieri cupio om- nibus per presentes, quod pro salute anime mee institui in ecclesia Misnensi kathedrali perpetuam vicariam et altare situm a sinistris monasterii, a uenerabili domino Withigone episcopo bone memorie 15 in honore sanctorum Nicolai et Laurencij sollem- pniter consecratum, cuius collationem uolo post mor- tem meam ad Misnense capitulum pertinere. Cui ui- carie contuli et dedi uillam Zalesen sitam circa Strele cum omnibus prouentibus suis, censu uidelicet an- nona decima et seruiciis que de eadem uilla percipi possunt nihil penitus excipiendo. Isti autem sunt prouentus dicte uille scilicet decem marce et unus ferto, quarum sex marce et tres fertones debent esse pondere camere Nuenburgensis episcopi ponderate. 25 Et tres marce et dimidia pondere Strelensi, et pre- dictum argentum utriusque ponderis debet esse pro- batum Uribergense et XXVIII. denarii Strelensis monete, et quatuordecim pulli et sexagena quorum et dimi- dia, cuius census medietas soluitur in festo Michaelis 30 et medietas in festo sancte Walpurgis. Item de auena in uero censu tredecim maldaria et sex modii, in decima uero duo maldaria siliginis et duo malda- ria auene. Ista omnia debent solui et soluuntur de uilla Zalesen uicarie memorate, item in uilla Meila 35 septem modii siliginis et totidem auene predicte ui- carie similiter persoluentur in festo beati Galli. Item dedi eidem uicarie in uilla Chofbach juxta Wilems- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 20 21
Strana 162
162 5 15 25 35 dorf quinquaginta solidos et xxx. denarios monete Vribergensis qui census eciam soluitur duobus ter- minis Walpurgis et Michahelis et XIII. pulli. Item dedi sepedicte uicarie in ciuitate Misna uiginti sex solidos et unum macellum carnificum, quod soluit quinque lapides sepi purificati in festo beati Martini. De istis omnibus redditibus uolo ut uicarius dicte uicarie post mortem meam peragat meum anniuer- sarium in choro Misnensi. Dominis canonicis presen- 10 tibus in uigiliis distribuet nouem solidos, et in missa tantum hospitali dabit duos solidos, custodi pro can- delis ponendis in uigiliis et in missa unum solidum et campanatori pro pulsatione quatuor denarios. Item dabit sociis in anniuersario meo xv. solidos, quos taliter distribuet uicariis non sacerdotibus cuilibet quatuor denarios, residuum inter sacerdotes pre- sentes in uigiliis et missa equaliter diuidatur. Item dictus uicarius, qui pro tempore fuerit, singulis sep- timanis dicet in missam animarum cum uigilis pre- 20 cedentibus et unam de domina nostra et unam pro peccatis in quibus mentionem faciet Heinrici patris mei, Lucie matris mee, Gotscalci Waltheri decanorum et aliorum amicorum et benefactorum meorum, quorum anime in sancta pace requiescunt. Item dabit in qualibet septimana unum denarium sacerdoti, qui indicat missam animaram, uel personaliter deseruiat eundem denarium, si uoluerit laborare. Item in sin- gulis meis anniuersariis distribuet pauperibus panes emptos pro sex solidis. Item in qualibet septimana 30 distribuet panes de uno modio siliginis, pauperibus scolaribus choro deseruientibus tertiam partem, alias duas partes communibus pauperibus et hus armen. Ut autem predicta ordinacio immutabilis permaneat predictam litteram desuper conscriptam dedi domino Petro ejusdem uicarie uicario, sigillorum domini Petri decani magistri Conradi cantoris canonicorum Mis- nensium et mei appensionibus roboratam. Datum anno domini MCCLXXXXVIII, in nocte sanctorum mar- tirum Fabiani et Sebastiani. 40 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.)
162 5 15 25 35 dorf quinquaginta solidos et xxx. denarios monete Vribergensis qui census eciam soluitur duobus ter- minis Walpurgis et Michahelis et XIII. pulli. Item dedi sepedicte uicarie in ciuitate Misna uiginti sex solidos et unum macellum carnificum, quod soluit quinque lapides sepi purificati in festo beati Martini. De istis omnibus redditibus uolo ut uicarius dicte uicarie post mortem meam peragat meum anniuer- sarium in choro Misnensi. Dominis canonicis presen- 10 tibus in uigiliis distribuet nouem solidos, et in missa tantum hospitali dabit duos solidos, custodi pro can- delis ponendis in uigiliis et in missa unum solidum et campanatori pro pulsatione quatuor denarios. Item dabit sociis in anniuersario meo xv. solidos, quos taliter distribuet uicariis non sacerdotibus cuilibet quatuor denarios, residuum inter sacerdotes pre- sentes in uigiliis et missa equaliter diuidatur. Item dictus uicarius, qui pro tempore fuerit, singulis sep- timanis dicet in missam animarum cum uigilis pre- 20 cedentibus et unam de domina nostra et unam pro peccatis in quibus mentionem faciet Heinrici patris mei, Lucie matris mee, Gotscalci Waltheri decanorum et aliorum amicorum et benefactorum meorum, quorum anime in sancta pace requiescunt. Item dabit in qualibet septimana unum denarium sacerdoti, qui indicat missam animaram, uel personaliter deseruiat eundem denarium, si uoluerit laborare. Item in sin- gulis meis anniuersariis distribuet pauperibus panes emptos pro sex solidis. Item in qualibet septimana 30 distribuet panes de uno modio siliginis, pauperibus scolaribus choro deseruientibus tertiam partem, alias duas partes communibus pauperibus et hus armen. Ut autem predicta ordinacio immutabilis permaneat predictam litteram desuper conscriptam dedi domino Petro ejusdem uicarie uicario, sigillorum domini Petri decani magistri Conradi cantoris canonicorum Mis- nensium et mei appensionibus roboratam. Datum anno domini MCCLXXXXVIII, in nocte sanctorum mar- tirum Fabiani et Sebastiani. 40 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.)
Strana 163
163 CIV. Borchard, erzbischof von Magdeburg schenkt der parochialkirche zu Budissin XL tage ablass. D. Magdeburg, 27. october (vI. kal. novembr.) 1299. Borchardus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, vniuersis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus salutem in omnium sal- uatore. Bona rei operam dare deuocionem excitat tribuat et salutem. Est ergo deuocio fidelium deuo- cius accedatur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad ecclesiam conuentualem et parrochialem in Bvdesin Mysnensis dyocesis in festis patronorum eiusdem ecclesie videlicet beate Marie virginis, sancte crucis, sancti Michahelis, sancti Johannis baptiste, sanctorum Petri, Pauli, Andree et Jacobi apostolorum, beati Georgij, beati quidem Nicolay confessoris, Ka- therine virginis, sanctorum quoque Marie Magdalene et Elizabeth et per octauas dictorum festorum, sin- gulis diebus dominicis et festiuis cum nouem leccioni- 20 bus peractis, et in anniuersario dedicationis dicte ecclesie cum dedicationibus altarium predictorum, deuocionis causa confluxerint, siue de bonis sibi a deo collatis ad structuram et ornamenta aut quecun- que alia ipsi predicte ecclesie necessaria, suas elemo- 25 sinas fuerint elargiti. Nec non et hijs qui processio- nem sextis ferijs a canonicis sepedicte ecclesie, ob reuerenciam beate Marie virginis cum antiphone salue regina consuetam deuote obseruauerint, quique sab- batis in missarum officijs ad altare eiusdem beate Marie virginis presentes excitauerint, de omnipotentis dei misericordia et sanctorum Petri et Pauli aposto- lorum eius confisi, quadraginta dies iniunctis eis pe- nitencijs et vnam karenam in domino misericorditer relaxamus, consensu tamen dyocesani primitus acce- dente. Vt eciam ad audiendum diligencius verbum dei forcius possimus animos fidelium excitare, pre- libate sepedicte ecclesie hanc damus auctoritatem et 21 *) 10 15 30 35
163 CIV. Borchard, erzbischof von Magdeburg schenkt der parochialkirche zu Budissin XL tage ablass. D. Magdeburg, 27. october (vI. kal. novembr.) 1299. Borchardus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, vniuersis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus salutem in omnium sal- uatore. Bona rei operam dare deuocionem excitat tribuat et salutem. Est ergo deuocio fidelium deuo- cius accedatur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad ecclesiam conuentualem et parrochialem in Bvdesin Mysnensis dyocesis in festis patronorum eiusdem ecclesie videlicet beate Marie virginis, sancte crucis, sancti Michahelis, sancti Johannis baptiste, sanctorum Petri, Pauli, Andree et Jacobi apostolorum, beati Georgij, beati quidem Nicolay confessoris, Ka- therine virginis, sanctorum quoque Marie Magdalene et Elizabeth et per octauas dictorum festorum, sin- gulis diebus dominicis et festiuis cum nouem leccioni- 20 bus peractis, et in anniuersario dedicationis dicte ecclesie cum dedicationibus altarium predictorum, deuocionis causa confluxerint, siue de bonis sibi a deo collatis ad structuram et ornamenta aut quecun- que alia ipsi predicte ecclesie necessaria, suas elemo- 25 sinas fuerint elargiti. Nec non et hijs qui processio- nem sextis ferijs a canonicis sepedicte ecclesie, ob reuerenciam beate Marie virginis cum antiphone salue regina consuetam deuote obseruauerint, quique sab- batis in missarum officijs ad altare eiusdem beate Marie virginis presentes excitauerint, de omnipotentis dei misericordia et sanctorum Petri et Pauli aposto- lorum eius confisi, quadraginta dies iniunctis eis pe- nitencijs et vnam karenam in domino misericorditer relaxamus, consensu tamen dyocesani primitus acce- dente. Vt eciam ad audiendum diligencius verbum dei forcius possimus animos fidelium excitare, pre- libate sepedicte ecclesie hanc damus auctoritatem et 21 *) 10 15 30 35
Strana 164
164 graciam specialem, vt omnibus vere penitentibus et confessis qui ad sermonem suum vel socij sui teu- thonice vel sclauice factum seu eciam faciendum spiritu humilitatis et animis contritis accesserunt, dummodo consensum dyocesani super eo habuerint, quadraginta dierum indulgencias in domino valeat elargiri. In quorum omnium testimonium presentem litteram ap- pensione nostri sigilli duximus roborandam. Datum Magdeburch anno domini millesimo ducentesimo no- 10 nagesimo nono, sexto kal. nouembris, pontificatus nostri anno . . . . . 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem siegel in braunem wachse, auf welchem der erzbischof in geistlichem gewande mit weiten aermeln, auf einem mit einem teppich bedeckten, an den seiten mit hundsköpfen verzierten stuhle sitzt. Die rechte hand halt er segnend empor, wahrend die linke den krummstab an den linken arm anlehnend hält. Umschrift: S. BORCHARDI. DEI. GRA. SCE. MAGDEBURGENS. ECCLESIE. ARCHEP. . . . Am oberen rande ist beim bande das siegel etwas 20 beschädigt.) 15 CV. Otto, Konrad und Johann, markgrafen von Bran- denburg, untersagen ihren vögten, im lande Budissin ferner die ächtung von verbannten 25 aufzuheben, bevor dieselben den verletzten ge- nugthuung geleistet haben. D. 12. februar (dominica Estomihi) 1301. Otto et Conradus et Johannes dei gracia Bran- deburgenses et de Landesberg marchiones, omnibus 30 audituris presencia sev visuris salutem atque sin- ceram ad bene placita uoluntatem. Ex quorundam relatu audiuimus quod in terminis nostris Budessi- nensibus aliquociens pro maleficijs sev dampnis pro- scripti per aduocatos nostros sev officiales a pro-
164 graciam specialem, vt omnibus vere penitentibus et confessis qui ad sermonem suum vel socij sui teu- thonice vel sclauice factum seu eciam faciendum spiritu humilitatis et animis contritis accesserunt, dummodo consensum dyocesani super eo habuerint, quadraginta dierum indulgencias in domino valeat elargiri. In quorum omnium testimonium presentem litteram ap- pensione nostri sigilli duximus roborandam. Datum Magdeburch anno domini millesimo ducentesimo no- 10 nagesimo nono, sexto kal. nouembris, pontificatus nostri anno . . . . . 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem siegel in braunem wachse, auf welchem der erzbischof in geistlichem gewande mit weiten aermeln, auf einem mit einem teppich bedeckten, an den seiten mit hundsköpfen verzierten stuhle sitzt. Die rechte hand halt er segnend empor, wahrend die linke den krummstab an den linken arm anlehnend hält. Umschrift: S. BORCHARDI. DEI. GRA. SCE. MAGDEBURGENS. ECCLESIE. ARCHEP. . . . Am oberen rande ist beim bande das siegel etwas 20 beschädigt.) 15 CV. Otto, Konrad und Johann, markgrafen von Bran- denburg, untersagen ihren vögten, im lande Budissin ferner die ächtung von verbannten 25 aufzuheben, bevor dieselben den verletzten ge- nugthuung geleistet haben. D. 12. februar (dominica Estomihi) 1301. Otto et Conradus et Johannes dei gracia Bran- deburgenses et de Landesberg marchiones, omnibus 30 audituris presencia sev visuris salutem atque sin- ceram ad bene placita uoluntatem. Ex quorundam relatu audiuimus quod in terminis nostris Budessi- nensibus aliquociens pro maleficijs sev dampnis pro- scripti per aduocatos nostros sev officiales a pro-
Strana 165
165 scripcionis sentencia absoluunturet liberi dimittuntur, consensu et uoluntate lesorum ac offensorum, mi- nime ut tamen ordo juris posceret requisito, vnde cum ex eo senciamus detrimentum et grauamen nostre ciuitatis et terre Budessinensis jncolis redun- dare maturo discretorum nostrorum militum ac va- sallorum vsi consilio, mandamus et uolumus nunc deinceps pro communi jure teneri ab vniuersis pre- fate terre nostre inhabitatoribus, et seruari, quod nullus hominum a proscripcionis sentencia manumitti debeat aut absolui, quin prius et ante omnia offenso et leso de suis dampnis ac jnjuriis fuerit satisfactum. In cuius euidenciam sigillari jussimus presens scrip- tum. Actum et datum in curia nostra Torgekow anno domini MCCCI. in dominica qua cantatur estomichi. 15 (Aus dem originale im Bautzner rathsarchive, woselbst sich auch ein vidimus von 1497 befindet. Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. CI. p. 442., und Riedel, codex diplomaticus Brandenburg. II., hauptth. I. b. p. 231. Das vidimus ist unter litt. A. no. 6 a. mit der früheren überschrift: Otto, Cun- radus etc. das nymant sal ausz der ocht getan ader werden ane volwert des parts. 1301; und einer neueren kanzleihand: Ist ein vidimus von h. Sigmund von Wartenberg, landvoigt in Laussitz.) 5 10 20 CVI. 25 Heinrich und Witego von Camenz eignen fünf eine halbe mark jährl. zins im dorfe Trachenaw und einen wald bei Kieslingswalde, welche güter Conrad Wirsing von ihnen zu lehen hatte. dem hospitale an der brücke in Görlitz zu. 30 D. 25. april (die s. Mauricii) 1301. Nos Henricus et Witego dicti de Camenz vni- uersis et singulis notum esse cupimus ad qvorum
165 scripcionis sentencia absoluunturet liberi dimittuntur, consensu et uoluntate lesorum ac offensorum, mi- nime ut tamen ordo juris posceret requisito, vnde cum ex eo senciamus detrimentum et grauamen nostre ciuitatis et terre Budessinensis jncolis redun- dare maturo discretorum nostrorum militum ac va- sallorum vsi consilio, mandamus et uolumus nunc deinceps pro communi jure teneri ab vniuersis pre- fate terre nostre inhabitatoribus, et seruari, quod nullus hominum a proscripcionis sentencia manumitti debeat aut absolui, quin prius et ante omnia offenso et leso de suis dampnis ac jnjuriis fuerit satisfactum. In cuius euidenciam sigillari jussimus presens scrip- tum. Actum et datum in curia nostra Torgekow anno domini MCCCI. in dominica qua cantatur estomichi. 15 (Aus dem originale im Bautzner rathsarchive, woselbst sich auch ein vidimus von 1497 befindet. Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung no. CI. p. 442., und Riedel, codex diplomaticus Brandenburg. II., hauptth. I. b. p. 231. Das vidimus ist unter litt. A. no. 6 a. mit der früheren überschrift: Otto, Cun- radus etc. das nymant sal ausz der ocht getan ader werden ane volwert des parts. 1301; und einer neueren kanzleihand: Ist ein vidimus von h. Sigmund von Wartenberg, landvoigt in Laussitz.) 5 10 20 CVI. 25 Heinrich und Witego von Camenz eignen fünf eine halbe mark jährl. zins im dorfe Trachenaw und einen wald bei Kieslingswalde, welche güter Conrad Wirsing von ihnen zu lehen hatte. dem hospitale an der brücke in Görlitz zu. 30 D. 25. april (die s. Mauricii) 1301. Nos Henricus et Witego dicti de Camenz vni- uersis et singulis notum esse cupimus ad qvorum
Strana 166
166 audienciam presens pervenerit scriptum et ob salutem animarum nostrarum nec non et predecessorum nos- trorum simul et posterorum v 1/2 marcam argenti in villa Trachenau annui census et reditus etc. Insuper 5 et qvandam silvam iuxta villam Keselingswalde sitam que videlicet bona siue siluam qvondam a nobis ho- nestus vir Cunradus dictus Wirsingus suique heredes titulo feodali rite possederant, hospitali sancte Marie in Gorlicz iuxta pontom causa deuocionis et pure 10 propter deum apropriamus volentes et nichilominus desiderantes ut idem reditus seu silva iure proprie- tario eidem hospitali rite et racionabiliter deserviant cunctis temporibus huius mundi. Ne igitur super tali donacione aut collacione alicui hominum in pos- 15 terum aliqualis scrupulus erroris valeat suboriri pre- sentem literam prenominato hospitali dedimus in signum confirmacionis appensione sigillorum nostro- rum firmiter roboratam. Testes autem huius sunt: dominus Christianus aduocatus provincie Gorlicensis dictus de Gerhardisdorff, Tenitz frater eiusdem, Ber- toldus filius Werneri, Henricus dictus de Radeberg, Meynhardus de Loben, Otto de Radeberg, Henricus de Ploschendorf, milites, Albertus monetarius, Pe- czoldus dictus de Reichenbach, Nicolaus de Koenigs- 25 hayn et Guntherus frater eiusdem, Bertholdus filius Werneri, Rudigerus de Lubano, ciues Gorlicenses, dominus Volmarus capellanus supra dicti hospitalis, Henningus prouisor et procurator eiusdem xeno- dochii, Henricus dictus de Nysa et alii qvam plures. 30 Acta et data anno dominice incarnacionis MCCCL in die s. Mauricij martyris sociorumque eiusdem. 20 (Abgedruckt in Knauths nachrichten vom hospitale zum heil. geist in Görlitz p. 54.)
166 audienciam presens pervenerit scriptum et ob salutem animarum nostrarum nec non et predecessorum nos- trorum simul et posterorum v 1/2 marcam argenti in villa Trachenau annui census et reditus etc. Insuper 5 et qvandam silvam iuxta villam Keselingswalde sitam que videlicet bona siue siluam qvondam a nobis ho- nestus vir Cunradus dictus Wirsingus suique heredes titulo feodali rite possederant, hospitali sancte Marie in Gorlicz iuxta pontom causa deuocionis et pure 10 propter deum apropriamus volentes et nichilominus desiderantes ut idem reditus seu silva iure proprie- tario eidem hospitali rite et racionabiliter deserviant cunctis temporibus huius mundi. Ne igitur super tali donacione aut collacione alicui hominum in pos- 15 terum aliqualis scrupulus erroris valeat suboriri pre- sentem literam prenominato hospitali dedimus in signum confirmacionis appensione sigillorum nostro- rum firmiter roboratam. Testes autem huius sunt: dominus Christianus aduocatus provincie Gorlicensis dictus de Gerhardisdorff, Tenitz frater eiusdem, Ber- toldus filius Werneri, Henricus dictus de Radeberg, Meynhardus de Loben, Otto de Radeberg, Henricus de Ploschendorf, milites, Albertus monetarius, Pe- czoldus dictus de Reichenbach, Nicolaus de Koenigs- 25 hayn et Guntherus frater eiusdem, Bertholdus filius Werneri, Rudigerus de Lubano, ciues Gorlicenses, dominus Volmarus capellanus supra dicti hospitalis, Henningus prouisor et procurator eiusdem xeno- dochii, Henricus dictus de Nysa et alii qvam plures. 30 Acta et data anno dominice incarnacionis MCCCL in die s. Mauricij martyris sociorumque eiusdem. 20 (Abgedruckt in Knauths nachrichten vom hospitale zum heil. geist in Görlitz p. 54.)
Strana 167
167 CVII. Otto und Conrad markgrafen von Brandenburg gestatten dem miles de Burch seine güter in Gneutitz mit den gütern des domstifts Budissin in Burch zu vertauschen. D. Templin, 24. mai 5 (feria tercia post festum pentecostes) 1301. Nos Otto et Conradus dei gracia Brandenburgen- ses et de Landesberch marchiones recognoscimus et tenore presencium publice protestamur, quod cum noster miles et vasallus Franciscus dictus de Burch bona sua que habuit in villa canonicorum Budicinen- sium dicta Gneutiz permutauit pro bonis dictorum canonicorum, que habent in villa militis dicti Burch, nos sepedictis canonicis eorumdem bonorum dicti militis olim existentium et in villa Gneutiz jacencium, proprietatem donauimus in hiis scriptis, recipientes in nostram proprietatem bona que dicti canonici in Burch villa scilicet dicti militis habuerunt, et iure feodali conferimus ea nostro militi sepe dicto. In huius rei euidens testimonium sigilla nostra presen- tibus sunt appensa. Testes huius rei sunt jllustris princeps comes Albertus de Anehalt, milites dominus Henricus de Damis, nobilis vir dominus Conradus de Reder et dominus Renz de Guzk et alii quamplures fide dignj. Datum Templin anno dominj M'cCcoj°, feria tercia post festum pentecostes, per manum Petri presbiteri plebanj in Gardeleghe, nostre curje notarii, tempore dominj Wedeghonis de Kamenz tunc temporis aduocatj. 10 15 20 25 (Vom originale, auf schönem italienischen pergamente im 30 Bautzner domarchive. Die beiden siegel fehlen.)
167 CVII. Otto und Conrad markgrafen von Brandenburg gestatten dem miles de Burch seine güter in Gneutitz mit den gütern des domstifts Budissin in Burch zu vertauschen. D. Templin, 24. mai 5 (feria tercia post festum pentecostes) 1301. Nos Otto et Conradus dei gracia Brandenburgen- ses et de Landesberch marchiones recognoscimus et tenore presencium publice protestamur, quod cum noster miles et vasallus Franciscus dictus de Burch bona sua que habuit in villa canonicorum Budicinen- sium dicta Gneutiz permutauit pro bonis dictorum canonicorum, que habent in villa militis dicti Burch, nos sepedictis canonicis eorumdem bonorum dicti militis olim existentium et in villa Gneutiz jacencium, proprietatem donauimus in hiis scriptis, recipientes in nostram proprietatem bona que dicti canonici in Burch villa scilicet dicti militis habuerunt, et iure feodali conferimus ea nostro militi sepe dicto. In huius rei euidens testimonium sigilla nostra presen- tibus sunt appensa. Testes huius rei sunt jllustris princeps comes Albertus de Anehalt, milites dominus Henricus de Damis, nobilis vir dominus Conradus de Reder et dominus Renz de Guzk et alii quamplures fide dignj. Datum Templin anno dominj M'cCcoj°, feria tercia post festum pentecostes, per manum Petri presbiteri plebanj in Gardeleghe, nostre curje notarii, tempore dominj Wedeghonis de Kamenz tunc temporis aduocatj. 10 15 20 25 (Vom originale, auf schönem italienischen pergamente im 30 Bautzner domarchive. Die beiden siegel fehlen.)
Strana 168
168 CVIII. 5 Hermann, markgraf von Brandenburg, vereinigt die bürger und wollenweber (tuchmacher) zu Görlitz wegen ihrer streitigkeiten über den ge- wandschnitt. D. Spandau, 1. juli (octaua sancti Johannis baptiste) 1301. Nos Hermannus dei gracia Brandenburgensis marchio et dominus de Henneberg, recognoscimus publice protestantes, quod cum ciues communes in Gorlitz et textores ibidem pannos facientes, inter se controuersiam super pannis incidendis mouerent et haberent, ipsam controuersiam ad nostram audien- ciam delatam cassauimus et burgenses communes vniendo cum textoribus immo amicabiliter concor- dauimus diligentes inter eosdem et volentes con- cordiam omniammodo conseruari. Ne igitur occasio- nem inter se habeant predicti ciues ex utraque parte contendendi, decreuimus, quod textores pre- dicte ciuitatis nostre et alii cuiuscunque condicionis exstiterint homines pannos incidere nullatenus de- bent cunctis temporibus huius mundi. Hij vero qui in domo forensi existere dinoscuntur pannos inci- dant de nostre beneplacito uoluntatis volentes con- suetudinem omnium ciuitatum nostrarum obseruari 25 de pannis incidendis in predicta ciuitate generalem. Concedimus insuper ciuibus et indulgemus, qvatenus utilitate ciuitatis considerata communi construere ha- bitaciones valeant, quas institoribus seu aliis in eis- dem habitacionibus manere volentibus locent pro- 30 annua pensione, quam pensionem quidem cives Gor- litzenses intendunt conuertere in vsum communem ciuitatis pariter et profectum. In cuius rei testimo- nium presens scriptum duximus sigilli nostri muni- mine roborandum. Datum Spandow anno domini 35 MCCC primo octaua sancti Johannis baptiste. 10 15 20 (Vom originale im Görlitzer rathsarchive. Das an einer aus rothen und grünen fäden bestehenden seidenen schnur hän-
168 CVIII. 5 Hermann, markgraf von Brandenburg, vereinigt die bürger und wollenweber (tuchmacher) zu Görlitz wegen ihrer streitigkeiten über den ge- wandschnitt. D. Spandau, 1. juli (octaua sancti Johannis baptiste) 1301. Nos Hermannus dei gracia Brandenburgensis marchio et dominus de Henneberg, recognoscimus publice protestantes, quod cum ciues communes in Gorlitz et textores ibidem pannos facientes, inter se controuersiam super pannis incidendis mouerent et haberent, ipsam controuersiam ad nostram audien- ciam delatam cassauimus et burgenses communes vniendo cum textoribus immo amicabiliter concor- dauimus diligentes inter eosdem et volentes con- cordiam omniammodo conseruari. Ne igitur occasio- nem inter se habeant predicti ciues ex utraque parte contendendi, decreuimus, quod textores pre- dicte ciuitatis nostre et alii cuiuscunque condicionis exstiterint homines pannos incidere nullatenus de- bent cunctis temporibus huius mundi. Hij vero qui in domo forensi existere dinoscuntur pannos inci- dant de nostre beneplacito uoluntatis volentes con- suetudinem omnium ciuitatum nostrarum obseruari 25 de pannis incidendis in predicta ciuitate generalem. Concedimus insuper ciuibus et indulgemus, qvatenus utilitate ciuitatis considerata communi construere ha- bitaciones valeant, quas institoribus seu aliis in eis- dem habitacionibus manere volentibus locent pro- 30 annua pensione, quam pensionem quidem cives Gor- litzenses intendunt conuertere in vsum communem ciuitatis pariter et profectum. In cuius rei testimo- nium presens scriptum duximus sigilli nostri muni- mine roborandum. Datum Spandow anno domini 35 MCCC primo octaua sancti Johannis baptiste. 10 15 20 (Vom originale im Görlitzer rathsarchive. Das an einer aus rothen und grünen fäden bestehenden seidenen schnur hän-
Strana 169
169 gende siegel ist oval, darauf ein geharnischter mit über die ach- seln geworfenem und auf der brust geschlossenem gewande stehen- der mann, der in der rechten hand eine lanze mit der fahne haltend, mit der linken sich auf einen dreieckigen schild, der einen einfachen rechtsstehenden adler zeigt, stützt. Von der um- schrift ist nur noch zu lesen: ...HERMANNI. BRANDEN...... HIONI.. Gedruckt bei Riedel, codex dipl. Brandenb. II., I. p. 231. nach dem abdrucke in Wilkii Ticemann. p. 171.) 5 CIX. König Wenzel von Böhmen überweisst das hos- 10 pital am markte zu Zittau, in weltlichen ange- legenheiten der fürsorge der bürger, in geist- lichen aber dem comthur und den kreuzbrudern. D. Zittau, 13. Mai (II. jd. maji) 1303. Nos Wenceslaus dei gracia Bohemie et Polonie 15 rex, notum esse volumus omnibus tam presentibus qvam futuris hanc literam inspecturis: qvod venientes ad nos frater Arnoldus, commendator domus Syttaui- ensium et plebanus ibidem cum prouinciali aduocato Lutoldo de Pribetiz, ac hereditario aduocato Johanne, 20 una cum iuratis ciuibus ciuitatis predicte, nobis supplicarunt, ut hospitale, qvod foris eandem ciuita- tem situm est, in temporalibus procuracioni ciuium, in spiritualibus autem commendatori ac suis confra- tribus, qui pro tempore fuerint, committeremus. Nos 25 igitur peticionibus eorum congruis inclinati, id ipsum hospitale ciuibus in temporalibus et fratribus cruci- feris ibidem existentibus in spiritualibus committimus in his scriptis, tempore perpetuo gubernandum. Pre- sentibus domino Hermanno confessore nostro, epis- 30 copo de insula sancte Marie, domino Benessio de Wartenberg, domino Heinrico de Lipa protonotario nostro, Johanne de Schleckenwerd. In cuius rei testimonium et ad euidenciam pleniorem, presens 22 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
169 gende siegel ist oval, darauf ein geharnischter mit über die ach- seln geworfenem und auf der brust geschlossenem gewande stehen- der mann, der in der rechten hand eine lanze mit der fahne haltend, mit der linken sich auf einen dreieckigen schild, der einen einfachen rechtsstehenden adler zeigt, stützt. Von der um- schrift ist nur noch zu lesen: ...HERMANNI. BRANDEN...... HIONI.. Gedruckt bei Riedel, codex dipl. Brandenb. II., I. p. 231. nach dem abdrucke in Wilkii Ticemann. p. 171.) 5 CIX. König Wenzel von Böhmen überweisst das hos- 10 pital am markte zu Zittau, in weltlichen ange- legenheiten der fürsorge der bürger, in geist- lichen aber dem comthur und den kreuzbrudern. D. Zittau, 13. Mai (II. jd. maji) 1303. Nos Wenceslaus dei gracia Bohemie et Polonie 15 rex, notum esse volumus omnibus tam presentibus qvam futuris hanc literam inspecturis: qvod venientes ad nos frater Arnoldus, commendator domus Syttaui- ensium et plebanus ibidem cum prouinciali aduocato Lutoldo de Pribetiz, ac hereditario aduocato Johanne, 20 una cum iuratis ciuibus ciuitatis predicte, nobis supplicarunt, ut hospitale, qvod foris eandem ciuita- tem situm est, in temporalibus procuracioni ciuium, in spiritualibus autem commendatori ac suis confra- tribus, qui pro tempore fuerint, committeremus. Nos 25 igitur peticionibus eorum congruis inclinati, id ipsum hospitale ciuibus in temporalibus et fratribus cruci- feris ibidem existentibus in spiritualibus committimus in his scriptis, tempore perpetuo gubernandum. Pre- sentibus domino Hermanno confessore nostro, epis- 30 copo de insula sancte Marie, domino Benessio de Wartenberg, domino Heinrico de Lipa protonotario nostro, Johanne de Schleckenwerd. In cuius rei testimonium et ad euidenciam pleniorem, presens 22 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
Strana 170
170 scriptum nostri sigilli munimine fecimus communiri. Actum et datum in Syttavia anno domini MCCCIII. ter- tio jdus maji. (Gedruckt in Carpzow, anal. fast. Zittav. I. 141.) 5 СX. Heinrich, herr zu Camenz, schenkt dem kloster st. Marienthal ein und einen halben morgen landes in Seitendorf, welchen Jutta, wittfrau des Hermann von Grislau, inne hat, unter der 10 bedingung, dass während ihres lebens die le- hensträgerin die nutzniessung davon behalte. Zittau, 8. juni (vI. idus junij) 4303. In nomine domini amen. Universa negotia quae geruntur in tempore ne sequantur naturam et fluxum temporis, aeternari debent memoria litterarum. Inno- tescat igitur praesentibus et sciant posteri ad quos istud scriptum pervenerit, quod ego Henricus miles et dominus in Kamentz mansum, et dimidium quos Jutta relicta Hermanni militis dicti de Gritzlawe bonae 20 memoriae in villa Sibotindorff 1) a me nomine fevdi tenuit et adhuc tenet principaliter propter deum demumque in remedium et salutem animae meae, nec non Elisabeth meae conjugis monasterio et con- uentui vallis sanctae Mariae sito prope Sifridisdorff ordinis Cisterciensis cum omni jure, utilitate et per- tinentijs, quae bonis eisdem insunt, vel inesse pote- runt in futurum, dono praesentibus liberaliter et do- navi, perpetuis temporibus possidendum, nihil mihi juris in eisdem bonis penitus reservando, hoc tamen 30 adjecto, quod dicti mansus et dimidius in Sibotin- 15 25 1) Seitendorf.
170 scriptum nostri sigilli munimine fecimus communiri. Actum et datum in Syttavia anno domini MCCCIII. ter- tio jdus maji. (Gedruckt in Carpzow, anal. fast. Zittav. I. 141.) 5 СX. Heinrich, herr zu Camenz, schenkt dem kloster st. Marienthal ein und einen halben morgen landes in Seitendorf, welchen Jutta, wittfrau des Hermann von Grislau, inne hat, unter der 10 bedingung, dass während ihres lebens die le- hensträgerin die nutzniessung davon behalte. Zittau, 8. juni (vI. idus junij) 4303. In nomine domini amen. Universa negotia quae geruntur in tempore ne sequantur naturam et fluxum temporis, aeternari debent memoria litterarum. Inno- tescat igitur praesentibus et sciant posteri ad quos istud scriptum pervenerit, quod ego Henricus miles et dominus in Kamentz mansum, et dimidium quos Jutta relicta Hermanni militis dicti de Gritzlawe bonae 20 memoriae in villa Sibotindorff 1) a me nomine fevdi tenuit et adhuc tenet principaliter propter deum demumque in remedium et salutem animae meae, nec non Elisabeth meae conjugis monasterio et con- uentui vallis sanctae Mariae sito prope Sifridisdorff ordinis Cisterciensis cum omni jure, utilitate et per- tinentijs, quae bonis eisdem insunt, vel inesse pote- runt in futurum, dono praesentibus liberaliter et do- navi, perpetuis temporibus possidendum, nihil mihi juris in eisdem bonis penitus reservando, hoc tamen 30 adjecto, quod dicti mansus et dimidius in Sibotin- 15 25 1) Seitendorf.
Strana 171
171 dorff praefatae dominae Juttae ad tempus vitae suae tenebuntur deservire, postquam vero de hujus vitae medio, disponente domino sublata fuerit, saepe dicti mansus et dimidius ut praemissum est, in usus dicti monasterij converti debent, dubietate, et contradic- tione qualibet amputata. In cuius rei testimonium praesentem litteram scribi jussi, mei domni Thazonis advocati provincialis, civiumque in Zittavia sigillorum appensionibus roborari. Actum et datum in Zittavia in praesentia nobilis viri domini Borzonis de Rysen- burg, Reinhardi de Temeritz, Ottonis de Stewitz, Petri de Kunstinsdorff, nec non aliorum plurimorum fide dignorum. Anno domini MCCCIII., sexto idus junij. 5 10 (Nach einer abschrift des originals im klosterarchive zu Marienthal.) 15 CXI. Heinrich und Witego, gebrüder von Camenz, schenken dem kloster Marienthal III. morgen in Seitendorf, welche der ritter Hermann von Grislau von ihnen zum lehen hatte. D. Camenz, 20 28. juli (XvI. jd. augusti) 1303. In nomine domini amen. Cum ea que ab homi- nibus aguntur, sepe in obliuionem, que mater et materia est erroris, deducantur, necesse est vt scripti testimonio perhennentur. Nos igitur Henricus et 25 Withego fratres et domini in Camentz ad uniuerso- rum noticiam, tam presentium quam futurorum, ex- tollimus litteram per presentem, et publice profitemur, quod ad honorem et gloriam nominis Jesu eiusque gloriose genitoris et virginis Marie, in remedium et 30 salutem animarum nostrarum dilectarumque conjugum nostrarum, Elisabeth et Richardis, monasterio et con- 22*
171 dorff praefatae dominae Juttae ad tempus vitae suae tenebuntur deservire, postquam vero de hujus vitae medio, disponente domino sublata fuerit, saepe dicti mansus et dimidius ut praemissum est, in usus dicti monasterij converti debent, dubietate, et contradic- tione qualibet amputata. In cuius rei testimonium praesentem litteram scribi jussi, mei domni Thazonis advocati provincialis, civiumque in Zittavia sigillorum appensionibus roborari. Actum et datum in Zittavia in praesentia nobilis viri domini Borzonis de Rysen- burg, Reinhardi de Temeritz, Ottonis de Stewitz, Petri de Kunstinsdorff, nec non aliorum plurimorum fide dignorum. Anno domini MCCCIII., sexto idus junij. 5 10 (Nach einer abschrift des originals im klosterarchive zu Marienthal.) 15 CXI. Heinrich und Witego, gebrüder von Camenz, schenken dem kloster Marienthal III. morgen in Seitendorf, welche der ritter Hermann von Grislau von ihnen zum lehen hatte. D. Camenz, 20 28. juli (XvI. jd. augusti) 1303. In nomine domini amen. Cum ea que ab homi- nibus aguntur, sepe in obliuionem, que mater et materia est erroris, deducantur, necesse est vt scripti testimonio perhennentur. Nos igitur Henricus et 25 Withego fratres et domini in Camentz ad uniuerso- rum noticiam, tam presentium quam futurorum, ex- tollimus litteram per presentem, et publice profitemur, quod ad honorem et gloriam nominis Jesu eiusque gloriose genitoris et virginis Marie, in remedium et 30 salutem animarum nostrarum dilectarumque conjugum nostrarum, Elisabeth et Richardis, monasterio et con- 22*
Strana 172
172 uentui vallis s. Marie, sito prope Syfridisdorff, ordi- nis Cisterciensis, Pragensis dioecesis, dedimus do- nauimus et contulimus I1. mansos cum omni jure et pertinencijs et attinencijs ac vtilitatibus, que nunc insunt, vel inesse poterunt in futurum, sitos in villa Sibotindorff, quos Hermannus miles, dominus de Grisleve, felicis in Christo memorie, a nobis tene- bat titulo feodali, omne siquidem ius, quod in dictis mansis nos et nostri heredes habuimus, vel habere 10 potuimus, in dictum monasterium et suum conuen- tum transtulimus, perpetuis temporibus possidendam, nihil nobis iuris, iurisdictionis, dominij in eisdem bonis ac etiam nostris heredibus, reseruantes. Vt autem predicta nostra donacio rata maneat atque 15 firma nec a nostris successoribus valeat aliqualiter impediri, presentem litteram in testimonium conscribi iussimus, nostrorum sigillorum appensionibus robora- tam. Datum Camentz anno MCCCIII., xVI. jdus augustj. Testes huius rei sunt : Borso de Rysenburg, Reinhar- 20 dus de Temriz, Otto de Stewitz, Otto de Cunstindorff, dominus Albertus capellanus ad stellam st. Marie virginis et alij quam plures fide digni. 5 (Gedruckt in Kreissig's dipl. nachlese XII. p. 218.) CXII. 25 Der rath zu Budissin bezeugt mehrere stiftun- gen an die kirchen st. Peter und s. Maria extra muros, und gibt deren verwendung an. D. Budissin, 5. november (feria quarta post festum omnium sanctosanctorum) 1303. In nomine domini amen! Omnia facta mortalium temporalem motum secuutur, et pereuntibus homini- bus ipsorum simul facta intereunt. Idcirco necesse 30
172 uentui vallis s. Marie, sito prope Syfridisdorff, ordi- nis Cisterciensis, Pragensis dioecesis, dedimus do- nauimus et contulimus I1. mansos cum omni jure et pertinencijs et attinencijs ac vtilitatibus, que nunc insunt, vel inesse poterunt in futurum, sitos in villa Sibotindorff, quos Hermannus miles, dominus de Grisleve, felicis in Christo memorie, a nobis tene- bat titulo feodali, omne siquidem ius, quod in dictis mansis nos et nostri heredes habuimus, vel habere 10 potuimus, in dictum monasterium et suum conuen- tum transtulimus, perpetuis temporibus possidendam, nihil nobis iuris, iurisdictionis, dominij in eisdem bonis ac etiam nostris heredibus, reseruantes. Vt autem predicta nostra donacio rata maneat atque 15 firma nec a nostris successoribus valeat aliqualiter impediri, presentem litteram in testimonium conscribi iussimus, nostrorum sigillorum appensionibus robora- tam. Datum Camentz anno MCCCIII., xVI. jdus augustj. Testes huius rei sunt : Borso de Rysenburg, Reinhar- 20 dus de Temriz, Otto de Stewitz, Otto de Cunstindorff, dominus Albertus capellanus ad stellam st. Marie virginis et alij quam plures fide digni. 5 (Gedruckt in Kreissig's dipl. nachlese XII. p. 218.) CXII. 25 Der rath zu Budissin bezeugt mehrere stiftun- gen an die kirchen st. Peter und s. Maria extra muros, und gibt deren verwendung an. D. Budissin, 5. november (feria quarta post festum omnium sanctosanctorum) 1303. In nomine domini amen! Omnia facta mortalium temporalem motum secuutur, et pereuntibus homini- bus ipsorum simul facta intereunt. Idcirco necesse 30
Strana 173
173 est, ut ea que sua natura cedunt ad incertum, am- miniculo litterarum fulciantur et ab obliuionis interitu defendantur. Hinc est quod nos consules ciuitatis Budesinensis, volentes precauere dampna, que pos- sent fieri in reditibus qui dotati sunt ad structuram 5 nostre ecclesie parrochialis in Budessin, sicut primi- tus aliqui reditus dicte ecclesie sunt in vsum alicui devolute. Ne autem aliqui reditus pertinentes ad structuram uel ad illuminacionem ipsius ecclesie, uel conswetudines laudabiles uel approbatas sicut in lit- 10 tera conscribitur, ut primitus factum est, in poste- rum valeant immutare: dictos reditus quos adhuc ipsa tenet ecclesia in possessione libera post conswetudines ecclesie, decreuimus huic littere inserere et scripti testimonio perhennare. Iste uero sunt reditus predicte ecclesie, que comparauit domina de Hallis ecclesie, que eciam dicti census assignauerunt ecclesie predicte apud Henricum de Elsterowe. Interim quidem dictus H. de Elsterowe dat dictum talentum, neque sororis curia erit absoluta, quum non, nisi dederit tunc dictum ta- lentum, a predictorum virorum curia erogetur. Et eadem domina ordinauit pro illuminacione dicte ecclesie sex lapides de sepo, qui est in duobus macellis. De vno macello duo lapides, de secundo quatuor lapides tribuuntur. . . . . . . . . . . .*) quem bacchum, tenet 25 Hermannus pistor dictus Mundel in tali condicione, quandocunque non dederit censum predictum debito modo, quo tunc debet, dictum bachum ipse uel he- redibus sujs cognatis ecclesie sine .. omnj .. pecunia resignare. In super dominus Cuno de Thitheuitz con- 30 parauit vnum talentum ad structuram, quod iacet in villa Thitheuiz cum duodecim pullis et cum duobus maldris siliginis, et cum duobus maldris auene, tali condicione, quod semper tunc debent dari ecclesie beate virginis ante ciuitatem. Et quandocunque he- redes predictj domini Cunonis possunt comparare vnum talentum absolute, tunc ecclesia predicta ea que habet in Titheuiz eisdem libere resignabit, et 15 20 35 *) Hier ist in der urkunde über eine zeile radirt.
173 est, ut ea que sua natura cedunt ad incertum, am- miniculo litterarum fulciantur et ab obliuionis interitu defendantur. Hinc est quod nos consules ciuitatis Budesinensis, volentes precauere dampna, que pos- sent fieri in reditibus qui dotati sunt ad structuram 5 nostre ecclesie parrochialis in Budessin, sicut primi- tus aliqui reditus dicte ecclesie sunt in vsum alicui devolute. Ne autem aliqui reditus pertinentes ad structuram uel ad illuminacionem ipsius ecclesie, uel conswetudines laudabiles uel approbatas sicut in lit- 10 tera conscribitur, ut primitus factum est, in poste- rum valeant immutare: dictos reditus quos adhuc ipsa tenet ecclesia in possessione libera post conswetudines ecclesie, decreuimus huic littere inserere et scripti testimonio perhennare. Iste uero sunt reditus predicte ecclesie, que comparauit domina de Hallis ecclesie, que eciam dicti census assignauerunt ecclesie predicte apud Henricum de Elsterowe. Interim quidem dictus H. de Elsterowe dat dictum talentum, neque sororis curia erit absoluta, quum non, nisi dederit tunc dictum ta- lentum, a predictorum virorum curia erogetur. Et eadem domina ordinauit pro illuminacione dicte ecclesie sex lapides de sepo, qui est in duobus macellis. De vno macello duo lapides, de secundo quatuor lapides tribuuntur. . . . . . . . . . . .*) quem bacchum, tenet 25 Hermannus pistor dictus Mundel in tali condicione, quandocunque non dederit censum predictum debito modo, quo tunc debet, dictum bachum ipse uel he- redibus sujs cognatis ecclesie sine .. omnj .. pecunia resignare. In super dominus Cuno de Thitheuitz con- 30 parauit vnum talentum ad structuram, quod iacet in villa Thitheuiz cum duodecim pullis et cum duobus maldris siliginis, et cum duobus maldris auene, tali condicione, quod semper tunc debent dari ecclesie beate virginis ante ciuitatem. Et quandocunque he- redes predictj domini Cunonis possunt comparare vnum talentum absolute, tunc ecclesia predicta ea que habet in Titheuiz eisdem libere resignabit, et 15 20 35 *) Hier ist in der urkunde über eine zeile radirt.
Strana 174
174 tunc de illo talento ecclesie beate virginis vnus ferto annis singulis tribuatur. Habet eciam eadem ecclesia parrochialis conswetudinem talem, quum matutino pulsu apud fratres pulsabitur, etiam in parrochiali statim dicitur missa prima in altari sancte crucis. Hanc missam comparauerunt illij de Tithewiz pro fratre illorum de Titheuiz et coniuge eius. Nempe eccle- sie beati virginis ante ciuitatem dotata est ad hoc, quod, quicunque fuerit ipsius ecclesie plebanus 10 qui ibidem habebit consecracionem, et ybidem ma- tutinas vesperas et missam cum noto solempniter celebrabit. In huius rei testimonium et robur valitu- rum hanc litteram conscribi fecimus et appensione sigillj nostre ciuitatis Budesinensis roborari. Datum 15 Budesin anno dominj millesimo trecentesimo tercio, feria quarta post festum omnium sanctosanctorum. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit dem siegel der stadt Budissin. Das thor mit den beiden zin- nenthürmen. Umschrift: SIGILLVM BVRGENSIVM. DE. BVDISIN. †) 5 20 CXIII. Hermann, markgraf von Brandenburg, bewid- met die stadt Görlitz mit Magdeburgischem rechte und hebt das bis dahin bestandene vogtding auf. D. Spandau, 28. november (1v. kal. decembr.) 1303. Nos Hermannus, dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio, dominus de Henninberg, recognos- cimus tenore presencium publice profitendo, quod ad utilitatem et profectum ciuitatis nostre Gorlitz 30 generalem fidelibus nostris ciuibus et ciuitati ibi- dem, de nostre voluntatis beneplacito iura Magde- burgensia concedimus et donamus habenda, tenenda, 25
174 tunc de illo talento ecclesie beate virginis vnus ferto annis singulis tribuatur. Habet eciam eadem ecclesia parrochialis conswetudinem talem, quum matutino pulsu apud fratres pulsabitur, etiam in parrochiali statim dicitur missa prima in altari sancte crucis. Hanc missam comparauerunt illij de Tithewiz pro fratre illorum de Titheuiz et coniuge eius. Nempe eccle- sie beati virginis ante ciuitatem dotata est ad hoc, quod, quicunque fuerit ipsius ecclesie plebanus 10 qui ibidem habebit consecracionem, et ybidem ma- tutinas vesperas et missam cum noto solempniter celebrabit. In huius rei testimonium et robur valitu- rum hanc litteram conscribi fecimus et appensione sigillj nostre ciuitatis Budesinensis roborari. Datum 15 Budesin anno dominj millesimo trecentesimo tercio, feria quarta post festum omnium sanctosanctorum. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit dem siegel der stadt Budissin. Das thor mit den beiden zin- nenthürmen. Umschrift: SIGILLVM BVRGENSIVM. DE. BVDISIN. †) 5 20 CXIII. Hermann, markgraf von Brandenburg, bewid- met die stadt Görlitz mit Magdeburgischem rechte und hebt das bis dahin bestandene vogtding auf. D. Spandau, 28. november (1v. kal. decembr.) 1303. Nos Hermannus, dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio, dominus de Henninberg, recognos- cimus tenore presencium publice profitendo, quod ad utilitatem et profectum ciuitatis nostre Gorlitz 30 generalem fidelibus nostris ciuibus et ciuitati ibi- dem, de nostre voluntatis beneplacito iura Magde- burgensia concedimus et donamus habenda, tenenda, 25
Strana 175
175 questionibus, contractibus, causis, in omnem modum, prout ipsis ciuibus et ciuitati melius et commodosius videbitur expedire. Tamen quendam judiciarium uel judicij casum, qui voytding vel echeding nominatur, ibidem habere nolumus. Ymmo volumus et precipiendo statuimus, ut singulis horis et temporibus judicii opportunis ciuitatis nostre in banceis cum aduocato nostro judex hereditarius noster, qui fuerit, in per- sona propria adesse debeat et judicio presidere, et ibidem in loco judicii et non alibi, sicut alii ciues 10 nostri in banccis, presentibus scabinis ciuitatis, coram nostro aduocato, super accionibus, querelis, causis contra dictum judicem motis vel mouendis unicuique finaliter respondere, et nostrum aduocatum de fructi- bus judicii vel causarum judiciarum duas partes 15 percipere colligere, hereditarium judicem nostrum, tertiam vero partem, exceptis duntaxat homicidiis, rapinis, incendiis, furtis, claudicacionibus et aliis qui- buscunque causis majoribus, in nostro territorio vel territoriis Gorlitz commissis, quas vero causas in 20 quatuor banccis ciuitatis presentibus scabinis, ciuibus, nostris et non alibi, nostrum aduocatum volumus judicare et hujusmodi causarum fructus nostre ca- mere totaliter reseruare. Precipimus igitur uniuersis nostris et singulis aduocatis, qui fuerint, omnino vo- 25 lentes, gracie nostre sub obtentu, quatenus ipsos ciues nostros et ciuitatem in dictis suis juribus et suis consuetudinibus antiquis observatis quibus- cunque perpetuis in antea temporibus debeant pro- tegere, manutenere et feliciter conseruare. Si vero, 30 quod absit, aliquis hominum, cujuscunque conditionis fuerit, contra mandatum nostrum dictos nostros ciues et ciuitatem in premissis et aliis suis juribus mo- lestare et impedire presumserit uel attemptauerit, contra talem ciues nostri, auctoritate nostra juris 35 forma possint et debeant procedere ipsum corrigendo, quod de cetero nostrum mandatum violare et eos impedire oborrebit. In quorum evidens testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Spandow, anno domini millesimo trecentesimo tercio, 40 quarto kalendas decembris. 5
175 questionibus, contractibus, causis, in omnem modum, prout ipsis ciuibus et ciuitati melius et commodosius videbitur expedire. Tamen quendam judiciarium uel judicij casum, qui voytding vel echeding nominatur, ibidem habere nolumus. Ymmo volumus et precipiendo statuimus, ut singulis horis et temporibus judicii opportunis ciuitatis nostre in banceis cum aduocato nostro judex hereditarius noster, qui fuerit, in per- sona propria adesse debeat et judicio presidere, et ibidem in loco judicii et non alibi, sicut alii ciues 10 nostri in banccis, presentibus scabinis ciuitatis, coram nostro aduocato, super accionibus, querelis, causis contra dictum judicem motis vel mouendis unicuique finaliter respondere, et nostrum aduocatum de fructi- bus judicii vel causarum judiciarum duas partes 15 percipere colligere, hereditarium judicem nostrum, tertiam vero partem, exceptis duntaxat homicidiis, rapinis, incendiis, furtis, claudicacionibus et aliis qui- buscunque causis majoribus, in nostro territorio vel territoriis Gorlitz commissis, quas vero causas in 20 quatuor banccis ciuitatis presentibus scabinis, ciuibus, nostris et non alibi, nostrum aduocatum volumus judicare et hujusmodi causarum fructus nostre ca- mere totaliter reseruare. Precipimus igitur uniuersis nostris et singulis aduocatis, qui fuerint, omnino vo- 25 lentes, gracie nostre sub obtentu, quatenus ipsos ciues nostros et ciuitatem in dictis suis juribus et suis consuetudinibus antiquis observatis quibus- cunque perpetuis in antea temporibus debeant pro- tegere, manutenere et feliciter conseruare. Si vero, 30 quod absit, aliquis hominum, cujuscunque conditionis fuerit, contra mandatum nostrum dictos nostros ciues et ciuitatem in premissis et aliis suis juribus mo- lestare et impedire presumserit uel attemptauerit, contra talem ciues nostri, auctoritate nostra juris 35 forma possint et debeant procedere ipsum corrigendo, quod de cetero nostrum mandatum violare et eos impedire oborrebit. In quorum evidens testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Spandow, anno domini millesimo trecentesimo tercio, 40 quarto kalendas decembris. 5
Strana 176
176 (Nach dem vidimus des rathes zu Löwenberg vom j. 1527 im Görl. rathsarchive, gedruckt in Tzschoppe und Stenzel urkun- densammlung p. 446; (s. Stenzel's bemerkungen über diese urkunde und ihre literatur ebendas. Anm. 1. zuletzt bei Riedel, codex diplom. Brandenb. II. 1, p. 252. Die ersten fehlerhaften abdrücke bei Cons. Hall. II. 1029. Ludewig, reliq. XII. 378. 560. Wilckii Ticem. 172. Schott stadtrechte, vorrede VII. Das original dieser urkunde scheint schon zeitig verloren gegangen zu sein. 1474 be- stätigte könig Matthias eine copie davon, welche vom rathe zu 10 Bunzlau gemacht worden war, dessen siegel daran hing.) CXIV. Heinrich und Wittigo, herren zu Camenz, be- zeugen, dass Adelheid von Rohildorff und Ray- nald, deren sohn, verzicht geleistet haben auf 15 gewisse güter zu Königshain, welche Johann von Rohildorff dem kloster st. Marienthal ver- kauft hat. D. 28. october (iv. kalend. novembr. die apostolorum Simonis et Jude) 1304. Honorabili dominae abbatissae totique conventui 20 monasterij in Sifridsdorff Heynricus et Wittigo milites et domini de Kamentz, quidquid possunt amicitiae sincerissimo cum affectu. Quoniam ea, quae aguntur sub tempore, ne simul labantur cum motu fluenti et momentaneo temporis necessario sunt et digne dignis 35 instrumentis semper firmius obstruenda, hinc est quod nos Heynricus et Witigo milites et domini de Kamentz recognoscamus publice protestantes, quod honorabilis domina Adilheidis dicta de Rohildorff se bonis in Kunigshayn exuit, nec non filij ejus jam 30 dictae dominae, videlicet Nicolaus dictus de Rohil- dorff, simul et Rainaldus filius eius se exuerunt cum bona voluntate a bonis, in quocunque ad jam dictam dominam spectabant, quae vobis et conventui ven- dita sunt a Johanne filio jam dictae dominae, et talis
176 (Nach dem vidimus des rathes zu Löwenberg vom j. 1527 im Görl. rathsarchive, gedruckt in Tzschoppe und Stenzel urkun- densammlung p. 446; (s. Stenzel's bemerkungen über diese urkunde und ihre literatur ebendas. Anm. 1. zuletzt bei Riedel, codex diplom. Brandenb. II. 1, p. 252. Die ersten fehlerhaften abdrücke bei Cons. Hall. II. 1029. Ludewig, reliq. XII. 378. 560. Wilckii Ticem. 172. Schott stadtrechte, vorrede VII. Das original dieser urkunde scheint schon zeitig verloren gegangen zu sein. 1474 be- stätigte könig Matthias eine copie davon, welche vom rathe zu 10 Bunzlau gemacht worden war, dessen siegel daran hing.) CXIV. Heinrich und Wittigo, herren zu Camenz, be- zeugen, dass Adelheid von Rohildorff und Ray- nald, deren sohn, verzicht geleistet haben auf 15 gewisse güter zu Königshain, welche Johann von Rohildorff dem kloster st. Marienthal ver- kauft hat. D. 28. october (iv. kalend. novembr. die apostolorum Simonis et Jude) 1304. Honorabili dominae abbatissae totique conventui 20 monasterij in Sifridsdorff Heynricus et Wittigo milites et domini de Kamentz, quidquid possunt amicitiae sincerissimo cum affectu. Quoniam ea, quae aguntur sub tempore, ne simul labantur cum motu fluenti et momentaneo temporis necessario sunt et digne dignis 35 instrumentis semper firmius obstruenda, hinc est quod nos Heynricus et Witigo milites et domini de Kamentz recognoscamus publice protestantes, quod honorabilis domina Adilheidis dicta de Rohildorff se bonis in Kunigshayn exuit, nec non filij ejus jam 30 dictae dominae, videlicet Nicolaus dictus de Rohil- dorff, simul et Rainaldus filius eius se exuerunt cum bona voluntate a bonis, in quocunque ad jam dictam dominam spectabant, quae vobis et conventui ven- dita sunt a Johanne filio jam dictae dominae, et talis
Strana 177
177 abnegatio a talibus jam narratis, facta est coram nobis et praesentibus viris strenuis militibus testibus qui sequuntur. Scilicet praesente Haynemanno mi- lite de Bloschdorf, nec non praesente Günthero milite, Dolgarit dicto Schaff et Nemotro dicto de Porsis viris discretis et fide dignis. In cuius rei firmiorem cre- dentiam nostra sigilla duximus apponenda. Datum et actum anno domini MCCCIV (kalendis novembris) die apostolorum Simonis et Judae. 5 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal, 10 mit drei siegeln.) CXV. Bestimmung des markgrafen Otto von Branden- burg über die bede und den geschoss zu Bu- dissin. D. Grimnitz, 13. december (in die Luce) 15 1304. Otto dei gracia Brandenburgensis et de Landis- berg marchyo fideli famulo domino Buringo, graciam suam et omne bonum. Tue notum facimus fidelitati quod dilecti nostri ciues in Budissin nullam prorsus 20 debeant dare precariam de molendino et aliis bonis de quibus dant exactionem in ciuitate siue consa- gittacionem quod scotz volgariter nuncebatur, et su- per isto eisdem donavimus nostras patentes litteras sigilli nostri munimine roboratas. Datum Grimniz in 25 die Luce evangeliste. (Das original im Bautzner stadtarchive ist auf einen schmalen streifen pergament geschrieben und sehr verdorben. Riedel, wel- cher solche: codex diplomaticus Brandenburgens. II. f. p. 262. mittheilt, bemerkt dazu, solche gehöre ohne zweifel in das jahr 30 1304, da aus einer unter no. CCCXXXI. bei ihm mitgetheilten ur- kunde hervorgehe, dass der markgraf Olto jenes fest zu Grimnitz im jahre 1304 gefeiert habe.) Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 23
177 abnegatio a talibus jam narratis, facta est coram nobis et praesentibus viris strenuis militibus testibus qui sequuntur. Scilicet praesente Haynemanno mi- lite de Bloschdorf, nec non praesente Günthero milite, Dolgarit dicto Schaff et Nemotro dicto de Porsis viris discretis et fide dignis. In cuius rei firmiorem cre- dentiam nostra sigilla duximus apponenda. Datum et actum anno domini MCCCIV (kalendis novembris) die apostolorum Simonis et Judae. 5 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal, 10 mit drei siegeln.) CXV. Bestimmung des markgrafen Otto von Branden- burg über die bede und den geschoss zu Bu- dissin. D. Grimnitz, 13. december (in die Luce) 15 1304. Otto dei gracia Brandenburgensis et de Landis- berg marchyo fideli famulo domino Buringo, graciam suam et omne bonum. Tue notum facimus fidelitati quod dilecti nostri ciues in Budissin nullam prorsus 20 debeant dare precariam de molendino et aliis bonis de quibus dant exactionem in ciuitate siue consa- gittacionem quod scotz volgariter nuncebatur, et su- per isto eisdem donavimus nostras patentes litteras sigilli nostri munimine roboratas. Datum Grimniz in 25 die Luce evangeliste. (Das original im Bautzner stadtarchive ist auf einen schmalen streifen pergament geschrieben und sehr verdorben. Riedel, wel- cher solche: codex diplomaticus Brandenburgens. II. f. p. 262. mittheilt, bemerkt dazu, solche gehöre ohne zweifel in das jahr 30 1304, da aus einer unter no. CCCXXXI. bei ihm mitgetheilten ur- kunde hervorgehe, dass der markgraf Olto jenes fest zu Grimnitz im jahre 1304 gefeiert habe.) Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 23
Strana 178
178 CXVI. Vertrag Albrechts, bischofs zu Meissen, mit Heinrich von Worgannwitz, Thizin von Willintin und Hermann und Guntzil von Budissin über 5 Stolpen. D. Dresden, 1. mai (sente walpurgis tage) 1305. 15 20 25 35 Wir Albrecht, von gotis gnadin bischof von Misne bekennen, des an disin keginwertigin briven, daz wi vns birichtit haben gentzlichen an allerleie 10 argelist, vnde vorsunit mit den ersamin luten, hern Heinriche von Worgannwitz, Thizin von Willintin, Hermanne unde Guntzile von Budissin vmme vnse hus zume Stolpen vnde allerleie sache, die zwischen vns gewesit sin mit vnsis herren rate, vorderunge vnn hulfe, maregrevin Vriderichs von Dresden, noch deme also hie geschribin stet. Zume ersten habe wi unde ouch di vorgenanntin lute, her Heinrich von Worgannwitz, Thize von Willintin, Hermann vnde Gunzil von Budissin al vnse sache beide vmme lose- unge vnsis husis zume Stolpen vnde andere sache gelassin vnde gesatzt zu vnsine vorgenanntine herren maregrewin Frideriche von Dresden vnde haben daz bedir sit un truwin gelobit, daz wir tun sullin an allerleie widirrede, swas her vns heisit, vnde sullin daz tun, ane allerleie argelist, so habe wir bischof Albrecht ouch daz gelobit, daz wi di vorgenantin vire, hern Heinrich, Thizen, Hermann vnde Gunzil vnde alle andere, di do mite begriffen sin, vnme vnse hus zume Stolpen, benament Hermanne von 30 Schenitz, Frischen von Komeren, Frischen von Be- kenitz, wi onde alle unse nachvolgere an vnsine bichstume, vnse brudere vnde ir kinder, unse vrunt vnde vnse mage vnde vnsis gotishuses mane alle vnde vnse lute vnde benament Arnolt von Hugis- walde vnde sine kint nimmer si vordenkin sullen noch zu in vordirn sullin, noch zu irn kindirn, noch zu irn nochkumelingen di sache vinme daz hus zu Stolpen, den welche vnter vns bliben wollen vnde
178 CXVI. Vertrag Albrechts, bischofs zu Meissen, mit Heinrich von Worgannwitz, Thizin von Willintin und Hermann und Guntzil von Budissin über 5 Stolpen. D. Dresden, 1. mai (sente walpurgis tage) 1305. 15 20 25 35 Wir Albrecht, von gotis gnadin bischof von Misne bekennen, des an disin keginwertigin briven, daz wi vns birichtit haben gentzlichen an allerleie 10 argelist, vnde vorsunit mit den ersamin luten, hern Heinriche von Worgannwitz, Thizin von Willintin, Hermanne unde Guntzile von Budissin vmme vnse hus zume Stolpen vnde allerleie sache, die zwischen vns gewesit sin mit vnsis herren rate, vorderunge vnn hulfe, maregrevin Vriderichs von Dresden, noch deme also hie geschribin stet. Zume ersten habe wi unde ouch di vorgenanntin lute, her Heinrich von Worgannwitz, Thize von Willintin, Hermann vnde Gunzil von Budissin al vnse sache beide vmme lose- unge vnsis husis zume Stolpen vnde andere sache gelassin vnde gesatzt zu vnsine vorgenanntine herren maregrewin Frideriche von Dresden vnde haben daz bedir sit un truwin gelobit, daz wir tun sullin an allerleie widirrede, swas her vns heisit, vnde sullin daz tun, ane allerleie argelist, so habe wir bischof Albrecht ouch daz gelobit, daz wi di vorgenantin vire, hern Heinrich, Thizen, Hermann vnde Gunzil vnde alle andere, di do mite begriffen sin, vnme vnse hus zume Stolpen, benament Hermanne von 30 Schenitz, Frischen von Komeren, Frischen von Be- kenitz, wi onde alle unse nachvolgere an vnsine bichstume, vnse brudere vnde ir kinder, unse vrunt vnde vnse mage vnde vnsis gotishuses mane alle vnde vnse lute vnde benament Arnolt von Hugis- walde vnde sine kint nimmer si vordenkin sullen noch zu in vordirn sullin, noch zu irn kindirn, noch zu irn nochkumelingen di sache vinme daz hus zu Stolpen, den welche vnter vns bliben wollen vnde
Strana 179
179 vndereme gotshuse, di sul wi getruwelichen vor- derin, als andere vnse man. Swelche abir vndir vns nicht bliben wollin, den sul wir gunen, daz sie ir gut vorkofin sogetanen luten von den deme gots- huse chein schade insten muge, vnde sullin daz hen willeclichen vnde ane widerrede oder sullins in abe- geldin selbe, ju vor daz phvnt geldis sul wir in geben cen marc, swas si aber andirs gutes haben an vor- werken, an wisen, an holze, an tichen, daz sul wi in geldin, noch deme alse hern Apeze von Gorgu- witz unde Thiliche von Hugewitz oder andere erafte lute billich vnde recht dunket, vnde daz sal geschehn binnen eime tage, als vnse herre marcgreue Fride- rich von Dresden sprichet unde geheissit, vbir daz gut abir zu Willintin vnde zu Sinkiwitz, daz Thize 15 von Willintin von vns vnde vome gotshuse zu lene hat, daz sul wi ime vnde sinen bruder vnde irn erben mit ganzeme gerichte lien vber liep vnde vbir gut, wo abir, daz si is vorkoftin, so solte daz ge- richte vbir liep vnde vbir gut wider an unse gots- 20 hus vallen. Wir sulln Herrmanne vnde Gunzil von Budissin ir burclen zu rechteme lene lien, kofit ouch ir keiner kein gut vnder vns vnde vnder vnsine gotshuse, daz solte wir in lien willeclichen vnde sie darzu vorderin. Wir sullin ouch sie von vnsine 25 gotshuse nicht vorkoffin. Ouch haben vns die vor- genanntin biderben lute, her Heinrich von Worganu- witz, Thize von Willintin, Herrmann vnd Gunzil von Budissin vor sich vnde vor alle di durch si tun vnde lassen wollen wider in truwen gelobit, daz sie ge- truwelichen an uns vnde an unsine gotshuse als an- dere uns gotshusis man werben sullen, vnde vnsin brudern noch irn kindin noch allen den, die vns oder in zugehoren vmme dise sache nimmer nicht argis gewerbin sullen, daz in schedelich, sie an irine gute oder an irn eren an allerleie argelist. Vnde daz wi dise rede vnde dis gelubede stete haldin vnde vnse nochkumelinge vnde vnse tumherren, vn- sis capitils, di itzunt sin oder noch werden, vnde nimmer vor anderen, des gebe wir unsen brif dor- 40 vbir besigilt mit vnsine singisigele vnde vnsis herren 23 * 5 10 30 35
179 vndereme gotshuse, di sul wi getruwelichen vor- derin, als andere vnse man. Swelche abir vndir vns nicht bliben wollin, den sul wir gunen, daz sie ir gut vorkofin sogetanen luten von den deme gots- huse chein schade insten muge, vnde sullin daz hen willeclichen vnde ane widerrede oder sullins in abe- geldin selbe, ju vor daz phvnt geldis sul wir in geben cen marc, swas si aber andirs gutes haben an vor- werken, an wisen, an holze, an tichen, daz sul wi in geldin, noch deme alse hern Apeze von Gorgu- witz unde Thiliche von Hugewitz oder andere erafte lute billich vnde recht dunket, vnde daz sal geschehn binnen eime tage, als vnse herre marcgreue Fride- rich von Dresden sprichet unde geheissit, vbir daz gut abir zu Willintin vnde zu Sinkiwitz, daz Thize 15 von Willintin von vns vnde vome gotshuse zu lene hat, daz sul wi ime vnde sinen bruder vnde irn erben mit ganzeme gerichte lien vber liep vnde vbir gut, wo abir, daz si is vorkoftin, so solte daz ge- richte vbir liep vnde vbir gut wider an unse gots- 20 hus vallen. Wir sulln Herrmanne vnde Gunzil von Budissin ir burclen zu rechteme lene lien, kofit ouch ir keiner kein gut vnder vns vnde vnder vnsine gotshuse, daz solte wir in lien willeclichen vnde sie darzu vorderin. Wir sullin ouch sie von vnsine 25 gotshuse nicht vorkoffin. Ouch haben vns die vor- genanntin biderben lute, her Heinrich von Worganu- witz, Thize von Willintin, Herrmann vnd Gunzil von Budissin vor sich vnde vor alle di durch si tun vnde lassen wollen wider in truwen gelobit, daz sie ge- truwelichen an uns vnde an unsine gotshuse als an- dere uns gotshusis man werben sullen, vnde vnsin brudern noch irn kindin noch allen den, die vns oder in zugehoren vmme dise sache nimmer nicht argis gewerbin sullen, daz in schedelich, sie an irine gute oder an irn eren an allerleie argelist. Vnde daz wi dise rede vnde dis gelubede stete haldin vnde vnse nochkumelinge vnde vnse tumherren, vn- sis capitils, di itzunt sin oder noch werden, vnde nimmer vor anderen, des gebe wir unsen brif dor- 40 vbir besigilt mit vnsine singisigele vnde vnsis herren 23 * 5 10 30 35
Strana 180
180 10 ingesigil marcgreven Friderichs von Dresden. Des sin gezuc: her Wilrich von Liebintal, her Heinemann von Nuindorf, her Johannes von Rekenitz, her Adolf, herr Heinrich von Ertmarshayne, Hermann von Ysin- 5 berc, Gunther von Slowin, Heinrich von Thuswitz, Thiterich Burner, Jacob der grosse mit sime sune vnde manich andere bidirmann. Dir brif is gegebin zu Dresden, noch gotsgeburte tusint jahr, drihundirt jar in deme phumstin jare an sente walpurge tage. (Nach einer abschrift des originals auf pergament im k. Sachs. geh. staatsarchive zu Dresden, mit zwei siegeln.) CXVII. 15 Petzko von Lossow, vogt, legt den streit der bürger zu Görlitz mit Heinrich von Salza dem jungen bei. cc. 1303. 20 25 Umme die czweyunge, die da waz zewishen den burgern vnd deme vome Salzce, deme jungen, die wart berichtet vnd gehebent mit hern Petskes von Loshow des voygetes willen, vnd wart in eime gantzen rate berichtet vnd mit rate hien geleygt, daz her Hein- rich gelobete ane alle argelist, daz her nycheinen argen wan kegen niemanne habben solde, noch nye- manne vordenken solde vmme disse sache, noch ny- manne vfhebben solde. Daz solde man ouch kegen im halden. Zeu deme andern male, daz her daz wechsel halden solde, als vnse ratmanne kegen im getehdinget vor habben, vnd shol suchlich wechsel nemen als an- dere muntzmeister genvmen habben, vnd dazcu sol man en vurderen. Zeu deme dritten male ist getehe- 30 dinget. Swanne sine vrieheit vz geht, als im vnse herre hat gegebben, so shol her dinen vnd shozzen mit der stat als ein ander man, vnd en sol niecheine vrieheit
180 10 ingesigil marcgreven Friderichs von Dresden. Des sin gezuc: her Wilrich von Liebintal, her Heinemann von Nuindorf, her Johannes von Rekenitz, her Adolf, herr Heinrich von Ertmarshayne, Hermann von Ysin- 5 berc, Gunther von Slowin, Heinrich von Thuswitz, Thiterich Burner, Jacob der grosse mit sime sune vnde manich andere bidirmann. Dir brif is gegebin zu Dresden, noch gotsgeburte tusint jahr, drihundirt jar in deme phumstin jare an sente walpurge tage. (Nach einer abschrift des originals auf pergament im k. Sachs. geh. staatsarchive zu Dresden, mit zwei siegeln.) CXVII. 15 Petzko von Lossow, vogt, legt den streit der bürger zu Görlitz mit Heinrich von Salza dem jungen bei. cc. 1303. 20 25 Umme die czweyunge, die da waz zewishen den burgern vnd deme vome Salzce, deme jungen, die wart berichtet vnd gehebent mit hern Petskes von Loshow des voygetes willen, vnd wart in eime gantzen rate berichtet vnd mit rate hien geleygt, daz her Hein- rich gelobete ane alle argelist, daz her nycheinen argen wan kegen niemanne habben solde, noch nye- manne vordenken solde vmme disse sache, noch ny- manne vfhebben solde. Daz solde man ouch kegen im halden. Zeu deme andern male, daz her daz wechsel halden solde, als vnse ratmanne kegen im getehdinget vor habben, vnd shol suchlich wechsel nemen als an- dere muntzmeister genvmen habben, vnd dazcu sol man en vurderen. Zeu deme dritten male ist getehe- 30 dinget. Swanne sine vrieheit vz geht, als im vnse herre hat gegebben, so shol her dinen vnd shozzen mit der stat als ein ander man, vnd en sol niecheine vrieheit
Strana 181
181 mer gewinnen, noch brieue der vrieheit, vnd en sol di- cheinen shadin werben vf die stat. Swa her dicce sache diecheine breche kegen der stat, so were der rath entzwey, vnd stvnde offen, als iz von erst stynd, vnde sol ouch her Heynrich stehn kegen den herren vnd kegen gerichte, daz diz ir wille sie. Disser redde ist gezeug: Berwich des Calen, der burgermeister was, her Ermenrich Pezzolt an deme marchkte, Adam, her Wiker, Apez burger, Syfrid an der ecke, Rud- deger vome Luban, Cristan von Grunow, Rudolf Junge, Gotfried Voit, Sharfenberg, Johannes Alushe, Johannes von Richenbach, Pets Windemann, Fritz Eczel, Herman Luban, die rathmanne. Die erste sache, dar- ume der vome Salcze beshuldiget wart, daz ist die, daz her die phenninge liez brechen sieben mark- 15 tage, als wir kegen im den marckt gevriet hatten, vnde gaben im darumme hvndert marg zou wechsele. Zeu deme andern male, daz her den ratmannen teth ein gelubde und sprach, her wolde gerne halden alles, daz geredet were, daz enhild her nicht. Her 20 sprach ouch, wir hetten einen reygen vor vnsen hern getreten vnd hetten en vorraten, vnd missehan- delte vns allen. Zeu deme vierden male, her en wolde nycheine rechenvnge vor vns halden, vnd sprach, wir en wurden nymmer so biderve, daz her rechene 25 vor vns wolde. Her hatte ouch geshikket, daz eine ruge sholde geshen von deme gemeinem volke, da von mochte alle die stat vortorben sien. (Aus dem gleichzeitigen ältesten Görlitzer stadtbuche, fol. 7. c. d. auf pergament. Zuerst gedruckt mit einigen abweichungen 30 bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. no. CVIII. p. 481. 482.) 5 10
181 mer gewinnen, noch brieue der vrieheit, vnd en sol di- cheinen shadin werben vf die stat. Swa her dicce sache diecheine breche kegen der stat, so were der rath entzwey, vnd stvnde offen, als iz von erst stynd, vnde sol ouch her Heynrich stehn kegen den herren vnd kegen gerichte, daz diz ir wille sie. Disser redde ist gezeug: Berwich des Calen, der burgermeister was, her Ermenrich Pezzolt an deme marchkte, Adam, her Wiker, Apez burger, Syfrid an der ecke, Rud- deger vome Luban, Cristan von Grunow, Rudolf Junge, Gotfried Voit, Sharfenberg, Johannes Alushe, Johannes von Richenbach, Pets Windemann, Fritz Eczel, Herman Luban, die rathmanne. Die erste sache, dar- ume der vome Salcze beshuldiget wart, daz ist die, daz her die phenninge liez brechen sieben mark- 15 tage, als wir kegen im den marckt gevriet hatten, vnde gaben im darumme hvndert marg zou wechsele. Zeu deme andern male, daz her den ratmannen teth ein gelubde und sprach, her wolde gerne halden alles, daz geredet were, daz enhild her nicht. Her 20 sprach ouch, wir hetten einen reygen vor vnsen hern getreten vnd hetten en vorraten, vnd missehan- delte vns allen. Zeu deme vierden male, her en wolde nycheine rechenvnge vor vns halden, vnd sprach, wir en wurden nymmer so biderve, daz her rechene 25 vor vns wolde. Her hatte ouch geshikket, daz eine ruge sholde geshen von deme gemeinem volke, da von mochte alle die stat vortorben sien. (Aus dem gleichzeitigen ältesten Görlitzer stadtbuche, fol. 7. c. d. auf pergament. Zuerst gedruckt mit einigen abweichungen 30 bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. no. CVIII. p. 481. 482.) 5 10
Strana 182
182 CXVIII. König Wenzel von Böhmen nimmt das dom- capitel zu Budissin in seinen schutz. c. 1305. Wenceslaus dei gracia iunior, rex Boemie vni- 5 uersis has litteras jnspecturis salutem. Notum esse uolumus fidelibus nostris vniuersis quod nos Budis- sinensem ecclesiam cum canonicis omnibus ad ipsam pertinentibus atque rebus in nostram regiam protec- tionem suscipientes, presentis eam scripti testimonio communiuimus super eo, ne qvis ipsam audeat mo lestare uel ausu temerario aggrauare. Quod si quis presumpserit, attentare nouerit se clemenciam regiam offendisse, et qvantumcunque in bonis eiusdem ab- stulerit violenter, sciat se debere restituere duplica- tum. Nouisse eciam uolumus vniuersos in territorio Budissinensi constitutos: qvod si quis ipsi ecclesie de bonis, que a nobis tenet, qvantumcunque pro redempcione peccatorum suorum uoluerit conferre in territorio supradicto, hoc ipsi ecclesie liberaliter ex 20 regia nostra munificencia duximus concedendum. (Aus dem copialbuche tom. II. p. 15. im Bautzner dom- archive.) 10 15 CXIX. Hermann, markgraf zu Brandenburg, erlässt der 25 stadt Lauban den zoll. D. Spandau, 20. märz (qua cantatur judica) 1306. In nomine domini amen. Humane actiones a memoria hominum laberentur, si non fideli testimo- nio firmarentur. Fidele etenim testimonium habet 30 scriptum que intereuntibus hominibus ea que sibi
182 CXVIII. König Wenzel von Böhmen nimmt das dom- capitel zu Budissin in seinen schutz. c. 1305. Wenceslaus dei gracia iunior, rex Boemie vni- 5 uersis has litteras jnspecturis salutem. Notum esse uolumus fidelibus nostris vniuersis quod nos Budis- sinensem ecclesiam cum canonicis omnibus ad ipsam pertinentibus atque rebus in nostram regiam protec- tionem suscipientes, presentis eam scripti testimonio communiuimus super eo, ne qvis ipsam audeat mo lestare uel ausu temerario aggrauare. Quod si quis presumpserit, attentare nouerit se clemenciam regiam offendisse, et qvantumcunque in bonis eiusdem ab- stulerit violenter, sciat se debere restituere duplica- tum. Nouisse eciam uolumus vniuersos in territorio Budissinensi constitutos: qvod si quis ipsi ecclesie de bonis, que a nobis tenet, qvantumcunque pro redempcione peccatorum suorum uoluerit conferre in territorio supradicto, hoc ipsi ecclesie liberaliter ex 20 regia nostra munificencia duximus concedendum. (Aus dem copialbuche tom. II. p. 15. im Bautzner dom- archive.) 10 15 CXIX. Hermann, markgraf zu Brandenburg, erlässt der 25 stadt Lauban den zoll. D. Spandau, 20. märz (qua cantatur judica) 1306. In nomine domini amen. Humane actiones a memoria hominum laberentur, si non fideli testimo- nio firmarentur. Fidele etenim testimonium habet 30 scriptum que intereuntibus hominibus ea que sibi
Strana 183
183 commendantur, non sinit aliquantulum interire. Hinc est quod nos Hermannus dei gracia Brandeburgensis et Custrine marchio et dominus de Hennenbergk recognoscimus tenore presencium publice protestan- tes: quod ob reuerenciam dei omnipotentis et hono- rem sue sanctissime genitricis Marie, et ob remissio- nem nostrorum peccaminum, nostrarumque progeni- tarum animarum ob salutem, et propter peticionem nostrorum ciuium in Lubano commorancium, et pro- pter eiusdem ciuitatis melioracionem renunciamus omni 10 juri quod nobis nostrisque successoribus in telonio, quod hucusque in prefata ciuitate fuit, sed inolevit, competebat seu futuris temporibus compedere potest, dictum telonium in prefata ciuitate Luban perpetuis temporibus relaxamus publice in his scriptis: volen- tes ut dicta nostra relaxacio seu donacio a nobis nostrisque successoribus seu ueris heredibus pre- fatis ciuibus in Luban inuiolabiliter obseruetur, et de cetero nullo unquam tempore in prefata ciuitate Lu- ban telonium recipiatur. Vt hec autem nostra dona- 20 cio seu telonij relaxacio in Luban inuiolabiliter per- seueret, presens ob majorem evidenciam dedimus scriptum sigilli nostri munimine roboratum. Huius facti testes sunt Bernhardus de Plozig, Fridericus de Aluensleue, Dreiszko nostre curie dapifer, nostri mi- 25 lites et vasalli, et alij quam plures fide digni. Datum Spandow per manum Slotekun anno domini millesimo trecentesimo sexto, dominica die qua cantatur: judica me deus. 5 15 (Aus Wiesner's Laubaner annalen; auch abgedruckt bei: 30 Riedel, codex diplom. Brandenb. II. 1. p. 266.)
183 commendantur, non sinit aliquantulum interire. Hinc est quod nos Hermannus dei gracia Brandeburgensis et Custrine marchio et dominus de Hennenbergk recognoscimus tenore presencium publice protestan- tes: quod ob reuerenciam dei omnipotentis et hono- rem sue sanctissime genitricis Marie, et ob remissio- nem nostrorum peccaminum, nostrarumque progeni- tarum animarum ob salutem, et propter peticionem nostrorum ciuium in Lubano commorancium, et pro- pter eiusdem ciuitatis melioracionem renunciamus omni 10 juri quod nobis nostrisque successoribus in telonio, quod hucusque in prefata ciuitate fuit, sed inolevit, competebat seu futuris temporibus compedere potest, dictum telonium in prefata ciuitate Luban perpetuis temporibus relaxamus publice in his scriptis: volen- tes ut dicta nostra relaxacio seu donacio a nobis nostrisque successoribus seu ueris heredibus pre- fatis ciuibus in Luban inuiolabiliter obseruetur, et de cetero nullo unquam tempore in prefata ciuitate Lu- ban telonium recipiatur. Vt hec autem nostra dona- 20 cio seu telonij relaxacio in Luban inuiolabiliter per- seueret, presens ob majorem evidenciam dedimus scriptum sigilli nostri munimine roboratum. Huius facti testes sunt Bernhardus de Plozig, Fridericus de Aluensleue, Dreiszko nostre curie dapifer, nostri mi- 25 lites et vasalli, et alij quam plures fide digni. Datum Spandow per manum Slotekun anno domini millesimo trecentesimo sexto, dominica die qua cantatur: judica me deus. 5 15 (Aus Wiesner's Laubaner annalen; auch abgedruckt bei: 30 Riedel, codex diplom. Brandenb. II. 1. p. 266.)
Strana 184
184 CXX. Otto und Woldemar markgrafen von Branden- burg genehmigen den tausch des dem dom- stifte Budissin gehörigen gutes Malschwitz mit dem gute Stewitz, Friedrich von Lewenwald's ehemaligen eigenthume. D. Budissin, 19. april (secvnda feria post dominicam, in qua cantatur misericordia dominj) 1306. Nos Otto et Woldemarus dei gracia Brandebur- 10 genses, Lusatie et de Landisberg marchiones, recognos- cimus et ad umuersorum noticiam tenore presencium publice uolumus peruenire, qvod permutacionem pro- uentuum inter honorabiles uiros dominos Bvdissinen- sis ecclesie canonicos, parte ex vna, et Fridericvm de Lewenwald, parte ex altera racionabiliter factam, gratam habere uolumus atque ratam, et nos qvidem prouentus, qvos idem Fridericus in uilla Stewitz dicta a nobis in fevdo tenuit, eisdem dominis canonicis conferimus et donamus iusto proprietatis titulo per- 20 petuis temporibus possidendos. E contra uero pro- uentus, qvos jam dicti domini canonici habuerunt, in omni juris integritate in uilla Malschwiz predicto Fri- derico conferimus iure feudalj perpetuo possidendos. In cuius rei testimonium presentes literas fecimus 25 sigillari. Actum et datum Budissin anno domini M'CCCOVI°., in secunda feria post dominicam, in qua cantatur: misericordia dominj. 5 15 (Aus dem copialbuche tom. Il. p. 15. im Bautzner domarchive.)
184 CXX. Otto und Woldemar markgrafen von Branden- burg genehmigen den tausch des dem dom- stifte Budissin gehörigen gutes Malschwitz mit dem gute Stewitz, Friedrich von Lewenwald's ehemaligen eigenthume. D. Budissin, 19. april (secvnda feria post dominicam, in qua cantatur misericordia dominj) 1306. Nos Otto et Woldemarus dei gracia Brandebur- 10 genses, Lusatie et de Landisberg marchiones, recognos- cimus et ad umuersorum noticiam tenore presencium publice uolumus peruenire, qvod permutacionem pro- uentuum inter honorabiles uiros dominos Bvdissinen- sis ecclesie canonicos, parte ex vna, et Fridericvm de Lewenwald, parte ex altera racionabiliter factam, gratam habere uolumus atque ratam, et nos qvidem prouentus, qvos idem Fridericus in uilla Stewitz dicta a nobis in fevdo tenuit, eisdem dominis canonicis conferimus et donamus iusto proprietatis titulo per- 20 petuis temporibus possidendos. E contra uero pro- uentus, qvos jam dicti domini canonici habuerunt, in omni juris integritate in uilla Malschwiz predicto Fri- derico conferimus iure feudalj perpetuo possidendos. In cuius rei testimonium presentes literas fecimus 25 sigillari. Actum et datum Budissin anno domini M'CCCOVI°., in secunda feria post dominicam, in qua cantatur: misericordia dominj. 5 15 (Aus dem copialbuche tom. Il. p. 15. im Bautzner domarchive.)
Strana 185
185 CXXI. Johann von Biberstein leistet verzicht auf alle rechte an dem zolle, welcher ihm und seinen nachfolgern in der stadt Lauban zuständig wäre. D. 24. mai (proxima feria secunda post diem 5 pentecostes) 1306. In nomine domini amen. Humane actiones a memoria hominum laberentur, si non fideli testimonio firmarentur. Fidele autem testimonium habet scri- ptum que intereuntibus hominibus hec que sibi com- 10 mendantur, non sinit aliquatenus interire. Hinc est quod nos Johannes dictus de Bebernstein tenore presencium recognoscimus, publice protestantes, quod ob reverenciam dei omnipotentis et honorem sue sanctissime genetricis virginis Marie, et ob remissio- nem nostrorum peccaminum nostrorumque progeni- torum animarum ob salutem nec non pro summa pecunie triginta duarumque marcarum ad peticionem Apetz judicis hereditarij in Lubano omniumque ci- uium iam dicte ciuitatis, matura prehabita delibera- 20 cione nostrorumque fratrum ac patruorum nostrorum nec non heredum et omnium successorum nostrorum benigno cum consensu, renunciantes omni juri, quod nobis nostrisque successoribus in telonio quod hucus- que in prefata ciuitate fuit sed inolevit, competebat 25 seu futuris temporibus competere potuisset, dictum telonium in prefata ciuitate Lubano perpetuis tem- poribus relaxamus publice in his scriptis. Volentes ut dicta nostra relaxacio a nobis nostrisque heredibus ac successoribus prefatis ciuibus in Lubano inuiola- 30 biliter obseruetur, et de cetero nullo unquam tempore in prefata ciuitate Lubano telonium recipiatur, nichilo- minus ciuibus ante dictis firmiter promittendo, ut si per quenquam nostrorum successorum de cetero quod absit infestarentur supra dictum telonium sepe 35 dictis ciuibus prorsus exemptum ac liberum redde- remus. Ut autem hec nostra relaxacio telonij in Lu- bano inuiolabilis perseveret, presens scriptum dedi- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 15 24
185 CXXI. Johann von Biberstein leistet verzicht auf alle rechte an dem zolle, welcher ihm und seinen nachfolgern in der stadt Lauban zuständig wäre. D. 24. mai (proxima feria secunda post diem 5 pentecostes) 1306. In nomine domini amen. Humane actiones a memoria hominum laberentur, si non fideli testimonio firmarentur. Fidele autem testimonium habet scri- ptum que intereuntibus hominibus hec que sibi com- 10 mendantur, non sinit aliquatenus interire. Hinc est quod nos Johannes dictus de Bebernstein tenore presencium recognoscimus, publice protestantes, quod ob reverenciam dei omnipotentis et honorem sue sanctissime genetricis virginis Marie, et ob remissio- nem nostrorum peccaminum nostrorumque progeni- torum animarum ob salutem nec non pro summa pecunie triginta duarumque marcarum ad peticionem Apetz judicis hereditarij in Lubano omniumque ci- uium iam dicte ciuitatis, matura prehabita delibera- 20 cione nostrorumque fratrum ac patruorum nostrorum nec non heredum et omnium successorum nostrorum benigno cum consensu, renunciantes omni juri, quod nobis nostrisque successoribus in telonio quod hucus- que in prefata ciuitate fuit sed inolevit, competebat 25 seu futuris temporibus competere potuisset, dictum telonium in prefata ciuitate Lubano perpetuis tem- poribus relaxamus publice in his scriptis. Volentes ut dicta nostra relaxacio a nobis nostrisque heredibus ac successoribus prefatis ciuibus in Lubano inuiola- 30 biliter obseruetur, et de cetero nullo unquam tempore in prefata ciuitate Lubano telonium recipiatur, nichilo- minus ciuibus ante dictis firmiter promittendo, ut si per quenquam nostrorum successorum de cetero quod absit infestarentur supra dictum telonium sepe 35 dictis ciuibus prorsus exemptum ac liberum redde- remus. Ut autem hec nostra relaxacio telonij in Lu- bano inuiolabilis perseveret, presens scriptum dedi- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 15 24
Strana 186
186 mus nostri sigilli munimine roboratum. Testes huius facti sunt: Henricus de Donyn, Otto miles de Sewitz, Otto de Wartho, Heyn de Gladys, Petrus de Prato et alij quam plures fide dignj. Datum anno domini 5 millesimo trecentesimo sexto, proxima feria secunda post diem pentecostes. (Gedr. in Lus. sup. dipl. contin. p. 8.) CXXII. Die markgrafen Otto und Woldemar von Bran- 10 denburg begnaden die burger zu Budissin in bezug auf den gerichtsstand, die besteuerung und das düngerfahren. D. bei Golsen, 28. au- gust (an sanct Augustinus tage) 1307. In gotis namen amen. Alle menschlich geschefte 15 sint zer genchlich von der zit der jare di zer gench- lich sint. Dorumme ist not, waz zer get vnd ver- gezzen mak werden von der zit der jare, daz man daz bestetige mit der shrift vnd mit gecziuge. Dor- umbe ist daz wir marcgreve Ott vnd marcgreve Wol- 20 demar von gotis gnaden ze Brandeburch ze Lands- perg ze Lvsicz marcgreven, bechennen des in disem gegenwortigen brive, daz wir han an gesehen trive dinst vnd furderunge vnser getruvn burger ze Bv- dissin, di si vns dikke getan haben, vnd haben in 25 gegebin sulich recht als hi noch geshriben stet ewich- lich zehalden. Daz eine daz ist daz, daz nimant sal bechlagen cheinen man der burger reht hat in der stat ze Budissin, denne vor sinem erbe richter, iz ensi denne daz ein burger vnfuget vf dem lande 30 der erwischet wurde an hanthafter tat, ader daz im nach gevolget wurde des selben tages als he di vn- fug tete mit gerufte mit der wizzend der sal ant-
186 mus nostri sigilli munimine roboratum. Testes huius facti sunt: Henricus de Donyn, Otto miles de Sewitz, Otto de Wartho, Heyn de Gladys, Petrus de Prato et alij quam plures fide dignj. Datum anno domini 5 millesimo trecentesimo sexto, proxima feria secunda post diem pentecostes. (Gedr. in Lus. sup. dipl. contin. p. 8.) CXXII. Die markgrafen Otto und Woldemar von Bran- 10 denburg begnaden die burger zu Budissin in bezug auf den gerichtsstand, die besteuerung und das düngerfahren. D. bei Golsen, 28. au- gust (an sanct Augustinus tage) 1307. In gotis namen amen. Alle menschlich geschefte 15 sint zer genchlich von der zit der jare di zer gench- lich sint. Dorumme ist not, waz zer get vnd ver- gezzen mak werden von der zit der jare, daz man daz bestetige mit der shrift vnd mit gecziuge. Dor- umbe ist daz wir marcgreve Ott vnd marcgreve Wol- 20 demar von gotis gnaden ze Brandeburch ze Lands- perg ze Lvsicz marcgreven, bechennen des in disem gegenwortigen brive, daz wir han an gesehen trive dinst vnd furderunge vnser getruvn burger ze Bv- dissin, di si vns dikke getan haben, vnd haben in 25 gegebin sulich recht als hi noch geshriben stet ewich- lich zehalden. Daz eine daz ist daz, daz nimant sal bechlagen cheinen man der burger reht hat in der stat ze Budissin, denne vor sinem erbe richter, iz ensi denne daz ein burger vnfuget vf dem lande 30 der erwischet wurde an hanthafter tat, ader daz im nach gevolget wurde des selben tages als he di vn- fug tete mit gerufte mit der wizzend der sal ant-
Strana 187
187 wurten vor lantgerihte. Daz ander daz ist daz, daz alle di do chouffen vnd verchouffen, di sullen mit der burgern shozzin vnd wachin. Daz dritt ist daz, daz chein man sal mist vz der stadt fvren, der nicht burger ist her two ez mit der burger willen. Daz dise dinch gancz vnd stet beliben vnd vnverbrochen dorvmbe habe wir gegebin vnsern brive vorsigelt mit vnser beider in gesigel, vnd gebiten bi vnsere hvlden, daz ze behalden stetichlichen. Dirre brive ist gegeben z der Golczen in dem dorfe vor hern 10 Rentschgken von Guzk, vor hern Nychlaus von Por- sicz, hern Henrich von Guzc, Tyrichen von Hugwicz, Deinhart Bein, Walthern Puntzels vnd ander ge- truwen lvte gnuk. Noch gotis geburt vber tvsent jar vnd drihundert jar in dem sybenden jar, an sant 15 Augustines tage des hiligen bihtigeris. 5 (Nach dem originale auf pergament im Bautzner stadt- archive, mit zwei siegeln in braunem wachs. Sign.: Littere ci- uium quod non respondeant nisi ante suum judicem. A. N. 6b.) CXXIII. 20 Heinrich von Camenz überträgt dem Heinrich sohn des Apezko von Radeberg, die hälfte des durchgangszolls in Görlitz als erbliches lehen. D. Görlitz, 25. august (vIII. kal. sept.) 1308. In nomine domini amen. Nos Henricus de Cha- 25 mencz recognoscimus tenore presencium publice protestantes, quod Henrico filio Apezconis dicto de Radeberg quondam monetario in Gorlitz nostro ciui ibidem dimidietatem thelonij in Gorlitz, quod dicitur: durchzcol iure contulimus feodali, quiete et libere 30 possidendum. Ne igitur super huiusmodi collacione racionabili aliquis successorum nostrorum vacillet in 24 *
187 wurten vor lantgerihte. Daz ander daz ist daz, daz alle di do chouffen vnd verchouffen, di sullen mit der burgern shozzin vnd wachin. Daz dritt ist daz, daz chein man sal mist vz der stadt fvren, der nicht burger ist her two ez mit der burger willen. Daz dise dinch gancz vnd stet beliben vnd vnverbrochen dorvmbe habe wir gegebin vnsern brive vorsigelt mit vnser beider in gesigel, vnd gebiten bi vnsere hvlden, daz ze behalden stetichlichen. Dirre brive ist gegeben z der Golczen in dem dorfe vor hern 10 Rentschgken von Guzk, vor hern Nychlaus von Por- sicz, hern Henrich von Guzc, Tyrichen von Hugwicz, Deinhart Bein, Walthern Puntzels vnd ander ge- truwen lvte gnuk. Noch gotis geburt vber tvsent jar vnd drihundert jar in dem sybenden jar, an sant 15 Augustines tage des hiligen bihtigeris. 5 (Nach dem originale auf pergament im Bautzner stadt- archive, mit zwei siegeln in braunem wachs. Sign.: Littere ci- uium quod non respondeant nisi ante suum judicem. A. N. 6b.) CXXIII. 20 Heinrich von Camenz überträgt dem Heinrich sohn des Apezko von Radeberg, die hälfte des durchgangszolls in Görlitz als erbliches lehen. D. Görlitz, 25. august (vIII. kal. sept.) 1308. In nomine domini amen. Nos Henricus de Cha- 25 mencz recognoscimus tenore presencium publice protestantes, quod Henrico filio Apezconis dicto de Radeberg quondam monetario in Gorlitz nostro ciui ibidem dimidietatem thelonij in Gorlitz, quod dicitur: durchzcol iure contulimus feodali, quiete et libere 30 possidendum. Ne igitur super huiusmodi collacione racionabili aliquis successorum nostrorum vacillet in 24 *
Strana 188
188 posterum, presens scriptum eidem dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Testes huius sunt dom- pnus Christanus miles de Gerhardesdorph tunc aduo- catus in Gorlitz, dominus Henricus miles dictus de Landescrone, dominus Henricus miles quondam judex hereditarius in Gorlicz, dominus Ticzo de Sar, domi- nus Nycolaus miles de Neueshoue judex tunc here- ditarius in Gorlicz, Conrad de Sar, Pezoldus dictus Wernheri ciuis in Gorlicz et alij plurimi fide digni. 10 Acta sunt autem hec anno domini millesimo CCCVIII., octauo kalendas septembris. (Vom originale auf pergament im rathsarchwe zu Görlitz. mit anhangendem dreieckigen wachssiegel, das Camenz'sche wap- pen darstellend und mit der umschrift: SIGILLVM HENRICI DE 15 KAMIZ † Gedruckt im lausitzischen magazine 1778, p. 183. Weinart III. 287.) 5 CXXIV. Reinhard von Redemeriwitz bekundet dem klo- ster Marienstern fünf genannte dörfer für 166 20 Budissiner mark verkauft zu haben D. 11. no- vember (III. id. nouembr.) 1308. In nomine domini amen. Uniuersis Christi fide- libus ad quos presens scriptum peruenerit, ego Rein- hardus miles dictus de Redemeriwitz notum esse 25 cupio et presentibus voce lucida protestor, quod habito consilio meorum amicorum villas Salitz, Zulis- dorff, Zalaw, Dubring et Hugisdorf cum omnibus suis pertinencijs utilitatibus et juribus in perpetuum, pro centum et sexaginta sex marcis Budissinensis ponderis 30 et argenti a venerabili in Christo domina abbatissa et conuentu monasterij stelle sancte Marie ordinis Cisterciensis pro justo vendicionis et emcionis titulo accedente ad tempus vite mee et uxore mea Eli-
188 posterum, presens scriptum eidem dedimus nostri sigilli munimine roboratum. Testes huius sunt dom- pnus Christanus miles de Gerhardesdorph tunc aduo- catus in Gorlitz, dominus Henricus miles dictus de Landescrone, dominus Henricus miles quondam judex hereditarius in Gorlicz, dominus Ticzo de Sar, domi- nus Nycolaus miles de Neueshoue judex tunc here- ditarius in Gorlicz, Conrad de Sar, Pezoldus dictus Wernheri ciuis in Gorlicz et alij plurimi fide digni. 10 Acta sunt autem hec anno domini millesimo CCCVIII., octauo kalendas septembris. (Vom originale auf pergament im rathsarchwe zu Görlitz. mit anhangendem dreieckigen wachssiegel, das Camenz'sche wap- pen darstellend und mit der umschrift: SIGILLVM HENRICI DE 15 KAMIZ † Gedruckt im lausitzischen magazine 1778, p. 183. Weinart III. 287.) 5 CXXIV. Reinhard von Redemeriwitz bekundet dem klo- ster Marienstern fünf genannte dörfer für 166 20 Budissiner mark verkauft zu haben D. 11. no- vember (III. id. nouembr.) 1308. In nomine domini amen. Uniuersis Christi fide- libus ad quos presens scriptum peruenerit, ego Rein- hardus miles dictus de Redemeriwitz notum esse 25 cupio et presentibus voce lucida protestor, quod habito consilio meorum amicorum villas Salitz, Zulis- dorff, Zalaw, Dubring et Hugisdorf cum omnibus suis pertinencijs utilitatibus et juribus in perpetuum, pro centum et sexaginta sex marcis Budissinensis ponderis 30 et argenti a venerabili in Christo domina abbatissa et conuentu monasterij stelle sancte Marie ordinis Cisterciensis pro justo vendicionis et emcionis titulo accedente ad tempus vite mee et uxore mea Eli-
Strana 189
189 sabeth possidenda, sub hac tamen condicione qui- cunque nostrum prior de medio sublatus fuerit, alter superstes predictas villas possidebit eo iure quem- admodum superius est expressum, nobis autem ambobus volente domino sublatis de hac vita sepe dictas villas cum omni iure seu utilitate ad conuen- tum et monasterium predictum stelle sancte Marie libere redire deberet, impedimento quolibet procul moto nec cuiquam amicorum meorum et pariter uxoris mee predicte vel consanguineorum propin- quorum, profitemur villas jam predictas quicquam juris aut actionis posse sibi vel debere aliqualiter vendicare. Sed sepe dicte ville cum omni jure et uti- litate integraliter apud dictum monasterium manere debent, ut nostra salus mei et uxoris mee predicte 15 post mortem perpetua memoria deuotius peragatur, ac nihilominus noster excessus, in quibus contra do- minum deliquimus pro fragilitate humana, nomine Jesu Christi per conuentum frequentius in luctu mi- sericorditer abstergantur. In cuius rei testimonium 20 presentem litteram scribi jussi meo sigillo roboratum. Nos vero Henricus et Matthaeus fratres et domini in Camenz quia huic ordinacioni siue tractatui inter- fuimus et coram nobis hec acta sunt, peticionem Reinhardi militis predicti, et sue uxoris Elisabeth in 25 eorum fidem pleniorem seu testimonium huic litere similiter sigilla nostra duximus apponenda. Actum et datum anno domini millesimo trecentesimo vII, tertio idus nouembris. Testes huius sunt: Hermannus de Blachsdorff, Hermannus de Hischcanisheim, Witho 30 de Ponikow milites, Conradus de Camenz, Petrus in Bernhardsdorf, Albert in Withegenaw plebanus, Aper- cus de Elstrow civis in Camenz, complures alij fide digni. 5 10 (Nach einer bei der Bautzner oberamtscanzlei vom originale 35 genommenen abschrift.)
189 sabeth possidenda, sub hac tamen condicione qui- cunque nostrum prior de medio sublatus fuerit, alter superstes predictas villas possidebit eo iure quem- admodum superius est expressum, nobis autem ambobus volente domino sublatis de hac vita sepe dictas villas cum omni iure seu utilitate ad conuen- tum et monasterium predictum stelle sancte Marie libere redire deberet, impedimento quolibet procul moto nec cuiquam amicorum meorum et pariter uxoris mee predicte vel consanguineorum propin- quorum, profitemur villas jam predictas quicquam juris aut actionis posse sibi vel debere aliqualiter vendicare. Sed sepe dicte ville cum omni jure et uti- litate integraliter apud dictum monasterium manere debent, ut nostra salus mei et uxoris mee predicte 15 post mortem perpetua memoria deuotius peragatur, ac nihilominus noster excessus, in quibus contra do- minum deliquimus pro fragilitate humana, nomine Jesu Christi per conuentum frequentius in luctu mi- sericorditer abstergantur. In cuius rei testimonium 20 presentem litteram scribi jussi meo sigillo roboratum. Nos vero Henricus et Matthaeus fratres et domini in Camenz quia huic ordinacioni siue tractatui inter- fuimus et coram nobis hec acta sunt, peticionem Reinhardi militis predicti, et sue uxoris Elisabeth in 25 eorum fidem pleniorem seu testimonium huic litere similiter sigilla nostra duximus apponenda. Actum et datum anno domini millesimo trecentesimo vII, tertio idus nouembris. Testes huius sunt: Hermannus de Blachsdorff, Hermannus de Hischcanisheim, Witho 30 de Ponikow milites, Conradus de Camenz, Petrus in Bernhardsdorf, Albert in Withegenaw plebanus, Aper- cus de Elstrow civis in Camenz, complures alij fide digni. 5 10 (Nach einer bei der Bautzner oberamtscanzlei vom originale 35 genommenen abschrift.)
Strana 190
190 CXXV. 5 Withego von Camenz belehnt Heinrich, sohn des münzers Apezko mit dem ihm zuständigen zolle in Görlitz. D. Görlitz, 10. märz (vI. id. marcij) 1309. Nos Witego de Chamencz recognoscimus et ad posterorum noticiam cupimus peruenire, quod ho- nesto viro Henrico Apeczconis quondam monetarij in Gorlicz filio et heredi, theloneum transitus quod 10 domini de Sar multis iam temporibus retroactis a nobis possiderunt, contulimus, pheodali iure ac tytulo a nobis possidendum libere et quiete cunctis tem- poribus huius mundi. Ne igitur dicta collacio per nos rite et debite celebrata per nostros successores 15 irritetur aut aliqualiter cassetur iam dicto Henrico presens scriptum dedimus nostri sigilli munimine firmiter roboratum. Testes huius sunt: dompnus Bernhardus et dompnus Otto fratres de Chamenz, dompnus Lutherus de Shriberesdorph tunc aduocatus 20 in Gorlicz, dominus Cristanus de Gerhardesdorph, dominus Zazlaus de Pentz, dominus Petrus de Pencz, Rodolphus dictus juuenis ciuis in Gorlitz et alii plurimi fide digni. Acta sunt autem hec anno do- mini millesimo cocix, sexto jdus marcij. 25 (Vom originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz mit anhangendem dreieckigen wachssiegel, das Camenz'sche wap- pen mit der umschrift: S. WITEGONIS DE CHAMENZ † ent- haltend. Gedruckt im Laus. magazin 1778. p. 183. Weinart III. 288.)
190 CXXV. 5 Withego von Camenz belehnt Heinrich, sohn des münzers Apezko mit dem ihm zuständigen zolle in Görlitz. D. Görlitz, 10. märz (vI. id. marcij) 1309. Nos Witego de Chamencz recognoscimus et ad posterorum noticiam cupimus peruenire, quod ho- nesto viro Henrico Apeczconis quondam monetarij in Gorlicz filio et heredi, theloneum transitus quod 10 domini de Sar multis iam temporibus retroactis a nobis possiderunt, contulimus, pheodali iure ac tytulo a nobis possidendum libere et quiete cunctis tem- poribus huius mundi. Ne igitur dicta collacio per nos rite et debite celebrata per nostros successores 15 irritetur aut aliqualiter cassetur iam dicto Henrico presens scriptum dedimus nostri sigilli munimine firmiter roboratum. Testes huius sunt: dompnus Bernhardus et dompnus Otto fratres de Chamenz, dompnus Lutherus de Shriberesdorph tunc aduocatus 20 in Gorlicz, dominus Cristanus de Gerhardesdorph, dominus Zazlaus de Pentz, dominus Petrus de Pencz, Rodolphus dictus juuenis ciuis in Gorlitz et alii plurimi fide digni. Acta sunt autem hec anno do- mini millesimo cocix, sexto jdus marcij. 25 (Vom originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz mit anhangendem dreieckigen wachssiegel, das Camenz'sche wap- pen mit der umschrift: S. WITEGONIS DE CHAMENZ † ent- haltend. Gedruckt im Laus. magazin 1778. p. 183. Weinart III. 288.)
Strana 191
191 CXXVI. Woldemar markgraf zu Brandenburg, vormund des markgrafen Johann, bestätigt das vorrecht der städte in bezug auf verbrecher. D. Frank- furt, 25. juni (sequenti die post Johannis ba- ptiste) 1309. 5 Nos Waldemarus dei gracia marchio Brandebur- gensis et dominus de Landesberg et Lusatie, tutorque marchionis Johannis de Brandenburg recognoscimus omnibus aduocatis et proadvocatis ciuitatibus- et 10 uillis in nostro dominio constitutis, quod nos atten- dentes vtilitatem ciuitatum dilecti patrui nostri mar- chionis Johannis talem ipsis dedimus graciam et solamen, quod vbicumque locorum proscripti ipsorum aut malefici in nostra terra detenti fuerint cum nouo 15 iure ipsos absque impedimento et dilatione qualibet semota, benevole presentetis, quia ex necessitate iustitie tenemur, quod malitiosos a bonis segregemus. Quicunque vero contra ista rebellis fuerit, sciat se nostram indignacionem incursurum. Talis inquam 20 donacio et gracia specialis tam diu durabit, quam diu nostre voluntati acceptum videbitur et consul- tum. Datum Franckenforde anno dominj MCCCIX se- quenti die post Johannis baptiste. (Aus Buchholz churmärk. gesch. anh. I. 168.) 25 CXXVII. Heinrich und Petrus von Landiscrone bezeugen, dass das allodium welches ihre schwester Eli- sabeth in Seifersdorf besitzt, nach ihrem und ihrer tochter Alcke tode dem kloster Marien- 30 thal erb- und eigenthümlich zufallen solle. D. 13. juli (in die sancte Margarete virginis) 1309. In nomine domini amen. Quia mortalium acta
191 CXXVI. Woldemar markgraf zu Brandenburg, vormund des markgrafen Johann, bestätigt das vorrecht der städte in bezug auf verbrecher. D. Frank- furt, 25. juni (sequenti die post Johannis ba- ptiste) 1309. 5 Nos Waldemarus dei gracia marchio Brandebur- gensis et dominus de Landesberg et Lusatie, tutorque marchionis Johannis de Brandenburg recognoscimus omnibus aduocatis et proadvocatis ciuitatibus- et 10 uillis in nostro dominio constitutis, quod nos atten- dentes vtilitatem ciuitatum dilecti patrui nostri mar- chionis Johannis talem ipsis dedimus graciam et solamen, quod vbicumque locorum proscripti ipsorum aut malefici in nostra terra detenti fuerint cum nouo 15 iure ipsos absque impedimento et dilatione qualibet semota, benevole presentetis, quia ex necessitate iustitie tenemur, quod malitiosos a bonis segregemus. Quicunque vero contra ista rebellis fuerit, sciat se nostram indignacionem incursurum. Talis inquam 20 donacio et gracia specialis tam diu durabit, quam diu nostre voluntati acceptum videbitur et consul- tum. Datum Franckenforde anno dominj MCCCIX se- quenti die post Johannis baptiste. (Aus Buchholz churmärk. gesch. anh. I. 168.) 25 CXXVII. Heinrich und Petrus von Landiscrone bezeugen, dass das allodium welches ihre schwester Eli- sabeth in Seifersdorf besitzt, nach ihrem und ihrer tochter Alcke tode dem kloster Marien- 30 thal erb- und eigenthümlich zufallen solle. D. 13. juli (in die sancte Margarete virginis) 1309. In nomine domini amen. Quia mortalium acta
Strana 192
192 et negocia rationabiliter pertractata a noticia testium et a testimonio litterarum trahunt inviolabile firma- mentum, eapropter ego Henricus miles et Petrus cum ceteris nostris fratribus dicti de Landiscrone omni- bus Christi fidelibus significamus et recognoscimus in hijs scriptis. Quod allodium quod dilecta soror nostra Elyzabet in proprietate religiosarum dominarum vallis sancte Marie pro sua pecunia comparavit in villa Syfridistorph situm in monte prope claustrum 10 sibi et sue filie Alcke ad sue vite debet tantummodo tempora deseruire, postquam autem transierint ambe divina vocatione de hoc mundo, dictum allodium prescriptis dominabus vallis sancte Marie cum om- nibus mobilibus et immobilibus rebus contradictione 15 omnium exclusa in salutem carum debet libere re- manere. Ne ergo imposterum ista donatio salutaris ab aliquo valeat infirmari dictis dominabus vallis sancte Marie presentem literam sigillo domini abbatis Friderici de Cella et honorabilis viri Henrici de Lypa 20 et civium suorum ciuitatis Cythauie et nostro dedi- mus roboratum. Datum anno incarnationis domini MCCC nono, in die sancte Margarete virginis. (Aus dem original, mit vier siegeln, von denen nur noch das erste und dritte etwas erhalten sind.) 5 25 CXXVIII. 30 Woldemar, markgraf von Brandenburg, ver- schreibt der stadt Budissin die holzungsgerech- tigkeit in der haide des landes Budissin. D. Budissin, 31. juli (in vigilia vincula Petri) 1309. Nouerint uniuersi et singuli presentem paginam audituri vel inspecturi, quod nos Woldemarus dei
192 et negocia rationabiliter pertractata a noticia testium et a testimonio litterarum trahunt inviolabile firma- mentum, eapropter ego Henricus miles et Petrus cum ceteris nostris fratribus dicti de Landiscrone omni- bus Christi fidelibus significamus et recognoscimus in hijs scriptis. Quod allodium quod dilecta soror nostra Elyzabet in proprietate religiosarum dominarum vallis sancte Marie pro sua pecunia comparavit in villa Syfridistorph situm in monte prope claustrum 10 sibi et sue filie Alcke ad sue vite debet tantummodo tempora deseruire, postquam autem transierint ambe divina vocatione de hoc mundo, dictum allodium prescriptis dominabus vallis sancte Marie cum om- nibus mobilibus et immobilibus rebus contradictione 15 omnium exclusa in salutem carum debet libere re- manere. Ne ergo imposterum ista donatio salutaris ab aliquo valeat infirmari dictis dominabus vallis sancte Marie presentem literam sigillo domini abbatis Friderici de Cella et honorabilis viri Henrici de Lypa 20 et civium suorum ciuitatis Cythauie et nostro dedi- mus roboratum. Datum anno incarnationis domini MCCC nono, in die sancte Margarete virginis. (Aus dem original, mit vier siegeln, von denen nur noch das erste und dritte etwas erhalten sind.) 5 25 CXXVIII. 30 Woldemar, markgraf von Brandenburg, ver- schreibt der stadt Budissin die holzungsgerech- tigkeit in der haide des landes Budissin. D. Budissin, 31. juli (in vigilia vincula Petri) 1309. Nouerint uniuersi et singuli presentem paginam audituri vel inspecturi, quod nos Woldemarus dei
Strana 193
193 gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landesberg marchio tutorque incliti Johannis de Brandenborch marchionis, prouidis et fidelibus ciuibus in Budessyn licenciauimus et licenciamus, dedimus et damus per presentes omnem libertatem succidendi in merica terre Budessynensis adjacenti, quam hactenus ab an- tiquis temporibus habuerunt, ea dempta condicione, dummodo in merica aut mericis domino Luthero mi- liti de Scriuerstorpp dicto pertinente vel pertinen- tibus, non succidant, nisi id faciant cum sua bene- 10 uola voluntate plenaria et fauore. In cuius facti eui- denciam presens dedimus scriptum nostri sigilli munimine firmiter roboratum, presentibus testibus dominis Ludekone de Weddele, Henningo de Steghe- licz et Luthero de Scriuerstorpp militibus, et aliis 15 quam pluribus fidei testimonio decoratis. Datum Budessyn anno domini millesimo trecentesimo nono in vigilia vincula Petri. 5 (Vom originale auf pergament im Bautzner stadtarchive. Das anhangende wachssiegel ist eirund. Gedruckt bei Riedel, cod. 20 diplom. Brandenburg. II., I. p. 283.) CXXIX. Friedrich markgraf von Meissen, belehnt Mar- garetha gemahlin Bernhards von Pulsnitz mit den gütern, welche ihr ehemann von ihm zu 25 lehen hatte. D. 21. november (X. kal. dec.) 1309. Nouerint uniuersi presentem literam inspecturi, quod nos Fridericus dei gratia Thuringie lantgrauius Misnensis et orientalis marchio dominusque terre 30 Plisnensis honeste matrone Margarete conthorali fidelis nostri Bernhardi de Polsnitz omnia bona que idem 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
193 gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landesberg marchio tutorque incliti Johannis de Brandenborch marchionis, prouidis et fidelibus ciuibus in Budessyn licenciauimus et licenciamus, dedimus et damus per presentes omnem libertatem succidendi in merica terre Budessynensis adjacenti, quam hactenus ab an- tiquis temporibus habuerunt, ea dempta condicione, dummodo in merica aut mericis domino Luthero mi- liti de Scriuerstorpp dicto pertinente vel pertinen- tibus, non succidant, nisi id faciant cum sua bene- 10 uola voluntate plenaria et fauore. In cuius facti eui- denciam presens dedimus scriptum nostri sigilli munimine firmiter roboratum, presentibus testibus dominis Ludekone de Weddele, Henningo de Steghe- licz et Luthero de Scriuerstorpp militibus, et aliis 15 quam pluribus fidei testimonio decoratis. Datum Budessyn anno domini millesimo trecentesimo nono in vigilia vincula Petri. 5 (Vom originale auf pergament im Bautzner stadtarchive. Das anhangende wachssiegel ist eirund. Gedruckt bei Riedel, cod. 20 diplom. Brandenburg. II., I. p. 283.) CXXIX. Friedrich markgraf von Meissen, belehnt Mar- garetha gemahlin Bernhards von Pulsnitz mit den gütern, welche ihr ehemann von ihm zu 25 lehen hatte. D. 21. november (X. kal. dec.) 1309. Nouerint uniuersi presentem literam inspecturi, quod nos Fridericus dei gratia Thuringie lantgrauius Misnensis et orientalis marchio dominusque terre 30 Plisnensis honeste matrone Margarete conthorali fidelis nostri Bernhardi de Polsnitz omnia bona que idem 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
Strana 194
194 5 Bernhardus a nobis quovis titulo possidet et tenere dinoscitur titulo donacionis propter nuptias conferimus, presentibus fidelibus nostris Gunthero comite de Schwarzburg domino in Blanckenburg, Henrico dapi- fero de Burnis, Beringero de Meldingen, Alberto de Herverslebin et ceteris fide dignis. Datum Misne anno domini millesimo trecentesimo nono, decimo kal. decembris. (Menken II. p. 961. Richter, geschichte und topographie 10 der stadt und herrschaft Pulsnitz. Dresden 1804, p. 101.) CXXX. Johann, Heinrich, Leutold, Siegfried gebrüder von Pretetz bestätigen die schenkung von zwei mark zins zu Eckhardsdorf seitens ihres ver- 15 storbenen vaters Leutold dem kloster s. Marien- thal überwiesen. D. 1310. Nos fratres uterini videlicet Johannes, Haynricus, Lutoldus, Sifridus dicti de Pretetz una cum patruo nostro Conrado recognoscimus et presentibus coram 20 modernis et affuturis in publico protestamur, quod pro remedio anime felicis memorie patris nostri Leutoldi, ac pro salute nostra ceterorumque paren- tum nostrorum proprietati duarum marcarum reddi- tus et annui census percipiendarum in villa dicta 25 Echardisdorph omnimodis renunciamus nec omnino nil juris aut utilitatis nobis nec posteris nostris in eisdem duabus marcis relinquimus deceptorie repe- tendum. Et sane dictus pater noster Lutoldus eas- dem dictas marcas nostro accedente consensu venera- 30 bili domine abbatisse et conuentui ac domui sancti- monialium vallis sancte Marie cum ibidem dilecta nostra cognata Jutha dicta de Ostrositz ad ordinem
194 5 Bernhardus a nobis quovis titulo possidet et tenere dinoscitur titulo donacionis propter nuptias conferimus, presentibus fidelibus nostris Gunthero comite de Schwarzburg domino in Blanckenburg, Henrico dapi- fero de Burnis, Beringero de Meldingen, Alberto de Herverslebin et ceteris fide dignis. Datum Misne anno domini millesimo trecentesimo nono, decimo kal. decembris. (Menken II. p. 961. Richter, geschichte und topographie 10 der stadt und herrschaft Pulsnitz. Dresden 1804, p. 101.) CXXX. Johann, Heinrich, Leutold, Siegfried gebrüder von Pretetz bestätigen die schenkung von zwei mark zins zu Eckhardsdorf seitens ihres ver- 15 storbenen vaters Leutold dem kloster s. Marien- thal überwiesen. D. 1310. Nos fratres uterini videlicet Johannes, Haynricus, Lutoldus, Sifridus dicti de Pretetz una cum patruo nostro Conrado recognoscimus et presentibus coram 20 modernis et affuturis in publico protestamur, quod pro remedio anime felicis memorie patris nostri Leutoldi, ac pro salute nostra ceterorumque paren- tum nostrorum proprietati duarum marcarum reddi- tus et annui census percipiendarum in villa dicta 25 Echardisdorph omnimodis renunciamus nec omnino nil juris aut utilitatis nobis nec posteris nostris in eisdem duabus marcis relinquimus deceptorie repe- tendum. Et sane dictus pater noster Lutoldus eas- dem dictas marcas nostro accedente consensu venera- 30 bili domine abbatisse et conuentui ac domui sancti- monialium vallis sancte Marie cum ibidem dilecta nostra cognata Jutha dicta de Ostrositz ad ordinem
Strana 195
195 reciperetur jure hereditario possidendas devotissime assignavit. Quod factum ratificamus et presenti schedula cum bona voluntate omnium procul semota parentum ac successorum nostrorum fraudulentia impetitione rationabiliter ac fidelissime confirmamus. Ne igitur super premissis tempore in futuro ambi- guitas aliqua oriatur, aut dicte ecclesie prejudi- cium aut grauamen possit ab aliquo generari, pre- sens scriptum nobiles viri et nostri dilecti Heyne- manni de Lippa sigillo ac etiam nostro satis fide- 10 liter procuravimus muniendum. Datum anno domini MCCCX. 5 (Mit zwei siegeln. Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) CXXXI. 15 Die geschworenen und schöppen zu Zittau ver- tauschen das gebäude worin der armbrust- schütze wohnt mit einem gebäude der kreuz- herren bei der schule. D. Zittau, 24. mai (dominica, qua cantatur: vocem jucunditatis) 20 1310. Qvoniam nihil adeo solenniter agitur quod ob- livio non sepeliat aut calumnia non impugnet, rationi igitur consonum est, vt qve geruntur in tempore literarum serie conscribantur. Nos igitur iurati et 25 scabini ciuitatis Zittauiensis, videlicet Nycolaus ma- gister ciuium filius Hartmanni bone memorie, Nico- laus de Hirsfeld, Thilo antiquus Steinruecker, Hun- garus, Betzoldus Ruffus, Conradus frater Henningij claudi, Waltherus de sanctis, Sidelmannus de Gablona, 30 Hermannus dictus Zarth, Hermannus filius Herbordi, ceterique iurati ciuitatis eiusdem presentibus pro- 25*
195 reciperetur jure hereditario possidendas devotissime assignavit. Quod factum ratificamus et presenti schedula cum bona voluntate omnium procul semota parentum ac successorum nostrorum fraudulentia impetitione rationabiliter ac fidelissime confirmamus. Ne igitur super premissis tempore in futuro ambi- guitas aliqua oriatur, aut dicte ecclesie prejudi- cium aut grauamen possit ab aliquo generari, pre- sens scriptum nobiles viri et nostri dilecti Heyne- manni de Lippa sigillo ac etiam nostro satis fide- 10 liter procuravimus muniendum. Datum anno domini MCCCX. 5 (Mit zwei siegeln. Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) CXXXI. 15 Die geschworenen und schöppen zu Zittau ver- tauschen das gebäude worin der armbrust- schütze wohnt mit einem gebäude der kreuz- herren bei der schule. D. Zittau, 24. mai (dominica, qua cantatur: vocem jucunditatis) 20 1310. Qvoniam nihil adeo solenniter agitur quod ob- livio non sepeliat aut calumnia non impugnet, rationi igitur consonum est, vt qve geruntur in tempore literarum serie conscribantur. Nos igitur iurati et 25 scabini ciuitatis Zittauiensis, videlicet Nycolaus ma- gister ciuium filius Hartmanni bone memorie, Nico- laus de Hirsfeld, Thilo antiquus Steinruecker, Hun- garus, Betzoldus Ruffus, Conradus frater Henningij claudi, Waltherus de sanctis, Sidelmannus de Gablona, 30 Hermannus dictus Zarth, Hermannus filius Herbordi, ceterique iurati ciuitatis eiusdem presentibus pro- 25*
Strana 196
196 5 10 fitemur: quod aream ciuitatis nostre in qva balista- rius residebat curie dominorum cruciferorum con- tiguam, iisdem cruciferis commutavimus pro area ipsorum sita circa scholas tali racione atque forma, quod ijdem domini cruciferi dictam aream omnibus iuribus sicut priorem liberam habuerunt, sic et istam possidendi edificandi ac in suos usus qualescunque conuertendi liberam habeant facultatem, taliter qvod dicta area libera sit ab vniuersis collectis et vigilijs, custodia ciuitatis, exactionibus, contribucionibus qui- buslibet, et cum uniuersis seruiciis quibus alie ciui- tates aree sunt adstricte. Quoniam autem dicti do- mini cruciferi prescriptam aream cum edificiis eius- dem alicui hominum mercimonia vel tabernam exer- 15 cendi locare vellent, ex tunc area atque edificia illa libera qvidem semper essent ab omnibus prescriptis angariis et collectis, residens autem in his edibus de mercimonio suo collectas et angarias ciuiles com- plere sit adstrictus. Ne autem hec commutacio aut 20 libertatis concessio imposterum ab aliquo hominum possit impediri, hanc literam conscribi fecimus et si- gillo nostre civitatis iussimus communiri. Datum et actum anno domini MCCCX, dominica qva cantatur vocem jucunditatis. (Das am originale hängende siegel der stadt Zittau hat zwischen zwei thürmen über einem thore einen schild mit zwei eichenästen Igeschlechtswappen der von Leippa], in form eines schwarzen zackigen kreuzes, auf dem helme einen fisch, über welchem ein getheilter federbusch. Umschrift: SIGILLUM CI- 30 VIVM DE SITTAVIA. Gedruckt in Carpzows anal. fast. Zittav. I. 157.) 25
196 5 10 fitemur: quod aream ciuitatis nostre in qva balista- rius residebat curie dominorum cruciferorum con- tiguam, iisdem cruciferis commutavimus pro area ipsorum sita circa scholas tali racione atque forma, quod ijdem domini cruciferi dictam aream omnibus iuribus sicut priorem liberam habuerunt, sic et istam possidendi edificandi ac in suos usus qualescunque conuertendi liberam habeant facultatem, taliter qvod dicta area libera sit ab vniuersis collectis et vigilijs, custodia ciuitatis, exactionibus, contribucionibus qui- buslibet, et cum uniuersis seruiciis quibus alie ciui- tates aree sunt adstricte. Quoniam autem dicti do- mini cruciferi prescriptam aream cum edificiis eius- dem alicui hominum mercimonia vel tabernam exer- 15 cendi locare vellent, ex tunc area atque edificia illa libera qvidem semper essent ab omnibus prescriptis angariis et collectis, residens autem in his edibus de mercimonio suo collectas et angarias ciuiles com- plere sit adstrictus. Ne autem hec commutacio aut 20 libertatis concessio imposterum ab aliquo hominum possit impediri, hanc literam conscribi fecimus et si- gillo nostre civitatis iussimus communiri. Datum et actum anno domini MCCCX, dominica qva cantatur vocem jucunditatis. (Das am originale hängende siegel der stadt Zittau hat zwischen zwei thürmen über einem thore einen schild mit zwei eichenästen Igeschlechtswappen der von Leippa], in form eines schwarzen zackigen kreuzes, auf dem helme einen fisch, über welchem ein getheilter federbusch. Umschrift: SIGILLUM CI- 30 VIVM DE SITTAVIA. Gedruckt in Carpzows anal. fast. Zittav. I. 157.) 25
Strana 197
197 CXXXII. Woldemar markgraf zu Brandenburg, befreit die bürger der stadt Budissin auf ein jahr von der gerichtsbarkeit des vogtes in eidsühne- sachen. D. Ghyreswald, 9. juli (in die beati 5 Briccii confessoris) 1310. Vniuersis visuris presencia patefiat quod nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landberg marchio tutorque incliti Johannis Bran- denburgensis marchionis, nostris fidelibus ciuibus 10 ciuitatis Budessyn uniuersis donamus huiusmodi per presentes hanc libertatem, quod si controuersie alique inter ipsos verborum altercacionibus orientur e qui- bus juramenta fieri poterint et si discordantes in hac parte cessauerint et inter eos talis altercatio sopita 15 fuerit, nostrum aduocatum huius facti nequaquam esse volumus judicem sed ipsum tamquam altercan- tes in tali casu omnino cessare. In cuius rei testi- monium sufficiens dictis ciuibus presentes literas tradimus nostro sigillatas sigillo per vnius anni spa- 20 cium post datas presencium continuum firmiter va- lituras. Datum et actum in Ghyreswald anno domini MCCC. decimo, in die beati Briccij confessoris. (An dem im Bautzner stadtarchive befindlichen auf perga- ment geschriebenen originale hängt ein ovales siegel. Gedruckt in 25 Tzschoppe's und Stenzel's urkundensammlung 187. Riedel, codex diplomaticus Brandenburgensis II. tom. I. p. 294.) CXXXIII. Heinrich VII. Römischer könig, genehmigt sei- tens des Heinrich von Lipa den wiedererwerb 30 Zittau's. D. Frankfurt, 20. juli (XI. kal. augusti) 1310. Nos Heinricus dei gracia Romanorum rex semper
197 CXXXII. Woldemar markgraf zu Brandenburg, befreit die bürger der stadt Budissin auf ein jahr von der gerichtsbarkeit des vogtes in eidsühne- sachen. D. Ghyreswald, 9. juli (in die beati 5 Briccii confessoris) 1310. Vniuersis visuris presencia patefiat quod nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landberg marchio tutorque incliti Johannis Bran- denburgensis marchionis, nostris fidelibus ciuibus 10 ciuitatis Budessyn uniuersis donamus huiusmodi per presentes hanc libertatem, quod si controuersie alique inter ipsos verborum altercacionibus orientur e qui- bus juramenta fieri poterint et si discordantes in hac parte cessauerint et inter eos talis altercatio sopita 15 fuerit, nostrum aduocatum huius facti nequaquam esse volumus judicem sed ipsum tamquam altercan- tes in tali casu omnino cessare. In cuius rei testi- monium sufficiens dictis ciuibus presentes literas tradimus nostro sigillatas sigillo per vnius anni spa- 20 cium post datas presencium continuum firmiter va- lituras. Datum et actum in Ghyreswald anno domini MCCC. decimo, in die beati Briccij confessoris. (An dem im Bautzner stadtarchive befindlichen auf perga- ment geschriebenen originale hängt ein ovales siegel. Gedruckt in 25 Tzschoppe's und Stenzel's urkundensammlung 187. Riedel, codex diplomaticus Brandenburgensis II. tom. I. p. 294.) CXXXIII. Heinrich VII. Römischer könig, genehmigt sei- tens des Heinrich von Lipa den wiedererwerb 30 Zittau's. D. Frankfurt, 20. juli (XI. kal. augusti) 1310. Nos Heinricus dei gracia Romanorum rex semper
Strana 198
198 augustus, ad universorum notitiam volumus presen- tibus pervenire, quod nobilis viri dilecti fidelis nostri Henrici de Lyppa, regni Boemie summi marscalci, ac- cepta fidelitatis sue obsequia que nobis et sacro imperio multipliciter exhibuit filioque nostro karissi- mo Johanni illustri comiti de Luczelburch cum in regem Boemie promotus fuerit divina favente clemen- cia fideliter exhibere promisit, favorabilibus oculis gracius intuentes sibi civitatem Syttaviam et castrum 10 Ronawe, que (ei) antiquitus fuisse noscuntur, (cum) vasallis, hominibus, judicibus, theloneis, nemoribus et aliis universis juribus et utilitatibus ad dicta castrum et civitatem spectantibus, et simpliciter omni eo jure et dominio quibus ea gloriosi principes reges 15 Boemie tenuerunt, damus, conferimus et donamus per eum et heredes suos quoslibet jure proprietatis et hereditatis tenendum, habendum et eciam perpe- tuo possidendum: ita, quod ipsi cum dictis bonis universis sine impedimento quolibet facere poterunt 20 quicquid pro utilitate sua et commodo decreverint fa- ciendum. Promittentes bona fide pro antedicto filio nostro, quod dictam donationem, postquam in regem Boemie coronatus fuerit ratam habebit, eamque suis patentibus litteris sigillo suo majori quo tunc uti ce- perit, dicto Heinrico de Lippa et suis heredibus infra trium mensium spacium confirmabit. In cujus rei testimonium presentes litteras sigillo majestatis nostre jussimus communiri. Datum in Frankenfurd anno dominj millesimo trecentesimo decimo, XI. calend. 30 Augusti, regni vero nostri anno secundo. 5 25 (Aus dem k. k. geh. haus-, hof- und staatsarchive zu Wien, abgedruckt bei Pescheck geschichte von Zittau, I., s. 672, 673, bei- lage nro. XVI.)
198 augustus, ad universorum notitiam volumus presen- tibus pervenire, quod nobilis viri dilecti fidelis nostri Henrici de Lyppa, regni Boemie summi marscalci, ac- cepta fidelitatis sue obsequia que nobis et sacro imperio multipliciter exhibuit filioque nostro karissi- mo Johanni illustri comiti de Luczelburch cum in regem Boemie promotus fuerit divina favente clemen- cia fideliter exhibere promisit, favorabilibus oculis gracius intuentes sibi civitatem Syttaviam et castrum 10 Ronawe, que (ei) antiquitus fuisse noscuntur, (cum) vasallis, hominibus, judicibus, theloneis, nemoribus et aliis universis juribus et utilitatibus ad dicta castrum et civitatem spectantibus, et simpliciter omni eo jure et dominio quibus ea gloriosi principes reges 15 Boemie tenuerunt, damus, conferimus et donamus per eum et heredes suos quoslibet jure proprietatis et hereditatis tenendum, habendum et eciam perpe- tuo possidendum: ita, quod ipsi cum dictis bonis universis sine impedimento quolibet facere poterunt 20 quicquid pro utilitate sua et commodo decreverint fa- ciendum. Promittentes bona fide pro antedicto filio nostro, quod dictam donationem, postquam in regem Boemie coronatus fuerit ratam habebit, eamque suis patentibus litteris sigillo suo majori quo tunc uti ce- perit, dicto Heinrico de Lippa et suis heredibus infra trium mensium spacium confirmabit. In cujus rei testimonium presentes litteras sigillo majestatis nostre jussimus communiri. Datum in Frankenfurd anno dominj millesimo trecentesimo decimo, XI. calend. 30 Augusti, regni vero nostri anno secundo. 5 25 (Aus dem k. k. geh. haus-, hof- und staatsarchive zu Wien, abgedruckt bei Pescheck geschichte von Zittau, I., s. 672, 673, bei- lage nro. XVI.)
Strana 199
199 CXXXIV. Woldemar markgraf von Brandenburg, bestä- tigt das statut der stadt Löbau, dass niemand mehr als vier wagen im gasthofe beherbergen soll. D. 15. märz (feria secunda post domini- cam oculi) 1311. 5 Vniuersis Christi fidelibus ad qvos presens scrip- tum peruenerit notum fore cupimus cum manifesta recognicione nichilominus protestantes, quod nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis Lusacie et 10 Landesbergensis marchio tutorque incliti Johannis de Brandenborch marchionis, prouidis uiris consulibus ac omnibus ciuibus ciuitatis Lubbau propter commu- nem vtilitatem eorum obseruandam, damus hanc con- suetudinem videlicet et statuimus, quod nulli hospi- 15 tum in eadem ciuitate residencium licebit plures quam quatuor currus per vnius noctis spacium hos- pitare et hoc per nostros aduocatos vel per aliquem alium nostrum officialem nullatenus infirmari sed firmiter in perpetuum obseruari. In cuius rei euidens 20 testimonium presens dedimus scriptum sigilli nostri munimine firmiter roboratum. Presentibus testibus ydoneis nostris fidelibus, Frederico de Aluensleue, Droyscekone et Henningo de Blanckenborch militibus et aliis quampluribus fide dignis. Datum in Budessin 25 anno domini millesimo trecentesimo vndecimo feria secunda post dominicam oculi mei. (Aus dem originale auf pergament im Löbauer rathsarchive, woran übrigens das siegel abgerissen ist und fehlt. Gedruckt bei Riedel, codex diplomaticus Brandenburgensis II. tom. I. p. 306.) 30
199 CXXXIV. Woldemar markgraf von Brandenburg, bestä- tigt das statut der stadt Löbau, dass niemand mehr als vier wagen im gasthofe beherbergen soll. D. 15. märz (feria secunda post domini- cam oculi) 1311. 5 Vniuersis Christi fidelibus ad qvos presens scrip- tum peruenerit notum fore cupimus cum manifesta recognicione nichilominus protestantes, quod nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis Lusacie et 10 Landesbergensis marchio tutorque incliti Johannis de Brandenborch marchionis, prouidis uiris consulibus ac omnibus ciuibus ciuitatis Lubbau propter commu- nem vtilitatem eorum obseruandam, damus hanc con- suetudinem videlicet et statuimus, quod nulli hospi- 15 tum in eadem ciuitate residencium licebit plures quam quatuor currus per vnius noctis spacium hos- pitare et hoc per nostros aduocatos vel per aliquem alium nostrum officialem nullatenus infirmari sed firmiter in perpetuum obseruari. In cuius rei euidens 20 testimonium presens dedimus scriptum sigilli nostri munimine firmiter roboratum. Presentibus testibus ydoneis nostris fidelibus, Frederico de Aluensleue, Droyscekone et Henningo de Blanckenborch militibus et aliis quampluribus fide dignis. Datum in Budessin 25 anno domini millesimo trecentesimo vndecimo feria secunda post dominicam oculi mei. (Aus dem originale auf pergament im Löbauer rathsarchive, woran übrigens das siegel abgerissen ist und fehlt. Gedruckt bei Riedel, codex diplomaticus Brandenburgensis II. tom. I. p. 306.) 30
Strana 200
200 CXXXV. 5 Woldemar markgraf zu Brandenburg, verkauft der stadt Löbau den Kottmarsberg. D. Bu- dissin, 16. märz (feria secunda proxima post diem beati Gregorij pape) 1311. Nouerint vniuersi quorum notitie presentis scripti pagina defertur, quod nos Woldemarus dej gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landesberch mar- chio tutorque illustris Johannis Brandemburgensis 10 marchionis emendacionj ciuitatis Lubauie sollicite intendere cupientes, eiusdem ciuitatis ciuibus vniuer- sis tam presentis quam futuri temporis dedimus et per presentes literas damus montem Khotmarsberg dictum, cum omnibus pertinencijs suis, videlicet solo, 15 lignis, pratis et pascuis, prout nobis dum noster fuit competebat, iusto proprietatis titulo perpetuis temporibus possidendum, renunciantes omnj juri simpliciter, quod in ipso monte hactenus dinoscimur habuisse. Proinde dicti ciues nobis octoginta mar- 20 cas argenti, videlicet viginti in festis beatorum Wal- burgis et Martinj et iterum Walburgis et Martinj post datam 1) presentium continue sequentibus, quas eis- dem semper dedisse debuissemus in hijs terminis dimiserunt. Et vt huiusmodi nostra donacio per nos 25 rite facta perpetuo firmitatis robur obtineat, presen- tem paginam super eo scribi iussimus et nostri si- gilli munimine communiri, presentibus testibus scili- cet nostris fidelibus Conrado de Roder 2), et Redekmo 3) Nicolao de Gurck4), Henningo de Blanckenburch5) Frederico de Aluensleue, Droysekino de Crocher Benzekone 6) de Guzick, Luthero de Scriuersdorpp. Cristiano de Gherardesdorpp, Slotekino, Nicolao pro- prietario in Snakenburch, Segero, Hermanno de Lachowe7), magistro Johanne de Schiuelban, Thoma de Heckelwerck militibus et capellanis et alijs pluri- bus fide dignis. Actum et datum in Budessyn anno 30 35 1) datum. 2) Reder. 3) Redekino. 4) Buck. 5) Blanken- burch. 6) Renzekone. 7) Luchowe.
200 CXXXV. 5 Woldemar markgraf zu Brandenburg, verkauft der stadt Löbau den Kottmarsberg. D. Bu- dissin, 16. märz (feria secunda proxima post diem beati Gregorij pape) 1311. Nouerint vniuersi quorum notitie presentis scripti pagina defertur, quod nos Woldemarus dej gracia Brandenburgensis Lusacie et de Landesberch mar- chio tutorque illustris Johannis Brandemburgensis 10 marchionis emendacionj ciuitatis Lubauie sollicite intendere cupientes, eiusdem ciuitatis ciuibus vniuer- sis tam presentis quam futuri temporis dedimus et per presentes literas damus montem Khotmarsberg dictum, cum omnibus pertinencijs suis, videlicet solo, 15 lignis, pratis et pascuis, prout nobis dum noster fuit competebat, iusto proprietatis titulo perpetuis temporibus possidendum, renunciantes omnj juri simpliciter, quod in ipso monte hactenus dinoscimur habuisse. Proinde dicti ciues nobis octoginta mar- 20 cas argenti, videlicet viginti in festis beatorum Wal- burgis et Martinj et iterum Walburgis et Martinj post datam 1) presentium continue sequentibus, quas eis- dem semper dedisse debuissemus in hijs terminis dimiserunt. Et vt huiusmodi nostra donacio per nos 25 rite facta perpetuo firmitatis robur obtineat, presen- tem paginam super eo scribi iussimus et nostri si- gilli munimine communiri, presentibus testibus scili- cet nostris fidelibus Conrado de Roder 2), et Redekmo 3) Nicolao de Gurck4), Henningo de Blanckenburch5) Frederico de Aluensleue, Droysekino de Crocher Benzekone 6) de Guzick, Luthero de Scriuersdorpp. Cristiano de Gherardesdorpp, Slotekino, Nicolao pro- prietario in Snakenburch, Segero, Hermanno de Lachowe7), magistro Johanne de Schiuelban, Thoma de Heckelwerck militibus et capellanis et alijs pluri- bus fide dignis. Actum et datum in Budessyn anno 30 35 1) datum. 2) Reder. 3) Redekino. 4) Buck. 5) Blanken- burch. 6) Renzekone. 7) Luchowe.
Strana 201
201 dominj millesimo trecentesimo undecimo, feria secunda proxima post diem beati Gregorij pape. (Aus dem Löbauer rathsarchive, mit an einem pergament- riemen hängenden, verblichenen wachssiegel. Gedruckt bei Riedel codex diplom. Brandenburgensis II. tom. I. pag. 307, dessen ab- druck in den angegebenen varianten abweicht.) 5 CXXXVI. Heinrich von Leipa leistet verzicht auf eine mark jährlichen zinses, welche sein unterle- hensmann Heinrich Schewril zu Eckhardsdorf 10 um 13 mark silbers an Sophia äbtissin zu Marienthal, verkauft hat. D. Zittau, 29. april (III. kalend. maji) 1311. In nomine domini amen. Nos Henricus dictus de Lypa omnibus fide christiana preditis presentem 15 paginam visuris in perpetuum. Quoniam omnium memoriam divinitatis potius qum humanitatis existit, et ne ea que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant futurorum, perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est quod memorabilis domina Sophia abbatissa totusque conuentus sanctimonialium claustrum vallis sancte Marie unam marcam reddi- tus et annui census suam in villa Ekardisdorph pro tredecim marcis argenti a quodam nostro sub- dito Theodorico dicto Schewril justo emptionis titulo comparavit eandem marcam perpetuo possidendam. Cum vero jam dictus Theodoricus memoratam mar- cam in fevdo habuit a nobis et coram nobis eandem marcam resignavit ac omnibus modis alienavit se ab eadem precibus ac benevolentijs dicte domine 30 Sophie abbatisse et conuentus ipsius specialiter inducti libere ac jure hereditario prescriptam marcam Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 20 25 26
201 dominj millesimo trecentesimo undecimo, feria secunda proxima post diem beati Gregorij pape. (Aus dem Löbauer rathsarchive, mit an einem pergament- riemen hängenden, verblichenen wachssiegel. Gedruckt bei Riedel codex diplom. Brandenburgensis II. tom. I. pag. 307, dessen ab- druck in den angegebenen varianten abweicht.) 5 CXXXVI. Heinrich von Leipa leistet verzicht auf eine mark jährlichen zinses, welche sein unterle- hensmann Heinrich Schewril zu Eckhardsdorf 10 um 13 mark silbers an Sophia äbtissin zu Marienthal, verkauft hat. D. Zittau, 29. april (III. kalend. maji) 1311. In nomine domini amen. Nos Henricus dictus de Lypa omnibus fide christiana preditis presentem 15 paginam visuris in perpetuum. Quoniam omnium memoriam divinitatis potius qum humanitatis existit, et ne ea que rite fiunt ab hominibus in oblivionem deveniant futurorum, perhennari solent authenticis instrumentis. Hinc est quod memorabilis domina Sophia abbatissa totusque conuentus sanctimonialium claustrum vallis sancte Marie unam marcam reddi- tus et annui census suam in villa Ekardisdorph pro tredecim marcis argenti a quodam nostro sub- dito Theodorico dicto Schewril justo emptionis titulo comparavit eandem marcam perpetuo possidendam. Cum vero jam dictus Theodoricus memoratam mar- cam in fevdo habuit a nobis et coram nobis eandem marcam resignavit ac omnibus modis alienavit se ab eadem precibus ac benevolentijs dicte domine 30 Sophie abbatisse et conuentus ipsius specialiter inducti libere ac jure hereditario prescriptam marcam Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 20 25 26
Strana 202
202 5 15 dominabus in claustro supradicto perpetuo possiden- dam resignamus, ac presentis scripti patrocinio con- firmamus, ita ut amplius nec nobis nec alicui here- dum nostrorum modernorum aut posterorum jus maneat repetendi, sed omnino dicta domina abba- tissa et conuentus claustri supradicti omni anno censum dicte marce recipiat, nullo obstaculo impe- dita. In cuius rei testimonium presens scriptum nos sigillo communiuimus, virosque fideles, in quo- 10 rum presentia hec sunt tractata nominando. Frisco de Sorsen. Berislaus de Panowe. Segchardus de Bunnwitz. Joannes de Brislawe 1) sororius Theodo- rici dicti Schewril. Frater Conradus et frater Petrus prepositi in valle s. Marie, et frater Hermannus provisor dicti claustri, et alij quam plures fide digni. Actum in Sittavia anno domini millesimo trecente- simo undecimo tertio kalendas maji. (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mil einem siegel. S. Peschecks geschichte von Zittau anh. no. X.) 20 CXXXVII. Ritter Christian von Gerhardesdorf und Apezco, münzmeister zu Görlitz, bezeugen, dass graf Berthold von Henneberg in ihrem beisein zu Görlitz seinem schwager dem markgrafen Wol- 25 demar von Brandenburg, 1221/2 mark silber wegen des landes zu Franken ausgezahlt habe. D. Görlitz, 17. april (an deme nesten mantage vor sente Georgentage) 1321.2 Wir Cristan, ein ritter von Gerhardesdorph, Apez 30 munzmeister genant, ein burger zeu Gorlitz, bekennen 1) jedenfalls Grislawe.
202 5 15 dominabus in claustro supradicto perpetuo possiden- dam resignamus, ac presentis scripti patrocinio con- firmamus, ita ut amplius nec nobis nec alicui here- dum nostrorum modernorum aut posterorum jus maneat repetendi, sed omnino dicta domina abba- tissa et conuentus claustri supradicti omni anno censum dicte marce recipiat, nullo obstaculo impe- dita. In cuius rei testimonium presens scriptum nos sigillo communiuimus, virosque fideles, in quo- 10 rum presentia hec sunt tractata nominando. Frisco de Sorsen. Berislaus de Panowe. Segchardus de Bunnwitz. Joannes de Brislawe 1) sororius Theodo- rici dicti Schewril. Frater Conradus et frater Petrus prepositi in valle s. Marie, et frater Hermannus provisor dicti claustri, et alij quam plures fide digni. Actum in Sittavia anno domini millesimo trecente- simo undecimo tertio kalendas maji. (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mil einem siegel. S. Peschecks geschichte von Zittau anh. no. X.) 20 CXXXVII. Ritter Christian von Gerhardesdorf und Apezco, münzmeister zu Görlitz, bezeugen, dass graf Berthold von Henneberg in ihrem beisein zu Görlitz seinem schwager dem markgrafen Wol- 25 demar von Brandenburg, 1221/2 mark silber wegen des landes zu Franken ausgezahlt habe. D. Görlitz, 17. april (an deme nesten mantage vor sente Georgentage) 1321.2 Wir Cristan, ein ritter von Gerhardesdorph, Apez 30 munzmeister genant, ein burger zeu Gorlitz, bekennen 1) jedenfalls Grislawe.
Strana 203
203 an disen briefen allen den, die diesen brief horen lesen, daz der eddele herre graue Bertold von Hen- nenberg deme hochgebornem vursten marcgreuen Woldemar von Brandenborg, sime lieben swagere, an deme nesten mantage vor sente Georgen tage zcu Gorlize bie sime schribere Henriche hat geleistet vnd gegolden vmme daz lant zou Vranken hundert marg vnd drittehalbe marg vnd zwenzich Brandenburgshes silbers vnd gewichtes. Daz dise rede gantz sie, des habbe wir disen brief gegeben, besteteget mit vn- sermen insigelen. Ditz ist geshen nach gotes gebort tusent iar vnd driehundert iar, in deme zwelften iare, an deme vorgenanteme mantage. 5 10 (Gedruckt bei Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch, p. 51.; hier: nach Riedel cod. dipl. Brandenb. II. tom. I. p. 321.) 15 CXXXVIII. Ritter Christian von Gerhardsdorf und Apetz münzmeister zu Görlitz, beurkunden, dass graf Berthold von Henneberg in ihrem beisein zu Görlitz seinem schwager, dem markgrafen Wol� 20 demar von Brandenburg, 851 mark silber we- gen des landes zu Franken ausgezahlt habe D. Görlitz, 9. august (an der nehesten mitte- wochen vor sente Tyburtius tage) 1312. Wir Cristan von Gerhartsdorf ein ritter, Apetz, 25 munzmeister genant, ein burger zu Gorlitz, gezugen vnde bekennen an disem kegenwarten brieue, daz der edele herre graue Bertold von Hennenberg deme hochgebornen vursten, margrauen Woldemar von Brandenburg, sime lieben swagere, vnseme herren, 30 zu Gorlitz an der nehesten mittewochen vor sente 26*)
203 an disen briefen allen den, die diesen brief horen lesen, daz der eddele herre graue Bertold von Hen- nenberg deme hochgebornem vursten marcgreuen Woldemar von Brandenborg, sime lieben swagere, an deme nesten mantage vor sente Georgen tage zcu Gorlize bie sime schribere Henriche hat geleistet vnd gegolden vmme daz lant zou Vranken hundert marg vnd drittehalbe marg vnd zwenzich Brandenburgshes silbers vnd gewichtes. Daz dise rede gantz sie, des habbe wir disen brief gegeben, besteteget mit vn- sermen insigelen. Ditz ist geshen nach gotes gebort tusent iar vnd driehundert iar, in deme zwelften iare, an deme vorgenanteme mantage. 5 10 (Gedruckt bei Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch, p. 51.; hier: nach Riedel cod. dipl. Brandenb. II. tom. I. p. 321.) 15 CXXXVIII. Ritter Christian von Gerhardsdorf und Apetz münzmeister zu Görlitz, beurkunden, dass graf Berthold von Henneberg in ihrem beisein zu Görlitz seinem schwager, dem markgrafen Wol� 20 demar von Brandenburg, 851 mark silber we- gen des landes zu Franken ausgezahlt habe D. Görlitz, 9. august (an der nehesten mitte- wochen vor sente Tyburtius tage) 1312. Wir Cristan von Gerhartsdorf ein ritter, Apetz, 25 munzmeister genant, ein burger zu Gorlitz, gezugen vnde bekennen an disem kegenwarten brieue, daz der edele herre graue Bertold von Hennenberg deme hochgebornen vursten, margrauen Woldemar von Brandenburg, sime lieben swagere, vnseme herren, 30 zu Gorlitz an der nehesten mittewochen vor sente 26*)
Strana 204
204 Tyburtius tage vmme daz lant zu Vranken hat ge- leistet vnde gegolden nundehalb hundert mark vnde eine mark Brandenburgisch silbers vnde gewihtes. Daz dise leistunge ganz vnde gereht si, des habe 5 wir disen brief dar vber gegeben, bestetiget mit vn- seren insigeln. Datz ist geschehen zu Gorlitz, nach gotis geburte tusent iar druhundert iar in deme zwelften iare, an der vorgesprochenn mittewochen. (Gedruckt bei Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch, 10 p. 52; hier: nach Riedel, cod. dipl. Brand. II. tom. I. p. 332.) CXXXIX. Markgraf Woldemar von Brandenburg quittirt dem grafen Berthold von Henneberg 4086 mark silbers, als kaufpreis für das land in Franken. 15 D. in antiquo Turglow, 11. november (in die beati Martini) 1312. Nos Woldemarus, dei gratia Brandenburgensis . etc. etc. . Quam solutionem sine diminucione factam per 20 patentes litteras non viciatas, videlicet domini Cristiani de Gherardestorpp, militis nostri, Apesconis monetarii et ciuis Gorlicensis, lucide, sicut in conuentione actum est, demonstrauit notarius supradictus. In cuius facti euidentiam sigillum nostrum presentibus 25 est appensum. Actum et datum loco, die et anno premissis. (Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch p. 52. 33.; hier: nach Riedel, codex dipl. Brand. II. tom. I. p. 334., mit weglassung des nicht hierher gehörigen textes.)
204 Tyburtius tage vmme daz lant zu Vranken hat ge- leistet vnde gegolden nundehalb hundert mark vnde eine mark Brandenburgisch silbers vnde gewihtes. Daz dise leistunge ganz vnde gereht si, des habe 5 wir disen brief dar vber gegeben, bestetiget mit vn- seren insigeln. Datz ist geschehen zu Gorlitz, nach gotis geburte tusent iar druhundert iar in deme zwelften iare, an der vorgesprochenn mittewochen. (Gedruckt bei Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch, 10 p. 52; hier: nach Riedel, cod. dipl. Brand. II. tom. I. p. 332.) CXXXIX. Markgraf Woldemar von Brandenburg quittirt dem grafen Berthold von Henneberg 4086 mark silbers, als kaufpreis für das land in Franken. 15 D. in antiquo Turglow, 11. november (in die beati Martini) 1312. Nos Woldemarus, dei gratia Brandenburgensis . etc. etc. . Quam solutionem sine diminucione factam per 20 patentes litteras non viciatas, videlicet domini Cristiani de Gherardestorpp, militis nostri, Apesconis monetarii et ciuis Gorlicensis, lucide, sicut in conuentione actum est, demonstrauit notarius supradictus. In cuius facti euidentiam sigillum nostrum presentibus 25 est appensum. Actum et datum loco, die et anno premissis. (Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch p. 52. 33.; hier: nach Riedel, codex dipl. Brand. II. tom. I. p. 334., mit weglassung des nicht hierher gehörigen textes.)
Strana 205
205 CXL. Bürgermeister und rath zu Görlitz beurkunden, dass graf Berthold von Henneberg für den mark- grafen Woldemar von Brandenburg wegen des landes zu Franken an Apetz, münzmeister zu 5 Görlitz, noch 306 mark silber habe auszahlen lassen; am 25. november (sende Katherinen tage) 1312. Wir Pezold, der burgermeister, vnd die rat- manne zcu Gorlitz, bekennen vnde geczugen an dissen 10 kegenwordegen brifen, daz der erliche herre, her Arnold, der chometur von Lewenberg, von des edeln heren wegen, grauen Bertoldis von Hennenberg, deme hochgeborneme vursten margreuen Woldemare von Brandenborch, sime lieben swagere, vnserme 15 heren, hern Apezke mvnzmeistere zcu Gorlitz vmme daz land zcu Vranken an sende Katherinen tage an eime svnabende hat geleystet vnd vor golden drv- hundert marg vnd sechs marg Brandenborchses sil- beres vnde gewichtes. Daz disse leystunge gantz 20 vnd gerecht sie, des habbe wir dissen brief dar vber gegeben, besteteget mit vnserme insigele, vnd durch eine gantze redde, so hat derselbe her Apez sin insigel geleit an dissen brief. Ditz ist geshen nach vnses herren geburt tusent iar drvhundert 25 iar in deme zwelften iare, an dem vorgenanteme svnabende. (Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch p. 53.; hier: nach Riedel, cod. dipl. Brandonb. II. tom. I. p. 334.)
205 CXL. Bürgermeister und rath zu Görlitz beurkunden, dass graf Berthold von Henneberg für den mark- grafen Woldemar von Brandenburg wegen des landes zu Franken an Apetz, münzmeister zu 5 Görlitz, noch 306 mark silber habe auszahlen lassen; am 25. november (sende Katherinen tage) 1312. Wir Pezold, der burgermeister, vnd die rat- manne zcu Gorlitz, bekennen vnde geczugen an dissen 10 kegenwordegen brifen, daz der erliche herre, her Arnold, der chometur von Lewenberg, von des edeln heren wegen, grauen Bertoldis von Hennenberg, deme hochgeborneme vursten margreuen Woldemare von Brandenborch, sime lieben swagere, vnserme 15 heren, hern Apezke mvnzmeistere zcu Gorlitz vmme daz land zcu Vranken an sende Katherinen tage an eime svnabende hat geleystet vnd vor golden drv- hundert marg vnd sechs marg Brandenborchses sil- beres vnde gewichtes. Daz disse leystunge gantz 20 vnd gerecht sie, des habbe wir dissen brief dar vber gegeben, besteteget mit vnserme insigele, vnd durch eine gantze redde, so hat derselbe her Apez sin insigel geleit an dissen brief. Ditz ist geshen nach vnses herren geburt tusent iar drvhundert 25 iar in deme zwelften iare, an dem vorgenanteme svnabende. (Schöppach, Hennebergisches urkundenbuch p. 53.; hier: nach Riedel, cod. dipl. Brandonb. II. tom. I. p. 334.)
Strana 206
206 CXLI. Bischof Withego von Meissen verkauft dem domstifte zu Budissin den bei Budissin gele- genen bischöflichen zehnten. D. Mogelyn, 1. mai (in die apostolorum Philippi et Jacobi) 1314. Nos Wythego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus et tenore presencium publice profitemur, quod cum nos et ecclesia nostra ex qui- busdam casibus fortuitis qui prouidere non poterit 10 graui premouimur honere debitorum vt grauioribus viam precludimus periculis. Hincce desuper longo maturo ac diligenti consilio et pleno consensu tocius nostri Misnensis capituli decimam nostram episcopalem tam in schockcis quam in modiis prope Budessyn 15 sitam honorabilibus viris domino Bernhardo preposito, Th. decano et capitulo Budesinensis ecclesie iusto empcionis et vendicionis conueniente tytulo pro octo- ginta quinque sexagenis grossorum pragensium ven- didimus et predictam decimam tam in modiis quam 20 in schockcis ad ipsam Budesinensem ecclesiam pleno iure transferentes, preposito, decano et capitulo pre- dicte Budissinensis ecclesie approbamus et approbatam presentibus in nomine domini confirmamus. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est 25 appensum. Datum Mogelyn anno domini M°CCCOXIVO in die apostolorum Philippi et Jacobi. Et nos Hen- ricus prepositus, Bernardus decanus totumque capi- tulum ecclesie Misnensis ad exprimendum consensum nostrum supradictis omnibus que rata et firma habe- 30 mus concorditer accessisse, igitur presentes litteras sigillo nostro volumus communiri. Actum et datum anno et die prenotatis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit dem zerbrochenen, in der schrift unleserlichen siegel des bischofs. 35 Das siegel des domcapitels fehlt.) 5
206 CXLI. Bischof Withego von Meissen verkauft dem domstifte zu Budissin den bei Budissin gele- genen bischöflichen zehnten. D. Mogelyn, 1. mai (in die apostolorum Philippi et Jacobi) 1314. Nos Wythego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus et tenore presencium publice profitemur, quod cum nos et ecclesia nostra ex qui- busdam casibus fortuitis qui prouidere non poterit 10 graui premouimur honere debitorum vt grauioribus viam precludimus periculis. Hincce desuper longo maturo ac diligenti consilio et pleno consensu tocius nostri Misnensis capituli decimam nostram episcopalem tam in schockcis quam in modiis prope Budessyn 15 sitam honorabilibus viris domino Bernhardo preposito, Th. decano et capitulo Budesinensis ecclesie iusto empcionis et vendicionis conueniente tytulo pro octo- ginta quinque sexagenis grossorum pragensium ven- didimus et predictam decimam tam in modiis quam 20 in schockcis ad ipsam Budesinensem ecclesiam pleno iure transferentes, preposito, decano et capitulo pre- dicte Budissinensis ecclesie approbamus et approbatam presentibus in nomine domini confirmamus. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est 25 appensum. Datum Mogelyn anno domini M°CCCOXIVO in die apostolorum Philippi et Jacobi. Et nos Hen- ricus prepositus, Bernardus decanus totumque capi- tulum ecclesie Misnensis ad exprimendum consensum nostrum supradictis omnibus que rata et firma habe- 30 mus concorditer accessisse, igitur presentes litteras sigillo nostro volumus communiri. Actum et datum anno et die prenotatis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit dem zerbrochenen, in der schrift unleserlichen siegel des bischofs. 35 Das siegel des domcapitels fehlt.) 5
Strana 207
207 CXLII. Witego von Camenz verreicht den durchzoll zu Görlitz als erbliches lehen an Gunzelinus sohn des Heinrich Apezco, münzmeisters zu Görlitz. D. Görlitz, 9. december (tercia feria post diem 5 sancti Nycolai) 1314. In nomine domini amen. Nos Witego de Cha- mencz ad vniuersorum tam presencium quam futu- rorum noticiam cupimus peruenire, presentibus publice protestando quod ad instanciam honesti viri Henrici 10 Apeczconis quondam in Gorlytz monetarij filij ciuis ibidem et suorum amicorum, theloneum in Gorlycz, quod vulgariter dicitur durchzcol, quod idem Hen- ricus a nobis tytulo possidet pheodali Gunzelino filio ipsius et heredi jure contulimus pheodali, a nobis quiete et libere possidendum. Ne igitur super dicta collacione aliquis vacillet inposterum aut per aliquem nostrorum successorum infringi valeat aut cassari collacio antedicta presens scriptum eidem dedimus appensione nostri sigilli firmiter roboratum. Testes 20 huius sunt Berwicus dictus Calui tunc rector con- sulum in Gorlycz, Pezzoldus dictus Wernheri, Wern- herus de Grunow, Hermannus de Grunow, Petsco dictus Windeman, Henricus dictus Scharfenberg, Nycolaus de Rychenbach, Hermannus et Nycolaus 25 Wikeri, Rodolphus dictus junior, Petsco trans Nisam, Otto de Raddeberg et alii plures ciues Gorlycenses. Acta sunt hec anno domini millesimo cCCXIV, feria tercia post festum beati Nycolai proxima, in domo Henrici dicti de Scharfenberg ciuis Gorlycensis. Da- 30 tum Gorlycz per manum Hermanni notarij Gorlycz ciuitatis. 15 (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz mit anhangendem dreieckigen wachssiegel.)
207 CXLII. Witego von Camenz verreicht den durchzoll zu Görlitz als erbliches lehen an Gunzelinus sohn des Heinrich Apezco, münzmeisters zu Görlitz. D. Görlitz, 9. december (tercia feria post diem 5 sancti Nycolai) 1314. In nomine domini amen. Nos Witego de Cha- mencz ad vniuersorum tam presencium quam futu- rorum noticiam cupimus peruenire, presentibus publice protestando quod ad instanciam honesti viri Henrici 10 Apeczconis quondam in Gorlytz monetarij filij ciuis ibidem et suorum amicorum, theloneum in Gorlycz, quod vulgariter dicitur durchzcol, quod idem Hen- ricus a nobis tytulo possidet pheodali Gunzelino filio ipsius et heredi jure contulimus pheodali, a nobis quiete et libere possidendum. Ne igitur super dicta collacione aliquis vacillet inposterum aut per aliquem nostrorum successorum infringi valeat aut cassari collacio antedicta presens scriptum eidem dedimus appensione nostri sigilli firmiter roboratum. Testes 20 huius sunt Berwicus dictus Calui tunc rector con- sulum in Gorlycz, Pezzoldus dictus Wernheri, Wern- herus de Grunow, Hermannus de Grunow, Petsco dictus Windeman, Henricus dictus Scharfenberg, Nycolaus de Rychenbach, Hermannus et Nycolaus 25 Wikeri, Rodolphus dictus junior, Petsco trans Nisam, Otto de Raddeberg et alii plures ciues Gorlycenses. Acta sunt hec anno domini millesimo cCCXIV, feria tercia post festum beati Nycolai proxima, in domo Henrici dicti de Scharfenberg ciuis Gorlycensis. Da- 30 tum Gorlycz per manum Hermanni notarij Gorlycz ciuitatis. 15 (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz mit anhangendem dreieckigen wachssiegel.)
Strana 208
208 CXLIII. Heinrich von Camenz überträgt den durchzoll zu Görlitz, welchen bisher Heinrich sohn des münzers Apezco inne gehabt, dem sohne Gun- 5 zelinus erblich als lehen. D. Görlitz, 9. december (tercia feria post diem sancti Nycolaj) 1314. In nomine domini amen. Nos Henricus de Cha- mencz ad vniuersorum tam presencium quam futuro- rum noticiam cupimus peruenire presentibus publice 10 protestando, quod ad instanciam honorabilis virj Henrici Apeczconis quondam in Gorlycz monetarij, filij ciuis ibidem et suorum amicorum ob peticionem theloneum in Gorlytz, quod vulgariter dicitur: durch- zcol, quod prefatus Henricus a nobis tytulo possidet pheodali, Gunzelino filio prenominati Henrici et here- di jure contulimus pheodali, a nobis quiete et libere possidendum. Ne igitur super huiusmodi collacione aliquis hominum vacillet inposterum, aut per aliquem nostrorum successorum aut heredum infringi valeat 20 antedicta collacio, presens scriptum prelibato dedimus Gunzelino in testimonium, appensione nostri sigilli firmiter roboratum. Testes huius sunt : Berwicus dictus Calui tunc rector consulum in Gorlytz, Peczol- dus dictus Wernheri, Wernherus de Grunow, Her- 25 mannus de Grunow, Petsco dictus Windemann, Hen- ricus dictus Scharfenberg, Nycolaus de Richenbach, Hermannus et Nycolaus dicti Wikeri, Rodolphus dictus junior, Petsco trans Nizam, Otto de Raddeberg et alii plures ciues Gorlycenses. Acta sunt autem hec 30 anno domini millesimo cCCXIV, tercia feria post diem sancti Nycolai proxima in domo Henrici dicti de Scharfenberg ciuis Gorlycensis per manum Hermanni notarij ciuitatis. Actum, datum. (Vom originale auf pergament im Görlitzer rathsarchive mil Früher gedruckt im Lausitz. 35 anhangendem dreieckigen siegel. magazin 1778. p. 184.) 15
208 CXLIII. Heinrich von Camenz überträgt den durchzoll zu Görlitz, welchen bisher Heinrich sohn des münzers Apezco inne gehabt, dem sohne Gun- 5 zelinus erblich als lehen. D. Görlitz, 9. december (tercia feria post diem sancti Nycolaj) 1314. In nomine domini amen. Nos Henricus de Cha- mencz ad vniuersorum tam presencium quam futuro- rum noticiam cupimus peruenire presentibus publice 10 protestando, quod ad instanciam honorabilis virj Henrici Apeczconis quondam in Gorlycz monetarij, filij ciuis ibidem et suorum amicorum ob peticionem theloneum in Gorlytz, quod vulgariter dicitur: durch- zcol, quod prefatus Henricus a nobis tytulo possidet pheodali, Gunzelino filio prenominati Henrici et here- di jure contulimus pheodali, a nobis quiete et libere possidendum. Ne igitur super huiusmodi collacione aliquis hominum vacillet inposterum, aut per aliquem nostrorum successorum aut heredum infringi valeat 20 antedicta collacio, presens scriptum prelibato dedimus Gunzelino in testimonium, appensione nostri sigilli firmiter roboratum. Testes huius sunt : Berwicus dictus Calui tunc rector consulum in Gorlytz, Peczol- dus dictus Wernheri, Wernherus de Grunow, Her- 25 mannus de Grunow, Petsco dictus Windemann, Hen- ricus dictus Scharfenberg, Nycolaus de Richenbach, Hermannus et Nycolaus dicti Wikeri, Rodolphus dictus junior, Petsco trans Nizam, Otto de Raddeberg et alii plures ciues Gorlycenses. Acta sunt autem hec 30 anno domini millesimo cCCXIV, tercia feria post diem sancti Nycolai proxima in domo Henrici dicti de Scharfenberg ciuis Gorlycensis per manum Hermanni notarij ciuitatis. Actum, datum. (Vom originale auf pergament im Görlitzer rathsarchive mil Früher gedruckt im Lausitz. 35 anhangendem dreieckigen siegel. magazin 1778. p. 184.) 15
Strana 209
209 CXLIV. Heinrich von Leipa schenkt dem kloster Marien- thal zwei mark zins in Ekhardsdorf, welche einst Hermann Schulz genannt de Steinruber, bürger zu Zittau, von ihm im lehen gehabt. D. Zittau, 4. januar (in octaua innocentium) 1315. In nomine domini amen. Universa que gerun- tur in tempore negotia ne sequantur naturam et fluxum temporis eternari debent memoria litterarum. Innotescat igitur presentibus et sciant posteri ad 10 quos presens scriptum pervenerit, quod nos Hayn- ricus de Lypa principaliter propter deum demumque in remedium et in salutem nostre anime nec non filiorum et dilecte conjugis nostre proprietatem quam super n. marcarum redditus in Eckardisdorph habuimus, quos a nobis Haymannus scultetus dictus de Steinruber noster civis in Zittavia, in fevdo ha- buit, quibus bonis ab eodem coram nobis omnimodis renunciatis contulimus venerabili domine Sophie et conuentui monialium vallis sancte Marie virginis prope Sifridsdorph ordinis Cisterciensis, volentes, ut jam dicta bona cum omni utilitate et proventu pro memorato monasterio perpetuo permaneant, ab omni prorsus quorumlibet etiam filiorum nostrorum et pre- fati hujus sculteti et heredum ceterorum consangui- neorum suorum impetitione et contradictione libere ac quiete. In cujus rei testimonium presens scriptum nostri charactere sigilli firmissime communivimus. Ac- tum et datum in Zittavia anno domini MCCCXV, in octa- va jnnocentium. Testes hujus rei sunt: dominus 30 Witigo de Kamentz, dominus Widmanus de Reichen- statt, Theodoricus de Abdtzoz, Hermannus de Prem- titz, Hermannus Steinruber, Hermannus et Joannes uterini fratres filii Walteri dicti de Ostrosa, et alij quam plures fide dignj. 5 15 20 25 35 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal, mit einem siegel.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 27
209 CXLIV. Heinrich von Leipa schenkt dem kloster Marien- thal zwei mark zins in Ekhardsdorf, welche einst Hermann Schulz genannt de Steinruber, bürger zu Zittau, von ihm im lehen gehabt. D. Zittau, 4. januar (in octaua innocentium) 1315. In nomine domini amen. Universa que gerun- tur in tempore negotia ne sequantur naturam et fluxum temporis eternari debent memoria litterarum. Innotescat igitur presentibus et sciant posteri ad 10 quos presens scriptum pervenerit, quod nos Hayn- ricus de Lypa principaliter propter deum demumque in remedium et in salutem nostre anime nec non filiorum et dilecte conjugis nostre proprietatem quam super n. marcarum redditus in Eckardisdorph habuimus, quos a nobis Haymannus scultetus dictus de Steinruber noster civis in Zittavia, in fevdo ha- buit, quibus bonis ab eodem coram nobis omnimodis renunciatis contulimus venerabili domine Sophie et conuentui monialium vallis sancte Marie virginis prope Sifridsdorph ordinis Cisterciensis, volentes, ut jam dicta bona cum omni utilitate et proventu pro memorato monasterio perpetuo permaneant, ab omni prorsus quorumlibet etiam filiorum nostrorum et pre- fati hujus sculteti et heredum ceterorum consangui- neorum suorum impetitione et contradictione libere ac quiete. In cujus rei testimonium presens scriptum nostri charactere sigilli firmissime communivimus. Ac- tum et datum in Zittavia anno domini MCCCXV, in octa- va jnnocentium. Testes hujus rei sunt: dominus 30 Witigo de Kamentz, dominus Widmanus de Reichen- statt, Theodoricus de Abdtzoz, Hermannus de Prem- titz, Hermannus Steinruber, Hermannus et Joannes uterini fratres filii Walteri dicti de Ostrosa, et alij quam plures fide dignj. 5 15 20 25 35 (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal, mit einem siegel.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 27
Strana 210
210 CXLV. 5 Johann markgraf von Brandenburg, verleiht die zollerhebung zu Görlitz. D. Euerswalde, 3. sep- tember (feria quarta ante natiuitatem beate Мarie) 1315. 25 30 Nouerint vniuersi quorum noticie exhibebitur1) presens scriptum, quod nos Johannes dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio contulimus et per presentes litteras debito et consueto pheodi ti- 10 tulo conferimus prudentibus viris Gunselino suisque heredibus legitimis 2) fratribus videlicet Vlmanno 3) Nycolao Petro et Johanni ciuibus in Gorlitz, filijs Heinrici 4) felicis recordacionis Apesconis dicti mone- tarij quondam filij, manu coniuncta et in solidum 15 theloneum transitus per ipsam ciuitatem, quod vol- gariter 5) dicitur durchzol, quod ipsi quondam a do- mino de Camencz 6) noscuntur in pheodo possidisse" possidendum et tenendum, a nobis et nostris succes- soribus predicto iure pheodali, libere et quiete, abs- 20 que omni exhibicione personalis seruicij et realis. Proinde nobis fratres predicti dederunt et persolue- runt complete nonaginta marcas argenti Brandenbur- gensis et ponderis de quibus ipsos quitos dicimus per presentes. In cuius rei testimonium nostro si- gillo sigillatum dari iussimus presens scriptum. Testes quoque sunt: Busso Gruwelhut et Stotheko nostri dapiferi, Borchardus de Berthensleue 8), Heinricus de Cracow, Perso 9) de Lossowe, Nicolaus de Neueshoue, Bernardus de Cothewicz 10), Thezo de Sara, Otto- que 11) de Lobene nostri milites cum alijs pluribus fide dignis. Datum Euerswalde 12) procurante do- mino Nicolao 13) de Neueshoue milite predicto, anno domini MCCc quintodecimo, feria quarta ante nativi- 1) exhibitur. 2) legittimis. 3) Vmanno. 4) Henrici. 5) vul- 35 gariter. 6) Camenz. 7) possedisse. 8) Bertensleue. 9) Petso 11) que fehlt. 12) Euerswolde. de Lossoue. 10) Cothewiz. 13) Nicolao fehlt.
210 CXLV. 5 Johann markgraf von Brandenburg, verleiht die zollerhebung zu Görlitz. D. Euerswalde, 3. sep- tember (feria quarta ante natiuitatem beate Мarie) 1315. 25 30 Nouerint vniuersi quorum noticie exhibebitur1) presens scriptum, quod nos Johannes dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio contulimus et per presentes litteras debito et consueto pheodi ti- 10 tulo conferimus prudentibus viris Gunselino suisque heredibus legitimis 2) fratribus videlicet Vlmanno 3) Nycolao Petro et Johanni ciuibus in Gorlitz, filijs Heinrici 4) felicis recordacionis Apesconis dicti mone- tarij quondam filij, manu coniuncta et in solidum 15 theloneum transitus per ipsam ciuitatem, quod vol- gariter 5) dicitur durchzol, quod ipsi quondam a do- mino de Camencz 6) noscuntur in pheodo possidisse" possidendum et tenendum, a nobis et nostris succes- soribus predicto iure pheodali, libere et quiete, abs- 20 que omni exhibicione personalis seruicij et realis. Proinde nobis fratres predicti dederunt et persolue- runt complete nonaginta marcas argenti Brandenbur- gensis et ponderis de quibus ipsos quitos dicimus per presentes. In cuius rei testimonium nostro si- gillo sigillatum dari iussimus presens scriptum. Testes quoque sunt: Busso Gruwelhut et Stotheko nostri dapiferi, Borchardus de Berthensleue 8), Heinricus de Cracow, Perso 9) de Lossowe, Nicolaus de Neueshoue, Bernardus de Cothewicz 10), Thezo de Sara, Otto- que 11) de Lobene nostri milites cum alijs pluribus fide dignis. Datum Euerswalde 12) procurante do- mino Nicolao 13) de Neueshoue milite predicto, anno domini MCCc quintodecimo, feria quarta ante nativi- 1) exhibitur. 2) legittimis. 3) Vmanno. 4) Henrici. 5) vul- 35 gariter. 6) Camenz. 7) possedisse. 8) Bertensleue. 9) Petso 11) que fehlt. 12) Euerswolde. de Lossoue. 10) Cothewiz. 13) Nicolao fehlt.
Strana 211
211 tatem beate Marie per manum Hermanni de Luchow nostri capellani. (Vom originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz mit ovalem wachssiegel an gelbseidener schnur, der markgraf zu fuss; von der umschrift ist nur noch JOHannis Brandenb...... ... chionis zu lesen. — Riedel, codex diplom. Brandenburg. II. tom. I. p. 375. hat die urkunde nach Gerken, cod. dipl. VIII. 641. mitgetheill. Die varianten sind diesem abdruck entlehnt.) 5 CXLVI. Christian von Gerhardsdorf und der pfarrer Jo- 10 hann zu Görlitz verabreden mit den Meissni- schen commissarien die ehestiftung zwischen der schwester des markgrafen Johann von Bran- denburg und dem markgrafen Friedrich dem jüngeren von Meissen. D. Weissenfels, 1. januar 15 (ame jahrs tage) 1317. Wie meister Walther ubriste schriber dez edelen vürsten marggrefen Friedrichs von Misne und tum- herr zu Meideburg, und meister Conrad von Templin ein sit, und wie Christian von Gerhardisdorp und Johannes, pfarrer zu Görliz ander sit, bekennen offe- liken an diesen briefen, daz wie eine stete und eine ewige vründschafft haben gethedinget swischen den edelen vürsten, unsen herren von Brandenburg und Misne, als hie nachgeschrieben steit. Zum ersten, daz min herr marggreve Jan von Brandenburg hat geben sine swester . . . . . mine junckern Fridrich mines herren soune marcgreven Fridrichs von Misne, un sal ume durch rechtliche und ewige vründschafft 27* 20 25
211 tatem beate Marie per manum Hermanni de Luchow nostri capellani. (Vom originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz mit ovalem wachssiegel an gelbseidener schnur, der markgraf zu fuss; von der umschrift ist nur noch JOHannis Brandenb...... ... chionis zu lesen. — Riedel, codex diplom. Brandenburg. II. tom. I. p. 375. hat die urkunde nach Gerken, cod. dipl. VIII. 641. mitgetheill. Die varianten sind diesem abdruck entlehnt.) 5 CXLVI. Christian von Gerhardsdorf und der pfarrer Jo- 10 hann zu Görlitz verabreden mit den Meissni- schen commissarien die ehestiftung zwischen der schwester des markgrafen Johann von Bran- denburg und dem markgrafen Friedrich dem jüngeren von Meissen. D. Weissenfels, 1. januar 15 (ame jahrs tage) 1317. Wie meister Walther ubriste schriber dez edelen vürsten marggrefen Friedrichs von Misne und tum- herr zu Meideburg, und meister Conrad von Templin ein sit, und wie Christian von Gerhardisdorp und Johannes, pfarrer zu Görliz ander sit, bekennen offe- liken an diesen briefen, daz wie eine stete und eine ewige vründschafft haben gethedinget swischen den edelen vürsten, unsen herren von Brandenburg und Misne, als hie nachgeschrieben steit. Zum ersten, daz min herr marggreve Jan von Brandenburg hat geben sine swester . . . . . mine junckern Fridrich mines herren soune marcgreven Fridrichs von Misne, un sal ume durch rechtliche und ewige vründschafft 27* 20 25
Strana 212
212 da mit geben*) mit alle deme, daz da zu gehoret, und dazu Vriburg, hus unde stadt, also bescheideli- chen, daz min herre von Misne mit Henrich von Knut schaffte, daz er unse herren von Brandenburg und ere manne ledigk sage, und ere briefe wiedergebe. Mochte min herr von Misne daz nicht thun, so sollen unse herren von Brandenburg Vrieborg, hus und stadt, also lange inne halten, oder Heinrich von Knut ant- werten, bis iz entwarren wuerde. Hiewider sall min 10 herr von Misne der junckvrouwen machen zu lipp- gedinge Dobelin, hus und stadt, mit aller herrschaft, mit aller manschafft, und mit allem rechte und mit alle dem, daz dazu gehoret, vnd Rochlitz, hus und stadt, glicher wise. Wenn aber, daz gott nichten 15 wolle, daz kinder eins abginge, ehe sie zu einander geleget wurden, so sal min herr von Misne unsen herren von Brandenburg vünf tausend mark lotiges silber binnen drier jahren noch dez kindes tod wider- geben alsus, in dem ersten jahre vunfzehen hundert, 20 in dem andern vunfzehen hundert, in dem dritten zwey tusend. Wen auch dise thedinck vollbracht worden, so sollen die herren vnd rittere unde knechte unde burgere, die in dem lande sizen und den vor- genanten vesten, hulden zu der junevrouwen hand 25 zu einer rechten lippegedinge. Wie haben auch ge- thedinget: were daz min herre marcgreve Woldemar abeginge, daz gott nichten wolle, so sall min herre marcgreve Fridrich von Misne mines herren marc- greve Jans vormunde sien ob ers bedarf und an- ders niemand. Ginge aber min herr von Misne ab daz gott auch nichten wolle, so sollen unse herren von Brandenburg, marcgreue Woldemar unde marc- greve Jan, siner kinder vormunder sien unde anders niemand. Auch haben wie gethedinget umme de 35 Hayn unde Dresden vn den Tarand und alles daz dazu gehoeret, daz min herre von Misne unse herren von Brandenburg nimmer ungutlichen vermanen wull. 5 30 *) Hier ist vermuthlich eine Zeile ausgelassen, welche lautete: Misne hus und stadt, mit aller herrschaft mit aller manschaft Anm. bei Riedel. vnd mit allem rechte und.
212 da mit geben*) mit alle deme, daz da zu gehoret, und dazu Vriburg, hus unde stadt, also bescheideli- chen, daz min herre von Misne mit Henrich von Knut schaffte, daz er unse herren von Brandenburg und ere manne ledigk sage, und ere briefe wiedergebe. Mochte min herr von Misne daz nicht thun, so sollen unse herren von Brandenburg Vrieborg, hus und stadt, also lange inne halten, oder Heinrich von Knut ant- werten, bis iz entwarren wuerde. Hiewider sall min 10 herr von Misne der junckvrouwen machen zu lipp- gedinge Dobelin, hus und stadt, mit aller herrschaft, mit aller manschafft, und mit allem rechte und mit alle dem, daz dazu gehoret, vnd Rochlitz, hus und stadt, glicher wise. Wenn aber, daz gott nichten 15 wolle, daz kinder eins abginge, ehe sie zu einander geleget wurden, so sal min herr von Misne unsen herren von Brandenburg vünf tausend mark lotiges silber binnen drier jahren noch dez kindes tod wider- geben alsus, in dem ersten jahre vunfzehen hundert, 20 in dem andern vunfzehen hundert, in dem dritten zwey tusend. Wen auch dise thedinck vollbracht worden, so sollen die herren vnd rittere unde knechte unde burgere, die in dem lande sizen und den vor- genanten vesten, hulden zu der junevrouwen hand 25 zu einer rechten lippegedinge. Wie haben auch ge- thedinget: were daz min herre marcgreve Woldemar abeginge, daz gott nichten wolle, so sall min herre marcgreve Fridrich von Misne mines herren marc- greve Jans vormunde sien ob ers bedarf und an- ders niemand. Ginge aber min herr von Misne ab daz gott auch nichten wolle, so sollen unse herren von Brandenburg, marcgreue Woldemar unde marc- greve Jan, siner kinder vormunder sien unde anders niemand. Auch haben wie gethedinget umme de 35 Hayn unde Dresden vn den Tarand und alles daz dazu gehoeret, daz min herre von Misne unse herren von Brandenburg nimmer ungutlichen vermanen wull. 5 30 *) Hier ist vermuthlich eine Zeile ausgelassen, welche lautete: Misne hus und stadt, mit aller herrschaft mit aller manschaft Anm. bei Riedel. vnd mit allem rechte und.
Strana 213
213 Hiemit sullen unse herren biedersit gutlichen unde ganzlichen vereinet sin, so dat sie sich einander ehren unde wurderen sullen in allen dingen, unde sullen ein ander behulffen sin alt unde junc ummer me dieweil sie leben, unde sullen ihre leute und ihr land einander hulden lazen. Wie aber die hulffe und hulde scen solle, und umme die gewisheit wie sie daz vorpfenden, daz si beider sit alle dise vorge- schriebene rede ganz und stete halden, dez sullen sie sich selbe zusammen kummen, daz soll sie zu 10 Meideburg amme dienstage nach dem suntage als man singet reminiscere. Vnd zu einem urkund alle disse tedinge haben wir viere unse insiegel an die- sem brief gehanget. Daz iz geschehen zu Wiszenfels, nach gottes geburt en tusend jahr dri hundert jahr 15 im siebenzehenden jahr ame jahrs tage. (Gedruckt in Buchholtz, geschichte der Churmark, theil V., pag. 11, und Riedel, codex dipl. Brandenburgensis, abth. II., theil I., p. 396, 397.) 5 CXLVII. 20 Otto von Kamenz bezeugt, dass Hecelinus ritter von Cunewalde dem domstifte zu Budissin die villula Schönberg verkauft habe. D. Budissin, 20. märz (in crastino beati Benedicti abbatis) 1317. 25 Nos Otto de Kamenz recognoscimus in his scrip- tis, qvod Hecelinus miles de Cunewalde vendiderit honorandis uiris dominis Bernardo preposito Frederico decano totique Budissinensis ecclesïe capitulo totam uillulam Schenberg, cum omni iure quod continetur 30 in censu qvinquaginta solidos et duos solidos Budis- sinensium denariorum, omnibus minutijs seruitijs com-
213 Hiemit sullen unse herren biedersit gutlichen unde ganzlichen vereinet sin, so dat sie sich einander ehren unde wurderen sullen in allen dingen, unde sullen ein ander behulffen sin alt unde junc ummer me dieweil sie leben, unde sullen ihre leute und ihr land einander hulden lazen. Wie aber die hulffe und hulde scen solle, und umme die gewisheit wie sie daz vorpfenden, daz si beider sit alle dise vorge- schriebene rede ganz und stete halden, dez sullen sie sich selbe zusammen kummen, daz soll sie zu 10 Meideburg amme dienstage nach dem suntage als man singet reminiscere. Vnd zu einem urkund alle disse tedinge haben wir viere unse insiegel an die- sem brief gehanget. Daz iz geschehen zu Wiszenfels, nach gottes geburt en tusend jahr dri hundert jahr 15 im siebenzehenden jahr ame jahrs tage. (Gedruckt in Buchholtz, geschichte der Churmark, theil V., pag. 11, und Riedel, codex dipl. Brandenburgensis, abth. II., theil I., p. 396, 397.) 5 CXLVII. 20 Otto von Kamenz bezeugt, dass Hecelinus ritter von Cunewalde dem domstifte zu Budissin die villula Schönberg verkauft habe. D. Budissin, 20. märz (in crastino beati Benedicti abbatis) 1317. 25 Nos Otto de Kamenz recognoscimus in his scrip- tis, qvod Hecelinus miles de Cunewalde vendiderit honorandis uiris dominis Bernardo preposito Frederico decano totique Budissinensis ecclesïe capitulo totam uillulam Schenberg, cum omni iure quod continetur 30 in censu qvinquaginta solidos et duos solidos Budis- sinensium denariorum, omnibus minutijs seruitijs com-
Strana 214
214 putatis pro quinque solidis Budissinensium denariorum, exceptis tamen vigintj modijs auene, qvorum feudum pertinebit ad illustrem principem marchionem Bran- deburgensem Woldemarum. Qvod predictus miles vendidit dominis et capitulo supradictis in villa Cune- walde duo talenta Budissinensium denariorum, et qui fuit in censu, et XI. solidos in minutijs servitijs uide- licet pullis falcibus et in lino. Item XX. modios auene in allodio ibidem, qvousque proprietas super prefatis XX. modijs auene, qve adiacent ville Schon- berg, a predicto Woldemaro marchione Brandenbur- gensi fuerit impetrata. Tunc eadem auena remanebit apud allodium sicut prius. Ista enim omnia bona supra dicta iure patronatus ecclesie in Cunewalde 15 cum vniuersitate transeunte nobis tanqvam fevdi eius- dem domino resignauit. Vnde cum omnia bona eadem in feudo a Misnensi ecclesia teneamus, uenerabilj domino nostro Witchone Misnensis ecclesie episcopo nec non honorabilibus uiris dominis Ottoni preposito 20 Henrico decano totiqve eiusdem ecclesie capitvlo cum omni iure libere resignamus, capitulo et Budissinensi ecclesie approprianda. In cuius rei testimonium hanc litteram nostri sigilli munimine duximus roborandam. Et nos Witcho dei gracia Misnensis ecclesie epis- 25 copus predictam empcionem et vendicionem ratam et gratam habentes, bona supradicta omnia et singula capitulo et ecclesie Budissinensi de consensu nostri capituli appropriamus in nomine dominj in his scrip- tis. In cuius appropriacionis euidenciam sigillum 30 nostrum presentibus est appensum. Et nos Otto pre- positus, Henricus decanus totvmque capitvlum ecclesie Misnensis ad exprimendum consensum nostrvm jn appropriacione huius modi accessisse sigillum nostri capituli presentibus duximus appendendum. Actum et datum Budissinae anno domini M'CCCOxVII° in cra- stino beati Benedictj abbatis. 5 10 35 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit drei siegeln.)
214 putatis pro quinque solidis Budissinensium denariorum, exceptis tamen vigintj modijs auene, qvorum feudum pertinebit ad illustrem principem marchionem Bran- deburgensem Woldemarum. Qvod predictus miles vendidit dominis et capitulo supradictis in villa Cune- walde duo talenta Budissinensium denariorum, et qui fuit in censu, et XI. solidos in minutijs servitijs uide- licet pullis falcibus et in lino. Item XX. modios auene in allodio ibidem, qvousque proprietas super prefatis XX. modijs auene, qve adiacent ville Schon- berg, a predicto Woldemaro marchione Brandenbur- gensi fuerit impetrata. Tunc eadem auena remanebit apud allodium sicut prius. Ista enim omnia bona supra dicta iure patronatus ecclesie in Cunewalde 15 cum vniuersitate transeunte nobis tanqvam fevdi eius- dem domino resignauit. Vnde cum omnia bona eadem in feudo a Misnensi ecclesia teneamus, uenerabilj domino nostro Witchone Misnensis ecclesie episcopo nec non honorabilibus uiris dominis Ottoni preposito 20 Henrico decano totiqve eiusdem ecclesie capitvlo cum omni iure libere resignamus, capitulo et Budissinensi ecclesie approprianda. In cuius rei testimonium hanc litteram nostri sigilli munimine duximus roborandam. Et nos Witcho dei gracia Misnensis ecclesie epis- 25 copus predictam empcionem et vendicionem ratam et gratam habentes, bona supradicta omnia et singula capitulo et ecclesie Budissinensi de consensu nostri capituli appropriamus in nomine dominj in his scrip- tis. In cuius appropriacionis euidenciam sigillum 30 nostrum presentibus est appensum. Et nos Otto pre- positus, Henricus decanus totvmque capitvlum ecclesie Misnensis ad exprimendum consensum nostrvm jn appropriacione huius modi accessisse sigillum nostri capituli presentibus duximus appendendum. Actum et datum Budissinae anno domini M'CCCOxVII° in cra- stino beati Benedictj abbatis. 5 10 35 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit drei siegeln.)
Strana 215
215 CXLVIII. Woldemar markgraf von Brandenburg, bestätigt die rechte und freiheiten der stadt Görlitz. D. Spandau, 10. april (dominica die proxima post diem beati Ambrosij) 1317. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio recognoscimus et ad uniuersorum noticiam tenore presencium publice volumus perue- nire : Quod nostris fidelibus ciuibus ciuitatis Gorlicz omnes libertates et jura, quibus hucusque vsi sunt, 10 veluti in priuilegijs ipsorum desuper euidenter ex- primitur perpetuo et omni tempore inconuulsa ser- uare volumus penitus et illesa. In cuius rei testi- monium nostro sigillo muniri jussimus presens scrip- tum, presentibus testibus nostris fidelibus Conrado de Reder, Cristano de Gherardesdorpp, Fritsone de Al- uensleue, Petsone de Lossowe, Henrico de Schencken- dorpp et Johanne de Crochere, militibus, cum pluribus alijs fide dignis. Actum et datum in Spandowe anno domini millesimo trecentesimo septimo decimo do- 20 minica die proxima post diem beati Ambrosij epis- copi et confessoris. 15 (Am originale im Görlitzer rathsarchive hängt an einem per- gamentriemen ein ovales siegel, dessen umschrift unleserlich ist; darauf steht ein mit einem mantel bekleideter mann, der in der rechten einen mit einer fahne geschmückten spiess hält und mit der linken sich auf einen dreieckigen schild stützt, auf welchem, wie in der fahne, ein ausgebreiteter rechtssehender adler befind- lich ist. Das aus wachs und mehl bestehende siegel ist bleich, oben und unten spitzig. — Gedruckt bei Riedel, codex diplomat. 30 Brandenburgensis, abth. II., tom. I., p. 401.) 25
215 CXLVIII. Woldemar markgraf von Brandenburg, bestätigt die rechte und freiheiten der stadt Görlitz. D. Spandau, 10. april (dominica die proxima post diem beati Ambrosij) 1317. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio recognoscimus et ad uniuersorum noticiam tenore presencium publice volumus perue- nire : Quod nostris fidelibus ciuibus ciuitatis Gorlicz omnes libertates et jura, quibus hucusque vsi sunt, 10 veluti in priuilegijs ipsorum desuper euidenter ex- primitur perpetuo et omni tempore inconuulsa ser- uare volumus penitus et illesa. In cuius rei testi- monium nostro sigillo muniri jussimus presens scrip- tum, presentibus testibus nostris fidelibus Conrado de Reder, Cristano de Gherardesdorpp, Fritsone de Al- uensleue, Petsone de Lossowe, Henrico de Schencken- dorpp et Johanne de Crochere, militibus, cum pluribus alijs fide dignis. Actum et datum in Spandowe anno domini millesimo trecentesimo septimo decimo do- 20 minica die proxima post diem beati Ambrosij epis- copi et confessoris. 15 (Am originale im Görlitzer rathsarchive hängt an einem per- gamentriemen ein ovales siegel, dessen umschrift unleserlich ist; darauf steht ein mit einem mantel bekleideter mann, der in der rechten einen mit einer fahne geschmückten spiess hält und mit der linken sich auf einen dreieckigen schild stützt, auf welchem, wie in der fahne, ein ausgebreiteter rechtssehender adler befind- lich ist. Das aus wachs und mehl bestehende siegel ist bleich, oben und unten spitzig. — Gedruckt bei Riedel, codex diplomat. 30 Brandenburgensis, abth. II., tom. I., p. 401.) 25
Strana 216
216 CXLIX. Withego bischof von Meissen confirmirt einigun- gen der domherren zu Budissin über die art wie bei verleihung von praebenden zu verfahren 5 sei. D. Dresden, 1. mai (fer. v. ante diem Johannis ante portam) 1317. Nos Withego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus publice in his scriptis, quod venientes ad nostram presenciam Conradus custos 10 et Hermannus canonici et procuratores capituli Bu- disnensis petiuerunt quatenus ex officio nostro digna- remur confirmare ordinacionem et statutum in eorum capitulo per honorabiles viros et discretos, dominum Bernhardum prepositum Fredericum decanum totum- que capitulum factum, pro augmento diuini cultus et utilitate ecclesie sub hac forma. De decem talentis denariorum Budissinensium de nouo Budisinensis eccle- sie appropriatis vnam maiorem prebendam fecerunt, quam domino Hermanno prius in canonicum accepto 20 pro prebenda assignauerunt, tamen vt successor suus minorem prebendam habens habeat competentem sustentacionem suam minorem prebendam cum pre- dictis decem talentis vnimis quod de ipsis vnitis prebenda maior de cetero habeatur. Preterea statu- tum fecerunt concorditer canonici supradicti, quod maioribus prebendis vacantibus seniores canonici po- terunt ipsas si volunt optare a die vacacionis quatuor infra dies, quibus lapsis si non optauerint, ex tunc successori uel successoribus prebendas huiusmodi sic 30 vacantes assignare tenebuntur. Vnde cum ex pasto- ralis officij nostri debito incrementis ecclesiarum et personarum vtilitatibus intendere atque communem vtilitatem priuata preferre teneamur, predictam insti- tucionem maioris prebende vt promissum est, vt pote 35 pie et prouide factam gratam et ratam habendo approbamus, prelibatum statutum presentis scripti patrocinio confirmantes. Datum Dresden anno domini M°CCCOXVII° feria quinta ante diem sancti Johannis ante 15 25
216 CXLIX. Withego bischof von Meissen confirmirt einigun- gen der domherren zu Budissin über die art wie bei verleihung von praebenden zu verfahren 5 sei. D. Dresden, 1. mai (fer. v. ante diem Johannis ante portam) 1317. Nos Withego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus publice in his scriptis, quod venientes ad nostram presenciam Conradus custos 10 et Hermannus canonici et procuratores capituli Bu- disnensis petiuerunt quatenus ex officio nostro digna- remur confirmare ordinacionem et statutum in eorum capitulo per honorabiles viros et discretos, dominum Bernhardum prepositum Fredericum decanum totum- que capitulum factum, pro augmento diuini cultus et utilitate ecclesie sub hac forma. De decem talentis denariorum Budissinensium de nouo Budisinensis eccle- sie appropriatis vnam maiorem prebendam fecerunt, quam domino Hermanno prius in canonicum accepto 20 pro prebenda assignauerunt, tamen vt successor suus minorem prebendam habens habeat competentem sustentacionem suam minorem prebendam cum pre- dictis decem talentis vnimis quod de ipsis vnitis prebenda maior de cetero habeatur. Preterea statu- tum fecerunt concorditer canonici supradicti, quod maioribus prebendis vacantibus seniores canonici po- terunt ipsas si volunt optare a die vacacionis quatuor infra dies, quibus lapsis si non optauerint, ex tunc successori uel successoribus prebendas huiusmodi sic 30 vacantes assignare tenebuntur. Vnde cum ex pasto- ralis officij nostri debito incrementis ecclesiarum et personarum vtilitatibus intendere atque communem vtilitatem priuata preferre teneamur, predictam insti- tucionem maioris prebende vt promissum est, vt pote 35 pie et prouide factam gratam et ratam habendo approbamus, prelibatum statutum presentis scripti patrocinio confirmantes. Datum Dresden anno domini M°CCCOXVII° feria quinta ante diem sancti Johannis ante 15 25
Strana 217
217 portam latinam, pontificatus nostri anno quinto. Et nos Otto dei gracia prepositus, Henricus decanus totumque Misnensis ecclesie capitulum ordinationi vnioni et statuto prefatis consensum nostrum pariter adhibemus. Sigillum nostri capituli, huic littere in euidens testimonium duximus apponendum. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das siegel fehll.) СL. Woldemar, markgraf von Brandenburg, verbin- 10 det eine anzahl dörfer dergestalt mit der stadt Löbau, dass dieselben künftig in Löbau recht nehmen sollen. D. Berlin, 3. december (sabbato proximo ante festum sancti Nicolai) 1317. Nouerint uniuersi noticiam presentis litere habi- 15 turi, quod nos Woldemarus dei gracia Brandenbur- gensis et Lusacie marchio, has villas Euersdorff, Otten- hayn, Biscopistorf, Herwigsdorff, Strabenwaldt, Pauls- dorf, Rosenhain et Conradisdorf sclauitalem appo- suimus nostre ciuitati Lobaw jta quod villani dictarum 20 villarum jn dicta ciuitate sua jura de cetero postu- labunt. In cuius rei testimonium nostro sigillo muniri fecimus presens scriptum. Testes hujus sunt Chris- tannus de Gerardsdorf noster aduocatus in Goerlicz, miles Euerardus prepositus Stolpensis noster capel- 25 lanus, cum alijs fide dignis. Actum et datum Berlin anno domini MCCC decimo septimo, sabato proximo ante festum sancti Nicolaj. (Nach dem originale im Löbauer rathsarchive. Zwei vidi- mirte copien sind im archive zu Zittau (vom jahre 1527) und Gör- 30 litz (vom jahre 1532) Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, ur- kundensammlung, nro. CXXI., p. 500, und Riedel, codex diplom. Brandenburg. II., lom. I., p. 416.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 28
217 portam latinam, pontificatus nostri anno quinto. Et nos Otto dei gracia prepositus, Henricus decanus totumque Misnensis ecclesie capitulum ordinationi vnioni et statuto prefatis consensum nostrum pariter adhibemus. Sigillum nostri capituli, huic littere in euidens testimonium duximus apponendum. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive. Das siegel fehll.) СL. Woldemar, markgraf von Brandenburg, verbin- 10 det eine anzahl dörfer dergestalt mit der stadt Löbau, dass dieselben künftig in Löbau recht nehmen sollen. D. Berlin, 3. december (sabbato proximo ante festum sancti Nicolai) 1317. Nouerint uniuersi noticiam presentis litere habi- 15 turi, quod nos Woldemarus dei gracia Brandenbur- gensis et Lusacie marchio, has villas Euersdorff, Otten- hayn, Biscopistorf, Herwigsdorff, Strabenwaldt, Pauls- dorf, Rosenhain et Conradisdorf sclauitalem appo- suimus nostre ciuitati Lobaw jta quod villani dictarum 20 villarum jn dicta ciuitate sua jura de cetero postu- labunt. In cuius rei testimonium nostro sigillo muniri fecimus presens scriptum. Testes hujus sunt Chris- tannus de Gerardsdorf noster aduocatus in Goerlicz, miles Euerardus prepositus Stolpensis noster capel- 25 lanus, cum alijs fide dignis. Actum et datum Berlin anno domini MCCC decimo septimo, sabato proximo ante festum sancti Nicolaj. (Nach dem originale im Löbauer rathsarchive. Zwei vidi- mirte copien sind im archive zu Zittau (vom jahre 1527) und Gör- 30 litz (vom jahre 1532) Gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, ur- kundensammlung, nro. CXXI., p. 500, und Riedel, codex diplom. Brandenburg. II., lom. I., p. 416.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 28
Strana 218
218 CLI. Usuardus und andere kardinäle spenden ablass zum umbau der kirchen zu st. Peter und st. Ni- colai in Görlitz. D. Avignon, 1317; erneuert 5 publicirt vom bischof Nicolaus zu Meissen un- term 21. september 1372. 15 35 Universis Christi fidelibus presentes literas in- specturis, nos fratres miseracione diuina Vsuardus Anthiocensis, Dominicus Gradensis patriarche, Petrus 10 Ragusinus, Roettagnus Neopontensis, Raymondus Adrinopolitanus archiepiscopi, Kamencinus, Vacradius, Berengarus Carpentoratensis, Petrus Variarinus, Bre- tillus Cunauiensis, Andreas Crohensis, Petrus Achillo- nensis, Bretillus Tartharorum episcopi salutem in trino. Pia mater ecclesia de animarum salute sollicita, deuo- cionem fidelium per quedam munera spiritualia re- missiones uidelicet et indulgencias imitari consueuit, a debiti famulatus honorem deo scilicet et sacris ae- dibus impendendum, ut quanto crebrius et deuocius 20 illic confluitur populus Christianus arduis saluatoris graciam precibus implorando, tanto delictorum suorum veniam et gloriam regni celestis consequi mereantur eternam. Cupientes igitur ut ecclesia s. Petri in Gorlicz et ecclesia s. Nicolai sibi angra Misnensis dio- 25 cesis congruis honoribus frequententur et a Christi fidelibus jugiter venerentur: omnibus penitentibus uere et confessis qui ad ipsas ecclesias in quolibet festo eorundem, nec non in festiuitatibus infrascriptis, uidelicet natiuitatis domini nostri Jhesu Christi, cir- 30 cumcisionis, epiphanie, parasceues, resurrectionis, as- censionis, pentecostes, in omnibus et singulis festiui- tatibus uirginis Marie, beatorum Petri et Pauli ac omnium apostolorum, euangelistarum, jnuencionis et exaltacionis s. crucis, Michaelis archangeli, Johannis baptiste, Laurencii, Antonii et Nicolai, ac sanctarum Mariae Magdalenae, Katharinae, Margarethae, Agathae, Luciae, in commemoracionem omnium sanctorum et in dedicacione ipsarum ecclesiarum causa deuocionis,
218 CLI. Usuardus und andere kardinäle spenden ablass zum umbau der kirchen zu st. Peter und st. Ni- colai in Görlitz. D. Avignon, 1317; erneuert 5 publicirt vom bischof Nicolaus zu Meissen un- term 21. september 1372. 15 35 Universis Christi fidelibus presentes literas in- specturis, nos fratres miseracione diuina Vsuardus Anthiocensis, Dominicus Gradensis patriarche, Petrus 10 Ragusinus, Roettagnus Neopontensis, Raymondus Adrinopolitanus archiepiscopi, Kamencinus, Vacradius, Berengarus Carpentoratensis, Petrus Variarinus, Bre- tillus Cunauiensis, Andreas Crohensis, Petrus Achillo- nensis, Bretillus Tartharorum episcopi salutem in trino. Pia mater ecclesia de animarum salute sollicita, deuo- cionem fidelium per quedam munera spiritualia re- missiones uidelicet et indulgencias imitari consueuit, a debiti famulatus honorem deo scilicet et sacris ae- dibus impendendum, ut quanto crebrius et deuocius 20 illic confluitur populus Christianus arduis saluatoris graciam precibus implorando, tanto delictorum suorum veniam et gloriam regni celestis consequi mereantur eternam. Cupientes igitur ut ecclesia s. Petri in Gorlicz et ecclesia s. Nicolai sibi angra Misnensis dio- 25 cesis congruis honoribus frequententur et a Christi fidelibus jugiter venerentur: omnibus penitentibus uere et confessis qui ad ipsas ecclesias in quolibet festo eorundem, nec non in festiuitatibus infrascriptis, uidelicet natiuitatis domini nostri Jhesu Christi, cir- 30 cumcisionis, epiphanie, parasceues, resurrectionis, as- censionis, pentecostes, in omnibus et singulis festiui- tatibus uirginis Marie, beatorum Petri et Pauli ac omnium apostolorum, euangelistarum, jnuencionis et exaltacionis s. crucis, Michaelis archangeli, Johannis baptiste, Laurencii, Antonii et Nicolai, ac sanctarum Mariae Magdalenae, Katharinae, Margarethae, Agathae, Luciae, in commemoracionem omnium sanctorum et in dedicacione ipsarum ecclesiarum causa deuocionis,
Strana 219
219 peregrinacionis uel oracionis et per octauas predicta- rum festiuitatum accesserint uel qui in extremis la- borantes dictarum ecclesiarum suarum legauerint fa- cultatem, aut qui corpus Christi et oleum sanctum secuti fuerint cum portatur infirmis, seu qui missis predicacionibus et aliis diuinis officiis, exequiis et sepulturis mortuorum in dictis ecclesiis in eorum ci- miterio interfuerint, aut qui in serotina pulsacione campane ter aue Maria deuote dixerint, demum qui ad luminaria ornamenta et alia domorum harum ne- cessaria manus porrexerint adiutrices, quociescunque premissa uel premissorum aliquocies fecerint, de om- nipotentis dei miseracione et beatorum ipsorum Petri et Pauli, eius auctoritate infisi singuli nostrum singulas dies missas pro defunctis sibi poenitentium misericordi- ter in domino relaxamus, dum modo diocesani uoluntas adaccesserit et consenterit. In cuius rei testimonium presentes literas sigillorum nostrorum fecimus appen- sione muniri. Datum Auinionis anno millesimo CCCXVII sanctissimi patris et domini Johannis xXII. papae anno 20 secundo. Et nos Nicolaus dei gracia Misnensis episcopus apostolice sedis nuncius predictas predictorum et aliorum quorumcunque uenerabilium in Christo pa- trum, indulgencias et alias in quibuscunque literis 25 aliis comprehensas, et ad ecclesias s. Petri et Pauli et s. Nicolai ante Gorlicz datas et commissas, gratas et ratas habentes, saluis semper canonicis institutis, easque approbamus presentibus et autoritate nostra in dei nomine confirmamus, addentes de nostra qua- 30 draginta dierum indulgencias iis qui se ad premissa opera aliis ut premittitur contenta exhibuerint, dum modo confessi fuerint et contriti. In eius rei testi- monium secretum nostrum presentibus est apposi- tum. Acta sunt hec in castro nostro Stolpen anno 35 domini millesimo trecentesimo septuagesimo secundo, vicesima prima die mensis septembris. 5 10 15 (Vom originale im archive der Oberl. gesellschaft der wissenschaften.) 28 *
219 peregrinacionis uel oracionis et per octauas predicta- rum festiuitatum accesserint uel qui in extremis la- borantes dictarum ecclesiarum suarum legauerint fa- cultatem, aut qui corpus Christi et oleum sanctum secuti fuerint cum portatur infirmis, seu qui missis predicacionibus et aliis diuinis officiis, exequiis et sepulturis mortuorum in dictis ecclesiis in eorum ci- miterio interfuerint, aut qui in serotina pulsacione campane ter aue Maria deuote dixerint, demum qui ad luminaria ornamenta et alia domorum harum ne- cessaria manus porrexerint adiutrices, quociescunque premissa uel premissorum aliquocies fecerint, de om- nipotentis dei miseracione et beatorum ipsorum Petri et Pauli, eius auctoritate infisi singuli nostrum singulas dies missas pro defunctis sibi poenitentium misericordi- ter in domino relaxamus, dum modo diocesani uoluntas adaccesserit et consenterit. In cuius rei testimonium presentes literas sigillorum nostrorum fecimus appen- sione muniri. Datum Auinionis anno millesimo CCCXVII sanctissimi patris et domini Johannis xXII. papae anno 20 secundo. Et nos Nicolaus dei gracia Misnensis episcopus apostolice sedis nuncius predictas predictorum et aliorum quorumcunque uenerabilium in Christo pa- trum, indulgencias et alias in quibuscunque literis 25 aliis comprehensas, et ad ecclesias s. Petri et Pauli et s. Nicolai ante Gorlicz datas et commissas, gratas et ratas habentes, saluis semper canonicis institutis, easque approbamus presentibus et autoritate nostra in dei nomine confirmamus, addentes de nostra qua- 30 draginta dierum indulgencias iis qui se ad premissa opera aliis ut premittitur contenta exhibuerint, dum modo confessi fuerint et contriti. In eius rei testi- monium secretum nostrum presentibus est apposi- tum. Acta sunt hec in castro nostro Stolpen anno 35 domini millesimo trecentesimo septuagesimo secundo, vicesima prima die mensis septembris. 5 10 15 (Vom originale im archive der Oberl. gesellschaft der wissenschaften.) 28 *
Strana 220
220 CLII. Woldemar markgraf zu Brandenburg, bekennt den burgern zu Budissin eine schuld von 160 mark. D. Budissin, 1. märz (d. Donati) 1318. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio recognoscimus per presentes. Quod fidelibus nostris, consulibus, juratis, ac uniuersitati ciuium in Budessin obligamur in centum sexagenis grossorum Pragensium quas nobis in forma mutui 10 concesserunt. Quam quidem pecuniam totam ipsis nostris ciuibus tollendam de theloneo nostro Konigis- brucke literis presentibus assignamus, et dictum the- loneum seu fructus thelonei tamdiu integraliter per- cipient, quousque dictam fuerint summam integraliter assequuti. Hujus assignationis nostre testes sunt : Droy- seco, Redeko, Christanus de Gherardstorph, Petso de Lossowe, Heinricus de Schenkendorph, milites. Euer- ardus canonicus Budessinensis, et Hermannus de Lu- chowe, nostri capellani, et alii fidedigni. Datum 20 Budessin, predicto anno domini MCCCXVIII die Donati, in nostra et dictorum nostrorum fidelium presencia sub nostro sigillo pendenti. 5 15 (Nach dem originale im Bautzner stadtarchive aufpergament, mit einem wachssiegel, welches aber im feuer verdorben.) 25 CLIII. 30 Heinrich von Camenz überlässt die halbe stadt Camenz mit seinem antheile an dem lande dem markgrafen Woldemar von Brandenburg. D. Camenz, 12. juli (an sente Margareten abint) 1318. Ich Heinrich von Kamentz bekennen in desme offen briue, daz ich mime hern margreuen Woldemar
220 CLII. Woldemar markgraf zu Brandenburg, bekennt den burgern zu Budissin eine schuld von 160 mark. D. Budissin, 1. märz (d. Donati) 1318. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio recognoscimus per presentes. Quod fidelibus nostris, consulibus, juratis, ac uniuersitati ciuium in Budessin obligamur in centum sexagenis grossorum Pragensium quas nobis in forma mutui 10 concesserunt. Quam quidem pecuniam totam ipsis nostris ciuibus tollendam de theloneo nostro Konigis- brucke literis presentibus assignamus, et dictum the- loneum seu fructus thelonei tamdiu integraliter per- cipient, quousque dictam fuerint summam integraliter assequuti. Hujus assignationis nostre testes sunt : Droy- seco, Redeko, Christanus de Gherardstorph, Petso de Lossowe, Heinricus de Schenkendorph, milites. Euer- ardus canonicus Budessinensis, et Hermannus de Lu- chowe, nostri capellani, et alii fidedigni. Datum 20 Budessin, predicto anno domini MCCCXVIII die Donati, in nostra et dictorum nostrorum fidelium presencia sub nostro sigillo pendenti. 5 15 (Nach dem originale im Bautzner stadtarchive aufpergament, mit einem wachssiegel, welches aber im feuer verdorben.) 25 CLIII. 30 Heinrich von Camenz überlässt die halbe stadt Camenz mit seinem antheile an dem lande dem markgrafen Woldemar von Brandenburg. D. Camenz, 12. juli (an sente Margareten abint) 1318. Ich Heinrich von Kamentz bekennen in desme offen briue, daz ich mime hern margreuen Woldemar
Strana 221
221 von Brandenburg habe gelazen di halbe stat czu Ka- mentz mit mime teile des landes unde allez daz do czu gehoert. Hirumme hat min herre mir geligen sechezig marg geldes in dem lande czu Gorlicz unde sal min tochtir biraten, also sine briue sprechen, di he mir dor ubir gegebin hat. Ubir disen dingen sint gewesen dese rittere : her Droscke, her Redeke, her Richard von Torgow, her Heinrich von Schenkendorf, her Heinrich von Kochericz, her Heinrich von Rochow, her Hannus von Crochere, her Henning von Wolkow, 10 her Henning Boetel, her Reinold von Scherticz, her Withege von Punekow. Unde daz alle dese vor be- scriben rede stete unde ganz blibe, des habe ich mein jngesegele an disen brif gehangen. Diz ist ge- schen unde dirre brif ist gescriben vor Kamentz 15 nach der geburt gotes dusint iar drihundert iar ach- czen iar, an sente Margareten abint. (Hier mitgetheilt nach Riedel, codex diplom. Brandenburg. II., tom. I., pag. 424, dessen abdruck das original im k. gehcimen kabinelsarchive zu Berlin zu grunde liegt. Vergl. Höfer, samm- 20 lung ältester urkund. deutscher sprache. s. 127, nro. 51. Frag- mentarisch und mit fortlassung der zeugen abgedruckt bei Gerken, cod. I. 280.) 5 CLIV. Wedego von Camenz überlässt das schloss und 25 die halbe stadt Camenz mit dem dazu gehöri- gen theile des landes an Woldemar markgrafen von Brandenburg. D. Camenz, 12. juli (in vi- gilia Margarete) 1318. Ich Wedege von Kamentz und Weytege und 30 Borso, sine kint, bekennen und bezugen an disem offen brieve, daz wir mit willen haben gelazzen vn- sem lieben hern dem marggrauen von Brandenburg,
221 von Brandenburg habe gelazen di halbe stat czu Ka- mentz mit mime teile des landes unde allez daz do czu gehoert. Hirumme hat min herre mir geligen sechezig marg geldes in dem lande czu Gorlicz unde sal min tochtir biraten, also sine briue sprechen, di he mir dor ubir gegebin hat. Ubir disen dingen sint gewesen dese rittere : her Droscke, her Redeke, her Richard von Torgow, her Heinrich von Schenkendorf, her Heinrich von Kochericz, her Heinrich von Rochow, her Hannus von Crochere, her Henning von Wolkow, 10 her Henning Boetel, her Reinold von Scherticz, her Withege von Punekow. Unde daz alle dese vor be- scriben rede stete unde ganz blibe, des habe ich mein jngesegele an disen brif gehangen. Diz ist ge- schen unde dirre brif ist gescriben vor Kamentz 15 nach der geburt gotes dusint iar drihundert iar ach- czen iar, an sente Margareten abint. (Hier mitgetheilt nach Riedel, codex diplom. Brandenburg. II., tom. I., pag. 424, dessen abdruck das original im k. gehcimen kabinelsarchive zu Berlin zu grunde liegt. Vergl. Höfer, samm- 20 lung ältester urkund. deutscher sprache. s. 127, nro. 51. Frag- mentarisch und mit fortlassung der zeugen abgedruckt bei Gerken, cod. I. 280.) 5 CLIV. Wedego von Camenz überlässt das schloss und 25 die halbe stadt Camenz mit dem dazu gehöri- gen theile des landes an Woldemar markgrafen von Brandenburg. D. Camenz, 12. juli (in vi- gilia Margarete) 1318. Ich Wedege von Kamentz und Weytege und 30 Borso, sine kint, bekennen und bezugen an disem offen brieve, daz wir mit willen haben gelazzen vn- sem lieben hern dem marggrauen von Brandenburg,
Strana 222
9 222 hern Woldemare, Kamentz hus vnd halbe stat mit alme lande vnd mit lueten, die dazu gehoren, mit der heide, mit alme gute ledeg vnd vorlegen, mit gerichte als eiz darzu gehoret, mit holze, mit watere, mit viscerige, mit allen scheidungen, die dazu ge- horen, vnd mit alle dem, daz in der bescheidunge begrifen ist, mit alme rechte vnd mit alme nütze, als wy hatten, vnd waz vnse here der vorgenante marg- grafe hir vmb kein vns tun wil, daz sal an sinen 10 gnaden sten, vnd da scullen wir ihn nümmer vngüt- lichen vmme gemanen. Wir geloben ouch daz wir vnsem heren dem marggrauen noch sine lande nüm- mer kein scade tun scullen von vnsen vesten. Vber allen disen dingen sint gewesen dise ritter: her 15 Droseke, her Redeke, Richart von Turgow, Henrich der Schenkendorff, Henrich Kokeriz, Henrich von Ro- chow, Johan der Crochere, Henning von Wolkow, Henning Bocel, her Reinolt von Schertiz vnd her We- tege de von Punekow. Vnd daz alle diese vorge- 20 screben rede stete vnd ganz blibe, des haben wir vnse jnsigel an dissen brief gehangen. Diz ist ge- schehen vnd dirre brief ist gescriben vor Kamentz, anno domini MCCCXVIII, in vigilia Margarete. 5 (Der druck bei Gerken cod. I. 279 ist ungenau, daher ist 25 hier der aus dem copialbuche des geh. kabinetsarchivs zu Berlin I. c. 4 in quarto bl. 68 entnommene druck von Riedel cod. dipl. Brandenb., II. hauptth., I. band, p. 424, gewählt worden.) 30 CLV. Woldemar, markgraf von Brandenburg, verleiht der gattin Bernhards von Pulsnitz, Margaretha, das städtchen Pulsnitz auf der grenze der Ober- lausitz und der markgrafschaft Meissen zum leibgedinge. D. Dresden, 20. juli (feria quinta ante festum sancti Jacobi) 1318. 35 Nouerint vniuersi, quorum audientie exhibitum fuerit presens scriptum, quod nos Woldemarus, dei
9 222 hern Woldemare, Kamentz hus vnd halbe stat mit alme lande vnd mit lueten, die dazu gehoren, mit der heide, mit alme gute ledeg vnd vorlegen, mit gerichte als eiz darzu gehoret, mit holze, mit watere, mit viscerige, mit allen scheidungen, die dazu ge- horen, vnd mit alle dem, daz in der bescheidunge begrifen ist, mit alme rechte vnd mit alme nütze, als wy hatten, vnd waz vnse here der vorgenante marg- grafe hir vmb kein vns tun wil, daz sal an sinen 10 gnaden sten, vnd da scullen wir ihn nümmer vngüt- lichen vmme gemanen. Wir geloben ouch daz wir vnsem heren dem marggrauen noch sine lande nüm- mer kein scade tun scullen von vnsen vesten. Vber allen disen dingen sint gewesen dise ritter: her 15 Droseke, her Redeke, Richart von Turgow, Henrich der Schenkendorff, Henrich Kokeriz, Henrich von Ro- chow, Johan der Crochere, Henning von Wolkow, Henning Bocel, her Reinolt von Schertiz vnd her We- tege de von Punekow. Vnd daz alle diese vorge- 20 screben rede stete vnd ganz blibe, des haben wir vnse jnsigel an dissen brief gehangen. Diz ist ge- schehen vnd dirre brief ist gescriben vor Kamentz, anno domini MCCCXVIII, in vigilia Margarete. 5 (Der druck bei Gerken cod. I. 279 ist ungenau, daher ist 25 hier der aus dem copialbuche des geh. kabinetsarchivs zu Berlin I. c. 4 in quarto bl. 68 entnommene druck von Riedel cod. dipl. Brandenb., II. hauptth., I. band, p. 424, gewählt worden.) 30 CLV. Woldemar, markgraf von Brandenburg, verleiht der gattin Bernhards von Pulsnitz, Margaretha, das städtchen Pulsnitz auf der grenze der Ober- lausitz und der markgrafschaft Meissen zum leibgedinge. D. Dresden, 20. juli (feria quinta ante festum sancti Jacobi) 1318. 35 Nouerint vniuersi, quorum audientie exhibitum fuerit presens scriptum, quod nos Woldemarus, dei
Strana 223
223 gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio, contu- limus et per presentes conferimus litteras sollempni- tate debita et consueta, honorifice femine domine Margarete, conthorali honesti militis nostri domini Bernardi dicti de Polsenitz, opidum Polsnitz et omnia bona, que ipsi castro Polsenitz adiacent queque per- tinent ad ipsum castrum, cum omni jure fructu at- que libertate, quibus a nobis eadem tenuit et tenet miles noster superius memoratus, iure dotalitij debiti, sine omni molestia, quoad vixerit, possidenda. Huic nostre collationi presentes fuerunt dominus Otto purcgrauius de Donyn senior, reuerendus vir domi- nus Withego ecclesie Misnensis episcopus, Heinricus de Coldyz, Richardus de Torgowe, Droyseco, Redeko, Heinricus de Schenkendorppe, Heinricus de Rochowe, Henningus de Walcowe, Henningus Boecel, milites nostri fideles, Euerardus prepositus Stolpensis, cano- nicus in Budessyn et Hermannus de Luchowe nostri capellani, cum alijs fide dignis. Actum et datum, sub nostro pendenti sigillo, in Dresden, anno domini 20 MCCC decimo octauo, feria quinta ante festum sancti Jacobi. 5 10 15 (Nach dem im königl. sächsischen geheimen staatsarchive zu Dresden befindlichen originale abgedruckt bei Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauptth., I. band, pag. 425.) 25 CLVI. Otto von Lutitz mit seiner gemahlin Catharina schenken dem kloster Marienthal die villa Me- rove unter der bedingung, dass beide gatten während ihrer lebenszeit die einkunfte dersel- 30 ben geniessen können. D. 1318 (ohne nähere bezeichnung des tages). In nomine domini amen. Quoniam ea que aguntur in tempore, cursu temporis raperentur a me-
223 gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio, contu- limus et per presentes conferimus litteras sollempni- tate debita et consueta, honorifice femine domine Margarete, conthorali honesti militis nostri domini Bernardi dicti de Polsenitz, opidum Polsnitz et omnia bona, que ipsi castro Polsenitz adiacent queque per- tinent ad ipsum castrum, cum omni jure fructu at- que libertate, quibus a nobis eadem tenuit et tenet miles noster superius memoratus, iure dotalitij debiti, sine omni molestia, quoad vixerit, possidenda. Huic nostre collationi presentes fuerunt dominus Otto purcgrauius de Donyn senior, reuerendus vir domi- nus Withego ecclesie Misnensis episcopus, Heinricus de Coldyz, Richardus de Torgowe, Droyseco, Redeko, Heinricus de Schenkendorppe, Heinricus de Rochowe, Henningus de Walcowe, Henningus Boecel, milites nostri fideles, Euerardus prepositus Stolpensis, cano- nicus in Budessyn et Hermannus de Luchowe nostri capellani, cum alijs fide dignis. Actum et datum, sub nostro pendenti sigillo, in Dresden, anno domini 20 MCCC decimo octauo, feria quinta ante festum sancti Jacobi. 5 10 15 (Nach dem im königl. sächsischen geheimen staatsarchive zu Dresden befindlichen originale abgedruckt bei Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauptth., I. band, pag. 425.) 25 CLVI. Otto von Lutitz mit seiner gemahlin Catharina schenken dem kloster Marienthal die villa Me- rove unter der bedingung, dass beide gatten während ihrer lebenszeit die einkunfte dersel- 30 ben geniessen können. D. 1318 (ohne nähere bezeichnung des tages). In nomine domini amen. Quoniam ea que aguntur in tempore, cursu temporis raperentur a me-
Strana 224
224 moria hominum, si non fulcirentur noticia testium et testimonio litterarum, eapropter ego Otto dictus de Lutitz Christi fidelibus tam presentibus quam futuris notum esse volo in his scriptis, quod ego de mea propria pecunia a religiosis dominabus clau- stri gloriose virginis Marie villam earum, que di- citur Merove, cum omni utilitate proventu et jure mihi et dilecte mee legitime conthorali Catherine comparavi, ista condicione expressa notabiliter in 10 contractu, videlicet quod dicta villa nostre vite tantummodo cum omni proventu et fructu nostris debet necessitatibus deservire, cum autem quis prior ex nobis vocatione divina transire contigerit mortis debitum persolvenda, superstes manens villam ean- 15 dem cum suis proventibus potestative quoad vixerit solummodo reservabit. Verum tamen cum isdem diem clauserit extremum moriendo, villa prelibata cum omni suo jure dictis dominabus debet impos- terum remanere, omnium consangvineorum quantum- 20 cunque nostrorum propinquorum sint etiam fratrum aut sororum nostrarum contradictione penitus non obstante, quia nec nobis nec alicui hominum in dicta villa ego et consors mea dilecta omnino relin- quimus quidquam juris. Ut ergo prescriptus con- 25 tractus rationabilis ad notitiam deveniat futurorum, presentem litteram dominabus supra dictis dedi mei sigilli testimonio roboratam. Testes hujus sunt: Joannes de Therolt, Conius de Muswitz, Henricus de Nostitz, Wernerus de Lutitz, Bertoldus Wenat, Frisco 30 de Morozwitz, Apez Beringo, Sivtoz et ceteri fide digni. Datum anno domini MCCCXVIII. 5 (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mit einem siegel.)
224 moria hominum, si non fulcirentur noticia testium et testimonio litterarum, eapropter ego Otto dictus de Lutitz Christi fidelibus tam presentibus quam futuris notum esse volo in his scriptis, quod ego de mea propria pecunia a religiosis dominabus clau- stri gloriose virginis Marie villam earum, que di- citur Merove, cum omni utilitate proventu et jure mihi et dilecte mee legitime conthorali Catherine comparavi, ista condicione expressa notabiliter in 10 contractu, videlicet quod dicta villa nostre vite tantummodo cum omni proventu et fructu nostris debet necessitatibus deservire, cum autem quis prior ex nobis vocatione divina transire contigerit mortis debitum persolvenda, superstes manens villam ean- 15 dem cum suis proventibus potestative quoad vixerit solummodo reservabit. Verum tamen cum isdem diem clauserit extremum moriendo, villa prelibata cum omni suo jure dictis dominabus debet impos- terum remanere, omnium consangvineorum quantum- 20 cunque nostrorum propinquorum sint etiam fratrum aut sororum nostrarum contradictione penitus non obstante, quia nec nobis nec alicui hominum in dicta villa ego et consors mea dilecta omnino relin- quimus quidquam juris. Ut ergo prescriptus con- 25 tractus rationabilis ad notitiam deveniat futurorum, presentem litteram dominabus supra dictis dedi mei sigilli testimonio roboratam. Testes hujus sunt: Joannes de Therolt, Conius de Muswitz, Henricus de Nostitz, Wernerus de Lutitz, Bertoldus Wenat, Frisco 30 de Morozwitz, Apez Beringo, Sivtoz et ceteri fide digni. Datum anno domini MCCCXVIII. 5 (Nach einer abschrift des originals zu Marienthal mit einem siegel.)
Strana 225
225 CLVII. Woldemar markgraf von Brandenburg nimmt das domcapitel zu Budissin in seinen besonderen schutz. D. Görlitz, 10. august (in die s. Laurentij) 1318. Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lu- sacie marchio fideli militi Christiano de Gherrardsdorff aduocato Budissinensi nec non uniuersis aduocatis post eum ibidem statuendis graciam suam ac omne bonum. Vestre fidelitati, honorabiles uiros, prepositum 10 decanum et capitulum ecclesie Budissinensis cum bonis eorundem et ecclesie rocommendamus, literas per presentes districte precipientes: qvatenus ipsos fa- miliam ipsorum et subditos, bona fideli protectione tueamini et sincera, non admittendo, vt qvisqvam 15 ipsos in personis in familiaribus et subditis ipsorum et bonis molestare uerbo vel facto presumat. Ipsos qvoque molestare presumentes compescatis tali poena qve alijs prodeat in exemplum et terrorem incutiat non necandi. Insuper uobis committimus et man- 20 damus qvatenus vniuersos et singulos, qvi ipsis de- cimas et alias pensiones uel census soluere tenentur, vt debitis exsoluant terminis efficaciter compellatis, prouisurj vt hoc nostrum mandatvm adeo fideliter et studiose exeqvaminj, ne contra uos tanquam rebelles 25 et tanqvam nostre uoluntati rebellantes procedere compellamur. Qvoniam et per antecessores nostros, sicut in ipsorum comperimus literis tuicione et remedio consimili est munita ecclesia supra dicta, qvorum uestigijs nostram concederet reuerenciam inherere. Datum sub nostro pendenti sigillo propter maiorem efficaciam, anno dominj M'CCCOXVIII° die s. Laurencij in Görliz, presentibus reuerendo domino Withegone ecclesie Misnensis episcopo, Dreisecone, Lvthero de Scriuersdorff, Redekino marschallo, Henrico de Schen- ckendorpp, Petsecone de Lossowe, Henningo de Wolcowe, et Henningo de Boetel, militibus, Gerardo 29 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
225 CLVII. Woldemar markgraf von Brandenburg nimmt das domcapitel zu Budissin in seinen besonderen schutz. D. Görlitz, 10. august (in die s. Laurentij) 1318. Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lu- sacie marchio fideli militi Christiano de Gherrardsdorff aduocato Budissinensi nec non uniuersis aduocatis post eum ibidem statuendis graciam suam ac omne bonum. Vestre fidelitati, honorabiles uiros, prepositum 10 decanum et capitulum ecclesie Budissinensis cum bonis eorundem et ecclesie rocommendamus, literas per presentes districte precipientes: qvatenus ipsos fa- miliam ipsorum et subditos, bona fideli protectione tueamini et sincera, non admittendo, vt qvisqvam 15 ipsos in personis in familiaribus et subditis ipsorum et bonis molestare uerbo vel facto presumat. Ipsos qvoque molestare presumentes compescatis tali poena qve alijs prodeat in exemplum et terrorem incutiat non necandi. Insuper uobis committimus et man- 20 damus qvatenus vniuersos et singulos, qvi ipsis de- cimas et alias pensiones uel census soluere tenentur, vt debitis exsoluant terminis efficaciter compellatis, prouisurj vt hoc nostrum mandatvm adeo fideliter et studiose exeqvaminj, ne contra uos tanquam rebelles 25 et tanqvam nostre uoluntati rebellantes procedere compellamur. Qvoniam et per antecessores nostros, sicut in ipsorum comperimus literis tuicione et remedio consimili est munita ecclesia supra dicta, qvorum uestigijs nostram concederet reuerenciam inherere. Datum sub nostro pendenti sigillo propter maiorem efficaciam, anno dominj M'CCCOXVIII° die s. Laurencij in Görliz, presentibus reuerendo domino Withegone ecclesie Misnensis episcopo, Dreisecone, Lvthero de Scriuersdorff, Redekino marschallo, Henrico de Schen- ckendorpp, Petsecone de Lossowe, Henningo de Wolcowe, et Henningo de Boetel, militibus, Gerardo 29 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
Strana 226
226 preposito Stolpensi canonico dicte ecclesie et Her- manno de Luchowe nostris capellanis et alijs fide dignis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit dem siegel des markgrafen.) 5 CLVIII. Woldemar markgraf zu Brandenburg schenkt dem domcapitel von Budissin steuerfreiheit auf VI. jahre. D. Breden, 29. august (in die de- collationis s. Johannis) 1318. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio publice in his scriptis qvod bonis capelle in Budessin adiacentibus ne penitus desolentur cupientes subuenire in tempore, tali remedio ipsis duximus succurrendum ita sane qvod a data pre- sencium vltra ad sex annos ipsa ab omni precaria exactione et seruicio penitus libera esse velimus et exempta. Mandamus igitur vniuersis nostris aduocatis, officialibus et precariarum collectoribus tam presen- tibus qvam futuris qvibus presens litera exhibita 20 fuerit, ne ab ipsis bonis dictis sex annis durantibus qvidqvam racione precarie seruicij aut exaccionis aut cuiuscunque exigant, sicut nostrum fauorem ipsis cupiunt suffragari. In cuius rei testimonium sigillum nostrum maius est appensum. Datum in curia Breden 25 anno dominj M°CCC XVIII°. in die decollacionis s. Jo- hannis. 10 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit einem siegel.)
226 preposito Stolpensi canonico dicte ecclesie et Her- manno de Luchowe nostris capellanis et alijs fide dignis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit dem siegel des markgrafen.) 5 CLVIII. Woldemar markgraf zu Brandenburg schenkt dem domcapitel von Budissin steuerfreiheit auf VI. jahre. D. Breden, 29. august (in die de- collationis s. Johannis) 1318. Nos Woldemarus dei gracia Brandenburgensis et Lusacie marchio publice in his scriptis qvod bonis capelle in Budessin adiacentibus ne penitus desolentur cupientes subuenire in tempore, tali remedio ipsis duximus succurrendum ita sane qvod a data pre- sencium vltra ad sex annos ipsa ab omni precaria exactione et seruicio penitus libera esse velimus et exempta. Mandamus igitur vniuersis nostris aduocatis, officialibus et precariarum collectoribus tam presen- tibus qvam futuris qvibus presens litera exhibita 20 fuerit, ne ab ipsis bonis dictis sex annis durantibus qvidqvam racione precarie seruicij aut exaccionis aut cuiuscunque exigant, sicut nostrum fauorem ipsis cupiunt suffragari. In cuius rei testimonium sigillum nostrum maius est appensum. Datum in curia Breden 25 anno dominj M°CCC XVIII°. in die decollacionis s. Jo- hannis. 10 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit einem siegel.)
Strana 227
227 CLIX. Heinrich herzog von Jauer bestätigt die rechte und privilegien der stadt Görlitz. D. Görlitz, 26. august (suntag nach sint Bartholomaeus tag. 1319. Wir Heinrich von gotes genaden hertzog von Slezie herr zu Fuerstenborch vnd zu dem Jawer tun kunt allen den die disen briff ansehn ader horen lesen, das wir von vnsern gnaden die wir haben zu vnsernn getrewen purgern zu Goerlitz, günnen 10 aller der recht, beyde dem rat von der stat vnd der gemein, die sie haben gehabt von vnssernn elder vater margrauen Otton dem langen von Branden- burch vnd von seinen kynden, bis an dissen heuti- gen tag vnnd bestetigen das mit guten willen. Wir bekennen ouch des, das wir sie wellen lasen beliben bey Meydburgischen recht ewiclichenn. Wir bekennen ouch an dissem briue, das sie ir gut das sie vff dem lant habenn, das sie mit iren pflugen arbeiten, das sie das schullen vorschossen mit der stat vnd davon 20 kein lantpet nicht geben. Wir geloben ouch vnsren liben burgern ob vnser stat zu Goerlitz gar vorbrente oder ein teyl, das got nicht enwelle, das sie schullen zymmer howen zu anderm gebewe in der heyd und in dem walde, die zu dem land zu Goerlitz gehoren an alles hyndernusse. Vbir das gelob wir ouch ab kein burger mit vnssrem voite jagete durch vnsrenn willen oder vnser stat zu frumen geriten oder zu fuss mit dem veinden, dem ste wir vor seinen scha- den gelichir wiss als vnsern mannen. Wir globen 30 ouch das, das von disser tzeit kein man bawen noch bessern noch vesten schul heuser noch vehsten, die dem lande schedelich sein, oder davon dem lande schaden müg gescheen. Wir bekennen ouch, ob vn- ser burger von Goerlitz ir lehen gut vorkouffen, das wir das schullen leihen ane gabe. Dir vorbe- schriben red thu wir ein besteteung mit vnsen jnn- gesigeln. Dise dinck sint geschehen in vnser stat zu 15 25 35 29 *
227 CLIX. Heinrich herzog von Jauer bestätigt die rechte und privilegien der stadt Görlitz. D. Görlitz, 26. august (suntag nach sint Bartholomaeus tag. 1319. Wir Heinrich von gotes genaden hertzog von Slezie herr zu Fuerstenborch vnd zu dem Jawer tun kunt allen den die disen briff ansehn ader horen lesen, das wir von vnsern gnaden die wir haben zu vnsernn getrewen purgern zu Goerlitz, günnen 10 aller der recht, beyde dem rat von der stat vnd der gemein, die sie haben gehabt von vnssernn elder vater margrauen Otton dem langen von Branden- burch vnd von seinen kynden, bis an dissen heuti- gen tag vnnd bestetigen das mit guten willen. Wir bekennen ouch des, das wir sie wellen lasen beliben bey Meydburgischen recht ewiclichenn. Wir bekennen ouch an dissem briue, das sie ir gut das sie vff dem lant habenn, das sie mit iren pflugen arbeiten, das sie das schullen vorschossen mit der stat vnd davon 20 kein lantpet nicht geben. Wir geloben ouch vnsren liben burgern ob vnser stat zu Goerlitz gar vorbrente oder ein teyl, das got nicht enwelle, das sie schullen zymmer howen zu anderm gebewe in der heyd und in dem walde, die zu dem land zu Goerlitz gehoren an alles hyndernusse. Vbir das gelob wir ouch ab kein burger mit vnssrem voite jagete durch vnsrenn willen oder vnser stat zu frumen geriten oder zu fuss mit dem veinden, dem ste wir vor seinen scha- den gelichir wiss als vnsern mannen. Wir globen 30 ouch das, das von disser tzeit kein man bawen noch bessern noch vesten schul heuser noch vehsten, die dem lande schedelich sein, oder davon dem lande schaden müg gescheen. Wir bekennen ouch, ob vn- ser burger von Goerlitz ir lehen gut vorkouffen, das wir das schullen leihen ane gabe. Dir vorbe- schriben red thu wir ein besteteung mit vnsen jnn- gesigeln. Dise dinck sint geschehen in vnser stat zu 15 25 35 29 *
Strana 228
228 5 Goerlitz, nach gotes geburt tusent jar dryhundert jar in dem newnntzehnden jar an dem suntag nach sint Bartholomeustag. Des sint gezuck: her Gebhart von Quwernfurt, her Otto von Stewitz, Cunad von Zedlitz, Hermann von Sydlitz, Syffrit Renker, Peter von der Wysen vnd her Cunrad vnser lantschreiber vnd ander biderbe leute. (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. donnerstags nach pfingsten 1509, im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst abgedruckt 10 bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. nro. CXXIII., p. 501.) CLX. Johann, könig von Böhmen, verspricht die mark Budissin, insbesondere die städte Budissin, Ca- menz und Löbau weder zu verkaufen noch zu 15 vertauschen und erneuert ihre privilegien und rechte. D. Prag, 31. august (1. kal. septembr.) 1349. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex Lu- cemburgensis comes ac marchie Budissinensis dominus, 20 omnibus in perpetuum. Sollicitudo jugi cure guber- nacionis et amministrationis reipublice qua incessan- ter premimur, nos excitat adeo quod circa celsitudi- nem glorie maiestatis regnorum heredum et sub- ditorum nostrorum quietem mente versantes, noctes 25 insompnes ducimus, vt regnorum nostrorum integri- tatem honoris heredum et subditorum nostrorum prosperitatem, pro futuris et efficacibus fulcimentis procurare valeamus, sane marchia et prouincia terre Budissinensis tota ad nos legittime deuoluta quiaque 30 ipsius marchie Budissinensis incolis nostre serenitati iuxta puritatis sue fidei debitum, si beniuole recom- mendantibus et recommittentibus nobis fidelitatis
228 5 Goerlitz, nach gotes geburt tusent jar dryhundert jar in dem newnntzehnden jar an dem suntag nach sint Bartholomeustag. Des sint gezuck: her Gebhart von Quwernfurt, her Otto von Stewitz, Cunad von Zedlitz, Hermann von Sydlitz, Syffrit Renker, Peter von der Wysen vnd her Cunrad vnser lantschreiber vnd ander biderbe leute. (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. donnerstags nach pfingsten 1509, im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst abgedruckt 10 bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. nro. CXXIII., p. 501.) CLX. Johann, könig von Böhmen, verspricht die mark Budissin, insbesondere die städte Budissin, Ca- menz und Löbau weder zu verkaufen noch zu 15 vertauschen und erneuert ihre privilegien und rechte. D. Prag, 31. august (1. kal. septembr.) 1349. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex Lu- cemburgensis comes ac marchie Budissinensis dominus, 20 omnibus in perpetuum. Sollicitudo jugi cure guber- nacionis et amministrationis reipublice qua incessan- ter premimur, nos excitat adeo quod circa celsitudi- nem glorie maiestatis regnorum heredum et sub- ditorum nostrorum quietem mente versantes, noctes 25 insompnes ducimus, vt regnorum nostrorum integri- tatem honoris heredum et subditorum nostrorum prosperitatem, pro futuris et efficacibus fulcimentis procurare valeamus, sane marchia et prouincia terre Budissinensis tota ad nos legittime deuoluta quiaque 30 ipsius marchie Budissinensis incolis nostre serenitati iuxta puritatis sue fidei debitum, si beniuole recom- mendantibus et recommittentibus nobis fidelitatis
Strana 229
229 omagia prestantes et corporali fide eorum procura- torum interposita facientes, se et sua vna cum tota marchia et prouincia Budissinensi nostre dicioni spon- tanee submiserunt jure poli equum et iuxta celsi- tudinis nostre regie maiestatis benignitatem dignum ac racioni consentaneum fore censemus, dicte mar- chie et prouincie Budissinensis incolas talium pre- rogatiuarum privilegiis insigniri et sinceritatem fidei ipsorum condignamur graciarum vicissitudinibus re- compensare, vt ipsi, de nostre regie maiestatis do- minio digne possint et merito debeant gratulari. Vt igitur perpetue fidei firmitatis fundamentum, jncola- rum predicte marchie et prouincie Budissinensis erga nos heredes et successores nostros eo amplius et perfectius, per diuturnorum continuacionem temporum 15 suscipiat incrementum, quominus ab inmediato regi- mine nostro heredum et successorum nostrorum fue- rint sequestrati jpsius Budissinensis marchie et pro- uincie jncolis promittimus, quod nec per nos, nec per heredes aut successores nostros ipsa marchia 20 et prouincia Budissinensis, sed nec precipue ciuitates Budissin Camencz et Lubowia cuiquam Supp (sic!) nomine concedi, conferri, aut committi, nec obligari, nec vendi, aut permutari vllo vmquam tempore de- beant, sponsione nostra regia perpetuo valitura adii- 25 cientes quod dicte marchie et prouincie Budissinen- sis jncole, ad nullas peticiones steure nobis here- dibus aut successoribus nostris erunt aliquatenus obligati, jnsuper vl barones nobiles et vasalli dicte marchie et prouincie jncole se nostro gaudeant sub- 30 esse regimini et dominio letabundi, jpsos et quem- libet ipsorum in eorum juribus quibus a diuis re- gibus Boemie predecessoribus nostris felicium recor- dacionum se munitos asserunt plenius et graciosius conseruare promittimus, jpsorum siquidem juris esse consenciendo fatemur, quod infra metas marchie Bu- dissinensis predicte et non extra, nobis heredibus et successoribus nostris prompte fidelitatis obsequia facere tenebuntur, verum quia castellani castri Bu- dissin perpetuati asseruntur et specialium priuilegio- 40 rum dono tali gaudere quod nec de castrensibus 5 10 35
229 omagia prestantes et corporali fide eorum procura- torum interposita facientes, se et sua vna cum tota marchia et prouincia Budissinensi nostre dicioni spon- tanee submiserunt jure poli equum et iuxta celsi- tudinis nostre regie maiestatis benignitatem dignum ac racioni consentaneum fore censemus, dicte mar- chie et prouincie Budissinensis incolas talium pre- rogatiuarum privilegiis insigniri et sinceritatem fidei ipsorum condignamur graciarum vicissitudinibus re- compensare, vt ipsi, de nostre regie maiestatis do- minio digne possint et merito debeant gratulari. Vt igitur perpetue fidei firmitatis fundamentum, jncola- rum predicte marchie et prouincie Budissinensis erga nos heredes et successores nostros eo amplius et perfectius, per diuturnorum continuacionem temporum 15 suscipiat incrementum, quominus ab inmediato regi- mine nostro heredum et successorum nostrorum fue- rint sequestrati jpsius Budissinensis marchie et pro- uincie jncolis promittimus, quod nec per nos, nec per heredes aut successores nostros ipsa marchia 20 et prouincia Budissinensis, sed nec precipue ciuitates Budissin Camencz et Lubowia cuiquam Supp (sic!) nomine concedi, conferri, aut committi, nec obligari, nec vendi, aut permutari vllo vmquam tempore de- beant, sponsione nostra regia perpetuo valitura adii- 25 cientes quod dicte marchie et prouincie Budissinen- sis jncole, ad nullas peticiones steure nobis here- dibus aut successoribus nostris erunt aliquatenus obligati, jnsuper vl barones nobiles et vasalli dicte marchie et prouincie jncole se nostro gaudeant sub- 30 esse regimini et dominio letabundi, jpsos et quem- libet ipsorum in eorum juribus quibus a diuis re- gibus Boemie predecessoribus nostris felicium recor- dacionum se munitos asserunt plenius et graciosius conseruare promittimus, jpsorum siquidem juris esse consenciendo fatemur, quod infra metas marchie Bu- dissinensis predicte et non extra, nobis heredibus et successoribus nostris prompte fidelitatis obsequia facere tenebuntur, verum quia castellani castri Bu- dissin perpetuati asseruntur et specialium priuilegio- 40 rum dono tali gaudere quod nec de castrensibus 5 10 35
Strana 230
230 5 25 pheudis dicti castri Budissin, nec de aliis possessio- nibus quas optinent aut in futurum optinebunt ali- quouis seruitutis genere teneantur obnoxii. Huic assercioni iuxta nostrarum benignitatum pias confi- dencias aures credulae prebentes eidem omnia et singula jura et priuilegiorum ipsorum castellanorum emunitates predictas, prout eis hactenus rite vsi sunt, de nostre celsitudinis glorie maiestate, presen- tibus confirmamus, amplius autem, vt fida et merito 10 commendanda et extollenda preconijs dilectorum nostrorum fidelium burgensium ciuitatis Budissinensis fidelitatis eximietas eo specialiorum insigniatur juxta nostre regie munificencie liberalitatem pre ceteris, libertatum beneficiorum et graciarum muneribus, quo 15 ipsos pre ceteris ad nostre celsitudinis gloriam am- pliandam nouimus inhyasse et laboriosis conatibus insudasse, et vt eciam ex eo specialis commodi fructum consequantur et obtineant, quo sub titulo dicte ciuitatis Budissinensis tota marchia predicta 20 discretiuo nomine se tanquam a digniori gaudet nuncupari, ipsam ciuitatem Budissin et eius burgen- ses in perpetuum de nostre regie liberalitatis muni- ficencia talium libertatum priuilegiis insignimus, quod omnia allodia infra vnius dimidii miliaris spacium ab ipsa ciuitate Budissin jmmediate mensurandum, que ipsi ciues aut alter ipsorum iam iusto possident titulo aut in futurum ipsos aut quemlibet ipsorum legittime possidere contigerit, jure successionis here- ditarie, eis approprianda duximus et incorporanda 30 per ipsos aut alterum ipsorum iusto titulo perpetuo possidenda. Hoc adiecto de nostre regie munificen- cia gracie fulcimento, quod ipsi ciues, aut alter ip- sorum, quando et quociens dicta allodia infra metas predictas sita, inter se mutuo emerint vel vendiderint, 35 venditores resignare, emptores vero debito modo ea recipere, et per manum judicis ciuitatis Budissinensia hereditarii qui pro tempore fnerit, jnvestiri ad eadem perpetuo tenebuntur. In cuius rei testimonium pre- sentes literas fieri et sigillo maiestatis nostre jussi- 40 mus communiri. Datum Prage per manus venerabilis Johannis Wissegradensis prepositi regni Boemie can-
230 5 25 pheudis dicti castri Budissin, nec de aliis possessio- nibus quas optinent aut in futurum optinebunt ali- quouis seruitutis genere teneantur obnoxii. Huic assercioni iuxta nostrarum benignitatum pias confi- dencias aures credulae prebentes eidem omnia et singula jura et priuilegiorum ipsorum castellanorum emunitates predictas, prout eis hactenus rite vsi sunt, de nostre celsitudinis glorie maiestate, presen- tibus confirmamus, amplius autem, vt fida et merito 10 commendanda et extollenda preconijs dilectorum nostrorum fidelium burgensium ciuitatis Budissinensis fidelitatis eximietas eo specialiorum insigniatur juxta nostre regie munificencie liberalitatem pre ceteris, libertatum beneficiorum et graciarum muneribus, quo 15 ipsos pre ceteris ad nostre celsitudinis gloriam am- pliandam nouimus inhyasse et laboriosis conatibus insudasse, et vt eciam ex eo specialis commodi fructum consequantur et obtineant, quo sub titulo dicte ciuitatis Budissinensis tota marchia predicta 20 discretiuo nomine se tanquam a digniori gaudet nuncupari, ipsam ciuitatem Budissin et eius burgen- ses in perpetuum de nostre regie liberalitatis muni- ficencia talium libertatum priuilegiis insignimus, quod omnia allodia infra vnius dimidii miliaris spacium ab ipsa ciuitate Budissin jmmediate mensurandum, que ipsi ciues aut alter ipsorum iam iusto possident titulo aut in futurum ipsos aut quemlibet ipsorum legittime possidere contigerit, jure successionis here- ditarie, eis approprianda duximus et incorporanda 30 per ipsos aut alterum ipsorum iusto titulo perpetuo possidenda. Hoc adiecto de nostre regie munificen- cia gracie fulcimento, quod ipsi ciues, aut alter ip- sorum, quando et quociens dicta allodia infra metas predictas sita, inter se mutuo emerint vel vendiderint, 35 venditores resignare, emptores vero debito modo ea recipere, et per manum judicis ciuitatis Budissinensia hereditarii qui pro tempore fnerit, jnvestiri ad eadem perpetuo tenebuntur. In cuius rei testimonium pre- sentes literas fieri et sigillo maiestatis nostre jussi- 40 mus communiri. Datum Prage per manus venerabilis Johannis Wissegradensis prepositi regni Boemie can-
Strana 231
231 cellarij principis nostri dilecti n. kalendas septembris, anno domini millesimo trecentesimo decimo nono, regnorum vero nostrorum anno nono. (Nach einer vidimirten copie vom jahre 1490 im Bautzner rathsarchive. Vergl. Redern, Lus. dipl. 3.; Lus. sup. dipl. Cont. I.; collectionswerk III., 918; Hofmann, scriptor. rer. Lusat. IV., 186.; Oberl. beitr. IV., 463: Lüning, p. spec. II., 6.; du Mont I, 2. 49.; Schramm 327.) CLXI. Johann könig von Böhmen tauscht von Hein- 10 rich von Lipa für andere ortschaften die stadt Zittau mit dem dazugehörigen gebiete, den schlössern Rhonau und Oybin, ein. D. Prag, 2. september (III. non. septembr.) 1319. Nos Johannes, dei gracia Boemie et Polonie rex 15 ac Lucemburgensis comes ad uniuersorum tam presentis etatis hominum quam futuri noticiam volu- mus pervenire, quod nos de maturo et communi principum baronum et prelatorum et nobilium regni nostri Boemie consilio nec non deliberatione provida et solempni tractatu prehabitis, utilitatem et commo- dum nostrum et heredum nostrorum ac precipue ip- sius regni nostri, propter quedam futura que nobis in ipso regno nostro potuissent et poterant suboriri dispendia euidentius cognoscentes cupientesque con- ditionem ipsius regni nostri facere meliorem, opidum nostrum Hostradicz et villam Mispitz, cum dominio, jure, jurisdictione, hominibus, pratis, pascuis, pisca- tionibus, molendinis, montibus, planis, agris cultis et incultis, rubetis, silvis, aquis aquarumve decursibus 30 et generaliter cum omnibus illis cum quibus vive memorie predecessores nostri reges Boemie illustres, oppidum et villam predictam tenuerunt et nos te- 20 25
231 cellarij principis nostri dilecti n. kalendas septembris, anno domini millesimo trecentesimo decimo nono, regnorum vero nostrorum anno nono. (Nach einer vidimirten copie vom jahre 1490 im Bautzner rathsarchive. Vergl. Redern, Lus. dipl. 3.; Lus. sup. dipl. Cont. I.; collectionswerk III., 918; Hofmann, scriptor. rer. Lusat. IV., 186.; Oberl. beitr. IV., 463: Lüning, p. spec. II., 6.; du Mont I, 2. 49.; Schramm 327.) CLXI. Johann könig von Böhmen tauscht von Hein- 10 rich von Lipa für andere ortschaften die stadt Zittau mit dem dazugehörigen gebiete, den schlössern Rhonau und Oybin, ein. D. Prag, 2. september (III. non. septembr.) 1319. Nos Johannes, dei gracia Boemie et Polonie rex 15 ac Lucemburgensis comes ad uniuersorum tam presentis etatis hominum quam futuri noticiam volu- mus pervenire, quod nos de maturo et communi principum baronum et prelatorum et nobilium regni nostri Boemie consilio nec non deliberatione provida et solempni tractatu prehabitis, utilitatem et commo- dum nostrum et heredum nostrorum ac precipue ip- sius regni nostri, propter quedam futura que nobis in ipso regno nostro potuissent et poterant suboriri dispendia euidentius cognoscentes cupientesque con- ditionem ipsius regni nostri facere meliorem, opidum nostrum Hostradicz et villam Mispitz, cum dominio, jure, jurisdictione, hominibus, pratis, pascuis, pisca- tionibus, molendinis, montibus, planis, agris cultis et incultis, rubetis, silvis, aquis aquarumve decursibus 30 et generaliter cum omnibus illis cum quibus vive memorie predecessores nostri reges Boemie illustres, oppidum et villam predictam tenuerunt et nos te- 20 25
Strana 232
232 nuimus usque modo. Additis etiam aliis bonis nostris, super quibus similiter nostras dedimus litteras spe- ciales, cum fideli nostro Henrico de Lypa, pro ciui- tate et districtu Sytaviensi, castris Ronow, Oywino et Schonbuch, villis, juribus, dominio, pheudalibus hominibus et eorum pertinenciis uniuersis, et genera- liter cum omnibus eis cum quibus ipse hujusmodi usque nunc tenuit et possedit, ex certa nostra scien- tia, nostro heredum et successorum nostrorum no- 10 mine, commutavimus et permutamus et commutando in concambium damus et dedimus, tradidimus et tradimus, per ipsum Henricum et heredes et succes- sores suos possidendum jure hereditario perpetuo et tenendum. Transferentes in ipsum Henricum he- 15 redes ac successores suos omne dominium, omnem proprietatem et omnia jura, que nobis heredibus ac successoribus nostris in oppido et villa predictis et suis pertinentiis uniuersis competunt aut possent competere aliqualiter in futurum, taliter, quod ipse 20 Henricus heredes et successores sui oppidum et villam predicta vendere alienare in totum vel in parte et de ipsis tanquam de re sua propria possint disponere pro suo libito voluntatis. Renunciantes expresse et ex certa nostra scientia nostro ac here- 25 dum ac successorum nostrorum nomine in integrum restitutioni dolo et in factum accioni decepcioni vltra dimidium justi precii et omni alio juris auxilio, quo juvari possemus ad non tenendum vel non ob- servandum omnia supradicta vel aliquod ex eisdem. 30 In cujus rei testimonium presentes literas fieri et sigillis majestatis nostre jussimus communiri. Datum Prage, per manus venerabilis Johannis Wissegra- densis prepositi, regni Boemie cancellarij, principis nostri dilecti, iII. nonas septembris, anno domini 35 millesimo trecentesimo decimo (et nono), regnorum vero nostrorum anno nono. 5 (Aus dem im k. k. geh. haus—, hof— und staatsarchive zu Wien befindlichen originale, abgedruckt bei Pescheck, geschichte von Zittau, I., p. 673, 674, nro. XVII. beilage.)
232 nuimus usque modo. Additis etiam aliis bonis nostris, super quibus similiter nostras dedimus litteras spe- ciales, cum fideli nostro Henrico de Lypa, pro ciui- tate et districtu Sytaviensi, castris Ronow, Oywino et Schonbuch, villis, juribus, dominio, pheudalibus hominibus et eorum pertinenciis uniuersis, et genera- liter cum omnibus eis cum quibus ipse hujusmodi usque nunc tenuit et possedit, ex certa nostra scien- tia, nostro heredum et successorum nostrorum no- 10 mine, commutavimus et permutamus et commutando in concambium damus et dedimus, tradidimus et tradimus, per ipsum Henricum et heredes et succes- sores suos possidendum jure hereditario perpetuo et tenendum. Transferentes in ipsum Henricum he- 15 redes ac successores suos omne dominium, omnem proprietatem et omnia jura, que nobis heredibus ac successoribus nostris in oppido et villa predictis et suis pertinentiis uniuersis competunt aut possent competere aliqualiter in futurum, taliter, quod ipse 20 Henricus heredes et successores sui oppidum et villam predicta vendere alienare in totum vel in parte et de ipsis tanquam de re sua propria possint disponere pro suo libito voluntatis. Renunciantes expresse et ex certa nostra scientia nostro ac here- 25 dum ac successorum nostrorum nomine in integrum restitutioni dolo et in factum accioni decepcioni vltra dimidium justi precii et omni alio juris auxilio, quo juvari possemus ad non tenendum vel non ob- servandum omnia supradicta vel aliquod ex eisdem. 30 In cujus rei testimonium presentes literas fieri et sigillis majestatis nostre jussimus communiri. Datum Prage, per manus venerabilis Johannis Wissegra- densis prepositi, regni Boemie cancellarij, principis nostri dilecti, iII. nonas septembris, anno domini 35 millesimo trecentesimo decimo (et nono), regnorum vero nostrorum anno nono. 5 (Aus dem im k. k. geh. haus—, hof— und staatsarchive zu Wien befindlichen originale, abgedruckt bei Pescheck, geschichte von Zittau, I., p. 673, 674, nro. XVII. beilage.)
Strana 233
233 CLXII. Herzog Heinrich von Jauer belehnt die gebrüder Bernhard, Syffried und Heinrich von Baruth mit Baruth und allen den gütern, welche sie oder ihre vasallen in den landen Görlitz und Budissin 5 inne haben. D. 6. september (octauo idus septembris) 1319. In nomine domini amen. Ne ea que aguntur labant a memoria hominum, utile est ea testibus ac litteris perhennare. Nos igitur Henricus dei gracia 10 dux Slesie dominus de Furstenberch et de Jawor ad noticiam omnium tam presencium quam futurorum cupimus deuenire, quod constituti in nostra presen- cia nobiles viri dominj Bernhardus Syffridus et Hen- ricus fratres de Baruth castrum eorum Baruth et 15 omnia bona que ipsi seu eorum fasalli in terris nostris Gorlicensi et Budesinensi habent et possident, a nobis manu collata receperunt et homines nostri vt de jure debuerunt sunt effecti. Nos vero de nostra gracia attendentes eorum seruicia nobis exhibita et im- 20 posterum exhibenda, ipsis dominis manu collata con- tulimus castrum Baruth ac omnia bona prenofata ac legitimis successoribus eorum omni jure libere sine omni inquietatione in perpetuum possidenda, adjici- mus eciam quod suprascriptis duobus dominis scilicet 25 domino Bernhardo et Henrico dictis de Baruth per- mittimus in terra nostra emere triginta marcas Gor- licenses reddituum in mansis cum omni jure et uti- litate et omnibus eorum legitimis successoribus, or- dinamus et conferimus in perpetuum possidendas et 30 hoc ante festum beate Walburgis anni venientis permittimus in his scriptis. Insuper permittimus quod ante festum beate Walburgis predictis dominis de Baruth omnia bona eorum in Ossegk in districtu Strigouiensi et in villa Strosa quindecim mansos ho- 35 minum dictorum dominorum de Baruth apud fratrem nostrum ducem Bernhardum ex Briga et eisdem do- minis cum omni jure et sine omni peticione perpetue 30 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
233 CLXII. Herzog Heinrich von Jauer belehnt die gebrüder Bernhard, Syffried und Heinrich von Baruth mit Baruth und allen den gütern, welche sie oder ihre vasallen in den landen Görlitz und Budissin 5 inne haben. D. 6. september (octauo idus septembris) 1319. In nomine domini amen. Ne ea que aguntur labant a memoria hominum, utile est ea testibus ac litteris perhennare. Nos igitur Henricus dei gracia 10 dux Slesie dominus de Furstenberch et de Jawor ad noticiam omnium tam presencium quam futurorum cupimus deuenire, quod constituti in nostra presen- cia nobiles viri dominj Bernhardus Syffridus et Hen- ricus fratres de Baruth castrum eorum Baruth et 15 omnia bona que ipsi seu eorum fasalli in terris nostris Gorlicensi et Budesinensi habent et possident, a nobis manu collata receperunt et homines nostri vt de jure debuerunt sunt effecti. Nos vero de nostra gracia attendentes eorum seruicia nobis exhibita et im- 20 posterum exhibenda, ipsis dominis manu collata con- tulimus castrum Baruth ac omnia bona prenofata ac legitimis successoribus eorum omni jure libere sine omni inquietatione in perpetuum possidenda, adjici- mus eciam quod suprascriptis duobus dominis scilicet 25 domino Bernhardo et Henrico dictis de Baruth per- mittimus in terra nostra emere triginta marcas Gor- licenses reddituum in mansis cum omni jure et uti- litate et omnibus eorum legitimis successoribus, or- dinamus et conferimus in perpetuum possidendas et 30 hoc ante festum beate Walburgis anni venientis permittimus in his scriptis. Insuper permittimus quod ante festum beate Walburgis predictis dominis de Baruth omnia bona eorum in Ossegk in districtu Strigouiensi et in villa Strosa quindecim mansos ho- 35 minum dictorum dominorum de Baruth apud fratrem nostrum ducem Bernhardum ex Briga et eisdem do- minis cum omni jure et sine omni peticione perpetue 30 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 234
234 ordinande addicimus, eciam quod prenominati de Baruth villam Cunradzdorf*) in districtu nostre terre Gor- licensis sitam contra illum de Nesshenam non optine- bunt, quod eisdem recompensam in bonis tam viti- 5 libus vel in pecunia pro qua dominus marchio eis dedit villam prenotatam, fecimus prescriptis bonis prenotati dominj. Predicta bona omnia cum omni jure sine peticione debent perpetuo possidere. In cujus rei testimonium presens scriptum eis dedimus nostri 10 sigilli munimine consignatum. Datum et actum anno dominj millesimo ccc decimo nono octauo idus sep- tembris, presentibus testibus subnotatis domino Geb- hardo de Quernfurt, domino Ottone de Kamenzk, domino Bernhardo de Baruth, domino Kristano de 15 Gerharzdorf, domino Johanne de Köckeriz, domino Ottone de Stewitz, domino Conrado prothonotario et alijs quam plurimis fidedignis. (Vom originale in Baruth.) CLXIII. 25 20 König Johann von Böhmen verkauft den bür- gern zu Budissin zwei ihm zuständige denarii im gericht daselbst für CL sexagen. groschen Prager währung. D. im lager bei Oelsnitz, 22. september (X. kal. octobr.) 1319. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex, Lu- cemburgensis comes, marchieque Budischinensis do- minus omnibus in perpetuum. Ad perpetuam rei memoriam ad vniuersorum noticiam presentibus uo- lumus peruenire, quod nos dilectis nobis, ciuibus *) Auch sonst „Kunzendorf", jetzt vorstadt von Görlitz.
234 ordinande addicimus, eciam quod prenominati de Baruth villam Cunradzdorf*) in districtu nostre terre Gor- licensis sitam contra illum de Nesshenam non optine- bunt, quod eisdem recompensam in bonis tam viti- 5 libus vel in pecunia pro qua dominus marchio eis dedit villam prenotatam, fecimus prescriptis bonis prenotati dominj. Predicta bona omnia cum omni jure sine peticione debent perpetuo possidere. In cujus rei testimonium presens scriptum eis dedimus nostri 10 sigilli munimine consignatum. Datum et actum anno dominj millesimo ccc decimo nono octauo idus sep- tembris, presentibus testibus subnotatis domino Geb- hardo de Quernfurt, domino Ottone de Kamenzk, domino Bernhardo de Baruth, domino Kristano de 15 Gerharzdorf, domino Johanne de Köckeriz, domino Ottone de Stewitz, domino Conrado prothonotario et alijs quam plurimis fidedignis. (Vom originale in Baruth.) CLXIII. 25 20 König Johann von Böhmen verkauft den bür- gern zu Budissin zwei ihm zuständige denarii im gericht daselbst für CL sexagen. groschen Prager währung. D. im lager bei Oelsnitz, 22. september (X. kal. octobr.) 1319. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex, Lu- cemburgensis comes, marchieque Budischinensis do- minus omnibus in perpetuum. Ad perpetuam rei memoriam ad vniuersorum noticiam presentibus uo- lumus peruenire, quod nos dilectis nobis, ciuibus *) Auch sonst „Kunzendorf", jetzt vorstadt von Görlitz.
Strana 235
235 nostris Budischinensibus, duos denarios, quos, in ju- dicio ibidem in ciuitate Budischin obtinemus, pro centum et quinquaginta sexagenarum grossorum de- nariorum Pragensium vendidimus et vendimus, cum omni jure quod nobis competit in eisdem et in ip- sos et heredes ipsorum tytulo vendicionis transfe- rimus ita sane, quod ipsi heredes et successores eorum eosdem duos denarios annis singulis de ipso judicio percipere debeant et habere. Testes autem huius rei sunt: illustris Nycolaus dux Oppauie, prin- ceps noster dilectus, fideles nostri Thymo de Colticz et Fridmannus de Sman et alij quam plures fide digni. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillis maiestatis nostre iussimus communiri. Datum in castro apud Oelsniz, x. kal. octobr. anno 15 millesimo trecentesimo decimo nono regnorum vero nostrorum anno nono. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner stadtarchive, woran das majestätssiegel an seidenen schnüren.) CLXIV. 20 Heinrich herzog von Jauer, schenkt dem könige Johann von Böhmen alle rechte, welche ihm in den marken, namentlich in den landen Lau- sitz, Lebus und Budissin, sowie an der stadt Frankfurt a. O. gebühren möchten. D. im lager 25 bei Oelsnitz, 22. september (x. kal. octobr.) 1349. Henricus, dei gracia dux Slesie et dominus de Jawer et de Furstenbergk — — presentibus recog- noscimus, quod matura deliberatione prehabita et 30 omnium ac singulorum fidelium et consiliariorum nos- trorum consilio accedente et laude, assignauimus et 30*
235 nostris Budischinensibus, duos denarios, quos, in ju- dicio ibidem in ciuitate Budischin obtinemus, pro centum et quinquaginta sexagenarum grossorum de- nariorum Pragensium vendidimus et vendimus, cum omni jure quod nobis competit in eisdem et in ip- sos et heredes ipsorum tytulo vendicionis transfe- rimus ita sane, quod ipsi heredes et successores eorum eosdem duos denarios annis singulis de ipso judicio percipere debeant et habere. Testes autem huius rei sunt: illustris Nycolaus dux Oppauie, prin- ceps noster dilectus, fideles nostri Thymo de Colticz et Fridmannus de Sman et alij quam plures fide digni. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillis maiestatis nostre iussimus communiri. Datum in castro apud Oelsniz, x. kal. octobr. anno 15 millesimo trecentesimo decimo nono regnorum vero nostrorum anno nono. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner stadtarchive, woran das majestätssiegel an seidenen schnüren.) CLXIV. 20 Heinrich herzog von Jauer, schenkt dem könige Johann von Böhmen alle rechte, welche ihm in den marken, namentlich in den landen Lau- sitz, Lebus und Budissin, sowie an der stadt Frankfurt a. O. gebühren möchten. D. im lager 25 bei Oelsnitz, 22. september (x. kal. octobr.) 1349. Henricus, dei gracia dux Slesie et dominus de Jawer et de Furstenbergk — — presentibus recog- noscimus, quod matura deliberatione prehabita et 30 omnium ac singulorum fidelium et consiliariorum nos- trorum consilio accedente et laude, assignauimus et 30*
Strana 236
236 dedimus ac donauimus, quin imo presentibus re- signamus damus et donamus omnia et singula iura, que siue ex origine nostre natiuitatis et sanguinis quorumcunque progenitorum nostrorum vel ex suc- cessione legitima, siue feudali titulo a sacro imperio uel Romanorum rege uel a quocunque alio dependeant domino, nobis heredibus aut successoribus nostris in marchiis, prouinciis, terris et possessionibus Lusi- censi, Lubucensi, Budissinensi, etiam in ciuitate 10 Franckenvord, sita prope ripam fluminis dicti Odera, que uel ad eas uel alteram earum unquam com- petierunt competunt uel in futurum competere po- terunt, quocunque titulo siue modo cum omnibus et singulis ciuitatibus, oppidis, castris, castellis, muni- 15 tionibus, foris, uillis, allodiis, comitibus, liberis baro- nibus, ministerialibus, uasallis, inquilinis et accolis ad predictas marchias, prouincias, terras et posses- siones et ad ciuitatem Franckenvort predictam de iure uel consuetudine quocunque modo uel titulo 20 spectantibus, serenissimo principi Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi comiti marchieque Budissinensis domino, heredibus et successoribus eius in perpetuum tenenda possidenda pariter et habenda. Expresse nos prefatus dux Henricus 25 nostro nullum heredem superstitem habentes here- dum et successorum nostrorum futurorum nomine, renunciantes in scriptis omni beneficio in integrum restitutionis, interdicti, de dolo actionis, beneficio cuiuscunque iuris, quo quis resignationem, donatio- 30 nem, dationem per se factam retractare poterit aut posset. Testes autem, coram quibus tractatus huius- modi sunt habiti vel ordinati, uenerabilis pater, Witko Misnensis episcopus, illustris princeps dominus Nico- laus dux Oppaviensis, nec non nobiles uiri dominus 35 Petrus de Rosenberg, Wilhelmus de Bernstein, Hincko dictus Bercko de Duba, Timo de Coldicz, Fridricus Hermannus Fritzko fratres de Schonenburg, Benesus de Michelsberg, Vlricus de Mendico, Friedricus de Scham, Otto dictus de Heiden de Donyn, Albertus 40 de Lisnick, Stephanus de Parchwitz, Sigfridus de Baruth, Lutherus de Schribersdorff et Cristannus de 5
236 dedimus ac donauimus, quin imo presentibus re- signamus damus et donamus omnia et singula iura, que siue ex origine nostre natiuitatis et sanguinis quorumcunque progenitorum nostrorum vel ex suc- cessione legitima, siue feudali titulo a sacro imperio uel Romanorum rege uel a quocunque alio dependeant domino, nobis heredibus aut successoribus nostris in marchiis, prouinciis, terris et possessionibus Lusi- censi, Lubucensi, Budissinensi, etiam in ciuitate 10 Franckenvord, sita prope ripam fluminis dicti Odera, que uel ad eas uel alteram earum unquam com- petierunt competunt uel in futurum competere po- terunt, quocunque titulo siue modo cum omnibus et singulis ciuitatibus, oppidis, castris, castellis, muni- 15 tionibus, foris, uillis, allodiis, comitibus, liberis baro- nibus, ministerialibus, uasallis, inquilinis et accolis ad predictas marchias, prouincias, terras et posses- siones et ad ciuitatem Franckenvort predictam de iure uel consuetudine quocunque modo uel titulo 20 spectantibus, serenissimo principi Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi comiti marchieque Budissinensis domino, heredibus et successoribus eius in perpetuum tenenda possidenda pariter et habenda. Expresse nos prefatus dux Henricus 25 nostro nullum heredem superstitem habentes here- dum et successorum nostrorum futurorum nomine, renunciantes in scriptis omni beneficio in integrum restitutionis, interdicti, de dolo actionis, beneficio cuiuscunque iuris, quo quis resignationem, donatio- 30 nem, dationem per se factam retractare poterit aut posset. Testes autem, coram quibus tractatus huius- modi sunt habiti vel ordinati, uenerabilis pater, Witko Misnensis episcopus, illustris princeps dominus Nico- laus dux Oppaviensis, nec non nobiles uiri dominus 35 Petrus de Rosenberg, Wilhelmus de Bernstein, Hincko dictus Bercko de Duba, Timo de Coldicz, Fridricus Hermannus Fritzko fratres de Schonenburg, Benesus de Michelsberg, Vlricus de Mendico, Friedricus de Scham, Otto dictus de Heiden de Donyn, Albertus 40 de Lisnick, Stephanus de Parchwitz, Sigfridus de Baruth, Lutherus de Schribersdorff et Cristannus de 5
Strana 237
237 Gerhartsdorff. In cuius rei etc. Datum in castro prope Olsnitz decimo calendas octobris anno MCCCXIX. (Nach Ludewig, reliqu. manuscript. VI., 1.; Lünig, reichs- archiv, pars spec. I., 280.; desselben cod. I, 933.; Buchholtz, ge- schichte der churm. Brandenb. V., 23.; Dumont, corps diplom. I., II., 47.; Hoffmann, script. rer. Lusat. IV., 186.; Balbin, miscell. VIII., 268.; Lünigs reichsarchir [b. VI.j, part. spec. cont. I., forts. I., 281 [mit dem falschen datum 20. kal. octobr.], zuletzt sund nach diesem vorliegender abdruck) bei Riedel, codex dipl. Bran- denburgensis, II. hauptth., I. band, p. 445.) 5 10 CLXV. Heinrich, herzog von Jauer, berichtet dem kaiser, dass er auf die lander und provinzen Lausitz, Lebus und Budissin, sowie auch auf die stadt Frankfurt an der Oder verzicht geleistet habe, 15 und bittet ihn, den könig von Böhmen damit zu belehnen (sicher im september) 1319. Serenissimo principi domino suo generoso do- mino Romanorum imperatori vel Romano regi qui pro parte sua semper fuit augusto, Henricus, dei 20 gracia Slesie dux, dominus in Furstenberg, debita fidelitatis servitia ad quelibet genera mandatorum. Cum matura deliberatione prehabita et communicato consilio nostrorum fidelium, illustri principi domino Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi co- 25 miti marchionique Budissinensi, heredibus et succes- soribus eius, resignavimus, dedimus et donavimus omnia et singula iura, que sive ex nostre nativi- tatis proximitate et sanguinis quorumcunque proge- nitorum nostrorum vel ex successione legitima qua- 30 cunque sive feodali titulo a uobis vel a quocumque alio domino dependentia, in marchiis, provinciis, et terris Lvsicensi, Lvbucensi, Bvdissinensi et ciuitate
237 Gerhartsdorff. In cuius rei etc. Datum in castro prope Olsnitz decimo calendas octobris anno MCCCXIX. (Nach Ludewig, reliqu. manuscript. VI., 1.; Lünig, reichs- archiv, pars spec. I., 280.; desselben cod. I, 933.; Buchholtz, ge- schichte der churm. Brandenb. V., 23.; Dumont, corps diplom. I., II., 47.; Hoffmann, script. rer. Lusat. IV., 186.; Balbin, miscell. VIII., 268.; Lünigs reichsarchir [b. VI.j, part. spec. cont. I., forts. I., 281 [mit dem falschen datum 20. kal. octobr.], zuletzt sund nach diesem vorliegender abdruck) bei Riedel, codex dipl. Bran- denburgensis, II. hauptth., I. band, p. 445.) 5 10 CLXV. Heinrich, herzog von Jauer, berichtet dem kaiser, dass er auf die lander und provinzen Lausitz, Lebus und Budissin, sowie auch auf die stadt Frankfurt an der Oder verzicht geleistet habe, 15 und bittet ihn, den könig von Böhmen damit zu belehnen (sicher im september) 1319. Serenissimo principi domino suo generoso do- mino Romanorum imperatori vel Romano regi qui pro parte sua semper fuit augusto, Henricus, dei 20 gracia Slesie dux, dominus in Furstenberg, debita fidelitatis servitia ad quelibet genera mandatorum. Cum matura deliberatione prehabita et communicato consilio nostrorum fidelium, illustri principi domino Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi co- 25 miti marchionique Budissinensi, heredibus et succes- soribus eius, resignavimus, dedimus et donavimus omnia et singula iura, que sive ex nostre nativi- tatis proximitate et sanguinis quorumcunque proge- nitorum nostrorum vel ex successione legitima qua- 30 cunque sive feodali titulo a uobis vel a quocumque alio domino dependentia, in marchiis, provinciis, et terris Lvsicensi, Lvbucensi, Bvdissinensi et ciuitate
Strana 238
238 Franckenvort prope ripam fluminis, dicta Odera, sita, cum omnibus et singulis iuribus ac pertinentiis uni- uersis vel ad eas vel ad alteram earum spectantibus, nobis et predecessoribus nostris unquam competie- 5 runt competunt nunc seu competere poterunt in futurum: vestre majestati omnes marchias, prouin- cias, terras et possessiones predictas et iura earun- dem cum omni debita reuerentia presentibus resig- namus nec non ut easdem et quamlibet earum cum 10 suis iuribus et pertinentiis universis eidem illustri principi domino Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi comiti marchieque Budissinensis do- mino, conferatis, ipsumque heredes et successores eius ad quosdam et quamlibet earum investiatis, sin- 15 cere et affectuose supplicamus. Renunciamus quo- que omnibus beneficiis et iuribus quibuscunque circa huiusmodi resignationem, dationem et donationem, prout in literis nostris, super huiusmodi confectis, plenius continetur. Per vestrae maiestatis decretum 20 de certa fiducia nihilominus poterimus confirmari. Datum in castro prope Olsnitz anno domini MCCCXIX. (Nach Ludewig, reliqu. mspt. V., 537.; Buchholtz, gesch. der churm. Brand. V., urk. anh. 24.; zuletzt bei Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauptth., I. band, p. 445.) 25 CLXVI. Heinrich, herzog von Jauer, beurkundet, der streit zwischen ihm und dem könige Johann von Böhmen sei dahin beigelegt, dass er diesem das land Budissin in dem umfange, worin der 30 verstorbene markgraf Woldemar solches besessen, überlasse. 1319. Nos Henricus dei gratia dux Slesie dominus de Jauer et Furstenberg, ad notitiam uniuersorum
238 Franckenvort prope ripam fluminis, dicta Odera, sita, cum omnibus et singulis iuribus ac pertinentiis uni- uersis vel ad eas vel ad alteram earum spectantibus, nobis et predecessoribus nostris unquam competie- 5 runt competunt nunc seu competere poterunt in futurum: vestre majestati omnes marchias, prouin- cias, terras et possessiones predictas et iura earun- dem cum omni debita reuerentia presentibus resig- namus nec non ut easdem et quamlibet earum cum 10 suis iuribus et pertinentiis universis eidem illustri principi domino Joanni Boemie et Polonie regi Lucemburgensi comiti marchieque Budissinensis do- mino, conferatis, ipsumque heredes et successores eius ad quosdam et quamlibet earum investiatis, sin- 15 cere et affectuose supplicamus. Renunciamus quo- que omnibus beneficiis et iuribus quibuscunque circa huiusmodi resignationem, dationem et donationem, prout in literis nostris, super huiusmodi confectis, plenius continetur. Per vestrae maiestatis decretum 20 de certa fiducia nihilominus poterimus confirmari. Datum in castro prope Olsnitz anno domini MCCCXIX. (Nach Ludewig, reliqu. mspt. V., 537.; Buchholtz, gesch. der churm. Brand. V., urk. anh. 24.; zuletzt bei Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauptth., I. band, p. 445.) 25 CLXVI. Heinrich, herzog von Jauer, beurkundet, der streit zwischen ihm und dem könige Johann von Böhmen sei dahin beigelegt, dass er diesem das land Budissin in dem umfange, worin der 30 verstorbene markgraf Woldemar solches besessen, überlasse. 1319. Nos Henricus dei gratia dux Slesie dominus de Jauer et Furstenberg, ad notitiam uniuersorum
Strana 239
239 volumus pervenire, quod brigam sive discordiam, que inter nos ex una et inter illustrem principem dominum Joannem Boemie et Polonie regem co- mitem Lucemburgensem marchionemque Budissinen- sem et Gorlicensem parte ex altera, suborta fuerat, eo modo duximus complanandam et componendam, quod provincia sive marchia Budissinensis, cum om- nibus et singulis civitatibus, oppidis, munitionibus, hominibus, ministerialibus, baronibus, vasallis, inqui- linis et incolis, et cum omnibus et singulis posses- 10 sionibus, iurisdictionibus, dominiis ac honoribus ce- terisque omnibus et singulis iuribus et pertinentiis universis, ad ipsam terram, provinciam sive marchiam Budissinensem de jure et consuetudine spectantibus, absque dimembratione qualibet prout magne et fe- 15 licis recordationis dominus Waldemarus, nuper mar- chio Brandenburgensis, possedit et tenuit, sibi, do- mino predicto, heredibus et successoribus suis re- maneat, terra quoque Gorlicensis et ciuitas, cum om- nibus et singulis iuribus et pertinentiis universis una 20 cvm omnibus conditionibus superius expressatis no- bis heredibus et successoribus nostris nihilominus debeat remanere. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro maiori iussimus communiri. Datum in castro prope Olsnitz anno domini MCCCXIX. 25 5 (Nach Ludewig reliqu. manuscr. V., 536, mit der offenbar falschen jahreszahl MCCCXIIX. Hier nach dem letzten abdrucke bei Riedel, cod. dipl. Brandenb., II. hauptth., tom. I., p. 444.) CLXVII. Heinrich herzog zu Jauer überträgt den g. jung� 30 frauen zu Naumburg a. Q. das kirchenpatronat zu Lauban, daselbst ein neues kloster aufzurichten. D. Görlitz, 8. januar (vI. id. januarii) 1320. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen! Homo natus de muliere breui uivens tempore ne- 35
239 volumus pervenire, quod brigam sive discordiam, que inter nos ex una et inter illustrem principem dominum Joannem Boemie et Polonie regem co- mitem Lucemburgensem marchionemque Budissinen- sem et Gorlicensem parte ex altera, suborta fuerat, eo modo duximus complanandam et componendam, quod provincia sive marchia Budissinensis, cum om- nibus et singulis civitatibus, oppidis, munitionibus, hominibus, ministerialibus, baronibus, vasallis, inqui- linis et incolis, et cum omnibus et singulis posses- 10 sionibus, iurisdictionibus, dominiis ac honoribus ce- terisque omnibus et singulis iuribus et pertinentiis universis, ad ipsam terram, provinciam sive marchiam Budissinensem de jure et consuetudine spectantibus, absque dimembratione qualibet prout magne et fe- 15 licis recordationis dominus Waldemarus, nuper mar- chio Brandenburgensis, possedit et tenuit, sibi, do- mino predicto, heredibus et successoribus suis re- maneat, terra quoque Gorlicensis et ciuitas, cum om- nibus et singulis iuribus et pertinentiis universis una 20 cvm omnibus conditionibus superius expressatis no- bis heredibus et successoribus nostris nihilominus debeat remanere. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro maiori iussimus communiri. Datum in castro prope Olsnitz anno domini MCCCXIX. 25 5 (Nach Ludewig reliqu. manuscr. V., 536, mit der offenbar falschen jahreszahl MCCCXIIX. Hier nach dem letzten abdrucke bei Riedel, cod. dipl. Brandenb., II. hauptth., tom. I., p. 444.) CLXVII. Heinrich herzog zu Jauer überträgt den g. jung� 30 frauen zu Naumburg a. Q. das kirchenpatronat zu Lauban, daselbst ein neues kloster aufzurichten. D. Görlitz, 8. januar (vI. id. januarii) 1320. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, amen! Homo natus de muliere breui uivens tempore ne- 35
Strana 240
240 cessario debet conquirere premia, quibus auxiliatus meretur percipere futurorum gaudia, que nec ocu- lus vidit nec auris audiuit nec unquam sensus in- terioris hominis comprehendit. Nos igitur dei gratia Henricus dux Silesie dominus de Fuerstenberg et in Jauer, cupientes imitari prescripti eulogij verbum omnibus in perpetuum tam presentibus quam in futuris presentia intuentibus volumus fore notum, quod considerata et intuita assiduitate deuotarum oracionum dominarum seu sanctimonialium ordinis s. Marie Magdalene in Naumburgk degencium Vra- tislauie diocesis, quibus ob salutem uniuersorum eo- rum benefactorum, ut diligencius inuigilent, decreui- mus, diuina nobis inspirante gracia, deuocionisque 15 specialis causa cultum earum per amplius delargiri, ac omnium bonorum operum que per ipsos in vigi- lijs jejuniis et oracionibus exercentur, fieri participes, ipsos sanctimonialibus pretactis in Naumburgk et ip- sarum sequacibus omnibus de principatus nostri 20 munificencia jus patronatus ecclesie in ciuitate nostra Laubana legitima successione ad nos deuolutum Mis- nensis dioecesis, cum omnibus juribus, pascuis, pra- tis, virgultis, agris cultis et incultis, decimis, boeni- cis et omnibus ecclesie ejusdem aliis et singulis 25 libertatibus, legacionibus, donacionibus, exactionibus, contribucionibus, steuris et gracijs dicte ecclesie per antigenitores nostros et affines Brandeburgenses mar- chiones promiscui sexus collatis, et prouit ipse dis- cretus vir dominus Christianus pro nunc ibidem ple- 30 banus tenet et possidet, conferimus, approbamus et donamus, ob reuerenciam omnipotentis dei, et laudem gloriosissime Marie virginis genetricis ejus, precipuo demumque ob remedium anime nostre nostrorum progenitorum et successorum animarum salutiferum 35 ac salutare antidotum perpetuique testamenti nomine possidendum atque ab omni collacione seu impugna- cione juris vel facti et tenendum pacifice in perpe- tuum et quiete. Sic tamen, quod vacante dicta ec- clesia in Laubano, prefate sanctimoniales ad regendam 40 ipsam ecclesiam ac dotem ejus et pro conuentu et collegio ac conuentu speciali, distinctum a Naumburgk 5 10
240 cessario debet conquirere premia, quibus auxiliatus meretur percipere futurorum gaudia, que nec ocu- lus vidit nec auris audiuit nec unquam sensus in- terioris hominis comprehendit. Nos igitur dei gratia Henricus dux Silesie dominus de Fuerstenberg et in Jauer, cupientes imitari prescripti eulogij verbum omnibus in perpetuum tam presentibus quam in futuris presentia intuentibus volumus fore notum, quod considerata et intuita assiduitate deuotarum oracionum dominarum seu sanctimonialium ordinis s. Marie Magdalene in Naumburgk degencium Vra- tislauie diocesis, quibus ob salutem uniuersorum eo- rum benefactorum, ut diligencius inuigilent, decreui- mus, diuina nobis inspirante gracia, deuocionisque 15 specialis causa cultum earum per amplius delargiri, ac omnium bonorum operum que per ipsos in vigi- lijs jejuniis et oracionibus exercentur, fieri participes, ipsos sanctimonialibus pretactis in Naumburgk et ip- sarum sequacibus omnibus de principatus nostri 20 munificencia jus patronatus ecclesie in ciuitate nostra Laubana legitima successione ad nos deuolutum Mis- nensis dioecesis, cum omnibus juribus, pascuis, pra- tis, virgultis, agris cultis et incultis, decimis, boeni- cis et omnibus ecclesie ejusdem aliis et singulis 25 libertatibus, legacionibus, donacionibus, exactionibus, contribucionibus, steuris et gracijs dicte ecclesie per antigenitores nostros et affines Brandeburgenses mar- chiones promiscui sexus collatis, et prouit ipse dis- cretus vir dominus Christianus pro nunc ibidem ple- 30 banus tenet et possidet, conferimus, approbamus et donamus, ob reuerenciam omnipotentis dei, et laudem gloriosissime Marie virginis genetricis ejus, precipuo demumque ob remedium anime nostre nostrorum progenitorum et successorum animarum salutiferum 35 ac salutare antidotum perpetuique testamenti nomine possidendum atque ab omni collacione seu impugna- cione juris vel facti et tenendum pacifice in perpe- tuum et quiete. Sic tamen, quod vacante dicta ec- clesia in Laubano, prefate sanctimoniales ad regendam 40 ipsam ecclesiam ac dotem ejus et pro conuentu et collegio ac conuentu speciali, distinctum a Naumburgk 5 10
Strana 241
241 habendo, subintrent et inhabitent et structum novi cenobii pro ampliacione cultus diuini ac aliorum bonorum operum seu virtutum exercitacione. In quo quidem cenobio regulari eciam disciplina juxta statuta ordinis imitentur deuocius ac insudent. Et ue in cassum premissa omnia per nos rite celebrata per quempiam nostrorum successorum seu subdito- rum quorumcunque deducantur ac leuius impugnen- tur, injungimus, quantum ad nos pertinere videtur, sequacibus nostris vniuersis sub ira omnipotentis dei ac vindicta et tanquam delatores beatorum operum et penitentium hominum, sepedictas sanctimoniales que pro tempore in Lauban fuerint manu teneant, ac in sinu specialis proteccionis ac dileccionis confo- ueant juraque ipsarum et vniuersa seu donaciones ipsis factas non minuant nec minui permittant, sed pocius ad augmentum collegij conuentus ac cenobii accrescentiam operam promocionis efficacem et auxilii exhibeant et charitativas in domino eleemosinas lar- giantur. Vt autem hec nostra collacio robur obtineat perpetue firmitatis, presentes scribi et nostri sigilli munimine ex nostra certa scientia fecimus commu- niri. Actum in Gorliz anno incarnacionis domini MCCCXX, presentibus testibus ad hoc vocatis et rogatis, auunculo nostro Gebhardo Querfurt, Christiano de 25 Gerhardsdorf milite, Apezkone de Rackowiz milite, Bern- hardo de Scedelitz, Magno de Boranewitz, Seifrido Genckar, Petro de Ottendorff nostre curie protonotario ac multis alijs fide dignis. Datum per manus Johannis de Gliwitz nostri notarii, vi. id. januarii. 5 10 15 20 30 (Gedruckt in Carpzows ehrentempel I., 298.; Sing. hist. Lusat. XIV., 87; Hoffmann script. rer. Lusat. IV., 187.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 31
241 habendo, subintrent et inhabitent et structum novi cenobii pro ampliacione cultus diuini ac aliorum bonorum operum seu virtutum exercitacione. In quo quidem cenobio regulari eciam disciplina juxta statuta ordinis imitentur deuocius ac insudent. Et ue in cassum premissa omnia per nos rite celebrata per quempiam nostrorum successorum seu subdito- rum quorumcunque deducantur ac leuius impugnen- tur, injungimus, quantum ad nos pertinere videtur, sequacibus nostris vniuersis sub ira omnipotentis dei ac vindicta et tanquam delatores beatorum operum et penitentium hominum, sepedictas sanctimoniales que pro tempore in Lauban fuerint manu teneant, ac in sinu specialis proteccionis ac dileccionis confo- ueant juraque ipsarum et vniuersa seu donaciones ipsis factas non minuant nec minui permittant, sed pocius ad augmentum collegij conuentus ac cenobii accrescentiam operam promocionis efficacem et auxilii exhibeant et charitativas in domino eleemosinas lar- giantur. Vt autem hec nostra collacio robur obtineat perpetue firmitatis, presentes scribi et nostri sigilli munimine ex nostra certa scientia fecimus commu- niri. Actum in Gorliz anno incarnacionis domini MCCCXX, presentibus testibus ad hoc vocatis et rogatis, auunculo nostro Gebhardo Querfurt, Christiano de 25 Gerhardsdorf milite, Apezkone de Rackowiz milite, Bern- hardo de Scedelitz, Magno de Boranewitz, Seifrido Genckar, Petro de Ottendorff nostre curie protonotario ac multis alijs fide dignis. Datum per manus Johannis de Gliwitz nostri notarii, vi. id. januarii. 5 10 15 20 30 (Gedruckt in Carpzows ehrentempel I., 298.; Sing. hist. Lusat. XIV., 87; Hoffmann script. rer. Lusat. IV., 187.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 31
Strana 242
242 CLXVIII. Johann, bischof mit anderen bischöfen und kardinälen verleihen auf bitten des Conrad von Bernarzdorf der parochialkirche zu s. Mariae Nicolai und Katharinae in Bernsdorf (Bernstadt) 40 tage ablass, nebst bestätigung derselben ver- leihung seitens zweier bischöfe zu Meissen. D. (des hauptbriefs) Rom, 4. april 1320. Omnibus presentes literas inspecturis, nos Jo- 10 hannes miseracione diuina episcopus . . . . . . in spi- ritualibus vicarij generalis, Paulus eadem gracia Clau- sinensis cpiscopus, ac Johannes eadem gracia Reati- nensis episcopus, et frater Maurus eadem gracia...., frater Stephanus Veruensis episcopus salutem in do- mino. Cum, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore effeceri- mus sive bonum fuerit siue malum, oportet nos diem messionis extreme misericordie operibus preuenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod rede- 20 unte domino cum multiplicato fructu recolligere de- beamus in celis, firmam spem fiduciamque tenentes quoniam qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et me- tet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilecti filii nostri Conradi de Perenarzdorf nobis fuerit humiliter supplicatum ut omnibus venientibus ad ecclesiam s. Marie sancti Nycolay nec non Katerine velimus in- dulgenciam exhibere. Nos vero de omnipotentis dei misericordia et sanctorum Petri et Pauli apostolorum, 30 ejus auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis qui vel que predictam visitauerint ec- clesiam in ipsis festivitatibus seu in solempnitatibus natiuitatis domini, circumcisionis, epiphanie, resur- rectionis, ascensionis, pentecostes, trinitatis, dedica- cionis ecclesie nec non solempnitatibus beate virginis Marie, sancti Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri et Pauli et aliorum apostolorum, et in festo 5 15 25 35
242 CLXVIII. Johann, bischof mit anderen bischöfen und kardinälen verleihen auf bitten des Conrad von Bernarzdorf der parochialkirche zu s. Mariae Nicolai und Katharinae in Bernsdorf (Bernstadt) 40 tage ablass, nebst bestätigung derselben ver- leihung seitens zweier bischöfe zu Meissen. D. (des hauptbriefs) Rom, 4. april 1320. Omnibus presentes literas inspecturis, nos Jo- 10 hannes miseracione diuina episcopus . . . . . . in spi- ritualibus vicarij generalis, Paulus eadem gracia Clau- sinensis cpiscopus, ac Johannes eadem gracia Reati- nensis episcopus, et frater Maurus eadem gracia...., frater Stephanus Veruensis episcopus salutem in do- mino. Cum, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore effeceri- mus sive bonum fuerit siue malum, oportet nos diem messionis extreme misericordie operibus preuenire ac eternorum intuitu seminare in terris, quod rede- 20 unte domino cum multiplicato fructu recolligere de- beamus in celis, firmam spem fiduciamque tenentes quoniam qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et me- tet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilecti filii nostri Conradi de Perenarzdorf nobis fuerit humiliter supplicatum ut omnibus venientibus ad ecclesiam s. Marie sancti Nycolay nec non Katerine velimus in- dulgenciam exhibere. Nos vero de omnipotentis dei misericordia et sanctorum Petri et Pauli apostolorum, 30 ejus auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis qui vel que predictam visitauerint ec- clesiam in ipsis festivitatibus seu in solempnitatibus natiuitatis domini, circumcisionis, epiphanie, resur- rectionis, ascensionis, pentecostes, trinitatis, dedica- cionis ecclesie nec non solempnitatibus beate virginis Marie, sancti Johannis baptiste, sanctorum apostolorum Petri et Pauli et aliorum apostolorum, et in festo 5 15 25 35
Strana 243
243 omnium sanctorum, ac per eorum octauas manusque porrexerint adiutrices, quilibet nostrorum quadraginta dies de injunctis sibi penitentijs misericorditer in domino relaxamus. Ceterum cum maxima deuocio a populo habeatur cum corpus Christi ad infirmos a sacerdote defertur, auctoritate nostra quilibet nostro- rum concedimus predicte ecclesie sacerdoti, ut cum corpus Christi eum contingat infirmis deferre, indulgenciam possit dare viginti dierum dum modo ad ea diocesani ejus concedat assensum. In cujus rei testimonium presentibus nostra sigilla duximus appendenda. Datum Rome in palacijs nostris, die Iv. mensis aprilis, pontificatus domini Johannis pape XXII. anno ivto. 5 10 Et nos Johannes dei gracia Misnensis ecclesie 15 episcopus supradictas venerabilium patrum indul- gencias per nostri sigilli appensionem dei invocato nomine confirmamus, addicientes nostras indulgencias, videlicet XL dies indulgenciarum cum una karena omnibus qui se exhibuerint ad premissa. 20 Et nos Rudolfus dei gracia episcopus Misnensis supradictas uenerabilium patrum ac alias indulgencias ecclesie parochiali in Bernstorff nostre diocesis datas ei concessas dei inuocato nomine ratas et gratas habentes presentibus confirmamus, nostras indulgen- cias, videlicet xL dies indulgenciarum cum una ka- rena addicientes omnibus qui se exhibuerint ad premissa. In quorum robur sigillum officialatus curie nostre presentibus est appensum. Anno domini..... secundo mensis Junii die vicesimo secundo. 25 30 (Gedruckt in den unschuldigen nachrichten, 1731, p. 163.) 34 *
243 omnium sanctorum, ac per eorum octauas manusque porrexerint adiutrices, quilibet nostrorum quadraginta dies de injunctis sibi penitentijs misericorditer in domino relaxamus. Ceterum cum maxima deuocio a populo habeatur cum corpus Christi ad infirmos a sacerdote defertur, auctoritate nostra quilibet nostro- rum concedimus predicte ecclesie sacerdoti, ut cum corpus Christi eum contingat infirmis deferre, indulgenciam possit dare viginti dierum dum modo ad ea diocesani ejus concedat assensum. In cujus rei testimonium presentibus nostra sigilla duximus appendenda. Datum Rome in palacijs nostris, die Iv. mensis aprilis, pontificatus domini Johannis pape XXII. anno ivto. 5 10 Et nos Johannes dei gracia Misnensis ecclesie 15 episcopus supradictas venerabilium patrum indul- gencias per nostri sigilli appensionem dei invocato nomine confirmamus, addicientes nostras indulgencias, videlicet XL dies indulgenciarum cum una karena omnibus qui se exhibuerint ad premissa. 20 Et nos Rudolfus dei gracia episcopus Misnensis supradictas uenerabilium patrum ac alias indulgencias ecclesie parochiali in Bernstorff nostre diocesis datas ei concessas dei inuocato nomine ratas et gratas habentes presentibus confirmamus, nostras indulgen- cias, videlicet xL dies indulgenciarum cum una ka- rena addicientes omnibus qui se exhibuerint ad premissa. In quorum robur sigillum officialatus curie nostre presentibus est appensum. Anno domini..... secundo mensis Junii die vicesimo secundo. 25 30 (Gedruckt in den unschuldigen nachrichten, 1731, p. 163.) 34 *
Strana 244
244 CLXIX. Heinrich herzog von Jauer überträgt dem hos- pitale zu st. Jacob in Görlitz einen wald bei der villa Heinrisdorpf, auf welchen Apetzko ge- 5 nannt de Owin bürger von Görlitz, verzicht geleistet hat. D. Görlitz, 20. april (fer. Iv. in die Georgii) 1320. Nos Henricus dei gracia dux Sliezie dominus de Furstinberch et in Jawer, vniuersis tam presentibus 10 quam futuris uolumus esse notum quod constitutus in nostra presencia prouidus homo Apeczko dictus de Owin, ciuis noster Gorliczensis silvam suam sitam prope villam Heinrisdorph coram nobis infirmis ac pauperibus hospitalis aput sanctum Jacobum foris ciuitatem Gorlicz bona voluntate et cum deliberato animo post finem vite sue libere resignavit. Nos igitur hanc resignacionem gratam et ratam habentes iam dictam siluam supradicto hospitali et infirmis in ipso manentibus, de nostri principatus munificencia, 20 conferimus in perpetuum pacifice possidendam ad- dicentes eciam hoc qvod fideles nostri ciues in Gorlicz sepedictam siluam semper debent sub ip- sorum tutela et regimine conseruare. In cuius tes- timonium presentem literam ipsis nostri majoris si- gilli robore dedimus communitam. Datum in Gorlicz feria iv. in die beati Georgij martiris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo presentibus hiis: Pe- czoldo Wernheri, Hermanno Wykero magistro ciuium, Hermanno scriptore et alijs fide dignis. 15 25 30 (Am originale hängen an einem pergamentstreifen zwei stücke eines grauen wachssiegels; im rathsarchive zu Görlitz.)
244 CLXIX. Heinrich herzog von Jauer überträgt dem hos- pitale zu st. Jacob in Görlitz einen wald bei der villa Heinrisdorpf, auf welchen Apetzko ge- 5 nannt de Owin bürger von Görlitz, verzicht geleistet hat. D. Görlitz, 20. april (fer. Iv. in die Georgii) 1320. Nos Henricus dei gracia dux Sliezie dominus de Furstinberch et in Jawer, vniuersis tam presentibus 10 quam futuris uolumus esse notum quod constitutus in nostra presencia prouidus homo Apeczko dictus de Owin, ciuis noster Gorliczensis silvam suam sitam prope villam Heinrisdorph coram nobis infirmis ac pauperibus hospitalis aput sanctum Jacobum foris ciuitatem Gorlicz bona voluntate et cum deliberato animo post finem vite sue libere resignavit. Nos igitur hanc resignacionem gratam et ratam habentes iam dictam siluam supradicto hospitali et infirmis in ipso manentibus, de nostri principatus munificencia, 20 conferimus in perpetuum pacifice possidendam ad- dicentes eciam hoc qvod fideles nostri ciues in Gorlicz sepedictam siluam semper debent sub ip- sorum tutela et regimine conseruare. In cuius tes- timonium presentem literam ipsis nostri majoris si- gilli robore dedimus communitam. Datum in Gorlicz feria iv. in die beati Georgij martiris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo presentibus hiis: Pe- czoldo Wernheri, Hermanno Wykero magistro ciuium, Hermanno scriptore et alijs fide dignis. 15 25 30 (Am originale hängen an einem pergamentstreifen zwei stücke eines grauen wachssiegels; im rathsarchive zu Görlitz.)
Strana 245
245 CLXX. Der Römische könig Ludwig ubergiebt dem könige Johann von Böhmen die ihm durch des markgrafen Woldemar von Brandenburg tod erledigte mark und landschaft Budissin mit der 5 stadt Camenz. Datum im lager bei der villa Hasulach, 13. september (idus septembr.) 1320. Nos Ludovicus dei gracia Romanorum rex sem- per augustus, ad uniuersorum noticiam presentibus volumus peruenire, quod nos illustris Johannis Boemie 10 et Polonie regis ac Lucemburgensis comitis principis el affinis nostri karissimi affectum et ingentem sollici- tudinem, quem circa nos et imperium gerit assidue aduertentes, ipsumque Johannem ad prosequendum commodum et honorem imperii aliquarum retributio- 15 num repensa allicere cupientes sibi heredibus et successoribus suis Boemie regibus marchiam et ter- ram Budesinensem et ciuitatem Camentz ac vniuersum dominium earundem, que ad imperium ex eo quod quondam Woldemarus marchio Brandenburgensis sine 20 herede decessit, fuerant devoluta, damus, concedimus et donamus ex certa nostra scientia in feudum et jus feudi tenendum et possidendum perhenniter, cum ciuitatibus, censibus, castris, municionibus, opidis, villis, molendinis, siluis, venationibus, rubetis, pratis, 25 pascuis, aquis aquarumque decursibus et vniuersaliter cum omnibus et singulis juribus quocunque nomine censeantur et in quibuscunque rebus consistant, que ad ipsam terram Budissinensem et ciuitatem Camentz pertinere dinoscuntur, volentes, vt ipse Johannes et 30 heredes et successores sui Boemie reges, terram et ciuitatem predictam cum vniuersis pertinentiis et juribus suis prenotatis habere jure dominii tenere et possidere perpetuis temporibus debeant nobisque et imperio debite fidelitatis obsequia, vt jus feudonum exigit, de terra et civitatibus predictis prestare te- neantur. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et sigillo maiestatis nostre iussimus communiri. Datum in castris prope villam Hasulach, jdus sep- 35
245 CLXX. Der Römische könig Ludwig ubergiebt dem könige Johann von Böhmen die ihm durch des markgrafen Woldemar von Brandenburg tod erledigte mark und landschaft Budissin mit der 5 stadt Camenz. Datum im lager bei der villa Hasulach, 13. september (idus septembr.) 1320. Nos Ludovicus dei gracia Romanorum rex sem- per augustus, ad uniuersorum noticiam presentibus volumus peruenire, quod nos illustris Johannis Boemie 10 et Polonie regis ac Lucemburgensis comitis principis el affinis nostri karissimi affectum et ingentem sollici- tudinem, quem circa nos et imperium gerit assidue aduertentes, ipsumque Johannem ad prosequendum commodum et honorem imperii aliquarum retributio- 15 num repensa allicere cupientes sibi heredibus et successoribus suis Boemie regibus marchiam et ter- ram Budesinensem et ciuitatem Camentz ac vniuersum dominium earundem, que ad imperium ex eo quod quondam Woldemarus marchio Brandenburgensis sine 20 herede decessit, fuerant devoluta, damus, concedimus et donamus ex certa nostra scientia in feudum et jus feudi tenendum et possidendum perhenniter, cum ciuitatibus, censibus, castris, municionibus, opidis, villis, molendinis, siluis, venationibus, rubetis, pratis, 25 pascuis, aquis aquarumque decursibus et vniuersaliter cum omnibus et singulis juribus quocunque nomine censeantur et in quibuscunque rebus consistant, que ad ipsam terram Budissinensem et ciuitatem Camentz pertinere dinoscuntur, volentes, vt ipse Johannes et 30 heredes et successores sui Boemie reges, terram et ciuitatem predictam cum vniuersis pertinentiis et juribus suis prenotatis habere jure dominii tenere et possidere perpetuis temporibus debeant nobisque et imperio debite fidelitatis obsequia, vt jus feudonum exigit, de terra et civitatibus predictis prestare te- neantur. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et sigillo maiestatis nostre iussimus communiri. Datum in castris prope villam Hasulach, jdus sep- 35
Strana 246
246 10 tembris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo, regni vero nostri anno sexto. (Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauplth., tom. I., pag. 460., nach einem im k. k. geh. staatsarchive zu Wien befindlichen 5 vidimus des bischofs Johann von Prag und des herzogs Rudolph zu Sachsen: Datum Pragae sabbato ante dominicam miseri- cordias domini anno 1339. Da die abdrücke bei Hoffmann, script. rer. Lusat. IV., 192, mit der bezeichnung „Haslach“ für den ort der ausstellung, ferner bei Goldast, append. comment. de juribus et privilegiis regni Bohemiae 199, nro. XXV., und in Lü- nigs reichsarchive (VI.) part. spec. cont. I., th. I, forts. I., st. 13. 14., sowie bei Sommersberg, script. rer. Silesiac., 948, offenbar ungenau sind, ist Riedels abdruck gewählt, und sind auch keine varianten mitgetheilt worden.) 15 CLXXI. Herzog Heinrich von Jauer überweist dem Hein- rich von Sylicz den ihm von den gebrüdern von Spiller und Conradisdorph bei Lauban schuldigen dienst mit einem rosse. D. Prag, 20 30. mai (feria secunda in rogacionibus) 1321. in nomine domini amen. Quod in rebus bene gestis error euitatur et obliuio, cum ipsarum serie literarum ex euidenti perpenditur documentum. Nos igitur Henricus dei gracia dux Slezie dominus de Furstenberch et in Jawer, ad vniuersorum noticiam tam presencium quam futurorum peruenire, quod considerantes et respicientes multimoda seruicia nobis per fidelem nostrum Henricum de Sylicz exhibita et adhuc viva sibi comite nobis exhibenda, ipsi Henrico, 30 suisque legittimis heredibus seruicium unius equi, cum quo nobis fratres de Spiller, de Conradisdorph prope Lubanum sita, seruiuerint cum omni jure sicut nos Henricus de nostri principatus munificencia con- tulimus inperpetuum possidendum. Vt autem nostra 35 collacio seu collacionis protestacio, robur obtineat 25
246 10 tembris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo, regni vero nostri anno sexto. (Riedel, codex dipl. Brandenburg., II. hauplth., tom. I., pag. 460., nach einem im k. k. geh. staatsarchive zu Wien befindlichen 5 vidimus des bischofs Johann von Prag und des herzogs Rudolph zu Sachsen: Datum Pragae sabbato ante dominicam miseri- cordias domini anno 1339. Da die abdrücke bei Hoffmann, script. rer. Lusat. IV., 192, mit der bezeichnung „Haslach“ für den ort der ausstellung, ferner bei Goldast, append. comment. de juribus et privilegiis regni Bohemiae 199, nro. XXV., und in Lü- nigs reichsarchive (VI.) part. spec. cont. I., th. I, forts. I., st. 13. 14., sowie bei Sommersberg, script. rer. Silesiac., 948, offenbar ungenau sind, ist Riedels abdruck gewählt, und sind auch keine varianten mitgetheilt worden.) 15 CLXXI. Herzog Heinrich von Jauer überweist dem Hein- rich von Sylicz den ihm von den gebrüdern von Spiller und Conradisdorph bei Lauban schuldigen dienst mit einem rosse. D. Prag, 20 30. mai (feria secunda in rogacionibus) 1321. in nomine domini amen. Quod in rebus bene gestis error euitatur et obliuio, cum ipsarum serie literarum ex euidenti perpenditur documentum. Nos igitur Henricus dei gracia dux Slezie dominus de Furstenberch et in Jawer, ad vniuersorum noticiam tam presencium quam futurorum peruenire, quod considerantes et respicientes multimoda seruicia nobis per fidelem nostrum Henricum de Sylicz exhibita et adhuc viva sibi comite nobis exhibenda, ipsi Henrico, 30 suisque legittimis heredibus seruicium unius equi, cum quo nobis fratres de Spiller, de Conradisdorph prope Lubanum sita, seruiuerint cum omni jure sicut nos Henricus de nostri principatus munificencia con- tulimus inperpetuum possidendum. Vt autem nostra 35 collacio seu collacionis protestacio, robur obtineat 25
Strana 247
247 perpetuo valiturum, presentes sibi dedimus litteras nostri sigilli robore communitas. Datum Prage feria secunda in rogacionibus, anno domini millesimo tre- centesimo vicesimo primo, presentibus hijs testibus subnotatis, domino Othone de Wittyn, Hermanno Buch, Luttero de Zeurbowe, Lutholdo de Luptycz, Henrico de Radeburch et Thilone nostro notario et alijs fide dignis. 5 (Aus dem originale im Görlitzer rathsarchive. Das an einem pergamentenen riemen hängende siegel in bleichem wachse 10 zeigt einen zwischen zwei thürmen stehenden geharnischten ritter, welcher in der rechten hand ein schwert schultert, in der linken einen dreieckigen mit einem ausgebreiteten adler gezierten schild vor die linke brust hält. Umschrift: S. HENRICI DE GRA DVCIS SLE ET DNI DE FVRSTEB. ET DE JAWER.) 15 CLXXII. Herzog Heinrich von Jauer verpfändet den ge- brüdern Gerhard Conrad und Zdislaw von Penzig für 77 sexagen. Prager groschen alle anrechte, welche ihm auf deren gütern zu- 20 ständig sind. D. Görlitz, 30. juli (feria v. infra octauas st. Jacobi) 1321. Nos Henricus dei gracia dux Slezie dominus de Furstenberch et in Jawer, tenore presencium publice profitemur, quod fidelibus nostris Gerhardo Kunrado 25 et Sdyslao fratribus dictis de Penczk in septuaginta septem sexagenis grossorum Pragensium tenemur ob- ligati. Pro quibus inquam septuaginta septem sexa- genis, predictis fratribus omnia jura nostra, que ha- bemus in bonis ipsorum tam feodis quam infeodis 30 et ad nos pertinent obligauimus in hunc modum ita videlicet, quod dicti fratres omnia jura nostra in predictis bonis ad nos pertinencia habere debent
247 perpetuo valiturum, presentes sibi dedimus litteras nostri sigilli robore communitas. Datum Prage feria secunda in rogacionibus, anno domini millesimo tre- centesimo vicesimo primo, presentibus hijs testibus subnotatis, domino Othone de Wittyn, Hermanno Buch, Luttero de Zeurbowe, Lutholdo de Luptycz, Henrico de Radeburch et Thilone nostro notario et alijs fide dignis. 5 (Aus dem originale im Görlitzer rathsarchive. Das an einem pergamentenen riemen hängende siegel in bleichem wachse 10 zeigt einen zwischen zwei thürmen stehenden geharnischten ritter, welcher in der rechten hand ein schwert schultert, in der linken einen dreieckigen mit einem ausgebreiteten adler gezierten schild vor die linke brust hält. Umschrift: S. HENRICI DE GRA DVCIS SLE ET DNI DE FVRSTEB. ET DE JAWER.) 15 CLXXII. Herzog Heinrich von Jauer verpfändet den ge- brüdern Gerhard Conrad und Zdislaw von Penzig für 77 sexagen. Prager groschen alle anrechte, welche ihm auf deren gütern zu- 20 ständig sind. D. Görlitz, 30. juli (feria v. infra octauas st. Jacobi) 1321. Nos Henricus dei gracia dux Slezie dominus de Furstenberch et in Jawer, tenore presencium publice profitemur, quod fidelibus nostris Gerhardo Kunrado 25 et Sdyslao fratribus dictis de Penczk in septuaginta septem sexagenis grossorum Pragensium tenemur ob- ligati. Pro quibus inquam septuaginta septem sexa- genis, predictis fratribus omnia jura nostra, que ha- bemus in bonis ipsorum tam feodis quam infeodis 30 et ad nos pertinent obligauimus in hunc modum ita videlicet, quod dicti fratres omnia jura nostra in predictis bonis ad nos pertinencia habere debent
Strana 248
248 sine impedimento, et tenere quousque predictis fra- tribus uel uno predictorum dicte septuaginta sexa- gene et septem per nos fuerint persolute. Insuper omnia seruicia dextrariorum excludimus que pro nostro dominio reseruamus. In cuius testimonium presentibus literam nostro sub sigillo ipsis dedimus communitam. Datum in Gorlicz feria v. infra octa- uam sancti Jacobi apostoli maioris, anno domini mil- lesimo trecentesimo vicesimo primo, presentibus hiis 10 testibus domino Gebehardo de Querenfurd, domino Burchardo de Kothewycz, domino Othone de Lubna, Petro de Prato, Vlmanno de Heinrichsdorph, Henrico de Dytmarsdorph, Thilone nostro notario et alijs fide dignis. 5 15 (Aus dem originale im Görlitzer rathsarchive, mit gleichem siegel wie die urkunde vom 30. mai 1521.) CLXXIII. Christanus ritter von Gerhardsdorf verzichtet für das patronatrecht an der kirche zu Scobotin- 20 dorf auf sein patronatrecht an der kirche zu Lauban, zu gunsten der jungfrauen in Naumburg. D. Görlitz, 5. februar (feria III. in octauas puri- ficationis Marie) 1322. 30 In nomine domini amen. Vt rerum gestarum 25 perhennis habeatur memoria, dignum est vt ea que rite aguntur attestacione testium et literarum apicibus diuturne memorie commendentur. Hinc est quod nos Cristanus miles dictus de Gerhardisdorf ad noti- ciam presencium et ad memoriam futurorum testi- monio inferius scripti volumus deuenire, quod jus patronatus ecclesie in villa Scobotindorf, quod magni-
248 sine impedimento, et tenere quousque predictis fra- tribus uel uno predictorum dicte septuaginta sexa- gene et septem per nos fuerint persolute. Insuper omnia seruicia dextrariorum excludimus que pro nostro dominio reseruamus. In cuius testimonium presentibus literam nostro sub sigillo ipsis dedimus communitam. Datum in Gorlicz feria v. infra octa- uam sancti Jacobi apostoli maioris, anno domini mil- lesimo trecentesimo vicesimo primo, presentibus hiis 10 testibus domino Gebehardo de Querenfurd, domino Burchardo de Kothewycz, domino Othone de Lubna, Petro de Prato, Vlmanno de Heinrichsdorph, Henrico de Dytmarsdorph, Thilone nostro notario et alijs fide dignis. 5 15 (Aus dem originale im Görlitzer rathsarchive, mit gleichem siegel wie die urkunde vom 30. mai 1521.) CLXXIII. Christanus ritter von Gerhardsdorf verzichtet für das patronatrecht an der kirche zu Scobotin- 20 dorf auf sein patronatrecht an der kirche zu Lauban, zu gunsten der jungfrauen in Naumburg. D. Görlitz, 5. februar (feria III. in octauas puri- ficationis Marie) 1322. 30 In nomine domini amen. Vt rerum gestarum 25 perhennis habeatur memoria, dignum est vt ea que rite aguntur attestacione testium et literarum apicibus diuturne memorie commendentur. Hinc est quod nos Cristanus miles dictus de Gerhardisdorf ad noti- ciam presencium et ad memoriam futurorum testi- monio inferius scripti volumus deuenire, quod jus patronatus ecclesie in villa Scobotindorf, quod magni-
Strana 249
249 ficus princeps dominus Henricus dux Jaworensis nobis et nostris liberis perpetuo de sui principatus munificencia graciose contulerat, contra jus patronatus in Lubano ecclesie religiosis dominabus videlicet sanctimonialibus in Nwnburch vna cum dictis nostris liberis, pure propter deum et de bona voluntate dicti ducis presentibus resignamus ad tenendum et cum omni jure perpetuo pariter ad habendum ac pro ipsarum uoluntatis libito cuicumpue voluerint per amplius conferendum. Ad cuius evidenciam preli- batis sanctimonialibus hanc literam dedimus nostri presentis sigilli appensione roboratam. Actum et da- tum Gorlicz, presentibus testibus infra scriptis, Siffrido Renker de Lewinberg, Gerhardo et Cunrado fratribus dictis de Penczk, Pezoldo Wernher ciuj Gorlicensi, 15 Henrico Steinruker ciui Gorlicensi, Jacobo dicto ad- uocato de Lubano, Johanne sculteto de Lubano et alijs fide dignis, sub anno domini millesimo xXII, feria III. jn octauas purificacionis Marie virginis gloriose. 5 10 (Aus dem originale im rathsarchive zu Löwenberg; das an 20 einem pergamentstreifen gehangene siegel fehlt.) CLXXIV. Heinrich herzog von Jauer begnadigt den Rei- mund von Neueshove mehrfach, insbesondere mit dem erbrichtersitze zu Görlitz. D. Görlitz, 25 3. april (feria VI. proxima ante dominicam: Ne longe) 1322. In nomine domini amen. Quoniam mentes ho- minum lubrice diuersarum passionum attritibus af- fecte una cum temporis successu fluctifago alter- 30 cantur: remedium ergo errori ex hac alteracione emergenti, cauta opportunitatis expostulancia exigit Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 32
249 ficus princeps dominus Henricus dux Jaworensis nobis et nostris liberis perpetuo de sui principatus munificencia graciose contulerat, contra jus patronatus in Lubano ecclesie religiosis dominabus videlicet sanctimonialibus in Nwnburch vna cum dictis nostris liberis, pure propter deum et de bona voluntate dicti ducis presentibus resignamus ad tenendum et cum omni jure perpetuo pariter ad habendum ac pro ipsarum uoluntatis libito cuicumpue voluerint per amplius conferendum. Ad cuius evidenciam preli- batis sanctimonialibus hanc literam dedimus nostri presentis sigilli appensione roboratam. Actum et da- tum Gorlicz, presentibus testibus infra scriptis, Siffrido Renker de Lewinberg, Gerhardo et Cunrado fratribus dictis de Penczk, Pezoldo Wernher ciuj Gorlicensi, 15 Henrico Steinruker ciui Gorlicensi, Jacobo dicto ad- uocato de Lubano, Johanne sculteto de Lubano et alijs fide dignis, sub anno domini millesimo xXII, feria III. jn octauas purificacionis Marie virginis gloriose. 5 10 (Aus dem originale im rathsarchive zu Löwenberg; das an 20 einem pergamentstreifen gehangene siegel fehlt.) CLXXIV. Heinrich herzog von Jauer begnadigt den Rei- mund von Neueshove mehrfach, insbesondere mit dem erbrichtersitze zu Görlitz. D. Görlitz, 25 3. april (feria VI. proxima ante dominicam: Ne longe) 1322. In nomine domini amen. Quoniam mentes ho- minum lubrice diuersarum passionum attritibus af- fecte una cum temporis successu fluctifago alter- 30 cantur: remedium ergo errori ex hac alteracione emergenti, cauta opportunitatis expostulancia exigit Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 32
Strana 250
250 5 15 35 inolere, videlicet et gesta hominum literarum cacu- mini intexantur, ne obliuio veritatis nouerca queat memoriam actuum abolere. Inde est quod nos Hen- ricus dux Silesie dei gracia dominus de Fuersten- bergk et in Jauor omnibus in perpetuum tam pre- sentibus quam futuris volumus notum quod maturo nostrorum seniorum ac fidelium accedente consilio, fideli nostro Rymundo de Neushoue dicto omnibus- que suis heredibus et successoribus judicium here- 10 ditarium in ciuitate nostra Gorlitz, cum omnibus uti- litatibus usufructibus et pertinencijs ad ipsum ju- dicium a retroactis temporibus spectantibus, veluti pater suus, dominus Nicolaus de Neushoue idem ju- dicium hucusque tenuit, concedimus conferimus et donamus jure hereditario, et absque omni seruitutis jugo in perpetuum possidendum. Omnia autem alia dona sua in districtu Gorlicensi sita, videlicet bona in Tucheritz, cum vniuersis ac singulis utilitatibus usufructibus et prouentibus scilicet agris cultis et 20 incultis, pratis, pascuis, fluminibus et piscacionibus, nemoribus, prout in suis metis et gradibus circum- ferencialiter sunt distincta, cum xII. marcarum redi- tibus in villa Bertelsdorf, qui singulis ipsi Rymundo ibidem deriuantur annis, etiam xxXXIV. talenta Gorli- 25 censis monete cum dimidio fertone argenti ejusdem monete: sicut pretactus dominus Nicolaus de Neus- houe ea omnia hucusque possedisse dignoscitur, ei- dem Rymundo suisque heredibus seu successoribus concedimus conferimus et de nostri principatus mu- 30 nificencia donamus, jure feudali in perpetuum absque omnibus exaccionibus, precariis, contribucionibus, angariis et perangariis, quocunque censeantur nomine, et absque omnibus seruicijs, libere pacifice et quiete possidenda tenenda et habenda. Insuper adjicimus quod sepe memoratus Rymundus seu heredes et successores, in nullo penitus loco, nisi coram bancis Gorlicensibus et judice hereditario ibidem teneantur super causis quibuscunque stare juri: exceptis dun- taxat causis bonorum feudalium, pro quibus ad nos- 40 trum presentiam debent secundum juris exigenciam et statum terre Gorlicensis euocari. Nos vero hanc
250 5 15 35 inolere, videlicet et gesta hominum literarum cacu- mini intexantur, ne obliuio veritatis nouerca queat memoriam actuum abolere. Inde est quod nos Hen- ricus dux Silesie dei gracia dominus de Fuersten- bergk et in Jauor omnibus in perpetuum tam pre- sentibus quam futuris volumus notum quod maturo nostrorum seniorum ac fidelium accedente consilio, fideli nostro Rymundo de Neushoue dicto omnibus- que suis heredibus et successoribus judicium here- 10 ditarium in ciuitate nostra Gorlitz, cum omnibus uti- litatibus usufructibus et pertinencijs ad ipsum ju- dicium a retroactis temporibus spectantibus, veluti pater suus, dominus Nicolaus de Neushoue idem ju- dicium hucusque tenuit, concedimus conferimus et donamus jure hereditario, et absque omni seruitutis jugo in perpetuum possidendum. Omnia autem alia dona sua in districtu Gorlicensi sita, videlicet bona in Tucheritz, cum vniuersis ac singulis utilitatibus usufructibus et prouentibus scilicet agris cultis et 20 incultis, pratis, pascuis, fluminibus et piscacionibus, nemoribus, prout in suis metis et gradibus circum- ferencialiter sunt distincta, cum xII. marcarum redi- tibus in villa Bertelsdorf, qui singulis ipsi Rymundo ibidem deriuantur annis, etiam xxXXIV. talenta Gorli- 25 censis monete cum dimidio fertone argenti ejusdem monete: sicut pretactus dominus Nicolaus de Neus- houe ea omnia hucusque possedisse dignoscitur, ei- dem Rymundo suisque heredibus seu successoribus concedimus conferimus et de nostri principatus mu- 30 nificencia donamus, jure feudali in perpetuum absque omnibus exaccionibus, precariis, contribucionibus, angariis et perangariis, quocunque censeantur nomine, et absque omnibus seruicijs, libere pacifice et quiete possidenda tenenda et habenda. Insuper adjicimus quod sepe memoratus Rymundus seu heredes et successores, in nullo penitus loco, nisi coram bancis Gorlicensibus et judice hereditario ibidem teneantur super causis quibuscunque stare juri: exceptis dun- taxat causis bonorum feudalium, pro quibus ad nos- 40 trum presentiam debent secundum juris exigenciam et statum terre Gorlicensis euocari. Nos vero hanc
Strana 251
251 ipsam donacionem nunquam irritam facere vel ali- quando reuocare, rite per nos celebratam ratam, gratam habere volentes atque firmam ipsam presen- tibus confirmamus, promittentes eandem donacionem irrefragabiliter semper teneri et haberi. In cuius rei euidens testimonium et robur perpetue firmi- tatis nostri sigilli more consignatas atque corro- boratas. Actum Gorlitz feria sexta proxima ante dominicam: domine ne longe, anno domini milesimo trecentesimo vigesimo secundo, presentibus testibus 10 ad hoc vocatis et rogatis, scilicet auunculo nostro domino Alberto de Hackenbrun, Petro de Prato, Her- manno Buch, Ottone de Losowe, Ottone Wenth, Pet- zoldo Wernheri ciue Gorlicensi et aliis multis viris fidei testimonio decoratis. Datum per manus Johannis 15 de Gluwitz, nostri notarij III. non. aprilis. 5 (Gedruckt in Singul. Lusatic. XIV., 90.) CLXXV. König Johann von Böhmen befreit 20 zur stadt Löbau gehörige morgen landes von allen ab- gaben. D. Prag, 29 juli (1v. kal. augusti) 1322 20 Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod, quia dilecti nobis ciues nostri de Lubouie, pro melioracione ciuitatis nostre, ad illos decem mansos, qui iam ad ciuitatem ipsam 25 pertinent, alios decem mansos ad predictam ciuita- tem nostram pro sua comparare pecunia promiserunt, nos proinde eos volentes respicere fauoribus gra- ciosis, vt ciuitas nostra Lubovia predicta ex hoc continuis proficere valeat incrementis ciues ipsos, postquam pro sua pecunia decem mansos predictos comparauerint vt premittitur apud ciuitatem perpetuo permansuros, ab omnium steurarum collectarum et 32 * 30
251 ipsam donacionem nunquam irritam facere vel ali- quando reuocare, rite per nos celebratam ratam, gratam habere volentes atque firmam ipsam presen- tibus confirmamus, promittentes eandem donacionem irrefragabiliter semper teneri et haberi. In cuius rei euidens testimonium et robur perpetue firmi- tatis nostri sigilli more consignatas atque corro- boratas. Actum Gorlitz feria sexta proxima ante dominicam: domine ne longe, anno domini milesimo trecentesimo vigesimo secundo, presentibus testibus 10 ad hoc vocatis et rogatis, scilicet auunculo nostro domino Alberto de Hackenbrun, Petro de Prato, Her- manno Buch, Ottone de Losowe, Ottone Wenth, Pet- zoldo Wernheri ciue Gorlicensi et aliis multis viris fidei testimonio decoratis. Datum per manus Johannis 15 de Gluwitz, nostri notarij III. non. aprilis. 5 (Gedruckt in Singul. Lusatic. XIV., 90.) CLXXV. König Johann von Böhmen befreit 20 zur stadt Löbau gehörige morgen landes von allen ab- gaben. D. Prag, 29 juli (1v. kal. augusti) 1322 20 Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod, quia dilecti nobis ciues nostri de Lubouie, pro melioracione ciuitatis nostre, ad illos decem mansos, qui iam ad ciuitatem ipsam 25 pertinent, alios decem mansos ad predictam ciuita- tem nostram pro sua comparare pecunia promiserunt, nos proinde eos volentes respicere fauoribus gra- ciosis, vt ciuitas nostra Lubovia predicta ex hoc continuis proficere valeat incrementis ciues ipsos, postquam pro sua pecunia decem mansos predictos comparauerint vt premittitur apud ciuitatem perpetuo permansuros, ab omnium steurarum collectarum et 32 * 30
Strana 252
252 recontribucionum dacione eximimus, et eos ab huius- modi esse volumus perpetuo liberos et exemptos. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro secreto iussimus communiri. Datum 5 Prage iv. kalend. augustj anno domino millesimo tre- centesimo vicesimo secundo, regnorum nostrorum anno duodecimo. (Nach dem originale im Löbauer rathsarchive mit anhangen- dem siegel in dunklem wachs, auf einem adler ein schild mit vier 10 feldern und vier löwen, nebst der umschrift: SECRETVM... REGIS BOEMIE ET COMITIS LVCENBVRGENSIS.) CLXXVI. Herzog Heinrich von Jauer bezeugt, dass Otto von Heinrichsdorf den wald zwischen Withen- 15 dorf und Heinrichsdorf dem kloster Marienthal überwiesen habe. D. Görlitz, 20. september (in vigilia s. Mathie) 1322. Nos Henricus dei gratia dux Silesie et dominus in Furstenberg et in Jawor presentibus recognos- 20 cimus publice profitentes quod*) forestum aut sylvam monialium de Sifridisdorf inter Withendorff et Hein- richsdorff a nobis jure feodali habere dignoscitur, claustro monialium in Sifridisdorff cum duabus filiabus Elisabeth et Kunigunde fratris sui Petri de Heinrichs- 25 dorff bone memorie relictis, pleno jure, sicut ad predictum Ottonem de Heinrichsdorff pertinere vide- batur libere resignauit et perpetuo possidendum mancipavit claustro monialium in Sifridisdorff sepe dicto, appropriamus hereditario jure habiturum pre- 30 sentibus in his scriptis. In cujus rei testimonium presentem chartam nostri sigilli appensione fecimus *) Hier scheint zu fehlen: Otto de Heinrichsdorf.
252 recontribucionum dacione eximimus, et eos ab huius- modi esse volumus perpetuo liberos et exemptos. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro secreto iussimus communiri. Datum 5 Prage iv. kalend. augustj anno domino millesimo tre- centesimo vicesimo secundo, regnorum nostrorum anno duodecimo. (Nach dem originale im Löbauer rathsarchive mit anhangen- dem siegel in dunklem wachs, auf einem adler ein schild mit vier 10 feldern und vier löwen, nebst der umschrift: SECRETVM... REGIS BOEMIE ET COMITIS LVCENBVRGENSIS.) CLXXVI. Herzog Heinrich von Jauer bezeugt, dass Otto von Heinrichsdorf den wald zwischen Withen- 15 dorf und Heinrichsdorf dem kloster Marienthal überwiesen habe. D. Görlitz, 20. september (in vigilia s. Mathie) 1322. Nos Henricus dei gratia dux Silesie et dominus in Furstenberg et in Jawor presentibus recognos- 20 cimus publice profitentes quod*) forestum aut sylvam monialium de Sifridisdorf inter Withendorff et Hein- richsdorff a nobis jure feodali habere dignoscitur, claustro monialium in Sifridisdorff cum duabus filiabus Elisabeth et Kunigunde fratris sui Petri de Heinrichs- 25 dorff bone memorie relictis, pleno jure, sicut ad predictum Ottonem de Heinrichsdorff pertinere vide- batur libere resignauit et perpetuo possidendum mancipavit claustro monialium in Sifridisdorff sepe dicto, appropriamus hereditario jure habiturum pre- 30 sentibus in his scriptis. In cujus rei testimonium presentem chartam nostri sigilli appensione fecimus *) Hier scheint zu fehlen: Otto de Heinrichsdorf.
Strana 253
253 communiri. Datum in Gorlitz anno domini millesimo*) vigesimo secundo in vigilia s. Mathie. Presentibus viris honorabilibus domino Petro de Ottendorff, Si- fride Renker et Gunthero dicto Vungin. (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) 5 CLXXVII. König Johann von Böhmen confirmirt dem kloster Marienthal jene 10 mark zins, welche einst Heinrich von Lipa als klosterausstattung in Olbersdorf aussetzte. D. Prag, 17. august 10 (XVI. kal. sept.) 1323. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex et Lucemburgensis comes etc., notum facimus vni- uersis presentes literas inspecturis, qvod cum fidelis noster dilectus Henricus de Lippa senior, summus 15 regni nostri Bohemia marschallus, filiam suam ad claustrum in Syfridesdorff tradiderit, ut ibidem sub regularis habitus observancia domino famuletur et propter hoc contulerit eidem claustro decem marca- rum redditus in Albertsdorff cum suis omnibus iuri- 20 bus et pertinencijs, ac petiuerit a nobis, ut collacio- nem huius monasterij reddituum ratificare et confir- mare de regia benignitate et clemencia dignaremur. Nos dicti Henrici precibus in hac parte fauorabiliter annuentes collacionem predictam ratam habemus et 25 gratam, ac eciam potestate nostra regia confirmamus. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et si- gillo nostro iussimus communiri. Datum Prage anno do- mini millesimo cCc. vicesimo tertio xvI. calend. septembr. (In Carpzovs ehrentempel I., 345. Knauth, ehrentempel zu 30 Marienthal, 16.) *) Hier fehlt: trecentesimo.
253 communiri. Datum in Gorlitz anno domini millesimo*) vigesimo secundo in vigilia s. Mathie. Presentibus viris honorabilibus domino Petro de Ottendorff, Si- fride Renker et Gunthero dicto Vungin. (Nach einer abschrift des originals im kloster Marienthal.) 5 CLXXVII. König Johann von Böhmen confirmirt dem kloster Marienthal jene 10 mark zins, welche einst Heinrich von Lipa als klosterausstattung in Olbersdorf aussetzte. D. Prag, 17. august 10 (XVI. kal. sept.) 1323. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex et Lucemburgensis comes etc., notum facimus vni- uersis presentes literas inspecturis, qvod cum fidelis noster dilectus Henricus de Lippa senior, summus 15 regni nostri Bohemia marschallus, filiam suam ad claustrum in Syfridesdorff tradiderit, ut ibidem sub regularis habitus observancia domino famuletur et propter hoc contulerit eidem claustro decem marca- rum redditus in Albertsdorff cum suis omnibus iuri- 20 bus et pertinencijs, ac petiuerit a nobis, ut collacio- nem huius monasterij reddituum ratificare et confir- mare de regia benignitate et clemencia dignaremur. Nos dicti Henrici precibus in hac parte fauorabiliter annuentes collacionem predictam ratam habemus et 25 gratam, ac eciam potestate nostra regia confirmamus. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et si- gillo nostro iussimus communiri. Datum Prage anno do- mini millesimo cCc. vicesimo tertio xvI. calend. septembr. (In Carpzovs ehrentempel I., 345. Knauth, ehrentempel zu 30 Marienthal, 16.) *) Hier fehlt: trecentesimo.
Strana 254
254 5 CLXXVIII. König Johann von Böhmen bestimmt, dass die burger zu Camenz von allen im Budissiner lande zu zahlenden zöllen frei sein sollen. D. Prag, 22. august (xI. kal. septemb.) 1323. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex de Lucemburg comes notum facimus vniuersis pre- sentes literas inspecturis qvod ciuibus nostris de Camentz propter eorum deuocionis et fidei constan- 10 ciam, quam ad celsitudinem nostram gerunt, volentes graciam facere specialem, eos ab omni solucione the- lonij per omnes districtus terre nostre Budissin per- petuo dirigimus eximendos. Quare vniuersis et sin- gulis thelonarijs et thelonia tenentibus in ijsdem districtibus presentibus et futuris tenore presencium districte precipimus et mandamus, ne a dictis ciuibus cum mercimonijs et rebus quibuslibet alijs proceden- tibus aliquid racione thelonij de cetero exigant et requirant, sed ipsos pocius transire liberi et soluti 20 permaneant harum nostrarum testimonijs literarum. Datum Prage XI. kal. septembris anno domini millesimo tricentesimo vicesimo tercio. 15 (Nach einem vidimus von 1530. Lausitzische monatschrift 1795, I., 138.) 25 CLXXIX. Heinrich herzog von Jauer belehnt die gebrüder Gerhard, Zdislaw und Konrad von Penzig wech— selseitig mit ihren gütern, auf den fall, dass einer derselben mit tode abginge. D Greifen- 30 berg, 6. april (am frytage vor der cruzewochin) 1324. In gotes namen amen. Wjr Heinrich von gotes gnaden herzoge von Slezie herre von Furstenbereh
254 5 CLXXVIII. König Johann von Böhmen bestimmt, dass die burger zu Camenz von allen im Budissiner lande zu zahlenden zöllen frei sein sollen. D. Prag, 22. august (xI. kal. septemb.) 1323. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex de Lucemburg comes notum facimus vniuersis pre- sentes literas inspecturis qvod ciuibus nostris de Camentz propter eorum deuocionis et fidei constan- 10 ciam, quam ad celsitudinem nostram gerunt, volentes graciam facere specialem, eos ab omni solucione the- lonij per omnes districtus terre nostre Budissin per- petuo dirigimus eximendos. Quare vniuersis et sin- gulis thelonarijs et thelonia tenentibus in ijsdem districtibus presentibus et futuris tenore presencium districte precipimus et mandamus, ne a dictis ciuibus cum mercimonijs et rebus quibuslibet alijs proceden- tibus aliquid racione thelonij de cetero exigant et requirant, sed ipsos pocius transire liberi et soluti 20 permaneant harum nostrarum testimonijs literarum. Datum Prage XI. kal. septembris anno domini millesimo tricentesimo vicesimo tercio. 15 (Nach einem vidimus von 1530. Lausitzische monatschrift 1795, I., 138.) 25 CLXXIX. Heinrich herzog von Jauer belehnt die gebrüder Gerhard, Zdislaw und Konrad von Penzig wech— selseitig mit ihren gütern, auf den fall, dass einer derselben mit tode abginge. D Greifen- 30 berg, 6. april (am frytage vor der cruzewochin) 1324. In gotes namen amen. Wjr Heinrich von gotes gnaden herzoge von Slezie herre von Furstenbereh
Strana 255
255 vnde zu dem Jawor tun kunt ewiclichen allen den di nu sin ader werdin, vnde bekennen offentlich an disem kegenwortigen brife, daz wir an haben gesehn den willigen dinst vnser getruwen manne Gerhardis, Stizlaws vnde Kunadez gebruderr von Pentzk genant, den sy vns williclich vnde getruwelich getan haben vnde noch tun sullen, di wyle sy leben. Dorvmme so lye wir in mit wolvorbedachtem mute vnde mit vnser getruwen manne rate, von vnser furstlichen gewalt allen iren erben vnd allen iren nachkume- 10 lingen zu eime rechten lehne eins itzslichen bruders aneual den andern brudern zu behalden vnde zube- sitzen, ab ir keiner abeginge, von todeswegn also daz daz lehn an ir erben vnd an ir nochkumelinge ab sy alle abegingen sal erbin ewiclichen an hinder- 15 nisse vnd geuallen, vnde vorzyen vns mit gutem willen, vnde von guter willekur der vorbenanten bruder Gerhardis, Stizlaws vnde Kunadez von Pentzk aller irr erben vnde nachkumelinge anneuallis, vnd ouch allis dez rechtis vnde vorderunge, die vns vnde 20 onsen nochkumelingen an dem aneualle mochte insten ader geburen. Zu eime ewigen bekentnisse bestetung vnde worheit diser dinge, vnd daz alle dise vor- beschribene dinc vnde rede vnuorrukt blybe, dor- vmme gebe wir in disen brif mit vnser wissen vor-25 sigelt mit vnsem jngesigle. Dise dinc sint geschen vnd dirr briff ist gegebin zu Gryfinberg an dem nehe- sten vrytage vor der cruzewochin, noch gotes geburt tusent jar dryhundert jar in dem vir vnde zwen- cichstem jare. Dez sin gezug her Heinrich der junge 30 von der Lype, her Schencke von Birkenstein, her Cristan von Gerhartsdorf, her Bernhart von Kothewitz, Jenchin von Clux, Wernher von Luititz, her Petir von Ottendorf vnse lantschriber, vnde Johannes von Gliwitz vnse schriber, der disen brif hat geschriben. 35 5 (Aus dem originale im ralhsarchive zu Görlitz; an einer roth- und grünseidenen schnur hängt das schon erwähnte siegel in rothem wachse, mit einem rücksiegel, worauf ein helm mit zwei ausgebreiteten federbüschen und der umschrift: S. Hinr. Di Gra. duc. Slez. Do. D. Frstbg. Jawor.) 40
255 vnde zu dem Jawor tun kunt ewiclichen allen den di nu sin ader werdin, vnde bekennen offentlich an disem kegenwortigen brife, daz wir an haben gesehn den willigen dinst vnser getruwen manne Gerhardis, Stizlaws vnde Kunadez gebruderr von Pentzk genant, den sy vns williclich vnde getruwelich getan haben vnde noch tun sullen, di wyle sy leben. Dorvmme so lye wir in mit wolvorbedachtem mute vnde mit vnser getruwen manne rate, von vnser furstlichen gewalt allen iren erben vnd allen iren nachkume- 10 lingen zu eime rechten lehne eins itzslichen bruders aneual den andern brudern zu behalden vnde zube- sitzen, ab ir keiner abeginge, von todeswegn also daz daz lehn an ir erben vnd an ir nochkumelinge ab sy alle abegingen sal erbin ewiclichen an hinder- 15 nisse vnd geuallen, vnde vorzyen vns mit gutem willen, vnde von guter willekur der vorbenanten bruder Gerhardis, Stizlaws vnde Kunadez von Pentzk aller irr erben vnde nachkumelinge anneuallis, vnd ouch allis dez rechtis vnde vorderunge, die vns vnde 20 onsen nochkumelingen an dem aneualle mochte insten ader geburen. Zu eime ewigen bekentnisse bestetung vnde worheit diser dinge, vnd daz alle dise vor- beschribene dinc vnde rede vnuorrukt blybe, dor- vmme gebe wir in disen brif mit vnser wissen vor-25 sigelt mit vnsem jngesigle. Dise dinc sint geschen vnd dirr briff ist gegebin zu Gryfinberg an dem nehe- sten vrytage vor der cruzewochin, noch gotes geburt tusent jar dryhundert jar in dem vir vnde zwen- cichstem jare. Dez sin gezug her Heinrich der junge 30 von der Lype, her Schencke von Birkenstein, her Cristan von Gerhartsdorf, her Bernhart von Kothewitz, Jenchin von Clux, Wernher von Luititz, her Petir von Ottendorf vnse lantschriber, vnde Johannes von Gliwitz vnse schriber, der disen brif hat geschriben. 35 5 (Aus dem originale im ralhsarchive zu Görlitz; an einer roth- und grünseidenen schnur hängt das schon erwähnte siegel in rothem wachse, mit einem rücksiegel, worauf ein helm mit zwei ausgebreiteten federbüschen und der umschrift: S. Hinr. Di Gra. duc. Slez. Do. D. Frstbg. Jawor.) 40
Strana 256
256 CLXXX. 5 Bischof Withego von Meissen confirmirt zwei an das domcapitel zu Budissin gefallene praebenden. D. Bernhardsdorf, 7. juli (sabbato proximo post octauas apostolorum Petri et Pauli) 1324. 20 25 30 35 In nomine domini amen. Nos Witego dei gracia Misnensis ecclesie episcopus, cunctis hoc scriptum visuris cupimus fore notum, quod constitui coram nobis honorabiles viri Hermannus prepositus, Fridericus 10 decanus totumque capitulum ecclesie Budisnensis, nobis homiliter supplicarunt, quod duo beneficia in ipsorum ecclesia de nouo creta per dominum Nico- laum dictum de Kemnitz eiusdem ecclesie canonicum suosque amicos, qui eadem beneficia de rebus a deo 15 sibi collectis in remedium suorum peccaminum nec non ad salutem animarum suorum progenitorum cre- auerunt dignaremur misericorditer confirmare. Nos igitur intuentes pium affectum predictorum fundatorum, cupientes eciam cultum diuini nominis ampliari ad honorem dei omnipotentis et beatissime genitricis eius virginis Marie et beatorum Johannis baptiste et Petri apostoli patronorum eiusdem Budesinensis ecclesie, nec non ob reuerenciam omnium sanctorum, predicta beneficia ad eandem ecclesiam perpetuamus et cum honoribus qui ipsum capitulum ipsis beneficijs impo- nendum duxerit presentibus in domino confirmamus, adjicientes eciam vt predictus dominus Nicolaus colla- cionem eorundem beneficiorum obtinet temporibus vite sue, cum autem, domino vocante, sublatus fuerit de medio, collacio ad predictum capitulum deuoluatur. Ne autem super his in posterum aliquod dubium oriatur, presens scriptum nostri sigilli munimine duxi- mus roborandum. Testes huius sunt honorabiles viri dominus Albertus burggrauius de Lysenick cantor Misnensis ecclesie, Reinherus marschalcus, Hermannus prepositus Budisnensis ecclesie, eiusdem Misnensis ecclesie canonici, dominus Waltherus de Camencz, Nicolaus olim plebanus de Richenstad, Johannes dictus
256 CLXXX. 5 Bischof Withego von Meissen confirmirt zwei an das domcapitel zu Budissin gefallene praebenden. D. Bernhardsdorf, 7. juli (sabbato proximo post octauas apostolorum Petri et Pauli) 1324. 20 25 30 35 In nomine domini amen. Nos Witego dei gracia Misnensis ecclesie episcopus, cunctis hoc scriptum visuris cupimus fore notum, quod constitui coram nobis honorabiles viri Hermannus prepositus, Fridericus 10 decanus totumque capitulum ecclesie Budisnensis, nobis homiliter supplicarunt, quod duo beneficia in ipsorum ecclesia de nouo creta per dominum Nico- laum dictum de Kemnitz eiusdem ecclesie canonicum suosque amicos, qui eadem beneficia de rebus a deo 15 sibi collectis in remedium suorum peccaminum nec non ad salutem animarum suorum progenitorum cre- auerunt dignaremur misericorditer confirmare. Nos igitur intuentes pium affectum predictorum fundatorum, cupientes eciam cultum diuini nominis ampliari ad honorem dei omnipotentis et beatissime genitricis eius virginis Marie et beatorum Johannis baptiste et Petri apostoli patronorum eiusdem Budesinensis ecclesie, nec non ob reuerenciam omnium sanctorum, predicta beneficia ad eandem ecclesiam perpetuamus et cum honoribus qui ipsum capitulum ipsis beneficijs impo- nendum duxerit presentibus in domino confirmamus, adjicientes eciam vt predictus dominus Nicolaus colla- cionem eorundem beneficiorum obtinet temporibus vite sue, cum autem, domino vocante, sublatus fuerit de medio, collacio ad predictum capitulum deuoluatur. Ne autem super his in posterum aliquod dubium oriatur, presens scriptum nostri sigilli munimine duxi- mus roborandum. Testes huius sunt honorabiles viri dominus Albertus burggrauius de Lysenick cantor Misnensis ecclesie, Reinherus marschalcus, Hermannus prepositus Budisnensis ecclesie, eiusdem Misnensis ecclesie canonici, dominus Waltherus de Camencz, Nicolaus olim plebanus de Richenstad, Johannes dictus
Strana 257
257 de Rabenow, canonici Haynensis ecclesie, et Theode- ricus plebanus in Neschwicz, et alij quam plures viri fide digni. Datum in villa ad sanctum Bernhehardum in curia nostra ibidem, anno dominj M°CCC XXIV", sab- bato proximo post octauas apostolorum Petri et Pauli. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive.) CLXXXI. Kalmann von Metzenrode bekennt, einen ihm gehörigen platz bei dem hause einer procuratrix der minnerbrüder in Budissin, zugleich im na- 10 men seiner söhne, zum nutzen gedachter mönche abgetreten zu haben. D. Budissin, 14. september (XVIII. kal. octobr.) 1324. in nomine domini amen. Ego Kalmannus de Metzcenrode cum filijs meis: Sybertus Ranuoldus Hen- 15 ricus et Frisco filius Frisconis de Metzcenrode, Jensco et Otto filij Johannis de Metzcenrode, fatemur et di- cimus presentibus protestantes, nos de communj consensu et consilio aream nostram apud domum procuratricis fratrum minorum in Budesin sitam pro usu et necessitate eorundem fratrum conuentus Bu- desinensis dedisse et resignasse libere et beniuole, pro animarum progenitorum nostrorum ac nostrarum eciam animarum salute perpetuo possidendam. Vt ergo nostra donacio et resignacio inconuulsa et illesa permaneat et inuiolabilis perseueret, presentem lite- ram sigillis domini Syberti patris nostri et dominj Friderici patrui nostri dictorum de Metzcenrode, qui- bus ego Kalmannus Frisco et Johannes germanj eciam nominati de Metzcenrode, sigilla propria non habentes uti consueuimus dignum duximus roboran- dam. Fratres igitur memorati, tante pietatis beneficia 20 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 33
257 de Rabenow, canonici Haynensis ecclesie, et Theode- ricus plebanus in Neschwicz, et alij quam plures viri fide digni. Datum in villa ad sanctum Bernhehardum in curia nostra ibidem, anno dominj M°CCC XXIV", sab- bato proximo post octauas apostolorum Petri et Pauli. 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive.) CLXXXI. Kalmann von Metzenrode bekennt, einen ihm gehörigen platz bei dem hause einer procuratrix der minnerbrüder in Budissin, zugleich im na- 10 men seiner söhne, zum nutzen gedachter mönche abgetreten zu haben. D. Budissin, 14. september (XVIII. kal. octobr.) 1324. in nomine domini amen. Ego Kalmannus de Metzcenrode cum filijs meis: Sybertus Ranuoldus Hen- 15 ricus et Frisco filius Frisconis de Metzcenrode, Jensco et Otto filij Johannis de Metzcenrode, fatemur et di- cimus presentibus protestantes, nos de communj consensu et consilio aream nostram apud domum procuratricis fratrum minorum in Budesin sitam pro usu et necessitate eorundem fratrum conuentus Bu- desinensis dedisse et resignasse libere et beniuole, pro animarum progenitorum nostrorum ac nostrarum eciam animarum salute perpetuo possidendam. Vt ergo nostra donacio et resignacio inconuulsa et illesa permaneat et inuiolabilis perseueret, presentem lite- ram sigillis domini Syberti patris nostri et dominj Friderici patrui nostri dictorum de Metzcenrode, qui- bus ego Kalmannus Frisco et Johannes germanj eciam nominati de Metzcenrode, sigilla propria non habentes uti consueuimus dignum duximus roboran- dam. Fratres igitur memorati, tante pietatis beneficia 20 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 33
Strana 258
258 15 non ingrati recognoscentes huiusmodi beneficia ter- rena videlicet pro celestibus transitoria pro eternis temporalia pro spiritualibus compensanda omnibus nostris progenitoribus et nobis nec non nostris con- 5 sanguineis et amicis uiuis et defunctis, presentibus et futuris vnam missam cottidie perpetuo deputantes, a fratribus sepedicti loci et conuentus studiosius per- soluendam. In hujus resignacionis donacionis et beneficii gratitudinis ac suffragiorum firmitatis et cer- 10 titudinis, ne que gesta sunt in tempore, cum fluxu labantur temporis, fratres loci sepius repetiti, huic littere sigillum communitatis et sui conventus in per- petuitatis testimonium beniuole appenderunt, succes- sores suos ad exsoluenda memorata suffragia, et re- colenda hec et alia progenitorum nostrorum beneficia obligantes. Datum Budesin anno dominj millesimo trecentesimo vicesimo quarto, decimo octauo kalendas octobris. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner rathsarchive, 20 mit drei anhangenden siegeln, wovon das eine den Bautzner mi- noriten, die anderen beiden zweien von Metzrad angehören.) CLXXXII. 30 König Johann von Böhmen gestattet dem dom- herren Nicolaus von Chemnitz, 18 sexagenen 25 dem domstifte Budissin auszusetzen. D. Prage, 12. april (II. idus aprilis) 1325. Nos Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes etc. notum facimus tenore presencium vniuersis: qvod nos pium deuoti nobis Nicolaj de Chemniz Budissinensis canonici affectum, qvo pro dotandis in ecclesia Budissinensi aliqvot vi- carijs seu uicariarum ipsius ecclesie numero augmen- tando octodecim sexagenarum uel marcarum redditus,
258 15 non ingrati recognoscentes huiusmodi beneficia ter- rena videlicet pro celestibus transitoria pro eternis temporalia pro spiritualibus compensanda omnibus nostris progenitoribus et nobis nec non nostris con- 5 sanguineis et amicis uiuis et defunctis, presentibus et futuris vnam missam cottidie perpetuo deputantes, a fratribus sepedicti loci et conuentus studiosius per- soluendam. In hujus resignacionis donacionis et beneficii gratitudinis ac suffragiorum firmitatis et cer- 10 titudinis, ne que gesta sunt in tempore, cum fluxu labantur temporis, fratres loci sepius repetiti, huic littere sigillum communitatis et sui conventus in per- petuitatis testimonium beniuole appenderunt, succes- sores suos ad exsoluenda memorata suffragia, et re- colenda hec et alia progenitorum nostrorum beneficia obligantes. Datum Budesin anno dominj millesimo trecentesimo vicesimo quarto, decimo octauo kalendas octobris. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner rathsarchive, 20 mit drei anhangenden siegeln, wovon das eine den Bautzner mi- noriten, die anderen beiden zweien von Metzrad angehören.) CLXXXII. 30 König Johann von Böhmen gestattet dem dom- herren Nicolaus von Chemnitz, 18 sexagenen 25 dem domstifte Budissin auszusetzen. D. Prage, 12. april (II. idus aprilis) 1325. Nos Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes etc. notum facimus tenore presencium vniuersis: qvod nos pium deuoti nobis Nicolaj de Chemniz Budissinensis canonici affectum, qvo pro dotandis in ecclesia Budissinensi aliqvot vi- carijs seu uicariarum ipsius ecclesie numero augmen- tando octodecim sexagenarum uel marcarum redditus,
Strana 259
259 prout ex ipsius desiderio accepimus laudabili com- parare intendit plurimum commendantes sibi de fauore regio qvi pro diuini cultus augmento pronus semper in nobis et beneuolis reperitur, duximus liberaliter indulgendum: ut huiusmodi octodecim sexagenarum vt premittitur uel marcarum redditus in prouincia nostra Budissinensi de nostro beneplacito et con- sensu pro dicte Budissinensis ecclesie pijs usibus apud qvascunque personas poterit debeat et ualeat comparare, quas ipsi ecclesie tanqvam aliam eius dotem sibi incorporatas uolumus perpetuis temporibus liberas pertinere, harum quas sigillo nostro sigillari fecimus testimonio litterarum. Datum Prage, II. idus aprilis, anno dominj M°CCC xXV°. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive 15 mit einem siegel.) CLXXXIII. Johann, könig von Böhmen, erklärt vor dem deutschen könige Ludwig den herzog Heinrich von Jauer in bezug auf die städte und schlösser 20 zu Görlitz, Lauban, Sorau und Senftenberg, so- wie auf das land Lausitz, ledig seiner gegen Johann eingegangenen verbindlichkeiten. D. Prag, 7. mai (VIII. id. maji) 1325. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex 25 ac Lucemburgensis comes, ad vniuersorum noticiam uolumus tenore presencium devenire, quod nos illus- trem principem Hinconem ducem Slesie et dominum in Jawer, sororium nostrum karissimum, de omnibus et singulis tractatibus et contractibus nobiscum su- 30 per Gorlitz, Luban Soraw et Senfftenberg tam civi- tatum qvam castrorum et terre Lusacie resignacionum 33 *
259 prout ex ipsius desiderio accepimus laudabili com- parare intendit plurimum commendantes sibi de fauore regio qvi pro diuini cultus augmento pronus semper in nobis et beneuolis reperitur, duximus liberaliter indulgendum: ut huiusmodi octodecim sexagenarum vt premittitur uel marcarum redditus in prouincia nostra Budissinensi de nostro beneplacito et con- sensu pro dicte Budissinensis ecclesie pijs usibus apud qvascunque personas poterit debeat et ualeat comparare, quas ipsi ecclesie tanqvam aliam eius dotem sibi incorporatas uolumus perpetuis temporibus liberas pertinere, harum quas sigillo nostro sigillari fecimus testimonio litterarum. Datum Prage, II. idus aprilis, anno dominj M°CCC xXV°. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive 15 mit einem siegel.) CLXXXIII. Johann, könig von Böhmen, erklärt vor dem deutschen könige Ludwig den herzog Heinrich von Jauer in bezug auf die städte und schlösser 20 zu Görlitz, Lauban, Sorau und Senftenberg, so- wie auf das land Lausitz, ledig seiner gegen Johann eingegangenen verbindlichkeiten. D. Prag, 7. mai (VIII. id. maji) 1325. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex 25 ac Lucemburgensis comes, ad vniuersorum noticiam uolumus tenore presencium devenire, quod nos illus- trem principem Hinconem ducem Slesie et dominum in Jawer, sororium nostrum karissimum, de omnibus et singulis tractatibus et contractibus nobiscum su- 30 per Gorlitz, Luban Soraw et Senfftenberg tam civi- tatum qvam castrorum et terre Lusacie resignacionum 33 *
Strana 260
260 5 10 commissionum et iurium sibi in eisdem competentium ad nos deuolutorum, coram serenissimo domino nostro, domino Ludovico Romanorum rege et aliis nobis factis, nec non suos vasallos barones et cives muni- cionum predictarum de omnibus fidelitatis homagiis per eos nobis prestitis, concordia super eo inter nos et ipsum amicabili et plenaria celebrata, fatemur et dicimus absolutum perpetuo et eternum absolutos. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro maiori iussimus communiri. Datum Prage viI. idus maji anno domini millesimo tricen- tesimo vicesimo qvinto. (Von einer alten abschrift aus dem XVI. jahrhunderte im Görlitzer rathsarchive, an welcher ein beglaubigungssiegel ge- 15 hangen hat.) CLXXXIV. Otto von Sequitz schenkt dem kloster Marien- thal zwei mark zins in villa Leuba unter der bedingung dass dieser dem Heinrich von Ri- 20 chinbach und seinem sohne Walther obliegende zins erst nach ableben seiner töchter Elisabeth und Sophia von Sequitz dem kloster anheim- falle. D. 22. märz (XI. kal. april.) 4326. In nomine domini amen. Qui, vel que supernis 25 inhiantes laudibus deo sub religionis habitu pie vite studiis famulantur, digni debent rerum foueri temporalium fulcimentis, ut ex eo copiosius valeant spiritualibus proficere incrementis. Nouerint igitur vniuersi presencium noticiam habituri, quod hec 30 nunc jam pridem ego Otto miles dictus de Sequitz sane sanius animadvertens accedente consensu et uoluntate Agathe dilecte conthoralis mee filiorum
260 5 10 commissionum et iurium sibi in eisdem competentium ad nos deuolutorum, coram serenissimo domino nostro, domino Ludovico Romanorum rege et aliis nobis factis, nec non suos vasallos barones et cives muni- cionum predictarum de omnibus fidelitatis homagiis per eos nobis prestitis, concordia super eo inter nos et ipsum amicabili et plenaria celebrata, fatemur et dicimus absolutum perpetuo et eternum absolutos. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro maiori iussimus communiri. Datum Prage viI. idus maji anno domini millesimo tricen- tesimo vicesimo qvinto. (Von einer alten abschrift aus dem XVI. jahrhunderte im Görlitzer rathsarchive, an welcher ein beglaubigungssiegel ge- 15 hangen hat.) CLXXXIV. Otto von Sequitz schenkt dem kloster Marien- thal zwei mark zins in villa Leuba unter der bedingung dass dieser dem Heinrich von Ri- 20 chinbach und seinem sohne Walther obliegende zins erst nach ableben seiner töchter Elisabeth und Sophia von Sequitz dem kloster anheim- falle. D. 22. märz (XI. kal. april.) 4326. In nomine domini amen. Qui, vel que supernis 25 inhiantes laudibus deo sub religionis habitu pie vite studiis famulantur, digni debent rerum foueri temporalium fulcimentis, ut ex eo copiosius valeant spiritualibus proficere incrementis. Nouerint igitur vniuersi presencium noticiam habituri, quod hec 30 nunc jam pridem ego Otto miles dictus de Sequitz sane sanius animadvertens accedente consensu et uoluntate Agathe dilecte conthoralis mee filiorum
Strana 261
261 quoque meorum religiosis puellis filiabus meis Eli- sabeth videlicet et Sophia, cum conuentu sanctimo- nialium venerando in Siffridsdorph monasterio deo deuocius obsequencium, duas marcas redituum, quas Henricus de Richinbach ejusque nepos Waltherus de suis hereditatibus in villa Lubil1) situatis uel eorum in predictis hereditatibus successores, qui- cunque tenentur soluere annuatim juxta estimationem ponderis Gorlicensis cum suis juribus et vsibus con- tuli donavi quiete possidendas perpetuo et habendas, 10 ea tamen interposita condicione, quod ipsi reditus cum suis utilitatibus meis filiabus totaliter deseruiant quoad vixerint prenotatis, postmodum vero con- uentui dominarum monasterij prelibati, contradiccione heredum sive coheredum meorum, aut aliorum ho- 15 minum quorumlibet non obstante. Nam omnibus uniuersaliter prenominatis in ipsis reditibus relinquo nihil penitus juris. Hanc siquidem collacionem seu donacionem testamentariam efficere volui in mee anime et consortis mee, progenitorumque nostrorum 20 animarum remedium ac antidotum salutare et hec presentibus genero meo Wolfardo de Erinbach, Kunz- kone de Preutitz etiam genero meo, domino Ottone plebano in Haynewalde et domino Johanne plebano in Withendorff. In cujus denique rei efficacius tes- 25 timonium meum sigillum cum sigillo Wolfardi pre- dicti presentibus duxi appensandum alijs eciam uiris idoneis hujus testamenti conscijs presentibus annotatis videlicet Ullmanno de Henrichsdorff, Con- rado et Hemingo de Wildebach, Johanne et Gunzilino de Grisla et alijs quam pluribus fide dignis. Datum anno domini millesimo trecentesimo vigesimo sexto, XI. kalendas aprilis. 5 30 (Im klosterarchive zu Marienthal mit zwei siegeln.) 1) i. e. Leuba.
261 quoque meorum religiosis puellis filiabus meis Eli- sabeth videlicet et Sophia, cum conuentu sanctimo- nialium venerando in Siffridsdorph monasterio deo deuocius obsequencium, duas marcas redituum, quas Henricus de Richinbach ejusque nepos Waltherus de suis hereditatibus in villa Lubil1) situatis uel eorum in predictis hereditatibus successores, qui- cunque tenentur soluere annuatim juxta estimationem ponderis Gorlicensis cum suis juribus et vsibus con- tuli donavi quiete possidendas perpetuo et habendas, 10 ea tamen interposita condicione, quod ipsi reditus cum suis utilitatibus meis filiabus totaliter deseruiant quoad vixerint prenotatis, postmodum vero con- uentui dominarum monasterij prelibati, contradiccione heredum sive coheredum meorum, aut aliorum ho- 15 minum quorumlibet non obstante. Nam omnibus uniuersaliter prenominatis in ipsis reditibus relinquo nihil penitus juris. Hanc siquidem collacionem seu donacionem testamentariam efficere volui in mee anime et consortis mee, progenitorumque nostrorum 20 animarum remedium ac antidotum salutare et hec presentibus genero meo Wolfardo de Erinbach, Kunz- kone de Preutitz etiam genero meo, domino Ottone plebano in Haynewalde et domino Johanne plebano in Withendorff. In cujus denique rei efficacius tes- 25 timonium meum sigillum cum sigillo Wolfardi pre- dicti presentibus duxi appensandum alijs eciam uiris idoneis hujus testamenti conscijs presentibus annotatis videlicet Ullmanno de Henrichsdorff, Con- rado et Hemingo de Wildebach, Johanne et Gunzilino de Grisla et alijs quam pluribus fide dignis. Datum anno domini millesimo trecentesimo vigesimo sexto, XI. kalendas aprilis. 5 30 (Im klosterarchive zu Marienthal mit zwei siegeln.) 1) i. e. Leuba.
Strana 262
262 CLXXXV. 10 20 30 Heinrich und Johann von Donyn burggrafen auf Grafenstein, beurkunden, dass sie mit ein- willigung ihres bruders des pfarrers Otto zu 5 Friderisdorf, und ihrer jüngeren brüder Wenzel und Otto, 11 mark 11 groschen jährl. zinses im städtchen Ostritz dem kloster Marienthal für 100 mark Prager groschen verkauft haben. D. Ostritz, 31. mai (pridie kalend. junij) 1326. In nomine domini amen. Quoniam ea que aguntur in tempore ab hominum memoria cursu tem- poris facillime rapiuntur, si non litterarum tesimonio notitiaque testium fulciantur, nos igitur Henricus et Johannes dicti de Donyn burchravij de Grabinstein 15 notum esse uolumus tam posteris quam modernis cuncti evi fidelibus quorum noticie obuenit pre- sens scriptum, quod dilectus frater noster Otto sa- cerdos et plebanus in Friderisdorff, nostrorum quo- que juniorum fratrum videlicet Wenceslai et Ottonis precancium instancijs flexus fauorabiliter quodammodo et inductus, matura deliberationa prehabita ex bona voluntate admisit quod undecim marcarum atque undecim grossorum Pragensium reditus, qui ad ipsum Ottonem nostrum fratrem predictum specialiter per- 25 tinebant, licet proprietas redituum eorundem dignos- catur ad nos omnes uniuersaliter pertinuisse in an- tiqua civitate Ostros et in novo Ostris hine inde situatos, exclusa cujuslibet doli atque sinistre inter- pretacionis ammixtione, vendidimus liberaliter ac pleno jure uenerabili domine Sophie abbatisse dilecte matertere nostre, quam quidem speciali favore prosequimur et conuentui sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridsdorff et ipsa abbatissa cum suo conuentu prefatos redditus a nobis pro centum 35 marcis grossorum Pragensium Sittaviensis statere justo empcionis titulo comparavit, que bona suis juribus et utilitatibus quibuslibet etiam (in cimiterio)
262 CLXXXV. 10 20 30 Heinrich und Johann von Donyn burggrafen auf Grafenstein, beurkunden, dass sie mit ein- willigung ihres bruders des pfarrers Otto zu 5 Friderisdorf, und ihrer jüngeren brüder Wenzel und Otto, 11 mark 11 groschen jährl. zinses im städtchen Ostritz dem kloster Marienthal für 100 mark Prager groschen verkauft haben. D. Ostritz, 31. mai (pridie kalend. junij) 1326. In nomine domini amen. Quoniam ea que aguntur in tempore ab hominum memoria cursu tem- poris facillime rapiuntur, si non litterarum tesimonio notitiaque testium fulciantur, nos igitur Henricus et Johannes dicti de Donyn burchravij de Grabinstein 15 notum esse uolumus tam posteris quam modernis cuncti evi fidelibus quorum noticie obuenit pre- sens scriptum, quod dilectus frater noster Otto sa- cerdos et plebanus in Friderisdorff, nostrorum quo- que juniorum fratrum videlicet Wenceslai et Ottonis precancium instancijs flexus fauorabiliter quodammodo et inductus, matura deliberationa prehabita ex bona voluntate admisit quod undecim marcarum atque undecim grossorum Pragensium reditus, qui ad ipsum Ottonem nostrum fratrem predictum specialiter per- 25 tinebant, licet proprietas redituum eorundem dignos- catur ad nos omnes uniuersaliter pertinuisse in an- tiqua civitate Ostros et in novo Ostris hine inde situatos, exclusa cujuslibet doli atque sinistre inter- pretacionis ammixtione, vendidimus liberaliter ac pleno jure uenerabili domine Sophie abbatisse dilecte matertere nostre, quam quidem speciali favore prosequimur et conuentui sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridsdorff et ipsa abbatissa cum suo conuentu prefatos redditus a nobis pro centum 35 marcis grossorum Pragensium Sittaviensis statere justo empcionis titulo comparavit, que bona suis juribus et utilitatibus quibuslibet etiam (in cimiterio)
Strana 263
263 in Ostros cum suis hereditarijs possessoribus pre- sentibus ibidem existentibus universis, principa- liter noster frater Otto sacerdos prenominatus ad manus ipsius abbatisse et conuentus monasterij prenotati demonstrando viva voce ore tenus resig- nauit. Demum cum ipso siquidem et nos videlicet Henricus, Johannes, Wenceslaus et Otto resignavimus, nihil nobis una cum fratre nostro Ottone sacerdote penitus juris jurisdictionis atque dominij in eisdem bonis neque nostris heredibus vel successoribus 10 quibuscunque aliqualiter reservando, verum ipsa bona prefate sanctimoniales perpetuo habeant ac possi- deant libere ac quiete. Ut igitur hujus contractus racionabilis disposicionis ac nostre resignacionis rati- habicionis et confirmacionis pro testamento debitam 15 roboris firmitatem sorciantur presentem paginam exinde conscribi jussimus, ipso sigillorum omnium nostrorum sigillique patruelis nostri Henrici burchravij de Donyn dicti Bule munimine roborantes, viros fideles atque idoneos in quorum presencia prehabita sunt 20 celebrata pro testibus nominaliter exponendo: Hen- ricus burchravius praedictus cum filio suo Johanne, dominus Nicolaus plebanus in Ostros, dominus Joannes de Rischowe, dominus Theodoricus plebanus de We- zilwalde, dominus Joannes viceplebanus in Kunigis- hain, dominus Henricus Thuringus, Conradus de Pe- zowe, Ulmannus de Henrichsdorff, Otto de Henrichs- dorff, Gerislaus de Parowe, Wolffardus de Erinbach, Witoldus de Luptitz, Hertil de Lidikowe, Reinsko de Henrichsdorff, Meynerus Era, Cunzko Went, Henningus de Grisla, Sevinus aduocatus in Ostros. Datum et actum in Ostros anno domini MCCCXXVI pridie kalendas junij. 5 25 30 (Im klosterarchive zu Marienthal mit vier siegeln.)
263 in Ostros cum suis hereditarijs possessoribus pre- sentibus ibidem existentibus universis, principa- liter noster frater Otto sacerdos prenominatus ad manus ipsius abbatisse et conuentus monasterij prenotati demonstrando viva voce ore tenus resig- nauit. Demum cum ipso siquidem et nos videlicet Henricus, Johannes, Wenceslaus et Otto resignavimus, nihil nobis una cum fratre nostro Ottone sacerdote penitus juris jurisdictionis atque dominij in eisdem bonis neque nostris heredibus vel successoribus 10 quibuscunque aliqualiter reservando, verum ipsa bona prefate sanctimoniales perpetuo habeant ac possi- deant libere ac quiete. Ut igitur hujus contractus racionabilis disposicionis ac nostre resignacionis rati- habicionis et confirmacionis pro testamento debitam 15 roboris firmitatem sorciantur presentem paginam exinde conscribi jussimus, ipso sigillorum omnium nostrorum sigillique patruelis nostri Henrici burchravij de Donyn dicti Bule munimine roborantes, viros fideles atque idoneos in quorum presencia prehabita sunt 20 celebrata pro testibus nominaliter exponendo: Hen- ricus burchravius praedictus cum filio suo Johanne, dominus Nicolaus plebanus in Ostros, dominus Joannes de Rischowe, dominus Theodoricus plebanus de We- zilwalde, dominus Joannes viceplebanus in Kunigis- hain, dominus Henricus Thuringus, Conradus de Pe- zowe, Ulmannus de Henrichsdorff, Otto de Henrichs- dorff, Gerislaus de Parowe, Wolffardus de Erinbach, Witoldus de Luptitz, Hertil de Lidikowe, Reinsko de Henrichsdorff, Meynerus Era, Cunzko Went, Henningus de Grisla, Sevinus aduocatus in Ostros. Datum et actum in Ostros anno domini MCCCXXVI pridie kalendas junij. 5 25 30 (Im klosterarchive zu Marienthal mit vier siegeln.)
Strana 264
264 CLXXXVI. Die rathleute zu Görlitz vereinen sich mit der gemeine, das lehengut auf drei jahre gleichwie das erbe zu verschossen. D. Görlitz, 5. de- cember (in die Niceti) 1326. Unse herren dye ratlute han sich voreynt vnd geebenit vmme alle sache mit der gemeyne daz man daz leyngut sal vorshozzen glich vnd neben erbe dri jar daz do micte alle sache sie voreynet vnd ge- 10 ebenet vnd sol nimande an sime rechte shaden. Actum anno domini MCCC vicesimo vi, in die beati Niceti. Testes Pecz Wernheri rector ciuium, Fricz Ecel, Cristan de Grunow, Martinus de moneta, Er- merrichus, Rycherus Vysser, Walther Murer, Pecz 15 Verwer, Hencze Roth, Andreas carnifex. 5 (Aus dem altesten Görlitzer stadtbuche ad a.) CLXXXVII. Schenkungsbrief über die übergabe des patro- natrechts der st. Mariencapelle auf der burg 20 zu Budissin an die dortige stiftskirche seitens des ritters Albrecht von Nostitz. D. Budissin, 13. januar (in octaua epiphanie domini) 1327. In nomine domini amen. Coram vniuersis hoc scriptum uisuris ego Albertus miles de Nosticz pre- 25 sentibus profiteor et publice recognosco, quod totum jus quod hactenus habui et possedi ex donacione incliyti domini mei Joannis regis Bohemie in jure patronatus capelle sancte Marie que est in castro Budisin cum orto sito sibi eodem castro et cum sex
264 CLXXXVI. Die rathleute zu Görlitz vereinen sich mit der gemeine, das lehengut auf drei jahre gleichwie das erbe zu verschossen. D. Görlitz, 5. de- cember (in die Niceti) 1326. Unse herren dye ratlute han sich voreynt vnd geebenit vmme alle sache mit der gemeyne daz man daz leyngut sal vorshozzen glich vnd neben erbe dri jar daz do micte alle sache sie voreynet vnd ge- 10 ebenet vnd sol nimande an sime rechte shaden. Actum anno domini MCCC vicesimo vi, in die beati Niceti. Testes Pecz Wernheri rector ciuium, Fricz Ecel, Cristan de Grunow, Martinus de moneta, Er- merrichus, Rycherus Vysser, Walther Murer, Pecz 15 Verwer, Hencze Roth, Andreas carnifex. 5 (Aus dem altesten Görlitzer stadtbuche ad a.) CLXXXVII. Schenkungsbrief über die übergabe des patro- natrechts der st. Mariencapelle auf der burg 20 zu Budissin an die dortige stiftskirche seitens des ritters Albrecht von Nostitz. D. Budissin, 13. januar (in octaua epiphanie domini) 1327. In nomine domini amen. Coram vniuersis hoc scriptum uisuris ego Albertus miles de Nosticz pre- 25 sentibus profiteor et publice recognosco, quod totum jus quod hactenus habui et possedi ex donacione incliyti domini mei Joannis regis Bohemie in jure patronatus capelle sancte Marie que est in castro Budisin cum orto sito sibi eodem castro et cum sex
Strana 265
265 modiis utriusque scilicet siliginis et avene in allodio meo Pluskewitz resigno et presentibus me resig- nasse protestor, donans quantum in me est ecclesie in Budissin in remedium peccatorum et ad sa- lutem anime bone memorie quondam domini Bern- hardi de Lippa prepositi ejusdem ecclesie Budis- sinensis ad fulcimentum prebende per eum ibi facte, petens omni qua possum instantia, predic- tum dominum meum regem Bohemie et venerabilem patrem dominum Withegonem Misnensis ecclesie episcopum hanc meam donationem ratam habere et confirmare eidem ecclesie ipsorum authoritatibus propter deum, super quo, ne inposterum dubium valeat suboriri, presentem paginam sigilli mei feci munimine roborari. Datum Budissin anno domini 15 MCCCXXVII, in octava epiphanie domini. 5 10 (Vom originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) CLXXXVIII. Johann, könig von Böhmen, bestätigt die durch Albrecht von Nostitz der stiftskirche zu Budissin 20 verliehene schenkung des patronatrechts der Mariencapelle der burg Budissin. D. Prag, (XIII. kal. febr.) 1327. Nos Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucenburgensis comes, notum facimus uniuersis 25 quod donacionem juris patronatus capelle s. Marie in castro nostro Budissin ecclesie Budissinensi per fide- lem nostrum dilectum Albertum de Nosticz hereditario jure factam ac nomine prebende quondam Bernhardi de Lipa predicte ecclesie prepositi comparatam, 30 quod videlicet jus patronatus idem Albertus a nobis 34 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
265 modiis utriusque scilicet siliginis et avene in allodio meo Pluskewitz resigno et presentibus me resig- nasse protestor, donans quantum in me est ecclesie in Budissin in remedium peccatorum et ad sa- lutem anime bone memorie quondam domini Bern- hardi de Lippa prepositi ejusdem ecclesie Budis- sinensis ad fulcimentum prebende per eum ibi facte, petens omni qua possum instantia, predic- tum dominum meum regem Bohemie et venerabilem patrem dominum Withegonem Misnensis ecclesie episcopum hanc meam donationem ratam habere et confirmare eidem ecclesie ipsorum authoritatibus propter deum, super quo, ne inposterum dubium valeat suboriri, presentem paginam sigilli mei feci munimine roborari. Datum Budissin anno domini 15 MCCCXXVII, in octava epiphanie domini. 5 10 (Vom originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) CLXXXVIII. Johann, könig von Böhmen, bestätigt die durch Albrecht von Nostitz der stiftskirche zu Budissin 20 verliehene schenkung des patronatrechts der Mariencapelle der burg Budissin. D. Prag, (XIII. kal. febr.) 1327. Nos Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucenburgensis comes, notum facimus uniuersis 25 quod donacionem juris patronatus capelle s. Marie in castro nostro Budissin ecclesie Budissinensi per fide- lem nostrum dilectum Albertum de Nosticz hereditario jure factam ac nomine prebende quondam Bernhardi de Lipa predicte ecclesie prepositi comparatam, 30 quod videlicet jus patronatus idem Albertus a nobis 34 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 266
266 5 in feudo tenuit, ratam habemus et gratam, eique nostrum adhibemus consensum beneuolum et ex- pressum, transferentes in sepefatam ecclesiam nomine jam dicte prebende jus quod in predicto jure patro- natus nobis competebat competit vel aliquo modo competere videtur harum nostrarum testimonio lite- rarum. Datum Prage anno domini millesimo trecen- tesimo vicesimo septimo, XIII. kal. febr. (Aus dem originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) 10 CLXXXIX. Johannes canonicus der Marienkirche zu (Halber- stadt?) bevollmächtigt seinen vicar Nicolaus auf die Mariencapelle zu Budissin verzicht zu leisten. 15 D. 9. februar (feria v. ante Valentinj) 1327. Joannes canonicus ecclesie sancte Marie (Halber- stadensis?) et rector capelle sancte Marie in castro Budissinensi omnibus prèsencia visuris seu audituris sinceram in domino charitatem. Nouerint vniuersi 20 et maxime quorum interest vel potuerit interesse nos dominum Nicolaum vicarium ecclesie Halberstadensis exhibitorem presencium ad infra scripta nostrum con- stituimus procuratorem et nuncium specialem, dantes ipsi authoritatem resignandi dictam capellam in Bu- 25 dissin quando sibi visum fuerit expedire gratum et ratum habiturum quicquid per dominum Nicolaum in resignacione ipsius capelle fuerit procuraturum. In cuius rei testimonium presentem litteram sigillis vide- licet nostro et venerabilis viri domini Conradi sco- 30 lastici dicte ecclesie nostre sancte Marie fecimus com- munirj. Et nos Conradus iam dictus sigillum nostrum ad presens magistri Johannis canonici nostri prelibati
266 5 in feudo tenuit, ratam habemus et gratam, eique nostrum adhibemus consensum beneuolum et ex- pressum, transferentes in sepefatam ecclesiam nomine jam dicte prebende jus quod in predicto jure patro- natus nobis competebat competit vel aliquo modo competere videtur harum nostrarum testimonio lite- rarum. Datum Prage anno domini millesimo trecen- tesimo vicesimo septimo, XIII. kal. febr. (Aus dem originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) 10 CLXXXIX. Johannes canonicus der Marienkirche zu (Halber- stadt?) bevollmächtigt seinen vicar Nicolaus auf die Mariencapelle zu Budissin verzicht zu leisten. 15 D. 9. februar (feria v. ante Valentinj) 1327. Joannes canonicus ecclesie sancte Marie (Halber- stadensis?) et rector capelle sancte Marie in castro Budissinensi omnibus prèsencia visuris seu audituris sinceram in domino charitatem. Nouerint vniuersi 20 et maxime quorum interest vel potuerit interesse nos dominum Nicolaum vicarium ecclesie Halberstadensis exhibitorem presencium ad infra scripta nostrum con- stituimus procuratorem et nuncium specialem, dantes ipsi authoritatem resignandi dictam capellam in Bu- 25 dissin quando sibi visum fuerit expedire gratum et ratum habiturum quicquid per dominum Nicolaum in resignacione ipsius capelle fuerit procuraturum. In cuius rei testimonium presentem litteram sigillis vide- licet nostro et venerabilis viri domini Conradi sco- 30 lastici dicte ecclesie nostre sancte Marie fecimus com- munirj. Et nos Conradus iam dictus sigillum nostrum ad presens magistri Johannis canonici nostri prelibati
Strana 267
267 apponi iussimus in testimonium premissorum. Datum anno dominj M°cCC'xxvII°., feria quinta proxima ante Valentini sancti martiris. (Aus dem copialbuche tom. III. pag. 130. 131b. im dom- archive zu Bautzen. Ueber die abkürzung HIrdiensis blieben wir im zweifel und lasen: Halberstadiensis. Daher die fragezeichen.) 5 CXC. Vereinigungsausspruch des patronatrechts der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin, mit der praebende des Bernhard von Leipa in 10 der stiftskirche zu Budissin seitens des Withego bischofs zu Meissen. D. Mogelii, 8. märz (dominica reminiscere) 1327. Wittigo dei gracia episcopus ecclesie Misnensis dilectis sibi in Christo Hermanno preposito Friderico decano 15 et toti capitulo Budissinensis ecclesie salutem, cum affectu sincero uenerunt ad nos Conradus de Mul- bergk plebanus in Choteliz conanonicus vester, et Otto plebanus in Jawirnik asserentes ex parte vestra, quod illustris princeps dominus Joannes Bohemie et 20 Polonie rex propter deum et remedium anime sue, vestre ecclesie donavit jus patronatus capelle sancte Marie in castro Budissin site, hac condi- cione adhibita, ut uniri debeat prebende de novo in vestra ecclesie erecte ex testamento felicis re- 25 cordacionis domini Bernhardi de Lippa auunculi nostri, olim prepositi Budissinensis. Et quia unio huiusmodi sine nobis fieri non poterat, nobis ex parte vestra et sua humaliter supplicauerunt quatenus amore dei et ob dilectionem quam ad dictum auun- 30 culum nostrum tunc habuimus et adhuc habemus, 34*
267 apponi iussimus in testimonium premissorum. Datum anno dominj M°cCC'xxvII°., feria quinta proxima ante Valentini sancti martiris. (Aus dem copialbuche tom. III. pag. 130. 131b. im dom- archive zu Bautzen. Ueber die abkürzung HIrdiensis blieben wir im zweifel und lasen: Halberstadiensis. Daher die fragezeichen.) 5 CXC. Vereinigungsausspruch des patronatrechts der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin, mit der praebende des Bernhard von Leipa in 10 der stiftskirche zu Budissin seitens des Withego bischofs zu Meissen. D. Mogelii, 8. märz (dominica reminiscere) 1327. Wittigo dei gracia episcopus ecclesie Misnensis dilectis sibi in Christo Hermanno preposito Friderico decano 15 et toti capitulo Budissinensis ecclesie salutem, cum affectu sincero uenerunt ad nos Conradus de Mul- bergk plebanus in Choteliz conanonicus vester, et Otto plebanus in Jawirnik asserentes ex parte vestra, quod illustris princeps dominus Joannes Bohemie et 20 Polonie rex propter deum et remedium anime sue, vestre ecclesie donavit jus patronatus capelle sancte Marie in castro Budissin site, hac condi- cione adhibita, ut uniri debeat prebende de novo in vestra ecclesie erecte ex testamento felicis re- 25 cordacionis domini Bernhardi de Lippa auunculi nostri, olim prepositi Budissinensis. Et quia unio huiusmodi sine nobis fieri non poterat, nobis ex parte vestra et sua humaliter supplicauerunt quatenus amore dei et ob dilectionem quam ad dictum auun- 30 culum nostrum tunc habuimus et adhuc habemus, 34*
Strana 268
268 10 15 dictam capellam dicte prebende dignaremur cum pertinentijs suis unire. Nos attendentes vestram pe- titionem esse piam et fauentem saluti anime predicti auunculi nostri et quod ex hoc cultus diuinus aug- 5 mentatur, prefatam capellam propter deum et amo- rem dicti auunculi nostri dicte prebende cum suis pertinentijs jungimus presentibus et unimus et vo- lumus et statuimus: quod dicta capella sit unita dicte prebende, de cetero in ecclesia vestra certa et perpetua debeat esse prebenda nihilominus ap- probantes et confirmantes presentibus id quod circa illam prebendam et personam, cui ipsa debebit vestra disretio canonice duxerit disponendum. In cuius rei testimonium presentes literas conscribi fecimus et nostro sigillari sigillo. Datum et actum Mogelij anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo in dominica qua cantatur: reminiscere miseracionum. (Aus dem originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) CXCI. 20 Das domcapitel zu Budissin nimmt Otto, pfarrer in Jauernik als domherren auf. D. Budissin, 27. juni (tercia feria post anniuersarium dedi- cationis ecclesie nostre) 1327. Nos Hermannus dei gracia prepositus, Fridericus 25 decanus, Paulus custos, ceterique canonici Budyssinensis ecclesie recognoscimus et tenore presencium publice profitemur, quod uocatis omnibus nostris confratribus qui debuerunt et voluerint commode interesse, de com- muni omnium nostrûm consensu et bona omnium vo- 30 luntate, recepimus dominum Ottonem plebanum in
268 10 15 dictam capellam dicte prebende dignaremur cum pertinentijs suis unire. Nos attendentes vestram pe- titionem esse piam et fauentem saluti anime predicti auunculi nostri et quod ex hoc cultus diuinus aug- 5 mentatur, prefatam capellam propter deum et amo- rem dicti auunculi nostri dicte prebende cum suis pertinentijs jungimus presentibus et unimus et vo- lumus et statuimus: quod dicta capella sit unita dicte prebende, de cetero in ecclesia vestra certa et perpetua debeat esse prebenda nihilominus ap- probantes et confirmantes presentibus id quod circa illam prebendam et personam, cui ipsa debebit vestra disretio canonice duxerit disponendum. In cuius rei testimonium presentes literas conscribi fecimus et nostro sigillari sigillo. Datum et actum Mogelij anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo in dominica qua cantatur: reminiscere miseracionum. (Aus dem originale auf pergament im stiftsarchive zu Budissin.) CXCI. 20 Das domcapitel zu Budissin nimmt Otto, pfarrer in Jauernik als domherren auf. D. Budissin, 27. juni (tercia feria post anniuersarium dedi- cationis ecclesie nostre) 1327. Nos Hermannus dei gracia prepositus, Fridericus 25 decanus, Paulus custos, ceterique canonici Budyssinensis ecclesie recognoscimus et tenore presencium publice profitemur, quod uocatis omnibus nostris confratribus qui debuerunt et voluerint commode interesse, de com- muni omnium nostrûm consensu et bona omnium vo- 30 luntate, recepimus dominum Ottonem plebanum in
Strana 269
269 Javoirnic in nostre ecclesie canonicum et in fratrem, dantes ei vocem in capitulo et stallum in choro, assig- nantes ei prebendam a domino Bernhardo dicto de Lypa felicis memorie quondam nostro preposito pre- conceptam et ab ipso domino Ottone consumatam per mansum, quem predictus dominus Bernhardus ad ipsam creandam deputauit, et per octo talenta cum dimidio vsualium denariorum preter quindecim de- narios in villa Musilwicz. In hac ipsius prebende ...... debet consistere cum capella que est in castro Budyssinensi sub condicionibus infrascriptis. Nam ipse dominus Otto et quilibet ejus successor predic- tam capellam officiare secundum antiquam consuetu- dinem procurabit. Et quidquid ibi de oblacionibus obtinuerit easdem oblaciones totas nobis dabit ad alias nostras oblaciones reponendas, sibi et suis socijs nichil de hijs reseruans. Item ipse tenebitur sancti Andree altare quatuor missis officiare, singulis septi- manis, illa hora qua decano et alijs canonicis vide- bitur expedire, et tamquam alter canonicus chorum 20 migrabitur frequentare. Iam ipse et socij quos pro temporo habuerint nichil de denarijs, qui dicuntur speciales et de . . . . . . . . *) obtinebunt. Mortuo autem aliquo canonicorum ipse dominus Otto et qui- libet suus successor postquam alij maiores optauerint, 25 habebit post alios in ordine opcionem. Item dominus Otto et quilibet suus successor in anniuersario pre- dicti domini Bernhardi prepositi de Lypa, qui est post festum beati Odalricj, pro choro soluere tenebitur vnum talentum id est quadraginta grossos modo distri- 30 buendos infrascripto videlicet vt canonicis et vicarijs in vigilijs et in missa pro defunctis presentibus quan- tum canonico distribui potest, de summa predicta medium tanti vicario deriuetur. In cuius rei memo- riam hanc paginam conscribi fecimus et sigilli nostri 35 capituli munimine roborari. Acta sunt hec anno do- mini millesimo cccoxxvn°., feria tercia post anniuer- sarium dedicacionis ecclesie nostre. 5 10 15 *) Die punctirten stellen sind so verblasst, dass sie nicht zu entziffern waren.
269 Javoirnic in nostre ecclesie canonicum et in fratrem, dantes ei vocem in capitulo et stallum in choro, assig- nantes ei prebendam a domino Bernhardo dicto de Lypa felicis memorie quondam nostro preposito pre- conceptam et ab ipso domino Ottone consumatam per mansum, quem predictus dominus Bernhardus ad ipsam creandam deputauit, et per octo talenta cum dimidio vsualium denariorum preter quindecim de- narios in villa Musilwicz. In hac ipsius prebende ...... debet consistere cum capella que est in castro Budyssinensi sub condicionibus infrascriptis. Nam ipse dominus Otto et quilibet ejus successor predic- tam capellam officiare secundum antiquam consuetu- dinem procurabit. Et quidquid ibi de oblacionibus obtinuerit easdem oblaciones totas nobis dabit ad alias nostras oblaciones reponendas, sibi et suis socijs nichil de hijs reseruans. Item ipse tenebitur sancti Andree altare quatuor missis officiare, singulis septi- manis, illa hora qua decano et alijs canonicis vide- bitur expedire, et tamquam alter canonicus chorum 20 migrabitur frequentare. Iam ipse et socij quos pro temporo habuerint nichil de denarijs, qui dicuntur speciales et de . . . . . . . . *) obtinebunt. Mortuo autem aliquo canonicorum ipse dominus Otto et qui- libet suus successor postquam alij maiores optauerint, 25 habebit post alios in ordine opcionem. Item dominus Otto et quilibet suus successor in anniuersario pre- dicti domini Bernhardi prepositi de Lypa, qui est post festum beati Odalricj, pro choro soluere tenebitur vnum talentum id est quadraginta grossos modo distri- 30 buendos infrascripto videlicet vt canonicis et vicarijs in vigilijs et in missa pro defunctis presentibus quan- tum canonico distribui potest, de summa predicta medium tanti vicario deriuetur. In cuius rei memo- riam hanc paginam conscribi fecimus et sigilli nostri 35 capituli munimine roborari. Acta sunt hec anno do- mini millesimo cccoxxvn°., feria tercia post anniuer- sarium dedicacionis ecclesie nostre. 5 10 15 *) Die punctirten stellen sind so verblasst, dass sie nicht zu entziffern waren.
Strana 270
270 O (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mil einem siegel in braunem wachse, welches den prepositus im ornate sitzend, ein buch im linken, sein kreuz im rechten arme, darstellt. Von der umschrift ist nur zu lesen: SIGILVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CE., da der rand des siegels grösstentheils abgebrochen ist.) CXCII. 10 Heinrich herzog von Jauer bezeugt, dass, nach- dem die gebrüder, pfarrer Otto, Heinrich, Johann, Wenzel und Otto von Donyn burggrafen auf Grafenstein wegen des verkaufes von 11 mark 11 gr. zins im städtchen Ostritz mit dem kloster Marienthal in zwiespalt gerathen, solche nun in folge einer nachzahlung mit 20 mark seitens 15 des klosters, den kauf für endgültig erklart haben. D. bei Zittau, 29. september (in die s. Michaelis gloriosi) 1327. In nomine domini amen. Nos Henricus dei gra- cia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jawor, 20 sub presentis descriptionis assertione atque forma pronuntiamus luculentius et fatemur prout nostri eminentia exigit principatus, quod cum anno domini millesimo trecentesimo vigesimo sexto pridie kalendas junij nobiles viri videlicet dominus Otto sacerdos 25 Henricus Joannes Wenceslaus et Otto fratres uterini burggrauij in Grauenstein dicti de Donyn, undecim marcas et undecim grossos et sex Hallenses redituum, pleno jure ac proprietatis nomine in antiquo oppido Ostros et nouo hinc inde situatos, religiosis domina- 30 bus domine Sophie abbatisse et conventui sancti- monialium in Sifridisdorff pro centum marcis pre- dictorum denariorum Sytaviensis status vendidissent, ipsique bonis omnes et singuli presentibus idoneis viris quam plurimis plenarie renuntiassent premissis
270 O (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mil einem siegel in braunem wachse, welches den prepositus im ornate sitzend, ein buch im linken, sein kreuz im rechten arme, darstellt. Von der umschrift ist nur zu lesen: SIGILVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CE., da der rand des siegels grösstentheils abgebrochen ist.) CXCII. 10 Heinrich herzog von Jauer bezeugt, dass, nach- dem die gebrüder, pfarrer Otto, Heinrich, Johann, Wenzel und Otto von Donyn burggrafen auf Grafenstein wegen des verkaufes von 11 mark 11 gr. zins im städtchen Ostritz mit dem kloster Marienthal in zwiespalt gerathen, solche nun in folge einer nachzahlung mit 20 mark seitens 15 des klosters, den kauf für endgültig erklart haben. D. bei Zittau, 29. september (in die s. Michaelis gloriosi) 1327. In nomine domini amen. Nos Henricus dei gra- cia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jawor, 20 sub presentis descriptionis assertione atque forma pronuntiamus luculentius et fatemur prout nostri eminentia exigit principatus, quod cum anno domini millesimo trecentesimo vigesimo sexto pridie kalendas junij nobiles viri videlicet dominus Otto sacerdos 25 Henricus Joannes Wenceslaus et Otto fratres uterini burggrauij in Grauenstein dicti de Donyn, undecim marcas et undecim grossos et sex Hallenses redituum, pleno jure ac proprietatis nomine in antiquo oppido Ostros et nouo hinc inde situatos, religiosis domina- 30 bus domine Sophie abbatisse et conventui sancti- monialium in Sifridisdorff pro centum marcis pre- dictorum denariorum Sytaviensis status vendidissent, ipsique bonis omnes et singuli presentibus idoneis viris quam plurimis plenarie renuntiassent premissis
Strana 271
271 ex tunc iterque sic gestis ipsi postmodum nobiles ratione prelibatorum bonorum eorumque repetitione causas aliquas adversum sanctimoniales predictas pretendentes, indignationem contra ipsas gerebant non modicam, siquidem et tanto rem postremo tamen ijdem domini prudentum sano acquiescentes consultu, receptis ab eisdem dominabus viginti marcis super summa centum marcarum superius memoratarum omnem controversiam sine interpretationis sinistre malicia a suis mentibus radicitus extirpantes vel abo- lite altercacionis indicium habite cum dominabus prememoratis ad ostentacionem denique alternative amiceque compositionis, venerunt simul coram nobis ceterisque nobilibus et alijs viris idoneis presenti- bus, promissione satis stricta prehabitis bonis eorum 15 juribus et usibus quibuslibet omnibus renuntiantes, nil penitus juris, jurisdictionis atque dominij in ipsis redditibus sibi nec ipsorum heredibus vel succes- soribus quibuscunque nec suis consangvineis moder- nis et posteris reservantes, nec aliqualiter relinquentes, 20 verum quod prefate sanctimoniales prescripta bona repetitione, impetitione, seu reclamatione quorum- libet non obstante perpetuo habeant et possideant libere ac quiete. In cujus vendicionis renunciationis et compositionis satis firmum testimonium prenomi- 25 nati fratres singuli suorum sigillorum et sigillo pa- truelis ipsorum, videlicet Henrici dicti munimine pre- sentem paginam firmaverunt. Ceterum ad preli- batorum instanciam nobilium et benevolenciam nostrum presencium contextum sigillum duximus apponendum 30 in totius prelibati contractus recognitionem memo- riamque eternam. Acta hec sunt prope civitatem Sytaviam anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo in die s. Michaelis gloriosi, conscijs non ignaris viris honorabilibusque testibus nominaliter 35 annotatis videlicet domino Henrico burggrauio pre- notato dicto Bule, domino Schenikone de Berkinstein, domino Christiano de Gerardisdorff, domino Bernardo de Kotwitz, domino Tyzkone Glaptitz, domino Henrico de Gladus, domino Fridmanno de Sman, Siffrido 40 Renker, Conrado et Heningo dictis de Midebeth ci- 5 10
271 ex tunc iterque sic gestis ipsi postmodum nobiles ratione prelibatorum bonorum eorumque repetitione causas aliquas adversum sanctimoniales predictas pretendentes, indignationem contra ipsas gerebant non modicam, siquidem et tanto rem postremo tamen ijdem domini prudentum sano acquiescentes consultu, receptis ab eisdem dominabus viginti marcis super summa centum marcarum superius memoratarum omnem controversiam sine interpretationis sinistre malicia a suis mentibus radicitus extirpantes vel abo- lite altercacionis indicium habite cum dominabus prememoratis ad ostentacionem denique alternative amiceque compositionis, venerunt simul coram nobis ceterisque nobilibus et alijs viris idoneis presenti- bus, promissione satis stricta prehabitis bonis eorum 15 juribus et usibus quibuslibet omnibus renuntiantes, nil penitus juris, jurisdictionis atque dominij in ipsis redditibus sibi nec ipsorum heredibus vel succes- soribus quibuscunque nec suis consangvineis moder- nis et posteris reservantes, nec aliqualiter relinquentes, 20 verum quod prefate sanctimoniales prescripta bona repetitione, impetitione, seu reclamatione quorum- libet non obstante perpetuo habeant et possideant libere ac quiete. In cujus vendicionis renunciationis et compositionis satis firmum testimonium prenomi- 25 nati fratres singuli suorum sigillorum et sigillo pa- truelis ipsorum, videlicet Henrici dicti munimine pre- sentem paginam firmaverunt. Ceterum ad preli- batorum instanciam nobilium et benevolenciam nostrum presencium contextum sigillum duximus apponendum 30 in totius prelibati contractus recognitionem memo- riamque eternam. Acta hec sunt prope civitatem Sytaviam anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo in die s. Michaelis gloriosi, conscijs non ignaris viris honorabilibusque testibus nominaliter 35 annotatis videlicet domino Henrico burggrauio pre- notato dicto Bule, domino Schenikone de Berkinstein, domino Christiano de Gerardisdorff, domino Bernardo de Kotwitz, domino Tyzkone Glaptitz, domino Henrico de Gladus, domino Fridmanno de Sman, Siffrido 40 Renker, Conrado et Heningo dictis de Midebeth ci- 5 10
Strana 272
272 uibus in Zittavia, scilicet Gunthero de Gabilone, Con- rado magistro scolarum, Heynmanno de Budissin, Her- manno de Hersfeldia et alijs pluribus fide dignis. (Im klosterarchive zu Marienthal mit sieben siegeln.) 5 CXCIII. Heinrich herzog von Jauer bezeugt, dass Walther von Grislau und dessen sohn Otto, pfarrer zu Sibotendorf, dem kloster Marienthal vier mark jährlichen zinses in villa Reichenau bei Zittau 10 verkauft haben. D. Zittau, 27. april (feria IV. ante diem beatorum Philippi et Jacobi aposto- lorum) 1328. 15 In dei nomine amen. Quoniam in rebus bene gestis error euitatur et oblivio cum ipsarum series ex evidenti litterarum et scripturarum perpenditur documento. Nos igitur Henricus dei gracia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jawor omnibus in perpetuum tam presentibus quam futuris volumus fore notum quod fideles nostri Waldherus de Grysel 20 nec non Otto filius eius plebanus in Sibotendorph in bona sui valetudine corporis, non coacti, non com- pulsi, sed moti zelo prime devotionis sanctimoniali- bus in Siffridisdorff degentibus Cisterciensis ordinis quatuor marcarum redditus annui census in villa 25 Richenow Sittaviensis districtus coram nobis ac nostro aduocato domino Peschone de Uchteritz deo resigna- uerunt et nomine testamenti legarunt. Nos vero cu- pientes eisdem charitativis suffragiorum indicijs ut et bonorum operum que per eas quotidie exer- 30 centur, esse mereamur participes, dictam legacionem approbamus ratificamus et presentibus confirmamus concedentes, confirmantes, donantes de nostri prin-
272 uibus in Zittavia, scilicet Gunthero de Gabilone, Con- rado magistro scolarum, Heynmanno de Budissin, Her- manno de Hersfeldia et alijs pluribus fide dignis. (Im klosterarchive zu Marienthal mit sieben siegeln.) 5 CXCIII. Heinrich herzog von Jauer bezeugt, dass Walther von Grislau und dessen sohn Otto, pfarrer zu Sibotendorf, dem kloster Marienthal vier mark jährlichen zinses in villa Reichenau bei Zittau 10 verkauft haben. D. Zittau, 27. april (feria IV. ante diem beatorum Philippi et Jacobi aposto- lorum) 1328. 15 In dei nomine amen. Quoniam in rebus bene gestis error euitatur et oblivio cum ipsarum series ex evidenti litterarum et scripturarum perpenditur documento. Nos igitur Henricus dei gracia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jawor omnibus in perpetuum tam presentibus quam futuris volumus fore notum quod fideles nostri Waldherus de Grysel 20 nec non Otto filius eius plebanus in Sibotendorph in bona sui valetudine corporis, non coacti, non com- pulsi, sed moti zelo prime devotionis sanctimoniali- bus in Siffridisdorff degentibus Cisterciensis ordinis quatuor marcarum redditus annui census in villa 25 Richenow Sittaviensis districtus coram nobis ac nostro aduocato domino Peschone de Uchteritz deo resigna- uerunt et nomine testamenti legarunt. Nos vero cu- pientes eisdem charitativis suffragiorum indicijs ut et bonorum operum que per eas quotidie exer- 30 centur, esse mereamur participes, dictam legacionem approbamus ratificamus et presentibus confirmamus concedentes, confirmantes, donantes de nostri prin-
Strana 273
273 cipatus magnificentia, ac ob eterni regis et ejus genitricis Marie virginis excellentissime clementiam appropriantes incorporatos quatuor marcarum redditus in villa Richenow monasterio in Siffridisdorph abba- tisse et conuentui ibidem titulo perpetuitatis tenen- dos, habendos ac in perpetuum possidendos. Ut autem predicta legatio et appropriationis nostre confirmatio robur obtineat, presentes scribi et nostri sigilli munimine fecimus communiri. Actum Sittavie anno domini millesimo trecentesimo octauo proxima feria quarta ante diem beatorum Philippi et Jacobi apostolorum, principibus testibus ad hoc vocatis et rogatis domino Joanne burggrauio nostro de Donyn, domino Peschone de Uechteritz, Henrico de Vronburg, Luppoldo de Uechteritz, Lutoldo de Luptitz, Jaroslaw de Sliuin et alijs fide dignis. Datum per manus do- mini Johannis de Glivitz nostri prothonotarij, pridie kalendas maji. 5 10 15 (Original im archive zu Marienthal, mit einem siegel.) CXCIV. 20 Johann könig von Böhmen befreit die dem Budissiner bürger Hermann von Seyfriczdorf gehörige villa Bork von der landlichen steuer und erlaubt ihm mit der stadt zu schossen. D. Breslau, 22. april (sabbato infra conductum 25 pasche) 1329. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, scire volumus vniuersos, quod volentes dilecto nobis Hermanno de Seyfricz- dorf ciui nostro Budissinensi, qui, omni deuocione 30 ac promptitudine hucusque se confirmauit nostris Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 35
273 cipatus magnificentia, ac ob eterni regis et ejus genitricis Marie virginis excellentissime clementiam appropriantes incorporatos quatuor marcarum redditus in villa Richenow monasterio in Siffridisdorph abba- tisse et conuentui ibidem titulo perpetuitatis tenen- dos, habendos ac in perpetuum possidendos. Ut autem predicta legatio et appropriationis nostre confirmatio robur obtineat, presentes scribi et nostri sigilli munimine fecimus communiri. Actum Sittavie anno domini millesimo trecentesimo octauo proxima feria quarta ante diem beatorum Philippi et Jacobi apostolorum, principibus testibus ad hoc vocatis et rogatis domino Joanne burggrauio nostro de Donyn, domino Peschone de Uechteritz, Henrico de Vronburg, Luppoldo de Uechteritz, Lutoldo de Luptitz, Jaroslaw de Sliuin et alijs fide dignis. Datum per manus do- mini Johannis de Glivitz nostri prothonotarij, pridie kalendas maji. 5 10 15 (Original im archive zu Marienthal, mit einem siegel.) CXCIV. 20 Johann könig von Böhmen befreit die dem Budissiner bürger Hermann von Seyfriczdorf gehörige villa Bork von der landlichen steuer und erlaubt ihm mit der stadt zu schossen. D. Breslau, 22. april (sabbato infra conductum 25 pasche) 1329. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, scire volumus vniuersos, quod volentes dilecto nobis Hermanno de Seyfricz- dorf ciui nostro Budissinensi, qui, omni deuocione 30 ac promptitudine hucusque se confirmauit nostris Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 35
Strana 274
274 beneplacitis et seruicijs, prerogatiuam facere gracie specialis, villam sum dictam Bork et octo laneos in eadem sitos sibi pertinentes, de quibus hactenus quandocunque in territorio nostro Budissinensi, pe- titio generalis fuit inposita, iuxta sortem contingentem cundit (sic!) et contribuit, a contribucione huiusmodi quocienscunque deinceps per nos vel ex parte nostri imposita fuerit peticio, libertamus et esse volumus liberos et exemptos, mandantes et precipientes ca- 10 pitaneis ac officiatis nostris Budissinensibus, qui pro tempore fuerint, quatenus prefatum Hermannum de Seifritzdorf in predicta nostra gracia debeant con- seruare finaliter, ita tamen, quod ipse et heredes sui, de dicta villa Bork et octo laneis in eadem sitis, 15 cum ciuibus et ciuitate nostra Budissinensium cum oportunum fuerit, iuxta conuenienciam debitam con- tribuant atque soluant harum testimonio literarum. Datum Wratislauie sabbato infra conductum pasche, anno domini millesimo trecentesimo vicesimo nono. 5 20 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner rathsarchive; das siegel fehlt.) CXCV. König Johann von Böhmen begnadigt die stadt Löbau mit dem rechte, adlige und andere 25 schuldner in den districten Budissin und Löbau in Löbau so lange in haft oder verpfandung zu halten, bis sie sich ausgelöst haben. D. Breslau, 27. april (v. kal. maji) 1329. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex 30 ac Lucemburgensis comes notum esse volumus te- nore presencium vniuersis, quod nos dilectorum nobis ciuium Lobauiensium comodis et profectibus, qui
274 beneplacitis et seruicijs, prerogatiuam facere gracie specialis, villam sum dictam Bork et octo laneos in eadem sitos sibi pertinentes, de quibus hactenus quandocunque in territorio nostro Budissinensi, pe- titio generalis fuit inposita, iuxta sortem contingentem cundit (sic!) et contribuit, a contribucione huiusmodi quocienscunque deinceps per nos vel ex parte nostri imposita fuerit peticio, libertamus et esse volumus liberos et exemptos, mandantes et precipientes ca- 10 pitaneis ac officiatis nostris Budissinensibus, qui pro tempore fuerint, quatenus prefatum Hermannum de Seifritzdorf in predicta nostra gracia debeant con- seruare finaliter, ita tamen, quod ipse et heredes sui, de dicta villa Bork et octo laneis in eadem sitis, 15 cum ciuibus et ciuitate nostra Budissinensium cum oportunum fuerit, iuxta conuenienciam debitam con- tribuant atque soluant harum testimonio literarum. Datum Wratislauie sabbato infra conductum pasche, anno domini millesimo trecentesimo vicesimo nono. 5 20 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner rathsarchive; das siegel fehlt.) CXCV. König Johann von Böhmen begnadigt die stadt Löbau mit dem rechte, adlige und andere 25 schuldner in den districten Budissin und Löbau in Löbau so lange in haft oder verpfandung zu halten, bis sie sich ausgelöst haben. D. Breslau, 27. april (v. kal. maji) 1329. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex 30 ac Lucemburgensis comes notum esse volumus te- nore presencium vniuersis, quod nos dilectorum nobis ciuium Lobauiensium comodis et profectibus, qui
Strana 275
275 nostris se promte conformarunt beneplacitis, inten- dere cupientes, ipsis hanc graciam duximus facien- dam, quod omnes et singulos nobiles aut alios in Bwdissinensi et Lubauiensi districtibus residentes, pro ipsorum debitis, in ciuitate nostra Lobauia pre- dicta, occupare, arrestare, sev impignorare, vsque ad plenam debitorum suorum solucionem valeant li- bere atque possint harum testimonio literarum. Da- tum Wratislauie anno millesimo trecentesimo vicesimo nono, quinto kalend. maji. 5 10 (Aus einer bestätigung dieser urkunde durch könig Wladis- law von Böhmen, d. d. Ofen, 1493, im Görlitzer rathsarchive. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel; urkundensammlung nro. CXXXVI.; p. 528.) CXCVI. 15 Herzog Heinrich von Jauer verkündet dem Rö- mischen kaiser Ludwig seinen verkauf der stadt Görlitz an könig Johann von Böhmen und bittet dem kaufe die kaiserliche genehmigung zu ertheilen. D. Breslau, 3. mai (invent. crucis) 1329. 20 Serenissimo principi ac domino suo, domino imperatori ac Romanorum regi semper augusto Hen- ricus dei gracia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jauer, debite subiectionis reverenciam cum parato vbilibet famulatu! Serenitatis vestre celsitudini presentibus indicamus expresse confitentes: quod nos, incitati quadam ex causa racionabili, ciuitatem nostram Gorliz, quam cum aliis bonis nostris a vobis in feodum recipere consueuimus cum toto suo terri- torio ac appendicijs, magnifico principi domino Joanni 30 Boemie et Polonie regi ac Lucemburgensi comiti, sororio nostro carissimo, pro certis bonis aliis per ipsum nobis in regno Boemie coram multis assignatis 33* 25
275 nostris se promte conformarunt beneplacitis, inten- dere cupientes, ipsis hanc graciam duximus facien- dam, quod omnes et singulos nobiles aut alios in Bwdissinensi et Lubauiensi districtibus residentes, pro ipsorum debitis, in ciuitate nostra Lobauia pre- dicta, occupare, arrestare, sev impignorare, vsque ad plenam debitorum suorum solucionem valeant li- bere atque possint harum testimonio literarum. Da- tum Wratislauie anno millesimo trecentesimo vicesimo nono, quinto kalend. maji. 5 10 (Aus einer bestätigung dieser urkunde durch könig Wladis- law von Böhmen, d. d. Ofen, 1493, im Görlitzer rathsarchive. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel; urkundensammlung nro. CXXXVI.; p. 528.) CXCVI. 15 Herzog Heinrich von Jauer verkündet dem Rö- mischen kaiser Ludwig seinen verkauf der stadt Görlitz an könig Johann von Böhmen und bittet dem kaufe die kaiserliche genehmigung zu ertheilen. D. Breslau, 3. mai (invent. crucis) 1329. 20 Serenissimo principi ac domino suo, domino imperatori ac Romanorum regi semper augusto Hen- ricus dei gracia dux Slesie dominus de Furstenberg et in Jauer, debite subiectionis reverenciam cum parato vbilibet famulatu! Serenitatis vestre celsitudini presentibus indicamus expresse confitentes: quod nos, incitati quadam ex causa racionabili, ciuitatem nostram Gorliz, quam cum aliis bonis nostris a vobis in feodum recipere consueuimus cum toto suo terri- torio ac appendicijs, magnifico principi domino Joanni 30 Boemie et Polonie regi ac Lucemburgensi comiti, sororio nostro carissimo, pro certis bonis aliis per ipsum nobis in regno Boemie coram multis assignatis 33* 25
Strana 276
276 principibus vendidimus ipsam, sibi heredibus et suc- cessoribus suis iure hereditario, sponte et libere resignantes ac renunciantes, nostro heredum ac suc- cessorum nostrorum nomine, omni dominio, actioni, impeticioni, liti, iuri, hiteris et adminiculis, que nobis aut heredibus seu successoribus nostris, modo quo- vis vel ex causis quibuscunque competunt vel com- petere possent in eisdem. Quapropter celsitudinis vestre apicem exoramus, quatenus dictam vendicio- 10 nem nostram dignemini approbare, ciuitatem ipsam cum bonis suis et appendicijs, ut predicitur, omnibus ipsi regi heredibus et successoribus suis ac regno Boemie perpetuo de certa nostra sciencia confirmantes. Datum Vratislavie anno domini MCCCXXIX, in die in- 15 uencionis sancte crucis, jn signum testimonij, nostro sub sigillo. 5 (Gedruckt in Ludewig, reliqu. V., 558.; Lünig, cod. German. diplom. I. 983.) CXCVII. 20 König Johann von Böhmen verleiht den bürgern von Görlitz zollfreiheit in allen seinen landen. D. Görlitz, 18. mai (Xv. kal. jun.) 1329. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucembergensis comes. Ad uniuersorum quibus 25 presentes exhibite fuerint deducimus noticiam, quod nos fidem et deuocionis merita et constancia, quam fideles nostri dilecti ciues Gorlicenses erga nostram gesserunt hactenus celsitudinem, benigno pensantes affectu ipsos omnes et singulos quocunque per terras 30 nostras ierint aut quascunque merces duxerint, ab omni theloneorum et pedagiorum solucione a data presencium perpetuis temporibus, nostro heredum et successorum nostrorum Bohemie regum nomine, de
276 principibus vendidimus ipsam, sibi heredibus et suc- cessoribus suis iure hereditario, sponte et libere resignantes ac renunciantes, nostro heredum ac suc- cessorum nostrorum nomine, omni dominio, actioni, impeticioni, liti, iuri, hiteris et adminiculis, que nobis aut heredibus seu successoribus nostris, modo quo- vis vel ex causis quibuscunque competunt vel com- petere possent in eisdem. Quapropter celsitudinis vestre apicem exoramus, quatenus dictam vendicio- 10 nem nostram dignemini approbare, ciuitatem ipsam cum bonis suis et appendicijs, ut predicitur, omnibus ipsi regi heredibus et successoribus suis ac regno Boemie perpetuo de certa nostra sciencia confirmantes. Datum Vratislavie anno domini MCCCXXIX, in die in- 15 uencionis sancte crucis, jn signum testimonij, nostro sub sigillo. 5 (Gedruckt in Ludewig, reliqu. V., 558.; Lünig, cod. German. diplom. I. 983.) CXCVII. 20 König Johann von Böhmen verleiht den bürgern von Görlitz zollfreiheit in allen seinen landen. D. Görlitz, 18. mai (Xv. kal. jun.) 1329. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucembergensis comes. Ad uniuersorum quibus 25 presentes exhibite fuerint deducimus noticiam, quod nos fidem et deuocionis merita et constancia, quam fideles nostri dilecti ciues Gorlicenses erga nostram gesserunt hactenus celsitudinem, benigno pensantes affectu ipsos omnes et singulos quocunque per terras 30 nostras ierint aut quascunque merces duxerint, ab omni theloneorum et pedagiorum solucione a data presencium perpetuis temporibus, nostro heredum et successorum nostrorum Bohemie regum nomine, de
Strana 277
277 munificencia regia libertamus et eximimus, ymo libe- ros et exemptos fore uolumus et censeri. Inhibentes omnibus et singulis terrarum nostrarum qui pro tempore fuerint, theloneariis aut pedagiariis, ne ciues eosdem aut eorum aliquem contra presentem liber- tacionis nostre graciam perturbare presumant in ali- quo uel grauare. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et sigilli nostri maioris robore fecimus communiri. Datum Gorlicz anno domini millesimo trecentesimo vigesimo nono xv. kalendas junij. 5 10 (Aus einem vidimus herzog Heinrichs zu Glogau, d. d. Sa- gan 1439, die Philippi et Jacobi, im rathsarchive zu Görlitz.) CXCVIII. Johann könig von Böhmen belehnt die gebrüder Gerhard, Zdislaw und Conrad von Penzig mit 15 dem dürren holze, stehend oder liegend, den zweigen der gefällten bäume, der mastung, mit wiesen, wässern, dem Wohlenteiche und dem dritten theile der einkünfte von den neuen pflan- zungen in der zum lande Görlitz gehörigen haide, 20 nebst den ihnen erblich gehörigen besitzthümern. D. Görlitz, 18. mai (xv. kal. jun.) 1329. Nos Johannes dei gracia Boemie 1) et Polonie rex ac Lucemburgensis2) comes constare volumus vni- uersis, quod nos gratae 3) devocionis affectum, quem 25 fideles nostri dilecti Gerhardus, Stezlaus 4) et Con- radus fratres de Penczk 5) ad celsitudinem nostram gesserunt, attendentes, ipsis insolidum ligna 6) arida, 1) Bohemie. 2) Lutzenburgensis. 3) grate. 4) Sdezlaus. 5) Pentzig. 6) lingna.
277 munificencia regia libertamus et eximimus, ymo libe- ros et exemptos fore uolumus et censeri. Inhibentes omnibus et singulis terrarum nostrarum qui pro tempore fuerint, theloneariis aut pedagiariis, ne ciues eosdem aut eorum aliquem contra presentem liber- tacionis nostre graciam perturbare presumant in ali- quo uel grauare. In cuius rei testimonium presentes litteras fieri et sigilli nostri maioris robore fecimus communiri. Datum Gorlicz anno domini millesimo trecentesimo vigesimo nono xv. kalendas junij. 5 10 (Aus einem vidimus herzog Heinrichs zu Glogau, d. d. Sa- gan 1439, die Philippi et Jacobi, im rathsarchive zu Görlitz.) CXCVIII. Johann könig von Böhmen belehnt die gebrüder Gerhard, Zdislaw und Conrad von Penzig mit 15 dem dürren holze, stehend oder liegend, den zweigen der gefällten bäume, der mastung, mit wiesen, wässern, dem Wohlenteiche und dem dritten theile der einkünfte von den neuen pflan- zungen in der zum lande Görlitz gehörigen haide, 20 nebst den ihnen erblich gehörigen besitzthümern. D. Görlitz, 18. mai (xv. kal. jun.) 1329. Nos Johannes dei gracia Boemie 1) et Polonie rex ac Lucemburgensis2) comes constare volumus vni- uersis, quod nos gratae 3) devocionis affectum, quem 25 fideles nostri dilecti Gerhardus, Stezlaus 4) et Con- radus fratres de Penczk 5) ad celsitudinem nostram gesserunt, attendentes, ipsis insolidum ligna 6) arida, 1) Bohemie. 2) Lutzenburgensis. 3) grate. 4) Sdezlaus. 5) Pentzig. 6) lingna.
Strana 278
278 stantia 1) vel iacentia2), ramos arborum sectarum, im- pinguationem que vulgariter mastunge 3) dicitur, cum pratis, aquis, lacu dicto Wolin 4) et tercia parte pro- uentuum de plantacionibus nouis, si que facte fuerint in merica 5) terre Gorlitzensis ac uniuersis bonis que in districtu terre eiusdem 6) possident, damus de benignitate regia jure feudj hereditarij conferimus et donamus habenda") tenenda vtifruenda per ipsos et heredes ipsorum in perpetuum ac possidenda pacifice 10 et quiete, ita tamen, quod ipsi heredes et succes- sores eorum nobis heredibus et successoribus nostris Boemie 8) de ipsis ad seruitia9) fidelia teneantur, ha- rum testimonio litterarum. Datum Gorlitz, xv. kalendas junij anno domini millesimo trecentesimo vicesimo 10) 15 nono. 5 (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. 1498, mon- tag nach Margarethe, im rathsarchive zu Görlitz. Die abweichen- den lesarten sind einer ebendaselbst befindlichen alten abschrift entnommen.) 20 CXCIX. 25 König Johann von Böhmen verleibt das gebiet und die stadt Görlitz der Böhmischen krone ein und bestätigt dabei die hauptsächlichsten priuilegien derselben. D. Görlitz, 19. mai (XV. kal. junij) 1329. Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes omnibus quibus presentes ex- hibite fuerint inperpetuum. Ab eo per quem reges regnant et imperant principatus regum et principum 30 emanauit auctoritas, ut virga equitatis et discipline 4) 10) 1) stancia. 2) iacencia. 3) mastung (adder hutweide). Woln. 5) mirica. 6) fehlt. 7) fehlt. 8) Bohemie. 2) seruicia. tricentesimo vigesimo.
278 stantia 1) vel iacentia2), ramos arborum sectarum, im- pinguationem que vulgariter mastunge 3) dicitur, cum pratis, aquis, lacu dicto Wolin 4) et tercia parte pro- uentuum de plantacionibus nouis, si que facte fuerint in merica 5) terre Gorlitzensis ac uniuersis bonis que in districtu terre eiusdem 6) possident, damus de benignitate regia jure feudj hereditarij conferimus et donamus habenda") tenenda vtifruenda per ipsos et heredes ipsorum in perpetuum ac possidenda pacifice 10 et quiete, ita tamen, quod ipsi heredes et succes- sores eorum nobis heredibus et successoribus nostris Boemie 8) de ipsis ad seruitia9) fidelia teneantur, ha- rum testimonio litterarum. Datum Gorlitz, xv. kalendas junij anno domini millesimo trecentesimo vicesimo 10) 15 nono. 5 (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. 1498, mon- tag nach Margarethe, im rathsarchive zu Görlitz. Die abweichen- den lesarten sind einer ebendaselbst befindlichen alten abschrift entnommen.) 20 CXCIX. 25 König Johann von Böhmen verleibt das gebiet und die stadt Görlitz der Böhmischen krone ein und bestätigt dabei die hauptsächlichsten priuilegien derselben. D. Görlitz, 19. mai (XV. kal. junij) 1329. Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes omnibus quibus presentes ex- hibite fuerint inperpetuum. Ab eo per quem reges regnant et imperant principatus regum et principum 30 emanauit auctoritas, ut virga equitatis et discipline 4) 10) 1) stancia. 2) iacencia. 3) mastung (adder hutweide). Woln. 5) mirica. 6) fehlt. 7) fehlt. 8) Bohemie. 2) seruicia. tricentesimo vigesimo.
Strana 279
279 subditos sibi regant populos, baculoque correccionis et iusticie barbaras subigant et corrigant naciones. Sane quia fideles nostri dilecti ciues Gorliczenses corone et mense regni nostri Bohemie stabiliter effigi ac inseparabiliter vniri ut eo placibilius tantoque ve- hemencius per nos heredes et successores nostros Bohemie reges in sua causa foueant et vbilibet in- socia continuisque proficiant sub nostri regiminis vmbraculo incrementis desiderant, nos ipsorum grato in hac parte benignitatis occurrere volentes desiderio: ciues eosdem ac ciuitatem Gorlicz cum omnibus suis pertinencijs, dominio, prouentibus, redditibus, censi- bus, vtilitatibus et questu aduocacie ibidem nobis heredibus et successoribus nostris regibus ac ipso regno nostro Bohemie perpetuis in antea temporibus incorporandos duximus et indissolabiliter vniendos, promittentes nostro heredum et successorum nostro- rum predictorum nomine, ciues ipsos ciuitatem et prouentus aduocacie ibidem a corona regni nostri antedicti nullo vnquam tempore alienare, vendicione 20 videlicet obligacione, permutacione, infeucacione, do- nacione uel alio quouismodo, sed ipsos et eam nobis heredibus et successoribus nostris omnimodo reser- uare. Volentes ac firmiter statuentes ut ciues ciui- tatis eiusdem eis iuribus quibus freti sunt hactenus Magdeburgensibus videlicet prout ipsis a marchionibus Brandenburgensibus est concessum in suis vtantur, de cetero judicij questionibus contractibus atque causis. Concedimus etiam civibus predictis graciose vsum lignorum de merica nostra prouinciali pro edi- ficiorum necessarijs secundare, si forte quod absit, ciuitatem dictam in parte uel in toto sibi contigerit incendio desolari. Et quod de bonis suis que pro- prijs ad ciuitatum exolunt araturis taxaciones soluant in ciuitate solitas et collectas, nec de ipsis ad solu- cionem collecte, qualis que volgariter berna dicitur nobis aut altero nostro nomine de cetero teneantur, admittentes quod si ciues ipsi bona aliqua a nobis heredibus uel successoribus nostris supradictis in feudum recipienda et a predecessoribus nostris re- 40 cipi consweta empcionis tytulo comparauerint citra 5 10 15 25 30 35
279 subditos sibi regant populos, baculoque correccionis et iusticie barbaras subigant et corrigant naciones. Sane quia fideles nostri dilecti ciues Gorliczenses corone et mense regni nostri Bohemie stabiliter effigi ac inseparabiliter vniri ut eo placibilius tantoque ve- hemencius per nos heredes et successores nostros Bohemie reges in sua causa foueant et vbilibet in- socia continuisque proficiant sub nostri regiminis vmbraculo incrementis desiderant, nos ipsorum grato in hac parte benignitatis occurrere volentes desiderio: ciues eosdem ac ciuitatem Gorlicz cum omnibus suis pertinencijs, dominio, prouentibus, redditibus, censi- bus, vtilitatibus et questu aduocacie ibidem nobis heredibus et successoribus nostris regibus ac ipso regno nostro Bohemie perpetuis in antea temporibus incorporandos duximus et indissolabiliter vniendos, promittentes nostro heredum et successorum nostro- rum predictorum nomine, ciues ipsos ciuitatem et prouentus aduocacie ibidem a corona regni nostri antedicti nullo vnquam tempore alienare, vendicione 20 videlicet obligacione, permutacione, infeucacione, do- nacione uel alio quouismodo, sed ipsos et eam nobis heredibus et successoribus nostris omnimodo reser- uare. Volentes ac firmiter statuentes ut ciues ciui- tatis eiusdem eis iuribus quibus freti sunt hactenus Magdeburgensibus videlicet prout ipsis a marchionibus Brandenburgensibus est concessum in suis vtantur, de cetero judicij questionibus contractibus atque causis. Concedimus etiam civibus predictis graciose vsum lignorum de merica nostra prouinciali pro edi- ficiorum necessarijs secundare, si forte quod absit, ciuitatem dictam in parte uel in toto sibi contigerit incendio desolari. Et quod de bonis suis que pro- prijs ad ciuitatum exolunt araturis taxaciones soluant in ciuitate solitas et collectas, nec de ipsis ad solu- cionem collecte, qualis que volgariter berna dicitur nobis aut altero nostro nomine de cetero teneantur, admittentes quod si ciues ipsi bona aliqua a nobis heredibus uel successoribus nostris supradictis in feudum recipienda et a predecessoribus nostris re- 40 cipi consweta empcionis tytulo comparauerint citra 5 10 15 25 30 35
Strana 280
280 marcas decem aduocatus ibidem qui pro tempore fuerit nobis adsentibus infeudare possit eos usque ad nostram presenciam. De eisdem recognoscimus nichilominus, quod si ciues iam dicti procurante seu 5 mandante aduocato ipso hostes ciuitatis aut nostros insequendo aut eciam invadendo, dampnificati racio- nabiliter fuerint ipsa sua dampna, eis tenebimur re- sarcire. Si quis uero feudalium districtus Gorlitzensis bona sua que possidet quocunque tytulo, vendere 10 seu alienare decreuerit per aduocatum prefatum li- cenciam recedendi, de eisdem sibi dari simpliciter inhibemus, quousque per viam amoris equitatis uel iusticie cum suis omnibus comparat creditoribus quibus scienter presens debitorio fuerat obligatus. 15 Et ne quis cuiuscunque condicionis status uel pree- minencie fuerit, tabernas vnam uel plures infra dis- tanciam miliaris vnius a ciuitate ipsa de nouo pre- sumat omnimodo instaurare, uel tutele judiciorum Gorlitczensium, quos ciuibus sepedictis gubernandos 20 regendos et ab injuriis quibuslibet perpetuo defen- sandos nostro heredum et successorum nostrorum predictorum nomine et vice committimus curam sibi ausu temerario vendicare. In quorum omnium tes- timonium et cautelam ampliorem, presentes literas 25 fieri et sigilli nostri maioris patrocinio fecimus robo- rari. Datum et actum Gorlitz anno domino millesimo trecentesimo vicesimo nono xiv. kalendas junij. (Von einer abschrift des bischofs Rudolph, d. d. Godaw, 25. novbr. 1424, im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst gedruckt bei 30 Tzschoppe und Stenzel urkundensamml. nro. CXXXVIII., p. 529. ff.) СС. 35 König Johann von Böhmen empfiehlt das dom- stift Budissin dem schutze und der förderung seiner beamten. D. Budissin, 21. mai (dominica cantate) 1329. Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex, Lu- cemburgensis comes, vniuersis et singulis aduocatis
280 marcas decem aduocatus ibidem qui pro tempore fuerit nobis adsentibus infeudare possit eos usque ad nostram presenciam. De eisdem recognoscimus nichilominus, quod si ciues iam dicti procurante seu 5 mandante aduocato ipso hostes ciuitatis aut nostros insequendo aut eciam invadendo, dampnificati racio- nabiliter fuerint ipsa sua dampna, eis tenebimur re- sarcire. Si quis uero feudalium districtus Gorlitzensis bona sua que possidet quocunque tytulo, vendere 10 seu alienare decreuerit per aduocatum prefatum li- cenciam recedendi, de eisdem sibi dari simpliciter inhibemus, quousque per viam amoris equitatis uel iusticie cum suis omnibus comparat creditoribus quibus scienter presens debitorio fuerat obligatus. 15 Et ne quis cuiuscunque condicionis status uel pree- minencie fuerit, tabernas vnam uel plures infra dis- tanciam miliaris vnius a ciuitate ipsa de nouo pre- sumat omnimodo instaurare, uel tutele judiciorum Gorlitczensium, quos ciuibus sepedictis gubernandos 20 regendos et ab injuriis quibuslibet perpetuo defen- sandos nostro heredum et successorum nostrorum predictorum nomine et vice committimus curam sibi ausu temerario vendicare. In quorum omnium tes- timonium et cautelam ampliorem, presentes literas 25 fieri et sigilli nostri maioris patrocinio fecimus robo- rari. Datum et actum Gorlitz anno domino millesimo trecentesimo vicesimo nono xiv. kalendas junij. (Von einer abschrift des bischofs Rudolph, d. d. Godaw, 25. novbr. 1424, im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst gedruckt bei 30 Tzschoppe und Stenzel urkundensamml. nro. CXXXVIII., p. 529. ff.) СС. 35 König Johann von Böhmen empfiehlt das dom- stift Budissin dem schutze und der förderung seiner beamten. D. Budissin, 21. mai (dominica cantate) 1329. Joannes dei gracia Boemie et Polonie rex, Lu- cemburgensis comes, vniuersis et singulis aduocatis
Strana 281
281 suis per marchiam Budissinensem et territorium Gor- license constitutis, qvi nunc sunt aut erunt pro tem- pore graciam suam et omne bonum. Cum nos deuotos nostros prepositum decanum et capitulum ecclesie Budissinensis bonis, possessionibus, rebus et subditis coram omnibus in proteccionem nostram ceperimus specialem, uolumus et mandamus, nobis, qvatenus ecclesiam ipsam, personas, possessiones, familiares. bona et res eorum nostro nomine ab iniuriantibus qvibuslibet ac molestantibus eosdem perpetuis in- 10 antea temporibus fideliter defensare, omnesque ac sin- gulos ipsos ad decimas census uel pensiones obnoxias, vt ea, que canonicis ac clericis eisdem tenentur, de- bito soluant tempore, compellere per efficaciam de- beatis, et sic apud ipsos agere, qvod mandati nostri 15 presentis execucione vos possint merito commendare. Predecessores etenim nostri supra dictam tutelam consimili muniuerunt ecclesiam, prout ex eorum di- dicimus literis, quas etiam scripti presentis patrocinio duximus approbandas. Inhibentes omnibus et singulis 20 fidelibus nostris et subditis, cuiuscunque status, con- dicionis, reputacionis aut preeminentie fuerint, ne prefatam ecclesiam personas ipsius, bona, possessiones aut alia qvecunque ad ipsos pertinencia, contra pre- sentem nostram tutelam perturbare aliqvaliter uel grauare audeant si grauem indignacionis nostre euitare uoluerint ultionem. Datum Budissin, dominica cantate, anno dominj M°CCC XXIX°. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem siegel. Daselbst wird auch ein vidimus des Bautzner 30 raths vom 1. september 1354 aufbewahrt.) Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 36
281 suis per marchiam Budissinensem et territorium Gor- license constitutis, qvi nunc sunt aut erunt pro tem- pore graciam suam et omne bonum. Cum nos deuotos nostros prepositum decanum et capitulum ecclesie Budissinensis bonis, possessionibus, rebus et subditis coram omnibus in proteccionem nostram ceperimus specialem, uolumus et mandamus, nobis, qvatenus ecclesiam ipsam, personas, possessiones, familiares. bona et res eorum nostro nomine ab iniuriantibus qvibuslibet ac molestantibus eosdem perpetuis in- 10 antea temporibus fideliter defensare, omnesque ac sin- gulos ipsos ad decimas census uel pensiones obnoxias, vt ea, que canonicis ac clericis eisdem tenentur, de- bito soluant tempore, compellere per efficaciam de- beatis, et sic apud ipsos agere, qvod mandati nostri 15 presentis execucione vos possint merito commendare. Predecessores etenim nostri supra dictam tutelam consimili muniuerunt ecclesiam, prout ex eorum di- dicimus literis, quas etiam scripti presentis patrocinio duximus approbandas. Inhibentes omnibus et singulis 20 fidelibus nostris et subditis, cuiuscunque status, con- dicionis, reputacionis aut preeminentie fuerint, ne prefatam ecclesiam personas ipsius, bona, possessiones aut alia qvecunque ad ipsos pertinencia, contra pre- sentem nostram tutelam perturbare aliqvaliter uel grauare audeant si grauem indignacionis nostre euitare uoluerint ultionem. Datum Budissin, dominica cantate, anno dominj M°CCC XXIX°. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, mit einem siegel. Daselbst wird auch ein vidimus des Bautzner 30 raths vom 1. september 1354 aufbewahrt.) Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 36
Strana 282
282 CCI. König Johann von Böhmen verweist die mann- schaft des landes Görlitz sowie deren lehens- leute und die bürger der stadt vor den vogt 5 zu recht, die bauern vor den erbrichter und die vier bänke, und verleiht das recht der bannmeile. D. Budissin, 22. mai (montag nach cantate) 1329. In gotes namen amen. Wir Johans von gotes 10 genaden chunig ze Beheim vnd ze Polan, vnd graf ze Lucemburch tun chunt allen den, die nu seint vnd noch werden sullen, daz iz als verre quam, daz vnser lieben getruwen die burger der stat ze Gor- licz vnd die man die wir daselbest vf dem lande 15 haben 1), vor vns sich vmb ein recht zweyten, also daz die burger an einem tail die lantlevt an dem andern2), eins kriges warn. Daz aber desselben kriges oder irrsal vnder in beider seit vor baz icht not geschech, des gab wir in mit woluerdahtem 20 guten rat ein sulch recht als hi verschriben ist, daz sie furbaz ewiclichen halden sullen. Ez behilten ouch die vorgenanten vnser man vor vns mit jrem eyd, daz sie mit demselben recht von alder bis an vns kommen weren. Von erst, wer daz ein burger schult gebe einem ritter oder einem ritter mezzigen manne, welcherley oder vmb welch sache daz were, der schuldig sol antwurten vor vnserm vogt in vnserm hof ze Gorlicz, oder wo der vogt in der stat daz gericht seczet. Darnach; ob ein burger beclagen 30 wolt eines ritter oder ritter mezzigs lehman oder seinen brot ezzen, daz sol er tun vor dem vogt als vorgeschriben stet. Darnach, ob ein burger beclagen wolde derselben vnserer man gepowren, ist daz derselbe gepowr chumpt in die stat oder in der stat 1) man die wir haben auf dem lande zv Gorlicz und die burger derselben stat zv Gorliz. 2) lantleute an einem teil vnd die burger an dem andern. 25
282 CCI. König Johann von Böhmen verweist die mann- schaft des landes Görlitz sowie deren lehens- leute und die bürger der stadt vor den vogt 5 zu recht, die bauern vor den erbrichter und die vier bänke, und verleiht das recht der bannmeile. D. Budissin, 22. mai (montag nach cantate) 1329. In gotes namen amen. Wir Johans von gotes 10 genaden chunig ze Beheim vnd ze Polan, vnd graf ze Lucemburch tun chunt allen den, die nu seint vnd noch werden sullen, daz iz als verre quam, daz vnser lieben getruwen die burger der stat ze Gor- licz vnd die man die wir daselbest vf dem lande 15 haben 1), vor vns sich vmb ein recht zweyten, also daz die burger an einem tail die lantlevt an dem andern2), eins kriges warn. Daz aber desselben kriges oder irrsal vnder in beider seit vor baz icht not geschech, des gab wir in mit woluerdahtem 20 guten rat ein sulch recht als hi verschriben ist, daz sie furbaz ewiclichen halden sullen. Ez behilten ouch die vorgenanten vnser man vor vns mit jrem eyd, daz sie mit demselben recht von alder bis an vns kommen weren. Von erst, wer daz ein burger schult gebe einem ritter oder einem ritter mezzigen manne, welcherley oder vmb welch sache daz were, der schuldig sol antwurten vor vnserm vogt in vnserm hof ze Gorlicz, oder wo der vogt in der stat daz gericht seczet. Darnach; ob ein burger beclagen 30 wolt eines ritter oder ritter mezzigs lehman oder seinen brot ezzen, daz sol er tun vor dem vogt als vorgeschriben stet. Darnach, ob ein burger beclagen wolde derselben vnserer man gepowren, ist daz derselbe gepowr chumpt in die stat oder in der stat 1) man die wir haben auf dem lande zv Gorlicz und die burger derselben stat zv Gorliz. 2) lantleute an einem teil vnd die burger an dem andern. 25
Strana 283
283 gericht, der sol antwurten in der stat, vor dem erbe richter vnd vor den vier benken, da der stat schepfen siczen vnd sol ir vrteyl leiden. Wer awer daz er in die stadt nicht quem oder darinne nicht begriffen wurde, so sol man ez vnserm voyt clagen, der sol im lazsen gepieten, daz er fur daz gericht kom in die stat, da der erbe richter vnd die gesworn siczen vnd da sol man von im rechtes helfen. Darnach, ob daz were daz in der stat oder als verre der stat gerichte get, einen ritter oder ein ritter mezzig man oder keyner irer lehenmanne oder irer brot ezze, ein unfug oder ein vngericht tet, ez wer groz oder clein, wurd er begriffen mit hantheftiger tot, so sol er antwurten in der stat vor vnserm vogt vnd vor vnserm erbe richter, vnd sol der gesworn 15 vrteyl leiden. Wer aber, daz derselbe enwek quem der da beschuldigt wurde, so sol man ez clagen vnserm voyt, der sol zu jm rechtes helfen in der stat ze Gorlicz, wo er daz gerichte siszet. Darnach sol niemand keynen kretzem haben in eyner meyl der 20 stat, noch keynerlei hantwerkman sol da siczen, sunder ein altpuzzer alder scuche vnd ein smyt der pflugeysen scherphet. Vnder den vorgenanten sachen behalt wir vnser recht vnde buez, die wir haben an vnsern gerichten, als ez von alder an vns 25 komen ist. Vnd des ze einem offene vrchund geben wir disen brief mit unserm jnsigel versigelt. Daz ist geschehen ze Budyssin, da man zalt von Christes gepurd drevtzehen hundert iar, darnach in dem nevn vnd zweinzigstem iar, an dem montage nach dem 30 sunetag cantate domino. 5 10 (Nach dem einen originale im rathsarchive zu Görlitz, mit einem in gelbes wachs gedruckten, an einem cordon von blau- und rothseidenen fäden hängenden majestätssiegel mit rücksiegel. Die oben verzeichneten beiden abweichungen sind dem zweiten originale 35 im landständischen archive zu Görlitz entnommen. Gedruckt in Redern, Lusat. sup. diplom. p. 7.; zuletzt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung nro. CXXXVII., p. 528 ff.) 36 *
283 gericht, der sol antwurten in der stat, vor dem erbe richter vnd vor den vier benken, da der stat schepfen siczen vnd sol ir vrteyl leiden. Wer awer daz er in die stadt nicht quem oder darinne nicht begriffen wurde, so sol man ez vnserm voyt clagen, der sol im lazsen gepieten, daz er fur daz gericht kom in die stat, da der erbe richter vnd die gesworn siczen vnd da sol man von im rechtes helfen. Darnach, ob daz were daz in der stat oder als verre der stat gerichte get, einen ritter oder ein ritter mezzig man oder keyner irer lehenmanne oder irer brot ezze, ein unfug oder ein vngericht tet, ez wer groz oder clein, wurd er begriffen mit hantheftiger tot, so sol er antwurten in der stat vor vnserm vogt vnd vor vnserm erbe richter, vnd sol der gesworn 15 vrteyl leiden. Wer aber, daz derselbe enwek quem der da beschuldigt wurde, so sol man ez clagen vnserm voyt, der sol zu jm rechtes helfen in der stat ze Gorlicz, wo er daz gerichte siszet. Darnach sol niemand keynen kretzem haben in eyner meyl der 20 stat, noch keynerlei hantwerkman sol da siczen, sunder ein altpuzzer alder scuche vnd ein smyt der pflugeysen scherphet. Vnder den vorgenanten sachen behalt wir vnser recht vnde buez, die wir haben an vnsern gerichten, als ez von alder an vns 25 komen ist. Vnd des ze einem offene vrchund geben wir disen brief mit unserm jnsigel versigelt. Daz ist geschehen ze Budyssin, da man zalt von Christes gepurd drevtzehen hundert iar, darnach in dem nevn vnd zweinzigstem iar, an dem montage nach dem 30 sunetag cantate domino. 5 10 (Nach dem einen originale im rathsarchive zu Görlitz, mit einem in gelbes wachs gedruckten, an einem cordon von blau- und rothseidenen fäden hängenden majestätssiegel mit rücksiegel. Die oben verzeichneten beiden abweichungen sind dem zweiten originale 35 im landständischen archive zu Görlitz entnommen. Gedruckt in Redern, Lusat. sup. diplom. p. 7.; zuletzt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung nro. CXXXVII., p. 528 ff.) 36 *
Strana 284
284 ССI. 5 König Johann von Böhmen begnadet die burger von Görlitz mit dem privilegium, wonach er nicht ohne den willen des besitzers lehngüter derselben auf einen anderen zu übertragen verspricht. D. Breslau, 26. juli (sabbato post Jacobi) 1329. Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucenbur- gensis comes. Ad vniuersorum noticiam tenore pre- 10 sencium volumus peruenire, quod nos animaduerten- tes grata fideliaque seruicia nostrorum fidelium di- lectorum ciuium ciuitatis Gorlicensis, quibus in con- spectu regio quam plurimum complacere curauerunt volentesque premissorum contemplacione eis muni- 15 ficencie nostre dexteram extendere liberalem, quatenus freti nostris regalibus presidijs ad nostra seruicia se erigant forcius in futurum, hanc graciam duximus faciendam, quod nulla bona feudalia ciuium nostrorum predictorum Gorlicensium, que nunc habent vel ha- 20 bere poterunt in futuro, que bona vulgariter lehen- gut nuncupantur, per mortem seu aliam causam qvamcunque, in districtu Gorlicensi ad nos deuol- uenda in personam uel personas aliam vel alias illo adhuc viuente, cuius bona talia esse noscuntur, 25 transferre concedere vel donare volumus nec debe- mus absque expressa licencia et voluntate bona talia feudalia possidentis. Et si fortassis, quod absit, ex obliuione vel alia causa quacunque bona aliqua feo- dalia dictorum ciuium in districtu Gorlicensi, ut pre- 30 mittitur, in personam aliqvam transferremus, exclusa conditione prenotata, auctoritate presencium decer- nimus et volumus, quod hac nullius esse debeat ro- boris aut momenti, sed penitus irritum vacuum et inane, harum nostrarum testimonio literarum, quibus 35 sigillum nostrum est appensum. Datum Wratislauie
284 ССI. 5 König Johann von Böhmen begnadet die burger von Görlitz mit dem privilegium, wonach er nicht ohne den willen des besitzers lehngüter derselben auf einen anderen zu übertragen verspricht. D. Breslau, 26. juli (sabbato post Jacobi) 1329. Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucenbur- gensis comes. Ad vniuersorum noticiam tenore pre- 10 sencium volumus peruenire, quod nos animaduerten- tes grata fideliaque seruicia nostrorum fidelium di- lectorum ciuium ciuitatis Gorlicensis, quibus in con- spectu regio quam plurimum complacere curauerunt volentesque premissorum contemplacione eis muni- 15 ficencie nostre dexteram extendere liberalem, quatenus freti nostris regalibus presidijs ad nostra seruicia se erigant forcius in futurum, hanc graciam duximus faciendam, quod nulla bona feudalia ciuium nostrorum predictorum Gorlicensium, que nunc habent vel ha- 20 bere poterunt in futuro, que bona vulgariter lehen- gut nuncupantur, per mortem seu aliam causam qvamcunque, in districtu Gorlicensi ad nos deuol- uenda in personam uel personas aliam vel alias illo adhuc viuente, cuius bona talia esse noscuntur, 25 transferre concedere vel donare volumus nec debe- mus absque expressa licencia et voluntate bona talia feudalia possidentis. Et si fortassis, quod absit, ex obliuione vel alia causa quacunque bona aliqua feo- dalia dictorum ciuium in districtu Gorlicensi, ut pre- 30 mittitur, in personam aliqvam transferremus, exclusa conditione prenotata, auctoritate presencium decer- nimus et volumus, quod hac nullius esse debeat ro- boris aut momenti, sed penitus irritum vacuum et inane, harum nostrarum testimonio literarum, quibus 35 sigillum nostrum est appensum. Datum Wratislauie
Strana 285
285 sabbato proximo post diem beati Jacobi anno domini millesimo cocxx nono. (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. 4. nach pfingsten 1509 im rathsarchive zu Görlitz. Gedruckt bei Dr. Anton, diplomatische beiträge, p. 220.) CCIII. Herzog Heinrich von Jauer erklärt stadt und land Görlitz, ausgenommen die stadt Lauban und Lesna Caychow und Sweta die burgen, Sorau, Triebel und Priebus an könig Johann 10 von Böhmen verkauft und sich alles anrechts darauf begeben zu haben. D. Breslau, 14. sep- tember (die invenc. crucis) 1329. In nomine domini amen. Nos Henricus dei gracia dux Silesie dominus de Furstenberch et in Jawor, 15 recognoscimus, quod deliberacione matura et consilio diligenti nobis cum amicis quoque et fidelibus nostris prehabitis, eorum fauore et consensu expressis acce- dentibus, ciuitatem nostram et terram Goerlitz, quam ab imperatoribus aut Romanis regibus nos et prede- cessores nostri recipere consuevimus, cum omnibus suis juribus et pertinencijs qvocunque vocentur no- mine aut quibuscunque consistant, exceptis Lubano ciuitate et territorio eiusdem ciuitatis, Lesna oppido forensi, Caychow et Sweta castris cum suis appen- dijs, nominatim exceptis etiam : Sarow ciuitate, Try- bul et Prybus castris et oppidis cum omnibus suis iuribus dominijs et pertinencijs omnibus feudis et feudalibus que in terra Lusacie habere dignoscimur expressis et non expressis, principi magnifico domino 30 Joanni Bohemie et Polonie regi ac Lucemburgensi 20 25
285 sabbato proximo post diem beati Jacobi anno domini millesimo cocxx nono. (Nach einem vidimus des raths zu Sagan, d. d. 4. nach pfingsten 1509 im rathsarchive zu Görlitz. Gedruckt bei Dr. Anton, diplomatische beiträge, p. 220.) CCIII. Herzog Heinrich von Jauer erklärt stadt und land Görlitz, ausgenommen die stadt Lauban und Lesna Caychow und Sweta die burgen, Sorau, Triebel und Priebus an könig Johann 10 von Böhmen verkauft und sich alles anrechts darauf begeben zu haben. D. Breslau, 14. sep- tember (die invenc. crucis) 1329. In nomine domini amen. Nos Henricus dei gracia dux Silesie dominus de Furstenberch et in Jawor, 15 recognoscimus, quod deliberacione matura et consilio diligenti nobis cum amicis quoque et fidelibus nostris prehabitis, eorum fauore et consensu expressis acce- dentibus, ciuitatem nostram et terram Goerlitz, quam ab imperatoribus aut Romanis regibus nos et prede- cessores nostri recipere consuevimus, cum omnibus suis juribus et pertinencijs qvocunque vocentur no- mine aut quibuscunque consistant, exceptis Lubano ciuitate et territorio eiusdem ciuitatis, Lesna oppido forensi, Caychow et Sweta castris cum suis appen- dijs, nominatim exceptis etiam : Sarow ciuitate, Try- bul et Prybus castris et oppidis cum omnibus suis iuribus dominijs et pertinencijs omnibus feudis et feudalibus que in terra Lusacie habere dignoscimur expressis et non expressis, principi magnifico domino 30 Joanni Bohemie et Polonie regi ac Lucemburgensi 20 25
Strana 286
286 comiti, sororio nostro carissimo vendidimus et in alia bona vite nostre duntaxat possidenda temporibus mutauimus, nobis de medio sublatis, relictis per nos heredibus et expressis vel non expressis, et actione qvibuslibet remotis ad regnum Boemie libere reuer- sura, eciamsi castrum aliquod in bonis eisdem nostris instaurauerimus laboribus ac expensis: Trautenow videlicet et curiam cum omnibus suis appendijs bonis feudalibus et hominibus, saluis omnibus eorum, 10 quibus ad nos peruenerunt iuribus, in tantum eciam, quod nec collectam nec steuram generalem qve berna vulgariter dicitur, de eisdem nisi per regem ipsum aut suos officiales imposita fuerit regno Boemie et tunc taxacionem illam, qve colligitur in Boemia 15 recipere debeamus secum commutauimus, sibi here- dibus et successoribus suis Boemie regibus iure he- reditario presentibus testibus subnotatis resignauimus, nostro heredum et successorum nomine nostrorum predictorum, excepcioni doti mali, in factum actioni, 20 beneficio restitucionis in integrum, omni iuris auxilio, tam canonici qvam civilis, literis quoque a papa im- peratoribus aut Romanorum regibus impetratis vel eciam impetrandis, ac alteri quovis adminiculo qvod vel per successionem hereditariam aui infeudacionem 25 imperialem vel alium quemeunque modum, nobis heredibus vel successoribus nostris ante dictis com- peteret vel competere fortasse posset, per quod no- bis suffragium ferri, regi vero heredibus aut succes- soribus suis sepe dictis, dispendium vel impendium 30 aliquod posset generari renunciantes. Promittentes omnia et singula nostra scripta supra firmiter ob- seruare, et contra ea, vel eorum alterum, in toto vel in parte, nulla unqvam tempore siue casu dolo fraude vel ingenio aliquo de iure vel facto, per nos 35 ipsos, alium, aut per alios facere, aut venire. In quorum omnium testimonium et cautelam presentes fieri fecimus literas sigilli nostri munimine roboratas. Testes sunt venerabilis pater dominus Witko episcopus Misnensis, illustres principes et do- 40 mini: Rudolphus scilicet Saxonie, Henricus Wratis- laviensis, Boleslaus Legnicensis, Bolko Falkenbergensis,
286 comiti, sororio nostro carissimo vendidimus et in alia bona vite nostre duntaxat possidenda temporibus mutauimus, nobis de medio sublatis, relictis per nos heredibus et expressis vel non expressis, et actione qvibuslibet remotis ad regnum Boemie libere reuer- sura, eciamsi castrum aliquod in bonis eisdem nostris instaurauerimus laboribus ac expensis: Trautenow videlicet et curiam cum omnibus suis appendijs bonis feudalibus et hominibus, saluis omnibus eorum, 10 quibus ad nos peruenerunt iuribus, in tantum eciam, quod nec collectam nec steuram generalem qve berna vulgariter dicitur, de eisdem nisi per regem ipsum aut suos officiales imposita fuerit regno Boemie et tunc taxacionem illam, qve colligitur in Boemia 15 recipere debeamus secum commutauimus, sibi here- dibus et successoribus suis Boemie regibus iure he- reditario presentibus testibus subnotatis resignauimus, nostro heredum et successorum nomine nostrorum predictorum, excepcioni doti mali, in factum actioni, 20 beneficio restitucionis in integrum, omni iuris auxilio, tam canonici qvam civilis, literis quoque a papa im- peratoribus aut Romanorum regibus impetratis vel eciam impetrandis, ac alteri quovis adminiculo qvod vel per successionem hereditariam aui infeudacionem 25 imperialem vel alium quemeunque modum, nobis heredibus vel successoribus nostris ante dictis com- peteret vel competere fortasse posset, per quod no- bis suffragium ferri, regi vero heredibus aut succes- soribus suis sepe dictis, dispendium vel impendium 30 aliquod posset generari renunciantes. Promittentes omnia et singula nostra scripta supra firmiter ob- seruare, et contra ea, vel eorum alterum, in toto vel in parte, nulla unqvam tempore siue casu dolo fraude vel ingenio aliquo de iure vel facto, per nos 35 ipsos, alium, aut per alios facere, aut venire. In quorum omnium testimonium et cautelam presentes fieri fecimus literas sigilli nostri munimine roboratas. Testes sunt venerabilis pater dominus Witko episcopus Misnensis, illustres principes et do- 40 mini: Rudolphus scilicet Saxonie, Henricus Wratis- laviensis, Boleslaus Legnicensis, Bolko Falkenbergensis,
Strana 287
287 Bolko Oppoliensis, Henricus et Conradus fratres Glo- gouienses duces, per nos rogati, sigilla sua presen- tibus adpendere, in testimonium promissorum. Et nos Witko dei gracia Misnensis episcopus, Rudolphus Saxonie, Henricus Wratislaviensis, Boleslaus Legni- censis, Bolko Falkenbergensis, Bolko Oppoliensis, Henricus, Conradus fratres Glogovienses duces et testes suprascripti, vendicioni, empcioni et commu- tacioni predictis presencialiter adfuimus, et sigilla nostra rogati et iussi per principem nostrum domi- num dominum supradictum sororium et consangvi- neum nostrum charissimum, duximus in testimonium et robur firmius appendenda. Datum et actum Wra- tislavie in die invencionis sancte crucis, anno domini MCCCXXIX. 5 10 15 (Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 188. Die genannten orte sind zweifellos Marklissa, Tzschocha u. Schwerta.) CCIV. Kunigunde, abtissin zu Marienthal, bezeugt, dass zu gunsten der klosterschwester Adelheid, Ge� 20 rusch die gattin des bürgers Peter zu Kamenz, und Heinrich gen. Chrupin, drei mark gr. ge- geben und die abtissin ihr dafür eine mark jahresrente auf den bauer Witigo in Rudings- dorf ausgesetzt habe, welches geld nach ihrem 25 tode an das kloster zurückfallen soll. D. 8. oc- tober (in crastino Dionysii et sociorum) 1329. Nos soror Kunigundis miseratione divina abba- tissa, totusque conuentus sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridisdorph, uniuersis Christi fide- 30
287 Bolko Oppoliensis, Henricus et Conradus fratres Glo- gouienses duces, per nos rogati, sigilla sua presen- tibus adpendere, in testimonium promissorum. Et nos Witko dei gracia Misnensis episcopus, Rudolphus Saxonie, Henricus Wratislaviensis, Boleslaus Legni- censis, Bolko Falkenbergensis, Bolko Oppoliensis, Henricus, Conradus fratres Glogovienses duces et testes suprascripti, vendicioni, empcioni et commu- tacioni predictis presencialiter adfuimus, et sigilla nostra rogati et iussi per principem nostrum domi- num dominum supradictum sororium et consangvi- neum nostrum charissimum, duximus in testimonium et robur firmius appendenda. Datum et actum Wra- tislavie in die invencionis sancte crucis, anno domini MCCCXXIX. 5 10 15 (Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 188. Die genannten orte sind zweifellos Marklissa, Tzschocha u. Schwerta.) CCIV. Kunigunde, abtissin zu Marienthal, bezeugt, dass zu gunsten der klosterschwester Adelheid, Ge� 20 rusch die gattin des bürgers Peter zu Kamenz, und Heinrich gen. Chrupin, drei mark gr. ge- geben und die abtissin ihr dafür eine mark jahresrente auf den bauer Witigo in Rudings- dorf ausgesetzt habe, welches geld nach ihrem 25 tode an das kloster zurückfallen soll. D. 8. oc- tober (in crastino Dionysii et sociorum) 1329. Nos soror Kunigundis miseratione divina abba- tissa, totusque conuentus sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridisdorph, uniuersis Christi fide- 30
Strana 288
288 5 25 libus presentium notitiam habituris cupimus esse notum quod quia honesta femina domina Gerusch consors Petri ciuis in Kamentz sororis sue uterini Adelheidis dilecte in Christo nostre consororis, ce- terum Henricus dictus de Chrupin consobrinus Adel- heidis prefate paupertatis angustias, quas ipsa Adelheidis dudum sustinuit, reservare misericorditer uterque soror et consobrinus de suis proprijs facul- tatibus cupientes, eidem a nobis et a nostro monas- 10 terio pro tribus marcis grossorum nobis integraliter persolutis Syttaviensis ponderis, mediam marcam annue pensionis ejusdem monete et statere pre- fate ad vite sue duntaxat tempora justo emptionis titulo comparauerunt, quam pensionem Witego noster 15 rusticus in Rudingsdorff de sua hereditate aut de ipsis hereditatis quicunque possessor extiterint in futurum ipsi Adelheidi ad suas manus sine diminu- tione, tempore ad hoc deputato, annis singulis, quoad vixerit fideliter presentabit, ad postquam ipsa Adel- 20 heidis diem extremum clauserit moriendo, pensio prelibata ad manus monasterij reuertetur contra- dictione quorumlibet non obstante. In cuius con- tractus siue dispositionis testimonium nostrum sigil- lum presentibus duximus appendendum. Datum anno domini MCCCXXIX, in crastino Dyonisij et sociorum ejus. Testes sunt dominus Theodoricus et dominus Petrus nostri confessores, frater Conradus provisor nostre curie, frater Albertus magister molendini in Ostros, D. Johannes prebendarius noster et ceteri 30 quam plures fide digni. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.)
288 5 25 libus presentium notitiam habituris cupimus esse notum quod quia honesta femina domina Gerusch consors Petri ciuis in Kamentz sororis sue uterini Adelheidis dilecte in Christo nostre consororis, ce- terum Henricus dictus de Chrupin consobrinus Adel- heidis prefate paupertatis angustias, quas ipsa Adelheidis dudum sustinuit, reservare misericorditer uterque soror et consobrinus de suis proprijs facul- tatibus cupientes, eidem a nobis et a nostro monas- 10 terio pro tribus marcis grossorum nobis integraliter persolutis Syttaviensis ponderis, mediam marcam annue pensionis ejusdem monete et statere pre- fate ad vite sue duntaxat tempora justo emptionis titulo comparauerunt, quam pensionem Witego noster 15 rusticus in Rudingsdorff de sua hereditate aut de ipsis hereditatis quicunque possessor extiterint in futurum ipsi Adelheidi ad suas manus sine diminu- tione, tempore ad hoc deputato, annis singulis, quoad vixerit fideliter presentabit, ad postquam ipsa Adel- 20 heidis diem extremum clauserit moriendo, pensio prelibata ad manus monasterij reuertetur contra- dictione quorumlibet non obstante. In cuius con- tractus siue dispositionis testimonium nostrum sigil- lum presentibus duximus appendendum. Datum anno domini MCCCXXIX, in crastino Dyonisij et sociorum ejus. Testes sunt dominus Theodoricus et dominus Petrus nostri confessores, frater Conradus provisor nostre curie, frater Albertus magister molendini in Ostros, D. Johannes prebendarius noster et ceteri 30 quam plures fide digni. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.)
Strana 289
289 CCV. König Johann von Böhmen schenkt der stadt Görlitz seinen antheil am münz- und markt- rechte. D. Luxemhurg, 14. april (feria sexta infra octauuam pasche) 1330. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes notum facimus tenore pre- sencium vniuersis, quod nos ad zelum grate deuo- tionis et fidei, quo dilecti nobis ciues Gorlitzenses erga celsitudinem nostram uiguerunt hactenus et vi- 10 gere poterunt in futurum mentis nostre aciem con- uertentes, dignum decreuimus vt in ipsos et ciuitatem Gorlitz predictam munificentie nostre dexteram ex- tendamus tanquam in eos circa quorum commodum et profectum nostra delectatur serenitas liberalem. 15 Cupientes igitur vt ciuitas ipsa Gorlitz et ipsius in- cole, nostris temporibus votiue meliorationis susci- piant incrementa, ciuibus ac ciuitati predictis, jura, que in moneta et cambio ibidem in Gorlitz ad nos, heredes et successores nostros, tytulo aut modo quo- 20 cunque pertinere et spectare dinoscuntur munifice et liberaliter ipsis donauimus et harum serie gratuite eis donamus, ac volentes, vt monetam et cambium antedictum pro censu vnius anni de ipsis hactenus soluto per triennium, cum in tantum viguerint pos- 25 sint et valeant, ciues ipsi, qui pro tempore fuerint, si illa per se tenere et regere non decreuerint, ex nunc et in antea perpetuis temporibus quibus vo- luerint, exponere et locare, seu etiam de ipsis, tan- quam de bonis et rebus ipsorum hereditarijs facere 30 et disponere, virtute presencium quidquid eorum vtilitati et comodo, melius videbitur expedire. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro fecimus communiri. Datum Lucemburch anno domini millesimo trecentesimo tricesimo, feria sexta 35 infra octauam pasche. (Von einem vidimus des raths zu Bautzen aus dem jahre 1500 im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung nro. CXL., p. 532.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 37
289 CCV. König Johann von Böhmen schenkt der stadt Görlitz seinen antheil am münz- und markt- rechte. D. Luxemhurg, 14. april (feria sexta infra octauuam pasche) 1330. Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes notum facimus tenore pre- sencium vniuersis, quod nos ad zelum grate deuo- tionis et fidei, quo dilecti nobis ciues Gorlitzenses erga celsitudinem nostram uiguerunt hactenus et vi- 10 gere poterunt in futurum mentis nostre aciem con- uertentes, dignum decreuimus vt in ipsos et ciuitatem Gorlitz predictam munificentie nostre dexteram ex- tendamus tanquam in eos circa quorum commodum et profectum nostra delectatur serenitas liberalem. 15 Cupientes igitur vt ciuitas ipsa Gorlitz et ipsius in- cole, nostris temporibus votiue meliorationis susci- piant incrementa, ciuibus ac ciuitati predictis, jura, que in moneta et cambio ibidem in Gorlitz ad nos, heredes et successores nostros, tytulo aut modo quo- 20 cunque pertinere et spectare dinoscuntur munifice et liberaliter ipsis donauimus et harum serie gratuite eis donamus, ac volentes, vt monetam et cambium antedictum pro censu vnius anni de ipsis hactenus soluto per triennium, cum in tantum viguerint pos- 25 sint et valeant, ciues ipsi, qui pro tempore fuerint, si illa per se tenere et regere non decreuerint, ex nunc et in antea perpetuis temporibus quibus vo- luerint, exponere et locare, seu etiam de ipsis, tan- quam de bonis et rebus ipsorum hereditarijs facere 30 et disponere, virtute presencium quidquid eorum vtilitati et comodo, melius videbitur expedire. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro fecimus communiri. Datum Lucemburch anno domini millesimo trecentesimo tricesimo, feria sexta 35 infra octauam pasche. (Von einem vidimus des raths zu Bautzen aus dem jahre 1500 im rathsarchive zu Görlitz. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensammlung nro. CXL., p. 532.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 37
Strana 290
290 CCVI. Das domcapitel zu Budissin zeigt die stiftung eines altares in der parrochialkirche zu Budissin durch den canonicus Nicolaus von Kemnitz an. 5 D. Budissin, 17. januar (in die Antonij confessoris) 1331. Nos Hermannus dei gracia prepositus, Fridericus decanus totumque Budissinensis ecclesie capitulum recognoscimus et tenore presencium publice profite- 10 mur, quod cum dilectus nobis in Christo dominus, Nicolaus de Kemnicz noster concanonicus terrena pro celestibus, transitoria pro eternis feliciter commutando, de rebus a deo sibi collatis ad augmentum diuini cultis in dicta nostra Budissinensi ecclesia vnum altare fun- 15 dauerit ac certis videlicet viginti quatuor talentorum annui census redditibus in suorum remedium pecca- torum pie ac prouide dotauerit, per eum uel Nico- laum de Vnanimi et expresso nostro et tocius capituli nostri consensu duobus sacerdotibus Nicolao et Johanni 20 auunculis suis ad predictum altare presentatis et eorum omnibus et singulis successoribus continuis infrascriptum perpetuis obseruandum temporibus, vt subiungitur, est annexum. Dicti siquidem sacerdotes singulis diebus in altari predicto hora per decanum 25 seu capitulum eisdem assignata vnam missam cessante legittimo impedimento officiare, nec non omnibus et singulis horis canonicis nisi negocio uel officio ecclesie impediti fuerint, in choro personaliter interesse sine excusatione qualibet tenebuntur, item denarios qui 30 vocantur speciales nec recipient nec suis scolaribus dabunt nec recipiendi seu dandi eosdem vllam ha- beant aliquatenus petestatem. Predicti quoque sacer- dotes alternis vicibus vnas videlicet vno anno, alter secundo anno vices prefatj dominj Nicolai in nostra 35 sepedicta ecclesia seruare debebunt ad tempora uite sue. Preterea de predictis redditibus ipse dominus Nicolaus sex talenta quoad vixerit suis vsibus libere applicabit et residuum videlicet decem et octo talenta
290 CCVI. Das domcapitel zu Budissin zeigt die stiftung eines altares in der parrochialkirche zu Budissin durch den canonicus Nicolaus von Kemnitz an. 5 D. Budissin, 17. januar (in die Antonij confessoris) 1331. Nos Hermannus dei gracia prepositus, Fridericus decanus totumque Budissinensis ecclesie capitulum recognoscimus et tenore presencium publice profite- 10 mur, quod cum dilectus nobis in Christo dominus, Nicolaus de Kemnicz noster concanonicus terrena pro celestibus, transitoria pro eternis feliciter commutando, de rebus a deo sibi collatis ad augmentum diuini cultis in dicta nostra Budissinensi ecclesia vnum altare fun- 15 dauerit ac certis videlicet viginti quatuor talentorum annui census redditibus in suorum remedium pecca- torum pie ac prouide dotauerit, per eum uel Nico- laum de Vnanimi et expresso nostro et tocius capituli nostri consensu duobus sacerdotibus Nicolao et Johanni 20 auunculis suis ad predictum altare presentatis et eorum omnibus et singulis successoribus continuis infrascriptum perpetuis obseruandum temporibus, vt subiungitur, est annexum. Dicti siquidem sacerdotes singulis diebus in altari predicto hora per decanum 25 seu capitulum eisdem assignata vnam missam cessante legittimo impedimento officiare, nec non omnibus et singulis horis canonicis nisi negocio uel officio ecclesie impediti fuerint, in choro personaliter interesse sine excusatione qualibet tenebuntur, item denarios qui 30 vocantur speciales nec recipient nec suis scolaribus dabunt nec recipiendi seu dandi eosdem vllam ha- beant aliquatenus petestatem. Predicti quoque sacer- dotes alternis vicibus vnas videlicet vno anno, alter secundo anno vices prefatj dominj Nicolai in nostra 35 sepedicta ecclesia seruare debebunt ad tempora uite sue. Preterea de predictis redditibus ipse dominus Nicolaus sex talenta quoad vixerit suis vsibus libere applicabit et residuum videlicet decem et octo talenta
Strana 291
291 predictis suis auunculis pro eorum vsibus equaliter ministrabit, jta quod post suum obitum sepedicti sa- cerdotes et eorum successores supradicti census vi- delicet xXIV. talentorum exigendi recipiendi et suorum vsibus applicandi equali distinctione seu diuisione census huiusmodi facta cuilibet per ipsum dominum Nicolaum eiusdem altaris fundatorem, plenam et libe- ram habeant potestatem. Decano quoque qui pro tempore fuerit predicti sacerdotes et eorum successores tamque alij vicarii perpetui obedienciam et reueren- 10 ciam debitam in omnibus exhibebunt. In quorum omnium et singulorum euidens testimonium sigillum capituli ecclesie Budisnensis presentibus est appensum. Datum Budissin anno dominj M°CCC xxx°1°., in die beati Anthonij confessoris. 5 15 (Copialbuch tom. III. p. 112b.—113b. im Bautzner dom- archive.) CCVII. König Johann von Böhmen verordnet, dass die tuchmacher zu Görlitz nirgends anders als auf 20 dem kaufhause daselbst ihr gewand verschnei- den sollen. D. Kufstein, 13. juli (in die Mar- garethe) 1331. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes prudentibus viris omnibus et 25 singulis ciuibus ciuitatis Gorlicensis, fidelibus suis dilectis, graciam suam et omne bonum. Et si muni- ficenciam regiam subditorum suorum vbilibet deceat commodis intendere, et ea quibus proficere veri si- militer dinoscuntur uel eciam presumuntur efficere 30 statuere ac mandare, ad illos tamen potissime in- clinatur animi nostri fauor, quos fidei probate sin- ceritas et deuocionis constancia, celsitudini regie 37*
291 predictis suis auunculis pro eorum vsibus equaliter ministrabit, jta quod post suum obitum sepedicti sa- cerdotes et eorum successores supradicti census vi- delicet xXIV. talentorum exigendi recipiendi et suorum vsibus applicandi equali distinctione seu diuisione census huiusmodi facta cuilibet per ipsum dominum Nicolaum eiusdem altaris fundatorem, plenam et libe- ram habeant potestatem. Decano quoque qui pro tempore fuerit predicti sacerdotes et eorum successores tamque alij vicarii perpetui obedienciam et reueren- 10 ciam debitam in omnibus exhibebunt. In quorum omnium et singulorum euidens testimonium sigillum capituli ecclesie Budisnensis presentibus est appensum. Datum Budissin anno dominj M°CCC xxx°1°., in die beati Anthonij confessoris. 5 15 (Copialbuch tom. III. p. 112b.—113b. im Bautzner dom- archive.) CCVII. König Johann von Böhmen verordnet, dass die tuchmacher zu Görlitz nirgends anders als auf 20 dem kaufhause daselbst ihr gewand verschnei- den sollen. D. Kufstein, 13. juli (in die Mar- garethe) 1331. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes prudentibus viris omnibus et 25 singulis ciuibus ciuitatis Gorlicensis, fidelibus suis dilectis, graciam suam et omne bonum. Et si muni- ficenciam regiam subditorum suorum vbilibet deceat commodis intendere, et ea quibus proficere veri si- militer dinoscuntur uel eciam presumuntur efficere 30 statuere ac mandare, ad illos tamen potissime in- clinatur animi nostri fauor, quos fidei probate sin- ceritas et deuocionis constancia, celsitudini regie 37*
Strana 292
292 gratos reddunt. Premissorum igitur consideracione omnibus vobis et singulis presentibus et futuris prout regiam condecet maiestatem, preesse pariter et prodesse deo propicio disponentes, hac prouida et in perpetuum ualitura constitucione mandamus, statuimus, decreuimus et sancimus, quod a data pre- sencium in antea perpetuis temporibus nullus um- quam textor aut pannifex ciuitatis nostre Gorlicensis, pannum aliquem venditurus incidere per vlnas aut 10 pecias debeat aliquas, nisi in domo ciuitatis ipsius mercatoria eciam suam et in qua iuxta ciuium pre- dictorum statutum municipale hoc sibi facere liceat, habeat stacionem. Si quis autem contrarium attemp- tare presumpserit, grauem indignacionis nostre acri- 15 moniam non immerito formidabit. In cuius rei tes- timonium et robur perpetuo valiturum, presentes fieri et sigillo nostro fecimus communiri. Datum in Chufstein anno a natiuitate domini millesimo trecen- tesimo tricesimo primo, in die beate Margarethe vir- 20 ginis graciose. 5 (Aus dem im rathsarchive zu Görlitz befindlichen originale auf pergament, mit einem an blauseidenen fäden hangenden ma- jestätssiegel) CCVIII. 25 Heinrich herzog von Jauer sagt alle die, welche für den könig Johann von Böhmen sich ihm verbürgt haben, los. D. 19. august (in sexta b. Bartholomaei) 1331. Nos Henricus dei gracia etc., ad vniuersorum 30 noticiam etc., quod cum magnificus dominus Johannes Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, sororius noster carissimus de promissa nobis ratione resignationis ciuitatis et territorij Gorlicensis pridem
292 gratos reddunt. Premissorum igitur consideracione omnibus vobis et singulis presentibus et futuris prout regiam condecet maiestatem, preesse pariter et prodesse deo propicio disponentes, hac prouida et in perpetuum ualitura constitucione mandamus, statuimus, decreuimus et sancimus, quod a data pre- sencium in antea perpetuis temporibus nullus um- quam textor aut pannifex ciuitatis nostre Gorlicensis, pannum aliquem venditurus incidere per vlnas aut 10 pecias debeat aliquas, nisi in domo ciuitatis ipsius mercatoria eciam suam et in qua iuxta ciuium pre- dictorum statutum municipale hoc sibi facere liceat, habeat stacionem. Si quis autem contrarium attemp- tare presumpserit, grauem indignacionis nostre acri- 15 moniam non immerito formidabit. In cuius rei tes- timonium et robur perpetuo valiturum, presentes fieri et sigillo nostro fecimus communiri. Datum in Chufstein anno a natiuitate domini millesimo trecen- tesimo tricesimo primo, in die beate Margarethe vir- 20 ginis graciose. 5 (Aus dem im rathsarchive zu Görlitz befindlichen originale auf pergament, mit einem an blauseidenen fäden hangenden ma- jestätssiegel) CCVIII. 25 Heinrich herzog von Jauer sagt alle die, welche für den könig Johann von Böhmen sich ihm verbürgt haben, los. D. 19. august (in sexta b. Bartholomaei) 1331. Nos Henricus dei gracia etc., ad vniuersorum 30 noticiam etc., quod cum magnificus dominus Johannes Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, sororius noster carissimus de promissa nobis ratione resignationis ciuitatis et territorij Gorlicensis pridem
Strana 293
293 sibi per nos facte, sub pactis et conditionibus super eo tunc confectis literis roborata cautione fideiussoria eadem adimplendi per quosdam suos principes nobis posita, nos assecurauit nobiscum in presenti, sic juste sic rationabiliter sic unice concordauit, ita quod eos- dem principes fideiussores suos in hac causa nobis positos, dicimus liberos quittos pariter et solutos nec eos pro fideiussore huiusmodi ullo unquam tem- pore impetere modo quouis promittimus et sponde- mus. Harum etc. Datum anno domini MCCCXXXI, in 10 sexta beati Bartholomei apostoli. 5 (Gedruckt in Ludewig, reliqu. VI., 9.; Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1005.) CCIX. Johann könig von Böhmen schenkt dem kloster 15 Marienthal auf sechs ihm von den gebrüdern von Donyn gegebene hufen in Ostros völlige steuerfreiheit. D. Prag, 8 september 1331. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, notum esse volumus pre- 20 sencium inspectoribus vniuersis, quod nos volentes religiosis et in Christo deuotis abbatisse et conuentui vallis sancte Marie prope Sifrisdorff, qui continuis deo famulantur obsequijs atque pro nobis et nostra salute libencius deum orant, sex laneos in antiquo Ostros hinc inde sitos, quos a nobilibus Johanne Wenceslao et Ottone fratribus comparauerunt pleno iure et nomine proprietatis, a solucione steurarum collectarum contribucionum et exaccionum quarum- cunque et specialiter a dacione berne, damus et concedimus plenam in perpetuo libertatem, mandantes vniuersis officiatis nostris cuiuscunque condicionis 25 30
293 sibi per nos facte, sub pactis et conditionibus super eo tunc confectis literis roborata cautione fideiussoria eadem adimplendi per quosdam suos principes nobis posita, nos assecurauit nobiscum in presenti, sic juste sic rationabiliter sic unice concordauit, ita quod eos- dem principes fideiussores suos in hac causa nobis positos, dicimus liberos quittos pariter et solutos nec eos pro fideiussore huiusmodi ullo unquam tem- pore impetere modo quouis promittimus et sponde- mus. Harum etc. Datum anno domini MCCCXXXI, in 10 sexta beati Bartholomei apostoli. 5 (Gedruckt in Ludewig, reliqu. VI., 9.; Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1005.) CCIX. Johann könig von Böhmen schenkt dem kloster 15 Marienthal auf sechs ihm von den gebrüdern von Donyn gegebene hufen in Ostros völlige steuerfreiheit. D. Prag, 8 september 1331. Nos Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes, notum esse volumus pre- 20 sencium inspectoribus vniuersis, quod nos volentes religiosis et in Christo deuotis abbatisse et conuentui vallis sancte Marie prope Sifrisdorff, qui continuis deo famulantur obsequijs atque pro nobis et nostra salute libencius deum orant, sex laneos in antiquo Ostros hinc inde sitos, quos a nobilibus Johanne Wenceslao et Ottone fratribus comparauerunt pleno iure et nomine proprietatis, a solucione steurarum collectarum contribucionum et exaccionum quarum- cunque et specialiter a dacione berne, damus et concedimus plenam in perpetuo libertatem, mandantes vniuersis officiatis nostris cuiuscunque condicionis 25 30
Strana 294
294 5 seu status existant qui pro tempore fuerint, quatenus dictam abbatissam et monasterium, in libertate hujus- modi non debeant quomodolibet impedire. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro iussimus communiri. Datum Prage anno domino millesimo trecentesimo tricesimo primo, vIII. die men- sis septembris. (Aus einer in der ehemaligen Görlitzer amtscanzlei vom ori- ginale genommenen abschrift. Gedruckt in Schöttgens und Kreissigs 10 nachlese XII., 217.) CCX. 15 König Johann von Böhmen erlässt bestimmungen über den zoll zu Königsbrück. D. Breslau, 19. october (nehesten tag nach s. Lucas des ewangelisten) 1331. 25 Wir Johans von gnaden gotes kunig zu Behem und zu Polen vnd graffe zu Lutzillburg thun kund allen den die disen brieff angesehen, dass vnser ge- trauen lieben burger zu Bresslau in vnser kegen- 20 wertikeit sein gewest vnd klagen vns vber die be- swerunghe vnd hertigkeit des czolls zu Kunigsbrüke, vnser stat, dass sy in der zwingunge desselben czolls allezuuil besweret wirden vnd gehindert, vnd beten die milde vnser herschafft demutticlich vnd fleissig- lich, dass wir die hertigkeit desselben czolls geruch- ten genediclich zu senfften. Des haben wir durch sunderliche gunst, willikeit, die wir zu jn haben, den selben vnsern burgern vnd allen den di do czihen fur dem vorgenanten czoll geben wir vnd vorlehen 30 von gnade vnser herschafft, dass sy alss dicke allss sy czihen vor dem czoll, von irem kauffschacz nicht sollen gelden noch geben, wann allein dass ein icz- liches pferd wass habe oder kauffschacz es czeucht
294 5 seu status existant qui pro tempore fuerint, quatenus dictam abbatissam et monasterium, in libertate hujus- modi non debeant quomodolibet impedire. In cuius rei testimonium presentes literas fieri et sigillo nostro iussimus communiri. Datum Prage anno domino millesimo trecentesimo tricesimo primo, vIII. die men- sis septembris. (Aus einer in der ehemaligen Görlitzer amtscanzlei vom ori- ginale genommenen abschrift. Gedruckt in Schöttgens und Kreissigs 10 nachlese XII., 217.) CCX. 15 König Johann von Böhmen erlässt bestimmungen über den zoll zu Königsbrück. D. Breslau, 19. october (nehesten tag nach s. Lucas des ewangelisten) 1331. 25 Wir Johans von gnaden gotes kunig zu Behem und zu Polen vnd graffe zu Lutzillburg thun kund allen den die disen brieff angesehen, dass vnser ge- trauen lieben burger zu Bresslau in vnser kegen- 20 wertikeit sein gewest vnd klagen vns vber die be- swerunghe vnd hertigkeit des czolls zu Kunigsbrüke, vnser stat, dass sy in der zwingunge desselben czolls allezuuil besweret wirden vnd gehindert, vnd beten die milde vnser herschafft demutticlich vnd fleissig- lich, dass wir die hertigkeit desselben czolls geruch- ten genediclich zu senfften. Des haben wir durch sunderliche gunst, willikeit, die wir zu jn haben, den selben vnsern burgern vnd allen den di do czihen fur dem vorgenanten czoll geben wir vnd vorlehen 30 von gnade vnser herschafft, dass sy alss dicke allss sy czihen vor dem czoll, von irem kauffschacz nicht sollen gelden noch geben, wann allein dass ein icz- liches pferd wass habe oder kauffschacz es czeucht
Strana 295
295 nicht wenn ein Pregischen grossen sein schuldig czugeben adir czugelden. Czu geczugnisse der dinge haben wir diesen offin brief mit vnserm ingesigel vorfestiet. Das ist gescheen czu Bresslaw an dem nehsten tag noch sand Lucas des ewangelisten, noch gotes geburt tawsent dreihundert vnd dornach im einvnddreissigisten jare. 5 (Erwähnt in Kloss 42. briefe über Breslau.) CCXI. Otto von Donyn pleban in Schweidnitz, belehnt 10 Nicolaus von Albrechtsdorf, bürgermeister in Zittau, und Thilo de Grot, hospitalvorsteher, mit einer insel. D. 23. november (altero ante diem s. Catharine) 1331. Nos dominus Otto de Donyn plebanus in Schwid- 15 niz et canonicus Wratislauiensis presentibus literis testamur, quod ob remedium et salutem anime nostre, patris nostri et matris nostre et aliorum predecesso- rum, contulimus insulam iure feudali honesto viro Nicolao de Albrechtsdorff, magistro ciuium in Sittavia 20 et Thiloni de Grot, magistro hospitali, absque omni servicio, tali condicione: quod a nobis et a nostris successoribus suscipere debeant iure feudali: si autem cum prefato Nicolao, magistro ciuium et Thilone ma- gistro hospitalis humanitus quid contingeret et tunc alter magister ciuium siue magister hospitalis qui pro tempore fuerit a nobis et nostris successoribus suscipere debet contradictione aliqua non obstante. In cuius rei certitudinem ipsis manu nostra dedimus literam sigilli nostri munimine communitam. Datum 30 in Zittavia sub anno incarnacionis domini MCCCXXXI, altero ante diem beate Catharine virginis et martyris 25
295 nicht wenn ein Pregischen grossen sein schuldig czugeben adir czugelden. Czu geczugnisse der dinge haben wir diesen offin brief mit vnserm ingesigel vorfestiet. Das ist gescheen czu Bresslaw an dem nehsten tag noch sand Lucas des ewangelisten, noch gotes geburt tawsent dreihundert vnd dornach im einvnddreissigisten jare. 5 (Erwähnt in Kloss 42. briefe über Breslau.) CCXI. Otto von Donyn pleban in Schweidnitz, belehnt 10 Nicolaus von Albrechtsdorf, bürgermeister in Zittau, und Thilo de Grot, hospitalvorsteher, mit einer insel. D. 23. november (altero ante diem s. Catharine) 1331. Nos dominus Otto de Donyn plebanus in Schwid- 15 niz et canonicus Wratislauiensis presentibus literis testamur, quod ob remedium et salutem anime nostre, patris nostri et matris nostre et aliorum predecesso- rum, contulimus insulam iure feudali honesto viro Nicolao de Albrechtsdorff, magistro ciuium in Sittavia 20 et Thiloni de Grot, magistro hospitali, absque omni servicio, tali condicione: quod a nobis et a nostris successoribus suscipere debeant iure feudali: si autem cum prefato Nicolao, magistro ciuium et Thilone ma- gistro hospitalis humanitus quid contingeret et tunc alter magister ciuium siue magister hospitalis qui pro tempore fuerit a nobis et nostris successoribus suscipere debet contradictione aliqua non obstante. In cuius rei certitudinem ipsis manu nostra dedimus literam sigilli nostri munimine communitam. Datum 30 in Zittavia sub anno incarnacionis domini MCCCXXXI, altero ante diem beate Catharine virginis et martyris 25
Strana 296
296 gloriose. Presentibus hisce probis viris: Gyntero de Gablona, Cunrado vsuario et domino Henrico com- mendatore, Heinemanno de Tyrchaw, Jona de Tet- schin, Johanne Misnero et aliis probis viris. 5 (Gedruckt in Carpzow, annal. fast. Ziltav. I., 141.) CCXII. 10 Papst Johann XXII. gestattet dem ordensgene- rale der minnerbrüder in Lauban ein neues kloster und eine neue kirche zum zwecke des ordens zu bauen. D. Avignon, 26 januar (VII. kal. febr.) 1332. Joannes etc. dilectis filiis ministro generali et fratribus ordinis minorum etc. Sacre vestre religio- nis, in qua jugiter virtutum domino deuotum et se- 15 dulum famulatum tu et alii fratres tui ordinis im- penditis merita promerentur, vt in iis que ad pros- peritatis augmentum dicti ordinis pro cultu diuini nominis ampliando ac tibi et eisdem fratribus aliisque Christi fidelibus eterne salutis premio impetrando 20 prouenire valent, nos et apostolicam sedem reperias propicios fauorabiles ac etiam graciosos. Cum ita- que, fili minister, tu ipsum ordinem desiderans ex animo salubriter dilatare, nobis humiliter supplicas, vt recipiendi, edificandi et construendi de novo in 25 oppido Lubanensi Misnensis diocesis vnum locum ad vsum fratrum predictorum licenciam auctoritate apos- tolica tibi et eisdem fratribus concedere dignaremur, presertim cum consules et commune dicti oppidi suppliciter hoc exposcunt, nos volentes tuum in hac 30 parte laudabile propositum felicius confouere, ac cu- pientes cultum divini nominis vbilibet adaugeri, hujus- modi supplicacionibus inclinati tibi et eisdem fratri-
296 gloriose. Presentibus hisce probis viris: Gyntero de Gablona, Cunrado vsuario et domino Henrico com- mendatore, Heinemanno de Tyrchaw, Jona de Tet- schin, Johanne Misnero et aliis probis viris. 5 (Gedruckt in Carpzow, annal. fast. Ziltav. I., 141.) CCXII. 10 Papst Johann XXII. gestattet dem ordensgene- rale der minnerbrüder in Lauban ein neues kloster und eine neue kirche zum zwecke des ordens zu bauen. D. Avignon, 26 januar (VII. kal. febr.) 1332. Joannes etc. dilectis filiis ministro generali et fratribus ordinis minorum etc. Sacre vestre religio- nis, in qua jugiter virtutum domino deuotum et se- 15 dulum famulatum tu et alii fratres tui ordinis im- penditis merita promerentur, vt in iis que ad pros- peritatis augmentum dicti ordinis pro cultu diuini nominis ampliando ac tibi et eisdem fratribus aliisque Christi fidelibus eterne salutis premio impetrando 20 prouenire valent, nos et apostolicam sedem reperias propicios fauorabiles ac etiam graciosos. Cum ita- que, fili minister, tu ipsum ordinem desiderans ex animo salubriter dilatare, nobis humiliter supplicas, vt recipiendi, edificandi et construendi de novo in 25 oppido Lubanensi Misnensis diocesis vnum locum ad vsum fratrum predictorum licenciam auctoritate apos- tolica tibi et eisdem fratribus concedere dignaremur, presertim cum consules et commune dicti oppidi suppliciter hoc exposcunt, nos volentes tuum in hac 30 parte laudabile propositum felicius confouere, ac cu- pientes cultum divini nominis vbilibet adaugeri, hujus- modi supplicacionibus inclinati tibi et eisdem fratri-
Strana 297
297 bus, recipiendi et edificandi locum predictum in op- pido ante dicto et in eodem construendi ecclesiam etc. Nulli ergo etc. nostrae concessionis etc. Datum Avenion. VII. kalend. februar, anno XVII. (Gedruckt in Walding, annal. ord. minor. VII, 451.) CCXIII. Jaroszlaw von Slieben, castellan zu Rohnau, be- kundet, dass Kunigunde abtissin zu Marienthal eine zweite mark zins in villa Reichenau von ihm gekauft habe. D. 1. mai (in festo Wal- 10 purgis) 1332. In nomine domini amen. Rite ac rationabiliter celebrata memoria hominum tenacius inseruntur, que priuilegiorum descriptione et testium recognitione vidimata confirmantur. Ego igitur Jeroslaus de Slie- ben castellanus in Ronow omnibus et singulis pre- sentium notitiam habituris cupio fore notum, quod venerabilis domina Chunegundis abbatissa et con- uentus sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifersdorph alteram mediam marcam redituum ac bo- norum fevdalium in villa Richinove situatam a me et a filiis meis accedente consensu Elisabeth dilecte conthoralis mee pro decem marcis et quinque fro- nibus integraliter persolutis perpetuo possidendum justo emptionis titulo comparaverunt. Quam emptio- nem illustris princeps et dux dominus Henricus ad meam instantiam filiorumque meorum petitionem ra- tificando confirmavit, ac suis publicis instrumentis desuper confectis ipsam alteram mediam marcam cum pleno jure monasterio dicte abbatisse et con- 30 uentui memorato appropriavit. Quibus denique reddi- tibus seu bonis prehabitis per presentium repre- 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 38
297 bus, recipiendi et edificandi locum predictum in op- pido ante dicto et in eodem construendi ecclesiam etc. Nulli ergo etc. nostrae concessionis etc. Datum Avenion. VII. kalend. februar, anno XVII. (Gedruckt in Walding, annal. ord. minor. VII, 451.) CCXIII. Jaroszlaw von Slieben, castellan zu Rohnau, be- kundet, dass Kunigunde abtissin zu Marienthal eine zweite mark zins in villa Reichenau von ihm gekauft habe. D. 1. mai (in festo Wal- 10 purgis) 1332. In nomine domini amen. Rite ac rationabiliter celebrata memoria hominum tenacius inseruntur, que priuilegiorum descriptione et testium recognitione vidimata confirmantur. Ego igitur Jeroslaus de Slie- ben castellanus in Ronow omnibus et singulis pre- sentium notitiam habituris cupio fore notum, quod venerabilis domina Chunegundis abbatissa et con- uentus sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifersdorph alteram mediam marcam redituum ac bo- norum fevdalium in villa Richinove situatam a me et a filiis meis accedente consensu Elisabeth dilecte conthoralis mee pro decem marcis et quinque fro- nibus integraliter persolutis perpetuo possidendum justo emptionis titulo comparaverunt. Quam emptio- nem illustris princeps et dux dominus Henricus ad meam instantiam filiorumque meorum petitionem ra- tificando confirmavit, ac suis publicis instrumentis desuper confectis ipsam alteram mediam marcam cum pleno jure monasterio dicte abbatisse et con- 30 uentui memorato appropriavit. Quibus denique reddi- tibus seu bonis prehabitis per presentium repre- 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 38
Strana 298
298 5 10 sentationem plenarie renunciando ego Jeroslaus una cum filiis meis, me ex nunc quibuslibet meis et filiorum meorum successionibus, sive consangvineorum cujuscunque status seu conditionis extiterint, per- mittimus habere ausum aut jus aliquod repetendi seu impellendi redditus prelibatos. In cujus emp- tionis, resignationis, appropriationis ac confirmationis eorundem lestimonium ex consensu filiorum meorum presentes litteras scribi feci, quas meo sigillo una cum sigillo honorati viri Frisconis de Gneuptiz efficacius communivi. Praelibatorum atiam sunt testes: Jano et Otto fratres dicti de Gerardsdorff, Frisco de Gneuptiz et Andreas Silimo ciuis. Hermanus junior de Hersfelda et ceteri quam plures fide digni. Da- 15 tum anno domini MCCCXXXII, in festo Walpurgis vir- ginis beate. (Original im klosterarchive zu Marienthal, mil einem siegel.) CCXIV. Johann könig von Böhmen belehnt den Gör- 20 litzer bürger Johann von Salza mit dem durch- zoll in Görlitz, nachdem der vorige lehens- inhaber Ulmann aus der münze darauf verzichtet hat. D. Arlun, 4. august (vI. fer. ante Laurentii) 1332. 25 Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes. Notum facimus vniuersis presentes literas inspecturis, quod institutus coram nostra celsitudine dilectus nobis Vlmannus dictus de moneta ciuis Gorlicensis, theloneum transitus, quod 30 volgariter durchezol dicitur, quod a nobis in ciuitate Gorlicz tenuit et possedit in pheudum, nobis suo et suorum fratrum nomine libere resignauit, petens
298 5 10 sentationem plenarie renunciando ego Jeroslaus una cum filiis meis, me ex nunc quibuslibet meis et filiorum meorum successionibus, sive consangvineorum cujuscunque status seu conditionis extiterint, per- mittimus habere ausum aut jus aliquod repetendi seu impellendi redditus prelibatos. In cujus emp- tionis, resignationis, appropriationis ac confirmationis eorundem lestimonium ex consensu filiorum meorum presentes litteras scribi feci, quas meo sigillo una cum sigillo honorati viri Frisconis de Gneuptiz efficacius communivi. Praelibatorum atiam sunt testes: Jano et Otto fratres dicti de Gerardsdorff, Frisco de Gneuptiz et Andreas Silimo ciuis. Hermanus junior de Hersfelda et ceteri quam plures fide digni. Da- 15 tum anno domini MCCCXXXII, in festo Walpurgis vir- ginis beate. (Original im klosterarchive zu Marienthal, mil einem siegel.) CCXIV. Johann könig von Böhmen belehnt den Gör- 20 litzer bürger Johann von Salza mit dem durch- zoll in Görlitz, nachdem der vorige lehens- inhaber Ulmann aus der münze darauf verzichtet hat. D. Arlun, 4. august (vI. fer. ante Laurentii) 1332. 25 Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes. Notum facimus vniuersis presentes literas inspecturis, quod institutus coram nostra celsitudine dilectus nobis Vlmannus dictus de moneta ciuis Gorlicensis, theloneum transitus, quod 30 volgariter durchezol dicitur, quod a nobis in ciuitate Gorlicz tenuit et possedit in pheudum, nobis suo et suorum fratrum nomine libere resignauit, petens
Strana 299
299 cum instancia, vt theloneum huiusmodi cum suis vtilitatibus juribus et pertinencijs dilecto nobis Jo- hanni de Salcz ciui ciuitatis eiusdem, cui illud justo vendicionis titulo vendidit, eodem iure pfeudi do- nare et conferre graciosius dignaremur. Nos racio- nabilibus ipsius Vlmanni et aliorum vt puta consulum ipsius ciuitatis nostre Gorlicensis supplicacionibus, pro ipso Johanne deuote intercedencium annuere graciosius disponentes, dicto Johanni et suis here- dibus theloneum predictum sub iuribus eisdem qui- 10 bus Vlmannus prefatus et sui predecessores hucus- que illud tenuerunt, nostro et heredum nostrorum in eodem iure pfeudi competenti semper saluo duximus munifice et de liberalitate regia conferendum, te- nendi et habendi ac vtifruendi per eum et heredes 15 suos predictos absque cuiuslibet solucionis onere, a nobis heredibus et successoribus nostris regibus Boemie iure et titulo vt premittitur pfeudali. In cuius rei testimonium et robur perpetuum presentes fieri et sigillo nostro maiori iussimus sigillari. Da- tum in Arluno sexta feria ante diem beati Laurencij proxima, anno domini millesimo trecentesimo trice- simo secundo. 5 20 (Aus dem originale, an welchem an grün- und rothseidenen fäden ein majestätssiegel hängt, im Görlitzer rathsarchive. Ge- 25 druckt im Lausitzischen magazin, jahrg. 1778, p. 185.) CCXV. Der rath zu Görlitz verkauft dem hospitale in Bertoldsdorf zehn mark zins und schenkt dem- selben andere zehn mark auf das kaufhaus in 30 Görlitz. D. Görlitz, 13. december (in die Lucie) 1332. In nomine domini amen. Cum in recordacione preteritorum lubrica sit memoria, necesse est vt ea qve geruntur in tempore litterarum et sigillorum 35 38*
299 cum instancia, vt theloneum huiusmodi cum suis vtilitatibus juribus et pertinencijs dilecto nobis Jo- hanni de Salcz ciui ciuitatis eiusdem, cui illud justo vendicionis titulo vendidit, eodem iure pfeudi do- nare et conferre graciosius dignaremur. Nos racio- nabilibus ipsius Vlmanni et aliorum vt puta consulum ipsius ciuitatis nostre Gorlicensis supplicacionibus, pro ipso Johanne deuote intercedencium annuere graciosius disponentes, dicto Johanni et suis here- dibus theloneum predictum sub iuribus eisdem qui- 10 bus Vlmannus prefatus et sui predecessores hucus- que illud tenuerunt, nostro et heredum nostrorum in eodem iure pfeudi competenti semper saluo duximus munifice et de liberalitate regia conferendum, te- nendi et habendi ac vtifruendi per eum et heredes 15 suos predictos absque cuiuslibet solucionis onere, a nobis heredibus et successoribus nostris regibus Boemie iure et titulo vt premittitur pfeudali. In cuius rei testimonium et robur perpetuum presentes fieri et sigillo nostro maiori iussimus sigillari. Da- tum in Arluno sexta feria ante diem beati Laurencij proxima, anno domini millesimo trecentesimo trice- simo secundo. 5 20 (Aus dem originale, an welchem an grün- und rothseidenen fäden ein majestätssiegel hängt, im Görlitzer rathsarchive. Ge- 25 druckt im Lausitzischen magazin, jahrg. 1778, p. 185.) CCXV. Der rath zu Görlitz verkauft dem hospitale in Bertoldsdorf zehn mark zins und schenkt dem- selben andere zehn mark auf das kaufhaus in 30 Görlitz. D. Görlitz, 13. december (in die Lucie) 1332. In nomine domini amen. Cum in recordacione preteritorum lubrica sit memoria, necesse est vt ea qve geruntur in tempore litterarum et sigillorum 35 38*
Strana 300
300 testimonio roborentur, ne suggestione falsitatis veritas defraudetur. Nos igitur consules jurati atque scabini ciuitatis Gorlicz vniuersi constare tenore presencium volumus vniuersis, qvod de voluntate unanimique consensu singulorum nostrorum ciuium ab hospitali nostro in villa Bertoldisdorf decem marcarum pro- uentus vendidimus, ipsam pecuniam in necessariam vtilitatem nostre ciuitatis proprie vendicando, vo- lentes tamen sane iudempnitati ipsius hospitalis con- 10 sulere ac vtilitati et melioracioni in hac parte ipsius vbilibet intendere operose, vt eo melius et facilius ibidem debiles et infirmi valeant sustentari, ipsi hos- pitali et infirmis eiusdem in domo nostre ciuitatis forensi qvam institores inhabitant intus et extra alias decem marcas de beneplacito nostre communitatis presentibus duximus largiendas ac perpetuo possi- dendas. Precipimus igitur statuimus et mandamus vniuersis et singulis hominibus in ipsa domo locatis intus et extra duobus anni temporibus videlicet in 20 festo beate Walburgis cum censu quinque marcarum et in festo beati Michaelis subsequenti cum residvis qvinque absque omni contradiccione camere dicti hospitalis vt debeant finaliter respondere. Ne igitur super hijs racionabilibus contractibus aliquis inpos- 25 terum hominum valeat vacillare, hanc litteram con- scribi fecimus et sigillo nostre civitatis roborari. Testes vero huius sunt Petrus de moneta tunc rector burgensium, Peczcoldus Vernheri, Cristanus de Gru- now, Nicol. Kucindensac, Walther Fortuna, Gunther de Byschoffwerd, Ticzko de Rychinbach, Jensko de Ry- chinbach, Walther Ottmannus, Gvncelinus de moneta, Conradus Rytmecher, Nicol Slegelo, Johannes Wysen- berg, Mathias Schernsmit, Berwicus faber, Johannes de Gerhartsdorf, Nicol Lanthere, Johanns Steyn- 35 rucker, Kuno Wygmann, tunc consules et scabini. Datum Gorlicz, anno domini millesimo ccc tricesimo secundo, in die Lucie virginis beate. 5 15 30 (Nach dem originale auf pergament im Görlitzer raths- archive mit anhangendem stadtsiegel. Gedruckt in Knauthe's 40 geschichte des hospitals zum heil. geist in Görlitz, p. 54.)
300 testimonio roborentur, ne suggestione falsitatis veritas defraudetur. Nos igitur consules jurati atque scabini ciuitatis Gorlicz vniuersi constare tenore presencium volumus vniuersis, qvod de voluntate unanimique consensu singulorum nostrorum ciuium ab hospitali nostro in villa Bertoldisdorf decem marcarum pro- uentus vendidimus, ipsam pecuniam in necessariam vtilitatem nostre ciuitatis proprie vendicando, vo- lentes tamen sane iudempnitati ipsius hospitalis con- 10 sulere ac vtilitati et melioracioni in hac parte ipsius vbilibet intendere operose, vt eo melius et facilius ibidem debiles et infirmi valeant sustentari, ipsi hos- pitali et infirmis eiusdem in domo nostre ciuitatis forensi qvam institores inhabitant intus et extra alias decem marcas de beneplacito nostre communitatis presentibus duximus largiendas ac perpetuo possi- dendas. Precipimus igitur statuimus et mandamus vniuersis et singulis hominibus in ipsa domo locatis intus et extra duobus anni temporibus videlicet in 20 festo beate Walburgis cum censu quinque marcarum et in festo beati Michaelis subsequenti cum residvis qvinque absque omni contradiccione camere dicti hospitalis vt debeant finaliter respondere. Ne igitur super hijs racionabilibus contractibus aliquis inpos- 25 terum hominum valeat vacillare, hanc litteram con- scribi fecimus et sigillo nostre civitatis roborari. Testes vero huius sunt Petrus de moneta tunc rector burgensium, Peczcoldus Vernheri, Cristanus de Gru- now, Nicol. Kucindensac, Walther Fortuna, Gunther de Byschoffwerd, Ticzko de Rychinbach, Jensko de Ry- chinbach, Walther Ottmannus, Gvncelinus de moneta, Conradus Rytmecher, Nicol Slegelo, Johannes Wysen- berg, Mathias Schernsmit, Berwicus faber, Johannes de Gerhartsdorf, Nicol Lanthere, Johanns Steyn- 35 rucker, Kuno Wygmann, tunc consules et scabini. Datum Gorlicz, anno domini millesimo ccc tricesimo secundo, in die Lucie virginis beate. 5 15 30 (Nach dem originale auf pergament im Görlitzer raths- archive mit anhangendem stadtsiegel. Gedruckt in Knauthe's 40 geschichte des hospitals zum heil. geist in Görlitz, p. 54.)
Strana 301
301 CCXVI. Karl, erstgeborner des königs, confirmirt dem domstifte zu Budissin einen morgen in villa Gneusticz. D. jn Sythauia, 4 december 1333. Karolus domini nostri regis Boemie primogenitus 5 venerabilibus viris preposito decano et capitulo ec- clesie Budisinensis deuotis paternis et nostris salutem et felices ad vota successus. Pro parte vestra nobis humiliter extitit supplicatum, quod cum quondam man- sum seu laneum circa situm in villa Gneustitz cum suis juribus et pertinentiis apud virum nobilem Wern- herum Lutitcz pro certa quantitate pecunie compara- ueritis, nos dictum mansum terre dicte vestre ecclesie Bvdisinensi appropriare seu jncorporare predictamque empcionem et vendicionem approbare et ratificare dignaremur. Nos itaque ob reuerenciam dei et pre- dicte ecclesie nec non vestris supplicacionibus volentes libenter annuere, predictam emptionem et vendicionem ipsius lanei cum suis pertinencijs quibuslibet donamus damus et in vos ac in dictam vestram ecclesiam con- ferimus ratificamus ac per omnia confirmamus, per vos et dictam ecclesiam tenenda vtenda et habenda, omni eo juri et priuilegio quibus dictus Wernherus tenuit habuit et possedit. Sane tamen volumus et decernimus, quod cum generalem collectam uel steu- 25 ram in ciuitate et districtu Budisinensi imponi con- tingat, ad ipsam vna cum alijs secundum exactionem et pro rata dicti lanei et mansi teneamini contribueri et conferre. Nulli igitur hominum liceat hanc conces- sionis nostre paginam infringere aut ei ausu con- 30 trario quomo dolibet contraire, sicut paternam et nostram indignacionem cupierint euitare harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in Sythauia quarto die mensis decembris, anno domini м° trecentesimo tri- cesimo tercio. 10 15 20 35 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit dem siegel: Caroli primogeniti Johannis regis Bohemie, in rothem wachse.)
301 CCXVI. Karl, erstgeborner des königs, confirmirt dem domstifte zu Budissin einen morgen in villa Gneusticz. D. jn Sythauia, 4 december 1333. Karolus domini nostri regis Boemie primogenitus 5 venerabilibus viris preposito decano et capitulo ec- clesie Budisinensis deuotis paternis et nostris salutem et felices ad vota successus. Pro parte vestra nobis humiliter extitit supplicatum, quod cum quondam man- sum seu laneum circa situm in villa Gneustitz cum suis juribus et pertinentiis apud virum nobilem Wern- herum Lutitcz pro certa quantitate pecunie compara- ueritis, nos dictum mansum terre dicte vestre ecclesie Bvdisinensi appropriare seu jncorporare predictamque empcionem et vendicionem approbare et ratificare dignaremur. Nos itaque ob reuerenciam dei et pre- dicte ecclesie nec non vestris supplicacionibus volentes libenter annuere, predictam emptionem et vendicionem ipsius lanei cum suis pertinencijs quibuslibet donamus damus et in vos ac in dictam vestram ecclesiam con- ferimus ratificamus ac per omnia confirmamus, per vos et dictam ecclesiam tenenda vtenda et habenda, omni eo juri et priuilegio quibus dictus Wernherus tenuit habuit et possedit. Sane tamen volumus et decernimus, quod cum generalem collectam uel steu- 25 ram in ciuitate et districtu Budisinensi imponi con- tingat, ad ipsam vna cum alijs secundum exactionem et pro rata dicti lanei et mansi teneamini contribueri et conferre. Nulli igitur hominum liceat hanc conces- sionis nostre paginam infringere aut ei ausu con- 30 trario quomo dolibet contraire, sicut paternam et nostram indignacionem cupierint euitare harum nostrarum testimonio litterarum. Datum in Sythauia quarto die mensis decembris, anno domini м° trecentesimo tri- cesimo tercio. 10 15 20 35 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive mit dem siegel: Caroli primogeniti Johannis regis Bohemie, in rothem wachse.)
Strana 302
302 CCXVII. Withego bischof von Meissen confirmirt dem Budissiner domstifte zehnten in Krummenforst. D. Budissin 1334. Nos Withego dei gracia episcopus ecclesie Mis- nensis tenore presencium recognoscimus et omnibus tam presentibus quam futuris quorum interest seu interesse poterit volumus esse notum, quod sedecim modios decime siliginis et auene in villa Krummenforst 10 sitos, quos a nobis et nostra habuit ecclesia honestus famulus Jenschinus de Nosticz, et ad manus nostras idem voluntarie resignauit honorabilibus viris dominis preposito decano ac toti capitulo ecclesie Budissinensis appropriauimus et appropramus presentibus, nichil 15 nobis iuris reseruantes in eisdem, scilicet tenore pre- sensium litterarum abrenunciantes omnibus et singulis iuribus, que nobis et ecclesie nostre prefate in de- cima predicta conpetunt seu conpetere poterunt in futuro. In cuius rei certitudinem pleniorem presens 20 scriptum nostri maioris sigilli robore fecimus commu- niri. Datum Budissin anno domini M'CCC°xxx° qvarto, secunda feria post sinodum . . . . . . . . 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, woran das siegel fehlt.) 25 CCXVIII. 30 Kedil und Bernardus gebrüder in Baruth, zeigen an, dass sie dem kloster Marienthal zwei, jähr- lich zwei Görlitzer mark zins bringende äcker in Leuba verkauft haben. D. 12. mai (in oc- taua ascensionis dominice gloriose) 1334. In nomine domini amen. Nihil firmum et stabile retinetur nisi quod privilegiorum descriptionibus ac
302 CCXVII. Withego bischof von Meissen confirmirt dem Budissiner domstifte zehnten in Krummenforst. D. Budissin 1334. Nos Withego dei gracia episcopus ecclesie Mis- nensis tenore presencium recognoscimus et omnibus tam presentibus quam futuris quorum interest seu interesse poterit volumus esse notum, quod sedecim modios decime siliginis et auene in villa Krummenforst 10 sitos, quos a nobis et nostra habuit ecclesia honestus famulus Jenschinus de Nosticz, et ad manus nostras idem voluntarie resignauit honorabilibus viris dominis preposito decano ac toti capitulo ecclesie Budissinensis appropriauimus et appropramus presentibus, nichil 15 nobis iuris reseruantes in eisdem, scilicet tenore pre- sensium litterarum abrenunciantes omnibus et singulis iuribus, que nobis et ecclesie nostre prefate in de- cima predicta conpetunt seu conpetere poterunt in futuro. In cuius rei certitudinem pleniorem presens 20 scriptum nostri maioris sigilli robore fecimus commu- niri. Datum Budissin anno domini M'CCC°xxx° qvarto, secunda feria post sinodum . . . . . . . . 5 (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive, woran das siegel fehlt.) 25 CCXVIII. 30 Kedil und Bernardus gebrüder in Baruth, zeigen an, dass sie dem kloster Marienthal zwei, jähr- lich zwei Görlitzer mark zins bringende äcker in Leuba verkauft haben. D. 12. mai (in oc- taua ascensionis dominice gloriose) 1334. In nomine domini amen. Nihil firmum et stabile retinetur nisi quod privilegiorum descriptionibus ac
Strana 303
303 certis testium assecuracionibus validius approbatur. Nos igitur Kedil et Bernardus fratres domini in Ba- ruth inspectoribus presentium uniuersis volumus luculentius esse notum, quod duos mansus penes villam Lubil contra plagam aquilonarum situatos duas marcas Gorlicensis ponderis annuatim solventes, quos dominus Otto miles dictus de Stewitz filiabus suis videlicet Elisabethe et Sophie virginibus religiosis, nec non conuentui sanctimonialium monasterij vallis sancte Marie prope Sifridsdorff assignauit testa- 10 menti nomine et legavit. Quos insuper mansus idem Otto retroacto tempore a patre nostro felicis me- morie domino Bernardo tenebat titulo feudali. Prae- dictos agros cum omni jure, pertinentijs, proventibus ac utilitatibus ad ipsos agros spectantibus non solum 15 propter summam sex sexagenarum ac mediam sexage- nam grossorum Pragensium quos ab ipsis puellis prefatis et a conventu sanctimonialium pretacto accepimus, verum potissime ob divine laudis co- piosius incrementum nostramque salutem et etiam 20 animabus nostri patris ac matris nostre progeni- torumque nostrorum aliorum in remedium et in anti- dotum salutare eisdem puellis alijsque sanctimonia- libus in prelibato monasterio domino similiter famu- lantibus cum multa benevolentia appropriavimus et 25 dominos eorundem mansuum, prout et mos, qui vul- gariter nuncupantur Ugissticnj, demonstravimus agro- rum praedictorum possessores ad manus venerabilis domine abbatisse monasterij prenotati videlicet domine Chunigundis universaliter presentavimus, 30 nihil de toto nobis nec nostris successoribus quibus- libet quantumcunque nobis propinquis ratione con- sangvinitatis existunt, in eisdem bonis juris juris- dictionis dominij penitus reservantes, sed omne jus, quod in ipsis habere potuimus, mansibus, ad dictum 35 conuentum sanctimonialium transtulimus memoratum. Insuper nec volentes, quod quisquam ex filijs seu filiabus vel consanguineis domini Ottonis superius me- morati ipsas sanctimoniales in repetitione sive im- petitione qualicunque ipsorum bonorum infestet ali- 40 qualiter et perturbet. Ut igitur omnia prelibata 5
303 certis testium assecuracionibus validius approbatur. Nos igitur Kedil et Bernardus fratres domini in Ba- ruth inspectoribus presentium uniuersis volumus luculentius esse notum, quod duos mansus penes villam Lubil contra plagam aquilonarum situatos duas marcas Gorlicensis ponderis annuatim solventes, quos dominus Otto miles dictus de Stewitz filiabus suis videlicet Elisabethe et Sophie virginibus religiosis, nec non conuentui sanctimonialium monasterij vallis sancte Marie prope Sifridsdorff assignauit testa- 10 menti nomine et legavit. Quos insuper mansus idem Otto retroacto tempore a patre nostro felicis me- morie domino Bernardo tenebat titulo feudali. Prae- dictos agros cum omni jure, pertinentijs, proventibus ac utilitatibus ad ipsos agros spectantibus non solum 15 propter summam sex sexagenarum ac mediam sexage- nam grossorum Pragensium quos ab ipsis puellis prefatis et a conventu sanctimonialium pretacto accepimus, verum potissime ob divine laudis co- piosius incrementum nostramque salutem et etiam 20 animabus nostri patris ac matris nostre progeni- torumque nostrorum aliorum in remedium et in anti- dotum salutare eisdem puellis alijsque sanctimonia- libus in prelibato monasterio domino similiter famu- lantibus cum multa benevolentia appropriavimus et 25 dominos eorundem mansuum, prout et mos, qui vul- gariter nuncupantur Ugissticnj, demonstravimus agro- rum praedictorum possessores ad manus venerabilis domine abbatisse monasterij prenotati videlicet domine Chunigundis universaliter presentavimus, 30 nihil de toto nobis nec nostris successoribus quibus- libet quantumcunque nobis propinquis ratione con- sangvinitatis existunt, in eisdem bonis juris juris- dictionis dominij penitus reservantes, sed omne jus, quod in ipsis habere potuimus, mansibus, ad dictum 35 conuentum sanctimonialium transtulimus memoratum. Insuper nec volentes, quod quisquam ex filijs seu filiabus vel consanguineis domini Ottonis superius me- morati ipsas sanctimoniales in repetitione sive im- petitione qualicunque ipsorum bonorum infestet ali- 40 qualiter et perturbet. Ut igitur omnia prelibata 5
Strana 304
304 5 10 robur obtineant perpetue firmitatis, litteram pre- sentem in premissorum testimonium scribi jussimus, nostrorum sigillorum appensionibus cum testibus infra annotatis solidius roboratam. Qui sunt: dominus Otto de Linden, Nicol et Henricus de Gobilwitz, Hugo de Dobitschwitz longus, Hugo de Dobitswitz parvus, Wittigo de Dobitswitz, Henricus de Dobitswitz, Petrus de Wigmandisdorff, Nicol de Leya, Frizco de Guze, Henricus de Grisla, dominus Johannes plebanus in Baruth, dominus Nicol plebanus in Ostrosa et alij plurimi fide digni. Datum anno domini millesimo trecentesimo trigesimo quarto, in octaua ascensionis dominice gloriose. (Im klosterarchive zu Marienthal mit zwei siegeln.) 15 CCXIX. 20 Günther von Grisla bekundet, dass Kunigunde, abtissin zu Marienthal, sieben solidi Prag. gro- schen ihm einst in Leuba zuständig, für das kloster gekauft habe. D. 19. mai (XIV. kal. junij) 1334. In nomine domini amen. Quoniam uniuersa ne- gotia, que aguntur in tempore ab hominum memoria facillime rapiuntur, si non litterarum descriptionibus certisque testium recommendationibus fulciantur, ea 25 propter ego Guntherus dominus de Grisla inspecto- ribus presentium uniuersis tam posteris quam mo- dernis duxi euidentius declarandum, quod ego sep- tem solidos grossorum Pragensium redituum, quos jam ex nunc multo tempore elapso a Walthero de 30 Grisla mihi justo emptionis titulo sub proprietatis nomine atque pleno jure comparaveram, super quo- rum redituum libertatibus et juribus ipse Waltherus a domino Sifrido de Baruth felicis memorie pleni
304 5 10 robur obtineant perpetue firmitatis, litteram pre- sentem in premissorum testimonium scribi jussimus, nostrorum sigillorum appensionibus cum testibus infra annotatis solidius roboratam. Qui sunt: dominus Otto de Linden, Nicol et Henricus de Gobilwitz, Hugo de Dobitschwitz longus, Hugo de Dobitswitz parvus, Wittigo de Dobitswitz, Henricus de Dobitswitz, Petrus de Wigmandisdorff, Nicol de Leya, Frizco de Guze, Henricus de Grisla, dominus Johannes plebanus in Baruth, dominus Nicol plebanus in Ostrosa et alij plurimi fide digni. Datum anno domini millesimo trecentesimo trigesimo quarto, in octaua ascensionis dominice gloriose. (Im klosterarchive zu Marienthal mit zwei siegeln.) 15 CCXIX. 20 Günther von Grisla bekundet, dass Kunigunde, abtissin zu Marienthal, sieben solidi Prag. gro- schen ihm einst in Leuba zuständig, für das kloster gekauft habe. D. 19. mai (XIV. kal. junij) 1334. In nomine domini amen. Quoniam uniuersa ne- gotia, que aguntur in tempore ab hominum memoria facillime rapiuntur, si non litterarum descriptionibus certisque testium recommendationibus fulciantur, ea 25 propter ego Guntherus dominus de Grisla inspecto- ribus presentium uniuersis tam posteris quam mo- dernis duxi euidentius declarandum, quod ego sep- tem solidos grossorum Pragensium redituum, quos jam ex nunc multo tempore elapso a Walthero de 30 Grisla mihi justo emptionis titulo sub proprietatis nomine atque pleno jure comparaveram, super quo- rum redituum libertatibus et juribus ipse Waltherus a domino Sifrido de Baruth felicis memorie pleni
Strana 305
305 extiterat priuilegiatus, de consensu ac bona voluntate dilecte conjugis mee videlicet Agathe sub simili forma ac conditione, qua ipsos reditus, ut superius est expressum emi habui et possedi venerabili do- mine Chunigunde abbatisse et conventui sancti- monialium vallis sancte Marie prope Sifridsdorff liberaliter vendidi pro decem marcis et media gros- sorum denariorum, quatuor solidis pro qualibet marca juxta estimationem Gorlitzensis ponderis computatis, pro quibus reditus praetactos in villam dictam Lubin 10 pertinentes a me sibi emptione congrui ac rationa- biliter celebrata comparauerunt mihique totalem prenominatam pecuniam persolverunt. Ideo in ipsis reditibus mihi nihil proprij, nil omnino juris reser- vavi, nec conjugi mee prelibate nec proprijs fra- 15 tribus meis, seu meis consanguineis quibuslibet jus aliquod repetendi aut impetendi memoratos reditus derelinquens, verum quod ipsos reditus abbatissa et conuentus monasterij predicti habeant ac perpetuo possideant pacifice et quiete. Ut autem praelibata rationabiliter acta atque disposita robur obtineant perpetuae firmitatis, meum sigillum praesentibus ap- posui. Caeterum pro majori cautela virorum nobi- lium, videlicet domini Henrici de Donyn provincialis aduocati in Gorlitz et domini Joannis junioris de 25 Eberstein sigilla procuravi huic paginae appensanda. Cujus etiam dispositionis testes sunt viri veridici ac probati, videlicet dominus Bernardus de Kottwitz, dominus Otto de Nostitz, Joannes de Grisla, Her- mannus de Grisla cum filio suo Joanne, Joannes de 30 Grisla viceadvocatus in Ostroza, frater Petrus con- fessor dominarum in Siffridsdorff, frater Conradus provisor dominarum, Joannes notarius ciuium in Gor- litz, Nicolaus ciuis Gorlitzensis alij quam plures fide digni. Datum anno domini MCCCXXXIV, decimo quarto 35 kalendis junij. 5 20 (Im klosterarchive zu Marienthal, mit drei siegeln.) Cod. dipl. Lus. sup. f. 2. Aufl. 39
305 extiterat priuilegiatus, de consensu ac bona voluntate dilecte conjugis mee videlicet Agathe sub simili forma ac conditione, qua ipsos reditus, ut superius est expressum emi habui et possedi venerabili do- mine Chunigunde abbatisse et conventui sancti- monialium vallis sancte Marie prope Sifridsdorff liberaliter vendidi pro decem marcis et media gros- sorum denariorum, quatuor solidis pro qualibet marca juxta estimationem Gorlitzensis ponderis computatis, pro quibus reditus praetactos in villam dictam Lubin 10 pertinentes a me sibi emptione congrui ac rationa- biliter celebrata comparauerunt mihique totalem prenominatam pecuniam persolverunt. Ideo in ipsis reditibus mihi nihil proprij, nil omnino juris reser- vavi, nec conjugi mee prelibate nec proprijs fra- 15 tribus meis, seu meis consanguineis quibuslibet jus aliquod repetendi aut impetendi memoratos reditus derelinquens, verum quod ipsos reditus abbatissa et conuentus monasterij predicti habeant ac perpetuo possideant pacifice et quiete. Ut autem praelibata rationabiliter acta atque disposita robur obtineant perpetuae firmitatis, meum sigillum praesentibus ap- posui. Caeterum pro majori cautela virorum nobi- lium, videlicet domini Henrici de Donyn provincialis aduocati in Gorlitz et domini Joannis junioris de 25 Eberstein sigilla procuravi huic paginae appensanda. Cujus etiam dispositionis testes sunt viri veridici ac probati, videlicet dominus Bernardus de Kottwitz, dominus Otto de Nostitz, Joannes de Grisla, Her- mannus de Grisla cum filio suo Joanne, Joannes de 30 Grisla viceadvocatus in Ostroza, frater Petrus con- fessor dominarum in Siffridsdorff, frater Conradus provisor dominarum, Joannes notarius ciuium in Gor- litz, Nicolaus ciuis Gorlitzensis alij quam plures fide digni. Datum anno domini MCCCXXXIV, decimo quarto 35 kalendis junij. 5 20 (Im klosterarchive zu Marienthal, mit drei siegeln.) Cod. dipl. Lus. sup. f. 2. Aufl. 39
Strana 306
306 CCXX. Kunigunde abtissin zu Marienthal bezeugt, dass die klosterschwester Adelheid von Kamentz die summen von 9 mark Prag. groschen und 7 so- 5 lidi jährl. pension in Leuba unter gewissen an- gegebenen bestimmungen fur das infirmitorium des klosters ausgesetzt habe. D. 26. mai (in festo corporis Christi) 1334. 25 30 35 Nos Chunegundis miseratione divina abbatissa 10 totusque conventus sanctimonialium vallis sanctae Mariae prope Siffridisdorff recognoscimus publicis praesentibus instrumentis, quod dilecta consoror nostra videlicet Adelheidis dicta de Camentz divino tacta instinctu pieque intendens operibus misericor- 15 diae, collecta de suis proventibus novem marcarum summam grossorum Pragensium juxta aestimationem ponderis Sittaviensis, alteram mediam marcam sci- licet septem solidorum praedictorum denariorum an- nuae pensionis in villa Lubin situatas cum pleno 20 jure a Cunczione de Grisla justo emptionis titulo comparavit, quam pensionem nostro scitu ac volun- tate pro infirmantium solatio infirmitorio assignavit. Eundem tamen censum ipsa Adelheidis quanto tem- pore voluerit debet suis adoptare usibus plenarie et ex tunc post mortem quoque ejus suae cognatae Chunegundi etiam nostrae consorori. Si tamen tunc supervixerit protacti census media marca, ut eo me- lius suis provideat necessitatibus integraliter rema- nebit, cum vero et ipsa Chunegundis carnis debitum persolverit moriendo ex tunc totalis pensio ad in- firmitorium liberaliter pertinebit. Super quo prae- sentem litteram jussimus scribi nostro quoque sigillo cum infra scriptis testibus fecimus roborari. Qui sunt dominus Joannes, dominus Hartingus, dominus Petrus nostri confessores, frater Conradus magister nostrae curiae, frater Joannes magister curiae in Schlegl, frater Joannes magister curiae in Siffridis- dorff, frater Nicolaus magister molendini in Ostros et
306 CCXX. Kunigunde abtissin zu Marienthal bezeugt, dass die klosterschwester Adelheid von Kamentz die summen von 9 mark Prag. groschen und 7 so- 5 lidi jährl. pension in Leuba unter gewissen an- gegebenen bestimmungen fur das infirmitorium des klosters ausgesetzt habe. D. 26. mai (in festo corporis Christi) 1334. 25 30 35 Nos Chunegundis miseratione divina abbatissa 10 totusque conventus sanctimonialium vallis sanctae Mariae prope Siffridisdorff recognoscimus publicis praesentibus instrumentis, quod dilecta consoror nostra videlicet Adelheidis dicta de Camentz divino tacta instinctu pieque intendens operibus misericor- 15 diae, collecta de suis proventibus novem marcarum summam grossorum Pragensium juxta aestimationem ponderis Sittaviensis, alteram mediam marcam sci- licet septem solidorum praedictorum denariorum an- nuae pensionis in villa Lubin situatas cum pleno 20 jure a Cunczione de Grisla justo emptionis titulo comparavit, quam pensionem nostro scitu ac volun- tate pro infirmantium solatio infirmitorio assignavit. Eundem tamen censum ipsa Adelheidis quanto tem- pore voluerit debet suis adoptare usibus plenarie et ex tunc post mortem quoque ejus suae cognatae Chunegundi etiam nostrae consorori. Si tamen tunc supervixerit protacti census media marca, ut eo me- lius suis provideat necessitatibus integraliter rema- nebit, cum vero et ipsa Chunegundis carnis debitum persolverit moriendo ex tunc totalis pensio ad in- firmitorium liberaliter pertinebit. Super quo prae- sentem litteram jussimus scribi nostro quoque sigillo cum infra scriptis testibus fecimus roborari. Qui sunt dominus Joannes, dominus Hartingus, dominus Petrus nostri confessores, frater Conradus magister nostrae curiae, frater Joannes magister curiae in Schlegl, frater Joannes magister curiae in Siffridis- dorff, frater Nicolaus magister molendini in Ostros et
Strana 307
307 Perkilmo et ceteri fide digni. Datum anno domini millesimo trecentesimo xxx quarto, in festo glorio- sissimi corporis domini nostri Jesu Christi. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.) CCXXI. Volpertus guardian des franziskanerklosters in Budissin, nimmt die schenkung eines hofes zum gebrauch der minnerbrüder seitens der Adele wittwe Günthers von Rechenberg, an. D. Bu- dissin, 2. december (iV. nonas decembr.) 1334. 10 In nomine domini amen. Quoniam sicut per legis decreta donatarius donatori etsi non ciuiliter saltem naturaliter ad anthidota obligatur, sic absque dubio paupertatis ewangelice professores caritatis fraterne emulatores ac nudi nudum Cristum imitan- tes, collatum intuitu pietatis beneficium, debent plus ceteris Cristi fidelibns lance gratitudinis compensare. Cum itaque deuota domina Adela strenui quondam militis bone memorie domini Guntheri de Rechinberc relicta, spiritu dei instigata de curia quam via emp- cionis ab Adelheidi et Elisabeth de Guzk sororibus, pro tredecim sexagenis Bohemicalium grossorum com- parauit, fratribus minoribus in Budessin, nedum li- beraliter quam deuoto affectu donacionem fecit causa mortis, eandem et curia cum debita requisicione do- 25 minorum feodalium videlicet domine Adele relicte olim bone memorie domini Lutheri de Scribersdorf et Friderici de Lewinwalde, quibus predicta curia in sex grossis extitit censualis, presentibus strenuls militibus et dominis Ottone de Lutiz, Ottone et Paulo 30 de Koperize ac Friderico de Lewinwalde ad hoc uocatis pariter et rogatis, Petro dicto Papkese ciui 15 20 39 *
307 Perkilmo et ceteri fide digni. Datum anno domini millesimo trecentesimo xxx quarto, in festo glorio- sissimi corporis domini nostri Jesu Christi. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.) CCXXI. Volpertus guardian des franziskanerklosters in Budissin, nimmt die schenkung eines hofes zum gebrauch der minnerbrüder seitens der Adele wittwe Günthers von Rechenberg, an. D. Bu- dissin, 2. december (iV. nonas decembr.) 1334. 10 In nomine domini amen. Quoniam sicut per legis decreta donatarius donatori etsi non ciuiliter saltem naturaliter ad anthidota obligatur, sic absque dubio paupertatis ewangelice professores caritatis fraterne emulatores ac nudi nudum Cristum imitan- tes, collatum intuitu pietatis beneficium, debent plus ceteris Cristi fidelibns lance gratitudinis compensare. Cum itaque deuota domina Adela strenui quondam militis bone memorie domini Guntheri de Rechinberc relicta, spiritu dei instigata de curia quam via emp- cionis ab Adelheidi et Elisabeth de Guzk sororibus, pro tredecim sexagenis Bohemicalium grossorum com- parauit, fratribus minoribus in Budessin, nedum li- beraliter quam deuoto affectu donacionem fecit causa mortis, eandem et curia cum debita requisicione do- 25 minorum feodalium videlicet domine Adele relicte olim bone memorie domini Lutheri de Scribersdorf et Friderici de Lewinwalde, quibus predicta curia in sex grossis extitit censualis, presentibus strenuls militibus et dominis Ottone de Lutiz, Ottone et Paulo 30 de Koperize ac Friderico de Lewinwalde ad hoc uocatis pariter et rogatis, Petro dicto Papkese ciui 15 20 39 *
Strana 308
308 5 10 Budessinensi, petitori et procuratori fratrum minorum ibidem ad manus fratrum resignauit post mortem eius deuoluendam eorumdem sub condicionibus tamen infra scriptis. Videlicet, si predicta domina Adela, quod absit, ad extremam inopiam deveniret, in tali casu iuxta sue indigencie et inopie qualitatem par- tem de predicta curia distrahere, uel si fratribus de debitis eius legittima intimacio facta fuerit ipsi de eadem curia ad duas sexagenas grossorum et infra pro eadem soluere tenebuntur. Promittit tamen sepe- dicta domina presentibus, si fortuna sibi arriserit, dicte donacioni pocius accumulare quam detrahere, tempore procedente. Ego igitur frater Volpertus gardianus Budissenensis ceterique fratres dicti con- 15 uentus uniuersi predicte domine Adele, cuius sancta desideria recta consilia et iusta sunt opera, donacio- nem liberalem et racionabilem ut predicitur affoctum sincere caritatis gratanter acceptantes ac eius deuo- cioni et gracie uicissitudinem rependere salutarem, 20 pro ejus sanitate et prosperitate tam mentis quam corporis, quo usque aduixit ac germanis suis Henrico Johanne et Nicolao adhuc uiuentibus. Item pro do- mino Wolueramo de Panewizc patre et Hedewigi matre, fratre Botone, sororibus eius Berchta et Agnete 25 iam defunctis, duas missas, vnam de gloriosa uirgine Maria et aliam pro defunctis a fratribus minoribus predictis conuentus Budissinensis cottidie perpetuo persoluendas presentibus assignamus, adicientes pre- missis nichilominus, quod postquam per mortem lucis 30 huius mundi subtracta fuerit suffragio et uiam in- gressa fuerit carnis uniuerse, eius ibidem anniuer- sarius a predictis fratribus minoribus deuote et sol- lempniter peragetur. In cuius rei testimonium et fidem pleniorem premissorum, ego frater Uolpertus 35 conuentus predictus sigilla nostra presentibus duxi- mus apponenda. Actum et datum Budessin anno dominj millesimo CCCXXXIV, IV nonas decembris. (Aus dem originale auf pergament, welchem zwei siegel an- hangen, im Bautzner rathsarchive.)
308 5 10 Budessinensi, petitori et procuratori fratrum minorum ibidem ad manus fratrum resignauit post mortem eius deuoluendam eorumdem sub condicionibus tamen infra scriptis. Videlicet, si predicta domina Adela, quod absit, ad extremam inopiam deveniret, in tali casu iuxta sue indigencie et inopie qualitatem par- tem de predicta curia distrahere, uel si fratribus de debitis eius legittima intimacio facta fuerit ipsi de eadem curia ad duas sexagenas grossorum et infra pro eadem soluere tenebuntur. Promittit tamen sepe- dicta domina presentibus, si fortuna sibi arriserit, dicte donacioni pocius accumulare quam detrahere, tempore procedente. Ego igitur frater Volpertus gardianus Budissenensis ceterique fratres dicti con- 15 uentus uniuersi predicte domine Adele, cuius sancta desideria recta consilia et iusta sunt opera, donacio- nem liberalem et racionabilem ut predicitur affoctum sincere caritatis gratanter acceptantes ac eius deuo- cioni et gracie uicissitudinem rependere salutarem, 20 pro ejus sanitate et prosperitate tam mentis quam corporis, quo usque aduixit ac germanis suis Henrico Johanne et Nicolao adhuc uiuentibus. Item pro do- mino Wolueramo de Panewizc patre et Hedewigi matre, fratre Botone, sororibus eius Berchta et Agnete 25 iam defunctis, duas missas, vnam de gloriosa uirgine Maria et aliam pro defunctis a fratribus minoribus predictis conuentus Budissinensis cottidie perpetuo persoluendas presentibus assignamus, adicientes pre- missis nichilominus, quod postquam per mortem lucis 30 huius mundi subtracta fuerit suffragio et uiam in- gressa fuerit carnis uniuerse, eius ibidem anniuer- sarius a predictis fratribus minoribus deuote et sol- lempniter peragetur. In cuius rei testimonium et fidem pleniorem premissorum, ego frater Uolpertus 35 conuentus predictus sigilla nostra presentibus duxi- mus apponenda. Actum et datum Budessin anno dominj millesimo CCCXXXIV, IV nonas decembris. (Aus dem originale auf pergament, welchem zwei siegel an- hangen, im Bautzner rathsarchive.)
Strana 309
309 CCXXII. König Johann von Böhmen befreit den rath und die gemeinde zu Budissin vom salzmonopol. D. Brünn, 15. august (in festo assumpcionis Marie) 1335. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex Lu- cemburgensis comes, fidelibus nostris dilectis, ma- gistro ciuium ..... consilio et communitati hominum ciuitatis Budysinensis graciam regiam cum plenitudine omnis boni. Gratam gerentes in occulis nostris uestre non paruam deuocionis constanciam, quam erga nos et corone nostre dignitatem uos indefesse habere credimus, volentes itaque premissorum contempla- cione vobis graciam facere specialem, qua tenus re- gijs prediti munificentijs et libertatibus, in nostris 15 obsequijs possitis feruenti animo calencius insudare, concedimus vobis et vestrum cuilibet in ciuitate vestra Budysinensi residentibus domiciliumque ha- bentibus ibidem, quatenus a cambio salis immunes et liberi vos et successores vestri esse perpetuo debeatis. Nulli igitur fidelium nostroram presenti uel futuro liceat hanc indulgencie nostre paginam in- fringere aut ei ausu temerario aliqualiter contrarire, indignacionem nostram si secus fecerit se nouerit in- cursurum. Harum serie et testimonio literarum qui- bus nostrum sigillum duximus appendendum datum Brunne in festo assumpcionis beatissime Marie vir- ginis. Anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto. 10 20 25 (Aus dem originale im Bautzner stadtarchive, welchem das 30 reitersiegel des geharnischten königs angehängt ist.)
309 CCXXII. König Johann von Böhmen befreit den rath und die gemeinde zu Budissin vom salzmonopol. D. Brünn, 15. august (in festo assumpcionis Marie) 1335. Johannes dei gracia Boemie et Polonie rex Lu- cemburgensis comes, fidelibus nostris dilectis, ma- gistro ciuium ..... consilio et communitati hominum ciuitatis Budysinensis graciam regiam cum plenitudine omnis boni. Gratam gerentes in occulis nostris uestre non paruam deuocionis constanciam, quam erga nos et corone nostre dignitatem uos indefesse habere credimus, volentes itaque premissorum contempla- cione vobis graciam facere specialem, qua tenus re- gijs prediti munificentijs et libertatibus, in nostris 15 obsequijs possitis feruenti animo calencius insudare, concedimus vobis et vestrum cuilibet in ciuitate vestra Budysinensi residentibus domiciliumque ha- bentibus ibidem, quatenus a cambio salis immunes et liberi vos et successores vestri esse perpetuo debeatis. Nulli igitur fidelium nostroram presenti uel futuro liceat hanc indulgencie nostre paginam in- fringere aut ei ausu temerario aliqualiter contrarire, indignacionem nostram si secus fecerit se nouerit in- cursurum. Harum serie et testimonio literarum qui- bus nostrum sigillum duximus appendendum datum Brunne in festo assumpcionis beatissime Marie vir- ginis. Anno domini millesimo trecentesimo tricesimo quinto. 10 20 25 (Aus dem originale im Bautzner stadtarchive, welchem das 30 reitersiegel des geharnischten königs angehängt ist.)
Strana 310
310 CCXXIII. Herzog Heinrich von Jauer genehmigt den ver- kauf einer mark zins in villa Reichnow seitens des Jaroslaw von Olwin an das kloster Marien- 5 thal. D. Zittau, 2. juli (die beatorum Processi et Martiniani) 1336. In nomine domini amen. Duplex beneficium noscimur impendere, cum donationes rationabiliter celebratas etiam per privilegiorum evidentiam contra 10 decursum temporis et hominum malitiam sagatimus communire. Nos igitur Henricus dej gratia dux Olsnens. dominus de Furstenberg et in Jawor om- nibus in perpetuum tam praesentibus quam futuris volumus fore notum, quod venientes ad nostram pre- 15 senciam fideles nostri Jaroslaus de Olwin una cum filijs suis in bona valetudine sui corporis, non coacti nec compulsi et de bona eorum voluntate dominae abbatissae et conventui in villa Sifridi Zittaviensis districtus ordinis Cisterciensium alteram mediam mar- 20 cam annui census in villa Rechnow dicti districtus adjacentem rite ac rationabiliter vendiderunt, ac coram nobis resignauerunt, petentes ad hoc nostrum assensum praeberi et consensum. Nos vero petitio- nibus eorum inducti dictam emptionem ratificantes 25 confirmamus et tactam alteram mediam marcam monasterio in villa Sifridi ob remedium animae nostrae nostrorumque progenitorum salutiferum ac salutare antidotum appropriamus in perpetuum possidendam tenendam sine inquietatione et habendam. In cuius 30 rei testimonium praesentes sibi scribi fecerunt litteras nostri sigilli robore communiendum, Zittaviae die bea- torum Processi et Martiniani anno domini millesimo trecentesimo tricesimo sexto, praesentibus testibus ad hoc vocatis et rogatis, viro Henrico de Opach 35 milite, Joanne de Grisla, Janone et Ottone fratribus de Gerhardsdorff, Friczcone de Grebitz et Andrea filio ejus, ac alijs multis fide dignis. Datum per
310 CCXXIII. Herzog Heinrich von Jauer genehmigt den ver- kauf einer mark zins in villa Reichnow seitens des Jaroslaw von Olwin an das kloster Marien- 5 thal. D. Zittau, 2. juli (die beatorum Processi et Martiniani) 1336. In nomine domini amen. Duplex beneficium noscimur impendere, cum donationes rationabiliter celebratas etiam per privilegiorum evidentiam contra 10 decursum temporis et hominum malitiam sagatimus communire. Nos igitur Henricus dej gratia dux Olsnens. dominus de Furstenberg et in Jawor om- nibus in perpetuum tam praesentibus quam futuris volumus fore notum, quod venientes ad nostram pre- 15 senciam fideles nostri Jaroslaus de Olwin una cum filijs suis in bona valetudine sui corporis, non coacti nec compulsi et de bona eorum voluntate dominae abbatissae et conventui in villa Sifridi Zittaviensis districtus ordinis Cisterciensium alteram mediam mar- 20 cam annui census in villa Rechnow dicti districtus adjacentem rite ac rationabiliter vendiderunt, ac coram nobis resignauerunt, petentes ad hoc nostrum assensum praeberi et consensum. Nos vero petitio- nibus eorum inducti dictam emptionem ratificantes 25 confirmamus et tactam alteram mediam marcam monasterio in villa Sifridi ob remedium animae nostrae nostrorumque progenitorum salutiferum ac salutare antidotum appropriamus in perpetuum possidendam tenendam sine inquietatione et habendam. In cuius 30 rei testimonium praesentes sibi scribi fecerunt litteras nostri sigilli robore communiendum, Zittaviae die bea- torum Processi et Martiniani anno domini millesimo trecentesimo tricesimo sexto, praesentibus testibus ad hoc vocatis et rogatis, viro Henrico de Opach 35 milite, Joanne de Grisla, Janone et Ottone fratribus de Gerhardsdorff, Friczcone de Grebitz et Andrea filio ejus, ac alijs multis fide dignis. Datum per
Strana 311
311 manus Johannis de Olsnitz nostri protonotarij, quinto nonas julij. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.) CCXXIV. Der rath zu Löbau zeigt an, dass ein bürger 5 der stadt, namens Walther, einen wald bei Kunewalde dem franciscanerkloster zu Löbau geschenkt habe. D. Löbau, 1. august (in kathedra sancti Petri) 1336. In nomine domini amen. Deficeret cunctorum 10 memoria gestorum nisi testimonio simulque scripto solido muniretur. Inde est quod nos Henricus de Desen magister ciuium, Petrus de Kemenicz, Pere- grinus de domo lapidea, Heyno eiusdem Peregrinj filius, Petrus de Schonenbuch ceterique consules ju- rati et vniuersalis colleccio ciuitatis Lubauiensis, ad noticiam tam presencium quam futurorum cupimus peruenire, quod honestus vir Walther nostre dicte ciuitatis conciuis pro salute anime Rudigerj generi sui proch dolor nuper defuncti nec non in subuen- 20 cionem anime proprie siue progenitorum suorum sil- uam, que iuxta villam que vocatur Kunwal sita est fratribus minoribus Lubauie commorantibus ad manus judicis videlicet Petri sculteti et coram nostro judicio beniuole tribuit ac porrexit. Quam siluam prememe- ratam domina Elizabet Ulmannj de Cryschin relicta petitori prefato aliisque omnibus in eodem petitoris officio succedentibus loco nomineque sepe dictorum fratrum contulit perpetue possidendam. In cuius rei testimonium ne super huiusmodi donacione porrec- cione et collacione quisquam vacillet in posterum literam presentem conscribi fecimus nostre sigillo 15 25 30
311 manus Johannis de Olsnitz nostri protonotarij, quinto nonas julij. (Im klosterarchive zu Marienthal, mit einem siegel.) CCXXIV. Der rath zu Löbau zeigt an, dass ein bürger 5 der stadt, namens Walther, einen wald bei Kunewalde dem franciscanerkloster zu Löbau geschenkt habe. D. Löbau, 1. august (in kathedra sancti Petri) 1336. In nomine domini amen. Deficeret cunctorum 10 memoria gestorum nisi testimonio simulque scripto solido muniretur. Inde est quod nos Henricus de Desen magister ciuium, Petrus de Kemenicz, Pere- grinus de domo lapidea, Heyno eiusdem Peregrinj filius, Petrus de Schonenbuch ceterique consules ju- rati et vniuersalis colleccio ciuitatis Lubauiensis, ad noticiam tam presencium quam futurorum cupimus peruenire, quod honestus vir Walther nostre dicte ciuitatis conciuis pro salute anime Rudigerj generi sui proch dolor nuper defuncti nec non in subuen- 20 cionem anime proprie siue progenitorum suorum sil- uam, que iuxta villam que vocatur Kunwal sita est fratribus minoribus Lubauie commorantibus ad manus judicis videlicet Petri sculteti et coram nostro judicio beniuole tribuit ac porrexit. Quam siluam prememe- ratam domina Elizabet Ulmannj de Cryschin relicta petitori prefato aliisque omnibus in eodem petitoris officio succedentibus loco nomineque sepe dictorum fratrum contulit perpetue possidendam. In cuius rei testimonium ne super huiusmodi donacione porrec- cione et collacione quisquam vacillet in posterum literam presentem conscribi fecimus nostre sigillo 15 25 30
Strana 312
312 ciuitatis roborando. Presentibus viris honestis, Wil- cone, Petro gladiatore, Martino slauo, Johann de Opach alijsque pluribus fide dignis. Datum anno dominj MCCCXXXVI, in kathedra saacti Petrj apostoli 5 tempore gardianie fratris Hermann de Ligniz. (Aus dem originale auf pergament im Löbauer rathsarchive.) CCXXV. Herzog Heinrich von Jauer giebt die ihm einst bei vermählung mit seiner gemahlin Agnes vom 10 könig Johann von Böhmen verpfändeten stadt Zittau und die schlösser Oybin und Rhonaw frei. D. Breslau, 4. januar 1337. Nos Henricus dei gracia etc. ad vniuersorum etc. Quod cum magnificus princeps dominus Joannes Boe- 15 mie rex ac Lucemburgensis comes, sororius noster carissimus, caritatis affectibus et telo pure amicitie erga nos motus, ciuitatem Glogaviam et terram totam cum vasallis, reditibus, prouentibus, iuribus, dominio et pertinencijs suis vniuersis, nobis dedit tenendam, 20 utifruendam ad uite nostre tempora et eciam possi- dendam: nos premissis consideracione, debita et con- digna recompensacione satisfacere pro uiribus cu- pientes obligacionem Zitavie et castrorum Czinonis*) et Rhonaw cum eorum pertinencijs vniuersis, in qui- 25 buscunque consistant uel quocunque censeantur no- mine, nobis per dictum dominum Boemie regem racione dotis propter nupcias domine Agnetis con- thoralis quondam nostre carissime in decem nouem *) Castrum Czinonis oder vielmehr Czenionis ist der Oybin.
312 ciuitatis roborando. Presentibus viris honestis, Wil- cone, Petro gladiatore, Martino slauo, Johann de Opach alijsque pluribus fide dignis. Datum anno dominj MCCCXXXVI, in kathedra saacti Petrj apostoli 5 tempore gardianie fratris Hermann de Ligniz. (Aus dem originale auf pergament im Löbauer rathsarchive.) CCXXV. Herzog Heinrich von Jauer giebt die ihm einst bei vermählung mit seiner gemahlin Agnes vom 10 könig Johann von Böhmen verpfändeten stadt Zittau und die schlösser Oybin und Rhonaw frei. D. Breslau, 4. januar 1337. Nos Henricus dei gracia etc. ad vniuersorum etc. Quod cum magnificus princeps dominus Joannes Boe- 15 mie rex ac Lucemburgensis comes, sororius noster carissimus, caritatis affectibus et telo pure amicitie erga nos motus, ciuitatem Glogaviam et terram totam cum vasallis, reditibus, prouentibus, iuribus, dominio et pertinencijs suis vniuersis, nobis dedit tenendam, 20 utifruendam ad uite nostre tempora et eciam possi- dendam: nos premissis consideracione, debita et con- digna recompensacione satisfacere pro uiribus cu- pientes obligacionem Zitavie et castrorum Czinonis*) et Rhonaw cum eorum pertinencijs vniuersis, in qui- 25 buscunque consistant uel quocunque censeantur no- mine, nobis per dictum dominum Boemie regem racione dotis propter nupcias domine Agnetis con- thoralis quondam nostre carissime in decem nouem *) Castrum Czinonis oder vielmehr Czenionis ist der Oybin.
Strana 313
313 millibus marcarum, LVI grossos pro marca qualibet computando nobis factam, relaxamus in hunc modum videlicet quod vniuersos et singulos ipsius ciuitatis Zitauie ciues, castrorum predictorum burgrauios ho- mines et vasallos territorij eiusdem ad hoc, quod predicto domino regi Boemie heredibus et succes- soribus seu ipsius nomine nobilibus uiris Hinconi Berke de Duba burgrauio Pragensi, Henzelino de Lippa, Thymoni de Coldiz et Vlrico Pflugoni seu al- teri eorum seu alijs quem uel quos ipse dominus 10 rex ad hoc deputandum duxerit, fidelitatis homagium faciant et prestent inducere et efficere debeamus, et si eosdem burggraffios destituere et alios prefi- cere voluerimus ex tunc tales per nos debent in- stitui, qui hoc idem homagium faciant ipsi domino 15 regi uel predictis quibus commissis commisit uel committet. Quemadmodum priores fecerunt si eciam quod absit liberis masculis post nos non relictis non decesserimus, ciuitas Zitauia iam predicta cum nostris et aliis predictis ad dictum regem Boemie heredes et successores suos libere deuoluantur. Si vero liberos masculos habuerimus qui nos super- uixerint, tunc civitas castra et territorium predicta in decem nouem millibus marcarum predictarum nobis et eisdem nostris heredibus sub modo pristini 25 pignoris remanebunt, insuper castra Czinonis et Rho- naw que ere alieno obligavimus, disbrigare et sol- uere promittimus et debemus. In cuius rei testimo- nium etc. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, in octaua innocentium. 5 20 30 (Gedruckt in Ludewig's reliqu. VI., 11; Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1023.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 40
313 millibus marcarum, LVI grossos pro marca qualibet computando nobis factam, relaxamus in hunc modum videlicet quod vniuersos et singulos ipsius ciuitatis Zitauie ciues, castrorum predictorum burgrauios ho- mines et vasallos territorij eiusdem ad hoc, quod predicto domino regi Boemie heredibus et succes- soribus seu ipsius nomine nobilibus uiris Hinconi Berke de Duba burgrauio Pragensi, Henzelino de Lippa, Thymoni de Coldiz et Vlrico Pflugoni seu al- teri eorum seu alijs quem uel quos ipse dominus 10 rex ad hoc deputandum duxerit, fidelitatis homagium faciant et prestent inducere et efficere debeamus, et si eosdem burggraffios destituere et alios prefi- cere voluerimus ex tunc tales per nos debent in- stitui, qui hoc idem homagium faciant ipsi domino 15 regi uel predictis quibus commissis commisit uel committet. Quemadmodum priores fecerunt si eciam quod absit liberis masculis post nos non relictis non decesserimus, ciuitas Zitauia iam predicta cum nostris et aliis predictis ad dictum regem Boemie heredes et successores suos libere deuoluantur. Si vero liberos masculos habuerimus qui nos super- uixerint, tunc civitas castra et territorium predicta in decem nouem millibus marcarum predictarum nobis et eisdem nostris heredibus sub modo pristini 25 pignoris remanebunt, insuper castra Czinonis et Rho- naw que ere alieno obligavimus, disbrigare et sol- uere promittimus et debemus. In cuius rei testimo- nium etc. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, in octaua innocentium. 5 20 30 (Gedruckt in Ludewig's reliqu. VI., 11; Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1023.) Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 40
Strana 314
314 CCXXVI. 5 Herzog Heinrich von Jauer verzichtet gegen konig Johann von Böhmen völlig auf alle seine ansprüche auf stadt und land Görlitz. D. Breslau, 4. januar 1337. 15 30 Nos Henricus dei gracia dux Silesie1) dominus de Fuerstenberg et 2) Jawor ad vniuersorum noticiam tenore presencium volumus peruenire, qvod cum magnificus princeps dominus Joannes Boemie rex ac 10 Lucemburgensis comes sororius noster charissimus ciuitatem suam Glogouiam cum districtibus et terri- torijs suis et vniuersis pertinencijs earundem nobis dederit ad tempora vite nostre 3) nos vice versa in specialis indicium amicicie ciuitatem Goerlicensem 4) cum districtu et territorio, suis dominijs5), iurisdic- tione, iure, honore, fortalicijs, theloneis, castris, op- pidis, villis, vasallis et eorum 6) incolis judeis, silvis, nemoribus, iure patronatus ecclesiarum et vniuersis suis pertinencijs, damus sibi et heredibus suis et 20 libere et7) sponte et bona voluntate nostro heredum nostrorum habendorum seu aliorum propinquorum nostrorum quocunque8) nomine, condescendimus et cedimus de eisdem renunciantes pro nobis 9) here- dibus habendis seu propinquis nostris quibuscunque 25 omni iuri et actioni tam canonici quam ciuili 10), si que nobis vel heredibus nostris habendis seu pro- pinquis ut premittitur competunt vel competere possent quomodolibet 11) in futurum, et si quas literas vel priuilegia a rege Romano 12) vel jmperatore, prin- cipibus, ciuibus, vel aliis quibuscunque, habemus forsitan per quos vel que secuturo tempore ipsi domino regi heredibus et 13) successoribus suis Bo- hemie regibus per nos aut 14) heredes nostros ha- bendos aut 15) propinquos. Actio vel questio de ciui- 1) Slesie et. 2) et in. 3) nostre vite. 4) Gorlicz. 5) do- 7) et fehlt. 8) quorumcunque. 9) fehlt. minio. 6) earum. 10) juris qvam civilis auxilio. 11) qvolibetmodo. 12) Romano- 15) seu. ac. rum. 13) ac. 14)
314 CCXXVI. 5 Herzog Heinrich von Jauer verzichtet gegen konig Johann von Böhmen völlig auf alle seine ansprüche auf stadt und land Görlitz. D. Breslau, 4. januar 1337. 15 30 Nos Henricus dei gracia dux Silesie1) dominus de Fuerstenberg et 2) Jawor ad vniuersorum noticiam tenore presencium volumus peruenire, qvod cum magnificus princeps dominus Joannes Boemie rex ac 10 Lucemburgensis comes sororius noster charissimus ciuitatem suam Glogouiam cum districtibus et terri- torijs suis et vniuersis pertinencijs earundem nobis dederit ad tempora vite nostre 3) nos vice versa in specialis indicium amicicie ciuitatem Goerlicensem 4) cum districtu et territorio, suis dominijs5), iurisdic- tione, iure, honore, fortalicijs, theloneis, castris, op- pidis, villis, vasallis et eorum 6) incolis judeis, silvis, nemoribus, iure patronatus ecclesiarum et vniuersis suis pertinencijs, damus sibi et heredibus suis et 20 libere et7) sponte et bona voluntate nostro heredum nostrorum habendorum seu aliorum propinquorum nostrorum quocunque8) nomine, condescendimus et cedimus de eisdem renunciantes pro nobis 9) here- dibus habendis seu propinquis nostris quibuscunque 25 omni iuri et actioni tam canonici quam ciuili 10), si que nobis vel heredibus nostris habendis seu pro- pinquis ut premittitur competunt vel competere possent quomodolibet 11) in futurum, et si quas literas vel priuilegia a rege Romano 12) vel jmperatore, prin- cipibus, ciuibus, vel aliis quibuscunque, habemus forsitan per quos vel que secuturo tempore ipsi domino regi heredibus et 13) successoribus suis Bo- hemie regibus per nos aut 14) heredes nostros ha- bendos aut 15) propinquos. Actio vel questio de ciui- 1) Slesie et. 2) et in. 3) nostre vite. 4) Gorlicz. 5) do- 7) et fehlt. 8) quorumcunque. 9) fehlt. minio. 6) earum. 10) juris qvam civilis auxilio. 11) qvolibetmodo. 12) Romano- 15) seu. ac. rum. 13) ac. 14)
Strana 315
315 tate territorio vel 1) districtu predictis posset ali- qualiter suboriri de iure vel de facto2) cassas, vacuas esse volumus et inanes nec alicuius 3) habere roboris firmitatem, promittentes sincere et bona nostra fide prestito 4) iuramento, contra premissa omnia et sin- gula per nos heredes nostros aut 5) propinqvos nostros habendos vel habere 6) vel venire nec eciam modo7) aliquo attentare, de iure vel facto, nec quo- vis ingenio ad impediendum que promissa sunt opem aut operam ad hoc dare. In cuius rei testi- 10 monium presentes literas fieri et nostro sigillo jussimus muniri. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII 8), in octaua jnnocentium. 5 (Gedruckt in Hoffmanns scripl. rerum Lusat. IV., 192.; Lu- dewig, reliqu. V., 658.; Lünig, pars spec. cont. I., 294. Die ver- 15 schiedenen lesarten sind in Lünig cod. Germ. diplom. I., 1031.) CCXXVII. Herzog Heinrich von Jauer uberlasst dem könig Johann von Böhmen, welcher ersterem stadt und land Glogau übergeben hat, im tausche 20 die stadt Lauban, mit Friedeberg, Sorau und Triebel, nicht minder die burgen Senftenberg, Zaichow und Zwet. D. Breslau, 4. januar (in octaua innocentium) 1337. Nos Henricus dei gracia dux Silesie, dominus 25 de Furstenberg et in Jawor ad vniuersorum noti- ciam tenore presencium volumus peruenire, quod cum serenissimus9) dominus Joannes Boemie rex ac 1) uel territorio et. 2) fehlt: illas vel illa irritas. 3) fehlt: in antea. 4) prefato. 5) seu. 6) habendos, nunquam facere. motu. s) XXXVIII. 9) hier fehlt: princeps. 40*
315 tate territorio vel 1) districtu predictis posset ali- qualiter suboriri de iure vel de facto2) cassas, vacuas esse volumus et inanes nec alicuius 3) habere roboris firmitatem, promittentes sincere et bona nostra fide prestito 4) iuramento, contra premissa omnia et sin- gula per nos heredes nostros aut 5) propinqvos nostros habendos vel habere 6) vel venire nec eciam modo7) aliquo attentare, de iure vel facto, nec quo- vis ingenio ad impediendum que promissa sunt opem aut operam ad hoc dare. In cuius rei testi- 10 monium presentes literas fieri et nostro sigillo jussimus muniri. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII 8), in octaua jnnocentium. 5 (Gedruckt in Hoffmanns scripl. rerum Lusat. IV., 192.; Lu- dewig, reliqu. V., 658.; Lünig, pars spec. cont. I., 294. Die ver- 15 schiedenen lesarten sind in Lünig cod. Germ. diplom. I., 1031.) CCXXVII. Herzog Heinrich von Jauer uberlasst dem könig Johann von Böhmen, welcher ersterem stadt und land Glogau übergeben hat, im tausche 20 die stadt Lauban, mit Friedeberg, Sorau und Triebel, nicht minder die burgen Senftenberg, Zaichow und Zwet. D. Breslau, 4. januar (in octaua innocentium) 1337. Nos Henricus dei gracia dux Silesie, dominus 25 de Furstenberg et in Jawor ad vniuersorum noti- ciam tenore presencium volumus peruenire, quod cum serenissimus9) dominus Joannes Boemie rex ac 1) uel territorio et. 2) fehlt: illas vel illa irritas. 3) fehlt: in antea. 4) prefato. 5) seu. 6) habendos, nunquam facere. motu. s) XXXVIII. 9) hier fehlt: princeps. 40*
Strana 316
316 5 20 Lucemburgensis comes sororius noster charissimus ciuitatem Glogouiam et districtum ad uite nostre tempora nobis dederit1), nos viceversa pro nostro posse pro nobis his 2) impensis beneficijs recompen- sam nos3) immerito ubi poterimus facere cupientes, ciuitatem nostram Luban 4) cum oppido nostro Frid- berg Zaraw et Tribul 5) cum castris et vasallatibus iuribus 6) videlicet: et 7) Senftemberg Zachaw et Zwet8) cum earumdum9) omnium 10) possessionibus 10 redditibus et dominio et rebus aliis in quibuscunque 11) sitis ad predictum dominium pertinentibus omni eo jure quo hucusque tenuisse 12) et ad nos dignosci- tur 13) pertinere, dicto domino regi heredibus et successoribus suis Boemie regibus 14) presentibus 15 assignamus, et nobilibus uiris Hinconi Berca15) de Dube, Henrico 16) de Lippa, Thimoni de Koldicz et Vlrico Pflugoni seu aliis, quos ad hoc ipse dominus rex deputabit 17), ipsius heredum et successorum suorum nomine per antedictos homines in predictis ciuitate Luban, Fridberg, Zaraw et Zwet castris 18) et dominio residentes fidelitatis homagium facere 19) sta- tim tenebimur 20) et procurare, si21) quod absit sine herede masculo nobis 22) decedentibus, ut 23) ex tunc predicta omnia ad supradictum 24) regem heredes et 25 successores suos ad regnum Bohemie libere deuol- uantur 25), habitis uero 26) legitimis heredibus mascu- linis 27) et 28) post nos relictis tunc29) omnia preno- tata nobis et eisdem remanebunt. In cuius rei tes- timonium presentes literas scribi et sigillo nostro 30 maiori communiri jussimus. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, in outaua jnnocentium. 1) dedit. 2) huiusmodi. 3) non. 4) Lubanensem. 5) Frie- deburg, Soraw et Puck. 6) quibuslibet. 7) fehlt. 8) et Zwet fehlt. 9) eorumdem. 10) omnibus et singulis. 11) hominibus et dominiis et rebus aliis, in quibuscunque consistant, usque ad aquam Queis dictam aut aliis ubi. 12) tenuimus. 13) dig- noscuntur. 14) fehlt. 15) Berke. 16) Henzelino. 17) deputa- verit. 18) Lubano, Friedeburgk, Soraw et Puck castro. 19) fieri. 20) tenebuntur. 21) ut nobis. 22) fehlt. 23) fehlt. 24) 25) reuertantur. 26) autem. 27) masculis. 28) fehlt. sepedictum. 29) ex tunc.
316 5 20 Lucemburgensis comes sororius noster charissimus ciuitatem Glogouiam et districtum ad uite nostre tempora nobis dederit1), nos viceversa pro nostro posse pro nobis his 2) impensis beneficijs recompen- sam nos3) immerito ubi poterimus facere cupientes, ciuitatem nostram Luban 4) cum oppido nostro Frid- berg Zaraw et Tribul 5) cum castris et vasallatibus iuribus 6) videlicet: et 7) Senftemberg Zachaw et Zwet8) cum earumdum9) omnium 10) possessionibus 10 redditibus et dominio et rebus aliis in quibuscunque 11) sitis ad predictum dominium pertinentibus omni eo jure quo hucusque tenuisse 12) et ad nos dignosci- tur 13) pertinere, dicto domino regi heredibus et successoribus suis Boemie regibus 14) presentibus 15 assignamus, et nobilibus uiris Hinconi Berca15) de Dube, Henrico 16) de Lippa, Thimoni de Koldicz et Vlrico Pflugoni seu aliis, quos ad hoc ipse dominus rex deputabit 17), ipsius heredum et successorum suorum nomine per antedictos homines in predictis ciuitate Luban, Fridberg, Zaraw et Zwet castris 18) et dominio residentes fidelitatis homagium facere 19) sta- tim tenebimur 20) et procurare, si21) quod absit sine herede masculo nobis 22) decedentibus, ut 23) ex tunc predicta omnia ad supradictum 24) regem heredes et 25 successores suos ad regnum Bohemie libere deuol- uantur 25), habitis uero 26) legitimis heredibus mascu- linis 27) et 28) post nos relictis tunc29) omnia preno- tata nobis et eisdem remanebunt. In cuius rei tes- timonium presentes literas scribi et sigillo nostro 30 maiori communiri jussimus. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, in outaua jnnocentium. 1) dedit. 2) huiusmodi. 3) non. 4) Lubanensem. 5) Frie- deburg, Soraw et Puck. 6) quibuslibet. 7) fehlt. 8) et Zwet fehlt. 9) eorumdem. 10) omnibus et singulis. 11) hominibus et dominiis et rebus aliis, in quibuscunque consistant, usque ad aquam Queis dictam aut aliis ubi. 12) tenuimus. 13) dig- noscuntur. 14) fehlt. 15) Berke. 16) Henzelino. 17) deputa- verit. 18) Lubano, Friedeburgk, Soraw et Puck castro. 19) fieri. 20) tenebuntur. 21) ut nobis. 22) fehlt. 23) fehlt. 24) 25) reuertantur. 26) autem. 27) masculis. 28) fehlt. sepedictum. 29) ex tunc.
Strana 317
317 (Gedruckt in Hoffmann’s script. rerum Lusat. IV., 191. Die varianten finden sich bei Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1025. Dass das original dieser urkunde früher auf dem schlosse Karlsstein lag, geht aus der specification der dort verwahrt gewesenen briefe in den diplomatischen beiträgen zu den schles. rechten, tom. II., p. 76., hervor.) 5 CCXXVIII. König Johann von Böhmen überweist dem hos- pitale zu Görlitz von acht mark jährlich. zins, durch Vlmann de dote in Leschwitz gestiftet, 10 vier, und die übrigen der stadt Görlitz. D. Bres- lau, 6. januar (in die epiphanie domini) 1337. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes, notum facimus tenore presencium 15 vniuersis, quod in nostra constitutus presencia di- lectus nobis Vlmannus de dote, ciuis Gorlicensis, non compulsus, non coactus, nec aliqua seductione cir- cumuentus, sed libera et spontanea ac bona volun- tate sua octo marcarum annui redditus, quos in 20 villa Leschwitz districtus Gorlicensis obtinebat et pluribus annis retroactis possedit, vna cum jure- patronatus ecclesie parrochialis uille eiusdem quod similiter competebat eidem nobis et ad manus nos- tras libere resignauit. Cumque perceperimus, quod redditus hospitalis infirmorum ibidem in Goerlitz adeo sint tenues et debiles, quod pauperes in eodem degentes subsidio et iuuamine ac elemosina Christi deuotorum indigere non modicum videantur, nos quoque in eisdem pauperibus et infirmis cupientes nobis thesauros thesaurizare celestes, ipsi hospitali ac infirmis qui pro tempore in eodem deguerunt, quatuor marcarum redditus annuos iure proprietatis 25 30
317 (Gedruckt in Hoffmann’s script. rerum Lusat. IV., 191. Die varianten finden sich bei Lünig, cod. Germ. diplom. I., 1025. Dass das original dieser urkunde früher auf dem schlosse Karlsstein lag, geht aus der specification der dort verwahrt gewesenen briefe in den diplomatischen beiträgen zu den schles. rechten, tom. II., p. 76., hervor.) 5 CCXXVIII. König Johann von Böhmen überweist dem hos- pitale zu Görlitz von acht mark jährlich. zins, durch Vlmann de dote in Leschwitz gestiftet, 10 vier, und die übrigen der stadt Görlitz. D. Bres- lau, 6. januar (in die epiphanie domini) 1337. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes, notum facimus tenore presencium 15 vniuersis, quod in nostra constitutus presencia di- lectus nobis Vlmannus de dote, ciuis Gorlicensis, non compulsus, non coactus, nec aliqua seductione cir- cumuentus, sed libera et spontanea ac bona volun- tate sua octo marcarum annui redditus, quos in 20 villa Leschwitz districtus Gorlicensis obtinebat et pluribus annis retroactis possedit, vna cum jure- patronatus ecclesie parrochialis uille eiusdem quod similiter competebat eidem nobis et ad manus nos- tras libere resignauit. Cumque perceperimus, quod redditus hospitalis infirmorum ibidem in Goerlitz adeo sint tenues et debiles, quod pauperes in eodem degentes subsidio et iuuamine ac elemosina Christi deuotorum indigere non modicum videantur, nos quoque in eisdem pauperibus et infirmis cupientes nobis thesauros thesaurizare celestes, ipsi hospitali ac infirmis qui pro tempore in eodem deguerunt, quatuor marcarum redditus annuos iure proprietatis 25 30
Strana 318
318 et alios redditus quatuor marcarum annuos, quos in dicta villa Leschwitz ex resignacione dicti Vlmanni vna cum jurepatronatus ecclesie antedicte habemus, communitati ciuium ciuitatis Gorlicensis prefate de munificencia regia liberaliter conferimus, per hospi- tale et infirmos prefatos ac eciam commune ciuitatis pretacte tenenda regenda habenda et iugis inantea temporibus possidenda pacifice et quiete. Manda- mus igitur vniuersis et singulis subditis et officiatis 10 nostris per Boemiam et Poloniam presentibus et fu- turis omnino volentes quatenus hospitale et infirmos nec non ciues et commune Gorlicense non debeant in donacione nostra presenti ulloumquam tempore molestare, harum nostrarum testimonio litterarum. 15 Datum Wratizlauie in die epiphanie domini, anno a natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo tricesimo septimo. 5 (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz, mit einem in gelbes wachs gedrucktem, an einem pergamentstreifen hangenden 20 majestätssiegel und rücksiegel. Gedruckt in beiträgen zur kirchen-, gelehrten- und landesgeschichte, desgl. deutsch im görl. wegweiser, jahrgang 1835, no. 18.) CCXXIX. Herzog Heinrich von Jauer zeigt an, dass ihm 25 könig Johann von Böhmen gestattet hat in der stadt Zittau ein loth groschen von jeder mark unter dem namen „exactio" zu erheben, wäh- rend die hälfte dieser steuer im namen des königs einzuziehen sei. D. Breslau, 30 märz (dominica letare) 1337. Nos Henricus dei gracia Silesie dux dominus in Fuerstenberg et Jauor, vniuersis presentes literas 30
318 et alios redditus quatuor marcarum annuos, quos in dicta villa Leschwitz ex resignacione dicti Vlmanni vna cum jurepatronatus ecclesie antedicte habemus, communitati ciuium ciuitatis Gorlicensis prefate de munificencia regia liberaliter conferimus, per hospi- tale et infirmos prefatos ac eciam commune ciuitatis pretacte tenenda regenda habenda et iugis inantea temporibus possidenda pacifice et quiete. Manda- mus igitur vniuersis et singulis subditis et officiatis 10 nostris per Boemiam et Poloniam presentibus et fu- turis omnino volentes quatenus hospitale et infirmos nec non ciues et commune Gorlicense non debeant in donacione nostra presenti ulloumquam tempore molestare, harum nostrarum testimonio litterarum. 15 Datum Wratizlauie in die epiphanie domini, anno a natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo tricesimo septimo. 5 (Vom originale im rathsarchive zu Görlitz, mit einem in gelbes wachs gedrucktem, an einem pergamentstreifen hangenden 20 majestätssiegel und rücksiegel. Gedruckt in beiträgen zur kirchen-, gelehrten- und landesgeschichte, desgl. deutsch im görl. wegweiser, jahrgang 1835, no. 18.) CCXXIX. Herzog Heinrich von Jauer zeigt an, dass ihm 25 könig Johann von Böhmen gestattet hat in der stadt Zittau ein loth groschen von jeder mark unter dem namen „exactio" zu erheben, wäh- rend die hälfte dieser steuer im namen des königs einzuziehen sei. D. Breslau, 30 märz (dominica letare) 1337. Nos Henricus dei gracia Silesie dux dominus in Fuerstenberg et Jauor, vniuersis presentes literas 30
Strana 319
319 inspecturis volumus esse notum quod cum magni- ficus princeps dominus Joannes Boemie rex nobis indulserit vt a ciuitate et bonis ciuium et hominum Sittauiensium de marca qualibet vnum lothonem gros- sorum nomine exactionis exigeremus, promittimus firmiter et tenemur quod nos medietatem totius pe- cunie illius exacte nomine dicti domini regis et pro eo in summa duorum millium marcharum, in quo certa bona et possessiones ad castrum Kant spec- tancia et districtum ibidem sunt obligata, pro ex- 10 solucione eorum defalcare debemus, in ipsa summa partem mediam ipsum dominum regem contingente totaliter deducendam harum serie literarum. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, die dominica qua cantatur letare. 5 15 (Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 191.) CCXXX. Kunigunde, abtissin zu Marienthal, beurkundet, dass die klosterschwestèr Adelheid v. Kamenz auf eine mark zins in Rudingesdorf zu gunsten 20 des klosters und infirmitoriums verzichtet habe. D. 6. december (in die beati Nicolai con- fessoris) 1337. Nos Chunegundis miseratione divina abbatissa totusque conuentus sanctimonialium vallis sanctae 25 Mariae prope Siffridisdorff inspectoribus praesentium patescere volumus evidenter, quod Adelheidis de Camentz nobis in Christo dilecta conuentualis con- soror divinitus inspirata actu misericordiae sollicita intendere, mediam marcam annuae pensionis in villa 30
319 inspecturis volumus esse notum quod cum magni- ficus princeps dominus Joannes Boemie rex nobis indulserit vt a ciuitate et bonis ciuium et hominum Sittauiensium de marca qualibet vnum lothonem gros- sorum nomine exactionis exigeremus, promittimus firmiter et tenemur quod nos medietatem totius pe- cunie illius exacte nomine dicti domini regis et pro eo in summa duorum millium marcharum, in quo certa bona et possessiones ad castrum Kant spec- tancia et districtum ibidem sunt obligata, pro ex- 10 solucione eorum defalcare debemus, in ipsa summa partem mediam ipsum dominum regem contingente totaliter deducendam harum serie literarum. Datum Wratislauie anno domini MCCCXXXVII, die dominica qua cantatur letare. 5 15 (Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 191.) CCXXX. Kunigunde, abtissin zu Marienthal, beurkundet, dass die klosterschwestèr Adelheid v. Kamenz auf eine mark zins in Rudingesdorf zu gunsten 20 des klosters und infirmitoriums verzichtet habe. D. 6. december (in die beati Nicolai con- fessoris) 1337. Nos Chunegundis miseratione divina abbatissa totusque conuentus sanctimonialium vallis sanctae 25 Mariae prope Siffridisdorff inspectoribus praesentium patescere volumus evidenter, quod Adelheidis de Camentz nobis in Christo dilecta conuentualis con- soror divinitus inspirata actu misericordiae sollicita intendere, mediam marcam annuae pensionis in villa 30
Strana 320
320 Rudingesdorff fundatam, quam a nobis ad vitae suae tempus pro necessitate corporali congrua emptione sibi comparaverat possidendam, pro salute infirma- rum ad debitum infirmariae resignauit, sic ut ipsa media marca ad infirmitorium quamdiu Adelheidis praedicta supervixerit debet solummodo pertinere ipsa vero mortua praetacta marca dimidia ex tunc nostrae ecclesiae communi censui debet, prout antea solum adunire et prorsus eadem soror Adelheidis censum domus infirmarum volens largius amplificare a nobis nostroque monasterio alteram mediam mar- cam reddituum in antiqua civitate Ostros de here- ditate Frisconis dicti Grisla annuatim percipiendorum ut ad nostram infirmariam integre perveniant, pro 15 XIII marcis nobis integraliter persolutis, justo emptio- nis titulo comparavit. Quos tamen redditus ipsa Adel- heidis quamdiu in hac vita est superstes debet tollere suis quoque usibus adoptare, post obitum autem ipsius Adelheidis Chunegundis sua cognata nostra 20 soror contubernalis, si tandem super vixerit unum fertonem de redditibus praescriptis possidebit, eadem autem defuncta praefati redditus domui infirmarum praelibatae in posterum perpetuo remanebunt, nostra aliorum quoque hominum quorumlibet contradictione ullatenus obsistente. Superius igitur sic ordinata et rationabiliter celebrata nostris sigillis praesentibus appensis confirmamus atque viris idoneis pro tes- tibus nominaliter convocatis approbamus. Qui sunt: dominus Hartingus et dominus Petrus nostri confes- 30 sores, frater Conradus, frater Nicolaus et frater Felix, item frater Johannes nostri monasterij provisores, et ceteri plures fide digni. Datum anno domini MCCCXXXVII etc., in die beati Nicolai confessoris gloriosi. 5 10 25 (Im klosterarchive zu Marienthal, mit zwei siegeln.)
320 Rudingesdorff fundatam, quam a nobis ad vitae suae tempus pro necessitate corporali congrua emptione sibi comparaverat possidendam, pro salute infirma- rum ad debitum infirmariae resignauit, sic ut ipsa media marca ad infirmitorium quamdiu Adelheidis praedicta supervixerit debet solummodo pertinere ipsa vero mortua praetacta marca dimidia ex tunc nostrae ecclesiae communi censui debet, prout antea solum adunire et prorsus eadem soror Adelheidis censum domus infirmarum volens largius amplificare a nobis nostroque monasterio alteram mediam mar- cam reddituum in antiqua civitate Ostros de here- ditate Frisconis dicti Grisla annuatim percipiendorum ut ad nostram infirmariam integre perveniant, pro 15 XIII marcis nobis integraliter persolutis, justo emptio- nis titulo comparavit. Quos tamen redditus ipsa Adel- heidis quamdiu in hac vita est superstes debet tollere suis quoque usibus adoptare, post obitum autem ipsius Adelheidis Chunegundis sua cognata nostra 20 soror contubernalis, si tandem super vixerit unum fertonem de redditibus praescriptis possidebit, eadem autem defuncta praefati redditus domui infirmarum praelibatae in posterum perpetuo remanebunt, nostra aliorum quoque hominum quorumlibet contradictione ullatenus obsistente. Superius igitur sic ordinata et rationabiliter celebrata nostris sigillis praesentibus appensis confirmamus atque viris idoneis pro tes- tibus nominaliter convocatis approbamus. Qui sunt: dominus Hartingus et dominus Petrus nostri confes- 30 sores, frater Conradus, frater Nicolaus et frater Felix, item frater Johannes nostri monasterij provisores, et ceteri plures fide digni. Datum anno domini MCCCXXXVII etc., in die beati Nicolai confessoris gloriosi. 5 10 25 (Im klosterarchive zu Marienthal, mit zwei siegeln.)
Strana 321
321 CCXXXI. Marinus Amelinus und andere bischöfe ver- schaffen auf bitten des Conrad Albrecht von Bernstadt der st. Urbanskirche daselbst ablass. D. Rom, 12. märz 1339. Uniuersis presentes literas inspecturis Marinus dei et apostolice sedis gracia Amelinus episcopus, Bonus eadem gracia Calunensis episcopus, Arnoldus eadem gracia Figeranus episcopus et Thomas Item- nensis eadem gracia episcopus, salutem in domino 10 sempiternam. Quoniam, ut ait apostolus, omnes sta- bimus ante tribunal Christi, recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum, oportet nos diem nostrum extremum misericordie operibus pre- uenire ac eternarum intuitu seminare internis, quod 15 reddente domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus ..... quoniam qui parce seminat parce et metet, et qui seminat in benedictionibus de bene- dictionibus et metet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilectissimi viri Conradi Alberti de ciuitate 20 Bernardi Missenensis diocesis nobis fuerit humiliter supplicatum, ut omnibus venientibus ad ecclesiam s. Urbani ..... virginis ejusdem dyocesis, velimus indulgencias exhibere. Nos vero de omnipotentis dei misericordia et ss. Petri et Pauli apostolorum 25 auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et con- fessis qui vel que predictam visitauerint ecclesiam in ipsius festiuitatibus siue alijs solempnitatibus beate Marie virginis, natiuitatis domini, circumcisionis, epi- phanie, resurrexionis, ascensionis, pentecostes, trini- tatis et dedicacionis ecclesie, s. crucis, ss. angelorum, Johannis baptiste, beatorum Petri et Pauli, omnium apostolorum ewangelistarum et ss. martyrum Ste- phani et ..... et sanctorum doctorum Jeronimj et aliorum doctorum ac sanctorum confessorum Nicolaj 35 et Martinj, nec non beatorum Marie Magdalene, Agne- tis, Lucie, Katherine, Margarite et Helisabeth, et in festo omnium sanctorum et per eorum octauas, in die animarum et singulis diebus dominicis ac eciam 30 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 44
321 CCXXXI. Marinus Amelinus und andere bischöfe ver- schaffen auf bitten des Conrad Albrecht von Bernstadt der st. Urbanskirche daselbst ablass. D. Rom, 12. märz 1339. Uniuersis presentes literas inspecturis Marinus dei et apostolice sedis gracia Amelinus episcopus, Bonus eadem gracia Calunensis episcopus, Arnoldus eadem gracia Figeranus episcopus et Thomas Item- nensis eadem gracia episcopus, salutem in domino 10 sempiternam. Quoniam, ut ait apostolus, omnes sta- bimus ante tribunal Christi, recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum, oportet nos diem nostrum extremum misericordie operibus pre- uenire ac eternarum intuitu seminare internis, quod 15 reddente domino cum multiplicato fructu recolligere valeamus ..... quoniam qui parce seminat parce et metet, et qui seminat in benedictionibus de bene- dictionibus et metet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilectissimi viri Conradi Alberti de ciuitate 20 Bernardi Missenensis diocesis nobis fuerit humiliter supplicatum, ut omnibus venientibus ad ecclesiam s. Urbani ..... virginis ejusdem dyocesis, velimus indulgencias exhibere. Nos vero de omnipotentis dei misericordia et ss. Petri et Pauli apostolorum 25 auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et con- fessis qui vel que predictam visitauerint ecclesiam in ipsius festiuitatibus siue alijs solempnitatibus beate Marie virginis, natiuitatis domini, circumcisionis, epi- phanie, resurrexionis, ascensionis, pentecostes, trini- tatis et dedicacionis ecclesie, s. crucis, ss. angelorum, Johannis baptiste, beatorum Petri et Pauli, omnium apostolorum ewangelistarum et ss. martyrum Ste- phani et ..... et sanctorum doctorum Jeronimj et aliorum doctorum ac sanctorum confessorum Nicolaj 35 et Martinj, nec non beatorum Marie Magdalene, Agne- tis, Lucie, Katherine, Margarite et Helisabeth, et in festo omnium sanctorum et per eorum octauas, in die animarum et singulis diebus dominicis ac eciam 30 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 44
Strana 322
322 qui corpus Christi cum portatur infirmis sequuti fuerint, aut qui in ..... pulsacione campane ter: aue Maria devoti dixerint, vel qui ad fabricam, lu- minaria, ornamenta et alia dicte ecclesie necessaria manus porrexerint adjutrices, cuilibet vestrum qua- draginta dies de injunctis sibi penitencijs misericor- diter in domino relaxamus, dummodo ad ea dyoce- sanus ejus prestet assensum. In cuius rei testimo- nium presentes literas nostrorum sigillorum duximus 10 appensione muniri. Datum Rome in palatijs nostris anno domini millesimo CCCXXXIX, indict. vI. pontificatus domini Benedicti pape XII. mensis marcij die anno ejus quinto. Et nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie 15 episcopus predictam predictorum venerabilium in Christo patrum indulgenciam gratam et ratam ha- bentes eademque autoritate ..... confirmamus in nomine domini, addentes de nostro quadraginta dies indulgentie et vnam karenam hijs, qui se ad pre- 20 dictas solempnitates exhibuerint et ad beneficia su- pradicta. Et nos Johannes dei gracia Mysnensis ecclesie episcopus venerabilium in Christo patrum indulgen- cias per sigilli nostri appensionem dei nomine con- 25 firmamus, addentes XL dies indulgenciarum et una ka- rena omnibus qui se exhibuerint ad premissa. 5 (Gedruckt in den unschuldigen nachrichten 1728. p. 3.) CCXXXII. Bonus und andere bischöfe spenden der st. 30 Peterskirche zu Budissin 40 tage ablass. D. Rome, 22. märz 1339. Vniuersis presentes literas jnspecturis Bonus dei et apostolice sedis gracia Casiniensis episcopus, frater
322 qui corpus Christi cum portatur infirmis sequuti fuerint, aut qui in ..... pulsacione campane ter: aue Maria devoti dixerint, vel qui ad fabricam, lu- minaria, ornamenta et alia dicte ecclesie necessaria manus porrexerint adjutrices, cuilibet vestrum qua- draginta dies de injunctis sibi penitencijs misericor- diter in domino relaxamus, dummodo ad ea dyoce- sanus ejus prestet assensum. In cuius rei testimo- nium presentes literas nostrorum sigillorum duximus 10 appensione muniri. Datum Rome in palatijs nostris anno domini millesimo CCCXXXIX, indict. vI. pontificatus domini Benedicti pape XII. mensis marcij die anno ejus quinto. Et nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie 15 episcopus predictam predictorum venerabilium in Christo patrum indulgenciam gratam et ratam ha- bentes eademque autoritate ..... confirmamus in nomine domini, addentes de nostro quadraginta dies indulgentie et vnam karenam hijs, qui se ad pre- 20 dictas solempnitates exhibuerint et ad beneficia su- pradicta. Et nos Johannes dei gracia Mysnensis ecclesie episcopus venerabilium in Christo patrum indulgen- cias per sigilli nostri appensionem dei nomine con- 25 firmamus, addentes XL dies indulgenciarum et una ka- rena omnibus qui se exhibuerint ad premissa. 5 (Gedruckt in den unschuldigen nachrichten 1728. p. 3.) CCXXXII. Bonus und andere bischöfe spenden der st. 30 Peterskirche zu Budissin 40 tage ablass. D. Rome, 22. märz 1339. Vniuersis presentes literas jnspecturis Bonus dei et apostolice sedis gracia Casiniensis episcopus, frater
Strana 323
323 Mattheus eadem gracia Balneoregensis episcopus, frater Andreas eadem gracia Gozonensis episcopus, frater Wytigo eadem gracia Sutrinus epyscopus et Mannus eadem gracia Amslinus epyscopus .. . .. .. salutem in domino sempiternam. Qvoniam ut ait apostolus omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum, oportet nos diem messionis extreme misericordie ope- ribus preuenire et eternorum intuitu seminare in terris, quod reddente domino cum multiplicato fructu recol- ligere valeamus in celis firmam spem fiduciamque tenentes, qvoniam qui parce seminat parce et metet, et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et metet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilecti filij nostri Conradi dicti alias dicti Schaken diocesis Misnensis nobis fuit humiliter supplicatum, vt omnibus venientibus ad ecclesiam s. Petri de Budissin diocesis Misnensis velimus indulgentiam exhibere. Nos uero de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis qui vel que predictam visitauerint ecclesiam in festiuitatibus seu etiam sol- lempnitatibus beate Marie virginis, natiuitatis domini, circumcisionis, epiphanye, resurrectionis, ascensionis, pentecostes, trinitatis, dedicationis ecclesie, sancte 25 crucis, sanctorum angelorum, Johannis baptiste, beato- rum Petri et Pauli apostolorum et omnium apostolo- rum et euangelistarum, ac sanctorum martirum Stephanj et Laurencij, sanctorum doctorum Hieronymi et aliorum doctorum, sanctorum confessorum Nicolaj episcopi, nec non beatarum Marie Magdalene, Agnetis, Lucie, Catharine, Margarete, Elisabeth et in festo omnium sanctorum et per eorum octauas, in die animarum et singulis diebus dominicis, ac etiam qui corpus Christi cum portatur infirmis secuti fuerint, aut qui in serotina pulsatione campane ter ave Maria deuote dixerint, aut qui ad fabricam, luminaria, ornamenta et alia dicte ecclesie necessaria manus porrexerint adjutrices, quilibet nostrum quadraginta dies de iniunctis sibi penitencijs misericorditer in domino re- 40 laxamus, dummodo ad eo dyocesanj eius prestet as- 44 * 5 10 15 20 30 35
323 Mattheus eadem gracia Balneoregensis episcopus, frater Andreas eadem gracia Gozonensis episcopus, frater Wytigo eadem gracia Sutrinus epyscopus et Mannus eadem gracia Amslinus epyscopus .. . .. .. salutem in domino sempiternam. Qvoniam ut ait apostolus omnes stabimus ante tribunal Christi recepturi prout in corpore gessimus siue bonum fuerit siue malum, oportet nos diem messionis extreme misericordie ope- ribus preuenire et eternorum intuitu seminare in terris, quod reddente domino cum multiplicato fructu recol- ligere valeamus in celis firmam spem fiduciamque tenentes, qvoniam qui parce seminat parce et metet, et qui seminat in benediccionibus de benediccionibus et metet vitam eternam. Cum igitur ex parte dilecti filij nostri Conradi dicti alias dicti Schaken diocesis Misnensis nobis fuit humiliter supplicatum, vt omnibus venientibus ad ecclesiam s. Petri de Budissin diocesis Misnensis velimus indulgentiam exhibere. Nos uero de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis qui vel que predictam visitauerint ecclesiam in festiuitatibus seu etiam sol- lempnitatibus beate Marie virginis, natiuitatis domini, circumcisionis, epiphanye, resurrectionis, ascensionis, pentecostes, trinitatis, dedicationis ecclesie, sancte 25 crucis, sanctorum angelorum, Johannis baptiste, beato- rum Petri et Pauli apostolorum et omnium apostolo- rum et euangelistarum, ac sanctorum martirum Stephanj et Laurencij, sanctorum doctorum Hieronymi et aliorum doctorum, sanctorum confessorum Nicolaj episcopi, nec non beatarum Marie Magdalene, Agnetis, Lucie, Catharine, Margarete, Elisabeth et in festo omnium sanctorum et per eorum octauas, in die animarum et singulis diebus dominicis, ac etiam qui corpus Christi cum portatur infirmis secuti fuerint, aut qui in serotina pulsatione campane ter ave Maria deuote dixerint, aut qui ad fabricam, luminaria, ornamenta et alia dicte ecclesie necessaria manus porrexerint adjutrices, quilibet nostrum quadraginta dies de iniunctis sibi penitencijs misericorditer in domino re- 40 laxamus, dummodo ad eo dyocesanj eius prestet as- 44 * 5 10 15 20 30 35
Strana 324
324 5 sensus. In cuius rei testimonium presentes litteras sigillis nostris fecimus adpensione muniri. Datum Rome in palatijs nostris, anno domini millesimo CCCXXXIX°, pontificatus domini Benedicti pape xII, jn- dictione vu, mensis martij die XXII., anno eius quinto. CCXXXII. b. Et nos Withego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus, predictam predictorum venerabiljum patrum jndulgenciam gratam et ratam habentes, consentiendo 10 autoritate presencium in nomine domini confirmamus, addentes de nostro quadraginta dies indulgentie et unam carenam se exhibentibus ad predicta, jn signum confirmationis sigillum nostrum presentibus appen- dendo. 15 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen, woran fünf rothwächserne und ein siegel von weissem wachse [das Meissnische halb zerbrochen] hängen.) CCXXXIII. König Johann von Böhmen verleiht der stadt 20 Görlitz die waidniederlage. D. Prag, 12. mai (sexta feria a proxima post diem festi pente- costes) 1339. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum esse volumus tenore pre- 25 sencium vniuersis, quod nos dilectorum fidelium nos- trorum ciuium ciuitatis Gorliczensis commoda et pro- fectus ampliare cupientes, vt sub nostro felici regi- mine condicio ipsorum melioracionis suscipiat nota- biliter incrementum, volumus statuimus et perpetuo 30 et pro speciali gracia eis concessa sancimus, vt vni- uersi mercatores seu negociatores, apportantes san-
324 5 sensus. In cuius rei testimonium presentes litteras sigillis nostris fecimus adpensione muniri. Datum Rome in palatijs nostris, anno domini millesimo CCCXXXIX°, pontificatus domini Benedicti pape xII, jn- dictione vu, mensis martij die XXII., anno eius quinto. CCXXXII. b. Et nos Withego dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus, predictam predictorum venerabiljum patrum jndulgenciam gratam et ratam habentes, consentiendo 10 autoritate presencium in nomine domini confirmamus, addentes de nostro quadraginta dies indulgentie et unam carenam se exhibentibus ad predicta, jn signum confirmationis sigillum nostrum presentibus appen- dendo. 15 (Aus dem originale auf pergament im domarchive zu Bautzen, woran fünf rothwächserne und ein siegel von weissem wachse [das Meissnische halb zerbrochen] hängen.) CCXXXIII. König Johann von Böhmen verleiht der stadt 20 Görlitz die waidniederlage. D. Prag, 12. mai (sexta feria a proxima post diem festi pente- costes) 1339. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum esse volumus tenore pre- 25 sencium vniuersis, quod nos dilectorum fidelium nos- trorum ciuium ciuitatis Gorliczensis commoda et pro- fectus ampliare cupientes, vt sub nostro felici regi- mine condicio ipsorum melioracionis suscipiat nota- biliter incrementum, volumus statuimus et perpetuo 30 et pro speciali gracia eis concessa sancimus, vt vni- uersi mercatores seu negociatores, apportantes san-
Strana 325
325 dicem seu tincturam qve wayt volgariter nuncupatur, vndecunque venerint et quando applicauerint in dis- trictum seu territorium Budissinense vel Gorliczense, ipsam sandicem uel tincturam in ciuitate nostra Gor- liczensi duntaxat et non alibi semper deponere de- beant ipsamque ibidem vendere, et de ipsa facere et disponere, prout antiquitus consuetum, pro jure fuit obseruari; mandantes districte capitaneo nostro Gorlicensi et Budissinensi ceterisque officialibus ibi- dem qui nunc sunt aut fuerint pro tempore, quatenus 10 vniuersos mercatores seu negociatores predictos, cum sandice vel tinctura ad hoc compellere et artare de- beant, vt per nullas vias alias transeant sed semper procedant, vt cum dicta sandice ad ciuitatem Gor- liczensem pertingant, prout indignacionem regiam et 15 rerum ipsorum dispendia cupiuerint euitare. In cuius rei testimonium presentibus nostrum sigillum duximus appendendum. Datum Prage sexta feria proxima post diem festi penthecostes, anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. 5 20 (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz, mit anhangendem reitersiegel nebst rücksiegel. Gedruckt in Dres- dener gel. anzeig. 1754, p. 181.) CCXXXIV. König Johann von Böhmen verspricht der ritter - 25 schaft des landes sowie den bürgern der stadt Budissin, er wolle sie stets bei der krone Böh- men erhalten wenn sie sich in seine lehens- hoheit gäben. D. Prag. 8. juni 1339. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- 30 burgensis comes vniuersis et singulis nobilibus feo- dalibus vasallis militibus clientibus, ciuibus jncolis
325 dicem seu tincturam qve wayt volgariter nuncupatur, vndecunque venerint et quando applicauerint in dis- trictum seu territorium Budissinense vel Gorliczense, ipsam sandicem uel tincturam in ciuitate nostra Gor- liczensi duntaxat et non alibi semper deponere de- beant ipsamque ibidem vendere, et de ipsa facere et disponere, prout antiquitus consuetum, pro jure fuit obseruari; mandantes districte capitaneo nostro Gorlicensi et Budissinensi ceterisque officialibus ibi- dem qui nunc sunt aut fuerint pro tempore, quatenus 10 vniuersos mercatores seu negociatores predictos, cum sandice vel tinctura ad hoc compellere et artare de- beant, vt per nullas vias alias transeant sed semper procedant, vt cum dicta sandice ad ciuitatem Gor- liczensem pertingant, prout indignacionem regiam et 15 rerum ipsorum dispendia cupiuerint euitare. In cuius rei testimonium presentibus nostrum sigillum duximus appendendum. Datum Prage sexta feria proxima post diem festi penthecostes, anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. 5 20 (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Görlitz, mit anhangendem reitersiegel nebst rücksiegel. Gedruckt in Dres- dener gel. anzeig. 1754, p. 181.) CCXXXIV. König Johann von Böhmen verspricht der ritter - 25 schaft des landes sowie den bürgern der stadt Budissin, er wolle sie stets bei der krone Böh- men erhalten wenn sie sich in seine lehens- hoheit gäben. D. Prag. 8. juni 1339. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- 30 burgensis comes vniuersis et singulis nobilibus feo- dalibus vasallis militibus clientibus, ciuibus jncolis
Strana 326
326 et hominibus terre Budissinensis seu alibi vndecum- que constitutis, quibus presentes exhibite fuerint salutem et noticiam subscriptorum. Ad vniuersitatis vestre noticiam presentibus volumus deuenire, quod 5 promittentes bona nostra fide sincere et constanter quod quicunque hominum cujuscunque condicionis status seu preminencie fuerint, se sub nos et nos- trum regnum, seu dominium, cum ipsorum bonis seu aliter qualitercunque duxerint et receperint ac nostri 10 homines et vasalli esse voluerint, quod eos perpetuis inantea temporibus nunquam a nobis et regno nostro seu dominio, per obligacionem, donacionem, permu- tacionem seu alios modos quoscunque, separabimus alienabimus seu permutabimus quouismodo, quos 15 eciam promittimus ab omnibus injurijs et molestijs defendere custodire et fauorabiliter conseruare. Com- misimus eciam capitaneo nostro Budissinensi et Gor- licensi qui nunc est seu pro tempore fuerit, qua- tenus predictos homines, simili modo auctoritate 20 nostra ab omnibus molestijs et grauaminibus manu- tenere protegere debeant et tueri. In cuius rei tes- timonium presentibus nostrum sigillum est appensum et ad illorum cautelam et memoriam pleniorem pre- sentem literam ciuibus nostris Budissinensibus duxi- 25 mus committendam. Datum Prage octaua die mensis junij anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Bautzen, mit anhangendem grossen reitersiegel nebst rücksiegel, auf wel- 30 chem ein ausgebreiteter einköpfiger adler mit quadrirtem herz- schilde, darin der löwe mit zwei zageln und ein anderer löwe in einem felde mit fünf balken befindlich ist. Umschrift: JOHANNES DEI GRATIA REX . . ... AC LVCEMBVRGENSIS COMES.)
326 et hominibus terre Budissinensis seu alibi vndecum- que constitutis, quibus presentes exhibite fuerint salutem et noticiam subscriptorum. Ad vniuersitatis vestre noticiam presentibus volumus deuenire, quod 5 promittentes bona nostra fide sincere et constanter quod quicunque hominum cujuscunque condicionis status seu preminencie fuerint, se sub nos et nos- trum regnum, seu dominium, cum ipsorum bonis seu aliter qualitercunque duxerint et receperint ac nostri 10 homines et vasalli esse voluerint, quod eos perpetuis inantea temporibus nunquam a nobis et regno nostro seu dominio, per obligacionem, donacionem, permu- tacionem seu alios modos quoscunque, separabimus alienabimus seu permutabimus quouismodo, quos 15 eciam promittimus ab omnibus injurijs et molestijs defendere custodire et fauorabiliter conseruare. Com- misimus eciam capitaneo nostro Budissinensi et Gor- licensi qui nunc est seu pro tempore fuerit, qua- tenus predictos homines, simili modo auctoritate 20 nostra ab omnibus molestijs et grauaminibus manu- tenere protegere debeant et tueri. In cuius rei tes- timonium presentibus nostrum sigillum est appensum et ad illorum cautelam et memoriam pleniorem pre- sentem literam ciuibus nostris Budissinensibus duxi- 25 mus committendam. Datum Prage octaua die mensis junij anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Bautzen, mit anhangendem grossen reitersiegel nebst rücksiegel, auf wel- 30 chem ein ausgebreiteter einköpfiger adler mit quadrirtem herz- schilde, darin der löwe mit zwei zageln und ein anderer löwe in einem felde mit fünf balken befindlich ist. Umschrift: JOHANNES DEI GRATIA REX . . ... AC LVCEMBVRGENSIS COMES.)
Strana 327
327 CCXXXV. König Johann von Böhmen verspricht der stadt und landschaft Görlitz sie niemals von der krone Böhmen zu trennen. D. Prag, 8. juni 1339. 5 Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes vniuersis et singulis nobilibus feo- dalibus vasallis militibus clientibus ciuibus jncolis et hominibus terre Gorliczensis seu alibi vndecunque constitutis, quibus presentes exhibite fuerint, salutem et noticiam subscriptorum. Ad vniuersitatis vestre noticiam presentibus volumus devenire, quod pro- mittentes bona nostra fide sincere et constanter, quod quicunque hominum cuiuscunque condicionis status seu preeminencie fuerint se sub nos et reg- num seu dominium nostrum cum ipsorum bonis seu aliter qualitercunque duxerint et receperint ac nostri homines et vasalli esse voluerint, quod eos perpetuis inantea temporibus nunquam a nobis seu regno et dominio nostro per obligacionem donacionem per- mutacionem seu alios modos quoscumque, separabi- mus alienabimus seu permutabimus quouismodo, quo eciam promittimus ab omnibus iniurijs et molestijs de- fendere custodire et fauorabiliter conseruare. Commi- simus eciam capitaneo nostro Budissinensi et Gorliczensi, qui nunc est seu pro tempore fuerit quatenus predic- tos homines consimili modo auctoritate nostra, ab om- nibus molestijs et grauaminibus manutenere protegere debeant et tueri. In cuius rei testimonium presen- tibus nostrum sigillum est appensum et ad illorum 30 cautelam et memoriam pleniorem presentem literam ciuibus nostris Gorliczensibus duximus committendam. Datum Prage, octaua die mensis junij anno domini millesimo CCCXXXIX. 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament im Görlitzer rathsarchive, 35 mit einem reitersiegel, an welchem sich ein rücksiegel befindet. Gedruckt in Lünig, cod. German. dipl. I., 1035.)
327 CCXXXV. König Johann von Böhmen verspricht der stadt und landschaft Görlitz sie niemals von der krone Böhmen zu trennen. D. Prag, 8. juni 1339. 5 Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes vniuersis et singulis nobilibus feo- dalibus vasallis militibus clientibus ciuibus jncolis et hominibus terre Gorliczensis seu alibi vndecunque constitutis, quibus presentes exhibite fuerint, salutem et noticiam subscriptorum. Ad vniuersitatis vestre noticiam presentibus volumus devenire, quod pro- mittentes bona nostra fide sincere et constanter, quod quicunque hominum cuiuscunque condicionis status seu preeminencie fuerint se sub nos et reg- num seu dominium nostrum cum ipsorum bonis seu aliter qualitercunque duxerint et receperint ac nostri homines et vasalli esse voluerint, quod eos perpetuis inantea temporibus nunquam a nobis seu regno et dominio nostro per obligacionem donacionem per- mutacionem seu alios modos quoscumque, separabi- mus alienabimus seu permutabimus quouismodo, quo eciam promittimus ab omnibus iniurijs et molestijs de- fendere custodire et fauorabiliter conseruare. Commi- simus eciam capitaneo nostro Budissinensi et Gorliczensi, qui nunc est seu pro tempore fuerit quatenus predic- tos homines consimili modo auctoritate nostra, ab om- nibus molestijs et grauaminibus manutenere protegere debeant et tueri. In cuius rei testimonium presen- tibus nostrum sigillum est appensum et ad illorum 30 cautelam et memoriam pleniorem presentem literam ciuibus nostris Gorliczensibus duximus committendam. Datum Prage, octaua die mensis junij anno domini millesimo CCCXXXIX. 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament im Görlitzer rathsarchive, 35 mit einem reitersiegel, an welchem sich ein rücksiegel befindet. Gedruckt in Lünig, cod. German. dipl. I., 1035.)
Strana 328
328 CCXXXVI. König Johann von Böhmen legt den zwischen Görlitz und Zittau wegen des waids entstan- denen zwist dahin bei, dass den bürgern von Zittau waid zu ihrer nothdurft und nicht mehr zugeführt werden darf. D. Breslau, 29. juli (feria IV. post festum Jacobi) 1339. Johannes dei gracia Boemie rex ac comes Lu- cemburgensis notum facimus tenore presencium vni- 10 uersis, quod cum ab antiquo conswetum sit et ex jure vt omnis sandix seu tinctura pannorum weyt volgariter dicta, qui de aliis partibus adducitur, ad ciuitatem nostram Gorlicz transduci debeat, vt ipsi ciues nostri Gorlicenses antiquo demonstrarunt testi- monio et nostris litteris ipsis nuper super datis cla- rius possunt demonstrare. Inter ipsos ciues Gorli- censes parte ex vna et Sittauienses ciues parte ex altera materia dissensionis super duccione ipsius sandicis fuit suborta, quam sopiuimus in hunc mo- 20 dum quod dictis ciuibus de Sithauia ex speciali gracia indulsimus et indulgemus vt pro ipsorum seu ciuitatis Sithauiensis necessitate sandix ipsis adduci debeat et non magis, statuentes, vt quicunque ciuium vel hospitum sandicem vltra dicte ciuitatis necessi- 25 tatem adduxerit suo jure potiri debeat. Quod qui- dem jus tale esse volumus et sanccimus quod ipsa sandix taliter adducta in cameram nostram pro nos- tris vsibus recipiatur harum quibus nostrum sigillum appensum est testimonio litterarum. Datum in Wra- 30 tizlauia feria quarta post festum beati Jacobi appos- toli anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. (Aus dem originale im rathsarchive zu Görlitz. Das an- hangende reitersiegel hat ein rücksiegel. Gedruckt in Carpzov, annal. Zitt. II., 168.) 5 15
328 CCXXXVI. König Johann von Böhmen legt den zwischen Görlitz und Zittau wegen des waids entstan- denen zwist dahin bei, dass den bürgern von Zittau waid zu ihrer nothdurft und nicht mehr zugeführt werden darf. D. Breslau, 29. juli (feria IV. post festum Jacobi) 1339. Johannes dei gracia Boemie rex ac comes Lu- cemburgensis notum facimus tenore presencium vni- 10 uersis, quod cum ab antiquo conswetum sit et ex jure vt omnis sandix seu tinctura pannorum weyt volgariter dicta, qui de aliis partibus adducitur, ad ciuitatem nostram Gorlicz transduci debeat, vt ipsi ciues nostri Gorlicenses antiquo demonstrarunt testi- monio et nostris litteris ipsis nuper super datis cla- rius possunt demonstrare. Inter ipsos ciues Gorli- censes parte ex vna et Sittauienses ciues parte ex altera materia dissensionis super duccione ipsius sandicis fuit suborta, quam sopiuimus in hunc mo- 20 dum quod dictis ciuibus de Sithauia ex speciali gracia indulsimus et indulgemus vt pro ipsorum seu ciuitatis Sithauiensis necessitate sandix ipsis adduci debeat et non magis, statuentes, vt quicunque ciuium vel hospitum sandicem vltra dicte ciuitatis necessi- 25 tatem adduxerit suo jure potiri debeat. Quod qui- dem jus tale esse volumus et sanccimus quod ipsa sandix taliter adducta in cameram nostram pro nos- tris vsibus recipiatur harum quibus nostrum sigillum appensum est testimonio litterarum. Datum in Wra- 30 tizlauia feria quarta post festum beati Jacobi appos- toli anno domini millesimo trecentesimo tricesimo nono. (Aus dem originale im rathsarchive zu Görlitz. Das an- hangende reitersiegel hat ein rücksiegel. Gedruckt in Carpzov, annal. Zitt. II., 168.) 5 15
Strana 329
329 CCXXXVII. König Johann von Böhmen begnadet die bürger zu Budissin mit dem rechte dass alle lehn- güter derselben nur mit dem willen des be- sitzers auf andere übertragen werden können. 5 D. Breslau, 31. juli (sabbato proximo post Jacobi) 1339. Johannes dei gracia Bohemie rex ac Lucembur- gensis comes ad vniuersorum noticiam tenore pre- sencium volumus peruenire, quod nos animaduertentes 10 grata fideliaque seruicia nostrorum fidelium dilecto- rum ciuium ciuitatis Budissinensis quibus in con- spectu regio quam plurimum conplacere curauerunt, volentesque premissorum contemplacione eis muni- ficencie nostre dexteram extendere liberalem, qua- tenus freti nostris regalibus presidiis ad nostra ser- uicia se erigant forcius in futurum hanc graciam duximus faciendam. Quod nulla bona feudalia ciuium nostrorum predictorum Budissinensium que nunc habent vel habere poterunt in futuro, que bona vol- gariter lehingut nuncupantur per mortem vel per carentiam filiorum aut heredum seu aliam causam quamcunque in districtu Budissinensi ad nos deuol- uenda in personam vel personas aliam vel alias illo adhuc uiuente cuius bona talia esse noscuntur, trans- ferre concedere vel donare volumus nec debemus absque expressa licencia et voluntate bona talia feo- dalia possidentis. Et si fortassis, quod absit, ex obliuione vel alia causa quacunque bona aliqua feo- dalia dictorum ciuium in districtu Budissinensi, vt 30 premittitur, in personam aliquam transferremus ex- clusa condicione prenotata, auctoritate presencium decernimus et volumus, quod hoc nullius esse debeat roboris aut momenti sed penitus irritum vacuum et inane, harum nostrarum testimonio literarum quibus 35 sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum 42 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
329 CCXXXVII. König Johann von Böhmen begnadet die bürger zu Budissin mit dem rechte dass alle lehn- güter derselben nur mit dem willen des be- sitzers auf andere übertragen werden können. 5 D. Breslau, 31. juli (sabbato proximo post Jacobi) 1339. Johannes dei gracia Bohemie rex ac Lucembur- gensis comes ad vniuersorum noticiam tenore pre- sencium volumus peruenire, quod nos animaduertentes 10 grata fideliaque seruicia nostrorum fidelium dilecto- rum ciuium ciuitatis Budissinensis quibus in con- spectu regio quam plurimum conplacere curauerunt, volentesque premissorum contemplacione eis muni- ficencie nostre dexteram extendere liberalem, qua- tenus freti nostris regalibus presidiis ad nostra ser- uicia se erigant forcius in futurum hanc graciam duximus faciendam. Quod nulla bona feudalia ciuium nostrorum predictorum Budissinensium que nunc habent vel habere poterunt in futuro, que bona vol- gariter lehingut nuncupantur per mortem vel per carentiam filiorum aut heredum seu aliam causam quamcunque in districtu Budissinensi ad nos deuol- uenda in personam vel personas aliam vel alias illo adhuc uiuente cuius bona talia esse noscuntur, trans- ferre concedere vel donare volumus nec debemus absque expressa licencia et voluntate bona talia feo- dalia possidentis. Et si fortassis, quod absit, ex obliuione vel alia causa quacunque bona aliqua feo- dalia dictorum ciuium in districtu Budissinensi, vt 30 premittitur, in personam aliquam transferremus ex- clusa condicione prenotata, auctoritate presencium decernimus et volumus, quod hoc nullius esse debeat roboris aut momenti sed penitus irritum vacuum et inane, harum nostrarum testimonio literarum quibus 35 sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum 42 15 20 25 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
Strana 330
330 Wratislauie sabbato proximo post diem beati Jacobi, anno domini MCCCXXXIX. (Aus einem vidimus vom jahre 1454 im Bautzner rathsarchive.) CCXXXVIII. 5 König Johann von Böhmen genehmigt das achts- bundniss der städte Breslau, Neumarkt, Glogau, Görlitz, Budissin, Kamenz, Löbau, Strehlen und Ohlau. D. Breslau, 10. august (st. Lorenztag) 1339. Wir Johannes von gnaden gotis kunnic zcu Behme vnd graue zeu Lucemburg tun kunt allen dy dysin brif sehen adir horin lesin, Das wir han angesehen getruwe dinste vnsir stete Breslow, Nuwenmarkte, Glogou, Gorlicz, Budesin, Kamencz, Lubou vnd der zweir stete dy vnse pfant sin, Strelin vnd Olow, vnd bugnadin sy zcu vride vnd zcu gemache vnsir stete vnd vnsir lande, das welchs man in eynir statt dy vorbenannt sin mit rechte in dy achte bracht wirt, vmme obilthat, als vmme roub, brant, dwbe, vnd 20 das sich zcu so gethanen sachen czut das derselbe adir dyselbin wi vil der werin in alle den vorge- nanthin steten vnd landen dy dorczu gehorin in der achte sullen syn, also das dy stat nicht me dorczu tun sulle do her von erste in dy acht komin ist wenne das sy brife sendin sal der stat do dy sel- bin echtir sint er sint mer adir eynir, do sal dyselbe stat dyselbin echtir vohin is sy in der stat adir of dem lande zcu zeu vuren in der stat gerichte vnd zeu im zcu richtnn vor der stat richter, nochdeme als 30 her in dy achte komin ist. Dorobir wolle wir das vnd gebithin das das dy vorgenanthen stete an den sachen nymant hindirn sulle by vnsirn huldin. Wer 15 25 10
330 Wratislauie sabbato proximo post diem beati Jacobi, anno domini MCCCXXXIX. (Aus einem vidimus vom jahre 1454 im Bautzner rathsarchive.) CCXXXVIII. 5 König Johann von Böhmen genehmigt das achts- bundniss der städte Breslau, Neumarkt, Glogau, Görlitz, Budissin, Kamenz, Löbau, Strehlen und Ohlau. D. Breslau, 10. august (st. Lorenztag) 1339. Wir Johannes von gnaden gotis kunnic zcu Behme vnd graue zeu Lucemburg tun kunt allen dy dysin brif sehen adir horin lesin, Das wir han angesehen getruwe dinste vnsir stete Breslow, Nuwenmarkte, Glogou, Gorlicz, Budesin, Kamencz, Lubou vnd der zweir stete dy vnse pfant sin, Strelin vnd Olow, vnd bugnadin sy zcu vride vnd zcu gemache vnsir stete vnd vnsir lande, das welchs man in eynir statt dy vorbenannt sin mit rechte in dy achte bracht wirt, vmme obilthat, als vmme roub, brant, dwbe, vnd 20 das sich zcu so gethanen sachen czut das derselbe adir dyselbin wi vil der werin in alle den vorge- nanthin steten vnd landen dy dorczu gehorin in der achte sullen syn, also das dy stat nicht me dorczu tun sulle do her von erste in dy acht komin ist wenne das sy brife sendin sal der stat do dy sel- bin echtir sint er sint mer adir eynir, do sal dyselbe stat dyselbin echtir vohin is sy in der stat adir of dem lande zcu zeu vuren in der stat gerichte vnd zeu im zcu richtnn vor der stat richter, nochdeme als 30 her in dy achte komin ist. Dorobir wolle wir das vnd gebithin das das dy vorgenanthen stete an den sachen nymant hindirn sulle by vnsirn huldin. Wer 15 25 10
Strana 331
331 ouch das sache ab dy vorbeschrebinen echtir ymant huste adir hofte dy sullen der selbin sache bestan- din sin czu lydin, vnd wollen ouch das das sich dy vorgenanthen stete alle vorlobin mit iren brifen dyse ochte stete vnd gancz czu haldin von dem nesten senthe Michelstag obir czwelf jar, vnd ab keyn vurste sich vorlobin wolle dyselbe achte czu haldin glichir- weise mit dem sullen si sich ouch desselbin vor- bindin vnd vorbrifin. Dorobir czu eynir steten be- uestunge gebe wir yn dysin brif mit vnsirm ingesigil vorsigilt, noch gotis geburt tusent drihundert iar in deme nwn vnd drisegistin iare an senthe Lorenczin- tage. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im görlitzer rathsarchive. Das anhangende reitersiegel hat ein rücksiegel.) 15 CCXXXIX. Entschied Conrads des prepositus vom dom- capitel zu Meissen in der streitfrage um den besitz der praebende der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin, zwischen Nicolaus Ebir- 20 hardus domherren zu Budissin und Hermann genannt Thesauri notar Johann's königs von Böhmen. D. Misne, 20. september (feria IV. post exaltacionem sancte crucis) 1339. In nomine domini amen. Anno natiuitatis eiusdem 25 M'CCC°XXXIX°, jndictione septima, xxv. die mensis au- gusti in choro sancte Affre in Misna canonicorum regularium jn presencia mei publicj notarij infrascripti et testium infrascriptorum dominus nempe Ebirhardus canonicus ecclesie Budisnensis coram domino Conrado 30 preposito canonicorum predictorum iudice a venera- bili in Christo patre et domino domino Withegone 42
331 ouch das sache ab dy vorbeschrebinen echtir ymant huste adir hofte dy sullen der selbin sache bestan- din sin czu lydin, vnd wollen ouch das das sich dy vorgenanthen stete alle vorlobin mit iren brifen dyse ochte stete vnd gancz czu haldin von dem nesten senthe Michelstag obir czwelf jar, vnd ab keyn vurste sich vorlobin wolle dyselbe achte czu haldin glichir- weise mit dem sullen si sich ouch desselbin vor- bindin vnd vorbrifin. Dorobir czu eynir steten be- uestunge gebe wir yn dysin brif mit vnsirm ingesigil vorsigilt, noch gotis geburt tusent drihundert iar in deme nwn vnd drisegistin iare an senthe Lorenczin- tage. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im görlitzer rathsarchive. Das anhangende reitersiegel hat ein rücksiegel.) 15 CCXXXIX. Entschied Conrads des prepositus vom dom- capitel zu Meissen in der streitfrage um den besitz der praebende der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin, zwischen Nicolaus Ebir- 20 hardus domherren zu Budissin und Hermann genannt Thesauri notar Johann's königs von Böhmen. D. Misne, 20. september (feria IV. post exaltacionem sancte crucis) 1339. In nomine domini amen. Anno natiuitatis eiusdem 25 M'CCC°XXXIX°, jndictione septima, xxv. die mensis au- gusti in choro sancte Affre in Misna canonicorum regularium jn presencia mei publicj notarij infrascripti et testium infrascriptorum dominus nempe Ebirhardus canonicus ecclesie Budisnensis coram domino Conrado 30 preposito canonicorum predictorum iudice a venera- bili in Christo patre et domino domino Withegone 42
Strana 332
332 episcopo ecclesie Misnensis in causa que vertitur inter dictum dominum Nicolaum et dominum Hermannum Thesauri notarium incliti principis domini Joannis regis Boemie exhibuit et legit peticionem in hunc 5 modum. Coram vobis honorabili viro domino Con- rado preposito canonicorum regularium apud sanctam Affram in Misna, iudice ad infrascripte a venerabili patre domino Withegone episcopo Misnensi subdele- gato, ego Nicolaus Ebirhardus canonicus ecclesie Bu- 10 disinensis contra Hermannum dictum Thesaurj nota- rium illustris principis domini Johannis regis Boemie in iure conquerendo propono, quod cum ego canonice fuissem adeptus prebendam et capellam sitam in castro Budissinensi vnitam eidem prebende propter 15 ipsius tenuitatem et possiderem eam pacifice cum iuribus et pertinentijs suis, jdem Hermannus vt di- citur adijt dominum meum regem Boemie, supplicando, eum vt presentare dignaretur et capellam predictam eo quod vacaret falso asserens quod ius patronatus 20 ad ipsum dominum regem spectaret, tacens et occul- tans quod dictus dominus rex idem iuspatronatus ante multos annos ecclesie Budissinensi propter deum liberaliter donauerat, quod et ipse dominus rex suis cognoscit literis patentibus et profitetur. Cuius pre- cibus dictus dominus rex annuens de donacione pre- dicta non recordans dictum Hermannum ad dictam capellam vt asserit presentauerit, mandans vt cre- ditur domino Ottoni de Burgowe aduocato suo tunc in Budissin vt ipsum in dicte capelle duceret posses- 30 sionem. Qui aduocatus non in dicte capelle posses- sionem sed in bona pertinencia ad eandem manu lata et de facto, cum de iure non posset, ipsum duxit, et sic me eisdem bonis, omni autem ordine preter- misso, dictus Hermannus spoliauit et spoliari procurauit. 35 Quare peto vt eundem Hermannum ad restituendum mihi eadem bona compellatis et mihi fore restituenda per vestram diffinitivam sentenciam decernatis. In- super peto expensas factas in lite et extra litem, et protestor de faciendis saluo jure addendi, imminuendi, 40 inuitandi corrigendi declarandi et alijs inter beneficijs quibuslibet iuri saluis. 25
332 episcopo ecclesie Misnensis in causa que vertitur inter dictum dominum Nicolaum et dominum Hermannum Thesauri notarium incliti principis domini Joannis regis Boemie exhibuit et legit peticionem in hunc 5 modum. Coram vobis honorabili viro domino Con- rado preposito canonicorum regularium apud sanctam Affram in Misna, iudice ad infrascripte a venerabili patre domino Withegone episcopo Misnensi subdele- gato, ego Nicolaus Ebirhardus canonicus ecclesie Bu- 10 disinensis contra Hermannum dictum Thesaurj nota- rium illustris principis domini Johannis regis Boemie in iure conquerendo propono, quod cum ego canonice fuissem adeptus prebendam et capellam sitam in castro Budissinensi vnitam eidem prebende propter 15 ipsius tenuitatem et possiderem eam pacifice cum iuribus et pertinentijs suis, jdem Hermannus vt di- citur adijt dominum meum regem Boemie, supplicando, eum vt presentare dignaretur et capellam predictam eo quod vacaret falso asserens quod ius patronatus 20 ad ipsum dominum regem spectaret, tacens et occul- tans quod dictus dominus rex idem iuspatronatus ante multos annos ecclesie Budissinensi propter deum liberaliter donauerat, quod et ipse dominus rex suis cognoscit literis patentibus et profitetur. Cuius pre- cibus dictus dominus rex annuens de donacione pre- dicta non recordans dictum Hermannum ad dictam capellam vt asserit presentauerit, mandans vt cre- ditur domino Ottoni de Burgowe aduocato suo tunc in Budissin vt ipsum in dicte capelle duceret posses- 30 sionem. Qui aduocatus non in dicte capelle posses- sionem sed in bona pertinencia ad eandem manu lata et de facto, cum de iure non posset, ipsum duxit, et sic me eisdem bonis, omni autem ordine preter- misso, dictus Hermannus spoliauit et spoliari procurauit. 35 Quare peto vt eundem Hermannum ad restituendum mihi eadem bona compellatis et mihi fore restituenda per vestram diffinitivam sentenciam decernatis. In- super peto expensas factas in lite et extra litem, et protestor de faciendis saluo jure addendi, imminuendi, 40 inuitandi corrigendi declarandi et alijs inter beneficijs quibuslibet iuri saluis. 25
Strana 333
333 Henricus vero de Dier exhibuit procuratorium et peticionem seu presentacionem quorum tenor se- quitur. Anno natiuitatis eiusdem millesimo coc'XXXIX. jndictione septima iv. jdus augustj in presencia mei notarii et testium infrascriptorum discretus vir do- minus Hermannus Thesaurj Bambergensis diocesis, notarius serenissimi principis domini Johannis regis Boemie fecit constituit et ordinauit discretum virum dominum Henricum de Dier plebanum in Sora et no- tarium ante dicti domini Johannis regis Boemie per 10 Budisnensem et Gorliczensem terras, presentem ac dictam procuracionem coram honorabili viro, domino Conrado preposito canonicorum regularium sancte Affre in Misna et ad proponendum omnis excepcionis peremptorie dilatorias declinatorias et cetera que- cunque dicti negotij qualitas exigit, nec non ad agen- dum defendendum litem contestandum juramentum calumpnie de veritate dicenda nec non cuius libet alterius secundum sacramentum in animam suam pro- testandum, testes, instrumenta et quelibet approba- ciones inducendum, excipiendum, replicandum crimina et defectus opponendum, sentencias interlocutoriam et diffinitiuam audiendum, appellandum, appellacionem seu appellaciones prosequendum, epistolas petendum et obtinendum, alium procuratorem substituendum et 25 reuocandum, quando et quociens ei videbitur expe- dire, et generaliter omnia et singula faciendum que circa predicta et predictorum quodlibet necessaria fuerint seu oportuna, etiamsi mandatum exigant spe- ciale gratum et ratum habiturum quicquid per dictum procuratorem aut substitutum ab eo actum factum et procuratum fuerit in premissis ac quolibet premis- sorum, promittens mihi notario subscripto stipulanti nomina et vice omnium quorum interest vel intererit dictum proeuratorem suum et quemlibet ab ipso con- stitutum releuare ab omni onere satis dandi iudicibus sisti et iudicatum solui in omnibus suis clausulis sub honorum suorum omnium hypoteca. Actum in castro Wratislauiensi in domo habitacionis magistri Friderici de Lyuonia aduocati consistorij Wratislauiensis, anno, 40 jndiccione, mense, die quibus supra, presentibus viris 5 15 20 30 35
333 Henricus vero de Dier exhibuit procuratorium et peticionem seu presentacionem quorum tenor se- quitur. Anno natiuitatis eiusdem millesimo coc'XXXIX. jndictione septima iv. jdus augustj in presencia mei notarii et testium infrascriptorum discretus vir do- minus Hermannus Thesaurj Bambergensis diocesis, notarius serenissimi principis domini Johannis regis Boemie fecit constituit et ordinauit discretum virum dominum Henricum de Dier plebanum in Sora et no- tarium ante dicti domini Johannis regis Boemie per 10 Budisnensem et Gorliczensem terras, presentem ac dictam procuracionem coram honorabili viro, domino Conrado preposito canonicorum regularium sancte Affre in Misna et ad proponendum omnis excepcionis peremptorie dilatorias declinatorias et cetera que- cunque dicti negotij qualitas exigit, nec non ad agen- dum defendendum litem contestandum juramentum calumpnie de veritate dicenda nec non cuius libet alterius secundum sacramentum in animam suam pro- testandum, testes, instrumenta et quelibet approba- ciones inducendum, excipiendum, replicandum crimina et defectus opponendum, sentencias interlocutoriam et diffinitiuam audiendum, appellandum, appellacionem seu appellaciones prosequendum, epistolas petendum et obtinendum, alium procuratorem substituendum et 25 reuocandum, quando et quociens ei videbitur expe- dire, et generaliter omnia et singula faciendum que circa predicta et predictorum quodlibet necessaria fuerint seu oportuna, etiamsi mandatum exigant spe- ciale gratum et ratum habiturum quicquid per dictum procuratorem aut substitutum ab eo actum factum et procuratum fuerit in premissis ac quolibet premis- sorum, promittens mihi notario subscripto stipulanti nomina et vice omnium quorum interest vel intererit dictum proeuratorem suum et quemlibet ab ipso con- stitutum releuare ab omni onere satis dandi iudicibus sisti et iudicatum solui in omnibus suis clausulis sub honorum suorum omnium hypoteca. Actum in castro Wratislauiensi in domo habitacionis magistri Friderici de Lyuonia aduocati consistorij Wratislauiensis, anno, 40 jndiccione, mense, die quibus supra, presentibus viris 5 15 20 30 35
Strana 334
334 honorabilibus discretis domino Conrado magistro hospitalis in Stynauia ordinis sancti spiritus Wratis- lauiensis diocesis, domino Reynaldo de Oppauia vicario perpetuo ecclesie Wratislauiensis et magistro Friderico de Liuonia iam dicto, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Johannes quondam Jo- hannes de magna salina clericus Magdeburgensis dio- cesis, publicus jmperiali auctoritate notarius, predictis omnibus vna cum prefatis testibus presens interfui, 10 eaque in publicam formam redigens meo consueto signo et nomine signaui rogatus. Tenor vero protestacionis et peticionis talis est. Coram vobis honorabili patri et domino Conrado pre- posito canonicorum regularium sancte Affre in Misna, qui vos dicitis judicem a venerabili patre domino Withegone episcopo Misnensi delegatum, in causa que vertitur seu verti speratur inter discretos viros et dominum Nicolaum Ebirhardum canonicum ecclesie Budisinensis parte ex vna, et Hermannum Thesauri 20 notarium serenissimi principis domini Johannis regis Boemie ex altera, non tamen iudice sed viro hono- rabili: ego Henricus dictus de Dier plebanus in Sora notarius terrarum Gorlicensis et Budissinensis prefati domini regis Boemie et procurator dicti Hermanni procuratorio nomine ipsius compareo et ante omnia protestor nomine quo supra, quod per meam conpa- ritionem non intendo vestram iurisdiccionem, si quam habetis, approbare, nec in uos per uotum consentire et si aliquid proponendum dicendum vel faciendum 30 per que viderer vestram iurisdiccionem aliqualiter approbare, protestor nomine quo dicta volo haberi et habeo pro non dictis, proposita et facta pro non propositis et non factis, et peto nomine quo supra copiam peticionis partis aduerse et mihi terminum 35 assignari competentem ad dicendum contra impetran- tem et personam impetratam et formam commissionis ac excepciones declinatorias dilatorias peremptorias componendas qualescunque. Hanc protestacionem in modum peticionis do et exhibeo et cum sit iusta et 40 racionabilis per vos ipsam admitti peto. His factis dominus iudex assignauit dicto procu- 5 15 25
334 honorabilibus discretis domino Conrado magistro hospitalis in Stynauia ordinis sancti spiritus Wratis- lauiensis diocesis, domino Reynaldo de Oppauia vicario perpetuo ecclesie Wratislauiensis et magistro Friderico de Liuonia iam dicto, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Et ego Johannes quondam Jo- hannes de magna salina clericus Magdeburgensis dio- cesis, publicus jmperiali auctoritate notarius, predictis omnibus vna cum prefatis testibus presens interfui, 10 eaque in publicam formam redigens meo consueto signo et nomine signaui rogatus. Tenor vero protestacionis et peticionis talis est. Coram vobis honorabili patri et domino Conrado pre- posito canonicorum regularium sancte Affre in Misna, qui vos dicitis judicem a venerabili patre domino Withegone episcopo Misnensi delegatum, in causa que vertitur seu verti speratur inter discretos viros et dominum Nicolaum Ebirhardum canonicum ecclesie Budisinensis parte ex vna, et Hermannum Thesauri 20 notarium serenissimi principis domini Johannis regis Boemie ex altera, non tamen iudice sed viro hono- rabili: ego Henricus dictus de Dier plebanus in Sora notarius terrarum Gorlicensis et Budissinensis prefati domini regis Boemie et procurator dicti Hermanni procuratorio nomine ipsius compareo et ante omnia protestor nomine quo supra, quod per meam conpa- ritionem non intendo vestram iurisdiccionem, si quam habetis, approbare, nec in uos per uotum consentire et si aliquid proponendum dicendum vel faciendum 30 per que viderer vestram iurisdiccionem aliqualiter approbare, protestor nomine quo dicta volo haberi et habeo pro non dictis, proposita et facta pro non propositis et non factis, et peto nomine quo supra copiam peticionis partis aduerse et mihi terminum 35 assignari competentem ad dicendum contra impetran- tem et personam impetratam et formam commissionis ac excepciones declinatorias dilatorias peremptorias componendas qualescunque. Hanc protestacionem in modum peticionis do et exhibeo et cum sit iusta et 40 racionabilis per vos ipsam admitti peto. His factis dominus iudex assignauit dicto procu- 5 15 25
Strana 335
335 ratori terminum peremptorium, feriam quartam post exaltacionem sancte crucis pro primum ad faciendum et proponendum que in sua peticione contineant, pre- sentibus honorabilibus viris et discretis domino Hen- rico preposito Budisinensi, domino Henrico preposito Haynensi, Alberto Ekhardj, Hermanno de Dier, Nicolao de Coseliz perpetuis vicarijs ecclesie Misnensis testi- bus ad hoc vocatis et rogatis. Quo termino adueniente et continente in feriam sextam sequentem in horam primam in presencia iudicis predicti sedentis pro tribunali presentibus honorabili viro et discreto do- mino Henrico preposito Budisnensi, Johanne de Gorlicz, Tilmanno quondam plebano in Dobrin, canonicis re- gularibus et Petro scolare dicti domini prepositi et me notario subscripto. Henricus de Dier procurator dicti domini Hermanni Thesauri, procuratorio nomine respondit libello oblato per dictum Nicolaum litem contestandi ea que in predicto libello continentur esse vera et in ipso petiuit fieri debere. Renunciauit eciam omni actioni et iuri si quam et quod dictus Hermannus dominus jus habuerit vel habere potu- isset ex presentacione dicti domini regis in capellam predictam, propter quod dictus dominus Nicolaus petijt a dicto iudice sibi dictam capellam cum suis pertinencijs sentencialiter adiudicari et nihilominus 25 decerni ac restituenda esse bona eiusdem capelle oc- cupata de facto per dominum Hermannum antedictum seu alium quemcunque. Prepositus dictus iudex dictis partibus presentibus et testibus jam dictis sedendo tulit et personaliter legit in scriptis sentenciam in 30 hec verba: Nos Conradus dei gracia prepositus canonicorum regularium apud sanctam Affram in Misna, iudex de- legatus a reuerendo domino nostro Withegone epis- copo Misnensis ecclesie inter dominum Nicolaum 35 Eberhardi canonicum ecclesie Budisnensis et Hermannum Thesauri notarium illustris principis domini Johannis regis Boemie, partibus eisdem conuocatis et domino Nicolao comparente coram nobis per se, domino uero Hermanno per procuratorem videlicet dominum Hen- 40 ricum de Dier dictus dominus Nicolaus proposuit 5 10 15 20
335 ratori terminum peremptorium, feriam quartam post exaltacionem sancte crucis pro primum ad faciendum et proponendum que in sua peticione contineant, pre- sentibus honorabilibus viris et discretis domino Hen- rico preposito Budisinensi, domino Henrico preposito Haynensi, Alberto Ekhardj, Hermanno de Dier, Nicolao de Coseliz perpetuis vicarijs ecclesie Misnensis testi- bus ad hoc vocatis et rogatis. Quo termino adueniente et continente in feriam sextam sequentem in horam primam in presencia iudicis predicti sedentis pro tribunali presentibus honorabili viro et discreto do- mino Henrico preposito Budisnensi, Johanne de Gorlicz, Tilmanno quondam plebano in Dobrin, canonicis re- gularibus et Petro scolare dicti domini prepositi et me notario subscripto. Henricus de Dier procurator dicti domini Hermanni Thesauri, procuratorio nomine respondit libello oblato per dictum Nicolaum litem contestandi ea que in predicto libello continentur esse vera et in ipso petiuit fieri debere. Renunciauit eciam omni actioni et iuri si quam et quod dictus Hermannus dominus jus habuerit vel habere potu- isset ex presentacione dicti domini regis in capellam predictam, propter quod dictus dominus Nicolaus petijt a dicto iudice sibi dictam capellam cum suis pertinencijs sentencialiter adiudicari et nihilominus 25 decerni ac restituenda esse bona eiusdem capelle oc- cupata de facto per dominum Hermannum antedictum seu alium quemcunque. Prepositus dictus iudex dictis partibus presentibus et testibus jam dictis sedendo tulit et personaliter legit in scriptis sentenciam in 30 hec verba: Nos Conradus dei gracia prepositus canonicorum regularium apud sanctam Affram in Misna, iudex de- legatus a reuerendo domino nostro Withegone epis- copo Misnensis ecclesie inter dominum Nicolaum 35 Eberhardi canonicum ecclesie Budisnensis et Hermannum Thesauri notarium illustris principis domini Johannis regis Boemie, partibus eisdem conuocatis et domino Nicolao comparente coram nobis per se, domino uero Hermanno per procuratorem videlicet dominum Hen- 40 ricum de Dier dictus dominus Nicolaus proposuit 5 10 15 20
Strana 336
336 suam peticionem in libello suo in hec verba: Coram vobis etc., ad quam peticionem seu libellum predictus dominus Henricus procurator dicti domini Hermanni nomine procuratorio respondit ea que in predicto li- bello continentur esse vera et in ipso petita fieri debere, renuncians omni actioni et iuri si quam vel si quod dictus dominus Hermannus dominus suus habuit vel habere potuisset, ex presentacione predicti domini regis in capella predicta. Propter quod nos de consilio prudentum dicto domino Nicolao senten- tialiter adiudicamus dictam capellam cum omnibus bonis pertinentibus ad ipsam dicto domino Hermanno super ea perpetuum silentium imponendo et nihilo- minus pronunciamus dicto domino Nicolao esse resti- 15 tuenda bona eiusdem capelle occupata de facto per dictum dominum Hermannum aut per quemcunque alium. Lata est hec diffinitiua sententia anno domini M°CCCOXXXIX°., feria sexta post exaltationem sancte crucis jndictione septima hora prima in domo habi- 20 tacionis dicti prepositi canonici presentibus testibus iam supra dictis ad hec vocatis et rogatis. 5 10 Et ego Nicolaus de Vriberg quondam Conradi clericus Misnensis diocesis omnibus et singulis pre- missis et dum si fierent vna cum dictis testibus die- 25 bus et locis suis presens interfui et audiui omnia et singula premissa et propria manu ea fideliter con- scripsi et in hanc publicam formam redegi meoque consueto signo et nomine in testimonium premissorum signaui requisitus et rogatus. 30 (Aus dem copialbuche tom. III. p. 122 b. —123 b. im Bautzner domarchive.)
336 suam peticionem in libello suo in hec verba: Coram vobis etc., ad quam peticionem seu libellum predictus dominus Henricus procurator dicti domini Hermanni nomine procuratorio respondit ea que in predicto li- bello continentur esse vera et in ipso petita fieri debere, renuncians omni actioni et iuri si quam vel si quod dictus dominus Hermannus dominus suus habuit vel habere potuisset, ex presentacione predicti domini regis in capella predicta. Propter quod nos de consilio prudentum dicto domino Nicolao senten- tialiter adiudicamus dictam capellam cum omnibus bonis pertinentibus ad ipsam dicto domino Hermanno super ea perpetuum silentium imponendo et nihilo- minus pronunciamus dicto domino Nicolao esse resti- 15 tuenda bona eiusdem capelle occupata de facto per dictum dominum Hermannum aut per quemcunque alium. Lata est hec diffinitiua sententia anno domini M°CCCOXXXIX°., feria sexta post exaltationem sancte crucis jndictione septima hora prima in domo habi- 20 tacionis dicti prepositi canonici presentibus testibus iam supra dictis ad hec vocatis et rogatis. 5 10 Et ego Nicolaus de Vriberg quondam Conradi clericus Misnensis diocesis omnibus et singulis pre- missis et dum si fierent vna cum dictis testibus die- 25 bus et locis suis presens interfui et audiui omnia et singula premissa et propria manu ea fideliter con- scripsi et in hanc publicam formam redegi meoque consueto signo et nomine in testimonium premissorum signaui requisitus et rogatus. 30 (Aus dem copialbuche tom. III. p. 122 b. —123 b. im Bautzner domarchive.)
Strana 337
337 CCXL. Conrad praepositus des domstifts Meissen fordert den pfarrer zu Budissin auf, falls ein gewisser bürger Decanus die güter der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin dem praebenden- inhaber Nicolaus nicht herausgebe, ersteren in den bann zu thun. D. Misne, 21. sept. (feria IV. p. octauas natiuit. Marie) 1339. 5 Conradus dei gracia prepositus canonicorum re- gularium apud sanctam Affram in Misna, iudex in 10 causa que vertitur inter dictum dominum Nicolaum canonicum ecclesie Budisinensis et dominum Herman- num notarium illustris principis domini Johannis regis Bohemie, a venerabili patre domino Withegone epis- copo Misnensi delegatus, honorabili viro plebano ec- 15 clesie Budisinensis salutem in domino. Quia dominus Heinricus de Dier procurator Hermanni Thesauri no- mine procuratorio omni juri si quod dictus Hermannus habeat ad capellam sitam in castro Budissin renun- ciauerit: nos de consilio sapientum domino Nicolao 20 canonico Budissinensi eandem adjudicauimus, decer- nentes sibi esse restituenda bona ipsius capelle, occupata per quemcunque. Et vt didicimus, quidam Decanus nomine, ciuis Budissinensis eadem bona oc- cupare non desistit: Quare vobis in virtute sancte 25 obediencie sub pena suspensionis ingressus ecclesie quantum dierum monitione premissis in vos ferimus. Si nostrum imo verius domini episcopi mandatum adimplere negligeritis districte precipiendo mandamus quatenus dictum Decanum peremptorie moneatis vt 30 infra tres dies a recepcione presencium ab huiusmodi occupacione desistat, alioquin ipsum quem ex nunc provt ex tunc excommunicauimus dei nomine in his scriptis excommunicatum singulis diebus dominicis publice nunciatis. Datum Misne feria sexta proxima 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 43
337 CCXL. Conrad praepositus des domstifts Meissen fordert den pfarrer zu Budissin auf, falls ein gewisser bürger Decanus die güter der Mariencapelle auf dem schlosse zu Budissin dem praebenden- inhaber Nicolaus nicht herausgebe, ersteren in den bann zu thun. D. Misne, 21. sept. (feria IV. p. octauas natiuit. Marie) 1339. 5 Conradus dei gracia prepositus canonicorum re- gularium apud sanctam Affram in Misna, iudex in 10 causa que vertitur inter dictum dominum Nicolaum canonicum ecclesie Budisinensis et dominum Herman- num notarium illustris principis domini Johannis regis Bohemie, a venerabili patre domino Withegone epis- copo Misnensi delegatus, honorabili viro plebano ec- 15 clesie Budisinensis salutem in domino. Quia dominus Heinricus de Dier procurator Hermanni Thesauri no- mine procuratorio omni juri si quod dictus Hermannus habeat ad capellam sitam in castro Budissin renun- ciauerit: nos de consilio sapientum domino Nicolao 20 canonico Budissinensi eandem adjudicauimus, decer- nentes sibi esse restituenda bona ipsius capelle, occupata per quemcunque. Et vt didicimus, quidam Decanus nomine, ciuis Budissinensis eadem bona oc- cupare non desistit: Quare vobis in virtute sancte 25 obediencie sub pena suspensionis ingressus ecclesie quantum dierum monitione premissis in vos ferimus. Si nostrum imo verius domini episcopi mandatum adimplere negligeritis districte precipiendo mandamus quatenus dictum Decanum peremptorie moneatis vt 30 infra tres dies a recepcione presencium ab huiusmodi occupacione desistat, alioquin ipsum quem ex nunc provt ex tunc excommunicauimus dei nomine in his scriptis excommunicatum singulis diebus dominicis publice nunciatis. Datum Misne feria sexta proxima 35 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 43
Strana 338
338 post octauas natiuitatis Marie, in signum excommu- nicationis litteram redditis vestro sub sigillo. (Aus dem copialbuche tom. III. p. 130 b. 131. im Bautzner domarchive.) 5 CCXLI. Der rath zu Naumburg bekennt, dass der streit zwischen Naumburg und Görlitz wegen des waids beigelegt sei. D. 8. juni (donnerstag in der pfingstwoche) 1340. Wie Kirstan von Jhene vnd Johans Wenige rates- meister, Apez von Jhene, Heinrich irn Siborte, Wer- ner von dem Rode, Johans von Muchele, Arnold vleisschhower, Heinrich, eldeste, Conrad Winchusen, Conrad Herzoge, Thilo von Cosene vnd Heinrich Schimen, meister rates lute vnd di stat gemeine zu Nuwenburg bekennen offelichen an disen kegen- werden brive, das wie mit den ersamen luten den burgermeister vnd den gesworn vnd der stat zu Gorlitz mit hulfe vnd mit rate der biderben lute 20 des burgermeisters vnd des rates zu Dreseden vmme alle den gebrechen der tzwissen in vnd vns, an schaden vnd in welcher wissz gewesit ist, gutliche vnd genceliche berichtet sint mit vuser beider sit guten willen, vnd solle wir vnd alle vnse nachcume- 25 linge von vnser stat die da varen zcu Gorlitz mit weite nach deme tage also he geschatzet wirt, nicht lenger wenne vir wochen lege, vnd alle recht der wie si vnderwise mugen vnd von alder gehabet haben vns liplichen vnd genclichen zu vurdine mit 30 guten willen. Vnd globen ouch ane allerleye argelist vor vns vnd vor alle di di durch vnsen willen tven vnd laze wollen, dise vorbeschribene berichtunge vnd sune stetelichen vnd gencelichen zu haldene. Diz 10 15
338 post octauas natiuitatis Marie, in signum excommu- nicationis litteram redditis vestro sub sigillo. (Aus dem copialbuche tom. III. p. 130 b. 131. im Bautzner domarchive.) 5 CCXLI. Der rath zu Naumburg bekennt, dass der streit zwischen Naumburg und Görlitz wegen des waids beigelegt sei. D. 8. juni (donnerstag in der pfingstwoche) 1340. Wie Kirstan von Jhene vnd Johans Wenige rates- meister, Apez von Jhene, Heinrich irn Siborte, Wer- ner von dem Rode, Johans von Muchele, Arnold vleisschhower, Heinrich, eldeste, Conrad Winchusen, Conrad Herzoge, Thilo von Cosene vnd Heinrich Schimen, meister rates lute vnd di stat gemeine zu Nuwenburg bekennen offelichen an disen kegen- werden brive, das wie mit den ersamen luten den burgermeister vnd den gesworn vnd der stat zu Gorlitz mit hulfe vnd mit rate der biderben lute 20 des burgermeisters vnd des rates zu Dreseden vmme alle den gebrechen der tzwissen in vnd vns, an schaden vnd in welcher wissz gewesit ist, gutliche vnd genceliche berichtet sint mit vuser beider sit guten willen, vnd solle wir vnd alle vnse nachcume- 25 linge von vnser stat die da varen zcu Gorlitz mit weite nach deme tage also he geschatzet wirt, nicht lenger wenne vir wochen lege, vnd alle recht der wie si vnderwise mugen vnd von alder gehabet haben vns liplichen vnd genclichen zu vurdine mit 30 guten willen. Vnd globen ouch ane allerleye argelist vor vns vnd vor alle di di durch vnsen willen tven vnd laze wollen, dise vorbeschribene berichtunge vnd sune stetelichen vnd gencelichen zu haldene. Diz 10 15
Strana 339
339 sint gezuc Niclaus von der Kemnitz der burger- meister, Nicolaus munzmeister, Ditrich von der Kem- nitz, Johanns von Wilensdorf, Jacof Groze, Peter vs der muncz, Winant Cigeler schepfen vnd geswornen zu Dreseden. Zu dirre rede geczucnisse habe wie vnser stat jnsigel an disen brif lazen gehangen. Diz is geschen nach gotes geburt thusent druhundert in deme vircigesten jare in deme donrestage in der pfin- kestwochen. 5 (Aus dem originale im rathsarchive zu Görlitz, mit dem 10 Naumburger stadtsiegel in bleichem wachse.) CCXLII. König Johann von Böhmen verbietet zum vor- theile der stadt Görlitz den strassenzug nach Zittau über Friedland. D. Prag, 28. mai (fer. VI. ante trinitatis) 1341. 15 Nos Johannes dei gracia Boemie rex ae Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium vniuersis quod inter fideles nostros dilectos ciues ciuitatum nostrarum Gorlitzensis et Sittauiensis super 20 transitu stratarum per Sydenberg et Schonberg in districtu Gorlitzensi et quibusdam juribus litis con- troversia extitit, ad cuius sopicionem predictis ciui- bus vtriusque ciuitatis terminum ad nostram presen- ciam presignando, deputauimus deputatum, in quo 25 predicti ciues nostri Gorlicenses, coram nobis jure et antiquo testimonio marchionis Brandenburgensis demonstrarunt racionabiliter, quod eciam inantea per- petuis temporibus sanximus et statuimus a singulis mercatoribus et vectoribus cum quibuscunque rebus 30 transeuntibus infallibiliter obseruari, videlicet vt om- nes mercatores vectores et quilibet de Saxonia Po- lonia vel aliunde transeuntes, vt predicitur cum dis- 43*
339 sint gezuc Niclaus von der Kemnitz der burger- meister, Nicolaus munzmeister, Ditrich von der Kem- nitz, Johanns von Wilensdorf, Jacof Groze, Peter vs der muncz, Winant Cigeler schepfen vnd geswornen zu Dreseden. Zu dirre rede geczucnisse habe wie vnser stat jnsigel an disen brif lazen gehangen. Diz is geschen nach gotes geburt thusent druhundert in deme vircigesten jare in deme donrestage in der pfin- kestwochen. 5 (Aus dem originale im rathsarchive zu Görlitz, mit dem 10 Naumburger stadtsiegel in bleichem wachse.) CCXLII. König Johann von Böhmen verbietet zum vor- theile der stadt Görlitz den strassenzug nach Zittau über Friedland. D. Prag, 28. mai (fer. VI. ante trinitatis) 1341. 15 Nos Johannes dei gracia Boemie rex ae Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium vniuersis quod inter fideles nostros dilectos ciues ciuitatum nostrarum Gorlitzensis et Sittauiensis super 20 transitu stratarum per Sydenberg et Schonberg in districtu Gorlitzensi et quibusdam juribus litis con- troversia extitit, ad cuius sopicionem predictis ciui- bus vtriusque ciuitatis terminum ad nostram presen- ciam presignando, deputauimus deputatum, in quo 25 predicti ciues nostri Gorlicenses, coram nobis jure et antiquo testimonio marchionis Brandenburgensis demonstrarunt racionabiliter, quod eciam inantea per- petuis temporibus sanximus et statuimus a singulis mercatoribus et vectoribus cum quibuscunque rebus 30 transeuntibus infallibiliter obseruari, videlicet vt om- nes mercatores vectores et quilibet de Saxonia Po- lonia vel aliunde transeuntes, vt predicitur cum dis- 43*
Strana 340
340 10 20 trictum Gorlicensem actigerint, principaliter trans ciuitatem nostram Gorlicensem transire et singula iura ac conswetudines ibidem debitas seu ab antiquo obseruatas obseruare debeant et explere. Inhibemus 5 itaque et inhiberi mandamus, vt nullus ammodo stra- tas per Fridlant cum quibuspiam mercibus seu aliis rebus transire debeat, prout indignacionem regiam et corporum ac rerum periculum voluerit euitare. Committimus igitur illustri Karolo marchioni Morauie primogenito nostro carissimo et ceteris nostris here- dibus et successoribus, et mandamus vniuersis nostris officialibus presentibus et futuris, quatenus predictos ciues nostros Gorlitzenses in pretactis gracijs juribus et conswetudinibus conseruare et predictas stratas 15 trans Fridlant ceterasque in districtu Gorlicensi pro- hibitas inhibeant et per alias stratas ad dictam ci- uitatem nostram Gorlicensem transire singulos arceant et compellant, secusque facientes in rebus et cor- pore nostra auctoritate punire debeant graui pena, harum quibus nostrum majus sigillum appendendum duximus testimonio literarum. Datum Prage feria sexta ante trinitatis anno domini millesimo trecen- tesimo quadragesimo primo. (Aus dem originale auf pergament im gorlitzer rathsarchive, 25 mit anhangendem reitersiegel, auf welchem ein rücksiegel sich findet. Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 193.; Ley- ser diss. de via regia etc. p. 19.) CCXLIII. König Johann von Böhmen bestimmt, dass die 30 lehnsträger im görlitzer lande von ihren gütern ausser den schuldigen diensten nichts als einen zins unter dem namen peticio von der schoss- hufe zahlen sollen. D. Prag, 13. august (in die Hypoliti) 1344. 35 Nos Joannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium
340 10 20 trictum Gorlicensem actigerint, principaliter trans ciuitatem nostram Gorlicensem transire et singula iura ac conswetudines ibidem debitas seu ab antiquo obseruatas obseruare debeant et explere. Inhibemus 5 itaque et inhiberi mandamus, vt nullus ammodo stra- tas per Fridlant cum quibuspiam mercibus seu aliis rebus transire debeat, prout indignacionem regiam et corporum ac rerum periculum voluerit euitare. Committimus igitur illustri Karolo marchioni Morauie primogenito nostro carissimo et ceteris nostris here- dibus et successoribus, et mandamus vniuersis nostris officialibus presentibus et futuris, quatenus predictos ciues nostros Gorlitzenses in pretactis gracijs juribus et conswetudinibus conseruare et predictas stratas 15 trans Fridlant ceterasque in districtu Gorlicensi pro- hibitas inhibeant et per alias stratas ad dictam ci- uitatem nostram Gorlicensem transire singulos arceant et compellant, secusque facientes in rebus et cor- pore nostra auctoritate punire debeant graui pena, harum quibus nostrum majus sigillum appendendum duximus testimonio literarum. Datum Prage feria sexta ante trinitatis anno domini millesimo trecen- tesimo quadragesimo primo. (Aus dem originale auf pergament im gorlitzer rathsarchive, 25 mit anhangendem reitersiegel, auf welchem ein rücksiegel sich findet. Gedruckt in Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 193.; Ley- ser diss. de via regia etc. p. 19.) CCXLIII. König Johann von Böhmen bestimmt, dass die 30 lehnsträger im görlitzer lande von ihren gütern ausser den schuldigen diensten nichts als einen zins unter dem namen peticio von der schoss- hufe zahlen sollen. D. Prag, 13. august (in die Hypoliti) 1344. 35 Nos Joannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium
Strana 341
341 vniuersis. Decet excellenciam principis suorum fide- lium inuigilare commoditatibus, ne per decursum tem- poris singula ab hominum memoria deducentis in suis iuribus et libertatibus quomodolibet defraudentur. Cum itaque fideles nostri dilecti homagiales seu feu- dales districtus Gorlicensis summa promptitudine nostris beneplacitis conformare studeant, servicijs indefessis, ipsorum benivolencie de munificencia regia prout dignum decernimus duximus occurrendum, volentes et statuentes decreto perpetuo, ut ipsi et 10 quilibet eorum omnibus juribus gracijs et libertatibus ipsis per illustres principes marchiones Brandenbur- genses et nos iuxtu ipsorum et nostrarum literarum continenciam datis et concessis potiri debeant perpetuo et gaudere, et eisdem juribus libertatibus immuni- tatibus bona quelibet ipsorum in antea possidere debeant, quibus ex hactenus possederunt, de ipsisque pretor seruicia debita nil aliud, quam nomine peti- cionis in festo beati Michaelis de quolibet laneo qui wulgariter schozhub dicitur, sex grossos Pragenses 20 vnum modium siliginis et duos modios auene con- suete et usualis eiusdem districtus mensure annis singulis soluere teneantur. Quibus solutis ab om- nibus aliis grauaminibus soluti sint et esse debeant penitus et exemti. Committimus igitur illustri Karolo 25 marchioni Morauie primogenito et ceteris 1) nostris heredibus ac successoribus, et mandamus vniuersis capitaneis aduocatis ac2) quibuslibet nostris officia- libus et fidelibus presentibus et futuris, quatenus predictos homagiales feudales et vasallos nostros tam milites quam seruos contra tenorem literarum ipsis a quondam marchionibus Brandenburgensibus felicis memorie et a nobis super quibuscunque iuribus libertatibus donacionibus obligacionibus con- cessionibus ac quibuslibet alijs gracijs et donacio- nibus datarum, et etiam contra tenorem presentium non impediant nec sinant per quempiam jmpediri. sed pocius circa omnia in eisdem expressa manu- teneant nostro nomine et conseruent. Si quis uero ausu temerario huic nostro mandato contraire pre- 1) cunctis. 2) et. 5 15 30 35
341 vniuersis. Decet excellenciam principis suorum fide- lium inuigilare commoditatibus, ne per decursum tem- poris singula ab hominum memoria deducentis in suis iuribus et libertatibus quomodolibet defraudentur. Cum itaque fideles nostri dilecti homagiales seu feu- dales districtus Gorlicensis summa promptitudine nostris beneplacitis conformare studeant, servicijs indefessis, ipsorum benivolencie de munificencia regia prout dignum decernimus duximus occurrendum, volentes et statuentes decreto perpetuo, ut ipsi et 10 quilibet eorum omnibus juribus gracijs et libertatibus ipsis per illustres principes marchiones Brandenbur- genses et nos iuxtu ipsorum et nostrarum literarum continenciam datis et concessis potiri debeant perpetuo et gaudere, et eisdem juribus libertatibus immuni- tatibus bona quelibet ipsorum in antea possidere debeant, quibus ex hactenus possederunt, de ipsisque pretor seruicia debita nil aliud, quam nomine peti- cionis in festo beati Michaelis de quolibet laneo qui wulgariter schozhub dicitur, sex grossos Pragenses 20 vnum modium siliginis et duos modios auene con- suete et usualis eiusdem districtus mensure annis singulis soluere teneantur. Quibus solutis ab om- nibus aliis grauaminibus soluti sint et esse debeant penitus et exemti. Committimus igitur illustri Karolo 25 marchioni Morauie primogenito et ceteris 1) nostris heredibus ac successoribus, et mandamus vniuersis capitaneis aduocatis ac2) quibuslibet nostris officia- libus et fidelibus presentibus et futuris, quatenus predictos homagiales feudales et vasallos nostros tam milites quam seruos contra tenorem literarum ipsis a quondam marchionibus Brandenburgensibus felicis memorie et a nobis super quibuscunque iuribus libertatibus donacionibus obligacionibus con- cessionibus ac quibuslibet alijs gracijs et donacio- nibus datarum, et etiam contra tenorem presentium non impediant nec sinant per quempiam jmpediri. sed pocius circa omnia in eisdem expressa manu- teneant nostro nomine et conseruent. Si quis uero ausu temerario huic nostro mandato contraire pre- 1) cunctis. 2) et. 5 15 30 35
Strana 342
342 sumpserit indignacionem regiam et graue rerum suarum dispendium se nouerit incursurum harum quibus nostrum maius sigillum appendendum duxi- mus testimonio literarum. Actum et datum Prage in presencia et sub testimonio nostrorum fidelium dilec- torum Conradi de Sleida, Didrici de Hernichen 1), Herr- mannj de Brandenburg, Christiani et Rudlini domi- norum de Gerharsdorf2), Johannis de Gorgoniz et Alberti3) notarij, anno domini millesimo trecentesimo 10 quadragesimo primo in die beati Hypoliti 4) martyris. 5 (Gedruckt in Redern, Lusatia super. diplom. p. 1., verglichen mit einer alten beglaubigten abschrift im landständischen archive zu Görlitz. Die angegebenen varianten finden sich in letzterer.) CCXLIV. 15 Konig Johann von Böhmen befreit die bürger zu Löbau von der obergerichtsbarkeit in Bu- dissin und weist dieselben vor ihren erbrichter zu Löbau. D. Prag, 23. december (dominica proxima ante nativitatem Christi) 1341. Nos Johannes dei gracia Bohemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium vniuersis, quod cupimus ex animo condiciones ciui- tatum nostrarum meliores facere et earum ciues et jncolas in ipsorum iuribus conseruare vel eo nobis 25 melius seruire valeant, quanto se in jpsorum juribus magis et graciosius esse senserint conseruatos. Sic etenim maturo consiliariorum nostrorum prehabito consilio, sanctione perpetua statuimus et ordinamus, vt omnes et singuli ciuitatis nostre Lobauie ciues et 30 jncole, ammodo jn judicium prouinciale in Budissen non debeant vel possint aliqualiter euocari, sed qui- 20 1) Heincherin. 2) Gerharczdorf. 3) Alberici. 4) Ypoliti.
342 sumpserit indignacionem regiam et graue rerum suarum dispendium se nouerit incursurum harum quibus nostrum maius sigillum appendendum duxi- mus testimonio literarum. Actum et datum Prage in presencia et sub testimonio nostrorum fidelium dilec- torum Conradi de Sleida, Didrici de Hernichen 1), Herr- mannj de Brandenburg, Christiani et Rudlini domi- norum de Gerharsdorf2), Johannis de Gorgoniz et Alberti3) notarij, anno domini millesimo trecentesimo 10 quadragesimo primo in die beati Hypoliti 4) martyris. 5 (Gedruckt in Redern, Lusatia super. diplom. p. 1., verglichen mit einer alten beglaubigten abschrift im landständischen archive zu Görlitz. Die angegebenen varianten finden sich in letzterer.) CCXLIV. 15 Konig Johann von Böhmen befreit die bürger zu Löbau von der obergerichtsbarkeit in Bu- dissin und weist dieselben vor ihren erbrichter zu Löbau. D. Prag, 23. december (dominica proxima ante nativitatem Christi) 1341. Nos Johannes dei gracia Bohemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium vniuersis, quod cupimus ex animo condiciones ciui- tatum nostrarum meliores facere et earum ciues et jncolas in ipsorum iuribus conseruare vel eo nobis 25 melius seruire valeant, quanto se in jpsorum juribus magis et graciosius esse senserint conseruatos. Sic etenim maturo consiliariorum nostrorum prehabito consilio, sanctione perpetua statuimus et ordinamus, vt omnes et singuli ciuitatis nostre Lobauie ciues et 30 jncole, ammodo jn judicium prouinciale in Budissen non debeant vel possint aliqualiter euocari, sed qui- 20 1) Heincherin. 2) Gerharczdorf. 3) Alberici. 4) Ypoliti.
Strana 343
343 libet eos inpetens pro quacumque causa justiciam ab ipsis in dicta ciuitate coram iudice ipsius ciui- tatis Lobauie hereditario jure, quo ipsa ciuitas frui- tur requirere debeat justicia mediante. Committimus igitur vniuersis et singulis capitaneis et quibuslibet officialibus et fidelibus presentibus et futuris, quate- nus ipsos prefatos ciues nostros ad judicium prouin- ciale amodo citare non debeant nec sinant per quempiam euocari, sed quoslibet eos impetentes, ad iudicem hereditarium dicte ciuitatis nostre Lobauie dirigant pro consecucione justicie et remittant. Si quis vero ausu temerario huic nostro mandato con- traire presumpserit, jndignacionem regiam et graue rerum suarum dispendium se nouerit incursurum harum quibus nostrum maius sigillum appendendum duximus testimonio literarum. Datum Prage domi- nica proxima ante festum natiuitatis Christi anno natiuitatis ejusdem millesimo tricentesimo quadrage- simo primo. 5 10 15 (Aus dem originale im löbauer rathsarchive, verglichen mit 20 des königs Wladislaw bestätigung von 1493, in beglaubigter ab- schrift des raths zu Görlitz von 1528. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. I., no. CLIII., p. 552 ff.) CCXLV. König Johann von Böhmen wiederholt den 25 bürgern zu Görlitz die bestätigung des magde- burger rechts, und will, dass sie nur vor dem erbrichter in Görlitz zu recht stehen sollen. D. Prag, 27. januar (dominica circumdederunt) 1342. 30 Johannes dei gracia Boemie rex Lucenburgensis comes prudentibus iuris et discretis magistro ciuium consilio et juratis ciuibus ciuitatis nostre Gorlicensis
343 libet eos inpetens pro quacumque causa justiciam ab ipsis in dicta ciuitate coram iudice ipsius ciui- tatis Lobauie hereditario jure, quo ipsa ciuitas frui- tur requirere debeat justicia mediante. Committimus igitur vniuersis et singulis capitaneis et quibuslibet officialibus et fidelibus presentibus et futuris, quate- nus ipsos prefatos ciues nostros ad judicium prouin- ciale amodo citare non debeant nec sinant per quempiam euocari, sed quoslibet eos impetentes, ad iudicem hereditarium dicte ciuitatis nostre Lobauie dirigant pro consecucione justicie et remittant. Si quis vero ausu temerario huic nostro mandato con- traire presumpserit, jndignacionem regiam et graue rerum suarum dispendium se nouerit incursurum harum quibus nostrum maius sigillum appendendum duximus testimonio literarum. Datum Prage domi- nica proxima ante festum natiuitatis Christi anno natiuitatis ejusdem millesimo tricentesimo quadrage- simo primo. 5 10 15 (Aus dem originale im löbauer rathsarchive, verglichen mit 20 des königs Wladislaw bestätigung von 1493, in beglaubigter ab- schrift des raths zu Görlitz von 1528. Zuerst gedruckt bei Tzschoppe und Stenzel, urkundensamml. I., no. CLIII., p. 552 ff.) CCXLV. König Johann von Böhmen wiederholt den 25 bürgern zu Görlitz die bestätigung des magde- burger rechts, und will, dass sie nur vor dem erbrichter in Görlitz zu recht stehen sollen. D. Prag, 27. januar (dominica circumdederunt) 1342. 30 Johannes dei gracia Boemie rex Lucenburgensis comes prudentibus iuris et discretis magistro ciuium consilio et juratis ciuibus ciuitatis nostre Gorlicensis
Strana 344
344 5 15 20 25 35 fidelibus nostris dilectis graciam nostram et omne bonum. Quemadmodum nobis per uestrum conciuem et coniuratum pro uiris religiosis fratribus minoribus vobis commorantibus plenius declarastis, quod se ciuitatis iuribus ingerunt et opponunt nobis in dis- plicenciam et vobis quodammodo in grauamen, quod tamen tolerare nequimus nec valemus. Promittimus enim sincere et spondemus harum serie firmiter statuentes, quod non obstantibus aliqualibus euen- 10 tibus aut casibus, vos et ciuitatem nostram in vni- uersis et singulis juribus et gracijs quibus ab antiquis principibus marchionibus Brandenburgensibus diue recordacionis predecessoribus nostris nec non juribus ciuitatis Magdeburgensis freti estis et gauisi, volumus inuiolabiliter et inconcusse perpetuo conseruare. Si uero aliquis vos aut aliquem ex vestris conciuibus quocunque censeretur nomine pro hereditate aliqua vobis assita uel eius mobilibus impetretur uel mouea- tur questionem huic serui jura et ritum ciuitatis Magdeburgensis predicte quibus in vestra civitate regimini et potimini coram vestro judice hereditario et nusquam alibi, respondere debeatis. Et quamdiu vos iuxta juris formam ad complementum exhibetis iusticie coram judice hereditario ut predicitur pro hereditatibus et mobilibus in ipso judicio sitis et conprehensis, quod nec ad judicium spirituale nec seculare extra vestram jurisdictionem vos aliqualiter trahere permittatis nec trahere volenti locum detis, et si quid in vobis forsitan aut per spirituales vel 30 seculares attemptatum fuerit ad id vos nullatenus conuertentes. Committimus igitur illustri Karolo mar- chioni Morauie primogenito nostro carissimo nec non mandantes capitaneo nostro Gorlicensi, qui nunc est aut qui pro tempore fuerit nec non alijs nostris officiatis quibuscunque fidelibus nostris dilectis gracie nostre per obtentum, personis secularibus et spiri- tualibus ac omnino volentes, quatenus nostri con- templacione predictos nostros ciues Gorlicenses ac ipsam ciuitatem in vniuersis et singulis suis juribus 40 nullis penitus occasionibus interuenientibus studeant prout indignacionem nostram gravissimam euitare,
344 5 15 20 25 35 fidelibus nostris dilectis graciam nostram et omne bonum. Quemadmodum nobis per uestrum conciuem et coniuratum pro uiris religiosis fratribus minoribus vobis commorantibus plenius declarastis, quod se ciuitatis iuribus ingerunt et opponunt nobis in dis- plicenciam et vobis quodammodo in grauamen, quod tamen tolerare nequimus nec valemus. Promittimus enim sincere et spondemus harum serie firmiter statuentes, quod non obstantibus aliqualibus euen- 10 tibus aut casibus, vos et ciuitatem nostram in vni- uersis et singulis juribus et gracijs quibus ab antiquis principibus marchionibus Brandenburgensibus diue recordacionis predecessoribus nostris nec non juribus ciuitatis Magdeburgensis freti estis et gauisi, volumus inuiolabiliter et inconcusse perpetuo conseruare. Si uero aliquis vos aut aliquem ex vestris conciuibus quocunque censeretur nomine pro hereditate aliqua vobis assita uel eius mobilibus impetretur uel mouea- tur questionem huic serui jura et ritum ciuitatis Magdeburgensis predicte quibus in vestra civitate regimini et potimini coram vestro judice hereditario et nusquam alibi, respondere debeatis. Et quamdiu vos iuxta juris formam ad complementum exhibetis iusticie coram judice hereditario ut predicitur pro hereditatibus et mobilibus in ipso judicio sitis et conprehensis, quod nec ad judicium spirituale nec seculare extra vestram jurisdictionem vos aliqualiter trahere permittatis nec trahere volenti locum detis, et si quid in vobis forsitan aut per spirituales vel 30 seculares attemptatum fuerit ad id vos nullatenus conuertentes. Committimus igitur illustri Karolo mar- chioni Morauie primogenito nostro carissimo nec non mandantes capitaneo nostro Gorlicensi, qui nunc est aut qui pro tempore fuerit nec non alijs nostris officiatis quibuscunque fidelibus nostris dilectis gracie nostre per obtentum, personis secularibus et spiri- tualibus ac omnino volentes, quatenus nostri con- templacione predictos nostros ciues Gorlicenses ac ipsam ciuitatem in vniuersis et singulis suis juribus 40 nullis penitus occasionibus interuenientibus studeant prout indignacionem nostram gravissimam euitare,
Strana 345
345 voluerint constanter conseruare, harum nostrarum quibus nostrum sigillum est impressum testimonio literarum. Datum Prage dominica: circumdederunt anno dominj millesimo trecentesimo quadragesimo secundo. (Gedruckt in Schott’s sammlung etc., vorrede p. X.) CCXLVI. Johannes von Sommerfeld, guardian des franzis- canerklosters in Görlitz, bekundet, dass ein ge- wisser Walther eine tägliche messe sowohl für 10 sein und seiner gattin, als für seiner ältern Czeschan und brüder Crista und Jencko seelen- heil gestiftet habe. D. Görlitz, 25. april (in festo sancti Marci ewangeliste) 1342. Vniuersi fideles hanc literam inspecturi recog- 15 noscant quod ego frater Johannes de Sumiruelt gar- dianus fratrum minorum in Gorlicz cupiens repen- dere uicissitudinem deuocioni ac beneficiis cujusdam Waltheri obligo me ac fratres istius conuentis pre- sentes et futuros ad vnam missam pro defunctus pro 20 animo sue salute nec non ipsius genitoribus scilicet Czeschan cum sua vxore ac fratrum suorum Chris- tani et Jenskonis cottidie perpetuis temporibus du- raturam. Eo et viuente obligo me ac fratres presentes 25 et futuros cottidie ad unam missam de beata virgine sua pro salute temporibus vite sue persoluendam, ut concedente dei clemencia per ejus graciam ac fratrum suffragia viuus amplius in gracia proficeret, defunctus vero una cum suis genitoribus si in penis 30 fuerint cicius absolui et peruenire mereantur ad glo- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 44
345 voluerint constanter conseruare, harum nostrarum quibus nostrum sigillum est impressum testimonio literarum. Datum Prage dominica: circumdederunt anno dominj millesimo trecentesimo quadragesimo secundo. (Gedruckt in Schott’s sammlung etc., vorrede p. X.) CCXLVI. Johannes von Sommerfeld, guardian des franzis- canerklosters in Görlitz, bekundet, dass ein ge- wisser Walther eine tägliche messe sowohl für 10 sein und seiner gattin, als für seiner ältern Czeschan und brüder Crista und Jencko seelen- heil gestiftet habe. D. Görlitz, 25. april (in festo sancti Marci ewangeliste) 1342. Vniuersi fideles hanc literam inspecturi recog- 15 noscant quod ego frater Johannes de Sumiruelt gar- dianus fratrum minorum in Gorlicz cupiens repen- dere uicissitudinem deuocioni ac beneficiis cujusdam Waltheri obligo me ac fratres istius conuentis pre- sentes et futuros ad vnam missam pro defunctus pro 20 animo sue salute nec non ipsius genitoribus scilicet Czeschan cum sua vxore ac fratrum suorum Chris- tani et Jenskonis cottidie perpetuis temporibus du- raturam. Eo et viuente obligo me ac fratres presentes 25 et futuros cottidie ad unam missam de beata virgine sua pro salute temporibus vite sue persoluendam, ut concedente dei clemencia per ejus graciam ac fratrum suffragia viuus amplius in gracia proficeret, defunctus vero una cum suis genitoribus si in penis 30 fuerint cicius absolui et peruenire mereantur ad glo- Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 44
Strana 346
346 5 riam sempiternam. In cujus rei robur et testimonium duxi sigillum conuentus nostri presentibus apponen- dum. Datum Gorlicz temporibus reuerendi patris ac fratris- Johannis custodis et fratris Petri de Dypoldis- walde lectoris et fratris Arnoldi vicegardiani cetero- rumque fratrum seniorum de conuentu. Anno dmni. MCCCXLII in festo scti Marci ewangeliste. (Aus dem originale in meinem besitz. Zuerst gedruckt im N. Laus. magazin, band XXVI., jahrg. 1849, p. 79.) 10 CCXLVII. Carl erstgeborener des königs confirmirt dem domstifte Budissin 8 mark, welche der domherr Heydamus testirt hatte. D, Breslau, 21. october (die XI. millium virginum) 1343. Carolus domini regis Boemie primogenitus, mar- chio Morauie etc., fideli patris et nostro sincere dilecto capitaneo Budissinensi qvi est aut fuit pro tempore salutem cum plenitudine omnis boni. Qvia dominus Heydamus, canonicus Budissinensis exhibitor presen- 20 cium inspiracione diuina pro cultu et augmento diuini numinis, cunctos redditus, citra vII. marcas pro more altaris fundandi in ecclesia Budissinensi in terra Bu- dissin desiderat comparare. Cuius desiderium promo- uere uolentes, cum sit pium et meritorium apud deum, 25 ad comparacionem seu empcionem dictorum reddituum nostrum presentibus adhibemus consensum, tibi ca- pitaneo Budissinensi, qui est aut erit, in his scriptis committimus et presentibus mandamus, qvatenus super promissis vt promittitur redditibus sine impedimento 30 et diccione qvibuslibet consentias comparandis, con- tractum empcionis huiusmodj authoritate regia confir- mando harum mearum testimonio litterarum. Datum 15
346 5 riam sempiternam. In cujus rei robur et testimonium duxi sigillum conuentus nostri presentibus apponen- dum. Datum Gorlicz temporibus reuerendi patris ac fratris- Johannis custodis et fratris Petri de Dypoldis- walde lectoris et fratris Arnoldi vicegardiani cetero- rumque fratrum seniorum de conuentu. Anno dmni. MCCCXLII in festo scti Marci ewangeliste. (Aus dem originale in meinem besitz. Zuerst gedruckt im N. Laus. magazin, band XXVI., jahrg. 1849, p. 79.) 10 CCXLVII. Carl erstgeborener des königs confirmirt dem domstifte Budissin 8 mark, welche der domherr Heydamus testirt hatte. D, Breslau, 21. october (die XI. millium virginum) 1343. Carolus domini regis Boemie primogenitus, mar- chio Morauie etc., fideli patris et nostro sincere dilecto capitaneo Budissinensi qvi est aut fuit pro tempore salutem cum plenitudine omnis boni. Qvia dominus Heydamus, canonicus Budissinensis exhibitor presen- 20 cium inspiracione diuina pro cultu et augmento diuini numinis, cunctos redditus, citra vII. marcas pro more altaris fundandi in ecclesia Budissinensi in terra Bu- dissin desiderat comparare. Cuius desiderium promo- uere uolentes, cum sit pium et meritorium apud deum, 25 ad comparacionem seu empcionem dictorum reddituum nostrum presentibus adhibemus consensum, tibi ca- pitaneo Budissinensi, qui est aut erit, in his scriptis committimus et presentibus mandamus, qvatenus super promissis vt promittitur redditibus sine impedimento 30 et diccione qvibuslibet consentias comparandis, con- tractum empcionis huiusmodj authoritate regia confir- mando harum mearum testimonio litterarum. Datum 15
Strana 347
347 Wratislauie die XI. millium virginum beatarum, anno domini м°CCC°XLIII°. (Aus dem copialbuche tom. II. p. 25. im Bautzner domarchive.) CCXLVIII. Spruch in dem zwiste zwischen dem domcapitel 5 und den franziskanerbrüdern zu Budissin. Da- tum Breslau, 1. märz 1345. In nomine domini amen! Dudum venerabilis vir dominus Henricus prepositus ecclesie Merseburgensis, iudex seu conseruator principalis venerabilium domi- 10 norum caplanorum ecclesiarum, prelatorum, plebano- rum, rectorum ecclesiarum parrochialium et cleri ciuitatis et diocesis Misnensis in sub scripta forma et causis subscriptis per sedem apostolicam deputatus, nobis Johanni preposito monasterij sancti spiritus per prepositum soliti gubernari apud Wratislauiam vices suas commisit in hac forma, venerabilibus viris do- minis abbati sancti Vincentij et preposito sancti spi- ritus per prepositum soliti gubernari apud Wratislauiam monasteriorum, Henricus dei gracia prepositus ecclesie 20 Merseburgensis, iudex seu conseruator venerabilium virorum dominorum caplanorum ecclesiarum ciuitatis et diocesis Misnensis, nec non prelatorum, plebanorum, rectorum ecclesiarum parrochialium et cleri eiusdem ciuitatis et diocesis in subscripta forma per sedem 25 apostolicam deputatus salutem in domino et mandatis apostolicis cum reuerencia humiliter obedire. Noueritis nos litteras sanctissimi in Christo patris domini Be- nedictj felicis recordacionis pape duodecimi, non can- cellatas, non abolitas, omni prorsus suspicione carentes 30 presentatas nobis pro parte dominorum capituli ecclesie Budisinensis dicte Misnensis diocesis cum debita recepisse reuerencia in hac forma: Benedictus epis- copus seruus seruorum dei, dilectis filijs Mersebur- 15 44*
347 Wratislauie die XI. millium virginum beatarum, anno domini м°CCC°XLIII°. (Aus dem copialbuche tom. II. p. 25. im Bautzner domarchive.) CCXLVIII. Spruch in dem zwiste zwischen dem domcapitel 5 und den franziskanerbrüdern zu Budissin. Da- tum Breslau, 1. märz 1345. In nomine domini amen! Dudum venerabilis vir dominus Henricus prepositus ecclesie Merseburgensis, iudex seu conseruator principalis venerabilium domi- 10 norum caplanorum ecclesiarum, prelatorum, plebano- rum, rectorum ecclesiarum parrochialium et cleri ciuitatis et diocesis Misnensis in sub scripta forma et causis subscriptis per sedem apostolicam deputatus, nobis Johanni preposito monasterij sancti spiritus per prepositum soliti gubernari apud Wratislauiam vices suas commisit in hac forma, venerabilibus viris do- minis abbati sancti Vincentij et preposito sancti spi- ritus per prepositum soliti gubernari apud Wratislauiam monasteriorum, Henricus dei gracia prepositus ecclesie 20 Merseburgensis, iudex seu conseruator venerabilium virorum dominorum caplanorum ecclesiarum ciuitatis et diocesis Misnensis, nec non prelatorum, plebanorum, rectorum ecclesiarum parrochialium et cleri eiusdem ciuitatis et diocesis in subscripta forma per sedem 25 apostolicam deputatus salutem in domino et mandatis apostolicis cum reuerencia humiliter obedire. Noueritis nos litteras sanctissimi in Christo patris domini Be- nedictj felicis recordacionis pape duodecimi, non can- cellatas, non abolitas, omni prorsus suspicione carentes 30 presentatas nobis pro parte dominorum capituli ecclesie Budisinensis dicte Misnensis diocesis cum debita recepisse reuerencia in hac forma: Benedictus epis- copus seruus seruorum dei, dilectis filijs Mersebur- 15 44*
Strana 348
348 gensi et Lubucensi prepositis ac .. decano Nuenbur- gensi ecclesiarum salutem et apostolicam benediccionem. Frequentes hactenus nec non innumerose quodam modo de diuersis mundi partibus venerabilium fratrum nostrorum . . episcoporum aliorumque superiorum prelatorum nec non dilectorum filiorum, rectorum curatorum et parrochialium sacerdotum querele contra dilectos filios predicatores et minorum ordinum fratres apostolice sedis iam dudum excitarunt nostramque 10 clamosis insinuationibus excitare et fatigare non ces- sant auditum, quod ijdem fratres decretalem dudum editam a felicis recordacionis Bonifacio papa vII. pre- decessore nostro, que incipit super kathedram ac deinde per sacre memorie Clementem papam quintum predecessorem nostrum, in Vyennensi concilio inno- uatam temere obseruare non curant. Sed ipsam transgredi non verentur in eiusdem sedis conceptum animarum suarum periculum et eorundem conqueren- civm et ecclesiarum parrochialium preiudicium et 20 grauamen. Intelleximus quoque quod plerumque pre- fatis dictorum predicatorum et minorum nec non heremitarum sancti Augustini et carmelitarum ordinum fratribus in cuiusdam ordinis dictorum heremitarum personis, idem Bonifacius decretalem predictam, in qua tantum de ipsis predicatorum et minorum cauetur ordinibus per omnia voluit postmodum integraliter et inconcusse seruarj, quam quidem subsequenter felicis recordacionis Johannes papa xxII., predecessor noster ad dictorum carmelitarum fratrum ordinem antedictum, 30 quo ad omnia in ea contenta extendit a dictis epis- copis, prelatis, rectoribus ciuitatis et sacerdotibus contra tenorem decretalis predicte graues iniurie atque molestie in diuersis partibus inferuntur. Nuper eciam pro parte dilectorum filiorum, caplanorum ecclesiarum ciuitatis et diocesis Misnensis, nec non prelatorum, plebanorum, rectorum parrochialium et cleri ejusdem civitatis et diocesis nobis extitit intimatum, quod pre dictj eorundem predicatorum minorum et heremitarum ordinum fratres contra tenorem decretalis eiusdem 40 multa eisdem et eorum singulis grauamina et iniurias inferunt et iacturas. Quia igitur parum esset iura 5 15 25 35
348 gensi et Lubucensi prepositis ac .. decano Nuenbur- gensi ecclesiarum salutem et apostolicam benediccionem. Frequentes hactenus nec non innumerose quodam modo de diuersis mundi partibus venerabilium fratrum nostrorum . . episcoporum aliorumque superiorum prelatorum nec non dilectorum filiorum, rectorum curatorum et parrochialium sacerdotum querele contra dilectos filios predicatores et minorum ordinum fratres apostolice sedis iam dudum excitarunt nostramque 10 clamosis insinuationibus excitare et fatigare non ces- sant auditum, quod ijdem fratres decretalem dudum editam a felicis recordacionis Bonifacio papa vII. pre- decessore nostro, que incipit super kathedram ac deinde per sacre memorie Clementem papam quintum predecessorem nostrum, in Vyennensi concilio inno- uatam temere obseruare non curant. Sed ipsam transgredi non verentur in eiusdem sedis conceptum animarum suarum periculum et eorundem conqueren- civm et ecclesiarum parrochialium preiudicium et 20 grauamen. Intelleximus quoque quod plerumque pre- fatis dictorum predicatorum et minorum nec non heremitarum sancti Augustini et carmelitarum ordinum fratribus in cuiusdam ordinis dictorum heremitarum personis, idem Bonifacius decretalem predictam, in qua tantum de ipsis predicatorum et minorum cauetur ordinibus per omnia voluit postmodum integraliter et inconcusse seruarj, quam quidem subsequenter felicis recordacionis Johannes papa xxII., predecessor noster ad dictorum carmelitarum fratrum ordinem antedictum, 30 quo ad omnia in ea contenta extendit a dictis epis- copis, prelatis, rectoribus ciuitatis et sacerdotibus contra tenorem decretalis predicte graues iniurie atque molestie in diuersis partibus inferuntur. Nuper eciam pro parte dilectorum filiorum, caplanorum ecclesiarum ciuitatis et diocesis Misnensis, nec non prelatorum, plebanorum, rectorum parrochialium et cleri ejusdem civitatis et diocesis nobis extitit intimatum, quod pre dictj eorundem predicatorum minorum et heremitarum ordinum fratres contra tenorem decretalis eiusdem 40 multa eisdem et eorum singulis grauamina et iniurias inferunt et iacturas. Quia igitur parum esset iura 5 15 25 35
Strana 349
349 condere nisi qui eadem tueatur existat, dicti Johannis predecessoris nostri, qui decretalem predictam de fratrum suorum de quorum numero fuimus consilio voluit et mandauit integraliter obseruarj vestigijs in- herentes, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus quatenus vos uel duo aut vnus vestrum per uos uel alium seu alios, etiam si sint extra loca in quibus estis conseruatores seu judices deputatj tam eisdem caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero ciuitatis et diocesis predictarum et eorum cui- 10 libet aduersus fratres predictos quam e conuerso eis- dem fratribus aduersus capitula prelatos, plebanos, rectores et clerum prefatos et singulos eorumdem efficacionis defensionis presidjo assistentes ac facientes decretalem predictam, quo ad omnia eius capitula 15 firmiter obseruarj non permittatis contra tenorem ipsius per memoratos fratres dictorum ordinum eisdem . . caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero, uel alicui seu aliquibus eorumdem nec eciam predictos capitula, prelatos, plebanos, rectores et clerum seu 20 aliquem uel aliquos ipsorum eisdem fratribus graua- mina aut iniurias irrogari, facturi ipsis hincinde de quibuscunque iniurijs molestacionibus grauaminibus et dampnis, illatis hactenus et in posterum inferendis eisdem, contra tenorem decretalis eiusdem in illis videlicet que judicialem requirunt indaginem summarie simpliciter et de plano sine strepitu et figura iudicij. In alijs vero prout qualitas ipsorum exegerit iusticie complementum molestatores et iniuriatores huius modi nec non contradictores quoslibet et rebelles quando- cunque et quocienscunque expedierit per censuram ecclesiasticam appellacione post posita conpescendo, non obstantibus quibuscunque exemptionibus specia- libus uel generalibus tam fratribus et ordinibus predictis uel alicuj seu aliquibus fratrum ordinum eorumdem, 35 quam prefatis caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus, clero uel ipsorum alicui seu aliquibus comiter uel diuisum sub quacunque forma uel expressione ver- borum ab eadem sede concessis, ac eiusdem Bonifacij qua canetur ne aliquis extra suam ciuitatem uel dio- 40 cesin nisi in certis exceptis casibus et in illis vltra 5 25 30
349 condere nisi qui eadem tueatur existat, dicti Johannis predecessoris nostri, qui decretalem predictam de fratrum suorum de quorum numero fuimus consilio voluit et mandauit integraliter obseruarj vestigijs in- herentes, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus quatenus vos uel duo aut vnus vestrum per uos uel alium seu alios, etiam si sint extra loca in quibus estis conseruatores seu judices deputatj tam eisdem caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero ciuitatis et diocesis predictarum et eorum cui- 10 libet aduersus fratres predictos quam e conuerso eis- dem fratribus aduersus capitula prelatos, plebanos, rectores et clerum prefatos et singulos eorumdem efficacionis defensionis presidjo assistentes ac facientes decretalem predictam, quo ad omnia eius capitula 15 firmiter obseruarj non permittatis contra tenorem ipsius per memoratos fratres dictorum ordinum eisdem . . caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero, uel alicui seu aliquibus eorumdem nec eciam predictos capitula, prelatos, plebanos, rectores et clerum seu 20 aliquem uel aliquos ipsorum eisdem fratribus graua- mina aut iniurias irrogari, facturi ipsis hincinde de quibuscunque iniurijs molestacionibus grauaminibus et dampnis, illatis hactenus et in posterum inferendis eisdem, contra tenorem decretalis eiusdem in illis videlicet que judicialem requirunt indaginem summarie simpliciter et de plano sine strepitu et figura iudicij. In alijs vero prout qualitas ipsorum exegerit iusticie complementum molestatores et iniuriatores huius modi nec non contradictores quoslibet et rebelles quando- cunque et quocienscunque expedierit per censuram ecclesiasticam appellacione post posita conpescendo, non obstantibus quibuscunque exemptionibus specia- libus uel generalibus tam fratribus et ordinibus predictis uel alicuj seu aliquibus fratrum ordinum eorumdem, 35 quam prefatis caplanis, prelatis, plebanis, rectoribus, clero uel ipsorum alicui seu aliquibus comiter uel diuisum sub quacunque forma uel expressione ver- borum ab eadem sede concessis, ac eiusdem Bonifacij qua canetur ne aliquis extra suam ciuitatem uel dio- 40 cesin nisi in certis exceptis casibus et in illis vltra 5 25 30
Strana 350
350 vnam dictam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur, seu ne iudices et conseruatores a sede apostolica deputatj predictam extra ciuitatem et diocesin in quibus deputati fuerint contra quoscunque procedere, siue alij uel alijs vices suas committere aut aliquos vltra vnam dietam a fine diocesis eorumdem trahere pre- sumant, dummodo ultra duas dietas aliquis extra suam ciuitatem et diocesin auctoritate presencium non trahatur, seu qui de alijs quam de manifestis 10 iniurijs et molestijs et alijs que iudicialem indaginem exigunt penis in eos si secus egerint et in id pro- curantes adiectis, conseruatores se nullatenus intro- mittant, quam alijs quibuscunque constitucionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de 15 iudicibus delegatis et conseruatoribus quam personis vltra certum numerum per litteras apostolicas ad iu- dicium non uocandis aut alijs editis que vestre pos- sent in hac parte iurisdictionj aut potestati eiusque libero exercicio quomodolibet obuiare, seu si tam eis- 20 dem fratribus uel eorum ordinibus aut alicui seu aliquibus fratrum et ordinum predictorum, quam ca- planis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero predictis, uel aliquibus ipsorum, seu quibusuis alijs comiter uel diuisum a prefata sit sede indultum quam excom- 25 municari suspendi uel interdici, seu extra uel ultra certa loca vel alio quocunque modo ad iudicium euocari non possint, per litteras apostolicas non fa- cientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis locis ordi- 30 nibus et nominibus propriis mencionem et quibuslibet alijs indulgentijs seu priuilegijs dicte sedis generalibus uel specialibus quorumcunque tenore existant per que presentibus non expressa uel totaliter non inserta vestre iurisdiccionis explicatio in hac parte valeat 35 quomodolibet impediri et de quibus quorumcunque totis tenoribus de verbo ad verbum specialem opor- teat in nostris litteris fieri mentionem. Ceterum ju- dicibus seu conseruatoribus quibuscunque per litteras apostolicas sub quacunque alia quam presenti ver- 40 borum forma uel expressione confectas eisdem dictorum predicatorum minorum et heremitarum ordinum fra- 5
350 vnam dictam a fine sue diocesis ad iudicium euocetur, seu ne iudices et conseruatores a sede apostolica deputatj predictam extra ciuitatem et diocesin in quibus deputati fuerint contra quoscunque procedere, siue alij uel alijs vices suas committere aut aliquos vltra vnam dietam a fine diocesis eorumdem trahere pre- sumant, dummodo ultra duas dietas aliquis extra suam ciuitatem et diocesin auctoritate presencium non trahatur, seu qui de alijs quam de manifestis 10 iniurijs et molestijs et alijs que iudicialem indaginem exigunt penis in eos si secus egerint et in id pro- curantes adiectis, conseruatores se nullatenus intro- mittant, quam alijs quibuscunque constitucionibus a predecessoribus nostris Romanis pontificibus tam de 15 iudicibus delegatis et conseruatoribus quam personis vltra certum numerum per litteras apostolicas ad iu- dicium non uocandis aut alijs editis que vestre pos- sent in hac parte iurisdictionj aut potestati eiusque libero exercicio quomodolibet obuiare, seu si tam eis- 20 dem fratribus uel eorum ordinibus aut alicui seu aliquibus fratrum et ordinum predictorum, quam ca- planis, prelatis, plebanis, rectoribus et clero predictis, uel aliquibus ipsorum, seu quibusuis alijs comiter uel diuisum a prefata sit sede indultum quam excom- 25 municari suspendi uel interdici, seu extra uel ultra certa loca vel alio quocunque modo ad iudicium euocari non possint, per litteras apostolicas non fa- cientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi et eorum personis locis ordi- 30 nibus et nominibus propriis mencionem et quibuslibet alijs indulgentijs seu priuilegijs dicte sedis generalibus uel specialibus quorumcunque tenore existant per que presentibus non expressa uel totaliter non inserta vestre iurisdiccionis explicatio in hac parte valeat 35 quomodolibet impediri et de quibus quorumcunque totis tenoribus de verbo ad verbum specialem opor- teat in nostris litteris fieri mentionem. Ceterum ju- dicibus seu conseruatoribus quibuscunque per litteras apostolicas sub quacunque alia quam presenti ver- 40 borum forma uel expressione confectas eisdem dictorum predicatorum minorum et heremitarum ordinum fra- 5
Strana 351
351 tribus seu ipsis ordinibus communiter uel diuisim super dampnis et iniuriis et alijs quibuscunque rebus seu negocijs aliis deputatis et subdelegatis eorum presen- tibus et futuris auctoritate presencium districtius inhibemus, ne aliquem seu aliquos auctoritate litterarum ipsarum protextu seu occasione quorumcunque damp- norum uel iniuriarum siue grauaminum contra tenorem predicte decretalis ipsis fratribus seu eorum ordinibus antedictis communiter uel diuisim a quibuscunque personis illatorum hactenus et eciam inferendorum in- posterum coram se alicubi deinceps ad judicium uel aliud quoquomodo vocare seu in eam aliquatenus trahere presumant. Inhibicionem huius modi non solum ad futura sed eciam ad quouismodo adhuc pendentia et iam cepta negotia volentes extendi, ac 15 decernentes prefatas litteras et processus earum auc- toritate quomodocunque habitos et habendos ad dampna grauamina et iniurias huiusmodj contra tenorem dicte decretalis illata et inferenda, vt dictum est, deinceps aliquatenus non extendi ac etiam irritum et inane si secus super premissis per quoscunque scienter uel ignoranter contigerit attemptari, vobis nichilominus iniungentes, ut inhibicionem nostram huiusmodi ad dictorum iudicum seu conseruatorum et subdelegatorum noticiam, de quibus vobis expedire videbitur deducere 25 procuretis. Insuper volumus et auctoritate apostolica decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum eciam per alium inchoatum, quatenus idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico prepeditus, qui quod a data presencium sit vobis et vnicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis presentibus et futuris perpetuata po- testas et iurisdiccio attributa, vt eo vigore, ea qua firmitate possitis in premissis omnibus, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, 35 ac si predicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent et jurisdiccio vestra et cuius libet vestrum in predictis omnibus et singulis per citacionem uel mo- dum alium perpetuata legitimum exstitisset, consti- tucionem predictam super conseruatoribus et alia 40 qualibet in contrarium edita non obstante. Datum 5 10 20 30
351 tribus seu ipsis ordinibus communiter uel diuisim super dampnis et iniuriis et alijs quibuscunque rebus seu negocijs aliis deputatis et subdelegatis eorum presen- tibus et futuris auctoritate presencium districtius inhibemus, ne aliquem seu aliquos auctoritate litterarum ipsarum protextu seu occasione quorumcunque damp- norum uel iniuriarum siue grauaminum contra tenorem predicte decretalis ipsis fratribus seu eorum ordinibus antedictis communiter uel diuisim a quibuscunque personis illatorum hactenus et eciam inferendorum in- posterum coram se alicubi deinceps ad judicium uel aliud quoquomodo vocare seu in eam aliquatenus trahere presumant. Inhibicionem huius modi non solum ad futura sed eciam ad quouismodo adhuc pendentia et iam cepta negotia volentes extendi, ac 15 decernentes prefatas litteras et processus earum auc- toritate quomodocunque habitos et habendos ad dampna grauamina et iniurias huiusmodj contra tenorem dicte decretalis illata et inferenda, vt dictum est, deinceps aliquatenus non extendi ac etiam irritum et inane si secus super premissis per quoscunque scienter uel ignoranter contigerit attemptari, vobis nichilominus iniungentes, ut inhibicionem nostram huiusmodi ad dictorum iudicum seu conseruatorum et subdelegatorum noticiam, de quibus vobis expedire videbitur deducere 25 procuretis. Insuper volumus et auctoritate apostolica decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum eciam per alium inchoatum, quatenus idem inchoans nullo fuerit impedimento canonico prepeditus, qui quod a data presencium sit vobis et vnicuique vestrum in premissis omnibus et eorum singulis ceptis et non ceptis presentibus et futuris perpetuata po- testas et iurisdiccio attributa, vt eo vigore, ea qua firmitate possitis in premissis omnibus, ceptis et non ceptis, presentibus et futuris, et pro predictis procedere, 35 ac si predicta omnia et singula coram vobis cepta fuissent et jurisdiccio vestra et cuius libet vestrum in predictis omnibus et singulis per citacionem uel mo- dum alium perpetuata legitimum exstitisset, consti- tucionem predictam super conseruatoribus et alia 40 qualibet in contrarium edita non obstante. Datum 5 10 20 30
Strana 352
352 Auinionis, x. kal. nouembres*), pontificatus nostri anno septimo. Sane cum propter ardua ecclesie Mersebur- gensis ac familiaria nostra negocia, quibus prepedimur ad presens, examinacioni et decisioni dicte cause seu negocij intendere nequeamus, de circumspeccione legalitatis vestre plurimum confidentes vobis et vtrique vestrum in solidum in premissis omnibus et singulis committimus tenore presencium totaliter vices nostras, donec eas ad nos duxerimus reuocandis. Quocirca 10 vos requirimus et sub pena excommunicacionis qvam in vos et quoslibet vestrum qui huic mandato nostro ymmo verius apostolico non paruerit, trium dierum canonica monicione premissa, dicta auctoritate aposto- lica ferimus in hijs scriptis. Precipimus quatenus 15 vos uel alter vestrum in dicto procedatis negocio siue causa secundum traditam a dicta sede apostolica nobis formam. Datum Merseburg anno millesimo trecentesimo quadragesimo quarto, indiccione duodecima, decima- septima die mensis augusti. Presentibus honorabilibus viris dominis magistro Johanne de Wunschs, Rudolfo capellano dicti prepositi Merseburgensis, Petro de Syrowe et Johanne de Ossacz, perpetuis dicte Merse- burgensis ecclesie vicarijs. In quorum omnium testi- monium presentem commissionem per Johannem de 25 Baleberg clericum Magdeburgensis diocesis infrascrip- tum notarium publicum scribi et publicari mandauimus et nostri sigilli appensione muniri. Et ego Johannes dictus de Baleberg, Magdeburgensis diocesis clericus publicus auctoritate jmperiali notarius presentacioni, recepcioni, commissioni et omnibus ac singulis pre- missis vna cum premissis testibus interfui, scripsi et de mandato domini Henrici prepositi conseruatoris prefati in hanc publicam formam redegi, signoque meo consueto signaui rogatus. Nosque vigore commissionis 35 huiusmodi ad instanciam venerabilium virorum do- minorum .. prepositi.. decani et . . . . capitvli ec- clesie Budisinensis, Misnensis diocesis, religiosos viros . . . . guardianum et . . . conuentum fratrum 5 20 30 *) 23. october.
352 Auinionis, x. kal. nouembres*), pontificatus nostri anno septimo. Sane cum propter ardua ecclesie Mersebur- gensis ac familiaria nostra negocia, quibus prepedimur ad presens, examinacioni et decisioni dicte cause seu negocij intendere nequeamus, de circumspeccione legalitatis vestre plurimum confidentes vobis et vtrique vestrum in solidum in premissis omnibus et singulis committimus tenore presencium totaliter vices nostras, donec eas ad nos duxerimus reuocandis. Quocirca 10 vos requirimus et sub pena excommunicacionis qvam in vos et quoslibet vestrum qui huic mandato nostro ymmo verius apostolico non paruerit, trium dierum canonica monicione premissa, dicta auctoritate aposto- lica ferimus in hijs scriptis. Precipimus quatenus 15 vos uel alter vestrum in dicto procedatis negocio siue causa secundum traditam a dicta sede apostolica nobis formam. Datum Merseburg anno millesimo trecentesimo quadragesimo quarto, indiccione duodecima, decima- septima die mensis augusti. Presentibus honorabilibus viris dominis magistro Johanne de Wunschs, Rudolfo capellano dicti prepositi Merseburgensis, Petro de Syrowe et Johanne de Ossacz, perpetuis dicte Merse- burgensis ecclesie vicarijs. In quorum omnium testi- monium presentem commissionem per Johannem de 25 Baleberg clericum Magdeburgensis diocesis infrascrip- tum notarium publicum scribi et publicari mandauimus et nostri sigilli appensione muniri. Et ego Johannes dictus de Baleberg, Magdeburgensis diocesis clericus publicus auctoritate jmperiali notarius presentacioni, recepcioni, commissioni et omnibus ac singulis pre- missis vna cum premissis testibus interfui, scripsi et de mandato domini Henrici prepositi conseruatoris prefati in hanc publicam formam redegi, signoque meo consueto signaui rogatus. Nosque vigore commissionis 35 huiusmodi ad instanciam venerabilium virorum do- minorum .. prepositi.. decani et . . . . capitvli ec- clesie Budisinensis, Misnensis diocesis, religiosos viros . . . . guardianum et . . . conuentum fratrum 5 20 30 *) 23. october.
Strana 353
353 ordinis minorum in Budisin, dicte Misnensis diocesis ad nostram per certos executores super hoc deputatos a nobis citauimus peremptorie et citari fecimus pre- senciam, vt coram nobis legitime comparere deberent in causa et causis, quam et quas prefati domini pre- positus .. decanus .. et capitulum ecclesie Budisi- nensis prefate dicte Misnensis diocesis communiter et divisum super porcione canonica et quibusdam alijs hac occasione subortis, ad que mandatum apostolicum se extenderet supradictum, prefatis . . guardiano . . et conuentui communiter et diuisum monere intenderent canonice processurj et procedendum visurj, certis eis loco et termino assignatis. In quo quidem termino honorabilis vir dominus Henricus Custos ecclesie Lu- bucensis et canonicus Budisinensis, dicte Misnensis 15 diocesis procurator ut asseruit dominorum . . . pre- positi . . decani et . . capituli predictorum apud ecclesiam cathedralem Wratislauiensem in loco vbi jura redduntur coram nobis in iudicio conparuit et inter cetera quendam libellum optulit in hec verba: In nomine dominj amen! Coram vobis venerabili et religioso viro domino Johanne preposito monasterij sancti spiritus Wratislauiensis per prepositum soliti gubernari subconseruatore seu subdelegato per reue- rendum virum dominum . . . . prepositum ecclesie 25 Merseburgensis vnum ex tribus principalibus conser- uatoribus capitulis et clero per Misnensem ciuitatem et diocesin in causa subscripta auctoritate apostolica deputatis, proponit Henricus custos Lubucensis et canonicus ecclesie Budisinensis Misnensis diocesis 30 procurator et procuratorio nomine venerabilium viro- rum dominorum Alberti prepositi, Nicolai decani Nicolai parrochialis curatj canonici ac capituli eiusdem Budisinensis ecclesie, contra religiosos viros ... guar- dianum et fratres ordinis minorum in Budisin dicte 35 Misnensis diocesis et personam pro eis legitime inter- uenientem in iudicio et dicit quod dominj .. pre- positus . . decanus . parrochialis curator . . ac capellani predictj ad quos fructus obuenientes et emolumenta parochie ibidem in Budisin communiter 40 pertinent, de omnibus et singulis obuencionibus qui- 45 5 10 20 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
353 ordinis minorum in Budisin, dicte Misnensis diocesis ad nostram per certos executores super hoc deputatos a nobis citauimus peremptorie et citari fecimus pre- senciam, vt coram nobis legitime comparere deberent in causa et causis, quam et quas prefati domini pre- positus .. decanus .. et capitulum ecclesie Budisi- nensis prefate dicte Misnensis diocesis communiter et divisum super porcione canonica et quibusdam alijs hac occasione subortis, ad que mandatum apostolicum se extenderet supradictum, prefatis . . guardiano . . et conuentui communiter et diuisum monere intenderent canonice processurj et procedendum visurj, certis eis loco et termino assignatis. In quo quidem termino honorabilis vir dominus Henricus Custos ecclesie Lu- bucensis et canonicus Budisinensis, dicte Misnensis 15 diocesis procurator ut asseruit dominorum . . . pre- positi . . decani et . . capituli predictorum apud ecclesiam cathedralem Wratislauiensem in loco vbi jura redduntur coram nobis in iudicio conparuit et inter cetera quendam libellum optulit in hec verba: In nomine dominj amen! Coram vobis venerabili et religioso viro domino Johanne preposito monasterij sancti spiritus Wratislauiensis per prepositum soliti gubernari subconseruatore seu subdelegato per reue- rendum virum dominum . . . . prepositum ecclesie 25 Merseburgensis vnum ex tribus principalibus conser- uatoribus capitulis et clero per Misnensem ciuitatem et diocesin in causa subscripta auctoritate apostolica deputatis, proponit Henricus custos Lubucensis et canonicus ecclesie Budisinensis Misnensis diocesis 30 procurator et procuratorio nomine venerabilium viro- rum dominorum Alberti prepositi, Nicolai decani Nicolai parrochialis curatj canonici ac capituli eiusdem Budisinensis ecclesie, contra religiosos viros ... guar- dianum et fratres ordinis minorum in Budisin dicte 35 Misnensis diocesis et personam pro eis legitime inter- uenientem in iudicio et dicit quod dominj .. pre- positus . . decanus . parrochialis curator . . ac capellani predictj ad quos fructus obuenientes et emolumenta parochie ibidem in Budisin communiter 40 pertinent, de omnibus et singulis obuencionibus qui- 45 5 10 20 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl.
Strana 354
354 buscunque censeantur vocabulis, que occasione cor- porum seu funerum parrochianorum Budisinensium decedencium pro tempore, qui apud dictos fratres eligunt sepulturam et apud fratres sepeliuntur eosdem, debent habere integre diffinitam a jure ca- nonicam porcionem. Ipsi quidem . . guardianus et fratres dominis ... preposito .. decano .. parrochialj curato et . . capellanis supradictis de premissis om- nibus et singulis huiusmodi canonicam integre tenentur 10 et debent de jure dare largiri et soluere porcionem, quam tamen ijdem . . . guardianus et fratres, do- minis . . preposito . . decano . . parrochiali curato et capellano supradictis dare largiri et soluere in- debite contradicunt, et quidem ... . Apetezco miles de Budisin ., Kunegundis de Metzinrade .. filia Nicolai de Bischofswerde ciuis Budisinensis, Gregorius de Kopericz, Pribicz Slauus, relicta domini Guntheri de Richinberg, Petrus Papkese civis Budisinensis, vxor domini Ottonis de Kopericz nomine Swenke, vxor Seysch slaui ciuis Budisinensis, Kuniza de Buchwalde begina, Clara vxor Nicolaj de Syfridisdorf et Nicolaus eius maritus predictus, Heinricus de Stheczwicz et eius vxor, Jutta de Tubinheym vxor dominj Ottonis de Luticz, Hermannus de Boblicz, vxor Pomi ciuis in Budisin, vxor Pauli Zeobkonis, Albertus miles de Nosticz cum vxore et filio eius Alberto et sua vxore, vxor Johannis Lucie, Seysch slauus predictus et Friczko eius filius, Nicolaus de moneta ciuis Budisinensis, Cunczil Amangist, Tylo Cramer, Herimannus de Jochgrim 30 cum vxore swester Apecz, Nicolaus de Pencz, Otto miles de Kopericz cum vxore, Conradus jnstitor cum vxore, Martinus Sunisch Theodoricus Twart et vxor sua, Mumener cum fratre, vxor Johannis de Bobelicz, Ger- libus cum vxore, relicta Aber, Johannes scriptor, Conradus Wirtschynj, Petrus Rosincrans, vxor Pencz Vteschin, socer eiusdem cum vxore, vxor Heynmanni de Oldenborch et post hoc idem Heynmannus, vxores Petrj Glatewirtz, Ditmarus Scakewicz cum filio suo Donato, Nicolaus Kluge cum filio, Nicolaus Zcobko, 40 vxor Beler, Petrus Letemne cum vxore vno filio et vna filia, vxore Quarceferie, vxores Schibani Vrsi, 5 15 20 25 35
354 buscunque censeantur vocabulis, que occasione cor- porum seu funerum parrochianorum Budisinensium decedencium pro tempore, qui apud dictos fratres eligunt sepulturam et apud fratres sepeliuntur eosdem, debent habere integre diffinitam a jure ca- nonicam porcionem. Ipsi quidem . . guardianus et fratres dominis ... preposito .. decano .. parrochialj curato et . . capellanis supradictis de premissis om- nibus et singulis huiusmodi canonicam integre tenentur 10 et debent de jure dare largiri et soluere porcionem, quam tamen ijdem . . . guardianus et fratres, do- minis . . preposito . . decano . . parrochiali curato et capellano supradictis dare largiri et soluere in- debite contradicunt, et quidem ... . Apetezco miles de Budisin ., Kunegundis de Metzinrade .. filia Nicolai de Bischofswerde ciuis Budisinensis, Gregorius de Kopericz, Pribicz Slauus, relicta domini Guntheri de Richinberg, Petrus Papkese civis Budisinensis, vxor domini Ottonis de Kopericz nomine Swenke, vxor Seysch slaui ciuis Budisinensis, Kuniza de Buchwalde begina, Clara vxor Nicolaj de Syfridisdorf et Nicolaus eius maritus predictus, Heinricus de Stheczwicz et eius vxor, Jutta de Tubinheym vxor dominj Ottonis de Luticz, Hermannus de Boblicz, vxor Pomi ciuis in Budisin, vxor Pauli Zeobkonis, Albertus miles de Nosticz cum vxore et filio eius Alberto et sua vxore, vxor Johannis Lucie, Seysch slauus predictus et Friczko eius filius, Nicolaus de moneta ciuis Budisinensis, Cunczil Amangist, Tylo Cramer, Herimannus de Jochgrim 30 cum vxore swester Apecz, Nicolaus de Pencz, Otto miles de Kopericz cum vxore, Conradus jnstitor cum vxore, Martinus Sunisch Theodoricus Twart et vxor sua, Mumener cum fratre, vxor Johannis de Bobelicz, Ger- libus cum vxore, relicta Aber, Johannes scriptor, Conradus Wirtschynj, Petrus Rosincrans, vxor Pencz Vteschin, socer eiusdem cum vxore, vxor Heynmanni de Oldenborch et post hoc idem Heynmannus, vxores Petrj Glatewirtz, Ditmarus Scakewicz cum filio suo Donato, Nicolaus Kluge cum filio, Nicolaus Zcobko, 40 vxor Beler, Petrus Letemne cum vxore vno filio et vna filia, vxore Quarceferie, vxores Schibani Vrsi, 5 15 20 25 35
Strana 355
355 vxor Henrici Cramer, Cristianus textor cum vxore, Vto ciuis cum vxore, vxor Bohutonis, Wernerus pistor, Gumprecht, Martinus de Bork, Hermannus Cipil cum vxore, parentes Nicolaj de Biscopswerde, Raspe cum vxore, Arnoldus Gerardi, Henricus judex, Witnandus, Henningus cum vxore et vna filia quam habuit Nico- laus Somerlingi et alia quam habuit Petrus Rosincrans, Heynmannus Punczelini cum vxore, Otto comes cum vxore, Martinus Zcobkonis cum duabus vxoribus, Rulko Punczelinj cum vxore, Otto comes cum vxore, Nico- laus Pistoris, Marcus Zcudemarine, Nicolaus Niger ma- ritus eiusdem dictus Libinkint, Eberardus Libinkint, Hermannus de Biscopfwerde dictus Griner cum vxore, Johannes Vrsus, Deynardus Verus cum vxore, Ottele cum vxore, Petrus Pigwis vicarius Budisinensis, Cunczil Soufeler cum vxore, Rentezko sellator, Johannes Cece cum matre et vxore, vxor Petri Brasiatoris, Nicolaus de Temericz et suus filius, Fritczko miles de Wolkowe cum vxore, Johannes Hamersmit, vxor Pigmer, vxor Apeczconis apud valuam, Gers miles de Nadillicz cum 20 vxore, Gers de Willinthin miles, Wernerus de Tithenicz miles, Johannes de Metczinrade, Friczko de Metczinrade, Kosman cum vxore, Otto dictus Klugil de Kopericz cum vxore, antiquus dominus Hermannus dictus de Boblitz miles cum vxore, vxor Rencz de Themericz, socrus Petri de hospitali, pater Henlun de moneta, Johannes Scultetus, Johannes senior, Strenko, antiquus Punczil cum vxore et filio Cunrado, relicta Gregorij de Kopericz, filius eiusdem mulieris Godfridus, vxor eiusdem Godfridi, Titzcko scriptor cum vxore, Walterus circa valuam cum vxore et filio, Henricus Elcztrowe cum vxore, senior de Lubano cum vxore et filia quam habuit Nicolaus dictus Kluge, Cuncze Rote cum vxore, Andreas Flamingi cum vxore, Nicolaus Flamingi cum vxore, Conradus Somerclun cum vxore, Nicolaus de Wigantdorph cum vxore, vxor Jencz super Irren- berg, vxor Kil sartoris, Apecz textor et filius suus Henricus, Nicolaus textor, textores Mumneri, antiquus Vrsus cum vxore, Hermannus de Syfridisdorf, relicta eiusdem Hermanni, Vlricus filius eorum et Johannes 40 frater eius sacerdos, Johannes Kunigsbruge et eius 5 10 15 25 30 35 45
355 vxor Henrici Cramer, Cristianus textor cum vxore, Vto ciuis cum vxore, vxor Bohutonis, Wernerus pistor, Gumprecht, Martinus de Bork, Hermannus Cipil cum vxore, parentes Nicolaj de Biscopswerde, Raspe cum vxore, Arnoldus Gerardi, Henricus judex, Witnandus, Henningus cum vxore et vna filia quam habuit Nico- laus Somerlingi et alia quam habuit Petrus Rosincrans, Heynmannus Punczelini cum vxore, Otto comes cum vxore, Martinus Zcobkonis cum duabus vxoribus, Rulko Punczelinj cum vxore, Otto comes cum vxore, Nico- laus Pistoris, Marcus Zcudemarine, Nicolaus Niger ma- ritus eiusdem dictus Libinkint, Eberardus Libinkint, Hermannus de Biscopfwerde dictus Griner cum vxore, Johannes Vrsus, Deynardus Verus cum vxore, Ottele cum vxore, Petrus Pigwis vicarius Budisinensis, Cunczil Soufeler cum vxore, Rentezko sellator, Johannes Cece cum matre et vxore, vxor Petri Brasiatoris, Nicolaus de Temericz et suus filius, Fritczko miles de Wolkowe cum vxore, Johannes Hamersmit, vxor Pigmer, vxor Apeczconis apud valuam, Gers miles de Nadillicz cum 20 vxore, Gers de Willinthin miles, Wernerus de Tithenicz miles, Johannes de Metczinrade, Friczko de Metczinrade, Kosman cum vxore, Otto dictus Klugil de Kopericz cum vxore, antiquus dominus Hermannus dictus de Boblitz miles cum vxore, vxor Rencz de Themericz, socrus Petri de hospitali, pater Henlun de moneta, Johannes Scultetus, Johannes senior, Strenko, antiquus Punczil cum vxore et filio Cunrado, relicta Gregorij de Kopericz, filius eiusdem mulieris Godfridus, vxor eiusdem Godfridi, Titzcko scriptor cum vxore, Walterus circa valuam cum vxore et filio, Henricus Elcztrowe cum vxore, senior de Lubano cum vxore et filia quam habuit Nicolaus dictus Kluge, Cuncze Rote cum vxore, Andreas Flamingi cum vxore, Nicolaus Flamingi cum vxore, Conradus Somerclun cum vxore, Nicolaus de Wigantdorph cum vxore, vxor Jencz super Irren- berg, vxor Kil sartoris, Apecz textor et filius suus Henricus, Nicolaus textor, textores Mumneri, antiquus Vrsus cum vxore, Hermannus de Syfridisdorf, relicta eiusdem Hermanni, Vlricus filius eorum et Johannes 40 frater eius sacerdos, Johannes Kunigsbruge et eius 5 10 15 25 30 35 45
Strana 356
356 vxor, Henczil de Kina, Nicolaus Hagisbach, Johannes de Sagano, vxor Henzlini Crister, Petrus Walthan, bone memorie quondam parrochiam parrochie Budi- sinensis predicte apud dictos fratres in Budisin se- pulturam dum in extremis agerent elegerunt, et apud fratres sepulti fuerunt eosdem. Quorum occasione sepulture dicti . .. guardianus et fratres multa bene- ficia usque ad valorem quingentarum marcarum gros- sorum Pragensium perceperunt, de quibus dominis. . 10 preposito . ., decano . . parrochialj curato et ca- pellano . . memoratis . . guardianus et fratres predicti porcionem canonicam de jure debitam dare largiri et soluere recusarunt indebite et recusant. Quare petit dictus procurator et procuratorio nomine, quo 15 supra per vos, dominum subconseruatorem seu sub- delegatum predictum et vestram sanctitatem decerni et declarari dictos dominos suos . . prepositum . . decanum .. parrochialem curatum et caplanum de omnibus et singulis in quibuscunque rebus consistant, 20 que occasione corporum seu funerum parrochianorum Budisinensium pro tempore decedentium, qui apud dictos fratres sepulturam eligunt et sepeliuntur ibidem, debere habere exnunc inantea integre diffinitam a jure canonico porcionem, ipso que guardianum et fratres debere exnunc inantea dare largiri et soluere dominis .. preposito . . decano .. parrochiali curato et capitulo memoratis de premissis omnibus et singulis canonicam diffinitam a iure porcionem. Et ad hoc de jure teneri, petit eciam nomine quo supra de 30 predictis quingentis marcis similem canonicam por- cionem et ad hoc . . guardianum . . et fratres pre- dictos similiter condempnari et condempnatos compelli. Premissa et eorum quodlibet petit dictus procurator omni modo jure et forma, quibus melius et efficacius 35 potest de jure, cum expensis, dampnis et interesse saluo jure addendi, corrigendi etc. Pro parte uero guardiani et fratrum ordinis minorum de Budisin predictorum, fratres Franciscus de Rothowicz lector, et Johannes Wrowini de domo sancti Jacobi Wratis- 40 lauiensis dicti ordinis minorum, citra tamen sui . . guardiani licenciam procuratores ut dicebant compar- 5 25
356 vxor, Henczil de Kina, Nicolaus Hagisbach, Johannes de Sagano, vxor Henzlini Crister, Petrus Walthan, bone memorie quondam parrochiam parrochie Budi- sinensis predicte apud dictos fratres in Budisin se- pulturam dum in extremis agerent elegerunt, et apud fratres sepulti fuerunt eosdem. Quorum occasione sepulture dicti . .. guardianus et fratres multa bene- ficia usque ad valorem quingentarum marcarum gros- sorum Pragensium perceperunt, de quibus dominis. . 10 preposito . ., decano . . parrochialj curato et ca- pellano . . memoratis . . guardianus et fratres predicti porcionem canonicam de jure debitam dare largiri et soluere recusarunt indebite et recusant. Quare petit dictus procurator et procuratorio nomine, quo 15 supra per vos, dominum subconseruatorem seu sub- delegatum predictum et vestram sanctitatem decerni et declarari dictos dominos suos . . prepositum . . decanum .. parrochialem curatum et caplanum de omnibus et singulis in quibuscunque rebus consistant, 20 que occasione corporum seu funerum parrochianorum Budisinensium pro tempore decedentium, qui apud dictos fratres sepulturam eligunt et sepeliuntur ibidem, debere habere exnunc inantea integre diffinitam a jure canonico porcionem, ipso que guardianum et fratres debere exnunc inantea dare largiri et soluere dominis .. preposito . . decano .. parrochiali curato et capitulo memoratis de premissis omnibus et singulis canonicam diffinitam a iure porcionem. Et ad hoc de jure teneri, petit eciam nomine quo supra de 30 predictis quingentis marcis similem canonicam por- cionem et ad hoc . . guardianum . . et fratres pre- dictos similiter condempnari et condempnatos compelli. Premissa et eorum quodlibet petit dictus procurator omni modo jure et forma, quibus melius et efficacius 35 potest de jure, cum expensis, dampnis et interesse saluo jure addendi, corrigendi etc. Pro parte uero guardiani et fratrum ordinis minorum de Budisin predictorum, fratres Franciscus de Rothowicz lector, et Johannes Wrowini de domo sancti Jacobi Wratis- 40 lauiensis dicti ordinis minorum, citra tamen sui . . guardiani licenciam procuratores ut dicebant compar- 5 25
Strana 357
357 uerunt, protestantes, quod coram nobis non tamquam judice conparerent. Itaque inter dictas partes super eorum mandatis alternacione suborta, nos ipsis par- tibus ad proponendum omnes excepciones declinatorias et dilatorias, certum peremptorium terminum duximus perfigendum, decernentes ut in eodem termino pars .. guardianj et fratrum de Budisin predictorum cum sufficienti mandato conparere deberent. Veniente quoque termino huiusmodi et domino Henrico canonico Budisinensi pro parte sua, et fratre Johanne Wrowini 10 pro sua procuratorijs quibus supra ut dicebat nomi- nibus conparentibus in iudicio coram nobis, quibus- libet eorum pro parte sua contra mandatum duntaxat partis alterius quasdam exceptiones proposuit, domino Henrico asserente predicto, quod fratres Franciscus 15 de Rothowicz et Johannes Wrowini predictj sine licencia sui prelati dictum procuratoris officium sus- cipere non poterant, cum non essent eiusdem litis consortes, qui quod litteris procuratoris eorum debitis carerent substantialibus, prout ex eorum inspeccione euidenter apparere dicebat, parte vero fratrem pre- dictorum dicente, quod ille qui procuratorij litteras partis aduerse dicebatur scripsisse et se notarium intitulabat publicum, non erat notarius publicus, nec pro notario publico habitus et ideo eius scripture fides non debuit adhiberi, maxime cum eidem scripture sigilla .. prepositi et. . capituli non essent appensa. Contra quam excepcionem statim dictus dominus Henricus pro parte sua replicare curauit, quod dicta excepcio erat friuola, frustratoria et inanis et in facto falsa, cum Zacharias Johannis qui procuratorium di- cebatur scripsisse predictum, esset notarius publicus et in possessione tabellionatus officii existebat, quod se obtulit legitime probaturum, exhibens statim quos- dam posiciones et articulos super eo. Pars vero dic- torum fratrum quandam litteram producit sui pre- lati ut dicebat licentiam continentem. Tandem certo statuto termino, domino Henrico et fratre Johanne Wrowinj procuratoribus ut dicebant et procuratorio nomine suarum partium conparentibus in iudicio 40 coram nobis, nos ex officio nostro ab utroque eorum 5 20 25 30 35
357 uerunt, protestantes, quod coram nobis non tamquam judice conparerent. Itaque inter dictas partes super eorum mandatis alternacione suborta, nos ipsis par- tibus ad proponendum omnes excepciones declinatorias et dilatorias, certum peremptorium terminum duximus perfigendum, decernentes ut in eodem termino pars .. guardianj et fratrum de Budisin predictorum cum sufficienti mandato conparere deberent. Veniente quoque termino huiusmodi et domino Henrico canonico Budisinensi pro parte sua, et fratre Johanne Wrowini 10 pro sua procuratorijs quibus supra ut dicebat nomi- nibus conparentibus in iudicio coram nobis, quibus- libet eorum pro parte sua contra mandatum duntaxat partis alterius quasdam exceptiones proposuit, domino Henrico asserente predicto, quod fratres Franciscus 15 de Rothowicz et Johannes Wrowini predictj sine licencia sui prelati dictum procuratoris officium sus- cipere non poterant, cum non essent eiusdem litis consortes, qui quod litteris procuratoris eorum debitis carerent substantialibus, prout ex eorum inspeccione euidenter apparere dicebat, parte vero fratrem pre- dictorum dicente, quod ille qui procuratorij litteras partis aduerse dicebatur scripsisse et se notarium intitulabat publicum, non erat notarius publicus, nec pro notario publico habitus et ideo eius scripture fides non debuit adhiberi, maxime cum eidem scripture sigilla .. prepositi et. . capituli non essent appensa. Contra quam excepcionem statim dictus dominus Henricus pro parte sua replicare curauit, quod dicta excepcio erat friuola, frustratoria et inanis et in facto falsa, cum Zacharias Johannis qui procuratorium di- cebatur scripsisse predictum, esset notarius publicus et in possessione tabellionatus officii existebat, quod se obtulit legitime probaturum, exhibens statim quos- dam posiciones et articulos super eo. Pars vero dic- torum fratrum quandam litteram producit sui pre- lati ut dicebat licentiam continentem. Tandem certo statuto termino, domino Henrico et fratre Johanne Wrowinj procuratoribus ut dicebant et procuratorio nomine suarum partium conparentibus in iudicio 40 coram nobis, nos ex officio nostro ab utroque eorum 5 20 25 30 35
Strana 358
358 qui videlicet excepciones suas predictas malitiose ad differendum negocium non proponerent, exegimus, ipsique ad sancta dei ewangelica iuramentum malicie prestiterunt et dictus dominus Heinricus ad proban- dum intentiones suas predictas, quosdam testes pro- duxit, quos ex officio nostro recepimus, prestito ab eis secundum formam examinandorum testium iura- mento. Demum frater Johannes Wrowini prefatus contra dominum Nicolaum de Owyn conprocuratorem 10 ut dicebat domini Henrici prefati excipiendo proposuit. Qui cum obmisso procuratoris officio, aduocacionis ut dicebat officium contra partem eiusdem fratris Johannis assumeret, quod sibi cum sacerdos exsisteret, non liceret, petijt eum ab aduocationis officio prohiberi 15 et super hoc silencium sibi imponi. Petiuit insuper idem frater Johannes, ne testes per dictum dominum Henricum pro parte sua producti examinarentur, donec idem frater Johannes sua interrogatoria exhiberet secundum que testes examinari deberent, dicto domino 20 Henrico dicente, hoc fieri non debere, cum idem frater Johannes non esset legitimus et sufficiens procurator. Nos post hoc ad publicandum dictum testium pro- ductorum terminum peremptorium, certum diem duxi- mus assignandum, in quo dominus Nicolaus de Owyn predictus procurator et nomine procuratorio ut dicebat partis sue absente domino Henrico conprocuratore suo prefato et fratre Johanne predicto presente coram nobis in iudicio conparuit et quasdam replicaciones contra excepcionem contra se oppositam obtulit, inter 30 cetera continentes, quod dicta excepcio erat calump- niosa et calumpniose proposita ct in facto non vera, prout ex actis liquere dicebat. Et deinde ad pro- bandum suas intenciones predictas produxit quoddam publicum jnstrumentum. Frater vero Johannes pre- dictus se a nobis contumaciter absentauit. Postmodum dominus Henricus custos procurator et procuratorio nomine ut dicebat partis sue in statuto ad hoc termino peremptorio coram nobis in iudicio conparuit et partis aduerse non conparentis contumaciam acclamauit, et 40 eam haberj et reputarj petijt continuatam dicta pro- ductorum testium publicauimus et ad audiendam 5 25 35
358 qui videlicet excepciones suas predictas malitiose ad differendum negocium non proponerent, exegimus, ipsique ad sancta dei ewangelica iuramentum malicie prestiterunt et dictus dominus Heinricus ad proban- dum intentiones suas predictas, quosdam testes pro- duxit, quos ex officio nostro recepimus, prestito ab eis secundum formam examinandorum testium iura- mento. Demum frater Johannes Wrowini prefatus contra dominum Nicolaum de Owyn conprocuratorem 10 ut dicebat domini Henrici prefati excipiendo proposuit. Qui cum obmisso procuratoris officio, aduocacionis ut dicebat officium contra partem eiusdem fratris Johannis assumeret, quod sibi cum sacerdos exsisteret, non liceret, petijt eum ab aduocationis officio prohiberi 15 et super hoc silencium sibi imponi. Petiuit insuper idem frater Johannes, ne testes per dictum dominum Henricum pro parte sua producti examinarentur, donec idem frater Johannes sua interrogatoria exhiberet secundum que testes examinari deberent, dicto domino 20 Henrico dicente, hoc fieri non debere, cum idem frater Johannes non esset legitimus et sufficiens procurator. Nos post hoc ad publicandum dictum testium pro- ductorum terminum peremptorium, certum diem duxi- mus assignandum, in quo dominus Nicolaus de Owyn predictus procurator et nomine procuratorio ut dicebat partis sue absente domino Henrico conprocuratore suo prefato et fratre Johanne predicto presente coram nobis in iudicio conparuit et quasdam replicaciones contra excepcionem contra se oppositam obtulit, inter 30 cetera continentes, quod dicta excepcio erat calump- niosa et calumpniose proposita ct in facto non vera, prout ex actis liquere dicebat. Et deinde ad pro- bandum suas intenciones predictas produxit quoddam publicum jnstrumentum. Frater vero Johannes pre- dictus se a nobis contumaciter absentauit. Postmodum dominus Henricus custos procurator et procuratorio nomine ut dicebat partis sue in statuto ad hoc termino peremptorio coram nobis in iudicio conparuit et partis aduerse non conparentis contumaciam acclamauit, et 40 eam haberj et reputarj petijt continuatam dicta pro- ductorum testium publicauimus et ad audiendam 5 25 35
Strana 359
359 nostram interlocutoriam terminum peremptorium as- signauimus conpetentem. In quo domino Henrico custode procuratore predicto coram nobis in iudicio comparente et interlocutoriam nostram petente, parte vero guardianj et fratrum de Budisin absente contu- maciter, per nostram declarauimus interlocutoriam Zachariam Johannis de Budisjn tempore quo confecerat jnstrumentum procuratorium dominorum .. prepositi.. decani . . et capituli ecclesie Budisinensis predictorum fuisse et esse in possessione officij tabellionatus et 10 dicto procuratorio per eundem Zachariam confecto fidem debere tamquam jnstrumento publico adhiberj et ad instanciam domini Henrici procuratoris prefati ad iurandum et iurari videndum de calumpnia certum terminum peremptorium prefiximus conpetentem, quo dictus dominus Henricus procurator coram nobis in iudicio comparuit et in partis aduerse contumaciam iuramentum de calumpnia corporaliter prestitit. Cum omnibus caplanis in calumpnie iuramento contentis nos quidem parti eiusdem domini Henrici procuratoris 20 prefatj ad ponendum et articulandum poni et articularj videndum certum peremptorium terminum statuimus conpetentem. Huiusmodi quoque termino vehemente dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et in partis aduerse con- tumaciam quendam rotulum exhibuit posiciones et articulos continentem, assignato deinde per nos ter- mino peremptorio competente ad dicendum, si quid pars aduersa dicere vellet contra posiciones et arti- culos supradictos. In quo termino parte guardianj et fratrum predictorum absente contumaciter, nos ad instanciam dominj Henrici custodis procuratoris prefati coram nobis in iudicio constituti eidem procuratori ad probandum pro prima dilacione certum locum et terminum conpetentem duximus assignandum. Pro- 35 ductis itaque pro parte dominorum .. prepositi . . decani et . capituli predictorum per dominum Symo- nem custodem ecclesie Budisinensis prefate et ma- gistrum Nicolaum de Jochgrimme clericum Misnensis diocesis supradicte procuratores substitutos domini 40 Henrici custodis procuratoris prefati in contumaciam .. 5 15 25 30
359 nostram interlocutoriam terminum peremptorium as- signauimus conpetentem. In quo domino Henrico custode procuratore predicto coram nobis in iudicio comparente et interlocutoriam nostram petente, parte vero guardianj et fratrum de Budisin absente contu- maciter, per nostram declarauimus interlocutoriam Zachariam Johannis de Budisjn tempore quo confecerat jnstrumentum procuratorium dominorum .. prepositi.. decani . . et capituli ecclesie Budisinensis predictorum fuisse et esse in possessione officij tabellionatus et 10 dicto procuratorio per eundem Zachariam confecto fidem debere tamquam jnstrumento publico adhiberj et ad instanciam domini Henrici procuratoris prefati ad iurandum et iurari videndum de calumpnia certum terminum peremptorium prefiximus conpetentem, quo dictus dominus Henricus procurator coram nobis in iudicio comparuit et in partis aduerse contumaciam iuramentum de calumpnia corporaliter prestitit. Cum omnibus caplanis in calumpnie iuramento contentis nos quidem parti eiusdem domini Henrici procuratoris 20 prefatj ad ponendum et articulandum poni et articularj videndum certum peremptorium terminum statuimus conpetentem. Huiusmodi quoque termino vehemente dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et in partis aduerse con- tumaciam quendam rotulum exhibuit posiciones et articulos continentem, assignato deinde per nos ter- mino peremptorio competente ad dicendum, si quid pars aduersa dicere vellet contra posiciones et arti- culos supradictos. In quo termino parte guardianj et fratrum predictorum absente contumaciter, nos ad instanciam dominj Henrici custodis procuratoris prefati coram nobis in iudicio constituti eidem procuratori ad probandum pro prima dilacione certum locum et terminum conpetentem duximus assignandum. Pro- 35 ductis itaque pro parte dominorum .. prepositi . . decani et . capituli predictorum per dominum Symo- nem custodem ecclesie Budisinensis prefate et ma- gistrum Nicolaum de Jochgrimme clericum Misnensis diocesis supradicte procuratores substitutos domini 40 Henrici custodis procuratoris prefati in contumaciam .. 5 15 25 30
Strana 360
360 20 25 guardianj et fratrum de Budisin predictorum nonnullis testibus super articulis supradictis et eorum receptis secundum formam examinandorum testium iuramentis et eorum testium deposicionibus redactis in scriptis 5 in presentibus ad hoc per nos assignatis terminis suc- cessiue, nos ad instanciam partis dominorum . . . prepositi .. decani et . . capituli predictorum coram nobis in iudicio conparentis, ad publicandum dicta productorum testium certum locum et terminum pe- 10 remptorium assignauimus conpetentem Quo termino veniente dominus Henricus custos Lubucensis procu- rator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et in partis aduerse contumaciam petijt dicta productorum pro parte sua testium publicari. Vnde nos instante 15 procuratore predicto parte . . guardiani et fratrum de Budisin predictorum absente contumaciter, dicta predictorum ut superius dicitur testium publicauimus et pro publicatis habuimus et ad dicendum contra personas et dicta testium huiusmodi productorum, terminum peremptorium duximus statuendum. In quo dominus Heinricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et partis aduerse non com- parentis contumaciam acclamauit et ad concludendum terminum petijt assignari. Vnde nos ad instanciam procuratoris eiusdem ad concludendum in causa uel dicendum eam racionabilem, quare concludi non de- beret, terminum peremptorium assignauimus conpe- tentem. Veniente vero termino huiusmodi dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in 30 iudicio conparuit et partis aduerse non comparentis contumaciam acclamauit et in causa concludi petiuit. Nos itaque in partis alterius contumaciam cum dicto procuratore concludente in causa conclusimus et ha- buimus pro concluso, et ad eiusdem domini Henrici 35 procuratoris instanciam, ad ferendum nostram diffi- nitam sentenciam certum terminum duximus statuen- dum. In quo quidem termino dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit, et acclamata partis aduerse contumacia 40 sentenciam ferri postulavit. Post que frater Johannes Wrowini procurator, ut dicebat procuratorio nomine
360 20 25 guardianj et fratrum de Budisin predictorum nonnullis testibus super articulis supradictis et eorum receptis secundum formam examinandorum testium iuramentis et eorum testium deposicionibus redactis in scriptis 5 in presentibus ad hoc per nos assignatis terminis suc- cessiue, nos ad instanciam partis dominorum . . . prepositi .. decani et . . capituli predictorum coram nobis in iudicio conparentis, ad publicandum dicta productorum testium certum locum et terminum pe- 10 remptorium assignauimus conpetentem Quo termino veniente dominus Henricus custos Lubucensis procu- rator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et in partis aduerse contumaciam petijt dicta productorum pro parte sua testium publicari. Vnde nos instante 15 procuratore predicto parte . . guardiani et fratrum de Budisin predictorum absente contumaciter, dicta predictorum ut superius dicitur testium publicauimus et pro publicatis habuimus et ad dicendum contra personas et dicta testium huiusmodi productorum, terminum peremptorium duximus statuendum. In quo dominus Heinricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit et partis aduerse non com- parentis contumaciam acclamauit et ad concludendum terminum petijt assignari. Vnde nos ad instanciam procuratoris eiusdem ad concludendum in causa uel dicendum eam racionabilem, quare concludi non de- beret, terminum peremptorium assignauimus conpe- tentem. Veniente vero termino huiusmodi dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in 30 iudicio conparuit et partis aduerse non comparentis contumaciam acclamauit et in causa concludi petiuit. Nos itaque in partis alterius contumaciam cum dicto procuratore concludente in causa conclusimus et ha- buimus pro concluso, et ad eiusdem domini Henrici 35 procuratoris instanciam, ad ferendum nostram diffi- nitam sentenciam certum terminum duximus statuen- dum. In quo quidem termino dominus Henricus custos procurator prefatus coram nobis in iudicio conparuit, et acclamata partis aduerse contumacia 40 sentenciam ferri postulavit. Post que frater Johannes Wrowini procurator, ut dicebat procuratorio nomine
Strana 361
361 guardianj et fratrum de Budisin predictorum, suam exhibuit presenciam in iudicio coram nobis. Verum quia de valore spadonis qui occasione funeris quon- dam Apeczconis militis de Budisin, apud dictos fratres sepulti, ad predictos fratres deuenerat, non videbatur per attestaciones testium pro parte dictorum domino- rum .. prepositi . . decani et capituli Budisinensis ecclesie productorum liquere ad plenum, nos domino Henrico custodi procuratori eorundem dominorum in presencia fratris Johannis Wrowini procuratoris . . guardianj et fratrum de Budisin predictorum iuramen- tum detulimus, et idem dominus Henricus procurator delatum sibi per nos hincinde iuramentum ad sancta ewangelia corporaliter prestitit, quod videlicet dictus spado eo tempore quo ad dictos fratres peruenit valuit et valere potuit octo sexagenas grossorum Pragensium. Nos igitur frater Johannes prepositus monasterij sancti spiritus Wratislauiensis subconseruator seu subdelegatus prefatus visis et auditis iuribus et racionibus venera- bilium virorum dominorum ... prepositj.. decani et Nicolai parrochialis curati canonici ac capituli Budis- sinensis ecclesie predictorum et ipsorum probacionibus cum diligencia recensitis, inuestigatis quoque ad plenum et cognitis ipsius cause meritis et equa iusticie lance discussis et deliberacione jnsuper nobiscum et cum 25 peritis prehabita, diligenter Christi nomine invocato pro tribunali sedentes et habentes pre oculis solum deum de sapientum consilio et assensu vtraque parte presente et domino Henrico procuratore dominorum .. prepo- siti . . decani et parrochialis curati et capituli Budisi- nensis dicte Misnensis diocesis predictorum sententiam ferri postulante, in hijs scriptis per hanc nostram dif- finitam sentenciam decernimus et declaramus prefatos dominos .. prepositum . . decanum et parrochialem curatum ac capitulum ecclesie Budisinensis predicte de omnibus et singulis in quibuscunque rebus consistant, que occasione corporum seu funerum parrochianorum Budisinensium pro tempore decedentium, qui apud dictos fratres sepulturam eligunt et sepeliuntur ibidem debere habere a tempore iuramenti de calumpnia 40 prestiti in hac causa, scilicet a die sabbati vicesima Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 5 10 15 20 30 35 46
361 guardianj et fratrum de Budisin predictorum, suam exhibuit presenciam in iudicio coram nobis. Verum quia de valore spadonis qui occasione funeris quon- dam Apeczconis militis de Budisin, apud dictos fratres sepulti, ad predictos fratres deuenerat, non videbatur per attestaciones testium pro parte dictorum domino- rum .. prepositi . . decani et capituli Budisinensis ecclesie productorum liquere ad plenum, nos domino Henrico custodi procuratori eorundem dominorum in presencia fratris Johannis Wrowini procuratoris . . guardianj et fratrum de Budisin predictorum iuramen- tum detulimus, et idem dominus Henricus procurator delatum sibi per nos hincinde iuramentum ad sancta ewangelia corporaliter prestitit, quod videlicet dictus spado eo tempore quo ad dictos fratres peruenit valuit et valere potuit octo sexagenas grossorum Pragensium. Nos igitur frater Johannes prepositus monasterij sancti spiritus Wratislauiensis subconseruator seu subdelegatus prefatus visis et auditis iuribus et racionibus venera- bilium virorum dominorum ... prepositj.. decani et Nicolai parrochialis curati canonici ac capituli Budis- sinensis ecclesie predictorum et ipsorum probacionibus cum diligencia recensitis, inuestigatis quoque ad plenum et cognitis ipsius cause meritis et equa iusticie lance discussis et deliberacione jnsuper nobiscum et cum 25 peritis prehabita, diligenter Christi nomine invocato pro tribunali sedentes et habentes pre oculis solum deum de sapientum consilio et assensu vtraque parte presente et domino Henrico procuratore dominorum .. prepo- siti . . decani et parrochialis curati et capituli Budisi- nensis dicte Misnensis diocesis predictorum sententiam ferri postulante, in hijs scriptis per hanc nostram dif- finitam sentenciam decernimus et declaramus prefatos dominos .. prepositum . . decanum et parrochialem curatum ac capitulum ecclesie Budisinensis predicte de omnibus et singulis in quibuscunque rebus consistant, que occasione corporum seu funerum parrochianorum Budisinensium pro tempore decedentium, qui apud dictos fratres sepulturam eligunt et sepeliuntur ibidem debere habere a tempore iuramenti de calumpnia 40 prestiti in hac causa, scilicet a die sabbati vicesima Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Aufl. 5 10 15 20 30 35 46
Strana 362
362 septima mensis nouembris, de anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quarto inantea integre diffinitam a iure canonicam porcionem, ipsosque . . guardianum et fratres predictos debere a predicto tempore inantea dare largiri et soluere dominis . . preposito . . decano .. parrochiali curato et caplano memoratis de premissis omnibus et singulis porcionem canonicam diffinitam a iure et ad hoc de iure teneri, et ad hoc . . guardianum et fratres predictos in per- 10 sona fratris Johannis Wrowini procuratoris ipsorum prefati presentis et ipsum procuratorem eorum vice et nomine ipsorum fratrum dominis .. preposito . . decano .. parrochiali curato prefatis in persona pro- curatoris eorum et ipsi procuratori nomine domino- 15 rum suorum sentencialiter condempnamus. Insuper guardianum et fratres predictos in persona fratris Johannis Wrowini procuratoris eorum prefati presentis et ipsum procuratorem eorum nomine dominis . . preposito . . decano . . parrochiali curato et capitulo 20 Budisinensi supradictis in persona procuratoris eorum prefati, et eidem procuratori eorum ipsorum domino- rum nomine in quinquaginta marcis grossorum Pra- gensium nomine porcionis canonicae et nichilominus in expensis litis sentencialiter condempnamus, taxacione earundem expensarum nobis in posterum reseruata. In cuius rei testimonium presentis sentencie jnstru- mentum per Bernardum notarium publicum infrascrip- tum scribi et publicarj mandauimus nostrique sigilli appensione fecimus communirj. Actum Wratislauie 30 in hospicio habitacionis nostre, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimoquinto, jndictione XIII., die martis prima, mensis martij hora tercia presentibus venerabilibus viris dominis Johanne decano Glogo- uiensi Wratislauiensis diocesis, Henrico de Bork, 35 Laurencio de Kalow Lubucensi Conrado de Vloc sancte crucis Wratislaviensis ecclesiarum canonicis ju- risperitis, Johanne plebano de Bogindorph, Nicolao Fransconis Wratislaviensis et Richardo de Plocz Mis- nensis diocesium ac alijs pluribus testibus ad pre- 40 missa vocatis specialiter et rogatis. (S. N.) Et ego Bernardus Braxator clericus 5 25
362 septima mensis nouembris, de anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quarto inantea integre diffinitam a iure canonicam porcionem, ipsosque . . guardianum et fratres predictos debere a predicto tempore inantea dare largiri et soluere dominis . . preposito . . decano .. parrochiali curato et caplano memoratis de premissis omnibus et singulis porcionem canonicam diffinitam a iure et ad hoc de iure teneri, et ad hoc . . guardianum et fratres predictos in per- 10 sona fratris Johannis Wrowini procuratoris ipsorum prefati presentis et ipsum procuratorem eorum vice et nomine ipsorum fratrum dominis .. preposito . . decano .. parrochiali curato prefatis in persona pro- curatoris eorum et ipsi procuratori nomine domino- 15 rum suorum sentencialiter condempnamus. Insuper guardianum et fratres predictos in persona fratris Johannis Wrowini procuratoris eorum prefati presentis et ipsum procuratorem eorum nomine dominis . . preposito . . decano . . parrochiali curato et capitulo 20 Budisinensi supradictis in persona procuratoris eorum prefati, et eidem procuratori eorum ipsorum domino- rum nomine in quinquaginta marcis grossorum Pra- gensium nomine porcionis canonicae et nichilominus in expensis litis sentencialiter condempnamus, taxacione earundem expensarum nobis in posterum reseruata. In cuius rei testimonium presentis sentencie jnstru- mentum per Bernardum notarium publicum infrascrip- tum scribi et publicarj mandauimus nostrique sigilli appensione fecimus communirj. Actum Wratislauie 30 in hospicio habitacionis nostre, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimoquinto, jndictione XIII., die martis prima, mensis martij hora tercia presentibus venerabilibus viris dominis Johanne decano Glogo- uiensi Wratislauiensis diocesis, Henrico de Bork, 35 Laurencio de Kalow Lubucensi Conrado de Vloc sancte crucis Wratislaviensis ecclesiarum canonicis ju- risperitis, Johanne plebano de Bogindorph, Nicolao Fransconis Wratislaviensis et Richardo de Plocz Mis- nensis diocesium ac alijs pluribus testibus ad pre- 40 missa vocatis specialiter et rogatis. (S. N.) Et ego Bernardus Braxator clericus 5 25
Strana 363
363 Traiectensis diocesis publicus jmperiali auctoritate notarius prefate sentencie prolatori iuramenti dela- cioni et prestacioni, taxacionis expensarum reseruacionj, ac omnibus et singulis in predicta sentencia contentis vna cum prenominatis testibus anno jndictione mense die hora et loco quibus supra, presens interfui et ea ac omnia et singula alia in presentibus duabus cartis pergamen consutis superius conscripta, de mandato domini Johannis prepositi monasterii sancti spiritus Wratislauiensis subconseruatoris seu subdelegati pre- fati propria manu scripsi et in hanc primam formam redegi signoque meo consueto tam in conpaginacione seu consutura dictarum cartarum, quod hic desubtus signaui in testimonium veritatis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive 15 mil einem siegel, in dessen milte eine taube, welche strahlen ver- breitet. Umschrift: S. JOH. ECC. MERSEBVRGENS. EPS. †.) 5 10 CCXLIX. König Johann von Böhmen erneuert die be- stätigung der lehngüter des Heinrich von Kitt- 20 litz und begnadet ihn mit noch andern vor- rechten. D. Breslau, 12. april (dinstag nach dem sontage da man singet die barmherzig- keit des herrn) 1345. Wir Johann von gottes gnaden konig zu Beheim 25 vnd grave zu Luzemburg thun kund allen durch in- halt kegenwertigen brifes, das diweil wir vorlengest vnsern lieben getreuen Henrich von Kitlicz gegeben haben vnsern brif vber die bestetigunge der lehen- guter, die er in vnsern Budissinischen vnd Gorliz- 30 schen landen besizet, welche darnach, als wir vor- gewis vnderweiset sein worden, durch des feuers 46 *)
363 Traiectensis diocesis publicus jmperiali auctoritate notarius prefate sentencie prolatori iuramenti dela- cioni et prestacioni, taxacionis expensarum reseruacionj, ac omnibus et singulis in predicta sentencia contentis vna cum prenominatis testibus anno jndictione mense die hora et loco quibus supra, presens interfui et ea ac omnia et singula alia in presentibus duabus cartis pergamen consutis superius conscripta, de mandato domini Johannis prepositi monasterii sancti spiritus Wratislauiensis subconseruatoris seu subdelegati pre- fati propria manu scripsi et in hanc primam formam redegi signoque meo consueto tam in conpaginacione seu consutura dictarum cartarum, quod hic desubtus signaui in testimonium veritatis. (Aus dem originale auf pergament im Bautzner domarchive 15 mil einem siegel, in dessen milte eine taube, welche strahlen ver- breitet. Umschrift: S. JOH. ECC. MERSEBVRGENS. EPS. †.) 5 10 CCXLIX. König Johann von Böhmen erneuert die be- stätigung der lehngüter des Heinrich von Kitt- 20 litz und begnadet ihn mit noch andern vor- rechten. D. Breslau, 12. april (dinstag nach dem sontage da man singet die barmherzig- keit des herrn) 1345. Wir Johann von gottes gnaden konig zu Beheim 25 vnd grave zu Luzemburg thun kund allen durch in- halt kegenwertigen brifes, das diweil wir vorlengest vnsern lieben getreuen Henrich von Kitlicz gegeben haben vnsern brif vber die bestetigunge der lehen- guter, die er in vnsern Budissinischen vnd Gorliz- 30 schen landen besizet, welche darnach, als wir vor- gewis vnderweiset sein worden, durch des feuers 46 *)
Strana 364
364 wutikeit verzehret sein worden. Derohalben dersel- bige Henrich von Kitteliz vns von neues demutiglich gebeten, auf das wir aus sunderlicher gnade wolten sulche briefe verneuen vnd vorendern. Wir durch gultige begir ezliche getreue dinste vns bisher er- zeiget vnd vorthin zuthun betrachtende, haben jedoch die vorgenanten durch nachfolgende weise zu uor- nawen, demselbigen vorleihende, wo der egenante Hans von Kitlitz ohne eheliche erben versterben wurde, 10 so sol derselbige Henrich allir seiner guter die er verlassen hat, ein geburlicher besizer sein vnd nicht weniger die guter vnd dorfer der forwerge vnd ge- lenden, als nemlich das dorf Kitliz, spital Coswicz mit dem furwerge doselbsten Truszkewicz, Radmericz, ein furwerg in dem dorfe Oppeln, ein forwerg in dem dorfe Rosenhain, die guter in dem dorfe Lochau mit der mulen daselbst in der Budissinschen pflege gelegen, vnd die dorfer Zebelusk vnd Hertwigsdorf in der Gorlizschen pflege gelegen, derselbige Heinrich 20 von Kitteliz vnd seine erben vor vns vnd vnsern erben konige zu Boheim in lehen vnd lehen rechte als ihre vorfahren von den marggrafen zu Branden- burg vor langen zeiten haben gehalten, frei (sollen) behalten vnd besizen vnd von denselbigen gutern 25 sollen sie sein vnser lehensmanne. Wir legen auch dorzu, das sie in den genanten dorfern vollen ge- richtszwang haben sollen vnd dazu keiner geltlichen steuer hulf zu geben schaczunge oder bete, wie die sein oder geschen mochten, sollen schuldig sein auch 30 einen stok vnd galgen, zu richten die vbelteter in den vorgenanten gutern nach gefallen ires willen mogen sezen vnd ufrichten den lehenrechten vns vnd vnsern erben zustendig ane schaden, mit einge- schlossnen vns zu thun pflichtige dinste. Wir vor- 35 heischen auch den oftgenanten Henrich von Kittliz vnd seinen erben in vorgenanter vnser gnade, wie uormelt in erzeiget gunstlich zu erhalten vnd ge- bieten den hauptmane zu Budissin vnd andern ampt- leuten vnsern getreuen gegenwerdigen vnd zukunf- 40 tigen, welcher eigenschaft oder standes die sind, dasz sie den genanten Henrich vnd seine erben wi- 5 15
364 wutikeit verzehret sein worden. Derohalben dersel- bige Henrich von Kitteliz vns von neues demutiglich gebeten, auf das wir aus sunderlicher gnade wolten sulche briefe verneuen vnd vorendern. Wir durch gultige begir ezliche getreue dinste vns bisher er- zeiget vnd vorthin zuthun betrachtende, haben jedoch die vorgenanten durch nachfolgende weise zu uor- nawen, demselbigen vorleihende, wo der egenante Hans von Kitlitz ohne eheliche erben versterben wurde, 10 so sol derselbige Henrich allir seiner guter die er verlassen hat, ein geburlicher besizer sein vnd nicht weniger die guter vnd dorfer der forwerge vnd ge- lenden, als nemlich das dorf Kitliz, spital Coswicz mit dem furwerge doselbsten Truszkewicz, Radmericz, ein furwerg in dem dorfe Oppeln, ein forwerg in dem dorfe Rosenhain, die guter in dem dorfe Lochau mit der mulen daselbst in der Budissinschen pflege gelegen, vnd die dorfer Zebelusk vnd Hertwigsdorf in der Gorlizschen pflege gelegen, derselbige Heinrich 20 von Kitteliz vnd seine erben vor vns vnd vnsern erben konige zu Boheim in lehen vnd lehen rechte als ihre vorfahren von den marggrafen zu Branden- burg vor langen zeiten haben gehalten, frei (sollen) behalten vnd besizen vnd von denselbigen gutern 25 sollen sie sein vnser lehensmanne. Wir legen auch dorzu, das sie in den genanten dorfern vollen ge- richtszwang haben sollen vnd dazu keiner geltlichen steuer hulf zu geben schaczunge oder bete, wie die sein oder geschen mochten, sollen schuldig sein auch 30 einen stok vnd galgen, zu richten die vbelteter in den vorgenanten gutern nach gefallen ires willen mogen sezen vnd ufrichten den lehenrechten vns vnd vnsern erben zustendig ane schaden, mit einge- schlossnen vns zu thun pflichtige dinste. Wir vor- 35 heischen auch den oftgenanten Henrich von Kittliz vnd seinen erben in vorgenanter vnser gnade, wie uormelt in erzeiget gunstlich zu erhalten vnd ge- bieten den hauptmane zu Budissin vnd andern ampt- leuten vnsern getreuen gegenwerdigen vnd zukunf- 40 tigen, welcher eigenschaft oder standes die sind, dasz sie den genanten Henrich vnd seine erben wi- 5 15
Strana 365
365 der alle vnd iczliche die vorgeschrieben sein, nicht sollen beschweren oder betrieben. In welches dinges gezeugnusz haben wir diesen kegenwertigen brief lassen machen vnd mit vnsers sigels auhengunge be- stetiget. Geben zu Bresslaw den dinstag nach dem sontag da man singet die barmherzigkeit des herrn, jm jare des herrn tausend dreihundert funf vnd virczig. 5 (Aus dem bande der revidirten lehensbriefe im ehemaligen görlitzer amtsarchive.) 10 CCL. König Johann von Böhmen mit seinem erst- gebornen sohne Karl genehmigt der stadt Bu- dissin, zum besten des hospitals, acht mark jährlichen zins auszusetzen. D. Schweidnitz, 15 26. april (fer. quarta post Georgij) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes et Karolus eius primogenitus mar- chio Morauie uniuersis presentes litteras inspecturis volumus esse notum, quod quia eterne retribucionis meritum et corporalis prosperitatis augmentum nobis infallibiliter peruenire credimus, dum ad pia loca et potissime vbi Christi pauperes sustentantur, muni- ficencie nostre dexteram extendimus liberalem. Sane cum dilecti nobis ciues Budyssinenses nobis suppli- carint, vt eos annuere dignaremur, quod ipsi pro infirmorum refeccione et pictancia pro hospitali in Budissin sito, ubicunque in terris nostris apud per- sonas quascunque octo sexagenarum grossorum Pra- gensium redditus annuj census emere valeant licite 30 et comparare. Nos ipsorum iustis et racionabilibus supplicacionibus inclinati pro animorum nostrorum 20 25
365 der alle vnd iczliche die vorgeschrieben sein, nicht sollen beschweren oder betrieben. In welches dinges gezeugnusz haben wir diesen kegenwertigen brief lassen machen vnd mit vnsers sigels auhengunge be- stetiget. Geben zu Bresslaw den dinstag nach dem sontag da man singet die barmherzigkeit des herrn, jm jare des herrn tausend dreihundert funf vnd virczig. 5 (Aus dem bande der revidirten lehensbriefe im ehemaligen görlitzer amtsarchive.) 10 CCL. König Johann von Böhmen mit seinem erst- gebornen sohne Karl genehmigt der stadt Bu- dissin, zum besten des hospitals, acht mark jährlichen zins auszusetzen. D. Schweidnitz, 15 26. april (fer. quarta post Georgij) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes et Karolus eius primogenitus mar- chio Morauie uniuersis presentes litteras inspecturis volumus esse notum, quod quia eterne retribucionis meritum et corporalis prosperitatis augmentum nobis infallibiliter peruenire credimus, dum ad pia loca et potissime vbi Christi pauperes sustentantur, muni- ficencie nostre dexteram extendimus liberalem. Sane cum dilecti nobis ciues Budyssinenses nobis suppli- carint, vt eos annuere dignaremur, quod ipsi pro infirmorum refeccione et pictancia pro hospitali in Budissin sito, ubicunque in terris nostris apud per- sonas quascunque octo sexagenarum grossorum Pra- gensium redditus annuj census emere valeant licite 30 et comparare. Nos ipsorum iustis et racionabilibus supplicacionibus inclinati pro animorum nostrorum 20 25
Strana 366
366 remedio et salute, prefatis ciuibus Budyssinensibus de liberalitate regia concedimus generosius et faue- mus, quatenus ipsi in regno et terris nostris nobis suppositis, vbicunque eis expedire vtilius uidebitur 5 pro antedicto hospitali ad infirmorum sustentacionem octo sexagenarum grossorum denariorum Pragensium in redditibus annuis perpetuis apud personas sin- gulares cuiuscunque dignitatis seu status existant, aut communitates seu loca emere et comparare licite 10 valeant atque possint, ratum gratum et firmum per- petuo habituri, ex nunc prout extunc, quicunque per eosdem ciues Budyssinenses in empcione predictorum reddituum ordinatum fuerit atque factum. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt ap- 15 pensa. Datum in castris ante ciuitatem Swidnicz, anno domini millesimo tricentesimo XL° quinto, feria quarta post festum beatj Georgij proxima. (Aus dem originale auf pergament im bautzner stadtarchive, mit zwei siegeln, welche jedoch durch feuer verdorben sind. Ort 20 im archive E. no. 1a.) CCLI. König Johann von Böhmen genehmigt dem rathe und der stadt Görlitz das dorf Gross-Biesnitz (Bysint), welches ihr Ramfold von Gerhardsdorf und 25 Ybanus, dessen schwiegersohn, verkauft haben. D. Budissin, 10. mai (fer. secunda infra octauam festi penthecostis) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes, recognoscimus tenore presencium 30 vniuersis, quod cum fideles nostri dilecti Ramfoldus de Gerhardisdorf et Ybanus eius gener majorem vil- lam dictam Bysint magistro consulum consulibus
366 remedio et salute, prefatis ciuibus Budyssinensibus de liberalitate regia concedimus generosius et faue- mus, quatenus ipsi in regno et terris nostris nobis suppositis, vbicunque eis expedire vtilius uidebitur 5 pro antedicto hospitali ad infirmorum sustentacionem octo sexagenarum grossorum denariorum Pragensium in redditibus annuis perpetuis apud personas sin- gulares cuiuscunque dignitatis seu status existant, aut communitates seu loca emere et comparare licite 10 valeant atque possint, ratum gratum et firmum per- petuo habituri, ex nunc prout extunc, quicunque per eosdem ciues Budyssinenses in empcione predictorum reddituum ordinatum fuerit atque factum. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt ap- 15 pensa. Datum in castris ante ciuitatem Swidnicz, anno domini millesimo tricentesimo XL° quinto, feria quarta post festum beatj Georgij proxima. (Aus dem originale auf pergament im bautzner stadtarchive, mit zwei siegeln, welche jedoch durch feuer verdorben sind. Ort 20 im archive E. no. 1a.) CCLI. König Johann von Böhmen genehmigt dem rathe und der stadt Görlitz das dorf Gross-Biesnitz (Bysint), welches ihr Ramfold von Gerhardsdorf und 25 Ybanus, dessen schwiegersohn, verkauft haben. D. Budissin, 10. mai (fer. secunda infra octauam festi penthecostis) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes, recognoscimus tenore presencium 30 vniuersis, quod cum fideles nostri dilecti Ramfoldus de Gerhardisdorf et Ybanus eius gener majorem vil- lam dictam Bysint magistro consulum consulibus
Strana 367
367 Gorliczensibus fidelibus nostris dilectis nomine ipsius ciuitatis pro certa pecunie summa dinoscuntur vendi- disse, que a nobis hucusque processit in feudum et ex nunc ad manus nostras libere resignarunt, nobis- que per eosdem ciues nostros humiliter extitit suppli- catum vt eandem villam Bysint ipsis et ciuitati sue Gorlitzensi donare et incorporare eo jure quo alia ipsius ciuitatis bona posita dinoscuntur graciosius dignaremur. Nos ipsorum iustis supplicacionibus fa- uorabiliter annuentes et ut dicta ciuitas pro nostris seruitijs et eorum commodo amplius augeatur pre- dictam villam Bysint cum omnibus ipsorum pertinen- cijs iuribus dominio et honore ipsis magistro consu- lum consulibus et ciuitati donauimus et donamus, incorporauimus et incorporamus pro nobis et nostris successoribus vniuersis per ipsos et ciuitatem suam tenendam habendam tollendam utifruendam et in usus suos conuertendam prout alia bona eis per nos eciam per predecessores nostros donata et incorporata et cum eis disponendi pro eorum utilitate liberam et omnimodam concedimus facultatem, harum nostrarum testimonio literarum. Datum Budissin feria secunda infra octauam festi penthecostis anno domini mille- simo trecentesimo XL. quinto. 5 10 15 20 (Aus dem originale auf pergament im görlitzer rathsarchive, 25 no. 43./29. Anhangend das kleinere reitersiegel könig Johanns, auf dem rosshaupte den geflügelten drachen. Das rücksiegel mit helm und helmschmuck. Gedr. Laus. monatsschrift 1794, p. 144.) CCLII. König Johann von Böhmen genehmigt den lehens- 30 trägern des landes Budissin, die steuer bede in zwei jahrlichen raten zu zahlen. D. Zittau, 13. mai (fer. quinta infra penthecostes) 1345. Nos Joannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes ad vuiuersorum noticiam tenore 35
367 Gorliczensibus fidelibus nostris dilectis nomine ipsius ciuitatis pro certa pecunie summa dinoscuntur vendi- disse, que a nobis hucusque processit in feudum et ex nunc ad manus nostras libere resignarunt, nobis- que per eosdem ciues nostros humiliter extitit suppli- catum vt eandem villam Bysint ipsis et ciuitati sue Gorlitzensi donare et incorporare eo jure quo alia ipsius ciuitatis bona posita dinoscuntur graciosius dignaremur. Nos ipsorum iustis supplicacionibus fa- uorabiliter annuentes et ut dicta ciuitas pro nostris seruitijs et eorum commodo amplius augeatur pre- dictam villam Bysint cum omnibus ipsorum pertinen- cijs iuribus dominio et honore ipsis magistro consu- lum consulibus et ciuitati donauimus et donamus, incorporauimus et incorporamus pro nobis et nostris successoribus vniuersis per ipsos et ciuitatem suam tenendam habendam tollendam utifruendam et in usus suos conuertendam prout alia bona eis per nos eciam per predecessores nostros donata et incorporata et cum eis disponendi pro eorum utilitate liberam et omnimodam concedimus facultatem, harum nostrarum testimonio literarum. Datum Budissin feria secunda infra octauam festi penthecostis anno domini mille- simo trecentesimo XL. quinto. 5 10 15 20 (Aus dem originale auf pergament im görlitzer rathsarchive, 25 no. 43./29. Anhangend das kleinere reitersiegel könig Johanns, auf dem rosshaupte den geflügelten drachen. Das rücksiegel mit helm und helmschmuck. Gedr. Laus. monatsschrift 1794, p. 144.) CCLII. König Johann von Böhmen genehmigt den lehens- 30 trägern des landes Budissin, die steuer bede in zwei jahrlichen raten zu zahlen. D. Zittau, 13. mai (fer. quinta infra penthecostes) 1345. Nos Joannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes ad vuiuersorum noticiam tenore 35
Strana 368
368 presencium volumus peruenire, quod cupientes terre nostre Budissinensis condicionem fieri meliorem de maturo et deliberato consilio fidelium vasallorum et feudalium nostrorum eiusdem terre Budissinensis perpetuis temporibus observandum statuimus sanci- mus et ordinamus: vt vniuersi eiusdem terre Budis- sinensis vasalli et incole precariam seu peticionem, videlicet de quolibet manso agrorum duodecim grossos Pragenses et vnam mensuram siliginis et duas men- suras auene ex nunc in antea in duobus terminis cuiuslibet anni videlicet medietatem eiusdem pre- carie seu peticionis in festo s. Walburgis et aliam medietatem in festo s. Michaelis deinde sequenti, sol- uere nobis et camere regie perpetuis temporibus 15 teneantur, mandantes et districte precipientes Karolo marchioni Morauie et Joanni duci Carinthie filijs nos- tris, nec non capitaneo aduocato officialibus et con- sulibus Budissinensibus, qui nunc sunt aut pro tem- pore fuerint, quatenus contra predictam nostram graciam non presumant quicquam in contrarium fa- cere uel attemtare, jndignacionem regiam et penam grauissimam, si qui contra fecerint, seu ausu teme- rario contraire presumpserint se nouerint irremissi- biliter incursuros. In cuius rei testimonium sigillum 25 nostrum presentibus est appensum. Datum Sittauie feria quinta infra festum pentecostes anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto. 5 10 20 (Gedruckt in Redern, Lusat. dipl. p. 9.; Hoffmanns script. rer. Lusat. IV. 195., verglichen mit einer abschrift im landständischen 30 archive zu Görlitz.)
368 presencium volumus peruenire, quod cupientes terre nostre Budissinensis condicionem fieri meliorem de maturo et deliberato consilio fidelium vasallorum et feudalium nostrorum eiusdem terre Budissinensis perpetuis temporibus observandum statuimus sanci- mus et ordinamus: vt vniuersi eiusdem terre Budis- sinensis vasalli et incole precariam seu peticionem, videlicet de quolibet manso agrorum duodecim grossos Pragenses et vnam mensuram siliginis et duas men- suras auene ex nunc in antea in duobus terminis cuiuslibet anni videlicet medietatem eiusdem pre- carie seu peticionis in festo s. Walburgis et aliam medietatem in festo s. Michaelis deinde sequenti, sol- uere nobis et camere regie perpetuis temporibus 15 teneantur, mandantes et districte precipientes Karolo marchioni Morauie et Joanni duci Carinthie filijs nos- tris, nec non capitaneo aduocato officialibus et con- sulibus Budissinensibus, qui nunc sunt aut pro tem- pore fuerint, quatenus contra predictam nostram graciam non presumant quicquam in contrarium fa- cere uel attemtare, jndignacionem regiam et penam grauissimam, si qui contra fecerint, seu ausu teme- rario contraire presumpserint se nouerint irremissi- biliter incursuros. In cuius rei testimonium sigillum 25 nostrum presentibus est appensum. Datum Sittauie feria quinta infra festum pentecostes anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto. 5 10 20 (Gedruckt in Redern, Lusat. dipl. p. 9.; Hoffmanns script. rer. Lusat. IV. 195., verglichen mit einer abschrift im landständischen 30 archive zu Görlitz.)
Strana 369
369 CCLIII. König Johann von Böhmen genehmigt den bür- gern der stadt Zittau 41 morgen des in det nähe liegenden gebietes zur stadt zu ziehen. befreit diese äcker von der allgemeinen berna und gestattet der stadt aus dem königsholze bau- holz nach ihrem bedarfe zu fallen. D. Prag. 10. juni (fer. quinta post Bonifacij) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex atque Lu- cemburgensis comes ad vniuersorum noticiam tenore 10 presentium volumus peruenire: Videlicet, quia pro fructibus et melioracionibus incremento ciuitatis et ciuium nostrorum Syttauiensium plurimum intendentes. ipsis ciuibus et ciuitati, qui hucusque pro lancorum termino agrorum ad mensuratorum ad ipsam ciui- 15 latem decem et nouem in numero usi sunt, ad ipsam ciuitatem pertinencium, quos amplificare cupientes ipsis de innata nobis clemencia concedimus fauora- biliter et donamus, vt quadraginta vnum lancos de vicinis suis quibuscunque pro corum pecunia possint 20 emere vel comparare ad ipsam ciuitatem perpetuo pertinentes. Et promillimus sincere quod a dictis lancis sic comparatis ullo unquam tempore subsidium seu bernam generalem petere nolimus perpetuis temporibus nec eciam debeamus, sed ipsi ciues et 25 ciuitas huiusmodi lancos sic ut premittitur compa- ratos, teneant libere pacifice et quiete. Preterea ad maioris nostre gracie cumulum et fauorem atque eciam ob ipsius Syttauiensis incrementum continuum, ipsis ciuibus presentibus et futuris, sylvam nostram 30 regalem prope ipsam ciuitatem situatam a dato pre- sencium vt antea regendam custodiendam duximus et locandam absque preiudicio, tamen forestariorum ab antiquo ibidem locatorum sic quod ipsi ciues dictam sylvam ex nunc ut antea habeant possidere, 35 reseruare, et eam in omnibus loco et ex parte nostri fideliter custodire, hoc adiecto, quod quotiescunque quod absit per voraginem ignis ipsis ciuibus pro 47 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Auſl. 5
369 CCLIII. König Johann von Böhmen genehmigt den bür- gern der stadt Zittau 41 morgen des in det nähe liegenden gebietes zur stadt zu ziehen. befreit diese äcker von der allgemeinen berna und gestattet der stadt aus dem königsholze bau- holz nach ihrem bedarfe zu fallen. D. Prag. 10. juni (fer. quinta post Bonifacij) 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex atque Lu- cemburgensis comes ad vniuersorum noticiam tenore 10 presentium volumus peruenire: Videlicet, quia pro fructibus et melioracionibus incremento ciuitatis et ciuium nostrorum Syttauiensium plurimum intendentes. ipsis ciuibus et ciuitati, qui hucusque pro lancorum termino agrorum ad mensuratorum ad ipsam ciui- 15 latem decem et nouem in numero usi sunt, ad ipsam ciuitatem pertinencium, quos amplificare cupientes ipsis de innata nobis clemencia concedimus fauora- biliter et donamus, vt quadraginta vnum lancos de vicinis suis quibuscunque pro corum pecunia possint 20 emere vel comparare ad ipsam ciuitatem perpetuo pertinentes. Et promillimus sincere quod a dictis lancis sic comparatis ullo unquam tempore subsidium seu bernam generalem petere nolimus perpetuis temporibus nec eciam debeamus, sed ipsi ciues et 25 ciuitas huiusmodi lancos sic ut premittitur compa- ratos, teneant libere pacifice et quiete. Preterea ad maioris nostre gracie cumulum et fauorem atque eciam ob ipsius Syttauiensis incrementum continuum, ipsis ciuibus presentibus et futuris, sylvam nostram 30 regalem prope ipsam ciuitatem situatam a dato pre- sencium vt antea regendam custodiendam duximus et locandam absque preiudicio, tamen forestariorum ab antiquo ibidem locatorum sic quod ipsi ciues dictam sylvam ex nunc ut antea habeant possidere, 35 reseruare, et eam in omnibus loco et ex parte nostri fideliter custodire, hoc adiecto, quod quotiescunque quod absit per voraginem ignis ipsis ciuibus pro 47 Cod. dipl. Lus. sup. I. 2. Auſl. 5
Strana 370
370 recuperandis et constituendis denuo ipsorum domi- bus aut eciam pro fabrica pontium ipsius ciuitatis necessitas ingruerit, quod tuto possint de sylva ligna succidere et conuertere in edificacionem domorum suarum predictarum plenariam concedimus faculta- tem. Mandantes itaque omnibus officialibus nostris, presentibus et futuris cuiuscunque condicionis seu status preeminencioris extiterint, quatenus prefatos ciues et ciuitatem Syttauiensem predictam contra 10 premissam nostram graciam non debeant in aliquo aggrauere seu eciam perturbare, harum nostrarum quibus sigillum nostrum presentibus duximus appen- dendum fide et testimonio literarum. Datum Prage feria quinta proxima post beati Bonifacij anno domini 15 MCCCXLV. 5 (Gedruckt in Carpzov, anal fast. Zitt. II. 308. Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 193.) CCLIV. Richter und schöffen zu Görlitz bezeugen, dass 20 Hans jude von Liegnitz an Jan und Otto von Gersdorf 80 schock grosse pfennige geliehen hat D. Görlitz, 11. november 1345. Wir richter vnd zheppin der stat czu Gorlicz bekennen offentlichen, daz vor vns komen ist Jeckil 25 jude vor gerichte vnd sproch, das her von Hannus juden weyne von Legnicz gelegen habe Janen vnd Otten von Gerhirstorff achczik schock grosir pfennige ydes schock vmme eynen grosin dy woche czu wu- chir vnde das gelt treth an dy herrn von Bergaw. 30 Das gelt stunt of wuchir von vasnacht bis of senthe Martinstage, vnd des geschoch leuchtunge vmme das gelt mit den juden das do dornoch bliben virczik schok grosir pfennige des wuchirs, dy stunden do
370 recuperandis et constituendis denuo ipsorum domi- bus aut eciam pro fabrica pontium ipsius ciuitatis necessitas ingruerit, quod tuto possint de sylva ligna succidere et conuertere in edificacionem domorum suarum predictarum plenariam concedimus faculta- tem. Mandantes itaque omnibus officialibus nostris, presentibus et futuris cuiuscunque condicionis seu status preeminencioris extiterint, quatenus prefatos ciues et ciuitatem Syttauiensem predictam contra 10 premissam nostram graciam non debeant in aliquo aggrauere seu eciam perturbare, harum nostrarum quibus sigillum nostrum presentibus duximus appen- dendum fide et testimonio literarum. Datum Prage feria quinta proxima post beati Bonifacij anno domini 15 MCCCXLV. 5 (Gedruckt in Carpzov, anal fast. Zitt. II. 308. Hoffmanns script. rer. Lusat. IV., 193.) CCLIV. Richter und schöffen zu Görlitz bezeugen, dass 20 Hans jude von Liegnitz an Jan und Otto von Gersdorf 80 schock grosse pfennige geliehen hat D. Görlitz, 11. november 1345. Wir richter vnd zheppin der stat czu Gorlicz bekennen offentlichen, daz vor vns komen ist Jeckil 25 jude vor gerichte vnd sproch, das her von Hannus juden weyne von Legnicz gelegen habe Janen vnd Otten von Gerhirstorff achczik schock grosir pfennige ydes schock vmme eynen grosin dy woche czu wu- chir vnde das gelt treth an dy herrn von Bergaw. 30 Das gelt stunt of wuchir von vasnacht bis of senthe Martinstage, vnd des geschoch leuchtunge vmme das gelt mit den juden das do dornoch bliben virczik schok grosir pfennige des wuchirs, dy stunden do
Strana 371
371 ane wuchir biss of vassnacht. Dornach stund obir vorbas ydes schock pfennige of eynem grosin dy woche czu wuchir. Dornoch wol by andir halben jare qvam der jude vnd hotte berichtunge mit Janen vnd mit Otten vmme dy virczik schok, das der wur- den sibinczk schock mit eynander. Dy hotten obir gestandin eyn jor von senth Lorenezetage vnd dy berichtunge geschah an dem nesten vritage vor senthe Laurenczentage, das nu czwey jar woren. Dyse sache vnd rede bekennen wir tzepphin vnd 10 richter vnd beczugen das mit vnsir stat heymelich ingisigel. Gegebin czu Gorlicz noch gotes geburth tusint jar dryhundert jar in dem vunfe vnd viercze- gesten jare, an senth Mertins abend des heylegin bischovis. 15 Atus dem ällesten görl liber vocationum et proscriptionum.) CCLV. Herzog Heinrich von Jauer überträgt dem Con- rad von Dornheim, als propst des nonnen- klosters zu Lauban, den forstzins nebst dem 20 dominium Heinrichsdorf in der jauerschen pflege. D. Bunzlau, 6. märz (fer. prima post invocauit) 1346. In dei nomine amen. Cunctorum perit memoria nisi testibus juridicis et scriptis publicis fuerint ro- 25 borata. Hinc est quod nos Henricus dei gracia dux Zlezie dominus de Vurstemberch et in Jawor vni- uersis ad quos presens scriptum peruenerit volumus esse notum, quod in nostra presencia constituti, ho- nesta matrona Catherina relicta quondam nobilis viri 30 Vlmanni de Nossin domina cum suis heredibus sin- 47
371 ane wuchir biss of vassnacht. Dornach stund obir vorbas ydes schock pfennige of eynem grosin dy woche czu wuchir. Dornoch wol by andir halben jare qvam der jude vnd hotte berichtunge mit Janen vnd mit Otten vmme dy virczik schok, das der wur- den sibinczk schock mit eynander. Dy hotten obir gestandin eyn jor von senth Lorenezetage vnd dy berichtunge geschah an dem nesten vritage vor senthe Laurenczentage, das nu czwey jar woren. Dyse sache vnd rede bekennen wir tzepphin vnd 10 richter vnd beczugen das mit vnsir stat heymelich ingisigel. Gegebin czu Gorlicz noch gotes geburth tusint jar dryhundert jar in dem vunfe vnd viercze- gesten jare, an senth Mertins abend des heylegin bischovis. 15 Atus dem ällesten görl liber vocationum et proscriptionum.) CCLV. Herzog Heinrich von Jauer überträgt dem Con- rad von Dornheim, als propst des nonnen- klosters zu Lauban, den forstzins nebst dem 20 dominium Heinrichsdorf in der jauerschen pflege. D. Bunzlau, 6. märz (fer. prima post invocauit) 1346. In dei nomine amen. Cunctorum perit memoria nisi testibus juridicis et scriptis publicis fuerint ro- 25 borata. Hinc est quod nos Henricus dei gracia dux Zlezie dominus de Vurstemberch et in Jawor vni- uersis ad quos presens scriptum peruenerit volumus esse notum, quod in nostra presencia constituti, ho- nesta matrona Catherina relicta quondam nobilis viri 30 Vlmanni de Nossin domina cum suis heredibus sin- 47
Strana 372
372 gulis et omnibus bona corporis valetudine consisten- tibus fatebantur, quod censum qui dicitur forestis in districtu Jauoriensi in villis infra scriptis situm cum jure et dominio nostro in Heinrichstorff eiusdem dis- trictus, sanctimonialibus ordinis s. Marie Magdalene in Lubanow commorantibus pro xI. marcis grossorum regalium rite et racionabiliter ac maturo consilio prehabito vendidissent, supplicantes nobis humiliter et obnixe, quatenus eundem censum eisdem sancti- 10 monialibus conferre dei omnipotentis intuitu digna- remur. Nos igitur utriusque presentis scilicet ven- dentis et e mentis precibus inclinati quam maxime ad diuinum cultum ampliandum in remedium ani- marum tam nostre quam nostrorum progenitorum, prefatum censum cum jure et dominio nostro in Heynrichsdorff predicto in manus nostras resignatum contulimus honorabili viro domino Conrado de Dorn- heim preposito sanctimonialium earundem nomine conuentus tocius dominarum in Lubano quiete et 20 pacifice nec non libere et perpetue possidendum. Ville autem in quibus predictus census situs est, sunt hec: in L mansos prope ciuitatem Jawor sitis sunt xx mensure tritici et tantum auene colligende: in villa Prouin est maldrata tritici et tantum avene: 25 in villa Tschirnicz octaua dimidia mensure tritici et tantum avene: in Jacobi villa sex mensure tritici et tantum auene: in septem mansis septem mensure tritici et tantum avene: in noua villa v maldrata avene : in villa Klonicz sex mensure tritici et totidem 30 avene : in Jegerdorff decem mensure tritici et totidem avene: in villa Kolmenitz quatuordecim mensure tri- tici et totidem avene : in Wilhelmi villa sex mensure tritici et maldrata avene. Vt autem hec collacio nostra inconuulsa et inuiolabilis perseueret nostrum 35 sigillum presentibus est appensum. Actum et datum in Bolitzlauia proxima feria prima post dominicam jnuocauit anno domini MCCCXLVI, presentibns subno- tatis testibus videlicet Syffrido de Russendorf judice nostre curie Lewnbergensis : Peczkone de Landeskron, 40 judice nostre curie Bolizlauiensis: Petro de Borow, nostro mareschalko: Johanne de Bolenczk: Tamone O 15
372 gulis et omnibus bona corporis valetudine consisten- tibus fatebantur, quod censum qui dicitur forestis in districtu Jauoriensi in villis infra scriptis situm cum jure et dominio nostro in Heinrichstorff eiusdem dis- trictus, sanctimonialibus ordinis s. Marie Magdalene in Lubanow commorantibus pro xI. marcis grossorum regalium rite et racionabiliter ac maturo consilio prehabito vendidissent, supplicantes nobis humiliter et obnixe, quatenus eundem censum eisdem sancti- 10 monialibus conferre dei omnipotentis intuitu digna- remur. Nos igitur utriusque presentis scilicet ven- dentis et e mentis precibus inclinati quam maxime ad diuinum cultum ampliandum in remedium ani- marum tam nostre quam nostrorum progenitorum, prefatum censum cum jure et dominio nostro in Heynrichsdorff predicto in manus nostras resignatum contulimus honorabili viro domino Conrado de Dorn- heim preposito sanctimonialium earundem nomine conuentus tocius dominarum in Lubano quiete et 20 pacifice nec non libere et perpetue possidendum. Ville autem in quibus predictus census situs est, sunt hec: in L mansos prope ciuitatem Jawor sitis sunt xx mensure tritici et tantum auene colligende: in villa Prouin est maldrata tritici et tantum avene: 25 in villa Tschirnicz octaua dimidia mensure tritici et tantum avene: in Jacobi villa sex mensure tritici et tantum auene: in septem mansis septem mensure tritici et tantum avene: in noua villa v maldrata avene : in villa Klonicz sex mensure tritici et totidem 30 avene : in Jegerdorff decem mensure tritici et totidem avene: in villa Kolmenitz quatuordecim mensure tri- tici et totidem avene : in Wilhelmi villa sex mensure tritici et maldrata avene. Vt autem hec collacio nostra inconuulsa et inuiolabilis perseueret nostrum 35 sigillum presentibus est appensum. Actum et datum in Bolitzlauia proxima feria prima post dominicam jnuocauit anno domini MCCCXLVI, presentibns subno- tatis testibus videlicet Syffrido de Russendorf judice nostre curie Lewnbergensis : Peczkone de Landeskron, 40 judice nostre curie Bolizlauiensis: Petro de Borow, nostro mareschalko: Johanne de Bolenczk: Tamone O 15
Strana 373
373 Kymen et Burchardo de Waldow nostro protonotario, cujus manibus presencia sunt conscripta et de jussu nostro completa. Gedruckt in Sommersbery, script. rer. Silesiacar. III. 30.) CCLVI. Herzog Bolko von Schweidnitz bestätigt den nonnen zu Lauban den forstzins im jauerschen bezirke und das dominium in Heinrichsdorf. D. Schweidnitz, 25. mai (die Dionysii) 1346. In nomine domini amen. Nos Bolco dei gracia 10 dux Zlezie dominus de Vuerstenberch et in Swydnicz omnibus presens scriptum intuentibus tam presen- tibus qvam futuris volumus esse notum et ex rela- cione veridica percepimus qvod honesta matrona domina Catherina dicta de Nossin, relicta qvondam 15 Ulmanni de Nossin cum heredibus suis coram patruo nostro felicis recordacionis duce Heynrico inclito principe et domino Jaworiensi publice fatebantur, qvod censum forestem in districtu Jaworiensi cum do- minio principis in Heynrichsdorff eiusdem districtus 20 vendidissent racionabiliter atque rite religiosis domi- nabus sanctimonialibus in Lubano et ipsum in manus eiusdem patrui nostri libere resignasset et quod eundem censum cum dominio ducis predicto in Heyn- richsdorff eisdem sanctimonialibus perpetue et paci- fice possidendum ex benignitatis sue gracia contu- lissent. Nos igitur eiusdem ducis Heynrici patrui nostri successor hereditarius earundem sanctimonia- lium precibus impulsatus, sperantes oracionum et aliorum bonorum operum ipsarum esse participes, contulimus eisdem bona prefata predicta libertate et perpetuitate pacifice et sine qvovis obstaculo possi- denda. Census autem et in villis subscriptis ad fes- 25 30
373 Kymen et Burchardo de Waldow nostro protonotario, cujus manibus presencia sunt conscripta et de jussu nostro completa. Gedruckt in Sommersbery, script. rer. Silesiacar. III. 30.) CCLVI. Herzog Bolko von Schweidnitz bestätigt den nonnen zu Lauban den forstzins im jauerschen bezirke und das dominium in Heinrichsdorf. D. Schweidnitz, 25. mai (die Dionysii) 1346. In nomine domini amen. Nos Bolco dei gracia 10 dux Zlezie dominus de Vuerstenberch et in Swydnicz omnibus presens scriptum intuentibus tam presen- tibus qvam futuris volumus esse notum et ex rela- cione veridica percepimus qvod honesta matrona domina Catherina dicta de Nossin, relicta qvondam 15 Ulmanni de Nossin cum heredibus suis coram patruo nostro felicis recordacionis duce Heynrico inclito principe et domino Jaworiensi publice fatebantur, qvod censum forestem in districtu Jaworiensi cum do- minio principis in Heynrichsdorff eiusdem districtus 20 vendidissent racionabiliter atque rite religiosis domi- nabus sanctimonialibus in Lubano et ipsum in manus eiusdem patrui nostri libere resignasset et quod eundem censum cum dominio ducis predicto in Heyn- richsdorff eisdem sanctimonialibus perpetue et paci- fice possidendum ex benignitatis sue gracia contu- lissent. Nos igitur eiusdem ducis Heynrici patrui nostri successor hereditarius earundem sanctimonia- lium precibus impulsatus, sperantes oracionum et aliorum bonorum operum ipsarum esse participes, contulimus eisdem bona prefata predicta libertate et perpetuitate pacifice et sine qvovis obstaculo possi- denda. Census autem et in villis subscriptis ad fes- 25 30
Strana 374
374 tum b. Martini singulis annis colligendus, videlicet in 1 mansis prope ciuitatem Jawor xx. mensure tri- tici, tantum avene, in villa Prowin maldrata tritici tantum avene, in villa Ruperti maldrata tritici tan- tum avene, in villa Tschirnitz octaua dimidia mensure tritici tantum avene, in Jacobi villa sex mensure tritici et tantum avene, in septem mansis septem mensure tritici et totidem avene, in nova villa v. maldrata avene, in Clonicz vi. mensure tritici et toti- 10 dem avene, in villa Colmenitz XIV. mensure tritici et totidem avene, in Wilhelmi villa vi. mensure tritici et maldrata avene. In cuius rei certitudinem et evi- denciam pleniorem presentes dari jussimus nostri majoris sigilli munimine de certa nostra scientia di- ligentissime roboratas. Actum et datum Swydenitz in die beati Dyonisii anno domini MCCCXLVI, presen- tibus nostris fidelibus infra scriptis, dominis Kekel Meninkwin, Conrado dicto de Cirney, Fredrico de Pechwinkel, Conrado de Czedlitz. Tizmanno Buch, 20 Petro de Czedlitz protonotario nostro, qui presencia habuit in commisso et pluribus fide dignis. 5 15 (Gedruckt in Sommersberg. script. rer. Silesiac. III., 31.) CCLVII. 25 Johann, könig von Böhmen, confirmirt dem kloster Marienthal seine dorfschaften, gestattet ihm auch, in superioribus causis das gericht über deren einwohner zu halten, und gestattet dass die orte Ostritz mit Königshain Rüdingsdorf und Seifersdorf auch fernerhin frei von zahlung der 30 berna seien. D. im kloster Mainfeld, 12. juli (in vigilia Margarete) 1346. Nos Joannes dei gracia Boemie rex et Lucem- burgensis comes tam presenti etati quam in Christo
374 tum b. Martini singulis annis colligendus, videlicet in 1 mansis prope ciuitatem Jawor xx. mensure tri- tici, tantum avene, in villa Prowin maldrata tritici tantum avene, in villa Ruperti maldrata tritici tan- tum avene, in villa Tschirnitz octaua dimidia mensure tritici tantum avene, in Jacobi villa sex mensure tritici et tantum avene, in septem mansis septem mensure tritici et totidem avene, in nova villa v. maldrata avene, in Clonicz vi. mensure tritici et toti- 10 dem avene, in villa Colmenitz XIV. mensure tritici et totidem avene, in Wilhelmi villa vi. mensure tritici et maldrata avene. In cuius rei certitudinem et evi- denciam pleniorem presentes dari jussimus nostri majoris sigilli munimine de certa nostra scientia di- ligentissime roboratas. Actum et datum Swydenitz in die beati Dyonisii anno domini MCCCXLVI, presen- tibus nostris fidelibus infra scriptis, dominis Kekel Meninkwin, Conrado dicto de Cirney, Fredrico de Pechwinkel, Conrado de Czedlitz. Tizmanno Buch, 20 Petro de Czedlitz protonotario nostro, qui presencia habuit in commisso et pluribus fide dignis. 5 15 (Gedruckt in Sommersberg. script. rer. Silesiac. III., 31.) CCLVII. 25 Johann, könig von Böhmen, confirmirt dem kloster Marienthal seine dorfschaften, gestattet ihm auch, in superioribus causis das gericht über deren einwohner zu halten, und gestattet dass die orte Ostritz mit Königshain Rüdingsdorf und Seifersdorf auch fernerhin frei von zahlung der 30 berna seien. D. im kloster Mainfeld, 12. juli (in vigilia Margarete) 1346. Nos Joannes dei gracia Boemie rex et Lucem- burgensis comes tam presenti etati quam in Christo
Strana 375
375 succedenti posteritati volumus esse notum, quod ad instantem peticionem dilectarum nobis in Christo sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridis- dorff 1), precipue ob spem vite eterne ob remedium- que salutare predecessorum2) parentum nostrorum, monasterio earundem villas iusto emptionis tytulo ad ipsum monasterium spectantes seu ratione 3) elemo- syne eis datas, videlicet Sifridisdorff prope Zittauiam, Echehardisdorff 4), Richinow 5), Slegil, Olbrechtsdorff 6), Sibotindorff7) et alias villas in districtu Zittauiensi, in quibus bona habere noscuntur, cum omnibus suis pertinencijs iuribus et attinencijs, pratis, sylvis, pis- cacionibus, venacionibus, agris cultis seu incultis, quocunque nomine censeantur duximus confirmandas jure perhenni prefato claustro sub predecessoribus 15 nostris habitas vel eciam tempore nostro datas seu comparatas, quiete et libere possidendas. Insuper concedimus eisdem sanctimonialibus et suis officiali- bus de benignitate regia in predictis villis iudicare et iudicium habere in superioribus causis: scilicet in 20 furto, homicidio, stupri violencia, a mutilacione mem- brorum et alijs omnibus causis plenarie iudicium exercere. Adjicimus etiam quod homines in bonis earum proclamaciones quod vulgariter dicitur tzether- geschrey nostris aduocatis non proponant in bonis 25 earum factas, sed officialibus claustri nec pro homi- cidijs pecuniam triginta solidorum nostri aduocati ab ipsis recipiant nec eis presentent sed huiusmodi proclamaciones et homicidia prefatis officialibus sancti- monialium proponant et emendam facere teneantur. 30 Sane igitur vobis capitaneis nostris, subcapitaneis, aduocatis, subaduocatis, preconibus et budellis ce- terisque officialibus terre Zittauiensis seriosius dis- trictiusque sub obtentu gracie nostre, utpote indig- nacionem nostram diligitis euitare mandamus paginam 35 per presentem seuerius inhibentes ne in villis pre- dictis earum et in omnibus bonis earum aliquas ex- pensarum factiones, hospitalitates, peticiones vel im- peticiones, exacciones, agriculturas, vecturas super 5 10 1) Seifersdurff. 2) predecessorum. 3) nomine. 4) Eck- 40 hardisdorff. 5) Rachenow. 6) Albrechtsdorff. ") Sybotindorff.
375 succedenti posteritati volumus esse notum, quod ad instantem peticionem dilectarum nobis in Christo sanctimonialium vallis sancte Marie prope Sifridis- dorff 1), precipue ob spem vite eterne ob remedium- que salutare predecessorum2) parentum nostrorum, monasterio earundem villas iusto emptionis tytulo ad ipsum monasterium spectantes seu ratione 3) elemo- syne eis datas, videlicet Sifridisdorff prope Zittauiam, Echehardisdorff 4), Richinow 5), Slegil, Olbrechtsdorff 6), Sibotindorff7) et alias villas in districtu Zittauiensi, in quibus bona habere noscuntur, cum omnibus suis pertinencijs iuribus et attinencijs, pratis, sylvis, pis- cacionibus, venacionibus, agris cultis seu incultis, quocunque nomine censeantur duximus confirmandas jure perhenni prefato claustro sub predecessoribus 15 nostris habitas vel eciam tempore nostro datas seu comparatas, quiete et libere possidendas. Insuper concedimus eisdem sanctimonialibus et suis officiali- bus de benignitate regia in predictis villis iudicare et iudicium habere in superioribus causis: scilicet in 20 furto, homicidio, stupri violencia, a mutilacione mem- brorum et alijs omnibus causis plenarie iudicium exercere. Adjicimus etiam quod homines in bonis earum proclamaciones quod vulgariter dicitur tzether- geschrey nostris aduocatis non proponant in bonis 25 earum factas, sed officialibus claustri nec pro homi- cidijs pecuniam triginta solidorum nostri aduocati ab ipsis recipiant nec eis presentent sed huiusmodi proclamaciones et homicidia prefatis officialibus sancti- monialium proponant et emendam facere teneantur. 30 Sane igitur vobis capitaneis nostris, subcapitaneis, aduocatis, subaduocatis, preconibus et budellis ce- terisque officialibus terre Zittauiensis seriosius dis- trictiusque sub obtentu gracie nostre, utpote indig- nacionem nostram diligitis euitare mandamus paginam 35 per presentem seuerius inhibentes ne in villis pre- dictis earum et in omnibus bonis earum aliquas ex- pensarum factiones, hospitalitates, peticiones vel im- peticiones, exacciones, agriculturas, vecturas super 5 10 1) Seifersdurff. 2) predecessorum. 3) nomine. 4) Eck- 40 hardisdorff. 5) Rachenow. 6) Albrechtsdorff. ") Sybotindorff.
Strana 376
376 castra Ronow et Moywyn1) seu alias quascunque facere presumatis aut aliquibus grauaminibus moles- tetis. Preterea oppidum Ostroz cum villis ad suam iurisdictionem pertinentibus, videlicet Kunnigyshayn. Rudungisdorff, Sifridsdorff 2) et antiqvum oppidum authoritate nostra eadem libertate volumus gaudere, qua sub burggrauiis de Donyn qui ante possidebant fruebatur, ipsumque oppidum a berna sicut olim sub nobilibus dictis fuerat, penitus sit solutum. Ve- rum tamen ville predicte et priores ville territorij Zittawiensis ipsam bernam, si in communi data est per eundem districtum, in earum etiam postulare villis primo omnimodis inhibemus. Sed cum data fuerit et ipse de villis earum preter oppidum no- vum et antiqvum soluere teneantur, hanc siquidem bernam in villis predictarum sanctimonialium habere decreuimus ut de omnibus expensarum factionibus exactionibusque annualibus tam pecunie quan annone seu peticionibus quibuscunque modis omnibus sint exempte. Ceterum vobis advocatis nostris seu aliis subaduocatis terre dicte Zittauiensis districtius inhi- bemus, ne in dedicacione prenotalj monasterij seu quocunque tempore in eodem claustro aut in allo- dijs vel in bonis earum quibuscunque expensas ali- 25 quas faciatis, sed ex toto omnia gravamina, fatiga- ciones et corrosiones in eodem claustro et in omnibus bonis earum cessent et penitus conquiescant. Ne autem vos, quod absit, aut aliquem vestrum commu- niter vel diuisim predictam nostram inhibicionem seu 30 graciam factam ut premittitur infringere aut con- traire eidem debeat, sanius prefato monasterio et bonis ipsius duximus consulendum ita quod ipsum monasterium ac omnia bona ipsius fidelibus nobis sincere dilectis Johanni de Donyn magistro consulum 35 et consulibus Zittauiensibus presentibus committimus, ut in dicta libertatis et inhibicionis gracia easdem authoritate nostra freti, contra vos communiter vel divisim si secus facere presumpseritis tueri et defendere debeant, firmiter cum affectu harum nos- 40 trarum testimonio litterarum. Datum in monasterio 1) Moywin. 2) Syfersdurff. 5 10 15 20
376 castra Ronow et Moywyn1) seu alias quascunque facere presumatis aut aliquibus grauaminibus moles- tetis. Preterea oppidum Ostroz cum villis ad suam iurisdictionem pertinentibus, videlicet Kunnigyshayn. Rudungisdorff, Sifridsdorff 2) et antiqvum oppidum authoritate nostra eadem libertate volumus gaudere, qua sub burggrauiis de Donyn qui ante possidebant fruebatur, ipsumque oppidum a berna sicut olim sub nobilibus dictis fuerat, penitus sit solutum. Ve- rum tamen ville predicte et priores ville territorij Zittawiensis ipsam bernam, si in communi data est per eundem districtum, in earum etiam postulare villis primo omnimodis inhibemus. Sed cum data fuerit et ipse de villis earum preter oppidum no- vum et antiqvum soluere teneantur, hanc siquidem bernam in villis predictarum sanctimonialium habere decreuimus ut de omnibus expensarum factionibus exactionibusque annualibus tam pecunie quan annone seu peticionibus quibuscunque modis omnibus sint exempte. Ceterum vobis advocatis nostris seu aliis subaduocatis terre dicte Zittauiensis districtius inhi- bemus, ne in dedicacione prenotalj monasterij seu quocunque tempore in eodem claustro aut in allo- dijs vel in bonis earum quibuscunque expensas ali- 25 quas faciatis, sed ex toto omnia gravamina, fatiga- ciones et corrosiones in eodem claustro et in omnibus bonis earum cessent et penitus conquiescant. Ne autem vos, quod absit, aut aliquem vestrum commu- niter vel diuisim predictam nostram inhibicionem seu 30 graciam factam ut premittitur infringere aut con- traire eidem debeat, sanius prefato monasterio et bonis ipsius duximus consulendum ita quod ipsum monasterium ac omnia bona ipsius fidelibus nobis sincere dilectis Johanni de Donyn magistro consulum 35 et consulibus Zittauiensibus presentibus committimus, ut in dicta libertatis et inhibicionis gracia easdem authoritate nostra freti, contra vos communiter vel divisim si secus facere presumpseritis tueri et defendere debeant, firmiter cum affectu harum nos- 40 trarum testimonio litterarum. Datum in monasterio 1) Moywin. 2) Syfersdurff. 5 10 15 20
Strana 377
377 Meynevelt anno domini MCCCXLVI, in vigilia beate Mar- garete virginis. (Aus einer vidimirten abschrift vom jahre 1357. Gedruckt in den oberlaus. beiträgen I., 582. Die varianten finden sich in dem druck bei Carpzovs ehrentemp. l. 347.) CCLVIII. Bundesabschlussurkunde der sechsstadte. Lau- baner ausstellung. D. Löbau, 21. august (an dem montage nach vrowentage wurzewie) 1346. 10 Wir burgermeyster ratmanne burger gemeyne der stat zcu dem Luban, tun czu wissen allen den di disen brif seen odir horen lesen, daz die stete der lande Gorlicz Luban Sythaw Budissin Lubow vnd Kamenz dez edillen hochgebornen kunigis von Bheme vnsis genedigen herren grosin vnlidelichen schadin von roubern vnd von andirn bosen luten enpfangin habin vnd enpfan mogen. Dorumme daz wir vnsem genedigen herren dem vorgenanten kunge zcu eren vnd sinen steten vnd landin zcu sunder- lichin nucze vnd vromen den vngenadin vnd den schadin, di in dem lande geschen sind odir geschen mochten widder steen mogen: dez sy wir czu tagen komen von geheyze vnd von rathe Hannus von Wor- ganowicz vnsis herren voyth dez kungis von Bheme 25 mit den ratmannen vnsin libyn frundin der vorge- nanten ratmanni der stat zcu dem Luban, globin vnd habin globit den ersamen luten den ratmannen zcu Gorlicz vnsin libin frundin zcu haldin an alle argelist dise sachen di hernoch geschriben steyn. 30 Swo ein man zcu uch beschuldigit wirt vor gerichte do he ingehoret vmme vngerichte alz vmme mort 48 15 20 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
377 Meynevelt anno domini MCCCXLVI, in vigilia beate Mar- garete virginis. (Aus einer vidimirten abschrift vom jahre 1357. Gedruckt in den oberlaus. beiträgen I., 582. Die varianten finden sich in dem druck bei Carpzovs ehrentemp. l. 347.) CCLVIII. Bundesabschlussurkunde der sechsstadte. Lau- baner ausstellung. D. Löbau, 21. august (an dem montage nach vrowentage wurzewie) 1346. 10 Wir burgermeyster ratmanne burger gemeyne der stat zcu dem Luban, tun czu wissen allen den di disen brif seen odir horen lesen, daz die stete der lande Gorlicz Luban Sythaw Budissin Lubow vnd Kamenz dez edillen hochgebornen kunigis von Bheme vnsis genedigen herren grosin vnlidelichen schadin von roubern vnd von andirn bosen luten enpfangin habin vnd enpfan mogen. Dorumme daz wir vnsem genedigen herren dem vorgenanten kunge zcu eren vnd sinen steten vnd landin zcu sunder- lichin nucze vnd vromen den vngenadin vnd den schadin, di in dem lande geschen sind odir geschen mochten widder steen mogen: dez sy wir czu tagen komen von geheyze vnd von rathe Hannus von Wor- ganowicz vnsis herren voyth dez kungis von Bheme 25 mit den ratmannen vnsin libyn frundin der vorge- nanten ratmanni der stat zcu dem Luban, globin vnd habin globit den ersamen luten den ratmannen zcu Gorlicz vnsin libin frundin zcu haldin an alle argelist dise sachen di hernoch geschriben steyn. 30 Swo ein man zcu uch beschuldigit wirt vor gerichte do he ingehoret vmme vngerichte alz vmme mort 48 15 20 Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl.
Strana 378
378 brant dube roub vnd vmme andir boze sache, der man mac sich verantworthin der sache zeu dem ersten male vnd mac der enkeen mit deme rechte daz recht ist. Daz sult ir vnz tun czu wissene vnd den andirn vorgenanten steten. Wurde der man beschuldigit in demselbin dinge von eynem andirn manne vmme der vorgenanten sachen eyne, derselbe man der antworter mac abir enkeen zou dem andirn male mit dem rechte daz recht ist. Daz sult ir vns 10 tun zcu wissin vnd den andirn vorgenanten stetin. Wirt her abir angesprochen von dem dritten manne zeu dem dritten male in demselbin dinge vmme der vorgenanten sachen eyne, so ist dem manne sin recht gehoet vnd ist der sache verwundin. Dornoch wurde ein man angesprochen in eyme gerichte der vorge- nanten stete vmme der vorgeschriben sachen eyne, der sache enkeet her in dem gerichte zcum ersten male mit deme rechte daz recht ist. Daz sult ir vns tun zeu wissin vnd den vorgenanten steten. 20 Wurde her zeu dem andirn male angesprochen in eyner andirn stat der vorgenanten stete eyne vor gerichte vmme der vorbescriben sachen eyne, so enket her abir zcu dem andirn male mit dem rechte daz recht ist. Daz sult ir vns tun zeu wissin vnd 25 den andirn vorgenanten steten. Wurde derselbe man zcu dem dritten male angesprochen in der drit- ten stat der vorgenanten stete eyne vor gerichte vmme der vorbescryben sachen eyne, so ist dem manne sin recht gehoet und ist der sache vorwundin. 30 Dorobir welch man in unserim gerichte voruestent adir vorechtit wirt mit rechte der sal di selbe achte vnd daz recht lydin glichyrwiz mit vnz alz zcu vch. Daz sult ir vnz vorbotin vnd den andirn vorgenanten steten. Wer iz abir daz ir vmme der vorbescryben 35 sachen eyne ymanden volgitte vf fluchtigem fuze adir in vrizher tal, vor welche vesten ir quemyt adir vf welchem huse man uwer achter huste adir hofete vnd vnz daz vorboth vnd den andirn vorgenanten steten, do wollen wir zou komen vnd vch helfen daz 40 beste daz wir kunnen adir mogen. Czu einem gro- zirn bekentnizze dirre sachen haben wir disen offin 5 15
378 brant dube roub vnd vmme andir boze sache, der man mac sich verantworthin der sache zeu dem ersten male vnd mac der enkeen mit deme rechte daz recht ist. Daz sult ir vnz tun czu wissene vnd den andirn vorgenanten steten. Wurde der man beschuldigit in demselbin dinge von eynem andirn manne vmme der vorgenanten sachen eyne, derselbe man der antworter mac abir enkeen zou dem andirn male mit dem rechte daz recht ist. Daz sult ir vns 10 tun zcu wissin vnd den andirn vorgenanten stetin. Wirt her abir angesprochen von dem dritten manne zeu dem dritten male in demselbin dinge vmme der vorgenanten sachen eyne, so ist dem manne sin recht gehoet vnd ist der sache verwundin. Dornoch wurde ein man angesprochen in eyme gerichte der vorge- nanten stete vmme der vorgeschriben sachen eyne, der sache enkeet her in dem gerichte zcum ersten male mit deme rechte daz recht ist. Daz sult ir vns tun zeu wissin vnd den vorgenanten steten. 20 Wurde her zeu dem andirn male angesprochen in eyner andirn stat der vorgenanten stete eyne vor gerichte vmme der vorbescriben sachen eyne, so enket her abir zcu dem andirn male mit dem rechte daz recht ist. Daz sult ir vns tun zeu wissin vnd 25 den andirn vorgenanten steten. Wurde derselbe man zcu dem dritten male angesprochen in der drit- ten stat der vorgenanten stete eyne vor gerichte vmme der vorbescryben sachen eyne, so ist dem manne sin recht gehoet und ist der sache vorwundin. 30 Dorobir welch man in unserim gerichte voruestent adir vorechtit wirt mit rechte der sal di selbe achte vnd daz recht lydin glichyrwiz mit vnz alz zcu vch. Daz sult ir vnz vorbotin vnd den andirn vorgenanten steten. Wer iz abir daz ir vmme der vorbescryben 35 sachen eyne ymanden volgitte vf fluchtigem fuze adir in vrizher tal, vor welche vesten ir quemyt adir vf welchem huse man uwer achter huste adir hofete vnd vnz daz vorboth vnd den andirn vorgenanten steten, do wollen wir zou komen vnd vch helfen daz 40 beste daz wir kunnen adir mogen. Czu einem gro- zirn bekentnizze dirre sachen haben wir disen offin 5 15
Strana 379
379 brif lasin scrybin vnd voruestent anhangende mit vnsir stat ingesigille. Vnd disen sachen sint gete- dinget vnd geschehn zeu der Lubaw in kegenworti- keyt Hannus von Worganowicz vnsis voythis vnd der ratmanne der vorgenanten stete, noch gotiz geburt drycenhundirt iar in dem sechs vnd virczegisten iar an dem mantage noch unsir vrowen tage wurczwie. (Aus dem originale auf pergament in görlitzer rathsarchive. Dort finden sich auch noch die ziltauer, löbauer und kamenzer, dagegen keine von Bautzen. Ersolgte vielleicht kein urkunden- austausch zwischen Görlitz und Bautzen, weil zwischen diesen städten bereits das achtsbündniss von 1339 bestand? Dieser um- stand würde die thatsache erklären, dass auch im bautzner ar- chive keine görlitzer urkunde sich vorfindet. Die reihenfolge, wie die städte in den verschiedenen exemplaren genannt sind, ist zu bemerken. In der zittauer urkunde Igedruckt bei Carpzov, annal. fast. Zitt. 1., 4.] steht: Zittau, Görlitz, Lauban, Budissin, Löbau, Kamenz; in der vorliegenden sowie in der löbauer und kamenzer: Görlitz, Lauban, Zittau, Budissin, Löbau, Kamenz. Die laubaner urkunde ist zuerst gedruckt in: Köhler, der bund der sechsstädte in der Oberlausitz, eine jubelschrift. Görlitz, 1846; p. 19. In diesem prachtwerke finden sich auf taf. 4. und 5. der abbildungen die siegel der städte.) 10 15 20 CCLIX. Kirstan und Ranuolt gebrueder von Girharsdorf 25 bestaetigen die tuchmacherhandwerksordnung in Reichenbach. D. 25. october (d. Crispini und Crispiniani) 1346. In gotis namen, amen. Wyssin vnde dirkennen sullen alle dy deszin brif horyn seyn adir lesyn, daz 30 her Kyrstan von Girharsdorf vnde her Ranuolt ge- brudir mit den getruwen burgern von Rychinbach mit schephin vnde gesworn vnd myt der gemeynde alczumale mit gutym vorbedachtem rothe ezu rothe worden sin den erbern vnde vromen lutyn czu 35 48 *
379 brif lasin scrybin vnd voruestent anhangende mit vnsir stat ingesigille. Vnd disen sachen sint gete- dinget vnd geschehn zeu der Lubaw in kegenworti- keyt Hannus von Worganowicz vnsis voythis vnd der ratmanne der vorgenanten stete, noch gotiz geburt drycenhundirt iar in dem sechs vnd virczegisten iar an dem mantage noch unsir vrowen tage wurczwie. (Aus dem originale auf pergament in görlitzer rathsarchive. Dort finden sich auch noch die ziltauer, löbauer und kamenzer, dagegen keine von Bautzen. Ersolgte vielleicht kein urkunden- austausch zwischen Görlitz und Bautzen, weil zwischen diesen städten bereits das achtsbündniss von 1339 bestand? Dieser um- stand würde die thatsache erklären, dass auch im bautzner ar- chive keine görlitzer urkunde sich vorfindet. Die reihenfolge, wie die städte in den verschiedenen exemplaren genannt sind, ist zu bemerken. In der zittauer urkunde Igedruckt bei Carpzov, annal. fast. Zitt. 1., 4.] steht: Zittau, Görlitz, Lauban, Budissin, Löbau, Kamenz; in der vorliegenden sowie in der löbauer und kamenzer: Görlitz, Lauban, Zittau, Budissin, Löbau, Kamenz. Die laubaner urkunde ist zuerst gedruckt in: Köhler, der bund der sechsstädte in der Oberlausitz, eine jubelschrift. Görlitz, 1846; p. 19. In diesem prachtwerke finden sich auf taf. 4. und 5. der abbildungen die siegel der städte.) 10 15 20 CCLIX. Kirstan und Ranuolt gebrueder von Girharsdorf 25 bestaetigen die tuchmacherhandwerksordnung in Reichenbach. D. 25. october (d. Crispini und Crispiniani) 1346. In gotis namen, amen. Wyssin vnde dirkennen sullen alle dy deszin brif horyn seyn adir lesyn, daz 30 her Kyrstan von Girharsdorf vnde her Ranuolt ge- brudir mit den getruwen burgern von Rychinbach mit schephin vnde gesworn vnd myt der gemeynde alczumale mit gutym vorbedachtem rothe ezu rothe worden sin den erbern vnde vromen lutyn czu 35 48 *
Strana 380
380 5 15 25 30 Richynbach den meystern of dem hantwerk ir mey- stir reht helfyn czu behaldyn en vnde alle eryn noch- komelyngen, wi se daz halten musen vnd sullen, wen ze iz vor recht wurden habyn. Vnde dez syn czu rothe wordyn dy vor genantyn heryn vnd borger mit den meystirn, daz ezu bestetigin mit bryfyn vnd mit ingesegiln der heryn aus der stat, wer dy obertrit adir bricht der bessirz alzo do recht ist. Czu dem erstin male wer do lernen wil von dem dorfe der 10 gebe czwene schillynge, e im die lerunge wirt ir- loubit, vnd wer in lerit der sal en vor dy vyr mey- styr brengen, e he in ich lerit. Den iz geborit der burger halp. Welchiz burgers son in der stat gewest ist ior vnd tag, der lern ein halp ior an synis meystirs kost vnd gebe eynyn schillinck, daz andir teil dez iariz sal he vmme phennynge. Wil he syn inunge gewynnyn, zo ge he czu den meystirn vnd tu daz recht. Sy wer von dem dorfe eyniz meystirz tochter nemet, der sal ein halp iar lernyn an synym brothe 20 vnd der selbe gebe eynyn lere schillinck, vnd ab he dy wile gewant snyden wil die wile he lerit daz sal he koufen wedir dese meystir hy vnd snydis. Wen daz halbe iar vz geet, so mache gewant ab he wil. Welchis borgerz son ior vnd tag in der stat gewest ist vnd nemit eynis meystirz tochtir, der gebe eynyn lere schillinck vnd mache geuant. Wer nicht eyn ge- czouwe seczit czwischin winachten vnde vnsir vrou- wen tage lichtewige, der sal iz in dem iore nicht seczen vnd doroffe wirkyn. Wer meystir werdyn wil adir daz hantwerck lernyn wil, dor czu sal he grifyn czwisschin winachten vnd vnser vrouwen tage lichtewige, andirs in dem iore nicht. Queme abir eyn bedirman vz eyner andirn stat her czu Richin- bach der sich dort erlich vnd redelich gehalden hot 35 vnde meystir gewest ist vnd he vnsin borgern vmge- lich ist, den wolle wir czu meyster gerne nemen czu welchir czit iz sy vnd tu daz recht ist. Wer andirs wo lerit vnd czu Richinbach komit vnd do jnunge gewinnen wil, der bewise daz he gelort hab alzo 40 do recht ist. Wer do slon lernyt, der sal eyn ior lernyn. Wer do wirkin lernit, der sal dri ior lernen.
380 5 15 25 30 Richynbach den meystern of dem hantwerk ir mey- stir reht helfyn czu behaldyn en vnde alle eryn noch- komelyngen, wi se daz halten musen vnd sullen, wen ze iz vor recht wurden habyn. Vnde dez syn czu rothe wordyn dy vor genantyn heryn vnd borger mit den meystirn, daz ezu bestetigin mit bryfyn vnd mit ingesegiln der heryn aus der stat, wer dy obertrit adir bricht der bessirz alzo do recht ist. Czu dem erstin male wer do lernen wil von dem dorfe der 10 gebe czwene schillynge, e im die lerunge wirt ir- loubit, vnd wer in lerit der sal en vor dy vyr mey- styr brengen, e he in ich lerit. Den iz geborit der burger halp. Welchiz burgers son in der stat gewest ist ior vnd tag, der lern ein halp ior an synis meystirs kost vnd gebe eynyn schillinck, daz andir teil dez iariz sal he vmme phennynge. Wil he syn inunge gewynnyn, zo ge he czu den meystirn vnd tu daz recht. Sy wer von dem dorfe eyniz meystirz tochter nemet, der sal ein halp iar lernyn an synym brothe 20 vnd der selbe gebe eynyn lere schillinck, vnd ab he dy wile gewant snyden wil die wile he lerit daz sal he koufen wedir dese meystir hy vnd snydis. Wen daz halbe iar vz geet, so mache gewant ab he wil. Welchis borgerz son ior vnd tag in der stat gewest ist vnd nemit eynis meystirz tochtir, der gebe eynyn lere schillinck vnd mache geuant. Wer nicht eyn ge- czouwe seczit czwischin winachten vnde vnsir vrou- wen tage lichtewige, der sal iz in dem iore nicht seczen vnd doroffe wirkyn. Wer meystir werdyn wil adir daz hantwerck lernyn wil, dor czu sal he grifyn czwisschin winachten vnd vnser vrouwen tage lichtewige, andirs in dem iore nicht. Queme abir eyn bedirman vz eyner andirn stat her czu Richin- bach der sich dort erlich vnd redelich gehalden hot 35 vnde meystir gewest ist vnd he vnsin borgern vmge- lich ist, den wolle wir czu meyster gerne nemen czu welchir czit iz sy vnd tu daz recht ist. Wer andirs wo lerit vnd czu Richinbach komit vnd do jnunge gewinnen wil, der bewise daz he gelort hab alzo 40 do recht ist. Wer do slon lernyt, der sal eyn ior lernyn. Wer do wirkin lernit, der sal dri ior lernen.
Strana 381
381 Vnd ab ze von eryn meystirs czyn vnd nicht vol lernen, dy gebyn eyne halbe mark. Welchir der an- dirn obirreyt, der gebe di halbe marc. Ist iz dez knechtis schult zo vor lize he syn lon. Vnd der knecht kan nicht meyster recht gewinnen czu slan. Wer in eyniz meystirs were tut von vryczen stucken ezwene grossen, von lucirn von dem steyne vyr phen- nynge, von wyssem warfe von dem stucke eynen heller, czu kemmen von dem slucke dry heller, welch ein blo weuil kemmit von dem stucke czwenne hel- 10 ler, von wiz kemmyn von ezwen stucken dry heller. Wer smeler scherit wenne achte vnd drisich, der gebe sechs grose czu wirken von dem smalen. Von acht vnd drisick gengen driczen phennynge, von virczig gengen fumfczen phennynge, von eyme webe 15 tuche sebynczen phennynge, von eyme blo gekem- miten czuencick phennynge. Von sente Michilstag biz zu winachten, so hoe man in daz lon mit czuein phennyngen ezu czouwen von eyme nebe tuche se- bynczen phennynge. Von eyme hyffirlinge czwene 20 grose. Von eyme guten growyn adir wisen czue phennynge. Von eyme gemeynen growen achte phen- ninge ezu schern, welch tuch man bertold of der ecke dri phennynge, bertold man iz aber al vir phen- nynge. Von eyme geverte cyn detz man ezwer schert 25 vom phennynge. Wer bi lichte webit alzo iz vorbo- ten ist, wird he iz obir ret zo gebe he eynen halbyn vyrdunc, wirt he iz ezwene obir ret, zo gebe he eynyn vijrdunc, czu dem dritten male achzen grose, czu dem virden male eyne halbe march vnd lege im 30 syn werk ior vnd tack. Ab der knappe in gynge, daz he dez handils nicht hette, daz sal man czu den meystyrn sen. Wer do flacken machit, detz sal man bornnen. Vor eynen sals vnd wirthe der wissit, zo darbe he dez hanwerkis ior vnd tack, vnde wirt he iz me, wenne eyns ob irt, zo sal he vs der stat czyn. Wer wollyn yn linyn werften wirkit, der bes- sirtz den meystern. Wer czu den andirn czu sachen hot vmme syn lon, daz sal he vor den meystern vordirn. Bekennit he iz zo gebe he iz by sunne 40 schin. Loukint he iz, zo wise man en vor recht. 5 35
381 Vnd ab ze von eryn meystirs czyn vnd nicht vol lernen, dy gebyn eyne halbe mark. Welchir der an- dirn obirreyt, der gebe di halbe marc. Ist iz dez knechtis schult zo vor lize he syn lon. Vnd der knecht kan nicht meyster recht gewinnen czu slan. Wer in eyniz meystirs were tut von vryczen stucken ezwene grossen, von lucirn von dem steyne vyr phen- nynge, von wyssem warfe von dem stucke eynen heller, czu kemmen von dem slucke dry heller, welch ein blo weuil kemmit von dem stucke czwenne hel- 10 ler, von wiz kemmyn von ezwen stucken dry heller. Wer smeler scherit wenne achte vnd drisich, der gebe sechs grose czu wirken von dem smalen. Von acht vnd drisick gengen driczen phennynge, von virczig gengen fumfczen phennynge, von eyme webe 15 tuche sebynczen phennynge, von eyme blo gekem- miten czuencick phennynge. Von sente Michilstag biz zu winachten, so hoe man in daz lon mit czuein phennyngen ezu czouwen von eyme nebe tuche se- bynczen phennynge. Von eyme hyffirlinge czwene 20 grose. Von eyme guten growyn adir wisen czue phennynge. Von eyme gemeynen growen achte phen- ninge ezu schern, welch tuch man bertold of der ecke dri phennynge, bertold man iz aber al vir phen- nynge. Von eyme geverte cyn detz man ezwer schert 25 vom phennynge. Wer bi lichte webit alzo iz vorbo- ten ist, wird he iz obir ret zo gebe he eynen halbyn vyrdunc, wirt he iz ezwene obir ret, zo gebe he eynyn vijrdunc, czu dem dritten male achzen grose, czu dem virden male eyne halbe march vnd lege im 30 syn werk ior vnd tack. Ab der knappe in gynge, daz he dez handils nicht hette, daz sal man czu den meystyrn sen. Wer do flacken machit, detz sal man bornnen. Vor eynen sals vnd wirthe der wissit, zo darbe he dez hanwerkis ior vnd tack, vnde wirt he iz me, wenne eyns ob irt, zo sal he vs der stat czyn. Wer wollyn yn linyn werften wirkit, der bes- sirtz den meystern. Wer czu den andirn czu sachen hot vmme syn lon, daz sal he vor den meystern vordirn. Bekennit he iz zo gebe he iz by sunne 40 schin. Loukint he iz, zo wise man en vor recht. 5 35
Strana 382
382 Wer sich do wedir legit, dem lege man syn werck alzo lange biz he sich mit den meystern berichtit. Czu wegen wer nich offlize, der gebe n. grossen. Wer czu meystir gekoren wirt vnd di meyster noch 5 im senden vnd he in heymyz wer, vnd nich czu im ginge, der gebe 1. grossen. Wen dy meyster kysen vmme czu gen czu licht webyr: Legit he sich do weder, zo gebe he ezwene grossen. Der czu dem hantwerke nicht gehort, der sal nicht gewant sniden, he habe denne eynen hof vnd ste by se vndir di loube. Wer meyster ist, der sol halten als recht ist. Welch knappe den andirn vz eme werke stat betit, der gebe czwene grossen. Welchir den andirn vz synne schran- stat betit vnd dez oberiet wirt, dem lege man syn 15 werek. Wer meyster recht gewynnen wil, der gebe eyne halbe marck, denne iz geborit den borgern halb e man im recht irloubit. Wer wandelbar tuch machit, daz sal man schouwen, ezu wem man iz vindit. Wo man iz vindit, der gebe eynyn 1/2 fyrdunc. Wer czu 20 groz wegit 1. grossen. Wer eyn stechmesser czu den meystern treyt, eynyn 1/2 grossen. Wer nicht czu den meystern get, eynyn .... grossen. Wer gewant vurit czu der Sitau ader czu Budissen, ab den eyn kouf- man kommyt vnd gevrogit wirt wo daz gewant ge- 25 machet sy, sprichit he czu Richymbach vnd dez nicht in sho vnd dez obirret wirt so gebe he eyn 1/2 vir- dunc. Alle di sachen di hi geschreben sten in de- sem brife, dy sint geschen bi den gecziten, do bor- germeyster gewest ist Cristan Melczer myt syme rothe, Kristan Schroter, Hannos Glaser, Henczil Schroter, Gocz Czal, Hannos fleyshouer, Ticze Franke, Ticze Irmetrut, Hannos Jener, Heynrich Ebirsbach, Pecze Konegishan. Daz ist der erste we der andir rot den desir brif bestetiget ist, ist gewest, der erber 35 man Kyrstan von Gerharsdorff vnd von hern Ranvolt synem brudir. Donoch von den getrawen borgern von Richinbach vnd von scheppin, von gesworn, di czu der czit gewest syn. Vnd borgermeyster gewest ist Titze Francke mit syme rothe, Pecze Gorck, Hen- 40 czil Prochnow, Heyne, Herwart, Anderebis (?), Henczil Ebirsbach, Hannos Korner, Ticze der Eldir (?), Cri- 10 30
382 Wer sich do wedir legit, dem lege man syn werck alzo lange biz he sich mit den meystern berichtit. Czu wegen wer nich offlize, der gebe n. grossen. Wer czu meystir gekoren wirt vnd di meyster noch 5 im senden vnd he in heymyz wer, vnd nich czu im ginge, der gebe 1. grossen. Wen dy meyster kysen vmme czu gen czu licht webyr: Legit he sich do weder, zo gebe he ezwene grossen. Der czu dem hantwerke nicht gehort, der sal nicht gewant sniden, he habe denne eynen hof vnd ste by se vndir di loube. Wer meyster ist, der sol halten als recht ist. Welch knappe den andirn vz eme werke stat betit, der gebe czwene grossen. Welchir den andirn vz synne schran- stat betit vnd dez oberiet wirt, dem lege man syn 15 werek. Wer meyster recht gewynnen wil, der gebe eyne halbe marck, denne iz geborit den borgern halb e man im recht irloubit. Wer wandelbar tuch machit, daz sal man schouwen, ezu wem man iz vindit. Wo man iz vindit, der gebe eynyn 1/2 fyrdunc. Wer czu 20 groz wegit 1. grossen. Wer eyn stechmesser czu den meystern treyt, eynyn 1/2 grossen. Wer nicht czu den meystern get, eynyn .... grossen. Wer gewant vurit czu der Sitau ader czu Budissen, ab den eyn kouf- man kommyt vnd gevrogit wirt wo daz gewant ge- 25 machet sy, sprichit he czu Richymbach vnd dez nicht in sho vnd dez obirret wirt so gebe he eyn 1/2 vir- dunc. Alle di sachen di hi geschreben sten in de- sem brife, dy sint geschen bi den gecziten, do bor- germeyster gewest ist Cristan Melczer myt syme rothe, Kristan Schroter, Hannos Glaser, Henczil Schroter, Gocz Czal, Hannos fleyshouer, Ticze Franke, Ticze Irmetrut, Hannos Jener, Heynrich Ebirsbach, Pecze Konegishan. Daz ist der erste we der andir rot den desir brif bestetiget ist, ist gewest, der erber 35 man Kyrstan von Gerharsdorff vnd von hern Ranvolt synem brudir. Donoch von den getrawen borgern von Richinbach vnd von scheppin, von gesworn, di czu der czit gewest syn. Vnd borgermeyster gewest ist Titze Francke mit syme rothe, Pecze Gorck, Hen- 40 czil Prochnow, Heyne, Herwart, Anderebis (?), Henczil Ebirsbach, Hannos Korner, Ticze der Eldir (?), Cri- 10 30
Strana 383
383 stan Schrother, Hannos Schrother, Heynrich Schrother. Diz ist der meyster recht czu Rychinbach, daz do be- stetiget ist von den vorgenanten heren, von borgern, den schepphyn vnd gesworen vnd von den meystern alczumale ebiclichen czu halten. Datz di rede gancz vnd wor blibe ezu eyner bestetunge gebe wir vnd hengen vnse jngesegil an desen vffen brif. Diz ist geschen noch gotis gebort tusint vnd dryhundirt ior in dem sechs vnd vyrczegeste ior an dem tage Crispini vnd Crispiniani czu Richinbach in der stat. 10 (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Rei- chenbach.) — CCLX. Matrikel der bischöflich Meissnischen diöcese, soweit solche die Oberlausitz angeht. 15 Index locorum. Praepositura Budissinensis. Decanatus Bu- dissinensis. Sedes ordine alphabetico. Bischoffswerda, Budissin, Camencz, Gorliz, Lo- 20 baw, Luban, Reichenbach, Seydenbergk. Sedes Bischoffswerda. Bischoffswerda, Bottzkaw, Ottendorff, Hauswalde, Rugkersdorff, Vgyst, Porkaw, Polen, Frankenthal, Schmollen al. Schanollen, Hartha, Rampnau, Drebeniz, 25 Ruckersdorff, Keyserswalde, Rosenheyn, Konigswalde, Roerschdorff, Magna Roerschdorff per plebanum ibidem.
383 stan Schrother, Hannos Schrother, Heynrich Schrother. Diz ist der meyster recht czu Rychinbach, daz do be- stetiget ist von den vorgenanten heren, von borgern, den schepphyn vnd gesworen vnd von den meystern alczumale ebiclichen czu halten. Datz di rede gancz vnd wor blibe ezu eyner bestetunge gebe wir vnd hengen vnse jngesegil an desen vffen brif. Diz ist geschen noch gotis gebort tusint vnd dryhundirt ior in dem sechs vnd vyrczegeste ior an dem tage Crispini vnd Crispiniani czu Richinbach in der stat. 10 (Aus dem originale auf pergament im rathsarchive zu Rei- chenbach.) — CCLX. Matrikel der bischöflich Meissnischen diöcese, soweit solche die Oberlausitz angeht. 15 Index locorum. Praepositura Budissinensis. Decanatus Bu- dissinensis. Sedes ordine alphabetico. Bischoffswerda, Budissin, Camencz, Gorliz, Lo- 20 baw, Luban, Reichenbach, Seydenbergk. Sedes Bischoffswerda. Bischoffswerda, Bottzkaw, Ottendorff, Hauswalde, Rugkersdorff, Vgyst, Porkaw, Polen, Frankenthal, Schmollen al. Schanollen, Hartha, Rampnau, Drebeniz, 25 Ruckersdorff, Keyserswalde, Rosenheyn, Konigswalde, Roerschdorff, Magna Roerschdorff per plebanum ibidem.
Strana 384
384 Praepositura Budissinensis. Goedaw, Muelckaw, Schleiff, Baruth, Neschwartz al. Neschwicz, Soer, Koenigswarte, Lasv, Gauske, Gabelenz, Laute paroch. Decanatus Budissinensis. Gottaw, Hoenkirche, Steinich Wolfframsdorff, Haynsbach simul Zeictter, Schergiswalde, Tubenheim, Radevow, Bostwiz, Kunewalde, Klüx, Cletin, Wilten, Neuenkirch, Gradis, Porsytz, Millekal, Cottewicz, 10 Solandt. 5 Sedes Kamencz. Ecclesia ibidem. Schweppeniz, Lichtenberg, Ponigkaw, Kroppen, Ruland, Lindenaw, Bischoffsheim, Heuerschwerde, Ne- belschicz, Gerlachsdorff, Wittgenaw, Osseling, Crost- 15 wicz al. Crostitz, Kunigsbruck, Crockaw, Schorkaw, Nawkirche, Polsnitz, Elstraw, Reichenbach, Grebaw, Nauendorff, Hockendorff, Colmen, Linckenaw, Vocaw, Lawbe al. Lawte, Reichenau prope Keulenberg. 20 Sedes Lobaw. Ecclesia ibidem cum filialibus Kottmarsdorff et Lawalde, Kittliz, Hermansdorff, Bertelsdorff, Strawalde al. Strawenwalde, Ebersbach, Jergiswald, Spremberg, Oppach, Schoenbach, Heinrichsdorff. 25 Sedes Gorlicz. Ecclesia ibidem. Hermansdorff, Lewtelhaim, Hein- richsdorff, Lose al. Lese, Pentzig, Soer, Langenaw, Melisdorff, Keldingswalde al. Keselingswalde, Gru- naw, Lichtenberg, Pfaffendorf, Baldramsdorff, Schon- born , Nedaw, Teuchertz, Deutschossig, Jawernig, 30 Leschwitz, Ebersbach, Horcke, Windischossig, Ren- gersdorff, Czadel, Ludwigsdorff, Rottenberg, Schoen- berg, Drotschendorff, Lewbe, Rausche, Heynichen. Sedes Lawben. Ecclesia ibidem. Holtzkirche, Lissaw, Lindenaw, 35 Lichtenaw, Geiselberthsdorff, Schribersdorff, Gunthers-
384 Praepositura Budissinensis. Goedaw, Muelckaw, Schleiff, Baruth, Neschwartz al. Neschwicz, Soer, Koenigswarte, Lasv, Gauske, Gabelenz, Laute paroch. Decanatus Budissinensis. Gottaw, Hoenkirche, Steinich Wolfframsdorff, Haynsbach simul Zeictter, Schergiswalde, Tubenheim, Radevow, Bostwiz, Kunewalde, Klüx, Cletin, Wilten, Neuenkirch, Gradis, Porsytz, Millekal, Cottewicz, 10 Solandt. 5 Sedes Kamencz. Ecclesia ibidem. Schweppeniz, Lichtenberg, Ponigkaw, Kroppen, Ruland, Lindenaw, Bischoffsheim, Heuerschwerde, Ne- belschicz, Gerlachsdorff, Wittgenaw, Osseling, Crost- 15 wicz al. Crostitz, Kunigsbruck, Crockaw, Schorkaw, Nawkirche, Polsnitz, Elstraw, Reichenbach, Grebaw, Nauendorff, Hockendorff, Colmen, Linckenaw, Vocaw, Lawbe al. Lawte, Reichenau prope Keulenberg. 20 Sedes Lobaw. Ecclesia ibidem cum filialibus Kottmarsdorff et Lawalde, Kittliz, Hermansdorff, Bertelsdorff, Strawalde al. Strawenwalde, Ebersbach, Jergiswald, Spremberg, Oppach, Schoenbach, Heinrichsdorff. 25 Sedes Gorlicz. Ecclesia ibidem. Hermansdorff, Lewtelhaim, Hein- richsdorff, Lose al. Lese, Pentzig, Soer, Langenaw, Melisdorff, Keldingswalde al. Keselingswalde, Gru- naw, Lichtenberg, Pfaffendorf, Baldramsdorff, Schon- born , Nedaw, Teuchertz, Deutschossig, Jawernig, 30 Leschwitz, Ebersbach, Horcke, Windischossig, Ren- gersdorff, Czadel, Ludwigsdorff, Rottenberg, Schoen- berg, Drotschendorff, Lewbe, Rausche, Heynichen. Sedes Lawben. Ecclesia ibidem. Holtzkirche, Lissaw, Lindenaw, 35 Lichtenaw, Geiselberthsdorff, Schribersdorff, Gunthers-
Strana 385
385 dorff, Heinrichsdorff, Waldaw, Thommendorff, Hawgis- dorff, Girschdorff, Segehardsdorff, Schirnaw, Vlrichs- dorff. Sedes Reichenbach. Reichenbach, Markersdorff, Girsdorff, Friders- 5 dorff, Barthelsdorff, Bernsdorff, Schonaw, Dittersbach al. Dittersdorff, Kempniz, Reinersdorff, Krischaw, Tet- taw, Bischdorff, Solandt, Ebersbach, Weissenberg, Gebeltzig, Radischaw, Colmen, Sehe, Janckendorff, Diese, Seiffersdorff, Arnsdorff, Konigshain, Meuselwicz. 10 Sedes Seidenberg. Frideberg, Fridtland, Wese prope Seidenberg, Schewete al. Schwerte, Schoenwalde, Langwigsdorff al. Logwigsdorff, Meffersdorff, Gerlachsheim, Raspenaw, Vlrichsdorff, Conradisdorff, Seydenberg, Wigandsdorff, Heinrichsdorff, Wese prope Greiffenberg, Bulendorff, Cupra, Rengersdorff, Arnsdorff, Bernsdorff filia ad Schoenwaldt, Berthelsdorff filia ad Bulendorff. 15 (Catles, series episc. Misn. p. 365. Oberl. nachlese 1765. p. 63.) Herr Preusker hat im n. l. magazin jahrg. 1834. s. 582. eine im 20 j. 1495 gefertigte bisthumsmatrikel milgetheill, welche wichtige va- rianten ergiebt, z. b. Muskow st. Muelkaw, Lodwigsdorf st. Langwigsdorf u. s. w. Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 49
385 dorff, Heinrichsdorff, Waldaw, Thommendorff, Hawgis- dorff, Girschdorff, Segehardsdorff, Schirnaw, Vlrichs- dorff. Sedes Reichenbach. Reichenbach, Markersdorff, Girsdorff, Friders- 5 dorff, Barthelsdorff, Bernsdorff, Schonaw, Dittersbach al. Dittersdorff, Kempniz, Reinersdorff, Krischaw, Tet- taw, Bischdorff, Solandt, Ebersbach, Weissenberg, Gebeltzig, Radischaw, Colmen, Sehe, Janckendorff, Diese, Seiffersdorff, Arnsdorff, Konigshain, Meuselwicz. 10 Sedes Seidenberg. Frideberg, Fridtland, Wese prope Seidenberg, Schewete al. Schwerte, Schoenwalde, Langwigsdorff al. Logwigsdorff, Meffersdorff, Gerlachsheim, Raspenaw, Vlrichsdorff, Conradisdorff, Seydenberg, Wigandsdorff, Heinrichsdorff, Wese prope Greiffenberg, Bulendorff, Cupra, Rengersdorff, Arnsdorff, Bernsdorff filia ad Schoenwaldt, Berthelsdorff filia ad Bulendorff. 15 (Catles, series episc. Misn. p. 365. Oberl. nachlese 1765. p. 63.) Herr Preusker hat im n. l. magazin jahrg. 1834. s. 582. eine im 20 j. 1495 gefertigte bisthumsmatrikel milgetheill, welche wichtige va- rianten ergiebt, z. b. Muskow st. Muelkaw, Lodwigsdorf st. Langwigsdorf u. s. w. Cod. dipl. Lus. sup. 1. 2. Aufl. 49
Strana 386
Druck von Julius Köhler in Görlitz.
Druck von Julius Köhler in Görlitz.
Strana 387
Anhang. Wrkunden des bisthums Meiszen.
Anhang. Wrkunden des bisthums Meiszen.
Strana 388
Strana 389
I. Kaiser Otto I. überweist dem Folcholdus bischof von Meissen den zehnten in den provinzen Dalaminza, Nisane, Diedesa, Milzsane u. Lusize. D. Ravenna 970. 5 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis. Otto diuina fauente clemencia jmperator augustus. Nouerint omnes fideles nostri presentes scilicet et futuri, qua- liter interuentu dilectissimi filii nostri jmperatoris augusti simul et Adalheidae carissimae conjugis nostrae quasdam res nostri iuris Misanensi ecclesiae, cui uenerabilis Folcholdus episcopus prae esse dinoscitur, ob animae nostrae remedium in proprietatem conces- simus. Hoc est tributi pars decima, quod in quinque prouinciis, hoc est Dalaminza, Nisane, Diedesa et Milzsane et Lusiza, quicquid ad nostram imperialem utilitatem pertinere uidetur, ut antea quam comes earundem regionum partem sibi a nobis concessam auferat atque distribuat decimas per totum et per integrum iam dictae sanctae dei aecclesiae persoluat, id est in melle, crusin, solutione argenti, mancipiis, uestimentis, porcis, frumento et ut inquirendis rebus quod uulgo uberchoufunga uocatur obliuione admo- nemur ut non tradatur haec a pio genitore nostro imperatore augusto, ita decreta atque sancita simul 25 et iussa nouimus. Quapropter ut haec suae simul et nostrae concessionis tradicio deinceps firma sta- Cod. dipl. Lus. sup. II. 10 15 20
I. Kaiser Otto I. überweist dem Folcholdus bischof von Meissen den zehnten in den provinzen Dalaminza, Nisane, Diedesa, Milzsane u. Lusize. D. Ravenna 970. 5 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis. Otto diuina fauente clemencia jmperator augustus. Nouerint omnes fideles nostri presentes scilicet et futuri, qua- liter interuentu dilectissimi filii nostri jmperatoris augusti simul et Adalheidae carissimae conjugis nostrae quasdam res nostri iuris Misanensi ecclesiae, cui uenerabilis Folcholdus episcopus prae esse dinoscitur, ob animae nostrae remedium in proprietatem conces- simus. Hoc est tributi pars decima, quod in quinque prouinciis, hoc est Dalaminza, Nisane, Diedesa et Milzsane et Lusiza, quicquid ad nostram imperialem utilitatem pertinere uidetur, ut antea quam comes earundem regionum partem sibi a nobis concessam auferat atque distribuat decimas per totum et per integrum iam dictae sanctae dei aecclesiae persoluat, id est in melle, crusin, solutione argenti, mancipiis, uestimentis, porcis, frumento et ut inquirendis rebus quod uulgo uberchoufunga uocatur obliuione admo- nemur ut non tradatur haec a pio genitore nostro imperatore augusto, ita decreta atque sancita simul 25 et iussa nouimus. Quapropter ut haec suae simul et nostrae concessionis tradicio deinceps firma sta- Cod. dipl. Lus. sup. II. 10 15 20
Strana 390
2 bilisque permaneat cartam hanc conscribi ac nostri impressione sigilli iussimus consignarj. Signum domini Ottonis magni et inuictissimi imperatoris augusti. Anno imperij ejus tricesimo 5 quinto facta. (Sigillum.) Uuillisus cancellarius ad uicem Rodberti archica- pellani notarii in Ravenna ciuitate. (Aus dem sehr beschädigten originale No. 6. auf pergament im K. S. staatsarchive zu Dresden. Das theilweise zerbrochene 10 auf die urkunde aufgeklebte siegel ist völlig unkenntlich und ab- gedrückt. Die erste zeile bis: futuri und die unter dem texte stehenden zeilen von: Signum etc. an sind in verlängerter schrift geschrieben.) II. 15 König Otto III. schenkt dem bischofe Aico von Meissen das aus mehreren namhaft gemachten orten bestehende beneficium des grafen Aesico. D. Havelberg, 6. october 995. 25 In nomine sanctae et jndiuiduae trinitatis, Otto 20 diuina fauente clemencia rex. Omnium fidelium nostro- rum tam praesencium quam et futurorum nouerit jndustria quomodo nos ob remedium animae 1) nostrae parentumque nostrorum nec non et per interuentum Aiconis uenerabilis episcopi dedimus beneficium 2) cujusdam fidelis nostri Aesiconis 3) comitis uidelicet Vrscini Bichni, Paue, Czerisco, Liubanisci, Herri, Sci- ammanstedi, Unscia, Potorisci, insuper quicquid nostri juris habuerit, beneficii totum ad episcopatum in ho- nore sancti Donati martiris, 4) constructum in ciuitate 30 Misna uocitata, cui jsdem venerabilis presul jn prae- senti praesidet. Atque id ipsum beneficium ex integro vbicumque iaceat cum omnibus utensilibus suis, hoc 1) anime. 2) beneficium totum. 3) comitis Asic. Die worte: uidelicet bis beneficii totum fehlen. 4) martyris.
2 bilisque permaneat cartam hanc conscribi ac nostri impressione sigilli iussimus consignarj. Signum domini Ottonis magni et inuictissimi imperatoris augusti. Anno imperij ejus tricesimo 5 quinto facta. (Sigillum.) Uuillisus cancellarius ad uicem Rodberti archica- pellani notarii in Ravenna ciuitate. (Aus dem sehr beschädigten originale No. 6. auf pergament im K. S. staatsarchive zu Dresden. Das theilweise zerbrochene 10 auf die urkunde aufgeklebte siegel ist völlig unkenntlich und ab- gedrückt. Die erste zeile bis: futuri und die unter dem texte stehenden zeilen von: Signum etc. an sind in verlängerter schrift geschrieben.) II. 15 König Otto III. schenkt dem bischofe Aico von Meissen das aus mehreren namhaft gemachten orten bestehende beneficium des grafen Aesico. D. Havelberg, 6. october 995. 25 In nomine sanctae et jndiuiduae trinitatis, Otto 20 diuina fauente clemencia rex. Omnium fidelium nostro- rum tam praesencium quam et futurorum nouerit jndustria quomodo nos ob remedium animae 1) nostrae parentumque nostrorum nec non et per interuentum Aiconis uenerabilis episcopi dedimus beneficium 2) cujusdam fidelis nostri Aesiconis 3) comitis uidelicet Vrscini Bichni, Paue, Czerisco, Liubanisci, Herri, Sci- ammanstedi, Unscia, Potorisci, insuper quicquid nostri juris habuerit, beneficii totum ad episcopatum in ho- nore sancti Donati martiris, 4) constructum in ciuitate 30 Misna uocitata, cui jsdem venerabilis presul jn prae- senti praesidet. Atque id ipsum beneficium ex integro vbicumque iaceat cum omnibus utensilibus suis, hoc 1) anime. 2) beneficium totum. 3) comitis Asic. Die worte: uidelicet bis beneficii totum fehlen. 4) martyris.
Strana 391
3 est areis, aedificijs, terris cultis et incultis, agris, pratis, campis pascuis, siluis, uenationibus, aquis, aquarumue decursibus, piscationibus, molendinis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quaesitis et inquirendis, man- cipiis utriusque sexus cunctisque alijs appendiciis, quae adhuc dici inueniri aut nominari possunt ei in proprium tradidimus, ea uidelicet ratione ut iam dictus Aico episcopus suique successores liberam dehinc habeant potestatem disponendi ordinandj atque in usum monasterii faciendi. Et ut haec nostra regalis tradicio nunc et in futuro firma et inconuulsa per- maneat, hoc praeceptum inde conscriptum sigilli nostri impressione iussimus signare manuque propria vt infra uidetur corroborauimus. 5 10 Signum domni Ottonis gloriosissimi regis. (Sigillum.) 15 Hildiboldus episcopus et cancellarius uice Willigisi archi episcopi recensui. Data I. nonas octobris, anno domini incarnacionis DCCCCXCV., jndictione vIII., anno autem tercii Ottonis 20 regnantis XII. Actum Hauelunberge feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament No. 9. im K. S. staats- archive zu Dresden. Die erste zeile bis zu dem worte: jndustria, die worte: Signum — regis und: Hildiboldus — recensui sind in der langgezogenen schrift geschrieben. Das siegel in braunem wachse, welches aufgeklebt ist, hat, so viel man von dem fast platt- gedrückten noch erkennen kann, den könig dargestellt, die krone auf dem haupte, in der linken den reichsapfel, in der rechten den imperatorenstab. Von der umschrift sieht man noch: .TTO † GRIA. D. AVG. Früher gedruckt bei Heydenreich, historie der 30 pfalzgrafen von Sachsen 25). 25 Die varianten sind dem sub No. 11. in demselben archive vorhandenen pergamentenen originale, in welchem die namen der orte weggelassen sind, entnommen. An diesem briefe ist das siegel wohlerhalten. 35
3 est areis, aedificijs, terris cultis et incultis, agris, pratis, campis pascuis, siluis, uenationibus, aquis, aquarumue decursibus, piscationibus, molendinis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quaesitis et inquirendis, man- cipiis utriusque sexus cunctisque alijs appendiciis, quae adhuc dici inueniri aut nominari possunt ei in proprium tradidimus, ea uidelicet ratione ut iam dictus Aico episcopus suique successores liberam dehinc habeant potestatem disponendi ordinandj atque in usum monasterii faciendi. Et ut haec nostra regalis tradicio nunc et in futuro firma et inconuulsa per- maneat, hoc praeceptum inde conscriptum sigilli nostri impressione iussimus signare manuque propria vt infra uidetur corroborauimus. 5 10 Signum domni Ottonis gloriosissimi regis. (Sigillum.) 15 Hildiboldus episcopus et cancellarius uice Willigisi archi episcopi recensui. Data I. nonas octobris, anno domini incarnacionis DCCCCXCV., jndictione vIII., anno autem tercii Ottonis 20 regnantis XII. Actum Hauelunberge feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament No. 9. im K. S. staats- archive zu Dresden. Die erste zeile bis zu dem worte: jndustria, die worte: Signum — regis und: Hildiboldus — recensui sind in der langgezogenen schrift geschrieben. Das siegel in braunem wachse, welches aufgeklebt ist, hat, so viel man von dem fast platt- gedrückten noch erkennen kann, den könig dargestellt, die krone auf dem haupte, in der linken den reichsapfel, in der rechten den imperatorenstab. Von der umschrift sieht man noch: .TTO † GRIA. D. AVG. Früher gedruckt bei Heydenreich, historie der 30 pfalzgrafen von Sachsen 25). 25 Die varianten sind dem sub No. 11. in demselben archive vorhandenen pergamentenen originale, in welchem die namen der orte weggelassen sind, entnommen. An diesem briefe ist das siegel wohlerhalten. 35
Strana 392
4 10 35 III. König Otto III. schenkt dem stifte Meissen das beneficium Thammo’s, nämlich die villae Sige- frideshuson, Silzesteti, Wendilburgoroch im Har- 5 degau gelegen. D. Mogontie, (12. november) 2. id. novemb. 995. In nomine sanctae et jndiuiduae trinitatis, Otto diuina fauente clemencia rex notum sit omnibus in Christo fidelibus tam presentibus quam futuris, quo- modo nos ob interuentum Aigonis uenerabilis episcopi sancto Johanni euangelistae et sancto Donato martyri Christi ad altare Misnensis aecclesiae pro remedio animae patris nostri simul et animae nostrae quandam nostrae proprietatis partem, quicquid Thammo in be- 15 neficium habuit in uillis Sigefrideshuson, Silzesteti, Wendilburgoroch, vel ubicumque situm sit, in co- mitatibus Friderici comitis et Vnegonis comitis et in pago Hardega situm cum mancipiis utriusque sexus nostri iuris seruis et ancillis altari pretitulato in pro- 20 prium concessimus firmiterque donauimus cum om- nibus utensilibus ad id iuste pertinentibus, aedificijs, areis, pratis, pascuis, campis, siluis, terris cultis et incultis, aquis aquarumve decursibus, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, molendinis, quaesitis vel adhuc 25 inquirendis omnibusque ad id iuste spectantibus, eo uidelicet tenore, ut eiusdem aecclesiae presul Aigo eiusque successores libero perfruantur arbitrio haec tenendi. Et vt haec nostrae donacionis auctoritas firma stabilisque permaneat, hoc preceptum inde con- 30 scriptum anulique nostri inpressione signatum manu propria firmauimus. Signum domni Ottonis magni et inuictissimi regis. Hildibaldus episcopus et cancellarius uice Uuilligisi archiepiscopi et archicancellarij recognoui. (Sigillum.) Data I. idus novembris, anno incarnacionis do- minicae DCCCC.XC.V. jndictione vIII., anno uero tercii Ot- tonis regnantis XII. Actum Mogontie feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament No. 12. im K. S. staats- archive zu Dresden mit dem bekannten siegel. Eingang und 40 unterzeichnung wie gewöhnlich mit verlängerter schrift.)
4 10 35 III. König Otto III. schenkt dem stifte Meissen das beneficium Thammo’s, nämlich die villae Sige- frideshuson, Silzesteti, Wendilburgoroch im Har- 5 degau gelegen. D. Mogontie, (12. november) 2. id. novemb. 995. In nomine sanctae et jndiuiduae trinitatis, Otto diuina fauente clemencia rex notum sit omnibus in Christo fidelibus tam presentibus quam futuris, quo- modo nos ob interuentum Aigonis uenerabilis episcopi sancto Johanni euangelistae et sancto Donato martyri Christi ad altare Misnensis aecclesiae pro remedio animae patris nostri simul et animae nostrae quandam nostrae proprietatis partem, quicquid Thammo in be- 15 neficium habuit in uillis Sigefrideshuson, Silzesteti, Wendilburgoroch, vel ubicumque situm sit, in co- mitatibus Friderici comitis et Vnegonis comitis et in pago Hardega situm cum mancipiis utriusque sexus nostri iuris seruis et ancillis altari pretitulato in pro- 20 prium concessimus firmiterque donauimus cum om- nibus utensilibus ad id iuste pertinentibus, aedificijs, areis, pratis, pascuis, campis, siluis, terris cultis et incultis, aquis aquarumve decursibus, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, molendinis, quaesitis vel adhuc 25 inquirendis omnibusque ad id iuste spectantibus, eo uidelicet tenore, ut eiusdem aecclesiae presul Aigo eiusque successores libero perfruantur arbitrio haec tenendi. Et vt haec nostrae donacionis auctoritas firma stabilisque permaneat, hoc preceptum inde con- 30 scriptum anulique nostri inpressione signatum manu propria firmauimus. Signum domni Ottonis magni et inuictissimi regis. Hildibaldus episcopus et cancellarius uice Uuilligisi archiepiscopi et archicancellarij recognoui. (Sigillum.) Data I. idus novembris, anno incarnacionis do- minicae DCCCC.XC.V. jndictione vIII., anno uero tercii Ot- tonis regnantis XII. Actum Mogontie feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament No. 12. im K. S. staats- archive zu Dresden mit dem bekannten siegel. Eingang und 40 unterzeichnung wie gewöhnlich mit verlängerter schrift.)
Strana 393
5 IV. König Otto III. setzt die grenzen des bisthums Meissen seinerseits fest od. vielmehr bestätigt die früheren. D. Franconofurt, 6. december. (VIII. id. decemb.) 996. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Otto diuina fauente clemencia rex, notum sit omnibus in Christo fidelibus scilicet presentibus et futuris, quo- modo nos pro remedio animarum dilecti aui nostrj simul et patris nostri nec non pro nostrae animae remedio more antiquorum imperatorum et regum, nostra regali potestate Misnensi episcopatui terminum posuimus nominando fines et determinaciones locorum sicut infra tenetur. Vbi caput et fons aquae quae dicitur Odera. Inde quasi recta uia usque ad caput Albiae. Inde deorsum in occidentalem partem, ubi diuisio et confinium duarum regionum Behim et Ni- senin. Ibidem ultra Albiam et per siluam in occi- dentalem partem usque ad caput Mildae. Et sic deorsum ambas plagas ejusdem fluminis scilicet prope 20 occidentalem ripam Rochilinze et sic usque dum Milta intrat in Albiam nec non ob hoc diximus in occiden- tali plaga, quia multae uillae pertinent ad orientales urbes et sic sursum et ultra prouinciam Nizizi ad eundem terminum sine dubio, nec non in altera parte Lusizi et Selboli. Et sic usque ad ciuitatem Zulbiza, illam uidelicet infra eundem terminum. Et inde in aquam quae dicitur Odera et sic Odera sursum usque ad caput eius. Omnes uero qui infra terminum istum habitent in omni fertilitate terrae frugum et pecudum, in argento, uestimento nec non quod teutonici dicunt ouarcapunga et talunga familiarum in super tota uti- litate et in omnibus rebus quibus mortales utuntur diuersis modis, decimaciones quas deo cuncta guber- nanti debent ad Misnensem aecclesiam, primo deo 35 deinde sancto Johanni euangelistae beatoque Donato martiri dei uniuersa dubietate procul remota persol- uant referant et reddant. Et si quis hoc preceptum in remuneracionem deo constitutum disuestire uel 5 10 15 25 30
5 IV. König Otto III. setzt die grenzen des bisthums Meissen seinerseits fest od. vielmehr bestätigt die früheren. D. Franconofurt, 6. december. (VIII. id. decemb.) 996. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Otto diuina fauente clemencia rex, notum sit omnibus in Christo fidelibus scilicet presentibus et futuris, quo- modo nos pro remedio animarum dilecti aui nostrj simul et patris nostri nec non pro nostrae animae remedio more antiquorum imperatorum et regum, nostra regali potestate Misnensi episcopatui terminum posuimus nominando fines et determinaciones locorum sicut infra tenetur. Vbi caput et fons aquae quae dicitur Odera. Inde quasi recta uia usque ad caput Albiae. Inde deorsum in occidentalem partem, ubi diuisio et confinium duarum regionum Behim et Ni- senin. Ibidem ultra Albiam et per siluam in occi- dentalem partem usque ad caput Mildae. Et sic deorsum ambas plagas ejusdem fluminis scilicet prope 20 occidentalem ripam Rochilinze et sic usque dum Milta intrat in Albiam nec non ob hoc diximus in occiden- tali plaga, quia multae uillae pertinent ad orientales urbes et sic sursum et ultra prouinciam Nizizi ad eundem terminum sine dubio, nec non in altera parte Lusizi et Selboli. Et sic usque ad ciuitatem Zulbiza, illam uidelicet infra eundem terminum. Et inde in aquam quae dicitur Odera et sic Odera sursum usque ad caput eius. Omnes uero qui infra terminum istum habitent in omni fertilitate terrae frugum et pecudum, in argento, uestimento nec non quod teutonici dicunt ouarcapunga et talunga familiarum in super tota uti- litate et in omnibus rebus quibus mortales utuntur diuersis modis, decimaciones quas deo cuncta guber- nanti debent ad Misnensem aecclesiam, primo deo 35 deinde sancto Johanni euangelistae beatoque Donato martiri dei uniuersa dubietate procul remota persol- uant referant et reddant. Et si quis hoc preceptum in remuneracionem deo constitutum disuestire uel 5 10 15 25 30
Strana 394
6 5 10 disrumpere temptauerit odium dei sanctorumque omnium incessanter habeat. Et ut haec nostrae regiae potestatis donacio et constitucio nunc et in futuro firma et inconuulsa permanendo consistat, hoc pre- ceptum inde conscriptum sigilli nostri inpressione signare iussimus manuque propria, ut infra uidetur corroborauimus. Signum domni Ottonis magni et gloriosissimi regis. Hildibaldus episcopus et cancellarius uice Willigisi archicapellani recognoui. Datum vII. idus Decembris, anno dominicae in- carnacionis DCCCC.XC.VI., jndict. Ix. (vIIII.), anno uero tercii Ottonis regnantis XIII. Actum in Franconofurt 15 feliciter amen. (Aus dem originale No. 13. im K. S. staatsarchive zu Dresden auf pergament, an welchem das siegel verloren. Die erste zeile und die worte: Signum — recognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 20 V. 25 König Heinrich II. schenkt dem stifte Meissen drei castra: Ostrusna, Trebista u. Chounim in pago Milzani in comitatu Herimanni. D. Westum- pholida. Kal. Jan. 1006. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Heinricus diuina fauente clementia rex. Si aecclesias dei ali- cuius doni incremento meliorare studuerimus, hoc nobis profuturum esse minime dubitamus. Quapropter omnium fidelium nostrorum presencium scilicet ac 30 futurorum nouerit industria qualiter nos pro interuentu Chunigundae reginae conjugis uidelicet ac animae nostrae remedio tria nostri iuris castella cum omnibus eorum pertinentiis cum exitibus et reditibus, siluis, aquis, aquarumue decursibus, molendinis, piscationibus 35 cunctisque utilitatibus adiacentia in pago Milzani in comitatu Herimanni comitis, quorum nomina haec sunt:
6 5 10 disrumpere temptauerit odium dei sanctorumque omnium incessanter habeat. Et ut haec nostrae regiae potestatis donacio et constitucio nunc et in futuro firma et inconuulsa permanendo consistat, hoc pre- ceptum inde conscriptum sigilli nostri inpressione signare iussimus manuque propria, ut infra uidetur corroborauimus. Signum domni Ottonis magni et gloriosissimi regis. Hildibaldus episcopus et cancellarius uice Willigisi archicapellani recognoui. Datum vII. idus Decembris, anno dominicae in- carnacionis DCCCC.XC.VI., jndict. Ix. (vIIII.), anno uero tercii Ottonis regnantis XIII. Actum in Franconofurt 15 feliciter amen. (Aus dem originale No. 13. im K. S. staatsarchive zu Dresden auf pergament, an welchem das siegel verloren. Die erste zeile und die worte: Signum — recognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 20 V. 25 König Heinrich II. schenkt dem stifte Meissen drei castra: Ostrusna, Trebista u. Chounim in pago Milzani in comitatu Herimanni. D. Westum- pholida. Kal. Jan. 1006. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Heinricus diuina fauente clementia rex. Si aecclesias dei ali- cuius doni incremento meliorare studuerimus, hoc nobis profuturum esse minime dubitamus. Quapropter omnium fidelium nostrorum presencium scilicet ac 30 futurorum nouerit industria qualiter nos pro interuentu Chunigundae reginae conjugis uidelicet ac animae nostrae remedio tria nostri iuris castella cum omnibus eorum pertinentiis cum exitibus et reditibus, siluis, aquis, aquarumue decursibus, molendinis, piscationibus 35 cunctisque utilitatibus adiacentia in pago Milzani in comitatu Herimanni comitis, quorum nomina haec sunt:
Strana 395
Ostrusna, Trebista, Chounim ........*) Misnensi aecclesiae in honore sancti Johannis ewanstelistae dedicatae, cui nunc venerabilis episcopus Heico preesse uidetur, hac preceptali pagina donando confirmamus, omnium hominum contradictione remota. Et ut haec nostrae donationis auctoritas stabilis et inconuulsa omni permaneat tempore, hanc paginam inde con- scriptam prout iuste ac legaliter possumus manu pro- pria corroborantes sigilli nostri inpressione insigniri iussimus. Signum domni Heinrici regis inuictissimi. Eberhardus cancellarius vice Willigisi archicapel- lani recognouit. (Sigillum.) Anno dominicae incarnacionis millesimo vI., in- dictione III., anno 1°. domni Heinrici secundi regnantis, 15 v. data kal. Januarij Uestum pholida feliciter amen. 5 10 (Aus dem etwas durch moder beschädigten originale No. 15. im K. S. staatsarchive zu Dresden auf pergament, mit dem siegel des königs aufgeklebt auf das pergament. Die erste zeile bis zu dem worte: hoc, ebenso von: signum — recognouit sind in ver- längerter schrift ausgeführt. Die schlussworte sind geschrieben: feliciteR AMEN. Das siegel, dessen umschrift fast ganz un- leserlich ist, stellt den könig auf dem throne sitzend mit erhobenen armen dar.) 20 VI. 25 König Heinrich schenkt die villae Glupp, Difno- wocetla, Zenici, Nuratinacethla, Golenzizacethla, et Brochotinacethla der kirche zu Meissen. D. 19. juli 1013. In nomine sanctae et individuae trinitatis Hein- 30 riéus diuina fauente clementia rex. Nos qui diuinae pietatis concessu in solio regni sedemus, quamuis tocius rei publice cura ad nos disponenda respiciat, in hoc tamen specialiter laborare debemus, ut loca *) Ghounin, war vom schreiber ausgelassen und ist über den text gestellt von derselben hand. Die punctirte stelle 35 ist durch moder unleserlich.
Ostrusna, Trebista, Chounim ........*) Misnensi aecclesiae in honore sancti Johannis ewanstelistae dedicatae, cui nunc venerabilis episcopus Heico preesse uidetur, hac preceptali pagina donando confirmamus, omnium hominum contradictione remota. Et ut haec nostrae donationis auctoritas stabilis et inconuulsa omni permaneat tempore, hanc paginam inde con- scriptam prout iuste ac legaliter possumus manu pro- pria corroborantes sigilli nostri inpressione insigniri iussimus. Signum domni Heinrici regis inuictissimi. Eberhardus cancellarius vice Willigisi archicapel- lani recognouit. (Sigillum.) Anno dominicae incarnacionis millesimo vI., in- dictione III., anno 1°. domni Heinrici secundi regnantis, 15 v. data kal. Januarij Uestum pholida feliciter amen. 5 10 (Aus dem etwas durch moder beschädigten originale No. 15. im K. S. staatsarchive zu Dresden auf pergament, mit dem siegel des königs aufgeklebt auf das pergament. Die erste zeile bis zu dem worte: hoc, ebenso von: signum — recognouit sind in ver- längerter schrift ausgeführt. Die schlussworte sind geschrieben: feliciteR AMEN. Das siegel, dessen umschrift fast ganz un- leserlich ist, stellt den könig auf dem throne sitzend mit erhobenen armen dar.) 20 VI. 25 König Heinrich schenkt die villae Glupp, Difno- wocetla, Zenici, Nuratinacethla, Golenzizacethla, et Brochotinacethla der kirche zu Meissen. D. 19. juli 1013. In nomine sanctae et individuae trinitatis Hein- 30 riéus diuina fauente clementia rex. Nos qui diuinae pietatis concessu in solio regni sedemus, quamuis tocius rei publice cura ad nos disponenda respiciat, in hoc tamen specialiter laborare debemus, ut loca *) Ghounin, war vom schreiber ausgelassen und ist über den text gestellt von derselben hand. Die punctirte stelle 35 ist durch moder unleserlich.
Strana 396
8 aecclesiasticis obsequiis deputata ab omni inquietudine seorsum in proprio statu permaneant ad propriae administrationis sublementum nova edificentur, ac uetera quacumque occasione dilapsa ad laudem et gloriam nominis dei nostris temporibus ad qualita- tem prioris formae restaurentur. Quod non solum presentis uitae solacium, sed eciam futurae retri- bucionis fore credimus emolumentum. Qua propter uniuersitati fidelium nostrorum presentium ac futuro- 10 rum patere uolumus quatenus Misnensis episcopus Eiko reclamatione facta nobis innotuit eandem aeccle- siam cui ipse pastorali cura ac titulatus presideret, jam peccatis exigentibus crebra hostium deuastatione desolatam ac pene ad nihilum ita fuisse redactam, 15 ut nomine tantum solo praeesset, reliqua autem de rebus territoriis appertinencia ita ab hostibus fuisse direpta ut ordini ecclesiastico nec honor debitus aut utilitas aliqua diucius inde exhiberi potuisset. Quo audito ex debito condescensionis ingenuimus et pro 20 his recuperandis aliquod supplementum conferre de- creuimus. Ideo, eidem praefatae aecclesiae sex villas nostrae proprietatis concedimus, quatuor in pago Dala- minci: Glupp, Difnouuocetla, Zenizi, Nuratinacethla, vnam in pago Gudici nomine Golencizacethla, vi in 25 Niseni Brochotinacethla cum mancipiis utriusque sexus, silvis, uenationibus, aquis, aquarumue decursibus, piscationibus, molendinis, pratis, pascuis, edificiis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus ac cum omnibus appertinenciis inquisitis seu inquirendis. Haec autem praedictae aecclesiae in proprium ea racione tradi- dimus, ut episcopus Eiko ejusque successores eadem praedia aecclesiastico jure obtineant, et qualiter eis uisum fuerit in usus ejusdem ecclesiae uertendi libe- ram habeant facultatem. Et ut hoc nostrae conces- 35 sionis donum per tempora futurae posteritatis stabile maneat et inconuulsum hanc regalis praecepti pagi- nam inde conscribi ac manu propria confirmantes sigillo nostro praecepimus insigniri. Signum domini Heinrici regis inuictissimi. (Sigillum.) Guntherius cancellarius vice Erchambaldi archi- capellani recognouit. 5 30 40
8 aecclesiasticis obsequiis deputata ab omni inquietudine seorsum in proprio statu permaneant ad propriae administrationis sublementum nova edificentur, ac uetera quacumque occasione dilapsa ad laudem et gloriam nominis dei nostris temporibus ad qualita- tem prioris formae restaurentur. Quod non solum presentis uitae solacium, sed eciam futurae retri- bucionis fore credimus emolumentum. Qua propter uniuersitati fidelium nostrorum presentium ac futuro- 10 rum patere uolumus quatenus Misnensis episcopus Eiko reclamatione facta nobis innotuit eandem aeccle- siam cui ipse pastorali cura ac titulatus presideret, jam peccatis exigentibus crebra hostium deuastatione desolatam ac pene ad nihilum ita fuisse redactam, 15 ut nomine tantum solo praeesset, reliqua autem de rebus territoriis appertinencia ita ab hostibus fuisse direpta ut ordini ecclesiastico nec honor debitus aut utilitas aliqua diucius inde exhiberi potuisset. Quo audito ex debito condescensionis ingenuimus et pro 20 his recuperandis aliquod supplementum conferre de- creuimus. Ideo, eidem praefatae aecclesiae sex villas nostrae proprietatis concedimus, quatuor in pago Dala- minci: Glupp, Difnouuocetla, Zenizi, Nuratinacethla, vnam in pago Gudici nomine Golencizacethla, vi in 25 Niseni Brochotinacethla cum mancipiis utriusque sexus, silvis, uenationibus, aquis, aquarumue decursibus, piscationibus, molendinis, pratis, pascuis, edificiis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus ac cum omnibus appertinenciis inquisitis seu inquirendis. Haec autem praedictae aecclesiae in proprium ea racione tradi- dimus, ut episcopus Eiko ejusque successores eadem praedia aecclesiastico jure obtineant, et qualiter eis uisum fuerit in usus ejusdem ecclesiae uertendi libe- ram habeant facultatem. Et ut hoc nostrae conces- 35 sionis donum per tempora futurae posteritatis stabile maneat et inconuulsum hanc regalis praecepti pagi- nam inde conscribi ac manu propria confirmantes sigillo nostro praecepimus insigniri. Signum domini Heinrici regis inuictissimi. (Sigillum.) Guntherius cancellarius vice Erchambaldi archi- capellani recognouit. 5 30 40
Strana 397
9 Data XIV. kal. aug. jndictione XI. Anno dominicae in- carnacionis millesimo XIII., anno autem domni Heinrici se- cundi regnantis XII. Actum Vranconovurt, feliciter amen. (Nach dem originale im Meissner stiftsarchive mit dem be- kannten siegel. Früher mit falschen lesarten bei Schöttgen u. Kreysig, Beitr. I. 5. gedruckl). 5 VII. König Heinrich III. schenkt dem stifte Meissen das castrum Bichni. D. Goslar, 20. juli (XIII. kal. augusti) 1040. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Heinricus diuina fauente clemencia rex, omnium fidelium nostro- rum tam presencium quam futurorum nouerit industria, quomodo nos ob remedium anime nostre et gloriose memorie genitoris nostri Chuonradi, nec non et per interuentum Humfridi sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopi et Bradelohi episcopi nostrique fidelis, siue etiam Hekkihardi nostri dilecti marchionis, concedimus, damus atque per nostri precepti paginam confirmamus sacrosancte Misnensi ecclesie in honore sancti Donati 20 martiris constructae, cui nunc preest uenerabilis epis- copus Ajco castellum quod dicitur Bichni ex integro cum omnibus utensilibus uel pertinentiis suis scilicet cum areis, edificiis, terris cultis et incultis, pratis, campis, pas- cuis, siluis, uenacionibus, aquis, aquarumue decursibus, 25 piscationibus, molendinis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis et utriusque sexus familiis cunctisque aliis appendiciis que adhuc dici inueniri aut nominari possunt, ea uidelicet ratione ut iam dictus Aico episcopus suique successores liberam 30 dehinc habeant potestatem disponendi, ordinandi atque in usu monasterii quicquid uoluerint faciendi. Et ut haec nostra regalis traditio nunc et in futuro firma et inconuulsa permaneat, hoc preceptum inde con- scriptum sigilli nostri impressione insigniri iussimus 35 manuque propria ut infra uidetur corroborauimus. Signum domni Heinrici tercii gloriosissimi atque inuictissimi regis. 10 15 Cod. dipl. Lus. sup. II. 2
9 Data XIV. kal. aug. jndictione XI. Anno dominicae in- carnacionis millesimo XIII., anno autem domni Heinrici se- cundi regnantis XII. Actum Vranconovurt, feliciter amen. (Nach dem originale im Meissner stiftsarchive mit dem be- kannten siegel. Früher mit falschen lesarten bei Schöttgen u. Kreysig, Beitr. I. 5. gedruckl). 5 VII. König Heinrich III. schenkt dem stifte Meissen das castrum Bichni. D. Goslar, 20. juli (XIII. kal. augusti) 1040. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Heinricus diuina fauente clemencia rex, omnium fidelium nostro- rum tam presencium quam futurorum nouerit industria, quomodo nos ob remedium anime nostre et gloriose memorie genitoris nostri Chuonradi, nec non et per interuentum Humfridi sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopi et Bradelohi episcopi nostrique fidelis, siue etiam Hekkihardi nostri dilecti marchionis, concedimus, damus atque per nostri precepti paginam confirmamus sacrosancte Misnensi ecclesie in honore sancti Donati 20 martiris constructae, cui nunc preest uenerabilis epis- copus Ajco castellum quod dicitur Bichni ex integro cum omnibus utensilibus uel pertinentiis suis scilicet cum areis, edificiis, terris cultis et incultis, pratis, campis, pas- cuis, siluis, uenacionibus, aquis, aquarumue decursibus, 25 piscationibus, molendinis, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis et utriusque sexus familiis cunctisque aliis appendiciis que adhuc dici inueniri aut nominari possunt, ea uidelicet ratione ut iam dictus Aico episcopus suique successores liberam 30 dehinc habeant potestatem disponendi, ordinandi atque in usu monasterii quicquid uoluerint faciendi. Et ut haec nostra regalis traditio nunc et in futuro firma et inconuulsa permaneat, hoc preceptum inde con- scriptum sigilli nostri impressione insigniri iussimus 35 manuque propria ut infra uidetur corroborauimus. Signum domni Heinrici tercii gloriosissimi atque inuictissimi regis. 10 15 Cod. dipl. Lus. sup. II. 2
Strana 398
10 Eppo cancellarius uice Bardonis archicancellarii recognoui. (Sigillum.) Datum XIII. kal. augusti, jndictione vIII., anno do- minice incarnacionis MXL., anno autem domni Heinrici 5 tercii, ordinationis XIII., regni secundo. Actum Goslare feliciter amen. (Aus dem originale No. 18. auf pergament im Dresdener geh. staatsarchive. Die unterstrichenen worte und die unterschrift: Signum — recognouit sind mit verlängerter schrift geschrieben. 10 Das vortrefflich erhaltene siegel in braunem wachse zeigt den könig auf dem throne sitzend, in der rechten den mit einem vogel ver- zierten stab, in der linken den reichsapfel haltend. Umschrift: HEINRICVS DEI GRACIA REX.) VIII. 15 Kaiser Heinrich III. schenkt dem stifte Meissen die besitzungen der Irmengard in den orten Wiedertat, Heizstede vnd Scenderslebe im Schwa- bengau in der grafschaft des grafen Teti. D. Misne, 2. juli 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clemencia rex. Si locis deo dicatis juxta petitiones dei seruorum aliquid beneficii ex habundanti copia conferimus, et ad aeternam ob- tinendam vitam et ad temporalem feliciter transigen- 25 dam nobis pro futurum esse liquido credimus. Qua propter notum esse volumus sanctae uniuersitati aecclesiae tam futurae quam et praesenti, qualiter nos pro divina contemplacione animarumque parentum nostrorum redemptione, tum ob utriusque vitae per- 30 petuam felicitatem nostrae uidelicet et Agnetis reginae nostrae contectalis dilectae, sanctae Misnensi aecclesiae in honore sancti Johannis euangelistae sanctique Do- nati martyris constructae, nec non fratribus inibi deo servientibus ad complendum scilicet eorum stipendia- rium victum tale praedium, quale Irmingart in locis Uuiderstat, Heizstete, Scenderslebe dictis obtinuit, in nostrum jus atque dominium hereditario jure redactum sitam in pago Suabvn dicto et in comitatu comitis 20 35
10 Eppo cancellarius uice Bardonis archicancellarii recognoui. (Sigillum.) Datum XIII. kal. augusti, jndictione vIII., anno do- minice incarnacionis MXL., anno autem domni Heinrici 5 tercii, ordinationis XIII., regni secundo. Actum Goslare feliciter amen. (Aus dem originale No. 18. auf pergament im Dresdener geh. staatsarchive. Die unterstrichenen worte und die unterschrift: Signum — recognouit sind mit verlängerter schrift geschrieben. 10 Das vortrefflich erhaltene siegel in braunem wachse zeigt den könig auf dem throne sitzend, in der rechten den mit einem vogel ver- zierten stab, in der linken den reichsapfel haltend. Umschrift: HEINRICVS DEI GRACIA REX.) VIII. 15 Kaiser Heinrich III. schenkt dem stifte Meissen die besitzungen der Irmengard in den orten Wiedertat, Heizstede vnd Scenderslebe im Schwa- bengau in der grafschaft des grafen Teti. D. Misne, 2. juli 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clemencia rex. Si locis deo dicatis juxta petitiones dei seruorum aliquid beneficii ex habundanti copia conferimus, et ad aeternam ob- tinendam vitam et ad temporalem feliciter transigen- 25 dam nobis pro futurum esse liquido credimus. Qua propter notum esse volumus sanctae uniuersitati aecclesiae tam futurae quam et praesenti, qualiter nos pro divina contemplacione animarumque parentum nostrorum redemptione, tum ob utriusque vitae per- 30 petuam felicitatem nostrae uidelicet et Agnetis reginae nostrae contectalis dilectae, sanctae Misnensi aecclesiae in honore sancti Johannis euangelistae sanctique Do- nati martyris constructae, nec non fratribus inibi deo servientibus ad complendum scilicet eorum stipendia- rium victum tale praedium, quale Irmingart in locis Uuiderstat, Heizstete, Scenderslebe dictis obtinuit, in nostrum jus atque dominium hereditario jure redactum sitam in pago Suabvn dicto et in comitatu comitis 20 35
Strana 399
11 Teti in proprium tradidimus cum omnibus suis appen- diciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedi- ficiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscatio- nibus, silvis, venationibus, exitibus et reditibus, viis et inviis, quaesitis et inquirendis, cum omni utilitate, quae ullo modo ad usum fratrum inde poterit pro- venire, hac videlicet ratione, ut praepositus et caeteri praefate sedis canonici ita libere praedicta teneant bona, ne episcopus ullam potestatem habeat aliquid ad suum usum aut seruitium tollendi vel usurpandi, aut ulli hominum in beneficium dandi vel praesen- tandi, sed tantum modo ad usum et utilitatem fratrum potestatem habeat, prout melius potuerit disponendi vel ordinandi. Et ut haec nostra regia auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta tem- porum maneat, hanc paginam inde conscriptam, manu propria ut infra poterit videri, corroborantes, sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii regis invictissimi. 20 (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarii recognovi. Data vI. non. julii. anno dominicae incarnacionis MXLVI., jndictione XIv., anno autem domini Henrici tertii, 25 ordinationis ejus xVIII., regni vero vIII. Actum Misena in dei nomine feliciter, amen. 5 10 15 (Nach dem beschädigten originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit einem halbzerbrochenen siegel.) IX. König Heinrich III. schenkt der Meissner kirche das castellum Zawiza mit seinen zubehörungen in pago Dalmantia. D. Meissen, 2. juli (VI. Non. jul.) 1046. 30 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- 35 ricus diuina fauente clementia rex. Nos qui antiquorum insignia regum domino jubente gerimus, egregia eorum 2 *
11 Teti in proprium tradidimus cum omnibus suis appen- diciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedi- ficiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscatio- nibus, silvis, venationibus, exitibus et reditibus, viis et inviis, quaesitis et inquirendis, cum omni utilitate, quae ullo modo ad usum fratrum inde poterit pro- venire, hac videlicet ratione, ut praepositus et caeteri praefate sedis canonici ita libere praedicta teneant bona, ne episcopus ullam potestatem habeat aliquid ad suum usum aut seruitium tollendi vel usurpandi, aut ulli hominum in beneficium dandi vel praesen- tandi, sed tantum modo ad usum et utilitatem fratrum potestatem habeat, prout melius potuerit disponendi vel ordinandi. Et ut haec nostra regia auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta tem- porum maneat, hanc paginam inde conscriptam, manu propria ut infra poterit videri, corroborantes, sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii regis invictissimi. 20 (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarii recognovi. Data vI. non. julii. anno dominicae incarnacionis MXLVI., jndictione XIv., anno autem domini Henrici tertii, 25 ordinationis ejus xVIII., regni vero vIII. Actum Misena in dei nomine feliciter, amen. 5 10 15 (Nach dem beschädigten originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit einem halbzerbrochenen siegel.) IX. König Heinrich III. schenkt der Meissner kirche das castellum Zawiza mit seinen zubehörungen in pago Dalmantia. D. Meissen, 2. juli (VI. Non. jul.) 1046. 30 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- 35 ricus diuina fauente clementia rex. Nos qui antiquorum insignia regum domino jubente gerimus, egregia eorum 2 *
Strana 400
12 merita ex scriptis in aecclesia Christi frequenter au- dimus. Ea quippe a uenerabilibus uiris episcopis abbatibus eiusdem causa negotii in nostram collata praesentia imitari decet, quibus diuina inspirante gracia id animi sedet, ut aecclesias Christi infra nostri con- tiguum regni constitutas de nostra habundanti copia ubi ex toto non possimus ex parte augmentemus. Quapropter notum esse uolumus omnibus Christi nostrique fidelibus presentibus scilicet et futuris, quia 10 nos ob remedium animarum parentum nostrorum et ob utriusque vite perpetuam felicitatem nostrae uide- licet et AGNETIS reginae nostrae contectalis dilectae, tum ob peticionem et fidele obsequium BRVNONIS MISSENENSIS aecclesiae presulis, eidem aecclesiae sub 15 honore sancti JOHANNIS euangelistae sanctique DONATI martiris constructae et pretitulato interuentu episcopo castellum nomine Zavviza cum omnibus ad idem per- tinentibus uillis et caeteris appendiciis suis, situm in pago DALMATIA dicto et in marchia MISSENENSI in pro- 20 prium tradidimus, hoc est utriusque sexus mancipiis areis aedificiis terris cultis et incultis, agris, campis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus uiis et inuiis quaesitis et inquirendis cum 25 omni utilitate, quae ullo modo inde poterit peruenire, ea uidelicet ratione, ut prescriptvs presul omnesque successores eius de prefato predio liberam dehinc potestatem habeant obtinendi, tradendi, commutandi, precariandi uel quicquid sibi placuerit inde ad usum 30 sanctae aecclesiae faciendi. Et ut haec regiae nostrae tradicionis liberalis auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde conscriptam, manu propria ut infra po- terit uideri corroborantes sigilli nostri impressione 35 iussimus insignirj. Signum domni Heinrici tercii regis inuictissimi. (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarii recognoui. Data vI. non. jul. anno dominice incarnacionis M.°XL.VI., jndictione xiv., anno autem domni Heinrici 5 40
12 merita ex scriptis in aecclesia Christi frequenter au- dimus. Ea quippe a uenerabilibus uiris episcopis abbatibus eiusdem causa negotii in nostram collata praesentia imitari decet, quibus diuina inspirante gracia id animi sedet, ut aecclesias Christi infra nostri con- tiguum regni constitutas de nostra habundanti copia ubi ex toto non possimus ex parte augmentemus. Quapropter notum esse uolumus omnibus Christi nostrique fidelibus presentibus scilicet et futuris, quia 10 nos ob remedium animarum parentum nostrorum et ob utriusque vite perpetuam felicitatem nostrae uide- licet et AGNETIS reginae nostrae contectalis dilectae, tum ob peticionem et fidele obsequium BRVNONIS MISSENENSIS aecclesiae presulis, eidem aecclesiae sub 15 honore sancti JOHANNIS euangelistae sanctique DONATI martiris constructae et pretitulato interuentu episcopo castellum nomine Zavviza cum omnibus ad idem per- tinentibus uillis et caeteris appendiciis suis, situm in pago DALMATIA dicto et in marchia MISSENENSI in pro- 20 prium tradidimus, hoc est utriusque sexus mancipiis areis aedificiis terris cultis et incultis, agris, campis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus uiis et inuiis quaesitis et inquirendis cum 25 omni utilitate, quae ullo modo inde poterit peruenire, ea uidelicet ratione, ut prescriptvs presul omnesque successores eius de prefato predio liberam dehinc potestatem habeant obtinendi, tradendi, commutandi, precariandi uel quicquid sibi placuerit inde ad usum 30 sanctae aecclesiae faciendi. Et ut haec regiae nostrae tradicionis liberalis auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde conscriptam, manu propria ut infra po- terit uideri corroborantes sigilli nostri impressione 35 iussimus insignirj. Signum domni Heinrici tercii regis inuictissimi. (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarii recognoui. Data vI. non. jul. anno dominice incarnacionis M.°XL.VI., jndictione xiv., anno autem domni Heinrici 5 40
Strana 401
13 tercii ordinacionis eius XVIII., regni uero vIII. Actum Missene in dei nomine feliciter AMEN. (Aus dem pergamentoriginale No. 20. im K. S. staatsarchive zu Dresden, an welchem das siegel verloren ist. Die eingangs- formel zum worte: gerimus, und die unterschrift: signum — re- cognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 5 X. König Heinrich III. schenkt der Meissner kirche das praedium der Irmengard an den orten: Wihingeswich, Mecelesdorf, Kihdagesrot in pago 10 Suaben. D. Meissen, 2. juli (6. Non. jul.) 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Hein- ricus diuina fauente clementia rex. Si locis deo dicatis iuxta peticiones dei seruorum liberale beneficium de nostra habundanti copia conferimus et ad aeternam 15 obtinendam vitam et ad temporalem feliciter transi- gendam nobis profuturum esse liquido credimus. Qua propter notum esse uolumus sanctae uniuersitati aec- clesiae tam futurae quam et presenti, qualiter nos pro diuina contemplatione animarumque parentum 20 nostrorum redemptione tum ob utriusque vitae per- paetuam felicitatem nostrae uidelicet et aGNETIS reginae nostrae contectalis dilectae sanctae MISSENENSI aecclesiae in honore sancti JOHANNIS aeuangelistae sanctique DONATI martiris constructae nec non fratribus inibi deo ser- 25 uientibus ad conplendum scilicet eorum stipendiarium uictum, tale predium quale IRMINGART in locis WIHINGESWICH, MECELESDORF, KIHDAGESROT dictis obtinuit in nostrum ius atque dominium hereditario jure redactum situm in pago SVABEN dicto et in comitatu comitis ESICHONIS in 30 proprium tradidimus cum omnibus suis appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aqua- rumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus, uiis et in- 35
13 tercii ordinacionis eius XVIII., regni uero vIII. Actum Missene in dei nomine feliciter AMEN. (Aus dem pergamentoriginale No. 20. im K. S. staatsarchive zu Dresden, an welchem das siegel verloren ist. Die eingangs- formel zum worte: gerimus, und die unterschrift: signum — re- cognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 5 X. König Heinrich III. schenkt der Meissner kirche das praedium der Irmengard an den orten: Wihingeswich, Mecelesdorf, Kihdagesrot in pago 10 Suaben. D. Meissen, 2. juli (6. Non. jul.) 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Hein- ricus diuina fauente clementia rex. Si locis deo dicatis iuxta peticiones dei seruorum liberale beneficium de nostra habundanti copia conferimus et ad aeternam 15 obtinendam vitam et ad temporalem feliciter transi- gendam nobis profuturum esse liquido credimus. Qua propter notum esse uolumus sanctae uniuersitati aec- clesiae tam futurae quam et presenti, qualiter nos pro diuina contemplatione animarumque parentum 20 nostrorum redemptione tum ob utriusque vitae per- paetuam felicitatem nostrae uidelicet et aGNETIS reginae nostrae contectalis dilectae sanctae MISSENENSI aecclesiae in honore sancti JOHANNIS aeuangelistae sanctique DONATI martiris constructae nec non fratribus inibi deo ser- 25 uientibus ad conplendum scilicet eorum stipendiarium uictum, tale predium quale IRMINGART in locis WIHINGESWICH, MECELESDORF, KIHDAGESROT dictis obtinuit in nostrum ius atque dominium hereditario jure redactum situm in pago SVABEN dicto et in comitatu comitis ESICHONIS in 30 proprium tradidimus cum omnibus suis appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aqua- rumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus, uiis et in- 35
Strana 402
14 uiis, quesitis et inquirendis cum omni utilitate, quae ullomodo inde poterit peruenire ad usum fratrum, ea uidelicet ratione, ut praepositus et caeteri prefate sedis canonici ita libere predicta teneant bona, ne 5 episcopus ullam potestatem habeat aliquid inde ad suum usum aut seruitium tollendi uel usurpandi aut ulli hominum in beneficium dandi uel prestandi, sed tantummodo ad usum et utilitatem fratrum potestatem habeat prout melius potuerit disponendi uel ordi- 10 nandi. Et ut haec regiae nostrae traditionis auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde conscriptam manu propria ut infra poterit uideri corroborantes sigilli nostri impressione insigniri jussimus. Signum domni Heinrici tercii regis inuictissimi. (Sigillum.) Theodericus cancellarius uice Bardonis archican- cellarii recognoui. Datum vI. Non. iul. anno dominice incarnacionis 20 M°.XL.VI., jndictione XIv., anno autem domni Heinrici tercii ordinacionis eius xVIII. regni vero vII. Actum MISSENAE in dei nomine feliciter AMEN. 15 (Aus dem pergamentoriginale No. 21. im K. S. geh. staats- archive zu Dresden mit einem wohlerhaltenen siegel, welches den 25 könig auf dem throne sitzend, in der rechten einen herrscherstab, in der linken den scepter haltend, auf welchem der adler sitzt, darstellt. Umschrift: † HEINRICVS TERTIVS DI GRA REX.) XI. Kaiser Heinrich III. eignet dem stifte zu Meissen 30 die von einer gewissen Irmengard besessenen güter zu Liuterstadt im Hassegau der grafschaft Teti gelegen, zu. D. Misne, 2. juli 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clemencia rex. Notum sit omnibus 35 Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro divina contemplatione animarumque
14 uiis, quesitis et inquirendis cum omni utilitate, quae ullomodo inde poterit peruenire ad usum fratrum, ea uidelicet ratione, ut praepositus et caeteri prefate sedis canonici ita libere predicta teneant bona, ne 5 episcopus ullam potestatem habeat aliquid inde ad suum usum aut seruitium tollendi uel usurpandi aut ulli hominum in beneficium dandi uel prestandi, sed tantummodo ad usum et utilitatem fratrum potestatem habeat prout melius potuerit disponendi uel ordi- 10 nandi. Et ut haec regiae nostrae traditionis auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde conscriptam manu propria ut infra poterit uideri corroborantes sigilli nostri impressione insigniri jussimus. Signum domni Heinrici tercii regis inuictissimi. (Sigillum.) Theodericus cancellarius uice Bardonis archican- cellarii recognoui. Datum vI. Non. iul. anno dominice incarnacionis 20 M°.XL.VI., jndictione XIv., anno autem domni Heinrici tercii ordinacionis eius xVIII. regni vero vII. Actum MISSENAE in dei nomine feliciter AMEN. 15 (Aus dem pergamentoriginale No. 21. im K. S. geh. staats- archive zu Dresden mit einem wohlerhaltenen siegel, welches den 25 könig auf dem throne sitzend, in der rechten einen herrscherstab, in der linken den scepter haltend, auf welchem der adler sitzt, darstellt. Umschrift: † HEINRICVS TERTIVS DI GRA REX.) XI. Kaiser Heinrich III. eignet dem stifte zu Meissen 30 die von einer gewissen Irmengard besessenen güter zu Liuterstadt im Hassegau der grafschaft Teti gelegen, zu. D. Misne, 2. juli 1046. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clemencia rex. Notum sit omnibus 35 Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro divina contemplatione animarumque
Strana 403
15 parentum nostrorum redemptione tum ob utriusque vitae perpetuam felicitatem nostrae videlicet et Agnetis reginae nostrae contectalis dilectae sanctae Misnensi ecclesiae in honorem sancti Johannis evangelistae sanctique Donati martyris constructae, nec non fratri- bus inibi deo seruientibus ad complendum scilicet eorum stipendiarium victum tale praedium quale Ir- mengart in loco Liuterstat dicto obtinuit in nostrum jus atque dominium hereditario jure redactum, situm in pago Hassega dicto et in comitatu comitis Teti, in proprium tradidimus cum omnibus suis appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedificiis, agris, campis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, pis- cacionibus, siluis, venacionibus, exitibus et reditibus, viis et inviis, quaesitis et inquirendis, cum omni uti- litate, quae ullo modo ad usum fratrum poterit pro- venire inde, hac videlicet racione, ut praepositus et ceteri praefatae sedis canonici ita libere praedicta teneant bona, ne episcopus ullam potestatem habeat, aliquid ad suum usum aut seruitium inde tollendi vel usurpandi, aut ulli hominum in beneficium dandi vel praesentandi, sed tantum modo ad usum et uti- litatem fratrum potestatem habeat, prout melius potuerit disponendi vel ordinandi. Et ut haec nostra regia auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde con- scriptam manu propria, ut infra poterit videri corro- borantes sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii regis invictissimi. 30 (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarij recognovi. Data vI. Non. Julii anno dominicae incarnationis millesimo XLVI., indiccione xIv., anno autem domini 35 Heinrici tercii, ordinationis ejus xVIII., regni vero vIII. Actum Missene in dei nomine feliciter, amen. 5 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament mit wohlerhaltenem siegel im Meissner stiftsarchive. Calles, ser. episc. Misnens. giebt einen auszug daraus.) 40
15 parentum nostrorum redemptione tum ob utriusque vitae perpetuam felicitatem nostrae videlicet et Agnetis reginae nostrae contectalis dilectae sanctae Misnensi ecclesiae in honorem sancti Johannis evangelistae sanctique Donati martyris constructae, nec non fratri- bus inibi deo seruientibus ad complendum scilicet eorum stipendiarium victum tale praedium quale Ir- mengart in loco Liuterstat dicto obtinuit in nostrum jus atque dominium hereditario jure redactum, situm in pago Hassega dicto et in comitatu comitis Teti, in proprium tradidimus cum omnibus suis appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis, areis, aedificiis, agris, campis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, pis- cacionibus, siluis, venacionibus, exitibus et reditibus, viis et inviis, quaesitis et inquirendis, cum omni uti- litate, quae ullo modo ad usum fratrum poterit pro- venire inde, hac videlicet racione, ut praepositus et ceteri praefatae sedis canonici ita libere praedicta teneant bona, ne episcopus ullam potestatem habeat, aliquid ad suum usum aut seruitium inde tollendi vel usurpandi, aut ulli hominum in beneficium dandi vel praesentandi, sed tantum modo ad usum et uti- litatem fratrum potestatem habeat, prout melius potuerit disponendi vel ordinandi. Et ut haec nostra regia auctoritas stabilis et inconuulsa per succedentium momenta temporum maneat, hanc paginam inde con- scriptam manu propria, ut infra poterit videri corro- borantes sigilli nostri impressione jussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii regis invictissimi. 30 (Sigillum.) Theodericus cancellarius vice Bardonis archican- cellarij recognovi. Data vI. Non. Julii anno dominicae incarnationis millesimo XLVI., indiccione xIv., anno autem domini 35 Heinrici tercii, ordinationis ejus xVIII., regni vero vIII. Actum Missene in dei nomine feliciter, amen. 5 10 15 20 25 (Aus dem originale auf pergament mit wohlerhaltenem siegel im Meissner stiftsarchive. Calles, ser. episc. Misnens. giebt einen auszug daraus.) 40
Strana 404
16 XII. 5 König Heinrich überweist auf bitten seiner mutter der kaiserin Agnes 50 mansos in burgwardo Serebez und im gau Daleminze dem bisthum Meissen. D. Tribur, 13. januar 1064. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Hein- ricus divina favente clemencia rex. Notum esse volumus omnibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter dilectissima genitrix nostra 10 Agnes jmperatrix augusta pro remedio animae patris nostri, divae memoriae Heinrici jmperatoris, nec non pro sua nostraque incolomitate et corporis et animae, quoddam suae proprietatis praedium, quinquaginta scilicet mansos in burgwardo Serebez et in pago 15 Deleminze, in comitatu vero Ottonis marchionis sitos, cum omnibus pertinentiis suis ad monasterium in Misine in honore sancti Johannis apostoli et evange- listae et sancti Donati martyris consecratum ad augen- dum ac meliorandum praebendam confratrum ibidem 20 deo sanctisque praedictis famulantium, nostro assensu tradidit, nosque eandem traditionem, quo firmior esset, manu scripto nostro corroborare postulavit. Cujus justis peticionibus nos adquiescentes, praedictum prae- dium cum omnibus adpendiciis suis, hoc est utriusque sexus mancipiis, terris cultis et incultis, areis, aedi- ficiis, agris, pratis, pascuis, campis, silvis, venationibus, aquis aquarumque decursibus, riuis, piscationibus, molis, molendinis, viis et inviis, exitibus et reditibus, quae- sitis et inquirendis et cum omni utilitate, quae ullo 30 modo inde provenire potest, praefatae Misinensi aeccle- siae, cui praesidet Brun venerabilis episcopus conce- dimus et confirmamus, ea scilicet racione, ut ejusdem aecclesiae praepositus illud in sua possessione ad usum supradictorum confratrum perpetualiter habeat, nullaque 35 alia magna sive parva persona potestatem in eo exer- ceat. Et ut haec nostra regalis confirmacio stabilis et inconuulsa omni permaneat aevo, hanc cartam inde conscriptam manu propria corroborantes sigilli nostri impressione jussimus insigniri. 25
16 XII. 5 König Heinrich überweist auf bitten seiner mutter der kaiserin Agnes 50 mansos in burgwardo Serebez und im gau Daleminze dem bisthum Meissen. D. Tribur, 13. januar 1064. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Hein- ricus divina favente clemencia rex. Notum esse volumus omnibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter dilectissima genitrix nostra 10 Agnes jmperatrix augusta pro remedio animae patris nostri, divae memoriae Heinrici jmperatoris, nec non pro sua nostraque incolomitate et corporis et animae, quoddam suae proprietatis praedium, quinquaginta scilicet mansos in burgwardo Serebez et in pago 15 Deleminze, in comitatu vero Ottonis marchionis sitos, cum omnibus pertinentiis suis ad monasterium in Misine in honore sancti Johannis apostoli et evange- listae et sancti Donati martyris consecratum ad augen- dum ac meliorandum praebendam confratrum ibidem 20 deo sanctisque praedictis famulantium, nostro assensu tradidit, nosque eandem traditionem, quo firmior esset, manu scripto nostro corroborare postulavit. Cujus justis peticionibus nos adquiescentes, praedictum prae- dium cum omnibus adpendiciis suis, hoc est utriusque sexus mancipiis, terris cultis et incultis, areis, aedi- ficiis, agris, pratis, pascuis, campis, silvis, venationibus, aquis aquarumque decursibus, riuis, piscationibus, molis, molendinis, viis et inviis, exitibus et reditibus, quae- sitis et inquirendis et cum omni utilitate, quae ullo 30 modo inde provenire potest, praefatae Misinensi aeccle- siae, cui praesidet Brun venerabilis episcopus conce- dimus et confirmamus, ea scilicet racione, ut ejusdem aecclesiae praepositus illud in sua possessione ad usum supradictorum confratrum perpetualiter habeat, nullaque 35 alia magna sive parva persona potestatem in eo exer- ceat. Et ut haec nostra regalis confirmacio stabilis et inconuulsa omni permaneat aevo, hanc cartam inde conscriptam manu propria corroborantes sigilli nostri impressione jussimus insigniri. 25
Strana 405
17 Signum domini Heinrici quarti regis. (L. S.) Fridericus cancellarius uice Sigefridi archicancel- larii recognoui. Data jdus jan. anno dominicae incarnationis MLXIV., jndictione II., anno autem ordinationis domini Heinrici quarti regis viII., regni vero vII. Actum Triburie in dei nomine feliciter amen. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem am rande etwas zerbrochenen siegel.) XIII. 10 König Heinrich schenkt der Meissner kirche zwei mansos in villa Liubituwa in pago Nisani. D. Rochlezi, 28. october. (v. kal. nov.) 1068. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clemencia rex. Notum sit om- 15 nibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro remedio animae nostrae parentumque nostrorum, et ob dilectae nobis contec- talis nostrae regnique consortis, uidelicet Berthe re- ginae beatitudinem, nec non per interventum fidelium 20 nostrorum, scilicet Herimanni Bauenbergensis episcopi, Gregorii Vercellensis episcopi, Bennonis Misniensis episcopi coeterorumque familiarium nostrorum ad altare Misne deo sanctoque suo Donato constructo, fratribusque ibidem seruientibus deo, duos regios mansos sitos in uilla Liubituwa, et si ibi aliquid de- fuerit, proximo cum bene aratis agris implendis in pago Nisani in burchuuardo Buistrizi cum omnibus suis appendiciis, id est: utriusque sexus mancipiis, terris cultis et incultis, areis, aedificiis, pratis, pascuis, aquis, piscationibus, molis, molendinis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis, siluis siluarumque utilitatibus et cum omni commoditate, que ullo modo inde prouenire poterit in proprium damus, ea uide- 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. 11. 3
17 Signum domini Heinrici quarti regis. (L. S.) Fridericus cancellarius uice Sigefridi archicancel- larii recognoui. Data jdus jan. anno dominicae incarnationis MLXIV., jndictione II., anno autem ordinationis domini Heinrici quarti regis viII., regni vero vII. Actum Triburie in dei nomine feliciter amen. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem am rande etwas zerbrochenen siegel.) XIII. 10 König Heinrich schenkt der Meissner kirche zwei mansos in villa Liubituwa in pago Nisani. D. Rochlezi, 28. october. (v. kal. nov.) 1068. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clemencia rex. Notum sit om- 15 nibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro remedio animae nostrae parentumque nostrorum, et ob dilectae nobis contec- talis nostrae regnique consortis, uidelicet Berthe re- ginae beatitudinem, nec non per interventum fidelium 20 nostrorum, scilicet Herimanni Bauenbergensis episcopi, Gregorii Vercellensis episcopi, Bennonis Misniensis episcopi coeterorumque familiarium nostrorum ad altare Misne deo sanctoque suo Donato constructo, fratribusque ibidem seruientibus deo, duos regios mansos sitos in uilla Liubituwa, et si ibi aliquid de- fuerit, proximo cum bene aratis agris implendis in pago Nisani in burchuuardo Buistrizi cum omnibus suis appendiciis, id est: utriusque sexus mancipiis, terris cultis et incultis, areis, aedificiis, pratis, pascuis, aquis, piscationibus, molis, molendinis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis, siluis siluarumque utilitatibus et cum omni commoditate, que ullo modo inde prouenire poterit in proprium damus, ea uide- 25 30 Cod. dipl. Lus. sup. 11. 3
Strana 406
18 licet ratione, ut praepositus loci ipsius hoc praedictum praedium possideat, et quamcumque utilitatem in eo elaborare poterit, per singulos annos fratribus fideliter administret. Et ut haec nostra regalis munificencia firma stabilisque omni permaneat aeuo, hanc cartam inde conscriptam manuque nostra corroboratam sigilli nostri impressione iussimus insigniri. Signum domini Heinrici regis quarti. (L. S.) Pibo cancellarius vice Sigifridi archicancellarii 10 recognoui. Data est v. kal. Novemb. anno dominicae incar- nationis MLXVIII. jndictione vII., anno ordinationis do- mini Heinrici xvI., regni vero xII. Actum Rochlezi, feliciter, amen. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, an welchem das siegel verloren. Cf. Schöttgen nachles. VII. 384.) XIV. König Heinrich IV. schenkt dem st. Donatkloster zu Meissen drei villae, zwei unter dem namen 20 Domcice, die dritte Sanice im gau Dalmince in burgwardo Luwine. D. Altstede, (1I. non. decemb.) 1069. 25 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clementia rex. Si templa dei pro amore eius quam sanctorum intercessione aliquibus regalium diuiciarum nostrarum muneribus honoramus, quam uitam nostram presentem per hoc prolongari regnumque stabiliri, nec non quam animae nostrae in futuris requiem preparari, nequa- 30 quam ambigimus: Unde cunctis Christi nostrique fidelibus tam nascendis quam modernis notum esse cupimus qualiter nos ad monasterium sancti Donati quod est in MISNA constructum, tres villas huiusmodi
18 licet ratione, ut praepositus loci ipsius hoc praedictum praedium possideat, et quamcumque utilitatem in eo elaborare poterit, per singulos annos fratribus fideliter administret. Et ut haec nostra regalis munificencia firma stabilisque omni permaneat aeuo, hanc cartam inde conscriptam manuque nostra corroboratam sigilli nostri impressione iussimus insigniri. Signum domini Heinrici regis quarti. (L. S.) Pibo cancellarius vice Sigifridi archicancellarii 10 recognoui. Data est v. kal. Novemb. anno dominicae incar- nationis MLXVIII. jndictione vII., anno ordinationis do- mini Heinrici xvI., regni vero xII. Actum Rochlezi, feliciter, amen. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, an welchem das siegel verloren. Cf. Schöttgen nachles. VII. 384.) XIV. König Heinrich IV. schenkt dem st. Donatkloster zu Meissen drei villae, zwei unter dem namen 20 Domcice, die dritte Sanice im gau Dalmince in burgwardo Luwine. D. Altstede, (1I. non. decemb.) 1069. 25 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clementia rex. Si templa dei pro amore eius quam sanctorum intercessione aliquibus regalium diuiciarum nostrarum muneribus honoramus, quam uitam nostram presentem per hoc prolongari regnumque stabiliri, nec non quam animae nostrae in futuris requiem preparari, nequa- 30 quam ambigimus: Unde cunctis Christi nostrique fidelibus tam nascendis quam modernis notum esse cupimus qualiter nos ad monasterium sancti Donati quod est in MISNA constructum, tres villas huiusmodi
Strana 407
19 nominatas, duas quidem uno nomine DOMCICE dictas, terciam autem Sanice, pro anima nostri dilecti militis DEDONIS marchionis ibidem sepulti in proprium tradi- dimus. Has uero in pago DALMINCE quam in burguuardo LVVINE in comitatu quoque ECBERTI marchionis sitas, hoc petentibus quam consilium dantibus, nostra qui- dem dilecta regni thorique nostri consorte BERHTA quam BVRGHARDO familiari nostro Halberstatensi episcopo nec non BENNONE eiusdem sedis episcopo, cum omnibus suis appendiciis, id est utriusque sexus mancipiis, edificiis, areis, exitibus quam reditibus, agris, quesitis quam inquirendis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscacionibus, siluis, uenacionibus quam cum omni utilitate quae ullo modo inde peruenire poterit, ex nostro iure quam utilitate 15 in ius quam utilitatem fratrum in prefato monasterio seruiencium reliquimus ergo ut nostra regalis traditio firma quam inconuulsa per omnia permaneat secla. Hanc inde conscriptam cartam propria manu confir- mantes sigilli nostri impressione iussimus signari. Signum domni Heinrici regis quam inuictissimi. .......*) cancellarius uice Sigefridi archicancellarii recognoui. (Sigillum.) Data est n. non. Decemb. anno dominicae incar- nacionis Millesimo LXIX., indictione vIII., anno autem 25 ordinacionis domni HEINRICI XVII. regni uero XIV. Actum AltsteDe feliciter. AMEN. 5 10 20 (Aus dem originale No. 28. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, welches etwas beschädigt ist. Von dem siegel ict der mittlere und obere theil zerbrochen. Indessen erkennt man noch, dass der könig auf dem stuhle sitzt, in der linken den reichsapfel, in der rechten einen stab hält. Von der umschrift ist zu lesen: † HEINRICVS DI GRAT (IA.REX). Die erste zeile bis: Rex, und die worte: Signum — recognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 30 35 *) Da an dieser stelle das pergament halb vermodert ist, war der name nicht zu erkennen. 3*
19 nominatas, duas quidem uno nomine DOMCICE dictas, terciam autem Sanice, pro anima nostri dilecti militis DEDONIS marchionis ibidem sepulti in proprium tradi- dimus. Has uero in pago DALMINCE quam in burguuardo LVVINE in comitatu quoque ECBERTI marchionis sitas, hoc petentibus quam consilium dantibus, nostra qui- dem dilecta regni thorique nostri consorte BERHTA quam BVRGHARDO familiari nostro Halberstatensi episcopo nec non BENNONE eiusdem sedis episcopo, cum omnibus suis appendiciis, id est utriusque sexus mancipiis, edificiis, areis, exitibus quam reditibus, agris, quesitis quam inquirendis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, molis, molendinis, piscacionibus, siluis, uenacionibus quam cum omni utilitate quae ullo modo inde peruenire poterit, ex nostro iure quam utilitate 15 in ius quam utilitatem fratrum in prefato monasterio seruiencium reliquimus ergo ut nostra regalis traditio firma quam inconuulsa per omnia permaneat secla. Hanc inde conscriptam cartam propria manu confir- mantes sigilli nostri impressione iussimus signari. Signum domni Heinrici regis quam inuictissimi. .......*) cancellarius uice Sigefridi archicancellarii recognoui. (Sigillum.) Data est n. non. Decemb. anno dominicae incar- nacionis Millesimo LXIX., indictione vIII., anno autem 25 ordinacionis domni HEINRICI XVII. regni uero XIV. Actum AltsteDe feliciter. AMEN. 5 10 20 (Aus dem originale No. 28. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, welches etwas beschädigt ist. Von dem siegel ict der mittlere und obere theil zerbrochen. Indessen erkennt man noch, dass der könig auf dem stuhle sitzt, in der linken den reichsapfel, in der rechten einen stab hält. Von der umschrift ist zu lesen: † HEINRICVS DI GRAT (IA.REX). Die erste zeile bis: Rex, und die worte: Signum — recognoui sind in verlängerter schrift geschrieben.) 30 35 *) Da an dieser stelle das pergament halb vermodert ist, war der name nicht zu erkennen. 3*
Strana 408
20 XV. König Heinrich schenkt der kirche zu Meissen Rothiboresdorf villa im gau Thalemenche. D. Magontia, 29. juni 1074. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clementia rex, notum sit omnibus in Christo fidelibus, tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro remedio animae nostrae omniumque parentum nostrorum rogatu et interuentu karissimae 10 conjugis nostrae Berthae nec non Sigifridi Maguntiensis archiepiscopi, Liethmari Bremensis archiepiscopi, Rueth- berti Bauebergensis episcopi, Bennonis Misinensis episcopi, Ekiberti marchionis ceterorumque fidelium nostrorum, quandam uillam Rothiboresdorf uocitatam 15 in comitatu marchionis Ekiberti sitam in prouincia Thalemenche videlicet in burgwardo Zadili in proprium tradidimus sanctae Misinensi ecclesiae in honorem sancti Johannis ewangelistae et sancti Donati martiris constructae ac consecratae, cum omnibus appendiciis 20 scilicet mancipiis utriusque sexus, areis, aedificiis, agris, pratis, pascuis, silvis, lacis ceterisque aquarum decursibus, terris cultis et incultis, exitibus et redi- tibus, viis et inuiis, quaesitis et inquirendis, ea uide- licet ratione, ut praedicti loci episcopus liberam inde 25 potestatem habeat tenendi, commutandi vel quicquid inde ad usum ecclesiae uoluerit faciendi. Et ut hec nostra regalis traditio stabilis et inconuulsa omni per- maneat tempore hanc cartam inde iussimus conscribi et propria manu corroborantes nostri sigilli inpressione 30 insigniri. 5 Signum domini Heinrici regis quarti. Adelbero cancellarius uice Sigifridi archicancel- larii recognoui. Data est III. kalend. jul. anno ab incarnacione 35 domini Millesimo LXXIV., jndictione x., anno autem regni domini Heinrici xx. Actum in Maguntia ciui- tate, feliciter, amen.
20 XV. König Heinrich schenkt der kirche zu Meissen Rothiboresdorf villa im gau Thalemenche. D. Magontia, 29. juni 1074. In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis, Hein- ricus divina favente clementia rex, notum sit omnibus in Christo fidelibus, tam futuris quam praesentibus, qualiter nos pro remedio animae nostrae omniumque parentum nostrorum rogatu et interuentu karissimae 10 conjugis nostrae Berthae nec non Sigifridi Maguntiensis archiepiscopi, Liethmari Bremensis archiepiscopi, Rueth- berti Bauebergensis episcopi, Bennonis Misinensis episcopi, Ekiberti marchionis ceterorumque fidelium nostrorum, quandam uillam Rothiboresdorf uocitatam 15 in comitatu marchionis Ekiberti sitam in prouincia Thalemenche videlicet in burgwardo Zadili in proprium tradidimus sanctae Misinensi ecclesiae in honorem sancti Johannis ewangelistae et sancti Donati martiris constructae ac consecratae, cum omnibus appendiciis 20 scilicet mancipiis utriusque sexus, areis, aedificiis, agris, pratis, pascuis, silvis, lacis ceterisque aquarum decursibus, terris cultis et incultis, exitibus et redi- tibus, viis et inuiis, quaesitis et inquirendis, ea uide- licet ratione, ut praedicti loci episcopus liberam inde 25 potestatem habeat tenendi, commutandi vel quicquid inde ad usum ecclesiae uoluerit faciendi. Et ut hec nostra regalis traditio stabilis et inconuulsa omni per- maneat tempore hanc cartam inde iussimus conscribi et propria manu corroborantes nostri sigilli inpressione 30 insigniri. 5 Signum domini Heinrici regis quarti. Adelbero cancellarius uice Sigifridi archicancel- larii recognoui. Data est III. kalend. jul. anno ab incarnacione 35 domini Millesimo LXXIV., jndictione x., anno autem regni domini Heinrici xx. Actum in Maguntia ciui- tate, feliciter, amen.
Strana 409
21 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das dabei befindliche siegel stellt den könig sitzend, in der linken den reichsapfel, in der rechten den scepter mit dem vogel haltend, dar. Umschrift: HEINRICVS DI GRA REX. † Die urkunde ist auffallend klein, sonst aber ganz unzweideutig echt.) XVI. Rudolf, deutscher könig, genehmigt die schen- kung der villa Rokeborthdorf in pago castri Zalin an die Meissner kirche. D. Quedlinburg 25. märz (VIII. kal. April.) 1079. 10 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Ruo- dolphus diuina fauente clementia rex. Omnibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam presentibus no- tum esse uolumus, qualiter nos rogatu et interuentu marchionis Ekiberti pro remedio anime ipsivs et pa- tris eius pie memorie Ekiberti in ..... sancte dei ecclesie Misnensi in honore sancti Donati constructe uillam que uocatur Rokeborthorf sitam in pago castri Zalin cum omnibus appenditiis scilicet mancipiis utriusque sexus, areis, edificiis, agris, pratis, pascuis, siluis, lacis ceterisque aquarum decursibus, terris cultis et incultis, exitibus et reditibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis in proprium dedimus atque tradidimus et in eternum habendum concessimus, ea videlicet ratione ut predicti loci episcopus liberam inde potestatem habeat tenendi, commutandi, uel quicquid inde ad usum ecclesie uoluerit faciendi. Et ut hec nostra regalis traditio stabilis et inconuulsa omni permaneat tempore hanc cartam inde iussimus conscribi et propria manu corroborantes nostri sigilli 30 inpressione insigniri. Signum regis Ruodolfi. Actum Quidelingeburg in pasca domini anno dominice incarnacionis millesimo septuagesimo nono, 15 20 25
21 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das dabei befindliche siegel stellt den könig sitzend, in der linken den reichsapfel, in der rechten den scepter mit dem vogel haltend, dar. Umschrift: HEINRICVS DI GRA REX. † Die urkunde ist auffallend klein, sonst aber ganz unzweideutig echt.) XVI. Rudolf, deutscher könig, genehmigt die schen- kung der villa Rokeborthdorf in pago castri Zalin an die Meissner kirche. D. Quedlinburg 25. märz (VIII. kal. April.) 1079. 10 In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Ruo- dolphus diuina fauente clementia rex. Omnibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam presentibus no- tum esse uolumus, qualiter nos rogatu et interuentu marchionis Ekiberti pro remedio anime ipsivs et pa- tris eius pie memorie Ekiberti in ..... sancte dei ecclesie Misnensi in honore sancti Donati constructe uillam que uocatur Rokeborthorf sitam in pago castri Zalin cum omnibus appenditiis scilicet mancipiis utriusque sexus, areis, edificiis, agris, pratis, pascuis, siluis, lacis ceterisque aquarum decursibus, terris cultis et incultis, exitibus et reditibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis in proprium dedimus atque tradidimus et in eternum habendum concessimus, ea videlicet ratione ut predicti loci episcopus liberam inde potestatem habeat tenendi, commutandi, uel quicquid inde ad usum ecclesie uoluerit faciendi. Et ut hec nostra regalis traditio stabilis et inconuulsa omni permaneat tempore hanc cartam inde iussimus conscribi et propria manu corroborantes nostri sigilli 30 inpressione insigniri. Signum regis Ruodolfi. Actum Quidelingeburg in pasca domini anno dominice incarnacionis millesimo septuagesimo nono, 15 20 25
Strana 410
22 jndictione prima, vII. kal. april., regnante Rvdolfo rege, Adelberone cancellario existente uice Sigefridi archicancellarii Magontini archiepiscopi anno autem tercio ordinacionis et regni domni Rvdolfi regis in 5 dei nomine feliciter. Amen. 10 (Aus dem originale No. 32. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, mit einem siegel welches diesen gegen- könig Heinrich’s IV. auf dem throne sitzend, in der rechten den stab mit dem adler, in der linken den reichsapfel haltend, darstellt. Die erste Zeile bis: Omnibus und die worte: signum regis Ru- dolfi sind noch mit verlängerter schrift geschrieben.) XVII. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche ein beneficium, gelegen bei der villa Wiscani 15 am Ganflusse, im gau Dalamince. D. Spire, 14. febr. (XVI. kal. Mart.) ...... 25 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Heinricus diuina fauente clementia tercius Romanorum imperator augustus. Notum sit omnibus Christi nostrique fide- 20 libus tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro remedio anime nostre et per interuentum fidelium nostrorum Hartwigi Magdeburgensis archiepiscopi, Cvn- radi Tragectensis episcopi, Bennonis Misinensis epis- copi, laicorum uero Wicberti, Hemmonis, Werinheri, quicquid quod quidam miles marchionis Heinrici nomine eos in beneficium habuit in burcwardo Nimucowa insuper uillam vnam Wiscani uocitatam sitam prope fluuium Gana in regione Thalaminci, in comitatu uero Heinrici marchionis, Misinensi ecclesie in proprium 30 tradidimus cum omnibus appendiciis, hoc est, areis, edificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, siluis, ue- nationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis seu cum omni utilitate que ullo modo inde prouenire po- 35 terit, ea uidelicet ratione ut prefata Misinensis eccle-
22 jndictione prima, vII. kal. april., regnante Rvdolfo rege, Adelberone cancellario existente uice Sigefridi archicancellarii Magontini archiepiscopi anno autem tercio ordinacionis et regni domni Rvdolfi regis in 5 dei nomine feliciter. Amen. 10 (Aus dem originale No. 32. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, mit einem siegel welches diesen gegen- könig Heinrich’s IV. auf dem throne sitzend, in der rechten den stab mit dem adler, in der linken den reichsapfel haltend, darstellt. Die erste Zeile bis: Omnibus und die worte: signum regis Ru- dolfi sind noch mit verlängerter schrift geschrieben.) XVII. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche ein beneficium, gelegen bei der villa Wiscani 15 am Ganflusse, im gau Dalamince. D. Spire, 14. febr. (XVI. kal. Mart.) ...... 25 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Heinricus diuina fauente clementia tercius Romanorum imperator augustus. Notum sit omnibus Christi nostrique fide- 20 libus tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro remedio anime nostre et per interuentum fidelium nostrorum Hartwigi Magdeburgensis archiepiscopi, Cvn- radi Tragectensis episcopi, Bennonis Misinensis epis- copi, laicorum uero Wicberti, Hemmonis, Werinheri, quicquid quod quidam miles marchionis Heinrici nomine eos in beneficium habuit in burcwardo Nimucowa insuper uillam vnam Wiscani uocitatam sitam prope fluuium Gana in regione Thalaminci, in comitatu uero Heinrici marchionis, Misinensi ecclesie in proprium 30 tradidimus cum omnibus appendiciis, hoc est, areis, edificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, siluis, ue- nationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis seu cum omni utilitate que ullo modo inde prouenire po- 35 terit, ea uidelicet ratione ut prefata Misinensis eccle-
Strana 411
23 sia deinceps liberam potestatem habeat eadem bona possidere, optinere uel quicquid ad suam utilitatem sibi placuerit inde facere. Et ut hec traditionis auc- toritas semper inuiolata permaneat hanc cartam inde conscribi et sigilli nostri impressione iussimus insignirj. Signum domini Heinrici tertii Romanorum impe- ratoris augusti. Humbertus cancellarius uice Ruthardi archican- cellarii recognoui. 5 Data est xvI. kal. Mar. anno ab incarnacione do- 10 mini millesimo nonogesimo, jndictione xI., anno autem domini Heinrici, regni quidem xxxvI°., jmperii uero vnI. Actum Spire in Christi nomine feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, an welchem das siegel verloren.) 15 XVIII. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche eine villa in burgwardo Wosice prov. Nisani, und V. in regione Milce, nämlich IV. in burg- wardo Schilani und die V. in Posarice. D. Mantua 20 17. mai (XVI. kal. jun.) 1091. In nomine sanctae et indiuidue trinitatis, Hein- ricus fauente dei clementia tercius Romanorum jm- perator augustus, notum sit omnibus Christi fidelibus tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro re- medio animae nostrae et per interuentum fidelium nostrorum Cunradi regis dilecti filii nostri, Lietmari Bremensis archiepiscopi, Reinheri Vercellensis episcopi, Erotonis Monasteriensis episcopi, Cunradi Tragecten- sis episcopi sex uillas, vnam in prouincia Nisani in 30 burgwardo Wosice, que uocatur Mocozice, quinque in regione Milce, quatuor ex his in burguuardo Schilani, 25
23 sia deinceps liberam potestatem habeat eadem bona possidere, optinere uel quicquid ad suam utilitatem sibi placuerit inde facere. Et ut hec traditionis auc- toritas semper inuiolata permaneat hanc cartam inde conscribi et sigilli nostri impressione iussimus insignirj. Signum domini Heinrici tertii Romanorum impe- ratoris augusti. Humbertus cancellarius uice Ruthardi archican- cellarii recognoui. 5 Data est xvI. kal. Mar. anno ab incarnacione do- 10 mini millesimo nonogesimo, jndictione xI., anno autem domini Heinrici, regni quidem xxxvI°., jmperii uero vnI. Actum Spire in Christi nomine feliciter amen. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, an welchem das siegel verloren.) 15 XVIII. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche eine villa in burgwardo Wosice prov. Nisani, und V. in regione Milce, nämlich IV. in burg- wardo Schilani und die V. in Posarice. D. Mantua 20 17. mai (XVI. kal. jun.) 1091. In nomine sanctae et indiuidue trinitatis, Hein- ricus fauente dei clementia tercius Romanorum jm- perator augustus, notum sit omnibus Christi fidelibus tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro re- medio animae nostrae et per interuentum fidelium nostrorum Cunradi regis dilecti filii nostri, Lietmari Bremensis archiepiscopi, Reinheri Vercellensis episcopi, Erotonis Monasteriensis episcopi, Cunradi Tragecten- sis episcopi sex uillas, vnam in prouincia Nisani in 30 burgwardo Wosice, que uocatur Mocozice, quinque in regione Milce, quatuor ex his in burguuardo Schilani, 25
Strana 412
24 quintam Posarice uocitatam Misnensi aecclesiae in proprium tradidimus, cum omnibus appenditiis, hoc est areis, aedificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, mo- lendinis, siluis, uenationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis seu cum omni utilitate que ullo modo inde peruenire poterit, ea videlicet ratione ut prefata Misinensis aecclesia deinceps liberam potestatem ha- beat eadem bona possidere optinere uel quicquid ad 10 suam utilitatem sibi placuerit inde facere. Et vt haec traditionis auctoritas semper inmolata permaneat, hanc cartam inde conscribi et sigilli nostri jnpressione iussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii Romanorum impe- 15 ratoris augusti. Humbertus cancellarius uice Ruthardi archican- cellarii recognoui. Data est xvI. kal, jun., anno ab incarnatione domni millesimo nonogesimo. I., jndictione xII., anno autem 20 domni Heinrici, regni quidem xxXVI., imperii uero viI. Actum Mantue in Christi nomine feliciter. AMEN. 5 25 (Aus dem originale No. 35. auf pergament im Dresdn. haupt- staatsarchive. Die erste zeile bis: Augustus, die unterschrift von: Signum — recognoui sind mit verlängerter schrift geschrieben. Von dem halbzerbrochenen siegel ist nur noch ein theil des sitzen- den königs u. der umschrift: † HEINRICVS DI GRA TERCIVS .... .... R. AUG. zu erkennen.) XIX. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche 30 die villa Wisinana am flusse Gan im gau Tha- leminci. D. Berne, XVII. kal. Mart. (13. Februar) 1095. In nomine sanctae et indiuidue trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clementia tercius Romanorum 35 imperator augustus. Notum sit omnibus Christi nostri-
24 quintam Posarice uocitatam Misnensi aecclesiae in proprium tradidimus, cum omnibus appenditiis, hoc est areis, aedificiis, terris cultis et incultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, mo- lendinis, siluis, uenationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis seu cum omni utilitate que ullo modo inde peruenire poterit, ea videlicet ratione ut prefata Misinensis aecclesia deinceps liberam potestatem ha- beat eadem bona possidere optinere uel quicquid ad 10 suam utilitatem sibi placuerit inde facere. Et vt haec traditionis auctoritas semper inmolata permaneat, hanc cartam inde conscribi et sigilli nostri jnpressione iussimus insigniri. Signum domini Heinrici tercii Romanorum impe- 15 ratoris augusti. Humbertus cancellarius uice Ruthardi archican- cellarii recognoui. Data est xvI. kal, jun., anno ab incarnatione domni millesimo nonogesimo. I., jndictione xII., anno autem 20 domni Heinrici, regni quidem xxXVI., imperii uero viI. Actum Mantue in Christi nomine feliciter. AMEN. 5 25 (Aus dem originale No. 35. auf pergament im Dresdn. haupt- staatsarchive. Die erste zeile bis: Augustus, die unterschrift von: Signum — recognoui sind mit verlängerter schrift geschrieben. Von dem halbzerbrochenen siegel ist nur noch ein theil des sitzen- den königs u. der umschrift: † HEINRICVS DI GRA TERCIVS .... .... R. AUG. zu erkennen.) XIX. König Heinrich IV. schenkt der Meissner kirche 30 die villa Wisinana am flusse Gan im gau Tha- leminci. D. Berne, XVII. kal. Mart. (13. Februar) 1095. In nomine sanctae et indiuidue trinitatis, Hein- ricus diuina fauente clementia tercius Romanorum 35 imperator augustus. Notum sit omnibus Christi nostri-
Strana 413
25 que fidelibus, tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro remedio anime nostre et per interuentum fidelium nostrorum HEINRICI MARCHIONIS, BENNONIS Misinensis episcopi quandam villam Wisinana uocitatam sitam prope fluuium Gan in regione Thaleminci, in comitatu uero eiusdem Heinrici marchionis, Misinensi aecclesie in proprium tradidimus, cum omnibus ap- penditiis, hoc est, areis aedificiis, terris cultis et in- cultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, siluis, uenationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis, seu cum omni utilitate que ullo modo inde preuenire poterit, ea uidelicet ratione, ut episcopus prefate Misinensis aecclesie deinceps liberam potestatem habeat eadem bona possidere optinere, uel quicquid ad suam utilitatem sibi pla- cuerit inde facere. Et ut hec tradicionis auctoritas semper inuiolata permaneat, hanc cartam inde con- scribi et sigilli nostri impressione iussimus insigniri. 5 10 15 Signum domini Heinrici tercii Romanorum impe ratoris augusti regis uero quarti. Burcardus cancellarius uice Rutardi archicancel- larii recognoui. Data est xVII. kal. Martii, anno ab incarnatione domini millesimo nonagesimo v., jndiccione xv., anno autem domini Heinrici, regni quidem XLII. imperii uero 25 XII. Actum est Berne in Christi nomine feliciter amen. (Aus dem originale No. 36. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, wo wie gewöhnlich in dieser zeit die erste zeile bis: augustus, und die unterschrift: Signum — re- cognoui, mit verlängerter schrift geschrieben sind. Auf dem wohl- erhaltenen siegel hal der könig den herrscherstab in der linken, den reichsapfel in der rechten hand und sitzt auf dem throne. Umschrift: HEJNRJCVS DJ GRA TERCJVS ROMANOR JMPE- RATOR. †.) 20 30 Cod. dipl. Lus. sup. II.
25 que fidelibus, tam futuris quam presentibus, qualiter nos pro remedio anime nostre et per interuentum fidelium nostrorum HEINRICI MARCHIONIS, BENNONIS Misinensis episcopi quandam villam Wisinana uocitatam sitam prope fluuium Gan in regione Thaleminci, in comitatu uero eiusdem Heinrici marchionis, Misinensi aecclesie in proprium tradidimus, cum omnibus ap- penditiis, hoc est, areis aedificiis, terris cultis et in- cultis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, molis, molendinis, siluis, uenationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis, seu cum omni utilitate que ullo modo inde preuenire poterit, ea uidelicet ratione, ut episcopus prefate Misinensis aecclesie deinceps liberam potestatem habeat eadem bona possidere optinere, uel quicquid ad suam utilitatem sibi pla- cuerit inde facere. Et ut hec tradicionis auctoritas semper inuiolata permaneat, hanc cartam inde con- scribi et sigilli nostri impressione iussimus insigniri. 5 10 15 Signum domini Heinrici tercii Romanorum impe ratoris augusti regis uero quarti. Burcardus cancellarius uice Rutardi archicancel- larii recognoui. Data est xVII. kal. Martii, anno ab incarnatione domini millesimo nonagesimo v., jndiccione xv., anno autem domini Heinrici, regni quidem XLII. imperii uero 25 XII. Actum est Berne in Christi nomine feliciter amen. (Aus dem originale No. 36. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden, wo wie gewöhnlich in dieser zeit die erste zeile bis: augustus, und die unterschrift: Signum — re- cognoui, mit verlängerter schrift geschrieben sind. Auf dem wohl- erhaltenen siegel hal der könig den herrscherstab in der linken, den reichsapfel in der rechten hand und sitzt auf dem throne. Umschrift: HEJNRJCVS DJ GRA TERCJVS ROMANOR JMPE- RATOR. †.) 20 30 Cod. dipl. Lus. sup. II.
Strana 414
26 XX. 5 25 König Heinrich bestätigt der kirche zu Meissen 9 mansos in Zuitecha. D. Goslar, 28. december 1108. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Ego Heinricus diuina fauente clemencia quintus Romano- rum rex. Notum sit omnibus tam presentis quam eciam futuri evi fidelibus, quod fidelis regni ministe- rialis Hugo, uidelicet de Warda, uillam integram sui 10 iuris nomine Zuitecha, nouem mansos continentem, nullo reclamante, ecclesie Misnensi beati Johannis apostoli et euangelistae, nec non et beati Donati mar- tiris ad usus fratrum ibidem deo famulantium fideli deuotione obtulit, quatenus hoc tam felici commercio 15 suam parentumque suorum animas celestis regni he- redes efficeret. Deuocionem itaque illius attendens simulque sue ac uenerabilis Herewici, prefatae ecclesie episcopi, piis postulationibus acquiescens hanc dein- ceps ab omni seculari exaccione liberam fore decre- 20 uimus, assensumque nostrum huic traditioni non negantes, priuilegium hoc sigilli nostri impressione munitum proprie manus subscriptione roborauimus ac testium idoneorum sub notatione confirmari pre- cepimus. Signum domni Heinrici quinti Romanorum regis inuictissimi. Signum Frederici Coloniensis ar- chiepiscopi. Signum Brunonis Treverensis. Signum Adalgori Magdeburgensis, episcoporum, Albuini Merse- burgensis, Ottonis Bauenbergensis, Burchardi Monaste- riensis, laicorum, Lutheri ducis, Ottonis comitis, 30 Rodulfi comitis, Wiberti comitis. Actum anno dominice incarnationis millesimo c°.vII°, jndictione I. et datum in ecclesia Goslariensi per manum Alberti cancellarii, v. kal. januarii, feliciter. (Sigillum.) 35 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, mit dem siegel. Schöttgen, Vita Viprechti de Groitzsch Urkundenb. p. 8. No. 4. Calles, series episc. Misnens. p. 103. Schultes, di- rectorium I. 223. „Zu welchem jahre diese urkunde gehöre, weiss ich nicht. Zu 1108 u. 1109 gewiss nicht.“ Stenzel, fränk. kais. II.
26 XX. 5 25 König Heinrich bestätigt der kirche zu Meissen 9 mansos in Zuitecha. D. Goslar, 28. december 1108. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Ego Heinricus diuina fauente clemencia quintus Romano- rum rex. Notum sit omnibus tam presentis quam eciam futuri evi fidelibus, quod fidelis regni ministe- rialis Hugo, uidelicet de Warda, uillam integram sui 10 iuris nomine Zuitecha, nouem mansos continentem, nullo reclamante, ecclesie Misnensi beati Johannis apostoli et euangelistae, nec non et beati Donati mar- tiris ad usus fratrum ibidem deo famulantium fideli deuotione obtulit, quatenus hoc tam felici commercio 15 suam parentumque suorum animas celestis regni he- redes efficeret. Deuocionem itaque illius attendens simulque sue ac uenerabilis Herewici, prefatae ecclesie episcopi, piis postulationibus acquiescens hanc dein- ceps ab omni seculari exaccione liberam fore decre- 20 uimus, assensumque nostrum huic traditioni non negantes, priuilegium hoc sigilli nostri impressione munitum proprie manus subscriptione roborauimus ac testium idoneorum sub notatione confirmari pre- cepimus. Signum domni Heinrici quinti Romanorum regis inuictissimi. Signum Frederici Coloniensis ar- chiepiscopi. Signum Brunonis Treverensis. Signum Adalgori Magdeburgensis, episcoporum, Albuini Merse- burgensis, Ottonis Bauenbergensis, Burchardi Monaste- riensis, laicorum, Lutheri ducis, Ottonis comitis, 30 Rodulfi comitis, Wiberti comitis. Actum anno dominice incarnationis millesimo c°.vII°, jndictione I. et datum in ecclesia Goslariensi per manum Alberti cancellarii, v. kal. januarii, feliciter. (Sigillum.) 35 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, mit dem siegel. Schöttgen, Vita Viprechti de Groitzsch Urkundenb. p. 8. No. 4. Calles, series episc. Misnens. p. 103. Schultes, di- rectorium I. 223. „Zu welchem jahre diese urkunde gehöre, weiss ich nicht. Zu 1108 u. 1109 gewiss nicht.“ Stenzel, fränk. kais. II.
Strana 415
27 314. Die urkunde scheint etwas verdächtig durch das kleine per- gament, den wegfall des chrisma's — an dessen stelle ein einfaches kreuz ist —, den umstand, dass das siegel links aufgeklebt, das monogramm rechts gemalt ist. Die schriftzüge liegen nicht ausser der periode.) XXI. Conrad, markgraf zu Meissen, schenkt der kirche daselbst die villa Sremsnize in pago Belgor in burgwardo Trescowo. D. in ecclesia Misnensi in synodo 1130. 10 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Conradus Misnensis marchio. Cognoscant uniuersi Christi fideles utriusque gradus, laici et officio altaris mancipati, qualiter nos pro redemptione anime nostre ac con- tectalis nostre pariterque parentum nostrorum, pre- sentibus et collaudantibus filiis nostris Oddone et Theoderico, Heinrico, Tetone, Friderico, uillam quan- dam nostri allodij nomine Sremsnize in pago Belgor in burchwardo Trescowo sitam, ecclesie Misnensi cum omni utilitate ac iure, cultis et incultis, agris, pratis, molis, molendinis, areis, siluis, piscationibus, uena- tionibus, aquis aquarumque decursibus, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis et omni utilitate, que inde prouenire poterit specialiter ad canonicorum ejusdem ecclesie utilitatem libere con- tradidimus, eo uidelicet tenore, ut nulla persona magna uel parua, seu episcopus predicti loci aliquam potes- tatem habeat diminuendi uel commutandi uel alienandi a communi fratrum utilitate. Si quis autem temera- rius huius nostre traditionis uiolator extiterit, cum 30 Juda traditore gehennali incendio eternaliter cruciandus deputetur. Sua uero iura conseruantibus sit pax et benedictio et cum sanctis omnibus eterna remuneratio. Et ut hec nostra traditio stabilis et inconuulsa per- maneat sigilli nostri impressione presentem cartam 35 15 20 25 4 *
27 314. Die urkunde scheint etwas verdächtig durch das kleine per- gament, den wegfall des chrisma's — an dessen stelle ein einfaches kreuz ist —, den umstand, dass das siegel links aufgeklebt, das monogramm rechts gemalt ist. Die schriftzüge liegen nicht ausser der periode.) XXI. Conrad, markgraf zu Meissen, schenkt der kirche daselbst die villa Sremsnize in pago Belgor in burgwardo Trescowo. D. in ecclesia Misnensi in synodo 1130. 10 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Conradus Misnensis marchio. Cognoscant uniuersi Christi fideles utriusque gradus, laici et officio altaris mancipati, qualiter nos pro redemptione anime nostre ac con- tectalis nostre pariterque parentum nostrorum, pre- sentibus et collaudantibus filiis nostris Oddone et Theoderico, Heinrico, Tetone, Friderico, uillam quan- dam nostri allodij nomine Sremsnize in pago Belgor in burchwardo Trescowo sitam, ecclesie Misnensi cum omni utilitate ac iure, cultis et incultis, agris, pratis, molis, molendinis, areis, siluis, piscationibus, uena- tionibus, aquis aquarumque decursibus, uiis et inuiis, exitibus et reditibus, quesitis et inquirendis et omni utilitate, que inde prouenire poterit specialiter ad canonicorum ejusdem ecclesie utilitatem libere con- tradidimus, eo uidelicet tenore, ut nulla persona magna uel parua, seu episcopus predicti loci aliquam potes- tatem habeat diminuendi uel commutandi uel alienandi a communi fratrum utilitate. Si quis autem temera- rius huius nostre traditionis uiolator extiterit, cum 30 Juda traditore gehennali incendio eternaliter cruciandus deputetur. Sua uero iura conseruantibus sit pax et benedictio et cum sanctis omnibus eterna remuneratio. Et ut hec nostra traditio stabilis et inconuulsa per- maneat sigilli nostri impressione presentem cartam 35 15 20 25 4 *
Strana 416
28 signauimus. Hec autem facta sunt in ecclesia Misnensi, in generali synodo presidente beate memorie GODE- BALDO episcopo, regnante domino Lothario imperatore, anno autem ab incarnatione dominica M.C.xxx. feliciter. 5 AMEN. (Aus dem originale im stiftsarchive zu Meissen. Das siegel fehlt.) 10 XXII. Papst Innocenz II. confirmirt alle güter des bis- thums Meissen. D. Rom, 29. october (1V. kal. novemb.) 1131. 25 Innocentius episcopus seruus seruorum dei uene- 15 rabili fratri Godeboldo Misenensi episcopo ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. In eminentj apostolice sedis culmine disponente do- mino constitutj, fratres nostros episcopos diligere et, ne ecclesie sibi a deo commisse aliquid detrimenti 20 sustineant, diligenti studio prouidere. Ideoque iustjs petjtjonibus assensum adhibere nos conuenit, qui ad hoc in beatj Petrj cathedra conspicuntur esse positj, ut que bene statuta esse noscuntur auctoritate aposto- lica confirmemus. Projnde karissime frater GODE- BOLDE episcope, Misenensi ecclesie, cuius cura tibi a deo commissa est, salubrjter prouidentes suis iustis postulationibus clementer annuimus et tam ipsam quam omnia ad eam pertjnentja ad exemplar prede- cessorjs nostrj felicis memorie JOHANNIS PAPE apos- 30. tolice sedis priuilegio communimus. Statuimus igitur, ut quascumque possessiones, quecumque bona prefata ecclesia in presentjarum iuste et legitjme possidet, aut in futurum tuo uel tuorum successorum annuente studio, concessione pontjficum, liberalitate regum uel 35 princjpum, oblatjone fidelium seu aliis iustjs modis procurante domino poterit adjpisci, fjrma tjbi tuisque
28 signauimus. Hec autem facta sunt in ecclesia Misnensi, in generali synodo presidente beate memorie GODE- BALDO episcopo, regnante domino Lothario imperatore, anno autem ab incarnatione dominica M.C.xxx. feliciter. 5 AMEN. (Aus dem originale im stiftsarchive zu Meissen. Das siegel fehlt.) 10 XXII. Papst Innocenz II. confirmirt alle güter des bis- thums Meissen. D. Rom, 29. october (1V. kal. novemb.) 1131. 25 Innocentius episcopus seruus seruorum dei uene- 15 rabili fratri Godeboldo Misenensi episcopo ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. In eminentj apostolice sedis culmine disponente do- mino constitutj, fratres nostros episcopos diligere et, ne ecclesie sibi a deo commisse aliquid detrimenti 20 sustineant, diligenti studio prouidere. Ideoque iustjs petjtjonibus assensum adhibere nos conuenit, qui ad hoc in beatj Petrj cathedra conspicuntur esse positj, ut que bene statuta esse noscuntur auctoritate aposto- lica confirmemus. Projnde karissime frater GODE- BOLDE episcope, Misenensi ecclesie, cuius cura tibi a deo commissa est, salubrjter prouidentes suis iustis postulationibus clementer annuimus et tam ipsam quam omnia ad eam pertjnentja ad exemplar prede- cessorjs nostrj felicis memorie JOHANNIS PAPE apos- 30. tolice sedis priuilegio communimus. Statuimus igitur, ut quascumque possessiones, quecumque bona prefata ecclesia in presentjarum iuste et legitjme possidet, aut in futurum tuo uel tuorum successorum annuente studio, concessione pontjficum, liberalitate regum uel 35 princjpum, oblatjone fidelium seu aliis iustjs modis procurante domino poterit adjpisci, fjrma tjbi tuisque
Strana 417
29 successoribus et illibata permaneant. Preterea par- rochiales terminos quos Misennensis ecclesia legitime usque ad hec tempora noscitur habuisse, per pre- sentis scriptj paginam tibi tuisque successoribus con- firmamus. Decernimus itaque, ut nulli omnino hominum liceat predictam ecclesiam temere perturbare, aut eius possessiones auferre, uel ablatas retinere, minuere aut temerarijs uexationibus fatigare, si et omnia tam uobis quam his quorum usibus deputata sunt per- petuo cum integritate seruentur. Si qua igitur in 10 futurum ecclesiastica secularjsue persona hanc nostre constjtutjonis paginam sciens, contra eam temere uenire temptauerit, secundo tertjoue commonita, si non sa- tisfactjone congrua emendauerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se diuino iusticio exis- 15 tere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacra- tissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo exa- mine districte ultioni subiaceat. Cunctjs autem eidem loco sua seruantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatenus hic fructum bone actjonis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inueniant.. Amen. Amen. Amen. 5 20 (Sigillum.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus subscripsi. Datum Remis per manum AJMERJCI, sancte Ro- mane ecclesie diaconi cardinalis et cancellarii, 1v. kal. Nouembr. jndictione x., jncarnationis dominice anno M°.c°.xxx°.1°., pontificatus uero domni INNocentii II. pape anno secundo. 25 30 (Aus dem originale No. 46. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des papstes in blei. Das- selbe zeigt auf der vorderseite zwischen zwei bärtigen männern (Peter und Paul) ein kreuz. darüber die worte. S. PA. † PE. Auf der rückseite: INNOCENTIVS P.P. II.) 35
29 successoribus et illibata permaneant. Preterea par- rochiales terminos quos Misennensis ecclesia legitime usque ad hec tempora noscitur habuisse, per pre- sentis scriptj paginam tibi tuisque successoribus con- firmamus. Decernimus itaque, ut nulli omnino hominum liceat predictam ecclesiam temere perturbare, aut eius possessiones auferre, uel ablatas retinere, minuere aut temerarijs uexationibus fatigare, si et omnia tam uobis quam his quorum usibus deputata sunt per- petuo cum integritate seruentur. Si qua igitur in 10 futurum ecclesiastica secularjsue persona hanc nostre constjtutjonis paginam sciens, contra eam temere uenire temptauerit, secundo tertjoue commonita, si non sa- tisfactjone congrua emendauerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se diuino iusticio exis- 15 tere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacra- tissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat atque in extremo exa- mine districte ultioni subiaceat. Cunctjs autem eidem loco sua seruantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatenus hic fructum bone actjonis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inueniant.. Amen. Amen. Amen. 5 20 (Sigillum.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus subscripsi. Datum Remis per manum AJMERJCI, sancte Ro- mane ecclesie diaconi cardinalis et cancellarii, 1v. kal. Nouembr. jndictione x., jncarnationis dominice anno M°.c°.xxx°.1°., pontificatus uero domni INNocentii II. pape anno secundo. 25 30 (Aus dem originale No. 46. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des papstes in blei. Das- selbe zeigt auf der vorderseite zwischen zwei bärtigen männern (Peter und Paul) ein kreuz. darüber die worte. S. PA. † PE. Auf der rückseite: INNOCENTIVS P.P. II.) 35
Strana 418
30 XXIII. Luther, dekan zu S. Marie in Erfurt, und Gerwikus, prepositus zu S. Sever, contumaciren Conrad, markgraf von Meissen, in seinem streite mit dem 5 bischofe von Meissen über den decimen in Lusiz. S. a. et d. c. 1144. Nos Lyterus sancte Marie in Erfordia decanus et Gerwicus sancti Seueri prepositus, quia a sede apostolica in mandatis accepimus ut causam que inter 10 episcopum Misnensem ex vna parte et dominum C. orientalem marchionem ex altera super decimis in Lusicz vertitur fine debito terminemus. Cum partibus legittime citatis nobis per probaciones legittimas constet, quod idem marchio a nobis peremptorie citatus litteris 15 nostre citacionis receptis se a iudicio contumaciter absentat. Habentes prae manibus litteras coniudicis nostri prepositi de Hugisdorf, de dato eundem mar- chionem auctoritate apostolica pro contumacia excom- municauimus, precipientes eum caucius ab omnibus 20 euitarj. (Aus dem originale auf pergament im K. S. hauptstaats- archive zu Dresden, ohne siegel.) XXIV. König Wladislaw von Böhmen befiehlt seinen 25 getreuen, den bischof von Meissen und dessen cleriker in ihren besitzungen zu schirmen. D. 13. juli (III. jd. julij) c. nach 1157. W. dei gracia Bohemie rex nobilibus uiris fide- libus suis Thastellao, Haulo, Benisio, Jarozlao et om- 30 nibus ad quos peruenerit presens scriptum, graciam suam et omne bonum. Propter affectum prerogatiue
30 XXIII. Luther, dekan zu S. Marie in Erfurt, und Gerwikus, prepositus zu S. Sever, contumaciren Conrad, markgraf von Meissen, in seinem streite mit dem 5 bischofe von Meissen über den decimen in Lusiz. S. a. et d. c. 1144. Nos Lyterus sancte Marie in Erfordia decanus et Gerwicus sancti Seueri prepositus, quia a sede apostolica in mandatis accepimus ut causam que inter 10 episcopum Misnensem ex vna parte et dominum C. orientalem marchionem ex altera super decimis in Lusicz vertitur fine debito terminemus. Cum partibus legittime citatis nobis per probaciones legittimas constet, quod idem marchio a nobis peremptorie citatus litteris 15 nostre citacionis receptis se a iudicio contumaciter absentat. Habentes prae manibus litteras coniudicis nostri prepositi de Hugisdorf, de dato eundem mar- chionem auctoritate apostolica pro contumacia excom- municauimus, precipientes eum caucius ab omnibus 20 euitarj. (Aus dem originale auf pergament im K. S. hauptstaats- archive zu Dresden, ohne siegel.) XXIV. König Wladislaw von Böhmen befiehlt seinen 25 getreuen, den bischof von Meissen und dessen cleriker in ihren besitzungen zu schirmen. D. 13. juli (III. jd. julij) c. nach 1157. W. dei gracia Bohemie rex nobilibus uiris fide- libus suis Thastellao, Haulo, Benisio, Jarozlao et om- 30 nibus ad quos peruenerit presens scriptum, graciam suam et omne bonum. Propter affectum prerogatiue
Strana 419
31 dileccionis, quo pre ceteris diligere uos tenemur, monemus uos pariter et rogamus vt dilectum nobis Misnensem episcopum patrem uenerabilem et suos clericos, in bonis terris oppidis siue uillis iura sua spiritualia exercentes et que sibi competunt de iure debito requirentes, promoueatis diligenter omni quo potestis iuuamine et effectv, cum teneamur eundem fouere contra quemlibet et iuuare et malum suum tamquam nostrum uelimus generaliter reputare. In hoc enim nobis exhibebitis amiciciam deuotissimam 10 et fauorem. Datum Luthomarutiz II. jdus junij. 5 (Aus dem originale auf pergament im K. S. hauptstaats- archive zu Dresden, das siegel ist verloren.) XXV. Berthold, bischof von Naumburg, legt den zwi- 15 schen der domkirche zu Meissen und der kirche zu Zmulne über sieben morgen in villa Zwittich entstandenen streit bei. D. Zeiz, 27. october 1159. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Bertoldus 20 dei gracia sancte Nuemburgensis ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Officii nostri debitum expostulat nos non solum ecclesiae nostrae filiis paterna sollicitudine prospicere, uerum eciam omnibus uiam mandatorum dei currentibus bone uo- luntatis affectu ultra uires prodesse uelle. Ea propter nouerit omnium Christi fidelium tam presentium uni- uersitas, quam futurorum posteritas, qualiter contro- uersiam de duobus mansis, qui Misinensis ecclesie canonicis a quodam Hugone strennuo uiro in pago 30 Dalminza in uilla que Zwittich dicitur cum aliis sep- tem mansis in oblatione collati sunt, et Zmulnensis ecclesie èsse. dicebantur, terminauimus et pro bono pacis et concordie tribus marcis probati argenti a 25
31 dileccionis, quo pre ceteris diligere uos tenemur, monemus uos pariter et rogamus vt dilectum nobis Misnensem episcopum patrem uenerabilem et suos clericos, in bonis terris oppidis siue uillis iura sua spiritualia exercentes et que sibi competunt de iure debito requirentes, promoueatis diligenter omni quo potestis iuuamine et effectv, cum teneamur eundem fouere contra quemlibet et iuuare et malum suum tamquam nostrum uelimus generaliter reputare. In hoc enim nobis exhibebitis amiciciam deuotissimam 10 et fauorem. Datum Luthomarutiz II. jdus junij. 5 (Aus dem originale auf pergament im K. S. hauptstaats- archive zu Dresden, das siegel ist verloren.) XXV. Berthold, bischof von Naumburg, legt den zwi- 15 schen der domkirche zu Meissen und der kirche zu Zmulne über sieben morgen in villa Zwittich entstandenen streit bei. D. Zeiz, 27. october 1159. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Bertoldus 20 dei gracia sancte Nuemburgensis ecclesie episcopus omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Officii nostri debitum expostulat nos non solum ecclesiae nostrae filiis paterna sollicitudine prospicere, uerum eciam omnibus uiam mandatorum dei currentibus bone uo- luntatis affectu ultra uires prodesse uelle. Ea propter nouerit omnium Christi fidelium tam presentium uni- uersitas, quam futurorum posteritas, qualiter contro- uersiam de duobus mansis, qui Misinensis ecclesie canonicis a quodam Hugone strennuo uiro in pago 30 Dalminza in uilla que Zwittich dicitur cum aliis sep- tem mansis in oblatione collati sunt, et Zmulnensis ecclesie èsse. dicebantur, terminauimus et pro bono pacis et concordie tribus marcis probati argenti a 25
Strana 420
32 denominatis Misinensis ecclesie canonicis Zmulnensi ecclesie collatis, querimoniam hanc in sempiternum decidimus, decernentes eosdem mansos sicut a pre- dicto Hugone Misinensi ecclesie contraditi sunt, absque omni scrupulo eidem ecclesie permanere eorum pro quorum consolatione oblati sunt usibus omnimodis profuturos. Preterea dominus Otto, Misinensis marchio, qui sepe dictos mansos in beneficii jure a nobis pos- sidere uidebatur justicie dans dextras Misinensi eccle- 10 sie illos confirmari permisit. Apostolica itaque auctoritate, que litteris assignata sunt, confirmamus et contra stultorum temerariam presumptionem banno et sigillo nostro presentem paginam roboramus. Hujus rei testes sunt: Rabodo Nuemburgensis ecclesie prepositus, Ger- 15 boto decanus, Walterus custos, Trutwinus, Cuonradus, Adalbero, Fridericus, Uto Cicensis ecclesie prepositus, Bermarus decanus, Heinricus, Sigefridus custos, Mar- tinus, Ruodolfus, Otto, Tipoldus, Otto marchio Misi- nensis, Sizzo comes, nobiles Reinhardus de Bobuluz, 20 Heinricus de Rotowe, Hedenricus de Weta, ministe- riales, Heinricus cum barba, Martinus, Volradus. Actvm in Ciza anno domini millesimo CLIX. jndic- tione Ix., vI. kal. nouembris, a uenerabili Bertoldo Nuemburgensis ecclesie episcopo feliciter. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit sehr schön erhaltenem siegel, auf welchem der bischof sitzend, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend, dargestellt ist. Umschrift: BERHODOLDVS DI GRA NVENBVR- GENSIS EPS. †.) 30 XXVI. König Wladislaw von Böhmen gibt der Meissner kirche die ihr früher geraubte und niederge- brannte villa Prezez in pago Budessin zurück. D. 1160. 35 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Wladislaus diuina fauente clemencia Boemorum rex. Notum sit
32 denominatis Misinensis ecclesie canonicis Zmulnensi ecclesie collatis, querimoniam hanc in sempiternum decidimus, decernentes eosdem mansos sicut a pre- dicto Hugone Misinensi ecclesie contraditi sunt, absque omni scrupulo eidem ecclesie permanere eorum pro quorum consolatione oblati sunt usibus omnimodis profuturos. Preterea dominus Otto, Misinensis marchio, qui sepe dictos mansos in beneficii jure a nobis pos- sidere uidebatur justicie dans dextras Misinensi eccle- 10 sie illos confirmari permisit. Apostolica itaque auctoritate, que litteris assignata sunt, confirmamus et contra stultorum temerariam presumptionem banno et sigillo nostro presentem paginam roboramus. Hujus rei testes sunt: Rabodo Nuemburgensis ecclesie prepositus, Ger- 15 boto decanus, Walterus custos, Trutwinus, Cuonradus, Adalbero, Fridericus, Uto Cicensis ecclesie prepositus, Bermarus decanus, Heinricus, Sigefridus custos, Mar- tinus, Ruodolfus, Otto, Tipoldus, Otto marchio Misi- nensis, Sizzo comes, nobiles Reinhardus de Bobuluz, 20 Heinricus de Rotowe, Hedenricus de Weta, ministe- riales, Heinricus cum barba, Martinus, Volradus. Actvm in Ciza anno domini millesimo CLIX. jndic- tione Ix., vI. kal. nouembris, a uenerabili Bertoldo Nuemburgensis ecclesie episcopo feliciter. 5 25 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit sehr schön erhaltenem siegel, auf welchem der bischof sitzend, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend, dargestellt ist. Umschrift: BERHODOLDVS DI GRA NVENBVR- GENSIS EPS. †.) 30 XXVI. König Wladislaw von Böhmen gibt der Meissner kirche die ihr früher geraubte und niederge- brannte villa Prezez in pago Budessin zurück. D. 1160. 35 In nomine sancte et indiuidue trinitatis Wladislaus diuina fauente clemencia Boemorum rex. Notum sit
Strana 421
33 omnibus Christi fidelibus tam futuris quam presen- tibus, quanta deuocione nos pro malorum nostrorum indulgentia et uite eterne recompensatione karissimo- rumque fratrum nostrorum perpetua felicitate nec non Boehemorum redemptione dampnuorum restitimus, quod sancte MISINENSI ecclesie ignis intulimus uas- tatione. Vt enimuero commissorum tam nos ipsi quam fratres nostri ceterique huius uastacionis auxi- liarij plenariam obtineamus remissionem pro dampni restitucione iam memorate sancte MISNENSI ecclesie in honore sancti JOHANNIS euangeliste sanctique DONATI martiris constructe uillam Prezez dictam in pago BVDESSIN dicto sitam in proprium tradidimus cum omnibus sujs appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis areis, edificijs, agris, campis, terris cultis et incultis, paludibus, pratis, pascuis, aquis aqua- rumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus, uijs, inuijs, quesitis et inquirendis, cum omni utilitate que ullo- modo ad usum episcopi inde poterit peruenire. Con- cedimus itaque et regni nostri iure firmamus, ut predicta bona ita libere a prefate diocesis antistite sempiterna possideantur hereditate, ne aliquis succes- sorum nostrorum aut aliqua persona siue laica siue clericalis ullam habeat potestatem aliquid ad usum 25 suuorum aut seruicium inde tollendi uel usurpandi. Et ut hec rata et inconuulsa per succedentiuorum uolubilitates temporum permaneant, hanc paginam inde conscriptam sigilli nostri inpressione insigniri iubentes corroborauimus. Huius rei testes sunt : Daniel Pragensis episcopus, fratres regis Heinricus, Theobaldus, filius regis Fridericus, camerarius regis Nemoy, dapifer Cochan, pincerna Wezcelo, Agaso, Woyzlavs primates, Drisizlavs, Zbrazlavs, Conradus, Heinricus prefectus urbis Donin, Heinricus Chideliz et fratres eius Sifridus, Bertholdus, ministeriales MISI- NENSIS ecclesie, Rovdolfus et fratres eius, Burch- manvS, HeinrievS. (Sigillum.) Data per manum cancellarii Geruasij prepositi Wissegradensis ecclesie, anno ab incarnacione domini 40 M°.c°.Lx°. jndictione vIII.a, anno tercio regni domni 5 10 15 20 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. HI. 5
33 omnibus Christi fidelibus tam futuris quam presen- tibus, quanta deuocione nos pro malorum nostrorum indulgentia et uite eterne recompensatione karissimo- rumque fratrum nostrorum perpetua felicitate nec non Boehemorum redemptione dampnuorum restitimus, quod sancte MISINENSI ecclesie ignis intulimus uas- tatione. Vt enimuero commissorum tam nos ipsi quam fratres nostri ceterique huius uastacionis auxi- liarij plenariam obtineamus remissionem pro dampni restitucione iam memorate sancte MISNENSI ecclesie in honore sancti JOHANNIS euangeliste sanctique DONATI martiris constructe uillam Prezez dictam in pago BVDESSIN dicto sitam in proprium tradidimus cum omnibus sujs appendiciis, hoc est utriusque sexus mancipiis areis, edificijs, agris, campis, terris cultis et incultis, paludibus, pratis, pascuis, aquis aqua- rumque decursibus, molis, molendinis, piscationibus, siluis, uenationibus, exitibus et reditibus, uijs, inuijs, quesitis et inquirendis, cum omni utilitate que ullo- modo ad usum episcopi inde poterit peruenire. Con- cedimus itaque et regni nostri iure firmamus, ut predicta bona ita libere a prefate diocesis antistite sempiterna possideantur hereditate, ne aliquis succes- sorum nostrorum aut aliqua persona siue laica siue clericalis ullam habeat potestatem aliquid ad usum 25 suuorum aut seruicium inde tollendi uel usurpandi. Et ut hec rata et inconuulsa per succedentiuorum uolubilitates temporum permaneant, hanc paginam inde conscriptam sigilli nostri inpressione insigniri iubentes corroborauimus. Huius rei testes sunt : Daniel Pragensis episcopus, fratres regis Heinricus, Theobaldus, filius regis Fridericus, camerarius regis Nemoy, dapifer Cochan, pincerna Wezcelo, Agaso, Woyzlavs primates, Drisizlavs, Zbrazlavs, Conradus, Heinricus prefectus urbis Donin, Heinricus Chideliz et fratres eius Sifridus, Bertholdus, ministeriales MISI- NENSIS ecclesie, Rovdolfus et fratres eius, Burch- manvS, HeinrievS. (Sigillum.) Data per manum cancellarii Geruasij prepositi Wissegradensis ecclesie, anno ab incarnacione domini 40 M°.c°.Lx°. jndictione vIII.a, anno tercio regni domni 5 10 15 20 30 35 Cod. dipl. Lus. sup. HI. 5
Strana 422
34 Wladizlai Bohemorum regis, ordinationis uero Gervngi Misinensis episcopi vi°. Actum feliciter aMEN. 5 (Aus dem originale No. 66. im K. S. hauptstaatsarchive zu Dresden mit vorder- und rücksiegel. Das erstere zeigt den könig Wladislaus auf dem throne mit der umschrift: Wladizlaus di gra ..... morv REX, das rücksiegel stellt den heil. Wenzel vor, welcher mit der linken in sitzender stellung sich auf einen schild stützend, in der rechten eine fahne hält. Umschrift: PAX REGJS WLADIZLAUJ JN MANU SANCTJ WENZESLAUJ.) 10 XXVII. Gerung, bischof von Meissen, schenkt der dom- kirche daselbst zur grösseren verherrlichung verschiedener kirchenfeste vier mark auf den elbzoll zu Meissen. D. 23. october 1160. 25 In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Gerungus diuina disponente providencia Misnensis episcopus. Cum nostra humilitas uicem ueri gerat et eterni pon- tificis, qui per omnia fratribus assimilatus non potuit non compati nostris necessitatibus, pietatis est meri- 20 tum ejus exemplo prout possibilitas est gregi pro- desse dominico. Proinde instinctu fraterne compassionis et obtentu superne retributionis ad honorem dei atque ut festiuitates sanctorum Johannis euangeliste ante portam latinam, Marie Magdalene, Dionisij et sociorum ejus, Gregorii pape pleno officio solempni deuotione in Misinensi perpetuo celebrentur ecclesia donauimus in usus ac servitia fratrum canonicorum deo in eadem ecclesia famulantium pro redemptione anime nostre nec non animarum predecessorum et successorum 30 nostrorum, marcas quatuor in theloneo, quod soluitur de transmeatione fluminis Albie sub urbe jam dicta Misinensi. Vt ergo diligentius commendemus, dona- tionem nostram fratribus prenotatis ratam fecimus, presentem paginulam sigilli nostri inpressione inde 15
34 Wladizlai Bohemorum regis, ordinationis uero Gervngi Misinensis episcopi vi°. Actum feliciter aMEN. 5 (Aus dem originale No. 66. im K. S. hauptstaatsarchive zu Dresden mit vorder- und rücksiegel. Das erstere zeigt den könig Wladislaus auf dem throne mit der umschrift: Wladizlaus di gra ..... morv REX, das rücksiegel stellt den heil. Wenzel vor, welcher mit der linken in sitzender stellung sich auf einen schild stützend, in der rechten eine fahne hält. Umschrift: PAX REGJS WLADIZLAUJ JN MANU SANCTJ WENZESLAUJ.) 10 XXVII. Gerung, bischof von Meissen, schenkt der dom- kirche daselbst zur grösseren verherrlichung verschiedener kirchenfeste vier mark auf den elbzoll zu Meissen. D. 23. october 1160. 25 In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Gerungus diuina disponente providencia Misnensis episcopus. Cum nostra humilitas uicem ueri gerat et eterni pon- tificis, qui per omnia fratribus assimilatus non potuit non compati nostris necessitatibus, pietatis est meri- 20 tum ejus exemplo prout possibilitas est gregi pro- desse dominico. Proinde instinctu fraterne compassionis et obtentu superne retributionis ad honorem dei atque ut festiuitates sanctorum Johannis euangeliste ante portam latinam, Marie Magdalene, Dionisij et sociorum ejus, Gregorii pape pleno officio solempni deuotione in Misinensi perpetuo celebrentur ecclesia donauimus in usus ac servitia fratrum canonicorum deo in eadem ecclesia famulantium pro redemptione anime nostre nec non animarum predecessorum et successorum 30 nostrorum, marcas quatuor in theloneo, quod soluitur de transmeatione fluminis Albie sub urbe jam dicta Misinensi. Vt ergo diligentius commendemus, dona- tionem nostram fratribus prenotatis ratam fecimus, presentem paginulam sigilli nostri inpressione inde 15
Strana 423
35 consignantes. Igitur quicunque presumpserit presenti contraire cyrografo a saluandis sequestratum se no- uerit, auctoritate patris et filii et iudicio spiritus sancti atque sentencia anathematis nostri. Hluius rei testes hii sunt: Tidericus prepositus, Herimannus decanus, Herborto prepositus, Wilricus, Adelbertus, Ilsungus, Anselmus custos, Johannes et alii canonici, nobiles Herimannus burggrauius, Pribizlaus aduocatus majoris domus, Henricus de Rochowe, ministeriales, Haluericus et Heinricus fratres et alii plures. 5 10 Actum in Misina publico capitulo, anno dominicae incarnationis M.C.L.X., jndictione vIIII., xv. kal. Nouembr. anno ordinationis domini Gerungi Misinensis episcopi vI. feliciter, amen. (Aus dem originale auf pergament im Meissner śtiftsarchive 15 mit dem siegel des bischofs.) XXVIII. Gerung, bischof von Meissen, genehmigt Anselms schenkung des neulandes Bucwicz in burgwardo Julburk. D. 1160. 20 In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Gerungus diuina fauente clemencia Misinensis episcopus. Quum futurorum incerta novitas nonnunquam oblitterare solet preteritorum statutas justicias, necessario super his cautio datur, ut quod auctoritate subnixum est, nullius uiolentia temeritas transgrediatur. Quo circa notum sit omnibus tam modernis quam posteris Christi fidelibus, qualiter nostro ac fratrum nostrorum uo- luntario consensu, Anselmus Misnensis ccclesiae ca- nonicus et custos, novale quoddam Bucowiz dictum, 30 multis a natura seculis in cultum in burcwardo Jul- 25 5 *
35 consignantes. Igitur quicunque presumpserit presenti contraire cyrografo a saluandis sequestratum se no- uerit, auctoritate patris et filii et iudicio spiritus sancti atque sentencia anathematis nostri. Hluius rei testes hii sunt: Tidericus prepositus, Herimannus decanus, Herborto prepositus, Wilricus, Adelbertus, Ilsungus, Anselmus custos, Johannes et alii canonici, nobiles Herimannus burggrauius, Pribizlaus aduocatus majoris domus, Henricus de Rochowe, ministeriales, Haluericus et Heinricus fratres et alii plures. 5 10 Actum in Misina publico capitulo, anno dominicae incarnationis M.C.L.X., jndictione vIIII., xv. kal. Nouembr. anno ordinationis domini Gerungi Misinensis episcopi vI. feliciter, amen. (Aus dem originale auf pergament im Meissner śtiftsarchive 15 mit dem siegel des bischofs.) XXVIII. Gerung, bischof von Meissen, genehmigt Anselms schenkung des neulandes Bucwicz in burgwardo Julburk. D. 1160. 20 In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Gerungus diuina fauente clemencia Misinensis episcopus. Quum futurorum incerta novitas nonnunquam oblitterare solet preteritorum statutas justicias, necessario super his cautio datur, ut quod auctoritate subnixum est, nullius uiolentia temeritas transgrediatur. Quo circa notum sit omnibus tam modernis quam posteris Christi fidelibus, qualiter nostro ac fratrum nostrorum uo- luntario consensu, Anselmus Misnensis ccclesiae ca- nonicus et custos, novale quoddam Bucowiz dictum, 30 multis a natura seculis in cultum in burcwardo Jul- 25 5 *
Strana 424
36 burk situm, ad obedientiam fratrum, que ibidem ipsius prouidentie conmissa erat, attinens ad excolendum cultoribus contradidit, ea videlicet juris positione, ut x. annis sine censu libere possideant, post quos de 5 quolibet manso nos solidos annuatim persoluant, unum scilicet in festo sancti Michaelis, alterum in festo sancti Martini. Predicti autem noualis vn. mansi dimensi sunt, quorum unum uillicus beneficii gracia possidebit, reliqui vI. statuto tempore censuales erunt, ea uide- 10 licet lege, ut, dum res ad emolumentum prouenerit, census pretaxatus in servitium fratrum expendatvr, et post obitum prenominati confratris Anselmi, anni- versarius dies ejus suo debito memorialis habeatur. Hoc quoque annectimus, quod ad corroborandam jus- 15 titiam suam, cultores hujus novalis pro emptione cujuslibet mansi vi. denarios dederunt, ut quicquid in posterum de inculta terra excoluerint, hereditario iure possideant, et inconcussi de his, que ibi acqui- sierint, permaneant. Ne quis vero temerator horum 20 existere presumat, hanc paginam testimonialem inde conscribi fecimus et sigilli nostri inpressione muni- uimus. Actvm anno ab incarnatione domini MCLX. et regnante domino Friderico Romanorum jmperatore, praesidente cathedre Misinensi domino Gervngo, pre- 25 sentibus et uidentibus canonicis preposito T., Her- manno decano, Alberto, Ilsungo, Anselmo custode, Herborto Wrzinenzi preposito, laicis vero Hermanno prefecto, Pribizlauo aduocato, ministerialibus Eluerico, Henrico, feliciter amen. 30 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Am originale befindet sich das siegel des bischofs, und zwar ist dasselbe auf der rückseite aufgedrückt. Es zeigt den geistlichen sitzend, in der linken ein aufgeschlagenes buch, in der rechten über das knie gelehnt den krummstab haltend. Umschrift: GERVNGVS. 35 DEJ. GRA. MJSJNENSJS EPC.)
36 burk situm, ad obedientiam fratrum, que ibidem ipsius prouidentie conmissa erat, attinens ad excolendum cultoribus contradidit, ea videlicet juris positione, ut x. annis sine censu libere possideant, post quos de 5 quolibet manso nos solidos annuatim persoluant, unum scilicet in festo sancti Michaelis, alterum in festo sancti Martini. Predicti autem noualis vn. mansi dimensi sunt, quorum unum uillicus beneficii gracia possidebit, reliqui vI. statuto tempore censuales erunt, ea uide- 10 licet lege, ut, dum res ad emolumentum prouenerit, census pretaxatus in servitium fratrum expendatvr, et post obitum prenominati confratris Anselmi, anni- versarius dies ejus suo debito memorialis habeatur. Hoc quoque annectimus, quod ad corroborandam jus- 15 titiam suam, cultores hujus novalis pro emptione cujuslibet mansi vi. denarios dederunt, ut quicquid in posterum de inculta terra excoluerint, hereditario iure possideant, et inconcussi de his, que ibi acqui- sierint, permaneant. Ne quis vero temerator horum 20 existere presumat, hanc paginam testimonialem inde conscribi fecimus et sigilli nostri inpressione muni- uimus. Actvm anno ab incarnatione domini MCLX. et regnante domino Friderico Romanorum jmperatore, praesidente cathedre Misinensi domino Gervngo, pre- 25 sentibus et uidentibus canonicis preposito T., Her- manno decano, Alberto, Ilsungo, Anselmo custode, Herborto Wrzinenzi preposito, laicis vero Hermanno prefecto, Pribizlauo aduocato, ministerialibus Eluerico, Henrico, feliciter amen. 30 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Am originale befindet sich das siegel des bischofs, und zwar ist dasselbe auf der rückseite aufgedrückt. Es zeigt den geistlichen sitzend, in der linken ein aufgeschlagenes buch, in der rechten über das knie gelehnt den krummstab haltend. Umschrift: GERVNGVS. 35 DEJ. GRA. MJSJNENSJS EPC.)
Strana 425
37 XXIX. Conrad, markgraf von Meissen, dotirt die vom burggrafen Hermann begründete burgkapelle zu Meissen mit mehreren einkunften, sowohl bei der stadt Meissen als der villa Celewiz belegen. 1150. 5 Anno incarnacionis domini M.C.L. dedicata est ca- pella in curia prefectus urbis Misne sita a uenerabili Alberto eiusdem ciuitatis episcopo in honore sancte et indiuidue trinitatis et sancte Marie perpetue uir- ginis et sancti Egidij confessoris. Ego autem Cvon- radus dei gracia marchio Misnensis dotaui prefatam capellam ob dileccionem atque peticionem fidelissimi mei Herimannj prefectus fundatoris eiusdem capelle, et cum licencia regis illustrissimi Cvonradi donaui ad luminaria duo curtilia sub urbe iuxta curiam prefecti sita iv. solidos soluentia, et si quis ultra fructus inde potuerit prouenire, cedat in usum presbiteri, ad usum uero sacerdotis uillam vnam nomine Celewiz*) in burcwardo ad Ganam sitam cum omni iure excepta 20 aduocatia cum areis, edificijs, agris cultis et incultis, exitibus et reditibus et unum curtile ante urbem iuxta riuulum qui dicitur Misne sitam cum orto adia- cente. Et ut huius actionis memoria teneatur indeleta, hanc cartam conscribi feci ac proprii impressione 25 sigilli consignari. 10 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das wohlerhaltene siegel zeigt den von rechts nach links blickenden geharnischten markgrafen reitend, die lanze mil fähnchen in der hand. Umschrift: CVONRADVS DI GRA MARCHJO MJSNENSIS.) 30 Z *) Ueber dem Celewiz steht noch ein z = Celewiz.
37 XXIX. Conrad, markgraf von Meissen, dotirt die vom burggrafen Hermann begründete burgkapelle zu Meissen mit mehreren einkunften, sowohl bei der stadt Meissen als der villa Celewiz belegen. 1150. 5 Anno incarnacionis domini M.C.L. dedicata est ca- pella in curia prefectus urbis Misne sita a uenerabili Alberto eiusdem ciuitatis episcopo in honore sancte et indiuidue trinitatis et sancte Marie perpetue uir- ginis et sancti Egidij confessoris. Ego autem Cvon- radus dei gracia marchio Misnensis dotaui prefatam capellam ob dileccionem atque peticionem fidelissimi mei Herimannj prefectus fundatoris eiusdem capelle, et cum licencia regis illustrissimi Cvonradi donaui ad luminaria duo curtilia sub urbe iuxta curiam prefecti sita iv. solidos soluentia, et si quis ultra fructus inde potuerit prouenire, cedat in usum presbiteri, ad usum uero sacerdotis uillam vnam nomine Celewiz*) in burcwardo ad Ganam sitam cum omni iure excepta 20 aduocatia cum areis, edificijs, agris cultis et incultis, exitibus et reditibus et unum curtile ante urbem iuxta riuulum qui dicitur Misne sitam cum orto adia- cente. Et ut huius actionis memoria teneatur indeleta, hanc cartam conscribi feci ac proprii impressione 25 sigilli consignari. 10 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das wohlerhaltene siegel zeigt den von rechts nach links blickenden geharnischten markgrafen reitend, die lanze mil fähnchen in der hand. Umschrift: CVONRADVS DI GRA MARCHJO MJSNENSIS.) 30 Z *) Ueber dem Celewiz steht noch ein z = Celewiz.
Strana 426
38 XXX. 5 Wichmann, erzbischof von Magdeburg, überlässt der Meissner kirche im tauschwege gegen den ganzen zehnten in pago Pretin den zehnten in pago Lubaniz. D. 31. januar 1163. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Wich- mannus diuina fauente clementia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus. Officii nostri debitum ex- postulat, nos non solum ecclesiasticis et spiritualibus negotiis intendere, verum etiam secularibus et corpo- ralibus commodis et opportunitatibus omnium domino seruientium in omnibus et per omnia pro posse nostro diligenter prospicere. Ea propter nouerit Christi fide- lium tam presentium uniuersitas quam futurorum 15 posteritas, qualiter nos, uoluntate et assensu ecclesie nostre, omnem decimationem in pago, qui Lubaniz dicitur, et infra terminos nostros situs ecclesie Misi- nensis esse dinoscitur, quam uel Sclavi ex statuto uel aliud quodlibet genus hominum ex integro persoluunt, ecclesie Misinensi permisimus et uolente et assensum prebente uenerabili fratre nostro domino Gerungo, Misinensi episcopo et ipsius ecclesia, omnem decima- tionem in pago nostro Pretin, in termino Misinensis ecclesie sito, siue Sclauorum seu quorumlibet homi- 25 num uel statutam uel integram recepimus. Quia itaque uterque pagus uel Pretin scilicet Magdeburgensis ec- clesie, uel Lubaniz Misinensis absque decima minus utilitatibus nostris commodis uidebatur, decimarum utrimque concambium fecimus, et in omnia retro 30 futura tempora, que facta sunt, firma manere sta ui- mus, et ne in posterum ab aliquo temerentur, aucto- ritate dei patris omni potentis et filij et spiritus sancti, potestate apostolorum Petri et Pauli, banno quoque nostro interdicimus omnino et prohibemus. Hec in 35 capitulo Msgdeburgensis ecclesie assistentibus nobis uenerabilibus dominis et fratribus nostris coepiscopis ecclesie nostre suffraganeis et coram positis multis idoneis testibus acta sunt et confirmata. Testes sunt hii: Johannes Marsburgensis episcopus, Gerungus Mi- 10 20
38 XXX. 5 Wichmann, erzbischof von Magdeburg, überlässt der Meissner kirche im tauschwege gegen den ganzen zehnten in pago Pretin den zehnten in pago Lubaniz. D. 31. januar 1163. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Wich- mannus diuina fauente clementia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus. Officii nostri debitum ex- postulat, nos non solum ecclesiasticis et spiritualibus negotiis intendere, verum etiam secularibus et corpo- ralibus commodis et opportunitatibus omnium domino seruientium in omnibus et per omnia pro posse nostro diligenter prospicere. Ea propter nouerit Christi fide- lium tam presentium uniuersitas quam futurorum 15 posteritas, qualiter nos, uoluntate et assensu ecclesie nostre, omnem decimationem in pago, qui Lubaniz dicitur, et infra terminos nostros situs ecclesie Misi- nensis esse dinoscitur, quam uel Sclavi ex statuto uel aliud quodlibet genus hominum ex integro persoluunt, ecclesie Misinensi permisimus et uolente et assensum prebente uenerabili fratre nostro domino Gerungo, Misinensi episcopo et ipsius ecclesia, omnem decima- tionem in pago nostro Pretin, in termino Misinensis ecclesie sito, siue Sclauorum seu quorumlibet homi- 25 num uel statutam uel integram recepimus. Quia itaque uterque pagus uel Pretin scilicet Magdeburgensis ec- clesie, uel Lubaniz Misinensis absque decima minus utilitatibus nostris commodis uidebatur, decimarum utrimque concambium fecimus, et in omnia retro 30 futura tempora, que facta sunt, firma manere sta ui- mus, et ne in posterum ab aliquo temerentur, aucto- ritate dei patris omni potentis et filij et spiritus sancti, potestate apostolorum Petri et Pauli, banno quoque nostro interdicimus omnino et prohibemus. Hec in 35 capitulo Msgdeburgensis ecclesie assistentibus nobis uenerabilibus dominis et fratribus nostris coepiscopis ecclesie nostre suffraganeis et coram positis multis idoneis testibus acta sunt et confirmata. Testes sunt hii: Johannes Marsburgensis episcopus, Gerungus Mi- 10 20
Strana 427
39 sinensis, cujus uoluntate et assensu hec acta sunt, Vdo Nuemburgensis, Walo Hauelbergensis, Willimar Brandeburgensis, Arnoldus abbas dei monte, Otto majoris ecclesie prepositus, Baldramus sancte Marie prepositus, Heinricus sancti Sebastiani prepositus, Sifridus sancti Nicholai prepositus, Witholdus in Ha- noldesberg prepositus, Cuonradus Hallensis prepositus, Heggehardus in sereno monte prepositus, Ruotherus Polithensis prepositus, Guntherus in gratia dei pre- positus, Reinherus in Liezeche prepositus et omnes 10 majoris domini canonici. Adelbertus marchio et filius ejus Otto, Badericus et alii quam plures. 5 Actum anno domini M° c°L°xIII°., jndiccione IX., II. kal. febr. in capitulo Magdeburgensi, anno archiepis- copatus domini Wichmanni vII°. 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, mit einem siegel, auf welchem der erzbischof, den krummstab inder linken, ein geöffnetes buch in der rechten haltend, auf einem sessel sitzt. Umschrift: WJCMANNVS DI GRA MAGETHEBVRGENSJS ECCLESJE ARCHJ EPS †.) 20 XXXI. Martin, bischof von Meissen, setzt die rechte der bürger von Meissen und der colonisten vor Meissen fest. D. 1185. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Martinus 25 dei gratia Misnensis episcopus. Sepe numero fit ut de contractu, de conuentione siue de cuiuspiam rei composicione oriatur controuersia, que non oriretur uel orta facile sopiretur si acte rei testes uel littera- rum haberentur monimenta. Quapropter ut de uerbo 30 in quo cum forensibus et colonis in Lvbaniz conue- nimus, controuersia non oriatur, futuris temporibus ius quo nos ipsis quo ipsi nobis teneantur promissionis
39 sinensis, cujus uoluntate et assensu hec acta sunt, Vdo Nuemburgensis, Walo Hauelbergensis, Willimar Brandeburgensis, Arnoldus abbas dei monte, Otto majoris ecclesie prepositus, Baldramus sancte Marie prepositus, Heinricus sancti Sebastiani prepositus, Sifridus sancti Nicholai prepositus, Witholdus in Ha- noldesberg prepositus, Cuonradus Hallensis prepositus, Heggehardus in sereno monte prepositus, Ruotherus Polithensis prepositus, Guntherus in gratia dei pre- positus, Reinherus in Liezeche prepositus et omnes 10 majoris domini canonici. Adelbertus marchio et filius ejus Otto, Badericus et alii quam plures. 5 Actum anno domini M° c°L°xIII°., jndiccione IX., II. kal. febr. in capitulo Magdeburgensi, anno archiepis- copatus domini Wichmanni vII°. 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive, mit einem siegel, auf welchem der erzbischof, den krummstab inder linken, ein geöffnetes buch in der rechten haltend, auf einem sessel sitzt. Umschrift: WJCMANNVS DI GRA MAGETHEBVRGENSJS ECCLESJE ARCHJ EPS †.) 20 XXXI. Martin, bischof von Meissen, setzt die rechte der bürger von Meissen und der colonisten vor Meissen fest. D. 1185. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Martinus 25 dei gratia Misnensis episcopus. Sepe numero fit ut de contractu, de conuentione siue de cuiuspiam rei composicione oriatur controuersia, que non oriretur uel orta facile sopiretur si acte rei testes uel littera- rum haberentur monimenta. Quapropter ut de uerbo 30 in quo cum forensibus et colonis in Lvbaniz conue- nimus, controuersia non oriatur, futuris temporibus ius quo nos ipsis quo ipsi nobis teneantur promissionis
Strana 428
40 debito in presenti karta tam ad futurorum quam pre- sencium noticiam conscribi fecimus. Forensibus itaque quam Hallenses, colonis quam illj de Burch habent quam eam elegerunt iusticiam concessimus, statuentes ut tam forenses quam coloni non amplius quam ter in anno coram aduocato jn iudicio stare cogantur, ubi uel de remissis uerbis uel de inordinato gestu corporis siue de alia aliqua minori indisciplina secun- dum debitam huic culpe iusticiam coerceantur. De 10 maioribus autem excessibus sicut de latrocinio, de furto, de sanguine effuso, de rapina et de alia his simili uiolencia sub regio banno respondere cogantur. Forensibus eciam a ciuitate sua usque ad fluuium Lynaw libertatem pascue concessimus, quam eciam libertatem et in mansis suis colonis sicut nos rogaue- rint dedimus. Nulli eciam colonorum mansum suum uel agrum militi aut qui miles sit futurus dare uel uendere liceat. Quod si quis facere presumpserit, tam uendens quam emens manso priuetur et eum 20 episcopus in suam proprietatem trahet. De quolibet autem colonorum manso, omnium que in eo elaborata fuerint recta decima tam in agris quam in altilibus preterea facto ceris scilicet in nocte natiuitatis sancte Marie uirginis nobis et nostris successoribus duo da- 25 buntur solidj, qua quoque die de qualibet curia in foro vi. nobis sunt soluendj denarij. Ne quis autem successorum nostrorum post hac quod absit temere temptet infirmare hoc quod communicato familiarum nostrarum consilio pro edificacione ecclesie nostre 30 non paruo nostro jnpendio fecimus quippe qui per hoc beneficium Hermanni ministerialis nostri pene ducentis marcis redemimus, hanc paginam conscribi sub notatisque testibus nostro sigillo fecimus insignirj. Testes autem hij sunt Erbortus prepositus de 35 Worzin, eiusdem ecclesie canonici: Burchardus, Thoz- marus, Robertus, Mattheus prior de Cella sancte Marie, Siboldus de Burglin, laici : Tammo de Lyzowe, Berch- toldus de Crepuwiz, ministeriales nostri: Hermannus de Lvbaniz et frater suus Heinricus, Petrus dapifer, 40 Cvonradus de Lyptiz, Bezelinus, Gynterus, Tidericus de Hoberch et fratres sui Cvonradus et Heinricus, 5 15
40 debito in presenti karta tam ad futurorum quam pre- sencium noticiam conscribi fecimus. Forensibus itaque quam Hallenses, colonis quam illj de Burch habent quam eam elegerunt iusticiam concessimus, statuentes ut tam forenses quam coloni non amplius quam ter in anno coram aduocato jn iudicio stare cogantur, ubi uel de remissis uerbis uel de inordinato gestu corporis siue de alia aliqua minori indisciplina secun- dum debitam huic culpe iusticiam coerceantur. De 10 maioribus autem excessibus sicut de latrocinio, de furto, de sanguine effuso, de rapina et de alia his simili uiolencia sub regio banno respondere cogantur. Forensibus eciam a ciuitate sua usque ad fluuium Lynaw libertatem pascue concessimus, quam eciam libertatem et in mansis suis colonis sicut nos rogaue- rint dedimus. Nulli eciam colonorum mansum suum uel agrum militi aut qui miles sit futurus dare uel uendere liceat. Quod si quis facere presumpserit, tam uendens quam emens manso priuetur et eum 20 episcopus in suam proprietatem trahet. De quolibet autem colonorum manso, omnium que in eo elaborata fuerint recta decima tam in agris quam in altilibus preterea facto ceris scilicet in nocte natiuitatis sancte Marie uirginis nobis et nostris successoribus duo da- 25 buntur solidj, qua quoque die de qualibet curia in foro vi. nobis sunt soluendj denarij. Ne quis autem successorum nostrorum post hac quod absit temere temptet infirmare hoc quod communicato familiarum nostrarum consilio pro edificacione ecclesie nostre 30 non paruo nostro jnpendio fecimus quippe qui per hoc beneficium Hermanni ministerialis nostri pene ducentis marcis redemimus, hanc paginam conscribi sub notatisque testibus nostro sigillo fecimus insignirj. Testes autem hij sunt Erbortus prepositus de 35 Worzin, eiusdem ecclesie canonici: Burchardus, Thoz- marus, Robertus, Mattheus prior de Cella sancte Marie, Siboldus de Burglin, laici : Tammo de Lyzowe, Berch- toldus de Crepuwiz, ministeriales nostri: Hermannus de Lvbaniz et frater suus Heinricus, Petrus dapifer, 40 Cvonradus de Lyptiz, Bezelinus, Gynterus, Tidericus de Hoberch et fratres sui Cvonradus et Heinricus, 5 15
Strana 429
41 Wernherus et frater suus Heinricus, Rudegerus, Onolfus et frater suus Engelbertus, Hugolt et frater suus Hart- modus, Otto advocatus de Bove et alij quam plures. Acta autem hec sunt anno dominice incarnacionis M°C°LXXX°V°., jndictione prima, presidente Romane sedi domino papa Lucio rvto, anno pontificatus ipsius tertio, regnante domino Friderico gloriosissimo Romanorum jmperatore semper augusto, anno imperij eius xxxI°., anno episcopatus nostri xv°., archiepiscopatus autem domini Wigmani anno xxxI°., marchiam Misnensem Ottone fratre suo Ditrico marchiam Lvzizensem regente. Quo eciam tempore dominus Fridericus imperator duos filios suos Mogontie militaribus balteis gloriose precinxit. Ipso quoque anno rege expeditionem in Poloniam, 15 pacem inter Mogontinum et Lodewicum lantgrauium disponente apud Expeffort tradibus domus pro ue- tustate confractis Fridericus comes Auenbergensis, Heinricus comes de Swarzburch, Tozmarus comes de Cygenhagene, Berngerus comes de Meldingen, Bur- chardus castellanus de Wartberch cum domo ruentes heu miserabili morte interierunt. 5 10 20 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das etwas zerbrochene siegel zeigt den bischof im ornate sitzend, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend. 25 Umschrift: MARTJNVS DI GRA MJSNENSJS E....) XXXII. Papst Colestin III. befiehlt, den bischof von Meissen, der tadellos vor ihm dastehe, mit der gebührenden achtung in seiner diözese zu be- 30 handeln. D. Lateran, 8. april (6. id. april) 1196. Celestinus episcopus seruus seruorum dei, di- liscet filiis capitulo Misinensi salutem et apostolicam 6 Cod. dipl. Lus. sup. II.
41 Wernherus et frater suus Heinricus, Rudegerus, Onolfus et frater suus Engelbertus, Hugolt et frater suus Hart- modus, Otto advocatus de Bove et alij quam plures. Acta autem hec sunt anno dominice incarnacionis M°C°LXXX°V°., jndictione prima, presidente Romane sedi domino papa Lucio rvto, anno pontificatus ipsius tertio, regnante domino Friderico gloriosissimo Romanorum jmperatore semper augusto, anno imperij eius xxxI°., anno episcopatus nostri xv°., archiepiscopatus autem domini Wigmani anno xxxI°., marchiam Misnensem Ottone fratre suo Ditrico marchiam Lvzizensem regente. Quo eciam tempore dominus Fridericus imperator duos filios suos Mogontie militaribus balteis gloriose precinxit. Ipso quoque anno rege expeditionem in Poloniam, 15 pacem inter Mogontinum et Lodewicum lantgrauium disponente apud Expeffort tradibus domus pro ue- tustate confractis Fridericus comes Auenbergensis, Heinricus comes de Swarzburch, Tozmarus comes de Cygenhagene, Berngerus comes de Meldingen, Bur- chardus castellanus de Wartberch cum domo ruentes heu miserabili morte interierunt. 5 10 20 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das etwas zerbrochene siegel zeigt den bischof im ornate sitzend, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend. 25 Umschrift: MARTJNVS DI GRA MJSNENSJS E....) XXXII. Papst Colestin III. befiehlt, den bischof von Meissen, der tadellos vor ihm dastehe, mit der gebührenden achtung in seiner diözese zu be- 30 handeln. D. Lateran, 8. april (6. id. april) 1196. Celestinus episcopus seruus seruorum dei, di- liscet filiis capitulo Misinensi salutem et apostolicam 6 Cod. dipl. Lus. sup. II.
Strana 430
42 25 30 benediccionem. Quia fratres et coepiscopos nostros preter commune debitum quadam speciali diligimus affeccione, et eos paterne caritatis brachiis arcius amplexamur, ex eorum contrariis casibus tanto gra- 5 uiter permouemur, quanto nobis officio et dignitate magis uidentur conuictj et in nostre sunt partem sol- licitudinis euocatj. Sane cum de venerabili fratre nostro . . . episcopo uestro olim sinistra quedam apostolatui nostro delata fuissent, que sue fame con- 10 traria uidebantur et pontificatj dignitatj nullatenus consonabant, non potuimus merito non moueri, donec exinde cognosceremus plenius ueritatem. Comperto igitur ex vestra relacione aliorumque plurium pru- dentum et religiosorum uirorum, quod ea que ad- 15 uersus dictum episcopum maliciose fuerant machinata ex inuidia pocius et maliuolencia quam ex aliqua Procenerent racione. Audito eciam ex tenore littera- rum venerabilis fratris nostri Halberstatensis episcopi et dilecti filij Magdeburgensis prepositj, quibus questio 20 que inter predictum episcopum et uos dicebatur agitarj a sede apostolica commis sa fuerat examinanda, quod uos aduersus eundem episcopum nullam pro- poneretis questionem, ipsum ad uos cum omni ple- nitudine gratie sedis apostolice remittimus et honoris, ldeoque discretionj uestro per apostolica scripta pre- cipiendo mandamus quatenus omni occasione et excu- satione cessante ipsi episcopo tanquam pastori uestro debitam impendatis obedientiam et honorem. Datum Laterano vi. jd. april., pontificatus nostri anno quinto. (Aus dem originale No. 109. auf pergament im Dresd. geh. staatsarchive, auf welchem in tergo die aufschrift von alter hand : Bulla Celestini pape III. excusatoriam episcopi Misnensis. Das siegel ist von blei, zeigt auf der vorderseite die worte: CELESTJNVS P.P. III., auf der rückseite die apostel Peter und 35 Paul zwischen einem kreuze abgebildet und oben die buchstaben: S. Pa. S. Pe.)
42 25 30 benediccionem. Quia fratres et coepiscopos nostros preter commune debitum quadam speciali diligimus affeccione, et eos paterne caritatis brachiis arcius amplexamur, ex eorum contrariis casibus tanto gra- 5 uiter permouemur, quanto nobis officio et dignitate magis uidentur conuictj et in nostre sunt partem sol- licitudinis euocatj. Sane cum de venerabili fratre nostro . . . episcopo uestro olim sinistra quedam apostolatui nostro delata fuissent, que sue fame con- 10 traria uidebantur et pontificatj dignitatj nullatenus consonabant, non potuimus merito non moueri, donec exinde cognosceremus plenius ueritatem. Comperto igitur ex vestra relacione aliorumque plurium pru- dentum et religiosorum uirorum, quod ea que ad- 15 uersus dictum episcopum maliciose fuerant machinata ex inuidia pocius et maliuolencia quam ex aliqua Procenerent racione. Audito eciam ex tenore littera- rum venerabilis fratris nostri Halberstatensis episcopi et dilecti filij Magdeburgensis prepositj, quibus questio 20 que inter predictum episcopum et uos dicebatur agitarj a sede apostolica commis sa fuerat examinanda, quod uos aduersus eundem episcopum nullam pro- poneretis questionem, ipsum ad uos cum omni ple- nitudine gratie sedis apostolice remittimus et honoris, ldeoque discretionj uestro per apostolica scripta pre- cipiendo mandamus quatenus omni occasione et excu- satione cessante ipsi episcopo tanquam pastori uestro debitam impendatis obedientiam et honorem. Datum Laterano vi. jd. april., pontificatus nostri anno quinto. (Aus dem originale No. 109. auf pergament im Dresd. geh. staatsarchive, auf welchem in tergo die aufschrift von alter hand : Bulla Celestini pape III. excusatoriam episcopi Misnensis. Das siegel ist von blei, zeigt auf der vorderseite die worte: CELESTJNVS P.P. III., auf der rückseite die apostel Peter und 35 Paul zwischen einem kreuze abgebildet und oben die buchstaben: S. Pa. S. Pe.)
Strana 431
43 XXXIII. Papst Coelestin III. befiehlt, den verleumder des bischofs von Meissen, Conrad, domherrn zu Wurzen, so lange als gebannten zu betrachten, bis er seine behauptungen als wahr erwiesen habe. D. im Lateranpalaste, 8. april 1196. 5 Celestinus episcopus seruus seruorum dei, vene- rabilibus fratribus Magdeburgensi archiepiscopo et suffraganeis eius salutem et apostolicam benediccionem. Ex iniuncto nobis apostolatus officio noscitur imminere, 10 ut sicut ecclesiasticis uiris pariter et honestis aposto- licam debemus impendere graciam et fauorem. Sic illi qui tergiuersacione ac dolositate laborant, condigna debent animaduersione punirj et ad suam et aliorum correctionem ecclesiastica sunt censura plectendi. Verum 15 quia sicut ex tenore litterarum iudicum delegatorum et aliorum prudentum uirorum accepimus, Conradus Misinensis diocesis qui se dicit Wurcinensem cano- nicum procuratorem se Misinensis capituli cum non esset asseruit, et contra venerabilem fratrem nostrum 20 Misinensem episcopum prauas adinuentiones et plura inhonesta et enormia eidem obicere non expauii, et quia post officij beneficij que suspensionem et excom- municacionis sententiam in sue salutis periculum diuina non dubitanit officia celebrare, de tanta pre- 25 sumptione ac temeritate horribili est penaplectendus. Fraternitatj uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus prefatum C. per dioceses uestras auctoritate apostolica tamdui faciatis tanquam excommunicatum ab omnibus arcius euitarj, donec cum litteris uestris ueritatem continentibus ad sedem apostolicam ueniat absoluendus, sufficienter super hiis omnibus respon- surus, non obstantibus litteris, quas super absolutione sua tacita ueritate a sede apostolica noscitur impe- trasse. Datum Lateranensi vi. jd. aprilis, pontificatus 35 nostrj anno quinto. 30 (Aus dem originale No. 110. auf pergament im Dresd. geh. staatsarchive. Die bleierne bulle ist wie oben beschrieben.) 6 *
43 XXXIII. Papst Coelestin III. befiehlt, den verleumder des bischofs von Meissen, Conrad, domherrn zu Wurzen, so lange als gebannten zu betrachten, bis er seine behauptungen als wahr erwiesen habe. D. im Lateranpalaste, 8. april 1196. 5 Celestinus episcopus seruus seruorum dei, vene- rabilibus fratribus Magdeburgensi archiepiscopo et suffraganeis eius salutem et apostolicam benediccionem. Ex iniuncto nobis apostolatus officio noscitur imminere, 10 ut sicut ecclesiasticis uiris pariter et honestis aposto- licam debemus impendere graciam et fauorem. Sic illi qui tergiuersacione ac dolositate laborant, condigna debent animaduersione punirj et ad suam et aliorum correctionem ecclesiastica sunt censura plectendi. Verum 15 quia sicut ex tenore litterarum iudicum delegatorum et aliorum prudentum uirorum accepimus, Conradus Misinensis diocesis qui se dicit Wurcinensem cano- nicum procuratorem se Misinensis capituli cum non esset asseruit, et contra venerabilem fratrem nostrum 20 Misinensem episcopum prauas adinuentiones et plura inhonesta et enormia eidem obicere non expauii, et quia post officij beneficij que suspensionem et excom- municacionis sententiam in sue salutis periculum diuina non dubitanit officia celebrare, de tanta pre- 25 sumptione ac temeritate horribili est penaplectendus. Fraternitatj uestre per apostolica scripta mandamus, quatinus prefatum C. per dioceses uestras auctoritate apostolica tamdui faciatis tanquam excommunicatum ab omnibus arcius euitarj, donec cum litteris uestris ueritatem continentibus ad sedem apostolicam ueniat absoluendus, sufficienter super hiis omnibus respon- surus, non obstantibus litteris, quas super absolutione sua tacita ueritate a sede apostolica noscitur impe- trasse. Datum Lateranensi vi. jd. aprilis, pontificatus 35 nostrj anno quinto. 30 (Aus dem originale No. 110. auf pergament im Dresd. geh. staatsarchive. Die bleierne bulle ist wie oben beschrieben.) 6 *
Strana 432
44 XXXIV. 5 Festsetzung des bischofs Dietrich und des mark- grafen Dietrich von Meissen über das castrum Thorun. D. Dresden, 31. märz (2. kal. april) 1206. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Tidericus del gracia Misnensis marchio, omnibus Christi fide- libus, ad quos presens pagina peruenerit, certa tenere et incerta dimittere. Cum omnium habere memoriam 10 et in hiis que gesta sunt in nullo deuiare diuinum sit pocius quam humarum, idcirco ne presentium posteritas dubitare ualeat in futurum quod inter ec- clesiam Misnensem et Henricum burcgrauium de Donin arbitrati fuimus, hoc sigilli nostri munimine roborato 15 duximus referendum. Notum sii itaque tam presen- tibus quam futuris, quod cum causa quae inter do- minum Tidericum Misnensem episcopum et capitulum suum ex una parte, et Henricum dictum ex altera uertebatur super quodam castello quod Thorun uoca- 20 batur. Quod quidem castellum prefati, episcopus et canonici Misnenses, asserebant memoratum Hen- ricum in bonis Misnensis ecclesie de nouo contra iusticiam posuisse, et per hoc bona ipsius ecclesie destruxisse, homines afflixisse et nouas et indebitas exacciones et onera rusticis ecclesie indixisse, diucius uentilata finem debitum non fuisset sortita: placuit partibus memoratis ipsam eam nobis committere ar- bitrio decidendam, hinc inde in manu nostra fide data promittentibus, quod quicquid de causa ipsa arbitra- 30 remur firmum tenent et ratum et nulla umquam fraude uol astucia uiolarent. Nos igitur habentes et utri- usque partis iusticiam integram conseruare uolentes, de sciencia consensu et uoluntate ambarum parcium hos uiros bone opinionis et fame de ipso confinio Berchtoldum et Tidericum de Potshapel, Henricum de Lutitz, Fridericum et Bertoldum Raraz fratres, Reinol- dum de Grimme, et Hugonem fratrem eius, Wolfangum Sholc, Arnoldum de Dolen, Burchardum de Kiz, Otto- nem Riman, Timonem, Henricum, Hildan, Tidericum 25 35
44 XXXIV. 5 Festsetzung des bischofs Dietrich und des mark- grafen Dietrich von Meissen über das castrum Thorun. D. Dresden, 31. märz (2. kal. april) 1206. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Tidericus del gracia Misnensis marchio, omnibus Christi fide- libus, ad quos presens pagina peruenerit, certa tenere et incerta dimittere. Cum omnium habere memoriam 10 et in hiis que gesta sunt in nullo deuiare diuinum sit pocius quam humarum, idcirco ne presentium posteritas dubitare ualeat in futurum quod inter ec- clesiam Misnensem et Henricum burcgrauium de Donin arbitrati fuimus, hoc sigilli nostri munimine roborato 15 duximus referendum. Notum sii itaque tam presen- tibus quam futuris, quod cum causa quae inter do- minum Tidericum Misnensem episcopum et capitulum suum ex una parte, et Henricum dictum ex altera uertebatur super quodam castello quod Thorun uoca- 20 batur. Quod quidem castellum prefati, episcopus et canonici Misnenses, asserebant memoratum Hen- ricum in bonis Misnensis ecclesie de nouo contra iusticiam posuisse, et per hoc bona ipsius ecclesie destruxisse, homines afflixisse et nouas et indebitas exacciones et onera rusticis ecclesie indixisse, diucius uentilata finem debitum non fuisset sortita: placuit partibus memoratis ipsam eam nobis committere ar- bitrio decidendam, hinc inde in manu nostra fide data promittentibus, quod quicquid de causa ipsa arbitra- 30 remur firmum tenent et ratum et nulla umquam fraude uol astucia uiolarent. Nos igitur habentes et utri- usque partis iusticiam integram conseruare uolentes, de sciencia consensu et uoluntate ambarum parcium hos uiros bone opinionis et fame de ipso confinio Berchtoldum et Tidericum de Potshapel, Henricum de Lutitz, Fridericum et Bertoldum Raraz fratres, Reinol- dum de Grimme, et Hugonem fratrem eius, Wolfangum Sholc, Arnoldum de Dolen, Burchardum de Kiz, Otto- nem Riman, Timonem, Henricum, Hildan, Tidericum 25 35
Strana 433
45 de Komeram, Jordanum, Herbordum de Oztrov, Her- mannum de Worganewiz, Hildebrandum de Bonpitz et alios quam plures, Johannem de Plawen, Brunzlaum et Petrum fratres ad presenciam nostram uenire fe- cimus et iurare, quod amore, timore, odio, precio et precibus pretermissis bona fide et absque omni fraude distinguerent bona ecclesie Misnensis et marchie Mis- nensis sita in ille confinio. Hoc autem ideo fieri pre- cepimus, quia dictus burcgrauius constanter asserebat, quod prefatum castellum in bonis marchie et non 10 ecclesie fundauerat, vnde ad nos et non ad ipsam eeclesiam dictum castellum pertinere dicebat, nomi- nando nos auctorem et warandum suum ubicumque et quamcumque conueniebatur de castello sepius me- morato. Quod quidem uiros iuratos cum nostris 15 nunciis nobilibus uiris Erkenberto burcgrauio de Dewin et Erkenboldo de Grizlav ad locum Misinensem de quo questio uertebatur. Prenominati igitur uiri bona ecclesie et marchie coram ipsius nunciis limi- tantes, sub religione sacramenti hoc uer aciter affir- mabatur, quod omnia a capite riuuli Zuchewidre usque ad finem descensus ipsius in flumen Bistrice et inde usque ad finem descensus ipsins Bistrice in Al- biam contenta Misnensi ecclesie . . . . tinerent. Reuersi igitur cum nunciis nostris distinccionem quam fecerant 25 in nostra sunt presencia protestati. Nos autem habito consilio plurimorum ibidem fuimus arbitrati, quod dictum castellum cum aliis contentis intra limites memoratos Misnensis essent ecclesie. Castellum eciam destrui iussimus, et ne quisquam hominum illud de cetero ausu temerario recdificare presumeret, dominus episcopus sub pena excommunicacionis, nos uero sub periclo rerum et personarum curauimus in hibere. Vt igitur hec rata et inconuulsa permaneant, presen- tem cartulam sigilli nostri inpressione munitam et scribi fecimus cum testibus infra notatis, quorum hec sunt nomina: Tidericus episcopus Misnensis, Bruno prepositus Misnensis, Guncelinus decanus, Tidericus custos, Tidericus prepositus Wrzinensis, Lutherus, Bertramus, Luprandus, Wipertus, Albertus canonici 40 Misnenses, Burchardus prepositus de Lutmariz, Hen- 5 20 30 35
45 de Komeram, Jordanum, Herbordum de Oztrov, Her- mannum de Worganewiz, Hildebrandum de Bonpitz et alios quam plures, Johannem de Plawen, Brunzlaum et Petrum fratres ad presenciam nostram uenire fe- cimus et iurare, quod amore, timore, odio, precio et precibus pretermissis bona fide et absque omni fraude distinguerent bona ecclesie Misnensis et marchie Mis- nensis sita in ille confinio. Hoc autem ideo fieri pre- cepimus, quia dictus burcgrauius constanter asserebat, quod prefatum castellum in bonis marchie et non 10 ecclesie fundauerat, vnde ad nos et non ad ipsam eeclesiam dictum castellum pertinere dicebat, nomi- nando nos auctorem et warandum suum ubicumque et quamcumque conueniebatur de castello sepius me- morato. Quod quidem uiros iuratos cum nostris 15 nunciis nobilibus uiris Erkenberto burcgrauio de Dewin et Erkenboldo de Grizlav ad locum Misinensem de quo questio uertebatur. Prenominati igitur uiri bona ecclesie et marchie coram ipsius nunciis limi- tantes, sub religione sacramenti hoc uer aciter affir- mabatur, quod omnia a capite riuuli Zuchewidre usque ad finem descensus ipsius in flumen Bistrice et inde usque ad finem descensus ipsins Bistrice in Al- biam contenta Misnensi ecclesie . . . . tinerent. Reuersi igitur cum nunciis nostris distinccionem quam fecerant 25 in nostra sunt presencia protestati. Nos autem habito consilio plurimorum ibidem fuimus arbitrati, quod dictum castellum cum aliis contentis intra limites memoratos Misnensis essent ecclesie. Castellum eciam destrui iussimus, et ne quisquam hominum illud de cetero ausu temerario recdificare presumeret, dominus episcopus sub pena excommunicacionis, nos uero sub periclo rerum et personarum curauimus in hibere. Vt igitur hec rata et inconuulsa permaneant, presen- tem cartulam sigilli nostri inpressione munitam et scribi fecimus cum testibus infra notatis, quorum hec sunt nomina: Tidericus episcopus Misnensis, Bruno prepositus Misnensis, Guncelinus decanus, Tidericus custos, Tidericus prepositus Wrzinensis, Lutherus, Bertramus, Luprandus, Wipertus, Albertus canonici 40 Misnenses, Burchardus prepositus de Lutmariz, Hen- 5 20 30 35
Strana 434
46 ricus canonicus Wrziniensis, Henricus de Werenbol- disdorf, Henricus de Warin, Bernardus de Vesta, Bern- hardus de Trepzin, Cunradus de Muglin, Poruz de Chulme, Vlricus antiqus de Donin, Henricus de Be- celnewiz, Hartlip de Burbewiz, Henricus et Albertus fratres de Sterenberc, Henricus Shotte, Henricus de Thorun, Heldolfus, Albertus Polonus, Cunradus pin- cerna, Cunradus de Brezeniz, Hildebrandus capellanus, Rabenoldus et Vlricus, scriptores marchionis, Otto 10 filius burcgrauius de Donin, Henricus de Frankenberc, Cunradus Spanseil, Hugo de Ysenberc, Cunradus Silstrano, Burkardus Nichist, Timo de Lome, Wern- herus Rino, Fridericus de Lemin, Wernherus de Erc- marisdorf, Mecelin Knapatz, officiati curie, Bernhardus de Sessov, Cunradus de Yla, Wolframus et Petrus fratres de Schellenberc, Heidenricus et Vlricus capellanj, Vlricus canonicus Misnensis, Henricus marscalcus. Acta sunt hec DResdene anno ab incarnacionis dominiм°CC°VI°., jndictione Ix., II. kal. april., anno domini Phylippi regis 20 augusti regni vII°., feliciter AMEN. (Sigillum.) 5 15 (Aus dem originale No. 148. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem reitersiegel des markgrafen, welches die umschrift zeigt: † TEODERJCVS DEJ GRA MARCHJO MJSNENSJS.) 25 XXXV. Dietrich, markgraf von Meissen, verkündet die stiftung eines hospitales durch Conrad Spansel, seinem ministerialen, in villa Dirsnitz. D. Misna, 19. sept. 1206. 30 In nomine sancte et indiuidue trinitatis. T. dei gracia Misnensis marchio, notum esse uolumus tam presentibus quam futuris, quod ex permissione Phi- lippi Romanorum regis et auctoritate priuilegii eius licenter possumus in marchia de nostro uel aliorum 35 feudo, quod nos de imperio contingere, ex communt consensy ecclesias dei, que sub nostra sunt dicione,
46 ricus canonicus Wrziniensis, Henricus de Werenbol- disdorf, Henricus de Warin, Bernardus de Vesta, Bern- hardus de Trepzin, Cunradus de Muglin, Poruz de Chulme, Vlricus antiqus de Donin, Henricus de Be- celnewiz, Hartlip de Burbewiz, Henricus et Albertus fratres de Sterenberc, Henricus Shotte, Henricus de Thorun, Heldolfus, Albertus Polonus, Cunradus pin- cerna, Cunradus de Brezeniz, Hildebrandus capellanus, Rabenoldus et Vlricus, scriptores marchionis, Otto 10 filius burcgrauius de Donin, Henricus de Frankenberc, Cunradus Spanseil, Hugo de Ysenberc, Cunradus Silstrano, Burkardus Nichist, Timo de Lome, Wern- herus Rino, Fridericus de Lemin, Wernherus de Erc- marisdorf, Mecelin Knapatz, officiati curie, Bernhardus de Sessov, Cunradus de Yla, Wolframus et Petrus fratres de Schellenberc, Heidenricus et Vlricus capellanj, Vlricus canonicus Misnensis, Henricus marscalcus. Acta sunt hec DResdene anno ab incarnacionis dominiм°CC°VI°., jndictione Ix., II. kal. april., anno domini Phylippi regis 20 augusti regni vII°., feliciter AMEN. (Sigillum.) 5 15 (Aus dem originale No. 148. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem reitersiegel des markgrafen, welches die umschrift zeigt: † TEODERJCVS DEJ GRA MARCHJO MJSNENSJS.) 25 XXXV. Dietrich, markgraf von Meissen, verkündet die stiftung eines hospitales durch Conrad Spansel, seinem ministerialen, in villa Dirsnitz. D. Misna, 19. sept. 1206. 30 In nomine sancte et indiuidue trinitatis. T. dei gracia Misnensis marchio, notum esse uolumus tam presentibus quam futuris, quod ex permissione Phi- lippi Romanorum regis et auctoritate priuilegii eius licenter possumus in marchia de nostro uel aliorum 35 feudo, quod nos de imperio contingere, ex communt consensy ecclesias dei, que sub nostra sunt dicione,
Strana 435
47 uel de nouo dotare uel iam dotatas meliorare. Jgitur quidam ministerialis noster, Cuonradus Spansel, assensu nostro et Tamonis prefecti de Strele in uilla sua Dirsniz que marchiam respicit, qua ille de dicto Tamone tenet in beneficio. Is uero de nobis xenodochium pauperum quod hospitale dicitur initiauit et quibusdam canonicis regularibus procurandum contradidit. Sancti tituli ecclesia beati Petri principis apostolorum olim sub episcopo Martino de parrochia Lvbene per aliam uillam nomine Conradiz emancipata vn. mansis ac decima 10 cuiusdam dominicalis predicti ministerialis nostri dotata, simul et aliam habens ecclesiam non iure terminorum eius, sed nostra beniuolencia sibi subiectam, cum quatuor mansis attinentibus et quicquid aliud est, quod ad dotem pertinere cognoscitur. Insuper hoc 15 concessimus quicquid empto uel dono in posterum ei poterit peruenire. Notandum prepterea, quod sepe dictus ministerialis noster ipse cum heredibus suis aduocatus erit in promemorato xenodochio ad prote- gendum tamen nec non ad dilapidandum. Uerum ut 20 hec nostra caucio perpetuo inconuulsa permaneat, banno episcopali et auctoritate nostri sygilli eam feci- mus communirj. Huius rei testes hii sunt Lutherus et Bertramus canonici Misnenses, Theodericus scriptor de Misna, Heinricus prefectus de Donin, Tammo pre- fectus de Strele, Matheus de Misna, Tammo de Wirben, Albero de Gorzowe, Bernhardus de Trebecin, Gunterus de Zlowin, Heinricus marscalk, Conradus camerarius, Albertus dapifer et filius eius, Heinricus, Herbordus de Worcin, Albertus Polonus, Heinricus de Warde, Hermannus de Pichowe, Wignandus de Nonewiz, Heinricus et Hageno de Dobelin, Wolfganc Scolke, Johannes de Plawen, Heidenricus de Creiuz, Sifridus de Strigenewiz, Theodericus Smalz, Godescalcus Casebiz. Acta sunt hec in Misna in kaminata marchionis de- picta, anno dominice incarnacionis M°CC VI°., indictione vIa., XIII. kal. octobr. 5 25 30 35 (Aus dem originale No. 152. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem reitersiegel des markgrafen.)
47 uel de nouo dotare uel iam dotatas meliorare. Jgitur quidam ministerialis noster, Cuonradus Spansel, assensu nostro et Tamonis prefecti de Strele in uilla sua Dirsniz que marchiam respicit, qua ille de dicto Tamone tenet in beneficio. Is uero de nobis xenodochium pauperum quod hospitale dicitur initiauit et quibusdam canonicis regularibus procurandum contradidit. Sancti tituli ecclesia beati Petri principis apostolorum olim sub episcopo Martino de parrochia Lvbene per aliam uillam nomine Conradiz emancipata vn. mansis ac decima 10 cuiusdam dominicalis predicti ministerialis nostri dotata, simul et aliam habens ecclesiam non iure terminorum eius, sed nostra beniuolencia sibi subiectam, cum quatuor mansis attinentibus et quicquid aliud est, quod ad dotem pertinere cognoscitur. Insuper hoc 15 concessimus quicquid empto uel dono in posterum ei poterit peruenire. Notandum prepterea, quod sepe dictus ministerialis noster ipse cum heredibus suis aduocatus erit in promemorato xenodochio ad prote- gendum tamen nec non ad dilapidandum. Uerum ut 20 hec nostra caucio perpetuo inconuulsa permaneat, banno episcopali et auctoritate nostri sygilli eam feci- mus communirj. Huius rei testes hii sunt Lutherus et Bertramus canonici Misnenses, Theodericus scriptor de Misna, Heinricus prefectus de Donin, Tammo pre- fectus de Strele, Matheus de Misna, Tammo de Wirben, Albero de Gorzowe, Bernhardus de Trebecin, Gunterus de Zlowin, Heinricus marscalk, Conradus camerarius, Albertus dapifer et filius eius, Heinricus, Herbordus de Worcin, Albertus Polonus, Heinricus de Warde, Hermannus de Pichowe, Wignandus de Nonewiz, Heinricus et Hageno de Dobelin, Wolfganc Scolke, Johannes de Plawen, Heidenricus de Creiuz, Sifridus de Strigenewiz, Theodericus Smalz, Godescalcus Casebiz. Acta sunt hec in Misna in kaminata marchionis de- picta, anno dominice incarnacionis M°CC VI°., indictione vIa., XIII. kal. octobr. 5 25 30 35 (Aus dem originale No. 152. auf pergament im K. S. haupt- staatsarchive zu Dresden mit dem reitersiegel des markgrafen.)
Strana 436
48 25 XXXVI. Theodericus, bischof von Meissen, genehmigt die schenkung von Augustinus schrift: de civitate dei, durch den cistercienser Ludgerus von Celle, 5 mit annahme der bedingung, den jenem heiligen geweihten tag besonders festlich zu begehen. D. 13. december 1206. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Teode- ricus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et ca- 10 pitulum. Cum innumeris uitiorum maculis coti die sordescat uita humana in eo potissimum, ut speramus, diuine proximamus indulgentie, si eis saltem obsequij aliquid impendimus, qui ecclesiam dei pro ceteris et exemplis erexerunt et doctrinis correxerunt. Notum 15 itaque facimus tam presentibus quam futuris filiis ecclesiae, quomodo ueniens ad nos familiaris noster amicus, Ludgerus, monachus de Cella sancte Marie, sancti Augustini de ciuitate dei, permissione abbatis sui ecclesie nostre deuotus contulit, petens a nobis 20 humili precum instantia, quatenus natalem diem ejus- dem beati Augustini episcopi atque doctoris eximi cum novem leccionibus et festiuo dici officio, annis singulis uellemus peragere. Proinde nos non susti- nentes, ut tantum lumen ecclesie in humili memoria tamquam sub modio diutius esset opertum, unanimi et uoluntario voto gratis in hoc omnes consensimus, ut super candelabrum ponatur et in celebri memoria festum ejus et a nobis et a posteris nostris annuatim agatur, ut luceat omnibus, qui in ecclesia nostra sunt, 30 sperantes in misericordia dei nostri, quod per ipsius beati patris merita, in fide catholica, pro qua idem uigilanti cura laborauit Misnensis ecclesia inconcussa perpetuo perseueret, optantes, ut quicunque diem ipsum debitam cum ueneratione peregerint, bonis 35 omnibus nunc et semper perfrui mereantur. Si quis uero de nostris, quod non speramus, huic nostre con- stitucioni refragari presumpserit, dei et omnium sanc- torum suorum odium habeat, et a deo atque a beato Augustino tamdiu alienum se esse cognoscat, donec a
48 25 XXXVI. Theodericus, bischof von Meissen, genehmigt die schenkung von Augustinus schrift: de civitate dei, durch den cistercienser Ludgerus von Celle, 5 mit annahme der bedingung, den jenem heiligen geweihten tag besonders festlich zu begehen. D. 13. december 1206. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Teode- ricus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et ca- 10 pitulum. Cum innumeris uitiorum maculis coti die sordescat uita humana in eo potissimum, ut speramus, diuine proximamus indulgentie, si eis saltem obsequij aliquid impendimus, qui ecclesiam dei pro ceteris et exemplis erexerunt et doctrinis correxerunt. Notum 15 itaque facimus tam presentibus quam futuris filiis ecclesiae, quomodo ueniens ad nos familiaris noster amicus, Ludgerus, monachus de Cella sancte Marie, sancti Augustini de ciuitate dei, permissione abbatis sui ecclesie nostre deuotus contulit, petens a nobis 20 humili precum instantia, quatenus natalem diem ejus- dem beati Augustini episcopi atque doctoris eximi cum novem leccionibus et festiuo dici officio, annis singulis uellemus peragere. Proinde nos non susti- nentes, ut tantum lumen ecclesie in humili memoria tamquam sub modio diutius esset opertum, unanimi et uoluntario voto gratis in hoc omnes consensimus, ut super candelabrum ponatur et in celebri memoria festum ejus et a nobis et a posteris nostris annuatim agatur, ut luceat omnibus, qui in ecclesia nostra sunt, 30 sperantes in misericordia dei nostri, quod per ipsius beati patris merita, in fide catholica, pro qua idem uigilanti cura laborauit Misnensis ecclesia inconcussa perpetuo perseueret, optantes, ut quicunque diem ipsum debitam cum ueneratione peregerint, bonis 35 omnibus nunc et semper perfrui mereantur. Si quis uero de nostris, quod non speramus, huic nostre con- stitucioni refragari presumpserit, dei et omnium sanc- torum suorum odium habeat, et a deo atque a beato Augustino tamdiu alienum se esse cognoscat, donec a
Strana 437
49 temeritate sua resipiscat. Quod uidelicet malum ab omnibus posteris nostris remotam esse cupientes, pre- sentem paginam de modo facti hujus conscribi feci- mus, emque sigillorum nostrorum impressione com- munimus et nomina nostra in testimonium subscribimus. Bruno prepositus major, Gunzelinus decanus, Teode- ricus custos, Teodericus prepositus de Wrzin, Lutherus, Bertramus, Vlricus, magister Wipertus, Luprandus, magister Albertus, Albertus de Lubene, Martinus sco- lasticus, Albericus, Sifridus. Acta sunt anno ab in- 10 carnacione domini MCCVI°., indiccione Ix., jdus decembris. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Die beiden anhangenden siegel zeigen das erste den bischof auf dem stuhle sitzend, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken haltend, umschrift: THEODERJCVS MJSNENSJS ECCLE- SJE EPJSCOPVS. Das zweite oblongesiegel zeigt den evangelisten Johannes, in der linken das aufgeschlagene evangelium haltend. Umschrift: SCS JOHANNES APOSTOLVS ET EUANGELJSTA.) 15 XXXVII. Papst Innocenz befiehlt dem convente zu Celle, 20 die seitens mehrer diöcesanen der Meissner diöcese geschehene verweigerung des zehntens an das Meissner capitel bei fernerer dauer der- selben mit den geistlichen strafen zu ahnden. D. Anagni, 2. juni 1209. 25 Innocentius episcopus, seruus seruorum dei, dilectis filiis, abbati priori et cantori in Cella, Cister- ciensis ordinis, Misnensis diocesis, salutem et aposto- licam benediccionem. Transmissa nobis dilecti filii Misnensis canonici querela monstrarunt, quod P. miles de Nozim et Z. frater ipsius, Magnus et fratres ejus de Zobor, H. de Criwiz et P. de Cunsbach et quidam alii Misnensis diocesis, quasdam decimas ad eorum 30 Cod. dipl. Lus. sup. II.
49 temeritate sua resipiscat. Quod uidelicet malum ab omnibus posteris nostris remotam esse cupientes, pre- sentem paginam de modo facti hujus conscribi feci- mus, emque sigillorum nostrorum impressione com- munimus et nomina nostra in testimonium subscribimus. Bruno prepositus major, Gunzelinus decanus, Teode- ricus custos, Teodericus prepositus de Wrzin, Lutherus, Bertramus, Vlricus, magister Wipertus, Luprandus, magister Albertus, Albertus de Lubene, Martinus sco- lasticus, Albericus, Sifridus. Acta sunt anno ab in- 10 carnacione domini MCCVI°., indiccione Ix., jdus decembris. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Die beiden anhangenden siegel zeigen das erste den bischof auf dem stuhle sitzend, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken haltend, umschrift: THEODERJCVS MJSNENSJS ECCLE- SJE EPJSCOPVS. Das zweite oblongesiegel zeigt den evangelisten Johannes, in der linken das aufgeschlagene evangelium haltend. Umschrift: SCS JOHANNES APOSTOLVS ET EUANGELJSTA.) 15 XXXVII. Papst Innocenz befiehlt dem convente zu Celle, 20 die seitens mehrer diöcesanen der Meissner diöcese geschehene verweigerung des zehntens an das Meissner capitel bei fernerer dauer der- selben mit den geistlichen strafen zu ahnden. D. Anagni, 2. juni 1209. 25 Innocentius episcopus, seruus seruorum dei, dilectis filiis, abbati priori et cantori in Cella, Cister- ciensis ordinis, Misnensis diocesis, salutem et aposto- licam benediccionem. Transmissa nobis dilecti filii Misnensis canonici querela monstrarunt, quod P. miles de Nozim et Z. frater ipsius, Magnus et fratres ejus de Zobor, H. de Criwiz et P. de Cunsbach et quidam alii Misnensis diocesis, quasdam decimas ad eorum 30 Cod. dipl. Lus. sup. II.
Strana 438
50 prebendas spectantes contra justiciam detinent et reddere contradicunt. Quo circa discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus partibus conuocatis et auditis hinc inde propositis, quod ca- 5 nonicum fuerit appellatione postposita statuatis, faci- entes, quod decreueritis per censuram ecclesiasticam firmiter obseruari. Testes autem, qui fuerint nominati si se gracia, odio uel timore subtraxerint, cogatis censura simili appellatione remota, veritati testimonium 10 perhibere. Quod si non omnes hijs exequendis po- tueritis interesse duo vestrum ea nichilominus exe- quantur. Datum Anagnie II., nonas, junij, pontificatus nostri anno vndecimo. (Aus dem Reinhard'schen copiar tom. l. No. 21. p. 31b. im 15 K. S. staatsarchive zu Dresden, wo auch die bleierne bulle ge- zeichnet ist. *) *) Das original ist im Meissner stiftsarchive nicht mehr zu finden. XXXVIII. 20 Dietrich, bischof von Merseburg, und andere schiedsrichter legen den zwischen dem Meissner capitel und Arnold von Mildenstein über die zehnten in den burgwarden Gozne und Fran- kenberg schwebenden streit bei. D. 23. april 1214. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Nos Teodericus dei gracia Mersburgensis ecclesie episcopus, Teodericus Misnensis et orientalis marchio et Albertus de Droyzzec, inter Misnense capitulum et Arnoldum de Mildensteyn arbitri communiter electi. Quum exemplis ipsius instruimur, qui constitutus inter deum et hominem, ispe deus et homo, pariter mediator, utrumque unum fecit, ut quemadmodium ipse fecit, nobis, et nos eadem faciamus, finiendis discordijs et 25 30
50 prebendas spectantes contra justiciam detinent et reddere contradicunt. Quo circa discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus partibus conuocatis et auditis hinc inde propositis, quod ca- 5 nonicum fuerit appellatione postposita statuatis, faci- entes, quod decreueritis per censuram ecclesiasticam firmiter obseruari. Testes autem, qui fuerint nominati si se gracia, odio uel timore subtraxerint, cogatis censura simili appellatione remota, veritati testimonium 10 perhibere. Quod si non omnes hijs exequendis po- tueritis interesse duo vestrum ea nichilominus exe- quantur. Datum Anagnie II., nonas, junij, pontificatus nostri anno vndecimo. (Aus dem Reinhard'schen copiar tom. l. No. 21. p. 31b. im 15 K. S. staatsarchive zu Dresden, wo auch die bleierne bulle ge- zeichnet ist. *) *) Das original ist im Meissner stiftsarchive nicht mehr zu finden. XXXVIII. 20 Dietrich, bischof von Merseburg, und andere schiedsrichter legen den zwischen dem Meissner capitel und Arnold von Mildenstein über die zehnten in den burgwarden Gozne und Fran- kenberg schwebenden streit bei. D. 23. april 1214. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Nos Teodericus dei gracia Mersburgensis ecclesie episcopus, Teodericus Misnensis et orientalis marchio et Albertus de Droyzzec, inter Misnense capitulum et Arnoldum de Mildensteyn arbitri communiter electi. Quum exemplis ipsius instruimur, qui constitutus inter deum et hominem, ispe deus et homo, pariter mediator, utrumque unum fecit, ut quemadmodium ipse fecit, nobis, et nos eadem faciamus, finiendis discordijs et 25 30
Strana 439
51 litibus sopiendis operam accommodantes, vniuersis Christi fidelibus in noticiam duximus educendum, quod cum inter ecclesiam Misnensem et Arnoldum de Mil- densteyn super decimis possessionum Hersueldensis ecclesie in burgwardo Gozne constitutis iam dudum questio uerteretur, licet eadem causa per me, uide- licet episcopum et Dietmarum decanum et Heinricum archidiaconum Mersburgensem auctoritate apostolica esset decisa et decima eadem fratribus sentencialiter adjudicata, nichilominus postmodum pro bono pacis 10 in nostrum arbitrium compromiserunt. Post multos igitur super eo tractatus habitos, Arnoldus idem tria tandem fratribus proposuit, quorum primum fuit, quod si Teodericus majoris ecclesie Misnensis prepositus, consanguineus ipsius Arnoldi juratus assereret, ipsas decimas ad capitulum pertinere, ipse super eis eccle- siam de cetero minime molestaret. Episcopus uero et canonici duobus alijs, que proposita fuerant pest- positis, eum, qui expressus est articulum, elegerunt. Vnde jam dictus prepositus, tactis sacrosanctis ewan- 20 geiliis dixit, omnem decimam possessionum Hersuel- densis ecclesie, que sunt in burcwardo Gozne et Urankenberch constitute ud altare beati Pauli et ad prebendam fratrum legitime pertinere. Nos uero eidem Arnoldo super eadem petitione perpetuum 25 silentium imponentes et in decimis eisdem pacem fra- tribus firmantes, eas sine diminutione in antea pre- cepimus ipsis solui. Testes autem hujus rei sunt: Bruno episcopus, Guncelinus decanus, Bertramus Wrcinensis prepositus, Vlricus custos, Wipertus sco- lasticus, Heidenricus et Geroldus canonici Misnenses et Conradus cappellanus marchionisse, Heynricus burc- grauius de Donin, Heinricus de Chorun, Conradus de Borsendorf, Albertus dapifer, Herbordus de Wrein, Arnoldus de Zlowin, Hermannus de Catena, Conradus de Teniz, laicj. Acta sunt hec Doblin jncarnacionis dominicae anno millesimo cc°xIv°, jndictione tercia, nono kal. maji. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit drei siegeln.) 5 15 30 35 40 7*
51 litibus sopiendis operam accommodantes, vniuersis Christi fidelibus in noticiam duximus educendum, quod cum inter ecclesiam Misnensem et Arnoldum de Mil- densteyn super decimis possessionum Hersueldensis ecclesie in burgwardo Gozne constitutis iam dudum questio uerteretur, licet eadem causa per me, uide- licet episcopum et Dietmarum decanum et Heinricum archidiaconum Mersburgensem auctoritate apostolica esset decisa et decima eadem fratribus sentencialiter adjudicata, nichilominus postmodum pro bono pacis 10 in nostrum arbitrium compromiserunt. Post multos igitur super eo tractatus habitos, Arnoldus idem tria tandem fratribus proposuit, quorum primum fuit, quod si Teodericus majoris ecclesie Misnensis prepositus, consanguineus ipsius Arnoldi juratus assereret, ipsas decimas ad capitulum pertinere, ipse super eis eccle- siam de cetero minime molestaret. Episcopus uero et canonici duobus alijs, que proposita fuerant pest- positis, eum, qui expressus est articulum, elegerunt. Vnde jam dictus prepositus, tactis sacrosanctis ewan- 20 geiliis dixit, omnem decimam possessionum Hersuel- densis ecclesie, que sunt in burcwardo Gozne et Urankenberch constitute ud altare beati Pauli et ad prebendam fratrum legitime pertinere. Nos uero eidem Arnoldo super eadem petitione perpetuum 25 silentium imponentes et in decimis eisdem pacem fra- tribus firmantes, eas sine diminutione in antea pre- cepimus ipsis solui. Testes autem hujus rei sunt: Bruno episcopus, Guncelinus decanus, Bertramus Wrcinensis prepositus, Vlricus custos, Wipertus sco- lasticus, Heidenricus et Geroldus canonici Misnenses et Conradus cappellanus marchionisse, Heynricus burc- grauius de Donin, Heinricus de Chorun, Conradus de Borsendorf, Albertus dapifer, Herbordus de Wrein, Arnoldus de Zlowin, Hermannus de Catena, Conradus de Teniz, laicj. Acta sunt hec Doblin jncarnacionis dominicae anno millesimo cc°xIv°, jndictione tercia, nono kal. maji. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit drei siegeln.) 5 15 30 35 40 7*
Strana 440
52 XXXIX. 5 Bischof Bruno II. verkündet, dass der domherr Petrus der Meissner kirche ein jährliches talen- tum auf Lubiziz aufgesetzt habe. D. 31. mai 1216. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Bruno secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et capitulvm. Copiose quidem eorum, qui fuerunt ante nos scriptis et preceptis salutaribus moniti sumus 10 bene agere iam quod et laudabilius recentibus atque domesticis singulis prouocamur exemplis, ut res terenas et absolute perituras in non pereuntem ac celestem cogamus transire mercedem. Exempli loco Petrum fratrem et con canonicum nostrum ponimus, qui sue 15 memor salutis mansum unum in Lubiziz, talentum unum in censu annuo soluentem, de suo camparauit cumque pro remedio anime sue huic Misnensi assig- nauit ecclesie, quod uidelicet factum idcirco scriptor mandare dignum duximus, quantum et secuturi noue- 20 rint, nos omnes in hoc verbum compromisisse, ut cum ipse Petrus mortis commune debitum solverit, dies obitus ejus annuatim de eodem talento recolatur a nobis et a posteris nostris hujus ecclesie filijs in perpetuum. Ne quis autem extraneorum hujus secu- 25 ritatem possessionis inquietare presumat, ne quis etiam domesticorum, quod nichilominus timendum est atque cauendum hanc nostre compromissionis formulam in irritum ad ducere audeat, per flagellum anathematis utrumque repellimus, nostrorumque sigillorum appo- 30 sicione ac fratrum presencium adtestacione factum hoc racionabile communimus, quorum testium hec sunt nomina: Theodericus prepositus major, Guncelinus decanus, Bertramus prepositus de Wrein, Nicolaus, Vlricus custos, Wipertus scolasticus, Albertus de Lipz, 35 Albertus de Lubene, Sifridus de Pigowe, Nicolaus archidiaconus de Butsin, Heidenricus cellerarius, Ge- roldus, Petrus de Noscin. Acta sunt hec in principali ecclesia nostra Misnensi, anno ab incarnacione domini
52 XXXIX. 5 Bischof Bruno II. verkündet, dass der domherr Petrus der Meissner kirche ein jährliches talen- tum auf Lubiziz aufgesetzt habe. D. 31. mai 1216. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Bruno secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et capitulvm. Copiose quidem eorum, qui fuerunt ante nos scriptis et preceptis salutaribus moniti sumus 10 bene agere iam quod et laudabilius recentibus atque domesticis singulis prouocamur exemplis, ut res terenas et absolute perituras in non pereuntem ac celestem cogamus transire mercedem. Exempli loco Petrum fratrem et con canonicum nostrum ponimus, qui sue 15 memor salutis mansum unum in Lubiziz, talentum unum in censu annuo soluentem, de suo camparauit cumque pro remedio anime sue huic Misnensi assig- nauit ecclesie, quod uidelicet factum idcirco scriptor mandare dignum duximus, quantum et secuturi noue- 20 rint, nos omnes in hoc verbum compromisisse, ut cum ipse Petrus mortis commune debitum solverit, dies obitus ejus annuatim de eodem talento recolatur a nobis et a posteris nostris hujus ecclesie filijs in perpetuum. Ne quis autem extraneorum hujus secu- 25 ritatem possessionis inquietare presumat, ne quis etiam domesticorum, quod nichilominus timendum est atque cauendum hanc nostre compromissionis formulam in irritum ad ducere audeat, per flagellum anathematis utrumque repellimus, nostrorumque sigillorum appo- 30 sicione ac fratrum presencium adtestacione factum hoc racionabile communimus, quorum testium hec sunt nomina: Theodericus prepositus major, Guncelinus decanus, Bertramus prepositus de Wrein, Nicolaus, Vlricus custos, Wipertus scolasticus, Albertus de Lipz, 35 Albertus de Lubene, Sifridus de Pigowe, Nicolaus archidiaconus de Butsin, Heidenricus cellerarius, Ge- roldus, Petrus de Noscin. Acta sunt hec in principali ecclesia nostra Misnensi, anno ab incarnacione domini
Strana 441
53 millesimo cc'xvi°, jndiccione iv., pridie kalendas junii feliciter. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit den beiden siegeln des bischofs Bruno und des Meissner capitels.) XL. 5 Bruno II., bischof von Meissen, bekräftigt, dass der dekan Gunzelin der Meissner kirche. zins in villa Lubiziz ausgeworfen habe. D. 31. mai 1216. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Bruno 10 secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et capitulum. Sicut ad locum unde exeunt flumina re- uertuntur, ut iterum fluant, ita possessiones eccle- siastice ad hoc a uiris habentur timoratis, ut quod necessitati eorum superfuerit, rursus ad personas 15 ecclesiasticas et per eas redeat ad dominum domini, qui dedit illas, quatinus et a deo gratia et ab homi- nibus in benefactores suos orationum recurrat instantia. Notum itaque esse uolumus tam presentibus quam futuris hujus Misnensis ecclesie filijs, quum Guncelinus 20 decanus et concanonicus noster in uilla Lubiziz com- parauit tres mansos, tria talenta soluentes, medietas in festo sancti Michaelis, itemque alia medietas in festo sanctorum Philippi et Jacobi dabitur, ipsos que mansos post mortem suam pro remedio anime sue 25 nostre assignauit ecclesie, ita ut in anniuersario mar- chionis Theodorici, quod est V°. jdus februarij, de prefato censu duodecim solidi fratribus dari debeant, itemque in anniuersario ipsius fratris nostri Gunce- lini, cum dominus eum de medio tulerit dabuntur 30 annuatim in clemosynam pauperibus X. solidi, et quid- quid super hanc summam census fuerit, cedat in usus fratrum, ita tamen ut decima, quam in hospitale pau- perum administrant fratres, ex ipsa nihilominus quan-
53 millesimo cc'xvi°, jndiccione iv., pridie kalendas junii feliciter. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit den beiden siegeln des bischofs Bruno und des Meissner capitels.) XL. 5 Bruno II., bischof von Meissen, bekräftigt, dass der dekan Gunzelin der Meissner kirche. zins in villa Lubiziz ausgeworfen habe. D. 31. mai 1216. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Bruno 10 secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus et capitulum. Sicut ad locum unde exeunt flumina re- uertuntur, ut iterum fluant, ita possessiones eccle- siastice ad hoc a uiris habentur timoratis, ut quod necessitati eorum superfuerit, rursus ad personas 15 ecclesiasticas et per eas redeat ad dominum domini, qui dedit illas, quatinus et a deo gratia et ab homi- nibus in benefactores suos orationum recurrat instantia. Notum itaque esse uolumus tam presentibus quam futuris hujus Misnensis ecclesie filijs, quum Guncelinus 20 decanus et concanonicus noster in uilla Lubiziz com- parauit tres mansos, tria talenta soluentes, medietas in festo sancti Michaelis, itemque alia medietas in festo sanctorum Philippi et Jacobi dabitur, ipsos que mansos post mortem suam pro remedio anime sue 25 nostre assignauit ecclesie, ita ut in anniuersario mar- chionis Theodorici, quod est V°. jdus februarij, de prefato censu duodecim solidi fratribus dari debeant, itemque in anniuersario ipsius fratris nostri Gunce- lini, cum dominus eum de medio tulerit dabuntur 30 annuatim in clemosynam pauperibus X. solidi, et quid- quid super hanc summam census fuerit, cedat in usus fratrum, ita tamen ut decima, quam in hospitale pau- perum administrant fratres, ex ipsa nihilominus quan-
Strana 442
54 titate solvatur. Decimam quoque XL schocorum super uillam Kiwiz idem frater noster comparauit, de cujus medietate decime, anniuersarius dies patris ejus VI. Kal. Decembris a nobis recoletur, de residuo autem ipsius decime anniuersarium diem matris ejus VI. nonas Octobris recensebimus. Hec autem omnia super nos et super posteros nostros facienda atque soluenda ita assumimus, ut si qua ecclesiastica secularisue per- sona ui vel fraude bona predicta a nobis alienare presumpserit, si quis et quod absit de gremio hujus ecclesie contra hanc nostram compromissionem uenire temptauerit, non resipiscat anathematis uinculo cum ceteris malefactoribus innodatum esse se nouerit, ideoque ut presentem constitutionis formam ab omni 15 malorum hominum importunitate foris et intus red- damus munitam et nostrum et ecclesie nostre sigil- lum in testimonium nostri concensus apponimus cum denominatione testium, quorum hec sunt nomina: Theodericus prepositus major, Bertramus prepositus 20 de Wurzin, Nicolaus subdiaconus curie Romane, Ul- ricus custos, Wipertus scolasticus, Albertus de Lipz, Albertus de Lubene, Sifridus de Pigowe, Njcolaus archidiaconus de Butsin, Heidenricus cellarius, Gerol- dus, Petrus de Noszin. Acta sunt hec in principali 25 ecclesia nostra Misnensi, anno ab incarnacione domini millesimo co'xvr°, jndictione quarta, pridie Kalen- das junij feliciter. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem siegel des bischofs und des capitels.) 30 XLI. Papst Innocenz gestattet dem Meissner capitel die von letzterem einst an laien ausgethanen lehen wieder an sich zu ziehen. D. 2. april 1217. 35 Innocentius episcopus seruus seruorum dei, di- lectis filiis, capitulo Misnensi salutem et apostolicam
54 titate solvatur. Decimam quoque XL schocorum super uillam Kiwiz idem frater noster comparauit, de cujus medietate decime, anniuersarius dies patris ejus VI. Kal. Decembris a nobis recoletur, de residuo autem ipsius decime anniuersarium diem matris ejus VI. nonas Octobris recensebimus. Hec autem omnia super nos et super posteros nostros facienda atque soluenda ita assumimus, ut si qua ecclesiastica secularisue per- sona ui vel fraude bona predicta a nobis alienare presumpserit, si quis et quod absit de gremio hujus ecclesie contra hanc nostram compromissionem uenire temptauerit, non resipiscat anathematis uinculo cum ceteris malefactoribus innodatum esse se nouerit, ideoque ut presentem constitutionis formam ab omni 15 malorum hominum importunitate foris et intus red- damus munitam et nostrum et ecclesie nostre sigil- lum in testimonium nostri concensus apponimus cum denominatione testium, quorum hec sunt nomina: Theodericus prepositus major, Bertramus prepositus 20 de Wurzin, Nicolaus subdiaconus curie Romane, Ul- ricus custos, Wipertus scolasticus, Albertus de Lipz, Albertus de Lubene, Sifridus de Pigowe, Njcolaus archidiaconus de Butsin, Heidenricus cellarius, Gerol- dus, Petrus de Noszin. Acta sunt hec in principali 25 ecclesia nostra Misnensi, anno ab incarnacione domini millesimo co'xvr°, jndictione quarta, pridie Kalen- das junij feliciter. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem siegel des bischofs und des capitels.) 30 XLI. Papst Innocenz gestattet dem Meissner capitel die von letzterem einst an laien ausgethanen lehen wieder an sich zu ziehen. D. 2. april 1217. 35 Innocentius episcopus seruus seruorum dei, di- lectis filiis, capitulo Misnensi salutem et apostolicam
Strana 443
55 benediccionem. Cum a nobis petitur, quod justum est et honestum tam vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad de- bitum perducatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus grato con- currentes assensu, ut proventus decimarum ad eccle- siam vestram spectantes, quas episcopi, qui pro tem- pore vestre prefuerunt ecclesie in feudum laicis concesserunt, de ipsorum manibus ad usus proprios vobis redimere liceat, auctoritate vobis presentium indulgemus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentes dei et bea- torum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit in- 15 cursurum. Datum Lateran, Iv. nonas Aprilis pontifi- catus nostri anno nono decimo. (Nach dem Reinhard'schen copiarium Bd. I. p. 34. No. 23. im K. S. staatsarchive zu Dresden*.) 5 10 *) Das original nicht mehr in Meissen zu finden. 20 XLII. Bruno II., bischof v. Meissen, verkündet den über- gang des bisher den gebrüdern Bernhard und Conrad v. Camenz gehörigen ortes Loztowe von jenen an das kloster Buch. D. Buch (non. Aug.) 25 1221. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Bruno secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus. Quum secundum cursum malicie diei, et statum pre- sentem ecclesie dei nihil què ipsis aut ex fidelium 30 elemosinis proueniunt domino inspirante, aut eciam ex quocunque contractu honesto accedunt, stabili in- gent firmitate, ad noticiam uniuersorum Christi fide-
55 benediccionem. Cum a nobis petitur, quod justum est et honestum tam vigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem officii nostri ad de- bitum perducatur effectum. Ea propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus grato con- currentes assensu, ut proventus decimarum ad eccle- siam vestram spectantes, quas episcopi, qui pro tem- pore vestre prefuerunt ecclesie in feudum laicis concesserunt, de ipsorum manibus ad usus proprios vobis redimere liceat, auctoritate vobis presentium indulgemus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentes dei et bea- torum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit in- 15 cursurum. Datum Lateran, Iv. nonas Aprilis pontifi- catus nostri anno nono decimo. (Nach dem Reinhard'schen copiarium Bd. I. p. 34. No. 23. im K. S. staatsarchive zu Dresden*.) 5 10 *) Das original nicht mehr in Meissen zu finden. 20 XLII. Bruno II., bischof v. Meissen, verkündet den über- gang des bisher den gebrüdern Bernhard und Conrad v. Camenz gehörigen ortes Loztowe von jenen an das kloster Buch. D. Buch (non. Aug.) 25 1221. In nomine sancte et indiuidue trinitatis Bruno secundus dei gracia Misnensis ecclesie episcopus. Quum secundum cursum malicie diei, et statum pre- sentem ecclesie dei nihil què ipsis aut ex fidelium 30 elemosinis proueniunt domino inspirante, aut eciam ex quocunque contractu honesto accedunt, stabili in- gent firmitate, ad noticiam uniuersorum Christi fide-
Strana 444
56 lium tam presencium quam futurorum duximus edu- cendum, quod dilecti ac fideles nostri Bernhardus et Cvnradus fratres de Kamenz in loco Bych ad nostram presentiam accedentes, coram nobis publice sunt confessi, quod patrimonium suum in Loztowe situm de consensu coheredum suorum communi, ecclesie eidem sub certa forma distraxerint, uendentes et as- signantes ipsi sollempnitate debita coram iudiciis se- cularibus prout in eiusmodi negociis ius expetit seculare 10 cum exitibus et reditibus et pertinentiis uniuersis. Professi sunt eciam idem negocium coram dilecto compatre nostro pie memorie Theoderico marchione Misnensi in prouinciali placito Zcolin et Aldenbvrk coram iudicibus domni imperatons venerabili domno 15 Engilhardo Nuenburgensi episcopo et Heinrico de Crimaschowe celebriter terminatum. Datum Bych anno incarnacionis dominice millesimo ducentesimo vicesimo primo pontificatus nostri undecimo, nonas augusti. Procurante ipsam ecclesiam et negocium supradictum 20 venerabili fratre Brvningo abbato vna cum testibus subter annotatis, Johannes noster notarius scolasticus Bydsinensis, Vlricus canonicus Wrzinensis, Albertus clericus, laici, Mekbodo de Zcerniz et Hermannus mi- lites et pueri familie nostre, Tammo de Teniz, Cvn- 25 radus de Heynrichisdorf, Andreas filius Tammonis pincerne nostri, Lampertus filius Hermanni camerarii, Heynricus de Mygelin, Poppo de Podgrodis et alii quam plures testes. 5 (Aus dem originale No. 237. auf pergament im K. S. geh. 30 staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des bischofs, wie es schon vielfach beschrieben ist bei anhang No. I. Budiss. urkunden.) XLIII. 35 Bruno, bischof v. Meissen, genehmigt die stiftung des heil. Kreuzklosters vor Meissen. D. 1224. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Brvno secundus dej gracia Misnensis ecclesie episcopus. Pie
56 lium tam presencium quam futurorum duximus edu- cendum, quod dilecti ac fideles nostri Bernhardus et Cvnradus fratres de Kamenz in loco Bych ad nostram presentiam accedentes, coram nobis publice sunt confessi, quod patrimonium suum in Loztowe situm de consensu coheredum suorum communi, ecclesie eidem sub certa forma distraxerint, uendentes et as- signantes ipsi sollempnitate debita coram iudiciis se- cularibus prout in eiusmodi negociis ius expetit seculare 10 cum exitibus et reditibus et pertinentiis uniuersis. Professi sunt eciam idem negocium coram dilecto compatre nostro pie memorie Theoderico marchione Misnensi in prouinciali placito Zcolin et Aldenbvrk coram iudicibus domni imperatons venerabili domno 15 Engilhardo Nuenburgensi episcopo et Heinrico de Crimaschowe celebriter terminatum. Datum Bych anno incarnacionis dominice millesimo ducentesimo vicesimo primo pontificatus nostri undecimo, nonas augusti. Procurante ipsam ecclesiam et negocium supradictum 20 venerabili fratre Brvningo abbato vna cum testibus subter annotatis, Johannes noster notarius scolasticus Bydsinensis, Vlricus canonicus Wrzinensis, Albertus clericus, laici, Mekbodo de Zcerniz et Hermannus mi- lites et pueri familie nostre, Tammo de Teniz, Cvn- 25 radus de Heynrichisdorf, Andreas filius Tammonis pincerne nostri, Lampertus filius Hermanni camerarii, Heynricus de Mygelin, Poppo de Podgrodis et alii quam plures testes. 5 (Aus dem originale No. 237. auf pergament im K. S. geh. 30 staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des bischofs, wie es schon vielfach beschrieben ist bei anhang No. I. Budiss. urkunden.) XLIII. 35 Bruno, bischof v. Meissen, genehmigt die stiftung des heil. Kreuzklosters vor Meissen. D. 1224. In nomine sancte et indiuidue trinitatis, Brvno secundus dej gracia Misnensis ecclesie episcopus. Pie
Strana 445
57 mentis est amplectenda deuocio, qua jllustris memorie dominus Theodericus quondam marchio Misnensis et orientalis, locum quendam prope Misnam super ripam Albie in decursu ipsius fluminis situm, ad honorem sancte et victoriosissime crucis perpetue virginj dej genitricj Marie donauit, in quo claustrum sanctimo- nialium ordinis Cisterciensis pro suorum remedio peccatorum jnstitujt ipsumque de bonis suis, heredum suorum accedente consensu, dotauit. Eidem igitur sue deuotionj et nos deuoto concurrentes assensu, eo quod ex debito pastoralis regiminis teneamur non solum ecclesias plantare sed etiam plantatas fouere, donacionem ac jnstitucionem ejusdem domini marchio- nis gratam et ratam habentes, auctoritate diocesiana concedimus, accedente capituli nostri consensu, quati- nus in loco prefato claustrum exurgat, in quo religio sanctimonialium ordinis prefatj annuente diuina cle- mencia futuris perpetuis temporibus obseruetur. Con- cedimus preterea ut sanctimoniales jbidem deo ser- uientes prepositum et abbatissam sibi ex electione 20 communj preficiant, secundum quod ecclesie ordinis ipsius alibi preficere consueuerunt. Ipsum quoque claustrum cum omnibus personis pertinentibus ad eum ac bonis sibi collatis ac deinceps conferendis, acqui- sitis et acquirendis sub proteccionem nostram sus- cipimus, et eadem bona omnia ipsi sub banno nostro confirmantes, auctoritate dei omnipotentis et nostra sub interminacione anathematis firmiter inhibemus, ne quis idem claustrum in personis aut rebus suis occasione qualibet de cetero indebite molestare pre- sumat. Hec autem sunt bona que contulit supradictus marchio claustro prefato Luppe XLI mansos et di- midium cum ecclesia et molendino et duabus siluis, villam Somervelt cum xxxij. mansis, ecclesiam sancti Martinj in monte Misne et ecclesiam sancti Nicolaj cum vij. mansis et silua prope posita, villam Buchwen cum XIV. mansis et allodium cum quatuor mansis et silua prope posita, Dobrawitz vIII. mansos cum allodio et silua prope posita et molendino, Vben vIII. mansos et dimidium cum allodio et prato et silua prope po- 40 sita, Lupsiz iv. mansos et pratum cum silua prope Cod. dipl. Lus. sup. II. 10 15 25 30 35 8
57 mentis est amplectenda deuocio, qua jllustris memorie dominus Theodericus quondam marchio Misnensis et orientalis, locum quendam prope Misnam super ripam Albie in decursu ipsius fluminis situm, ad honorem sancte et victoriosissime crucis perpetue virginj dej genitricj Marie donauit, in quo claustrum sanctimo- nialium ordinis Cisterciensis pro suorum remedio peccatorum jnstitujt ipsumque de bonis suis, heredum suorum accedente consensu, dotauit. Eidem igitur sue deuotionj et nos deuoto concurrentes assensu, eo quod ex debito pastoralis regiminis teneamur non solum ecclesias plantare sed etiam plantatas fouere, donacionem ac jnstitucionem ejusdem domini marchio- nis gratam et ratam habentes, auctoritate diocesiana concedimus, accedente capituli nostri consensu, quati- nus in loco prefato claustrum exurgat, in quo religio sanctimonialium ordinis prefatj annuente diuina cle- mencia futuris perpetuis temporibus obseruetur. Con- cedimus preterea ut sanctimoniales jbidem deo ser- uientes prepositum et abbatissam sibi ex electione 20 communj preficiant, secundum quod ecclesie ordinis ipsius alibi preficere consueuerunt. Ipsum quoque claustrum cum omnibus personis pertinentibus ad eum ac bonis sibi collatis ac deinceps conferendis, acqui- sitis et acquirendis sub proteccionem nostram sus- cipimus, et eadem bona omnia ipsi sub banno nostro confirmantes, auctoritate dei omnipotentis et nostra sub interminacione anathematis firmiter inhibemus, ne quis idem claustrum in personis aut rebus suis occasione qualibet de cetero indebite molestare pre- sumat. Hec autem sunt bona que contulit supradictus marchio claustro prefato Luppe XLI mansos et di- midium cum ecclesia et molendino et duabus siluis, villam Somervelt cum xxxij. mansis, ecclesiam sancti Martinj in monte Misne et ecclesiam sancti Nicolaj cum vij. mansis et silua prope posita, villam Buchwen cum XIV. mansis et allodium cum quatuor mansis et silua prope posita, Dobrawitz vIII. mansos cum allodio et silua prope posita et molendino, Vben vIII. mansos et dimidium cum allodio et prato et silua prope po- 40 sita, Lupsiz iv. mansos et pratum cum silua prope Cod. dipl. Lus. sup. II. 10 15 25 30 35 8
Strana 446
58 5 10 15 posita, Nuendorp quatuor mansos et tria prata. Apud castrum Misne vi. mansos cum vinea et salictum quod in volgari: wert appellatur cum montibus circumia- centibus, allodium Pezle prope Turgowe cum x. man- sis et salictum cum duobus mansis et dimidium cum prato et silua. Postmodum autem filius eius de con- sensu tutoris sui domini lantgrauij Thuringie eccle- siam in Lamprechteswalde, villam Dubeniz cum XII. mansis et allodium et duo prata cum molendino et duabus filiis prope positis. Testes huius rei sunt: Theodericus prepositus, Petrus decanus, Everhardus de Nemits, prepositus Nicolaus de Butsin, Albertus cellarius de Doblin, Walterus canonicus Misnensis, Albertus prepositus sancte Affre, dominus Meinherus burchgrauius Misnensis, Gunterus miles de Zlowin, Godeschalcus Kesebiz, Rodengerus Borc, Henricus de Vichtenberc. Actum anno dominice jncarnacionis M°CCOXXIV°, jndiccione duodecima, pontificatus nostri anno quarto decimo. 20 (Vom originale No. 1. auf pergament im archive der fürsten- schule zu Meissen, woran das siegel fehlt.) XLIV. Bischof Bruno II. v. Meissen nimmt die schen- kung von zwei morgen und einer mühle zu 25 Chanewitz vom ministerialen gleichen namen's an. D. 26. maerz 1227. In nomine domini amen. Bruno II. dei gracia Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Cum ex offitio nostro ad hoc simus omnibus debitores, ut ea que coram nobis fiunt scripti nostri testimonio robo- remus: Notum esse volumus tam presentibus quam futuris Christi fidelibus vniuersis, quod cum causa que uertebatur inter dilectos fratres nostros, capitu- lum Misnense ex parte una et Matheum militem mi- 30
58 5 10 15 posita, Nuendorp quatuor mansos et tria prata. Apud castrum Misne vi. mansos cum vinea et salictum quod in volgari: wert appellatur cum montibus circumia- centibus, allodium Pezle prope Turgowe cum x. man- sis et salictum cum duobus mansis et dimidium cum prato et silua. Postmodum autem filius eius de con- sensu tutoris sui domini lantgrauij Thuringie eccle- siam in Lamprechteswalde, villam Dubeniz cum XII. mansis et allodium et duo prata cum molendino et duabus filiis prope positis. Testes huius rei sunt: Theodericus prepositus, Petrus decanus, Everhardus de Nemits, prepositus Nicolaus de Butsin, Albertus cellarius de Doblin, Walterus canonicus Misnensis, Albertus prepositus sancte Affre, dominus Meinherus burchgrauius Misnensis, Gunterus miles de Zlowin, Godeschalcus Kesebiz, Rodengerus Borc, Henricus de Vichtenberc. Actum anno dominice jncarnacionis M°CCOXXIV°, jndiccione duodecima, pontificatus nostri anno quarto decimo. 20 (Vom originale No. 1. auf pergament im archive der fürsten- schule zu Meissen, woran das siegel fehlt.) XLIV. Bischof Bruno II. v. Meissen nimmt die schen- kung von zwei morgen und einer mühle zu 25 Chanewitz vom ministerialen gleichen namen's an. D. 26. maerz 1227. In nomine domini amen. Bruno II. dei gracia Misnensis episcopus omnibus in perpetuum. Cum ex offitio nostro ad hoc simus omnibus debitores, ut ea que coram nobis fiunt scripti nostri testimonio robo- remus: Notum esse volumus tam presentibus quam futuris Christi fidelibus vniuersis, quod cum causa que uertebatur inter dilectos fratres nostros, capitu- lum Misnense ex parte una et Matheum militem mi- 30
Strana 447
59 nisterialem nostrum de Chanewiz 1) ex altera fuisset diucius agitata, miles idem, qui per multos annos excommunicationis uinculo extitit innodatus 2) ductus spirity contricionis accedens ad presentiam nostram in Bischofiswerde absolutionis beneficium a nobis peciit 3) humiliter ac deuote, resignans in manus nostras jus quod in dominicali et duobus mansis et molendino Chanewiz 4) a nobis sibi hactenus addi- cebat et renuncians omni juri et actioni 5), quod vel sibi vel heredibus suis in perpetuum in bonis com- petere uideretur eisdem, nos 6) de prudentum viro- rum consilio ipsum duximus absoluendum. Et quia multa est malitia hominum super terram, ne dilectis fratribus nostris capitulo supradicto super prefatis bonis siue a successore nostro siue a quoquam alio post tempora nostra questio moueatur, jus quod tamen ante ad predictum capitulum pertinebat, in bonis ipsis 7) per donationem publicam innouantes 8) ad ec- clesiam Misnensem ad prebendas fratrum duximus transferendum, firmiter sub interminacione anathematis 20 prohibentes, ne quis capitulum Misnense in bonis sepius memoratis perturbet aliquatenus aut molestet. Quod si quis attemptauerit9) dei omnipotentis offen- sam et nostre excommunicacionis sentenciam se noverit incurrisse. Actum 10) Biscofiswerde VII. kal. April. anno domini M°CCOXXVII°., pontificatus nostri XIX. Hujus rei testes sunt: Nycolaus Budesinensis prepo- situs, Lambertus canonicus Misnensis, Heinricus scho- lasticus Wurcinensis 11), Vlricus canonicus Budesinensis, Heiricus de Polsniz, Arnoldus de Biscofisdorf, Johan- 30 nes filius pincerne, Ericus clericj, Meinhardus de Bis- cofiswerde, Conradus filius ejus, Waltherus 12) de Bis- 5 10 15 25 1) Chanuiz. 2) tandem cum per multos annos extitisset innodatus excommunicacionis vinculo. 3) petivit sibi a nobis absolutionis beneficium jmpendi. 4) in manu nostra feodum si quidem in dominicali, in mansis et molendina Chanuiz. 5) impeticioni. 6) Nos uero. 7) memoratis nos. 8) nostram. 9) aggrauet uel molestet. Si quis vero hoc presumsperit at- temptare, te excommunicacionis uinculo noverit innodatum. 10) Datum. 11) Wurziniensis. 12) Bischophisdorph plebani, Jo- hannes subdiaconus, laici fasalli ministeriales nostri Meinardus 40 35 8 *
59 nisterialem nostrum de Chanewiz 1) ex altera fuisset diucius agitata, miles idem, qui per multos annos excommunicationis uinculo extitit innodatus 2) ductus spirity contricionis accedens ad presentiam nostram in Bischofiswerde absolutionis beneficium a nobis peciit 3) humiliter ac deuote, resignans in manus nostras jus quod in dominicali et duobus mansis et molendino Chanewiz 4) a nobis sibi hactenus addi- cebat et renuncians omni juri et actioni 5), quod vel sibi vel heredibus suis in perpetuum in bonis com- petere uideretur eisdem, nos 6) de prudentum viro- rum consilio ipsum duximus absoluendum. Et quia multa est malitia hominum super terram, ne dilectis fratribus nostris capitulo supradicto super prefatis bonis siue a successore nostro siue a quoquam alio post tempora nostra questio moueatur, jus quod tamen ante ad predictum capitulum pertinebat, in bonis ipsis 7) per donationem publicam innouantes 8) ad ec- clesiam Misnensem ad prebendas fratrum duximus transferendum, firmiter sub interminacione anathematis 20 prohibentes, ne quis capitulum Misnense in bonis sepius memoratis perturbet aliquatenus aut molestet. Quod si quis attemptauerit9) dei omnipotentis offen- sam et nostre excommunicacionis sentenciam se noverit incurrisse. Actum 10) Biscofiswerde VII. kal. April. anno domini M°CCOXXVII°., pontificatus nostri XIX. Hujus rei testes sunt: Nycolaus Budesinensis prepo- situs, Lambertus canonicus Misnensis, Heinricus scho- lasticus Wurcinensis 11), Vlricus canonicus Budesinensis, Heiricus de Polsniz, Arnoldus de Biscofisdorf, Johan- 30 nes filius pincerne, Ericus clericj, Meinhardus de Bis- cofiswerde, Conradus filius ejus, Waltherus 12) de Bis- 5 10 15 25 1) Chanuiz. 2) tandem cum per multos annos extitisset innodatus excommunicacionis vinculo. 3) petivit sibi a nobis absolutionis beneficium jmpendi. 4) in manu nostra feodum si quidem in dominicali, in mansis et molendina Chanuiz. 5) impeticioni. 6) Nos uero. 7) memoratis nos. 8) nostram. 9) aggrauet uel molestet. Si quis vero hoc presumsperit at- temptare, te excommunicacionis uinculo noverit innodatum. 10) Datum. 11) Wurziniensis. 12) Bischophisdorph plebani, Jo- hannes subdiaconus, laici fasalli ministeriales nostri Meinardus 40 35 8 *
Strana 448
60 cofisdorf, Lambertus de Worganewiz 13), Andreas filius pincerne, Luthegerus camerarius 14), Gisilbertus de Nimitsez 15), Johannes cocus de Wurzin, Rudegerus sculthetus de Goltbach, Wernherus scultetus de Balde- 5 winesdorf, Harthungus de Dobranewiz 16) laici et alij quam plvres. (Aus zwei originalen auf pergament im Meissner stiftsarchive, an deren jedem das siegel des bischofs hängt. Die varianten sind dem zweiten schmäleren exemplare entnommen.) 10 XLV. Bruno II. bischof v. Meissen leiht vom capitel zu Meissen für die kaufgelder von Stolpen 168 mark. D. Misne, 18. October. XV. kal. Nov. 1227. Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Notum facimus tam presentibus quam futuris Christi fidelibus vniuersis, quod nos receptis a fratribus nostris, Misnensi capitulo C. LX. et VIII. marcas ar- genti, quas de consilio eorumdem in empcionem castelli nostri Stolpen redegimus villam Luzewiz in territorio Nisen sitam et villam Repniz apud castellum Scharphenberch constitutam cum fructibus et utilita- tibus vniuersis que nunc jnsunt vel jnesse poterunt jn futurum, ad vsus fratrum Misnensium dedimus jn perpetuum possidendas, jta tamen vt de redditibus vnius talenti quod in eisdem bonis dedimus eis gra- tis, anniuersarium nostrum singulis annis agant. Et ne quis nostrorum in posterum successorum Misnensis capituli in villis eisdem que ex donacione nostra ipsi 30 ecclesie tam racionabiliter accesserunt, occasione ali- 20 25 15 et Conradus filius ejus, Walpertus de Bischophiswerde, Wal- terus de Bischophisdorph. 13) Worganuiz. 14) Ludegerus Ca- merarius, Giselbertus de Nimitsen. 15) Dóbranuiz.
60 cofisdorf, Lambertus de Worganewiz 13), Andreas filius pincerne, Luthegerus camerarius 14), Gisilbertus de Nimitsez 15), Johannes cocus de Wurzin, Rudegerus sculthetus de Goltbach, Wernherus scultetus de Balde- 5 winesdorf, Harthungus de Dobranewiz 16) laici et alij quam plvres. (Aus zwei originalen auf pergament im Meissner stiftsarchive, an deren jedem das siegel des bischofs hängt. Die varianten sind dem zweiten schmäleren exemplare entnommen.) 10 XLV. Bruno II. bischof v. Meissen leiht vom capitel zu Meissen für die kaufgelder von Stolpen 168 mark. D. Misne, 18. October. XV. kal. Nov. 1227. Bruno secundus dei gracia Misnensis episcopus. Notum facimus tam presentibus quam futuris Christi fidelibus vniuersis, quod nos receptis a fratribus nostris, Misnensi capitulo C. LX. et VIII. marcas ar- genti, quas de consilio eorumdem in empcionem castelli nostri Stolpen redegimus villam Luzewiz in territorio Nisen sitam et villam Repniz apud castellum Scharphenberch constitutam cum fructibus et utilita- tibus vniuersis que nunc jnsunt vel jnesse poterunt jn futurum, ad vsus fratrum Misnensium dedimus jn perpetuum possidendas, jta tamen vt de redditibus vnius talenti quod in eisdem bonis dedimus eis gra- tis, anniuersarium nostrum singulis annis agant. Et ne quis nostrorum in posterum successorum Misnensis capituli in villis eisdem que ex donacione nostra ipsi 30 ecclesie tam racionabiliter accesserunt, occasione ali- 20 25 15 et Conradus filius ejus, Walpertus de Bischophiswerde, Wal- terus de Bischophisdorph. 13) Worganuiz. 14) Ludegerus Ca- merarius, Giselbertus de Nimitsen. 15) Dóbranuiz.
Strana 449
61 qua ualeat jmpedire auctoritate dei omnipotentis et nostra firmantes eisdem fratribus nostris pacem, pre- sentem jn paginam conscribi et sigilli nostri testimonio fecimus communiri. Data Misne XV° kal. Novembres, anno gracie M°CC°XXVII°, pontificatus nostri anno XX°. Huius rei testes sunt Heidenricus prepositus, Petrus decanus, Sifridus, Nicolaus prepositus Budesi- nensis, Heinricus de aquatico castro, Petrus, Cunradus prepositus Wrcinensis, Euerhardus de Heiniz, Albertus de Pretin, Albertus de Dobelin, Vlricus de Kurin scolasticus, Lambertus, magister Luotherus prepositus in Ozzek, Martinus de Mulberch, Hermannus de Liz- nik, canonici Misnenses. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem ziemlich erhaltenen siegel Bruno's.) 15 XLVI. Heinrich markgraf v. Meissen und Ostmark ge- nehmigt Otto und Bodo gebrüdern von llburg, die übergabe der villa Meinardiz an die kirche zu Mühlberg. D. 28. januar 1228. 20 In nomine domini amen. Henricus dei gracia Misnensis et orientalis marchio. Ne ea que fiunt sub tempore a lubrica hominum memoria letea aboleat oblivio facta scriptis commendantur et sigillorum mu- nimine roborantur. Inde est quod nos tam presen- 25 tibus quam futuris uolumus esse notum, qualiter fideles nostrj Otto et Bodo fratres de Ylburch, pe- tentes suppliciter et deuote quatinus eorum deuo- cionj quam circa ecclesiam in Moleberch conceperant, cui de suis tantum largirj uolebat facultatibus, ut de 30 parochiali ipsam facerent conuentualem, promptum et pronum preberemus assensum. Nos uero propter eorum interuentum minime denegandum, nec non pro
61 qua ualeat jmpedire auctoritate dei omnipotentis et nostra firmantes eisdem fratribus nostris pacem, pre- sentem jn paginam conscribi et sigilli nostri testimonio fecimus communiri. Data Misne XV° kal. Novembres, anno gracie M°CC°XXVII°, pontificatus nostri anno XX°. Huius rei testes sunt Heidenricus prepositus, Petrus decanus, Sifridus, Nicolaus prepositus Budesi- nensis, Heinricus de aquatico castro, Petrus, Cunradus prepositus Wrcinensis, Euerhardus de Heiniz, Albertus de Pretin, Albertus de Dobelin, Vlricus de Kurin scolasticus, Lambertus, magister Luotherus prepositus in Ozzek, Martinus de Mulberch, Hermannus de Liz- nik, canonici Misnenses. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit dem ziemlich erhaltenen siegel Bruno's.) 15 XLVI. Heinrich markgraf v. Meissen und Ostmark ge- nehmigt Otto und Bodo gebrüdern von llburg, die übergabe der villa Meinardiz an die kirche zu Mühlberg. D. 28. januar 1228. 20 In nomine domini amen. Henricus dei gracia Misnensis et orientalis marchio. Ne ea que fiunt sub tempore a lubrica hominum memoria letea aboleat oblivio facta scriptis commendantur et sigillorum mu- nimine roborantur. Inde est quod nos tam presen- 25 tibus quam futuris uolumus esse notum, qualiter fideles nostrj Otto et Bodo fratres de Ylburch, pe- tentes suppliciter et deuote quatinus eorum deuo- cionj quam circa ecclesiam in Moleberch conceperant, cui de suis tantum largirj uolebat facultatibus, ut de 30 parochiali ipsam facerent conuentualem, promptum et pronum preberemus assensum. Nos uero propter eorum interuentum minime denegandum, nec non pro
Strana 450
62 remedio patris nostri Th., quondam Misnensis mar- chionis, et de consensu Alberti ducis Saxonie nostri tutoris concessimus, ut uillam Meinardiz quam a nobis in feodo tenebant et insuper duo alodia eidem loco 5 jure perpetuo conferrentur. Preterea de bonis, que a nobis possident iure feodali usque ad redditus quinquaginta marcarum argenti de nostro et tutoris nostri consensu ipsi loco contulerunt, sicut perpetuis inibi temporibus congregacio deo ibi famulancium 10 iugiter deseruiant. Vt autem donacio nostra maneat semper firma, hanc inde scribi paginam et sigillo nostro iussimus roborari. Testes sunt Meinherus burc- grauius Misnensis, Heidenricus Misnensis prepositus, Fridericus de Turgowe, Vlricus de Pach, Heinricus 15 de Chorun, Heinricus dapifer, Heinricus marscalcus, Conradus kamerarius. Datum Burne in castro dapi- feri v. kal. febr. anno gracie M'CCXXVIII. (Aus dem originale No. 285. auf pergament im Dresden. geh. staatsarchive mit dem reitersiegel, welches ausser einigen be- 20 schädigten stellen der schrift, im ganzen wohlerhalten ist.) XLVII. 25 Papst Gregor befiehlt dem abte zur Celle das neugestiftete kloster st. Marienthal zu visitiren und es in den Cistercienserorden aufzunehmen. D. 23. juli 1235. Gregorius episcopus seruus seruorum dei, dilecto filio abbati Cellensi Cisterciensis ordinis salutem et apostolicam benediccionem. Cum carissima in Christo filia C. jllustris regina Boemie monasterium monia- 30 lium de valle sancte Marie Cisterciensis ordinis Mis- nensis diocesis in honore beate virginis de nouo con- struxerit et illud sufficienter dotauerit de propriis bonis suis, discretioni tue per apostolica scripta man- damus, quatinus ipsas singulis annis personaliter ui-
62 remedio patris nostri Th., quondam Misnensis mar- chionis, et de consensu Alberti ducis Saxonie nostri tutoris concessimus, ut uillam Meinardiz quam a nobis in feodo tenebant et insuper duo alodia eidem loco 5 jure perpetuo conferrentur. Preterea de bonis, que a nobis possident iure feodali usque ad redditus quinquaginta marcarum argenti de nostro et tutoris nostri consensu ipsi loco contulerunt, sicut perpetuis inibi temporibus congregacio deo ibi famulancium 10 iugiter deseruiant. Vt autem donacio nostra maneat semper firma, hanc inde scribi paginam et sigillo nostro iussimus roborari. Testes sunt Meinherus burc- grauius Misnensis, Heidenricus Misnensis prepositus, Fridericus de Turgowe, Vlricus de Pach, Heinricus 15 de Chorun, Heinricus dapifer, Heinricus marscalcus, Conradus kamerarius. Datum Burne in castro dapi- feri v. kal. febr. anno gracie M'CCXXVIII. (Aus dem originale No. 285. auf pergament im Dresden. geh. staatsarchive mit dem reitersiegel, welches ausser einigen be- 20 schädigten stellen der schrift, im ganzen wohlerhalten ist.) XLVII. 25 Papst Gregor befiehlt dem abte zur Celle das neugestiftete kloster st. Marienthal zu visitiren und es in den Cistercienserorden aufzunehmen. D. 23. juli 1235. Gregorius episcopus seruus seruorum dei, dilecto filio abbati Cellensi Cisterciensis ordinis salutem et apostolicam benediccionem. Cum carissima in Christo filia C. jllustris regina Boemie monasterium monia- 30 lium de valle sancte Marie Cisterciensis ordinis Mis- nensis diocesis in honore beate virginis de nouo con- struxerit et illud sufficienter dotauerit de propriis bonis suis, discretioni tue per apostolica scripta man- damus, quatinus ipsas singulis annis personaliter ui-
Strana 451
63 sitans, eas Cisterciensis ordinis institutis studeas in- formare. Datum Perusij III. jdus julij, pontificatus nostri anno nono. (Aus dem originale No. 327. auf pergament im k. sächs. geh. staatsarchive zu Dresden mit einer bleiernen bulle, auf der einen seite die aufschrift: GREGORIUS PP. (PAPA) VIII. Auf der anderen seite die beiden apostel Petrus und Paulus, in der mitte das kreuz.) 5 XLVIII. S. erzbischof v. Mainz befiehlt dem kapitel und 10 Siegfried v. Pegau, sämmtliche kirchen der diö- cese Meissen zu visitiren. D. 26. Sept. (VI. kal. octobr.) 1244. S. dej gracia sancte Maguntine sedis archiepis- copus, sacri jmperij per Germaniam archicancellarius 15 venerabili in Christo patri domino ....episcopo et di- lectis in Christo ... preposito ... decano et Sifredo de Pygauia canonico Misnensi salutem et sinceram in domino caritatem. Noueritis quod domini pape litteras recepimus in hec uerba. Innocentius episcopus seruus seruorum dej, venerabili fratri ... archiepiscopo Ma- guntinensi salutem et apostolicam benediccionem. Ro- manus pontifex pastoris magni vicarius, quem eccle- siarum omnium cure nexus obligat apostolice seruitutis, quia ne ecclesijs a se distantibus impendat sui mi- nisterij debitum prohibent interualla locorum, alios in messem dominicam comparatos compellitur euocare. Hinc est, quod cum status ecclesiarum in Magdebur- gensi prouincia multe deformacionis tribulis oppri- matur quos expedit falce apostolica resecari tibi de eius discretione confidimus in dicta prouincia uisita- cionis et reformacionis officium duximus committen- dum. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus continuatim commissam tibi sollicitudinem sie laudabiliter exequaris quod graciam sedis aposto- 35 20 25 30
63 sitans, eas Cisterciensis ordinis institutis studeas in- formare. Datum Perusij III. jdus julij, pontificatus nostri anno nono. (Aus dem originale No. 327. auf pergament im k. sächs. geh. staatsarchive zu Dresden mit einer bleiernen bulle, auf der einen seite die aufschrift: GREGORIUS PP. (PAPA) VIII. Auf der anderen seite die beiden apostel Petrus und Paulus, in der mitte das kreuz.) 5 XLVIII. S. erzbischof v. Mainz befiehlt dem kapitel und 10 Siegfried v. Pegau, sämmtliche kirchen der diö- cese Meissen zu visitiren. D. 26. Sept. (VI. kal. octobr.) 1244. S. dej gracia sancte Maguntine sedis archiepis- copus, sacri jmperij per Germaniam archicancellarius 15 venerabili in Christo patri domino ....episcopo et di- lectis in Christo ... preposito ... decano et Sifredo de Pygauia canonico Misnensi salutem et sinceram in domino caritatem. Noueritis quod domini pape litteras recepimus in hec uerba. Innocentius episcopus seruus seruorum dej, venerabili fratri ... archiepiscopo Ma- guntinensi salutem et apostolicam benediccionem. Ro- manus pontifex pastoris magni vicarius, quem eccle- siarum omnium cure nexus obligat apostolice seruitutis, quia ne ecclesijs a se distantibus impendat sui mi- nisterij debitum prohibent interualla locorum, alios in messem dominicam comparatos compellitur euocare. Hinc est, quod cum status ecclesiarum in Magdebur- gensi prouincia multe deformacionis tribulis oppri- matur quos expedit falce apostolica resecari tibi de eius discretione confidimus in dicta prouincia uisita- cionis et reformacionis officium duximus committen- dum. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta mandamus continuatim commissam tibi sollicitudinem sie laudabiliter exequaris quod graciam sedis aposto- 35 20 25 30
Strana 452
64 lice de bono in melius ualeas promereri, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo. Datum Lateranensi (palatio) V. kalend. Maji, pontificatus nostri anno primo. Cum igitur non 5 possimus loca singula personaliter uisitare, negocijs ecclesie impediti plenam gerentes de uestra discre- tione fiduciam, qua fungimur nobis auctoritate, man- damus continuatim uniuersas ecclesias conuentuales tam regulares quam et seculares et archidiaconatus Misnensis ciuitatis et diocesis uice nostra uisitare curetis sollicicius perquirentes que et ecclesiarum et personarum canonicum statum deformant, maioribus autem nostre correctioni seruatis, alia reformetis, sicut deo uelitis de hoc reddere racionem, ceterum pro- 15 curaciones nobis debitas per uos congrue taxatas a predictis ecclesijs et clero nichilominus expectatis, contradictores per censuram ecclesiasticam compes- cendo. Datum Prage, VI. kal. Octobr., anno domini millesimo ce'xLIV°., pontificatus nostri anno quinto- 20 decimo. 10 (Aus dem originale No. 406. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, ohne siegel.) XLIX. König Wenzel von Böhmen schenkt dem stifte 25 Meissen das castrum Lesne. D. Camich, 22. sept. (X. kal. Octobr.) 1247. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Wenz- laus dei gracia Bohemorum rex quartus omnibus pre- sentem litteram inspecturis salutem et omne bonum. 30 Que diuine pietatis affectu sanctis locis beneficia con- feruntur, firma debent stabilitate constitui et nulla intencione in posterum reuocari. Hinc est quod uni- uersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris uolumus notum esse, quod nos pro remedio anime
64 lice de bono in melius ualeas promereri, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo. Datum Lateranensi (palatio) V. kalend. Maji, pontificatus nostri anno primo. Cum igitur non 5 possimus loca singula personaliter uisitare, negocijs ecclesie impediti plenam gerentes de uestra discre- tione fiduciam, qua fungimur nobis auctoritate, man- damus continuatim uniuersas ecclesias conuentuales tam regulares quam et seculares et archidiaconatus Misnensis ciuitatis et diocesis uice nostra uisitare curetis sollicicius perquirentes que et ecclesiarum et personarum canonicum statum deformant, maioribus autem nostre correctioni seruatis, alia reformetis, sicut deo uelitis de hoc reddere racionem, ceterum pro- 15 curaciones nobis debitas per uos congrue taxatas a predictis ecclesijs et clero nichilominus expectatis, contradictores per censuram ecclesiasticam compes- cendo. Datum Prage, VI. kal. Octobr., anno domini millesimo ce'xLIV°., pontificatus nostri anno quinto- 20 decimo. 10 (Aus dem originale No. 406. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, ohne siegel.) XLIX. König Wenzel von Böhmen schenkt dem stifte 25 Meissen das castrum Lesne. D. Camich, 22. sept. (X. kal. Octobr.) 1247. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Wenz- laus dei gracia Bohemorum rex quartus omnibus pre- sentem litteram inspecturis salutem et omne bonum. 30 Que diuine pietatis affectu sanctis locis beneficia con- feruntur, firma debent stabilitate constitui et nulla intencione in posterum reuocari. Hinc est quod uni- uersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris uolumus notum esse, quod nos pro remedio anime
Strana 453
65 patris nostri Othakari regis Bohemorum ac pro re- medio anime dilecti filii nostri Wathzlai, nec non ad peticionem dilecte sororis nostre Agnetis, castrum in Lesne cuius proprietatem cum omnibus attinentiis suis ac villis adiacentibus uniuersis Misnensi ecclesie re- congnoscimus pertinere, uenerabili domno Conrado Misnensi episcopo ac sue ecclesie dimisimus pleno iure auctoritate nostra regia pacem firmantes ecclesie prenotate, et districtius inhibentes, ne quis ipsam in eodem castro et suis possessionibus molestet aliqua- tenus aut perturbet. Vt autem hec donacio rata maneat in futurum presentem paginam desuper con- scribi fecimus et sigilli nostri munimine roborarj. Da- tum in Camich per manum Herbordi curie nostre notarij anno domini M°CC°XLVII°, Ix. kal. octobr., jn- 15 dictione quinta. 5 10 (Aus dem originale No. 450. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, mit einem siegel mit rücksiegel. Das rücksiegel zeigt den heiligen Wenzel auf dem throne sitzend, in der rechten die fahne, in der linken den schild mit dem adler. Umschrift: †. SANCTVS. WENCEZLAUS BOEMORUm DUX. — Das vordersiegel zeigt den könig Wenzel auf einem zierlichen throne in der linken den reichsapfel, in der rechten den scepter haltend, mit der umschrift: PAX REGJS WENCESLAJ JN MANU SANCTI WENCEZLAUJ.) 20 25 L. Schutz- und trutzbündniss des Herzogs Heinrich von Polen mit markgraf Heinrich v. Meissen. D. Misne, 20. april (XII. kal. maji) 1249. Nos Heinricus dei gracia dux Polonie, recognoscimus 30 et tenore presencium publice protestamur, quod cum Heinrico marchione Misnensi concordauimus in hunc modum. Quod nobis contra fratrem nostrum astabit et nunquam concordabit cum ipso, nisi hec fuerit de nostra consciencia et eius voluntate et nec nos hec 35 Cod. dipl. Lus. sup. II. 9
65 patris nostri Othakari regis Bohemorum ac pro re- medio anime dilecti filii nostri Wathzlai, nec non ad peticionem dilecte sororis nostre Agnetis, castrum in Lesne cuius proprietatem cum omnibus attinentiis suis ac villis adiacentibus uniuersis Misnensi ecclesie re- congnoscimus pertinere, uenerabili domno Conrado Misnensi episcopo ac sue ecclesie dimisimus pleno iure auctoritate nostra regia pacem firmantes ecclesie prenotate, et districtius inhibentes, ne quis ipsam in eodem castro et suis possessionibus molestet aliqua- tenus aut perturbet. Vt autem hec donacio rata maneat in futurum presentem paginam desuper con- scribi fecimus et sigilli nostri munimine roborarj. Da- tum in Camich per manum Herbordi curie nostre notarij anno domini M°CC°XLVII°, Ix. kal. octobr., jn- 15 dictione quinta. 5 10 (Aus dem originale No. 450. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, mit einem siegel mit rücksiegel. Das rücksiegel zeigt den heiligen Wenzel auf dem throne sitzend, in der rechten die fahne, in der linken den schild mit dem adler. Umschrift: †. SANCTVS. WENCEZLAUS BOEMORUm DUX. — Das vordersiegel zeigt den könig Wenzel auf einem zierlichen throne in der linken den reichsapfel, in der rechten den scepter haltend, mit der umschrift: PAX REGJS WENCESLAJ JN MANU SANCTI WENCEZLAUJ.) 20 25 L. Schutz- und trutzbündniss des Herzogs Heinrich von Polen mit markgraf Heinrich v. Meissen. D. Misne, 20. april (XII. kal. maji) 1249. Nos Heinricus dei gracia dux Polonie, recognoscimus 30 et tenore presencium publice protestamur, quod cum Heinrico marchione Misnensi concordauimus in hunc modum. Quod nobis contra fratrem nostrum astabit et nunquam concordabit cum ipso, nisi hec fuerit de nostra consciencia et eius voluntate et nec nos hec 35 Cod. dipl. Lus. sup. II. 9
Strana 454
66 sine sua voluntate aliquatenus faciemus. Si autem inter nos et fratrum nostrum secundum consilium hominum suorum et nostrorum concordiam poterit ordinare, in hec nos suam sequeremur per omnia voluntatem. Et si non posset nos per amicitiam ali- quatenus concordare, nos iuuabit ut terram fratris nostri recuperare possimus. Qua recuperata, ipsi marchioni presentabimus Croznam civitatem et castrum et terram ad Croznam pertinentem, uel totam terram 10 inter Quissam et Poberam vsque ad siluam que est inter Lewinberc et Neuenburc super Quissam, que silua protenditur usque ad montes Boemie. Et hec in opcione sua existet, quam ex hiis duabus terris eligere affectabit. Promisimus insuper marchioni eidem, 15 quod centum et quinquaginta marcas auri, vel in estimacione tantum argenti Misnensis ponderis, ei soluemus medietatem in octaua pentecostes et aliam medietatem in festo Johannis baptiste. Idcirco idem nobis promisit, quod singulis annis cum expedicione 20 sua terram semel intrabit personaliter fratris nostri, secundum quod nobis et eidem videbitur expedire, nisi legitima causa ipsum excuset. Tunc enim homi- nes suos mittet. Et hec nobis in auxilium faciet, dum modo a nobis sex septimanis anni commonitus habea- 25 tur. Ipsi autem et suis quamdiu ibidem fuerint, ex- pensas ministrabimus integraliter ac perfecte. Preterea idem marchio nobis tenebit sexaginta armatos, interim quod praelium nostrum durat, in marchia Lusicensi, uel in Zarowe, secundum quod nobis magis vtile 30 fuerit et acceptum. Si uero fratri nostro B. de terra Teutonie vltra ducentos armatos in auxilium venirent, idem marchio armatos totidem nobis mittet, vt terram nostram defensare possimus. Et si aliquis princeps Teutonie cum potencia contra nos veniret, idem marchio 35 ad defensionem intrabit personaliter terram nostram, nisi ipsum legitima causa excuset, et tunc homines suos mittet, vt eandem terram nostram suo possimus auxilio defensare. Si autem pauciores quam ducenti eidem fratri nostro in auxilium venirent, marchio 40 illos homines quos in confinio habet Polonie, in sub- sidium nobis mittet. Preterea castrum Scidelowe ipsi 5
66 sine sua voluntate aliquatenus faciemus. Si autem inter nos et fratrum nostrum secundum consilium hominum suorum et nostrorum concordiam poterit ordinare, in hec nos suam sequeremur per omnia voluntatem. Et si non posset nos per amicitiam ali- quatenus concordare, nos iuuabit ut terram fratris nostri recuperare possimus. Qua recuperata, ipsi marchioni presentabimus Croznam civitatem et castrum et terram ad Croznam pertinentem, uel totam terram 10 inter Quissam et Poberam vsque ad siluam que est inter Lewinberc et Neuenburc super Quissam, que silua protenditur usque ad montes Boemie. Et hec in opcione sua existet, quam ex hiis duabus terris eligere affectabit. Promisimus insuper marchioni eidem, 15 quod centum et quinquaginta marcas auri, vel in estimacione tantum argenti Misnensis ponderis, ei soluemus medietatem in octaua pentecostes et aliam medietatem in festo Johannis baptiste. Idcirco idem nobis promisit, quod singulis annis cum expedicione 20 sua terram semel intrabit personaliter fratris nostri, secundum quod nobis et eidem videbitur expedire, nisi legitima causa ipsum excuset. Tunc enim homi- nes suos mittet. Et hec nobis in auxilium faciet, dum modo a nobis sex septimanis anni commonitus habea- 25 tur. Ipsi autem et suis quamdiu ibidem fuerint, ex- pensas ministrabimus integraliter ac perfecte. Preterea idem marchio nobis tenebit sexaginta armatos, interim quod praelium nostrum durat, in marchia Lusicensi, uel in Zarowe, secundum quod nobis magis vtile 30 fuerit et acceptum. Si uero fratri nostro B. de terra Teutonie vltra ducentos armatos in auxilium venirent, idem marchio armatos totidem nobis mittet, vt terram nostram defensare possimus. Et si aliquis princeps Teutonie cum potencia contra nos veniret, idem marchio 35 ad defensionem intrabit personaliter terram nostram, nisi ipsum legitima causa excuset, et tunc homines suos mittet, vt eandem terram nostram suo possimus auxilio defensare. Si autem pauciores quam ducenti eidem fratri nostro in auxilium venirent, marchio 40 illos homines quos in confinio habet Polonie, in sub- sidium nobis mittet. Preterea castrum Scidelowe ipsi 5
Strana 455
67 marchioni presentabimus ante festum beati Johannis baptiste. Quod si non faceremus, trecentas marcas argenti Misnensis ponderis ei in festo Michaelis sol- uemus. Si vero castrum Scidelowe per se optineret et per amiciciam ab Andrea, qui nunc idem possidet, haberet, tunc nos eidem Andree et suis seruis restau- rum in bonis nostris propriis in feodo triginta duarum marcarum faciemus, quod feodum iam a dicto mar- chione iure optinent feodali. Et nihilominus nos eidem marchioni trecentas marcas solvemus. Preterea nullus ministerialis uel vasallus marchionis ipsius, contra nos dicto fratri nostro astabit. Quod si fieret, marchio erit inimicus illius, sicut nos fuimus atque sumus. Datum Misne, anno domini M.°CC°XLIX°., XII. kalend. Maji, septime jndictionis. 5 10 15 (Aus dem originale No. 471. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit einem schön erhaltenen siegel an grünseidener schnur. Dasselbe stellt den im waffenrocke befind- lichen geharnischten herzog, in der rechten hand die lanze mit dem fahnenschilde, auf welchem der adler, in der linken den schild mit dem adler haltend, dar. Das von langem haar umwallte haupt des fürsten ist unbedeckt. Umschrift: † HENRJCVS DEJ GRA- CJA DVX ZLESIE.) 20 LI. König Wenzel von Böhmen weist dem kapitel 25 zu Wissegrad in Prag die streitigen orte Misle- witz und Cupsits im gau Budissin zu. D. Bu- dissin (VII. jd. junii), 7. juni 1249. Wencezlaus dei gracia quartus Boemie rex, vni- 30 uersis prefatas litteras inspecturis salutem in domino. Vniuersitati uestre tenore presencium innotescat, quod cum Fridericus de Boric super uillis Misseslewits et Cupsyts ad ius et proprietatem Wissegradensis pre- positure pertinentibus coram nobis in forma iudicij 35 9 *
67 marchioni presentabimus ante festum beati Johannis baptiste. Quod si non faceremus, trecentas marcas argenti Misnensis ponderis ei in festo Michaelis sol- uemus. Si vero castrum Scidelowe per se optineret et per amiciciam ab Andrea, qui nunc idem possidet, haberet, tunc nos eidem Andree et suis seruis restau- rum in bonis nostris propriis in feodo triginta duarum marcarum faciemus, quod feodum iam a dicto mar- chione iure optinent feodali. Et nihilominus nos eidem marchioni trecentas marcas solvemus. Preterea nullus ministerialis uel vasallus marchionis ipsius, contra nos dicto fratri nostro astabit. Quod si fieret, marchio erit inimicus illius, sicut nos fuimus atque sumus. Datum Misne, anno domini M.°CC°XLIX°., XII. kalend. Maji, septime jndictionis. 5 10 15 (Aus dem originale No. 471. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit einem schön erhaltenen siegel an grünseidener schnur. Dasselbe stellt den im waffenrocke befind- lichen geharnischten herzog, in der rechten hand die lanze mit dem fahnenschilde, auf welchem der adler, in der linken den schild mit dem adler haltend, dar. Das von langem haar umwallte haupt des fürsten ist unbedeckt. Umschrift: † HENRJCVS DEJ GRA- CJA DVX ZLESIE.) 20 LI. König Wenzel von Böhmen weist dem kapitel 25 zu Wissegrad in Prag die streitigen orte Misle- witz und Cupsits im gau Budissin zu. D. Bu- dissin (VII. jd. junii), 7. juni 1249. Wencezlaus dei gracia quartus Boemie rex, vni- 30 uersis prefatas litteras inspecturis salutem in domino. Vniuersitati uestre tenore presencium innotescat, quod cum Fridericus de Boric super uillis Misseslewits et Cupsyts ad ius et proprietatem Wissegradensis pre- positure pertinentibus coram nobis in forma iudicij 35 9 *
Strana 456
68 contra bone memorie Arnoldum Wissegradensis ecclesie prepositum mouisset questionem, dicens eas ad se pertinere, nos uisis et auditis rationibus allegacionibus et probacionibus parcium, quia nobis plene constitit, quod prefate uille ad ius et proprietatem Wissegra- densis prepositure pertinebant, pleno iure, presiden- tes in Budissin cum vniuersis terre baronibus et no- bilibus sicut moris est iudicio generali easdem uillas sententialiter adiudicauimus, cognitis euidencius cause 10 meritis preposito et prepositure memoratis. In cuius rei publicum testimonium, ne tractu temporis quod sollempniter actum est ualeat in dubium reuocari pre- sentes concedimus litteris sigillorum nostrorum mu- nimine roboratas. Actum in Budissin. Datum per 15 manum Herbordi curie nostre notarij, anno domini M°CC XL° nono, vn°. jdus junij. 5 (Aus dem originale No. 473. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, mit dem bekannten siegel des königs und einem rücksiegel. Das siegel ist nur zur hälfte erhalten.) 20 LII. 25 Die bischöfe Dietrich von Naumburg und Hein- rich v. Merseburg bezeugen den brief Otto I. über die stiftung der Meissner kirche vom jahre 948 gesehen zu haben. D. Merseburch, 2. april (IV. Non. April.) 1250. Nos dei gracia Theodericus Nvenburgensis et H. Merseburgensis episcopi, vniuersis hanc paginam in- specturis salutem in omnium saluatore. Priuilegium diue memorie Ottonis magni jmperatoris augusti, fun- 30 datoris Misnensis ecclesie non cancellatum, non ab- olitum nec in aliqua sui parte uiciatum vidimus et legimus in hec verba*). Quia uero propter uiarum *) Folgt der stiftungsbrief wörtlich wie oben, daher er weggelassen ist.
68 contra bone memorie Arnoldum Wissegradensis ecclesie prepositum mouisset questionem, dicens eas ad se pertinere, nos uisis et auditis rationibus allegacionibus et probacionibus parcium, quia nobis plene constitit, quod prefate uille ad ius et proprietatem Wissegra- densis prepositure pertinebant, pleno iure, presiden- tes in Budissin cum vniuersis terre baronibus et no- bilibus sicut moris est iudicio generali easdem uillas sententialiter adiudicauimus, cognitis euidencius cause 10 meritis preposito et prepositure memoratis. In cuius rei publicum testimonium, ne tractu temporis quod sollempniter actum est ualeat in dubium reuocari pre- sentes concedimus litteris sigillorum nostrorum mu- nimine roboratas. Actum in Budissin. Datum per 15 manum Herbordi curie nostre notarij, anno domini M°CC XL° nono, vn°. jdus junij. 5 (Aus dem originale No. 473. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, mit dem bekannten siegel des königs und einem rücksiegel. Das siegel ist nur zur hälfte erhalten.) 20 LII. 25 Die bischöfe Dietrich von Naumburg und Hein- rich v. Merseburg bezeugen den brief Otto I. über die stiftung der Meissner kirche vom jahre 948 gesehen zu haben. D. Merseburch, 2. april (IV. Non. April.) 1250. Nos dei gracia Theodericus Nvenburgensis et H. Merseburgensis episcopi, vniuersis hanc paginam in- specturis salutem in omnium saluatore. Priuilegium diue memorie Ottonis magni jmperatoris augusti, fun- 30 datoris Misnensis ecclesie non cancellatum, non ab- olitum nec in aliqua sui parte uiciatum vidimus et legimus in hec verba*). Quia uero propter uiarum *) Folgt der stiftungsbrief wörtlich wie oben, daher er weggelassen ist.
Strana 457
69 discrimina et malum statum terre ipsum originale ducere non est tutum, ut eidem adhiberi ualeat plena fides presentem paginam sigillorum nostrorum muni- mine duximus roborandam. Datum Merseburch anno domini M'CCol., Iv°. nonas aprilis pontificatus nostri 5 anno quinto. (Aus dem auf linien sehr schön geschriebenen originale auf pergament No. 5. im k. geh. staatsarchive zu Dresden mit zwei an grauseidener schnur hängenden siegeln in grünem wachse. Das erste derselben zeigt einen sitzenden bischof, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken hand. Umschrift: † THEODERJ- CVS DEJ GRACJA NVENBVRGENSJS EPJSCOPVS †. Das zweite zeigt einen stehenden bischof, den krummstab in der linken, die rechte hand und die beiden mittelsten finger erhoben. Um- schriſt noch zu lesen: HEJNRJCVS DEJ GRACJA MERSEBVRC ECCE. EPS. Auf dem raume vor den siegeln steht von neuerer hand: Jndictione XI. Auf der rückseite des pergaments von einer hand des XIV. sec.: Transsumptum priuilegij diue memorie Ottonis secundi jmperatoris et fundatoris ecclesie . . . 10 15 LIII. 20 Die bischöfe Theoderich v. Naumburg und Hein- rich von Merseburg geben ein vidimus des briefes könig Otto's d. d. VIII. Jd. decembr. 996. Merse- burch, IV. Non. April. 1250. Nos dei gracia Theodericus Nvenburgensis et H. Mersburgensis episcopi, vniuersis hanc paginam in- 25 specturis salutem in omnium saluatore. Priuilegium felicis recordacionis Ottonis magni regis, fundatoris Misnensis ecclesie non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vidimus et legimus in hec verba. (Chrisma. In nomine — Franconofurt feliciter amen.) *) 30 *) Der von uns verglichene wortlaut stimmt überein, weshalb wir die urkunde nicht nochmals inseriren.
69 discrimina et malum statum terre ipsum originale ducere non est tutum, ut eidem adhiberi ualeat plena fides presentem paginam sigillorum nostrorum muni- mine duximus roborandam. Datum Merseburch anno domini M'CCol., Iv°. nonas aprilis pontificatus nostri 5 anno quinto. (Aus dem auf linien sehr schön geschriebenen originale auf pergament No. 5. im k. geh. staatsarchive zu Dresden mit zwei an grauseidener schnur hängenden siegeln in grünem wachse. Das erste derselben zeigt einen sitzenden bischof, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken hand. Umschrift: † THEODERJ- CVS DEJ GRACJA NVENBVRGENSJS EPJSCOPVS †. Das zweite zeigt einen stehenden bischof, den krummstab in der linken, die rechte hand und die beiden mittelsten finger erhoben. Um- schriſt noch zu lesen: HEJNRJCVS DEJ GRACJA MERSEBVRC ECCE. EPS. Auf dem raume vor den siegeln steht von neuerer hand: Jndictione XI. Auf der rückseite des pergaments von einer hand des XIV. sec.: Transsumptum priuilegij diue memorie Ottonis secundi jmperatoris et fundatoris ecclesie . . . 10 15 LIII. 20 Die bischöfe Theoderich v. Naumburg und Hein- rich von Merseburg geben ein vidimus des briefes könig Otto's d. d. VIII. Jd. decembr. 996. Merse- burch, IV. Non. April. 1250. Nos dei gracia Theodericus Nvenburgensis et H. Mersburgensis episcopi, vniuersis hanc paginam in- 25 specturis salutem in omnium saluatore. Priuilegium felicis recordacionis Ottonis magni regis, fundatoris Misnensis ecclesie non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vidimus et legimus in hec verba. (Chrisma. In nomine — Franconofurt feliciter amen.) *) 30 *) Der von uns verglichene wortlaut stimmt überein, weshalb wir die urkunde nicht nochmals inseriren.
Strana 458
70 Quia uero propter uiarum discrimina et malum statum terre ipsum originale ducere non est tutum, ut eidem adhiberi valeat plena fides presentem pa- ginam sigillorum nostrorum munimine duximus robo- 5 randam. Datum Merseburhe anno domini M°CC°L, IIj° Non. April., pontificatus nostri anno qvinto. (Aus dem originale auf pergament No. 14. im k. s. staats- archive zu Dresden mit den beiden schon oben beschriebenen sie- geln der bischöfe.) 10 LIV. Einigung Heinrich’s markgrafen mit Conrad bi- schof von Meissen, über verschiedene streitige puncte, den decem in der mark Lusiz, die ge- richtsbarkeit, die strassenrichtung, die steuer- 15 freiheit der geistlichen in der Meissner diöcese betreffend etc. D. Misne, 22. Mai (XI. kal. junii) 1252. Nos Henricus dei gracia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringorum lantgrauius et Saxonie comes 20 palatinus vniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris hanc paginam inspecturis, salutem eter- nam. Cum honorem et profectum Misnensis ecclesie ob salutem ac remedium anime nostre, patris et ma- tris nostre ac parentum nostrorum sincera fide et 25 omni deuocioni promouere uelimus, secundum omne posse desuper nobis datum, dilecto compatri nostro domino Conrado Misnensi episcopo suis successoribus et ecclesie Misnensi, omnia iura super decimis pre- dialibus marchie Lusicensis, primum et principialiter 30 a nostris bonis recipiendis admittimus libere ac solute, consentientes ut et alij possessores intra dictam mar- chiam teneantur ad idem. Volumus etiam ac libera- liter consentimus quod de marchia Misnensi decime secundum terre consuetudinem persoluantur. Similiter
70 Quia uero propter uiarum discrimina et malum statum terre ipsum originale ducere non est tutum, ut eidem adhiberi valeat plena fides presentem pa- ginam sigillorum nostrorum munimine duximus robo- 5 randam. Datum Merseburhe anno domini M°CC°L, IIj° Non. April., pontificatus nostri anno qvinto. (Aus dem originale auf pergament No. 14. im k. s. staats- archive zu Dresden mit den beiden schon oben beschriebenen sie- geln der bischöfe.) 10 LIV. Einigung Heinrich’s markgrafen mit Conrad bi- schof von Meissen, über verschiedene streitige puncte, den decem in der mark Lusiz, die ge- richtsbarkeit, die strassenrichtung, die steuer- 15 freiheit der geistlichen in der Meissner diöcese betreffend etc. D. Misne, 22. Mai (XI. kal. junii) 1252. Nos Henricus dei gracia Misnensis et Orientalis marchio, Thuringorum lantgrauius et Saxonie comes 20 palatinus vniuersis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris hanc paginam inspecturis, salutem eter- nam. Cum honorem et profectum Misnensis ecclesie ob salutem ac remedium anime nostre, patris et ma- tris nostre ac parentum nostrorum sincera fide et 25 omni deuocioni promouere uelimus, secundum omne posse desuper nobis datum, dilecto compatri nostro domino Conrado Misnensi episcopo suis successoribus et ecclesie Misnensi, omnia iura super decimis pre- dialibus marchie Lusicensis, primum et principialiter 30 a nostris bonis recipiendis admittimus libere ac solute, consentientes ut et alij possessores intra dictam mar- chiam teneantur ad idem. Volumus etiam ac libera- liter consentimus quod de marchia Misnensi decime secundum terre consuetudinem persoluantur. Similiter
Strana 459
71 libertates ct condiciones canonicorum Misnensium, religiosorum claustralium et tocius cleri Misnensis dyocesis per nos et per nostros volumus inuiolabiliter obseruari. Nullas eciam exacciones uel peticiones faciemus aliquatenus in homines domini Misnensis episcopi et homines canonicorum Misnensium seu ho- mines claustralium uel secularium clericorum in Mis- nensi dyocesi constitutos nec eciam servicia requi- remus. Ceterum stratam regiam et thelonia secundum consuetudinem antiquam seruari statuimus episcopo et suis hominibus ac ecclesie memorate. Preterea consentimus ut sedes synodales in ciuitatibus opidis et villis tam archidiaconi quam archipresbyteri exer- ceant prout consuetum fuerit atque iustum. Item si aliqui canonici clerici uel claustrales seu homines Misnensis ecclesie aliqua emerint ad sustentacionem ipsorum, quod in hiis ab iis nullum theloneum requi- ratur. Item si aliquis a domino episcopo a suis pre- latis seu per alios fuerit excommunicationis sentencia innodatus et in Misnensi dyocesi denunciatus, volumus 20 quod ille a nobis et a nostris in nostra curia euitetur, ita quod circa eum nulla communio habeatur. Item in iurisdiccione sua circa Ztolp et alibi ipsum nolumus impediri. Preterea nolumus quod clerici Misnensis dyocesis coram nobis uel nostris iudicibus conuenian- 25 tur, inpignorentur uel ad iudicia secularia pertrahantur, et si aliqua predictorum a nobis uel a nostris non fuerint obseruata, vel etiam pretermissa, illa nobis debent intimari, ut que obmissa fuerint, efficaciter compleantur et que seruata non fuerint, secundum 30 quod expedit, obseruentur. Vt igitur omnia predicta circa episcopum et Misnensem ecclesiam a nobis et a nostris heredibus inuiolabiliter obseruentur, pre- sentem paginam desuper conscribi fecimus et sigilli nostri nunimine roborari. Petiuimus eciam ad confir- macionem huius facti, sigilla venerabilium dominorum Magdeburgensis archiepiscopi et Nuwenburgensis et Merseburgensis episcoporum huic priuilegio applicari. Datum Misne anno domini M°CC°LIj°, XI. kal. junij, in- diccione decima. Huic facto interfuerunt dominus 40 Theodericus episcopus Nuwenburgensis, Heinricus 5 10 15 35
71 libertates ct condiciones canonicorum Misnensium, religiosorum claustralium et tocius cleri Misnensis dyocesis per nos et per nostros volumus inuiolabiliter obseruari. Nullas eciam exacciones uel peticiones faciemus aliquatenus in homines domini Misnensis episcopi et homines canonicorum Misnensium seu ho- mines claustralium uel secularium clericorum in Mis- nensi dyocesi constitutos nec eciam servicia requi- remus. Ceterum stratam regiam et thelonia secundum consuetudinem antiquam seruari statuimus episcopo et suis hominibus ac ecclesie memorate. Preterea consentimus ut sedes synodales in ciuitatibus opidis et villis tam archidiaconi quam archipresbyteri exer- ceant prout consuetum fuerit atque iustum. Item si aliqui canonici clerici uel claustrales seu homines Misnensis ecclesie aliqua emerint ad sustentacionem ipsorum, quod in hiis ab iis nullum theloneum requi- ratur. Item si aliquis a domino episcopo a suis pre- latis seu per alios fuerit excommunicationis sentencia innodatus et in Misnensi dyocesi denunciatus, volumus 20 quod ille a nobis et a nostris in nostra curia euitetur, ita quod circa eum nulla communio habeatur. Item in iurisdiccione sua circa Ztolp et alibi ipsum nolumus impediri. Preterea nolumus quod clerici Misnensis dyocesis coram nobis uel nostris iudicibus conuenian- 25 tur, inpignorentur uel ad iudicia secularia pertrahantur, et si aliqua predictorum a nobis uel a nostris non fuerint obseruata, vel etiam pretermissa, illa nobis debent intimari, ut que obmissa fuerint, efficaciter compleantur et que seruata non fuerint, secundum 30 quod expedit, obseruentur. Vt igitur omnia predicta circa episcopum et Misnensem ecclesiam a nobis et a nostris heredibus inuiolabiliter obseruentur, pre- sentem paginam desuper conscribi fecimus et sigilli nostri nunimine roborari. Petiuimus eciam ad confir- macionem huius facti, sigilla venerabilium dominorum Magdeburgensis archiepiscopi et Nuwenburgensis et Merseburgensis episcoporum huic priuilegio applicari. Datum Misne anno domini M°CC°LIj°, XI. kal. junij, in- diccione decima. Huic facto interfuerunt dominus 40 Theodericus episcopus Nuwenburgensis, Heinricus 5 10 15 35
Strana 460
72 5 Misnensis ecclesie prepositus frater noster, Wernherus de Kirhcberc prepositus, Otto de Vipehc, Magdebur- genses canonici, Johannes prior fratrum predicatorum in Lipze, Gozwinus prior fratrum predicatorum in Magdeburc, Heinricus lector fratrum minorum in Magde- burc, Meinherus burggrauius de Misne, Albertus burg- grauius de Dewin, comes Albertus de Rauenswalde, Albertus burggrauius de Liznik, Rudolphus miles de Luppe et alij quam plures. 10 15 (Aus dem originale No. 508. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit vier siegeln. Das reitersiegel Heinrich's des erlauchten ist an der unteren hälfte fast ganz zerbrochen. Das zweite zeigt einen sitzenden bischof, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend. Umschrift: † WJLBRANDVS DEJ GRACJA MACDEBVRG. ECCLES. ARCHJEPC. Die anderen bei- den siegel zeigen ebenfalls bischöfe, den Naumburger in sitzender, den Merseburger in stehender haltung. Bei Calles series episc. Misnens. p. 176 ist der inhalt angegeben.) LV. 20 Bischof Conrad von Meissen befiehlt dem erz- priester zu Torgau die wegen seines vertrages mit markgraf Heinrich dem erlauchten bezüg- lich der mark Lusitz nothigen schritte. D. Mag- deburch, 8. juni 1252. 25 Conradus dei gracia Misnensis episcopus H. archi- presbytero de Torgowe salutem in domino. Signifi- camus uobis quod dominus marchio Misnensis nunc, quando concordauimus cum ipso, suum consensum adhibuit, ut in terra Lusacie ueras reciperemus de- 30 cimas prediales. Vnde uobis mandamus districte pre- cipientes, quatenus a uestris parrochialibus omnibus ueras decimas requiratis, jnjungentes nihilominus vobis subiectis clericis vniuersis, ut et ipsi eorum parrochia- libus demandent, vt nobis decimas nostras soluant ne
72 5 Misnensis ecclesie prepositus frater noster, Wernherus de Kirhcberc prepositus, Otto de Vipehc, Magdebur- genses canonici, Johannes prior fratrum predicatorum in Lipze, Gozwinus prior fratrum predicatorum in Magdeburc, Heinricus lector fratrum minorum in Magde- burc, Meinherus burggrauius de Misne, Albertus burg- grauius de Dewin, comes Albertus de Rauenswalde, Albertus burggrauius de Liznik, Rudolphus miles de Luppe et alij quam plures. 10 15 (Aus dem originale No. 508. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit vier siegeln. Das reitersiegel Heinrich's des erlauchten ist an der unteren hälfte fast ganz zerbrochen. Das zweite zeigt einen sitzenden bischof, in der rechten den krummstab, in der linken ein buch haltend. Umschrift: † WJLBRANDVS DEJ GRACJA MACDEBVRG. ECCLES. ARCHJEPC. Die anderen bei- den siegel zeigen ebenfalls bischöfe, den Naumburger in sitzender, den Merseburger in stehender haltung. Bei Calles series episc. Misnens. p. 176 ist der inhalt angegeben.) LV. 20 Bischof Conrad von Meissen befiehlt dem erz- priester zu Torgau die wegen seines vertrages mit markgraf Heinrich dem erlauchten bezüg- lich der mark Lusitz nothigen schritte. D. Mag- deburch, 8. juni 1252. 25 Conradus dei gracia Misnensis episcopus H. archi- presbytero de Torgowe salutem in domino. Signifi- camus uobis quod dominus marchio Misnensis nunc, quando concordauimus cum ipso, suum consensum adhibuit, ut in terra Lusacie ueras reciperemus de- 30 cimas prediales. Vnde uobis mandamus districte pre- cipientes, quatenus a uestris parrochialibus omnibus ueras decimas requiratis, jnjungentes nihilominus vobis subiectis clericis vniuersis, ut et ipsi eorum parrochia- libus demandent, vt nobis decimas nostras soluant ne
Strana 461
73 contra eos, licet inuiti, jure ecclesiastico procedere com- pellamur. Datum Magdeburch anno domini M°CC°L II°, jdus junii pontificatus nostri anno vn°. (Aus dem originale No. 310. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden, ohne siegel.) LVI. Otto und Heinrich bischöfe von Brandenburg und Havelberg geben ein transsumpt des ver- trages sub No. LIV. vom jahre 1252. Reuerendo in Christo patri et domino suo Hu- 10 goni titulo sancte Sabine presbytero cardinali aposto- lice sedis Iegato, nos dei gracia Otto Brandenburgensis et Henricus Hauelbergensis episcopi subieccionem et reuerenciam tam debitam quam deuotam. Paternitati vestre tenore presentium notum esse uolumus, quod nos priuilegium domini Henrici marchionis Misnensis super composicione inter ipsum et dominum Conra- dum Misnensem episcopum conscriptum non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vi- dimus et legimus in hec verba*): Verum quia predictus dominus Misnensis epis- copus ipsum originale propter uiarum discrimina vobis transmittere non audebat, eiusdem originalis trans- scriptum sigillorum nostrorum munimine roboratum nobis transmittimus, supplicantes paternitati vestre 25 vna cum domino Misnensi episcopo, quatinus (sic) pre- dictam composicionem auctoritate vestra de verbo ad verbum vestro autentico insertam digneminj confirmare. 15 20 (Aus dem originale No. 517. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit zwei siegeln, welche fast ganz unkenntlich 30 und grossentheils zerbrochen sind.) *) Da die inserirten worte mit den in urkunde No. LIV. wörtlich übereinstimmen, haben wir sie ausgelassen. Cod. dipl. Lus. sup. II. 10
73 contra eos, licet inuiti, jure ecclesiastico procedere com- pellamur. Datum Magdeburch anno domini M°CC°L II°, jdus junii pontificatus nostri anno vn°. (Aus dem originale No. 310. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden, ohne siegel.) LVI. Otto und Heinrich bischöfe von Brandenburg und Havelberg geben ein transsumpt des ver- trages sub No. LIV. vom jahre 1252. Reuerendo in Christo patri et domino suo Hu- 10 goni titulo sancte Sabine presbytero cardinali aposto- lice sedis Iegato, nos dei gracia Otto Brandenburgensis et Henricus Hauelbergensis episcopi subieccionem et reuerenciam tam debitam quam deuotam. Paternitati vestre tenore presentium notum esse uolumus, quod nos priuilegium domini Henrici marchionis Misnensis super composicione inter ipsum et dominum Conra- dum Misnensem episcopum conscriptum non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vi- dimus et legimus in hec verba*): Verum quia predictus dominus Misnensis epis- copus ipsum originale propter uiarum discrimina vobis transmittere non audebat, eiusdem originalis trans- scriptum sigillorum nostrorum munimine roboratum nobis transmittimus, supplicantes paternitati vestre 25 vna cum domino Misnensi episcopo, quatinus (sic) pre- dictam composicionem auctoritate vestra de verbo ad verbum vestro autentico insertam digneminj confirmare. 15 20 (Aus dem originale No. 517. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit zwei siegeln, welche fast ganz unkenntlich 30 und grossentheils zerbrochen sind.) *) Da die inserirten worte mit den in urkunde No. LIV. wörtlich übereinstimmen, haben wir sie ausgelassen. Cod. dipl. Lus. sup. II. 10
Strana 462
74 LVII. 5 Otto u. Heinrich bischöfe von Brandenburg und Havelberg geben dem deutschen könige Wil- helm ein transsumpt des zwischen Heinrich markgrafen von Meissen und Conrad bischof von Meissen geschlossenen vergleiches von 1252. D. eodem anno. Gloriosissimo domino W. Romanorum regi sem- per augusto, nos dei gracia Otto Brandeburgensis et 10 Henricus Hauelbergensis episcopi cum orationibus deuotis paratam ad consequia voluntatem. Excellencie vestre tenore presencium cupimus notum esse, quod nos priuilegium domini Henrici marchionis Misnensis super composicione inter ipsum et dominum Conra- dum Misnensem episcopum conscriptum non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vi- dimus et legimus in hec verba: Nos — quam plures. Verum, quia predictus domnus Misnensis epis- 20 copus ipsum originale propter uiarum discrimina uobis transmittere non audebat, ejusdem originalis trans- scriptum sigillorum nostrorum munimine roboratum uobis transmittimus, supplicantes serenitati vestre vna cum domno Misnensi episcopo quatinus predictam 25 composicionem auctoritate regia de verbo ad verbum vestro auctentico insertam digneminj confirmare. 15 (Aus dem originale No. 516. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden. Von den beiden siegeln ist nur das erste erhalten. Es zeigt einen bischof stehend mit der stola bekleidet, 30 in der rechten ein kreuz, in der linken den krummstab haltend, umschrift: † OTTO DEJ GRA BRANDEBVRGEN EPC.)
74 LVII. 5 Otto u. Heinrich bischöfe von Brandenburg und Havelberg geben dem deutschen könige Wil- helm ein transsumpt des zwischen Heinrich markgrafen von Meissen und Conrad bischof von Meissen geschlossenen vergleiches von 1252. D. eodem anno. Gloriosissimo domino W. Romanorum regi sem- per augusto, nos dei gracia Otto Brandeburgensis et 10 Henricus Hauelbergensis episcopi cum orationibus deuotis paratam ad consequia voluntatem. Excellencie vestre tenore presencium cupimus notum esse, quod nos priuilegium domini Henrici marchionis Misnensis super composicione inter ipsum et dominum Conra- dum Misnensem episcopum conscriptum non abolitum non cancellatum nec in aliqua sui parte uiciatum vi- dimus et legimus in hec verba: Nos — quam plures. Verum, quia predictus domnus Misnensis epis- 20 copus ipsum originale propter uiarum discrimina uobis transmittere non audebat, ejusdem originalis trans- scriptum sigillorum nostrorum munimine roboratum uobis transmittimus, supplicantes serenitati vestre vna cum domno Misnensi episcopo quatinus predictam 25 composicionem auctoritate regia de verbo ad verbum vestro auctentico insertam digneminj confirmare. 15 (Aus dem originale No. 516. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden. Von den beiden siegeln ist nur das erste erhalten. Es zeigt einen bischof stehend mit der stola bekleidet, 30 in der rechten ein kreuz, in der linken den krummstab haltend, umschrift: † OTTO DEJ GRA BRANDEBVRGEN EPC.)
Strana 463
75 LVIII. Hugo s. Sabine cardinalis, legatus, genehmigt den vertrag des markgrafen Heinrich mit dem bischofe Conrad v. Meissen und inserirt den- selben wörtlich seiner bestätigung. D. Assone, 5 30. August (III. kal. septembr.) 1252. Venerabili patri dei gracia episcopo Misnensi frater Hugo miseratione diuina, titulo sancte Sabine pres- byter cardinalis, apostolice sedis legatus, salutem et sinceram in domino caritatem. Ea que iudicio uel 10 concordia terminantur, firma debent et illibata per- sistere, et ne in recidiue contentionis scrupulum re- labantur expedit prouidere. Vestra siquidem tota nobis peticio continebat, quod orta dudum inter vos et no- bilem virum marchionem Misnensem super quibusdam 15 iuribus et libertatibus ecclesie uestre materia questio- nis, tandem inter vos et ipsum nobilem amicabilis compositio interuenit, prout in litteris inde confectis, quarum transscriptum venerabiles patres Brandebur- genses et Havelbergenses episcopi nobis sub sigillis suis miserunt, dicitur plenius contineri. Nos igitur uestris deuotis precibus inclinati, compositionem ipsam, sicut rite ac sine prauitate factam, et ab utraque parte approbata est, atque in eiusdem ecclesie preiudicium non redundat, ratam et gratam habentes, ipsam aucto- ritate presentium confirmamus et presentis scripti pa- trocinio communimus, tenorem transscripti eiusdem de uerbo ad uerbum presentibus inseri facientes, qui talis est: (— —) Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam 30 nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Assone, III. kal. Septembr., pontificatus domini Inno- 35 centij pape iv. anno decimo. 20 25 Petrus Viterbiensis. (Aus dem originale No. 514. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit einem siegel, welches einen stehenden 10 *
75 LVIII. Hugo s. Sabine cardinalis, legatus, genehmigt den vertrag des markgrafen Heinrich mit dem bischofe Conrad v. Meissen und inserirt den- selben wörtlich seiner bestätigung. D. Assone, 5 30. August (III. kal. septembr.) 1252. Venerabili patri dei gracia episcopo Misnensi frater Hugo miseratione diuina, titulo sancte Sabine pres- byter cardinalis, apostolice sedis legatus, salutem et sinceram in domino caritatem. Ea que iudicio uel 10 concordia terminantur, firma debent et illibata per- sistere, et ne in recidiue contentionis scrupulum re- labantur expedit prouidere. Vestra siquidem tota nobis peticio continebat, quod orta dudum inter vos et no- bilem virum marchionem Misnensem super quibusdam 15 iuribus et libertatibus ecclesie uestre materia questio- nis, tandem inter vos et ipsum nobilem amicabilis compositio interuenit, prout in litteris inde confectis, quarum transscriptum venerabiles patres Brandebur- genses et Havelbergenses episcopi nobis sub sigillis suis miserunt, dicitur plenius contineri. Nos igitur uestris deuotis precibus inclinati, compositionem ipsam, sicut rite ac sine prauitate factam, et ab utraque parte approbata est, atque in eiusdem ecclesie preiudicium non redundat, ratam et gratam habentes, ipsam aucto- ritate presentium confirmamus et presentis scripti pa- trocinio communimus, tenorem transscripti eiusdem de uerbo ad uerbum presentibus inseri facientes, qui talis est: (— —) Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam 30 nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Assone, III. kal. Septembr., pontificatus domini Inno- 35 centij pape iv. anno decimo. 20 25 Petrus Viterbiensis. (Aus dem originale No. 514. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit einem siegel, welches einen stehenden 10 *
Strana 464
76 bischof zeigt. Umschrift: † S. EPJS. HVG. TT. SCE SABJNE PRJ CARD.) LIX. Papst Alexander erklärt sich über den zwischen 5 dem bischofe und herzog Heinrich von Meissen beigelegten decimenstreit in der mark Lusiz. D. 14. october 1255*). Alexander episcopus seruus seruorum dei, ve- nerabili fratri .. episcopo Misnensi salutem et aposto- 10 licam benediccionem. Ea que iudicio vel concordia terminantur firma debent et illibata persistere et ne in recidiue contentionis scrupulum relabantur aposto- lico conuenit presidio communiri. Exhibita siquidem nobis tua petitio continebat, quod cum inter te et 15 dilectum filium nobilem virum H. marchionem Mis- nensem super decimis terre Lusicensis iurisdictione temporali terre Wurciensis ac rebus alijs ad te et ecclesiam Misnensem spectantibus orta fuisset materia questionis, tandem mediante venerabili fratre nostro 20 archiepiscopo Magdeburgensi loci metropolitano suis- que collegis amicabilis super hijs inter partes compo- sitio interuenit, prout in patentibus litteris confectis exinde plenius dicitur contineri. Quare pro parte tua petebatur a nobis, ut compositionem ipsam ro- 25 borare apostolico munimine curaremus. Nos itaque tuis supplicacionibus inclinati compositionem eandem, sicut rite sine prauitate prouide facta est, et ab utraque parte sponte recepta et hactenus pacifice obseruata auctoritate apostolica confirmamus et pre- 30 sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confir- *) Alexander wurde am 12. Dec. 1254 gewählt.
76 bischof zeigt. Umschrift: † S. EPJS. HVG. TT. SCE SABJNE PRJ CARD.) LIX. Papst Alexander erklärt sich über den zwischen 5 dem bischofe und herzog Heinrich von Meissen beigelegten decimenstreit in der mark Lusiz. D. 14. october 1255*). Alexander episcopus seruus seruorum dei, ve- nerabili fratri .. episcopo Misnensi salutem et aposto- 10 licam benediccionem. Ea que iudicio vel concordia terminantur firma debent et illibata persistere et ne in recidiue contentionis scrupulum relabantur aposto- lico conuenit presidio communiri. Exhibita siquidem nobis tua petitio continebat, quod cum inter te et 15 dilectum filium nobilem virum H. marchionem Mis- nensem super decimis terre Lusicensis iurisdictione temporali terre Wurciensis ac rebus alijs ad te et ecclesiam Misnensem spectantibus orta fuisset materia questionis, tandem mediante venerabili fratre nostro 20 archiepiscopo Magdeburgensi loci metropolitano suis- que collegis amicabilis super hijs inter partes compo- sitio interuenit, prout in patentibus litteris confectis exinde plenius dicitur contineri. Quare pro parte tua petebatur a nobis, ut compositionem ipsam ro- 25 borare apostolico munimine curaremus. Nos itaque tuis supplicacionibus inclinati compositionem eandem, sicut rite sine prauitate prouide facta est, et ab utraque parte sponte recepta et hactenus pacifice obseruata auctoritate apostolica confirmamus et pre- 30 sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confir- *) Alexander wurde am 12. Dec. 1254 gewählt.
Strana 465
77 macionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indigna- tionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Anagnie II. jdus octobris pontificatus nostrj anno primo. 5 (Aus dem originale auf pergament im meissener stiftsarchive mit der bleiernen bulle und der inschrift: Alexander p. p. IV.) LX. A. von Pforte und S. abt’s von Ozzek erklärung 10 über die aufnahme des durch Bernhard v. Kamenz gestifteten klosters Marienstern in den cister- cienserverband. Nos A. de Porta et S. de Ozzek, dicti abbates ordinis Cisterciensis tenore presencium notum facimus 15 omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam fu- turis, quod cum nos anno gracie M°CCOLXIV° cenobium sanctimonialium, quod nobilis vir dominus Bernardus senior de Khamenz pia ductus deuocione, pro salute et remedio animarum tam sue quam omnium proge- nitorum et coheredum suorum, ad honorem omnipo- tentis dei et gloriose virginis Marie construxit Stellam quod sancte Marie nominauit, ordini nostro, auctori- tate desuper accepta incorporaremus. Prenominatus nobilis Bernardus omnia bona tam mobilia quam im- 25 mobilia, que ad se iure hereditario pertinebant, quin etiam et illa que propriis sumptibus uel pecunia com- parauerat, accedente censensu fratrum et coheredum suorum, contulit sollempniter et appropriauit cenobio memorato, hanc adhibens condicionem, annuentibus 30 et consentientibus venerabili domina Elysabeth abba- tissa totoque conuentu sanctimonialium ipsius cenobij scilicet Stelle sancte Marie, videlicet ut de eisdem bonis centum marcarum redditus siue census, sin- 20
77 macionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indigna- tionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Anagnie II. jdus octobris pontificatus nostrj anno primo. 5 (Aus dem originale auf pergament im meissener stiftsarchive mit der bleiernen bulle und der inschrift: Alexander p. p. IV.) LX. A. von Pforte und S. abt’s von Ozzek erklärung 10 über die aufnahme des durch Bernhard v. Kamenz gestifteten klosters Marienstern in den cister- cienserverband. Nos A. de Porta et S. de Ozzek, dicti abbates ordinis Cisterciensis tenore presencium notum facimus 15 omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam fu- turis, quod cum nos anno gracie M°CCOLXIV° cenobium sanctimonialium, quod nobilis vir dominus Bernardus senior de Khamenz pia ductus deuocione, pro salute et remedio animarum tam sue quam omnium proge- nitorum et coheredum suorum, ad honorem omnipo- tentis dei et gloriose virginis Marie construxit Stellam quod sancte Marie nominauit, ordini nostro, auctori- tate desuper accepta incorporaremus. Prenominatus nobilis Bernardus omnia bona tam mobilia quam im- 25 mobilia, que ad se iure hereditario pertinebant, quin etiam et illa que propriis sumptibus uel pecunia com- parauerat, accedente censensu fratrum et coheredum suorum, contulit sollempniter et appropriauit cenobio memorato, hanc adhibens condicionem, annuentibus 30 et consentientibus venerabili domina Elysabeth abba- tissa totoque conuentu sanctimonialium ipsius cenobij scilicet Stelle sancte Marie, videlicet ut de eisdem bonis centum marcarum redditus siue census, sin- 20
Strana 466
78 gulis annis temporibus vite sue sibi remaneant et pro beneplacito suo et disposicione propria deseruiant, contradiccione cuiuslibet non obstante. In huius rei memoriam et certitudinem pleniorem presentem pa- ginam rogatu sepenominati nobilis Bernardi abinde conscribi et sigillorum nostrorum dominique abbatis de Cella, quem sepedicto cenobio patrem ac visita- torem prefecimus, jnsuper et domine abbatisse ipsius cenobii appensionibus jussimus communiri. Datum 10 per manum fratris Reinardi notarii monachi Portensis. 5 (Aus dem originale No. 644. auf pergament mit drei sie- geln — Pforte, Ozzek und Alt-Celle — im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden.) LXI. 15 Withego’s bischofs und des domkapitels zu Meissen erklärung über die beilegung des strei- tes mit den vögten der markgrafen zu Bran- denburg betr. die gerichtsbarkeit im lande Bu- dissin. D. Budissin, 21. januar 1272. Nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus tenore presencium protestamur, quod super discordia, que orta fuerat inter illustrem principem, dominum Johannem marchionem Brandenburgensem et Ottonem et Cunradum fratres suos ex vna, et nos et capitulum nostrum ex parte altera, judiciorum, que aduocati de Budessin in terra Budessinensi in pos- sessionibus et proprietate ecclesie exercuerant, quorum eciam occasione diuina in predicta terra iam dudum suspensa fuerant. Ad que concordanda in Budessin 30 vna cum predicto principe domino Johanne marchione conuenimus in hac forma. Quod quatuor personis fide dignis commisimus vtrobique Eckehardo de Milbuz, Sifrido de Bissofwerde, militibus, ex parte 25 20
78 gulis annis temporibus vite sue sibi remaneant et pro beneplacito suo et disposicione propria deseruiant, contradiccione cuiuslibet non obstante. In huius rei memoriam et certitudinem pleniorem presentem pa- ginam rogatu sepenominati nobilis Bernardi abinde conscribi et sigillorum nostrorum dominique abbatis de Cella, quem sepedicto cenobio patrem ac visita- torem prefecimus, jnsuper et domine abbatisse ipsius cenobii appensionibus jussimus communiri. Datum 10 per manum fratris Reinardi notarii monachi Portensis. 5 (Aus dem originale No. 644. auf pergament mit drei sie- geln — Pforte, Ozzek und Alt-Celle — im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden.) LXI. 15 Withego’s bischofs und des domkapitels zu Meissen erklärung über die beilegung des strei- tes mit den vögten der markgrafen zu Bran- denburg betr. die gerichtsbarkeit im lande Bu- dissin. D. Budissin, 21. januar 1272. Nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus tenore presencium protestamur, quod super discordia, que orta fuerat inter illustrem principem, dominum Johannem marchionem Brandenburgensem et Ottonem et Cunradum fratres suos ex vna, et nos et capitulum nostrum ex parte altera, judiciorum, que aduocati de Budessin in terra Budessinensi in pos- sessionibus et proprietate ecclesie exercuerant, quorum eciam occasione diuina in predicta terra iam dudum suspensa fuerant. Ad que concordanda in Budessin 30 vna cum predicto principe domino Johanne marchione conuenimus in hac forma. Quod quatuor personis fide dignis commisimus vtrobique Eckehardo de Milbuz, Sifrido de Bissofwerde, militibus, ex parte 25 20
Strana 467
79 nostra et capituli nostri, Petro de Kasowe et Gotfrido de Guize militibus ex parte principum predictorum, ad hoc deputatis, vt a senioribus et melioribus in- quisita plenius veritate dicerent et diffinirent, an super bonis et proprietate ecclesie nostre Misnensis, dicti principes aliquid iuris uel judicij possiderent. Qui quatuor, fide data et corporali prestito juramento, inuestigato negocio, coram nobis et dictis principibus, multis astantibus nobilibus et fide dignis, fuerunt pu- blice protestati, quod dicti principes Johannes, Otto scilicet et Cunradus in tota terra Budessinensi et ter- minis illis, quos dominus rex Bohemie dando eorum progenitoribus assignauit in bonis et proprietate nostra, et ecclesie nostre tam in feodatis quam in liberis, nichil iuris uel judicij habuerunt, sex villis duntaxat exceptis pertinentibus ad nos et proprietatem ecclesie nostre, quorum nomina sunt hec: Muzslesuwiz, Kupscize, Kunewalde, Begerstorf, Sprewenberc et Friderichstorf, in quibus dixerunt ad dictos principes judicium per- tinere. Super decimis quoque noualium circa villam Slepe inter nos et ipsos marchiones est taliter ordi- natum; quod quilibet mansus, tempore, census dabit nobis et ecclesie nostre Budessinensi monete tres de- narios nomine decimarum. De decimis uero in Ho- gerswerde, quas vir nobilis dominus Hogers de Vri- deberc a nostra ecclesia et a nostris predecessoribus et a nobis in feodo tenuit, sic eciam est concordatum ut predicti marchiones nos et nostros successores non impediri facient, qui nobis et nostris successoribus sine diminucione modo debito persoluantur. De de- cima in Goric que vacabat nobis de morte duorum fratrum Reinhardi videlizet et Hermanni sic eciam est concordatum, quod deinceps nobis et nostris succes- soribus, qui pro tempore fuerint, sine impedimento integre persoluatur. Quicquid eciam retentum est 35 de dictis decimis, nos pro bono pacis et concordie relaxamus, dampnum eciam et iniuriam nobis et eccle- sie nostre per aduocatos dictorum marchionum illatam, ad consolidandam amiciciam maiorem, quantum ad nos pertinet, ex mera relaxamus animi puritate. Actum 40 et datum in Budessin, anno domini M'CC°LxxIj", in die 5 10 15 20 25 30
79 nostra et capituli nostri, Petro de Kasowe et Gotfrido de Guize militibus ex parte principum predictorum, ad hoc deputatis, vt a senioribus et melioribus in- quisita plenius veritate dicerent et diffinirent, an super bonis et proprietate ecclesie nostre Misnensis, dicti principes aliquid iuris uel judicij possiderent. Qui quatuor, fide data et corporali prestito juramento, inuestigato negocio, coram nobis et dictis principibus, multis astantibus nobilibus et fide dignis, fuerunt pu- blice protestati, quod dicti principes Johannes, Otto scilicet et Cunradus in tota terra Budessinensi et ter- minis illis, quos dominus rex Bohemie dando eorum progenitoribus assignauit in bonis et proprietate nostra, et ecclesie nostre tam in feodatis quam in liberis, nichil iuris uel judicij habuerunt, sex villis duntaxat exceptis pertinentibus ad nos et proprietatem ecclesie nostre, quorum nomina sunt hec: Muzslesuwiz, Kupscize, Kunewalde, Begerstorf, Sprewenberc et Friderichstorf, in quibus dixerunt ad dictos principes judicium per- tinere. Super decimis quoque noualium circa villam Slepe inter nos et ipsos marchiones est taliter ordi- natum; quod quilibet mansus, tempore, census dabit nobis et ecclesie nostre Budessinensi monete tres de- narios nomine decimarum. De decimis uero in Ho- gerswerde, quas vir nobilis dominus Hogers de Vri- deberc a nostra ecclesia et a nostris predecessoribus et a nobis in feodo tenuit, sic eciam est concordatum ut predicti marchiones nos et nostros successores non impediri facient, qui nobis et nostris successoribus sine diminucione modo debito persoluantur. De de- cima in Goric que vacabat nobis de morte duorum fratrum Reinhardi videlizet et Hermanni sic eciam est concordatum, quod deinceps nobis et nostris succes- soribus, qui pro tempore fuerint, sine impedimento integre persoluatur. Quicquid eciam retentum est 35 de dictis decimis, nos pro bono pacis et concordie relaxamus, dampnum eciam et iniuriam nobis et eccle- sie nostre per aduocatos dictorum marchionum illatam, ad consolidandam amiciciam maiorem, quantum ad nos pertinet, ex mera relaxamus animi puritate. Actum 40 et datum in Budessin, anno domini M'CC°LxxIj", in die 5 10 15 20 25 30
Strana 468
80 Agnetis, presentibus nobili viro comite Gunthero de Lindowe, Bernhardo de Wardenberc, Heinrico de Bar- deleue, Johanne de Wstrowe, Heinrico de Frisac, Jo- hanne de Pollest, Theoderico de Wisterbusch, militibus nostris. Item domino Bernhardo decano Misnensi et domino Bernhardo de Kamenz fratre suo, Gunthero de Biberstein et Heinrico de Waldowe, Berwico quon- dam aduocato in Budessin, domino Ekkehardo de Milebuz, Reinhardo de Temeriz, Friderico de Metcen- 10 rode, Zachmanno de Kazowe, Vlrico de Landeskrone, Luthardo de Scriuerstorf, Heinrico juniore de Zcerin, Zcaslao de Pentz, Alberto de Porsicz, domino Theo- derico scholastico Misnensi et domino Johanne notario nostro canonico Misnensi et alijs quam pluribus tam clericis et lajcis fide dignis. In cuius rei testimo- nium presentem litteram sigilli nostri munimine duximus roborandam. Nos Cunradus prepositus, Bernhardus decanus totumque Misnense capitulum predictam com- posicionis diffinicionem nunc venerabili patre ac do- 20 mino nostro Withigone Misnensi episcopo factam et superius recitatam gratam et ratam habentes et ean- dem sigilli nostri munimine commonimus. 5 15 (Aus dem originale No. 783. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des bischofs und dem 25 siegel des capitels zu Meissen.) LXII. Heinrich markgraf u. Withego bischof v. Meissen einigen sich über die form ihren streit wegen der gerichtsbarkeit über Wurzen, Meissen und 30 Stolpen, wie auch über die jagd an letzterem orte beizulegen. D. Dresden, 10. september 1283. Nos Heinricus dei gracia Misnensis et Orientalis marchio, recognoscimus tenore presencium publice
80 Agnetis, presentibus nobili viro comite Gunthero de Lindowe, Bernhardo de Wardenberc, Heinrico de Bar- deleue, Johanne de Wstrowe, Heinrico de Frisac, Jo- hanne de Pollest, Theoderico de Wisterbusch, militibus nostris. Item domino Bernhardo decano Misnensi et domino Bernhardo de Kamenz fratre suo, Gunthero de Biberstein et Heinrico de Waldowe, Berwico quon- dam aduocato in Budessin, domino Ekkehardo de Milebuz, Reinhardo de Temeriz, Friderico de Metcen- 10 rode, Zachmanno de Kazowe, Vlrico de Landeskrone, Luthardo de Scriuerstorf, Heinrico juniore de Zcerin, Zcaslao de Pentz, Alberto de Porsicz, domino Theo- derico scholastico Misnensi et domino Johanne notario nostro canonico Misnensi et alijs quam pluribus tam clericis et lajcis fide dignis. In cuius rei testimo- nium presentem litteram sigilli nostri munimine duximus roborandam. Nos Cunradus prepositus, Bernhardus decanus totumque Misnense capitulum predictam com- posicionis diffinicionem nunc venerabili patre ac do- 20 mino nostro Withigone Misnensi episcopo factam et superius recitatam gratam et ratam habentes et ean- dem sigilli nostri munimine commonimus. 5 15 (Aus dem originale No. 783. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit dem siegel des bischofs und dem 25 siegel des capitels zu Meissen.) LXII. Heinrich markgraf u. Withego bischof v. Meissen einigen sich über die form ihren streit wegen der gerichtsbarkeit über Wurzen, Meissen und 30 Stolpen, wie auch über die jagd an letzterem orte beizulegen. D. Dresden, 10. september 1283. Nos Heinricus dei gracia Misnensis et Orientalis marchio, recognoscimus tenore presencium publice
Strana 469
81 profitentes, quod cum inter venerabilem dominum Wythegonem Misnensem episcopum ex vna, et nos ex parte altera super judicijs seu terminis judiciorum in omnibus bonis tam dicti domini episcopi quam ca- nonicorum Misnensium Worcyn, Moghelin, Misne et Stolpam et venacionibus prope Stolpam questio ver- teretur. De consilio venerabilium dominorum Lutolfi Nuwenburgensis et Heinrici Merseburgensis ecclesia- rum episcoporum in hoc conuenimus et consensimus: quod quatuor electi ex parte ipsius episcopi et ex 10 nostra quatuor, eandem causam audiant et discutiant, et secundum quod ipsam causam diffiniuntur, ratum seruabimus atque gratum. Sunt autem ex parte nostra ad hoc electi et deputati nobilis vir Meynherus Mis- nensis burgcrauius, Rudegherus de Scaghowe, H. ca- merarius de Gnansteyn et Heinricus de Syden. Ex parte vero dicti domini episcopi Theodericus prepo- situs Budysynensis, Conradus custos, canonici Mis- nenses, Theodericus custos ecclesie Worczynensis et Heinricus dictus Burleban miles. Et si aliquis pre- 20 dictorum ante discussionem seu diffinicionem predicto- rum decesserit vel interesse forsitan non potuerit, alter substituetur eidem eque bonus. Jurabunt autem predicti octo predicta diffinire et terminare bona fide, omni comento fraudis siue doli remoto penitus et 25 excluso. In quorum euidens testimonium hanc litte- ram sigillis venerabilium dominorum episcoporum predictorum et nostro fecimus sigillarj, presentibus venerabilibus dominis episcopis supradictis, nobili viro Meynhero burcgrauio Misnensi, Rudeghero de Scag- 30 howe, Heinrico de Yscherstete, Johanne de Hersteyn, Friderico magistro coquine, Hermanno de Tannenwelt, militibus, Syfrido decano, Heinrico cantore, Cunrado custode, magistro Geuelj preposito in Hayn, magistro Theoderico preposito Budysynensi, Johanne de Strele, Petro, canonicis Misnensibus et alijs quam pluribus fide dignis. Datum et actum Dresden, anno domini M°CCOLXXXII°, proxima sexta feria post natiuitatem sancte Marie virginis gloriose. 5 15 35 (Aus dem originale Nr. 1049 auf pergament im k. s. staats— 40 archive zu Dresden mit drei siegeln, von denen die der bischöfe 11 Cod. dipl. Lus. sup. II.
81 profitentes, quod cum inter venerabilem dominum Wythegonem Misnensem episcopum ex vna, et nos ex parte altera super judicijs seu terminis judiciorum in omnibus bonis tam dicti domini episcopi quam ca- nonicorum Misnensium Worcyn, Moghelin, Misne et Stolpam et venacionibus prope Stolpam questio ver- teretur. De consilio venerabilium dominorum Lutolfi Nuwenburgensis et Heinrici Merseburgensis ecclesia- rum episcoporum in hoc conuenimus et consensimus: quod quatuor electi ex parte ipsius episcopi et ex 10 nostra quatuor, eandem causam audiant et discutiant, et secundum quod ipsam causam diffiniuntur, ratum seruabimus atque gratum. Sunt autem ex parte nostra ad hoc electi et deputati nobilis vir Meynherus Mis- nensis burgcrauius, Rudegherus de Scaghowe, H. ca- merarius de Gnansteyn et Heinricus de Syden. Ex parte vero dicti domini episcopi Theodericus prepo- situs Budysynensis, Conradus custos, canonici Mis- nenses, Theodericus custos ecclesie Worczynensis et Heinricus dictus Burleban miles. Et si aliquis pre- 20 dictorum ante discussionem seu diffinicionem predicto- rum decesserit vel interesse forsitan non potuerit, alter substituetur eidem eque bonus. Jurabunt autem predicti octo predicta diffinire et terminare bona fide, omni comento fraudis siue doli remoto penitus et 25 excluso. In quorum euidens testimonium hanc litte- ram sigillis venerabilium dominorum episcoporum predictorum et nostro fecimus sigillarj, presentibus venerabilibus dominis episcopis supradictis, nobili viro Meynhero burcgrauio Misnensi, Rudeghero de Scag- 30 howe, Heinrico de Yscherstete, Johanne de Hersteyn, Friderico magistro coquine, Hermanno de Tannenwelt, militibus, Syfrido decano, Heinrico cantore, Cunrado custode, magistro Geuelj preposito in Hayn, magistro Theoderico preposito Budysynensi, Johanne de Strele, Petro, canonicis Misnensibus et alijs quam pluribus fide dignis. Datum et actum Dresden, anno domini M°CCOLXXXII°, proxima sexta feria post natiuitatem sancte Marie virginis gloriose. 5 15 35 (Aus dem originale Nr. 1049 auf pergament im k. s. staats— 40 archive zu Dresden mit drei siegeln, von denen die der bischöfe 11 Cod. dipl. Lus. sup. II.
Strana 470
82 von Naumburg und Merseburg erhalten, das letzte nur noch so weit conservirt ist, dass man an den aufbewahrten stücken erkennt, wie es ein reitersiegel war.) LXIII. 10 5 Erneuerte auf den vertrag von 1252 zwischen markgraf Heinrich und bischof Conrad von Meis- sen gestützte einigung in denselben streitfragen seitens des markgrafen Heinrich und des bischofs Withego von Meissen. D. 10 sept. (iV. id. sept.) 1284. In nomine dominj amen. Nos Heinricus dei gracia Misnensis et orientalis marchio, recognoscimus et te- nore presencium publice profitemur, quod olim inter venerabilem dominum Conradum quondam Misnensis 15 ecclesie episcopum bone memorie compatrem nostrum ex vna, et nos ex parte altera, super quibusdam certis articulis siue capitulis dissensionis materia fuis- set suborta, et ob hoc terram nostram supposuisset ecclesiastico interdicto, tandem compositio amicabilis 20 inter ipsum et nos, mediantibus fide dignis interces- sit, prout in litteris nostris patentibus, extunc super hoc datis continetur expresse. Quarum litterarum tenorem presentibus fecimus de verbo ad verbum annotari in hec verba: Nos Henricus — quam plures*). Cvmque processu temporis inter venerabilem domi- num Withegonem Misnensem episcopum compatrem nostrum et nos super eisdem articulis et capitulis in ipsis litteris comprehensis, et quibusdam alijs de novo 30 fuisset materia discordie suscitata, et ob hoc terram nostram similiter supposuisset ecclesiastico interdicto, venerabiles patres et domini, Lutolfus, Heinricus Nuen- burgensis et Mersburgensis ecclesiarum episcopi ad 25 *) Wie oben No. LIV. p. 70.
82 von Naumburg und Merseburg erhalten, das letzte nur noch so weit conservirt ist, dass man an den aufbewahrten stücken erkennt, wie es ein reitersiegel war.) LXIII. 10 5 Erneuerte auf den vertrag von 1252 zwischen markgraf Heinrich und bischof Conrad von Meis- sen gestützte einigung in denselben streitfragen seitens des markgrafen Heinrich und des bischofs Withego von Meissen. D. 10 sept. (iV. id. sept.) 1284. In nomine dominj amen. Nos Heinricus dei gracia Misnensis et orientalis marchio, recognoscimus et te- nore presencium publice profitemur, quod olim inter venerabilem dominum Conradum quondam Misnensis 15 ecclesie episcopum bone memorie compatrem nostrum ex vna, et nos ex parte altera, super quibusdam certis articulis siue capitulis dissensionis materia fuis- set suborta, et ob hoc terram nostram supposuisset ecclesiastico interdicto, tandem compositio amicabilis 20 inter ipsum et nos, mediantibus fide dignis interces- sit, prout in litteris nostris patentibus, extunc super hoc datis continetur expresse. Quarum litterarum tenorem presentibus fecimus de verbo ad verbum annotari in hec verba: Nos Henricus — quam plures*). Cvmque processu temporis inter venerabilem domi- num Withegonem Misnensem episcopum compatrem nostrum et nos super eisdem articulis et capitulis in ipsis litteris comprehensis, et quibusdam alijs de novo 30 fuisset materia discordie suscitata, et ob hoc terram nostram similiter supposuisset ecclesiastico interdicto, venerabiles patres et domini, Lutolfus, Heinricus Nuen- burgensis et Mersburgensis ecclesiarum episcopi ad 25 *) Wie oben No. LIV. p. 70.
Strana 471
83 instanciam precum nostrarum ad nos Dresden perso- naliter accedentes, composicionem inter eundem do- minum episcopum et nos habentes super hoc speciale mandatum eiusdem episcopi Misnensis ordinauerunt et fecerunt de omnibus et singulis in questionem de- ductis, provt inferius per ordinem est expressum. Et quidem ad ordinacionem dictorum episcoporum Nuenburgensis videlicet et Merseburgensis liberaliter admisimus et admittimus, quod de omnibus bonis nostris liberis et solutis terre Lusacie dabuntur de- creto decime prediales prout in priuilegio nostro prius dato, de quo superius fit mentio, plenius conti- netur, alijs articulis sev capitulis ibidem positis in suo robore duraturis. De articulis vero de nouo emersis inter eundem dominum episcopum Withego- 15 nem et nos vtpote de bonis vasallorum et hominum Misnensis ecclesie taliter statuerunt, quod si quispiam eorum propter perpetratum aliquod maleficium vel aliam causam profugus de terra factus fuerit vel de- tineatur captiwus persona delinquens prosequatur saluis bonis ipsius que ab episcopo tenet, de quibus idem episcopus se intromittet. Preterea si contingat nos aliqua bona comparare, que sint decimalia epis- copo et ecclesie Misnensi vel forte propter mortem aliquorum nobis vacare contingat, episcopus suam 25 decimacionem de huiusmodi bonis sine nostro impe- dimento et de nostra bona voluntate recipiet velut ante. Dicimus insuper et promittimus bona fide, quod omnem rancorem, inimicicias siue odia que con- traximus et habuimus erga dictum dominum episco- pum Misnensem compatrem nostrum dilectum et contra quoslibet alios canonicos Misnenses et clericos ex puro corde penitus relaxamus, nec vmquam ad memoriam revocabimus malo zelo. Hec autem vniuersa et sin- gula promittimus nos inuiolabiliter et fideliter serua- turos et ad maiorem firmitatem predictorum hanc litteram super premissis conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Nos quoque Ericus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, et nos Lutolfus eadem dei gracia Nuenburgensis et 40 Heinricus Merseburgensis ecclesiarum episcopi ad pre- 5 10 20 30 35 11 *
83 instanciam precum nostrarum ad nos Dresden perso- naliter accedentes, composicionem inter eundem do- minum episcopum et nos habentes super hoc speciale mandatum eiusdem episcopi Misnensis ordinauerunt et fecerunt de omnibus et singulis in questionem de- ductis, provt inferius per ordinem est expressum. Et quidem ad ordinacionem dictorum episcoporum Nuenburgensis videlicet et Merseburgensis liberaliter admisimus et admittimus, quod de omnibus bonis nostris liberis et solutis terre Lusacie dabuntur de- creto decime prediales prout in priuilegio nostro prius dato, de quo superius fit mentio, plenius conti- netur, alijs articulis sev capitulis ibidem positis in suo robore duraturis. De articulis vero de nouo emersis inter eundem dominum episcopum Withego- 15 nem et nos vtpote de bonis vasallorum et hominum Misnensis ecclesie taliter statuerunt, quod si quispiam eorum propter perpetratum aliquod maleficium vel aliam causam profugus de terra factus fuerit vel de- tineatur captiwus persona delinquens prosequatur saluis bonis ipsius que ab episcopo tenet, de quibus idem episcopus se intromittet. Preterea si contingat nos aliqua bona comparare, que sint decimalia epis- copo et ecclesie Misnensi vel forte propter mortem aliquorum nobis vacare contingat, episcopus suam 25 decimacionem de huiusmodi bonis sine nostro impe- dimento et de nostra bona voluntate recipiet velut ante. Dicimus insuper et promittimus bona fide, quod omnem rancorem, inimicicias siue odia que con- traximus et habuimus erga dictum dominum episco- pum Misnensem compatrem nostrum dilectum et contra quoslibet alios canonicos Misnenses et clericos ex puro corde penitus relaxamus, nec vmquam ad memoriam revocabimus malo zelo. Hec autem vniuersa et sin- gula promittimus nos inuiolabiliter et fideliter serua- turos et ad maiorem firmitatem predictorum hanc litteram super premissis conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Nos quoque Ericus dei gracia sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopus, et nos Lutolfus eadem dei gracia Nuenburgensis et 40 Heinricus Merseburgensis ecclesiarum episcopi ad pre- 5 10 20 30 35 11 *
Strana 472
84 ces illustris principis domni Heinrici Misnensis et Orientalis marchionis hanc litteram sigillis nostris fe- cimus consignari. Datum et actum Dresden, anno domini M'CC"lxxxIIj°, quarto idus septembris, presen- 5 tibus episcopis videlicet predictis qui composicionem huiusmodi ordinarunt, Syfrido decano Misnensi, Hei- denrico cantore, Johanne de Strele, magistro Theo- derico preposito Budesinensi, Conrado de Boruz custode, magistro Gebehardo preposito in Hayn, Ar- 10 noldo de Jerichowe, Petro canonicis Misnensibus, fratre Johanne gardyano in Vriberc, fratre Wilhelmo gardiano in Dresden, Cunrado et Hermanno fratribus in Dresden ordinis fratrum minorum, Meinhero burg- grauio Misnensi, Rudegero de Schachowe, Heinrico 15 de Jschirstete, Johanne de Herstein, Friderico magistro coquine, Hermanno de Thannenvelt magistro curie et aliis quam pluribus fide dignis. (Aus dem originale No. 1050. im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit nur einem siegel, dem dritten, die übrigen sind ver- 20 loren. Dasselbe, unten ebenfalls zerbrochen, stellt einen sitzenden bischof, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken haltend, vor. Umschrift: HEJNRJCVS DEJ GRAC.....JS ECCLE- SJE EPJS.) LXIV. 25 Otto und Conrad markgrafen von Brandenburg sichern dem bischofe Withego v. Meissen fur seine besitzungen ihren besonderen schutz zu. D. Nos Otto et Conradus fratres, dei gracia mar- 30 chiones de Brandenburc tenore presentium protesta- mur, quod cum terra nostra Budesinensis et alie adia- centes prouincie essent in statu tam turbido et peruerso, quod quilibet pro libitu, dei et salutis sue immemores
84 ces illustris principis domni Heinrici Misnensis et Orientalis marchionis hanc litteram sigillis nostris fe- cimus consignari. Datum et actum Dresden, anno domini M'CC"lxxxIIj°, quarto idus septembris, presen- 5 tibus episcopis videlicet predictis qui composicionem huiusmodi ordinarunt, Syfrido decano Misnensi, Hei- denrico cantore, Johanne de Strele, magistro Theo- derico preposito Budesinensi, Conrado de Boruz custode, magistro Gebehardo preposito in Hayn, Ar- 10 noldo de Jerichowe, Petro canonicis Misnensibus, fratre Johanne gardyano in Vriberc, fratre Wilhelmo gardiano in Dresden, Cunrado et Hermanno fratribus in Dresden ordinis fratrum minorum, Meinhero burg- grauio Misnensi, Rudegero de Schachowe, Heinrico 15 de Jschirstete, Johanne de Herstein, Friderico magistro coquine, Hermanno de Thannenvelt magistro curie et aliis quam pluribus fide dignis. (Aus dem originale No. 1050. im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden mit nur einem siegel, dem dritten, die übrigen sind ver- 20 loren. Dasselbe, unten ebenfalls zerbrochen, stellt einen sitzenden bischof, den krummstab in der rechten, ein buch in der linken haltend, vor. Umschrift: HEJNRJCVS DEJ GRAC.....JS ECCLE- SJE EPJS.) LXIV. 25 Otto und Conrad markgrafen von Brandenburg sichern dem bischofe Withego v. Meissen fur seine besitzungen ihren besonderen schutz zu. D. Nos Otto et Conradus fratres, dei gracia mar- 30 chiones de Brandenburc tenore presentium protesta- mur, quod cum terra nostra Budesinensis et alie adia- centes prouincie essent in statu tam turbido et peruerso, quod quilibet pro libitu, dei et salutis sue immemores
Strana 473
85 episcopatum Misnensem non vererentur inuadere spo- lijs, incendijs et rapinis. Et ut nos talibus inuasio- nibus et iniurijs succurrere dignaremur, venerabilis pater dominus Withego Misnensis episcopus nostram in hoc capitans beniuolenciam, quinquaginta marcas argenti liberaliter nobis dedit. Nos igitur sujs desi- derijs grato affectu succurrere cupientes, bona Mis- nensis ecclesie omnia terris nostris adiacentia in nostram proteccionem recipimus, volentes non solum nunc sed tempore quolibet in futuro, vt advocati nostri in Bvdesin quicumque pro tempore fuerint, ac alii nostri homines vniuersi predictum dominum episco- pum et successores in possessionibus ecclesie semper protegant et defensent, addicientes quod bona Mis- nensis ecclesie tam libera quam infeodata in libertate tali manebunt, quemadmodum in priuilegio nostro dato super concordia habita inter ipsum episcopum et Misnensem ecclesiam ex vna et nos ex parte al- tera, plenius est expressum. Rancorem quoque, si quem habuimus contra dictum dominum episcopum 20 bono animo liberaliter relaxamus. Et ut inter nos et heredes nostros et Misnensem episcopum, qui pro tempore fuerit, omnis dissensionis materia conquiescat, fideles nostros Lvtherum de Palowe et Thyzonem de Paruwitz milites strennuos specialiter ad hoc pro 25 nobis esse volumus obligatos, eorum accedente con- sensu, vt vna cum aliis militibus nostris terre Bude- sinensi caueant, ne aduocati nostri, qui pro tempore fuerint in Budesin, aliquas exactiones seu judicia siue jurisdictiones quascumque in bonis Misnensis ecclesie 30 presumant aliquatenus exercere. Sed in libertate illa maneant, prout in priuilegio de quo supra fit mentio a nobis dato plenius continetur. Et vt hec ordinacio inuiolabiliter obseruetur, presentem litteram sigillorum nostrorum appensionibus duximus roborandam. Testes 35 vero qui huic ordinationj interfuerunt sunt hij: do- minus Meinherus vir nobilis buregrauius Misnensis, dominus Conradus de Richere aduocatus noster in Budesin, dominus Lvtherus de Schribersdorf, dominus Tyzo de Panuwitz, nostri milites, dominus Bernhardus 40 prepositus Misnensis ecclesie, dominus Conradus the- 5 10 15
85 episcopatum Misnensem non vererentur inuadere spo- lijs, incendijs et rapinis. Et ut nos talibus inuasio- nibus et iniurijs succurrere dignaremur, venerabilis pater dominus Withego Misnensis episcopus nostram in hoc capitans beniuolenciam, quinquaginta marcas argenti liberaliter nobis dedit. Nos igitur sujs desi- derijs grato affectu succurrere cupientes, bona Mis- nensis ecclesie omnia terris nostris adiacentia in nostram proteccionem recipimus, volentes non solum nunc sed tempore quolibet in futuro, vt advocati nostri in Bvdesin quicumque pro tempore fuerint, ac alii nostri homines vniuersi predictum dominum episco- pum et successores in possessionibus ecclesie semper protegant et defensent, addicientes quod bona Mis- nensis ecclesie tam libera quam infeodata in libertate tali manebunt, quemadmodum in priuilegio nostro dato super concordia habita inter ipsum episcopum et Misnensem ecclesiam ex vna et nos ex parte al- tera, plenius est expressum. Rancorem quoque, si quem habuimus contra dictum dominum episcopum 20 bono animo liberaliter relaxamus. Et ut inter nos et heredes nostros et Misnensem episcopum, qui pro tempore fuerit, omnis dissensionis materia conquiescat, fideles nostros Lvtherum de Palowe et Thyzonem de Paruwitz milites strennuos specialiter ad hoc pro 25 nobis esse volumus obligatos, eorum accedente con- sensu, vt vna cum aliis militibus nostris terre Bude- sinensi caueant, ne aduocati nostri, qui pro tempore fuerint in Budesin, aliquas exactiones seu judicia siue jurisdictiones quascumque in bonis Misnensis ecclesie 30 presumant aliquatenus exercere. Sed in libertate illa maneant, prout in priuilegio de quo supra fit mentio a nobis dato plenius continetur. Et vt hec ordinacio inuiolabiliter obseruetur, presentem litteram sigillorum nostrorum appensionibus duximus roborandam. Testes 35 vero qui huic ordinationj interfuerunt sunt hij: do- minus Meinherus vir nobilis buregrauius Misnensis, dominus Conradus de Richere aduocatus noster in Budesin, dominus Lvtherus de Schribersdorf, dominus Tyzo de Panuwitz, nostri milites, dominus Bernhardus 40 prepositus Misnensis ecclesie, dominus Conradus the- 5 10 15
Strana 474
86 saurarius, dominus Johannes de Strele, dominus Ar- noldus de Jericho, dominus Petrus de Cyce canonici Misnensis ecclesie et quamplures alij fide digni. Datum... 5 (Aus dem originale No. 1117. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit zwei siegeln, von denen das Otto's so ziem- lich erhalten, das zweite aber ganz zerbrochen ist.) LXV. Bruno bischof von Naumburg meldet dass die 10 von seinem vorgänger bischof Lutolf an Dietrich dekan zu Budissin verkauften morgen in villa Zalesin bei Strele, von letzterem an die Meiss- ner kirche geschenkt, auch vom Naumburger capitel die lehenshoheit darüber an das Meiss- 15 ner übergegangen sei. D. Naumburg, (13. febr.) Jd. febr. 1288. 20 Nos Bruno dej gracia Nuemburgensis episcopus notum facimus vniuersis et presentibus litteris pro- testamur, quod cum ecclesia nostra oppressa esset graui honere debitorum, redditusque ejusdem ecclesie pertinentes ad mensam episcopalem multipliciter alie- natj adhuc existentes, ita tenues, quod de ipsis red- ditibus dicta onera debitorum non solum attenuare vel diminuere poterunt, immo crescebant de die in 25 diem uehemencius et in tantum, quod iam eidem ecclesie nostre nisi ei celeri et maturo succurreretur consilio, dampna irrecuperabilia euidenter inminebant. Vnde post multos et uarios tractatus super his, que premissa sunt cum preposito, decano, totoque capi- 30 tulo ecclesie nostre habitos non occurrit aliquod con- silium nisi vt fieret aliqua ecclesie nostre bonorum
86 saurarius, dominus Johannes de Strele, dominus Ar- noldus de Jericho, dominus Petrus de Cyce canonici Misnensis ecclesie et quamplures alij fide digni. Datum... 5 (Aus dem originale No. 1117. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden mit zwei siegeln, von denen das Otto's so ziem- lich erhalten, das zweite aber ganz zerbrochen ist.) LXV. Bruno bischof von Naumburg meldet dass die 10 von seinem vorgänger bischof Lutolf an Dietrich dekan zu Budissin verkauften morgen in villa Zalesin bei Strele, von letzterem an die Meiss- ner kirche geschenkt, auch vom Naumburger capitel die lehenshoheit darüber an das Meiss- 15 ner übergegangen sei. D. Naumburg, (13. febr.) Jd. febr. 1288. 20 Nos Bruno dej gracia Nuemburgensis episcopus notum facimus vniuersis et presentibus litteris pro- testamur, quod cum ecclesia nostra oppressa esset graui honere debitorum, redditusque ejusdem ecclesie pertinentes ad mensam episcopalem multipliciter alie- natj adhuc existentes, ita tenues, quod de ipsis red- ditibus dicta onera debitorum non solum attenuare vel diminuere poterunt, immo crescebant de die in 25 diem uehemencius et in tantum, quod iam eidem ecclesie nostre nisi ei celeri et maturo succurreretur consilio, dampna irrecuperabilia euidenter inminebant. Vnde post multos et uarios tractatus super his, que premissa sunt cum preposito, decano, totoque capi- 30 tulo ecclesie nostre habitos non occurrit aliquod con- silium nisi vt fieret aliqua ecclesie nostre bonorum
Strana 475
87 alienacio, ut sic recepta de dictis bonis pecunia pre- libata ecclesia nostra eximeretur a premissis oneribus debitorum, et licet venerabilis in Christo, bone me- morie Lutolfus episcopus, predecessor noster duodecim mansos et dimidium liberos ad mensam episcopalem pertinentes in villa Zalesin iuxta Strele sitam uendi- derit pro certa pecunie quantitate. honorabili viro Theoderico preposito Budesinensi, vt in privilegiis super hoc confectis plenius continetur. Nondum tamen cum dicta pecunia et aliis bonis ecclesie nostre ven- 10 ditis idem dominus Lutolfus, predecessor noster, ad solucionem debitorum non poterat aliqualiter perue- nire, verum cum partem debitorum exsoluerit dictus predecessor noster, residuam partem soluendam nostre sollicitudini ex debito reliquit, habito consensu et con- 15 silio sepedicti capituli nostrj, residuos vndecim man- sos et dimidium infeodatos quocunque genere infeo- dacionis in dicta villa Zalesin sitos, antedicto Theoderico, Budesinensi preposito nobis in Christo dilecto cum pratis, pascuis, virgultis, viis et inviis, seruiciis, ju- ribus et cum omni iudicio magno et parvo in uilla et in agris et cum omnibus utilitatibus, que nunc insunt vel inesse poterunt in futurum pro decem et nouem marcis argenti Strelensis ponderis vendidimns interueniente iusto empcionis et vendicionis titulo et 25 eosdem mansos ad preces ejusdem prepositi Budesi- nensis Misnensi ecclesie in perpetuum donamus justo proprietatis titulo possidendos, et sicut antedicti mansi ad ecclesiam nostram pertinent, sic cum omnibus iu- ribus transeant cum consensu tocius capituli nostri 30 ad ecclesiam Misnensem, nobis nichil juris et ecclesie nostre in posterum reseruantes. Profitemur eciam, nos totam pecuniam supradictam recepisse et in so- lucionem debitorum premissorum integraliter conuer- tisse, absoluimus similiter dictam villam Zalesin et 35 rusticos ejus a frequentacione iudiciorum trium vel plu- rium, quas facere solebant tribus vicibus in anno ad ciuitatem nostram Strele temporibus retroactis. Et ne alicuj super predictam alienacionem, et oracionem et donacionem dubietas oriatur, presens priuilegium 40 sigillorum nostri et capituli nostri munimine fecimus 5 20
87 alienacio, ut sic recepta de dictis bonis pecunia pre- libata ecclesia nostra eximeretur a premissis oneribus debitorum, et licet venerabilis in Christo, bone me- morie Lutolfus episcopus, predecessor noster duodecim mansos et dimidium liberos ad mensam episcopalem pertinentes in villa Zalesin iuxta Strele sitam uendi- derit pro certa pecunie quantitate. honorabili viro Theoderico preposito Budesinensi, vt in privilegiis super hoc confectis plenius continetur. Nondum tamen cum dicta pecunia et aliis bonis ecclesie nostre ven- 10 ditis idem dominus Lutolfus, predecessor noster, ad solucionem debitorum non poterat aliqualiter perue- nire, verum cum partem debitorum exsoluerit dictus predecessor noster, residuam partem soluendam nostre sollicitudini ex debito reliquit, habito consensu et con- 15 silio sepedicti capituli nostrj, residuos vndecim man- sos et dimidium infeodatos quocunque genere infeo- dacionis in dicta villa Zalesin sitos, antedicto Theoderico, Budesinensi preposito nobis in Christo dilecto cum pratis, pascuis, virgultis, viis et inviis, seruiciis, ju- ribus et cum omni iudicio magno et parvo in uilla et in agris et cum omnibus utilitatibus, que nunc insunt vel inesse poterunt in futurum pro decem et nouem marcis argenti Strelensis ponderis vendidimns interueniente iusto empcionis et vendicionis titulo et 25 eosdem mansos ad preces ejusdem prepositi Budesi- nensis Misnensi ecclesie in perpetuum donamus justo proprietatis titulo possidendos, et sicut antedicti mansi ad ecclesiam nostram pertinent, sic cum omnibus iu- ribus transeant cum consensu tocius capituli nostri 30 ad ecclesiam Misnensem, nobis nichil juris et ecclesie nostre in posterum reseruantes. Profitemur eciam, nos totam pecuniam supradictam recepisse et in so- lucionem debitorum premissorum integraliter conuer- tisse, absoluimus similiter dictam villam Zalesin et 35 rusticos ejus a frequentacione iudiciorum trium vel plu- rium, quas facere solebant tribus vicibus in anno ad ciuitatem nostram Strele temporibus retroactis. Et ne alicuj super predictam alienacionem, et oracionem et donacionem dubietas oriatur, presens priuilegium 40 sigillorum nostri et capituli nostri munimine fecimus 5 20
Strana 476
88 roborarj. Hujus rei testes sunt: Bruno prepositus, Conemundus decanus, Albertus de Grizheim, Otto cantor, Lutolfus de Allerstete, Hermannus archidia- conus Plisnensis, canonici ecclesie nostre, Cunradus pincerna de Saleck, Guntherus de Gussowe, Otto de Lichtenhain, Johannes de Wirichusin, milites, Nycolaus de Ysenberc, capellanus noster, Albertus de Storcowe, Heinricus de Busilleiben, notarij curie nostre, Cun- radus plebanus de Laz, Heinricus de Saten, aduoca- 10 tus ciuitatis nostre Strele et alij quam plures canonici, clerici et laici fide digni. Datum Nuenburg, anno domini MCCLXXXVIII°., ydus Februarij, pontificatus nostrj anno tercio. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive 15 mit zwei wohlerhaltenen siegeln, von denen eins das des bischofs Bruno, das andere das des Naumburger capitels darstellt.) LXVI. Papst Bonifacius VIII. befiehlt dem bischofe von Merseburg die vom bischofe von Meissen an- 20 geblich versetzten und verkauften güter des capitels sofort wieder an die kirche zu Meissen zurückgeben zu lassen. D. 1. mai 1298. Bonifacius, episcopus, servus servorum dei, vene- rabili fratri . . episcopo Merseburgensi salutem et 25 apostolicam benedictionem. Ad audientiam nostram pervenit, quod tam venerabilis frater noster .. epis- copus Misnensis, quam predecessores sui episcopi Misnenses, qui fuerunt pro tempore, decimas, terras, redditus, castra, domos, possessiones, vineas, prata, 30 pascua, nemora, molendina, iura, iurisdictiones et quedam alia bona ad mensam suam episcopalem spectantia, datis super hoc litteris, interpositis iura-
88 roborarj. Hujus rei testes sunt: Bruno prepositus, Conemundus decanus, Albertus de Grizheim, Otto cantor, Lutolfus de Allerstete, Hermannus archidia- conus Plisnensis, canonici ecclesie nostre, Cunradus pincerna de Saleck, Guntherus de Gussowe, Otto de Lichtenhain, Johannes de Wirichusin, milites, Nycolaus de Ysenberc, capellanus noster, Albertus de Storcowe, Heinricus de Busilleiben, notarij curie nostre, Cun- radus plebanus de Laz, Heinricus de Saten, aduoca- 10 tus ciuitatis nostre Strele et alij quam plures canonici, clerici et laici fide digni. Datum Nuenburg, anno domini MCCLXXXVIII°., ydus Februarij, pontificatus nostrj anno tercio. 5 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive 15 mit zwei wohlerhaltenen siegeln, von denen eins das des bischofs Bruno, das andere das des Naumburger capitels darstellt.) LXVI. Papst Bonifacius VIII. befiehlt dem bischofe von Merseburg die vom bischofe von Meissen an- 20 geblich versetzten und verkauften güter des capitels sofort wieder an die kirche zu Meissen zurückgeben zu lassen. D. 1. mai 1298. Bonifacius, episcopus, servus servorum dei, vene- rabili fratri . . episcopo Merseburgensi salutem et 25 apostolicam benedictionem. Ad audientiam nostram pervenit, quod tam venerabilis frater noster .. epis- copus Misnensis, quam predecessores sui episcopi Misnenses, qui fuerunt pro tempore, decimas, terras, redditus, castra, domos, possessiones, vineas, prata, 30 pascua, nemora, molendina, iura, iurisdictiones et quedam alia bona ad mensam suam episcopalem spectantia, datis super hoc litteris, interpositis iura-
Strana 477
89 mentis, factis renunciationibus et penis adiectis, in gravem ipsius mense lesionem, nonnullis clericis et laicis aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus et aliis perpetuo ad firmam vel sub censu annuo concesserunt, quorum aliqui super hiis confirmacionis litteras in forma communi a sede apostolica impetrasse dicuntur. Quia vero nostra interest, super hoc de oportuno remedio providere, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, qua- tinus ea, que de bonis ipsius mense per concessiones 10 huiusmodi alienata inveneris illicite vel distracta non obstantibus litteris, iuramentis, penis, renuntiationibus et confirmationibus supradictis ad ius et proprietatem eiusdem mense legitime revocare procures, contra- dictores per censuram ecclesiasticam appellatione 15 postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint censura simili appellatione cessante compellas veritati testimonium perhibere. Datum Rome apud sanctum Petrum, Kalendas Maij pontificatus nostri anno quarto. 20 5 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.) LXVII. Meinher burggraf von Meissen legt den zwischen Dietrich dekan zu Budissin u. Siffrid v. Wilden- hain, über die villa Baselitz schwebenden streit 25 bei. D. 22. september (in octava michaelis) 1298. Nos Meinherus dei gracia burgrauius Misnensis tenorem presencium protestamur, quod cum quedam causa et dissencionis materia inter dominum Theo- 30 dericum prepositum Budesinensem ex vna, et Siffri- dum de Wildenhain, laicum, super quibusdam agris Cod. dipl. Lus. sup. II. 12
89 mentis, factis renunciationibus et penis adiectis, in gravem ipsius mense lesionem, nonnullis clericis et laicis aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus et aliis perpetuo ad firmam vel sub censu annuo concesserunt, quorum aliqui super hiis confirmacionis litteras in forma communi a sede apostolica impetrasse dicuntur. Quia vero nostra interest, super hoc de oportuno remedio providere, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, qua- tinus ea, que de bonis ipsius mense per concessiones 10 huiusmodi alienata inveneris illicite vel distracta non obstantibus litteris, iuramentis, penis, renuntiationibus et confirmationibus supradictis ad ius et proprietatem eiusdem mense legitime revocare procures, contra- dictores per censuram ecclesiasticam appellatione 15 postposita compescendo. Testes autem qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint censura simili appellatione cessante compellas veritati testimonium perhibere. Datum Rome apud sanctum Petrum, Kalendas Maij pontificatus nostri anno quarto. 20 5 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.) LXVII. Meinher burggraf von Meissen legt den zwischen Dietrich dekan zu Budissin u. Siffrid v. Wilden- hain, über die villa Baselitz schwebenden streit 25 bei. D. 22. september (in octava michaelis) 1298. Nos Meinherus dei gracia burgrauius Misnensis tenorem presencium protestamur, quod cum quedam causa et dissencionis materia inter dominum Theo- 30 dericum prepositum Budesinensem ex vna, et Siffri- dum de Wildenhain, laicum, super quibusdam agris Cod. dipl. Lus. sup. II. 12
Strana 478
90 et pascuis adiacentibus ville Paselitz et adiacentibus similiter prato, quod dicitur Borkenwise ex parte al- tera exorta fuisset, quia dictus Siffridus dicebat ex morte Reinhardi dicti Nase de Jawernitz et fratrum et patruelium suorum dictos agros et pascua ad se deuoluta esse, qui ab eo tenebantur titulo feodali. Aliquibus diebus amicabilibus a partibus hinc inde seruatis, tandem in nostra presencia dictis partibus constitutis, lecto priuilegio, quod dicti agri et pascua 10 ad capellam sancti Johannis baptiste in curia mar- chionis in castro Misnensi sita proprietatis tytulo per- tinebant, videbatur singulis presentibus, quod ante- dictus Siffridus in sepedictis agris et pascuis penitus nichil juris haberet, qui eciam nunquam fecerat men- cionem temporibus retroactis. Tandem precibus nostris sepedictus Siffridus inclinatus, si quid iuris habuit in agris vel pascuis superius dictis, hoc totum pro se et heredibus suis liberaliter resignauit et penitus re- nunciauit de beniuola voluntate, nichil sibi iuris et 20 heredibus suis in antea reseruando. In cuius rei testimonium sigilli nostri munimine presentem litteram duximus consignandam. Testes huius sunt: Vlricus, miles dictus Olsinitz, Apetz de Mvnen et Th. Sebenitz. Datum et actum Misne in palacio nostro anno domini 25 M°CC XCVII°. in octaua Michaelis. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das siegel zeigt einen geharnischten, der in der rechten hand einen speer mit einer fahne, auf welcher ein kreuz, in der linken ein schild mit dem kreuze hält. Umschrift: SJGJLLVM MEJNHERJ 30 BVRGRAUJJ Misn.) LXVIII. Testament Dietrichs dekans von Budissin und domherren zu Meissen. S. a. et d. In nomine patris et filii et spiritus sancti, amen. 35 Cum nichil cercius sit morte et nichil incercius hora
90 et pascuis adiacentibus ville Paselitz et adiacentibus similiter prato, quod dicitur Borkenwise ex parte al- tera exorta fuisset, quia dictus Siffridus dicebat ex morte Reinhardi dicti Nase de Jawernitz et fratrum et patruelium suorum dictos agros et pascua ad se deuoluta esse, qui ab eo tenebantur titulo feodali. Aliquibus diebus amicabilibus a partibus hinc inde seruatis, tandem in nostra presencia dictis partibus constitutis, lecto priuilegio, quod dicti agri et pascua 10 ad capellam sancti Johannis baptiste in curia mar- chionis in castro Misnensi sita proprietatis tytulo per- tinebant, videbatur singulis presentibus, quod ante- dictus Siffridus in sepedictis agris et pascuis penitus nichil juris haberet, qui eciam nunquam fecerat men- cionem temporibus retroactis. Tandem precibus nostris sepedictus Siffridus inclinatus, si quid iuris habuit in agris vel pascuis superius dictis, hoc totum pro se et heredibus suis liberaliter resignauit et penitus re- nunciauit de beniuola voluntate, nichil sibi iuris et 20 heredibus suis in antea reseruando. In cuius rei testimonium sigilli nostri munimine presentem litteram duximus consignandam. Testes huius sunt: Vlricus, miles dictus Olsinitz, Apetz de Mvnen et Th. Sebenitz. Datum et actum Misne in palacio nostro anno domini 25 M°CC XCVII°. in octaua Michaelis. 5 15 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das siegel zeigt einen geharnischten, der in der rechten hand einen speer mit einer fahne, auf welcher ein kreuz, in der linken ein schild mit dem kreuze hält. Umschrift: SJGJLLVM MEJNHERJ 30 BVRGRAUJJ Misn.) LXVIII. Testament Dietrichs dekans von Budissin und domherren zu Meissen. S. a. et d. In nomine patris et filii et spiritus sancti, amen. 35 Cum nichil cercius sit morte et nichil incercius hora
Strana 479
91 mortis, secundum legitimas sancciones et propter du- bios et incertos euentus et inpiam debilitatem humane nature mors, que nulli parcet, modo inopinato sua celeritate hominem exanimem facere consueuit. Ne eius celeritas me Theodericum, prepositum Budesi- nensem et canonicum Misnensem preocupet, et non dispositis rebus meis viam uniuerse carnis ingredi faciat intestatum, sancti spiritus gracia inuocata meum testamentum condo et facio per modum inferius anno- tatum, eligens testatores et testamenti mei executores : 10 dominum Petrum decanum, magistrum Conradum, can- torem, canonicos ecclesie Misnensis, dominum Sibo- thonem, plebanum de Jochgrin*) et dominum Petrum, Misnensis ecclesie perpetuum vicarium, quibus omni- bus et singulis cedo acciones meas contra omnes de- bitores exigendi et repetendi debita mea. Similiter annum gracie prebende eis committo, vt de omnibus et singulis ordinent et disponant pro remedio anime mee, quidquid eis videbitur. Nichilominus in persona propria, que sequuntur statui et legaui: primo om- nium non obstante uicaria per me constructa in ho- nore sancti Laurencij et sancti Nicolai in ecclesia Misnensi in sinistra parte monasterij, quam contuli dilecto Petro, capellano meo, ad quam vicariam as- signavi et contuli omnes redditus tam argenti, quam 25 anone ville Zalezen circa Strele et in Coufbach ter- cium dimidium talentum et triginta denarios et in ciuitate Misna viginti sex solidos et quinque lapides ad illuminandum altare predictorum sanctorum Lau- rencii et Nicolai, nunc in honorem sancte crucis et 30 sancti Martini aliam vicariam de novo decrevi con- struere, construo et construxi, cujus vicarius ad de- seruiendum choro Misnensi teneatur, prout ceteri vi- carii consueuerunt, ad quam vicariam altare construi debet in loco congruo monasterii tempore oportuno, 35 et predictum altare predictus vicarius officiet, prout de hoc velit et possit domino reddere racionem et ut mei, patris mei et matris mee, Gotscalci, decani Misnensis, Waltheri, decani Magdeburgensis et aliorum 5 15 20 *) Jochgrin = Stolpen, alte bezeichnung für diese stadt. 40 12 *
91 mortis, secundum legitimas sancciones et propter du- bios et incertos euentus et inpiam debilitatem humane nature mors, que nulli parcet, modo inopinato sua celeritate hominem exanimem facere consueuit. Ne eius celeritas me Theodericum, prepositum Budesi- nensem et canonicum Misnensem preocupet, et non dispositis rebus meis viam uniuerse carnis ingredi faciat intestatum, sancti spiritus gracia inuocata meum testamentum condo et facio per modum inferius anno- tatum, eligens testatores et testamenti mei executores : 10 dominum Petrum decanum, magistrum Conradum, can- torem, canonicos ecclesie Misnensis, dominum Sibo- thonem, plebanum de Jochgrin*) et dominum Petrum, Misnensis ecclesie perpetuum vicarium, quibus omni- bus et singulis cedo acciones meas contra omnes de- bitores exigendi et repetendi debita mea. Similiter annum gracie prebende eis committo, vt de omnibus et singulis ordinent et disponant pro remedio anime mee, quidquid eis videbitur. Nichilominus in persona propria, que sequuntur statui et legaui: primo om- nium non obstante uicaria per me constructa in ho- nore sancti Laurencij et sancti Nicolai in ecclesia Misnensi in sinistra parte monasterij, quam contuli dilecto Petro, capellano meo, ad quam vicariam as- signavi et contuli omnes redditus tam argenti, quam 25 anone ville Zalezen circa Strele et in Coufbach ter- cium dimidium talentum et triginta denarios et in ciuitate Misna viginti sex solidos et quinque lapides ad illuminandum altare predictorum sanctorum Lau- rencii et Nicolai, nunc in honorem sancte crucis et 30 sancti Martini aliam vicariam de novo decrevi con- struere, construo et construxi, cujus vicarius ad de- seruiendum choro Misnensi teneatur, prout ceteri vi- carii consueuerunt, ad quam vicariam altare construi debet in loco congruo monasterii tempore oportuno, 35 et predictum altare predictus vicarius officiet, prout de hoc velit et possit domino reddere racionem et ut mei, patris mei et matris mee, Gotscalci, decani Misnensis, Waltheri, decani Magdeburgensis et aliorum 5 15 20 *) Jochgrin = Stolpen, alte bezeichnung für diese stadt. 40 12 *
Strana 480
92 amicorum et benefactorum meorum frequentem mé- moriam agere teneatur, ad cujus vicarie consumacio- nem do, lego et assigno omnia mea, que in parato vel in debitis in supellectili, equis, pecoribus, et in 5 annona cujuscunque generis habeo uel habere potéro, annum gracie similiter ad hoc duputans. Curia mea duntaxat excepta, committo Reinhardo, auunculo meo, canonico Misnensi, assignaui in sanitate corporis con- stitutus, volens tamen dictam curiam canonicalem per- 10 manere, moderacione tamen injecta in premissis, ut dicte vicarie primo et principaliter ad minus circa decem marcas annui redditus comparentur. De re- siduo vero, si quid fuerit legata specialiter claustris et piis locis et personis exsoluantur, discrecioni tes- tatorum meorum predictorum committens distribuenda, ordinanda et pertractanda singula, prout de ipsis gero fiduciam et saluti mee viderint expedire. Dictam vero vicariam post mortem meam quocienscunque vacare contingerit, persone ydonee sacerdoti prepo- 20 situs, decanus et capitulum Misnense conferant, prout melius viderint expedire. Preterea in persona pro- pria lego fabrice Misnensi quatuor marcas et librum meum matutinalem. Item fratribus Minoribus in Misna quatuor marcas, quarum due sunt persolute cum lecto 25 meo meliori. Item lego abbatibus et conventibus in Cella, in Dobriluch et in Buch, ordinis Cisterciensis, item priori et conventui in Pigavia, item preposito et conventui in Schillen, cum quibus quinque claustris habeo confraternitatem; singulis istis quinque claustris 30 lego duas marcas et volo, ut obitus meus per spe- cialem nuncium transitorie destinatum eis intimetur, et singuli rogentur, vt obitum meum per ordinem suum faciant publicari, et jus fraternitatis nunc per- agant cum vigiliis et missis animarum et oracionibus 35 secundum consuetudinem ordinis approbatam. Item lego duas marcas generali ordinis Cisterciensis, quas abbas de Dobriluch sibi deportabit cum litteris con- fraternitatis, vt me commendet oracionibus omnium fratrum tocius ordinis ipsorum. Item lego ad sanctam 40 Afram Misne decem marcas, cum quibus comparare debunt redditus unius marce, ut anniuersarius meus, 15
92 amicorum et benefactorum meorum frequentem mé- moriam agere teneatur, ad cujus vicarie consumacio- nem do, lego et assigno omnia mea, que in parato vel in debitis in supellectili, equis, pecoribus, et in 5 annona cujuscunque generis habeo uel habere potéro, annum gracie similiter ad hoc duputans. Curia mea duntaxat excepta, committo Reinhardo, auunculo meo, canonico Misnensi, assignaui in sanitate corporis con- stitutus, volens tamen dictam curiam canonicalem per- 10 manere, moderacione tamen injecta in premissis, ut dicte vicarie primo et principaliter ad minus circa decem marcas annui redditus comparentur. De re- siduo vero, si quid fuerit legata specialiter claustris et piis locis et personis exsoluantur, discrecioni tes- tatorum meorum predictorum committens distribuenda, ordinanda et pertractanda singula, prout de ipsis gero fiduciam et saluti mee viderint expedire. Dictam vero vicariam post mortem meam quocienscunque vacare contingerit, persone ydonee sacerdoti prepo- 20 situs, decanus et capitulum Misnense conferant, prout melius viderint expedire. Preterea in persona pro- pria lego fabrice Misnensi quatuor marcas et librum meum matutinalem. Item fratribus Minoribus in Misna quatuor marcas, quarum due sunt persolute cum lecto 25 meo meliori. Item lego abbatibus et conventibus in Cella, in Dobriluch et in Buch, ordinis Cisterciensis, item priori et conventui in Pigavia, item preposito et conventui in Schillen, cum quibus quinque claustris habeo confraternitatem; singulis istis quinque claustris 30 lego duas marcas et volo, ut obitus meus per spe- cialem nuncium transitorie destinatum eis intimetur, et singuli rogentur, vt obitum meum per ordinem suum faciant publicari, et jus fraternitatis nunc per- agant cum vigiliis et missis animarum et oracionibus 35 secundum consuetudinem ordinis approbatam. Item lego duas marcas generali ordinis Cisterciensis, quas abbas de Dobriluch sibi deportabit cum litteris con- fraternitatis, vt me commendet oracionibus omnium fratrum tocius ordinis ipsorum. Item lego ad sanctam 40 Afram Misne decem marcas, cum quibus comparare debunt redditus unius marce, ut anniuersarius meus, 15
Strana 481
93 Henrici patris mei, et Jutte matris mee apud ipsos annis singulis peragatur, de qua marca prepositus ministrabit conuentui quinque solidos, infirmarie quin- que solidos, ad mensam suam decem solidos reser- uabit. Item lego sanctimonialibus in Zorinthze*) vnum talentum, in Sitstenrode vnum talentum, ad sanctam Crucem**) vnum talentum, in Mulberch conuentui unum talentum et cognate mee ibidem vnum talen- tum, in Stuchow vnum talentum, item fratribus Mi- noribus in Vriberch unum talentum, fratribus in Dres- 10 den vnum talentum, fratribus in Ozzecs unum talen- tum, fratribus in Turgowe unum talentum. Item lego ad scribendum nouum breviarium ad chorum Mis- nensem duas marcas, in Schilow argenteum cingulum meum et alteram dimidiam marcam. Infirmis in campo 15 ad capellam faciendam vnum talentum, ad sanctum Dionisium in Cluse decem solidos. Domino Heinrico, capellano cantoris, decem solidos ut memoriam mei in suis oracionibus habeat, Ottoni, scolari cognato meo vnam marcam et pallium meum subductum vi- ridi. Item matri Ottonis et filie sue in Dresden duos lectos et caphardum nouum et pallium longum, quod subductum fuit pellibus lintinis. Item Henrico cellario meo ad precium suum unam marcam, item duabus consanguineis meis, in Ozzecs, Insche et Margarethe sororibus Siffridi, quatuor lectos et vnam marcam. Item domino meo episcopo meum cingulum argen- teum cum pede et vitrum meum romanicum et vlassam meam magnam et alias tres majores omnes stanneas. Item domino decano duas vlassas stanneas, que 30 fuerunt domini de Boruz et mensam meam, que stat in camera mea, circumpositam nigro ligno. Item ma- gistro Conrado cantori duas vlassas stanneas, quas duxit post supradictas acceptandas et duo cantara stannea de una stopa et unam mensam, quam duxit acceptandam. Alia vasa mea tam in vlassis, quam in cantaris stannea diuidantur inter canonicos secun- dum quod testatoribus videbitur expedire, ita tamen 5 20 25 35 *) Sornzig. **) Heil. Kreuzkloster vor Meissen. 40
93 Henrici patris mei, et Jutte matris mee apud ipsos annis singulis peragatur, de qua marca prepositus ministrabit conuentui quinque solidos, infirmarie quin- que solidos, ad mensam suam decem solidos reser- uabit. Item lego sanctimonialibus in Zorinthze*) vnum talentum, in Sitstenrode vnum talentum, ad sanctam Crucem**) vnum talentum, in Mulberch conuentui unum talentum et cognate mee ibidem vnum talen- tum, in Stuchow vnum talentum, item fratribus Mi- noribus in Vriberch unum talentum, fratribus in Dres- 10 den vnum talentum, fratribus in Ozzecs unum talen- tum, fratribus in Turgowe unum talentum. Item lego ad scribendum nouum breviarium ad chorum Mis- nensem duas marcas, in Schilow argenteum cingulum meum et alteram dimidiam marcam. Infirmis in campo 15 ad capellam faciendam vnum talentum, ad sanctum Dionisium in Cluse decem solidos. Domino Heinrico, capellano cantoris, decem solidos ut memoriam mei in suis oracionibus habeat, Ottoni, scolari cognato meo vnam marcam et pallium meum subductum vi- ridi. Item matri Ottonis et filie sue in Dresden duos lectos et caphardum nouum et pallium longum, quod subductum fuit pellibus lintinis. Item Henrico cellario meo ad precium suum unam marcam, item duabus consanguineis meis, in Ozzecs, Insche et Margarethe sororibus Siffridi, quatuor lectos et vnam marcam. Item domino meo episcopo meum cingulum argen- teum cum pede et vitrum meum romanicum et vlassam meam magnam et alias tres majores omnes stanneas. Item domino decano duas vlassas stanneas, que 30 fuerunt domini de Boruz et mensam meam, que stat in camera mea, circumpositam nigro ligno. Item ma- gistro Conrado cantori duas vlassas stanneas, quas duxit post supradictas acceptandas et duo cantara stannea de una stopa et unam mensam, quam duxit acceptandam. Alia vasa mea tam in vlassis, quam in cantaris stannea diuidantur inter canonicos secun- dum quod testatoribus videbitur expedire, ita tamen 5 20 25 35 *) Sornzig. **) Heil. Kreuzkloster vor Meissen. 40
Strana 482
94 quod domino lectori primo dentur tria cantara stannea, vnum de vna stopa et duo de duobus quar- talibus, item dominis canonicis omnibus vnam carra- tam vini. Item duobus servis meis, scilicet Walthero 5 de Cozzebude et Henrico Calvo duos equos meos, scilicet rubeum et griseum, qui sunt in curia mea, relique famulicie detur precium suum deservitum. Item relinquo curiam meam Reinhardo avunculo meo, sicut superius est expressum. Relinquo tamen in 10 eadem curia quatuor lectos, quatuor mensas, duas, in quibus comeditur tempore hiemali et duas, in qui- bus comeditur tempore estivali. Relinquo eciam ibi- dem dolea, lagenas, sartaginem, ollas et patellam et quidquid pertinet ad coquinam et ad braxatorem. Item de eidem Reinhardo decretum meum, summam Gamphredi, casus decretorum et questiones in uno volumine, summam Bartholomei et digestum novum, et nota, quod Reinhardus dabit de curia mea singu- lis annis duo talenta, quorum in anniversario meo 20 quindecim solidos dividat inter pauperes et scolares, item quinque solidos dividet inter sacerdotes pro vi- giliis et missis animarum. Item de secundo talento dabit in bona sexta feria pauperibus et scolaribus decem solidos, item eodem die fratribus Minoribus viginti denarios, hospitali viginti denarios et leprosis viginti denarios. Item per quadragesimam dabit quin- que solidos pro vigiliis et missis animarum. Volo, ut hec duo talenta Reinhardus det temporibus vite sue, et post mortem suam faciat cum dicta curia ad 30 utilitatem suam secundum quod sibi videbitur ex- pedire. Item do Conrado avunculo meo, canonico Budesinensi decretales et digestum vetus. Item do codicem cum funeralibus in uno volumine sequen- tibus Gebehardo avunculo meo, canonico Wurcinensi, 35 alias vero et quaternos hii tres inter se dividant, prout placet. Item assigno domino Sibothoni tunicam meam subductam pellicio mardrino et omnes pelues meas. Item domino Petro tegumen hirsutum et lectum meum, quo tegor et duas mensas. Item domino 40 Rudgero pallium subductum pellibus lintinis, bursam sericeam et unum annulum. Item domino Thisconi 15 25
94 quod domino lectori primo dentur tria cantara stannea, vnum de vna stopa et duo de duobus quar- talibus, item dominis canonicis omnibus vnam carra- tam vini. Item duobus servis meis, scilicet Walthero 5 de Cozzebude et Henrico Calvo duos equos meos, scilicet rubeum et griseum, qui sunt in curia mea, relique famulicie detur precium suum deservitum. Item relinquo curiam meam Reinhardo avunculo meo, sicut superius est expressum. Relinquo tamen in 10 eadem curia quatuor lectos, quatuor mensas, duas, in quibus comeditur tempore hiemali et duas, in qui- bus comeditur tempore estivali. Relinquo eciam ibi- dem dolea, lagenas, sartaginem, ollas et patellam et quidquid pertinet ad coquinam et ad braxatorem. Item de eidem Reinhardo decretum meum, summam Gamphredi, casus decretorum et questiones in uno volumine, summam Bartholomei et digestum novum, et nota, quod Reinhardus dabit de curia mea singu- lis annis duo talenta, quorum in anniversario meo 20 quindecim solidos dividat inter pauperes et scolares, item quinque solidos dividet inter sacerdotes pro vi- giliis et missis animarum. Item de secundo talento dabit in bona sexta feria pauperibus et scolaribus decem solidos, item eodem die fratribus Minoribus viginti denarios, hospitali viginti denarios et leprosis viginti denarios. Item per quadragesimam dabit quin- que solidos pro vigiliis et missis animarum. Volo, ut hec duo talenta Reinhardus det temporibus vite sue, et post mortem suam faciat cum dicta curia ad 30 utilitatem suam secundum quod sibi videbitur ex- pedire. Item do Conrado avunculo meo, canonico Budesinensi decretales et digestum vetus. Item do codicem cum funeralibus in uno volumine sequen- tibus Gebehardo avunculo meo, canonico Wurcinensi, 35 alias vero et quaternos hii tres inter se dividant, prout placet. Item assigno domino Sibothoni tunicam meam subductam pellicio mardrino et omnes pelues meas. Item domino Petro tegumen hirsutum et lectum meum, quo tegor et duas mensas. Item domino 40 Rudgero pallium subductum pellibus lintinis, bursam sericeam et unum annulum. Item domino Thisconi 15 25
Strana 483
95 de Wistrop, domino Conrado de sancto Johanne, do- mino Petro et domino Henrico capellano cantoris, cuilibet istorum unam bursam et unum annulum. Item fratribus Minoribus in Misna longam mensam et lectum magnum. Item missalem meum dominicalem lego summo altari in Budesin. Item duos habeo ad- huc missales libros, inter quos dominus Petrus eligere debet meliorem. Reliquum de ad altare, quod con- struendum ad vicariam et calicem meum. Item ca- sulam meam meliorem de baldechino cum prepanicis 10 (Aufschlägen) attinentibus, duas ampullas cum pannis de pictis et pallis, capelle curie mee. Item do ad altare sancti Laurencii et Nicolai casulam stripeam cum suis attinenciis. Item ad altare sancti Johannis in curia reg. casulam de baldechino cum suis atti- nenciis. Hec omnia persolvi debent de omnibus re- bus meis mobilibus et immobilibus, si fieri potuerint, primo tamen omnium debitis meis, si que sunt, per- solutis et vicaria mea de decem marcis vel circa primo et principaliter comparata. Alia omnia per me 20 minus prestita et incompleta, meis committo testa- toribus, ut de hiis faciant pro salute anime mee se- cundum quod ipsorum discrecioni videbitur expedire. Actum et datum anno domini millesimo ducentesimo nonogesimo nono, in die Prisce virginis, dominis Mis- nensibus canonicis presentibus, scilicet: domino Jo- hanne, preposito majore, domino Alberto de Luppe, domino Herchenberto de Starch: domino Conrado, cantore, domino H. de Zwein domino . . de Lutchen- berch et aliis quam pluribus fide dignis. 5 15 25 30 (Aus dem originale auf pergament mit drei siegeln im Meiss- ner stiftsarchive. Es hängt daran das siegel des Petrus dekans der Meissner kirche, das eigene des Theodericus prepositus de Budisin, endlich des M. Conrad domherren zu Meissen. 35
95 de Wistrop, domino Conrado de sancto Johanne, do- mino Petro et domino Henrico capellano cantoris, cuilibet istorum unam bursam et unum annulum. Item fratribus Minoribus in Misna longam mensam et lectum magnum. Item missalem meum dominicalem lego summo altari in Budesin. Item duos habeo ad- huc missales libros, inter quos dominus Petrus eligere debet meliorem. Reliquum de ad altare, quod con- struendum ad vicariam et calicem meum. Item ca- sulam meam meliorem de baldechino cum prepanicis 10 (Aufschlägen) attinentibus, duas ampullas cum pannis de pictis et pallis, capelle curie mee. Item do ad altare sancti Laurencii et Nicolai casulam stripeam cum suis attinenciis. Item ad altare sancti Johannis in curia reg. casulam de baldechino cum suis atti- nenciis. Hec omnia persolvi debent de omnibus re- bus meis mobilibus et immobilibus, si fieri potuerint, primo tamen omnium debitis meis, si que sunt, per- solutis et vicaria mea de decem marcis vel circa primo et principaliter comparata. Alia omnia per me 20 minus prestita et incompleta, meis committo testa- toribus, ut de hiis faciant pro salute anime mee se- cundum quod ipsorum discrecioni videbitur expedire. Actum et datum anno domini millesimo ducentesimo nonogesimo nono, in die Prisce virginis, dominis Mis- nensibus canonicis presentibus, scilicet: domino Jo- hanne, preposito majore, domino Alberto de Luppe, domino Herchenberto de Starch: domino Conrado, cantore, domino H. de Zwein domino . . de Lutchen- berch et aliis quam pluribus fide dignis. 5 15 25 30 (Aus dem originale auf pergament mit drei siegeln im Meiss- ner stiftsarchive. Es hängt daran das siegel des Petrus dekans der Meissner kirche, das eigene des Theodericus prepositus de Budisin, endlich des M. Conrad domherren zu Meissen. 35
Strana 484
96 LXIX. Dietrich's prepositus zu Budissin, kleineres tes- tament. D. 1299. Ego Theodericus dei gracia prepositus Budesi- 5 nensis notum fieri cupio omnibus per presentes, quod pro salute anime mee institui in ecclesia Misnensi kathedrali perpetuam uicariam et altare in honore sanctorum Laurencii et Nycolai, cuius collacionem volo post mortem meam ad Misnense capitulum per- 10 tinere. Cui vicarie contuli et dedi villam Zalesen iuxta Strele cum omnibus prouentibus nichil penitus excipiendo. Item in uilla Chofbach iuxta Wilansdorf quinquaginta solidos et XXX. denarios Vribergensis monete. Item in ciuitate Misna viginti et sex solidos 15 minus tribus denariis et vnum macellum quod soluit annuatim quinque lapides sepi purificati ad illumi- nandum altare predictorum sanctorum. De istis pro- uentibus uolo ut uicarius dicte uicarie peragat anni- uersarium meum distribuendo canonicis presentibus 20 in vigiliis in Misna vnum talentum cum decima hos- pitaliter vicarijs et sociis XV. solidos, custodi vnum solidum si ponet candelas super sepulcrum in vigilijs et missa. Item idem tenebitur singulis septimanis dicere tres missas vnam de domina nostra aliam pro- peccatis terciam pro defunctis, et procurabit aliam missam pro defunctis celebrari singulis septimanis, uel si uolt poterit personaliter adimplere. Item in anniuersario meo distribuet pauperibus panes sex so- lidorum. Insuper singulis septimanis per annum dabit 30 pauperibus vnum modium siliginis prout in aliis meis scriptis et priuilegiis melius est expressum. Hec omnia committo vicario qui tempore fuerit in animam suam et conscienciam ad implenda ut in die iudicij ad salutem propriam omnipotenti deo possit reddere 35 racionem. Datum anno domini M°CCOLXXXX° nono in die beate Prisce virginis. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das siegel ist zerbrochen. Von demselben legate ist eine ausführ- lichere ausfertigung bereits Cod. dipl. Lus. sup. I. Aufl. p. 10 40 sqq. gedruckt.) 25
96 LXIX. Dietrich's prepositus zu Budissin, kleineres tes- tament. D. 1299. Ego Theodericus dei gracia prepositus Budesi- 5 nensis notum fieri cupio omnibus per presentes, quod pro salute anime mee institui in ecclesia Misnensi kathedrali perpetuam uicariam et altare in honore sanctorum Laurencii et Nycolai, cuius collacionem volo post mortem meam ad Misnense capitulum per- 10 tinere. Cui vicarie contuli et dedi villam Zalesen iuxta Strele cum omnibus prouentibus nichil penitus excipiendo. Item in uilla Chofbach iuxta Wilansdorf quinquaginta solidos et XXX. denarios Vribergensis monete. Item in ciuitate Misna viginti et sex solidos 15 minus tribus denariis et vnum macellum quod soluit annuatim quinque lapides sepi purificati ad illumi- nandum altare predictorum sanctorum. De istis pro- uentibus uolo ut uicarius dicte uicarie peragat anni- uersarium meum distribuendo canonicis presentibus 20 in vigiliis in Misna vnum talentum cum decima hos- pitaliter vicarijs et sociis XV. solidos, custodi vnum solidum si ponet candelas super sepulcrum in vigilijs et missa. Item idem tenebitur singulis septimanis dicere tres missas vnam de domina nostra aliam pro- peccatis terciam pro defunctis, et procurabit aliam missam pro defunctis celebrari singulis septimanis, uel si uolt poterit personaliter adimplere. Item in anniuersario meo distribuet pauperibus panes sex so- lidorum. Insuper singulis septimanis per annum dabit 30 pauperibus vnum modium siliginis prout in aliis meis scriptis et priuilegiis melius est expressum. Hec omnia committo vicario qui tempore fuerit in animam suam et conscienciam ad implenda ut in die iudicij ad salutem propriam omnipotenti deo possit reddere 35 racionem. Datum anno domini M°CCOLXXXX° nono in die beate Prisce virginis. (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive. Das siegel ist zerbrochen. Von demselben legate ist eine ausführ- lichere ausfertigung bereits Cod. dipl. Lus. sup. I. Aufl. p. 10 40 sqq. gedruckt.) 25
Strana 485
97 LXX. Die geschworenen der stadt Zittau erklären den erben eines gewissen Tylo und Theodericus, denen die münzprägung vor der verlegung der- selben von Zittau nach Kuttenberg zustand, dass 5 das anrecht auf die hälfte emem jeden ver- bleiben solle. D. 21. Aug. 1312. Nos Wilricus judex nec non vniuersitas juratorum ciuitatis Zittauie, ad uniuersorum noticiam deferentes presentibus publice protestamur, nobis certo cercius 10 hoc constare, fabricam monetariam spectantem ad dictam ciuitatem Zittauie, nempe autem de ma- turo consilio per felicis recordacionis dominum quon- dam Wencezlaum serenissimum Boemie et Polonie regem in montem Kuttis, pro communi terre bono translatam, Petri et Frizkonis filiorum quondam Ty- lonis, dicti de Tilia, nostri conciuis justicialiter fore mediam, alia vero media parte dicte fabrice ad posteros ac heredes, Theoderici dicti Langschenkl, jure here- ditario similiter pertinente. Quamuis quidem inter 20 heredes predictorum Tylonis et Theoderici, diuturno tempore defunctorum, racione priuilegij per magni- ficum principem quondam Ottokarum regem Boemie, memorato Theoderico super eadem fabrica tantum collati, cum tam prefatus Tylo, quam ipse Theodricus 25 prenotatam fabricam simul tytulo empcionis compa- rauerint, de partibus eiusdem fabrice disceptacio sub- orta fuerit, que tum per viros ydoneos fratrem Fri- dricum priorem monasterij Cedlicensis, Nycolaum de Nefshof, Hainricum Chirchpergerum, Dietmarum mo- 30 netarium et Andream dictum Schartzach, quorum ar- bitrio ipsa disceptacio extitit contradicta et fuit in posterum abolita et sopita et partibus vtriusque as- sentientibus. Et quia uellet in parte sua inprimis fabrice pars quelibet contentari, ad nostram et dicti montis Kutne presenciam venientes, suppliciter postu- lantes, quatenus ne ipsis, videlicet heredibus pre- tactorum Tylonis et Theoderici, de partibus vtrorumque Cod. dipl. Lus. sup. II. 15 35 13
97 LXX. Die geschworenen der stadt Zittau erklären den erben eines gewissen Tylo und Theodericus, denen die münzprägung vor der verlegung der- selben von Zittau nach Kuttenberg zustand, dass 5 das anrecht auf die hälfte emem jeden ver- bleiben solle. D. 21. Aug. 1312. Nos Wilricus judex nec non vniuersitas juratorum ciuitatis Zittauie, ad uniuersorum noticiam deferentes presentibus publice protestamur, nobis certo cercius 10 hoc constare, fabricam monetariam spectantem ad dictam ciuitatem Zittauie, nempe autem de ma- turo consilio per felicis recordacionis dominum quon- dam Wencezlaum serenissimum Boemie et Polonie regem in montem Kuttis, pro communi terre bono translatam, Petri et Frizkonis filiorum quondam Ty- lonis, dicti de Tilia, nostri conciuis justicialiter fore mediam, alia vero media parte dicte fabrice ad posteros ac heredes, Theoderici dicti Langschenkl, jure here- ditario similiter pertinente. Quamuis quidem inter 20 heredes predictorum Tylonis et Theoderici, diuturno tempore defunctorum, racione priuilegij per magni- ficum principem quondam Ottokarum regem Boemie, memorato Theoderico super eadem fabrica tantum collati, cum tam prefatus Tylo, quam ipse Theodricus 25 prenotatam fabricam simul tytulo empcionis compa- rauerint, de partibus eiusdem fabrice disceptacio sub- orta fuerit, que tum per viros ydoneos fratrem Fri- dricum priorem monasterij Cedlicensis, Nycolaum de Nefshof, Hainricum Chirchpergerum, Dietmarum mo- 30 netarium et Andream dictum Schartzach, quorum ar- bitrio ipsa disceptacio extitit contradicta et fuit in posterum abolita et sopita et partibus vtriusque as- sentientibus. Et quia uellet in parte sua inprimis fabrice pars quelibet contentari, ad nostram et dicti montis Kutne presenciam venientes, suppliciter postu- lantes, quatenus ne ipsis, videlicet heredibus pre- tactorum Tylonis et Theoderici, de partibus vtrorumque Cod. dipl. Lus. sup. II. 15 35 13
Strana 486
98 sepe dicte fabrice, impeticio seu calumpnia deinceps alteri ab altero eorum valeret, vel per quempiam alium peroriri nostras ipsis super eo dignaremur litteras erogare. Quorum condignis precibus annuen- tes, ad tenendam et possidendam perpetuo heredibus prefati Tylonis partem mediam sepe fate fabrice et heredibus prelibati Theoderici, partem alteram jure hereditario ipsorum voluntate et consensu acceden- tibus, nostras eis litteras contulimus, sigilli nostri et 10 sigilli honorabilium virorum antefati montis Kutne ju- ratorum munimine roboratas. Testes ciuitatis Zittauie prenotate sunt: Hermannus Groze, rector scabinorum: Nycolaus de Hirsuelde, scultetus Stainruker, Heri- mannus de Tyrkow, Guntherus de Gablona, Chun- 15 radus magister scole, Petzoldus Razolt, Hermannus de Budesin, Petrus Herwordi, Fritzko de alta domo, Ysenricus de Sbidenitz, Wernherus Merer, jurati vero dicti montis, Tyrmannus Lutie, Ekhardus, Hermannus de castro, Vlimannus mercator, Nycolaus de Oderen, 20 Syboto Kelberk, Hermannus Buchardi et Henricus de Smalbach aliique viri quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno domini millesimo trecentesimo decimo secundo, XII. kal. Septemb. 5 (Aus dem originale No. 1970. auf pergament im k. s. geh. 25 staatsarchive zu Dresden mitl den siegeln der stadt Zittau und des kuttenberges, von denen nur letzteres völlig erhalten ist.) LXXI. Das Meissner capitel verkauft den domherren Reinhard von Gubin, Ulrich v. Dyben u. Peter 30 von Budissin den zehnten auf mehrere güter, unter der bedingung, dass sie diesen dereinst in ihrem testamente der Meissner kirche legiren. D. Meissen, (in crastino Benedicti) 1315. Nos H. dei gracia prepositus, H. decanus, to- 35 tumque capitulum ecclesie Misnensis protestamur per
98 sepe dicte fabrice, impeticio seu calumpnia deinceps alteri ab altero eorum valeret, vel per quempiam alium peroriri nostras ipsis super eo dignaremur litteras erogare. Quorum condignis precibus annuen- tes, ad tenendam et possidendam perpetuo heredibus prefati Tylonis partem mediam sepe fate fabrice et heredibus prelibati Theoderici, partem alteram jure hereditario ipsorum voluntate et consensu acceden- tibus, nostras eis litteras contulimus, sigilli nostri et 10 sigilli honorabilium virorum antefati montis Kutne ju- ratorum munimine roboratas. Testes ciuitatis Zittauie prenotate sunt: Hermannus Groze, rector scabinorum: Nycolaus de Hirsuelde, scultetus Stainruker, Heri- mannus de Tyrkow, Guntherus de Gablona, Chun- 15 radus magister scole, Petzoldus Razolt, Hermannus de Budesin, Petrus Herwordi, Fritzko de alta domo, Ysenricus de Sbidenitz, Wernherus Merer, jurati vero dicti montis, Tyrmannus Lutie, Ekhardus, Hermannus de castro, Vlimannus mercator, Nycolaus de Oderen, 20 Syboto Kelberk, Hermannus Buchardi et Henricus de Smalbach aliique viri quam plurimi fide digni. Acta sunt hec anno domini millesimo trecentesimo decimo secundo, XII. kal. Septemb. 5 (Aus dem originale No. 1970. auf pergament im k. s. geh. 25 staatsarchive zu Dresden mitl den siegeln der stadt Zittau und des kuttenberges, von denen nur letzteres völlig erhalten ist.) LXXI. Das Meissner capitel verkauft den domherren Reinhard von Gubin, Ulrich v. Dyben u. Peter 30 von Budissin den zehnten auf mehrere güter, unter der bedingung, dass sie diesen dereinst in ihrem testamente der Meissner kirche legiren. D. Meissen, (in crastino Benedicti) 1315. Nos H. dei gracia prepositus, H. decanus, to- 35 tumque capitulum ecclesie Misnensis protestamur per
Strana 487
99 presentes, quod maxima necessitate nos urgente con- pulsi sumus distraere aliquos redditus prebendarum nostrarum, unde decimam nostram sitam circa Lit- schenitz in villis infra scriptis videlicet: octo maldra utriusque siliginis et avene vendidimus domino Reyn- hardo de Gubin, domino Ulrico de Dyben, concano- nicis nostris et domino Petro de Budesin perpetuo vicario nostre ecclesie, tali condicione interjecta, quod ipsi omnes et singuli debent in ecclesia nostra de ipsa decima suum facere testamentum. Sepedicte autem decime dominus Ulricus medietatem, dominus Reynhardus quartam partem et dominus Petrus quar- tam partem reliquam exsolverunt. Actum et datum in capitulo nostro omnium canonicorum ad capitulum nostrum pertinencium et voluntate voluntaria acce- dente, anno incarnacionis dominice MCCCXV. in crastino Benedicti. Ne igitur in posterum super hac dis- traccione alicui dubium aliquod vel ambiguitas valeat suboriri, presentem litteram desuper sic conscriptam predictis dominis dedimus, nostri capituli sigilli mu- 20 nimine roboratam. In Otwek XVIII. mansi, in Spiit VIII. mansi, in Gorentz x. mansi, in Schachow XVIII. mansi, plebanus ibidem habet tres mansos, allodium sex, in Birmitz XI mansos, in parvo Litschenitz vII. mansos. 5 10 15 25 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.) LXXII. Otto v. Bergow und Timo v. Kolditz bedanken sich bei dem landgrafen Friedrich zu Thüringen, dass er sie vor herzog Heinrichs bestrebungen 30 um das land zu Budissin gewarnt habe. (S. d.) Im august oder september 1319. Dem edelen hochgebornen fursten vnd vnserm lieben genedigen herren dem lantgraven Frideriche zou 13 *
99 presentes, quod maxima necessitate nos urgente con- pulsi sumus distraere aliquos redditus prebendarum nostrarum, unde decimam nostram sitam circa Lit- schenitz in villis infra scriptis videlicet: octo maldra utriusque siliginis et avene vendidimus domino Reyn- hardo de Gubin, domino Ulrico de Dyben, concano- nicis nostris et domino Petro de Budesin perpetuo vicario nostre ecclesie, tali condicione interjecta, quod ipsi omnes et singuli debent in ecclesia nostra de ipsa decima suum facere testamentum. Sepedicte autem decime dominus Ulricus medietatem, dominus Reynhardus quartam partem et dominus Petrus quar- tam partem reliquam exsolverunt. Actum et datum in capitulo nostro omnium canonicorum ad capitulum nostrum pertinencium et voluntate voluntaria acce- dente, anno incarnacionis dominice MCCCXV. in crastino Benedicti. Ne igitur in posterum super hac dis- traccione alicui dubium aliquod vel ambiguitas valeat suboriri, presentem litteram desuper sic conscriptam predictis dominis dedimus, nostri capituli sigilli mu- 20 nimine roboratam. In Otwek XVIII. mansi, in Spiit VIII. mansi, in Gorentz x. mansi, in Schachow XVIII. mansi, plebanus ibidem habet tres mansos, allodium sex, in Birmitz XI mansos, in parvo Litschenitz vII. mansos. 5 10 15 25 (Aus dem originale im Meissner stiftsarchive.) LXXII. Otto v. Bergow und Timo v. Kolditz bedanken sich bei dem landgrafen Friedrich zu Thüringen, dass er sie vor herzog Heinrichs bestrebungen 30 um das land zu Budissin gewarnt habe. (S. d.) Im august oder september 1319. Dem edelen hochgebornen fursten vnd vnserm lieben genedigen herren dem lantgraven Frideriche zou 13 *
Strana 488
100 Dvringen vnd dem marcraven von Missen vnd dem herren czu Plissen, entpit ich Otto von Bergow der eldeste, vnd her Time von Koldicz vleissiclich vnsern getrewen dinst. Herre, vnd danken ewern genaden, das ir uns gewarnt habet an ewerm briue, das vns herczog Heinke hertlich gemant hat vor vnsern minen herren von Bemen vm daz lant czv Budessin, vnd tyn ewern genade czv wissen, daz wir dar czv ge- tan haben vnd tyn wollen daz beste, daz wir kunnen oder mogen vnd biten ewer genad, alz wir euch des getrawen vnd geleuben, daz ir vns dar czv rat vnd helfet. Czy vordest durch vnsers herren willen von Bemen vnd durch vnsers ewigen dinstes willen wen wir eintrechticlich zvlche wege zvchen, vnd der bur- gen ein teil gezant haben czv vnserm herren von Bemen, daz wir das hoffen noch ewerm rate, daz vns wol do von geholfen wirt. Vber di red wisset daz euch vnse herre kurczlich boten senden wirt aus seinem rate, di mit euch tedingen werden, daz euch 20 beiden gvt wird. Vnd do hab wir auch daz beste czv getan, das wir mochten das wir des hoffen das es vrevntlich beginnet czu wissen euch sten, so wisset herre von mir Tymen von Koldicz vm di strasse czv dem Lvterstein daz euch mein herre do- 25 rvm ein entwort enpoten hat. Do hab ich das beste czv getan. (Aufschrift.) Serenissimo principi domino Fri- derico lancrauio Tvringie nec non marchioni Misnensi et domino in Plisse. 5 10 15 30 (Aus dem originale ohne siegel auf papier im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden. Die zeit dieser zuschrift ist unzweifel- haft nach dem tode markgraf Waldemars von Brandenburg und vor dem übergange an Heinrich von Jauer zu setzen.)
100 Dvringen vnd dem marcraven von Missen vnd dem herren czu Plissen, entpit ich Otto von Bergow der eldeste, vnd her Time von Koldicz vleissiclich vnsern getrewen dinst. Herre, vnd danken ewern genaden, das ir uns gewarnt habet an ewerm briue, das vns herczog Heinke hertlich gemant hat vor vnsern minen herren von Bemen vm daz lant czv Budessin, vnd tyn ewern genade czv wissen, daz wir dar czv ge- tan haben vnd tyn wollen daz beste, daz wir kunnen oder mogen vnd biten ewer genad, alz wir euch des getrawen vnd geleuben, daz ir vns dar czv rat vnd helfet. Czy vordest durch vnsers herren willen von Bemen vnd durch vnsers ewigen dinstes willen wen wir eintrechticlich zvlche wege zvchen, vnd der bur- gen ein teil gezant haben czv vnserm herren von Bemen, daz wir das hoffen noch ewerm rate, daz vns wol do von geholfen wirt. Vber di red wisset daz euch vnse herre kurczlich boten senden wirt aus seinem rate, di mit euch tedingen werden, daz euch 20 beiden gvt wird. Vnd do hab wir auch daz beste czv getan, das wir mochten das wir des hoffen das es vrevntlich beginnet czu wissen euch sten, so wisset herre von mir Tymen von Koldicz vm di strasse czv dem Lvterstein daz euch mein herre do- 25 rvm ein entwort enpoten hat. Do hab ich das beste czv getan. (Aufschrift.) Serenissimo principi domino Fri- derico lancrauio Tvringie nec non marchioni Misnensi et domino in Plisse. 5 10 15 30 (Aus dem originale ohne siegel auf papier im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden. Die zeit dieser zuschrift ist unzweifel- haft nach dem tode markgraf Waldemars von Brandenburg und vor dem übergange an Heinrich von Jauer zu setzen.)
Strana 489
101 LXXIII. Der convent zu Naumburg am Queis erklärt in bezug auf die ihm überwiesene kirche zu Lau- ban sich den capiteln zu Meissen und Budissin unterwerfen zu wollen. D. Budissin, 29. octo- ber 1321. 5 Nos Mychael prepositus siue prior, Katherina prio- rissa totusque conuentus sanctimonialium beate Marie Magdalene ordinis sancti Augustinj in Nuwynburg prope fluuium Quiz Wartizlauiensis diocesis, presen- tibus publice promictimus et cum hijs scriptis nos obligamus reuerendo in Christo patri domino Wythe- goni episcopo Misnensi et capitulis Misnensis et Bu- dessinensis ecclesiarum obtinendum plenum consensum et voluntatem nostri superioris super renunciacione 15 priuilegiorum obtentorum et obtinendorum exemptio- nis et libertatis nostre quacum ad ius parrochiale ecclesie Lubanensis nobis incorporate et donate, se- cundum quod in litteris predicti dominj episcopi Mis- nensis et sui capituli super hoc lucidius continetur. Predictum vero consensum procurabimus ante diem beati Johannis baptiste proximo affuturum. In cuius obligacionis plenum testimonium nostrum sigillum pre- sentibus est appensum. Datum Budissin anno domini M°CCC"xx° primo, in crastino beatorum apostolorum 25 Symonis et Jude. 10 20 (Aus dem originale No. 2223. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden. Das siegel fehlt.)
101 LXXIII. Der convent zu Naumburg am Queis erklärt in bezug auf die ihm überwiesene kirche zu Lau- ban sich den capiteln zu Meissen und Budissin unterwerfen zu wollen. D. Budissin, 29. octo- ber 1321. 5 Nos Mychael prepositus siue prior, Katherina prio- rissa totusque conuentus sanctimonialium beate Marie Magdalene ordinis sancti Augustinj in Nuwynburg prope fluuium Quiz Wartizlauiensis diocesis, presen- tibus publice promictimus et cum hijs scriptis nos obligamus reuerendo in Christo patri domino Wythe- goni episcopo Misnensi et capitulis Misnensis et Bu- dessinensis ecclesiarum obtinendum plenum consensum et voluntatem nostri superioris super renunciacione 15 priuilegiorum obtentorum et obtinendorum exemptio- nis et libertatis nostre quacum ad ius parrochiale ecclesie Lubanensis nobis incorporate et donate, se- cundum quod in litteris predicti dominj episcopi Mis- nensis et sui capituli super hoc lucidius continetur. Predictum vero consensum procurabimus ante diem beati Johannis baptiste proximo affuturum. In cuius obligacionis plenum testimonium nostrum sigillum pre- sentibus est appensum. Datum Budissin anno domini M°CCC"xx° primo, in crastino beatorum apostolorum 25 Symonis et Jude. 10 20 (Aus dem originale No. 2223. auf pergament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden. Das siegel fehlt.)
Strana 490
102 LXXIV. Bischof Withego von Meissen genehmigt die dotirung der Marienkirche zu Lübben durch Hermannus de Lubyn beständigen vikar in 5 Meissen, mit zwei talenten Freib. pfennige in villa Hofchin. D. 1326 in synodo. Nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus et ad vniuersorum tam presen- cium quam futurorum volumus noticiam peruenire, 10 quod dominus Hermannus de Lubyn dicte Misnensis ecclesie perpetuus vicarius, cupiens aucmentare pro- uentus ecclesie sancte Marie in Lubin olim sue, apud honestum virum Heinricum de Slinitz conpatrem, pa- trem dilectum in villa Hofchin duo talenta Vribergen- sium denariorum annui census preter viginti sex de- narios tercium dimidium modium tritici viginti pullos et quinquaginta oua pro augmento dotis dicte ecclesie in Lubin sua pecunia comparauit, vt sacerdos qui pro tempore fuerit, sui et parentum suorum, tam in 20 ambone quam in canone nec non semper faciat specialem, et vt vnam missam de beata virgine in sabbato et vnam pro defunctis terciam pro remedio animarum eorumdem celebret singulis septimanis, jn- super anniuersarium dicti domini Hermanni, quando 25 de medio vocatus fuerit, cum vigiliis et missa per- agat et panem quantum de vno modio siliginis pictari poterit in ipso anniuersario pauperibus distribuere annis singulis sit astrictus. Dictus tamen dominus Her- mannus predictum censum et reditus suis vsibus 30 quoad vixerit reseruabit. Eo autem mortuo dicta bona cum omni jure et vtilitate ad predictam ecclesiam perpetuis temporibus pertinebunt, vt sacerdos qui pro tempore fuerit ipsi libencius ualeat deseruire. Sed quia dictus compater noster Henricus de Slinicz bona predicta a nobis et ecclesia nostra in feudum tenuit, ipse nobis vna cum prefato domino Hermanno humiliter supplicauit, vt censum seu reditus predictos ad manus meas per dictum Heinricum libere resignatos 15 35
102 LXXIV. Bischof Withego von Meissen genehmigt die dotirung der Marienkirche zu Lübben durch Hermannus de Lubyn beständigen vikar in 5 Meissen, mit zwei talenten Freib. pfennige in villa Hofchin. D. 1326 in synodo. Nos Withigo dei gracia Misnensis ecclesie epis- copus recognoscimus et ad vniuersorum tam presen- cium quam futurorum volumus noticiam peruenire, 10 quod dominus Hermannus de Lubyn dicte Misnensis ecclesie perpetuus vicarius, cupiens aucmentare pro- uentus ecclesie sancte Marie in Lubin olim sue, apud honestum virum Heinricum de Slinitz conpatrem, pa- trem dilectum in villa Hofchin duo talenta Vribergen- sium denariorum annui census preter viginti sex de- narios tercium dimidium modium tritici viginti pullos et quinquaginta oua pro augmento dotis dicte ecclesie in Lubin sua pecunia comparauit, vt sacerdos qui pro tempore fuerit, sui et parentum suorum, tam in 20 ambone quam in canone nec non semper faciat specialem, et vt vnam missam de beata virgine in sabbato et vnam pro defunctis terciam pro remedio animarum eorumdem celebret singulis septimanis, jn- super anniuersarium dicti domini Hermanni, quando 25 de medio vocatus fuerit, cum vigiliis et missa per- agat et panem quantum de vno modio siliginis pictari poterit in ipso anniuersario pauperibus distribuere annis singulis sit astrictus. Dictus tamen dominus Her- mannus predictum censum et reditus suis vsibus 30 quoad vixerit reseruabit. Eo autem mortuo dicta bona cum omni jure et vtilitate ad predictam ecclesiam perpetuis temporibus pertinebunt, vt sacerdos qui pro tempore fuerit ipsi libencius ualeat deseruire. Sed quia dictus compater noster Henricus de Slinicz bona predicta a nobis et ecclesia nostra in feudum tenuit, ipse nobis vna cum prefato domino Hermanno humiliter supplicauit, vt censum seu reditus predictos ad manus meas per dictum Heinricum libere resignatos 15 35
Strana 491
103 prefate ecclesie cum pleno jure et vtilitate presentibus appropriamus donamus et tradimus nostri capituli consensu ad id plenarie accedente, volentes et de- cernentes bona eadem ad jus et tuicionem libertatis ecclesiastice perpetuis temporibus inuiolabiliter per- tinere. Vt autem premissa perpetue firmitatis robur obtineant presens scriptum sigillo nostro duximus ro- borandum. Nos quoque Waltherus prepositus, Con- radus de Ztrel senior canonicorum totumque capitu- lum predicte Misnensis ecclesie approbacionem et do- nacionem dictorum bonorum a reuerendo patre et domino nostro episcopo predicto factum approbamus ratificamus ac ipsi liberaliter consentimus. In quorum euidenciam sigillum capituli nostri huic scripto duximus apponendum. Datum Misne anno domini millesimo 15 CCC°XXVI° in synodo benedicta presentibus domino Lu- tero archidiacono Nisicensi, domino Alberto de Lysnik cantore, domino Hermanno preposito Budissinensi, domino Hermanno de Wolfchicz custode, dominis de Gubin, domino Reinhero de Vroburg canonicis ecclesie 20 Misnensis et alijs fide dignis. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit zwei siegeln.) LXXV. Rudolf herzog zu Sachsen stellt in gegenwart 25 vieler edelleute eine quittung über 1810 schock Prag. groschen aus, welche die burggrafen v. Golssen für mehrere besitzungen darunter das schloss Ruhland vom bischofe zu Meissen em- pfangen haben. D. 13. juli 1332. Nos Rudolfus dei gracia dux Saxonie, Angarie, Westphalie, comes in Bren, burchgrauius in Magade- 30
103 prefate ecclesie cum pleno jure et vtilitate presentibus appropriamus donamus et tradimus nostri capituli consensu ad id plenarie accedente, volentes et de- cernentes bona eadem ad jus et tuicionem libertatis ecclesiastice perpetuis temporibus inuiolabiliter per- tinere. Vt autem premissa perpetue firmitatis robur obtineant presens scriptum sigillo nostro duximus ro- borandum. Nos quoque Waltherus prepositus, Con- radus de Ztrel senior canonicorum totumque capitu- lum predicte Misnensis ecclesie approbacionem et do- nacionem dictorum bonorum a reuerendo patre et domino nostro episcopo predicto factum approbamus ratificamus ac ipsi liberaliter consentimus. In quorum euidenciam sigillum capituli nostri huic scripto duximus apponendum. Datum Misne anno domini millesimo 15 CCC°XXVI° in synodo benedicta presentibus domino Lu- tero archidiacono Nisicensi, domino Alberto de Lysnik cantore, domino Hermanno preposito Budissinensi, domino Hermanno de Wolfchicz custode, dominis de Gubin, domino Reinhero de Vroburg canonicis ecclesie 20 Misnensis et alijs fide dignis. 5 10 (Aus dem originale auf pergament im Meissner stiftsarchive mit zwei siegeln.) LXXV. Rudolf herzog zu Sachsen stellt in gegenwart 25 vieler edelleute eine quittung über 1810 schock Prag. groschen aus, welche die burggrafen v. Golssen für mehrere besitzungen darunter das schloss Ruhland vom bischofe zu Meissen em- pfangen haben. D. 13. juli 1332. Nos Rudolfus dei gracia dux Saxonie, Angarie, Westphalie, comes in Bren, burchgrauius in Magade- 30
Strana 492
104 borch sanctique jmperij archimareschalcus, recognos- cimus et tenore presencium litterarum ad vniuersorum noticiam publice uolumus deuenire, quod anno incar- nacionis domini millesimo trecentesimo tricesimo se- cundo, die beate Margarete virginis famosi famuli Hermannus, Rychardus et Heynricus fratres burch- grauij de Golsin, constituti coram nobis in Pryckin, presentibus nostris fidelibus et aliis multis, scilicet honorabili viro domino Alberto Mysnensis ecclesie pre- 10 posito, Heynrico pincerna de Schenkendorf, Rychardo de Damis, Lothero de Reuelt, militibus, Bodone de Ylburg, Gerhardo de Nidde, Ottone de Ylburg de Sunnenwalde, Ottone pincerna de Schenkendorf, Hentz- kone de Damis, Berengario de Schoninvorst, Johanne preposito in Kemerik tunc temporis curie nostre pro- thonothario, Syffrido capellano nostro canonico Vitten- bergensi, Hartmanno Wagener, Conrado et Andrea fratribus de Globik, Conrado de Ueltewicz, Hermanno de Themericz, et alijs multis ydoneis recognouerunt 20 manifeste: Se fore pagatos plane et sufficienter de mille et octingentis et decem sexagenis grossorum Pragensium, per reuerendum in Jesu Christo patrem et dominum nostrum dominum Wytchonem Mysnen- sis ecclesie episcopum et famosos uiros dominum 25 Heynricum et dominum Thymonem de Kolditz, de pecunijs dicto domino nostro episcopo mutuatis, eciam de pecunijs de castro Rulant et de religiosis viris domino abbate et conuentu suo Doberlug pro emenda patris predictorum fratrum burchgrauiorum de Golsin 30 receptis, dimittentes racionabiliter et rite quitos et solutos penitus et omnimode predictum domnum nostrum episcopum, domnum Heynricum et domnum Thymonem de Koldicz conuentuanos suos et eccle- siam Mysnensem, eciam plane omnes episcopos, pre- 35 dictum dominum nostrum episcopum in ecclesia predicta futuris temporibus succedentes de pe- cunia supradicta. Et ne alicui de hoc dubium in posterum generetur et ecclesia predicta Misnensis monicionibus predictorum fratrum burchgrauiorum de Golsin eorumque heredum seu successorum aliquibus frangeretur, presentem litteram dari iussimus sigillo 5 15 40
104 borch sanctique jmperij archimareschalcus, recognos- cimus et tenore presencium litterarum ad vniuersorum noticiam publice uolumus deuenire, quod anno incar- nacionis domini millesimo trecentesimo tricesimo se- cundo, die beate Margarete virginis famosi famuli Hermannus, Rychardus et Heynricus fratres burch- grauij de Golsin, constituti coram nobis in Pryckin, presentibus nostris fidelibus et aliis multis, scilicet honorabili viro domino Alberto Mysnensis ecclesie pre- 10 posito, Heynrico pincerna de Schenkendorf, Rychardo de Damis, Lothero de Reuelt, militibus, Bodone de Ylburg, Gerhardo de Nidde, Ottone de Ylburg de Sunnenwalde, Ottone pincerna de Schenkendorf, Hentz- kone de Damis, Berengario de Schoninvorst, Johanne preposito in Kemerik tunc temporis curie nostre pro- thonothario, Syffrido capellano nostro canonico Vitten- bergensi, Hartmanno Wagener, Conrado et Andrea fratribus de Globik, Conrado de Ueltewicz, Hermanno de Themericz, et alijs multis ydoneis recognouerunt 20 manifeste: Se fore pagatos plane et sufficienter de mille et octingentis et decem sexagenis grossorum Pragensium, per reuerendum in Jesu Christo patrem et dominum nostrum dominum Wytchonem Mysnen- sis ecclesie episcopum et famosos uiros dominum 25 Heynricum et dominum Thymonem de Kolditz, de pecunijs dicto domino nostro episcopo mutuatis, eciam de pecunijs de castro Rulant et de religiosis viris domino abbate et conuentu suo Doberlug pro emenda patris predictorum fratrum burchgrauiorum de Golsin 30 receptis, dimittentes racionabiliter et rite quitos et solutos penitus et omnimode predictum domnum nostrum episcopum, domnum Heynricum et domnum Thymonem de Koldicz conuentuanos suos et eccle- siam Mysnensem, eciam plane omnes episcopos, pre- 35 dictum dominum nostrum episcopum in ecclesia predicta futuris temporibus succedentes de pe- cunia supradicta. Et ne alicui de hoc dubium in posterum generetur et ecclesia predicta Misnensis monicionibus predictorum fratrum burchgrauiorum de Golsin eorumque heredum seu successorum aliquibus frangeretur, presentem litteram dari iussimus sigillo 5 15 40
Strana 493
105 nostro sigillatam. Datum anno, loco et die supra- dictis infra. (Aus dem originale No. 2592. im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, an welchem ein auf der rechten seite etwas zerbrochenes reitersiegel am pergamentstreifen hängt.) LXXVI. Withego’s bischofs v. Meissen benachrichtigung an alle plebane seiner diöcese, dass der inner- halb derselben zwischen weltgeistlichkeit und den minoriten entstandene zwist glücklich auf 10 einer synode beigelegt sei. D. Mysne, 18. Octo- ber 1332. Witho 1) dei gracia episcopus Misnensis vniuer- sis et singulis plebanis et vice plebanis per dictam meam dyocesim constitutis salutem in domino. No- 15 ueritis quod hodie, hoc est in die sancti Luce, tem- pore synodi, super dissensione que inter nos vos ex vna et fratres minores2) parte vertitur ex opposita, super qua eciam dissensione in nos est tamquam in arbitracionem amicabilem compromissum, cum con- sensv mei3) capituli disponimus et ordinamus isto modo, quod fratres predictos in nostram proteccionem et promocionem recepimus specialem, requirentes seriose ut eosdem fratres similiter sicut et nos cu- retis promouere, vos eisdem in recepcione et ad- missione ipsorum libertatum caritatiuas promociones 4) et amicabiles nostri amore, et ob diuinam remune- racionem principaliter exhibentes, in quo nobis ex- 20 25 1) Witko. 2) minores et predicatores. 3) nostri. 4) pro- 14 Cod. dipl. Lus. sup. II.
105 nostro sigillatam. Datum anno, loco et die supra- dictis infra. (Aus dem originale No. 2592. im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, an welchem ein auf der rechten seite etwas zerbrochenes reitersiegel am pergamentstreifen hängt.) LXXVI. Withego’s bischofs v. Meissen benachrichtigung an alle plebane seiner diöcese, dass der inner- halb derselben zwischen weltgeistlichkeit und den minoriten entstandene zwist glücklich auf 10 einer synode beigelegt sei. D. Mysne, 18. Octo- ber 1332. Witho 1) dei gracia episcopus Misnensis vniuer- sis et singulis plebanis et vice plebanis per dictam meam dyocesim constitutis salutem in domino. No- 15 ueritis quod hodie, hoc est in die sancti Luce, tem- pore synodi, super dissensione que inter nos vos ex vna et fratres minores2) parte vertitur ex opposita, super qua eciam dissensione in nos est tamquam in arbitracionem amicabilem compromissum, cum con- sensv mei3) capituli disponimus et ordinamus isto modo, quod fratres predictos in nostram proteccionem et promocionem recepimus specialem, requirentes seriose ut eosdem fratres similiter sicut et nos cu- retis promouere, vos eisdem in recepcione et ad- missione ipsorum libertatum caritatiuas promociones 4) et amicabiles nostri amore, et ob diuinam remune- racionem principaliter exhibentes, in quo nobis ex- 20 25 1) Witko. 2) minores et predicatores. 3) nostri. 4) pro- 14 Cod. dipl. Lus. sup. II.
Strana 494
106 hibitis amiciciam 5) satis gratam erga vos jugiter re- munerandam, nec quidquid litigii dissensionis seu dis- cordie cum dictis fratribus de cetero moueatis, neque de quarta neque de alijs negocijs quibuscunque, 5 quousque super huiusmodi discussionibus, per do- minum apostolicum, cuius decisioni et ordinacioni premissa sunt commissa, fuerit diffinitum. Nam ne- gocium huiusmodi hinc et declaracionem domni pape in bono et concorditer stare debet, prout per nos 10 sicut infra 6) premittitur, est tractatum. Datum Misne7) in synodo Luce anno domini M°CCC°XXXII. 15 (Aus dem schlecht geschriebenen originale No. 2600. auf per- gament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, ohne siegel. Etwas weiter unten stehen von einer späteren hand desselben jahrhunderts, die worte: Anno domini M'CCC'LXXIV° hanc litteram recepi in Erphordia in conuentuali palacie nostri ministri reuerendi. Ein transsumpt des notars Simon de Tilia vom jahre 1376 in dem- selben archive, hat die verzeichneten varianten.) LXXVII. 20 König Johann v. Böhmen belehnt Hermann burg- grafen v. Golssen in derselben weise mit dem schlosse Pulsnitz, wie es früher die v. Pulsnitz, besessen. D. Prag, 12. Nov. 1344. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- 25 burgensis comes, ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod, quia viri Hermannj burgrauij de Golsyn fidelia seruicia per eum, nobis hactenus ex- hibita et inantea exhibenda, attencius attendentes, sibi castrum Polsnitz in terra Budyssinensi situatum, cum 30 omnibus vtilitatibus et pertinencijs suis, feudatis et non feudatis, iure feudi duximus conferendum, per eum et heredes suos eo iure, quo illi de Polsnitz, mouere. 5) amiciciam exhibetis. 6) infra fehlt. 7) Mis- nye.
106 hibitis amiciciam 5) satis gratam erga vos jugiter re- munerandam, nec quidquid litigii dissensionis seu dis- cordie cum dictis fratribus de cetero moueatis, neque de quarta neque de alijs negocijs quibuscunque, 5 quousque super huiusmodi discussionibus, per do- minum apostolicum, cuius decisioni et ordinacioni premissa sunt commissa, fuerit diffinitum. Nam ne- gocium huiusmodi hinc et declaracionem domni pape in bono et concorditer stare debet, prout per nos 10 sicut infra 6) premittitur, est tractatum. Datum Misne7) in synodo Luce anno domini M°CCC°XXXII. 15 (Aus dem schlecht geschriebenen originale No. 2600. auf per- gament im k. s. geh. staatsarchive zu Dresden, ohne siegel. Etwas weiter unten stehen von einer späteren hand desselben jahrhunderts, die worte: Anno domini M'CCC'LXXIV° hanc litteram recepi in Erphordia in conuentuali palacie nostri ministri reuerendi. Ein transsumpt des notars Simon de Tilia vom jahre 1376 in dem- selben archive, hat die verzeichneten varianten.) LXXVII. 20 König Johann v. Böhmen belehnt Hermann burg- grafen v. Golssen in derselben weise mit dem schlosse Pulsnitz, wie es früher die v. Pulsnitz, besessen. D. Prag, 12. Nov. 1344. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- 25 burgensis comes, ad vniuersorum noticiam volumus peruenire, quod, quia viri Hermannj burgrauij de Golsyn fidelia seruicia per eum, nobis hactenus ex- hibita et inantea exhibenda, attencius attendentes, sibi castrum Polsnitz in terra Budyssinensi situatum, cum 30 omnibus vtilitatibus et pertinencijs suis, feudatis et non feudatis, iure feudi duximus conferendum, per eum et heredes suos eo iure, quo illi de Polsnitz, mouere. 5) amiciciam exhibetis. 6) infra fehlt. 7) Mis- nye.
Strana 495
107 tempore quondam Woldemarj marchionis Brandenbur- gensis pridem tenuerunt possidendum, regendum per- petuis temporibus et habendum, jure et tytulo feu- dali. Tenebantur quoque dicti burggrauius de Golsyn, heredes et successores sui, nostri heredum et suc- cessorum nostrorum regum Boemie, ad instar aliorum fidelium vasallorum fideles esse et vasalli harum serie et testimonio litterarum, quibus sigillum nostrum duximus appendendum. Datum Prage in die crastino beati Martinj, anno domini millesimo trecentesimo 10 quadragesimo quarto. 5 (Aus dem originale No. 3002. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden, mit dem (zerbrochenen) reitersiegel des königs.) LXXVIII. König Johann v. Böhmen verspricht dem Albert 15 senior von Leisnig, ihn auf den todesfall des burggrafen v. Golssen mit dem schlosse Puls- nitz zu belehnen. D. Prag, 9. october 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium 20 vniuersis, quod nos dilectis fidelibus nostris Alberto seniori de Lisnyk et filijs suis Heinrico et Alberto ob specialis prerogatiuam fauoris quo ipsos prose- quimur, graciam cupientes facere specialem, ipsis castrum Polsnicz, omni eo iure et modo, quo ipsum 25 a nobis fidelis noster Hermannus de Golszen a nobis habere dinoscitur, in casu quo ipsum Hermannum de hac luce absque heredibus legitimis emigrare con- tingeret, in feudum perpetuum et hereditarium damus concedimus et donamus, per ipsos habendum, tenen- 30 dum, vtifruendum et possidendum, iure modo et forma superius expressatis, taliter quo prefati Albertus Hein- ricus et Albertus de dicto castro in casu prefato nobis
107 tempore quondam Woldemarj marchionis Brandenbur- gensis pridem tenuerunt possidendum, regendum per- petuis temporibus et habendum, jure et tytulo feu- dali. Tenebantur quoque dicti burggrauius de Golsyn, heredes et successores sui, nostri heredum et suc- cessorum nostrorum regum Boemie, ad instar aliorum fidelium vasallorum fideles esse et vasalli harum serie et testimonio litterarum, quibus sigillum nostrum duximus appendendum. Datum Prage in die crastino beati Martinj, anno domini millesimo trecentesimo 10 quadragesimo quarto. 5 (Aus dem originale No. 3002. auf pergament im k. s. staats- archive zu Dresden, mit dem (zerbrochenen) reitersiegel des königs.) LXXVIII. König Johann v. Böhmen verspricht dem Albert 15 senior von Leisnig, ihn auf den todesfall des burggrafen v. Golssen mit dem schlosse Puls- nitz zu belehnen. D. Prag, 9. october 1345. Nos Johannes dei gracia Boemie rex ac Lucem- burgensis comes notum facimus tenore presencium 20 vniuersis, quod nos dilectis fidelibus nostris Alberto seniori de Lisnyk et filijs suis Heinrico et Alberto ob specialis prerogatiuam fauoris quo ipsos prose- quimur, graciam cupientes facere specialem, ipsis castrum Polsnicz, omni eo iure et modo, quo ipsum 25 a nobis fidelis noster Hermannus de Golszen a nobis habere dinoscitur, in casu quo ipsum Hermannum de hac luce absque heredibus legitimis emigrare con- tingeret, in feudum perpetuum et hereditarium damus concedimus et donamus, per ipsos habendum, tenen- 30 dum, vtifruendum et possidendum, iure modo et forma superius expressatis, taliter quo prefati Albertus Hein- ricus et Albertus de dicto castro in casu prefato nobis
Strana 496
108 intendere parere et obedire fideliter teneantur, harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Prage in die sancti Dyonisji, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto. 5 (Aus dem originale No. 3023. auf pergament im k. sächs. geh. staatsarchive zu Dresden. Das daran gehangene kleinere siegel ist zerbrochen.) LXXIX. Johann v. Michelsberg (auf Oybin) vermittelt den 10 frieden zwischen Otto burggrafen von Donin und Meinhard burggrafen von Meissen. Prag, 17. Dec. 1345. Nos Johannes de Michelsperg, tenore presencium recognoscimus inspectoribus vniuersis, quod nobilis 15 vir domnus Otto dictus Lubdich burcgrauius de Donin amicus noster fidelis veras treugas pacis inter nos parte ex vna et nobilem virum dominum Meynhar- dum Misnensem burcrauium parte altera statuens or- dinauit, taliter quod si quis nostrum alteri dampna 20 inferre voluerit vel nocere proposuerit ipsum litteris suis quatuor ebdomadas antea scire faciat aut diffidat. Quas treugas pacis nos Johannes de Michelsperch su- pradictus promittimus fide nostra sine omni malo dolo ratas tenere et inuiolabiliter obseruare. Similiterque pro omnibus amicis nostris promittimus qui causa nostri faciunt et dimittunt. Insuper nos Otto dictus Lubdich burcgrauius de Donin vna cum predicto domno Johanne de Michelsperch, pro eisdem treugis promit- timus modo suprascripto. In cuius rei testimonium 30 sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Prage anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto, sabbato proxima ante festum beati Thome apostoli. (Aus dem originale No. 3027. auf pergament im k. s. geh. 35 staatsarchive zu Dresden mit zwei siegeln.) 25
108 intendere parere et obedire fideliter teneantur, harum nostrarum testimonio litterarum. Datum Prage in die sancti Dyonisji, anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto. 5 (Aus dem originale No. 3023. auf pergament im k. sächs. geh. staatsarchive zu Dresden. Das daran gehangene kleinere siegel ist zerbrochen.) LXXIX. Johann v. Michelsberg (auf Oybin) vermittelt den 10 frieden zwischen Otto burggrafen von Donin und Meinhard burggrafen von Meissen. Prag, 17. Dec. 1345. Nos Johannes de Michelsperg, tenore presencium recognoscimus inspectoribus vniuersis, quod nobilis 15 vir domnus Otto dictus Lubdich burcgrauius de Donin amicus noster fidelis veras treugas pacis inter nos parte ex vna et nobilem virum dominum Meynhar- dum Misnensem burcrauium parte altera statuens or- dinauit, taliter quod si quis nostrum alteri dampna 20 inferre voluerit vel nocere proposuerit ipsum litteris suis quatuor ebdomadas antea scire faciat aut diffidat. Quas treugas pacis nos Johannes de Michelsperch su- pradictus promittimus fide nostra sine omni malo dolo ratas tenere et inuiolabiliter obseruare. Similiterque pro omnibus amicis nostris promittimus qui causa nostri faciunt et dimittunt. Insuper nos Otto dictus Lubdich burcgrauius de Donin vna cum predicto domno Johanne de Michelsperch, pro eisdem treugis promit- timus modo suprascripto. In cuius rei testimonium 30 sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Prage anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo quinto, sabbato proxima ante festum beati Thome apostoli. (Aus dem originale No. 3027. auf pergament im k. s. geh. 35 staatsarchive zu Dresden mit zwei siegeln.) 25
- Ia: Titel
- I: Einleitung
- 1: Edition
- 387: Urkunden des bisthums Meissen